Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor

Stroke categorised under Cardiovascular and Circulatory Diseases, is the

second leading cause of death globally and the third leading cause of
premature death and disability as measured in Disability Adjusted Life Years
(DALY). Cerebrovascular disease is the largest neurologic contributor and
accounts for 4.1% of total global DALY.
Although age-standardised rates of stroke mortality have decreased
worldwide, the absolute number of people who have a stroke every year,
stroke survivors, related deaths, and the overall global burden of stroke
(DALYs lost) are great and increasing.
( https://www.physio-
pedia.com/Epidemiology,_Incidence_and_Global_Burden_of_Stroke )
Hemorrhagic Stroke

The worldwide burden of haemorrhagic stroke (HS) has increased over the
last 2 decades [6] in terms of absolute numbers of HS incident events. The
majority of the burden of HS is borne by LMIC. Rates for HS incidence,
mortality, and DALY lost, as well as MIR decreased in the past 2 decades in
HIC, but increased significantly in LMIC countries, particularly in those
patients 75 years. HS affected people at a younger age in LMIC than in HIC.
The lowest incidence and mortality rates in 2010 were in High Income North
America, Australasia, and Western Europe, whereas the highest rates were in
Central Asia, Southeast Asia, and sub-Saharan Africa [7](Krishnamurthi RV,
Moran AE, Forouzanfar MH, Bennett DA, Mensah GA, Lawes CM, Barker-
Collo S, Connor M, Roth GA, Sacco R, Ezzati M. The global burden of
hemorrhagic stroke: a summary of findings from the GBD 2010 study . Global
heart. 2014 Mar 31;9(1):101-6.)

Ischaemic Stroke

1. Although age-standardized ischaemic stroke (IS) mortality rates have

declined over the last 2 decades, the absolute global burden of IS is
increasing, with the bulk of DALY lost in LMIC. Tobacco consumption is an
important modifiable risk factor for IS, and in both 1990 and 2010, the top
ranked countries for IS deaths that could be attributed to tobacco
consumption were China, Russia, and India. Tobacco control policies that
target both smoking initiation and smoking cessation can play an important
role in the prevention of IS. In China, Russia, and India, even modest
reductions in the number of current smokers could see millions of lives saved
 Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor

due to prevention of IS alone [8]

( Krishnamurthi RV, Barker-Collo S, Forouzanfar MH, Naghavi M, Connor M,
Lawes CM, Moran AE, Anderson LM, Roth GA, Mensah GA. The global
burden of ischemic stroke: findings of the GBD 2010 study . Global heart. 2014
Mar 31;9(1):107-12.)

2. Feigin et al[4]suggest that more than 90% of the stroke burden is

attributable to modifiable risk factors, and achieving control of behavioural
and metabolic risk factors could avert more than three-quarters of the global
stroke burden. Air pollution has emerged as a significant contributor to global
stroke burden, especially in low-income and middle-income countries, and
therefore reducing exposure to air pollution should be one of the main
priorities to reduce stroke burden in these countries. Identification and
adequate management of risk factors are key to preventing any disease or
injury.( Feigin VL, Roth GA, Naghavi M, Parmar P, Krishnamurthi R, Chugh
S, Mensah GA, Norrving B, Shiue I, Ng M, Estep K. Global Burden of Stroke
and Risk Factors in 188 Countries, during 1990–2013: A Systematic Analysis
for the Global Burden of Disease Study )

The major risk factors for stroke include:

 High blood pressure

 Diabetes

 Heart conditions such as coronary heart disease, cardiomyopathy, heart

failure, and atrial fibrillation can cause blood clots that can lead to a stroke.

 Smoking

 Age and gender - your risk of stroke increases as you get older. At
younger ages, men are more likely than women to have strokes. However,
women are more likely to die from strokes. Women who take birth control
pills also are at slightly higher risk of stroke.

 Race and ethnicity - strokes occur more often in African American,

Alaska Native, and American Indian adults than in white, Hispanic, or Asian
American adults.

 Personal or family history of stroke or TIA.

 Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor

 Brain aneurysms or arteriovenous malformations (AVMs)

Other risk factors for stroke, many of which of you can control, include:

 Alcohol and illegal drug use, including cocaine, amphetamines, and

other drugs

 Certain medical conditions, such as sickle cell disease, vasculitis

(inflammation of the blood vessels), and bleeding disorders

 Lack of physical activity

 Overweight and Obesity

 Stress and depression

 Unhealthy cholesterol levels

 Unhealthy diet

 Use of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs), but not aspirin,

may increase the risk of heart attack or stroke, particularly in patients who
have had a heart attack or cardiac bypass surgery. The risk may increase the
longer NSAIDs are used.

Many factors are relevant in prioritising strategies to reduce risks to health.

These include the extent of the threat posed by different risk factors, the
availability of cost-effective interventions, societal values, culture and
preferences. Risk assessment and estimates of the burden of disease resulting
from different risk factors may be altered by many different strategies.
(https://www.physio-
pedia.com/Epidemiology,_Incidence_and_Global_Burden_of_Stroke )

A stroke is a serious life-threatening medical condition that occurs

when the blood supply to part of the brain is cut off.
https://www.nhs.uk/conditions/stroke/

Strokes begin abruptly. Neurologic deficits may be maximal at onset or may progress over seconds to
hours (or occasionally days)
Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor
Stroke is a syndrome with four key features:

1. Sudden onset—The sudden onset of symptoms is documented by the history. //1. Fillimi
i papritur - Fillimi i papritur i simptomave është i dokumentuar nga historia.

2. Focal involvement of the central nervous system—The site of involvement is

suggested by symptoms and signs, pinpointed more precisely by neurologic examination,
and confirmed by imaging studies (computed tomography [CT] or magnetic resonance
imaging [MRI]).// . Përfshirja fokale e sistemit nervor qendror - Vendi i përfshirjes
sugjerohet nga simptomat dhe shenjat, të përcaktuara më saktë nga ekzaminimi neurologjik
dhe konfirmohen nga studimet e imazhit (tomografi kompjuterike [CT] ose imazhe rezonancë
magnetike [MRI]).

3. Lack of rapid resolution—The duration of neurologic deficits is documented by the

history. The classic definition of stroke requires that deficits persist for at least
24 hours (to distinguish stroke from transient ischemic attack, discussed later).
However, any such time point is arbitrary, and transient ischemic attacks usually
resolve within 1 hour. 3. Mungesa e zgjidhjes së shpejtë - Kohëzgjatja e deficiteve
neurologjike është dokumentuar nga historia. Përkufizimi klasik i goditjes kërkon që deficitet
të vazhdojnë për të paktën 24 orë (për të dalluar goditjen nga sulmi kalimtare ishemike,
diskutuar më vonë). Sidoqoftë, çdo moment i tillë është arbitrar, dhe sulmet e kalueshme
ishemike zakonisht zgjidhen brenda një ore.

4. Vascular cause—A vascular cause may be inferred from the acute onset of symptoms
and often from the patient’s age, the presence of risk factors for stroke, and the
occurrence of symptoms and signs referable to the territory of a particular cerebral
blood vessel. Investigative studies can often identify a more specific etiology, such
as arterial thrombosis, cardiogenic embolus, or clotting disorder/4. Shkaku vaskular -
Një shkak vaskular mund të nxirret nga fillimi akut i simptomave dhe shpesh nga mosha e
pacientit, prania e faktorëve të rrezikut për goditje në tru dhe shfaqja e simptomave dhe
shenjave që i referohen territorit të një ene të gjakut të veçantë. Studimet hetuese shpesh
mund të identifikojnë një etiologji më specifike, si tromboza arteriale, embolia kardiogjenike
ose çrregullimi i koagulimit

file:///C:/Users/Dell/Downloads/Roger%20P.%20Simon,%20Michael%20J.%20Aminoff,%20David%20A.
%20Greenberg%20-%20Clinical%20Neurology%20(LANGE)-McGraw-Hill%20Education%20_%20Medical
%20(2018)%20(2).pdf

ischemic stroke

Në goditje ishemike, mbyllja e një ene gjaku ndërpret rrjedhën e gjakut në një rajon të
caktuar të trurit,
duke ndërhyrë në funksionet neurologjike të varura nga ky
rajon dhe duke prodhuar një model pak a shumë të stereotipizuar të
deficitit
Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor

Gjakederdhja kraniale
Hemorragia prodhon një model më pak të parashikueshëm të
përfshirjen fokale, sepse komplikime të tilla siq jane
presioni i rritur intracranial, edemë cerebrale, shtypja ne
indet e trurit dhe enët e gjakut, ose shpërndarja e gjakut
nëpërmjet hapësirës subarachnoidale ose ventrikujve cerebral
mund të dëmtojë funksionin e trurit në vende të largëta nga
hemorragji.

Në shumicën e rasteve , Historia dhe Ekzaminimi neurologjik ofrojnë informacione

të mjaftueshme për të lokalizuar
plagën në një anë të trurit (p.sh. në anën e kundërt
hemiparesis ose deficiti hemisensor ose në anën e majtë nëse
afazia është e pranishme) dhe tek qarkullimi i trurit anterior ose posterior te
qarkullimit cerebral

ANTERIOR (CAROTID) CIRCULATION

Qarkullimi i trurit anterior siguron pjesën më të madhe të kores trurore dhe lëndën e bardhë
subkortikale, ganglinë basale,
dhe kapsulë të brendshme.
Ai përbëhet nga karotidi i brendshëm arteria dhe degët e saj:
anterior korioidal, anterior cerebrale, dhe arteriet e mesme cerebrale.
Arteria cerebrale e mesme nga ana e saj krijon degë të thella dhe të thella të lentikut
(Figura 13
Goditje të qarkullimit anësor zakonisht shoqërohen me simptoma dhe shenja të
mosfunksionimit hemisferik
(Tabela 13-3), të tilla si afazia, apraxia, apo agnosia
(përshkruar në Kapitullin 1, Historia dhe Ekzaminimi Neurologjik).
Ata gjithashtu shpesh prodhojnë hemiparesis, hemisensory shqetësimet dhe defektet
vizuale të fushës, por këto mund të ndodhin
me goditje të qarkullimit të pasëm gjithashtu

Qarkullimi i posterior cerebral

furnizon trungun truror, cerebellum, thalamus, dhe pjesë të lobit ocipital dhe
lobes temporale. Ai përbëhet nga arteriet e çiftëzuara vertebrale,
arteria basilar, dhe degët e tyre: cerebelare e poshtme inferiore, cerebelare
inferior e anteriore, eprore
cerebelare dhe arteriet e pasme cerebrale (shih Figura 13-2).
Arteria e pasme cerebrale gjithashtu jep degë thalamoperforate dhe
thalamogeniculate.
Strokes poshtme të qarkullimit prodhojnë simptoma dhe
shenjat e trurit ose të disfunksionit cerebellar ose të dyja (shih
duke përfshirë koma, sulme rënie (kolapsi i papritur pa humbje të ndërgjegjes),
marramendje, nauze
dhe të vjella, palsies nervore të kranit, ataksi, dhe të kryqëzuara
Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor
defektet sensorimotor që ndikojnë në fytyrën në njërën anë të
trupi dhe gjymtyrët nga ana tjetër.
Hemiparesis, çrregullime hemisensoriale dhe deficite në terren vizual ndodhin gjithashtu,
por
nuk janë specifike për goditjet e qarkullimit të pasmë.

Stroke prodhon deficite neurologjike që vazhdojnë per kohe te gjate .

Kur simptomat dhe shenjat zgjidhen plotësisht pas periudhave të shkurtra
(zakonisht brenda 1 ore) pa prova të infarktit cerebral, përdoret termi sulm i përkohshëm
ishemik (TIA)
TIA- që ndryshojnë nga karakteri nga ngjarja në ngjarje nuk sugjerojnë të jenë të mundshme
të dallohen nga historia dhe ekzaminimi neurologjik, por CT ose MRI lejon diagnozën
përfundimtare.

Ischemia’
Ndërprerja e rrjedhjes së gjakut në tru privon neuronet,
glian, dhe qelizat vaskulare të glukozës dhe oksigjenit.
Perveq se rrjedhja e gjakut eshte ndaluar, kjo çon gjithashtu në vdekjen e indeve të trurit
(infarkt) brenda bërthamës ishemike, ku rrjedhja është zakonisht më pak se 20% ne gjednje
normale. Modeli i vdekjes së qelizave varet nga ashpërsia e ishemisë.
Me isheminë e butë, si në arrest kardiak me reperfuzion të shpejtë, mund të jetë
ndjeshmëria selektive e disa grupe neuronesh te observuara.
Ishemija më e rëndë prodhon nekrozë selektive neuronale, në të cilën shumica ose të gjithë
neuronet vdesin, por glia dhe qelizat vaskulare janë te ruajtura.
Ishemija e plotë, e përhershme, siç ndodh në goditje pa reperfuzion, shkakton
vdekje te qelizave-panecrosis , duke prekur të gjitha llojet e qelizave dhe duke rezultuar në
lezione kronike te asaj hapesire.
Kur ishemija nuk është e plotë (20-40% e normës
rrjedhjen e gjakut) - si në zonën kufitare ishemike ose
dëmtimi i qelizave me penumbra është potencialisht i kthyeshëm dhe jetegjatesia e qelizes
mund të zgjatet. Megjithatë, nëse rrjedha e gjakut nuk është
restauruar nga arterie te tjera fqinje,
fillojnë të vdesin edhe qelizat e pademtuara gjithashtu, dhe infarkti keshtu zgjerohet.
Edemë e trurit është një tjetër përcaktues i rezultatit të goditjes.

Edema zakonisht është maksimale rreth 2 deri 3 ditë pas goditjes

dhe mund të jetë mjaft e ashpër që prodhon një efekt masiv qe shkakton herniation
(zhvendosja e indeve të trurit
midis ndarjeve intrakranjale) dhe vdekjes.
Dy keto mekanizma patogjenetikë mund të prodhojnë mbyllje me tromboze
dhe embolizëm.
Megjithatë, dallimi shpesh është e vështirë ose e pamundur për të bërë në baza klinike

Hemorragji
Hemorragia mund të ndërhyjë me funksionin cerebral përmes
një shumëllojshmërie mekanizmash, duke përfshirë shkatërrimin ose shtypjen e indeve të
trurit, compression e strukturave vaskulare, dhe edemën. Hemrragjia intracraniale
klasifikohet nga
vendndodhja e saj si intracerebral, subarachnoid, subdural, ose
epidural, të gjitha, përveç hemorragjisë subdurale(nga traumaik)-janë
zakonisht të shkaktuara nga gjakderdhja arteriale.
Epidemiologjia dhe Etiologjia e infarktit akut trunor