#dtç 1

1. 42MtJ Ida r_f m¿éaš khehL elªj Ïl« vJ?

òtndRt®
or«g® 27 m‹W xorh khãy« òtndRtçš cŸs KIIT gšfiy¡fHf tshf¤Âš, kâ¥ó® MSe® lh¡l®. e{kh
bA¥Jšyh, 42 MtJ ϪÂa r_f m¿éaš kheh£il (ISSC/2018) bjhl§» it¤jh®. “Human Future Digital
Era” v‹gJ Ϫj kheh£o‹ fU¥bghUshF«.
2. ICC 2018M« M©o‹ Áwªj »ç¡bf£ Åuh§fid éUJ bg‰w ϪÂa® ah®
°äUÂ kªjdh
3. ESF ÁWfl‹ t§»ahdJ m©ikæš X® m£ltiz t§»ahf (Scheduled Bank) brašgl RBI mDkÂ
më¤JŸsJ. ESFÏ‹ jiyikaf« v§F mikªJŸsJ?
ÂU¢N®
çr®› t§»¢r£l« (1934)Ï‹ 2MtJ m£ltizæ‹go, ESF ÁWfl‹ t§» ãWtd«, X® m£ltiz t§»ahf
brašgl ϪÂa çr®› t§»æläUªJ x¥òjš bg‰WŸsJ. Ïj‹_y« bgluš t§», bj‹åªÂa t§», f¤njhè¡ Áça‹
t§» k‰W« jdy£Rä t§» M»at‰W¥Ã‹, nfushé‹ 5MtJ m£ltiz t§»ahf ESF kh¿ÍŸsJ.
4. òÂjhf ãaä¡f¥g£LŸs jiyik¤ jftyhiza® (Chief Information Commissoner / CIC ah®?
R® gh®fth (ãakd« FoauR¤jiyt® uh«eh¤ nfh骤.
5. rÛg¤Âš fhykhd M°f® k‰W« »uhä éUJ bt‹w ghlyhÁça® eh®k‹ »«bgš, vªj eh£il¢
nr®ªjtuhth®?
mbkç¡fh. (Ït® 91 taš or«g® 17 2018m‹W ãÍah®¡»š fhykhdh®.
6. bl°£ bjhlçš 20 nf£¢Rfis Ão¤j Kjš ϪÂa é¡bf£ Ñ¥g® ah®?
çr¥ gh©£ (bkšg®‹, M°Ânuèah / gh¡Á§ nl bl°£)
7. vªj IPC Ãçé‹Ñœ, ghèaš J‹òW¤jš tH¡Ffis ÂUe§iffŸ jh¡fš brŒayh«?
ÃçÎ 354A

8. CSC _y« òfhuë¡f vªj f£lzäšyh cjé nritia NHRC bjhl§»ÍŸsJ?

14433 (NHRC jiyt® ÚÂg (XŒÎ) H L j£L).

1
 njÁa kåj cçikfŸ MizakhdJ (Natonal Human Rights Commission / NHRC) xU j‹dh£Á
bg‰w ϪÂa muÁ‹ mik¥ghF«. 1993M« M©L m¡nlhg® 12 m‹W kåj cçikfŸ ghJfh¥ò¢ r£l«,
1993Ï‹ Ñœ Ï›thiza« mik¡f¥bg‰wJ.
9. ϪÂahÎldhd guªj éahghu Ëdâæš brašÂw‹äF KjÄL k‰W« r_f nk«gh£L¡fhd M©L vd
2019M« M©il m¿é¤JŸs ehL vJ?
c°bg»°jh‹ (mÂg® r›fh¤ ä®Ánahba›)
10. òÂa bgh¿æaš fšÿçfŸ cUth¡Ftij 2020M« M©L Kjš ãW¤JkhW AICTE-¡F m¿ÎW¤Âa
murh§f¡ FGé‹ jiyt® ah®-
BVR nkhf‹ bu£o (IIT iAjuhgh¤ jiyt®)

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

xUKiw k£L« ga‹gL¤j¡Toa FtisfŸ, j£LfŸ, nkir éç¥òfŸ cŸë£l 14 tifahd be»ê¥ bghU£fŸ Ûjhd
jil jäœehL KGtJ« 01.01.2019 Kjš mkY¡F tªjJ.
f#h òaš ghÂ¥ò¡F, jäœeh£o‰F njÁa ngçl® Ja®Jil¥ò ãÂæèUªJ TLjyhf %.1146.12 nfho
tH§f k¤Âa muR x¥òjš më¤JŸsJ. Ïj‰F K‹ò 03.12.2018 m‹W khãy ngçl® Ja®Jil¥ò
ãÂæèUªJ %.353.70 nfhoia Ïil¡fhy cjéahf k¤Âa muR tH§»aJ F¿¥Ãl¤j¡fJ.
jäœehL lh¡l® v«.í.M®. kU¤Jt¥gšfiy¡fHf¤ Jizntªjuhf lh¡l®. Rjh nrira‹ ãaä¡f¥g£LŸsh®.
kJiu fhkuh#® gšfiy¡fHf Jizntªjuhf v«. »UZz‹ ãaä¡f¥g£LŸsh®.
tl»H¡F gUtkiH fhy« ãiwtilªJŸs ãiyæš, jäœeh£oš Ïašigél 24 rjé»j« kiHasÎ FiwªJŸsJ vd thåiy
MŒÎika« bjçé¤JŸsJ.

2
 #dtç 2
1. é©btë m¿éaš elto¡iffëš khzh¡fiu <LgL¤Jtj‰F, v¤Â£l¤ij ISRO bjhl§»ÍŸsJ?
r«th¤ (Samwad)
2. bjY¡fhdh ca®ÚÂk‹w¤Â‹ Kjš jiyik ÚÂg ah®?
T B uhjh»UZz‹
(2014M« M©L MªÂuhéèUªJ bjY§fhdhit Ãç¤j ÃwF 2019 #dtç 1 Kjš bjY§fhdhéš òÂa
ca®ÚÂk‹w« brašgl bjhl§»aJ.
3, vªj khãy¤Â‹ bg©fŸ, ghèd rk¤Jt¤ij ö¡» ãW¤Jtj‰fhf rÛg¤Âš 620 ».Û. Ús¢Rt® cUth¡»d®?
nfush
fhr®nfh£oèUªJ ÂUtdªjòu« tiu 620 ».Û. öu¤Â‰F Rkh® 50 y£r« bg©fŸ rgçkiyæš
bg©fis mDk¡f nt©L« v‹W tèÍW¤Â, kšRt® nghuh£l« elªjJ.
4. ÃnuÁè‹ òÂa mÂg® ah®?
n#® nghšnrhenuh
5. Íbd°nfhéèUªJ mÂfhu¥ó®tkhf btëna¿ÍŸs ehLfŸ vit?
mbkç¡fh k‰W« Ï°nuš.
6. ASEAN ehLfëèUªJ Ïw¡Fk brŒa¥gL« gid v©bzŒ Ûjhd Ïw¡Fk tçia 44 rjÅj¤ÂèUªJ v¤jid
rjÅjkhf ϪÂah Fiw¤JŸsJ?
40
7. 2019 M« M©L njÁa ãU¤a Ánuhkâ éUJ bg‰wt® ah®?
måªÂjh ãnahí mdh«
mbkç¡fhit nr®ªj fj¡ eld¡fiyPuhd ÏtU¡F, xorhéš elªj r®tnjr eld k‰W« Ïir ÂUéHhthd 10
MtJ f£lh¡ knfh¤tr¤Â‹nghJ Ï›éUJ tH§f¥g£lJ.

3
8. v«khãy¤Âš c{thyh rhålç eh¥»‹ £l¤ij eLtzuR bjhl§»ÍŸsJ?
Xorh.
m¿Kf« - k¤Âa bg£nuhèa¤Jiw mik¢r® j®nkªÂu Ãujh‹, òtndRt® efu¤Âš Ϥ£l¤ij
m¿Kf¥gL¤Âdh®. v£L¥ g£ilfŸ bfh©l xU gh¡bf£o‹ éiy %.42 vd ã®za« brŒa¥g£LŸsJ. Xorh
muÁ‹ ‘Fî‘ Â£l¤Â‰F neçizahd £lkhf ÏU¡F«, Fî £l¤Â‹ Ñœ, muR k‰W« muR cjébgW«
gŸëfëš gæY« bg©fS¡F rhå£lç eh¥»‹fŸ Ïytrkhf tH§f¥g£L tU»wJ.
9. ngÀkh‹ (Fehman) g£il ãuªju Ïiz¥ò v‹gJ vªj Ïu©L eh£o‹ ÔÎfis Ïiz¥gj‰fhf K‹bkhêa¥g£l
Ru§f¥ghij £l«?
bl‹kh®¡ k‰W« b#®kå
10. uæšnt thça¤Â‹ òÂa jiyt® ah®?
éndh¤ Fkh® ahj›
uæšnt thça¤jiytuhf ÏUªj m°thå nyhAhå XŒÎbg‰wijaL¤J, éndh¤ Fkh® ahj›, uæšnt
mik¢rf¤Â‹ Ñœ uæšnt thça¤Â‹ jiytuhfΫ, ϪÂa murh§f¤Â‹ mYtš rh® jiyik¢ brayhsuhfΫ
ãaä¡f¥g£LŸsh®.

4
 #dtç – 3

1. r®tnjr Ïiza«, bjhêšE£g ãWtd« ÛJ GAFA tçia m¿Kf¥gL¤ÂÍŸs Inuh¥Ãa ehL vJ?
Ãuh‹°.
TFŸ (G), M¥ÃŸ (A), ng°ò¡ (F) k‰W« mnkrh‹ (A) – äf¥bgça Ïiza k‰W« bjhêšE£g
ãWtd§fë‹ bgauhš Ãuh‹Áš rÛg¤Âš ’GAFA tç’ v‹w xU òÂa tç m¿Kf¥gL¤j¥g£LŸsJ.
2. 2018Ïš vªj ϪÂa gªJ Å¢rhs® mÂf r®tnjr é¡bf£Lfis vL¤JŸsh®?
#°Ãç£ ò«uh.
3. 106tJ ϪÂa m¿éaš kheh£o‹ fU¥bghUŸ v‹d?
Future India Science & Techology (’v®fhy ϪÂah m¿éaš k‰W« bjhêšE£g«’ –
gŠrh¥ khãy« #yªjç‹ y›è òbuhgõdš gšfiy¡fHf¤Âš Ãujk® nkho bjhl§»it¤jh®.
4. m©ikæš, é#ah t§» k‰W« njdh t§» M»at‰iw gnuhlh t§»Íl‹ Ïiz¡f k¤Âa mik¢ruit x¥òjš
më¤JŸsJ. Rªij kÂ¥ò mo¥gilæš, xU§»izªj Ïiz¥g t§»æ‹ juãiy v‹dthf ÏU¡F«?
_‹whtJ
5. bjhê‰r§fS¡F m§Ñfhu« më¡F« éÂKiwfŸ F¿¤j vªj¢ r£l¤ij ÂU¤j« brŒtj‰F k¤Âa mik¢ruit
x¥òjš më¤JŸsJ?
bjhê‰r§f§fŸ r£l« 1926.
6. Å® rth®¡f® g‹dh£L ékhd ãiya« m©ikæš m§Ñfhu« bg‰w FotuÎ nrhjid¢ rhtoahf
m¿é¡f¥g£LŸsJ. ÏJ vªj ôåa‹ Ãunjr¤Âš cŸsJ?
mªjkh‹ k‰W« ã¡nfhgh® ÔÎfŸ (ngh®£ Ãnsa®)
m©ikæš mªjkh‹ k‰W« ã¡nfhgh® ÔÎfëš cŸs _‹W ÔÎfS¡F nejhí RghZ rªÂu nghR¡F
kçahij brY¤J« éjkhf uh° ÔÎ nejhí RghZ rªÂu ngh° ÔÎ vdΫ, Úš ÔÎ õhˤ ÔÎ vdΫ, nA›yh¡ ÔÎ
°tuh{ ÔÎ vdΫ kWbgaçl¥g£lJ.

5
7. njÁa r£l nritfŸ Miz¤Â‹ (NALSA) òÂa braš jiytuhf ÚÂg A.K Á¡ç ãaä¡f¥g£LŸsh®.
ËtUtdt‰WŸ vJ NALSA é‹ brašghL mšy?
RTI bjhl®ghd nfhç¡iffis ifahStJ.
ãakd« - FoauR¤ jiyt® uh«eh¤ nfh骤, ehŸ-31 or«g® 2018. 1987, r£l nritfŸ Miza§fŸ
r£l¤Â‹ Ñœ 1995M« M©L or.5 m‹w NALSA ã®khâ¡f¥g£lJ. rKjha¤Âš eèªj ÃçédU¡F Ïytr r£l
nritfŸ tH§FtJ, k¡fŸ k‹w¤ij mik¥gJ k‰W« nkhjšfë‹nghJ R_f ԮΠfh©gJ Ïj‹ neh¡fkhF«.
ϪÂahé‹ jiyik ÚÂg Ïj‹ jiytuhfΫ, c¢rÚÂk‹w¤Â‹ Ïu©lhtJ _¤j ÚÂg Ïj‹ braš jiytuhfΫ gjé
t»¥gh®fŸ. NALSA é‹ Kj‹ik¡ F¿¡nfhŸ “tH¡Ffis éiuéš Ô®¥gJ k‰W« Ú¤Jiwæ‹ Rikia
Fiw¥gjhF«.”
8. MSME ò¤J殥ò Ûjhd RBI FGé‹ jiyt® ah®?
U K Á‹Ah
9. Ïy¡»a¤Âš thœehŸ rhjidfis fà rh«uh£ cngªÂuh gŠrh njÁa éUJ ahU¡F tH§f¥g£lJ.
kndh{ jh° (M§»y k‰W« xo[h Ïy¡»athÂ)
10. étrhæfë‹ Jau¤J¡F Ô®Îfh©gj‰fhf ‘»Uõ¡ gªJ‘ v‹w £l¤ij m¿Kf« brŒJŸs khãy« vJ?
nk‰F t§f«.
Ïu©L jtizfëš xU V¡fU¡F 5000 %ghŒ M©L ã cjéia khãy muR më¡F«, x‹W fߥ
gUt¤ÂY«, x‹W uhà gUt¤ÂY« tH§f¥gL«. (20,00.000 %ghŒ MÍŸ fh¥Õ£ilÍ« muR
m¿é¤JŸsJ.
jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
br‹id IIT,š #dtç 3 - 6 tiu ϪÂa bjhêšE£g¡ fHf« rh®Ãš rh°£uh - 2019 bjhêšE£g f©fh£Á
k‰W« khehL eilbgW»wJ.

#dtç 04 k‰W« 05
1. uhQt¤ jsthl thça¤Â‹ jiytuhf ãaä¡f¥g£LŸst® ah®?
brsu¥ Fkh®.
2. njÁa bjhêšKidÎ éUJfë‹ 3tJ gÂ¥ig tH§»a k¤Âa mik¢rf« vJ?

6
 Âw‹ nk«ghL k‰W« bjhêšKidÎ mik¢rf« (#dtç 4 m‹W òJ šèæš)
3. vªj¤ njÂæš, cyf Ãiuè Âd« bfh©lhl¥gL»wJ?
#dtç 4
gh®itæHªnjhU¡fhf ‘Ãiuè‘ Kiwia f©l¿ªj Ãuh‹° eh£il¢ nr®ªj gh®itæHªj éŠPhå ÿæ Ãiuè
v‹gtç‹ Ãwªjehis¡ F¿¡F« tifæš #dtç 4 m‹W cyf Ãiuè Âd« bfh©lhl¥gL»wJ.
4. mUzh¢ry¥ Ãunjr khãy gH§Foæd® g£oaiy (ST) kh‰¿aik¥gj‰fhd ‘muÁašrhrd
(gH§Foæd®) Miz (ÂU¤j) knrhjh, 2018‘-¡F k¤Âa mik¢ruit x¥òjš më¤JŸsJ. vªbjªj gH§FofŸ,
Ï¥g£oaèš nr®¡f¥g£LŸsd?
(m). äZä-fk‹ (Mishmi-Kaman)
(M). ÏL (Idu)
(Ï) juhnth‹ (Taraon)
Ϫj knrhjh, khãy¤Â‹ ST g£oaèš ‘M‘ v‹w gH§Foæd¤ij F¿¥ÃL« ‘mngh®‘ v‹w brhšiy
Ú¡F«. ‘äZä-fk‹‘ (äÉ äZä), ÏL (äZä) k‰W« juhnth‹ (ÂfhU äZä) M»a gH§Foæd§fis Ïiz¡F«.
‘bkh«gh‘ΡF kh‰whf bkh‹gh, bk«gh, r®l§, rn#hnyh§ (äí) M»a gH§Foæd§fis nr®¡F«. mjhtJ
ehfh gH§Foæd® v‹gj‰f kh‰whf, ‘neh¡nl‘, ‘j§rh‘, ‘th‹nrh‘ M»at‰iw nr®¡F«. ‘f«¥Â‘ v‹w
brhšY¡F¥ gÂyhf ‘jhŒ f«¥Â’ v‹W kh‰¿ika¡F«.
5. ahU¡F 2017 M« M©L¡fhd ISRS Áw¥ò njÁa ínah°ngÁaš éUJ (LTA éUJ) tH§f¥g£LŸsJ?
b#aªj Fkh® nfhZ.
mfkjhgh¤Âš cŸs é©btë¥ ga‹ghLfŸ ika¤Âš %®nfyh IIoia¢ nr®ªj nguhÁça®. b#aªj
Fkh® nfhZ-¡F 2017 M« M©L¡fhd ISRS Áw¥ò njÁa ínah° ngÁaš éUJ (thœehŸ rhjidahs®
éUJ) tH§f¥g£lJ. òéælŠ rh®ªj m¿éaš k‰W« ga‹ghLfë‹ ts®¢Á¡fhd mtuJ g§fë¥òfhf mtU¡F
Ϫj éUJ tH§f¥g£LŸsJ. (ϪÂa bjhiyÍz®Î m¿éaš r§f« (ISRS)

Indian Society of Remote Sensing

6. 2019 ϪÂa gndhukh Âiu¥gl éHh eilbgW« Ïl« vJ?
òJ šè (Á¿ mu§»š 2019M« M©L¡fhd ϪÂa gndhukh Âiu¥gl éHh #dtç 4-13 tiu
eilbgwΟsJ.
7. LIC Ï‹ Ïil¡fhy jiyt® ah®?
nAkª¤ gh®fth. (V.K. r®kh or«g® 31š XŒÎ bg‰wijaL¤J Ïil¡fhy jiytuhf nAkª¤
gh®fthit k¤Âa muR ãakd« brŒJŸsJ.
8. m©ikæš fhykhd CH nyhfeh¤, vªj bkhê rh®ªj _¤j nkil k‰W« Âiu¡fiyP® Mth®?
f‹dl«.
9. ϪÂa¤ bjhšèaš MŒtf¤jhš 2018M« M©oš njÁa K¡»a¤Jt« thŒªj ãid΢Á‹d§fshf
m¿é¡f¥g£LŸs f£lik¥òfŸ vit?
7
 (m) ã«uhdh ghnthç, uh#°jh‹
(M) mfh fhå‹ Antè, M¡uh
(Ï) giHa ÚÂk‹w f£ll«, eh¡ó®
eh£oš ASI guhkç¥Ã‹ Ñœ 3686 ghJfh¡f¥g£l ãid΢ Á‹d§fŸ cŸsd. j‰nghJ mj‹ v©â¡if
3693 Mf mÂfç¤JŸsJ. c¤ju¥Ãunjr« (745 ãid΢ Á‹d§fŸ/jy§fŸ), f®ehlfh (506) k‰W« jäœehL
(413) vd ASI Ï‹ guhkç¥Ã‹ Ñœ cŸsd.
10. gh»°jhå‹ òÂa jiyik ÚÂgÂahf ãaä¡f¥g£LŸst® ah®?
MÁ¥ rp¤ nfhrh (gjé¡fhy« #dtç 2 Kjš 2019 or«g® 20 tiu)
jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
mid¤J¡ FL«g m£il¤jhu®fS¡F« bgh§fš gçR¤ bjhifahf Mæu« %ghÍl‹ bgh§fš gçR¤ bjhF¥ò
£l« 258 nfho %ghŒ k¥Ú tH§f¥g£lJ.
cyf fê¥giw Âd¥ ngh£oæš 12 kht£l§fSŸ x‹whf nry« Ïl«Ão¤JŸsJ.
br‹idæš elªj bj‹åªÂa ehzaéaš fHf¤Â‹ 29M« M©L fU¤ju§»š Âdky® ehëjê‹ MÁça®
Ïuh.»UZz_®¤Â¡F thœehŸ rhjidahs® éUij MSe® g‹thçyhš ònuh»¤ tH§»dh®.

8
 #dtç 06 k‰W« 07
1. m©ikæš elªj eh£oš ‘gò¡’ v‹w bt¥gk©ly òaš V‰g£lJ?
jhŒyhªJ.
Ï¥òaš mªjkh‹ flèš ika« bfh©oUªjJ. Ïjdhš m§F ‘kŠrŸ v¢rç¡if’ éL¡f¥g£oUªjJ.
2. nfushé‹ vªj efu¤Âš ghu«gça bkhê¡fhd ika« x‹iw mik¡f k¤Âa muR mDk më¤JŸsJ?
Â%® (JŠr¤J vG¤j¢r‹ kiyahs gšfiy¡fHf«)
3. fšé cçik r£lÂU¤j« 2018‹ Ñœ, vªj elto¡iffis ehlhSk‹w« vL¤JŸsJ?
(m) 8M« tF¥ò tiu f£lha nj®¢Á Kiwia Ú¡Fjš.
(M) khzt®fis nj®¢Á bgwhkš brŒa gŸëfS¡F khãy muR mDk tH§Fjš.
(Ï) tF¥ò 5 k‰W« 8Ïš tH¡fkhd nj®Îfis el¤Jjš.
Ïj‹ _y« 2009M« M©L ‘FHªijfŸ Ïytr, f£lha fšé cçik¢r£l«’ _y« 8M« tF¥ò tiu f£lha nj®¢Á
më¡F« Kiwia u¤J brŒtj‰fhd knrhjhé‰F ehlhSk‹w« x¥òjš më¤jJ.
4. m©ikæš MÁa kWcW £l (ARIA) r£l¤Âš ifbaG¤Â£l ehL vJ?
mbkç¡fh.
5. m©lh®o¡fhé‹ äfÎa®ªj é‹r‹ Áfu¤ij milªj cy»‹ Kjš kh‰W¤Âwdhë ϪÂa kiyna‰w Åuh§fid
ah®?
mUâkh Á‹Ah. (2013Ïš vtbu°£ Áfu¤Â‹ c¢Áia milªj Kjš kh‰W¤Âwdhë bg©Q«
Ït®jh‹.) (njÁa mséyhd if¥gªJ M£l Åuh§fis.) 7 f©l§fëš cŸs 7 äfÎa®ªj Áfu§fë‹ c¢Áia milªJ
m§F ϪÂa njÁa¡bfhoia gw¡f éLtnj Ïtç‹ neh¡fkhF«. Ït® V‰fdnt vtbu°£, »ëkhŠrhnuh,
nfhÁÍ°nfh, v¥u° k‰W« mf‹fhFth M»a 5 Áfu§fë‹ c¢Áia milªJŸsh®.
6. ϪÂahé‹ äf¥bgça brh¤J nkyh©ik ãWtd« vJ?
HDFC gu°gu ãÂ
ICICI j‹dyneh¡F rh®ªj ãÂia éŠÁ HDFC gu°gu ã MdJ ϪÂahé‹ äf¥ bgça brh¤J
nkyh©ik ãWtdkhf kh¿ÍŸsJ. (HDFC 3.35 y£r« nfho brh¤J¡fisÍ«, IÁIÁI ò%bl‹Áaš gu°gu ãÂ
ãWtd« 3.08 y£r« nfho brh¤J¡fisÍ« ã®t»¤J tU»wJ.
7. g©l¢rªijæš ghJfhtš nritfis (Custodial Services) mDk¤JŸs ϪÂa mik¥ò vJ?
SEBI
8. m©ikæš fhykhd ›naªJ ghè¤, vªj bkhêæš Ãugy vG¤jhs®?
bg§fhè.

9
 ›naªJ ghè¤-¡F 1990Ïš ‘njô’é‰fhf ‘g§»« òu°fh®’ éUJ«, 1984Ïš ’rhnfhn#hjh’é‰fhf
‘Mdªj òu°fh®’ éUJ« tH§f¥g£lJ. 1998Ïš ÏtuJ ‘mDgh¥’ v‹w ehtY¡fhf rh»¤Âa mfhlä éUJ
tH§f¥g£lJ.
9. 2019 r®tnjr Rfhjhu c¢ÁkhehL eilbgwΟs efu« vJ?
iAjuhgh¤.
tU« #&iy 21 Kjš 24 tiu bjY§fhdh khãy« iAjuhgh¤Âš, 13MtJ r®tnjr Rfhjhu c¢ÁkhehL
(GHS-2019) eilbgwΟsJ. ϪÂa t«rhtë kU¤Jt®fŸ r§f¤Â‹ x¤JiH¥òl‹ Ϫj c¢ÁkhehL V‰ghL
brŒa¥g£LŸsJ.
10. 80MtJ njÁa nlß bl‹å° rh«Ãa‹î¥ - 2019 eilbgW« Ïl« vJ?
f£lh¡.
(#dtç 4 Kjš 9 tiu ngh£ofŸ eilbgW«.) »£l¤j£l 18 M©LfS¡F¥ ÃwF xorh khãy nlß bl‹å°
r§f«, Ï¥ngh£oia el¤J»wJ.
jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
r®tnjr ct®Ú® Û‹ts®¥ò F¿¤j khehL br‹idæš #dtç 22 m‹W bjhl§f¥g£lJ. 30 ehLfis¢
nr®ªj éŠPhåfŸ g§nf‰w Ϫj kheh£il k¤Âa étrha« k‰W« étrhæfŸ ey¤Jiw mik¢r® uhjhnkhf‹
Á§ bjhl§»it¤jh®.
kJiuia bgUik¥gL¤J« éjkhf %ghŒ IªJ nfho kÂ¥Õ£oš ‘jäH‹id Áiy’ mik¡f¥gL« vd
jäœehL muR m¿é¤JŸsJ.
jäœehL khãy m¿éaš bjhêšE£g¡ fHf¤Â‹ Jiz¤jiytuhf ISRO éŠPhå kæšrhä m©zhJiu
ãaä¡f¥g£LŸsh®.

10
 #dtç 08
1. muR ntiyfëš ‘bghUshjhu ßÂahf Ëj§»a’ ca® rhÂædU¡F v¤jid rjÅj xJ¡ÑL tH§f k¤Âa
mik¢ruit x¥òjš më¤JŸsJ?
10
j‰nghJ bkh¤j Ïl xJ¡Ñ£o‹ msÎ 60 rjÅjkhF«. Ϫj Ïl xJ¡ÑL £l¤ij brašgL¤j nt©Lkhdhš
muÁaš rhrd r£l¤Â‹ 15 k‰W« 16MtJ Ãçéš ÂU¤j« brŒa nt©oaJ mtÁa«. Ãuhkz®fŸ,
uh#ò¤Âu®fŸ(jhT®), #h£ Ïd k¡fŸ, kuh¤jh, óä¡fhu®fŸ, gy tâf rhÂæd®, fh¥Ãèa®fŸ k‰W«
f«kt®fŸ cŸë£l ca® rhÂæd® Ϫj Ïl xJ¡Ñ£o‹ _y« ga‹bgWth®fŸ.
2. vªj eh£o‹ mâ, 2019 nAh¥nk‹ nfh¥ig¡fhd g£l¤ij bt‹WŸsJ?
Ré¢r®yhªJ.
M°Ânuèahé‹ bg®¤ efu¤Âš 31tJ nAh¥k‹ nfh¥ig bl‹å° bjhl® eilbg‰wJ. (20 Kiw
»uh©£ °yh« rh«Ãa‹ g£l« bt‹w nuh#® bglu® rh«Ãa‹ g£l« bt‹wh®).
3. #tA® enthjah é¤ahyah khzt®fë‹ j‰bfhiyfŸ g‰¿ MuhŒtj‰fhd bra‰FGé‹ jiyt® ah®?
ínjªÂuh eh¡ghš
4. bjhl®ghlš, têfh£lš k‰W« f©fhâ¥ò (CNS) MuhŒ¢Á¡fhf SAMEER cldhd òçªJz®Î
x¥gªj¤Âš rÛg¤Âš ifbaG¤Â£l ϪÂa mik¥ò vJ?
AAI
Society for Applied Microwave Electronics Engineering and Research (SAMEER)
5. uh«eh¤ nfha§fh Ïjêaš Áw¥ò éUJfëš, òydhŒÎ g¤Âç¡ifahs® (m¢R Clf«) Ãçéš éUJ bt‹wt®
ah®?
S é#Œ Fkh® ( ϪJ br‹id Ãçé‹ _¤j g¤Âç¡ifahs®)
6. 2MtJ éisahL ϪÂah Ïisnah® éisah£L¡fŸ eilbgW« Ïl« vJ?
ònd.
nfnyh ϪÂah ô¤ éisah£L¥ngh£ofŸ #dtç 9 m‹W òndéš bjhl§»aJ.
7. vªbjªj t£lhu Cuf t§»fis xU§»iz¤J xnu t£lhu Cuf t§»ahf (Regional Rural Bank) k¤Âa muR
kh‰¿ÍŸsJ?
gŠrh¥ »uhä‹ t§», khšth »uhä‹ t§» k‰W« r£y{ »uhä‹ t§».
8. r®tnjr ehza ãÂa¤Â‹ jiyik bghUshjhu Mnyhrfuhf bghW¥ng‰WŸs ϪÂa t«rhtë MSik
ah®?
Ñjh nfhÃeh¤ (Ϫj caça gjéia v£oa KjyhtJ bg©kâ)

11
 Ïj‰FK‹ jiyik bghUshjhu Mnyhrfuhf gjé t»¤J tªj bksç° X¥°bgš£ flªj 31 m‹w
XŒÎbg‰wij mL¤J 11MtJ jiyik bghUshjhu Mnyhrfuhf Ñjh ãaä¡f¥g£LŸsh®. uFuh« uh#D¡F¥
Ë Ï¥gjé t»¡F« 2M« ϪÂa® Ïtuhth®.
9. 2019 m»y ϪÂa thbdhè njÁa¡féfë‹ khehL eilbgwΟs efu« vJ?
br‹id. (#dtç 10)
1956M« M©oš bjhl§f¥g£lÂèUªJ mid¤J bkhê féfŸ khehL Kj‹Kiwahf br‹idæš
eilbg‰wJ.
muÁayik¥Ã‹ 8MtJ m£ltizæš Ïl«bg‰¿U¡F« bkhêfŸ rh®ªj 22 féfŸ Ïš g§nf‰wd®.
10. éthfu¤J nfhUtj‰fhd fhuz§fëèUªJ vªj nehia Ú¡f têtF¡F« jåeg® r£l¤ÂU¤j knrhjh (2018),
k¡fsitæš ãiwnt‰w¥g£LŸsJ?
bjhGnehŒ.

jäœehL el¥ò ãfœtfŸ

ngUªJ ÛJ fšÅÁa tH¡»š 3 M©L Áiw¤j©lidÍ«, 10 Mæu« %ghŒ mguhjK« bg‰w ghy»UZz
bu£oæ‹ uhídhkhit bjhl®ªJ, éisah£L¤ Jiw bghW¥ig mik¢r® br§nfh£ila‹ TLjyhf ftå¥gh® vd
MSe® khëif bjçé¤JŸsJ.
»uhk¥òw ViH¥ bg©fS¡fhd eh£L¡nfhê ts®¥ò¤ £l¤ij #dtç 10M« nj Kjyik¢r® gHårhä
bjhl§»it¤jh®. Ϫj¤Â£l¤Âš 77,000 ngU¡F jyh 50 eh£L¡ nfhê FŠRfS« mt‰iw¥ ghJfh¡f
T©LfS« tH§f¥gL«.
éG¥òu« kht£l¤ÂèUªJ fŸs¡F¿¢Áia¤ jiyikahf¡bfh©L òÂa kht£l« cUth¡f¥g£LŸsJ. ÏijaL¤J
jäœeh£oš cŸs bkh¤j kht£l¤Â‹ v©â¡if 33Mf cŸsJ. xU§»izªj flÿ® kht£l¤ÂèUªJ 1993M« M©L
br¥.30 m‹W éG¥òu« kht£l« cUth¡f¥g£lJ.

12
 #dtç 09
1. eh‹fhtJ iuÁdh ng¢Rth®¤ij (Raisina Dialogue) eilbg‰w efu« vJ?

òJ šè.

#dtç.8 m‹W òJ šèæš, “A World Reorder: New Geometries Fluid Partnerships;

Uncertain Outcomes” v‹w fU¥bghUSl‹ eh‹fhtJ iuÁdh ng¢Rth®¤ij bjhl§»aJ. 93 ehLfis¢
nr®ªjt®fŸ g§nf‰ò.

2. KjyhtJ r®tnjr ékhd¥ngh¡Ftu¤J c¢Ákheh£o‹ fU¥bghUŸ v‹d?

Flying for all

3. rhZ¤u Ókh ghš (SSB)Ï‹ òÂa jiyik Ïa¡Feuhf ãaä¡f¥g£LŸst® ah®?

Fkh® uhn#Z rªÂuh. (gjé¡fhy« 31.12.2021 mšyJ mt®,XŒÎbgW« tiuæš mšyJ

nk‰bfh©L òÂa m¿¡if tU« tiu bršYgoahF«. SSB v‹gJ ϪÂahé‹ k¤Âa MÍj¡fhtš gilfSŸ (CAPF)
x‹whF«. Ïj‹ jiyikaf« òJ šèæš mikªJŸsJ. Ïj‹ F¿¡nfhŸ ‘nrit, ghJfh¥ò k‰W« rnfhju¤Jt«’.

4. gjé¡fhy« KoÍ« K‹dnu g£l¤ij Jwªj knyÁahé‹ Kjš mur® ah®?

Iªjh« KfkJ.

5. khãy§fëš gŸë¡fšéæ‹ ju¤ij kÂ¥ÃLtj‰fhf kåjts nk«gh£L mik¢rf« vªj¤ jutçir F¿p£il
m¿Kf¥gL¤ÂÍŸsJ?

70- òŸë

6. vªj¤ njÂæš, btëehLthœ ϪÂa® Âd« bfh©lhl¥gL»wJ?

#dtç 9

ϪÂahé‹ nk«gh£oš mašehLfëš thG« ϪÂa t«rhtëædç‹ g§fë¥ig F¿¡F« tifæš, 2003M«
M©oèUªJ x›nth® M©L« #dtç 9 m‹W btëehL thœ ϪÂa® Âd« bfh©lhlg¥gL»wJ. kfh¤kh
fhªÂ, bj‹dh¥Ãç¡fhéèUªJ K«ig tªJnr®ªj ehë‹ (#dtç 19, 1915) ãidthf ϪehŸ nj®ªbjL¡f¥g£lJ.

7. çr®› t§»æ‹ oí£lš gz¥gçkh‰w« Ûjhd FGé‹ jiyt® ah®?

eªj‹ ãynfå

8. 106MtJ ϪÂa m¿éaš kheh£oš, ‘M©o‹ Áwªj mu§F’¡fhd éUij bt‹w ϪÂa mu§F vJ?

ghJfh¥ò MuhŒ¢Á k‰W« ts®¢Á mik¥ò (DRDO)

Ra K‹nd‰w« k‰W« njr¤Â‹ bgUikia ‘ϪÂahéš jahç¥ngh«’ v‹w fU¤Jl‹ Ϫj mu§f«
fh£Á¥gL¤ÂaJ.
13
9. k¤Âa òŸëæaš mYtyf¤Â‹ m©ika kÂ¥Õ£o‹go, ϪÂa bghUshjhu« 2018-19 ãÂah©oš v¤jid
rjÅj« mÂfç¡F« vd bjçé¤JŸsJ?

7.2 rjÅj«

10. vªj efu¤Âš, 6 MtJ ϪÂa bg©fŸ Ïa‰if éHh eilbg‰wJ?

r©of®. (#dtç 12-14 tiu r©ofçš cŸs byr® ntèæš eilbg‰wJ.)

14
 #dtç 10

1, cyf t§»æ‹ 2019 M« M©L r®tnjr bghUshjhu ts®¢Á m¿¡ifæ‹go el¥ò ãÂah©oš ϪÂahé‹
bkh¤j cŸeh£L c‰g¤Â rjÅj« v‹d?

7.3 rjÅj«

el¥ò ãÂah©oš ϪÂahé‹ bkh¤j cŸeh£L c‰g¤Â 7.3 rjÅjkhf ÏU¡F« vdΫ, v®tU« 2019-
2020M« M©Lfëš 7.5 rjÅj« msΡF mJ caU« vdΫ, cyf t§»æ‹ ‘Darkening Skies’ v‹W jiy¥Ãl¥g£l
2019M« M©L r®tnjr bghUshjhu ts®¢Á m¿¡ifæš bjçé¡f¥g£LŸsJ.

2. r®¢ir¡Fça FoÍçik (ÂU¤j«) knrhjh (2019), vªj ehLfis¢ nr®ªj K°è« mšyhj k¡fS¡F ϪÂa FoÍçik
tH§f K‰gL»wJ?

t§fnjr«, gh»°jh‹ k‰W« M¥fhå°jh‹

Ïj‹ _y« 12 M©LfŸ j§»æUªjhš k£Lnk FoÍçik tH§f KoÍ« v‹¿Uªj ãiyæš, Ïš ÂU¤j«
nk‰bfh©l muR, Kiwahd Mtz« Ïšyhé£lhY« Tl 6 M©LfŸ bjhl®ªJ j§»æUªjhny FoÍçik tH§f
ÂU¤j« nk‰bfh©LŸsJ. eh£o‹ mid¤J khãy§fS¡F«, ôåa‹ Ãunjr§fS¡F« Ϫj knrhjh bghUªJ«.
FoÍçik r£l ÂU¤j¤Â‹ gadhëfŸ eh£oYŸs vªj khãy¤ÂY« tÁ¡f KoÍ«. vdnt, F¿¥Ãl¥g£LŸs
ehLfëèUªJ r£lénuhjkhf Fona¿at®fis, ϪÂa FoÍçik¡F jFÂthŒªjt®fshf kh‰w, 1955M« M©o‹
FoÍçik¢ r£l¤ij ÂU¤j Ï«knrhjh K‰gL»wJ.

3. r®tnjr Nça M‰wš fHf¤Â‹ jiytuhf bghW¥ng‰WŸs Kjš ϪÂa® ah®?

Ãuz› R nk¤jh.

4. 2019 M¥Ãç¡fh f¥ M¥ neõ‹° ngh£ofis el¤jΟs ehL vJ?

vȴJ.

ngh£o¡fhd V‰ghLfëš jhkj« brŒjjhY«, ghJfh¥ò F¿¤j m¢r¤jhY« bkŒahf Ï¥ngh£oia

el¤j nt©oa nfk%‹ Ú¡f¥g£lij mL¤J, tU« #&‹ 15 Kjš #&iy 13 tiu 2019 M« M©L¡fhd M¥Ãç¡fh
f¥ M¥ neõ‹° ngh£ofis v»¥J el¤j cŸsJ.

15
5. vªj kåj cçikfŸ mik¥òl‹ ÏizªJ k¤Âa muR bt¥-bth‹l® kfë® gu¥òiuia (Web Wonder Women
Campaign) bjhl§»ÍŸsJ?

Ãnu¡J% ϪÂah (Breakthrough India)

k¤Âa bg©fŸ k‰W« FHªijfŸ nk«gh£L mik¢rf« ‘#www: Web Wonder Women’ v‹w
Ïizatê gu¥òiuia bjhl§»ÍŸsJ. r_f Clf§fŸ _y« kh‰w¤ij bfh©LtU« tifæš Áwªj rhjidfis òçªj
bg©fis f©l¿ªJ bfsué¡F« tifæš Ïªj¥ gu¥òiu bjhl§f¥g£LŸsJ. Ïj‰fhf Ãnu¡J% k‰W« Lé£l®
ãWtd¤Jl‹ Ï›tik¢rf« ÏizªJ brašglΟsJ.

6. f§fh#š £l« bjhl§f¥g£l efu« vJ?

M¡uh

M¡uhΡF édho¡F 140 fdmo f§if Úiu¡ bfh©L tUtJ ‘f§fh#š’ £l¤Â‹ neh¡fkhF«. 2016
et«gçš Ãujk® jh‹ nk‰bfh©l Kjš gaz¤Â‹ nghJ, Ãujk kªÂç Mth° nah#dh (»uhä‹) v‹w
Å£Ltr¤ £l¤ij bjhl§» it¤jh®. Ïj‹ _y« 65 Ïy£r« ÅLfŸ f£l¥g£LŸsd.

7. vªj khãy¤Âš ϪÂahé‹ Úskhd x‰iw¤jl v~F tl bjh§F ghy« (Single - Lane Steel Cable
Suspension Bridge) Âw¡f¥g£LŸsJ?

mUzh¢ry¥ Ãunjr«.

ignahu§ (Byorung) v‹wiH¡f¥gL« Ϫj¥ ghy« Áah§ M‰¿š 300 Û. Ús¤Âš

mik¡f¥g£LŸsJ.

8. midtU¡F« mo¥gil CÂa £l¤ij m¿é¤JŸs Kjš ϪÂa khãy« vJ?

Á¡»«.

9. vªj eh£oš, btëÍwÎ mik¢r®fŸ mséyhd KjyhtJ ϪÂa-k¤Âa MÁa ng¢Rth®¤ijia el¤j
£läl¥g£LŸsJ?

c°bg»°jh‹.

10. 2018 EIU k¡fsh£Á jutçiræš ÏªÂahé‹ juãiy v‹d?

41MtJ.

Ϥjutçiræš eh®nt Kjèl¤ijÍ«, I°yhªJ, RÅl‹, ãôÁyhªJ k‰W« bl‹kh®¡ M»a ehLfŸ
mL¤jL¤j Ïl§fisÍ« Ão¤JŸsd.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

16
bg©fŸ k‰W« FHªijfŸ nk«gh£L mik¢rfkhdJ jäœehL muÁ‹ r_f ey¤ JiwÍl‹ ÏizªJ ‘bg© FHªijia
ghJfh¥ngh«, bg© FHªij¡F¡ fšé më¥ngh«’ v‹w brŒÂia eh£L¥òw¡ fiyP®fŸ _y« khãy« KGtJ«
bfh©L bršy, Ïu©L khj§fëš 800 fiy ãfH¢Áfis el¤j £lä£LŸsJ.

fhty®fŸ k‰W« bghJk¡fŸ Âdrç jh§fŸ rªÂ¡F« ngh¡Ftu¤J éÂÛwšfis fhtšJiw¡F¤ bjçé¡F« tifæš
nfha«ò¤ö® khefu ngh¡Ftu¤J fhtš Jiwæd® ‘fhtšJiwæ‹ ä‹dQ f© - Police E-eye’ vD« òÂa
M‹£uhŒL braèia m¿Kf¥gL¤ÂÍŸsd®.

el¥gh©o‹ Áwªj kåjU¡fhd éUJ Âuhél K‹nd‰w¡ fHf¤Â‹ (ÂKf) jiyt® K.f.°lhèD¡F tH§f¥glΟsJ.
nfus ÃuthÁ ghuÂa Âth° mik¥ò, Ϫj éUJ¡F mtiu¤ nj®ÎbrŒJŸsJ.

gRik vçr¡Â Ka‰Áæš 11,750 MW vçr¡Â ä‹ ãWÎ ÂwDl‹ eh£onyna Kj‹ik khãykhf jäœehL
és§» tU»wJ.

17
 #dtç 11
1. FIA gh®Kyh 3 Inuh¥Ãa rh«Ãa‹î¥ ngh£oæš bt‹w Kjš ϪÂa® ah®?

b#f‹ j®thyh

2. F«gnkshé‹nghJ Ãuah¡uh{ efu¤Âš k¡fS¡F têfh£l cjÎtj‰fhf braè x‹iw m¿Kf¥gL¤ÂÍŸs

Ïuæšnt k©ly« vJ?

tl¡F k¤Âa Ïuæšnt

(‘uæš F«g nrth’ v‹w miyngÁ braè)

3. ACI-Ï‹ 2018 vëjhf bjhêšbjhl§f cfªj ϪÂa khãy§fŸ jutçiræš Kjèl« Ão¤JŸs khãy« vJ?

MªÂu¥Ãunjr«.

4. j¥Ãnahoa bghUshjhu F‰wthë (Fugitive Economic Offender - FEO) vd m¿é¡f¥g£LŸs Kjš

ϪÂa bjhêyÂg® ah®?

é#Œ kšiyah.

(y©l‹ bt°£äå°l® ÚÂk‹w¤Âš CBI bjhl®ªj tH¡»š Ô®¥gë¤j ÚÂk‹w«, kšiyahit ehLfl¤jyh«
v‹W Ô®¥gë¤jJ.

5. nk‰fhÁahé‹ äf¥bgça nguyha¤ij mj‹ òÂa ã®thf jiyefçš ÂwªJŸs M¥Ãç¡f ehL vJ?

vȴJ.

6. 2019 Óåa® njÁa kfë® rh«Ãa‹î¥Ãš 78 »nyhÃçéš j§f« bt‹w uhâ, vªj khãy¤ij¢ nr®ªj bg©
jiyik¡ fhty®?

ïkh¢ry¥Ãunjr«.

7. 27MtJ òJ šè cyf ò¤jf f©fh£Áæ‹ fU¥bghUŸ v‹d?

“Readers with Special Needs”

8. kfë® Ra cjé FG¡fS¡F %.3 y£r« tiu t£oæšyh¡ fl‹fis tH§Ftjhf m¿é¤JŸs khãy muR vJ?

Xorh. (äõ‹ r¡Â £l«)

9. kª¤uhya« k‰W« éÂk©lš t®¤jf® r§f¤jhš thœehŸ rhjidahs® éUJ tH§» bfsué¡f¥g£l
g¤Âç¡ifahs® ah®?

ÔD uhªÂnt (Dinu Randive)

18
10. rÛg¤Âš, òuhzfhy ru°t M‰iw Û£LUth¡f« brŒtj‰fhd £l§fS¡F x¥òjš më¤JŸs khãy
muR vJ?

Açahdh.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

mL¤j 5 M©Lfëš M©L¡F $100 Úèa‹ lhy® (ϪÂa k¥Ú Rkh® %.7 Ïy£r« nfho) v‹w
mséš bghUŸfis V‰Wk brŒtj‰F Ïy¡F ã®zæ¡f¥g£LŸsJ vd jäœehL muR bjçé¤JŸsJ.

‘f#h’ òayhš gh¡f¥g£l 12 kht£l§fëš 133 x‹¿a§fëš, kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy
cWÂaë¥ò¤Â£l« v‹»w 100 ehŸ ntiy 150 eh£fS¡F Ú£o¡f¥g£LŸsJ.

jäœehL R‰Wyh ts®¢Á¡ fHf¤Â‹ rh®Ãš “Tourism and the Ditital Transformation” v‹w
fU¥bghUëš br‹id ÔΤÂlèš 45MtJ ϪÂa R‰Wyh k‰W« bjhêš bghU£fh£Á #dtç 9 m‹W
bjhl§»aJ.

19
 #dtç 12
1. nuQfhí gšneh¡F miz £l¤Â‰fhd x¥gªj¤Âš ifbaG¤Â£LŸs khãy§fŸ vit?

(m) c¤ju¥Ãunjr«, c¤juf©£ k‰W« ïkh¢ry¥Ãunjr«.

(M) šè, uh#°jh‹ k‰W« c¤jufh©£

(Ï) šè, Açahdh k‰W« c¤ju¥Ãunjr«.

Ϥ£l¤Â‹ go aKid k‰W« mj‹ »isahWfshd nlh‹°, »ç M»at‰¿‹ FW¡nf 3 mizfŸ f£l
£läl¥g£LŸsJ.

nkY« Ãuah¡uh{ efu¤Âš ekhä f§if £l«, njÁa f§if e öŒik¥gL¤Jjš Ïa¡f¤J¡fhf “One
City One Operator” £l« M»ait bjhl®ghfΫ x¥gªj« ifbaG¤Âl¥g£lJ.

2. ijthå‹ òÂa Ãujkuhf ãaä¡f¥g£LŸst® ah®?

N br§-r§

3. 2020 nlh¡»ah xè«Ã¡ ngh£o¡fhf ϪÂahé‹ “Chef de Mission-mâfë‹ jiyt®’ vd m¿é¡f¥g£LŸst®

ah®?

ignuªÂu Ãurh¤ igîah.

4. 2019 bA‹è k‰W« gh®£d®° fl΢ӣL g£oaèš, ϪÂah v¤jidahtJ Ïl¤ij Ão¤JŸsJ?

79MtJ Ïl«.

5. r®tnjr F¤J¢r©il r§f¤jhš btëæl¥g£l jutçiræš ‘Light fly‘ (45-48 ».») Ãçéš Kjèl¤Âš cŸst®
ah®?

nkç nfh«. (1700 òŸëfŸ – 6 Kiw rh«Ãa‹ g£l« bt‹wt®)

6. 6 khjfhy bra‰if E©z¿Î ghl¤Â£l¤ij bjhl§f KoÎbrŒJŸs IIT vJ?

IIo fu¡ó®.

7. njÁa öafh‰W £l¤Â‰fhd (National Clean Air Programme) mo¥gil M©L vJ?

2017.

8. ‘We are displaced: My Journey and Stories from Refugee Girls around the World’ v‹w üè‹
MÁça® ah®?

Kyhyh ôr¥iræ.

9. bfhŸif jahç¥ig MuhŒ¢ÁÍl‹ Ïiz¡F« SEBI FGé‹ jiyt® ah®?

20
 r§f® nj

10. m©ikæš, “Future of Consumption in Fast - Growth Consumer Market - India v‹w m¿¡ifia
btëæ£l r®tnjr mik¥ò vJ?

cyf bghUshjhu k‹w«.

cyf bghUshjhu k‹w«, ‘ϪÂahtš éiuthf tsU« Ef®nth® rªijæ‹ v® fhy«’ v‹W jiy¥Ãl¥g£l
jdJ rÛg¤Âa m¿¡ifia btëæ£lJ. Ïš 2030M« M©lséš mbkç¡fh k‰W« ÓdhΡF mL¤j¥goahf
ϪÂa cy»‹ 3MtJ äf¥ bgça Ef®nth® rªijahf khW« v‹W F¿¥Ã£LŸsJ.

21
 #dtç 13
1. nj®jY¡F K‹ghd filÁ 48 kâ neu¤Âš oí£lš Clf« k‰W« gu¥òiuæ‹ Ûjhd jdJ m¿¡ifia
rk®¥Ã¤JŸs nj®jš Miza¡ FGé‹ jiyt® ah®?

cnkZ Á‹Ah. ( Ït® Jiz¤ jiyik¤ nj®jš Mizauhth®)

th¡fhs®fŸ j‹åiyÍl‹ ÁªÂ¡fnt©L« v‹gj‰fhf nj®jY¡F K‹ghd 48 kâ neu¤Â‰F v›bthU

gu¥òiuÍ« mDk¡f¥gLtšiy. Ϫj 48 kâneu« ‘mik¡fhy«’ v‹W« miH¡f¥gL»wJ.

2. 25MtJ T£lh©ik c¢ÁkhehL - 2019 eilbgW« efu« vJ?

K«ig.

3. Á£å »ç¡bf£ ikjhd¤Â‹ thœehŸ bfsut cW¥Ãd¤Jt¤ij bg‰WŸs ϪÂa »ç¡bf£ Åu® ah®?

éuh£ nfhè.

(jiyik¥ gæ‰Áahs® ué rh°Âç¡F« Ï›ÎW¥Ãd¤Jt« »il¤JŸsJ.)

4. Clf RjªÂu¤Â‰fhd T£lâæ‹ (AFMF) jiytuhf ãaä¡f¥g£LŸs ϪÂa g¤Âç¡ifahs® ah®?

N uh«.

5. mRnjhZ mk‹, vªj éisah£Ll‹ bjhl®òilat®?

»ç¡bf£

6. ahU¡F ICSI thœehŸ rhjidahs® éUJ tH§f¥g£LŸsJ?

MÂ nfh¤nu{.

7. Rthä éntfhdªj® Ãwªj M©L vJ?

1863

8. 29MtJ ϪÂa t©z¥ó¢RfŸ khehL eilbg‰w efu« vJ?

M¡uh.

22
9. btåRyhé‹ òÂa mÂguhf gjéna‰WŸst® ah®?

ãnfhy° kJnuh (Nicolas Maduro)

10. 2019 njÁa ÏisP® ehlhSk‹w éHhé‹ m«r§fŸ ahit?

(m) 18-25 taJila ÏisP®fë‹ v©z§fis nf£f.

(M) bghJ¥ Ãu¢ridfëš ÏisP®fŸ <LgLtij C¡Fé¡f.

(Ï) 2022Ïš òÂa ϪÂahé‹ gh®it Ûjhd fU¤J¡fis¥bgw.

njÁa ÏisP® Âd ãfœé‹ nghJ k¤Âa mik¢r® uh{at®j‹ u¤njh® (XŒÎ) 2019 njÁa ÏisP®
ehlhSk‹w éHhit bjhl§»it¤jh®. ÏJ ‘òÂa ϪÂahé‹ FuyhŒ ÏU-‘Be the voice of New India’ k‰W«
‘Ô®Îfis f©l¿ªJ bfhŸif¡F g§fë / ‘Find solutions and contribute to policy’ v‹w ÏU fU¥bghU£fë‹
Ñœ el¤j¥gL»wJ.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

jäœehL muR k‰W« mbkç¡fhé‹ fh®bdš gšfiy¡fHf¤J¡F Ïilna Ú® k‰W« ãyts¤ £l¤ij¢
brašgL¤Jtj‰fhd òçªJz®Î x¥gªj« ifbaG¤jh»ÍŸsJ.

Ϫj x¥gªj« _ykhf fh®bdš gšfiy¡fHf«, jäœehL Ú®ts, ãyts¤Â£l mik¥òl‹ ÏizªJ brašgL«.
ntsh© m¿Î¤ Âwid nk«gL¤Jjš, fhšeil k‰W« Û‹ts¤ Jiw M»at‰¿š òÂa c¤Âfis òF¤Jjš,
bjhêšE£g gçkh‰w« M»ad V‰gL¤j¥gLtJld, ntsh© òu£Áia V‰gL¤j têbrŒÍ«.

F#uh¤ khãy« f©£yh JiwKf¤ÂèUªJ ö¤J¡Fo JiwKf¤Â‰F cŸeh£L ga‹gh£o‰fhd òÂa ru¡F¡
f¥gš ngh¡Ftu¤J bjhl§f¥g£LŸsJ. ϪÂahéš ru¡F¡ f¥gš ngh¡Ftu¤J bjhl§f¥gLtJ ÏJnt KjšKiw.

jäœehL gŸë¡fšé¤Jiwæ‹ ‘fšé¤bjhiy¡fh£Á’ xëgu¥ò #dtç 21 Kjš bjhl§f¥g£lJ.

jäœeh£oš nkY« xU k¤Âa¥ gšfiy¡fHf« mik¡f k¤Âa mik¢ruit x¥òjš më¤JŸsJ. jäœeh£oš
V‰fdnt Ïu©L k¤Âa¥gšfiyfŸ Ïa§» tU»‹wd. br‹id br«kŠnrç »H¡F¡ fl‰fiu¢ rhiyæš ÏªÂa flšrh®
gšfiy¡fHf« Ïa§»tU»wJ. Ϫj¥ gšfiy 2008 et«gçš bjhl§f¥g£lJ. mJnghy ÂUth%® kht£l«,
ÚyhFoæš jäœehL k¤Âa¥gšfiy¡fHf« Ïa§»tU»wJ. Ï¥gšfiy flªj 2009M« M©L bjhl§f¥g£lJ.

23
 #dtç 14 k‰W« 15
1. bghJ¥Ãçéš bghUshjhu ßÂahf Ëj§»nahU¡F g¤J rjÅj ÏlxJ¡Ñ£il mkšgL¤ÂÍŸs ϪÂahé‹ Kjš
khãy« vJ?
F#uh¤.
2. eh£o‹ nghij¥bghUŸ ga‹gh£L¡F Ô®Îfh©gj‰F, vªj¡ fhy f£l¤Â‰fhf 5 M©L braš £l¤ij ϪÂa
muR cUth¡»ÍŸsJ?
2018 Kjš 2023 tiu
3. KjyhtJ tUlhªÂu MÍj¡Fiw¥ò k‰W« r®tnjr ghJfh¥ò étfhu§fŸ njhHik ãfœit el¤jΟs ehL vJ?
ϪÂah.
4. vªj M©oš. 10MtJ Ó¡»a FUnfhéªj Á§ Ãwªjh®?
1666
5. ϪÂa MÍj¥gilfSŸ xnu K¥gil brašgh£L gil¥ÃçÎ vJ?
mªjkh‹ k‰W« ãnfhgh® gil¥ÃçÎ
6. nk‰F t§f Âiu¥gl g¤Âç¡ifahs®fŸ r§f¤jhš thœehŸ rhjidahs® éUJ tH§» bfsué¡f¥g£LŸst®
ah®?
ò¤jnj› jh°F¥jh.
7. òÂjhf cUth¡f¥g£l RÁyh njé Ïy¡»a éUÂid bt‹wt® ah®?
eÛjh nfhfny. (‘bg© MÁçauhš vGj¥g£l äf¢Áwªj òidÎ üš’ v‹w Ãçéš ‡Thngs to Leave
BehndP v‹w òÂd¤J¡fhf ÏtU¡F RÁyh njé Ïy¡»a éUJ tH§f¥g£lJ.
8. ‘xU FL«g«, xU ntiy’ v‹w £l¤ij bjhl§»ÍŸs khãy muR vJ?
Á¡»«.
9. ru¡FfŸ k‰W« nritfŸ tç mkšgL¤j¥g£l Ë, khãy§fŸ v®bfhŸS« tUthŒ g‰wh¡Fiw F¿¤J
MuhÍ« mik¢r®fŸ FGé‹ jiyt® ah®?
Rîš Fkh® nkho
10. KjyhtJ Ãè¥ nfh£y® (Philip Kotler) FoauR éUJ bg‰w ϪÂa® ah®?
enuªÂu nkho
#dtç 16
1. éLjiy ϪÂahé‹ Kjš ÏuhQt jsg ah®?

K M fça¥gh
24
2. òJ šèæš elªj iuÁdh ng¢Rth®¤ijæš ‘f©LÃo¥ò¡fhd neça kÂ¥ò Fair Value for Iovation’ I
m¿Kf¥gL¤Âa ehL vJ?

mbkç¡fh.

3. 5MtJ Ãßäa® gh£ä©l‹ Ä¡ (BPL) g£l¤ij bt‹w mâ vJ?

bg§fqU uh¥l®°.

4. õh»š mfkJ, vªj éisah£Ll‹ bjhl®òilat®?

cŸsu§F glnfh£lš

5. E© ghrd« F¿¤j 9MtJ r®tnjr khehL eilbgW« efu« vJ?

Xsu§fhgh¤

(fU¥bghUŸ ‘eÅd ntsh©ikæš E© ghrd«’)

6. vªbjªj beLŠrhiyfis bfhšy« òwtê¢rhiy bjh£L¢ brš»wJ?

NH66, NH 183 k‰W« NH 744

7. ϪÂahé‹ äf¥bgça Jë®ãWtd NHyik¥ò bjhl§f¥g£LŸs khãy« vJ?

nfush.

8. 2019 kh®¢ 1 Kjš x‰iw¥ ga‹ghLila be»ê¥ bghU£fS¡F jilé¡fΟs ôåa‹ Ãunjr«/khãy« vJ?

òJ¢nrç.

9. KjyhtJ r®tnjr ékhd¥ngh¡Ftu¤J c¢ÁkhehL (GAS-2019) elªj efu« vJ?

K«ig.

10. m©ikæš fhykhd byå‹ uhn#ªÂu‹, vªj¤ Jiwæš Ãugykhdt®?

Âiu¥gl«. (Ït® kiyahs Âiu¥gl Ïa¡Fe® k‰W« nfus Âiu¥gl ts®¢Á¡ fHf¤Â‹ jiytU« Mth®)

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

10 MtJ cyf¤jäœ MuhŒ¢Á khehL Kj‹Kiwahf mbkç¡fhéš cŸs Áfhnfh efu¤Âš tU« #&iy 4-7 tiu
4 ehŸ eilbgwΟsJ. knyÁahé‹ jiyefu« nfhyhy«óçš IªJ M©LfS¡F K‹ò cyf¤jäœ khehL
eilbg‰wJ. Mj‹ÃwF Ï¥nghJ Ánfhnfhéš eilbgwΟsJ.

2019 ÂUtŸSt® ÂUehŸ éUJfŸ

ÂUtŸSt® éUJ (2019) - v«.í. m‹t® gh£rh.

25
bgçah® éUJ (2018) - K‹dhŸ mik¢r® Á. bgh‹ida‹

m«ng¤fh® éUJ (2018) - kU¤Jt® Á. ÏuhkFU.

m©zh éUJ (2018) - nguhÁça® K. mŒ¡f©Q

fhkuh#® éUJ (2018) - gH. beLkhw‹.

ghuÂah® éUJ (2018) - ghtuR kh.ghu RFkhw‹.

ghuÂjhr‹ éUJ (2018) - féP® ÂahF.

ÂU.é.f. éUJ (2018) - Kidt® F. fnzr‹

».M.bg. éRtehj« éUJ (2018) - Nÿ® fiy¥Ã¤j‹.

26
 #dtç 17
1. 2019 M« M©L nfnyh ϪÂah Ïisnah® éisah£L¡fëš, J¥gh¡» RLjèš j§f¥gj¡f« bt‹w Ïs« taJ
Åu® ah®?

mÃd› õh.
2. ãiy¢brh¤Âš ru¡FfŸ k‰W« nritfŸ tçfë‹ (GST) Ãu¢ridfŸ F¿¤J MuhÍ« mik¢r®fŸ FGk¤Â‹
jiyt® ah®?

ã‹ gnlš.

3. ‘b#Œ »rh‹ ç‹ K¡Â nah#dh’ v‹w ntsh© fl‹ jŸSgo £l¤ij m¿Kf« brŒJŸs khãy muR vJ?

k¤Âa¥Ãunjr«.

4. »UZzh vçthÍ Â£l«, vªj khãy¤Âš mikªJŸsJ?

Âçòuh.

5. xnu ngh£oæš nf¥ldhf xU é¡bf£ Ñ¥g® mÂf nf¢Rfis Ão¤jt® ah®?

R®ghu° mfkJ. (gh»°jh‹ m⤠jiyt®)

6. ϪÂahé‰F« vªj eh£o‰F« Ïilna ‘IMBEX 2018-19’ bjhl§»ÍŸsJ.

äah‹k®.

7. rÛg¤Âš fhykhd ik¡nfš M¤Âah, vªeh£il¢ nr®ªj fâjéayhsuhth®?

ϧ»yhªJ.

8. nk‰F¤ bjhl®¢Á kiyfëèUªJ R‰W¢NHY¡F nfLéis¡F« mašeh£L¤ jhtu§fis mf‰Wtj‰fhf

br‹id ca®ÚÂk‹w¤jhš cUth¡f¥g£LŸs FGé‹ jiyt® ah®?

brUFç uhfntªÂu ghò.

9. G-77 FGé‹ jiytuh»ÍŸs ehL vJ?

ghy°Ôd«.
10. ‘mkh fnu LED’ £l¤ij m¿Kf¥gL¤ÂÍŸs khãy muR vJ?

Xorh.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

bgUefu br‹id khefuh£Áæ‹ ‘e«k br‹id’ braèæš brh¤Jtç brY¤J« òÂa trÂ
m¿Kf¥gL¤j¥g£LŸsJ. br‹id khefuh£Á¥ gFÂæš F¥ig mf‰Wjš, bjU és¡F, rhiytr cŸs£lit

27
F¿¤J bghJk¡fŸ j§fŸ Fiwfis¤ bjçé¡F« tifæY«, Ãw¥ò/Ïw¥ò¢ rh‹¿jœfŸ, bjhêštç, t®¤jf cçk«
M»ait brY¤J« tifæš flªj 2018M« M©L nk khj« ‘e«k br‹id’ braè m¿Kf¥gL¤j¥g£LŸsJ.

br‹id nt¥ngçæš cŸs fhtšJiw Miza® mYtyf¤Â‹ VHhtJ khoæš, ngh¡Ftu¤J fhtšJiw
rh®Ãš, FHªijfŸ k‰W« khzt®fS¡F éê¥òz®Î V‰gL¤j, rhiy ghJfh¥ò Tl« Âw¡f¥g£LŸsJ.

mš, 35 ».». vilÍŸs, ‘nuhonah’ v‹w nuhgh Ïl«bg‰WŸsJ. 4 Ïy£r« %ghæš, SP

nuhgho¡° k‰W« Ûoah nk¡° ãWtd§fŸ rh®Ãš, 9-14 taJ¡F£g£l gŸë khzt®fŸ 25 ng®
cUth¡»ÍŸs Ϫj nuhgh, ngh¡Ftu¤J éÂfŸ g‰¿ éê¥òz®Î V‰gL¤J»wJ.

ÂU¢Áuh¥gŸë, nfha«ò¤ö®, nry«, XN®, br‹id M»a efu§fis Ïiz¤J jäœeh£oš ghJfh¥ò bjhêš
tê¤jl« V‰gL¤j¥g£LŸsJ. Ïš, 10 ãWtd§fŸ %.3,123 nfho KjÄL brŒJŸsd.

flªjh©L ehL KGtJ« 21.25 Ïy£r« ng® fhrnehŒ ghÂ¥ò¡FŸshdjhf k¤Âa muÁ‹ òŸëétu§fŸ
bjçé¡»‹wd. mš mÂfg£rkhf c¤ju¥Ãunjr¤Âš eh‹F Ïy£r« ngU¡F mªnehæ‹ jh¡f« V‰g£LŸsJ.
mj‰fL¤jgoahf kfhuhZouh, k¤Âa¥ Ãunjr«, uh#°jh‹, F#uh¤ cŸë£l khãy§fŸ cŸsd. jäœehL
MwhtJ Ïl¤Âš (1,03,000 ngUl‹) cŸsJ.

28
 #dtç 18
1. KjyhtJ njÁa EMRS njÁa éisah£L rªÂ¥ò-2019 elªj efu« vJ?

iAjuhgh¤.

2. ϪÂa kfë® F¤J¢r©il Åuh§fidfS¡fhd jiyik¥gæ‰Áahs® ah®?

KfkJ mè fhk® (Mohammed Ali Qamar)

3. Ãuh§nfh-b#®k‹ kåj cçikfŸ éUij bt‹wt® ah®?

ô bt‹br§ (Yu Wensheng)

4. ϪÂahé‹ Ïisa »uh©£kh°l® g£l¤ij bt‹w D FnfZ, vªj khãy¤ij¢ nr®ªjt®?

jäœehL.

5. r®tnjr »ç¡bf£ f΋Áè‹ (ICC) òÂa jiyik¢ braš mÂfhç ah®?

kD rhnd (Manu Sawhney)

6. rÛg¤Âš gwit kU¤Jtkidfis bjhl§f KoÎbrŒJŸs khãy muR vJ?

šè.

7. vªj efu¤Âš, 10MtJ ϪÂa u¥g® f©fh£Á bjhl§»ÍŸsJ?

K«ig.

8. 2018 M« M©L¡fhd fhªÂ mikÂ¥gçR¡F bjçth»ÍŸs mik¥ò/eg® ah®?

nahnA rrfth (Yohe Sasakawa)

9. GSTÏ‹ Ñœ yh£lç bjhl®ghd Ãu¢ridfŸ F¿¤J MuhŒtj‰fhf, òÂjhf ãaä¡f¥g£l FGk¤Â‹ jiyt®
ah®?

R® K§fªÂt®

10. rhõ« - 2019 v‹gJ vªj k¤Âa mik¢rf¤Â‹ Ñœ M©LnjhW« el¤j¥gL« ca®br¿Î bghJk¡fŸ
ikakhd Ãu«kh©l gu¥òiuahF«?

bg£nuhèa k‰W« Ïa‰if vçthÍ mik¢rf«.

29
 jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
jäœeh£oš òÂa bjhêšfŸ k‰W« ò¤jh¡f¤J¡fhd bfhŸifia khãy muR btëæ£LŸsJ. Ï¡bfhŸifæ‹go,
cyfshéa ò¤jh¡f ikakhfΫ, òÂa bjhêš Kidnth®fS¡fhd äf¢Áwªj nj®élkhfΫ jäœeh£il tU«
2023M« M©L¡FŸ cUth¡FtJ« Ïy¡fhF«.

jäœeh£o‹ jUkòç kht£l¤Â‹ <¢r«ghoæš %.20 nfho k¥Ú xU§»izªj czÎ¥ó§fh mik¡f¥glΟsJ.
Ï¥ó§fhéš 120 ÁW, FW czÎ bjhê‰rhiyfŸ mik¡f¥glΟsd. Ïj‰fhd gâfis GSE mé¡dh ãWtd«
nk‰bfhŸsΟsJ.

v©û® JiwKf«, khkšyòu« Ïilna 133.65 ».Û. bjhiyΡF br‹id btët£l rhiy mik¥gj‰F #¥gh‹
%.3,420 nfho fl‹ tH§Ftj‰fhd x¥gªj«, šèæš ifbaG¤jhdJ. Ïš #¥gh‹ mÂfhu¥ó®t nk«gh£L
flDjé v‹w bgaçš %.2,470 nfho ãÂÍ«, ϪÂa-#¥gh‹ x¤JiH¥ò braš £l¤Â‹Ñœ %.950 nfho
ãÂÍ« tH§f¥gL»wJ. Ϫj¤ £l¤ij ãiwnt‰Wtj‰F Rkh® %.12,300 nfho brythF«.

2MtJ cyf bjhêš KjÄ£lhs®fŸ khehL br‹id eªj«gh¡f« t®¤jf ika¤Âš, #dtç 23 m‹W bjhl§F»wJ.
Ϫj kheh£o‹ fU¥bghUŸ, ‘KjÄ£lhs®fë‹ éU¥g« - Investor’s Choice’ v‹gjhF«. flªj 2015Ïš
br‹idæš elªj cyf KjÄ£lhs® kheh£o‹ fU¥bghUŸ, ‘jäœehL KjÄ£lhs®fë‹ brh®¡f«’ v‹gJ
F¿¥Ãl¤j¡fJ.

jŠrhñ® kht£l«, F«gnfhz« mUnf mikªJŸs MLJiw beš MŒÎãiya¤Âš MLJiw 53 (ADT53) v‹w
òÂa beš uf« m¿Kf« brŒa¥g£LŸsJ. ÏJ, 105-110 ehŸfŸ taJila FW»a fhy beš uf«. Ϫj¥òÂa
beš ufkhdJ, ADT 43 k‰W« JGL 384 fy¥ÃèUªJ t«rhtë¤ nj®Î_y« cUth¡f¥g£lJ. Ϫj uf«, 105-
110 eh£fëš ruhrçahf bA¡nlU¡F 6,334 »nyh kfNY«, mÂfg£r kfNyhf bA¡nlU¡F 9,875 »nyh
kfNY« jutšyJ.

v«.í.Mç‹ 102 MtJ ÃwªjehŸ éHhit K‹å£L mtuJ cUt« bgh¿¡f¥g£l %.5, 100 Áw¥ò ehza§fis
Kjyik¢r® gHårhä btëæ£LŸsh®.

30
 #dtç 19 k‰W« 20
1. cyfséš M©o‹ nrhjidæèUªJ Û©LtªjtU¡fhd yhu° éUJ¡F (Laureus World Comeback of Year)
gçªJiu¡f¥g£l Kjš ϪÂa éisah£L Åuh§fid ah®?
éndZ nghf¤.
2. khzt®fS¡fhd brs®ah éUj tH§Ftjhf m¿é¤JŸs khãy muR vJ?
Açahdh.
3. njÁa kåj cçikfŸ Miza¤Â‹ (NHRC) jiyik Ïa¡Feuhf (érhuiz) ãaä¡f¥g£LŸst® ah®?
Ãugh¤ Á§.
4. 9M« Jo¥òä¡f F#uh¤ r®tnjr KjÄ£lhs®fŸ kheh£o‹ fU¥bghUŸ v‹d?
Shaping a new India.
5. ef®¥òw brê¥ò¤ ÂUéHhit (Shehri Samridhi Utsav) el¤j KoÎ brŒJŸs k¤Âa mik¢rf« vJ?
Å£Ltr k‰W« ef®¥òw étfhu§fŸ mik¢rf«.
6. g£b#£ brašKiwia¥ g‰¿ bghJk¡fŸ m¿ªJbfhŸtj‰fhf ãÂaik¢rf« Lé£lçš vªj¤ bjhl® ãfœit
bjhl§»ÍŸsJ?
Know your Budget (c§fŸ tuÎ bryΤ £l¤ij m¿ªJbfhŸS§fŸ)
7. mid¤J¡ f©l§fëY« cŸs VG äfÎa®ªj Áfu§fŸ k‰W« vçkiyfë‹ c¢Áia milªj Kjš ϪÂa® k‰W«
Ïs«taJ eg® ah®?
r¤a%¥ Á¤jhªjh.
8. ãiyahd k© nkyh©ik¡fhd Áwªj g§fë¥Ã‰fhf el¥gh©o‹ #¥gh‹ gçir bt‹WŸs ϪÂa t«rhtë ah®?
u¤j‹ yhš.
9. 2MtJ cyf MuŠR¤ ÂUéHh eilbgW« efu« vJ?
eh¡ó® (#dtç 19-21 tiu).
10. cy»‹ Kjš kåj cçikfŸ bjhiy¡fh£Á nrit bjhl§f¥g£LŸs efu« vJ?
y©l‹.
jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
Ï°nuh rh®Ãš Ïs« éŠPhå £l« m¿Kf¥gL¤j¥gL« v‹W« ÂU¢Á, Âçòuh, eh¡ó®, Ϫö® k‰W«
%®nfyh M»a 5 gFÂfëš gæ‰Á k‰W« ts®¢Á nk«gh£L ika« (é©btë MŒÎika«) mik¡f¥gL«
vd mj‹ jiyt® Át‹ m¿é¤JŸsh®.

31
 #dtç 21
1. vªefu¤Âš, mÂeÅd ϪÂa Âiu¥gl njÁa mU§fh£Áaf« Âw¡f¥g£LŸsJ?

K«ig.

2. vªbjªj khãy§fëš _‹W òÂa fl‰gil ékhd¥ ÃçÎfis mik¡f ϪÂa muR x¥òjš më¤JŸsJ.?

jäœehL k‰W« F#uh¤.

3. b#®k‹ ehlhSk‹w¤jhš njh‰Wthæš ghJfh¥ghd ehLfŸ (Safe Countries of Origin) vd

tif¥gL¤j¥g£LŸs tl M¥Ãç¡f ehLfŸ vJ/vit?

(m) mšÉçah (M) JåÁah (Ï) bkhuh¡nfh.

4. RÅlå‹ òÂa Ãujk® ah®?

°Og‹ nyh¥bt‹ (Stefan Lofven)

5. bghJ¥Ãçéš cŸs ViHfS¡F 10 rjÅj ÏlxJ¡ÑL tH§f x¥òjš më¤JŸs khãy§fŸ vit?

#h®¡f©£ k‰W« c¤ju¥Ãunjr«.

6. o¥ngh (Diffo) ghy«, vªj khãy¤Âš mikªJŸsJ?

mUzh¢ry¥Ãunjr«.

7. VHhtJ ASEAN- ϪÂa R‰Wyh¤Jiw mik¢r®fŸ rªÂ¥ò elªj efu« vJ?

A yh§ (Ha Long)

8. MÁça®fS¡fhd ϪÂahé‹ Kjš olcyHackI bjhl§»ÍŸs ãWtd« vJ?

blš (Dell)

9. bra‰if E©z¿éš ϪÂahé‹ Kjš B.Tech ghl¤Â£l¤ij bjhl§fΟs IIo vJ?

IIo iAjuhgh¤.

10. vªj ãWtd¤jhš, ϪÂahé‹ KjyhtJ è¤Âa« - ma‹ »fh bjhê‰rhiy f£l¥glΟsJ?

BHEL

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

jäœehL muÁ‹ gšntW Jiwfëš gâah‰¿ XŒÎbg‰W XŒñÂa« bgWnthç‹ ey‹fis¡

fU¤Âšbfh©L, jäœehL muÁ‹ fUñy fz¡F Mizauf« k‰W« njÁa jftš ika« M»ait ÏizªJ
‘XŒñÂa®fŸ juÎ js¤ij – ‘Pensioners Portal’ cUth¡»ÍŸsd. XŒñÂa® juÎjs¤Âid
https://tnpensioner.tn.gov.in v‹w Ïiza Kftç _y« mQfyh«.

32
1,353 fhisfŸ, 400-¡F« nk‰g£l khLÃo Åu®fŸ g§nf‰w òJ¡nfh£il kht£l«, éuhèkiyæš elªj
Ãu«kh©l #šè¡f£L ngh£o, »‹d° cyf rhjidahfΫ, MÁa rhjid¡fhd ò¤jf¤ÂY« Ïl«bg‰WŸsJ.

‘jäœehL’ v‹w bga®kh‰w« brŒa¥g£L 50 M©LfŸ ãiwtilªJŸsd. 1959 #dtç 14 m‹W

‘ngu¿P®’ m©zh jiyikæyhd muR, br‹id khfhz« v‹¿Uªj bgaiu ‘jäœehL’ vd kh‰w« brŒjJ.
br‹id khfhz« v‹w miH¡f¥g£l jäœeh£L¡F jäœehL v‹W bga®kh‰w« brŒa tèÍW¤Â éUJefiu¢
nr®ªj fhªÂath Âah» f©l‹ r§fuè§fdh® 76 eh£fŸ c©zhéujäUªJ cæ®Ú¤jJ F¿¥Ãl¤j¡fJ.

33
 #dtç 22
1. 2020M« M©o‰fhd f£ol¡fiyæ‹ cyf jiyefukhf m¿é¡f¥g£LŸs efu« vJ?
çnah o b#ånuh.
2. m©ikæš fhykhd ÁtFkhu Rthä, vªj kj¤Â‹ M‹Ûf¤ jiytuhth®?
irt«.
3. 2MtJ cyf xU§»izªj kU¤Jt k‹w¤ij (WIMF/2019) el¤J« ehL vJ?
ϪÂah.
4. vªj efu¤Âš, Ïisnah® btëehLthœ ϪÂa® Âd khehL eilbg‰wJ?
thuzhÁ.
5. ÏuhQt fhtšJiwæš v¤jid rjÅj¤Âš bg©fis nr®¡f ϪÂa muR KoÎbrŒJŸsJ?
20 rjé»j«.
6. UNCCD cW¥ò ehLfë‹ 14MtJ kheh£il (UNCCD COP-14) el¤jΟs ehL vJ?
ϪÂah.
7. vªj eh£o‹ k¤Âa t§», m©ikæš ÏªÂa gz¤jhŸfŸ ga‹gh£il jil brŒJŸsJ?
neghs«.
8. bghU©k MuhŒ¢Á¡fhf KjyhtJ nõ¡ rΤ r®tnjr gçR¡F (Sheikh Saud International Prize) bjçÎ
brŒa¥g£LŸst® ah®?
C N R uh›.
9. m©ikæš, ‘2018-2023’ bjhêš k‰W« ò¤jh¡f¡ bfhŸifia m¿Kf« brŒj khãy muR vJ?
jäœehL.
10. cy»‹ Kjš bra‰if vçfš bghêit cUth¡Ftj‰fhf bra‰if¡nfhis VéÍŸs ehL vJ?
#¥gh‹.

#dtç 23
1. FG ÂthY¡fhd bghU¤jkhd f£lik¥ig gçªJiu¡F« IBBI gâ¡FGé‹ jiyt® ah®?
U K Á‹Ah.
2. muò bghUshjhu« k‰W« r_f nk«ghL c¢ÁkhehL eilbgW« efu« vJ?
bgŒ%¤.
34
3. vªj ϪÂa-mbkç¡f bfhilahë¡F 2019M« M©L¡fhd nuhrh gh®¡° K‹ndho (Rosa Parks
Trailblazer) éUJ tH§f¥g£LŸsJ?
Fçªj® Á§ fšrh
4. m©ikæš fhykhd krhnrh behdhfh, vªj eh£il¢ nr®ªj cy»‹ äf mÂf tajhd kåj®?
#¥gh‹. (taJ 113)
5. 2018M« M©o‹ ICC bl°£ k‰W« r®tnjr xUehŸ ngh£o¡fhd mâæš Ïl« bg‰WŸs ϪÂa
Åu®fŸ ah®?
éuh£ nfhè k‰W« #°¥ß¤ ò«uh.
6. vªj efu¤Âš, cyf¥ bghUshjhu k‹w¤Â‹ M©L¡ T£l« bjhl§»ÍŸsJ?
jhnth°.
7. vªefu¤Âš, ϪÂahé‹ Kjš jåah®Jiw nAhé£r® J¥gh¡» bjhê‰rhiy mikaΟsJ?
Nu¤.
8. m©ikæš fhykhd u¡Õ® Á§ nghyh, vªj éisah£Ll‹ bjhl®òilat®?
Ah¡».
9. 2019 #dtç 21 m‹W 47MtJ khãy cja Âd¤ij bfh©lhoa khãy§fŸ vit?
kâ¥ó®, nkfhyah k‰W« Âçòuh
10. vªj m©il ehLfS¡F gaâ¡F« ϪÂa®fS¡F, j‰nghJ Mjh® m£ilfŸ bršYgoahF« gaz Mtz§fshf
ÏU¡»‹wd?
neghs« k‰W« ó£lh‹.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

gŸë khzt®fis eštê¥gL¤J« neh¡»Y«, gŸë¥gUt¤Ânyna khzt®fël« éê¥òz®itÍ«, e‰ÁªjidiaÍ«
ts®¡F« tifæš jäœehL fhtšJiw, tUthŒ¤Jiw, gŸë¡fšé¤Jiw M»ait ÏizªJ ‘khzt® fhtšgil‘ v‹w òÂa
khzt® gilia cUth¡»ÍŸsd.

khzt® fhtš gil¤ £l« k¤Âa cŸJiw mik¢rf¤Âdhš flªj #&iy khj« m¿Kf¥gL¤j¥g£lJ.
jäœeh£onyna Kjyhtjhf khzt® fhtš gil br‹idæš bjhl§f¥g£LŸsJ.

eh£L Ïd¡fhisfis¥ ghJfh¡f nry« kht£l¤Âš 1,600 V¡fçš fhšeil¥ ó§fh mik¡f¥glΟsJ.

35
 #dtç 24
1. ϪÂa v~F¡ f©fh£Á 2019 k‰W« khehL eilbg‰w efu« vJ?

K«ig.

2. vªj efu¤Âš, nejhí RghZ rªÂungh° mU§fh£Áaf« Âw¡f¥g£LŸsJ?

òJ šè.

3. klf°fhç‹ òÂa mÂguhf gjéna‰WŸst® ah®?

M‹£ç un#hèdh

4. mÕn# bfhšf¤jh Ïy¡»a éHhéy, ‘Ãugh if¤jh‹ bg©fë‹ Fuš éUJ’ bt‹wt® ah®?

uŠrå Kuë.

5. ICC bl°£, ODI Åu® k‰W« M©o‹ Áwªj »ç¡bf£ Åu® M»a éUJfis bt‹WŸs Kjš Åu® ah®?

éuh£ nfhè.

6. if¤j¿ berths®fS¡fhd Pre/weave,nP v‹w òÂa ä‹dQ tâf js¤ij m¿Kf¥gL¤ÂÍŸs bjhêšE£g
ãWtd« vJ?

ik¡nuhrh¥£

7. 26/11 ghâæyhd jh¡Fjšfis¢ rçgh®¡f, ‘Ó éíš – 2019’ v‹w Ãu«kh©l flnyhu ghJfh¥ò¥
gæ‰Áia el¤Âa ϪÂa MÍj¥ gil vJ?

ϪÂa fl‰gil

8. rÛg¤Âa yhŒ£° m¿¡ifæ‹go, cy»‹ K¥gJ K‹dâ ru¡F bg£lf§fis ifahS« JiwKf§fëš g£oaèš
Ïl«bg‰WŸs xnu ϪÂa JiwKf« vJ?

#tA®yhš neU JiwKf mw¡f£lis.

9. cyf bghUshjhu f©nzh£l¤ij rÛg¤Âš btëæ£l r®tnjr mik¥ò vJ?

r®tnjr ehza ãÂa« (IMF)

10. Å£Lntiy¤ bjhêyhs®fis¥ gâak®¤Jtš x¤JiH¡f vªj eh£o‰F« ϪÂahé‰F« Ïilnaahd

òçªJz®Î x¥gªj¤Â‰F k¤Âa mik¢ruit x¥òjš më¤JŸsJ?

Fit¤.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

36
br‹idæèUªJ #¥gh‹ jiyefu« nlh¡»nahΡF tU« m¡nlhg® Kjš Âdrç ékhd nrit bjhl§f¥gL« vd
ϪÂahΡfhd #¥ghåa öj® bf‹í ïuk£R bjçé¤JŸsh®.

37
 #dtç 25
1. ghnf gfh ÏUth¢Á éHhit ‘khãy ÂUéHh’thf m¿é¤JŸs khãy muR vJ?

mUzh¢ry¥ Ãunjr«.

2. bghUshjh¤Âš Ëj§»a ÃçédU¡fhd 10 rjÅj Ïl xJ¡Ñ£oš fh¥Ãèa® r_f¤Â‰F 5 rjÅj Ïl xJ¡Ñ£il

tH§f KoÎbrŒJŸs khãy muR vJ?

MªÂu¥Ãunjr«.

3. ahU¡F 2017M« M©L¡fhd ru°t r«k‹ éUJ tH§f¥g£LŸsJ?

Á¤j‹õ& aõ°rªÂuh.

4. 2019 r®tnjr ngh£o¤Âw‹ m£ltizæš ÏªÂahé‹ juãiy v‹d?

80MtJ.

5. 2019 njÁa bg© FHªijfŸ Âd¤Â‹ fU¥bghUŸ v‹d?

Empowering Girls for a Brighter Tomorrow. ‘xëkakhd v®fhy¤Â‰fhf¥ bg©

FHªijfS¡F mÂfhukë¤jš’

6. 2019 òq«bg®¡ f©LÃo¥ò m£ltizæš ÏªÂahé‹ juãiy v‹d?

54MtJ.

7. ϪÂa M¥Ãç¡f fs¥gæ‰Á (IAFTX/2019) eilbgwΟs efu« vJ?

ònd.

8. njÁa ngçl® ãthuz¥ gilæ‹ v¥ÃçÎ, KjyhtJ RghZ rªÂungh° m¥lh Ãugªj‹ òu°fh® éUij
bt‹WŸsJ?

fhÁah¥gh¤Âš cŸs njÁa ngçl® ãthuz¥gilæ‹ 8 MtJ ÃçÎ.

9. m©ikæš fhykhd ghD ÃufhZ Á§, vªj¤ JiwÍl‹ bjhl®òilat®?

muÁaš.

10. vªj r®tnjr mik¥ò mj‹ m©ika cyf bghUshjhu ãiy k‰W« jftš bjhF¥ò m¿¡ifia btëæ£LŸsJ?

I¡»a ehLfŸ.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

38
bg© FHªijfŸ ghJfh¥Ãš Áw¥ghf brašg£lj‰fhf jäœehL muR¡F k¤Âa muR 2 éUJfis
tH§»dh®. Ïš, k¤Âa muÁ‹ ‘bg© FHªijfis ghJfh¥ngh«. bg© FHªijfis go¡fit¥ngh«’ v‹w £l¤ij
ϪÂa mséš Áw¥ghf brašgL¤Âaj‰fhf jäœehL muR¡F éUJfŸ tH§f¥g£ld. k¡fël¤Âš Ϥ£l¤ij
Áw¥ghf bfh©Lbr‹wš Kjèl« Ão¤j ÂUt©zhkiy kht£l¤J¡F« éUJ tH§f¥g£lJ.

fh‰whiyfŸ thæyhf, 2017 #&iy 27Ïš, 5096 MW ä‹rhuK«, Nça M‰wèš 2018 m¡nlhgçš
1924 MW ä‹rhuK« bgw¥g£lJ. Ïj‹_y«, fh‰whiy, Nça M‰wèš cŸsl¡»a òJ¥Ã¡f¤j¡f
ä‹D‰g¤Âæš jäœehL K‹dâæš cŸsJ.

jäœehL muÁ‹ 2MtJ cyf KjÄ£lhs® kheh£oš 304 òçªJz®Î x¥gªj§fŸ _ykhf %.3,00,431 nfho
KjÄLfŸ bgw¥g£LŸsjhf Kjšt® gHårhä m¿é¤jh®. ÏJ, flªj 2015M« M©L elªj Kjš cyf KjÄ£lhs®
kheh£oš bgw¥g£l KjÄLfis¡ fh£oY %.50,000 nfho¡F« TLjyhF«.

39
 #dtç 26
1. vªj¤ njÂæš KjyhtJ I¡»a ehLfŸ r®tnjr fšé Âd« bfh©lhl¥g£lJ?

#dtç 24.
2. ‘Áªj»ehkh – Zindaginama’ v‹w òÂd¤ij vGÂat® ah®?

»UZzh nrh¥Â.
3. vªj khãy«/ôåa‹ Ãunjr¤Âš, ‘INS bfhArh’ v‹w òÂa fl‰gil ékhd¤ js« mik¡f¥glΟsJ?

mªjkh‹ k‰W« ãnfhgh® ÔÎfŸ.

4. gz¤jhŸfis Ïd§fhz gh®ita‰nwhU¡F cjΫ ‘nuhîå’ v‹w braèia m¿Kf« brŒJŸs IIo vJ?

IIo %¥ef®.

5. tl»H¡F j‹dh£Á fHf§fis tY¥gL¤J« vªj¥Ãçit ÂU¤j«brŒa k¤Âa mik¢ruit x¥òjš më¤JŸsJ?

ÃçÎ 280.

6. vªj VÎfy¤ÂèUªJ ‘ik¡nuhrh£-M®’ v‹w ÏuhQt bra‰if¡nfhis ISRO bt‰¿fukhf VéaJ?

PSLV / C44.
7. vªj eh£oš, cy»‹ äfÚ©l 3D m¢Ál¥g£l fh‹»ß£ ghy« Âw¡f¥g£LŸsJ?

Ódh.

8. nt£il¡F vÂuhf òè ghJfh¥ò¥gil mik¡f KoÎbrŒJŸs khãy muR vJ?

bjY§fhdh.

9. nfus rh»¤a mfhlä éUJfëš, 2017M« M©o‹ Áwªj òÂdkhf bjçthd òÂd« vJ?

ãß°tu‹.
10. bj‹JUt gaz¤ij Ko¤j ϪÂahé‹ Kjš bg© IPS mÂfhç ah®?

mg®zh Fkh®.

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

ÅuÔu braY¡fhd m©zh gj¡f«, fhªÂaofŸ fhty® éUJ, ntsh©ik¤ Jiw Áw¥ò éUJ.

bg©âl« r§»è g¿¥Ãš <Lg£l ÂUlid Ju¤Â¢br‹W Ão¤jj‰fhf, br‹id ÂUk§fy¤ij¢ nr®ªj ÁWt‹
N®a FkhU¡F«, flªjh©L elªj Fu§fâ Ôég¤ÂèUªJ 8 ngiu¡ fh¥gh‰¿j‰fhf njå kht£l« nghoia¢
nr®ªj uŠÁ¤ FkhU¡F«, flªjh©L or«g® khj« btŸs§» Vçæš éGªj 3 bg©fŸ k‰W« 3 FHªijfis

40
fh¥gh‰¿aj‰fhf jŠir xu¤jeh£il¢ nr®ªj $j® v‹gtU¡F« ÅuÔu braY¡fhd m©zh gj¡fK«, 1 Ïy£r
%ghŒ¡fhd fhnrhiyÍ« tH§f¥g£lJ.

nkY« fŸs¢rhuha¤ij f£L¥gL¤Jtš Áw¥ghf brašg£l 5 fhtyU¡F fhªÂaofŸ fhty® gj¡fK«, 40,000
%ghŒ¡fhd fhnrhiyÍ« tH§f¥g£lJ. ÂU¤Âa beš rhFgo bjhêšE£g¤ij ga‹gL¤Â mÂf kfNš
brŒjj‰fhf òJ¡nfh£il kht£l« tl¡F br£oahg£oia¢ nr®ªj étrhæ nréaU¡F ntsh©ik¤Jiw Áw¥ò
éUJ«, 5 Ïy£r« %ghŒ¡fhd fhnrhiyÍ« tH§f¥g£lJ.

Ï‹W bjhl§», 29 tiu 3 eh£fŸ, nfha«ò¤ö® bfhoÁah bjhê‰fh£Á tshf¤Âš, jäœehL muR rh®Ãš
g‹dh£L #Îë f©fh£Á el¤j¥gL»wJ. khãy muR rh®Ãš, g‹dh£L #Îë f©fh£Á el¤j¥gLtJ ÏJnt
KjšKiwahF«.

f©fh£Áæ‹ X® m§fkhf, ‘IND TEXO-2019” v‹w bgaçš eilbgW« th§Fnth®-é‰ngh®

rªÂ¥ò äf K¡»akhdJ. Ïy§if, t§fnjr« c£gl 23 ehLfis nr®ªj Ïw¡FkÂahs®fŸ tUif jªjd®.

kj ešèz¡f¤J¡fhf tH§f¥g£L tªj ‘nfh£il mÛ® éUJ’, Ϫj M©L« ahU¡F« tH§f¥gléšiy.

jäœeh£il¢nr®ªj 7 ngU¡F 2019-¡fhd ‘g¤k$’ éUJ m¿é¡f¥g£LŸsJ.

g§fhU mofsh® - M‹Ûf«

ru¤ fkš - éisah£L (nlß bl‹å°)
e®¤j» e£uh{(ÂUe§if) - gujeh£oa fiyP®
kJiu Á‹d¥ÃŸis - r_f¥gâ
R V ukâ - kU¤Jt« (f©Á»¢ir ãòz®)
Mdªj‹ Átkâ - fiy (ou«° Ïir¡fiyP®)
uhkrhä bt§flRthä - kU¤Jt« (mWit Á»¢ir ãòz®)
#dtç 27
1. el¥gh©L njÁa th¡fhs®fŸ Âd¤J¡fhd fU¥bghUŸ v‹d?
“No Voter to be Left Behind”
2. el¥gh©oš ‘ϪÂa khkâ’ (ghuj u¤dh) éUJbg‰w fhyŠbr‹wt®/fŸ ah®?
óbg‹ Arhçfh k‰W« ehdhí njZK¡
3. FoauR Âd mâtF¥Ãš Kj‹Kiwahf g§nf‰W tuyhW gil¤j mid¤J kfë® mrh« J¥gh¡»¥
gil¥ÃçΡF jiyik jh§»at® ah®?
FZó f‹t®.
4. knyÁahé‹ òÂa k‹d® vd m¿é¡f¥g£LŸst® ah®?

41
 Ršjh‹ m¥Jšyh.
5. ‘gŠrhZo fhš¥’ v‹w üè‹ MÁça® ah®?
m‹ gªÂnahgh¤ahŒ
6. ÏUKiw òè£r® gçR bt‹w vG¤jhsuhd u°[š ng¡f® fhykhdh®. mt® vªj eh£il¢ nr®ªjtuhth®?
mbkç¡fh.
7. th‹ ngh¡Ftu¤J nkyh©ikia MŒÎbrŒtj‰fhf ϪÂa th}®Â ãiya§fŸ Miza« k‰W« rh¥ (SAAB)
M»ait X® x¥gªj¤Âš ifbaG¤Â£LŸsd. rh¥ jiyikaf« v§F mikªJŸsJ?
RÅl‹.
8. vªeh£o‹ MuhŒ¢Áahs®fŸ, fçaäythÍéèUªJ ä‹rhu« k‰W« iA£u#‹ vçbghUis c‰g¤Â
brŒa¡Toa X® mik¥ò cUth¡»ÍŸsd®?
bj‹ bfhçah.
9. el¥gh©L r®tnjr R§f Âd¤Â‹ fU¥bghUŸ v‹d?
SMART borders for seamless Trade, Travel and Transport.
10. 2019 M°Ânuèa X¥g‹ bl‹å° ngh£oæ‹ bg©fŸ x‰iwa® Ãçéš bt‹wt® ah®?
enthä xrhfh

jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ

kJiu njh¥óçš 1264 nfho %ghŒ bryéš mik¡f¥glΟs AIIMS kU¤Jtkid¡F Ãujk® nkho Ï‹W
(#dtç 27) mo¡fš eh£odh®. 2022M« M©L br¥l«gçš AIIMS kU¤Jtkid gâfŸ ãiwtilÍ« vd k¤Âa
Rfhjhu mik¢rf« bjçé¤JŸsJ.

ϪÂa mséš elªj ‘Mnuh¡»a ghuj gaz«’ vD« czÎ¥ghJfh¥ò éê¥òz®Î ãfœit Áw¥òw brŒjik¡fhf
eh£onyna Áwªj khãy¤Â‰fhd éUJ jäœeh£o‰F tH§f¥g£LŸsJ. nkY«, Áwªj efu§fS¡fhd éUJ
kJiu, ÁtfhÁ M»at‰W¡F« tH§f¥g£LŸsJ. ÏJjéu, Áw¥ò¥ Ãçé‹ Ñœ jäœeh£o‰F MW éUJfŸ,
Áwªj mik¥òfS¡fhd MW éUJfŸ, nry¤ij¢ nr®ªj nkdfhnjé¡F Áwªj ir¡»Ÿ X£LeU¡fhd éUJ. ‘rçé»j
czit c£bfhŸnth«’ v‹w jiy¥Ãš eilbg‰w Xéa¥ngh£oæš bt‰¿ bg‰w 4 gŸëfS¡F« éUJfŸ
tH§f¥g£ld.

kfh¤kh fhªÂæ‹ 150MtJ ÃwªjÂd¤ij K‹å£L ϪÂa czÎ¥ ghJfh¥ò ju ã®za Miza¤Â‹ rh®Ãš
‘rçé»j, ghJfh¥ghd k‰W« Mnuh¡»akhd czit rh¥Ã£L eyKl‹ thœnth«’ vD« fU¤ij
mo¥gilahf¡bfh©L, fhªÂaofë‹ c¥ò¢r¤ah»uf j©o ah¤Âiuia ãidÎTU« tifæš cyf czÎ ehshd
m¡nlhg® 16 m‹W ‘Mnuh¡»a ghuj gaz«’ vD« bgaçš bjhl® äÂt©o nguâ bjhl§f¥g£lJ. Ï¥gaz«
ehLKGtJ« gšntW Ïl§fëš 100 ehŸ eilbg‰wJ.

42
bj‰fhÁahényna KjšKiwahf ò‰WnehŒ¡F mÂeÅd Á»¢iraë¡f ‘m¥nghnyh ònuh£lh‹
ò‰WnehŒ Á»¢ir ika«’ m¥nghnyh kU¤JtkidfŸ FGk« rh®Ãš br‹id jukâæš Âw¡f¥g£LŸsJ.

43
 #dtç 28 k‰W« 29
1. ϪÂa mséš öŒikæš Kjèl« Ão¤j Ïuæšnt k©ly« vJ?
bj‰F Ïuæšnt.
2. M°Ânuèahéš elªj ãô rΤ ntš° Mlt® bjhêšKiw m‰wt®fS¡fhd nfhš¥ rh«Ãa‹î¥ig bt‹w ϪÂa
nfhš¥ Åu® ah®?
fh®¤Â¡ r®kh.
3. SNH v‹gJ vªj khRgh£il ifahStj‰fhd X® MuhŒ¢Á¤ £lkhF«?
ie£u#‹ khRgh£il MŒÎbrŒa. (South Asian Nitrogen Hub/ SANH)
4. ‘tªnj ghu¤ v¡°Ãu°’ vd bgaçl¥g£LŸs Ïuæš vJ?
obuæ‹ 18 (Train 18)
5. 2018M« M©o‰fhd ïªÂ¢ brhšyhf vªj¢ brhšiy M¡°ngh®£ mfuhÂfŸ m¿é¤JŸsd?
ehç r¡Â(bg©fŸ M‰wš)
6. rÛg¤Âš fU«ò¢rh‰iw ‘njÁa ghd«’ vd m¿é¤JŸs ϪÂahé‹ m©il ehL vJ?
gh»°jh‹.
7. bj‰fhÁa Ïy¡»a¤Â‰fhd 2018M« M©o‹ DSC gçir bt‹wt® ah®?
b#aª¤ if»å.
8. 2019 M°Ânuèa Xg‹ bl‹å° ngh£oæ‹ Mlt® x‰iwaçš bt‹wt® ah®?
neht¡ n#hnfhé¢
9. 2019 cyf ghuh Ú¢rš rh«Ãa‹î¥ ngh£ofis el¤J« cçikia m©ikæš ÏHªj ehL vJ?
knyÁah
10. vªj Åuh§fid¡F vÂuhf 2019 ϪnjhndÁa kh°l®° g£l¤ij rhŒdh nethš bt‹wh®?
fnuhèdh kç‹.
jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
br‹id thbdhè ãiya¤Â‹ buæ‹ngh g©giyia, 2018M« M©L¡fhd Áwªj g©giyahf nj®ªbjL¤J Mdªj
éfl‹ g¤Âçif éUJ tH§» ghuh£oÍŸsJ.
éir¤j¿fis eÅd¥gL¤Jtj‰fhf eLtzuÁ‹ bjhêšE£g§fŸ 63 rjÅj« jäœeh£oš brašgL¤j¥g£L ÏU¥gjhf
k¤Âa muR bjçé¤JŸsJ.

44
 #dtç 30
1. vªj M©oš, g‹dh£L khzt® kÂ¥Õ£L £l¤Âš ϪÂah g§nf‰F«?
2021
2. bj‹»H¡fhÁahé‰fhd cyf Rfhjhu mik¥Ã‹ ÃuhªÂa Ïa¡Feuhf ãakd« brŒa¥g£LŸs ϪÂa®
ah®?
ód« nf¤uhghš Á§.
3. FoauR Âd mâtF¥ò¡fhf ‘RDP ϪÂah 2019’ v‹w braèia m¿Kf« brŒj k¤Âa mik¢rf« vJ?
ghJfh¥ò mik¢rf«.
4. nfhthé‹ vªj M‰¿‹ FW¡nf mlš nrJ f£l¥g£LŸsJ?
kh©lé MW.
5. ahU¡F el¥gh©o‹ mrh« FoauR Âd g¤Âçif éUJ tH§f¥g£LŸsJ?
ÂnuªÂu eh¤ r¡ut®¤Â.
6. ‘g¤k$’ éUJ bg‰w Kjš ϪÂa ÂUe§if ah®?
e®¤j» e£uh{.
7. bjhFÂæaš K¡»a¤Jtä¡f fh¥ÕL më¥nghiu (Systemically Important Insurers/ SII)
milahs§fhQ« IRDAI FGé‹ jiyt® ah®?
Ãué‹ FJ«ng.
8. gh»°jhå‹ Kjš ïªJ¥ bg© ÚÂg ah®?
Rk‹ Fkhç.
9. Mnuh¡»a ghuj gaz¤Âš <Lgh£Ll‹ g§nf‰wj‰fhf Áwªj khãykhf m¿é¡f¥g£l khãy« vJ?
jäœehL.
10. ef®¥òw ViH ÏisnahU¡fhf ‘Ít °tÃkh‹ nah#dh’ v‹w x‹iw bjhl§f KoÎ brŒJŸs khãy muR vJ?
k¤Âa¥Ãunjr«.

45
 jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
fdlh eh£o‹ nlhu©nlh gšfiy¡fHf éUJ j䜤 Âiu¥gl Ïiraik¥ghs® D. ÏkhD¡F tH§f¥g£lJ.
Ï¥gšfiy¡fHf« Kj‹Kiwahf #dtç 21 m‹w jäœ kuò Âd¤ij bfh©lhoaJ. cy»nyna xU gšfiy¡fHf« jäœ
kuò Âd¤J¡F éHh vL¤jJ ÏJnt KjšKiw. Ï›éHhéš mt® Ïiraik¤j nlhu©nlh gšfiy¡fHf jäœ ÏU¡if
thœ¤J¥ghlš btëæl¥g£lJ. Ï¥ghliy vGÂat® féP® ÍfghuÂ.

mbkç¡fhé‹ tl¡F fnuhèdh khãy¤Âš jäœ bkhê k‰W« g©gh£L khjkhf 2019M« M©L #dtç
m¿é¡f¥g£LŸsJ. Ïj‰fhd Mizia m«khãy MSe® uhŒ T¥g® btëæ£LŸsh®.

46
 #dtç 31
1. gh¡f¥g£l gH§Foæd® eyD¡fhf ‘Ét‹ r«g®¡’ vD« £l¤ij m¿Kf« brŒJŸs khãy muR vJ?
xorh.
2. cyf v~F r§f¤Â‹ rÛg¤Âa m¿¡ifæ‹go, f¢rh v~F c‰g¤Âæš cyfséš äf¥bgça c‰g¤Âahsuhf
cŸs ehL vJ?
Ódh.
3. vªj¤ njÂæš, r®tnjr bgU« Ïd mê¥ò ehŸ (International Holocaust Remembrance Day)
fil¥Ão¡f¥gL»wJ?
#dtç 27.
4. nyh¡ghš mik¥Ã‹ cW¥Ãd®fis¤ nj®ªbjL¥gj‰fhd nyh¡ghš njLjš FGé‹ jiyt® ah®?
uŠrdh ÃufhZ njrhŒ.
5. òèfŸ ghJfh¥ò Ûjhd r®tnjr ÏU¥ò¡ fz¡bfL¥ò khehL elªj efu« vJ?
òJ šè.
6. v«.v°. Rthäehj‹ m¿¡ifæ‹ mo¥gilæš étrhæfS¡F MSI m¿Kf« brŒa KoÎbrŒJŸs khãy muR
vJ?
šè.
7. r®tnjr »ç¡bf£oš miurj¤ij vL¤j Ïs« Åu® ah®?
nuh»¤ gÎlš.
8. ãôah®¡ il«° gaz ãfœéš, ‘ãfœéš Áwªjj‰fhd’ Áw¥ò éUij bt‹w ehL vJ?
ϪÂah.
9. FHªij Ïw¥ò¡fis f£L¥gL¤Jtj‰fhf m©ikæš Áw¥ò¤Â£l« x‹iw m¿Kf¥gL¤Âa khãy muR vJ?
kfhuhZouh.
10. vªj khãy¤Âš, cy»‹ äf Úskhd éiu΢rhiy (Expressway) tuΟsJ?
c¤ju¥Ãunjr«.
jäœehL el¥ò ãfœÎfŸ
br‹idæš Ã¥utç 1,2 k‰W« 3 njÂfëš 34tJ r®tnjr njhš bghU£fŸ f©fh£Á eilbgwΟsJ. Ïš 28
ehLfis¢ nr®ªj totik¥ghs®fŸ njhš bghU£fis fh£Á¥gL¤ÂÍŸsd®.

jäœehL ÏWÂ th¡fhs® g£oaš – 2019

47
 bkh¤j th¡fhs®fŸ - 5.91 nfho th¡fhs®fŸ

M© th¡fhs®fŸ - 2.92 nfho

bg© th¡fhs®fŸ - 2.98 nfho

_‹wh« ghèd¤jt® - 5472

mÂf th¡fhs®fŸ bfh©l r£l¥nguit¤ bjhF – fhŠÁòu« kht£l« nrhê§fešÿ® bjhF (6 Ïy£r¤J 18
Mæu¤J 985 th¡fhs®fŸ).

Fiwªj th¡fhs®fis¡ bfh©l r£l¥nguit¤ bjhFÂ – br‹id kht£l«, JiwKf« bjhFÂ (xU Ïy£r¤J 66
Mæu¤J 515 th¡fhs®fŸ cŸsd®).

ÏWÂ th¡fhs® g£oaè‹go 18 taJ ãu«Ãa òÂa th¡fhs®fë‹ v©â¡if 4.5 Ïy£r« MF«.

48