This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com
| } ,
| АRS МАС NESIА,
- Нос eft

p1s 2 и 151 т I о в 1?А КтлтА

й
стрёica (и experimentalи, Рby/ico-cЖСа
т. -

rbeтatica
- - — — в ч.
D E NАТ VR А, VIRI
| В VS, Eт РRoDIGIOSIS EFFE
- стлвуs мАсNвтпs, )
| диат
| Сtim } problematicёрropofi
,nouaque met
* "ce": } vfibus ac
}}iética feud * ".

т.
ьаньвиеве Deo,tuebitur.
Рк я мов i Lis & Eкурттуs
p. 7oANNEs, }4СовЙs sй иElск
bardura Freibau/en.juriseya2abета
- —* titz Studiofи. —
"важs ко в 8: А утно кв *
R. Р. АТНА NASI } НЕR ёSОС.
I в sv Philolophia moralis, diciplinarummathematicarum,
c1

facrarumquelinguarum Нebra:a8:Syrxinilu - -- cia:Оrientalis

* Academia Profefore ord.
*—
- * , x и
- - . 54°; ** х" -

*
-

,\
нвкв1г о1 , -
--a.
(турь Еь і в М I с нА в L Is Zrм ск. " * --
Аммо М. DС, XXX .
fл
 .

". т.
х

v
-
-
-

2 },
.

"—"}- -

—
А L I V О. я -
Deaси-2(agnetica. -

Со} cupis, mare, terras? Infpice, снnaabee

, Еntibiclaulafia pyxidemonitrataeus,
. -- . .
.
-
1
|
-
.
- - -

}
 2 *

cremdikiт
PrincipiacDomino,
D. FRANCISСО
ЕРIScoРО НЕRВ (РО LENSI
А С ОRIENТА LIS FRАN СШАЕ -

оv С1, 8сс.
Dominofuо Сlementiffimo.

} 2:6}оит,
W
китайте и шифrфіте Prinap, ині
яма
fabditi,naturaliquodamgrairudinйafaucoтриу,
2}y2
| Principibи fий recenseledй,ситprimalтреrijaiji
Витвинтагиlarara 4aedan, injelitaлc vтdique
№conautita книйма, Виргиюратиттала/аатerga
Сеит fidelitaren, obedintiaтa, tajtificandam{applie:
velий итоги faitфraтac{ymbolonoferre, ogave
rointanta типатит }orитулrietatePrincipeт
сит primй dкеан: типera, ingeniolipiтироёiarитнотеги ajara pat.л.
bifteverbйexprimit, je Nрацапліталіёвlapidктітіrитpretiolatacdля
dos, doтат/оioprinapeyrodigтат. Нити до триуи/иауи,устелтаиоф,
ergл сеуitado:йrят,debitaтaиодиатоioстoпprareтobjeruantiит,l2
pideminterceterатитеraoferendaтexifiтлуi. Sedдиетdieslapideт?пит
forйт схітіит «liqист ех саиса]ei татті [axifodini lapideт eгитит, ли:
chrybiithит ex Potofino итихлегковнa longoterrarиттлriит4,traäила
таит в печиванат мой ex}ейarefulgentifiта: carlиниle cyroperf2 - -

тит Regi qиолдат dono илnfinijos; потіпавітяbilйpreijlapiden gилiт

4ютdлтEутboБpirotarитRegйоторыatитdefiribitsdiии. Nonynizпет
alиит "тинойт скоркrдлецуртитит кфте tran/infит при }
46 2. И0}}
 -
- - - -

- в p и s то L A *
Анать дніпридта антигит тіи фітаит, потdenia admiraтaит
4циатJax.jerupй трет Darid 4bafinorит треratori tjecoulario 4
(abditi donataт,inqиарінаиаттilegeтarит lapiduтфрraioforum dif
fиннанareprefintabaтит,тпотретто, аиралтпатийpanйinft.fи
Phidiace тати fingularicura,indajtria,acartifitioтахіто in/culpta riderё
* , Nan inqиат нефтabilит рииртой деттигитроткий офтора
М43", 4иейforjan alii predo teaat.ataтeпутийbии efaapinй,
pro4igjifий failu,atуilitan denia,fитітилаinfarin отретьитата
***rfитlаngelate4/e/edifитаетет, тиliarbitror/candит,стnneth cf.
lи 4uidquid relии отте: prefabiccephalici Amerhifит, Nephritici Шут
*нтит, Ambruirй Sarcophagит, Limatiит febrientiba, carbйтсиlитcar
diadй, Infoтипа:й типbфит, протnibи hyacinthит, матілей татахір
рит,inconaliandufaиcribи: 4abateтgratifiтит, Нит,inqиат, маутент
ribiofrendитiиditлиi.yerёітрепетанiстiШатпатительyfит,ingeniorит
сотт, оризарістіврінітет/irutabile,vtraттеттітитdifobolem,calefй
orbita/iтіат,polorиттdiinditет, плиіgiorитiитет, Naиclerorит/бlл
tiит,duttoreтacмеrcuriит,totiиdenia, oceaniупiситphophorит. Ассор.
ftbike/inpendй маутні dowй sympatheticи пфаоqийтagnerйadmagne
итафаи, дио rattutadoferendитvenio, Magnetстепітатagnetetrabi
атbrй "фьи, ас diитита docente experientia ita сотprobatuтей уtdeeone
то, nitiatлфrйтбrajaxie-dubitarepair. Principeтaиоq,rirитаті
таит мадигит фетийи ате(асиlи Plato doait in cratyio теqиодив
млgтаетей,refaturfитатапуигиdotия Битлиіta qиофgrauitate4a4
dлт титита ниотке; itapermixta, vtoтniaadrecordaboттитcтат
fитертит.jingиlarula agendітоdo,лесоприетиdinealitertridtarи, темад
жит «je oftendunt/abditoruтфdeitиааттеhассотртитатті.jingulari
tил «fabilitлкиллttradi,yrnbilтадйdolere,qилтiantoje Doтinoorbate,
яibilтмgи,qилт/отитdignitariffigiит,adquodvтигиттиатитта
ritneredже gлиderevideamur, тейгта, маутает eftoftenditутантийе
yenerabilй слthedralи collegg, adenpргетит нейроianji вalфа Prefи
Итмс Сарита/итетаит (тотdubтоqитуиттагилprudentia «crerит4
gendarитdexteritateatraat)con/en/uacancorsortratio , насбед"tra
аи «dievelтити.jperipolitaliar, яileniтготитqиат мадneteobjer
илитик,intedjideraтpidentur ; наи: мастерclит, adдиетоте: тай
я. pirtutis radg relatitintластитфrвтiллiсетитduti«соситсяvти"
иг, фио ты дlиdindicatur,тфprataarитviтигиттиатитопати,Ф
утрипілотитатdarвритстиит. Каратадте ти:
 D E D I С А то R I А.
гитлrdicит, гитатаriticитроlит, уelparteiei picina,a:velutiin4quili
brioquodamjabenfи,fiedinefit , ogodnihilatiиdeЯ,qиант bilanх иliilia «
qualitatislanabи отnia in auitate, ponderantis. Игга auitari; пота, та
gyiratи атта, caufa6fинаатетитlegis,quareoptimёab иlpianof deiи
тёс, и/tit: depribтиr confian, Grperpetua rolитии/аитиі4,tribитdi,
диат и кеистпарте a, Шийпйте г. диата ситlаиde/ermarinotiией,
диат [triberеров,т. Seafinem fлао, пгтиltiplid perboruтотехи, тоie
jispidear. тент асаре ШийпйтеPrinceps, magneticabajadцаибнопи
Iluftripiто потіті тио (quoderapitalis тbeoreтaтитprobleтaтит4,hters
referилt) infinpra, тадтанит таилт рит: tradлит тот taтoblatйт 4
те, дилт a te vero тадтете етий, ла/стадnetitoaduattraāит , агареей - -

дна/olesbuтатitate dottorитуiroruт тolтта;acapeтagnetгтbитcchar

тасеит, тадте, епіт тот decetnifiтаgтов,нетиlгиlapis, тотпуifortiВто:
нercules, Quod duт fatis ego Dв vм ter Opt: Мах: depretorrtteтagne
teт nofirйт, пейотинианте рецепится viиасет, tuтмdS.R.Е.ytilitateт, ... =

титайtatiй, Ратіе,а кар; bonйтанатdiutiplтгtonfruct. или, ратит

нетbipol, z}.Sept:Аппо 163 г. - * .*

*
* *
-с
-
- - *

Rever.acШuft. DominationisVeftrх -

,- . Сйгня

- битiliти

IoannesIacobus Syweigkhardus
a Freihaufen.

4 .3 Ата «
 ч

Атасерbaleo6, Саргtalит негатиид.

стати,/fие reruт сотетnarит Index
М А С N E S.

I.
Еerri attractio.Т Н Е О R Е М А ТА,
2. Ratiocinatio de duobus polisМagneticis.
3. А чradiuavisferriamagneteanimati.
4. N on trahittantum magnes, fed8: pellit ferrum.
5. С halibe armatusМagnesfortior. ".

6. I ncitaturferrumâmagnetenullisintermediis obitantibus.
7. Sphaericafiguramagnetis imitatur mundum terrenum.
8. С сеliaipedum.variat magnesdeclinando a polis,
9. Virtusmaxima magnetis} iuxta Eleuat.poli.
по. S phaericetuumactum diffundit magnus.
СО R О LL А R.1 А I. Р А RTIS.
1. А В experientiaprobaturfirmior coitiomagnetis.
2. Н orroremfentiuntpartes meridionalesateprent.3сёcontra.
3. А uftralem8emeridionalеmpolum vnaquaq, parslapidishabet.
4. Т ritum ferrumfuperpolum magnetiseundem affectant.
f. Zephyrum quandoque8cfubfulanum.refpicit.
в. Ferrum8cmagnesin omnibusconueniunt, ,
7. Еftglobusterraetotusmagneticus.
8. Longumferrum (eptentrionema(picit quomodocunфроitum.
9. D eficitmagnes8: extinguiturfoloigne.
по. т ritumferrum eu excitum magnetereipicitpolos.
РRoвLEмАтА РАкт. п.
Еxcellentiainftrumentimagnetici. -

Р raxisin Geometricis. -

I nitrumentivfusin Chorographicis.
S ciotherica tabula. -

С onftructioSciothericorum huiusinftrumentifubfidio.
О реhuiusinftrumentilocorum fubterraneorum inueftigatio:
РandiquipoЙintabfentiamico occultianimi conceptus.
Variationem magnetica:acus reperire.
8. Staticeadlibram expenderevim magnetis.
9. Аr
 *.

9. А rtificiofarummachinarumcontrudio.
i. Т radiua magnetisviexhiberehiftoriam Iona acetoabforpti.
z o parationeitenhittoria Evangelicachriftifuper aquasambu
lantisexhiberi poffit. - г.
3. v tetiamftatualignea hydromantiamexercere videatur.
по. В gregius magnetisin rebus medicis vfus.
РА RER G А МАС NЕТ ПСА.
к D efixioferriinaёtey magnetis. . ;
2. V : cumulusarena:fcobiferrea mixtusbreuifeparetur.
3, Xerxis quafiexercitum arenarum aceruis }
н I S то R 1 С А.
Н iftoriaquadrigrferrea cuiufdam.
Е folidomagnetearchite&ura Dinocratis.
: RelatioV. Веözde Equо Веllerophontis.
. Р А R. А D О X А.
вI rem
sa-temзсApolбаона-часаеёганаыны:
mira de pondere magnetis obferuatio. * .

i Рartium magnetis diuerfaproprietas.

О bferuario Cardanide magnetecarnem trahente.
SVPERSTITIoSA feu FАВyLoSА.
~

Lapidsmagneticifuperftitiofa. -

В xemplum Маrbodai Galli.

: |N ugatoria Luca Gauricide magnetefententia.
М. О R. А L I А.
у

SandrTriadisfymbolum Magnes. и
I mperator, Rex, PrincepsМagnes. ~

: н
Sacerdos, Epicopus, Concionatoхм?gгез.
в г. N I s
e4nacepbaleotici Capitalит literarum in boc
- тайаиокиттитнгитѣстникатит яditis

Inter
 -
-

-
;
t.

Interpretatio quorundamverborum. -
-
-

In hoctradatupafimoccur -

- - rentium. --

ттыa. мчив thinртит дирейт инам. -

иertiata,[иуigorpolari, tiilavicoтиerбилтаунгti,adpolи. - --

Ретитехtitит, дирd2 тagnetevirвлtфиirir.

obtlиdhalybeasti.jтитепигоilongит,8-литіплит. -

клticulajibereae|tялий,ёfubere confida. - * .

situareinfirитетавитеäificare,etad4tlagи типdi colotart.

илriatiomagnetismileialиdдиат дlineapolari drdinatio.-- - уг

халисьмё (ихалv8ixлии, idem jignia. }

*
 VI
мА G N Eт I САЕ
Р А R S I.
pЕсAs гнвокемАт/c4.
5De тafита ё9proprietatibur Мастей.
Рrefatiuncula.
"Асы в s ingens iШиd } 272272
М сиlит,ingenioruто,Philjaphorumlabyrinthи,6 atур
} fиітрепетаhilй (дистаlitätradiuāferri pirtute отмr
4-ta, alйlapidтнениlит,afortifadinefrian нети
* S lй, eo quodferrum rerит оттiит domitricеттиleriaт
-
S}йbigar,vrвiaola vult, defитрia/imilitudine) rel/it di
аидуirtuтит (иатиттадтitudine, rtPorta, vel а мадтера regione, circa
диат,vt Lacretiи,cruitar, fuedenigие, уtРtinia rult, а мадиете фиваит
АтеиститIdлі топтi pajtore priто гийстітистore,4иетіпает]?fer
turdлийcrepidarит,лt baculoruт бrraтenrй тagneticijaxй adharelienti
bи,intercarиттerитproprietatti,qией Медийappellantur difитсfiЛотятк
83uтаинг,qили latini Philolophi otculta rire, бrproprietatt, потіпатт,re!
, оссии" патите туferia, vi apud Ioann. Feтcl lib.2.cap. 2. de abdit, rerит
cauf Prinбретятіттeritofii rendicalисит нии епіт inexplicabilis
proprietate, Garcanлnлtura туtriaaafиртет уйига&Лtdтититиlит
22071 Philfphтит etiam (iiiiiipimorum exagitarит, а infитат/трет
admirationгттаратит. gинфинитbaйти прminaturajirutatorв,
А 4си
. -
 2,

«китівіта (ия in hит иpidem idente lитіна,4, титхардко, infarara

tientes,faaliи, диld44 обиlta hac тата тіracula, tor refiriadfulиньи,
вbiidant, фиатчиі4adillainterrogatirфотdere debeant, hисира, пиетит.
Айдийат,fитатей difficultate parterriti, итgloriofйт rcrйт abditarит
frититJabrerfugientes, такriaтavelий Витапоingenio третиілтлый
асте тайаттeliquerunt; alii perдтяiorйanітіPhilolophi,айт ot пити
ralстіШат иливSна»,fйтита,тотиlibидианта;nfит/tiendi peri
tarй4,adipikenda атотет, асdфderiит; тит ob incredibilгт Вити іпоті
hитате уita confйниdineytilitлит,414, інefinabilia eтolитета intitati,
детейdaтретёadтиdттеиосати, тиltiplicijaa objernationeegregie iщи
jirarит, experientitia, crebrй, тетом, отитй iliи артd Graco, y/itari
«dagйи»хвататарки 75, лліти, отх", пийaperterriridificultateegre
gёсопфтarит, ногитехетріоб потоiiinteratera proprietates,at yir
винтадтайретёітпитета,io.praaриaprodigielorитебейиит, ортит4,
flupendorитproduàrites,4и*/ипт peluti principiaquadaтat fundaтentл tд
tiитagnetic«artйartbittäитатingeniofйтjajinentia,inbot prayentitratia
и,айтстріrita, титлpodidia таhododifитетda alитріти,
- - - - т.н Еo R ЕМА I. - —

c}(agnerattrabitferrит.

Еrriattradioprimavirtusma-,
netis eft; omnium propё prifcorum
hilolophorum celebrata monumen
|tisnotamusenim naturalem quandam
ferrum inter& magnetem, inite quafi
|foedereinterfe paaam eoncordiam,
-- м
occultumque natura: confenfum, duо
incitatumvnum finealteroeffenequit, & mirum fane eft,
quodillarerumomniumdomitrixmateriaferrumadinane
quoddam, осуusaccurrat,pareatimperio, affiftat, tenaci
que complexuadharefcat, perindeac manibus praeualens,
ino8cattribus,fimulquenariumfagacitate olfaauqие сс
-- --
- - -
1а Пl
 .
-
.
- *

iam, quantalibet xnex,yelpeluisye tabella pitiamento,

3cdentitateinterpolita odoretur,8cfcntiat ferrum ex quo
witammeret, cuiusfunchanceкperientiam.
Вxperimentит- 1.
Infixofubereaeraticulae chalybeoobelo, eumfupera л

чuam pelui exceptam Ниduareliberepermittas; quo facto

admoto eminus magnete videbisiliconutare, actneius fe- --
occurfum infinuare ferrum, illumqueinfuum complexum
recipereirapertinaciter, усуix multis Giftractionibus hinc
inde iadandefe diftrahipatiatur, necminor eft magnetis
adferrumoccurfus, mutuus amor & conciliabulum, nul
Iumcnimeorumtadum recular, fedleniorfemperadairc
rius occurfum vitrofefe offert. Quidporrofit haec virtus,
autin quoconfitatvariivarie explicant Epicurus caufam
in atomorum duorundam aferro8c magneteproНuentium
netcio quam circumpullionem conticit ; alii polis mundi -

ve1Сynofura,vt Cardanuscumplerifqi pricisphilolophis и 74,

Аnaxagora,Thalete, Рythagora, afcribunt;aliivoluntinon jubt.
fecustrahere quam fuccinumpaleas, Scelectrica naturali
busabhumore deductisefНuuiis,quoddicinonpotefticum
actionesillaeintermediisobftaculis impediripoffint, nullis
verд magnetis adio. Nos reliaisaliorum fententiisdici
musrediusmonatomos, auttenuempuluifculum emiffum,
nontractionemelectricam, quaefit tantum naturalibus ab
humoreefНuuiis,fedmagnetem efficientiaformali,feuро
tius radiciali vigore ac primario incitationes hafcefacere,
duod Gilbertus1.1.demagnet.ficexplicat. Formaillafin- «
gularis, non Peripateticorum caufaformalis,8cfpecifica in «
mixtis, non generantium corporum propagatrix, fedpti- «
moruhomo praecipuornonco
типа
m &gene
arum um glob orum forma8c partium eo-«
rrupt arum, propria entiras 8. "
* 2. сX1
-
 ++

э, exiftentia, quam nosprimariam8z radicalem, & aftream

} formams Talis in fingulis glebis (ole,
э, luna 8x aftris eft vna, ficut8c interra quae eftpotentiailla
э, magnetica, quam nosvigorem primarium }
к» propriaefttelluris, eiufqueverioribuspartibusanatura in
»firai haccnonatoto coelo deriuatur nec omninoperfуm
»pathiam, autoccultioresqualitates aut peculiarialiquo a
» (tro. Еftenimfuusintellure magneticusvigor,ficutinfole
э» 8clunafuaeformae, fruftulumauelunaelunatiсёadeiuster
э» minos, & formam componit fe, folareque ad folem ficut
,» magnes ad tellurem,8， ad alterum magnetem fecundum
» naturamfeinclinando8calliciendo. Sicmagnesferrumfi
» bifamiliarefimuladformatйvigorem reuocat8c diponit,
» propter quem ad magnetem ruit & auide fe conformat»
пutuisviribusconcorditerpromouentibus hadenus Gil
bertus quod non male explicamus per apperitum inna
tum, quinihilaliudеft,quam фuхdamnaruralis propenfio,
8cincinatio cuiuslibetreinfuum bonum, qua in paiйuis
potentiseitnaturaliscapacitas,8cproportio cum tuaper
fedione, fuecumfuoadu. Inadiuisverдіpfa naturalisa
gendifacultas, necadditaliquidvitraipiamnaturam, niti
quod comotet, 8crequirat dipofiriones; 8cconditiones
certas. VtSuareztom. I. Меt.d.б. п.3. 8. Мurcia.lib.3. de
anima, atque hadenus de primo magnetica artis funda
ПleПСО,

т не о r е м а i i.

сЙСаспех дирийаиокорробоя habetpoloх.

|R Аraquoqueszillavirtusmagnetis, quod femperduos
habeat } enim Мathemati
сіincoelo conftituuntbinosvniuicuiufque]phхrхmouen
11S
-
 5. -

ispolos,ficinmagnete notroduороii, vnus } зraico,

alterquiantaraicofe.conformer, motionumeffectuumq}
primarii terminiaaionum adhхс, virtutumque Iurima
rum limites,8c moderatoresanatura conftituti obferuan
tur, cuius rei cape hoc experimentum.
Ехpеrтеттит II.
Scalpräfubereanauiculaimponeseimagnetemeāar
re, vt poli пagneticiprorх 8c puppi exactё refpondeant.
Нisfactisliberёactineimpedimentofilperaquampeluiaut
aliovafculo exceptam Huerepermittas; асfubito non fine
yoluprate videbis nauiculam quocunque vertatur, nulli
bi nii in linea fuapoiariacobueriis magneticis polis,
polismundi, Богеочатаенкачdralis auftrinoveroboreali
requiefcerepoile. Idem quoqueobferuabis in magnetete
nuifiliofufpenfo: In Quo vero haecocculta naturaeviscon
fiftar, difquirendumeft:Аlii exiftimant, idaftella polari,vt
Fracattoriuscum Cardano, quodfalfum effe oftendit cre- Lib. 49
berrimamagnetisatellapolariin diuerismundipartibus9"
declinatiovarians. Alia montibus magneticis polo vici-}"
nis», уt Оlaus Magnus, 8: Мaurolycus in fuis problem. fubtil.de
uod falfum effeparet exeo, quod non fubpolistantum, }
fed&inalismundipartibus huiufmodi montes,vt in Ilua } т.
Infula. In littore Guinex,Сretх,alitique mediterraneima
risInfulis,aclittoribusreperiatur, necramen vla nauticх
pixidisadeos inclinatio aduerratur, dicendum igitur eit ,
idfieripervigoremillumradicalem, асformalem efficien
"ammagnetis, quoficut terrumtrahir, ficpropter mundi
concentum, acpartium mundiperfedarum, & homoge- -
nearum, adtotum analogiam, viriumque praecipuarum in
illis Сойче"lentiammutnam, ad continuationem, politio
nem, directionem8z vnitatem, admundipolosfefe dirigit.
- - А 3 Т НЕО
-
 ".

6.
- т н Еo R ЕМА I 1 т.
сЙСagте, ит/Дат/erro соттитicar.
* А Liavirtusnonminuscaeteris flupendain magnete ob
feruatur, illa nimirum communicatiua viriutis fuaeinalia
ferramenta diffufio, cumenimferrumapprehenderit,non
pertinacitantumidcomplexu contringit, (edipfum quo
Зammodoimprхgnandovirtutum fuarum efНuuium inil
Iuderudat, expuirque, nontantum in extremitates,fed8г
in intima quaeus, atque adeo meditullium ipfum, quod
hacconitatexperientia.
Еxperiтеттит III.
Роfitisfupermenfamaciculisaliquotapplica advnam
earum magnetcm, qux apprehenfa, & magnetica virtute
medulittisanimata,aliamappoitam moxapprehendet, ac
in eam concetiam facultatem denuo diffundet, haecabil
Нusviribus, vigoremauide concipiens,cademviaffectavn
decunque exproximo8clonginquoalias8ealiasrapier, ita
vtreciproca quadamvirtutismagnetinae vibratione,eaquae
tenetur, teneatalias, donec1onga ferie in altum eleuatх,
Фuaficoncarenata: nullocamenvinculo nififympathetico,
penderevideantur ; miratusettidquondamS. Auguftinus
„ lib. 21. deciu. c. 4. cum dicit, magnetemlapidemnouimus
„ mirabilem ferri raptorem, } primum vidi vehe
, menterinhorrui8cc. cuiusrationenhancdamus, фuiafer
rum verticitatem feu directionem, accontienientiam duá
dam naturalem a praefentia magnetis, a validaimmutatio
ne, 8: in magnetem perfectum conuertione, abfolutaque
metamorpholifulcipit8c tanquam vera} magnetis,ad
magnetis corpusaduolar. Accedit quod fodinavndeab
1ciffuseftnaturamfapit,8cinferrumficutriuus afontepro
- . paga
 pagatur, quoft, vtacusacamattrahat,vimфfibiinditam
impertiaturalteri, 8; hхсfubinde alteri,ficпехu quodam
quatifibiinuicemadhхrendoconfederantur Nin.habet
nagnes, nec quidquarapotett, чuodferrum magneteani
matum non poit, imo ne rattum quidem, fed in vicinia
tantum politum. Namvcprimum intra orbemviriummag
netis fuerit, licet longius diftet, tamen immutaturftatin,
formamque habet innouaram incorpore quidemfopiram
antea, 8: inertem, nuncviuidam8zvalentem,
* тн в о квмА I v
e2(agтестаетегет rrabires expelir/curer
frrчтextitит, alterитітит.
- Nванант reticenda nobis eft (quae inexplicabilis
femper philolophis via) illa inquammagnetis ad magne
tem concordia difcors, non maié dicta Zelotypia magne
tica, Qua partesamicoiunctae confortio,tantoamore de
Ragrant, vt nifialtera alterius amplexibus perfruatur, ac
contingendi deturpoteitas, quiefcerenonpoffintsrepug
nantes vero partesita mutua naturarum odia exerceant,
caecisq; Нagrent difcordiis, vtinimicopunctorum concurfu
tadae velutiaduerfario praefente, indignabundaeafuiscef
fantes muncribus, viribus deftituantur, cuiusreihoccape
experimentum. - — ,

- Experiтеттит 1 И. ч.

- Sint duo lapides.А. С.D. 8: Е.В. Е. in primo lapide

pundus Abore",Gauftrinus,inlapideEFВ,БoreaparsН,
auftrina B, dico fi auftralem partem G, lapidis САГрad
mörisauftrinaepartiВ, lapidisЕ FВ,ilico aleabigit fugat
чче. (demetianvenietiiboreum Аboreali
- -
Hoppojue
11S,
 - - 8,
А. ris. Соntraautem,fiboreumА,auftrinхн,
velfiauftralemВborealiАoftendes, фuafi fi
mili voluptate captus, noninuitamad fera
pietpartem, cuius caufa manifeftaeft. Nam
сцmprius haefiffer auftralis parsG,borealiН
nihilominus difcifiepartesiempereandemv
: nionem, quхrunt adeiufdemcorporistuta
mentum & conferuationem,vraiuntphilofo
phi Sediipunctum G, auftrale puncto В,au
ftralialteriuslapidis adhaeferir, Fugirilicó В,
difceditqueabeo, ve fiborealeА,borealiН
oftendes, idemeueniet, repuuntenimfeipia,
фuiaineorumminerānoniracoibant,fummaeft, diffimilia
puncta,fubftantiarum fimilitudine, paribufque defideriis
соёuntfimul8cvniuntur, fimiliaverд diffimili contrarie
tareinimicidasagunt, idеft,boreusauftrinum quaerit, au
firinus boreum, icauftrinus & boreus, auftrinum8xbo
reum.repuunts quod8&optime experieris inpyxide nau
tica admotis magneticispolis, ex quibus pateffalfum effe,
uod Plinius.narratdeTheamade, certa magnetis pecie,
} abigente, cumvtrumquepraeftet vnus8zidem ma
gncs.
Т.н Е О R Е М А V.

ейtagтигатаги ітетіforrior.
С Аffide calybea magnetemindurummaiuspondusat
tollere, nullo non } eft, quia magnerear
marovnitiofortior,hinc pondera grauioraattolluntur,coi
lio vero, quam alij tractionemvocant, nonforrior,fedple
rumq imbeciliorinuenitur, quiainterpofitachartaautf
mili pitiamento non plustrahir, quaminermis, cuiusrei
hoc cape experimentum.
- Ехpt
 9,
Experimentить р".
concaua Lamella exoptimo chalybe rotunda lon
ftrictifimё applicetur conцеха: magnetis
gitudine digiti
iiperficiei polaris & artificioie conneaatur: Taliintru
mento magnes, qui antea 8, cantum упса, fern }
24.vncias nunc atrollet. Sed8zmaximacоёuntis,feu}
уnitaenaturae vis confpicitur,cum duо magnetes nafis erre
isconuenientib"polisficvnifitur, vt mutuofefeattrahant,
atrollanta ita pondusynciarum4o.attolitur, caminer
mis lapisalter tantum 8, уncias ferrialliciat, vt
apparet inlapidib"АВСD.Ratio huius efьquia
magnetiarmatofortius pertinacidique vnitur
}Ferruh
contiguaenin magne
as prefentia inanturinterfe, cunqiar
matura vigorem magneticum eius praefentia
concepcrit,alterumq}ferramentumadiunaum
fimula magnete praefente vigorem induerit, a
deo fefeferrummaritandicupidine follicitatur,
adeo feruentidefideriomagnetioccurrere niti
tur,8z adhaerefcerevtomnemfuamgrauitatem
inleuitatem mutaffe videatur, duinimo, five!
ponderefuo impediatur, erigit faftigium quaй
manus ad lapidem, nutans & tremens, blan
deq: demulcens,impatiensqiquodomodofuum
\ grauariftabilimentum necfuafe forte conten
1 tum fareturnifivel ofculofaltem coniunctum,
/1 veluti refricto defiderio conquiefcar, Verum
} } plura dearmatura, eiufairoborelegeredeti
cret, ille confulat LudouicumАlcazarinc. 2.
in apocal, p. 4.N. 27.
В Т НЕО
а
 1С, - -

тн Ео к ЕмА у I. .

Ити Мастей фигий/biidapenetrar

INанные feu commotiones a magnetico vigore funt
non obitantibus crafiis tabulis, non figulinis aut vitreis,
non marmoreisvafis, necquicquam } aduis,va
fe, pyxide, aut etiamigneintermedio, quodfanefummum
miraculum natura cenferi deber, interpolitaenim omnia
licet denfiliimavrinon tollunteiusvirturem,necetiamob
ftruunt, ita neqsvllo modoimpеdiunt, diminunt8credar
dant, inferrea tamen lamina plus aequёdiffufavirtus qua
dam exparte diuertitur, }nullaratione contingitina
liis tradiuā vi pollentibus, veluti electro, fuccino, fimili
bufqi. Namea intermediopofito obftaculo nullaratione
aleascommouent,imд etiamadmotaseasnonnfipriusaf
ridu animata trahunt. Оцa fit huius tractioniscaufa di
uerfimodёa diuerfisfenritur. Аliiininfenfilesquofdamra
diosporospeпerrantescaufamcбісіunt,aliifolamapaabна,
inuenerunt caufam, fed compatio licet effet, nontamen
compaffio eft caufa, non enim efficienscaufa,paffiovila re
6ta } poteft. EruditёmagisScaligerinquir, mouerifer
rum ad magnetem tanquamadmatricemfuam cuiusabdi
tis principiis perficiatur, quemadmotumadcentrum terra
aquoпonmultumdiffertD.Thomas7.Phy Nosdicimus
quodeovigore, quopermearaciculasapprehenfas dequi
Бus didum eft. Theor. 3. Носеоdem vigorefuoradicali
acefficientiafua.formalipenetrecquхuiseoferemodo quo
folradiis fuisperfolidiiimametiam Chriftalium transmi
fis. Sedhuiusvirtutishoccap.experimentum,

- - - - — * - - . гуре- (
 - 114 ----

. --
" " " "

— -
Experiтеттит иI
- - *, - * .i

Ferrum fuberefufultuminvafculo quopiamnatitare,

permittas, quod magnete exterius applicatonullisobitan
tibusino pedimentisin momento commotum, ас velut ami
ci praefentiam (entiens, finemorarelidolocofuoincluste
feamplexuminfinuarccupiens,admarginemvafculiconfe-
ret. Тu interim quocunqiplacucrit, magneteextravasa *

inter medium applicato, intus natitanremaciculam dedu

ces, exquibus plurima viiuiucundiffimafpedacula confici
poПunt, ficutiinpracticis corollariisvidebimus.
/ \

-
т н Еo R ЕмА у I I.
-- -- - -
.

cЖagner infitararnarurantelluris.
S Phaericam in figuram Мagnesadaptatus, formanqian -

ce orbicularem nactus, veraeft, homogenca,eiufdemqif

urae, tellurisfoboles, quam communimatritellurinatura
a primordiis concefit, eftqВphyficum corpufculum excel
lentifimisvirtutibusimbutum, nonmalённіри (eu terrella
velparuaterradicipoteft;nampracter 2. polos,mundipolis
repondentes, aduatorem, parallelos, meridianоsimд 8c
horizontem proprium habet, quod manifeftum fier fc
duenti experientia.
Еxperientia и 11
In rotundam figuram adaptato magnete, tene lapi
dem in manu, politaqs acu, autobeloferreo
videbis ftatim extremitates ferritibi феfignantes lineam
}
meridianamfeupolarem,quiavtexfuperiorib"paret,quief
cere Quocunq; &rci obelinброifunt,nfituperline
-

amfuampolarem,
р lapi наврен
verovbitangitur extremisobeli г
-

2. рин
 124. к
pundis,atramentofignabis, promotoqtobelomagisverfus
polumautaequatorem eademinlinea,vtantca, operaberis,
donecintegrum meridianum defcripteris , Vt } infigu
ra, Guia cum magneticum verforiumfemper} polum,
8clineaehaeomnesfint dudae iuxta fitum verforiifeu obeli
ferrei, poterishacarteomnesmeridianosinglobomagne
tico defcribere. Quibusdiuifisper medium offeret fefe e
чuatormagneticus,СDcuicirculiaequiditanresduáida

ьuntparallelos, fictotam pharam magneticam non}}

nus iucundo, quamfubtiliartificio conficies; his ita"
peraais, Gobelumferreumfuper xquinodialeanag":
t:15
 -

13. "
tislineam СD pofueris, occuira quadam naturae confor
matione ad fimilitudinem polorum in fphaera reda hori
zontiincumbentium iacebit redus, arqiaximagnetispa
rallelus, vrpatetinobelo DHF Сfigura: АБВ *F. Аtfi
iuxta aham terrellae pofitionem applicueris magnetem
vel in aliquaab aequatorelatitudine, vtiin pundis G. L.
non fine ftupore obelum paulatim eleuari ab vna parte
fupra, abalterainfrahorizontem quodammodo, pro lati
tudineloci magnetici, deprimi, deprehendes.
In tertia vero politione terrella nimirum in fphхra
obliquidinsaferrum,feuobelusitabitperpendiculariterfu
per polum magnetisvcapparerinlinea А В quia polus la
pidisinfummoробruseft,8cferrum diredё verfüspolum
tendens, polumarringitsycinfiguraluculenterapparet.
Т НЕ О R ЕМА V III.

сЙtagnes fabind a polo declinar.

С Оmpertum eft magnetem nonvbiuislocorumtamex
attё lineam feruare} vtnonfubindevariet, deuiet,
autameridiano fuo deflectar. In mediisenim terrarum, 8t
continentium nullaeft variatio, itaplerunqinmediisma
rium8zoceanorumsin margine tamenterrarumiliarum,8:
oceanorum littoribus variatioeftamplafaepe, nontamen
tantaatqilongiusaliquantulumin Pelago. In Infulis Azo
ribus,ficut8cinlittore Peloponefiaconullampatiturvaria
tionem, cuius meridianus tranfit per maximas & excelfas
totius Europae regiones, per Achaiam, Мacedoniam, Ро
doliam, Trantyluaniam, Lituauiam, Nouogardian, Сore
liam, Lappiam, Boddam, Biarmiam. СircacaputveróS.
- Ачguft in littoribus Americx variat, fed to milliaribusa
terraveriusEurumplusvariat,8c8o.milliaribus эadhucma
3 gis ,
 А -
и 144 -

gis,ampliusauremadhucintoo milliariuminteruallo.
- Аt a ditantia too milliariumtardioresfunt diminu
tiones deulationis, verfuscontinentem nauigantib", Guam.
in diftantia8o, milliar: Scin8o null, dittantia,quamingo.
in borcali Чuoqiplagamaioresfuncdeuiariones, Фuam cir
сааччатогcm, пunquamtamenvirra3o.gradus, quantum
uidem hattenus obferuatum legimussquaeomniadoait.
Нmё8:obferuationibusNautarum, & diligentifiimainda
gine demonitrat Guillielmus Gilbertus, magneticaearcis
peritidimus,infuo de magnetelibro exquo8chaecdcfu mp
fimus. FallaigitureftaffertioSimonisSreuini lib. Geogra
phiaeprop: delimenieureticafeuлитикитx?s quodidem eft
dearteinueniёdorumportuum, vbiopinatur declinationё
magnetisaequaliter crefcerc8z decrefcere, quodmanifeftх
experientiae repugnareiamoftendimus. Reftatiamvtcau
famhuiusreidifquiramus. Машrolycus in fuis probl:ficut
8c multialii ei aftipulantes, caufamnefcio in quam rupem
fuppolarem, aut Infulam magneticampolo vicinam refe
runt, relationecredo } uіin fuis fepten
12.26. trionalium hiftor. libris pallim multa de } diterra
rum natura, maioriforium admiratione quam fide digna
recentet. Nosfentimus huius rei cautam partima telluris -

natura, partim veriorii feu acus aipofitione effepeten

dam.Telluscnimconucrtitmagnetica, dirigitqsycrfuspo
los, valide quidemin arquatore ; in polisnullaeftdirectio,
fedfirmatantumрсr conuenientesterminosoitio, cumigi
.turinualidiorfit } propepolos, vertoriumplurinum
declinar, nec valide dirigitur,terrarum vero atq eminen
tiarum visrobuftioreft, a totatelluremanantevigore. Va
lidiorautem eft in aequatore quam alibi уipiam, tum quia
linca directionis perpendicularius, vi italoquar, inpolum
fertur,ticutalia:linea directionisprolatitudinisin cremen
* ". - to mi
" - х
-

- - : 15. . - - ". \
to minus perpendiculariter, ata, ideoinfirmloreuaditdi
rcaio, vrexprecedentisproblematisfiguraluculenterap
parets in Guavidebis acumnauticamprolatitudinisincre
mento aut decremento, nuncmagisnuncminusperpendi
culariterinpolum dirigi. Nonigiturhuiusvariationiscau
fa a polis ciefumendaeft, aut magneticis montibus, fedex
terrarum pofitione 8: fummitatum globiterreftris diftin
aa natura (vincentibus quibufdamterrenisacmagis mag
neticis regionum eminentiis) variatio quidem illa eft са
dem femperim vno loco, diuerfatamen8cinaequalis cxlo
corummutatione,cum directiovera8cverticitaspolaris,ab
vniuerfo globoterreftriorta diuertituraliquantulumver-.
fus particulares quafdam & robuftiores terra eminentias
reliétis porofis; 3; "Реевсiemancis. Quodhocexperi
mentomagisilluftrefiet. -
- --
- -

г.
вратетит итп. .

Робto fuperplanumaliquodverforioautact magne

tica, quiefcenreq; ea iamfuperlineampolaremalaterevel
еuouisalio loco appone magnetem, 8zfummacum admi
rationevidebis, magnetem quomodocunqiverfumirreuо
cabiliter relida lineafuapolari reipicereinlapidem, quii
bicollocatusfuerit. Quo experimentomanifeftécaufahu
.ius variationis indicatur.

- т НЕ о R Е М А Iх.
cЖagneticipal prorarioneeleuaripolieleиатрих
-

-
-

- -
aur depriтиттиг.
- - . { } " - т.
.
- -
-

V Irtutum omnium, maximёftupendaeftmagnetisde

clinatio , quae in magneticafcientia nihilaliudеft, quam
motio quedammagneticorй,conuertibilinaturafuainfra
hori
 -

y 16. .

horizontem, pro ratione latitudinis cuiufqi regionis deg

cendentium; maximum natura miraculum. Nam cereum
eftarq perpetuum, quоё exactё fub arquatoredeclinatio
magneticanuНafit,fed quomodocunqueferrumafridum
fuerit perfecteadplanumhorizontiseiqiparellelumconfi
ftets cum vero in latitudine aliqua ab equatore нmagneti
cum fuerit, aut cum attollitur tellurispolusalter(intellige
nonfuprahorizontemfenfibitemifedfapramathematicum
feu magnetica terrella dimetientemplanohorizontisten
fibilis aequidiftantcm, quae veraefteleuatiopoliterreitris)
tunc declinatio apparet 8: inclinat ferrum verfus corpus
telluris,inmeridiano, duemadmodumapparettumin figu
raproblem:7 tuminhacapройta. АВ.horizonregionisvi ".

fibilis С D. horizon terracipluminaequaliadiuidens. ЕF.

axis terra, G.locus regionis ; manifeftнm eft quod polus
borealisЕelcuatur } С.quantum diftat G. ab
aequatores quarecuminЕ. magneticumferrumperpendi
culariter erigitursitanuncin G. eftconuerfio Guardamin
cepta prolatitudinisratione, quxaplanohorizontis decli
nante magnetico, 8zadangulos obliquoshorizontemin
terfecante,fubhorizonte declinationemindicabit.
Вxperimenгит 1 Х.
Rotundofuberiobelumferreumtenuem3.fermédigi
torum adaequilibrium infiges, fubercumobeloficaequili
brato, ea arte impones vafculo aquapleno, vtfuberfilum
feu obelum fuftencans, nec in fuperficie aqua ominoha:
rensemineat,necetiamfundumpenitusperat, fedinfraa
чuae fuperficiem vnoautaltero } fubfidensinterfun
dum 82 extimamaqua fuperficiem medius hхreat guod
fietfuber paulatim circumcirca defcobinando, donecpro
portionengrauitatisinuenias Hisitaritefactis, praeparaси
 17,

ti obeli alteram-parremboreopolomagnetisafricabis,al
teramauftrino (haccautione, nefubervel tantilumaloco
arquilibrii moueatur) & rurius in aquamimponito &mox
cum admiratione notabis filum circulari motu declinare
fuper centrum fuum infraplanйhorizontisprolatitudine
regionis, &ficmontrabicyariationispundum,inarcucir
culi magni, fue meridiani magnetici, tranieunrisperZe
nithfuёverticem,8zpundumyariationisinhorizontc, ас
que imum coelipunctum, quodnadirvocant.
т н Еo R ЕмА x.
Аtiитagnetis 3pbericё difитditur.
Sphхне diffundiformatemaaummagneticumcertifi- *

misexperientiisdeprehendimus. Ea nanqigloborumma
gneticorum ett facultas, vtfulafic8cextracorpusipfumin
Эrbes.extenfa,formavitramaterix cerporee limites eueda;
Nam magneticae } funtetiam in
orbe poteftatis toto, Scorbesinfeinquauis diftantia acor
pore terrelle fuos habent pro diametriratione8cperiphe
гix quantitate virtutum terminos fiuёрundos, in quibus
contiertuntur magnetica corpora i neceandem terrellac
partemfiuёрungtumin } abeodeminteruallo (nifiin
orbium 8 terrellх axe fuerint) reipiciunt, fed (emperin
illa orbiumfuorumpunctatendunt, quaefimilibusarcubus
a communi earundem axe diftant;уtinfequentidiagram
marevides. А В. axis terrellx8corbium. СD. aquators
in omnibus vc8cinterrella,inaequatoreverforiumadhori
zontisplanumeomponitur, inaxeybiqiperpendiculariter
centrum refpicitsIn mediisinteruallisЕrefpicitD,8x Gre--
fpicitН, non F. GuodLverforiumin } cieterrellae re
icits qualis eninproportioLadF,talis GadНinfuoor
bе; 8C
и ч. *

-
 13,
bе; 3:СadDinfuoorbesfedcomprobemusobfcuriusfor
fandidaexperimento. ".

А.

Еxperimentит» Х.
Асcipe tabellam itanneam, vel xnean, in фuaiuxta
diagramma defcribanturorbes magnetici. Еtin medio pro
magnitudine terrellх hat foramenitavr tabella inmedio
ei ad meridianum circuiumfupratignum equaliter &
horizontaliteriaceat, deinde obelum terreumРатци" in
orbealiquoin tabella defcripto, in quo син, ad varias in
codem circulopolitiones mouetur, emper obferuabit }
1S
 19» - - -

ы«ннus dimendones nonlapidis, vain diagrammatepa

ret, atq:hadenustheorematice.
Сorollaria ex didir.
- А В experientiacrebranobisinnotuit,quodcoitiofir
mior fit 8ccelerior, quamfuga8cdiuortium in magneticis
ibus; ignauins enim repelluntur }
corpora,
quam alliciuntur, quiaRigarantumfitexdifponenti con
grefus vero ex mutuo allicientead contaaum, & difpo- - *

nente, duplicifcilicet чвой,

I I. - т.п

н Оrrorem naturalenhabentparteslapidismeridiona- |

lesameridienalibчs8e4epteatrionalesafeptentrionalibus,
- соеunt tamen fi punctis connectas, guia fic vnumcorpus
coalitum referunt.
III.

- Ат fi magneнadiща fuerint,aut quouis modo фан

- pta, vnaquaeque pars terminum habetIeptentionalem &
meridionalem, etiam minima. - - *
- - , - 1 V. : - - -
- Тка feu afrida ferrafирсr polummagnetis, eunden
polum affettant 8: infequuntur Item afrida ёта:
cita magnete,certius8cceleriusa magneteconuenientibus
terminisapprehenduntur, quamnonafrida.
. * V. . -

Zврут Фuandodi quandoquefub(olanumafepten

trione declinans magnetiea aciculareipicit ; quandoque
gracizat, quandoq:(vtnauticeloquar)
- V I. Маitrizans. е, -

Ева ad ferrum, magnetisadferrum, magnetisdcniqiad

2. magnc

— сан в
 , - 2ot -

magnetem, exdem conuertionum xinclinationumratio

IlcS. - - -

V I I.
В. Globus terra magneticus eit, & magnes, omnes
telluris уires primarias habet, tellus vero isdempotentiis
.

in mundo direalonecertaconftat
* - « V11]; " ,

L Оngum ferrum diponicfe in boream8z meridiem er

iam non excitum magnete.fiyelin xquilibrioha:reat, vel
fuper aduamfuberi вхumfuauet, id quod creberrimis
experientiis nobistandem inneruit.
- I Х. - -
-

. . . . * - - - - - -

]) Еicitmagnesnequaчamalho, сxpis, hircinofangui

ne, necillitus is vires amittit,neccandefaausacincroco
Мartis.extindus(vt Paracelfus vult) recuperatvires, fed
fulphuream animam exhalat candentibustumulatus car
bonibus, nihilenimaded magneti contrarium eft, duam i
gniss vtrumqautemcrebrisnobisconftatexperientiis,alii
quoque purpurafeu.rubro panno inuolutum in fuovigore
conferuarivolunt, quodplurimis probatur.
** .

] Еrrellamagnetica declinatinfrahorizontemmagneti
cumproratione dataclatitudinisregionis.

- - ТО IS
 Бisovisгтгом Is
-
-
-

С
-
-

Р А R S ". I.
и
рEc и s pКовделие4 т/c4
битаве
ремultiplici маgnetisacverfortorum eu
acicularummagneteanimatarumyfuin diueris
- artibus &fcientiis. сс
- -

& Riи/диатааароахеотуtructurат,
Васубтратбартахіттадтейландитируifитриййи
}perfiriatamfirrea,borologiorйтdireforia,fиттаинс«ру
idйfila, митиlит } твgтелееха
пdi confricandigие траит,ой incredibleтciиітет; bй
* татауналtione»рит,лtinjigтетуtilitateт,veluti in bar
problстатитdecade.apparebit, oftendertjitigтитprocedв. 4ttlрейтитий
Литтігінитииlaruhigтели:pribнреалит, харталаатарисрау
be,bцифrriin modum jagitalzeformaticиpidem, pradpрнntriотет/econ
натят,tatiqиграет birtalстехаанатривитайайайлифантир
ййронт,44bortalстие диlterатагиратенсифиdi oppoftят; intipit, яи
итатейо, диапdoytrбriитайtiифтет,infine сотничит applicatiole
| яівітойrtaineтafridu,altфии temport , тітить/iihtet horвито, уtl aharo,
местанавеятойиатdioaafит,itлеиimperинтетитtur, уtriata,то
y4иттания djideraturehenim ininfapti vigorinfunda ferrитане
индигесхагитатат,in piani«ититидией о тогдатний теат
С 3 fan
 22,
fantiorajurgit,ёртініnfirroperduratverticita, Preparatии ita4uerer
(отит транаитййaphia,na tangaturaliйтиутній,ти inpropiнций
готитрітій тата; телаиафріribироientibшли: igтаийіпсетитеин- -
datebele, stabe devatoria admagтат afhandй,truieraaa/j}
dant, ниткийprobleтatacrpfитсотит.

Рковь в мА I. Месhanicum.
-
-

lп/irштеттитсЙСистенсит сотвruere,
, Ximium illud inftrumentum magneticum,
, duod tuis impofterum vfibus deferuier, con
} ficprocedes.r-parabisregulamАВ.
}ё:2} vnius geometricipedisea ferё methodo, qua
Аftronomi АlhidadamАftrofabiorum, vellineam(vt ipй
vocant) hducix defcriberefolent exacre autlignofolido
conftantem, quamdioptrisfuisО N.iaminftrudam,linea
excentro iuxta longitudinem regulae deducta, diuidesin
res. v.g.verzoo.aqualespartesyelperdecadesearumyt
videsinadiundtafigura. и
Secundo. Раreturpyxis magnetica VSTX. altitu
dine vt vides, ex cuiuscentro defcribes circulum in 3бо.
- partes diuifum, eo feremodo quofiguraventoruminpri
mofoliopofita, velflanguftiafpacinonpermittatindecas
desdiuifus fufficiet, vtincirculo SVХТроiroqintusfu
peraciculammagneticocuipidc,diligentervitroncaéraut
ventus vehementior accedere poffic, munies, ininferio
riautemfundoquoiniti, debethorizontaliplanoinextre
mis diametripunctis ponesparuosaculeosytiis} in
fixis, pyxis firmius confifterepoffit. Sedaipicefigurama
latere.

Tertio. Excentro regulae fiducialis А. delcribatur.

circulus rantх capacitatis, vt circumferentiam couпеха: *
руxi- |
 аказ.
Мagneticuminftrumentum.
idis V S
р: exadё
exciperepof
fit, in eo e- 4
nim iam cx
cauato Scex
fciffo pyxis.
magnetica,
illa induftria 1
imponetur,
VL С11ca cam

veluti filper
aхem сёtra
liter regula
moueri pof
fits in pun
êto verд О.
regulaeaccб
modabistro
cheolam ad
eam fi opus
fueritfirmä
dam.
Сuarto.
Раretur af
ferculus cu
iuslatusauà
titatem ha
bearvni"ре
disex фuauis
materia foli
da, quiin in
feriorifundo
 - * 24»
и, -

fitinftructuspedunculo quodamcoquequadrato,vtbacu
lofeu [tipiti, velvcmauisfiftentaculoaderculi.inter men
fupandunfirmiчsinfigipoffit, his itaritéperaais habebis
inftrumentum magneticum, quoderatfaciendum.Sedha:c
omnia luculentiusinfiguraapробtaapparebunt.
Рковь в мА II. Geometricum.
- -

/ideauarчтийlon
- - -

c2Gagneticiin/irитеті/ab
araтexpearedтепропе,
gitudiпиташlatitudтитdat
Jinearithmetica.
Ринпо. Sic V сынudo Нuminis тV. inueftiganda,
} adНuminis ripam SТ. duas itationes oo.aidamc
tzoo.
en
pedibus diffit as, quod prius dilig enter per chor
tumpedalem, aut carenam vel imiemmenforiamvirgam
explorabis, hisfactispone intrumentum magneticum inг.
ftationeS. directaque regula cum dioptrisverrusttationem
т. intercipe circino ex regula 1oo.pedesperchordaman
* } teainter duasftationesinuentos,
- hos transfer in afferemiuxta fi
stum regulae, rubricavetplumbo
"ducendolineamSТqugreferer
c lineamftationй. Нisitarire dif:
politis pyxidem fue ciftam ma
gneticam prius ійxta 4. mundi
cardines diredam, firmabis, a
- - , , culeos iraimprimendoplano,vt
1ocomoueri non poffit, deinde dirigas regulam, pyxidem
ambientem, cum dioptris fuis verfirs fignum. V. cransfiu
men politum, tradaq: linea, iuxta directa iam regula:fi
tum, firmatrochlea regulam, fiverд plurium locorum fi
tumacdiftantiamafeinuicemdeideres,dirigesregulamin
* . -
- Фuac
-
-
 - 25» . -

quхuis circumiacentia loca VG АВС. ductiqilincisiuх

talineam vitualem in loca vifa, porrectam, afcribefingulis
eorumlocorum, quae demonftrantnominasНisitariteper
aais procede ad fecundam ItationemТ.poiroqueinftru
mento magnetico fuрсrpunctum Itationis Т.еоq: denuо
iuxta Gnatuor mundiplagas,vtpriorem fitum obtineat di
} regulam cum dioptrisinV.fgnum transНuui
um politum, dudaqi linea iuхrafitum regula:T.V. prio
remS.V. in V.interfecante, dicohancefielineamlatitudi
nis Huminis, quorquot enim haec lineapartes in regulain
tercipiet, tot pedum pronunciabis effe Нuminis latitudi
nem: Si vero defideresaliorumlocoruminprioreftatione
defgnatorum inter fe diftantium interualla, fitumqs, non
fecus ac in priori } regulam in fingula loca
dualifque lincis diligenter notabis, vbilineavniuslocino
minefignatae, ardue ex duabus (tationibus ductaefefeinter
fecent, hoc enim interfectionispunctum, fitum eorum ve
rum oftendet,'diftantiam verovniusabaliohabebiseomo
do, Guoantelatitudinem doculmusinuenire, nimirumap
plicando diftantium locorum intercapedinem adpartium
in regula defcriptarum (calam. Altitudines rerum nоnab
fimili modo metieris, hoctantumobferuando, vrafiercu
culum, Guiante paralleluserat horizontalipleno, eumiam
verticaliconftituasparallelumftipiriaffixum Incaeteriseo
modooperare quoinprxcedentibusoperatifumus.
Pков вмд II I chorographicum.
-

cЖagneticibuішіт/irитеті ааттісиlotomи
- иlicвiитegionйdjiridитdelineare.
I Ns т кум в N то itaque hoc magnetico delineatu
- -

гus prefixumalicuius prouincia aut regionis diftridum

elige
*
 2б.
eligeprimovrante inprxcedente problem: duas Itationes,
tuos montes, yelalia loca SТ. Сuorum invertice omnia
praediataloca fine impedimento alpicerepoHis, horumdi
ftantiameomodo quolatitudines rerum in probl: . inue
ftigandas diximus, explorabis, hisitariteomnibus expeditis
poiito inftrumentoinloco S, fituatoq:accurateadquatuor
mundi cardines, duttaqs praeterea in afterculo linea refe
rente duarчmftationumт S T per ante dictampraximin
uentam intercapedinem, dirigeregulammagneticam cum
dioptris fuis in omnia vifui eminus occurrentia loca А. В.
V. С. 8cc. tradifque lineisасftudiore fignatisfingulis fuо
rum,quaemonftrantnominibus,locorum,procedeadmon
rem feu locumТregulatoque inftrumento пonfecus ope
rabereacinprioreftationeS. Еttotāperactamhabetisde
fcriptionem Interfeaionis enim pundum quarumlibet
duarum linearum in vnumlocumtendentium, fitum vero
iИius loci, in quem porriguntur demonftrant, quae omnia
1uculenterexpreffaluntinhacfigura.

colliges". quarationehoceodeminftrumento decй

nationestingulorumlocorumalinea polarideuiantiumin
ueftigaripoint, Iremquamethodoquolibertemporctan
inmaritimis, quanterrettribuslocisverum fitum8zconfti
tutionemomnium appierreipеdu mundi partiй e}
- plo
 2", , ,

plodeprahendamus.Indexenimfeuverforium pyxidisma
gnetice *, *xlargerensinfallibiliterlineam mбltrabirme*
ridianam; regula vero fiducialis pyxidem ambiens in loca
perfuapinnacidia directainlimbopyxidisgradum declina
tionis locialineameridiana declinantis, moxaperier.
Сolliges 2. ex hac ratione delincandi quoque, qua
via praedicto magnetico inftrumento quafuis tabulas cof
mographicas facillima Scaccuratidima methodo inmaio
remaut minorem proportionem deducere queamus, imo
noвcabulastantum, fedetiam quamuis datam figuram,i
maginem, aut corporum фuorumcunq; opticas proiettio
nes Verumquandoquidemhaeсomniafufiorimethodoin
nobilittimo illoinftrumentoichnographico (quodolim R.
Р.Ioannes Reinardus Ziegler* ficutomniumartiumac{ci
entiarum,ficmathematicarum cumprimisperitidimuspro
fuifagaritareingeniiexcogitauir) tractabunturiamverbo
fioreffe defino, ne tractatus plus acquo excrefcat.
-

Р ко в L в м л IV. Gnomonicum feu

Аftronomicum.

Ноrologiarйт werticaliarйтborizontalia faci

1ёbии/ujidio inframenti deprikredata certalatitudine
regionй.
S Сiothericorum horologiorum, quos vulgo compatius
vocant, magnete } primusexcogitauit Giber
tusvir Gallus, фuipofteaadfupreman } Roma
nidignitatemeueétusSylueitri II. nomenobtinuit, hicco.
gnitavirtutemagnetis, eiufqueyerfuspolum verticitate e
gregium,idqueprimumiuхraМерurgum.conftruxithoro
logium. SicDithmarusЕрifcopus Мерurg in Chronico,
8. Майопusin Chron,Sylueftri II. Quae (ciothericahoro
"" . D 2 logia
 28,
logia quamuismultismodis noftroinftruméro defcribi pof
fint, inter ceterostamen maxime commendanduseft, qui
cr tabulas arcuum verticalium ac horizontalium fumma:
} fimul 8 iucundirate expeditur, nos vt praxino
ftenderem",paruamhictabellam praedia.orumarcuumto
ti } Germanix inferuientiumadiungendam iudicaui
mus, figuisveroproaliisregionibusnouas defideret,ille eas
yelex Clauіо, Мunftero, Paduano, Оrontio, aliisq:horo
logiographis ad omnes prope eleuationes computatas ex
cerperepoterittor, quod praxifuaeputaueritfatisfaduras.
Тайиlearcиитоегticalит 69 bori
хотalит».

| Рro Horizontalibur |
Віта:pol. 47 | 48 | 49 | 59 | } | } *
Tн7.Tнат Тб.т.TG т.] С т.|с.т. G. т. Тб.т.
.* Р. 12 А.|oo ( oo | o o | oo | oo | oo
- П II (п. ; |п. 17 (п.2 }|1.33 11.45 (п. 5;
по 22.3; 23 в 23.33|23.52|24.9 |24.27
9 36 и 36.37|37.3 |37.28|37.52|38. 1; -

8 ясныя". 9 я. 3:18, elя 2418:46] -

7 |69.f37o.11.[7o.28l7o.437о 59 77. 3) -

в 9o.o (9o.o|9o.o (9o.o (9o. о 9o.o|

-
-

ні(cetabulisgnomonicishicappofitisproНbitu, daro
фuouis femicirculo, autФuadrantein9o. gradus фіціо,yti
poteris Pofiton, eofupra planum horologio infcribendo
accommodatum,linexexcentroperquadrantisgradus,re
fpondentesintabulishorisdatis, a: addaram eletationen
olicomputatis,duax,dabuntlineashorarias.Sed quia res
facillimaeft, exemplotantieiuspraxin феmonftrabimus,
Рro
ч.
 29, » -

*Pro Иerticalibur.
27 T 48 T49 | yo | Я | 2 |Еки-рой
(ст. ГGт:ТСт [G.п. (с.т. (с.т. нот нот.
о о Го о Го о Го о То о Го о Р. 2 А.
, с.22поло[5.37|9.4; 19.33 19. ** [ |и
21.29 21. 7 |zo. 4412o.** 19:3p»з4 по
34. 8Т3:46Вз в 132.44，32 и в г. з7| 3 | 9
— т—х - .

49.2449.12.48.39.148.4 |47. 28146. ;ol 4 | 8

68.3;Т68П Т37.47.67.21166. ; ; 69.29| 3 | 7 |
} |9o.o [9o.o 9o.o 9oo (9o.o | 6
- V(ushuius tabelead horologia defcribenda.
С Оntruaurus iraquehorologiumv.g:horizontalead
titud: feueleuationem poli 49.grad:hocmagnetico noftro
in(trumento, fic procedes I. ducto medio, vel etiam inte
grocirculoin quadrantesfuosprius diligentifimelineisin
centro fead redos interfecantibus diuifo, fuperaffereaut
Фuouisalio plano huic negotio conducente, poneinftru
ПleПtUПl } firmiterincen
tro circuli duéti, eoque iuxta 4. mundiplagascardinales
directo, fic diriges femicirculum in affere defcriptum, vr
femidiamiter vna accurate refpondeat lineae meridianх а
magnere indicata, 8: moхfefetreshoraciaminuentxoffe
rent, hora nimirum 12.fundamentum reliquarum, Фuam
inhacadiundtafigurarefert lilium, 8zhorхfextaematutina,
8zve(pertina, per alteram dimetientem femicirculi vento
rumОlt8cУeftindicatх. Reliquarйhorarumproportio
lia interualla fubfidiotabulae fuperius polita ficinuenies.
Inqnire in fuperioritabulae parte in fpacio horizontalium
arcuum latitudinem regionis,iuxta quamhorologiumho
3 Т1ZОП

* ч.
 зе. - -

rizontale placet delineare, hacinuenta, videineodem li-

nearum defcendentium interftitio, quantumhora1.8сп.
ab hora12. iamanteainuentafecundumarcumhorizonta
Iemdiftent,8cinueniamv.g.н.grad:8c2;.min:(diligenter
femperattendёdo areamfiueangulum communemeleua
tionispolidatae,8chorarumininitio tabulae politarum)gra
dus hotce inuentos abhora12.feulineahora 6.numerain
circulo magneticaepyxidis interiori limbo defcripto,8cad
finem horum graduunapplica lineam feu regulam fidu
cialem, aciuхrafitum eius trahe lineam ad circumferen

tiam vfd, circuliinafferedefcripti, quхrepraefentabirline

am hora primх, quod interuallum circinointerceptum,fi
ab hora12.transferasinantemeridianumфыadrantem, da
-
-
bit
 31,

bit tibitratta linea excentroadperipheriamhoramynde

ciman. Quibusin(criptishoris viterius fic procedes. In
фuire iterum in angulo communi eleuationispoli datae82
borarum fecunda 8. decimae,arcus horizontalis interual
lum, duodinuenicsy.g in tabula graduum 23. 8. 33. min:
hoice a linea horx duodecima incipiendonumerainlim
bo magnetica: pyxidis SН. & ad finem applica regulam,
trattaque linea ad circumferentiam circuliinafferedefcri
pti, offerethoramfecundam, cuiusinteruallйabhora duо
decima in alterum Guadrantisancemeridianiarcum trani
latum dabit horamio. Similiterhoras3.8c9.perarcusfuos
graduum v.g. 7. 8:3. min:incommнmitabula angulore
pertorum,infcribes-donecomneshoras defcripferiseo quo
docuimus modo. Depofito itaque inftrumentomagneti
со ftylum fue gnomonem eriges, quod hac methodofa
cies. Excentroquadrantisin 9o.gradus diuifiautetiamex
centromagneticae pyxidis duces lineam pergradum datae
eleuationis poli juxtaregulamhduciaeeidemgraduiappli
catam, 8: indefiat triangulum rectangulum cuiufuisma
gnitudinis exfolidamateria, duodfupralineamhora duо
decime exactёftatues,angulo eleuationispolicentrumho
rologiiattingenre,8cficiuxtatriangulihypothenufangno
monem eriges benё firmatum in centro,8zperfectumha
bebis horologium duoderatfaciendum. Nonabfimilira
tione defcribere poterisverticalia duaeuis non declinantia,
fi applicueris nimiruminftrumentum magneticum admu
rum,8cfubfidiotabulaefuperioris,data certa eleuationеро
li, arcuumque verticalium adminiculo operatus fueris ea
methodo, qua ad horizontale delineandum nos operari
debere monitrauimus. :

Pко
- 32»
- -
*

Рковь в мА V. Poliorceticum, ye!

Меtallofcopicum.
О "Ре тае тerfici in/
icieafi irч тет, диодийритстит,
итad
inex tiта кта/ uper gтат perpendiculита отфиан,
in
ітти итауikaribe reprire.
". Sequitur deinceps, vt modumdoceamus, Чuomani
fefte conftet, fi fubterraneos meatus,vc1adcuniculosib
quouisapparenteintravrbis maenialocofodiendos,fluead
metallorum vehasfcrutandas, autambulacraocculeathe
fauriscondendisapta, abymo adaliumlocutndeducenda,t
ingrediamur:fub quib.terraelocisvbiq.confitamus,tuamaucv
exaccurata fuperioristerreplanidefc ript ione сбRi »,
чua ratione inprofundiorib. cauitatib.illaloca deprehen
dantur, quae ad perpendiculum exteriorib.terra: partibus
fubliciuntur, id quodexpeditimehocnotr o magnetico
ocuisiacuep
inftrumento praeftabimuss verumcumhaec
tium expofita facilius comprehendantur quam mult iplici
-progre
verborum contextu, adipiamftructuramzavлtto
diemur. Sit ergomeatusadperpendiculuminterramdef
cendens А. М. cuiusfmperior pars А. tanquam centrum
conftituitur, vt eius intuitu rota capacitas feu peripheria
exterioris fuperficiei terre explorata, acdefcriptainteriori
fubterraneae iuxtalineas perpendiculareseidemexquitite
fubftituterefpondeatarq}acccno ommodetur.
Роitoitainftrum ent oho troinpuncto А.centro
foflionis, fituatoqвеоiuхra4.mundicardines, dirigeregu
lam magneticam in omniaealocaquaimnfubterraneisme
andrisvisreipondereadperpendiculu exterioribusterra
partibus, eafummacum diligentia dimeriendo, eoquofи
perius in geometrico probl. diximus modosfitum adha:c
declinationenq, in diuerfasmundiplagas, nonminus dili
gen
 - :33, -

- } fuperaferemannotando,fintфV.g.loca HLСG
. his ita ritёeenftitutis defcendatur in inferiorem terrae
. . .

I
| -

} -

- || т

\ -

- meatum ad perpendiculum perlineamА.м. fituatoq:со:

modo inftrumento quo fuperiusinextimafuperficiefitua
чmhabebasidicomoxregula ifiducialemробramfuper
- ocoryninafferedelcriptorum, oftenturamlineam,
iuxta qu odered beas,vididum adconcupitumlocum
Регчепias,ччodira demonitro. Quiatituato inftrumento
iuxta 4 mundicardinesinferius,inierioralocaeundemin
в ter
 344 -

terfefitum cuftodiant,quemfuperiorateundem quoquefi

tumobtinebunt extentioneslinearumaddiuerfaloca dire
*arum cum equalib.adfuperiorainterualis. Сцmergo
fuperficies inferiorfuperiorifitparallela,fituatoinftrumё
to 8 lineae Scpunctalocorum eruntparalleles ergo8ch
neae lineis aequaless ergoiuxta communem animi notio
nem, fi duarumquantitatum feuintegrorum partesinterfe
per omnia fint aequales, ergo8ctotainterfe } aequalia
erunt, ergo8chaeduхfu erficiesperomniaft icorrepon
dentesaequaleserunt.} eratdemonftrandum."
Еxempl. PlacetinoБredionevrbisalicuiuscuniculos
foderead turrimv.g. G. pyriofuppofitopuluerefubruen
danific operare. Оbferuadiligenterlineamdeclinaaionis
lociexterioris cum diftantiailliusa centrofoffionis, quaefit
v.g zoo. pedum, his cognitis8ediligenterannotatispone
regulam füpra eundem declinarionis} inuariabili
ter continia lineam meridianam pofidentemagnetein
cipies iuxta regulae fitumfoderevfq, dumperueneris,iuх
talineam rectamfodiendo, adipatium zoo.pedibusaloco
inferiorifoflionis diffitum,huncfiaccefferis certum tibifit
te locum G.inferioremfuperiori G.refpondentemattigif
fe ; vtexantepolitademonitrationeclariffimёрaret. Аtq;
haec quidemfimplicifiimaconfiliiinftituendiratio,fednйс
initinereoccurentibusobitaculisquomodoperdfuerticu
la deflectendum, уtnihilominushincinviamredam rede
amus fcire forfandefiderabis: Нос non difficulter expe
dies perlineasparallelas8caequalesquasexobferuationib"
rectorum angulorum conftituemus interim diligenter ae
magnes fitum fuum mutet, attendentes. Sed haec omnia,
manifeftёin figurabic propolita apparent. Ergo fubйdio
magnetici intrumenti locorum füБterraneorum innefii
gandorumrationem oftendimus, quoderatfaciendum.
РR о
 з5,
Рков Lв м л V I.Steganologicum.
occulosaтіті/aicoтсергиаéfenriviта
gией танiffare. -

} Р Rх сxteris Philolophis fteganographiam, artem illam

verё admirabilem, acexarchitomagix naturalis deprom
- ptam, qua nimirum duovel pluresfedereinitoconfpiran
- tcsoccultosanimifuiconceptus, Scarcanaconfilia manife
ftarefolent, remotifimisetiam locorum interuallis diffiti,
colueruntТrithemiusinfuafteganog:8. В. Рortal.deocc.
litt. not Aliifcopoartismaleintelledo adderettabiles (u
perftitiones delapfifulpedam mirum in modumreddide
гunt, cumfympatheticis, nefcio Quib.radisex animacmif
6s, diffitumque amicum afficientibus,fieri poffeputarint,
- aut figillis fub certa conftellatione aut afcendente figno
conftitutis, autmutua communicationefanguiniscumad
iuratione non minus fuperftitiosé quam impié Reripoffe
affeuerarint i nosreiedisomnibusfympatheticis radiisaut
reliquis modismaleferiatorumhominumpropris. Senti
musnihilominusnonobftantibusiis, nihil effein rerum.na
tura, cuiusfubfidio, diffitonon poffintoccultianimiconfi
Iiamanifeftari, omniaenimpofunteffefgnainteriorisani
mi, ficper vmbras, reflexionescatoptricas, colores, fonos,
odores, (apores, permembrorumgeftus, pernutus, perha
bitus certarum partium, puta oculorum, fuperciliorum
frontis, genarum, narium, labiorum, per arbores, Hores,
montes, Rumina,ignem, funum,naturalium rerumvirtu
tes poteruntalicui abundё patefieriarcanaconfilia,nullo
чuialtataduertenteverumcumhocпonfirprхfentistem
poris nec materia, confulto in aliumtradatumhuiusma
ten: } admultoruminftantiamiaminceptй, reie
cim',hicrantumvidebimusvtrummagnetisbeneficio # 21
* - 2 quo
 зв. .
нчие"}poft Editus chiperioribusannisger
"anicusНberteganographia tituloinбgnitusauthorёА
попу}чіidmagnetisbeneficioйенройеропdcolor
reperiuafuscarminibusillisFamian.ftrada.lib proы.
poet fol. 3;".ycrum ne Leaori } ad delectatio
nem deeffevideretur,hicapponenda uximusficenim lu
dit.
мадифgти ti lapidйтirabile,ai}}
: к 727.12.1. * .. .
corporafirriplurallylopaeadтрией,inae
мат тойовiт, тайтquetrahentдио/треулаинат.
gия исerrianapolo/eperteretentent,
истит статтіrainterferation травдив
gиомиогент tapidem tetigaeprijітиloтне, а
соприате Виттонитарайвітитит,
Иt if rtёex bй aligий Котетоисанит в
Altera4buтстоитgиатий в dipitи phra:
Arcano/? паита federe peria:
Еrgo4ge/iquid/tirevoleьфийditataтісит
личиттипаанганеравнеруiыa: ри:
Рlатитorbет ратиlитgnora elementa4 primв
ordinequodцитвині,defiribeperor"
вхтета, orbй: тdioquerфожілатни, —

дgitergirмagтета Вylит, тутhtilй inde. * -

интетиlaтaиатаитgие иlй,contingsrepafit,
Ниіияdexemplит/inilifabricлить сrbет.
Мarginedekriptят,типітита,indireferri
Ferri4*n4moит тадтете accepitabilo.
нипстbетdifiejarujibiporteraтіси
сопиетіндигpria, quo tempore, queifle dichв.
Вxplorethylи аттеріdet,quidveindкёfgnet.
Нй itя стройrй,ficlит сирйиloqий «тиит
orbiadiипgeтariит ferrитvarjatile trмал;
интетиlajaиcтodohанс, подобійат виріd tang
ритйтит perea.iterита,iterит4,rotлndo
Сотретирngilatiт/inй статетий,
-
Мім

ч.
 37. . . ----

міrafia. Longequi difлtarnitamiae

кийи триlи терidare polubile fiтит
кинс bwc,типа ilисdifитете; confiи bar",
objeruarquefyiidиаит,}единитquelegendo
нincatquebincelementa, quibш inverba oadй
оиidjit ори (entit,ferrefие interprete dilar.
Наètenus Famianus:
Нагc quaeFamianushiсtаmfpecioferecitatfieripoffe
in exigua admodum dittantia praefertim verforio exprх
} chalybe confedo, non negauero i fedad ma
gnam aliquam diftantiam velutiАnonymus a Stradaper
fuafusvultheri,4}}ато, exiftimo, cumobmultaintermedia
impedimenta 8. obitacula magnetem auertentia, tumob
debilitatemvirtutis,vepotelimitatae magneticae intantum
feipaciumnonditfundentis. Nihilominusnosexcogitaui
musalium modum quo magnetis beneficio abfentiamico
V-G. in alio conclaui commoranti,pofiisanimi tuiconfilia.
manifeftare. Моdusifteelt. I. Fiattabulaxnea, yelplum
bea, cuprea aut exfimilibene politā materia, diddaa in
fummam tenuitatems Inhactabulavtrinqueinfcribes Al
phabetum literis ordine vel promifcuё potitis, aut etiam
confuse, perindeeft, literistamenaliquantulumadconfu
fonem vitandam afeinuicem diftantibus, haccautione,vt
hterasfibiita correfpondentes. А nimirumА. Вq:В. 8сс.
vtrinqueponasvtfivna perforareturV.G.А.tranfiretАab
altera parte politum. In centro autem, tabula vtrinque
pones extantiam aliquam indici fuftentando deftinatam.
* Наnctabulam intermedio alicui parieti conclauia duo
diftinguentiitainteres,vrtabulainvtroqueconclauividert
Робt amicus amicoloquentinequaqam 3. Exoptimo
chalybefaciastibiparuutamlamellamadinitarnummicu
iufdam eademqi ratione paululumincuruatam, quamро
nes Iupra extantiam centralem, eainduftriavtlibereinni
- - - В 3, tatur.
.
 38, -

caturtabulхfeulaminxalphabetarix. Siigituramicodeti
deresinaltero cubibulo degёtialiquidmanifeftare. Accipe
validum magnetem, Чuemfiapplicueristabulae,8x1ocofa
mella, ab alterapartein extantiacentrali confiftentis; fine
mora lamella, praefentiam magnetisfentiens,iuxtatheore.
б.pertinacifimёmagnetiadhgrebit,8cquemcunq; magne
tis dudum ab hacparte tabulae a me factum continuofe
фuetur, Vtv.g referam ipfiverbum illudСАvв, ducam.
itaque magnetem per modum rafionis ad literam С. pri
mam didionis literam, quemindexlamellaabalteraparte
moхfeduetur, donecineodempundo С. requiefcat; alter
al1tem } notabitin qualitera quiefcatindex, hanc
feorfim (cribet. Interim говrtлежo pergetduceremagne
temadliteramА,8cindexfimiliterfequeturabaltera parte
donecquiefcatin.А.8cficdereliquisomnibusfenfibusani
mi manifeftandis, agendum eft Eft autem hocfpedacu
lum nоn rantum ingeniorum, fed 3: fummam hominibus
non intelligentibus pariens admirationem, cum vident
nummumillum, feuchalybeamlamellam, quafianimatam
nullofuftenrantefefefuper tabula eredхfuperficiemad
parietern hincinde ad nutum etiam aftantium, motitare,
ux fubinde tanta praefertim ab exercitatis peraguntur
exteritate,ytrudibusalicuius maligeniiinftindu fierivi
deantur.Sedvtcuriofitatilettorisfatisfiat, modusaperien
dus eft, quo fubfidiomagnetis diffito etiam velad vnum
milliare, occulta mentisfenfapanderepofiis, quemtamen
exprхdia.o authore anonymo paucis mutatismutuatifu
mus. Еftauremitte. Seligestibiinarcealiquasautin mu
rociuitatis8.feneftras,autforamina3.autpluribuspatibus
diffita ab inuicem, deinde confpiratione fadacumaliisa
micis, } panderevis occulta animi confilia, eliges
фuoqueforisinmontesaut campoaliquonon тран: С
-

- - СГСО
*

.
 - 39.
ferto tamen, scfolitario,vtmelius&fecurius, prefertim
belorum autobfidionisfutura tempore,agere pofiis,inil
lolocopones8.truncosfeptempedalifpacio diffitos coor
dine8cloco,vtobuerfi, arci aut muro ex eo fine }
mentoconfpicipoffint Intruncisautemitisponesalpha
berumeo quofequiturordine - -

т R 4v N ; с I. 6 7
-

8
1 2. 3
* А D G К N С Т Х
z в Е Н L O R V Y 2.
3 С F I м Р S V Z 3

Аlterautemqui arceroeccupat(guemetiam impofterum,

Internum, ficutalium, quiforis eftexternum,а Peliabim")
8.fuasfeneitras autmuriforamina, confimili characterum
fchematefgnabit.
Secundo. Раrentur duo femicirculifolidi, vnus pro
externo; pro interno alter, inquibusfubfidioinftrumenti м

noftri magnetici lineasfteganographicastrnncis 8cfene

ftrisvtrimque correfpondentes, едquofequiturmodoin
fcribes Internus poiitoinftrumentomagnetico,fuperfe
nicirculo, qui certo loco v g in primafeпeftraitairma
bitur, vt loco demoueri nonpoffit,fituatoqueeorefpicies
perregulae dioptram, in primum truncum (veif (patium
nimis remotum, vt eumviderenonpoffit. Ponerurabex
ternoibiruberpannus, autvexillum, velfubnodemfax)8г
iuxta hanclineamvifualemtraheslineaminfemicirculoН
$псо, quae repraefentabirlineamfteganographicam reprх
fentantem АВС. quas literasimbo femicirculiftatimaf
fcribes vtinappoita hac figura widcs. Насіamfgnatali
neaprocedcadiecundumtruncum,8z confequenteradre
Нquos 6. comodo operando, фuоinprima defcribenda н. -
- -
Пса
 46,

nea operatifиmus, donecfemicirculus,fit infcriptuslineis

fuis (teganographicis, Schabebisinftrumentum Ргаеpara
2 -

- нр
9. Е.
с" F

tum, conceptibustuisexternomanifeftandisaccommoda
tum. Externus verofimiliprorfus modofuumfemicircu
Ium in primo V.g. truncopofitum delineabit iuxta fitum
feneftrarum arcis, quopriorexarcefuumdelineauitiuxta
fitum truncorum in monteordine dipofitorum. Сonfti
tuto itaque tempore 8: loco fi externusInternoamicofe
cretum quippiam manifeftare defiderer V G. Ар в s т
Ноsтпs. Externus conftituta expado hora, vt dixi, adfit
tribus inftructusfacibus, fide nodealloquilibeatsfide die
verolinteis albis autrubrisvexillis(vbinorandum, quodfi
м - ina
|
 inaliquaftatione, aut trunco appareatynafaceintrudus,
primanitius trunciliteram if duabus fecundam ; fi tribus
denique tertiam repraefentari) his igitur reae8. coint1c111—
enter expaaoconititutis, externus accepta face accedet
truncumlitteräА,fignatumquae cumprimum obtincarlo
cum vnica comparebit face, Internusvero videns eminus
facem diriget regulam magneticam,centrofemicirculi aЕ.
#xam,inipiamfacem,8aftatim apparebitinlinea ftegano
graphica litera, quamignificare уuit externus , quam &
fёortim notabir. Porró externus accedetadalium trun
cum litera nimirum D. fgnatum, quae cumprimuminor
dine literarum locum obtinear, vrante vnica face inftru
étusprodibit, } non fecus fuo inftrumentoa
get, quam ante agir. -
:retfefeadfe
fundum truncum ad literam nimirumЕindicandam In
cernosquae cum medium in ordine literarumobtineat lo
cum, duabusfacibus inftructus prodibits Internus aduer
tens duas faces, literameamfcribet, quam regula8: faces
repraefentabunt,nemре Е,8cficprogredientur, donecex
ternustotumfenfumfteganographica illa methodo Inter
nointinuarit. QuodfiInternusadienfumverborumabex
ternotranimiiforum.reponderedeiderers faciethic idem
cumfacibusinfeneftris, quodexternus antea feceratcum
facibusinftationetruncorum, 8zhic cum femicirculo pri
moimpolitotrunco, quod} illecumfemicirculoprimх
feneitraeimpofito.Нicmoduserfialiquomodooperofusvi
deatur, certifimustameneft8cfacileinpraxin deduciро
teft;vtexperientianobiscon(tat.Еrge fadisfaciendis,
occultosanimiconceptos,8.с.
-
—

Pко
 42* -

VII. Geogra
Рковь вмд Nauticum .
phico -

chalyboaxin/eu decinari oтет тадтей,longi

нетінстит,устании,
тиdтетінт,aclatitudі и: пртиитафи
tiaтітр«lидо reperirt.
V Ariatio magnetica feuinuentioхалис54 tor
} eiusforfaquamuis
compluribus innotuerit, exiistamen, nratio
nemadhucignorant, rempaucis enodabimus. Асргimo
чuidem, fictiti Nauarchus in quaerenda latitudine meri
diem folet operiri,vfquequovi elicetvmbra }
conueniat cum linea, quampromeridianahabetinfuоin

ftrumentosita omniaetiamhicproceduncnifi, quodinci

pics3.aut 4 ante meridiem horis id, non fecusacПре"
me
 -

43,
meridianaminueftigaturus,obferuaresindagaturusitaque
халивахмати attende, in quem gradum pyxidis magnetica,
Зemptotantiper acu,vmbrafulericadar, cecidericqueV.
g in 79. grad diligenter gitur ignatogradu, poftpran
áium denuoexpeaabis, donecviderisineundengradum
cadentem vmbram, quoetiamnotato, fiduorumpundo
rum } fueris, occurretveralinea
meridiana, in quamfimagneticaacicula, fulcrofuoreddi
ta coinciderit, certum tibifit, locumitumnullamhabere
хальсклгоieuvariationemifiverócontingat, aciculamnon
coincidere, indicabit tibifagitta acicula magnetis a linea
meridiana declinantisgradusхалисахмле; , huiuscognitio
problematis, nece"ана citiis, quihorologiis, qua vulgo
ёomранusappellantur, conficiehdisdant6perani.
Оша } ratione longitudoaclatitudolocerumfit
inueftiganda, fuperiusintheor.8.829.infinuauimusОшare
reliquum eit, vt deinueniendisportubusaliquiddicamus.
Verum vtbreuitatiftudeamus,finefifioriverborum con
textu, ipfaftatimparadigmataaggrediemur.
Ехуirginiaitaque Americaeciteriorisprouincianaui
gaturus VlyfliponaminНifpaniams in occanointermedio
libet fcire, quantuinabinfulis(quas Azoresvocant)diftes.
accipe loci, in quo conftitutus esper quadrantem, auta
ftrolabium, latitudinem. DeprehendiqueVG.4ograd.
Eleuar: polis conflat auremextabella declinationumma
gneticarum,inpraedictisinfulisnullam effedeclinationem;
quare.colliges,fimagneticaacusinpyxidenautica a Rom
Бo meridianae linea declinarir, teremotumadhucabeffe,
чuanto plus declinarit, tanto te remotiorem,fiveropenё
coincidatcummeridiana, velnбproculaberisveleamiam
inconfpeauhabebis, Sedexemplйaliudartisминанты:
Сupiat Nauclerus Amtelodamo ad caputS. Аuguftini in
Е 2 Вra
н
 I . 4:4ь. ^

Вrafiliamnauigare,fciatquechalyboclifinibidemeifegrad:
3. по. minilatitud:autem meridionalem8.grad: 8 зо. min:
сümcóproficilсёs,adeandem latitudinemdeclinationem
фиe magnetis pertienerit, iamfciet, feadcaputS.Augufti
niperueniffei Iuxtahunc.modumoperaturo, neceilariae
rittabella, in quatingulorumlocorum.infularum, littorum
declinationes magnetica delcriptaefuerintvthi(сеcumla
titudinibus comparatis perueniattandeminlociquхfitiй
гum, quam tibi ex variis Authoribus, SteuinoNortmanno,
alitique depromptaminferiusexhibemus Nitporrofaci
Нuseft, quam ventos noftгоinftrumentoinueitigare, pra

и -

fertimfii ludtamamp lumfr.wrr adiosventorum32.cape:

poiit. Hisenmini èriptis,v t in praienti вечере;fi
- VcXII
-

-
 45»"
vexillum pofueris mobile, exalterutra fiducialis regulх
dioptra, redificatoquemagneticoyeriorio, regulam plagх
fpirantis venti oppofueris, ita quidem, y, lineafiducizieu
} directorefpondcatexactёзregulaquefta
tim refecabit, Gua:firumprodatotemporeventum. Ergo,
Quoderatfaciendum.
Тabula feu Synopfis.
Сbalybocifos in diuerбутипаpartibar
ex variu Geograpborитobjeruationibи dtarpta. " .

Веclinatio adSeptentrionalenaplagam. =ан-ин-в- в-- -- -

- orйтиlи. |Declinar, Latitu. s.[Longitud.

** * - - с МТС МПа.-м?)
In Infulis Azoribus & Peloponefo. о о |37 ol o o |
Рторе InflamS Maria: - 3 zo|37 o| 8 zo
Аd palmam Сanariarum Inful. 6 по|28 3о|в zo"
АрпdCabo deКосаргореWlyftiponamire } 8° 55}24 3o
In finibus Anglir. 12 4ojo zalz 8 о.
- АрudTimaluminipfoРelago.. ** 4o|}} o) 33 о
Londini in Anglia. t: зо[5, 24b4. б.
Iuxta Islandiam. . - в 267 3|s ! 2
Аmftelodami 8: in Germania, 9 во 2 зов» зо (,
peclinatioadSeptentrionem" - :

—- Осcidentalй. | Declin. | Latitud. Longit.

Сirca Nouam Zemblam. 2; of73 zotioо 3o
IftuckiiinNoua Zembla, 27 о[77 1zhдо зо
In Finmarchia:Nortcаро. , (о
***** Petzorcke iuxta Northufium. za
55
io), Я
?и 1ol6 1
3o}73
3о|
4-о.
Аd S. Мichaelen Аtchangelum. 12 зо|64 3483 3o
"я In }Virginia,Nonimbega. - 14 по 3о 32 277 39
Аd caput Raium, 19 в 4o solzб зz

. F 3. Decli
 - --

46.
Declinatioad Meridionalem plagam меridion. -

- orientalй. Бесіітлt. } Потgit.

АdcaputS.Auguit. In Brafiliacum.capi- G. МТС. М.С. М.
- te Dos Almasin Guinea. 3 по]8 3о|6 o

А Сap.S.Aug. Io;. Нip.leucisverf. Осc.lo of olo o

In InfulisTrittanicis. 19 о 38 43l3о о
АdPromontorium Bonaipei * - зов; об6 о
In Faucibus Iudaicis. o о|23 о[7o 6

petlin. occidentalй мd plagaт мerid.

InМozambico. (Laur.lи оizz o?9 3o
In finu S.Aug. in МаdagafcarfeuInf.S.[2; ohв о5. o

Goeadceleberrimum India:Emporium.[1; по|: ; 3о|го о

InSumaträ. - 6 о[5 28|147 о
In China iuxta oftium fluuii Сantani. (о о|23 о[16о о

Ехqua maximediueria magnetis declinationepater,

nonefie } feuverticitatemhäcdefumendamcum
Мarfilio Ficino, ab vrfa minore, autcum Beffardo Gallo a
polisZodiacii vel Liuio Sanuto a meridiano quodamma
gneticosaut Francifco Машrolycoa regione magnetica,
nec cum Scaligero a coelo Sc montibus, veIcum Roberto
Nortmannoalocore|pediuo,fedäconftitutione terreftri
umpartum; Сumenimglobustellurisinfuperficiefuama
cus fit 8cinaedualis, varia natura deformatus, fummofque
habeat8cconuexaspartesadaliquot milliariorum profun
ditatem,necnaturaneccorpore vniformes, fed contrarias
8сdiffimiles; fitvtvisillatotatelluris diuertatin eius peri
pheria magnetica corporaverfusrobuftiores &eminentio
res continentes magneticas partes, quare in fupernatel
Iuris fuperficie a yero meridiano magnetica paululum di
uertunturde quibusetiamfupra theor.8. diatumeft, &hic
extabulamanifefteapparet, Sienimapolis, Vrsa, Мagne
ticisInfulis,alifquelocisreipediuis,vtcitatiАuthoresopi
11а П

".
 47. -

пanturillamhaberetverticitatem,femperinomnib.mun
dilocis,fubiifdemmeridianis, eandemferuaretdeclinatio»
пem, quodtamenexperientizquammaximerepugnat ,
Р во в ь к мд VIII. Staticum.
Итт Мастейractiиат |libraexpeтaere
S Еquentibus peculationibus non parui mementierit8:
praecipuё perpetui motus, attradricemmagnetisvimme
tiri, aclancibus aequilibrarequodhacmethodofiet. -
.
-

- -
Experiтеттит, .

Мagnetisfaajaxinlancemponimus,inalteramtan- ",
cundern ponderis alterius rei, yeaequё pendeant lances:
mox ferrum fupra tabulam pofitum accommodamus, vt
magneti } haereat, всfecundameorumami- -
capunda, yr perfettifimёcohхreant. Inalteramlancem
arenampaulatiminicies,idque doneclanceaferroiamper -

attradionemeleuatofeperetur. Sicarenхpondusexpen
dendo, quхfitam magneticam vim habebisзltaportaivel Niccaf
aliter ex menteNicolaiСufani Cardinalis,fic.pofito adae-" Смrd:
} inbilanceinvnaparteferro,8cmagneteinalia,
i amoto magnete tantiponderisaliograuіinfocumроfito
magnes teneatur, Ita vtfertum in bilance:furfumadma
gnetem moueatur, quomotof extra aequalitatem inalia
parte pondus aggrauetur, quoufqueferrum adaequalita
tem redeat, magnete immotoremanente ; Dicoperhoc
Pondus retrahensvirtutem magnetisproportionaliterpб
deraripoffe. Sicutenimfe habetpondusinvnalancepofi
чm, ad pondus in altera, ficarenavniimpofiraadtradi
}m virtutem magneris in altera politi, applicatoferro.
Нuius fublimisproportionisconfiderationeconfifusloan
- 2 - пes
 . 49,
resTaifhermotusperpetuimachinam eruereconatuseft;
Guae quamulsaliquamveritatis peciё,theoreticé Поquen
do praeferreyideatur, practicetameneaminopusdedв.
cereimpollibileprope, obexquitiltimйaequilibrium quod
requirit, proportionemque exactifimam, acinmdiuitibili
Фuodammodo contiftenremзvel non nih admodum diff
culterpolibile effemihiperfuadcoi fednequicquamhuic
tradatui dcelle videatur, breuiiiimis verbiscius hic tru
глика auramottendercyliumfuit Fiatrotulalcuis, concanafuь
тоги tiliiiimё elaborata, in interioritabulх (uperficieclauiculi
ртретий fient, 8z denticuliferrei, vniusponderisomneslimboaut
".т"f marginiaftigendi, declues, propinqui,itavenon ampliusa
" (c diftent, Guam vnius fabaeaut ciceris (pillitudine, fitet
iam dicta rora per omnesfuaspartesacqualisponderistana
- iufti, quam abingenlofiiiimo Artifice hcripoliit. Deinde
axem aftiges permedium,fuper quemyolueturrotula,axe
omnino immobil remanenres cui & fulcrum leuillimum
impoвaturbenefirmatum,in cuiusfummitatemagnescol
loceturiouibusperadiscollocetur lapisfuper fulcrumpri?
tameninoualem redactusfiguramtaliarte,ytpolusboreus
"verfus denticulos fitparuminclinatus, nefcilicetvirtusip
fius ex directo, fed cum quadaminclinatione agat, autin
Нuatinferreosdenticulos Venietitague quilibet denticu
lusadpolum feptentrionalem a magnete attrattus Iuxta
Тheor. I. huius; cumque eximpetu labentisrocula:illum
уiolentertranigreffus } partemmeridionalem lapi
disperueniet, quae eademillumiuxta Theor.4.huius , re
pellens fugabit, quemrurfuspolus Arcticusabalterapartc
- attrahets & quo citius rotulafuumpraeftetofficium,intra
- déticulos(quosaptabis rotulxinteriori, eoferemodo, duo
rotarum molarium capfulae aquis excipiendis adaptarifo
1ent) exiguum include calculum, rotundum aeneum, vel
* - argen
-
- 49,
argenteum, tantх фuantitatis,vtcohodeinterduosquof
quedenticulosrecipipofit. Счmergorotaeleuabiturca
det 3: calculus in partem oppofitam, cumquemotus rotae
inimampartemfirperpetuus 8:cafuscalculi in oppoitam
partem interquosliberduos denticulosreceptus, etiamp
petuus crit, quiquidemfuopondereappetercentrumter
rx imumquelocum. Сalculivero huiusproportionemad
tradiuam magnetis vimiuxta hoc Probl: 8.diligentifimё
expendes, confiftir enim in hoctotumartificium. Аtqu
hхсехmenteTaifner.

РковLвмА IX. Месhanicum feu

Architectonicum.
ежиктен, йетфею, АИaebina, оттіrgepert,
лrtiptiopatonpart.
А Rchitedorum proprium effe omnisgenerismachinas
artificiofas,tum advium,vtilitatemque Principum, tumad
- voluptatem delegationemque eorundem regali magnih
centia conficere, teftatur, Vitruuius lib. по. Аrсhitec. 8с
Нero: Alex.infuisМесhan:tatesDaedaliquondamftatuas
fuiffe } фuemuis fubeuntes motum, teftatur.
Quido Vbaldus in fua de Mechan: praefat: tales Architх
columbas, quaeventoingentiosé conclufo agitata quaqua
verfum ferebantur, Тalis denique Imperialis illa Regio
montaniaquila,ftaticis libramentis,fpirituque interclufo
ingeniofilta, VrСхfariNoricorum Auguftamingre
tiёfublimiobuiamfada, nullum non praefentium in
eritadmirationem. Nosquāratione Маgne
afdem, faltemnonabfimilescositru
 So, ;
- и Н.

Нforват/отеариевайprйн,
tй exhibere.
уiтаете.
- и

Т Аnta primovas capacitatis praeparetur, quantamhi

ftoria exhibenda repraefentatioрoftulabit. Аmplum,for
nifecusvariisfigurisexornatum, velfi mauis peluisVitrea,
huic negotioperagendo deftinetur. 2. Еffigientur exle
uiHimo&optimepriusexficcatoligno,autchartāduxima
ginespicis&lonae, PifcisquidemfeuВalena,oreimmani
ristuhiante, fubereispinnisatque branchiis italibrata, vt
faciléасfineimpedimentonatitarepoffit. Ionaeveroftatua
ad hominis, in mariftiāuantis, acianian fubmergentis"
fimilitudinem conficiaturscuiusmanusyeliplumcaputfat
exoptimocalybecoloreindudй,nemyfteriumparefatalh
ventre vero pifcis medio, magnese filoaeneofilipendatur,
duod filum maaubrioбtinftrйанmfuр fampifeispa
rum eminenss Vt magnesiuxtapolos tuos promachinam,
trattantis arbitrio dirigipoffit. Нis ira rite preparatispo
nanturambхftatua in vafe prхdiaofen vitreapelui, ob
чеriopolo magnetis } a:Iona ineftatimcоёant.
Соnftitutoitaquetempore, quo amicosiucundofpectace
lorecreare defideras. Оbuerte polum magnetisanicum,
perfuperiusmanubriumferrei Rii, &funмра cum admira
tione videbisitatuan Iona magnetispraefentiam entic"
tem, pervndas ferri, &fummo impetuyentremcea atro
еuntem. Sivero defideres еuma pifce denuоеuomi, fico
perare, obuerrepolum adueriumfatua arque hхсfen
tiensfeinimico iuваamconfortio,ico relido ventre,fия
} gietextra, уimagnetis expulhuacieda, Cui fi oppoleer}}
iterumanicampartem, denudapifce,yometurэarque hoc
fpedaculum iucundiiimam tam diu durabic ,
-
ча"?
-pr -
 prхdiaоmodo operaberis Sxpehxcludicrainfimilima
teriaanobisfummacumintuentium admiratione, oftenfa.
Сuiustotademonftratio dependetex Theor.4, -

] I. -

Сbrifит/iperaqиаатвиlanteт,69 Petroiaт
- іитрийтидепй (upperiafireтиттадтгticoartificio
- exhibere,
4
} -

fieri poteritex leuillima materia exfculpan

turitatuх Сhrifti8:Рetri,hui°quidemadhominisiamiam
periclitantisйmilitudinem, illiusverё reatefuperaquasin
cedentis. InpectorePetriponatur validum magnetis fru
dum, manus vero Chritti a4feecurrendum extente aut
qualitcunquetoga.pars, Petrum.repiciensexoptimocha
lybe.confeatхfint,8chabebisomniaadhitoriam exhiben
dam requitita. На igitur Itatux, peluifuperioriaquisre
pleta, prius,fubereislimbisinfraoptime fultae, ne fupera
3uasvacillentimponaturi&ferrex manus Chriftimoхfen
tient vimmagnetis ё pedore Petri diffufam, magnes veró
trahetRatuam Chriftiilicopera:Quora meantem acinam
lexus fefePetri infinuantem, quod maiori artificio fietЕ
} inmediofueritflexihs,ficenimincuruabitte
fetummacumintuentium8zadmiratione, &pietate.
- 1 1 I.

e2tacbiтаттадпенсааrtificiocoryirцеrе,
hydromantialреаттернет.
vх. feucrater aquarepleatur,8eineo nauicula fuberea
- трона",напсdio homunculusigneus accommodetur
fuilaferapermedium.infixus, itain equilibrio politus, vt
leuiquocunquemotufefacilemouere poffit,habeatinina
G 2 nibus
.
 52,
nibusremos,fubpedibus fuisfructum magnetisincircuitu
craterisalphabetumfitexaratum. Ноmini igiturde dubiis
rebusreiponiaperenti, quafivera reponfurusligneus ho
munculus, manibus cymbamagitansadeasliteras nauiga
bit, quaereiponiumfignificarepofunt Namquifubtabu
1amagneteminmanuhabuerit, quōplacueritcymbamfa
снёgeducers & fic combinaris elementis reiponia dabit.
РIurimahuiufmodia fedulo naturaefcrutatore
Sic Porta.
inueitigaripoint,8cconficii vtaquilxvolantes, ftatuae
ambulanes, pifcesnatitantes,Суgni,anferes,Canesbiben
res, hircicornibusfe impetences, faltus 8cchoreaeftatua
rum,&omnisgenerismachinx,quasяйикт. Сraccivocant,
fingularimagnetisbeneficipreprefentaripofunt: quarum
сбfectionemlibenterhicoftenderemus, verumquiaomnia
breuillimё tractareconamur,iamomittimus,vt fimulaliis
occafonem, plurahuiufmodi excogitandipraeberemus.
Еrgofactisfaciendis8cc quoderat: }
Х. РковLв мд Меdicum.
Де Фр, eg'virtbш тagтен, іттedici.
Е Gregie de viribusvfuфmagnetisinmedicisrebusmul
Gal.hтр.ti medicorumfcripferunt. Galenuslib.defimpl. med.ait
magnetem purgatiuashaberevires, adeoque hydropicis
contufumardueinpotudatum,omnesex humanocorpore
Ани. (allos humores extrahere, cuiaftipulaturАЕrius infuote
trabiblo с 28. magnetem omneshamatitisobrinerevirtu
tes, ac proindeplurimumconducere eiusemplattrapoda
grachiragraquelaborantibuscerrarationeimpolita Dio
pief i.e. corid.lib.6.docetmagnetendarecumaquamula3 obе
lorumpondere,vtcrafoshumoresaliciar. Garcias infuо
deplantisnouiorbislibelloait,Indixorientalisincolasma
gne
\
- и 93.
gnetempauca quantitatefumptumadolefcentiamconfer
йare,ед, quodnaturaefitfmettice&corroboratiuх,ita,vt - -

RexZeilamexeopatinasfieri,inquibuscibuseius coque-ках2dй.
retur, curaret, Fuerunt, quiadextrahendum exhumano
corpore fagittaeferrum eafdem cum didamnovires obri- .
nereaffeuerarent. GuilielmusРuteanuseuminterpurgan-*
tia medicamenta, reponit. Наli Abbasait, quodfiinma- }
nureneatur.dolorespedum,fpafinumquecurabit. Alied"
fuperftitionisveneruntyvtmagnetico,feuarmario уnguen
to vulneratosabientesfecurarepoffeaffirmarent, cuiusar
tisfuperftitiofidimae,8comnibona:Philolophiaerepugnan
tisauthoremfelpfumprodiditRudolph"Goclenius, quem
фuia Р. }"a cum P. Lau
rentio Foreroinfuo, viridariofatisrefutarunt, hienoleim
morari. Simileemplaftrumfympatheticum,nilalterome
liusinchimicisfuisprotulit Ofyvaldus Crollius. Апgufta-oprala.
пum tamen pharmacograpiннmafiniteuminemplaftrй стойи.
nigrumadrecentiavulnera&puncturasi cuiusvirtuteabf
чuemorfueficaхеuadit,8cvalidumilludmedicamentum.
Similiter & Paracelfusinfodicationum emplaftrumobc Рaract/.
undemfinemimmittit Sicut8cvnguentumdia Nicoleos
diuinum, magnam partem magnetisadmittits nobiiiiii
num quoqueyfumhabereceduachalybismagnereafridi
in hypochondriacis, obftructionibufque hepatis8zlienis
Rafi I. 9.
humore laxatis, reftatur Rafislib.9.adАlmanforemc. 63. мd Alт.
funt qui chalybemignibus vehementioribus in furno re
uerberationisexfiecant,8zvrunrvehementer,vtArnoldus
Villanouanus, donecrubefcar, фuod8ccrocumМartisvo
cant quod.vehementiusexficcat3cpenetratiuйeft. Sple
депступо 3чоф,inquochalybs candefadusextinguitur, -

felicifuccefuvaintur Nos arbitramur nobilitimumeius

cffcctumeflein hernions&conuultistanandis; frpe enim
G 3 audiui

"
 ". 54» -

audiuia medicis fide dignis, chirurgosafevifos, quinuila

alia methodo ad prхdidos morbos faнandos vterentur,
фuammagneticahacadionesimoplerofqueeafanare.Pri
mё nfirmis propinant carduachalybis invinoveteriopti
mo, deinde exteriusadefeaampartemapplicantmagne
tem, qui pelliculas ruptastandem difНuentesiterum.con
ftringit, coniungitqчeinvnum, Quodvbifactumeft, em
plaftrum ex coriocanino, cuiinducunt contufamtymphy
ti, feu confolidae maioris fubcaeruleifloris radicem , ас
in pulmentнm redactam, Guapartiaffectae impofità di
cuntfefanareplerofque fpacio octidui Sed hadenus.de
medicis, qui plura fimilia defiderat, legat Antonium Мu
famBrafaeolum, Варс. Мontanum, Amatumiuftanum8z
antehosОribafium1. 13. defacuitatemetallic.Аuicenгam,
SerapionemМauritanum, PetrumАрponenfem, aliofque
uāmplarimos, quiomnes efficientiam magnetis in medi
cisfafius declarant. Nosne GuicGuanhuicmateriaedeeffe
videretur,nontam noftram quam cumprimisaliorum,quо
rumprofeffioniseft, ca dere traciare, opinionem recitan
----
- -
*
. . .
damexiftimauimus.
\ .

АРРЕ N DIх РА RER Go RVм

МА С N ЕТ (СС) RV М.

LИp1c14 см. А GлсET18.

I.

Fтитnaerevirtureтagneti,fpendere.
Г) Еfigaturferruminferiustenuifimofilo, Sedum haere- -

refuperiorilapidianhelatinaérefulpenfum,perpetuome
-
".
tUl2С

*
 и
.
- -
-

. 5},
tu actrepitationenutans & tremens, tam diu, quamdiu,
magnetispraefentiam (enriet, videbitur.
I. I.. x
}

диа ratioпeferrea/сой ситиloarcперетi -

хrabrewi (рлretur.
V Аfealiquoautin mortario contufusmagnes cumuloa
renariomilceatur.Namadmotomagnetevelnudo, velalio
velo quopiam tecto ad tegendam fraudem, ilicoferrea
fcobsveldtfedereconiunctain capiliosconferta curret,la
pidiquetenaciteradhaerebit,quam decutiendofeorfimро
пes, ac denique applicabisiapidemadcumulum relictum,
аС } Геройta appones,do
пестоёamferreamfcobemfepararis.
I I I.

-
Еxercifит агетерпеватет repre/ezrare. »
.
— -

Хвы. alicuius exercitumvtreferätarenz,ficprocedes.

Inpuluerem contufus magnesfcobiferrex mifceatur, quifi
fupra tabulam acream aufligneam ponatur, & fubtusma
gnes admeueatur, iuxta morummagnetisvidebisnuncip
gredi, nunc recedere, nuпо erigi, nuncdeprimiinhorref
centes ad praefentiam magnetis arenulas, ac nunc fuga , , .
nunc infecutione abfolutilimum praeliifimulachrum re
ferre, proutpolosmagnetisapplicueris.
I-V., -

24a ratioпeferrит/aperrabulaтіпсе
arepopit. }
Мсdiam acum pones filper tabulam afridatamen
prius bafi acus alterutri partimagnetiss quofactomagne
- ссиII.
 -

g6, - - - -

tem applicatofub tabulaad locumrepondentembaf ae,

82 mox cum fumma voluptace videbis acum fe (e erigen
tem, & ad dudum manus fefeinfratabulammouentem.
Сui fi contrariam partemobuerteris, noniambaf,fedco
noincedentemvidebis.
V. -

- И? Ariete cornibш/eimperant.
, Excharta leuillima 8cfimplicifiant 2. Аrietes, quos
fubereis raticulisaqux impones, benefirmatos. Si porro
amicostuosfpectaculopugnantiиmАrietumobledarede
fideres; vtrique fuberi, magncrem, amico alterum pun
o afpicientem impones &moх Аriecesmagneticalym
pathia tractos cornibus fefe impetentescumvoluptatevi
debis. Sivero inimicisconiunganturpundisretroceden
tes, iterumq; congredientesamicisconiunaipunais. Еа
alem ratione } poteris duos pugilesinterfedi
gladiantes,fimiliaqi innumera quх Маgiftra omnium ex
perientia edodi, adobledationen hominum, proferre
poffumus.

Н13 то R1СА «27А GNETIS.

, ""

I.

НАна reticendavidentur, Фux demagnete memorant

hiftoriographi. Alexandrix intemplo Serapidis quadriga
ferrea nulla bafifufulta, nullisvncisinfixisparietibuscol
ligata, vimagneticorum lapidum in aёre füfpenfa cunais
ftaporem, ac velut diuinumprodigium oculis mortalium
exhibebar, quodcumquidam Dвrieruusintellexiffet,ma
gnetemftarima camerafubtrahicurauit,acprotinuso"пе
illud
 97,
illudoftentumcadens,confrattum,comminutumфoften
dit diuinumnoneffe, quodmortalishomofirmauerat. Sic
Ruffin.1.2.hift.Ecclef. c. 23:Sandus Hidoruslib. Оrigтв,
С. 24.
I I.

ЕX folido magneteDinocrates architedusAlexandriae

Аrfinoes templumconcamerareinchoarat,vtineofimula
chrumeiusёferroinaerependulumvideretur. Plin.1.34.с.
14. Sicferuntimplifimiimportoris Маhumeristumulum
inaerependulum, quamuismulti, quieiusfepulchrumdili
gentifimёluftrarunt,idnegent.
"-н-х — * -- -

Т Еfert venerab. Веdatom.3. dererum nar.libello de7.

mirac. mundiintercaeteraprхdida miraculaequumBelle
rophontisferreum interdnosmagneteseoartificiofuideli
brarum,ycinmedioacre inefulcro pendulus expanбfque
alisquativolitansvidcretur.

РАКАФoxА ежеислCEт15.
н
В Еda8zАpollodorusinmirabil.fuismagnetemfe vidific
aiuntinterdintantumtrahenremferrum,noduverдvelo
mninёnon, veladmodum parum. Verba Apollodorihxc
* еачина, ей идутиліийиlta, arioriмнy: ткі, лііи,
йёй Алме Клинт, .

I I I.
Тemiludmirabile,6ynciasio, magnetisaccipias,8cfer
пупар сапque magneticoniungas, non vndecim vncia
rum, led decem tantum pondus fore. SicrefertBifciola
- н СОПda
 у8;.
tom.*.fbcef.horar. c. 25. Quod falfumclfe experientia
ёeprehenfum efь
"-- If I I.
р Rofundus8:Theologus & PhilofophusWilhelmusРа
rifien, P.I. deyniuerfo.p3. с.и гccenterfpeciem quandam
magnetis, cuiusvnaparstrahitmagnetem, nonferrum; al:
rcraferrum nonmagncrem: altera vtrumque.
". I* V.
О Вferuauitquoq: Сardanuslib.7.defubtilit.apud Lau
fent. GuafcumМ } magnetem, Guof obelusferreus,
autaciculaeffetilita, quiuispotuerit finevilo dolore con--
fodi8cvulnerari.SedhaeсaccuratiuslegipofuntapudСar
danum citatoloco.. , .

УИРЕ RS917/ Т/ОУА ДИА GNETIS.

- I. -

Lвиненно effentiam magnetis non penetrantes

porrentifimosingenii pattusprotulife: vtexfequentibus
patebit.Нelen"varesin lithomantiâvfuseft }
Но, vt cognofceret Troix excidium AuthoreТzetze chil.
6.cap. 52 км, глиет» «##тет жёсті, "роias. Оrpheusdema
gnetefic. Si laueris, inquit, } fonte, eum
que interrogaris, vocem ex eo lapide Guafi infante noul-.
do accipies Idemicap. 65.66, n. Маgnetem puluillo dor
mientisteminaefubice,8ctibiomniapeccaramulierislapis
indicabits aur mulierfubitoadterramёftransdecidet: de
фuo multa fabulosé Мarbodeus in fuis carminibus ,alii, vi
attractice magnetis moti,eiveneris intelleaumtribueruar,
atdue adeo } veteresmagi, eoadphiltra vtentes fхpius :

in magneteinfculpebant Venerem, ас пagnetico lapideti

gurabantsvnde Сlau dijus, Vencremmagneticagemma
figurat. II. Еdi
-.
 59,
*" " I I. - - - --
Е Ditis quoquehac de recarminibusМarbodeus Gallus
ficait,quodfimagnestritusfuerit8cfuperprunasardentes,
per domusangulosaiperius,vtfиmusinairum evolet, pro
tinus fugient morantes in easnam domuscorruereipisyi
debitur, quodfialix deprauantes circumftantiae abfint, de
fendi poteft,fiadvaporemiНummagnetismelancholicum
capitahominuminfeftantem deriuescaufam. Falfum quo
gue Serapionismaurorumque commentum tradentium,in
India quafdamcautesmagneticas exifteres qua clauesom
nes e nauibus ad easappulfis extrahant, &mauigiайftant;
cui fabulae attipularivideturolausМagnusinfept:hift:8. }
Вeniaminus ladacus in tuo Itinerario. Prioris verba haec Млgти
анемagnetcsetiaminextremoleptentionis.velutimб-***** .
tes vnde nautica diredio conitar, reperiuntur, Quorum
cam vehemens operatio, vt certisНgnisfagineisconiundi
in duritiem ferri ea faciant abtre vimque conferantattra
diuam. IIlud quoque fabulofum dixerim, quod quaeren
tesexantiquioribusnonnulli,vnde aqua altior terra,8cdua
vifulpenfa, ne continentem omnemobrucretquoquover
fum circumfufacommentifunt; partemnimirum omnem
чuxadaraticumveria, magnete incruftatams tautamque
illivim, dum adpolumfe erigit, effe, vt vniuerfum terrae
.corpuseodemmodorrahat, acproindebonameius partem
vndis extarefaciat. Мartinus verд Сortefius, cum nulla
placuiffet, in rerum natura caufa, vltra coelos punctum at
tractiuum magneticumferrum ducensfomniauit. Itafem
permortalibus vfuvenit,vtdomefticafordeicant, peregri
па.8cremбta chara fint 8x defiderata. Сum tamen terra
communis mater fuispenetralibus has caufas inclufas te
ПСat. - .

Аd eius cnim normam, pofitionem 8: habitudincm,

2. ver
и , , м.
 "

бо,
verticitatem polos, equatorem, horizontes, meridianos,
centrum, peripheriam, dimetientem, 8c totius interioris
fubitantiaeformam, omnesmagneticaemotionesdifcutien
da:funt. Теrraitaäfummoopifice8e naturaordinataeit,
vrparteshaberetpolitione } terminos corporisin
tegri8cabfoluti, certisfunctionibus nobilitatos, quibusi
placertadirectione.confifteret.Namquemadmodumma
gnescumfaperaquaminvafeconueniente vehitur,autin
aere tenuioribus filis penders verticitareinfitapolosfuos
adcommunismatrispolos conformatiuxtamagneticasle
ges,iraterra,fianaturalirefpeau:8everafuainmundopo
fitura declinarer,auteius } inorientem.autoccidentem,
autalia quaeuisinapettabilifirmamento punda(fipoffiы.
Ie effet), diftraherentur, rurfusadfeptentrionem vel au
ftrum.motumagneticorecurrerentivгbenefcribit Gilber
tus,atque exhocdifcurfupateьquiddenatura8zverticita
temagnetis fenciendunfit.
N II I.
Еquaquamfilerepofumus commentum, Luca Gau
riciАftrologi, quicumnullamrationemattradiuae virtu
tismagneticeinuenirepofferac verticitatis eius,caudaeVr
feMaiorislapidemmagnetem fubeffetototerrenomundo
nultuplomaioremitatuit:Машrolycusquoquefuisinpro
blematibusfentit,magnetem praefenteadamante , omni
}
virtute fua.attraёtiua falifimum effe, quoti
diana nos docuit experientia. Sicenimait. Adamantis
tantaferturmaieftas,vcnonnifialterius adamantis lenoci
nionatiuum fibiradium perpolirifinarymagnesin confpe
'étuadamantis pofitus,nec hifcereadilliusaudeatobtutum,
quin potiustotum ius magnetisinferrum, cuiusita.appe
сепSerat,adimat. Нincindolisambitiofaefcintillam,8xim
Роrentiam dominandi etiaminiplomet lapide
-
*} au
 би,
GaudentiusМеrulatraditmagnetiУrfe Imagineminfcul
ptam, Luna feptentriones apicience, vrfxcoeleftis virtu
temfiloferreofufpenfamconciliare. АrnoldusVillanoua
nusair, euma mulieribus remoueremaleficium&fugare
daemones, aut, vtpraecentorvanitatumMarbodeus Gallus
fomniat, vxoribus conciliare maritos, nuptafquereuocare
maritis:aliiquoqueeóftultitiaeperuenerunt: quemadmo
dum ex CaliiCalcagninirelationibus conftatзуtputarint
tantam vim magneti Echneidis falé conferuato ineffe: yr
aurum etiaminaltifimosputeosdelapfumextraheretТа
- libus fefenugamentis, anilibufquefabulis delettant. Phi
1ofophi plebaci fatiantque rerum abditarum lettores aut
dos;&indoaos,"epearumhelluones.Nosteftaripoffum"
nihilhoctractatuloanobisdictumeЯeduodnonexperien
tia multiplici comprobatum habeamus. -

eЖcoЖА L14 с, 57 МВоLIcА.

ч.

SVbtiliter & acute Guilielmus Parifienfispart 1. de V

niuerf cap. 46.itademagnete differir : ferrumadmagne
temlapidemduoshaberaipedus,actertium quafmedium
accompofitum,8cprimuseiusaipeduseft,quafihabitudo
amantis, adamatum: propter quodtrahirurabipfo,8cfe
Фuituripfum,8ctertiusaipedusefteiadtertiumgenusma
gnetis, qui trahit ipfum altera }alteraverofugats
& repellit, 8:ifteafpeduseft,quaficompofitus, exduobus
primistransformatus, ad imaginemSS.Trinitatis,cumS.
Аuguft. l. de Тrinit cap. го:part. 8. ecce, tresfunt, amans,
& quodamatur, &amorsquidergoeftamor.nifiquoddam
vinculum, duo aliquacopulans, velcopulareappetensза
3 Пla—
 61,
matum fcilicet, 8. amantem: hxcetiamhominiaprècon
uenirepoНunt. -

- ч. 1 I. .

I Мperator, Rex, princepsmagnuseft,ficutenim magnes,

inaequilibrio fulpenfuspolumvcrumquerefpicit.ferrumab
vnapartetrahendo, abalterape\endo: Sicprincipeslufti
tix bilancem fuftinentes, ficut noniraclementiadeprimi,
асfuperaridebent,vtnuda,acinperniciemreipubl. ceden
ra tolerent fcandalayficnecfeueritateitaeleuari: уtnulla
mifericordia aut pietatis motuinRedantur: Sedconftan
titrutina, ad equilibrium, Iuftitiaebiancemtenere, infra
ao animo, oportet. Sic Ariftlib.8. Еthic.
1 | 1.
S Icutmagneslapis, nonfolumferreosannulostrahit, fed
8г (vnde longa facpe concatenarioferri)vimannulis ipfis
infundit, guahocefficere poНunts fic concionatores, Ма
gинірі, 8ёeloquentes, vimfuanderiuantinauditores,8.
difcipulos: vriptiviciliimaliosadamorem virtutumrapiät
omnesque Chrifto concatemati feliciter adhaerefcant. D.
Аmbrof. eftinfitumbonis, vtcaftumрudicus, prudentem,
fapiensзmifericors, liberalem ; affedupiodiligat,8cvirtu
tesfuasinaliisamet. Redё etiam dicatur de D в о Т. О.
М. quipios ad fe, Quaiamoristideritetadosillicitomness
donec conglutinatiac in centro illius circuli, cuiuscen
trum vbique, circumferentia nufquam, xternum con
фuiefcant.
LaVs8. IVbILatlo peohonorave Мagna
VIrgInI.
rgin *

А РО
 А Posт корне
АnimaeMagnetisАd Deumererni
tac1S magnetem.

p4:rerne Deu durikimapectora Magте,

Terrigenйт тегат фи/nefinerabi.
Тедичrar, te reficiar, tibiaabereatоттi,
Иitec/araтee,corqиеатифтеи.
ДИe bonitаз гиг, aтorg fии,polи aler б9" aler
Мастен, аит, bicrrabar,}arrabar.
Меrabe, tererrabaт,такте, тадтеriraтore.
ЛИerrabeaтorете, retrabaт атоre rui.
И boти bine trabе те,ётаla, тетaturinae
- repele.
Лат таhi, брей,ferrea"лroquepolo.
И7тbilитdiи,egoribi, тиloaтobili, лио.
Те/nefinepoloситdirabenrefruar. -

liaVs 8х IVbILatlo Deo honorqVc Ма.

. . . gne Virgini.
В 1 М И К.
-

2
———