ΛΙΤΙΝΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Συμπτώματα Αντιπατερικής Εκκλησιολογίας

«μὴ μέταιρε ὅρια αἰώνια, ἃ ἔθεντο οἱ πατέρες σου»

(Παρ.Σολ.22,28)

Εισαγωγή

Στην ιατρική επιστήμη αντιμετωπίζονται πολλές

ασθένειες οι οποίες έχουν την αιτία τους σε μία
προγενέστερη ασθένεια, ηπιότερης μορφής με σχεδόν
ανεπαίσθητα στον νοσούντα -δια τούτο και λανθάνοντα-
συμπτώματα. Αυτά τα συμπτώματα εάν δεν διαγνωσθούν
εγκαίρως εξελίσσονται και προκαλούν μεγαλύτερη από
αυτήν νόσο, η οποία είναι και σοβαρότερη. Ένα σταθερό
αξίωμα στην ιατρική είναι: «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το
θεραπεύειν»1
Στο μεταπτωτικό άνθρωπο αναπτύσσονται ασθένειες –
ως δισύνθετο κτίσμα από ψυχή και σώμα- και στα δύο

1
Ιπποκράτης, 460-370 π.Χ. Πατέρας της Ιατρικής.

1
στοιχεία του. Υπάρχουν σωματικές και ψυχοπνευματικές
ασθένειες. Γι' αυτό το λόγο η Ορθόδοξη Παράδοση και οι
Πατέρες κατανοούν την Εκκλησία ως θεραπευτήριο και
την Ορθοδοξία ως ιατρική επιστήμη και θεραπευτική
αγωγή που θεραπεύει την ανθρώπινη προσωπικότητα2. Ο
Χριστός άλλωστε αποκαλείται στις επικλήσεις των ευχών
και είναι «ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν». Ο
Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας και πολλοί Πατέρες
παρoμοιάζουν την ιατρική μέθοδο πρόληψης νοσημάτων,
με την φροντίδα του Θεού για τις ψυχές μας3. Η σωτηρία
μας είναι ουσιαστικώς το τέλος της θεραπείας μας.

2
Ρωμανίδης, Ι. (2004). Πατερική Θεολογία. Θεσσαλονίκη: Eκδόσεις
Παρακαταθήκη: «Η Ορθοδοξία ξεχωρίζει από ένα μοναδικό φαινόμενο,
που δεν υπάρχει στις άλλες θρησκείες. Αυτό είναι ανθρωπολογικό και
θεραπευτικό. Σ’ αυτό διαφέρει. Η Ορθοδοξία είναι μία θεραπευτική
αγωγή που θεραπεύει την ανθρώπινη προσωπικότητα».
3
Κυρίλλου Άλεξανδρείας. Κατά των μη βουλομένων ομολογείν
Θεοτόκον την Αγίαν Παρθένον. ΕΠΕ 10,481: «Οι ιατροί γνωρίζουν
βοηθήματα που προφυλάσσουν από τα πάθη, ανακόπτοντας έτσι εκ
των προτέρων με τη τέχνη τους τη μελλοντική βλάβη και με τη σύνθεση
των διαφόρων φαρμάκων νικούν την αγριότητα των παθών...Και ο
Θεός φροντίζοντας για τις ψυχές μας τόσο πολύ, μας προλέγει τον
κίνδυνο των πειρασμών, ώστε, μαθαίνοντας τη βλάβη προτού να την
υποστούμε, να αποφύγουμε τον κίνδυνο απ' αυτήν».

2
 Υπό αυτό το ιατρικό πνεύμα της πρόληψης, εξετάζουμε
ἐν τῷ φωτί της αγιοπατερικής διδασκαλίας, στο τομέα της
πίστεως περί την Εκκλησία (Εκκλησιολογία), ορισμένες
νουθεσίες που παρουσιάζουν παθογένειες με στόχο να
αποτελέσει αφορμή για θεολογική εξέταση-αυτοκριτική σε
κάθε πιστό και μάλιστα τον κληρικό. Κίνητρο μας, η
ανιδιοτελής αγάπη της Ορθοδόξου Πίστεως, της
Εκκλησίας και της Πατρίδας μας. Αγαπούμε και
εμπιστευόμαστε τους Αγίους Πατέρες μας και νιώθουμε
αιωνίως την ευγνωμοσύνη για την απλανή θεολογία που
μας κληροδότησαν.
Το ποίμνιο ευτύχησε να βιώσει την έκφραση της
ορθόδοξης αυτοσυνειδησίας του μέσα από τα
δογματικοσυμβολικά συνοδικά κείμενα, μέχρι τα τέλη του
19ου αι. (και κατά τον τον 20ο αι με την Σύνοδο εν Μόσχα
1948). Τα κείμενα αυτά, πλούσια σε ομολογιακό λόγο,
φανερώνουν την πιστότητά τους στην αποστολική και
πατερική πίστη και πράξη. Κοινή τους γραμμή είναι η
ξεκάθαρη καταδίκη των αιρέσεων. Διακηρύξεις, όπως
αυτή στην Ενδημούσα Σύνοδο Κων/πόλεως 1836 επί
Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου κατά των

3
Διαμαρτυρομένων, αφού τους αποκαλεί αιρετικούς -
«Προς τους αποστόλους των σημερινών αιρετικών»-
επιτάσσουν: «Νὰ μας αφήσωσιν ησύχους νὰ φρονώμεν καί

νὰ πιστεύωμεν τὰ των αγίων προγόνων μας, και νὰ

λατρεύωμεν τὸν Θεὸν εις τὴν Ορθόδοξον Εκκλησίαν, εις τὴν

οποίαν Αυτός μας ηξίωσε νὰ γεννηθώμεν4»!

Το σωτηριολογικό δόγμα συνεχώς επαναλαμβάνεται: Η
σωτηρία βρίσκεται μόνο μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία5.
Μόνο μέσα στους κόλπους της βιώνει κάποιος το
Μυστήριο του Χριστού, γίνεται σύσσωμος και σύναιμός
Του, δύναται να ακολουθεί ασφαλώς τα ίχνη Του,
εφαρμόζει τις εντολές Του, κατανοεί αυθεντικώς τον λόγο

4
Καρμίρης Ι. (1968).Τα Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεία της
Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας. τόμος ΙΙ. (σελ.883) Graz-Austria :
AkademischeDruck – u. Verlagsanstalt
5
Άγιος Κυπριανός Καρχηδόνος. Προς ΙουβαΪανό, Περί Βαπτίσματος των
αιρετικών. «Salus extra ecclesiam non est» (Σωτηρία εκτός της Εκκλησίας
δεν υπάρχει). Κατηγορηματικός και ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων :
«Ούτε εκείνος που βαπτίστηκε στο νερό, αλλά δεν αξιώθηκε να δεχθεί
και το Άγιο Πνεύμα, έχει τέλεια χάρη, ούτε θα εισέλθει κανείς στη
Βασιλεία των Ουρανών, έστω κι αν είναι ενάρετος στα έργα εάν δεν
λάβει τη σφραγίδα του Βαπτίσματος. Είναι τολμηρός ο λόγος αλλά δεν
είναι δικός μου. Διότι το έχει πει ο Ιησούς…» Κύριλλος Ιεροσολύμων.
Κατήχησις Φωτιζομένων Γ'. ΕΠΕ 1,113.

4
Του, καθαίρεται από τις αμαρτίες του, λαμβάνει φωτιστική
και θεωτική Χάρη, θεραπεύεται, κληρονομεί τη Βασιλεία
των Ουρανών6. Η θέση αυτή αμφισβητείται από πολλούς
σύγχρονους ορθόδοξους θεολόγους. Είναι αδιανόητο να
δεχθούν την μοναδικότητα στη σωτηρία που παρέχει η
Ορθόδοξη Εκκλησία. Κύριο όχημα γίνεται η αυθάδης
αμφισβήτηση και υπέρβαση της διδασκαλίας των Αγίων
Πατέρων. Προς υποστήριξη των αμφισβητήσεων
εισάγεται μια φιλοσοφική, σχεδόν ωριγενιστική λογική
περί σωτηρίας με βασικό θεμέλιο την εικόνα του Θεού ως
καλού και φιλεύσπλαγχνου που σώζει άπαντας και όσους
ακόμα πεισματικώς Τον αρνούνται. «Επιχειρούν, όλως
αμαθώς, να υποκαταστήσουν την ενοχλητική γι΄αυτούς
αγιοπατερική θεολογία με την επικαιροποιημένη,
επιστημονική-ακαδημαϊκή θεολογία τους»7. Η θεολογία
αυτή, ως στερημένη και ξένη του πνεύματος των Αγίων και

6
Μρ.16,16: «ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας
κατακριθήσεται».
7
Τσελεγίδης, Δ. (2019) Μετα-πατερική ή Νέο-βαρλααμιτική Θεολογία;
Ανακτήθηκε Δεκέμβριος 06, 2019, από
https://metapaterikiairesi.wordpress.com/topothetisi-kathigitoy-
dimitrioutselegidi/

5
των αγιοπνευματικών κριτηρίων του «θεολογείν», δεν
πληροφορεί την ορθόδοξη δογματική συνείδηση και τις
καρδιές των πιστών, γι' αυτό και προσπαθεί να επιβληθεί
στο εκκλησιαστικό Σώμα, περιβεβλημένη με το κύρος μίας
(στείρας) επιστημονικής- ακαδημαϊκής γνώσης που δεν
κατέχουν οι πολλοί. Είναι όμως σωφρονέστερη η
εμπιστοσύνη στους «πανσόφους αλιείς», τους Αγίους
Πατέρες, οι οποίοι οδηγούν με σιγουριά στη Βασιλεία του
Θεού, πάρα στους ασόφους σύγχρονους μεταπατερικούς
επιστήμονες που τους απαξιώνουν και τολμούν να
εισάγουν το φιλοσοφικό-θεολογικό στοχασμό, ο οποίος
καταλήγει στην αίρεση.
«Οι Πατέρες ασφαλώς τονίζουν ότι η σωτηρία δεν έρχεται
με το Ορθόδοξο δόγμα από μόνο του. Δεν είναι το δόγμα που
σώζει τον άνθρωπο. Το δόγμα απλώς ανοίγει τον δρόμο στον
άνθρωπο, για να φθάση στην κάθαρσι και στο φωτισμό8». Η

8
Ρωμανίδης, Ι. (2004). Πατερική Θεολογία. Θεσσαλονίκη: Eκδόσεις
Παρακαταθήκη : «Οι Πατέρες τονίζουν ότι η σωτηρία δεν έρχεται με το
Ορθόδοξο δόγμα από μόνο του. Δεν είναι το δόγμα που σώζει τον
άνθρωπο. Το δόγμα απλώς ανοίγει τον δρόμο στον άνθρωπο, για να
φθάση στην κάθαρσι και στον φωτισμό. Όμως χωρίς το Ορθόδοξο
δόγμα δεν φθάνει κάποιος στην κάθαρσι και στον φωτισμό. Χωρίς την
ορθή δογματική συνείδησι και χωρίς την Ορθόδοξη πράξι, χωρίς την

6
αδυναμία διάκρισης της προνοητικής και θαυματουργικής
ενέργεια του Θεού που δρα σε όλο τον κόσμο, από την
καθαρτική, τη φωτιστική και τη θεοποιό άκτιστη ενέργεια

Ορθόδοξη λειτουργική ζωή δεν φθάνει κανείς στην κάθαρσι και στον
φωτισμό. Το δόγμα και η λειτουργική ζωή δεν είναι τα μέσα για να
φθάση κανείς στην κάθαρσι της ψυχής και στον φωτισμό. Είναι όμως οι
απαραίτητες προϋποθέσεις, τα απαραίτητα θεμέλια, για να οδηγηθή
κάποιος στην κάθαρσι και τον φωτισμό. Δεν είναι δηλαδή το δόγμα ένα
αυτόματο μέσο που μας οδηγεί από μόνο του σ’ αυτές τις
καταστάσεις.....Ο Θεός αγαπάει όχι μόνο τους αγίους, αλλά όλους τους
ανθρώπους ανεξαιρέτως. Όλους τους αμαρτωλούς, όλους τους
κολασμένους, ακόμη και τον ίδιο τον διάβολο. Και θέλει να σώση, να
θεραπεύση τους πάντας. Θέλει, άλλα δεν μπορεί να θεραπεύση τους
πάντας, διότι δεν θέλουν όλοι να θεραπευθούν. Αυτό, το ότι ο Θεός είναι
αγάπη και θέλει να θεραπεύση τους πάντας και ότι αγαπά τους πάντας
εξ’ ίσου, διαπιστώθηκε και διαπιστώνεται από την εμπειρία των
θεουμένων, όσων δηλαδή έφθασαν σε θέωση, δηλαδή σε θεοπτία και
είδαν τον Θεόν. Δεν μπορεί όμως ο Θεός να θεραπεύση τους πάντας,
διότι δεν εκβιάζει την θέληση του ανθρώπου. Σέβεται ο Θεός τον
άνθρωπο και τον αγαπά. Δεν μπορεί όμως να θεραπεύση κάποιον με το
ζόρι. Θεραπεύει μόνο όσους θέλουν να θεραπευθούν και του ζητούν να
τους θεραπεύση. Φυσιολογικά κάποιος, που έχει σωματική αρρώστεια
ή και ψυχική, πηγαίνει με την θέλησί του και όχι με το ζόρι στον γιατρό,
για να γίνη καλά, αν ακόμη έχη τα λογικά του. Έτσι και στην Ορθόδοξη
θεραπευτική αγωγή. Πρέπει κάποιος από μόνος του, χωρίς
καταναγκασμό, χωρίς καταπίεσι, ελεύθερα να προσέλθη στην
Εκκλησία, στους κατάλληλους ανθρώπους, που έχουν την φώτισι και
την εμπειρία και κατέχουν την θεραπευτική μέθοδο της Ορθοδόξου
παραδόσεως, και σ' εκείνους να κάνη υπακοή για να βρη θεραπεία».

7
που δρα μόνο εντός της Εκκλησίας, οδηγεί στο εσφαλμένο
συμπέρασμα ότι η σωτηρία υπάρχει και εκτός της
Εκκλησίας. Κατ΄αυτό τον τρόπο, η επίκριση των πιστών
που πιστεύουν στη διδασκαλία των Πατέρων της
Εκκλησίας, μετατρέπεται σε κατηγορία προς τους Αγίους
για παράβαση «αρκετών θεμελιωδών αρχών της
ορθόδοξης θεολογίας», για «αντιστράτευση στην εικόνα
του Θεού», αλλά και για παράβαση βασικών αρχών της
πατερικής ανθρωπολογίας9(!) Είναι άξιο προσοχής όμως
ότι δεν γίνεται καμία αναφορά σε πατερικές διδαχές.
Ας μην νομισθεί δε, υπερβολική η ανησυχία μας για το
κακό που προκαλούν οι αντίθετες των Πατέρων νουθεσίες
και διδασκαλίες. Συμφωνούμε με τον Μέγα Βασίλειο που
διαπίστωνε τον ίδιο κίνδυνο από την δράση των
αρειανοφρόνων μέσα στην Εκκλησία και τον επηρεασμό
των πιστών:
«Παρασύρονται τα αυτιά των απλοϊκοτέρων. Τώρα
πλέον συνήθισαν την αιρετική δυσσέβειαν. Τα νήπια

9
Περί Οικουμενισμού. Ποιός μπορεί να σωθεί; (2019, Δεκέμβριος 06)
Ανακτήθηκε από https://publicorthodoxy.org/2017/10/12/3653/#_ftn5

8
της Εκκλησίας ανατρέφονται με τους λόγους της
ασεβείας (αιρέσεως)10».
Το πνευματικό νόσημα της αντιπατερικής νουθεσίας, ως
σύμπτωμα της κατεγνωσμένης υπό των Αγίων Πατέρων
παναίρεσης11 του Οικουμενισμού, προσβάλλει την περί
Εκκλησίας διδασκαλία και πίστη, καθώς περιλαμβάνει
λεπτές, αντιπατερικές θέσεις. Θέσεις οι οποίες, βεβαίως
ως αντιπατερικές, είναι συνάμα και αντορθόδοξες. Ο Άγιος
Γρηγόριος ο Παλαμάς δίνοντας έναν ορισμό της
Ορθοδοξίας λέγει:
«Τούτ᾽έστιν αληθής ευσέβεια, το μη προς τους
θεοφόρους Πατέρας αμφισβητείν»12. Αληθής πίστη
(Ορθοδοξία) είναι το να μην έρχεσαι σε φιλονικία με τους
Αγίους. Η συμφωνία με αυτούς στο δόγμα και στο ήθος

10
Βασίλειος Καισαρ. Πρός Ιταλούς και Γάλλους Επισκόπους. ΕΠΕ 2,41.
11
Πόποβιτς, Ι. (1974). Ορθόδοξος Εκκλησία καί Οικουμενισμός.
Θεσσαλονίκη: Eκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη. σελ.224 :
«Ο Οἰκουμενισμός εἶναι κοινόν ὄνομα διά τούς ψευδοχριστιανισμούς,
διά τάς ψευδοεκκλησίας τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης. Μέσα του εὑρίσκεται ἡ
καρδία ὅλων τῶν εὐρωπαϊκῶν οὐμανισμῶν με ἐπικεφαλῆς τόν
Παπισμό. Ὅλοι δε αὐτοί οἱ ψευδοχριστιανισμοί, ὅλαι αἱ ψευδοεκκλησίαι
δένεἶναι τίποτε ἄλλο παρά μία αἵρεσις παραπλεύρως εἰς την ἄλλην
αἵρεσιν. Τό κοινόν εὐαγγελικόν ὄνομά τους εἶναι ἡ παναίρεσις».
12
Γρηγορίου Παλαμά. Προς Διονύσιον. ΕΠΕ 4,412.

9
είναι το εχέγγυο της γνησιότητας της πίστης και της
πνευματικής ζωής. Οι Πατέρες, φωτισθέντες και
θεωθέντες από την άκτιστη Θεία Χάρη θεολογούν
απλανώς και οδηγούν στη σωτηρία κάθε έναν που τους
εμπιστεύεται και τους ακολουθεί. O ιερός Χρυσόστομος
αναφέρει ότι εκείνος που αποσύρει τον εαυτό του από την
πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας, ακόμα και αν νομίζει
ότι είναι καλά πνευματικά, γρήγορα θα πέσει σε
πνευματική αρρώστια που είναι η αίρεση13.
Το φαινόμενο των αντιπατερικών νουθεσιών, δεν είναι
νέο στην Εκκλησία και δεν αποτελεί βεβαίως δική μας
ανακάλυψη ως δήθεν να παρουσιάζουμε μια καινοφανή
κατάσταση που είναι άγνωστη ή κάποια νέα πλάνη.
Ανέκαθεν αποτελούσε χαρακτηριστικό της πολεμικής των
αιρετιζόντων έναντι των ορθοδόξων. Ιδιαιτέρως όμως στις
μέρες μας έχει προσλάβει διαστάσεις πανδημίας μεταξύ
των πιστών και κληρικών. Βεβαίως, όπως συμβαίνει σε
πολλά νοσήματα, ενδέχεται ο ασθενής να νοσεί εν αγνοία

13
Ιωάννου Χρυσοστόμου. Εις τους τα πρώτα Πάσχα νηστεύοντας.
Λόγος Τρίτος. PG 48,864: «῾Ο ἑαυτόν ...τῆς τῶν πατέρων διδασκαλίας
ὑπεξαγαγών, καί τὸ ἱατρείον φυγῶν, κἄν ὑγιαίνειν δοκή, ταχέως εἰς
ἀρρώστιαν πεσεῖται».

10
του ή να νοσεί εν γνώσει του αλλά να μη το παραδέχεται
και να αρνείται τη θεραπεία του.
Είναι ακόμα απαραίτητο να επισημάνουμε πως δεν
εξαντλούμε τις διδασκαλίες των αγίων που αντικρούουν
τις πλάνες και αναδεικνύουν το ορθόδοξο πνεύμα. Η
καταγεγραμμένη διδασκαλία τους είναι πέλαγος
ανεξάντλητο και μακάριοι όντως όσοι πλέουν σ΄αυτό
ζώντες την ορθόδοξη πνευματικότητα. Εμείς κάνουμε
ενδεικτικώς μια αγιοπατερική προσέγγιση. Αρκεί μόνο να
υπενθυμίσουμε ότι ιδιαιτέρως στα θέματα πίστεως, μέσα
στα οποία βρίσκεται και η Εκκλησιολογία, υπάρχει μια
θαυμαστή συμφωνία μεταξύ τους, απόδειξη του
ενεργούντος εν αυτοίς Αγίου Πνεύματος.
Τα σπουδαιότερα πρωτογενή συμπτώματα
αντιπατερικής νουθεσίας που ενδεχομένως υποδηλώνουν
κυοφόρηση οικουμενιστικού φρονήματος είναι:

11
ΝΟΥΘΕΣΙΑ 1

"Η Εκκλησία είναι (μόνο) οι επίσκοποι, η Ιεραρχία, η

Σύνοδος. - Ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν επιδέχεται
αμφισβήτηση γιατί είναι ο Πατριάρχης του Γένους"
(εκκλησιολογία του πρωτείου).

Στο σύμπτωμα αυτό, περιορίζεται το εύρος της

Εκκλησίας μόνο στη Σύνοδο ή στο πρόσωπο του
Οικουμενικού Πατριάρχη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν η
γνώμη και η θέση του συνειδητού ποιμνίου -ως φορέα της
αποστολικής παραδόσεως μαζί με τον επίσκοπο- απέναντι
σε αποφάσεις που αφορούν καίρια την Πίστη του. Κατά
την αντίληψη αυτή, οι συνοδικές αποφάσεις είναι πέραν
κάθε κρίσεως και ελέγχου. Δεν επιδέχονται αμφισβήτηση

12
ούτε αυτές, ούτε τα πρόσωπα που τις εκδίδουν. Έχουν ένα
άτυπο «αλάθητο». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι «ο
Πατριάρχης του Γένους» και ό,τι αποφασίσει είναι
αναντιλέκτως αποδεκτό. Συνήθως υποστηρίζεται η θέση:
«θα πράξουμε ό,τι πει η Εκκλησία». Εσκεμμένως εδώ,
παραθεωρείται η σαφής διάκριση ανάμεσα στην Εκκλησία
καθεαυτήν - ως Θεανθρωπίνου μυστηριακού Σώματος του
Χριστού- και την Διοίκηση της Εκκλησίας, η οποία
εκφράζει πράγματι την Εκκλησία, μόνον όμως υπό
συγκεκριμένες και σαφείς προϋποθέσεις14.
Έχουμε δηλ. έναν επηρεασμό από τη παπική θεολογία,
κατά την οποία επίσης δεν υπάρχει η διάκριση ανάμεσα
στην ουσία του Θεού, που είναι αμέθεκτη, και στις
ενέργειες της ουσίας αυτής, που είναι μεθεκτές. Οπότε
γίνεται λόγος για «κοινωνία προσώπων», που εννοείται
απλά ως σχέση μεταξύ των προσώπων. Αποτέλεσμα της
θεολογίας αυτής είναι πως ούτε η πίστη, ούτε η λατρεία
αποτελούν κριτήρια ενότητας των πιστών, αλλά μόνον η

14
Τσελεγίδης, Δ. Η Συνοδικότητα ως αγιοπνευματικός τρόπος
οριοθετήσεως της Πίστεως και της ζωής της Εκκλησίας, και οι
θεολογικές προϋποθέσεις της. Εισήγηση 17/10/16 Αντιαιρετικό
Σεμινάριο Ι.Μ.Γλυφάδας.

13
ύπαρξη ενός «πρώτου», εξ ού και η εκκλησιολογία του
πρωτείου15. Αν κοινωνείς απροϋπόθετα με τον "πρώτο"
και τους "πρώτους" κοινωνείς με όλη την Εκκλησία. Αν όχι,
τίθεσαι εκτός.16Αυτό είναι σαφέστατο σφάλμα περί την

15
Περί Θείων Ενεργειών. (2019, Δεκέμβριος 8). Ανακτήθηκε από
https://koutloumous.com/el/περι-θειων-ενεργειων/
16
Συνήθως γίνεται εκμετάλλευση του λογίου του Αγίου Ιγνατίου :
«Πάντες τω Επισκόπω ακολουθείτε, ως Ιησούς Χριστός τω Πατρί, και
τω πρεσβυτερίω ως τοις αποστόλοις. Τούς δε διακόνους εντρέπεσθε ως
Θεού εντολήν. Μηδείς χωρίς του Επισκόπου τι πρασσέτω των
ανηκόντων εις την Εκκλησίαν». Αποσιωπείται όμως η προϋπόθεση
υπακοής που θέτει ο ίδιος Πατέρας. Όσοι πράττουν και λέγουν πρέπει
είναι σύμφωνοι με τα παραδοθέντα από την Εκκλησία, ειδάλλως να
τους θεωρούμε ως λύκους (PG 5,912). Ομοίως διαβάλλεται το
γενικότερο πνεύμα και η διδαχή του Αγίου Κυπριανού Καρχηδόνος ο
οποίος πολεμώντας τα σχίσματα και τις αιρέσεις έγραψε: «Ο Επίσκοπος
είναι στην Εκκλησία, και η Εκκλησία στον Επίσκοπο και αν κανείς δεν
είναι με τον Επίσκοπο, δεν είναι και με την Εκκλησία». Αυτό
οπωσδήποτε ισχύει για οποιονδήποτε αιρετικό ή σχισματικό νομίζει ότι
μπορεί να είναι στην Εκκλησία, αλλά δεν κοινωνεί με τον
ορθοφρονούντα Κανονικό επίσκοπο και προσχωρεί σε άλλους-
απεκομμένους από την Εκκλησία- αιρετικούς και σχισματικούς. Γι' αυτό
ο Άγιος -και η Σύνοδος της Καρθαγένης (251)- δεν αναγνώριζε το
βάπτισμά τους, ενώ παραλλήλως αγωνιζόταν να αφανίσει κάθε
μοναρχική επισκοπική εξουσία επί της Εκκλησίας. Έτσι, δεν αναγνώριζε
στον επίσκοπο Ρώμης πρωτείο δικαιοδοσίας επί των άλλων Τοπικών
Εκκλησιών, ούτε συγκατατατέθηκε ποτέ στην αποδοχή του τίτλου
«Επίσκοπος των Επισκόπων» που ήθελε να επιβάλλει για τον εαυτό του

14
Ορθόδοξη Εκκλησιολογία και ελέγχεται από την
διδασκαλία και πράξη των Πατέρων.
Στην Εκκλησία συντελείται μυστηριακή κοινωνία
ορθοδόξων πιστών, κληρικών, μοναχών και λαϊκών μαζί.
«Ενώ το κυρίως διοικούν σώμα είναι το σώμα των κληρικών
και δη το των επισκόπων, δεν αποκλείεται το λαϊκό σώμα εκ
της διοικήσεως, δια της και εκ μέρους του αναδείξεως των
κληρικών, και δια της απαραιτήτου του συμβολής στο
σχηματισμό της «συνειδήσεως της Εκκλησίας17». Αυτή η
δογματική συνείδηση αποτελεί την υπέρτατη αυθεντία
στην Εκκλησία και είναι αυτή που κρίνει και αποδέχεται ή
απορρίπτει τις αποφάσεις ακόμα και Οικουμενικών
Συνόδων18.
Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να απομονώσουμε
ένα εκ των στοιχείων (κληρικούς ή λαϊκούς) και να το

ο Πάπας Ρώμης Στέφανος. Σύμφωνα με τον Άγιο, ένα είναι το μόνο

γνήσιο και αποδεκτό πρωτείο της Εκκλησίας : H Αλήθειά της.
17
Αλιβιζάτος Α. (1949).Οι Ιεροί Κανόνες. Αθήνα: Έκδοση Αποστολική
Διακονία.
18
Τσελεγίδης, Δ. Η Συνοδικότητα ως αγιοπνευματικός τρόπος
οριοθετήσεως της Πίστεως και της ζωής της Εκκλησίας, και οι
θεολογικές προϋποθέσεις της. Εισήγηση 17/10/16 Αντιαιρετικό
Σεμινάριο Ι.Μ.Γλυφάδας.

15
ονομάσουμε αποκλειστικώς ως "η Εκκλησία". Ούτε οι
λαϊκοί μόνοι τους αποτελούν την Εκκλησία, ούτε οι
κληρικοί (ή οι επίσκοποι) αποκλειστικά την απαρτίζουν. Ο
μακαριστός γέροντας π.Αθανάσιος Μυτιληναίος
ερμηνεύοντας στις Πράξεις αναφέρει για την Αποστολική
Σύνοδο ότι συμμετείχε όλη η Εκκλησία. Κλήρος και λαός.
Στις μέρες μας όμως ο λαός, επειδή δεν συμμετέχει πλέον
σ΄αυτές, αγνοείται. Και όχι μόνος ο λαός αλλά και οι
πρεσβύτεροι. Αυτό γίνεται αιτία μυρίων κακών19».

19
π. Αθανάσιος Μυτιληναίος – Ποιοί αποτελούν την Σύνοδο
της Εκκλησίας. (2019, Νοέμβριος 18). Ανακτήθηκε από
http://aktines.blogspot.com/2019/11/blog-post_888.html:
«Τι λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος; …..κοινόν το δόγμα γίνεται . Έπειτα
γίνεται, λέγει, η απόφασις (το δόγμα), κοινή. Από ποιους κοινή η
απόφασις; Σαφώς το λέει το χωρίο, σας το διάβασα. Οι Απόστολοι, οι
Πρεσβύτεροι (δηλαδή οι Κληρικοί) και όλη η Εκκλησία. Το όλη, το λέει το
κείμενο «συν όλη τη Εκκλησία» Τρεις λοιπόν. Ποιοί αποτελούν την
Σύνοδον; Οι Απόστολοι, οι Κληρικοί (οι Πρεσβύτεροι) και οι λαϊκοί. Όλη η
Εκκλησία. Να λοιπόν ο λόγος παρουσίας της Εκκλησίας όλης. Είναι
θαυμαστόν. Γιατί είναι θαυμαστόν; Διότι η Αποστολική Σύνοδος είναι
τύπος πάσης άλλης Συνόδου που θα εγίνετο ποτέ μέσα εις την ιστορίαν.
Σήμερα στον χώρο μας όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Αγνοείται ο
λαός. Θέλετε; Αγνοείται και ο κλήρος. Τότε από ποιους αποτελείται μία
Σύνοδος; Από τους Επισκόπους. Kαι λέμε «η Σύνοδος» η «Ιερά Σύνοδος».
Από ποιούς αποτελείται; Από Επισκόπους. «Η Ιερά Σύνοδος της
Ιεραρχίας [ΙΣΙ]» από ποιούς αποτελείται; Από Επισκόπους. Το
αποτέλεσμα; Να μην λαμβάνεται υπόψιν η γνώμη, όχι του λαού μόνο,

16
 Τα μέλη Της και κυρίως οι κληρικοί βρίσκονται σε
διαρκή επιτήρηση από το πλήρωμα, ιδιαιτέρως σε ό,τι
αφορά την ορθόδοξη πίστη και πράξη, και αναλόγως την
παρεκτροπή τους υπόκεινται ανάλογα σε βαρύτατες
ποινές αναθεματισμού, καθαίρεσης, αφορισμού ή
ελαφροτέρως σε επιτίμια ακόμα και μετά θάνατον20.
Το επισκοπικό αξίωμα είναι αναμφισβήτητα μέγα και
υψηλό. Γι΄αυτό το λόγο ο επίσκοπος φέρει μεγίστη ευθύνη
και υποχρέωση έναντι Θεού και ανθρώπων στη διαφύλαξη
της Ιεράς Παρακαταθήκης. Είναι ο κατ’ εξοχήν
πνευματικός πατέρας και ποιμένας της επισκοπής του
κατά το πρότυπο του καλού ποιμένος Ιησού Χριστού, αλλά

ούτε καν των Πρεσβυτέρων. Ό,τι αποφασίσουν οι Επίσκοποι. Θέλετε; Γι’

αυτό μύρια κακά ακολουθούν. Μην νομίσετε, όταν καταστρατηγείται η
Αλήθεια όπως κατετέθη μέσα εις την Αγίαν Γραφή, η Αλήθεια
εκδικείται. Και εκδικείται φοβερά με όλες εκείνες τις ανωμαλίες που
υπάρχουν ακριβώς γιατί δεν τηρείται εκείνο που κατετέθη. Μία Σύνοδος
πρέπει να έχει και τους Κληρικούς και τους λαϊκούς».
20
Κανών Α΄ τῆς ἐν Νικαίᾳ Ἁγίας καὶ Οἰκουμενικῆς Ζ' Συνόδου (2019,
Νοέμβριος 29). Ανακτήθηκε από https://cutt.ly/6e8MFHk : «Ἐξ ἐνὸς γὰρ
ἅπαντες καὶ τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος αὐγασθέντες, ὥρισαν τὰ
συμφέροντα. Καὶ οὕς μὲν τῷ ἀναθέματι παραπέμπουσι, καὶ ἡμεῖς
ἀναθεματίζομεν· οὕς δε τῇ καθαιρέσει, καὶ ἡμεῖς καθαιροῦμεν· οὓς δὲ
τῷ ἀφορισμῷ, καὶ ἡμεῖς ἀφορίζομεν· οὓς δὲ ἐπιτιμίῳ παραδιδόασι, καὶ
ἡμεῖς ὠσαύτως ὑποβάλλομεν».

17
και ο κατ’ εξοχήν διδάσκαλος του ποιμνίου του, ο οποίος
οφείλει να ορθοτομεί “τον λόγον της αληθείας”. Η δε
Εκκλησία είναι το Σώμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
με Κεφαλή τον ίδιο21και κανέναν άλλον και ως εκ τούτου
είναι απλανής22 και ανίκητη23. Ο Άγιος Κυπριανός
Καρχηδόνος αντιπαρατέθηκε στις αξιώσεις για πρωτείο
του Πάπα Στεφάνου γράφοντάς του πως ο ίδιος θεωρεί ως
συναδέλφους του, τους εις αυτόν υπαγομένους
επισκόπους και πως δεν επιβάλλει σ΄αυτούς την αυθεντία
του : «Δεν νομίζω εμαυτόν Επίσκοπον των Επισκόπων!24».
Η Β' Οικουμενική Σύνοδος ενώ παραχώρησε τα
«πρεσβεία τιμής» στον Οικουμενικό Θρόνο, ταυτόχρονα
κατεδίκασε και αναθεμάτισε τον Αρχιεπίσκοπό της
Μακεδόνιο. Έχουμε δηλ. σαφή διάκριση του προσώπου
από το Θεσμό. Επίσης, το γεγονός ότι η Στ' Οικουμενική

21
Κολ.1,18 : «καὶ αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώματος, τῆς ἐκκλησίας· ὅς
ἐστιν ἀρχή, πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα γένηται ἐν πᾶσιν αὐτὸς
πρωτεύων».
22
Τιμ.Α΄3,15 : «ἵνα εἰδῇς πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι, ἥτις
ἐστὶν ἐκκλησία Θεοῦ ζῶντος, στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας».
23
Mτ.16,18 : «καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴνἐκκλησίαν,
καὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς».
24
Αθην. Κοκκινάκη. Ιερού Βικεντίου του Ληρινίτου Υπομνήματα
(Commonitoria).(σελ.42).

18
Σύνοδος καταδίκασε τέσσερις (4) Πατριάρχες
Κωνσταντινουπόλεως (Σέργιο, Πύρρο, Παύλο, Πέτρο),
τον Πάπα Ρώμης Ονώριο, τον Αντιοχείας Μακάριο, τον
επίσκοπο Φαράν Θεόδωρο και πάντας τους οπαδούς του
μονοθελητισμού25, δεν σήμαινε ασφαλώς καταδίκη της
ίδιας της Εκκλησίας.
Κατά συνέπεια, όταν ο Άγιος Μάξιμος Ομολογητής, ο Άγ.
Γρηγόριος Παλαμάς, ο Αγ. Μάρκος Ευγενικός αρνήθηκαν
την κοινωνία με τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως δεν
αρνήθηκαν βεβαίως την κοινωνία με την ίδια την
Εκκλησία.
Για το λόγο αυτό ως Ορθόδοξοι προσέχουμε να μη
ταυτίζουμε τις επιλογές προσώπων με την Εκκλησία. Αυτό
είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του παπισμού.
Ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς διδάσκει ότι ανήκουν στην
Εκκλησία αυτοί που ακολουθούν την Αλήθεια. Όσοι δεν
είναι της Αληθείας και ακολουθούν την πλάνη του
ψεύδους δεν ανήκουν στην Εκκλησία. Κάποιοι δε

25
Καρμίρης Ι. (1960).Τα Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεία της
Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας. τόμος Ι. Η ΣΤ΄Οικουμενική Σύνοδος εν
Κων/πόλη τω 680/1 (σελ.219). Αθήνα.

19
πλανώνται επαιρόμενοι ως "ιεροί ποιμένες και
Αρχιποιμένες". Ο Χριστιανισμός όμως δεν χαρακτηρίζεται
από τα πρόσωπα, αλλά από την αλήθεια και την ακρίβεια
της Πίστεως 26.
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης στιγματίζει τους
ποιμένες που λέγουν ή πράττουν αντίθετα από τους Όρους
πίστεως και τους Ιερούς Κανόνες και μάλιστα αυτούς που
φρονούν για τον εαυτό τους ότι αυτοί είναι η Εκκλησία και
την ιδιοποιούνται.27
Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος συνιστά να προσέχουμε
πολύ στα λεγόμενα και πραττόμενα ακόμα κι εκείνου που

26
Γρηγορίου του Παλαμά. Αναίρεσις γράμματος Ιγνατίου Αντιοχείας.
ΕΠΕ 3,608:
«Αυτοί που ανήκουν στην Εκκλησία του Χριστού είναι της αληθείας, και
αυτοί που δεν ανήκουν στην αλήθεια, δεν είναι ούτε της Εκκλησίας του
Χριστού, και τόσο περισσότερο, όσο πλανώνται μόνοι τους, ονομάζοντες
τους εαυτούς τους και ο ένας τον άλλο ποιμένες και αρχιποιμένες ιερούς.
Πράγματι, εμείς δεν διδαχθήκαμε ότι ο χριστιανισμός χαρακτηρίζεται
από πρόσωπα αλλά από την αλήθεια και την ακρίβεια της Πίστεως».
27
Θεοδώρου Στουδίτου. Επιστολή ΚΔ΄(24)- Θεοκτίστω Μαγίστρω. ΕΠΕ
18Β,116 : «Ἀλλ΄ ἡ τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία μεμένηκεν ἀπήμαντος, κἄν πολλοῖς
ἐβλήθη τοξεύμασι, καί πύλαι ᾍδου κατισχῦσαι αὐτῆς οὐ δεδύνηνται.
Οὐδέ παρά τούς κειμένους ὅρους καί νόμους πράττειν τι καί λέγειν
ἀνέχεται, κἄν πολλοί πολλαχῶς ποιμένες ἠφρονεύσαντο και ἐκκλησίας
Θεοῦ ἑαυτούς ὠνομάκασιν και ὑπέρ κανόνων ἐφρόντισαντό δοκεῖν,
κατά κανόνων το ἀληθές κινούμενοι».

20
είναι αξιόπιστος (πχ. λόγω του αξιώματός του, όπως ο
Οικουμενικός Πατριάρχης ή κάποιος ακαδημαϊκός
θεολόγος), κι αν ακόμα ηβιοτή του είναι αγία, ή κάνει
θαύματα. Εάν δεν είναι σύμφωνος με αυτά που έχουν
παραδοθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία, να τον θεωρούμε ως
λύκο που φορά δέρμα προβάτου και κατεργάζεται την
απώλεια των προβάτων28. Προς τούτο και προτρέπει να
φροντίζουμε να είμαστε πάντοτε εν Θεώ και να έχουμε
συμφωνία με τους αγίους29.
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης ερμηνεύοντας τον ΚΗ'
Κανόνα της Δ' Οικουμενικής Συνόδου για τον τίτλο του
Οικουμενικού Πατριάρχου διδάσκει ότι η κοσμική εξουσία
είναι καπνώδης τύφος που πρέπει να είναι μακράν των
ιερέων του Θεού. Επίσης διευκρινίζει ότι ο τίτλος του
Οικουμενικού Πατριάρχη δεν δηλώνει ποτέ ειδική και
μοναρχική εξουσία εφ΄όλης της Εκκλησίας αλλά απλώς
"πολύ μέρος της οικουμένης". Και συνεχίζει διατείνοντας

28
Ιγνάτιος Θεοφόρος. Προς Ήρωνα Διάκονον Αντιοχείας. PG. 5,912:
«Πᾶς ὁ λέγων παρά τά διατεταγμένα ἤ πράσσων κἄν ἀξιόπιστος ᾖ, κἄν
νηστεύη, κἄν παρθενεύη, κἄν σημεῖα ποιῆ λύκος σοί φαινέσθω ἐν
προβάτου δορά φθοράν προβάτου κατεργαζόμενος».
29
Ιγνάτιος Θεοφόρος. Προς Ήρωνα Διάκονον Αντιοχείας. PG. 5,909.

21
ότι μόνο ο Χριστός είναι και λέγεται αληθώς
Οικουμενικός Πατριάρχης διότι έχει πάσα εξουσία εν
ουρανώ και επί γης30!

Οι Άγιοι είχαν ορθόδοξα κριτήρια και δεν χαρίζονταν σε

πρόσωπα. Όταν πληροφορήθηκε ο Όσιος Υπάτιος τα
αιρετικά φρονήματα του Πατριάρχη Νεστορίου, αμέσως
έσβησε το όνομά του από τα δίπτυχα δια να μη
μνημονεύεται στις Λειτουργίες. Τότε : «Ο ευλαβέστατος
επίσκοπος Ευλάλιος είπε προς τον Υπάτιον: Γιατί έσβεσες το
όνομά του πριν να ιδής τι θα γίνη; Ο όσιος απάντησε: Εγώ
αφού έμαθα ότι μιλά άσχημα για τον Κύριόν μου, παύω την
κοινωνίαν μαζί του και ούτε αναφέρω το όνομά του· δεν είναι
πια επίσκοπος». Τότε ο Ευλάλιος του είπε με οργή: «Πήγαινε
και διόρθωσε αυτό που έκανες, διότι μπορώ και να σε
τιμωρήσω». Και ο Υπάτιος αποκρίθηκε: «Ό,τι θέλεις κάμε,
διότι εγώ απεφάσισα τα πάντα να πάθω και με αυτήν την

30
Πηδάλιον (1886). Ερμηνεία ΚΗ΄ Κανόνα Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου.
σελ.173-174.

22
απόφασιν το
έκανα31.
Αλλά και ο έγκριτος καθηγητής της δογματικής Δ.
Τσελεγγίδης, διδάσκοντας στο Πανεπιστήμιο περί αυτού
του πρώτου συμπτώματος, λέγει σαφώς ότι είναι
πεπλανημένη αντίληψη (και επομένως ψευδής) ότι η
Εκκλησία είναι οι επίσκοποι και πως για να είσαι στην
Εκκλησία πρέπει να είσαι της Αληθείας σύμφωνα με τον
Άγιο Γρηγόριο Παλαμά. Αν κάποιοι δεν ακολουθούν την
Αλήθεια και δεν συμφωνούν με όσα διαχρονικώς είπε η
Εκκλησία, θέτουν εαυτούς εκτός αυτής32».

31
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ. ΤΑ ΣΑΘΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ
ΤΩΝ ΦΙΛΟΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΩΝ. (2019, Δεκέμβριος 06). Ανακτήθηκε από
http://orthodox-voice.blogspot.com/2013/03/blog-post_373.html
32
Εκκλησία είναι οι επίσκοποι; (2019, Νοέμβριος 22). Ανακτήθηκε από:
http://aktines.blogspot.com/2018/03/blog-post_190.html
«…Εννοώ με την Εκκλησία, μην πάει το μυαλό σας με την θεσμική
Εκκλησία, γιατί κάποιοι το ‘χουν καβαλήσει το καλάμι και σου λέει:
«αφού εγώ είμαι αυτό που λέει ο επίσκοπος, ο παπάς, ή οι επίσκοποι -
ενδεχομένως στο σύνολό τους-, εγώ είμαι στην Εκκλησία, όλοι οι άλλοι
είναι εκτός». Γιατί; Το λένε επισήμως, και καθηγητές πανεπιστημίου της
θεολογίας αυτό το πράγμα. Κάποιοι έχουνε την πεπλανημένη αντίληψη
ότι η Εκκλησία είναι οι επίσκοποι. Αυτό δηλαδή που πιστεύουνε οι
επίσκοποι και οι ιερείς, το πιστεύουνε και κάποιοι θεολόγοι για να μην
πω και πολλοί πιστοί. Και σου λέει, «εγώ είμαι με τον επίσκοπο, άρα είμαι
με την Εκκλησία».

23
Δεν είναι όμως έτσι! Γιατί δεν είναι έτσι; Να θυμίσω για όσους ήσαν στο
συνέδριο για τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, εκεί ανέφερα ένα χωρίο
για να πω ποιοι είναι εν τη Εκκλησία. Κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον
Παλαμά, όχι κατ’ εμέ. Έτσι; Εγώ βεβαίως είμαι επόμενος του Αγίου
Γρηγορίου Παλαμά, αλλά αυτά που λέω είναι αυτά που λέει ο ίδιος.
Λοιπόν, λέει ότι οι της Εκκλησίας είναι εκείνοι που είναι οι της Αληθείας.
Άπαξ δεν είσαι στην Αλήθεια, δεν είσαι στην Εκκλησία. Άρα ζητητέον
αυτοί όλοι που λένε αυτά που λένε, αν είναι αυτά που είπε διαχρονικώς
η Εκκλησία. Άρα όταν λες εσύ και διακηρύσσεις παραδείγματος χάρη ότι
ο Διόσκορος και ο Σεβήρος έχουν Ορθόδοξη Χριστολογία, δεν πα να το
λένε όλοι οι επίσκοποι σήμερα και να νομίζουν ότι είναι στην Εκκλησία;
Αυτοί είναι εκτός Εκκλησίας! Γιατί λέχθηκε κάπου. Αυτά που σας λέω
δεν σας τα λέω τυχαία, γιατί αποτελούνε σημαία κάποιων σήμερα που
φρονούν ότι είναι σύμφωνοι με την ηγεσία της Εκκλησίας ανά τον
κόσμο, η οποία φαίνεται -η ηγεσία- να συμφωνεί πως ο Διόσκορος και
ο Σεβήρος είχαν Ορθόδοξη Χριστολογία. Ναι αλλά η ίδια η υμνολογία
της Εκκλησίας, η οποία συμπυκνώνει την δογματική διδασκαλία της
Εκκλησίας λέει -για να αφήσω όλους τους άλλους, να πω το Απολυτίκιον
της Αγίας Ευφημίας– λίαν εὔφρανας, τοὺς Ὀρθοδόξους, καὶ
κατήσχυνας, τοὺς κακοδόξους. Και οι κακόδοξοι είναι ο Ευτυχής, ο
Διόσκορος, ο Σεβήρος, οι οποίοι ονομαστί καταδικάζονται διαχρονικώς
από την συνείδηση της Εκκλησίας.
Και έρχονται τώρα οι επίσκοποι αυτοί και οι καθηγητές ως υπεργολάβοι
να αναλαμβάνουν αυτό το έργο και να λένε ότι εμείς αποκαταστήσαμε
αυτά τα πράγματα. Αυτό [ισχύει] πλέον αφού [το] λένε όλοι -ή αν θέλετε
κάποιοι άλλοι σιωπούν, άρα είναι μαζί μας- και όσοι ομιλούν -καλή ώρα
ο ομιλών- είναι φυσικά εκτός Εκκλησίας. Και νομίζουν ότι... φοβήθηκα
ότι εγώ είμαι εκτός Εκκλησίας. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει
"οι της Αληθείας εισί της Εκκλησίας". Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη,
δογματικώς, ότι η Εκκλησία μέχρι και σήμερα από αυτούς που φρονούν
ότι ο Διόσκορος και ο Σεβήρος έχουν Ορθόδοξη Χριστολογία, τους

24
 Συνεπώς είναι αντιπατερική η νουθεσία αυτή. Δεν
συνιστά κριτήριο αυθεντίας περί την Πίστη (και τις
αποφάσεις για την Εκκλησία) το αξίωμα του Οικουμενικού
Πατριάρχη, ούτε ακόμα και σύνοδος η οποία δεν είναι
κατά πάντα σύμφωνη με την Αγία Γραφή, τις Οικουμενικές
Συνόδους, τις οικουμενικού κύρους Τοπικές Συνόδους,
τους Πατέρες που αναγνωρίσθηκαν από εκείνες και την
γραπτή και άγραφη Ιερά Παράδοση. Την Εκκλησία την
εκφράζει η συμφωνία των Πατέρων (consensus patrum).
«Οἱ Προφῆται ὡς εἶδον, οἱ Ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ

Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ Διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ

Οἰκουμένη ὡς συμπεφώνηκεν33..»
Πολύ επικίνδυνη νουθεσία είναι και η ακόλουθη, η οποία
εντάσσεται σε αυτήν που εδώ εξετάζουμε, καθώς έχει
«αγιοπατερικό χρώμα»:

καταδικάζει στα επίσημα κείμενά Της, στο Συνοδικό της Ορθοδοξίας.

Άσχετα αν αποφάσισαν να μην διαβάζεται. Μπορεί να το αποφάσισαν
να μην διαβάζεται».
33
Καρμίρης Ι. (1960). Τα Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεία της
Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας. τόμος Ι. Απόσπασμα εκ του
Συνοδικού της Ορθοδοξίας (σελ.244). Αθήνα.

25
 «Ακολουθούμε και υπακούμε πιστά σε όλα την Ιερά
Σύνοδο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον
Πατριάρχη γιατί αυτή είναι η γραμμή που μας έδωσε ο
Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής».
Πρόκειται περί πλάνης, η οποία όταν υιοθετείται έχει ως
αποτέλεσμα αντί να ευλαβείται ο Άγιος, στην πράξη να
διαβάλλεται. Από πού αντλείται όμως ο ισχυρισμός αυτός
για την υποτιθέμενη «γραμμή» που έδωσε ο αγιασμένος
γέροντας; Πρόκειται για τα διηγούμενα γεγονότα στο
βιβλίο «Ο γέροντάς μου Ιωσήφ ο Ησυχαστής και
Σπηλαιώτης (1897-1959)» περί Νέου και Παλαιού
Ημερολογίου, (σελ. 315 και εξής). Μέσα σ’ αυτές τις
σελίδες περιγράφεται η πορεία του Οσίου από τον
αυστηρό ζηλωτισμό στον μετριοπαθή ζηλωτισμό και τέλος
στην υγιή στάση απέναντι στο ζήτημα του ημερολογίου.
Περιγράφεται η απάντηση εκ Θεού που έλαβε ο Όσιος, ο
οποίος αρχικώς ήταν αυστηρός ζηλωτής, ύστερα από ένα
όνειρο, με μια αισθητή θεία φωνή που του έλεγε : «η
Εκκλησία βρίσκεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην
Κωνσταντινούπολη». Κατόπιν αυτών αναθεώρησε τη στάση
του, κατάλαβε ότι τα μυστήρια των νεοημερολογιτών είναι

26
έγκυρα και ζητώντας συγχώρεση από τον μετριοπαθή
παλαιοημερολογίτη, απεσχισμένο πρώην Φλωρίνης
Χρυσόστομο, ανεγνώρισε την υπ΄αυτόν σύνοδο ως
Ορθόδοξο Εκκλησία και ακολούθησε τους φλωρινικούς.
Ο Φλωρίνης αρχικώς διεκήρυττε ότι μητέρα των
παλαιοημερολογιτών ήταν η Εκκλησία της Ελλάδος και
ότι από εκεί αντλούσαν τα μυστήριά τους. Όταν όμως το
1950, έβγαλε εγκύκλιο με την οποία δήλωνε ότι τα
μυστήρια των νεοημερολογιτών στερούνται αγιαστικής
Χάριτος, ο Όσιος αμέσως θεώρησε ότι οι
παλαιοημερολογίτες έπεσαν έξω. «Δεν μπορεί να είναι η
αλήθεια του Θεού αυτή! Θα πρέπει να γυρίσουμε με τα
μοναστήρια». Παρόλα ταύτα, έβαλε σε νηστεία και
προσευχή τη συνοδεία του, για να λάβουν απάντηση εκ
Θεού στο τι να πράξουν. Όντως την τρίτη ημέρα, μετά από
κάποια αποκαλυπτική οπτασία, ο όσιος γέροντας
ανακοίνωσε: « Όσοι πιστοί! Πατέρες τέρμα. Η πληροφορία
είναι να προχωρήσουμε με τα μοναστήρια κι αυτή είναι η
αλήθεια! Οι ζηλωταί είναι πλανεμένοι! ». Από τότε άρχισαν
τη μνημόνευση του Πατριάρχη.

27
 Αυτή λοιπόν την στάση και κατάληξη του Αγίου πάνω
στο ζήτημα του ημερολογίου, χρησιμοποιείται από όσους
υποστηρίζουν την ανωτέρω νουθεσία, ως «απαρέγκλιτη
γραμμή» η οποία ακολουθείται με τυφλή υπακοή στο
Φανάρι, έχοντας και «αγιοπατερική κατοχύρωση»!
Είναι ηλίου φαεινότερον και ίσως περιττό να
επισημάνουμε, ότι η θεϊκή απάντηση στον Όσιο γέροντα
δόθηκε ακριβώς για το συγκεκριμένο ζήτημα, ώστε να μη
μείνει στην πλάνη του σχισματικού
παλαιοημερολογητισμού και όχι ως εις το διηνεκές
βεβαίωση ότι σε κάθε ζήτημα που συνταράσσει την
Εκκλησία, με υπόδικο ενδεχομένως τον Πατριάρχη για
δογματική – εκκλησιολογική παρεκτροπή, η αλήθεια - η
Εκκλησία θα βρίσκεται αναμφισβήτητα πάντοτε στο
Οικουμενικό Πατριαρχείο. Διότι δεχόμενοι αυτή την θέση,
πετούμε στο καλάθι των αχρήστων τις Οικουμενικές
Συνόδους, τα δόγματα, την Ιεροκανονική και αγιοπατερική
Παράδοση της Εκκλησίας, θέτοντας μία νέα αλάθητη
(παπική) αυθεντία εφ΄όλης της Εκκλησίας: Τον
Πατριάρχη και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ποια
απάντηση μπορεί να δοθεί στο ερώτημα: «αν είναι εκ Θεού

28
«γραμμή» που πρέπει να ακολουθούμε, το να
συντασσόμαστε κατά πάντα με τον Πατριάρχη, σε ό,τι κι
αν αυτός αποφασίσει, πράξει ή κηρύξει, τότε γιατί ο Άγιος
Ιουστίνος Πόποβιτς-αντιθέτως- έλεγξε τον οικουμενιστή
Πατριάρχη Αθηναγόρα για «νεοπαπιστική συμπεριφορά»,
για σκανδαλισμό, για «άρνηση της μοναδικής Αλήθειας
της Ορθοδόξου Εκκλησίας» και πολλά άλλα φοβερά,
επιλέγοντας ότι δικαίως τον ονομάζουν αιρετικόν και
αποστάτην οι αγιορείτες;34».- Διότι πολύ απλά δεν ισχύει
μια τέτοια «γραμμή». Γι' αυτό το λόγο ο Άγιος Παΐσιος και
το Άγιον Όρος, διέκοψαν τη μνημόνευση του Πατριάρχη
αυτού, μη συμφωνούντες με τα οικουμενιστικά του
δρώμενα. Μάλιστα ο Άγιος Παΐσιος, ο ηγούμενος π.
Βασίλειος Γοντικάκης και ο ιερομ. Γρηγόριος στην από
21.11.1968 κοινή επιστολή τους, χαρακτήρισαν τά
λεχθέντα και πραχθέντα υπό του Αθηναγόρα ως
«ἀκατανόητα καί δυστυχῶς βλάσφημα διά τήν

Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν» καί σημείωσαν: «ἡ ἂρνησι πρός

34
Ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ελέγχει τον Πατριάρχην Αθηναγόραν.
(2019,Δεκέμβριος 23). Ανακτήθηκε από
https://www.impantokratoros.gr/7BF917F2.el.aspx

29
τόν Πατριάρχη δέν εἶναι ἂρνησι πρός τήν ἀγάπην οὒτε

πρός τήν ἑνότητα. Εἶναι “ὂχι” πρός τό ψεῦδος καί “ναί”

πρός τήν Ἀλήθεια». («Ὀρθόδοξος Τύπος», τ. 98/1.3.1969,

σ. 4 καί τ. 1680/9.3.2007, σ. 5)35. Πολλές φορές δε, ο
γέροντας Παΐσιος, καίτοι εραστής της προσευχής και της
ησυχίας, χωρίς να επιδιώκει να φαίνεται ομολογητής,
αντιδρούσε, επισκεπτόταν, μιλούσε και έγραφε σε
εκκλησιαστικά πρόσωπα και αρχιερείς. «Η Εκκλησία»,
έλεγε, «δεν είναι καράβι του κάθε επισκόπου να κάνη ό,τι
θέλει!36»

ΝΟΥΘΕΣΙΑ 2

Μοναδικό κριτήριο ορθότητος των αποφάσεων μιας

Συνόδου, η πλειονοψηφία των συνοδικών αρχιερέων.

35
Όταν ο Άγιος Παΐσιος διέκοψε το μνημόσυνο του Πατριάρχη
Αθηναγόρα (2019, Δεκέμβριος 23) Ανακτήθηκε από
http://salpismazois.blogspot.com/2019/03/blog-post_90.html?m=1
36
Ισαάκ Ιερομονάχου.(2004). Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου.
Άγιον Όρος σελ.691

30
 Ασφαλώς κι αυτό το σύμπτωμα είναι εκδήλωση
ασθενούς εκκλησιαστικού φρονήματος καθώς ελέγχεται
από την πράξη και διδασκαλία των Αγίων Πατέρων.
Κατ΄αυτήν, και μόνο η πλειονοψηφία των επισκόπων
εγγυάται την ασφάλεια και ορθότητα μιας απόφασης. Από
μόνη της όμως δεν εγγυάται καμία ορθότητα των
αποφάσεων ή την επιπνοία του Αγίου Πνεύματος στις
συνόδους.
«Στα δογματικά θέματα ἡ ἀλήθεια δέν βρίσκεται στήν

πλειονοψηφία τῶν Συνοδικῶν Ἀρχιερέων. Ἡ ἀλήθεια,

καθεαυτήν, εἶναι πλειοψηφική. Δηλαδή καί ἕνας ὅταν τήν

ἐκφράζει, αὐτή πλειοψηφεῖ, ἔναντι τῶν ἑκατομυρίων καί

δισεκατομυρίων ἄλλων ψήφων, πού εἶναι ἀντίθετες. Γιατί ἡ

Ἀλήθεια στήν Ἐκκλησία δέν εἶναι ἰδέα, δέν εἶναι ἄποψη. Εἶναι

Ὑποστατική. Εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Γι’ αὐτό, καί ὅσοι

διαφωνοῦν μέ αὐτήν, ἀποκόπτονται ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἀφοῦ

καθαιροῦνται καί ἀφορίζονται, κατά περίπτωση37». Ο

τρόπος διοικήσεως και λειτουργίας της Ορθόδοξης

37
Τσελεγγίδης, Δ. (2016). Θεολογική Τριλογία με αφορμή τη Μεγάλη
Σύνοδο.

31
Εκκλησίας είναι σαφώς το Συνοδικό σύστημα38. Βασική
προϋπόθεση ορθόδοξης γνησιότητας των αποφάσεων μιας
Συνόδου ή και ενός Ιεράρχη είναι πάντοτε το αξίωμα
«επόμενοι τοίς αγίοις Πατράσιν»39 όπως αυτό
εκφράσθηκε και ακολουθήθηκε από όλες τις αλάθητες
Οικουμενικές Συνοδούς και τις υπ' αυτών εγκριθείσες
Τοπικές. Αυτή η ρήση συνιστά την Ορθόδοξη θεολογική
μεθοδολογία της Εκκλησίας.
Το Συνοδικό Σύστημα από μόνο του δεν διασφαλίζει
μηχανιστικά τήν ορθότητα της Ορθοδόξου πίστεως. Εάν
κάποια απόφαση Συνόδου δεν πληροί τις αγιοπνευματικές
προϋποθέσεις γνησιότητας - όπως τέθηκαν από την
Παράδοση της Εκκλησίας και ιδιαιτέρως αυτή της
ακολουθίας των Πατέρων - τότε δεν έχει καμία απολύτως
ισχύ, απορρίπτεται από το πλήρωμα της ανά τον κόσμο
Εκκλησίας και κατόπιν αναμένεται και η επίσημη

38
Ιερά Μητρόπολις Κυθήρων Και Αντικυθήρων. (2019) Η Συνοδικότητα
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία. (2019,Νοέμβριος 22). Ανακτήθηκε
απόhttps://imkythiron.gr/index.php/eidiseis/teleftaia-nea/3138-
39
Καρμίρης Ι. (1960).Τα Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεία της
Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας. τόμος Ι. Όρος Δ΄Οικουμ. Συνόδου
(σελ.175). Αθήνα.

32
καταδίκη της συνόδου αυτής και των Ιεραρχών της από
άλλη Ορθόδοξη Σύνοδο. Αυτό αποδεικνύεται μέσα από
την πλούσια εκκλησιαστική ιστορία όπου καταδικάστηκαν
πολλές ψευδοσύνοδοι, κάποιες εκ των οποίων
ονομάστηκαν και ληστρικές.
Η ορθόδοξη αυτή Εκκλησιολογία διατυπώθηκε στην
Εγκύκλιο των τεσσάρων Πατριαρχών και των περί αυτών
Συνόδων το 1848 σε απάντηση προς τον Πάπα Πίον, και
«Προς τους απανταχού Ορθοδόξους» σημειώνοντας:
«Ἔπειτα παρ᾽ἡμῖν οὔτε Πατριάρχαι οὔτε Σύνοδοι

ἐδυνήθησάν ποτε εἰσαγαγεῖν νέα, διότι ὁ ὑπερασπιστής τῆς

θρησκείας ἐστίν αὐτό το σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι

αὐτός ὁ λαός, ὅστις ἐθέλει τό θρήσκευμα αὐτοῦ αἰωνίως

ἀμετάβλητον και ὁμοειδές τῷ τῶν Πατέρων αὐτοῦ40».

Όλες οι ακυρωθείσες και καταδικασθείσες
ψευδοσύνοδοι πληρούσαν ακριβώς το στοιχείο της
πλειοψηφίας. Επί παραδείγματι, ενώ ο Άγιος Μάρκος ο
Ευγενικός ήταν ο μόνος που δεν ψήφισε τον ενωτικό όρο

40
Καρμίρης Ι. (1968).Τα Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεία της
Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας. τόμος ΙΙ. (σελ.920) Graz-Austria :
AkademischeDruck – u. Verlagsanstalt

33
της συνόδου Φερράρας- Φλωρεντίας, η συντριπτική
πλειονότητα των επισκόπων την είχε αποδεχθεί. Η
δογματική συνείδηση του πιστού λαού, ταυτισμένη με
αυτήν του Αγίου, κατέκρινε τους υπογράψαντας χωρίς
ποτέ να αποδεχθεί τη ψευδένωση μετά των παπικών.
Ομοίως και η σύνοδος της Λυών 1274, στην οποία
επιχειρήθηκε ψευδένωση με τον Πάπα. Οι πλειονοψηφίες
κακόδoξων επισκόπων κατεδίκασαν πολλούς Αγίους όπως
τον Μέγα Αθανάσιο, Ιωάννη Χρυσόστομο, Γρηγόριο
Παλαμά, Μάξιμο Ομολογητή κ.α. Η Εκκλησία όμως η
οποία στέκεται πάνω από αυτές, ανεγνώρισε ως -τιμώμενα
εις τους αιώνας- ιερά πρόσωπα τους διωχθέντας Αγίους,
ενώ τους πλειοψηφούντας διώκτες απεκήρυξε.
Δια τούτο ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης διασαφηνίζει
ότι αληθής Σύνοδος δεν είναι απλώς η σύναξη των
επισκόπων, αλλά αυτή που γίνεται στο όνομα του Κυρίου
με έρευνα και τήρηση των Ι.Κανόνων41.

41
Θεοδώρου Στουδίτου. Επιστολή ΚΔ΄(24)- Θεοκτίστω Μαγίστρω. ΕΠΕ
18Β,116:
«Σύνοδος τοίνυν, δέσποτα, οὐ το ἁπλῶς συνάγεσθαι ἱεράρχας τε και
ἱερεῖς, κἄν πολλοί ὦσιν (κρείσσων γάρ, φησίν, εἷς ποιῶν τό θέλημα τοῦ

34
 Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής ευρισκόμενος σε εξορία
στη Βιζύη, κλεισμένος σε πύργο, διαλεγόμενος με τον
επίσκοπο Θεοδόσιο, λέγει ότι αγία και έγκριτη Σύνοδος
είναι αυτή που κρίνεται για την ορθότητα των δογμάτων
της.42 Πράγμα που κι ο εν πλάνη επίσκοπος τελικά
παραδέχθηκε.
Στο ίδιο πνεύμα ο π.Γεώργιος Φλωρόφσκυ λέγει: "Πολύ
συχνά το μέτρο της αληθείας είναι η μαρτυρία της
μειοψηφίας. Είναι δυνατόν να είναι η καθολική Εκκλησία το
"μικρόν ποίμνιον"...Την καθολικήν έμπειρίαν ημπορούν να
εκφράσουν ακόμη και oι ολίγοι, ακόμη και μεμονωμένοι
ομολογηταί της πίστεως, και αυτό είναι αρκετόν. Δια την
ακρίβειαν, δια να ημπορέσωμεν να αναγνωρίσωμεν και να
εκφράσωμεν την καθολικήν αλήθειαν δεν χρειαζόμεθα
καμμίαν οικουμενικήν, παγκόσμιον συνάθροισιν και ψήφον
ούτε ακόμη και οικουμενικήν σύνοδον. Η ιερά αξιοπρέπεια

Κυρίου ἤ μύριοι παραβαίνοντες), ἀλλά το ἐν ὀνόματι Κυρίου ἐν τῇ

ἐρεύνῃ και φυλακῇ τῶν κανόνων».
42
Μαξίμου του Ομολογητού, Δογματικά και ἀντιρρητικά,
λειτουργιολογικά, Βίος Μαξίμου. Φιλοκαλία ΕΠΕ 15Γ,26-28 : «Ἐκείνας
οἶδεν ἁγίας καί ἐγκρίτους συνόδους ὁ εὐσεβής τῆς Ἐκκλησίας κανών, ἅς
ὀρθότης δογμάτων ἔκρινεν».

35
της συνόδου δεν εξαρτάται από τον αριθμόν των μελών που
εκπροσωπούν τας Εκκλησίας των. Μία μεγάλη «γενική»
σύνοδος θα ηδύνατο να υποδειχθεί σύνοδος ληστών
(latrocinium), η ακόμη και αποστατών43».
Και ο αείμνηστος καθηγητής Κωνσταντίνος
Μουρατίδης: «Στην Ορθοδοξία προέχει η αλήθεια και έπεται
η πλειοψηφία. Όταν υπάρχει αντίθεση της πλειοψηφίας προς
την αλήθεια, τότε ισχύει, το περιώνυμο αξίωμα: "Ο είς και η
αληθεία αποτελούν την πλειοψηφία!" Οι μεγάλοι
Πατέρες της Εκκλησίας, όχι μόνο δεν υπετάγησαν στην
πλειοψηφία, ακόμη και στην παμψηφία συνοδικών
αποφάσεων, όταν ήσαν αντίθετες προς την Ορθοδοξία και
υπεστήριζαν την αίρεση, αλλά και αντιτάχθησαν μέχρις
εσχάτων και εις το τέλος η Αλήθεια και η Ορθοδοξία
εθριάμβευσαν44».
Μία σύγχρονη ψευδοσύνοδος για την οποία αναμένεται
και η επίσημη καταδίκη της ύστερα από την απόρριψή της
από τη δογματική συνείδηση του υπερασπιστή λαού, είναι

43
Η γνώμη των πλειόνων και η αλογία των ημιόνων. (2019, Δεκέμβριος
06). Ανακτήθηκε από https://orthopraxiaa.blogspot.com/2016/05/blog-
post_25.html
44
Ως ανωτέρω.

36
αυτή του Κολυμπαρίου Κρήτης το 201645. Η ψευδοσύνοδος
αυτή είναι προδρομικώς και προφητικώς κατεγνωσμένη
ως προδοτική46, γενεσιουργός αιτία σχισμάτων, αιρέσεων
και απωλείας δυσαριθμήτων ψυχών47 από τον Άγιο
Ιουστίνο Πόποβιτς. Στο Κολυμπάρι ουσιαστικώς
θεσμοθετήθηκε ο Οικουμενισμός και αναγνωρίστηκε
εκκλησιαστικότητα στις αιρέσεις. Συμμετείχαν
αντιπροσωπείες 10 Εκκλησιών, ενώ απείχαν 4 (Ρωσίας,
Βουλγαρίας, Αντιοχείας, Γεωργίας). Ένα από τα αρκετά

45
Θεοδρομία. Ούτε Αγία, ούτε Μεγάλη, ούτε Σύνοδος. Ιούλιος-
Δεκέμβριος 2016.
46
Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς και Οικουμενισμός. (2019, Δεκέμβριος 06).
Ανακτήθηκε από https://www.impantokratoros.gr/4CCC157B.el.aspx :
«Αὕτη ἡ ἀπόφασις εἶναι κατά την ἀνορθοδοξίαν καί ἀντιορθοδοξίαν της
ἀποκαλυπτικῶς φρικαλέα. Ἤτο ἄραγε ἀπαραίτητον ἡ Ὀρθόδοξος
Ἐκκλησία, αὐτό το πανάχραντον Θεανθρώπινον σῶμα καί ὀργανισμός
τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ νά ταπεινωθεῖ τόσον τερατωδῶς, ὥστε οἱ
ἀντιπρόσωποί της θεολόγοι, ἀκόμα δέ καί Ἱεράρχαι, μεταξύ τῶν ὁποίων
καί Σέρβοι, νά ἐπιζητοῦν τήν «ὀργανικήν» μετοχήν καί συμπερίληψιν εἰς
το Παγκόσμιον Συμβούλιον τῶν Ἐκκλησιῶν, το ὁποῖον, κατ’ αὐτόν τον
τρόπον γίνεται εἷς νέος ἐκκλησιαστικός «ὀργανισμός», μία «νέα
Ἐκκλησία» ὑπεράνω τῶν Ἐκκλησιῶν, τῆς ὁποίας οἱ Ὀρθόδοξοι καί μή
Ὀρθόδοξοι ἐκκλησίαι ἀποτελοῦν μόνο «μέλη» «ὀργανικῶς μεταξύ των
συνδεδεμένα»! Ἀλοίμονον, ἀνήκουστος προδοσία !».
47
Πόποβιτς, Ι. (1977). Περί την μελετωμένην "ΜεγάληνΣύνοδον" της
Ορθοδόξου Εκκλησίας. (σελ.21).Αθήνα.

37
καινοφανή στοιχεία της Κρήτης, αμάρτυρο στην
εκκλησιαστική ιστορία των Συνόδων, είναι πως δικαίωμα
ψήφου είχαν μόνο οι προκαθήμενοι των Εκκλησιών και όχι
οι περί αυτών συμμετέχοντες επίσκοποι. Διαδικασία που
πρακτικώς τοποθετεί - κατά παπικό τρόπο - τους
προκαθημένους πάνω από τους ίσους αυτών επισκόπους.
Εν αυτή υπήρξε τυπικώς μία ανίερη πλειοψηφία, που δεν
αντιπροσωπεύει ούτε αγιοπνευματικώς το πλήρωμα της
Εκκλησίας -καθότι ελήφθησαν αιρετικές αποφάσεις- αλλά
ούτε και αριθμητικώς, καθότι συνολικώς οι επίσκοποι και
το ποίμνιο των συμμετεχόντων Εκκλησιών είναι κατά πολύ
λιγότερο από αυτό των μη συμμετεχόντων. Στη
ψευδοσύνοδο της Κρήτης προστίθενται εσχάτως κι άλλες
δύο, οι οποίες σχίζουν την Εκκλησία. Είναι η «ογκηρά
κανονικο-εκκλησιολογική εκτροπή48» του Οικουμενικού
Πατριαρχείου το 2019 για την απόδοση Τόμου
Αυτοκεφαλίας στους αμετανόητους, καθηρημένους,
αυτοχειροτόνητους και αχειροτόνητους σχισματικούς της

48
Έκκλησις Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ προς τον Αρχιεπίσκοπο
Ιερώνυμο. (2019, Δεκέμβριος 07). Ανακτήθηκε από
https://www.imkythiron.gr/index.php/eidiseis/teleftaia-nea/5264-
ekklisis-mitr-kythiron-serafeim-pros-ton-arxiepiskopo-ieronymo

38
Ουκρανίας, διώκοντας ούτως την εκεί Κανονική
Ορθόδοξη Τοπική Εκκλησία49 και η συνεδρίαση της
Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος,
συμφωνούσα με την απόφαση αυτή, (πλην όμως με
εκδήλωση εμπεριστατωμένης αντίθεσης από τουλάχιστον
4 μητροπολίτες), προς αναγνώριση του νέου
Αυτοκεφάλου. Η εφαρμογή όμως της απόφασης αυτής
ενέχει σοβαρές σωτηριολογικές συνέπειες50 για τον πιστό
όπως και κάθε υπακοή σε αντιπατερικές-αντορθόδοξες
αποφάσεις. Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος επισημαίνει τον
σωτηριολογικό κίνδυνο από την κοινωνία μετά των

49
Μητροπολίτης Νικόδημος. (2019). Στην ιστορία της Εκκλησίας δεν
δόθηκε ποτέ αυτοκεφαλία σε σχισματικούς. Ανακτήθηκε από
https://oukraniko.blogspot.com/2019/12/blog-post_7.html?m=1
50
Τσελεγγίδης Δ. (2019). Επιστολή προς την Ι.Σύνοδο. Ανακτήθηκε από
https://www.romfea.gr/katigories/10-apopseis/31424-epistoli-kathigiti-
tseleggidi-pros-tous-mitropolites-gia-to-oukraniko : «Στην
πραγματικότητα, πρόκειται γιά κατάφωρη εκκλησιαστική παρανομία,
πού καθιστά αδύνατη τήν σωτηρία, όχι μόνο των Σχισματικών, ἀλλά
καί αὐτῶν πού κοινωνοῦν μυστηριακῶς μαζί τους, ἀφοῦ καί αὐτοί
καθίστανται ἀκοινώνητοι (βλ. Β ́Κανόνας τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Συνόδου, πού
ἐπικυρώθηκε ἀπότίς Οἰκουμενικές Συνόδους Δ’, ΣΤ’ καίΖ’)»

39
σχισματικών : «Μη πλανάσθε αδελφοί μου ! ει τις
σχίζοντι ακολουθεί Βασιλείαν Θεού ού κληρονομεί51».

ΝΟΥΘΕΣΙΑ 3

Απροϋπόθετη υπακοή στην ηγεσία της Εκκλησίας και

στους πνευματικούς.

Συνέπεια των προηγούμενων συμπτωμάτων έρχεται η

ριψοκίνδυνη απροϋπόθετη υπακοή.
Και είναι ριψοκίνδυνη η υπακοή αυτή διότι έχει αφαιρεθεί
προηγουμένως η αναγκαία συμφωνία με τη δογματική
συνείδηση της Εκκλησίας στις επισκοπικές - συνοδικές
αποφάσεις και περιορίζεται Αυτή στον Πατριάρχη ή την
Ιεραρχία. Οπότε, ενδεχομένως μία δογματικώς εσφαλμένη
απόφαση συνόδου ή Ιεράρχη, γίνεται δεκτή αφού θα
πρέπει να τηρηθεί η υπακοή στην "Εκκλησία". Κατά την
αντίληψή αυτή, οι πρεσβύτεροι, οι μοναχοί και οι λαϊκοί
δεν έχουν λόγο, καμία ισχύ, ωσάν να μην ανήκουν στην
Εκκλησία και απλά οφείλουν υπακοή. Νουθετείται λοιπόν

51
Ιγνάτιος Θεοφόρος. Προς φιλαδελφείους. PG.96,508.

40
μία αδιάκριτη- τυφλή υπακοή σε Συνόδους ή τον
Πατριάρχη, χωρίς εξέταση εάν οι αποφάσεις τους είναι
ορθόδοξες, αν είναι σύμφωνες με τους Ιερούς Κανόνες και
τη συμφωνία των Πατέρων.
Πράγμα σφόδρα αντίθετο με την Πατερική πράξη και
διδασκαλία. Κατά τους Αγίους οι πιστοί πρέπει να έχουν
κριτήριο στην υπακοή τους την ορθότητα της πίστεως. Η
υποχρέωση της υπακοής παύει αν ο προεστώς δεν
ορθοφρονεί και αιρετίζει.
O Χριστός μας πρώτος προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν
και ψευδοποιμένες των οποίων την φωνή δεν θα
αναγνωρίζουν τα πρόβατά Του και θα φεύγουν μακριά απ'
αυτών52.
Γι΄αυτό το λόγο κι ο Απόστολος Παύλος κελεύει:
«ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται

ὑμῖν παρ' ὃ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω. ὡς

προειρήκαμεν, καὶ ἄρτι πάλιν λέγω· εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται

παρ' ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω53». Εισάγει δηλ. την

κρίση από τους ποιμενόμενους των ευαγγελισθέντων

52
Ιωάν. 10,5.
53
Γαλ.1,8-9.

41
διδαγμάτων. Τα πάντα πρέπει να είναι σύμφωνα με την
«άπαξ παραδοθείσῃ τοῖς ἁγίοις πίστει54». Αν δεν είναι,
έχουμε εντολή ως πιστοί να απομακρυνόμαστε από αυτόν
που διδάσκει αλλότρια διότι είναι επικίνδυνος για τη
σωτηρία μας. Στην Εκκλησία υπάρχουν πάντα και οι
καλοί ποιμένες που μπορούμε να εμπιστευθούμε.
«Στέλλεσθε ὑμᾶς άπό παντός ἀτάκτως περιπατοῦντος καὶ μὴ

κατά τὴν παράδοσιν ἥν παρελάβατε παρ΄ἡμῶν55», προτρέπει

ο Απ. Παύλος. Και ακόμα: «Ταῦτα δίδασκε καὶ παρακάλει.

εἴ τις ἑτεροδιδασκαλεῖ καὶ μὴ προσέρχεται ὑγιαίνουσιν

λόγοις, τοῖς τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ τῇ κατ'

εὐσέβειαν διδασκαλίᾳ, τετύφωται, μηδὲν ἐπιστάμενος, ἀλλὰ

νοσῶν περὶ ζητήσεις καὶ λογομαχίας, ἐξ ὧν γίνεται φθόνος,

ἔρις, βλασφημίαι, ὑπόνοιαι πονηραί, διαπαρατριβαὶ

διεφθαρμένων ἀνθρώπων τὸν νοῦν καὶ ἀπεστερημένων τῆς

ἀληθείας, νομιζόντων πορισμὸν εἶναι τὴν εὐσέβειαν.

Ἀφίστασο ἀπὸ τῶν τοιούτων!56»

54
Ιουδ.1,3.
55
Β’ Θεσ.3,6.
56
A' Τιμόθ6,3-5

42
 Και ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος σημειώνει ότι : «Εἴ τις

ἔρχεται πρὸς ὑμᾶς καὶ ταύτην τὴν διδαχὴν οὐ φέρει, μὴ

λαμβὰνετε αὐτὸν εἰς οἰκίαν, καὶ χαίρειν αὐτῶ μὴ λέγετε. Ὁ

γὰρ λέγων αὐτῶ χαίρειν κοινωνεῖ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ τοῖς

πονηροῖς57».

Στους Ψαλμούς διαβάζουμε: «Οὐκ ἐκάθισα μετὰ

συνεδρίου ματαιότητος καὶ μετὰ παρανομούντων οὐ μὴ

εἰσέλθω· ἐμίσησα ἐκκλησίαν πονηρευομένων καὶ μετὰ

ἀσεβῶν οὐ μὴ καθίσω58».
Η εβδόμη Οικουμενική Σύνοδος αναθεματίζει κάθε έναν
που αθετεί την Ιερά Παράδοση άγραφη ή γραπτή59. Αυτό
από μόνο του, θέτει προ των ευθυνών του κάθε έναν ο
οποίος τολμά να λέει κάτι που δεν είναι σύμφωνο με τους
Αποστόλους, τους Προφήτες και τους Διδασκάλους που

57
Β΄Ιωαν.1,10.
58
Ψαλμ. 25, 4-5
59
Καρμίρη, Ι. Τα Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεία της Ορθοδόξου
Καθολικής Εκκλησίας. Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, Απόσπασμα εκ των
Πρακτικών της ζ' και η' συνεδρίας. (σελ.241) Αθήνα:
«Ημείς τους προστιθέντας ή αφαιρούντάς τι εκ της Καθολικής
Εκκλησίας (Ορθοδόξου) αναθεματίζομεν… Εί τις πάσαν παράδοσιν
Εκκλησιαστικήν έγγραφόν τε ή άγγραφον αθετεί, ανάθεμα»

43
μας την κληροδότησαν. Θα πρέπει κάθε πιστός να διέπεται
από το φόβο του αναθέματος και της καταδίκης ώστε να
αποφεύγει κάθε καινοτομία. Ο δε Μέγας και
ουρανοφάντωρ Βασίλειος διδάσκει ότι πρέπει οι ακροαταί
να είναι εκπαιδευμένοι στις Γραφές και να κρίνουν αν τα
λεγόμενα των διδασκάλων είναι σύμφωνα με αυτές. Κι όσα
είναι ξένα να τα αποβάλλουν και εκείνους που επιμένουν
σ’ αυτά να τους αποστρέφωνται δυνατά60.
Ομοίως και ο Μέγας Αθανάσιος προειδοποιεί για τις
σωτηριολογικές συνέπειες της ακολουθίας των
αιρετιζόντων κληρικών61.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μάλιστα, συνιστά
ανυπακοή στους κακοδόξους ποιμένες γιατί οδηγούν στα
βάραθρα τον πιστό. Γι΄ αυτό και προτρέπει να τους

60
Βασιλείου Καισαρ., Όρος ΟΒ' Περί Ακροατών. PG 31,843: «Ὅτι δεῖ τῶν
ἀκροατῶν τοὺς πεπαιδευμένους τὰς Γραφάς, δοκιμάζειν τὰ παρὰ τῶν
διδασκάλων λεγόμενα· καὶ τὰ μὲν σύμφωνα ταῖς Γραφαῖς δέχεσθαι, τὰ
δὲ ἀλλότρια ἀποβάλλειν· καὶ τοὺς τοιούτοις διδάγμασιν ἐπιμένοντας
ἀποστρέφεσθαι σφοδρότερον».
61
Μεγ.Αθανασίου PG 26,1257: «Εάν ο Επίσκοπος ή ο πρεσβύτερος οι
όντες οφθαλμοί της Εκκλησίας, κακώς αναστρέφωνται και
σκανδαλίζωσι τον λαόν, χρη αυτούς εκβάλλεσθαι. Συμφέρον γαρ άνευ
αυτών συναθροίζεσθαι εις ευκτήριον οίκον, ή μετ΄ αυτών εμβληθήναι,
ως μετά Άννα και Καϊάφα, εις την γέενναν του πυρός».

44
αποφεύγουμε και να παρατούμε. Καταλήγει δε λέγοντας
ότι η εντολή του «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε» είναι για τον
βίο και όχι για την πίστη62».
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής δεν έκανε υπακοή στη
κακόδοξη Σύνοδο των Πατριαρχείων της Ανατολής και
στην ασεβή Έκθεση τους (Κων/πολη 639). Δεν υπέκυψε σε
δήθεν "ηθική υποχρέωση" από προηγούμενη ευνοϊκή

62
Ιωάννου Χρυσοστόμου. Ομιλία εις την προς Εβραίους PG 63,231: «Αλλ'
ίσως θα μας ειπή κάποιος, ότι υπάρχει και τρίτο κακό, όταν ο άρχοντας
[της Εκκλησίας] είναι κακός. Το γνωρίζω και εγώ, και δεν είναι μικρό το
κακό τούτο, αλλά και πολύ χειρότερο από την αναρχία: διότι είναι
καλύτερο να μη καθοδηγείσαι από κανένα, παρά να καθοδηγείσαι από
κάποιον κακόν. Διότι ο μεν πολλές φορές σώθηκε, και πολλές φορές
εκινδύνευσε, αλλά αυτός οπωσδήποτε θα κινδυνεύσει, οδηγούμενος
προς βάραθρα». Πως λοιπόν λέγει «Πείθεσθε τοις ηγουμένοις υμών και
υπείκετε;» Αφού πιο πάνω είπε «των οποίων βλέποντες την έκβαση της
ζωής, μιμείσθε την πίστη τους», τότε είπε «Πειθαρχείτε στους
ηγουμένους σας και υπακούετε». Τι γίνεται λοιπόν, λέγει, όταν είναι
πονηρός και δεν πειθαρχούμε; Πονηρός, πως το εννοείς; Αν εξ' αιτίας
της πίστεως, απόφευγε και παράτησέ τον, όχι μόνον αν είναι άνθρωπος,
αλλά κι αν είναι άγγελος που κατέρχεται εξ ουρανού [Γαλ. 1, 8] Αν εξ
αιτίας της ζωής του, μη ασχολείσαι […] Αλλά μη προσέχετε στη ζωή,
αλλά στα λόγια τους· διότι εξ αιτίας των ηθών δεν θα ημπορούσε κανείς
ποτέ να βλαφτεί. Γιατί; Διότι είναι φανερά σε όλους, και ο ίδιος, ακόμη
κι αν είναι πονηρός μύριες φορές, ποτέ δεν θα διδάξει πονηρά. Αλλά
όταν είναι στην πίστη [πονηρός] ούτε είναι φανερό σε όλους, κι ο
πονηρός δεν θα σταματήσει να διδάσκει. Διότι και το «Μη κρίνετε, ίνα
μη κριθήτε» είναι για τον βίο και όχι για την πίστη».

45
συμπεριφορά και τιμές του Οικουμενικού Πατριάρχη
Πύρρου στο πρόσωπό του και μη θέλοντας να λυπήσει τον
Χριστό, τον ήλεγξε σφοδρώς ότι αθέτησε την πίστη. Στο
διάλογο μαζί του ο Άγιος -παρότι ταπεινός- έλεγε
ευθαρσώς στον Πατριάρχη ότι έχει πλάνη63, ότι
παραλογίζεται64 και τεκμηρίωνε τη θέση του. Ήταν
ασάλευτος διότι στηριζόταν στη διδασκαλία των προ
αυτού Πατέρων: «Ἡμεῖς δε τοῖς ἁγίοις Πατράσιν, ὡς ἐν

ἅπασι, κἀν τούτῳ ἑπόμενοι, φαμέν65». Είχε την βαθιά

πεποίθηση ότι δεν είναι δυνατόν να παραμένουμε στην
ορθόδοξη πίστη αν δεν ομολογούμε τις αντίθετες προς
τους αιρετικούς γνώμες66.
Ομοίως και οι Άγιορείτες Άγιοι Μάρτυρες επί κακοδόξου
Πατριάρχου Ιωάννου Βέκκου. Δεν έκαναν υπακοή στη
σύνοδο της Λυών το 1274 και στις αποφάσεις του
Πατριάρχη για συλλείτουργα με τους παπικούς στο Άγιον
Όρος, αντιστάθηκαν στους «εχθρούς της Θεοτόκου και

63
Μαξίμου του Ομολογητού. Συζήτησις του Αγίου Μαξίμου μετά
Πύρρου. Φιλοκαλία. ΕΠΕ 15Γ, 124.
64
Βλ.ανωτέρω ΕΠΕ 15Γ, 129.
65
Βλ.ανωτέρω ΕΠΕ 15Γ, 126.
66
Βλ.ανωτέρω ΕΠΕ 15Γ, 130.

46
του Υιού Αυτής» και τελικά μαρτύρησαν. «Υπέρ πατρώων
επνίγητε δογμάτων, και προς γαληνούς ωρμίσασθε λιμένας»
αναγράφουν οι Στίχοι στους Αγίους Οσιομάρτυρας
Ιβηρίτας.
Ο Άγ. Μάρκος ο Ευγενικός, πραγματικός στύλος της
Ορθοδοξίας διδάσκει να αποφεύγουμε αυτούς που
φρονούν διαφορετικά (απ' ό,τι φρονεί η Εκκλησία):
«Ἅπαντες οἱ τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι, πᾶσαι αἱ σύνοδοι,

καὶ πᾶσαι αἱ θεῖαι γραφαί, φεύγειν τοὺς ἑτερόφρονας

παραινοῦσι καὶ τῆς αὐτῶν κοινωνίας διΐστασθαι67».

Ο Άγιος Φλαβιανός μαρτύρησε για την πίστη του
εναντιούμενος στους συγκροτούντας τη ληστρική σύνοδο
της Εφέσου το 449μ.Χ68.
Σημαντικότατες είναι οι συμβουλές του Αγ. Συμεών του
Νέου Θεολόγου:
«Με προσευχές και δάκρυα ικέτευσε τον Θεόν να σου στείλει
οδηγό απαθή και άγιο. Ερεύνα δε και ο ίδιος τις θείες Γραφές

67
PG.160,105C
68
Ὁ Ἅγιος Φλαβιανὸς Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (2019,
Νοέμβριος 22). Ανακτήθηκε από
https://www.synaxarion.gr/gr/sid/2155/sxsaintinfo.aspx

47
και κυρίως τις πρακτικές συγγραφές των Αγίων
Πατέρων· ώστε σε αυτές αντιπαραθέτοντας τα διδάγματα
και έργα του διδασκάλου και Προεστώτος σου να μπορείς να
τα βλέπεις και να τα κατανοείς. Και όσα μεν συμφωνούν προς
τις Γραφές, να τα εγκολπώνεσαι και να τα κατακρατείς στη
διάνοια, τα δε νόθα και αλλότρια να τα διακρίνεις και
αποδιώκεις, για να μη πλανηθείς. Διότι, γνώριζε, ότι
πολλοί πλάνοι και ψευδοδιδάσκαλοι έχουν γίνει αυτές τις
ημέρες69».
Ομοίως και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης προτρέπει
να φεύγουμε από τους σφαλερούς κατά την πίστη
προεστώτες και να τους αφήνουμε70.
Ο Άγ. Μελέτιος ο Ομολογητής στο ίδιο πνεύμα νουθετεί
να «Μην υπακούετε εις μοναχούς, ούτε εις ιερείς, ούτε εις
επισκόπους σε όσα κακώς σας συμβουλεύουν να φρονήτε (να
πιστεύετε)».

69
Συμεών του Νέου θεολόγου. Κεφ.Πρακτικά & Θεολογικά 32.
Φιλοκαλία. ΕΠΕ 3,242.
70
Άγ. Νικόδημος Αγιορείτης, Περί συνεχούς Μεταλήψεως, σ. 175: «Αν
ο προεστώς σου είναι σφαλερός εις την πολιτείαν και τα έργα του, μη
περιεργάζεσαι. Αν όμως είναι σφαλερός κατά την πίστιν, φεύγε και
παραίτησέ τον, όχι μόνο αν είναι άνθρωπος, αλλά κάν άγγελος είναι από
τον ουρανόν».

48
 Ομοίως και οι Αποστολικές Διαταγές επισημαίνουν την
ευθύνη που έχουμε ως πρόβατα να προσέχουμε μήπως ο
ποιμένας είναι κακός: «ἵνα μήποτε εἴπῃ ὁ λαϊκός· ἐγὼ

πρόβατόν εἰμι καὶ οὐ ποιμήν. Ὥσπερ δὲ τῷ καλῷ ποιμένι τὸ

μὴ ἀκολουθοῦν πρόβατον λύκοις ἔκκειται εἰς διαφθοράν,

οὕτως τῷ πονηρῷ ποιμένι τὸ ἀκολουθοῦν πρόδηλον ἔχει τὸν

θάνατον, ὅτι κατατρώξεται αὐτό. Διὸ φευκτέον ἀπὸ τῶν

φθοροποιῶν ποιμένων71».
Αλλά και ο Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης με την μεγάλη
ταπείνωση, δεν έκανε υπακοή σε απόφαση της Ιεράς
Συνόδου η οποία επέβαλλε μόνο το μυστήριο του
Χρίσματος στους προσερχομένους στην Ορθοδοξία
αιρετικούς από τους παπικούς και όχι την βάπτιση. Παρά
την γνωστοποίηση που του έγινε για την απόφαση της
Ι.Συνόδου, την αγνόησε και βάπτισε κανονικά την πρώην
αιρετική γυναίκα72.

71
Διαταγ. Αποστόλων 2,19.
72
Ο άγιος Ιάκωβος, οι συμπροσευχές μετά αιρετικών και ο βαπτισμός
των αιρετικών. (2019, Δεκέμβριος 4).
Ανακτήθηκεαπόhttps://cutt.ly/6e8MPEi : «Όταν στο Γέροντα
αναφέρθηκε ότι, κατόπιν αποφάσεως της Ιεράς Συνόδου, στα άτομα
αυτά είναι αρκετό το μυστήριο του Χρίσματος, χωρίς το Βάπτισμα, ο

49
 Πολλές φορές η κακή νουθεσία της απροϋπόθετης
υπακοής έχει τη ρίζα της σε μια πλανεμένη αντίληψη της
αρετής της αδιακρίτου υπακοής, που οφείλει ο πιστός και
κυρίως ο μοναχός στον γέροντά του, σε συνδυασμό με την
άγνοια του ότι η Εκκλησία δεν την οριοθετεί εν όσο ο
προεστώς δεν αιρετίζει ή βλάπτει ψυχικώς. Αν αυτός είναι
αιρετικός, ή βλάπτει πνευματικώς τον μοναχό, η Εκκλησία
τότε ευλογεί την αποχώρηση του υποτακτικού από τη
Μονή73!
Γενικώς, οσάκις εμφανίζονταν σύνοδοι και
ψευδοποιμένες οι οποίοι εντέλλονταν εναντίον της
ιεροκανονικής παραδόσεως, η υπακοή έπαυε και επαινείτο
η καλή ανυπακοή.

ΝΟΥΘΕΣΙΑ 4.

Αποφυγή διδασκαλίας για το αναγκαίο της ομολογίας

Χριστού και της Ορθόδοξης ταυτότητας. Νουθεσία

Γέροντας είπε: Δεν γνωρίζω τι αποφάσισε η Ιερά Σύνοδος . Εκείνο που

γνωρίζω είναι ότι το Ευαγγέλιο λέει: «ο πιστεύσας κaι βαπτισθείς
σωθήσεται».
73
Κανών ΙΖ Νικηφόρου Ομολογητού, ΣΤ' Νικολάου Κων/πόλεως.

50
μιας εφάμαρτης προς τους αιρετικούς αγάπης που
αποσκοπεί σε κοινωνία μαζί τους, χωρίς τις
προϋποθέσεις που θέτει η Εκκλησία και ο
ενδεδειγμένος τρόπος των Πατέρων.

Το εσφαλμένο εκκλησιολογικό φρόνημα αποτρέπει την

απαραίτητη για τη σωτηρία ομολογία των ορθοδόξων
έναντι των αιρετικών, αδιαφορεί για τις αιρέσεις και τις
θεωρεί πολλάκις ως «χριστιανικές εκκλησίες», εφησυχάζει
τις συνειδήσεις των πιστών και επιτιμά όσους ανησυχούν
και ενίστανται για την συντελούμενη αντικανονική και
αντιπατερική πράξη ταγών της Ορθοδοξίας. Ταυτοχρόνως
θεωρεί ότι οι Ι.Κανόνες, που αφορούν την έναντι των
αιρετικών στάση, δεν είναι ανάγκη να λαμβάνονται υπόψιν
και κάθε ενέργεια που μας φέρνει σε κοινωνία με
αιρετικούς είναι θεμιτή γιατί είναι «αγάπη».
Γνωρίζουμε βεβαίως πως η διδασκαλία και η πράξη των
Αγίων, που ομολογούσαν δια λόγων και έργων έναντι
πάντων των ανθρώπων, πηγάζει από την εντολή του
Χριστού μας: «Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ

ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ

51
ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς74» και είναι
διαχρονική, έντονη, εφαρμόσθηκε από όλους ανεξαιρέτως
τους Αγίους και ιδιαιτέρως από τα εκατομμύρια των
μαρτύρων, ώστε να είναι το κυριότερο και σπουδαιότερο
κοινό γνώρισμά τους.
Η ομολογία από τους πιστούς δηλώνει ακόμα την
αδιάσπαστη ένωση του Θεού μαζί τους, από την οποία
ένωση έχει απομακρυνθεί ο αρνούμενος75. Συνεπώς η
ομολογία είναι θεμελιώδους σημασίας για την σωτηρία του
πιστού.
Ο Άγιος Ανατόλιος της Όπτινα προτρέπει το
πνευματικοπαίδι του στην ομολογία:
«Να μην φοβήσαι τις θλίψεις, αλλά μάλλον να φοβήσαι την
ολέθριον αίρεσιν, διότι αυτό είναι που μας γυμνώνη από την
θεία χάρη και μας χωρίζει από τον Χριστόν. Αυτός είναι και ο
λόγος δια τον οποίον ο Κύριος μας έδωσε την εντολή να
θεωρούμε τους αιρετικούς σαν Χριστοκαπήλους και
ειδωλολάτρας. Και έτσι παιδί μου ενδυναμού με την χάριν του

74
Μτ.10,32
75
Γρηγορίου Παλαμά. Ομιλία ΚΕ΄ Εν τη Κυρική των Αγίων
Πάντων…ΕΠΕ10,132.

52
Ιησού Χριστού. Βιάσου να ομολογήσεις υπέρ της πίστεως
και να υπομένεις θλίψεις σαν καλός στρατιώτης του Κυρίου
Ιησού Χριστού (Β Τιμ. β´ 1-3), ο οποίος είπε «γίνου πιστός
άχρι θανάτου, και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής» (Αποκ.
β´ 10)76.
Ο ίδιος ο Χριστός μας άλλωστε προκρίνει την
αντιαιρετική ποιμαντική. Επικρίνει την αδιαφορία έναντι
των αιρέσεων γι΄αυτό και επιτιμά τους Επισκόπους της
Περγάμου και των Θυατείρων, διότι ενώ η αναστροφή
τους γενικώς είναι επαινετή, μολαταύτα αφήνουν τους
αιρετικούς Νικολαΐτας και ψευδοπροφήτας (την
«Ιεζάβελ») να βλάψουν το ποίμνιόν τους· «ἀλλὰ ἔχω κατὰ

σοῦ ὀλίγα, ὅτι ἀφεῖς τὴν γυναῖκά σου ᾿Ιεζάβελ, ἣ λέγει

ἑαυτὴν προφῆτιν, καὶ διδάσκει καὶ πλανᾷ τοὺς ἐμοὺς

δούλους πορνεῦσαι καὶ φαγεῖν εἰδωλόθυτα77». Αντιθέτως,

επαινεί τον πταίστη - σε μερικά θέματα –επίσκοπο της
Εφέσου, διότι διακρίνει τους ψευδοπροφήτας και μισεί τα

76
Ορθοδοξία και αίρεση (Από ένα γράμμα του Αγίου Ανατολίου του
νεωτέρου της Όπτινα, +1927). (2019, Δεκέμβριος 7). Ανακτήθηκε από
http://orthodox-watch.blogspot.com/2011/05/1927.html
77
Αποκ.2,12-13.

53
έργα των αιρετικών Νικολαϊτών «ἀλλὰ τοῦτο ἔχεις, ὅτι

μισεῖς τὰ ἔργα τῶν Νικολαϊτῶν, ἃ κἀγὼ μισῶ78».

Διδάσκεται συχνά μια «αγάπη» προς τους αιρετικούς,
ξένη στο φρόνημα των Αγίων που είχαν την οντολογική
Αγάπη, το Χριστό ενεργούντα εν αυτοίς. Η νουθεσία αυτή
χαρακτηρίζεται από μια εμμονή σε ενότητα και κοινωνία
με τους αιρετικούς, χωρίς τις προϋποθέσεις της μετανοίας,
της αποκήρυξης της πλάνης και της αιρέσεως, χωρίς την
μετάδοση της καλής ανησυχίας σ΄αυτούς, σε τέτοιο βαθμό
που τα δόγματα και η ακολουθία της ιεροκανονικής και
αγιοπατερικής παραδόσεως, αντιμετωπίζονται ως
αναχρονισμός, έλλειψη αγάπης, φανατισμός και πλάνη(!).
Οι δε ορθόδοξοι κυριολεκτικώς διώκονται. Εδώ
επαληθεύεται ακριβώς ο Μέγας Βασίλειος που έγραφε:
«Ένα είναι τώρα το έγκλημα το οποίο τιμωρείται από τους
διώκτες, η ακριβής τήρηση των πατερικών
παραδόσεων79…..Όχι για χρήματα, ούτε για δόξα, ούτε για
άλλο κάτι πρόσκαιρο μας πολεμούν, αλλά επειδή μείναμε

78
Αποκ.2,6.
79
Βασίλειος Καισαρ. Πρός Ιταλούς και Γάλλους Επισκόπους ΕΠΕ 2,35.

54
αγωνιζόμενοι υπέρ του κοινού πατερικού θησαυρού της
Ορθοδόξου πίστεως80».
Είναι τόση η άμβλυνση του ορθοδόξου πνεύματος που
υφίσταται, ώστε είναι αδύνατον να συνειδητοποιηθεί από
πολλούς, η βλάβη από την προσευχητική (και όχι μόνο)
κοινωνία μετά των ετεροδόξων και αντιθέτως, όχι μόνο την
δικαιολογούν, αλλά την προτείνουν και την επαινούν.
Ασφαλώς καμία των νουθεσιών αυτών δεν βασίζεται στους
Αγίους Πατέρες , ούτε στη διδασκαλία τους, ούτε στην
πράξη τους. Δεν βρίσκεται πουθενά ένας Άγιος να
συμπροσεύχεται, «χάριν αγάπης» με ετερόδοξο, ούτε καν
πριν την τράπεζα του φαγητού81. Δεν βρίσκεται κανένας
Πατέρας να αναπαύει τους αιρετικούς, λέγοντάς τους ότι

80
Βλ.ανωτέρω σελ.39.
81
Ο άγιος Ιάκωβος, οι συμπροσευχές μετά αιρετικών και ο βαπτισμός
των αιρετικών. (2019, Δεκέμβριος 4). Ανακτήθηκε από
https://cutt.ly/6e8MPEi
«Διηγείται ο Γέροντας Ιάκωβος: Κάποτε επισκέφθηκε το Μοναστήρι μας
ένας Προτεστάντης πάστορας. Όταν με ενημέρωσαν ότι αυτός ο κύριος
είναι ιερέας των Προτεσταντών, τον πλησιάσαμε και τον ξεναγήσαμε
στο Μοναστήρι μας. Μετά, είπα να ετοιμάσουν για τον άνθρωπο
φαγητό…Εγώ δεν κάθησα μαζί του στο τραπέζι, αλλά αποσύρθηκα στο
κελί μου. Διότι αυτό απαιτεί η τάξις. Οι Πατέρες απαγορεύουν τη
συμπροσευχή που προηγείται της κοινής τραπέζης…»

55
σώζονται στην πλάνη τους. Δεν υπάρχει κανένας Άγιος
που να δικαιώνει την αίρεση και να τη δέχεται ως «αδελφή
εκκλησία». Δεν βρίσκεται επίσης κανένας των ιερών
διδασκάλων που να θεωρεί τους Ιερούς Κανόνες ως «τείχη
του αίσχους», να τους περιφρονεί και να δίδει λειτουργικό
ασπασμό στον Πάπα. Αντιθέτως όλοι τους εσέβοντο και
ευλαβούντο τους Ιερούς Κανόνες, κατεδίκαζαν
απερίφραστα τις αιρέσεις και πολλοί απεδείχθησαν
σφοδροί πολέμιοι αυτών, χωρίς «οικονομία» στην
ομολογία της Ορθοδοξίας. Ομοίως δεν είναι δυνατό να
παρουσιαστεί καμμία αγιοπατερική διδασκαλία που να
επιβεβαιώνει τη νοσηρά νουθεσία κατά την οποία πάλιν
«χάριν αγάπης» θα πρέπει να δίνεται η εντύπωση στους
αιρετικούς ότι δεν μας χωρίζει τίποτα. Ότι μπορούν να
απολαμβάνουν θέσεις και ευλογίες μέσα στην εκκλησία
ακριβώς όπως οι ορθόδοξοι. Ότι μπορούν να εισέρχονται
και να συμμετέχουν στις ακολουθίες μέσα στο ναό82. Ότι
μπορούμε να συνεορτάζουμε83. Ότι δήθεν είναι απλώς οι

82
Κανών ΣΤ΄Λαοδικείας. Περὶ τοῦ μὴ συγχωρεῖν τοῖς αἱρετικοῖς εἰσιέναι
εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ, ἐπιμένοντας τῇ αἱρέσει.
83
Απάντηση στους επικριτές του Χρυσοστόμου (2019. Δεκέμβριος 6).
Ανακτήθηκε από

56
«ξεπερασμένοι» τύποι που στέκονται εμπόδιο στην ένωση.
Ότι πρέπει να τους επαινούμε και τιμούμε. Ότι μπορούν να
παρευρίσκονται τιμώμενοι ανάμεσα στους ορθόδοξους
επισκόπους που συγκροτούν σύνοδο. Αντιθέτως, οι Άγιοι
επεσήμαινον τους κινδύνους από αυτήν ακριβώς την νόθο
αγάπη, δίνοντάς στους πιστούς έμπρακτα διδάγματα.
Έτσι, ο μαθητής της αγάπης Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος,
ενώ ήταν έτοιμος να μπει στο λουτρό στην Έφεσο, μόλις
αντιλήφθηκε ότι ήταν μέσα σ' αυτό ο αιρετικός Κήρινθος,
πήδηξε έξω λέγοντας στους μαθητές του : «Φύγωμεν, μὴ

καὶ τὸ βαλανεῖο συμπέσῃ, ἔνδον ὄντος Κηρίνθου τοῦ τῆς

ἀληθείας ἐχθροῦ84».

https://www.oodegr.com/oode/protestant/sykofanties/kata_ioudaiwn_1.
htm «απορεί πώς είναι δυνατό να συνεορτάζουν οι Χριστιανοί με τους
απίστους Ιουδαίους που σταύρωσαν, αρνήθηκαν και αρνούνται τον
Χριστό· ‘’Πώς ουν ουκ άτοπον τους μεν εις άνθρωπον γενομένους
πονηρούς μετά τοσαύτης φεύγειν σπουδής, τους δε εις αυτόν
υβρίσαντας τον Θεόν ποιείσθαι κοινωνούς, και τους προσκυνούντας τον
Εσταυρωμένον τοις εσταυρωκόσι συνεορτάζειν;’’. (Λόγος
πρώτος, PG 48, 850). Ενώ, αναφέρει επίσης: ‘’Άκουσον των προφητών,
μάλλον δε άκουσον του Θεού, μεθ’ όσης αυτάς αποστρέφεται της
υπερβολής· Μεμίσηκα, απώσμαι τας εορτάς υμών. Ο Θεός μισεί και συ
κοινωνείς;’’ Λόγος Ά, PG 48,853».
84
Ευσέβιος Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία ΙΙΙ 28.6: «Ἰωάννην τον
Ἀπόστολον εἰσελθεῖν ποτε ἐν βαλανείῳ, ὥστε λούσασθαι, γνόντα δε

57
 Ο ιερός Χρυσόστομος σαφώς κατακρίνει την «άλογη»
αγάπη προς τους αιρετικούς διότι είναι ενέχει τον κίνδυνο
της αποδοχής νόθου δόγματος: «Εισί γαρ τινες αλόγως
φιλούντες, απλώς και ως έτυχεν· όθεν ουδέ σφοδράς είναι τας
τοιαύτας φιλίας συμβαίνει [...] Ουκ εμού ένεκεν ταύτα λέγω,
φησίν, αλλ' υμών αυτών· δέος γαρ μη τις παραφθαρή υπό
της των αιρετικών αγάπης [...] Ου δι' εμέ, φησί, ταύτα
λέγω, αλλά ίνα ήτε υμείς ειλικρινείς· τουτέστιν, Ίνα μηδέν
νόθον δόγμα τω της αγάπης προσχήματι
παραδέχησθε85». Γι'αυτό το λόγο επισημαίνει το
ασυμβίβαστο του να είσαι φίλος των εχθρών του Χριστού
(των αιρετικών) και ταυτοχρόνως φίλος του Χριστού:
«Ὁ τοῖς ἐχθροῖς τοῦ βασιλέως Χριστοῦ συμφιλιάζων,

οὐ δύναται τοῦ βασιλέως Χριστοῦ φίλος εἶναι, ἀλλὰ

ἔνδον ὄντα τον Κήρινθον, ἀποπηδῆσαι τε τοῦ τόπου και ἐκφυγεῖν

θύραζε, μηδ’ ὑπομείναντα την αὐτήν αὐτῷ ὑποδῦναι στέγην, ταὐτό δε
τοῦτο και τοῖς σύν αῦτῷ παραινέσαι φήσαντα˙ φύγωμεν, μη και το
βαλανεῖο συμπέσῃ, ἔνδον ὄντος Κηρίνθου τοῦ τῆς ἀληθείας έχθροῦ».
85
Περί αγάπης και αληθείας προς τους αιρετικούς. (2019, Δεκέμβριος
7). Ανακτήθηκε από https://www.impantokratoros.gr/A62546BC.el.aspx

58
οὐδὲ ζωῆς ἀξιοῦται, ἀλλὰ σὺν τοῖς ἐχθροῖς

ἀπολεῖται86».

Ο Μέγας Αθανάσιος νουθετεί: «ἀγάπα πάντα

ἄνθρωπον. Καὶ εἰρήνευε μετὰ πάντων, χωρὶς

αἱρετικῶν. Ὁ γὰρ αἱρετικὸς λύκος ἐστὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ

ποίμνης, καὶ τοῦ Ἀντιχρίστου Πρόδρομος87». Έσπευδε

μάλιστα ο Άγιος με επιστολές να επισημάνει στους πιστούς
να φυλάσσονται από αυτούς, που ενώ διαβεβαίωναν ότι
δεν φρονούν τα του Αρείου, κοινωνούσαν όμως
προσευχητικά με τους αιρετικούς, να μην έρχονται σε
κοινωνία με αυτούς, για να μην σκανδαλίζουν και ρίξουν
στον «βόρβορο της ασεβείας» άλλους πιστούς88. Πως
μπορούν να αντέξουν, αλήθεια, οι σύγχρονες νουθεσίες
"αγάπης" μπροστά σε αυτές των Αγίων;
Σε συμφωνία με τους προγενέστερους Πατέρες, ο Άγιος
Νικόδημος ο Αγιορείτης ερμηνεύοντας τον ΜΕ’ Ιερό
Κανόνα των Αγίων Αποστόλων που αφορά τις
συμπροσευχές με αιρετικούς, σαφώς αναφέρει ότι πρέπει

86
Ιωάννης Χρυσόστομος. Ομιλία περί αγάπης. PG.63,574
87
Μεγ. Ἀθανασίου. Πίστις τῶνἉγίων 318 Πατέρων. PG.28,1641 BC
88
Μεγ. Αθανάσιος, PG 26,1188

59
να μισούμε και να αποστρεφόμαστε τους αιρετικούς και
όχι να συμπροσευχόμαστε μαζί τους και να τους
επιτρέπουμε να τελούν κάποιο εκκλησιαστικό
λειτούργημα, σαν να ήταν κληρικοί ή ιερείς89.
Ο Άγιος Παΐσιος, επόμενος των θεοφόρων Πατέρων, δεν
δεχόταν συμπροσευχές και κοινωνία με ετεροδόξους. Είχε
μεγάλη ορθόδοξη ευαισθησία γι’ αυτό διέκοπτε τις σχέσεις
του και απέφευγε να δει κληρικούς που συμμετείχαν σε
συμπροσευχές με αιρετικούς90. «Οι Άγιοι Πατέρες κάτι
ήξεραν και απαγόρευσαν τις σχέσεις με αιρετικό. Σήμερα
λένε: ‘‘ Όχι μόνο με αιρετικό, αλλά και με Βουδδιστή και με
πυρολάτρη και με δαιμονολάτρη να συμπροσευχηθούμε.
Πρέπει να βρίσκωνται στις συμπροσευχές τους και στα
συνέδρια και οι Ορθόδοξοι. Είναι μία παρουσία.’’ Τι
παρουσία; Τα λύνουν όλα με την λογική και δικαιολογούν τα

89
Πηδάλιον (1886) σελ.53.
90
Ισαάκ Ιερομονάχου. (2004). Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου.
Άγιον Όρος.

60
αδικαιολόγητα. Το ευρωπαϊκό πνεύμα νομίζει ότι και τα
πνευματικά θέματα μπορούν να μπουν στην Κοινή Αγορά91».
Ό Όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής, ο οποίος πολέμησε όσο
λίγοι το θυμό, νουθετεί πως καθένας μας «οφείλει να τον
μεταχειρίζεται εναντίον των δαιμόνων, ανθρώπων
αιρετικών και παντός κωλύοντος από την οδόν του
Θεού92». Το δε πνευματικό του τέκνο, μακαριστός και
ενάρετος γέροντας Εφραίμ Αριζονίτης, χαρακτηρίζει την
«αγάπη» αυτή που επιδεικνύουν στους αιρετικούς,
ψεύτικη93.
Οι Άγιοι αγάπησαν αληθινά τους ανθρώπους, γιατί
αγάπησαν τον Χριστό εν ορθότητι πίστεως και είχαν

91
Γέροντος Παϊσίου.(1998) Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο
άνθρωπο. Λόγοι Ά. Σουρωτή Θεσσαλονίκης. Έκδοση Ιερόν
Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος».
92
Γέροντος Ιωσήφ. (2017). Έκφρασις Μοναχικής εμπειρίας. Άγιον Όρος.
Έκδοσις Ιεράς Μονής Φιλοθέου, (σελ.61).
93
Ο μη πιστεύων κατά την παράδοσιν της Εκκλησίας άπιστος έστιν.
(2019, Δεκέμβριος 05). Ανακτήθηκε από shorturl.at/otRXY: «Εκείνοι που
ομιλούν πληθωρικά περί αγάπης νοθεύουν το περιεχόμενο της για να
περιπτυχθούν όλους τους αιρετικούς όλων των αποχρώσεων. Είναι
τόσο ψεύτικη αυτή η αγάπη όσο και τα ψεύτικα λουλούδια».

61
αποκτήσει «νουν Χριστού». Γνώριζαν καλά πως εάν
εκπέσει κανείς της Αληθείας, εκπίπτει αυτομάτως και της
Αγάπης, γι' αυτό πάνω και πρώτα απ' όλα κρατούσαν την
πίστη αμώμητη. Η δική τους ζωή και λόγος, με την
καθαρότητα της ψυχής τους, εξέπεμπαν την αγάπη ακόμα
και στους αιρετικούς και πλανεμένους που απώτερο σκοπό
είχε την αφύπνισή τους, τη μετάδοση της «καλής
ανησυχίας» προς σωτηρίαν και τελικώς τη μεταστροφή
τους στην ορθόδοξη πίστη και Εκκλησία. Μία αγάπη
πάντοτε σταυροειδής, αχωρίστως ενωμένη με την αγάπη
στο Θεό εν πνεύματι και αληθεία. Ουσιαστικώς
ανακλούσαν την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο.
Αυτήν καλούμαστε κι εμείς να μιμηθούμε, μέσα από τον
προσωπικό μας αγώνα για κάθαρση και φωτισμό.

ΝΟΥΘΕΣΙΑ 5.

"Ορθοδοξία είναι να σιωπάς, να προσεύχεσαι και να

κοιτάς την κάθαρσή σου από τα πάθη. Απαγορεύεται
να έχεις ενασχόληση με τα εκκλησιαστικά, να έχεις
λόγο για αυτά τα θέματα, (που συνταράσσουν την

62
Εκκλησία), να αντιδράς (στην προδοσία της πίστεως),
ούτε καν να εκδηλώνεις την ανησυχία σου για τα κακώς
κείμενα. Η ιστορία θα δείξει και θα αποφανθεί για
αυτά. Εσύ να ησυχάζεις."

Κι αυτό ασφαλώς το σύμπτωμα είναι μία αρρωστημένη

γνώμη. Συγχέεται η αρετή της σιωπής με την ένοχη σιγή
ενώπιον της προδοσίας της πίστεως. Η όποια αντίδραση
των πιστών που αγωνιούν για την πίστη τους, ακόμα και η
εξομολογουμένη ανησυχία τους, θεωρείται εγωισμός,
θράσος, αναίδεια, υποκρισία και προπέτεια
απνευμάτιστων, φανατικών και αθεολόγητων "οπαδών" με
σχισματική τάση. Κοινό χαρακτηριστικό της αντίδρασης
είναι ο θυμώδης τρόπος, η σοβαρή επίπληξη των
ανησυχούντων, η απειλή και ο εκφοβισμός «ίνα μη
αποσυνάγωγοι γένονται», γιατί δήθεν «αυτονομούνται».
Απουσιάζει όμως πάντοτε η αγιοπατερική θεμελίωση.
Ενίοτε θεωρείται πως ακόμα και οι μητροπολίτες που
αντιδρούν, αποδεικνύουν εαυτούς με τη στάση τους ως
φανατικούς χωρίς αγάπη και πνεύμα «ενότητος».

63
 Πολλοί άγιοι, όταν η πίστη κινδύνευε, εγκατέλειπαν την
ησυχία της ερήμου και της ασκήσεως και έβγαιναν στον
κόσμο για να ομολογήσουν την Ορθοδοξία ή διατράνωναν
δια πυρίνων λόγων την αλήθεια από τον τόπο της
μοναστικής τους ησυχίας. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς,
ο Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός , ο Άγιος Θεόδωρος ο
Στουδίτης , ο Άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης κ.α. είναι λίγοι
από αυτούς που δεν έμειναν στην «σιωπή» που νουθετούν
οι σύγχρονοι αντιπατερικοί. Βεβαίως θα πρέπει να τονιστεί
ότι η πνευματική ζωή με τον αγώνα για την κάθαρση από
τα πάθη, και την άσκηση όλων των αρετών, είναι
απαραίτητα για την εν Χριστώ ανακαίνιση του ανθρώπου.
Στον αγώνα του αυτό θα πρέπει να βρίσκεται σε υπακοή
υπό ορθοφρονών πνευματικό και να προσέχει κατά την
εντολή του Χριστού από τους ψευδοποιμένας. Η
ταπείνωση και η αγάπη είναι οι αρετές που θα πρέπει να
κατευθύνουν τις κινήσεις του.
Αρχικώς υπενθυμίζουμε το ρηθέν υπό των 4 Πατριαρχών
της Ανατολής 1848 ότι ο υπερασπιστής της θρησκείας
είναι ο ευσεβής λαός. Το ευλαβές πλήρωμα της
Εκκλησίας, ως φορέας της δογματικής συνειδήσεώς Της,

64
αποστρεφόμενος τη χλιαρότητα στην πίστη, - χλιαρότητα
που κατακρίνει ο ίδιος ο Χριστός94- ενεργά παρακολουθεί
και ενδιαφέρεται για ό,τι την αφορά και όπως επισημάναμε
εξυψώνει ή ακυρώνει πρώτο ακόμα και καθολικές
Συνόδους. Η ραθυμία και η απροσεξία είναι σύμφωνα με
το ευαγγέλιο και την ερμηνεία του Αγίου Χρυσοστόμου, η
αιτία που υπεισέρχονται οι αιρέσεις95.
Ο πιστός χριστιανός μόνος του ή με άλλους αδελφούς
έχει χρέος να αντιδρά και να διαμαρτύρεται αναλόγως των
δυνατοτήτων του και με τρόπο που θα διακρίνεται από
θάρρος ομολογίας, ταπείνωση, αγάπη, και σε συμφωνία με
την αγιοπατερική πράξη, για κάθε νόθευση του ευαγγελίου
και παράβαση της ιεροκανονικής τάξεως της
Εκκλησίας. Τη νοσηρή νουθεσία περί σιωπής των λαϊκών
και απαγόρευσης αντίδρασης, ως δήθεν μη έχοντες
αρμοδιότητα, ελέγχει ο Άγιος Θεόδωρος λέγων:

94
Αποκ.3,16 : «οὕτως ὅτι χλιαρὸς εἶ, καὶ οὔτε ζεστὸς οὔτε ψυχρός,
μέλλω σε ἐμέσαι ἐκ τοῦ στόματός μου».
95
I.Xρυσοστόμου. ∆εῖ δὲ καὶ αἱρέσεις εἶναι ἐν ὑμῖν, ἵνα οἱ δόκιμοι
φανεροὶ γένωνται. (2019, Δεκέμβριος 9). Ανακτήθηκε από
shorturl.at/nyJPU: «Ὁρᾷς, ὅτι διὰ τοῦτο αἱρέσεις, ἐπειδὴ ἐκαθεύδησαν
οἱ ἄνθρωποι, ἐπειδὴ ἐῤῥᾳθύμησαν; ἐπειδὴ οὐ προσέσχον μετὰ
ἀκριβείας τοῖς λεγομένοις;»

65
 «Η εντολή του Κυρίου είναι να μη σιωπάμε τον καιρό που
η πίστη μας βρίσκεται σε κίνδυνο. Ώστε, όταν για την πίστη ο
λόγος, δεν μπορείς να πεις: "ποιος είμαι εγώ; ένας απλός
ιερέας, άρχοντας, στρατιώτης, γεωργός, φτωχός. Δεν μου
πέφτει λόγος και φροντίδα για αυτό το ζήτημα." Αλίμονο! οι
λίθοι θα κράξουν και εσύ θα μείνεις σιωπηλός και χωρίς
φροντίδα;96».
Και πάλιν αλλού97: «Kατά τον καιρό τούτο που διώκεται ο
Χριστός μέσω της Εικόνος του, οφείλει κάποιος να
αγωνίζεται, όχι μόνον αν είναι υπέρτερος στο αξίωμα και τη
γνώση, ομιλώντας και διδάσκοντας τον λόγον της
Ορθοδοξίας, αλλά κι αν ακόμη ευρίσκεται σε θέση μαθητού,
έχει χρέος να φανερώνει με θάρρος την αλήθεια και να
ομιλή με ελευθερία. Δεν είναι λόγος εμού του αμαρτωλού,
αλλά του θείου Χρυσοστόμου μαζί με άλλους Πατέρας».
Ελέγχεται ακόμα κι από τον Άγιο Μάξιμο τον
Ομολογητή: Όταν δια του ασεβούς Τύπου επιβλήθηκε η
σιωπή περί των θελημάτων και ενεργειών του Κυρίου, και
ο επίσκοπος Θεοδόσιος προφασιζόταν λόγους

96
Θεοδώρου Στουδίτου. Επιστ. ΟΔ' ΕΠΕ 18Γ, 76
97
Θεοδώρου Στουδίτου. Επιστολή (2) Μονάζουσι, PG 99, 1120Β.

66
«οικονομίας», ο Όσιος του απάντησε: «και ποιος πιστός
δέχεται τέτοια διευθέτηση που κατασιγάζει φωνές, που
οικονόμησε ο Θεός να ακουστούν μέσω των Αποστόλων, και
των Προφητών, και των Διδασκάλων;98»
Ο δε Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ελέγχει τη κακή
νουθεσία αυτή με το παράδειγμα του. Ήταν ακόμα
αξιωματούχος λαϊκός στο χαλιφάτο της Δαμασκού, όταν
έγραψε λόγους κατά της εικονομαχίας, οι οποίοι έκαναν
μεγάλη ζημιά στην αίρεση.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο ησυχαστής και μέγας
θεολόγος διερωτάται ευλόγως τι θα έπρεπε να κάνει
αισθανόμενος τον διάβολο να αποπειράται να
καταστρέψει τα θεμέλια της Ορθοδοξίας : Να αναχωρεί,
να ησυχάζει και να σιωπά, αναλογιζόμενος τις κατηγορίες
και τους κατατρεγμούς από τους αντιπάλους ή να
αγωνίζεται και να κινδυνεύει απολογούμενος υπέρ αυτής,
αποβλέποντας προς την αποδοχή από το Θεό και το χρέος
προς Εκείνον; Και καταλήγει με σιγουριά στο δεύτερο ως
ωφελιμότερο για όλους99. Δεν αγνoούμε τον Μέγα Βασίλειο

98
Μαξίμου του Ομολογητού, Δογματικά, ΕΠΕ 15Γ,25.
99
Γρηγορίου Παλαμά. Προς Βησσαρίωνα. ΕΠΕ 4,452.

67
ο οποίος έλεγε : «Της σιωπής το κρίμα φοβερόν εστίν» και
«το να εφησυχάζει κανείς, όταν το κινδυνευόμενον είναι η
Πίστις, τούτο είναι ίδιον της αρνήσεως, το δέ να ελέγχει είναι
ομολογία ειλικρινής100».
Ο δε χρυσορρήμων Άγιος πάλιν θα πεί: «Πώς γίνεται να
μη κολασθή αυτός που κάνει ότι δεν βλέπει και σιωπά,
όταν οι θεϊκοί νόμοι και οι κανόνες υβρίζωνται!101»

Αλλά κι αν ο πιστός δεν έχει ικανή κατάρτιση ώστε να

αντιπαρατεθεί στις αντίθετες νουθεσίες, αρκεί σ' αυτόν να
επιμένει, να επιζητά, να ομολογεί και να απαιτεί την
συμφωνία με τους Πατέρες102. Επόμενοι των Αγίων, οι

100
Όταν Ο Μέγας Βασίλειος Τα ”Έψαλε” Στόν Άγιο Γρηγόριο Τον
Θεολόγο! (2019, Δεκέμβριος 11). Ανακτήθηκε από
https://cutt.ly/5e80Vao
101
I.Xρυσοστόμου. Λόγος εις Βαβύλαν. (2019, Δεκέμβριος 11).
Ανακτήθηκε από
https://www.impantokratoros.gr/D766F984.print.el.aspx
102
Ο Άγιος Παΐσιος έλεγε: «Πολλοί άγιοι Μάρτυρες, όταν δεν ήξεραν το
δόγμα, έλεγαν: «Πιστεύω ό,τι θέσπισαν οι Άγιοι Πατέρες». Αν κάποιος το
έλεγε αυτό, μαρτυρούσε. Δεν ήξερε δηλαδή να φέρει αποδείξεις στους
διώκτες για την πίστη του και να τους πείσει, αλλά είχε εμπιστοσύνη
στους Αγίους Πατέρες. Σκεφτόταν: «Πως να μην έχω εμπιστοσύνη στους
Αγίους Πατέρες; Αυτοί ήταν και οι πιο έμπειροι και ενάρετοι και άγιοι.
Πως εγώ να δεχθώ μια ανοησία; Πως να ανεχθώ να Βρίζει ένας τους

68
σύγχρονοι γέροντες Αθανάσιος Μυτιληναίος, και
Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης συχνάκις τόνιζαν ότι ο
λαός οφείλει να είναι ενήμερος, να έχει λόγο και να
αντιδρά103.
Η ιστορία δείχνει την τελική έκβαση των πραγμάτων.
Όπως μέσω αυτής, για παράδειγμα, μαθαίνουμε τα
γεγονότα της ψευδοσυνόδου Φερράρας- Φλωρεντίας
(1438-39). Δεν την έκρινε όμως η ιστορία ως
ψευδοσύνοδο, αλλά η γρηγορούσα συνείδηση και η

Αγίους Πατέρες;» Να έχουμε εμπιστοσύνη στην παράδοση. Σήμερα,

δυστυχώς, μπήκε η ευρωπαϊκή ευγένεια και πάνε να δείξουν τον καλό.
Θέλουν να δείξουν ανωτερότητα και τελικά πάνε να προσκυνήσουν τον
διάβολο με τα δύο κέρατα. «Μια θρησκεία, σου λένε, να υπάρχει» και τα
ισοπεδώνουν όλα».
Γέροντος Παϊσίου. (1998). Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο
άνθρωπο. Λόγοι Α. Σουρωτή Θεσσαλονίκης: Έκδοση Ιερόν Ησυχαστήριο
«Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος».
103
π.Αθανάσιος Μυτιληναίος. Όταν ο λαός δεν αντιδρά. (2019,
Νοέμβριος 18). Ανακτήθηκε από shorturl.at/aBHSY : «Γι αυτό, ο λαός
πρέπει όταν βλέπει κάτι κακό, να αντιδρά. Το ίδιο πράγμα ισχύει και εις
την Εκκλησία, όταν άρχοντες κακοί επιβάλλουν φερ’ ειπείν αιρετικές
θέσεις ή ότι άλλο, ο λαός θα φωνάξει, θα διαμαρτυρηθεί. Θα
επαναλάβω: δεν θα κάνει επανάσταση, αλλά θα διαμαρτυρηθεί και
αυτό σημαίνει υγεία και συνεπώς δεν υπάρχει λόγος να τιμωρηθεί ο
λαός. Όταν όμως ο λαός δεν αντιδράσει, τότε θα τιμωρήσει ο Θεός και
τους άρχοντες και το λαό».

69
αντίδραση του πιστού – υπερασπιστή λαού της Εκκλησίας
με μπροστάρη τον Άγιο Μάρκο τον Ευγενικό. Οι
βυζαντινοί φθάνοντας στην Βασιλεύουσα την 1η
Φεβρουαρίου 1440, αποδοκιμάστηκαν έντονα από λαό και
κλήρο που τους περίμενε με ιερά αγανάκτηση. Ο
λατινόφρων επίσκοπος Βησσαρίων που τόλμησε να
αναγνώσει την ενωτική διακήρυξη, αποκλείστηκε απ’ τη
δημόσια ζωή και σύντομα εγκατέλειψε τη βασιλεύουσα για
την Ιταλία όπου και έγινε καρδινάλιος. Έτσι, το 1443 στα
Ιεροσόλυμα η σύνοδος της Φλωρεντίας θα κηρυχθεί και
επισήμως αντικανονική και οι αποφάσεις της άκυρες.
Μετά από αυτή ακολούθησαν κι άλλες. Την ίδια στιγμή η
Ρωμαιοκαθολική κοινότητα τη θεωρεί ως οικουμενική
σύνοδο.
Οι ίδιοι που αφήνουν την ιστορία να κρίνει τις συνόδους
φοβούμενοι να πάρουν θέση -ως όφειλαν- αρνούνται να
διδαχθούν από αυτήν. Κλείνουν τα μάτια όταν αυτή
επιβεβαιώνει σε κάθε ιστορική στιγμή την αδιαλλαξία του
Πάπα, την αμετανόητη στάση του και τις γεμάτες
εωσφορική υποκρισία προθέσεις του, προκειμένου να
προσαρτήσει κάτω απ' την εξουσία του τους ορθοδόξους.

70
 Τρέφονται αυταπάτες και προσβλέπεται η επιτυχία των
ατελεύτητων διαλόγων, όταν ο Απόστολος Παύλος
διδάσκει να εγκαταλείπονται οι προσπάθειες ήδη μετά από
δύο νουθεσίες. Αλλά ας είναι. Ας συνεχιστούν αν είναι να
κρατείται και να ομολογείται η Ορθοδοξία. Η ιστορία
όμως μας υπενθυμίζει ότι δεν κρατήθηκε από αυτούς που
υπήσχοντο τη διαφύλαξή της στις επαφές με τους
παπικούς. Γι΄ αυτό το λόγο στη ψευδοσύνοδο της Κρήτης
υπεγράφησαν φρικτές αντορθόδοξες αποφάσεις, ύπουλα
και αντιφατικά αναμεμιγμένες με ορθόδοξες,
χρησιμοποιώντας τη διγλωσσία. Οι ορθόδοξοι επίσκοποι
της συνόδου της Φλωρεντίας είχαν όμως επίγνωση του
σφάλματός τους και με σθένος μπροστά στον ευσεβή λαό
ομολογούσαν : «Πεπράκαμεν (επωλήσαμεν) την πίστιν
ημών, αντηλλάξαμεν τη ασεβεία την ευσέβειαν
(αντηλλάξαμεν με τον Παπισμόν την Ορθοδοξίαν),
προδόντες την καθαρά θυσία αζυμίται γεγόναμεν» και «Η
δεξιά αύτη υπέγραψε, κοπήτω. Η γλώττα ωμολόγησεν,
εκριζούσθω104». Τελικά οι 20 από τους 30 επισκόπους

104
Βασιλειάδης, Ν. (2014). Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός και η ένωσις των
Εκκλησιών. σελ.171. Αθήναι, Έκδοση Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ».

71
μετανόησαν και απέσυραν την υπογραφή τους. Μακάρι να
βρεθεί ανάλογη μετάνοια σήμερα στους επισκόπους της
Κρήτης. Ας ελπίσουμε. Το ευχόμαστε.
Οπωσδήποτε δεν είναι μόνο οι προαναφερθείσες
νουθεσίες που γεννά η μεταπατερικότητα του
Οικουμενισμού. Ακούγονται συχνά κι άλλες που
εντάσσονται στις ανωτέρω κατηγορίες : «είναι λάθος να
διαμαρτύρεσαι, γιατί δεν είσαι σε θέση να γνωρίζεις το
παρασκήνιο που υπάρχει και τους βαθύτερους λόγους για
τους οποίους ο Πατριάρχης ή η Σύνοδος ενεργεί έτσι», ωσάν
εκεί που η διπλωματία είναι πάνω από την πίστη και τα
εγκόσμια συμφέροντα πάνω από τα επουράνια και
άφθαρτα. Ή ακόμα: «εσύ τα βλέπεις όλα καχύποπτα γιατί
είσαι εμπαθής και δεν βλέπεις τη μεγάλη αγάπη και οικονομία
που ασκεί ο Πατριάρχης ή η Σύνοδος. Για το καλό μας όλα
γίνονται και συ αντιδράς!», ή ακόμα : «Όλα αυτά
(συμπροσευχές, συνεορτασμοί, στενές συνεργασίες με
αιρετικούς και συλλείτουργα με σχισματικούς) είναι
απαραίτητα για τη διατήρηση της ενότητας της Εκκλησίας!»,
διαστρέφοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο κάθε ορθή έννοια της
της οικονομίας,της ενότητας και του αληθούς αγαθού.

72
Τέλος, ευρέως κυκλοφορείται το μεταπατερικό δόλιο
"σλόγκαν": «οι Άγιοι έκαναν και λάθη», μία αλήθεια που
υπερτονίζουν οι μεταπατερικοί θεολόγοι προκειμένου να
αποδομήσουν κάθε εμπιστοσύνη στην απλανή τους
θεολογία και διδασκαλία και να εισάγουν την αντίθετη
στάση και διδαχή, συστήνοντας εαυτούς ως αγιότερους,
σοφότερους, διακριτικότερους και απλανέστερους από
τους Πατέρες!
Πολλά λοιπόν τα συμπτώματα αντιπατερικής
εκκλησιολογίας, αποδεικτικά του σκοτασμού του νοός που
προκαλεί σταδιακώς η αίρεση του Οικουμενισμού.

Επίλογος
Σε καιρούς που η Ορθοδοξία μας πολεμείται σφοδρώς
έσωθεν και έξωθεν, επιθυμούμε ως ζωντανά μέλη της
Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, να συνεισφέρουμε το
ελάχιστο που δυνάμεθα, στην διατήρηση του
αγιοπατερικού πνεύματος μεταξύ των πιστών. Εξεγείρεται
η συνείδησή μας εμπρός στην καταφρόνηση των Πατέρων!
Επιθυμούμε από πόνο, να βοηθήσουμε στην αποτροπή του
Οικουμενισμού και την επιστροφή των πεπλανημένων

73
αδελφών μας. Αυτό μας προτρέπει κι ο ιερός Χρυσόστομος
να κάνουμε: «’Εννόησον δια τι προφήται, δια τι απόστολοι,
δια τι δίκαιοι, δια τι άγγελοι πολλάκις επέμφθησαν, δια τι
αυτός ο μονογενής Υιός του Θεού παρεγένετο· ουχ ίνα
ανθρώπους διασώσει; Ουχ ίνα πεπλανημένους επαναγάγη;
Τούτο και συ ποίησον κατά δύναμιν την σην, και πάσα
σπουδή επίδειξαι και πρόνοιαν εις την των πεπλανημένων
επάνοδον105» .
Έχουμε κατά νουν το υμνογραφικό: «του κρύψαντος το
τάλαντον, την κατάκρισιν, ακούσασα ψυχή, μη κρύπτε
λόγον Θεού106» και ομολογούμε ό,τι «πανταχού, πάντοτε
και υπό πάντων επιστεύθη107». Δεν ισχυριζόμαστε τίποτα
δικό μας. Αν οι σύγχρονοι κήρυκες σιωπούν, μιλούν
ωστόσο τα πάγχρυσα στόματα του Λόγου και χαράσσουν
οι πράξεις τους διαχρονικώς τα ίχνη που καλούμαστε να
ακολουθήσουμε, αφού αυτοί πρώτοι ακολούθησαν τον
Χριστό μας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι εάν μείνουμε
ακολουθούντες και υπακούοντες τους Αγίους, θα

105
PG 48,941-942.
106
Δοξαστικό των Αίνων της Αγίας και Μεγάλης Τρίτης.
107
Αθην. Κοκκινάκη. Ιερού Βικεντίου του Ληρινίτου Υπομνήματα
(Commonitoria).(σελ.673)

74
ακολουθούμε και υπακούμε στον στον ίδιο τον Κύριο108 και
η πατρίδα μας θα έχει την προστασία του Θεού.
Διαφορετικά, έχουμε κάθε λόγο να λυπούμαστε για τα
δεινά που θα επακολουθήσουν109.
Δεν αναλαμβάνουμε θέση διδασκάλου. Είμαστε
διδασκόμενοι. Ούτε πολύ περισσότερο θέση ποιμένα,
όντες πρόβατα υπό πνευματική καθοδήγηση. Με λύπη
όμως διαπιστώνουμε την αδιαφορία πλείστων εξ΄αυτών
που τάχθηκαν να μας φυλάσσουν. Και ενώ βελάζουμε
αγωνιώντες από τη θεωρία των λύκων μέσα στο μαντρί,
επιτιμώμεθα που χαλάμε την ησυχία τους.
Οι εποχές που ζούμε είναι πολύ δύσκολες για την
Εκκλησία και την Πατρίδα μας. Αυτή όμως είναι
διαχρονικώς η στενή και τεθλιμμένη οδός που βαδίζουν οι
δυο μαζί, χέρι – χέρι. Οδός που οδηγεί τελικώς στην
ανάσταση και την νίκη του Αρνίου. Ας πάμε με το μέρος

108
Λκ.10,16: «῾Ο ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ
ἀθετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με».
109
Apophthegmata Patrum PG. 65,283: «Ἔλεγεν ὁ ἀββᾶς Μωϋσῆς ἐν
Σκήτει· ἐὰν φυλάξωμεν τὰς ἐντολὰς τῶν πατέρων ἡμῶν, ἐγὼ ἐγγυῶμαι
ὑμᾶς πρὸς τὸν Θεόν, ὅτι βάρβαροι οὐκ ἔρχονται ὧδε! Εἰ δὲ μὴ
φυλάξωμεν, ἐρημωθῆναι ἔχει ὁ τόπος οὗτος».

75
του Νικητή Χριστού. Ενδέχεται να ακούσουμε κι εμείς το
αγιογραφικό «ἐν ἁμαρτίαις σὺ ἐγεννήθης ὅλος, καὶ σὺ

διδάσκεις ἡμᾶς;» - Επαναλαμβάνουμε πως δεν διδάσκουμε

κανέναν. «ἓν οἶδα, ὅτι τυφλὸς ὢν ἄρτι βλέπω110».

Ομολογούμε την Αλήθεια. Ας κάνει ο καθένας μας ό,τι
μπορεί να βοηθήσει ο ένας τον άλλον. Το κομποσχοίνι
είναι το αποτελεσματικότερο όπλο πολλές φορές. Κι αυτό
το λέμε γιατί γνωρίζουμε ότι χωρίς το Χριστό μας, τίποτα
αγαθό δεν μπορούμε να καταφέρουμε111. Προτρέπουμε
τους αδελφούς όσο μπορούν να αναζητούν και απαιτούν
τη βιβλική και αγιοπατερική επαλήθευση σε όσα
ευαγγελίζονται και νουθετούνται από τους σύγχρονους
κήρυκες και πνευματικούς. Είναι πατερική η προτροπή112.
Είναι άλλωστε υποχρεωμένοι από τους Ιερούς Κανόνες να
διδάσκουν συμφώνως της διδασκαλίας των θεοφόρων

110
Ιω.9,25.
111
Ιω. 15,5: «ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα. ὁ μένων ἐν ἐμοὶ
κἀγὼ ἐν αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπὸν πολύν, ὅτι χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε
ποιεῖν οὐδέν».
112
Συμεών του Νέου θεολόγου. Κεφ.Πρακτικά & Θεολογικά 32.
Φιλοκαλία. ΕΠΕ 3,242.

76
Πατέρων113. Αν έχουμε άγνοια από τα εκκλησιαστικά και
από το δόγμα, ας δηλώνουμε τουλάχιστον πως πιστεύουμε
ό,τι πιστεύουν οι Πατέρες, ότι φρονούμε όπως φρονούν
εκείνοι και ότι τίποτα αντίθετο σε αυτούς δε δεχόμαστε114.
Ελπίζουμε και ευχόμαστε να λάμψει η αλήθεια της
Πίστεως και πάλι. Δεν στεκόμαστε με έχθρα απέναντι
στους αδελφούς που ενδέχεται να έχουν εγκολπωθεί
κάποια πλάνη. Αντιθέτως, πονούμε και ενδιαφερόμαστε
για την πνευματική υγεία όλων μας115. Επιθυμούμε να
ζήσουμε όλοι μαζί τη χαρά του θριάμβου της Ορθοδοξίας
όπως τη βιώσαν οι θεοφόροι πατέρες μας, μέσα από την
καταδίκη του Οικουμενισμού. Να ζήσουμε όλοι μαζί τη
χαρά της ενότητος με τη Παναγία μας Θεοτόκο, τους
Αγίους, τους Αγγέλους και μεταξύ μας, μέσα από την
ορθόδοξη πίστη, ζωή και ομολογία. Δια τούτο με πολλή
αγάπη σταλάζουμε την πατερική διδασκαλία ως βάλσαμο

113
Κανών ΙΘ' Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου.
114
Γέροντος Παϊσίου. (1998). Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο
άνθρωπο. Λόγοι Α. Σουρωτή Θεσσαλονίκης: Έκδοση Ιερόν
Ησυχαστήριο «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος».
115
Ιωάννου Χρυσοστόμου. Εις τας Πράξεις. ΕΠΕ 15,116. : « "Βουλόμεθα
ἃπαντες ὑγιαίνειν" ὡς καί οἱ ἱατροί ».

77
σε ασθενείς. Και με πατερική διδασκαλία θέλουμε να
επιβεβαιώσουμε κι αυτό. «Αν γαρ επιστάξεις αυτώ καθάπερ
έλαιον του λόγου την διδασκαλίαν, αν καταδήσης τη
προσηνεία, αν θεραπεύσεις τη καρτερία, θησαυρού παντός
ευπορώτερον σε ούτος εργάσεται». Άγιος Ιωάννης
Χρυσόστομος PG 48, 932-93.

ΔΙ' ΕΥΧΩΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΗΜΩΝ, ΚΥΡΙΕ

ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ Ο ΘΕΟΣ
ΕΛΕΗΣΟΝ ΚΑΙ ΣΩΣΟΝ ΗΜΑΣ. ΑΜΗΝ.

78