Dinsdag 14 december 2010
Cobouw 225
CARTOON / WIEGEL
Bouw vernieuwt
verder in 2011
In de bouwsector wordt
angstvallig naar elkaar
gekeken. Bijna niemand
durft trendsetter te zijn, uit
angst om de concurrentie-
slag te verliezen. Daarom
blijft de bouwsector hangen
in de oude werkelijkheid,
vindt Menno Lammers.
Felle emoties, stoerheid, berusting
en nieuwe schoonheid. Zo om-
schrijft Adjiedj Bakas het jaar 2011
in zijn trendrapport (www.bakas.
nl). Voor de bouw wordt 2011 een
economisch uitdagend jaar. Het kaf
wordt verder van het koren
gescheiden, want wie geen maat-
schappelijke waarde kan toevoegen
gaat de strijd verliezen. Daarnaast
worden we groenmoe en zijn er
zware overheidsbezuinigingen op
komst. Gelukkig zijn er ook kansen
voor innovatie en vooruitgang.
Creatieve, innovatieve onderne-
mers zeilen traditiegetrouw
succesvol door de crisis. Wat
betekent dit allemaal voor de
vernieuwing in de bouwsector?
Houden we de adem in of ademen
we eens diep uit en gaan we op zoek
naar nieuwe kansen, die ons zo
succesvol mogelijk door de crisis
doen laveren.
Informatietijdperk
Op dit moment bevindt de bouw-
sector zich in de transitie van een
industrieel tijdperk naar een
informatietijdperk.
Dit betekent dat tijd- en taak-
sturing wordt omgezet naar eigen
verantwoordelijkheid. Het open-
staan voor feedback in een transpa-
rante organisatiestructuur is een
logisch gevolg. In het dagelijks
Martin Hoogelander, coördinator opinie Cobouw, stelt uw reacties zeer op prijs. U kunt e-mailen: m.hoogelander@sdu.nl of bel-
len:070-3780274. Ook op internet kunt u reageren. De rubriek ‘Opinie & Weblogs’ is te vinden onder Nieuws (www.cobouw.nl). Co-
lumns en artikelen op deze pagina moeten gelezen worden als de mening van de auteur zelf. Alleen commentaren geven de opvat-
ting van de krant weer. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren dan wel te redigeren of in te korten en via
internet of op andere wijze openbaar te maken.
leven krijgt het gebruik en de
ontwikkeling van ict een steeds
prominentere plaats. Mensen
maken deel uit van virtuele
(zakelijke) netwerken: contacten
met relaties lopen via internet.
Hierdoor verdwijnt de sturing
vanuit de organisatie. Connectivity
– het gemak waarmee verbindingen
met andere sectoren en
(bedrijfs)systemen kunnen worden
gemaakt ondersteund met informa-
tietechnologie (social media) – gaat
verder doorbreken, er is geen weg
‘War for talent’ zal
over twee jaar
losbarsten
terug. Kennis en ervaring van in en
buiten de sector liggen voor het
oprapen en worden makkelijk
gedeeld. Daarnaast gaan onthullin-
gen, zoals georganiseerd door
Wikileaks, frequenter voorkomen.
Reputatiemanagement wordt
daardoor steeds belangrijker.
Kortom, de korte-termijnstrategie
en accountability verschuiven naar
openheid, authenticiteit en
verbondenheid.
Ook zal het aantal ketensamenwer-
kingsprojecten in 2011 gaan
toenemen. Met als koplopers: Com.
wonen en Woonwaard op het
gebied van ketensamenwerking.
Doordat organisaties intensiever
gaan samenwerken – bijvoorbeeld
door middel van het Bouw
Informatie Model (BIM) – zullen
ook nieuwe businessconcepten,
allianties en leerervaringen
ontstaan. De kracht van social
capital wordt nog sterker ervaren
REAGEER OP COBOUW
en komt hierdoor nog centraler te
staan. Maar over twee jaar zal de
‘war for talent’ losbarsten in de
bouwsector. Door de nieuwe
werkelijkheid zijn andere compe-
tenties en talenten gewenst,
daarnaast stroomt een groot deel
uit vanwege de vergrijzing.
Nieuw leiderschap
Helaas blijft instroom ook al jaren
lang een zorgenkind en dat zal
het blijven. Deze concurrentieslag
om werknemers stelt andere eisen
en gaat een andere kijk op de
factor arbeid, productie en
kapitaal geven.
De laatste belangrijke trend is
nieuw leiderschap. Doordat keten-
samenwerking en connectivity
worden geïntegreerd in de
primaire processen, is een nieuw
type leider nodig in de bouwsec-
tor. Dienend leiderschap vormt
daarvoor de nieuwe basis, waar
het geven van positieve feedback
en complimenten gemeengoed is.
De opkomst van connectivity en
Het Nieuwe Werken zal daarbij
van grote invloed zijn op de
toekomstige manier van samen-
werking. De taakcultuur gaat
plaatsmaken voor een persoons-
cultuur.
De trends voor 2011 –ketensamen-
werking, connectivity en nieuw
leiderschap – wijzen op verdere
vernieuwing in de bouwsector. U
kunt nu de adem inhouden en
hopen dat het overwaait. U kunt
ook diep uitademen, vernieuwen-
de stappen zetten en uw concur-
rentiepositie verstevigen. Ik wens
u inspirerende feestdagen en een
vernieuwend 2011!
Menno Lammers
Vernieuwing Bouw
info@vernieuwingbouw.nl
O P I N I E · 11
JURIDISCH
Ruimtelijke onderbouwing
Het college van B&W (hierna: college) verleent op 10 december 2008 vrijstelling
voor aanleg van een toegangsweg (uitsluitend voor hulpdiensten) op het
tunneldak van de Sijtwendetunnel naar de hoofdingang van een appartementen-
complex en een ontsluitingsweg naast de tunnel. Het bezwaar van de VvE van
het complex tegen dit besluit wordt door de rechtbank gegrond verklaard.
Het college komt in hoger beroep
bij de Afdeling bestuursrechtspraak
Raad van State (hierna: Afdeling).
ABRvS 10 november 2010, zaaknr.
201003722/1/H1.
Volgens de rechtbank lag aan het
vrijstellingsbesluit geen goede
ruimtelijke onderbouwing ten
grondslag: de ruimtelijke onder-
bouwing suggereert een noodzaak
van de toegangsweg op het
tunneldak die niet wordt onder-
bouwd. Na de uitspraak van de
rechtbank verleent het college
opnieuw vrijstelling voor aanleg
van de toegangsweg op het
tunneldak met een uitgebreide
motivering op dit punt.
In het hoger beroep geeft het
college aan dat de rechtbank ten
onrechte heeft overwogen dat geen
goede ruimtelijke onderbouwing
aan het besluit ten grondslag ligt
en dat het belang van de VvE van
een groene woonomgeving moet
wijken voor de toegangsweg.
Daarnaast is in het bestemmings-
plan een fietspad van 3,5 meter
breed al toegestaan; de toegangs-
weg is even breed en is slechts
bedoeld voor hulpdiensten. Ander
verkeer is niet toegestaan.
Maar volgens de Afdeling is een
mededeling van de brandweer dat
bestrijding van een brand alleen
vanaf het tunneldak kan plaatsvin-
den, geen goede ruimtelijke
onderbouwing.
In de nieuwe vrijstelling legde het
college aan zijn besluit (3 mei 2010)
COLUMN / DE VRIES
Bimmen
V
orige week was ik op een
kleine, door een bevriend
bureau georganiseerde
bijeenkomst, waarin we met een
aantal partijen over de voor- en
nadelen van BIM (Bouw Informa-
tie Management) spraken.
Volgens de initiatiefnemer
leeft BIM nog helemaal niet
zo bij opdrachtgevers en is
het de hoogste tijd daar
verandering in te brengen.
Al spoedig mondde onze
bijeenkomst uit in een
gesprek over de
verhoudingen tussen
adviseurs, project-
management en
architecten.
Aangezien iedereen
het al snel eens was
over het feit dat
integraal ontwerpen
heel verstandig is en
dat BIM daarvoor een
prachtige tool is,
kregen we het over wie
de tekening mag
beheren en wie
wanneer informatie wil
en kan toevoegen. Klassiek
probleem in de ontwerp-
teams natuurlijk. Er leek al
een duidelijke scheiding te
zijn in Nederland volgens
de aanwezigen. Er zijn
ontwerpteams waarin
iedereen vanaf het begin een
bijdrage levert en dat tot op
zekere hoogte ook gaat tekenen,
maar er zijn ook situaties waarin
met name installatieadviseurs
heel lang wachten, eigenlijk
Wilt u reageren? U kunt Nathalie de Vries mailen via: n.vriesde@sdu.nl
een herziene ruimtelijke onderbou-
wing ten grondslag, waarin
uitgebreid op de toegang tot het
gebouw voor hulpdiensten is
ingegaan en waarin is onderbouwd
waarom een alternatieve route
vanaf maaiveld niet voldoet.
De VvE is van mening dat het
college zich in de nieuwe vrijstel-
ling ten onrechte op het standpunt
stelt dat de toegangsweg beperkte
gevolgen heeft voor de omgeving
en dat het belang van de toegangs-
weg zwaarder weegt dan dat van
omwonenden bij een groene
omgeving. De Afdeling is het
hiermee niet eens en overweegt dat
het gebruik van de weg zeer
incidenteel zal plaatsvinden. Gelet
op de noodzaak van de toegangs-
weg op het tunneldak, de beperkte
ruimtelijke inbreuk op het bestem-
mingsplan die de aanleg mee-
brengt en het feit dat het gebruik
van de weg zeer beperkt zal zijn,
kon het college zich in redelijkheid
op het standpunt stellen dat de
aantasting van de groene omgeving
beperkt is. In dit geval kon het
college terecht een groter belang
hechten aan de toegangsweg dan
aan het belang van de bewoners bij
een geheel groene woonomgeving.
Mr. A.Z.R. Koning
Onderzoeksmedewerker Instituut
voor Bouwrecht. Voor meer bouw-
rechtelijke actualiteiten, vaklitera-
tuur en regelgeving, zie:
www.ibr.nl/actueel
hopend dat de installateur het
allemaal wel zal invullen. Ook
bestaan er modellen waarin de
architect slechts als één van de
adviseurs in de schema’s opduikt,
maar die zijn wat mij betreft
gewoon onjuist…. Wat is
wijsheid; vroeg met elkaar aan de
slag in de hoop ook nog een
vernieuwend concept te
kunnen vinden of de geijkte
oplossingen te zijner tijd aan
elkaar knopen en elkaar
vooral veel ruimte
(letterlijk) in het ontwerp
gunnen? Ik neig, dat zal u
niet verbazen, vooral naar
dat eerste. BIM is dan een
prettige ondersteuning die
ook nog eens de kans op
bouwfouten verkleint. En
prachtig dat er zoveel
informatie aan gehangen
kan worden. Laten we ook
niet vergeten dat het in de
rest van de wereld in elk
geval al heel gewoon aan het
worden is met driedimensi-
onale tekensystemen te
werken. Uit de ervaringen
die sommigen al hebben
opgedaan is al wel duidelijk
dat ontwerpteams slimme
werkafspraken met elkaar
moeten maken voor ze aan
een project beginnen. Voor
de rest lijkt het me een uitge-
maakte zaak dat we over een paar
jaar allemaal bimmen.
Nathalie de Vries
Architect en directeur MVRDV,
Rotterdam