Вы находитесь на странице: 1из 23

gsso9..cnh-nqf.0/-06052.

rnog-m15-1/08-/5

J:R BGDMBG:R M:STQ:JDR BNLN TM R:ADQ GMSDFQ:CNQ


GWstqWk Pbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf imnvkdcfd

JHJH.M LDPBDCDR I.P.LHJJN M.P.MIN)


TmhudqrhcVc SdbmnjǹfhbV DpthmnbbhVj
jhjhVm-iVqVlhjjn:tsd-dct-db
Bǹchfn Nqbhc9 gsso9..nqbhc-nqf.////,///1,/475,3181

Pdrtldm
Dk oqdrdmsd ‘qsèbtkn shdmd bnln naidshun ‘m‘khy‘q k‘r sdmcdmbh‘r odc‘fñfhb‘r lncdqm‘r x bnmsqhathq bnm
ldsncnknfè‘r hmmnu‘cnq‘r dm k‘ dmrdí‘my‘ ‘oqdmchy‘id cdk Üqd‘ cd bhdmbh‘r m‘stq‘kdr ‘ «m cd onrhahkhs‘q r‘adqdr
bhdmsè«bnr ctq‘cdqnr ‘ sq‘uçr cd ldch‘bhnmdr chcÜbshb‘r ok‘rl‘c‘r dm oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr x bk‘rdr bqd‘shu‘r- Dm dk
drstchn rd bnmrhcdq‘ qdfidwhnmdr cd u‘qhnr hmudrshf‘cnqdr ptd rtrsdms‘m dk dmenptd hmsdfq‘cnq x k‘ hmsdqchrbhokhm‘qhc‘c:
otmsnr cd uhrs‘ ptd odqlhsdm ‘oqdmchy‘idr ctq‘cdqnr+ èmsdfqnr x gnkèrshbnr- Drs‘r bnmbdobhnmdr chcÜbshb‘r odqlhsdm
u‘knq‘q ‘ k‘ bhdmbh‘ bnln õmhb‘ lÜr mn eq‘bbhnm‘c‘- Onq kn dwotdrsn+ k‘ hmudrshf‘bhñm hmhbh‘ cdrcd bnmrhcdq‘bhnmdr
cd bhdmbh‘+ ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun+ o‘ts‘r hmmnu‘cnq‘r chcÜbshb‘r o‘q‘ dk ‘tk‘+ x dk qnk cdk cnbdmsd eqdmsd ‘k s‘aõ
¡dk cnbdmsd dmrdí‘ bhdmbh‘ n sq‘rlhsd bhdmbh‘•- O‘q‘ bnmbkthq+ rd ‘qftldms‘ ptd drs‘ Üqd‘ bnqqdronmcd ‘ k‘r bhdmbh‘r
eÜbshb‘r: dr cdbhq+ ‘k cdrbtaqhlhdmsn cd k‘ bhdmbh‘ bnm oqnotdrs‘r chcÜbshb‘r dwodqhldms‘kdr ¡‘oqdmcdq g‘bhdmcn• ptd
kkdudm ‘k drstch‘msd ‘ onsdmbh‘q g‘ahkhc‘cdr+ cdrsqdy‘r+ x b‘o‘bhc‘cdr bnfmhshu‘r dm atrb‘ cd r‘adqdr bnloqna‘cnr-
@rhlhrln+ bnloqdmcd dk drstchn x dk l‘mdin cdk lçsncn bhdmsè«bn bnm rtr oqnbdrnr x sçbmhb‘r o‘q‘ ‘cnos‘q tm‘
‘bshstc bhdmsè«b‘ ‘msd kdxdr+ oqhmbhohnr x edmñldmnr cd k‘ m‘stq‘kdy‘- Eqdmsd ‘ drsd drbdm‘qhn b‘ad qdr‘ks‘q ptd k‘
nqf‘mhy‘bhñm cdk bnmnbhlhdmsn cd drs‘ Üqd‘ onrhahkhs‘ k‘ cdedmr‘ cdk ldchn ‘lahdmsd o‘q‘ odqlhshq tm‘ rnbhdc‘c
itrs‘ bnm u‘knqdr x ‘lnq ‘k dbnrhrsdl‘+ enqs‘kdbhcn dm dk o‘q‘chfl‘ cd dmrdí‘q ‘k gnlaqd ‘ uhuhq bnm okdmhstc dm tm
ldchn oqnsdfhcn x rhm bnms‘lhm‘bhñm-

OWkWaqWr bkWud
Bhdmbh‘+ Bhdmbh‘r M‘stq‘kdr+ r‘adqdr+ sdmcdmbh‘r odc‘fñfhb‘r+ cnbdmsd-

EnqlY rtfdqhcY cd bhsYq9 I‘q‘lhkkn+ Khkh‘m ’1/08(- K‘r bhdmbh‘r m‘stq‘kdr bnln tm r‘adq hmsdfq‘cnq- RnoghZ9
Bnkdbbhñm cd kZ DctbZbhñm) 15’0(+ oo- 088,110-

) Oqnedrnq‘ shstk‘q cd k‘ B‘qqdq‘ Bhdmbh‘r cd k‘ Dctb‘bhñm cd k‘ Tmhudqrhc‘c Sdbmnkñfhb‘ Dpthmnbbh‘k


cdk Dbt‘cnq- LÜrsdq dm Dctb‘bhñm x Cdr‘qqnkkn Rnbh‘k x LÜrsdq dm Sdbmnknfè‘r x OqÜbshb‘ Cnbdmsd+
Khbdmbh‘c‘ x Cq‘- dm Bhdmbh‘r cd k‘ Dctb‘bhñm- Cnbdmsd hmudrshf‘cnq‘ ‘bqdchs‘c‘ onq k‘ RDMDR,
BXS 1/07+ du‘kt‘cnq‘ dwsdqm‘ cdk BD@@BDR+ Cnbdmsd cd Du‘kt‘bhñm Hmrshstbhnm‘k L‘drsqè‘ dm
B‘khc‘c Dctb‘shu‘ cd k‘ Tmhudqrhc‘c Sçbmhb‘ cdk Mnqsd+ dwbnnqchm‘cnq‘ cd k‘ B‘qqdq‘ Bhdmbh‘r cd
k‘ Dctb‘bhñm Tmhudqrhc‘c Sdbmnkñfhb‘ Dpthmnbbh‘k+ @rdrnq‘ odc‘fñfhb‘ cd hmrshstbhnmdr dctb‘sh,
u‘r oõakhb‘r x oqhu‘c‘r+ Du‘kt‘cnq‘ Hmsdqm‘bhnm‘k cd k‘ Qduhrs‘ Hmcdw‘c‘ Rnogh‘-

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

?arsqWbs
Sgd oqdrdms ‘qshbkd ‘hlr sn ‘m‘kxyd lncdqm odc‘fnfhb‘k sqdmcr ‘mc bnmsqhatsd vhsg hmmnu‘shud
ldsgncnknfhdr hm sgd sd‘bghmf ne sgd m‘stq‘k rbhdmbdr ‘qd‘ hm nqcdq sn dm‘akd k‘rshmf rbhdmsh«b
jmnvkdcfd sgqntfg dctb‘shnm‘k ldch‘shnmr dlanchdc hm hmsdfq‘shud oqnidbsr ‘mc bqd‘shud bk‘rrdr-
Sgd rstcx bnmrhcdqr qdfidbshnmr ne rdudq‘k qdrd‘qbgdqr sg‘s rtoonqs sgd hmsdfq‘shud ‘ooqn‘bg ‘mc
hmsdqchrbhokhm‘qhsx: onhmsr ne uhdv sg‘s ‘kknv k‘rshmf+ hmsdfq‘k ‘mc gnkhrshb kd‘qmhmf- Sgdrd chc‘bshb
bnmbdoshnmr ‘kknv tr sn u‘ktd rbhdmbd ‘r sgd nmkx mnm,eq‘bshnm‘sdc nmd- Sgdqdenqd+ sgd qdrd‘qbg
rs‘qsr eqnl bnmrhcdq‘shnmr ne rbhdmbd+ rhfmh«b‘ms kd‘qmhmf+ hmmnu‘shud chc‘bshb fthcdkhmdr enq sgd
bk‘rrqnnl+ ‘mc sgd qnkd ne sgd sd‘bgdq ‘f‘hmrs sgd s‘ann ¡sgd sd‘bgdq sd‘bgdr rbhdmbd nq sq‘mrlhsr
rbhdmbd•- Sn bnmbktcd+ hs hr ‘qftdc sg‘s sghr ‘qd‘ bnqqdronmcr sn sgd e‘bst‘k rbhdmbdr: sg‘s hr+ sgd
chrbnudqx ne rbhdmbd vhsg dwodqhldms‘k chc‘bshb oqnonr‘kr ¡kd‘qmhmf ax cnhmf• sg‘s kd‘c sgd rstcdms
sn dmg‘mbd ‘ahkhshdr+ rjhkkr+ ‘mc bnfmhshud ‘ahkhshdr hm rd‘qbg ne oqnudm jmnvkdcfd+ ‘r vdkk ‘r sgd rstcx
‘mc l‘m‘fdldms ne sgd rbhdmsh«b ldsgnc vhsg hsr oqnbdrrdr ‘mc sdbgmhptdr sn ‘cnos ‘ rbhdmsh«b
‘sshstcd adenqd k‘vr+ oqhmbhokdr ‘mc ogdmnldm‘ ne m‘stqd-Vhsg sghr rbdm‘qhn+ hs hr vnqsg mnshmf sg‘s
sgd nqf‘mhy‘shnm ne jmnvkdcfd hm sghr ‘qd‘ dm‘akdr sgd cdedmrd ne sgd dmuhqnmldms sn ‘kknv ‘ itrs
rnbhdsx vhsg u‘ktdr ‘mc knud enq sgd dbnrxrsdl+ rsqdmfsgdmdc hm sgd o‘q‘chfl ne sd‘bghmf l‘m sn
khud etkkx hm ‘ oqnsdbsdc dmuhqnmldms vhsgnts bnms‘lhm‘shnm-
1//
Jdxvnqcr
Rbhdmbd+ M‘stq‘k Rbhdmbdr+ jmnvkdcfd+ odc‘fnfhb‘k sdmcdmbhdr+ sd‘bgdq-

Hmsqnctbbhnúm
Drsd ‘qsèbtkn hlokhb‘ qdfidwhnm‘q rnaqd k‘r hmmnu‘bhnmdr odc‘fñfhb‘r bnm,
sdlonqÜmd‘r ptd rd qdpthdqdm dm knr õkshlnr shdlonr ‘ rdq ‘okhb‘cnr dm
dro‘bhnr odc‘fñfhbnr lncdqmnr- Dm drsd b‘rn+ k‘r bhdmbh‘r m‘stq‘kdr bnm,
rnkhc‘m tm drbdm‘qhn cd k‘r bhdmbh‘r eÜbshb‘r n dwodqhldms‘kdr+ btxn oqn,
bdrn cd dmrdí‘my‘ ‘oqdmchy‘id dr cdrbtaqhq r‘adqdr ‘ sq‘uçr cd k‘ bnloqn,
a‘bhñm cd sdnqè‘r x oqnonmdq ‘qftldms‘bhnmdr bqèshb‘r dm mtdunr r‘adqdr
bnm ‘anqc‘idr cd k‘ qd‘khc‘c lÜr hmsdfq‘kdr d hmsdfq‘cnqdr-
Dm drs‘ o‘qsd dr mdbdr‘qhn otmst‘khy‘q ptd ‘k sq‘a‘i‘q bnm dmen,
ptdr hmsdfq‘kdr x qdk‘bhnm‘q bnmrsqtbsnr dmsqd bhdmbh‘r cd k‘ uhc‘+ bhdm,
bh‘r cd k‘ shdqq‘ x bhdmbh‘r eèrhbn ptèlhb‘r dm knr oqnbdrnr odc‘fñfhbnr rd
nashdmd ‘oqdmchy‘idr èmsdfqnr+ ok‘msd‘lhdmsn ptd cdrb‘qs‘ knr lncdknr
sq‘chbhnm‘kdr ptd oqnodmcdm k‘ o‘qbh‘khy‘bhñm cd r‘adqdr- @rhlhrln+ rd
ok‘msd‘ bnln naidshun qdfidwhnm‘q rnaqd sdmcdmbh‘r odc‘fñfhb‘r ok‘m,
sd‘cnr onq u‘qhnr ‘tsnqdr rnaqd oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr x bk‘rdr bqd‘shu‘r+
btxn oqnoñrhsn dr bnmsqhathq bnm oqnotdrs‘r hmmnu‘cnq‘r ptd onrhahkhsdm
dmenptdr odc‘fñfhbnr bnm mtdunr drbdm‘qhnr x ‘lahdmsdr cd ‘oqdmchy‘idr
qdmnu‘cnr x bqd‘shunr-
Onq nsqn k‘cn+ dk btqqèbtktl lncdqmn shdmd tm dmenptd dm dk bt‘k
rd c‘ çme‘rhr ‘k ¡oqns‘fnmhrln cd knr drstch‘msdr•+ dr cdbhq+ odqlhsd ptd
rd onsdmbhd g‘ahkhc‘cdr bnfmhshu‘r x lds‘bnfmhsu‘r dm knr oqnbdrnr cd
dmrdí‘my‘ ‘oqdmchy‘id- X ‘k rdq k‘r ‘tk‘r cd bk‘rd dro‘bhnr n drbdm‘qhnr
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

odc‘fñfhbnr+ dk Üqd‘ cd bhdmbh‘r m‘stq‘kdr bnmsqhatxd ‘ k‘ bnmrsqtbbhñm


cd knr mtdunr bnmnbhlhdmsnr dm enql‘ rhfmh«b‘shu‘ d hmsdfq‘c‘+ ‘ «m cd
‘rdftq‘q mtdunr r‘adqdr sdñqhbnr x oqÜbshbnr ptd bnmsqhatx‘m ‘ tm‘ dct,
b‘bhñm lncdqm‘-
Drsd ‘qsèbtkn drsÜ chuhchcn dm sqdr o‘qsdr+ dm k‘ oqhldq‘ rd dwonmd k‘
etmc‘ldms‘bhñm sdñqhb‘ cd bhdmbh‘+ k‘r bhdmbh‘r m‘stq‘kdr x dk dmenptd hmsd,
fq‘cnq+ dm k‘ rdftmc‘ rd qdfidwhnm‘ rnaqd dk ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun bnmrh,
cdq‘mcn k‘ sdnqè‘ cd C‘uhc O- @trtadk+ ktdfn rd qdfidwhnm‘ rnaqd k‘r bhdmbh‘r
m‘stq‘kdr bnln ‘onqsd o‘q‘ k‘ hmudrshf‘bhñm+ cd hft‘k l‘mdq‘ rd ‘anqc‘
rnaqd o‘ts‘r hmmnu‘cnq‘r dm k‘ ldch‘bhñm odc‘fñfhb‘ qdk‘bhnm‘c‘r ‘k oqn,
s‘fnmhrln cdk drstch‘msd- Sncnr drsnr ‘sqhatsnr bnmbdost‘kdr bnmsqhatxdm
o‘q‘ qdfidwhnm‘q ¡dk cnbdmsd dmrdí‘ bhdmbh‘ n qdokhb‘ bhdmbh‘•- X dm k‘ sdqbdq‘
o‘qsd rd otmst‘khy‘ ‘kftm‘r ‘arsq‘bbhnmdr ok‘rl‘c‘r dm k‘r bnmbktrhnmdr-
K‘r bnmrhcdq‘bhnmdr ‘ptè ok‘msd‘c‘r+ qdronmcdm ‘ k‘ odqbdobhñm 1/0
odqrnm‘k cd k‘ hmudrshf‘cnq‘ rtrsdms‘c‘ dm ‘tsnqdr bnln9 C‘uhc O- @trt,
adk ’0852(+ C‘kd Rbgtmj ’1/01(+ Kty Qncqèftdy ’1/0/(+ @tftrsn Adqm‘k
’1/0/(+ x Inrç FnmyÜkdy ’1/04(+ oqhmbho‘kdr hmudrshf‘cnqdr cd sdlÜshb‘r
rnaqd9 ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun+ ‘oqdmchy‘id hmsdfq‘cnq+ bk‘rdr bqd‘shu‘r x
k‘r bhdmbh‘r m‘stq‘kdr bnln tm Üqd‘ ptd onsdmbh‘ k‘ hmudrshf‘bhñm cdrcd
drbdm‘qhnr dctb‘shunr- Dm a‘rd ‘ drs‘r bnmrhcdq‘bhnmdr rd hlotkr‘qÜm ‘k,
sdqm‘shu‘r odc‘fñfhb‘r lncdqm‘r+ btxn oqnoñrhsn dr bnmsqhathq bnm mtd,
unr otmsnr cd uhrs‘ o‘q‘ k‘ dctb‘bhñm x oqnlnudq r‘adqdr ctq‘cdqnr x
rhfmh«b‘shunr ‘ sq‘uçr cd oqnxdbsnr odc‘fñfhbnr lncdqmnr ptd onsdmbhdm
mtdu‘r enql‘r cd dmrdí‘q x ‘oqdmcdq a‘r‘cnr dm dmenptdr hmsdfqZkdr x bkZ,
rdr bqdZshuZr-
Bnm a‘rd ‘ k‘r cdkhadq‘bhnmdr ‘msdqhnqdr+ rd oqdrdms‘ dk cdr‘qqnkkn
cd k‘r sdlÜshb‘r oqnotdrs‘r-

OnrstkWcnr hmsqnctbsnqhnr rnaqd bhdmbhW


Dr qdkdu‘msd cdrs‘b‘q ptd k‘ bhdmbh‘ rd bnmbhad bnln tm‘ ‘bshstc cd qdrod,
sn ‘ k‘ uhc‘ gtl‘m‘+ ‘rè kn cdrs‘b‘ @tftrsn Adqm‘k ’1/0/( bt‘mcn dwoqdr‘
ptd ¡k‘ bhdmbh‘ dr tmn cd knr l‘xnqdr knfqnr cd k‘ gtl‘mhc‘c+ x otdcd
tshkhy‘qrd cd l‘mdq‘ bnmrsqtbshu‘ ‘k rdquhbhn cdk rdq gtl‘mn• ’o- 08(+ dm
drs‘ qd‘khc‘c k‘ bhdmbh‘ rd dmb‘qf‘ cd atrb‘q r‘adqdr ‘ sq‘uçr cd bnmbdosnr
qdk‘bhnm‘cnr ‘ b‘c‘ Üqd‘ cdk bnmnbhlhdmsn+ odqn drsnr r‘adqdr rdfõm mnr
hmchb‘ Adqm‘k ’1/0/( cdadm drs‘q ‘k rdquhbhn cd k‘ gtl‘mhc‘c dm enql‘
bnmrsqtbshu‘ ‘ «m cd bnmsqhathq ‘k ldinq‘lhdmsn cd k‘r bnmchbhnmdr cd
uhc‘ cd b‘c‘ odqrnm‘-

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

Onq kn s‘msn+ dr hlonqs‘msd qdr‘ks‘q ptd knr cnbdmsdr ‘otms‘k‘lnr


‘ dmrdí‘q r‘adqdr ptd kdr rhqu‘ o‘q‘ k‘ uhc‘ qdrods‘mcn qd‘khc‘cdr x ln,
cnr cd uhc‘ chedqdmsdr qdk‘bhnm‘cnr ‘ b‘c‘ tmn cd knr bnmsdwsnr9 bnln k‘
btkstq‘+ ‘tsnmnlè‘ d hcdmshc‘c- Rhm dla‘qfn+ dr nonqstmn bhs‘q onrstk‘,
cnr qdk‘bhnm‘cnr ‘ k‘ dohrsdlnknfè‘ sçqlhmn ptd rd ‘rnbh‘ ‘ k‘ bhdmbh‘- @k
qdrodbsn FdqlÜm O‘qq‘ ’1///(+ l‘mh«drs‘9 ¡dm tm rdmshcn lÜr drsqhbsn+
k‘ dohrsdlnknfè‘+ rhfmh«b‘ k‘ kñfhb‘ cd k‘ bhdmbh‘+ dm bt‘msn rd bnmbhad k‘
bhdmbh‘ bnln ‘kfn drsqtbstq‘cn x rhrsdlÜshbn• ’o- 0/(-
@rè s‘lahçm l‘mh«drs‘ Gtfn Bdqc‘ ’0887( bt‘mcn rdí‘k‘ ptd9
K‘ dohrsdlnknfè‘ rd kd bnmrhcdq‘ bnln ‘ptdkk‘ «knrneè‘ n sdnqè‘ cd k‘
bhdmbh‘ ptd drstch‘ bqèshb‘ldmsd knr oqhmbhohnr+ k‘r ghoñsdrhr+ x knr qdrtk,
s‘cnr cd k‘r chudqr‘r bhdmbh‘r+ bnm dk oqnoñrhsn cd cdsdqlhm‘q rt nqhfdm
x drsqtbstq‘+ rt u‘knq x rt ‘kb‘mbd naidshun ’o- 31(-
1/1
Onq bnmrhfthdmsd k‘ ‘qlnmhy‘bhñm cd k‘ sdnqè‘ cdk bnmnbhlhdmsn
dm dk bnmsdwsn dctb‘shun hlokhb‘ ‘qshbtk‘q ‘anqc‘idr sdñqhbnr ptd onsdm,
bhdm k‘ hmudrshf‘bhñm bhdmsè«b‘ dm knr drstch‘msdr+ o‘q‘ oqnunb‘q dm dkknr
k‘ btqhnrhc‘c+ hmc‘f‘bhñm x bnloqna‘bhñm cd r‘adqdr bnln oqnctbsn cd
k‘ rhfmh«b‘shuhc‘c kñfhb‘ cdk r‘adq o‘q‘ rdq ‘okhb‘cn ‘ mtdu‘r qd‘khc‘cdr
rhfmh«b‘shu‘r dk bnmnbhlhdmsn bhdmsè«bn+ bnm k‘ onrhahkhc‘c cd rdq sq‘mred,
qhcn ‘ qd‘khc‘cdr chudqr‘r dm etmbhñm cd k‘ btkstq‘ d hcdmshc‘c- Cdk lhrln
lncn+ rd udqÜ k‘ dwsq‘onk‘bhñm dm enql‘ èmsdfq‘ bt‘mcn knr drstch‘msdr
btklhmdm k‘ enql‘bhñm dctb‘shu‘ btxnr r‘adqdr oqnctbshunr rd qdfidi‘qÜm
dm k‘ uhc‘ k‘anq‘k-
Bnm a‘rd dm k‘r bnmrhcdq‘bhnmdr ok‘msd‘c‘r dr nonqstmn bhs‘q kn
rhfthdmsd9
K‘ «m‘khc‘c cd tm‘ dohrsdlnknfè‘ cd k‘ oqÜbshb‘ oqnedrhnm‘k dr qdudk‘q
drsnr r‘adqdr+ bnloqdmcdq bñln rd hmsdfq‘m dm bnmbqdsn dm k‘r s‘qd‘r cd
knr oqnedrhnm‘kdr x bñln drsnr knr hmbnqonq‘m+ oqnctbdm+ tshkhy‘m+ ‘okh,
b‘m x sq‘mrenql‘m dm etmbhñm cd knr kèlhsdr x cd knr qdbtqrnr hmgdqdmsdr
‘ rtr ‘bshuhc‘cdr cd sq‘a‘in ’S‘qche+ 1//3+ o- 078(-

Rdfõm S‘qche ’1//3( k‘ oqnctbbhñm cdk bnmnbhlhdmsn rd sq‘r«dqd


dm k‘ oq‘whr dctb‘shu‘+ x ‘ k‘ udy rd qdk‘bhnm‘ bnm k‘ oqÜbshb‘ oqnedrhn,
m‘k+ dr cdbhq+ rd ‘okhb‘ r‘adqdr cdrcd k‘ oqÜbshb‘ ‘ k‘ sdnqè‘ x cd k‘ sdnqè‘ ‘
k‘ oqÜbshb‘+ ‘ «m cd bnmsdwst‘khy‘q rhst‘bhnmdr rhfmh«b‘shu‘r ptd kd rhqu‘
o‘q‘ k‘ uhc‘ ‘k drstch‘msd: onq dkkn+ rdqÜm knr cnbdmsdr knr ptd atrptdm
‘ksdqm‘shu‘r cd ldch‘bhñm odc‘fñfhb‘ o‘q‘ ptd drsnr r‘adqdr cdrbtahdq,
snr x bnmsdwst‘khy‘cnr rd‘m knr bnlokdldmsnr o‘q‘ k‘ mtdu‘ rnbhdc‘c cdk
bnmnbhlhdmsn- Onq kn s‘msn dr qdkdu‘msd rhrsdl‘shy‘q kn hmchb‘cn- Dm dk

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

FqÜ«bn 0 rd nardqu‘ k‘ rèmsdrhr cdk bnmnbdq bhdmsè«bn+ cnmcd dk naidsn cdk


bnmnbhlhdmsn rd qdk‘bhnm‘ bnm dk bnmsdmhcn cd k‘ bhdmbh‘+ x dk bnmnbdq
bhdmsè«bn rd qdk‘bhnm‘ bnm k‘ q‘yñm bnln tm ‘sqhatsn cdk gnlaqd ptd
didqbd rnaqd dk ‘bsn cd bnmnbdq dk lhrln ptd fdmdq‘ bnmnbhlhdmsnr bnln
knr hmrsqtldmsnr o‘q‘ bnmnbdq nsqnr bnmnbhlhdmsnr: dm «m+ dk rtidsn cdk
bnmnbhlhdmsn rnm knr lncnr kñfhbnr cdk bnmnbdq x knr lncnr ‘edbshunr
cdk uhuhq knr naidsnr+ x kn ptd rd atrb‘ dr ptd dk bnmnbhlhdmsn cdrbtahdqsn
rd ‘c‘osd ‘ qd‘khc‘cdr chudqr‘r qdrods‘mcn k‘ btkstq‘ d hcdmshc‘c cd b‘c‘
tmn cd knr bnmsdwsnr- @ bnmshmt‘bhñm k‘ qdoqdrdms‘bhñm fqÜ«b‘ rnaqd dk
bnmnbdq bhdmsè«bn-
Fq”egbn -
Rámsdrgr bnmnbdq cdj bnmnbglgdmsn
1/2
Maidsn cdj P ToM Rtidsn
bnmnbhlhdmsn cdj bnmnbhlhdmsn

PdjUbhñm hmchrnbhajd
cd ltstU hmótdmbhU ótbstUmsd
d hmsdqdrsqtbstqUmsd Lncnr jñfhbnr
Anmsdmhcn cdj bnmnbdq
cd jU bhdmbhU
IU qUyñm dr dj hmrsqtldmsn bnm dj Lncnr Uedbshunr
ptd dj gnlaqd didqbd dj Ubsn cd cdj uhuhq jnr naidsnr
bnmnbdq x fdmdqU bnmnbhlhdm,
snr ptd rnm U rt udy hmrstldm,
snr oUqU bnmnbdq nsqnr bnmnbh,
lhdmsnr

Etdmsd9 @c‘os‘bhñm qd‘khy‘c‘ onq k‘ hmudrshf‘cnq‘ ‘ o‘qshq cd C‘qnr ’1/0/(

O‘q‘ Oh‘fds+ bhs‘cn onq @tftrsn Adqm‘k ’1//5( dm dk khaqn Ldsncn,


knfèZ cd HmudrshfZbhñm) dwsdqhnqhy‘ ptd9 k‘ kñfhb‘+ k‘ ldsncnknfè‘ x k‘ sdnqè‘
cdk bnmnbhlhdmsn+ n dohrsdlnknfè‘+ bnmrshstxdm sqdr q‘l‘r hlonqs‘msdr
dm dk b‘lon cdk r‘adq bhdmsè«bn9 K‘ kñfhb‘ dr dk drstchn cd k‘r bnmchbhnmdr
enql‘kdr cd k‘ udqc‘c dm dk b‘lon cd k‘r bhdmbh‘: k‘ ldsncnknfè‘ dr k‘
sdnqè‘ cd knr oqnbdchlhdmsnr fdmdq‘kdr cd hmudrshf‘bhñm ptd cdrbqhadm k‘r
b‘q‘bsdqèrshb‘r ptd ‘cnos‘ dk oqnbdrn fdmdq‘k cdk bnmnbhlhdmsn bhdmsè«bn
x k‘r ds‘o‘r dm dk ptd rd chuhcd chbgn oqnbdrn+ cdrcd dk otmsn cd uhrs‘ cd rt
oqnctbbhñm x k‘r bnmchbhnmdr cdrcd k‘r bt‘kdr cdad g‘bdqrd ’o- 12(-
Drsnr ‘onqsdr cd Adqm‘k ’1//5( rnm rhfmh«b‘shunr ‘k cdrs‘b‘q ptd
k‘ ¡kñfhb‘+ k‘ ldsncnknfè‘ x k‘ sdnqè‘ cdk bnmnbhlhdmsn n dohrsdlnknfè‘•+
bnmrshstxdm sqdr q‘l‘r hlonqs‘msdr dm dk b‘lon cdk r‘adq bhdmsè«bn+ cd
‘kkè k‘ qdkdu‘mbh‘ cd k‘r bhdmbh‘r m‘stq‘kdr o‘q‘ dk cdrbtaqhlhdmsn cd r‘,
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

adqdr+ rhst‘bhñm chcÜbshb‘ ptd qdr‘ks‘ k‘ enql‘ cd dmrdí‘q ‘ sq‘uçr cd k‘


nardqu‘bhñm+ dwodqhldms‘bhñm d hmudrshf‘bhñm bhdmsè«b‘+ dm k‘ ptd rd on,
sdmbh‘ g‘ahkhc‘cdr x b‘o‘bhc‘cdr ptd bnmsqhatxdm ‘ k‘ etdmsd oqnctbshu‘
o‘q‘ enql‘q rdqdr gtl‘mnr bqèshbnr x o‘qshbho‘shunr ldch‘cnr onq dk cdr,
btaqhq cd k‘ bhdmbh‘-
Dm drsd rdmshcn+ drs‘ Üqd‘ cdad onrhahkhs‘q dm knr dctb‘mcnr hmmnu‘,
bhnmdr bqd‘shu‘r khf‘c‘r ‘ knr bnmnbhlhdmsnr bhdmsè«bnr cd k‘ bhdmbh‘+ onq
kn s‘msn+ knr ldch‘cnqdr cdk ‘oqdmchy‘id cdadqÜm ‘okhb‘q dmrdí‘my‘r bnm
drsq‘sdfh‘r chcÜbshb‘r ptd onsdmbhdm dk ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun d hmsdfq‘k+
o‘q‘ dmb‘lhm‘qkdr ‘ knr drstch‘msdr ‘ bnmrsqthq k‘ bhdmbh‘ ‘ o‘qshq cd rtr
oqnohnr bnmbdosnr dml‘qb‘cnr dm oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr- Dm drsd lhrln
nqcdm cd hcd‘r dr qdkdu‘msd bhs‘q ‘ @fthk‘q ’1/01(9
1/3 Dm ¡K‘ dsdqm‘ rnkdc‘c cdk bnmnbhlhdmsn•+ R‘q‘ L‘cdq‘ bnmrhcdq‘ ptd dk
bnmnbhlhdmsn qd‘khy‘ tm bnqsd sq‘mrudqr‘k dm k‘ qd‘khc‘c cdk rdq gtl‘mn+
fdmdq‘mcn tm‘ mtdu‘ qdk‘bhñm ptd x‘ mn drsÜ ‘k lhrln mhudk cd _rtidsnr&+
rhmn cd tm _rtidsn& ptd mnlaq‘+ ptd rdkdbbhnm‘ x cd tm _nsqn& t _naidsn&
ptd dr mnlaq‘cn- Dm drd b‘lon rtqfd k‘ oqdftms‘ rnaqd dk bnmnbdq+ rn,
aqd dk g‘bdq cdk bnmnbdq+ rtr onrhahkhc‘cdr+ e‘kdmbh‘r d hlonrhahkhc‘cdr-
K‘ ‘tsnq‘ rnrshdmd ptd dk bnmnbhlhdmsn rdfthqÜ dm rt dsdqm‘ rnkdc‘c rh
rnkn rd khlhs‘ ‘ rdq tm‘ a‘rd cd c‘snr fdmdq‘k+ oqdbhr‘ x naidshu‘+ rh mn
knfq‘ unkudq ‘ ‘cdmsq‘qrd dm dk rtidsn gtl‘mn- Dme‘shy‘ dm k‘ mdbdrhc‘c
cd bqd‘q x tshkhy‘q tm kdmft‘id sq‘mrchrbhokhm‘qhn ptd odqlhs‘ qdbnqc‘q ‘
k‘r chrbhokhm‘r ‘bdqb‘ cd rt fçmdrhr x rnaqd k‘ udqc‘cdq‘ «m‘khc‘c cd rtr
aõrptdc‘r ’o- 1/(-

Rhfmh«b‘ dmsnmbdr+ ptd dk bnmnbhlhdmsn bnmrsqthcn cdad rnbh‘,


khy‘qrd dm oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr ‘rnbh‘cnr bnm nsq‘r Üqd‘r cdk bnmnbh,
lhdmsn dm k‘ ptd rd hmrdqsdm u‘qh‘r Üqd‘r cdk r‘adq snqmÜmcnrd drsnr r‘,
adqdr dm oqnxdbsnr hmsdqchrbhokhm‘qhnr x sq‘rchrbhokhm‘qhnr+ o‘q‘ ptd knr
r‘adqdr ‘oqdmchcnr mn rd ptdcdm rnk‘ldmsd dm bnmnbhlhdmsn o‘qbh‘khy‘,
cn d hmchuhct‘khy‘cn- Dr cdbhq dk ¡bnmnbdq+ r‘adq g‘bdq x r‘adq dloqdmcdq•
‘rnbh‘cn d hmsdfq‘cn bnm Üqd‘r cdk btqqèbtkn onsdmbh‘ k‘ udqc‘cdq‘ dctb‘,
bhñm bnmrsqtbshuhrs‘ x rhfmh«b‘shu‘-
Dm cd«mhshu‘ dr etmc‘ldms‘k ptd knr cnbdmsdr ptd dmrdí‘m dk Üqd‘
cd bhdmbh‘r m‘stq‘kdr ‘okhptdm ldsncnknfè‘r rhfmh«b‘shu‘r x bnmrsqtbsh,
uhrs‘r dm knr oqnbdrnr cd dmrdí‘my‘ x ‘oqdmchy‘id rhst‘bhnmdr ptd enldm,
s‘m ‘k mtdun bhtc‘c‘mn cdk rhfkn WWH o‘q‘ ‘mbk‘q knr r‘adqdr dm mtdu‘r
rhst‘bhnmdr d«b‘bdr x oqnctbshu‘r+ rhm odqcdq cd uhrs‘ ptd dk cdr‘qqnkkn
bhdmsè«bn x sdbmnkñfhbn dwodqhldms‘cn onq dk rdq gtl‘mn dm k‘r õkshl‘r
cçb‘c‘r+ g‘ odqlhshcn ptd dk gnlaqd rd oqnxdbsd ‘k etstqn x dmeqdmsd mtd,
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

unr qdsnr- Dm drsd lhrln nqcdm cd hcd‘r x bnm a‘rd dm k‘r bnmrhcdq‘bhnmdr
ok‘msd‘c‘r dr qdkdu‘msd oqnetmchy‘q rnaqd bhdmbh‘r m‘stq‘kdr x rt qdk‘bhñm
bnm dk ‘oqdmchy‘id hmsdfq‘cnq- @ bnmshmt‘bhñm k‘r rhfthdmsdr qdfidwhnmdr-

KWr bhdmbhWr mWstqWkdr x dk WoqdmchyWid hmsdfqWcnq


@ «m cd bnmrhcdq‘q ‘rodbsnr qdkdu‘msdr ‘ k‘r bhdmbh‘r m‘stq‘kdr+ dr hl,
onqs‘msd qdr‘ks‘q rhst‘bhnmdr bhdmsè«b‘r ptd rd qdk‘bhnm‘m ‘k l‘q‘uhkknrn
b‘lahn udqshfhmnrn ptd g‘ rteqhcn dk ltmcn cd k‘ bhdmbh‘+ dm cnmcd g‘
nbtqqhcn dwsq‘nqchm‘qhnr dwodqhldmsnr ‘rè k‘ ‘tsnq‘ ’1//6( dm ChcŽbshbZ
cd BhdmbhZr MZstqZkdr l‘mh«drs‘ ptd9
K‘ bhdmbh‘ shdmd ‘u‘mbdr bhdmsè«bnr x sdbmnkñfhbnr bnln k‘ q‘chn‘bsh,
uhc‘c+ cdrbtaqhlhdmsn cd mtdu‘r o‘qsèbtk‘r ‘sñlhb‘r+ dk drstchn cd k‘ 1/4
ldbÜmhb‘ btÜmshb‘+ cdk dkdbsqñm x k‘ dkdbsqñmhb‘+ cd knr uh‘idr dro‘bh‘kdr+
k‘ bnlots‘bhñm+ k‘ bhadqmçshb‘+ k‘ hmenql‘bhñm onq r‘sçkhsd+ k‘ fdmçshb‘+ k‘
ahnknfè‘ lnkdbtk‘q+ k‘ bknm‘bhñm+ x dk fdmnl‘ gtl‘mn ’o- 17(-

Onq bnmrhfthdmsd k‘ bhdmbh‘ g‘ dunktbhnm‘cn dm enql‘ qÜohc‘ btxnr


cdrbtaqhlhdmsnr g‘m odqlhshcn cdlnrsq‘q ptd dwhrsd bhdmsè«bnr pthdmdr
‘ o‘qshq cd bnmnbhlhdmsnr oqna‘cnr cdltdrsq‘m ‘k ltmcn ‘u‘mbdr bhdm,
sè«bnr x sdbmnkñfhbnr b‘c‘ udy lÜr hloqdrhnm‘msdr-
Onq nsqn k‘cn rd bnmnbd ptd k‘ bhdmbh‘ dr dk bnmnbhlhdmsn bhdqsn cd
k‘r bnr‘r+ dm b‘lahn nsqnr ‘tsnqdr rdí‘k‘m ptd dr tm bnmitmsn rhrsdl‘sh,
y‘cn cd bnmnbhlhdmsnr udq‘bdr x bnloqna‘cnr ptd bnmsqhatxdm ‘ bnm,
bdost‘khy‘q mtdunr bnmnbhlhdmsnr+ dr onq dkkn ptd ‘k ‘oqdmcdq bhdmbh‘r
m‘stq‘kdr rd bnmrhcdq‘ knr bnmnbhlhdmsnr udqèchbnr x bnloqna‘cnr o‘q‘
onsdmbh‘q ‘oqdmchy‘idr ctq‘cdqnr d èmsdfqnr+ drbdm‘qhnr ptd e‘unqdbdqÜm
‘oqdmchy‘idr rhfmh«b‘shunr x oqnctbshunr dm tm bnmsdwsn lncdqmn-
Cdk lhrln lncn Inrç Bdf‘qq‘ ’1//3( l‘mh«drs‘9
Cdmnlhm‘lnr bhdmbh‘ ‘k bnmitmsn cd bnmnbhlhdmsnr bhdqsnr cd k‘r bnr‘r
onq rtr oqhmbhohnr x b‘tr‘r: onq bnmrhfthdmsd ’---( dr dk bnmnbhlhdmsn
udqc‘cdqn x dm bt‘kpthdq b‘rn dk naidshun cd k‘ bhdmbh‘ dr k‘ aõrptdc‘ cd
k‘ udqc‘c ’o- 5(-

Cdmsqn cd drsd nqcdm cd hcd‘r dr duhcdmsd cdrs‘b‘q ptd knr cnbdmsdr


r‘aqdlnr hmbnqonq‘q dm k‘ dmrdí‘my‘ cd knr drstch‘msdr bnmnbhlhdmsnr
ptd rd qdk‘bhnmdm ‘ k‘ bhdmbh‘ ‘bst‘khy‘c‘ bnm dk «m cd qdrb‘s‘q bnmnbh,
lhdmsnr bnloqna‘cnr ptd onsdmbhdm r‘adqdr ptd bn‘cxtudm ‘ u‘khc‘q k‘
udqc‘c bhdmsè«b‘ x s‘lahçm ‘ qd‘khy‘q k‘ bqèshb‘ bnmrsqtbshuhrs‘: ‘ o‘qshq cd
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

drs‘r udqc‘cdr qdok‘msd‘q mtdu‘r hcd‘r bnln kn drshotk‘ Onoodq ’0886(


bhs‘cn onq Bçr‘q Adqm‘k ’1//5( dm LdsncnknfèZ cd kZ HmudrshfZbhñm bt‘mcn
‘«ql‘ ptd ¡k‘ bhdmbh‘ dr tm‘ qdunktbhñm odql‘mdmsd x k‘ bqèshb‘ q‘bhnm‘k
Z---[ onq dkkn k‘ bhdmbh‘ drsÜ dm odql‘mdmsd ‘tsnbqèshb‘• ’o- 28(- Dmsnmbdr
dk odmr‘lhdmsn cd Onoodq ’0886( bnmrshstxd dk qdedqdmsd ptd odqlhsd ptd
knr cnbdmsdr rd cdchptdm ‘ rnkhbhs‘q ‘ knr drstch‘msdr bqhshptdm r‘adqdr x
onrhahkhs‘q k‘ bnmrsqtbbhñm cd mtdunr r‘adqdr bnm dk «m cd bnmsqhathq ‘k
odmr‘lhdmsn bqhshbn ‘ sq‘uçr cdk cdrbtaqhlhdmsn cd k‘ udqc‘c bhdmsè«b‘-
Bnm a‘rd ‘ knr ok‘msd‘lhdmsnr ‘msdqhnqdr mn rd cdad cdi‘q cd cdrs‘,
b‘q k‘ onrstq‘ cd nsqnr odmr‘cnqdr ptd hmudrshf‘qnm rnaqd dk Üqd‘ cd bhdm,
bh‘r m‘stq‘kdr+ ‘rè kn ‘«ql‘ @mcqçr B‘aqdqhyn ’1//4( bt‘mcn l‘mh«drs‘9
K‘r Bhdmbh‘r M‘stq‘kdr odqsdmdbdm ‘ k‘r bhdmbh‘r eÜbshb‘r onqptd rd a‘r‘m
1/5 dm knr gdbgnr+ dm kn dwodqhldms‘k x l‘sdqh‘k+ onq s‘msn rnm ‘ptdkk‘r ptd
dm rt hmudrshf‘bhñm ‘bsõ‘m rnaqd k‘ qd‘khc‘c- Dm oqhldq ktf‘q+ nardqu‘m,
cn knr oqnbdrnr x rtbdrnr ptd lnch«b‘m rt etmbhnm‘lhdmsn x g‘bhdmcn
bnmidstq‘r+ dr cdbhq ok‘msd‘mcn ghoñsdrhr ptd cdadm rdq oqna‘c‘rZ---[
drs‘r bhdmbh‘r eÜbshb‘r rd chuhcdm dm9 M‘stq‘kdr9 rd oqdnbto‘m onq k‘ m‘,
stq‘kdy‘+ eèrhbZ) ptèlhbZ) ahnknfèZ) fdnknfèZ) orhbnknfèZ hmchuhctZk) dsb- Z---[
k‘r bhdmbh‘r eÜbshb‘r qdbtqqdm ‘ k‘ nardqu‘bhñm+ x ‘k dwodqhldmsn x o‘q‘
oqna‘q n udqh«b‘q ’bnm«ql‘q n mn( ghoñsdrhr ptd hmhbh‘kldmsd rnm oqn,
uhrhnm‘kdr g‘rs‘ kkdf‘q ‘ k‘ bnloqna‘bhñm «m‘k ’o- 0(-

Bnm a‘rd dm knr q‘ynm‘lhdmsnr+ drs‘ Üqd‘ oqnonmd ‘ksdqm‘shu‘r od,


c‘fñfhb‘r hmsdfq‘kdr+ ‘ «m cd onrhahkhs‘q ‘oqdmchy‘idr ‘qshbtk‘cnr dmsqd
bhdmbh‘r cd k‘ uhc‘+ bhdmbh‘r cd k‘ shdqq‘ x bhdmbh‘r eèrhb‘r ptèlhb‘r bnm dk
«m cd oqnxdbs‘qrd ‘ tm‘ dmrdí‘my‘ lncdqm‘ x mn rdq rnk‘ldmsd bnmrt,
lhcnqdr cdk btqqèbtktl dm enql‘ qèfhc‘ x eq‘bbhnm‘c‘+ drs‘r oqnotdrs‘r
bnmsdlonqÜmd‘r hmmnu‘cnq‘r odqlhsdm enql‘q ‘ knr drstch‘msdr bnm r‘,
adqdr hmsdfq‘cnqdr x bqèshbnr-
@ bnmshmt‘bhñm tm didlokn cd ZoqdmchyZid hmsdfqZcnq+ snl‘cn cd
C‘kd G- Rbgtmj ’1/01(+ dk lhrln ptd hmuhs‘ ‘ tm‘ qdfidwhñm x ‘okhb‘bhñm
cd ‘btdqcn ‘k bnmsdwsn-
Kdbstq‘9 Bnmrsqtbshuhrln x ‘oqdmchy‘id hmsdfq‘cnq

Drsd shon cd ‘oqdmchy‘id qdbnlhdmc‘ tm btqqèbtkn hmsdfq‘cn x qdpthdqd


ptd knr oqnedrnqdr tshkhbdm knr l‘sdqh‘kdr cd l‘mdq‘ ptd knr drstch‘msdr
o‘qshbhodm cd enql‘ ‘bshu‘- K‘ oqnedrnq‘ J‘sgx Rsnmd ‘okhb‘ u‘qh‘r hcd‘r
bnmrsqtbshuhrs‘r dm rt fqton cd drstch‘msdr x tshkhy‘ tmhc‘cdr hmsdfq‘c‘r
dm dk sq‘a‘in chcÜbshbn- Dm nsnín hlo‘qsd tm‘ tmhc‘c rnaqd k‘r b‘k‘a‘,
y‘r- Dm Bhdmbh‘r Rnbh‘kdr ‘oqdmcdm dm cñmcd rd btkshu‘m k‘r b‘k‘a‘y‘r x
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

knr oqnctbsnr ptd rd dk‘anq‘m bnm dkk‘r- Kkdu‘ ‘k fqton cd dwbtqrhñm ‘


tm‘ gtdqs‘ cd b‘k‘a‘y‘r+ cnmcd knr drstch‘msdr ‘oqdmcdm bñln rd btk,
shu‘m- B‘c‘ ‘ktlmn dkhfd tm‘ b‘k‘a‘y‘ x k‘ kkdu‘ ‘k r‘kñm cd bk‘rdr- Dm
k‘ bk‘rd cd l‘sdlÜshb‘r+ knr drstch‘msdr b‘kbtk‘m btÜmsn lhcd x btÜmsn
odr‘: ktdfn chati‘m tm‘ fqÜ«b‘ dm fqton dm k‘ ptd bnlo‘q‘m dk s‘l‘ín+
dk odrn+ k‘ enql‘+ x dk bnknq cd k‘r lhrl‘r- S‘lahçm b‘kbtk‘m dk mõldqn
cd rdlhkk‘r- Dm k‘r bk‘rdr cd ‘qsdr chrdí‘m tm‘ enql‘ x+ bnm k‘ ‘xtc‘ cd k‘
oqnedrnq‘+ k‘ drbtkodm dm rt b‘k‘a‘y‘- O‘q‘ k‘ bk‘rd cd khsdq‘stq‘ drbqhadm
tm‘ ghrsnqh‘ x tm‘ b‘qs‘ cd ‘fq‘cdbhlhdmsn o‘q‘ dk ctdín cd k‘ gtdqs‘-
Etdmsd9 @c‘os‘bhñm qd‘khy‘c‘ onq k‘ hmudrshf‘cnq‘ ‘ o‘qshq cd Rbgtmj
’1/01(-

Pdfidwhnúm 1/6
Bnm drsd lncdkn cd dmrdí‘my‘ hmsdfq‘cnq dmenb‘cn dm k‘ hmsdqchrbhokhm‘,
qhc‘c ptd kn ltdrsq‘ Rbgtmj ’1/01( qdr‘ks‘ ptd ktdfn cd dmrdí‘q r‘adqdr
cd snc‘r k‘r Üqd‘r dr qdkdu‘msd odmr‘q ptd o‘q‘ qd‘khy‘q tm qdetdqyn cd knr
r‘adqdr bnmrsqthcnr g‘x ptd sq‘a‘i‘q dm oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr hmsdqchr,
bhokhm‘qhnr btxnr bnmnbhlhdmsnr rd qdk‘bhnm‘m rdfõm bnmsdwsnr x mdbdrh,
c‘cdr cdk dmsnqmn-
Onq bnmrhfthdmsd+ dr mdbdr‘qhn x nonqstmn rdí‘k‘q ptd dk Üqd‘ cd
bhdmbh‘r m‘stq‘kdr s‘lahçm cdad hmbkhm‘qrd o‘q‘ ldch‘q ‘oqdmchy‘idr bnm
ldsncnknfè‘r chcÜbshb‘r hmmnu‘cnq‘r bnln rnm knr oqnxdbsnr hmsdfq‘cn,
qdr+ drs‘r nqf‘mhy‘bhnmdr cd sq‘a‘in dm knr drbdm‘qhnr dctb‘shunr lncdqmnr
oqdsdmcdm oqnuddq ‘k drstch‘msd tm odmrZlhdmsn fknaZkhyZcnq x bqèshbn ptd
kd odqlhs‘ bnloqdmcdq dk ltmcn x u‘knq‘q ldinq k‘r qd‘khc‘cdr bnlokdi‘r
dm k‘r bt‘kdr k‘r o‘qsdr bnaq‘m rdmshcn rñkn dm dk l‘qbn cd k‘ qd‘khc‘c sns‘k-
Drs‘r ldch‘bhnmdr odc‘fñfhb‘r onsdmbh‘m dk ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun x etm,
bhnm‘k- @ bnmshmt‘bhñm k‘r anmc‘cdr cdk ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun-

Dk WoqdmchyWid rhfmh’bWshun
Dk rhfthdmsd fqÜ«bn dwokhb‘ k‘r b‘q‘bsdqèrshb‘r cdk ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘shun
x k‘r anmc‘cdr ptd rd nashdmdm dm knr oqnbdrnr cd ‘oqdmchy‘id-

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

Fq”egbn 1
Dj ToqdmcgyTid rgfmgegbTsgun

1/7

!"#$%#& '()*%)+,-$ .#)/,0)() *1. /) ,$2#3%,4)(1.) ) *).%,. (# 51(.64"#0 ’1/0/(7

Dk FqÜ«bn 1 mnr hmchb‘ ptd rd qd‘khy‘ ‘oqdmchy‘idr rhfmh«b‘shunr


bt‘mcn rd dmrdí‘ bnm ‘oqdmchy‘idr hmsdfq‘cnqdr x bnm bk‘rdr bqd‘shu‘r
o‘q‘ ptd knr r‘adqdr rd‘m ctq‘cdqnr x rd enqld mtdunr drptdl‘r bnfmhsh,
unr+ dr cdbhq+ rd bnmrhcdq‘ dm k‘ oqÜbshb‘ dctb‘shu‘ knr ‘oqdmchy‘idr oqduhnr
cd knr drstch‘msdr ptd hlokhb‘ tm‘ bnloqdmrhñm cd kn ptd rd ‘oqdmchñ dm
bk‘rdr ‘msdqhnqdr+ ktdfn rd knr qdk‘bhnm‘ bnm tm‘ qdfidwhñm bqèshb‘ cd kn ptd
‘oqdmchñ x onrsdqhnqldmsd rd qdk‘bhnm‘ bnm knr bnmnbhlhdmsnr mtdunr
knr lhrlnr ptd shdmdm etmbhnm‘khc‘c cd kn ptd dk ‘ktlmn g‘ ‘oqdmchcn+
btxnr r‘adqdr kd rhqud o‘q‘ dedbst‘q mtdunr ‘oqdmchy‘idr bnm oqnetmcn
rdmshcn bqèshbn x qdrods‘mcn k‘ çshb‘ cdk ‘lahdmsd-
Dk naidshun dr ptd dk dctb‘mcn bnmrsqtx‘ rt oqnohn bnmnbhlhdmsn
bnm k‘ ldch‘bhñm cd knr cnbdmsdr ‘ sq‘uçr cd k‘ btqhnrhc‘c hmc‘f‘bhñm+
dwodqhldms‘bhñm x bhdmbh‘ dm ‘bbhñm+ dk ‘oqdmchy‘id cdodmcd cdk fq‘cn cd
cdr‘qqnkkn cd knr bnmnbhlhdmsnr oqduhnr+ x drsd ‘ rt udy e‘unqdbd ‘ knr mtd,
unr ‘oqdmchy‘idr- Onq dkkn+ bt‘mcn rd ‘okhb‘ oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr dk dr,
stch‘msd qdk‘bhnm‘ knr oqnxdbsnr cdr‘qqnkk‘cnr ptd ‘k lhrln shdlon rnm
drsq‘sdfh‘r ctq‘cdq‘r o‘q‘ k‘ bnloqdmrhñm cd bnmnbhlhdmsnr ptd ktdfn
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

knr qdk‘bhnm‘ bnm knr mtdunr bnmbdosnr ‘cdlÜr cd qdrods‘q k‘ hcdmshc‘c+


btkstq‘+ r‘adqdr ‘mbdrsq‘kdr x bnmsdwsn-
Onq kn s‘msn+ dr hlonqs‘msd rdí‘k‘q ptd drs‘ Üqd‘ bnmsqhatxd dm enql‘
rhfmh«b‘shu‘ ‘ k‘ hmudrshf‘bhñm x‘ ptd knr r‘adqdr ‘ cdr‘qqnkk‘qrd qdpthdqdm rd
hmhbhd bnm k‘ dwoknq‘bhñm cd bnmnbhlhdmsnr+ cnmcd ‘ sq‘uçr cd ldch‘bhnmdr
odc‘fñfhb‘r hmmnu‘cnq‘r rd oqdsdmcd ptd knr drstch‘msdr dwoknqdm x cdrbt,
aq‘m k‘ bhdmbh‘+ rhst‘bhñm ptd odqlhshqÜ rd bnmuhdqs‘m dm hmudrshf‘cnqdr cd
rtr ‘oqdmchy‘idr- @ bnmshmt‘bhñm dk drbdm‘qhn cd k‘ hmudrshf‘bhñm-

KWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln Wonqsd W kW hmudrshfWbhnúm


K‘ hmudrshf‘bhñm bhdmsè«b‘ bnmrshstxd tm dro‘bhn cd hmudrshf‘bhñm o‘q‘
knr cnbdmsdr x drstch‘msdr ptd o‘qshbho‘m dm knr oqnbdrnr cd dmrdí‘my‘ 1/8
x ‘oqdmchy‘id+ btxn «m dr sqhats‘q bnm k‘ bhdmbh‘ dm enql‘ oqÜbshb‘+ dwod,
qhldms‘k x rhfmh«b‘shu‘ d hmrdqs‘q o‘ts‘r ldsncnkñfhb‘r o‘q‘ bnmrdfthq
drstch‘msdr ptd sdmf‘m g‘ahkhc‘cdr cd hmudrshf‘q cdrcd knr oqhldqnr ‘ínr
g‘rs‘ k‘ dctb‘bhñm rtodqhnq+ cd drs‘ l‘mdq‘ rd nasdmcqÜ ‘oqdmchy‘idr ptd
rd ‘khmddm dm dk cdrbtaqhlhdmsn cd gdbgnr+ oqhmbhohnr x edmñldmnr-
Dm drdmbh‘+ k‘ hmudrshf‘bhñm atrb‘ dk bnmnbhlhdmsn cd k‘ udqc‘c ’---(
k‘ hmudrshf‘bhñm dr tm oqnbdrn bqd‘cnq ldch‘msd dk bt‘k k‘ hmsdkhfdmbh‘
gtl‘m‘ atrb‘ mtdunr u‘knqdr- Rt «m dr dmqhptdbdq knr chrshmsnr bnmn,
bhlhdmsnr cdk gnlaqd+ oqnunb‘mcn ‘bnmsdbhlhdmsnr ptd kd g‘ak‘m cdk
onqptç cd k‘r bnr‘r+ odmdsq‘mcn dm dk enmcn cd dkk‘r bnm ldms‘khc‘c
dwoknq‘cnq‘ cd mtdunr bnmnbhlhdmsnr ’Bdf‘qq‘+ 1//3+ o- 30(-

@rhlhrln+ I-V- Adrsg bhs‘cn onq L‘qhn S‘l‘xn ’1//3( qdr‘ks‘ ptd9
Bnmrhcdq‘lnr k‘ hmudrshf‘bhñm bnln dk oqnbdrn l‘r enql‘k+ rhrsdlÜsh,
bn d hmsdmrhun cd kkdu‘q ‘ ‘b‘an dk lçsncn bhdmsè«bn cdk ‘mÜkhrhr- Bnl,
oqdmcd tm‘ drsqtbstq‘ cd hmudrshf‘bhñm lÜr rhrsdlÜshb‘+ ptd cdrdlanb‘
fdmdq‘kldmsd dm tm‘ drodbhd cd qdrdí‘ enql‘k cd knr oqnbdchlhdmsnr x
dm tm hmenqld cd knr qdrtks‘cnr n bnmbktrhnmdr- Lhdmsq‘r ptd dr onrhakd
dlokd‘q dk droèqhst bhdmsè«bn dmsnmbdr rhm hmudrshf‘bhñm+ rdqè‘ hlonrh,
akd dloqdmcdq tm‘ hmudrshf‘bhñm ‘ enmcn rhm dlokd‘q droèqhst x lçsncn
bhdmsè«bn ’o- 27(-

Onq bnmrhfthdmsd dr qdkdu‘msd hmchb‘q ptd k‘ hmudrshf‘bhñm ‘k rdq tm


oqnbdrn lÜr enql‘k+ ldsñchbn d hmsdmrhun cd kkdu‘q ‘ b‘an bnm knr oqnbd,
chlhdmsnr cdk lçsncn bhdmsè«bn atrb‘ bnmrs‘msdldmsd qdcdrbtaqhq mtdu‘r
hmmnu‘bhnmdr bhdmsè«b‘r bnm dk «m cd cdrbtaqhq nsq‘r sdnqè‘r ptd enqs‘kdyb‘m
mtdu‘r ‘onqs‘bhnmdr o‘q‘ ldinq‘q k‘ uhc‘ ‘ sq‘uçr cdk cdrbtaqhlhdmsn cd
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

k‘ bhdmbh‘- Rhst‘bhñm ptd cdadqÜ bnmsqhathq ‘ k‘r enql‘r chudqr‘r cd odmr‘,


lhdmsn+ qdrods‘mcn k‘ çshb‘ x k‘ lnq‘k bnm u‘knqdr+ rhm ‘rohq‘q dwodqhldms‘q
rhst‘bhnmdr x ‘rohq‘bhnmdr ptd cdru‘knqdm ‘ k‘ gtl‘mhc‘c-
Dk gdbgn bhdmsè«bn btlokd tm‘ etmbhñm hlonqs‘msd dm dk oqnbdrn cdk
bnmnbhlhdmsn- Dr dk qdrtks‘cn cd k‘r hmudrshf‘bhnmdr x rhqud cd otmsn cd
o‘qshc‘ o‘q‘ k‘ dk‘anq‘bhñm cd sdnqè‘r odqlhshdmcn k‘ bnm«ql‘bhñm n qd,
ets‘bhñm cd k‘ ghoñsdrhr- Dr oqdbhr‘ldmsd drs‘ etmbhñm k‘ ptd bnmuhdqsd ‘k
oqnbdrn cd nasdmbhñm cd gdbgnr dm tm oqnbdrn drsqhbsn x qhftqnrn Z [ x rd
nashdmdm ‘ o‘qshq cd tm‘ nardqu‘bhñm+ tm dwodqhldmsn n tm qdrtldm drs‘,
cèrshbn cd tm edmñldmn n fqton cd edmñldmnr qd‘kdr ’Cè‘y+ 1//5+ o- 68(-

Onq kn s‘msn rd qdpthdqd ptd dk Üqd‘ cd bhdmbh‘r m‘stq‘kdr rd‘ tm‘


bhdmbh‘ ptd bnmsqhatx‘ ‘k cdrbtaqhlhdmsn cd gdbgnr x edmñldmnr ‘ sq‘uçr
10/ cd k‘ dwodqhldms‘bhñm+ btxn dbnrhrsdl‘ odc‘fñfhbn rnm knr k‘anq‘snqhnr
cd bhdmbh‘r m‘stq‘kdr+ ahnknfè‘+ eèrhb‘ x ptèlhb‘-
Onq bnmrhfthdmsd rd oqnodmcd ‘k cdrbtaqhlhdmsn cd k‘ bhdmbh‘ ‘ sq‘,
uçr cd dwodqhldmsnr+ btxn oqnoñrhsn dr odmr‘q ptd dk cdrbtaqhlhdmsn cd
k‘ bhdmbh‘ dr tm hmrtln o‘q‘ knr ‘oqdmchy‘idr ctq‘cdqnr enqs‘kdbhcnr dm
‘oqdmchy‘idr rhfmh«b‘shunr x oqn‘bshunr- Onq dkkn+ drs‘ Üqd‘ ‘onqs‘ ‘ k‘ aqd,
bg‘ dmsqd k‘ dmrdí‘my‘ sq‘chbhnm‘k x k‘ dmrdíZmyZ Z sqZuçr cd rZadqdr hmsd,
fqZkdr x kZ hmudrshfZbhñm+ drs‘ nqf‘mhy‘bhñm ‘b‘cçlhb‘ admd«bh‘qÜ ‘ mtdunr
drbdm‘qhnr khf‘cnr ‘ k‘ hmsdqchrbhokhm‘qhc‘c x ‘ k‘ hmmnu‘bhñm odc‘fñfhb‘
bnm tm‘ mtdu‘ lhq‘c‘ g‘bh‘ tm drbdm‘qhn cd ‘oqdmchy‘id lncdqmn o‘q‘
ldinq‘q k‘ b‘khc‘c dctb‘shu‘-

OWtsWr ldsncnknúfhbWr hmmnuWcnqWr oWqW dmrdmıWq


x Woqdmcdq bhdmbhWr mWstqWkdr
Dm knr oqnbdrnr cd dmrdí‘my‘ x ‘oqdmchy‘id cdk Üqd‘ cd drstchn dr qdkd,
u‘msd cdrs‘b‘q cnr shonr cd ldsncnknfè‘r odc‘fñfhb‘r hmmnu‘cnq‘r+ drs‘r
rnm9 0( Oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr+ x 1( Bk‘rdr bqd‘shu‘r-
Rhm dla‘qfn+ dr qdkdu‘msd hmhbh‘q uhrt‘khy‘mcn dk FqÜ«bn 2 dm k‘ ptd
rd chedqdmbh‘ cnr dmenptdr9 0( Cdrcd k‘ sdnqè‘ ‘ k‘ oqÜbshb‘+ x 1( Cdrcd k‘
oqÜbshb‘ g‘bh‘ k‘ sdnqè‘- K‘r lhrl‘r ptd mnr kkdu‘m ‘ chrshmfthq anmc‘cdr
cd tm ‘oqdmchy‘id sq‘chbhnm‘k+ ‘rè bnln s‘lahçm oqnxdbsnr hmsdfq‘cnqdr
x bk‘rdr bqd‘shu‘r-

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

Fq”egbn 2
MqfTmgyTbgím cdj bnmnbglgdmsn rdfóm cnr dmenptdr

NPE MGT AGoM CDI ANMNAGLGDMSN

Cdrcd jU sdnqéU gUbhU Cdrcd jU oqÁbshbU


jU oqÁbshbU gUbhU jU sdnqéU

Dmenptd UaUjéshbn Dmenptd rhmsáshbn onq dvodqhdmbhUr-


cd bnmbdosnr- AUrn,Oqnxdbsn,OqnajdlUr
ChrbhojhmU,•qdU,:rhfmUstqU

LdmsUjhcUc eqUfldmsUqhU LdmsUjhcUc fjnaUjhyUcU


100
AnlonqsUlhdmsnr FmsdqchrbhojhmUqhdcUc-
ChrbhojhmUqdr SqfdmbhUr oqnedrhnmUj
x onjéshbU

Lncdjn odcUfñfhbn- Lncdjn odcUfñfhbn-


Cnbdmsd dmrdíU bnmsdmhcnr DrstchUmsd qdbnmrsqtxd
bnmsdmhcnr onq dvodqhdmbhUr

Etdmsd9 Hytqhds‘+ 1/04+ o- 30

Drsnr cnr fqtonr cd ‘oqdmchy‘idr shdmdm fq‘mcdr chedqdmbh‘r+ dr cd,


bhq ‘k g‘ak‘q cdrcd kZ sdnqèZ Z kZ oqŽbshbZ rd uhrt‘khy‘ ptd knr ‘oqdmchy‘idr
rnm chrbhokhm‘qdr rd qdrods‘ tm nqcdm cd sdl‘r x rd o‘qbh‘khy‘ knr r‘adqdr-
Dm b‘lahn+ ‘k g‘ak‘q cdrcd k‘ oqÜbshb‘ ‘ k‘ sdnqè‘ rd onsdmbh‘ k‘ nq,
f‘mhy‘bhñm rhrsçlhb‘ cd knr bnmnbhlhdmsnr ptd kkdu‘m ‘ knr drstch‘msdr ‘
tm‘ enql‘bhñm hmsdfq‘k+ k‘ ‘okhb‘bhñm cd drsd bqhsdqhn ‘ksdqm‘shun rhmsçshbn
oqnltdud k‘ hmsdqqdk‘bhñm cd chedqdmsdr ‘rodbsnr cd k‘ lhrl‘ chrbhokhm‘
n bnm k‘r cdlÜr chrbhokhm‘r+ s‘lahçm oqnodmcd ‘ k‘ hmsdqchrbhokhm‘qhc‘c
o‘q‘ enql‘q ‘ knr ‘ktlmnr bnm ldms‘khc‘c fkna‘khy‘cnq‘ cd r‘adqdr-
Rhm dla‘qfn+ dr oqdbhrn rdí‘k‘q+ ptd o‘q‘ bn‘cxtu‘q ‘ drsd shon cd
‘oqdmchy‘id hmsdfq‘k dr qdkdu‘msd hmchb‘q ptd rd enqs‘kdbd lÜr bt‘mcn rd
bnmrhcdq‘ khmd‘lhdmsnr cdk bnmrsqtbshuhrln- @k qdrodbsn Jkhmfdq x A‘chkkn
’1///( dwoqdr‘m ptd9
Dk bnmrsqtbshuhrln cdad bnmrsqthq dk bnmnbhlhdmsn onq rè lhrln+ x bnm
k‘ ‘xtc‘ cd nsqn ’ldch‘cnq( x ptd rñkn oncqÜ ‘oqdmcdq dkdldmsnr ptd
drsçm bnmdbs‘cnr ‘ bnmnbhlhdmsnr+ dwodqhdmbh‘r n bnmbdost‘khy‘bhnmdr
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

oqduh‘ldmsd ‘cpthqhcnr onq çk- Kn ptd dk ‘ktlmn ‘oqdmcd mn dr tm‘


bnoh‘ cd kn ptd nardqu‘ ‘ rt ‘kqdcdcnq+ rhmn dk qdrtks‘cn cd rt oqnohn
odmr‘lhdmsn x q‘ynm‘lhdmsn+ ‘rè bnln cd rt ltmcn ‘edbshun Z---[ dm,
snmbdr dk l‘drsqn oqdftms‘+ ftè‘+ bnmctbd+ mn dmrdí‘ qd‘«qlÜmcnrd
ptd dk dkdldmsn bdmsq‘k dr dk drstch‘msd ’o- 7(-

@msd drsnr ok‘msd‘lhdmsnr rd qd‘«ql‘ ptd knr oqnxdbsnr hmsdfq‘,


cnqdr bnmrshstxdm k‘r etmc‘ldms‘bhnmdr cdk bnmrsqtbshuhrln+ dm cnmcd
dk drstch‘msd bnmrsqtxd dk bnmnbhlhdmsn onq rè lhrln bnm k‘ ‘xtc‘ cdk
cnbdmsd cd ‘gè k‘ o‘k‘aq‘ ¡ldch‘cnq cdk ‘oqdmchy‘id• btxn oqnoñrhsn dr
atrb‘q knr ldinqdr ‘oqdmchy‘idr bnln qdrtks‘cn cd knr mtdunr r‘adqdr+
dm «m kn ptd dk ‘ktlmn ‘oqdmcd mn dr tm‘ bnoh‘ cd kn ptd nardqu‘ ‘ rt
‘kqdcdcnq+ rhmn dk qdrtks‘cn cd ¡rt oqnohn r‘adq•+ ‘ k‘ udy onsdmbh‘ g‘ahkh,
c‘cdr x b‘o‘bhc‘cdr lÜr oqnctbshu‘r cdrs‘bÜmcnrd dk oqns‘fnmhrln cdk
101 drstch‘msd bt‘mcn ¡‘oqdmcd g‘bhdmcn•-

Pdfidwhnúm rnaqd dk oqnsWfnmhrln cdk drstchWmsd


Ihl L‘qrg‘kk hmbnqonq‘ drsq‘sdfh‘r hmsdq‘bshu‘r odqrnm‘khy‘c‘r dm k‘ ok‘,
mh«b‘bhñm lhbqn btqqhbtk‘q o‘q‘ onsdmbh‘q dk hmsdqçr cd knr dctb‘mcnr-
Tshkhy‘ nardqu‘bhnmdr chqhfhc‘r+ rnkhbhs‘ dwonmf‘m knr oqnxdbsnr hmsdfq‘,
cnqdr bqd‘cnr rnaqd ‘hqd+ rtdkn+ shdqq‘ x uhc‘+ hmbnqonq‘ odkèbtk‘r+ qdoqd,
rdms‘bhnmdr cd sq‘a‘inr ‘msdqhnqdr dm b‘r‘r ‘ahdqs‘r+ oqdlhnr nasdmhcnr
bnm sdl‘r dm bnmbtqrnr m‘bhnm‘kdr d hmsdqm‘bhnm‘kdr+ onqptd mn pthdqd
ptd rtr ‘ktlmnr rd khlhsdm ‘ ldlnqhy‘q dk bnmsdmhcn+ hft‘kldmsd atrb‘
cdr‘qqnkk‘q dm dkknr dk odmr‘lhdmsn bqèshbn x fkna‘khy‘cnq onqptd hmbktxd
dm dk ‘oqdmchy‘id «bg‘r chcÜbshb‘r o‘q‘ ptd dk drstch‘msd bnmrsqtx‘ rtr
hcd‘r- Onq dkkn+ snl‘ cd didlokn tm‘ o‘qsd cdk oqnxdbsn hmsdfq‘cnq qdk‘,
bhnm‘cnr ‘ k‘ ¡fdqlhm‘bhñm cd k‘ rdlhkk‘• d hmbktxd oqdftms‘r bk‘ud bnln9
ptç nbtqqhñ bnm k‘ rdlhkk‘ cd eqçink+ ptç shdlon rd cdlnqñ dm fdqlhm‘q
k‘ rdlhkk‘+ btÜmcn r‘khdqnm k‘r gni‘r+ ptç o‘rñ bnm k‘ q‘èy+ ptç oqhldqn
aqnsñ cd k‘ rdlhkk‘+ btÜmsn lhchñ k‘ ok‘shs‘ ‘k «m‘k cd k‘ fdqlhm‘bhñm+ dr
cdbhq oqdftms‘ rdfõm k‘r s‘qd‘r cd hmudrshf‘bhñm ‘ b‘c‘ tmn cd dkknr: drs‘r
hmsdqqnf‘msdr kn qd‘khy‘ o‘q‘ enqs‘kdbdq k‘ btqhnrhc‘c onq k‘ hmudrshf‘bhñm+
ktdfn bnmenql‘ fqtonr cd sq‘a‘in bnk‘anq‘shun bnm fqtonr hmbktrhunr+ dr
cdbhq+ qdrods‘ knr fqtonr çsmhbnr x rnbhndbnmñlhbnr-
Etdmsd9 @c‘os‘bhñm qd‘khy‘c‘ onq k‘ hmudrshf‘cnq‘ ‘ o‘qshq cd
Rbgtmj ’1/01(

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

Pdfidwhnúm
Dm a‘rd ‘k didlokn ok‘msd‘cn k‘ cnbdmsd,stsnq‘ kdr dmrdí‘ ‘ knr drst,
ch‘msdr ‘oqdmc‘m k‘ ¡bhdmbh‘ g‘bhdmcn•+ drsn rhfmh«b‘ ptd knr drstch‘msdr
‘oqdmcdm ldinq bt‘mcn dwoknq‘m rtr dmsnqmnr cd ‘oqdmchy‘id+ dwodqh,
ldms‘m+ hm«dqdm+ cdctbdm+ dm ktf‘q cd drbtbg‘q cd l‘mdq‘ o‘rhu‘ ‘ rtr
cnbdmsdr- Onq dkkn+ dr odc‘fñfhbn ptd rd hmbktx‘ ‘bshuhc‘cdr hmchuhct‘kdr x
bnk‘anq‘shu‘r ‘ sq‘uçr cd «bg‘r cd ‘oqdmchy‘id bnmuhqshçmcnrd dk cnbdmsd
dm stsnq x e‘bhkhs‘cnq cd r‘adqdr ptd oqdbhr‘ldmsd qdpthdqd k‘ mtdu‘ dct,
b‘bhñm lncdqm‘-
Kn ‘msdqhnq g‘bd rtonmdq ptd ‘k onsdmbh‘q oqnbdrnr cd dmrdí‘my‘ x
‘oqdmchy‘id hmmnu‘cnqdr odqlhsdm odqedbbhnm‘q r‘adqdr hmsdfq‘kdr- Hft‘k,
ldmsd bnm dk naidshun cd bnmsqhathq bnm drs‘r ldsncnknfè‘r bnmsdlonqÜ,
md‘r dr odqshmdmsd bnmrhcdq‘q dm knr oqnbdrnr chcÜbshbnr bk‘rdr bqd‘shu‘r- 102

BkWrd bqdWshuW
K‘ bk‘rd bqd‘shu‘ shdmd u‘qh‘r anmc‘cdr odc‘fñfhb‘r x rd ‘okhb‘ dm k‘ oq‘whr
odc‘fñfhb‘ o‘q‘ nasdmdq qdrtks‘cnr ñoshlnr cd rtr ‘ktlmnr+ bnmrhrsd dm
hlotkr‘q onsdmbh‘khc‘cdr x b‘o‘bhc‘cdr cd bnloqdrhñm+ ‘mÜkhrhr x rèmsdrhr+
x dm k‘ ldch‘bhñm odc‘fñfhb‘ rd hmbktxdm drsq‘sdfh‘r mnudcnr‘r hmsdq‘bsh,
u‘r lncdqm‘r dmsqd k‘r ptd rd cdrs‘b‘ k‘r SHB- Cdrcd drs‘ odqrodbshu‘ drsd
shon cd bk‘rd bqd‘shu‘ bnmsqhatxd o‘q‘ ptd knr drstch‘msdr ‘oqdmc‘m bnm
r‘adqdr qdk‘bhnm‘cnr ‘ tm sncn- Bnm qdrodbsn ‘ drsd dmsnqmn hmmnu‘cnq
L‘qè‘ Sdqdr‘ Drpthuh‘r ’1//3( hmchb‘ ptd9
Dk oqnbdrn bqd‘shun dr tm‘ cd k‘r onsdmbh‘khc‘cdr lÜr dkdu‘c‘r x bnlokd,
i‘r cd knr rdqdr gtl‘mnr+ çrsd hlokhb‘ g‘ahkhc‘cdr cdk odmr‘lhdmsn ptd
odqlhsdm hmsdfq‘q knr oqnbdrnr bnfmhshunr ldmnr bnlokhb‘cnr+ g‘rs‘ knr
bnmnbhcnr bnln rtodqhnqdr o‘q‘ dk knfqn cd tm‘ hcd‘ n odmr‘lhdmsn
mtdun ’o- 2(-

Cd ‘btdqcn ‘ drs‘ kñfhb‘+ oncqè‘ cdbhqrd ptd k‘r bk‘rdr bqd‘shu‘r enq,
s‘kdbdm u‘qhnr drbdm‘qhnr cd ‘oqdmchy‘id+ bnm dk oqnoñrhsn cd hmbdmshu‘q
cd l‘mdq‘ rhfmh«b‘shu‘ k‘r cdrsqdy‘r x bnlodsdmbh‘r dm knr drstch‘msdr+
btxn qdrtks‘cn rdqÜ dk cd bnmsqhathq ‘ ldinq‘q knfqnr cd ‘oqdmchy‘id cdrcd
u‘qhnr drbdm‘qhnr odc‘fñfhbnr-
@msd drsd ok‘msd‘lhdmsn Drsda‘m @kltcdm‘ ’1/0/( cdrs‘b‘ ptd9
Dk bnmbdosn cd bk‘rd bqd‘shu‘ sq‘mrfqdcd k‘r eqnmsdq‘r cdk ‘tk‘ s‘k x bnln
k‘ gdlnr bnmnbhcn g‘rs‘ ‘gnq‘+ bqd‘mcn tm dbnrhrsdl‘ cd ‘oqdmchy‘id
ptd atrb‘ k‘ qdmnu‘bhñm cd k‘r oqÜbshb‘r dctb‘shu‘r ‘ sq‘uçr cdk trn cd
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

k‘r SHB- Oqnonqbhnm‘ ‘ knr drstch‘msdr mn rñkn knr bnmnbhlhdmsnr+ rhmn


s‘lahçm k‘r g‘ahkhc‘cdr mdbdr‘qh‘r o‘q‘ cdrdmunkudqrd x o‘qshbho‘q dm k‘
rnbhdc‘c ‘bst‘k ‘oqnudbg‘mcn dk onsdmbh‘k cd k‘r sdbmnknfè‘r ’o- 0(-

Dm drs‘ odqrodbshu‘ lncdqm‘ k‘r bk‘rdr bqd‘shu‘r oqnonqbhnm‘m dm


knr drstch‘msdr mn rñkn knr bnmnbhlhdmsnr+ rhmn s‘lahçm k‘r g‘ahkhc‘cdr
mdbdr‘qh‘r o‘q‘ cdrdmunkudqrd dm k‘ uhc‘ onq kn ptd onsdmbh‘ r‘adqdr èmsd,
fqnr enqs‘kdbhcnr bnm k‘ rnbhdc‘c cdk bnmnbhlhdmsn+ dr cdbhq k‘r SHB-
@rè s‘lahçm k‘ bk‘rd bqd‘shu‘+ dr nsq‘ oqnotdrs‘ rhfmh«b‘shu‘ o‘q‘ dk
Üqd‘ cd Bhdmbh‘r M‘stq‘kdr9 Dm dk FqÜ«bn 3 rd nardqu‘ k‘r b‘q‘bsdqèrshb‘r
ptd rd onsdmbh‘ ‘k sq‘a‘i‘q bnm drsd shon cd ‘oqdmchy‘idr-
Fq”egbn 3
Djdldmsnr ptd gmsdfqTm jT bjTrd bqdTsguT
103

Etdmsd9 FnmyÜkdy+ 1/04+ o-1 ’gssor9..fnn-fk.npqc5M(

Rdfõm dk fqÜ«bn cdrbqhsn rd nardqu‘ ptd k‘r bk‘rdr bqd‘shu‘r rd


‘khmd‘m ‘ k‘r oqÜbshb‘r odc‘fñfhb‘r hmmnu‘cnq‘r+ x rd enqs‘kdbdm u‘qhnr
‘sqhatsnr ‘clhmhrsq‘shunr x odc‘fñfhbnr bnln9 bnmsdmhcnr x btqqèbt,
kn ’bt‘mcn rd g‘ak‘ cd r‘adqdr x ok‘mh«b‘bhñm(+ du‘kt‘bhñm ’oqnbdrn cd
enql‘bhñm cdk drstch‘msd(+ oqÜbshb‘r cd ‘oqdmchy‘id ’drsq‘sdfh‘r sdñqhb‘
oqÜbshb‘r x oqÜbshb‘r sdñqhb‘r(+ khcdq‘yfn x u‘knqdr ’‘oqdmcdq o‘q‘ k‘ uhc‘(+
x SHB ’rnbhdc‘c cdk bnmnbhlhdmsn(- Dmsqd drsnr ‘rodbsnr qdkdu‘msdr rd
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

cdrs‘b‘ ptd o‘q‘ dk oqnbdrn cd dmrdí‘my‘ x ‘oqdmchy‘id rd hmbktxdm u‘qhnr


‘rodbsnr nqf‘mhy‘cnr o‘q‘ nasdmdq ‘oqdmchy‘idr udqc‘cdqnr onsdmbh‘cnr
dm k‘ rnbhdc‘c cdk bnmnbhlhdmsn-

?lahdmsdr bqdWshunr cd WoqdmchyWid


oWqW kWr BhdmbhWr MWstqWkdr
Dmsqd k‘r u‘qh‘r ‘bshuhc‘cdr odc‘fñfhb‘r ptd onsdmbh‘m k‘ bqd‘shuhc‘c d hm,
mnu‘bhñm cd r‘adqdr dm knr drstch‘msdr ‘ bnmshmt‘bhñm rd cds‘kk‘m didloknr9

– Ok‘msd‘q oqnakdl‘r cd bnmsdwsn ‘ knr drstch‘msdr qdk‘bhnm‘cnr


‘ k‘ uhc‘+ shdqq‘ n bhdmbh‘r eèrhbn ptèlhb‘r-
– Bnmsdwst‘khy‘q bnmsdmhcnr cdk btqqèbtkn dm etmbhñm cd k‘r md, 104
bdrhc‘cdr cd knr drstch‘msdr-
– Du‘kt‘q dk ‘oqdmchy‘id rdfõm dk bnmsdwsn cd k‘ dmrdí‘my‘-
– Dlokd‘q drsq‘sdfh‘r o‘q‘ dk cdrbtaqhlhdmsn cd knr r‘adqdr
bhdmsè«bnr-
– @okhb‘q dk oqnbdrn dwodqhldms‘k dm drbdm‘qhnr cd ‘oqdmchy‘id-
– Rdfõm drbdm‘qhnr cdk r‘adq ‘okhb‘q ‘bshuhc‘cdr cd ‘oqdmchy‘id
a‘r‘c‘ dm oqnakdl‘r ’@AO(-
– Dlokd‘q ‘oqdmchy‘id ‘tsñmnln x bnk‘anq‘shun-
– Chrbtrhnmdr x cda‘sdr-
– Tshkhy‘q k‘r SHB dm sncnr knr drbdm‘qhnr cd ‘oqdmchy‘id-

Bnm drs‘ rdqhd cd anmc‘cdr hmmnu‘cnq‘r+ dr hlonqs‘msd qdfidwhnm‘q


rnaqd …btÜk dr k‘ etmbhñm cdk cnbdmsd= …dmrdí‘ ‘ ‘oqdmcdq bhdmbh‘r n qdokh,
b‘ bhdmbh‘=+ drs‘r hmbñfmhs‘r odqlhshqÜm ‘bk‘q‘q cdrcd u‘qh‘r odqrodbshu‘r
odc‘fñfhb‘r dk qnk ptd btlokd dk cnbdmsd eqdmsd ‘ knr drstch‘msdr x udq k‘
onrhahkhc‘c ptd knr cnbdmsdr btlok‘m dk qnk dedbshun eqdmsd ‘ rtr ‘ktlmnr
btxn naidshun «m‘k dr nasdmdq r‘adqdr uÜkhcnr ‘ «m cd bnmsqhathq ‘ k‘ rn,
bhdc‘c lncdqm‘-

´BtWúk dr kW etmbhnúm cdk cnbdmsd:


´DmrdmıW W Woqdmcdq bhdmbhWr n qdokhbW bhdmbhW:
Knr cnbdmsdr ‘k qd‘khy‘q tm qdbnqqhcn odc‘fñfhbn cdk ptdg‘bdq bnshch‘mn
dm drbdm‘qhnr dctb‘shunr+ shdmd k‘ lhrhñm cd hlo‘qshq bhdmbh‘+ kn bt‘k rhf,
mh«b‘ ptd o‘q‘ bqd‘q x bnmrsqthq bhdmbh‘+ dr mdbdr‘qhn rdfthq lncdknr cd

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

uhc‘ bhdmsè«b‘ cd fq‘mcdr «ftq‘r cd hmudrshf‘cnqdr+ ptd hmrohqdm x cdr,


ohdqsdm dk droèqhst hmudrshf‘shun dm sncnr rtr Ülahsnr-
Cd drs‘ l‘mdq‘ dk cnbdmsd bnmnbd+ ‘okhb‘ x dwodqhldms‘ mtdunr
bnmnbhlhdmsnr bnmitms‘ldmsd bnm rtr drstch‘msdr ‘ sq‘uçr cd gdqq‘lhdm,
s‘r bhdmsè«b‘r,odc‘fñfhb‘r+ ptd rtl‘cnr ‘ rt dwodqhdmbh‘ hmudrshf‘shu‘+
bnmrshstxdm knr hmrtlnr odqshmdmsdr o‘q‘ ptd ‘oqdmc‘m ‘ bqd‘q x btkshu‘q
k‘ bhdmbh‘ cdrcd k‘r chudqr‘r hmrs‘mbh‘r dctb‘shu‘r- Onq s‘msn+ dm k‘ Qduhrs‘
@ks‘akdqn Dk rdmshcn cd dctbZq x dk n“bhn cnbdmsd) Lhmhrsdqhn cd Dctb‘bhñm
M‘bhnm‘k cd Bnknlah‘ ’1//4(+ qdr‘ks‘ kn rhfthdmsd9
Dk l‘drsqn cdk rhfkn WWH dr tm enql‘cnq cd bhtc‘c‘mnr+ b‘o‘y cd kddq
knr bnmsdwsnr knb‘kdr x fkna‘kdr ptd kd qncd‘m x cd qdronmcdq ‘ knr qdsnr
cd rt shdlon- Dr tm e‘bhkhs‘cnq ptd cnlhm‘ rt chrbhokhm‘ x ptd+ ‘ sq‘uçr
cd ldsncnknfè‘r ‘bshu‘r+ neqdbd k‘r gdqq‘lhdms‘r mdbdr‘qh‘r o‘q‘ ptd knr
105 drstch‘msdr bnloqdmc‘m dk ltmcn cdrcd chudqrnr kdmft‘idr+ ‘oqdmc‘m
‘ uhuhq bnm knr cdlÜr x rd‘m oqnctbshunr- K‘ Qdunktbhñm Dctb‘shu‘ dr
bnmrbhdmsd cd drs‘r mdbdrhc‘cdr x cd k‘r dwhfdmbh‘r ptd shdmd drs‘ uhrhñm
o‘q‘ k‘ hmrshstbhñm dctb‘shu‘ ’o- 0(-

Bnm drsd ‘onqsd rd uhrktlaq‘ ptd dwhrsdm b‘o‘bhc‘cdr aÜrhb‘r ptd


onrddm knr cnbdmsdr o‘q‘ k‘ bnmrsqtbbhñm cd k‘r bhdmbh‘r+ dm «m+ onsdmbh‘m
‘oqdmchy‘idr rhfmh«b‘shunr sq‘mrenqlÜmcnrd dm tm e‘bhkhs‘cnq+ onqptd
ktdfn cd bnmnbdq k‘ bhdmbh‘+ atrb‘ dm dk ‘tk‘ odc‘fñfhb‘ k‘ drsq‘sdfh‘ ptd
odqlhshqÜ k‘ bnmrsqtbbhñm cd k‘ bhdmbh‘ ‘ sq‘uçr cd ‘oqdmchy‘idr hmchuh,
ct‘kdr x bnk‘anq‘shunr- @ptè+ onmd dm itdfn k‘r ldsncnknfè‘r ‘bshu‘r cd
hmudrshf‘bhñm+ btxn naidshun dr atrb‘q x qdbnmrsqthq k‘ bhdmbh‘ itmsn ‘ rtr
drstch‘msdr x oncdq ‘onqs‘q rhfmh«b‘shu‘ldmsd bnm bnmnbhlhdmsnr uÜkh,
cnr ‘msd rhst‘bhnmdr ptd k‘ rnbhdc‘c x dk ltmcn ‘bst‘k kn qdpthdqd-
Cd ‘kkè k‘ hlonqs‘mbh‘ cd enql‘q rdqdr gtl‘mnr ‘ sq‘uçr cdk cdrbt,
aqhlhdmsn cd k‘ bhdmbh‘ x qdronmcdq ‘ k‘r dwhfdmbh‘r cd k‘ rnbhdc‘c lncdqm‘-
Dmsnmbdr+ chqè‘lnr ptd+ dk hmsdqçr cd knr dctb‘cnqdr dr etmc‘ldms‘qrd dm
knr mtdunr o‘q‘chfl‘r cd k‘ hmudrshf‘bhñm x cd k‘ rnbhdc‘c o‘q‘ k‘ aõrptdc‘
rtrs‘mshu‘ cd rnktbhnmdr ptd odqlhs‘m c‘q qdrotdrs‘ ‘ k‘r mdbdrhc‘cdr ‘bst‘,
kdr x cd bnmsdwsn+ bnm mtdunr ‘onqsdr dldqfhcnr cdrcd k‘r chedqdmsdr Üqd‘r
‘b‘cçlhb‘r- Dm drs‘ oqdlhr‘+ dk cnbdmsd+ dr pthdm ‘otms‘k‘ ‘ bnmrsqthq x bnm,
sqhathq bnm r‘adqdr x bnmnbhlhdmsnr bhdmsè«bnr o‘q‘ dmeqdms‘q bnm d«b‘bh‘ x
chfmh«b‘bhñm gtl‘m‘ knr oqnakdl‘r oqÜbshbnr cd k‘ gtl‘mhc‘c fkna‘khy‘c‘-
@k qdrodbsn Jng‘m x V‘rjl‘m ’1///( ldmbhnm‘m9
…Ptç dr rdq cnbdmsd gnx= Rdq cnbdmsd gnx dr uhuhq hmsdmr‘ldmsd rt shdl,
on+ dr bnmuhuhq: dr sdmdq bnmbhdmbh‘ x rdmrhahkhc‘c- Mn rd otdcd hl‘fhm‘q
tm etstqn o‘q‘ k‘ gtl‘mhc‘c rhm dctb‘cnqdr- Dkknr mn rnkn sq‘mrenql‘m
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

k‘ hmenql‘bhñm dm bnmnbhlhdmsn x dm bnmbhdmbh‘ bqèshb‘+ ‘cdlÜr enql‘m


odqrnm‘r Z---[ dkknr rnm knr udqc‘cdqnr ¡‘l‘msdr cd k‘ r‘ahctqè‘•+ knr «kñ,
rnenr cd knr ptd mnr g‘ak‘a‘ Rñbq‘sdr ’o- 21(-

Onq kn s‘msn rdqÜ dk cnbdmsd pthdm ‘okhptd drsq‘sdfh‘r chcÜbshb‘r hm,


chuhct‘kdr x bnk‘anq‘shu‘r g‘bh‘ k‘ bnloqdmrhñm cdk bnmnbhlhdmsn+ g‘bh‘
dk sq‘a‘in bnk‘anq‘shun+ g‘bh‘ dk uhuhq dm ‘qlnmè‘ dmsqd knr hmsdfq‘msdr cdk
‘tk‘+ x g‘bh‘ dk qdrodsn dmsqd knr rtxnr x knr cdlÜr+ dmsnmbdr rdqÜm drs‘r sçb,
mhb‘r hmsdfq‘kdr x bqd‘shu‘r pthdmdr ‘qshbtkdm knr chedqdmsdr r‘adqdr g‘bh‘ knr
drsq‘snr rnbh‘kdr+ x ‘rè bn‘cxtu‘q g‘bh‘ k‘ bnmrsqtbbhñm x qdbnmrsqtbbhñm cd
k‘ bhdmbh‘+ kn ptd odqlhshqÜ bnmsdwst‘khy‘q dk mtdun bnmnbhlhdmsn x nasdmdq
mtdunr rhfmh«b‘cnr ‘mbk‘cnr ‘ k‘ oqÜbshb‘ rnbh‘k x ‘k bnmuhuhq- Dm «m+ kn ptd
rd oqdsdmcd dr ptd knr cnbdmsdr ‘lokèdm rtr odqrodbshu‘r odc‘fñfhb‘r o‘q‘
dmrdí‘q k‘ bhdmbh‘ dm ahdm cd k‘ rnbhdc‘c lncdqm‘- 106

Dk cnbdmsd dmrdmıW W bnmrsqthq bhdmbhW


@k hmhbh‘q drs‘ o‘qsd+ dr qdkdu‘msd rdí‘k‘q ptd knr cnbdmsdr cdrcd k‘ ldch‘bhñm
odc‘fñfhb‘ rdkdbbhnm‘m drsq‘sdfh‘r chcÜbshb‘r o‘q‘ k‘r chedqdmsdr Üqd‘r cdk bn,
mnbhlhdmsn+ bnm dk oqnoñrhsn cd ‘okhb‘qk‘r dm knr drbdm‘qhnr cd ‘oqdmchy‘id+ kn
ptd bnmkkdu‘ ‘ ldchs‘q rh dk cnbdmsd dmrdí‘ bhdmbh‘ n qdokhb‘ bhdmbh‘-
@k qdrodbsn Qnldqn ’1//6( l‘mh«drs‘ ptd9
Dk hmenqld ‘ k‘ TMDRBN cd k‘ Bnlhrhñm Hmsdqm‘bhnm‘k rnaqd k‘ dctb‘bhñm
o‘q‘ dk rhfkn WWH ’Cdknqr+ 0885(+ drs‘akdbd knr bt‘sqn ohk‘qdr cd k‘ dctb‘,
bhñm cdk etstqn ptd rdqÜm knr ohk‘qdr cdk bnmnbhlhdmsn9 ‘oqdmcdq ‘ bnmnbdq+
‘oqdmcdq g‘bdq+ ‘oqdmcdq ‘ uhuhq itmsnr+ x ‘oqdmcdq ‘ rdq-¡‘oqdmcdq ‘ ‘oqdm,
cdq ¡onqptd x‘ mn rd sq‘s‘ cd sq‘rlhshq tmnr bnmnbhlhdmsnr+ rhmn k‘ b‘o‘bh,
c‘c cd ‘oqdmcdq oqnbdrnr Z---[¡‘oqdmcdq ‘ uhuhq itmsnr¡onqptd dk oqnbdrn cd
bnmrsqtbbhñm rnbh‘k x btkstq‘k mn otdcd rdq hmchuhct‘k x dwbktrhun+ rhmn ptd
drsÜ bdmsq‘cn dm dk knfqn cd hcdmshc‘cdr oktq‘kdr ’o- 0/3(-

I‘ptdr Cdknqr ’0885( rdí‘kñ ¡Knr bt‘sqn ohk‘qdr cd k‘ dctb‘bhñm• ’oo-


80,0/2( qdbnmnbhdmcn dk u‘knq ptd shdmd dk cnbdmsd eqdmsd ‘ knr ohk‘qdr cdk
bnmnbhlhdmsn ‘rè9 rd cdrs‘b‘ dk ¡‘oqdmcdq ‘ bnmnbdq• dm cnmcd dk cnbdmsd
‘okhb‘ k‘ drsq‘sdfh‘ odqshmdmsdr o‘q‘ ptd knr drstch‘msdr hmudrshftdm+ cdr,
btaq‘m x dwodqhldmsdm k‘ bhdmbh‘- Dk ¡‘oqdmcdq g‘bdq•+ bt‘mcn dk cnbdmsd
onsdmbh‘ dm knr drstch‘msdr k‘r g‘ahkhc‘cdr x cdrsqdy‘r bnfmhshu‘r+ orhbnln,
snq‘r n ‘edbshu‘r- Dk ¡‘oqdmcdq ‘ uhuhq itmsnr•+ x ¡‘oqdmcdq ‘ rdq•+ dm dk rdm,
shcn cd bnlo‘qshq x ‘oqdmcdq bnmuhuhdmcn dm bnltmhc‘c cd r‘adqdr- Drsnr
‘anqc‘idr sdñqhbnr bnmrshstxdm tm ‘onqsd rhfmh«b‘shun o‘q‘ knr cnbdmsdr+

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

bt‘mcn ‘okhb‘m x ‘qshbtk‘m bnm drsq‘sdfh‘r ldsncnkñfhb‘r hmsdfq‘kdr+ kdm,


ft‘idr+ dwodqhdmbh‘r+ g‘ahkhc‘cdr+ lncdknr hmudrshf‘shunr+ ptd u‘m dm atr,
b‘ cd k‘ qdrnktbhñm cd oqnakdl‘r qdrods‘mcn bqddmbh‘r+ uhrhnmdr+ u‘knqdr+
dlnbhnmdr x ‘bshstcdr cd knr drstch‘msdr x cd rt bnmsdwsn- Rhm dla‘qfn+
dr oqdbhrn rdí‘k‘q ptd ‘k ‘okhb‘q drsnr ohk‘qdr dm knr drbdm‘qhnr dctb‘shunr+
rd ‘oqnudbg‘ cd knr drstch‘msdr rhst‘bhnmdr cd ‘oqdmchy‘id cd hmhbhn ptd
ltbg‘r udbdr rnm hmm‘s‘r x bnmsqhatxdm ‘k hmhbhn cdk ‘oqdmchy‘id rhfmh«b‘,
shun+ ptd ktdfn cd ldch‘q bnm ‘oqdmchy‘idr hmsdfq‘kdr rd bnmuhdqsdm ltbg‘r
udbdr dm g‘ahkhc‘cdr x b‘o‘bhc‘cdr ctq‘cdq‘r ptd onsdmbh‘m dk ‘oqdmchy‘id
hmsdfq‘cnq+ ‘ bnmshmt‘bhñm k‘ S‘ak‘ 0+ ptd qdrtld kn hmchb‘cn9
STajT -

107

Etdmsd9 @c‘os‘bhñm qd‘khy‘c‘ onq k‘ hmudrshf‘cnq‘ ‘ o‘qshq cd Lnmsdmdfqn ’1//6(-

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

Bnmbktrhnmdr
Cdrotçr cdk oqnbdrn hmudrshf‘shun+ dk ‘qsèbtkn ‘m‘khy‘ sdnqè‘r odc‘fñfhb‘r
lncdqm‘r rnaqd k‘r Bhdmbh‘r M‘stq‘kdr bnln tm r‘adq hmsdfq‘cnq+ odqlh,
sd qdfidwhnm‘q ‘ knr ldch‘cnqdr cdk ‘oqdmchy‘id rnaqd drsq‘sdfh‘r odc‘fñ,
fhb‘r ptd rd ‘okhb‘m cdrcd k‘ oqÜbshb‘ dctb‘shu‘ dm u‘qhnr drbdm‘qhnr cdk
r‘adq+ btxn oqnoñrhsn dr bnmsqhathq ‘ k‘r sdmcdmbh‘r lncdqm‘r ‘bnqcd ‘
knr ‘u‘mbdr bhdmsè«bnr+ dm drsd b‘rn+ ‘ kn k‘qfn cd k‘ hmudrshf‘bhñm rd g‘ qd,
fidwhnm‘cn rnaqd dk ‘oqdmchy‘id hmsdfqZcnq x bkZrd bqdZshuZ+ knr lhrlnr ptd
bnmrshstxdm dmenptdr hmmnu‘cnqdr o‘q‘ ‘qshbtk‘q r‘adqdr gnkèrshbnr d hmsd,
fq‘kdr+ x udq k‘ onrhahkhc‘c cd dkhlhm‘q k‘r bk‘rdr odc‘fñfhb‘r eq‘bbhnm‘c‘r
btxn qdrtks‘cn dr tm ‘oqdmchy‘id o‘qbh‘khy‘cn dmsqd ‘rhfm‘stq‘r cdk r‘adq-
Hft‘kldmsd rd ok‘msd‘ ptd o‘q‘ knr ‘anqc‘idr sdñqhbnr lncdqmnr
g‘x ptd hmhbh‘q bnm ldch‘bhnmdr chcÜbshb‘r qdmnu‘c‘r ptd onsdmbhdm k‘ 108
hmudrshf‘bhñm bhdmsè«b‘ dm knr drstch‘msdr+ o‘q‘ oqnunb‘q dm dkknr k‘ bt,
qhnrhc‘c+ hmc‘f‘bhñm x bnloqna‘bhñm cd bnmnbhlhdmsnr bnln oqnctbsn
cd k‘ rhfmh«b‘shuhc‘c kñfhb‘ cdk r‘adq o‘q‘ rdq ‘okhb‘cn ‘ mtdu‘r qd‘kh,
c‘cdr chudqr‘r qdrods‘mcn k‘ btkstq‘ d hcdmshc‘c btxn ‘eÜm dr snqm‘q dm
knr drstch‘msdr rd onsdmbhd k‘ dwoknq‘bhñm cdrcd k‘ qd‘khc‘c bhqbtmc‘msd x
bhdmsè«b‘ o‘q‘ ptd rd‘m b‘o‘bdr cd oqnctbhq bnmnbhlhdmsnr dm oqnxdbsnr
hmsdfq‘cnqdr ‘k qdk‘bhnm‘q r‘adqdr cdmsqn cdk Üqd‘ hmudrshf‘c‘ x sq‘redqhq
knr r‘adqdr bnm nsq‘r bhdmbh‘r cdk btqqèbtkn o‘q‘ oqnunb‘q ‘oqdmchy‘idr
èmsdfqnr+ drs‘r anmc‘cdr enqs‘kdbdqÜ ¡tm sncn cd k‘ bhdmbh‘• btx‘r chldm,
rhnmdr rd duhcdmbh‘qÜ dm ‘oqdmchy‘idr ctq‘cdqnr x rhfmh«b‘shunr-
O‘q‘ dkkn dr etmc‘ldms‘k ptd knr drbdm‘qhnr x ‘lahdmsdr cd ‘oqdm,
chy‘id cdadm bnmrshsthqrd dm ldchnr odc‘fñfhbnr o‘q‘ chm‘lhy‘q oqnbd,
rnr ‘b‘cçlhbnr bdmsq‘cnr dm k‘ hmsdfq‘khc‘c cdk bnmnbhlhdmsn x oqnctbhq
r‘adqdr odqctq‘akdr+ drs‘r hmmnu‘bhnmdr odc‘fñfhb‘r onrhahkhs‘qÜm hmsdq,
udmbhnmdr ptd ‘rdftqdm k‘ b‘khc‘c dctb‘shu‘-

AhakhnfqWeÓúW
@FTHK@Q+ Eknq‘ka‘
1/01 K‘ bnmrsqtbbhñm cdk bnmnbhlhdmsn cdrcd dk dmenptd «knrñ«bn+ orhbnkñfhbn
x odc‘fñfhbn- QduhrsZ RnoghZ) 02- Pthsn9 Tmhudqrhc‘c Onkhsçbmhb‘ R‘kdrh‘m‘+
@ax‘,X‘k‘-
ADQM@K+ @tftrsn
1//5 LdsncnknfèZ cd kZ HmudrshfZbhñm- Dro‘í‘9 Od‘qrnm-
1/0/ LdsncnknfèZ cd kZ HmudrshfZbhñm- Dro‘í‘9 Od‘qrnm-
B@AQDQHYN+ @mcqçr
1//4 BtkstqZ bhdmsè“bZ- Dro‘í‘9 DCHSDW-
RnoghW 159 1/08-
” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JWr bhdmbhWr mWstqWkdr bnln tm rWadq hmsdfqWcnq
MWstqWk Rbhdmbdr Wr Wm hmsdfqWshmf jmnvkdcfd

BDF@QQ@+ Inrç
1//3 Ldsncnknfè‘ cd k‘ Hmudrshf‘bhñm Bhdmsè«b‘ x Sdbmnknfè‘- Dro‘í‘9 Dcèfq‘enr R-@-
BDQC@+ Gtfn
0887 AZrdr dohrsdlnkñfhbZr cd kZ DctbnltmhbZbhñm- AnfnsÜ9 Dk Aõgn-
C@QNR+ Vhkkh‘l
1/0/ DohrsdlnknfèZ x ChcŽbshbZ- @qfdmshm‘9 TBDK-
CDKNQR+ I‘ptdr
0885 zKnr btZsqn ohkZqdr cd kZ dctbZbhñmfl- KZ dctbZbhñm dmbhdqqZ tm sdrnqn- Hmenqld
‘ k‘ TMDRBN cd k‘ Bnlhrhñm Hmsdqm‘bhnm‘k rnaqd k‘ Dctb‘bhñm o‘q‘ dk rhfkn
WWH- Dro‘í‘9 R‘mshkk‘m‘-
CÉ@Y+ Uèbsnq
1//5 LdsncnknfèZ cd kZ hmudrshfZbhñm bhdmsè“bZ x AhndrsZcèrshbZ- R‘msh‘fn cd Bghkd9
Dchsnqdr QHK
DRPTHUH@R+ L‘qè‘ Sdqdr‘
1//3 Cd«mhbhnmdr+ ‘msdbdcdmsdr x ‘onqs‘bhnmdr- QduhrsZ ChfhsZk TmhudqrhsZqhZ- Qd,
btodq‘cn cd gssor9..fnn-fk.JhwtG1
11/ DRSDA@M+ @kltcdm‘
1/0/ BkZrdr bqdZshuZr) oqŽbshbZr hmmnuZcnqZr dm kZr drbtdkZr dtqnodZr- Qdbtodq‘cn
cd gssor9..fnn-fk.Js2a3V
FNMY©KDY+ Inrç
1/04 DctbZbhñm ChrqtoshuZ- HMDC 10- Qdbtodq‘cn cd gssor9..fnn-fk.ICq@@h
HYTQHDS@+ Kdnm‘qcn
1/04 Lncdkn cd kZ nedqsZ cd DctbZbhñm Rtodqhnq TSD- Pthsn,Dbt‘cnq- Qdbtodq‘cn
cd gssor9..fnn-fk.fJxol1
JNG@M+ V‘ksdq % V@RJL@M+ Udq‘
1/// EhknrneèZ oZqZ mhínr Chrbtrhnmdr x oqnotdrsZr- Dro‘í‘9 Mnudc‘cdr Dctb‘shu‘r-
JKHMFDQ+ Bxmsgh‘
1/// OrhbnknfèZ BnfmhshuZ- Lçwhbn9 LbFQ@V,GHKK-
JKHMFDQ+ Bxmsgh‘ % A@CHKKN+ Ft‘c‘ktod
1/// OrhbnknfèZ BnfmhshuZ drsqZsdfhZr dm kZ oqŽbshbZ cnbdmsd- Lçwhbn9 LbFq‘v,Ghkk-
I@Q@LHKKN+ Khkh‘m
1//6 ChcŽbshbZ cd kZr BhdmbhZr MZstqZkdr- Pthsn,Dbt‘cnq9 Hmrshstsn Odc‘fñfhbn
L‘mtdk‘ B‘íhy‘qdr
LHMHRSDQHN CD DCTB@BHÑM M@BHNM@K
1//4 Dk rdmshcn cd dctb‘q x dk n«bhn cnbdmsd- QduhrsZ @keZqdqn BnknlahZ- Qdbtod,
q‘cn cd gssor9..fnn-fk.ObFQK1
LNMSDMDFQN+ Hfm‘bhn
1//6 DuZktZbhñm cdk cdrdlodín cnbdmsd) etmcZldmsnr) lncdknr d hmrsqtldmsnr- Bn,
knlah‘9 L‘fhrsdqhn-
O@QQ@+ FdqlÜm
1/// AZrdr dohrsdlnkñfhbZr cd kZ DctbnltmhbZbhñm- Pthsn9 @ax‘,X‘k‘-
QNCQÉFTDY+ L‘qè‘ Kty
1/0/ KZ sdnqèZ cdk ZoqdmchyZid rhfmh“bZshun dm kZ odqrodbshuZ cd kZ OrhbnknfèZ bnfmh,
shuZ- Dro‘í‘9 Nbs‘dcqn-
QNLDQN+ Bk‘tch‘
1//6 KZ drbtdkZ ldchZ dm kZ rnbhdcZc cdk bnmnbhlhdmsn- Dro‘í‘+ @qfdmshm‘9 Mnud,
c‘cdr Dctb‘shu‘r-

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-
JhkhWm Ldqbdcdr IWqWlhkkn MWqWmin

RBGTMJ+ C‘kd
1/01 SdnqèZr cdk ZoqdmchyZid- Lçwhbn9 Od‘qrnm-
S@L@XN+ L‘qhn
1//3 Dk oqnbdrn cd kZ hmudrshfZbhñm bhdmsè“bZ- Lçwhbn9 KHLTR@-
S@QCHE+ L‘tqhbd
1//3 Knr rZadqdr cdk cnbdmsd x rt cdrZqqnkkn oqnedrhnmZk- Dro‘í‘9 M‘qbd‘-

!"#$% &" '"#"(#)*+ &" &,#-."+/,0 1 &" .%'2, &" 3456


!"#$% &" '"7)8)*+ &" &,#-."+/,0 34 &" .%9, &" 3456
!"#$% &" %(',:%#)*+ &" &,#-."+/,0 33 &" ;-+), &" 3456
!"#$% &" (-:<)#%#)*+ &" &,#-."+/,0 5= &" "+"', &" 345>

110

RnoghW 159 1/08-


” TmhudqrhcWc OnkhsábmhbW RWkdrhWmW cdk DbtWcnq
HRRM hloqdrn9028/,2750 . HRRM dkdbsqñmhbn9 028/,7515) oo- 088,110-

Вам также может понравиться