A

abbreviated clause (nh. tieåu cuù giaûn löôïc

reduced clause)
abbreviation (1) vieát taét
abbreviation (2) (nh. ellipsis, tænh löôïc; giaûn löôïc
reduction (2))
abbreviatory convention quy öôùc giaûn löôïc
abduction pheùp suy dieãn
abductive change söï chuyeån bieán theo pheùp
suy dieãn
abessive “voâ” caùch
ability (cf. possibility) khaû naêng (cf. tính khaû höõu)
ablative ly caùch
ablaut (nh. anpophony, luaân phieân nguyeân aâm
gradation (2), vowel (giöõa caùc hình thaùi coù quan
alternation) heä vôùi nhau)
ablaut basis cô sôû ablaut
abnormal plosion noå baát thöôøng (giai ñoaïn ~)
abridged thu goïn
abridgement thu goïn (söï ~)
abrupt closure kheùp ñoät ngoät (ñoäng taùc ~)
abrupt release (nh. buoâng ñoät ngoät
instantaneous release)
absence of nexus khoâng coù loõi chuû vò
absolute case (nh. absolutive) tuyeät (ñoái) caùch
absolute clause tieåu cuù tuyeät ñoái
absolute comparative tyû caáp tuyeät ñoái
10

absolute construction keát caáu tuyeät ñoái

absolute equivalent ñôn vò töông ñöông tuyeät ñoái
absolute idea yù nieäm tuyeät ñoái
absolute neutralization trung hoøa hoùa tuyeät ñoái
absolute phrase ngöõ (ñoaïn) tuyeät ñoái
absolute point of reference ñieåm quy chieáu tuyeät ñoái
absolute possessive sôû höõu (caùch) tuyeät ñoái
absolute superlative cöïc caáp tuyeät ñoái
absolute synonymy (cf. partial ñoàng nghóa hoaøn toaøn /
synonymy) tuyeät ñoái
absolute universal phoå nieäm tuyeät ñoái
absolutive case tuyeät (ñoái) caùch
absolutive-patient tuyeät caùch chæ bò theå
abstract (n.) toaùt yeáu
abstract (v.) tröøu xuaát
abstract case caùch tröøu töôïng
abstract form hình thaùi tröøu xuaát
abstract noun danh töø tröøu töôïng
abstraction tröøu xuaát (vieäc ~)
abstractness tröøu töôïng (tính ~)
absurd phi lyù
acataphasia roái loaïn ngoân ngöõ (chöùng
~)
accent (1) gioïng
accent (2) (word / sentence ~) troïng aâm (töø/ caâu)
accent (3) daáu chæ caùch phaùt aâm ñaëc
bieät
accented mang troïng aâm / thanh ñieäu
11

accentual pattern moâ hình troïng aâm

accentuation caùch phaân boá troïng aâm
acceptability (acceptable, adj.; chaáp nhaän ñöôïc
cf. grammaticality)
access to direct objecthood khaû naêng thaønh boå ngöõ
tröïc tieáp
accessibility khaû naêng truy caäp
accessibility hierarchy toân ty truy caäp
accessibility scale thang ñoä truy caäp
accessible khaû caäp; khaû truy caäp
accidence vó toá, bieán toá (x. inflexion)
accidental ngaãu nhieân; baøng tính
accidentalization quy veà moät heä hình (söï ~)
accommodation (nh. thích öùng / thích nghi (vôùi
convergence (3)) moâi tröôøng ngoân ngöõ)
accommodative aspect theå thích öùng
accomplishment thaønh tích / thaønh töïu
accusative (nh. objective (case)) ñoái caùch
achievement thaønh quaû
achronical phi thôøi gian tính; khoâng
phaân bieät ñoàng ñaïi hay lòch
ñaïi
achronism thaùi ñoä phi thôøi
acoustic feature neùt / ñaëc tröng aâm hoïc
acoustic image hình aûnh aâm thanh; aâm hình
acoustic filtering loïc aâm (hieän töôïng / caùch ~)
acoustic phonetics ngöõ aâm hoïc aâm hoïc / thanh
hoïc
acoustic cue daáu hieäu nhaän dieän aâm hoïc
12

acoustics aâm hoïc; thanh hoïc

acquisition thuï ñaéc (quaù trình ~)
acrolect (1) tieáng aù-chuaån
acrolect (2) (cf. basilect, tieáng coù uy tín nhaát
hyperlect, mesolect, paralect)
acronym teân goïi taét (baèng chöõ ñaàu)
acronymy (caáu taïo töø baèng caùch)
chaép chöõ ñaàu töø
acrostic caâu thô goàm caùc tieáng ñaàu /
cuoái cuûa baøi thô
act haønh ñoäng
act of communication haønh ñoäng giao tieáp
act of saying / speaking haønh ñoäng noùi
act of speech haønh ñoäng ngoân töø
actant dieãn toá
actant model moâ hình dieãn toá
actantial structure caáu truùc dieãn toá (x. valency)
actantial theory lyù thuyeát dieãn toá
action haønh ñoäng
action noun danh töø haønh ñoäng
action-schema löôïc ñoà haønh ñoäng
action-state network haønh ñoäng – traïng thaùi (moái
töông quan giöõa ~)
action verb vò töø haønh ñoäng
activation söï phaùt ñoäng
activation cost phí toån cuûa vieäc xaùc ñònh
cuõ-môùi trong giao tieáp
active articulator khí quan caáu aâm chuû ñoäng
13
active consciousness
active language knowledge (nh. tri thöùc ngoân ngöõ naêng
productive language ñoäng
knowledge; cf. passive
language knowledge)
active vocabulary (cf. passive
vocabulary)
active voice (cf. middle voice,
passive ~)
activity
actor
actor-action-goal
actual division of the sentence
actual topic
actual world
actualization (nh. realization,
manifestation)
actualizing classifier
actuation (of change)
actum
aculalia
acute (cf. grave)
acute accent
yù thöùc töï giaùc chuû ñoäng
(W. Chafe)
voán töø chuû ñoäng
thaùi chuû ñoäng
hoaït ñoäng
haønh theå; ngöôøi haønh ñoäng
haønh theå-haønh ñoäng-ñoái
töôïng (moâ hình caâu nhaän
ñònh ñieån hình)
(caùch) phaân ñoaïn thöïc taïi
(cuûa caâu)
(chuû) ñeà thöïc taïi
theá giôùi hieän thöïc
hieän thöïc hoùa
loaïi töø (coù taùc duïng) hieän
thöïc hoaù
khôûi phaùt (söï bieán ñoåi)
hình thaùi caùch (trong moät soá
ngoân ngöõ phi AÁn-AÂu, vd. t.
Taây Taïng)
lôøi noùi voâ nghóa cuûa ngöôøi
thaát ngöõ
boång
daáu saéc
14

acuteness aâm saéc boång; aâm saéc

"saùng"
adage ngaïn ngöõ
adaptation (1) thích öùng; öùng duïng (söï ~)
adaptation (2) phoûng thuaät (baûn ~)
additional articulation (nh. caáu aâm phuï; caáu aâm boå
secondary articulation) sung
additive coäng toá; phuï gia
additive bilingualism (cf. song ngöõ coäng theâm (coäng
subtractive bilingualism) ñoàng ña soá hoïc theâm ngoân
ngöõ cuûa ngöôøi thieåu soá)
additive clause tieåu cuù phuï gia
additive emphatic coäng toá cöôøng ñieäu
additive de-emphatic coäng toá phi cöôøng ñieäu
address hoâ göûi (caùch ~)
address form (nh. address term, caùch xöng hoâ; töø ngöõ xöng
form/ term of address) hoâ
address term töø ngöõ xöng hoâ
addressee (nh. allocutor) ngöôøi nhaän (thoâng ñieäp)
addresser (nh. locutor) ngöôøi göûi (thoâng ñieäp)
adequacy thoûa ñaùng (söï ~)
adessive (case) caùch keá caän
adherent baøng trôï (yeáu toá ~)
adhesion söï keát dính; söï keát lieân
adhesive aâm toá keát dính
adhortative x. exhortative
adjacency constraint cheá ñònh do keá caän
adjacency pair caëp keá caän
15
adjacency principle
adjacent
adjectival complement
adjectival modifier
adjectival noun
adjectival phrase
adjectival predicate
adjectival pronoun
adjective
adjective-based adverbial
phrase
adjective clause
adjective numeral
adjective order
adjective phrase
adjectivization
adjectivized
adjectivizer
adjoined clause
adjunct (1) (cuõ; cf. adnex)
adjunct (2)
adjunct (3) (cf. conjunct,
disjunct, subjunct)
adjunct island constraint
adjunction (1)
nguyeân taéc keá caän
keá caän
phuï ngöõ (cuûa) tính töø
phuï ngöõ (laø) tính töø
tính danh töø
x. adjective phrase
vò ngöõ tính töø
ñaïi töø tính töø
tính töø
traïng ngöõ goác tính töø
tieåu cuù tính töø
soá töø tính töø (tính)
trình töï cuûa tính töø (khi laøm
ñònh ngöõ)
ngöõ (ñoaïn) tính töø; tính ngöõ
tính töø hoùa (söï ~)
tính töø hoùa
taùc töû tính töø hoùa
tieåu cuù phuï caän
phuï ngöõ
traïng ngöõ (ngoaøi caáu truùc
caâu)
traïng ngöõ cuûa vò töø
quy taéc cheá ñònh caùch duøng
phuï ngöõ
gheùp theâm (vieäc / caùch ~)
16

adjunction (2) phöông thöùc phuï ngöõ

adlative (case) caùch chæ ñích (t. Phaàn-U)
admirative (mood) thöùc khaâm phuïc (t. Albani)
adnex (cuõ; cf. adjunct) keát ngöõ
adnominal (modifier) (phuï ngöõ) cuûa danh töø
adoptive form hình thaùi sieâu chænh
adposition (cf. preposition, giôùi töø
postposition)
adpositional predicate vò ngöõ giôùi töø tính
adstratum (cf. substratum, gia taèng; taàng theâm
superstratum)
adultomorphic x. adultocentric
adultocentric laáy ngöôøi lôùn laøm trung
taâm (quan ñieåm ~)
advanced tongue root goác löôõi ñöa veà phía tröôùc
adverb phoù töø; traïng töø
adverb clause tieåu cuù traïng ngöõ
adverb particle (nh. tieåu töø traïng ngöõ
prepositional adverb)
adverb phrase ngöõ (ñoaïn) traïng töø
adverbial traïng ngöõ (coù tính ~)
adverbial phrase ngöõ ñoaïn traïng ngöõ
adversative trôû ngaïi (bieåu hieän yù ~)
adversative relation quan heä traéc trôû
aerometry ño luoàng hôi (vieäc / caùch ~)
aesthetic distance khoaûng caùch thaåm myõ
affectation loái noùi kieåu caùch
affected bò taùc ñoäng
17

affected actor vai haønh theå bò taùc ñoäng

affected object (cf. effected boå ngöõ bò taùc ñoäng
object)
affected patient vai bò theå bò taùc ñoäng
affectedness tính bò taùc ñoäng
affective caûm xuùc (coù tính ~)
affective meaning (nh. nghóa caûm xuùc
attitudinal / emotive/
expressive meaning)
affinity söï töông caän; söï gaàn guõi
affirmation khaúng ñònh (söï/ lôøi ~)
affirmative (nh. positive) (caâu, thöùc) khaúng ñònh
affix phuï toá
affix hopping böôùc nhaûy phuï toá
affixal thuoäc phuï toá; phuï toá tính
affixal negation phuû ñònh baèng phöông thöùc
phuï toá
affixation phöông thöùc phuï toá
affixing language ngoân ngöõ duøng phuï toá
affricate aâm taéc-xaùt
agency söï taùc ñoäng
agent taùc theå; chuû theå taùc ñoäng
agent-oriented modality (cf. tình thaùi höôùng vaøo taùc theå
speaker-oriented modality)
agentive taùc caùch
agentive object boå ngöõ taùc caùch
agentivity tính caùch taùc theå
agentivity scale thang ñoä cuûa tính caùch taùc
18

theå
19

agentless passive thaùi bò ñoäng khoâng coù taùc

theå
agglutinating chaép dính
agglutinating language (cf. ngoân ngöõ chaép dính
inflecting language, isolating
language, fusional language)
aggregate noun (nh. plurale danh töø taäp hôïp
tantum)
agnation ñoàng ngoân lieäu (quan heä~)
AGR x. agreement
agrammatis (cf. aphasia, chöùng maát ngöõ phaùp
agraphia, alexia, anomia)
agraphia (nh. dysgraphia) chöùng maát khaû naêng vieát
agreement (agree, v.) (nh. phuø öùng
concord)
aim muïc tieâu; muïc ñích
air chamber buoàng hôi
airstream luoàng hôi
airstream mechanism cô cheá luoàng hôi
Aktionsart (Ñ.) theå (x. aspect)
AL x. artificial intelligence
alethic (modality) taát chaân (tình thaùi~)
alexandrine (nh. teùtrameøtre) (thô) möôøi hai aâm tieát; (thô)
thaäp nhò ngoân
alexia (nh. dyslexia, word chöùng maát khaû naêng ñoïc
blindness) (chöõ)
algorithm thuaät toaùn
alienable khaû ly
alienable possession (cf. sôû höõu khaû ly
20

inalienable possession)
alienation x. de-automatization
allative höôùng caùch; ñích caùch
allegorical phuùng duï (coù tính ~)
allegory phuùng duï (pheùp ~)
allegro form daïng phaùt aâm nhanh
alliteration (alliterative, adj.) laëp aâm ñaàu; laëp thuûy aâm
allocutor (cf. addressee) ngöôøi tieáp chuyeän
allo-form bieán theå (aâm vò / hình vò)
allograph tha töï; bieán theå chöõ vieát
allomorph bieán theå hình vò; tha hình
allophone bieán theå aâm vò; tha aâm
alloseme bieán theå nghóa vò; tha nghóa
toá
allusion nhaéc nhôû; aùm chæ
alphabet baûng töï maãu
alphabetic writing vaên töï ghi aâm toá / vaên töï
ABC
alterity baát ñoàng nhaát (tính ~); dò
bieät (söï ~)
alternant yeáu toá luaân phieân
alternation luaân phieân (hieän töôïng ~)
alternative (class) song tuyeån (chuûng loaïi ~)
alternative (question) song tuyeån (caâu hoûi ~)
alveolar aâm lôïi
alveolarity tính chaát lôïi
alveo-/ alveolo-palatal (cf. lôïi ngaïc (aâm ~)
palato-alveolar)
21
alveolar ridge
alveolum
ambient clause
ambient dummy subject
ambiguous
ambiguity
ambilingual
ambisyllabicity
ambivalent
amelioration (of meaning) (nh.
melioration; cf. deterioration,
pejoration)
amphibrach (cf. amphimacer, moâ hình troïng aâm hay tröôøng
anapaest, antibacchius,
antispast, bacchius, choreus,
choriamb, dactyl, di-iamb,
dibrach, dispondee, dochmiac,
epitrite, iamb, ionic majore,
ionic minore, mollossus,
paeon, proceleusmatic,
pyrrhic, spondee, trochee)
amphimacer (nh. cretic; cf.
amphibrach)
amphisbaenic rhyme
amplitude
anachronism (1)
anachronism (2) (linguistic ~)
anacoluthon (cf. aposiopesis)
vaønh lôïi
x. alveolar ridge
caâu taû moâi tröôøng
chuû ngöõ roãng duøng trong
caâu taû moâi tröôøng
löôõng nghóa; löôõng khaû
löôõng nghóa / löôõng khaû
(tính ~)
löôõng ngöõ (coù khaû naêng ~)
löôõng thuoäc (thuoäâc caû aâm
tieát tröôùc laãn aâm tieát sau)
löôõng trò
bieán ñoåi toát nghóa
ñoä [010]
moâ hình troïng aâm hay tröôøng
ñoä [101]
vaàn ngöôïc
bieân ñoä
laãn loän thôøi ñaïi
x. archaism
giaùn cuù; caâu giaùn ñoaïn
22
anacusis
analepsis (cf. prolepsis)
analogic change
analogic creation
analogical pathway
analogist (cf. anomalist)
analogous environment
analogy (nh. over-extention,
overgeneralization; over
regularization)
analphabetic notation
analysis
analysis-by-synthesis
analytic
analytic approach (cf. synthetic tieáp caän baèng phaân tích
approach)
analytic comparison
analytic language (cf. synthetic ngoân ngöõ phaân tích tính
language)
analytic procedure
analytic proposition
anapaest (cf. amphibrach)
anaphor
anaphora (cf. cataphora,
exophora)
anaphoric
ñieác ñaëc (taät~)
traàn thuaät hoài coá
chuyeån bieán do loaïi suy
saùng taïo theo pheùp loaïi suy
con ñöôøng töông töï
phaùi loaïi suy
chu caûnh töông töï
loaïi suy (pheùp ~)
caùch ghi phi töï maãu (O.
Jespersen)
phaân tích (vieäc / caùch ~)
phaân tích baèng / qua toång
hôïp
phaân tích tính
(caùch ~)
so saùnh phaân tích tính
thuû phaùp / thuû tuïc phaân tích
meänh ñeà phaân tích tính
moâ hình troïng aâm hay tröôøng
ñoä [001]
hoài chæ (yeáu toá ~)
hoài chæ
hoài chæ (coù tính ~)
23

anaphoric antecedence tieàn leä cuûa hoài chæ

anaphoric ellipsis tænh löôïc hoài chæ
anaphoric grounding cô sôû hoài chæ
anaphorical chain chuoãi / toå hôïp hoài chæ
anaptyxis (cf. epenthesis, theâm nguyeân aâm
prothesis)
anarthria x. dysarthria
anatomy giaûi phaãu hoïc; caùch caáu taïo
anastrophe pheùp ñaûo
ancestor language nh. parent language
anchored information (cf. thoâng tin coù caên cöù (E.
unanchored ~) Prince)
and-relation quan heä "vaø"
andronymic hoï / teân choàng
angled brackets (cf. braces, daáu ngoaëc nhoïn (< >)
curly brackets, round brackets,
square brackets)
animacy tính ñoäng vaät
animate ñoäng; (chæ) ñoäng vaät
animate noun (cf. inanimate danh töø ñoäng vaät
noun)
anomalist (cf. analogist) phaùi baát thöôøng; phaùi phaûn
loaïi suy
anomaly baát thöôøng (hieän töôïng ~)
anomia (nh. dysnomia) chöùng queân teân goïi
answer lôøi (giaûi) ñaùp; caâu traû lôøi
antecedent tieàn leä (ngöõ); tieàn sôû chæ
antepenultimate (aâm tieát) thöù ba (keå töø aâm
tieát cuoái)
24
anterior (cf. non-anterior)
anteriority
anthropocentrism
anthropological linguistics
anthropomorphism
(anthropomorphic, adj.)
anthroponomastics
anthroponym
anthropophonics
antibacchius (nh.
palimbacchius; cf.
amphibrach)
anticipation
anticipation error (cf.
perseveration error, reversal
error)
anticipatory
anticipatory anaphora
anticipatory assimilation
anticipatory coarticulation
anticipatory subject
anticlimax (nh. bathos)
antilanguage (1)
antilanguage (2)
haøng tröôùc (nguyeân aâm ~)
tính coù tröôùc (trong thôøi
gian)
dó nhaân vi trung (quan ñieåm
~)
ngoân ngöõ hoïc nhaân hoïc
nhaân tính luaän
nhaân danh hoïc
nhaân danh
nhaân aâm hoïc (Baudouin de
Courtenay) (= ngoân aâm hoïc)
moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [110]
x. prolepsis
loãi ñoàng hoùa ngöôïc
taûo vò
x. cataphora
x. regressive assimilation
ñoàng caáu aâm sôùm
chuû ngöõ taûo vò
(loái haønh vaên) öùc döông
(ñang cao caû boãng rôi toõm
vaøo choã taàm thöôøng)
bieät ngöõ xaõ hoäi
phaûn ngoân ngöõ (loaïi vaên
duøng quaù nhieàu töø ngöõ
25

leäch chuaån hay töø ngöõ môùi

xuaát hieän)
26

antipassive phaûn bò ñoäng (thaùi ~)

antinomy maâu thuaãn noäi taïi
antinovel phaûn tieåu thuyeát
antiresonance phaûn coäng minh
antithesis phaûn ñeà; pheùp ñoái choïi
antispast (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [0110]
anti-universalism phaûn phoå quaùt luaän
antonomasia (1) danh ngöõ mieâu taû (duøng
thay cho moät teân rieâng)
antonomasia (2) teân rieâng (duøng nhö moät
danh töø) chæ loaïi (vd. Sôû
Khanh)
antonym töø traùi nghóa
antonymic pair caëp traùi nghóa
antonymy (cf. complementarity, (quan heä) traùi nghóa
converseness)
aorist taùc thuaät (thì / theå ~)
aperiodic (soùng aâm) khoâng coù chu kyø
aperture ñoä môû; khai ñoä
apex (nh. tip) choùp löôõi
aphaeresis löôïc aâm ñaàu
aphasia (aphasic, adj.; nh. chöùng thaát ngöõ
dysphasia)
aphesis (aphetic, adj.) löôïc nguyeân aâm ñaàu
aphonia (nh. dysphonia) chöùng maát tieáng
aphorism (cf. proverb) caùch ngoân
apical choùp löôõi (aâm ~)
apical-dorsal vowel nguyeân aâm choùp löôõi-maët
27

löôõi
28

apico-alveolar choùp löôõi lôïi (aâm ~)

apico-dental choùp löôõi raêng (aâm ~)
apico-labial choùp löôõi moâi
apico-post-alveolar choùp löôõi sau lôïi (aâm ~)
apocope löôïc / ruïng aâm cuoái
apodeictic taát chaân – taát yeáu (tình thaùi
~)
apodosis (cf. protasis) thuyeát trong caâu ñieàu kieän
apo koinou (caáu truùc) ñoàng chöùc
apophony x. ablaut
aposiopesis (cf. anacoluthon) caâu löûng
apostrophe (1) hoâ ngöõ khieám dieän (goïi
ngöôøi vaéng maët)
apostrophe (2) daáu phaåy treo
apostrophe s s coù daáu phaåy treo
apparent-time analysis (cf. phaân tích theo thôøi gian bieåu
real-time analysis) kieán
appelative (noun) (h.) (danh töø) chung phaùi sinh töø
danh töø rieâng
apperception nhaän bieát (söï ~)
applicability khaû naêng öùng duïng
application öùng duïng (taàm ~)
applicative öùng duïng (coù tính ~)
applicative (aspect) theå öng yù (ñoái vôùi moät
chuû theå)
applied linguistics ngoân ngöõ hoïc öùng duïng
apposition ñoàng chöùc / ñoàng vò (ngöõ ~)
appositional clause tieåu cuù ñoàng chöùc / ñoàng
vò
29
appositive clause
appositional compound
appositive compound
appraisal
appraisor
appraxia (nh. dyspraxia)
apprehensional (clause, etc.)
approbation
appropriate (appropriacy,
appropriateness, n.)
approximant (nh. frictionless
continuant)
appropriate word method
approximation
approximative system
a priori synthetic
arbitrariness (arbitrary, adj.)
arbitrary reference
arboreal
arc
Arc Pair Grammar
archaic
archaism (nh. anachronism (2)) töø ngöõ coå
archetype
archiphoneme
areal (cf. non-areal)
nh. appositional clause
töø gheùp ñoàng chöùc
nh. appositional clause
khen ngôïi (coù tính ~)
töø / hình vò coù yù khen ngôïi
(C. Morris)
chöùng caâm do lieät cô
(tieåu cuù, v.v.) coù nghóa e sôï
taùn ñoàng (söï / lôøi ~)
thích hôïp; thích öùng
aâm tieáp caän
phöông phaùp “ñieàn töø thích
hôïp”
tieáp caän; öôùc löôïng
heä thoáng xaáp xæ
toång hôïp tính tieân nghieäm
voõ ñoaùn (tính ~)
sôû chæ voõ ñoaùn
caáu truùc hình caây; caây
cung
Ngöõ phaùp Song cung
coå
nguyeân maãu
sieâu aâm vò
khu vöïc; ñòa lyù
30

areal linguistics ngoân ngöõ hoïc khu vöïc

argot tieáng loùng
argument (1) luaän chöùng / luaän cöù
argument (2) tham toá
argument slot ngaên (daønh cho) tham toá
argumentation laäp luaän (caùch ~)
arhyzotonic coù troïng aâm khoâng ôû caên
toá
arity x. valency
arrangement caùch saép xeáp
article quaùn töø
articulation (articulate, v.) (1) caáu aâm
articulation (2) phaân ñoaïn (söï / caùch ~)
articulator khí quan caáu aâm
articulatory definition ñònh nghóa baèng thuaät ngöõ
caáu aâm
articulatory gesture cöû chæ caáu aâm
articulatory region vuøng caáu aâm
articulatory phonetics ngöõ / ngoân aâm hoïc caáu aâm
articulatory phonology aâm vò hoïc caáu aâm
articulatory setting theá caáu aâm
articulatory target ñích caáu aâm
artificial nhaân taïo
artificial intelligence trí tueä nhaân taïo
artificial language ngoân ngöõ nhaân taïo
arytenoid cartilage xöông suïn hình choùp
ascender (cf. descender) thöôïng töï
31

ascension nh. raising (2)

ascribe phaân nhieäm; phaân vai; gaùn
nghóa
ascriptive (cf. equative / (caâu) ñònh tính (baát ñaûo)
equational)
aside (noùi) ñeá
aspect theå
aspectualizer taùc töû chæ theå
asprirata (cuõ; pl. aspiratae; nh. phuï aâm baät hôi
aspirate)
aspirate (cuõ) phuï aâm baät hôi
aspirated baät hôi
aspiration caáu aâm hôi / söï baät hôi
assertion lôøi nhaän ñònh / khaúng ñònh
assertive (act) (cf. non- (haønh ñoäng) khaúng ñònh
assertive)
assertive territory (cf. non- mieàn khaúng ñònh
assertive territory)
assibilation xuyùt hoùa
assimilation (assimilate, v.) ñoàng hoùa
association (söï) lieân töôûng
associative lieân töôûng
associative field tröôøng lieân töôûng
associative meaning nghóa lieân töôûng
associative object boå ngöõ lieân töôûng
associative relation (nh. quan heä lieân töôûng
paradigmatic relation)
associative response phaûn öùng lieân töôûng
assonance (1) laëp / laùy nguyeân aâm
32

assonance (2) laëp / laùy aâm

assumption giaû ñònh
asterisk daáu hoa thò
asterisked form (nh. starred hình thaùi coù ñaùnh daáu hoa
form) thò
asyllabic (cf. syllabic) phi aâm tieát tính
asymmetric dualism song tính phi ñoái xöùng
asymmetry phi ñoái xöùng (söï ~)
asyndetic co-ordination ñaúng keát voâ lieân töø
asyndeton löôïc boû lieân töø
asyntactic compound töø gheùp phi cuù phaùp
atelic (cf. telic) voâ ñích
atelic verb phrase ngöõ vò töø voâ ñích
atemporal phi thôøi gian; voâ thôøi gian
athematic (nguyeân aâm) phi töø caùn
atomic phonology aâm vò hoïc nguyeân töû
atomistic approach caùch tieáp caän nguyeân töû
luaän
attack caùch khôûi aâm
atonic phi troïng aâm / khinh aâm
attachment gaén boù (nghóa / vai) (vaøo
moät ñoái töôïng nhaát ñònh)
attention söï chuù yù
attention focusing rule quy taéc veà tieâu ñieåm chuù yù
attenuative giaûm löôïng
attested form (cf. reconstructed daïng höõu chöùng
form)
attitude (of speaker) thaùi ñoä (cuûa ngöôøi noùi)
33
attitude scale
attitudinal
attitudinal disjunct (nh. content traïng ngöõ bieåu thaùi
disjucnt)
attitudinal meaning (nh.
emotive / expressive meaning)
attitudinal satellite
attraction
attribute (1)
attribute (2)
attributive adjective (cf.
predicative adjective)
attributive clause
attributive meaning
attributive noun
audible
audibility
audiogram
audiolingual (method)
audiology
audiometer
audio-oral (method)
audiovisual (method)
auditory discrimination
auditory impression
auditory (method)
auditory phonetics
thang thaùi ñoä
bieåu thaùi; (thuoäc) thaùi ñoä
x. affective meaning
phuï ngöõ chæ thaùi ñoä
söùc huùt; haáp löïc
ñaëc tröng; thuoäc tính
ñònh ngöõ; tính ngöõ
tính töø laøm ñònh ngöõ
tieåu cuù ñònh tính
nghóa ñònh tính
danh töø laøm ñònh ngöõ
nghe thaáy ñöôïc
möùc khaû thính
thính ñoà
x. audiooral
thính giaùc hoïc
thính keá
nghe – noùi (phöông phaùp ~)
thính thò (phöông phaùp ~)
khaû naêng phaân bieät baèng
thính giaùc
aán töôïng thính giaùc
nghe/ noùi (phöông phaùp ~)
ngöõ / ngoân aâm hoïc thính
34

giaùc
35
auditory threshold
auditory target (cf. target
articulation)
augmentative (cf. diminutive)
a-umlaut
aural language (nh. oral
language)
authentic (materials)
authorial voice
autism
autolexical syntax
automatic data processing
automatic morphophonemics
automatic processing
automatic (speech recognition
automatic translation
automatic variation
autonomous phoneme
autonomous speech
autonomous syntax
autosegment
autosegmental phonology
autosemantic word
Austric (languages)
Austroasiatic (languages)
Austronesian (languages)
ngöôõng thính giaùc
ñích thính giaùc
taêng kích (coù taùc duïng ~)
aâm a-umlaut (chuyeån thaønh
[ä])
khaåu ngöõ; ngoân ngöõ noùi
(tö lieäu) thöïc
tieáng noùi cuûa “taùc giaû”
chöùng töï kyû
cuù phaùp töø vöïng töï laäp
caùch xöû lyù döõ lieäu töï
ñoäng
hình aâm vò hoïc töï ñoäng
caùch xöû lyù töï ñoäng
caùch nhaän dieän töï ñoäng
caùch dòch töï ñoäng
söï bieán thieân töï ñoäng
aâm vò ñoäc laäp
x. idioglossia
cuù phaùp ñoäc laäp
aâm ñoaïn töï laäp
aâm vò hoïc töï ñoaïn
töø töï nghóa; thöïc töø
Nam phöông (ngoân ngöõ ~)
Nam AÙ (ngoân ngöõ ~)
Nam ñaûo (ngoân ngöõ ~)
36

auxiliary (1) phuï trôï; trôï ngöõ

auxiliary (verb ~) (2) vò töø phuï trôï; trôï vò töø
auxiliary language ngoân ngöõ phuï trôï
avalent (verb) voâ trò (vò töø ~)
aversive “traùnh” caùch
avoidance strategy chieán löôïc traùnh neù
avoidance style (nh. mother-in- loái noùi traùnh
law language)
axial properties thuoäc tính truïc (quy ñònh noäi
dung nghóa cuûa töø vaø söï
keát hôïp vôùi caùc nghóa toá
vaø töø khaùc)
axiom coâng lyù
axiom of existence coâng lyù veà söïï hieän höõu
axiom of identity coâng lyù veà caên cöôùc ñoái
töôïng sôû chæ
axiological scale (nh. evaluative thang ñoä ñònh giaù
scale)
axis truïc
akusma (Ng.) (cf. kinakema, bieåu töôïng neùt khu bieät aâm
kinema) hoïc (B. de Courtenay)

babbling
baby-talk (1)
baby-talk (2) (nh. caregiver (-
taker) speech, fatherese,
motherese, mother-talk)
B
tieáng noùi baäp beï
loái noùi cuûa treû con
loái noùi cuûa ngöôøi lôùn vôùi
treû con
37

back (vowel) (nguyeân aâm) haøng sau

bacchius (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [011]
backchaining (nh. backward laëp luøi (kyõ thuaät ~) (duøng
build-up) trong vieäc daïy tieáng)
back channel keânh phaûn hoài
back channeling phaûn hoài “ñang nghe”
back-formation phaùi sinh ngöôïc (hieän töôïng
~)
background assumption giaû ñònh laøm neàn
background information thoâng tin neàn
background knowledge tri thöùc neàn
backgrounding (cf. ñaåy luøi vaøo haäu caûnh
foregrounding)
backlooping x. loopback
backshift söï bieán ñoåi thì (khi ñoåi lôøi
noùi tröïc tieáp sang lôøi noùi
giaùn tieáp)
back slang tieáng loùng ñoïc ngöôïc (traät
töï aâm)
backup thuyeát minh laïi (moät vaên
baûn)
backward anaphora nh. cataphora
backward rhyme nh. amphisbaenic rhyme
backward build-up nh. backchaining
bahuvrihi compound töø gheùp sôû höõu
balanced bilingualism song ngöõ caân baèng
balance of the system tính caân ñoái cuûa heä thoáng
ballistic ñaïn ñaïo; ñöôøng ñaïn (bay)
38

-bar daáu ngang duøng sau moät

chöõ caùi (nhö X-) chæ traät töï
caùc phaïm truø cuù phaùp
barbarism (1) loái noùi / vieát ngoaïi quoác
barbarism (2) (cuõ) (cf. loãi duøng töø
solecism)
bare infinitive daïng nguyeân traàn (cuûa vò
töø tieáng Anh khoâng coù to)
barrier haøng raøo (trong lyù thuyeát
Chi phoái vaø Raøng buoäc)
barred i i coù vaïch ngang (= [])
barred u u coù vaïch ngang ( = [])
bars (nh. slants, solidi) vaïch nghieâng
base goác
base component thaønh toá goác
base (form) (nh. root) caên toá
base language ngoân ngöõ cô sôû
base-rule quy taéc cô sôû
base structure (nh. deep caáu truùc cô sôû
structure; underlying structure)
basic cô baûn
basic form hình thaùi cô baûn
basic word order traät töï töø cô baûn
basic sentence caâu cô baûn
basilect (cf. acrolect (2), tieáng cô sôû
hyperlect, mesolect, paralect)
baow-waow theory thuyeát gaâu-gaâu
bathos x. anticlimax
beat (nh. tact (2)) phaùch
39

be informative noùi cho coù noäi dung

be perspicuous noùi roõ yù
be relevant noùi vaøo ñeà
behabitive öùng xöû (caâu ~)
behavio(u)r haønh vi; thaùi ñoä, caùch öùng
xöû
behavio(u)ral haønh vi / thaùi ñoä (thuoäc ~)
behavio(u)rism haønh vi luaän
behavio(u)ristic analysis caùch phaân tích haønh vi luaän
bel möôøi decibels
belief nieàm tin; quan nieäm
benefactive höôûng caùch
benefactor ngöôøi laøm hoä; aân nhaân
beneficiary (nh. beneficiens) ngöôøi höôûng lôïi (vai ~)
beneficiens (Lat.) (nh. ngöôøi höôûng lôïi (vai ~)
beneficiary)
biconditional x. equivalence
bidialectal song phöông ngöõ (ngöôøi/
coäng ñoàng ~)
bidialectalism cheá ñoä song phöông ngöõ
bifocal (aâm) hai tieâu ñieåm
bilabial hai moâi / moâi moâi (aâm ~)
bilabial articulation (caáu aâm) hai moâi
bilabial hole fricative aâm xaùt moâi-moâi chuùm
troøn
bilabial slit fricative aâm xaùt moâi-moâi khe deït
bilateral articulation (of a caùch caáu aâm hai beân (cuûa
lateral consonant) (cf. aâm beân)
unilateral)
40

bilateral (opposition) (cf. (ñoái laäp) hai chieàu

multilateral)
bilingual song ngöõ
bilingualism cheá ñoä song ngöõ
binariness tính soùng ñoâi; tính löôõng
phaân
binarism löôõng phaân luaän
binarity x. binariness
binary song ñoái; soùng ñoâi; löôõng
phaân
binary branching phaân nhaùnh ñoâi
binary contrast (nh. binary ñoái laäp löôõng phaân (theá ~)
opposition)
binary digit bít
binary feature (cf. unary / ñaëc tröng löôõng phaân ([ x])
single-valued / singulary
feature; multivalued feature)
binary noun (nh. binary plural; danh töø song ñoái
summation plural)
binary opposition (nh. binary ñoái laäp löôõng phaân (theá ~)
contrast)
binary plural (nh. binary noun; danh töø soá phöùc song ñoái
summation plural; cf. plurale
tantum)
binary system heä löôõng phaân
binding lieân heä; raøng buoäc
binding domain phaïm vi raøng buoäc
binding scale thang lieân heä
binding theory lyù thuyeát raøng buoäc (lyù
thuyeát veà caùc quan heä cuù
41

phaùp – sôû chæ trong caâu)

42

binomial ñaúng laäp song keát (ngöõ ~)

binomial nomenclature danh muïc song thöùc
biolinguistics sinh hoïc ngoân ngöõ hoïc
bisyllable töø song tieát
bit (binary digit) bít
bi-transitive sentence caâu song chuyeån (taùc)
bi-transitive verb vò töø song chuyeån (taùc)
biuniqueness töông öùng moät ñoái moät
(trong aâm vò hoïc)
bivalent song trò
black box modelling phöông phaùp / moâ hình “hoäp
ñen”
black English tieáng Anh cuûa ngöôøi da ñen
blank verse thô khoâng vaàn
blade (nh. lamina) ñaàu löôõi
blame (lôøi) cheâ traùch
blasphemy (lôøi) baùng boå
“bleaching” (nghóa) phai baïc; bò “taåy
traéng”
bleeding (cf. feeding) “trích maùu”
blend (nh. portmanteau word) töø troän
blocking haõm (coù taùc duïng ngaên
caûn vieäc vaän duïng moät quy
taéc ngöõ phaùp)
bookish word töø (chæ duøng trong) saùch vôû
block language loái vaên coâ ñaëc thaønh ñoaûn
ngöõ
body language ngoân ngöõ thaân theå
bonding relation quan heä lieân keát caùch
43

quaõng
44

boolean x. binary
bootstrapping ñoaùn nghóa cuûa töø qua thaùi
ñoä ngöõ phaùp
borrowing (nh. loan(word)) vay möôïn; töø möôïn
bottom-up (cf. top-down) (thao taùc phaân tích ngöõ
phaùp) töø döôùi leân
boulmai modality tình thaùi mong öôùc
boustrophedon loái vieát chöõ theo hình ñöôøng
caøy (moät doøng töø traùi sang
phaûi, roài moät doøng töø phaûi
sang traùi, v.v.)
bound (n.) giôùi haïn
bound (adj.) raøng buoäc
bound expression (nh. fixed / bieåu thöùc raøng buoäc
frozen / set expression)
bound form ñôn vò / hình thaùi raøng buoäc
bound morpheme hình vò raøng buoäc
bound morphology hình thaùi hoïc raøng buoäc
bound root caên toá raøng buoäc
boundary bieân giôùi
boundary-marker daáu ñònh bieân; chæ toá bieân
giôùi
boundary marking ñaùnh daáu bieân giôùi / ñònh
bieân (caùch ~)
boundary-symbol x. boundary-marker
boundary tone thanh ñònh bieân
bounded (1) (boundedness, n.) phaân laäp (danh töø ~)
bounded (2) höõu keát (vò töø ~)
bounded (3) giôùi haïn (ñôn vò tieát taáu
45

khoâng nhieàu hôn hai aâm tieát)

46

boundedness (1) tính phaân laäp (cuûa danh töø)

boundedness (2) tính höõu keát (cuûa vò töø)
bounder keát toá
bounding theory lyù thuyeát giôùi haïn
braces (nh. curly brackets; cf. daáu ngoaëc oâm ({})
angled brackets, round
brackets, square brackets)
brachygraphy giaûn kyù
bracketing ñoùng ngoaëc (cho caùc thaønh
phaàn caâu)
brackets (cf. angled brackets, daáu ngoaëc
braces, curly brackets, round
brackets, square brackets)
branch (ngöõ) chi
branching lieân heä nhaùnh; ñöôøng
nhaùnh
branching node nuùt phaân nhaùnh; ñaàu nhaùnh
brand-new (information) môùi tinh / môùi toanh (thoâng
tin ~)
breath-group nhoùm thôû (nh. phonological
phrase, intonation-group, tone-
group, tone-unit)
breathed voâ thanh (aâm)
breathy coù tieáng thôû (aâm ~)
breathy voice (1) phaùt aâm moät hôi
breathy voice (2) tieáng theàu thaøo; tieáng thì
thaàm
breve daáu chæ nguyeân aâm ngaén
bridging inference suy dieãn baéc caàu (khi coù
maâu thuaãn trong caùch hieåu
47

vaên baûn / thoâng ñieäp)

48

bright vowel nguyeân aâm saùng (~ haøng

tröôùc)
broad negation phuû ñònh roäng
broad transcription phieân aâm thoaùng
broken plural (pluralis fractus, soá phöùc sai leäch
Lat.)
broken tone thanh gaõy
bronchus (pl. bronchi) cuoáng phoåi
buccal (aâm) mieäng
bunching aâm coù vò trí löôõi cao vaø
caêng
bundle chuøm

C
cacology xuù ngöõ (töø ngöõ sai do chaäp
caáu truùc)
cacophony khoå aâm
cacuminal (cuõ, nh. retroflex) uoán löôõi; quaët löôõi
cadence (1) choã haï gioïng cuoái caâu
cadence (2) nhòp ñieäu trong thô / nhaïc
caesura caùch / söï ngaét caâu trong thô
calculus pheùp tính
calligraphic writing caùch vieát ñeïp
calligraphy ngheä thuaät vieát chöõ; thö
phaùp
calque (nh. loan translation) sao phoûng
cancelling (of a presupposition) voâ hieäu hoùa moät tieàn giaû
49

đñònh
50

canonical chuaån; ñuùng maãu

canonical orientation ñònh höôùng chuaån
(encounter)
capital chöõ (vieát / in) hoa
cardinal number soá ñeám
cardinal point ñieåm moác
cardinal vowel nguyeân aâm moác
care giver / ~ taker x. baby-talk (2)
case caùch / Caùch
case attraction (nh. case söùc huùt cuûa Caùch
assimilation)
case assimilation (nh. case (hieän töôïng) ñoàng hoaù Caùch
attraction)
case differenciation söï phaân hoùa veà Caùch
case filter boä loïc Caùch
case form hình thaùi Caùch
case frame (cf. frame feature) khung Caùch
case grammar ngöõ phaùp Caùch
case-marking ñaùnh daáu Caùch (caùch ~)
case-marking morphology hình thaùi hoïc ñaùnh daáu
Caùch
case meaning yù nghóa Caùch
case phrase ngöõ (ñoaïn) Caùch
case role vai cuûa Caùch
case stacking choàng Caùch
case structure of predicate caáu truùc Caùch cuûa vò ngöõ
case syncretism trung hoøa hoùa veà Caùch
case theory lyù thuyeát Caùch
51

catachresis aån duï nghòch lyù; nghòch duï

catalectic (line of verse) (nh. caâu thô thaát luaät
truncated)
catalysis phuïc hoài veá sau cuûa moät
quan heä cuù phaùp caên cöù
vaøo veá tröôùc
cataphora (x. anticipatory khöù chæ
anaphora; cf. anaphora,
exophora)
cataphoric khöù chæ (coù tính ~)
cataphoric ellipsis tænh löôïc khöù chæ
categorial component thaønh toá phaïm truø
categorial grammar ngöõ phaùp phaïm truø
categorial rule quy taéc phaïm truø
categoric judgement phaùn ñoaùn coù tính phaïm
truø; phaùn ñoaùn döùt khoaùt
category phaïm truø
category feature ñaëc tröng phaïm truø
category-neutral trung hoaø veà phaïm truø
category variable bieán soá phaïm truø
categorema (Aristotle) phaïm truø ngöõ (nh. thuyeát
ngöõ)
catenative (verb) (n., adj.) vò töø "chuoãi" (chaúng haïn
nhö need trong I need to do it,
noái chuû ngöõ (I) vôùi vò töø
nguyeân daïng (to do))
causal nguyeân nhaân (chæ ~)
causal clause tieåu cuù nguyeân nhaân
causal relation quan heä nhaân quaû
causality tính nhaân quaû
52

causation söï gaây khieán

causation chain chuoãi nhaân quaû; chuoãi gaây
khieán
causative affix phuï toá gaây khieán
causative construction keát caáu gaây khieán
causative verb (1) vò töø gaây haäu quaû (nhö
gieát)
causative verb (2) vò töø tham döï vaøo keát caáu
gaây khieán (nhö laøm (cho),
khieán (cho))
causativity tính gaây khieán
cause nguyeân nhaân
causee vai keû bò gaây khieán
causer vai keû gaây khieán
cavity khoang; coäng minh tröôøng
cavity feature (cf. major class ñaëc tröng veà coäng minh
feature, manner of articulation, tröôøng
prosodic feature, source
feature)
ceneme khoáng vò
cenemic script x. phonographic script
center trung taâm; taâm
central (cf. peripheral) thuoäc trung taâm (cf. thuoäc
ngoaïi vi)
central (vowel) giöõa (nguyeân aâm ~)
central adjective tính töø ñieån hình
central coordinator (cf. taùc töû ñaúng keát ñieån hình
marginal coordinator)
central determiner (cf. trung ñònh ngöõ; ñònh ngöõ
postdeterminer, predeterminer) giöõa
53

central meaning nh. lexical meaning

central modal (cf. semi-modal) vò töø tình thaùi ñieån hình
central preposition (cf giôùi töø ñieån hình
marginal preposition)
centrality (of the verb) tính trung taâm (cuûa vò töø)
centralization nhích veà phía giöõa
centralization diacritic daáu chæ aâm giöõa
centrifugal ly taâm
centrifuge (Ph.) ly taâm
centring diphthong nguyeân aâm ñoâi höôùng trung
centripetal höôùng taâm
centripeøte (Ph.) höôùng taâm
centum language (cf. satm ngoân ngöõ kentum (nhöõng
language) thöù tieáng AÁn AÂu vaãn giöõ
caùch ñoïc c laø [k] chöù khoâng
phaûi laø [t] hay [s])
ception tri giaùc vaø tö duy (S. Palmer &
L.Talmy)
cerebral (cuõ, nh. retroflex) (aâm) uoán löôõi; quaët löôõi
certainty chaéc chaén (tính ~)
chain chuoãi keát hôïp
chain shift bieán ñoåi daây chuyeàn
chaining structure caáu truùc xaâu chuoãi (treân
truïc keát hôïp)
challenge (lôøi / söï) thaùch thöùc
change chuyeån bieán; bieán ñoåi
channel keânh truyeàn thoâng
channel-noise nhieãu treân keânh truyeàn
thoâng
54

chanting tieáng ca nghi leã

character (1) chöõ, kyù töï
character (2) nhaân vaät
character (3) caù tính; ñaëc tính; ñaëc tröng
characterising sentence caâu neâu ñaëc tröng
characterology ñaëc tröng hoïc
chart baûng; bieåu ñoà
chart of consonants baûng phuï aâm
chart of vowels baûng nguyeân aâm
checked coù thanh haàu hoùa
checked syllable aâm tieát chaët
checking tag (nh. reversed caâu hoûi ñuoâi coù taùc duïng
polarity tag; cf. copy tag) kieåm nghieäm
chereme cöû (chæ) vò
cherology (cf. kinesics) cöû chæ hoïc
chest ngöïc
chest-pulse nhòp thôû cuûa phoåi
chest register aâm vöïc ngöïc
chest voice (cf. head voice) gioïng ngöïc
chiasmus pheùp ñaûo ñoái
child language acquisition quaù trình thuï ñaéc ngoân ngöõ
cuûa treû con
choice söï löïa choïn
Chomskyan lyù thuyeát cuûa Chomsky
(thuoäc ~)
Chomsky's hierarchy toân ty Chomsky
choree x. trochee
choreus (cf. amphibrach; moâ hình troïng aâm hay
55

tribrach) tröôøng ñoä [000] [do thay theá

moät aâm tieát daøi baèng hai
aâm tieát ngaén]
choriamb (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [1001]
choâmeur danh ngöõ bò “thaát nghieäp”
chromatic accent troïng aâm nhaïc tính
chrone thôøi toá (söï theå hieän cuï theå
cuûa thôøi vò)
chrone language ngoân ngöõ duøng thôøi vò
chroneme thôøi vò
chunking caét khuùc
circonstant x. free modifier
circularity luaån quaån (tính ~)
circumfix (nh. confix) tieàn-haäu toá; phuï toá chu vi
circumfixation phöông thöùc (duøng) tieàn-haäu
toá
circumflex thanh uoán voàng
circumlocution (nh. periphrasis loái noùi voøng
(2))
circumstance hoaøn caûnh; chu caûnh
circumstant chu toá
circumstantial chu toá (coù tính); (thuoäc) chu
caûnh, tình huoáng
circumstantial modality tình thaùi hoaøn caûnh
circumstantial role vai chu toá
citation form (1) hình thaùi daãn
citation form (2) hình thaùi phaùt aâm rôøi
clashing moâ hình troïng aâm hay
56

tröôøng ñoä [11]

57

class lôùp; chuûng loaïi

class dialect x. social dialect
classeme ñôn vò nghóa loaïi
classical linguistics ngöõ hoïc coå ñieån
classification phaân loaïi
classified (noun) (cf. non- (danh töø) bieät loaïi
classified (noun))
classifier (1) loaïi töø; loaïi toá (hình vò chæ
loaïi)
classifier (2) (cf. measure) töø chæ loaïi; ñònh ngöõ chæ
loaïi (M.A.K Halliday)
classifying adjective tính töø chæ loaïi
classifying genitive sinh caùch chæ loaïi
clausal (thuoäc/ coù tính) caâu ñôn /
tieåu cuù
clausal topic ñeà laøm thaønh tieåu cuù
clause tieåu cuù; caâu ñôn
clause chaining caùch keát chuoãi tieåu cuù
clause fragment chieát ñoaïn caâu ñôn / tieåu cuù
clausemate yeáu toá cuøng thuoäc moät
tieåu cuù
clause object tieåu cuù laøm boå ngöõ
clause relation moái quan heä giöõa caùc tieåu
cuù
clause union söï hôïp nhaát tieåu cuù
clavicular breathing thôû baèng caùch naâng xöông
ñoøn
clear [l] (cf. dark [l]) aâm [l] saùng; aâm [l] khoâng
maïc hoaù
58

cleft construction keát caáu cheû

cleft-focus keát caáu cheû neâu tieâu ñieåm
cleft-focus negation keát caáu cheû phuû ñònh tieâu
ñieåm
cleft-focusing neâu tieâu ñieåm baèng keát
caáu cheû
cleft palate ngaïc hôû
cleft sentence caâu cheû (neâu baät danh ngöõ)
clicheù quaùn ngöõ; saùo ngöõ
click aâm muùt
cline (nh. gradience) daõy tieäm tieán
clinical linguistics ngoân ngöõ beänh hoïc
clipping caét töø
clitic doubling keát caáu khinh aâm gheùp ñoâi
clitic pronoun ñaïi töø khinh aâm
cliticization pheùp keát hôïp phuï toá / phuï
ngöõ khinh aâm
close approximation caáu aâm kheùp
close contact tieáp xuùc chaët
close juncture tieáp ñieåm kheùp
close transition chuyeån tieáp kheùp
close (vowel) heïp (nguyeân aâm ~)
closed class (nh. finite class) chuûng loaïi kheùp
closed syllable (cf. open aâm tieát kín
syllable)
closed text (cf. open text) vaên baûn kheùp
closing keát thuùc hoäi thoaïi
closing diphthong nguyeân aâm ñoâi kheùp daàn
59

closure (1) (cf. close caáu aâm taéc

approximation; open
approximatuion)
closure (2) caùch keát cuïc (cuûa moät taùc
phaåm vaên chöông)
cloze testing (procedure) traéc nghieäm baèng vieäc ñieàn
töø (thuû phaùp ~)
cluster phöùc caáu; toå hôïp (aâm)
cluster effect hieäu quaû phöùc caáu
clustering phöùc; phöùc hôïp
co-agent ñoàng taùc theå
coalescence (nh. convergence hoøa ñuùc/ hoøa nhaäp (aâm vò)
(2), merger)
coalescent assimilation (nh. ñoàng hoùa hôïp nhaát
reciprocal assimilation)
co-articulation ñoàng caáu aâm
cochlea / cochleae oác tai
coda keát aâm; vó aâm
code maõ
code mixing troän maõ
code switching (cf. dialect chuyeån maõ
switching, transcodification)
codification söï laäp maõ
coding x. encoding
coding density maät ñoä maõ hoùa
coding point tieâu ñieåm maõ hoùa
coding strategy chieán löôïc maõ hoùa
cognate (töø / hình vò) ñoàng nguyeân
cognate object ñoái töôïng cuøng goác
60

cognition nhaän thöùc; tri nhaän

cognition-utterance verb vò töø nhaän thöùc-noùi naêng
cognitive grammar (nh. space ngöõ phaùp nhaän thöùc
grammar)
cognitive linguistics ngöõ hoïc nhaän thöùc
cognitive meaning nghóa nhaän thöùc
cognitive semantics nghóa hoïc nhaän thöùc
coherence maïch laïc (tính ~)
coherence (logical / temporal ~) maïch laïc (logic / thôøi gian)
coherence relation quan heä maïch laïc
cohesion (1) söï lieân keát (trong vaên baûn)
cohesion (2) khaû naêng keát hôïp
cohesiveness (nh. tính nguyeân khoái (khoâng
uninterruptibility) cheâm xen vaøo ñöôïc, cuûa töø)
cohyponym (cf. hyponym, ñoàng haï danh
superordinate)
coinage taïo töø ngöõ môùi (vieäc ~)
coinate töø môùi ñaët
coindexation / coindexing ñaùnh daáu söï ñoàng nhaát
(baèng chöõ hay soá côõ nhoû
ghi sau thaønh toá höõu quan)
collective (noun) taäp theå (danh töø ~)
colligation quan heä khaû keát
collision söï xung ñoät
collocable khaû keát
collocate töø / yeáu toá khaû keát
collocation (1) quan heä keát hôïp
collocation (2) keát ngoân; ngöõ coá ñònh
61

colloquial hoäi thoaïi (coù tính)

colloquialism töø ngöõ hoäi thoaïi; khaåu ngöõ
colocutor ngöôøi ñoái thoaïi
colour (of a vowel) maøu saéc (cuûa nguyeân aâm)
(M. Joos)
colour term töø ngöõ chæ maøu saéc
combination keát hôïp; phoái hôïp
combinatorial explosion tieáng baät ra chæ coù khi keát
hôïp (vôùi moät töø keá theo)
combinatorial variant bieán theå keát hôïp
combinatorics (nghieân cöùu veà) caùch keát
hôïp töø
combining form daïng thöùc keát hôïp
command (1) (cf. imperative) caâu leänh (xeùt veà löïc ngoân
trung)
command (2) ñieàu khieån
comma daáu phaåy
comment thuyeát; bình luaän
comment clause tieåu cuù bình luaän
commissive (speech act) keát öôùc (haønh ñoäng ~)
commissive utterance caâu keát öôùc
commitative lieân ñôùi (caùch ~)
commitment söï lieân ñôùi
common core coát loõi chung
common gender (cf. dual gioáng chung
gender)
common noun (cf. proper noun) danh töø chung
common sense löông thöùc
62
communicant
communication (1)
communication (2)
communicative approach (to
teaching)
communicative competence
(nh. pragmatic competence)
communicative dynamism
communicative function
communicative transaction
commutation
commutation test
compact (sound) (cf. diffuse)
comparative
comparative clause (cf.
comparison clause)
comparative (degree)
comparative element
comparative linguistics
comparative method
comparative philology
comparative reconstruction
comparative sentence
comparison (cf. simile)
comparison clause (cf.
ngöôøi (tham gia) giao tieáp;
ngöôøi coù haønh ñoäng giao
tieáp
giao tieáp
thoâng baùo
caùch daïy tieáng theo höôùng
giao tieáp
thaåm naêng giao tieáp
tyû löïc thoâng baùo
chöùc naêng giao tieáp
keát öôùc giao tieáp
(quan heä) giao hoaùn
traéc nghieäm giao hoaùn
(aâm) ñaëc
so saùnh
tieåu cuù so saùnh
tyû caáp; caáp so saùnh
yeáu toá/ ngöõ so saùnh
ngoân ngöõ hoïc so saùnh
phöông phaùp so saùnh (cuûa
ngoân ngöõ hoïc lòch söû)
x. comparative linguistics
phuïc nguyeân baèng caùch so
saùnh
caâu so saùnh
so saùnh (söï ~)
tieåu cuù (coù yù) so saùnh
63
comparative clause)
compensation
compensatory lengthening
competence (cf. performance)
competence grammar (cf.
competence grammar)
competition
competitive dialog(ue)
complement
complement clause
complementarity (1)
complementarity (2) (cf.
converseness)
complementation (1)
complementation (2) (h.)
complementary (n.; adj.)
complementary distribution
(cf. distributional equivalence,
distributional inclusion,
overlapping distribution)
complementary formation
complementary term
complementizer
complete assimilation (cf.
partial assimilation; nh.
identical assimilation)
buø ñaép / ñeàn buø / buø tröø
(söï ~) (trong caùch caáu aâm)
keùo daøi ñeå buø laïi aâm ñaõ
maát
thaåm naêng
ngöõ phaùp thaåm naêng
söï ganh ñua; söï caïnh tranh
ñoái thoaïi (coù tính) tranh caõi
boå ngöõ; phuï ngöõ
tieåu cuù phuï ngöõ
tính boå sung (trong caùch phaân
boá)
quan heä traùi nghóa loaïi tröø
vieäc / caùch duøng phuï ngöõ
theá phaân boá boå sung
(töø) ôû theá traùi nghóa loaïi
tröø
theá phaân boá boå sung
caáu taïo boå sung
x. complementary
taùc töû phuï ngöõ hoùa
ñoàng hoùa toaøn boä
64

complete feedback thoâng tin phaûn hoài troïn veïn

complete reduplication (cf. laùy hoaøn toaøn
partial reduplication)
complete sentence caâu hoaøn chænh
completive (aspect) (nh. hoaøn taát (theå ~)
terminative)
complex phöùc (hôïp)
complex noun phrase danh ngöõ phöùc
complex nucleus haït nhaân phöùc
complex sentence caâu phöùc
complex stop aâm taéc phöùc
complex symbol kyù hieäu phöùc
complex term thuaät ngöõ phöùc hôïp
complex tone thanh traéc phöùc
complex transitive (verb) (cf. vò töø ngoaïi ñoäng phöùc
monotransitive verb, chuyeån
ditransitive verb)
complex word töø phöùc
complexity phöùc tính; tính phöùc hôïp
complementizer taùc töû phuï ngöõ hoùa
component thaønh toá
component structure caáu truùc thaønh toá
component of cognitive system thaønh toá cuûa heä nhaän thöùc
componential analysis phaân tích nghóa toá
composition (nh. compounding) pheùp gheùp töø
compositional meaning nghóa caáu taïo
compound gheùp
compound bilingualism song ngöõ gheùp
65
compounding (nh. composition) pheùp gheùp töø
compound letter
compound sentence
compound stress
compound tense
compound tone
compound word
comprehension
computational linguistics
computational stylistics
computer language (nh.
machine language)
conation
conative (function)
concatenation
conceptual category
conceptual meaning (nh.
cognitive meaning)
conceptual primitive
conceptualism
conceptualization
concession
concession-contraexpectation
relation
concessive clause
concessive mood
chöõ caùi gheùp
caâu gheùp
troïng aâm phöùc hôïp (trong töø
gheùp)
thì phöùc (hôïp)
thanh phöùc (hôïp)
töø gheùp; töø phöùc
söï lónh hoäi; söï hieåu bieát
ngöõ hoïc ñieän toaùn
phong caùch hoïc ñieän ñoaùn
ngoân ngöõ ñieän toaùn
noã löïc (tình thaùi ~)
taùc ñoäng (chöùc naêng ~)
söï keát noái; söï keát hôïp
phaïm truø khaùi nieäm
nghóa khaùi nieäm
nguyeân toá khaùi nieäm
khaùi nieäm luaän
khaùi nieäm hoùa (vieäc / caùch
~)
nhaân nhöôïng (söï ~)
quan heä nhaân nhöôïng – phaûn
döï kieán
tieåu cuù nhaân nhöôïng
thöùc nhaân nhöôïng
66

conclusive x. telic
concord x. agreement
concord of tenses söï phuø öùng giöõa caùc thì
trong caâu
concordance (Ph.) x. agreement
concrete cuï theå
concrete entity thöïc theå cuï theå
condition ñieàu kieän
conditional ñieàu kieän (caâu / tieåu cuù /
thöùc)
condition-consequence quan heä ñieàu kieän – haäu
relation quaû
conditional clause tieåu cuù ñieàu kieän
conditional mood thöùc ñieàu kieän
conditional variant (nh. bieán theå coù ñieàu kieän
contextual variant)
conditioned (sound) change bieán chuyeån / bieán aâm coù
ñieàu kieän
conditioned variant bieán theå coù ñieàu kieän
conductive deafness (cf. chöùng ñieác do ñöôøng daãn
sensorineural deafness) aâm
conflict söï xung ñoät; söï ñoái khaùng
configuration caáu hình
configurational language caùc ngoân ngöõ coù tính caáu
hình
confix x. circumfix
confrontation ñoái chaát
congratulation lôøi khen, lôøi möøng
congruence / congruity söï phuø hôïp
67

congruent phuø hôïp

conjectural family (nh. ngöõ heä phoûng ñoaùn
probable family)
conjoined clauses nhöõng caâu ñôn ñöôïc gheùp
laïi
conjoining x. co-ordination
conjugation bieán ngoâi (heä ~)
conjunct (cf. adjunct (3), traïng ngöõ lieân keát; lieân keát
disjunct, subjunct) ngöõ
conjunct reduction (nh. non- söï giaûn hoùa lieân keát
constituent / incomplete /
reduced coordination, gapping)
conjunction (1) lieân keát (söï ~)
conjunction (2) lieân töø
conjunction of subordination lieân töø phuï thuoäc
conjunctive lieân ngöõ; keát ngöõ
conjunctive adverb phoù töø lieân keát
connected speech lôøi noùi maïch laïc
connective keát ngöõ; keát töø
connective pronoun (x. relative ñaïi töø lieân keát
~)
connector taùc töû lieân keát
connotation yù lieân töôûng
connotative meaning nghóa lieân töôûng
conscience yù thöùc
consciousness traïng thaùi höõu thöùc; tính töï
giaùc
consecutive (1) keá theo
consecutive (2) chæ keát quaû
68

consecutive clause tieåu cuù keát quaû

consistent (language) nhaát quaùn (ngoân ngöõõ ~)
consistent SVO / SVO etc. ngoân ngöõ SVO / SOV v.v.
language nhaát quaùn
consensus söï ñoàng thuaän
consenter chæ toá ñoàng thuaän
consequent clause x. apodosis
consonance (nh. consonantal laëp phuï aâm (ñöùng tröôùc vaø
assonance; cf. rhyme) sau nguyeân aâm) (vd. slip –
slop)
consonant phuï aâm
consonant rhyme laëp phuï aâm (nhaát laø phuï
aâm cuoái töø)
consonant cluster toå hôïp phuï aâm
consonantal phuï aâm tính
consonantal assonance (cf. x. consonance
rhyme)
consonantal writing vaên töï chæ coù kyù töï phuï
aâm
conspiracy söï hôïp löïc
constant (1) haèng soá; haèng toá
constant (2) (cf. neutralizable) theá ñoái laäp thöôøng xuyeân
constative (utterance) (cf. nhaän ñònh (caâu ~)
performative)
constellation quan heä hôïp quaàn / khoâng
töông thuoäc
constituency quan heä caáu thaønh; heä
thaønh toá
constituency grammar x. constituent structure grammar
69

constituent thaønh toá; thaønh phaàn

constituent analysis phaân tích thaønh toá
constituent ordering caùch saép xeáp traät töï thaønh
toá
constituent structure grammar ngöõ phaùp caáu truùc thaønh
toá
constraint cheá ñònh; haïn leä
constraint on applicability of haïn leä veà khaû naêng öùng
transformation duïng ngöõ phaùp caûi bieán
constraint on derivation haïn leä veà khaû naêng phaùi
sinh
constriction caáu aâm thaét / boùp
construal (rule of) quy taéc veà quan heä giöõa
caùc yeáu toá hoài chæ vôùi
tieàn leä
construct kieán taïo (khaùi nieäm ñöôïc ~)
construction keát caáu
constructional homonymity x. structural ambiguity
constructive formula caáu thöùc
construe phaân tích quan heä cuù phaùp;
coù quan heä cuù phaùp (vôùi
yeáu toá naøo ñoù)
construing vieäc thuyeát minh noäi dung
(khaùi nieäm) cuûa caâu (R.
Langacker)
consultant x. informant
contact clause tieåu cuù lieân heä tröïc keát
contact language x. pidgin
contact mutation (nh. umlaut) x. mutation
contact relative (nh. zero tieåu cuù lieân heä tieáp xuùc
70
relative)
container verb
contamination
content
content clause
content disjunct (nh. attitudinal traïng ngöõ noäi dung; traïng
disjunct)
content / contentive word
context
context-bound
context-free
context-free grammar
context-of-culture
context-of-situation (nh.
situational context;
extralinguistic context)
context-of-utterance
context-sensitive / context-
sensitivity (cf. context-free)
context-sensitive grammar
contextual feature (cf. inherent ñaëc tröng do chu caûnh quy
feature, rule feature)
contextual variant (nh.
conditional variant)
contextually determined
contiguous
vò töø "thuøng chöùa" (coù boå
ngöõ laø moät caâu danh hoùa)
nhieãm hôïp; nhieãm keát
noäi dung
tieåu cuù noäi dung
ngöõ ngoân lieäu
x. lexical word
ngoân caûnh; vaên caûnh; chu
caûnh
bò ngoân caûnh raøng buoäc
phi ngoân caûnh / vaên caûnh
ngöõ phaùp phi ngoân / vaên
caûnh
ngoân caûnh vaên hoaù
ngoân caûnh tình huoáng
ngoân caûnh phaùt ngoân
chòu aûnh höôûng cuûa ngoân
caûnh
ngöõ phaùp coù tính ñeán
ngoân / vaên caûnh
ñònh
bieán theå do chu caûnh quy
ñònh
do ngoân / vaên caûnh quy ñònh
keá caän
71

contingency tính baøng bieân; tính chu caûnh

continuant
continuous (aspect)
continuum
contoid (cf. vocoid)
contour
contour tone (nh. dynamic tone, thanh duøng ñieäu hình
kinetic tone; cf. register tone)
contour tone language (cf.
register tone language)
contraction (1)
contraction (2)
contradiction in terms
contradictory (1)
contradictory (2) (nh.
complementarity)
contrafactive (nh.
counterfactive)
contrafactivity
contrary (1)
contrary (propositions) (2)
contrary formation
contrast (1)
contrast (2)
contrast (in praesentia)
aâm lieân tuïc; aâm coù tröôøng
ñoä
x. progressive (aspect)
theå lieân tuïc
aâm toá phuï aâm tính; aâm caûn
khí
ñieäu hình (ñi leân, ñi xuoáng,
taêng, giaûm, v.v.)
ngoân ngöõ coù thanh duøng
ñieäu hình
löôïc aâm
töø löôïc aâm
maâu thuaãn trong thuaät ngöõ;
maâu thuaãn ngöõ noäi
maâu thuaãn
traùi nghóa maâu thuaãn
phaûn hieän thöïc
tính phaûn hieän thöïc
traùi nghóa
(meänh ñeà) töông phaûn
caáu taïo ngöôïc nghóa
x. distinctive
x. opposition
töông phaûn (trong keát hôïp)
72
contrasting (topics)
contrastive analysis
contrastive focus
contrastive linguistics
contrastive (study)
control (1)
control (2)
control agreement principle
control theory
controlled
controller (1)
controller (2)
controller’s privilege
convention
conventional
conventional implicature (cf.
conversational implicature)
conventional name (nh.
exonym)
conventional sign
conventionalism (cf. realism)
conventionality
convergence (1)
convergence (2) (nh.
coalescene, merger)
convergence (3) (nh.
accommodation)
töông phaûn (ñeà ~)
x. contrastive linguistics
tieâu ñieåm töông phaûn
ngoân ngöõ hoïc ñoái chieáu
ñoái chieáu (nghieân cöùu ~)
kieåm ñònh (quyeàn)
chuû yù (söï)
nguyeân lyù veà quyeàn kieåm
ñònh söï phuø öùng
lyù thuyeát kieåm ñònh
chuû yù (coù)
x. governor
kieåm toá
ñaëc quyeàn kieåm ñònh
öôùc leä
öôùc ñònh
haøm ngoân öôùc ñònh
öôùc danh
daáu hieäu öôùc ñònh; kyù hieäu
x. nominalism
tính öôùc ñònh
quaù trình hoäi tuï (cuûa caùc
phöông ngöõ)
hoøa nhaäp
bieán ñoåi thích öùng (vôùi moâi
tröôøng ngoân ngöõ)
73
conversation
conversation analysis
conversational inference
conversational implicature
conversational maxim(s) (nh.
maxim(s) of conversation)
conversational maxim of
quantity
conversational maxim of
quality
conversational maxim of
relevance
conversational maxim of
manner
(conversational) turn
converse
converseness (cf. antonymy,
complementarity)
conversion (nh. zero derivation) chuyeån (töø) loaïi
conviction
convince (cf. persuade)
convincing
conviviality
co-object
co-occurrence (nh.
simultaneous occurrence)
co-operative principle
co-ordinate clause
co-ordinate bilingualism
hoäi thoaïi
phaân tích hoäi thoaïi
suy dieãn trong hoäi thoaïi
haøm ngoân hoäi thoaïi
phöông chaâm hoäi thoaïi
phöông chaâm hoäi thoaïi veà
löôïng
phöông chaâm hoäi thoaïi veà
chaát
phöông chaâm hoäi thoaïi veà
tính quan yeáu
phöông chaâm hoäi thoaïi veà
caùch thöùc
löôït noùi (trong hoäi thoaïi)
töø traùi nghóa nghòch ñaûo
quan heä traùi nghóa nghòch
ñaûo
xaùc tín
thuyeát phuïc
coù söùc thuyeát phuïc
söï hoaø muïc
ñoàng boå ngöõ
söï cuøng xuaát hieän; söï ñoàng
hieän
nguyeân lyù hôïp taùc
caâu gheùp
theá song ngöõ coäng toàn
74

co-ordinated (clauses, (tieåu cuù / caâu / keát caáu / vò

sentencces, constructions, ngöõ v.v.) ñaúng keát
predicates, etc)
co-ordinating conjunction lieân töø ñaúng keát
co-ordination (1) ñaúng keát (quan heä ~)
co-ordination (2) (nh. syndetic ñaúng keát coù lieân töø
co-ordination)
co-ordinator (nh. co-ordinating taùc töû ñaúng keát
conjunction)
coprolalia chöùng noùi tuïc
copula (nh. linking verb) heä töø
copula support beä ñôõ cuûa heä töø
copulative conjunction lieân töø noái keát
copy tag (cf. checking tag) caâu hoûi ñuoâi sao cheùp (tính
khaúng ñònh hay phuû ñònh
cuûa veá caâu chính)
copying sao cheùp
core loõi; coát loõi
core grammar ngöõ phaùp coát loõi
core of meaning haït nhaân cuûa nghóa
core predication vò ngöõ noøng coát
core rule quy taéc loõi; quy taéc haït
nhaân
co-reference ñoàng sôû chæ (quan heä ~)
co-referent ñoái töôïng ñoàng sôû chæ
co-referential ñoàng sôû chæ
co-referentiality quan heä ñoàng sôû chæ
co-representational grammar ngöõ phaùp ñoàng theå hieän
corollary heä luaän
75
coronal
corpus
corpus-based
correct
correctness
correlated pair
correlation
correlation in typology
correlation mark
correlation of accent
correlation of aspiration
correlation of contact
correlation of gemination
correlation of labiovelarization töông lieân moâi maïc hoaù
correlation of nasality
correlation of occclusion
correlation of palatalization
correlation of quantity
correlation of relation
correlation of tension
correlation of voice
correlational bundle
correlative
aâm vaønh löôõi
kho/ voán ngöõ lieäu
caên cöù vaøo voán döõ lieäu
chænh; ñuùng chuaån
tính ñuùng chuaån
caëp/ ñoâi töông lieân
töông lieân (theá ~)
töông lieân trong loaïi hình hoïc
ñaëc tröng töông lieân
töông lieân veà troïng aâm
töông lieân baät hôi (theá ~)
töông lieân veà tieáp xuùc (theá
~)
töông lieân phuï aâm ñieäp (theá
~)
(theá ~)
töông lieân veà tính muõi (theá
~)
töông lieân veà tính taéc (theá ~)
töông lieân ngaïc hoaù (theá ~)
töông lieân veà löôïng (theá ~)
töông lieân veà quan heä (theá
~)
töông lieân veà ñoä caêng (theá
~)
töông lieân veà thanh (theá ~)
chuøm töông lieân
töông lieân
76
correlative conjunction
correlative phonemic unit
correlative series
correspondence
correspondence fallacy
corrigibility
co-text
countability (noun ~)
count(able) noun (cf.
uncount(able) noun)
counter-agent
counterexample
counterfactivity (nh.
contrafactivity)
counterfact(ual) condition(al)
counterfield
counter-intuitive
countermove
counter-sequence
counter-sequentiality
coupling relation
co-verb (1) (x. modal verb)
co-verb (2)
lieân töø töông lieân
ñôn vò aâm vò hoïc töông lieân
loaït / daõy töông lieân
söï töông öùng
söï ngoä nhaän veà tính töông
öùng moät ñoái moät (giöõa
caùc bình dieän ngoân ngöõ)
tính khaû chænh
vaên caûnh
tính ñeám ñöôïc (cuûa danh töø)
danh töø ñeám ñöôïc; danh töø
ñôn vò
taùc theå choáng ñoái; phaûn
taùc theå
phaûn daãn chöùng
tính phaûn haøm thöïc (cuûa vò
töø)
x. unreal condition
phaûn tröôøng; phaûn boái
caûnh
phaûn tröïc giaùc
haønh ñoäng (ngoân töø bò ñoái
phöông buoäc phaûi) ñaûo
ngöôïc
phaûn tieáp noái
tính phaûn tieáp noái
quan heä caëp ñoâi
phoù vò töø
ñoàng vò töø
77
covered
covert (cf. overt)
covert prestige (cf. overt
prestige)
covert topic
cratylism
creaky voice
creativity (cf. competence)
creole (cf. pidgin)
creole language
creole prototype
creolization (cf. decreolization) (hieän töôïng) lai ngoân ngöõ
crest
cretic
cricoid cartilage
criterial property
criterion (pl. criteria)
cross-categorization
cross-functional explanation
cross-linguistic (investigation)
cross-over constraint
cross-reference
cross-sectional (investigation)
(cf. longitudinal)
(aâm) heïp, caêng yeát haàu vaø
naâng thanh haàu
aån
uy tín aån
(chuû) ñeà aån
x. sound symbolism
gioïng nghieán
tính saùng taïo (cuûa ngöôøi
baûn ngöõ)
ngoân ngöõ lai; tieáng creole
ngoân ngöõ lai / tieáng lai
tieàn maãu tieáng creole
choùp
x. amphimacer
xöông suïn hình nhaãn
thuoäc tính ñaùp öùng vôùi
chuaån taéc
tieâu chí; chuaån taéc
phaïm truø hoùa ñan cheùo
giaûi thích xuyeân chöùc naêng
(qua vieäc xeùt ñeán nhieàu
chöùc naêng khaùc nhau)
(nghieân cöùu) xuyeân ngöõ
cheá ñònh vöôït tuyeán
tham khaûo cheùo
(nghieân cöùu) theo caùch caét
ngang
78

cryptophasia maät ngöõ cuûa ngöôøi song

sinh
cryptotype (B. L. Whorf) maät maãu
culminate ñaït ñeán toät ñieåm
culminative function (of a chöùc naêng taïo ñænh (cuûa
stress) troïng aâm)
cultural overlap söï ñan chen vaên hoaù
cultural relativism töông ñoái luaän vaên hoùa
cultural transmission söï chuyeån giao vaên hoùa
culture of language vieäc trau doài ngoân ngöõ
cumulative tích luõy (theå ~)
cuneiform script (vaên töï) hình ñinh
curly brackets (nh. braces; cf. daáu ngoaëc oâm
angled brackets, round
brackets, square brackets)
current relevance tính quan yeáu hieän ñöông
cybernetics ñieàu khieån hoïc
cycle chu kyø; tuaàn hoaøn; voøng
cyclic node nuùt tuaàn hoaøn
cyclic rule quy taéc tuaàn hoaøn

D
dactyl (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [100]
dactylic (thuoäc) moâ hình troïng aâm
hay tröôøng ñoä [100]
dactylology x. fingerspelling
79

dangling clause (nh. hanging x. unattached clause

clause)
dangling modifier (nh. dangling phuï ngöõ thaû noåi
participle, hanging participle,
misrelated participle,
unattached participle, unrelated
participle)
dangling participle (nh.
dangling modifier, hanging
participle, misrelated
participle, unattached
participle, unrelated participle)
dark [l] (cf. clear [l])
dash
data
database
database query
dative absolute
dative
dative-benefactive
dative-experiencer subject
daughter (cf. mother, sister)
daughter adjunction (cf. sister
adjunction)
daughter language (cf. parent
language)
de-actualization
de-automatization (cf-
familiarization)
de-adjectival
vò tính töø thaû noåi
aâm [l] toái; [l] maïc hoaù
daáu ngang (–)
cöù lieäu; döõ lieäu
cô sôû döõ lieäu
vieäc truy tìm cô sôû cöù lieäu
taëng caùch ñoäc laäp
döõ caùch; taêëng caùch
taëng caùch – aân caùch
taëng caùch cuûa chuû theå
ñoùng vai ngöôøi theå nghieäm
(nuùt) con; nuùt ngay döôùi
phöông thöùc duøng phuï ngöõ
tröïc tieáp
ngoân ngöõ con
phi thöïc taïi hoùa (söï ~)
laï hoùa (söï ~)
phaùi sinh töø tính töø
80

de-familiarization x. de-automatization
dead language töû ngöõ
dead metaphor aån duï cheát; aån duï moøn cuõ
decastich thô thaäp cuù; thô möôøi caâu
decasyllable (decasyllabic, n. & (thô) thaäp ngoân; (thô) möôøi
adj.) aâm tieát
decision-procedure (nh. thuû tuïc / thuû phaùp quyeát
evaluation procedure) ñònh
declarative tuyeân boá (caâu ~)
declarative (mood) tuyeân boá (thöùc ~)
declarative sentence caâu tuyeân boá
declarative speech act haønh ñoäng tuyeân boá
declension bieán caùch (heä ~)
declination (nh. downdrift; cf. (ngöõ ñieäu) xuoáng daàn (coù
downstep) ñieàu kieän aâm vò hoïc)
decoding giaûi maõõ (vieäc / caùch ~)
decreasing intonation ngöõ ñieäu yeáu daàn
decreolization phi lai hoùa (quaù trình ~)
deduction dieãn dòch
deductive reasoning laäp luaän dieãn dòch
deductive universal phoå nieäm dieãn dòch
deep structure (nh. D-structure; caáu truùc saâu / chìm
base structure; underlying
structure; cf. surface structure)
defective khieám khuyeát
defective distribution phaân boá khieám khuyeát
deferred preposition giôùi töø chuyeåân haäâu
defining modifier phuï ngöõ haïn ñònh
81

defining relative (clause) (nh.
identifying/ restrictive relative;
cf. indefining relative)
definite
definiteness
definite article
definite description
definiteness of reference
definiteness (cf. indefiniteness)
definition
degree
degree adverb
degree of comparison
deictic (nh. indexical)
deictic center
deictic distinction
deictic element
deictic simultaneity
deictic system of spatial
reference
deictic time
deictic unit
deixis (nh. indexicality)
delabialization
delayed auditory feed back
tieåu cuù lieân heä haïn ñònh
xaùc ñònh
tính xaùc ñònh
quaùn töø xaùc ñònh
mieâu taû xaùc ñònh (caùch ~)
sôû chæ xaùc ñònh
tính xaùc ñònh (cf. tính baát
ñònh)
ñònh nghóa
caáp; möùc ñoä
phoù töø chæ möùc ñoä
caáp so saùnh
(töø) tröïc chæ
trung taâm tröïc chæ
khu bieät tröïc chæ
yeáu toá tröïc chæ
tính ñoàng thôøi tröïc chæ
heä thoáng tröïc chæ duøng cho
sôû chæ trong khoâng gian
thôøi gian tröïc chæ
ñôn vò tröïc chæ
tröïc chæ
phi moâi hoùa (söï ~)
tín hieäu phaûn hoài thính giaùc
ñeán muoän (ñeå thí nghieäm
hieän töôïng “noùi laép nhaân
taïo”)
82

delayed release (cf. abrupt buoâng daàn

release; instantaneous release)
deletion löôïc boû; xoùa boû
deletion test traéc nghieäm löôïc boû
deletion under identity löôïc boû neáu ñoàng sôû chæ
delexical (verb) (vò töø) khuyeát nghóa
deliberative (modality, mood) (tình thaùi / thöùc) hoà nghi
delicacy möùc tinh teá (trong mieâu taû)
delimitative (aspect) (theå) giôùi haïn / phaân giôùi
delimitative (function) (chöùc naêng) phaân giôùi
delocutive phaùi sinh töø ngöõ coá ñònh
demarcative stress troïng aâm phaân ñoaïn / phaân
giôùi
demonstrative adjective tính töø chæ xuaát
demonstrative pronoun ñaïi töø chæ xuaát
demotic writing daân töï; vaên töï daân daõ (vd.
chöõ Noâm)
demotion giaùng caáp
denegation choái boû (vieäc ~)
denial (deny, v.) phuû nhaän (lôøi ~)
denominal phaùi sinh töø danh töø
denomination ñònh danh (caùch ~)
denominative phrase ngöõ ñònh danh
denominator maãu soá
denotation sôû thò; nghóa ~
denotative meaning nghóa sôû thò
denotatum (ñoái töôïng) sôû thò
dental raêng (aâm ~)
83

denunciation haønh ñoäng toá caùo / toá giaùc

deontic modality (nh. intrinsic tình thaùi ñaïo lyù
modality, modulation (1), root
modality)
depalatalisation phi ngaïc hoùa (hieän töôïng ~)
dependency quan heä phuï thuoäc / leä
thuoäc
dependency grammar ngöõ phaùp cuûa quan heä leä
thuoäc
dependency phonology aâm vò hoïc cuûa quan heä leä
thuoäc
dephonologization (quaù trình) phi aâm vò hoùa
dependent phuï thuoäc; leä thuoäc
dependent clause x. subordinate clause
deponent verb vò töø chuû ñoäng coù hình
thaùi bò ñoäng
depth chieàu saâu (trong caùch phaân
tích)
depth hypothesis giaû thuyeát chieàu saâu
derivation söï phaùi sinh
derivational coù tính phaùi sinh; do phaùi
sinh maø ra
derivational affixes (caùc) phuï toá phaùi sinh
derivational morphology (cf. hình thaùi hoïc phaùi sinh töø
inflectional morphology)
derivational suffix (cf. haäu toá phaùi sinh töø
inflectional suffix)
derivative phaùi sinh (töø ~); (phuï toá) coù
coâng duïng phaùi sinh
derived illocutionary force (nh. löïc ngoân trung phaùi sinh
84
illocutionary conversion)
derived sentence
derived structure
deriving language
desaccentuation (nh. loss of
accentuation)
descender (cf. ascender)
descending intonation
description
descriptive (cf. restrictive /
defining)
descriptive adequacy
descriptive adjective
descriptive function
descriptive genitive
descriptive linguistics
descriptive meaning (nh.
cognitive meaning)
descriptive negation (cf.
metalinguistic negation)
descriptive relative clause
descriptivism
descriptor
desentential transform
desiderative mood (nh.
volitional / volitive mood)
desiderative sentence
designation
caâu phaùi sinh
caáu truùc phaùi sinh
ngoân ngöõ duøng phöông thöùc
phaùi sinh
maát troïng aâm (hieän töôïng ~)
haï töï
ngöõ ñieäu ñi xuoáng
mieâu taû (vieäc / caùch ~)
(coù taùc duïng) mieâu taû
hieäu löïc mieâu taû
tính töø mieâu taû
chöùc naêng mieâu taû
sinh caùch mieâu taû
ngoân ngöõ hoïc mieâu taû
nghóa mieâu taû
phuû ñònh mieâu taû (cf. phuû
ñònh sieâu ngoân ngöõ)
tieåu cuù lieân heä mieâu taû
mieâu taû luaän
ngöõ ñoaïn chæ chöùc danh
hoaùn hình phaùi sinh töø caâu
mong muoán (thöùc ~)
caâu mong muoán
söï quy bieåu
85

designatum ñoái töôïng sôû quy

destination ngöôøi nhaän; ñích ñeán
deterioration (cf. amelioration, bieán ñoåi xaáu nghóa
pejoration)
determinable proposition meänh ñeà khaû ñònh
determinandum ñoái töôïng caàn ñöôïc xaùc
ñònh
determinant ñònh toá
determination ñònh tính
determinative xaùc ñònh (coù taùc duïng ~)
determiner ñònh ngöõ
determiner class lôùp ñònh ngöõ
determiner phrase ngöõ ñoaïn ñònh ngöõ
determinism quy ñònh luaän; quyeát ñònh
luaän
develarization phi maïc hoùa (söï ~)
developmental linguistics ngoân ngöõ hoïc phaùt trieån
(veà söï thuï ñaéc ngoân ngöõ ôû
treû con)
deverbal phaùi sinh töø vò töø
deviant leäch; leäch laïc
deviation söï leäch laïc; ~ leäch chuaån
device thieát bò
devoiced maát thanh
devoicing voâ thanh hoaù (hieän töôïng ~);
(hieän töôïng) maát thanh
diachronic (cf. synchronic) lòch ñaïi
diachronic change (söï) chuyeån bieán lòch ñaïi
diachronic explanation (caùch) giaûi thích lòch ñaïi
86
diachronic foreignism
diachronic linguistics (nh.
historical linguistics)
diachronic process
diachronic source
diachronic spread
diacritic
diacritic mark
diacritics
diaeresis (1)
diaeresis (2) (cf. umlaut (2))
diagram
dialect
dialect continuum
dialect (linguistic) atlas
dialect (linguistic) geography
dialect switching (cf. code
switching, transcodification)
dialectalization
dialectology (1)
dialectology (2)(nh. dialect
geography, geographical
linguistics, geolinguistics)
dialinguistics
töø (ngöõ) ngoaïi lai lòch ñaïi
ngoân ngöõ hoïc lòch ñaïi
quaù trình lòch ñaïi
coäi nguoàn lòch ñaïi
söï lan roäng lòch ñaïi
khu bieät (daáu ~); phuï (daáu ~)
daáu khu bieät, daáu phuï
khu bieät hoïc
caùch phaùt aâm rôøi hai
nguyeân aâm keá caän
daáu taùch bieät hai nguyeân
aâm keá caän
bieåu ñoà
bieät ngöõ; phöông ngöõ
theå lieân tuïc veà phöông ngöõ
taäp baûn ñoà phöông ngöõ
x. dialectology
chuyeån maõ bieät ngöõ;
chuyeån maõ phöông ngöõ
bieät ngöõ hoùa; phöông ngöõ
hoùa
bieät ngöõ hoïc
phöông ngöõ hoïc
xuyeân ngoân ngöõ hoïc (khoa
nghieân cöùu caùc phöông /
ngoân ngöõ khaùc nhau trong
moät coäng ñoàng)
87

dialogical coù tính (chaát) ñoái thoaïi

dialogism ñoái thoaïi luaän
dialogue (cf. monologue) ñoái thoaïi
diamorph xuyeân hình toá (moâ hình hình
vò chung cho caùc phöông ngöõ)
diaphone bieán theå phöông ngöõ cuûa
aâm vò
diaphragm cô hoaønh
diasystem xuyeân heä thoáng (chung cho
nhöõng ngoân ngöõ khaùc nhau)
diathesis thaùi heä (heä ñoái vò giöõa
caùc thaùi)
diatype xuyeân moâ hình (chung cho
nhöõng ngoân ngöõ khaùc nhau)
dibrach (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [00]
dichotic listening nghe töøng tai moät (ñeå thöû
phaûn öùng cuûa töøng baùn
caàu naõo)
dichotomic nhò phaân; song phaân
dichotomy nhò phaân/ song phaân (pheùp
~)
dichotomization song phaân hoaù (söï ~)
diction (1) voán töø (cuûa moät taùc giaû,
moät vaên baûn…)
diction (2) caùch ñoïc (moät ñoaïn vaên)
dictionary töø ñieån; töï ñieån
dictionary meaning nghóa (trong) töø ñieån
dictionary word x. lexical word
dictum (nh. lexis) ngoân lieäu
88

diegesis (cf. mimesis) phöông thöùc keå (thoâng tin

baèng caùch keå laïi)
difference dò bieät (söï ~)
diffuse (sound) (cf. compact) loaõng (aâm ~)
diglossia song bieät ngöõ
digraph chöõ ñoâi; chöõ keùp
di-iamb moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [0101]
dimension chieàu; chieàu kích; thoâng soá
dimensionality coù chieàu kích (tính ~)
dimeter (thô) hai chaân
diminutive (cf. augmentative) giaûm kích (phuï toá ~; coù taùc
duïng ~)
diminutive derivation phaùi sinh giaûm kích
diphthong nguyeân aâm ñoâi
dipthongization nguyeân aâm ñoâi hoùa
diphthongoid nguyeân aâm hôi chuyeån saéc
diplonomy aûnh höôûng hai chieàu
diptote danh töø chæ coù hai Caùch
diplomatics vaên thö hoïc
direct case (nh. nominative; cf. tröïc caùch
oblique ~)
direct illocutionary force löïc ngoân trung tröïc tieáp
direct method (nh. immersion phöông phaùp tröïc tieáp
method)
direct object boå ngöõ tröïc tieáp
direct objecthood tính caùch boå ngöõ tröïc tieáp
direct question caâu hoûi tröïc tieáp
89
direct quote
direct speech
direct speech act
direction
directional object
directional relation
directional schema
directive (speech act)
directive utterance
director
dir(h)ema
discontinuous (constituent)
discontinuous (sound) (nh.
interrupted; non-continuant)
discontinuity (of phrasal verb)
discourse
discourse analysis
discourse coherence
discourse decision
discourse deixis
discourse event
discourse execution
discourse focus
discourse genre
discourse grammar
daãn y nguyeân vaên
lôøi daãn thuaät tröïc tieáp
haønh ñoäng ngoân töø tröïc
tieáp
höôùng
boå ngöõ chæ höôùng
quan heä phöông höôùng
löôïc ñoà phöông höôùng
caàu khieán (haønh ñoäng ~)
caâu caàu khieán; caâu meänh
leänh
khieån toá
song thuyeát ngöõ (caâu ~)
giaùn ñoaïn (thaønh toá ~)
giaùn ñoaïn (aâm ~)
hieän töôïng taùch rôøi (hai
phaàn cuûa vò töø ngöõ tính)
dieãn ngoân; ngoân töø
phaân tích dieãn ngoân
tính maïch laïc cuûa dieãn ngoân
quyeát ñònh cuûa dieãn ngoân
tröïc chæ trong dieãn ngoân
bieán coá cuûa dieãn ngoân
caùch thöïc thi dieãn ngoân
tieâu ñieåm (cuûa) dieãn ngoân
theå loaïi dieãn ngoân
ngöõ phaùp dieãn ngoân
90
discourse history
discourse model
discourse organization
discourse particle
discourse presupposition
discourse referent
discourse relation
discourse representation
structure (DRS)
discourse representation
theory
discourse strategy
discourse structure
discourse style
discourse unit
discourse world
discovery procedure
discrepancy
discrete
discreteness
discursive
disjunct (nh. sentence adjunct, traïng ngöõ caâu
sentence adverb(ial), sentential
adverb; cf. adjunct (3),
conjunct, subjunct)
lòch söû (cuûa moät) dieãn
ngoân
moâ hình dieãn ngoân
(caùch) toå chöùc dieãn ngoân
tieåu töø dieãn ngoân
tieàn giaû ñònh (cuûa) dieãn
ngoân
ñoái töôïng sôû chæ trong dieãn
ngoân
nhöõng quan heä trong dieãn
ngoân
caáu truùc bieåu hieän dieãn
ngoân
lyù thuyeát bieåu hieän dieãn
ngoân
chieán löôïc dieãn ngoân
caáu truùc dieãn ngoân
phong caùch dieãn ngoân
ñôn vò dieãn ngoân
theá giôùi cuûa dieãn ngoân
thuû phaùp phaùt hieän
tình traïng khoâng khôùp
phaân laäp
tính phaân laäp
ngoân töø / dieãn ngoân (thuoäc
~)
91
disjunction (1)
disjunction (2)
disjunctive interrogative
disjunctive question
dislocation
displaced speech
dispondee (cf. amphibrach)
dispositional modality
dissimilar
dissimilation
dissimilative (tendency)
dissymmetrical
dissymmetry (n.)
dissonance
distal
distance
distich
distinctive (feature)
distributional equivalence (cf.
complementary distribution,
distributional inclusion,
overlapping distribution)
distributional inclusion (cf.
distributional equivalence)
distributional theory of
meaning
distributive (aspect)
pheùp tuyeån
caùch duøng traïng ngöõ caâu
x. disjunctive question
caâu hoûi tuyeån choïn
raõ/ thaùo rôøi (thao taùc ~)
dieãn ngoân khoâng noùi veà söï
tình tröôùc maét
moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [111]
tình thaùi taâm theá
baát ñoàng
dò hoùa
dò hoùa (xu höôùng ~)
baát caân ñoái
baát caân ñoái (söï ~)
nghòch aâm
vieãn tính; (caùch) xa
khoaûng caùch
thô song cuù; thô hai caâu
(neùt / ñaëc tröng) khu bieät
phaân boá töông ñöông
phaân boá bao haøm
lyù thuyeát nghóa hoïc döïa
treân caùch phaân boá
phaân phoái (theå ~)
92
distributive plural
distributive plural concord
distributive singular
distributive singular concord
dissyllable
ditransitive (verb) (cf. complex (vò töø) ngoaïi ñoäng song
transitive verb, monotransitive chuyeån
verb)
ditransitive complementation
ditrochee (cf. amphibrach)
divergence
diversification
divine revelation
dochmiac (cf. amphibrach)
doggerel
domain
domain of applicability
domain of occurrence
dominance / domination
dominant dialect / language
dominant position
dominated (by)
soá phöùc “phaân phoái”
quy taéc phuø öùng trong soá
phöùc “phaân phoái”
soá ñôn “phaân phoái”
quy taéc phuø öùng trong soá
ñôn “phaân phoái”
töø song tieát
caùch duøng boå ngöõ song
chuyeån
moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [1010]
chia taùch; phaân reõ (söï ~)
ña daïng hoaù (söï ~)
khaûi thò cuûa Thöôïng ñeá
moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [01101]
(thô) dôû, taàm thöôøng
lónh vöïc; phaïm vi
lónh vöïc öùng duïng; phaïm vi
öùng duïng
phaïm vi xuaát hieän
thöôïng vò; ñòa vò caáp treân
phöông ngöõ / ngoân ngöõ
chieám öu theá
vò trí öu theá
ôû döôùi moät baäc (coù cöông
vò ~)
93

donkey sentence caâu “con löøa”

donor ngöôøi cho
dorsal maët löôõi (aâm ~)
dorsum maët löôõi
double articulation (1) caáu aâm hai tieâu ñieåm
double articulation (2) (nh. phaân ñoaïn hai baäc
double structure)
double assimilation ñoàng hoùa keùp
double-base transformation caûi bieán hai cô sôû
(nh. generalized
transformation; cf. single-base
transformation)
double-bar category phaïm truø baäc hai
double consonant phuï aâm ñoâi
double cross (nh. hash mark) daáu thaäp ñoâi (#)
double genitive sinh caùch keùp
double marking chæ toá ñoâi
double negation phuû ñònh keùp
double rhyme vaàn ñoâi
double-peak consonant phuï aâm hai ñænh / hai tieâu
ñieåm
double predication keát caáu chuû vò soùng ñoâi; vò
ngöõ keùp
double structure (nh. double caáu truùc hai baäc
articulation)
double subject chuû ngöõ ñoâi
doublet caëp ñoàng nguyeân; song thöùc
downdrift x. declination
downglide aâm löôùt xuoáng
94

downgrading giaùng caáp

downstep (ngöõ ñieäu) xuoáng daàn
(khoâng coù ñieàu kieän aâm vò
hoïc)
dramatis personae nhaân vaät kòch
drawl phaùt aâm keùo daøi
drift xu höôùng chuyeån bieán (chung
cuûa moät ngoân ngöõ)
drill baøi taäp döôït
dropping (of a sound) ruïng aâm (hieän töôïng ~)
dual soá ñoâi
dual function chöùc naêng keùp
dual gender (nh. sex-neutral) gioáng ñoâi
dual voice löôõng thaùi; thaùi song toàn
dualism (cf. monism) nhò nguyeân luaän (veà quan
heä hình thöùc – nghóa)
dual(ity) song tính
duality of structure x. double structure
dubious khaû nghi
dubitative mood thöùc ngôø vöïc
dummy (subject, element) (chuû ngöõ, yeáu toá) giaû/
roãng/ buø nhìn
duration thôøi löôïng
durative (situations) coù thôøi löôïng/ coù chieàu
daøi trong thôøi gian (söï tình ~)
duratve (sound) (nh. coù tröôøng ñoä (aâm ~)
continuant)
dvandva (compound) töø gheùp lieân danh ñaúng laäp
dyad toå hôïp hai chieát ñoaïn
95

dynamic ñoäng
dynamic linguistics ngöõ hoïc (ñoàng ñaïi) ñoäng
dynamic modality tình thaùi khaúng ñònh söï kieän
dynamic perfect dó thaønh ñoäng (theå ~)
dynamic stress troïng aâm löïc
dynamic tone (nh. contour tone) thanh ñoäng
dynamic verb vò töø ñoäng
dyne ñin
dysarthria (nh. anarthria) chöùng thaát ngöõ ñoäng giaùc
dysgraphia x. agraphia
dyslexia x. alexia
dysnomia x. anomia
dysphasia x. aphasia
dysphemism xuù ngöõ
dysphonia x. aphonia

E
e/ o series loaït luaân phieân e/ o
echo question caâu hoûi voïng laïi
echo utterance caâu noùi voïng; caâu noùi
thuoäi
echoic memory kyù öùc ngaén haïn thuaàn ngöõ
aâm (W. Chafe)
echolalia chöùng noùi thuoäi
eclectic approach / solution caùch tieáp caän / giaûi phaùp
chieát trung
96

eclecticism chieát trung (quan ñieåm ~)

economy tieát kieäm
economy of efforts tieát kieäm söùc löïc
economy principle nguyeân lyù tieát kieäm
ecthlipsis (1) ruïng nguyeân aâm cuoái khi töø
keá theo môû ñaàu baèng
nguyeân aâm (hieän töôïng)
ecthlipsis (2) löôïc boû moät aâm / aâm tieát
(thöôøng laø giöõa hai phuï aâm)
educational (pedagogical) ngoân ngöõ hoïc daïy tieáng
linguistics
effected object (nh. result boå ngöõ keát quaû
object)
effective bieåu taùc
egocentric speech noùi naêng theo loái töï kyû
egocentrism dó ngaõ vi trung (quan ñieåm ~)
egressive aâm xuaát
ejective ïaâm phuït
elaborated code x. elaborated speech
elaborated speech lôøi noùi trau chuoát
elaboration khai trieån / un ñuùc (söï ~)
elaborater x. actant
elative (case) xuaát caùch
electromyograph (EMG) maùy ñieän ghi söï co boùp cô
electropalatograph (nh. maùy ghi ñieän ngaïc ñoà
palatograph)
elegy thô bi; ai thi
element (cf. factor) yeáu toá; thaønh phaàn
elide xoùa boû; löôïc boû
97

elicit laáy thoâng tin (töø tö lieäu

vieân)
elision (elide, v.); (nh. syncope; xoaù boû; löôïc boû (söï ~)
cf. haplology)
ellipsis (nh. abbreviation (2), tænh löôïc
reduction (2))
elliptical (adj.) tænh löôïc
elliptical sentence caâu (coù phaàn) tænh löôïc
embedded (ñöôïc) loàng (vaøo caâu)
embedded category phaïm truø loàng
embedded construction keát caáu loàng (trong caâu)
embedded question caâu hoûi loàng
embedded sentence caâu loàng
embedding caùch loàng (caâu / ngöõ ñoaïn)
emic (approach) (cf. etic) (caùch tieáp caän) chöùc naêng
emotion caûm xuùc; söï xuùc ñoäng
emotional state traïng thaùi caûm xuùc
emotional symbolism bieåu tröng caûm xuùc
emotive thuoäc caûm xuùc; caûm tính
emotive meaning (nh. x. affective meaning
attitudinal/ expressive
meaning)
emotivitism caûm xuùc luaän / caûm tính
luaän
emotivity caûm tính / tính caûm xuùc
empathetic deixis tröïc chæ nhaäp caûm
empathy nhaäp caûm (töï ñaët mình vaøo
quan ñieåm cuûa ñoái töôïng)
empathy balance theá caân baèng veà nhaäp caûm
98

empathy conflict söï xung ñoät veà nhaäp caûm

empathy focus tieâu ñieåm nhaäp caûm
empathy principle nguyeân lyù nhaäp caûm
emphasis cöôøng ñieäu (pheùp ~)
emphasizer taùc töû cöôøng ñieäu
emphatic cöôøng ñieäu
emphatic pronoun (nh. ñaïi töø cöôøng ñieäu
intensive pronoun)
empiric universal phoå nieäm kinh nghieäm
empty roãng
empty case oâ troáng
empty category phaïm truø roãng
empty category principle nguyeân lyù phaïm truø roãng
empty element x. dummy
empty morph hình toá roãng
empty node nuùt troáng
empty (null/ void) set taäp hôïp roãng
empty word (nh. form word, hö töø
function word, functor,
grammatical word)
enable causation taïo khaû naêng gaây khieán
enallage (pheùp tu töø) duøng tính ngöõ
baát thöôøng
enclave söï cheâm xen cuûa moät ngoân
ngöõ vaøo giöõa moät coäng
ñoàng dò ngöõ
enclisis söï keát hôïp haäu töø khinh aâm
(vôùi moät töø voán coù troïng
aâm vôùi keát quaû laø troïng
99

aâm chuyeån sang töø tröôùc)

100

enclitic haäu töø khinh aâm

encapsulated
enclosing rhyme
encoding (nh. coding)
encounter
end-focus (principle)
endophasy
end-rhyme
end-stopped line
end-weight (principle)
endearment
endocentric (cf. exocentric)
endocentric (headed)
construction / syntagma
endonym
endophora (cf. anaphora,
cataphora, exophora)
enjambement (Ph.)
eùnonciation (Ph.)
eùnonciation de discours (Ph.)
eùnonciation historique (Ph.)
entailment
entity
entity type
entropy
ñoùng voû; boïc voû
vaàn bao; vaàn voøng
laäp maõ; maõ hoaù
x. canonical orientation
(nguyeân taéc) tieâu ñieåm ñaët
sau
tieáng noùi beân trong
vaàn chaân
doøng thô keát thuùc ôû choã
ngöøng logic
(nguyeân taéc) troïng haäu
x. term of endearment
noäi taâm (cf. ngoaïi taâm)
keát caáu / ngöõ ñoaïn noäi taâm
noäi danh
noäi chæ
baét caàu (pheùp ~) (tieáp caâu
thô tröôùc trong caâu thô sau)
haønh ñoäng phaùt ngoân
phaùt ngoân hoäi thoaïi
phaùt ngoân lòch söû
keùo theo; bao haøm (quan heä
~)
thöïc theå
loaïi (hình) / kieåu thöïc theå
entroâpi
101

entry x. lexical entry

entry condition ñieàu kieän tieáp nhaän
environment chu caûnh
epanalepsis pheùp ñieäp töø / ñieäp ngöõ ôû
ñaàu hay cuoái caâu thô
epenthesis (cf. prothesis, (hieän töôïng) cheâm aâm
anaptyxis)
epenthetic (sound) aâm cheâm
epic (n. & adj.) söû thi
epicene (cuõ) nh. dual gender, sex-neutral
epideictic x. deictic
epiglottis naép hoïng
epiglottal articulation caáu aâm naép hoïng
epigram ñoaûn vònh (chaâm bieám)
epigraph (1) ñeà töø
epigraph (2) vaên khaéc (treân töôïng, ñaù,
v.v.)
epigraphy khaéc vaên hoïc
epilogue töï moä
epimone pheùp laëp töø / ngöõ coù bieán
aâm chuùt ít
episememe nghóa toá ngöõ phaùp
episode ñoaïn chuyeän; ñoaûn thieân
episodic information thoâng tin ñoaûn tính
episodic memory kyù öùc ñoaûn thôøi
epitaph ñoaûn thi töôûng nieäm
epistemic (thuoäc) tri thöùc / nhaän thöùc
epistemic contract hôïp ñoàng tri / nhaäân thöùc
102
epistemic modality
epistemic necessity
epistemic possibility
epistemology
epithalamion
epitrite (cf. amphibrach)
epithet
epitheton ornantium (pl.
epitheta ornantia)
eponym
epopoeia (nh. epic)
epopee (nh. epic)
epos (nh. epic)
equational / equative
(sentence) (cf. ascriptive)
equipollent opposition
equi-NP deletion (EQUI)
equi-subject
equi-topic clause
equivalence (1)
equivalence (2) (nh.
biconditional)
equivalent
equivalent class
ergater
ergative (case)
tình thaùi tri / nhaïân thöùc
tính taát yeáu tri / nhaän thöùc
tính khaû höõu tri / nhaän thöùc
tri thöùc hoïc; tri thöùc luaän;
khoa hoïc luaän
thô möøng cöôùi
moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [0111]
tính ngöõ
tính ngöõ trang trí
döõ / taëng danh
söû thi
söû thi
söû thi
(caâu) ñaúng thöùc
theá ñoái laäp ñaúng trò
löôïc boû danh ngöõ ñoàng sôû
chæ
ñoàng (sôû chæ) chuû ngöõ
tieåu cuù ñoàng chuû ñeà
tính ñaúng trò / töông ñöông
noái, lieân keát
ñaúng trò; töông ñöông
lôùp töông ñöông
khieån theå
khieån caùch
103

ergative-absolutive khieån caùch – tuyeät caùch

ergative-antipassive khieån caùch – phaûn bò caùch
ergative language ngoân ngöõ khieån caùch
ergativity (tính / cô caáu) khieån caùch
erlebte Rede (Ñ.) x. free indirect speech
error (laàm) loãi; sai laàm
error analysis phaân tích loãi (vieäc / caùch ~)
esophageal (nh. oesophageal) thöïc quaûn (thuoäc ~)
esophagus (nh. oesophagus) thöïc quaûn
essential condition (cf. felicity ñieàu kieän thieát yeáu
condition)
essive caùch cöông vò
establishing discourse topic xaùc laäp chuû ñeà dieãn ngoân
(caùch ~)
eùtat de langue (Ph.) traïng thaùi ngoân ngöõ; ngöõ
traïng
ethnography of x. ethnolinguistics
communication
estrangement x. de-automatization
ethnolinguistics (nh. daân toäc ngoân ngöõ hoïc
ethnography of
communication)
ethnoscience daân toäc phaân loaïi hoïc
ethnosemantics daân toäc ngöõ nghóa hoïc
ethology taäp tính hoïc
etic (approach) (cf. emic) (caùch tieáp caän) chaát lieäu
etymological figure thuaät chôi chöõ töø nguyeân
hoïc (keát hôïp hai töø cuøng töø
nguyeân)
104

etymology töø nguyeân hoïc

etymon (pl. etyma) nguyeân töø; töø goác
euphemism uyeån ngöõ
euphony myõ aâm phaùp; uyeån aâm
euro(peo)centric dó AÂu vi trung
euro(peo)centrism dó AÂu vi trung (quan nieäm ~)
evaluation caùch ñaùnh giaù
evaluation procedure (nh. thuû phaùp ñaùnh giaù (caùc
decision procedure) khaû naêng phaân tích)
evaluative affix phuï toá coù yù nghóa ñaùnh
giaù
evaluative genitive sinh caùch coù yù nghóa ñaùnh
giaù
evaluative meaning nghóa trò giaù
evaluative scale (nh. axiological thang ñoä ñònh giaù
scale)
even stress troïng aâm baèng phaúng
event bieán coá; söï tình
event frame khung söï tình
event integration nhaäp caûnh theâm moät bieán
coá
eventive töø ngöõ / hình thaùi chæ bieán
coá
everyday language ngoân ngöõ thöôøng ngaøy
evidence baèng chöùng; söï chöùng kieán
evidential (1) höõu chöùng; ñöôïc chöùng
kieán
evidential (2) chöùng toá
evidentiality tính höõu chöùng
105
evocative (x. expressive)
evolution
evolutive (aspect)
examination frame
example
examplification
exception
exceptional case marking
exchange
exclamation (cf. interjection)
exclamation theory
exclamative sentence
exclamatory sentence
exclamatory question
exclusive (cf. inclusive)
exclusive disjunction (cf.
inclusive disjunction)
exclusive OR
exegesis
exemption
gôïi caûm; bieåu caûm
dieãn bieán; tieán hoaù (söï ~;
quaù trình ~)
chuyeån bieán (theå ~)
khung khaûo saùt
daãn chöùng; thí duï
caùch duøng daãn chöùng (minh
hoïa)
tröôøng hôïp leä ngoaïi
caùch ñaùnh daáu Caùch haõn
höõu
trao ñoåi; caëp ñoái ñaùp
caûm thaùn; töø ngöõ caûm
thaùn
lyù thuyeát (veà nguoàn goác)
caûm thaùn (cuûa ngoân ngöõ)
caâu caûm thaùn
caâu (coù nghóa/ coù hình
thöùc) caûm thaùn
caâu hoûi (coù löïc ngoân trung)
caûm thaùn
(ngoâi) tröø (khoâng goäp ngoâi
thöù hai: chuùng toâi)
pheùp tuyeån chaët
lieân töø hoaëc coù nghóa “loaïi
tröø”
thuyeát minh vaên baûn (vieäc /
caùch ~)
mieãn thöù
106
exercitive (speech act)
exercitive utterance
exhalation
exhaustive
existence
existent
existential construction
existential-introductory
sentence
existential operator (x.
existential quantifier)
existential presentative (nh.
existential introductory)
existential presupposition
existential quantifier (cf.
universal quantifier)
existential sentence
exit operator
exocentric (cf. endocentric)
exocentric construction /
syntagma
exonym (nh. conventional name) ngoaïi danh
exophora (cf. anaphora,
cataphora, endophora)
exophoric
exophoric ellipsis
expanded form
(haønh ñoäng) haønh chöùc
caâu haønh chöùc
hôi thôû ra
thaáu ñaùo; thaáu trieät
toàn taïi; hieän höõu
vaät / ngöôøi hieän höõu
keát caáu toàn taïi / hieän höõu
caâu toàn taïi-giôùi thieäu
taùc töû toàn taïi
(caâu) toàn taïi giôùi thieäu
tieàn giaû ñònh toàn taïi
löôïng töø toàn taïi
caâu toàn taïi
taùc töû chæ vaät / ngöôøi rôøi
boû
ngoaïi taâm
ngöõ ñoaïn / keát caáu ngoaïi
taâm
ngoaïi chæ
ngoaïi chæ (coù tính ~)
tænh löôïc ngoaïi chæ
hình thaùi khai trieån (coù theâm
phuï toá caáu taïo töø)
107
expansion
expansion rule (nh. rewrite
rule)
expectation
expectative (mood)
experience
experienced speech
experienced state
experiencer
experiential description
experiential past
experimental phonetics
expert knowledge
expiration
expiratory accent (x. dynamic
~)
expiratory theory of syllable-
formation
explanation (explanatory, adj.)
explanatory adequacy
explanatory power
expletive (form)
expletive insertion
explication
explicative
explicative clause
khai trieån; môû roäng
quy taéc khai trieån
döï kieán; chôø ñôïi
döï kieán / chôø ñôïi (thöùc ~)
kinh nghieäm; söï theå nghieäm
lôøi noùi coù theå nghieäm; lôøi
noùi beân trong
traïng thaùi töøng theå nghieäm
nghieäm theå; ngöôøi caûm thuï;
ngöôøi theå nghieäm
mieâu taû qua kinh nghieäm
thì quaù khöù kinh nghieäm
x. instrumental phonetics
tri thöùc chuyeân gia
hôi thôû ra
troïng aâm löïc
lyù thuyeát “löïc thôû ra” (veà
söï hình thaønh aâm tieát)
(caùch) giaûi thích
hieäu löïc giaûi thích
söùc giaûi thích
boå theá / thay theá boå khuyeát
(hình thaùi ~)
xen boå theá
söï hieån ngoân hoùa
coù taùc duïng hieån ngoân hoùa
tieåu cuù giaûi thích
108

explicit hieån ngoân

explicit author taùc giaû hieån ngoân
explicit focus tieâu ñieåm hieån ngoân
explicit meaning nghóa hieån ngoân
explicit performative formula coâng thöùc ngoân haønh hieån
ngoân
explicit performative caâu ngoân haønh hieån ngoân
utterance
exploded diagram (cf. compact bieåu ñoà khai trieån ñeán toái ña
~)
exploiting of maxims caùch khai thaùc caùc phöông
chaâm (hoäi thoaïi – P. Grice)
explosion söï / tieáng baät ra
explosive baät ra (phuï aâm ~)
exponence söï bieåu hieän cuï theå (cuûa
moät ñôn vò tröøu töôïng)
exponent bieåu theå
exposition lôøi löôïc trình
expositive (speech act) haønh ñoäng löôïc trình
expositive adverb phoù töø giôùi thieäu
expository discourse vaên baûn daãn nhaäp
expressibility (principle of) khaû bieåu (nguyeân lyù ~)
expression (1) bieåu thöùc; caùch bieåu ñaït
expression (2) (plane of) bình dieän bieåu ñaït (L.
Hjelmslev)
expression rule quy taéc bieåu hieän / dieãn ñaït
expressive alternant yeáu toá luaân phieân dieãn
caûm
expressive (function) bieåu caûm (chöùc naêng ~)
109
expressive meaning (nh.
attitudinal / emotive meaning)
expressive (speech act)
Extended Standard Theory
(EST) (cf. Revised Extended
Standard Theory)
extended promotion
extension (1)
extension (2)
extension (3) (bounded /
unbounded)
extension of meaning (nh.
widening of meaning)
extensional definition
extensional proposition (cf.
intensional proposition)
extensive
extensive (construction / verb)
(cf. intensive)
extensive structure
external
external adequacy (cf. internal
adequacy)
external reconstruction (cf.
internal reconstruction)
external sandhi
external time
x. affective meaning
bieåu caûm (haønh ñoäng ngoân
töø ~)
Lyù thuyeát Chuaån Môû roäng
(Chomsky)
ñeà baït môû roäng
ngoaïi dieân
söï khai trieån
tính [± höõu taän]
söï môû roäng nghóa
caùch ñònh nghóa baèng ngoaïi
dieân
meänh ñeà ngoaïi dieân
veá voâ tröng (L. Hjelmslev)
(keát caáu/ vò töø) phaân taùn
caáu truùc ngoaïi dieân
ngoaøi; ngoaïi taïi
söï thoûa ñaùng ngoaïi taïi
phuïc nguyeân ngoaïi chieáu
(caùch ~) (so saùnh vôùi caùc
ngoân ngöõ cuøng heä)
sandhi beân ngoaøi
thôøi gian beân ngoaøi (rieâng
cuûa vaên baûn hay cuûa ñoái
110

töôïng)
111

external validation kieåm tra tính höõu hieäu baèng

cöù lieäu ngoaïi taïi
externalized language (cf. ngoân ngöõ ngoaïi hoùa
internalized language)
extra-clausal constituent thaønh toá naèm ngoaøi caâu
extraction trích xuaát (vieäc / caùch ~)
extralinguistic (nh. non- ngoân ngöõ chi ngoaïi; ngoaøi /
linguistic) phi ngoân ngöõ
extralinguistic context (nh. boái caûnh ngoaøi ngoân ngöõ
context-of-situation;
situational context)
extralinguistic knowledge tri thöùc beân ngoaøi ngoân ngöõ
extrametricality phöông phaùp khaûo saùt khoâng
tính ñeán khoå thô
extranuclear ngoaøi haït nhaân
extrapolation ngoaïi suy
extraposition ngoaïi vò
extrapositive (thuoäc) ngoaïi vò
extrasyllabicity tính chaát ngoaøi aâm tieát
extra-systemic ngoaøi heä thoáng
extrinsic modality tình thaùi ngoaïi taïi
extrinsic ordering (cf. intrinsic trình töï ngoaïi taïi
ordering)
eye dialect loái vieát ñeå ghi caùch phaùt
aâm bieät ngöõ / phöông ngöõ
eye movement technique kyõ thuaät duøng / quan saùt
höôùùng nhìn cuûa ñoái töôïng
eye rhyme hieäp vaàn treân chöõ vieát
112

F
F0 / f0 (nh. fundamental taàn soá cô baûn
frequency)
fabula (nh. histoire) coát chuyeän; söôøn töï söï
face theå dieän
face threatening act haønh ñoäng uy hieáp theå dieän
face-to-face communication giao tieáp dieän-ñoái-dieän
fact söï kieän; söï thöïc
faction (cf. fiction; nh. non- (taùc phaåm) phi hö caáu
fiction)
factitive taïo taùc; taïo keát quaû
factitive affix phuï toá taïo taùc
factitive morpheme hình vò taïo taùc
factitive presupposition (x. tieàn giaû ñònh taïo taùc
factive presupposition)
factive (1) (cuõ) nh. factitive
factive (2) haøm thöïc
factive presupposition tieàn giaû ñònh haøm thöïc
factive verb vò töø haøm thöïc
factor nhaân toá
factorization nhaân toá hoaù (söï ~)
factivity (n.) haøm thöïc (tính ~)
factor analysis phaân tích nhaân toá (vieäc /
caùch ~)
factual xaùc thöïc
factual information thoâng tin xaùc thöïc
113

facultative (nh. optional) tuøy yù

facultative variant (cf. bieán theå töï do
obligatory variant)
faculteù de language (Ph.) khaû naêng ngoân ngöõ
fading intonation ngöõ ñieäu xuoáng
fall-rise tone (nh. falling-rising uoán voõng (thanh ~)
accent)
falling (tone / intonation / ñi xuoáng (thanh / ngöõ ñieäu /
diphthong) nguyeân aâm ñoâi ~)
falling-rising accent (nh. fall- thanh uoán voõng
rise tone)
false cognate (nh. false friend) töø ñoàng nguyeân giaû
false friend (nh. false cognate) töø ñoàng nguyeân giaû
false vocal cords (nh. daây thanh giaû
ventricular bands)
false etymology töø nguyeân sai laïc
falsetto gioïng meù
falsifiability khaû naêng ñöôïc chöùng minh
laø sai
falsifiable coù theå ñöôïc chöùng minh laø
sai
family name hoï
family (of languages) (ngöõ) heä; hoï (ngoân ngöõ)
family resemblance söï gioáng nhau trong heä toäc
(Wittgenstein)
family of sounds toäc aâm toá (caùch ñònh nghóa
aâm vò cuûa D. Jones)
family tree caây ngöõ heä
fatherese x. baby-talk (2)
114
faucal (consonant)
faucal plosion
faux amis (Ph.)
favourite (nh. major)
feature
feature coocurence restriction
(FCR)
feature mode (cf. distribution
mode, manifestation mode)
feature specification
feedback
feeding (cf. bleeding)
felicitous
felicity condition
feminine (gender)
feminine rhyme (cf. masculine
rhyme)
feminine clausula
feminist criticism
feminist linguistics (cf.
genderlect)
fiction
fictional text
(phuï aâm) yeát haàu
tieáng baät khaåu maïc – yeát
haàu
x. false cognates
(moâ hình caâu) öa thích (thoâng
thöôøng nhaát, coù söùc saûn
sinh cao nhaát)
neùt; ñaëc tröng
haïn ñònh veà söï ñoàng xuaát
hieän caùc ñaëc tröng
goùc ñoä ñaëc tröng
söï minh ñònh ñaëc tröng
phaûn hoài (thoâng tin ~)
“nuoâi döôõng”
höõu hieäu; hôïp leä
ñieàu kieän höõu hieäu
nöõ tính; gioáng caùi
vaàn nöõ (vaàn mang khinh aâm;
vaàn giöõa moät aâm tieát tröôùc
coù troïng aâm vaø moät aâm
tieát sau coù khinh aâm)
caâu thô keát thuùc baèng vaàn
khinh aâm
caùch pheâ bình theo quan
ñieåm nöõ quyeàn
ngoân ngöõ hoïc theo quan
ñieåm nöõ quyeàn
(taùc phaåm) hö caáu
vaên baûn hö caáu
115
fictive author
field
field of discourse
field theory (nh. theory of
semantic (lexical) fields)
fieldwork
figure-ground reversal /
shifting
figurative expression
figurative language (nh.
imagery)
figurative meaning
figure (cf. ground)
figure (of speech)
filled pause (cf. silent pause)
filler
filter
final
final devoicing (finally
devoiced, adj.; cf. initial
devoicing)
final state
finalizer
finding procedure
taùc giaû khoâng coù thaät
tröôøng; lónh vöïc
phaïm vi luaän baøn
lyù thuyeát nghóa tröôøng
nghieân cöùu ñieàn daõ
hieän töôïng đñaûo hình neàn
(hình chuyeån thaønh neàn vaø
ngöôïc laïi, khi tri giaùc moät
loaïi tranh)
caùch noùi coù hình töôïng
ngoân ngöõ hình töôïng
nghóa boùng; nghóa hình töôïng
hình
bieän phaùp / pheùp tu töø; hình
aûnh tu töø
khoaûng ngöøng coù tieáng aäm
öø
töø ñeäm; tieåu toá duïng phaùp;
yeáu toá coù theå ñieàn vaøo oâ
boä loïc
chung aâm; (yeáu toá) cuoái
(hieän töôïng) voâ thanh hoùa
aâm cuoái
traïng thaùi sau cuøng
taùc töû keát thuùc
thuû tuïc / thuû phaùp phaùt
hieän
116

fingerspelling (nh. dactylology) khoa dieãn ñaït baèng ngoùn tay

finite (cf. non-finite) höõu haïn / höõu taän
finite category phaïm truø höõu taän
finite class x. closed class
finite clause caâu ñôn coù vò töø bieán ngoâi
finite sequence chuoãi höõu keát
finite state grammar ngöõ phaùp “tieán böôùc moät”
finite verb vò töø bieán ngoâi
finite verb form hình thaùi coù bieán ngoâi cuûa
vò töø
finiteness tính höõu haïn / höõu taän
finitive theå höõu haïn
first language (1) (nh. mother ngoân ngöõ thöù nhaát
tongue, native language)
first language (2) ngoân ngöõ ñöôïc duøng nhieàu
nhaát (trong moät coäng ñoàng
ña ngöõ)
first person ngoâi thöù nhaát
Firthian thuoäc tröôøng phaùi Firth
“Fis” phenomenon hieän töôïng treû con khoâng
chòu chaáp nhaän caùch phaùt
aâm sai (do baét chöôùc noù)
cuûa ngöôøi lôùn
fixed expression (nh. bound / bieåu thöùc coá ñònh
frozen / set expression)
fixed pause choã ngöøng coá ñònh
fixed phrase ngöõ coá ñònh
fixed stress troïng aâm coá ñònh
fixed word order traät töï töø coá ñònh
117

flap aâm voã

flapped (sound) (aâm) voã
flat giaùng; beït; deït
flat structure caáu truùc deït; ~ coù ba thaønh
toá tröïc tieáp trôû leân
fleeting success thaønh coâng huït (trong vaên töï
söï)
flexible order traät töï linh ñoäng
floating quantifier löôïng töø thaû noåi
floating segment chieát ñoaïn thaû noåi
floating tone thanh thaû noåi; thanh treân aâm
tieát khoâng coù nguyeân aâm
floating trace veát thaû noåi (hình vò chæ coøn
laïi phaàn ñieäu tính)
flouting of maxim baát chaáp phöông chaâm hoäi
thoaïi
fluctuant segment aâm ñoaïn dao ñoäng
flyting (cf. invective, lampoon) thô maéng chöûi
focal accent (nh. sentence troïng aâm tieâu ñieåm
stress)
focal area vuøng tieâu ñieåm
focal consciousness yù thöùc coù tieâu ñieåm
focal space khoâng gian tieâu ñieåm
focalization (nh. perspective, tieâu ñieåm
point of view)
focalizer taùc töû tieâu ñieåm hoùa
focus tieâu ñieåm (trong caâu)
focus construction keát caáu tieâu ñieåm
focus of assertion tieâu ñieåm cuûa lôøi khaúng
118

ñònh
119

focus of attention tieâu ñieåm cuûa söï chuù yù

focus of consciousness tieâu ñieåm cuûa yù thöùc
focus of new information tieâu ñieåm cuûa thoâng tin
môùi
focus presupposition tieàn giaû ñònh tieâu ñieåm
focus(ed) interrogative (nh. caâu hoûi coù tieâu ñieåm
wh- question)
focusing adverb phoù töø tieâu ñieåm hoùa
folk etymology (nh. popular töø nguyeân hoïc daân gian
etymology)
folk taxonomy caùch phaân loaïi daân gian
folk theory lyù thuyeát daân daõ
folktale truyeän (coå tích) daân gian
foot chaân (ñôn vò tieát taáu cuûa
thô)
foot-timed x. stress-timed
forbidding leä caám ñoaùn
force löïc
foreground tieàn caûnh
foregrounding (cf. ñöa leân tieàn caûnh
backgrounding)
foreign accent gioïng ngoaïi quoác
foreign language ngoaïi ngöõ
foreigner talk kieåu noùi ngoaïi quoác
foreignism töø (ngöõ) ngoaïi lai
forensic phonetics ngöõ aâm hoïc phaùp y
forestress tieàn troïng aâm; troïng aâm ñaët
ôû hình vò ñaàu töø
form hình thaùi; hình thöùc
120

form class töø loaïi hình thöùc (phaân theo

ngöõ phaùp, thaùi ñoä cuù
phaùp)
form of address x. address form
form word (nh. emty word, hö töø
function word, functor,
grammatical word)
formal hình thöùc; xaõ giao; nghi thöùc
formal criterion tieâu chí hình thöùc
formal grammar (cf. notional ngöõ phaùp hình thöùc
grammar)
formal language ngoân ngöõ hình thöùc
formal semantics nghóa hoïc hình thöùc
formal universal (cf. phoå nieäm hình thöùc
substantive universal)
formalism (1) chuû nghóa hình thöùc
formalism (2) hình thöùc heä
formalist linguistics ngöõ hoïc hình thöùc chuû
nghóa
formality tính nghi thöùc
formalization hình thöùc hoaù (caùch ~)
formant formant; vuøng coäng höôûng
formation söï hình thaønh; (caùch) caáu
taïo
formation of concepts söï hình thaønh khaùi nieäm
formative yeáu toá caáu taïo (töø)
formula coâng thöùc
formulaic coâng thöùc (coù tính ~)
formulaic discourse lôøi noùi coù tính coâng thöùc
121
formulaic expression
formulaic subjunctive (nh.
optative subjunctive)
formulation
fortis (consonant)
fortition
fossilized
fossilized (compound)
fourth person (cf. obviative)
frame
frame feature (cf. case frame)
frame of cognitive acts
frame of reference
framework
framing
free
free alternation
free direct speech
free form
free genitive
free indirect speech (nh. style
indirect libre, erlebte Rede,
represented speech)
free modifier (nh. circonstant)
free moneme
free morpheme
bieåu thöùc coù tính coâng thöùc
haï thuoäc coâng thöùc (thöùc
~; daïng vò töø ~)
laäp thöùc (caùch ~)
caêng (phuï aâm ~)
caêng hoùa
hoaù thaïch
hoaù thaïch / maát söùc saûn
sinh (töø gheùp ~)
ngoâi thöù tö
khung
ñaëc tröng khung
khung (cuûa nhöõng) haønh
ñoäng nhaän thöùc
khung quy chieáu
boä khung; söôøn
tình huoáng hoaù
töï do; ñoäc laäp
luaân phieân töï do
lôøi daãn thuaät tröïc tieáp töï do
hình thaùi töï do
sinh caùch töï do
lôøi daãn thuaät giaùn tieáp töï
do
phuï ngöõ töï do
nguyeân vò töï do
hình vò töï do
122

free root caên toá töï do

free translation (cf. literal dòch thoaùt; phoûng dòch
translation)
free variant bieán theå töï do
free variation / fluctuation bieán daïng töï do
free verse (nh. vers libre) thô töï do
free word order traät töï töø töï do
frequency taàn soá
frequency adverb phoù töø chæ taàn suaát
frequency universal phoå nieäm thoáng keâ
frequentative (nh. iterative) taùi dieãn / thöôøng dieãn (theå
~)
fricative (nh. spirant) aâm xaùt
friction tieáng xaùt
frictionless khoâng coù tieáng xaùt
frictionless continuant (nh. aâm lieân tuïc khoâng xaùt
approximant)
front tröôùc (haøng ~)
front vowel nguyeân aâm (haøng) tröôùc
fronting nhích veà phía tröôùc
frozen expression (nh. bound/ bieåu thöùc ñoâng cöùng
fixed/ set expression)
FSP x. Functional Sentence
Perspective
full ñaày ñuû; troïn veïn; hoaøn
chænh
full apposition (cf. partial ñoàng chöùc hoaøn chænh
apposition)
full sentence caâu hoaøn chænh
123

full stop chaám (daáu ~)

full verb x. lexical verb
full word x. lexical word
function (1) chöùc naêng; coâng naêng
function (2) haøm
function word (nh. emty word, hö töø; töø chöùc naêng
form word, grammatical word,
functor)
functional (1) x. relator
functional (2) chöùc naêng (thuoäc ~)
functional equivalence töông ñöông veà chöùc naêng
functional grammar ngöõ phaùp chöùc naêng
functional burden (nh. gaùnh naëng chöùc naêng
functional load)
functional linguistics ngöõ hoïc chöùc naêng
functional load x. functional burden
functional phonetics ngöõ aâm hoïc chöùc naêng;
aâm vò hoïc
functional sentence phaân ñoaïn thöïc taïi; quan
perspective (FSP) ñieåm chöùc naêng veà caáu
truùc caâu
functional shift (nh. transfer) chuyeån di chöùc naêng
functional structure caáu truùc chöùc naêng
functional syntax cuù phaùp chöùc naêng
functional yield x. functional burden
functionalism chöùc naêng luaän
functionalist (ngöôøi theo) chöùc naêng luaän
functioning coâng naêng; (caùch) haønh
chöùc
124

functor (nh. emty word, form hö töø; taùc töû chöùc naêng
word, function word,
grammatical word)
fund voán khung vò ngöõ
fundamental frequency taàn soá cô baûn
fundamental tone thanh cô baûn
fusion hoøa ñuùc
fusional language (nh. ngoân ngöõ hoøa ñuùc
inflecting language)
future töông lai; thì töông lai
future perfect theå dó thaønh thì töông lai
future tense thì töông lai
futurity tính töông lai
fuzziness tính chaát môø
fuzzy môø
fuzzy grammar (cf. non- ngöõ phaùp môø
discrete grammar)
fuzzy logic logic môø

gallicism
gap
gapping (nh. incomplete
conjunct / non-constituent /
reduced coordination,
conjunction reduction)
GB
G
töø ngöõ ñaëc Phaùp
choã khuyeát / troáng
tænh löôïc trung taâm
Government and binding Theory
125
geminate (consonant)
geminate-interpretation
gemination
gender
genderlect (cf. feminist
linguistics)
genealogical classification of
languages
genealogical relation
general affirmation (nh. total
~)
general linguistics (nh.
theoretical linguistics)
general grammar (1)
general grammar (2)
general negation (nh. total ~)
general phonetics
general pragmatics
generalization
generalized implicature
generalized
generalized phrase-structure
grammar (GPSG)
generalized transformation
(nh. double-base
transformation; cf. single-base
transformation)
generate
generative
phuï aâm ñieäp; ñieäp aâm
giaûi thuyeát nhö ñieäp aâm
hieän töôïng ñieäp aâm
tính; gioáng
bieät ngöõ giôùi tính; giôùi tính
ngöõ
phaân loaïi ngoân ngöõ theo
phoå heä (caùch ~)
quan heä gia phaû
khaúng ñònh toång quaùt
ngoân ngöõ hoïc ñaïi cöông
ngöõ phaùp ñaïi cöông
x. universal grammar
phuû ñònh toång quaùt
ngöõ aâm hoïc ñaïi cöông
x. pragmatics
khaùi quaùt hoùa (söï / vieäc ~)
haøm ngoân khaùi quaùt hoùa
khaùi quaùt hoaù
ngöõ phaùp caáu truùc ngöõ
ñoaïn khaùi quaùt hoùa
caûi bieán toång quaùt
saûn sinh; taïo sinh
saûn sinh; taïo sinh
126

generative grammar ngöõ phaùp taïo sinh / saûn sinh

generative phonology aâm vò hoïc saûn sinh / taïo sinh
generative rule (nh. production quy taéc saûn sinh
rule)
generative semantics nghóa hoïc saûn sinh
generative syntax cuù phaùp hoïc saûn sinh
generic toâång loaïi; toaøn chuûng
generic background voán tri thöùc toång loaïi
knowledge
generic definite danh ngöõ xaùc ñònh chæ toång
loaïi
generic information thoâng tin toång loaïi
generic negation phuû ñònh toång loaïi
generic plural phöùc soá chæ toång loaïi
generic statement nhaän ñònh toång loaïi
generic reference sôû chæ toång loaïi
generic state traïng thaùi thoâng thöôøng
genericity tính toång loaïi; tính toång quaùt
genetic affinity söï gaàn guõi veà coäi nguoàn
genetic classification phaân loaïi theo quan heä coäi
nguoàn
genetic relation quan heä coäi nguoàn
Geneva School Tröôøng Geneva (C. Bally, S.
Karcevsky, v.v.)
genitive sinh caùch
genitive of definition sinh caùch coù taùc duïng ñònh
nghóa
genitive-possessive modifier phuï ngöõ sinh caùch chæ sôû
höõu
127

genitive qualificative modifier phuï ngöõ sinh caùch chæ phaåm

chaát
genre theå loaïi (vaên chöông)
genus gioáng
geographical linguistics (nh. ngoân ngöõ hoïc ñòa lyù
dialectology, geolinguistics)
geographical name (cf. ñòa danh
exonym)
geolinguistics x. geographical linguistics
geometry of tree hình hoïc cuûa caây
gerund vò danh töø
gerundive vò danh töø (hình thaùi ~)
Gestalt (Ñ.) Gestalt; dieän maïo chung
Gestaltpsychologie (Ñ.) Taâm lyù hoïc Gestalt; Taâm lyù
hoïc caáu truùc
gesture cöû chæ
ghost (form / word) (hình thaùi / töø) ma (do ñoïc sai
moät chöõ coå maø thaønh)
gingival chaân raêng / lôïi (phuï aâm ~)
given (cf. new) caùi cho saün; caùi bieát saün
given topic ñeà cho saün
glide löôùt; aâm löôùt
gliding tone (cf. level tone) thanh löôùt; thanh traéc
gliding vowel nguyeân aâm chuyeån saéc;
nguyeân aâm löôùt
global derivation constraint haïn leä phaùi sinh toång quaùt
global rule (nh. global quy taéc toång quaùt
derivation constraint)
gloss dòch giöõa doøng; chuù thích
128

(cho töøng chöõ treân vaên

baûn)
129

glossal (thuoäc) löôõi

glossary danh saùch töø ngöõ (duøng
trong moät cuoán saùch, moät
ngaønh, v.v.)
glossectomy giaûi phaãu caét löôõi
glossematics ngöõ vò hoïc
glosseme ngöõ vò
glossograph maùy ghi chuyeån ñoäng löôõi
glossolalia chöùng giaû ngöõ
glottal thanh haàu (aâm ~)
glottal constriction x. glottal stricture
glottal reinforcement taêng cöôøng aâm thanh haàu
glottal replacement thay theá baèng aâm thanh haàu
glottal stop aâm taéc thanh haàu
glottal stricture thaét thanh haàu (ñoäng taùc ~)
glottalic airstream mechanism cô cheá luoàng hôi thanh haàu
glottalization thanh haàu hoùa
glottalized (aâm) thanh haàu hoùa
glottis khe thanh; thanh moân
glottochronology thoáng keâ ngöõ thôøi hoïc
glottograph maùy ño / chuïp khe thanh
gnomic thoâng leä (coù tính ~)
gnomic statement nhaän ñònh veà thoâng leä
goal ñích; ñoái töôïng
goal incorporation hieän töôïng vò töø chöùa saün
ñoái töôïng
goal orientation ñònh höôùng nhaèm vaøo ñoái
töôïng
130

God’s truth (linguistics) (cf. duy thöïc (ngoân ngöõ hoïc ~)

Hocus-pocus ~)
govern chi phoái
governing category phaïm truø chi phoái
government quan heä chi phoái
government(-and)-binding lyù thuyeát chi phoái-vaø-raøng
theory (GB) buoäc
governor (nh. controller (1)) chuû toá; yeáu toá kieåm ñònh
gradable (cf. polar) coù thang ñoä; höõu ñoä
gradability tính höõu ñoä
gradation (1) chuoãi töø höõu ñoä
gradation (2) (nh. vowel x. ablaut
alternation)
gradience (nh. cline; serial daõy tieäm tieán; tính tieäm
relationship) tieán
grading pheùp chia baäc (E. Sapir)
gradual opposition theá ñoái laäp thaønh baäc
grammar ngöõ phaùp
grammarian nhaø ngöõ phaùp
grammatical ngöõ phaùp (thuoäc ~); (coù
tính) ngöõ phaùp; ñuùng ngöõ
phaùp
grammatical agreement phuø öùng ngöõ phaùp
grammatical ambiguity löôõng nghóa ngöõ phaùp (tính
~)
grammatical analysis phaân tích ngöõ phaùp (vieäc /
caùch ~)
grammatical behavio(u)r thaùi ñoä / haønh vi ngöõ phaùp
(cuûa caùc ñôn vò ngoân ngöõ)
131
grammatical category
grammatical form (cf. lexical
form)
grammatical function
grammatical gender
grammatical meaning (nh.
structural meaning)
grammatical morpheme
grammatic*al rule (nh. rule of
grammar)
grammatical subject
grammatical word (nh. emty
word, form word, function
word, functor)
grammaticality (cf.
acceptability,ungrammaticality
, well-formedness)
grammaticalization
grammaticization
grammaticalized
graph
grapheme
graphemics
graphology
grave (cf. acute)
Great Vowel Shift
greeting
phaïm truø ngöõ phaùp
hình thaùi ngöõ phaùp
chöùc naêng ngöõ phaùp
phaïm truø ngöõ phaùp gioáng
nghóa ngöõ phaùp
hình vò ngöõ phaùp
quy taéc ngöõ phaùp
chuû ngöõ; chuû ngöõ ngöõ
phaùp
töø ngöõ phaùp; hö töø
tính (ñuùng) ngöõ phaùp
ngöõ phaùp hoùa
nh. grammaticalization
ngöõ phaùp hoùa (ñaõ ñöôïc ~)
töï toá; chöõ ñôn
töï vò
töï vò hoïc
vaên töï hoïc
traàm
cuoäc chuyeån bieán lôùn cuûa
nguyeân aâm tieáng Anh
(lôøi) chaøo ñoùn
132

Grimm’s law ñònh luaät Grimm

groove (fricative) (nh. rill raõnh (aâm xaùt ~)
fricative; slit fricative)
ground neàn; ñaát; cô sôû
grounding ñaët neàn taûng (vieäc ~)
group toå hôïp; töø toå
group noun danh töø toå hôïp
guttural (consonant) (phuï aâm) saâu (töø goác löôõi
ñeán thanh haàu)

H
h-colored coù saéc[h]; x. breathy
habit of pronunciation taäp quaùn phaùt aâm
habitual (aspect) taäp quaùn (theå ~)
habitual collocation (nh. idiom) quaùn ngöõ; thaønh ngöõ
habituality tính taäp quaùn
haiku haøi cuù
habituality tính taäp quaùn
half-close (nh. mid-close) heïp vöøa
half-line x. hemistich
half-open (nh. mid-open) roäng vöøa
half-rhyme (nh. pararhyme) vaàn thoâng
Hallidayan theo lyù thuyeát cuûa M.A.K.
Halliday
hanging clause (nh. dangling tieåu cuù treo; tieåu cuù thaû
clause, unattached clause) noåi
133

hanging participle (nh. vò tính töø treo; vò tính töø thaû

dangling participle, dangling noåi
modifier, misrelated participle,
unattached participle, unrelated
participle)
hapax legomenon (pl. hapax töø ñoäc hieän (xuaát hieän chæ
legomena; Lat.) moät laàn trong moät vaên baûn
hay moät voán ngöõ lieäu)
haplology (cf. elision, syncope) löôïc bôùt moät aâm / aâm tieát
truøng nhau
haptic medium (nh. tactile phöông tieän giao tieáp xuùc
medium) giaùc
hard (consonant) (phuï aâm) cöùng
hard attack khôûi aâm maïnh
hard consonant phuï aâm cöùng (maïc hoùa
hoaëc khoâng ngaïc hoùa)
hard palate ngaïc cöùng; ngaïc tröôùc
hard sign daáu cöùng
hardening cöông hoùa (hieän töôïng ~)
harmonic (nh. overtone) thanh coäng höôûng
harmonics taàn soá coäng höôûng
harmony hoøa aâm; hoøa thanh
harmony of vowels haøi hoøa nguyeân aâm (hieän
töôïng ~)
hash mark (nh. double cross) daáu thaäp ñoâi (#)
head (1) trung taâm (ngöõ phaùp)
head (2) (cf. prehead) phaàn ñaàu (cuûa ñôn vò ngöõ
ñieäu)
head-driven phrase-structure ngöõ phaùp caên cöù vaøo trung
grammar taâm caùc ngöõ ñoaïn
134

head-first language ngoân ngöõ taâm-ñi-tröôùc

head-last language ngoân ngöõ taâm-ñi-sau
head feature neùt ñaëc tröng cuûa trung taâm
head feature convention quy öôùc ñaëc tröng cuûa trung
(HFC) taâm
head parameter tham soá cuûa töø trung taâm
ngöõ ñoaïn
head register aâm vöïc oùc
head-rhyme nh. alliteration
head voice (cf. chest voice) gioïng oùc
headed construction x. endocentric contruction /
syntagm
headlinese ngöõ phaùp cuûa tieâu ñeà
headword töø ñaàu muïc (trong töø ñieån)
hearer ngöôøi nghe
hearing nghe; thính giaùc
hearing acuity khaû naêng phaân bieät aâm
hearsay tin ñoàn
heavy noun phrase danh ngöõ naëng (coù caáu truùc
phöùc hôïp)
heavy stress troïng aâm naëng
heavy syllable (cf. light aâm tieát naëng (coù vaän maãu
syllable) phöùc hôïp)
heightened subglottal pressure aùp suaát taêng döôùi thanh
moân
hemistich (nh. half-line) baùn cuù; nöûa caâu thô
hendecasyllable (thô) möôøi moät aâm tieát; (thô)
(hendecasyllabic, n. & adj.) thaäp nhaát ngoân
heptameter (thô) baûy chaân
135

heptastich (thô) thaát cuù; (thô) baûy caâu

heptasyllable (heptasyllabic, n. (thô) thaát ngoân; (thô) baûy aâm
& adj.) tieát
hermeneutics thuyeát minh hoïc (moân nghieân
cöùu veà caùch lónh hoäi moät
vaên baûn duøng ngoân ngöõ töï
nhieân)
hertz (Hz) hec / Hz / hertz
hesitation noise tieáng aäm öø
heterogloss (cf. isogloss) tuyeán dò ngöõ
heterograph (cf. heterophone, töø dò töï ñoàng aâm
homophone)
heterography (cf. homography) dò taû
heteromorphemic dò hình vò (thuoäc ~)
heteronym (1) (cf. heterograph, töø ñoàng töï hay ñoàng aâm
homophone)
heteronym (2) (cf. paronym) töø dò nguyeân
heteronymy tính chaát ñoàng töï / ñoàng
aâm / dò nguyeân
heterophemy (cf. tongue-slip) noùi nhòu hay vieát nhòu
heterophone töø ñoàng töï dò aâm
heterorganic (sounds) (aâm) dò vò
heterosyllabic dò (aâm) tieát (thuoäc ~)
heterotopy aâm laïc vò
hexameter (thô) saùu chaân
hexastich (thô) luïc cuù; (thô) saùu caâu
hiatus choã taùch (coù hai nguyeân aâm
lieân tieáp thaønh hai aâm tieát)
hierarchic organization toå chöùc coù toân ty (caùch ~)
136

hierarchic structure caáu truùc coù toân ty

hierarchy toân ty (heä ~)
hierarchy of access to heä toân ty veà khaû naêng coù
subjecthood cöông vò chuû ngöõ
hieratic writing taêng töï; thaàn vaên
hieroglyph thaùnh töï
high (vowel) (cf. low, mid) (nguyeân aâm) cao; heïp
high frequency taàn soá cao
hissing (sound) (tieáng) xì xì
histoire (Ph.) x. fabula
historic present thì hieän taïi lòch söû
historical lòch söû
historical linguistics (nh. ngoân ngöõ hoïc lòch söû
diachronic linguistics)
historical-comparative ngoân ngöõ hoïc so saùnh – lòch
linguistics söû
hocus-pocus linguistics (cf. ngöõ hoïc duy danh; ngöõ hoïc
God’s truth ~) aûo thuaät
hold (phase) (1) (giai ñoaïn) giöõ
hold (2) hieän dieän; ñang dieãn ra
hold (3) coù hieäu löïc; coù giaù trò
hole in distribution oâ troáng trong heä phaân boá
holograph toaøn vaên do taùc giaû vieát tay
holophrase (holophrastic, adj.) töø-caâu
holonym (cf. meronym) toång danh
holophrastic utterance caâu moät töø; caâu toaøn khoái
homeostatic system heä thoáng töï ñieàu chænh
homograph töø ñoàng töï
137

homographic orthography chính taû coù söï töông öùng

moät ñoái moät giöõa aâm vaø
chöõ
homography (cf. heterography) nhaát taû; quan heä ñoàng töï
homomorph töø ñoàng hình khaùc loaïi
homonymous lexeme töø vò ñoàng aâm
homonym töø ñoàng aâm
homonymic conflict söï xung ñoät giöõa töø ñoàng
aâm
homonymous ñoàng aâm
homonymy (quan heä) ñoàng aâm
homophone töø ñoàng aâm dò nghóa
homophonous ñoàng aâm dò nghóa
homophony (quan heä) ñoàng aâm dò nghóa
homorganic (sound) (aâm) ñoàng vò
honorific expression bieåu thöùc toân xöng
horizontal axis (cf. vertical truïc hoaønh
axis)
horizontal grouping quy nhoùm / taäp hôïp ngang
horizontal splitting chia taùch ngang
hortative thöùc coå vuõ
human / non-human (phaïm truø) “ngöôøi / phi
ngöôøi”
hybrid word töø lai goác
hydronym thuûy danh
hypallage x. transferred epithet
hyperbaton pheùp taùch keát caáu cuù phaùp
thaønh chuoãi tuyeán tính (bieän
phaùp tu töø)
138
hyperbole (cf. litotes)
hypercorrection
hyperlect (cf. acrolect (2),
basilect, mesolect, paralect)
hypernym
hyperonym (nh. superordinate) thöôïng danh
hypersememic (cf. sememic)
hyphen
hypocoristic (suffix)
hypomorphemic stratum
hyponasality
hyponym (nh. subordinate; cf.
cohyponym, superordinate)
hyponymy
hypophoneme
hypophonemic stratum
hyporheme
hypostasis
hypotaxis, hypotactic (adj.) (cf. phuï keát
co-ordination, parataxis)
hypotheme
hypothetical
hypothetical condition (nh.
unfulfilled condition, unreal
condition, rejected condition,
(pheùp) ngoa duï
sieâu chænh
tieáng thöôïng löu
x. hyperonym / superordinate
sieâu nghóa taèng hoïc (thuoäc ~)
(nghieân cöùu quan heä giöõa
ngoân ngöõ vôùi theá giôùi beân
ngoaøi)
daáu noái
giaûm kích aâu yeám (haäu toá
~)
caáp ñoä döôùi hình vò
giaûm tính muõi hoùa
haï danh
x. inclusion (1)
thaønh toá döôùi caáp aâm vò
caáp ñoä döôùi aâm vò hoïc
tieåu thuyeát; thuyeát caáp döôùi
chuyeån töø loaïi (hieän töôïng
~)
tieåu ñeà; ñeà caáp döôùi
giaû thieát
ñieàu kieän giaû thieát
139

counterfactual condition)
hysteron-proteron pheùp ñaûo loän traät töï bình
thöôøng cuûa phaùt ngoân (bieän
phaùp tu töø)

I
iamb (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [01]
iamb (iambic, adj.) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [01]
IC x. immediate constituent
IC-analysis x. immediate consituent analysis
ICM x. idealized cognitive model
icon hình hieäu
iconic hình hieäu (coù tính ~)
iconicity hình hieäu (tính ~)
ictus aâm tieát coù troïng aâm
ID x. immediate dominance
idea yù; yù nieäm
ideal hearer / listener ngöôøi nghe lyù töôûng
ideal language type kieåu ngoân ngöõ lyù töôûng
ideal speaker ngöôøi noùi lyù töôûng
idealization lyù töôûng hoaù
idealized native speaker ngöôøi baûn ngöõ lyù töôûng
hoùa
ideation bình dieän yù nieäm
ideation phase giai ñoaïn hình thaønh yù nieäm
140
ideational function of language chöùc naêng yù nieäm cuûa
ideational meaning
identical
identical asimilation (nh.
complete asimilation)
identical environment
identifiability
identifiable
identifiable referent
identification
identifier
identify
identifying construction
identifying mnemonic device
identifying relative
identity
identity condition
identity deletion / erasure
ideogram / ideograph
ideographic script
ideophone
ngoân ngöõ
nghóa yù nieäm
ñoàng nhaát
ñoàng hoùa ñoàng nhaát
chu caûnh ñoàng nhaát
khaû naêng (ñöôïc) nhaän dieän /
ñoàng nhaát hoaù
coù theå (ñöôïc) nhaän dieän /
ñoàng nhaát hoùa
ñoái töôïng sôû chæ coù theå
xaùc ñònh ñöôïc
nhaän dieän / ñoàng nhaát hoùa /
xaùc laäp caên cöôùc (vieäc /
caùch ~)
taùc töû nhaän dieän
nhaän dieän; ñoàng nhaát (hoaù)
keát caáu ñoàng nhaát hoaù; keát
caáu ñaúng thöùc
thieát bò hoài öùc nhaïân dieän
x. defining relative
caên cöôùc; tính ñoàng nhaát
ñieàu kieän nhaän dieän / ñoàng
nhaát
löôïc boû yeáu toá ñoàng nhaát
yù töï
vaên töï ghi yù
töø duøng bieåu tröng aâm
thanh; töø bieåu yù
141

idioglossia (nh. autonomous maät ngöõ (caù nhaân)

speech)
idiolect bieät ngöõ caù nhaân; caù ngöõ
idiom (1) (nh. habitual thaønh ngöõ
collocation)
idiom (2) bieät ngöõ; phöông ngöõ
idiom chunk boä phaän cuûa thaønh ngöõ
idiomatic thaønh ngöõ tính
idiomaticity tính thaønh ngöõ
idiomatization thaønh ngöõ hoùa (quaù trình ~)
idiophone ñaëc tröng ngöõ aâm cuûa caù
nhaân
if-clause caâu phuï duøng if
if-needed inference söï suy dieãn caàn ñeán if
iff (= if, and only if) khi vaø chæ khi
ill-formedness (nh. khoâng chænh; khoâng chuaån
ungrammaticality) (tính chaát ~)
illative (1) nhaäp caùch; noäi bieán caùch
illative (2) phoù töø chæ haäu quaû
ill-formed khoâng chænh; khoâng chuaån
illiteracy (traïng thaùi) muø chöõ
illocution x. illocutionary act
illocutionary (cf. locutionary, ngoân trung
perlocutionary)
illocutionary act haønh ñoäng ngoân trung
illocutionary conversion chuyeån vò ngoân trung
illocutionary force löïc ngoân trung
illocutionary goal (muïc) ñích ngoân trung
142

illocutionary meaning (nh. nghóa ngoân trung

illocutionary force)
illocutionary operator taùc töû ngoân trung
illocutionary particle tieåu töø (duøng laøm taùc töû)ø
ngoân trung
illocutionary satellite phuï ngöõ ngoân trung
illocutionary suicide yeáu toá hieån ngoân phuû ñònh
löïc ngoân trung cuûa caâu (nhö
toâi xin vu caùo raèng noù löøa
anh)
illustrated (dictionary) (töø ñieån) coù minh hoïa
illustration minh hoïa
illustrative sample maãu minh hoïa
image (1) hình (aûnh)
image (2) hình aûnh (tu töø)
image (3) hình töôïng cuï theå hoùa moät
khaùi nieäm tröøu töôïng
imagery x. figurative language
imaging system heä thoáng nhöõng caùch hình
dung (khaùi nieäm hoùa) hieän
thöïc (L. Talmy)
imitation baét chöôùc; moâ phoûng
(vieäc / caùch ~)
imitation theory thuyeát moâ phoûng (giaûi thích
coäi nguoàn cuûa ngoân ngöõ
baèng quaù trình baét chöôùc
nhöõng aâm thanh cuûa töï
nhieân)
imitative (sound/ word) moâ phoûng (aâm / töø ~)
immanent noäi taïi
immanent structure caáu truùc noäi taïi (L.
143

Hjemslev)
144
immediate constituent (IC)
immediate dominance (ID)
immediate domination
immediate focus
immersion method
immutability
impediment
imperative (mood) (cf.
command)
imperfect (aspect)
imperfective (aspect)
impersonal
implementation
implementation of change
implication
implicational universal
implicative (glagol, Ng.)
implicative predicate
implicatum (implicata, pl.)
implicature
implicit
implicit comparative
implicit meaning
thaønh toá tröïc tieáp
thöôïng vò tröïc tieáp
x. immediate dominance
tieâu ñieåm tröïc tieáp
x. direct method
tính baát di dòch (cuûa ñònh
luaät ngöõ aâm)
chöôùng ngaïi; söï ngaên caûn
thöùc meänh leänh
theå vò thaønh
theå khoâng hoaøn thaønh
voâ nhaân xöng
(söï) theå hieän; hieän thöïc
hoùa
lan truyeàn (söï bieán ñoåi)
haøm yù; keùo theo
phoå nieäm taát suy
(vò töø) bao haøm (coù nghóa
haøm thöïc trong caâu khaúng
ñònh vaø haøm hö trong caâu
phuû ñònh)
vò ngöõ bao haøm
ñieàu ñöôïc haøm yù
haøm ngoân
aån maëc; haøm aån
tyû duï maëc aån (trong nghóa
cuûa tính töø höõu ñoä)
haøm nghóa; nghóa haøm aån
145

imply bao haøm; keùo theo

implied author taùc giaû aån maëc
implosive (1) aâm baäp vaøo
implosive (2) phuï aâm huùt vaøo
imposition söï aùp ñaët (O. Yokoyama)
impossibility baát khaû höõu (tính ~)
impressive aán töôïng (töø ngöõ ~)
improper compound töø gheùp giaû hieäu (nhö vó
nhaän)
in-group language (cf. out- ngoân ngöõ duøng trong nhoùm
group language)
inactive consciousness yù thöùc töï giaùc khoâng chuû
ñoäng
inactive information tri thöùc khoâng ñöôïc kích hoaït
inadequacy (cf. observational/ tính khoâng thoaû ñaùng (cuûa
descriptive / explicative moät moâ hình)
adequacy
inalienable baát khaû ly
inanimate baát ñoäng vaät
inanimate noun (cf. animate danh töø baát ñoäng vaät
noun)
incapsulation x. nesting
inceptive (aspect) khôûi phaùt/ khôûi ñoäng (theå
~)
inchoative (aspect) (x. laâm traïng (theå ~)
inceptive)
incidence taàm nghóa
inclusion (1)(nh. hyponymy) quan heä bao nghóa
inclusion (2) x. nesting
146
inclusive (cf. exclusive)
inclusive disjunction (cf.
exclusive disjunction)
incompatibility
incompatible
incomplete
incomplete conjunct
coordination (nh. non-
constituent/ reduced
coordination, conjunction
reduction, gapping)
incompletive
inconsistency
inconsistent
incorporating topic
incorporation
incorporating language (nh.
polysynthetic language)
increasing intonation
indeclinable
indefinite
indefinite article
indefinite-interrogative
pronoun
indefinite noun phrase
goäp (ngoâi thöù nhaát phöùc
soá coù bao goàm ngoâi thöù hai
: chuùng ta)
pheùp tuyeån loûng (caû hai veá
coù theå ñöôïc tuyeån)
ñoá kî (tính ~); khoâng / baát
töông thích (tính ~)
ñoá kî; khoâng / baát töông thích
khoâng troïn veïn; dôû dang
ngöõ lieân keát khoâng troïn
veïn
khoâng hoaøn taát (theå ~)
tính thieáu nhaát quaùn
thieáu nhaát quaùn
chuû ñeà bao goäp (caùc chuû
ñeà tröôùc)
cô caáu ña toå hôïp; söï bao
goäp
ngoân ngöõ ña toå hôïp
ngöõ ñieäu maïnh daàn
khoâng bieán caùch ñöôïc
baát ñònh
quaùn töø baát ñònh
ñaïi töø baát ñònh – nghi vaán
danh ngöõ baát ñònh
147

indefinite numeral soá töø baát ñònh

indefinite pronoun ñaïi töø baát ñònh
indefinite quantifier löôïng töø baát ñònh
indefinite relative (nh. non- tieåu cuù lieân heä baát ñònh
defining relative; cf. definite
relative)
indefiniteness tính baát ñònh (ngöõ phaùp hay
nghóa hoïc)
independency quan heä khoâng phuï thuoäc
indeterminacy tính baát ñònh
indeterminate class danh saùch baát ñònh (khoâng
roõ laø kheùp hay môû)
index (1) chæ hieäu (Ch. S. Peirce)
index (2) chæ luïc; muïc luïc tra cöùu
indexical (nh. deictic) tröïc chæ
indexical item yeáu toá tröïc chæ
indexicality x. deixis
indicative (mood) thöùc traàn thuaät
indirect illocutionary force löïc ngoân trung giaùn tieáp
indirect interrogative (caâu) nghi vaán giaùn tieáp
indirect object boå ngöõ giaùn tieáp
indirect question caâu hoûi giaùn tieáp
indirect quote caâu daãn giaùn tieáp
indirect speech (nh. reported lôøi daãn thuaät giaùn tieáp
speech, oratio obliqua)
indirect speech act haønh ñoäng ngoân töø giaùn
tieáp
individualizing classifier loaïi töø caù theå hoaù
148

Indo-European AÁn-AÂu
inessive ñònh vò (caùch ~)
inference suy dieãn (söï / caùch ~)
infinite class x. open class
infinitival clause tieåu cuù coù vò töø daïng
nguyeân
infinitival construction keát caáu (duøng thöùc) voâ
ñònh
infinitival particle tieåu töø to chæ vò töø daïng
nguyeân (trong tieáng Anh)
infinitive (1) thöùc voâ ñònh
infinitive (2) daïng nguyeân (cuûa vò töø)
infix noäi toá
infixation phöông thöùc (duøng) noäi toá
infecting influence aûnh höôûng laây nhieãm
infelicity (cf. felicity condition) tính voâ hieäu löïc
inference explosion söï buøng noå cuûa soá khaû
naêng suy dieãn
infinite regress khaû naêng phaân nhoû ñeán voâ
taän (nghóa toá hay chieát ñoaïn)
inflectional / inflecting ngoân ngöõ khuaát chieát; ngoân
language (nh. fusional ngöõ bieán hình
language)
inflection (cv. inflexion) vó toá; bieán toá
inflectional morphology (cf. hình thaùi hoïc bieán hình töø
derivational morphology)
inflectional suffix (cf. haäu toá bieán hình töø
derivational suffix)
inflexible baát khaû bieán
149
inflexion (cuõ)
influence
inform reason
informal (discourse / speech)
informant (nh. consultant)
information capacity
information dynamics
information focus
information loss
information source
information structure
information theory
informational coherence
informational compromise
informational hybrid
informational incompatibility
informational redundancy
informative
informativity
ingressive
inhalation
inherent
inherent attribute
inherent feature (cf. context
x. inflection
aûnh höôûng
nguyeân do thoâng tin
khoâng chính thöùc (dieãn ngoân
~)
tö lieäu vieân
dung löôïng thoâng tin
tyû löïc thoâng tin
tieâu ñieåm thoâng tin
söï toån thaát (löôïng) thoâng tin
nguoàn thoâng tin
caáu truùc thoâng tin
lyù thuyeát thoâng tin
maïch laïc veà noäi dung thoâng
tin
thoûa hieäp trong thoâng tin
keát caáu lai taïp veà thoâng tin
tính baát khaû dung veà thoâng
tin
tính thöøa dö veà thoâng tin
coù giaù trò thoâng tin
giaù trò thoâng tin
aâm nhaäp
hôi thôû vaøo
coá höõu
tính ngöõ noäi taïi; thuoäc tính
coá höõu
(neùt) ñaëc tröng noäi taïi / coá
150
feature, rule feature)
inherently reciprocal verb
inheritance
initial (1) (cf. medial, final)
initial (2) (at ~ position)
initial devoicing (initially
devoiced, adj.; cf. final
devoicing)
initialism
initiator
initiator (of action)
innateness hypothesis
inner ear
inner inflection
inorganic (cf. organic)
input
insertion
instantaneous release
instantaneous (situation type)
instantiation
institution
institutional
institutional fact
höõu
vò töø chöùa saün nghóa töông
hoã
thöøa höôûng (caùc quan heä
caáu truùc sau khi chuyeån hình)
thuûy aâm; aâm ñaàu
(ôû vò trí) ñaàu
(hieän töôïng) voâ thanh hoùa
aâm ñaàu
(taäp quaùn vieát taét) giöõ chöõ
ñaàu töø
cô quan khôûi phaùt (luoàng
hôi)
ngöôøi / nhaân toá khôûi ñoäng
giaû thuyeát baåm sinh (“khaû
naêng ngoân ngöõ laø baåm
sinh”)
tai trong
bieán hình beân trong; khuaát
chieát beân trong
voâ cô
ñöôøng vaøo
xen
x. abrupt release
ñieåm tính (söï tình ~)
minh hoïa; minh ñònh
thieát cheá
thieát cheá (thuoäc ~)
söï kieän thuoäc thieát cheá
151
institutional linguistics
institutionalization
institutionalized hyperbole
institutionalized politeness
institutionalized situational
context
institutionalized time
institutionalized
understatement
instrumental (case)
instrumental phonetics (nh.
experimental phonetics)
intended pleonasm
intensification
intensifier
intension (cf. extension)
intensional meaning (nh.
intension)
intensional definition
intensive (construction / verb)
(cf. extensive)
intensive-iterative
intensive pronoun (nh.
emphatic pronoun)
intensity (cf. loudness)
intention
khoa nghieân cöùu ngoân ngöõ
trong caùc thieát cheá
thieát cheá hoùa
pheùp ngoa duï thieát cheá hoaù
lòch söï thieát cheá hoaù
ngoân caûnh tình huoáng thieát
cheá hoaù
thôøi gian thieát cheá hoaù
pheùp khieâm duï thieát cheá
hoaù
caùch coâng cuï
ngöõ aâm hoïc khí cuï
truøng ngöõ coá yù
söï taêng cöôøng
taùc töû / traïng ngöõ taêng
cöôøng
noäi haøm
nghóa noäi haøm
ñònh nghóa baèng noäi haøm
(keát caáu/ vò töø) taäp trung
pheùp laëp laïi vôùi yù nghóa
cöôøng ñieäu
ñaïi töø cöôøng ñieäu
cöôøng ñoä
yù ñònh
152

intention of utterance yù ñònh cuûa vieäc phaùt ngoân

intentional (cognitive) caáu truùc nhaän thöùc cuûa yù
structure ñònh
intentionality tính chaát coá yù
inter-level bình dieän trung gian
interaction töông taùc (hoaït ñoäng ~)
interaction management quaûn lyù söï töông taùc (vieäc /
caùch ~)
interactive system heä thoáng töông taùc
interactional sociolinguistics xaõ hoäi ngoân ngöõ hoïc töông
taùc
interactionalism töông taùc luaän (quan ñieåm
veà baûn chaát töông taùc trong
taát caû caùc bình dieän ngoân
ngöõ)
interchangeability khaû naêng thay theá nhau
interconsonantal (position) (vò trí) giöõa hai phuï aâm
interdental giöõa (hai haøng) raêng
interdependence töông thuoäc (quan heä ~)
interdisciplinarity (of tính lieân ngaønh cuûa ngoân
linguistics) ngöõ hoïc
interface giao dieän
interference (1) giao thoa (hieän töôïng ~)
interference (2) (nh. negative (söï) chuyeån di tieâu cöïc
transfer)
interfix trung gian toá; trung toá
interfixation phöông thöùc (duøng) trung
(gian) toá
interior monologue ñoäc thoaïi beân trong
153
interjection (cf. exclamation)
interlanguage (nh. intermediate ngoân ngöõ trung gian (trong
language)
interlingua
intermediate language (nh.
interlanguage)
intermediate projection
intermediate state
intermediate vowel
internal adequacy (cf. external
adequacy)
internal inflection
internal object
internal reconstruction
internal rhyme (cf. Leonine
rhyme)
internal sandhi
internalization
internalized language (cf.
externalized language)
international language
International Phonetic
Alphabet
International Phonetic
Association
thaùn töø
vieäc hoïc tieáng)
ngoân ngöõ trung gian (trong
ngaønh trí tueä nhaân taïo)
ngoân ngöõ trung gian
söï phoùng chieáu trung gian
ngöõ traïng trung gian
nguyeân aâm trung gian (giöõa
hai nguyeân aâm moác)
söï thoûa ñaùng noäi taïi
bieán hình beân trong; khuaát
chieát beân trong
boå ngöõ noäi taïi (chöùa trong
vò töø)
phuïc nguyeân beân trong
vaàn löng
sandhi beân trong
nhaäp taâm; nhaäp noäi; noäi
hoaù
ngoân ngöõ noäi hoùa
ngoân ngöõ quoác teá; quoác teá
ngöõ
Töï maãu Ngöõ aâm Quoác teá
Hoäi Ngöõ aâm hoïc Quoác teá
154

interpersonal lieân nhaân

interpersonal meaning yù nghóa lieân nhaân
interpretant nhaän hieåu (moät trong ba yeáu
toá cuûa tam giaùc bieåu nghóa
theo lyù thuyeát C.S. Peirce)
interpretation (cf. translation) thuyeát minh; giaûi thuyeát;
dòch (mieäng)
interpretative (coù tính) thuyeát minh
interpreter ngöôøi dòch (mieäng); ~ thoâng
ngoân
interrogative hoûi; nghi vaán
interrogative clause caâu / tieåu cuù nghi vaán
interrogative pronoun ñaïi töø nghi vaán
interrogative sentence caâu nghi vaán; caâu hoûi
interruptability tính coù theå cheâm xen
interrupted x. non-continuant
interruption söï döùt quaõng / ngaét quaõng
intersection of sets söï ñan chen giöõa caùc taäp
hôïp
inter-sentence anaphor hoài chæ xuyeân caâu (yeáu toá
~)
intersentential linkage lieân heä giöõa caùc caâu
intertextual lieân vaên baûn
intertextuality tính lieân vaên baûn
interval khoaûng; khoaûng caùch
interview phoûng vaán (cuoäc ~)
intervocalic (position) giöõa hai nguyeân aâm (vò trí ~)
intonation ngöõ ñieäu
intonation contour ñieäu hình ngöõ ñieäu
155
intonation-group (nh. breath-
group, phonological phrase,
tone-group, tone-unit)
intonational phrase
intonation pattern
intonogram
intonograph
intransitive adjective
intransitive verb (nh. one-place vò töø baát caäp vaät; vò töø
verb)
intransitivity
intraoral pressure
intrasentential linkage
intrinsic
intrinsic bound
intrinsic modality
intrinsic ordering (cf. extrinsic
ordering)
intrinsic system of spatial
reference
introductory (element)
introflecting language (nh.
introflexive language)
introflection
introflexive language
introspection
nhoùm ngöõ ñieäu
x. intonation-group
moâ hình ngöõ ñieäu
baûn ghi aâm ñieäu
maùy ghi aâm ñieäu
tính töø khoâng theå coù boå
ngöõ
noäi ñoäng
tính noäi ñoäng; tính baát
chuyeån taùc
aùp suaát beân trong mieäng
lieân heä beân trong caâu
noäi taïi; coá höõu
giôùi haïn noäi taïi
x. deontic modality
trình töï noäi taïi
heä thoáng quy chieáu noäi taïi
trong khoâng gian
daãn nhaäp (yeáu toá ~)
ngoân ngöõ coù phöông thöùc
khuaát chieát beân trong
phöông thöùc khuaát chieát beân
trong
x. introflecting language
noäi quan
156

introspective method phöông phaùp noäi quan

intrusive aâm cheâm
intuition (nh. tacit knowledge, tröïc giaùc; caûm thöùc
Sprachgefuhl)
intuitive tröïc giaùc (coù tính ~)
invariable baát bieán
invariant haèng theå
invective (cf. flyting, lampoon) duøng ñeå la maéng
inventory danh saùch lieät keâ (ñôn vò /
yeáu toá, v.v.)
inversed word order traät töï töø ñaûo
inversion ñaûo (caâu, traät töï, vai)
inversion test traéc nghieäm ñaûo vò
inverted commas x. quotation mark
inverted pseudo-cleft sentence caâu cheû giaû ñaûo vò
ionic majore (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [1100]
ionic minore (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [0011]
irony, ironic (adj.) bieám duï; (lôøi) mæa mai
irrealis phi (hieän) thöïc (tình thaùi ~)
irrealis scope taàm bao quaùt cuûa yù phi thöïc
irregular baát quy taéc; phi quy taéc
irrelevant khoâng quan yeáu
irreversibility tính khoâng theå ñaûo vò (cuûa
keát caáu cuù phaùp)
island cuø lao (toå hôïp coù caùc
thaønh toá khoâng theå taùch
rieâng)
157

island condition ñieàu kieän cuø lao (cho pheùp

caùc thaønh toá cuûa moät toå
hôïp coù theå taùch rieâng)
island constraint haïn leää cuø lao
isochronism x. isochrony
isochrony (cf. isosyllabism) moâ hình coù troïng aâm caùch
ñeàu
isogloss tuyeán ñaúng ngöõ
isoglottic line x. isogloss
Øisograph x. isogloss
isolate (language) (ngoân ngöõ) taùch bieät / bieät
laäp
isolated opposition (cf. theá ñoái laäp ñôn nhaát / bieät
proportional) opposition) laäp
isolating language ngoân ngöõ ñôn laäp
isolect bieät ngöõ ñôn ñaúng tuyeán
isolex (cf. isogloss) tuyeán ñaúng töø
isomorph (cf. isogloss) tuyeán ñaúng hình
isomorphic line x. isomorph
isomorphism tính ñaúng hình
isophone (cf. isogloss) tuyeán ñaúng aâm
isophonic line x. isophone
isopleth tuyeán ñaúng ngöõ vaên hoùa
isoseme tuyeán ñaúng nghóa
isosyllabism (cf. isochrony) moâ hình coù aâm tieát baèng
nhau
isotopy tính töông hôïp (veà) chuû ñeà
(trong vaên baûn) (A. Greimas)
italics chöõ in nghieâng
158

item ñôn vò; hình thaùi ñôn; yeáu toá

item-and-arrangement (IA) (moâ hình) ñôn vò-vaø-caùch-
(model) saép- xeáp
item-and-process (IP) (model) (moâ hình) ñôn vò-vaø-thao-taùc
iteration taùi dieãn
iterative nh. frequentative
iterative numeral soá töø thöôøng dieãn
iterative rule x. recursive rule

J
Jakobsonian theo lyù thuyeát cuûa R.
Jakobson
Jakobsonian hypothesis giaû thuyeát Jakobson (veà thöù
töï thay ñoåi cuûa caùc theá ñoái
laäp aâm vò hoïc)
jargon bieät ngöõ ngheà nghieäp
jaw-breaker töø khoù phaùt aâm; töø “treïo
quai haøm”
joint moneme (cf. free nguyeân vò raøng buoäc
moneme)
journalese gioïng baùo chí
judgement phaùn ñoaùn
junction quan heä hoäi keát
junctives chæ toá tieáp ñieåm
junctor taùc töû lieân keát
juncture keát hieäu; tieáp ñieåm; tín hieäu
tieáp ñieåm
159

jussive (form/ sentence) (hình thaùi/ caâu) meänh leänh

coù nghóa “cho pheùp”
juxtaposing keát noái
juxtaposition quan heä ñaúng keát khoâng coù
lieân töø
juxtapositional change bieán aâm keát hôïp

K
kana chöõ kana (vaên töï aâm tieát
tính cuûa tieáng Nhaät)
kanamajiri chöõ kanamajiri (vaên töï Nhaät
Baûn keát hôïp chöõ kanji vôùi
chöõ kana)
kanji chöõ kanji ("haùn töï"; vaên töï
Nhaät duøng chöõ Haùn)
katakana chöõ katakana (vaên töï Nhaät
ghi mora)
Katz-Postal hypothesis giaû thuyeát Katz-Postal (phuû
nhaän söï töông ñoàng veà nghóa
giöõa caáu truùc saâu vaø caáu
truùc beà maët)
Kazan School Tröôøng Kazan
Keenan-Comrie hierarchy toân ty Keenan-Comrie
kenning pheùp thay danh tính baèng hình
aûnh mieâu taû
kernel sentence caâu loõi
kernel string chuoãi loõi
kernel transformation chuyeån hoùa coát loõi (khoâng
coù taùc duïng vôùi tieåu cuù
160

phuï)
161

key (1) chìa khoùa

key (2) gioïng; phong caùch noùi
key-lowering (nh. register- haï thaáp gioïng
lowering)
keyword töø chìa khoaù
keyword system heä thoáng töø-chìa khoaù
kinakema (Ng.) (cf. kinema, bieåu töôïng neùt khu bieät
akusma) ñoäng-aâm hoïc (B. de
Courtenay)
kinema (Ng.) bieåu töôïng neùt khu bieät
ñoäng hoïc (B. de Courtenay)
kineme (ñieäu) boä vò
kinesics ñieäu boä hoïc
kinesthesia ñoäng giaùc
kinesthetic ñoäng giaùc (thuoäc ~)
kinetic tone x. dynamic tone
kinship term töø ngöõ chæ quan heä thaân
toäc
koineù (Hy) daïng ngoân ngöõ chung
kymogram baûn ghi ba ñoäng
kymograph maùy ghi ba ñoäng

L
label nhaõn
labelled brackets ñoùng ngoaëc coù (ñeà) nhaõn
labeling ñònh nhaõn; ñeà nhaõn
labial moâi (aâm ~)
162

labial umlaut hieän töôïng umlaut moâi

labialization (hieän töôïng) moâi hoùa
labialized moâi hoaù
labial velar x. labiovelar
labiodental moâi raêng
labiovelar moâi maïc (aââm ~)
labiovelarization (hieän töôïng) moâi maïc hoùa
lacuna choã khieám khuyeát
LAD x. language acquisition device
laletics ngöõ aâm hoïc cuûa khaåu ngöõ
lamina (nh. blade) ñaàu löôõi
laminal ñaàu löôõi (aâm ~)
lampoon (cf. flyting) baøi chaâm bieám
landing site vò trí chuyeån tôùi
landmark moác ñònh vò; neàn ñònh vò
language ngoân ngöõ; (thöù) tieáng
language acquisition quaù trình thuï ñaéc ngoân ngöõ
language acquisition device thieát bò thuï ñaéc ngoân ngöõ
language apprehension tri giaùc ngoân ngöõ (vieäc /
caùch ~)
language barrier raøo chaén ngoân ngöõ; ngoân
ngöõ baát ñoàng (tình traïng ~)
language behavio(u)r haønh vi ngoân ngöõ
language capacity (nh. linguistic competence)
language change chuyeån bieán ngoân ngöõ
language contact tieáp xuùc ngoân ngöõ
language death söï tieâu vong cuûa ngoân ngöõ
163
language diffusion
language engineering
language faculty
language family
language game
language generation
Language Independent
Preferred Order of
Constituents (LIPOC) (S.
Dik)
language laboratory
language loss
language loyalty
language maintenance
Language of Thought
Hypothesis
language pathology
language planning (nh.
language engineering,
language treatment)
language recognizing system
language shift
language spread (nh. language söï baønh tröôùng ngoân ngöõ
diffusion)
language system
language treatment
language universal (cf.
x. language spread
x. language planning
khaû naêng ngoân ngöõ (töï
nhieân)
ngöõ heä
troø chôi ngoân ngöõ
söï saûn sinh ngoân ngöõ
Traät töï thaønh toá ñöôïc öu
ñaõi trong moïi ngoân ngöõ
phoøng maùy (ñeå hoïc tieáng)
thaát ngöõ (hieän töôïng ~)
x. language maintenance
söï trung thaønh ñoái vôùi ngoân
ngöõ
Giaû thuyeát veà Ngoân ngöõ
cuûa Tö duy (G. Fodor)
beänh hoïc veà ngoân ngöõ
keá hoaïch hoaù ngoân ngöõ
heä nhaän dieän ngoân ngöõ
söï bieán ñoåi ngoân ngöõ (do
nhaân toá phi ngoân ngöõ)
heä thoáng ngoân ngöõ
x. language planning
phoå nieäm ngoân ngöõ
164

linguistic universal)
langue (Ph.) (cf. parole) ngoân ngöõ (phaân bieät vôùi
lôøi noùi)
lapsus calami vieát nhòu
lapsus linguae noùi nhòu
laryngeal aâm thanh haàu
laryngealized thanh haàu hoùa
laryngectomy giaûi phaãu caét boû (moät
phaàn) thanh haàu
laryngograph maùy ghi chaán ñoäng cuûa
thanh haàu
laryngopharynx phaàn thanh haàu döôùi yeát
haàu
laryngoscope maùy quay phim hoaït ñoäng
cuûa thanh haàu
larynx thanh haàu
last name hoï (“teân ñeå sau cuøng” theo
taäp quaùn cuûa ngöôøi AÂu)
lateral aâm beân
lateral consonant phuï aâm beân
lateral fricative aâm xaùt beân
lateral plosion tieáng baät beân (sau aâm taéc)
law of harmony of tones luaät phuø-traàm (trong töø laùy
tieáng Vieät)
law of the sign quy luaät cuûa phuø hieäu (hai
maët naêng bieåu vaø sôû bieåu
khoâng bao giôø thieáu nhau)
lax aâm lôi
lay ñoaûn thi
165

layer lôùp
layer of structure lôùp cuûa caáu truùc
layering (1) phaân lôùp
layering (2) cuøng caáp
leading question caâu hoûi daãn daét
learnability khaû naêng hoïc; tính hoïc ñöôïc
learned expression loái noùi baùc hoïc
learned word töø baùc hoïc
least effort (law of ~) giaûm khoù (luaät ~)
leave-taking lôøi töø bieät
lect bieán theå ngoân ngöõ
lectal bieät ngöõ hay phöông ngöõ
(thuoäc)
left-branching ñöôøng nhaùnh sang traùi
left dislocation raõ sang traùi
left linear grammar (cf. right ngöõ phaùp tuyeán tính vieát töø
linear grammar) traùi sang phaûi (trong ngoân
ngöõ hoïc ñieän toaùn)
leftward expansion khai trieån sang traùi
legal hôïp phaùp
(leit)motif moâtíp
lemma (1) boå ñeà
lemma (2) (cf. lexical entry) daïng töø ñieån cuûa töø
lemmatization caùch xaùc ñònh daïng töø ñieån
cuûa töø
length tröôøng ñoä
length-mark daáu chæ tröôøng ñoä
lengthening taêng tröôøng ñoä
166

lenis (pl. lenes) yeáu; lôi

lenition giaûm ñoä caêng (cuûa phuï
aâm) (hieän töôïng ~)
lento (phaùt aâm / ñoïc) chaäm
Leonine rhyme vần Leùonine (tieáng tröôùc choã
ngaét nhòp hieäp vaàn vôùi
tieáng cuoái doøng thô)
letter chöõ caùi
level (1) bình dieän; caáp ñoä; möùc ñoä
level (2) baèng; phaúng
level of adequacy möùc ñoä thích ñaùng / thoûa
ñaùng
level of stress möùc troïng aâm
level of representation caáp ñoä theå hieän / trình hieän
level-skipping (cf. loopback, thaêng caáp
layering(2))
level tone thanh ngang; thanh baèng
levelling san baèng (vieäc ~; caùch ~)
lexeme töø vò; töø caùn vò; ñôn vò mang
nghóa töø vöïng trong töø
lexemic töø vò (thuoäc ~)
lexemic distinctness tính khu bieät töø vöïng
lexemic identity tính ñoàng nhaát töø vò
lexemic stratum töø taèng; lôùp töø vò
lexemic system heä thoáng töø vò
lexical töø vöïng (thuoäc ~)
lexical access truy caäp töø vöïng (trong nhaän
thöùc)
lexical ambiguity tính löôõng nghóa töø vöïng
167

lexical attachment xaùc ñònh vò trí cuûa töø vò

(vieäc / caùch ~)
lexical category phaïm truø töø vöïng
lexical causative (cf. keát caáu gaây khieán töø vöïng
morphological ~)
lexical component (cf. thaønh toá töø vöïng
postlexical component)
lexical cycle voøng töø vöïng
lexical diffusion lan truyeàn (söï bieán ñoåi aâm)
qua töø vöïng
lexical entry (cf. lemma (2)) muïc töø
lexical field (nh. semantic field) tröôøng töø vöïng
lexical form (cf. grammatical hình thaùi töø vöïng
form)
lexical-functional grammar ngöõ phaùp töø vöïng-chöùc
(LFG) naêng
lexical gap oâ troáng töø vöïng
lexical-interpretative semantics nghóa hoïc thuyeát minh töø
vöïng
lexical item yeáu toá töø vöïng
lexical meaning nghóa töø vöïng
lexical means (of expression) phöông tieän töø vöïng
lexical metonymy hoaùn duï töø vöïng hoïc
lexical phonology aâm vò hoïc töø vöïng
lexical priority theá öu tieân töø vöïng hoïc
lexical semantics ngöõ nghóa hoïc töø vöïng
lexical stress x. word stress
lexical structure (nh. lexical caáu truùc töø vöïng
system)
168

lexical syntax cuù phaùp töø vöïng hoïc (giaûi

thích quy taéc cuù phaùp baèng
nghóa cuûa töø)
lexical system (nh. lexical heä thoáng töø vöïng
structure)
lexical tone thanh ñieäu cuûa töø
lexical verb (nh. full verb) vò töø thöïc nghóa
lexical word (nh. content / thöïc töø
contentive / full / dictionary
word)
lexicalist hypothesis giaû thuyeát theo quan ñieåm töø
vöïng
lexicalist morphology hình thaùi hoïc treân quan ñieåm
töø vöïng
lexicalization töø vöïng hoaù
lexicography töø ñieån hoïc
lexicology töø vöïng hoïc
lexicon voán töø vöïng
lexico-grammatical (class / (loaïi/ nghóa) töø vöïng-ngöõ
meaning) phaùp
lexicostatistics töø vöïng thoáng keâ hoïc
lexis (1) (nh. lexicon) voán töø vöïng
lexis (2) (nh. dictum) ngoân lieäu (cf. tình thaùi)
liaison ñoïc noái
license caáp pheùp
licensed extrasyllabicity tính ngoaøi aâm tieát hôïp leä
licenser taùc töû ñieäu tính caáu truùc
aâm vò cuûa töø
lifting thao taùc naâng caáp
169

ligature chöõ gheùp dính

light syllable (cf. heavy aâm tieát nheï
syllable)
light vowel nguyeân aâm saùng
limitative coù chöùc naêng haïn ñònh
linear hình tuyeán; tuyeán tính
linear grammar (cf. regular ngöõ phaùp tuyeán tính (trong
grammar) ngoân ngöõ hoïc ñieän toaùn)
linear(istic) phonology (x. aâm vò hoïc tuyeán tính (luaän)
segmental ~); autosegmental ~)
linear precedence (LP) rule quy taéc traät töï tuyeán tính
linear processing caùch xöû lyù theo traät töï
tuyeán tính
linear script vaên töï tuyeán tính
linear structure of language caáu truùc tuyeán tính (töï
nhieân) cuûa ngoân ngöõ
linear succession söï tieáp noái tuyeán tính
linearity tuyeán tính
linearity principle nguyeân lyù tuyeán tính
linearization (1) tuyeán tính hoùa
linearization (2) aùp ñaët tuyeán tính leân nhöõng
ñôn vò phi tuyeán
lingering relevance (cf. current tính quan yeáu thöôøng xuyeân
relevance)
lingua franca ngoân ngöõ chung (ñöôïc nhöõng
ngöôøi dò ngöõ duøng ñeå giao
tieáp vôùi nhau)
Lingua Mentalis Ngoân ngöõ trong Trí naõo
lingual löôõi (phuï aâm ~)
170
lingual roll/ trill
linguist (1)
linguist (2)
linguistic
linguistic anthropology
linguistic area (nh. Sprachbund) khu vöïc ngoân ngöõ; ngöõ vöïc
linguistic behavio(u)r
linguistic characterology
linguistic competence
linguistic community
linguistic construct
linguistic criticism
linguistic determinism (cf.
linguistic relativity)
linguistic environment
linguistic experiment
linguistic form
linguistic geography (nh.
dialectology (2))
linguistic intuition
linguistic minority
linguistic pragmatics
linguistic performance
linguistic philosophy
rung löôõi (aâm ~)
ngöôøi bieát nhieàu thöù tieáng
nhaø ngoân ngöõ hoïc
ngoân ngöõ hoïc (thuoäc ~)
nhaân hoïc ngoân ngöõ hoïc
haønh vi ngoân ngöõ; thaùi ñoä
ngoân ngöõ hoïc
ñaëc tröng hoïc ngoân ngöõ
thaåm naêng ngoân ngöõ
(khoái) coäng ñoàng ngoân ngöõ
kieán taïo ngoân ngöõ hoïc
pheâ bình (veà) ngoân ngöõ hoïc
quyeát ñònh luaän ngoân ngöõ
chu caûnh ngoân ngöõ
thí nghieäm ngoân ngöõ hoïc
hình thaùi ngoân ngöõ
ñòa lyù ngoân ngöõ (nhö phöông
ngöõ hoïc)
caûm thöùc ngoân ngöõ (hoïc);
tröïc giaùc ngoân ngöõ (hoïc)
daân toäc noùi tieáng thieåu soá
duïng phaùp ngoân ngöõ hoïc;
ngöõ duïng phaùp; ngöõ duïng
hoïc
(caùch) duïng ngoân / thöïc
haønh ngoân ngöõ
trieát lyù ngoân ngöõ hoïc
171
linguistic relativity (cf.
linguistic determinism)
linguistic relevance
linguistic semantics
linguistic science
linguistic sciences (1)
linguistic sciences (2) (sciences (caùc) khoa hoïc veà ngoân ngöõ
du langage (Ph.))
linguistic sign
linguistic statistics
linguistic substrate (nh.
substrate language)
linguistic theory
linguistic typology
linguistic universal (cf.
language universal)
linguistic variable
linguistic view of the world
linguistic world image
linguistically irrelevant
linguistically relevant
linguistically significant
generalization
linguistician
töông ñoái luaän ngoân ngöõ
hoïc
tính quan yeáu ngoân ngöõ hoïc
nghóa hoïc ngoân ngöõ; ngöõ
nghóa hoïc
x. linguistics
ngoân ngöõ hoïc vaø ngöõ aâm
hoïc (nhö hai moân hoïc rieâng)
daáu / phuø hieäu ngoân ngöõ;
kyù hieäu ngoân ngöõ
thoáng keâ ngoân ngöõ hoïc
cô taèng ngoân ngöõ hoïc; taàng
ngoân ngöõ cô sôû
lyù thuyeát ngoân ngöõ hoïc
loaïi hình hoïc ngoân ngöõ
phoå nieäm ngoân ngöõ hoïc
bieán soá ngoân ngöõ hoïc
theá giôùi quan cuûa ngoân ngöõ
hình aûnh cuûa theá giôùi qua
ngoân ngöõ
khoâng quan yeáu veà phöông
dieän ngoân ngöõ hoïc
quan yeáu veà phöông dieän
ngoân ngöõ hoïc
söï khaùi quaùt hoùa coù yù
nghóa ngoân ngöõ hoïc
x. linguist (2)
172

linguistics (nh. linguistic ngoân ngöõ hoïc

science)
linguo- löôõi (thuoäc ~)
link (moái) lieân heä
linkage lieân heä (vieäc / caùch xaùc laäp
~)
linking morpheme hình vò (coù taùc duïng) lieân
heä
linking “r” aâm “r” coù taùc duïng lieân heä
linking verb (nh. copula) vò töø lieân keát; heä töø
linking word x. copula töø coù taùc duïng lieân keát
lip(s) moâi
lip position tö theá moâi
lip rounding (tö theá / ñoäng taùc) troøn moâi
lip spreading (tö theá / ñoäng taùc) baønh moâi
LIPOC x. Language Independent
Preferred Order of Constituents
liquid nöôùc (phuï aâm ~)
lisping taät khoâng phaùt aâm ñöôïc [s],
[z]
list danh saùch
listener ngöôøi nghe
literacy (cf. illiteracy) bieát chöõ
literal meaning nghóa nguyeân vaên
literal translation (cf. free dòch saùt nguyeân vaên
translation)
literary criticism pheâ bình vaên chöông
literary language ngoân ngöõ vaên chöông
literary linguistics (cf. ngoân ngöõ hoïc vaên hoïc
173
stylistics)
literary pragmatics
literary semantics
literary theory
litotes (nh. meiosis; cf.
hyperbole)
loan blend (cf. loan shift)
loan shift (cf. loan blend)
loan translation (x. calque)
loan (word) (nh. borrowing)
local determinacy
local transformation
localism
localist hypothesis
locality condition
localization
located point
location
locative
locative adverbial
locomotion
locus (pl. loci)
locution
ngöõ duïng phaùp vaên hoïc
nghóa hoïc vaên hoïc
lyù luaän vaên hoïc
(pheùp) noùi giaûm; khieâm duï
töø möôïn giöõ aâm goác
töø möôïn bieán aâm goác
phoûng dòch; sao phoûng
töø möôïn
tính xaùc quyeát cuïc boä
(nguyeân taéc quy moät aâm toá
vaøo moät aâm vò naøo ñoù maø
chæ xeùt hình thöùc ngöõ aâm
vaø chu caûnh ngöõ aâm cuûa
noù)
caûi bieán cuïc boä
khoâng gian coù cöông vò chuû
ñaïo (quan ñieåm ~)
giaû thuyeát khoâng gian luaän
ñieàu kieän veà tính cuïc boä
khoâng gian hoaù (quan ñieåm ~)
ñieåm ñöôïc ñònh vò
ñònh vò; vò trí
ñònh vò (caùch ~); vò trí ngöõ
traïng ngöõ vò trí/ nôi choán
söï di chuyeån
aâm tieâu
x. locutionary act
174
locutionary (cf. illocutionary,
perlocutionary)
locutionary act
locutionary force
locutionary meaning (nh.
propositional meaning)
locutor
logic
logic of belief
logic of values
logical
logical connective
logical consistency
logical constant
logical form (LF) (cf. phonetic
form)
logical positivism
logical presupposition
logical semantics
logical subject
logico-discursive meaning
logocentrism (nh.
phonocentrism)
logogen model
logogram/ logograph (cf.
phonogram)
logographic script
logophoric pronoun
taïo ngoân
haønh ñoäng taïo ngoân
löïc taïo ngoân
nghóa taïo ngoân
ngöôøi noùi (x. addresser)
logic
logic cuûa nieàm tin
logic cuûa caùc giaù trò
logic (thuoäc ~)
keát töø logic
tính nhaát quaùn logic
x. logical connective
daïng logic
thöïc chöùng luaän logic
tieàn giaû ñònh logic
nghóa hoïc logic
chuû ñeà logic; sôû ñeà
nghóa logic ngoân töø
quan ñieåm ñeà cao ngoân ngöõ
noùi
moâ hình töø daïng
chöõ ghi töø
vaên töï ghi töø
ñaïi töø hoài chæ (trong lôøi daãn
tröïc tieáp)
175

logographic script vaên töï ghi töø

logophoric pronoun ñaïi töø chæ ngöôøi phaùt ngoân
logorrhea chöùng baêng ngoân
logo-syllabic writing chöõ vieát ghi hình-aâm tieát /
töø-aâm tieát
long component thaønh toá daøi
long segment chieát ñoaïn daøi
long term memory kyù öùc daøi haïn
long (vowel) (nguyeân aâm) daøi
longitudinal (cf. cross- nghieân cöùu theo caùch caét
sectional) doïc
loopback (nh. backlooping; cf. voøng quay ngöôïc (chuyeån
level-skipping, layering(2)) moät caáp cao xuoáng laøm phuï
ngöõ cho moät caáp döôùi)
loose (contact / sentence) loûng (caâu / tieáp xuùc)
loss of accentuation (nh. maát troïng aâm (hieän töôïng ~)
desaccentuation)
loss of information maát thoâng tin (tình traïng ~)
loudness (cf. intensity) ñoä lôùn
low (vowel) (nguyeân aâm) roäng; thaáp
lower category phaïm truø thaáp (hôn)
lower lip moâi döôùi
lower jaw haøm döôùi
lower teeth raêng döôùi
lowering ñoäng taùc haï thaáp
lungs phoåi
176

M
macaronic (vaên baûn) laïm duïng töø ngöõ
ngoaïi quoác (nhaát laø Lat.)
machine aided (human) dòch maùy coù ngöôøi hieäu
translation chænh
machine language (nh. ngoân ngöõ maùy
computer language)
machine translation dòch maùy
machine trasnslation system heä thoáng dòch maùy
macrocontext vaên caûnh vó moâ
macrofamily ñaïi ngöõ heä
macrolinguistics (cf. ngoân ngöõ hoïc vó moâ
microlinguistics,
prelinguistics, metalinguistics)
macron daáu chæ nguyeân aâm daøi
macrosegment chieát ñoaïn vó moâ
macro-state ngöõ traïng vó moâ
macro(-)structure caáu truùc vó moâ
magnitude (of sound) ñoä lôùn (cuûa aâm thanh)
MAHT x. machine-aided human
translation
main clause caâu chính; tieåu cuù chính
main stress troïng aâm chính
main subject chuû ngöõ chính
main syllable aâm tieát chính
main variant bieán theå chính
main verb vò töø chính
major (nh. favourite) (moâ hình caâu) chính (thoâng
177

thöôøng nhaát, coù söùc saûn

sinh cao nhaát)
178

major articulator (cf. minor khí quan caáu aâm chính

articulator)
major class feature (cf. cavity ñaëc tröng veà ñöôøng daãn aâm
feature, manner of articulation,
prosodic feature, source
feature)
major parts of speech töø loaïi chính
major pause (nh. phonological choã ngöøng chính
phrase boundary)
major syllable (cf. minor aâm tieát chính
syllable)
majuscule vieát hoa; chöõ hoa
malapropism duøng töø sai ngoân caûnh
Malayo-Polynesian Maõ Lai Ña ñaûo (ngoân ngöõ
(languages) ~)
male rhyme vaàn nam
malformation caáu taïo töø sai (do loaïi suy sai)
mandative subjunctive thöùc haï thuoäc sai khieán
manifestation x. actualization, realization
manipulating agent taùc theå sai khieán
manipulative (theå / thöùc) sai khieán
manner phöông thöùc
manner adverbial traïng ngöõ phöông thöùc
manner maxim chaâm ngoân veà phöông thöùc
manner of articulation phöông thöùc caáu aâm
manner of production phöông thöùc saûn sinh (aâm
thanh)
manner of (verbal) action phöông thöùc haønh ñoäng
(ngoân töø)
179

many-valued logic logic ña trò

mapping aùnh xaï
margin ngoaïi vi; leà
marginal ngoaøi leà
marginal co-ordinator taùc töû ñaúng keát khoâng ñieån
hình
marginal modal (verb) x. semi-modal (verb)
marginal preposition baùn giôùi töø; giôùi töø khoâng
ñieån hình
marginal subordinator taùc töû phuï thuoäc hoùa khoâng
ñieån hình
marginally acceptable khaû thöù ôû ngoaïi bieân
marked coù ñaùnh daáu; höõu tröng
marked form hình thaùi höõu tröng
marked term of an opposition veá höõu tröng cuûa moät theá
ñoái laäp
markedness tính coù ñaùnh daáu; tính höõu
tröng
markedness shift di chuyeån tính höõu tröng (söï
~)
marker chæ toá; taùc töû ñaùnh daáu
Markov chain chuoãi / daõy Markov
Markov process thuû thuaät Markov
masculine (gender) (cf. nam tính; gioáng ñöïc
feminine)
masculine rhyme (cf. feminine vaàn nam (vaàn chaân coù troïng
rhyme) aâm)
mass media truyeàn thoâng ñaïi chuùng
mass noun (cf. count noun) danh töø khoái
180
master speech act
material copula
material implication
material noun
MAT
matching condition
matched pair
mathematical linguistics
mathematical logic
matrix
matrix clause
matrix sentence
matrix string
matrix predicate
matronymic
maxim (conversational ~)
maxim of discourse
maxim of manner (nh. manner
maxim)
maxim of quality (nh. quality
maxim)
maxim of quantity (nh. maxim
of quantity)
maxim of relevance (nh. maxim phöông chaâm veà tính quan
of relevance)
maxim violation
haønh ñoäng ngoân töø chuû
yeáu
vò töø thöïc nghóa duøng nhö
heä töø
haøm nghóa vaät chaát
danh töø vaät chaát
x. machine aided (human)
translation
ñieàu kieän phuø hôïp
caëp töông xöùng
ngoân ngöõ hoïc toaùn hoïc
logic toaùn
ma traän
tieåu cuù meï
caâu meï; caâu chính
chuoãi meï
vò ngöõ meï
teân ñaët theo hoï ngoaïi
phöông chaâm hoäi thoaïi
phöông chaâm cuûa dieãn ngoân
phöông chaâm veà caùch thöùc
(“noùi cho roõ”)
phöông chaâm veà chaát (“noùi
ñieàu gì mình tin laø coù thaät”)
phuông chaâm veà löôïng (“noùi
heát söï thaät”)
yeáu ("noùi vaøo ñeà")
vi phaïm phöông chaâm (hoäi
181

thoaïi)
182
maxims of conversation
maximal extension
maximal command
maximal projection (nh.
phrasal expansion)
maximalism
m-command
mean length of utterance
meaning
meaning-changing
transformation (cf. meaning-
preserving transformation)
meaning algebra
meaning-as-use theory
meaning congruence class
meaning extension
meaning of speech act
meaning postulate
meaning-preserving
transformation (cf. meaning- nghóa
changing transformation)
meaning structure
meaning substitution
meaning system
meaning vs. content
x. conversational maxims
ngoaïi dieân cöïc ñaïi; (söï) bao
quaùt toái ña
thoáng laõnh toái ña
söï phoùng chieáu toái ña
toái ña luaän
x. maximal ~
tröôøng ñoä trung bình cuûa
phaùt ngoân
nghóa
caûi bieán coù thay ñoåi nghóa
ñaïi soá hoïc cuûa nghóa
lyù thuyeát “nghóa laø caùch
duøng” (L. Wittgenstein)
lôùp töø coù nghóa töông hôïp
ngoaïi dieân cuûa nghóa
nghóa cuûa haønh ñoäng ngoân
töø
ñònh ñeà veà nghóa
caûi bieán khoâng thay ñoåi
caáu truùc nghóa
thay nghóa (vieäc / hieän töôïng
~)
heä thoáng nghóa
quan heä giöõa nghóa vaø noäi
183

dung
184

meaningful coù nghóa; mang nghóa

meaningfulness tính coù nghóa
meaninglessness tính voâ nghóa
mean length of utterance chieàu daøi trung bình cuûa
phaùt ngoân
means phöông tieän
Means-End Model moâ hình Phöông tieän-Cöùu
caùnh
means of actualization phöông tieän hieän thöïc hoaù
measure ñaïc ngöõ (M.A.K.Halliday) (=
"loaïi töø")
mechanism cô cheá
mechanicism cô giôùi luaän
media (1) (n.) (cuõ; pl. mediae) phuï aâm giöõa (= phuï aâm taéc
höõu thanh)
media (2) (adj.) giöõa
medial (1) (trong ngoân ngöõ aâm tieát tính)
boä phaän ñaàu cuûa vaän maãu
medial (2) (nh. middle (voice)) thaùi trung (tính)
medial (position) (vò trí) giöõa
medial vowel nguyeân aâm giöõa
medial verb vò töø trung tính
mediation vò theá trung gian
mediative coù vò theá trung gian
medio-passive thaùi bò ñoäng-trung tính
mediopalatal ngaïc giöõa (aâm ~)
mediovelar maïc giöõa (aâm ~)
medium (1) trung bình; giöõa
185

medium (2) (pl. media) phöông tieän/ keânh truyeàn

thoâng
medium stress troïng aâm trung bình
megamaxim of self-defense sieâu phöông chaâm töï veä
meiosis x. litotes
mel mel (ñôn vò ño cao ñoä)
melioration (nh. amelioration; bieán ñoåi toát nghóa
cf. deterioration, pejoration)
meliorative (cf. pejorative) toát nghóa
mellow (nh. non-strident; cf. dòu
strident)
melodic pattern moâ hình giai ñieäu
melodics neùt leân xuoáng cuûa lôøi noùi
(boä phaän cuûa ngöõ ñieäu)
melody giai ñieäu
member thaønh vieân / phaàn; bieán theå
member of phoneme chi theå cuûa aâm vò
membership tö caùch thaønh vieân; thaønh
phaàn
meme kyù öùc vò (ñôn vò kyù öùc
thöøa höôûng töø truyeàn thoáng
vaên hoaù)
memory kyù öùc; trí nhôù
mensural (cf. sortal) ñaïc löôïng / ño löôøng
mensural classifier loaïi töø ño löôøng; danh töø ñôn
vò ño löôøng
mensurality (cf. sortality) ñaïc löôïng / ño löôøng (tính ~)
mental (thuoäc) taâm trí
mental action haønh ñoäng taâm trí
186

mental attitudes thaùi ñoä noäi taâm

mental event bieán coá taâm trí
mental lexicon voán töø vöïng noäi taâm
mental model moâ hình noäi taâm
mental predicate vò ngöõ noäi taâm
mental process quaù trình noäi taâm
mental representation caùch trình hieän trong taâm trí
mental spaces khoâng gian noäi taâm
mental state taâm traïng; traïng thaùi taâm trí
mental structure caáu truùc noäi taâm
mental syntax cuù phaùp noäi taâm
Mentalese Noäi taâm ngöõ; thöù tieáng noäi
taâm
mentalism (cf. anti-mentalism) taâm trí luaän (cf. phaûn taâm lyù
luaän)
mentalist nhaø ngöõ hoïc taâm trí luaän
mentalistic linguistics ngoân ngöõ hoïc taâm trí luaän
mentalistic theory lyù thuyeát taâm trí luaän
mention nhaéc ñeán (vieäc ~)
mentioned entity thöïc theå coù ñöôïc nhaéc ñeán
merger (nh. coalescence, hoøa nhaäp
convergence (2))
mereological system x. mereology
mereology (nh. mereological heä toång-phaân
system; cf. meronym;
holonym)
merism neùt khu bieät; neùt ñaëc tröng
merismatics khu bieät ñaëc tröng hoïc
187

meronym (cf. holonym) phaân danh

meronymy quan heä toång phaân nghóa
mesolect (cf. acrolect (2), tieáng trung gian (giöõa tieáng cô
basilect, hyperlect, paralect) sôû vaø tieáng coù uy tín nhaát)
mesolectal tieáng trung gian (thuoäc ~)
message thoâng ñieäp
meta-action sieâu haønh ñoäng; sieâu taùc
duïng
metabasis sieâu cô sôû
metaclass sieâu chuûng loaïi
meta-communication sieâu giao tieáp
metacommunicative speech act haønh ñoäng ngoân töø sieâu
giao tieáp
metafunction sieâu chöùc naêng
metagoge aån duï gaùn caûm xuùc cho vaät
voâ tri
metagrammar sieâu ngöõ phaùp
meta-inference sieâu suy dieãn
meta-interaction sieâu töông taùc
metalanguage (cf. object sieâu ngoân ngöõ
language (1))
metalepsis hoaùn duï leäch thôøi (vd. moä →
caùi cheát)
metalexicography sieâu töø ñieån hoïc
metalinguistic sieâu ngoân ngöõ (hoïc) (thuoäc
~)
metalinguistics (cf. sieâu ngoân ngöõ hoïc
macrolinguistics,
microlinguistics,
prelinguistics)
188

metalinguistic conditional tieåu cuù ñieàu kieän sieâu ngoân

clause ngöõ hoïc
metalinguistic function of chöùc naêng sieâu ngoân ngöõ
language hoïc cuûa ngoân ngöõ
metalinguistic negation phuû ñònh sieâu ngoân ngöõ
metanalysis sieâu phaân tích
metanalyse bieán ñoåi do sieâu phaân tích
metaphony (hieän töôïng) ñoåi aâm
metaphor aån duï
metaphoric(al) extension khai trieån ngoaïi dieân qua aån
duï
metaphoric(a) scheme löôïc ñoà aån duï
metaphrase baûn dòch töøng chöõ
metaplasm caùch taùi taïo töø hình (thöôøng
ñöa ñeán moät song thöùc ñoàng
nguyeân)
metapragmatics sieâu duïng phaùp
metarule sieâu quy taéc
metasemy chuyeån ñoåi nghóa cuûa moät
bieåu thöùc
metastatement sieâu nhaän ñònh
metasymbol sieâu kyù hieäu
metatheory sieâu lyù thuyeát
metathesis (cf. spoonerism) ñaûo aâm
metatony chuyeån vò troïng aâm
metatopic sieâu chuû ñeà
meter nhòp (ñôn vò tieát taáu cuûa thô)
method for representing phöông phaùp trình hieän caùc
cognitive structures quaù trình nhaän thöùc
189

method of knowledge phöông phaùp trình hieän voán

representation tri thöùc
metonymy (cf. synecdoche) hoaùn duï; laân duï
metrical phonology aâm vò hoïc tieát ñieäu
metrics (nh. prosody(1)) tieát ñieäu hoïc
microcontext tieåu vaên / ngoân caûnh
microlinguistics (cf. ngoân ngöõ hoïc vi moâ
macrolinguistics,
prelinguistics, metalinguistics)
microphoneme tieåu / ñoaûn aâm vò
microsegment tieåu chieát ñoaïn
micro-state tieåu traïng thaùi
mid/ middle giöõa; trung hoaø; trung tính
mid-close x. half-close
mid-open x. half-open
mid-position trung vò; vò trí giöõa
middle ear tai giöõa
middle verb vò töø trung tính
middle voice (cf. active, thaùi trung tính
passive)
MDP x. minimal distance principle
mimesis (cf. diegesis) phöông thöùc moâ phoûng
(thoâng tin baèng caùch “moâ
phoûng”, nhö kòch chaúng haïn)
mimicry nhaïi laïi
mind taâm trí
Mind-Body problem vaán ñeà quan heä giöõa taâm trí
vaø theå xaùc
minim neùt soå
190

minimal nhoû nhaát; toái thieåu

minimal distance principle nguyeân lyù khoaûng caùch toái
(MDP) thieåu
minimal free form hình thaùi töï do nhoû nhaát
minimal pair caëp (töø) toái thieåu
minimal response phaûn öùng toái thieåu
minimal syntax structure caáu truùc cuù phaùp toái thieåu
minimalism toái thieåu luaän
minimum syllable aâm tieát toái thieåu
minor rheme / comment tieåu thuyeát; thuyeát caáp döôùi
minor articulator (cf. major khí quan caáu aâm phuï
articulator)
minor sentence caâu giaûn löôïc
minor subject tieåu chuû ngöõ
minor syllable (cf. major aâm tieát phuï
syllable)
minor theme / topic tieåu (chuû) ñeà; ñeà caáp döôùi
minuscule (chöõ) vieát thöôøng (khoâng
vieát hoa)
miscommunication giao tieáp khoâng ñaït
miscue daáu hieäu sai laïc
misderivation nhaän ñònh sai veà phaùi sinh
mismatch ñoái chieáu / keát hôïp khoâng
truøng khôùp
misplaced modifier phuï ngöõ ñaët nhaàm choã
misrelated participle (nh. vò tính töø khoâng coù quan heä
dangling modifier, dangling ngöõ phaùp (vôùi vò töø goác)
participle, hanging participle,
unattached participle, unrelated
191

participle)
mitigation giaûm nheï tyû troïng (caùch ~)
mixed form hình thaùi pha troän
mixed language ngoân ngöõ pha troän
mixed structure caáu truùc pha troän
mobile linh ñoäng
mobile stress troïng aâm di ñoäng
modal adverb phoù töø tình thaùi
modal auxiliary trôï vò töø tình thaùi
modal operator taùc töû tình thaùi
modal particle tieåu toá / tieåu töø tình thaùi
modal (propositional) attitude thaùi ñoä (meänh ñeà) tình thaùi
modal verb vò töø tình thaùi
modal verbal predicate vò ngöõ vò töø tình thaùi
modality tình thaùi
modality verb vò töø coù yù nghóa tình thaùi
modalizer taùc töû tình thaùi hoùa
mode (of expression) phöông thöùc (bieåu nghóa)
mode (of consideration) goùc ñoä tieáp caän
mode of discourse phöông thöùc dieãn ngoân
model moâ hình (lyù thuyeát)
model-theoretic semantics nghóa hoïc theo lyù thuyeát moâ
hình
model of understanding moâ hình lónh hoäi
modernism chuû nghóa hieän ñaïi
modification bieán ñoåi/ ñoåi nghóa (taùc
duïng ~); laøm phuï ngöõ (vieäc
~)
192

modificator taùc töû ñoåi nghóa

modified RP x. near-RP
modifier phuï ngöõ; tính ngöõ; traïng ngöõ
modifier clause tieåu cuù (coù chöùc naêng) phuï
ngöõ õ
modular coù tính modul
modular structure caáu truùc modul
modularity tính modul
modularity of language tính modul cuûa ngoân ngöõ
modularity of mind tính modul cuûa taâm trí
modulation (1) x. deontic modality
modulation (2) neùt ñieäu tính theå hieän thaùi
ñoä
module modul
moll giaùng; beâ-mon
mollossus (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay tröôøng
ñoä [111]
momentaneous (aspect) nhaát coá (theå ~)
momentary (event) (nh. non- nh. punctual
durative)
momentary aspect theå choác laùt
moneme nguyeân vò; hieäu vò
monism (cf. dualism) nhaát nguyeân luaän (veà quan
heä hình thöùc – nghóa)
monofocal ñoäc tieâu ñieåm
monogenesis quan nieäm ñoäc nguyeân (veà
lòch söû caùc ngoân ngöõ)
monoglot x. monolingual
monolingual ñoäc ngöõ; ngöôøi ñoäc ngöõ
193

monolingualism ñoäc ngöõ (hieän töôïng ~)

monologic coù tính ñoäc thoaïi
monologue (cf. dialogue) ñoäc thoaïi
monometer (thô) moät chaân
monomorphemic ñôn hình vò
monomorphous ñôn hình
mononuclear sentence caâu moät haït nhaân; caâu ñôn
haïch taâm
monophthong (nh. pure vowel) nguyeân aâm ñôn
monorheme (caâu) ñôn thuyeát
monosemantic ñôn nghóa
monostratal grammar ngöõ phaùp ñôn taèng
monosyllabism tính ñôn (aâm) tieát
monosyndetic ñôn lieân töø
monosystemic ñôn heä thoáng
monosemy (cf. polysemy) ñôn nghóa (tính ~)
monostrata ñôn taèng
monosyllabic ñôn aâm (tieát); ñôn tieát
monosyllable töø ñôn tieát; tieáng
monothongization ñôn nguyeân aâm hoùa
monotonic ñôn thanh (cf. ña thanh)
monotony tính ñôn thanh
monotransitive (verb) vò töø ngoaïi ñoäng ñôn chuyeån
monotransitive caùch duøng boå ngöõ ñôn
complementation chuyeån
monovalent ñôn trò
Montague grammar ngöõ phaùp Montague
194

mood thöùc
mood of irreality thöùc phi (hieän) thöïc
mood of unreal condition thöùc ñieàu kieän phi (hieän)
thöïc
mora mora (ñôn vò ño tröôøng ñoä)
morph hình toá
morpheme hình vò
morpheme alternant yeáu toá luaân phieân hình vò
morpheme-final position vò trí cuoái hình vò
morphemic script vaên töï ghi hình vò
morpheme-structure rule quy taéc caáu truùc hình vò
morphemic analysis phaân tích hình vò (vieäc / caùch
~)
morphemic boundary bieân giôùi hình vò
morphemic class chuûng loaïi hình vò
morphemic suture tieáp ñieåm hình vò
morphemic variant bieán theå hình vò
morphemics hình vò hoïc
morphologic construction keát caáu hình thaùi hoïc
morphologic(al) hình thaùi hoïc (thuoäc ~)
morphological alternation luaân phieân hình thaùi hoïc
(hieän töôïng ~)
morphological analysis phaân tích hình thaùi hoïc (vieäc/
caùch ~)
morphological analyzer thieát bò phaân tích hình thaùi
hoïc
morphological category phaïm truø hình thaùi hoïc
morphological causative keát caáu gaây khieán hình thaùi
hoïc
195

morphological classification of phaân loaïi ngoân ngöõ theo hình

languages thaùi hoïc (vieäc / caùch ~)
morphological marker chæ toá hình thaùi hoïc
morphological neutralization söï trung hoøa hoùa hình thaùi
hoïc
morphological opposition theá ñoái laäp hình thaùi hoïc
morphological synonym töø ñoàng nghóa hình thaùi hoïc
morphologization söï hình thaùi hoaù
morphology hình thaùi hoïc
morpho(pho)neme hình aâm vò
morpho(pho)nemic rule quy taéc hình aâm vò hoïc
morphophonemics x. morphophonology
morphophonology hình aâm vò hoïc
morphosyllabeme hình (aâm) tieát; tieáng
morphosyntactic hình cuù phaùp hoïc (thuoäc ~)
morphosyntax hình cuù phaùp (hoïc)
morphotactics hình keát hoïc
morphotonemics hình ñieäu vò hoïc
mot (Ph.) x. prosodic word
mother (cf. daughter, sister) meï; nuùt meï
motherese x. baby-talk (2)
mother-in-law language ngoân ngöõ meï vôï
mother (node) nuùt meï; nuùt treân
mother-talk x. baby-talk (2)
mother tongue (nh. first tieáng meï ñeû; baûn ngöõ
language (1), native language)
motif moâtíp
motion söï linh hoaït ngöõ phaùp
196

motivated (cf. arbitrary) coù nguyeân do

motivation nguyeân do
motivational statement nhaän ñònh veà nguyeân do
motive ñoäng cô
motive of communication ñoäng cô giao tieáp
motor theory (of speech lyù thuyeát ñoäng giaùc (veà cô
perception) cheá tri giaùc ngöõ aâm)
mouth mieäng
mouth cavity (nh. oral cavity) khoang mieäng
movable (cf. stationary) cöû ñoäng ñöôïc; di chuyeån
ñöôïc
movable entity thöïc theå di chuyeån ñöôïc
move löôït lôøi
movement (1) (nh. permutation, chuyeån vò (ñoäng taùc ~)
reordering)
movement (2) di chuyeån
movement rule quy taéc chuyeån vò
movement hoaùn vò
multidimensional perception aâm vò hoïc cuûa tri giaùc ña
phonology chieàu
multidimensional scaling ñònh möùc ñoä theo nhieàu
(technique) chieàu (kyõ thuaät ~)
multilateral (opposition / (theá ñoái laäp/ theá töông lieân)
correlation) (cf. bilateral) nhieàu chieàu
multilingual ña ngöõ
multilingualism (nh. hieän töôïng ña ngöõ
plurilingualism)
multiple-choice item yeáu toá ñöôïc choïn giöõa maáy
khaû naêng
197

multiple negation phuû ñònh truøng ñieäp

multiple position adverb phoù töø ña vò trí
multiple-regression thoaùi nhieàu böôùc
multivalued feature (cf. binary ñaëc tröng ña trò
feature, unary value)
multivariate analysis phaân tích nhieàu bieán
multi-word (formation) ña töø (toå hôïp ~)
multi-word lexical item ñôn vò töø vöïng ña töø
multi-word naming keát caáu ñònh danh ña töø
construction
murmur (nh. breathy voice (2)) tieáng thì thaàm
musical tone nhaïc thanh; tieáng thanh
mutation (nh. contact mutation, chuyeån bieán nguyeân aâm (do
umlaut (1)) aûnh höôûng cuûa chu caûnh)
mute (consonant) phuï aâm caâm
mutually exclusive loaïi tröø nhau
mutual knowledge söï hieåu bieát laãn nhau
myringotomy giaûi phaãu daãn löu tai giöõa
mythologeme thaàn thoaïi vò

N
naive knowledge tri thöùc ngaây thô
naive notion khaùi nieäm ngaây thô
name teân (goïi)
name-thing situation tình huoáng ñaët teân cho söï
vaät
198

naming ñònh danh (vieäc / caùch ~)

naming unit ñôn vò ñaët teân
narrated world theá giôùi töï söï
narratee ngöôøi nghe keå
narrative (n.) chuyeän keå; (lôøi) töï söï
narrative (adj.) coù tính töï söï
narrative infinitive (cf. personal thöùc voâ ñònh töï söï
infinitive)
narrative logic loâgic cuûa theå loaïi töï söï
narrative text vaên baûn töï söï
narrative thread maïch vaên töï söï
narrative time thôøi gian töï söï
narrative voice gioïng keå
narratology töï söï hoïc
narrator ngöôøi keå chuyeän
narreme töï söï vò
narrow heïp
narrow focus tieâu ñieåm heïp
narrow scope taàm bao quaùt heïp
narrow transcription phieân aâm saùt
narrow vowel nguyeân aâm heïp
narrowed meaning nghóa thu heïp
narrowing of meaning thu heïp nghóa
nasal (cf. oral) muõi (aâm ~)
nasal cavity khoang muõi
nasal passage ñöôøng muõi
nasal plosion tieáng baät muõi (sau aâm taéc)
199

nasal release (nh. nasal plosion) keát aâm muõi; tieáng buoâng
muõi
nasal stop aâm taéc muõi
nasal twang gioïng muõi
nasal vowel nguyeân aâm muõi (hoùa)
nasality tính chaát muõi
nasalized muõi hoùa
nasopharynx phaàn yeát haàu gaàn khoang
muõi
national language ngoân ngöõ quoác gia
nationality word töø chæ quoác tòch
native language (nh. first tieáng meï ñeû; baûn ngöõû
language (1), mother tongue)
native speaker ngöôøi baûn ngöõ
nativization (quaù trình) baûn ngöõ hoùa
natural class aâm loaïi töï nhieân
natural fallacy söï ngoä nhaän töï nhieân luaän
(töôûng nghóa cuûa töø phaûn
aùnh baûn chaát töï nhieân cuûa
söï vaät)
natural gender giôùi tính töï nhieân
natural generative phonology aâm vò hoïc taïo sinh töï nhieân
natural force (semantic role of löïc töï nhieân (vai nghóa ~)
~)
natural kind chuûng loaïi töï nhieân
natural language ngoân ngöõ töï nhieân
natural language laäp luaän baèng ngoân ngöõ töï
argumentation nhieân (vieäc / caùch ~)
natural language interface giao dieän cuûa ngoân ngöõ töï
200

nhieân
201

natural language logic logic cuûa ngoân ngöõ töï nhieân

natural language processing xöû lyù ngoân ngöõ töï nhieân
(caùch ~)
natural language lónh hoäi / hieåu ngoân ngöõ töï
understanding nhieân
natural logic logic töï nhieân
natural morphology hình thaùi hoïc töï nhieân
natural phonology aâm vò hoïc töï nhieân
natural reasoning caùch laäp luaän töï nhieân
natural school tröôøng phaùi töï nhieân
natural topic chuû ñeà töï nhieân
natural topic hierarchy toân ty chuû ñeà töï nhieân
naturalism (nh. cratylism) töï nhieân luaän (veà quan heä
aâm- nghóa)
naturalness tính töï nhieân
near miss giaû thuyeát sô khôûi veà noäi
dung vaên baûn
near-negative x. semi-negative
near-RP (nh. modified RP) daïng phaùt aâm gaàn chuaån
near universals gaàn nhö phoå nieäm
necessary taát yeáu
necessary truth söï thaät / chaân lyù taát yeáu
necessiation theá boù buoäc
necessity tính taát yeáu
Neg-assertion phaûn nhaän ñònh
negation phuû ñònh
negation of a total assertion phuû ñònh moät nhaän ñònh
toång quaùt
202
negation (speech act of ~)
negation (modal verb of ~)
negation marker
negation projection
negative
negative evaluation
negative event
negative evidence
negative face (cf. positive face)
negative face strategy
negative inference
negative intensifier
negative knowledge
negative particle
negative politeness
negative scope
negative sentence
negative transfer (nh.
interference)
negotiation argumentation
negotiation behavio(u)r
negotiation scenario / script
Neogrammarian hypothesis
(nh. regularity hypothesis)
Neogrammarian
neologism
haønh ñoäng phuû ñònh
vò töø tình thaùi phuû ñònh
chæ toá phuû ñònh
phoùng chieáu phuû ñònh (söï ~)
(caâu, thöùc) phuû ñònh
ñaùnh giaù tieâu cöïc (vieäc /
caùch ~)
bieán coá tieâu cöïc
baèng chöùng tieâu cöïc
theå dieän tieâu cöïc
chieán löôïc baûo veä theå dieän
tieâu cöïc
suy dieãn tieâu cöïc
taùc töû taêng cöôøng tieâu cöïc
tri thöùc tieâu cöïc
tieåu töø phuû ñònh
lòch söï tieâu cöïc
taàm phuû ñònh
caâu phuû ñònh
chuyeån di tieâu cöïc
laäp luaän thöông löôïng
haønh vi thöông löôïng
kòch baûn thöông löôïng
giaû thuyeát cuûa phaùi Taân
ngöõ phaùp
phaùi Taân ngöõ phaùp
töø ngöõ môùi xuaát hieän
203

nested construction keát caáu loàng

nesting (of constructions) (nh. loàng (nhöõng keát caáu vaøo
incapsulation, inclusion (2)) caâu)
network maïng löôùi
network grammar ngöõ phaùp maïng löôùi
network representation of trình hieän tri thöùc nhö moät
knowledge maïng löôùi (vieäc / caùch ~)
neurolinguistics (nh. thaàn kinh ngoân ngöõ hoïc
neurological linguistics)
neuter trung tính; gioáng trung
neuter gender gioáng trung
neutral trung hoøa; trung dung
neutral gradable adjective tính töø trung hoøa höõu ñoä
neutral vowel nguyeân aâm trung dung
neutralizable (cf. constant (2)) theá ñoái laäp coù trung hoøa
hoùa
neutralization trung hoøa hoùa (hieäntöôïng ~)
new (information) caùi môùi; thoâng tin môùi
New Criticism traøo löu Pheâ bình môùi
nexus loõi chuû-vò
nexus negation phuû ñònh loõi chuû-vò
NGP x. natural generative phonology
node nuùt; ñaàu nhaùnh
noeme nghóa cuûa ngöõ vò (glosseme)
noise taïp aâm; tieáng oàn; nhaân toá
nhieãu
nomen adjectivum (Lat.) danh töø phuï gia (= tính töø)
nomen substantivum (Lat.) danh töø
204
nomenclature
nominal
nominal classification
nominal compound
nominal group (cf. noun phrase) toå danh töø; danh ngöõ
nominal object
nominal predicate
nominal relative clause
nominal relative pronoun
nominal sentence
nominalism (nh.
conventionalism; cf. realism)
nominalization
nominalized restrictor
nominalizing transformation
nomination
nominative (nh. subjective)
nominative(-accusative)
language (cf. ergative(-
absolutive))
nominative island condition
nominative of permanent
identity
nominative sentence
danh muïc; danh baï
danh tính
phaân loaïi danh töø (vieäc /
caùch ~)
phöùc caáu danh töø; danh töø
gheùp
ñoái töôïng höõu danh
vò ngöõ danh töø
tieåu cuù lieân heä danh töø tính
ñaïi töø lieân heä danh töø tính
caâu danh töø tính
duy danh luaän
danh hoùa; danh töø hoaù
taùc töû haïn ñònh danh hoaù
caûi bieán danh (töø) hoùa
ñònh danh; taïo danh (haønh
ñoäng ~)
danh caùch
ngoân ngöõ chuû caùch(-ñoái
caùch)
ñieàu kieän cuø lao cuûa danh
ngöõ mang danh caùch
danh caùch duøng cho tính ñoàng
nhaát thöôøng xuyeân
caâu danh caùch (nh.Sneg.
Grad !)
205
non-affixal
non-anterior
non-areal
non-assertive
non-assertive territory (cf.
assertive territory)
non-attributive (nh. predicative) (tính töø) khoâng laøm tính ngöõ
non-chrone language
non-classical logic
non-classified (noun) (cf.
classified (noun))
non-conjugated verb form
non-conclusive
non-configurational language
(nh. W* language)
non-consenter
non-consonantal
non-constituent coordination
(nh. reduced/ incomplete
conjunct coordination,
conjunction reduction,
gapping)
non-continuant (nh.
discontinuous, interrupted,
stop)
phi phuï toá
khoâng haøng tröôùc (nguyeân
aâm ~)
(söï khaùc bieät) phi ñòa lyù
(haønh ñoäng) khoâng khaúng
ñònh
mieàn khoâng khaúng ñònh
ngoân ngöõ khoâng duøng thôøi
vò (söï khu bieät veà tröôøng ñoä
nguyeân aâm)
logic (hoïc) phi coå ñieån
(danh töø) khoâng bieät loaïi
hình thaùi vò töø chöa bieán
ngoâi
x. atelic
ngoân ngöõ phi caáu hình
chæ toá cuûa thaùi ñoäï khoâng
öng thuaän
phi phuï aâm tính
quan heä ñaúng keát phi thaønh
toá
aâm khoâng lieân tuïc
206

non-continuous khoâng tieáp dieãn

non-contrastive khoâng töông phaûn
non-contrastive distribution phaân boá khoâng töông phaûn
non-core rule quy taéc khoâng thuoäc haïch
taâm
non-correlation baát töông lieân
non-count(able) noun x. uncoun(table) noun
non-defining baát ñònh
non-defining relative (nh. tieåu cuù lieân heä khoâng coù
indefinite relative) taùc duïng xaùc ñònh
non-deriving language ngoân ngöõ khoâng duøng
phöông thöùc phaùi sinh
non-discrete grammar (cf. ngöõ phaùp khoâng phaân laäp
fuzzy grammar)
non-distinctive khoâng coù taùc duïng khu bieät
non-durative (nh. punctual) khoâng thôøi löôïng (nh. ñieåm
tính)
non-equivalence khoâng töông ñöông / phi ñaúng
trò (quan heä ~)
non-factive voâ haøm (vôùi caùc vò töø sai
khieán)
non-factual phi xaùc thöïc (vôùi caùc vò töø
nhaän ñònh)
non-fiction (nh. faction) (taùc phaåm) phi hö caáu
non-finite voâ haïn; voâ ñònh; khoâng coù
ngoâi; khoâng coù thì
non-functional phi chöùc naêng
non-future tense thì phi töông lai
non-gradable khoâng coù thang ñoä
207

non-headed (nh. exocentric) khoâng coù trung taâm

non-identifiable referent ñoái töôïng sôû chæ khoâng
nhaän dieän ñöôïc
non-identifying (nh. non- khoâng coù hieäu löïc nhaän
defining) dieän
non-implicative voâ haøm
non-inherent attribute tính ngöõ phi noäi taïi; thuoäc
tính khoâng coá höõu
non-intersecting set taäp hôïp khoâng caét nhau
non-linear phonology aâm vò hoïc phi tuyeán tính
non-linguistic (nh. phi ngoân ngöõ hoïc
extralinguistic)
non-linguistic criterion chuaån taéc phi ngöõ hoïc
non-minimal contrast töông phaûn phi toái thieåu
non-necessity baát taát yeáu; tính khoâng taát
yeáu
non-nucleus phi haïch taâm; phi haït nhaân
non-past phi quaù khöù
non-past tense thì phi quaù khöù
non-personal phi nhaân tính; phi nhaân xöng
non-phonemic phi aâm vò hoïc
non-plural phi phöùc soá; khoâng ñaùnh
daáu soá phöùc
non-predicative phi vò ngöõ tính
non-referential noun phrase danh ngöõ khoâng coù sôû chæ
non-relevant (nh. irrelevant) khoâng quan yeáu
non-referential khoâng coù sôû chæ
non-referential object ñoái töôïng voâ sôû chæ
non-restrictive khoâng (coù taùc duïng) haïn
208

ñònh
209

non-restrictive relative clause tieåu cuù lieân heä khoâng coù

taùc duïng haïn ñònh
non-restrictive relative pronoun ñaïi töø lieân heä khoâng haïn
ñònh
non-rhotic (nh. r-less) khoâng r-tính
non-rounded khoâng troøn moâi
non-root phi caên toá
non-segmental phonology aâm vò hoïc phi ñoaïn
non-segmental phi ñoaïn (tính)
non-sentence phi caâu
non-singular phi ñôn soá; khoâng ñaùnh daáu
soá ñôn
non-speech sound aâm phi ngoân ngöõ
non-specific noun phrase danh ngöõ khoâng (ñöôïc) minh
ñònh
non-specified object vaät / ñoái töôïng khoâng minh
ñònh
non-standard phi tieâu chuaån
non-syllabic phi aâm tieát tính; khoâng
thaønh aâm tieát
non-tense khoâng caêng
non-tonal language ngoân ngöõ khoâng coù thanh
ñieäu
non-strident (nh. mellow) khoâng theù
non-unique(-ness) (tính) khoâng duy nhaát/ ñôn
nhaát
non-verbal communication giao tieáp phi ngoân töø
non-verbal predication keát caáu chuû vò khoâng duøng
vò töø
210

non-vocalic phi nguyeân aâm tính

nonce-word (1) töø chæ duøng moät laàn
nonce-word (2) töø voán ñöôïc taïo ra trong moät
tröôøng hôïp nhaát ñònh (nhöng
ñaõ trôû neân phoå bieán)
nonsense chuoãi töø bòa ñaët (chaáp
nhaän ñöôïc veà ngöõ phaùp
nhöng veà nghóa thì khoâng)
nonsense word töø bòa ñaët (ñeå luyeän nghe)
norm (1) tieâu chuaån
norm (2) bieán theå chính / chuaån (cuûa
aâm vò)
norm of pronunciation chuaån phaùt aâm
normal (1) (cf. abnormal) bình thöôøng
normal (2) (nh. grammatical) ñuùng chuaån; hôïp chuaån;
ñuùng ngöõ phaùp
normal ordering traät töï bình thöôøng (caùch
xeáp ~)
normal word order traät töï töø bình thöôøng / hôïp
chuaån
normality postulate ñònh ñeà veà tính hôïp chuaån
normative ñònh chuaån
normative goal ñích hôïp chuaån
normative grammar ngöõ phaùp ñònh chuaån
normative rule quy taéc ñònh chuaån
nose muõi
nostril loã muõi
notation caùch phieân aâm; kyù hieäu
notion khaùi nieäm
211

notion explication giaûi thuyeát / hieån ngoân hoùa

khaùi nieäm (vieäc / caùch ~)
notion formation söï hình thaønh cuûa khaùi nieäm
notional verb vò töø khaùi nieäm (coù thöïc
nghóa vaø coù theå töï noù laøm
vò ngöõ)
notional word thöïc töø
notional grammar (cf. formal ngöõ phaùp theo nghóa
grammar)
noun danh töø
noun class lôùp / tieåu loaïi danh töø
noun classification phaân loaïi danh töø (vieäc /
caùch ~)
noun clause tieåu cuù danh tính
noun declension bieán caùch danh töø (vieäc /
caùch ~)
noun-equivalent thaønh toá danh tính
noun incorporation vò töø coù caáu taïo danh
töø+vò töø (nhö tieáng Anh to
tale-tell)
noun modifier (1) danh töø laøm tính ngöõ
noun modifier (2) phuï ngöõ cuûa danh töø
noun of action danh töø chæ haønh ñoäng
noun phrase ngöõ (ñoaïn) danh töø; danh
ngöõø
noun prefix tieàn toá cuûa danh töø
noun suffix haäu toá cuûa danh töø
Novial ngoân ngöõ nhaân taïo do O.
Jespersen saùng cheá (1928)
NP x. noun phrase
212

NP-movement di chuyeån danh ngöõ (thao taùc

~)
NP-VP model moâ hình Danh ngöõ – Vò ngöõ
nouniness tính chaát danh töø
nuclear aâm chính; aâm ñænh
nuclear argument tham toá haït nhaân
nuclear predication keát caáu chuû vò haït nhaân
nuclear sentence caâu haït nhaân / ~ haïch taâm
nuclear stress (1) troïng aâm caâu
nuclear stress (2) (nh. nuclear troïng aâm ñænh / haït nhaân
tone, tonic stress)
nuclear syllable x. nucleus (2)
nuclear tone x. nuclear stress (2)
nucleus (pl. nuclei) (1) (cf. haït nhaân (aâm tieát); trung
margin) taâm
nucleus (2) (nh. nuclear syllable, aâm tieát haït nhaân
tonic syllable)
nucleus (3) caáu truùc haït nhaân
null allophone bieán theå aâm vò zero; tha aâm
zero
null anaphor hoài chæ zero
null coda vó aâm zero
null complement boå ngöõ zero
null element yeáu toá zero
null final chung aâm zero
null initial thuûy aâm zero
null onset khôûi aâm zero
null pro-form ñaïi hình thaùi zero; ñaïi ngöõ
zero; ñaïi toá zero
213

null (emty / void) set taäp hôïp roãng

null-subject language ngoân ngöõ coù chuû ngöõ zero
null variant bieán theå zero
number soá
numeral soá töø
numerative löôïng töø
numerative classifier loaïi töø soá löôïng
numerator löôïng töø
nursery language ngoân ngöõ vöôøn treû

O
object boå ngöõ; ñoái töôïng
object clause tieåu cuù boå ngöõ
object control quyeàn kieåm ñònh boå ngöõ
object language (1) ngoân ngöõ ñoái töôïng
object language (2) x. target language
object of a verb boå ngöõ cuûa vò töø
object of a preposition boå ngöõ cuûa giôùi töø
object of result x. result object
object raising ñeà baït boå ngöõ; ñöa boå ngöõ
leân
objectal thuoäc ñoái töôïng
objectification ñoái töôïng hoaù; taïo ñoái
töôïng
objection lôøi phaûn baùc
objectival boå ngöõ (thuoäc ~)
214

objective (case) ñoái caùch; taân caùch

objective accusative ñoái caùch duøng cho boå ngöõ
objective complement (cf. boå ngöõ chæ ñoái töôïng
subjective complement)
objective correlate lieân ngöõ khaùch quan (coù
lieân quan tôùi moät traïng thaùi
caûm xuùc)
objective dative taëng caùch chæ ñoái töôïng
objective genitive (cf. subjective ñoái sinh caùch; sinh caùch chæ
genitive) ñoái töôïng
objective modality tình thaùi khaùch quan
objective possibility tính khaû höõu khaùch quan
objective probability xaùc suaát khaùch quan
object-verb agreement söï phuø öùng giöõa boå ngöõ
vaø vò töø
obligation boån phaän (tình thaùi ~)
obligatory baét buoäc
oblique case giaùn caùch
oblique context ngoân / vaên caûnh giaùn tieáp
oblique speech lôøi noùi giaùn tieáp
obscene tuïc (tóu)
obscure vowel nguyeân aâm toái (vd. [u], [o])
observation quan saùt (söï / caùch ~)
observational adequacy thoaû ñaùng veà quan saùt (tính
~)
obsolescent cuõ; ñang trôû thaønh loãi thôøi
obsolete loãi thôøi; coå
obstacle chöôùng ngaïi vaät
obstacle to goal achievement söï vaät caûn trôû (chöôùng ngaïi
215

vaät ñoái vôùi) vieäc ñaït muïc

ñích
216

obstruction söï ngaên caûn

obstruent aâm chaën; aâm oàn (cf.
sonorant)
obviation (nh. inversion) ñaûo vai (hieän töôïng ~)
obviative (1) (nh. fourth person) hình thaùi ngoâi thöù tö
obviative (voice) (2) (thaùi) ñaûo vai
occasional meaning nghóa haõn höõu
occasional word töø haõn höõu
occlusion (nh. closure (1)) (caáu aâm) taéc
occlusive x. plosive
occurrence söï xuaát hieän
OCR x. optical character recognition
octameter (nh. octonarius (2)) (thô) taùm chaân
octastich (thô) baùt cuù; (thô) taùm caâu
octonarius (Lat.) (1) (nh. (thô) baùt cuù
octastich; octave; octet)
octonarius (Lat.) (2) (nh. (thô) taùm chaân
octameter)
octave (nh. octonarius (1); (thô) baùt cuù
octastich; octet)
octet (nh. octonarius (1); (thô) baùt cuù
octastich; octave)
octosyllable (octosyllabic, n. & (thô) baùt ngoân; (thô) taùm aâm
adj.) tieát
officialese gioïng haønh chính
off-record strategy (cf. on- chieán löôïc taøng aån
record strategy)
oesophageal x. esophageal
oesophagus x. esophagus
217

off-glide (cf. on-glide) chuyeån tieáp thoaùi; giai ñoaïn

thoaùi; löôùt thoaùi
old information thoâng tin cuõ
omission löôïc boû
omniscient narrator ngöôøi keå chuyeän bieát roõ
moïi söï
omnitemporal proposition meänh ñeà phieám thôøi
on-glide (cf. off-glide) chuyeån tieáp tieán; giai ñoaïn
tieán; löôùt tieán
on-line ñang ôû treân maïng
on-record strategy chieán löôïc coâng khai
one-dimensional moät chieàu; ñôn kích
one-participant verb vò töø moät tham toá
one-place verb (nh. intransitive vò töø ñôn trò
verb)
one(-to)-one correspondence töông öùng moät ñoái moät
onoma epitheton (pl. onomata danh töø phuï trôï (= tính töø)
epitheta, Lat.)
onomasiology (cf. semasiology) ñònh danh hoïc
onomastics danh hoïc
onomatopoeia töø töôïng hình; töø töôïng
thanh; töø moâ phoûng
onomatopoetic töôïng hình, töôïng thanh, moâ
phoûng (coù tính chaát ~)
onomatopoetic theory thuyeát töôïng hình töôïng thanh
(veà coäi nguoàn ngoân ngöõ)
onset khôûi aâm
ontogenesis x. ontogeny
ontogenetic coù quaù trình hình thaønh vaø
218

tieâu vong trong töøng caù nhaân

219

ontogeny (cf. phylogeny) caù sinh (caùch tieáp caän ~)

ontologization of knowledge baûn theå hoùa tri thöùc
ontology baûn theå luaän
opacity tính chaát ñuïc (khoâng roõ thöïc
chaát, nguyeân do)
opaque ñuïc (khoâng roõ thöïc chaát vaø
nguyeân do)
opaque context ngoân / vaên caûnh ñuïc
opaque formation caáu taïo ñuïc
opaque rule quy taéc ñuïc
open approximation (cf. caáu aâm môû
closure; close approximation)
open class chuûng loaïi môû / ~ voâ haïn
open condition x. real condition
open juncture tieáp ñieåm môû
open predication keát caáu chuû vò môû
open question caâu hoûi môû
open syllable (cf. closed aâm tieát hôû
syllable)
open text (cf. closed text) vaên baûn môû
open transition chuyeån tieáp hôû
open vowel nguyeân aâm roäng
opening ñoäng taùc môû
openness (1) ñoä môû; ñoä roïâng; khai ñoä
openness (2) tính chaát môû, roäng, khoâng
giôùi haïn
operand(um) (cf. operator) ñoái töôïng taùc ñoäïng
operation thao taùc; thuû phaùp
220
operational
operational code
operational coding
operational definition
operationalism
operationalization
operative verb
operator
opposition (nh. contrast (2))
opposition ‘checked-free’
opposition of contact
optative (mood)
optative sentence
optative subjunctive (nh.
formulaic subjunctive)
optical character recognition
optimization
opting out of maxim
option
optional
optional part of the sentence
optional variant
oracy
oral (sound)
coù tính chaát thao taùc
maõ (coù tính) thao taùc
laäp maõ coù tính thao taùc
(vieäc / caùch ~)
ñònh nghóa baèng thao taùc
(vieäc / caùch ~)
thao taùc luaän
thao taùc hoùa (vieäc / caùch ~)
vò töø taùc ñoäng
taùc töû
ñoái laäp (theá ~)
ñoái laäp ‘kheùp-hôû’
ñoái laäp ‘chaët-loûng’
öôùc voïng (thöùc ~)
caâu toû yù mong nuoán
haï thuoäc öôùc voïng
(thöùc~,daïng vò töø ~)
nhaän dieän chöõ / kyù hieäu
baèng thò giaùc (vieäc / caùch ~)
toái öu hoùa / caûi thieän (vieäc /
caùch~)
(coá yù) vi phaïm moät phöông
chaâm (vieäc ~)
khaû naêng löïa choïn
tuøy yù; khoâng baét buoäc
phaàn tuøy choïn cuûa moät caâu
bieán theå töï do / tuøy choïn
khaû naêng nghe-noùi
aâm mieäng
221

oral airstream mechanism (nh. cô cheá luoàng hôi mieäng

velaric airstream mechanism)
oral cavity (nh. mouth cavity) khoang mieäng
oral communication giao tieáp / thoâng baùo baèng
lôøi
oral gesture cöû chæ baèng mieäng / ~ caáu
aâm
oral language (nh. aural khaåu ngöõ; ngoân ngöõ noùi
language)
oral (method) nh. auditory (method)
oral tradition truyeàn thoáng truyeàn khaåu
oratio obliqua x. indirect speech
oratio recta x. direct speech
order meänh leänh; traät töï
ordered coù traät töï
ordered pair caëp töø coù traät töï saép xeáp
nhaát ñònh
ordering trình töï
ordering of rules trình töï caùc quy taéc
order of informativity traät töï trong chaát löôïng
thoâng tin
ordering operation thuû phaùp saép xeáp traät töï
ordinal number soá thöù töï
ordinal numeral soá thöù töï
ordinary clause tieåu cuù bình thöôøng
ordinary discourse dieãn ngoân thöôøng ngaøy
ordinary language ngoân ngöõ bình thöôøng
ordinary language philosophy trieát lyù cuûa ngoân ngöõ bình
thöôøng
222

ordinative thöù töï (soá ~)

organ of speech khí quan phaùt aâm
organic (cf. inorganic) höõu cô
organogenetic phonetics ngöõ aâm hoïc caáu aâm
organs of articulation khí quan caáu aâm
oriental studies ñoâng phöông hoïc
orientation höôùng; ñònh höôùng
oriented use of gradable caùch duøng coù ñònh höôùng
adjectives caùc tính töø höõu ñoä
oropharynx phaàn yeát haàu gaàn mieäng
or-relation quan heä “hoaëc”; quan heä
tuyeån
orthoepy chính aâm hoïc
orthography (nh. spelling) chính taû
oscillogram baûn ghi chaán ñoäng ñieän
ostension tröïc chæ; minh ñònh
ostensive definition ñònh nghóa tröïc quan
otherness baát ñoàng nhaát (tính ~)
o-umlaut o-umlaut (chuyeån thaønh [ö]
hay [])
outburst tieáng baät ra
outer development phaùt trieån beân ngoaøi
outer passive (x. pseudo-passive) (thaùi) bò ñoäng beà ngoaøi /
giaû hieäu
out-group language (cf. in- ngoân ngöõ duøng ngoaøi
group language) nhoùm
outline phaùc thaûo
out-of-sequence ôû beân ngoaøi chuoãi tieáp noái
223

output (1) ñaàu ra

output (2)
output structure
OV word order
overall context
overanalysis
overcorrect
overcorrection
over-coded
over-extension (cf.
underextension; nh. analogy;
overgeneralization; over-
regularalization)
overgeneralization (nh. analogy, sieâu khaùi quaùt hoùa; khaùi
over-extension; over-
regularization)
overlapping
overlapping distribution (cf.
distributional equivalence,
complementary distribution,
distributional inclusion)
overlong
overpower
overlexicalization (cf. under-
lexicalization)
over-regularization (nh.
analogy; over-extention;
overgeneralization)
keát luaän
caáu truùc keát quaû
traät töï töø OV
toaøn theå ngoân / vaên caûnh
sieâu phaân tích; phaân tích
thaùi quaù
sieâu chænh
sieâu chænh; söûa thaùi quaù
(söï ~)
sieâu maõ hoùa; maõ hoùa thaùi
quaù
sieâu môû roäng; môû roäng
thaùi quaù
quaùt hoùa thaùi quaù
choàng cheùo; ñan xen
phaân boá ñan xen
sieâu daøi
khaéc phuïc
sieâu töø vöïng hoùa; töø vöïng
hoùa thaùi quaù
sieâu quy taéc hoùa; quy taéc
thaùi quaù
224

overt (cf. covert) hieån ngoân; hieån loä; coâng

khai
overt category phaïm truø hieån ngoân
overt prestige (cf. covert uy tín hieån loä
prestige)
overtone (nh. harmonic) thanh coäng höôûng; thöôïng
thanh
OVS word order traät töï töø OVS
oxymoron pheùp keát hôïp nghòch lyù
oxytone töø coù troïng aâm chính rôi
vaøo aâm tieát cuoái
oxytonic coù troïng aâm ôû aâm tieát
cuoái

P
PA x. picture aider
package goùi tö lieäu
packaging (nh. functional caùch ñoùng goùi noäi dung cuûa
sentence perspective) caâu (Ch. Morris)
paeon (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [1000]
palaeography coå töï hoïc
palatal ngaïc (aâm ~)
palatal mutation chuyeån bieán ngaïc hoùa cuûa
nguyeân aâm
palatal sound aâm ngaïc
palatal umlaut umlaut ngaïc hoùa
225

palatalization ngaïc hoùa

palatalized ngaïc hoùa
palate ngaïc
palato-alveolar (cf. alveolo- ngaïc lôïi (aâm ~) (cf. lôïi ngaïc
palatal) (aâm ~)
palatogram ngaïc ñoà
palatograph x. electropalatograph
palatography caùch duøng ngaïc ñoà
paleography coå vaên töï hoïc
palimbacchius x. antibacchius
palindrom thô thuaän nghòch ñoäc
palilalia noùi laép (do khuyeát taät thaàn
kinh)
panchronistic approach (to caùch tieáp caän phieám thôøi
languages) luaän (ñoái vôùi caùc ngoân
ngöõ)
pandialectal coù trong moïi bieät ngöõ
panlectal grammar (cf. ngöõ phaùp lieân phöông ngöõ /
polylectal grammar) bieät ngöõ
paradigm (1) hình heä; heä ñoái vò
paradigm (2) traøo löu khoa hoïc tieâu bieåu
cho moät thôøi ñaïi
paradigmatic ñoái vò
paradigmatic association (nh. lieân töôûng ñoái vò
paradigmatic response)
paradigmatic axis truïc ñoái vò
paradigmatic class lôùp ñoái vò
paradigmatic level bình dieän ñoái vò
paradigmatic relation / quan heä ñoái vò
226

relationship
paradigmatic response (cf. phaûn öùng ñoái vò
paradigmatic association)
paradigmatics ñoái vò hoïc
paradox nghòch lyù
paradoxical nghòch lyù (coù tính ~); ngöôïc
ñôøi
paragoge cheâm aâm cuoái töø
paragogic (aâm) cheâm cuoái töø
paragrammatism loãi ngöõ phaùp do chöùng thaát
ngöõ
paragraph ñoaïn (vaên)
paralanguage caän ngoân ngöõ
paralect (cf. acrolect, basilect, tieáng caän chuaån
hyperlect, mesolect)
paralinguistic gaàn vôùi ngoân ngöõ; caän
ngoân ngöõ
paralinguistic feature ñaëc tröng caän ngöõ hoïc
paralinguistics (n.) caän ngoân ngöõ hoïc
paralepsis keå thöøa (coá yù theâm)
paralipsis keå soùt (coá yù giaáu)
parallel song haønh; song song
parallel construction caáu truùc song haønh
parallel distribution phaân boá song song
parallelism (1) theá song haønh
parallelism (2) laëp caáu truùc
parameter tham soá
parametric coù tính tham soá
227

parametric phonetics ngöõ aâm hoïc tham soá

parametrization xaùc laäp tham soá (vieäc ~ cuûa
döõ lieäu) (ñeå mieâu taû vaø
phaân loaïi)
paraphonology caän aâm vò hoïc
paraphrase (n.) caâu moâ phoûng
paraphrase (v.) moâ phoûng (moät caâu)
paraplasm vieäc san baèng caùc töø hình
theo pheùp loaïi suy
pararhyme x. half-rhyme
parasite vowel (nh. svarabhakti) nguyeân aâm kyù sinh
parasitic discourse dieãn ngoân kyù sinh
parasitic gap choã khuyeát kyù sinh
parasynthesis (n.) phaùi sinh töø keát caáu gheùp
parasynthetic (adj.) phaùi sinh töø keát caáu gheùp
parasyntheton töø ñöôïc caáu taïo theo loái
phaùi sinh gheùp töø
paratactic x. parataxis
parataxis (1), paratactic (adj.) ñaúng keát
parataxis (2), (nh. asyndetic co- ñaúng keát voâ lieân töø
ordination)
paratone ñoaïn ngöõ ñieäu
parechesis loái “chôi chöõ” gaàn aâm
parent language (cf. daughter ngoân ngöõ meï/ goác/ coäi
language) nguoàn
parenthesis (pl. parentheses) ngöõ (ñoaïn) ñoùng ngoaëc
parenthetical modulation chuyeån gioïng ñaùnh daáu yeáu
toá cheâm xen
parenthetical verb vò töø cheâm xen
228
parisyllabic
parisyllabic word
parody
parole (Ph.) (cf. langue)
paronomasia
paronym (cf. heteronym (2))
paronymy (paronymous, adj.)
paronymic attraction
paroxytone
paroxytonic
parsing
part of speech
partial
partial apposition (cf. full
apposition)
partial assimilation (cf.
complete assimilation)
partial devoicing (partially
devoiced, adj.; cf. initial
devoicing; final devoicing)
partial homonymy
partial overlapping
partial reduplication (cf.
complete reduplication)
partial synonymy (cf. adsolute
cuøng coù soá aâm tieát nhö
nhau
töø coù soá aâm tieát khoâng
thay ñoåi (trong khi bieán hình)
vaên bieám phoûng
lôøi noùi (cf. ngoân ngöõ)
chôi chöõ
töø ñoàng nguyeân
tính chaát dò nguyeân
söùc huùt giöõa nhöõng töø
ñoàng nguyeân
töø coù troïng aâm chính rôi
vaøo aâm tieát aùp choùt
coù troïng aâm ôû aâm tieát aùp
choùt
phaân nhaõn; phaân taùch
töø loaïi
(coù tính chaát) boä phaän
ñoàng chöùc cuïc boä
ñoàng hoùa cuïc boä
(hieän töôïng) voâ thanh hoaù
boä phaän
ñoàng aâm boä phaän
choàng cheùo boä phaän
laùy boä phaän
ñoàng nghóa boä phaän
229

synonymy)
participant identification nhaän dieän tham toá (caùch/
vieäc ~)
participant in the act of tham toá trong haønh ñoäng giao
communication tieáp
participant role vai tham toá
participial adjective (nh. verbal vò tính töø
adjective)
participial clause x. participle clause
participial construction keát caáu phaân töø / vò tính töø
participial phrase ngöõ ñoaïn phaân töø
participial restrictor haïn ñònh ngöõ phaân töø
participle phaân töø / vò tính töø
participle clause (nh. participial tieåu cuù phaân töø
clause)
participle conjunction lieân töø phaân töø
participle preposition giôùi töø phaân töø
particle tieåu töø; tieåu toá
particularized implicature haøm ngoân caù bieät hoùa
partitive (case) chieát phaân; trích phaân (caùch
~)
partitive (article/ noun) trích phaân (quaùn töø/ danh töø
~)
partitive genitive sinh caùch chieát phaân
partitive noun (nh. unit noun) danh töø chieát phaân
partner ñoái taùc; ñoàng thaønh toá
pasigraphy vieäc söû duïng caùc kyù hieäu
phoå bieán
passive (cf. active, middle voice) (thaùi) bò ñoäng
230

passive adjective tính töø bò ñoäng

passive articulator khí quan caáu aâm thuï ñoäng
passive language knowledge tri thöùc ngoân ngöõ thuï ñoäng
(nh. receptive language
knowledge; cf. active language
knowledge)
passive organs of speech khí quan phaùt aâm thuï ñoäng
passive transformation caûi bieán bò ñoäng hoùa
passive vocabulary (cf. active voán töø thuï ñoäng
vocabulary)
passivization bò ñoäng hoùa
passivity (passivively, adv.) tính chaát bò ñoäng
past continuous (thì) quaù khöù tieáp dieãn
past indefinite (thì) quaù khöù baát ñònh
past-in-the-past x. past perfect
past participle phaân töø quaù khöù
past perfect (nh. pluperfect) theå dó thaønh thì quaù khöù
past progressive thì quaù khöù tieáp dieãn
past simple thì quaù khöù ñôn giaûn
past subjunctive thöùc haï thuoäc thì quaù khöù
past (tense) thì quaù khöù
path(way) loái ñi
pathetic fallacy ngoä nhaän caûm xuùc (gaùn
caûm xuùc cuûa ngöôøi cho
vaät)
patient (nh. undergoer) bò theå; ñoái töôïng bò taùc
ñoäng
patient of change ñoái töôïng bò bieán ñoåi
patient of state ñoái töôïng mang traïng thaùi
231

patienthood tö caùch bò theå

patienthood scale möùc ñoä bò taùc ñoäng
patois (nh. subdialect) thoå ngöõ
patronymic phuï danh
pattern moâ hình
pattern congruent phuø hôïp vôùi moâ hình chung
pattern congruity tính phuø hôïp vôùi moâ hình
chung
pattern consistency tính nhaát quaùn vôùi moâ hình
pattern inconsistency tính thieáu nhaát quaùn vôùi
moâ hình
pattern drill luyeän taäp theo moâ hình
pattern matching ñoái chieáu moâ hình (vieäc /
caùch ~)
pattern recognition nhaän dieän moâ hình
patterning moâ hình hoaù (vieäc/ caùch ~)
pausal choã ngöng (thuoäc ~)
pause choã ngöøng
pause filler tieáng "aù", "ôø" ñeäm vaøo
choã ngöng
peak ñænh
peak of prominence ñænh ñieåm (cuûa söï) noåi troäi
pedagogical linguistics x. educational linguistics
peer group nhoùm ñoàng chaát
pejoration (cf. deterioration, bieán ñoåi xaáu nghóa
amelioration)
pejorative xaáu nghóa
pentameter (thô) naêm chaân
232
pentastich
penultimate
perceptibility
perception
perception verb
perception-utterance verb
perceptual
perdurative
perfect
perfect infinitive
perfect nominalization
perfect participle
perfective
perfective adverb
perfectivity
perfectivity scale
performance (cf. competence)
performance grammar (cf.
competence grammar)
performative adverb
performative analysis
performative manner adverb
performative negation
performative (utterance) (cf.
constative)
(thô) nguõ cuù; (thô) naêm caâu
aùp cuoái
tính khaû tri giaùc; ~ tri giaùc
ñöôïc
tri giaùc
vò töø tri giaùc
vò töø tri giaùc – noùi naêng
(thuoäc) tri giaùc
(caùch) vónh cöûu
dó thaønh (theå ~)
thöùc voâ taän hoaøn chænh
danh hoùa hoaøn chænh (söï ~)
phaân töø dó thaønh
hoaøn thaønh (theå ~)
phoù töø coù yù nghóa dó thaønh
tính hoaøn thaønh; tính dó
thaønh
möùc ñoä hoaøn thaønh / dó
thaønh
duïng ngoân
ngöõ phaùp duïng ngoân
phoù töø ngoân haønh
phaân tích ngoân haønh
phoù töø phöông thöùc ngoân
haønh
phuû ñònh ngoân haønh
ngoân haønh (caâu ~) (cf. caâu
nhaän ñònh
233

performative sentence caâu ngoân haønh

performative statement lôøi nhaän ñònh ngoân haønh
performative verb vò töø ngoân haønh
performativity tính ngoân haønh
performatory x. performative
performer ngöôøi thöïc hieän
period/ periodic sentence tröôøng cuù
period daáu chaám
periodic (soùng aâm) coù chu kyø
periodicity tính tröôøng cuù; tính thôøi ñoaïn
peripetia (cv. peripeteia) tình tieát dieãn bieán
peripheral ngoaïi vi (thuoäc ~)
periphery ngoaïi vi (vuøng ~)
periphrasis (1) tröôøng phöùc cuù
periphrasis (2) (periphrases, pl.; loái noùi voøng
nh. circumlocution)
periphrastic noùi voøng (coù tính chaát ~)
perlocution x. perlocutionary act
perlocutionary (cf. xuyeân ngoân
illocutionary, locutionary)
perlocutionary act haønh ñoäng xuyeân ngoân
perlocutionary effect hieäu quaû xuyeân ngoân
perlocutionary force löïc xuyeân ngoân
perlocutionary verb vò töø xuyeân ngoân
permanent thöôøng toàn; thöôøng xuyeân
permanent file hoà sô thöôøng tröïc
permanner x. performative manner adverb
234

permission pheùp (cho/ ñöôïc ~)

permission-granting utterance caâu cho pheùp – baûo laõnh
permissive (mood) cho pheùp (thöùc ~)
permutable coù theå ñaûo vò / hoaùn vò
permutation (nh. movement, hoaùn vò (thao taùc ~)
reordering)
permutation test traéc nghieäm ñaûo vò (ñeå
chöùng minh tính quan yeáu
cuûa traät töï tröôùc sau)
perseveration beàn aâm (cf. hieän töôïng ~)
perseveration error loãi beàn aâm
perseverative assimilation ñoàng hoùa beàn (aâm)
perseverative coarticulation ñoàng caáu aâm beàn
(nh. progressive assimilation)
persistence tính kieân trì
persisting in error thaùi ñoä kieân trì trong sai laàm
person ngöôøi / ngoâi
person-deixis tröïc chæ ngöôøi
personal thuoäc caù nhaân
personal ending vó toá chæ ngoâi
personal infinitive thöùc voâ ñònh nhaân xöng
personal name teân ngöôøi; nhaân danh
personal pronoun ñaïi töø nhaân xöng
personification nhaân caùch hoùa
perspective (cf. focalization, nhaõn giaùc; quan giaùc; quan
point of view) ñieåm
persuade (cf. convince) ra söùc thuyeát phuïc
persuasion (force of ~) thuyeát phuïc (söùc ~)
235

persuasive thuyeát phuïc (thuoäc söùc ~)

pertinent relation quan heä quan yeáu
petrification hoaù ñaù (tình traïng ~)
petrograph chöõ khaéc treân ñaù
petroglyph x. petrograph
PF x. phonetic form
pharyngeal yeát haàu (aâm ~)
pharyngeal cavity khoang yeát haàu
pharyngealization yeát haàu hoùa
pharyngonasal (aâm) yeát haàu muõi/ muõi
hoïng
pharynx yeát haàu
phasal verb vò töø keát chuoãi
phase quan heä chuoãi; giai ñoaïn
phase of production giai ñoaïn caáu aâm
phase structure caáu truùc chuoãi
phase verb vò töø coù caáu truùc chuoãi
phatic function chöùc naêng kieåm thoâng;
chöùc naêng baûo giao
phenomenological hermeneutics giaûi thuyeát hieän töôïng luaän
phenomenology hieän töôïng luaän
phenotype (1) hieån ngöõ
phenotype (2) caáu truùc beà maët
philological hermeneutics giaûi thuyeát ngöõ vaên hoïc
philosophical hermeneutics giaûi thuyeát trieát hoïc
philosophical linguistics ngoân ngöõ hoïc trieát hoïc
philosophical semantics (cf. nghóa hoïc trieát hoïc
linguistic semantics)
236
philology
philosophy of language
phonaestheme
phonaesthesia (1)
phonaesthesia (2)
phonaesthetics
phonation (type)
phonatory setting
phone
phonem(at)ic
phonem(at)ic unit
phonem(at)ic transcription
phoneme
phonemic
phonemic analysis
phonemic change
phonemic clause
phonemic inventory
phonemic representation
phonemic restoration effect
phonemic (segmental) tier
phonemic split
phonemic system
ngöõ vaên hoïc
trieát lyù cuûa ngoân ngöõ
ñôn vò bieåu tröng aâm thanh
bieåu tröng aâm thanh (söï ~)
khoa nghieân cöùu söï bieåu
tröng aâm thanh
x. phonaesthesia
(kieåu) taïo aâm
vieäc xaùc laäp moät kieåu taïo
aâm
aâm toá; aâm thanh
aâm vò tính; aâm vò hoïc
ñôn vò aâm vò hoïc
phieân aâm aâm vò hoïc
aâm vò
x. phonematic
phaân tích aâm vò hoïc (vieäc /
caùch ~)
bieán ñoåi aâm vò hoïc
tieåu cuù aâm vò hoïc
danh saùch aâm vò
trình hieän aâm vò (caùch ~)
hieäu quaû cuûa vieäc phuïc
nguyeân aâm vò hoïc
lôùp / taàng aâm vò hoïc (ñoaïn
tính)
chia taùch aâm vò (söï ~)
heä thoáng aâm vò
237

phonemic tier lôùp aâm vò

phonemic transcription
phonemic variant
phonemics
phonemicist
phonemicization
phonetic
phonetic alphabet
phonetic change
phonetic form (PF) (cf. logic
form)
phonetic image
phonetic indicator
phonetic notation
phonetic rule
phonetic script (nh. phonetic
writing)
phonetic similarity
phonetic spelling
phonetic symbol
phonetic symbolism
phonetic transcription
phonetic universal
phonetic value
phonetic writing (nh. phonetic
phieân aâm aâm vò hoïc
bieán theå cuûa aâm vò
x. phonology
x. phonologist
aâm vò hoùa (quaù trình ~)
ngoân aâm / ngöõ aâm (thuoäc
~)
heä kyù hieäu ngöõ aâm
bieán ñoåi ngöõ aâm hoïc (söï ~)
daïng ngöõ aâm
hình aûnh ngöõ aâm (F. de
Saussure)
chæ toá ngöõ aâm
caùch ghi ngöõ aâm hoïc
quy taéc ngöõ aâm hoïc
vaên töï ghi aâm
töông ñoàng veà ngöõ aâm
caùch vieát ngöõ aâm hoïc
kyù hieäu ngöõ aâm
bieåu tröng aâm thanh (hieän
töôïng ~)
phieân aâm ngoân / ngöõ aâm
hoïc
phoå nieäm ngöõ aâm hoïc
giaù trò ngöõ aâm
vaên töï ghi aâm
238
script)
phonetically consistent forms
(nh. proto-words, vocables)
phonetician (nh. phonetist)
phonetics
phonetics of connected speech
phonetist (nh. phonetician)
phonetization
phoniatrics
phonic
phonic continuum
phonic substance
phonocentrism
phonogram (cf. logogram)
phonographic script (nh.
cenemic script)
phonography
phonologic(al)
phonologic(al) component
phonologic(al) feature
phonologic(al) feature theory
(nh. distinctive feature theory)
phonologic(al) opposition
phonologic(al) paraphasia
phonologic(al) phrase (nh.
breath-group, intonation-
group, tone-group, tone-unit)
(nhöõng) hình thaùi kieân ñònh
veà ngöõ aâm
nhaø ngöõ aâm hoïc
ngoân aâm hoïc; ngöõ aâm hoïc
ngöõ aâm hoïc cuûa tieáng noùi
maïch laïc
nhaø ngöõ aâm hoïc
ngöõ aâm hoùa (quaù trình ~)
aâm taät hoïc
aâm thanh/ ngöõ aâm (thuoäc ~)
theå lieân tuïc cuûa caùc aâm
thanh
chaát lieäu aâm thanh
x. logocentrism
chöõ ghi aâm
vaên töï ngöõ aâm
x. phonographic script
aâm vò hoïc
thaønh toá aâm vò hoïc
(neùt) ñaëc tröng aâm vò hoïc
lyù thuyeát neùt ñaëc tröng aâm
vò hoïc
ñoái laäp aâm vò hoïc (theá ~)
taät phaùt aâm
ngöõ ñoaïn aâm vò hoïc
239
phonologic(al) phrase
boundary (nh. major pause)
phonologic(al) representation
phonologic(al) rule
phonologic(al) scaling
phonologic(al) space
phonologic(al) strength
phonologic(al) transcription
phonologic(al) universal
phonologist
phonologization
phonology
phonometry
phonostylistics
phonotactics
phrasal (phrasally, adv.)
phrasal expansion (nh. maximal söï môû roäng ngöõ ñoaïn
projection)
phrasal stress
phrasal verb (1)
phrasal verb (2) (cf.
prepositional verb, phrasal-
prepositional verb)
phrasal-prepositional verb (cf.
phrasal verb, prepositional
verb; nh. three-part verb /
bieân giôùi ngöõ ñoaïn aâm vò
hoïc
caùch trình hieän aâm vò hoïc
quy taéc aâm vò hoïc
ñònh möùc maïnh yeáu cuûa
aâm vò
khoâng gian aâm vò hoïc
löïc aâm vò hoïc
phieân aâm aâm vò hoïc
phoå nieäm aâm vò hoïc
nhaø aâm vò hoïc
quaù trình aâm vò hoùa
aâm vò hoïc; ngöõ aâm hoïc
(chöùc naêng)
thoáng keâ ngöõ aâm hoïc (treân
cô sôû cöù lieäu ngöõ aâm hoïc
khí cuï)
ngöõ aâm phong caùch hoïc
keát aâm hoïc
ngöõ (ñoaïn) tính
troïng aâm ngöõ ñoaïn
vò töø phöùc ñoaïn
vò töø coù phoù töø boå nghóa
vò töø coù moät traïng töø vaø
moät giôùi töø keøm theo; vò töø
coù hai tieåu töø
240

word)
phrase ngöõ (ñoaïn)
phrase marker chæ toá ngöõ ñoaïn
phrase-sentence ngöõ ñoaïn haønh chöùc nhö
caâu
phrase structure caáu truùc ngöõ ñoaïn
phrase-structure grammar ngöõ phaùp caáu truùc ngöõ
ñoaïn
phraseme (nh. phraseological ñôn vò ngöõ cuù
unit)
phraseography vaên töï ghi töøng caâu
phraseologic(al) ngöõ cuù (coù tính ~)
phraseologic(al) locution phöùc cuù
phraseologic(al) unit (nh. ñôn vò ngöõ cuù
phraseme)
phraseology (1) ngöõ cuù
phraseology (2) kieåu duøng töø ngöõ rieâng
bieät
phrastic ngöõ (ñoaïn) (thuoäc/ coù tính
~)
phylogenesis (phylogenetic, adj.) x. phylogeny
phylogeny (cf. ontogeny) quaàn sinh (caùch tieáp caän ~)
phylum (phyla, pl.) (ngöõ) toäc
physicalism vaät lyù luaän
physiology sinh lyù hoïc
physiology of speech sinh lyù hoïc cuûa hoaït ñoäng
ngoân ngöõ
pictogram hình duøng laøm chöõ hoa
pictographic writing chöõ vieát töôïng hình
241

picture frame khung hình aûnh trong taâm trí

(duøng ñeå nhaän dieän söï vaät
cuûa theá giôùi)
pidgin (nh. contact language; cf. tieáng boài; tieáng pidgin
creole)
pidginization hình thaønh tieáng boài (quaù
trình ~)
pitch ñoä cao (cuûa (nhaïc) thanh);
aâm vöïc
pitch accent troïng aâm aâm vöïc
pitch contour ñieäu hình aâm ñieäu
pitch level ñoä cao
pitch pattern moâ hình aâm ñieäu
pictographic writing chöõ töôïng hình; vaên töï hình
hoïa
picture aider thuoäc tính cuûa ñoái töôïng
pivot dieãn toá baûn leà
place nôi choán; vò trí; choã
place of articulation vò trí caáu aâm
place of stress choã ñaët troïng aâm
place-referring expression bieåu thöùc chæ nôi choán
placement caùch boá trí / saép xeáp
plain baèng (phaúng)
plain tone thanh baèng; thanh voâ tröng
planar phonology aâm vò hoïc bình dieän tính
plane bình dieän (cuûa heä thoáng
ngoân ngöõ)
plane of content bình dieän noäi dung; ~ nghóa
plane of expression bình dieän bieåu ñaït; ~ phöông
242

tieän
243

pleonasm truøng ngöõ

pleonastic truøng ngöõ (coù tính ~)
pleonastic genitive (cuõ; nh. sinh caùch truøng ngöõ
double genitive)
pleonastic pronoun ñaïi töø truøng ngöõ
plereme (x. semantic feature) nghóa vò; neùt nghóa
plosion (nh. occlusion) giai ñoaïn noå / baät (cuûa aâm
taéc)
plosive (nh. occlusive) taéc (aâm ~)
plot coát chuyeän
plot unit ñôn vò töï söï
plug “maét”
pluperfect x. past perfect
plural soá phöùc; phöùc (soá)
plural of majesty phöùc soá trong caùch töï xöng
cuûa vua
plurale tantum (pl. pluralia danh töø taäp hôïp; danh töø chæ
tantum; nh. aggregate noun) coù soá phöùc
plurality tính phöùc soá
plurilingualism x. multilingualism
PM x. phrase marker
poetic thi ca (coù tính / thuoäc ~)
poetic diction ñoïc thô / ngaâm thô (loái ~)
poetic language ngoân ngöõ thô
poetic license khoaûn mieãn thöù cho thô
poetics thi phaùp; thi hoïc
point of articulation ñieåm / vò trí caáu aâm
point-of-event (thôøi) ñieåm cuûa bieán coá
244

point-of-observation ñieåm quan saùt

point-of-reference ñieåm quy chieáu
point of view (nh. perspective; ñieåm nhìn; quan ñieåm
cf. focalization,)
pointer tính töø ñònh höôùng
polar löôõng cöïc
polarity löôõng cöïc (tính ~)
politeness lòch söï
polygenesis thuyeát ña caên
polyglot (1) ngöôøi ña ngöõ
polyglot (2) saùch ña ngöõ
polylectal grammar (cf. ngöõ phaùp ña phöông ngöõ /
panlectal grammar) bieät ngöõ
polymorphem(at)ic ña hình vò
polymorphism nh. polymorphy
polymorphous ña hình
polymorphy ña hình (tính ~)
polyphone ña thanh
polyphony ña thanh (tính ~)
polyphthong nguyeân aâm chuyeån saéc
nhieàu laàn
polyseme ña nghóa (töø ~)
polysemic (nh. polysemous) ña nghóa
polysemous (nh. polysemic) ña nghóa
polysemy ña nghóa (tính ~)
polysyllabic ña (aâm) tieát
polysyllable töø ña (aâm) tieát
polysyndeton caâu ña lieân töø
245
polysynthetic language (nh.
incorporating language)
polysystemic phonology
polysystemicism
polytonic language
pooh-pooh theory
pop marker
popular etymology
popular language
portmanteau (morph)
portmanteau word
Port-Royal Grammar
position
position of rest
position of stress
positional allophone
positional mobility (of a word)
positional variant
positive (nh. affirmative; cf.
negative)
positive degree
positive evaluation
positive event
positive face (cf. negative face)
positive face strategy
ngoân ngöõ ña toång hôïp
aâm vò hoïc ña heä
quan ñieåm (aâm vò hoïc) ña heä
ngoân ngöõ ña thanh ñieäu
thuyeát thaùn töø (veà coäi
nguoàn ngoân ngöõ)
tín hieäu daãn nhaäp hay keát
thuùc moät ñeà taøi
x. folk etymology
ngoân ngöõ bình daân
hình toá troän
x. blend
Ngöõ phaùp Port-Royal (tk.
XVII)
tö theá; vò trí
vò trí nghæ
vò trí mang troïng aâm
bieán theå vò trí; tha aâm vò trí
tính cô ñoäng veà vò trí (cuûa
töø)
bieán theå vò trí
(caâu, thöùc) khaúng ñònh
möùc ñoä tích cöïc
ñaùnh giaù tích cöïc
bieán coá tích cöïc
theå dieän tích cöïc
chieán löôïc baûo veä theå dieän
246

tích cöïc
247

positive polarity tính löôõng cöïc tích cöïc

possessive (case) sôû höõu (caùch)
possesive adjective tính töø sôû höõu
possessive genitive sinh caùch chæ sôû höõu
possessive pronoun ñaïi töø sôû höõu
possessor ngöôøi chieám höõu
possession quan heä sôû höõu; vaät sôû
höõu
possibility tính khaû höõu
possible world theá giôùi khaû höõu
possible worlds semantics nghóa hoïc cuûa nhöõng theá
giôùi khaû höõu
postalveolar sau lôïi (aâm ~)
postconsonantal sau phuï aâm
post-creole continuum quaù trình chuyeån bieán daàn
sau khi hình thaønh tieáng lai
postdental sau raêng (aâm ~)
postdeterminer (cf. haäu ñònh ngöõ
predeterminer, central
determiner)
postdorsal (aâm) maët löôõi sau
postfinal sau aâm cuoái (vò trí ~)
postfix hình vò ñaët sau caên toá
postinitial sau aâm ñaàu (vò trí ~)
postlexical component (cf. thaønh toá haäu töø vöïng
lexical component)
postmodification ñaët phuï ngöõ sau trung taâm
(vieäc ~)
postmodifier (cf. premodifier) haäu phuï ngöõ
248

postnominal sau danh töø

postpalatal ngaïc sau (aâm ~)
postposing chuyeån ra phía sau
postposition (cf. preposition) haäu giôùi töø
postpositional haäu trí; ñaëït sau
postpositive ñaët sau; haäu trí
poststructuralism haäu caáu truùc luaän
post-tonic ñaët sau aâm tieát mang troïng
aâm
postulate ñònh ñeà; coâng lyù
postvelar sau maïc (aâm ~)
postvocalic sau nguyeân aâm (aâm ~)
potential tieàm naêng
potential inference suy dieãn tieàm naêng
potential topic (chuû) ñeà tieàm naêng
power söùc; löïc; hieäu löïc
PP (1) x. prepositional phrase
PP (2) x. picture provider
pr x. preposition
practical reasoning caùch laäp luaän thöïc duïng
pragmalinguistics ngoân ngöõ hoïc thöïc duïng
pragmatic ambiguity tính löôõng khaû veà duïng
phaùp
pragmatic presupposition tieàn giaû ñònh duïng phaùp
pragmatic duïng phaùp (thuoäc ~)
pragmatic case caùch duïng phaùp
pragmatic competence thaåm naêng duïng phaùp
249
pragmatic particle
pragmatically referential
pragmatics (nh. general
pragmatics)
Prague School of Linguistics
pre-aspirated vowel
preaspiration
precedence
precondition
predeterminer (cf.
postdeterminer, central
determiner)
predicate
predicate calculus
predicate frame
predicate logic
predicate-negation
predicate noun phrase
predicate scope
predication
predicative
predicative adjective (cf.
attributive adjective)
predicative expression
predicative frame
predicator
tieåu töø ngöõ duïng
coù sôû chæ xeùt veà duïng
phaùp
duïng phaùp; duïng hoïc
Tröôøng Ngoân ngöõ hoïc Praha
nguyeân aâm tieàn baät hôi
tieàn baät hôi
vò trí ñöùng tröôùc; tieàn vò
ñieàu kieän tieân quyeát
tieàn ñònh ngöõ
vò ngöõ; vò töø
toaùn thuaät vò ngöõ
khung vò ngöõ
logic vò ngöõ
vò ngöõ - phuû ñònh
danh ngöõ laøm vò ngöõ
taàm bao quaùt cuûa vò ngöõ
keát caáu chuû vò; keát caáu vò
ngöõ
vò ngöõ tính; vò ngöõ töø
tính töø laøm vò ngöõ
bieåu thöùc vò ngöõ
khung vò ngöõ
truïc vò ngöõ; taùc töû vò ngöõ
hoaù
250

predictability tính khaû tieân ñoaùn

predictable coù theå bieát tröôùc
predictable theme chuû ñeà coù theå bieát tröôùc
prediction lôøi tieân ñoaùn
preference öu theá; tính thoâng duïng
prefix tieàn toá
prefixal thuoäc tieàn toá
prefixation phöông thöùc (duøng) tieàn toá
prefixoid baùn tieàn toá
preglottalized tieàn thanh haàu hoùa
prehead aâm tieát tröôùc phaàn ñaàu
(cuûa ñôn vò ngöõ ñieäu)
prelinguistic (period) tieàn ngoân ngöõ hoïc (thôøi kyø
~)
prelinguistics (cf. tieàn ngoân ngöõ hoïc
macrolinguistics,
microlinguistics,
metalinguistics)
premodifier (cf. postmodifier) tieàn phuï ngöõ
prenasalized tieàn muõi hoùa
pre-nominal modifier phuï ngöõ ñaët tröôùc danh töø
prepalatal tröôùc ngaïc (aâm ~)
preposing ñöa ra phía tröôùc
preposition (cf. postposition) (tieàn) giôùi töø
prepositional adverb (nh. phoù tieåu töø
adverb particle)
prepositional case giôùi caùch
prepositional object boå ngöõ cuûa giôùi töø
prepositional phrase ngöõ (ñoaïn) giôùi töø
251
prepositional verb (x. phrasal
verb, phrasal-prepositional
verb)
prerequisite
prescriptive grammar
prescriptive linguistics
prescriptivism
present
present continuous
present indefinite
present infinitive
present participle
present perfect
present relevance
present simple
presentative verb
pressure
prestige dialect
presumption
presumptive (mood)
presupposed
presupposed knowledge
presupposition
presupposition of existence
vò töø coù giôùi töø keøm theo
tieàn ñeà; yeâu caàu tieân quyeát
ngöõ phaùp đñònh chuaån
ngoân ngöõ hoïc ñònh chuaån
ñònh chuaån luaän
(thôøi/ thì) hieän taïi
thì hieän taïi tieáp dieãn
thì hieän taïi baát ñònh
thì hieän taïi voâ ñònh; thöùc voâ
ñònh chæ thôøi hieän taïi
vò tính töø hieän taïi; vò tính töø
chuû ñoäng
theå dó thaønh thì hieän taïi
tính quan yeáu hieän taïi
thì hieän taïi giaûn ñôn
vò töø giôùi thieäu
aùp löïc; aùp suaát
phöông ngöõ coù uy tín
tieàn öôùc
tieàn öôùc (thöùc ~)
tieàn giaû ñònh (yeáu toá ñöôïc
~)
tri thöùc ñöôïc tieàn giaû ñònh
tieàn giaû ñònh
tieàn giaû ñònh (veà söï) toàn taïi
(cuûa ñoái töôïng ñöôïc noùi
ñeán trong caâu)
252

presuppositional attitude thaùi ñoä bao haøm trong tieàn

giaû ñònh
presyllable tieàn aâm tieát
preterite x. simple past
pretonic (1) (aâm tieát) ñaët tröôùc troïng
aâm
pretonic (2) (nguyeân aâm) ôû vò trí tröôùc
troïng aâm
prevelar tieàn khaåu maïc (aâm ~)
preverb tieàn toá ñi tröôùc vò töø
prevocalic ñöùng tröôùc nguyeân aâm; aâm
ñeäm
primary cardinal vowel nguyeân aâm moác cô sôû
primary clausal topic chuû ñeà chính cuûa caâu
primary illocutionary force löïc ngoân trung cô sôû
primary performative caâu ngoân haønh khoâng hieån
utterance ngoân
primary predication vò ngöõ chính
primary split chia taùch caáp moät
primary stress troïng aâm chính
primary verb vò töø cô sôû (coù theå duøng
vöøa nhö vò töø chính vöøa nhö
trôï vò töø)
primary word töø nguyeân sô
primitive (1) (n.) khaùi nieäm goác
primitive (2) (adj.) nguyeân sô; caên baûn
principal allophone tha aâm / bieán theå chính
principal clause tieåu cuù chính
principal variant bieán theå chính
253

principle nguyeân lyù; nguyeân taéc

principle of aesthetic nguyeân lyù (döïa vaøo) öôùc leä
convention myõ hoïc
principle of context of situation nguyeân lyù (döïa vaøo) ngoân
caûnh tình huoáng
principle of economy nguyeân lyù (döïa vaøo) tính
tieát kieäm
principle of expressibility nguyeân lyù (döïa vaøo) khaû
naêng bieåu ñaït
principle of identification nguyeân lyù (döïa vaøo) khaû
naêng nhaän dieän
principle of immanence nguyeân lyù (döïa vaøo) quan
ñieåm noäi taïi
principle of least effort nguyeân lyù noã löïc toái thieåu
principle of linguistic relativity nguyeân lyù töông ñoái luaän veà
ngoân ngöõ
Principles and Parameters Lyù thuyeát Nguyeân taéc vaø
Theory Tham soá
private verb (cf. public verb) vò töø "suy nghó rieâng tö"
privative opposition ñoái laäp veá coù veá khoâng
(theá ~)
privative opposition ñoái laäp coù-khoâng
privilege of occurrence ñaëc quyeàn xuaát hieän
PRO ñaïi töø hoài chæ zero duøng
tröôùc thöùc voâ ñònh
pro yeáu toá zero phi hoài chæ duøng
tröôùc vò töø nhaân xöng
probable family (nh. conjectural ngöõ heä khaû höõu
family)
procedure thuû tuïc; thuû phaùp
254

proceleusmatic (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay

tröôøng ñoä [0000]
process quaù trình; söï coá; söï bieán
proclitic tieàn töø khinh aâm
productive naêng saûn
productive language tri thöùc ngoân ngöõ naêng saûn
knowledge (nh. active
language knowledge; cf.
receptive language knowledge)
pro-comment ñaïi thuyeát ngöõ
pro-drop language ngoân ngöõ (coù theå) coù kieåu
caâu voâ chuû ngöõ
production rule (nh. generative quy taéc saûn sinh
rule)
productivity söùc sinh saûn
profile ñöôøng vieàn (R. Langacker)
pro-form ñaïi ngöõ; ñaïi hình thaùi; ñaïi
toá
pro-formation caáu taïo thay theá baèng ñaïi
ngöõ
programming laäp trình (vieäc ~)
programming language ngoân ngöõ laäp trình
progression söï tieán tôùi
progressive (1) höôùng tieàn
progressive (aspect) (2) (nh. tieáp dieãn (theå ~)
continuous)
progressive assimilation (nh. ñoàng hoùa xuoâi
perseverative assimilation)
progressive conditional ñieàu kieän tieáp dieãn (thöùc ~)
progressivity tính tieáp dieãn; tính tieäm tieán
255

prohibition caám (söï ~; leänh ~)

prohibitive thöùc caám ñoaùn
projection söï phoùng chieáu
projection principle nguyeân lyù phoùng chieáu
projection rule quy taéc phoùng chieáu
prolepsis (cf. analepsis) traàn thuaät döï baùo
pro-locative ñaïi vò trí ngöõ
prolonged aspect theå keùo daøi
prominence tính noåi baät
prominent noåi baät; troäi
promise lôøi höùa
promotion ñeà baït
promotion to direct object ñeàà baït thaønh boå ngöõ tröïc
tieáp
pronominal (1) ñaïi töø tính
pronominal (2) (verbe, Ph.) vò töø phaûn chæ
pronominal declension heä bieán caùch cuûa ñaïi töø
pronominal reference sôû chæ baèng / cuûa ñaïi töø
pronominal referring caùch duøng sôû chæ baèng /
cuûa ñaïi töø
pronominalization ñaïi töø hoaù
pronoun ñaïi danh töø; ñaïi töø
pronouncing dictionary töø ñieån phaùt aâm
pronoun of address ñaïi töø xöng hoâ
pronunciation phaùt aâm
pro-NP ñaïi danh ngöõ
prop (word) ñaïi toá roãng nghóa
256

proparoxytone töø coù troïng aâm ñaëït ôû aâm

proper name
proper noun
properispomenon
property
proportional clause
proportional opposition (cf.
isolated opposition)
proposition
propositional act
propositional attitude
propositional calculus
propositional logic
propositional meaning (nh.
locutionary meaning)
propositional negation
pro-rheme
proscriptive
prose
pro-sentence
prosiopesis
prosodeme
prosodic (feature) (cf. major
class feature, cavity feature,
manner of articulation, source
tieát thöù ba keå töø cuoái
teân rieâng
danh töø rieâng
töø coù troïng aâm hình voõng
ôû aâm tieát aùp choùt (t. Hy
coå)
thuoäc tính
tieåu cuù tyû leä
theá ñoái laäp coù ñoàng boä
meänh ñeà
haønh ñoäng meänh ñeà
thaùi ñoä meänh ñeà
toaùn thuaät meänh ñeà
logic meänh ñeà
nghóa meänh ñeà
phuû ñònh meänh ñeà
ñaïi thuyeát ngöõ
coù tính ñònh chuaån
vaên xuoâi
ñaïi cuù ngöõ
löôïc phaàn tröôùc trong phaùt
ngoân
ñieäu vò
(ñaëc tröng) ñieäu tính
257

feature)
prosodic level bình dieän ñieäu tính
prosodic pattern moâ hình gioïng ñieäu
prosodic phonology aâm vò hoïc ñieäu tính
prosodic word töø tieát ñieäu hoïc
prosody (1) x. metrics
prosody (2) (pl. prosodies) ñieäu tính (hieän töôïng / ñôn vò
~) (cf. phonematic units)
prospective voïng tieàn
protagonist nhaân vaät trung taâm
protasis (cf. apodosis) tieåu cuù ñieàu kieän ñaët tröôùc
tieåu cuù chính
pro-temporal ñaïi thôøi ngöõ
protest phaûn khaùng (lôøi / thaùi ñoä ~)
pro-theme ñaïi ñeà ngöõ; ñaïi chuû ñeà
prothesis (cf. anaptyxis, cheâm aâm tieát ñaàu
epenthesis)
prothetic (aâm) cheâm ñaàu töø
proto-language tieàn ngoân ngöõ; ngoân ngöõ
tieàn thaân
pro-topic ñaïi chuû ñeà; ñaïi ñeà ngöõ
prototype ñieån maãu; tieàn maãu
prototype-based category phaïm truø döïa treân ñieån maãu
prototype semantics nghóa hoïc ñieån maãu
prototypical object ñoái töôïng ñieån maãu
prototypical passive thaùi bò ñoäng ñieån maãu
prototypical scheme löôïc ñoà ñieån maãu
prototypicality tính ñieån maãu; tính tieàn maãu
258
proverb (cf. aphorism)
pro-verb
pro-verbal
provisoed assertion
provisoed denial
proto-words (nh. phonetically
consistent form, vocables)
proxeme
proxemics
proximal
P-rule
pseudo-cleft sentence
pseudo-coordination
pseudo-passive
pseudo-reciprocal sentence
PS(G)
psycholinguistics
psychological reality
psychological state
psychological subject
psycho-metalinguistics
psychosemantic feature
public verb (cf. private verb)
pulmonic
tuïc ngöõ
ñaïi vò töø
ñaïi vò ngöõ
khaúng ñònh öôùc leä (lôøi ~)ä
phuû nhaän öôùc leä (lôøi ~)
tieàn töø
khoaûng caùch vò
khoaûng caùch hoïc
caän tính
x. phonologic(al) rule
caâu cheû giaû (neâu baät vò
töø)
ñaúng keát giaû
(vò töø) bò ñoäng giaû
caâu töông hoã giaû hieäu
x. phrase-structure grammar
taâm lyù ngoân ngöõ hoïc
tính hieän thöïc taâm lyù hoïc
(cuûa moät ñôn vò hay nhaän
ñònh ngoân ngöõ hoïïc)
traïng thaùi tinh thaàn; taâm
traïng
chuû theå taâm lyù
taâm lyù sieâu ngoân ngöõ hoïc
ñaëc tröng taâm lyù – nghóa hoïc
vò töø "coâng boá"
phoåi (thuoäc ~)
259

pulmonic airstream cô cheá luoàng hôi phoåi

mechanism
punctual aspect theå ñieåm tính
punctual event (nh. momentary, (söï vieäc) ñieåm tính
non-durative)
punctual tone (nh. level tone) thanh (ñieäu) ñieåm tính
(cf. contour tone)
punctuation daáu chaám caâu
pure tone nhaïc thanh thuaàn tuùy
pure form hình thöùc thuaàn tuùy
pure vowel x. monophthong
purism thuaàn khieát luaän
purpose clause tieåu cuù chæ muïc ñích
purpositive coù tính muïc ñích / yù ñoà
putative (modality) öùc ñoaùn (tình thaùi ~)
pyrrhic (cf. amphibrach) x. dibrach

Q
Q-binding x. quantifier binding
quadrilateral of vowels töù giaùc nguyeân aâm (hình ~)
qualifier tính ngöõ
qualification ñònh tính (phöông thöùc ~)
qualify ñònh tính
qualitative ablaut ablaut phaåm chaát
qualitative adjective tính töø chæ phaåm chaát
qualitative reasoning laäp luaän caên cöù vaøo phaåm
chaát
260

quality phaåm chaát

quality maxim phöông chaâm veà chaát löôïng
quantification ñònh löôïng (phöông thöùc ~)
quantifier löôïng ngöõ; löôïng töø; löôïng
toá
quantifier binding söï raøng buoäc cuûa löôïng töø
quantifier floating söï thaû noåi löôïng töø
quantitative ñònh löôïngï (coù tính ~)
quantitative ablaut ablaut veà löôïng
quantitative adverb phoù töø ñònh luôïng
quantity maxim phöông chaâm veà (soá) löôïng
quantitative stress troïng aâm löôïng
quantity löôïng; tröôøng ñoä
quasi-homonym töø gaàn ñoàng aâm
quasi-synonym töø gaàn ñoàng nghóa
quasi-universal caän phoå nieäm
quatrain (nh. tetrastich) töù tuyeät (thô ~); thô boán caâu
question caâu hoûi
question-answering logic logic cuûa caâu ñaùp
question-answer sentence caâu hoûi-ñaùp
question mark daáu chaám hoûi
question tag x. tag question
question test traéc nghieäm baèng caâu hoûi
question word x. wh-word
questionnaire baûng caâu hoûi
quotation form hình thöùc daãn
quotation mark (nh. inverted daáu trích daãn (daáu ' ' hay " ");
261

commas) daáu ngoaëc keùp

quotifier phaân löôïng töø
quotification phaân löôïng (phöông thöùc ~)
quotifying phrase phaân löôïng ngöõ

R
radial category phaïm truø ñöôøng roïi
radical goác löôõi (thuoäc ~)
radix (nh. root (2); tongue root) goác löôõi
raising (1) (nguyeân aâm) naâng leân
raising (2) (nh. ascension) ñeà baït; ñöa leân tröôùc (thao
taùc ~)
raising to object ñöa leân laøm boå ngöõ (thao
taùc ~)
raising to subject ñöa leân laøm chuû ngöõ (thao
taùc ~)
random noise taïp aâm ngaãu tính
range khu vöïc
range topic khung ñeà
rank caáp baäc
rank shift chuyeån caáp
rational grammar ngöõ phaùp duy lyù
rationalism duy lyù luaän
rational thought / thinking tö duy duy lyù
raw fact söï kieän thoâ
reader ngöôøi ñoïc; ñoäc giaû
262

reading rule quy taéc ñoïc

ready-made utterance caâu/ phaùt ngoân cho saün
real hieän thöïc; coù thaät
real condition (nh. open ñieàu kieän hieän thöïc
condition; cf. hypothetical
condition)
real-time analysis (cf. apparent- phaân tích theo thôøi gian thöïc
time analysis)
real world (cf. possible worlds) theá giôùi hieän thöïc
realis hieän thöïc (thöùc ~)
realis-assertion nhaän ñònh hieän thöïc
realization x. actualization, manifestation
realism (cf. nominalism) duy thöïc luaän (cf. duy danh
luaän)
reality hieän thöïc; thöïc taïi
realization thöïc hieän / theå hieän (vieäc /
caùch ~)
reanalysis taùi phaân tích
reason lyù do
reasonable phaûi chaêng
reasoning laäp luaän (caùch ~)
rebus principle nguyeân taéc ñoá hình ñoaùn
chöõ
rebuttal phaûn öùng cöï tuyeät
received pronunciation caùch phaùt aâm chuaån
receptive language knowledge tri thöùc ngoân ngöõ tieáp thuï
(nh. passive language
knowledge; cf. productive
language knowledge)
263

recessive stress troïng aâm chuyeån luøi

recesssive tendency xu theá chuyeån luøi
recipient tieáp theå; ngöôøi nhaän (vaät
trao)
reciprocal töông hoã
reciprocal assimilation (nh. ñoàng hoaù töông hoã
coalescent assimilation)
reciprocal pronoun ñaïi töø töông hoã
reciprocity nghóa / tính töông hoã
reclassification chuyeån loaïi
recoding taùi maõ hoùa (vieäc / caùch ~)
recognition nhaän dieän
reconstructed form (cf. attested daïng phuïc nguyeân (cf. daïng
form) höõu chöùng)
reconstruction phuïc nguyeân; taùi laäp (vieäc
~)
recover phuïc hoài (thoâng tin)
recoverability khaû naêng phuïc hoài
recoverability condition ñieàu kieän khoâi phuïc
recoverability strategy chieán löôïc vì khaû naêng phuïc
hoài
rection quan heä chi phoái
recurrence hoài quy (söï ~)
recurrent coù tính hoài quy
recursion tính hoài quy
recursion principle nguyeân lyù laëp laïi coù chu
kyø
recursive hoài quy
recursive rule quy taéc hoài quy
264

reduced clause tieåu cuù / caâu giaûn löôïc

reduced coordination (nh. non- ñaúng keát giaûn löôïc
constituent/ incomplete
conjunct coordination,
conjunction reduction,
gapping)
reduced (vowel) (nguyeân aâm) nhöôïc hoaù
reduction (1) nhöôïc hoùa (aâm)
reduction (2) (nh. abbreviation; tænh löôïc
ellipsis)
reduction (3) giaûn hoùa (ñeå caáu taïo töø)
redundancy (1) söï thöøa dö
redundancy (2) röôøm (raø) (tính / vaên ~)
redundant (feature) neùt dö
reduplicated (töø) laùy
reduplication (hieän töôïng) laùy
reduplicative töø laùy
reference (1) sôû chæ
reference (2) quy chieáu
reference (3) tham khaûo
reference analysis phaân tích sôû chæ
reference assignment quy chieáu
reference grammar ngöõ phaùp tra cöùu
reference point ñieåm quy chieáu
reference time thôøi ñieåm moác
referent sôû chæ (ñoái töôïng ~)
referential accessibility khaû naêng truy caäp sôû chæ
referential ambiguity tính löôõng khaû veà sôû chæ
265

referential identity tính ñoàng nhaát veà sôû chæ

referential intent yù ñònh sôû chæ
referential meaning (nh. nghóa sôû chæ
cognitive meaning)
referential modality tình thaùi cuûa sôû chæ
referential noun phrase danh ngöõ coù sôû chæ
referential operator taùc töû neâu ñoái töôïng sôû
chæ
referential presupposition tieàn giaû ñònh coù sôû chæ
referential semantics nghóa hoïc veà sôû chæ
referentiality tính coù sôû chæ
referring expression ngöõ (ñoaïn) coù sôû chæ
reflection phaûn tænh; töï xeùt (vieäc ~)
reflectiveness tính phaûn chæ
reflexive phaûn chæ
reflexive formation caáu taïo phaûn chæ
reflexive pronoun ñaïi töø phaûn chæ
reflexive verb vò töø phaûn chæ
reflexivity tính phaûn chæ
reflexivization phaûn chæ hoùa (söï caûi bieán
~)
reformulation laäp thöùc laïi; taùi laäp thöùc
reformulatory conjunct lieân keát ngöõ (coù yù nghóa)
taùi laäp thöùc
regional accent gioïng ñòa phöông
regional dialect bieät ngöõ ñòa phöông; phöông
ngöõ
register (1) aâm vöïc
266
register (2)
register-lowering
register tone (cf. contour tone)
register tone language (cf.
contour tone language)
regressive assimilation
regressive conditioning
regular
regular grammar
regular phonology
regularity hypothesis (nh.
Neogrammarian hypothesis)
reification
reify
reifier
reifying classifier
reinforcement
reintroducing discourse topic
reity
rejected condition (nh.
unfulfilled condition, unreal
condition, counterfactual
condition, hypothetical
condition)
related language
relation / relationship
relation word
phong vöïc
x. key-lowering
thanh duøng aâm vöïc
ngoân ngöõ coù thanh duøng
aâm vöïc
ñoàng hoaù luøi/ ngöôïc
chi phoái ngöôïc
hôïp leä; ñeàu ñaën
x. linear grammar
aâm vò hoïc quy luaät tính
giaû thuyeát veà tính ñeàu ñaën
vaät hoaù (phöông thöùc ~)
vaät hoùa
taùc töû vaät hoùa
loaïi töø (coù taùc duïng) vaät
hoaù
taêng cöôøng
taùi daãn nhaäp chuû ñeà cuûa
dieãn ngoân
vaät tính
ñieàu kieän phi (hieän) thöïc
ngoân ngöõ cuøng heä
quan heä; lieân heä
x. relational word
267
relational (1) (cuõ)
relational (2) (adj.)
relational grammar
relational meaning
relational sentence
relational word
relative adjective
relative adverb
relative attraction
relative chronology
relative clause
relative pronoun
relative status
relative superlative
relative topicality
relative universal
relativity (hypothesis)
relativization
relator (nh. functional (1))
relatum
relaxation
release
relevance (cv. relevancy)
relevance theory
relevant
quan heä töø
quan heä
ngöõ phaùp quan heä
nghóa quan heä
caâu quan heä
quan heä töø
tính töø lieân heä
phoù töø lieân heä
haáp löïc / söùc haáp daãn töông
ñoái
nieân ñaïi töông ñoái
tieåu cuù lieân heä
ñaïi töø lieân heä
cöông vò töông ñoái
cöïc caáp töông ñoái
tính chuû ñeà töông ñoái
phoå nieäm töông ñoái
töông ñoái luaän
caûi bieán thaønh tieåu cuù lieân
heä (vieäc / caùch ~)
taùc töû lieân heä
ñoái töôïng lieân heä
(söï) buoâng lôi
buoâng (ñoäng taùc/ giai ñoaïn
~)
tính quan yeáu
lyù thuyeát veà tính quan yeáu
quan yeáu
268

relexicalization taùi töø vöïng hoaù; ñaët tieáng

loùng
relexification thay theá töø vöïng (söï ~)
relexification hypothesis giaû thuyeát veà caùch taùi töø
vöïng hoaù
reliability möùc tin caäy
relic area vuøng di tích; vuøng coøn baûo
toàn nhieàu hình thaùi coå
relic form hình thaùi coå coøn soùt laïi
remote xa; vieãn chæ/ vieãn taùc
reordering (nh. permutation) x. movement
repair noùi chöõa; noùi laïi cho roõ
repair strategy chieán löôïc noùi chöõa
repertoire voán phöông ngöõ duøng ñöôïc
replacement test traéc nghieäm thay theá
replacive thay theá (yeáu toá ~)
replacive morph hình toá thay theá
reply (caâu / caùch) traû lôøi
report baùo caùo
reported question caâu hoûi thuaät laïi
reported speech (1) x. indirect speech
reported speech (2) lôøi keå
reporting verb vò töø "baùo caùo"
representation trình hieän / bieåu hieän (caùch
~)
representation theory of mind lyù thuyeát veà hoaït ñoäng trình
hieän cuûa taâm trí
representational function of chöùc naêng trình hieän / bieåu
language hieän cuûa ngoân ngöõ
269
representational meaning
representative sentence
represented speech
reproach
request
resolution of polysemy
resonance
resonance bar
resonance cavity / chamber
resonant
resonator
resource
response
response initiator
ressyllabification
REST
restricted code
restrictive
restrictive adjunct
restrictive modification
restrictive modifier (cf.
epitheton ornantium)
restrictive relative
restrictive relative clause
nghóa bieåu hieän
caâu bieåu kieán
x. free indirect speech
cheâ traùch (lôøi ~)
yeâu caàu
giaûi thuyeát tình hình ña nghóa
(vieäc / caùch ~)
coäng minh; coäng höôûng
vaïch coäng minh
coäng minh tröôøng; khoang
coäng minh
phuï aâm vang
coäng minh tröôøng
phöông tieän; taøi nguyeân
phaûn öùng
taùc töû gaây phaûn öùng
taùi taïo aâm tieát
x. revised extended standard
theory
maõ haïn cheá
haïn ñònh (coù taùc duïng ~)
ñònh ngöõ haïn ñònh
ñaët phuï ngöõ haïn ñònh (vieäc
~)
tính / phuï ngöõ haïn ñònh
x. defining relative
tieåu cuù lieân heä (coù taùc
duïng) haïn ñònh
270

restrictive relative pronoun ñaïi töø lieân heä (coù taùc

duïng) haïn ñònh
restrictor taùc töû haïn ñònh
restructuring taùi caáu truùc hoùa (vieäc /
caùch ~)
result causation caâu gaây khieán coù noùi roõ
keát quaû
result object (nh. object of boå ngöõ keát quaû
result; effected object)
resultant keát quaû (ngöõ chæ ~)
resultative (aspect/ case) keát quaû (theå/ caùch ~)
resumptive pronoun ñaïi töø nhaéc laïi moät ñaïi töø
hoài chæ
resumptive relative tieåu cuù lieân heä nhaéc nhôû
resumptive topic chuû ñeà nhaéc nhôû
retention (nh. hold phase) giai ñoaïn giöõ
retroflex (aâm) uoán löôõi; quaët löôõi
retroflexion (söï) uoán löôõi; quaët löôõi
retrospective hoài quan
reversal error (cf. antipation loãi do ñaûo vò
error, perseveration error)
reversed polarity tag (nh. caâu hoûi ñuoâi ñaûo cöïc
checking tag)
reversible coù theå ñaûo ngöôïc
Revised Extended Standard Lyù thuyeát Chuaån môû roäng
Theory (REST) coù ñieàu chænh
rewrite / rewriting rule (nh. quy taéc vieát laïi
expansion rule)
r-ful(l) x. rhotic
271

rhematic thuyeát (thuoäc phaàn ~) (ngöõ)

rhematic phrase thuyeát ngöõ
rhematic subject chuû ngöõ laøm thuyeát
rhematization thuyeát hoùa (thao taùc ~)
rheme thuyeát (ngöõ)
rhetoric huøng bieän (khoa ~) / tu töø
hoïc
rhetorical question caâu hoûi huøng bieän; caâu
hoûi tu töø
rhinolalia/ rhinophonia gioïng muõi
rhotic (nh. r-pronouncing, r- r-tính
ful(l))
rhotacism hieän töôïng r-hoùa
rhotacization r-hoaù (quaù trình ~)
rhotacized coù aâm saéc r
rim vaønh löôõi
rhyme vaàn
rhythmic stress troïng aâm (ñöôïc phaân boá
theo) tieát taáu
rhyming proverb tuïc ngöõ coù vaàn
rhyming slang tieáng loùng coù vaàn
rhythm tieát taáu
rising accent troïng aâm / ngöõ ñieäu ñi leân
rising diphthong nguyeân aâm ñoâi leân daàn
right-branching ñöôøng nhaùnh sang phaûi
right dislocation raõ sang phaûi
right linear grammar (cf. left (trong ngoân ngöõ hoïc ñieän
linear grammar) toaùn) ngöõ phaùp tuyeán tính
vieát töø phaûi sang traùi
272

rightward extendedness khai trieån sang phaûi

rigid order traät töï cöùng nhaéc
rigid SOV language ngoân ngöõ SOV nhaát quaùn
rigid SVO language ngoân ngöõ SVO nhaát quaùn
rigid VOS language ngoân ngöõ VOS nhaát quaùn
rigid VSO language ngoân ngöõ VSO nhaát quaùn
rigid word order traät töï töø cöùng nhaéc / nhaát
quaùn
rill (fricative) (nh. groove raõnh (aâm xaùt ~)
fricative; cf. slit fricative)
rim vaønh löôõi
rise-fall (thanh ñieäu) leân-xuoáng
rising (contour tone) ñi leân (aâm ñieäu ~)
ritual (coù tính) nghi leã
ritual language ngoân ngöõ nghi leã
ritual utterance phaùt ngoân nghi leã
r-less x. non-rhotic
role vai; vai troø; vai nghóa
role assigning (function) phaân vai (chöùc naêng ~)
role desambiguation loaïi tröø tính löôõng khaû veà
vai
role and reference grammar ngöõ phaùp vai vaø sôû chæ
role grammar ngöõ phaùp vai
role structure analysis phaân tích caáu truùc tham toá
role system heä thoáng vai (nghóa)
role theory lyù thuyeát vai
roll x. trill
rolled [r] aâm [r] rung
273

roman tieåu thuyeát

romanization la tinh hoaù
romanized la tinh hoùa (ñöôïc ~)
root (1) (nh. base form; cf. caên toá
stem)
root (2) goác löôõi
root (3) nuùt goác
root-inflecting language ngoân ngöõ khuaát chieát
root-isolating language ngoân ngöõ ñôn laäp
root modality x. deontic modality
round brackets (cf. angled daáu ngoaëc ñôn / daáu ngoaëc
brackets, braces, curly troøn
brackets, square brackets)
rounded troøn moâi
rounding troøn moâi (caáu aâm ~)
r-pronouncing x. rhotic
rule quy taéc
rule feature (cf. context feature, ñaëc tröng quy taéc
inherent feature)
rule of grammar quy taéc ngöõ phaùp
rule ordering trình töï hoùa quy taéc

S
SAE x. Standard Average English;
Standard Average European
safety-margin daûi / leà an toaøn
salience / saliency tính noåi troäi
274

salient noåi troäi

sample maãu (duøng laøm thí duï)
sampling choïn maãu (vieäc / caùch ~)
sandhi sandhi (hieän töôïng ~)
sandhi (compulsory ~) sandhi cöôõng baùch
sandhi (internal ~) sandhi beân trong
sandhi (irregular ~) sandhi khoâng theo quy taéc
sandhi (morphological ~) sandhi hình thaùi hoïc
sandhi (optional ~) sandhi tuøy yù
Sapir-Whorf hypothesis giaû thuyeát Sapir-Whorf
satellite phuï ngöõ
satisfactive (speech act) haønh ñoäng ngoân töø toû yù
thoûa maõn
satm language (cf. kentum ngoân ngöõ satm (nhöõng thöù
language) tieáng AÁn AÂu ñaõ traûi qua
hieän töôïng bieán aâm [k]
[t] / [s]
saturated vowel nguyeân aâm ñaëc
saturation thanh löôïng
saturative (aspect) baõo hoaø (theå ~)
Saussurean (thuoäc veà) lyù thuyeát
Saussure
saying ngaïn ngöõ
scalar (scalarity, n.) thang ñoä (tính coù ~)
scalar interpretation giaûi thuyeát theo nghóa thang
ñoä
scale thang ñoä
scale-and-category grammar ngöõ phaùp thang ñoä vaø phaïm
truø
275

scale of sonority möùc höõu thanh

scaling particle tieåu töø xaùc ñònh möùc ñoä
scan queùt
scansion phaân tích (caáu truùc) tieát
ñieäu (söï ~)
scenario kòch baûn
scenario of conflict kòch baûn cuûa vuï xung doät
scenario of conflict resolution kòch baûn cuûa caùch giaûi
quyeát vuï xung ñoät
scene caûnh; maøn (kòch)
schema löôïc ñoà
scheme of things baûn phaùc thaûo söï vieäc
schismeme tieáp vò; tieáp ñieåm
school grammar ngöõ phaùp nhaø tröôøng
schwa aâm schwa; aâm []
scientific term thuaät ngöõ khoa hoïc
scope taàm (bao quaùt / taùc ñoäng)
scope ambiguity tính löôõng khaû cuûa taàm bao
quaùt
scope of assertion taàm bao quaùt cuûa nhaän ñònh
scope of negation taàm phuû ñònh
scope of modalization taàm tình thaùi hoaù
script vaên töï
second language ngoân ngöõ thöù hai
second order informativity tính thoâng baùo thöù caáp
second person ngoâi thöù hai
second position clitic yeáu toáù khinh aâm coù vò trí
thöù hai
276
secondary
secondary accent
secondary affix
secondary articulation (nh.
additional articulation)
secondary (cardinal) vowel
secondary clausal topic
secondary derivative
secondary meaning
secondary predication
secondary response
secondary role
secondary split
secondary stress
secondary topic
segment
segmental
segmental phoneme
segmental tier
segmentation
segmentator
segregatory coordination
self-embedding
self-referent structure
selection
selectional restriction
thöù yeáu; phuï
troïng aâm thöù yeáu / ~ phuï
phuï toá thöù yeáu
caáu aâm phuï
nguyeân aâm (moác) caáp hai
chuû ñeà thöù yeáu cuûa caâu
töø phaùi sinh thöù yeáu
nghóa thöù yeáu
vò ngöõ phuï
phaûn öùng caáp hai
vai thöù yeáu / vai phuï
chia taùch caáp hai
troïng aâm phuï; troïng aâm caáp
hai
chuû ñeà thöù yeáu
chieát ñoaïn; aâm ñoaïn
chieát ñoaïn; ñoaïn tính
aâm vò ñoaïn tính / chieát ñoaïn
lôùp aâm chieát ñoaïn
phaân ñoaïn (thuû phaùp ~)
thieát bò phaân ñoaïn
ñaúng keát phaân ly
(caâu, ngöõ ñoaïn) töï loàng
vaøo caâu meï
caáu truùc töï chæ
tuyeån choïn
haïn ñònh do yeâu caàu tuyeån
277

choïn
278
selective listening
selective memory
selectivity
semanteme
semantic
semantic analysis
semantic autonomous
subordinate clause
semantic case
semantic category
semantic change (nh. semantic
shift)
semantic component
semantic congruence
semantic content
semantic feature
semantic feature hypothesis
semantic field (nh. lexical field) nghóa tröôøng
semantic invariant
semantic primitive
semantic relation
semantic representation
semantic restriction
semantic shift (nh. semantic
caùch nghe coù choïn loïc
kyù öùc coù choïn loïc
tính tuyeån löïa
hình vò töø vöïng
nghóa hoïc; ngöõ nghóa (thuoäc
~)
phaân tích ngöõ nghóa
tieåu cuù phuï töï laäp veà nghóa
caùch ngöõ nghóa
phaïm truø ngöõ nghóa
chuyeån nghóa
thaønh toá ngöõ nghóa
söï phuø hôïp veà ngöõ nghóa
noäi dung nghóa
neùt nghóa
giaû thuyeát veà neùt nghóa
(cho raèng ñöùa treû lónh hoäi
nghóa caùc töø theo soá nghóa
vò töø ít ñeán nhieàu)
haèng theå ngöõ nghóa
nguyeân toá ngöõ nghóa
quan heä ngöõ nghóa
caùch trình hieän ngöõ nghóa
haïn ñònh ngöõ nghóa
chuyeån nghóa
279

change)
semantic triangle (nh. triangle
of signification) (Ogden &
Richards)
semantic universal
semantic vs. conceptual
representation
semantics
semantics of syntax
semasiology (cf. onomasiology) nghóa hoïc töø vöïng
seme
semelfactive (aspect / verb)
sememe
sememic (cf. hypersememic)
semi-abstract
semiactive consciousness
semi-auxiliary (verb)
semicolon
semi-consonant
semi-deponent verb
semi-modal verb
semi-negative (nh. near
negative)
semiosis (C.S. Peirce)
semiosis triangle (C.S. Peirce)
semiotic
(hình) tam giaùc nghóa hoïc
phoå nieäm ngöõ nghóa
caùch trình hieän nghóa so vôùi
caùch trình hieän khaùi nieäm
nghóa hoïc; ngöõ nghóa hoïc
ngöõ nghóa cuûa cuù phaùp
nghóa toá
nhaát coá (theå ~; vò töø ~) (cf.
durative)
nghóa vò; nghóa cuûa hình vò
nghóa taèng hoïc (nghieân cöùu
quan heä nghóa giöõa caùc ñôn
vò töø vöïng)
baùn tröøu töôïng
tính töï giaùc baùn chuû ñoäng
baùn trôï vò töø
daáu chaám phaåy
baùn phuï aâm
vò töø baùn trung thaùi
vò töø baùn tình thaùi
baùn phuû ñònh
söï thieát hieäu
tam giaùc thieát hieäu
(thuoäc) kyù hieäu/ phuø hieäu
280

hoïc
281

semiology kyù hieäu / phuø hieäu hoïc;

trieäu chöùng hoïc (trong ngaønh
y)
semiotic system heä thoáng phuø hieäu
semiotic triangle tam giaùc phuø hieäu hoïc
semiotics kyù hieäu hoïc/ phuø hieäu hoïc
semiotics of communication phuø hieäu hoïc cuûa söï giao
tieáp
semiotization quaù trình phuø hieäu/ kyù hieäu
hoùa
semi-passive (vò töø) baùn bò ñoäng
semi-phoneme (Bloomfield) baùn aâm vò
semi-productive baùn naêng saûn
semi-vowel baùn nguyeân aâm
semology nghóa taèng hoïc
semotactics caùch keát hôïp caùc nghóa vò
sender ngöôøi göûi
sense nghóa; yù nghóa
sense and reference nghóa vaø sôû chæ
sense group töø toå bieåu nghóa
sense relation quan heä ngöõ nghóa (giöõa
caùc töø)
senser / sensor ngöôøi thuï caûm
sensorial caûm quan
sensorineural deafness (cf. chöùng ñieác do thaàn kinh thuï
conductive deafness) caûm
sentence caâu
sentence adjunct x. sentence adverbial
sentence adverb(ial) traïng ngöõ cuûa caâu
282

sentence element thaønh phaàn caâu; yeáu toá

cuûa caâu
sentence grammar ngöõ phaùp caâu
sentence meaning nghóa cuûa caâu
sentence modifier (nh. sentence phuï ngöõ / traïng ngöõ cuûa
adverbial) caâu
sentence schema löôïc ñoà caâu
sentence stress (nh. focal troïng aâm caâu
accent)
sentence structure caáu truùc caâu
sentence type kieåu caâu
sentential caâu (thuoäc ~); coù cöông vò
caâu
sentential adverb x. sentence adverb
separability khaû naêng chia caùch
sequence chuoãi noái tieáp
sequence of tenses chuoãi thì
sequencing xeáp chuoãi
sequential order (nh. temporal traät töï tieáp noái
order)
serial construction (Blomfield; keát caáu chuoãi
nh. coordination)
serial relationship (nh. quan heä thaønh chuoãi
gradience)
serial set boä keát chuoãi
serial verbs vò töø keát chuoãi
serially ordered set boä töø coù thöù töï
series chuoãi; loaït
sesquisyllabic moät aâm tieát röôõi (töø ~)
283

set boä; taäp hôïp

set expression (nh. bound/ fixed bieåu thöùc coá ñònh
/ frozen expression)
set theory lyù thuyeát taäp hôïp
sex-neutral (nh. dual gender) trung hoøa veà giôùi
shade of meaning saéc thaùi nghóa
shallow memory (cf. deep ~) kyù öùc caïn
shadow pronoun ñaïi töø nhaéc nhôû
shallow structure caáu truùc caïn
shape hình thuø; hình daùng
shared background cuøng chung boái caûnh
shared knowledge cuøng chung voán tri thöùc
sharp thaêng
shift chuyeån (bieán)
shifter chuyeån töû (R. Jakobson)
shifting of stress chuyeån troïng aâm
shifting stress (nh. variable troïng aâm di ñoäng / khaû bieán
stress)
shift-word töø chuyeån töû
short component thaønh toá ngaén
short duration thôøi löôïng ngaén
shortening ruùt goïn (hieän töôïng / thao
taùc ~)
short segment chieát ñoaïn ngaén
short-term memory kyù öùc ngaén haïn
sibilance tính xuyùt
sibilant aâm xuyùt
side effect hieäu öùng phuï
284

sides hai beân löôõi

sigmatic duøng chöõ  (sigma – [s] Hy
Laïp)
sigmatism taät phaùt aâm sai chöõ s
sign daáu hieäu; phuø hieäu; kyù
hieäu
sign language ngoân ngöõ daáu hieäu (cuûa
ngöôøi ñieác chaúng haïn)
signal tín hieäu; hieäu leänh
signary danh saùch kyù hieäu / phuø
hieäu
signifiant naêng bieåu
significance taùc duïng bieåu nghóa
significans naêng bieåu
signification coâng duïng bieåu nghóa
significative meaning thöïc nghóa
significatum (Lat.) sôû bieåu
signifieù (Ph.) / signified sôû bieåu; caùi ñöôïc bieåu thò
signifier naêng bieåu; caùi coù taùc duïng
bieåu thò
silent consonant phuï aâm caâm
silent “e” chöõ “e” caâm
silent (letter) (chöõ) caâm / khoâng ñoïc
silent pause (cf. filled pause) khoaûng ngöøng laëng
silent stop phuï aâm taéc caâm (khoâng
baät ra)
silent stress troïng aâm caâm (khoâng roõ
nhöng coù theå ñöôïc ngöôøi
nghe phuïc hoài deã daøng)
285

similar töông töï; töông ñoàng; gioáng

similarity tính töông töï; tính töông ñoàng
simile (cf. comparison) tyû duï
simple ñôn; giaûn ñôn
simple past quaù khöù giaûn ñôn
simple sentence caâu ñôn
simple utterance-unit ñôn vò phaùt ngoân giaûn ñôn
simplicity tính ñôn giaûn; möùc ñôn giaûn
simultaneity tính ñoàng thôøi
simultaneous ñoàng thôøi
simultaneous implementation söï theå hieän ñoàng thôøi cuûa
of distinctive features caùc neùt khu bieät (cuûa moät
aâm vò)
simultaneous interpretation dòch ñuoåi
simultaneous occurrence (nh. söï xuaát hieän ñoàng thôøi; söï
co-occurrence) ñoàng hieän
sincerity condition ñieàu kieän chaân thaønh
single ñôn nhaát; duy nhaát
single-base (cf. double-base caûi bieán moät cô sôû
transformation, generalized
transformation)
single modality tình thaùi ñôn nhaát
single speech-act haønh ñoäng ngoân töø ñôn
nhaát
single-valued feature (nh. x. unary feature
singulary/ unary feature); (cf.
binary feature, multivalued
feature)
single word töø ñôn
286
singular
singulare tantum (pl.singularia
tantum; cf. plurale tantum)
singulary feature
singulary transformation
singulative
sister (cf. daughter, mother)
sister adjunction (cf. daughter
adjunction)
sister constituent
situation (x. state of affairs)
situation modal
situation model
situational grammar
situation of interaction
situation of reception
situation of utterance
situation semantics
situation type
situational
situational context
situational meaning
situational recoverability (cf.
structural recoverability)
situational semantics
soá ñôn; ñôn soá
danh töø chæ coù soá ñôn
x. unary feature
x. single-base transformation
vi ñôn (chæ moät maûnh leû raát
nhoû cuûa vaät chaát) (danh töø
~)
nuùt ngang caáp; nuùt ñoàng
thuoäc
phöông thöùc theâm phuï ngöõ
ñoàng thuoäc
thaønh toá ngang caáp
tình huoáng; tình theá
töø tình thaùi coù nghóa tình
huoáng
moâ hình tình huoáng
ngöõ phaùp tình huoáng
tình theá töông taùc
tình theá tieáp nhaän
tình huoáng phaùt ngoân
nghóa hoïc tình huoáng
loaïi söï tình
tình huoáng (thuoäc/ do ~)
x. context-of-situation
nghóa tình huoáng
khaû naêng phuïc hoài nhôø tình
huoáng
nghóa hoïc tình huoáng
287

situational topic chuû ñeà tình huoáng

situationality thích hôïp vôùi tình huoáng (tính /
möùc ~)
sjuzhet (Nga) söôøn chuyeän (cf. fabula)
skeletal tier lôùp söôøn (goàm nguyeân aâm
vaø phuï aâm khoâng minh
ñònh)
SL (x. source language) ngoân ngöõ laøm nguoàn
slang tieáng loùng; bieät ngöõ xaõ
hoäi
slang expression ngöõ tieáng loùng
slants (nh. bars, solidi) vaïch nghieâng
slip of the tongue noùi nhòu (x. lapsus linguae)
slit (fricative) khe deït (aâm xaùt ~)
slogofonema (Ng.) aâm tieát – aâm vò
slogomorfema (nh. aâm tieát – hình vò
morpfosyllabema)
slot ngaên; oâ; vò trí
slot-and-filler (method) ñieàn-vaøo-oâ (phöông phaùp ~)
slurred pronunciation caùch phaùt aâm chuoài
small clause tieåu cuù thöù caáp
smooth artiulation caùch caáu aâm dòu nheï
social deixis tröïc chæ xaõ hoäi / lieân nhaân
social dialect (nh. class dialect) bieät ngöõ giai caáp / xaõ hoäi
social distancing khoaûng caùch xaõ hoäi
social information thoâng tin xaõ hoäi
social interaction söï töông taùc trong xaõ hoäi
social meaning nghóa xaõ hoäi; nghóa lieân
nhaân
288

social status cöông vò xaõ hoäi

socialization söï xaõ hoäi hoùa
sociative (case) Caùch lieân ñôùi (“cuøng nhau”)
sociolect bieät ngöõ xaõ hoäi
sociolinguistics (nh. sociology xaõ hoäi ngoân ngöõ hoïc; xaõ
of language) hoäi hoïc ngoân ngöõ
sociological linguistics ngoân ngöõ hoïc xaõ hoäi hoïc
sociology of language x. sociolinguistics
sociopragmatics ngöõ duïng hoïc xaõ hoäi
sociostylistics phong caùch hoïc xaõ hoäi
soft consonant phuï aâm meàm (ngaïc hoùa)
soft palate (nh. velum) ngaïc meàm; (khaåu) maïc
solecism (cuõ) (cf. barbarism loãi keát hôïp
(2))
solidus (pl. solidi) (nh. bars, vaïch nghieâng (hai beân kyù
slants) hieäu phieân aâm aâm vò hoïc)
soliloque (Ph.) thoùi noùi moät mình
soliloquy ñoäc thoaïi tröïc tieáp (kòch ~)
solipsism duy ngaõ ñoäc toàn luaän
solution giaûi phaùp
sonagram x. (sound) spectrogram
sonagraph x. sound spectrograph
sonant (nh. sonorant) aâm vang
sonometer thanh keá
sonorant (cf. obstruent) aâm vang; aâm töï thanh
sonority aâm löôïng; thanh tính
sonority hierarchy heä toân ty veà thanh tính
289

sonority peak ñænh aâm löôïng

sonority scale thang ñoä thanh tính
sonorization höõu thanh hoùa (hieän töôïng
~)
sortal (cf. mensural) chæ loaïi (loaïi töø ~)
sortal classifier loaïi töø chæ loaïi; danh töø chæ
loaïi
sortal universal phoå nieäm tieåu loaïi
sortality (cf. mensurality) tính chæ loaïi (cuûa loaïi töø)
sound aâm; aâm toá
sound image hình aûnh aâm thanh (F. de
Saussure)
sound shift chuyeån bieán aâm thanh
sound symbolism (nh. bieåu tröng aâm thanh
cratylism)
sound change chuyeån bieán ngöõ aâm
sound law quy luaät ngöõ aâm
sound pattern moâ hình ngöõ aâm
sound quality phaåm chaát ngöõ aâm
sound recording baûn ghi aâm
sound spectrograph maùy ghi thanh phoå
sound wave soùng aâm
source (1) (cf. goal) nguoàn; ñieåm/ nôi xuaát phaùt
(cf. ñích)
source (2) (cf. destination) xuaát xöù; ngöôøi göûi (cf.
ngöôøi nhaän)
source (3) nguoàn (cuûa tín hieäu)
source feature (cf. major class ñaëc tröng veà nguoàn aâm (N.
feature, cavity feature, manner Chomsky & M. Halle)
290

of articulation, prosodic
feature)
source genitive sinh caùch chæ nguoàn
source language (cf. target ngoân ngöõ nguoàn; ngoân ngöõ
language) nguyeân baûn
SOV word order traät töï töø SOV
SOV language ngoân ngöõ SOV
space khoâng gian
space grammar (nh. cognitive ngöõ phaùp khoâng gian (nh.
grammar) ngöõ phaùp nhaän thöùc)
spatial khoâng gian (thuoäc ~)
spatial deixis tröïc chæ trong khoâng gian
spatial location vò trí trong khoâng gian
spatial logic logic khoâng gian
spatial organization toå chöùc (trong) khoâng gian
spatial relation quan heä khoâng gian
spatiotemporal co-ordinates toaï ñoä khoâng – thôøi gian
spatiotemporal location ñònh vò khoâng gian – thôøi
gian (caùch ~)
speaker ngöôøi noùi
speaker-know-best principle nguyeân lyù “ngöôøi noùi bieát
roõ nhaát”
speaker-oriented modality (cf. tình thaùi höôùng (vaøo) ngöôøi
agent-oriented modality) noùi
speaker recognition nhaän dieän gioïng ngöôøi noùi
speaker’s attitude thaùi ñoä cuûa ngöôøi noùi
speaker’s certainty xaùc tín cuûa ngöôøi noùi
speaker’s error nhöõng loãi cuûa ngöôøi noùi
speaker’s meaning nghóa cuûa ngöôøi noùi
291

speaker’s strategy chieán löôïc cuûa ngöôøi noùi

special term thuaät ngöõ chuyeân moân
specialization möùc chuyeân bieät hoaù
specific loaïi bieät
specific category phaïm truø loaïi bieät
specification minh ñònh (söï ~; vieäc ~; caùch
~)
specifier loaïi bieät ngöõ
spectrogram baûn ghi thanh phoå
speech lôøi noùi; ngoân töø; dieãn
ngoân
speech act haønh ñoäng baèng lôøi; haønh
ñoäng ngoân töø; ngoân haønh
speech act participant toân ty trong möùc nhaäp caûm
empathy hierarchy cuûa ngöôøi tham gia haønh
ñoäng giao tieáp
speech act theory lyù thuyeát haønh ñoäng ngoân
töø
speech act verb vò töø ngoân haønh
speech analysis (cf. discourse phaân tích tieáng noùi (cf. phaân
analysis) tích dieãn ngoân)
speech chain ñöôøng daây truyeàn ngoân
speech coding maõ hoaù tieáng noùi
speech community khoái coäng ñoàng ngoân ngöõ
speech compression neùn tín hieäu ngoân töø
speech event söï kieän ngoân töø
speech exchange system moâ hình toå chöùc hoäi thoaïi
speech flow ngoân löu
speech parameter tham soá cuûa lôøi noùi
292
speech perception
speech production
speech recognition
speech situation
speech sound
speech strategy
speech synthesis
speech synthetizer
speech wave
spelling (cf. orthography)
spelling pronunciation
sphere of influence
spirant
spirantization
split
split ergativity
split infinitive
split reference
spondaic
spondee (cf. amphibrach)
spoonerism (cf. metathesis)
sporadic
Sprachbund (Ñ.)
Sprachgefuhl (Ñ.)
spread (lips)
tri giaùc lôøi noùi (caùch ~)
phaùt ra tieáng noùi (caùch ~)
nhaän dieän ngoân töø (caùch ~)
tình huoáng cuûa lôøi noùi
aâm toá
chieán löôïc cuûa lôøi noùi
toång hôïp tieáng noùi
maùy toång hôïp lôøi noùi
soùng aâm cuûa tieáng noùi
caùch vieát (chöõ abc); chính taû
caùch phaùt aâm theo chính taû
phaïm vi aûnh höôûng
x. fricative
xaùt hoùa (hieän töôïng ~)
phaân ñoâi; taùch ñoâi
tính khieån caùch phaân ñoâi
daïng nguyeân (bò) taùch ñoâi
sôû chæ phaân ñoâi
(thuoäc) moâ hình troïng aâm
hay tröôøng ñoä [11]
moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [11]
noùi laùi
haõn höõu
x. linguistic area
x. linguistic intuition
khoâng chuùm (moâi ~)
293

spreading söï lan roäng (cuûa moät thanh

sputter
square brackets (cf. angled
brackets, braces, curly
brackets, round brackets)
S-R model
S-structure
stability (of tiers)
stability principle
stage
standard
standard allophone
Standard Average European
standard language
Standard Model (nh. Standard
Theory)
standard pronunciation
Standard Theory (nh. Standard Lyù thuyeát Chuaån (ngöõ
Model)
standardization
standing epithet
stanza
starred form
stasis
ñieäu sang aâm ñoaïn beân)
lôøi noùi voäi (khoâng ñöôïc roõ
vaø ñuùng)
daáu ngoaëc vuoâng ([ ])
x. stimulus-response model
x. shallow structure
tính oån ñònh (cuûa töøng
“lôùp” ñôn vò aâm vò hoïc)
nguyeân lyù oån ñònh
giai ñoaïn
chuaån; chuaån möïc
tieâu theå; tha aâm chuaån
tieáng AÂu chaâu trung bình
chuaån (B. L. Whorf)
tieáng chuaån
Moâ hình Chuaån (Chomsky)
caùch phaùt aâm chuaån
phaùp cuûa N. Chomsky)
chuaån hoaù / tieâu chuaån hoaù
tính ngöõ ñaõ thaønh coâng
thöùc
ñoaïn thô töù tuyeät
hình thaùi coù ñaùnh daáu hoa
thò
tónh traïng
294

statal traïng thaùi / tónh traïng (nghóa

~)
state traïng thaùi
state of affairs söï tình; söï theå
state of language (nh. eùtat de ngöõ traïng
langue)
state verb vò töø traïng thaùi; vò töø tónh
statement nhaän ñònh
static traïng thaùi (thuoäc ~); tónh
static passive thaùi bò ñoäng tónh
static relation quan heä tónh traïng
static tone thanh ñieäu tónh
stationary (articulators) (cf. tónh / khoâng cöû ñoäng ñöôïc
movable) (khí quan caáu aâm ~)
statistic linguistics ngoân ngöõ hoïc thoáng keâ
stative tónh; tónh traïng
stative perfect theå dó thaønh tónh (theå ~)
stative verb (x. state verb) vò töø tónh
status (1) cöông vò
status (2) phaïm truø khaùi quaùt hoùa
stem (cf. root) thaân töø; töø caùn
stem-composition phöông thöùc gheùp töø caùn
stem derivation phaùi sinh töø töø caùn
stem inflexion bieán vó töø caùn
stereotype quaùn hình; quaùn ngöõ
stereotype expression bieåu thöùc raäp khuoân
stiff / slack distinction söï khu bieät raén / meàm
stimulus kích thích (toá)
295

stimulus and response (theory) (lyù thuyeát) “kích thích vaø

phaûn öùng”
stimulus-response model Moâ hình "Kích thích – Phaûn
öùng"
stock (cf. superstock) (ngöõ) toâng
stochastic ngaãu tính
story chuyeän keå
story episode tình tieát trong chuyeän keå
story structure caáu truùc cuûa chuyeän
straightforward question caâu hoûi thaúng thöøng
strand taùch rieâng
stranded element yeáu toá maéc caïn
strategy chieán löôïc
stop (consonant) taéc (phuï aâm ~)
stratification phaân taèng
stratificational grammar ngöõ phaùp phaân taèng
stratified sampling caùch choïn maãu coù phaân
taèng
stratum lôùp; taàng
stream of consciousness doøng yù thöùc
strength x. phonologic(al) strength
strength scale thang ñoä maïnh yeáu (töø aâm
taéc voâ thanh ñeán aâm tieáp
caän)
stress troïng aâm
stress contour ñieäu hình troïng aâm
stress-group nhoùm troïng aâm
stress mark daáu troïng aâm
296
stress pattern
stress-timed (language) (cf.
syllable-timed)
stricture
strident (cf. mellow)
string
strong
strong adequacy
strong consonant
strong declension
strong form (cf. weak form)
strong vowel
structural ambiguity
(nh.constructional homonymy)
structural change
structural class
structural linguistics
structural consistency
structural inconsistency
structural meaning (nh.
grammatical meaning)
structural pressure
structural recoverability (cf.
situational recoverability)
structural semantics
structural set
structural signal
moâ hình troïng aâm
(ngoân ngöõ) coù troïng aâm
caùch quaõng ñeàu nhau
caáu aâm boùp / thaét
theù
chuoãi (keá tieáp)
maïnh
möùc thoûa ñaùng cao
phuï aâm maïnh
heä bieán caùch maïnh
hình thöùc maïnh
nguyeân aâm maïnh
tính löôõng khaû caáu truùc
bieán ñoåi do caûi hoaùn
chuûng loaïi caáu truùc tính
ngöõ hoïc caáu truùc
tính nhaát quaùn vôùi toaøn boä
caáu truùc
tính thieáu nhaát quaùn vôùi
toaøn boä caáu truùc
nghóa caáu truùc
aùp löïc cuûa caáu truùc
khaû naêng phuïc hoài nhôø
caáu truùc
nghóa hoïc caáu truùc
taäp hôïp caáu truùc tính
tín hieäu caáu truùc tính
297

structuralism caáu truùc luaän

structurally conditioned do caáu truùc quy ñònh
structuration caáu truùc hoaù (caùch ~)
structure caáu truùc
structure dependence leä thuoäc caáu truùc (quan heä
~)
structure description moâ taû caáu truùc
structure manipulation thao taùc thay ñoåi caáu truùc
structure of event caáu truùc cuûa söï tình / bieán
coá
structure pattern moâ hình caáu truùc
stuttering noùi laép
style phong caùch
style indirect libre (Ph.) x. free indirect speech
style disjunct traïng ngöõ phong caùch
style of discourse phong caùch (cuûa) dieãn ngoân
style of pronunciation phong caùch phaùt aâm
stylistic phong caùch (hoïc) (thuoäc ~)
stylistic feature (neùt) ñaëc tröng phong caùch
stylistic level bình dieän phong caùch hoïc
stylistics phong caùch hoïc
stylization phong caùch hoùa; caùch ñieäu
(hoaù)
suasive verb vò töø thuyeát phuïc
subcategorization frame khung tieåu phaïm truø hoùa
subcategory tieåu phaïm truø
subclass tieåu loaïi
subdialect (nh. patois) thoå ngöõ
298
subfamily (cf. superfamily)
subject (1)
subject (2)
subject clause
subject control
subject infinitive
subject marking
subject-predicate scheme
subject-prominent language
(cf. topic-prominent language)
subject property
subject-verb agreement
subjectival
subjective (nh. nominative)
subjective complement (cf.
objective complement)
subjective deixis
subjective genitive (cf.
objective genitive)
subjective knowledge
subjective modality
subjective nominative
subjective probability
subjective understanding
subjectivity
subjectless
subjectless sentence
haï (ngöõ) heä
chuû ñeà
chuû ngöõ
tieåu cuù chuû ngöõ
quyeàn kieåm ñònh cuûa chuû
ngöõ
thöùc voâ ñònh laøm chuû ngöõ
(caùch) ñaùnh daáu chuû ngöõ
luôïc ñoà chuû vò
ngoân ngöõ thieân chuû ngöõ
thuoäc tính cuûa chuû ngöõ
söï phuø öùng chuû-vò
thuoäc chuû ngöõ
chuû caùch
phuï ngöõ cuûa chuû ngöõ
tröïc chæ chuû quan
chuû sinh caùch; sinh caùch chæ
chuû theå
tri thöùc chuû quan
tình thaùi chuû quan
danh caùch chæ chuû ngöõ
xaùc suaát chuû quan
caùch hieåu chuû quan
tính chuû quan
khoâng coù chuû ngöõ
caâu khoâng coù chuû ngöõ
299

subjunct (cf. adjunct, conjunct, traïng ngöõ phuï / phoù ngöõ

disjunct)
subjunctive thöùc haï thuoäc; thöùc giaû
thuaät
subjunctive of manipulation thöùc haï thuoäc chæ meänh
leänh
sublanguage ngoân ngöõ chi haï
sublinguistic (communication) ngoân ngöõ nhi haï (giao tieáp ~)
submodifier phuï ngöõ thöù caáp
submorph haï hình toá; phoù hình toá
submorphemic boundary bieân giôùi haï hình vò
subordinate (adj) caáp döôùi; phuï thuoäc
subordinate (n.) x. hyponym
subordinate clause (nh. caâu / tieåu cuù phuï
dependent clause)
subordinating conjunction lieân töø phuï thuoäc hoaù
subordination phuï keát
subordinator taùc töû phuï thuoäc hoaù
subphonemic level caáp ñoä döôùi aâm vò
subrheme tieåu thuyeát; thuyeát caáp döôùi
subset tieåu taäp hôïp
subsidiary member thaønh phaàn phuï
subsidiary variant bieán theå thöù yeáu
substance chaát lieäu; thöïc chaát
substance of content chaát lieäu cuûa bình dieän noäi
dung
substance of expression chaát lieäu cuûa bình dieän
bieåu ñaït
substantialism chaát lieäu luaän
300
substantiation (1)
substantiation (2)
substantivization
substantive (cuõ)
substantive universal (cf.
formal universal)
substitutable
sustitutability (n.)
substitute
substitution
substitution frame
substitution item
substitution of meaning
substitution test
substrate language
substratum (nh. substrate; cf.
adstratum, superstratum)
substring
subtheme
subtopic
subtractive bilingualism (cf.
additive bilingualism)
substructure
succion
succion stop
suffix
bieän minh (vieäc / caùch ~)
cuï theå hoùa (vieäc / caùch ~)
danh töø hoùa (caûi bieán ~)
thöïc theå töø
phoå nieäm thöïc theå
coù theå thay theá
khaû naêng thay theá
yeáu toá thay theá
(söï) thay theá
khung thay theá
ñôn vò thay theá
thay theá nghóa (vieäc / caùch
~)
traéc nghieäm thay theá
ngoân ngöõ cô taèng
cô taèng; taàng döôùi
chuoãi caáp döôùi
tieåu ñeà
tieåu ñeà; ñeà caáp döôùi
song ngöõ tröø (vò trí ngoân
ngöõ thöù nhaát cuûa tieáng
baûn ñòa bò moät ngoân khaùc
thay theá)
caáu truùc phuï
caáu aâm muùt
aâm taéc muùt
haäu toá
301

suffixal (coù tính / thuoäc) haäu toá

suffixation phöông thöùc (duøng) haäu toá
suffixing language ngoân ngöõ duøng haäu toá
suffixless adjective tính töø khoâng coù haäu toá
suggestive question caâu hoûi (coù taùc duïng) gôïi
yù
sulcalized (sulcalization, n.) loõm (caáu aâm ~)
summation plural (nh. binary danh töø soá phöùc toång
noun; binary plural; cf. plurale
tantum)
superficial beà maët (hình thaùi ngöõ aâm
~)
superfix x. suprafix
superfoot sieâu chaân
superheavy syllable aâm tieát sieâu naëng
superjump (Labov) sieâu voït (bieán ñoåi aâm vò
hoïc ~)
superlative cöïc caáp
superordinate (nh. hyperonym; thöôïng caáp; thöôïng danh
cf. hyponym)
superordinate clause tieåu cuù thöôïng caáp
superposition choàng theâm (thuû phaùp ~)
super-sign sieâu phuø hieäu
superstock (cf. stock) thöôïng (ngöõ) toâng
superstrate language ngoân ngöõ lôùp treân; thöôïng
taèng
superstratum (cf. adstratum, thöôïng taèng; taàng treân
substratum)
supertopic sieâu chuû ñeà
302

supinum (Lat.) vò tính töø bò ñoäng

suppletion thay theá boå khuyeát
suppletive alternant ñôn vò luaân phieân boå khuyeát
suppletive form hình thaùi boå khuyeát
suppletive morpheme hình vò boå khuyeát
supposition giaû ñònh
suppositional subjunctive thöùc haï thuoäc (coù nghóa)
giaû ñònh
suprafix (nh. superfix) phuï toá sieâu ñoaïn
supraglottal (aâm) treân thanh haàu
suprasegmental (nh. prosodic) sieâu ñoaïn
suprasegmental phoneme aâm vò sieâu ñoaïn
suprasegmental phonology aâm vò hoïc sieâu ñoaïn
surd (Ph.) voâ thanh
surface structure (cf. deep caáu truùc beà maët
structure)
surface structure empathy toân ty nhaäp caûm cuûa caáu
hierarchy truùc beà maët
surface subject chuû ngöõ beà maët
surname hoï
suspicious pair caëp khaû nghi
sustained intonation ngöõ ñieäu gaùc
SVO word order traät töï töø SVO
SVO language ngoân ngöõ SVO
svarabhakti x. parasite vowel
switch reference daáu hieäu [chuyeån sôû chæ]
syllabary vaên töï ghi aâm tieát; vaên töï
aâm tieát tính
303

syllabeme aâm tieát vò; “tieáng”

syllabic aâm tieát tính; thaønh aâm tieát
syllabic consonant phuï aâm aâm tieát tính
syllabic division phaân chia aâm tieát (vieäc/
caùch ~)
syllabic script vaên töï ghi aâm tieát; vaên töï
aâm tieát tính
syllabic writing chöõ vieát aâm tieát tính
syllabication x. syllabification
syllabification (nh. phaân aâm tieát (söï/ caùch ~)
syllabication)
syllable aâm tieát; tieáng
syllable boundary bieân giôùi aâm tieát
syllable-final cuoái aâm tieát (ôû vò trí ~)
syllable juncture tieáp ñieåm aâm tieát
syllable pattern moâ hình aâm tieát
syllable peak ñænh aâm tieát
syllable-timed (language) (cf. (ngoân ngöõ) coù tröôøng ñoä
stress-timed) aâm tieát töông ñoái baèng nhau
syllabogram chöõ ghi töøng aâm tieát
syllemma hôïp ngöõ [taâm+phuï+lieân]
syllepsis (pl. syllepses) ñoàng chaáp (söï ~; pheùp ~)
syllogism tam ñoaïn luaän
symbol kyù hieäu
symptom trieäu chöùng
symmetry (symmetric, adj.) (söï) caân ñoái
synaesthesia x. synesthesia
synaffix ñoàng phuï toá; phuï toá phöùc
304

hôïp
305

synaffixation phöông thöùc (duøng) ñoàng

synaloepha
syncategorematic word
synchronic (cf. diachronic)
synchronic etymology
synchronic explanation
synchronic foreignism
synchronic linguistics
synchronic phonetics
synchrony
syncopation
syncopated
syncope (nh. syncopation;
elision; cf. haplology)
syncretic(al)
syncretism
syndesis
syndetic co-ordination
synecdoche (cf. metonymy)
synecdochical
syneresis
synesis
synesthesia (cv. synaesthesia)
synesthetic
phuï toá
hoøa ñuùc aâm tieát (hieän
töôïng ~)
hö töø; töø chöùc naêng
ñoàng ñaïi
töø nguyeân hoïc ñoàng ñaïi
caùch giaûi thích ñoàng ñaïi
töø (ngöõ) ngoaïi lai ñoàng ñaïi
ngoân ngöõ hoïc ñoàng ñaïi
ngöõ aâm hoïc ñoàng ñaïi
bình dieän ñoàng ñaïi
x. syncope
(nguyeân aâm) bò löôïc boû
löôïc aâm
hoãn hôïp; trung hoaø hoaù
hoãn hôïp bieán toá; trung hoaø
hoaù (hieän töôïng ~)
quan heä lieân hôïp
ñaúng keát coù lieân töø
pheùp caûi dung
caûi dung (coù tính ~)
lieân keát nguyeân aâm (hieän
töôïng ~)
phuø öùng ngöõ phaùp theo
nghóa (hieän töôïng ~)
coäng caûm; phoái caûm
coäng caûm / phoái caûm
306

(thuoäc ~)
307

synharmony söï hoaø ñoàng nguyeân aâm

synonym töø ñoàng nghóa
synonymic ñoàng nghóa
synonymous ñoàng nghóa
synonymy ñoàng nghóa (quan heä ~)
synsemantic hôïp nghóa
synsemantic word (cf. hö töø; töø phoái nghóa (cf.
autosemantic ~) thöïc töø; töø töï nghóa)
syntactic cuù phaùp (thuoäc ~)
syntactic amalgam toå hôïp cuù phaùp nghóa (G.
Lakoff)
syntactic ambiguity tính löôõng nghóa cuù phaùp
syntactic behavio(u)r thaùi ñoä cuù phaùp
syntactic causative (cf. lexical keát caáu gaây khieán cuù phaùp
causative) (cf. ~ töø vöïng)
syntactic compound töø gheùp cuù phaùp
syntactic negation phuû ñònh cuù phaùp
syntactic neutralization trung hoøa hoùa cuù phaùp
(hieän töôïng ~)
syntactic relationship quan heä cuù phaùp
syntactic structure (nh. syntax caáu truùc cuù phaùp
structure)
syntactic synonym töø ñoàng nghóa cuù phaùp
syntactic word töø cuù phaùp; hö töø
syntactics (Ch. S. Peirce) keát phaùp
syntagm / syntagma keát ñoaïn; ngöõ ñoaïn
syntagm stress troïng aâm ngöõ ñoaïn
syntagmatic (axis) (cf. (truïc) keát hôïp
paradigmatic)
308

syntagmatic plane bình dieän keát hôïp

syntagmatic relation / quan heä keát hôïp
relationship
syntagmeme (cf. tagmeme) cuù phaùp vò (K.L. Pike)
syntax cuù phaùp
syntax analysis phaân tích cuù phaùp
syntax category phaïm truø cuù phaùp
syntax structure (nh. syntactic caáu truùc cuù phaùp
structure)
syntax tree caây cuù phaùp
syntax unit ñôn vò cuù phaùp
synthesis toång hôïp (söï ~)
synthetic language (cf. analytic ngoân ngöõ toång hôïp tính
language)
synthetic proposition meänh ñeà toång hôïp
synthetic truth chaân lyù toång hôïp (söï thaät
treân cô sôû ñoái chieáu vôùi
hieän thöïc)
syntonic ñoàng thanh ñieäu
system heä (thoáng)
system sentence caâu trong heä thoáng
systematic heä thoáng (coù tính ~)
systematic phoneme aâm vò heä thoáng tính (ñöôïc
xaùc laäp treân cô sôû ngöõ
phaùp cuõng nhö ngöõ aâm)
systematic phonemics aâm vò hoïc heä thoáng tính
systemic heä thoáng tính (theo quan
ñieåm cuûa M. A. K. Halliday)
systemic grammar (nh. ngöõ phaùp heä thoáng tính
309

systemic-functional grammar)
systemic-functional grammar ngöõ phaùp – chöùc naêng heä
(nh. systemic grammar) thoáng tính (M.A.K. Halliday)
systemic network maïng löôùi heä thoáng tính

T
table of sounds baûng aâm toá
taboo (leä) kieâng kî
tachygraphy toác kyù
tacit knowledge (nh. intuition, tri thöùc aån maëc
Sprachgefuhl)
tact (1) söï teá nhò (trong öùng xöû,
noùi naêng)
tact (2) (nh. beat) phaùch (trong aâm nhaïc)
tactic analysis phaân tích theo khaû naêng keát
hôïp
tactic form toå hôïp keát vò (laøm thaønh
moät hình thaùi ngöõ phaùp)
tactics keát (hôïp) hoïc
tactile medium x. haptic medium
tag (caâu, töø) haäu ñeà
tag question caâu hoûi ñuoâi
tag statement nhaän ñònh ñuoâi
tagma keát toá ((K.L. Pike)
tagmatics keát toá hoïc ((K.L. Pike)
tagmeme keát vò ((K.L. Pike)
tagmemics keát vò hoïc ((K.L. Pike)
310

tail ñuoâi; haäu ñeà

talk noùi chuyeän
talk exchange chuyeän troø
tamber x. timbre
tap x. flap
target (1) ñích
target (2) muïc tieâu
target object boå ngöõ chæ ñích
target articulation (cf. auditory caáu aâm laøm ñích (caùch ~)
target)
target articulation domain khu vöïc muïc tieâu caáu aâm
target language (nh. object ngoân ngöõ ñích; ngoân ngöõ
language (2)) cuûa baûn dòch
tautological x. tautologous
tautologous coù tính chaát truøng ngoân
tautology (cf. pleonasm) truøng ngoân
taxeme neùt khu bieät ngöõ phaùp
taxis (cuõ; pl. taxes) töø keát
taxonomic grammar ngöõ phaùp chia loaïi
taxonomic linguistics ngöõ hoïc lieät keâ – phaân loaïi
taxonomy phaân loaïi (caùch / baûng ~)
taxonomy of illocutionnary phaân loaïi caùc haønh ñoäng
acts ngoân trung (caùch ~)
taxonomy of speech acts phaân loaïi caùc haønh ñoäng
baèng lôøi (caùch ~)
technical term thuaät ngöõ kyõ thuaät; thuaät
ngöõ chuyeân moân
technography chöõ vieát chuyeân moân
311

teknonymic teân (möôïn cuûa) con

telegraphese ngoân ngöõ ñieän tín
teleogical explanation giaûi thích (theo) muïc ñích
luaän (caùch ~)
teleology (teleologic(al), adj.) muïc ñích luaän
telescoped word töø ruùt ngaén
telic (cf. atelic) höõu ñích
telic situation type (loaïi) söï tình höõu ñích
telicity tính höõu ñích
tellability tính deã keå (cuûa chuyeän)
template maãu (ñeå nhaän dieän)
tempo toác ñoä; nhòp ñoä
temporal thôøi gian (thuoäc/ trong ~)
temporal clause tieåu cuù traïng ngöõ thôøi gian
temporal deixis tröïc chæ veà thôøi gian
temporal location ñònh vò trong thôøi gian
temporal logic logic thôøi gian
temporal meaning (cf. tense ~) yù nghóa thôøi gian (cf. ~ thì)
temporal order (nh. sequential traät töï thôøi gian (nh. traät töï
order) tieáp noái)
temporal particle tieåu töø thôøi gian
(A.Wierzbicka)
temporally restrictive tính töø haïn ñònh thôøi gian
adjective
temporary nhaát thôøi
tendency xu höôùng
tenor gioïng nam cao
tenor of dicourse ñoái töôïng so saùnh (trong
312

pheùp aån duï)

313

tense (1) thì

tense (2) (aâm) caêng
tense back-shifting quan heä thì giöõa caùc tieåu
cuù
tensed (language / clause) coù thì (ngoân ngö õ/ caâu ~)
tensed sentence caâu coù thì
tenseless (language / clause) khoâng coù thì / voâ thì (ngoân
ngöõ / caâu ~)
tense locus quy ñieåm thì
tense-logic logic thì
tense phrase ngöõ ñoaïn thì
tense-system heä thoáng thì
tense vowel nguyeân aâm caêng
tension ñoä caêng
tenuis (cuõ; pl. tenues) (phuï aâm) maûnh
term thuaät ngöõ; ngöõ ñònh danh
term formation caáu taïo töø / ngöõ ñònh danh
term of endearment töø ngöõ xöng hoâ thaân thieát
term of address x. address term
term operator taùc töû taïo töø / ngöõ ñònh
danh
term predicate danh ngöõ laøm vò ngöõ
term structure caáu truùc cuûa ngöõ ñònh danh
terminal string chuoãi keát cuïc
terminative (aspect) x. completive
terminus ñieåm keát thuùc
territory (cf. assertive ~, non- mieàn/ vuøng/ taàm (hieäu löïc)
assertive ~)
314

tertiary stress troïng aâm caáp ba

tertium comparationis (Lat.) veá thöù ba cuûa so saùnh
tertium non datur (Lat.) khoâng coù tröôøng hôïp naøo
khaùc
tessitura cöõ gioïng
tetrameter (thô) boán chaân
teùtrameøtre (Ph.) (nh. (thô) möôøi hai aâm tieát; (thô)
alexandrine) thaäp nhò ngoân
tetrastich (nh. quatrain) thô töù tuyeät; thô boán caâu
text vaên baûn
text frequency taàn soá treân vaên baûn
text grammar ngöõ phaùp vaên baûn
text interpretation thuyeát minh vaên baûn (vieäc /
caùch ~)
text linguistics ngöõ hoïc vaên baûn
textology vaên baûn hoïc
text processing xöû lyù vaên baûn (vieäc / caùch
~)
text-sentence caâu trong vaên baûn
textual deixis tröïc chæ trong vaên baûn
textual function chöùc naêng taïo vaên baûn
textual meaning nghóa vaên baûn
thematic (1) tham toá (coù tính ~, thuoäc veà
~)
thematic (2) ñeà (coù tö caùch ~)
thematic (3) (nh. stem) thaân töø; töø caùn
thematic continuity tính lieân tuïc cuûa chuû ñeà /
tham toá
thematic predictability tính khaû tieân ñoaùn cuûa chuû
315

ñeà
316
thematic-rhematic articulation phaân ñoaïn ñeà-thuyeát (caùch
~)
thematic saliency
thematic role
thematic structure (1)
thematic structure (2)
thematic subject
thematic vowel
thematization (thematize, v.)
theme
theme prominence
theoretical grammar
theoretical linguistics (nh.
general linguistics)
theoretical model
theory of linguistic relativity
theory of markedness
theory of semantic (lexical)
fields
theory of speech acts (J.L.
Austin, J.R. Searle)
theory of the laryngeals (F. de
Saussure)
therapeutic sound change
thesaurus
theta-assignment
tính noåi troäi cuûa chuû ñeà
vai tham toá
caáu truùc ñeà-thuyeát
caáu truùc tham toá
chuû ngöõ laøm ñeà
nguyeân aâm töø caùn
ñeà hoaù (thao taùc ~)
ñeà; chuû ñeà
tính noåi troäi cuûa ñeà
ngöõ phaùp lyù thuyeát
ngoân ngöõ hoïc lyù thuyeát
moâ hình lyù thuyeát
(lyù) thuyeát tuông ñoái luaän
ngoân ngöõ hoïc
lyù thuyeát veà tính [±höõu
tröng]
x. field theory
lyù thuyeát veà caùc haønh
ñoäng baèng lôøi / ngoân haønh
lyù thuyeát veà caùc phuï aâm
thanh haàu (cuûa tieáng AÁn-
AÂu)
bieán aâm trò lieäu
kho töø vöïng
phaân ñònh vai cho caùc tham
317

toá (vieäc / caùch ~)

318

theta criterion tieâu chí theta

theta grid löôùi theta
theta-role (-role) x. thematic role
theta theory lyù thuyeát theta (trong lyù
thuyeát chi phoái vaø raøng
buoäc)
thieves’ cant / patter tieáng loùng cuûa keû troäm
thing vaät
thingness vaät tính
third person ngoâi thöù ba
third-person imperative thöùc meänh leänh ngoâi thöù ba
thought tö duy
three-part verb vò töø coù hai tieåu töø (nhö
look down on)
three-part word x. three-part verb
three-place verb vò töø tam trò; vò töø ba choã
throaty (gioïng) khaøn / khaûn
thyroid cartilage suïn cuûa tuyeán giaùp
tier (in autosegmental lôùp (trong aâm vò hoïc töï
phonology) ñoaïn)
tilde daáu soùng (~) (duøng trong töø
ñieån)
timbre aâm saéc
time thôøi gian; thôøi
time adverbial traïng ngöõ thôøi gian
time-bound proposition meänh ñeà bò raøng buoäc veà
thôøi gian
time clause tieåu cuù thôøi gian
time of event thôøi ñieåm cuûa söï tình
319

time of speech thôøi ñieåm phaùt ngoân

timeless proposition meänh ñeà phi thôøi gian;
meäänh ñeà voâ thôøi / phieám
thôøøi
timing söï phoái hôïp (trong thôøi gian)
tip (nh. apex) choùp löôõi
tip-of-the-tongue phenomenon hieän töôïng queân khuaáy moät
töø duøng haøng ngaøy
title ñaàu ñeà
tmesis (pl. tmeses) phaân taùch thaønh toá cuûa töø
phaùi sinh (vieäc / caùch ~)
token (cf. type) (tröôøng hôïp) caù theå; hieän
daïng
tonal thanh ñieäu (coù ~; thuoäc ~)
tonal juncture tieáp ñieåm thanh ñieäu
tonal (vowel) chính aâm
tonal tier lôùp cuûa thanh ñieäu
tonality tính thanh ñieäu; ñieäu thöùc
(cuûa caâu)
tonality feature ñaëc tröng ñieäu thöùc
tone thanh (ñieäu)
tone frequecy xaùc suaát cuûa thanh ñieäu
tone-group (cf. nucleus (2)) (nh. ñôn vò ngöõ ñieäu
breath-group, phonological
phrase, intonation-group, tone-
unit)
tone language ngoân ngöõ coù thanh (ñieäu)
tonemics thanh vò hoïc
tone of voice gioïng noùi; caùch noùi
320

tonetics ngöõ aâm hoïc cuûa thanh ñieäu

tone-unit x. tone group
toneme thanh vò
tongue löôõi
tongue advancement chieàu höôùng cuûa löôõi
tongue back maët löôõi
tongue blade ñaàu löôõi
tongue body thaân löôõi
tongue height ñoä naâng (cuûa) löôõi
tongue root (nh. radix) goác löôõi
tongue-slip noùi nhòu
tonetics thanh ñieäu ngöõ aâm hoïc
tonic (tonicity, n.) coù troïng aâm
tonic accent troïng aâm
tonic stress x. nuclear stress (2)
tonic syllable x. nucleus (2)
tonogram baûn ghi thanh ñieäu / ngöõ
ñieäu
tonology thanh ñieäu hoïc
top-down (cf. bottom-up) (höôùng phaân tích ngöõ phaùp)
töø treân xuoáng
top-down processing trình töï xöû lyù töø treân
xuoáng
topic ñeà; chuû ñeà
topic accession hierarchy toân ty trong khaû naêng laøm
ñeà
topic chain chuoãi ñeà
topic continuity tính lieân tuïc cuûa ñeà
321

topic identification caùch nhaän dieän ñeà

topic properties caùc thuoäc tính cuûa ñeà
topic shifter taùc töû chuyeån ñeà
topical phrase ñeà ngöõ
topical clause tieåu cuù laøm ñeà
topic / topical sentence caâu laøm ñeà
topicality tö caùch ñeà; ñeà tính
topicalization (chuû) ñeà hoùa (thao taùc ~)
topicalized (chuû) ñeà hoùa
topic-comment articulation phaân ñoaïn ñeà-thuyeát
topic-comment relation quan heä ñeà-thuyeát
topic empathy hierarchy toân ty nhaäp caûm vôùi chuû
ñeà
topic establishment xaùc laäp chuû ñeà (vieäc /
caùch ~)
topic introducer taùc töû daãn nhaäp chuû ñeà
topic marking device thieát bò ñaùnh daáu chuû ñeà
topic persistence tính tröôøng toàn cuûa chuû ñeà
topic-prominent language ngoân ngöõ thieân chuû ñeà
topic sentence caâu laøm ñeà
topic shading saéc thaùi hoùa chuû ñeà (vieäc /
caùch~)
topic shift di chuyeån chuû ñeà (vieäc /
caùch~)
topicworthiness tö caùch chuû ñeà
topological structure caáu truùc topo
topology topo hoïc
toponomastics ñaët ñòa danh (vieäc ~)
322

toponym ñòa danh

toponymy ñòa danh hoïc; ñòa danh cuûa
moät vuøng hay cuûa moät
ngoân ngöõ
total affirmation khaúng ñònh toång quaùt
total assertion (cf. total nhaän ñònh toång quaùt
affirmation; total negation)
total assimilation ñoàng hoùa toaøn boä
total negation (cf. negation of phuû ñònh toång quaùt
total assertion / affirmation
tournure (Ph.) loái noùi
trace (daáu) veát
trachea (nh. windpipe) khí quaûn; cuoáng phoåi
trade language ngoân ngöõ buoân baùn
traditional grammar ngöõ phaùp truyeàn thoáng
traduction dòch saùt töøng töø (vieäc /
caùch ~)
tragedy bi kòch
trajector ñaïo töû; vaät ñang chuyeån
ñoäng; vaät ñöôïc ñònh vò
trajector vs. landmark quan heä giöõa ñaïo töû vaø
moác
transcodification (nh. code chuyeån maõ
switching)
transaction phaàn vieäc (phaûi giaûi quyeát)
transcribe phieân aâm
transcription phieân aâm (söï ~)
transfer/ transference chuyeån di; laãn töø tieáng naøy
sang tieáng khaùc
323
transfer of meaning
transferred epithet (nh.
hypallage)
transferred meaning
transferred negation
transfix
transform
transformation
transformational cycle
transformational grammar
transformationalism
transgressive
transition
transition area
transitive (verb) (cf.
monotransitive verb, complex
transitive verb, ditransitive
verb)
transitive adjective
transitivity
translatability
translation (translate, v.) (cf.
interpretation)
translation loanword
“translatese” (Chao Yuen-Ren) “phieân dòch ngöõ”; gioïng vaên
chuyeån hoùa nghóa
tính ngöõ duøng leäch taâm; tính
ngöõ bò chuyeån di
nghóa (ñaõ) chuyeån hoùa
phuû ñònh bò chuyeån di
phuï toá xen keõ
bieán theå caûi hoaùn; hoaùn
hình; caûi hình
caûi hoaùn; caûi bieán
chu kyø caûi hoaùn
ngöõ phaùp caûi hoaùn / caûi
bieán
lyù thuyeát caûi bieán; ngöõ
phaùp caûi bieán; caûi bieán
luaän
x. durative
chuyeån tieáp (caáu aâm)
vuøng chuyeån tieáp; vuøng
giaùp ranh
vò töø ngoaïi ñoäng / caäp vaät /
chuyeån taùc
tính töø ngoaïi ñoäng
tính / möùc chuyeån taùc
tính khaû dòch
dòch (baûn ~); phieân dòch
töø möôïn qua sao phoûng
324

dòch, vaên lai caêng

325

translational equivalent töø / hình thaùi töông ñöông khi

phieân dòch
translative di chuyeån (caùch ~)
translatology (nh. translation phieân dòch hoïc; lyù thuyeát
theory) phieân dòch
transliteration (cf. chuyeån töï (caùch ~) (cf. phieân
transcription) aâm)
transmutation chuyeån phaïm truø (hieän
töôïng ~)
transparent (cf. opaque) trong (suoát) (cf. ñuïc)
transparent formation caáu taïo trong suoát
transposition chuyeån vò
tree diagram bieåu ñoà hình nhaùnh / hình
caây
trema daáu hai chaám (treân chöõ
caùi)
triadic boä ba; tam phaân
trial soá ba
trial and error (by ~) moø maãm (baèng caùch ~)
triangle (hình / bieåu ñoà) tam giaùc
triangle of signification (nh. hình tam giaùc nghóa hoïc
semantic triangle) (Ogden & Richards)
tribrach (cf. amphibrach) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [000]
trigger taùc töû kieåm ñònh
trigraph chöõ gheùp ba
trill (nh. roll) rung (phuï aâm ~)
trimeter (thô) ba chaân
triphthong (triphthongal, adj.) nguyeân aâm ba
326

tristich tam cuù (thô ~); ba caâu (thô ~)

trisyllable töø tam tieát
tritagonist vai thöù ba (trong vôû kòch)
tr / TR x. trajector
trivalent (verb) (vò töø) tam trò
trochaic (thuoäc) moâ hình troïng aâm
hay tröôøng ñoä [10]
trochee (nh. choree) moâ hình troïng aâm hay
tröôøng ñoä [10]
trope caùch ngöõ; hình töôïng tu töø
tropic töø / hình thaùi bieåu thò tính
ngoân haønh
truncated x. catalectic
truth conditional semantics nghóa hoïc chaân nguïy
truth condition ñieàu kieän chaân lyù
truth function haøm chaân lyù (trong meänh
ñeà phöùc hôïp)
truth table baûng chaân-nguïy
truth value giaù trò chaân lyù; giaù trò
chaân nguïy
tune aâm ñieäu; ñieäu hình
Turing machine maùy Turing
Turing Test Traéc nghieäm Turing
turn (conversational ~) löôït noùi (trong hoäi thoaïi)
turn-taking chuyeån löôït (veà cho mình)
turning point ñieåm ngoaët trong töï söï
two-member sentence caâu hai thaønh phaàn
two-part verb (nh. two-part vò töø song phaàn
word)
327
two-participant verb
two-place verb (nh.
monotransitive verb)
two-part word (nh. two-part
verb)
two-value logic
type (cf. token)
type of declension
type of event
type of sentence
type of speech act
types vs. token
typicality
typological classification of
languages
typological consistency
typological inconsistency
typological linguistics
typological similarity
typologically similar / close
language
typology
typology of argumentation
typology of cognitive
structures
vò töø hai tham toá
vò töø song trò / vò tö øñôn
chuyeån
töø song phaàn
logic löôõng trò
kieåu; loaïi; đñieån daïng; ñieån
theå; loaïi hình
kieåu bieán caùch
loaïi hình bieán coá; loaïi söï
tình
kieåu caâu
kieåu haønh ñoäng baèng lôøi
ñieån theå (so vôùi) caù theå
tính ñieån hình
phaân loaïi ngoân ngöõ theo
loaïi hình (vieäc / caùch ~)
tính nhaát quaùn loaïi hình hoïc
choã khoâng nhaát quaùn veà
loaïi hình hoïc
ngoân ngöõ hoïc loaïi hình
söï töông ñoàng veà loaïi hình
thöù tieáng gaàn nhau veà loaïi
hình
loaïi hình hoïc; caùch phaân loaïi
hình
loaïi hình hoïc cuûa caùch laäp
luaän
loaïi hình hoïc cuûa caáu truùc
nhaän thöùc
328
UC
ultima
ultimate constituent
ultimate stress
ultimate syllable
umlaut (1) (nh. mutation,
contact mutation)
umlaut (2) (cf. diaeresis)
unacceptable
unaccusative verb
unanchored (information)
unary feature (nh. single-
valued / singulary feature; cf.
binary feature, multivalued
feature)
unaspirated (adj.)
unaspiration
unattached clause (nh. dangling tieåu cuù khoâng nôi buoäc /
clause; hanging clause) thaû noåi
unattached participle (nh.
dangling participle, dangling
modifier, hanging participle,
misrelated participle, unrelated
participle)
unattached phrase
U
x. ultimate constituent
chung aâm tieát / mora
thaønh toá toät cuøng
troïng aâm cuoái töø
aâm tieát cuoái töø
umlaut; chuyeån bieán nguyeân
aâm (coù aûnh höôûng ñeán hình
thaùi hoïc)
daáu umlaut ( )
khoâng chaáp nhaän ñöôïc
vò töø phi ñoái caùch
(thoâng tin) khoâng beán ñaäu
ñaëc tröng ñôn nhaát / ñôn trò
khoâng baät hôi
khoâng baät hôi (söï ~)
vò tính töø khoâng nôi buoäc /
thaû noåi
ngöõ ñoaïn khoâng coù choã
buoäc
329
unbounded extent
unconscious
uncontrolled
unconditioned sound change
uncount(able) noun (cf.
count(able) noun; nh. non-
count(able) noun)
underanalysis
under-coding
underextension (cf.
overextension)
undergoer (nh. patient)
under-lexicalization (cf.
overlexicalization)
underlying stem
underlying structure (nh. deep
structure; D-structure; base
structure)
underspecification
understanding
understood
undertone
undesirable state
unergative verb
unexploded stop (consonant)
unfulfilled condition (cf. unreal ñieàu kieän khoâng ñöôïc ñaùp
condition, counterfactual
condition, hypothetical
taàm khai trieån voâ bieân
baát töï giaùc
khoâng coù chuû yù
bieán ñoåi ngöõ aâm khoâng
ñieàu kieän
danh töø khoâng ñeám ñöôïc
phaân tích baát caäp
maõ hoùa baát caäp
môû roäng baát caäp
bò theå; ñoái töôïng bò taùc
ñoäng
töø vöïng hoùa baát caäp
töø caùn chìm
caáu truùc saâu / chìm
minh ñònh baát caäp
hieåu; lyù giaûi
(ñöôïc) hieåu (ngaàm)
thanh traàm
traïng thaùi baát khaû dung
vò töø phi khieån caùch
(phuï aâm taéc) khoâng baät ra
öùng
330

condition, rejected condition)

ungrammatical phi ngöõ phaùp
ungrammaticality tính phi ngöõ phaùp
ungraded antonym töø traùi nghóa khoâng phaân
ñoä
ungrammaticalness tính phi ngöõ phaùp
unidirectional development phaùt trieån khoâng coù höôùng
(söï ~)
unification hôïp nhaát (söï ~)
uniframe ñôn khung
unifying stress troïng aâm (coù taùc duïng) hôïp
nhaát
unilateral (cf. bilateral) (caáu aâm) moät beân
uninflected khoâng bieán hình
uninterruptibility (nh. tính khoâng cheâm xen vaøo
cohesivenesss) ñöôïc (cuûa töø)
unique constituent thaønh toá ñôn nhaát
unique morph hình toá ñôn nhaát
unique morpheme hình vò ñôn nhaát
unique reference sôû chæ ñôn nhaát
uniqueness tính ñôn nhaát
unit ñôn vò
unitifier taùc töû ñôn vò hoùa
universal base hypothesis giaû thieát veà cô sôû phoå
quaùt (cuûa moät soá quy taéc)
unit noun (nh. partitive noun) danh töø ñôn vò
unit substantive x. unit noun
universal (1) (n.) phoå nieäm
331
universal (2) (adj.
universal grammar (nh.
general grammar)
universal negation
universal pragmatics
universal quantifier (cf.
existential quantifier)
universalism
universe of discourse
universe of tokens
universe of types
unmarked
unmarked term
unmarked theme
unmotivated
unobstructed
unpassive
unproductive
unrelated participle (nh.
dangling modifier, dangling
participle, hanging participle,
misrelated participle,
unattached participle, unrelated
participle)
unrounded
unreal condition (nh.
phoå quaùt
ngöõ phaùp phoå quaùt
phuû ñònh phoå quaùt
duïng phaùp phoå quaùt
löôïng töø toång quaùt/ taùc töû
löôïng hoùa phoå quaùt
phoå quaùt luaän
phaïm vi luaän baøn
phaïm vi cuûa nhöõng hieän
daïng
phaïm vi cuûa nhöõng loaïi hình
khoâng ñaùnh daáu; voâ tröng
veá voâ tröng; ~ khoâng ñaùnh
daáu
chuû ñeà khoâng ñöôïc ñaùnh
daáu
khoâng coù nguyeân do
(aâm/ luoàng hôi) khoâng bò
ngheõn
(thaùi) phi bò ñoäng
khoâng naêng saûn
vò tính töø khoâng lieân quan
veà ngöõ phaùp
khoâng troøn moâi
ñieàu kieän phi thöïc
332

unfulfilled condition,
counterfactual condition,
hypothetical condition,
rejected condition)
unstressed khinh aâm
untagged corpus voán ngöõ lieäu khoâng ñöôïc
phaân bieät veà tính quan yeáu
untensed khoâng ñaùnh daáu thì
unused (information) (thoâng tin) khoâng ñöôïc söû
duïng
unvoiced (nh. voiceless) voâ thanh
updating caäp nhaät hoùa
up-glide aâm löôùt leân
upgrading naâng cao chaát löôïng thoâng
tin (vieäc / caùch / hieän töôïng
~)
uplifted stress troïng aâm ñi leân
upper lip moâi treân
upper teeth raêng treân
up-shift in pitch chuyeån höôùng ñi leân trong
aâm vöïc (hieän töôïng ~)
upturn chuyeån gioïng leân cao
usage caùch noùi naêng thoâng duïng;
caùch duøng
use theory of meaning lyù thuyeát “nghóa chính laø
caùch duøng” (L. Wittgenstein)
user ngöôøi söû duïng
usual meaning nghóa thoâng duïng
usual present (tense) thì hieän taïi thoâng duïng
utter phaùt ra tieáng; phaùt ngoân
333

utterance phaùt ngoân

utterance-act haønh ñoäng phaùt ngoân
u-umlaut (aâm) [u] bieán aâm thaønh [ü]
uvula tieåu thieät
uvula roll / trill rung tieåu thieät (aâm ~)
uvular aâm tieåu thieät

V
V x. verb
V forms hình thaùi vò töø
vague mô hoà; môø nghóa
valence / valency (nh. arity) dieãn trò
valency theory lyùthuyeát veà ngöõ trò (cuûa vò
töø)
valid coù hieäu löïc; coù giaù trò
valeur (F) giaù trò (F. de Saussure)
validity hieäu löïc; giaù trò
value giaù trò
value hierarchy toân ty trong giaù trò
value judgement phaùn ñoaùn veà giaù trò
variable bieán soá; bieán toá
variable stress (nh. shifting troïng aâm khaû bieán
stress)
variant bieán theå
variant form hình thaùi bieán theå
variant stress troïng aâm coù vò trí löôõng
334

khaû
335

variation söï bieán thieân

vector verb vò töø chæ höôùng
vehicle moác so saùnh
velar (khaåu) maïc/ ngaïc meàm (aâm
~)
velaric airstream mechanism cô cheá luoàng hôi (khaåu) maïc
(nh. oral airstream mechanism)
velarization maïc hoùa
velic closure kheùp (khaåu) maïc (ñoäng taùc
~)
velo-pharyngeal vuøng maïc-yeát haàu
velum (khaåu) maïc; ngaïc meàm
ventricular bands x. false vocal cords
ventriloquism noùi “gioïng buïng” (moâi
khoâng maáp maùy, khieán
ngöôøi nghe töôûng tieáng töø
nôi khaùc voïng ñeán)
verb vò töø
verb agreement söï phuø öùng (cuûa/ vôùi) vò
töø
verb of action vò töø haønh ñoäng
verb of motion vò töø di chuyeån
verb of opinion vò töø bieåu ñaït yù kieán
verb of perception vò töø tri giaùc
verb of saying vò töø coù nghóa laø noùi
verb of volition vò töø bieåu ñaït yù muoán
verb phrase ngöõ (ñoaïn) vò töø
verbal adjective x. participial adjective
verbal complementation cô caáu boå ngöõ cuûa vò töø
336

verbal deprivation phaân bieät ñoái xöû veà quyeàn

noùi
verbal form hình thaùi vò töø
verbal group toå hôïp vò töø
verbal noun (nh. gerund) vò danh töø
verbal object boå ngöõ cuûa vò töø
verbal restrictor taùc töû haïn ñònh vò töø
verbalization vò töø hoùa (quaù trình / caûi
bieán ~)
verbals nhöõng hình thaùi khoâng bieán
ngoâi (nhö thöùc voâ ñònh) cuûa
vò töø
verb-final language thöù tieáng ñaët vò töø ôû cuoái
caâu
verb-initial language thöù tieáng ñaët vò töø ôû ñaàu
caâu
verbless (clause/ sentence) (tieåu cuù/ caâu) khoâng coù vò
töø
verbs in series vò töø keát chuoãi
verdictive (sentence) caâu phaùn ñònh; caâu keát aùn
verdictive (speech act) haønh ñoäng phaùn ñònh; haønh
ñoäng keát aùn
verifiability (cf. falsifiability) khaû naêng kieåm nghieäm xaùc
nhaän
vernacular ngoân ngöõ / phöông ngöõ sôû
taïi cuûa moät coäng ñoàng
Verner’s law luaät Verner
vers libre (Ph.) x. free verse
versification laøm thô (vieäc / caùch ~)
vertical axis (cf. horizontal truïc tung (cf. truïc hoaønh)
337

axis)
vertical grouping taäp hôïp theo chieàu doïc
vertical splitting chia theo chieàu doïc
vetative caám ñoaùn; coù tính phuû
quyeát
vibrant (sound) (aâm) rung
vibration rung (söï ~)
vibrato rung (trong aâm nhaïc)
view-point quan ñieåm
viewpoint adjunct (nh. traïng ngöõ quan ñieåm
viewpoint subjunct)
viewpoint subjunct x. viewpoint adjunct
villain nhaân vaät phaûn dieän
violation vieäc vi phaïm
viral sentence caâu sieâu vi
virtual motion chuyeån ñoäng giaû
visible speech lôøi noùi nhìn thaáy ñöôïc
(nhöõng caùch bieåu thò lôøi
noùi, tröø chöõ vieát ra); thanh
phoå ñoà (cuõ)
visual field taàm nhìn
visual memory kyù öùc thò giaùc
visual morpheme hình vò thò giaùc
visual perception tri giaùc thò giaùc
VO word order traät töï töø VO
vocable x. proto-word
vocabulary voán töø
vocal tieáng thanh (thuoäc ~)
338

vocal-auditory channel keânh daãn töø tieáng noùi ñeán

tai nghe
vocal bands x. vocal cords
vocal cords (nh. vocal bands/ thanh ñôùi
folds / lips)
vocal folds x. vocal cords
vocal lips x. vocal cords
vocal murmur tieáng thì thaàm
vocal organs khí quan caáu aâm
vocal reflex phaûn xaï phaùt ra tieáng
vocal tract ñöôøng daãn aâm
vocalic nguyeân aâm (thuoäc ~)
vocalic dilation ñoàng hoùa nguyeân aâm caùch
quaõng (hieän töôïng ~)
vocalisme (Ph.) heä thoáng nguyeân aâm
vocative hoâ caùch
vocoid (cf. contoid) aâm toá nguyeân aâm tính; aâm
khoâng caûn khí
voice (1) tieáng; gioïng; tieáng thanh;
thanh
voice (2) thaùi (chuû ñoäng/ bò ñoäng)
voice disorder roái loaïn veà tieáng thanh
voice onset time thôøi ñieåm khôûi thanh
voiceprint thanh phoå ñoà gioïng noùi cuûa
moät caù nhaân
voice quality chaát gioïng
voice set (nh. phonation) kieåu taïo aâm
voice synthetizer maùy toång hôïp gioïng noùi
voiced höõu thanh
339

voiceless (nh. unvoiced) voâ thanh

voicing theâm thanh
voicing lag hieän töôïng thanh treã
voicing lead hieän töôïng thanh sôùm
void (empty/ null) set taäp hôïp roãng
volition yù nguyeän; mong muoán
volitional yù nguyeän (tình thaùi ~)
volitional / volitive mood (nh. thöùc mong muoán
desiderative mood)
volitive (clause) (caâu) yù nguyeän
volitive (propositional attitude) (thaùi ñoä meänh ñeà (coù yù))
mong muoán
VOS word order traät töï töø VOS
VOT x. voice onset time
vowel nguyeân aâm
vowel alternation x. ablaut
vowel beginning caùch khôûi ñaàu nguyeân aâm
vowel breaking caùch beû nguyeân aâm
vowel colour (aâm) saéc / maøu cuûa nguyeân
aâm
vowel gradation caùch bieán ñoåi nguyeân aâm
vowel harmony haøi hoøa nguyeân aâm (söï ~)
vowel mutation caùch chuyeån hoaù nguyeân
aâm
vowel quality feature ñaëc tröng veà chaát cuûa
nguyeân aâm
vowel quantity feature ñaëc tröng veà löôïng cuûa
nguyeân aâm
vowel reduction caùch nhöôïc hoaù nguyeân aâm
340

vowel system heä thoáng nguyeân aâm

vowel trapeze hình thang nguyeân aâm
vowel triangle tam giaùc nguyeân aâm
VP (x. verb phrase) ngöõ vò töø; vò ngöõ
VSO word order traät töï töø VSO
vulgarism caùch noùi dung tuïc
vulgar pronunciation caùch phaùt aâm dung tuïc
volume aâm löôïng

W
W* (W-star) language x. non-configurational language
want traïng thaùi muoán
warning (lôøi / caùch) caûnh baùo
warrant cam ñoan
wave soùng
wave theory lyù thuyeát soùng
waveform hình soùng
wavelength chieàu daøi cuûa soùng
weak yeáu
weak adequacy tính thoûa ñaùng / hieäu löïc
keùm
weak consonant phuï aâm yeáu
weak declension heä bieán caùch yeáu
weak force of exhalation löïc thôû ra yeáu
weak form (cf. strong form) hình thöùc yeáu
341

weak government quyeàn chi phoái yeáu

weak position vò trí yeáu
weak stress troïng aâm yeáu
weak vowel nguyeân aâm yeáu
weakening giaûm löïc
weather it chöõ it (trong tieáng Anh) chæ
thôøi tieát
well-formed sentence caâu chænh; caâu ñuùng ngöõ
phaùp
well-formedness (cf. tính hôïp thöùc; tính chaáp
grammaticality) nhaän ñöôïc
wh-clause tieåu cuù duøng wh- (ñaïi töø
nghi vaán trong tieáng Anh)
wh-element yeáu toá wh-
wh-movement di chuyeån wh-
wh-question caâu hoûi chuyeân bieät
wh-word töø nghi vaán
whisper (n., v.) (tieáng) noùi thaàm
whispered tone thanh ñieäu (khi) noùi thaàm
whispered vowel nguyeân aâm (khi) noùi thaàm
whistle huyùt saùo
whistled language ngoân ngöõ huyùt saùo
Whorfian hypothesis giaû thuyeát theo quan ñieåm
cuûa Whorf
wide roäng
wide scope taàm bao quaùt roäng
widening môû roäng
widening of meaning (nh. môû roäng nghóa
extension of meaning)
342

windowing of attention ñoùng khung söï chuù yù (caùch

~)
windpipe x. trachea
winged word töø ngöõ coù caùnh
wish lôøi chuùc
word töø; tieáng
word blindness x. alexia
word boundary bieân giôùi töø
word building pattern moâ hình caáu taïo töø
word by word translation dòch töøng chöõ / töø
word class töø loaïi
word ending bieán vó
word formation caáu taïo töø
word frequency taàn soá töø
word order traät töï töø (ngöõ)
word order change bieán chuyeån trong traät töï töø
word order flexibility linh ñoäng veà traät töï töø
word order freedom tính töï do cuûa traät töï töø
word order pragmatics duïng phaùp cuûa traät töï töø
word stress (nh. lexical stress) troïng aâm töø
world creative operator taùc töû saùng taïo theá giôùi
world creative predicate vò ngöõ saùng taïo theá giôùi
world knowledge tri thöùc veà theá giôùi
world view caùch nhìn theá giôùi; theá giôùi
quan
written communication thoâng baùo vieát tay
written language ngoân ngöõ vieát
343

writing system heä thoáng chöõ vieát; vaên töï

wugs töø bòa ñaët (duøng vaøo
nhöõng thí nghieäm veà ngoân
ngöõ treû em)

x-Y-Z

X-bar projection phoùng chieáu (bình dieän) X-

gaïch ngang
X-bar syntax cuù phaùp X-gaïch ngang
X-bar theory lyù thuyeát X-gaïch ngang (moät
modul cuûa lyù thuyeát chi
phoái vaø raøng buoäc)
X-question caâu hoûi X -gaïch ngang (caâu
hoûi chuyeân bieät)
X-tier lôùp X-gaïch ngang (moät bình
dieän cuûa caùch trình hieän
aâm vò hoïc)
yell tieáng heùt / gaøo
yes-no question caâu hoûi coù-khoâng
yod aâm [j]
yod coalescence hoaø ñuùc vôùi aâm [j]
yo-he-ho theory lyù thuyeát (cho raèng ngoân
ngöõ baét nguoàn töø nhöõng)
tieáng heùt töï phaùt
yotation söï xuaát hieän cuûa aâm [j]
tröôùc caùc nguyeân aâm
yotized vowel nguyeân aâm [j] hoaù
344

young grammarians phaùi taân ngöõ phaùp / ~ ngöõ

phaùp treû
zero affix phuï toá zero
zero allomorph tha aâm / bieán theå zero
zero article quaùn töø zero
zero alternant luaân phieân zero
zero anaphora hoài chæ zero
zero-bar category phaïm truø zero-gaïch ngang
zero coda vó aâm zero
zero derivation (nh. phaùi sinh zero
conversion)
zero element yeáu toá zero
zero final chung aâm zero
zero form hình thaùi zero
zero genitive sinh caùch zero
zero initial thuûy aâm zero
zero infinitive thöùc voâ ñònh zero
zero inflexion bieán hình zero
zero juncture tieáp ñieåm zero
zero link-copula heä töø zero
zero link-verb vò töø lieân keát zero
zero meaning nghóa zero
zero modification bieán ñoåi zero
zero morph hình toá zero
zero morpheme hình vò zero
zero onset khôûi aâm zero
zero phoneme aâm vò zero
345

zero plural phöùc soá zero

zero relative clause tieåu cuù lieân heä zero
zero relative pronoun ñaïi töø lieân heä zero
zero singular ñôn soá zero
zero suffix haäu toá zero
zero valency ngöõ trò zero
zeugma zeugma (pheùp keát hôïp trong
moät keát caáu cuù phaùp
nhöõng thöïc theå thuoäc hai ba
lónh vöïc nghóa hoïc khaùc
nhau)