HROMATSKA MODULACIJA

Deli se na 2 grupe: po principu dijatonske i pomoću hromatskih veza(promena

sklopa akorda, pomoću tercne srednosti i pomoću eliptičnih veza),
PO PRINCIPU DIJATONSKE MODULACIJE
U ovoj vrsti modulacije za prelazak iz jednog u drugi tonalitet koristimo zajednički
akord koji preznačenjem može postati alterovan akord u drugom tonalitetu. Akord
koji koristimo za preznačenje može biti alterovan i u prolaznom tonalitetu pa da
preznačenjem postane lestvični akord u ciljnom tonalitetu. Ovaj akord takođe može
biti alterovan i u polaznom i u ciljnom tonalitetu. Preznačenje akorda podseća na
dijatonsku modulaciju, ali pošto su u pitanju alterovani akordi, mi je svrstavamo u
hromatiku.
D5/3 ili D7 preznačenjem mogu postati DD ili neka druga vantonalna dominanta u
ciljnom tonalitetu. Um5/3 ili um7 preznačenjem mogu postati VIID ili bilo koji
zamenik vantonalne dominante kao i akord na #II stupnju.
Pošto je N6 po sklopu D6/3 , preznačenjem on može postati lestvični akord
durskog sklopa. N6 se nalazi u višem tonalitetu. Pošto je u pitanju 6/3 ako
preznačenjem postane T, S ili D6/3 moramo voditi raluna o udvajanju tonova.
Pošto se u N6 može udvojiti samo basov ton, a kod glavnih 6/3 ne. Pored N6, za
preznačenje se može koristiti i L6 koji se uvek nalazi u višem tonalitetu. To znači
da svaki molski 6/3 može postati L6 i obrnuto.
POMOĆU PROMENE SKLOPA AKORDA
Hromatskom promenom jednog ili više tonova u okviru akorda dobijamo pravu
hromatsku modulaciju. Ovde ne postoji zajednički akord već je spona polaznog i
ciljnog tonaliteta hromatska veza.
Sniženjem terce ili povišenjem osnovnog tona i kvinte D5/3 dobijamo m5/3.
Povišenjem osnovnog tona ili sniženjem terce i kvinte D5/3 dobijamo um5/3.
Povišenjem kvinte ili sniženjem osnovnog tona i terce dobijamo pr5/3.
Odgovarajućim hromatskim promenama možemo od dijatonskog akorda dobiti
akord hromatskog tipa.
PUTEM TERCNE SRODNOSTI AKORDA
Ostvaruje se vezivanjem 2 tercnosrodna akorda od kojih jedan pripada polaznom, a
drugi ciljnom tonalitetu. Ovde je reč o vezivanju akorada između kojih dolazi do
hromatskih promena. Postoje tri vrste tercne srodnosti između akorada prema broju
zajedničkih tonova:
1-dijatonska tercna srodnost-dva zajednička tona-nema hromatskih tonova
2-hromatska tercna srodnost-jedan zajednički ton-hromatski se menja jedan
akordski ton
3-skrivena tercna srodnost-nema zajedničkih tonova-hromatski se menjaju oba
“zajednička” tona

Pravila za izvođenje hromatskih modulacija putem tercne srodnosti akorda:

1- osnovni tonovi akorada udaljeni su isključivo za intercal male ili velike
terce.
2- primenjuju se akordi koji su u hromatskoj i skrivenoj tercnoj srodnosti
3- koriste se trozvuci i četvorozvuci, dijatonski i alterovani
4- primenjuju se isključivo durski i molski akordi dok je primena prekomernih i
uanjenih akorada izuzetno retka
5- prilikom vezivanja 2 akorda, zadržava se zajednički ton, a hromatski pokret
se odvija u nekom drugom glasu
6- ukoliko je hromatski ton koji se menja udvojen, onda se jedan razrešava u
istom glasu gde se drugi kreće pokretom terce
7- ukoliko terca novog akorda nije pretrpela hromatsku proemnu, takav akord u
ciljnom tonalitetu može da ima bilo koju drugu funkciju. Ukoliko je terca
novog akorda uvedena hromatskim pokretom iz prethodnog akorda, takav
akord u novom tonalitetu trebalo bi da ima odgovarajuću funkciju prema
pomenutim vrstama tercne srodnosti (vidi gore).

POMOĆU ELIPTIČNIH VEZA

Eliptično vezivanje se ostvaruje bezivanjem vantonalnih D po kvintnom krugu,
uglavnom silazno. Dva mala durska septakorda(potpun i nepotpun princip)
vezuju se uz hromatski pokret između terce i septime drugog septakorda.
Četvorozvuci se mogu vezati po principu krsta (7 sa 4/3, 6/5 sa 2) i tada su oba
akorda potpuna. Oba ili samo jedan akord se može zameniti umanjenim ili
poluumanjenim septakordom, a prekomerni 4/3 se zamenjuje prekomernim 6/5.
Svi ovi akordi su u hromatskoj kvintnoj srodnosti.
U modulaciji ove veze se koristi za spoj poslednjeg akorda polaznog i prvog
akorda ciljnog tonaliteta, gde ovaj drugi akord dobija funkciju u zavisnosti od
strukture, kao i u prethodnim vrstama hromatske modulacije.
 ENHARMONSKA MODULACIJA

Enharmonija označava tonove koji isto zvuče a različito se notiraju.

Enharmonizam je zvučno izjednačavanje polustepena.
Zavisno od broja enharmonskih zamena tonova u akordu, deli se na:
1-enharmonsku zamenu – zamenu svih tonova u akordu. Time akord ne menja
svoj oblik niti strukturu, već samo notaciju.
i na
2-enharmonsko preznačenje – enharmonsku zamenu jednog do tri tona u
akordu, ali je neophodno da u preznačenju akorda ostane jedan zajednički ton.
U enharmonskom preznačenju koriste se samo određeni akordi::::
ENHARMONIZAM UMANJENOG SEPTAKORDA
Najzastupljeniji vid enharmonske modulacije je upravo ovim akordom,
zahvaljujući njegovoj građi umanjenog akorda. U zvučnom pogledu deli oktavu
na jednake delove jer intervalski razmak od septime do oktave osnovnog tona
jeste interval prekomerne sekunde što je enharmonski izjednačeno sa malom
tercom. Na taj način obrtaji umanjenog četvorozvuka postoje samo u teorijskom
smislu dok se u zvučnom pogledu dobija osnovni ton osnovnog umanjenog
četvorozvuka.
Svaki ton u umanjenom četvorozvuku može biti barem jednom enharmonski
izmenjen, na taj način od jednog umanjenog mogu se dobiti i novi.
ENHARMONIZAM PREKOMERNOG KVINTAKORDA
Prekomerni kvintakord se sastoji od dva jednaka intervala – dve velike terce.
Između kvinte i osnovnog tona je umanjena kvarta koja je enharmonski
podudarna sa velikom tercom. Pošto je u pitanju trozvuk, enharmonski se može
preznačiti jedan ili najviše dva akordska tona. Prekomerni kvintakordi se mogu
svesti na 4 različita po visini, dok ostali predstavljaju njihovu enharmonsku
varijantu. Enharmonskom zamenom tonova pr5/3 dobijamo nov pr5/3 ali u
obrtaju.
Pošto je u pitanju 5/3, udojen ton se mora podesiti prema funkciji koju akord
dobija u ciljnom tonalitetu.
ENHARMONIZAM MALOG DURSKOG SEPTAKORDA
Enharmonski se zamenjuju septima ili ceo durski kvintakord.
Mala septima je enharmonski podudarna sa prekomernom sekstom što znači da
svaki mali durski septakord enharmonskom zamenom može postati pr6/5.
Postoje dve varijante enharmonske zamene: mala septima prelazi u prekomernu
sekstu ili durski kvintakord ispod septime prelazi u nov durski kvintakord.
Prekomerni 6/5 je prvi obrtaj dvostruko umanjenog septakorda. On može biti
-VIID (hromatskog tipa), može biti na VII sa alteracijom bII(-VII) ili na #II
stupnju u duru. Mali durski septakord može biti lestvična D,DD ili bilo koja
vantonalna D.
Enharmonski se češće preznačava mali durski 7 u prekomerni 6/5 nego obrnuto.
ENHARMONIZAM TVRDOUMANJENOG SEPTAKORDA
Ovom akordu enharmonski možemo preznačiti malu septimu i umanjenu kvintu
ili osnovni ton i tercu tj., gornju ili donju tercu tvrdoumanjenog 7/5. Tada mala
septima postaje prekomerna seksta i umanjena kvinta postaje prekomerna
kvarta, a preznačenjem, tvrdoumanjeni7 postaje pr6/3 – FRANCUSKI AKORD
ili obrnuto, što znali da akord ostaje istog tipa i samo menja obrtaj.
Tvrdoumanjeni može biti –DD (hromatskog tipa) u molduru i harmonskom
molu, -D ili umD sa alteracijom bII, ili VII+ u duru sa povišenim drugim.
Ova modulacija retko opstaje u praksi.