Вы находитесь на странице: 1из 22

2º BACHILLERATO

Latín II
SOLUCIONARIO
Solucionario

Introducción

En este cuadernillo se encuentran las soluciones a los ejercicios planteados en el Cuader-


no de Prácticas, con la finalidad de que usted mismo se autocorrija. Si se le plantea alguna
duda que no pueda resolver por sí mismo, no olvide que puede contar con la ayuda de la
acción tutorial que se ha establecido para este módulo.

ÍNDICE

l 1ª SEMANA
1. Preguntas tipo test.................................................................................................... 5
– Esquema 1: Fonética............................................................................................. 5
– Esquema 2: Conceptos básicos del latín ............................................................. 5
– Esquema 3: La 1ª y la 2ª declinación ................................................................... 5
– Esquema 4: Los adjetivos de la 1ª y 2ª declinación y adverbios derivados ........ 5
– Esquema 5: El verbo sum. El locativo .................................................................. 5
2. Oraciones latinas para analizar y traducir .............................................................. 5

l 2ª SEMANA
1. Preguntas tipo test.................................................................................................... 7
– Esquema 6: La tercera declinación ..................................................................... 7
– Esquema 7: Los adjetivos de la 3ª declinación y adverbios derivados. La
sustantivación de adjetivos ................................................................................... 7
– Esquema 8: La 4ª y la 5ª declinación. Las preposiciones ................................... 7
– Esquema 9: Los tiempos de presente de la voz activa ........................................ 7
2. Oraciones latinas para analizar y traducir .............................................................. 7
3. Textos para analizar y traducir ................................................................................ 8

Edición: 09 - 2008
Depósito Legal: G.C. 840-2001
I.S.B.N.: 84-699-5536-5

ecca Litterae I 3
Solucionario

l 3ª SEMANA
1. Preguntas tipo test.................................................................................................... 13
– Esquema 11: Los verbos compuestos de sum ................................................. 13
– Esquema 12: Los pronombres ............................................................................. 13
– Esquema 13: Los tiempos de perfecto de la voz activa. Las conjunciones co-
pulativas y disyuntivas ........................................................................................... 13
– Esquema 14: Canarias y la Antigüedad Clásica................................................... 13
2. Oraciones latinas para analizar y traducir .............................................................. 13
3. Textos para analizar y traducir ................................................................................ 14

l 4ª SEMANA
1. Preguntas tipo test.................................................................................................... 18
– Esquema 16: El pronombre-adjetivo relativo...................................................... 18
– Esquema 17: El participio .................................................................................... 18
– Esquema 18: El ablativo absoluto ........................................................................ 18
– Esquema 19: La historiografía ............................................................................. 18
2. Oraciones latinas para analizar y traducir .............................................................. 18
3. Textos para analizar y traducir ................................................................................ 19

4 Litterae I ecca
Solucionario

1ª SEMANA

Señale si las siguientes afirmaciones son verdaderas (V) o falsas (F):


1
l Esquema 1: 1. V ; 2. F ; 3. F ; 4. V ; 5. V.
l Esquema 2: 1. F ; 2. F ; 3. V ; 4. V ; 5. V ; 6. F ; 7. F.
l Esquema 3: 1. V ; 2. V ; 3. F ; 4. V ; 5. F.
l Esquema 4: 1. F ; 2. F ; 3. V ; 4. V ; 5. V , 6. V.
l Esquema 5: 1. F ; 2. F ; 3. V ; 4. F ; 5. V ; 6. V.

2 Analice y traduzca.

1. Valeria et Cornelia puellae sunt et laetae sunt.


Nom. Conj. Nom. Nom. V. Conj. Nom. V.
Suj. cop. Suj. Atrib. cop. Atrib.

Valeria y Cornelia son niñas y están alegres.

2. Romae clarorum virorum pulchra monumenta fuerunt.


Locativo Gen./C.N. Nom./ Suj. V.
C.C.

El Roma hubo/existieron hermosos monumentos de varones ilustres.

3. Magistri consilia discipulis semper bona erunt.


Gen./C.N. Nom. Dat./C.I. Adv./C.C. Nom. V.
Suj. Atrib.

Los consejos del maestro siempre serán buenos para los discípulos.

4. Templi portae semper fuerant apertae dominis, sed non servis.


Gen. Nom. Adv. V. Nom. Dat./C.I. Conj. Neg. Dat.
C.N. Suj. C.C. Atrib. advers. C.I.

Las puertas del templo siempre habían estado abiertas para los señores, pero no
para los esclavos.

5. Germanorum discordia imperio Romano secunda fuit.


Gen./C.N. Nom. Dat./C.I. Nom. V.
Suj. Atrib.

La desunión de los germanos fue favorable para el Imperio Romano.

ecca Litterae I 5
Solucionario

6. Domi tuae multi libri sunt.


Locativo/C.C. Nom./Suj. V.

En tu casa hay muchos libros.

7. Romani, auxilio deorum victoria nostra erit.


Vocat. Ablat. Gen./C.N. Nom. Nom. V.
C.C. Suj. Atrib.

Romanos, con la ayuda de los dioses la victoria será nuestra.

8. Athenis poetarum magna copia erat.


Ablat. Gen./C.N. Nom./Suj. V.
C.C.

En Atenas había gran abundancia de poetas.

9. Fortunate Romae iam es, puella.


Ablat. C.C. Locat. Adv. V. Vocat.
C.C. C.C.

Afortunadamente ya estás en Roma, niña.

10. Forum Romanorum negotiorum locus erat.


Nom. Gen./C.N. Gen./C.N. Nom. V.
Suj. Atrib.

El foro de los romanos era un lugar de negocios.

6 Litterae I ecca
Solucionario

2ª SEMANA

Señale si las siguientes afirmaciones son verdaderas (V) o falsas (F):


1
l Esquema 6: 1. F ; 2. V ; 3. F ; 4. F ; 5. V.
l Esquema 7: 1. F ; 2. V ; 3. V ; 4. V ; 5. V ; 6. F ; 7. V ; 8. V.
l Esquema 8: 1. V ; 2. F ; 3. V ; 4. F , 5. V ; 6. V.
l Esquema 9: 1. F ; 2. V ; 3. V ; 4. V ; 5. F ; 6. V ; 7. V.

2 Analice y traduzca.

1. Musae poetis famam et gloriam dant et dabunt.


Nom. Dat. Ac. Conj. Ac. V. Conj. V.
Suj. C.I. C.D. cop. C.D. cop.

Las musas dan y darán fama y gloria a los poetas.

2. Homo homini saepe lupus est.


Nom. Dat./C.I. Adv. Nom. V.
Suj. C.C. Atrib.

El hombre a menudo es un lobo para el hombre.

3. Heri Romae ad Iovis templum fui.


Adv. Locativo Prep. Gen. Ac./C.C. V.
C.C. C.C. ac. C.N.

Ayer estuve en Roma junto al templo de Júpiter.

4. Simus fortes; pugnemus omni tempore magna spe.


V. Nom. V. Ablat./C.C. Ablat./C.C.
Atrib.

Seamos fuertes; luchemos todo el tiempo con gran esperanza.

5. Feliciter Romam veniemus et deorum templa rosis ornabimus.


Adv./C.C. Ac./C.C. V. Conj. Gen./C.N. Ac./C.D. Ablat. V.
cop. C.C.

Felizmente llegaremos a Roma y adornaremos los templos de los dioses con rosas.

ecca Litterae I 7
Solucionario

3 Analice y traduzca.

I
RÓMULO Y REMO

Post multos annos Troianus Numitor in Alba regnabat. Unam filiam,


Prep. Ac./ C.C. Nom./Suj. Prep. Ablat. V. Ac./C.D.
ac. ablat. C.C.

Rheam Silviam, habebat; sed Amulius Numitorem e patria expellit et


Ac./Apos. V. Conj. Nom./Suj. Ac./ C.D. Prep. Ablat. V. Conj.
advers. ablat. C.C. cop.
Apos.
inter Albanos regnat. Rhea Silvia geminos filios habet, Romulum et
Prep. Ac./ C.C. V. Nom./Suj. Ac./ C.D. V. Ac. Conj.
ac. cop.
O. subord. relat.
Remum. Amulius, [qui Rheae Silviae filios timebat,] in fluvium iacit.
Ac. Nom./Suj. Nom. Gen./C.N. Ac. V. Prep. Ac./ C.C. V.
Suj. C.D. ac.
C.D.
Fluvius Romulum et Remum ad terram portat; in ripa iacebant gemini
Nom./Suj. Ac. Conj. Ac. Prep. Ac. V. Prep. Ablat. V. Nom.
cop. ac. C.C. ac. C.C. Suj.
O. subord. adverb. de cum
et plorabant. Lupa geminos audit et appropinquat.[Cum geminos videt,]
Conj. V. Nom. Ac./ C.D. V. Conj. V. Conj. Ac./ C.D. V.
cop. Suj. cop. temp.

in speluncam portat et ibi nutrit. Postea Faustulus agricola pueros


Prep. Ac./ C.C. V. Conj. Adv. V. Adv. Nom. Nom. Ac./ C.D.
ac. cop. C.C. C.C. Suj. Apos.

invenit et in casam suam portat.


V. Conj. Prep. Ac./ C.C. V.
cop. ac.

Per multos annos gemini inter agricolarum casas habitant. Tandem in


Prep. Ac./ C.C. Nom. Prep. Gen./C.N. Ac. V. Adv. Prep.
ac. Suj. ac. C.C. ac.

patriam reveniunt. Adhuc Amulius ibi regnabat; sed gemini non iam
Ac./ C.C. V. Adv. Nom. Adv. V. Conj. Nom. Neg. Adv.
Suj. C.C. advers. Suj. C.C.

Amulii iniuriam ignorant et Amulium necant. Numitor in patriam


Gen. Ac./ C.D. V. Conj. Ac./ C.D. V. Nom. Prep. Ac./ C.C.
C.N. cop. Suj. ac.

revenit et diu inter Albanos regnat.


V. Conj. Adv. Prep. Ac./ C.C. V.
cop. C.C. ac.

8 Litterae I ecca
Solucionario

Después de muchos años el troyano Numitor reinaba en Alba. Tenía una hija, Rea
Silvia; pero Amulio expulsa a Numitor de su patria y reina entre los albanos. Rea
Silvia tiene hijos gemelos, Rómulo y Remo. Amulio, que temía a los hijos de Rea
Silvia, los arroja a un río. El río lleva a Rómulo y Remo a tierra; los gemelos yacían
en la orilla y lloraban. Una loba oye a los gemelos y se acerca. Cuando ve a los
gemelos, los lleva a la cueva y allí los alimenta. Después el agricultor Faustulo
encuentra a los niños y los lleva a su cabaña.
Durante muchos años los gemelos habitan entre las cabañas de los agricultores.
Finalmente vuelven a su patria. Todavía allí reinaba Amulio; pero los gemelos no
ignoran ya la injusticia de Amulio y matan a Amulio. Numitor vuelve a su patria
y reina entre los albanos largo tiempo.

II
LA ESCUELA

Prima luce puer e lecto surgit; togam praetextam propere induit


Adv./C.C. Nom. Prep. Ablat. V. Ac./C.D. Adv. V.
Suj. ablat. C.C. C.C.

atque ad ludum cotidie venit. Servus ei ceratas tabellas ad scholae


Conj. Prep. Ac./C.C. Adv. V. Nom. Dat. Ac./C.D. Prep. Gen.
cop. ac. C.C. Suj. C.I. ac. C.N.

ianuam portabit. Discipuli omnes in subselliis considunt atque


Ac./C.C. V. Nom. Suj. Prep. Ablat. C.C. V. Conj.
ac. cop.

silentium faciunt. In ludo libros legunt, scribunt multasque artes


Ac./C.D. V. Prep. Ablat. Ac. V. V. Ac./C.D. Conj. Ac.
ablat. C.C. C.D. cop. C.D.

discunt atque clarorum virorum dicta recitant. Magister linguam


V. Conj. Gen./C.N. Ac. V. Nom. Ac./C.D.
cop. C.D. Suj.

Latinam et linguam Graecam docet. Deinde verba clara voce dicit atque
Ac./C.D. Conj. Ac./C.D. V. Adv. Ac. Ablat. V. Conj.
cop. C.D. C.C. cop.

pueri ea in tabellis stilo scribunt. Pigros discipulos magister ferula


Nom. Ac. Prep. Ablat. Ablat. V. Ac./C.D. Nom. Ablat.
Suj. C.D. ablat. C.C. C.C. Suj. C.C.

castigat. Sed post prandium in Campo Martio pueri ludis


V. Conj. Prep. Ac./C.C. Prep. Ablat./C.C. Nom. Ablat.
advers. ac. ablat. Suj. C.C.

ecca Litterae I 9
Solucionario

exercitationibusque animos recreant et corpora firmant. "Mens sana


Ablat./C.C. Conj. Ac./C.D. V. Conj. Ac./C.D. V. Nom./Suj.
cop. cop.

in corpore sano", dicebat Iuvenalis poeta.


Prep. Ablat./C.C. V. Nom./Suj. Nom.
ablat. Apos.

Al amanecer el niño se levanta de la cama; se pone deprisa la toga pretexta y acude diaria-
mente a la escuela. Un esclavo le llevará las tablillas enceradas hasta la puerta de la escuela.
Todos los discípulos se sientan en pequeños bancos y permanecen en silencio. En la escuela
leen libros, escriben y aprenden muchos conocimientos y recitan las palabras de los varones
ilustres. El maestro les enseña la lengua latina y la lengua griega. Luego dicta algunas
palabras con voz clara y los niños las escriben en las tabillas con un punzón. A los discípu-
los perezosos el maestro los castiga con una vara. Pero después del almuerzo los niños
recrean los ánimos en el Campo de Marte con juegos y ejercicios y fortalecen sus cuerpos.
"Mente sana en cuerpo sano", decía el poeta Juvenal.

III
EL MINOTAURO

Antiquis temporibus erat in insula Creta horrendum monstrum,


Ablat./ C.C. V. Prep. Ablat. Ablat. Nom./Suj.
ablat. C.C. Apos.

Minotaurus nomine. Monstrum habebat caput tauri in humano corpore


Nom. Apos. Ablat. Nom./Suj. V. Ac. Gen. Prep. Ablat./ C.C.
C.D. C.N. ablat.

atque in labyrintho habitabat. Labyrinthus erat magnum aedificium


Conj. Prep. Ablat./ C.C. V. Nom./Suj. V. Nom./Atrib.
cop. ablat.

unde homines exire nesciebant, nam multae viae flexae faciebant


Adv. Nom. Inf. V. Conj. Nom./Suj. V.
relat. Suj. pres. causal
act.
errorem. In labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis
Ac./C.D. Prep. Ablat./ C.C. Nom. Nom. Ac./C.D. Ablat./ C.C.
ablat. Suj. Apos.

alebat atque monstrum saevum omnes avide vorabat. Sed feliciter


V. Conj. Nom./Suj. Ac. Adv. V. Conj. Adv.
cop. C.D. C.C. advers. C.C.

10 Litterae I ecca
Solucionario

Apos.
Theseus, Athenarum regis filius, Minotaurum post longam pugnam
Nom. Gen./C.N. Gen. Nom. Ac./C.D. Prep. Ac./C.C.
Suj. C.N. ac.

gladio occidit et mundum monstro liberavit.


Ablat. V. Conj. Ac./C.D. Ablat. V.
C.C. cop.

En los antiguos tiempos había en la isla de Creta un horrendo monstruo, de nom-


bre Minotauro. El monstruo tenía una cabeza de toro en un cuerpo humano y habi-
taba en un laberinto. El laberinto era un gran edificio de donde los hombres no
sabían salir, pues los numerosos caminos llenos de curvas causaban su extravío*.
En el laberinto el rey Minos alimentaba al Minotauro con personas vivas y el cruel
monstruo las devoraba a todas ávidamente. Pero felizmente Teseo, hijo del rey de
Atenas, después de una larga lucha mató al Minotauro con su espada.

* literalmente: hacían extravío.

IV
CÉSAR RECHAZA A LOS GERMANOS Y ARENGA A SUS SOLDADOS

Caesar Germanos repellit legionesque pro castris constituit et ab


Nom. Ac./C.D. V. Ac./C.D. Conj. Prep. Ablat. V. Conj. Prep.
Suj. cop. ablat. C.C. cop. ablat.

irruptione hostes prohibit. Postero die contionem habet et animum


Ablat./ C.C. Ac. V. Ablat./ C.C. Ac./C.D. V. Conj. Ac./C.D.
C.D. cop.

militibus auget. Deinde hostes proelio desistunt et legatos mittunt.


Dat./C.I. V. Adv. Nom. Ablat. V. Conj. Ac. V.
Suj. cop. C.D.

César rechaza a los germanos (y) coloca las legiones delante del campamento e im-
pide el etaque de los enemigos  . Al día siguiente convoca una asamblea y fortalece
el ánimo de los soldados ‚. Luego los enemigos renuncian a presentar batalla ƒ y
envían legados.

 literalmente: aleja a los enemigos del ataque/irrupción.


‚ literalmente: a los soldados.
ƒ literalmente: desisten de la batalla.

ecca Litterae I 11
Solucionario

V
ALGUNAS DIOSAS GRIEGAS

Multas de deabus fabulas poetae Graeci narrabant. Diana dea Lunae


Ac. Prep. Ablat. Nom./Suj. V. Nom. Nom. Gen.
C.D. ablat. C.C. Suj. Atrib. C.N.

in caelo erat: in terris, venatricis habitu, feras exagitabat et argenteo


Prep. Ablat. V. Prep. Ablat. Gen./C.N. Ablat. Ac. V. Conj. Ablat.
ablat. C.C. ablat. C.C. C.C. C.D. cop. C.C.

arcu necabat. Alias deas Graeci adorabant, praecipue Minervam, belli


V. Ac./C.D. Nom. V. Adv./C.C. Ac./C.D. Gen.
Suj. C.N.
Apos. Apos.
et pacis artium deam; Cererem, deam agriculturae; Venerem,
Conj. Gen. Gen. Ac. Ac./C.D. Ac. Gen./C.N. Ac./C.D.
cop. C.N. C.N.
Apos.
pulchritudinis deam et matrem Gratiarum. Chorus Musarum deos et
Gen./C.N. Ac. Conj. Ac. Gen./C.N. Nom. Gen./C.N. Ac. Conj.
cop. Suj. C.D. cop.
Apos.
deas cantibus delectabat. Novem Musae, filiae Iovis et Mnemosynae,
Ac. Ablat. V. Nom./Suj. Nom. Gen. Conj. Gen./C.N.
C.D. C.C. C.N. cop.

in Parnasso et in Helicone habitabant.


Prep. Ablat. Conj.Prep. Ablat. V.
ablat. C.C. cop. ablat. C.C.

Los poetas griegos narraban muchas historias de sus diosas. Diana era la diosa de la Luna
en el cielo: en la tierra, con aspecto/vestida de cazadora, perseguía a las fieras y las mataba
con un arco de plata. Los griegos adoraban a otras diosas, principalmente a Minerva, diosa
de las artes de la guerra y de la paz; a Ceres, diosa de la agricultura; a Venus, diosa de la
belleza y madre de las Gracias. El coro de las Musas deleitaba a los dioses y diosas con sus
cantos. Las nueve Musas, hijas de Júpiter y Mnemosina vivían en el Parnaso y en el Helicón.

12 Litterae I ecca
Solucionario

3ª SEMANA

Señale si las siguientes afirmaciones son verdaderas (V) o falsas (F):


1
l Esquema 11: 1. V , 2. F ; 3. V ; 4. F.
l Esquema 12: 1. V ; 2. V ; 3. V ; 4. F ; 5. V ; 6. V ; 7. F.
l Esquema 13: 1. V ; 2. V ; 3. V ; 4. V ; 5. V ; 6. F.
l Esquema 14: 1. F ; 2. V ; 3. F ; 4. F ; 5. F ; 6. F ; 7. V ; 8. F ; 9. V ; 10. V ;
11. F ; 12. V ; 13. F ; 14. V ; 15. V ; 16. V ; 17. V ; 18. V ; 19. V.

2 Analice y traduzca.

1. Non deerunt nobis necessaria.


Neg. V. Dat. Nom./Suj.
C.I.

No nos faltarán las cosas necesarias/lo necesario.

2. In Italia multae villae multique horti erant.


Prep. Ablat. Nom./Suj. Nom. Conj. V.
ablat. C.C. Suj. cop.

En Italia había muchas villas y muchas huertas.

3. Gallorum oppidum ex eo loco non longe aberat.


Gen. Nom. Prep. Ablat. Neg. Adv. V.
C.N. Suj. ablat. C.C. C.C.

La ciudad de los galos no distaba mucho de aquel/este/ese lugar.

4. Nemo vestrum nobiscum pugnavit.


Nom. Gen. Ablat. V.
Suj. C.N. C.C.

Nadie de vosotros luchó/ha luchado con nosotros.

5. Nostrae naves ad piratarum insulas prudenter sese appropinquaverunt.


Nom./Suj. Prep. Gen./C.N. Ac. Adv. Ac. V.
ac. C.C. C.C. C.D.

Nuestras naves se aproximaron/han aproximado prudentemente a las islas de los piratas.

ecca Litterae I 13
Solucionario

Analice y traduzca.
3
I
LA FUNDACIÓN DE ROMA Y EL RAPTO DE LAS SABINAS

Apos.

Romulus et Remus, Martis et Rheae Silviae filii, urbem Romam


Nom./Suj. Conj. Nom. Gen. Conj. Gen./C.N. Nom. Ac./C.D. Ac./Apos.
cop. Suj. C.N. cop.
O. subord. adverbial causal
condiderunt; sed Romulus fratrem necavit [quod muros novae urbis]
V. Conj. Nom./Suj. Ac./C.D. V. Conj. Ac. Gen./C.N.
advers. causal C.D.

violaverat. Ita Romulus primus Romae rex fuit. Pastores et agricolae


V. Adv. Nom./Suj. Nom. Gen. V. Nom./Suj. Conj. Nom./Suj.
Atrib. C.N. cop.

regionis primi urbis incolae fuerunt. Romulus autem reliquique Romae


Gen. Nom. Gen. V. Nom./Suj. Conj. Nom. Conj. Gen.
C.N. Atrib. C.N. Suj. cop. C.N.

incolae mulieribus carebant. Itaque legatos in finitimas civitates


Nom. Ablat. V. Conj. Ac./C.D. Prep. Ac./C.C.
Suj. ac.

miserunt et viros feminasque vocaverunt ad magnum ludorum


V. Conj. Ac. Ac./C.D. Conj. V. Prep. Ac./C.D. Gen./C.N.
cop. C.D. cop. ac.

spectaculum. Sabini cum liberis ac coniugibus convenerunt.[ Ubi


Ac./C.D. Nom. Prep. Ablat. Conj. Ablat./C.C. V. Conj.
Suj. ablat. C.C. cop. temp.
O. subord. adverbial temporal
omnes ad ludos attenti erant,] iuvenes Romani virgines Sabinas
Nom. Prep. Ac. Nom. V. Nom./Suj. Ac./C.D.
Suj. ac. C.C. Atrib.

ceperunt et secum duxerunt.


V. Conj. Ablat. V.
cop. C.C.

Rómulo y Remo, hijos de Marte y Rea Silvia, fundaron la ciudad de Roma; pero
Rómulo mató a su hermano porque había profanado los muros de la nueva ciudad.
Así Rómulo fue el primer rey de Roma. Pastores y agricultores de la región fueron
los primeros habitantes de la ciudad. Pero Rómulo y los restantes habitantes de
Roma carecían de mujeres. Así pues, enviaron mensajeros a las poblaciones veci-
nas y convocaron a hombres y mujeres a un gran espectáculo de juegos. Los sabinos
acudieron con sus hijos y esposas. Cuando todos estaban atentos a los juegos, los
jóvenes romanos cogieron a las jóvenes sabinas y se las llevaron consigo.

14 Litterae I ecca
Solucionario

II
EL REY TARQUINIO EL ANTIGUO

Deinde regnum Priscus Tarquinius accepit. Hic numerum senatorum


Adv. Ac./C.D. Nom./Suj. V. Nom. Ac./C.D. Gen./C.N.

duplicavit. Circum Romae aedificavit, ludos Romanos instituit.Vicit...


V. Adv. Gen. V. Ac./C.D. V. V.
C.C. C.N.

etiam Sabinos et non parum agrorum urbis Romae territorio


Adv. Ac./C.D. Conj. Neg. Adv. Gen./C.N. Gen. Gen. Dat./C.I.
cop. C.C. C.N. Apos.

adiunxit. Muros fecit et cloacas, Capitolium inchoavit.


V. Ac./C.D. V. Conj. Ac./C.D. Ac./C.D. V.
cop.

Después recibió el reino Tarquinio el Antiguo. Este duplicó el número de senadores. Cons-
truyó alrededor de Roma e instituyó los Juegos Romanos. Venció... además a los sabinos y
añadió al territorio de la ciudad de Roma no pocos campos/tierras*. Construyó muros y
cloacas y comenzó el Capitolio.

*literalmente: no poco de campos/tierras.

III
LAS DOS ALFORJAS

Peras imposuit Iuppiter nobis duas:


Ac. V. Nom. Dat.
C.D. Suj. C.I.

propriis repletam vitiis post tergum dedit,


Ablat. Acus. PVO. Prep. Ac./C.C. V.
ac.

alienis ante pectus suspendit gravem.


Ablat. Prep. Ac. V. Ac.
ac. C.C. PVO.

ecca Litterae I 15
Solucionario

Hac re videre nostra mala non possumus;


Ablat. Inf. pres. Ac./C.D. Neg. V.
C.C. act.
O. subord. adverbial temp.
[Nom.
alii simul delinquunt, ] censores sumus.
Conj. V. V.
Nom.
Suj. temp. Atrib.

Júpiter nos impuso dos alforjas:


Una alforja repleta de los vicios propios nos la puso* detrás de la espalda,
la otra alforja cargada de los ajenos nos la colgó delante del pecho.
Por esta razón no podemos ver nuestra faltas;
pero en cuanto los otros cometen una falta, somos sus censores.

*literalmente: dió.

IV
COMIENZO DE LA SEGUNDA GUERRA PÚNICA

Apos.

Hannibal, quinque et viginti annos natus imperator factus, proximo


Nom. Ac. Conj. Ac. Nom. Nom. Part. Ablat.
Suj. cop. PVO. perf. C.C.
Nom. Apos.
triennio omnes gentes Hispaniae bello subegit, Saguntum, foederatam
Ablat. Ac./C.D. Gen./C.N. Ablat. V. Ac./C.D. Ac.
C.C. C.C.

civitatem, vi expugnavit, tres exercitus maximos comparavit. Ex his


Ac. Ablat. V. Ac./C.D. V. Prep. Ablat.
C.C. ablat. C.C.

unum in Africam misit, alterum cum Hasdrubale fratre in Hispania


Ac. Prep. Ac. V. Ac. Prep. Ablat./C.C. Ablat. Prep. Ablat.
C.D. ac. C.C. C.D. ablat. Apos. ablat. C.C.

reliquit, tertium in Italiam secum duxit. Tum Romani bellum


V. Ac./C.D. Prep. Ac./C.C. Ablat. V. Adv. Nom. Ac./C.D.
ac. C.C. Suj.

Carthaginiensibus indixerunt.
Dat./C.I. V.

16 Litterae I ecca
Solucionario

Aníbal, nombrado general a los 25 años, en los tres años siguientes sometió con la guerra a
todos los pueblos de Hispania, atacó con violencia a Sagunto, ciudad federada y preparó tres
grandísimos ejércitos. De estos envió una a África, otro lo dejó con su hermano Asdrúbal en
Hispania, al tercero lo condujo consigo a Italia. Entonces los romanos declaron la guerra a
los cartagineses.

V
PREPARATIVOS PARA LA BATALLA

Afranius statim copias educit et in medio colle sub castris constituit.


Nom. Adv. Ac. V. Conj.Prep. Ablat. Prep. Ablat. V.
Suj. C.C. C.D. cop. C.C. ablat. C.C.

Itaque Caesar castra facere constituit, et a fronte contra hostem


Conj. Nom. Ac. Inf. V. Conj. Prep. Ablat. Prep. Ac./C.C.
Suj. C.D. pres. cop. ablat. C.C. ac.
act.
pedum XV fossam facere iussit. Prima et secunda acies in armis
Gen./C.N. Ac./C.D. Inf. V. Nom. Conj. Nom./Suj. Prep. Ablat.
pres. Suj. cop. ablat. C.C.
act.
permanebat; post has opus in occulto a tertia acie fiebat.
V. Prep. Ac. Nom. Prep. Ablat./ Prep. Ablat. V.
ac. C.C. Suj. ablat. C.C. ablat. C. Agente

Afranio enseguida hizo salir a las tropas y las colocó en el medio de la colina bajo el campa-
mento. Por esto César decidió construir un campamento y ordenó hacer una fosa de quince
pies* de frente contra el enemigo. La primera y segunda línea de combate permanecían en
armas; tras estas la obra era hecha ocultamente por la tercera línea.

*literalmente: una fosa de pies quince.

ecca Litterae I 17
Solucionario

4ª SEMANA

Señale si las siguientes afirmaciones son verdaderas (V) o falsas (F):


1
l Esquema 16: 1. F ; 2. V ; 3. V ; 4. V.
l Esquema 17: 1. F ; 2. V ; 3. V ; 4. F ; 5. V ; 6. V ; 7. F.
l Esquema 18: 1. V ; 2. F ; 3. V ; 4. F ; 5. F ; 6. V ; 7. F.
l Esquema 19: 1. V ; 2. V ; 3. V ; 4. F ; 5. F ; 6. V ; 7. V ; 8. V ; 9. V ; 10 V ;
11. V ; 12. F ; 13. V ; 14. F ; 15. F ; 16. V ; 17. V ; 18. F ; 19 V ; 20. V.

2 Analice y traduzca.
O. subord. de
relat.
1. Omnes
Nom.
[qui aderant ] magno fletu
Ablat./C.C.
auxilium
Ac./C.D. Prep.
a Caesare
Ablat.
petebant.
V.
Nom. V.
Suj. Suj. ablat. C.C.

Todos los que estaban presentes con gran llanto pedían la ayuda de César.

O. subord. de
relat.
2. Levis
Nom.
est
V.
fortuna:
Nom.
cito
Adv.
privat
V.
nos iis
Ac. Ablat. Ac.
[quae dedit.
V.
]
Atrib. Suj. C.C. C.D. C.D.

La fortuna es inconstante: fácilmente nos quita aquellas cosas que nos ha dado.

3. Inter dies festos discordia aberat neque Graeci bellabant.


Prep. Ac./C.C. Nom. V. Conj. Nom. V.
ac. Suj. cop. Suj.
neg.

Durante los días de fiesta la discordia estaba ausente y los griegos no guerreaban.

Ablat. absoluto
4. His rebus cognitis, Massiliam Pompeius omnes suas legiones duxit.
Ablat./Suj. Part. Ac./C.C. Nom. Ac./C.D. V.
perf. Suj.
V.
Conocidas estas cosas, Pompeyo condujo a todas sus legiones a Masilia.

18 Litterae I ecca
Solucionario

Ablativo absoluto
5. Orgetorix, M. Messala M. Pisone consulibus, regni cupiditate
Nom./Suj. Ablat./Suj. Ablat. Gen. Ablat.
Atrib. C.N. C. Agente

inductus coniurationem nobilitatis fecit.


Part. perf. Ac./C.D. Gen./C.N. V.
Nom.
PVO.
Orgetorix, siendo cónsules Marco Mesala y Marco Pisón, llevado por el deseo de reinar
organizó una conspiración de la nobleza.

3 Analice y traduzca.

I
UNA LUCHA EN EL ANFITEATRO

Gladiatorum spectaculum crudele et inhumanum est... Hodie in


Gen./C.N. Nom./Suj. Nom./Atrib. Conj. Nom./Atrib. V. Adv. Prep.
cop. C.C. ablat.
Aposición
amphitheatro duo gladiatores, belli captivi, inter se fortiter pugnabant.
Ablat./C.C. Nom./Suj. Gen. Nom. Prep. Ac. Adv. V.
C.N. ac. C.C. C.C.
O. subord. de relativo
Gladiator,[qui saepe ante victoriam obtinuerat,]in arena graviter cecidit.
Nom./Suj. Nom. Adv. Prep. Ac./C.C. V. Prep. Ablat. Adv. V.
Suj. C.C. ac. ablat. C.C. C.C.

Sinistram manum sustulit. Ita populo salutem petebat; aliquando enim


Ac./C.D. V. Adv. Dat. Ac./C.D. V. Adv. Conj.
C.I. C.C.

populus gladiatori victo vitam ignoscebat. Sed tunc imperator pollicem


Nom. Dat./C.I. Ac. V. Conj. Adv. Nom./Suj. Ac./C.D.
Suj. C.D. advers.

vertit atque incredibili clamore et plausu populus approbavit. Tunc


V. Conj. Ablat./C.C. Conj. Ablat. Nom./Suj. V. Adv.
cop. cop. C.C.

gladiator victor uno ictu victum interfecit.


Nom./Suj. Ablat./C.C. Ac./C.D. V.

ecca Litterae I 19
Solucionario

El espectáculo de los gladiadores es cruel e inhumano... Hoy en el anfiteatro dos


gladiadores, prisioneros de guerra, luchaban entre sí valerosamente. Un gladiador,
que a menudo anteriormente había obtenido la victoria, cayó violentamente en la
arena. Levantó la mano izquierda. Así pedía al pueblo la salvación; algunas veces,
en efecto, el pueblo perdonaba la vida al gladiador vencido. Pero entonces el empe-
rador vuelve hacia abajo el pulgar y con increible clamor y aplauso el pueblo lo
aprobó. Entonces el gladiador vencedor mató al vencido de un solo golpe.

II
EL ORIGEN DE ROMA

Urbem Romam, sicuti ego accepi, condidere atque habuere initio


Ac./C.D. Ac./Apos. Adv. Nom. V. V. Conj. V. Ablat.
Suj. cop. C.C.
O. subord. de relativo Ablat. absoluto
Troiani, [ qui, Aenea duce profugi, sedibus incertis, vagabantur,
Nom. Nom. Ablat. Ablat. Nom. Ablat./Suj. Ablat. V.
Suj. Suj. C.C. Apos. PVO. Atrib.
Aposición
cumque eis Aborigenes, genus hominum agreste, sine legibus, sine
Prep. Conj. Ablat. Nom./Suj. Nom. Gen./C.N. Prep. Ablat. Prep.
ablat. cop. C.C. ablat. C.C. ablat.

imperio, liberum atque solutum. ]


Ablat. Nom. Conj. Nom.
C.C. cop.

La ciudad de Roma, como yo he oido decir, la fundaron y la gobernaron en un principio los


troyanos, que, fugitivos con Eneas de jefe, vagaban sin asentamiento fijo*, y junto con estos
los aborígenes, estirpe de hombres salvaje, sin leyes, sin gobierno, libre e independiente.

* sedibus incertis: ablativo absoluto, siendo sus asentamientos inciertos, "sin asentamiento fijo".

20 Litterae I ecca
Solucionario

III
EL PERRO Y EL TROZO DE CARNE

O. subord. de relativo
Saepe sua amittit is [qui aliena cupit.]
Adv. Ac. V. Nom. Nom. Ac. V.
C.D. Suj. Suj. C.D.

Canis quidam per flumen natabat et in ore carnem portabat. Tum


Nom./Suj. Prep. Ac./C.C. V. Conj. Prep. Ablat. Ac. V. Adv.
ac. cop. ablat. C.C. C.D.

in aqua simulacrum suum vidit. Statim cogitavit: "Alius canis est,


Prep. Ablat. Ac./C.D. V. Adv. V. Nom. V.
ablat. C.C. Suj.
O. subord. de relativo
[Nom.
qui aliam praedam portat;] eam capiam: sic duas praedas habebo".
Ac. Ac./C.D. V.
Ac./C.D. V. V. Adv.
Suj. C.D.
O. subord. de O. subord. de
relativo relativo
Os aperuit et cibum dimisit [quem tenebat,] sed eum [quem petebat]
Ac. V. Conj. Ac. V. Ac. V. Conj. Ac. Ac. V.
C.D. cop. C.D. C.D. advers. C.D. C.D.

rapere non potuit.


Inf. Neg. V.
pres.
act.

A menudo pierde lo suyo/sus cosas el que desea lo ajeno/cosas ajenas.


Cierto perro nadaba por un río y llevaba carne en la boca. Entonces vió en el agua su
imagen. Al instante pensó: "Es otro perro que lleva otra presa; la cogeré: así tendré dos
presas". Abrió la boca y dejó caer la comida que tenía, pero no pudo robar la que se propo-
nía.

IV
RETRATO DE CATILINA

Apos.
L. Catilina, nobili genere natus, fuit magna vi et animi et corporis,
Nom./Suj. Ablat./C.C. Part. V. Ablat./C.C. Conj. Gen. Conj. Gen.
Perf. cop. C.N. cop. C.N.
Nom.
sed ingenio malo pravoque. Huic ab adulescentia bella intestina,
Conj. Ablat./C.C. Ablat. Conj. Dat. Prep. Ablat./C.C. Nom./Suj.
advers. C.C. cop. C.I. ablat.

ecca Litterae I 21
Solucionario

caedes, rapinae, discordia civilis grata fuere, ibique iuventutem suam


Nom. Nom. Nom./Suj. Nom. V. Adv. Conj. Ac./C.D.
Suj. Suj. Atrib. C.C. cop.
O. subord.
exercuit. Corpus patiens inediae, algoris, vigiliae [supra quam
V. Nom. Nom. Gen. Gen. Gen. Correlación
Suj. Atrib. C.N. C.N. C.N.
adverbial modal
cuiquam credibile est.] Animus audax, subdolus, varius, cuius rei
Dat. C.I. Nom. V. Nom./Suj. Nom. Nom. Nom. Gen./C.N.
Atrib. Atrib. Atrib. Atrib.

libet simulator ac dissimulator, alieni adpetens, sui profusus, ardens


Nom. Conj. Nom./Atrib. Gen. Nom. Gen. Nom. Nom.
Atrib. cop. C.N. Atrib. C.N. Atrib. Atrib.

in cupiditatibus: satis eloquentiae, sapientiae parum. Vastus animus


Prep. Ablat./C.C. Adv. Gen./C.N. Gen./C.N. Adv. Nom./Suj.
ablat.

immoderata, incredibilia, nimis alta semper cupiebat.


Ac./C.D. Ac./C.D. Adv. Ac. Adv. V.
C.D. C.C.

Lucio Catilina, nacido de noble linaje, fue de gran vigor de espíritu y de cuerpo pero de
carácter malvado y depravado. A este desde la adolescencia le fueron gratas las guerras
civiles, las matanzas, los robos y la discordia civil y en ello pasó su juventud. Su cuerpo
soportaba el hambre, el frío y la vigilia más de lo que nadie pueda creer‚. Su espíritu era
audaz, astuto, inconstante, simulador y disimulador de cualquier cosa, deseoso de lo ajeno,
disipador de lo suyo, ardiente en sus deseos; tenía bastante de elocuencia, de sensatez poco.
Su ánimo insaciable deseaba siempre cosas inmoderadas, increibles, demasiado elevadas.

 literalmente: ejerció su juventud.


‚literalmente: (su) cuerpo (era) soportador de hambre, de frío, de vigilia más de lo que es creible para
alguien.

22 Litterae I ecca
Solucionario

V
RETRATO DE UN PATERFAMILIAS

Quattuor robustos filios, quinque filias, tantam domum, tantas clien-


Ac./C.D. Ac./C.D. Ac./C.D. Ac./C.D.

telas Appius regebat et caecus et senex; intentum enim animum


Nom. V. Conj. Nom. Conj. Nom. Ac. Pred. Conj. Ac./C.D.
Suj. cop. PVO. cop. PVO.
O. sub. adv. comparat.
[tamquam
Conj.
arcum] habebat nec languescens succumbebat senectuti;
Ac./C.D. V. Conj. Nom./PVO. V. Dat.
comp. cop.neg.

tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos: metuebant


V. Correlación Ac./C.D. Correlación Ac./C.D. Prep. Ac. V.
ac. C.C.

servi, verebantur liberi; carum omnes habebant, vigebat in illa domo


Nom. V. Nom. Ac. Nom. V. V. Prep. Ablat.
Suj. Suj. PVO. Suj. ablat. C.C.

mos patrius, disciplina.


Nom./Suj. Nom./Suj.

Apio, ciego y anciano, regía a cuatro hijos robustos, cinco hijas, una gran casa y numerosos
clientes; tenía, en efecto, el espíritu tenso como un arco y no sucumbía languidamente‚ a
la vejez; mantenía sobre los suyos no sólo su autoridad sino también su poder: le temían los
esclavos, le respetaban los hijos, todos le queríanƒ, las costumbres tradicionales y la disci-
plina mantenían su vigencia en aquella casa.

 literalmente: una casa tan grande, clientes tan numerosos.


‚ literalmente: languideciendo.
ƒ literalmente: le tenían querido.

ecca Litterae I 23

Вам также может понравиться