Вы находитесь на странице: 1из 32

Golden State Realty JASSI GILL

Broker/Owner Buy/Sell R eal Esta


Real te
Estate
Listing and Selling Homes in Bay Area
From San Jose to Sacramento hYlQ ieMsLorYNs krvfAux leI
Call: Jaideep Singh
Ph:510-304-9292 sMprk kro
Ref inance No
efinance Noww Pon:510-487-1000 Ph: 510-565-5250
@ZERO COST Gurdawar Singh Mann MANN@GGIABA.COM Gurcharan Singh Mann
Email: jaideeprealtor@gmail.com
DRE#02021283
Call Sukhi Gill:510-207-9067 Mann Insurance Brokers Inc. I can help you every step of the way. Fluent in Punjabi
CA DRE Lic.#01180969 CA DRE# 00966763 4123 Dyer St., #230, Union City, CA 94587 No Pressure, No Obligation. and Hindi.

Twentieth Year of Publication kYlIPornIaf aYzIsLn Price 50¢ Email:punjabtimes1@gmail.com


isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr www.punjabtimesusa.com

Punjab Times, Vol 20, Issue 47, November 23, 2019 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388

krqfrpur lFGf: BfrqI sKqI awgy byvs


w hoey ÈrDflU
zy r f bfbf nfnk: krqfrpur
sfihb lFGf KuwlHx dy bfvjUd pfiksqfn guJ
M ldfr rijstryÈn pRikRaf nfl pRÈ
y fnIaF vDIaF krqfrpur jfx leI
siQq bfby nfnk dI krmBUmI dy KuwlHy
drÈn dIdfry krn ivc zfhy jf rhy ies qrHF kro aplfeI
aiVwikaF qoN iswK ÈrDflU zfZy inrfÈ hn. XfqrI isrP afnlfeIn
krqfrpur sfihb dy drÈnF leI Bfrq rijstryÈn krvf skdy hn. aijhf
dy kony-kony qoN hËfrF ÈrDflU zyrf bfbf krn leI Auh jF qF Bfrq dy nfgirk
nfnk puwj rhy hn pr Bfrq srkfr dI hoxy cfhIdy hn jF AunHF kol EvrsIË
bdnIqI aqy guMJldfr pRikiraf AunHF df istIËn afP ieMzIaf (E[sI[afeI[)
rfh rok lYNdI hY. kfrz hoxy cfhIdy hn. krqfrpur
vwzI igxqI ÈrDflU ieQy dUrbIn sfihb dI Xfqrf krn vfly ÈrDflUaF
nfl hI drÈn krky vfps muV jFdy hn. ƒ sB qoN pihlF Bfrq srkfr dy portl
iehI kfrn hY ik gurduafrf sRI krqfrpur prakashpurb550.mha.gov.in/kpr
sfihb jfx vfly ÈrDflUaF dI igxqI afs Auqy rijstr krnf hovygf. Xfqrf qoN
muqfbk nËr nhIN af rhI. zyrf bfbf nfnk cfr idn pihlF XfqrIaF ƒ Xfqrf dI
vfly pfisAuN sRI krqfrpur sfihb dy sUcnf imlygI. Xfqrf ibnf vIËy qoN
drÈnF leI Ku w l H y lFGy dy mu k fbly hovygI pr ies leI ies afnlfeIn
pfiksqfn vfly pfsy qoN vIËf lgf ky afey portl qoN Xfqrf df primt lYxf ËrUrI
ivdyÈI iswKF dI igxqI vD rhI hY. zyrf hovygf. Xfqrf dy afnlfeIn ibnY-pwqr
bfbf nfnk vfly pfisAuN roËfnf 400 dy jmHf krfAux leI mobfeIl nMbr ËrUrI
krIb ÈrDflU drÈnF leI jf rhy hn, hY. afnlfeIn ibnY-pwqr jmHf krfAux
jd ik pfiksqfn vfly pfsy qoN vIËf lgf leI eI-myl afeI[zI[ ËrUrI nhIN hY.
ky hr roË hËfrF dI igxqI ‘c ivdyÈF qoN hflFik jy afnlfeIn vyrvy jmHF krdy
iswK drÈnF leI phuMc rhy hn. drÈnF leI gey hn. jy pfiksqfn rvfnf hY. iËafdfqr ÈrDflUaF kol pfsport jFdI puxCfx qoN vI ÈrDflU inrfÈ qy zry smyN eI-myl afeI[zI[ muhweIaf krogy
krqfrpur lFGy dy 9 nvMbr ƒ rsmI hoey ÈrDflUaF dI igxqI vwl nËr mfrIey hI nhIN hn. Xfd rhy ik pfiksqfn aqy hoey hn. puils mulfËm ÈrDflU dy Gr qF ielYktrfink trYvl afQorfeIjyÈn
AudGftn qoN bfad hux qwk gurduafrf qF ieh isrP 4[7 PIsdI hI bxdI hY. Bfrq ivc hoey smJOqy muqfbk BfrqI phuMc ky Aus qoN puwCigwC krdy hn. (eI[tI[ey[) ƒ eI-myl `c atYcmYNt dy
sfihb nqmsqk hox jfx vfly ÈrDflUaF ies df muwK kfrn Bfrq vfly pfsy vrqI ÈrDflUaF kol pfsport hoxf ËrUrI hY ÈrDflUaF ƒ afnlfeIn Pfrm Brn qOr ‘qy hfsl kIqf jf skdf hY. bdl
dI igxqI isrP 4[7 PIsdI hI rhI hY. jf rhI sKqI hY. hflFik ies Auqy vIËf lvfAux dI loV dI shUlq qF idwqI geI hY pr pRikiraf dy qOr ‘qy mobfiel sMdyÈ ivc idwqy ilMk
dovF dyÈF ivc roËfnf 5 hËfr ÈrDflU vwzI igxqI ÈrDflU inrfÈ hn qy nhIN. pfiksqfn ny BfvyN KuwlHidlI idKfAuNdy ieMnI guMJldfr bxf idwqI geI hY ik ies qoN eI[tI[ey[ zfAUnloz kIqf jf skdf
Byjx leI smJOqf hoieaf sI pr 9 nvMbr Bfrq srkfr ƒ kos rhy hn. ÈrDflUaF hoey bfad ivc ieh aYlfn kr idwqf sI ƒ pfr krnf sOKf nhIN hY. ies ivc sB hY. Bfrq vloN ieh Xfqrf muPq hY pr
ƒ 562 dy krIb ivÈyÈ ÈrDflUaF dy jQy dI Kwjl KuafrI df vwzf kfrn jfgrUkqf ik koeI vI pCfx pwqr nfl ÈrDflU qoN aOKf kMm qsvIr qy pfsport dy pihly pfiksqfn vloN pRqI XfqrI 20 zflr
ƒ Cwz ky, dUsry idn 239, qIsry qy dI Gft hY. pyNzU ielfikaF qoN afeI vwzI drÈn kr skdy hn pr Bfrq ies gwl qy afKrI pMny dIaF PfeIlF bxf ky Aus (1400 ru p ey ) PIs leI jfvy g I.
gurpurb vfly idn 532, cOQy idn 272 igxqI sMgq ibnf afnlfeIn rijstryÈn leI rfËI nhIN hoieaf. ies qoN ielfvf ƒ afnlfeIn krnf hY. ies aOKI pRikiraf pfsport ƒ isrP pCfx pwqr vjoN
qy pMjvyN idn 241 ÈrDflU hI pfiksqfn qoN hI pfiksqfn jfx leI ieQy puwj rhI aplfeI krn qoN bfad puils vwloN kIqI (bfkI sPf 6 Auqy) vriqaf jfvygf.

Law Office of
Manpreet S. Gahra
>iemIgrysLn syvfvF
Ad Space >PYimlI lfa
>ibjns lfa
Criminal Defense

Available (DUI, simple battery,


domestic violence,
immigration post- Manpreet S. Gahra

Please call conviction relief)


Berkeley Office
Attorny At Law

Ph: 847-359-0746 2161 Shattuck Ave., 304, Berkeley

Ph:510-841-4582
Fax:510-217-6847
Email: manpreet@gahralaw.com
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (2)
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (3)

gurduafrf sYn hojy vloN vËIPf jyqU PirËno ivc golIbfrI, 4 ivakqI
hlfk qy 6 jKmI
ividafrQIaF df aYlfn PirËno (ibAUr)o : iewQy iek mkfn dy ipCvfVy
Puwtbfl mYc dyK rhy lokF ‘qy aYqvfr nUM kuJ ÈwkI
sfl dy ivckfr hY aqy sfry eyÈIan mUl dy hn.
AunHF ikhf ik sfzI hmdrdI pIVqF nfl hY. asIN
sYn hojy (ibAUro): iswK gurduafrf sYn hojy stYnPorz XUnIvristI ivc isMboilk isstmË ivakqIaF vloN clfeI geI golI dOrfn 4 jixaF dI aprfDIaF nUM inaF dy dfiery ivc ilafAux leI hr
ny do iswK ividafrQIaF nMU 500 zflr pRqI mhInf bfry cfr sflf izgrI kr rhI sihjlIn kOr ny ies mOq ho geI aqy 6 hor ËKmI ho gey. puils muqfbk sMBv koiÈÈ kr rhy hF. AunHF ikhf ik ieh spwÈt
vËIPf dyx df aYlfn kIqf hY. vËIPf hfsl krn bfbq ikhf hY, “mYN stYnPorz XUnIvristI ivc golIbfrI mOky Gr ivc krIb 35 lok mOjUd sn. nhIN hY ik golIbfrI ivc ikMny lok Èfml sn. AunHF
vfly ividafrQIaF-qrnjIq isM G rfTO r aqy isMboilk isstmË dI pVHfeI leI nvIN ividafrQx PirËno puils anusfr aYqvfr rfq krIb dwisaf ik ies gwl df koeI sMkyq nhIN ik ieh
sihjlIn kOr cfr-cfr sflf izgrI kr rhy hn hF aqy mnuwKI hwkF bfry vI pVH rhI hF. mYN cfhuMdI hF 8[30 vjy sIjr aYvyinAU nyVy eIst lfmonf aYvyinAU hmlf igroh nfl sbMDq sI.
aqy ienHF nMU cfr sflF dOrfn kuwl 24-24 hËfr ik mYN msnUeI bOiDkqf aqy mnuwKI hwkF ivcfly afpsI dy 5300 blfk ‘qy iek Gr dy ipCly ihwsy ivc 10 PirËno puils dy lYPtInYNt ibl zUly ny dwisaf
zflr df vËIPf idwqf jfvygf. sbMDF bfry hor zMUGI pVHfeI krF qy ieh pqf lfvF lokF nUM golI mfr idwqI geI. PirËno dy Aup puils ik aiDkfrI ÈwkIaF df pqf lfAux leI sI[ sI[ tI[
pRmuwK mfeIkl rIz ny pwqrkfrF nUM dwisaf, “3 vI[ Putyj aqy gvfhF df pqf lfAux dI koiÈÈ kr
lokF dI mOky ‘qy hI mOq ho geI aqy cOQy ivakqI nUM rhy hn. AunHF dwisaf ik jdoN aiDkfrI mOky ‘qy phuMcy
gMBIr hflq ivc hspqfl iljfieaf igaf, ijwQy qF keI lok imRqk pfey gey. zUly ny ikhf ik ÈwkI
Aus ny dm qoV idwqf. golIbfrI ivc ËKmI hoey 6 ivakqI golIbfrI krn ipCoN mOky qoN Prfr ho gey.
lokF df ielfj jfrI hY.” nyVy rihMdy cOaf kFg ny dwisaf ik ipCly kuJ idnF
rIz ny dwisaf ik ËKmIaF dI Aumr 25 qoN 35 ivc iewQy golIbfrI dI ieh dUjI Gtnf hY.

Homeopathicvibes
Har minder Singh Gill
Harminder
Homeopathic Consultant and Practitioner
ijLkrXog hY ik ies vËIPy sbMDI aYlfn iesy ik qknflojI nMU mnuwKqf nfl sbMDq msilaF nMU D.H.M.S; B.C.I.H
sfl kIqf igaf sI aqy 17 nvMbr nMU smfgm dOrfn AuBfrn leI iks qrHF vriqaf jfvy. ieh vËIPf (Ex Homeopathic Medical officer Punjab Govt.)
sMgq dI hfËrI ivc dohF ividafrQIaF nMU ieh vËIPy mYnMU iswK kdrF-kImqF nfl juVy rihx aqy pVHfeI
idwqy gey. ivc afpxf tIcf hfsl krn leI pRyrnf idMdf rhygf. Now we have two locations:
ies vËIPy bfry sYn hojy styt XUnIvristI ivc iesy dOrfn iswK gurduafrf sYn hojy dI pRbMDk 940 E. El Camino Real, Sunnyvale, CA 94087
nrisMg dI cfr sflf pVHfeI kr rhy qrnjIq isMG kmytI ny ies vËIPy leI ividafrQIaF aqy AunHF dy 39039 Paseo Padre Pkwy, Suite# 209 (upstairs),
rfTOr df kihxf hY, “mYN ieh vËIPf afpxI pVHfeI mfipaF nMU vDfeI idwqI qy ividak Kyqr ivc sPlqf Fremont, CA 94538

Ph: (408) 737-7100


aqy vflMtIar syvfvF Auqy lfvFgf. mYN gurduafrf leI kfmnf kIqI. ies dy nfl hI sMgq nMU apIl
kmytI df DMnvfdI hY, ijs sdkf myry ijhy ividafrQI kIqI geI ik ‘gurduafrf ividaf PMz’ leI idl KolH
df Auc ividaf hfsl krn df supnf pUrf hovygf. ky dfn kIqf jfvy qF ik ies pRfjYkt nMU bulMdIaF
Fax: (408)737-7102 www.homeopathicvibes.com
hux mYnMU afpxI pVHfeI dy Krcy df iPkr nhIN krnf qk phuMcfieaf jfvy. dfn afnlfeIn
pvygf. ieh vËIPf myrI iËMdgI ivc vwzf moV lY ky www.sanjosegurdwara.org Auqy jF Kud We sell and ship homeopathic remedies through out North America.
afieaf hY.” gurduafry af ky idwqf jf skdf hY.

1480 N. State Road 1, Cambridge City, IN 47327

kYbirj istI (ieMzIafnf) ivc


pMjfbI Zfby leI

izsLvfsLr, hYlpr, vytr


aqy kuk cfhIdy hn
cMgI qnKfh, Kfxf muPq qy hor shUlqF

sMprk kro: mnjIq nfgrf


Pon: 317-750-1900
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (4)

krqfrpur lFGf PIs ‘qy ÈRm


o xI kmytI qy kYptn imhxo-imhxI
cM z IgVH : muwK mMqrI kYptn
amirMdr isMG ny krqfrpur lFGy rfhIN ÈRomxI kmytI vwloN kfAUNtr KolHx dI pyÈkÈ
gurduafrf krqfrpur sfihb dy drÈnF
leI jfx vflI sMgq dI igxqI Gwt hox aMimRqsr: gurduafrf krqfrpur dy drÈnF leI jfx dy ieCuwk ÈrDflUaF
dIaF irportF dy mwdynËr ÈRomxI ƒ pyÈ af rhIaF muÈklF ƒ dUr krn leI ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI ny
gurduafrf pRbMDk kmytI ƒ grIb gurduafiraF ivc kfAUNtr KolHx dI pyÈkÈ rwKI hY.
ÈrDflUaF, Gwto-Gwt pIly kfrz DfrkF Bfrq qy pfiksqfn srkfr vwloN 9 nvMbr ƒ krqfrpur lFGf ÈrDflUaF leI
dI pRqI XfqrI 20 zflr PIs afpxy KËfny KolH idwqf igaf hY. ieh lFGf KuwlHx mgroN iswK ÈrDflUaF dy jQy gurduafrf
ivcoN Brn leI afiKaf hY. krqfrpur dy drÈnF leI jf rhy hn pr ÈrDflUaF dI igxqI Gwt hY, ijs df vwzf
muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG kfrn gurduafrf krqfrpur jfx leI bxfeI geI guMJldfr pRikiraf hY. iPlhfl
vwloN idwqy ibafn ‘qy pltvfr kridaF ÈrDflUaF ƒ ies sbMDI Pfrm Brn ivc vI muÈkl pyÈ af rhI hY aqy ies sbMDI
ÈR o m xI kmy t I dy pR D fn go i bM d isM G ivBfg vwloN ByjI geI jfxkfrI pRfpq krnf vI aOKf hoieaf ipaf hY. dohF dyÈF
lONgovfl ny afiKaf ik pIly kfrz DfrkF dIaF srkfrF ivcfly hr roË krIb pMj hËfr ÈrDflUaF ƒ gurduafrf krqfrpur
dI 20 amrIkI zflr dI PIs df Bugqfn dy drÈnF leI Byjx df smJOqf hoieaf hY.
pMjfb srkfr vwloN kIqf jfxf cfhIdf hY. ÈrDflUaF ivc duibDf dIaF irportF ivDI ƒ apxfieaf jf skdf hY ikAuNik
sRI lONgovfl ny afiKaf ik ÈRomxI kmytI sbMDI muwK mMqrI ny Bfrq qy pfiksqfn iksy vI qrHF pfsport ‘qy vIËy dI mohr jFc dI pycIdf pRikiraf aqy pfsport ny ikhf ik pyNzU KyqrF dy lok Kfs kr ky
afpxy PrËF qoN BlIBFq jfxU hY. AunHF dy pRDfn mMqrIaF ƒ krqfrpur lFGy dI loV nhIN hY. dI lfËmI Èrq vwzf aiVwkf sfbq ho bËurg kol pfsport nhIN hY. sRI bfdl
ikhf ik ijQoN qwk pIly kfrz DfrkF dy rfhIN jfx vflI sMgq leI pfsport dI AuDr, ÈRomxI akflI dl dy pRDfn rhI hY. AunHF ikhf ik pfsport nf hox ny ieh vI bynqI kIqI ik ÈrDflUaF ƒ
krqfrpur sfihb dy drÈn krn jfx leI Èrq Kqm krn dI apIl kIqI hY. AunHF suKbIr isMG bfdl ny pRDfn mMqrI nirMdr kfrn roËfnf isrP sYNkiVaF dI igxqI pCfx pwqr vjoN pfsportF dI bjfie
loVINdI 20 zflr PIs dy Bugqfn df svfl ikhf ik pfsport dI bjfey ÈnfKq dy modI ƒ apIl kIqI hY ik Auh dovyN dyÈF ivc hI ÈrDflU ies qIrQ asQfn dI afDfr kfrz vrgy sbUq iljfx dI
hY, ies df Bugqfn pMjfb srkfr ƒ krnf sbUq vjoN afDfr kfrz, zrfeIivMg ivckfr shIbMd hoey aYm[E[XU[ ivc soD Xfqrf leI jf rhy hn. akflI dl pRDfn afigaf idwqI jfxI cfhIdI hY.
cfhIdf hY. srkfr kol ÈRomxI kmytI nfloN lfiesYNs afid dsqfvyËF ƒ pRvfn kIqf krn leI pfiksqfn ƒ bynqI krn aqy
keI guxf vDyry ivwqI sfDn hn. jfvy. AunHF ikhf ik bdlvyN dsqfvyËF dI ies smJOqy ivcoN Aus Èrq ƒ htf dyx,
ijhVI krqfrpur lFGy df iesqymfl krn
luiDafxf dy zyarI mflk ny
ÈrDflUaF ƒ Èwk dI ingHf nfl vfly ÈrDflUaF kol pfsport hoxf lfËmI
bxfAuNdI hY. ies qoN ielfvf Auh jFc- ijwiqaf dIvflI bMpr
pVqfl aqy dsqfvyËF dI pRikiraf ƒ sOKI cMzIgVH: pMjfb rfj mF lkÈmI ik Auh ienfmI rfÈI nfl DMdy df ivsQfr
dyK rhIaF ny KuPIaf eyjs
M IaF bxfAux leI vI loVINdy kdm cuwkx.
pRDfn mMqrI ƒ ilKI icwTI ivc sRI
dIvflI pUjf bMpr-2019 ny luiDafxf dy
iek Coty ijhy zyarI Pfrm dy mflk
krnf cfhuMdf hY qy bcI rkm bwicaF dI
pVHfeI Auqy Krc krygf. ienfmI rfÈI lYx
aM i mR q sr: pRkfÈ purb mOky dfavf kIqf igaf hY. ies Gtnf qoN bfad bfdl ny ikhf ik lw K F ÈrDflU sR I amndIp isMG dI iËMdgI rOÈn kr idwqI leI ivBfg kol dsqfvyË jmHF krvf idwqy
pfiksqfn siQq gurduafrf nnkfxf KuPIaf eyjMsIaF dy kMn KVHy ho gey hn. krqfrpur sfihb dy drÈnF leI jfxf hY. amndIp isMG ny 2[50 kroV rupey hn aqy aiDkfrIaF ny Aus ƒ ienfmI
sfihb aqy gurduafrf krqfrpur dy srhwd Auqy qfienfq KuPIaf qy cfhuMdy hn, pr AunHF leI dsqfvyËF dI df pihlf ienfm ijwiqaf hY. Aus ny ikhf rfÈI jld jfrI krn df Brosf idwqf hY.
drÈnF leI gey iswK ÈrDflUaF dy jQy surwiKaf eyjMsIaF ies ƒ pfiksqfnI eyjMsI
ivcoN do jixaF koloN atfrI srhwd Auqy
kstm ivBfg vwloN aPIm aqy BuwkI
afeI[aYs[afeI[ dI kfrvfeI mMn rhy hn.
AunHF df kihxf hY ik pfiksqfn dI ies cIP jsits df dPqr afr[tI[afeI[ dy Gyry hyT
brfmd hox qoN bfad surwiKaf qy KuPIaf KuPIaf eyjMsI vwloN vwK-vwK ZMg qrIikaF nvIN idwlI: suprIm kort ny iek zI[vfeI[ cMdrcUV, dIpk gupqf qy sMjIv dyx bfbq PYslf krn mOky inwjqf dy
eyjMsIaF ƒ KdÈf hY ik pfiksqfn dI nfl Bfrq ivc nÈIly pdfrQF, jfalI krMsI aihm PYsly ivc sfP kr idwqf ik Bfrq KMnf dI ÈmUlIaq vfly bYNc ny ikhf ik aiDkfr qy pfrdrÈqf ivc loVINdf smqol
afeI[aYs[afeI[ eyjMsI vwloN hux qskrI qy hiQafrF dI qskrI kIqI jFdI rhI hY, dy cIP jsits df dPqr jnqk afr[tI[afeI[ qihq mMgI sUcnf ivc ËrUr bxfieaf jfvy.
leI jiQaF rfhIN jFdy ÈrDflUaF ƒ hux Aus vwloN jQy rfhIN jFdy ÈrDflUaF dI aQfirtI hY, jo sUcnf dy aiDkfr vwKrf PYslf ilKx vfly jsits
vriqaf jf skdf hY. vrqoN kIqI geI hY. ieMtrnYÈnl BfeI (afr[tI[afeI[) aY k t dy Gy r y ivc cMdrcUV ny ikhf ik jwj, jo sMivDfn ahudy
iËkrXog hY ik ieh ÈrDflU atfrI mrdfnf XfdgfrI kIrqn drbfr susfietI afAuNdf hY. cIP jsits rMjn gogoeI dI df afnMd mfxdy hn qy srkfrI PrË
srhwd rsqy vfps prqy sn. kstm dy afgU hrpfl isMG Buwlr ny ies mfmly agvfeI vfly pMj mYNbrI sMivDfnk bYNc inBfAuNdy hn, ilhfËf juzIÈrI ƒ AuWkf hI
ivBfg ny kIqI jFc dOrfn ienHF koloN kuJ dI jFc dI mMg kIqI hY. AunHF mMinaf ik ny sfl 2010 ivc idwlI hfeI kort vwloN alwg-Qlwg nhIN rwiKaf jf skdf. cyqy
ÈwkI sfmfn brfmd kIqf sI. kstm ieh dovyN ivakqI AunHF dI jQybMdI vwloN suxfey PYsly ƒ brkrfr rwKidaF rhy ik hfeI kort ny 10 jnvrI 2010 ƒ
ivBfg ƒ Èwk sI ik ieh nÈIlf pdfrQ ÈrDflU vjoN mwQf tykx leI gey sn. ieh suprIm kort dy skwqr jnrl aqy su x fey iek PY s ly ivc ikhf sI ik
aPIm hY pr ÈrDflUaF vwloN dfavf kIqf dovyN PfiËlkf dy ipMz JurVKyVf nfl sbMDq isKrlI adflq dy kyNdrI lok sUcnf sI[jy[afeI[ dPqr afr[tI[afeI[ kfƒn
jf irhf sI ik Auh pfiksqfn qoN iÈlfjIq hn. AunHF afiKaf ik ieh jQy ƒ bdnfm aiDkfrI vwloN dfier iqMn apIlF ƒ dy Gyry ivc afAuNdf hY.
lY ky afey hn. kstm ivBfg ny jFc krn dI sfiËÈ jfpdI hY. AunHF afiKaf ik Kfrj kr idwqf. hfeI kort ny AudoN ikhf sI ik
mgroN dfavf kIqf ik ieh pdfrQ aPIm ies dI gMBIrqf nfl jFc hoxI cfhIdI hY isKrlI adflq ny hflFik Kbrdfr kOiljIam (suprIm kort dy sInIar jwjF inafiek afËfdI iksy jwj df ivÈyÈ
hY. kstm ivBfg ny dovF ƒ igRPqfr kr aqy swcfeI sfhmxy afAuxI cfhIdI hY. kIqf ik afr[tI[afeI[ ƒ iksy Auqy df smUh) vwloN inXukqI leI isPfrÈ kIqy aiDkfr nhIN, blik Aus ƒ sONpI iËMmyvfrI
ky kys drj kr ilaf hY. kstm ivBfg dl Kflsf dy bulfry kMvrpfl isMG ny ingrfnI rwKx dy sMd vjoN nhIN vriqaf jwjF dy nFvF df hI Kulfsf kIqf jf skdf hY. 88 siPaF df ieh PYslf qqkflIn
ny dfavf kIqf ik ieh lgBg 700 gRfm afiKaf ik do jixaF koloN pfiksqfn qoN jf skdf. suprIm kort ny PYsly ivc hY. inXukqI leI kfrn nhIN dwsy jfxgy. sI[jy[afeI[ ky[jI[bflfikRÈnn leI vwzf
aPIm qy 290 gRfm BuwkI hY. ies qoN prqidaF aPIm aqy BuwkI PVy jfx nfl ikhf ik ijQy pfrdrÈqf dI gwl hovy, isKrlI adflq ny PYsly ivc ikhf ik Jtkf sI. bflfikRÈnn ny jwjF nfl sbMDq
ielfvf iek zfierI vI brfmd kIqI hY, gurduafrf krqfrpur lFGy dI afvfjfeI AuQy inafiek afËfdI df iKafl ËrUr inwjqf df aiDkfr aihm pihlU hY qy cIP jfxkfrI ƒ afr[tI[afeI[ dy Gyry ivc
ijs ivc pfiksqfnI Pon nMbr hox df Auqy koeI asr nhIN hovygf. rwiKaf jfvy. jsits aYn[vI[rfmMnf, jsits dy dPqr ‘coN koeI vI jfxkfrI ilafAux df ivroD kIqf sI.

eyartYl ƒ 23000 afstrylIaf dy sfbkf pRDfn mMqrI drbfr sfihb nqmsqk


kroV df Gftf aMimRqsr: afstrylIaf dy sfbkf AumId hY ik ies dOry nfl dovF mulkF
nvIN idwlI: tYlIkfm aprytr pRDfn mMqrI tonI aYbt drbfr sfihb leI cMgy Auprfly hoxgy. AunHF ikhf ik
BfrqI eyartYWl ƒ 30 sqMbr ƒ Kqm nqmsqk hoey. tonI aYbt ny drbfr ienHF sbMDF nfl Bfrq dI siQqI hor vI
hoeI dUjI iqmfhI ivc 23,045 kroV rupey sfihb mwQf tyikaf qy pMgq ivc bYT ky mËbUq hovygI.
df Gftf ipaf hY. inwjI Kyqr dI ies lMgr Cikaf aqy brqn vI sfP kIqy. AunHF ikhf ik gurU nfnk dyv jI dy
tYlIkfm kMpnI ny ipCly sfl iesy arsy ies mOky AunHF ikhf ik lMby smyN qoN drbfr 550vyN pRkfÈ purb mOky afstrylIaf ivc
dOrfn 118[8 kroV rupey df Kfls munfPf sfihb nqmsqk hox dI AunHF dI iewCf vI vwK-vwK QfeIN smfgm krvfey gey
drj kIqf sI. AuNj ies Gfty dI muwK vjHf awj pUrI hoeI hY. ies mOky ÈRomxI kmytI hn. Auh gurU nfnk dyv jI dI ivcfrDfrf
suprIm kort df Auh PYslf hY, ijs qihq dy mYnyjr jsivMdr isMG dInpur aqy ƒ bhuq mfx aqy siqkfr idMdy hn ikAuNik
kfƒnI dyxdfrIaF ƒ Kqm krn leI sUcnf aiDkfrI jsivMdr isMG jwsI ny gurU sfihb df AupdyÈ pUrI mnuwKqf leI
afiKaf igaf sI. AunHF ƒ isropfAu Byt kIqf. AunHF ikhf ik hY. ies mOky rijMdr isMG mrvfhf ny sRI
isKrlI adflq dy ies PYsly mgroN pRkfÈ purb mOky AunHF ƒ ieQy afAux ‘qy aYbt kol iewCf Ëfihr kIqI ik BfrqI
kMpnI ƒ 28,450 kroV rupey df awzrf jo iswK BfeIcfry ny mfx siqkfr idwqf vpfrI AuQy vpfr ivc pYsf lfAux dy
pR b M D krnf ipaf. su n Il imw q l dI hY, ies leI Auh iswKF dy DMnvfdI hn. cfhvfn hn, AunHF ƒ sihXog idwqf jfvy.
agvfeI vflI kMpnI ny ikhf ik suprIm AunHF ikhf ik Auh gurU nfnk dyv dI krn qF afstrylIaf dy kudrqI sfDn mMqrI sn qF AunHF ny kudrqI sfDn, AunHF ikhf ik ijhVy pMjfbI bwcy
kort dy Auprokq PYsly, ijs ivc srkfr ivcfrDfrf pUrI mnuwKqf leI hY. sfbkf Bfrq leI lfhyvMd sfbq ho skdy hn. qknflojI dy sihXog leI Bfrq nfl sbMD afstrylIaf jf rhy hn, AunHF ƒ ruËgfr
dy tYlIkfm kMpnIaF dy mflIey df ihsfb pRDfn mMqrI ny ikhf ik drbfr sfihb ieQy akflI dl dy tryz aYNz ieMzstrI kfiem kIqy sn qy dovF dyÈF ny ies ivc muhweIaf krvfieaf jfvy. sRI tonI aYbt
lfAux dy ZMg qrIky ƒ bhfl rwiKaf igaf af ky mn ƒ ÈFqI mihsUs hoeI hY. ivMg dy afgU rijMdr isMG mrvfhf dI afpsI sihXog idwqf sI. AunHF ikhf ik ny ies Auqy hF-pwKI huMgfrf Biraf. AunHF
sI, nfl kMpnI Auqy dyxdfrIaF df boJ ies mOky AunHF ikhf ik jy agvfeI ivc imly vpfrIaF ƒ sMboDn mOjUdf pRDfn mMqrI skOt mOrIsn agly ikhf ik afstrylIaf BfrqI vpfrIaF ƒ
vD igaf hY. afstrylIaf qy Bfrq afps ivc sihXog kridaF AunHF ikhf ik jdoN Auh pRDfn kuJ idnF ivc Bfrq df dOrf kr rhy hn. jI afieaF kihMdf hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (5)

lok roh dI ijwq: iksfn afgU mnjIq Dnyr irhf rfm rhIm dI do kysF
‘c vIzIE kfnPrMisMg
cMzIgVH: brnflf jylH pRÈfsn ny smUihk blfqkfr krn qoN bfad kql rfhIN pyÈI
Kwby pwKI iksfn afgU mnjIq isMG Dnyr kr ky lfÈ ƒ KyqF ivc dwb idwqf igaf
pMckUlf: sI[bI[afeI[ adflq ivc
ƒ irhfa kr idwqf hY. rfjpfl vI[pI[isMG sI. ies vfrdfq ƒ aMjfm dyx vfly mihl
zyrf muKI gurmIq rfm rhIm do vwK-vwK
bdnOr dI rsmI pRvfngI mgroN jylH klF dy cricq pirvfr nfl sbMDq
mfmilaF ivc vIzIE kfnPrMisMg rfhIN
pRÈfsn ny Dnyr dI irhfeI sbMDI hukm ‘kfikaF` Aupr agvf, kql aqy
pyÈ hoieaf. zyry ivc 400 sfDUaF ƒ
jfrI kIqy. blfqkfr dy doÈ lwgy. aYkÈn kmytI dI inpuMsk bxfey jfx dy mfmly ivc
Dnyr ipCly qkrIbn zyZ mhIny qoN agvfeI hyT cwly sMGrÈ dI bdOlq hI sI[bI[afeI[ adflq ivc suxvfeI hoeI.
brnflf dI sb jylH ivc bMd sI qy Kwby ikrnjIq dy asl doÈIaF ƒ puils vwloN zyrf muKI vIzIE kfnPrMisMg rfhIN
pwKI iksfn aqy mËdUr jQybMdIaF ny igRPqfr kIqf igaf sI. pyÈ hoieaf jdik ies mfmly nfl juVy do
brnflf jylH dy sfhmxy pwkf morcf lf ky AuDr, afm afdmI pfrtI (afp) mulËm pMkj grg aqy aYm[pI[ isMG
Dnyr dI irhfeI leI sMGrÈ BKfieaf pMjfb ny iksfn afgU mnjIq isMG Dnyr pRqwK rUp `c kort ivc pyÈ hoey. sI[ bI[
hoieaf sI. ies nfl srkfr dI hflq dI sjf muafPI ƒ lokF dy iekjuwt sMGrÈ afeI[ vwloN hfeI kort ivc dfKl ptIÈn
ksUqI bxI hoeI sI. rfjpfl dy PYsly qoN dI ijwq krfr idwqf hY. ivroDI iDr dy Auqy PYslf ivcfr aDIn hox kfrn ies
bfad srkfr ƒ vI suK df sfh afieaf nyqf hrpfl isMG cImf, brnflf qoN mfmly bfry koeI kfrvfeI nhIN hoeI. sI[
hY. rock pihlU ieh vI hY ik pMjfb srkfr suprIm kort ivc vI cuxOqI idwqI pr ivDfiek mIq hy a r, mihl klF qo N bI[ afeI[ adflq ivc ies mfmly bfry
brnflf dIaF kcihrIaF ivc 3 dI isPfrÈ Auqy rfjpfl vwloN sfl 2008 AuQoN vI inrfÈf hI pwly peI sI. suprIm ivDfiek kulvMq isMG pMzorI aqy sUbf aglI suxvfeI 18 dsMbr ƒ hovygI.
mfrc 2001 ƒ dlIp isMG nfmI ivakqI ivc nrfiex dwq, mnjIq Dnyr aqy kort ny 3 sqMbr ƒ mnjIq isMG Dnyr jnrl skwqr mfstr pRym kumfr ny ikhf rxjIq isMG hwiqaf kFz nfl juVy iek
dy hoey kql dy mfmly ivc mnjIq isMG mfstr pRym kumfr dI sËf muafP kr dI apIl Kfrj kridaF pMjfb aqy ik lokF dy sMGrÈ aqy swc dI ijwq hoeI hor mfmly ivc sI[bI[afeI[ adflq ivc
Dnyr, nrfiex dwq aqy mfstr pRym idwqI geI sI pr hfeI kort ny rfjpfl hirafxf hfeI kort vwloN suxfeI Aumr hY. hrpfl isMG cImf ny ikhf ik swc suxvfeI hoeI. ies kys ivc vI zyrf muKI
kumfr ƒ puils vwloN nfmËd kIqf igaf dy PYsly ƒ rwd kr idwqf sI. hfeI kort kYd dI sËf bhfl rwKI sI. aqy iensfP leI sUby do lokF aqy Kfskr aqy iek hor mulËm ikRÈn lfl vIzIE
sI. brnflf dI sYÈn kort vwloN Aukq dy PYsly kfrn hI mnjIq isMG Dnyr dIaF iËkrXog hY ik brnflf iËlHy dy ipMz iksfnF df iemiqhfn lYx dI QF sUbf kfnPrMisMg rfhIN pyÈ hoey jdik do hor
iqMnF afgUaF ƒ sËf suxfeI geI sI. muÈklF vD geIaF sn qy aYkÈn kmytI mihl klF dy aiDafpk drÈn isMG dI srkfr ƒ ieh PYslf pihlF hI lY lYxf mulËm pRqwK rUp `c Èfml hoey. ies kys
ikrnjIq kOr aYkÈn kmytI dy vwloN lgfqfr sMGrÈ kIqf jf irhf sI. DI ikrnjIq kOr ƒ 29 julfeI 1997 ƒ cfhIdf sI. bfry 30 nvMbr ƒ aMiqm bihs hovygI.
Aukq iqMnoN mohrI afgUaF dy mfmly df aYkÈn kmytI ny hfeI kort dy PYsly ƒ kflj qoN vfps prqidaF agvf kr ky

afeI[jI[ AumrfnMgl dIaF drKfsqF Kfrj iksfnF dy kroVF rupey dwbI


PrIdkot: kotkpUrf golI kFz
sbMDI afeI[jI[ prmrfj isMG
bYTIaF ny KMz imwlF dI jFc irport Aupr ieqrfË krn df
aiDkfr nhIN hY. AunHF ikhf ik jFc tIm
cM z IgVH : pMjfb ivclIaF 9 bYTIaF hn. ieQoN qwk ik kuJ sihkfrI
AumrfnMgl vwloN ivÈyÈ jFc tIm iKlfP mu k M m l irkfrz pihlF hI adflq
sihkfrI qy 7 inwjI KMz imwlF vwloN agly KMz imwlF vwl 17-18 gMny dy sIËn df
kfrvfeI dI mMg sbMDI idwqIaF drKfsqF sfhmxy pyÈ kr cuwkI hY aqy kfƒn
kuJ idnF qwk ipVfeI sIËn ÈurU kIqf jf kroVF df bkfieaf vI awj qwk iksfnF
ƒ adflq ny Kfrj kr idwqf hY. jfxkfrI muqfbk ies dIaF nklF ies mfmly ivc
irhf hY pr ienHF imwlF vwl iksfnF df ƒ jfrI nhIN kIqf igaf. jfxkfrI
anu s fr ko t kpU r f go l I kFz sbM D I nfmËd mulËmF ƒ hI idwqIaF geIaF hn.
ipCly sIËn df kroVF rupey dy gMny dI muqfbk 25 rupey pRqI kuieMtl ijhVy
adflq ivc doÈ pwqr pyÈ kIqy jfx qoN bihs mukMml hox qoN bfad adflq
adfiegI df bkfieaf ajy vI bfkI hY, srkfr vwloN idwqy jfxy hn, iek inwjI
bfad afeI[jI[ prmrfj isMG AumrfnMgl ny puils aiDkfrIaF dIaF ienHF
ijs ƒ lYx leI iksfn keI vfr Drny KMz imwl vwl kroVF df aijhf bkfieaf
ny ivÈyÈ jFc tIm dI jFc pRikiraf Auqy drKfsqF ƒ Kfrj kr idwqf. adflq
muËfhry qy afvfjfeI rokx vrgy PYsly vI ajy bfkI hY.
svfl AuTfAuNidaF adflq ivc ilKqI 29 nvMbr ƒ doÈ afied krn dy muwdy
lY cuwky hn. iehI kfrn hY ik kxk, Jony dy bdl
drKfsq dy ky jFc tIm iKlfP kfrvfeI Auqy ivÈyÈ jFc tIm, pMjfb srkfr aqy
ies dy bfvjUd pMjfb srkfr vwloN vjoN iksfnF vwloN ÈurU kIqI gMny dI KyqI
dI mMg kIqI sI. ies mfmly ivc nfmËd puils
nf qF sihkfrI imwlF vwl PsI bkfieaf vI smyN isr adfiegI nf hox kfrn qy
ies qo N ielfvf Au m rfnM g l ny aiDkfrIaF df pwK suxygI. kotkpUrf
rfÈI jfrI kIqI geI qy nf hI inwjI KMz imwlF vwloN kIqI jFdI Kwjl KuafrI kfrn
adflq rfhIN jFc tIm qoN kuJ dsqfvyËF golI kFz ivc afeI[jI[ AumrfnMgl,
imwlF Auqy adfiegI krvfAux leI koeI ies sfl 30 PIsdI Gwt geI hY. imwlF
dI vI mMg kIqI sI. sYÈn jwj hrpfl mnqfr isMG brfV, crnjIq Èrmf,
dbfa bxfieaf igaf. jy k r ienH F vwloN adfiegI nf krn krky gMnf iksfnF
isMG ny ienHF drKfsqF Auqy bihs suxI. inrpwK aqy kfƒnI qrIky nfl pVqfl ieMspYktr gurdIp isMG pMDyr, aYs[pI[
bkfieaf pY i saF dI gw l krIey qF dI afriQk hflq ieMnI pqlI ho cuwkI hY
ivÈyÈ jFc tIm vwloN pyÈ hoey iËlHf atfrnI kIqI hY aqy hfl dI GVI mulËm vjoN bljIq isMG iswDU aqy aYs[pI[ prmjIq
iekwlf sihkfrI KMz imwlF vwl iksfnF ik iksfn hor PslF bIjx qy sFB-sMBfl
rjnIÈ goiel ny ikhf ik jFc tIm ny nfmËd hoey puils aiDkfrIaF ƒ puils isMG doÈI vjoN nfmËd kIqy gey hn.
df lgBg 185 kroV rupey bkfieaf dy vI asmrQ huMdy jf rhy hn. gurdfspur
isrsf vwloN srnf aqy ajy KVHf hY. iesy qrHF lgBg 225 kroV df srhwdI Kyqr ijwQy iËafdfqr gMny dI
mflivMdr qy iÈvieMdr isMG jI[ ky[ iKlfP akfl
rupey inwjI KMz imwlF vI iksfnF dy dwbI KyqI Auqy hI iksfn inrBr hn.

adflqI qOhIn dy doÈI qKq ƒ iÈkfieq


nvIN idwlI: idwlI iswK gurduafrf
nOjvfn ny hvflfq ‘c Pfhf ilaf
nvIN idw l I: su p rIm ko r t ny pfieaf aqy ikhf ik AunHF ny ies adflq mogf: Qfxf istI dI hvflfq ivc istI puils ny 2 sqMbr ƒ gYs eyjMsI
pRbMDk kmytI dy pRDfn mnijMdr isMG
rYnbYksI dy sfbkf pRmotr mflivMdr isMG vwloN pihlF suxfey gey hukmF dI AulMGxf bMd nOjvfn iPilp msIh AurP inwkU ny mflk hjUrf isMG dI iÈkfieq Auqy
isrsf ny ngr kIrqn ‘c JfkIaF dy muwdy
qy iÈvieMdr isMG ƒ adflqI hukmF dI kIqI hY ijs qihq AunHF ƒ Porits smUh Pfhf lY ilaf. ieh pUrI Gtnf Qfxy ivc axpCfqy mulËmF iKlfP 16 hËfr dI
ƒ lY ky hoey ivvfd sbMDI mfmly ‘c akfl
‘c AunHF dy kMtrol vfly Èyar mlyÈIaf lwgy sI[sI[tI[vI[ kYmry ivc kYd ho geI nkdI qy do mobfeIl Pon corI krn dy doÈ
qKq ƒ iÈkfieq kr ky idwlI kmytI dy
dI kMpnI afeI[aYc[aYc[ hYlQkyar hY. mogf dy sUrj ngr vfsI iPilp ƒ hyT kys drj kIqf sI. bfad ivc puils
sfbkf pRDfn mnjIq isMG jI[ky[ qy
ƒ nf vycx leI ikhf igaf sI. bYNc puils dy sInIar aiDkfrI dy ipqf dI ny inwkU ƒ nfmËd krky igRPqfr krn df
hrivMdr isMG srnf iKlfP kfrvfeI dI
ny ikhf ik sËf suxfey jfx vyly isMG mflkI vflI gYs eyjMsI ivcoN nkdI aqy dfavf kIqf sI.
mMg kIqI hY.
BrfvF df pwK suixaf jfvygf. mobfeIl corI krn dy doÈ hyT igRPqfr
isrsf ny afpxI iÈkfieq ‘c ikhf
iËkrXog hY ik jpfnI kMpnI ik srnf qy jI[ky[ ny rl ky gurU nfnk
kIqf igaf sI. hfdsy ivc pMjfbI
nOjvfn ny kMbl kwt ky lfkap
dfiecI sYNkIE ny mflivMdr isMG qy
iÈvieMdr isMG iKlfP hukmF dI
dyv jI dy AupdyÈ nfm jpo, ikrq kro,
vMz Cko df sunyhf idMdI JfkI ‘c nfm jp
dIaF slfKF nfl ltk ky KudkuÈI kr nOjvfn dI mOq
AulMGxf dy doÈ hyT ptIÈn dfier leI. hvflfq ivc hPVf-dPVI df mfhOl nzflf: kYlIPornIaf ‘c sVk
rhy guriswK ƒ gurU nfnk sfihb dws ky
kr ky doÈ lfieaf sI ik isMgfpur dy bxn df lfB AuTfAuNidaF AuQy bMd iek hfdsy ivc ipMz imrËfpur vfsI nOjvfn
gurU sfihb bfry kUV pRcfr krn df Gor
AulMGxf krn df doÈI pfieaf. adflq itRibAUnl vwloN AunHF dy hwk ‘c suxfieaf hor mulËm Prfr ho igaf. imRqk nOjvfn ÈrnjIq isMG (21) puwqr jsivMdr isMG
aprfD kIqf hY, jo iksy vI iswK ƒ
ny ienH F do h F ƒ Po r its hY l Qky a r igaf PYslf hux sMkt ‘c hY ikAuNik isMG dI mF ny doÈ lfieaf ik puils ny puwqr ƒ dI mOq ho geI hY. Auh trfly ‘qy sfmfn
brdfÈq nhIN ho skdf. AunHF ikhf ik
ilimtz ivc AunHF dy kMtrol vfly Èyar BrfvF ny adflqI rok dy bfvjUd Porits rotI dyx leI iek hËfr rupey dI mMg lY ky afpxy sfQI nfl mYksIko jf irhf
ienHF ny idwlI kmytI dy aks ƒ bdnfm
nf vycx leI ikhf sI pr AunHF ny ienHF smUh ‘c AunHF dy kMtrol vfly mlyÈIaf kIqI sI. AuDr puils aiDkfrI sI[ sI[ sI qF awgy jf rhy trfly nfl AunHF df
krn dI koiÈÈ kIqI hY, ies leI ienHF
hukmF dI AulMGxf kridaF afpxy Èyar dI Prm ƒ vyc idwqy hn. tI[vI[ kYmry dI Putyj idKf ky afpxy trflf tkrf igaf.
iKlfP ZukvIN kfrvfeI kIqI jfvy.
mlyÈIaf dI iek kMpnI ƒ vyc idwqy. byksUr hox df dfavf kr rhy hn. trfly ƒ nzflf invfsI nOjvfn clf
ies qoN pihlF isKrlI adflq ny
dovyN BrfvF ƒ AunHF dI Xojnf bfry puwiCaf
cMzIgVH-DrmÈflf hvfeI Auzfx ÈurU sI[sI[tI[vI[ dI Putyj muqfbk KudkuÈI
dI Gtnf svyry 4[35 vjy vfprI hY.
irhf sI, jdik ÈrnjIq isMG dUjy pfsy
suwqf ipaf sI. twkr ieMnI Ëbrdsq sI
sI ik Auh isMgfpur dy itRibAUnl vwloN muhflI: hvfeI XfqrIaF ƒ ieMtrnYÈnl eyarport aQfrtI vwloN ivMtr sIËn cIP juzIÈl mYijstryt amndIp ik trflf burI qrHF nuksfinaf igaf qy
dvfeIaF bxfAux vflI jpfnI kMpnI df qohPf idMidaF cMzIgVH-DrmÈflf Auzfx ÈurU kIqI geI hY. ies sbMDI jfxkfrI kOr cfhl ny vI hvflfq df mOkf muafienf ÈrnjIq dI mOq ho geI. Aus dy ipqf
dfiecI sYNkIE dy hwk ivc suxfey gey idMidaF ieMtrnYÈnl eyarport dy pI[afr[E[ ipRMsI ny dwisaf ik ieh Auzfx eyar kIqf aqy Gtnf smyN izAUtI Auqy qfienfq jsivMdr isMG ny dwisaf ik 4 sfl pihlF
PYsly qihq 3500 kroV rupey df Bugqfn ieMzIaf eyarlfeInË vwloN ÈurU kIqI geI hY, jo ik svyry 9[15 vjy DrmÈflf qoN puils mulfËmF qoN puwC-pVqfl krky AunHF AunHF ny afpxy ieklOqy puwqr ƒ 48 lwK
ikvyN krngy. cIP jsits rMjn gogoeI qy cMzIgVH phuMcygI qy cMzIgVH qoN DrmÈflf leI 9[40 vjy Auzfx BrygI. AunHF dwisaf dy ibafn drj kIqy. puils muqfbk Krc ky amrIkf Byijaf sI. Auh ivkstIl
jsits dIpk gupqf dy bYNc ny dovyN BrfvF ik ies Auzfx df ikrfieaf 1698 rupey qoN ÈurU hovygf qy ieh Auzfx hPqy ivc 6 idn sQfnk hrgoibMd gYs eyjMsI ivc ies istI ivc rihMdf sI. ÈrnjIq ny do ku mhIny
ƒ adflq dy hukmF dI AulMGxf df doÈI cwlygI aqy aYqvfr ƒ bMd rhygI. vrHy pihlI jUn ƒ corI ho geI sI. Qfxf ipCoN BYx dy ivafh `qy pMjfb afAuxf sI.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (6)

Punjab Times jsits bobVy ny Bfrq pMjfb dIaF 8 aYn[jI[EË[ ‘qy pfbMdI krnftk: Bfjpf ny
dy 47vyN cIP jsits biTMzf: kyNdrI gRih mMqrfly ny ivdyÈF qoN cMdf hfsl kIqf jf irhf sI. aXog Tihrfey
Established in 2000
20th Year in Publication vjoN hlP ilaf pMjfb dIaF awT aYn[jI[EË[ Auqy pfbMdI hux ienHF `coN isrP 181 aYn[jI[EË[ hI ivDfiekF ƒ itkt idwqI
lgf idwqI hY ijnHF ivdyÈI cMdy df koeI srgrm hn. nvIN idwlI: Bfjpf ny kFgrs qy
Published every Saturday nvIN idwlI: ieiqhfsk aXuwiDaf ihsfb ikqfb nhIN idwqf. gRih mMqrfly ny kyNdr srkfr ny ipCly smyN dOrfn jy[ zI[ (aYs[) dy pfrtI ivc Èfml hoey
by A B Publication Inc. PYslf suxfAux vflI sMivDfnk bYNc ‘c ienHF gYr srkfrI sMsQfvF dI rijstRyÈn ienHF ‘coN pMjfb dIaF hux qwk 114 aXog ivDfiekF ivcoN 13 ƒ dsMbr ivc
20451 N Plum Grove Rd. Èumfr jsits Èrd arivMd bobVy (63) rwd kr idwqI hY. kyNdr srkfr ny jo hfl aYn[jI[EË[ dI rijstRyÈn rwd kIqI jf hox vflIaF iËmnI coxF leI itkt idwqI
Palatine, IL 60074-2018 ƒ rfÈtrpqI rfm nfQ koivMd ny mulk dy hI ivc sYNkVy aYn[jI[EË[ Auqy pfbMdI cuwkI hY. gRih mMqrfly ny ipCly zyZ sfl hY. suprIm kort ny krnftk dy 17
47vyN cIP jsits vjoN hlP idvfieaf. lgfeI hY, AunHF `c pMjfb dIaF ieh awT qoN koeI PYslf nhIN ilaf sI aqy sflfnf ivDfiekF ƒ aXog krfr idwqf sI. muwK
jsits rMjn gogoeI dy syvfmukq hox
Ph:847-359-0746 mgroN jsits bobVy suprIm kort dy nvyN
sMsQfvF vI Èfml hn. ienHF qoN ielfvf irtrn nf Brn vflIaF aYn[jI[EË[ ƒ mMqrI kumfrsvfmI vloN bhumq nf sfbq
pMjfb dIaF 41 aYn[jI[EË[ dI ivdyÈI cMdf vfr vfr Xfd pwqr Byjy jf rhy sn. ijnHF krn Auqy asqIPy mgroN bI[aYs[
Fax:847-705-9388 cIP jsits bxy hn. lYx leI rijstRyÈn Kqm ho geI hY. ivdyÈI cMdy df ihsfb ikqfb dyx qoN pfsf
Email:punjabtimes1@gmail.com XydIXurwpf krnftk srkfr dI agvfeI
rfÈtrpqI Bvn dy drbfr hfl ‘c pRfpq vyrivaF anusfr jo aYn[ jI[ vwitaf, AunHF ‘qy hux pfbMdI lfeI geI hY. kr rhy hn.
www.punjabtimesusa.com hoey sMKyp smfgm dOrfn AunHF aMgryËI EË[ ivdyÈF qoN cMdf pRfpq krdIaF hn,
Editor:
‘c hlP ilaf. jsits bobVy 17
mhIinaF qwk cIP jsits dy ahudy ‘qy
AunHF leI ivdyÈI cMdf (rYgUlyÈn) aYkt
qihq rijstrz hoxf ËrUr hY. ieh vI
gUgl ny ‘2020 iswK rYPrYNzm` mobfeIl
Amolak Singh Jammu
Astt. Editors:
qfienfq rihxgy aqy Auh 23 aprYl
2021 ƒ syvfmukq hoxgy. hlP lYx
lfËmI hY ik ies aY k t qihq hr aYp plya stor qoN htfieaf
aYn[jI[EË[ sflfnf afmdn Krc df
Jaspreet Kaur mgroN AunHF afpxI mF dy pYr CUh ky cMzIgVH: pMjfb dy muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG dI mMg ‘qy afeI[tI[ Kyqr
ihsfb ikqfb kyNdr srkfr ƒ dyvy. kyNdr
Kuljeet Singh afÈIrvfd ilaf ijnHF ƒ vHIlcyar ‘qy dI mohrI kMpnI gUgl ny afpxy plya stor qoN mobfeIl aYplIkyÈn ‘2020 iswK
srkfr ko l pM j fb dIaF ku w l 337
rfÈtrpqI Bvn ‘c ilaFdf igaf sI. rYPrYNzm‘ htf idwqI hY. muwK mMqrI dPqr dy bulfry ny dwisaf ik Bfrq ivc mobfeIl
aYn[jI[EË[ rijstrz sn ijnHF vwloN
vrqoNkfrF leI gUgl plya stor ‘qy hux ieh mobfeIl aYp mOjUd nhIN hY. muwK mMqrI
ny ies sbMD ivc kyNdr srkfr ƒ vI gUgl ‘qy dbfa bxfAux dI apIl kIqI sI.
Our Columnists
Gurbakhsh Singh Bhandal iswK kYdI subg
y isMG jylH ivcoN irhf ies qoN ielfvf AunHF ny ‘afeIstYWk‘ vloN bxfeI ies aYp ƒ lFc krn nfl pYdf hox
Baljit Basi vfly Kqry nfl nijwTx leI sUby dy zI[jI[pI[ ƒ vI kyNdrI surwiKaf eyjMsIaF nfl
pitaflf: sfl 1995 ivc cMzIgVH subyg isMG qy nMd isMG ƒ vI sfËÈIaF
Ashok Bhaura qflmyl krn vfsqy ikhf sI.
ivc hoey iek kql aqy 2004 ‘c vfpry vjoN Èfml kIqf igaf sI, pr ies kys
Tarlochan Singh Dupalpur cyqy rhy ik ies aYp rfhIN afm lokF ƒ ‘pMjfb rYPrYNzm 2020 Kfilsqfn`
buVYl jylH kFz Auqy afDfirq kysF ƒ lY ivcoN dovyN keI sfl pihlF hI brI ho gey
Major Kular vfsqy vot dyx leI afpxy afp ƒ rijstr krn vfsqy afiKaf igaf sI. ies mMqv
ky ZfeI dhfikaF qoN cMzIgVH qy pMjfb sn. buVYl jylH bryk kys krky hI AunHF
leI ienHF lIhF `qy hI www.yes2khalistan.org dy nF hyT vYbsfeIt vI ÈurU kIqI
dIaF jylHF ‘c bMd rhy pitaflf iËlHy dy ƒ ZfeI dhfikaF qwk jylH ‘c rihxf ipaf.
California: geI sI. zI[afeI[tI[ey[sI[ lYb pMjfb vloN ies aYp aqy vYbsfeIt dI kIqI GoK
ipMz sUhroN vfsI subyg isMG sUhroN ƒ ieh kys nf huMdf qF Auh kdoN dy bfhr
Shiara Dhindsa dOrfn pfieaf igaf ik ies aYp rfhIN rijstrz hox vfly votrF df zytf
irhfa kr idwqf igaf hY. ienHF mfmilaF af jFdy. hfeI kort vwloN jfrI afdyÈF ‘c
Photographer www.yes2khalistan.org vYbsfeIt dy srvr nfl juV ky stor ho jFdf hY. ies
ivc Aus dy sfQI nMd isMG sUhroN dI ipCly ienHF dovF kYdIaF qoN pitaflf dy zIsI
661-703-6664 vYbsfeIt dI isrjxf ‘iswKË Pfr jsits` ny kIqI sI aqy iehI ies ƒ clf rhI hY.
hPqy hI irhfeI ho geI sI. dPqr ivc ËmfnqI bONz BrvfAux leI
cMzIgVH ivc bcn isMG nfm dy afiKaf igaf sI, pr subyg isMG dy
ivakqI dy hoey kql sbMDI kys ‘c subyg ËmfnqI bONz Brn ‘c hoeI dyrI krky hI gotbfXf rfjpksf bxy sRIlMkf dy nvyN rfÈtrpqI
Sacramento isMG qy nMd isMG ƒ cMzIgVH dI adflq AuhdI irhfeI pwCV geI sI. irhfeI mOky
Gurbarinder Singh Raja kolMbo: sRIlMkf dy ivvfdF ivc rhy pRDfn mMqrI nirMdr modI ny rfjpksf ƒ
qoN Aumr kYd dI sËf hoeI sI. Auh dovyN nMd isMG ny subyg isMG df jylH dy bfhr rwiKaf mMqrI gotbfXf rfjpksf (70) vDfeI idMidaF Bfrq afAux df swdf idwqf
916-533-2678 buVYl jylH ivc ajy Aumr kYd dI sËf svfgq kIqf. iesy dOrfn irhfeI mgroN mulk dy nvyN rfÈtrpqI cux ley gey hY.
Bugq hI rhy sn ik sfl 2004 ivc buVYl pwqrkfrF nfl gwlbfq kridaF subyg hn. AunHF hukmrfn pfrtI dy AumIdvfr srkfrI nqIijaF muqfbk rfjpksf
Distributed in: jylH ivcoN surMg puwt ky byaMq isMG kql isMG ny ikhf ik ieh Aus df dUjf jnm
California, Illinois, Indiana, Ohio,
sjIq pRymdfsf ƒ 13 lwK qoN vwD votF ƒ 52[25 PIsdI vot (6924255) imly
kys dy doÈI jgqfr hvfrf, jgqfr qfrf, hoieaf hY. Aus ny ikhf ik hux Auh vwD nfl hrfieaf hY. cIn pwKI mMny jFdy jdik pRymdfsf ƒ 41[99 PIsdI vot
Michigan, Wisconsin, Mississippi, prmjIq iBErf qy iek hor kYdI Prfr ho qoN vwD smF pirvfr nfl hI ibqfeygf qy
Iowa, Arkansas, Massachusetts, qfkqvr rfjpksf pirvfr dI swqf ‘c (5564239) hfsl hoey. cox kimÈn ny
gey sn. ies sbMDI drj hoey kys ‘c afpxy ipMz sUhroN ivc KyqIbfVI krygf. muV vfpsI hoeI hY. ies dOrfn Bfrq dy dwisaf ik bfkI AumIdvfrF ƒ 5[76 PIsd
Texas, Virginia, Nevada, Washington,
Oregon, Arizona, Georgia, Florida, vo t hI imly . rfÈtrpqI mY q rIpfl
New York, New Jersey, Connecticut,
Oklahoma, Pennsylvania, Missouri, krqfrpur lFGf: BfrqI sKqI awgy byvs
w hoey ÈrDflU isrIsY n f qo N kmfn sM B flx jf rhy
rfjpksf ny afpxy smrQkF ƒ bynqI
Kentucky, Kansas kIqI hY ik Auh ÈFqmeI ZMg nfl KuÈI
(sPf iek dI bfkI) ielfvf jfalI afnlfeIn vYWbsfeItF rhI hY. drasl Bfrq srkfr kdy vI
mnfAux. srkfrI pwDr ‘qy cox nqIjy
ivcoN hr ÈrDflU ƒ inklxf pYNdf hY. rfhIN vI ÈrDflUaF nfl TwgI mfrI jf rhI lFGy dy hwk ivc nhIN rhI qy ies ƒ
zfk rfhIN prcf mMgvfAux leI aYlfny jfx qoN pihlF hI pRymdfsf (52)
iËafdfqr ÈrDflUaF ƒ ies sbMDI pUrI hY. iËafdfqr ÈrDflUaF ƒ afnlfeIn mjbUrI vws pfiksqfn dI pihlkdmI
sflfnf cMdf: 100 zflr ny afpxI hfr svIkfr kr leI sI. AunHF
jfxkfrI hI nhIN , Au Q y dU s ry pfsy rijstryÈn 4 qoN 5 hËfr ivc pY rhI hY ipwCy qurnf ipaf hY. ieQoN qwk ik pMjfb
pMj sfl leI: 450 zflr hukmrfn iDr XUnfeIitz nYÈnl pfrtI
ÈrDflUaF dI pryÈfnI df ieMtrnYWt kYPy qy Auh pfiksqfn dI 20 zflr PIs Auqy dy muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG vI
dy izptI lIzr dy ahudy qoN vI asqIÌf dy
vfly KUb Pfiedf AuTf rhy hn. ÈrDflUaF svfl cuwkx vfly Bfrq dy isafsI afgUaF lFGy rfhIN aiqvfdI afAux dy KdÈy KVHy
not: pMjfb tfeImË ivc Cpy lyKF idwqf hY.
df afnlfeIn Pfrm Brn leI kYPy cflkF ƒ kos rhy hn. drasl, Bfrq vfly pfsy krdy rhy hn.
ivcly ivcfrF nfl adfrf pM j fb
vloN 500 rupey qwk vsUly jf rhy hn. ÈrDflUaF Auqy kIqI jf rhI sKqI ƒ
tfeImË df sihmq hoxf jrUrI nhIN
hY. ieh pfTkF dI mihj jfxkfrI ihwq qsvIr df sfeIË 50 ky[bI[ inrDfirq jfxbuJ ky aiVwky zfhux vjoN vyiKaf jf
irhf hY. svfl AuT rhy hn ik BfrqI
sndIp DflIvfl dy snmfn ivc
kIqf igaf hY. jy iksy ÈrDflU dI qsvIr
Cfpy jFdy hn. AunHF dy shI jF glq
hox bfry PYslf pfTkF dy hwQ ivc hY. df sfeIË 50 ky[bI[ qoN vD igaf qF vI lok dUjy mulk ivc jf rhy hn, ies leI
sKqI nfl CfxbIx df hwk Aus mulk df
zrYWs koz bdilaf
pMjfb tfeImË ivc Cpy aplfeI nhIN huMdf. iesy qrHF pfsport ihAUstn: BfrqI mUl dy amrIkI iswK puils aiDkfrI sndIp isMG DflIvfl
dI pI[zI[aYP[ PfeIl df sfeIË 500 bxdf hY. jy pfiksqfn ibnf pfsport qoN
ieÈiqhfrF ivc kIqy gey dfaivaF dI dI ÈhIdI dy snmfn ivc ihAUstn puils ivBfg ny afpxI zrYWs koz nIqI bdl idwqI
ky[bI[ qoN Gwt hoxf cfhIdf hY. jy ieh iksy vI pCfx pwqr rfhIN iejfËq dy irhf
jrUrI nhIN ik adfrf pMjfb tfeImË hY. hux GwtigxqI iPrky dy mYNbrF ƒ izAUtI dOrfn afpxI Dfrimk pCfx kfiem
sfeIË vI vD igaf qF rijstRyÈn nhIN hY qF Bfrq srkfr ies Auqy ieqrfË ikAuN
qfeId krdf hovy. pfTk iksy vI rwKx dI iejfËq idwqI geI hY.
huMdI. kr rhI hY.
iesLiqhfr dy dfaivaF dI pusLtI afp cyqy rhy ik hYirs kfAUtI ÈYirP dPqr ivc ds sflF qoN kMm kr rhy sndIp
ÈrDflU iek pfsy Pfrm Brn dI srkfr ƒ ies gwl df koeI BulyKf
kr lYx. DflIvfl dI ihAUstn ivc trYiPk izAUtI dOrfn 28 sqMbr ƒ golI mfr ky hwiqaf
smwisaf nfl jUJ rhy hn pr ijnHF nhIN ik 70 PIsdI pyNzU ÈrDflUaF kol
pfsport nhIN hn. srkfr pCfx vjoN kr idwqI geI sI. 42 sflf puils aiDkfrI sndIp AudoN surKIaF ivc afieaf sI
Disclaimer ÈrDflUaF dI rijstRyÈn ho jFdI hY, AunHF jdoN Aus ƒ kMm dOrfn dfVHI rwKx aqy pgVI bMnHx dI iejfËq idwqI geI sI. istI
leI dUsrI smwisaf puils jFc dI KVHI afDfr kfrz ƒ sB qoN puKqf sbUq mMndI
The views expressed in the afP ihAUstn ny tvIt kIqf, “ihAUstn puils tYksfs ivc kfƒn lfgU krn vflI
ho jFdI hY. ÈrDflUaF ƒ puils hY qy Bfrq dy hr nfgirk kol ieh afDfr
articles published in the columns kfrz hox df dfavf kIqf jf irhf hY, sB qoN vwzI eyjMsI hY ijs ny aiDkfrIaF ƒ izAUtI dOrfn afpxI afsQf dIaF cIËF
krmcfrIaF ƒ vI ‘Krcy pfxI` leI 200 pihnx dI iejfËq idwqI hY.” sndIp isMG DflIvfl dy ny ikhf ik Aus nMU afpxy
of Punjab Times are that of iPr pfsport ƒ hI ikAuN mfnqf idwqI jf
qoN 500 rupey dyxy pY rhy hn. ies qoN puwqr ‘qy mfx hY.
their writers, and it is not
implied that Punjab Times
endorses them.
Sameway Punjab Times
pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borz
does not necessarily endorses (zf[) nvdIp kOr zf[ guridafl isMG bsrfn zf[ hrgurmuKpfl isMG zf[ gurcrn isMG gryvfl
the claims made in the blivMdr (inwkI) kOr syKoN hrjIq isMG sfhI aXuiDaf slvfn rfijMdr isMG bYNs
advertisements published in svrnjIq isMG iZloN srvx isMG itvfxf zf[ qyijMdr isMG mMzyr mndIp isMG BUrf
Punjab Times. amolk isMG gfKl jYdyv isMG BwTl jgdIsLr isMG klyr guljLfr isMG mulqfnI
All disputes subject to drsLn isMG gryvfl primMdr isMG vflIaf rGbIr isMG GuMn avqfr isMG spirMgPIlz
Chicago jurisdiction. hridafl isMG idEl jsivMdr isMG (jwsI) igwl drsLn isMG drV gurvIr isMG igwl
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (7)

bylgfm mihMgfeI ny kIqf lokF dy nwk `c dm Matrimonials


nvIN idwlI: bylgfm hoeI mihMgfeI mihMgfeI aqy mudrf sPIqI dI hflq ivc pwDr dI ies kImq asiQrqf ny afm
ny lokF df iPkr vDf idwqf hY. BfrqI ivgfV GrylU vsqUaF, Kfs qOr Auqy dflF, afdmI dI KrId ÈkqI ƒ byhwd pRBfivq lVkI dI loV hY lVkI dI loV hY
irËrv bYNk dy iek aYlfn anusfr pRcUn PlF aqy sbËIaF dy Bfa vDx nfl kIqf hY. rfÈtrI gxnf dPqr dI lIk
Jatt Sikh Sangha parents sYxI iswK Aumr 33 sfl, kwd
ivc mudrf sPIqI dI dr vD ky 4[62 afieaf hY. dflF, Pl aqy sbËIaF dIaF hoeI iek irport ivc vI dfavf kIqf igaf
seeking match for their US Citizen 5‘-9" gYs styÈn ‘qy mYnyjr vjoN kMm
PIsdI ho geI hY, jdoNik 2 mhIny pihlF kImqF dy vfDy ny bfËfr dy sMpUrn sMquln hY ik ipCly cfr dhfikaF ivc pihlI
son, 26 years, 6’-2’’, Vegetarian, krdy, niÈaF qoN rihq lVky leI
ieh dr 3[99 PIsdI sI. irËrv bYNk ny ƒ ivgfV ky rwK idwqf hY. vfr pyNzU pwDr ‘qy afeI susqI dy kfrn
non-drinker, working as Software sohxI-sunwKI amrIkn istIËn jF
ieh puÈtI sqMbr mhIny dI AupBogqf muwl bfËfr nfl sbMDq arQ-ÈfsqrIaF afm afdmI dI KrId ÈkqI ivc kmI
Engineer in Boing, Doing grIn kfrz holzr pirvfrk lVkI
sUcI dy afDfr ‘qy kIqI hY. anusfr mOjUdf smyN ivc dyÈ ivc mOjUd afeI hY. srkfr ny vI ijvyN aiswDy ZMg
Masters. PL Contact, Ph: 636-577- dI loV hY. qlfksLudf ‘qy vI ivcfr ho
ies dy nfl hI KfD pdfrQF dy pwDr mMdI aqy mudrf sPIqI dy leI dflF, nfl ies dfavy ƒ svIkfr kr ilaf hY,
5615 or E-mail: skdI hY. jfq-pfq df koeI bMDn nhIN.
Auqy mudrf sPIqI dI dr 7[89 PIsdI sbËIaF aqy KfD pdfrQF dIaF vDdIaF pr Aus ny ies irport dy aMkiVaF ƒ
sangha@charter.net. sMprk kro: 319-670-8892 45-48
drj kIqI geI hY, jdik akqUbr ivc kImqF iËMmyvfr hn. ijvyN-ijvyN dyÈ ivc jnqk krn qoN ienkfr kr idwqf hY. 46-1

ieh dr 5[31 PIsdI sI. mihMgfeI ivc kImqF vD rhIaF hn aqy mihMgfeI dI arQ-ÈfsqrIaF dy anusfr dyÈ dI
vfDy dI ies dr ny ijQy afm lokF dy rPqfr vDI hY, Ausy anupfq nfl mudrf mOjUdf siQqI ny ruËgfr dy mOikaF ƒ lVky dI loV hY rfmgVHIaf iswK, Aumr 29 sfl,
GrylU bjt ƒ pRBfivq kIqf hY, AuQy hI sPIqI ny vI krvt leI hY. pr hyTly bhuq Gwt kIqf hY aqy vpfrk aqy kwd 6 Puwt, ieMzIaf qoN pVHy bI[tYk
afm afdmI dI rsoeI `qy vI mfr peI hY. pwDr ‘qy afmdn ivc vfDf nhIN ho irhf AudXoigk jgq dIaF nOkrIaF Auqy vI Wanted suitable boy for US mkYnIkl mfstr ien izjfeIinMg,
ijQoN qwk kImqF ivc vfDy df sMkt hY. afriQk mfihrF dy anusfr GrylU burf pRBfv pfieaf hY. green card holder Jatt Sikh, 25 grIn kfrz holzr, trwk zrfeIvr
hY, qF ieh vfDf hryk vsqU ‘c hryk pwDr years, 5’-6" educated girl, doing lVky leI lVkI (kwd 5'-5" jF vwD)
Auqy hoieaf hY. iPr vI aftf, dfl, KMz,
iGE, Pl aqy sbËIaF dy vDdy Bfa ny
nvyN gurduafrf msqUafxf sfihb job in Michigan. Boy should be
us citizen or green card holder,
dI loV hY. ieMzIaf qoN nvyN afey pirvfr
nUM pihl. sMprk kro, Pon: 331-551-
Contact, Ph: 734-927-2674 45-48
afm afdmI dI KrId ÈkqI ƒ Gwt kIqf
hY. ies nfl bfËfr ivc ivwqI sMkt pYdf
ivKy gurpurb mnfieaf 3111 44-47

ho igaf hY. ies pUry mfmly ivc hYrfnI XUbf istI (ibAUro): ieQy KuwlHy hor swjxF qrlocn isMG, srvx isMG,
dI gwl ieh vI hY ik nf qF ies siQqI ƒ
lY ky swqfDfrI pwK dy kMnF ‘qy jUM srkI
nvyN gurduafrf msqUafxf sfihb dI sMgq
ny sRI gurU nfnk dyv jI df 550vF pRkfsL
igafnI gurdyv isMG, igafnI hrdyv
isMG, suirMdr isMG sroaf, kulivMdr isMG
qMdr
U Iey sLP
Y qy izsL vfsLr dI loV hY
hY aqy nf hI ivroDI iDr dy ichry Auqy
afm lokF pRqI icMqf vfly Bfv ids rhy
purb DUm Dfm nfl mnfieaf. gurU Gr brnflf, kyvl isMG nfgrf, hrdyv isMG afieEvf styt ivc ieMzIan rYstorYNt leI
ivKy pihly aKMz pfT dI syvf AuGy iswK aYl[ ey[, ipMdr lflI, bIbI bKsLo, drsLn
hn. ilhfËf, afm afdmI bdldIaF sLrDflU dIdfr isMG bYNs dy pirvfr vloN isMG (jOrj vfisLMgtn), lKivMdr isMG qjrbykfr qMdUrIey sLYP aqy izsL vfsLr dI
siQqIaF anusfr afpxy-afp ƒ Zflx
leI mjbUr hoieaf idKfeI idMdf hY.
hoeI. ies mOky dIdfr isMG bYNs dy spuwqr qy pRoPYsr iekivMdr isMG ny hfjLrI BrI. loV hY. cMgI qnKfh, Kfxf qy irhfiesL muPq
krmdIp isMG bYNs qy pirvfr ny iqMnoN ienHF sB df isropfE dy ky snmfn kIqf
afriQk mfihrF anusfr srkfr dy idn hfjLrI BrI. bYNs pirvfr df gurU Gr igaf. bIbIaF aqy vIrF ny iqMny idn lMgr sMprk kro: imstr isMG
lwK XqnF dy bfvjUd vI ivwqI siQqI dI
Pon: 515-291-1961
vloN isropfE nfl snmfn kIqf igaf. ivc mn lf ky syvf kIqI.
lgfqfr ivgVdI hflq muV lIh Auqy nhIN aKMz pfT dy Bog AuprMq dIvfn styj dI kfrvfeI gurU Gr dy skwqr 47-48
pY rhI, ijs nfl afm afdmI aqy Kfs sijaf, ijs ivc igafnI joigMdr isMG, kulvMq isMG DflIvfl ny inBfeI. AunHF
qOr ‘qy pyNzU Kyqr dI afriQkqf bhuq hrjIq isMG (sfbkf hjLUrI rfgI, drbfr dwisaf ik ieh asQfn sMq bfbf aqr
pRBfivq hoeI hY. iek irport anusfr sfihb), bwcI byaMq kOr, qfrf isMG aqy isMG msqUafxf (sMgrUr) dI Xfd ivc
susLoiBq hY, pr ieQy mirafdf isrP akfl Prince’s Barber Shop
pVHfeI leI amrIkf jfx ivc qKq dI cwlygI, koeI mnmiq nhIN hovygI
qy gurmiq anusfr smfgm hoxgy. 37477 Fremont Blvd, suite C, Fremont, CA 94536
Men & Children’s Hair Cut
BfrqI mohrI mihlf aiDkfrI ƒ
*Threading *Custom Text
vfiÈMgtn: Bfrq ny sfl 2018- ividafrQIaF dy nfl, cIn lgfqfr 10vyN
afr[aYs[aYs[ df JMzf *Men’s Facials *Hair Coler
19 ivc do lwK qoN vwD ividafrQIaF ƒ sfl ividafrQIaF ƒ amrIkf Byjx vflf lfhuxf ipaf mihMgf *Custom Designing *Shave & Mundan
*Line-ups *Head Massage
amrIkf Byijaf, jdik cIn lgfqfr 10vyN sB qoN vwzf dyÈ bx igaf. AuDr iesy imrËfpur: bnfrs ihMdU
sfl sB qoN vwD ividafrQIaF ƒ amrIkf sfl Bfrq ny 2,02,014 ividafrQIaF XUnIvristI ny iek mihlf aiDkfrI ƒ Puwl tfeIm bfrbr dI loV hY
Byjx vflf dyÈ irhf. ies sbMDI jfrI ƒ amrIkf Byijaf. ieh igxqI cIn qoN Kyz mYdfn ivc lwgf afr[aYs[aYs[ df
kIqI irport- 2019 Epn zors irport bfad iksy vI dyÈ dI sB qoN vwD hY. JMzf lfhux bdly ahudf Cwzx leI mjbUr ieMzIaf aqy amrIkf df 18 sfl df qjLrbf
afn ieMtrnYÈnl aYËUkyÈn aYkscyNj irport anusfr amrIkf jfx vfly kr idwqf igaf hY. mihlf aiDkfrI ikrn
muqfbk amrIkf `c ivdyÈI ividafrQIaF kuwl ivdyÈI ividafrQIaF dI igxqI dfmly imrËfpur ivc bI[aYc[XU[ dy rfjIv Business hours:
dI igxqI sfl 2018-19 `c sB qoN vwD 10,95,299 rhI jo ipCly sfl nfloN gFDI dwKxI kYNps ivc izptI cIP pROktr Mon thru Thursday 9am to 6pm (Appointment only)
rhI. ieh lgfqfr cOQf sfl hY jdoN 10 0[05% vwD hY. Auc iswiKaf pRfpq krn dy ahudy Auqy qfienfq hY. dfmly ‘qy Friday, Sat- Sunday- 9am to 6pm (Walk in only)
lwK qoN iËafdf ividafrQI amrIkf phuMcy. vfly kuwl ividafrQIaF df 5[5% hY. kuwl ‘Dfrimk BfvnfvF ƒ swt mfrn’ df doÈ (Tuesday Closed)
XU[aYs[ dy vxj ivBfg dy aMkiVaF ivdyÈI ividafrQIaF ivcoN 50% qoN vwD lfieaf igaf hY. dfmly ny jdoN kYNps
anusfr sfl 2018 ivc amrIkf dI Bfrq qy cIn qoN hn. ivcly Kyz mYdfn ‘coN JMzf Auqfiraf qF Cell: (510)-677-9942
afriQkqf ivc ivdyÈI ividafrQIaF df
Xogdfn 44[7 arb zflr sI, jo ipCly
irport ieMstIicAUt afP
ieMtrnYÈnl aYjUkyÈn qy ivdyÈ mMqrfly
Aus mOky afr[aYs[aYs[ nfl sbMDq Shop: (510)-505-9605
ividafrQI ‘ÈfKf’ ivc ruwJy hoey sn. AuDr
sflF nfloN 5[5 PIsdI vwD hY. hflFik, dyv ibAUro afP aYjUkyÈn qy klcrl dfmly ny ikhf ik Auh qF mihË sMsQf dy www.princebarbershop.com
sfl 2018-19 ivc 3,69,548 aPyarjL ny jfrI kIqI hY. inXmF df hI pflx kr rhI sI.

nYsLnl trFsport kMpnI leI

National Truck Driving School


Enr aprytr aqy
National uck Driving School
zrfeIvr cfhIdy hn
1816 Main Ave., Secramento CA, 95838 kMpnI zrfeIvr nUM 42 sYNt pRqI
mIl idwqy jfxgy kMpnI dy trwk qy trylr
sYkrfmYNto, kYlIPornIaf lIjL `qy lY skdy ho

*trwk zrfieivMg skUl srkfr qoN mfnqf pRfpq hY Call For Special Price
*lfiesYNs lYx AuprMq kMm/jOb dI gfrMtI Kashmir S. Thandi
*irhfiesL aqy eyarport qoN cuwkx qy Cwzx df Kfs pRbMD Office: (866) 933-3038
*2-3 hPiqaF ivc pRoPYsLnl trwk zrfievr bxo Balhar S. Ranu Cell:916-502-7733
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (8)

bfby nfnk dIaF AudfsIaF nfnkÈfhI kYlz


M r: purv
y fl vwlNo iswK
bfry dsqfvyËI bxygI afgUaF dI nIaq Auqy svfl
aMimRqsr: lyKk qy ieiqhfskfr gurduafrf krqfrpur sfihb bfry hI lokF
amrdIp isMG vwloN gurU nfnk dyv dIaF ƒ jfxkfrI hY. Aus ny ikhf ik jdoN ies aMimRqsr: nfnkÈfhI kYlMzr dy ieh lgfqfr vD irhf hY. AunHF AumId kIqf sI. AunHF dfavf kIqf ik 1964 qoN
AudfsIaF nfl sbMDq dsqfvyËI iqafr mfmly ivc Aus ny Koj kIqI qF keI rcyqf pfl isMG puryvfl ny ieQy lokF dy pRgtfeI ik ies sbMDI vDdy dbfa hyT pihlF vDyry kYlMzrF ivc sUrjI isDFq hI
kIqI jf rhI hY. ies ƒ agly vrHy 2020 aijhIaF QFvF vI imlIaF hn, jo hux rU-b-rU huMidaF afiKaf ik ies kYlMzr iek vfr muV ÈRomxI kmytI ƒ ieh kYlMzr mMinaf jFdf sI, jo nfnkÈfhI kYlMzr ivc
Zih-ZyrI ho rhIaF hn aqy kuJ ƒ rwd kr ky iswKF dI vwKrI pCfx ƒ Zfh apxfieaf igaf sI. 1964 qoN bfad ies
QFvF Auqy lokF dy kbËy ho gey lfAux df Xqn kIqf igaf hY. PoraYs isDFq ivc qruwtIaF dwsidaF iek Drm
hn. Aus ny dwisaf ik ies mfzrn skUl dy ivhVy ivc akfl purK ny ieh isDFq Cwz idwqf. AunHF afiKaf ik
sbMD ivc Aus ny pfiksqfn qoN kI POj aqy pMQk qflmyl sMgTn iswK jdoN ieh isDFq Cwizaf igaf, Aus vyly
ielfvf aPgfinsqfn, iqwbq, jQybMdIaF vwloN rU-b-rU pRogrfm ihMdU-iswKF df iek kYlMzr hox df dfavf
cIn, ierfn aqy sRIlMkf df dOrf krvfieaf igaf. ies ivc sRI puryvfl ny krn vfilaF ny ies sbMDI iswK BfeIcfry
kIqf hY. gurU sfihb dI ieh afpxy bfry dwisaf qy kYlMzr iqafr krn nfl slfh qwk nhIN sI kIqI. AunHF ikhf
aiDafqmk Xfqrf df 75 leI kIqI Gflxf qoN jfxU krfieaf. ik vDyry DrmF dy vwK-vwK kYlMzr hox
PIsdI ihwsf ienHF mulkF nfl AunHF lokF dy svflF dy jvfb vI idwqy. kfrn hI AunHF ny vI iswK kOm leI vwKrf
sbMDq hY. Aus ny dwisaf ik AunHF afiKaf ik nfnkÈfhI kYlMzr lfgU kYlMzr bxfAux df Xqn kIqf sI. ies
ies dsqfvy Ë I dy inrmfx hox nfl iswKF ƒ vwKrI kOm vjoN mfnqf ivc vDyry gurpurbF qy hor idn iqAuhfrF
sbMDI kMm jfrI hY. imlI sI qy iswKF ƒ ihMdUvfd ivc jËb dIaF qrIkF pwkIaF kr idwqIaF sn qF jo
ies mOky Aus ny dwisaf krn dy XqnF ƒ rok lwgI sI. AunHF iswK pIVHI dy bwicaF ƒ ieh qrIkF hmyÈF
ik iek hor dsqfvyËI iPlm vI afiKaf ik 2003 ivc smuwcI kOm dI lfgU krnf pvygf. jy aijhf nf hoieaf Xfd rih skx. AunHF kYlMzr rwd krn
iqafr kIqI jf rhI hY ijs ivc mfnqf nfl lfgU kIqy gey ies kYlMzr ƒ qF ÈRomxI kmytI alwg Qlwg pY jfvygI. vfly iswK afgUaF vwloN lfey doÈ nkfridaF
iswK jrnYlF vwloN iqafr kIqy jnvrI 2010 ivc muV ibkrmI kYlMzr AunHF dfavf kIqf ik ivdyÈF ivc 70 PIsdI afiKaf ik AunHF Auqy kimAUinst hox df
gey lgBg 27 ikilH a F ƒ ivc rlgwz kr ky ies dI hoNd Kqm krn gurduafrf kmytIaF ny mUl nfnkÈfhI lfieaf doÈ bybuinafd hY. AunHF afiKaf
ivc irlIË kIqf jfvygf. ies iPlm df idKfieaf jfvygf. ienHF ivcoN vDyry ikly df Xqn kIqf igaf. mUl nfnkÈfhI kYlMzr apxfieaf hoieaf hY. ik kYlMzr rwd krn leI nf isrP AunHF
kuJ Bfg ieQy pfrtIÈIan imAUËIam ivc pfiksqfn ivc hn. Aus ny ikilHaF dI kYlMzr rwd kIqy jfx kfrn ivÈv dy vwK- ies ƒ iqafr krn ivc keI dhfky iKlfP sgoN kYlMzr bfry vI byloVIaF ÈMkfvF
idKfieaf igaf. isMgfpur vfsI amrdIp mOjUdf siQqI df vI iËkr kIqf hY. vwK mulkF ivc vwsdy iswKF ivc ros hY qy lwgy sn. AunHF ies sbMDI zUMGf aiDaYn pYdf kIqIaF geIaF sn.
isMG vwloN do pusqkF ‘lfst hYrItyj: df
iswK lYgysI ien pfiksqfn‘ aqy dUjI ‘df
kuvYst kMtIinAU: lfst hYrItyj‘ vI
ilKIaF geIaF hn. Aus ny ieh ikqfbF
cVHfvf rfÈI nfl bfby nfnk dy nF ‘qy Kul
w x
H gy skUl
pfiksqfn ivc rih geI iswK ivrfsq ƒ aM i mR q sr: gurU
afDfr bxf ky ilKIaF hn. Aus ny ies nfnk dyv jI dy 550 sflf srkfrI qIrQ Xfqrf Xojnf ‘c gurduafrf
sbMDI Koj leI keI vfr pfiksqfn aqy pRkfÈ purb mOky ÈRomxI
hor mulkF ivc df dOrf kIqf. kmy t I vw l o N pfiksqfn
krqfrpur sfihb vI Èfml
ieQy dsqfvyËI iPlm bfry jfxkfrI siQq gurduafrf nnkfxf Bupfl: mwD pRdyÈ dI kFgrs srkfr ny hfl hI ‘c ÈurU kIqI afpxI qIrQ
idMidaF Aus ny dwisaf ik gurU sfihb sfihb qoN sjfey gey ngr Xfqrf Xojnf ivc pfiksqfn siQq gurduafrf krqfrpur sfihb ƒ vI Èfml krn
dIaF XfqrfvF nfl sbMDq ieh iPlm kIrqn dOrfn sMgq dy df PYslf ilaf hY. ies Xojnf qihq sUby dy lokF leI Dfrimk sQfnF dI Xfqrf
lgBg 50 imMt dI hY. ies ivc gurU cVH f vy qo N iekw T I ho e I rfj srkfr vwloN spFsr kIqI jFdI hY. ies sbMDI iek aiDkfrI ny ikhf ik muwK
sfihb vwloN vwK-vwK QFvF Auqy kIqIaF lgBg ds kroV rupey dI mMqrI qIrQ drÈn skIm ‘c iswKF dy pivwqr qIrQ sQfn gurduafrf krqfrpur
XfqrfvF df iËkr Èfml hY. Aus ny rkm nfl ÈRomxI kmytI sfihb ƒ vI Èfml krn df PYslf ilaf igaf hY.
afiKaf ik pfiksqfn ivc gurU sfihb vwloN vwK-vwK iËilHaF ivc
nfl sbMDq isrP iqMn muwK QFvF jnm gurU sfihb dy nF ‘qy skUl ‘qy crcf kIqI geI. mIitMg dy smUh mYNbrF hI sMBv hoieaf hY.
asQfn nnkfxf sfihb, pMjf sfihb aqy KolHx dI Xojnf hY. kroV 13 lwK 68 hËfr rupey iekwTy hoey ny afpsI sihmqI nfl ÈRomxI kmytI ngr kIrqn dy ko a frzIny t r
ieh ngr kIrqn pfiksqfn siQq hn. jdoNik ngr kIrqn dOrfn ÈRomxI pRDfn ƒ isPfrÈ kIqI ik sMgq vwloN Byt mnjIq isMG bfT skwqr ny irport pyÈ
AuGy gixq ÈfsqrI vI[ gurduafrf jnm asQfn sRI nnkfxf kmytI df kuwl Krc iek kroV 73 lwK 4 kIqI ies rkm nfl sRI gurU nfnk dyv kridaF dwisaf ik sMgq dy cVHfvy qoN
aYn[ isMG df dyhFq sfihb qoN afrMB ho ky Bfrq dy 17 rfjF hËfr rupey hoieaf hY. ies sbMDI ngr jI dy 550 sflf pRkfÈ purb ƒ smripq lgBg 10 kroV 13 lwK 68 hËfr 601
nvIN idwlI: pRiswD ihsfb ÈfsqrI ivcoN lMGdf hoieaf 5 nvMbr ƒ sulqfnpur kIrqn sb kmytI dI mIitMg hoeI ijs dI Xfdgfr vjoN gurU sfihb dy nF Auqy vwK- rupey dI rkm iekwTI hoeI hY. jdoNik kuwl
viÈÈt nrfiex isMG (74) dI mOq ‘qy loDI siQq gurduafrf byr sfihb ivKy pRDfngI kmytI dy cyarmYn aqy ÈRomxI vwK iËilHaF ivc sMgq dy sihXog nfl Krcf iek kroV 73 lwK cfr hËfr 444
pRDfn mMqrI nirMdr modI ny duwK df puwj ky sMpUrn hoieaf sI ijs dOrfn sMgq kmytI mYNbr jQydfr qoqf isMG ny kIqI. vDIaf skUl KolHy jfx. jQydfr qoqf isMG rupey hoieaf hY. AunHF dwisaf ik sMgq
pRgtfvf kIqf hY. Auh kuJ smyN qoN ibmfr vwloN gurU gRMQ sfihb awgy nqmsqk mIitMg ivc ngr kIrqn dOrfn ny ikhf ik ngr kIrqn Bfrq aqy vwloN siqkfr vjoN sonf, cFdI aqy ivdyÈI
sn qy ptnf dy hspqfl ivc dfKl sn. huMidaF Bytf kIqy cVHfvy qoN lgBg 10 iekwTy hoey cVHfvy aqy Krc dy vyrivaF pfiksqfn dIaF srkfrF dI sihmqI kfrn krMsI afid df cVHfvf vI Byt kIqf igaf.

amrIkf ‘c nPrq Jwlx dy mfmly ‘c iswK qIjy nMbr Auqy


vfiÈMgtn: iswKF iKlfP nPrqI
aprfD dy qkrIbn 60 mfmly amrIkI ÈRomxI kmytI ny nslI hmilaF ‘qy icMqf pRgtfeI
eyjMsI aYP[bI[afeI[ ƒ 2018 ‘c imly hn. aMimRqsr: ÈRomxI kmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovfl ny amrIkf ivc
ies qoN vwD aijhIaF GtnfvF isrP XhUdIaF iswKF Auqy vD rhy nslI hmilaF Auqy icMqf pRgtfeI hY. amrIkI jFc eyjMsI
qy musilm BfeIcfry nfl hI vfprIaF hn. aYP[bI[afeI[ vwloN jfrI aMkiVaF muqfbk iswKF iKlfP aprfDF ‘c vfDf hoieaf hY.
ies qrHF iswK amrIkf ‘c nPrq Jwlx dy 2017 dy mukfbly 2018 ivc aijhy vDyry kys drj hoey hn. sRI lONgovfl ny ikhf
mfmly ‘c qIjy nMbr ‘qy hn. ik ieh duwK dI gwl hY ik iswKF ƒ ivdyÈ ivc nPrq df iÈkfr hoxf pY irhf hY. AunHF
vwK-vwK eyjMsIaF kol ipCly sfl ikhf ik iswK kOm ivÈv ÈFqI aqy mnuwKqf dI BlfeI leI hmyÈf awgy rhI hY.
7,120 mfmly afey hn. jdik 2017 ivc ivdyÈF ivc vsdy iswKF ny afpxI imhnq aqy jËby sdkf AuWc mukfm hfsl kIqy
ienHF dI igxqI 7,175 sI. aYP[bI[afeI[ hn. mulkF dI qrwkI ivc vI vwzf Xogdfn pfieaf hY. AunHF ny Bfrq srkfr ƒ
ny keI eyjMsIaF vwloN idwqf zytf irlIË apIl kIqI hY ik iswKF ‘qy huMdy nslI hmilaF ƒ rokx leI loVINdI kfrvfeI kry.
kIqf hY. ies ‘c aprfDF, pIVqF, mulËmF
qy QFvF df vyrvf hY. ieh aprfD nsl, 2018 qoN meI 2019 qwk ivdyÈF ivc 12 hËfr
Drm, ilMg qy hor pwKF qoN kIqy gey hn. BfrqIaF dI hoeI mOq
XhUdIaF ƒ sB qoN vwD iÈkfr bxfieaf
muMbeI: jnvrI 2018 qoN meI 2019 drimafn ivdyÈI mulkF ivc 12223
igaf hY qy 835 mfmly hn, dUjy nMbr
BfrqIaF dI mOq hoeI hY. ieh Kulfsf ivdyÈ ivBfg vwloN afr[tI[afeI[ dy idwqy
Auqy musilm (188) qy qIjy Auqy iswK gey hn. sB qoN vwD 1,943 nPrqI vDy hn qy iswK Drm ƒ vwzI igxqI `c
jvfb ivc hoieaf hY. ies ihsfb nfl iek mhIny ivc mrn vfly BfrqIaF dI
(60) hn. 91 aprfD horF DrmF iKlfP GtnfvF aPrIkI-amrIkIaF nfl aijhIaF GtnfvF df sfhmxf krnf pY
igxqI 719 aqy 23-24 ivakqI pRqI idn hY. muMbeI aDfrq afr[tI[afeI[
hn. ihMdUaF ƒ 12 vfr qy ds vfr buwD vfprIaF hn qy rMg dy afDfr Auqy hn. irhf hY. iswK kulIÈn dy sInIar mYnyjr
kfrkun jiqn dysfeI ny ikhf ik ivdyÈ ivBfg qoN tI ajuMglf, jmIr (sI[pI[vI[)
Drm ƒ mMnx vfilaF ƒ nPrq JwlxI AuDr, iswK kulIÈn df kihxf hY ik (pfilsI qy aYzvokysI) ism jy isMG ny
aqy sI[pI[afeI[E[ vwloN bIqy hPqy dysfeI ƒ Byjy gey jvfb qoN Auprokq Kulfsf
peI hY. iswKF iKlfP vfprIaF GtnfvF amrIkf ivc vfprdy nPrqI aprfD bVy ikhf ik aMkVy stIk jfxkfrI nhIN idMdy.
hoieaf hY, ijs ivc jnvrI 2018 qoN meI 2019 drimafn ivdyÈF ivc mrn
ivc 49 mulËmF dI ÈnfKq kIqI geI hY qrIky nfl ‘Gtf ky pyÈ kIqy jFdy hn` qy iPrikaF ƒ inÈfnf bxf ky kIqy jFdy ies
vfilaF dI igxqI dwsI geI hY. hYrfnI dI gwl hY ik ivdyÈ ivBfg kol dwsy gey
qy 69 pIVq hn. nslI nPrq dy 4,047 ieh bhuq mMdBfgf hY. 2017 qoN bfad aprfD bfry ÈnfKq qy kfrvfeI pRBfvI
smyN ivc ivdyÈI jylHF ivc mfry gey BfrqI kYdIaF dI koeI jfxkfrI nhIN hY.
aprfD aYP[bI[afeI[ kol irport kIqy iswKF iKlfP nPrqI aprfD 200 PIsd bxfAux dI loV hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (9)

prflI: srkfr iËMmv


y frI inBfAux dI QF iksfnF iKlfP sKqI krn lwgI
cMzIgVH: pMjfb srkfr ny suprIm sfVn vfilaF iKlfP kfrvfeI hor qyË dy muwZF ƒ KyqF ‘coN kwZx Auqy hox vfly
kort dI GurkI qoN bfad prflI sfVn kr idwqI hY. suprIm kort ny 25 nvMbr Krc dI iËMmyvfrI srkfr ƒ lYxI cfhIdI prflI nf sfVn vfly iksfnF ƒ muafvËy df PYslf
vfly sImFq qy Coty iksfnF ƒ ivwqI rfhq ƒ hox vflI suxvfeI mOky srkfr ƒ hY. hux qwk dIaF AuplbD mÈInF nfl cMzIgVH: pMjfb srkfr ny Jony dI rihMd-KUMhd ƒ awg nf lfAux vfly
dyx df dfavf krn dy nfl hI prflI iksfnF ƒ ivwqI rfhq dyx aqy hor qwQ 25 PIsd rkby dI prflI vI inbyVI nhIN iksfnF ƒ pRqI eykV 2500 rupey muafvËf dyx df PYslf kIqf hY. KyqIbfVI ivBfg
sfVn vfly iksfnF iKlfP kfrvfeI df pyÈ krn dIaF hdfieqF idwqIaF hn. ies jf skdI. sbiszI Auqy idwqI jfx vflI dy skwqr kfhn isMG pMnU ny dwisaf ik gYr-bfsmqI Jonf lfAux vfly pMj eykV
aml qyË kr idwqf hY. puils, mfl aqy qoN pihlF sUby dy muwK skwqr dI adflq mÈInrI keI ipMzF ivc bykfr peI hY qwk dI mflkI vfly iksfnF ƒ prflI ƒ awg nf lfAux bdly 2500 rupey pRqI
KyqIbfVI ivBfg ny prflI sfVn vfly ivc iKcfeI ho cuwkI hY. iksfnF iKlfP ikAuNik Aus ƒ clfAux leI vwzy trYktrF eykV dy ihsfb nfl muafvËf imlygf. AuNj, ies muafvËy df hwkdfr Auh iksfn
iksfnF ƒ jrmfny, kys drj krn, mfl kIqI jf rhI kfrvfeI qoN jfpdf hY ik dI loV hY. srkfrF ieh drsfAux dI hovygf, ijs kol afpxy, pqnI aqy 18 sfl qoN Gwt Aumr dy bwicaF dy nF ‘qy kuwl
ivBfg dy irkfrz ivc lfl aYNtrI krn kOmI rfjDfnI qwk PYly pRdUÈx dy mfmly koiÈÈ kr rhIaF hn ik idwlI dI ËihrIlI 5 eykV qwk hI ËmIn mflkI hY aqy ies ËmIn jF ies dy iksy ihwsy ivc gYr-
dy nfl-nfl igRPqfrIaF kIqIaF hn. Auqy iksfnF ƒ Klnfiek vjoN ivc pyÈ hvf leI kyvl prflI df DUMaF hI iËMmyvfr bfsmqI Jony dI KyqI krdf hovy qy Kyq dy iksy vI ihwsy ivc Jony dI rihMd-KUMhd ƒ
sUqrF anusfr hux qwk puils ny kIqf igaf hY, hflFik prflI ƒ Kyq ivc hY. iksfn ieh svfl puwC rhy hn ik awg nf lfeI hovy.
1563 kys drj kIqy hn qy 1200 qoN hI smytx leI nYÈnl gRIn itRibAUnl vfhnF aqy AusfrI kfrn huMdy pRdUÈx aqy
vwD iksfnF ƒ igRPqfr kIqf hY aqy sfZy vwloN idwqIaF hdfieqF dI srkfr vwloN pUrn dIvflI smyq hor iqAuhfrF Auqy CwzIaF
cfr kro V ru p ey dy krIb ju r mfnf qOr Auqy pflxf nhIN kIqI geI. jFdIaF afiqÈbfËIaF dy pRdUÈx leI mhFdoÈ: trMp dIaF muÈiklF vDx
vsUilaf hY. suprIm kort vwloN 25 nvMbr pMjfb dy iksfn lgfqfr ieh pwK iËMmyvfr lokF ivcoN ikMinaF ƒ igRPqfr
ƒ sUby dy muwK skwqr krn avqfr isMG
ƒ qlb kIqy jfx kfrn srkfr ny prflI
pyÈ krdy afey hn ik Auh prflI ƒ awg
nhIN lgfAuxf cfhuMdy pr prflI aqy Jony
kIqf igaf hY.
srkfrF ƒ iksfn smfijk pOVI dy
dy afsfr
vfiÈM g tn: ivdy È mM q rfly dy ËylynskI ƒ Pon krky ikhf sI ik Auh
sB qoN hyTly zMzy AuWqy KVHf nËr afAuNdf
suprIm kort df svfl: lok sfh ikvyN lYx? hY . iesy krky srkfr nY È nl gR I n
aiDkfrI ny mhFdoÈF dy jFckfrF ƒ dwisaf
hY ik Aus ny rfÈtrpqI zonlz trMp ƒ
zYmokrYt aqy 2020 ivc afpxy ivroDI
joey ibzyn iKlfP jFc ÈurU krn. iek
itRibAUnl jF adflq dy hukm qF afpxI
nvIN idwlI: idwlI-aYn[sI[afr[ GtfAux leI sKq qy ZukvyN kdm AuTfAux XUkryn ivc amrIkI sPIr ƒ jFc bfry ivakqI dI iÈkfieq Auqy trMp iKlfP
shUlq anusfr lfgU kr rhI hY pr
‘c pRdUÈx df pwDr vDx Auqy iPkr dI loV hY.” Pon Auqy dwsx dI gwl suxI sI. XUkryn mhFdoÈ sbMDI jFc afrMB hoeI hY. homË
iksfnF ƒ igRPqfr krn ivc koeI iZwl
jqfAuNidaF suprIm kort ny sKq itwpxI jsits arux imÈrf aqy dIpk ivc amrIkI sPfrqKfny dy isafsI kONsl aqy iek hor ivakqI dy ibafn ƒ GoiKaf
nhIN ivKf rhI. itRibAUnl anusfr ZfeI
kIqI ik ‘lok ikvyN sfh lYx?‘ AunHF gupqf dy bYNc ny ikhf ik idwlI sfP-suQrI zyivz homË ny ikhf ik trMp ieMny Aucy igaf hY. homË dI kfƒnsfËF mUhry krIb
eykV qwk ËmIn vfly iksfn ƒ muPq,
pRdUÈx nfl nijwTx leI AuTfey gey kdmF ikAuN nhIN ho skdI? AunHF aiDkfrIaF ƒ sur ivc bol rhy sn ik sPIr gOrzn swq GMitaF qwk gvfhI hoeI. homs ny
pMj eykV qwk vfly ƒ pMj hËfr rupey
bfbq jfxkfrI dyx leI pMjfb, hirafxf, kOmI rfjDfnI dy 13 pRdUiÈq sQfnF ƒ soNzlYNz ƒ Pon afpxy kMn qoN htfAuxf jFc ivc Èfml hox qoN ienkfr kr idwqf
aqy ies qoN vwD vfilaF ƒ 15 hËfr rupey
idwlI aqy Auqr pRdyÈ dy muwK skwqrF ƒ hPqy dy aMdr aMdr sfP krn dI hdfieq ipaf sI. sI pr bfad ivc Aus ƒ pyÈI leI noits
‘c mÈInrI muhweIaf krvfAuxI ËrUrI hY.
25 nvMbr ƒ qlb kIqf hY. kIqI. suprIm kort muqfbk idwlI ‘c homË ny ikhf ik kIv dy rYstorYNt jfrI kIqf igaf. Aus ny kfƒnsfËF mUhry
srkfr vwloN ies Auqy aml nf hox dy
suprIm kort ny ikhf,‘‘pRdUÈx df ijsq-tFk vfhn Xojnf pRdUÈx GtfAux ivc bYTy hor lokF ny vI ieh kfl suxI krIb swq GMitaF qwk svflF dy jvfb
bfvjUd iksfnF dIaF igRPqfrIaF aqy kIqy
pwDr vDx krky idwlI burI qrHF pRBfivq ‘c kfmXfb nhIN rhI aqy hvf guxvwqf sI. iËkrXog hY ik trMp ny XUkryn dy idwqy. Aus ƒ aihm gvfh mMinaf jf irhf
jf rhy jrmfinaF ƒ iks qrHF vfjb
ho rhI hY aqy aiDkfrIaF vwloN pRdUÈx ƒ sUck aMk hor izwg igaf hY. nvyN cuxy gey rfÈtrpqI volozImfeI hY ikAuNik Aus ny trMp ƒ Kud suixaf sI.
Tihrfieaf jf skdf hY?

iksy vI Aumr ivc iksy vI ibmfrI df ielfj


krvfAuNdy jy Qwk gey ho qF kfl kro rYstorNY t stfP dI loV hY
Pon (408) 687-1899 ihAUstn (tYkss) ivc BfrqI rYstorYNt leI
Gurdip Singh Sandhu imTfeIaF bxfAu x vfly kfrIgr (hlvfeI),
Homeopathic Practitioner/Consultant Since 1973
DHMS-Gold Medalist, BAMS, MDEh.- India qMdUrIey qy vYjItyrIan bPy (nfrQ aYNz sfAUQ
Well Experienced as:
Director, Principal, Professor and Chief Medical Officer in
ieMzIan) bxfAux vfly sLYP dI loV hY.
Medical Colleges and Hospitals of Punjab (India) cMgI qnKfh aqy iekwly bMdy leI irhfiesL df pRbMD
Practice Under State of California Act SB 577
EX Member: The California Homeopathic Society
National Center For Homeopathy- USA
sMprk kro
Gurdip Singh Sandhu
Li
Livve on J as TV
Jas
Saturday 9:30AM and Sunday 4PM (Pacific Time) Email:
muKiqafr isMG, Pon: 713-884-9547
7021 Village Park Way, Dublin, CA 94568 Homeomedicine@yahoo.com suKdyv isMG, Pon: 832-724-1635 22+

globl mltI srivisË, lYQrop REPAIR SHOP


trwk qy trylr dy hr qrHF dy tfierF qoN ielfvf Oil
Change, Brakes, Engine Work, Tune Up,
ipCly 14 sflF qoN quhfzI syvf ivc Transmission & Clutch afid dI murMmq aqy Truck
Alignment df kMm qswlIbKÈ ZMg nfl kIqf jFdf hY.
trwkF vfly vIrF dIaF muÈiklF df hwl iewko Cwq Qwly 500+ trwkF dI KuwlHI-zuwlHI pfrikMg dy nfl, trwk-
trylr Wash krn df vI vDIaf pRbMD hY.
TEL: 209.547.9210
FAX: 209.547.9211

REGISTRATION SERVICES
trwikMg nfl sbMDq hr qrHF dy primt ijvyN IFTA,
Grand Opening CA#, MCP, 2290, ICC, BOC III, NM & Kentucky
Special Price ffor
or Truck Wash
uck Permit, DOT Fuel Tax, Corporation Filling aqy
trwkF dIaF lfiesYNs plytF Same Day Service vI

Ph: 209.982.9996
globl mltI srivisË dI idMdy hF. qusIN sfzy koloN plytF lY ky afpxf kMm qurMq
nvIN lokyÈn STOCKTON ivc ÈurU kr skdy ho. asIN DOT Compliance, DOT
HIGHWAY 4 dy iblkul nËdIk Audit ivc vI trwikMg kMpnIaF dI mdd krdy hF.
1950 E Miner Ave. FAX: 209.982.9997 TEL: 209.982.9996
Stockton, CA 95205 www.globalmultiservices.com info@globalmultiservices.com FAX: 209.982.9997
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (10)

(lVI joVn leI ipClf aMk vyKo) aqy jgdIÈ tfeItlr vI Èfml sn.
pitaflf dI nvIN dfxf mMzI ivc idn
dy vkq KUb rOxk rihMdI hY. hr vkq
ihMdq
U v dI cVHq ikvyN hoeI-14 afr[ aYs[ aYs[ aqy Bfjpf dy
afdmI vI inry sDfrn kfirMdy nhIN sn.
ihMdq
U vI lÈkr
rOlf-rwpf rihMdf hY. afto, tYNpU, kfrF qy ‘drasl, rfm kumfr jYn 1980 ivc

rfÈtrI iswK sMgq


ryhiVaF dy afAux-jfx aqy hfrnF dIaF pRDfn mMqrI vfjpfeI df cox eyjMt irhf
afvfËF lgfqfr afAuNdIaF rihMdIaF hn; sI, jdoN vfjpfeI ny lok sBf cox lVI
pr iqRkflF vyly Kfs krky julfeI- sI. Bfjpf-afr[ aYs[ aYs[ dy ies pRmuwK
agsq mhIny, jdoN koeI ijxs KrId- kfirMdy jYn df rYx bsyrf mkfn nMbr 87
ProKq leI nhIN afAuNdI, ieQy pUrI qrHF hrI ngr afÈrm, vfjpfeI df cox dPqr
sMnftf Cfieaf rihMdf hY. rfÈtrI svYmsyvk sMG (afr[ aYs[ aYs[) ny afpxI hI bixaf hoieaf sI.` ieh qwQ vI aYn
29 julfeI 2009 dI huMms aqy hoNd dy krIb nON dhfikaF dOrfn bVy Auqrf-cVHfa dyKy hn. spÈt hY ik 84 dy iswK ivroDI dMigaF qoN
sMnfty vflI rfq dy hnyry ivc do afdmI awj kwlH ies dy isafsI ivMg Bfjpf dy hwQF ivc Bfrq dI bfad hox vflIaF lok sBf coxF ivc DIryNdr kumfr Jfa
kfr ivcoN Auqrdy hn aqy mMzI aMdr Guwp hkUmq hY. ies vyly ieh sMsfr dI sB qoN vwzI pfrtI hY. afr[ aYs[ aYs[ kfrkunF ny BfrU qOr `qy
hnyry ivc gfieb ho jFdy hn. QoVHy icr kFgrs df sfQ idwqf. hY. Auh ilKdf hY, BfvyN iswKI aqy ihMdU
bfad 10 vjy rfÈtrI iswK sMgq df sUbf
iesy qrHF afr[ aYs[ aYs[ sMsfr dI sB qoN vwzI vflMtIar spÈt hY ik rfÈtrI iswK sMgq Drm dy sfry pwK sFJy nhIN, “iswKI ivc
pRDfn ruldf isMG mMzI dy KUMjy ivc siQq sMsQf hY. AuGy pwqrkfr DIryNdr kumfr Jfa ny vwK-vwK bxfAux df asl mnorQ Auh nhIN, jo aijhf kuJ vI nhIN-ies dI bolI, ies dy
afpxy Gr sfhmxy afpxI mihMdrf blYro sUibaF ivc ihMdUqvI qfkqF dI cVHq leI afDfr bxIaF ies dy ahudydfr dws rhy hn. ieh sfbq ibMb, ies df muhfvrf, ies df bRihmMz
ivcoN Auqrdf hY. ijAuN hI Auh afpxI gwzI jQybdM IaF bfry crcf afpxI ikqfb ‘ÈYzo afrmIË’ (ihMdq
U vI krn leI coKy sbUq mOjUd hn ik afr[ Èfsqr, ies df imiQhfs, ies dy sMqF qy
ivcoN bfhr afAuNdf hY, AuhI do afdmI lÈkr) ivc kIqI hY. aYqkIN ‘rfÈtrI iswK sMgq’ df aYs[ aYs[ ny afpxf iswK ivMg ies leI nfiekF dIaF sfKIaF, ies df
hnyry ivcoN inkl ky bVy TrMmy nfl Aus bxfieaf qF jo 1984 dy iswK kqlyafm aiDafqmvfd, ies dy smfDI dy qOr-
Aupr keI golIaF clfAuNdy hn. iPr kfql
ieiqhfs Proilaf igaf hY, ijs ny iswKF nMU afr[ aYs[ df iÈkfr hoey iswK iPrky dy sMqfp df qrIky aqy ies dy rIqI-irvfj sfrf kuJ
kuJ dUr KVHI kIqI kfr ivc AuQoN Prfr ho aYs[ vwl iKwcx leI bhuq Xqn kIqy. -sMpfdk lfhf ilaf jf sky aqy iswK iPrky ivc ihMdU Drm dy ÈfsqrF `coN ilaf igaf hY.”
jFdy hn. bxy zr ƒ vrq ky ieh lfeIn QopI jf afpxy ‘ivÈlyÈx` dy afDfr `qy
byhoÈ hox qoN pihlF ruldf isMG mdd hor rfÈtrI jnrl skwqr hY aqy ruldf 2009 ivc ruldf isMG df kql do sky ik ‘iswK vI ihMdU hn.` ies dlIl df goiel ny Kflsf ƒ nvF Drm mMnx qoN
leI afvfËF mfrdf hY. Aus dy pirvfr dy isMG df gUVHf imwqr irhf hY. Auh kihMdf dhfky pihlF ÈurU hoey GtnfvF dy islsly sbUq rfÈtrI iswK sMgq dI ivÈyÈ ilKq ienkfr kr idwqf. Aus dI dlIl sI,
mYNbr aqy guaFZI iekdm AuQy af jFdy hY, “ruldf isMG iswKF ƒ muwK Dfrf nfl df hI nqIjf sI. ies dIaF jVHF 1984 ivc imldf hY, ijs qoN ies dy bxfey jfx “Kflsf qF mihj vzyry iswK BfeIcfry
hn aqy Aus ƒ rijMdrf hspqfl joVn ivc aihm Xogdfn pf irhf sI. ivc iswKF dy kqlyafm (ijs nfl pUrf df mnorQ spÈt huMdf hY. 1985 ivc CfpI aMdrlI lVfkU jQybMdI hI sI, iswK qF
iljfieaf jFdf hY, ijQoN Aus ƒ pI[ jI[ drasl Aus dy XqnF nfl vfjpfeI mulk JMjoiVaf igaf sI) qoN bfad 1986 geI ilKq ‘ihMdU-iswK irÈqf` ivc afr[ Kud ivÈfl ihMdU smfj ivclf sMprdfie
afeI[ cMzIgVH Byj idwqf jFdf hY. do hPqy srkfr dy vkq jo 22 jixaF dy nF kflI ivc rfÈtrI iswK sMgq bxfey jfx ivc aYs[ aYs[ dI ies lfeIn ƒ duhrfieaf sn.”
ipCoN Aus dI mOq ho geI. sUcI ivcoN htfey gey, AuhI Aus dy kql mOjUd hn. ies kqlyafm ƒ aMjfm 31 igaf hY ik iswK afËfd Dfrimk iPrkf drasl, mfXUsI df iÈkfr rfm
kql pUrI PurqI aqy sPfeI nfl df kfrn bxy.” akqUbr 1984 ƒ pRDfn mMqrI ieMdrf nhIN hn, ik ieh ivÈfl ihMdU iPrky df svrUp aijhy iswty ‘qy hI phuMcxf cfhuMdf
kIqf igaf sI, ijs qoN jfpdf sI ik ieh 1980 aqy 1990ivaF dOrfn jdoN gFDI df Aus dy aMg-rwiKakF vloN kql aMg hn, ik ieh aMgryË sn ijnHF ny
pyÈyvrF df kfrf sI. inÈcy hI ieh mfmUlI Kfilsqfn dI lihr pUry ËorF ‘qy sI, kr dyx ipCoN idwqf igaf sI, jo ihMdUaF sfiËÈ qihq iswKF dI alihdf pCfx
vfrdfq nhIN sI. CyqI hI ies dI qsdIk BfrqI styt ny ivdysLF ivc rihMdy AunHF df byksUr iswKF ivruD ivAuNqbD hmlf bxfeI. ieh iswKF ƒ piqafAuNdI hY ik
vI ho geI, jdoN bwbr Kflsf ieMtrnYÈnl sYNkVy iswKF dy nF kflI sUcI ivc Èumfr sI. irportF anusfr idwlI ivc 2733 Auh ‘ihMdU smfj df aMg` hn aqy AunHF
ny ies dI iËMmyvfrI lY leI, jo sB qoN iswK kql kIqy gey. ieh islislf pihlI dI ies soc ƒ rwd krdI hY ik ‘AunHF dI
Kqrnfk KfilsqfnI guwtF ivcoN iek hY. qoN 3 nvMbr 1984 qwk iqMn idn cwldf vwKrI pCfx` hY. ieh 1984 dy iswK
ruldf isMG dy kql nfl rfÈtrI irhf. Bfrq dy keI hor ÈihrF ijvyN XU[ kqlyafm df doÈ vI iesy soc ƒ idMdI
iswK sMgq dy mYNbrF ivc hfhfkfr mwc pI[ ivc kfnpur, ibhfr ivc bokfro, mwD hY-ieh 1984 dy kqlyafm ƒ jfieË
geI. ies dI Kfs vjHf sI: sMn 2000 qoN pRdyÈ ivc jwblpur, AuVIsf ivc rUVkylf TihrfAux df iGnfAuxf qrIkf hY. ies
lY ky pMjfb ivc ies jQybMdI dIaF afid ivc vI iswKF df kqlyafm kIqf ilKq df lyKk afr[ aYs[ aYs[ nfl
srgrmIaF bhuq hI sMBl-sMBl ky igaf. sbMDq ieiqhfskfr rfm svrUp hY. ies
kIqIaF jf rhIaF sn. AunHF vloN pUrf aivnfÈ jYsvfl dwsdf hY, “iswKF df muwK bMd sIqf rfm goiel ny iliKaf
Xqn kIqf igaf sI ik akfl qKq Borf dy kqlyafm ipCoN asIN afr[ aYs[ aYs[ hY, jo ihMdU rfÈtr df hmfieqI iek hor
vI nfrfË nf hovy; pr iswKI df isrmOr vfly isr joV ky soc-ivcfr krn bYTy, buwDIjIvI hY. goiel anusfr gurU nfnk
qKq rfÈtrI iswK sMgq dIaF kfrvfeIaF ikAuNik iswK ivroDI dMigaF ny smfj ivc qF isrP “ieslfmI hmly ivruD ihMdU
ƒ iswK pCfx ƒ Korf lfAux vflIaF pfVf df idwqf sI, jo kOmI surwiKaf leI ivroD df ieËhfr kr rhy sn, Auh koeI
kfrvfeIaF vjoN lY irhf sI. ruldf isMG Kqrf sI.” jYsvfl pMjfb ivc abohr qoN alihdf Drm pyÈ nhIN kr rhy
pMjfb ivc afr[ aYs[ aYs[ dy muwK 1960 qoN hI afr[ aYs[ aYs[ df pRcfrk sn.[[[pRqIkrm domuKI sI. ihMdU XoiDaF
ichiraF ivcoN iek sI aqy Auh sMG nfl cilaf af irhf hY. “ieh mfmlf aYnf ny qF pUry mulk aMdr keI mYdfn-ey- rfÈtrI iswK sMgq, pMjfb df
sbMDq rfÈtrI iswK sMgq df sUbf pRDfn rfÈtrI iswK sMgq df logo. gMBIr sI ik Bfrq dy vwK-vwK ihwisaF dy jMg ivc ieslfmI DfVvIaF dy iKlfP pRDfn ruldf isMG, ijs df 2009
sI. bhuq sfry lok Aus aqy Aus dI sMsQf kr idwqy sn, ijnHF ny BfrqI dUqGrF awgy afr[ aYs[ aYs[ dy lokF ny ies msly ƒ lVfeIaF lVIaF. ihMdU sMqF aqy PkIrF ivc kql ho igaf.
dy kMm ƒ iswKI ƒ aMdroN Korf lf ky ies ros mujfhry kIqy sn jF Bfrq iKlfP afr[ aYs[ aYs[ dy muKI bflf sfhb ny pUry mulk ivc rUhfnIaq dI lihr hY, jo afr[ aYs[ aYs[ dI isafsq ƒ
ƒ ihMdU Drm df ihwsf bxfAux dy XqnF qkrIrF kIqIaF sn, qy ijnHF ny iswK idErs ƒ iml ky AunHF nfl soc ivcfr KVHI kIqI, jo BgqI lihr vjoN mÈhUr rfs afAuNdf hovy. AuNj, ies qrHF krky
vjoN lY rhy sn. ieh afr[ aYs[ aYs[ dy aiqvfdIaF dy nfl nfl AunHF lokF ƒ pnfh kIqI. asIN hflfq ivc suDfr hox ƒ hoeI. ies BgqI lihr df sMdyÈ hr QF rfm svrUp iswK mn dI Qfh pfAux dy
aMiqm tIcy ihMdU rfÈtr dI sQfpnf krn idwqI sI, ijnHF ƒ adflqF ny doÈI krfr afpmuhfrypx `qy nhIN sI Cwz skdy. iesy iek hI sI ikAuNik ies df afDfr vyd, qrIikaF ƒ hI Kfrj kr idM d f hY .
ivc hwQ vtfeygf. idwqf hoieaf sI aqy jo kqlF qy bMb leI 24 nvMbr 1986 ƒ rfÈtrI iswK purfx aqy Drm Èfsqr sn.” mYkfilP vloN iswK Drm aqy ieiqhfs bfry
ruldf isMG dI sMG pirvfr aMdr DmfikaF dy doÈF df sfhmxf kr rhy sn. sMgq dI sQfpnf kIqI geI, ijs df ilKy Cy vzmuwly gRMQ isrP aMgryËI Ëubfn
aduqI sfK sI. Aus ny bhuq sfry iswK agsq 2003 ivc rfÈtrI iswK sMgq dy mnorQ isrP sRI gurU gRMQ sfihb dIaF dy mfiDam rfhIN iswK akIdy aqy ieiqhfs
vwKvfdIaF ƒ Kfilsqfn pwKI soc Cwz ky XqnF nfl vfjpfeI srkfr ny kYnyzf aqy iswiKafvF ƒ pRcfrnf aqy sfzI sMsikRqI df Koj kfrj hI nhIN sgoN AunHF ny iswK
Bfrq afAux leI kfmXfbI nfl pRyiraf amrIkf ivc 22 iswKF dy nF kflI sUcI dI sFJ `qy muV Ëor dyxf sI.” Drm dy igafnIaF vloN pIVHI-dr-pIVHI
sI. rfÈtrI iswK sMgq df rfÈtrI jnrl ivcoN htf idwqy sn. ruldf isMG ny 2004 pr kI rfÈtrI iswK sMgq bxfAux mUMh-ËubfnI ibafn kIqy jFdy vyrivaF dy
skwqr aivnfÈ jYsvfl dwsdf hY, “ruldf ivc mIzIaf nfl gwlbfq kridaF ikhf ipwCy asl kfrn iehI sI? BfvyN iswK afDfr ‘qy gurU gRMQ sfihb dI ivafiKaf
isMG Bfjpf dy aYn[ afr[ afeI[ sYWl df sI, “ies df mnorQ AunHF ƒ muwK Dfrf `c ivroDI PsfdF ivc kFgrs dy kfirMdy vwzI ƒ vI klmbwD kIqf hY.
jnrl skwqr vI sI. ies ruqby sdkf Èfml hox df iek hor mOkf dyxf hY.” qfdfd ‘c Èfml sn, ieh gwl vI nhIN ik ieiqhfs df qoiVaf-mroiVaf srUp
Auhny ieMglYNz, XUrp qy AuqrI amrIkf ruldf isMG dIaF kfrvfeIaF Èfied afr[ aYs[ aYs[ dy kfirMidaF ny iswKF ƒ hI Auprokq ilKq ivc pyÈ kIqf igaf,
dy bhuq sfry mulkF dy dOry kIqy aqy bhuq ‘iswK iek vwKrI kOm hY` dI soc rwKx bcfieaf hovy. drasl, sbUq ieh hn jo 1986 ivc rfÈtrI iswK sMgq bxfey
sfry AunHF lokF ƒ imilaf, ijnHF df nF vfilaF ƒ cogf pf ky iswK KfVkUaF dy ik afr[ aYs[ aYs[ aqy Bfjpf vfilaF jfx df afDfr bixaf. afr[ aYs[ aYs[
AunHF dIaF Kfilsqfn pwKI srgrmIaF vwKry iswK styt dy hmfieqI afDfr ƒ ny keI QFeIN ies kqlyafm ivc ihwsf dI ieh iËwd ik iswK ihMdU Drm df hI iek
kfrn srkfr ny kflI sUcI ivc Èumfr Korf lf rhIaF sn. iesy ijMnf hI BVkfht ilaf. 2 PrvrI 2002 dI ‘ihMdusqfn aMg hn, ƒ ‘sMgq` vloN 1980ivaF dy
kIqf hoieaf sI. Aus ny Bfrq dy AunHF
rfÈtrI iswK sMgq df afgU
vflf qwQ ieh sI ik Auh aijhI jQybMdI tfeImjL‘ dI irport anusfr afr[ aYs[ aKIr ivc aqy 1990ivaF ivc Ëor-Èor
iswKF dy nF kflI sUcI ivcoN kZvfAux leI
avqfr isMG ÈfsqrI.
df afgU sI, jo iswKF aqy ihMdUaF ivcfly aYs[ aqy Bfjpf dy 49 kfirMidaF dy nF nfl pRcfiraf igaf. iehI ies jQybMdI
isrqoV Xqn kIqy, jo iksy vyly Kfilsqfn iPrkU nPrq BVkf rhI sI. afr[ aYs[ AunHF 14 irportF ivc nfmËd kIqy gey, goiel ilKdf hY, “gurU nfnk BgqI df isDFqk afDfr bixaf. afpxy muZly
dy hmfieqI rih cuky sn, pr AunHF `qy aYs[ df dfavf hY ik iswK vwKrf Drm jo idwlI ivc iswK kqlyafm bfbq drj lihr dy bhuq sfry sMqF ivcoN iek sn, sflF ivc ‘sMgq` ny sIqf rfm goiel aqy
iksy sMgIn jurm df dosL nhIN sI, qF jo nhIN hY, ieh qF mihj ihMdU Drm dI hI kIqIaF geIaF. sfV-PUk, dMgy-Psfd, ijnHF ny afpxf sMdyÈ dyx leI vwK vwK rfm svrUp dIaF dlIlF ƒ Ëor-Èor nfl
Auh afpxy vqn vfps af skx. Èfied KVg Bujf hY. ies pRsMg ivc ruldf isMG ierfdf kql aqy zkYqIaF dy ieh kys QFvF `qy ‘afpxy kyNdr` sQfpq kIqy. gurU pRcfiraf.
Aus dIaF srgrmIaF iswK kwtVpMQI vloN iswK kwtVpMQIaF ƒ BrmfAux dy 1984 dy pIVqF dy hlPIaf ibafnF dI nfnk ny aYsf kyNdr pMjfb ivc sQfpq ‘rfÈtrI iswK sMgq: iek jfx-
isafsq leI Kqrf sn aqy iehI Aus dI XqnF ƒ AunHF vloN iswKF dI vwKrI Dfrimk puxCfx ipCoN jYn-agrvfl kmytI dI kIqf. jo Aus dy ivcfrF dy pYrokfr bxy, pCfx` nF dy ikqfbcy, jo ‘sMgq` dy
mOq df kfrn bixaf.” pCfx ƒ Kqm krky ies ƒ ingl jfx isPfrÈ ‘qy drj kIqy gey sn. kmytI ny AunHF ƒ iswK ikhf jFdf sI.” Aus df luiDafxf siQq dPqr vloN sMsQf df iek
jYsvfl df ieh aMdfËf zf[ avqfr dI afr[ aYs[ aYs[ dI ivafpk sfiËÈ 48 kys drj krn dI isPfrÈ kIqI sI, kihxf hY ik afid gRMQ ƒ pMjfb dy ihMdU dhfkf pUrf hox `qy Cfipaf igaf sI aqy
isMG ÈfsqrI dy ivcfrF nfl imldf- df ihwsf smJxf suBfivk sI. ijnHF ivc kFgrsI afgU aYc[ ky[ aYl[ CyvF vyd mMndy hn, jo irg, sfm, Xjur, ijs ivc rfm svrUp dy ivcfr krIb hU-
juldf sI, jo rfÈtrI iswK sMgq df iek --- Bgq, swjx kumfr, Drm dfs ÈfsqrI aQrv aqy mhFBfrq qoN bfad afAuNdf (bfkI agly sPy `qy)
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (11)

isafsI hlcl df ipClf dOr bnfm ajokf dOr isafsq df ipV


Bfrq ivc ies vkq aMdro-aMdr dI qswlI vfly nhIN afAux lwgy. sYkUlr pfrtI dy afgU dI QF dysL dI ihMdU hn.
isafsI hlcl dI DVkx mihsUs kIqI iewk smyN qwk ies dysL ivc Gwt- bhuigxqI leI hIro vjoN pysL kIqf sI. sYkUlr pYNqVf jvfhr lfl nihrU
jf rhI hY qy ikafs krnf hfl dI GVI igxqIaF nMU rfjnIqI dy mohry bxfAux qy nqIjf ieh inkilaf sI ik kFgrs pfrtI df sI, ijs iKlfP pihlI cox ivc awj
aOKf hY ik ipCoN ieh ikho ijhy iswty kwZygI! votF leI vrqx df jo ruJfn ho igaf sI, AudoN cfr sO qoN vwD sItF lY geI sI qy vflI Bfjpf bxn qoN pihlI jn sMG qoN
ipCly idnF ivc Bfrq dI inaF pfilkf ny Aus df Ault asr hY ik bhu-igxqI ihMdUqv dI JMzf brdfr BfrqI jnqf vI pihlF vflI ihMdU mhF sBf ny iewk
jo PYsly idwqy hn, AunHF nfl isafsI BfeIcfry dy lokF nMU iewk iDr ny isrP pfrtI (Bfjpf) isrP do sItF qwk rih sfDU ieh kih ky KVf kIqf sI ik ikAuNik
DVkx hor qyjL hox lwg peI hY, pr ieh iesy vrqfry dy ivroD dy nF ‘qy afpxy geI sI. ies nMU kFgrs afpxy leI iewk nihrU ny afpxI DI muslmfnF dy Gr
iks pfsy vwl vDygI, ieh aMdfjLf ajy nfl qor ky rfjsI lfhf Kwitaf hY. ijs lukmfnI nusKf mMn bYTI aqy iesy rsqy ivafh idwqI hY, ies leI Auh dysL df
nhIN ho irhf. iewk gwl lgBg sfP hY ik pfrtI nMU pMjfh sflF qwk kfrobfrIaF qy cwlx lwg peI. rfjIv gFDI dI mOq ipCoN afgU nhIN cfhIdf. musilm muMzy dy nfl
ijvyN gujrfq dMigaF ipCoN AuQy rfj clf vpfrIaF, aqy ies qoN vD ky jLKIrybfjLF dysL df pRDfn mMqrI bxy nrismhf rfE nhIN, nihrU dI DI ny pfrsI muMzy nfl
jiqMdr pnMU
rhI iDr df Gwt-igxqIaF vwloN ny qF Bfjpf lIzrisLp nfl sFJ ivafh krvfieaf sI, pr ieh JUT bol
pYNqVy qoN iQVkI hoeI kFgrs pfrtI Pon: 91-98140-68455
iksy iksm df ivroD hoxf lgBg inBfAux dI vI EVk kr idwqI sI. ky ijs sMq nMU AudoN KVf kIqf igaf, Aus
bM d vFg ho igaf sI, bfbrI ny afpxf nuksfn vI krvfieaf qy dysL kimAUinst pfrtI dy iewk ny afpxy mUMh ‘qy pwtI bMnH leI ik ieho rfhul qy ipRaMkf-dovyN jxy afr[
msijd nMU rwd krn qy rfm mMidr df vI krvf lYx ipCoN ajy qwk BivwK df mrhUm nyqf dI khI ieh gwl sfnMU ijhy nihrU dy iKlfP bolxf vfDU dI gwl aYs[ aYs[ df ivroD krdy hn, Aus dI
dI AusfrI leI sihmqI dy suprIm pYNqVf qYa nhIN kr skI. Kwby pwKIaF qoN awj vI Xfd hY ik bfbrI msijd hY, mYN kuJ bolxf hI nhIN. nihrU ny ikhf Aus ivcfrDfrf df ivroD nhIN krdy, ijs
kort dy PYsly df lgBg EdF df Zfhy jfx qo N iew k idn pihlF sI ik sfDU ny bolxf nhIN, mYN Aus hlky
ies nMU kuJ afsrf aijhy aOJV BrpUr ny awj bhu-igxqI BfeIcfry dy grIb qoN
asr ies vfrI sfry dysL ivc nrismhf rfE ny Kwby pwKI afgUaF ivc vI nhIN jfvFgf, lokF nMU TIk jF glq grIb bMdy dy mn ivc vI ieh gwl Br
vyiKaf igaf hY.
dOr dOrfn iml skdf sI, pr jdoN kFgrs nMU bulfieaf sI. Auh Aus dy Gr df PYslf kr lYx idaFgf. AuQy nihrU idwqI hY ik awT sO sflF bfad ‘sfzf rfj’
musilm ieqhfdul muslmIn dI cVHq sI, Aus dy afgU Kwby pwKIaF jf ky zrfieMg rUm ivc bYTy cfh ijwq igaf sI qy sfDU dI jLmfnq jLbq afieaf hY. swcfeI ieh hY ik bhu-igxqI
pfrtI dy afgU qy pfrlImYNt mYNbr dIaF jVHF vwZx leI awj dy BfjpfeIaF pINdy rhy aqy nrismhf rfE aMdr hoeI sI. coxF ivc hfr gey sfDU ny afp BfeIcfry dy lokF dy mnF ivc ies qrHF dI
asdudIn EvYsI qoN ibnf koeI qoN vI vwD koisLsL krdy rhy sn. Bfjpf dy iqMn vwzy afgUUaF nfl tYlIgrfm Byj ky nihrU nMU vDfeI idwqI Bfvnf Br ky Bfrq nMU ipCly smyN dy iksy
bhuqf AuBfsr ky bolx vflf nhIN msijd nMU Zfhy jfx dI goNd guMdx aqy nfl ieh ikhf sI ik qMU nhIN, qyrf vI smyN nfloN vwD mfVI afrQkqf ivc eynf
idwsdf, sgoN ijnHF ny kys kIqf qy liVaf dI pfrtI qwk ikhf jFdf irhf, Auh awj lwgf irhf sI. Auh jfxdf sI ik aglI sY k U l r isDFq ijw i qaf hY . aw j dy AulJf idwqf igaf hY ik nIvfxF vwl jfx
sI, Auh ies PYsly nMU pRvfn krn dI gwl nvyN rUp ivc AunHF lokF dI pfrtI bxI vfrI Aus ny pRDfn mMqrI nhIN rih skxf, kFgrsIaF nMU Auh Xfd hI nhIN. qoN ipCFh nMU ies df moVf kwt skxf
kih rhy hn. Kwby pwKIaF dI ijs iDr ny peI hY, jo BfvyN ryVHI lfAux jF irksLf ies leI pfrtI jF dysL df jo mrjLI bxdf pYNqVy qoN iQVkI hoeI ies pfrtI ny musLikl jfpx lwg ipaf hY. ies dy
ies PYsly ‘qy kuJ ikMqU kIqf hY, Aus ny vfhuMdy hox, ieh gwl bVy mfx nfl kihMdy rhy, afpxy Drm dy syvk hox dI Bwl afpxf nuksfn vI krvfieaf qy dysL df bfvjUd lok ies bfry nhIN soc rhy.
bVy coxvyN sLbdF nfl kIqf hY, pr Bfrq hn ik 8 sO sflF ipwCoN ‘sfzf rfj’ afieaf Kwtx df mOkf imilaf hY qF vrq lYxf vI krvf lYx ipCoN ajy qwk BivwK df afm lok bhuqIaF zMUGIaF gwlF kdy
dI rfjnIqI dy hfly qwk dI muwK ivroDI hY. jdoN ieh vrqfrf ajy AuBrnf sLurU cfhIdf hY. nihrU vflf sYkUlrijLm Aus pYNqVf qYa nhIN kr skI. Kwby pwKIaF qoN vI nhIN socdy huMdy, AunHF dI bolI ivc inwq
iDr mMnI jfx vflI kFgrs pfrtI ny ikMqU hoieaf sI, ies dy awgy isDFqk pwK qoN nMU cfhIdf hI nhIN sI. ipCoN vI kFgrs ies nMU kuJ afsrf aijhy aOJV BrpUr idn AunHF dy kol rih ky ieh gwlF AunHF
krn qoN vI iJjk ivKfeI hY. ies qoN pihlF ijnHF nMU KVoxf cfhIdf sI, Auh rfjsI loVF pfrtI ny pMizq aKvfAux dy bfvjUd dOr dOrfn iml skdf sI, pr jdoN kFgrs qwk phuMcfAuxIaF pYNdIaF hn. awj aijhI
jdoN jMmU-ksLmIr nMU ivsLysL drjf dyx leI ies nMU vrqx dy rfh pey rhy sn. sYkUlirjLm ‘qy pihrf idMdy rhy jvfhr dI cVHq sI, Aus dy afgU Kwby pwKIaF koeI Kfs lihr nhIN idsdI. mulkF dy
vflI Dfrf 370 qoVI geI sI, AudoN kFgrs sfry jfxdy hn ik afjLfdI imlx qoN lfl nihrU dI iswiKaf df cyqf kdy nhIN dIaF jVHF vwZx leI awj dy BfjpfeIaF ieiqhfs ivc keI vfrI cwup df dOr vI
dy kuJ afgUaF ny ivroD kIqf sI qy kuJ zyZ sfl ipCoN jdoN bfbrI msijd ivc kIqf, afpxy nflfiek slfhkfrF dy qoN vI vwD koisLsL krdy rhy sn. awj Aus afAuNdf huMdf hY, pr iPr lokF dI cwup
AudoN hI ivroDI iDr dI ijLmyvfrI inBfAux mUrqIaF rwKIaF geIaF, ijnHF dy rwKx nMU PfrmUly qy PfrmUlIaF ajLmfAux dy rfh pfrtI dy bhuqy lIzr cwup rihx ivc suK tuwtx ipCoN Auh kuJ vI huMdf vyiKaf igaf
qoN ieh soc ky Bwj gey sn ik ienHF suprIm kort ny gYr kfnUMnI kfrvfeI ‘qy cwldI iewk ipwCoN dUjI glqI kr ky Bfldy hn qy jo QoVHf-bhuq boldy hn, hY, ijs df iksy nMU cyqf nhIN sI. Bfrq
PYsilaF df ivroD krn df smF hI nhIN mMinaf hY, Aus ipCoN Aus kMplYks nMU afpxIaF jVHF KoKlIaF krdI rhI sI. Auh hr gwl ieQoN sLurU krdy hn ik sfzy ivc rfj krn vfilaF nUM vI qy rfj qoN
qF isr nf PsfeIey. aXuwiDaf df kys qflf lfieaf igaf sI qy lwgf irhf sI. afr[ aYs[ aYs[ nfl sFJ vfly bMidaF afgU rfhul ny afh ikhf hY qy ipRaMkf ny pfsy rihx dI aOK kwtx vfilaF nMU vI
dUjf hY, ijs ny vkq dy ies vihx nMU hor afpxI mF dy kql ipwCoN rfjIv gFDI ny nMU pfrtI ivc vwzIaF postF dyx df aml aOh ikhf hY, qF ik kwlH nMU Bfjpf ivc ieh cyqf rwKxf cfhIdf hY ik jy pihlf
awgy vDfieaf hY qy ies dy nfl ieh gwl jdoN pihlI cox lVI qF afpxy duafly jfrI irhf qy awj ijnHF rfjF ivc Bfjpf jfx dI loV pvy qF ieh kihx jogy rihx dOr itkfAU nhIN sI qF awj vflf vI sdIvI
pwkI kr idwqI hY ik PYsly srkfry- juVI juMzI dy afKy lwg ky ieh qflf KolHx dIaF srkfrF hn, AunHF ivcoN iqMnF ivc ik asIN afpxy pwilEN kuJ ikhf hI nhIN nhIN bxn lwgf, vkq df phIaf muV ky
drbfry ijwQoN vI afAux, Gwt-igxqIaF df kMm Ausy ny kIqf sI qy afpxy afp nUM AudoN vfly sfbkf kFgrsI afgU muwK mMqrI sI. vI iksy pfsy nMU igV skdf hY.

rfÈtrI iswK sMgq


hY. jfpdf sI ijvyN ihMdU aqy iswK muV iqwKf ho igaf, jdoN ‘sMgq‘ ny afpxI aijhf sfihq Cfpx qy vMzx qoN bfj
afps ivc Gul-iml gey sn, ijvyN AunHF Xfqrf ipCoN skUlF ivc ikqfbcy aqy afAux, ijs ivc sRI gurU nfnk sfihb
df iek hI vjUd ho igaf hovy. afr[ aYs[ svflnfimaF dy rUp ivc ilKqF vMzIaF. vloN sQfpq kIqy pfvn Drm ƒ qoV-mroV
aYs[ dy aMdr hux bihs iCV geI ik ienHF ivc ikhf igaf sI ik iswK ihMdU ky pyÈ kIqf igaf hY. ibhqr iehI hY,
(ipCly sPy dI bfkI) jdoN 1997 ivc pMjfb ivc akflI- ies sMsQf ƒ brkrfr rwiKaf jfvy jF Drm df aMg hn. qIjI ÈqfbdI smfgmF Auh iswKF dy sbr df iemiqhfn nf lYx,
b-hU drj hn, anusfr iswKF dI ‘nklI Bfjpf gwTjoV dI srkfr bxI aqy kyNdr nf. iek ihwsf mihsUs krdf sI ik rfÈtrI dOrfn vMzy gey ikqfbcy ivc sRI gurU goibMd nhIN qF ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI
qOr `qy` vwKrI pCfx GVnf aMgryË hkUmq ivc vI 1998 ivc aYn[ zI[ ey[ dI srkfr iswK sMgq ny afpxf mnorQ pUrf kr isMG jI dy ‘bicwqr nftk‘ df iËkr (aYs[ jI[ pI[ sI[) aqy iswK sMsQfvF,
aqy mYkfilP dI ‘sfiËÈ` sI: “mYkfilP bx geI qF ‘sMgq` ny ies isafsI ilaf hY, ies leI ies ƒ BMg kr dyxf kridaF iliKaf igaf ik ds iswK gurU sMq smfj aqy iswK buwDIjIvI aijhIaF
ny iswKF ƒ dwisaf ik AunHF df Drm vwKrf bdlfE df BrpUr lfhf ilaf. pihlF afr[ cfhIdf hY; pr dUjy ihwsy ny ies ƒ ajy sfihbfn rfm df avqfr hn. Aus ikqfbcy PuwtpfAU kfrvfeIaF iKlfP sMGrÈ ivwZx
hY, pr ihMdU Drm AunHF ƒ inglx df Xqn aYs[ aYs[ dy ies guwt ny pMjfb ivc jfrI rwKx dI loV `qy Ëor idwqf, ikAuNik anusfr ‘Bgvfn rfm, Bgvfn ikRÈn aqy leI mjbUr hoxgy.”
kr irhf hY. ihMdU Drm Kqrnfk ajgr afpxIaF srgrmIaF qyË kIqIaF, gurU sfihbfn dy pYrokfr vwK-vwK nhIN pMjfb dy mMidrF ivc sRI gurU gRMQ
vFg hY. ieh pihlF Coty jfnvrF duafly iPr afpxy pw K I sU b feI qy ky N d r hn; Auh qF sfry ieko smfj df aMg sfihb df pfT krn dy PYsly bfry aYs[
kuMzlI mfr lYNdf hY aqy iPr AunHF ƒ sbUqf srkfrF dI mdd nfl pwky pYrIN ho ky hn aqy ieh ihMdU smfj hY. smuwcf jI[ pI[ sI[ dy vkIl jsivMdr isMG ny
ingl jFdf hY.” 1999 ivc 300 sfDUaF ƒ aMimRqsr sMprdfie ihMdU smfj df ainwKV aMg aYlfn kIqf, “iswK rihq mirafdf ijQy
ies qoN awgy ies ny dfavf kIqf ik dI Xfqrf leI Byijaf, jo bhuqy ihMdU hY. afr[ aYs[ aYs[ nfnk aqy goibMd mUrqIaF rwKIaF hox, AuQy sRI gurU gRMQ
aMgryËF vloN AunHF dI alihdf pCfx GVn sn. idKfvy dy qOr `qy ies df mnorQ dy PlsPy dy inÈfinaF ƒ pUry krn leI sfihb dy pfT dI sKqI nfl mnfhI krdI
qoN pihlF ‘musilm kfl dOrfn iswK afpxy iswKF dy dsvyN gurU sfihb sRI goibMd kMm kr irhf hY.” hY.” sRI gurU gRMQ sfihb dy pRkfÈ smyN
afp ƒ ihMdU smJdy sn` aqy AunHF dy isMG jI vloN sfjy Kflsf pMQ dI qIsrI mfmlf hor vI pycIdf ho igaf, jdoN kuMB rwKxf, iGE dI joq jgfAuxf, nfrIal
gurUaF ny vI kdy alihdf Drm bxfAux ÈqfbdI mnfAuxf sI, pr ies df asl afr[ aYs[ aYs[ ny skUlF ivc afm afid rwKxf gurmiq dy iKlfP hY.”
bfry nhIN soicaf sI. rfm svrUp dy kyNdrI mnorQ ieh sMdyÈ dyxf sI ik iswK Drm igafn dy mukfbly krvfAuxy ÈurU kr gVbV huMdI dyK ky rfÈtrI iswK
nukqy `qy Ëor idMidaF ikqfbcf kihMdf hY, vI ihMdU Drm df hI aMg hY. idw q y . Au nHF ny svfl ies qrIky nfl sMgq ny afpxI Xojnf vfps lY leI, pr
“hux sfzI iËMmyvfrI hY ik msly dI asl Xfqrf dI agvfeI BfvyN ihMdU sfD bxfey ik iswK Drm aqy ies dy icMnHF mwqByd qF KuwlH ky sfhmxy af gey sn.
jVH ƒ PiVaf jfvy aqy lokF ƒ swcfeI pRymf nMd igrI ny kIqI, jo ivÈv ihMdU ƒ ihM d U Drm nfl joiVaf jf sky. kuJ AudoN hI jQydfr vydFqI ny afr[ aYs[ aYs[
dwsI jfvy.” pRIÈd nfl sbMDq sI, pr ies df akfl qKq dy sfbkf jQydfr joigMdr svfl afr[ aY s[ aYs[ aqy iswK gurUaF ‘qy iek hor vfr kIqf. Aus ny aYlfn
rfÈtrI iswK sMgq afpxI sQfpnf asl sMcfln rfÈtrI iswK sMgq dy isMG vydFqI, ijnHF ny rfÈtrI iswK sMgq bfry rlgw z krky bxfey gey. ieh kIqf, “afr[ aYs[ aYs[ df nËrIaf
qoN lY ky iek dhfky qwk pMjfb ivc KuwlH pRDfn icMrjIv isMG ny kIqf. Xfqrf nMU bhuq sKqI nfl qfVnf kIqI sI. qxfE Au d o N isKr ‘qy phuMc igaf, jdoN aOrMgËyb vrgf hY. Auh sB ƒ qlvfr dy
ky nhIN ivcrI sgoN ies ny afpxf iDafn sRI gurU goibMd isMG jI dy jnm sQfn dsM b r 2000 ivc ‘sM gq‘ ny pMjfb dy Ëor nfl jF AuNj hI ieslfm kbUl krn
hor sUibaF ivc vwsdI iswK vsoN ‘qy kyNidRq ptnf sfihb qoN ÈurU hoeI aqy ies dI ajy vI iswK F df iek smU h ‘vwK rI pCfx` mMi drF ivc gu r U gR MQ sfihb dy pRkfÈ aqy leI mjbUr krdf sI. aYn Ausy qrHF afr[
kIqf. iesy krky ies smyN dOrfn akfl smfpqI aMimRqsr ivKy kIqI geI; ijQy ivc ivÈvfs rw K df sI.” bfxI df pfT Èu r U krn df PYslf kr aYs[ aYs[ ny sB df Drm Cuzf ky ihMdU
qKq iËafdfqr ies dy asl mnorQ qoN sRI akfl qKq dy muKI igafnI pUrn isMG ies smfgm nU M lY ky isw K F ivc vI ilaf. Drm kbUl krvfAux dI TfxI hoeI hY.
byKbr irhf. pMjfb qoN bfhr vwsdy iswK aqy dmdmI tksfl dy muKI bfbf Tfkur bihs iCV geI. BfvyN iksy vI iswK sMsQf ‘sMgq` dIaF ienHF srgrmIaF `qy ies dI ivcfrDfrf isrP iswKF leI hI
1984 dy kqlyafm dy JMby hoey aqy zUMGy isMG smyq iswK jQydfrF ny ies ƒ ‘jI ny rfÈtrI isw K sM g q vlo N Kflsf pM Q dI iqw K f pRqIkrm kridaF akfl qKq dy nhIN, hor sfry DrmF leI vI Kqrnfk
sdmy ivc sn, AunHF qk phuMc krky afieaF’ afiKaf. qIjI ÈqfbdI dy jÈn mnfey jfx aqy nvy N jQy dfr joigMdr isMG vydFqI ny sKq hY.”
‘sMgq‘ ny Kud ƒ ihMdUaF aqy iswKF ivcfly aivnfÈ jYsvfl dwsdf hY, “ies aihm jQy d frF dy ies ivc Èfml hox ‘qy icqfvnI idwqI, “iek vfr iPr asIN afr[ ies hmly ny rfÈtrI iswK sMgq ƒ
afpsI sdBfvnf muV kfiem krn vflI smfgm nfl sfƒ qswlI hoeI ik sMgq ny ieqrfË nhIN sI kIqf, pr BfeIcfry aM d r aYs[ aYs[ aqy ies nfl sbMDq ipwCy htx leI mjbUr kr idwqf.
sMsQf dy qOr ‘qy pyÈ kIqf. afpxf mnorQ muwK qOr `qy pUrf kr ilaf ies ƒ lY ky vwz f ro s sI. ieh ro s ho r vI jQy b M d IaF ƒ icqfvnI idMdy hF ik Auh (cldf)
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (12)

pMjfb tfeImjL
sincrvfr, 23 nvMbr 2019
jfqI hMkfr dIaF jVHF
idsdI-axidsdI ihMsf sMgrUr iËlHy dy ipMz cMgflIvflf dI Gtnf ny dilqF nfl huMdIaF vDIkIaF df ikwsf iek
vfr iPr ibafn kIqf hY. dilq nOjvfn ‘qy ijs ZMg nfl qÈwdd Zfihaf igaf, Aus qoN
sMgrUr ijly ivc pYNdy ipMz cMgflIvflf ny purfxy ËKm AucyV idwqy hn. Auc jfqI hYNkV aqy hMkfr df pqf lgdf hY. kflmnvIs bUtf isMG ny ies Gtnf dy pRsMg
sMgrUr-brnflf ijilaF ivc ipCly lMmy smyN qoN dilqF df iek iqwKf ivc dilqF df mslf afpxy ies lyK ivc ivcfiraf hY. -sMpfdk
sMGrÈ cwl irhf hY. ieh sMGrÈ pMcfieqI ËmIn Tyky Auqy lY ky vfhI krn
nfl sbMDq hY. inXmF muqfbk ipMz dI pMcfieqI ËmIn ivcoN qIjf ihwsf
pMjfb ivc jfqpfqI hMkfr ny iek hor mËlUmF pRqI Gor nPrq aqy jfqI hMkfr afDfr jfqI pRbMD ƒ smfijk pRvfngI dy
vfhI leI Tyky Auqy dilqF nMU idwqf jfxf cfhIdf hY. kwlH qk ieh ihwsf
dilq qoN jIx df hwk Koh ilaf. sMgrUr bfhr afAux leI koeI bhfnf hI AuzIk nfl-nfl hukmrfn jmfq smyq rfj ZFcy
ipMz dy jwt afpxy sIrIaF dy nF Auqy lY ky Kud vfhI krdy af rhy sn, pr
iËlHy dy ipMz cMgflIvflf dy jgmyl isMG irhf huMdf hY. Auh qF afpxy vloN Qopy vloN Auc jfqI DONsbfËI dI puÈqpnfhI hY.
kuJ ipMzF ivc dilq cyqnf kfrn dilqF ny afpxy ihwsy Auqy Kud KyqI
(37 sfl) ƒ ipMz dy hI Auc jfqI ansrF smfijk bfeIkft dy swdy df aYlfn vI gurU 'sKq kfrvfeI` aqy 'imsflI sËfvF`
krnI arMB kr idwqI. AunHF dy ies PYsly dy qurMq bVy dUrgfmI nqIjy
ny Qmly nfl bMnH ky ies kdr byrihmI GrF dy spIkrF qoN krdy hn ijs df sMdyÈ bymfieny hn. jfqI DONsbfËF ƒ pwkf ivÈvfs
inkly. dilqF dI jwtF Auqy Auh inrBrqf Gt geI, jo sdIaF qoN clI af
nfl koihaf ik afiKrkfr 9 idn bfad 'awvl awlf nUr Aupfieaf kudrq ky sB huMdf hY ik aYsy iGnfAuxy jurm ƒ aMjfm
rhI sI. dilq afpo-afpxy zMgrF-psUaF leI cfrf-pwTf afpxy ienHF
16 nvMbr ƒ Auh pI[jI[afeI[ cMzIgVH ivc bMdy` hY. Auc jfqI ansr 'BfeIcfrk sFJ` dy x qo N bfad vI pY s y aqy sw q f dy
KyqF ivcoN ilafAux lwgy. dilq aOrqF dy ijnsI ÈoÈx nMU TwlH pYx lwgI.
iËMdgI dI lVfeI hfr igaf. ieh ipMz sfbkf dy AudoN qk hI pfbMd rihMdy hn, jdoN qk gilafiraF ivc afpxI phuMc dy Ëor Auh
iek ipMz qoN ÈurU hoieaf ieh hMBlf bhuq sfry ipMzF ivc PYl igaf. iswty
kFgrsI muwK mMqrI rfijMdr kOr BwTl df dilq jfqpfqI dfby dy sdIvI dsqUr ƒ sihjy hI bc jfxgy.
vjoN ienHF ipMzF ivc jfqI dfbf hux pihlF vflf nhIN irhf. asl ivc
iehI Auh moV hY, ijQy puwj ky dohF iDrF ivcfly lgfqfr tkrfE bixaf hY ijs dI mujirmF nfl nyVqf crcf ivc isr Jukf ky mMndy rihMdy hn. ijAuN hI inqfxy jfqpfqI jurmF ƒ rokx leI bxfey
hoieaf hY. hor ipMzF ijQy pMcfieqI ËmIn dI vfhI-vMz df koeI mslf hY. ipMz dy ienHF srdfr khfAux vfly dilq mnuwKI mfx-snmfn jF afpxy hwkF aKfAuqI aYs[sI[aYs[tI[ kimÈn aqy sKq
nhIN hY, AuQy vI dilq afpxI sfvIN-pwDrI iËMdgI leI ahulx lwgy. iesy DONsbfËF ny pihlF jgmyl dy Brf Aupr vI dI gwl krdy hn AudoN hI Auc jfqI DONsbfË kfƒn jfqpfqI ËulmF aqy dfby qoN surwiKaf
krky ielfky ivc dilqF Auqy inq vfprdI axidsdI ihMsf hux ihMsk BfeIcfrk sFJ df mKOtf lfh ky sfVHsqI dyx qoN asmrwQ hn. kfƒn vI iPr hI
rUp ivc vfr-vfr sfhmxy af rhI hY. isqmËrIPI ieh vI hY ik aijhy bUtf isMG mcfAuxI ÈurU kr idMdy hn. kfrgr sfbq hoxgy, jy rfj ZFcf jfqpfq
mfmilaF ivc puils aqy pRÈfsn sdf ihMsf aqy Ëulm krn vfilaF dy Pon: +91-94634-74342 keI sfl pihlF guaFZI iËlHf mfnsf dI puÈq-pnfhI bMd kry. puÈq-pnfhI dy
hwk ivc Bugqdy hn. ieh vwKrI gwl hY ik juJfrU jQybMdIaF dy dKl kfrn dy bMq isMG Jwbr ƒ Auc jfqI DnfZF dI aflm ivc kfƒnI pyÈbMdIaF jfqpfqI msly
dilqF nMU iensfP idvfAux leI lVfeIaF lVIaF jf rhIaF hn. byqhfÈf qÈwdd kIqf sI lyikn Aus jurm swqf qoN nfbr hox df muwl afpxI iek lwq bfry avfm ƒ avyslf krn df sMd hn.
cMgflIvflf dy nOjvfn Auqy ijs ZMg nfl qÈwdd Zfihaf igaf hY, ƒ pMcfieqI pwDr `qy dbf ilaf igaf sI. aqy donoN hwQ ktvf ky cukfAuxf ipaf sI. kmËor ihwisaF dy pwly vot dy rsmI rfjnIqk
Aus ny dyKx-suxn vfilaF dy lU-kMzy KVHy kr idwqy. mIzIaf aqy hor mMcF kfƒn qoN byKOP hox kfrn ies vfr iksy Aus ny afpxI DI nfl Dwkf krn vfilaF hwk qoN isvfey kuJ nhIN hY ijs dI kImq
Auqy iek qrHF df imhxf vI lokfeI dy sfhmxf afieaf hY. imhxf ieh hY qkrfr dy bhfny AunHF ny jgmyl ƒ Qmly ivruD iensfP leI aVn dI gusqfKI kIqI isrP coxF dy idnF ivc hI huMdI hY? swqf dy
ik huxy-huxy smuwcf pMjfb hI nhIN, kuwl dunIaF ivc vwsdy iswK aqy nfl bMnH ky lfTIaF aqy lohy dIaF rfzF sI. sMgrUr iËlHy dy drjnF ipMzF dy dilqF gilafiraF qk nf AunHF dI phuMc hY aqy nf
ÈrDflU pihly pfiqÈfh sRI gurU nfnk dyv jI df 550vF pRkfÈ purb vwzy nfl kuwitaf, plfs nfl Aus df mfs noicaf ƒ rfjkI puÈq-pnfhI nfl Auc jfqF DnfZF suxvfeI huMdI hY. puils-pRÈfsn aqy hkUmq
pwDr Auqy mnf ky hty hn aqy gurU nfnk dI vrosfeI DrqI Auqy hI aijhf igaf aqy iPr qyËfb nfl Aus dIaF lwqF dy hmilaF, JUTy puils kysF aqy hor Kwjl- vI AunHF dI gwl iPr hI suxdy hn, jy AunHF
Ëulm vfpiraf hY. svfl ieh bixaf hY ik gurU nfnk ny inmfixaF aqy lUh idwqIaF geIaF. KuafrI df lgfqfr sfhmxf krnf pY irhf dy hwk leI jQybMdIaF lV rhIaF hox. puils
inqfixaF dy hwk ivc jo afvfË bulMd kIqI sI, Aus nMU sfzy jIvn df iehI nhIN, pfxI mMgx `qy Aus dy mUMh hY jo sMivDfnk hwk anusfr pMcfieqI ËmIn aPsrF, vkIlF aqy adflqI ZFcy dy iZwz
ihwsf ikAuN nhIN bxfieaf igaf. iesy krky aijhy axmnuwKI ivhfr ivc ipÈfb pfieaf igaf. Aus dI jfn Èfied dy qIjy ihwsy leI lV rhy hn. Brn aqy sflFbwDI kfƒnI lVfeI lVx leI
dIaF GtnfvF vfr-vfr pMjfb ivc vfpr rhIaF hn. iesy qrHF df bc jFdI, jy srkfrI hspqfl df amlf kuJ smF pihlF hI iesy lihrfgfgf AunHF kol pYsf nhIN hY.
imhxf dilqF dy ihwsy leI lVfeI lVn vflI aihm iDr ËmIn pRfpqI Aus df vkq isr ielfj ÈurU kr idMdf. Qfxy, ijs dI hdUd aMdr ieh kFz adflqI ky s F dI pY r vfeI aqy
sMGrÈ kmytI ny kuJ smF pihlF mfiraf sI aqy ikhf sI ik dilqF Auqy aiq gMBIr hflq ivc vI Auh ielfj leI vfpiraf, dy ipMz jlUr dy 27 dilqF dIaF kcihrIaF ivc qfrIk Aupr jfx leI Auh
jbr vrqfAux vfly gurU nfnk nfmlyvf nhIN ho skdy. dilqF Auqy jbr dI srkfrI hspqflF ivc Dwky KFdf irhf jo lwqF-bfhF Auc jfqI DnfZF ny qoV idwqIaF afpxf kMm/idhfVI Cwz ky jfxgy ijs Aupr
ieMqhf hux ieMnI ho geI hY ik aYqkIN akfl qKq dy jQydfr ny vI ies pYsy nf hox kfrn Aus dy ËKmF dI mfmUlI sn aqy iek bËurg aOrq gurdyv kOr dI AunHF dy pirvfr df smuwcf afrQk dfromdfr
Gtnf df sKq noits ilaf hY. aijhf Èfied pihlI vfr hoieaf hY aqy mwlHm-pwtI krky Gr Byjdy rhy. ies vihÈI hmly kfrn pI[jI[afeI[ ivc itikaf huMdf hY. idhfVI dI nuksfn-pUrqI
jQydfr df ies sbMDI ibafn bhuq ÈlfGfXog hY. ieh afpxy afp ivc pI[jI[afeI[ iljfx vkq ienPYkÈn ieMnI mOq ho geI sI. abohr dy BIm tFk ƒ akflI dy AunHF kol koeI vsIly nhIN huMdy. iËafdfqr
Aus iswKI aqy iswKF leI svfl hY, jo sdf drVy jf rhy inmfixaF, PYl cuwkI sI ik lwqF kwtx qoN bfad vI Aus dl dy sQfnk afgU iÈv lfl zozf dy Èrfb mfmilaF ivc AunHF dy roËgfrdfqf vI ipMz
inqfixaF dy hwk ivc KVHdy rhy hn. ies ielfky dy ipMzF ivc inwkI-inwkI ƒ bcfieaf nhIN jf sikaf. mfPIaf ny mfPIaf slqnq qoN pRvfhrf hox dy DnfZ kfÈqkfr aqy AunHF dy rsUK hyTly
gwl Auqy dilqF dy bfeIkft dIaF KbrF afAuNdIaF rhIaF hn, hux ieh kFz aYnf idl dihlf dyx vflf df sbk isKfAux leI Aus dIaF dovyN lwqF afm iksfn hI huMdy hn. qrHF-qrHF dy dbfE
dilqF Auqy Ëulm vrqfAux vfilaF dy bfeIkft df hokrf vwjx df vylf sI ik isafsI afkfvF dy ieÈfry `qy mfmly aqy bfhF vwZ idwqIaF sn. AudoN bfdlikaF dI qlvfr AunHF dy isr Aupr hmyÈf ltkdI
hY. iesy krky svflF df svfl hux ieh hY ik jQydfr jF koeI hor ƒ rPf-dPf krn ivc jutI puils ƒ dI srkfr sI ijs ny zozf gYNg ƒ bcfAux rihMdI hY. ieh PYktr AunHF ƒ lMmI aqy
sMsQfvF ies pfsy koeI kdm AuTfAux leI cfrfjoeI krngIaF? ivafpk hfhfkfr dy mwdynËr doÈIaF ƒ leI hr hrbf vriqaf sI. byXkInI adflqI lVfeI lVn qoN
inmfixaF, inqfixaF Auqy jbr df islislf asl ivc rfjkI swqf igRPqfr krnf ipaf. Gtnf 7 nvMbr dI hY ieh vwKrf svfl hY ik vihÈI kql dy inrAuqÈfhq krn aqy afpxy iKlfP
aMdr ipaf hoieaf hY. ijMnf icr ies rfjkI swqf nMU iswDI twkr nhIN aqy puils 13 nvMbr ƒ kfrvfeI krdI hY. sbUq ieMny jwg Ëfhr sn ik kfƒnI kfrvfeI rfËInfmf krky zfiZaF dI DONs ƒ mMn lYx
idwqI jFdI, AudoN qwk hflfq ivc iksy isPqI qbdIlI dI sMBfvnf bhuq smuwcy GtnfkRm ivc isafsI rsUK, pYsy krnI hI pYxI sI. Aus mfPIaf df isafsI leI kfPI hn.
Gwt hY. hux vfly msly dI hI imsfl hY. swqf iDr ny asl msly vl aqy zfktrF smyq srkfrI qMqr dy afkf suKbIr isMG bfdl hux cMgflIvflf DnfZ aqy rsUKvfn ihwsy dI siQqI
iDafn dyx dI QF pirvfr nMU 21 lwK ruipaf, imRqk dI pqnI nMU nOkrI, mujrmfnf rvweIey dI AuGVvIN BUimkf hY. kFz Aupr dilqF nfl hyj jqf irhf hY aqy ies qoN aYn Ault hY. AunHF ƒ aYsI koeI
bwicaF dI pVHfeI df iËMmf Etx aqy Gr dI murMmq krvfAux df sOKf sMGrÈÈIl jQybMdIaF dI agvfeI hyT Ëor jgmyl dy pirvfr ƒ inaF idvfAux dI smwisaf hI nhIN hY. smfjI-afriQk
rfh lwB ilaf hY. ibnf Èwk, ies vkq pIVq pirvfr nMU aijhI iemdfd PV rhy sMGrÈ aqy ivroDI-iDr dI ibafnbfËI kr irhf hY. bfdlikaF dy rfj hYsIaq df ieh asfvFpx hI AunHF ƒ vFJy
dI bhuq sKq loV hY, pr ipClIaF GtnfvF df ieiqhfs dwsdf hY ik srgrmI ƒ dyK ky mUrCq hoeI kYptn ivc iesy qrHF dy hmdrdI dy KyKx kFgrs aqy inqfxy ihwsy ƒ dbfeI rwKx leI
ieh sB kuJ msly Auqy imwtI pfAux leI hI kIqf jFdf hY. aijhy msilaF srkfr qurMq hrkq ivc afeI. pirvfr ƒ aqy hor vot btorU pfrtIaF krdIaF sn AuksfAuNdf hY aqy Auh sMivDfnk muwlF qy
dIaF qMdF ikAuNik rsUKvfnF nfl juVIaF huMdIaF hn, ies leI srkfry- 20 lwK rupey dI shfieqf, pqnI ƒ nOkrI, jdoN hwk mMgdy dilqF ƒ dbfAux leI kfƒnF df mUMh icVf ky smfijk bfeIkft
drbfry ienHF dI puwjq hox kfrn mslf ijAuN df iqAuN kfiem rihMdf hY. bwicaF dI muPq pVHfeI qy mkfn dI murMmq hukmrfn+jfqpfqI guMizaF aqy puils df krdy hn.
iesy krky ieh mslf hux inmfixaF, inqfixaF leI jUJx vflIaF iDrF df Krcf dyx aqy iqMn mhIinaF ivc doÈIaF nfpfk gwTjoV dndnf irhf sI. ienHF mfmilaF ivc ijMnf ku inaF
leI vI gihrfeI nfl socx ivcfrn vflf hY. hr vfr gwl pirvfr dI ƒ sËfvF dyx df iekrfr krky sMkt gloN jgmyl Aupr Ëulm Zfhux vfilaF ƒ imldf hY Auh sMGrÈÈIl jQybMdIaF dy
afrQk mdd qk puwj ky ruk jFdI rhI hY. aijhIaF GtnfvF ieh sunyhf lfh idwqf. ieh pRfpqI sMGrÈ dy Ëor hY, lok dbfE hyT BfvyN igRPqfr kr ilaf igaf sMGrÈF nfl hI sMBv huMdf hY. sMGrÈ dbfE
dy rhIaF hn ik ieh lkIr pfr kIqy ibnf drVy jf rhy lokF df Cutkfrf nhIN qF zfiZaF awgy pirvfr dI koeI pyÈ hY aqy ieh vI sMBv hY ik AunHF ƒ adflq bxdf hY aqy ies nfl inqfxy ihwisaF ƒ
sMBv nhIN. ies Cutkfry leI rfh jUJ rhIaF iDrF ny hI qlfÈxf hY. nhIN jfxI sI. ieh sbMDq pirvfr dI ivc mukwdmy df sfhmxf krnf pvy; lyikn jbr qoN QoVHf rfhq vI imldI hY. iPr vI
sbMDq ielfky dy ipMzF ivc inwky-inwky sMGrÈ lgfqfr cwl rhy hn. hux shfieqf hY, asl msly df hwl nhIN. ies kFz ny iek vfr iPr ieh sfbq kr kwly-iekihry mfmilaF ivc sËf jF inaF
loV ienHF sMGrÈF nMU joV ky vwzy sMGrÈ df rUp dyx dI hY. swcmuwc QuVHF nfl jfqpfqI hMkfr 21vIN sdI ivc vI aYnf idwqf hY ik dunIaf dI sB qoN vwzI jmhUrIaq ies vrqfry Aupr pwkI rok lfAux df sfDn
jUJ rhI lokfeI AunHF juJfrUaF dI AuzIk ivc hY, jo rfjkI swqf nMU iswDI ivafpk ikAuN hY, ies mUÜ msly bfry smuwcI khfAux vfly ies rfj ZFcy ivc afm nhIN bx skdf. vFJy aqy inqfxy ihwsy dI
twkr dyx df hIaf krn. aijhf isdk hI agly rfh KolHygf.
hfkm jmfqI isafsq cuwp hY. iensfn dI iËMdgI ikMnI ssqI hY. mfmUlI smfjI-afriQk hYsIaq bfkI smfj dy
ieh acfnk guwsy ivc af ky kIqf kfrf JgVy df bdlf lYx leI kfƒn ƒ hwQ ivc brfbr ilafAux dI bjfey ieh rfj pRbMD
Tfh-sotf -cfcf byilhfjL nf ho ky Auc jfqI hMkfr dy grUr ivc igx-
imQ ky kIqf ierfdqn jfnlyvf hmlf sI.
lYxf DONsbfË Auc jfqI ansrF leI ikMnf
sOKf hY. kVy-kfƒn ƒ Auh itwc smJdy
aksr hI lukvyN qOr `qy aqy kdy-kdy qF
smfjI dfby aqy zfZy DONsbfË nfl Èryafm
jgmyl nfl ieh vihÈI vqIrf Aus vkq hn. rvfieqI dfby aqy DONsbfË swqf ƒ KVHdf aqy AunHF dI rfKI krdf dyiKaf jf
kfry jfbrF-bfbrF dy! hoieaf, jdoN ies DrqI Aupr srbwq dy Bly brkrfr rwKx leI Auh iksy vI hwd qk jf skdf hY. jfqpfqI ËulmF qoN pwkI injfq
afeI cwldI rIq isafsqF dI, pfto-DfV qoN KfxIaF KwtIaF jI. df hokf dyx vfly bfbf nfnk df 550vF skdy hn. irportF anusfr 2004 qoN lY ky jfqpfqI pRbMD dy bIjnfs ivc hY jo isrP
pf ky iPrikaF ivc qkrfrbfjI, sFJ vflIaF pocxIaF PwtIaF jI. pRkfÈ idhfVf vwzI sj-Dj nfl mnfieaf 31 agsq 2019 qk dilqF Aupr ËulmF jfqpfqI DONs dy afrQk-smfjI afDfr ƒ
vrqmfn dy duwKF df hwl cfhIey, kbrF kfhnUM purfxIaF pwtIaF jI. jf irhf hY. lyikn XuwgpltfAU bfby dI bfxI dy 21935 mfmly sfhmxy afey hn. kimÈn Kqm krn nfl hI sMBv hY. jdoN qk jfqpfq
sdIaF pihloN sI nfnI ny Ksm kIqf, dohqy Brn ikAuN AuhdIaF cwtIaF jI. df vI ies srËmIn dy Auc jfqI lokF dI vloN drj kIqy jfqpfqI ivqkry jF hor dI puÈq-pnfhI krn vflI smfjI-rfjsI
Ëulmo-isqm dI gwl nf nvIN koeI, ikwsy bhuq ieiqhfs ivc jfbrF dy. hYNkVbfË ibrqI Aupr koeI asr nhIN ho iËafdqIaF dy mfmly ienHF qoN vwKry hn. ivvsQf brkrfr hY, jgmyl jF BIm tFk
‘kfry’ iewko ijhy hoxgy sfiraF dy, gwdI mwl ky bYiTaF ‘bfbrF’ dy! irhf. AunHF dy mnF ivc BrI inqfixaF aqy rsUKvfn vrg dI ies ihMmq df ies df inÈfnf bxdy rihxgy.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (13)

Bfrq df hr nukqfcIn hux gunfhgfr!


afiqÈ qfsIr ihMdosqfn dI mÈhUr ies lyK ivc afiqÈ qfsIr ny dlIl nfl asihmqI pRgt kIqI jf skdI hY qy ny ieh vI ikhf, "myrf dyÈ Bfrq hY. ipAu dy ipCokV bfry pqf nhIN hovygf.
pwqrkfr qvlIn isMG aqy lihMdy pMjfb idwqI ik pfiksqfnI ies leI Bfrq nfl asIN afpxy ipM z F dy sFJIvflqf qy ieh irÈqf kudrqI hY. iksy axilKy CupfAux vflI gwl hI koeI nhIN.
dy sfbkf gvrnr mrhUm slmfn qfsIr nPrq krdy hn ikAuNik AunHF ƒ afpxI BfeIcfry vfly siBafcfr bfry bhuq kuJ sMivDfn vrgf. awj qoN pihlF mYƒ kdy CupfAux vflI gwl hI koeI nhIN.
df puwqr hY. slmfn qfsIr ƒ Aus dy hoNd df aihsfs krn leI Bfrq dI hoNd kih skdy hF pr Dfrimk rfÈtrvfd aqy vI ieh ËrUrq mihsUs nhIN sI hoeI ik sfƒ afiqÈ ƒ Èfied kuJ eydF df dwsxf
bfzIgfrz ny 4 jnvrI 2011 ƒ ies leI ƒ nkfrnf pYNdf hY. afiqÈ ny keI ikqfbF muslmfn ivroDI jËibaF dy vDx qy mYN ies irÈqy ƒ iksy qrIky nfl cfhIdf hY, "vIr myry, qUM gunfhgfr eyN!
golI mfr idwqI sI ikAuNik slmfn qfsIr vI ilKIaF ijnHF ivc nfvl 'id tYNpl jfqIvfd qo N Cu t kfrf nf ho x dIaF pirBfiÈq krF." qUM sFJy pMjfb df puwqr eyN jF vMzy hoey
ny iesfeI aOrq afsIaf bIbI, ijs 'qy goarË' aqy 'stryNjr tU ihstrI; ey sMnË pMjfb df? iensfnI muhwbq qy
pfiksqfn dy kuPr ivroDI kfƒn qihq jrnI QrU ieslfimk lYNzË' Èfml hn. sFJIvflqf df vjUd hmyÈf Kqry ivc
nËrbMd krky mukwdmf clfieaf jf irhf pwqrkfr roibn XfsIn-ksb anusfr irhf hY qy aijhy jËibaF dy isr 'qy
hY, dI hmfieq kIqI sI. slmfn qfsIr afiqÈ 'stryNjr tU ihstrI' ivc afpxy nPrq dI kuhfVI ltkdI rhI hY. dohF
df ipAu qy afiqÈ qfsIr df dfdf dIn mfipaF dy ivCoVy ƒ pMjfb dI vMz dy pRqIk dyÈF ivclI nPrq dy grm iswky ny qyry
muhMmd qfsIr, ijhVf afm krky aYm[zI[ vjoN icqrdf hY aqy Auhdy leI Gr ivc vjUd ƒ sfiVaf qy vMizaf hoieaf hY.
qfsIr kih ky bulfieaf jFdf sI, 1902 afpxy ipAu dI gYrhfËrI axvMzy bhuqy isafsI qy Dfrimk afgU qF iehI
ivc aMimRqsr dy ajnflf ksby ivc ihMdosqfn dI gYrhfËrI hY. afiqÈ ny cfhuMdy hn ik iensfn DrmF, iPrikaF,
jMimaf. Auh AurdU df mÈhUr lyKk qy safdq hsn mMto dIaF khfxIaF aMgryËI dyÈF, BfÈfvF qy hor vMz-pfAU afDfrF
aflock sI. Auh aMimRqsr dy musilm ivc anuvfd kIqIaF. 'qy vMzy rihx. qyrf Bfrq dI nfgirkqf
afpxI mF nfl iËafdf juiVaf hox vflf pCfx pwqr qyrI glq jF gRih
svrfjbIr krky afiqÈ qfsIr afpxy afp ƒ ivBfg dy iksy aiDkfrI kfrn rwd nhIN
ihMdosqfnI mMndf irhf hY. ivdyÈF ivc kIqf igaf. ieh PYslf AuWcy pwDr 'qy
aYNglo ErIaYNtl kflj pVHfAuNdf irhf aqy vsdy lwKF ihMdosqfnIaF vFg Auh vI lMzn kIqf igaf hovygf. ieh PYslf iek Kfs
Aus ny pRisD pMjfbI sfihqkfr sMq isMG ivc vs igaf aqy Aus ny afpxI BfrqI qrHF dI isafsq df PYslf hY; qfkqvr
syKoN dI iekFgIaF dI ikqfb 'Cy Gr' dI pCfx leI prvfsI BfrqIaF ƒ idwqI jFdI isafsqdfnF df PYslf, ijhVy afpxI
BUimkf ilKI sI. Auhny aMgryË aOrq nfgirkqf vflf kfrz bxvfieaf. kuJ aflocnf krn vfilaF ƒ sbk isKfAuxf
ikRstobl jfrj nfl ÈfdI kIqI. ikRstobl mhIny pihlF Aus ny 'tfeIm' mYgËIn ivc swcfeIaF qoN munkr nhIN hoieaf jf skdf; dlIl idwqI jf skdI hY ik afiqÈ cfhuMdy hn; ijhVy ieh dwsxf cfhuMdy hn
dI BYx aYils jfrj dI ÈfdI PYË aihmd Bfrq dy pRDfn mMqrI nirMdr modI bfry pr swc suxnf kOx cfhuMdf hY? qfsIr ny smyN isr afpxy bfry shI ik mOjUdf inËfm qy mOjUdf hfkmF nfl
PYË nfl hoeI. aflocnfqmk lyK iliKaf ijs ivc modI Aus lyK dy Cpx qoN bfad srkfr jfxkfrI nhIN idwqI. gRih ivBfg df kihxf asihmqI nhIN pRgt kIqI jf skdI. qUM
lMzn ivc jMimaf afiqÈ nvIN idwlI ƒ vM z IaF pfAu x vflf isafsqdfn ny Aus ivruD kfrvfeI ÈurU kIqI aqy hY ik qfsIr ƒ noits jfrI kIqf igaf asihmqI hI pRgt nhIN kIqI, qUM AunHF
ivc vwzf hoieaf, qfiml nfzU dy phfVI (izvfeIzr ien cIP) ikhf igaf. Aus Aus duafrf idwqI geI jfxkfrI ivc ieh sI. qfsIr anusfr Aus ƒ noits df jvfb dI sKq aflocnf krn df gunfh kIqf.
Èihr kozfeIknfl dy skUl qy bfad ivc lyK ivc afiqÈ ny iliKaf ik BfvyN kulIn nuks pfieaf igaf ik Aus ny ieh nhIN dyx leI bhuq Gwt smF idwqf igaf. qUM gunfhgfr eyN qy srkfrF ny afpxy
amrIkf ivc piVHaf. Auh 'tfeIm' mYgËIn vrg ieh ivÈvfs krdf irhf hY ik Bfrq sI dw i saf ik Au s df ipqf slmfn qfsIr dI mF qvlIn isMG Bfrq dI jfxI- ivruD bolx vfilaF ƒ sËf qF dyxI hI
df pwqrkfr irhf aqy keI ivdyÈI aKbfrF ivc Au d frvfdI qy sFJIvflqf vflf qfsIr pfiksqfnI sI. Aus Auqy jfxkfrI pCfxI pwqrkfr hY. Aus df ipAu vI huMdI hY. qyrf qF isrP pCfx pwqr hI
qy mYgËInF ivc ilKdf irhf. Ausfmf ibn- swiBafcfr hY pr ieh sB kuJ Auh bfhrI lukfAux df doÈ lfAuNidaF Aus df pCfx pfiksqfn df mÈhUr isafsqdfn sI ijs rwd kIqf igaf hY, 1947 ivc lwKF lokF
lfidn dI hwiqaf qoN bfad Aus df iliKaf prq/sqih 'qy hY; Aus prq dy hyTF pwqr rwd kr idwqf igaf. ies bfry ƒ Auhdy iKaflF krky dihÈqgrdF ny ny hoeI vMz dOrfn nf ibafn kIqy jfx
lyK 'pfiksqfn dI bdmfÈ POj KyrUM-KyrUM "Bfrq Dfrimk, rfÈtrvfd, muslmfn qfsIr ny ikhf, "mYN ihMdosqfnI hF pr kql krvfieaf. afiqÈ qfsIr 'qy kulIn vfly duwK shy. lwKF lokF dIaF jfnF
ho cuwkI irafsq clf rhI hY' bhuq mÈhUr ivroDI jËibaF aqy jfqIvfdI kwtVqf dI sfzI srkfr ny mYƒ jlfvqn krfr vrg nfl sbMiDq hox dI AUj qF lfeI jf geIaF qy lw K F by G r ho e y . hmsfey
hoieaf sI. Aus df iek hor lyK 'myrf ijwlHx ivc Pisaf hoieaf hY." idwqf hY." Aus ny ieh vI dwisaf ik skdI hY pr ies gwl qoN ienkfr nhIN hmsfieaF qoN ivCV gey qy lokF ƒ afpxy
ipAu ihMdosqfn ƒ nPrq ikAuN krdf sI', Aus ny ieh vI iliKaf ik coxF dy Auh lgBg 17 sfl ihMdosqfn ivc irhf kIqf jf skdf ik iksy vI pVHy-ilKy vzyiraF dI BoieM ƒ alivdf kihxI peI.
ijhVf vfl strIt jnrl ivc Cipaf, nqIjy BfvyN kuJ vI inklx, dyÈ ivc afs qy Aus df AuWQy bYNk akfAUNt vI hY aqy ihMdosqfnI aqy Kfs krky Bfrq dy kyNdrI vMz dy ieh ËKm ajy vI qfËf ny; AunHF
ny vI lokF df iDafn iKwicaf. dI koeI ikrn idKfeI nhIN idMdI. qfsIr Auh sB tYks adf krdf irhf hY. qfsIr gRih ivBfg dy aiDkfrI ƒ Aus dy mF- ËKmF ivcoN iek qUM vI eyN."

kÈmIr df duKFq
BfrqI hox dy nfqy 61 sflF dOrfn mYN qoN ibnF afpxy bwicaF ƒ skUl nhIN Byjxf
iksy hor Gtnf qoN ieMnf mfXUs nhIN hoieaf cfhuMdyó pyNzU skUl qF bMd hI hn. skUl
ijMnf Dfrf 370 htfey jfx qoN hoieaf. myry BfvyN irhfieÈI ielfikaF dy aMdr vI hox
mulk dI srkfr dy ies kdm ny mYƒ ies qF vI hiQafrbMd surwiKaf jvfn hr pfsy
sbMDI vrqI sKqI kfrn kfPI pRyÈfn kIqf aqy afpxI smJ, dovF pwKoN mYN afK skdf mhIny qoN vwD smF ho cuwkf hY pr vfdI qoN inqX rfmfikRÈnn aqy smfj ÈfsqrI hn aqy lokF ƒ zr hY ik kdy vI koeI
qy afm jnqf vloN ies kdm dy BfrI hF ik myry mulk dI srkfr df ieh kdm ijhVIaF KbrF af rhIaF hn, aPsos nMidnI suMdr ny ipCly idnIN vfdI df dOrf Gtnf/golIbfrI afid ho skdI hY.
svfgq ny vI pRyÈfn kIqf. bhuqy BfrqIaF glq sI; nf isrP ieKlfkI sgoN isafsI nfl AunHF qoN ies kfrvfeI sbMDI myry KdÈy kr ky vwKo-vwK qbikaF dy afm rfmfikRÈnn qy suMdr ny iliKaf hY:
df iKafl hY ik kÈmIr ivclI ipCly kuJ qOr 'qy vI. AunHF dy pUry sUby ƒ mihË kyNdrI hI swc ho rhy hn qy myry dosq dIaF AumIdF kÈmIrIaF nfl gwlbfq kIqI. AunHF afpxI ''lok BfvyN Bfrq srkfr ƒ nPrq krdy
dhfikaF dI gVbV pUrI qrHF pfiksqfn Èfsq pRdyÈ bxf dyx ƒ Auh kÈmIrI vI ƒ bUr pYNdf nhIN jfpdf. aMgryËI aKbfr irport ivc ikhf hY: 'vfdI ivc pfiksqfn hn qF vI Auh sfzy vrgy afm BfrqIaF
ny pYdf kIqI hY. ikAuNik pfiksqfn dI nf afpxI BfrI byieËqI smJxgy ijhVy ies 'tYlIgRfP' ivc CpIaF irportF muqfibk df pRBfv bhuq viDaf hY qy nfl hI hurIaq pRqI ipafr qy hmdrdI rwKdy hn. AunHF ƒ
isrP kÈmIr nfl srhwd sFJI hY sgoN qoN pihlF Bfrq pwKI sn. dmn qy qfkq kÈmIr vfdI pfbMdIaF kfrn pUrI qrHF Twp afgU (seId alI Èfh) iglfnI ƒ afpxf BfrqI lokF qoN koeI smwisaf nhIN, bÈrqy
Auh ies 'qy dfavf vI krdf hY qy ies dI aMnHI vrqoN nfl kdy vI amn qy KuÈhflI rihx krky mflI qOr 'qy iblkul tuwt geI muwK afgU mMnx vfly vI vDy hn. nf hI Auh mIzIaf nfl sbMiDq nf hox.'' ieh
Kfqr Bfrq nfl iqMn jMgF lV cuwkf hY nhIN af skdI. hY aqy ieh nuksfn 10 hËfr kroV rupey iewQy jMmU-kÈmIr dy Bfrq ivc kiQq irport aOnlfeIn AuplbD hY.
kÈmIrIaF Auqy kIqI geI ies ƒ jf puwjf hY. mukMml rlyvyN dI ies gwl ƒ mMnx vflf kÈmIrIaF dIaF aOkVF ivc 5 agsq
rfmcMdr guhf iBafnk kfrvfeI leI cuixaf igaf smF Dfrf 370 mnsUK kIqy jfx qoN iek koeI hY, ijvyN srkfr 370 htfAux qoN bfad qoN bfad hoey vfDy ƒ iek hor irport ivc
vI hYrfnIjnk hY. nirMdr modI hfly BfrI hPqy bfad Bfrq dy sB qo N amIr dfavy qy vfady kr rhI hY. Kfskr ies vI pyÈ kIqf igaf hY. ieh irport mfnisk
aqy vfdI ivc lgfqfr dihÈqgrd Byj bhumq nfl muV cox ijwq ky hI hty sn; snaqkfr mukyÈ aMbfnI ny jMmU kÈmIr kfrn ik ieh dfavy qy vfady AudoN kIqy jf ishq sbMDI pyÈyvrF ainruwD kflf qy ibRnyl
irhf hY. ieh Auh smF sI jdoN dyÈ dI iBafnk mMdI ivc irlfieMs rfhIN vwzy pwDr 'qy invyÈ df rhy hn, jdoN vfdI ivc sMcfr shUlqF pUrI izsUËf, lyKkf ryvqI lOl aqy smfijk
BfrqI (jF kho ihMdU) jnqf dy ies vwD qvwjo mMgdI sI aqy ivdyÈI invyÈ vI aYlfn krn df vfadf kIqf sI. Aus ny qrHF Twp hn, POj dI BfrI qfienfqI hY qy kfrkun Èbnm hfÈmI ny iqafr kIqI hY.
vrg muqfibk pfiksqfn qoN bfad Aus nhIN sI af irhf qF aijhy mOky ies sKq ikhf sI ik ies mksd leI 'spYÈl tfsk sKq dmn jfrI hY. nfl hI lokF dy ienHF ny pMj iËilHaF df dOrf kIqf aqy vwzI
leI jy koeI hor Klnfiek hY qF Auh kÈmIr kfrvfeI nfl kOmFqrI pwDr 'qy bdnfmI Pors' bxfeI jfvygI. jMmU kÈmIr dy buinafdI hwk Kohy gey hn jo kfgËF ivc igxqI afm lokF nfl gwlbfq kIqI. AunHF
dy muslmfn hn ikAuNik Auh Bfrq vloN Kwtx dI kI loV sI? kI ieh kfrvfeI qqkflI rfjpfl ny vI ikhf sI ik sRIngr sfry BfrqI nfgirkF ƒ hfsl hn.' iliKaf hY ik 'kÈmIr ziraf ipaf hY.
idwqIaF jf rhIaF shUlqF leI rqf vI mihË bhuigxqIvfdI hMkfr df iswtf nhIN, ivc sqMbr ivc invyÈk isKr sMmyln rfmfikRÈnn qy suMdr ny pfieaf ik nOjvfn muMizaF qwk ƒ dmnkfrI jnqk
ÈukrguËfr nhIN aqy AunHF iksy smyN AuQy ijs df mksd dyÈ dy ieko-iek musilm krvfieaf jfvygf. mYN AudoN hI smJ igaf kÈmIrIaF ny afpxy guwsy qy nfKuÈI df surwiKaf kfƒn qihq jylHF ivc bMd kIqf
rihMdy rhy ihMdUaF (ijnHF ƒ pMizq ikhf bhuigxqI sUby ƒ Kqm krnf sI? sF ik ieh mihË idKfvf sI jo swc sfbq ieËhfr gFDIvfdI qrË dy swiqafgRih rfhIN jf irhf hY, qÈwdd qy igRPqfrIaF afm hn.'
jFdf hY) ƒ AuQoN kwZ idwqf sI. ies kfrn pMj agsq ƒ vfprI ies Gtnf qoN hoieaf. Aus mgroN mukyÈ aMbfnI ny kÈmIr krn df PYslf kIqf. ies qrHF 'ÈopIaF dI aihm gwl ieh hY ik ieh dovyN
Auh smJdy hn ik Dfrf 370 ƒ htf ky bfad bMglOr ivc rihMdy iek AudmI dosq muwdy 'qy sfP qOr 'qy cuwp DfrI hoeI hY qy Pl mMzI pUrI qrHF bMd kr idwqI geI. irportF vwzy pwDr 'qy pVHIaF geIaF hn
pfiksqfn dy mUMh 'qy QwpV mfiraf igaf nfl myrI keI vfr gwlbfq hoeI. myry Ault, dUjy pfsy srkfr df afpxf 'invyÈk isKr asIN iek Pl kfÈqkfr ƒ imly, ijs ny ikAuNik ienHF qoN pqf lwgdf hY ik Dfrf
hY, nfl hI kÈmIrIaF dy mUMh 'qy vI. soÈl Aus ny Dfrf 370 ƒ htfey jfx dI zt ky sMmyln' aximQy smyN leI mulqvI kr ikhf ik 'jy hVqfl nfl afËfdI imldI 370 ƒ htfey jfx df Aultf BfrI nuksfn
mIzIaf Auqy kuJ ihMdU bhuigxqIvfdI afpxI hmfieq kIqI. Aus ny ikhf ik AuQy siQqI idwqf igaf hY. hovy qF Auh lwKF rupey df vI nuksfn Jwlx hoieaf hY. ies ny kÈmIrIaF ivc bfkI
ijwq df Èryafm jÈn mnfAuNdy dyKy gey, ijAuN dI iqAuN rwKx dI nIqI ƒ brdfÈq kÈmIrIaF nfl vfadf qF ieh kIqf ƒ iqafr hY.' skUl kihx ƒ qF KuwlHy hn, BfrqIaF pRqI bygfnfpx hor vDfieaf hY,
ijnHF ivcoN kuJ vfdI ivc KUbsUrq JIlF nhIN sI kIqf jf skdf qy ies leI kuJ igaf sI ik AunHF ƒ vDyry nOkrIaF qy pr ko e I bw c f skU l y nhIN jf irhf. slfmqI dsiqaF Auqy byloVf qy gYrËrUrI
kMZy plft KrIdx dIaF gwlF kr rhy sn krnf hI pYxf sI. Aus df iKafl sI ik PYktrIaF imlxgIaF, pr ies dI QF 5 aiDafpk kuJ GMitaF leI skUl afAuNdy boJ pfieaf hY, ivdyÈI mIzIaf ivc Bfrq
aqy kuJ hor qF KUbsUrq kÈmIrI muitafrF hux kÈmIr df Bfrq nfl kfƒnn 'eykf' agsq qoN bfad AunHF ƒ vDyry POj qy vDyry hn, Auh vI hPqy ivc do-iqMn vfr. dI bdnfmI hoeI hY aqy nfl hI ies kfrn
ƒ hfsl krn dy supny dyK rhy sn. ho igaf. Aus muqfibk ies sdkf hux pfbMdIaF hI imlIaF hn. ies qoN AunHF df sRIngr dy sOrf ielfky ivc Cy sfl dI afriQk qy sMsQfgq suDfr leI idwqf jfx
ieiqhfskfr hox nfqy mYN keI sflF vfdI ivc vwzy pwDr 'qy invyÈ hovygf qy roh hor viDaf hY. ies nfl sgoN ijhVy iek bwcI ny ikhf ik Auh skUl jfxoN zrdI vflf iDafn Btikaf hY. kÈmIrIaF nfl
qoN kÈmIr muwdy df aiDaYn kr irhf hF qy AuQy KuÈhflI afvygI. nrm iKafl kÈmIrI afpxy afp ƒ Bfrq hY ikAuNik ''puils aMkl golI mfr dyxgy.'' Kuxs kwZx dy cwkr ivc modI srkfr ny
anykF vfr AuQy jf cuwkf hF. mfmly dy kfrnF hux Dfrf 370 htfey jfx ƒ iqMn nfl joVdy sn, Auh Gty hI hn. vkIl mfpy BfrI POjI qfienfqI dOrfn aqy PonF Bfrq df nuksfn hI kIqf hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (14)

gurduafrf sYn hojy ivKy gurU nfnk pRkfsL purb sbMDI smfgm
sYn hojy (ibAUro): gurU nfnk dyv mnfieaf igaf. gurpurb sbMDI ipCly
jI df 550vF pRkfsL purb iswK gurduafrf keI idnF qoN gurU Gr ivKy pRogrfm AulIky
sYn hojy ivKy bVI sLrDf qy AuqsLfh nfl gey sn, ijnHF dOrfn sMgq ny afpo afpxy

kfrobfrF qoN ivhl kwZ ky gurU Gr phuMc sMgq nUM gurbfxI aqy iswK ieiqhfs nfl aYqvfr 17 nvMbr nUM gurpurb
ky kIrqn df anMd mfixaf. joiVaf. mnfAuNidaF svyry insLfn sfihb df colf
gurpurb smfgmF dI lVI qihq 12 ies qoN ielfvf dUjf sflfnf rfg bdlx dI syvf kIqI geI. 550 jpujI
nvMbr qwk rojLfnf ds idn pRBfq PyrI kIrqn drbfr sjfieaf igaf, jo 8 sfihb dy pfTF AuprMq bwicaF ny kIrqn
kw Z I geI. 12 nvM b r nU M sfrf idn nvMbr qoN 10 nvMbr qwk cwilaf. pMQ kIqf. Bry drbfr hfl ivc sMgqI rUp
gurpurb sbMDI sLbd kIrqn aqy kQf pRisD jiQaF ny sMgq nUM rfgF ivc kIrqn ivc mUl mMqr df Aucfrn vI kIqf igaf.
ivafiKaf df pRvfh cwilaf. kIrqnI srvx krvfieaf. iesy dOrfn 16 nvMbr gurpurb vfly idn lMgr dI syvf
jiQaF, kQfvfckF aqy ZfzI jiQaF ny nUM mnuwKqf leI 5ky vfk kIqI geI. mYrIgolz rYstorYNt vloN kIqI geI.

gurduafrf anMdgV sfihb ivKy gurduafrf sYlmf ivKy gurU nfnk dyv jI df
gurpurb ‘qy ivÈyÈ smfgm 550vF pRkfsL purb mnfieaf
krmn (ibAUro): sQfnk idwqf. ies qoN ielfvf gurdIp isMG
sYlmf, kYlIPornIaf (ibAUro):
gurduafrf anMdgV sfihb ivKy gurU DflIvfl ny gurU jI dI Ausqq ivc gIq
sQfnk gu r du a frf isw K sY N t r afP
nfnk dyv jI dy 550vyN pRkfsL purb nUM
pYsyiPk kost ivKy gurU nfnk dyv jI df
smripq ivÈyÈ smfgm krvfey gey.
550vF pRkfsL purb 15, 16 aqy 17
aKMz pfT sfihb dy Bog AuprMq gurUGr
nvMbr nUM bVI DUm Dfm nfl mnfieaf
dy kIrqnI jQy BfeI soZI isMG aqy sfQIaF
igaf. ies mOky bwicaF qoN ielfvf PirjLno
ny rs iBMny kIrqn rfhIN hfËrI BridaF
ielfky dy gurduafiraF qoN phuMcy kIrqnI
gurU nfnk dyv jI dy mfrg drÈn aqy
jiQaF ny gurbfxI kIrqn rfhIN hfjLrI
jIvn sbMDI ivcfr kIqI.
luafeI. pMQ pRisD kIrqnIey BfeI anUp
AuprMq gurUGr ivKy clfey jf rhy
isMG AUnf sfihb ny sMgq nUM rsiBMny
‘krmn pM j fbI skU l ’ dy bw i caF ny
kIrqn nfl inhfl kIqf. krvfieaf. pRbMDkF ny AunHF nUM gurU Gr snmfn kIqf. styj dI syvf mihMdr isMG
gurbfxI Èbd piVHaf. gfiekf joq rxjIq
smfgm dOrfn pMjfb qoN Aucycf phuMcy vlo isropfE dI bKisLs kIqI. sMDfvflIaf ny kIqI.
kOr ny ijwQy gurU mihmf ivc Dfrimk gIqF
zf[ hrisLMdr kOr ny afpxI qkrIr rfhIN kFgrsmYn tI[ jy[ koks aqy sYlmf aKM T pfT dI sy v f sM g q aqy
rfhI hfËrI BrI, AuQy sMgqF nUM vihmF-
gurU nfnk dyv jI dy iswKI isDFq qoN ielfvf istI dy myar skft rObrtsn vI aYqvfr sfeImn shoqf pirvfr vloN krvfeI geI.
BrmF ‘coN inklx leI guriswKI jIvn
awj dy dOr ivc iswKI isDFqF nUM iCwky tMg nUM gurU Gr nqmsqk hoey. AunHF sMgq nUM lMgr dI syvf shoqf pirvfr aqy mnmohn
Dfrn krn dI apIl vI kIqI. sMgIqk pysL kIqf. styj sMcfln kuldIp isMG
ky iswKI ivc vD rhIaF smfjk qy sMboDn kridaF gurpurb dI vDfeI idwqI. isMG sMDU (asokf rYstorYNt) ny sLrDf nfl
DunF ‘qy AunHF df sfQ avqfr gryvfl ny kflykf ny kIqf.
Dfrimk kurIqIaF bfry sMgq nUM jfxU pRbMDk kmytI ny AunHF df isropfE nfl inBfeI.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (15)

pMjfbI klcrl susfietI dy smfgm `c gUiM jaf pMjfbI sMgIq


isLkfgo (ibAUro): sQfnk nfl joVn dy Auprfly dI ÈlfGf kIqI. smfgm QYNksigivMg idvs pryz mOky ƒ kIqf jfvygf aqy ies qoN bfad agly hYmnË klcrl sYNtr afzItorIam ivc
siBafcfrk sM s Qf pM j fbI klcrl pI[ sI[ aYs[ vloN hux aglf iÈkfgo dI styt strIt ivKy 28 nvMbr sfl 11 aprYl ƒ aYlijn (ielInfey) dy ivsfKI ƒ smripq pRogrfm ‘rMglf pMjfb
susfietI (pI[ sI[ aYs[) ny ieQoN dI iek
sbrb afrilMgtn hfeIts ivc
atlFits bYNkuiet hfl ivc pirvfrk
rfqrI Boj aqy pMjfbI sMgIq ‘pI[ sI[
aYs[ nfeIt’ smfgm krvfieaf, ijs
ivc BrvIN igxqI ivc lokF ny ihwsf ilaf.
smfgm dy muwK mihmfn imlvfkI qoN byaMq
isMG bopfrfey aqy AunHF dI pqnI nirMdr
kOr bopfrfey sn.
‘vfies afP pM j fb-2011’ dI
cYNpIan jsipMdr rYxf aqy rfjn sMDU ny
surF dI KUb Cihbr lfeI. styj sMcfln
js pMjfb tI[ vI[ Pym ‘jlvy jwgI dy` dy
klfkfr jgqfr jwgI ny kIqf. jsipMdr 2020’ krvfieaf jfvygf.
rYxf aqy rfjn sMDU ny afpxIaF nvIaF ijLkrXog hY ik pMjfbI klcrl
irlIË hoeIaF aYlbmF dy cricq gIq susfietI, iÈkfgo ‘nf nPf nf nuksfn’
gfey. jgqfr jwgI ny vI lqIiPaF aqy Auqy cwlx vflI sMsQf hY, jo pMjfbI
hfsy-TwTy nfl pRogrfm ƒ cfr cMn lfey. siBafcfr, bolI, klf, iswiKaf, vDIaf
iswty vjoN pMjfbI gIqF, nfcF aqy KfixaF nfgirkqf, ishqmMd lfeIP stfeIl aqy
dI ieh mihiPl pUrI qrHF pirvfrk ho KyzF dy Kyqr ivc lgfqfr srgrmI kr
inbVI. rhI hY.
smfgm dy gYst afP afnr iÈkfgo hor jfxkfrI leI sMsQf dy Pon:
ivc BfrqI kONslKfny dy kONsl rxjIq 847-359-5727, eI-myl
isM G sn. Au n H F sfry klfkfrF aqy info@PCSChicago.org jF vYbsfeIt
smfgm dy islvr spFsrF ƒ aYvfrz www.PCSChicago.org rfhIN sMprk
vMzy. s[ byaMq isMG bopfrfey ny golzn kIqf jf skdf hY.

spFsrF df Xfd icMnF nfl snmfn kIqf.


ies mOky muwK mihmfn s[ bopfrfey aqy
gYst afP afnr rxjIq isMG df pI[
sI[ aYs[ dy cyarmYn gurdIp isMG nMdVf,
pRDfn hrivMdr pfl isMG lYl aqy hor
ahudydfrF ny snmfn kIqf.
pRogrfm dy arMB ivc pI[ sI[ aYs[
dy mIq pRDfn ivk isMG ny sB nUM jI
afieaF ikhf aqy pRDfn hrivMdr pfl
isMG lYl ny klfkfrF bfry jfx-pCfx
krvfeI. cyarmYn gurdIp isMG nMdVf ny
pI[ sI[ aYs[ vloN BfeIcfry dI kIqI jf
rhI syvf aqy nOjvfnF ƒ pMjfbI siBafcfr
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (16)

jsvMq isMG kMvl df ajokf hfl-cfl


jsvMq isMG kMvl dIaF dovyN qsvIrF pVH ky mYnUM pCfx lvy. Aus ny mYnUM isafx ‘pMjfbIaF df bfeI jsvMq isMG kMvl’ mfrc 2019 ivc kYnyzf muVn vyly
cldy-cldy
28 jnvrI qy 8 nvMbr 2019 dIaF hn. qF ilaf, pr bol nf sikaf. awKF ivc myry vwloN Auhdy sLqfbdI jnm idvs Auqy qoN imlI sI. pRo[ pUrn isMG, ivktr
mYN Aus nUM jFdI vfr imlx igaf qF Auh
dsF mhIinaF ivc AuhdI ishq kfPI mFdI kuJ KusLI idsI qy rqf ku qrfvt vI. bIbI quwC ijhI Bytf sI, ijs dI pihlI aYzIsLn ieho isLar duhrfeI igaf sI: ihAUgo, cfrls izknjL, bfljLfk qy
pY geI hY. vjLn Gt igaf hY. suxnf qy gurpRIq kOr cfh lY ky afeI qF kMvl ny chuM mhIinaF ‘c muwk cukI hY. tflstfey afid lyKkF qoN pRBfivq hoieaf.
hm jo gey qo rfh gujLr nf QI,
bolxf krIb bMd hY. hflq guMgf qy bolf vI cfh mMg leI. Auh hYrfn hoeI ik bfpU pusqk ‘jIvn kxIaF’ qoN ‘Dur Auh BfvyN dsvIN ‘c aV igaf sI, pr
qum jo afey qo mMijLlyN lfey[[[.
ho jfx ijhI hY, pr surq kuJ kfiem hY. jI ny 4-5 mhIinaF bfad pihlI vfr drgfh’ qk puwjidaF kMvl ny jIvn dy ilKx ‘c eynf awgy viDaf ik Aus nUM gurU
rfq mYN Auhdy kol irhf. svyry AuhdI
awKr pVH lYNdf hY. krIb 4-5 mhIinaF cfh mMgI hY! myry nfl Aus ny cfh df anykF rMg vyKy qy pfTkF nUM ivKfey. cVHdI nfnk dyv XUnIvristI, aMimRqsr ny zI[
hwQ ilKq dI insLfnI vjoN iek kfgjL myj
qoN afp mMg ky kuJ nhIN KFdf-pINdf. Aus awDf ku kwp pI vI ilaf. pMj mhIinaF qoN jvfnI ivc Auh kbwzI qy vflIbfl Kyzdf, ilwt[ dI afnryrI izgrI dy ky snmfinaf.
qoN cuwk ilaf, jo Aus ny qfjLf hI iliKaf
df spuwqr srbjIq isMG, nUMh gurpRIq Auh bfhrlI koTI ivc hI hY aqy aMdrly hIr gfAuNdf, kivqf ilKdf, sfDF sMqF qy pMjfb srkfr ny sfihq rqn df iKqfb
sI. mYN qih kr ky btUey ‘c pf ilaf. Aus
kOr qy Gr dy hor jIa hr vyly AuhdI idwqf.
pMjfbI sfihq akfdmI
ipRM[ srvx isMG qy BfrqI sfihq akfdmI ny
vI afpo afpxy avfrz idwqy.
syvf sMBfl ivc lwgy hoey hn. eynI cMgI Aus nUM srvsRysLt purskfr
sFB sMBfl iksy krmF vfly bjurg dI hI nfl vizafieaf igaf.
huMdI hY. sYmsMg kMpnI ny sfihq
27 jUn 2019 nUM jdoN kMvl sO sflF akfdmI, idwlI rfhIN tYgor
df hoieaf sI qF pMjfb srkfr ny ielfj XfdgfrI avfrz idwqf.
leI pMj lwK rupey df cYk Byijaf sI, jo Aus ny ZuwzIky dI
pirvfr ny DMnvfd kridaF ieh kih ky srpMcI qoN lY ky kyNdrI pMjfbI
moV idwqf sI ik AunHF dy bfpU jI ibmfr lyKk sBf dI jnrl skwqrI,
nhIN, buZfpy kfrn kmjor ho rhy hn aqy pRDfngI qy srpRsqI kIqI.
asIN syvf sMBfl krn dy Xog hF. ieh pMjfbI knvYnsLnF df
pYsy iksy loVvMd pMjfbI lyKk nUM dy idwqy knvInr irhf. ieMglYNz ivc
jfx jF pMjfbI BfsLf dy lyKy lf idwqy jfx. pihlI ivsLv pMjfbI
28 jnvrI 2019 nUM jsvMq isMG kMvl, srvx isMG 8 nvMbr 2019 nUM kMvl, afpxy awDI sdI dy sfQI srvx kfnPrMs krfAux df mohrI
sfnUM bfpU jI ny pfilaf hY qy buZfpy ‘c
nfl ZuwzIky dy Kyz myly ivc JMzI krdf hoieaf isMG nUM AuhdI ikqfb qoN nF pVH ky pCfx irhf sI. pMjfbI nUM dyvnfgrI ilpI
AunHF dI syvf krnI sfzf PrjL hY.
8 nvMbr 2019 nUM kYnyzf qoN ipMz Gr vIlH cyar Auqy iek vfr hI jf vYlIaF bdmfsLF dI sMgq krdf, vydFq Auqy ilKI pihlI sqr sI: kflI gfnI ivc ilKx aqy ihMdI sMsikRq dI sLbdfvlI
phuMcx sfr mYN iswDf kMvl kol igaf. sikaf hY. KYr-suwK puwCx vfly bfhrlI qy mfrksvfd pVHdf, swjy Kwby kfmryzF imwqrF dI, gl pf ky lwKF dI ho jfh. ‘c Kicq hox qoN bcfieaf. BfsLf ivBfg
srbjIq ny bfp nUM nuhf-Duaf ky nvyN koTI hI af ky imldy hn, ijQy Gr df qy nkslIaF df hmdrd bxdf, pRo[ iksLn dUjI sqr sI: CotIaF lVfeIaF bMd. cVHdI pMjfb dy borz df slfhkfr qy pMjfb skUl
kwpVy pf ky qy pwg bMnH ky ibsqry ‘qy koeI nf koeI jIa hfjLr huMdf hY. isMG dy mfrksvfd qoN iswK ienklfb vwl klf bulMd! qy qIjI sqr sI: sLkqI bMdy iswiKaf borz df mYNbr irhf. sfihq
pfieaf ho i eaf sI. Au s dIaF aw K F kMvl ny awsI sflF qoN ilKdy rihx moVf pfAuNdf, iswK homlYNz df smrQn nUM llkfrdI hY; qyrI afeI mYN mr jF, trst ZuwzIky qF hY hI Auhdf, ijs ny sO
aDmItIaF sn. awKF puwtIaF qF Aus ny qy sO sflF qoN vwD jINdy rihx df irkfrz krdf, KfVkUaF df hmdrd bx igaf. qyrf vfl ivMgf nf hovy. kfgjL dy dohIN ku lyKkF nUM avfrz idwqy hn. Auh hor vI
itkitkI lf ky myry vwl vyiKaf. mYN qpfk rwK idwqY. Auhdy rumFick rAuN ‘c ilKy isafsI nyqfvF nUM KuwlHIaF icwTIaF ilKdf pfsIN vIh ku sqrF sn, ijnHF df iek bhuq kuJ hY, ijs df ivsQfr pIpljL
nfl hwQ PVy aqy srbjIq ny shfry nfl vfk iswDy idlF ‘qy vfr krdy rhy. Aus ny pMQ pMQ qy pMjfb pMjfb kUkx lwg ipaf. dUjI nfl koeI qfl myl nhIN sI. Porm, brgfVI vwloN pRkfisLq pusqk
kursI ‘qy ibTfieaf. iPr mYN afpxI ikqfb hjLfrF sMvfd rcy, jo nOjuafnF dIaF aKIr Auh ‘pMjfb qyrf kI bxUM?’ dy Jory Aus nUM ilKx dI pRyrnf gurbfxI, ‘pMjfbIaF df bfeI jsvMq isMG kMvl’
AuhdIaF awKF awgy kIqI qF ik myrf nF zfierIaF Auqy cVHdy rhy. pusqk JUrn lwg ipaf. vfrs dI hIr, sUPI kivqf qy lok gIqF ivcoN piVHaf jf skdY.

L zf[ suirMdr isMG igwl df pMjfb


shfieqf sMsQf leI PirjLno ‘c PMz ryjr
PirËno (ibAUro): shfieqf sMsQf
leI pI[ sI[ ey[ dy Audm nfl iewk PMz
bwicaF dI dyK-Bfl leI Auprfly kr rhI
hY.
Jwj ny pMjfb ‘c hVH pIVqF dI mdd leI
shfieqf sMsQf vwloN afeI irport dfnI
srkfr vloN snmfn
ryËr ieQy ieMzIaf kbfb pYlys rYstorYNt smfgm df arMB aMimRq DflIvfl swjxF nfl sFJI kIqI. AunHF pMjfb dI vfisL M g tn/jlM D r (ibAU r o ) : hrbMs isMG, zf[ jy[ aYs[ klyr (muKI
ivc kIqf igaf. ies mOky vwzI igxqI ny sB nUM jI afieaF afK ky kIqf. AunHF iksfnI nUM bcfAux leI vI prvfsI pMjfb srkfr vloN sRI gurU nfnk dyv jI klyr hspqfl), suKdyv isMG cfhl
550vyN jnm idhfVy ‘qy sMsfr dIaF 550 (sfbkf aYs[ aYs[ pI[ ivjIlYNs), sudfgr
ÈKsIaqF nUM afeI[ ky[ gujrfl tYknIkl isM G Kihrf (E[ aY s [ zI[ rY v IinAu
XUnIvristI, kpUrQlf dy gurU nfnk pMjfb), kuljIq isMG mfhI (azIÈnl
aYzItorIam dy hfl ivc snmfnq kIqf sYktrI hom hirafxf), afeI[ ey[ aYs[

ivc phuMc ky pMjfbIaF ny dsvMD kwiZaf shfieqf sMsQf dy kMmF bfry hfjLrIn nUM pMjfbIaF nUM guhfr lfeI. styj sMcfln
aqy hËfrF zflr iekwqr krky shfieqf jfxU krvfAuNidaF ies dI hr qrHF nfl suKbIr BMzfl ny bfKUbI kIqf.
sMsQf dI JolI pfey. mdd dI vcnbwDqf pRgtfeI. zf[ hrkyÈ ies mOky Coty bwicaF ny igwDy-BMgVy
ijLkrXog hY ik shfieqf sMsQf sMDU ny sMsQf dy ieiqhfs ‘qy rOsLnI pfeI. dy jOhr ivKfey. dfnI swjxF ny shfieqf
2004 ivc hoNd ivc afeI sI aqy AudoN qoN ibM d r iZw l o N ny anfQ bw i caF dIaF sMsQf dy kfrkunF dI qfVIaF mfr ky hOslf
hI dyÈ-ivdyÈ ivc loVvMd lokF qy byshfrf drdnfk khfxIaF suxfeIaF. srUp isMG aPjLfeI kIqI.

ienkor sInIar KyzF `c pMjfbI cobrF ny ivKfey jOhr


igaf hY. zf[ suirMdr igwl nUM pwqrkfr blivM d r isM G mu l qfnI, afeI[ jI
vjoN AunHF dIaF kOmFqrI ilKqF, trMp dI pitaflf jiqMdr isMG aOlK, inhMg muKI
ijwq sbMDI ilKIaF KbrF, isafsq qoN buwZf dl bfbf blbIr isMG, rGbIr isMG
sYn mitE, afpxy nF kIqy. Aupr AuT ky ivcrn, pMjfbI BfÈf nUM rfTOl (rijstrfr lokpfl), kYptn
kY l IPo r nIaf (ibAU r o ) : gurbKÈ iswDU ny Èftput, pR P u i lq krn, pM j fbI skU l Ko l H ky kMvljIq isMG GuMmx, rfijMdr kOr pMnU
sQfnk istI kflj ivc izsks Qro aqy hYmr Qro ivc amrIknF nUM pMjfbI isKfAux afid kfrjF (cyarmYn svrfj ivwidak trst), ey[
ienko r sInIar Ky z F ivc mY z l ijw q y , jdo N i k kmljIq leI snmfnq kIqf igaf hY. aYs cfvlf (vfeIs cFslr icwqkfrf
dunIaF Br qoN sInIar bYnIpfl aqy hËUr isMG ny dOVF ijnHF ÈKsIaqF ny zf[ suirMdr isMG XUnIvrstI), pI[ sI[ aYs[ BuipMdr isMG
iKzfrIaF ny sLmUlIaq kIqI ivc mYzl ijwqy. gurbKÈ iswDU igwl nUM vDfeI idwqI hY, AunHF ivc ÈivdMr (sfbkf ey[ zI[ sI[), AupjIq isMG brfV
aqy afpxI Kyz dy jOhr ivKfey. qy kmljIq isMG PirËno dy isMG pMnU (mYnyijMg zfierYktr mmqf (sfbkf pI[ sI[ aYs[), gIqkfr ÈmÈyr
ieh KyzF kflj dy tRYk aYNz invfsI hn aqy hjLUr isMG by- inkyqn skUl qrn-qfrn), ainl joÈI isMG sMDU, siqMdr swqI, KuÈbfj isMG
PIlz Kyqr ivc krvfeIaF eyrIey qoN hn. ijLkrXog hY ik (sfbkf kYbint mMqrI pMjfb), prmvIr (pRDfn kFgrs afeI rUrl biTMzf),
geIaF. KyzF ivc aYqkIN iqMn kmljIq bYnIpfl qy gurbKÈ isMG aYzvokyt, ajfieb isMG BwtI (izptI jbrjMg isMG kYnyzf, jIq mihMdr isMG
pMjfbI sInIar gwBrUaF ny vI iswDU pihlF vI sInIar KyzF ivc spIkr pMjfb), zf[ jiqMdr isMG pMnUM (jnrl skwqr ÈRomxI akflI dl) aqy
ihwsf ilaf qy kul 6 mYzl mYzl ijwq cuky hn. (muKI jnqf hspqfl aMimRqsr), krnl zf[ rfj kumfr Èfml hn.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (17)

snozn dI khfxI, afpxI ËubfnI


Gtnf sfl 1777 dI hY. amrIkI sfK sdf leI smfpq ho geI. amrIkI vwD hY. amrIkI kOmI surwiKaf eyjMsI snozn dI khfxI ilAUk hfrizMg
afËfdI sMgrfm ËorF ‘qy sI. amrIkI jMgI rfÈtrpqI zonlz trMp iKlfP sMsdI (aY n [aY s [ey [ ) vlo N kro V F amrIkI dI 2014 ivc CpI ikqfb ‘id snozn
byVy XU[aYs[aYs[ vfrYn Auqy qfienfq 10 mukwdmy df rfh KuwlHxf vI Aukq aml df nfgirkF aqy drjnF mulkF dIaF aihm PfeIlË’ df ivÈf-vsqU sI. iesy khfxI
aPsrF ny sInIar POjI aiDkfrIaF hI ihwsf hY. aijhIaF imsflF qy pRQfvF hsqIaF dI izjItl ivDIaF rfhIN jfsUsI ‘qy 2015 ivc bxI lM m I dsqfvy Ë I
(myrIn kmytI) ƒ iÈkfieq pwqr Byijaf dy bfvjUd kOmI rfËdfrI jF kOmI surwiKaf kIqy jfx aqy Au n H F nfl ju V I sfrI ‘istIËnPor’ ƒ afskr aYvfrz nfl
ik byVy df kmFzr eIËk hOpiknË ibRitÈ dI afV hyT aijhy mulfËmF jF afm lokF jfxkfrI gYr-kfƒnI ZMg nfl iekwqr snmfinaf igaf. bfad ivc AuGy amrIkI
jMgI kYdIaF Aupr qsIhy ZfhuMdf af irhf iPlmsfË Eilvr ston ny ‘snozn’ nfmI
hY. pwqr bfry pqf lwgx ‘qy hOipknË ny PIcr iPlm vI bxfeI. ienHF ikRqIaF ivc
sfry ds aPsrF ƒ brqrP kr idwqf. Auh sB kuJ mOjUd hY jo snozn kihxf/
nfl hI AunHF ivcoN do (sYmUal Èfa qy dwsxf cfhuMdf sI. ‘prmfnYNt irkfrz’
ircrz mYrivn) iKlfP POjdfrI mfxhfnI bklm Kud vflI cfhq dI pYdfieÈ hY.
df dfavf Tok idwqf. ies kfrvfeI qoN Èfa rUs ivc jlfvqnI Bog rhy snozn awgy
qy mYrivn dy sihkrmI roh ivc af gey. cuxOqI sI ik jo kuJ iliKaf/dwisaf jf
AunHF ny afrËI kFgrs (afrËI sMsd) cuwkf hY, Aus qoN awgy jf ky Auh kuJ nvF snozn dI ikqfb ‘prmfnYNt
awgy mfmlf pyÈ kIqy jfx ‘qy Ëor idwqf. pyÈ kry. ies cuxOqI ‘qy kfbU pfAux ivc irkfrz’ df muKVf.
suxvfeI dy aml dOrfn hOpiknË iKlfP Auh kfmXfb irhf hY. ikqfb dy pihly do
jo jo kuJ sfhmxy Bfg nOrQ kYrolfeInf sUby ivc Aus dy ivclI Aus dI lyKxI ivc qxfa qy roh
afieaf, Aus ny bcpn, mfipaF, rucIaF aqy kMipAUtrF inihq hY. pusqk rUs ivcly Aus dy ikafm
amrIkI sMivDfn pRqI Aus dI Kbq bfry dwsdy hn qy iesy bfry KfmoÈ hY. Ëfihr hY ik Auh afpxy
ivc dUjI qrmIm Kbq ny Aus ƒ kMipAUtrF dy aMqrIv qk ÈrndfiqaF ƒ nfrfË nhIN kr skdf. AuNj,
leI afDfr iqafr puwjx aqy zytf iekwqrn/ivÈlyÈx dIaF Aus df dfavf hY ik rUs ivc gupqvfs
kIqf. kFgrs ny snozn dy hwk ivc ivKfvf kr rhy lok. nvIaF-invyklIaF ivDIaF eIjfd krn Aus dI mjbUrI hY. hFg kFg qoN mfsko dy
nf isrP dovF dy smrwQ bxfieaf. iesy smrwQf dI rsqy kuieto (iekueyzor) jFidaF Aus df
df ÈoÈx qy dmn jfrI hY, ijnHF ny vwizaF kIqy jfx df Aus ny amrIkI nfgirk bdOlq Aus ƒ amrIkI sUhIaf eyjMsI pfsport amrIkI pRÈfsn ny ijvyN rwd
suirMdr isMG qyj dy kukrmF ‘qy AuNgl Drn dI jurwaq kIqI. hox dy bfvjUd nf isrP prdfPfÈ kIqf sI[afeI[ey[ ivc nOkrI imlI aqy ieh kIqf, Aus qoN Aus kol mfsko ivc pnfh
pfrdrÈqf, PrËÈwnfsI qy iensfP dy sgoN ies smuwcy kFz sbMDI dsqfvyË, nOkrI Cwzx qoN bfad zYWl jF bUË aYln lYx qoN ibnf hor koeI cfrf nhIN bicaf.
aPsrF df kfƒnI Krcf, srkfrI KËfny qkfiËaF Auqy kOmI surwiKaf dI afV hyT ivdyÈI mIzIaf ƒ sONpy. amrIkI eyjMsIaF vrgIaF kMpnIaF dy ËrIey aYn[aYs[ey[ izijtlfeIËyÈn dy nfm ‘qy inwjqf
ivco N qfry jfx df hu k m idw q f sgo N imwtI ikvyN pfAuxI hY, aijhy dfa-pycF dIaF nËrF ivc ieh bhuq vwzf dyÈ-DRoh df iks bfrIkbInI
srbsM m qI nfl mqf pfs kIqf ik qy qOr-qrIikaF nfl inËfmq sdf hI sI. ies leI sno z n dI dly r I qy nfl kql kIqf jf
“srkfrI aiDkfrIaF/Auc aihlkfrF dy lYs rhI hY. ienHF hI qOr-qrIikaF aqy ieKlfkpRsqI, ÈfbfÈI df bfieË bxn dI irhf hY, ies df
kukrmF/kurIqIaF dI jfxkfrI ivDfn hiQafrF-aOËfrF dI vrqoN snozn iKlfP QF Aus leI jfn df KOa bx geI. qqkflI ibafn ieËrfielI
mMzl jF sbMDq huwkfm ƒ idwqy jfxf sfry 2013 qoN kIqI jFdI af rhI hY. rfÈtrpqI brfk Ebfmf dy pRÈfsn ny Aus sUhIaf ivDI pYgfss
amrIkI nfgirkF df ivDfnk hwk qy PrË CwqI virHaF df snozn ipCly Cy sflF ƒ jfsUsI aYkt dI AulMGxf df doÈI krfr rfhIN vwtsaYp ƒ sMnH
mMinaf jfvygf.” qoN rUs ivc pnfh lYx aqy amrIkf iKlfP idwqf. amrIkI inaF ivBfg ny Aus Aupr lfAux aqy ies dy
ieh Aus mqy df hI asr hY ik rUsI pRfpygMzy df vsIlf jF aOËfr bxy “srkfrI sMpqI curfAux aqy dyÈ doKIaF ËrIey vwtsaYp dy
amrIkI rfÈtrpqIaF, Auc srkfrI rihx leI mjbUr hY. ieho ivaQf Aus dI ƒ sONpx” dy doÈ lfey. iËkrXog hY ik vrqoNkfrF Aupr
aihlkfrF jF Auc isafsI/sMsdI hsqIaF svY-jIvnInumf ikqfb ‘prmfnYNt 1917 qoN bfad amrIkf ivc aijhy doÈ mukMml nËr rwKx
dy jurmF/kukrmF dy mfmly smyN-smyN irkfrz’ df muwK afDfr hY. ivkIlIks isrP iqMn vfr lfey gey hn. ies qoN dy qfËfqrIn
byprd huMdy afey hn. vfly jUlIan asFj dI khfxI jwg jfxdf Ëfihr hY ik aY k s-kIa sko r (jF pRgtfivaF rfhIN ho
aijhy ieMkÈfPF krky keIaF ƒ hY. snozn Aus vFg dMd-kQfvF jF cuMJ- aYks[ky[aYs[) vrgy pRogrfmF dI hI igaf hY. snozn
afpxy ahudy iqafgxy pey, keIaF ƒ jylHF crcf df pfqr nhIN bx sikaf pr asFj aslIaq byprd hox qoN amrIkI inËfmq ny aijhy aYps aqy
hoeIaF aqy keIaF dI isafsI qy smfijk qoN Ault Aus dI jfn aqy jhfn ƒ Kqrf iks hwd qk KPf hY. afpxf pwK pyÈ kr irhf aYzvrz snozn. pRogrfmF dI mOjUdgI
leI Tyky ‘qy kMm krn dy rfh pfieaf. aqy AunHF nfl juVy KqiraF ƒ Cy sfl
bUË aYln leI kMm kridaF hI Aus dy pihlF byprd kIqf sI. Aus ny jo dwisaf,
ieMz-
o amYrIkn hYrItyj PfAUNzyÈn, inAU Xfrk hwQ Auh PfeIlF lwgIaF jo Aus ƒ amrIkI Auh swc sfbq ho irhf hY pr hux vfly
nfgirkF dy jIvn ivc gY r -kfƒnI pRgtfivaF dy bfvjUd snozn ƒ inaF

vloN nvMbr mhIny dy ÈhIdF nUM ÈrDFjlI GuspYT aqy AunHF dy sMivDfnk hwkF pRqI imlxf gYr-mumikn jfpdf hY. amrIkI
Gor avwigafkfrI jfpIaF. pusqk dy ey j M s IaF Au s ƒ nf Ku w l H ky ijAU x
agly iqMn BfgF ivc Auh afpxI nOkrI qy dyxgIaF aqy nf hI mrn dyxgIaF.
inAU Xfrk (ibAU r o ) : ieMzo- bVf mfx siqkfr sI aqy aMgryË Aus qoN gxyÈ ipMgly (qflygfEN DmDyrf, pUnf, pyÈy dIaF mjbUrIaF, iËMmyvfrIaF qy snozn ies aslIaq qoN vfkP hY aqy
amYrIkn hYrItyj PfAUNzyÈn, inAU Xfrk Qr Qr kMbdy sn. Aus qoN CyqI bfad mhFrfÈtr), jgq isM G (su r isM G , duÈvfrIaF aqy BivwKI sMBfvnfvF, KdiÈaF Aus dI ieho lfcfrI ‘prmfnYNt irkfrz’
ny nvMbr mhIny dy ÈhIdF nUM ÈrDFjlI kUkf lihr dy bfnI bfbf rfm isMG ny aMimRqsr), hrnfm isMG (BwtI gurfieaf, qy KqiraF df Kulfsf krdf hY. ienHF BfgF ƒ mfrimk ibrqFq bxfAuNdI hY.
Byt kridaF ikhf hY ik Bfrq Auqy aMgryË rfj ivruD afËfdI df bIVf isaflkot), surYx isMG spuwqr bUV isMG
aM g ry Ë -rfj ivru D afËfdI dI jM g cuwikaf. shI arQF ivc bfbf jI afËfdI (igw l vflI, aM i mR q sr), su r Y x isM G
spuwqr eIÈr isMG (igwlvflI, aMimRqsr)

ikcn hYlpr, izsL vfsLr


aqy bKÈIÈ isMG (igwlvflI, aMimRqsr)
nUM doÈI Tihrf ky sYNtrl jylH lfhOr ivc
PFsI `qy cfiVHaf igaf.
6 nvMbr 1915 nUM aflIdIn Zflf
spuwqr pUrqI PkIr muhMmd (jMjI bfr,
gujrfq) aqy 22 nvMbr 1915 nUM nirMdr
aqy vytr dI loV hY
dfs gupqf qy mnorMjn syngupqf ny ÈhIdI brukPIlz,
jfm pIqf. 26 nvMbr 1915 nUM gxyÈ dfs
bflI puwqr rqn dfs (rfvlipMzI) aqy ivskfnisn ivc
jogrfj (rfvlipMzI) nUM kInIaf ivc golI
mfr ky ÈhId kr idwqf igaf. ‘tyst afP ieMzIaf’
lVidaF hËfrF XoiDaF ny qsIhy Jwly, dI lihr nUM pRcMz krn vfly pihly
ienHF ÈhIdF df ksUr isrP ieh sI
ik Auh aMgryË srkfr qoN ihMdosqfn nUM
rYstorYNt leI ikcn
jfiedfdF kurk krvfeIaF aqy jlfvqnI GulftIey sn. afËfd krfAuxf cfhuMdy sn. afËfdI dI hYlpr, izsL vfsLr
sihMidaF PFsIaF dy rwsy cuMmy. isrVI 26 nvMbr 1871 nUM Ëflm iPrMgIaF mMg dy do nukqy sn-pihlf, inrfdr nf
XoiDaF ny afiKr nUM Ëfilm aMgryË dy ny luiDafxf Èihr ivc do kUikaF-igafnI sihxf qy dUjf, dyÈ ‘coN goiraF nUM kwZ ky aqy vytr dI loV hY.
rfj nUM Zih ZyrI krky sfh ilaf. AunHF rqn isMG qy sUbf rqn nUM lokF dy sfhmxy afËfdI df anMd mfxnf.
XoiDaF nUM Xfd krnf awj dy BfrqI smfj drKq nfl bMnH ky ÈhId kr idwqf. ies sMsQf ny ikhf hY ik aMgryË rfj qoN cMgI qnKfh qy hor shUlqF
df PrË hY. Gtnf nUM ‘ÈhIdI sfkf luiDafxf` ikhf mukqI pfAux leI XoiDaF nUM afËfdI df
afËfdI df ibgl 1857 dy gdr qoN jFdf hY. vwzf muwl qfrnf ipaf. ÈhIdF dI soc aqy sMprk kro, mnjIq isMG
pihlF hI vwj igaf sI, ijs df ishrf 16 nvMbr 1915 nUM ‘pihly lfhOr idRÈtI nUM muwK rwKidaF sfry BfrqIaF df
mhfrfj isMG dy isr bwJdf hY. ieiqhfs
gvfh hY ik mhfrfj isMG df lokF ivc
sfijÈ kys` ivc swq gdrI XoiDaF-
krqfr isMG srfBf (luiDafxf), ivÈnUM
PrË bx jFdf hY ik ienHF ÈhIdF nUM Xog
qy bxdI ÈrDFjlI Byt krIey.
Pon: 262-894-0913 46-47
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (18)

icwqrkfrF df ÈihËfdf rfPyl df mÈhUr icwqr


afK qsvIrF boldIaF
kflm ‘afK qsvIrF boldIaF’ ny pfTkF dy idlF
aMdr bYTy Èfier nMU KUb hlUixaf hY. qsvIr dyK ky
quhfzy mn ivc jo vlvly AuTdy hn, Auh kivqf dIaF
‘skUl afP eyQynË’. do qoN cfr sqrF `c sfnUM qsvIr dy isrlyK dy qOr `qy
Byjo. pfTkF dI shUlq leI, imsfl vjoN Poto nfl kfiv
totf vI idwqf igaf hY. ies vfr kYpsLn Byjx leI
afKrI qfrIK 30 nvMbr 2019 hY. -sMpfdk

kYpsLn mukfblf-405

rfPyl df jnm 6 aprYl 1483 nMU ‘icwqrkfrF df ÈihËfdf’ ikhf jfx

klf
hoieaf (iek rfey ieh vI hY ik Aus df lwigaf.
jnm 28 mfrc df hY) aqy Aus dI mOq rfPyl ny afpxI CotI ijhI iËMdgI
afpxy 37vyN jnm idn mOky, 6 aprYl dy afKrI 12 sfl rom ivc ibqfey. Auh
1520 nMU ho geI. sflF dIaF qpÈ BrIaF gqIivDIaF aqy
rfPyl ijs df
pU r f nF rfPy l o
pirkrmf ikRafÈIl Auqm ikrqIaF krky mÈhUr
hoieaf. Èihr ivc Aus df pihlf kMm
sFqI sI, ieqflvI vYtIkn dy pop irhfieÈ mwDm afkfr dy
muV-surjIqI kMD icwqr bxfAuxf sI, ijQy jUlIas
(High Renais- Kud rihMdf sI aqy kMm krdf sI. ieh hwQ joV krqfrpury nUM jFdf rfhI.
sance) lihr dy kmry Kud rfPyl duafrf pUrI qrHF sjfey rihmq krky lFGf idwqf Aus dy mfhI!
aqy izËfien kIqy gey sn pr Aus dy
rxdIp mwdoky axigxq shfiek aqy ividafrQI vI
Pon: +91-98146-93368 Ausy smyN 1511 ivc mOjUd sn. rfPyl ny kYpsLn mukfblf-403 CwzI koeI ksr nf bfkI.
-amrjIq isMG qUr, cMzIgVH
rom dy ivlf PrnysInf ivc Drm inrpwK Pon: 91-98784-69639
mÈhU r klfkfrF ivco N iek hn jo iviÈaF ‘qy vI kMm kIqf jo Auc muV- ---
icwqrkfr dy nfl nfl ibhqrIn surjIqI dI klfskI purfqnqf dI jIvq qfËf duwD mwJIaF df coa ky,
iemfrqsfË vI sn. rfPyl ƒ mYzonf afqmf df sPlqfpUrvk nmUnf sn. Koaf Gry bxfieaf.
(kuafrI mrIam, rwb dI mF) aqy vYtIkn rfPy l dy mÈhU r icw q r: dysI iGAu nfl aftf BuMn ky,
dy vwz-afkfrI icwqrF krky jfixaf jFdf ‘isstfeIn mYzonf’ ivc bfl eIsf nMU imwTf ivc imlfieaf.
hY. AunHF dIaF ikrqF ƒ spÈt mYzonf ny godI cuikaf hoieaf hY aqy sMq rUh nfl vwtIaF ipMnIaF,
rcnfkfrI, sMrcnf dI srlqf dI drÈnI iskts aqy bfrbrf Kwby swjy KVHy hn. ivc prfq itkfeIaF.
pRfpqI leI jfixaf jFdf hY. mrIam dy hyTF KMBF vfly do nMnHy PirÈqy jo vI Kfvy mUMhoN js gfvy,
rfPyl ijEvfnnI dy puwqr sn ijnHF vI hn jo Èfied iksy vI hor icwqr nfloN iPwkIaF ny miTafeIaF.
ny pRisD klfkfr ijErjIE vfsrI dI rfPyl df iek hor mÈhUr icwqr ivlwKx aqy mÈhUr hn. isstfeIn poh-mfG dy srd mhIny,
jIvnI ilKI sI; AuNj afp mhfn Xogqf ‘isstfeIn mYzonf’. mYzonf ƒ bhuq sfry pRisD aflockF rwj ky cobr Kfx KurfkF.
vfly icwqrkfr nhI igxy gey. hflFik duafrf sB qoN vDIaf pyNitMgF ivcoN iek lf ky dOVF krn vrijÈF,
Auh Kud siBaf iensfn sn jo arbIno mMinaf jFdf hY aqy ivÈyÈ qOr ‘qy jrmnI jo idn dyKx nf rfqF.
drbfr ivc Auqm ivcfrF dy lgfqfr ivc pRisD hY ijQy ies ƒ sMsfr dIaF -pRIqm isMG lMmy
af igaf isafl
sMprk ivc sn aqy AunHF ny hI rfPyl ƒ pyNitMgF ivcoN srvoqm mMinaf jFdf hY aqy Pon: 925-325-2486
byby vwtdI hY ipMnIaF.
icqrklf dI muZlI isiKaf qy dYvI AupfDI idwqI geI hY. ---
Gfxf hYgf vwzf,
mnuwKqfvfdI isDFqF qo jfxU krfieaf. ‘skUl afP eyQynË’ rfPyl dI iek af geI ruwq isaflF vflI
hwQ vtfAuNdI pRisMnI af.
arbIno izAUk PYzirko-df-mONqyPylqRo dy hor Auqm ikrq hY. vYtIkn dy TMZ vI rMg idKfvx lwgI.
dysI iGAu, aftf, myvf,
rfj smyN siBafcfrk kyNdr sI ijQy Kfs apostoilk pYlys ‘c stYnË zI rPYlo cuwilHAuN lhI kVfhI ivcoN
alsI vI pfeI af,
hunr dIaF mflk pRiqBfvF ƒ AuqÈfihq dIvfrF dIaF 4 muwK qsvIrF ivcoN iek KuÈbo imwTI afvx lwgI.
jvfnF dI Kurfk
kIqf jFdf sI. hY. ieh cfry icwqrkfrI PlsPy, kivqf, hwQIN vwtIaF dyK ipMnIaF
buwiZaF leI dvfeI af.
ieQy hI rfPyl PlorYNs aqy rom dy Drm isDFq aqy kfƒn df pRqIk hn. rUh vI niÈafvx lwgI.
-syvf isMG nUrpurI
muK klfkfrF qoN pRBfivq hoieaf. arbIno eyQnË dy skUl jo drÈn dI numfieMdgI -jgmIq isMG pMDyr
---
Aus dI aglI sfrI isKlfeI df afDfr krdf hY, dy aflockF df mMnxf hY ik hr Pon: 91-98783-37222
iqAuhfrF dy mOsm ‘c
bxfieaf. ies qoN ielfvf Èihr dy mhfn XUnfnI dfrÈink icwqr ivcly 21 ---
rfPyl df afpxy iek dosq nfl vwtx Kfls ipMnIaF,
siBafcfrk joÈ ny Èfied nOjvfn lokF ivc dyiKaf jf skdf hY; hflFik aftf, iGAu, Koaf, KMz, suwky myvy
bxfieaf Kud df icwqr. iek qF lwgdI byby myrI,
klfkfr dI byimsfl pycIdgI ƒ Auqyijq plYto aqy arsqU ƒ ies dy kyNdr ivc cVHdy isafl ipMnIaF bxdIaF afm.
rfPyl ƒ afrkItYkt zonYto bRfmYNt dUjI lwgy cfcI.
kIqf. rwiKaf igaf hY. iksy dI vI pCfx inÈcq inwgr Kurfk, Ëor vfly kMm
dy suJfa ‘qy pop jUlIas dUsry ny 1508 DIaF, BYxF nUM lok
rfPyl ny BfvyN iesfeI Dfrimk qOr ‘qy pRqK nhIN kIqI. ies dI KfsIaq lwT vrgI dyh, nf srdI Ëukfm.
ivc rom bulfieaf sI. ies smyN rfPyl Byjx qohPy ivc sMDfry,
ÈKsIaqF aqy purfqn romn XUnfnI ieh hY ik ies ieko icwqr ivc purfqn rUh nfl bIbIaF vwt, pIpy BrdIaF,
rom ivc bhuq Gwt jfixaf jFdf sI pr sfzy siBafcfr dI pfAuNdI JfqI.
ikrdfrF dy icwqr isrjy pr Aus ny XUnfnI dfinÈmMdF ƒ iekwTy idKfieaf inafxf, isafxf rwj Kfvy,
ies nOjvfn ny jldI hI asiQr jUlIas smyN nfl sFJIvflqf df
Dfrimk icwqrF aMdrlIaF ÈKsIaqF dy igaf hY ijnHF ivcoN bhuqy bihs ivcfrF GOl nf krdIaF.
aqy pop dy drbfr ivc zUMGI Cfp CwzI aqy aks ipaf DuMdlf
rwbIpx ƒ iksy hwd qk Gtf ky AunHF df krdy idsdy hn. eyQnË dy skUl ƒ Auc -divMdr kOr
Ausqfd vjoN Aus dI soBf idno-idn vDdI imlfvtI qy bnfvtI ipafr ny
mnuwKIkrn kIqf qF ik Auh iksy svrg muV-surjIqI dI klfskI Bfvnf df
dy vfsIaF nfloN DrqI ‘qy vsdy mnuwKF geI. rfPyl ƒ afpxI Auqm klfqmk sMpUrn rUp mMinaf jFdf hY aqy ieh
vrgy hI lwgx; Kfskr mrIam dy icwqrF pRiqBf qoN ielfvf suMdr idwK aqy mhfn rfPyl dI sB qoN mÈhUr pyNitMg hY. rfPyl To Advertise with Punjab Times Call: 847-359-0746
ivc iek sfDfrn aOrq ƒ rwb dI mF hox inwjI suhj ky jfixaf jFdf hY. afKrkfr dy drjnF hor icwqr hn ijnHF dI bxqr Fax:847-705-9388, e-mail:punjabtimes1@sbcglobal.net
df snmfn dyxf Aus dI KfsIaq hY. Auh ieMnf pRisD ho igaf ik Aus ƒ ÈYlI aqy suhj pKoN Auqm drjy dy hn. Visit us on the web:wwwpunjabtimesusa.com
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (19)

hwbf KfqUn df kÈmIr


kÈmIr ƒ DrqI ‘qy jMnq afiKaf kUtnIqk dfa pyc Kyzy. XUsP dy puwqr
jFdf hY. kudrq ies DrqI ‘qy bVI XfkUb rfhIN ipE ‘qy dbfa bxfieaf ik
imhrbfn hY. awj kÈmIr isafsq dy sOVy Auh idwlI df mukfblf nhIN kr skdf,
isafsI mohiraF ivc AulJ ky rih igaf ies leI kÈmIr dy Bly leI afqm-
hY. kÈmIrIaq qVP rhI hY. byÈwk sdIaF smrpx kr dyvy. ijAuN hI XUsP Èfh
qoN kÈmIr Bfrq df aMg irhf hY qy iehdf ivgVdI hflq ƒ lY ky jfgIrdfr, srdfr kr idwqf qy Auh hwbf KfqUn Bfv hwb dI siQqI cMgI nhIN sI. hwbf KfqUn ivc ieMnI afqm-smrpx leI iqafr hoieaf qF
hI aMg rhygf, pr ieh ËrUrI hY ik AuQoN aksr mdd leI akbr dy drbfr df vhutI bx geI, pr ieh ivafh bhuqf smrwQf nhIN sI ik Auh rfj-Bfg ƒ idwlI hkUmq ny bfhUbl nfl Auhƒ jkV
dI rwq iBwjI Drq ƒ nPrq, isafsI cflF ruK krdy qy Auhdy koloN kÈmIr dy bcfa icr nf cwl sikaf. iswty vjoN hwbf KfqUn drusq kr skdI. solHvIN sdI dy mwD ky jlfvqn kr idwqf. XfkUb bhfdr ËrUr
jF dmnkfrI nIqIaF nfl nf nijwiTaf leI mdd dI qvwko rwKdy. ny afpxIaF koml BfvnfvF ƒ gIqF ivc ivc mugl rfj dI nINh pwkI ho cukI sI. sI, pr dUrdrÈI nhIN sI. ieAuN XUsP Èfh
jfvy. hwbf KfqUn dy kÈmIr ƒ ieMj nf 1534 ivc kfÈgrI df DMdf cOpt ho Zflxf ÈurU kr idwqf. mugl hkUmq kÈmIr vwl llcfeIaF dy rfj df pqn ho igaf.
mrn dyeIey. Auhdy hr gIq ivcoN igaf qy GftI ivc aijhf kfl ipaf ik iek idn KyqF dIaF kysr ikafrIaF nËrF nfl dyK rhI sI. 1579 ivc XUsP bfdÈfh akbr ny Auhƒ ptny qoN
kÈmIrIaq dI sugMD afAuNdI hY. Aus dy bhuqy iksfn BuwKmrI kfrn jfnF bcfAux ivc Aus dy gIq ‘cfr kr imE’ dI imwTI Èfh cwk rfjgwdI ‘qy bYTf qy rfjnIqk 75 iklomItr dUr bsok nF dy sQfn ‘qy
gIqF ny ies DrqI dIaF husIn vfdIaF dy leI Gr qy Kyq Cwz ky jMglF qy phfVI Dun gUMj rhI sI. kivwqrI sUrj, afkfÈ, sUJ-bUJ qoN korf hox krky swqf ‘qy Auhdf Byj idwqf, ijQy Auh guMmnfmI dI hflq
sohly gfey. kl-kl krdy cÈimaF ƒ guPfvF vwl kUc kr gey. lgpg 50 vrHy mINh, hvf, phfV, vfdIaF, PuwlF qy pMCIaF kMtrol iZwlf pYx lwgf qy aMdrUnI lVfeI ivc miraf. AuQy hI AuhdI kbr bxI hoeI
gIqF dIaF DunF bxfieaf. bnspqI dI jfgIrdfr, srdfr ienHF df ÈoÈx aqy hY. AuhdI kbr dy nfl hI iek hor kbr
mihk ƒ gIqF ivc gfieaf. dmn krdy rhy. iksfnF ƒ AunHF leI hY, jo hwbf KfqUn dI mMnI jFdI hY. hwbf
hwbf KfqUn df jnm Aus smyN hoieaf, imhnq muÈwkq krnI pYNdI, anfj pYdf AuhdI mOq qoN vIh vrHy ipCoN POq hoeI.
jdoN kÈmIr awj vFgUM hI isafsI, smfjk krnf pYNdf, duwD leI psU pflxy pYNdy, XfkUb qy hor keI kÈmIrI pirvfrF dIaF
qy afrQk sMqfp hMZf irhf sI. kÈmIr pr iksfnF leI isMjfeI afid dIaF kbrF vI AuQy hn. XfkUb ny bhfdrI nfl
shUlqF nF dy brfbr sn. hVHF dI rokQfm mugl POjF df mukfblf kIqf, pr aMq
prmjIq ZINgrf leI koeI pRbMD nhIN sn. Èfl AudXog qy Auhƒ hfr df sfhmxf krnf ipaf. hwbf
Pon: +91-941733-58120 hwQ-klfvF inwGrdIaF jf rhIaF sn. KfqUn dI iËMdgI ivc duwKF df prCfvF Auhdy
lok afrQk mMdhflI krky bycYn sn, isr qoN kdy nhIN Zilaf, pr Auh sdf
ƒ ÈkqIÈflI rfj bxfAux vfly sulqfn pr koeI rfh nhIN sI lwB irhf. kÈmIrIaq dy gIq gfAuNdI rhI. Auhdy
vMÈ dy qyjsvI vfirsF ÈhfbUdIn aqy 1576 ivc GftI ivc srdI dy mOsm kol sMgIq df jfdU sI, jo Auhdy leI
jYnUlfbdIn df sUrj Zl cukf sI qy rfj qoN pihlF hI BfrI brPbfrI ÈurU ho geI, vrdfn sfbq hoieaf. ies ny Auhƒ
swqf jfgIrdfrF, nvfbF dy hwQF vwl iqlHk ijs ny iewQoN dI afrQkqf ƒ burI qrHF kÈmIrI gIqF dI rfxI bxf idwqf,
geI sI, ijnHF ny rfj swqf hiQafAux qy JMb idwqf qy lok GrF ivc vV ky mOsm dy guldsqf sjfieaf mYN qyry leI
afpxI dfavydfrI dI mËbUqI leI koJIaF kYdI bx gey. iehI Auh vylf sI ijs ny myry iKVy anfrI PuwlF df anMd lY lY
cflF cwlxIaF ÈurU kr idwqIaF sn. ienHF bfdÈfh akbr ƒ mOkf idwqf. Aus ny mYN hF DrqI qUM akfÈ myrf
svfrQI toilaF ƒ DnfZF qy vwizaF dI kÈmIr ƒ afpxI bfdÈfhq dy qfj ivc hwbf KfqUn aqy ÈihËfdf XUsP Èfh dI pihlI imlxI iek icwqrkfr prdf qUM hYN myry mrmF df
Èih pRfpq sI. ivroDIaF dy afpsI sMGrÈF tuMg ilaf. Auhny iklHy dI PsIl bxfAux dI nËr ivc. mYN iek Bojn suafdI
ivc lgfqfr kÈmIr dIaF vw z IaF leI vwzI rkm jfrI kIqI qF jo BuwKy Bfxy, qUM pRfhuxf ipafrf myrf
iemfrqF, muhwilaF dy muhwly qy anykF mOsm dy JMby lokF ƒ ruËgfr iml sky. ƒ hfËr mMn ky ibrhf df gIq gf rhI JgVy vDx lwgy. cOdF mhIinaF dy Èfsn myry iKVy anfrI PuwlF df anMd lY lY.
pul agn Byt kr idwqy gey. ies PsIl df KMizq ihwsf hfrI prbq sI. AudoN hI prI khfxIaF vFgUM jMgl vloN ipCoN 1580 ivc Auhƒ rfjgwdI qoN hwQ awj kÈmIr Audfs hY, Auhdy icnfr
AuDr kÈmIr GftI ƒ iBafnk kfl kol awj vI mOjUd hY. aijhy bury hflfq GoVy ‘qy svfr iek ÈihËfdf Aus afvfË Doxy pey. ies nfl hwbf KfqUn dI iksmq murJf rhy hn, ndIaF cuwp hn, pMCI gfAuxf
ny zs ilaf. BuwK nfl byhfl kÈmIr ivc hwbf KfqUn df jnm hoieaf. ‘qy moihq ho ky, AuhdI qMd PV ky AuhdI iek vfr Pyr DoKf dy geI. Buwl gey hn, ÈoK hvfvF ny rMg bdl ley
qbfhI kMZy jf puwjf. sulqfn vMÈ df afKrI sRIngr dy dwKx vwl pMpor aijhf idÈf vwl vDx lwgf. Auh gIq dI Dun ‘qy XUsP Èfh ny muV rfj pRfpqI leI hn. pqf nhIN kflIaF hvfvF ikvyN Prfty
rfjf hbIb Èfh eynf kmËor qy kfier AupjfAU ielfkf hY, ijs dy ipMz kysr dI mMqr mugD hoieaf hwbf KfqUn sfhmxy bVy Xqn kIqy, pr AuhdI pyÈ nf geI. mfrn lwgIaF. hwbf KfqUn kihMdI hY, mYƒ
inkilaf ik 1554 ivc Bry drbfr ivc pYdfvfr leI mÈhUr hn. ieh jMglI jf phuMcf. ieh hor koeI nhIN, dridsqfn Auh bfdÈfh akbr dy drbfr ivc POjI moV idE myrI sr ËmIn, mYN iPr gIq
Auhƒ gwdIEN lfh idwqf igaf qy iksy ny DrqI prbqF dy prCfivaF Ehly hY. ies aqy gurys ivc vsdI drd jfqI df mdd leI pwlf awzx igaf, pr Auhny gfAuxf cfhuMdI hF, mYN PuwlF nfl Kyzxf
Auhdy leI hfa df nfarf nf mfiraf. ËrKyË DrqI ny kÈmIrI BfÈf qy sfihq ÈihËfdf XUsP Èfh sI. Auh Auhdy gIq isrP lfry lwpy lfey qy Auhƒ DoKy ivc cfhuMdI hF, jMglI bUtIaF dIaF sugMDF dy
rfjgwdI ‘qy cwk Grfxy dy iek hor ƒ kivwqrIaF dy rUp ivc anmol hIry ‘qy mr imitaf sI. AuhdI alOikk suMdrqf rwiKaf. Auhny BgOVy XUsP Èfh ƒ isafsI hfr proxy cfhuMdI hF, mYN ajy QwkI nhIN.
pRBfvÈflI rfjy alI Kfn ny kbËf kr idwqy. ienHF ivcoN iek sI lwlDd, jo dyK ky Auhdy idl ‘coN hUk AuTI. ieh Èrn dy ky POj ivc Cotf motf ahudf dy myry sMgIq `c ajy vI jfdU hY, myrI kÈmIrI
ilaf. alI Kfn zfZf, inzr, bhfdr qy llyÈvrI dy nF nfl pRiswD hY qy dUjI sI, mulfkfq adBuwq sI. hwbf KfqUn ny gfAuxf idwqf, pr POjI iemdfd vflI gwl ltkfeI BfÈf ajy vI sfh lYNdI, DVkdI hY.
lVfkf XoDf sI. Auhdf sfrf smF bgfvqF hwbf KfqUn. hwbf KfqUn df jnm cMdhfr bMd kr idwqf. AuhdIaF awKF Èrm nfl rwKI. AuDr mihlF ivc Auhƒ AuzIkdI AuhdI pukfr vwzI hY, Auhdy arQ
dbfAux qy JgVy PsfdF dy inbyVy krn nF dy ipMz ivc hoieaf. Auhdf jnm df nF Juk geIaF. ienHF cMd GVIaF ivc ijvyN hwbf KfqUn ibrhf ivc qVPx lwgI. XUsP bdl gey hn. Auh awj dy simaF dy hfx
ivc bIiqaf. iswty vjoN Auh nf qF afvfm ËUn sI. sMsikRq `c iehdf arQ hY, pRkfÈ Xuwg bIq gey. kÈmIroN kuJ hPiqaF leI igaf sI ik dI ho geI hY. zrfAuxI mOq qoN Auhƒ zr
dIaF loVF pUrIaF kr sikaf qy nf Auhdy jF rOÈnI qy kÈmIrI ivc cMdrmf. cMdhfr cMdhfr ipMz dy iksfn dI bytI kÈmIr Auh bfdÈfh koloN mugl POj qy golI iswkf nhIN lwgdf, zr lwgdf hY ik ieh idn
duwK drd smJ sikaf. Auhdy vfirs vI dI AuqpqI cMdr ÈyKr qoN mMnI jFdI hY, dy BivKI rfjkumfr XUsP Èfh cwk dI lY ky muVygf aqy duÈmx ƒ KdyV ky muV ikvyN bIqxgy? kÈmIrIaq muV ikvyN sfh
GftI ivc ÈFqI kfiem krn ivc nfkfm ijs df arQ hY, cMdrmf df suafmI. ËUn bygm bx geI sI. rfjgwdI ‘qy bYTygf pr Auhdy bfry koeI leygI? ikvyN iPr gUMjxgy gIq?
rhy, ijs dI Aus smyN awj vFgUM hI vwzI df ipqf cMgy pYsy vflf iksfn sI. Auhny kdy supny ivc vI nhIN sI Kbrsfr nf afAux krky hwbf KfqUn ny myry gunfh muafP krIN, hy Kudf
loV sI. ies qoN ibnf kuJ hor jitl kfrnF kuJ ivdvfn mMndy hn ik hwbf KfqUn soicaf ik Auh kÈmIr dy rfj mihlF dI smJ ilaf ik Auh iksy hor dy moh jfl kI imlygf Blf qYƒ myrI mOq nfl
krky cwkF dy rfj `c kÈmIrI lok musIbqF df jnm ijhlm GftI dy Auqr ivc vsy rfxI bx jfvygI. drasl, Auhny afpxy ivc Ps ky Auhƒ Buwl igaf hY. Auh ibrhf jf rhI hF duwK ivc mYN
`c PfQy rhy. cwk mUl rUp ivc ÈIaf sn. gurys kol iek guPf ivc hoieaf. kuJ pihly pqI ƒ rwj ky ipafr kIqf sI, pr dI sqfeI afpxy ipafry ƒ ZUMzx leI ikvyN bIqxgy ieh idn
suMnIaF nfl AunHF dy tkrf df KimafËf gurys kol cUrvfn nyVly iek sQfn nfl Auh Auhdy kfbl nhIN sI. shury Gr ivc gIq df shfrf lYNdI hY, cMpf sI mYN hrI BrI
kÈmIrIaF ƒ Bugqxf ipaf. jdoN ÈIaf Auhdf jnm joVdy hn, ijs ƒ awj vI AuhdI koeI iewjq nhIN sI. AuhdI sws hr clI sKI swjx ƒ ZUMz ilafeIey hux geI murJf
suMnI Psfd iBafnk rUp Dfr gey qF ‘hwbf Kfn dI tykrI’ ikhf jFdf hY. ieh vyly Auhdy ‘qy Ëulm ZfhuMdI rihMdI sI. purfxIaF QFvF ‘qy ho afeIey idl ivc ieh kyhI awg
hflfq hor Krfb ho gey, ijs nfl dohF mMinaf jFdf hY ik Auh gurys dy iek Auh iek gIq ivc ilKdI hY, ivCV igaf hY jd qoN Auh myrI mOq qoN qYƒ Blf kI imlygf
BfeIcfiraF `c isr vwZvF vYr vD igaf. srdfr dI bytI sI. Auh krËfeI ho igaf crKf kqidaF awK jd lwg geI myrI myrI cfxnI guMmI ivc hnyr cl sKI qulsI ZUMz ilafeIey
mugl bfdÈfh akbr idwlI bYTf qy krËy dI adfiegI dy qOr ‘qy Auhny tuwt geI mfl myry crKy dI horF ƒ jd Auhny afpxf bxf ilaf Aus bydrdI idwqf ËKm ey zUMGf
kÈmIr ƒ hiQafAux dI qfk ivc sI. afpxI bytI hwbf KfqUn iek kÈmIrI sws ny iKwcy iPr vfl Ëor nfl prdys ivc Auh ho igaf dUr. TIk nf hox ƒ afey
AuQoN dI adBuwq suMdrqf qy suhj boD Auhƒ vpfrI hXfbFz ƒ sONp idwqI. hXfbFz ny mOq vFg hoeI mYN pIV pIV pUry igafrF mhIny Auh akbr dy nf afieaf Auh suD lYx
luBfAuNdy sn. kÈmIr ivcly KUn Krfby qy Auhdf ivafh afpxy byty hwb lfl nfl bcf lE myry pyikE myry kÈt hro. ieÈfiraF ‘qy nwcdf irhf. iek idn bfdÈfh myry ‘qy kr igaf iek kTor vfr
ienHF duwKF ivc ipsdI Auh afpxy ny Auhƒ POj idwqI qy nfl sYnfpqI rfjf cwl sKI[[[.
gIqF nfl gwlF krdI, AunHF ƒ gl lfAuNdI mfn isMG ƒ Byj idwqf, pr Auh bfdÈfh hwbf KfqUn dI AudfsI dUr krn dI
qy aYsy iek gIq dI Dun ƒ PVI rfjkumfr dI KotI nIaq qfV igaf qy rsqy ivc loV hY. murJfey ichiraF ‘qy muskfnF
Auhƒ mihlF ivc lY igaf. ieh smF DoKf dy ky awgy inkl igaf. Auhny Kud vMzdI bhfr dI loV hY. afE, mOsmF dy
1570 dy nyVy qyVy df hY. afpxy kuJ sihXogIaF dI mdd nfl so- bdlx dI AuzIk kridaF hwbf KfqUn dIaF
ijs smyN Auhny rfj mihl ivc kdm por kol hmly krky Kuwisaf rfj pRfpq sMgIqk DunF suxIey,
rwiKaf qF kÈmIrI BfÈf qy klf dI siQqI kIqf. asl ivc idwlI rih ky Auh isafsI ies Gor ibrhf dI awg ‘c
bhuqI cMgI nhIN sI. Auhdy ‘qy bykdrI qy cflF iswK igaf sI ik duÈmx df mukfblf myrf qn-mn Juls irhf
bygfngI dy bwdl mMzrf rhy sn. PfrsI ikvyN krnf hY? Auhƒ iml ky hwbf KfqUn vih rhy ny KUn dy hMJU
Ëubfn df dbdbf vD irhf sI. pRsMn ho geI, pr AuhdI ieh KuÈI QoVH surK ny hoeIaF bfdfmI awKIaF
mMinaf jFdf hY ik kÈmIr GftI dy icrI sfbq hoeI. ipGl rhI hF EvyN hI
sB qoN suMdr sQfn gulmrg ƒ sB qoN 1581 ivc XUsP Èfh muV gwdI ‘qy ijAuN ipGlx sfvx mFh brPF
pihlF XUsP Èfh qy hwbf KfqUn ny Koijaf bYTf, pr Auhdy ivroDIaF ny Auhdy iKlfP jUhI sI mYN, iKVI pUrI
sI. Auh dovyN GuMmdy iPrdy ies QF phuMcy morcf KolH idwqf. AunHF ƒ idwlI qy lfhOr nf qUM afieaf, nf koeI suK sunyhf
qy ieQoN dI rmxIkqf dyK ky moihq ho gey. qoN Èih iml rhI sI. 1585 ivc mugl hwbf KfqUn ƒ duK hY
AunHF ny bfad ivc aihrbl, iewCfbl qy POjF lfm lÈkr lY ky kÈmIr vwl kUc bs ies CotI ijhI gwl df
pMpor (kÈmIr) df kysr dI KyqI vflf ielfkf, ijs dy iek ipMz sonmrg ƒ vI ivkisq kIqf. kr geIaF qy iswDI kfrvfeI dI Xojnf syvf df bdlf byruKI nfl cukfieaf
ivc hwbf KfqUn df jnm hoieaf. XUsP Èfh cwk dy smyN Auhdy rfj dI bxfeI, pr Auh sPl nf ho skI qF AunHF Xfd af rhIaF ny bIqy dIaF lriËÈF.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (20)

aXuiw Daf PYslf: ivdyÈI mIzIey aqy buD


w IjIvIaF dI nËr ivc
iksy Èfier df ieh Èyar vfr vfr ‘vfiÈMgtn post’ ny suprIm kort dy PYsly koeI mUrqIaF nhIN sn, jo TIk gwl hY; “1856-57 ivc BfvyN nmfË pVHn dy sbUq ‘tYlIgrfP` ivc suprIm kort dy nfmI
iËhn ‘c gUMj irhf hY, `qy itwpxI kridaF afpxI irport ivc pr ies df kort dI Dfrnf, ivÈlyÈx jF nf imly hox, pr 1949 ivc ieQy nmfË vkIl klIsvrm rfj ny Aukq PYsly dy
dfmn agr hY sfP iliKaf hY, “ies PYsly ny pRDfn mMqrI mulFkx ‘qy koeI asr nhIN ipaf.” pVHI geI. sbUq hY sfzf sMivDfn, ieh sMdrB ivc itwpxI kIqI hY, “Bfrq Gor
qo ieqnI aihiqafq rK, modI nUM vwzI ijwq idvfeI hY, jo dUjy ijLkrXog hY ik dsMbr 1992 ivc jdoN hoNd ivc afieaf qF nmfË Aus smyN dwKxpMQI ivvsQf vl vD irhf hY. ieh
ies sy Ërf sf dfg kfrjkfl dOrfn qyjI nfl afpxf eyjMzf msijd Zfhy jfx nUM kort dy PYsly ivc ieQy pVHI jf rhI sI qF iPr GwtigxqI PYslf sMivDfn dy isDFqF leI Jtkf hY,
Cupfieaf nf jfeygf. lfgU kr irhf hY.” kfnUMn aqy kort dy hukmF dI AulMGxf BfeIcfry nUM hwk hY ik Auh afpxI Dfrimk ieh kfnUMn dy rfj qy sYkUlr ivvsQf nfl
dunIaF dy sB qoN purfxy mukwdimaF brqfnIaf dy aKbfr ‘df gfrzIan` ikhf igaf hY. suqMqrqf dI rfKI krn. ieh hwk sMivDfn myl nhIN KFdf. ieh Auc adflq df PYslf
ivcoN iek aXwuiDaf dy mfmly ‘qy suprIm ny iliKaf hY ik ikvyN 2014 ivc swqf vkIl anupm gupqf anusfr “ies ivc lokF nUM mOilk hwkF ivc imilaf hY aqy sB nUM ies nUM svIkfr krnf
kort ny ijQy bfbrI msijd Zfhy jfx nUM ivc afAux ipCoN rfm mMidr dy inrmfx qrHF lgdf hY ik msijd dy Zfhy jfx df hoieaf hY.” cfhIdf hY, iksy nUM vI ÈFqI BMg krn dI
gYrkfnUMnI krfr idwqf, AuQy hI ivvfidq `qy Bfjpf ny jor idwqf. jdoN ik amrIkf kort `qy Bfvnfqmk, nYiqk jF bOiDk qOr jsits gFgulI ny ieh vI ikhf hY, koiÈÈ nhIN krnI cfhIdI, pRMqU kort ny
jmIn ‘qy rfm lwlHf df hwk mMnidaF dy pRiswD inAUË cYnl ‘sI[ aYn[ aYn[` `qy koeI asr nhIN ipaf.[[[mYnUM ieh gwl “ieh PYslf krnf suprIm kort dI ies sMvydnÈIl msly nUM ijvyN dyiKaf hY,
srkfr nUM iek trwst bxf ky Aus nUM anusfr “bhuq hI ivsiqRq aqy bhuq hI iblkul gYr-pYrvIXog lwgI hY. ieh ijMmyvfrI nhIN hY ik sMivDfn bxn qoN Aus `qy lMmy smyN qwk crcf huMdI rhygI.”
mMidr dI AusfrI df ijMmf sONpx dy idÈf jitl ieh kys iek purfqwqv ivvfd dy klIsvrm rfj ny awgy ikhf hY,
inrdyÈ idwqy hn; nfl nfl Dfrimk aqy rfjnIqk ivvfd “isafsI hlikaF ivc ies PYsly dI KUb
jdoN ik musilm vI bx igaf sI.” crcf hovygI. mOjUdf sMdrB ivc ies
iDr nUM bfbrI ies dy nfl hI Aukq PYsly dy sMdrB PYsly nUM pVHn AuprMq sfP pqf lwgdf hY
msijd dy bdly ivc bI[ bI[ sI[ dIaF vK vK irportF ik suprIm kort suqMqrqf nhIN bcf skI,
srkfr nUM ivc sMivDfn mfihrF ny afpxy vwK vwK ieh lokqMqr leI Kqrnfk hY.”
aXuiDaf ivKy hI ivcfrF df pRgtfvf kIqf hY. ies qoN ielfvf mhfqmf gFDI dy
iksy dUjI QF pMj nfmI ieiqhfskfr qy ‘rfm jnm pVpoqy quÈfr gFDI ny afpxy iewk tvIt
BUmI-bfbrI msijd: ey ihstorIanË ‘c ikhf hY, “jy mhfqmf gFDI dI mOq dy
muhMmd awbfs DflIvfl irport tU id nyÈn` dy ieiqhfskfrF dI mfmly ivc suprIm kort ivc muV qoN
Pon: 91-98552-59650 tIm df ihwsf rhy pRo[ zI[ aYn[ Jfa suxvfeI huMdI hY qF PYslf iehI hovygf ik
anusfr “Auh irport, jo 1992 ivc nwQUrfm gozsy iek kfql, pr dyÈ Bgq
eykV jmIn dyx df hukm idqf hY. msijd Zfhux qoN pihlF srkfr nUM sONpI sn.” AunHF awgy iliKaf hY, “hr iksy nUM
ies PYsly dy pirpyK ivc kOmFqrI geI sI, Aus ivc Aus smyN dy AuplbD KuÈ krnf iensfP nhIN huMdf, pr hr iksy
mIzIey ny afpxIaF vwK vwK pRqIikRafvF sfry sbUqF nUM Èfiml kIqf igaf sI. ies nUM KuÈ krnf rfjnIqI huMdI hY.”
idwqIaF hn. ‘df inAU Xfrk tfeImË` ny dI zUMGI jFc ipCoN asIN ieh iswtf kwiZaf buinafdI qwQ hn, ijnHF nUM nËraMdfË nhIN pihlF AuQy kI mOjUd sI?[[[jy asIN ies jy ikqy aXuwiDaf bfry PYslf Ault
iliKaf hY, “Bfrq dI suprIm kort ny sI ik msijd dy hyTF koeI mMidr nhIN kIqf jf skdf. 1949 ivc iewQy mUrqIaF bfry PYsly krn bYT gey qF bhuq sfry afieaf huMdf qF XkInn hux qwk byqhfÈf
iek Dfrimk sQfn dy ivvfd ivc ihMdUaF sI.” rwKIaF geIaF qy 1992 ivc msijd ZfhI mMidrF, msijdF aqy hor iemfrqF nUM AuQl-puQl hoeI huMdI qy pqf nhIN hux
dy pwK ivc PYslf suxfieaf hY, ijs ny 1992 ivc bfbrI msijd Zfhy jfx geI, ies dy bfvjUd ihMdU pwK nUM sfrf qoVnf pvygf.” qwk dyÈ nUM ikMny ku Drny, mujfhiraF aqy
Bfrq dI Drm inrpwKqf dI buinafd qoN dI jFc krn vfly ilbrhfn kimÈn dy ZFcf dyxf iksy glq kMm krn vfly nUM suprIm kort dy iek hor sfbkf sfV PUk df sfhmxf krnf pYNdf. ies
dUr ho ky ies nUM iek ihMdU rfÈtr bxfAux vkIl anupm gupqf, ijnHF kimÈn ivc ienfm dyx vFg hY.” cIP jsits mfrkMzy kftjU ny afpxy iek PYsly ivc BfvyN sMivDfn mfihrF anusfr
dI pRDfn mMqrI nirMdr modI dIaF koiÈÈF krIb 8 sfl kMm kIqf, ny bI[ bI[ sI[ dI suprIm kort dy 72 sflf irtfierz tvIt ivc ikhf hY, “mYN aXuwiDaf ivvfd bhuq AUxqfeIaF hn, pr kul imlf ky
nUM vwzI ijwq idvfeI hY.” iek irport ivc aXuwiDaf mfmly ivc cIP jsits aÈok kumfr gFgulI ny ikhf `qy suprIm kort dy PYsly df koeI vI ies ny Bfrq nUM awg dI lpyt ivc afAux
aKbfr ny awgy iliKaf hY, “ies afey PYsly dy keI pwKF nfl afpxI hY, “GwtigxqI lokF ny pIVHIaF qoN vyiKaf isrf smJ nhIN pf irhf. ies leI mYN qoN bcf ilaf hY. awj lok Drm leI
PYsly nfl JgVy vflI QF `qy ihMdU mMidr asihmqI jqfeI hY. AunHF dI itwpxI hY, hY ik AuQy iek msijd sI, msijd qoVI isrP iehI kih skdf hF, jY rMjn lVn-mrn nUM qF iqafr hn, pr Drm
bxfAux nUM hrI JMzI iml geI hY, iesy QF “PYsly ivc ieh ikhf igaf hY ik 22 geI, hux suprIm kort dy PYsly anusfr ggoeI.” awgy kftjU kihMdy hn, “kI koeI dI hkIkq nUM smJ ky Aus ‘qy cwlx leI
bxI bfbrI msijd nUM ihMdUaF ny 1992 dsMbr 1949 nUM rfm lwlHf dIaF mUrqIaF AuQy iek mMidr bxygf. ies PYsly ny myry mYnUM dws skdf hY ik suprIm kort ny iqafr nhIN hn! so, loV hY afpf pVcolx
ivc afpxy hwQIN hQoVy mfr ky zyigaf sI msijd dy aMdr rwKxf gYr-kfnUMnI sI. mn ivc Èwk pYdf kr idwqf hY. sMivDfn ivcolgI krn df afdyÈ idwqf hY jF iPr dI aqy Kud nUM smJx qy GoKx dI. ikMny
qy ies ivc pRDfn mMqrI modI dI pfrtI kort ny ies nUM msijd dI byadbI ikhf dy iek ividafrQI dy qOr `qy mYnUM ies nUM mYzItyÈn (aiBafs) jF mYzIkyÈn (dvfeI sohxy ÈbdF ivc iewk Èfier ny ikhf hY,
Bfjpf dy vI keI nyqf Èfml sn.” hY.[[[kort dy PYsly ivc ieh ikhf igaf sivkfr krn `c QoVHI idwkq ho rhI hY.” dyx) df? mYN smJ nhIN pf irhf.” Kud ko pihcfnnf hI muÈikl hY,
amrIkf dy hI iewk hor aKbfr hY ik 22 dsMbr 1949 qoN pihlF iewQy jsits gFgulI ny awgy ikhf, kolkfqf dy rojLfnf aMgryËI aKbfr lfK iensF Ènfs ho jfeyN.

AuNj qF lokqMqr hr pwKoN lok nfc

lokqMqr dI inRq klf inwk


hI hMudf hY, pr ienHF sqrF dy ilKy jfx
qwk mhfrfÈtr dI rfjDfnI mMubeI ivc
jo kuJ ho irhf hY, ies ny smwucy sMsfr
ivc vsdy BfrqIaF df iDafn iKwicaf
hoieaf hY. iksy iewk pfrtI nUM bhumwq nf isPfrÈ kyNdr srkfr nUM Byj idwqI. mIzIaf pUrI qrHF cOks ho cukf hY. jfpdf KUbI ieh ik gurU sfihb dy PlsPy
suk
w
imlx kfrn rfj srkfr dy gTn ivc AuDr nirMdr modI srkfr ny hY, rfjpfl ny smfcfr pwqrF dI itwpxI nUM pMjfbI BfÈf qoN axjfx nfnk pRymIaF
afeI KVoq kfrn rfÈtrpqI rfj lfgU ho qwqBVwQI ivc kYbint mIitMg bulf ky nhIN pVHI, isrP pRDfn mMqrI dy ivdyÈ qwk phMucdI krn leI sfrI dI sfrI
cukf hY. ies PYsly ny dyÈ Br dy isafsI pRvfn kridaF Porf nf lfieaf. inscy hI dOry nUM muwK rwKidaF afpxI isPfrÈ Byjx smwgrI df vDIaf qy ZukvIN aMgryËI BfÈf gulËfr isMG sMDU
afgUaF nUM hI nhIN, mIzIey nUM vI hYrfn keI pfrtIaF df gTjoV krn vfsqy sFJf dI hoiÈafrI idKfeI hY. lok rfj mMg ivc anuvfd vI pyÈ kIqf igaf hY. ienHF Sandhugulzar@yahoo.com
kr Cwizaf hY. pRogrfm AulIkx qy iml bYTx dI siQqI krdf hY ik jnqf dI vot vl iDafn idwqf ivdvfnF ivc prl aYs bwk, afrnYlz
jdoN 288 ivcoN kRmvfr 105 qy 56 kfiem krn leI smF cfhIdf sI, ijs jfvy qy rfj srkfrF leI aijhI siQqI toienbI, rfibMdr nfQ tYgor, mulk rfj agMmI dunIaF ivc ivcrdf anuBv krdf
sItF ijwqx vflI BfrqI jnqf pfrtI qy vl rfjpfl qF kI, kyNdr srkfr ny vI nf pYdf kIqI jfvy ik ivDfn sBf BMg afnMd, muhMmd iekbfl, zf[ rfDf ikRÈnn, hY. ieh rcnf sFBx Xog hY.
krnI pvy. jy afpF afpxI jLmIr dI nhIN BfeI vIr isMG, DnIrfm cfiqRk, BfeI joD qIjI pusqk zf[ nryÈ kumfr ny
suxnI, mIzIey dI hI suxIey. isMG, EÈo, KuÈvMq isMG, sMq isMG syKoN, iqafr kIqI hY. gurU nfnk bfxI qy pMjfbI
550vyN pRkfÈ purb df ilKqI pRo[ pUrn isMG, nËIr akbrfbfdI vrgy icMqn. ies rcnf dy icMqk mOlf bKÈ
sMdyÈ: gurU nfnk dyv dy 550vyN pRkfÈ icMqk qy dfrÈink Èfml hn. ies aduqI kuÈq, ipRMsIpl qyjf isMG, nËm husYn
purb dI iewk dyx Auh vzmwulIaF pusqkF rcnf df sMpfdk AuGf qy hrmn ipafrf sXwd, BfeI joD isMG, amrjIq isMG
hn, jo gurU sfihb dI jIvn idRÈtI nUM kvI surjIq pfqr hY. gryvfl, avqfr isMG, zf[ imnI slvfn,
inKfr ky pyÈ krdIaF hn. pMjfb srkfr iesy qrHF srbwq df Blf cYrItybl zf[ hIrf isMG, gurBjn igwl vrgy nfm
dy sYr spftf qy siBafcfrk mfmly trst, pitaflf ny ‘gurU nfnk: prMprf lyvf hn.
ivBfg ny ‘suieny kf ibrK` nF dI suicwqr qy drÈn` nF dI pusqk pRkfiÈq kIqI hY, aMiqkf: muhMmd iekbfl df nfnk
qy vz-afkfrI pusqk ivc gurU nfnk ijs ivc BfeI gurdfs, bfbf srUpcMd, kOm ny pYgfm dy gOqm kI
iÈv sYnf df mwqByd iksy qx pwqx nf Aukf iDafn nf idwqf. sfihb dI jIvnI qy bfxI df AudyÈ drsf BfeI bihlo jI, ÈrDf rfm iPlOrI, k[ j[ Ërf prvfh nf kI
lwgf qF Bfjpf nUM srkfr bxfAux df swdf inscy hI kyNdr dy PYsly ny ikMqU- ky AunHF dI smwucI jIvn idRÈtI `qy cfnxf aÈrfPIan, hrjIq isMG igwl, jy[ pI[ kdr pihcfnI nf apny
idwqf igaf, ijs dy Auh smrwQ nf ho skI. pRMqU nUM jnm dyxf sI. hux isafsI mfihr pfieaf hY. pusqk dy pMj Bfg (1) pfvn isMG Ebrfey, hfrUn Kfild, rUzlP bfvyr, gOhr-ey-Xk-dfn kI.
Pyr iÈv sYnf, kFgrs qy nYÈnl kFgrs sMivDfn dI Dfrf 356 ivc GuxqrF kwZ pRkfÈ, (2) BfgF vflI DrqI (3) pq aYn[ muQU mohn, pÈOrf isMG, afid dy bwuqkdf iPr bfad muwdq ky
pfrtI nfl gTjoV krky srkfr bxfAux rhy hn. Bwul gey hn ik ieh PYslf Aus prvflf, (4) nfd anyk asMKf qy (5) mOilk pMjfbI qy aMgryËI ivc ilKy lyK mgr rOÈn hUaf
leI eynf QoVHf smF idwqf igaf ik Èrd hI srkfr ny kIqf hY, ijs ny cuxI hoeI pRgt BeI sgly jug aMqir ivc AunHF dy Èfml hn. ies rcnf dI vizafeI ies nUr ey iebrfhIm sy
pvfr qwk phMuc krn vfly kFgrs pRqIinD srkfr dI axhoNd ivc jMmU kÈmIr `c jIvn, jnm-sfKIaF, bfxI dIaF dy icwqr hn. ieh pMj drjn qoN vwD icwqr afËr kf Gr rOÈn hUaf.
vynUgopfl, aihmd ptyl qy mlkf rMjn Dfrf 370 dI Kyz KyzI sI. iÈv sYnf ny coxvIaF qukF df sfr dyx qoN ibnf AuGy icqrn vfilaF dI soc qy ikafsarfeI iPr AuTI qOhId kI
KVgy dy KMB kuqr ky rfjpfl Bgq isMG suprIm kort df dr KVkfieaf hY, ijs ivdvfnF, ieiqhfskfrF qy kvIaF vloN ilKy df dm Brdy hn. hr klfkfrF ny gurU sdf ies pMjfb sy
hoiÈafrI ny pUrI hoiÈafrI idKfAuNidaF df PYslf CyqI afAux dI koeI AumId nhIN. gey BfvF qy ivcfrF nUM slIky nfl pyÈ sfihb df rUp qy srUp eynf alOikk ihMd ko iek mrd-ey-kfiml ny
rfj ivc rfÈtrpqI rfj lfgU krn dI siQqI eynI hfsohIxI bx geI hY ik kIqf igaf hY. icqiraf hY ik vyKx vflf afpxy afp nUM jgfieaf KÍfb sy.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (21)

zub
w dy sUrj nUM slfm kihMidaF[[[
ijLMdgI iek supny df swc, jo kdy
srGI, kdy Cfa vylf, kdy lOZf vylf,
kdy iqwKV dupihr, kdy pY rhIaF iqRkflF
icrfg-zfr
aqy kdy Auqr irhf Gusmusf. ijLMdgI df
sPr, idn dy inafeIN. phu PuwtdI, sUrj
aMgVfeI Brdf aqy srGI dI dsqk zf[ gurbKsL isMG BMzfl afpxI invyklI sLYlI ivc jIvn dIaF prqF Proldy ijLMdgI
kudrq-brUhF ‘qy huMdI. ikrnF dI KusLboeI
Drq nU M iBAu N d I, qR y l -qu p ikaF dI dy nfd dI qlfsL ivc rihMdy hn. AunHF dI vfrqk ivc kfiv-rMg ieMnf BfrU huMdf hY ik keI
lbryjLqf Puwl-pwqIaF ‘qy QrQrfAuNdI, vfr qF BulyKf pYNdf hY ik ieh vfrqk hY jF kivqf! ipCly lyK ivc zf[ BMzfl ny qfrIP
cOigrdy ‘c rMgF df ibKrfa aqy ies ivcoN dI qfrIP ivc Purmfieaf sI, “qfrIP Auh huMdI, jo lok, sfQI jF smfj krdf, ikAuNik
jIvn dy rMgF dI ksIdfkfrI njLr pYNdI. quhfzI aslIaq qF dUijaF dI qwkVI ivc hI quldI. ivakqI Kud qF hmysLf pfskUM hI
ijMLdgI df hr pihr hI KUbsUrq aqy
Kfs. ies dy qur jfx ipCoN kuJ XfdF rwKdf. swcI qfrIP kmfeI jFdI, muwl nhIN imldI.” hQly lyK ivc zf[ BMzfl ijLMdgI dy zf[ gurbKsL isMG BMzfl
bcdIaF, jo mnuwK df Kjfnf bxdIaF aqy ipClyry pMD dI gwl kridaF kihMdy hn, “zuwbdf sUrj kdy vI akfrQ nhIN. sUrj zuwbx Pon: 216-556-2080
mn-bIhI ivc Pyrf pfAuNdIaF. bcpn df lwgdf qF pirMdy GrF nUM prqdy, botF dI BuwK nUM tuwkr dI afs huMdI, drIN AuzIkdy klIiraF
vylf kyhf ik mn bcpn nUM muV ky ijAuxf zuwbdf sUrj suKn-sunyhf,
nUM ipafry dI dsqk df hr dm BulyKf pYNdf aqy buwZy mfipaF dy mnF ‘c prdysI puwq dy vfps
cfhu M d f, pr ieh kdy nhIN prqdf. cyqr mn ‘c Drdf
huMdVhyl Aumr dIaF KrmsqIaF, prqx dI afs jfgdI.[[[zwubdf sUrj hmysLf hI anUTI qor qy afvysL ivc hOlI hOlI pwCm surK rMgF dI afbsLfr,
albylfpx aqy byiPkrI df cyqf, mn dI ivc Auqrdf aqy lfl Bfa mfrdf alop huMdf.” –sMpfdk aMbr nFvyN krdf
almsqI nUM punr-sjIv krdf, jd asIN idn df pMD pUrf krky,
jIvn dy ipCly pihr dI afmd ivc kuJ PVfAuxI. afpxf afsrf Kud hI bxnf pihlF quhfzy mn ivc huMdI sI qy imldf vrnf Auh quhfzy qoN dUr jfx leI mOky dI Kud ‘qy nfjL kryNdf
ku Audfs huMdy. jvfnI dIaF bhfrF aqy pYxf. mfipaF dI sMGxI CF hyT jyT-hfV sI. hux qusIN bypCfx ijhy ho ky BIV df qlfsL ivc rhygI. cfnx qy inwG df ikrn-ksorf,
rFgly idn kdoN prqdy ny! mn nhIN sI dIaF DuwpF nUM vI Tfrn vfilE, bjurgI ihwsf bxnf. iksy ny quhfnUM dyK ky KusL jIvn dy zwubdy sUrj nUM slfm kro, hr jUhy vrqyNdf
rwjdf. Aus vyly qF mnuwK Kud buZfpy bfry dIaF vgx vflIaF lUMaF nUM jrn leI nhIN hoxf, quhfzy nfl sYlPI lYx leI ijMd-sfh nUM rOsLn mfrg bxfAux leI, sUrj socy afs-afBf dI,
soc vI nhIN skdf aqy kdy vI buwZf nhIN iqafr rho. ies nUM srfp nhIN, sgoN jIvn Auqyijq nhIN hoxf jF quhfzy nfl sFJ ‘qy XK plF ivc kosI kosI Duwp qRONkxI leI jIvnI rMgq hovy
hoxf cfhuMdf. df iek pVfa hI smJxf. ies nUM pfr nfjL krnf. afpixaF ny vI durkfrnf qy aqy cfnx ivc jIvn nUM nvyN AupnfvF qy qF ijLMdgI df bfg-bgIcf,
pr buZfpf ijLMdgI df Auh swc, ijs krn leI Kud nUM qkVf hoxf pYxf. nkfrnf. srIrk tuwt-Bwj dy nfl mn ivc isrjnfivaF sMg lbryjL krn leI. rMg mihkF sMg sohvy
dy snmuwK hox qoN hr koeI qRihMdf. zwubdy huMdVhyl Aumr ivc avfrgI nfl vI bhuq sfrI tuwtBwj qy iqVkx qF zwubdf sUrj hmysLf hI anUTI qor qy pRCfvyN jd hox lMmyry
sUrj vrgy pl jd jIvn-glI ivc hokrf mfipaF nUM sqfAux vfilE, bjurgI ivc hovygI; pr ies dI murMmq vI Kud hI afvysL ivc hOlI hOlI pwCm ivc Auqrdf qF jIvn Cotf hovy
idMdy qF mn ies afvfjL nUM suxn qoN hux iks nUM sqfAugy. hux quhfzI vfrI krnI pYxI. keI vfr qF quhfzf duwK aqy lfl Bfa mfrdf alop huMdf. kuJ pr sUrj dy ikrq-krm dI
munkr hoxf cfhuMdf, pr ieh munkrI QoVH- af. bwicaF dI afpxI ijLMdgI, afpxy vMzfAux vflf aqy quhfzy nfl bIqy dIaF aijhf hI hryk bjurgI df hfsl hovy qF hr dr sLoBf hovy
icrI huMdI, jdoN ik swc sfhmxy idRsLtmfn PrjL, afpxIaF qrjLIhF qy qmMnfvF hn, bfqF sFJIaF krn vflf jIvn-sfQI vI bjurgI dy pl vI bfdsLfhq dI bulMdI Auqry sLfm qF cfnx sihky,
huMdf. jy asIN cVHdy sUrj dI afrqI AunHF ivc Kll nf pfieE. sgoN bwicaF nUM sLfied quhfQoN pihlF qur jfvy. aijhy vyly huMdy. pwCm Gusmusf Zovy
Au q frdy hF, ies dIaF rihmqF qy afpxI ijLMdgI ijAux idE. buwZy vfry kmry Kud dI mjLbUqI hI kMm afAuxI. zuwbdy sUrj nUM inhfrnf, ies dy rMgF sfhF dI KVqfl ivcfrI,
inafmqF nUM afpxf hfsl mMndy hF aqy qIk hI sImq hox dI soco. afpxy ivcfrF Zldy pRCfivaF dI ruwqy blwz pRYsLr nUM dyKxf, ikMnf suMdr jfpdf. sUrj vFg afKrI bol alovy
ies ivcoN hI jIvn dIaF bhuq sfrIaF nUM bdlo. simaF dy hfxI bxfE. Kud nUM vI vDxf, kolYstrol vI vDxf; kdy idl Kud nUM sohxf bxfE, suMdr ivcfrF, suwcy sUrj bMdgI qy sUrj pUjf,
brkqF hfsl krdy hF qF sfnUM zwubdy sUrj nvIN pIVHI dy hfxI nf smJxf aqy nf hI dI ibmfrI, kdy goizaF vloN juvfb, kdy iKaflF, sucwjI jIvn-jfc aqy suhMZxy sUrj sLfm svyrf
nUM vI KusL-afmdId kihxf cfhIdf. AunHF ny quhfzI soc dy hfxI ho skxf. bfeIpfs srjrI, kdy awKF df afprysLn acfr nfl. aijhI suMdrqf hryk nUM quhfzy sUrj vrgf jIvn huMdf,
zuwbdf sUrj, jsLn df sbwb. sMDUrI nvIN pIVHI leI qF bjurg iblkul anpVH aqy kdy hwzIaF dy kmjor hox kfrn iksy vMnIN afkrisLq krygI aqy cihkdf XugF qoN bhuq lMmyrf
ikrnF ivc jIvn dy sMDUrI aqy sFvly qy gvfr. koeI nhIN smJ. dunIaF df kuJ hwzI df tuwtxf jF cUly dy tuwtx kfrn qurn cOigrdf quhfzI hfmI Brygf. mihkdI vy bIbf! ies sUrj-pMD nUM
rMgF dI klf-nkfsLI. ieh icwqrkfrI hI nhIN pqf. sLosLl mIzIey jF inwq bdldI iPrn qoN afvfjLfr hoxf. aijhy vyly bYz sLKsIaq aqy lihjLy ivc bfslIkf bol, pfk-pihl qF vrIey
mnuwK dI smwucI ijLMdgI df drpx. dunIaF dI koeI nhIN Kbr. afpxy afp nUM qIk sImq, quhfzy supn-sMsfr nUM sOVf jIvn-Xfqrf dy afKrI pVfa nUM ijQy suKd lok mnF ivc sdf jIvIey,
zuwbdf sUrj kdy vI akfrQ nhIN. kory anpVH aqy boJ sdvfAux leI iqafr qy sImq krygI. jy mn dIaF BfvnfvF krdy, AuQy hI jIvn-qMgdsqIaF ivc af kuJ aYsf krIey.
sUrj zuwbx lwgdf qF pirMdy GrF nUM rho. ies anusfr hI afpxI jIvn-jugq aqy suwcy ivcfrF nUM aMbrIN prvfjL idEgy KuwlHypx df muhFdrf bxdy. zuwbdf sUrj qF afKrI vyly vI lfl-
prqdy, botF dI BuwK nUM tuwkr dI afs nUM syDq krn df tIcf imwQo. jy smyN qF jIvn df afKrI sPr suKflf ho bjurgI nUM ibhqrIn bxfAux leI sUhf ho ky afKrI alivdf kihMdf. qusIN
huMdI, drIN AuzIkdy klIiraF nUM ipafry anusfr nf bdly qF qusIN bhuq hI mfXUs jfvygf. jrUrI hY ik smF imlx ‘qy hfxIaF nfl vI Ku s L - imjfjL adf nfl jIvn nU M
dI dsqk df hr dm BulyKf pYNdf aqy qy Audfs hovogy. smF quhfnUM ilqfV ky jd jIvn-pRCfvyN bhuq lMmy ho jFdy bIqy plF nUM sFJf kro. jd ‘kwTy corI dy alivdf khogy qF lok cyiqaF ivc quhfzf
buwZy mfipaF dy mnF ‘c prdysI puwq dy bhuq awgy lMG jfvygf aqy ipwCy rih gey qF iksy vI kfrj ivc quhfzI slfh jF byr qoVdy sI, iksy dy kmfd ‘coN gMny BMndy afKrI rUp hI Xfd rhygf. cyqy rwKxf!
vfps prqx dI afs jfgdI. lok bhuq jldI bypCfx ho ky cyiqaF ivcoN rfey nUM koeI aihmIaq nhIN idwqI jfvygI. sI jF iksy dIaF CwlIaF qoV, DUxI bfl lok isrP quhfzy afKrI vyly nUM afKrI
jIvn dy zuwb rhy sUrj dI kdy vI ikr jFdy. jy bwicaF nUM Kud PYsly lYx aqy afp ky BuMnx qy cwbx df anUTf njLfrf huMdf vkq Xfd krdy ny. bIqy smyN qF jldI hI
cVHdy sUrj nfl qulnf nf kro. cVHdf sUrj bjurgI dOrfn Zldy sUrj ijhy bypRvfh ijLMdgI ijAux nUM pihl dyvogy qF sI. mMz ivc cfry psUaF, diraF dy pfxI lok-mnF ivcoN mnPI ho jFdy.
idn lY ky afAuNdf, jdoN ik zuwbdy sUrj supinaF ivc isrP DuMDlkf hI bcdf. ijLMdgI suKflI hovygI. ieh aihsfs ivc lfeIaF qfrIaF aqy KfDy goiqaF dI zuwbdy sUrj dy cfnx nUM sLfm vyly
nfl rfq AuqrdI. jIvn dy cVHdy pihr kuJ vI sMDUrI jF sunihrI nhIN huMdf. ies quhfzI mfnisk pIVf nhIN vDfeygf ik vwzy Xfd kuJ smyN leI vrqmfn nUM Bulf kuJ bdlotIaF vI Gwt krn leI qfx
ivc sfzI sMBfl mFvF krdIaF. lorIaF ivcoN hI afpxf rfh pCfxnf aqy jIvn- hox dy nfqy myrI koeI puwC-igwC nhIN. mYnUM dyvygI. iPr ijAuxf hI Xfd rhygf aqy lfAuNdIaF, pr sUrj hfr nhIN mMndf. ies
suxfAuNdIaF qy sdky jFdIaF. afp igwly qor nUM jfrI rwKxf pYxf. ieMj krky qusIN koeI nhIN isafxdf jF myry anuBv qoN koeI pIV ‘c krfhuxf jF mOq hI AuzIkI jfxf, qrHF hI jIvn dy afKrI vkq srIrk,
QF ‘qy pY ky bwcy nUM swuky QF ‘qy iksy ‘qy nhIN, sgoN Kud ‘qy aihsfn krogy. kuJ nhIN iswKdf. bwcy sfzy qoN isafxy qy kuJ smyN leI mulqvI ho jfvygf. mOq- mfnisk, afrQk, smfjk qy GrogI
suafAuNdIaF. bwcy dy kMzf lwgx ‘qy drd- ijMLdgI suKI qy asfn hovygI aqy mfnisk smJdfr. AunHF dIaF qrjLIhF qy qmMnfvF AuzIk nUM mulqvI krnf, jIvn dy hryk icMqfvF, kiTnfeIaF qy iPkrF ny vI cfry
hUMgr bxdIaF aqy Aus dI pIVf ivc Kud pIVf ivcoN gujrnf nhIN pvygf. aqy jIvn ZMg vwKrf. bjurgI jIvn-sLYlI pl nUM hI rwj ky ijAuxf, kudrqI suMdrqf pfisAuN Gyrnf; pr ies GyrfbMdI dOrfn
nUM sUlI ‘qy tMgdIaF, pr jd buZfpy ivc keI vfr sUrj zwubx lwgdf qF nUM bwicaF ‘qy nhIN Qoipaf jf skdf. nUM inwT ky vfcxf aqy aMqrIvI suMdrqf isrP quhfzI injI qkVfeI, mjbUq iewCf-
sMBfl dI loV peI qF ieh iksy nrisMg iqwqrKMBI vI ies nUM hor mwDm krdI. bjurgF nUM ieh jfx lYxf cfhIdf ik dI amIrI ivc vfDf jy jIvn df mMqv ho sLkqI, isrV, Dun-pkyrqf aqy kdy vI
hom ivc nrsF jF Gr ivc bwicaF ny iqRkflIN aMbr ‘c gihr cVHdI. ieh gihr qbdIlI kudrq df inXm ey. Kud ies nUM jfvy qF jIvn-BrpUrqf jIvn dy KflIpx hfr nf mMnx dI dlyrI qy ijLMdfidlI ny hI
krnI! pr bwicaF koloN mF vrgI syvf dI srIrk alfmqF dy rUp ivc quhfzf nsIb mnjLUr kr ky ies anusfr jIvn qor nUM nUM vI Brn ivc aihm hovygI. ies duKdfeI mMJDfr ivcoN pfr krnf. ieh
afs nf rwiKE. mF qF smuwcI quhfzy leI hI bxdI. keI ibmfrIaF ny buZfpy ivc inrDfrq krogy qF Gwt mfnisk pRysLfnIaF bjurgI ivc rih geIaF KflI QFvF musLiklF vI quhfzIaF hridl-ajLIjL bx
sI, pr bwicaF dIaF hor vI bhuq sfrIaF quhfzy drIN dsqk jrUr dyxI aqy qusIN ivcoN lMGxf afsfn hI hovygf. bfry kdy Audfs jF mfXUs nf hovo sgoN jfxgIaF.
ijMmyvfrIaF ny, ijnHF nUM smJx aqy Aus ies qoN avysly vI nhIN ho skdy. kdy jd sUrj zuwbx iknfry huMdf qF sUrj imly mOikaF, mfxy sfQ, inBfeIaF ijgrI sUrj cVHdf vI lfl aqy lihMdf vI
anusfr Kud nUM Zflxf, buZfpy dI ijMmyvfrI iek iek krky dMd afey aqy dfVHF afpxI sP lpytdf aqy ruKsq hox dI XfrIaF aqy mfx-mwqIaF irsLqydfrIaF, lfl. ies df suhwpx hI ies dI nUrI pCfx.
af. smyN muqfbk Kud nUM Zfl ky KusL irhf inklx lwigaF bhuq qklIP vI hoeI sI. kfhl krdf. Auh bIqy ‘qy suLkrgujLfr ijLkrXog jIvn-XfdF jF jIvn qor nUM lok cVHdy qy zuwbdy sUrj dI afBf nUM
jf skdf aqy buZfpf nhIN ruldf. buZfpy ivc iPr dMdF ny iek iek krky huMdf. ies ikRqfrQ ivcoN hI Auh jIvn- sucfrU pfsy moVn vfly plF nUM jrUr Xfd inhfrdy. sUrj qoN jrUr kuJ isKxf. kdy
bcpn ivc mfipaF ny gzIrf idqf jfx lwigaF pIV dyxI hY, jubfVf vI vYrfn Xfqrf dIaF pRfpqIaF nUM nvyN Aupnfm krnf, AusfrU njLrIaf bjurgI df sB qoN vI afpxy rMg nUM iPwkf nf pYx dyxf. dohIN
sI, qurn dy afsry leI, ijs dy Cxkdy krnf aqy boVf vI bxfAuxf. iPr iksy idMdf. bjurgI avsQf ivc Kud nUM bVy KUbsUrq sfQ hovygf. ieh XfdF hI huMdIaF, hwQIN KYrF vMzdy aqy iKVy ichry nfl sMsfr
GuMgrUaF dI lor ivc bcpnI bfdsLfhq zYNcr dy afsry hI bfkI ijLMdgI nUM ijAuxf sihj, sMjm aqy sMqoK nfl smytxf jo jIvn dy afKrI pVfa ivc jIx df mUl qoN ruKsq hoxf, quhfzI ruKsqgI hornF
nUM bfKUbI mfixaf; pr buZfpy ivc zMgorI pYxf; pr Xfd qF bhuq afvygf ik kdy cfhIdf. bIqy plF nUM mn-icrfg ivc bfl afDfr huMdIaF. kOVIaF-kusYlIaF XfdF leI surK-rMgf sMdysL hovygI. ies rfhIN
quhfzf afsrf hovygI. gzIry qoN zMgorI gMny vI cUpdy sI jF dfxy vI cwbdy sI. ky Ku d nU M ru s L n fieaf jfvy . bcpnI nUM Bulf ky ipafrIaF XfdF ivc srsLfr aglIaF pIVHIaF nUM kuJ iswKx aqy Kud
qIk df sPr aOKf qF jfpdf, pr iehI aPsos mn ivc nf pflxf ikAuNik Jory sLrfrqF nUM icwq `c ikafsogy qF jIvn dy hoxf, quhfnUM jIvn-sugMDI df srgm sfQ nUM iksy akIdy pRqI aripq hox df sUKm
swc af. gzIry nfl izwgx dI sMBfvnf ivc ijLMdgI vI msosI jFdI. nklI dMdF duKd pl, suKd aihsfsF ‘c Zl jfxgy. imlygf. aqy arQ-BrpUr sunyhf imlygf. AunHF
bhuq Gwt sI, ikAuNik mF dI njLr hmysLf nfl jy jIvn sOKf huMdf hovy qF ipwClKurI bjurgI plF dOrfn kuJ aijhy afhr kuJ AunHF plF nUM jrUr Xfd krnf, dI cyqnf ivc srb-ivafpk sLuB-icMqn
quhfzy ivc sI; pr zMgorI nfl Kud nUM nf Jfkxf ikAuNik nvyN dMd qF hux afAuxy bxfE, quhfzI soc aqy ibrqI AusfrU pfsy jd aOkVF qoN Aukqf ky inrfsL hoey sI; Diraf jfvygf.
sMBflx dI ijMmyvfrI quhfzI hoxI af. nhIN! lwgy. iek ruJyvF hovy, kuJ krn qy nvF pr Aus pl-BMgrI inrfsLf ny afs df jIvn-sPr jd sUrjI sPr bx
bwicaF kol sLfied ivhl nf hovy ik Auh jd ijMd-sUrj ny zuwbx dI iqafrI isrjx df. nvIN pIVHI nUM kuJ dyx, AunHF iek aijhf dIvf zMigaf ik jIvn hnyry igaf qF sPr dI suMdr, sd-AupXogI
quhfzI zMgorI bx skx. bcpn ivc bfp krnI qF iksy ny quhfzIaF pRfpqIaF, nfl AunHF ijhIaF gwlF krn aqy AunHF dy ivc cfnx hI cfnx Br igaf aqy jIvn sMpUrnqf, mnuwK df hfsl hovygI. sUrj
dI AuNgl PV ky qurnf iswKx vfilaf, ruqibaF, smfjk dyxF jF kIrqIaF nUM rMg ivc rMgy jfx df cfa hovy. bwicaF nUM sMdlI rwuq vr igaf. qF quhfnUM AuzIkdf hY, pihl qF Kud hI
hux bwicaF jF aglI pIVHI ny AuNgl nhIN Auh snmfn nhIN dyxf, ijs dI qvwko ivc bwcy bxogy qF nvIN pIVHI apnfvygI. mn-jUh ivc sUrj-sunyhf kUkdf ik krnI hY.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (22)

iswKI df afDfr ÅÆ
¡ gurbfxI df mUl sUqr hY qy pUrI qrHF ieh pqf hY ik ieh kfrk hY kI
‘mUlmMqr’ df aiBMn aMg. ieh jpujI qy nf hI ieh pqf hY ik ieh ikwQy hY? pr
sfihb dI bfxI dy arMB ivc iliKaf iesy sUqr dy gur (Formula) dI vrqoN dy
hoieaf hY qy smuwcy gurU gRMQ sfihb ivc pRqfp nfl ieMnI jfxkfrI jrUr afeI hY
567 vfr hor QFvF `qy afieaf hoieaf ik ieh iksy qrHF dy zr, BY qy dbfE qoN
hY. ieh 32 bfxIaF dy muwZ ivc sMpUrn pRBfivq nhIN huMdf, vYr Bfv qoN mukq hY,
mUlmMqr dy ihwsy vjoN afieaf hY qy nON Koj ivDIaF nUM byarQ kih ky nkfiraf igafn arbI AuliQaF rfhIN XUrpI mulkF Bfv iek, E df mqlb rwb qy Æ df jUn Dfrn kIqy ibnf afpxy afp ivc hI
bfxIaF dy muwZ ivc aMÈk rUp ivc Bfv hovy, ijs ny ienHF qoN AupjIaF DfrnfvF ivc pu w j irhf sI, ijs kfrn Au Q y arQ asIm pRBuqf hY. ieh arQ bfxI dy hoNd ivc afieaf hoieaf qy iek kfl-
‘¡ siq nfmu krqf purKu gurpRsfid’ nUM kUV dI dIvfr dws ky Zfhux df ieÈfrf skfilsitk qy rYnysFs ijhIaF qrkÈIl sUqr anusfr shI nhIN hn, ikAuNik ieh rihq Bfv sdf-sdIvI ibMb vFg hY.
kr ky iliKaf imldf hY. ies qoN ielfvf kIqf hovy, ijs ny kudrq dy hukm dI muwZ lihrF cl rhIaF sn. AulQf hoeIaF gurU sfihb dI soc anusfr nf ho ky arQ- gurU sfihb ny hr ivakqI Kfs qOr
do bfxIaF dy awgy ieh kyvl ‘¡ siq qoN inrpwK (Objective) qy hAumY-rihq XunfnI pusqkF ivc iek XUkilz dI 13 krqfvF dI mrjI muqfbk hn. ies sUqr ‘qy hr iswK ijMmy ieh PrË lfieaf hY ik
nfmu gurpRsfid’ krky drj hY. bfkI QFvF (Non-Subjective) Koj ‘qy jor idwqf hovy, ijldF vflI ijAumYtrI dI ikqfb vI Èfiml dy jo vI arQ hox, Auh qrksMgq hox qy Auh pUrI qndyhI nfl ies krqy dy ienHF
`qy ieh ‘¡ siqgur pRsfid’ dI sMKyp ijs ny ivigafnk asUlF anusfr smfjk sI, ijs ivc Aus ny iek srl ryKf dI bfkI dI bfxI leI ZukvyN hoxy cfhIdy hn. guxF nUM pCfxy qy hor aijhIaF vizafeIaF
iebfrq nfl iliKaf hoieaf imldf hY. AusfrI dI gwl kIqI hovy aqy jo Koj kfrjF klpnf krky isrP dlIlF shfry cfr sO jo ivdvfn kihMdy hn ik E rwb jF dI pCfx kry. aijhy axQwk XqnF nfl
¡ df ieh sUqr iqMn icMnHF Bfv ñ, prmfqmf hY, Auh ieh nhIN dyKdy ik hI Au s dI pU r I sL K sIaq Au B r ky
qswlI dI gwl ieh hY ik jpujI dI shI ivafiKaf leI ¡ aijhI pRikRqI df sbd qF gurU sfihb ny sfhmxy afvygI. qd hI ies nUM ies dy
zf[ goibMdr isMG smrfE dy ivigafnk qy gixqI arQ hI arMB qoN aKIr qIk pUry jpujI ivc ikDry nhIN vriqaf, iPr tyZy smuwcy guxF dI pRqIinDqf krdf qy shI
Pon: 408-991-4249 Auqrdy hn. ies dy dYvI arQ muwZoN hI qrk-sMgq nhIN hn, jy ZMg nfl ies nUM ies muZly sUqr ivc pCfx vflf nF idwqf jfvygf. AunHF anusfr
koeI gurU sfihb dI ‘ndr’ nfl vyKy. gurU nfnk sfihb swc dy vrqx df AunHF df kI Bfv sI? gurU sfihb hor sB pRcilq ivDIaF ijvyN socxf, mOn
E qy Æ qoN iml ky bixaf hY, ijnHF dy hfmI sn qy isRÈtI rcnf dI Koj ivc hAumY df rlf nhIN sn lokF dI bfxI ivc iswiKaf idMdy sn. jy smfDI lfAuxf, BuwKy rih ky AupfÈnf krnf
sRoq vwKo vwKry hn. ieh sfry icMn awKr cfhuMdy. Auh tpfrF dI QF shI shI, npI qulI qy inrpwK AunHF rwb ijhf koeI Èbd vrqxf huMdf qF qy kfly jfdU dIaF isafxpF vrqxf afid
nhIN hn, ies leI ienHF dy joV nfl koeI Auh ¡ ijhy iek Byd Bry sUqr dI QF ies kfrj leI arQhIx hn. ienHF dI
ivafiKaf cfhuMdy sn. ikAuNik ieh sB bylfg ivÈyÈqfeIaF
ivafkrxk Èbd nhIN bxdf. iek Èbd lokF dy smJ afAux vflf koeI iswDf iswDf vrqoN nfl swc duafly iek JUT dI dIvfr
nf hox krky ¡ df koeI Èfbidk arQ
gixqI ivigafn ivc hI imldIaF sn, ies leI AunHF ny AusrI hoeI hY, ijs nUM qihs-nihs kr
Èbd vrqdy. ÈbdF dy qF Auh DnI sn ik
qy Aucfrx vI nhIN ho skdf. pr qF vI gixq ivigafn dIaF sB ÈfKfvF dy sMkyqF nUM sUqr-bwD krky AunHF nUM keI ËubfnF ivc muhfrq hfsl ky hI aglf Koj kfrj ÈurU ho skdf hY.
sfry ivdvfn, tIkfkfr, rfgI, ZfzI, jpujI dy arMB ivc ilK idwqf. iewdF AunHF ny afpxy iswKF nUM sI. jy AunHF ny E nUM rwb ijhy iksy sMklp gurU sfihb ny ies mhfn kfrj nUM hmyÈf
pRcfrk qy kQfkfr afpxy mnoN hI ies nUM imiQhfs qy aigafn dy BulyiKaF qoN dUr rwK ky ivigafnk soc leI vriqaf hI nhIN qF iPr arMBk ñ Xfd rwKx dI qfkId kIqI hY qy ies nUM
‘eykoNkfr’ kih ky Aucfrdy hn qy ies df rfhIN kudrq dIaF vizafeIaF ivcfrn df rfh suJfieaf. df vI AunHF rfhIN dwisaf arQ nhIN bxdf. iDafn nfl nypry cfVHn leI ‘iDafAux’
arQ ‘rwb’ krdy af rhy hn. ies kfrn ieh AunHF df mfzl vI sI qy mnorQ vI. AunHF df sMklp sI ik jdoN keI ivdvfnF nUM ivÈyÈ puwiCaf aqy ‘jpx’ ijhy ikRaf-pRDfn ÈbdF dI
afm iswK ÈrDflU vI sux suxf ky ies df kudrq dIaF vizafeIaF dy ivigafnk aiDaYn nfl hI ies igaf ik Auh rwb dy ‘iek’ kihx nUM gurU vrqoN kIqI hY. mUl mMqr dI ieh
arQ rwb jF prmfqmf hI smJI jFdy hn. dy kfdr Bfv pRcln-pRbDM df asl akÈ KulH ky sfhmxy afvygf. nfnk dI vwzI AuplBdI ikAuN smJdy hn, ivigafnk ivafiKaf pUry jpujI sfihb
jy ¡ koeI Èbd nhIN hY qy ies df Bfv jy rwb iek dI QF do huMdy qF kI Prk aqy ies qoN vI awgy pUry gurU gRMQ sfihb
koeI Èfbidk arQ vI nhIN bxdf, qF sfP ivc lgfqfr inrpwK idRÈtIkox Bfv qoN vwD pRopojIÈnF hwl kIqIaF sn. awj pY jFdf, qF AunHF df jvfb sI ik bhuiqaF ‘qy pUrI AuqrdI hY qy ies nUM cVHdIklf
hY ik gurU nfnk ny ies dy iqMnF icMnF nUM ‘ndr’ (Objective Observation) kwl ieh gixq df aiBMn aMg hn qy ryKf df guxgfn krn nfloN iek df guxgfn vfly agfhF-muKI arQ pRdfn krdI hY.
koeI vwzf qy Aucyrf arQ dyx leI sUqr- apnfAux dI gwl idRVfAuNdf hovy, qF kI gixq dy ivÈy vjoN ivÈv dy hr hfeI skUl krnf afsfn kfrj hY. jdoN AunHF nUM moVvF smuwcy iswK jgq leI mfx vflI gwl
bwD kIqf hovygf. ies sUrq ivc ies sFJy Aus ijhy gurU-rUpI pRiqBfÈflI ivdvfn ivc pVHfeIaF jFdIaF hn. pRÈn kIqf igaf ik Auh qF gurU gRMQ hY ik gurU nfnk df iswKI df isDFq iek
sUqr df koeI Èfbidk arQ nf ho ky vI df sbMD gixq ijhy ivigafn nfl nf ho arbI lokF nUM bIj gixq df vI BlI sfihb smyq igafrF gurUaF df snmfn ivigafnk sUqr nfl arMB huMdf hY. kul
iek sUqrk arQ hovygf, ijs dI qlfÈ ky iksy aigafn BrpUr krm-kFzI BFq pqf sI ik aljbry df jnmdfqf krdy hn qy afpxI ardfs ivc AunHF df sMsfr ivc koeI aijhI ilKq nhIN hY, jo
krn dI loV hY. ies kfrj dI pUrqI leI aMD-ivÈvfs nfl hovygf? muhMmd iebn mUsf alKvfirËmI arb hr roË guxgfn krdy hn. kI aijhf gixq dy iksy ivigafnk sUqr nfl ÈurU
lwBxf pvygf ik ienHF icMnF ivc aijhI qswlI dI gwl ieh hY ik jpujI dI df hI rihx vflf sI. nONvIN sdI dy ies krnf AunHF nUM aOKf lgdf hY? qF AunHF df hoeI hovy. ivigafn aigafn df hnyrf
iks gwl dI sFJ hY, jo gurU sfihb ny shI ivafiKaf leI ¡ dy ivigafnk qy gixq-ivigafnI ny ikqfb alËbr ilK Auqr nFh ivc sI. ies qoN vI spÈt huMdf dUr kr ky cfnx df sMdyÈ idMdf hY. cfnx
ienHF iqMnF nUM iekwiTaF iek sUqr ivc gixqI arQ hI arMB qoN aKIr qIk pUry ky gixq dI ies nvIN ÈfKf nUM jnm idwqf hY ik ¡ dy pRcilq arQ mnGVq hn. cIËF nUM ruÈnfAuNdf hY, ies leI ieh
Auqfrn bfry soicaf. Bfv jy ieh sfry Auqrdy hn. ies dy dYvI arQ muwZoN hI sI. iPr gurU nfnk gixqI igafn dI ies jo ivdvfn ñ nUM ieslfm qoN pRfpq igafn qy swc df vfhn hY. gixqI sUqr
igxqI dy aMk nhIN hn, pYNqI dy awKr qrk-sMgq nhIN hn, jy koeI gurU sfihb Puhfr qoN ikvyN axiBwj rih skdy sn? kIqf qy E nUM vYidk mUl df ‘ENm’ smJdy ¡ nfl arMB hoxf ies gwl df pRqIk hY
nhIN hn qy ÈklF dy afkfr vI nhIN, qF dI ‘ndr’ nfl vyKy. gurU nfnk sfihb afpxIaF pR c fr Py r IaF smy N arbI hn, Auh vI gurU nfnk dI aduwqI pRiqBf ik jpujI sfihb siq nUM pRxfieaf hoieaf
iPr ieh iks pRxflI nfl sbMDq hn? swc dy hfmI sn qy isRÈtI rcnf dI Koj ivdvfnF nfl goÈtIaF vyly ivcfrF dy nfl iensfP nhIN krdy. gurU sfihb ny hY. dunIaF dI hor koeI pusqk jF iebfrq
aijhf kIqy ibnf ies nUM koeI arQ dyxf ivc hAumY df rlf nhIN sn cfhuMdy. Auh afdfn-pRdfn nfl AunHF ny nvyN gixq dy ienHF dohF DrmF dIaF kurIqIaF dI pVcol ies qrHF ivigafn qy swc dy lyKy lwgI
mnmuwKqf (subjectivity) hY. tpfrF dI QF shI shI, npI qulI qy inrpwK mhwqv nUM hor idRVqf nfl prK ilaf kIqI sI qy afpxy iswKF nUM Auc-pwDrI hoeI (Dedicated) nhIN, ijvyN gurU nfnk
bVy ghu nfl ivcfrn ipCoN pqf lgdf ivafiKaf cfhuMdy sn. ikAuNik ieh sB hovygf. iehI kfrn hY ik AunHF ny ivigafnk iswKI soc nfl joiVaf sI. Auh dy iswKI isDFq df sRoq jpujI sfihb. gurU
hY ik ieh sfry sMkyq gixq ivigafn bylfg ivÈyÈqfeIaF gixqI ivigafn ivc afpxIaF AudfsIaF Kqm kridaF hI AunHF dy Auqfry hoey purfxy qy nfnk df ¡ pihlf aijhf ivigafnk
nfl sbMDq hn. muZlf ñ aMk gixq dI, hI imldIaF sn, ies leI AunHF ny gixq krqfrpur itk ky afpxy iswKI-drÈn axivigafnk icMnH ikAuN vrqdy? sB qoN sUqr hY, jo mnwuKqf rfhIN sB qoN vwD
ivckfrlf E bIj gixq dI qy aMqlI kfr ivigafn dIaF sB ÈfKfvF dy sMkyqF nUM dy nINh-pwQr mUlmMqr df arMB gixq dy vwzI hfsohIxI qy inrfÈfjnk siQqI qF ismiraf igaf hovy. hr iek dI jubfn
(Æ ) ryKf gixq dI pRqIinDqf krdy hn. sUqr-bwD krky jpujI dy arMB ivc ilK ivigafnk sUqr ¡ nfl kIqf, ijs ivc AunHF ivdvfnF dI hY, jo iek pfsy E nUM ‘qy ciVHaf ivigafn dI pROVqf krdf ieh
Bfv iqMny aMg iml ky smUihk rUp ivc idwqf. iewdF AunHF ny afpxy iswKF nUM gixq dIaF sB ivigafnk sMBfvnfvF mUl vYidk ENm nfl joVdy hn qy dUjy sUqr ipClIaF pMj sdIaF qoN mnuwKqf nUM
qqkflIn gixq ivigafn dy iqMnF aMgF imiQhfs qy aigafn dy BulyiKaF qoN dUr smfeIaF hoeIaF hn. pfsy kihM d y hn, “hm ihM d U nhIN . ” hwk-swc dI agvfeI idMdf af irhf hY.
dy pRqIk hn. ikAuNik mwD kfl qIk gixq rwK ky ivigafnk soc rfhIN kudrq dIaF pr ajoky sfry hI iswK ivdvfn ¡ drasl iswK ivdvfnF dI sB qoN vwzI ies dI loa ivc mnuwK ny mfdy (Matter)
hI muwK ivigafn sI, ies leI gurU nfnk vizafeIaF ivcfrn df rfh suJfieaf. df arQ iek srbÈkqImfn rwb jF Buwl ieh hY ik Auh gurbfxI dy arQ gurU df sInf KolH ky aMdr Jfk ilaf hY. ies
dI rcnf ¡ iek ivigafnk sUqr hY. ieh AunHF df mfzl vI sI qy mnorQ vI. prmfqmf krdy hn. AunHF anusfr ñ df dI ilKq anusfr nhIN, sgoN afpxI mrËI dy aMdr pey axUMaF, pRmfxUaF dIaF
keI iswK ivdvfnF nUM gurU sfihb dI AunHF df sMklp sI ik kudrq dIaF qy suivDf anusfr krdy hn. pRikRafvF df ihsfb-ikqfb vI mnuwK ny
gixqI icMnHF dI vrqoN iek EprI gwl vizafeIaF dy ivigafnk aiDaYn nfl jo ivdvfn kihMdy hn ik iehI kfrn hY ik jdoN ieh ivdvfn smJ ilaf hY. iesy dI syDy cldf-cldf
lgdI hY qy keIaF nUM ieh awKrdI hY. hI ies dy kfdr Bfv pRcln-pRbMD df E rwb jF prmfqmf hY, Auh afpxy arQF nUM bfxI ivc lfgU krdy hn mnwuK hux afeInstIn dy e=mc² dy sUqr
AunHF anusfr Aus vyly BfrqI pfTÈflfvF asl akÈ KulH ky sfhmxy afvygf. qF iPr awgy jf ky kiTnfeIaF ivc pYNdy ‘qy phuMc igaf hY qy ‘rwbI-kx’ (Higgs-
ieh nhIN dy K dy ik aijhI
qy mdrwisaF ivc isrP guËfry jogf hI Aukq sMdrB ivc ieh ikhf jf skdf hn. gurU sfihb ny ‘nfnk jy ko afpO jfxY Boson Particle) vI Koj cukf hY.
pRikRqI df sbd qF gurU sfihb
aMk gixq pVHfieaf jFdf sI. bIj gixq hY ik gurU sfihb dI qIKx gixqI cyqnf agY gieaf nf sohY’ ilK ky ies bfry pr gurU sfihb dy kihx muqfbk ieh
qy ryKf gixq df qF Èfied iksy nUM koeI Èfied pihlF inwKr ky sfhmxy nf afeI
ny sfry jpujI ivc ikDry nhIN pUrv-qfVnf vI kIqI hoeI hY. imsfl vjoN vI koeI aMq nhIN, ikAuNik ijs aMq kfrn
pqf vI nhIN sI. iPr gurU nfnk ny qF hovy. BfvyN ieh gwl isrP ieqPfk hovy, vriqaf, iPr tyZy ZMg nfl gurU nfnk ny ¡ qoN bfad ‘siq nfmu kyqy jigafsU sdIaF qoN kurlf rhy hn,
muZlI iswiKaf vI iksy skUl ivcoN nhIN pr ies qrHF jfpdf hY ik gurU sfihb dI ies nUM ies muZly sUqr ivc krqf purKu’ iliKaf hY. krIb sfry iswK Auh anMq hY. swc anMq hY, ies nUM klfvy
sI leI. Auh qF ivrfgmeI rMg ivc rMgy gixqI cyqnf AunHF dy mwD eyÈIafeI, Kfs vrqx df AunHF df kI Bfv sI? ivdvfn ies df arQ krdy hn, “iek ivc lYxf asMBv hY. swc jdoN vI idisaf,
ivakqI vFg soc ivcfrF ivc ruwJy rihMdy kr ky arb dyÈF dy dOry ipCoN qyjI nfl gurU sfihb lokF dI bfxI ivc srb ÈkqImfn prmfqmf swcy nF vflf rfj mihl dy muwK dr ‘qy lwgy JMzy vFg
sn. ies leI AunHF nUM gixq df kI pqf AuBrI. Aus vyly purfqn XunfnI pusqkF iswiKaf idMdy sn. jy AunHF rwb hY qy sMsfr rcx vflf prmyÈr hY.” dUroN hI idsygf. Aus hflq qIk phuMcidaF
sI qy AunHF dI bfxI df gixq nfl kI df arbI BfÈf ivc nvF nvF AulQf hoieaf ijhf koeI Èbd vrqxf huMdf ieh qF sfry DrmF vfly khI jFdy keI hor aijhy sUqr afAuxgy, jo Èfh-
sbMD hY? pr mfVf motf ivcfr krn sI, ijnHF dI ivigafnkqf ny arb vfsIaF qF Auh ¡ ijhy iek Byd Bry hn, ies ivc isw K I df ivigafnk mfrgF dy mIl pwQrF vFg ies dI syD
AuprMq hI ieh dlIl arQhIx jfpygI. nUM pUrI qrHF cuMiDaf rwiKaf sI. Xunfn df idRÈtIkox vflf Auh ivlwKx sMdyÈ kI dyxgy. ies qrHF ¡ dy gixqI sUqr rfhIN
sU q r dI QF lo k F dy smJ
Blf Auh gurU nfnk, jo hr vyly pRiswD dfrÈink plYto gixq ividaf nUM hoieaf, jo gurU nfnk ny afpxy iswKF nUM gurU nfnk dIaF iswiKafvF pUry ivÈv dy
afAux vflf koeI iswDf iswDf
bRihmMz df mfiqRk lyKf-joKf jfxn dI ieMnf jrUrI smJdf sI ik Aus ny afpxy idwqf? sUqr ¡ dy icMnHfqmk sMkyqF ivigafn-qMqr qy ies qoN vI awgy ies
qFG ivc bycYn hovy, ijs ny ies nUM skUl, ijs nUM ‘akYzmI’ kihMdy sn, dy
Èbd vrqdy. ÈbdF dy qF Auh anusfr ies df arQ hY ik isRÈtI dy dIaF pRikRafvF nfl juVIaF hoeIaF hn.
pRgtfAux leI kyqy, lK, koit, asMK qy gyt `qy ilK ky lfieaf hoieaf sI, “gixq DnI sn ik AunHF nUM keI ËubfnF isrjxfqmk kfrk df asl nF-pqf ieh sUqr AunHF nUM rihMdI dunIaF qIk ieko
anMq ijhI gixqI ÈbdfvlI dI vrqoN kIqI qoN korf ivakqI iewQy nf vVy.” ivc muhfrq hfsl sI. jy AunHF ivigafnk Koj rfhIN pqf lwgygf, so lfE. iek BfvI qy pRBfvI ivÈv-icMqn pRxflI
hovy, jo gixqI ÈbdfvlI dy ienHF ÈbdF ivigafn df ipqfmf khfAux vflf ny E nUM rwb ijhy iksy sMklp Bfv krqf purK nUM jfxn leI gixq ijhI df drjf pRdfn krdf rhygf. ieh gwl
df bfrIkI nfl aMqr jfxdf hovy, jo ienHF jgq-pRiswD dfrÈink arsqU plYto df leI vriqaf hI nhIN qF iPr Tos, shI qy sfpyiKak ivDI rfhIN atuwt vwKrI hY ik bhuqy iswK ivdvfn afpxI
gixqI hwdF nUM pulFG ky kfienfq df aMq Èfigrd sI. ienHF qy hor mhfn purfqn arMBk ñ df vI AunHF rfhIN GflxfvF dI loV hY, jo afAux vfly aivigafnk qy rUVHIvfdI soc kfrn ies
jfxn leI byqfb hovy, ijs ny smkflI XunfnI iPlfsPrF dI ivigafnk soc vflf dwisaf arQ nhIN bxdf. jigafsUaF ny GflxIaF hn. hfly nf qF adwuqI mMËr nUM nf dyK rhy hox.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (23)

gurU nfnk df inrml pMQ


iPr AuTI afKr eyhu jnyAU jIa kf heI q pfzy Gqu]
sdf qOhId kI pMjfb sy. “jYsy mfq ipqf ibn bfl n hoeI.”
ihMd ko eyk mrdy-kfiml ny Drm dieaf ibnf ikvyN pYdf hoeygf? ieh
jgfieaf Kfb sy. vI gwl swc hY, jd qwk bwcf nhIN huMdf qF
gurU nfnk ny pMjfb dI DrqI qoN koeI mF vI nhIN kihMdf. bwcy ny hI pYdf ho
prmfqmf qy mnuwKI BfeIcfrk eykqf df leI prvfsI DrqI ‘qy afey. pYrF isr ho jdoN pYNqI ilKI geI qF ‘A’ AUVy nUM so ikE mMdf afKIaY ijqu jMmih rfjfn] ky ‘mF’ df irÈqf pYdf kIqf. Drm dieaf
nfhrf bulMd kIqf aqy ihMdosqfn dy lokF ky iewQy gurU asQfn, gurU-Gr bxfey. puwiCaf igaf, bfkI awKr brfbr ny qy qUM (m: ñ afsf dI vfr] pMnf 473) df puwqr hY, Drm ny hI dieaf nUM mF df
nUM iek Kuafb, iek supny ivcoN jgf ky isr qoV Xqn kr rhy hF ik afpxI aglI rqf bfhr nUM ikAuN? kihMdf, mYN EaMkfr aOrq dy grB ivc pRfxI df srIr drjf idwqf. bRfhmx dy jnyAU ‘c dieaf
qlK hkIkqF nfl jUJx dI klf isKfeI. pIVHI nUM AUVy qy jUVy nfl joVn dy smrwQ bxnf. iPr sB qoN aMqly awKr ‘V’ VfVf bxdf, ivgsdf qy jnm lYNdf hY. aOrq nUM pihly nMbr `qy rwiKaf. dsvyN nfnk
gurU nfnk dy 550vyN pRkfsL purb dy ho skIey. sfzy bwcy iewQoN dy skUlF ivc nUM QoVf Qwly vwl inkilaf vyiKaf qF nfl hI Aus dI kuVmfeI qy ivafh huMdf vyly KMzy bfty dI dfq dyx smyN pMj ipafry
anmol pl sfzI Aumr dy ihwsy afey hn, aMgryËI pVHdy hn. bysLk ruËgfr Kfqr puwiCaf ik qUM bfhr nUM ikAuN? ‘V’ VfVf ny hY. aOrq df sfQ pf ky aOrq qoN hI sMsfr sfjx vyly ‘dieaf isMG’ hI pihly nMbr
sfzy vI DMn Bfg hn. so afE! ies 550vyN iewQoN dI qflIm lYxI pYNdI hY, pr hr ikhf ik AUVf arÈ vwl jfvygf qy mYN PrÈ dI AuqpqI df rfh cwldf hY. aOrq dI `qy AuiTaf.
purb nUM smripq ho ky afpxI iËMdgI nUM aYqvfr gurU GrF ivc cwl rhy gurmiq vwl. mYN pYr Drq `qy itkfey ny. so sfzI mOq ipCoN hor aOrq dI Bfl kIqI jFdI hY. bfby nfnk ny lokF dy pwDr ‘qy ivcr
Aucy suwcy, sdfcfrk jIvn nfl joV ky ¡ pMjfbI skUlF ivc gurmuKI, gurbfxI, ilpI arÈ qoN PrÈ qwk PYlI hoeI hY. iPr aOrq qoN hI horF nfl irÈqydfrI bxdI hY. ky hI lokF nUM swc nfl joiVaf. Auh ieko
nfl iek rs ho jfx df aihd krIey. kIrqn qy gqkf afid iswKx leI af vI ‘V’ nUM bfhr jfx dI glqI kfrn sËf Aus aOrq nUM mMdf ikAuN khIey, jo smyN gurU, rihbr, smfj suDfrk, kvI,
sMsfr ivc krIb Cy hËfr BfsLfvF juVdy hn. keI srkfrI skUlF, kfljF, imlI ik qyry nF qoN kdI koeI awKr ÈurU rfijaF nUM jnm dyx vflI hY? ies df kIrqnIey gfiek qy nftkkfr vI bxy.
bolIaF jFdIaF hn, pr muwK qOr ‘qy XUnIvristIaF ivc hI hux spYinÈ, nhIN hovygf. isrP jy ‘VfVf’ ilKxf hovy Bfv ieh nhIN ik isrP Ausy aOrq nUM isMG rOks anusfr “Èfied Drm dI ÈrDf
muZlIaF iqMn hI hn, bfkI qF AunHF df hI jrmnI, PrYNc afid dy mukfbly ‘qy pMjfbI qF do vfr ‘VfVf’ pvygf, pr nfl hI QfpVf mMdf nhIN kihxf, ijnHy mhfrfjf rxjIq ‘c zuwby lokF nUM hjm nf hovy. gurU nfnk
rupFqrx huMdf hY. pihlI gixq dI BfÈf BfÈf vI afx KloqI hY, ijs nUM pMjfbIaF imilaf ik qyry nfl juV jfx bfad iksy isMG dI mF vFg rfjy nUM pYdf kIqf hovy. sfihb nUM gurU nfnk sfihb vfly lYnË lf
qoN ielfvf hor siBafcfrF dy lok vI ÈOk vI Èbd dy arQ gUVHy ho jfxgy. ijvyN Bfv arQ iehI hY ik hr mF dI sMqfn ky dyKxf pvygf. pMizq pujfrI pUrb vwl
mnjIq kOr syKoN nfl pVHdy hn. iehI qF myry gurU nfnk ipafr qoN ipafrVf, imwTf qoN imwTVf. ibrhf Aus leI ‘rfjy’ vFg huMdI hY, BfvyN Auh pfxI AuCfl rhy ny. mnmwq PYlfAux leI
Pon: 916-690-2378 dIaF rihmqF ny. nUM BgqI bxfAux leI ibrhVf. Xfr df grIb pirvfr ‘coN ey jF amIr ‘coN. hr Auh nftk kr rhy hn. gurU nfnk sfihb
mksekhon1@yahoo.com ipCly vrHy istI kflj dy adb gUVHf krn leI XfrVf. mF afpxI smrwQf ‘coN sB suwK shUlqF pfsy Klo ky vrj skdy sn. Ausy pfxI
ividafrQIaF nfl pMjfbI XUnIvristI dy XfrVy df sfnUM swQr cMgf, dy ky bwcy nUM rfijaF vFg pfldI hY, iPr ivc vV ky pwCm vwl pfxI AuCflx lwgy.
‘aMk ivigafn’ (Numerical); dUjI hY, ivdvfn ny pRfpq iek trYkt dy kuJ aMÈ BwT KyiVaF df rihxf] Aus nUM ikAuN mMdf khIey? gurU nfnk ny pMizqF pujfrIaF toikaf ik ipwqrF nUM pfxI
ilpI (Alphabetical) qy qIjI hY, icMnF sFJy kIqy sn. AunHF df iewQy iËkr krnf so jfhr hY, ieko iek BfÈf pMjfbI Auh gwl smJfeI, ijwQy dUjy DrmF dI phuMc pUrb vwl Byjxf huMdf hY. bfby nfnk
dI BfÈf (Symbols). vI shfeI hovygf. asIN jfxdy hF ik hY, ijhdI ivafkrx ivc vI siBafcfr nhIN sI ho pfeI. afiKaf, krqfrpur ivKy myry Kyq suwk
awj qwk koeI aYsf BfsLf ivigafnI aMrgyËI qF pihlF hI vMzI peI hY, CotI hY. sfzy agyqr-ipCyqr lwgdy hn. jy gu r U nfnk df pM Q inafrf hY , rhy ny, AuQy pfxI phuMcf irhF. pMizqF
nhIN hoieaf, ijhny iqMnF BfÈfvF df sumyl aMgryËI qy vwzI aMgryËI, pr sfzI pMjfbI ‘s’ agqyr lwg jfvy qF Èbd+sfkfr swiqvfdI hY, afÈfvfdI hY; ijhdy ivc nFh ikhf, AuQy ieMnI dUr pfxI ikvyN phuMcygf?
kIqf hovy. koeI vI aijhf gRMQ nhIN, ijs bolI “mfnis kI jfiq sBY eyko pihcfnbo” (Positive) ho jFdf hY, jy ‘k’ agyqr pwKI ivcfrF nUM, ienkfr nUM QF nhIN. bfby bfby ikhf, myry Kyq qF quhfzy sUrj qoN
dI ÈurUafq aMk qoN hovy. isrP qy isrP avil alh nUr Aupfieaf kudriq lwg igaf qF Èbd dI qfsIr irxfqmk nfnk ny jnyAU pfAux qoN ienkfr nhIN bhuq nyVy ny, jy quhfzf pfxI sUrj qwk
gurU gRMQ sfihb dy pihly Èbd ¡ ivc ky siB bMdy] (Negative) ho jFdI hY. ijvyN, kIqf, bfby ny ikhf, “heI q pfzy Gqu]” phuMc skdf qF myrf pfxI krqfrpur ikAuN
ieh aduwqI sumyl AuplbD hY. ñ igxqI eyk nUr qy sB jg Aupijaf kAun puwqr-spuwqr, puwqrI-spuwqrI bfby dy dr `qy ienkfr nhIN, ienkfr qoN nHIN phuMc skdf. sfzf ieiqhfs iesy qwQ
df pihlf aMk ‘iek’, E gurmuKI ilpI df Bly ko mMdy] (pMnf 1249) puwqr-kpuwqr, puwqrI-? pYdf huMdf qkrfr. qkrfr qoN inkldI hY ‘qy KVHf hY. bfby ny iDafn iKwcxf sI, jy
pihlf awKr ‘AUVf’, Æ icMnH BfÈf Bfv iPr awKr ikvyN vwzy Coty huMdy. sfnUM sfzI BfÈf ivc puwqrI nUM ‘k’ agyqr qlvfr. bfby ny sB QF dlIl vrqI, Auh pUrb vwl hI pfxI AuCfldy, iksy gOr
anMq, jo AUVy nUM EaMkfr bxfAuNdf. cfr lkIrI kfpI nHIN cfhIdI. sfzy awKr nhIN lf skdy. ieMj hI supqnI qF huMdf ivcfr kIqI. ivcfr ‘coN ipafr inkldf nhIN sI krnI, iDafn nhIN sI dyxf.
so gwl Ëor nfl nhIN bxdI, nfl suBfivk juVdy ny. sfzy lok vI juV ky hY, pr kupqnI nhIN. aOrq df adb gurU qy ipafr qoN inrMkfr. aYc[ aYl[ brfzÈfa anusfr “iswKF
jugq joVnI pYNdI hY. keI sfl mINh nf rihMdy ny. vwzy pirvfrF ivc, irÈqydfrF nfnk pfqÈfh df bKiÈaf vrdfn hY. ijin pRym kIE iqin hI pRiB pfieAu] nUM ieAuN socxf bMd krnf cfhIdf hY ik
pvy, DrqI ‘qy qvfrIK dy bIj mc nhIN ivc, mihmfn invfËI ivc; iewkTy sPr ies qoN pihlF aOrq jfq nUM iqRskfr pMizq hridafl nUM bfby nfnk ny iswKI iek cMgf Drm hY; sgoN socxf
jFdy. jdoN vI bfrÈ afvygI, Èfndfr krnf ipaf qF Epry nfl vI jfx-pCfx dI nËr nfl vyiKaf jFdf sI. qulsI dfs puwiCaf, qUM jnyAU ikAuN pfieaf? pMizq ny cfhIdf hY ik iswKI hI nvyN Xuwg df Drm
hirafvl AuTygI. “afE! afpF afpxy bxf ky qurMq hI dosqI ‘c juV jFdy hF. ny iliKaf sI, ikhf, pMizq jF KwqrI dy jfey nUM 9 sfl hY. ieh pUrn qOr `qy purfxy mwqF dI QF
Kuafb dI nINd ivcoN jfgIey. afpxI aMqr ismrqI ivc AuBrdY, jdoN sB qoN pihlI Zol gvfr ÈUdr pÈU nfrI. dI Aumr ivc jnyAU pfAuxf ËrUrI hY, nhIN mwldf hY. ieh gwl iswD krn leI pusqkF
afqmf nfl aihd krIey ik anMq nfl sMiQaf, gurU gRMQ sfihb df pfT iswKx ieh sB qfVn ky aiDkfrI. qF Auh pMizq, KwqrI jF DrmI nhIN aKvf ilKx dI sKq loV hY.”
iek sur, iek rs ho ky qurIey, qF ju ies leI kIqI sI, Auh smuwcy lVIvfr srUp gurU nfnk ny aOrq jfq dy hwk ivc skdf. bfby puwiCaf, dwso iPr Drm ikQoN zf[ rfDf ikRÈnn ny afpxy iek BfÈx
KUbsUrq vrHy sfzI iËMdgI ivc Èfndfr sn. sfrI dI sfrI bfxI, sfry Èbd smuwcy afvfË bulMd krky mrd pRDfn smfj arMB huMdf qy smJfieaf qyrf sUq df `c ikhf sI, “gurU nfnk ny iek aijhI
hiraflI af jfvy.” ieko Dfgy ivc proey hoey. so akfl purK dIaF awKF KolH idwqIaF qy drsf idwqf ik jnyAU qYnUM qF DrmI bxfeygf, jy qyrf jnyAU kOm bxfAux df Xqn kIqf, ijs ivcly
sfzy nfl hor vI bVy suBfg juVy ny. dI imhr-idRÈtI sdkf qy sMiQaf aOrq qy mrd-dovyN iek dUjy dy pUrk hn, dieaf dI kpfh qoN bixaf hovygf. kpfh mrd-aOrqF `c sÍYmfx qy sFJIvflqf hovy.”
asF gurUaF, pIrF dI DrqI ‘qy jnm ilaf. krvfAux vfly aiDafpk gurU gRMQ sfihb BMiz jMmIaY BMiz inMmIaY BMiz mMgxu ivafhu] qF ikhf, jnyAU df mUl kpfh hY. so afE! 550vyN purb ‘qy iml-jul
sfzI mF bolI gurmuKI hY. sfzy gurU, gurU dI Xog agvfeI qy imhnq sdkf isKFdrU BMzhu hovy dosqI BMzhu clY rfhu] dieaf kpfh sMqoK sUqu jqu gMZI ky sMgqI rUp ivc gurU nfnk dy inrml
gRMQ sfihb hn. asIN afpxI cog cugx sihjy hI ÈuwD Aucfrx iswK lYNdf hY. BMzu mUaf BMzu BflIaY BMiz hovY bMDfnu] squ vtu] pMQ ‘qy turn df mukwds aihd krIey.

gurU nfnk dyv jI ijhIaF mhfn iksy dY nfie alHfxI aMgY.


ÈKsIaqF leI bfhrI srUp BfvyN Aunf
aihm nhIN huMdf, ijMnf iewk afm ivakqI
leI; iPr vI jdoN qoN AunHF dy kflpink
kI gurU nfnk dsqfrDfrI sn? shury puCh jfie kY
kAux muaf nuh Auqr mMgY.
kfvf rOlf mUrK sMgY.ñù.
icwqr sfhmxy afAuxy ÈurU hoey, ieh iewk jd jY rfm nUM gurU nfnk dy vyeIN
vwzy ivvfd df ihwsf irhf hY ik kI gurU jI vI ÈrDf-kyNdrq sfKI hI khI jf skdI bulMd kIqf aqy Tok vjf ky ikhf, “eyko jFdf hY ik gurU jI iqMn idn leI vyeIN ivc zuwbx dI Kbr imlI qF AunHF dI
dsqfrDfrI sn jF nhIN? ieh ivÈf soBf hY. ies vfr aqy jnm-sfKIaF nUM ieMn- ismro nfnkf dUjf nfhI koie]” ivc alop ho gey aqy prmfqmf nfl rubrU pRqIikRaf vI iDafn mMgdI hY, “qb jY
isMG vwloN bxfey gurU nfnk dyv jI dy ibMn shI nhIN mMinaf jf skdf. jnm- afpxy pRvcn sfrI dunIaF ivc ho e y , sfKIkfr ies qrH F ilKdf hY , rfm kAu Kbr BeI, Auin lfh pg BuieM
sfKIaF ivclIaF keI axhoxIaF aqy pRcfrn/pRsfrn leI cfr AudfsIaF ‘qy “[[[ijAuN kwpVy Auqfir nPr kAu pkVfey nfl mfrI, isafpf hUaf[[[.” AuDroN jd
zf[ afsf isMG GuMmx aiqkQnIaF ny sfKIaF pRqI sfzI phuMc cwlx qoN pihlF AunHF AudfsI pihrfvf Dfr jUVf kir kir ijAu drIafv ivc dubkI nvfb dOlq Kfn qwk gurU jI dy vyeIN ivc
Pon: 91-97798-53245 nfkfrfqmk bxf idwqI hY. zbilXU[ aYc[ ilaf. hflFik gurU jI leI bfhrI idwK mfrI iqAu Pyir nf inkilaf[[[.” guMm ho jfx dI Kbr phuMcI qF Aus ny jY
mYklOz dy ivÈlyÈx ipCoN jnm-sfKIaF koeI bhuqy arQ nhIN sI rwKdI, pr ieh pR o [ sfihb isM G afpxI pu s qk rfm nUM bulfvf Byijaf. “qb jY rfm isir
icwqr mkbUl hox ipCoN sMjIdf crcf df vwl iswK ivdvfnF df iDafn vDyry iKwicaf Xfd rwKxf vI ËrUrI hY ik hr smfj ivc “jIvn-ibrqFq: gurU nfnk dyv jI” ivc ptukY bDy dvlq Kfin pfis jfie KVf
ivÈf bxdf irhf hY. ies ivc koeI sLwk igaf hY qy ies aihm qwQ vwl gOr kIqf pihrfvf vI keI sMkyqF df mujwsmf huMdf iek Put-not rfhIN ivÈyÈ kQn krdy hn, hoaf.” sB pfsy hfhfkfr mwc geI. sfrf
nhIN ik sfzy kol gurU jI dy smyN df koeI jf irhf hY ik sfzIaF mOiKk rvfieqF nUM hY. BfeI gurdfs ies bfry PurmfAuNdy hn, “ieh jnm-sfKI bfbf ipRQI cMd dy puwqr idn ZUMzx ipCoN dOlq Kfn loDI ny jY rfm
aYsf icwqr nhIN, ijwQoN asIN ieh jfx Aukf nkfiraf nhIN jf skdf. AuNj jy ghu “bfby ByK bnfieaf AudfsI kI rIiq bfbf myhrbfn dI ilKfeI hoeI hY. pfTk nUM dm-idlfsf idwqf qy isr pwg bMnvfeI,
skIey ik gurU nfnk dyv jI vyKx ivc nfl vfcIey qF mYklOz vI mMndf hY ik clfeI.” lM b IaF-cO V IaF Au d fsIaF lPË ‘jUVf’ vwl iDafn dyx. gurU nfnk “cfr phir idin dvlq Kfn ZUiZ rihaf
iks qrHF dy sn. hF, pihrfvy bfry aqIq jnm-sfKIaF `c idwqf bhuq kuJ aijhf AuprMq jd gurU jI vfps krqfrpur phuMcy dyv jI kysfDfrI sn.” drIafAu; sFiJ kAu Gir afieaf. afie
ivcoN kuJ kuJ sMkyq ËrUr imldy hn. hY, ijs nUM dlIl nfl inqfrn dI loV hY. qF AunHF AudfsIaF vflf bfxf Auqfr ky BfeI gurdfs afpxI 32vIN vfr ivc kr jY rfm kAu srpfAu phrfieaf.”
gurU jI dIaF isiKafvF aqy PlsPf gurU nfnk jd sulqfnpur loDI ivKy gRihsQIaF vflf pihrfvf pihn ilaf, pMjfb qy imsr smyq hor keI dsqfrDfrI jd gurU jI dy PkIr hox dI Kbr
qF gurU gRMQ sfihb ivc sFBI AunHF dI modI dy qOr ‘qy pRBU df ismrn krn dy “iPir bfbf afieaf krqfrpuir ByK smfjF ivc pRcilq irvfj bfry ilKdy hn qlvMzI phuMcI qF mihqf kflU iPkrmMd
bfxI krky sfzy kol mihPUË hn, pr nfl afpxI ijMmyvfrI bfKUbI inBf rhy AudfsI sgl Auqfrf.” sfP jfhr hY ik ik nMgy isr df kI arQ ilaf jFdf hY, ho gey. AunHF BfeI mrdfny nUM sulqfnpur
AunHF dy jIvn bfry jfxn leI sfzy kol sn qF iewk ivÈyÈ idn AunHF ‘qy prmfqmf gurU jI pihrfvy nUM bxdf mhwqv idMdy sn. TMZy Kuhhu nHfie kY loDI Kbr lYx leI Byijaf. “mrdfnf
BfeI gurdfs dIaF vfrF qy jnm-sfKIaF vwloN aslI aihm kfrj inBfey jfx df BfeI imhrbfn vflI jnm sfKI vyeIN pg ivsfir afieaf isir nMgY. afie nfnk nu imilaf, afiKaf, nfnk
hI sB qoN nyVly sroq mMny jFdy hn. jnm- aihsfs Br igaf. ies Gtnf nUM iswK pRvyÈ bfry ieMj boldI hY, “jid bfbf nfnk Gr ivic rMnf kmlI jI Xh ikaf kIqosu. cMgy Bilaf Ciz ky
sfKIaF bfry sB ivdvfnF dI rfey shI hY jgq `c vyeIN pRvyÈ vflI sfKI vjoN jfixaf jI iesnfn kir inklqf qb cfkr kwpVy DusI lIqI dyiK kuZMgY. aMgoCf isir bMiDE.” AunHF df isr-vsqr
ik ieh ÈrDf ivcoN Aupijaf sfihq hY jF jFdf hY. ieh AunHF dI inrMqr BgqI, gihry agY afix Drqf. bfbf nfnk jI pg bFiD rMnf dyiK iptMdIaf ‘aMgoCf’ PkIrI Dfrn df sMkyq sI.
ienHF dy ilKx vfilaF df mksd ieiqhfs icMqn-mMQn aqy duinafvI ivÈlyÈx dy kr DoqI kir kir, cfdr EiZ kir, qrpn Zfhf mfrY hoie insMgy. sfP jfhr hY ik BfeIaf jY rfm aqy
ilKx dI QF kuJ hor hI sI! PYslfkun idn sn. iqMn idnf jF swq idnf nym gfieqrI pV kir,[[[bfhr dirafv lok isafpy afieaf gurU nfnk dyv donoN dsqfrDfrI sn qy
goibMd isMG lFbf df ieh ivcfr TIk icMqn ipCoN AunHF ny “iek ENkfr” df sMdyÈ Aupir afqf[[[.” rMnf purs juVy lY pMgY. aijhf pyÈ krn ivc sfKIkfr df koeI
lwgdf hY ik BfeI gurdfs dI pihlI vfr idwqf, “n ko ihMdU nf muslmfn” df nfarf Aus ivÈyÈ idn, ijs idn bfry ikhf nfiex puCdI iptdIaf Cuipaf eyjMzf nËr nhIN afAuNdf.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (24)

pMjfb jfigRqI lihr aqy XUrpIan rYns


y Fs lihr
(lVI joVn leI ipClf aMk dyKo) ies lihr nUM sMsQfgq Drm ivc vtidaF
jfxkfrI qy ipwTBUmI: ies lyK
hfr-ijwq dIaF jVHF ivc nf isrP dyKdy rhy, sgoN AunHF ny ies gurU nfnk dy 550vyN
lVI dy hux qwk dy lyKF qoN spÈt ho cukf qbdIlI nUM mfnqf vI dy idwqI?
hY ik pMjfb jfigRqI lihr qy rYnysFs iehdf mUl kfrn hY-ivigafn qy pRkfÈ purb ‘qy
lihr iewko ijhy cwjF, qwqF-aMÈF, kMmF ivc pyÈ kIqy bRihmMz dy mwq dy sUq nhIN drbfr sfihb aqy hor iswK kyNdrF ivc ivigafnk phuMc.
aqy AudyÈF vflIaF do smkflI lihrF sn. sI bihMdf. GuspYT kr gey. ieMj AunHF ny ienHF iswK ivigafn qy ivigafnk phuMc lihr sMcflkF dI qrkÈIlqf qoN ibnf
ies idlcsp pRsiQqI df lfB AuTfAuNidaF rYnysFs mfnvvfdI lihr ny afpxI kyNdrF ‘c ‘pujfrIaF’ df DMdf ÈurU kr idwqf; rol: ivigafn ny DrqI ‘qy mnuwK qy mnuwKI pMjfb sxy Bfrq ivc Aus smyN ivigafn
asIN ienHF lihrF dy qulnfqmk ivsLlyÈx qrkÈIlqf ‘qy pihrf idMidaF crc vloN iswK lihr pRcfr kyNdr pUjf-asQfn bx smfj dy ivkfs ivc aihm BUimkf inBfeI dy Kyqr ivc koeI lihr nhIN sI cwl rhI.
rfhIN smuwcy rUp ivc ienHF lihrF dI ley ivigafn ivroDI stYNz nUM rwd kridaF gey, AuQy cVHfvf cVHnf ÈurU ho igaf, qy hY. ivigafn Aus igafn qy Koj Kyqr df ies dy Ault XUrpIan rYnysFs lihr nUM
kfmXfbI jF nfkfmXfbI dy muwK lwCxF dI ivigafn df sfQ idwqf. ies qrHF hOlI nfl hI bRfhmxvfdI rhu-rIqF lfgU ho nF hY, ijs ivc bRihmMz aqy ies ivclIaF pYdf qy ivkisq krn ivc ivigafn ny
pCfx qy jFc-pVqfl kIqI. ienHF lwCxF hOlI mfnvvfdI lihr aiDafqmvfd dy geIaF. Xfd rhy, gurU sfihbfn vloN clfeI cIËF qy vrqfiraF bfry ivigafnk ivDI iswDy qy aiswDy qOr ‘qy aihm BUimkf
qoN asIN lwiBaf ik sFJy cwjF, qwqF-aMÈF, Gyry qoN bfhr ho inklI. rYnysFs geI mfnvvfdI lihr ivc pujfrIaF jF vrq ky igafn Koijaf qy iekwqr kIqf inBfeI.
kMmF aqy AudyÈF dy bfvjUd ienHF do mfnvvfdIaF dI qrkÈIl soc qy bRfhmxvfd leI koeI QF nhIN, sgoN gurU jFdf hY. ies ivDI aDIn iksy ivcfr rYnysFs df smF ivigafnk
smkflI lihrF ivcoN, spÈt qOr ‘qy ivigafnk KojF dy jLrIey XUrp ny Kyqr sfihbfn sxy pMjfb jfigRqI lihr dy aDIn cIË, vrqfry jF smwisaf dI ienklfb df smF sI, jdoN Koj dy Kyqr
rYnysFs lihr afpxy AudyÈF dI pUrqI ivc ivc qrwkI kIqI, qy nqIjy vjoN XUrp aqy sMcflkF ny pujfrIaF aqy bRfhmxvfd nËrsfnI jF inrIKx dOrfn iekwqr kIqy ivc XUrp ny mwlF mfrIaF. imsfl vjoN
kfmXfb hoeI, qy dUjI Xfin pMjfb jfigRqI hor pwCmI dyÈF dy icMqk qy lok iËafdfqr dIaF kurIqIaF qy pKMzF df ivroD kIqf. qwQF qy igxqIaF-imxqIaF, ijnHF nUM ies smyN dOrfn ivigafnk Koj ny Dfrimk
lihr kwZ-pf ky burI qrHF PylH; BfvyN gurU ivigafnk qy BivwKmuKI soc apnfAuNdy ies qrHF inrmly bRfhmx pujfrIaF qy aMkVy ikhf jFdf hY, df ivÈlyÈx krky lIzrF nUM kRoiDq kridaF bRihmMz df mfzl
sfihbfn dy gey. ies qrHF rYnysFs ny hOlI hOlI XUrp AudfsI iPrky ny iswKI dy sQfpq kIqy qrkÈIl ZMgF nfl nqIijaF ‘qy phuMicaf bdl ky rwK idwqf, ijs ivc hux DrqI
smyN kfmXfbI nUM mwDkflI Xuwg ivcoN kwZ ky afDuink pRcfr kyNdrF ‘qy kbËf krky AunHF nUM jFdf hY. ies qrHF BOiqk pRmfxF qy bRihmMz dI kyNdr nhIN, sgoN horF gRihaF
nfl clfeI Xuwg nfl joV idwqf. pUjf-asQfnF ivc bdl idwqf; ihMdU qjribaF dy afDfr ‘qy XojnfbwD qrIky smyq sUrj duafly GuMmdI hY. ies smyN
geI. ieMj gurU nfnk ny sMsQfgq DrmF qoN dOrfn hI ivigafn ivc inAUtn df gurUqf
ikAuN hoieaf? Aupr AuTidaF ienHF dIaF kurIqIaF aqy iKwc inXm ivkisq hoieaf, ijs anusfr
ies svfl df hor smfjk qy rfjnIqk burfeIaF df isrP DrqI ‘qy hI nhIN, sgoN sfry bRihmMz
jvfb lw B xf ivroD kr ky ivÈv suBfa vflI iek ivc hr mfdk cIË dUjIaF sB mfdk cIËF
ies ly K df mfnvvfdI lihr ÈurU kIqI, ijhnUM jfrI nUM afpxI qrP iKwcdI hY qy ieh iKwc ÈkqI
muwK AudyÈ hY. rw K idaF ho r gu r U sfihbfn ny aw g y imxI jf skdI hY. ies Koj ny isrP
vDfieaf. gurU sfihbfn dI agvfeI ivc ivigafnIaF ivc hI nhIN, hor icMqkF qy
zf[ suKpfl sMGyVf* ieh lihr do sdIaF qoN vI lMby arsy qk afm lokF ivc vI nvF AuqÈfh Br idwqf;
dr.sukhpal.sanghera@gmail.com sPlqf nfl cwlI. ies lihr dI pMjfbI AunHF nUM idsx lwg ipaf ik hux isrP
smfj sxy BfrqI smfj qy smuwcI mnuwKqf ies dunIaF nUM hI nhIN, sgoN ivigafnk
ies svfl dy jvfb dI qlfÈ ivc nUM vzmuwlI ieiqhfsk dyx hY. hyTF drj inXm Koj ky sfry bRihmMz nUM smiJaf jf
cuikaf pihlf kdm hoeygf, ieh svfl kuJ qwQF nUM vwK vwK ieiqhfskfr qy skdf hY.
puwCxf: ienHF do lihrF qy ienHF dI ipwTBUmI ivdvfn afpo-afpxy ZMgF, ivafiKafvF ieh ivigafnk mfhOl sI, ijs ivc
ivc muwK iBMnqf kI sI? ieiqhfs dI iPlm nfl pyÈ kr skdy hn, pr ieh rYnysFs mfnvvfdI lihr ny qrkÈIlqf
ipCFh nUM moVo, Aus mukfm qwk ijwQy ieiqhfsk swcfeIaF hn. ‘qy pihrf idMidaF crc vloN ley ivigafn
BUqmuKI phuMc: jo kOmF awj dIaF smwisafvF dy hwl BUq dy KMzrF ‘coN
rYnysFs lihr XUrp nUM afDuink Xuwg nfl dsm pfqsLfh gurU goibMd isMG qoN ivroDI stYNz nUM rwd kIqf qy ivigafn df
qlfÈdIaF hn, Aus KMzr hI rihMdIaF ny jF KMzr ho jFdIaF ny.
joVdI hY. ies mukfm ‘qy KVH ky asIN bfad jldI hI gurU sfihbfn dI iswK sfQ idw q f. ieM j hO l I hO l I rY n y s Fs
awgy aqy ipwCy nUM Jfq mfr ky pMjfb jfigRqI mfnvvfdI lihr df pqn ÈurU ho igaf, mMidrF vFg hI AuQy BFq BFq dy krm- nfl igafn pRfpq kIqf jFdf hY. mfnvvfdI lihr aiDafqmvfd dy Gyry
lihr qy rYnysFs lihr ivcfly muwK Auicq jdoN iehdy ‘qy do pfsV hmlf hoieaf- kFz qy rIqIaF ÈurU kr idwqIaF, jo iswKI ivigafnk ivDI dy nËrIey qoN cIËF, cIËF qoN bfhr ho inklI. ivigafn shfry,
iBMnqfvF dI ÈnfKq kr skFgy. iehI nhIN, isafsI qy smfjk. isafsI pfisEN sMn ivc AunHF bRfhmxvfdI rhu-rIqF df arMB dy afpsI sbMDF, vrqfiraF aqy rYnysFs lihr ny mnuwKI iËMdgI dy hr
asIN hryk pCfxI iBMnqf dI jFc krFgy 1716 `c bMdf bhfdr dI ÈhIdI ipCoN mugl sI, ijnHF df ijLkr ipCly lyK ivc kIqf smwisafvF nfl nijwTx nUM ivigafnk Kyqr nUM pRBfivq kridaF hOlI hOlI XUrp
ik Auh ikMj ijwq jF hfr df kfrn bxI? hkUmq ny hkUmq ivruD lVdy iswKF `qy igaf hY. phuMc ikhf jFdf hY, qy ivigafnk phuMc nUM mwDkflI Xuwg ivcoN kwZ ky afDuink
lihr df Drm `c vtxf: pMjfb pirvfrF smyq aMnf Ëulm Zfihaf. iPr ieMj 18vIN sdI ivc gurU sfihbfn ‘qy afDfirq soc nUM ivigafnk soc jF Xuwg nfl joV idwqf. iewDr pMjfb ivc iksy
jfigRqI lihr qy rYnysFs jfigRqI lihr- vI iswKF ny ijvyN-ikvyN afpxI hoNd nUM kfiem dI mfnvvfdI lihr isafsI pfisEN kpUr ivigafnk socxI ikhf jFdf hY. vI qrHF df ivigafnk mfhOl gYr-hfËr
dovyN mfnvvfdI lihrF aiDafqmvfd dy rwKidaF hwk-swc leI qy Ëulm ivruD isMG dy ‘nvfb’ bx jfx qoN ÈurU ho ky ivigafnk ivDI isrP ivigafn dy Kyqr sI. iesy krky AudfsI iPrky dy sMcflk
Gyry ivc hI ÈurU hoeIaF. imsfl vjoN iswK sMGrÈ jfrI rwiKaf. hiQafrbMd iswK hOlI hOlI iswK imslF ivc vt geI, qy ivc hI nhIN, iksy vI Kyqr ivc vrqI jf iswK pRcfr kyNdrF ‘qy kbËf krky AunHF
lihr dy bfnI gurU nfnk dyv dI pirvfrk lihr nUM pUrI qrHF mlIaf myt krn ivc smfjk pwKoN iswKI brFz vfly bRfhmxvfd skdI hY. ivc bRfhmxvfd lfgU krn `c sPl ho
ipwTBUmI BfvyN ihMdU Drm sI, pr Auh iksy asPl rhI hkUmq vloN lfhOr dy sUbydfr nfl pRPuilq sMsQfgq Drm ivc. ieh gurU nfnk ny sMsQfgq DrmF qoN gey. iewQy hI bws nhIN, Auh gurU sfihbfn
vI Kud sMgiTq Drm dy pYrokfr nhIN sn, ËkrIaf Kfn ny sMn 1733 eIsvI ivc sB kuJ ho cukf sI, sMn 1799 ivc Aupr AuT ky, ienHF DrmF dIaF kurIqIaF dy pYdf kIqy, sMsQfgq DrmF dy GyiraF
nf hI aijhy iksy Drm dI sQfpnf AunHF iswKF awgy iqMn prgixaF dI jgIr Bytf ÈukrcwkIaf imsl dy imsldfr rxjIq aqy hor smfjk qy rfjnIqk burfeIaF qoN afËfd, iswK nUM mfnvvfdI lihr dy
df jF AunHF dI lihr df AudyÈ sI. iehIE dI pyÈkÈ rwKI, jo kuJ iJjk ipCoN svIkfr kfrkun qoN afpxy nvyN isrjy bRfhmxvfdI
hfl BgqF qy sUPI-PkIrF df sI. pMjfb kr leI geI. ieMj kpUr isMG, nvfb sMsQfgq Drm dy ÈrDflU bxfAux ivc
jfigRqI lihr dI ies ‘sMgiTq Drm’ kpUr isMG bx igaf. ieiqhfskfrF qy vI sPl hoey. ieh kOVf swc hY ik ivigafn
rihq nIqI dI gvfh, lihr-sMcflkF dy ivdvfnF muqfbk ieh iswK lihr dy inGfr qy ivigafnk soc dI gYr-hfËrI ivc ieh
kMmF dy nfl gurbfxI vI hY, dI ÈurUafq sI; iswKF ivc AupjI rfj- hfl hoieaf gurU sfihbfn qoN bfad gurU
nf hm ihMdU n muslmfn] swqf dI lflsf ny mfnvvfdI iswK lihr sfihbfn dy sfjy iswK jF pMjfb dy ‘rYnysFs
alh rfm ky ipMzu prfn] dy AudyÈF nUM Zfh lfAuxI ÈurU kr idwqI. mYn’ df, ijhny pMjfb nUM afDuink Xuwg
(pMnf 1136) smfjk pfisEN, gurU sfihbfn dy smyN nfl joVnf sI. Auh jF kih lE pMjfb
gurbfxI ivc ies aqy ies qoN dOrfn hI iswK mfnvvfdI lihr nUM Zfh bRfhmxvfdI PlsPy qy aml vwl nUM
pihlIaF do tUkF df Bfv hY-mYN iksy Drm lfAux dIaF koiÈÈF ÈurU ho geIaF sn. kUhxI-moV kwt igaf.
dIaF rIqF, ijvyN rojy, qIrQ Xfqrf, pUjf imsfl vjoN ivsiqRq iswK lihr ivc iswK mfnvvfdI lihr nUM sMsQfgq
afid nhIN inBfAuNdf. mYN aijhy iksy Drm, AuTIaF ivroDI iDrF, ijvyN AudfsI, mIxy Drm ivc vtfAux dy kfrnfmy nUM iswK
ihMdUvfd, ieslfm afid nUM nhIN, isrP aqy hMdflIey iPrikaF vwloN pyÈ kIqIaF sMgqF vloN mfnqf df dUjf muwK mUl kfrn
iek rwb nUM mMndf hF. jnm sfKIaF, ijnHF ivc gurU nfnk bfry BivwKmuKI phuMc: jo kOmF awj dIaF smwisafvF pRqI ivigafnk qy
sI-AunHF dI BUqmuKI soc qy phuMc.
rYnysFs lihr dy mfnvvfdI, BfvyN kuJ mnGVq krfmfqI khfxIaF pyÈ BivwKmuKI phuMc apnfAuNdIaF hn, Auh qrwkI dIaF pulfGF BridaF
BUqmuKI soc qy phuMc df rol: dunIaF
crc dIaF kurIqIaF, durvrqoN qy durivhfr kIqIaF geIaF. ienHF iDrF dy mMqvF df awgy vDdIaF jFdIaF ny.
dy vwK vwK ihwisaF ivcly lokF dy vqIry
ivruD qrk df hwlf bol rhy sn, pr Auh aMdfËf lfAux leI, imsfl vjoN, not kro isMG dI POj vloN lfhOr ‘qy kbËf krn qoN df ivroD kridaF ivÈv suBfa vflI iek dI qulnf ivc iewk aihm kfrk ivcfrnf
iesfeI Drm dy pYrokfr sn. ik AudfsI iPrky dy pYrokfrF nUM bRfhmxI pihlF hI. rxjIq isMG nUM mOkf imilaf mfnvvfdI lihr ÈurU kIqI, jo bxdf hY, BUqmuKI soc qy phuMc. ieh aijhI
aiDafqmvfd dy Gyry ivc ÈurU hoeIaF PlsPy qy rhu-rIqF ivc isKlfeI idwqI gurU sfihbfn dI ÈurU kIqI mfnvvfdI aiDafqmvfdI PlsPy dy cOKty ivc vI soc qy phuMc hY, ijhnUM rwKx qy apnfAux
ieh do mfnvvfdI lihrF Drm dy idRÈtIkox jFdI sI. lihr nUM punr-surjIq krn df, qy iehdy BivwKmuKI phuMc qy ivigafnk suBfa vflI vfly lok bIqy smyN dy msilaF ‘qy lVdy
qoN, smF pf ky do ivroDI idÈfvF ivc jdoN XUrp afDuink Xuwg ivc pRvyÈ AudyÈF dy anukUl lokqMqr sQfpq krn sI. ivigafn ivDI dI ksvwtI cfiVHaF rihMdy hn, qy awj dIaF smwisafvF dy
ivkisq hoeIaF. XUrp ivc jdoN ivigafnk kr irhf sI, Aus smyN dOrfn 1738 eIsvI df. ijvyN ipCly lyK ivc dwisaf igaf hY, aMD-ivÈvfsF qy azMbrF-pKMzF df pihly hwl vI bIqy ivcoN Kojx dI koiÈÈ krdy
KojF ny iswD krnf ÈurU kr idwqf ik DrqI ivc BfeI mnI isMG dI ÈhIdI ipCoN hkUmq rxjIq isMG ny ieh mOkf KuMJf idwqf. swty hI prdf PfÈ ho jFdf hY. iesy leI hn. BUqmuKI soc vfly bMdy ivc ‘jVHqf’
bRihmMz df kyNdr nhIN hY qF crc lIzrF vloN kIqI jf rhI sKqI kfrn iswKI Bys svfl hY ik ikAuN rYnysFs dy ijvyN gurbfxI ÈfhdI BrdI hY, pMjfb
ny sLwryafm ivigafn iKlfP KVHy ho ky ivc drbfr sfihb qy hor iswK kyNdrF df mfnvvfdI sMsQfgq Drm dI vlgx ivcoN jfigRqI lihr dy sMcflkF ny ivigafnk (bfkI agly sPy `qy)
ienHF KojF nfl sbMiDq ivigafnIaF nUM sMcfln krnf muÈikl ho igaf sI. ies vI inkl afey, pr gurU sfihbfn vloN ivDI dy aMÈ qrkÈIlqf df Cfxnf lf ky
Kwjl-Kuafr krnf ÈurU kr idwqf; crc mO k y df Pfiedf Au T fAu N i daF inrmly sMsQfgq DrmF qoN Aupr AuT ky clfeI Dfrimk kurIqIaF, aMD-ivÈvfsF qy pKMzF *pRoPYsr, iPiËks qy kMipAUtr
lIzrF dI smJ anusfr ieh swc bfeIbl bRfhmx pujfrI qy AudfsI iPrky dy sMcflk iswK mfnvvfdI lihr dy kfrkun qy sMgqF nUM nkfiraf, sPlqf nfl. pMjfb jfigRqI sfieMs, pfrk XUnIvristI, XU aYs ey.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (25)

gurU nfnk dy jIvn sPr ivc aOrqF dI kurbfnI


gurU nfnk dyv jI dy 550vyN pRkfs ‘rqn lukY nf lukfeI’ myry vIrf vy qyrI cuwp jFdI hY mYnUM cIrdI. aqy bIvI mrdfnf (nF Èfied ‘awlf rwKI’) nf cuwikaf Kfx nUM, nf koeI kwpVy
purb mOky ieh iqMn kivqfvF Aus ivÈy nUM CyqI Pyrf vI pfxf. swco swc dws pflxf jy pfldf qlvMzI iekwTIaF ho ky afpxy ivjog dy nf koeI pwqr sunyhVy
muK rwK ky syvf ivc hfjr hn, jo shuM Kfh qUM afpxy Auc pIr dI. duwK sFJy krdIaF hn. AunHF dy sog ivc lfeIaF qIrQ mwky AunHF rOxkF
ieiqhfskfrF aqy ilKfrIaF dI nËr ivc myrf pRx mylo mylxhfr myrI BYxF jI CyqI dws KF cwlIN nf koeI cfl vy kuJ ivrfg hY, kuJ inhorf qy kuJ iÈkvf sfzy suMnVy hn ivhVy.
Gt hI afieaf hY. ieh ivÈf hY, gurU nfnk bMDn jo qoVih jfvF dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. hY ik AunHF dy sLhu inafxy sMBflx qoN
dyv dy jIvn ivc pirvfr dIaF aOrqF dI squ sMqoK qMd dI qfr myrI BYxF jI insLicMq ho ky AunHF nUM iekwlIaF Cwz ky sfzy shu qury jwg qfrn nUM
kurbfnI aqy dyx. qMd nf loVih jfvF. mYN mMnqF mMndI mMndI Qwk geI cly gey hn. AunHF ny afpxI iksmq df moh zuwbIaF rUhF AuDfrn nUM
gurU nfnk dy jIvn ivc pirvfr rfhF qwkdI dy koey myry suwk gey. Bfxf mMn ky ieh vI inÈicq kr ilaf hY asIN moh bMD hoeIaF
dIaF cfr aOrqF dI kurbfnI df jrUr iewk mF AuzIkU nfl pirvfr myry vIrf vy lwK suwKF KYrfq Kuaf mYN hMB geI ik AunHF df PrË bwicaF nUM pflx df hY AunHF hF iliKaf gfieaf ibrhVf
vwzf ihwsf hY, ijs ivc mfqf iqRpqf, bIbI ipqf nUM iml ky jfxf GfE hry hry aQrU vI muwk gey. aqy rwb `qy Brosf rwKdIaF hn ik jogI asIN ijAuN ky moeIaF.
nfnkI, bIbI sulwKxI aqy BfeI mrdfny inwq Bfbo krU ieMqËfr myry vIrf vy afeI dIvflI nf pUry bfrF sfl vy iewk idn jIvn mnorQ ivc muV gRihsQ
dI pqnI ‘bIvI mrdfnf’ sLfml hn. godI cMd ieafxf. dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. pCfxngy. hyTly gIq dI ÈYlI dI bxqr Cwz gRihsQ jMglI rihMdy ny
ieiqhfs ivc aOrqF nUM mfnqf kuJ Gt iewk pMjfbI lok gIq ‘imwtI df bfvf’ dy mukqI ijQoN imldI kihMdy ny
hI imlI hY. ieiqhfs aqy sfihq ivc bIbI myrf mn biDaf dieafl myrI BYxF jI ikhVy dys prdys bnvfs ilqo nyVy hY. sog Bry ies lok gIq dI ÈYlI do rih ky BuwKy Bfxy
sulwKxI aqy BfeI mrdfny dI bIvI dI qij mohu mYN jfvF Auhdy dIdfr ivthu mYN vMÖF KMnIaF. shylIaF dy rl ky ibrhf gfAux leI bhuq asIN vI BgvyN pf tur jFdIaF
jIa jMq df kry iKafl myrI BYxF jI iks rwb mnfAux Aupvfs kIqo ZukdI hY, jy koeI sFBdf inafxy.
krm isMG brn, ihAUstn icMq Kohu mYN jfvF. mhlf dr Gr dIaF CFvF CwzIaF. do sKIaF gl lwg roNdIaF
Pon: 832-766-8742 muV sulwKxI ilafvy donoN bfl vy idl zUMGy drd vzfAuNdIaF kr iglf khy awlf rwKI jI
ijhVy rfh apnf cilaf myry vIrf vy dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. idsy vs nf koeI cfrf rhy dfixEN BuwKI myrI cwkI jI
kurbfnI bfry bhuq hI Gwt iliKaf imldf swcf rfh Klk idKf jfxf sfzy ipr prdysI AuT gey nf imly kxk AuDfrI
hY. ieQoN qwk ik BfeI mrdfny dI bIvI df Ègn mUMh imwTf pf Bilaf myry vIrf vy rihMdy ZUMzdy ijs nUM qIrQ jMglF sfnUM iks df shfrf. mMg cODrIaF qoN idn kwtdI
nF ieiqhfs ivc ikDry vI nhIN imldf. sB mfih alK idKf jfxf. Auh qF afpxy KyqF dy ivc vsdf vy. bx ky aOguxhfrI.
(1) ivdfeI-bIbI nfnkI: gurU Gr bfr af sMBfly Kyq GoVIaF bIvI mrdfnI qy bIbI sulwKxI jI
nfnk aqy BfeI mrdfnf pihlI AudfsI idE asIsF nfnk ivdfeI myrI BYxF jI kdoN muV ky ivhVf sfzf hsdf vy. roËy rwKxI, iewk suwKF suwKxI jI myrf iewko rbfbI kmfAU sI
leI iqafr hn. bIbI nfnkI AunHF nUM ivdf myrf rfKf hËUr mYN jfvF Cwz rbfb mYN pfsy ieh sMBfl rwKF idl drd vMzfvx KOry muV kdoN Gr afAU jI
kr rhI hY. BYx AunHF dy jldI vfps afAux afpy Auh myil imlfvhI myrI BYxF jI muV jfx dI nf krIN qUM mjfl vy dovyN kosx vylf jo inkilaf mYN vI pflF do inafxy
dy vfady dI Xfd idvfAuNdI hY aqy gurU jI sfcY mihl hdUir mYN jfvF. dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. iml ibrhVf gfvx. muQfË jjmfnI mYnUM Cwz igaf
dy guwt ‘qy Xfd krfAux leI iek gfnf (2) qlvM z I svfgq-mfqf nf koeI Kyq nf dfxy.
bMnx df suJfa dyx dI koiÈÈ vI krdI iqRpqf: pihlI AudfsI ipCoN gurU nfnk tfly mfrdf eyN, ‘AuhdIaF Auh jfxy’ kI kwqk krm kmfieaf ey
hY; pr gurU nfnk dyv jI sB bMDn qoV ky aqy BfeI mrdfnf vfips qlvMzI phuMcy gwlF gwlF ivc pf nf mKfxy qUM. kI kwiqaf qMdVI pfieaf ey sulwKxI khy mYN hoeI kulwKxI ikAuN?
jfx leI iqafr hn aqy BYx nUM ivÈvfs qF BfeI mrdfnf afigaf lY ky Gr rmjF mIr imrfsIaF dI Cwz dy KF qMd bx gey bwqIaF myrI ijMd bxI aihlf swKxI ikAuN?
dyx df iek hor dfrÈink qrIkf pirvfr nUM imlx gey. gurU nfnk ipMz dI aYvyN lf nf bhfny ikAuN nf jfxy qUM? BfdoN BrmF ‘c Buwl geIaF mYN vI ipr nf pfieaf
afpxIaF rcnfvF ivcoN ‘mylo mylxhfr’ jUh ‘qy hI atk gey aqy Gr jfx dI ikhVI jUhy bYTf, nf gwl tfl vy shu rMg nf rwqIaF. ijMnI guxI sLhu rok skF
dsdy hn. koeI iewCf nhIN krdy. mfqf iqRpqf BfeI dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. mYnUM gux nf afieaf.
hyTlI kivqf iek pRiswD pMjfbI lok mrdfny nUM iewklf vyK ky ivafkul ho asF eIdF dIvflI bfly dIvVy
gIq dI sfdI ÈYlI ‘qy afDfrq hY, “AucI AuTdy hn. BfeI mrdfnf kIqy pRx anusfr jwg afrqI Auqfry nMd lfl dI Qwk buJx icrfg hMJU pIvVy lKmI, sRIcMd mYN pVHny pfAuNdI aF
glI pr jFidaF vIrf vy; myrf vIr iml gurU jI df pqf nhIN ds irhf aqy tfl lfl myry dI mYN afrqI AuqfrnI. nf afeI eId, dIvflI rfqF lMmIaF bfqF mYN suxfAuNdI aF
ky jfxf vy.” afpxy Brf dy iewk lMby smyN mtolIaF lf irhf hY, “AuhdIaF Auh hI awgy cwl mYN jUh Aus dI vMÖxf lokIN cfVHn cuwly kVfhIaF, puwq ipE qoN vFJy
leI jfx Auqy asIsF dyxf aqy BfvnfvF jfxy.” mfqf iqRpqf iewk mF hox dy nfqy aMimRqIaF dI ÈIrnI mYN vfrnI. sfzf DuKdf ey KflI. ieh gRihsQI dI pMz BfrI hY
pR g t krnIaF ies ÈY l I ivc bhu q sB smJ geI hY, afpxy idlI vlvly cwk lY gTVI mYN cwlF qyry nfl vy ieh PrË sI sFJy.
ZukdIaF hn: ds rhI hY aqy afpxy puwqr nUM vyKx dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. bYTIey pyky jy bx ky kucwjIaF
cwilaf jwg df krn AuDfr myry vIrf vy leI AuqfvlI hY, shury Gr nf swDrF rwjIaF ipr dIaF pflF do inÈfnIaF
BYx nUM iml ky jfxf dws mrdfinaf nfnk df hfl vy buwZf bfp qYnUM KyqF ‘c AuzIkdf asIN rhIaF iqhfeIaF krmF hfrI PrË inBfnI aF
ivdf krF mYN nfl ipafr myry vIrf vy ikAuN nhIN idsdf nfnk qyry nfl vy. cwl nfnkf qUM Gr myry lfl vy. nf ZoeI pyky nf suwK sLhu dyvy ieho krm hY myrf
lwg ky idl nUM jfxf. jf ky shurIN sulwKxI ilaf qUM kI BwT ivafhIaF. myry ipr nUM ipr Aucf iml jfvy
lokF qfeIN khfxIaF iPr pfeIN bhuqy pfeIN nf qUM mYnUM svfl vy! iewko Drm hY myrf.
mYnUM hukm hUaf krqfr myrI BYxF jI dws nfnk qUM ikwQy Cwz afieEN. lokF dy sfvx morIN kUkdy
kIkx ruk ky jfvF qYnUM vyK ky afsF awj bwJIaF sU aYvyN ijMdVI nf nUMh dI qUM gfl vy sfzy sfvx bfgF nUM PUkdy do sKIaF gl lwg roNdIaF
muV imlx krF iekrfr myrI BYxF jI iekwlf vyK ky klyjf murJfieEN. ilaf ky poiqaF df mUMh vI idKfl vy! pqJV nf muwkdI idl zUMGy drd vMzfAuNdIaF
pYrIN Juk ky jfvF. ikAuN kIqf hY mYnUM hfloN byhfl vy cwl nfnkf qUM Gr myry nfl vy! qn qwqVf qpy qMdUr qrHF kr ky roxf rosf
dws mrdfinaf nfnk df hfl vy. (3) sog ivjog do sKIaF-bIbI ijMd jfvy suwkdI. muV jogIaF gRihsQ pCfxnf
qMd bMnF mYN qyrI klfeI myry vIrf vy sulwKxI qy bIvI mrdfnf: pihlI rwKx rwb ‘qy Brosf.
BYx nUM Buwl nf jfxf ikAuN nf dyvyN pqf myry lfl df AudfsI dy bfrF sflF dOrfn bIbI sulwKxI sfzy sLhu prdysF ‘c awpVy ###

nUM AunHF qoN qoV-ivCoVf krn df swdf idwqf dI gYr-hfËrI sdkf. ies qrHF pMjfb jF
pMjfb jfigRqI lihr aqy XUrpIan rYns
y Fs lihr qF lok ieh qbdIlI afpxy jIvn ivc
lfgU krnoN ihcikcfAux lwgy. jd AudfsI
gurU sfihbfn df isrijaf iswK jF pMjfb
dy ‘rYnysFs mYn’ bRfhmxvfdI PlsPy qy
(ipCly sPy dI bfkI) iksy hwd qwk pwCmI PlsPy ivc vI BfrU “pihlF Xuwg swqXug sI aqy qRyqf qy iPrky ny iswKI dy sQfpq kIqy pRcfr kyNdrF aml nUM mfnqf dyx vwl nUM kUhxI-moV
bhuq huMdI hY. ‘jVHqf’ iPiËks df iewk rhy. krIb 2600 sfl pihlF hI pwCmI duafpr ipCoN hux df Xuwg klXuwg hY.” `qy kbËf krky AunHF ivc iswKI dy nF ‘qy kwt igaf. iehdy Ault rYnysFs dOrfn qy
sMklp hY: iksy vI BOiqk cIË ivc jVHqf PlsPy ivc ieh siQqI bdlnI ÈurU ho ies smyq ihMdU Dfrimk PlsPy qy icMqn sMsQfgq Drm ÈurU kIqf, ies kfrnfmy rYnysFs ipCoN ivigafn qy ivigafnk soc
dI mfqrf ijMnI vwD hovygI, Auh cIË geI sI, jdoN grIk iPlfsPr QylË (624 ivclIaF aijhIaF ipCl-KurI DfrnfvF nUM mfnqf dyx ivc lokF nUM koeI qklIP sdkf XUrp aqy rYnysFs dy vfirsF vloN
qbdIlI df Au n f vw D ivro D kry g I. qoN 546 eIsf pUrv) ny ieh ivcfr ivkisq ny ivigafn qy ivigafnk soc dI gYr- nf hoeI; AunHF dy Bfxy ieh awCf sOdf sI: ÈurU kIqy dyÈ amrIkf qy kYnyzf, BivwKmuKI
pMjfbIaF dI jVHqf, pwCmI dyÈF dy lokF dy kIqf ik bRihmMz qy ies ivcly vrqfiraF hfËrI sdkf BfrqI lokF dI mfniskqf gurU dy iswK vI bxy rho qy bdlnf vI nf phuMc apnfAuNidaF awgy vDdy gey. bfkI
mukfbly bhuq hY, ijs dI iewk muwK vjHf nUM ibnf rwb, Drm qy imiQhfs df shfrf qy icMqn ivc BUqmuKI phuMc kuwt kuwt ky ipaf; nfly puMn, nfly PlIaF. Bfrq vFg hI pMjfb dI mUl smwisaf hY:
pMjfbIaF df vwD BUqmuKI hoxf hY, ijhdy ley smiJaf jf skdf hY. Aus anusfr Br idwqI, jo awj qwk amr hY. iswty: muwkdI gwl, mUl rUp ivc POjF smwisaf pRqI BUqmuKI qy gYr-ivigafnk
kfrn ieiqhfsk hn. jitl idsdy kudrqI vrqfiraF nUM sfdy BUqmuKI phuMc df sB qoN Kqrnfk dI ijwq df ishrf ivigafn, ivigafnk phuMc. ies leI krIb sB smwisafvF dy
jy sfry nhIN qF bhuqy sMgiTq Drm isDFqF ivc sMgoV ky AunHF vrqfiraF dI Kfsf ieh huMdf hY ik ieh TIk svfl puwCx soc qy BivwKmuKI phuMc isr bwJdf hY. hwl lwBx dI cMgI ÈurUafq hovygI AunHF
suBfivk hI ipCFh-iKwcU huMdy ny jF ho ivafiKaf kIqI jf skdI hY. ieQoN pwCmI aqy cIËF qy vrqfiraF nUM vwK vwK hfr dI lfanq BU q mu K I phu M c aqy smwisafvF pRqI ivigafnk qy BivwKmuKI
inbVdy ny, qy nqIjy vjoN lokF nUM BUqmuKI PlsPy ivc ivigafn df muwZ bwJdf hY. idRÈtIkoxF qoN vyKx df ivvyk buwDI koloN ivigafn qy ivigafnk soc dI gYr-hfËrI phuMc apnfAuxf.
soc muhweIaf krdy ny. ies dy Ault pRfcIn BfrqI PlsPy ivc BfvyN grIk Koh lYNdI hY jF Aus nUM BfrI nuksfn ‘qy pYNdI hY. gurU sfihbfn dy smyN qoN hI ies lyK ivc asIN pMjfb jfigRqI
ivigafn afpxI pirBfÈf qoN hI agFh- PlsPy vFg hI aYtmvfd dy kuJ aMÈ sn: phuMcfAuNdI hY. bRfhmxvfdI PlsPy ‘qy aml rwd krdI lihr qy XUrpIan rYnysFs lihr dIaF
vDU huMdf hY aqy ivigafnk phuMc BivK- vyidk irÈI arUnI (awTvIN eIsf pUrv BUqmuKI soc qy phuMc kfrn pMjfb dy gurU sfihbfn dI mfnvvfdI lihr dy hfrF-ijwqF dy mUl ieiqhfsk kfrnF dI
muKI. pwCm ivc ivigafn qy Drm ivcfly sdI) aqy cfrvfk, jYn, qy ajIivkf lokF ivc ‘jVHqf’ XUrpIan lokF nfloN AudyÈF nfl asihmq kuJ mwq jF iPrky jFc kIqI hY. agly lyK ivc BgqF qy
ÈurU qoN hI cwlI afAuNdI twkr ies swc dI (swqvIN eIsf pUrv sdI) ijihaF sdkf; vwD sI, ies leI qbdIlI df ivroD krn sn, jo gurU sfihbfn qoN bfad lihr nUM sUPIaF dy nfl nfl gurU sihbfn vloN
gvfh hY . pR f cIn kfl ivc ku d rqI pr kwtV ihMdU Dfrimk PlsPf hI smuwcy dI smrwQf vI AunI hI vwD sI. jdoN gurU gurU sfihbfn dy nF ‘qy iewk sMsQfgq clfeI geI pMjfb jfigRqI lihr dI rOÈnI
vrqfiraF bfry mnuwK dy aigafn ny rwb PlsPy ‘qy BfrU irhf. amlI qOr ‘qy pRfcIn sfihbfn ny Dfrimk kurIqIaF, KoKlIaF Drm ivc bdlx ivc kfmXfb hoey; pMjfb ivc vyKFgy ik awj pMjfb kI kr irhf hY,
qy dyvI-dyviqaF ijhy sMklpF nUM jnm BfrqI PlsPy qy sMsikRqI ivcoN ivigafn rsmF aqy pKMzF qy jfq-pfq ijhIaF ivc sdIaF qoN pRcilq BUqmuKI phuMc dI qy kI krnf bxdf hY?
idwqf, jo keI rUpF ivc pRfcIn pUrbI qy qy ivigafnk soc krIb gfieb rhy. lfhnqF df qfrikq KMzn kridaF lokF mOjUdgI aqy ivigafn qy ivigafnk soc (cldf)
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (26)

bfbf! ivc msIqIN nmfË pVHn df,


kfËI nUM iPr ZMg isKfieaf.
sfry lIzr iewk dUjy nUM
idny idKfAuNdy qfry.
quhfzy bfJoN ikhVf siqgur
Auhdy nfl Klovy
sB sMgqF nUM vDfeI.
DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI.
qUM hokf idwqf sI gurU nfnk nUM jf ky mYN sfZy pMj sO sflF dy ivc hI -bUtf isMG gulfmI vflf
ikrq krn, vMz Cwkx qy lwqF vwl Kudf dy krky, sMdyÈ phuMcfxf ey. isiKaf qyrI BulfeI Pon: 91-94171-97395
swcy nfm dy aiBafs df bfby jf iPr mwkf iPrfieaf. mYN nnkfxy jfxf ey. ijs KUh ‘coN kwiZaf sI qusIN
Auqr-dwKx, pUrb-pwCm, kIqI ey EDr DfeI.
kudrq ‘coN krqf lwBx df
hr pfsy hY Kudf idKfieaf. suixaf ey Auhdy dr ‘qy -cMn
hux dyiKaf krFgy roË
aMmIey huMdI ey suxvfeI. Pon: 908-788-8427 hux dyiKaf krFgy roË
bhuq sOKf lwgdY afp nwky moVdf bfbf nfnk
qyrf hokf qyry Drm puwqrF nUM. jgnnfQ jf jgq gurU ny, ro ro ky afKFgI
itMzF gfAuNdIaF, nwcdIaF qwikaf krFgy
aOKf qF qyry vMÈ leI ey ggn df iPr Qfl sjfieaf.
cMd sUrj do dIvy sfj ky,
mYN prdysx dUroN afeI.
vyKIN Aus ny Jwt ‘surjIq’ nUM DMn nfnk qyrI vwzI dUr lwgIaF dUrbInF
jF qyry dfavydfrF leI.
pvnF pfsoN cvr krfieaf. crnIN lfxf ey.
mYN nnkfxy jfxf ey.
kmfeI kd krdIaF ny sIinaF nUM nyVy.
qyry Drm puwqr, qyry nfhry leI jwg qoN dUr hnyrf hoieaf bfby dy Gr df rfh Ausiraf
qwqIaF qvIaF ‘qy sV gey kOx gUrU, iks kf qUM cylf? -bIbI surjIq kOr sYkrfmYNto
iswDF ny jd pRÈn AuTfieaf. hr pfsy svyrf hoieaf imwtIaF ny gly lwgxf
AubldIaF dygF ‘c Aubl gey. pihr brP dy vFgU Tiraf iek-dUjy ipMz ny jwPIaF pfAuxIaF.
crKVIaF ‘qy rUM vFg ipMjy gey Èbd gurU qy surq hY cylf,
bfby ny iPr afK suxfieaf.
bfbf pRgitaf qfry Cupy qy sUrj ciVHaf
KoprIaF luhf afiraF nfl qn jwg ‘qy pRgt hoey qusIN bfbf ivc qlvMzI jnm ilaf, rfh, jo kdy rukdy nhIN huMdy
PwitaF vFg icrvf gey Bwjy prFh hnyry qy ho geI sI ruÈnfeI. aMbr dI CF ‘qy koeI
muwKoN hfey nf Auciraf. hrduafr ivc jf bfby ny,
‘hir kI pAuVI’ kmfl ivKfieaf. qpdy ihrdy sIql ho gey DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI. lkIr nhIN mfr sikaf
nnkfxy vwl nUM isMj ky pfxI, vrqI TMz cuPyry pvn nUM koeI rok nhIN sikaf
bfbf! qyry Drm puwqrF nUM ikrqIaF dy ivhVy ruÈnfey mF iqRpqf dIaF awKF df qfrf gfAuNdI cvr krdI nUM.
qyrI kihxI qy krnI ‘qy Buwly lokF qFeIN smJfieaf.
cmk AuTy bnyry nfnkI BYx df vIr ipafrf
awj vI mfx ey. pqf lwgf hwk swc dy pFDI rusLnfeIaF dy sfj vwj gey rfvI qy JnF dI ipafs imtygI
qyry crnF ‘qy PuwlF dI QF KIrF pUVy Cwz Bfgo dy,
lflo Gr jf koDrf Kfieaf. jwg ‘qy pfey ny Pyry. DrqI nUM sI Bfg lwg gey idl dIaF gihrfeIaF ‘c
sIs arpx krdy ny. ipqf kflU dI jwg ‘qy af ky Auqr ky cfa nhfAuxgy
qyry Drm puwqr sdIaF qoN TwgF nUM qUM swjx bxf ky,
BfgoaF qFeIN iswK sjfieaf. jfqF-pfqF, vrxF dy JgVy qusF ny kul vDfeI. ruky kdm tury
qyry soc ‘qy KVy ny, KVy rihxgy. ijnHF pfey bKyVy DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI. sIinaF ‘c rIJF jfgIaF
hwk swc df hl clf ky, DrmF dy TykydfrF dy sfhvyN Èfm guV vMzx jfvygI Gr Gr.
qYnUM bydfvf qF qyry ijAuNdy jIa mUMh ‘qy pfj AuGyVy nf hI gl jnyAU pfieaf
qyry vMÈ qy qyry KUn ny idwqf sI. Gfl krn df vl isKfieaf.
imhnq krky dfn krn df, Ëfbr, Ëflm rfjy mukwdm pFizaF nUM qusIN afp pVHfieaf ÈkrgV-nfrovfl ny BMgVf pfAuxf
qyry puwqrF-sRI cMd qy lwKmI ny kuwqy kih iPtkfry vwKrf sI iek rfh apnfieaf rfh JUMmxgy rOxkF dyK dyK
qyry siqnfm dI lIlHf DuaFKx leI bfby ny iPr pfT pVHfieaf.
rwq lokfeI dI cUs rhy sn hokf iek ENkfr df lfieaf ijwQy qYN aglf syvk Qfipaf sI
AudfsI DUMaF DuKfieaf sI. by-qrs hYNisafry. BgqI dy ivc lIn sI ho ky awj EQy duÈmx ny duÈmx nUM
sMvfd hwl hY hr kfsy df,
ijnH kIqf iqnH nPf kmfieaf. kIqI bVI pVHfeI. buwkl ‘c lYxf hY
qyry puwqrF dI qyry iKlfP Drm, krm, swc alop sI DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI. koeI ikRÈmf hoxf hY.
BKfeI AudfsI pfKMzI DUxI cfr AudfsIaF kr bfby,
ivc sMsfr sMvfd rcfieaf. aMDyr idn idhfVy
qyry siqnfm krm-kfzF, BrmF-vihmF vIh rupey df lMgr lfieaf dyKygf aflm ik ikvyN kMzy vI
nUM awj vI DUMaFK rhI ey. -pRo[ dlbIr isMG
Xmunf ngr, hirafxf. lokIN sn ilqfVy sfDUaF qfeIN afx Ckfieaf Puwl bx jFdy ny
Pon: 91-94164-47468 JUT, pKMz, Pryb hr pfsy bVIaF sI asIsF leIaF koNplF plkF KolHxgIaF
bfbf qUM ijAuNdy jIa afpxy pYr psfry bfpU kolo iJVkF peIaF vMgF ‘coN suwqI Cxkfr jfgygI
puwqrF df moh Cwz dws igaf sI by-vws jnqf Ëulm dI BwTI swcf sOdf krky bfby sUrj ËmIn ‘qy afp af ky
koeI iswK swc dy mfrg cwlidaF nnkfxy jfxf ey BuwjdI kOx pukfry. kIqI sPl kmfeI. irÈmF ivCfeygf.
lihxy qoN aMgd bx skdf. CyqI CyqI qur aMmIey DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI.
mYN nnkfxy jfxf ey. quhfzI bfxI ipafry bcnF iensfnIaq dI gwl ÈurU hovygI
muafP krIN bfbf bfbf nfnk afieaf ey DIrj sI bMnfeI mlk Bfgo nUM bih smJfieaf qvfrIK ilKI jfvygI Drq ‘qy
asIN kurbfnIaF qy ÈhfdqF Auhdf drÈn pfxf ey. dr dr BtkdI byvws jnqf BfeI lflo nUM gl nfl lfieaf KyqF ‘c myly lwgxgy
dy ky vI Buwl gey iek dy lV lfeI vMz Cwko qy ikrq krn dI PslF GoVIaF gfAuxgIaF.
lihxy qoN aMgd bxn dI jfc. keI sdIaF qoN mfey nI qyrF eI qyrF qol BuiKaF dI grIbF df pyt Brn dI
asIN Btk gey, qyry Èbd Buwl gey. asF pIV bVI hY JwlI. bfbf BuwK imtfeI imhnq hwQIN afp krn dI gurduafry qy msijd dI
Xfd krF nnkfxy nUM hwk hlfl qy vMz Ckx dI afvfjL vI Kud lfeI. glvwkVI ny inwG iKlfrnf hY iml ky
qYnUM hwQ ‘c PVI mflf jd bih ky rovF ‘kwlI. ikrq, jfc isKfeI. DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI. muhwbq ny nPrq nUM kbrIN dPnfAuxf.
moiZaF ‘qy EVI mKmlI cfdr qlvMzI dI DUVI nUM mYN
vflI Poto ‘coN lwBx lwg pey. mwQy lfxf ey. pr awj quhfzy modI Kfny ‘qy kOqk sI iek afp rcfieaf asmfn ny sFJI Cwq bKÈI
pwQr dI mUrq dI inMdf krdy mYN nnkfxy jfxf ey. TUMgy mfr ny kfbË mrdfny nUM jdoN bcfieaf qfry cMn aMbr ivhVy ‘kwTy hoey
kfgË dI mUrq pUjx lwg pey. mlk Bfgo, swjx Twg awj afpy jMglF vwl qoiraf pOxF ny bldIaF srhwdF TfrIaF
ijs ivhVy ivc kfdr krqf bYTy bxy muhfPË kOzy df hMkfr qoiVaf krqfrpur jf pMCIaF ny
muafP krIN bfbf qyry iswKF nfnk bx ky afieaf. lfloaF nUM hwk dyxf smJdy Buwly Btky lokF qfeIN aflHxy pfAuxy ruwKF ‘qy.
bhuq sPr kIqf ijs ivhVy ivc siqgurU nhIN ieh munfisP bih ky gwl smJfeI.
qyry swc dy nfm leI. nfnk ¡ alfieaf. akloN, qrkoN iblkul swKxy DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI. rsiqaF ny rliml nyVy bih
sMq qoN sMq ispfhI df sPr. Aus mF iqRpqf dy ivhVy nUM ieh n-bIny hfPË. gwlF krnIaF purfxIaF
awj sIs Jukfxf ey. AudfsI dI vI rIq clfeI hMJUaF ny KuÈI dy gIq gfAuxy
ajy vI qyrI vMÈ jF vfirs mYN nnkfxy jfxf ey. awj vwzy vwzy azMbr rc ky Dur drgfh qoN bfxI afeI swKxIaF JolIaF BrIaF jfxgIaF.
khfAuNdy suafh mly ÈRI cMd nfm dy bxy vpfrI pVH gurbfxI qrdy sfry
jF lwKmI cMd dI soc qoN ijs nnkfxy BYx nfnkI jlsy jlUsF, ngr kIrqnF huMdy sB dy pfr Auqfry dr KuwlHy, Gr KuwlHy
qyry pMQ qy siqnfm nUM Kqrf. vIr nUM lfz lzfey. sMgqF dI mwq mfrI kIrqn kr gurbfxI df nUr afieaf Audfs ruwKF pwiqaF ‘qy
bfbf afpy isr mwq dyh. ijs nnkfxy inwkVf nfnk krm-kFzf, vihmF-BrmF qusF suwqI kOm jgfeI. icrF qoN murJfey Puwl iKVngy.
-hrijMdr dusFJ mwJIaF ipaf crfey. vflf jfl ivCfieaf DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI.
ijs DrqI df swcKMz ijhf sMqF-sfDF, Dfrimk afgUaF ËKmI pMCIaF ny vI
nfnk sMvfd rUp suhfxf ey. Bolf iswK Psfieaf. hwk swc df hokf lfieaf arÈIN AuzfxF BrnIaF
ikrq kr qy vMz Ckf ky, mYN nnkfxy jfxf ey. ikrq krn df rfh ivKfieaf afpF rfvI ‘c rliml qfrIaF lfvFgy.
qIjy QF ‘qy nfm jpfieaf. isiKaf qyrI qoN lFBy kr ky aMD ivÈvfs dy ivcoN kwiZaf
cfr AudfsIaF kr bfby, swjx Twg qy kOzy vrgy pKMz pey PYlfvx pKMzF df jUV vwiZaf plkF ‘qy rwK do Kfb
ivc sMsfr sMvfd rcfieaf. pfpI ijs ny qfry. gurmiq dI QF mnmiq df swjx ijhy Twg sI ijhVy CMz ky aMbr ivCfvFgy
nfm df cwpU lf ky jg nUM Ëihr pey iplfvx krdy sI luwt lutfeI. itmkdy qfry qoV
jMJU pihn qMU sux bfly! Bvjl pfr Auqfry. quhfzIaF DrmÈlfvF bxIaF DMn nfnk qyrI vwzI kmfeI. suMnIaF bsqIaF ruÈnfvFgy.
pFzy ny jd ieh Purmfieaf. Aus dy crnF ‘qy isr rwK ky rfjnIqI dy awzy
dieaf, sMqoK qy jq-sq df, Èukr mnfxf ey. ÈAUr, hlImI, sdfkq sfzI hwQ joV ardfs krF mYN sUrj hI svyry vMzdy ny
bfby ny iPr jMJU bxfieaf. mYN nnkfxy jfxf ey. ruldI ey imwtI Gwty. bih crnF dy pfs krF mYN Èyr hI huMdy ny jMgl df mfx
Buwly BtikaF nUM gl lfE purfxy rfhF ‘qy nhIN turIdf
cfr vrx iewk krf ky, siqgurU jI qyrI kOm dy BMzF dI by-hurmqI dfiqaf KuÈIaF sB dI JolI pfE pYVF ‘c nvyN rsqy ivCf leIdy ny.
sFJIvflqf df pfT pVHfieaf. bMdy lIzr bx gey sfry. cVHdy sUrj hovy myry vloN sfZy pMj sO sfl dI -zf[ amrjIq tFzf
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (27)

nvqyj BfrqI dI kfiv-vfrqk


(rUVH ho cuky Èbd) ivc ilKx df irvfj
ijhf pY igaf lwgdf hY. ies dy Ault
nvqyj BfrqI afpxI swjrI ÈbdfvlI qy
swjry muhfvry nfl pfTk ƒ iKwc pfAuNdf

‘puT-isD’ dI ‘puT-isD’ ivcoN lµGidaF hY. Aus kol ÈbdF df amuwk Bµzfr hY,
pµjfbI pyNzU rihql dy jo Èbd nvIN pIVHI
ivsfr cukI hY, nvqyj AunHF ƒ iek iek
krky pfTk sfhmxy rwKdf hY qy Aus ƒ
nvqyj BfrqI sfzy simaF ivc kwpVy puwTy pONdf hF. isKfey icwTIaF ’qy sohxI ilKfeI ’c iekimk krky dyKdf hY, “kivqf ijAux
anµidq krdf jFdf hY; msln awg df
sUKmqf aqy ivrft mfnvI cyqnf df mYƒ lwgdf hY ik ies kivqf dy ‘mYN’ isrnfvyN ilKxy qy ilPfPy ’qy itkt lfAuxI nfl ies qrHF isAuNqI hoeI hY ik ivcfly
PlUhf, Bucwkf, ichry df slfl, kµvlf,
rcnfkfr hY. Auh kudrq dy psfry ƒ kfiv-pfqr aqy qxI dI puwT qy iswD dI vwD Xfd rihµdy hn jF Aus ƒ dlIp kOr isAux nhIN idsdI.” afid.
srbµD, rsvµq afid. Auh nvyN ÈbdF dI
ko m l icw q nfl dy K df, mfxdf aqy smJ ivc afpxy kox jF aihsfs qoN dyKx itvfxf df hfsf Xfd rihµdf hY, “Aus idn pµjfbI sfihq jgq ivc hfly qwk
isrjxf vI krdf hY, ijvyN kfgqI kvI,
pRgtfAuNdf hY. BfvyN Auh kYnyzf df bfiȵdf df aµqr pRgt huµdf hY. qxI ’qy pfey Auhny kI pVHfieaf, Xfd nhIN. bs Aus kvIÈrI bfry mukfblqn Gwt gwl hoeI
skUlduafry, ikqfbq dI prµprf,
hY, pr Aus dI rcnf hwdF-srhwdF qoN pfr kwpiVaF dI puT-isD vFg ies pusqk df hwsxf Xfd hY. ieh hfsf anpVH sI, hY. BfrqI df inhorf hY, “pµjfbI dy kfiv
inrAumrf, ivismrqI, bysbwb afid. ‘a’
hY. ieAuN lwgdf hY, ijwQy vI ikDry jIvn ivclIaF ilKqF kivqf jF vfrqk ivc isiKaf hoieaf nhIN sI.” ‘iÈRÈtI sfjx’ pµizq kivqf dy pRvcn ivc kvIÈrI ƒ
jF ‘ax’ agyqr lf ky BfrqI bVI sohxI
ƒ ipafr krn vI Aus kox jF aihsfs df aµqr hY ik dI lIlHf nvqyj BfrqI ƒ eynI adBuwq Èfiml nhIN krdy.” Aus ƒ kvIÈrI kivqf
Èbd-rcnf krdf hY; axvyiKaf,
vfly vwsdy hn, lyKk ny kivqf jfx ky AukrI hovy, pfTk lwgdI hY ik Auh kvI bx rwb dy nfl ies nfloN ies leI aihm lwgdI hY, “kvIÈrI
aximilaf, akivqf, axicqiraf,
AuQy hI Aus dI qy aflock ny vfrqk smJ AuTfl leI rcnkfrI ivc Èfiml hoxf cfhuµdf hY, ny AunHF kQfvF GtnfvF ƒ jIB idwqI hY,
axpiVHaf afid. Auh aµgryËI ÈbdfvlI
suhjmeI kivqf hovy jF lyKk ny vfrqk smJ ny ilKI jy mYN kvI huµdf ijnHF ƒ muKDfrf kivqf ny guµgIaF Cwz
leI pµjfbI dy ZukvyN ÈbdF dI qlfÈ vI
qy vfrqk dI hovy, pfTk qy aflock ny kivqf smJ rwb nfl iÈRÈtI sfjx idwqf hY.” kvIÈrI dI qfkq ƒ pCfxdf
krdf hY , ijvy N kfqb (kY l IgrfP),
iCwt iKlrdI pVH leI hovy. ivc hwQ vtfAuNdf Auh ilKdf hY, “ipClI p¨rI sdI kvIÈrI
klmqrfÈ (pYWn krfPtmYn) afid. nvqyj
jFdI hY. hux qwk mYN ies ƒ kfiv-vfrqk kihxf vDyry
BfrqI pµ j fbI BfÈf dy mrdfvy N Kfsy
nvqyj dIaF psµd krFgI. kfiv-vfrqk dI iesy ÈRyxI
sfhmxy nfrI AumuK pRvcn qy BfÈf isrjx
ivc hI surjIq pfqr dI pusqk ‘sUrj
vwl vI ruicq hY, imsfl vjoN iek vfk hI
zf[ mnpRIq mihnfË mµidr dIaF pOVIaF’ ƒ rwiKaf jf skdf
kfPI hY, “aPËl sfihr dI pusqk ‘pRym
hY. pµjfbI kvI pUrn isµG ƒ hmyÈf imhxy
khy’ srhwd pfr krky afeI hY; jI afeI
lflI, lIlHf, EQoN qIk (kivqf) aqy vFg ikhf jFdf hY ik Aus dI kivqf vfrqk
ƒ.”
kvIÈr mohn isµG rozy (vfrqk) pusqkF ijhI hY qy vfrqk kivqf ijhI hY, pr
nvqyj BfrqI dI ilKq pVH ky pfTk
pRkfiÈq ho cukIaF hn. hux Aus dI nvIN svfl hY ik ieh ikQoN qwk jfieË hY ik
df ichrf ‘jgx’ lwgdf hY. Aus dI vfrqk
vfrqk pusqk ‘puT-isD’ (aOtm afrt asIN kivqf qy vfrqk ƒ afpo-afpxy
ÈYlI dy nmUny dyKIey qF amrjIq cµdn dI
pRkfÈn) pfTkF dy sfhvyN hY. qYaÈudf KfinaF ivc bµd kr deIey qy nvqyj BfrqI BfÈf bfry ilKidaF Auh kmfl df iPkrf
ies pusqk ƒ inrol vfrqk dI ÈRyxI iewk-d¨jy dy Gr afAuxoN-jfxoN vrj
isrjdf hY, “Auh pµjfbI df ivrlf kvI
ivc rwKxf mYƒ muÈikl jfpdf hY. pusqk dy e Idy ? iksy cµ g y rcnfkfr dy nvy N
hY, jo ÈbdF ƒ BIlxI vFg cK cK ky
df isrlyK ‘puT-isD’ iesy nF dI kivqf qjribaF ny hI ivDf ƒ ivÈfl krnf huµdf
vrqdf hY.” ieh iPkrf BfrqI ’qy vI pUrf
qoN ilaf igaf hY. ies kivqf qoN hI ies hY. nvqyj BfrqI kivqf aqy vfrqk dI
Zukdf hY. kvIÈr mohn isµG bfry Auh
df arµB huµdf hY, pusqk df aµq vI lflI ivDfgq smrwQf ƒ ivsqfrn vflf suGV
Èbd vrqdf hY, “ieh afvfË kyvl AucI
nfl sbµiDq kfiv-pµgqIaF nfl huµdf hY. rcnfkfr hY.
hI nhIN sI, rs qy ijAux dI AUrjf nfl
pusqk ivc QF-pur-QF nvqyj BfrqI nvqyj BfrqI dI kfiv-vfrqk dI
BrI hoeI sI[[[ieh rs aqy AUrjf AuhdI
dIaF kivqfvF aqy hor lyKkF dIaF ivÈyÈqf hY ik ieh Aulfr ‘Bfvukqf dy imwtI guµnHdf, rµg Goldf mflvy df irdm rhI. mohn isµG qy Aus
GµzI ivc nhIN sI. Aumr Br dI kmfeI
kivqfvF, hfiekU qy kvIÈrI dy hvfly drj iljiljypx’ qoN d¨r ivcrdI hY. ieh afpxy Èbd pQ pQ PVfAuNdf dy sfQI kvIÈrF ny lokF ƒ kµvly qy kroDI
`coN imlI sI.” jF mohn isµG dy pYdf hox
hn. ies ivcly vfrqk lyKF df ipµzF suhj qy sUKmqf nfl pfTk dy mn tuµbdI qy jdoN Auh Qwk jFdf hox qoN bcfeI rwiKaf.” afid.
bfry ilKdf hY, “rPlF, gµzfsy pYdf krn
kfiv-suhj nfl iBwijaf hoieaf hY aqy hY, Aus dy prpwk jF sQfipq ivcfrF- Auhƒ cfh df ipaflf ies pusqk ivc kivqf bfry, kivqf
vflI imwtI ivcoN klm df Augxf iek
ÈbdF dI tuxkfr kivqf dy ÈbdF ijhI hY, sµskfrF ƒ kuryddI hY aqy nvyN ivcfrF dy bxf ky idµdf. dI isrjxf bfry, kivqfvF dy ivÈlyÈx,
cmqkfr hI hY. Èfied rPlF, gµzfisaF
ijvyN ‘awg dI AuNgl nfl ilKy awKr’ lyK mOlx leI mn Drq mOklI krdI lwgdI jy mYN kvI huµdf kvIaF (dyvnIq, drbfrf isµG, dljIq
nfl ciVHaf krË klm nfl lihµdf hoxf
dIaF sqrF dyKIey, “bldIaF iCtIaF dI hY. rwb leI mo K f, aPËl sfihr, gu r mIq sµ D ¨ ,
hY.” BfrqI dI ÈYlI pfTk ƒ kIl lYNdI
iqViqV, sfg-qOVI dI gVbV gVbV, nvqyj BfrqI afpxI iek mulfkfq supny sfj sfj DrI jFdf hirBjn isµG, aµimRqf pRIqm, amrjIq
hY.
rotIaF QpdI mF dI QpQp myrIaF AuNglF ivc amrIkI kivqrI aYimlI izksn dy kdy kdy AuhdI vfhI cµdn, pRo[ mohn isµG, prdIp afid);
nvqyj BfrqI dI pusqk pVHn vflf
ƒ qfl idµdI hY.” hvfly nfl kivqf df AudyÈ ‘jIvn dI ivµg-qiVµgI lIk vI kvIÈrI, kivqf dy kvIÈrI df sbµD,
pfTk eynI sUKmqf nfl afpxf aflf-
pusqk dy ‘afid-Èbd’ ivc BfrqI adBuwqqf df jÈn’ mnfAuxf dwsdf hY. shI kr idµdf. kvIÈrF bfry (mohn isµG rozy, krnYl
duaflf dyKdf qy Aus nfl ieksur huµdf hY
afp vI kivqf qy vfrqk ivclI pwkI mYƒ nvqyj BfrqI dI sfrI kivqf ‘jIvn ies pusqk ivc nvqyj BfrqI isµG pfrs afid); hfiekU, pµjfbI hfiekU;
ik Auh kfhlf nhIN pY skdf, iksy ƒ
lkIr dI sµBfvnf ƒ Kfrj krdf hY, dI adBuwqqf df jÈn’ hI jfpdI hY. nvqyj kivqf, kvI, pfTk, sµsikRqI dy sbµDF hor lyKkF (dlIp kOr itvfxf, hIrf isµG
nPrq nhIN kr skdf, ihµsk nhIN ho
“jdoN iKzfAuxy dI imwtI igwlI huµdI hY, mYN BfrqI qy ajmyr rozy dI pusqk ‘lIlHf’ dy mUl svflF ƒ muKfiqb hoieaf hY, drd); BUqvfVy qy Aus dy BUqF bfry (lflI
skdf. vrqmfn dOr ivc ijQy cfry-pfsy
ikqoN ikqoN golfeIaF iswDIaF kr idµdf df isrlyK isrP isrlyK mfqr nhIN, sgoN msln kvI kIhdy leI ilKdf hY? Auh bfbf, gurBgq isµG, suiqµdr nUr, hirµdr
afpf-DfpI psrI hoeI hY, lok mnuwKqf
hF. iksy ƒ ieh kivqf lgdI hY, iksy ƒ ‘jIvn dI lIlHf’ Bfv jIvn dI adBuwqqf kivqf ƒ mfxn bfbq ilKdf hY, “pVHy- mihbU b , pR y m pflI, amrjIq sfQI,
df pwlf Cwz ihµsk vfrdfqF ƒ aµjfm dy
vfrqk; mYN vfrqk Esy iDafn ’coN ilKdf df jÈn qF rozy BrfvF dI, ivÈyÈ krky ilKy kivqf dy arQ krdy hn, iehdy kulvµq gryvfl afid); BfrqI dy hor
rhy hn, AuQy nvqyj BfrqI lokfeI ƒ ihµsf
hF, ijs ivcoN kivqf; vyKdf kivqf ivc nvqyj BfrqI dI lyKxI df kyNdrI moitP aihsfs ivc pµGrdy nhIN.” nËdIkIaF (pRo[ pRIqm isµG, lflf hymrfj,
vloN moV ky sUKmqf dI AuNgl PVfAuNdf
hF, ilKdf vfrqk ivc.” kivqf jF ho inbVdf hY. dunIaF, mnuwK, bnspqI, kvI qy pfTk dy irÈqy bfry Aus dy zf[ pRym pRkfÈ, avqfr isµG brfV, bfeI
nËr afAuNdf hY. pfTk ƒ ijAux dI lIlHf
vfrqk hox dy aihsfs ƒ ies ikqfb dI jIv jµq¨aF-gwl kI, kudrq dy ies anµq ivcfr hn, “myrI jF bhuqI smkflI krnYl isµG, bfeI pRIqm isµG, avqfr
dy snmuK krdf hY, ‘rPlF, gµzfisaF nfl
pihlI kivqf ‘puT-isD’ dy mYtfPr nfl psfry dI jIvn ‘lIlHf’ nvqyj BfrqI dI kivqf, pfTk qoN BfÈf nhIN lYNdI. bhuqI isµG rozy afid) nfl sbµiDq lyK, Aus dy
ciVHaf krË klm nfl lfhux’ dI sµvydnf
vI smiJaf jf skdf hY. kivqf kuJ ies lyKxI df Durf bxdI hY. pusqk ‘puT- vfr pfTk Auhdy sfhmxy nhIN huµdf.” BfÈx aqy Aus dIaF pihlIaF pusqkF
idµdf hY. ienHF simaF ivc iksy klmkfr
qrHF hY, isD’ jIvn dI iesy ‘lIlHf’ dy js dI kivqf qy smwisaf dy sbµD ƒ muKfiqb dIaF BUimkfvF afid Èfiml hn.
dy aijhy krm df ivÈyÈ ieiqhfsk muwl
qxI ’qy pfAux vyly inrMqrqf hY. huµidaF Auh ivcfr idµdf hY, “vfsqv ivc vrqmfn isrjxfqmk qy
hY. ieho ies pusqk df hfsl hY.
mYN kwpVy puwTy kr idµdf hF ijAux dI iesy lIlHf ƒ mfxidaF hI kivqf df srokfr ‘smWisaf’ nfl nhIN, aflocnfmk pµjfbI sfihq ivc klIÈy
srIr ‘qy pfAux vyly iswDy Èfied BfrqI ƒ afpxy aiDafpk pRo[ sgoN sµvydnf nfl hY. smwisaf sµvydnf
qxI ƒ lgdY mYN pRIqm isµG dy pVHfey pfTF dI QF Aus dy df iek aµg hY.” Auh kivqf qy ijAux ƒ
gOhr jfn sMpfdk dI zfk
nvqyj BfrqI dIaF do kivqfvF kysF nUM CuMhdy hn gurbcn isMG Buwlr df iliKaf bVy gulfm alI KF sfihb aqy bygm
iÈMgfr lfAuNdy hn Èfndfr Èbd-icqr ‘pihly qvy vflI aKqr, pitaflf Grfxy dy Ausqfd hn.
dsqk dyx vfly hwQ asIs dyx vfly hwQ gOhr jfn’ pVH ky hoTF `qy iÈar af AudoN bygm nUM aKqrI bfeI pitafly vflI
myry dr `qy vfr vfr iek hI isr `qy nhIN itkdy. kMm krdy hwQ dIvy jgfAuNdy hn igaf, ikhf krdy.
dsqk huMdI hY kMm krdy hwQ jugnUMaF nUM roÈnI idMdy hn iËkr Aus prIvÈ kf mYN puiCaf, eynI jfxkfrI ikvyN
bUhy `qy jFdf hF, koeI nhIN huMdf kMm krdy hwQF ivc bicaF dy poqVy bMnHdy hn aOr iPr bXF apnf. iekwTI kr lYny EN, kMvl sfihb?
Èfied hvf dr KVkf ky qur jFdI hY krfmfq vsdI hY, diraf vgdy hn pMCIaF nUM cogf pfAuNdy hn bn gXf rkIb afKr kihMdy, pfgl kuJ vI kr skdY,
jF koeI rmqf jogI DrqI PYldI hY, aMbr ismtdf hY PulF nUM pfxI idMdy hn. jo Qf rfËdF apnf. myry Gr afieE kdI, mfics dIaF do
myry phuMcx qoN pihlF qy kivqf AugdI hY. (prI vrgy ÈKs df ibafn kuJ sO zwbIaF sMBfl rwKIaF hn. AunHF idnF
iksy hor dr `qy clf jFdf hY kMm krdy hwQ jdoN ies qrHF kr idwqf ik dosq, duÈmx ho ivc qIlF dIaF zwbIaF ‘qy bfeIaF dIaF
dsqk dyx vfly hwQ kMm krdy hwQ hI iek dUjy nfl imldy hn igaf.) ieQy Ault hoieaf, Buwlr hor mUrqF Cipaf krdIaF. mYN iekwTIaF
dsqk hI dyNdy ny kMm qoN Aucf AuTdy hn dunIaF ijAux jogI ho jFdI hY cMgf lwgx lwgf, idl ivc afieaf, kfÈ! krI jFdf, nYx nkÈ sFB ley hn, koeI
jo AunHF hwQF nUM PVnf cfhuMdy hn kMm krdy hwQ sfzI DrqI, sUrj duafly nhIN mYnUM Aus vrgf ilKxf afAuNdf huMdf. DnI klf pfrKU rkmF qfr ky vwzIaF
Auh dsqk dy Byd nUM nhIN smJdy vyKdy hn suMGdy hn kMm krdy hwQF duafly GuMmdI hY BlvfnF aqy sMgIq GrfixaF bfry ieMnI pyNitMgË bxvf leygf. KbqIaF nUM sfzf
dsqk dyx vfly hwQ ipafr krdy hn ieh sfrI lIlHf hI vsIh jfxkfrI lMzn vsdy blbIr slfm.
iek dr `qy hI nhIN KVHdy pOxf nUM QfpVdy hn kMm krdy hwQF dI hY. isMG kMvl pfs hY. AunHF ny dwisaf, -zf[ hrpfl isMG pMn,U biTMzf
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (28)

gfiek idlÈfd aKqr dy aMg-sMg


jfhr kIqf. Auh kihx lwgy, “kMmyafxf
jI! ienHIN idnIN pMjfbI pRogrfmF df sfrf
kfr-muKiqafr myry kol af. mIÈf jI
(pMjfbI kvI sohx isMG) CuwtI lY ky ivdyÈ
sMn 1982 ivc mYN pRfeIvyt qOr ‘qy dOry ‘qy gey hoey ny. quhfƒ jy ËubfnI Xfd
bI[ ey[ Bfg dUjf dI iqafrI kr irhf sF, gIqkfr vjoN gUVHI pCfx bxfAux vflf Drm isMG kMmyafxf bhu-ivDfeI lyKk hY. Aus hn qF afpxy 8 gIq mYƒ ilK ky dy idE.”
mYN btflvI sfihb qoN kfgË lY ky
jdoN idlÈfd aKqr ny srkfrI ibRijMdrf ny kivqfvF qy gIqF qoN ielfvf nfvl, bfl sfihq qy hor bVf kuJ iliKaf hY. huxy-huxy Aus
kflj, PrIdkot ivc pRYp ‘c dfKlf lY awT gIq ilK idwqy. AunHF mYQoN arËI
dI svY-jIvnI ‘tuwty hoey pul’ afeI hY, ijs ivc Auhny afpxI iËMdgI aqy kfrguËfrI bfry ilKvfeI aqy gIq Aus nfl nwQI kr ky
ilaf. asIN aksr imlx lwgy. kflj
roz ‘qy siQq jgq (jgq nrfiex) dI KUb itwpxIaF kIqIaF hn. ieh rcnf iesy ikqfb ivcoN leI geI hY. ies ivc Aumdf zfk ƒ mfrk kr idwqI. mYN ryzIE styÈn
cfh dI kMtIn sfzy myl imlfp df muwK gfiek idlÈfd aKqr dy ÈurUafqI dOr bfbq crcf rUh nfl kIqI geI hY. -sMpfdk dy sMgIq sYkÈn dy ieMcfrj blbIr isMG
awzf sI. ieQy hor vI keI imwqr af juVdy klsI ƒ vI ies bfbq imilaf. mn ivc
qy sfihq, gIqkfrI gfiekI qy pMjfbI qy sQfnk sfihq sBf dI pRmuwK ahudydfr nfl pihlF vI ryzIE styÈn df gyVf lf sfbr husYn sfbr (nirMdr bIbf nfl ienHF afs lY ky mYN jlMDroN ipMz vfps af igaf.
iPlmF sbMDI gwlF bfqF krdy. mYN idlÈfd sRImqI iqRpq iqRÈnf ƒ imly. Auh srkfrI cukf sI, pr Auh afzIÈn pfs nhIN sI df dogfxf pRiswD hoieaf sI, ‘myrI izwg kuJ smF bIqx ipCoN mYƒ ryzIE
nfl afpxf koeI nvF gIq sFJf krdf qy sInIar sYkMzrI skUl (lVkIaF) dy kr sikaf. mYƒ ieh sux ky bhuq hYrfnI peI crHI ivc gfnI, vy cuwk ilaf mor bx styÈn dI icwTI imlI. mYN mfnqf pRfpq
Auh agly idn Aus dI qrË bxf ky ipRMsIpl sn. pRogrfm AunHF dy skUl dI hoeI. idlÈfd ijhf surIlf gfiek Aus ky’) dy nF qoN jfxU sn. btflvI kihx gIqkfr bx igaf sI. ryzIE styÈn vloN
suxfAuNdf. mYN PrIdkot qoN jdoN afpxy ipMz grfAU N z ivc krn df PY s lf lwgy, “qusIN kudrqI bVy mOky isr Byjy gey aYgrImYNt Pfrm ‘qy dsqKq kr
vlIN qurdf qF anykF axilKy gIqF dy hoieaf. smF ÈfmIN 8 vjy rwK afey E. awj lfeIt vokl (sugm ky mYN jvfbI icwTI jlMDr Byj idwqI.
muKVy myry nfl qurdy. ilaf. iPr kfrz CpvfAux leI sMgIq) dI afzIÈn cwl rhI ey. ---
pMjfbI XUnIvristI, pitaflf vloN mYtr iqafr kIqf. kfrz Cfpx mYN klsI sfihb (blbIr isMG 1981-82 dy ienHF simaF ivc BfvyN
biTMzf Ëon df XUQ PYstIvl krvfieaf df kMm bVI qyËI nfl hoieaf qy klsI, muKI sMgIq ivBfg, ryzIE pMjfb ivc vI iekf-dukf irkfrizMg
igaf qF idlÈfd iPr keI mYNbrF dI izAUtI kfrz styÈn) ƒ kih idMnF. Auh ies kMpnIaF ny isr cuwkxf ÈurU kr idwqf sI,
ny ibRijMdrf vMzx dI lf idwqI. sfAUNz srivs qoN huxy Pfrm Brvf ky AumIdvfrF iPr vI ajy qk aYc[ aYm[ vI[ nvIN idwlI
kflj, PrIdkot vfly ƒ iml ky ies df vI pRbMD `c Èfml kr lYxgy.” idlÈfd dI ies Kyqr ivc srdfrI sI. aYc[ aYm[
dy ividafrQI kr ilaf. sfry pRbMD muMkml ho qoN klsI sfihb ny do-iqMn gIq vI[ ny AuqrI Bfrq dIaF BfÈfvF dy gIq-
vjoN sugm- jfx ‘qy mYN rfq ƒ byiPkr ho ky suxy aqy kfPI pRsMn hoey. AunHF sMgIq ƒ Gr-Gr qwk phuMcfAux ivc iek
sM g Iq mu k fbly suwqf aqy svyry idlÈfd ƒ dwsx ikhf, “asIN kuJ idnF qwk smy N ieiqhfsk ro l adf kIqf hY .
ivc ihwsf ilaf leI kotkpUry nUM cwl ipaf. Gr pRogrfm dI icwTI pf idaFgy.” kolMbIaf, koihnUr afid ijhIaF kMpnIaF
qy myrf gIq igaf qF idlÈfd dy mfqf jI ryzIE styÈn qoN ivhly ho ny vI pMjfbI gfiekI dy qvy (izsk)
‘afKy lwg jf qUM kihx lwgy, “Drm Auh qF qYƒ ky asIN roËfnf ‘jwg bfxI` dy irkfrz kr ky kwZy, pr aYc[ aYm[ vI[
PrIdkot lwBx igaY.” mYN ikhf dPqr lyKk/pwqrkfr bKiÈMdr dI srdfrI ƒ koeI nf qoV sikaf. ipCoN
Drm isMG kMmyafxf ik jd Auh afvy qF Aus ƒ kihxf ƒ imlx gey. bKiÈMdr nfl vI kolMbIaf kMpnI vI aYc[ aYm[ vI[ dy pRbMD
iqafrI kr lvy. mYN afpxy ipMz myrI cMgI jfx-pCfx sI. mYN Aus aDIn af geI. gfiek ies kMpnI dPqr
Pon: +91-98760-62329 dy gyVy lfAuNdy Qwk jFdy, qy iksy iksy ƒ
jf ky jldI vfps af irhF. nfl idlÈfd df quafrP
mMn lY nI PwkrF dy kihxy` gf ky pRQm jd mYN ipMzoN ho ky idlÈfd dy krvfieaf qy idlÈfd bfry iliKaf hI ies kMpnI dy mYnyijMg zfierYktr df
irhf. iPr Au s ny iehI gIq gf ky Gr phuMicaf qF Auh iqafr bYTf afpxf lyK Aus ƒ ‘jwg bfxI` QfpVf pR f pq hu M d f. ijs gfiek dI
XUnIvristI pwDr dy XUQ PYstIvl ivcoN sI. sfiËMidaF dy qOr ‘qy Aus dI ivc Cfpx leI idwqf. bKiÈMdr irkfrizMg aYc[ aYm[ vI[ ivc ho jFdI,
golz mYzl ijwiqaf. ies nfl irÈqydfrI ivcoN (ipMz vFdr jtfxf kihx lwgf, “Drm mYN vI iek Auh idnF ivc hI pMjfb df pRiswD gfiek
ividafrQIaF aqy buwDIjIvI vrg ivc qoN) ikRÈn aqy Aus df Cotf Brf nvyN gfiek bfry iliKaY. kwlH dy bx jFdf. lok ivafh-ÈfdI smyN Aus df
gfiek qy gIqkfr vjoN sfzI dohF dI pCfx drÈn (mrhUm) afey bYTy sn ‘jwg bfxI` ivc pVH leIN. Auh aKfVf lvf ky mfx mihsUs krdy. myrI
gfiek idlÈfd aKqr jfxkfrI anusfr kMpnI ijs gfiek ƒ
AuBrn lwgI. (pRisD gfiekf gurlyË aKqr muMzf kmfl df gfAuNdY. jy Aus ƒ
myry mn ivc soc afeI ik idlÈfd drÈn dI bytI hY). cOQf sfzy nfl idlÈfd smyN CotI Aumr df hox kfrn Èfied TIk cMgy ÈfierF dy gIq iml jfx qF Aus dI irkfrz krdI, Aus ƒ afAux-jfx df
dI gfiekI dI ikqy nfeIt krvfeI jfvy. df Brf gurFidwqf sI. asIN cfry bws ‘qy pyÈkfrI nhIN dy sikaf hovygf? KYr! myrI bVI CyqI bwly-bwly ho skdI aY.” mYN gfiek Pst klfs rylvy df ikrfieaf idMdI,
myry gIq aqy Aus dI afvfË. sfihq sBf, cfr ku vjy qk jlflfbfd (pwCmI) phuMc AudoN qk ryzIE styÈn dy pMjfbI pRogrfmF df nF puiCaf qF Aus ny dwisaf, “Auh irkfrz dI ivkrI anusfr gfiek qy
jlflfbfd (pwCmI), iËlHf iProËpur dy gey. sfihq sBf vfly mYƒ kihx lwgy, nfl sbMDq aiDkfrIaF aqy krmcfrIaF eyDr jlMDr nyVly iek ipMz df eI muMzf gIqkfr ƒ rfieltI ByjdI rihMdI (5
ahudydfr qy mYNbr myrf cMgf iewjq-mfx “kMmyafxf sihb! ieh jvfk ijhf kI lY nfl kfPI jfx-pCfx bx cukI sI. aY, hMs rfj hMs.” (swcI hI bfad ivc PIsdI gfiek qy 3 PIsdI gIqkfr ƒ).
krdy sn. ienHF ivcoN idafl isMG ipafsf, aFdf. vyiKE jy ikqy sfzI Coq nf luhf sMn 1978-79 qoN ryzIE dy hMs rfj hMs pMjfbI df vwzf gfiek bx AunHF simaF ivc ieh ivk vI hËfrF qk
mdndIp isMG, (jo ‘dyÈ syvk’ df sMpfdk dyvy sroiqaF qoN!” mYN ikhf, “kfhly nf ‘XuvvfxI’ pRogrfm dy ieMcfrj aMimRq lfl ky AuBiraf aqy hux mYNbr pfrlImYNt vI jFdI sI. ijnHF gfiekF ƒ aYc[ aYm[ vI[
vI bixaf), suirMdr KMnf (kflj pE, pRogrfm ipCoN gwl krnI.” pfl aqy pMjfbI pRogrfmF dy pRoizAUsr qy bx igaf hY). ivc mOkf nf imldf, Auh eyDr EDr hwQ
lYkcrr) qy aÈok mOjI afid df iËkr idlÈfd ny afpxy pwky rMg ‘qy sfihqkfr hrBjn btflvI nfl myrI cMgI asIN jlMDroN vfps af ky ryzIE pw l f mfrdy . aijhy nvy N gfiekF dI
kIqf jf skdf hY. mYN iek Èfier hwQ idn hlkf-hlkf pfAUzr aqy gulflI ijhI nyVqf sI. mYN afpxf rsUK vrq ky cMgf styÈn dI icwTI AuzIkx lwgy. aKIr mhIny irkfrizMg krn vflI vrmf kMpnI kdy
afid imQ ky AunHF ƒ sunyhf Byj idwqf ik lf ky afpxy ichry dI mykawp kIqI. qyV ilKx vfly keI nvyN lyKkF ƒ ryzIE ku bfad zfkIey ny idlÈfd dy Gr ryzIE mogy KuwlHI sI, pr kuJ qvy (izsk) kwZ
qusIN iqafrI kr lvo, mYN idlÈfd ƒ lY cfdrf bMnH ky AuproN klIaF vflf styÈn qoN rcnf pVHn df mOkf idvfieaf. styÈn dI icwTI PVfeI qF sB ieh pVH ky ky bMd ho geI. gurpfl isMG pfl df pRisD
ky afvFgf, afpF Aus dI gfiekI dI nfeIt kZfeIdfr kuVqf pf ilaf qy lwk duafly iek idn mYN qy idlÈfd jlMDr cly KuÈ hoey ik idlÈfd ƒ ryzIE ‘qy gfAux gIq ‘pflI pfxI KUh qoN Bry` vrmf kMpnI
krvfAuxI hY. idlÈfd iqafrI krn lwgf. cuMnI bMnH leI. styj ‘qy jfx smyN Aus ny gey. mYN hrBjn btflvI ƒ iml ky afpxy leI cux ilaf sI aqy iqMn gIqF dI ny hI irkfrz kIqf sI.
AunHIN idnIN asIN Aus df gfiek vjoN nF hwQ ivc aflm luhfr vFg icmtf PV afAux df mksd dwisaf. btflvI idlÈfd irkfrizMg krvfAux leI qfrIk vI idwqI mYN qy idlÈfd aKqr iek idn svyr
rwKx bfry soicaf. Gr ivc sfry Aus ƒ ilaf. pRogrfm ÈurU hoieaf qF sB qoN pihlF dy ipqf jnfb kIVy KF ÈukIn aqy mfmf jI geI sI. vyly jnqf aYkspRYs tRyn ‘qy svfr ho ky
ÈfdI kih ky bulfAuNdy sn qy Aus df gfiek mYN sroiqaF nfl idlÈfd dI jfx-pCfx idwqI geI imqI ƒ mYN aqy idlÈfd kotkpUirEN idwlI vl cwl pey. nvIN idwlI
vjoN nF idlÈfd muhMmd rwKx df PYslf krvfeI. bfad ivc idlÈfd ny styj ƒ smyN isr ryzIE styÈn phuMc gey. jd rylvy styÈn ‘qy phuMc ky dirafgMj cOk
kIqf igaf, pr ivcfr vtFdry ipCoN asIN mwQf tyk ky alfp ilaf qy sB qoN pihlF klsI sfihb ƒ imly qF AunHF qoN pqf qk irkÈf ilaf aqy AuQoN pYdl cwl ky
Aus df nF muhMmd idlÈfd kr idwqf (pr ieh iÈar boilaf: lwgf ik ryzIE ‘qy iksy purfxy Èfier nyVy hI siQq Brqpur roz ‘qy aYc[ aYm[
ipCoN pRcilq idlÈfd aKqr hI hoieaf). husn jvfnI qy rMg PuwlF dy jF ryzIE vloN mfnqf pRfpq gIqkfr dy vI[ dy dPqr cly gey. asIN kMpnI dy
Èfier swjx hwQ sunyhf Byjx ipCoN ieh muwdq rihMdy nfhIN gIq hI gfey jf skdy hn. AunHF sfƒ mYnyijMg zfierYktr ËhIr aihmd ƒ imly.
asIN sfihq sBf vloN koeI kfrz afid lwK tikaF df mYN mfx kryNdI pM j fbI dy ds-bfrF gIqkfrF bfry Au n H F kM p nI nfl sbM D q hM Z y vrqy
phuMcfAux dI AuzIk krn lwgy, pr AuDroN ieh bfËfr ivkyNdy nfhIN. dwisaf, jo mfnqf pRfpq gIqkfr sn. sfiËMidaF dI sMgq ivc idlÈfd ƒ
koeI Kbrsfr nf imlI. hfr ky mYN imQy cfr cuPyirEN BrpUr qfVIaF vwjIaF myry mn ƒ ies gwl ny Tys phuMcfeI. suixaf aqy sfƒ irkfrizMg leI qfrIk
idn qoN iek idn pihlF jlflfbfd (pwCmI) qy sroiqaF ny KuwlHy idl nfl vfh-vfh idl ‘c pRbl iewCf sI ik myry gIq ryzIE dy idwqI. asIN Auh rfq idwlI dy iek hotl
phuMc igaf aqy pRogrfm bfry puwiCaf. ieh kIqI (ipCoN mYN idlÈfd ƒ keI vfr ikhf stysn qoN nÈr hox. AudoN qk pyNzU Kyqr ivc guËfr ky (rfq ƒ aMimRqf pRIqm nfl
sux ky mYƒ hYrfnI hoeI ik Auh Èfier sI ik ijMnf rUh nfl qUM ieh iÈar ivc tI[ vI[ bhuqf pRcilq nhIN sI Pon ‘qy kfPI gwlF hoeIaF pr AunHF dy
swjx AunHF kol sunyhf lY ky phuMicaf hI jlflfbfd vflI nfeIt ‘c gfieaf sI, hoieaf, lok ryzIE dy pMjfbI pRogrfm ikDry hor ruJyvyN kfrn imlfp nhIN ho
nhIN sI. mYN afpxy inwGy sbMDF df hwk iPr qUM kdy vI Enf sohxf nhIN gf kfPI suxdy sn. ryzIE qoN gIq bRfzkfst sikaf) agly idn vfps af gey.
jqf ky ikhf, “vyKo imwqro! idlÈfd dI sikaf. AudoN qF ieMj mfipaf sI ijvyN hox nfl gfiek aqy gIqkfr nMU KUb idwqI imqI ƒ mYN, idlÈfd qy
ieh pihlI nfeIt hoxI af, mYN Quwk ky sfrf bRihmMz qyry nfl gfAux lwg ipaf mkbUlIaq imldI sI. ryzIE qoN gfAux gurFidwqf kMpnI dy stUzIE phuMc gey.
nhIN cwt skdf. ijvyN vI hovy, afpF kwlH hovy). iek gIq ipwCoN dUjf, iPr qIjf, vfly gfiek horF nfloN afpxf vzwpx kMpnI df dPqr aqy stUzIE ieko hI
rfqIN Aus df pRogrfm krvfAuxY, nhIN qF cOQf! sroqy ‘iek hor, iek hor’ dI dwsx leI afpxy afp ƒ ‘ryzIE isMgr‘ iblizMg ivc sI. AudoN stUzIE ivc eyar
Auh inrfÈ ho jfeygf.” PrmfieÈ krdy rhy aqy dyr rfq qk afK ky KuÈI mihsUs krdy sn. idlÈfd kMzIÈnr dI shUlq nf hox kfrn grmI
sfihq sBf vfly myry sfry imwqrF ny idlÈfd dI gfiekI aqy myry gIqF df kol iksy hor gIqkfr dy gIq nf hox hox kfrn irkfrizMg kfPI aOKI huMdI sI,
ivÈvfs idvfieaf, “Drm jI! asIN quhfzf anMd mfxdy rhy. ieh pRogrfm idlÈfd kfrn mjbUrI vws Aus ƒ myry gIq bfbU ikAuNik irkfrizMg smyN pwKy bMd krn
mfx rwKFgy. quhfzy vloN imiQaf pRogrfm dI gfiekI dI vwzI ÈurUafq ho inbiVaf. isMG mfn dy kih ky gfAuxy pey. ipCoN stUzIE ivclf huMms gfiek qy
hr hfl hovygf. afpF huxy eI sfry pRbMD mYƒ Purnf Puiraf ik idlÈfd ƒ ipCoN mYN iek vfr ryzIE styÈn sfiËMidaF ƒ psIno-psInI kr idMdf sI.
kr lYNdy aF.” ryzIE styÈn jlMDr qoN gvfieaf jf ‘qy kfiv-pfT leI igaf qF hrBjn jdoN iksy gIq dI irkfrizMg smyN vfr-
Drm isMG kMmyafxf dI svY-jIvnI
sB qoN pihlF asIN pMjfbI Èfierf skdf hY. idlÈfd afpxy Brf gurFidwqy ‘tuwty hoey pul’ df muKVf. isMG btflvI ƒ iml ky ies bfry iglf (bfkI agly sPy ‘qy)
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (29)

vfr rI-tyk lYxI pYNdI qF sfry bVf aOKf sI, “Drm, kdy mYN vI hornF gfiekF vFg nF ‘qy blrfj sfhnI XfdgfrI pRkfÈn kIqI geI qF pRDfngI mMzl ivc jsvMq KuwlHx lwgIaF. hux qvy dI QF kYsyt df
mihsUs krdy. kfr `qy aKfVf lfAux jfieaf krUM ik KoilHaf hoieaf sI ijs ƒ hux biTMzf qoN isMG kMvl, pRo[ ikÈn isMG, dyivMdr ruJfn bVI qyËI nfl ho irhf sI. sroqy
idlÈfd ny iksy hMZy hoey gfiek vFg bs eyvyN bIq jUM!” mYN hOslf idMdf, “idl khfxIkfr aqrjIq clf rhy hn. jd mYN siqafrQI, gurÈrn isMG aqy gurcrn nvIaF-nvIaF kYsytF KrId ky kYsyt
irkfrizMg krvfeI. bs iek awDy gIq rwK, qyrf vI Ëmfnf afeygf.” Aus ny mYƒ AunHF ƒ imilaf qF Auh kihx lwgy, rfmpurI Èfml sn (ikqfb dIaF 200 plyar (lok bolI anusfr typrkft)
‘qy mfVI motI rI-tyk lYxI peI, pr AudoN ikhf ik qUM ieh pYsy dy dy pr myrf qrk “Drm, ipCly simaF ivc rsfilaF ivc kfpIaF Ausy vkq ivk geIaF). bfad rfhIN suxdy. bfkI kYsytF Gr aqy lwcr
hux vFg ijQoN nuks ipaf, AuQoN hI iPr sI ik pRisD ho ky gfiek ny hI mfieaf qyrIaF keI vDIaf kivqfvF pVHIaF ny. ivc iesy sBf vloN ipRMsIpl sMq isMG iksm dIaF kYsytF itAUbvYl nfl bxy
irkfrizMg ÈurU krn dI QF vMn trYk kmfAuxI huMdI hY, gIqkfr dy pwly qF Pokf qUM ieMj kr, ienHF ƒ iekwTIaF kr ky syKoN dI pRDfngI ivc ies ikqfb `qy kmry ‘c bYT ky suxIaF jFdIaF. psU cfrdy
stUzIE hox kfrn sfrf gIq muwZoN suwZoN nF hI rih jFdf hY, ies leI ieh Jfl BfvpUrq goÈtI vI krvfeI geI. zFgrI srkVy dy kfinaF nfl qfrF bMnH
hI irkfrz krnf pYNdf sI (ajoky mltI qF qYƒ hI JwlxI cfhIdI hY. AuNj vI mYN pRo[ ikÈn isMG aqy ipRMsIpl sMq ky (ijQy ikqy vI psU cfrdy huMdy) koloN
trYk stUzIE ivc irkfrizMg krnI ividafrQI sF aqy sFJy pirvfr ivcoN isMG syKoN ivcfly ivcfrDfrk nok-Jok lMGdy ibjlI dy KMiBaF AuprlIaF qfrF
pihlF nfloN bhuq afsfn ho geI hY; BfvyN eynI rkm ies mksd leI mMgxI cw l dI rihM d I sI. pR o [ ikÈn isM G Auqy kfny tMg ky kuMzI knYkÈn lf lYNdy
iek-iek pMkqI gf ky irkfrizMg krvf muÈikl sI. ieAuN idlÈfd dI ieh gurbfxI dy rUhfnI PlsPy df aqy mn-psMd gIq suxdy. ivafh ÈfdIaF
lvo. ijQoN glqI hoeI hY, gIq df Enf ku irkfrizMg rIl ivc hI bMd rih geI. mfrksvfd nfl sbMD joVdf sI. Aus smyN vI qivaF vflI mÈIn (izsk plyar)
ihwsf hI muV gfAuxf pYNdf hY). kMpnI ny --- dI aflocnf dI iek pusqk df nF vI dI QF zYk KVkx lwg pey. ieAuN AunHF
eI[ pI[ irkfrz kwZx leI idlÈfd dI ies smyN dOrfn gIqF dy nfl- ‘gurbfxI qy mfrksvfd` hY. ipRMsIpl gfiekF dI vI lokF nfl pCfx kfiem hox
10 imMt dI irkfrizMg kIqI. AudoN gIqF nfl mYN kivqfvF vI ilKdf irhf, jo syKoN pRo[ ikÈn isMG dI ies Dfrnf ƒ lwgI, ijnHF dy pihlF qvy nhIN sn afey,
nMU irkfrz dy smyN anusfr Zfl ky irkfrz pMjfbI dy muwK rsfilaF qy aKbfrF ivc gYr ivigafnk smJdf sI. Aus pr hux kYsytF rfhIN AunHF dI gfiekI
kIqf jFdf sI, Bfv pihlF irhrsl kr CpdIaF rhIaF. myrIaF ienHF kivqfvF anusfr gurbfxI mwD-Xuwg dI kfiv- pMjfbI sroiqaF dIaF brUhF Auqy af geI
ky smF not kIqf jFdf sI, iPr smF df bhuqf ivÈf-vsqU iksfnI dI kMgflI isrjxf hY aqy mfrksvfd afDuink sI. cMgy gfiek aKfVf lfAux dy keI hËfr
GtfAux jF vDfAux leI sMgIqk sfËF dy ‘qy afDfirq hY. ieh kivqfvF srmfeydfrI dOr dI Aupj hY. dohF rupey lYx lwg pey sn.
vwjx dy smyN ƒ jF gIq df koeI bol Gtf pRgqIvfdI afÈy dy anusfrI isrjIaF PlsiPaF df Drfql vwKrf hY, ienHF idlÈfd dI muwZlI pCfx vI ieMj hI
ky jF duhrf ky gIq ƒ imQy smyN anusfr geIaF hn, jo iksfnF-mËdUrF ƒ ivc smfnqf vflI koeI gwl nhIN. bxnI ÈurU hoeI. Aus dI gfiekI dI iek
kr ilaf jFdf sI. ZfeI imMt df iek afpxI luwt-Ksuwt bfry jfgrUk hox pR o [ ikÈn isM G dI iek afpy nfeIt nfnk nIr ny abohr ivc krvfeI.
gIq irkfrz krdy sn. leI pRyrdIaF hn. nfgmxI, afrsI, bxfeI Dfrnf df vI mYƒ cyqf af irhf Aus pRogrfm dI irkfrizMg biTMzf dI
ienHF simaF ivc pMjfbI gfiekF dI isrjxf, pRIq lVI aqy loa vrgy hY. iek imlxI smyN kihx lwgf, “Drm, kYsyt kMpnI pfiel ny sfQoN ibnf puwCy hI
GVmws aqy awgy vDx leI apnfey jFdy pRisD rsfilaF ivc myrIaF kivqfvF mYN Aus lyKk bfry ilKdf hF, ijs dI irlIË kr idwqI. myrf aqy idlÈfd df
puwTy iswDy qrIikaF kfrn irkfrizMg CpdIaF. nfgmxI dI sMpfdk aMimRqf Aumr cflI sfl qoN vwD hovy.” mksd ijvyN ikvyN sroiqaF qwk phuMcxf
kMpnIaF df purfxf srUp bdlx lwg pRIqm, afrsI dy sMpfdk Bfpf pRIqm iek smfgm nMU sMboDn krdy hoey Drm “pRo[ sfihb ieh kI mfpdMz af?” sI, ies leI asIN cuwp hI rhy. BfvyN ‘qyrf
ipaf. nvyN gfiek afpxI irkfrizMg isMG, isrjxf dy sMpfdk zf[ rGbIr isMG kMmyafxf. mYN hYrfnI pRgt kIqI. cuMnI dy pwly Ehly hwsxf` nF nfl kwZI
krvfAux aqy afpxf qvf dUijaF qoN isMG, pRIq lVI dy sMsQfpk gurbKÈ KrVf mYƒ dy dyh. mYN qyrI ikqfb CfpFgf. “cVHdI jvfnI `c bhuq lyKk bxdy geI ies kYsyt ivc imAUiËk dy nF `qy
pihlF irlIË krvfAux leI kMpnI ƒ pYsy isMG pRIqlVI aqy loa dy sMpfdk pRisD qYƒ 10 PIsdI rfieltI dy idaFgf.” af, pr bfad ivc kbIldfrI `c ÈOk qblf qy bYNjo hI suxdI sI, pr myry gIqF
dy ky afpxy qvy (izsk) dy afp hI Èfier pRimMdrjIq sn. mYN KrVf iqafr kr ky ies df nF ruk jFdY. ijnHF ivc pRiqBf huMdI hY, Auh dy bolF `qy idlÈfd dI gfiekI ƒ sroiqaF
pRoizAUsr bx jFdy. iek idn PrIdkort ivc nftkkfr ‘mYƒ hwsxf Buwl igaf mF!` rwiKaf. Bfa inrMqr ilKdy rihMdy af. iPr AunHF dIaF ny rwjvF ipafr idwqf. kMpnI ny ieh kYsyt
jdoN idlÈfd dI irkfizMg kfPI smyN gurÈrn isMG dy nftkF df mMcn sI. mYN jI (gurÈrn isMG) ny 1982 ivc 80 rcnfvF vl myrf iDafn jFdY, beI ieh hËfrF dI igxqI ivc vycI. crn isMG
qk irlIË nf kIqI geI qF Auh idwlI jf vI pRogrfm dyKx clf igaf. gurÈrn pMinaF dI ieh pusqk Cfp ky kImq 3 asl lyKk hn.” bMbIhf BfeI qy suirMdr pRIq GxIaf ijhy
ky ËhIr aihmd ƒ imilaf. AunHF idlÈfd isMG ny nftk ilKx aqy Kyzx dy nfl- rupey rwKI. jy koeI AunHF qoN KrIddf qF --- pMjfbI Èfier aqy gfiekI dy ÈYdfeI mYƒ
ƒ vI afpxy qvy df pRoizAUsr bxn leI nfl pMjfbI pfTkF qk imafrI pusqkF Auh 2 rupey ivc hI dy idMdy. ieh pusqk aY c [ aY m [ vI[ ijhIaF vw z IaF imlx qF dwsdy huMdy ny, “sfzy kol quhfzI
ikhf aqy 9000 rupey mMgy. idlÈfd ajy ssqI kImq ‘qy phuMcfAux leI afpxy hËfrF dI igxqI ivc ivkI. irkfrizMg kMpnIaF dI byruKI kfrn ienHF ieh kYsyt ajy vI sFB ky rwKI hoeI af.
AuBrdf gfiek sI. Aus kol ajy mfieaf mrhUm imwqr, pRisD pMjfbI lyKk aqy sfihq sBf, kotkpurf vloN jd myrI sflF dOrfn pMjfb ivc keI inwkIaF kdy - kdy su x ky XfdF qfËIaF kr
nhIN sI afeI. Auh qF aksr ikhf krdf ihMdI iPlmF dy adfkfr blrfj sfhnI dy pusqk ‘mYƒ hwsxf Buwl igaf mF!’ irlIË vwzIaF irkfrizMg kMpnIaF qyËI nfl leIdIaF. rUh KyVy ivc af jFdI aY.”

gIq gfAux dI izgrI[[[


mYN btfly iÈv kumfr btflvI dI ƒ dwisaf ik gurU nfnk dyv XUnIvristI pirvfr bhuq KuÈ hoieaf.
brsI ‘qy suirMdr kOr aqy jgjIq isMG vfly AunHF df pRogrfm krfAuxf cfhuMdy hn. Èfm ƒ XUnIvristI dy gurU nfnk
ËIrvI ƒ pRogrfm leI swidaf sI. ieh Auh dovyN mMn gey. pRogrfm Kqm krky Bvn ivc suirMdr kOr qy ËIrvI dy gIqF
pRogrfm Èfm ƒ btfly hoxf sI. zf[ aYs[ Auh rfq ƒ sfzy kol hI rhy. agly idn df pRogrfm hoieaf. hfl sroiqaF nfl
pI[ isMG ƒ AunHF asIN aMimRqsr gey qy zf[ aYs[ pI[ isMG pUrf Biraf hoieaf sI. AunHF dohF df
bfry pqf lwgf ik ƒ imly. AunHF ny Èfm df pRogrfm idwqf qy snmfn kIqf igaf. Aus smyN mYN zf[ aYs[
ieh dovyN btflf nfl hI afiKaf ik gYst hfAUs ivc pI[ isMG ƒ ikhf, “zf[ sfihb, suirMdr
ivKy iÈv dI brsI Tihro, ikAuNik rfq ƒ vI rihx df pRogrfm kOr lok gfiekf ey. ies leI kuJ kr
‘qy af rhy hn. AuQy hI sI. ËIrvI qF ËIry clf igaf qy idE.”
Auh Aus smyN gurU iPr Èfm ƒ af igaf. suirMdr kOr qy zf[ sfihb df jvfb sI, “bfjvf,
nfnk dyv asIN bfkI sfry pihlF ipMglvfVy gey. vI[ sI[ ies smyN zf[ hrBjn isMG soc
AuQy zf[ ieMdrjIq kOr ƒ imly. Bgq pUrn ey. ies krky mYN ajy kuJ nhIN kr
hrBjn isMG bfjvf isMG df ajfieb Gr dyiKaf. skdf.”
Pon: +91-98767-41231 pR o [ srbjIq isM G CInf Kflsf do iqMn mhIny ipCoN zf[ aYs[ pI[ isMG
kflj pVHfAuNdy sn. AunHF mYƒ afiKaf, gurU nfnk dyv XUnIvristI dy vI[ sI[
XUnIvristI, aMimRqsr dy krqf-Drqf “bfjvf, dupihr dI rotI suirMdr kOr myry bx gey. mYN AunHF ƒ vDfeI idwqI qy nfl
sn, ikAuNik Aup kulpqI zf[ hrBjn Gr KfeygI, nfly myry sfry pirvfr ƒ hI afiKaf, “zf[ sfihb, hux quhfzy kol
isMG soc bfhr gey hoey sn. zf[ aYs[ imlygI.” dupihr ƒ asIN sfry pRo[ CInf pUrI qfkq hY, hux hI suirMdr kOr leI afpxy ipMz df nINh pwQr igafnI guridwq ƒ zfktryt dI izgrI dy rhy hF.”
pI[ isMG df mYƒ sunyhf afieaf, “bfjvf, dy Gr gey. AunHF dI GrvflI ny suirMdr kuJ kr idE.” isMG koloN rKvfAux vfly, jo ipCoN pMjfb mYN ikhf, “mYN Aus ƒ Kud smJfAuNdf
iek Èfm leI suirMdr kOr qy jgjIq isMG kOr ƒ bynqI kIqI, “BYx jI, asIN rfq ƒ mhIny ku ipCoN mYƒ zf[ sfihb dy pI[ srkfr ny XU n IvristI ko l o N Ko h ky hF.”
ËIrvI ƒ XUnIvristI lY ky af, asIN vI qF quhfzy gIq nhIN sux skxy, sfƒ Gry ey[ df Pon afieaf, “sfƒ suirMdr kOr srkfrI bxf ilaf sI, jdoN ik Auh sfrI iPr mYN suirMdr kOr dI lVkI zOlI
ienHF df gIq-sMgIq sux lvFgy.” hI ibnf sfËF dy kuJ gIq suxf idE.” df Pon qy pqf dwso.” mYN Auqr idwqf, pihlF ËmIn XUnIvristI dI sI. ƒ Pon krky dwisaf ik gurU nfnk dyv
mYN suirMdr kOr qy jgjIq isMG ËIrvI suirMdr kOr ny iqMn cfr gIq suxfey. sfrf ieh dwso ik Aus dy Pon qy pqy dI kI loV Aus smyN qk iksy XUnIvristI ny XUnIvristI suirMdr kOr ƒ zfktryt dI
pY geI ey? pihlF dwso, iPr Aus df Pon iksy pMjfbI lok gfiek ƒ zfktryt dI izgrI dy rhI hY qy Auh awgoN pYsy mMg
qy pqf dwsFgf. pI[ ey[ df Auqr imilaf, izgrI nhIN sI idwqI. ieh pihlf kMm zf[ rhy hn. zOlI ny mYƒ afiKaf, “aMkl mYN
“quhfzy leI KuÈI vflI gwl ey. vI[ sI[ aYs[ pI[ isMG ny gurU nfnk dyv mfqf ƒ smJfAuNdI hF.” Auhny suirMdr ƒ
sfihb AunHF ƒ zfktryt dI izgrI dy rhy XUnIvristI df vI[ sI[ hox vyly kIqf idwlI qoN cMzIgVH afpxy kol swidaf qy
hn.” iPr mYN pI[ ey[ ƒ suirMdr kOr df sI. jdoN XUnIvristI vloN suirMdr kOr ƒ sfrf kuJ smJfieaf. iPr suirMdr ƒ pqf
Pon nMbr qy pqf dy idwqf. dwisaf igaf ik AunHF ny gurU nfnk dyv lwgf ik Auh pihlI lok gfiekf hY, ijs
aijhy PYsly bhuq Gwt iensfn XUnIvristI afAuxf hY qy AunHF ƒ zfktryt ƒ gurU nfnk dyv XUnIvristI zfktryt
krdy hn. aijhy PYsly sfihqkfrF, dI izgrI idwqI jfxI hY qF suirMdr kOr dI izgrI dy rhI hY.
klfkfrF bfry zf[ mihMdr isMG rMDfvf df Auqr afieaf, “mYƒ dwso ies pRogrfm XUnIvristI ny cMgf pRogrfm krky
kiraf krdy sn jF iPr zf[ aYs[ pI[ dy ikMny pYsy idEgy qF hI mYN afvFgI.” suirMdr kOr ƒ zfktryt dI izgrI idwqI.
isMG ny afpxy vI[ sI[ hox smyN ivc do vI[ sI[ dy pI[ ey[ ny mYƒ ikhf, Aus smyN sfry klfkfrF aqy sfihqkfrF
cMgy PYsly kIqy sn-pihlf suirMdr kOr “bfjvf, suirMdr kOr qF XUnIvristI ny zf[ aYs[ pI[ isMG dy ies PYsly dI
gfiekf suirMdr kOr dy do aMdfË. ƒ zfktryt dI izgrI dyx vflf aqy dUjf afAux dy pYsy mMg rhI hY. asIN qF Aus bhuq ÈlfGf kIqI.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (30)

kry buld
M pukfr munfdI
purfxy jLmfny qoN hI afm jnqf qwk
srkfr, sQfnk aiDkfrIaF jF sMsQfvF
vlo N ko e I Kfs Pu r mfn jF ieqlfh
phuMcfAux leI munfdI krvfeI jFdI rhI sLbd
hY. munfdI krn vflf pihlF Zol, GiVafl
jF hor nhIN qF pIpf hI kuwt kuwt ky glI-
muhwly dy lokF dy kMn KVy krdf hY, ijs
munfdI nUM mnfdI vI qy sfzy ielfky
ivc ies dy mixafdI jF muixafdI rupFqr
sbMDq iek sLbd munfdf hY, ijs df arQ
hY-bulfieaf igaf, swidaf igaf.
sLbd bolI vI hY. ieiqhfsk qOr `qy XuD
afid qoN luwty hoey mfl dI aijhI inlfmI
JroKf
df mnsLf huMdf hY ik koeI Kfs sUcnf idwqI vI Aucfry jFdy hn. munfdI nUM aKbfr dIaF spsLt hY ik munfdI sLbd ivc swdx/ kIqI jFdI sI. awj klH purfxIaF klF bljIq bfsI
jfx vflI hY. aksr hI glI-muhwly dy surKIaF vFg hI idlcspI nfl suixaf bu l fAu x dy Bfv ho x gy . mu n fdI-ey - vsqF vycx ihwq lwgy myly leI vI ieh
kuJy bwcy qy keI vfrI kuJ hor lok vI jFdf sI. afm qOr ‘qy munfdI KfE-pIey ieslfm df arQ hY, inmfjL leI bulfAux sLbd vriqaf jFdf hY. Pon: 734-259-9353
ZMzorcI vwl kMn krky KVy ho jFdy hn. huMdI sI, jdoN sfry lok Gro GrIN huMdy vflf arQfq muawijLn. drasl arbI spYinsL vFg hI grIk, lfqInI afid ihwq swidaf jF bulfieaf igaf hY. AuNj
dunIaF Br dy bMidaF dI iPqrq hY ivc munfdI df arQ swdx, BfsLfvF ivc vI arbI qy hor sfmI BfsLfvF vI mYnUM arbI ndh aqy sMsikRq nd ivc
ik Auh koeI nvIN qfjLI suxn leI bu l fAu x qo N ibnf sw d x vflf, dy sLbd rcy imcy hn, pr ieh vI ivcfr arQF qy DunI dI smfnqf sbwbIN jfpdI
kfhly pey rihMdy hn. munfdI vflf bulfAux vflf vI hY. arbI dy hY ik ihMd-ierfnI pirvfr, Kfs qOr ‘qy hY. dohF ivc swcmuwc dI irsLqydfrI sfibq
pihlF kuJ aijhy sLbd boldf hY, munfdI sLbd ivc ‘mu’ qF iek vYidk kfl dy sLbd vI arbI qy hor sfmI krn leI bhuq Koj qy ivvycn dI loV
‘suxo suxo suxo’ qy iPr aslI aYlfn agyqr hI hY, jo afm hI ies BfsLfvF ivc dfKl hox dy pRmfx imldy huMdI hY, jo vznyrkr dy lyK ivc gfieb
sLurU krdf hY. BfsLf dy DfqUaF awgy lwg ky hor hn. inrukq sLfsqrI aijq vznyrkr ny hY. iPr vI pfTkF dI Kurfk leI mYN AunHF
mYnUM Xfd hY, sfzy ipMz df sLbd bxfAuNdf hY. ieh DfqU nfid nfid DfqU/sLbd nUM ies dI imsfl mMnidaF dI rfie pysL kIqI hY. ies gwl qoN ienkfr
mrfsI glI dy moV ‘qy KVf ho ky ijhf hY. ies dI sMsikRq nfd nfl smfnqf drsfeI nhIN kIqf jf skdf ik pRfcIn kfl ivc
pihlF Zol vjfAuNdf sI qy iPr afpxI sYimitk DfqU ndh ivc (nUn hY. nfd ivc afvfjL, DunI, vfjf, rfg dy sfmI aqy vYidkI ivcfly sLbdF df vtFdrf
grmf grm Kbr suxfAuNdf sI. keI dfl vf) swdx, bulfAux, pukfrn; Bfv hn. asIN ies qoN bixaf iewk sLbd huMdf irhf hovygf.
vfrI iek qoN vwD jfxkfrIaF/aYlfn cIkx, sLor mcfAux, hokf dyx qoN ndI lYNdy hF. ndI df mUl arQ sLUkdI hY arbI qoN hI afey imafdI sLbd df
huMdy sn qF Auh sB nUM nMbrvfr ielfvf aYlfn jF GosLxf krn qy ikAuNik phfVF prbqF qy hor AucIaF pMjfbI ivc iewk ivgiVaf rUp muixafdI
Aucfrdf sI, “pihlI mixafdI eyhy hor awgy imlxI, bYTk, sBf, nIvIaF QFvF ‘qy vgdI hoeI ndI KUb sLor hY, jo munfdI df vI ivgiVaf rUp hY. dohF
af ik zIpU ivc KMz af geI hY, klH mIitMg arQfq jo swdy jF bulfey mcfAuNdI hY. ndI qoN hI ivgV ky neI/nYa sLbdF ivcfly koeI sjfqI sFJ nhIN hY.
svyry sLkMzI jf ky afpxI afpxI gey, afid dy Bfv vI hn. drasl sLbd hoNd ivc afey. bRhmpuqr ijhy vwzy imafd df arQ hY-avDI, insicq smF,
KMz lY lvo; dUjI mixafdI eyhy af ik sn. awj klH qF irksLy vfly qy hor qF ies DfqU ivc islH, nmI, igwlypx dy Bfv diraf jF smuMdr nUM nd afKdy hn. nd mukwrr kIqf vkq. ies qoN bxy imafdI
klH nUM mfhIey dy cONqy dsIldfr sihb hor ‘mbYl’ vI ieho kMm krn lwg pey vI hn, pr ies pfsy asIN nhIN jfxf. ivc smwucqf jF ivsLflqf df Bfv af jFdf df arQ hoieaf-iek insicq smyN qwk
pDfrngy, ijs iksy ny aMqkfl jF koeI hn. munfdI leI iZMzorf, zONzI sLbd vI ies qoN bxy iek sLbd ‘indf’ df arQ hY, ikAuNik nd pfxI df iek vwzf BMzfrf df, kfilk. ieh sLbd iekrfr krn dy
hor kMm krfAuxf hovy dkflF nUM cfr vjdy cldy hn, pr ienHF sLbdF dI kuJ kuJ hY-swdf, pukfr, hfl duhfeI. ‘mhfn kosL’ hY. iesy pRsMg ivc vznyrkr ny kuJ arbI arQF vfly DfqU ‘vad’ awgy arbI
iml lvy; qIjI mixafdI eyhy af[[[.” qy avnqI ho geI hY , ies leI ieh ivc ies df ieMdrfj mOjUd hY, pr pMjfbI muslmfn sMgTnF ijvyN ndvfqul Aulymf, agyqr ‘m’ lwg ky bixaf hY. sLfbidk
Auh Zol ‘qy afKrI zgf mfrdf aglI inKyDfqmk BfvF ivc vrqy jfx lwgy hn. ivc bhuq Gt suixaf hY. hF, Kfs nFvF ndvfqul ieslfm jF ndvfqul mujfhdIn arQ bixaf-jd qwk vfadf kIqf igaf.
glI dy moV ‘qy inkl jFdf sI. gulfm ‘zONzI ipwtxf’ df mqlb iksy dI burfeI ivc jLrUr ieh sLbd vriqaf imldf hY. df ijLkr kIqf hY, ijs ivc Aus ny drasl vfadf vI eyQy QF isr hY. aMq
rsUl aflmpurI dy ikwsy XUsP-jLulYKF nsLr krnf hY. indf PfjLlI ihMdI-AurdU dy msLhUr kvI sMsikRq smuwc, ivsLflqf df arQ gRihx ivc DnI rfm cfiqRk dI iek kivqf ivc
ivc XUsP nUM vycx dI munfdI huMdI hY, munfdI muZly qOr ‘qy arbI BfsLf df qy gIqkfr hoey hn. mD Xuwg ivc arbIaF kr gey ‘nd’ dy smfnaMqr arbI ndvf munfdI sLbd dI toh leIey,
aMq jumf jF aglf afieaf, sLbd hY, jo BfrqI BfsLfvF ivc PfrsI df spyn `qy isafsI glbf irhf hY. ies sLbd dy sMgTn, smuwc vfly arQF nUM jIaf! inMdf cuglI df qUM,
iPrI munfdI sfry. rfhIN dfKl hoieaf. arbI ivc hI ies smyN dOrfn anykF arbI sLbd spynI BfsLf rwiKaf hY. kfhnUM ho igEN afdI?
XUsuP nUM awj vycx lwgf, df Aucfrx munfdI ijhf hY, jo PfrsI ivc ivc cly gey. munfd ijhy sLbd awgy arbI myrI jfcy ies qrHF drsfeI smfnqf aYb prfey Pol Pol ky,
mfilk ivc bfËfry. af ky munfdI qoN ielfvf mnfdI vI bx afrtIkl ‘al’ lw g ky iew k sL b d ivc bhuqf qrk nhIN. arbI ndvf dy krnf eyN roË munfdI.
mfh knafnI ivkx lwgf su, igaf. PfrsI ivc munfdI df arQ munfdI bixaf, almonydf (Almoneda), ijs sMgTn, smuwc dy arQ ijvyN pihlF dwisaf afpxI buwkl ivc jy JfqI,
imsr geIaF pY vfrF. krn vflf arQfq ZMZorcI vI hY, ZMZorf df spYinsL ivc arQ inlfmI vI ho igaf jf cukf hY, ndh sLbd dy swdx, bulfAux mfr kdy ÈrmFdoN,
Èoalf ÈOk cmikaf sIny, vI qy Zol vI. AuNj PfrsI ivc ZMzorcI hY. iDafn idAu, inlfmI vI bol bol ky dy arQF qoN ivgsdy hn, arQfq Auh qObf kr bKÈf lYNdy,
jl bl gey hËfrF. leI munfdIgr sLbd vI hY. iesy nfl kIqI jFdI hY, iesy leI ies vfsqy pMjfbI smUh jF sMgTn, ijs nUM iksy mksd ht jFdI BYVI vfdI.

ipCly keI mhIinaF qoN bfbf nfnk jfq-pfq nhIN. jfq-pfq dIaF jVHF df

BfeI mrdfnf ikwQy hY?


dy 550vyN jnm idn ƒ smripq smfgmF Kfqmf.
leI iqafrIaF bVy hMgfmI pwDr ‘qy sfKIaF ivc hor vI bVf kuJ imldf
cwlIaF. isafsq vI Ausy pwDr ‘qy kIqI hY, pr kI asIN sfZy pMj sdIaF bfad
geI. kdI-kdI qF ieh ies kdr CVwpy vI jfqF ivcoN bfhr inkl sky hF? kI
mfrdI sI ik ieMj lwgx lwgdf sI ijvyN mnfieaf jf skdf hY? dwsdy ny ik BfeI lok mrfsI Aus ƒ kihMdy hn, ijs dy ho jfvy! asIN dlIl dy lV lwgy hF? kI asIN
ieh sfry bfby nfnk ƒ nhIN, sgoN afpxy mrdfnf bfby nfnk qoN koeI igafrF sfl mUMh ‘c rs hovy. keI ivdvfn ies ƒ bfl nfnk jdoN jvfn hoey qF AunHF gosit df pwlf PiVaf hY? kI asIN BfeI
afp ƒ jÈnF dI QflI ivc rwK ky lokF vwzy sn qy suafs vI AunHF dI hfËrI ivc PfrsI Èbd dwsdy hn. mrfsI, Bfv puÈqF mrjfny dI rbfb suxI qF AunHF Aus df mrdfny dy pirvfr-dr-pirvfr dI koeI
awgy pros rhy hox. nON nvMbr ƒ lFGF Cwzy. AudoN vI bfbf nfnk iekwlf rih igaf ƒ sFBx vfly, pr vwK-vwK sfQIaF aqy nfm ‘mrdfnf` rwK idwqf qy Aus ƒ afpxf dyKBfl kr sky hF? jy nhIN qF asIN isrP
sI qy awj sfzy lIzrF ny iPr bfby nfnk iswK pRcfrkF ny ies dy alwg-alwg sMgI bxf ilaf. dwsdy ny, 1534 eIsvI idKfivaF dI dunIaF `c dIvy bfl rhy hF.
rivMdr isMG sihrfa ƒ iekwilaF kr idwqf hY. ienHF qk Aus ny bfby nfnk dI sMgq bfby nfnk dy pirvfr aqy bwicaF
pYnislvynIaf sfry jÈnF ivc BfeI mrdfnf kIqI, chuMaF AudfsIaF vyly. kol qF Dn-dOlq aqy jfiedfd sI. dfdf
Pon: 717-575-7529 gYrhfËr sn. lFGf KulHvfAux AudfsIaF vyly AunHF dI muhwbq AunHF df mMinaf hoieaf ptvfrI sI.
df ishrf afpo-afpxy isr bMnHx dIaF gwlF vI muhwbqI qy iqjOrIaF AunHF dIaF KflI nhIN hoeIaF
KulHx vfly idn krqfrpur (pfiksqfn) dI kfhl ivc bfby nfnk df sMgI alokfrIaF hn. hoxgIaF, pr Gr-Gr jf ky lokfeI dIaF
ivc hoey vwzy smfgm ivc lIzrF dI ies jÈnF dI DUV `c guaf idwqf. bfby nfnk dI kulH bydIaF gmIaF-KuÈIaF ƒ gfien rfhIN sFJIaF
kuwkV-Koh df Bog pY igaf. 12 nvMbr ƒ bfby nfnk df dI hY aqy BfeI mrdfnf zUMm, krn vfly zUMm (BfeI) mrdfny df twbr
cVHdy pMjfb dy muwK mMqrI kYptn jnm idn sI. asIN vI mrfsI, muslmfn. AudfsI vyly ikvyN pilaf hovygf? koeI ies dI khfxI
amirMdr isMG ny pfiksqfn dIaF tuwtIaF pYnislvynIaf dy ibilAUmFtyn jgnnfQ dy mMidr ivc mjLhb kdI nhIN dwsdf! kOx AunHF bwicaF (rjfd
sVkF df mslf AuTf ky afpxI isafxp gurU Gr ivc Èfm dy dIvfn ivc dIaF vlgxF qoV ky mMidr dy qy sjfd) ƒ cuMmdf-cwtdf hovygf? Auh
df BFzf lFGy dy gytF ‘qy BMn idwqf. modI- gey. iek bwcy ny ‘iek bfbf aMdr jFdy hn qy rbfb CyVdy qF ivcfry jMgl vwl mUMh krky Pty purfxy
bfdlF dI by-mOsmI joVI vI nfkfm rhI. akfl rUp dUjf rbfbI mrdfnf` hn. bfxI qy sMgIq dIaF cotF, kwpiVaF qy igwd nfl ilwbVIaF awKF AuqFh
nvjoq iswDU iPr bwly-bwly krf igaf. Èbd df gfien kIqf. mYN BfeI dlIlF imwQF df tokrf mUDf AuTf-AuTf ky rojL mrdfny dI AuzIk krdy
dwsdy ny ik lFGy ‘qy lwgy pwQrF ‘qy pihlF mrdfny dI rbfb dIaF surF ivc mfrdy hn. hoxgy. jd BfeI mrdfnf AudfsIaF qoN
ihMdI aqy iPr aMgryËI ivc iliKaf igaf. guafc igaf. mn KuÈ hoieaf ik bgdfd jFdy hn. mwky muVdf vI hovygf qF Auh AunHF dy iZwz rbfb
bfby nfnk dI bolI ienHF ny iksy socI iksy ny qF BfeI mrdfny ƒ Xfd phuMc ky Auh bfby nfnk nfl dIaF surF nfl Blf ikvyN Brdf hovygf?
smJI sfijLÈ aDIn iPr pqflF ivc kIqf. lMgr ipCoN mYN Aus bwcy bihs nhIN krdy, guwsy nhIN huMdy iehI nhIN, asIN kIrqnIey mrdfny
gfieb kr idwqI. kol Aucycf jf ky Aus dI qfrIP ik ieh sfzy puriKaF df dy pirvfr ƒ gurU GrF ivc kIrqn krn
KYr! asIN gwl kr rhy sI BfeI kIqI. mYƒ lwgf, bwcf vI KuÈ hY pivqr sQfn hY. Aus ƒ ieh dyx leI ikMny ku Auprfly krdy hF?
mrdfny dI. bVI dyr pihlF zf[ hirBjn aqy Aus ny myrf DMnvfd kIqf. nhIN kihMdy ik qusIN Ausy qrHF drasl, asIN bfhroN ies dy iswK hF,
isMG ny iliKaf sI, BfeI ÈivMdr isMG ny vI kuJ plF isjdf kro, ijvyN sfzy purKy srdfr hF, jfqF goqF ivc Psy hoey
awj sMgq ivc mrdfnf nhIN afieaf leI BfeI mrdfny df iËkr kIqf. BfeI mrdfny df iek kflpink icwqr krdy afey hn. Auh bfby nfnk lMbVdfr hF. asIN nfnk aqy mrdfny dI
bfbf nfnk iekwlf rih igaf hY. clo koeI qF hY, jo bfby nfnk dy ies ikwsy-khfxIaF dwsy hn. ipqf bdr aqy dI dlIl dI AuzIk krdy hn. dlIl nfl jfq-rihq dosqI dy gunfhgfr hF. asIN
iksy vI lIzr ny BfeI mrdfny df nF sMgI dI bfq pf irhf hY. mfqf lwKo dI aOlfd. keI AunHF df nF Auh hfËIaF dy ijLhn GuMmf idMdy hn. dwsdy sB kuJ hF, pr bfby nfnk aqy BfeI
qwk nhIN ilaf, ijs ny koeI 50 sfl (vwK- BfeI mrdfnf kOx sn? mrjfnf vI dwsdy ny, ikAuNik mfqf lwKo ny, iek idn Auh bfby nfnk ƒ puwCdy hn, mrdfny dI grjdI hoeI soc dI gUMj nhIN
vwK lyKk vwK-vwK smF dwsdy hn) bfby BfeI mrdfnf bfby nfnk dy hI grfeIN dI aOlfd bcdI nhIN sI; ieh bwcf bc “bfbf jI qusIN bydI kulH ivcoN, mYN zUMm! hF. AunHF dy idlF aMdr vgdy inrml nIr
nfnk nfl idn-rfq guËfry hox, Aus dy iek mrfsI pirvfr dI aO l fd sn. igaf qy AunHF Aus df nF hI ‘mrjfnf‘ rwK Pyr mYN quhfzf kI lwgf?” Auh kihMdy, nhIN hF. asIN ByKI hF. bws jÈn mnfAuNdy
iËkr qoN ibnf 550vF jnm idn ikvyN mrfsIaF df mËhb ieslfm huMdf hY. keI idwqf. kI pqf, Auh vI kdoN awlHf ƒ ipafrf “mrdfinaf, qUM myrf BfeI!” Bfv koeI hF aqy suwK dI nINd sONdy hF.
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (31)

iPlm ‘jokr’ dy pRsg


M aqy pUj
M IqMqr dI ihMsf
iPlm ‘jo k r’ dy pR s M g ivc do pRnfeI, mwDkflI suhj vflI, nYiqkqf nUM
itwpxIafˆ qurMq iDafn mMgdIafˆ hn. mwQy Auqy cmkfeI iPrdI siBaqf vflI
pihlI itwpxI pwCmI icMqk aqy iPlfsPr hY. dUjI ÈihrIaq mOjUdf smkflI post-
slfvOie iËËyk dI hY. Auh ivkIlIks dy mfzrn Xuwg qô agfˆh amrIkn, XUropIan
sM s Qfpk jU l Ian asfˆ j aqy gu p q aqy sfeIbr-Èihrfˆ dy vsnIkfˆ dI
srkfrI dsqfvyË nÈr krn vfilaF ÈihrIaq hY. iPlmsfË ikRstoPr noln
(ijnHfˆ kfrn isafsI-ivcfrDfrk KVoq afpxIafˆ pihlIafˆ iPlmfˆ ‘bY t mY n
nUM icwb ipaf hY) dI qulnf ‘jokr’ iPlm ibignË’ (2005), ‘id zfrk nfeIt’
dy mu w K ikrdfr afrQr PlY W k nfl (2008) aqy ‘dI zfrk nfeIt rfeIiËË’
kridafˆ ilKdf hY: ‘asfˆj ny ijs qrIky rfhIˆ supr hIro dy vrqfry aqy amrIkf
nfl mOjUdf globlI pRbMD dy eyjMtfˆ duafrf ivc jOVy tfvrfˆ Auqy hmly ‘nfeIn ielYvn’
afpxy qOr qy hI nfl juVI ÈihrIaq dI ‘brbfdI’ dy sMisafˆ
GVy ‘jmhUrIaq’, aqy KdiÈafˆ nUM afps ivc joVdf hY.
‘mnuwKI aiDkfrfˆ’ iPlmfˆ ivc KlnfiekI ikrdfr isrP
vrgy snkI qy ‘mfVy jfˆ bury’ hox dI pirBfÈf qoˆ agfˆh
byÈrm ivcfrfˆ nUM ‘aiqvfdI’ hox qwk df sPr krdy nËr
BMizaf hY, Auh afAuˆdy hn.
iPlm ‘jokr’ df postr.
kfibly-qfrIP hY.’ ies nUM iewdfˆ vI smiJaf jf skdf hY
dUjI itwpxI ies iPlm ‘jokr’ dy muwK ikrdfr dI ik ‘nfeIn ielYvn’ isrP hmlf nf ho ky
buxqI aqy GfVq bhuq hwd qwk sfzy tI[vI[ cYnlfˆ Aupr cwl rhI ihMsf dI
zf[ kuldIp kOr Èy k spIar dy zrfmy ‘ikM g lgfqfrqf vfly lMmy Èft ivc bdl cuwkf
Pon: +91-98554-04330 lIar’ nfl imldI hY. keI idRÈfˆ hY ijs dI Jlk ‘jokr’ dy kql krn dy
ZMg-qrIikafˆ aqy AudyÈfˆ ivc nËr afAûdI
ivc afpxI adfkfrI dy dm ‘qy
iPlm dy irivAUkfr mfrk iPÈr (iPlm hY. ‘kql krnf’ aqy ‘kql krn df ZMg’,
joafkuien PIinks ny sYmUal
kuaftrlI ivc pRkfiÈq) duafrf idRÈmeI suafd ivc glqfn drÈk leI
iPlmsfË ikRstoPr noln dI ipClI bYkyt dy zrfmy ‘vyitMg Pfr gody’ ihMsf nUM ‘jurm’ vfˆg dyKx dI Qfˆ ies nUM
iPlm ‘id zfrk nfeIt rfieiËË’ bfry hY dIafˆ pIVfˆ nUM afpxy roxmeI hfsy ‘inafˆ leI afKrI hiQafr’ vjoˆ smJx dy
ijs ivc Auh ilKdf hY ik ies iPlm dy aMdfË rfhIˆ iËMdf kr idwqf hnyr ivc Dwk idMdf hY. ienHfˆ iPlmfˆ ivc
rfhIˆ gurIlf jMg vfˆ g ‘aOkUpfeI hY. iPlm ‘c jokr df rMg-poiqaf ihMsf ‘dyKx vflI suafdI cIË’ ivc vtdI
vflstrIt’ vrgy aMdolnfˆ ‘qy (aYn Aupr) iPlm ‘jokr’ df iek idRÈ aqy (hyTF) iPlm ‘jokr’ df ichrf hI aM q qw k Au s dI vI nËr afAuˆdI hY aqy ihMsf vrg vMz,
ivcfrDfrk hmlf kIqf igaf. inrdyÈk tOz iPilps (Kwby) aqy nfiek joafkuien PIinks. ieklOqI pCfx ivc vt jfˆdf hY. smfijk ivqkirafˆ aqy mnuwKI qrfsdIafˆ
ienHfˆ itpxIafˆ dy pRsMg ivc ipCly JwldI lokfeI leI ‘ieklOqI Tfhr’ vjoˆ
sfl hoeIafˆ do mYzIkl Kojfˆ df iËkr ienHfˆ Kojfˆ df ivÈf-vsqU AunHfˆ mulkfˆ dI drd mihsUs krdf hY, ijs leI hfly nfl kIqf aijhf ipafr ijs ivcoˆ dUjy vI prdfpyÈ huMdI hY.
krnf bxdf hY ijnHfˆ ivc ienHfˆ qwQfˆ qy afbfdI ‘qy afDfirq hY ijnHfˆ nUM ‘ivksq’ hoˆd df arQ ‘hfsl kr lYxf’ nhIˆ ho mulkfˆ dy bfiÈMidafˆ nfl mfnvI-ipafr iPlm ‘jokr’ dy muwK ikrdfr dI
iDafn kyˆdirq krn dI koiÈÈ kIqI geI aqy ‘KuÈhfl’ mulk ikhf jfˆdf hY. iPr sikaf; QoVHy lPËfˆ ivc khfˆ qfˆ Auh bMdf mnPI hovy, isrP buwqfˆ/imwQfˆ dI aMnHI pUjf buxqI aqy GfVq bhuq hwd qwk
hY ik ikvyˆ asIˆ smfj dy qOr ‘qy bMidafˆ Bfrq, pfiksqfn aqy aPgfinsqfn vrgy hfly qwk ‘bMdf’ hI hY, ‘cIË’ nhIˆ bx dI rsm bx ky rih jfˆdf hY.’ ÈykspIar dy zrfmy ‘ikMg lIar’ nfl
nUM izprYÈn, alihdgI, byÊfngI aqy mulkfˆ bfry kI ikhf jfvy, ijQy awD qoˆ sikaf; Aus df iekwlf, duKI, pRyÈfn, ies sbMD ivc ‘jokr’ df muwK imldI-juldI hY. keI idRÈfˆ ivc afpxI
iekwl leI doÈI mMnidafˆ AunHfˆ nUM ishq vwD afbfdI dI iËMdgI df sB qoˆ vwzf byvws qy smfjI dfieirafˆ qoˆ iKJxf qYa ikrdfr Kud nUM ‘AuqpfdkI iekfeI’ vjoˆ adfkfrI dy dm ‘qy joafkuien PIinks
kyˆdrfˆ jfˆ kOˆslrfˆ kol ‘ielfj’ leI sMGrÈ afpxI rUh nUM ijsm nfl joVI hY. Auh afpxy afp qy Èwk krdf hY, dyKdf hY. Aus dI qrfsdI dyKo ik iekfeI ny sYmUal bYkyt dy zrfmy ‘vyitMg Pfr
jfx leI mjbUr kr idMdy hfˆ; jdik rwKxf jfˆ ‘pfgl hox qô bcx’ qwk mihdUd afpxIafˆ dlIlfˆ/ivcfrfˆ/afdrÈfˆ qy Èwk vjoˆ dyKx leI Aus kol pYmfnf vI isrP gody’ dIafˆ pIVfˆ nUM afpxy roxmeI hfsy
asl smwisaf sfzy smfijk aqy ho cuwikaf hY? krdf hY. Aus nUM Auh sfrIafˆ idmfgI qy isrP afriQk bicaf hY. iehI qfˆ dy aMdfË rfhIˆ iËMdf kr idwqf hY. smfj
isafsI Zfˆcy ivc rcI-imcI byikrk qy smfijk nIqI dy mfihr zfktr iln alfmqfˆ icMbV skdIafˆ hn ijhVIafˆ afDuink mnuwK dI hoxI hY. Aus dI hoˆd iPlm dy ikrdfr afrQr dIafˆ AumIdfˆ
inrMkuÈ ihMsf hY. PrgUsn df mMnxf hY: ‘ijhVy smfijk idmfgI qOr qy qMdrusq qy smJdfr bMdy ‘ivkx’ ivc ismt rhI hY. afdrÈfˆ df aqy iËMdfidlI nfl Bry bMdy ivcô afpxIafˆ
pihlI mYzIkl Koj brqfnIaf dy aqy isafsI pRbMD aMdr asIˆ jIa rhy nUM ‘mnorogI’ smfj ivc ivcridafˆ ho jfx arQ afpxy guxfˆ df TIk-Tfk byikrk nhuMdrfˆ nfl ‘jokr’ nUM GVdf hY.
ishq pRbMD aYn[aYc[aYs[ ny kIqI hY ijs hfˆ, Aus ivc mfnisk ishq smwisafvfˆ df KdÈf huMdf hY. Xfd rwKo, jy lwKfˆ lokfˆ mu d rfkrn ho x f bx cu w i kaf hY aqy iPlm ivc jokr df rMg-poiqaf ichrf
dy nqIijafˆ df sfr-qwq ieh hY ik dI mhfˆmfrI PYlxf suBfivk hY. qusIˆ ivc Kfs ‘mnorog’ dy lwCx idKfeI dyx, ‘KuÈI’ jfˆ ‘sMquÈtI’ dy arQ dUijafˆ dI hI aMq qwk Aus dI ieklOqI pCfx ivc
izprYÈn aqy iekwl dy iÈkfr lokfˆ dy isrP Aus pRbMD aqy qMqr ivc KuÈ qy iPr vI AunHfˆ nUM shI jfˆ idmfgI qMdrusq hoˆd aqy mnBfAuˆdIafˆ cIËfˆ dI Kpq vt jfˆ d f hY . mu s krfht afqmf dI
jurm krn dI dr vwD huMdI hY pr ies sMquÈt rih skdy ho ijhVf brfbrI- krfr nhIˆ idwqf jf skdf.’ krnf ho cuwky hn. kurlfht ivc qbdIl ho jfˆdI hY. iPlm
jurm dy jrfsIm grIbI, byruËgfrI aqy afDfirq aqy luwt-Ksuwt qoˆ mukq hovy.’ aYirk PrOm ies sbMD ivc iPlm ‘jokr’ ivc jokr dy ikrdfr ‘jokr’ dy byhwd hsfAuxy idRÈ quhfnUM BYa-
smfijk ivqkry ivc pey huMdy hn. dUjI iPlm ‘jokr’ dyKidafˆ mwlo-mwlI ‘rfÈtrvfd’ bfry itwpxI kridafˆ afKdf nUM smJx qoˆ vI vwD ËrUrI ‘gOQm istI’ BIq kr idMdy hn. iPlm dy kruxfmeI
mYzIkl Koj anusfr sfzy siBafcfrk mfrksvfdI mnoivigafnk icMqk aYirk hY, ‘rfÈtrvfd iek qrHfˆ df nfjfieËpuxf (amrIkI kOimks ivc klpnf vflf idRÈfˆ dOrfn qusIˆ afpxy afs-pfsy Jfkxf
muwl, rhu-rIqfˆ, ijAUx-pRbMD, lokfˆ leI PrOm df cyqf af jfˆdf hY. Aus anusfr, hY, buwqfˆ dI pUjf hY, lfg dI ibmfrI vrgf Èihr) nUM smJxf hY ijs ivc jokr jMmdf, ÈurU kr idMdy ho. ies iPlm nUM agly
lgfqfr duKI qy bMnHy-bMnHfey rihx df sbwb ‘ijhVf bMdf hfly smfj qoˆ bylfg nhIˆ mnorog hY. ‘dyÈBgqI’ sMsQfeI aqy pldf, jvfn huMdf, ihMsk nOjvfn ivc sflfˆ ivc ies leI vI Xfd rwiKaf
bxdy hn. qkrIbn aijhf hI sfzy hoieaf, ijhVf hfly qwk sMvydnÈIl hY, sMgiTq iksm dI pUjf hY - ijs qrHfˆ vtdf, Bwjdf-tuwtdf qy iKMzdf hY. gOQm jfvygf ik ieh sfzI siBaqf dy hux qwk
isafsI, smfijk, afriQk aqy ‘pCfx ijhVf mihsUs krdf hY, ijhdI hfly qwk sfirafˆ nUM mnPI krky iksy iek nfl dy idRÈfˆ nUM iDafn nfl dyiKafˆ quhfnUM do GVy-pihny rMgfˆ aqy mKOitafˆ dy ipwCy hr
dI isafsq’ bfry swc hY. Koj anusfr mnuwKI axK ijAUˆdI hY, ijhVf hfly ‘syl’ kIqf igaf ipafr, ipafr nf ho ky hvs ÈihrIaq nËrI pYˆdIafˆ hn. pihlI pl gl rhIafˆ afqmfvfˆ nUM ÈrDfˆjlI
bMdf nhIˆ blik hflfq izprYÈn ivc hn. Auqy lwgx nUM rfËI nhIˆ, ijhVf dUijafˆ df df rUp Dfr lYˆdf hY; Auvyˆ hI afpxy mulk ÈihrIaq ‘purfxy pUMjIqMqr dy hyrvy nUM idMdI hY.

inmrq kOr
adfkfrf inmrq kOr afpxI ishq ivmYWn’ aqy ‘rYWz spYro’ vrgy nftkF ivc
df Kfs iDafn rwKdI hY aqy do GMty kMm kIqf. iPr Aus nMU kumfr ÈfnU aqy
ksrq df PfrmUlf sdf lfgU rwKdI hY. Èyaf GoÈfl dy vIzIEË ivc kMm krn df
‘lMc bfks’, ‘eyar ilPt’ vrgIaF agFh qoN agFh KuwlHdy jFdy hn. pitaflf ivc visaf hoieaf sI. Aus ny mOkf imilaf.
cricq iPlmF krn vflI inmrq kOr inmrq kO r bfry iek ho r qw Q skUl dI iswiKaf pitaflf dy XfdivMdrf Aus dI pihlI iPlm aMgryËI iPlm
ny sfrf Bfrq GuMimaf hY. Auh pMjfb ivlwKx hY. afm krky kuVIaF cVHdI pbilk skUl qoN hfsl kIqI. 1994 ivc ‘vn nfeIt ivd id ikMg’ sI jo sfl 2006
ivc vI pVHI, idwlI ivc vI; asfm, jvfnI ivc hIroienF bxdIaF hn pr kÈmIr ivc Aus dy ipqf nMU agvf krky ivc irlIË hoeI sI. ies iPlm dI sfrI
XU[pI[ aqy cyneI vI, ies leI Aus nMU inmrq kOr ny 30 sfl dI Aumr ivc mfr idqf igaf. ies qoN bfad pirvfr ny ÈUitMg rfjsQfn ivc hoeI. Aus dI pihlI
bhuq sfrIaF BfÈfvF afAuNdIaF hn. afpxf kYrIar hI ÈurU kIqf aqy dyKdy- noiezf ivc itkfxf bxf ilaf. AuQy ihMdI iPlm ‘pYzlrË’ sI jo anurfg
amrIkI tI[vI[ lVI ‘vyvfrz pfeInË’ dyKdy Auh sPl hIroienF dI kqfr ivc inmrq kOr idwlI pbilk skUl ivc pVHI. kÈXp ny bxfeI sI aqy ieh 2012 ivc
ivc vI Auh kMm kr cuwkI hY. ies qoN Èfiml ho geI. Xfd rhy, Auh iksy vyly mgroN Aus ny sRI rfm kflj afP kfmrs irlIË hoeI sI. ieh iPlm PrFs dy sMsfr
pihlF iek hor bVI aihm lVI ÈRyaf GoÈfl qy kumfr ÈfnU dy vIzIE gIqF ivc dfKlf ilaf aqy bI[kfm afnrË dI pRiswD kfn iPlm myly ivc idKfeI geI.
‘homlYNz’ Auh kr cuwkI hY. dI mfzl huMdI sI pr awj Auh adfkfrI izgrI hfsl kIqI. 2013 ivc jdoN Aus dI iPlm ‘lMcbfks’
Aus ny sfry ikrdfr bhuq kfmXfbI df sPr bhuq agFh iljf cuwkI hY. grYjUeyÈn qoN bfad inmrq kOr irlIË hoeI qF cfry pfsy Aus dI bwly-
nfl adf kIqy hn aqy ies pwKoN Aus dI inmrq kOr df jnm 13 mfrc muMbeI clI geI aqy AuQy QIeytr leI bwly ho geI. hux Aus dI ‘homlYNz’ lVI
qfrIP vI bhuq hoeI hY. swcmuwc Auh 1982 nMU iplfnI (rfjsQfn) ivc iek kMm ÈurU kr idwqf. Aus ny sunIl Èfnbfg df afKrI aqy 8vF sIËn PrvrI 2020
afpxf hr ikrdfr pUrI lgn nfl iswK pirvfr ivc hoieaf. Aus df ipqf aqy mfnv kOl vrgy rMgkrmIaF nfl ivc af irhf hY.
inBfAuNdI hY, iesy krky Aus leI drvfËy BfrqI POj ivc aPsr sI aqy pirvfr nfl ‘bgdfd vYizMg’, ‘afl abfAUt -jYsmIn kOr
Punjab Times Vol 20, Issue 47; November 23, 2019 pMjfb tfeImjL sfl 20, aMk 47, 23 nvMbr 2019 (32)

Chevron Station For Sale


In Florida
Very High Volume Store
Totally Renovated
New Pumps, Coolers, Floor, Bathroom,
Office, New Kitchen, New Roof. Remodeled
store.
It’s neighborhood store and 30k car count
on the street. A lot roof tops around
165 -170 K inside sales (High Margins)
60 K Gallons
*3000 lotto commission *Uhaul - ATM - 2k
*Rent:14k NNN *LONG LEASE
Asking Price: 575K
plus inventory
Please only serious inquires.
Ph: 618-513-7645
Email us: sunkap1@icloud.com 43/8

Indianapolis, Indiana ivc bxfE afpxy supinaF df Gr


One of the Fastest Gr
Fastest Groowing City in America and Best School System...
School
„nvyN nkor GrF dI kImq $200,000 qoN sLurU huMdI hY
„1500 vrg gj qoN 5000 vrg gj dy Gr
„4-6 bYz rUm, 3-4 bfQ rUm
„bwicaF dI pVHfeI leI bVy vDIaf skUl, kflj aqy XUnIvristIaF
„bhuq hI Gwt pRfprtI tYks aqy GrF dI ieMsLorYNs ssqI

asIN GrF aqy ibjns leI hr qrHF dy lon


Manjit Singh Nagra krdy hF, mnjLUrI (Approval) Ausy idn Gurdeep (Garry) Chhokar
Realtor/Broker Realtor/Broker

Cell: 317-750-1900 Cell: 317-500-1247

We do all type of Home and Commer cial Loan. Same da


Commercial dayy loan a ppr
appr
pprooval...

Вам также может понравиться