Binh bai tho Tiéu d6i xe khéng kinh cia Pham Tién Duat u di xe khéng kinh" li m6t bai tho dic sdc tigu biéu cho phong cach tho Pham Tién Dust ciing nh mét sé tac pham tiéu biéu cia nha tho Lita dén, Tradng Son Déng Truéng Son Tay, Nhé, La mét trong nhing nha tho tiéu biéu cia thé hé nha tho tré nhimg nim chong My "Xé doc Truréng Son di ciru nuée — Ma long phoi phéi day twong lai"(T6 Hitu), Pham Tién Duat cé giong tho mang chat linh, khoé, dat dao site séng, tinh nghich vui tuoi, gidu suy tuéng. "Bai tho vé tiéu di khong kinh" (trong chiim tho duge gidi nhat cudc thi tho bao Van nghé nam 1969-1970) duge Pham Tién Duat viét nam 1969 la bai tho ty do mang phong cach dé. Mé dau bai tho la hinh anh nhiing chiée xe khong kinh chin gié — hinh anh 6 site hap dn dic biét vi né chan thyc, déc dao, mdi la. Xwa nay, hinh anh xe chién tranh di vao tho ca thong duge my 1¢ hod, duge miéu ta cy thé, thye tran tryi hw phap hién thy nhu bat phap miéu t "anh b6 ddi cy Hé thoi chéng Phap" cua Chinh Hitu trong bai Dong chi (1948), Pham Tién Duat da ghi nhan, giai thich vé "phimg chiéc xe khéng kinh" that don gian, ty nhién : “Khéng co kinh khéng phai vi xe khéng co kinh Bom gidt bom rung kinh vo di réi Bom dan Ac liét cia chién tranh da tan pha lam nhitng chiéc xe ban dau vn tot, méi tré thinh hu héng : khéng con kinh chin gié, khong mui khéng den, thing xe bj xuéc. Himh anh nhing chiéc xe khéng kinh khong hiém trong chién tranh chéng Mj trén dug Truong Son lta dan nhung phai la mot chién si, mét nghé si hén nhay cim, tryc tiép sin sng chién ddu ciimg nhimg nguoi linh lai xe thi nha tho méi phat hign dugc chat tho ciia hinh anh Ay dé dua vio tho ca mot cdch sang tao, nghé thudt. Khéng t6 vé, khéng cuéng digu ma ta thye, nhung chinh cdi thyc da lam nguéi suy nghi, hinh dung mite d9 dc ligt cita chién tranh, bom dan gic My. Mue dich miéu té nhimg chiée xe khéng kinh la nhim ca nggi nhing chién si lai xe. Dé li nhimg con ngudi tré trung, tu thé ung dung, coi thutng gian khé, hy sinh,Trong budng lai khong kinh chin gid, ho cé cam gidc manh mé khi phai déi mat aj yy duge nha tho ghi nhin tinh té séng dng qua nhing hinh anh tho nhan hod, so sanh va digp ngtr : Ung dung buéng lai ta ngéi Nhin dait, nhin troi, nhin thang. in thay con dung chay thang vao tim Théy sao trdi va dét ngot cénh chim Nhu sa nhue ita vao budng Idi Nhimg cau tho nhip digu nhanh ma van nhip nhang déu din khién ngudi doc lién tuéng dén nhip banh xe trén duéng ra tran. Tat ca sy vat, hinh anh, cam xtic ma cdc chién si lai xe truc tiép nhin thy, cam nhén da biéu hign thai 46 binh tinh thin nhién truéc nhimg nguy hiém ctia chién tranh, vi cé ung dung thi mi thdy day di hur thé. Céc anh nhin thay tir "gié","con duéng" dén ca "sao tdi", "canh chim" Thé gidi bén ngoai da vao budng Idi véi téc A} chéng mat tao nhting cm gic dt ng6t cho ngudi Iai. Hinh anh "nhimg cénh chim sa, tia vao budng 1Ai" tht sinh d6ng, goi cam. Hinh anh "con dudng chay thing vao tim" ggi lién tuéng vé con dudéng ra mat tran, con dong chién d4u, con duéng cach mang. Hign ngang, bat chép gian khé, nhimg nguéi Linh lai xe luén Igc quan tin tuéng chién thing. Nhing cau tho lap edu tric ty nhién nhur van xuéi, 16i néi thudng ngay thé hign hinh anh dep, ty tin, c6 tinh céch ngang ting: Khéng cé kinh, it thi cé bui, Bui phun tc trang nhu nguai gia Chua edn rita, phi phéo chim diéu thube Nhin nhau mat ldm cui ha ha. Khéng co kinh, it thi wot do Mica tun mura xdi nue ngodi tro Chua can thay, lai tram cc Mua ngitng, gid lia khé, mau théi. Pham Tién Duat timg 1a ngudi linh cia doan 559 van tai chién du & Truéng Son chat linh, tinh ngang tang thé hign 16 nét trong tho. Cac chién si lai xe khong bude trude gian khé, trude ké thi: ma trai lai "tiéng hat at tiéng bom", ho xem day li co hdi dé thir thach site manh y chi, Yéu dai, tiéng cudi sang khoai cua ho lam quén di nhiing nguy hiém, Cau tho "nhin nhau mat lm cwai ha ha" biéu 16 sdu sac sur lac quan dy.Tinh ding chi, déng ddi keo son gin bé la phim chat ciia ngudi linh. Nhimg khodnh khic ca chién tranh, gitia song chet, nhimg ngudi linh tré tir nhimg mién qué khde nhau nhung cing mét nhiém vy, ly twong da gin bé nhau nhw rudt thit, gia dinh : Nhting chiéc xe tit trong bom roi Dai vé day hop thanh tiéu d6i Gép ban bé suét doc duing di t6i Bat tay qua cita kinh vo roi. Bép Hoang Cam ta dung giita tréi Chung bat dita nghia la gia dinh day Vong mde chéng chénh duéng xe chay Lai di, lai di troi xanh thém. “Tréi xanh thém" vi long ngudsi phoi phéi say mé trude nhimg ching duing da di va dang dén. "Trdi xanh thém" vi long ngudi luén 6 niém tin vé mét ngay mai chién thing. Nhimg nguéi linh Idi xe hién ngang, diing cam, lac quan, té trung s6i néi, gidu tinh ddng chi déng adi, c6 long yéu nude sau sic. Lng yéu nude 1a mot dng luc tgo cho ho y chi quyét tam gidi phéng mién Nam, dénh bai gitic My va tay sai dé théng nhat T6 quéc : Khong co kinh réi xe khong cé dén Khéng co mui xe, thiing xe co xuoe Xe van chay vi mién Nam phia trudc. Chi edn trong xe cé mét trai tim. Khé tho cudi cling vin gigng tho méc mac, ma nhac digu hinh anh rat dep, rat tho, cam hing va suy tuéng vita bay béng vita sdu sic dé hoan thign bite chan dung tuyét voi cia nhiing chién si van tai Truéng Son. Bén déng tho dung hai hinh anh di lap day kich tinh, bat ngo thi vj, Hai cdu du dén dap nhimg mat mat khé khan do quan thi gieo xudng, do duéng trudng gay ra : xe khong kinh, khéng dén, khéng mui, thing xe bi xuée Diép ngit "khong c6" nhdc lai ba lan nhu nhan lén nhimg thir thach khéc ligt. Hai dong tho ngit lim bén khtic "khéng cé kinh/ rdi xe khong c6 dén / Khéng c6 mui xe / thiing xe 6 xuéc" nhu bén chang gép ghénh, khiic khuju, day chéng gai bom dan, Hai cdu cuéi am digu d6i choi Iai, trdi chay, hinh anh dam nét. Doan xe da chién thang, vugt lén bom dan, him hé huéng ra tién tuyén Ién voi tinh cam thiéng