Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Escribo en mi lengua.
Náhuatl de la Sierra Negra y Zongolica
Heni t’untho
DISTRIBUCIÓN GRATUITA
Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl
Créditos a la presente edición
Diseño de portada
Guadalupe Pacheco Marcos
Ilustración de portada
Rey David Rojas Gutiérrez
Ilustración
Rey David Rojas Gutiérrez
Mario Grimaldo González
Fotografía
Pedro Hiriart y Valencia
Escribo mi lengua. Náhuatl de la Sierra Negra y Zongolica. MIBES 7. Libro del adulto. D. R. 2010 ©Instituto Nacional para
la Educación de los Adultos, INEA. Francisco Márquez 160, Col. Condesa, México, D. F., C.P. 06140.
Esta obra es propiedad intelectual de sus autoras, y los derechos de publicación han sido legalmente transferidos al INEA.
Prohibida su reproducción parcial o total por cualquier medio, sin la autorización escrita de su legítimo titular de derechos.
Impreso en México
Índice
Presentación 4
Propósitos generales 5
33
Presentación
Te damos la bienvenida al estudio del módulo Escribo mi len-
gua. Náhuatl de la Sierra Negra y Zongolica.
4
Propósitos generales
55
Unidad
1 Generalidades
de la lengua
77
Tema
Propósito
Actividad 1
¿En cuáles?
Lee el texto.
La lengua náhuatl
Sabías que...
El nombre “náhuatl” significa “sonido claro”.
*
Andrés Hasler Hangert, Gramática moderna del náhuatl de Tehuacan-Zongolica.
a) Figuras tejidas
b) Movimientos
c) Dibujos
d) Adornos tejidos
e) Sonido
a) Figuras tejidas
b) Movimientos
c) Dibujos
d) Adornos tejidos
e) Sonido
a) Figuras tejidas
b) Movimientos
c) Dibujos
d) Adornos tejidos
e) Sonido
Actividad 7
El náhuatl es:
a) Un dialecto
b) Una lengua o idioma
c) Otra. Anota cuál
1.
2.
3.
4.
Actividad 8
Actividad 9
Nombre de la
Palabra Cómo se dice
región
Alcomunga Xikchiwa
Construir
Xacalco Xikyektleli
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Buenos Muy
días, señor, bien, gracias.
¿cómo está usted?
¡Qué tal,
mi buen!
¿Cómo estás?
Pues aquí,
chambeándole.
Actividad 11
1.
2.
3.
Buenos días,
comadre.
Buenos días.
Mañana iré a
Tehuacán para ver
al doctor. Por favor
acompáñame. Como
tú vives allá, ya
conoces.
¿A qué hora
llegas?
A las diez
de la mañana.
Está bien.
Te espero en la
terminal de
autobuses.
a) Casete
b) Radio
c) Teléfono
d) Diálogos cara a cara
a) En el mismo sitio
b) En dos sitios distintos
Actividad 12
Expresión oral
Expresión escrita
1.
2.
Actividad 14
Actividad 15
*
http://es.wikipedia.org/wiki/wikipedia:alfabetos_escrituras_del_mundo
Actividad 16
Contesta la pregunta.
Vocales: a, e, i, o
Consonantes: ch, h, k, ku, l, m, n, p, s, t, tl, tz, w, x, y
a ch h
i ku l
m o
t tz
w y
Actividad 17
Maya
Es un sistema de escritura
simbólico e ideográfico. En
algunos glifos también existen
elementos silábicos o
fonéticos. Se leen de izquierda
a derecha y de arriba abajo.
*
http://www.escribeyloedito.com/la_escritura.htm
Actividad 18
Hijos:
Hijas:
( ) Revistas
( ) Periódicos
( ) Libros de primaria
( ) Diccionarios
( ) Textos literarios (cuentos, leyendas, poesías, etcétera)
( ) Cartas, recibos, etcétera
( ) Carteles
( ) Actas de nacimiento, matrimonio, defunción, etcétera
Capítulo II
De los Derechos de los Hablantes de Lenguas Indígenas
Artículo 9. Es derecho de todo mexicano comunicarse en
la lengua de la que sea hablante, sin restricciones en el
ámbito público o privado, en forma oral o escrita, en todas
sus actividades sociales, económicas, políticas, culturales,
religiosas y cualesquiera otras.
*
Instituto Nacional de Lenguas Indígenas, Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas,
México, 2005, p. 3.
Actividad 22
*
Ibid., pp. 6-7.
2 Nitlahkuilowa ika
nimotlapowes
Se moyehyekos kenomi se
tlahkuilos tlen tlahtolmasewal.
5555
Tlapowal
Tlen kineki
Chiwalistli 23
Chiwalistli 24
Alcomunga
Oksekimeh:
C
Chiwalistli 26
2 Tlatlamanti amatlahkuilolmeh
Tlen kineki
Chiwalistli 27
1.
2.
3.
4.
2.
3.
4.
Chiwalistli 28
Chiwalistli 29
Xitlanankili tlahtlanilistli.
14 de abril de 2008
Fidel:
Nimitzonilwia mostla tikpia molololistli inwan
tekiwahkameh Chichicapa.
Timota.
Arnulfo
Fidel Cortés Montalvo Cristino Juárez Méndez
Alejandra Telles Quihua Concepción Cano A.
Mitzonnotza inamiktilistli tlen inchokowa
Tenamiktihke
Jesús Arrillaga Méndez Lucía Juárez Cano
Monamiktilistli mochiwas ipan
24 de mayo 2008 ipan
tlahko tonal kanin tiopantli Alcomunga
1. 3.
2. 4.
¿Akinmeh monamiktiske?
¿Kanin monamiktiske?
Ewatl kakaloxochitl
Kenomi se kiyektlalis:
Se kitlalia tlen ome tlatektli ewatl kakaloxochitl itech se
litro atl, kualtis se kitlalilis ome tlatektli okotl iwan se sikarro
xitintok. Satepan se kitlalia maposone mamokawate setasa.
Timitzilwia:
Se koni nin apahtli kitemaka kitzalistli ika kichipawa ihtik.
Satepan tlen mahkuili welta yaski kiawak tikonis se
kuabnexatolli.
Powalistli:
Okipohke tlen tokniwa San Miguel Eloxochitlán.
1.
2.
3.
Xikilnamiki tlen
3 Kenomi se tlahkuilos
ika nawatlahtol
Tlen kineki
Nawatlahtol
Italistli:
tlakatl tlakameh
nikochis tikochiskeh
Tamalnemakah
Tlahtol intoka---------------------------------tlahtol-----intoka
sintli xochitl
tlaxkalli ohtli
elotl piochin
tlahtolli ayotochin
¿Otikmatia tleka sekimeh sustantivos tlami ika li, tl, tli e in?
Chiwalistli 38
siwatl siwameh
kalli kalmeh
Chiwalistli 39
Tlen onimochi
Chiwalistli 40
nekan tlaxkalli
Chiwalistli 41
kalli yolotl
nokal noyolo
mokal moyolo
ikal iyolo
tokal toyolo
namokal namoyolo
inkal inyolo
¿Tlen mopatla tikita itech tlen axto tlahtol (kalli iwan yolotl)
iwan tlen oksekimeh tlahtolmeh?
Konetl Tlaxkalli
Chiwalistli 42
Tlen ika axka tlen tokniwa inselti amo kiwika sufijo iwan tlen
miakti kiwika sufijo h.
Tlen ika axto tlen tokniwa inselti kiwika sufijo k iwan tlen
miakti kiwika sufijo keh.
Tlen ika satepa tlen tokniwa inselti kiwika sufijo s iwan tlen
miakti kiwika sufijo skeh.
Italistli:
Choka
Axto Axka Satepa
onichokak nichoka nichokas
otichokak Tichoka tichokas
ochokak choka chokas
otichokakeh tichokah tichokaskeh
onanchokakeh anchokah nanchokaskeh
ochokakeh chokah chokaskeh
Kenomi chitok:
Siwatl tzotzolli.
Te tleyolli.
Neh tzapomeh.
ku
tl k
tz
ku l i m a
ni ti ti
nan h k
s keh skeh
o toka tlanemaka
(o)
Raíz verbal Raíz verbal prefijo, tiempo
pasado
Chiwalistli 44
MONEMAKA
Kaxtil nakatl
Etl
Asukar
Chiawak
Juan :
Josefina
Ipanitalistli
Xikchiwa amatlahtlanilistli.
Chiwalistli 48
Amatlahkuilol 1
Mayo 28 de 2008
Arnulfo:
a) Amatlahpalolistli
b) Amatlatitlanil
c) Amatlanawatil
d) Okse:
a ) Tlahtolxitinil
b ) Notzalistli
c ) Ilwilistli
d ) Okse:
Amatlahkuilol 2
• Tiyoltoke momostla
timomohtihtoke ika mixto.
• Matiktemoka se ahawilli
tzilinile iwan nima tikilpiliske
itech ikech.
• Amo tipaxalowa
Oksekinmeh
tlayehyekolmeh • Amo titlawa ika pakilistli.
Amatlahkuilol 1
Chiwalistli 51
a) Amatlahpalolistli
b) Amatlatitlanil
c) Amatlanawatil
Okse:
a) Tlahtolxitinil
b) Notzalistli
c) Ilwilistli
Okse:
Tlayehyekol achto
Oksekimeh
tlayehyekolmeh
3 Se momachtis
powalistli
Se moyehyekos kenomi se
kipowas.
123
123
Tlapowal
1 ¿Tlen ye powalistli?
Tlen kineki
Chiwalistli 52
Powalistli ye:
c) Se kisetilis tlahkuilolmeh.
Chiwalistli 53
Amo, ¿tleka?
Chiwalistli 54
Oksekimeh.
Chiwalistli 55
Amatlahkuilol 1
Kenomihtok
Tlapowal
Amailwilistli
Chiwalistli 56
Powalistli totoka:
Chiwalistli 57
Chiwalistli 58
Amatlahkuilol 1
Kenomihtok
Amatlahkuilol 2
Tlapowal
Amatlahkuilol 3
Amailwilistli
Tlen kineki
Chiwalistli 59
Atl sokio
a) Tlapowal
b) Techilwia
c) Amowi
a) Se amatlamachtilistli
b) Se amakanaktzi
c) Se amailwilistli
Kema ( ) Amo ( )
¿Kanin?
Escribo en mi lengua.
Náhuatl de la Sierra Negra y Zongolica
Heni t’untho
DISTRIBUCIÓN GRATUITA
Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl • Nawatlahtol • Náhuatl