Вы находитесь на странице: 1из 16

is÷ir

fï wjia:dfõ
wm is;h s hqlfa ;a
wmf.a ksji
.skf
s .k we;s
nj;a th ksjd
oeóug jyd mshjr
rpe;Jru 2019 ud¾;= l,dmh .;= hq;= nj;ah æ
f.%g
a d ;=ïn¾.a- jhi 15
cd;sl ëjr iyfhda.s;d jHdmdrh" wxl( 10" u,aj;a; mdr" ó.uqj' mßir l%h s dOdßks-iaúvkh

uyd id.rh foaY.=Ksl úm¾hdi isÿùfï


fõ.h iSud lrhs o@
uyd id.rh fkdmj;skakg
foaY.=Ksl úm¾hdij,ska isÿlrk
n,mEu wog;a jvd b;du;a nrm;,
ùug bv ;sìKs' jdhq f .da , S h
WIa K ;a j h wjfYda I Kh ls Í u
ms < s n | rgdj wOHhkh l< úg
fuh meyeos , s h ' 04 msgqjg

hqoaOfhka ì`ojegqkq iudch h,s ia:dms; lsÍfï


ixl%dka;sl hqla;s ls%hdj,sh'''''''
ixl%dka;shqla;sh hkak j¾:udk iudcfha l:d nyg
,lajk jpkhls' úfYaIfhkau iduh" ixys`oshdj
f.dvke.sfï ls%hdj,sh ;=< yqjudre jk jpkhla jqjo"
idudkH ck;djg fuys w¾:h flf;la ÿrg .uH ù
we;s o hkak ms<sn`o" is;d ne,sh hq;=h' ukaoh;a" th
;rul ;dlaIKsl jr keSsula jk neúKs' 08 msgqjg

—foaY.=Ksl úm¾hdih lDIsl¾udka;hg n,mdkafka o@˜


jdhqf.da,h ienúkau úYau .; jQ jir ì,shk y;rudr
cklh' th ish¨ m%dKskag mqrdu uy fmd<fõ WIaK;ajh
Ôjk yqiau ,nd fok w;r Ôú úêu;a f,i yiqrejd .ekSug
wÔú jia;+ka w;r wfkdkH fï wmQre jdhq f.da,h iu;a
iïnkaO;djh mj;ajdf.k úh' tneúka foaY.=kfha
hhs' ta ksidu 1903 § —we,am%ä wkd.;h wjfndaO lr.ekSug
ri,a fvd,ia˜ lshd isáfha — kï wfma jdhq f.da,fha w;S;
jdhq f.da,h˜ hk fhÿu uy yeisÍï rgd jgyd .; hq;=h'
.Õk@ id.rh hk fhÿu 06 msgqjg
WÑ; njhs' flfia fj;;a
is÷ir 01 msgqj
f.da,Sh WKqiqu by< hdu ms<sn| fya;= iy hdu ms<sn| m¾fhaIK lrkakka yg /ialr .ekSug yelsj
;sfí'
tys foaY.=Ksl n,mEu ms<sn| úoHd{hska
oYl lsysmhl isg idlÉPdj, ksr;fõ' mD;=úfha W;a;r yd olaIsK øej whsia fukau úúO iS;
tys uQ,sl ixl,amh jkafka udkjhd rgj, ysu l÷ wdY%s; whsia isÿre ;=< isrù we;s jdhq idïm,
/ialr .ksñka ld,kS¾Kfhka fï f;dr;=re jd¾;d.;
f.a wêl l%shdldÍ;ajh úiska wêl lrf.k ;sfí' ta wkqj CO2 ms<sn|j jir 4000lg jeä
ldnka vfhdlaihsâ m%udKhla jdhqf. ld, mrdihl ;yjqre l< o;a; udkjhd i;=j mj;S'
da,hg uqodyeÍu fya;=fjka iQ¾hhdf.ka
j f h a
meñfKk WKqiqu fmdf<dfjka kej;
D ; = ú Ô
bj;aj hdu ndOdùu fya;=fjka mD;=úfha
u q f õ m s f õ o @
WKqiqu l%ufhka by< hñka
h d u y < y el
mj;sk njhs'
b y < ; s l l
W K qiqu g;a iy
Sh r
f.da, e;au ;j ÿ
mej whsia Èhùu"tu.sldkak;a drism%ÿjk O%ej
foaY mq¿,a
ùu jeks iDcq iy jydu isÿjk n,mEu fukau
Ⱦ>ld,Sk f,i isÿjk foaY.=Ksl fjkiaùï ms<sn|j"
f.da,Shj ie,l+ úg by<u uÜgu jk tlai;a cd;Skaf.a
ixúOdkfha isg my,u.%dóh uÜgfï l=vd ixúOdk
olajd jQ mq¿,a mrdihl idlÉPd lrk" wOHhkh lrk
yd ms<s;=re fidhkakg W;aidy lrk .eg¿jla njg fï
jkúg m;a ù ;sfí'

fï ;rï mrdihl l;dnyg ,lajk .eg¿jla jkafka"th" jdhqf.a,Sh CO2 m%udKh ld,h iu. fjkiaùu
cd;s-ckau" ÿmam;a-fmdfydi;a" iqÿ-l¿" f,dl=-l=ä
fíohlska f;drj n,mdkq ,nk" nrm;, iy wmf.a
meje;aug wod, .eg¿jla ùfï fya;=fjks' WKqiqu by< hkafka CO2 m%udKh by<hdu
ksiduo@
f.da,h
S WKqiu
q by< hñka ;sfnk nj i;Hhla o@
ldnka vfhdlaihsâ jdhqf.da,Sh ix>glgl jYfhka
ksrka;rfhka mD;=úh foi ish ixfõol WmlrK mdßißlj úYd, ld¾hNdrhlg fya;= mdol fjhs' uQ,sl yd
fhduqlrf.k isák b;d by< ;dlaIKfhka hq;a pkao%sld b;du jeo.;a ld¾hh jkafka Ydl ish wdydr ksIamdokfha
.kkdjla u.ska iy mD;=úsh u; we;s WIaK;ajh j¾;d.; uQ,sl ldnka uQ,øjH iïmdolhd f,i l%shd;aul fjñka
lrk ;dlaIKsl WmlrK u.ska oYl lsysmhla mqrd ish¨u Ôú fldgiaj, meje;au ;yjqre lsÍu jk w;r
mD;=úfha u;=msg" jdhqf.da,fha iy uyd id.r ms<sn|j thg fkdfofjksj mD;=úfha WKqiqu mj;ajd .ekSug
/ial< o;a; úYd, m%udKhl tl;=jla úúO rgj,a iy odhl fõ'
ixúOdk i;=j fï jk úg mj;sk w;r tajd úYaf,aYkh
u.ska ,efnk ms<s;=r iEu úgu tlls' tkï mD;=úfha fï fudfydf;a § Tn jdhqf.da,fha ldnka vfhdlaihsâ
WKqiqu l%ufhka by< hñka mj;sk njhs' ish,a, hï l%uhlska bj;a lrkjd hehs is;kak' jdhq
f.da,fha m%udKfhka th ishhg 0'04 l muK m%udKhla
tfuka u jir oi oyia .Kkla ;siafia fkdfi,aù muKla jk kuqÿ Èk lsysmhlg miq rd;%S mD;=úfha idudkH
mej;=Kq øej whsia;Ügq úYd, mßudKfhka leã ìf|ñka WIaK;ajh iDK 10;a iDK 30;a w;r w.hla .kakjd we;'
Èhfjkakg mgkaf.k ;sîuo" wm%sldfõ" Ökfha wd§ rgj, tjeks WIaK;aj w.hl § fndfyda Ôúkayg ish meje;au
mj;sk ldka;dr ;j ÿrg;a mq¿,a fjñka mej;Suo" BY%dh,h w;ayer oukjd yer fjk;a úl,amhla ke;' Ydl wdydr
yd fcda¾odkh w;r mj;sk u< uqyqo jeks wNHka;r ksmoùu weKysàu fya;=fjka b;d flál,lska wdydr
uqyqÿ fukau rgj,a .kkdjl jeõ iy uyd mßudK ú,a ysÕh uq,afldg .ksñka ñksid we;=¿ ish¨ Ôùka ñys
is£hñka mej;Su uÕska f.da,Sh WKqiqu by< hdu ms<sn| u;ska j|j hdu fkdje<elaúh yels ldrKhls'
m%dfhda.sl idlaIs imhhs'
ldnka vfhdlaihsâ jdhqj TlaIscka ;rugu Ôjfha
S CO2 m%udKh by<hdu
jdhqf.da,h meje;aug jeo.;a idOlhla fõ' tfy;a ´kEu fohla
´kEjg jvd ;sîu m%YaK we;s lrk fya;=jla njg m;afõ'
f.da,Sh WKqiqu by< hdu ms<sn| o;a;j,g jvd" jeä iQ¾hh ;dmfhka WKqiqï jk mD;=ú mDIaGh rd;%sfha §
wfOdarla; lsrK f,i ish ;dmh uqod yßkq ,nhs'
ld, mrdihlg wod, o;a; m%udKhla jdhqf.da,Sh ldnka
vfhdlaihsâ m%;sY;h by< hdu ms<sn|j f;dr;=re /ialr
.ekSug ld,.=K úoHd{hkag iy f.da,Sh WKqiqu by<
15 msgqjg

02 msgqj is÷ir
l,dmh
2019 ud¾;=

m%ldYkh(
cd;sl ëjr iyfhda.s;d jHdmdrh
wxl( 10" u,aj;a; mdr"
ó.uqj'
—iajNdúl iïm;a wê mdßfNdackh yd
ldka
;drlrKh ˜ ixialdrl uKav,h(
y¾uka l=udr
by, hk ck.yk j¾Okhg idfmaCIj N+ñh mßyrK fõ.fha kd,l frdihsfrda
;Sjr
q ;djh o iq¿mgq fkdfõ' Èfkka Èk by< hk jk úkdYh o
ÈfkaIa oikdhl
mßyrKhg .kakd N+ñfha m%udKhg idfmaCIju by, hhs' tf,iu
mfia we;s mqK¾ckk Yla;hs o ta wdldrfhkau úkdY lrñka mj;S'
m%shxlr fldaia;d
,laisß m%kdkaÿ
f,dj mqrd lDIsl¾udka;h i|yd N+ñh mßyrKhg .ekSfï § jd¾ISlj
w¨;ska jkdka;r fylaghdr ñ,shk 7 ne.ska fhdod .efkk w;r
tajdhska 44]la j.d lghq;= i|yd o" 23]la há;, myiqlï i|yd o" mß.Kl msgq ieliqu(
33]la fjk;a foa i|yd o fhdod .kakd nj" f,dal wdydr yd lDISl¾u ,laisß m%kdkaÿ
ixúOdkh mjihs'
úfYaIfhka wfma rfÜ" mßirfha we;s jeo.;alu ms<ns | wkdjfndaOh úuiSï(
u; fyda fkdi<ld yeÍu u; isÿ lrk" wúêu;a ixj¾Ok l%h s dj,sh *elaia ( 0314 870 658
ksid" mdßißl iïm;a fhda.H whqßka Ndú;hg .kakjdg jvd wfhda.H ÿrl:k( 0312239750$0773184532$
Ndú;h b;d by< uÜgulg f.dia we;s nj" fld<U jrdh k.r
ks¾udKh" yd Wud Th jeks jHdmD;s isÿlrk wdldrh foi inqoê a l
0772836520
ukeiska ne¨ úg fyd|ska jegfykq we;' tmuKla o fkdj ú,am;a;j = B-fï,a ( nafsosl@gmail.com
wdY%;
S j isÿ l< jk úkdYh o ,xldfõ úh,s l,dmfha WKqiu q jvd;a fjí ( www.nafso-online.org
;Sjr
q lsÍug fndfyda n,mdkq we;' tjka ;;ajhka yuqfõ wfma rg ;=<
o fï jk úg ldka;drlrK wjodkula we;s njg miq.h s iufha wm
rfÜ mßirfõ§ka wk;=re wÕjd isáfha h'
l=ulao fï ldka;drlrKh@ mßirh u; mokï jQ wêl ñksia
lsh
% dldrlï fya;f
= jka" ^tkï j.d lghq;"= wêl jkdka;r úkdYh
yd N+ñh u; mokï jQ iajNdúl iïm;a iQrd lEu yd ¥IKh fyda
mßydKshg Ndckh lsÍu fya;f = jka& fyda foaY.=Kls yd ld,.=Kl s
rgdjkaf.a wys;lr fjkia ùï u;" f.dvkef.k mßir moaO;sfha we;s
iDKd;aul fjkia ùula" tkï ksYÑ a ; l,dmhla fyda m%foaYhla ;=<
mßirfha we;s jk c,dY yd c, W,am;a is|S hdu" wdydr ksIm
a dokh ì|
jeàu" .y fld, úh,S hdu" ldIaGl mßirhla ks¾udKh ùu" i;=ka
m,dhdu iy tu m%foaYj, Ôj;a jQ ck;djf.a ukaofmdaIKh by< hdu we;=¿ msgq( msgqj
fuka u" fi!LH .eg¨ u;= ùu yd wd.ka;l = ia:dk lrd ixl%uKh
ùug isÿ ùu jeks wx. ,CIK rdYshla oelsh yelsh' f.da,h
S WKqiu
q by<hdu yuqfõ'''' 02
tfukau wm rfÜ jeäfhkau jd¾;djkafka kshÕh yd .xj;=r jeks
foaY.=Kls ;;ajhka u; mokï jQ wdmod ;;ajhka jk w;r kshÕh uyd id.r foaY.=Ksl úm¾hdi'''' 04
jeks wdmod ;;ajhla §¾>ld,Skj úh,s l,dmhka ;=< mej;Su jkdka;r
foaY.=Ksl úm¾hdi
úkdYh;a iuÕ jvd;a ;Sjr q jkakls' tneúka jkdka;r úkdYhg ;s;
lDIsl¾udka;hg n,mdk whqre'''''' 06
;eìh hq;= fjuq' tmuKla fkdj mj;sk jkdka;r fmdaIKh lsÍu yd
yels iEu ;eklu .ila jjd .ekSu w;HdjYH ldrKhla fõ' tfy;a
wfma rg ta i|yd oekgu;a m%udo w;r" my; i|yka rgj,a 12 f,dalfha hqoaOfhka ì`ojegqkq iudch'''''' 08
jkdka;r j¾Okh lr .;a tlu rgj,a 12 w;rg tlaj we;'
tu rgj,a 12 miq . s h jir ls y s m h ;= < ;u jkdka ; r fof,djla w;ßka Tíng'''''''''' 12
m% u dKh 10] ls k a j¾Okh lr .ekS u g iu;a ù we;'
ta j d kï we,aÔßa hdj" Ökh" úhÜkduh" fvdñksldkq ckrch" lõ is;=ú,s'''''''' 14
.ïìhdj" brdKh" fudfrdlafldaj" ;dhs,ka;h" áhqki S h
s dj"
;=¾lsh" Wre.=fõ" Ñ,S rdcHh hk rgj,a fõ' s | Ñ;% ;rÕh'''''' 16
wiudk;djh ms<n
m%§ma ,laisß

is÷ir 03 msgqj
01 msgqfjka ld¾ólrKh f.da,Sh WIaK;ajh by< hdug
úYd, jYfhka n,md we;'
uyd id.r foaY.=Ksl úm¾hdi ''''''''''''''''
19 Y;j¾Ifha wdrñN jQ ld¾ñlrK ls%hdj,sh
jdhqf.da,Sh WIaK;ajh Wrd .ekSfï rgdj( fya;=fjka jdhqf.da,Sh ldnka vfhdlaihsâ
m%udKh 40] lska by< ke.sks' fmdis, bkaOk
uydid.rh 93'4] oykh ksid jdhqf.da,hg tlaflfrk CO2
m%udKh ksid f.da,Sh WIaK;ajh by< hdu;a"
jdhqf.da,h 2'3] tu.ska mdßißl úm¾hdi isÿùug;a m%Odk f,iu
n,mEula isÿj we;" CO2 hkq yß;d.dr jdhqjls"
uydoaùm 2'1] kuq;a id.rh fkdjkakg wo jkúg jdhqf.da,Sh
WIa K ;a j h by<hdu ;j;a by< hdug bv
.a,eishr yd whsia l=Üá 0'9] ;s ì ks ' jdhq f .da , hg uq o dyßk CO2 m% u dKfhka
27] la muKu uyd id.rh u.s k a wjfYda I Kh
q oa whsia ;Ügqj
wd¾laála uqyf 0'8] lr.kS ' jdhq f .da , fha CO2 idka ø Kh by<
hkúg fuu ;;a j h iu;= , s ; ls Í u ioyd
s a whsia ;Ügqj
w;a,dka;l 0'2] id.rh u.skajeäfhka CO2 wjfYdaIKh lr
.ksñka iu;=,s;;djh mj;ajd .kS'
.%k a ka; whsia ;Ügqj
S , 0'2]
fuu l%shdj,sh jvd;a id¾:l ùug iy ld¾hlaIu
uQ,h( OCEAN Atlas 2017 /IPCC ùug id.rc,h YS;, ùu jvd;a fhda.Hh'
uydid.rh u.ska ñksid úiska jdhqf.da,hg tlalrk wekagd¾laála fjr< ;Srfha wdikakfha we;s
CO2 m%udKfhka we;slrk WIaK;ajfhka w;súYd, l,dmfha yd ,eírfvda¾ uqyqo yd .%Ska,ka; uqyqo
nyq;rhla wjfYdaIKh lr .kq we;' wdYS%;j úYd, m%udKfhka u;=msg c,h .eUqre
uqyqfoa .sf,k w;r" os.=ld,Skj fuu uqyqfoa CO2
ñksid úiska ksmojk CO2 m%udKh fnoS hk whQre ;ekam;a lr ;efí' fï wdldrfhka CO2 ;ekam;a
my; mßosh
lsÍu ld¾ñl úma,jfhka miqj úYd, jYfhka
--------àjdhqf.da,h 45] isÿj we;s w;r" h<s;a tajd id.rh u;=msgg
CO2 ------- --------àffcj f.da,h meñKSug Y;j¾I .kkdjla .;jkq we;" tfiau
28]
^100]& fuu CO2 j,ska hï m%udKhla wjidos; f,i
--------à uydid.rh 27]
uqyqÿ m;af,a ;ekam;a ù mj;skq we;'

04 msgqj is÷ir
uydid.rh b;d úYd, jYfhka foaY.=Ksl id.r WIaK;ajh by< hdu wjodkïldÍ ùug
úm¾hdi we;sùfï fõ.h nd, lrhs' kuq;a ;j;a fya;=jla we;' id.rh u;= msg c,h
id.rhg fufia CO2 wjfYdaIKh lsÍug we;s jdIamSlrK fõ.h by< hdfuka úYd, jYfhka
yelshdjo wiSñ; ke;sjqj;a th úúO úh yelsh' c, jdIam ksmojhs' fuh WIaK;ajh by< hdug
WodyrKhla f,i fufia CO2 wjfYdaIKh fya;=fõ' fï fya;=fjka h<s jdIamSlrK fõ.h o
lsÍug ol=fka id.r j,g we;s yelshdj 1980 by< hhs'
isg 2000 olajd my; jegqk w;r" bka wk;=rej
fuys oS c, jdIam ksmoùu by< hduo wys;lrj
fuu yelshdj h<s j¾Okh úh' uyd id.rh
n,mdk lreKls' thg fya;=j c,jdIam hkq
u.ska ñksid úiska wu;rj ksmojk CO2 m%udKh
CO2 j,g;a jvd yß;d.dr wdprKhg odhljk
wjfYdaIKh lr.kakjdg wu;rj ñksid úiska
øjHhla neúks' kuq;a fuh wys;lr lreKla
we;slrk yß;d.dr wdprKfhka isÿlrk w;sf¾l
fkdfõ' iajdNdúl yß;d.dr wdprKfhka
WIaK;ajh by< hduo uq¿ukskau wjfYdaIKh
2/3 la muKu jir ñ,shk .kkla mDÓúfha
lr.kS' miq.sh jir 40 l ld,h ;=,oS ksmojk
ck.yKhla mej;Sug fya;=jk c,jdIam we;sùu
,o wu;r WIaK;ajfhka 93] lau ol=fka id.r
ksidisÿj we;' kuq;a thska 25] la muKla CO2
u.ska wjfYdaIKh lrf.k we;' by< .sh
ksid isÿj we;' kuq;a ñksid úiska jdhqf.da,hg
jdhqf.da,Sh WIaK;ajhg fuf;la wu;rj ksmojQ
CO2 ksl=;a lsÍu úYd, jYfhka isÿlf,d;a fuu
;dm Yla;sfhka 3] la muKla j.lsj hq;= w;r"
;;ajh úYd, f,i by< hkq we;'
id.r fkdmej;sfha kï fuu WIaK;ajh b;d
úYd, jYfhka ;j;a by< hdhq;= nj fmfka' by< hk WIaK;ajfha n,mEfuka id.rj, we;s
fï wu;rj ksmojQ WIaK;ajh id.r ;=, ieÕj whsia oshùfuka o n,mEï we;sfõ' wd¾laála
we;s nj fuhska meyeos,s jk w;r tajd l%ufhka yd wekagd¾laála id.rj, we;s whsia wdrlaIs;
id.r m;a, mqrd me;sr hkq we;' fï fya;=j ksid wdjrKhla f,i ls%hdlrñka id.rh u; m;s;jk
u;= msg WIaK;ajh by< hdu f.d¿fn,s .ukska iQ¾h lsrKj,ska 90] la muKu h<s mrdj¾;kh
isÿfõ' lrhs' kuq;a by< hk WIaK;ajh ksid uqyqfoa
we;s whsia ksrka;rfhkau oshfjñka hhs' tneúka
kuq;a fuu ls%hdj,sh ioyd id.rfha whsia fkdue;súg b;sßjkq we;af;a c,h
muKs'
úYd, jkaÈhla f.ùug kuq;a c,h fndfydaúg w÷re meyehla .kakd
isÿj we;' wu;rj CO2 neúka iQ¾hdf,dalh mßj¾;kh lrkq fjkqjg
isÿlrkqfha tajdhska 90] la muKu wjfYdaIKh
wjfYdaIKh ksid id.r lr .ekSuhs' ta fya;=fjka isÿjkqfha c,fha
WIaK;ajh by< hduhs' tu.ska isÿjkqfha ;j
úYd, jYfhka wdï,SlrKhg ;j;a whsia oshùug ,laùuhs' fï fya;=j ksid;a
;j ÿrg;a id.r mßir moaO;shg wys;lr n,mEï
fya;= fõ' tfuka u wu;r fkdlsßug fya;=jla ù we;' tneúka meßisfha

;dmh wjfYdaIKh ksid uqyqÿ mej;s mdßißl iuq¿fõ oS ;SrKh l< mßos
f.da,Sh WIaK;ajh by< hdu fikaáf.%aâ wxYl
uÜgu by< hdug yd id.r 2 fla uágfï mj;ajd .ekSu w;HdjYH lreKla
nj b;d meyeos,sh'
mßir moaO;shg wys;lr
n,mEï we;s lrk fjkialï y¾uka l=udr
cd;sl ëjr iyfhda.s;d jHdmdrh
we;slsÍug o fya;= fõ'
is÷ir 05 msgqj
01 msgqfjka lr úfoaY Ydl rgg y÷kajd §u
foaY.=Ksl úm¾hdih lDIsl¾udka;hg'''''''''' ksid;a h' j¾I 1983 isg 2009 olajd
wjYH m%udkhg jvd fmd<j jgd ;dmh /|Su mej;s hqO jd;djrKh o wm rfÜ
l%ul%ufhka WKqiqu jeäùfï m%;sM<hla f,i lDIs l¾udka;hg n,mEula isÿ
mD;=úfha foaY.=Ksl moaO;shg úYd, n,mEula lrK ,§' foaY.=Ksl úm¾hdi f.dv
jQ w;r foaY.=Ksl úm¾hdihla olajd j¾Okh ù kef.kjd hkq —c,h" c, fmdaIs;
yudrh' fuhg m%Odku fya;=j ù we;af;a" ñksia
ixy;sh úiska miq.sh Y;j¾Ih mqrdu ojkq
m%foaY˜ úkdY ùuh' tfukau rg ;=<
,enQ fmdis, mdol LKsc bkaOk j,ska ksl=;a
È.= ld,Sk cd;sl m%;sm;a;s fkdue;s
jQ ldnkavfhdlaihsâ h' f.da,Sh WKqiqug ta ksid;a" cdk ;dCIKfhka jeä oshqkq
;=,ska f.dv ke.S we;s' foaY.=Ksl úm¾hdihkag l< îc lDIs l¾udka;hg tl;= ùu
iDcqj yd jl%j n,md we;af;a" fuu jdhqf.da,fha ksid;a" wêl f,i mßyrKh l<
r|d mj;sk ldnka vfhdlaihsâ jdhqj nj lsj ridhksl fmdfydr iy lDñkdYl
hq;=h' f,dj mqrd mej;s lDIs wd¾Ól rgdj" 1880 § ksid;a" lDIs l¾udka;h ì| jeàu
tkï ld¾ñl úma,jfha uq,a wjÈfha isg ld¾ñl isÿúh' ;jo foaY.=Ksl WIaK;ajh
lrKh ;=< jdhqf.da,hg uqod yßk" ldnka
by, hdu ksid" jeis pl%h l%ufhka
vfhdlaihsâ ksid;a fláld,Sk ,dn bmhSfuka
jeä ksIamdokhla uq,a lr .ksñka ld¾ñl lDIs
fjkia fjñka wkfmaCIs; wjia:dj,
l¾udka;h jefvkakg úh' § wêl j¾Idj yd ta ;=,ska we;s

fuu ;;ajh Y%S ,xldj ;=< iS.%fhka jk .xj;=r fukau È.=ld,Skj


j¾Okh jkafka 1977 miqj rgg mj;sk kshÕhka lDIsl¾udka;h
y÷kajd ÿka újD; wd¾:sl m%;sm;a;s ì| jeàug ;j fya;= ldrKd úh'
ksidh' rgmqrd mej;s wd¾Ól rgdj fuu ;;ajhka ;=< l%u l%ufhka
1990 oYlh jk úg iS.%j ì| jk .yKh wvqùu" jk i;=kaf.
jefgñka lDIs ridhk fmdfydr yd ka isÿ jk ydks ksid;a" ji mdkh
lDñ kdYl iS.%j rg mqrd jHdma; lr Ôú; ydks lr .kakd ;;ajhg
ùu ;=<;a nyq cd;sl iud.ï isÿ foaYSh f.dúhd m;a úh'
l< oejeka; bvï uxfld,a, lEï fuu ;;ajhka ksjerÈj ú.%y lr ne¨ úg
ksid;a" foaYSh jk j.djka úkdY fmkS hkafka fldáld,Sk ,dnh u; È.=ld,Sk
06 msgqj is÷ir
úkdYhlg wm N+ñh yd mßirhg m;a ù we;s 19] olajd wvq ù ;sîu'
njhs' th yqfola foaY.=Ksl úm¾hdih olajd - .xÕdjka 103 lskoa uy jeõ yd l=vd jeõ
mßirh m;a l< ñksia j¾.hd j.lsj hq;=h' 1948
35"000 f.dv ke.=k ,laud;dj fï jk úg
fmnrjdß ui 4jk osk bx.%Siskaf.ka ksoyi
.xÕ is|S hdfuka jeõ 6000g jvd wvq nj
,enqko tod isg fï olajd rg md,kh l< ish¿u
wOHk j,ska fy,s orõ fõ'
foaYmd,lhska mßir moaO;sfha iu;=,s; ;djh
.ek fkdis;d l%shd lsÍu ;=< wm wo jk úg - by; i|yka ish¿ ;;ajhka ;=< o
foaYSh lDIs l¾udka;h" ì|oud foaYSh f.dúhd f.da,h
S j isÿ jk mßir ixydrh ksidu
Kh lrejka yd iud.ï j, l=,S lrejka njg ol=Kq wdishdfõ iy wm%l
s dkq rgj, o lDIs
m;a lr yudrh' l¾udka;fha oejeka; ì| jeàula oelsh
yelsh' fuu ;;ajh bÈßhg .shfyd;a wm
jir 2500lg fmr isg oejeka; lDIs wd¾Ólhlg
rg ;=< f.dú;ek yd f.dúhd úkdY ù
Wreulï lshq wm ish¿u lDIs fnda. wdkhkh
hdu je,elaúh fkdyelsh' ta ksid lDIs
lrk ;;ajhg m;aj we;af;a f.dú;ek mdvq ,nk
jHdmdrhla njg m;aù we;s ksidh' tmuKla l¾udka;hg wdorh lrk" jdhqf.da,hg
fkdj" WodyrKhla jYfhka ù j.dj .;a l< wdorh lrk" mi yd c,h ;u Ôú;h hehs
1984 § ù j.d fylaghdrhlg fmdfydr ls'.%E is;k" wm .kakd yqiu
a ál .kakg iß,k
92'8 fho jQ w;r" 2002 jk úg th ls'.%E 400 mßirhla f.dv ke.sh hq;= hehs yefÕkd
loajd;a" wo jk úg ls'.%E 450 iSudj olajd;a <xù ish¿ ck fldgia tla j ,dNhg jy,aj
we;' fuhska lshfjkafka wm úiska mi úkdY —N+ñh˜ mdjdfok md,lhskg a úreoaOj ke.S
lr we;s wdldrh fkdfõ o@ tfukau 2002 rgg isáh hq;h
= '
y÷kajd ÿka h,s —mqnqouq Y%S ,xld˜ jevigyk 2004 tfukau kej; jrla foaYSh lDIs wd¾Ólh f.dv
§ —uyskao Ñka;kh˜ jevigyk 2010 § —uyskao ke.Su i|yd iq¿ f.dùka" foaYSh lDIsl¾udka;"
Ñka;k bÈß oelau˜ yd 2015 is g fï ola j d f.k
f.dv ke.Sug odhl úh hq;=h' tmuKlao fkdj
hk yeu ixj¾Ok Wmdh ud¾.s l ie,iq u la u
nyq cd;sl iud.ï yryd isÿjk bvï fld,a,hg
tls f kl ne÷kq " msgljrfha —ku˜ muKla
úreoaOj fm< .eiS N+ñh /l .ekSug fmrg wd
fjkia jk kj ,snr,ajd§ m%;sm;a;Ska j,g
wkql+,j foaYSh iïm;a úl=Kñka" N+ñh 99 wjqreÿ hq;=h'
j,g nÿ foñka úfoaYslhka yg rfÜ iïm;a iQrd
- th tfia l< hq;=j we;' ke;fyd;a wm
lEug bv yßñka l%shd;aul lrk ie<iqï fõ'
ldf.a;a úkdYh je,elaúh fkdyelsh' tu
fuh rgg fkd.e,fmk" mßirg WÑ; fkdjk
ksid wmf.a wdrdOkh mqoa.,hska f,i is;d
ie,iqï ùu ksid wo f.dúhdg ysñjk foag jvd mßir moaO;sh yd jdhqf.da,h /l .ekSug
wysñ jk foa jeä ù ;sfí' ta w;r" fmrg tkak lshdh'
- foaYSh lDIs ld¾ñl bvï wd¾Ól fnda. - foaY.=Ksl úm¾hdihg n,mdk m%Odk
i|yd fhduq ùu fyda ta i|yd úlsKu
s ^nv n,Yla;s m%Njhka wjulr iQ¾h" iq<x yd
bßÕ=" flfi,a''''''''& c,úÿ,s n,Yla;s j,g" tkï yß; n,Yla;s
- ;reK mrmqr lDIs l¾udka;h w;ayer oeóu j,g fhduq lrùfï rdcH m%;sm;a;Ska j,g
iïnkaO úh hq;=hs'
- j.=re ìï f.dv lr iud.ï j,g ,nd §u
ksid wdmodjka j,g ck;dj f.dÿre ùu' —fjkiaùu we;sl< hq;= kuqÿ" th f,dalhg fukau
- wlalr 1000" 2000la muKla fkdj f.dv ñksia nyq;rhlf.a Ôú; .=Kd;aul njgo" ydks
wlalr 5000g jeä bvï nyq cd;sl iud.ï muqKqjk úg th idxldj Wmojk uQ,dY%hla njg
j,g 99 wjqreÿ nÿ §u' m;ajkq fkdwkqudkh˜
- iajdNdúl mßir moaO;sh úkdYlr bÈlrk
^Y=oafOda;a;u m%ekaisia mdma;=ud&
jrdhka l¾udka;mqr ksid fjr< wdY%;
s ck
Ôú; úkdY ùu' ieliqu ( ví' t*a m%shxlr fldia;d
- 1880 § 80] jk tfÜ jk.ykh fï jk úg
is÷ir 07 msgqj
01 msgqfjka
hqoaOfhka ì`ojegqkq iudch''''''''
Y%S ,dxlsl ck;djg" ixl%ka;sh hk jpkh kqyqre
jpkhla fkdfõ' ukao" isxy, - yskaÿ kj wjqreÿ
iuh Wodj;a iu`." iq¾hHd ók rdYsfha isg fïI
rdYshg .uka lsÍu" ixl%dka;sh f,i y`ÿkdf.k
we;' thska" hï ld,iSudjla ms<sn`o woyila ,ndfoa'
kuq;a ixl%dka;sh hkak" ixl%dka;sl hqla;sh"
jk úg" tys w¾:h ms<sn`o ukd wjfndaOhla
;sfíoehs hkak" i,ld ne,sh hq;=h' jrl" iudc tkï" i;H fiùfï ls%hdj,sh"
ixj¾Ok ls%hdldrs;ajfha ksrs;jk ls%hdldrslhl="
ud yd mejiqfõ" ixl%dka;sl hqla;sh hkq" ,sx. ^Truth Seeking ) ìysiqKq ls%hdj,shka"
úm¾hdihlg ,la jq ;eke;a;kaf.a whs;sjdislï wmrdOhka jq ld,isudj ;=< isÿjq foa
ms<sn`o woyila f,i ;uka is;d isá njhs' >d;kh jq mqoa.,hka" w;=reoyka jqjka
ixl%dka;sl hqla;sh ms<sn`o ixl,amh" iudc.;ù yd wmrdOhg wod,j isÿjq ls%hdj,sfhys"
we;s m%udKh ms<sn`o" fuh tla losu tla ksoiqkls'
i;H f;dr;=re .fõIKh' fojekak
jir 30 wdikak ld,hla mqrdjg meje;s" hqo jkafka" wêlrK ls%hdud¾. .ekSuhs'
jd;djrKh wjik" iduh" iycsjkh" ixysoshdj" (judicial action) wmrdOhkag j.lsj
f.dvke.Sfï jevms<sj, ;=<" idldÉPdjg hq;a;kag" tfrysj" wêlrK ls%hdud¾.
Ndckh jk" ixl%dka;sl hqla;sh hkakg" fjk;a .ekSu' ;=kajekak jkafka" jkaosf.ùu"
w¾:l;k foñka" th yqfola W;=f¾ fou<
ck;djg iyk ie,iSug yd hqoaOhg ils%hj odhl
ìysiqKq ld,isudj ;=<" widOdrKhg
jq" hqO ùrhka" fin¨ka úÿ,s mqgqjg hjk" ngysr ,lajqjkag" Tjqkaf.a csú; kej;
vhiafmdafrdfõ n,mEu u; ia:dms; jevms,sj,la idudkH ^m%lD;s ;;a;ajhg& ;;ajhg
f,i" ol=fKa iudch ;=< yqjd olajkakg wjldY m;a lr .ekSu i`oyd jk" ydksmq¾Kh"
ie,iS we;af;a" ixl%dka;s hqla;sh hkak ms<sn`o" ke;fyd;a jkaos ,nd§u (Reparation)
mq¨,a ixjdohla iudcfha f.dvke.S fkdue;s y;rjekak jkafka" wdh;ksl
ksidh' tneúka fuu ixl,amh ms<sn`o ksjeros
woyila iudc.; ù fkdue;'
m%;sixialrKhs" ^Institutional Reform)
kS;s ixia:dj" fmd,sish" yuqodj jeks
ta wkqj ixl%dka;sl hqla;sh hk ixl,amh wdh;k m%;sixialrKh lsÍu fuhska
ms<sn`oj" ir,j f;areï .ekSu b;d jeo.;a woyia fõ' úfYaIfhkau .egqïldrs"
fõ' ixl%dka;sl hqla;sh ls%hdj,shls' th ir,j hqO jd;djrKhlska miqj" ixys`oshd
idlÉPd lrkafkakï" hï iqúfYaIs ;;a;ajhla $ ls%hdj,shla ;=<" Bg wkql=,jk
jd;djrKhla ;=< isg hï ck iudchla" iudkH f,i yd kej; tjeks ;;ajhka
;;ajhg mrsj¾;kh ùfï ls%hdj,sh" ixl%dka;s we;s fkdjk f,i Bg wod< wdh;k
hqla;sh f,i fuys § y`ÿkd.; yel' uyd
m%;sixialrKh lsÍu fuhska oelaúh
mrsudK m%pKav;ajhka" wmrdOhka" ta wkqj n,k
l," hqO wmrdO" ukqIH;ajhg tfrys isÿjk
yelsh' fuu ish,a, wka;¾.;
wmrdO"uyck ixydrh jeks ;;ajhka ;=<" tjeks ixlS¾K ls%hdj,shla f,i ixl%dka;sl
wmrdOj,g ,lajqjka ms<sn`o" idudkH hqla;sh hqla;sh" hkak y÷kd.; yel' kuqÿ fï
bgqlsrsfï ls%hdj,shla ;=<" lghq;= l, fkdyel' ms<sn`o úúO ks¾jpk mj;S' tu ish`t
tjeks iqúfYaIS ;;ajhka ;=<" ixl%dka;sl hqla;s ks¾jpkhka ;=< idlÉPd lrk fmdÿ
ls%hdj,sh yryd" hqla;sh bgqlsrsfï" l%ufõohka lreKq lsysmhla mj;S'
fj; fhduq úh yel' fuu ls%hdj,sh ;=<" uq,sl
wxYhka 4la wvx.= fõ' 09 msgqjg
08 msgqj is÷ir
fuysos tlai;a cd;Skf a .a ixúOdkh úiska ,nd § jq wh ms<ns `o" Tjqkf a .a foudmshkag" Nd¾hdjkag" ÿ
we;s ks¾jpk wjOdkhg ,la lsÍu jeo.;ah' thg orejkag" {d;skg a " ienEjug isÿjq foa ms<ns `o oek.
wkqj" j.ùu" iqrlaI;s lsÍu" hql; a h
s bgqlÍ s u" yd ekSug whs;h s la we;' fï yd iïnkaO isoë a ka úYd,
iycsjkh ,.d lr .ekSu' Wfoid" w;S;fha isÿjq ixLHdjla wmrg ;=< o hqoO a ld,isudfõos isÿúh'
uydmrsudK wmrdOhka mokïj" fldkafoais mYapd;a hqOjd;djrKh ;=<" ;u orejd kej; f.or
iys; Wreuhka fj; meñKSug" hï iudchla tk;=re n,disák foudmshka" ;u iajdñhd f.or
.kakd W;aidyhka wdY%; S hdka;K % hla yd mq¨,a tk;=re" n,disák ìrskoa ejre isá;s' Tjqkg a ;u
mrdihl úysÿKq lsh % dj,shls' tu lsh% dj,sh ;=< mq;dg" iajdñhdg ienejgu isÿjq foa ms<n s `o ksjeros
i;H fiùu" wmrdO i`oyd j.lsj hql; a kag ovqjï f;dr;=re ,eî fkdue;' mYapd;a hqo jd;djrKh
,ndoSu" úkao;
s hska i`oyd jkaos f.ùu" wdh;k ;=<" hqoO
a fhka mrsNdysrj" Bg uqjdfjñka isÿl,
m%;i
s xialrK yd iduh yd ixys`oshdj wdrlaId lsÍu >d;khka úYd, m%udKhla ms<n s `o f;dr;=re
yd j¾Okh lsÍu wruqKq fõ' wkdjrKh fjñka mj;S'

ixl%dka;l
s hql;a h
s lsh
% dj,sh lr,shg meñfKkafka jkaof s .ùfï lsh
% dj,sh ;=<" hqoO
a h fyda .egqu ksid
1980-1990 ld,iSudj ;=<h' fuh uq,k s u
a lsh
% djg úkdY jq ckcsú;h k.disgù q ug ydksm¾ q Kh lsÍu
kef.kafka" kef.kysr hqfrdamfha iy wmsl % dj isÿfõ' ta wkqj uq,Huh jYfhka jkaos ,nd§u"
mokïjh' tu l,dmfha isÿjq udkj ysñlï isú,a yd foaYmd,k whs;k S "a kej; m%;i s :
a dmkh
W,a,x>khg tfrysj" úfYaIfhkau wmrdO j,g lsÍu" widOdrK f,i ovqjï meñKsùu bj;a lsÍu"
iDcqj j.lshk ysgmq" yuqod cqkg a djg tfrysj fN!;sluh mqkre;a;dmkh" wod, ck;djg" ;u
lsh
% dud¾. .ekSfï lsh % dj,sh yd iduh f.dvke. bvï j,g" wOHdmkhg yd fi!LH i`oyd m%fõYùu
u
S yryd th wdrïN úh' úfYaIfhkau" fuys iy;sl l< hq;h = ' kej; tjeks ;;a;j a hka we;s
§ wjOdrKh lrkafka" foaYmd,k mrsj¾:k fkdùug j. n,d .eksu" fmdÿ iudj §u yd
ld,iSudj ;=< isÿjq udkj ysñlï W,a,x>Kh hqoO
a hg wod, jq u;lhka ukiska bj;a lsÍu
i`oyd ms<hs ï fh§uhs' hql; a h
s bgqlÍs uhs' kej; i`oyd" hqO isyj
s gkhka iudcfhka wE;a lsÍu l,
tjeks ;;a;j a hka we;s fkdùu i`oyd wjYH mshjr hq;h= '
.ekSuhs'
wdh;ksl m%;i s xialrK lsh % dj,sh ;=<" kS;hs " Bg
fuysos i;H fiùu hkqfjka woyia jkafka" wod, wdh;k" m%;i s xialrKh lsÍu" uq,l s fõ'
w;S;fha isÿù we;s udkj ysñlï W,a,x>khùï fmd,sihs tys iqúfYaIs ;ekla .kS' wêlrK rduqj
ms<n
s `o f;dr;=re" uq,dY%hka" yd ta ;=< we;s ù m%;i
s xialrKh lsÍu" wod, md¾Yajhka ksrdhqO
we;s iudcuh m%;ú s mdlhka ms<n s `o f;dr;=relsÍu yd yuqodlrKh je,elaùu isÿl, hq;h = '
.fõIKhhs' fï i`oyd i;H fiùfï fldñiula
m;alÍ s u jvd m%dfhda.l s l%uhhs' fldñiu" wêlrK lsh % dud¾. .ekSfï jevms<j s , ;=<"
wmrdOhg wod, úkao; s hkaf.a idlaI"s igyka foaYh S j f.dvk`.d.;a wêlrK lsh % dj,shla yryd
f.dkq lsÍu isÿlrKq ,nhs' jeroslrejkag ovqjï §fï l%ufõohka y`ÿkajdosh
yel' th m%udKj;a fyda úêu;a fkdjkafkakï"
i;H fiùfï lsh % dj,sh yryd" jvd;a mSvdjg fouqyk q a wêlrK fyda fko¾,ka;fha" fya.a
,lajj q kag bosrs meje;au ms<n s `o ix{djla yd wod, (HAAG) kqjr msyá s wka;¾cd;sl wmrdO
úkao;s Ndjh ms<n s `o ms<. s eksula ,ndfokq we;' wêlrKhg ^International Criminal Court&
m%fõYúh yel' Y%S ,xldj iïnkaOfhka jvd
fï i`oyd fyd`ou WodyrKh ol=Kq wmsl % dfjka l:d nyg yd úfõpkhg ,la ù we;af;a fuu
,nd.; yel' ol=Kq wmsl % dfõ ixysoh s d lsh
% dj,sh wêlrK lsh % dj,shhs' ixl%dka;s hql; a s lsh
% dj,sh
;=<" ixl%dka;l s hql; a s lsh % dj,sh" jvd idOkSh yryd hqoO a hg kdhl;ajh ÿka —hqO úrejkag˜
;,hl lsh % d lr we;' tys i;H fiùfï fldñiu tfrysj" hqO wmrdO fpdaokd hgf;a" fpdaokd f.dkq
yryd ñ,sgß ueosy;aùu ;=< isÿjq udkj ysñlï lsÍu yd Tjqkg a tfrysj kS;h s lsh% d;aul ùula
W,a,x>Kh ùï ms<n s `o" i;H wkdjrKh lr .;ay' f,i" ol=fKa iudcfha úfrdaOhg ,laù we;' hqO
ienúkau hqOjd;djrKh ;=< w;=reoykaj"q wNsryia úrejka wka;¾cd;sl wmrdO wêlrKhg f.k hd
f,i >d;khg ,la jq" w;awvx.=jg m;aùfuka miq fkdyels kuq;"a tfia f.khk nj lshñka" úreoaO
>d;kh jq" wú ìu ;nd ndr ùfuka miq >d;kh
lKavdhï rchg fpdaokd lr;s' 10 msgqjg
is÷ir 09 msgqj
09 msgqfjka ta wkqj" mj;sk jHjia:dj ixfYdaOkh lsÍfï
kuq;a th i;Hfhka f;dr" yqfola foaYmd,ksl jevms<sj, wrïN l,y' ta i`oyd" Public
jdis wfmalI a dfjka isÿlrk úfõpk fõ' tys ienE Representation Committee o ia:dms; l<y'
;;a;j a h jkafka" Y%S ,xld rch" hqO wmrdO ms<n
s `o" lñgqj yqfola ;j;a tla jHdmD;shla jqjo" ta ms<sn`o
wka;¾cd;sl hqO wêlrKh yd iïnkaO frdau úúO úfõpk t,a, jqjo" lñgq jd¾:d ms<sn`o
m%{ma;h s h w;aika ;nd ke;' ta wkqj" tu ;;ajh wjOdkh ,la fkdl,o" th ixys`oshd jevms<sj,
Y%S ,xldj iïnkaOfhka lsh % d;aul fkdfõ' lsijs l= ;=<" ta fjkqfjka .;a tla mshjrls' tfukau rch
hqO jrolrejl= f,i fya.a kqjr msyá s wka;¾cd;sl ;j;a úfYaIs; wdh;k folla ia:dms; l,y'
wmrdO wêlrKhg f.k hd fkdyel' tkï" ixys`oshd hdka;%Kh iïNkaëlrKh lsrsfï
uE; ld,fha § ckdêm;s jrhd o fï .ek woyia ld¾hxYh msysgqjqy' (Secretariat for Coordinating
olajñka mjid isáfha" hqO wmrdO ms<n s `o fpdaokd Reconciliation Mechanism) (SCRM) fuh w.ue;s
lrkafka kï" th fomd¾Yhgu fmdÿ f,i isÿúh ld¾hd,hg wkqhqlalj ia:dms; lrkq ,enqy'
hq;= njhs' thska lshjqfha hqoOa hg ueosy;a jq Y%S ,xld tfukau" cd;sl taldnoaO;d yd ixys`oshd ld¾hd,h"
rcfha yuqodj yd LTTE" hk lKavdhï folh' ( Office for National Unity and Reconciliation)
ol=fKa ck;djf.a woyi l=ula jqjo" fuys ienE (ONUR) ckdêm;s ld¾hd,hg wkqhqla;j
;;ajh jkafka" ck;d mrudêm;H u; jQ rchl ia:dms; lrkq ,enqy' ysgmq ckdëm;sks" pkaøsld
kS;Hdkql< + yuqodjla wka;¾cd;sl jYfhka ms<. s kq l=udrK;=x. uy;añh fuys m%OdkSs;ajh orhs'
,enq hqO kS;"s j,g wkql, = j lsh
% dl, hq;h = ' th
Y%S ,xld rch" ixl%dka;sl hqla;s ls%hdj,shg
ks;Hkql, = fkdjk ;%i; a lKavdhulska wfmalI a d
l, yels ;;ajhla fkdfõ' kuqÿ rgl ks;Hdkql< = wod,j m%Odk wdh;k 04 ia:dms; lsÍug
yuqodjla úkhdkql, = f,i" hqo kS;s W,a,x>kh 2015 csksjd" tlai;a cd;Skaf.a udkj
fkdlrñka wdrlaIl lghq;= ksh<sh hq;h = ' ysñlï ljqkais,fha ieisjdrfhaos tl`.
kS;us h ;;ajhka tfia jqjo" hqoO a hlska udkqIl
s
ù we;' tu wdh;kh kï" w;=reoyka
uqyK
q j q rla wfmalI a dl, fkdyel' udkqIl s hqoO a jqjkaf.a ld¾hd,h ( office of missing
;sìh fkdyel' hqoO a hu wmrdOhls' (war is a crime) persons )" i;H" hqla;sh" iycsjkh yd
tjeks ;;a;j a hka hgf;a" hqoOa h ;=< fndfyda foa kej; we;s fkdùu ms<sn`o fldñiu
isÿúh yel' i;H fiùu ;=<" fuu fomd¾Yjh (Truth" Justice Reconciliation and Non
w;sku a isÿ jq wmrdOhka ms<n s `o i;H .fõYKh
l, yel' ta wkqj bosrs lsh % dud¾. .; yels jkq
– Recurrence Commission) úfoaYsh
we;' fï jkúg LTTE jrolrejka fndfyduhlg úksiqlrejkaf.aa iyfhda.s;ajfhka hq;a"
tfrys wêlrK lsh % dud¾. f.k we;' LTTE wêlrK hdka;%Khla ( Hybrid Court)
ixúOdkhg kdhl;ajh ÿka fndfydfokl= fï yd jkaos f.ùu i`oyd jq ld¾hd,hla fõ'
jk úg csj;=ka w;r ke;' tfukau" wmrdO j,g (Office for reparation ) rch úiska"
ueosy;a jq yuqod ks,Odrska rdYshlgu tfrysj
hqO wmrdO j,g jvd;a j.lsjhq;=
wêlrK lsh % dud¾. .ksñka mj;S'
mqoa.,hskag ovqjï §u i`oyd" w;S;hg
fuh fndafyda úg wka;¾cd;slj t,a,jk n,mEu n,mdk mßÈ kS;s iïmdokh lrk njg
u; .kq ,nk ls%hdud¾. úh yel' ukaoh;a Y%S tl`. ù ;snqk o th fuf;la bgqlr
,xldj" tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha iudcslhl=
jk w;r" ta wkqj wka;¾cd;sl kS;s" m%{ma;ska
fkdue;'
fukau jákdlï j,g wkql=,j" ls%hdlsÍug
o ne`os isá' Y%S ,xld rch 2015 Tlaf;daïn¾ yd
2017 ud¾;= j," tlai;a cd;skaf.a udkj ysñlï
ljqkais,fha ieisjdrhg iyNd.sfjñka" rg;=<
ixl%dka;sl hqla;s jevms<sj,g wod,j" fldkafoais
lSmhla bgqlrk njg fmdfrdkaÿ ,nd oS we;'

10 msgqj is÷ir
tfukau" rch úiska ls%hd;aul lsÍug i,ld lK.dgqj tlsfkld fnod .ksñka" w;S;hg iudj
n,k kS;sÍ;s yd ls%hdud¾. .Kkdjla mj;s' Èula nj;ah' È.ska È.gu" hqoaOh u; jrolrejka
idlaIslrejka wdrlaId lsrsfï mk; ixfYdaOkh fidhñka ovqjï §fïka ls%hdj,sfha wjidkhla
lsÍu" fï jk úg th isÿlr ke;' w;=reoykaùug oelsh fkdyels nj;a" th is;ai;ka ;=< ffjrh"
tfrys iïuq;sh iïu; lr we;' wmrdOldrs fl%daOh f.dvke.Sula ñi" iduh" ixys`oshdj
w;=reoyka lrùu ms<n`o kS;s ieliSu' fï f.dvke.Sug fkdyels jkq we;s nj;ah' fuh
ms<sn`o uq,sl mshjr f.k ;snqko" wjika lr ol=Kq wms%ldkq mdvu nj;a" l, hq;af;a" w;S;
fkdue;' hqoaOfhoS w;=reoyka jqjka i`oyd mjqf,a isoaêka wu;l lr" wkd.;h tlaj f.dvke.su
{d;Skag urK iy;sl ksl=;a lsÍu wdrïN lr nj;ah' W;=r" fjku fldgila fkdj wm N=ñfhys
we;' [Certificate of Absence] wdrlaIl yuqodjka tla fldgila nj;a" th ol=fKa l=iaish njg m;a
isú,a lghq;= j,ska bj;a lsÍu" fuh fï jkf;la lsÍug bv fkd;nk nj" w.ue;s m%ldY lr we;'
uq¿ukska bgqlr fkdue;' ck;djf.a bvï
.eg¨ úi|Su W;=r" kef.kysr hqoaOh mokïj w.ue;s;u = df.a m%ldYfhka miqj" b;d iudk
bvï wysñ jq ck;djf.a bvï kej; ,ndoSfï m%ldYhla" mdG,s pïmsl weu;sjrhdo m%ldY lr
jevms<sfjf,ys idOksh ;;ajhka mj;S' hqoaOh we;' Tyq mjid isáfha" w;S;hg iudj osh hq;= nj;a"
ksid ì`ojegqKq wd¾:sl lghq;= kej; k`.d isgqùu fomd¾Yahu ish¨ isoë a ka wu;l l< hq;= njhs'
i`oyd mshjrf.k ;sfnk kuqÿ" ;jÿrg;a mshjr ta wkqj" ish`t jrolrejkag iudj osh hq;= w;r"
.; hq;=j we;' bvï ms<sn`o ckdêm;s fldñiï hqoO
a h yd iïnkaOj" w;awvx.=fõ isák ish`tu
úu¾Yk jd¾:dj t,soelajq kuq;a" ;jÿrg;a .;hq;= fokd ksoyia l, hq;= nj;a m%ldY lr we;'
ls%hdud¾. mj;S'
ixl%dka;sl hqla;sh" ls%hdj,sh ;=<" rch hï
idOkSh mshjr f.k we;' w;=reoyka jqjkaf.a
ld¾hd,h ia:dms; lsÍu" tys m%uqL mshjrls' jkaosf.
ùï i`oyd jk ld¾hd,h wdrïN lsÍug mshjr
.ksñka isà" fï jkúg i;H" hqla;sh" ixys`oshdj
yd kej; we;s fkdùu ms<sn`o fldñiu ia:dms;
lsÍug idlÉPd fjñka mj;S' fï wkqj udkj
ysñlï ljqkais,fha n,mEu u; jqjo" ixl%dka;s
hqla;sh ms<sn`o mshjr rdYshla f.k we;' kuq;a ta
ms<sn`o ienE Wjukdjla ish`tu" rdcH n,Odrskag fuh" iduh" ixys`oshdj f.dvke.Sfï ls%hdj,sfha
mj;so hkak .eg¨ iy.;h' iqN fmr ksñ;s f,i y`ÿkajdosh yel' fuh yqÿ
foaYmd,kuh m%ldYhka fkdj" ienE f,iu"
ixl%dka;s hqla;s ls%hdj,sh ms<sn`o" w.ue;s;=ud" fuu N=ñfhys h;d¾:hla njg m;alsÍug wjYH
2019 fmnrjdrs 15 ls,sfkdÉÑfhaos m, l, tä;r ls%hdud¾. .; hq;=h' kuqÿ" w.ue;sf.a
woyi b;d jeo.;a mKsjqvhla ,nd ÿka nj udf.a m%ldYhg fï jkúg;a W;=f¾ yd ol=fKa úfrdaO;d
woyihs' w.ue;s;=ud tysos m%ldY lr isáfha" i;H u;=fjñka mj;S' mdG,s pïmsl weu;s jrhdf.a
yd ixys`oshd fldñiu msysgqùu ;=<ska" hqoaOfhaos woyig o úfrdaO;d t,a,jkq we;' ienE f,iu
fomd¾Yajfhkau isÿjq isÿùï ms<sn`o i;H f;dr;=re l,hq;= jkafka" rgla f,i" cd;shla f,i l,amkd
fidhd.; yels njhs' th b;d jeo.;a" ukaohla" lrñka" iduh yd ixysoshdj f.dvke.Su Wfoid"
kej; tjeks ;;a;ajhla we;s fkdùu i`oyd
hqoaOfhaos isÿjq foa ms<sn`o tlsfkld lK.dgqj
lghq;= lsÍug th w;HdjYHh' fï jkúg LTTE
m,lrñka w;S;hg iudj oSu;ah' ta i`oyd ish`t
ixúOdkfha yd yuqodfõ" wmrdO j,g j.lsj
hqO isrlrejka ksoyia lsÍu jeks ls%hdud¾.
hq;a;kag tfrysj kS;suh lghq;= f.k we;s
.;yelsh' fï i`oyd W;=f¾ yd ol=fKa msrsia lem
nj;a" ñka bÈßhg fomd¾Yafha whj¨kag hqoaOh
mokïj kS;suh o`vqjï §ula isÿ fkdjk nj" lsÍï lsÍug fldf;la ÿrg iqodkï o@
weu;s mjid we;' i;H yd ixys`oshd fldñiu
;=<ska" tjeks ovq`jï lsÍula wfmalaId fkdlrk m%§ma jks.iQßh
nj;a' Y%S ,dxlsl cd;shla jYfhka ke.sisàug cd;sl ëjr iyfhda.s;d jHdmdrh
isÿl< hq;af;a" hqoaOh ;=< isÿjq isoaêh ms<sn`o" ÿl"
is÷ir 11 msgqj
fof,djla w;ßka Tíng
ñ,shk 22 jk YS% ,xldfõ ck.ykfhka u;=jk ks.uk
22]la ukaofmdaIKfhka fmf,k nj kj;u fidNdoyfï il%Sh l%shdldrlï md,kh lsÍfï
fidhd.ekSu' ta yereKq úg fmdaIKsh wdydrhla yelshdj udkjhd i;= fkdfõ' tfy;a wdmod yd
fkd,nk wh 33]ls' f.da,Sh foaY.=Ksl wjodkï jHik wju lr .ekSfï yelshdj wm i;=j we;'
o¾Ylh ^The global climate risk index 2018& fidNdoyfï orejka f,i uyfmd<j-;=re,;d-l÷
f,dj mqrd rdcHhka ;=< wdka;sl ld,.=ksl ñáhdj;a-we<fod,-ysre t<sh yd j¾Idj wd§
,CIK jk l=Kdgq" .x j;=r yd iqkdñ r< jeks kE ys;ñ;=rkaf.ka f;drj wmg Ôj;aúh
l%shdldrlï ksid tu rgj,a j,g t,a, jk úúO fkdyelsh' ish¿ Ydl yd i;aj Ôùka wh;a jk
n,mEï wdldrhka ms<sn|j úoHd;aulj meyeÈ,s uq¿ fidNdoyug wdorh lsÍu" f.!rj lsÍu yd
lrhs' fuu jd¾;dj c¾uksfha msysá ixj¾Okh iqrCIs; lsÍu ixys|shdfõ uQ,O¾uh fkdjkafka
o@ udkjhd ;=< ixfõ§;djhka" iylïmKhka
yd mßirh ms<sn| lghq;= lrk c¾uka fjdÉ
we;súh hq;af;a wfkld iuÕ Ôú;h fnod .ksñka
^German Watch Org& kï ixúOdkh jd¾Islj
wLKav meje;aula i|ydh' tys § u;=jk yd uqyqK
ie,iqï lrhs' Tjqka i;=j 1997 isg 2018 olajd §ug isÿ jk .eg¿ yd jHik i|yd jyd m%;sl¾u
úúO rgj, wdka;Sl foaY.=Ksl isÿùï ms<sn|j fhosh hq;= fõ'
b;d meyeÈ,s o;a; yd jd¾;d we;' —f.da,Sh
foaY.=Ksl wjodkï o¾Ylh˜ jd¾;djg wkqj 2019 Tng i;=gqhso oeka@
jif¾ Y%S ,xldj fojk ia:dkfha r|jd we;' ta
iu. úhÜkduh" isïndífõ" *SÔ yd yhsá hk f,dj mqrd m%Odk k.r wdY%S;
rgj,ao fojk ia:dkhg we;=,;a h' bkaoshdj jdhq ¥IKh by< hñka msßis÷
6jk ia:dkfha isák w;r tu ,ehsia;=fõ 10jk jd;h ,eîfï ysÕ;djhlg m;a
ia:dkfha wefußldj" fnd,Súhdj" ;dhsfma yd fjñka ;sf í' msßis÷ mdkSh c,
ueisfvdakshdj i|yka fõ'
uQ,dY% is|S hñka mj;S' rg ;=<
c, W,am ;a r|jd .ekSug" wdydr
foaY.=Ksl wjOdku foig ksIam dokhg" Tlaiscka ksm oùug"
ldnkavfhdlaihsâ Wrd.ekSug"
ol=Kq wdishdkq l,dmfha msysá rgj,a wdka;Sl
ffcj úúO;ajh wLKavj mej;Sug
foaY.=Ksl ,CIK fya;=fjka jd¾Islj oeä kshÕ
;;ajhka yd wêl j¾Idj ksid ksr;=re mSvd ú|s;s' yd ish¨ Ôúkaf.a ukd meje;aug
f.ù .sh oYlhlg wdikak ld,h ;=< Y%S ,xldfõ wju jYfhka 35]l jk .ykhla
kshÕh fy;=fjka Èia;%slal 20lg wdikak rg ;=< ;sìh hq;= neõ jd¾;d j,ska
ixLHdjl c, ysÕhla olakg ,eìK' tfukau ks¾foaY lr ;snqk o 2018 wjika jk
j¾Id iuh ;=< .xj;=r yd kdhhdï j,g f.dÿre úg iuia: osjhsfka jk .ykh 16]
jk osia;%sla m%udKho by, hdula fmkakqï lrhs'
Wla; fya;= mokïj wdydr ñ, by, hdu fukau"
olajd wvqù we;' jl=.vq frda.h iS.%
wdydr ksIamdokfha ysÕhla o we;s fõ' f.da,Sh f,i jHdm; fjñka mj;S' ms,sld"
id.sks o¾Ylh ^Global Hunger Index-GHI&g wd;rhsàia" yoj;a frda. wdÈ fnda
wkqj rdcHhka 119la w;=ßka Y%S ,xldj 84 jk fkdjk frda. úiska ñksidj ì,s
ia:dkfha isák w;r tu m¾fhaIKh i|yd o¾Yl .ksñka isà' rfÜ f;dfÜ" jfÜ msfÜ"
f,i wjfmdaIKh" jhig wkqj orejkaf.a Wi
yd nr wvqùu yd <ore urK wkqmd;slh mdol
w,a,mq .fï" w,a,mq f.or muKla
fldgf.k we;' fkdj Tfí uf.a ksji ;=<g o"
tu Nhdkl úm;a meñKsh yelsh'
tneúka wmg i;=gq úh yels o@
12 msgqj is÷ir
tfukau Ôú;fhka úoy oelajqkq ksjqkq
;dhs,ka; mdmkaÿ lKavdhu .;smej;=ïh' l:d f.dkaklg jvd Ôú;fha
uE;l§ ;dhs,ka;fha .,a.=ydjl isr jqKq mdmkaÿ m%dfhda.sl udkj ys;jd§ p¾hd rgdjka u.ska
lKavdhu ms<sn|j f,dj mqrd l:d nyg ,lajqks' iudc fjkila l< yels njhs'
osk 9la mqrd tu .=ydj ;=< m%udKj;a wdydr
yd myiqlï lsis;a fkdue;sj isá isiqka 12 iy
Tjqkaf.a mqyqKq lre we;=¨ lKavdhu fírd.kq
,eîfuka wk;=rej ta ms<sn| miq úmrula wm ldf.
kq;a .s,syqks' tfy;a bka udihlg miqj jd¾;d
jQfha" tu mqyqKq lref.a l%Shd ú,dYh" p¾hdjka
yd wo¾Yu;a u. fmkaùï ksidu Tjqkaf.ka isiqka
10la muK meúÈ ùug ;SrKh lr we;s njhs' ta
flfiao@

wjqreÿ 25l jhfia isá Tjqkaf.a mqyqKq lre" jhi


wjqreÿ 10 isg 22 olajd ld,h ;=<" Tyq ye§ jeã
;SrKhla .; hq;=u fudfyd;
tfiakï l%shd;aul ùug ;j;a
m%udo fkdúh hq;=h' l< yels
foa" l< hq;= foa ms<sn|j mqgq r;a
lrñka" flia mef,k ;¾l-ú;¾l-
idlÉPd we;s ;rï lr we;' fldgq
ù isák rduq j,ska t,shg taug tla
we;af;a fn!oaO wdrduhlh' miqj Tyqf.a ñ;a;ksh
mshjrla jqjo m%udKj;ah' f,dl=
n,d .ekSug h,s ksjig taug isÿ ùfuka miqj l=vd iEu wfhl=u l%shd;aul ùfï
l%Svd mqyqKq lre ;k;=rl /lshdj lrñka isák ld, mrdihlg we;=¿ ù we;'
úg§h' fuu wk;=rg Tyq we;=¨ lKavdhu uqyqK ñka Tíng Ôú;fhka osh yels
fokafka' Ôú; wjodkug mjd ,la jQ tu osk
lSmh ;=< fuu isiqka msßig n,mEfõ ;u mqyqKq wdo¾Y fj; yeßh hq;af;auh' w;s
lref.a Ôú; wdo¾Yh yd kdhl;ajhhs' tkï Odjkldß Ôú; ;rÕh uolg k;r
jpk-Wmfoia-wjjdo j,g jvd jeo.;a jkafka o l< hq;=h' is;d u;d hym;a ;Skaÿ
wfkldg n,mdkafka o" wdo¾Yh njhs'
;SrK .;hq;=h' lEor wdYdjka w;a
y, hq;=h' ienúkau wm fjkiaúh
hq;=uh'

ÈfkaIa oikdhl
l=,shdmsáfha

is÷ir 13 msgqj
lú is;=ú<s''''''''
j¾;udkfha f.dú;ekg lDIsl¾udka;fha fnda. úkdY
ùug fya;=
isÿ ù we;s ydksh''''''
ysre ke.S w¨hfï f.oßka msg fjkjd
kqU uqÿfka ysre foúfhda /ia fokjd
uq¿ yoj;ska fl;a hdhg ne| wd,
iS;, uv j;=r W.=rg fofylg uqojd
fufyh jà flfkl=g Tyq ke; jd,
w,ilula fkdue;sj fl; uv jkjd
tkuqÿ ÿ.sfhla h Tyq lrjg ke; ud,
n; nq,;ska foi jvkd f.dú rd,
ÿla .skaor ueo f.dúhd l=Uqfr kefia
úi m<;=re f.dvla fj<| fmd<g jefÜ
bkafka me,amf;a iqL úyrK fkdue;s
fj<|d lyjkq ál ouhs l=fia
úyrK ke;s jQj;a wgqfldgq idr fj;s
fjf<a fmdf,a t<j¿ ñ, wyi Wfia
fyafka l=Uqfr w|skg wuqvhla we;s
oyosh l÷¿ Tyqf.a uyfur fuka já;s
wl=re .Ks; úê lsisjla ke;sj oek
fkdue;sh .syska isma y,lg lsisu osk
uv fidaod .;a l,g f.dúhd ksß|dh
tkuqÿ mjißh l=Uqf¾ ye|sk f.k
hkqfjka fmdrK jelshla ,shù we;sh
fNda. úiqrejhs ksis l, me< tk oek
oeka oeka l,g ta lshuk ke;sh
uv ì÷jla ke;s f.dúhd W.;dh
hykg jeos w,ij osk .; lrñka
fkdisákq uek f.dúhd foi n,kq fyd|ska
f.dv fyafka jjhs uqx lõms bß`.= ;,
jyf,la l=Uqf¾ jev lghq;= lrk f,iska
oyäh je.=rej;a wvq ñ, f.j;sh fuda,
jev fldg ke; f.dúhd lsis osk tf,iska
ji úi ksid Tiq .=Kfhka hq;= nd,
jl=.vq frda. jeä fjhs oeka rg ;=,
fla' ã' fk;añ kIdrd l=udß rKisxy
udt,sh uy úoHd,h" l=reKE.,
ta' ksmqKs wud,s - udt,sh uy úoHd,h"
l=reKE.,

14 msgqj is÷ir
02 msgqfjka mßirhg tfrys udkjhd f.a lDrlï fï fudfydf;a u
kj;d fkdoeuqj fyd;a ;j;a jir 12lska kej; yerúh
f.da,Sh WKqiqu by<hdu yuqfõ'''''''''''''' fkdyels f,i yd fmr fkdjq úrE f,i mD;=úh yd tys
jdhq f.da,fha idudkH ;sìh hq;= ^fyda Ôjfha Ôjh yg jHhikhkag uqyqKfokakg isÿjkq we;'
meje;au ;yjqre l< yels uÜgu&m%udKh blaujd
ldnka vfhdlaihsâ m%;sY;hla jdhqf.da,fha ;sîu jyd wmf.a l%shdldrlï ms<sn|j ie<ls<su;a fjñka
u.ska mD;=úfhka kslauhk ;dm ;rx. j,g nrm;, mßirhg uqodyefrka CO2 m%udKh wju jYfhka 50]
ndOlhla f,i l%shd;aul ùug thg yelshdj ,efí' lska j;a wvq l< hq;=h'
È.ska È.gu jdhQf.da,Sh ldnka vfhdlaihsâ m%udKh
by< hdu È.ska È.gu mD;=ú WKqiqu by< hdug fya;= ta i|yd''''''''''
fõ' jir 10"000l ld,h ;=< mD;=ú jdhqf.da,fha ldnka
vfhdlaihsâ wxY= m%udKh jdhq fldgia 10"000lg Tn ;ks mqo.
a ,fhl= jYfhka lrkakd jQ ish¨ l%h
s dldrlï
fldgia 3la muKla jQ m%udKh blaujd .sfha ke;" tkï yS § mdßißl mdßY=oO
a ;dj wdrlaIdlsÍu Tnf.a uj tfia;a
0'03]ls' ld¾ñl úma,jh wdrïNjk iufha § jdhqf. fkdue;skï tl l=i Wmka fidfydhqßh wdrlaId lrkakd
da,fha mej;sfha jdhq fldgia ñ,shkhlg CO2fldgia fia is;d lghq;= lrkakg j.n,d .kak'
280ls' wojk úg th CO2 fldgia 405 blaujd f.dia
;sfí' th mD;=úfha jir ,laI 8l ld, mrdifha § ;sî .sks weú,ùï wju lrkak' Tfí f.j;a; msßiqÿ lr"
we;s by<u CO2 m%udKhhs' Èrd hk Ydl yd wfkl=;a foa fmdf<dj ;=< j,,kak'
fkdÈrk foa w;r we;s m%;p s l%l
S rKh l< yels ish¨
foaY.=Kh yd WKqiu
q w;r iïnkaOh l=ulao@ foa ta i|yd fhduqlrkak' wfkl=;a foa k.r iNdj fyda
f.da,Sh WKqiqu by< hdu iy ld<.=Ksl fjkiaùu m%dfoaYh
s iNdj fj; ndrÈh fkdyels kï ksifs ,i ieliQ
hkq ldrKd folla ñi tlla fkdfõ' iuyr úfgl li< j,la ;=< nyd,kak'
f.da,Sh WKqiqu by<hdu ms<sn|j idlÉPd lrkafka
wkjYH iEu úgu ksjfia úÿ,s myka ksjd oukak' kj
fï l%shdj<sfha wjika oreKq m%;sM,h th f,i i<ld.
;dlaIKfhka ksmofjk wvq úÿ,sh m%udKhla Ndú;jk
ksñkqhs' WKqiqu by< hdu uq,alr.ksñka ffcj f.da,h"
úÿ,s myka Ndú;hg .kak' Tfí m%foaYfha ud¾. úÿ,s
c, f.da,h yd jdhq f.da,h ;=< isÿjk fjkialï w;s
úYd, ixLHdjls' ish¨ mdßißl ixisoaê tlsfkl yd myka ksifs õ,djg ksjd oud fkdue;s kï ta ms<n
s |j
ne£ mj;S' wmf.a iy mßirfha meje;aug wod, tla n<OdÍka oekqj;a lrkak'
iajNdúl idOlhla fjkia jQ úg wfkl=;a idOl ish,a, mqo.
a ,sl jdykh fjkqjg yels iEu úgu niar:h fyda
ta iu. fjkialï j,g Ndckh fõ' WKqiqu ish¨u fjk;a fmdÿ m%jdyk fiajd Ndú; lrkak' ldnka wêlj
idOlhka g mdfya iDcqj n,mdk uQ,sl idOlhls' msglrk jdyk Tn m%foaYfha .uka .kS kï kS;h
s g msáka
whsia l÷ Èhùu" id.r Èh je,a .uka u. fjkiaùu yd fkdhd" ixúOdkd;aulj tajdg úfrdaOh m<lrkak'
fldr,amr jeks w;s ixfõ§ mdßißl moaO;s iyuq,ska u jdhq f.da,Sh ldnka ;srlsÍfï oekg we;s b;du;a id¾:l
úkdY ùu" f.dvìu fukau uy uqyqo ldka;dÍlrKh l%ufõoh jk rela frdamKh yd ;sfnk jkdka;r yd
ùu" Ôù úfYaI iyuq,ska j|ù hdu" kshÕh" iq,s iq<x- jDlaI wdrlaId lr.ekSug fmruqK .kak'
.x j;=r jeks iajNdúl úm;a m%udKh by< hdu jeks
odu l%shdj<shl wdrïNh jdhqf.da,Sh WKqiqu by< Tfí ñ;=rd" Tfí wi,ajeishd yd Tfí mjqf,a wh yg wm
hEfuka isÿfõ' jeà we;s w¾nqoldÍ ;;ajh meyeÈ<s lrfokak' mßirh
wdrlaId lsÍfï iafõÉPd fiajlfhl= jkak'
j¾;udk fha udkjhd yd mßirh uqyK q § we;s id;sYh
nrm;,u .eg¿j jk f.da,h S WKqiu
q by< hdu j,lajd
.ekSu i|yd l%hs d;aul ùu" fmdÿ hym; wrNhd lrkq
,nk ish m%uL
q ;u l%hs dldÍ;ajh lr.kak'
lsif
s jl= f.a w;afmd<ika n,dfmdfrd;a;= fkdù" fjk;a
wfhl= lrk f;la n,d fkdisg ;u hq;l = u bgqlÍ
s ug
wêIagdk lr.kak" l%hs d;aul jkak' l%h
s d;aul úh hq;f a ;a"
—uu˜ hs'''''''æ
Tfí wkq.dñlhska ish .Kkska ìyslr .ekSug Tng
Yla;sh we;'
ñksidf.ka f;drj ish¨ mßir idOlhkag hy
S CO2 m%udKh yd WKqiu
jdhqf.da,h q w;r iïnkaO;dj meje;aula we;-tfy;a úhjq,a jQ mßirhl udkj
meje;aula ke;'
wm l<hq;af;a l=ula o@ kd,l frdihsfrda
ld,.=Ksl fjkia ùï ms<sn| w;a;¾ cd;sl uKav,h g
^IPCC& wkqj" wmf.a ÿ¾Nd.H g ;j we;af;a jir 12ls'
is÷ir 15 msgqj
wiudk;djh ms<sn| Ñ;% ;r.dj,sh

ó.uqj wïmdr

.d,a, fmdf,dkakrej

l=reKE., ud;r

ls,sfkdÉÑh hdmkh

l¿;r mq;a;,u
16 msgqj is÷ir

Вам также может понравиться