Вы находитесь на странице: 1из 1124

Кни1ги Премyдрости

Nглавлeніе кни1гъ премyдрости


вeтхаго завёта.

Pалтhрь. pалмо+, Rн. лиc №


При1тчи сол0мони. гла+, lа. лиc п7д
Е#кклесіaстъ си1рэчь
цRк0вникъ. гла+, вi7. лиc рз7i оbб
Пёсни пёснемъ. гла+, и7. лиc рк7и оbб
Премyдрости
сол0мони. гла+, fi7. лиc рlд
Їсyсъ сирaховъ. гла+, н7а. лиc рн7д

Зачaло премyдрости, стрaхъ гDнь.


рaзумъ же бlгъ всёмъ творsщымъ є3го.
Конeцъ же сл0ву всE послyшай. бGа б0йсz и3
зaповэди є3го2 храни2, ћко того2 всsкъ чlкъ.
Вожделёвъ премyдрости соблюди2
зaповэди, и3 гDь ти6 ю5 подaстъ.
=
И#ЗБРА~ННЫZ
КНИ~ГИ
ПРЕМУ~ДРОСТИ
ВЕ~ТХАГО
ЗАВЭ~ТА
по kзhку словeнску
nстр0жской би1бліи
дв7да прbр0ка и3 цRS пёснь. Каfи1зма, №.
pl0мъ двdвъ, №, не nпи1санъ t є3врeй.

б
лажeнъ мyжъ, и4же нeйде на совётъ нечести1выхъ,
и3 на пути2 грёшныхъ не стA, и3 на сэдaлищи
губи1тель не сёде. Но въ зак0нэ гDни в0лz є3го2.
и3 въ зак0нэ є3го2 поўчи1тсz дн7ь и3 н0щь. И# бyдетъ ћко
дрeво сажeно при и3сх0дищихъ в0дъ, и4же пл0дъ св0й
дaстъ в0 времz своE. и3 ли1стъ є3го2 не tпадeтъ, и3 вс‰
є3ли1ка ѓще твори1тъ, ўспёетъ. Не тaко нечести1віи, не
тaко. Но ћко прaхъ є3г0 же возмэтaетъ вётръ, t лицA
земли2. Сего2 рaди не воскрeснутъ нечести1віи на сyдъ, ни
грёшницы въ совётъ прaведныхъ. Ћко свёсть гDь пyть
прaведныхъ, и3 пyть нечести1выхъ поги1бнетъ.
pl0мъ двdвъ, в7.

В
скyю шатaшасz kзhцы, и3 лю1діе поўчи1шасz тщeт
нымъ; Предстaша цaріе зeмстіи, и3 кнsзи собрaшасz
вкyпэ, нa гDа и3 на хrтA є3го2. Раст0ргнемъ ќзы и4хъ,

pалтhрь
и3 tвeржемъ t нaсъ и4го и4хъ. Живhи нa нб7сэхъ по
смэeтсz и4мъ, и3 гDь поругaетсz и4мъ. тогдA возгlетъ
къ ни1мъ гнёвомъ свои1мъ, и3 ћростію своeю смути1тъ |.
Ѓзъ же постaвленъ є4смь цRь t него2, надъ сіo1номъ г0ру
с™yю є3го2, возвэщaz повелёніе гDне. гDь речE ко мнЁ,
сн7ъ м0й є3си2 ты2, ѓзъ днeсь роди1хъ т‰. проси2 t менE, и3
дaмъ ти6 kзhки достоsніе твоE, и3 nдержaніе твоE концA
земли2. ўпасeши | пaлицею желёзною, ћко сосyды
скудeльнича сокруши1ши |. И# нн7э цaріе разумёйте,
накажи1тесz вси6 судsщеи земли2. Раб0тайте гDви со
стрaхомъ, и3 рaдуйтесz є3мY съ трeпетомъ. Пріимёте
наказaніе, да некогдA прогнёваетсz гDь, и3 поги1бнете t
пути2 прaведнаго, є3гдA возгори1тсz вск0рэ ћрость є3го2.
бlжeни вси6 надёющеисz нaнь.
pl0мъ двdвъ, G, внегдA tбэгaше
t лицA ґвесал0ма сн7а своего2.

Г
Dи, чт0сz ўмн0жиша стужaющеи ми6 ; мн0зи
востaютъ нa м‰. мн0зи гlютъ дш7и2 моeй, нёсть
сп7сeніz є3мY џ4 бз7э є3го2. тh же гDи застyпникъ м0й
є3си2, слaва моS, и3 возносS главY мою2. Глaсомъ мои1мъ
к0 гDу возвaхъ, и3 ўслhша м‰ t горы2 с™hz своеS. ѓзъ
же ўснyхъ и3 спaхъ, востaхъ, ћко гDь застyпитъ м‰.
каfи1зма, №
не ўбою1сz t тeмъ лю1діи, џкрестъ напaдающихъ нa
м‰. воскrни2 гDи, сп7си2 м‰ б9е м0й. ћко ты2 порази2 вс‰
враждyющаz ми6 всyе, зyбы грёшникомъ сокруши1лъ
є3си2. ГDне є4сть сп7сeніе, и3 нa людехъ твои1хъ блгcвeніе твоE.
Слaва. pl0мъ двdвъ, д7. Въ конeцъ, пёсней.

В
негдA возвaхъ, ўслhша м‰ бGъ прaвды моеS. въ
ск0рби распространи1лъ м‰ є3си2. ўщeдри м‰ и3 ўслhши
моли1тву мою2. Сн7ове члчcтіи, док0лэ тzжкосeрдіи;
вскyю лю1бите сyетнаz и3 и4щете лжA; и3 ўвёдите, ћко
ўдиви2 гDь прпdбнаго своего2. гDь ўслhшитъ м‰, внегдA
воззовY къ немY. гнёвайтесz, и3 не согрэшaйте. ћже
гlете въ с®цhхъ вaшихъ, на л0жихъ вaшихъ ўмили1тесz.
пожри1те жeртву прaвдэ, и3 ўповaйте нa гDа. Мн0зи
гlютъ, кто2 kви1тъ нaмъ бlгaz; знaменасz на нaсъ
свётъ лицA твоего2 гDи, дaлъ є3си2 весeліе въ с®цы моeмъ.
t плодA пшени1ца, винA и3 є3лez своего2 ўмн0жишасz.
въ ми1рэ вкyпэ ўснY, и3 почjю. ћко ты2 гDи є3ди1наго на
ўповaніе всели1лъ м‰ є3си2.
pl0мъ двdвъ, є7. n наслёдствующыхъ.

Г
lы моS внуши2 гDи, разумёй звaніе моE, воньми2
глaсъ мlтвы моеS, цRю2 м0й и3 б9е м0й. Ћко къ
тебЁ помолю1сz гDи, заќтра ўслhши глaсъ м0й.
в7
pалтhрь
Заќтра предстaну ти6, и3 ќзриши м‰, ћко бGъ не хотS
бе€зак0ніе ты2 є3си2. Не пріи1детъ къ тебЁ лукaвнуzи,
ни пребyдутъ же законопрестyпницы предъ nчи1ма
твои1ма. Возненави1дэлъ є3си2 вс‰ творsщаz бе€зак0ніе,
погуби1ши вс‰ гlющаz лжY. мyжа кр0ви и3 льсти1ва
гнушaетсz гDь. Ѓзъ же мн0жествомъ млcти твоеS,
вни1ду въ д0мъ тв0й, поклоню1сz къ цRкви с™ёй твоeй,
въ стрaсэ твоeмъ. гDи настaви м‰ прaвдою твоeю, вр†гъ
мои1хъ рaди и3спрaви предъ соб0ю пyть м0й. Ћко нёсть
во ўстёхъ и4хъ и4стины, с®це и4хъ сyетно. Гр0бъ tвeрстъ
гортaнь и4хъ, kзhки свои1ми льщaху, суди2 и4мъ б9е. да
tпадyтъ t мhслей свои1хъ, по мн0жеству нечeстіz и4хъ
и3зри1ни |, ћко прогнёваша т‰ гDи. И# возвеселsтсz вси6
ўповaющеи нa т‰. В0 вэки возрaдуютсz и3 всели1шисz
въ ни1хъ. и3 похвaлzтсz n тебЁ вси6 лю1бzщеи и4мz
твоE, ћко ты2 блгcви1ши прaведника. гDи, ћко nрyжіемъ
бlговолeніz вэнчaлъ є3си2 нaсъ.
pl0мъ двdвъ, ѕ7. Въ конeцъ въ пёснехъ n nсмhхъ.

Г
Dи, да не ћростію твоeю nбличи1ши менE, нижE
гнёвомъ твои1мъ покaжеши менE. Поми1луй м‰
гDи, ћко нeмощенъ є4смь. и3сцэли2 м‰ гDи, ћко
смzт0шасz к0сти моS. И# дш7A моS смути1сz ѕэло2, и3
каfи1зма, №
ты2 гDи док0лэ; nбрати2 гDи, и3 и3зми2 дш7у мою2. Сп7си2 м‰
рaди млcти твоеS. ћко нёсть въ смeрти поминazи тебE,
во ѓдэ же кто2 и3сповёстьтисz; ўтруди1хсz воздыхaніемъ
мои1мъ, и3змhю на всsку н0щь л0же моE, слезaми
мои1ми постeлю мою2 nмочю2. смути1сz t ћрости џко
моE, nбетшaхъ во всёхъ врaзэхъ мои1хъ. tступи1те t
менE вси6 творsщеи бе€зак0ніе, ћко ўслhша гDь глaсъ
плaча моего2. ўслhша гDь молeніе моE, гDь мlтву мою2
пріsтъ. да постыдsтсz и3 смzтyтсz вси6 врaзи мои2,
возвратsтсz и3 ўстыдsтсz ѕэло2 в8ск0рэ.
Слaва. pl0мъ двdвъ, з7, є3г0 же воспётъ гDви
n словесёхъ хусjевъ, сн7а є3менjина.

Г
Dи б9е м0й нa т‰ ўповaхъ, сп7си2 м‰ t всёхъ
гонsщихъ м‰, и3 и3збaви м‰. да некогдA похи1титъ
ћко лeвъ дш7у мою2, не сyщу и3збавлsющу, нижE
сп7сaющу. гDи б9е м0й ѓще сотвори1хъ се6, ѓще є4сть
непрaвда въ рyку моeю, ѓще воздaхъ воздaющимъ ми6
ѕл†, да tпадY ќбо t вр†гъ мои1хъ т0щь. да поженeтъ
ќбо врaгъ дш7у мою2, и3 пости1гнетъ, и3 поперeтъ въ зeмлю
жив0тъ м0й, и3 слaву мою2 въ пeрсть всели1тъ. Воскrни2
гDи гнёвомъ твои1мъ, вознеси1сz въ концhхъ вр†гъ
твои1хъ. И# востaни гDи б9е м0й повелёніемъ и4мъ же
G
pалтhрь
заповёда, и3 с0нмъ лю1діи nбhдетъ т‰. и3 n т0мъ на
высотY nбрати1сz. гDь сyдитъ лю1демъ. Суди2 ми6 гDи по
прaвдэ моeй, и3 по неѕл0бэ моeй нa м‰. Да скончaетсz
ѕл0ба грёшныхъ, и3 и3спрaвиши прaведнаго, и3спытaz
с®цA и3 ўтр0бы б9е. прaведна п0мощь моS t~ бGа
сп7сaющаго прaвыz с®цемъ. БGъ суди1тель прaведенъ, и3
крёпокъ и3 долготерпэли1въ, и3 не гнёвъ наводS на всsкъ
дн7ь. Ѓще не nбратитeсz, nрyжіе своE nци1ститъ, лyкъ
св0й напрzжE, и3 ўгот0ва и5. и3 въ нeмъ ўгот0ва сосyды
смeртныz, стрёлы своS съ горsщими содёла. Се6 болЁ
непрaвду, зачaтъ болёзнь, и3 роди2 бе€зак0ніе. р0въ и3зры2,
и3 и3скопA и5, и3 впадeтсz въ ћму, ю4же содёла. nбрати1тсz
болёзнь є3го2 на главY є3го2, и3 на вeрхъ є3го2 непрaвда є3го2
сни1детъ. И#сповёмсz гDви по прaвдэ є3го2, и3 пою2 и4мени
гDню вhшнему.
pl0мъ двdвъ, }. Въ конeцъ n точи1лехъ.

Г
Dи гDь нaшъ, ћко чю1дно и4мz твоE по всeй земли2.
Ћко взsтсz велелёпота твоS превhше нб7съ. И#зъ
ќстъ младе6нецъ и3 с8сyщихъ съверши1лъ си6 хвалY, вр†гъ
твои1хъ рaди, разруши1ши врагA и3 мeстника. Ћко ўзрю2
нб7сA, дёла пeрстъ твои1хъ, лунY и3 ѕвёзды, ћже ты2
nсновA. Что2 є4сть чlкъ ћко п0мниши и5, и3ли2 сн7ъ чlчь,
каfи1зма, в7
ћко посэщaеши и5; ўмaлилъ є3си2 и5 мaломъ чи1мъ t
ѓнGлъ, слaвою и3 чeстію вэнчaлъ є3си2 є3го2, и3 постaвилъ є3си2
є3го2 надъ дёлы рyку твоeю. вс‰ покори1лъ є3си2 п0дъ нозэ
є3го2, nвцA и3 волы2 вс‰, є3щe же и3 ск0ты польскjz. Пти1ца
нбcныz, и3 рhбы морскhz, преходsщаz стезS морскjz.
гDи гDь нaшъ, ћко чю1дно и4мz твоE по всeй земли2.
Слaва. pl0мъ двdвъ, f7. Въ конeцъ,
n таи1нны< сн7а. Каfи1зма, в7.

И#
сповёмсz тебЁ гDи всёмъ с®цемъ мои1мъ, по
вёмъ вс‰ чюдесA твоS. Возвеселю1сz и3 возрaдуюсz
n тебЁ, пою2 и4мени твоемY вhшніи. ВнегдA
возврати1тисz врагY моемY вспsть, и3знем0гутъ и3 по
ги1бнутъ t лицA твоего2. ћко сотвори1лъ є3си2 сyдъ м0й и3
прю2 мою2. сёлъ є3си2 на прест0лэ судsи прaвду. Запрэти1лъ
є3си2 kзhкомъ, и3 поги1бе нечести1выи. и4мz є3го2 потреби1лъ
є3си2 въ вёкъ, и3 въ вёкъ вёка. ВрагY nскудёша nрyжіz
въ конeцъ, и3 грaды разруши1лъ є3си2. Поги1бе пaмzть є3го2
съ шyмомъ, и3 гDь в0 вэки пребывaетъ. ўгот0ва на сyдъ
прест0лъ св0й, и3 т0й суди1тъ вселeннэй въ прaвду, суди1тъ
лю1демъ въ прaвду. и3 бhсть гDь прибёжище ўб0гому,
пом0щникъ в0 бlго врeмz въ печaлехъ. И# да ўповa
ютъ нa т‰ знaющеи и4мz твоE, ћко не nстaвилъ є3си2
д7
pалтhрь
взыскaющихъ т‰ гDи. П0йте гDви живyщему въ сіo1нэ,
возвэсти1те во kзhцэхъ начинaніz є3го2. ћко взыскaz
кр0ви и4хъ помzнY, не забы2 звaніz ўб0гихъ. Поми1луй
м‰ гDи, ви1ждь смирeніе моE t вр†гъ мои1хъ. возносsи
м‰ t врaтъ смeртныхъ, ћко да возвэщY вс‰ хвалы2
твоS, во вратёхъ дщeрz сіo1нz. Возрaдуемсz n сп7сeніи
твоeмъ, ўглэб0ша kзhцы въ пaгубэ, ю4же сотвори1ша.
въ сёти сeй, ю4же съкрhша ўвzзE ногA и4хъ. Знaемъ
є4сть гDь судбы2 творS, въ дёлехъ рyку своeю ўвzзE
грёшникъ. да возвратsтсz грёшницы во ѓдъ, вси6
kзhцы забывaющеи бGа. ћко не до концA забвeнъ
бyдетъ ни1щіи, и3 терпёніе ўб0гихъ не поги1бнетъ до
концA. Воскrни2 гDи да не крэпи1тсz чlкъ. да сyдzтсz
kзhцы предъ тоб0ю. Постaви гDи законодaвца надъ
ни1ми, да разумёютъ kзhцы, ћко чlцы сyть. Вскyю
гDи tстоS далeче, прeзриши в0 бlго врeмz въ печaлехъ;
въ г0рдости нечести1ваго возгарaетсz ни1щіи, ўвzзaютъ
въ совётехъ ћже помышлsютъ. Ћко хвали1мъ є4сть
грёшныи въ п0хотехъ дш7A своеS, и3 nби1дzи блгcви1мъ.
Раздражи2 гDа грёшныи, по мн0жеству гнёва своего2 не
взhщетъ. нёсть бGа предъ ни1мъ, nсквернsютсz путіE
є3го2 на всsко врeмz. teмлютсz судбы2 твоS t лицA є3го2,
каfи1зма, в7
всёмъ враг0мъ свои1мъ nдолёетъ. Речe бо въ срdци своeмъ,
не подви1жусz t~ рода въ р0дъ безъ ѕлA. Е#мy же клsтвы
ўстA є3го2 п0лна сyть, и3 г0рести и3 льсти2, подъ kзhкомъ
є3го2 трyдъ и3 болёзнь. Присэди1тъ въ лови1телехъ съ
богaтыми, въ таи1нныхъ ўби1ти непови1ннаго. џчи є3го2
на ни1щаго призирaетэ, л0витъ въ таи1нныхъ ћко лeвъ
во nгрaдэ своeй. Л0витъ восхити1ти ўб0гаго, восхити1ти
ни1щаго, внегдA привлещи2 и5. въ сёти своeй смири1тъ
и5, прекл0нитсz и3 падeтъ, є3гдA ўдолёетъ ўб0гимъ.
Речe бо въ с®ци своeмъ, забы2 бGъ, tврати2 лицE своE,
да не ви1дитъ до концA. Воскrни2 гDи б9е м0й, да
вознесeтсz рукA твоS, не забyди ни1щихъ свои1хъ до
концA. Чесо2 рaди прогнёва нечести1выи бGа; речe бо въ
с®цы своeмъ, не взhщетъ. ви1диши, ћко ты2 болёзнь
и3 ћрость сматрsеши, да предaнъ бyдетъ въ рyцэ твои2.
тебЁ nстaвленъ є4сть ни1щіи, си1ру ты2 бyди пом0щникъ.
сокруши2 мhшцу грёшному и3 лукaвому. взhщетсz
грёхъ є3го2, и3 не nбрsщетсz. гDь цRь въ вёкъ, и3 въ
вёкъ вёка, поги1бнете kзhцы t землS є3го2. Желaніе
ўб0гихъ ўслhшалъ є3си2 гDи, ўгот0ваніе с®ца и4хъ внsтъ
ќхо твоE. суди2 си1ру и3 смирeну, да не приложи1тъ пот0мъ
величaтисz чlкъ на земли2.
є7
pалтhрь
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, ‹.

Н
a гDа ўповaхъ, кaко речeтъ дш7и2 моeй, превитaй по
горaмъ ћко пти1ца; ћко се6 грёшницы напрzг0ша
лyкъ, ўгот0ваша стрёлы въ тyлэ, сострэлsти во
мрaцэ прaвыz с®цемъ. ЗанE ћже ты2 соверши2, nни2
раздруши1ша. прaведникъ же что2 сотвори2; гDь въ цRкви
с™ёй своeй. гDь, нa нб7си пrт0лъ є3го2. џчи є3го2 на ни1щаго
призирaетэ, вёжди є3го2 и3спытaетэ сн7ы чlческіz. гDь
и3спытaетъ прaведнаго, и3 нечести1ваго. любsи же непрaвду,
ненави1дитъ свою2 дш7у. nдожди1тъ на грёшники сёти,
џгнь и3 жyпелъ и3 дyхъ бyренъ, чaсть чaша и4хъ. Ћко
прaведенъ гDь, и3 прaвды возлюби2, прaваz ви1дэ лицE є3го2.
Слaва. Въ конeцъ n nсмёй, pl0мъ двdвъ, аi7.

С
п7си2 м‰ гDи, ћко nскудЁ прпdбныи, ћко ўмaлишасz
и4стины t сн70въ чlческихъ. Сyетнаz гlа к0ждо ко
и4скренему своемY. ўстны2 льсти1выz въ с®ци, и3 въ с®ци
гlаша ѕлaz. Потреби1тъ гDь вс‰ ўстны2 льсти1выz, и3
kзhкъ велерёчивъ, рeкшаz, kзhкъ нaшъ возвели1чимъ,
ўстны2 нaша при нaсъ сyть. кто2 нaмъ гDь є4сть; стрaсти
рaди ни1щихъ и3 воздыхaніz ўб0гихъ, нн7э воскrнY гlетъ
гDь. положyсz во сп7сeніе, не nбинyzсz n нeмъ. СловесA
гDнz, словесA чи1ста. сребро2 раждежeно, и3скушeно земли2,
каfи1зма, в7
nчищeно седмори1цею. Ты2 гDи сохрани1ши ны6, и3 соблю
дeши ны6 t~ рода сего2, и3 в0 вэки. џкrтъ нечести1віи
х0дzтъ, по высотЁ твоeй ўмн0жилъ є3си2 сн7ы чlческіz.
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, вi7.

Д
ок0лэ гDи забyдеши м‰ до концA; док0лэ
tвращaеши лицE своE t менE; док0лэ положY
совёты въ дш7и2 моeй, болёзни въ с®ци моeмъ дн7ь
и3 н0щь; док0лэ вознесeтсz врaгъ м0й нa м‰; при1зри
и3 ўслhши м‰ гDи б9е м0й. просвэти2 џчи мои2, да
некогдA ўснY въ смeрть, да некогдA речeтъ врaгъ м0й,
ўкрэпи1хсz нaнь. стужaющеи ми6 возрaдуютсz, ѓще сz
подви1жу, ѓзъ же на млcть твою2 ўповaхъ. Возрaдуетсz
с®це моE n сп7сeніи твоeмъ. воспою2 гDви бlгодёzвшему
мнЁ, и3 пою2 и4мени гDню вhшнему.
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, гi7.

Р
ечE безyменъ въ с®цы своeмъ, нёсть бGа. растлёша,
и3 nмрази1 ш асz въ начинaніихъ, нёсть творsи
бlгостhнz, нёсть до є3ди1наго. гDь съ нб7сE прини1че
нa сн7ы чlческіz, ви1дэти, ѓще є4сть разумэвazи, и3ли2
взыскazи бGа. вси6 ўклони1шасz, вкyпэ неключи1ми
бhша. нёсть творsи бlгостhнz, нёсть до є3ди1наго.
ни ли2 разумёютъ вси6 дёлающеи бе€зак0ніе, снэдaющеи
ѕ7
pалтhрь
лю1ди моS въмёсто хлёба. гDа не призвaша. тaмо
ўбоsшасz стрaха, и3дёже не бB стрaха. Ћко гDь въ
р0дэ прaведныхъ. совётъ ни1щаго посрами1сте, ћко
гDь ўповaніе є3го2 є4сть. Кто2 дaстъ t сіo1на сп7сeніе
ї}лево; внегдA возврати1тъ гDь плэнeніе лю1діи свои1хъ,
возрaдуетсz їaковъ, и3 возвесели1тсz ї}ль.
Слaва. Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, дi7.

Г
Dи, кто2 nбитaетъ въ жили1щи твоeмъ; ли2 кто2
всели1тсz во с™yю г0ру твою2; ходsи беспор0ка, и3
дёлаzи прaвду, гlzи и4стину въ с®цы своeмъ, и4же
не ўльсти2 kзhкомъ свои1мъ. и3 не сотвори2 и4скренему
своемY ѕлA, и3 поношeніz не пріsтъ на бли1жнzz своS.
ўничижeнъ є4сть предъ ни1мъ лукaвыи, боsщаzжесz гDа
слaвитъ. Кленhисz и4скренему своемY, и3 не tмэтazсz.
сребрA своего2 не дaстъ въ ли1хву, и3 мзды2 на непови1нныхъ
не пріsтъ. Творsи сіS, не подви1житсz в0 вэки.
Столпописaніе. pl0мъ двdвъ, єi7.

С
охрани2 м‰ гDи, ћко нa т‰ ўповaхъ. рёхъ гDви, гDь
м0й є3си2 ты2, ћко бlгhхъ мои1хъ не трeбуеши. С™hмъ
и4же сyть на земли2 є3го2 ўдиви2 гDь, вс‰ хотёніz своS
въ ни1хъ. ўмн0жишасz нeмощи и4хъ, поси1хъ ўскори1ша.
не соберY соб0ры и4хъ t кровjй, ни помzнy же и3мeнъ
каfи1зма, в7
и4хъ ўстнaма мои1ма. гDь чaсть достоsніz моего2, и3
чaша моеS. ты2 є3си2 ўстроsи достоsніе моE мнЁ. ю4жа
допад0ша ми6 въ держaвныхъ. и4бо достоsніе моE держa
вно ми6 є4сть. Блгcвлю2 гDа вразуми1вшаго м‰, є3щe же и3
д0 нощи показA м‰ ўтр0ба моS. предзрёхъ гDа предо
мн0ю вhну, ћко nдеснyю менE є4сть, дaсz неподви1жу.
Сего2 рaди возвесели1сz с®це моE, и3 возрaдовасz kзhкъ
м0й, є3щe же и3 пл0ть моS всели1тсz на ўповaніе. Ћко
не nстaвиши дш7у мою2 во ѓдэ, ни дaси же препод0бному
своемY ви1дэти и3стлёніz. Сказaлъ ми6 є3си2 пути2 животA,
и3сп0лниши м‰ весeліz съ лицeмъ твои1мъ. красотA въ
десни1ци твоeй въ конeцъ.
Моли1тва дв7дова, ѕi7.

Ў
слhши гDи прaвду мою2, вонми2 молeніе моE. внуши2
мlтву мою2, не во ўстнaхъ льсти1вахъ. t лицA твоего2
судбA моS и3зhдетъ, џчи мои2 да ви1дэта прaвоты.
и3скуси1лъ є3си2 с®це моE, посэти1лъ є3си2 н0щію. и3скуси1лъ
м‰ є3си2, и3 не nбрётесz во мнЁ непрaвда. ћко да не
возгlютъ ўстA моS дёлъ чlческихъ, за словесA ўстeнъ
твои1хъ ѓзъ сохрани1хъ пути2 жeстоки. соверши2 стопы2
моS въ стезsхъ твои1хъ да не подви1жутсz стопы2 моS.
Ѓзъ возвaхъ ћко ўслhша м‰ б9е. приклони2 ќхо твоE
з7
pалтhрь
мнЁ, и3 ўслhши гlы моS. ўдиви2 млcти твоS, сп7сazи
ўповaющихъ нa т‰. t проти1вzщихсz десни1ци твоeй,
сохрани2 м‰ гDи ћко зёницу џка. Въ кр0вэ крилY твоeю
покрhеши м‰, t лицA нечести1выхъ nстрaстьшихъ м‰.
Врaзи мои2 дш7у мою2 ўдержaша, тyкъ св0й затвори1ша,
ўстA и4хъ гlаша гордhню. и3згонsщеи м‰ нн7э nбыд0ша
м‰, џчи свои2 возложи1ша ўклони1ти нa землю. nбьsша
м‰ ћко лeвъ гот0въ нa ловъ, и3 ћко ски1менъ nбитaz
въ сокр0вищихъ. Воскrни2 гDи, предвари2 |, и3 запни2
и4мъ. и3зми2 дш7у мою2 t нечести1выхъ, nрyжіz твоS,
t рyкъ вр†гъ твои1хъ. гDи, tмaль t землS раздэли2
| въ животЁ и4хъ, и3 сокровeныхъ твои1хъ и3сп0лнисz
ўтр0ба и4хъ. насhтишасz сн70въ, и3 nстaвиша nстaнки
младeнцемъ свои1мъ. Ѓзъ же прaвдою kвлю1сz лицY
твоемY, насhщусz внегдA kви1тмисz слaва твоS.
Слaва. Въ конeцъ, џтрока гDнz дв7да, ћже гlа гDви
словесA пёсни сеS, въ дн7ь в0ньже и3збaви є3го2 гDь и3зъ
рyкъ всёхъ вр†гъ є3го2, и3 и3зъ руки2 саyлz и3 речE. зi7.
Каfи1зма, G.

В
озлюблю2 т‰ гDи крёпости моS. гDь ўтвержeніе
моE, и3 прибёжище моE, и3 и3збaвитель м0й.
бGъ м0й пом0щникъ м0й, и3 ўповaю нaнь.
каfи1зма, G
Защи1титель м0й, и3 р0гъ сп7сeніz моего2, и3 застyпникъ
м0й. Хвалaмъ призовY гDа, и3 t вр†гъ мои1хъ сп7сyсz.
nдержaша м‰ болёзни смeртныz, и3 пот0ци бе€зак0ніz
смути1ша м‰. Болёзни ѓдовы nбыд0ша м‰, предвари1ша
м‰ сёти смeртныz. И# внегдA скорбёти ми6 призвaхъ гDа,
и3 къ бGу моемY возвaхъ. ўслhша t цRкве с™hz своеS
глaсъ м0й, и3 в0пль м0й предъ ни1мъ вни1детъ во ќши
є3го2. и3 подви1жасz и3 трeпетна бhсть землS, и3 nсновaніz
г0ръ смути1шасz, и3 подвизaшасz, ћко прогнёвасz нa
н‰ бGъ. взhде дhмъ гнёвомъ є3го2, и3 џгнь t лицA є3го2
восплaнетсz, ќгліz возгорёшасz t него2. И# преклони2
нб7сA, и3 сни1де, и3 примрaкъ подъ ногaма є3го2. и3 взhде на
херуви1мъ, и3 летЁ, возлетЁ на крилY вётреню, и3 положи2
тмY за кр0въ св0й, џкrтъ є3го2 селeніе є3го2, темнA водA
въ џблацэхъ воздyшныхъ. t nблистaніz предъ ни1мъ
џблацы проид0ша, грaдъ и3 ќгліе џгненно. И# возгремЁ
съ нб7сE гDь, и3 вhшніи дaстъ глaсъ св0й. пусти2 стрёлы, и3
разгнA |, и3 м0лніz ўмн0жи, и3 смути2 и4хъ. и3 kви1шасz
и3ст0чницы воднjи, и3 tкрhшасz nсновaніz вселeнныz.
t запрэщeніz твоего2 гDи, t дохновeніz д¦а гнёва
твоего2. послA свhше, и3 пріsтъ м‰, воспріsтъ м‰ t
в0дъ мн0гъ. И#збaвитъ м‰ t вр†гъ мои1хъ си1лныхъ,
и7
pалтhрь
и3 t ненави1дzщихъ м‰, ћко ўкрэпи1шасz пaче менE.
предвари1ша м‰ въ дн7ь nѕлоблeніz моего2, и3 бhсть гDь
ўтвержeніе моE. и3 и3зведE м‰ на широтY. и3збaвитъ м‰,
ћко восхотЁ м‰. и3 воздaстъ ми6 гDь по прaвдэ моeй, и3
по чи1стотэ рyку моeю воздaстъ ми6. ћко сохрани1хъ пути2
гDнz, и3 не нечeствовахъ t~ бGа моего2. ћко вс‰ судбы2 є3го2
предо мн0ю, и3 nправдaніz є3го2 не tступи1ша t менE.
и3 бyду непор0ченъ съ ни1мъ, и3 сохраню1сz t бе€зак0ніz
моего2. и3 воздaстъ ми6 гDь по прaвдэ моeй, и3 по чи1стотэ
рyку моeю, предъ nчи1ма є3го2. Съ прпdбнымъ прпdбенъ
бyдеши, и3 съ мyжемъ непови1нномъ непови1ненъ бyдеши,
и3 со и3збрaннымъ и3збрaнъ бyдеши, и3 со стропти1вымъ
разврати1шисz. ћко ты2 лю1ди смирeныz сп7сeши, и3 џчи
г0рдыхъ смири1ши. Ћко ты2 просвэщaеши свэти1лникъ
м0й гDи, б9е м0й просвэщaеши тмY мою2. ћко тоб0ю
и3збaвлюсz t и3скушeніz, и3 џ бз7э моeмъ прелёзу
стёну. БGъ м0й, непор0ченъ пyть є3го2, словесA гDнz
раждежeна. защи1титель є4сть всёмъ ўповaющимъ нaнь.
ћко кто2 бGъ рaзвэ гDа; и3ли2 кто2 бGъ рaзвэ бGа нaшего;
бGъ препоsса м‰ си1лою, и3 положи2 непор0ченъ пyть
м0й. Совершaz н0зэ мои2 ћко є3лeни, и3 на выс0кихъ
поставлsz м‰. наўчaz рyцэ мои2 нa брань, и3 положи2
каfи1зма, G
лyкъ мёдzнъ мhшцамъ мои1 м ъ. и3 дaлъ ми6 є3 с и2
защищeніе сп7сeніz, и3 десни1ца твоS пріsтъ м‰. и3
наказaніе твоE, и3спрaвитъ м‰ въ конeцъ, и3 наказaніе
твоE то2 м‰ наўчи1тъ. ўши1рилъ є3си2 стопы2 моS подо
мн0ю, и3 не и3знем0жетэ плеснЁ мои2. поженY врагы2 моS,
и3 пости1гну |, и3 не возвращyсz д0ндеже скончaютсz.
nскорблю2 и4хъ, и3 не возм0гутъ стaти, падyтъ подъ
ногaма мои1ма. И# препоsсалъ м‰ є3си2 си1лою нa брань,
спsлъ є3си2 вс‰ востaющаz нa м‰ подъ м‰. и3 вр†гъ мои1хъ
дaлъ ми6 є3си2 хребeтъ, и3 ненави1дzщаz м‰ потреби1лъ
є3си2. возвaша, и3 не бB сп7сazи. к0 гDу, и3 не ўслhшаше
и4хъ. и3 и3стню2 и4хъ ћко прaхъ предъ лицeмъ вётру, ћко
брeніе пути2 поглaжду и4хъ. И#збaвитъ м‰ t прерэкaніz
лю1діи, постaвиши м‰ во главY kзhкомъ. лю1діе и4хъ же
не ви1дэхъ, пораб0таша ми6, въ слyхъ ќха ўслhшаша
м‰. сн7ове чю1жіи солгaша ми6, сн7ове чю1жіи nбетшaша, и3
nхром0ша t стeзь свои1хъ. Жи1въ гDь, и3 блгcвeнъ бGъ. и3
вознесeтсz бGъ сп7сeніz моего2. бGъ даsи tмщeніе мнЁ,
и3 повинyzи лю1ди подъ м‰, и3збaвитель м0й t вр†гъ
мои1хъ гнэвли1выхъ. t востaющихъ нa м‰ вознесeши
м‰, t мyжа непрaведна и3збaвиши м‰. Сего2 рaди
и3сповёмсz тебЁ во kзhцэхъ гDи, и3 и4мени твоемY пою2.
f7
pалтhрь
Величaz сп7сeніz цReва, и3 творS млcть хrтY своемY, дв7ду
и3 сёмени є3го2 д0 вэка.
Слaва. Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, иi7.

Н
б7сA повёдуютъ слaву б9ію, творeніе же рyку є3го2
возвэщaетъ твeрдь. дн7ь дни2 tрыгaетъ гlъ, и3 н0щь
н0щи возвэщaетъ рaзумъ. нёсуть рёчи ни словесA,
и4хъ же не слhшатсz глaси и4хъ. Во всю2 зeмлю и3зhде
вэщaніе и4хъ, и3 въ концA вселeнныz гlы и4хъ. въ сlнци
положи2 селeніе своE, и3 т0й ћко жени1хъ и3сходS t
черт0га своего2. Возрaдуетсz ћко и3споли1нъ тещи2 пyть,
t концA нб7съ и3сх0дъ є3го2. и3 срётеніе є3го2 до концA
нб7съ, и3 нёсть и4же ўкрhетсz тепл0ты є3го2. зак0нъ
гDнь непор0ченъ, nбращaz дш7A. свэдётельство гDне
вёрно, ўмудрsz младeнца. nправдaніz гDнz прaва,
веселsщаz с®це, зaповэдь гDнz свётла, просвэщaющи
џчи. стрaхъ гDнь чи1стъ, пребывaz въ вёкъ вёка. судбы2
гDнz и4стинны, nправдaнны вкyпэ, вожделённы пaче
злaта, и3 кaмене чeстна мн0га, и3 слaждьша пaче мeда
и3 с0та. и4бо рaбъ тв0й храни1тъ и4хъ. внегдA сохрани1ти
и4хъ воздаsніе мн0го. грэхопадeніz кто2 разумёетъ; t
таи1нныхъ мои1хъ nчи1сти м‰, и3 t чюжди1хъ пощади2 рабA
твоего2. Ѓще не ўдолёютъ ми6, тогдA непор0ченъ бyду,
каfи1зма, G
и3 nчи1щусz t грэхA вели1ка. и3 бyдутъ въ бlговолeніе
словесA ќстъ мои1хъ, и3 поўчeніе с®ца моего2 предъ тоб0ю
вhну. гDи пом0щниче м0й, и3 и3збaвителю м0й.
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, fi7.

Ў
слhшитъ т‰ гDь въ дн7 ь печaли, защи1 т итъ т‰
и4мz бGа їaковлz. п0слетъ ти6 п0мощь t с™aго, и3
t сіo1на застyпитъ т‰. помzнeтъ всsку жeртву
твою2, и3 вс‰ сожжeніz твоS тyчна бyди. дaждь ти6
гDь п0 с®цу твоемY, и3 вeсь совётъ тв0й и3сп0лнитъ.
возрaдуемсz n сп7сeніи твоeмъ, и3 в0 и3мz гDа бGа нaшего
возвели1чимсz. и3сп0лнитъ гDь вс‰ прошeніz твоS. нн7э
познaхъ, ћко спcлъ є4сть гDь хrтA своего2. ўслhшитъ є3го2,
съ нб7сE с™aго своего2, въ си1лахъ сп7сeніе десни1ца є3го2. сіи2
на колесни1цахъ, и3 сіи2 на к0нихъ, мh же в0 и3мz гDа бGа
нaшего призовeмъ. Тjи спsти бhша, и3 пад0ша, мh же
востaхомъ и3 и3спрaвихомсz. гDи, сп7си2 цRS, и3 ўслhши
ны6, в0нь же дн7ь ѓще призовeмъ т‰.
pl0мъ двdвъ, к7.

Г
Dи си1лою твоeю возвесели1тсz цRь, и3 n сп7сeніи твоeмъ
возрaдуетсz ѕэло2. желaніе с®ца є3го2 дaлъ є3си2 є3мY, и3
хотёніе ўстнY є3го2 нёси лиши1лъ є3го2. ћко предвари1лъ
є3си2 є3го2 блгcвeніемъ бlгостhннымъ, положи1лъ є3си2 на

pалтhрь
главЁ є3го2 вэнeцъ t кaмене чcтна. ЖивотA проси1лъ є4сть
t тебE, и3 дaлъ є3си2 є3мY долготY днjй въ вёкъ вёка.
вeліz слaва є3го2 сп7сeніемъ твои1мъ, слaву и3 велелёпіе
возложи1ши нaнь. ћко дaси є3мY блгcвeніе въ вёкъ вёка,
возвесели1ши є3го2 рaдостію съ лицeмъ твои1мъ. Ћко цRь
ўповaетъ нa гDа, и3 млcтію вhшнzго не подви1житсz.
nбрsщетсz рукA твоS всёмъ враг0мъ твои1мъ, десни1ца
твоS nбрsщетъ вс‰ ненави1дzщаz тебE. ћко положи1ши
и4хъ ћко пeщь џгненну в0 времz лицA твоего2, гDь
гнёвомъ свои1мъ смути1тъ |, и3 снёсть и4хъ џгнь. пл0дъ
и4хъ t землS погуби1ши, и3 сёмz и4хъ t сн70въ члчcкыхъ.
Ћко ўклони1ша нa т‰ ѕлaz, помhслиша совёты и4хъ же
не возмог0ша состaвити. ћко положи1ши | хребeтъ во
и3збhтцэхъ твои1хъ, ўгот0ваеши лицE и4хъ. Вознеси1сz
гDи си1лою твоeю, воспоeмъ и3 поeмъ си1лы твоS.
Слaва. Въ конeцъ, n заступлeніи ќтреннемъ.
pl0мъ двdвъ, к7а.

Б
9е б9е м0й вонми2 ми6, въскyю nстaви м‰; далeче t
сп7сeніz моего2 словесA грэхопадeніи мои1хъ. б9е м0й
воззовY в0 днехъ и3 не ўслhшиши. и3 въ нощи2, и3 не
въ безyміе мнЁ. тh же во с™ёмъ живeши, хвалA ї}лева.
нa т‰ ўповaша nц7ы2 нaши. ўповaша, и3 и3збaвилъ
каfи1зма, G
є3си2 и4хъ. къ тебЁ возвaша, и3 сп7с0шасz. нa т‰ ўповaша,
и3 не постыдёшасz. Ѓзъ же є4смь чeрвь, ґ не чlкъ.
поношeніе чlкомъ, и3 ўничижeніе лю1демъ. Вси6 ви1дzщеи
м‰ поругaшамисz, гlаша ўстнaми, покивaша главY.
ўповA нa гDа, да и3збaвитъ и5. да сп7сeтъ є3го2, ћко х0щетъ
є3го2. ћко ты2 є3си2 и3ст0ргіи м‰ и3зъ чрeва, ўповaніе моE t
сосцY м™ре моеS. къ тебЁ привeрженъ є4смь t ложeснъ,
t~ чрева м™ре моеS бGъ м0й є3си2 ты2. не tступи2 t
менE, ћко ск0рбь бли1зъ, ћко нёсть помогaющаго ми6.
nбыд0ша м‰ тельцы2 мн0зи, ю4нцы тyчніи nдержaша
м‰. tверз0ша нa м‰ ўстA своS, ћко лeвъ восхищaz
и3 рыкaz. ћко водA и3зліsсz, и3 разсhпашасz вс‰ к0сти
моS. бhсть с®це моE ћко в0скъ тaz, посредЁ чрeва моего2.
и4сше ћко скудeль крёпость моS, и3 kзhкъ м0й прильпE
гортaни моемY, и3 въ пeрсть смeрти свeлъ м‰ є3си2. ћко
nбыд0ша м‰ pи2 мн0зи, с0нмъ лукaвыхъ nдержaша м‰.
и3скопaша рyцэ мои2 и3 н0зэ мои2, и3счет0ша вс‰ к0сти
моS. тjи же смотри1ша, и3 презрёша м‰. раздэли1ша
ри1зы моS себЁ, и3 n nдeжди моeй метaша жрeбіz. Тh
же гDи не ўдaли п0мощь твою2 t менE, на заступлeніе
моE воньми2. и3зми2 t nрyжіz дш7у мою2, и3 и3зъ руки2
пeсіz є3динор0дную мою2. сп7си2 м‰ t ќстъ льв0въ, и3 t
аi7
pалтhрь
ро6гъ є3динор0ждь, смирeніе моE. повёмъ и4мz твоE брaтіи
моeй, посредЁ цRкве воспою2 т‰. боsщеисz гDа восхвали1те
и5, всE сёмz їaковле прослaвите и5. да ўбои1тжесz t него2
всE сёмz ї}лево, ћко не ўничижи2 ни негодовA мlтвы
ни1щаго. ни tврати1 же лицA своего2 t менE. и3 є3гдA
возвaхъ къ немY, ўслhша м‰. n тебЁ похвалA моS,
въ цRкви вели1цэ и3сповёмсz тебЁ. мlтвы моS воздaмъ
предъ боsщимисz є3го2. kдsтъ ни1щіи, и3 насhтzтсz. и3
восхвaлzтъ гDа взыскaющеи є3го2, живA бyдутъ с®цA и4хъ
въ вёкъ вёка. Помzнyтсz, и3 nбратsтсz к0 гDу вси6
концы2 землS, и3 покл0нzтсz предъ ни1мъ вс‰ nч7ествіz
kзы6къ. Ћко гDне є4сть цrтвіе, и3 т0й nбладaетъ kзhки.
kд0ша и3 поклони1шасz вси6 тyчніи землS, предъ ни1мъ
преdпадyтъ вси6 низходsщеи въ зeмлю. и3 дш7A моS томY
живeтъ, и3 сёмz моE пораб0таетъ є3мY. Возвэсти1тъ
гDви р0дъ грzдyщіи, и3 возвэстsтъ прaвду є3го2 лю1демъ
р0ждьшимсz, и4хъ же сотвори2 гDь.
pl0мъ двdвъ, к7в.

Г
Dь пасeтъ м‰, и3 ничт0же м‰ лиши1тъ, на мёстэ
ѕлaчнэ, тaмо всели2 м‰. на водЁ пок0йнэ воспитA
м‰, дш7у мою2 nбрати2. настaви м‰ на стезS прaвы,
и4мени рaди є3го2. Ѓще бо и3 пойдY посредЁ сёніи смeртныхъ,
каfи1зма, G
не ўбою1сz ѕлA, ћко ты2 со мн0ю є3си2. Жeзлъ тв0й и3
пaлица твоS, т† м‰ ўтёшиста. ўгот0валъ є3си2 предо
мн0ю трапeзу, предъ стужaющимъ ми6. ўмaстилъ є3си2
є3лeoмъ главY мою2, и3 чaша твоS ўпоsющи м‰ ћко
держaвна. и3 ми1лость твоS поженeтъ м‰, вс‰ дни2
животA моего2. И# всели1тимисz въ д0мъ гDнь въ долготY
днjй.
pl0мъ двdвъ, к7г, во є3ди1ну t суб0тъ.

Г
Dнz є4сть землS, и3 и3сполнeніе є3S. вселeннаz, и3 вси6
живyщеи на нeй. т0й нa морэхъ nсновaлъ ю5 є4сть,
и3 на рэкaхъ ўгот0валъ ю5 є4сть. кто2 взhдетъ нa гору
гDню, и3ли2 кто2 стaнетъ на мёстэ с™ёмъ є3го2; непови1ненъ
рукaма и3 чи1стъ с®цемъ, и4же не пріsтъ на сyе дш7у свою2,
и3 не клsтсz лeстію и4скренему своемY. сeй пріи1метъ
блгcвeніе t~ гDа, и3 млcтыню t~ бGа сп7са своего2. сjй р0дъ
и4щущихъ гDа, и4щущихъ лицE бGа їaковлz. Возмёте
вратA кнsзи вaша, и3 возмётесz вратA вёчнаz, и3
вни1детъ цRь слaвы. кто2 є4сть сeй цRь слaвы; гDь крёпокъ
и3 си1ленъ, гDь си1ленъ въ брaни. Возмёте вратA кнsзи
вaша, и3 возмётесz вратA вёчнаz, и3 вни1детъ цRь слaвы.
кто2 є4сть сeй цRь слaвы; гDь си1ламъ, т0й є4сть цRь слaвы.
Слaва. pl0мъ двdвъ, к7д. Каfи1зма, д7.
вi7
pалтhрь

К
ъ тебЁ гDи воздвиг0хъ дш7у мою2, б9е м0й нa
т‰ ўповaхъ, да не постыжyсz въ вёкъ. ни
посмэю1т8мисz врaзи мои2. и4бо вси6 терпsщеи
т‰, не постыдsтсz. да постыдsтсz бе€зак0ннующеи
всyе. пути2 твоS гDи скажи2 ми6, и3 стезsмъ твои1мъ
наўчи2 м‰. Настaви м‰ на и4стину твою2, и3 наўчи2 м‰.
ћко ты2 є3си2 бGъ сп7съ м0й, и3 тебE терпёхъ вeсь дн7ь.
помzни2 щедр0тъ твои1хъ гDи, и3 ми1лости твоS, ћко t~
вэка сyть. грёхъ ю4ности моеS и3 невёденіz моего2 не
помzни2. по млcти твоeй помzни2 м‰ ты2, рaди блгcти
твоеS гDи. бlгъ и3 прaвъ гDь, сего2 рaди зак0но пол0житъ
согрэшaющимъ на пути2. настaвитъ кр0ткіz на сyдъ,
наўчи1тъ кр0ткіz путeмъ свои1мъ. Вси6 путіE гDни млcть
и3 и4стинна, взыскaющимъ завёта є3го2 и3 свэдёніz є3го2.
рaди и4мени твоего2 гDи и3 nци1сти грёхъ м0й, мн0гъ бо
є4сть. кто2 є4сть чlкъ боsисz гDа; зак0но пол0житъ є3мY
на пути2 и4же и3зв0ли. дш7A є3го2 во бlги1хъ водвори1тсz,
и3 сёмz є3го2 наслёдитъ зeмлю. держaва гDь боsщимсz
є3го2, и3 завётъ є3го2 kви1тъ и4мъ. џчи мои2 вhну к0 гDу,
ћко т0й и3ст0ргнетъ t сёти н0зэ мои2. При1зри нa м‰,
и3 поми1луй м‰, ћко є3динор0дъ и3 ни1щь є4смь ѓзъ. ск0рби
с®ца моего2 ўмн0жишасz, t бёдъ мои1хъ и3зведи2 м‰.
каfи1зма, д7
ви1ждь смирeніе моE и3 трyдъ м0й, и3 tпусти2 вс‰ грэхи2
моS. ви1ждь враги2 моS, ћко ўмн0жишасz, и3 ненавидё
ніемъ непрaведнымъ возненави1дэша м‰. сохрани2 дш7у
мою2, и3 и3збaви м‰. да не постыжyсz, ћко ўповaхъ
нa т‰. неѕл0бивіи и3 прaвіи прилэплsхусz мнЁ, ћко
потерпёхъ т‰ гDи. и3збaви б9е ї}лz t всёхъ ск0рбіи є3го2.
pl0мъ двdвъ, к7є.

С
уди2 ми6 гDи, ћко ѓзъ незл0бою моeю ходи1хъ. и3 нa
гDа ўповaz не и3знемогY. И#скуси2 м‰ гDи, и3 и3стzжи2
м‰, раждези2 ўтр0бы моS, и3 с®це моE. ћко млcть
твоS предъ nчи1ма мои1ма є4сть, и3 бlгоўгоди1хъ во
и4стинэ твоeй. не сэд0хъ съ с0нмомъ сyетнымъ, и3 съ
законопрестyпными не вни1ду. возненави1дэхъ цRкви
лукaвнующихъ, и3 съ нечести1выми не сsду. ўмhю въ
непови1нныхъ рyцэ мои2, и3 nбhду nлтaрь тв0й гDи.
ўслhшати ми6 глaсъ хвалы2 твоеS, и3 повёдати вс‰ чюдесA
твоS. гDи возлюби1хъ бlголёпіе д0му твоего2, и3 мёсто
вселeніz слaвы твоеS. да не погуби1ши съ нечести1выми
дш7у мою2, и3 съ мyжи кр0віи жив0тъ м0й. и4хъ же въ
рyку бе€зак0ніz, десни1ца и4хъ и3сп0лнисz мзды2. Ѓзъ же
неѕл0бою моeю ходи1хъ, и3збaви м‰ гDи и3 поми1луй м‰.
ногA моS стA на прaвотэ, въ цRквaхъ блгcвS т‰ гDи.
гi7
pалтhрь
pl0мъ двdвъ, к7ѕ, прeжде помaзаніz.

Г
Dь просвэщeніе моE, и3 сп7си1тель м0й, ког0сz ўбою2;
гDь защи1титель животY моемY, t ког0сz ўстрашY;
ВнегдA приближaтисz нa м‰ ѕл0бующе, снёсти
пл0тіи мои1хъ. nскорблsющеи м‰ и3 врaзи мои2, тjи
и3знемог0ша, и3 пад0ша. ѓще nполчи1тсz нa м‰ п0лкъ,
не ўбои1тсz с®це моE. ѓще востaнетъ нa м‰ брaнь, нaнь
ѓзъ ўповaю. є3ди1но проси1хъ t~ гDа, то2 взыщY, є4же
жи1ти ми6 въ домY гDни вс‰ дни2 животA моего2, зрёти
ми6 красоты2 гDнz, и3 посэщaти цRковь с™yю є3го2. ћко
сокры2 м‰ въ кр0вэ своeмъ, въ дн7ь ѕлA моего2 покры2 м‰
въ тaйнэ кр0ва своего2. на кaмень вознесE м‰, и3 нн7э се6
вознесE главY мою2 на враги2 моS. nбыд0хъ, и3 пожр0хъ
въ кр0вэ є3 го2 жeртву хвалeніz и3 воскликновeніz,
воспою2, и3 пою2 гDви. ўслhши гDи глaсъ м0й, и4мъ же
возвaхъ. поми1луй м‰, и3 ўслhши м‰. тебЁ речE с®це
моE, гDа взыщY. взыскA тебE лицE моE, лицA твоего2 гDи
взыщY. не tврати2 лицA твоего2 t менE, и3 не ўклони1сz
гнёвомъ t рабA твоего2. пом0щникъ ми6 бyди, не tри1ни
менE, и3 не nстaви менE б9е сп7си1телю м0й. ћко nц7ъ
м0й и3 мaти моS nстaвиста м‰, гDь же воспріsтъ м‰.
законоположи2 ми6 гDи въ пути2 твоeмъ, и3 настaви м‰
каfи1зма, д7
на пyть прaвыи, вр†гъ мои1хъ рaди. не предaждь менE въ
дш7aхъ стужaющимъ ми6, ћко востaша нa м‰ свэдётеле
непрaведніи, и3 солгA непрaвда себЁ. вёрою ви1дэти бlгaz
гDнz, на земли2 живhхъ. потерпи2 гDа, мужaйсz, и3 да
крэпи1тсz с®це твоE, и3 потерпи2 гDа.
Слaва, pl0мъ двdвъ, к7з.

К
ъ тебЁ гDи воззовY, б9е м0й не премолчи2 t менE.
да некогдA премолчи1 ш и t менE, и3 ўпод0блюсz
низходsщимъ въ р0въ. ўслhши гDи глaсъ молeніz
моего2, є3гдA молю1сz къ тебЁ, внегдA воздёти ми6
рyцэ мои2 къ цRкви с™ёй твоeй. Не привлецы2 менE
съ грёшники, и3 съ дёлающими непрaвду не погуби2
менE, гlющими ми1ръ съ бли1жними свои1ми, ѕлa же въ
с®цhхъ свои1хъ. Дaждь и4мъ гDи по дёломъ и4хъ, и3 по
лукaвству начинaніz и4хъ. По дёломъ рyку и4хъ, дaждь
и4мъ, воздaждь воздаsніе и4хъ и4мъ. Ћко не разумёша
въ дёла гDнz, и3 въ дёла рyку є3го2. Разори1ши и4хъ, и3
не сози1ждеши и4хъ. блгcвeнъ гDь, ћко ўслhша глaсъ
молeніz моего2. гDь пом0щникъ м0й, и3 защи1титель м0й.
Нaнь ўповA с®це моE, и3 пом0же ми6. и3 процвэтE пл0ть
моS, и3 в0лею моeю и3сповёмсz є3мY. гDь ўтвержeніе
лю1демъ свои1мъ, и3 защи1титель сп7сeніемъ хrтA своего2
дi7
pалтhрь
є4сть. Сп7си2 лю1ди своS, и3 бlгослови2 достоsніе своE, и3
ўпаси2 | и3 возми2 |, д0 вэка.
pl0мъ двdвъ, к7и. и3сх0да сённаго.

П
ринесёте гDви сн7ове б9іи, принесёте гDви сн7ы џвнz.
принесёте гDви слaву и3 чeсть, принесёте гDви слaву
и4мени є3го2. Поклони1тесz гDви во дворЁ с™ёмъ
є3го2. Глaсъ гDнь на водaхъ. бGъ слaвы возгремЁ, гDь на
водaхъ мн0гахъ. глaсъ гDнь въ крёпости, глaсъ гDнь въ
велелёпотэ. Глaсъ гDнь сокрушaющаго кeдры, и3 сотрhетъ
гDь кeдры лmвaнскіz. И# и3стни1тъ | ћко телeцъ лmвaнскіи,
и3 возлю1 б ленныи ћко сн7 ъ є3 д инор0ждь. Глaсъ гDнь
пресэцaющаго плaмень nгнS, глaсъ гDнь сътрzсaющаго
пустhню, и3 сътрzсeтъ гDь пустhню каdдjйскую. глaсъ гDнь
совершaющаго є3лeни, и3 tкрhетъ дубрaвы, и3 въ цRкви
є3го2 всsкъ кто2 гlетъ слaву. гDь пот0пъ населsетъ, и3
сэди1тъ гDь цRь въ вёкъ. гDь крёпость лю1демъ свои1мъ
дaстъ. гDь бlгослови1тъ лю1ди своS ми1ромъ.
pl0мъ двdвъ, к7f. пёсни nбновлeніz хрaма.

В
ознесY т‰ гDи, ћко подъsтъ м‰, и3 не возвесели1лъ
є3си2 вр†гъ мои1хъ n мнЁ. гDи б9е м0й, возвaхъ къ
тебЁ, и3 и3сцэли2 м‰. гDи возвeлъ є3си2 t ѓда дш7у
мою2, спcлъ м‰ є3си2 t низходsщихъ въ р0въ. П0йте гDви
каfи1зма, д7
прпdбніи є3го2, и3 и3сповёдайте пaмzть с™hнz є3го2. Ћко
гнёвъ въ ћрости є3го2, и3 жив0тъ въ в0ли є3го2. Вeчеръ
водвори1тсz плaчь, и3 заќтра рaдость. Ѓзъ же рёхъ въ
nби1ліи моeмъ, не подви1жусz въ вёкъ. гDи в0лею твоeю,
подaждь добр0тэ моeй си1лу. tврати1лъ же є3си2 лицA
своего2, и3 бhхъ смущeнъ. Къ тебЁ гDи воззовY, и3 къ
бGу моемY помолю1сz. каS п0льза въ кр0ви моeй, внегдA
сходи1ти ми6 во и3стлёніе; є3дA и3сповёстьтисz пeрсть, и3ли2
возвэсти1тъ и4стину твою2; слhша гDь, и3 поми1лова м‰,
гDь бhсть пом0щникъ м0й. nбрати1лъ є3си2 плaчь м0й въ
рaдость мнЁ, растерзaлъ є3си2 врeтище моE, и3 препоsсалъ
м‰ є3си2 весeліемъ. ћко да воспоeтъ тебЁ слaва моS, и3 не
ўмилю1сz. гDи б9е м0й, в0 вэки и3сповёмътисz.
Слaва. pl0мъ двdвъ, l. Въ конeцъ и3ступлeніz.

Н
a т‰ гDи ўповaхъ, да не постыждyсz въ вёкъ,
прaвдою твоeю и3збaви м‰, и3 и3зми2 м‰. Приклони2
ко мнЁ ќхо твоE, ўскори2 и3з8sти м‰. бyди ми6 въ
бGъ защи1титель, и3 въ д0мъ прибёжища спcти2 м‰. ћко
держaва моS, и3 прибёжище моE є3си2 ты2, и3 и4мени твоего2
рaди настaвиши м‰, и3 препитaеши м‰. и3ст0ргнеши м‰
t сёти сеS ю4же съкрhша ми6, ћко ты2 є3си2 защи1титель
м0й гDи. въ рyцэ твои2 предаю2 д¦ъ м0й. И#збaвилъ м‰
єi7
pалтhрь
є3си2 гDи б9е и4стинэ. Возненави1дэлъ є3си2 хранsщаz
сyетнаz затщeе, ѓзъ же нa гDа ўповaхъ. возрaдуюсz
и3 возвеселю1сz n млcти твоeй, ћко призрёлъ є3си2 на
смирeніе моE, спcлъ є3си2 t бёдъ дш7у мою2. и3 нёси менE
затвори1 л ъ въ рукaхъ врaжіzхъ, постaвилъ є3 с и2 на
прострaннэ н0зэ мои2. поми1луй м‰ гDи, ћко скорблю2.
смути1 с z t ћрости џко моE, дш7 A моS и3 ўтр0ба
моS. Ћко и3счезE въ болёзни жив0тъ м0й, и3 лёта
моS въ воздыхaніихъ. И#знем0же нищет0ю крёпость
моS, и3 к0сти моS смути1шасz. t всёхъ вр†гъ мои1хъ
бhхъ поношeніе, и3 сосёдомъ мои1мъ ѕэло2, и3 стрaхъ
знaемымъ мои1мъ. Ви1дzщеи м‰ в0нъ бэжaша t менE,
забвeнъ бhхъ ћко мeртвъ t с®ца. Бhхъ ћко сосyдъ
погублeнъ, ћко слhшахъ гаждeніе мн0гихъ живyщихъ
џкrтъ. внегдA собирaтисz и4мъ вкyпэ нa м‰, пріsти
дш7у мою2 совэщaша. Ѓзъ же нa т‰ гDи ўповaхъ. Рёхъ,
ты2 є3си2 бGъ м0й, въ рyку твоeю жрeбіи м0й. И#збaви м‰
и3зъ руки2 вр†гъ мои1хъ, и3 t гонsщихъ м‰. Просвэти2
лицE твоE на рабA твоего2, сп7си2 м‰ ми1лостію твоeю. гDи
да не постыжyсz, ћко призвaхъ т‰. да постыдsтсz
нечести1віи, и3 сни1дутъ во ѓдъ. Нёмы да бyдутъ ўстны2
льсти1выz, гlющаz на прaведнаго беззак0ніе, гордhнею и3
каfи1зма, д7
ўничижeніемъ. К0ль мн0го мн0жество бlгости твоеS
гDи, ћже съкрhлъ є3си2 боsщимсz тебE. содёлалъ є3си2
ўповaющимъ нa т‰, предъ сн7ы чlческими. Съкрhеши
и4хъ, въ тaйнэ лицA твоего2, t мzтeжа чlческа. По
крhеши и4хъ въ кр0вэ t прерэкaніz kзы6къ. Бlгословeнъ
гDь, ћко ўдиви2 млcть свою2 в0 градэ nбстоsніz. Ѓзъ же
рёхъ во и3зступлeніи моeмъ, tвeрженъ є4смь t лицA
џчію твоeю. Сего2 рaди ўслhша глaсъ мlтвы моеS, внегдA
возвaхъ къ тебЁ. Возлюби1те гDа вси6 прпdбніи є3го2, ћко
и4стины взыскaетъ гDь, и3 воздаeтъ и3зли1ха творsщимъ
гордhню. Мужaйтесz, и3 да крэпи1тсz с®це вaше, вси6
ўповaющеи нa гDа.
pl0мъ двdвъ, lа, рaзума.

Б
lжeни, и4мъ же tпусти1шасz беззак0ніz, и3 и4мъ
же прикрhшасz грэси2. Бlжeнъ мyжъ, є3мy же не
вмэни1тъ гDь грэхA, нижE є4сть во ўстёхъ є3го2
лeсть. ћко ўмолчaхъ, nбетшaша к0сти моS, зовyщу
ми6 вeсь дн7ь. ћко дн7ь и3 н0щь nтzготЁ на мнЁ рукA
твоS, возврати1хсz нa страсть є3гдA ўнзE ми6 тeрнъ.
Беззак0ніе моE познaхъ, и3 грэхA моего2 не покрhхъ.
Рёхъ, и3сповёмъ нa м‰ беззак0ніе моE гDви, и3 ты2
tпусти1лъ є3си2 нечeстіе с®ца моего2. За то2 пом0литсz
ѕi7
pалтhрь
къ тебЁ всsкъ прпdбныи, в0 времz бlгопотрeбно. nбaче
въ пот0пэ в0дъ мн0гъ, къ немY не прибли1жатсz. Ты2
є3си2 прибёжище моE t ск0рби nдержaщаz м‰, рaдости
моS и3збaви м‰ t nбышeдшихъ м‰. Вразумлю2 т‰, и3
настaвлю т‰ на пyть сeй в0нь же п0йдеши, ўтвержY нa
т‰ џчи мои2. Не бyдэте ћко к0нь и4мъскъ, и4мъ же нёсть
рaзума. Броздaми и3 ўзд0ю чeлюсти и4хъ востsгнеши,
не приближaющимсz къ тебЁ. Мн0ги рaны грёшному,
ўповaющаго же нa гDа млcть nбhдетъ. Весели1тесz џ гDэ,
и3 рaдуйтесz прaведніи, и3 хвали1тесz вси6 прaвіи с®цемъ.
Слaва. pl0мъ двdвъ, lв, не nпи1санъ t є3врeй.
Каfи1зма, є7.

Р
aдуйтесz прaведніи џ гDэ, прaвымъ подобaетъ
похвалA. И# с повёдайтесz гDви въ гyслехъ, во
pалтhри десzтострyннэмъ п0йте є3мY. восп0йте
є3мY пёснь н0ву, д0брэ п0йте є3мY съ восклицaніемъ.
Ћко прaво сл0во гDне, и3 вс‰ дёла є3го2 въ вёрэ. Лю1битъ
млcтыню и3 сyдъ гDь, млcти гDнz и3сп0лнь землS. Словесeмъ
гDнимъ нб7сA ўтверди1шасz, и3 д¦омъ ќстъ є3го2 вс‰ си1ла
и4хъ. Собирaz ћко мёхъ в0ды морскjz, полагaz въ
сокр0вищихъ бeздны. да ўбои1тсz гDа вс‰ землS, t
нег0 же подви1жатсz вси6 живyщеи на вселeннэй. Ћко
каfи1зма, є7
т0й речE, и3 бhша. т0й повелЁ, и3 создaшасz. гDь
разарsетъ совёты kзhкомъ, tмэтaетъ же мhсли
лю1демъ, и3 tмэтaетъ совёты кн‰зь. Совётъ же гDнь
в0 вэки пребывaетъ, помышлeніz с®ца є3го2 въ р0дъ и3
р0дъ. Бlжeнъ kзhкъ, є3мy же є4сть гDь бGъ є3го2, лю1ди
ћже и3збрA въ достоsніе себЁ. Съ нб7сE призрЁ гDь, ви1дэ
вс‰ сн7ы чlческіz. Съ гот0ваго жили1ща своего2 призрЁ на
вс‰ живyщаz на земли2. создaвыи на є3ди1нэ с®цA и4хъ,
разумэвazи на вс‰ дёла и4хъ. не сп7сeтсz цRь мн0гою
си1лою, и3 и3споли1нъ не сп7сeтсz мн0жествомъ си1лы своеS.
л0жь к0нь во сп7сeніе, во мн0жествэ же си1лы своеS не
сп7сeтсz. се6 џчи гDни на боsщаzсz є3го2, и3 ўповaющаz
на млcть є3го2, и3збaвити t смр7ти дш7A и4хъ, и3 препитaти
и4хъ въ глaдъ. дш7a же нaша чaетъ гDа, ћко пом0щникъ
и3 защи1тникъ нaшъ є4сть. ћко n нeмъ возвесели1тсz
с®це нaше, и3 в0 и3мz с™0е є3го2 ўповaхомъ. бyди гDи
млcть твоS на нaсъ, ћко же ўповaхомъ нa т‰.
pl0мъ двdвъ, lг, внегдA и3змэни2 лицE своE
предъ ґвимелeха. и3 tпусти2 є3го2, и3 tи1де.

Б
lгословлю2 гDа на всsко врeмz, вhну хвалA є3го2 во
ўстёхъ мои1хъ. џ гDэ похвaлитсz дш7A моS, да
ўслhшатъ кр0тціи, и3 возвеселsтсz. возвели1чите
зi7
pалтhрь
гDа со мн0ю, и3 вознесeмъ и4мz є3го2 вкyпэ. взыскaхъ
гDа, и3 ўслhша м‰, и3 t всёхъ ск0рбій мои1хъ и3збaви
м‰. приступи1те къ немY, и3 просвэти1тесz, и3 ли1ца вaша
не постыдsтсz. се6 ни1щіи возвA, и3 гDь ўслhша и5, и3 t
всёхъ ск0рбій є3го2 сп7сE и5. nполчи1тсz ѓнGлъ гDнь џкрестъ
боsщихсz є3го2, и3 и3збaвитъ и4хъ. Вкуси1те, и3 ви1дите, ћко
бlгъ гDь. бlжeнъ мyжъ, и4же ўповaетъ нaнь. б0йтесz
гDа вси6 с™jи є3го2, ћко нёсть лишeніz боsщимсz є3го2.
богaтіи nбнищaша и3 взалкaша. взыскaющіи же гDа, не
лишaтсz t всsкого бlга. пріидёте чaда, послyшайте
менE, стрaху гDню наўчY вaсъ. кто2 є4сть чlкъ хотsи
жив0тъ, любsи дни2 ви1дэти бlгы; ўдержи2 kзhкъ св0й
t ѕлA, и3 ўстнЁ свои2 є4же не гlати льсти2. ўклони1сz
t ѕлA, и3 сотвори2 бlго. взыщи2 ми1ръ, и3 пожени2 и5. џчи
гDни на прaведныz, и3 ќши є3го2 въ моли1тву и4хъ. лицe
же гDне на творsщаz ѕлaz, є4же потреби1ти t землS
пaмzть и4хъ. возвaша прaведніи, и3 гDь ўслhша и4хъ, и3 t
всёхъ печaлей и4хъ, и3збaви и4хъ. бли1зъ гDь сокрушeныхъ
с®цемъ, и3 смирeнныz д¦омъ сп7сeтъ. мн0гы ск0рби
прaведнымъ, и3 t всёхъ и4хъ и3збaвитъ | гDь. храни1тъ
гDь вс‰ к0сти и4хъ, ни є3ди1на t ни1хъ, не сокруши1тсz.
смр7ть грёшникомъ лютA, и3 ненави1дzщеи прaведнаго
каfи1зма, є7
прегрэшaтъ. и3збaвитъ гDь дш7A р†бъ свои1хъ, и3 не
прегрэшaтъ вси6 ўповaющеи нaнь.
Слaва. pl0мъ двdвъ, lд.

С
уди2 гDи nби1дzщаz м‰, возбрани2 борю1щаz м‰.
пріими2 nрyжіе и3 щи1тъ, и3 востaни въ п0мощь мою2.
и3зсyни nрyжіе, и3 заври2 сопроти1въ гонsщихъ м‰.
рцы2 дш7и2 моeй, сп7сeніе твоE є4смь ѓзъ. да постыдsтсz, и3
посрaмzтсz и4щущеи дш7у мою2. да возвратsтсz вспsть,
и3 постыдsтсz мhслzщеи ми6 ѕлaz. да бyдутъ ћко
прaхъ предъ лицeмъ вётру, и3 ѓнGлъ гDнь nскорблsz и4хъ.
бyди пyть и4хъ тмA и3 п0лзокъ, и3 ѓнGлъ гDнь погонsz
и4хъ. ћко всyе съкрhша ми6 пaгубу сёти своeй, всyе
поноси1ша дш7и2 моeй. да пріи1детъ є3мY сёть ю4же не
свёсть, и3 лови1тва ю4же съкры2, да nбъи1метъ и5, и3 въ сёть
да впадeтсz въ ню6. дш7a же моS возрaдуетсz џ гDэ,
возвесели1тсz n сп7сeніи твоeмъ. вс‰ к0сти моS рекyтъ,
гDи гDи, кто2 под0бенъ тебЁ; и3збавлszи ни1ща и3зъ рyкъ
крёпльшихъ є3го2, и3 ни1ща и3 ўб0га t расхыщaющихъ
є3го2. востaша ми6 свэдётеле непрaведни, ћже не вёдzхъ
вопрашaху м‰. воздaша ми6 лукaваz возбlгaz, и3
безчaдіе дш7и2 моeй. ѓзъ же внегдA nни2 стужaху ми6,
nблачaхсz во врeтище. и3 смирsхъ пост0мъ дш7у мою2, и3
иi7
pалтhрь
мlтва моS въ нёдра моS возврати1тсz. ћко бли1жнему,
ћко брaту нaшему, тaко ўгожaхъ. ћко плaча и3 сётуz,
тaко смирsхсz. и3 нa м‰ возвесели1шасz, и3 собрaшасz.
собрaшасz нa м‰ рaны, и3 не чю1хъ. раздэли1шасz, и3 не
ўмили1шасz. и3скуси1ша м‰, подражaша м‰ подражa
ніемъ, поскрежетaша нa м‰ зубы2 свои1ми. гDи, когдA
ќзриши; ўстр0й дш7у мою2 t ѕлодёйства и4хъ, t лeвъ
є3динор0дную мою2. И#сповёмсz тебЁ въ цRкви мн0зэ,
въ лю1дехъ тsжцэхъ восхвалю2 т‰. да не возрaдуютъмисz
враждyющеи ми6 беспрaвды, ненави1дzщеи м‰ всyе, и3
помизaюще nчи1ма. ћко мнЁ ќбо ми1рно гlаху, и3 на
гнёвъ льсти2 помышлsху. и3 разши1риша нa м‰ ўстA
своS, рёша, бlго же бlго же, ви1дэша џчи нaши. ви1дэлъ
є3си2 гDи, да не премолчи1ши, гDи не tступи2 t менE.
востaни гDи, и3 вонми2 сyдъ м0й. б9е м0й и3 гDи м0й на
прю2 мою2. суди2 ми6 гDи по прaвдэ твоeй. гDи б9е м0й, и3
да не порaдуютъмисz. да не рекyтъ въ с®цhхъ свои1хъ,
бlго же бlго же дш7и2 нaшей. и3 да не рекyтъ, пожрeмъ и5.
да постыдsтсz и3 посрaмzтсz вкyпэ рaдующеисz ѕл0мъ
мои1мъ. да nблекyтсz въ стyдъ и3 срaмъ велерёчующеи
нa м‰. да возрaдуютсz и3 возвеселsтсz хотsщеи прaвдэ
моeй. и3 рекyтъ вhну, да возвели1читсz гDь, хотsщеи
каfи1зма, є7
ми1ръ рабY є3го2. и3 kзhкъ м0й поўчи1тсz прaвдэ твоeй,
вeсь дн7ь хвалЁ твоeй.
Въ конeцъ,
рабA б9іz дв7да, lє.

Р
ечE законопрестyпныи согрэшaти въ себЁ, нёсть
стрaха б9іz предъ nчи1ма є3го2. ћко ўльсти2 предъ
ни1мъ. nбрэсти2 бе€зак0ніе своE, и3 возненави1дэти.
гlы ќстъ є3го2 бе€зак0ніе и3 лeсть, не восхотЁ разумёти
да ўбlжи1тъ. бе€зак0ніе помhсли на л0жи своeмъ, пред
стA всsкому пути2 небlгу, n ѕл0бэ же не негодовA. гDи
нa нб7си млcть твоS, и3 и4стина твоS до џблакъ. прaвда
твоS ћко г0ры б9іz, судбы2 твоS бeздна мн0га. чlкы
и3 скоты2 сп7сeши гDи, ћко ўмн0жилъ є3си2 млcть твою2
б9е. сн7ове же члчcтіи въ кр0вэ крилY твоeю надёютсz.
и3 ўпію1тсz t nби1ліz д0му твоего2, и3 пот0комъ пи1ща
твоеS напои1ши и4хъ. ћко t тебE и3ст0чникъ животY,
в0 свэтэ твоeмъ ќзримъ свётъ. пробaви млcть твою2
вёдущимъ т‰, и3 прaвду твою2 прaвымъ с®цемъ. да не
пріи1детъ мнЁ ногA гордhнz, и3 рукA грёшнича да не
подви1житъ менE. тaмо пад0ша вси6 дёлающеи бе€зак0ніе,
и3зриновeни бhша, и3 не м0гутъ стaти.
Слaва. pl0мъ двdвъ, lѕ.
fi7
pалтhрь

Н
е ревнyй лукaвнующимъ, нижE зави1ди творsщимъ
бе€зак0ніе. занE ћко травA ск0ро и4сшутъ, и3 ћко зeліе
злaка ск0ро tпадyтъ. ўповaй нa гDа, и3 твори2 бlго
стhню. и3 насели2 зeмлю, и3 ўпасeшисz въ богaтствэ
є3S. наслади1сz гDви, и3 дaстъ ти6 прошeніе с®ца твоего2.
tкрhй к0 гDу пyть тв0й, и3 ўповaй нaнь, и3 т0й
сотвори1тъ. и3 и3зведeтъ ћко свётъ прaвду твою2, и3 судбY
твою2 ћко полyдне. повини1сz гDви, и3 ўмоли2 и5. не
ревнyй спёющему путeмъ свои1мъ, чlку творsщему
законопреступлeніе. престaни t гнёва, и3 nстaви
ћрость, не ревнyй є4же лукaвновати. ћко лукaвнующеи
потребsтсz. терпsщеи же гDа, тjи наслёдzтъ зeмлю. и3
є3щE мaло, и3 не бyдетъ грёшника, и3 взhщеши мёста
є3го2, и3 не nбрsщеши. прaведницы же наслёдzтъ зeмлю,
и3 насладsтсz n мн0жествэ ми1ра. назирaетъ грёшныи
прaведнаго, и3 поскрежeщетъ нaнь зубы2 свои1ми. гDь же
посмэeтсz є3мY, ћко пр0зритъ, ћко пріи1де дн7ь є3го2.
nрyжіе и3звлек0ша грёшницы, напрzг0ша лyкъ св0й.
сострэлsти ни1ща и3 ўб0га, заклaти прaвыz с®цемъ.
nрyжіе и4хъ вни1детъ въ с®цA и4хъ, и3 лyцы и4хъ сокрушaтсz.
лyчше мaло прaведнику, пaче богaтства грёшныхъ мн0га.
ћко мhшца грёшныхъ сокрушaтсz, ўтвержaетъ же
каfи1зма, є7
прaведныz гDь. свёсть гDь пути2 непор0чныхъ, и3 досто
sніе и4хъ въ вёкъ бyдетъ. не постыдsтсz в0 времz
лю1то, и3 в0 днехъ глaда насhтzтсz, ћко грёшницы
поги1бнутъ. врaзи же гDни кyпно, прослaвитисz и4мъ
и3 вознести2, и3счезaюще ћко дhмъ и3счез0ша. заeмлетъ
грёшныи, и3 не возвращaетъ, прaведныи же, щeдритъ и3
даeтъ. ћко блгcвsщеи є3го2 наслёдzтъ зeмлю, кленyщеи
же є3го2 потребsтсz. t~ гDа стопы2 чlку и3спрaвzтсz, и3
пути2 є3го2 восх0щетъ ѕэло2. є3гдaсz падeтъ, не разбіeтсz,
ћко гDь подкрэплsетъ рyку є3 го2 . ю3 н ёйшіи бhхъ,
и4бо состaрэхсz, и3 не ви1дэхъ прaведника nстaвлена,
нижE сёмени є3го2 просsща хлёбы. вeсь дн7ь ми1луетъ и3
взаи1мъ даeтъ прaведныи, и3 сёмz є3го2 въ бlгословeніи
бyдетъ. ўклони1сz t ѕлA, и3 сотвори2 бlго, и3 всели1сz
въ вёкъ вёка. ћко гDь лю1битъ сyдъ, и3 не nстaвитъ
прпdбныхъ свои1хъ, в0 вэкы сохранsтсz. бе€зак0нницы
же и3 ж денyтсz. и3 сёмz нечести1 в ыхъ потреби1 т сz,
прaведницы же наслёдzтъ зeмлю, и3 вселsтсz въ вёкъ
вёка на нeй. ўстA прaведнаго поўчaтсz премyдрости,
и3 kзhкъ є3го2 возгlетъ сyдъ. зак0нъ бGа є3го2 въ с®цы
є3го2, и3 не зaпнутсz стопы2 є3го2. Сматрsетъ грёшныи
прaведнаго, и3 и4щетъ є4же ўмр7тви1ти є3го2. гDь же не
к7
pалтhрь
nстaвитъ є3го2 въ рyку є3го2, нижE nсyдитъ є3го2, є3гдA
сyдитъ є3мY. потерпи2 гDа, и3 сохрани2 пути2 є3го2. и3
вознесeтъ т‰ є4же наслёдити зeмлю, внегдA потреблs
тисz грёшникомъ, ќзриши. ви1 дэхъ нечести1 в аго
превозносsщасz, и3 вhсzщасz, ћко кeдры ливaнскыz. и3
ми1мо и3д0хъ, и3 се6 не бB. и3 взыскaхъ є3го2, и3 не nбрётесz
мёсто є3го2. храни2 неѕл0біе, и3 ви1ждь правотY, ћко є4сть
nстaнокъ чlку ми1рну, бе€зак0нницы же, потребsтсz
вкyпэ, nстaнцы же нечести1выхъ потребsтсz, сп7сeніе же
прaведнымъ t~ гDа, и3 защи1титель и4мъ є4сть в0 времz
ск0рби. пом0жетъ и4мъ гDь, и3 и3збaвитъ и4хъ, и3 и3змeтъ
и4хъ t грBшникъ, и3 сп7сeтъ и4хъ, ћко ўповaша нaнь.
Слaва. pl0мъ двdвъ, lз. Воспоминaніе n суб0тэ.
Каfи1зма, ѕ7.

Г
Dи не ћростію твоeю nбличи2 менE, ни гнёвомъ
твои1мъ покажи2 менE. ћко стрёлы твоS ўнз0ша
ми6, и3 ўтверди1лъ є3си2 на мнЁ рyку твою2. нёсть
и3сцэлeніz въ пл0ти моeй t лицA гнёва твоего2, нёсть
ми1ра въ к0стехъ мои1хъ t лицA грBхъ мои1хъ. ћко
бе€зак0ніz моS превзыд0ша главY мою2, ћко брeмz тsжко
nтzготёша на мнЁ. восмердёша и3 согни1шасz рaны
моS, t лицA безyміz моего2. Пострадaхъ и3 смири1хсz до
каfи1зма, ѕ7
концA, вeсь дн7ь сётуz хождaхъ. ћко лzдвіS моS
нап0лнишасz поругaній, и3 нёсть и3сцэлeніz въ пл0ти
моeй. nѕл0бленъ бhхъ и3 смири1хсz до ѕэлA, рыкaхъ
t воздыхaніz с®ца моего2. гDи, предъ тоб0ю всE желaніе
моE, и3 воздыхaніе моE t тебE не ўтаи1сz. с®це моE
смути1сz, nстaви м‰ си1ла моS. и3 свётъ џчію моeю,
и3 т0й нёсть со мн0ю. Дрyзи мои2 и3 и4скреніи мои2,
прsмо мнЁ прибли1жишасz, и3 стaша. и3 бли1жніи мои2
tдалeче менE стaша, и3 нуждaхусz и4щущеи дш7у мою2. И#
и4щущеи ѕлaz мнЁ гlаху сyетнаz, и3 льсти1внаz вeсь дн7ь
поўчaхусz. ѓзъ же ћко глyхъ не слhшахъ, и3 ћко нёмъ
не tверзaz ќстъ свои1хъ. и3 бhхъ ћко чlкъ неслhша, и3
не и3мы2 во ўстёхъ свои1хъ nбличeніz. ћко нa т‰ гDи
ўповaхъ, ты2 ўслhшиши гDи, б9е м0й. ћко рёхъ, да
некогдA порaдуютмисz врaзи мои2. и3 внегдA подвижaтисz
ногaмъ мои1мъ, нa м‰ велерёчеваша. Ћко ѓзъ на рaны
гот0въ, и3 болёзнь моS предо мн0ю є4сть вhну. Ћко
бе€з ак0ніе моE ѓзъ возвэщY, и3 попекyсz n грэсЁ
моeмъ. Врaзи же мои2 живyтъ, и3 ўкрэпи1шасz пaче
менE, и3 ўмн0жишасz ненави1дzщеи м‰ безъ прaвды.
Воздаю1щеи ми6 ѕлA возбlгaz, nболгaху м‰, занE гонsхъ
блгcтhню. Не nстaви менE гDи б9е м0й, не tступи2
к7а
pалтhрь
t менE. воньми2 въ п0мощь мою2, гDи сп7сeніz моего2.
Въ конeцъ, n и3диfyмэ пёснь двdва, lи.

Р
ёхъ, сохраню2 пути2 моS, є4же не согрэшaти kзhкомъ
мои1мъ. положи1хъ ўст0мъ мои1мъ храни1ло, внегдA
востaти грёшному предо мн0ю. nнемёхъ, и3 смири1хсz,
и3 ўмолчaхъ t бlгъ, и3 болёзнь моS nбнови1сz, согрёzсz
с®це моE во мнЁ, и3 въ поўчeніи моeмъ разгори1тсz
џгнь. гlахъ kзhкомъ мои1мъ, скажи2 ми6 гDи кончи1ну
мою2, и3 число2 днjй мои1хъ к0е є4сть, да разумёю, что2
лишaюсz ѓзъ. се6 пsдію и3змёрены положи1лъ є3си2 дни2
моS, и3 состaвъ м0й ћко ни во чт0 же предъ тоб0ю. nбaче
всsческаz суетA, всsкъ чlкъ живhи. и4де ќбо џбразомъ
х0дитъ чlкъ, nбaче всyе мzтeтсz. сокрывaетъ, и3 не
вёсть комY собирaетъ |. и3 нн7э кто2 терпёніе моE, не
гDь ли; и3 состaвъ м0й t тебE є4сть. t всёхъ бе€зак0ніи
мои1хъ и3збaви м‰, поношeніе безyмному дaлъ м‰ є3си2.
nнемёхъ, и3 не tверз0хъ ќстъ свои1хъ, ћко ты2 сотвори2.
tстaви t менE рaны твоS. t крёпости бо руки2 твоеS
ѓзъ и3зчез0хъ. въ nбличeніи n бе€зак0ніи показaлъ є3си2
чlка. и3 и3стazлъ є3си2 ћко паучи1ну дш7у є3го2, nбaче всyе
всsкъ чlкъ. ўслhши мlтву мою2 гDи, и3 молeніе моE.
внуши2 слeзъ мои1хъ, не премолчи2, ћко пресeлникъ ѓзъ
каfи1зма, ѕ7
t тебE, и3 пришлeцъ, ћко же вси6 nц7ы2 мои2. nслaби ми6,
да почjю прeже дaже не tидY и3 ктомY не бyду.
Въ конeцъ. pl0мъ двdвъ, lf.

Т
ерпS потерпёхъ гDа, и3 внsтъ ми6, и3 ўслhши мlтву
мою2. и3 возведE м‰ t р0ва страстeй, и3 t тимёніz
глубины2. и3 постaви на кaмени н0зэ мои2, и3спрaви
стопы2 моS. и3 вложи2 во ўстA моS пёснь н0ву, пёніе
бGа нaшего. ќзрzтъ мн0зи, и3 ўбоsтсz, и3 ўповaютъ
нa гDа. бlжeнъ мyжъ, є3мy же є4сть и4мz гDне ўповaніе
є3го2, и3 не призрЁ въ сyетнаz, и3 неи3стовлeніz л0жнаz.
мн0га сотвори1лъ є3си2 ты2 гDи б9е м0й чюдесA твоS, и3
помышлeніемъ твои1мъ нёсть кто2 ўпод0битътисz.
Возвэсти1хъ и3 гlахъ, ўмн0жишасz пaче числA. жeртву
и3 приношeніе не восхотЁ, тёло же соверши1лъ ми6
є3си2. всесожжeніz и3 n грэсёхъ не взыскaлъ є3си2. тогдA
рёхъ, се6 пріидY. въ глави1знэ кни1жнэ пи1шетъ n мнЁ,
сотвори1ти в0лю твою2 б9е м0й восхотёхъ, и3 зак0нъ
тв0й посредЁ чрeва моего2. бlговэсти1хъ прaвду въ цRкви
мн0зэ, се6 ўстнЁ мои2 не возбраню2, гDи ты2 разумЁ.
прaвду твою2 не скрhхъ въ с®ци моeмъ, и4стину твою2 и3
сп7сeніе твоE рёхъ. не скрhхъ млcть твою2, и3 и4стину твою2
t с0нма мн0га. тh же гDи не ўдaли щедр0тъ твои1хъ
к7в
pалтhрь
t менE, млcть твоS и3 и4стина твоS вhну заступи1ста
м‰. Ћко nдержaша м‰ ѕл†, и4мъ же нёсть числA.
постиг0ша м‰ бе€зак0ніz моS, и3 не возмог0хъ зрёти.
ўмн0жишасz пaче вл†съ главы2 моеS, и3 с®це моE
nстaви м‰. бlговоли2 гDи и3збaвити м‰, гDи помощи2
ми6 потщи1сz. да постыдsтсz и3 посрaмzтсz вкyпэ
и4щущеи дш7у мою2, и3з8sти ю5. да возвратsтсz вспsть и3
постыдsтсz хотsщеи ми6 ѕлaz. да пріи1мутъ ѓбіе стyдъ
св0й, гlющеи ми6, бlго же бlго же. да возрaдуютсz и3
возвеселsтсz n тебЁ, вси6 и4щущеи тебE гDи. и3 рекyтъ,
вhну да возвели1читсz гDь, лю1бzщеи сп7сeніе твоE. Ѓзъ
же ўб0гъ є4смь и3 ни1щь, гDь попечeніе моE. Пом0щникъ
м0й и3 защи1титель м0й є3си2 ты2, б9е м0й, не закосни2.
Слaва. Въ конeцъ. pl0мъ двdвъ, м7.

Б
лажeнъ разумэвazи на ни1ща и3 ўб0га, въ дн7ь лю1тъ
и3збaвитъ и5 гDь. гDь сохрани1тъ и5, и3 живи1тъ и5, и3
ўблажи1тъ и5 на земли2, и3 не предaстъ є3го2 въ рyкы
враг0мъ є3го2. гDь пом0жетъ є3мY на nдрЁ болёзни є3го2,
всE л0же є3го2 nбрати1лъ є3си2 въ болёзни є3го2. ѓзъ рёхъ,
гDи поми1луй м‰, и3сцэли2 дш7у мою2, ћко согрэши1хъ ти.
врaзи мои2 рёша мнЁ ѕлaz. когдA ќмретъ и3 поги1бнетъ
и4мz є3го2; и3 вхождaше ви1дэти, всyе гlаше с®це є3го2.
каfи1зма, ѕ7
собрA бе€зак0ніе є3мY, и3схождaше в0нъ, и3 гlаше вкyпэ.
Нa м‰ шептaху вси6 врaзи мои2, нa м‰ помышлsху
ѕлaz мнЁ. сл0во законопрестyпно возложи1ша нa м‰,
є3дA спsи не приложи1тъ воскrнути; и4бо чlкъ ми1ра моего2
нaнь же ўповaхъ, kдhи хлёбы моS, возвели1чи нa
м‰ пsту. тh же гDи поми1луй м‰ и3 воздви1гни м‰, и3
воздaмъ и4мъ. n сeмъ познaхъ ћко восхотЁ м‰, ћко
не возрaдуетсz врaгъ м0й n мнЁ. Менe же за неѕл0біе
пріsтъ, и3 ўтверди1лъ м‰ є3си2 предъ соб0ю въ вёкъ.
Блгcвeнъ гDь бGъ ї}левъ, t~ вэка и3 д0 вэка. бyдетъ бyдетъ.
Въ конeцъ, рaзумъ сн70въ корeoвъ, м7а.

И$
мъ же џбразомъ желaетъ є3лeнь на и3ст0чникы
воднhz, си1це желaетъ дш7A моS къ тебЁ б9е. возжадA
дш7A моS къ бGу, крёпкому, жив0му. когдA пріидY,
и3 kвлю1сz лицY б9ію; бhша слeзы моS мнЁ хлёбъ дн7ь
и3 н0щь, внегдA гlати ми6 на всsкъ дн7ь, гдЁ є4сть бGъ
тв0й; СіS помzнyхъ, и3 и3зліsхъ нa м‰ дш7у мою2, ћко
проидY вмёсто кр0ва ди1вна, дaже до д0му б9іz, в0
гласэ рaдованіz, и3 и3сповёданіz шyма прaзднующаго.
вскyю приск0рбна є3си2 дш7E моS, и3 вскyю смущaеши
м‰; ўповaй нa бGа, ћко и3сповёмсz є3мY, сп7сeніе лицY
моемY и3 бGъ м0й. ко мнЁ дш7A моS смути1сz, сего2 рaди
к7г
pалтhрь
помzнyхъ т‰ t землS їoрдaнскы и3 є3рмонjимскы,
t горы2 мaлы. бeздна бeздну призывaетъ, в0 гласэ
хлsбіи твои1хъ. вс‰ высоты2 твоS и3 в0лны твоS по мнЁ
преид0ша. въ дн7ь заповёсть гDь млcть свою2, и3 н0щію
пёснь є3го2 t менE. мlтва бGу животA моего2, рекY бGу,
застyпникъ м0й є3си2. Почто2 м‰ забы2, и3 вскyю сётуz
хождY внегдA стужaетъ ми6 врaгъ; ВнегдA сокрушaхусz
к0сти моS, поношaху ми6 врaзи мои2. внегдA гlати и4мъ
мнЁ на всsкъ дн7ь, гдЁ є4сть бGъ тв0й; Вскyю приск0рбна
є3си2 дш7E моS, и3 вскyю смущaеши м‰; ўповaй нa бGа,
ћко и3сповёмсz є3мY. сп7сeніе лицY моемY, и3 бGъ м0й.
pl0мъ двdвъ, м7в, не nпи1санъ t є3врeй.

С
уди2 ми6 б9е, и3 разсуди2 прю2 мою2, t kзhка непрепо
д0бна, t чlка непрaведна и3 льсти1ва и3збaви м‰. Ћко
ты2 є3си2 б9е держaва моS, вскyю tри1ну м‰, и3 вскyю
сётуz хождY внегдA стужaетъ врaгъ; посли2 свётъ тв0й,
и3 и4стину твою2. тA м‰ настaвиста, и3 введ0ста м‰ въ г0ру
с™yю твою2, и3 въ жили1ща твоS. И# вни1ду къ жeртвенику
б9ію, къ бGу веселsщему ю4ность мою2. и3сповёмсz
тебЁ въ гyслехъ б9е, б9е м0й. Вскyю приск0рбна є3си2
дш7E моS, и3 вскyю смущaеши м‰; ўповaй нa бGа, ћко
и3сповёмсz є3мY. сп7сeніе лицA моего2, и3 бGъ м0й.
каfи1зма, ѕ7
Слaва. Въ конeцъ, сн70въ корeoвъ, рaзумъ, м7г.

Б
9е ўши1ма нaшима ўслhшахомъ, и3 nц7ы2 нaши
возвэсти1ша нaмъ. дёло, є4же содёла в0 днехъ и4хъ,
в0 днехъ пeрвыхъ. РукA твоS kзhкы потреби2 и3
насади2 |. nѕл0би лю1ди, и3 и3згнA |. не nрyжіемъ бо
свои1мъ наслёдиша зeмлю, и3 мhшца и4хъ не сп7сE и4хъ.
но десни1ца твоS и3 мhшца твоS, и3 просвэщeніе лицA
твоего2, ћко бlговоли1лъ є3си2 въ ни1хъ. Ты2 є3си2 сaмъ
цRю2 м0й и3 б9е м0й, заповёдаzи сп7сeніz їaковлz. n
тебЁ врагы2 нaша и3збодeмъ рогы2, и3 n и4мени твоeмъ
ўничижи1мъ востaющаz нa ны66. не на лyкъ бо м0й
ўповaю, и3 nрyжіе моE не сп7сeтъ менE. спcлъ бо є3си2 нaсъ
t стужaющыхъ нaмъ, и3 ненави1дzщихъ нaсъ посрами1лъ
є3си2. џ бз7э похвaлимсz вeсь дн7ь, и3 n и4мени твоeмъ
и3сповёмысz в0 вэкы. Нн7э же tри1ну, и3 посрами1лъ є3си2
нaсъ, и3 не и3зhдеши б9е въ си1лахъ нaшихъ. Возврати1лъ
є3си2 нaсъ вспsть при вразёхъ нaшихъ, и3 ненави1дzщеи
нaсъ расхыщaху себЁ. дaлъ є3си2 нaсъ ћко nвцA снёди,
и3 во kзhцэхъ разсёzлъ ны6 є3си2. tдaстъ лю1ди своS
бесцэны2, и3 не бB мн0жество въ восклицaніихъ нaшихъ.
Положи1лъ є3си2 нaсъ поношeніе сосёдомъ нaшимъ,
подражaніе и3 поругaніе сyщымъ џкrтъ нaсъ. положи1лъ
к7д
pалтhрь
є3си2 нaсъ въ при1тчу во kзhцэхъ, покивaнію главЁ
въ лю1дехъ. Вeсь дн7ь срaмъ м0й предо мн0ю є4сть, и3
стyдъ лицA моего2 покры2 м‰. t глaса поношaющихъ
и3 nклеветaющыхъ, t лицA врaжіz и3 и3згонsщаго.
СіS вс‰ пріид0ша нa ны66, и3 не забhхомъ тебE, и3 не
непрaвдихомъ въ завётэ твоeмъ. и3 не tступи2 вспsть
с®це нaше, и3 ўклони1лъ є3си2 стезS нaша t пути2 твоего2.
ћко смири1лъ є3си2 нaсъ на мёстэ nѕлоблeніz, и3 прикры2
ны6 сёнь смeртнаz. Ѓще забhхомъ и4мz бGа нaшего, и3
ѓще воздёхомъ рyки нaша къ бGу чюжeму, не бGъ ли
взhщетъ си1хъ; т0й бо совёсть таи1ннаz с®ца. Ћко тебE
рaди ўмерщвsеми є3смы2 вeсь дн7ь, вмэни1хомсz ћко
nвцA заколeніz. востaни, вскyю спи1ши гDи; воскrни2,
и3 не tри1ни до концA. вскyю лицE твоE tвращaеши,
забывaеши нищетY нaшу и3 печaль нaшу; ћко смири1сz
въ пeрсть дш7A нaша, прилпE земли2 ўтр0ба нaша. Воскrни2
гDи, помози2 нaмъ, и3 и3збaви нaсъ и4мени рaди твоего2.
Въ конeцъ, n и3змёншихсz сн70въ корeoвъ
въ рaзумъ, пёснь n возлю1бленнемъ, м7д.

T
рhгну с®це моE сл0во бlго, гlю ѓзъ дёла моS цReви.
Kзhкъ м0й, тр0сть кни1жника скоропи1сца. красeнъ
добр0тою пaче сн70въ члчcкыхъ, и3зліsсz блгdть во
каfи1зма, ѕ7
ўстнaхъ твои1хъ, сего2 рaди блгcви2 т‰ бGъ въ вёкъ.
Препоsши nрyжіе своE по бедрЁ твоeй си1лне. Красот0ю
твоeю и3 добр0тою твоeю, и3 налzци2, и3 ўспэвaй, и3 цrтвуй.
и4стины рaди и3 кр0тости и3 прaвды, и3 настaвитъ т‰
ди1вно десни1ца твоS. стрёлы твоS и3з8nщрeны си1лне,
лю1діе подъ тоб0ю падyтъ, въ с®ци вр†гъ цReвъ. пrт0лъ
тв0й б9е въ вёкъ вёка, жeзлъ прaвости, жeзлъ цrтвіz
твоего2. возлюби1лъ є3си2 прaвду, и3 возненави1дэ бе€зак0ніе.
Сего2 рaди помaза т‰ б9е бGъ тв0й, є3лeoмъ рaдости
пaче прич†стникъ твои1хъ. ЗмЂрна и3 стaкти и3 касjz,
t ри1зъ твои1хъ, t тsжести слон0выхъ, и3зъ ни1хъ
же возвесели1ша т‰ дщeрz цReй въ чcти2 твоeй. ПредстA
цRи1ца nдеснyю тебE, въ ри1захъ позлащeннахъ nдэsна,
преўкрашeна. Слhши дщи2, и3 ви1ждь, и3 приклони2 ќхо
твоE, и3 забyди лю1ди твоS, и3 д0мъ nц7A твоего2. И#
вожделёетъ цRь добр0тэ твоeй, ћко т0й є4сть гDь тв0й,
и3 поклони1шисz є3мY. и3 дщи2 ти1рова съ дaры, лицY
твоемY пом0лzтсz богaтіи лю1дьстіи. ВсS слaва дщeре
цReвы внyтрь, рzсны2 златhми nдэsна преўкрашeна. при
ведyтсz цRю2 дв7ы въ слёдъ є3S, бли1жнzz є3S приведyтсz
тебЁ, приведyтсz въ весeліе и3 рaдость. в8ведyтсz въ
цRковь цReву. Вмёсто nц7ъ твои1хъ бhша сн7ове твои2,
к7є
pалтhрь
ўстaвиши и4хъ кн7зz по всeй земли2. ПомzнY и4мz твоE
во всsкомъ р0дэ и3 р0дэ. Сего2 рaди лю1діе и3сповёдzтсz
тебЁ въ вёкъ, и3 въ вёкъ вёка.
Въ конeцъ, сн70въ корeoвъ,
n таи1нныхъ, pl0мъ, м7є.

Б
Gъ нaмъ прибёжище и3 си1ла, пом0щникъ въ ск0р
бэхъ nбрётшихъ ны6 ѕэло2. Сего2 рaди не ўбои1мсz
внегдA смущaетсz землS, и3 прелагaютсz г0ры въ
с®цA морскaz. Возшумёша и3 смути1шасz в0ды и4хъ,
смути1шасz г0ры крёпостію є3го2. Рёчнаz ўстромлeніz
веселsтъ грaдъ б9іи, nс™и1лъ є4сть село2 своE вhшніи. БGъ
посредЁ є3го2, и3 не подви1житсz, пом0жетъ є3мY бGъ ќтро
за ќтра. Смути1шасz kзhцы, ўклони1шасz цrтвіz,
дaстъ глaсъ св0й вhшніи, потрzсeсz землS. гDь си1лъ съ
нaми, застyпникъ нaшъ бGъ їaковль. Пріидёте, и3 ви1дэте
дёла б9іz, ћже положи2 чюдесA на земли2, teмлz брaни
до концA земли2. Лyкъ сокруши1тъ, и3 сл0митъ nрyжіе, и3
щиты2 сож8жeтъ nгнeмъ. ўпрaзднитесz, и3 разумёйте,
ћко ѓзъ є4смь бGъ. вознесyсz во kзhцэхъ, вознесyсz на
земли2. гDь си1лъ съ нaми, застyпникъ нaшъ бGъ їaковль.
Слaва. Въ конeцъ сн70въ корeoвъ.
pl0мъ, м7ѕ. Каfи1зма з7.
каfи1зма, з7

В
си6 kзhцы восплещи1те рукaми, воскли1кнэте бGу
глaсомъ рaдости. ћко гDь вhшніи, стрaшенъ, цRь
вeлеи по всeй земли2, покори2 лю1ди нaмъ, и3 kзhкы
п0дъ ногы нaша. и3збрA нaмъ достоsніе своE, добр0ту
їaковлю ю5 же возлюби2. взhде бGъ въ воскликновeніи,
гDь во глaсэ трyбнэ. п0йте бGу нaшему, п0йте. п0йте
цReви нaшему, п0йте. ћко цRь всeй земли2 бGъ, п0йте
разyмно. ВоцRи1сz бGъ надъ kзhкы, бGъ сэди1тъ на
прест0лэ с™ёмъ своeмъ. Кн7зи лю1дстіи собрaшасz съ
бGомъ ґвраaмлемъ, ћко б9іи держaвніи земли2 ѕэло2
вознес0шасz.
Пёснь pалмA, сн70въ корeoвъ, вторaго суб0ты, м7з.

В
eлеи гDь, и3 хвaленъ ѕэло2, в0 градэ бGа нaшего, въ горЁ
с™ёй є3го2, бlгокорeнномъ рaдованіемъ всеS землS,
г0ры сіo1нскіz рeбра сёверова, грaдъ цRS вели1каго. бGъ
въ тsжестехъ є3го2 знaемъ є4сть, є3гдA заступaетъ и5. ћко се6
цaріе зeмстіи собрaшасz, снид0шасz вкyпэ. тjи ви1дэвше
тaко диви1шасz, смути1шасz подвизaшасz, трeпетъ
пріsтъ |. т{ болёзни ћко раждaющой, д¦омъ бyрномъ
сокруши1ши кораблS fарсjйскіz. ћко же слhшахомъ, тaко
и3 ви1дэхомъ. в0 градэ гDа си1лъ, в0 градэ бGа нaшего. бGъ
nсновA и5 въ вёкъ. Пріsхомъ б9е млcть твою2, посредЁ
к7ѕ
pалтhрь
лю1діи твои1хъ. по и4мени твоемY б9е, тaко и3 хвалA
твоS на концhхъ землS, прaвды и3сп0лнь десни1ца твоS.
да возвесели1тсz горA сіo1нскаz, и3 возрaдуютсz дщeрz
їюдeйскыz, судeбъ рaди твои1хъ гDи. nбыдёте сіo1нъ, и3
пріимёте и5, возвэсти1те въ столпёхъ є3го2. положи1те
с®цA вaша въ си1лу є3го2, и3 раздэли1те д0мъ є3го2, ћко да
повёсте въ р0дэ и4номъ. ћко т0й є4сть бGъ нaшъ въ
вёкъ, и3 въ вёкъ вёка, т0й ўпасeтъ нaсъ в0 вэкы.
Въ конeцъ, сн70въ корeoвъ, pl0мъ, м7и.

Ў
слhшите сіS вси6 kзhцы, внуши1те вси6 живyщеи по
вселeннэй. земнjи же, и3 сн7ове члчcтіи, вкyпэ богaтъ
и3 ўб0гъ. ўстA моS возгlютъ премyдрость, и3 поўчeніе
с®ца моего2 рaзумъ. Приклоню2 въ при1тчахъ ќхо моE,
tвeрзу во pалтhри ганaніе моE, вскyю бою1сz въ дн7ь лю1тъ;
бе€зак0ніе пzты2 моеS nбhдетъ м‰. надёющеисz си1лэ
своeй, и3 мн0жествомъ богaтства своего2 хвалsщесz. брaтъ
не и3збaвитъ, и3збaвитъ ли чlкъ; не дaстъ бGу и3змёны
зa сz, и3 цёну и3збавлeніz дш7A своеS, и3 ўтруди1сz въ
вёкъ, и3 жи1въ бyдетъ до концA. не ќзритъ пaгубы,
є3гдA ви1дитъ премyдрыz ўмирaюща. вкyпэ безyменъ и3
несмhсленъ поги1бнета, и3 nстaвzтъ чюжи1мъ богaтство
своE, и3 гр0би и4хъ, жили1ща и4хъ въ вёкъ. селeніz и4хъ
каfи1зма, з7
въ р0дъ и3 р0дъ, нарек0ша и3менA своS на земнhхъ.
И# чlкъ въ чести2 сhй не разумЁ, приложи1сz скот0мъ
несмhсленымъ, и3 ўпод0бисz и4мъ. Сeй пyть и4хъ соблaзнъ
и4мъ, и3 поси1хъ во ўстёхъ свои1хъ бlго и3зв0лzтъ. Ћко
nвцA во ѓдэ положeни сyть, смeрть ўпасeтъ и4хъ, и3
nбладaютъ и4ми прaвіи заќтра, и3 п0мощь и4хъ nбетшaетъ
во ѓдэ, t слaвы своеS и3зриновeни бhша. nбaче бGъ
и3збaвитъ дш7у мою2 и3зъ рукы2 ѓдовы, є3гдA пріeмлетъ
м‰. не ўб0йсz, є3гдA разбогaтэетъ чlкъ, и3ли2 є3гдA
ўмн0житсz слaва д0му є3го2. Ћко є3гдA ўмирaетъ, не
nстaвитъ ли вс‰, нижE сни1детъ съ ни1мъ слaва є3го2; ћко
дш7A є3го2 въ животЁ є3го2 блгcви1тсz, и3сповёсть ти6 сz
є3гдA бlго сотвори1ши є3мY. всели1тсz дaже до р0да nц7ъ
свои1хъ, дaже д0 вэка не ќзритъ свёта. и3 чlкъ въ чcти2
сhй не разумЁ, приложи1сz скотёхъ несмhсленыхъ, и3
ўпод0бисz и4мъ.
Слaва, pl0мъ ґсaфовъ, м7f.

Б
Gъ бG0мъ гDь гlа, и3 призвA зeмлю, t вост0къ сlнца
до зaпадъ. t сіo1на бlголёпіе красоты2 є3го2. БGъ ћвэ
пріи1детъ, бGъ нaшъ, и3 не премолчи1тъ. џгнь предъ
ни1мъ возгори1тсz, и3 џкrтъ є3го2 бyрz ѕёлна. Призовeтъ
нб7о свhше, и3 зeмлю разсуди1ти лю1ди своS. Соберёте є3мY
к7з
pалтhрь
прпdбныz є3го2, завэщaющаz завётъ є3го2 n жeртвахъ.
и3 возвэстsтъ нб7сA прaвду є3го2, ћко бGъ судіи2 є4сть.
Слhшите лю1діе мои2, и3 возгlю вaмъ ї}лю, и3 засвэдётель
ствую ти6. бGъ бGъ тв0й є4смь ѓзъ. не n жeртвахъ твои1хъ
nбличю2 т‰, всесожжeніz же предо мн0ю сyть вhну.
не пріимY t д0му твоего2 тельцA, ни t стaдъ твои1хъ
козлы2. Ћко мои2 сyть вси6 звёріе дубрaвніи, ск0ти въ
горaхъ и3 вол0ве. Познaхъ вс‰ пти1ца небeсныz, и3 красотA
сeльнаz со мн0ю є4сть. Ѓще взaлчу, не рекY тебЁ. моs
бо є4сть вселeннаz, и3 и3сполнeніе є3S. є3дA ћмъ мzсA
ю4нча; и3ли2 кр0вь к0злію пію2; пожри2 бGови жeртву хвалЁ,
и3 воздaждь вhшнему nбёты твоS. И# призови2 м‰ въ
дн7ь печaли твоеS, и3 и3збaвлю т‰, и3 прослaвиши м‰.
Грёшнику же речE бGъ, вскyю ты2 повёдаеши nправдaніz
моS, и3 воспріeмлеши завётъ м0й ўсты2 твои1ми; Тh же
возненави1дэ наказaніе, и3 tвeрже словесA моS вспsть;
Ѓще ви1дzше тaтz, течaше съ ни1мъ, и3 съ прелюбодёемъ
ўчaстіе своE полагaше. ЎстA твоS ўмн0жиша ѕл0бу,
и3 kзhкъ тв0й сплетaше льщeніz. СэдS на брaта своего2
клеветaше, и3 нa сн7а м™ре своеS полагaше соблaзнъ.
СіS сотвори1лъ є3си2, и3 ўмолчaхъ. вознепщевaлъ є3си2
бе€зак0ніе, ћко бyду тебЁ под0бенъ. nбличю2 т‰, и3
каfи1зма, з7
предпостaвлю предъ лицeмъ твои1мъ грэхи2 твоS. разу
мёйте же сіS забывaющеи бGа, да некогдA похи1титъ, и3
не бyдетъ и3збавлszи. жeртва хвалЁ прослaвитъ м‰, и3
т{ пyть, и4мъ же kвлю2 є3мY сп7сeніе моE.
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, н7.
внегдA пріити2 къ немY наfaну прbр0ку.
є3гдA вни1де къ вирсaвеи къ женЁ ќріевэ.

П
оми1луй м‰ б9е, по вели1цей млcти твоeй. И# по мн0
жеству щедр0тъ твои1хъ, nцhсти бе€зак0ніz моS.
наи3пaче nмhй м‰ t бе€зак0ніz моего2, и3 t грэхA
моего2 nчи1сти м‰. ћко бе€зак0ніе моE ѓзъ знaю, и3 грёхъ
м0й предо мн0ю є4сть вhну. тебЁ є3ди1ному согрэши1хъ,
и3 лукaвое предъ тоб0ю сотвори1хъ. ћко да nправди1шисz
въ словесёхъ свои1хъ, и3 побэди1ши внегдA суди1ти ти6. Се6
бо въ бе€зак0ніихъ зачaтъ є4смь, и3 во грэсёхъ роди2 м‰
м™и моS. се6 бо и4стину возлюби1лъ є3си2, безвёстнаz и3
таи1ннаz премyдрости твоеS kви1лъ ми6 є3си2. nкропи1ши
м‰ v3сс0помъ, и3 nчи1щусz. nмhеши м‰, и3 пaче снёга
ўбэлю1сz. слyху моемY дaси рaдость и3 весeліе, возрaдуютсz
к0сти смирeнныz. tврати2 лицE твоE t грBхъ мои1хъ,
и3 вс‰ бе€зак0ніz моS nци1сти. С®це чи1сто сози1жди
во мнЁ б9е, и3 д¦ъ прaвъ nбнови2 во ўтр0бэ моeй.
к7и
pалтhрь
Не tвeрзи менE t лицA твоего2, и3 д¦а с™aго твоего2 не
tи1ми t менE. воздaждь ми6 рaдость сп7сeніz твоего2, и3
д¦омъ вLчномъ ўтверди2 м‰. Наўчю2 бе€зак0нныz путeмъ
твои1мъ, и3 нечести1віи къ тебЁ nбратsтсz. и3збaви м‰
t кровjй б9е, б9е сп7сeніz моего2, возрaдуетсz kзhкъ
м0й прaвдэ твоeй. гDи ўстнЁ мои2 tвeрзеши, и3 ўстA
моS возвэстsтъ хвалY твою2. Ћко ѓще бы восхотёлъ
жeртвэ, дaлъ бhмъ ќбо. Всесожжeніz не бlговоли1ши.
жeртва бGу, д¦ъ сокрушeнъ. с®це сокрушeно и3 смирeно
бGъ не ўничижи1тъ. Ўблажи2 гDи бlговолeніемъ твои1мъ
сіo1на, и3 да сози1ждутсz стёны їєrли1мскіz. ТогдA бlго
воли1ши жeртву прaвдэ, возношeніе и3 всесожегaемаz.
тогдA возложaтъ на nлтaрь тв0й тельцA.
Слaва. Въ конeцъ, рaзума двdвъ, н7а. внегдA пріити2
дои1ку и3думeйску, и3 возвэсти1ти саyлу, и3 рещи2 є3мY,
пріи1де дв7дъ, въ д0мъ ґвимелeховъ.

Ч
т0сz хвaлиши въ ѕл0бэ си1лне, бе€зак0ніе вeсь дн7ь;
Непрaвду ўмhсли kзhкъ тв0й, ћко бри1тва и3зn 8 щрeна
сотвори1лъ є3си2 лeсть. Возлюби1лъ є3си2 ѕл0бу пaче
бlгостhнz, непрaвду нeже гlати прaвду. возлюби1лъ
є3си2 вс‰ гlы пот0пныz, kзhкъ льсти1въ. Сего2 рaди бGъ
разруши1тъ т‰ до концA, вост0ргнетъ т‰, и3 пресели1тъ т‰
каfи1зма, з7
t селeніz твоего2, и3 к0рень тв0й t землS живhхъ.
ќзрzтъ прaведніи и3 ўбоsтсz, и3 n нeмъ восмэю1тсz и3
рекyтъ. се6 чlкъ, и4же не положи2 бGа пом0щника себЁ.
но ўповA на мн0жество богaтства своего2, и3 возм0же
сует0ю своeю. Ѓзъ же ћко мaслина плодови1та въ домY
б9іи. Ўповaхъ на млcть б9ію въ вёкъ, и3 въ вёкъ вёка.
и3сповёмсz тебЁ въ вёкъ, ћко сотвори1лъ є3си2. и3 терплю2
и4мz твоE, ћко бlго предъ прпdбными твои1ми.
Въ конeцъ, n маелefэ, рaзумъ двdвъ, н7в.

Р
ечE безyменъ въ с®ци своeмъ, нёсть бGа. Растлёша
и3 nмрази1 ш асz въ бе€ з ак0ніихъ, нёсть творsи
бlгостhнz. бGъ съ нб7сE прини1че нa сн7ы чlческыz,
ви1 дэти, ѓще є4 с ть разумэвaz, и3 л и2 взыскaz бGа.
вси6 ўклони1шасz, вкyпэ непотрeбни бhша. нёсть
творsи бlг0е, нёсть до є3ди1ного. Ни ли2 разумэвaютъ
вси6 дёлающеи бе€з ак0ніе, снэдaющеи лю1ди моS въ
хлёба мёсто; БGа не призвaша, тaмо ўстраши1шасz
стрaха, и3дёже не бB стрaха. Ћко бGъ рассhпа к0сти
чlкоўг0дникомъ. постыдёшасz, ћко бGъ ўничижи2 и4хъ.
кто2 дaстъ t сіo1на сп7сeніе ї}лево; внегдA возврати1тъ
бGъ плэнeніе лю1діи свои1хъ, возрaдуетсz їaковъ, и3
возвесели1тсz ї}ль.
к7f
pалтhрь
Въ конeцъ. Въ пёснехъ рaзума двdвъ.
внегдA пріити2 ѕифeoмъ, и3 рещи2 саyлови.
не се6 ли дв7дъ крhетсz въ нaсъ, н7г.

Б
9е в0 и3мz твоE сп7си2 м‰, и3 въ си1лэ твоeй суди2 ми6.
б9е ўслhши мlтву мою2, внуши2 гlы ќстъ мои1хъ.
Ћко чю1ждіи востaша нa м‰, и3 крёпціи взыскaша
дш7у мою2, и3 не предложи1ша бGа предъ соб0ю. Се6 бо бGъ
помогaетъ ми6, и3 гDь застyпникъ дш7и2 моeй. tврати1тъ
ѕлaz враг0мъ мои1мъ, и4стиною твоeю потреби2 и4хъ.
в0лею пожрY тебЁ, и3сповёмсz и4мени твоемY гDи, ћко
бlго. ћко t всsкыz печaли и3збaви м‰, и3 на враги2 моS
воззрЁ џко моE.
Въ конeцъ пёснехъ, рaзумъ ґсaфовъ, н7д.

В
нуши2 б9е мlтву мою2, и3 не презри2 молeніz моего2.
воньми2 ми6, и3 ўслhши м‰. Возскорбёхъ печaлію
моeю, и3 смути1хсz t~ гласа врaжіz, и3 t стужeніz
грёшнича. ћко ўклони1ша нa м‰ бе€зак0ніе, и3 в0 гнэвэ
враждовaху ми6. с®це моE смути1сz во мнЁ, и3 стрaхъ
смeрти нападE нa м‰. боsзнь и3 трeпетъ пріи1де нa м‰, и3
покры2 м‰ тмA. и3 рёхъ, кто2 дaстъ ми6 крилЁ ћко г0луби;
и3 полещY, и3 почjю. Се6 ўдaлихсz бёгаz, и3 водвори1хсz
въ пустhни. чazхъ бGа сп7сaющаго м‰, t малодyшіz, и3
каfи1зма, з7
бyрz. Потопи2 гDи, и3 раздэли2 kзhкы и4хъ. ћко ви1дэхъ
бе€зак0ніе, и3 прерэкaніе в0 градэ. дн7ь и3 н0щь nбhдетъ
и5 по стэнaмъ є3го2, и3 бе€зак0ніе и3 трyдъ посредЁ є3го2, и3
непрaвда. и3 не nскудЁ t пути2 є3го2 ли1хва и3 лeсть. ћко
ѓще бы врaгъ поноси1лъ ми6, претерпёлъ бhмъ ќбо. И#
ѓще бы ненави1дzи м‰ нa м‰ велерёчевалъ, ўкрhлъ
бы сz t него2. Тh же чlче равнодш7не, вLко м0й, и3
знaемый м0й. и4же кyпно наслади1лъ м‰ є3си2 брaшна, в0
храмэ б9іи ходи1ховэ є3ди1но мышлeніемъ. да пріи1детъ
же смр7ть нa н‰, и3 сни1дутъ во ѓдъ жи1ви. ћко лукaвство
въ жили1щыхъ и4хъ посредЁ и4хъ. Ѓзъ къ бGу возвaхъ,
и3 гDь ўслhша м‰. Вeчеръ и3 заќтра и3 полyдне повёмъ
и3 возвэщY, и3 ўслhшитъ глaсъ м0й. и3збaвитъ ми1ромъ
дш7у мою2 t приближaющихсz мнЁ, ћко во мн0зэ бёху
со мн0ю. ўслhшитъ бGъ, и3 смири1тъ и4хъ, сhй прeжде
вёкъ. нёсть бо и4мъ и3змэнeніz, ћко не ўбоsшасz бGа.
пр0стретъ рyку свою2 на воздаsніе. nскверни1ша завётъ
є3го2, раздэли1шасz t~ гнэва лицA є3го2, и3 прибли1жишасz
с®цA и4хъ. Ўмsкнуша словесA и4хъ пaче є3лez, и3 т†
сyть стрёлы. Возвeрзи нa гDа печaль твою2 и3 т0й т‰
препитaетъ. не дaстъ въ вёкъ молвы2 прaведнику. тh
же б9е низведeши и4хъ въ студенeцъ и3стлёніz. мyжіе
l
pалтhрь
кр0ви и3 льсти2, не преполовsтъ днjй свои1хъ, ѓзъ же гDи
ўповaю нa т‰.
Слaва. въ конeцъ, n лю1дехъ, є4же t с™hхъ
ўдaленыхъ, двdвъ, въ столпописaніе, внегдA
ўдержaша и5 и3ноплемeницы въ гeфэ, н7є.
Каfи1зма, и7.

П
оми1луй м‰ б9е, ћко попрA м‰ чlкъ вeсь дн7ь
борS стужи2 ми6. Попрaша м‰ врaзи мои2 вeсь
дн7ь, ћко мн0зи борю1щеи м‰ свhше. В0 дне не
ўбою1сz ѓзъ же ўповaю нa т‰. џ бз7э похвалю2 словесA
моS, нa бGа ўповaхъ, не ўбою1сz, что2 сотвори1тъ мнЁ
пл0ть. Вeсь дн7ь словeсъ мои1хъ гнушaхусz, нa м‰ вс‰
помышлeніz и4хъ на ѕло2. Вселsтсz и3 сокрhютъ, тjи
пsту мою2 хранsтъ. Ћко же потерпёша дш7у мою2, ни
n чес0мъ же nстaвиши и4хъ, гнёвомъ лю1ди низбіeши.
Б9е жив0тъ м0й возвэсти1хъ тебЁ, положи1лъ є3си2
слeзы моS предъ соб0ю, ћко и3 въ nбэтовaніи твоeмъ.
Да возвратsтсz врaзи мои2 вспsть, в0ньже дн7ь ѓще
призовY т‰, се6 познaхъ ћко бGъ м0й є3си2 ты2. џ бз7э
похвалю2 гlъ, џ гDэ похвалю2 сл0во. Нa бGа ўповaхъ, не
ўбою1сz что2 сотвори1тъ мнЁ чlкъ. Во мнЁ б9е мlтвы,
ћже воздaмъ хвалЁ твоeй. Ћко и3з8sтъ дш7у мою2 t
каfи1зма, и7
смр7ти, џчи мои2 t слeзъ, и3 н0зэ мои2 t поползновeніz.
БlгоўгождY прeдъ гDемъ, в0 свэтэ живhхъ.
Въ конeцъ да не растли1ши, двdвъ, въ столпописaніе,
внегдA є3мY tбэгaти t лицA саyлова въ пещeру. н7ѕ.

П
оми1луй м‰ б9е, поми1луй м‰, ћко нa т‰ ўповA
дш7A моS. И# на сёнь крилY твоeю надёюсz, д0ндеже
прeйдетъ бе€зак0ніе. ВоззовY къ бGу вhшнему, бGу
бlгодёzвшему мнЁ. ПослA съ нб7сE, и3 сп7сE м‰, дaстъ
въ поношeніе попирaющаz м‰. ПослA бGъ млcть свою2,
и3 и4стину свою2, и3 и3з8sтъ дш7у мою2 t среды2 скЂменъ,
поспaхъ смущeнъ. Сн7ове члчcтіи, зyбы и4хъ nрyжіz и3
стрёлы, kзhкъ и4хъ мeчъ џстръ. Вознеси1сz на нб7сA
б9е, и3 по всeй земли2 слaва твоS. Сёть ўгот0ваша
ногaмъ мои1мъ, и3 смири1ша дш7у мою2. И#скопaша предъ
лицeмъ мои1мъ ћму, и3 впад0шасz въ ню6. Гот0во с®це
моE б9е, гот0во с®це моE. пою2, и3 воспою2 въ слaвэ моeй.
Востaни слaва моS, востaни pалтhрю и3 гyсли, востaну
рaно. И#сповёмсz тебЁ въ лю1дехъ гDи, пою2 тебЁ во
kзhцэхъ. Ћко возвели1чисz до нб7съ, млcть твоS, и3
дaже до џблакъ и4стинна твоS. Вознеси1сz на нб7сA б9е,
и3 по всeй земли2 слaва твоS.
Въ конeцъ да не растли1ши, двdвъ въ столпописaніе, н7з.

pалтhрь

Ѓ
ще вои1стину ќбо прaвду гlете, прaваz суди1те сн7ове
чlчестіи. И$бо въ с®ци бе€зак0ніе дёлаете на земли2,
непрaвду рyкы вaша сплетaютъ. tчюжeни бhша
грёшницы t ложeснъ, заблуди1ша t~ чрева, гlаша лжY.
Ћрость и4хъ по под0бію ѕміи1ну, ћко ѓспидъ глухjи и3
затыкazи ќши свои2. и4же не слhшитъ глaса nбавaю
щыхъ, nбавaемъ nбавaетсz t премyдра. БGъ сокруши1тъ
зyбы и4хъ во ўстёхъ и4хъ, члэн0вныz льв0мъ сокруши1лъ
є4сть гDь. ўничижaтсz ћко водA мимотекyщіz, напрz
жeтъ лyкъ св0й д0ндеже и3 з нем0гутъ. Ћко в0скъ
растazвъ tи1мутсz. падE џгнь на ни1хъ, и3 не ви1дэша
сlнца. Прeжде дaже разумёти тeрніz вaшего рaмна,
ћко жи1вы, ћко в0 гнэвэ п0жретъ и4хъ. Возвесели1тсz
прaведникъ, є3гдA ви1дитъ tмщeніе, рyцэ свои2 ўмhетъ
въ крови2 грёшника. И# речeтъ чlкъ, ѓще ќбо є4сть пл0дъ
прaведника, ќбо є4сть бGъ судS и4мъ на земли2.
Слaва. въ конeцъ да не растли1ши.
двdвъ. въ столпописaніе. є3гдA послA саyлъ,
и3 ўдержA д0мъ є3го2, є4же ўмори1ти є3го2. н7и.

И#
зми2 м‰ t вр†гъ мои1хъ б9е, и3 t востaющихъ нa м‰
и3збaви м‰. И#зми2 м‰ t творsщыхъ бе€зак0ніе, и3
t м{жъ кр0віи сп7си2 м‰. Ћко се6 ўлови1ша дш7у мою2,
каfи1зма, и7
напад0ша нa м‰ крёпціи. Ни бе€зак0ніе моE, ни грёхъ
м0й гDи, безъ бе€зак0ніz тек0хъ, и3 напрaвихъ. Востaни
въ срётеніе моE, и3 ви1ждь. И# ты2 гDи б9е си1лъ, б9е
ї}левъ. Вонми2 посэти1ти вс‰ kзhкы, не ўщeдриши вс‰
дёлающаz бе€зак0ніе. Возвратsтсz нa вечеръ, и3 взaлчутъ
ћко пeсъ, и3 nбhдутъ грaдъ. Се6 тjи tвэщaютъ ўсты2
свои1ми, и3 nрyжіе во ўстнaхъ и4хъ. ћко кто2 слhша; И#
ты2 гDи посмэeшисz и4мъ, ўничижи1ши вс‰ kзhкы.
держaву мою2 къ тебЁ сохраню2, ћко ты2 б9е застyпникъ
м0й є3си2. БGъ м0й, млcть є3го2 предвари1тъ м‰, бGъ м0й
kви1тъ мнЁ на вразёхъ мои1хъ. Не ўбjй и4хъ, да некогдA
забyдутъ зак0нъ тв0й. Раждени2 и4хъ си1лою твоeю, и3
низложи2 и4хъ защи1тниче м0й гDи. Грёхъ ќстъ и4хъ,
сл0во ўстeнъ и4хъ, и3 ћти бyдутъ въ гордhни своeй. И#
t клsтвы и3 лжA возвэстsтсz въ кончи1нэ, в0 гнэвэ
кончи1ны, и3 не бyдутъ. И# ўвёдzтъ ћко бGъ nбладaетъ
їaковомъ, и3 концы2 землS. Возвратsтсz нa вечеръ, и3
взaлчутъ ћко pи2, и3 nбhдутъ грaдъ. Тjи разhдутсz
ћсти. ѓще ли же не насhтzтсz, и3 пор0пщутъ. Ѓзъ же
воспою2 си1лу твою2, и3 возрaдуюсz заќтра млcти твоeй.
Ћко бhсть застyпникъ м0й, и3 прибёжище моE, въ дн7ь
печaли моеS. Пом0щникъ м0й є3си2, тебЁ пою2. ћко бGъ

pалтhрь
застyпникъ м0й є3си2. б9е м0й, млcть моS.
Въ конeцъ, и3змёншихсz є3щE въ столпописaніе,
двdвъ, въ наказaніе, є3гдA заждежE средорёчіе
сmрjйское и3 сmрjz совaлъ. и3 возврати1сz їoaвъ,
и3 порази2 є3д0ма, въ ю3д0ли ґл0ни, вi7 тhсущъ. н7f.

Б
9е tри1нулъ ны6 є3си2, и3 низложи1лъ є3си2 нaсъ, раз
гнёвалсz є3си2, и3 ўщeдрилъ є3си2 нaсъ. Стрsслъ є3си2
зeмлю, и3 смути2 ю5. и3сцэли2 сокрушeніе є3S, ћко под
ви1жасz. Kви1лъ є3си2 лю1демъ свои1мъ жест0каz, напои1лъ
є3си2 нaсъ вин0мъ ўмилeніz. дaлъ є3си2 боsщимсz тебE
знaменіе, є4же ўбэжaти t лицA лyку. Ћко да и3збaвzтсz
возлю1бленіи твои2, сп7си2 десни1цею твоeю, и3 ўслhши м‰.
БGъ возгlа во с™ёмъ своeмъ, возрaдуюсz, и3 раздэлю2
сики1му, и3 ю3д0ль жили1щь размёрю. м0й є4сть галаaдъ,
и3 м0й є4сть манассjй, и3 є3фрёмъ крёпость главы2 моеS.
Їyда цRь м0й, моaвъ кон0бъ ўповaніz моего2. На и3думeю
прострY сап0гъ м0й, мнЁ и3ноплемeнницы покори1шасz.
Кто2 введeтъ м‰ в0 градъ nбстоsніz; и3ли2 кто2 настaвитъ
м‰ до v3думez; не ты2 ли б9е tри1нувыи нaсъ; и3 не
и3зhдеши б9е въ си1лахъ нaшихъ. дaждь нaмъ п0мощь
t печaли, и3 сyетно сп7сeніе чlческо. џ бз7э сотвори1мъ
си1лу, и3 т0й ўничижи1тъ стужaющаz нaмъ.
каfи1зма, и7
Въ конeцъ, въ пёснехъ, pl0мъ двdвъ, ….

Ў
слhши б9е молeніе моE, вонми2 мlтвэ моeй. t
конeцъ землS, къ тебЁ возвaхъ, є3гдA ўны2 с®це моE,
на кaмень вознесE м‰. Настaвилъ м‰ є3си2, ћко бhсть
ўповaніе моE, ст0лпъ крёпости t лицA врaжіz. Вселю1сz
въ жили1щи твоeмъ въ вёкъ, покрhюсz въ кр0вэ кри1лъ
твои1хъ. ћко ты2 б9е ўслhша мlтвы моS, дaлъ є3си2
достоsніе боsщимсz и4мени твоего2. Дн7ь t~ дне цReви
приложи1ши, лёта є3го2 д0 дне р0да и3 р0да. Пребывaетъ
въ вёкъ прeдъ бGомъ. млcть и3 и4стину є3го2 кто2 взhщетъ;
тaко пою2 и4мени твоемY в0 вэкы, воздaти ми6 мlтвы
моS дн7ь днE.
Слaва. Въ конeцъ, n и3диfyмэ, pl0мъ двdвъ, …а.

Н
е бGу ли повинeтсz дш7A моS; t тог0 бо сп7сeніе
моE. И$бо т0й бGъ м0й, и3 сп7съ м0й, застyпникъ
м0й, не подви1жусz пaче. док0лэ належи1те на чlка;
ўбивaете вси6 вы2, ћко стёну преклонeну, и3 пл0тъ
возриновeнъ. Nбaче цёну мою2 совэщaша tри1нути,
тек0ша въ жaжди. ўсты2 свои1ми блгcвsху, и3 с®цемъ
свои1мъ кленsху. Nбaче бGови повини1сz дш7E моS, ћко
t того2 терпёніе моE. И$бо т0й бGъ м0й, и3 сп7съ м0й,
застyпникъ м0й, не подви1жусz. џ бз7э сп7сeніе моE,

pалтhрь
и3 слaва моS. БGъ п0мощи моеS, и3 ўповaніе моE нa
бGа. ўповaйте нaнь вeсь с0нмъ лю1діи. И#зліsйте предъ
ни1мъ с®цA вaша, ћко бGъ пом0щникъ нaшъ. Nбaче
сyетни сн7ове чlчестіи, лжи1ви сн7ове члчcтіи въ мёрилехъ,
не nпрaвдити тjи t суеты2 вкyпэ. Не ўповaйте на
непрaвду, и3 на восхищeніе не желaйте. Богaтство ѓще
течeтъ, не прилагaйте с®ца. Е#ди1ною гlа бGъ, дв0е се6
слhшахъ. ћко держaва б9іz, и3 твоS гDи млcть. Ћко ты2
воздaси комyждо по дёломъ є3го2.
pl0мъ двdвъ, …в.
ВнегдA бhти є3мY въ пустhни їюдeйстэй.

Б
9е, б9е м0й, къ тебЁ ќтренюю. ВозжадA тебE дш7A
моS, к0ль мн0жицею тебЁ пл0ть моS. въ земли2
пyстэ и3 непрох0днэ и3 безв0днэ, тaко во с™ёмъ
kви1хсz тебЁ, ви1дэти си1лу твою2, и3 слaву твою2. Ћко
лyчше млcть твоS пaче жив0тъ, ўстнЁ мои2 похвали1та
т‰. Тaко блгcвS т‰ въ животЁ моeмъ, n и4мени твоeмъ
воздежY рyкы моS. Ћко t тyка и3 мaсти и3сп0лнисz дш7A
моS, и3 ўстнЁ рaдости восхвaлzтъ т‰ ўстA моS. Ѓще
поминaхъ т‰ на постeли моeй, на ќтренихъ поўчaхсz
въ т‰. Ћко бhсть пом0щникъ м0й, и3 въ кр0вэ крылY
твоeю возрaдуюсz. ПрилпE дш7A моS по тебЁ, менe же
каfи1зма, и7
пріsтъ десни1ца твоS. Тjи же всyе и3скaша дш7у мою2,
вни1дутъ въ преи3сп0днzz земли2. Предадsтсz въ рyкы
nрyжію, чaсти ли1совомъ бyдутъ. цRь же возвесели1тсz
џ бз7э, похвaлитсz всsкъ кленhисz и4мъ. Ћко загради1
шасz ўстA гlющыхъ непрaвду.
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, …г.

Ў
слhши б9е глaсъ м0й, внегдA моли1тимисz къ тебЁ.
t стрaха врaжіz и3зми2 дш7у мою2. Покрhй м‰ t с0нма
лукaвнующыхъ, t мн0жества дёлающыхъ непрaвду.
и4же и3з8nстри1ша ћко nрyжіе kзhкы своS, напрzг0ша
лyкъ св0й, вeщь г0рьку. сострэлsти въ таи1нныхъ
непор0чна, внезaпу сострэлsютъ є3го2, и3 не ўбоsтсz.
ўтверди1 ш а себЁ сл0во лукaво, повёдаша съкрhти
сёть. Рёша, кто2 ќзритъ и4хъ; и3спытaша бе€зак0ніе,
и3зчез0ша и3спытaющеи и3спытaніz. Пристyпитъ чlкъ,
и3 с®це глубоко2, и3 вознесeтсz бGъ. стрёлы младе6нецъ
бhша ћзвы и4хъ, и3 и3знемог0ша въ ни1хъ kзhцы и4хъ.
Смути1шасz вси6 ви1дzщеи и4хъ, и3 ўбоsсz всsкъ чlкъ.
И# возвэсти1ша дёла б9іz, и3 творeніz є3го2 разумёша.
Возвесели1тсz прaведникъ џ гDэ и3 ўповaетъ нaнь. и3
похвaлzтсz вси6 прaвіи с®цемъ.
Слaва. Въ конeцъ, pl0мъ пёсніи двdвъ.

pалтhрь
пёснь їєремjева, їєзекjилева, лю1діи пришeльствіz
є3гдA хотsху и3сходи1ти. …д. Каfи1зма, f7.

Т
ебЁ подобaетъ пёснь б9е въ сіo1нэ, и3 тебЁ
воздaстсz мlтва во їєrли1мэ. ўслhши мlтву
мою2, къ тебЁ всsка пл0ть пріи1детъ. СловесA
бе€зако6нникъ премог0ша нaсъ, и3 нечeстіz нaша ты2
nчи1стиши. бlжeнъ, є3г0 же и3збрA, и3 пріsтъ, всели1ши
во дворы2 своS. И#сп0лнимсz во бlгhхъ д0му твоего2.
с™A цRкви твоS, ди1вна въ прaвду. ўслhши ны6 б9е
сп7 с и1 телю нaшъ, ўповaніе всёмъ концeмъ земли2 ,
и3 сyщимъ въ м0ри далeче. Гот0ваz г0ры крёпостію
своeю, препоsсанъ си1лою, смущazи глубины2 морскjz.
шyму в0лнъ є3го2 кто2 постои1тъ; смутsтсz kзhцы, и3
ўбоsтсz живyщеи въ концhхъ t знaменіи твои1хъ.
И#сх0ды ќтру и3 вeчеру ўкраси1ши, посэти1лъ є3си2 зeмлю,
и3 ўпои2 є3S, ўмн0жилъ є3си2 nбогaтити є3S. РэкA б9іz
нап0лнисz в0дъ. ўгот0валъ є3си2 пи1щу и4мъ, ћко тaко
є4сть ўгот0ваніе, бразды2 є3S ўпои2. Ўмн0жи жи1та
є3S, въ кaплzхъ є3S возвесели1тсz возсіsющи. Блгcви1ши
вэнeцъ лёту бlгости твоеS, и3 полS твоS насhтzтсz
тyка. Разботёютъ крaснаz пустhни, и3 рaдостію х0лми
препоsшутсz. nдёzшасz џвни џвчіи, и3 ўд0ліz
каfи1зма, f7
ўмн0жатъ пшени1цу, воззовyтъ, и4бо воспою1тъ.
Въ конeцъ, пёснь pалмA воскресeніz, …є.

В
осп0йте гDви вс‰ землS, п0йте же и4мени є3го2. дади1те
слaву хвалЁ є3го2. Рцёте бGу, к0ль стрaшна дёла твоS;
во мн0жествэ си1лы твоеS с0лжутъ тебЁ врaзи
твои2. Вс‰ землS да покл0нит8тисz, и3 поeтъ тебЁ, да
поeтъ же и4мени твоемY вhшне. Пріидёте и3 ви1дите дёла
б9іz, к0ль стрaшенъ въ совётехъ пaче сн70въ члчcкыхъ.
Nбращazи м0ре въ сyшу, въ рэцЁ пр0йдутъ ногaми.
т{ возвесели1мсz n нeмъ, nбладaющему си1лою своeю
вёку. џчи є3го2 на kзhкы призирaетэ. Прогнёвающеи
да не возн0сzтсz въ себЁ. блгcви1те kзhцы бGа нaшего,
и3 ўслhшанъ сотвори1те глaсъ хвалы2 є3го2. пол0жшаго
дш7у мою2 въ жив0тъ, и3 не дaвшаго въ смzтeніе н0гъ
мои1хъ. Ћко и3скуси1лъ ны6 є3си2 б9е, раждежE ны6, ћко
же раждизaетсz сребро2, ввeлъ ны6 є3си2 въ сёть. Положи2
ск0рби на хребтЁ нaшемъ, возведE чlки на главы2 нaша.
Проид0хомъ сквозЁ џгнь и3 в0ду, и3 и3зведE нaсъ въ
пок0й. Вни1ду въ д0мъ тв0й со всесожжeніемъ. воздaмъ
тебЁ мlтвы моS, ћже и3 з рек0ста ўстнЁ мои2 , и3
гlаша ўстA моS въ печaли моeй. всесожжeніz тyчна
вознесY тебЁ съ кади1ломъ и3 nвны2, воздaмъ тебЁ волы2

pалтhрь
съ козлы2. Пріидёте ўслhшите и3 повёмъ вaмъ, вси6
боsщеисz бGа, є3ли1ка сотвори2 дш7и2 моeй. Къ немY ўсты2
мои1ми возвaхъ, и3 вознес0хъ подъ k3зhкомъ мои1мъ.
Непрaвду ѓще позрёхъ въ с®ци моeмъ, да не ўслhшитъ
менE гDь. сего2 рaди ўслhша м‰ бGъ, внsтъ глaсъ молeніz
моего2. блгcвeнъ бGъ, и4же не nстaвитъ мlтву мою2, и3
млcть свою2 t менE.
Въ конeцъ, въ пёснехъ, pl0мъ двdвъ, …ѕ.

Б
9е ўщeдри ны6, и3 блгcви2 ны6, просвэти2 лицE твоE нa
ны6, и3 поми1луй ны6. познaти на земли2 пyть тв0й,
во всёхъ kзhцэхъ сп7сeніе твоE. Да и3сповёдzтсz
тебЁ лю1діе б9е, да и3сповёдzтсz тебЁ лю1діе вси6. да
возвеселsтсz и3 возрaдуютсz kзhцы, ћко сyдиши
лю1демъ прaвотою, и3 kзhкы на земли2 настaвиши. Да
и3сповёдzтсz тебЁ лю1діе б9е, да и3сповёдzтсz тебЁ лю1діе
вси6, землS дaстъ пл0дъ св0й. блгcви2 ны6 б9е, б9е нaшъ,
блгcви2 ны6 б9е. И# да ўбоsтсz є3го2 вси6 концы2 землS.
Слaва. Въ конeцъ, пёсніи, pl0мъ двdвъ, …з.

Д
а воскrнетъ бGъ, и3 разhдутсz врази2 є3го2, и3 да
бэжaтъ t лицA є3го2 ненави1дzщеи є3го2. Ћко и3зче
зaетъ дhмъ, да и3зчeзнутъ. ћко тaетъ в0скъ t
лицA nгню2, тaко да поги1бнутъ грёшницы t лицA б9іz.
каfи1зма, f7
Ґ прaведницы да возвеселsтсz, возрaдуютсz прeдъ бGомъ,
насладsтсz въ весeліи. Восп0йте бGу п0йте и4мени є3го2,
пyть сотвори1те возшeдшему на зaпады. гDь и4мz є3мY,
и3 рaдуйтесz предъ ни1мъ. Смzтyтсz t лицA є3го2, nц7A
си1рыхъ, и3 судіS вдови1цъ. БGъ въ мёстэ с™ёмъ своeмъ.
бGъ вселsетъ є3диномhсленыz въ д0мъ, возводS nковa
ныz мyжествомъ, тaко же прогнёвающаz, живyщаz
во гробёхъ. Б9е, є3гдA и3схождaше предъ людми2 свои1ми,
є3гдA ми1мо хожaше въ пустhни, землS потрzсeсz. И$бо
нб7сA кaнуша t лицA бGа синaина, t лицA бGа ї}лева.
Д0ждь в0ленъ tлучи1ши б9е достоsнію твоемY, и3
и3знем0же, тh же соверши2 ю5. Жив0тнаz твоS живyтъ
на нeй, ўгот0валъ є3си2 блгcтію твоeю ни1щему б9е.
гDь дaстъ гlъ бlговэствyющимъ си1лу мн0гу, цRь си1лъ
возлю1бленаго, лёпотою д0му раздэли1ти корhсть. Ѓще
поспитE посредЁ предёлъ, крилЁ голуби1нэ посрeбренэ, и3
междорaміz є3S въ блещaніи злaта. Е#гдA разньстви1тъ
нбcныи цRS на нeй, nснэжaтсz въ селм0нэ. ГорA б9іz,
горA тучнaz, горA ўсhренаz, горA тучнaz. Вскyю непщy
ете г0ры ўсhреныz; горA ю5 же бlговоли2 бGъ жи1ти въ
нeй. И$бо гDь всели1тсz до концA, колесни1ца б9іz тмaми
тeмъ, тhсzща гобзyющыхъ. гDь въ ни1хъ въ синaинэ

pалтhрь
во с™ёмъ. Возшeлъ є3си2 на высотY, плэни1лъ є3си2 плёнъ.
Пріsлъ є3си2 даsніz въ чlцэхъ, и4бо непокарsющаzсz
є4же всели1тисz. гDь бGъ блгcвeнъ, блгcвeнъ гDь дн7ь днE.
Поспэши1тъ нaмъ бGъ сп7сeніи нaшихъ, бGъ нaшъ, бGъ
сп7сaти, и3 гDнz гDнz и3сх0дища смр7тнаz. Nбaче бGъ
сокруши1тъ главы2 вр†гъ свои1хъ, вeрхъ вл†съ преходsщыхъ
въ прегрэшeніихъ свои1хъ. РечE гDь, t васaна nбращY,
nбращY въ глубинaхъ морскhхъ. ћко да nм0читсz ногA
твоS въ крови2, kзhкъ пс0въ твои1хъ t вр†гъ t него2.
Ви1дэна бhша шeствіz твоS б9е, шeствіz бGа моего2
цRS, є4же во с™ёмъ. Предвари1ша кн7зи бли1зъ пою1щихъ,
посредЁ дёвъ тmмпaнницъ. Въ цRквaхъ блгcви1те бGа, гDа
t и3ст0чникъ ї}левъ. т{ веніами1нь ю4ноша во ќжасэ,
кн7зи їyдови вLкы и4хъ, кн7зи завул0ни, кнsзи нефfа
ли1мли. Заповёждь б9е си1лу твою2, ўкрэпи2 б9е се6,
є4же содёла въ нaсъ, t цRкви твоеS во їєrли1мъ. ТебЁ
принесyтъ цaріе дaры, запрэти2 ѕвэрeмъ тр0стнымъ.
С0нмъ ю3нeцъ въ ю3ни1цахъ людскhхъ, затвори1ти и3ску
шeныz сребр0мъ. Разруши2 kзhкы хотsщаz брaнемъ.
Пріи1дутъ моли1твеницы t є3гЂпта, є3fіo1піz предвари1тъ
рукA є3S бGу. цRьства земнaz п0йте бGу, восп0йте гDви.
Возшeдшему нa нб7о нбcное на вост0кы. Се6 дaстъ глaсу
каfи1зма, f7
своемY глaсъ си1лы, дади1те слaву бGови. На ї}ли велелё
пота є3го2, и3 си1ла є3го2 на џблацэхъ. ди1венъ бGъ во с™hхъ
свои1хъ, бGъ ї}левъ. Т0й дaстъ си1лу и3 держaву лю1демъ
свои1мъ. бlгословeнъ бGъ.
Слaва. Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, …и. n и3змёншихсz.

С
п7си2 м‰ б9е, ћко внид0ша в0ды до дш7A моеS.
Ўглэб0хъ въ тимёніz глубины2, и3 нёсть постоsніz.
пріид0хъ въ глубины2 морскhz, и3 бyрz потопи2 м‰.
Ўтруди1хсz зовы2, и3змолчE гортaнь м0й. И#зчез0стэ џчи
мои2, ўповaющу ми6 нa бGа моего2. Ўмн0жишасz пaче
вл†съ главы2 моеS, ненави1дzщеи м‰ всyе. Ўкрэпи1шасz
врази2 мои2, и3згонsщеи м‰ безъ прaвды. Ћже не
восхищaхъ, тогдA воздаsхъ. Б9е ты2 ўвёдэ безyміе
моE, и3 прегрэшeніz моS t тебE не ўтаи1шасz. да не
постыдsтсz n мнЁ терпsщеи тебE гDи, гDи си1лъ, нижE
посрaмzтсz n мнЁ и4щущеи тебE, б9е ї}левъ. Ћко тебE
рaди пріsхъ поношeніе, покры2 срамотA лицE моE. Чю1жь
бhхъ брaтіи моeй, и3 стрaненъ сн7ов0мъ мaтере моеS.
Ћко рeвность д0му твоего2 снёсть м‰, и3 поношeніz
поносsщихъ ти6 напад0ша нa м‰. И# покрhхъ пост0мъ
дш7у мою2, и3 бhсть въ поношeніе мнЁ. И# положи1хъ
nдэsніе моE врeтище, и3 бhхъ и4мъ въ при1тчу. N мнЁ

pалтhрь
глумлsхусz сэдsщеи во вратёхъ, и3 n мнЁ поsху
пію1щеи вино2. Ѓзъ же мlтвою моeю къ тебЁ б9е, врeмz
бlговолeніz. Б9е, во мн0жествэ млcти твоеS ўслhши
м‰. Вои1стинэ сп7сeніz твоего2, сп7си2 м‰ t брeніz, да не
ўглёбну. И#збaви м‰ t ненави1дzщыхъ м‰, и3 t глуб0
кыхъ в0дъ. да не потопи1тъ менE бyрz воднaz, нижE
п0жретъ менE глубинA, нижE сведeтъ n мнЁ ровeникъ
ќстъ свои1хъ. Ўслhши м‰ гDи, ћко бlга млcть твоS, по
мн0жеству щедр0тъ твои1хъ при1зри нa м‰. Не tврати2
лицA твоего2 t џтрока твоего2, ћко скорблю2. ск0ро
ўслhши м‰, вонми2 дш7и2 моeй, и3 и3збaви є3S. Вр†гъ
мои1хъ рaди и3збaви м‰. тh бо свёси поношeніе моE, и3
стyдъ м0й, и3 срамотY мою2. Предъ тоб0ю вси6 стужaющеи
ми6, поношeніе причaz дш7A моS и3 стрaсть. И# ждaхъ
и4же со мн0ю поскорби1тъ, и3 не бB. и3 ўтэшaющыхъ,
и3 не nбрэт0хъ. И# дaша въ снёдь мою2 жeлчь, и3 въ
жaжду мою2 напои1ша м‰ nцтA. да бyдетъ трапeза и4хъ
предъ ни1ми въ сёть, и3 въ воздаsніе, и3 въ соблaзнъ.
Помрачhтесz џчи и4хъ не ви1дэти, и3 хребeтъ и4хъ tню1дь
слzци2. Пролeй нa н‰ гнёвъ тв0й, и3 ћрость гнёва
твоего2 пости1гнетъ и4хъ. да бyдетъ дв0ръ и4хъ пyстъ, и3
въ жили1щыхъ и4хъ да не бyдетъ живyщаго. ЗанE є3г0 же
каfи1зма, f7
ты2 порази2, тjи погнaша, и3 къ болёзни ћзвъ мои1хъ
приложи1ша. Приложи2 бе€зак0ніе къ бе€зак0нію и4хъ, и3
да не вни1дутъ въ прaвду твою2. да потребsтсz t кни1гъ
жив0тныхъ, и3 съ прaведными не напи1шутсz. Ни1щъ и3
болS є4смь ѓзъ, сп7сeніе твоE б9е пріsтъ м‰. Восхвалю2
и4мz бGа моего2 съ пёснію, возвели1чу є3го2 во хвалeніи.
И# ўг0дно бyдетъ бGу пaче тельцA ю4на, р0гы и3здаю1ща и3
пaзнокти. да ќзрzтъ ни1щіи, и3 возвеселsтсz. Взыщaте
бGа, и3 живA бyдетъ дш7A вaша. Ћко ўслhша ни1щаz гDь,
и3 nковaныхъ свои1хъ не ўничижи1тъ. да восхвaлzтъ є3го2
нб7сA и3 землS, м0ре, и3 вс‰ живyщаz въ нeмъ. Ћко бGъ
сп7сeтъ сіo1на, и3 сози1ждутсz грaди їюдeйстіи. и3 вселsтсz
тaмо, и3 наслёдzтъ и5, и3 сёмz р†бъ твои1хъ ўдержи1тъ и5.
И# лю1бzщеи и4мz твоE, вселsтсz въ нeмъ.
Въ конeцъ, двdвъ. воспоминaніе,
во є4же сп7си2 м‰ гDи. …f.

Б
9е въ п0мощь мою2 вонми2, гDи помощи2 ми6 потщи1сz.
да постыдsтсz и3 посрaмzтсz и4щущеи дш7у мою2. да
возвратsтсz вспsть, и3 постыдsтсz мhслzщеи ми6
ѕлaz. да возвратsтсz ѓбіе стыдsщесz, гlющеи ми6, бlго
же бlго же. да возрaдуютсz и3 возвеселsтсz n тебЁ, вси6
и4щущеи тебE б9е. И# гlютъ вhну, да возвели1читсz гDь,

pалтhрь
лю1бzщеи сп7сeніе твоE. Ѓзъ же ни1щъ є4смь и3 ўб0гъ, б9е
помози2 ми6. пом0щникъ м0й и3 и3збaвитель м0й є3си2
ты2, гDи не закосни2.
Слaва. pl0мъ двdвъ, сн70въ їoнадaвовъ. и3 пeрвыхъ
плёншихсz. не nпи1санъ t є3врeй. o7. Каfи1зма, ‹.

Н
a т‰ гDи ўповaхъ, да непостыжyсz въ вёкъ.
Прaвдою твоeю и3збaви м‰, и3 и3зми2 м‰. Прикло
ни2 ко мнЁ ќхо твоE, и3 сп7си2 м‰. Бyди ми6 въ
бGъ защи1титель, и3 в8мёсто крёпко сп7сти2 м‰. Ћко
ўтвержeніе моE, и3 прибёжище моE є3си2 ты2. Б9е м0й
и3з ми2 м‰ и3зъ рукы2 грёшнаго, и3зъ рукы2 законо
престyпнаго, и3 nби1дzщаго. Ћко ты2 є3си2 терпёніе
моE гDи, гDи ўповaніе моE t ю4ности моеS. Въ тебЁ
ўтверди1хсz t ўтр0бы, t чрeва м™ре моеS ты2 є3си2
м0й покрови1тель. n тебЁ пёніе моE вhну, ћко чю1ду
бhхъ мн0гымъ. и3 ты2 пом0щникъ м0й крёпокъ. да
и3сп0лнzтсz ўстA моS похвалы2, ћко да воспою2 слaву
твою2, вeсь дн7ь велелёпоту твою2. Не tвeрзи менE в0
времz стaрости, внегдA и3зчезaти крёпости моeй не
nстaви менE. Ћко рёша врaзи мои2 мнЁ, и3 стрегyщеи
дш7у мою2 совэщaша вкyпэ, гlюще, бGъ nстaвилъ є4сть
є3го2. поженёте и3 и3мёте є3го2, ћко нёсть и3збавлszи.
каfи1зма, ‹
Б9е м0й, не ўдaлисz t менE, б9е м0й въ п0мощь
мою2 вонми2. да постыдsтсz и3 и3зчeзнутъ nклеветaющеи
дш7у мою2, да nблекyтсz въ стyдъ и3 срaмъ и4щущеи ѕлaz
мнЁ. Ѓзъ же всегдA ўповaю нa т‰, и3 приложY на всsку
похвалY твою2. ЎстA моS возвэстsтъ прaвду твою2,
вeсь дн7ь сп7сeніе твоE. Ћко не познaхъ кни1жна, вни1ду
въ си1лэ гDни. гDи помzнY прaвду твою2 є3ди1ного. Б9е
м0й ћже наўчи1лъ м‰ є3си2 t ю4ности моеS, и3 до нн7э
возвэщY чюдесA твоS, и3 дaже до стaрости и3 мaторства.
Б9е м0й, не nстaви менE, д0ндеже возвэщY мhшцу
твою2 р0ду всемY грzдyщему, си1лу твою2 и3 прaвду твою2,
б9е, дaже до вhшнихъ, ћже сотвори1лъ ми6 є3си2 вели1чіz.
Б9е, кто2 под0бенъ тебЁ; є3ли1кы kви1лъ ми6 є3си2 ск0рби
мн0гы и3 ѕлы2, и3 nбрaщъ nживи1лъ м‰ є3си2, и3 t бeзднъ
земли2 возведE м‰. Ўмн0жилъ є3си2 на мнЁ вели1чествіе
твоE, и3 nбрaщъ ўтёшилъ м‰ є3си2. и3 t бeзднъ земли2
пaкы возведE м‰. И$бо ѓзъ и3сповёмсz тебЁ въ лю1дехъ
гDи, въ сосyдехъ pал0мскыхъ и4стинну твою2 б9е. Пою2
тебЁ въ гyслехъ, с™hи ї}левъ. Возрaдуетасz ўстнЁ мои2
є3гдA пою2 тебЁ, и3 дш7A моS ю4же є3си2 и3збaвилъ. Е#щe же
и3 kзhкъ м0й, вeсь дн7ь поўчи1тсz прaвдэ твоeй, є3гдA
постыдsтсz и3 посрaмzтсz и4щущеи ѕлaz мнЁ.
lf
pалтhрь
Въ сол0монь, pl0мъ двdвъ, o7а.

Б
9е, сyдъ тв0й цReви дaждь, и3 прaвду твою2 сн7у
цReву, суди1ти лю1демъ твои1мъ въ прaвду, и3 ни1щымъ
твои1мъ въ сyдъ. да воспріи1мутъ г0ры ми1ръ лю1діи,
и3 х0лми прaвду. Сyдитъ ни1щимъ люdскhмъ, и3 сп7сeтъ
сн7ы ўб0гыхъ. И# смири1тъ клеветникA, и3 пребyдетъ съ
сlнцемъ, и3 прeжде луны2 р0да род0въ. Сни1детъ ћко д0ждь
на руно2, и3 ћко кaплz кaплющіz нa землю. Восіsетъ в0
днехъ є3го2 прaвда, и3 мн0жество ми1ра, д0ндеже tи1метсz
лунA. И# nбладaетъ t~ морz д0 морz, и3 t рёкъ до
конeцъ вселeнныz. Предъ ни1мъ припaдаютъ є3fіo1плzне,
и3 врaзи є3го2 пeрсть поли1жутъ. цaріе fарсjйстіи и3 џстрови
дaры принесyтъ. цaріе ґрaвстіи и3 сaва дaры приведyтъ.
И# покл0нzтсz є3мY вси6 цaріе зeмстіи, вси6 kзhцы
пораб0таютъ є3мY. Ћко и3збaви ни1ща t си1лна, и3 ўб0га
є3мy же не бB пом0щника. Пощади1тъ ни1ща и3 ўб0га, и3
дш7A ўб0гыхъ сп7сeтъ. t ли1хвы и3 t непрaвды и3збaвитъ
дш7A и4хъ, и3 чeстно и4мz є3го2 предъ ни1ми. И# жи1въ бyдетъ,
и3 дaстсz є3мY t злaта ґравjйска, и3 пом0лzтсz n нeмъ
вhну. Вeсь дн7ь блгcвsтъ и5, бyдетъ ўтвержeніе на земли2,
на вeрхъ г0ръ. Превознесeтсz пaче лmвaна пл0дъ є3го2, и3
процвэтyтъ t~ града ћко травA земнaz. Бyдетъ и4мz
каfи1зма, ‹
є3го2 блгcвeно в0 вэки, прeжде сlнца пребывaетъ и4мz
є3го2. и3 блгcвsтсz n нeмъ вс‰ колёна земнaz, вси6
kзhцы ўблажaтъ и5. блгcвeнъ гDь бGъ ї}левъ, творsи
чюдесA є3ди1нъ. И# блгcвeно и4мz слaвы є3го2, въ вёкъ, и3 въ
вёкъ вёка. И# и3сп0лнитсz слaвы є3го2 всS землS. бyдетъ
бyдетъ.
Слaва. и3зъnстaша пёніz двdва сн7а їєссeoва.
pl0мъ ґсaфовъ, o7в.

К
0ль бlгъ бGъ ї}левъ, прaвымъ с®цемъ. Мнё же
в8мaлэ не подвижaстэсz н0зэ, в8мaлэ не проліsшасz
стопы2 моS. Ћко возревновaхъ на бе€з ак0нныz,
ми1ръ грёшникомъ зрS. Ћко нёсть восклонeніz въ
смeрти и4хъ, и3 ўтвержeніе въ рaнэ и4хъ. Въ трудёхъ
члчcкыхъ нёсуть, и3 съ чlкы не пріи1мутъ рaнъ, сего2 рaди
ўдержA и4хъ гордhни до концA. nдёzшасz непрaвдою
и3 нечeстіемъ свои1мъ, и3зhдетъ ћко и3с8тyка непрaвда
и4хъ. Преид0ша въ люб0вь с®ца, помhслиша и3 гlаша въ
лукaвствэ, непрaвду въ высотY гlаша. Положи1ша нa
нб7си ўстA своS, и3 kзhкъ и4хъ прeйде по земли2. Сего2 рaди
nбратsтсz лю1діе мои2 сёмо, и3 днjе и3сп0лнь nбрsщутсz
въ ни1хъ. И# рёша, кaко ўвёдэ бGъ, и3 ѓще є4сть рaзумъ
въ вhшнемъ; се6 сіи2 грёшници, и3 гобзyюще въ вёкъ
м7
pалтhрь
ўдержaша богaтство. И# рёхъ, є3дA всyе nпрaвдихъ с®це
моE, и3 ўмhхъ въ непови1нныхъ рyцэ мои2. И# бhхъ
ћзвенъ вeсь дн7ь, и3 nбли1чникъ м0й на ќтренихъ.
Ѓще гlахъ повёмъ тaко, се6 р0ду сн70въ твои1хъ є3мy
же nбэщaхсz и3 непщевaхъ разумёти. Се6 трyдъ є4сть
предо мн0ю, д0ндеже вни1ду въ с™и1ло б9іе, и3 разумёю
въ послёднzz и4хъ. nбaче залщeніz и4хъ положи1лъ и4мъ
є4си ѕлaz, низложи1лъ | є3си2 внегдA разгордёти. Кaко
бhша въ запустёніе внезaпу; и3зчез0ша, погиб0ша
за бе€зак0ніе своE. Ћко с0ніе востaющаго, гDи в0 градэ
твоeмъ џбразъ и4хъ ўничижи1ши. Ћко раждежeсz с®це
моE, и3 ўтр0бы моS и3змэни1шасz. И# ѓзъ ўничижeнъ,
и3 не разумёхъ. ск0тенъ бhхъ ў тебE, и3 ѓзъ вhну съ
тоб0ю. Ўдержaлъ є3си2 рyку деснyю мою2, и3 съ совётомъ
твои1мъ настaвилъ м‰ є3си2, и3 со слaвою пріsтъ м‰. Чт0
бо ми6 є4сть нa нб7си, и3 t тебE что2 восхотёхъ на земли2;
и3зчезE с®це моE и3 пл0ть моS, б9е с®ца моего2, и3 чaсть
моS б9е м0й в0 вэкы. Ћко се6 ўдалsющеисz t тебE
поги1бнутъ, потреби1лъ є3си2 всsкого любы2 дёющаго t
тебE. Мнё же прилэплsтисz бGови бlго є4сть, полагaти
нa гDа ўповaніе моE. Возвэсти1ти ми6 вс‰ хвалы2 твоS,
во вратёхъ дщeре сіo1нz.
каfи1зма, ‹
Рaзума ґсaфова, o7г.

В
скyю б9е tри1ну до концA, разгнёвасz ћрость твоS
на nвцA пaствы твоеS; помzни2 с0нмъ тв0й, и4же
стzжA и3спeрва, и3збaвилъ є3си2 жeзлъ достоsніz
твоего2. ГорA сіo1нъ си6 ћже всели1сz въ нeй, воздви1гни
рyцэ твои2 на гордhнz и4хъ въ конeцъ. Е#ли1ка лукaвнова
врaгъ во с™ёмъ твоeмъ, и3 восхвали1шасz ненави1дzщеи
т‰, посредЁ прaздника твоего2. Положи1ша знaменіz
своS знaменіz, и3 не познaша, ћко во и3сх0дэ превhше.
Ћко въ дубрaвэ дрeвzнэ, секи1рами разсэк0ша двeри
є3го2 вкyпэ, сёчивомъ и3 nск0рдомъ разруши1ша и5.
Вжег0ша nгнeмъ с™и1ло твоE, на земли2 nскверни1ша
жили1ще и4мени твоего2. Рёша въ с®цhхъ свои1хъ ю4жики
и4 х ъ вкyпэ, пріидёте и3 tстaвимъ вс‰ прaздникы
б9іz t землS. Знaменіz и4хъ не ви1дэхомъ, нёсть
ктомY прbр0ка, и3 нaсъ не познaетъ ктомY. док0лэ б9е
поношaетъ врaгъ, раздражaетъ проти1вныи и4мz твоE до
концA; вскyю tвращaеши рyку твою2, и3 десни1цу твою2 t
среды2 ћдръ твои1хъ въ конeцъ; бGъ же цRь нaшъ прeжде
вёкъ, содёла сп7сeніе посредЁ землS. Ты2 ўтверди1лъ є3си2
си1лою твоeю м0ре. ты2 стeрлъ є3си2 главы2 ѕміeмъ въ водЁ.
Ты2 сокруши1лъ є3си2 главY ѕмjеву, дaлъ є3си2 того2 брaшно
м7а
pалтhрь
лю1демъ є3fіo1пскымъ. Ты2 раст0рже и3ст0чникы и3 пот0кы,
ты2 и3ссуши2 рёкы и3faмскыz. Тв0й є4сть дн7ь, и3 твоS є4сть
н0щь. ты2 сверши2 зарS и3 сlнце. Ты2 сотвори2 вс‰ предёлы
земли2, лёто и3 вeсну, ты2 сотвори1лъ є3си2 и4хъ, помzни2 сіS.
Врaгъ поноси2 гDви, и3 лю1діе безyмніи раздражи1ша и4мz
твоE. Не предaждь ѕвэрeмъ дш7A и3сповёдающаzтисz,
дш7ъ ўб0гыхъ твои1хъ не забyди до концA. При1зри на
завётъ тв0й, ћко и3сп0лнишасz помрачeніи землS
дом0въ непрaведныхъ. да не возврати1 т сz смирeнъ
срaмленъ. ни1щъ и3 ўб0гъ восхвали1та и4мz твоE. Востaни
б9е, суди2 прю6 твою2, помzни2 поношeніе твоE є4же t
безyмнаго вeсь дн7ь. Не забyди глaса мlтвеникъ твои1хъ,
гордhни ненави1дzщыхъ т‰ взhде вhну.
Слaва. въ конeцъ да не растли1ши.
pl0мъ пёсни ґсaфовъ, o7д.

И#
сповёмысz тебЁ б9е, и3сповёмысz тебЁ, и3 призовeмъ
и4мz твоE. Повёмъ вс‰ чюдесA твоS, є3гдA пріимY
врeмz, ѓзъ прaвоты сужY. Разтazсz землS, и3 вси6
живyщеи на нeй. Ѓзъ ўтверди1хъ столпы2 є3S. Рёхъ бе€
зак0ннующымъ, не бе€зак0ннуйте. и3 согрэшaющымъ, не
возноси1те р0га. Не воздви1жите на высотY р0га вaшего,
и3 не гlите нa бGа непрaвду. Ћко ни tсх0дъ ни t зaпадъ,
каfи1зма, ‹
ни tпyстъ г0ръ, ћко бGъ судjи є4сть. Сего2 смирsетъ,
и3 сего2 возн0ситъ. ћко чaша въ руцЁ гDни винA не
растворeна и3сп0лнь растворeніz, и3 ўклони2 t сеS въ
сію2, nбaче др0ждіе є3го2 не и3скhдашасz. И#спію1тъ вси6
грёшніи землS, ѓзъ же возрaдуюсz въ вёкъ, пою2 бGу
їaковлю. И# вс‰ р0гы грёшныхъ сломлю2, и3 вознесeтсz
р0гъ прaведнаго.
Въ конeцъ, въ пёснехъ pl0мъ ґсaфовъ.
пёснь ко ґссmрjю, o7є.

В
ёдомъ во їюдeи бGъ, во ї}ли вeліе и4мz є3го2. И# бhсть
въ ми1рэ мёсто є3го2, и3 жили1ще є3го2 въ сіo1нэ. Т{
сокруши2 крёпости лyкъ, щи1тъ, и3 nрyжіе и3 брaнь.
Просвэщaеши ты2 ди1вно t г0ръ вёчныхъ, смути1шасz
вси6 неразyмніи с®цемъ. Ўснyша сн0мъ свои1мъ, и3 не
nбрэт0ша ничт0же, вси6 мyжіе богaтства рyкъ свои1хъ. t
запрэщeніz твоего2 б9е їaковль, воздрэмaша всёдшеи
на конS. Ты2 стрaшенъ є3си2, и3 кто2 проти1ву стaнетъ ти6;
tт0лэ гнёвъ тв0й. съ нб7сE слhшанъ сотвори1лъ є3си2
сyдъ. ЗемлS ўбоsсz и3 ўмолчA, внегдA востaти на сyдъ
бGу, спcти2 вс‰ кр0ткыz земли2. Ћко помышлeніе члчcко
и3сповёстьсz тебЁ, и3 nстaнокъ помышлeніz прaзднуетъ
ти6. Помоли1тесz и3 воздади1те гDви бGу нaшему, вси6 и4же
м7в
pалтhрь
џкрестъ є3го2 принесyтъ дaры страшн0му и3 teмлющему
дyхы кн7зeмъ, страшн0му пaче цReй земнhхъ.
Въ конeцъ, n и3диfyмэ, pl0мъ ґсaфовъ, o7ѕ.

Г
лaсомъ мои1мъ к0 гDу возвaхъ, глaсомъ мои1мъ къ
бGу, и3 внsтъ ми6. въ дн7ь печaли моеS бGа взыскaхъ,
рукaма мои1ма н0щію предъ ни1мъ, и3 не прелщeнъ
бhхъ. tвeржесz ўтёшитисz дш7A моS, помzнyхъ бGа,
и3 возвесели1хсz. Возскорбёхъ, и3 пренем0же дх7ъ м0й.
Предвари1стэ стражбы2 џчи мои2. Смути1хсz, и3 не гlахъ.
Помhслихъ дни2 пeрвыz, и3 лёта вёчнаz помzнyхъ, и3
поўчи1хсz. Н0щію с®цемъ мои1мъ глумлsхсz, и3 тужaше
дyхъ м0й. Е#дA в0 вэкы tри1нетъ гDь, и3 не приложи1тъ
бlговоли1ти пaкы, и3ли2 до концA млcть свою2 tсэчeтъ;
скончA гlы t~ рода въ р0дъ. Е#дA забyдетъ ўщeдрити бGъ,
и3ли2 ўдержи1тъ в0 гнэвэ своeмъ щедр0ты своS; и3 рёхъ,
нн7э начaхъ. си6 и3змёна десни1ца вhшнzго. Помzнyхъ
дёла гDнz, ћко помzнY t зачaла чюдeсъ твои1хъ, и3
поўчю1сz во всёхъ дёлехъ твои1хъ, и3 въ начинaніихъ
твои1хъ поглумлю1сz. Б9е, во с™ёмъ пyть тв0й. Кто2
бGъ вeліи, ћко бGъ нaшъ; ты2 є3си2 бGъ творsи чюдесA.
Познaну сотвори1лъ є3си2 въ лю1дехъ си1лу твою2, и3збaвилъ
є3си2 мhшцею твоeю лю1ди твоS, сн7ы їaковлz, и3 їo1сифовы.
каfи1зма, аi7
Ви1дэша т‰ в0ды б9е, ви1дэша т‰ в0ды, и3 ўбоsшасz.
Смути1шасz бeздны, мн0жествомъ шyма в0дъ. глaсъ
дaша џблацы. И$бо стрёлы твоS прех0дzтъ глaсъ гр0ма
твоего2 въ колеси2. nсвэти1ша м0лніz твоS вселeнную,
подви1жасz, и3 трeпетна бhсть землS. Въ м0ри путіE
твои2, и3 стезS твоS въ водaхъ мн0гахъ, и3 стопы2 твоS
не познaютсz. Настaвилъ є3си2 ћко nвцA лю1ди твоS,
рук0ю моmсeoвою и3 ґар0нею.
Слaва. рaзумъ ґсaфовъ, o7з. Каfи1зма, аi7.

В
немлёте лю1діе мои2 зак0нъ м0й, приклони1те ќхо
вaше въ гlы ќстъ мои1хъ. tвeрзу въ при1тчахъ
ўстA моS, провэщaю ганaніz и3спeрва, є3ли1ка
слhшахомъ, и3 разумёхомъ |, и3 nц7ы2 нaши повёдаша
нaмъ. не ўтаи1сz t ч†дъ и4хъ въ р0дъ и4нъ. Возвэщaюще
хвалы2 гDнz, и3 си1лы є3го2, и3 чюдесA є3го2 ћже сотвори2. и3
воздви1же свэдёніе во їaковэ, и3 зак0нъ положи2 во ї}ли.
Е#ли1ка заповёда nц7eмъ нaшимъ, сказaти | сн7ов0мъ
свои1мъ, ћко да познaетъ р0дъ и4нъ, сн7ове родsщеисz,
и3 востaнутъ и3 повёдzтъ | сн7ов0мъ свои1мъ. Ћко да
пол0жатъ нa бGа ўповaніе своE, и3 не забyдутъ дёлъ
б9іихъ, и3 зaповэди є3го2 взhщутъ. Ћко да не бyдутъ
ћко же nц7ы2 и4хъ, р0дъ стропти1въ и3 прегорчевaz, р0дъ
м7г
pалтhрь
и4же не и3спрaви с®ца своего2, и3 не ўвёри съ бGомъ д¦а
своего2. Сн7ове є3фрёмли напрzзaюще и3спёюще лyкы,
возврати1шасz въ дн7ь брaни. Не сохрани1ша завёта б9іz,
и3 въ зак0нэ є3го2 не и3зв0лиша ходи1ти. И# забhша
бlгодэsніи є3го2 и3 чюдeсъ є3го2, и4хъ же kви2 и4мъ. предъ
nц7ы2 и4хъ ћже сотвори2 чюдесA, въ земли2 є3ги1петстэй, нa
поли танеo1си. Развeрзе м0ре, и3 проведE и4хъ, предстaви
в0ды ћко мёхъ. И# настaви | џблакомъ в0 дне, и3
всю2 н0щь просвэщeніемъ nгнS. Развeрзе кaмень въ
пустhни, и3 напои2 и4хъ ћко въ бeзднэ мн0зэ. И#
и3зведE в0ду и3скaмене, и3 низведE ћко рёкы в0ды. и3
приложи1ша є3щE согрэшaти є3мY. Прегорчи1ша вhшнzго
въ безв0днэ, и3 и3 с куси1 ш а бGа въ с®цhхъ свои1 х ъ,
воспроси1ти брaшна дш7aмъ свои1мъ. И# клеветaша нa бGа,
и3 рёша. є3дA возм0жетъ бGъ ўгот0вати трапeзу въ
пустhни; понeже порази2 кaмень, и3 потек0ша в0ды, и3
пот0цы наводни1шасz. Е#дA и3 хлёбъ м0жетъ дaти, и3ли2
ўгот0вати трапeзу лю1демъ свои1мъ; сего2 рaди слhша бGъ
и3 презрЁ, и3 џгнь возгорёсz во їaковэ, и3 гнёвъ взhде
на ї}лz. Ћко невёроваша бGови, ни ўповaша на сп7сeніе
є3го2. И# заповёда nблак0мъ свhше, и3 двeри нб7сE tвeрзе.
И# nдожди2 и4мъ мaнну ћсти, и3 хлёбъ нбcныи дaстъ и4мъ.
каfи1зма, аi7
Хлёбъ ѓнGльскіи kдE чlкъ, брaшно послA и4 м ъ до
nби1ліz. Воздви1же ю4гъ съ нб7сE, и3 наведE си1лою своeю
ли1ву, и3 nдожди2 нa н‰ ћко прaхъ пл0ти, и3 ћко пес0къ
морскjи пти6ца пернaты, и3 напад0ша посредЁ стaна и4хъ,
џкrтъ жили1щъ и4хъ. И# kд0ша, и3 насhтишасz ѕэло2.
и3 желaніе и4хъ принесE и4мъ, не лиши1шасz t желaніи
свои1хъ. Е#щE брaшну сyщу во ўстёхъ и4хъ, и3 гнёвъ б9іи
взhде нa н‰. И# ўби2 мн0жайшаz и4хъ, и3 и3збрaннымъ
ї}левомъ запsтъ. Во всёхъ си1хъ согрэши1ша є3щE, и3
не вёроваша чюдесeмъ є3го2. И# и3зчез0ша въ суетЁ днjе
и4хъ, и3 лёта и4хъ со тщaніемъ. Е#гдA ўбивaше и4хъ, тогдA
взыскaху є3го2. и3 возвращaхусz, и3 ўтреневaху къ бGу.
И# помzнyша, ћко бGъ пом0щникъ и4мъ є4сть, и3 бGъ
вhшніи и3збaвитель и4мъ є4сть. И# возлюби1ша є3го2 ўсты2
свои1ми, и3 kзhкомъ свои1мъ солгaша є3мY. С®це же и4хъ
не бB прaво съ ни1мъ, ни ўвёришасz въ завётэ є3го2, т0й
же є4сть щeдръ, и3 nци1ститъ грэхы2 и4хъ, и3 не растли1тъ.
и3 ўмн0житъ возврати1ти ћрость свою2, и3 не раждежeтъ
всего2 гнёва своего2. И# помzнY ћко пл0ть сyть, д¦ъ ходS
и3 не nбращazсz. К0ль крaты прогнёваша и5 въ пустhни,
раздражи1ша и5 въ земли2 безв0днэ; и3 nбрати1шасz, и3 и3ску
си1ша бGа, и3 с™aго ї}лева прогнёваша. И# не помzнyша
м7д
pалтhрь
рукы2 є3го2 днE, в0нь же и3збaви и4хъ и3зъ рукы2 nскорблsю
щаго. Ћко же положи2 во є3гЂптэ знaменіz своS,
и3 чюдесA своS нa поли танеo1си. И# преложи2 въ кр0вь
рёкы и4хъ, и3 и3ст0чникы и4хъ, ћко да не пію1тъ. ПослA
нa н‰ пeсіz мyхы, и3 поzд0ша и4хъ. и3 жaбы, и3 растли2
и4хъ. И# дaстъ ржЁ пл0дъ и4хъ, и3 труды2 и4хъ пруг0мъ. И#
ўби2 грaдомъ виногрaды и4хъ, и3 тeрніе и4хъ мрaзомъ. и3
предaстъ грaду скоты2 и4хъ, и3 и3мёніе и4хъ nгню2. ПослA
нa н‰ гнёвъ ћрости своеS, ћрость и3 гнёвъ и3 ск0рбь,
послaніе ѓгг7лы лукaвыми. Пyть сотвори1ти стезю2 гнёву
своемY, и3 не пощадЁ t смр7ти дш7A и4хъ и3 скоты2 и4хъ
въ смр7ти затвори2. И# порази2 всsкъ пeрвенецъ въ земли2
є3ги1петстэй, t начaтка всsкого трудA и4хъ, в8селeніихъ
хaмовыхъ. И# воздви1же ћко nвцA лю1ди своS, и3 возведE
| ћко стaдо въ пустhни. И# настaви | на ўповaніе, и3
не ўстраши1шасz, и3 врагы2 и4хъ покры2 м0ре. И# введE | въ
г0ру с™hнz своеS, горA си6, ю4же стzжA десни1ца є3го2. И#
и3згнA t лицA и4хъ kзhки, и3 по жрeбію дaстъ и4мъ ю4жемъ
дёло мёрномъ. и3 всели2 въ сeлэхъ и4хъ колёна ї}лева.
И# и3скуси1ша, и3 прогнёваша бGа вhшнzго, и3 свэдёніz
є3го2 не сохрани1ша. И# nбрати1шасz, и3 tверг0шасz, ћко
же и3 nц7ы2 и4хъ, преврати1шасz въ лyкъ развращeнъ. И#
каfи1зма, аi7
прогнёваша и5 въ холмёхъ свои1хъ, и3 во и3стукaнныхъ
свои1хъ раздражи1ша и5. Слhша бGъ, и3 презрЁ, и3 ўничижи2
ѕэло2 ї}лz. И# tри1ну ски1нію сил0мскую, селeніе є4же
всели1сz въ чlцехъ. И# предaстъ въ плёнъ крёпость и4хъ,
и3 добр0ту и4хъ въ рyкы враг0мъ. И# затвори2 во nрyжіи
лю1ди своS, и3 достоsніе своE презрЁ. ю4ноша и4хъ поsстъ
џгнь, и3 дв7ы и4хъ не nсётованы бhша. Сщ7eнницы и4хъ
nрyжіемъ пад0ша, и3 вдови6ца и4хъ не nплaканы бhша.
И# востA ћко спS гDь, ћко си1ленъ и3 шyменъ t винA.
И# порази2 врагы2 своS вспsть, поношeніе вёчно дaстъ
и4хъ. И# tри1ну селeніе їo1сифово, и3 колёно є3фрeмово не
и3збрA. И# и3збрA колёно їю1дово, г0ру сіo1ню, ю4же возлюби2.
И# создA ћко и3нор0гъ с™hню свою2, на земли2, nсновA
ю5 въ вёкъ. И# и3збрA дв7да рабA своего2, и3 воспріsтъ и5 t
стaдъ џвчихъ. t дои1лицъ поsтъ є3го2, пасти2 їaкова рабA
своего2, ї}лz достоsніе своE. И# ўпасE и4хъ въ неѕл0біи с®ца
своего2, и3 въ рaзумэхъ рyку своeю настaвилъ и4хъ є4сть.
Слaва. pl0мъ ґсaфовъ, o7и.

Б
9е, пріид0ша kзhцы въ достоsніе твоE, nскверни1ша
цRковь с™yю твою2. Положи1ша їєrли1ма ћко nв0щное
храни1лище, положи1ша трyпіz р†бъ твои1хъ брaшно
пти1цамъ нбcнымъ, пл0ти прпdбныхъ твои1хъ ѕвэрeмъ
м7є
pалтhрь
земнhмъ. проліsша кр0вь и4 х ъ ћко в0ду џкрестъ
їєrли1 м а, и3 не бB погребazи. Бhхомъ поношeніе
сосёдомъ нaшимъ, подражaніе и3 поругaніе сyщымъ
џкрестъ нaсъ. док0лэ гDи прогнёваешисz до концA,
раждежeтсz ћко џгнь рвeніе твоE; пролёй гнёвъ тв0й
на kзhкы незнaющаz тебE, и3 на цrтвіz ћже и4мени
твоего2 не призвaша. Ћко поzд0ша їaкова, и3 мёсто
є3го2 nпусти1ша. Не помzни2 нaшихъ бе€зак0ній пeрвыхъ.
Ск0ро да предварsтъ ны6 щедр0ты твоS гDи, ћко
nбнищaхомъ ѕэло2. Помози2 нaмъ б9е сп7си1телю нaшъ.
Слaвы рaди и4мени твоего2 гDи и3зми2 нaсъ. И# nцhсти
грэхы2 нaша, рaди и4мени твоего2. да некогдA рекyтъ
kзhцы, гдЁ є4сть бGъ и4хъ; и3 ўвёстьсz во kзhцэхъ
предъ nчи1ма нaшима, tмщeніе кр0ве р†бъ твои1хъ
пролитhz. да вни1детъ предъ т‰ воздыхaніе nковaнныхъ.
По вели1чію мhшца твоеS, снабди2 сн7ы ўмр7щвeнныхъ.
Воздaждь сосёдомъ нaшимъ седмори1цею въ нёдра и4хъ
поношeніе и4хъ, и4мъ же поноси1ша т‰ гDи. мh же лю1діе
твои2, и3 nвцA пaжити твоеS. И#сповёмысz тебЁ б9е въ
вёкъ, въ р0дъ и3 р0дъ возвэсти1мъ хвалY твою2.
Въ конeцъ, n и3змёншихсz, свэдёніе ґсaфово,
pl0мъ n ґссmрjи, o7f.
каfи1зма, аi7

П
асhи ї}лz вонми2, наставлszи ћко nвчA їo1сифа.
Сэдsи на херуви1мэ kви1сz, предъ є3фрёмомъ, и3
веніами1номъ и3 манасjемъ. Воздви1гни си1лу твою2, и3
пріиди2 спасти2 нaсъ. Б9е nбрати2 ны6, и3 просвэти2 лицE
твоE, и3 сп7сeмсz. гDи б9е си1лъ, док0лэ гнёваешисz на
мlтву р†бъ твои1хъ; питaеши нaсъ хлёбомъ слeзнымъ,
и3 пои1ши нaсъ слeзъ въ мёру. положи1лъ є3си2 нaсъ въ
прерэкaніе сосёдомъ нaшимъ, и3 врaзи нaши подражaша
нaсъ. гDи б9е си1лъ nбрати2 ны6, и3 просвэти2 лицE твоE, и3
сп7сeни бyдемъ. Виногрaдъ и3зъ є3гЂпта пренесE, и3згнaлъ
є3си2 kзhки, и3 насади1лъ є3си2 и5. пyть сотвори1лъ є3си2 предъ
ни1мъ, и3 насади2 корeніz є3го2, и3 и3сп0лни зeмлю. Покры2
г0ры сёнь є3го2, и3 стeбліz є3го2 кeдры б9іz. Пр0стретъ
р0зги є3го2 д0 морz, и3 дaже до рёкъ t~расли є3го2. Вскyю
разори2 nпл0тъ є3го2, и3 nбъи3мaютъ и5 вси6 мимоходsщеи
путeмъ; nзобA и5 вeпрь t~ луга, и3 и4нокъ ди1віи поsлъ и5
є4сть. Б9е си1лъ nбрати1 же, и3 при1зри съ нб7сE, и3 ви1ждь.
И# посэти2 виногрaдъ сeй, и3 сверши2 є3го2. є3г0 же насади2
десни1ца твоS. И# нa сн7ы чlческыz, ћже ўкрэпи1лъ є3си2
себЁ. пожжeнъ nгнeмъ и3 раск0панъ. t запрэщeніz
лицA твоего2 погhбнутъ. Бyди рукA твоS нa мужа
десни1ца твоS, и3 нa сн7а чlча є3г0 же ўкрэпи1лъ є3си2 себЁ.
м7ѕ
pалтhрь
и3 не tстyпимъ t тебE, живи1ши ны6, и3 и4мz твоE
призовeмъ. гDи б9е си1лъ nбрати2 ны6, и3 kви2 лицE твоE,
и3 сп7сeни бyдемъ.
Въ конeцъ, n точи1лэхъ, pl0мъ пёсніи ґсaфовъ, п7.

Р
aдуйтесz бGу пом0щнику нaшему, воскли1кнэте
бGу їaковлю. Пріимёте pl0мъ, и3 дади1те тmмпaнъ,
pалтhрь красeнъ съ гyсльми. Возтруби1те новомёсz
чною труб0ю, въ нар0читыи дн7ь прaздника вaшего. Ћко
повелёніе ї}лево є4сть, и3 судбA бGа їaковлz. свэдёніе
во їo1сифэ положи2 є3мY, внегдA и3зhти є3мY t землS
є3ги1петскыz. Kзhка є3г0 же не вёдzше, ўслhша, tsтъ
t брeмене хребeтъ є3го2. Рyцэ є3го2 въ коши2 пораб0тастэ,
въ ск0рби призвA м‰ и3 и3збaвихъ т‰. ўслhшахъ т‰ въ
тaйнэ бyрнэ. И#скуси1хъ т‰ на водЁ прерэкaніz. Слh
шите лю1діе мои2, и3 засвэдётельствую вaмъ. ї}лю ѓще
послyшаеши менE, не бyдетъ въ тебЁ бGъ н0въ, нижE
покл0нишисz б0гу чюжeму. Ѓзъ бо є4смь гDь бGъ тв0й,
и3зведhи т‰ t землS є3гЂпетскыz. Разши1ри ўстA твоS,
и3 и3сп0лню |. И# не послyшаша лю1діе мои2 глaса моего2, и3
ї}ль не внsтъ ми6. И# tпусти1хъ и4хъ по начинaнію с®цъ
и4хъ, п0йдутъ въ начинaніихъ свои1хъ. Ѓще бhша лю1діе
мои2 послyшали менE, ї}ль ѓще бы въ пути2 моS ходи1лъ,
каfи1зма, аi7
ни n чес0мъ же ќбо врагы2 є3го2 смири1лъ бhхъ, и3 на
стужaющаz и4мъ возложи1лъ бhмъ рyку мою2. Врaзи гDни
солгaша є3мY, и3 бyдетъ врeмz и4хъ въ вёкъ. И# напитA
и4хъ t тyка пшени1чна, и3 t кaмене мeда насhти и4хъ.
Слaва, pl0мъ ґсaфовъ, п7а.

Б
Gъ стA въ с0нмэ бог0въ, посредё же бог0въ раз
сyдитъ. док0лэ сyдите непрaвду, и3 ли1цъ грёшничь
nбинyетесz; суди1те си1ру и3 ўб0гу, смирeна и3 ни1ща
nправдaйте. И#змёте ни1ща и3 ўб0га, и3зъ рукы2 грёшнича
и3 и3збaвите и5. Не ўвёдэша нижE разумёша, во тмЁ
х0дzтъ. да подви1жатсz вс‰ nсновaніz земли2. Ѓзъ рёхъ,
б0зи бyдэте и3 сн7ове вhшнzго вси6. вh же ћко чlцы
ўмирaете. и3 ћко є3ди1нъ t кн‰зь пaдаете. Воскrни2 б9е
суди2 земли2, ћко ты2 наслёдиши во всёхъ kзhцэхъ.
Пёснь pалмA ґсaфова, п7в.

Б
9е, кто2 ўпод0битсz тебЁ; не премолчи2, ни ўкроти2
б9е. Ћко се6 врaзи твои2 возшумёша, и3 ненави1дzщеи
т‰ воздвиг0ша главY. нa люди твоS лукaвноваша
в0лею, и3 совэщaша на с™hz твоS. Рёша, пріидёте, и3
потреби1мъ | t kзы6къ, и3 не помzнeтсz и4мz ї}лево
ктомY. Ћко совэщaша є3ди1но мышлeніемъ вкyпэ, нa
т‰ завётъ завэщaша. Селeніz и3думeйска, и3 їсмaилите,
м7з
pалтhрь
моaвъ, и3 ґгaрэне. гевaлъ, и3 ґмм0нъ, и3 ґмали1къ, и3но
племeнницы съ живyщими въ тЂрэ. И$бо и3 ґссyръ пріи1де
съ ни1ми, бhша въ заступлeніе сн7ов0мъ л0товомъ.
Сотвори2 и4мъ ћко мадіaму, и3 сисaрэ, ћко и3 ґви1му
въ пот0цэ ки1ссовэ. Потреби1шасz во ґенд0рэ, бhша
ћко гн0й земнhи. Положи2 кн7зz и4хъ ћко nри1ва и3
зи1ва и3 зевeе и3 салмaна, вс‰ кн7зz и4хъ, и4же рёша,
да наслёдимъ себЁ с™и1ло б9іе. Б9е м0й положи2 и4хъ
ћко к0ло, ћко тр0сть предъ лицeмъ вётру. Ћко џгнь
попалszи дубрaвы, ћко плaмень пожигazи г0ры. тaко
поженeши | бyрею твоeю, и3 гнёвомъ твои1мъ смути1ши
|. И#сп0лни лицA и4хъ безчeстіz, и3 взhщутъ и4мени
твоего2 гDи. да постыдsтсz, и3 смzтyтсz въ вёкъ вёка,
и3 посрамsтсz, и3 поги1бнутъ. И# ўвёдzтъ, ћко и4мz
тебЁ гDь, ты2 є3ди1нъ вhшніи по всeй земли2.
Въ конeцъ, n точи1лэхъ, сн70въ корeoвъ, pал0мъ, п7г.

К
0ль возлю1бленна сeла твоS, гDи си1лъ. Желaетъ и3
скончевaетсz дш7A моS во дворы2 гDнz. С®це моE и3
пл0ть моS возрaдовастасz џ бз7э жи1вэ. И$бо пти1ца
nбрёте себЁ хрaмину, и3 г0рлица гнэздо2 себЁ, и3дёже
положи2 птенцA своS. nлтарS твоS гDи си1лъ, цRю2 м0й и3
б9е м0й. Блажeни живyщеи въ домY твоeмъ, въ вёкъ
каfи1зма, аi7
вёка восхвaлzтъ т‰. Блажeнъ мyжъ, є3мy же є4сть
заступлeніе є3го2 t тебE, восхождeніz въ с®цы своeмъ
положи2. во ю3д0ли плачeвнэ, въ мёстэ и3дёже положи2.
И$бо блгcвeніе дaстъ зак0нъ даsи. П0йдутъ t си1лы
въ си1лу, kви1тсz бGъ бог0мъ въ сіo1нэ. гDи б9е си1лъ
ўслhши мlтву мою2, внуши2 б9е їaковль. Защи1тниче
нaшъ ви1ждь б9е, и3 при1зри на лицE хrтA твоего2. Ћко
лyчше дн7ь є3ди1нъ во дв0рэхъ твои1хъ пaче тhсzщъ.
И#зв0лихъ примэтaтисz въ домY бGа моего2, пaче, нeже
жи1ти ми6 въ сeлэхъ грёшничихъ. Ћко млcть и3 и4стину
лю1битъ гDь, бGъ блгdть и3 слaву дaстъ, гDь не лиши1тъ
бlгaz ходsщихъ незл0біемъ. гDи б9е си1лъ, бlжeнъ чlкъ
ўповazи нa т‰.
Въ конeцъ, сн70въ корeoвъ, pl0мъ, п7д.

Б
lговоли1лъ є3си2 гDи зeмлю твою2, возврати1лъ є3си2
плёнъ їaковль. nстaвилъ є3си2 бе€зак0ніz лю1демъ
твои1мъ, покрhлъ є3си2 вс‰ грэхы2 и4хъ. Ўкроти1лъ
є3си2 вeсь гнёвъ тв0й, возврати1лъ є3си2 t~ гнэва ћрости
твоеS. Возврати2 нaсъ б9е сп7сeніи нaшихъ, и3 возврати2
ћрость твою2 t нaсъ. Е#дA в0 вэкы прогнёваешисz нa
ны6; и3ли2 пр0стреши гнёвъ св0й t~ рода въ р0дъ; б9е ты2
nбрaщь живи1ши ны6, и3 лю1діе твои2 возвеселsтсz n тебЁ.
м7и
pалтhрь
Kви2 нaмъ гDи млcть твою2, и3 сп7сeніе твоE дaждь нaмъ.
Ўслhшу что2 речeтъ n мнЁ гDь бGъ, ћко речeтъ ми1ръ
нa люди своS и3 на прпdбныz своS, и3 на nбращaющаz
с®цA къ немY. nбaче бли1зъ боsщимсz є3го2 сп7сeніе
є3го2, всели1ти слaву въ зeмлю нaшу. Млcть и3 и4стина
срэт0стасz, прaвда и3 ми1ръ nблобызaстасz. И$стина t
землS восіS, и3 прaвда съ нб7сE прини1че. И$бо гDь дaстъ
бlгость, и3 землS нaша дaстъ пл0дъ св0й. Прaвда предъ
ни1мъ преdи1детъ, и3 положи1тъ въ пyть стопы2 своS.
Слaва. моли1тва двdва, п7є. Каfи1зма, вi7.

П
риклони2 гDи ќхо твоE, и3 ўслhши м‰, ћко ни1щъ
и3 ўб0гъ є4смь ѓзъ. сохрани2 дш7у мою2, ћко прпdбенъ
є4смь. сп7си2 рабA твоего2 б9е м0й ўповaющаго нa
т‰. Поми1луй м‰ гDи, ћко къ тебЁ воззовY вeсь дн7ь.
Возвесели2 дш7у рабA твоего2, ћко къ тебЁ взsхъ дш7у мою2.
Ћко ты2 гDи бlгъ, и3 долготерпэли1въ, и3 многомлcтивъ
всёмъ призывaющимъ т‰. Внуши2 гDи мlтву мою2,
и3 вонми2 глaсу молeніz моего2. Въ дн7ь печaли моеS
возвaхъ къ тебЁ, ћко ўслhша м‰. Нёсть под0бенъ
тебЁ въ б0зэхъ гDи, и3 нёсть по дёломъ твои1мъ. Вси6
kзhцы, є3ли1ко сотвори2 пріи1дутъ, и3 покл0нzтсz предъ
тоб0ю гDи, и3 прослaвzтъ и4мz твоE. Ћко вeліи є3си2 ты2,
каfи1зма, вi7
и3 творsи чюдесA, ты2 є3си2 бGъ є3ди1нъ. Настaви м‰ гDи на
пyть тв0й, и3 пойдY во и4стинэ твоeй. да возвесели1тсz
с®це моE, боsтисz и4мени твоего2. И#сповёмсz тебЁ гDи
б9е м0й всёмъ с®цемъ мои1мъ, и3 прослaвлю и4мz твоE въ
вёкъ. Ћко млcть твоS вeліz на мнЁ, и3 и3збaви дш7у мою2
t ѓда преи3сп0днzго. б9е законопрестyпницы востaша
нa м‰, и3 с0нмъ держaвныхъ взыскaша дш7у мою2, и3 не
предложи1ша тебE предъ соб0ю. И# ты2 гDи б9е м0й щeдръ
и3 млcтивъ, долготерпэли1въ и3 многомлcтивъ, и3 и4стиненъ.
При1зри нa м‰, и3 поми1луй м‰. дaждь держaву твою2
џтроку твоемY, и3 сп7си2 сн7а рабы2 твоеS. Сотвори2 со
мн0ю знaменіе в0 бlго, и3 да ви1дzтъ ненави1дzщеи м‰,
и3 постыдsтсz. Ћко ты2 гDи пом0же ми6, и3 ўтёшилъ
м‰ є3си2.
Сн70въ корeoвъ, pал0мъ пёсни, п7ѕ.

N
сновaніz є3го2 на горaхъ с™hхъ. Лю1битъ гDь вратA
сіo1нz, пaче всёхъ селeніи їaковлихъ. Преслaвнаz гlа
шасz n тебЁ грaде б9іи. ПомzнY раaвъ и3 вавил0на,
свёдущихъ м‰. И# се6 и3ноплемeнницы, и3 тЂръ и3 лю1діе
є3fіo1пстіи, сіи2 бhша т{. мaти сіo1нъ речeтъ, чlкъ. и3
чlкъ роди1сz въ нeмъ, и3 т0й nсновA и5 вhшніи. гDь
повёсть въ кни1гахъ лю1демъ, и3 кн7зeмъ си1мъ бhвшимъ
м7f
pалтhрь
въ нeмъ. Ћко веселsщимсz всёмъ жили1ще ў тебE.
Пёснь pалмA сн70въ корeoвъ, въ конeцъ, n маелefэ
tвэщaти. рaзумъ є3faма ї}льтzнина, п7з.

Г
Dи, б9е сп7сeніz моего2, в0 дне возвaхъ, и3 въ нощи2
предъ тоб0ю. да вни1детъ предъ т‰ мlтва моS,
приклони2 ќхо твоE къ молeнію моемY. Ћко и3сп0лни
сz ѕ0лъ дш7A моS, и3 жив0тъ м0й ѓду прибли1жисz.
Привмэнeнъ бhхъ съ низходsщыми въ р0въ. Бhхъ ћко
чlкъ безъ п0мощи, въ мр7твыхъ своб0дь. Ћко ћзвеніи
спsщеи во гробёхъ, и4хъ же не помzнyлъ є3си2 ктомY.
и3 тjи t рукы2 твоеS tриновeни бhша. Положи1ша м‰
въ р0вэ преи3сп0днемъ, въ тeмныхъ и3 сёни смр7тнэй. На
мнЁ ўтверди1сz ћрость твоS, и3 вс‰ волны2 твоS наведE
нa м‰. Ўдaлилъ є3си2 знaемыхъ мои1хъ t менE, положи1
ша м‰ мeрзость себЁ. Прeданъ бhхъ, и3 не и3схождaхъ,
џчи мои2 и3знемог0стэ t нищеты2. Возвaхъ къ тебЁ
гDи вeсь дн7ь, воздёхъ къ тебЁ рyцэ мои2. Е#дA мр7твыми
твори1ши чюдесA, ли врaчеве воскресsтъ, и3 и3сповёдzтсz
тебЁ; є3дA повёсть кто2 в0 гробэ млcть твою2, и3 и4стину
твою2 въ поги1бели; є3дA познaна бyдутъ во тмЁ чюдесA
твоS, и3 прaвда твоS въ земли2 забвeннэй; и3 ѓзъ къ
тебЁ гDи возвaхъ, и3 ќтро мlтва моS предвари1тъ т‰.
каfи1зма, вi7
Вскyю гDи tрёеши дш7у мою2, tвращaеши лицE своE t
менE; ни1щъ є4смь ѓзъ, и3 въ трудёхъ t ю4ности моеS.
Вознeсъ же смири1хсz, и3 и3знемог0хъ. На мнЁ преид0ша
гнёви твои2 , ўстрашeніz твоS возмути1 ш а м‰,
nбыд0ша м‰ ћко водA. вeсь дн7ь nдержaша м‰ вкyпэ.
Ўдaлилъ є3си2 t менE дрyга и3 и4скренzго, и3 знaемыхъ
мои1хъ t страстeй.
Слaва. Рaзума є3faма, ї}льтzнина, п7и.

М
и1лости твоS гDи в0 вэкы воспою2, въ р0дъ и3 р0дъ
возвэщY и4стину твою2 ўсты2 мои1ми. Ћко речE, въ
вёкъ ми1лость сози1ждетсz, нa нб7сэхъ ўгот0ваетсz
и4стина твоS. Завэщaхъ завётъ и3збрaннымъ мои1мъ,
клsхсz дв7ду рабY моемY д0 вэка. Ўгот0ваю сёмz твоE,
и3 сози1жду въ р0дъ и3 р0дъ пrт0лъ тв0й. И#сповёдzтъ
нб7сA чюдесA твоS, гDи, и4бо и4стину твою2 въ цRкви с™hхъ.
Ћко кто2 во џблацэхъ сравни1тсz гDви, ўпод0битсz
гDви въ сн70хъ б9іихъ; бGъ прославлsемъ въ совётехъ
с™hхъ, вeліи и3 стрaшенъ є4сть надъ всёми џкрестными
є3го2. гDи б9е си1лъ, кто2 под0бенъ тебЁ; си1ленъ є3си2 гDи,
и3 и4стина твоS џкрестъ тебE. Ты2 владёеши держaвою
морск0ю, возмущeніе же в0лнъ є3го2 ты2 ўкроти1ши. Ты2
смири1лъ є3си2 ћко ћзвена г0рдаго, мhшцею си1лы твоеS
н7
pалтhрь
разгнaлъ є3си2 врагы2 твоS. твоS сyть нб7сA, и3 твоS є4сть
землS. вселeнную и3 концA є3S ты2 nсновaлъ є3си2, сёверъ
и3 м0ре ты2 создA. Fав0ръ и3 є3рм0нъ n и4мени твоeмъ
возрaдуетасz. твоS мhшца съ си1лою. да ўтверди1тсz
рукA твоS, вознесeтсz десни1ца твоS. Прaвда и3 судбA,
ўгот0ваніе прест0ла твоего2. Млcть и3 и4стина преdид1 ета предъ
лицeмъ твои1мъ. Бlжeни лю1діе вёдущеи воскликновeніе.
гDи в0 свэтэ лицA твоего2 п0йдутъ, и3 n и4мени твоeмъ
возрaдуютсz вeсь дн7ь, и3 прaвдою твоeю вознесyтсz. Ћко
похвалA си1лы и4хъ ты2 є3си2, и3 въ бlговолeніи твоeмъ
вознесeтсz р0гъ нaшъ. Ћко гDне є4сть заступлeніе, и3
с™aго ї}лева цRS нaшего. ТогдA гlалъ є3си2 въ видёніи
сн7ов0мъ твои1мъ, и3 речE, положи1хъ п0мощь на си1лнаго,
вознес0хъ и3збрaннаго t лю1діи мои1хъ. nбрэт0хъ дв7да
рабA моего2, є3лeoмъ с™hмъ мои1мъ помaзахъ и5. И$бо
рукA моS застyпитъ и5, и3 мhшца моS ўкрэпи1тъ и5.
Ничт0же ўспёетъ врaгъ нaнь и3 сhнъ бе€зак0ніz не
приложи1тъ nѕл0бити є3го2. И#ссэкY t лицA є3го2 врагы2
є3го2, и3 ненави1дzщаz є3го2 побэждY. И# и4стина моS и3
млcть моS съ ни1мъ, и3 n и4мени моeмъ вознесeтсz р0гъ
є3го2. И# положY нa мори рyку є3го2, и3 на рэкaхъ десни1цу
є3го2. Т0й воззовeтъ м‰, nц7ъ м0й є3си2 ты2, бGъ м0й, и3
каfи1зма, вi7
застyпникъ сп7сeніz моего2. И# ѓзъ пeрвенца положY и5,
высокA пaче цReй земнhхъ. Въ вёкъ сохраню2 є3мY млcть
мою2, и3 завётъ м0й вёренъ є3мY. И# положY въ вёкъ
вёка сёмz є3го2, и3 прест0лъ є3го2 ћко днjе нб7у. Ѓще
nстaвzтъ сн7ове є3го2 зак0нъ м0й, и3 въ судбaхъ мои1хъ не
п0йдутъ. ѓще nправдaніz моS nсквернsтъ, и3 зaповэди
моS не сохранsтъ, посэщY жезл0мъ бе€зак0ніz и4хъ, и3
рaнами непрaвды и4хъ. Млcть же мою2 не разорю2 t ни1хъ,
ни превреждY во и4стинэ моeй. Ни nскверню1 же завёта
моего2, и3 и3сходsщаz t ќстъ мои1хъ не tвeргусz. Е#ди1ною
клsхсz во с™0е моE, ѓще дв7ду солжY. Сёмz є3го2 въ
вёкъ пребyдетъ, и3 пrт0лъ є3го2 ћко сlнце предо мн0ю,
и3 ћко лунA съвершeна въ вёкъ, и3 свэдётель нa нб7си
вёренъ. Тh же tри1ну, и3 ўничижи2, негодовA помaзанаго
твоего2. Разори1лъ є3си2 завётъ рабA твоего2, nскверни1лъ
є3си2 на земли2 с™hню є3го2. разори1лъ є3си2 вс‰ nпл0ты
є3го2. Положи1лъ є3си2 твeрдаz є3го2 стрaхъ. Расхищaхуть и5
вси6 мимоходsщеи путeмъ, бhсть поношeніе сосёдомъ
свои1мъ. Возвhсилъ є3си2 десни1цу стужaющыхъ є3мY,
возвесели1лъ є3си2 вс‰ врагы2 є3го2. Возврати1лъ є3си2 п0мощь
nрyжіz є3го2, и3 не заступи2 є3го2 въ брaни. Разори1лъ є3си2 t
nчищeніz є3го2, пrт0лъ є3го2 нa землю повeрже. Ўмaлилъ
н7а
pалтhрь
є3си2 дни2 врeмени є3го2, nбліsлъ є3си2 и5 студ0мъ. док0лэ
гDи tвращaешисz въ конeцъ, раждежeтсz ћко џгнь
гнёвъ тв0й; помzни2, кjи м0й состaвъ, є3дa бо всyе создA
вс‰ сн7ы члчcкыz; кто2 є4сть чlкъ, и4же поживeтъ, и3 не
ќзритъ смeрти, и3збaвитъ дш7у свою2 и3зъ рукы2 ѓдовы;
гдЁ сyть млcти твоS дрeвнzz гDи, ћже клsтсz дв7ду во
и4стинэ твоeй; помzни2 гDи поношeніе р†бъ твои1хъ, є4же
ўдержA въ нaдрэ моeмъ мн0гы kзhкы. Е$же поноси1ша
врaзи твои2 гDи, є4же поноси1ша и3змэнeніе хrтA твоего2.
Блгcвeнъ гDь въ вёкъ. бyдетъ, бyдетъ.
Слaва. Мlтва моmсez чlка б9іz, п7f.

Г
Dи прибёжище бhсть нaмъ, въ р0дъ и3 р0дъ. Прeжде
дaже горaмъ не бhти, и3 создaтисz земли2 и3 вселeн
нэй, и3 t~ вэка и3 д0 вэка ты2 є3си2. Не возврати2
чlка во смирeніе. и3 рeклъ є3си2, nбрати1тесz сн7ове члчcтіи.
Ћко тhсzща лётъ предъ nчи1ма твои1ма гDи, ћко дн7ь
вчерaшніи и4же ми1мо и4де, и3 стрaжа нощнaz. Ўничижe
ніz и4хъ є3щE бyдутъ. Ќтро ћко травA ми1мо и4детъ, ќтро
процвэтeтъ и3 прeйдетъ, нa вечеръ tпадeтъ, nжестёетъ
и3 и4схнетъ. Ћко и3счез0хомъ гнёвомъ твои1мъ, и3 ћростію
твоeю смути1хомсz. Положи1лъ є3си2 бе€зак0ніz нaша
предъ соб0ю, вёкъ нaшъ въ просвэщeніе лицA твоего2.
каfи1зма, вi7
Ћко вси6 днjе нaши nскудёша, и3 гнёвомъ твои1мъ
и3зчез0хомъ. Лёта нaша ћко паучи1на паучaхусz, днjе
лётъ нaшихъ въ ни1хъ же сeдмьдесzтъ лётъ. ѓще же
въ си1лахъ, џсмьдесzтъ лётъ. и3 мн0жае и4хъ трyдъ и3
болёзнь. Ћко пріи1де кр0тость нa ны6, и3 накaжемсz.
Кто2 свёсть держaву гнёва твоего2, и3 t~ страха твоего2
ћрость твою2 и3зчести2; десни1цу твою2 тaко скажи2 ми6, и3
nковaнныz с®цемъ въ мyдрости. nбрати2 гDи док0лэ, и3
ўмолeнъ бyди на рабы2 своS. И#сп0лнихомсz заќтра млcти
твоS гDи, и3 возрaдовахомсz и3 возвесели1хомсz. Во вс‰
дни2 нaша возвесели1хомсz, зa дни въ нsже смири1лъ
ны6 є3си2, лёта въ нsже ви1дэхомъ ѕлaz. И# при1зри на
рабы2 своS и3 на дёла твоS, и3 настaви сн7ы и4хъ. И# бyди
свётлость гDа бGа нaшего на нaсъ, и3 дёла рyкъ нaшихъ
и3спрaви на нaсъ, и3 дёло рyкъ нaшихъ и3спрaви.
ХвалA пёсніи двdвъ. не nпи1санъ t є3врeй, §.

Ж
ивhи въ п0мощи вhшнzго, въ кр0вэ бGа нбcнаго
водвори1тсz. Речeтъ гDви, застyпникъ м0й є3си2, и3
прибёжище моE, бGъ м0й, и3 ўповaю нaнь. Ћко т0й
и3збaвитъ т‰ t сёти л0вча и3 t словесE мzтeжна. Плeщма
свои1ма nсёнитъ т‰, и3 подъ крилЁ є3го2 надёешисz.
nрyжіе nбhдетъ т‰ и4стина є3го2, не ўбои1шисz t~ страха
н7в
pалтhрь
нощнaго, t стрэлы2 летsщаz в0 дне, t вeщи во тмЁ
преходsщаz, t срsща и3 бёса полyденнаго. Падeтъ t
страны2 твоеS тhсzща, и3 тмA nдеснyю тебE, къ тебё
же не прибли1житсz. nбaче nчи1ма свои1ма см0триши,
и3 воздаsніе грёшникомъ ќзриши. Ћко ты2 гDи
ўповaніе моE, вhшнzго положи1лъ є3си2 прибёжище
твоE. Не пріи1детъ къ тебЁ ѕло2, и3 рaна не прибли1житсz
тэлеси2 твоемY. Ћко ѓнGломъ свои1мъ заповёсть n
тебЁ, сохрани1ти т‰ во всёхъ путeхъ твои1хъ. На рукaхъ
в0змутъ т‰, да некогдA прeткнеши n кaмень ногы2
твоеS. На ѓспиду и3 васили1ска настyпиши, и3 поперeши
львA и3 ѕмjz. Ћко нa м‰ ўповA, и3 и3збaвлю и5. покрhю
и5, ћко познA и4мz моE. Воззовeтъ ко мнЁ, и3 ўслhшу
и5, съ ни1мъ є4смь въ ск0рби. И#змY и5, и3 прослaвлю є3го2.
долготY днjи и3сп0лню и5, и3 kвлю2 є3мY сп7сeніе моE.
Слaва. pl0мъ пёсни въ дн7ь суб0тныи, §а.
Каfи11зма, гi7.

Б
lго є4сть и3сповёдатисz гDви, и3 пёти и4мени
твоемY вhшне. возвэщaти заќтра млcть твою2, и3
и4стину твою2 на всsку н0щь. въ десzтострyннемъ
pалтhри, съ пёснію въ гyслехъ. Ћко возвесели1лъ м‰ є3си2
гDи въ твaри твоeй, и3 въ дёлехъ рyку твоeю возрaдуюсz.
каfи1зма, гi7
Ћко возвели1чишасz дёла твоS гDи, ѕэло2 ўглуби1шасz
помышлeніz твоS. Мyжъ безyменъ не познaетъ,
и3 неразyмивъ, не разумёетъ си1хъ. Е#гдA прозzб0ша
грёшницы ћко травA, и3 проник0ша вси6 дёлающеи бе€за
к0ніе, ћко да потребsтсz въ вёкъ вёка. Тh же вhшніи
въ вёкъ гDи. Ћко се6 врaзи твои2 гDи, ћко се6 врaзи
твои2 поги1бнутъ, и3 разhдутсz вси6 дёлающеи бе€зак0ніе.
И# вознесeтсz ћко и3нор0га р0гъ м0й, и3 стaрость моS
въ є3лeи масти1тэ. И# возрЁ џко моE на врагы2 моS,
и3 востaющаz нa м‰, лукaвнующаz ўслhшитъ ќхо
моE. Прaведникъ ћко фmни1xъ процвэтeтъ, ћко кeдръ
и4же въ лmвaнэ ўмн0житсz. Насаждeни въ домY гDни,
во дв0рэхъ бGа нaшего процвэтyтъ. Е#щE ўмн0жатсz
въ стaрости масти1тэ, и3 бlгопріeмлюще бyдутъ, да
возвэстsтъ. Ћко прaвъ гDь бGъ нaшъ, и3 нёсть непрaвды
въ нeмъ.
Въ дн7ь суб0тныи, внегдA насели1сz землS.
хвалA пёсни двdвы, §в.

Г
Dь воцRи1сz, въ лёпотусz nблечE. nблечeсz гDь въ
си1лу, и3 препоsсасz. и4бо ўтверди2 вселeнную, ћже не
подви1житсz. Гот0въ пrт0лъ тв0й tт0лэ, t~ вэка
ты2 є3си2. Воздвиг0ша рёкы гDи, воздвиг0ша рёкы глaсъ
н7г
pалтhрь
св0й. В0змутъ рёкы стругы2 своS t глас0въ в0дъ
мн0гъ. ди1вны высоты2 морскhz, ди1венъ въ выс0кыхъ
гDь. Свэдёніz твоS ўвёришасz ѕэло2, д0му твоемY
подобaетъ с™hни гDи, въ долготY днjи.
pl0мъ двdвъ, четвори1ца суб0ты.
не nпи1санъ t є3врeй. §г.

Б
Gъ tмщeніи гDь, бGъ tмщeніи не nбинyлсz є4сть.
Вознеси1 с z судsи земли2 , воздaждь воздаsніе
гордhмъ. док0лэ грёшницы гDи, док0лэ грёшницы
восхвaлzтсz; провэщaютъ, и3 возгlютъ непрaвду, воз
гlютъ вси6 дёлающеи бе€зак0ніе. Лю1ди твоS гDи смири1ша,
и3 достоsніе твоE nзл0биша. Вдови1цу и3 си1ра ўмори1ша,
и3 пришeльца ўби1ша. И# рёша, не ќзритъ гDь. нижE
разумёетъ бGъ їaковль. Разумёйте же безyмніи въ
лю1дехъ, и3 бyіи нёкогда ўмyдритесz. Насаждeи ќхо,
не слhшитъ ли; и3ли2 создaвыи џко, не сматрsетъ ли;
наказazи kзhки, не nбличи1тъ ли, ўчaи чlка рaзуму;
гDь свёсть помышлeніz члчcка, ћко сyть сyетна. Бlжeнъ
чlкъ, є3г0 же ѓще накaжеши гDи, и3 t зак0на твоего2
наўчи1ши и5. ўкроти1ти є3го2 t днjй лю6тъ, д0ндеже
и3зрhетсz грёшному ћма. Ћко не tри1нетъ гDь лю1діи
свои1хъ, и3 достоsніz своего2 не nстaвитъ, д0ндеже прaвда
каfи1зма, гi7
nбрати1тсz на сyдъ, и3 бли1зъ є3S вси6 прaвіи с®цемъ. кто2
востaнетъ ми6 на лукaвнующаz, и3ли2 кто2 съпреdстaнетъ
ми6 на дёлающаz бе€зак0ніе; ѓще не гDь пом0глъ бы
ми6, вмaлэ всели1ласz бы во ѓдъ дш7A моS. Ѓще гlахъ
подви1жасz ногA моS. Млcть твоS гDи помогaше ми6. По
мн0жеству болёзній мои1хъ въ с®ци моeмъ, ўтэшeніz
твоS возвесели1ша дш7у мою2. да не прибyдетъ тебЁ пре
ст0лъ бе€зак0ніz, созидazи трyдъ на повелёніе. ўловsтъ
нa дш7у прaведничу, и3 кр0вь непови1нную nсyдzтъ. И#
бhсть мнЁ гDь въ прибёжище, и3 бGъ м0й въ п0мощь
ўповaніz моего2. и3 воздaстъ и4мъ гDь бе€зак0ніе и4хъ, и3
по лукaвствію и4хъ погуби1тъ и4хъ гDь бGъ.
Слaва. хвалA пёсніи двdвъ. не nпи1санъ t є3врeй, §д.

П
ріидёте возрaдуемсz гDви, воскли1кнемъ бGу, сп7си1телю
нaшему. Предвари1мъ лицE є3го2 во и3сповёданіи, и3 во
pалмёхъ воскли1кнемъ є3мY. Ћко бGъ вeліи гDь, и3
цRь вeліи по всeй земли2. ћко въ руцЁ є3го2 вси6 концы2
землS, и3 высоты2 г0ръ того2 сyть. Ћко того2 є4сть м0ре,
и3 т0й сотвори2 є5, и3 сyшу рyцэ є3го2 создaстэ. Пріидёте
поклони1мсz, и3 припадeмъ є3мY, и3 восплaчемсz прeдъ
гDемъ сотв0ршимъ нaсъ. Ћко т0й є4сть бGъ нaшъ, и3 мы2
лю1діе пaствы є3го2, и3 nвцA рукы2 є3го2. днeсь ѓще глaсъ є3го2
н7д
pалтhрь
ўслhшите, не nжести1те с®цъ вaшихъ, ћко въ прогнёва
ніи, п0 дни и3скушeніz въ пустhни, в0нь же и3скуси1ша
м‰ nц7ы2 вaши. И#скуси1ша м‰, и3 ви1дэша дёла моS.
четhредесzть лётъ негодовaхъ р0да того2. И# рёхъ, пrно
блyдzтъ с®цемъ, тjи же не познaша путjй мои1хъ. ћко
клsхсz в0 гнэвэ моeмъ, ѓще вни1дутъ въ пок0й м0й.
ХвалA пёсніи двdвъ, внегдA хрaмъ зидaшесz
по плэнeніи. не nпи1санъ t є3врeй, §є.

В
осп0йте гDви пёснь н0ву, восп0йте гDви вс‰ землS.
восп0йте гDви, блгcви1те и4мz є3го2. Бlговэсти1те дн7ь,
t~ дне сп7сeніе б9іе. Возвэсти1те во kзhцэхъ слaву
є3го2, во всёхъ лю1дехъ чюдесA є3го2. Ћко вeліи гDь и3 хвaленъ
ѕэло2, стрaшенъ є4сть надъ всёми б0гы. Ћко вси6 б0зи
kзы6къ бёсове, гDь же нб7сA сотвори2. И#сповёданіе и3
красотA предъ ни1мъ, с™hни и3 велелёпіе во с™и1лэ є3го2.
Принесёте гDви nч7ествіz kзы6къ, принесёте гDви слaву
и3 чeсть. принесёте гDви слaву и4мени є3го2. Пріимёте
жeртвы, и3 входи1те во дворы2 є3го2. поклони1тесz гDви
во дворЁ с™ёмъ є3го2. да подви1житсz t лицA є3го2 вс‰
землS. Рцёте во kзhцэхъ, ћко гDь воцRи1сz. И$бо
и3спрaви вселeнную ћже не подви1житсz, сyдитъ лю1демъ
прaвостію. да возвеселsтсz нб7сA, и3 рaдуетсz землS. да
каfи1зма, гi7
подви1житсz м0ре и3 и3сполнeніе є3S. возрaдуютсz полS и3
вс‰ ћже на ни1хъ. ТогдA возрaдуютсz вс‰ дрeва дубрaвнаz,
t лицA гDнz, ћко грzдeтъ, ћко грzдeтъ суди1ти земли2.
Суди1ти вселeннэй въ прaвду, и3 лю1демъ и4стинною своeю.
pал0мъ двdвъ. є3гдA землS є3мY населsшесz.
не nпи1санъ t є3врeй, §ѕ.

Г
Dь воцRи1сz, да рaдуетсz землS, да веселsтсz џстрови
мн0зи. џблакъ и3 примрaкъ џкрестъ є3го2, прaвда и3
судьбA и3справлeніе прест0ла є3го2. џгнь предъ ни1мъ
преdи1детъ, и3 попали1тъ џкрестъ врагы2 є3го2. Nсвэти1ша
м0лніz є3го2 вселeнную, ви1дэ и3 подви1жасz землS. Г0ры
ћко в0скъ растazша t лицA гDнz, t лицA гDа всеS землS.
Возвэсти1ша нб7сA прaвду є3го2, и3 ви1дэша вси6 лю1діе слaву
є3го2. Да постыдsтсz вси6, клaнzющеисz и3стукaннымъ, хва
лsщеисz n и4долэхъ свои1хъ. Поклони1тесz є3мY вси6 ѓнGли
є3го2. Слhша и3 возвесели1сz сіo1нъ и3 возрaдовашасz дщeрz
їюдeйскыz, судeбъ рaди твои1хъ гDи. Ћко ты2 гDь вhшніи
надъ всeю землeю, ѕэло2 превознесeсz надъ всёми б0гы.
Лю1бzщеи гDа, ненави1дите ѕл†. Храни1тъ гDь дш7A прпdбныхъ
свои1хъ, и3зъ рукы2 грёшнича и3збaвитъ и4хъ. Свётъ восіS
прaведнику, и3 прaвымъ с®цемъ весeліе. Возвесели1тесz
прaведніи џ гDэ, и3 и3сповёдайте пaмzть с™hнz є3го2.
н7є
pалтhрь
Слaва. pl0мъ двdвъ, §з.

В
осп0йте гDви пёснь н0ву, ћко ди1вна сотвори2 гDь.
спасE є3го2 десни1ца є3го2, и3 мhшца с™az є3го2. Kви2 гDь
сп7сeніе своE, предъ kзhкы tкры2 прaвду свою2. ПомzнY
млcть свою2 їaкову, и3 и4стины своеS д0му ї}леву. Ви1дэша
вси6 концы2 землS сп7сeніе бGа нaшего. воскли1кнэте бGови
вс‰ землS, восп0йте и3 рaдуйтесz и3 п0йте. п0йте гDви
въ гyслехъ, въ гyслехъ и3 глaсэ pал0мстэ, въ трyбахъ
ковaныхъ, и3 глaсомъ трубы2 р0жаны. воструби1те предъ
цReмъ гDемъ. да подви1житсz м0ре и3 и3сполнeніе є3го2,
вселeннаz и3 вси6 живyщеи на нeй. Рёкы восплeщутъ
рукaми вкyпэ, г0ры возрaдуютсz t лицA гDнz, ћко
грzдeтъ, ћко пріи1де суди1ти земли2. Суди1ти вселeннэй
въ прaвду, и3 лю1демъ прaвостію.
pl0мъ двdвъ, §и.

Г
Dь воцRи1сz, да гнёваютсz лю1діе. Сэдsи на херуви1мэ,
да подви1житсz землS. гDь въ сіo1нэ вели1къ, и3
выс0къ є4сть надъ всёми людми2. да и3сповёдzтсz
и4мени твоемY вели1кому. ћко стрaшно и3 с™о є4сть, и3
чeсть цReва, сyдъ лю1битъ. Ты2 ўгот0ва прaвины, сyдъ и3
прaвду во їaковэ ты2 сотвори2. Возноси1те гDа бGа нaшего,
и3 клaнzйтесz подн0жію н0гу є3го2 ћко с™ъ є4сть. Моmсeй
каfи1зма, гi7
и3 ґар0нъ во їєрeoхъ є3го2, и3 самyилъ въ призывaющихъ
и4мz є3го2. призывaху гDа, и3 т0й послyшаше и4хъ. въ
столпЁ џблачнэ гlаше къ ни1мъ. Ћко хранsху свэдёніz
є3го2, и3 повелёніz є3го2 ћже дaстъ и4мъ. гDи б9е нaшъ ты2
послyшаше и4хъ. б9е ты2 млcтивъ бывaше и4мъ, и3 мщaz
на вс‰ начинaніz и4хъ. Возноси1те гDа бGа нaшего, и3
покланsйтесz въ горЁ с™ёй є3го2, ћко с™ъ гDь бGъ нaшъ.
pал0мъ двdвъ, во и3сповёданіе, §f.

В
оскли1кнэте бGови вс‰ землS, раб0тайте гDви въ
весeліи. вни1дэте предъ ни1мъ въ рaдости, ўвёдите,
ћко гDь т0й є4сть бGъ нaшъ. Т0й сотвори2 нaсъ, ґ не
мы2. мh же лю1діе є3го2, и3 nвцA пaжити є3го2. Вни1дэте
во вратA є3го2 во и3сповёданіи, во дворы2 є3го2 въ пёніихъ.
И#сповёдайтесz є3мY, хвали1те и4мz є3го2. ћко бlгъ гDь, въ
вёкъ ми1лость є3го2, и3 дaже д0 рода и3 р0да и4стинна є3го2.
pал0мъ двdвъ, R.

М
и1лость и3 сyдъ воспою2 тебЁ гDи, пою2 и3 разумёю въ
пути2 непор0чнэ. КогдA пріи1деши ко мнЁ; прехожaхъ
въ незл0біи с®ца моего2, посредЁ д0му моего2. Не
предлагaхъ предъ nчи1ма мои1ма вeщь законопрестyпну,
творsщаz преступлeніе возненави1 дэхъ. Не прилпE
мнЁ с®це лукaво, ўклонsющагосz t менE лукaваго
н7ѕ
pалтhрь
не познaхъ. nклеветaющаго тaй и4скренzго своего2, сего2
и3згонsхъ. Г0рдымъ џкомъ и3 несhтымъ с®цемъ, съ си1мъ
не kдsхъ. џчи мои2 на вёрныz земли2 посаждaти и4хъ
съ соб0ю. ходsи по пути2 непор0чну, сeй ми6 служaше.
Не живsше посредЁ д0му моего2, творsи гордhню. Гlzи
непрaведнаz, не и3справлsше предъ nчи1ма мои1ма. Во
ќтріz и3збивaхъ вс‰ грёшныz земли2, потреби1ти t~ града
гDнz вс‰ дёлающаz бе€зак0ніе.
Слaва, мlтва ўб0гаго є3гдA ўнhетъ, и3 прeдъ бGомъ
пролёетъ мольбY свою2, Rа. Каfи1зма, дi7.

Г
Dи, ўслhши мlтву мою2, и3 в0пль м0й къ тебЁ да
пріи1детъ. Не tврати2 лицA твоего2 t менE. В0нь
же дн7ь ѓще скорблю2 приклони2 ко мнЁ ќхо твоE.
В0нь же дн7ь ѓще призовY т‰, ск0ро ўслhши м‰. Ћко
и3зчез0ша ћко дhмъ днjе мои2, и3 к0сти моS ћко суши1ло
сосх0шасz. ўsзвенъ бhхъ ћко травA, и3 и4сше с®це моE,
ћко забhхъ снёсти хлёбъ м0й. t глaса воздыхaніz
моего2, прильпE к0сть моS пл0ти моeй. ўпод0бихсz
неsсыти пустhннэй, бhхъ ћко нощнhи врaнъ на
ныри1щи. Забдёхъ, и3 бhхъ ћко пти1ца nс0бzщіzсz на
здB. Вeсь дн7ь поношaху ми6 врaзи мои2, и3 хвалsщеи
м‰ мн0ю кленsхусz. ЗанE пeпелъ ћко хлёбъ kдsхъ, и3
каfи1зма, дi7
питіE моE съ плaчемъ растворsхъ. t лицA гнёва твоего2
и3 ћрости твоеS, ћко вознeсъ низвeрже м‰. днjе мои2
ћко сёнь ўклони1шасz, и3 ѓзъ ћко сёно и3сх0хъ. тh же
гDи въ вёкъ пребывaеши, и3 пaмzть твоS въ р0дъ и3 р0дъ.
ты2 воскRсъ ўщeдриши сіo1на ћко врeмz ўщeдрити є3го2,
ћко пріи1де врeмz. Ћко бlговоли1ша раби2 твои2 кaменіе
є3го2, и3 пeрсть є3го2 ўщeдрzтъ. и3 ўбоsтсz kзhцы и4мени
гDнz, и3 вси6 цaріе зeмстіи слaвы твоеS. Ћко сози1ждетъ
гDь сіo1на, и3 kви1тсz въ слaвэ своeй. ПризрЁ на мlтву
ўб0гыхъ, и3 не ўничижи2 молeніz и4хъ. да напи1шутсz
сіи2 въ р0дъ и4нъ, и3 лю1діе зи1ждеміи восхвaлzтъ гDа.
ћко призрЁ съ высоты2 с™hz своеS, гDь съ нб7сE нa
землю призрЁ. Ўслhшати воздыхaніе nковaнныхъ,
разрэши1ти сн7ы ўмерщвeныхъ. Возвэсти1ти въ сіo1нэ
и4мz гDне, и3 хвалY є3го2 во їєrли1мэ. внегдA собрaтисz
лю1демъ вкyпэ, и3 цaріе раб0тати гDви. tвэщA є3мY на
пути2 крёпости є3го2, ўмалeніе днjй мои1хъ возвэсти2
ми6. Не возведи2 менE въ преполовлeніе днjй мои1хъ,
въ р0дъ и3 р0дъ лёта твоS. въ начaлэхъ ты2 гDи зeмлю
nсновA, и3 дёла рyкъ твои1хъ сyть нб7сA. т† поги1бнутъ,
тh же пребывaеши. И# вси6 ћко ри1за nбетшaютъ, и3 ћко
nдeжду свёеши и4хъ, и3 и3змэнsтсz. Тh же т0жде є3си2,
н7з
pалтhрь
и3 лёта твоS не nскудёютъ. Сн7ове р†бъ твои1хъ вселsтсz,
и3 сёмz и4хъ въ вёкъ и3спрaвитсz.
pал0мъ двdвъ, Rв.

Б
лгcви2 дш7E моS гDа, и3 вс‰ внyтренzz моS и4мz
с™0е є3го2. блгcви2 дш7E моS гDа, и3 не забывaй всёхъ
воздаsніи є3го2, nчищaющаго вс‰ бе€зак0ніz твоS,
и3 с цэлsющаго вс‰ недyгы твоS, и3 з бавлsющаго t
и3стлёніz жив0тъ тв0й. Вэнчaющаго т‰ млcтію и3 щедр0
тами, и3сполнsющаго во бlгhхъ желaніе твоE. nбно
ви1тсz ћко nрлY ю4ность твоS. Творsи млcтыню гDь, и3
судбY всёмъ nби1димымъ. СказA пути2 своS моmсeoви,
сн7ов0мъ ї}левомъ хотёніz своS. щeдръ и3 млcтивъ
гDь, долготерпэли1въ, и3 многомлcтивъ. Не до концA
прогнёваетсz, ни въ вёкъ враждyетъ. не по бе€зак0ніемъ
нaшимъ сотвори1лъ є4сть нaмъ, ни по грэх0мъ нaшимъ
в0здалъ є4сть нaмъ. Ћко по высотЁ нбcнэй t землS,
ўтверди1лъ є4сть гDь млcть свою2 на боsщихсz є3го2. Е#ли1ко
tстоsтъ вост0цы t зaпадъ, ўдaлилъ є4сть t нaсъ
бе€зак0ніz нaша. ћко же щeдритъ nц7ъ сн7ы, ўщeдритъ
гDь боsщихсz є3го2. Ћко т0й познA создaніе нaше,
помzнY ћко пeрсть є3смы2. чlкъ, ћко травA днjе є3го2,
ћко цвётъ сeлныи тaко nцвэтeтъ. ћко д¦ъ пр0йдетъ
каfи1зма, дi7
въ нeмъ, и3 не бyдетъ, и3 не познaетъ ктомY мёста
своего2. Млcть же гDнz t~ вэка и3 д0 вэка на боsщихсz
є3го2, и3 прaвда є3го2 на сн7ёхъ сн70въ, хранsщихъ завётъ
є3го2, и3 п0мнzщихъ зaповэди є3го2 твори1ти |. гDь нa нб7си
ўгот0ва прест0лъ св0й, и3 цrтво є3го2 всёми nбладaетъ.
блгcви1те гDа вси6 ѓнGли є3го2, си1лніи крёпостію творsщеи
сл0во є3го2, ўслhшати глaсъ словeсъ є3го2. блгcви1те гDа вс‰
си1лы є3го2, слугы2 є3го2 творsщеи в0лю є3го2. блгcви1те гDа
вс‰ дёла є3го2, на всsкомъ мёстэ вLчества є3го2, блгcви2
дш7E моS гDа.
Слaва. pl0мъ двdвъ. n мирстёмъ бhтіи, Rг.

Б
лгcви2 дш7E моS гDа. гDи б9е м0й возвели1чилсz
є3си2 ѕэло2. во и3сповёданіе и3 велелёпотусz nблечE.
nдэsсz свётомъ ћко ри1зою, пропинaz нб7о ћко
к0жу. Покрывazи водaми превhспренzz своS, полагazи
џблакы на восхожeніе своE. ходsи на крилY вётреню,
творsи ѓнGлы своS д¦ы, и3 слугы2 своS џгнь палsщь.
nсновazи зeмлю на твeрди є3S, не приклони1тсz въ вёкъ
вёка, бeздна ћко ри1за nдэsніе є3S, на горaхъ стaнутъ
в0ды. t запрэщeніz твоего2 побёгнутъ, t~ гласа гр0ма
твоего2 ўстрaшатсz. Восх0дzтъ г0ры, и3 нисх0дzтъ полS
въ мёсто є4же nсновaлъ є3си2 и4мъ. Предёлъ положи2,
н7и
pалтhрь
є3г0 же не прeйдутъ, нижE nбратsтсz покрhти зeмлю.
Посылazи и3ст0чникы въ дeбрехъ, посредЁ г0ръ пр0йдутъ
в0ды. Напаsютъ вс‰ ѕвёрz сeлныz, ждyтъ nнaгри
въ жaжду свою2. На ты6 пти1ца небeсныz привитaютъ,
t среды2 кaменіz дадsтъ глaсъ. напаsz г0ры t
превhспренихъ свои1хъ, t плодA дёлъ твои1хъ насhтитсz
землS. Прозzбaz пaжить скот0мъ, и3 травY на слyжбу
чlкомъ, и3звести2 хлёбъ t землS, и3 вино2 весели1тъ
с®це чlку. ўмaстити лицE є3лeoмъ, и3 хлёбъ с®це чlку
ўкрэпи1тъ. Насhтzтсz дрeва польскaz, кeдри ливaнстіи
и4хъ же є3си2 насади1лъ. т{ пти1ца вогнёздzтсz, є3родjево
жили1ще nбладaетъ и4ми. Г0ры выс0кыz є3лeнемъ, кaмень
прибёжище зazцемъ. Сотвори1лъ є3си2 лунY во временA,
сlнце познA зaпадъ св0й. положи2 тмY и3 бhсть н0щь,
въ нeй же пр0йдутъ вси6 ѕвёріе дубрaвніи. Ски1мни
рыкaюще восхити1ти, и3 и3спроси1ти t~ бGа пи1щу себЁ.
ВосіS сlнце, и3 собрaшасz, и3 въ л0жахъ свои1хъ лsгутъ.
И#зhдетъ чlкъ на дёло своE, и3 на дёланіе своE д0 вечера.
Ћко возвели1чишасz дёла твоS гDи, вс‰ премyдростію
сотвори1лъ є3си2. И#сп0лнисz землS твaри твоеS, се6 м0ре
вели1ко и3 прострaнно. т{ гaди, и4мъ же нёсть числA,
жив0тна мaлаz съ вели1кими. т{ корабли2 преплaваютъ,
каfи1зма, дi7
ѕмjй сeй, є3г0 же создA ругaтисz є3мY. Вс‰ къ тебЁ
чaютъ, дaти пи1щу и4мъ в0 бlго врeмz. дaвшу тебЁ и4мъ,
соберyтъ. tвeрзшу тебЁ рyку, всsческаz и3сп0лнzтсz
бlгости. tврaщу же тебЁ лицE, возмzтyтсz. tи1меши
д¦ъ и4хъ, и3 и3счeзнутъ, и3 въ пeрсть свою2 возвратsтсz.
п0слеши д¦ъ св0й, и3 сози1ждутсz, и3 nбнови1ши лицE
земли2. Бyди слaва гDнz в0 вэкы. Возвесели1тсz гDь
n дёлехъ свои1хъ. Призирazи нa землю, и3 творS ю5
трzсти1сz. прикасazисz горaхъ, и3 воздhмzтсz. воспою2
гDви въ животЁ моeмъ, пою2 бGу моемY д0ндеже є4смь.
да наслади1тсz є3мY бесёда моS, ѓзъ же возвеселю1сz џ
гDи. скончaютсz грёшницы t землS, и3 бе€зак0нницы
ћко не бhти и4мъ. блгcви2 дш7E моS гDа.
Слaва. ґллилyіа, Rд.

И#
сповёдайтесz гDви, и3 призывaйте и4мz є3го2. Воз
вэсти1те во kзhцэхъ дёла є3го2, восп0йте є3мY, и3
п0йте є3мY. Повёдите вс‰ чюдесA є3го2, хвали1тесz
в0 и3мz с™0е є3го2. да возвесели1тсz с®це и4щущихъ гDа.
взыщaте гDа, и3 ўтверди1тесz. взыщaте лицA є3го2 вhну,
помzнёте чюдесA є3го2 ю5 же сотвори2. ЧюдесA є3го2, и3
судбы2 ќстъ є3го2. сёмz ґвраaмле раби2 є3го2, сн7ове їaковли
и3збрaнніи є3го2. Т0й гDь бGъ нaшъ, по всeй земли2 судбы2
н7f
pалтhрь
є3го2. ПомzнY въ вёкъ завётъ св0й, сл0во є4же заповёда
въ тhсzща род0въ. Е$же завэщA ґвраaму, и3 клsтву
свою2 їсаaку. И# постaви | їaкову въ повелёніе, и3 ї}лю въ
завётъ вёченъ. Гlz, тебЁ дaмъ зeмлю ханаaню, ю4же
достоsніz вaшего. ЗанE бhти и4мъ мaломъ числ0мъ,
и3 не мн0зи пришeльцы въ нeй. и3 преид0ша t kзhка
въ kзhкъ, и3 t цrтвіz въ лю1ди и4ны. Не nстaви чlка
nби1дэти и4хъ, и3 nбличи2 n ни1хъ цRS. Не прикасaйтесz
помaзанному моемY, и3 въ прbр0цэхъ мои1хъ не лукaвнуй
те. И# призвA глaдъ нa землю. всsко ўтвержeніе хлёбное
сотры2. ПослA предъ ни1ми чlка, въ рaбъ пр0данъ бhсть
їo1сифъ. Смири1ша въ nк0вахъ н0зэ є3го2, желёзо пр0йде
дш7A є3го2. д0ндеже пріи1де сл0во є3го2, сл0во гDне раждежE
и5. ПослA цRь и3 разрэши2 и5 кнsзz лю1діи, и3 nстaви є3го2.
Ўстaви є3го2 господи1на д0му своемY, и3 кнsзz всемY
стzжaнію своемY, наказaти кн7зz є3го2 ћко себE, и3 стaрца
є3го2 ўмудри1ти. И# вни1де ї}ль во є3гЂпетъ, и3 їaковъ
пришeльствова въ зeмлю хaмову. И# возрасти2 лю1ди своS
ѕэло2, и3 ўкрэпи2 и5 пaче вр†гъ є3го2. Преврати2 с®це и4хъ,
возненави1дэти лю1ди є3го2, лeсть сотвори1ти въ рабёхъ
є3го2. ПослA моmсez рабA своего2, и3 ґар0на є3г0 же и3збрA
себЁ. Положи2 въ ни1хъ словесA знaменіи є3го2, и3 чюдeсъ
каfи1зма, дi7
є3го2 въ земли2 хaмовэ. ПослA тмY, и3 помeрче, ћко
прегорчи1ша словесA є3го2. преложи2 в0ды и4хъ въ кр0вь и3
и3змори2 рhбы и4хъ. ВъскипЁ землS и4хъ жaбами, въ
сокр0вищихъ цReй и4хъ. РечE и3 пріид0ша пeсіz мyхи и3
скни1пы во вс‰ предёлы и4хъ. Положи2 дождS и4хъ грaды,
џгнь попалsющь въ земли2 и4хъ. И# порази2 виногрaды
и4хъ, и3 см0кви и4хъ, сотры2 всsко дрeво предёлъ и4хъ.
РечE, и3 пріид0ша прyзи, и3 гyсеница, и4мъ же не бB
числA. и3 снэд0ша всsку травY въ земли2 и4хъ. и3 поzд0ша
всsкъ пл0дъ землS и4хъ. И# порази2 всsкъ пeрвенецъ въ
земли2 и4хъ, t начaтка всsкого трудA и4хъ. И#зведE и4хъ
со сребр0мъ и3 злaтомъ и3 не бB въ колёнехъ и4хъ болsи.
Возвесели1сz є3гЂпетъ во и3схождeніи и4хъ, ћко нападE
стрaхъ и4хъ нa н‰. Распр0стретъ џблакъ въ покр0въ и4мъ,
и3 џгнь просвэти1ти и4мъ н0щію. Проси1ша, и3 пріид0ша
крaстели, и3 хлёба нбcнаго насhти и4хъ. Развeрзе кaмень
и3 потек0ша в0ды, и3 потек0ша въ безв0дныхъ рёки.
Ћко помzнY сл0во с™0е своE, є4же ко ґвраaму рабY
своемY. и3 и3зведE лю1ди своS въ рaдости, и3 и3збрaнныz
своS въ весeліи. И# дaстъ и4мъ страны2 kзы6къ, и3 трyдъ
лю1діи наслёдоваша. ћко да сохранsтъ nправдaніz є3го2 и3
зак0на є3го2 взhщутъ.

pалтhрь
Слaва. ґллилyіа, Rє. Каfи1зма, єi7.

И#
сповёдайтесz гDви, ћко бlгъ, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. Кто2 и3згlетъ си1лы гDнz, слhшаны
сотвори1тъ вс‰ хвалы2 є3го2; бlжeни хранsщеи
сyдъ, и3 творsщеи прaвду во всsко врeмz. Помzни2
нaсъ гDи въ бlговолeніи лю1діи твои1хъ, посэти2 нaсъ
сп7сeніемъ твои1мъ. Ви1дэти въ бlгости и3збрaнныz твоS,
возвесели1тисz въ весeліи kзhка твоего2, хвали1тисz съ
достоsніемъ твои1мъ. Согрэши1хомъ со nц7ы2 нaшими,
беззак0нновахомъ, не nправди1хомъ. nц7ы2 нaши во
є3гЂптэ не разумёша чюдeсъ твои1хъ, ни помzнyша
мн0жества млcти твоеS. И# прогнёваша восходsще въ
чермн0е м0ре и3 сп7сE и4хъ и4мени своего2 рaди, да знaема
бyдетъ си1ла є3го2. И# запрэти2 чермн0му м0рю, и3 и3зсsче.
и3 настaви | въ бeзднэ ћко въ пустhни, и3 сп7сE и4хъ
и3зъ руки2 ненави1дzщихъ, и3 и3збaви и4хъ и3зъ руки2 врагA.
Покры2 водA стужaющаz и4мъ, ни є3ди1нъ t ни1хъ не
и3збhсть. И# вёроваша словеси2 є3го2, и3 воспёша хвалY
є3го2, ўскори1ша, забhша дёлъ є3го2, нестерпёша совёта
є3го2. И# похотёша желaнію въ пустhни, и3 и3скуси1ша бGа
въ безв0днэ. и3 дaстъ и4мъ прошeніе и4хъ, послA сhтость
въ дш7aхъ и4хъ. И# прогнёваша моmсez въ станY, и3 ґар0на
каfи1зма, єi7
с™aго гDнz. tвeрзесz землS, и3 пожрeтъ даfaна, и3 покры2
на с0нмищи ґвир0на. И# раждежeсz џгнь въ с0нмэ и4хъ,
плaмень попали2 грёшники. и3 сотвори1ша телeцъ въ
хори1вэ, и3 поклони1шасz и3стукaнному. И# и3змэни1ша
слaву є3го2 въ под0біе телцA kдyщаго травY. и3 забhша
бGа сп7сaющаго и4хъ, сотв0ршаго вeліz во є3гЂптэ, чюдесA
въ земли2 хaмовэ, стрaшна въ м0ри чермнёмъ. И# речE
потреби1ти и4хъ, ѓще не бы2 моmсeй и3збрaнныи є3го2 стaлъ
въ сокрушeніе предъ ни1мъ, возврати1ти ћрость є3го2 да не
погуби1тъ и4хъ. И# ўничижи1ша зeмлю желaнную, не ћша
вёры словеси2 є3го2. И# пороптaша въ селeніихъ свои1хъ, не
ўслhшаша глaса гDнz. И# воздви1же рyку свою2 нa н‰,
низложи1ти и4хъ въ пустhни, и3 низложи1ти сёмz и4хъ
во kзhцэхъ, и3 расточи1ти | въ страны2. и3 причасти1шасz
воельфег0ръ, и3 снэд0ша жeртвы мр7твыхъ. И# прогнёваша
и5 въ начинaніихъ свои1хъ, и3 ўмн0жисz въ ни1хъ падeніе.
И# стA фmнеeсъ, и3 ўгоди2, и3 престA сёчь, и3 вмэни1сz є3мY
въ прaвду, въ р0дъ и3 р0дъ д0 вэка. И# прогнёваша и5 на
водЁ прерэкaніz, и3 nѕл0бленъ бhсть моmсeй и4хъ рaди,
ћко nгорчи1ша д¦ъ є3го2, и3 рaзньствова ўстнaма свои1ма.
Не потреби1ша kзhки, ћже речE гDь и4мъ, и3 смэси1шасz
во kзhцэхъ, и3 навык0ша дёла и4хъ, и3 пораб0таша
…а
pалтhрь
и3стукaннымъ и4хъ, и3 бhсть и4мъ въ соблaзнъ. И# пожр0ша
сн7ы своS и3 дщeрz своS бэсов0мъ. И# проліsша кр0вь
непови1нну, кр0вь сн70въ свои1хъ и3 дщeрій, ћже пожр0ша
и3стукaннымъ ханаaнскимъ. И# ўбіeна бhсть землS и4хъ
кр0вьми, и3 nскверни1сz въ дёлехъ и4хъ, и3 соблуди1ша
въ начинaніихъ свои1хъ. И# разгнёвасz ћростію гDь на
лю1ди своS, и3 nмрази2 достоsніе своE. и3 предaстъ и4хъ въ
рyки враг0мъ, и3 nбладaша и4ми ненави1дzщеи и4хъ. И#
стужи1ша и4мъ врaзи и4хъ, и3 смири1шасz подъ рукaми и4хъ.
Мн0жицею и3збaви и4хъ, тjи же разгнэви1ша и5 совётомъ
свои1мъ, и3 смири1шасz въ бе€зак0ніихъ свои1хъ. И# ви1дэ
гDь внегдA скорбёти и4мъ, внегдA ўслhшаше молeніе и4хъ.
И# помzнY завётъ св0й, и3 раскazсz по мн0жеству млcти
своеS. И# дaстъ | въ щедр0ты предъ всёми плэни1вшими
|. Сп7си2 нaсъ гDи б9е нaшъ, и3 собери2 ны6 t kзы6къ,
и3сповёдатисz и4мени твоемY с™0му, хвали1тисz въ
хвалЁ твоeй. Блгcвeнъ гDь бGъ ї}левъ, t~ вэка и3 д0 вэка,
и3 рекyтъ вси6 лю1діе, бyдетъ бyдетъ.
Слaва, ґллилyіа, Rѕ.

И#
сповёдайтесz гDви, ћко бlгъ ћко въ вёкъ млcть є3го2.
да рекyтъ и3збaвленіи гDемъ, и4хъ же и3збaви и3зъ руки2
вр†гъ, и3 t стрaнъ собрA и4хъ, t вост0къ и3 зaпадъ, и3
каfи1зма, єi7
сёвера и3 м0рz. Заблуди1ша въ пустhни безв0днэ, пути2
грaда nби1телна не nбрэт0ша. ѓлчуще и3 жaждуще, дш7A
и4хъ въ ни1хъ и3зчезE. И# возвaша к0 гDу внегдA скорбёти
и4мъ. и3 t бёдъ и4хъ и3збaви и4хъ. И# настaви и4хъ на пyть
прaвъ, вни1ти в0 градъ nби1телныи. да и3сповёдzтсz
гDви млcти є3го2, и3 чюдесA є3го2 сн7ов0мъ члчcкимъ. Ћко
насhтилъ є4сть дш7у тщY, и3 дш7у ѓлчющу и3сп0лни
бlгъ. Сэдsщаz во тмЁ и3 сёни смр7тнэй, nковaныхъ
нищет0ю и3 желёзомъ. Ћко разгнёваша словесA б9іz,
и3 совётъ вhшнzго раздражи1ша. И# смири1сz въ трудёхъ
с®це и4хъ, и3знемог0ша, и3 не бB помогazи. и3 возвaша
к0 гDу внегдA скорбёти и4мъ. и3 t бёдъ и4хъ сп7сE и4хъ.
И#зведE и4хъ и3зъ тмы2 и3 сёни смр7тныz, и3 ю4зы и4хъ
растерзA. да и3сповёдzтсz гDви млcти є3го2, и3 чюдесA є3го2
сн7ов0мъ члчcкимъ. Ћко сокруши2 вратA мёднаz, и3 вереS
желёзныz сломи2. Воспріsтъ и4хъ t пути2 бе€зак0ніи
и4хъ, бе€зак0ніи бо рaди свои1хъ смири1шасz. Всsкого
брaшна возгнушaсz дш7A и4хъ, и3 прибли1жишасz до врaтъ
смр7тныхъ. И# возвaша к0 гDу внегдA скорбёти и4мъ, и3
t бёдъ и4хъ сп7сE и4хъ. ПослA сл0во своE и3 и3сцэли2 и4хъ, и3
и3збaви и4хъ t поги1бели и4хъ. да и3сповёдzтсz гDви млcти
є3го2, и3 чюдесA є3го2 сн7ов0мъ члчcкимъ. И# п0жрутъ є3мY
…в
pалтhрь
жeртву хвалЁ, и3 да повёдzтъ дёла є3го2 въ рaдости.
Сходsщеи въ м0ри въ корабли1хъ, творsщеи дёланіz въ
водaхъ мн0гахъ, тjи ви1дэша дёла гDнz, и3 чюдесA є3го2 въ
глубинЁ. РечE и3 стA дyхъ бyренъ, и3 вознес0шасz волны2
є3го2. Восх0дzтъ до нб7съ, и3 низх0дzтъ до бeзднъ. дш7A
и4хъ въ ѕлhхъ тazше. смути1шасz, подвизaшасz ћко
піsныи, и3 вс‰ мyдрость и4хъ поглощeна бhсть. И# возвaша
к0 гDу внегдA скорбёти и4мъ, и3 t бёдъ и4хъ и3зведE и4хъ.
и3 повелЁ бyри, и3 стA въ ти1шину, и3 ўмолк0ша волны2
є3го2. и3 возвесели1шасz, ћко ўмолк0ша и3 настaви | въ
пристaнище хотёніz своего2. да и3сповёдzтсz гDви млcти
є3го2, и3 чюдесA є3го2 сн7ов0мъ члчcкымъ. да вознесyтъ є3го2
въ цRкви людстёй, и3 на сэдaлищи ст†рецъ восхвaлzтъ
є3го2. положи1лъ є4сть рэкы2 въ пустhнz, и3 и3сх0дища
воднaz въ жaжду. зeмлю плодон0сную въ слати1ну, t
ѕл0бъ живyщыхъ на нeй. Положи1лъ є4сть пустhнz во
є3зeра воднaz, и3 зeмлю безв0дную во и3сх0дища воднaz.
И# насели2 т{ ѓлчущаz, и3 состaвиша грaды nби1телны. И#
насёzша сeла, и3 насади1ша виногрaды, и3 сотвори1ша пл0дъ
жи1тенъ. И# блгcви2 и4хъ, и3 ўмн0жишасz ѕэло2, и3 скоты2
и4хъ не ўмaли, и3 ўмaлишасz nзл0бишасz t печaли
ѕ0лъ и3 болёзни. и3зліsсz ўничижeніе нa кн7зz и4хъ, и3
каfи1зма, єi7
nблазни2 и4хъ по непрох0днэ, ґ не по пути2. И# пом0же
ўб0гу t ни1щеты, и3 положи2 ћко nвцA nч7ествіz.
Ќзрzтъ прaвіи, и3 возвеселsтсz, и3 всsко бе€зак0ніе
загради1тъ ўстA своS. Кто2 премyдръ, и3 сохрани1тъ си1хъ;
и3 разумёютъ млcти гDнz.
Слaва. пёснь pалмA двdвъ, Rз.

Г
от0во с®це моE б9е, гот0во с®це моE, воспою2 и3 пою2
въ слaвэ моeй. Востaни слaва моS, востaни pалтhрю
и3 гyсли, востaну рaно. И#сповёмсz тебЁ въ лю1дехъ
гDи, пою2 тебЁ во kзhцэхъ. Ћко вeліz верхY нб7съ млcть
твоS, и3 до џблакъ и4стина твоS. Вознеси1сz на нб7сA
б9е, и3 по всeй земли2 слaва твоS. ћко да и3збaвzтсz
возлю1бленіи твои2, сп7си2 десни1цею твоeю, и3 ўслhши
м‰. бGъ возгlа во с™ёмъ своeмъ, вознесyсz и3 раздэлю2
сики1му, и3 ю3д0ль селeніемъ размёрю. М0й є4сть галаaдъ,
и3 м0й є4сть манасjй, и3 є3фрeмъ заступлeніе главы2
моеS. Їю1да цRь м0й, моaвъ кон0бъ ўповaніz моего2.
На v3думeю наложY сап0гъ м0й, мнЁ и3ноплемeнницы
покори1шасz. Кто2 введeтъ м‰ в0 градъ nбстоsніz; и3ли2
кто2 настaвитъ м‰ до v3думez; не ты2 ли б9е tри1нувыи
нaсъ, и3 не и3зhдеши б9е въ си1лахъ нaшихъ. дaждь
нaмъ п0мощь t печaли, и3 сyетно сп7сeніе члчcко. џ бз7э
…г
pалтhрь
сотвори1мъ си1лу, и3 т0й ўничижи1тъ врагы2 нaша.
Въ конeцъ, pал0мъ двdвъ, Rи.

Б
9е хвалY мою2 не премолчи2, ћко ўстA грёшнича,
и3 ўстA льсти1ваго нa м‰ tверз0шасz. Гlаша нa
м‰ kзhкомъ льсти1вымъ, и3 словесы2 ненави1стными
nбыд0ша м‰, и3 брaшасz со мн0ю тyне. Вмёсто любвE
nболгaху м‰, ѓзъ же мlтву дёzхъ. И# положи1ша нa
м‰ ѕл† возблагaz, и3 нeнависть за возлюблeніе моE.
Постaви нaнь грёшника, и3 діaволъ да стaнетъ nдеснyю
є3го2. ВнегдA суди1тисz є3мY да и3зhдетъ nсужeнъ, и3
мlтва є3го2 бyди въ грёхъ. да бyдутъ днjе є3го2 мaли, и3
є3пи1скопство є3го2 пріи1метъ и4нъ. да бyдутъ сн7ове є3го2
сЂры, и3 женA є3го2 вдовA. дви1жащесz да преселsтсz сн7ове
є3го2, и3 возпр0сzтъ, да и3згнaни бyдутъ и3зъ дом0въ
свои1хъ. да взhщетъ заимодaвецъ вс‰ є3ли1ка сyть є3го2,
и3 да восхи1тzтъ чужjи труды2 є3го2. да не бyдетъ є3мY
застyпника, нижE бyдетъ и4же ўщeдритъ сmроты2 є3го2. да
бyдутъ чaда є3го2 въ пaгубу, въ р0дъ є3ди1нъ да потреби1тсz
и4мz є3го2. да воспомzнeтсz бе€зак0ніе nц7ъ є3го2 прeдъ
гDемъ, и3 грёхъ мaтере є3го2 да не nчи1ститсz. да бyдутъ
прeдъ гDемъ вhну, и3 да потреби1тсz t землS пaмzть
и4хъ. занeже не помzнY сотвори1ти млcть, и3 погнA чlка
каfи1зма, єi7
ни1ща и3 ўб0га, и3 смирeна с®цемъ ўмертви1ти. И# возлюби2
клsтву, и3 пріи1детъ є3мY. и3 не восхотЁ блгcвeніz, и3
ўдaлитсz t него2. И# nблечeсz въ клsтву ћко въ ри1зу,
и3 вни1де ћко водA во ўтр0бу є3го2, и3 ћко є3лeй въ к0сти
є3го2. да бyдетъ є3мY ћко ри1за въ ню6 же nблачи1тсz,
и3 ћко п0zсъ и4мъ же вhну nпоsсуетсz. Се6 дёло
nболгaющихъ м‰ t гDа, и3 гlющыхъ лукaваz нa дш7у
мою2. И# ты2 гDи гDи сотвори2 со мн0ю и4мени рaди своего2,
ћко бlга млcть твоS. И#збaви м‰, ћко ни1щь и3 ўб0гъ
є4смь ѓзъ и3 с®це моE, смути1сz во мнЁ. Ћко сёнь є3гдA
ўклони1тсz tsхсz, сотрzс0хсz ћко прyзи. Колёнэ
мои2 и3знемог0стэ t постA, и3 пл0ть моS и3змэни1сz
є3лez рaди. И# ѓзъ бhхъ поношeніе и4мъ. ви1дэша м‰,
покивaша главaми свои1ми. Помози2 ми6 гDи б9е м0й, и3
сп7си2 м‰ по млcти твоeй. и3 разумёютъ, ћко рукA твоS
си6, и3 ты2 гDи сотвори1лъ є3си2 |. Прокленyтъ тjи, и3 ты2
блгcви1ши. Востaющеи нa м‰ постыдsтсz, рaбъ же тв0й
возвесели1тсz. да nблекyтсz nболгaющеи м‰ въ срaмъ
и3 nдeжутсz ћко nдeжею студ0мъ свои1мъ. И#сповёмсz
гDви ѕэло2 ўсты2 мои1ми, и3 посредЁ мн0гъ восхвалю2 и5.
Ћко стA nдеснyю ўб0гаго, спасти2 t гонsщыхъ дш7у мою2.
Слaва, ґллилyіа, pl0мъ двdвъ, Rf. Каfи1зма, ѕi7.
…д
pалтhрь

Р
ечE гDь гDви моемY, сэди2 nдеснyю менE, д0ндеже
положY врагы2 твоS, подн0жіе ногaма твои1ма.
Жeзлъ си1лы п0слетъ ти6 гDь t сіo1на, и3 ўдолёеши
посредЁ вр†гъ твои1хъ. Съ тоб0ю начaлство въ дн7ь си1лы
твоеS, въ свётлостехъ с™hхъ твои1хъ. И$зъ чрева прeжде
денни1ца роди1хъ т‰. клsтсz гDь и3 не раскaетсz. ты2 їєрeй
в0 вэкы, п0 чину мельхиседeкову. гDь nдеснyю тебE,
сокруши1лъ є4сть въ дн7ь гнёва своего2 цRS. Сyдитъ во
kзhцэхъ, и3сп0лнитъ падeніz, сокруши1тъ главы2 на
земли2 мн0гымъ. t пот0ка на пути2 піeтъ, сего2 рaди
вознесeтъ главY.
Ґллилyіа, Ri.

И#
сповёмсz тебЁ гDи всёмъ с®цемъ мои1мъ, въ совё
техъ прaвыхъ и3 с0нмэ. Вeліz дёла гDнz, и3зhскана
во всёхъ в0лzхъ є3го2. И#сповёданіе и3 велелёпота дёло
є3го2, и3 прaвда є3го2 пребывaетъ въ вёкъ вёка. Пaмzть
сотвори1лъ є4сть чюдeсъ свои1хъ. Ми1лостивъ и3 щeдръ гDь,
пи1щу дaлъ є4сть боsщимсz є3го2. Помzнeтъ въ вёкъ
завётъ св0й, крёпость дёлъ свои1хъ возвэсти2 лю1демъ
свои1мъ. дaти и4мъ достоsніе kзы6къ, дёла рyкъ є3го2
и4стина и3 сyдъ. Вёрны вс‰ зaповэди є3го2, ўтвержeны въ
вёкъ вёка, сотворeны во и4стинэ и3 прaвотэ. И#збавлeніе
каfи1зма, ѕi7
послA лю1демъ свои1мъ. Заповёда въ вёкъ завётъ св0й.
С™о и3 стрaшно и4мz є3го2. зачaло премyдрости, стрaхъ
гDнь. рaзумъ же бlгъ всёмъ творsщымъ є3го2. хвалA є3го2
пребывaетъ въ вёкъ вёка.
Ґллилyіа, р№i.

Б
лажeнъ мyжъ боsисz гDа, въ зaповэдехъ є3 го2
восх0щетъ ѕэло2. Си1лно на земли2 бyдетъ сёмz є3го2,
р0дъ прaвыхъ блгcви1тсz. Слaва и3 богaтство въ домY
є3го2, и3 прaвда є3го2 пребывaетъ въ вёкъ вёка. ВосіS во
тмЁ свётъ прaвымъ, млcтивъ и3 щeдръ и3 прaведенъ. Бlгъ
мyжъ щeдрzи и3 даS, расм0тритъ словесA своS на судЁ,
ћко въ вёкъ не подви1житсz. въ пaмzть вёчную бyдетъ
прaведникъ, t~ слуха ѕлA не ўбои1тсz, гот0во с®це є3го2
ўповaти нa гDа, ўтверди1сz с®це є3го2, не ўбои1тсz, д0ндеже
в0зритъ на врагы2 своS. расточи2, дaстъ ўб0гымъ, прaвда
є3го2 пребывaетъ въ вёкъ вёка, р0гъ є3го2 вознесeтсz въ
слaвэ. Грёшникъ ќзритъ и3 прогнёваетсz, зубы2 свои1ми
поскрежeщетъ, и3 растaетъ. желaніе грёшника поги1бнетъ.
Слaва. ґллилyіа, рв7i.

Х
вали1те џтроцы гDа, хвали1те и4мz гDне. Бyди и4мz
гDне блгcвeно, t нн7э и3 д0 вэка. t вост0къ сlнца до
зaпадъ, хвaлно и4мz гDне. выс0къ надъ всёми kзhкы
…є
pалтhрь
гDь, надъ нб7сы2 слaва є3го2. Кто2 ћко гDь бGъ нaшъ, на
выс0кыхъ живhи, и3 на смирeныz призирaz; нa нб7си и3
на земли2. Воздвизazи t землS ўб0га, и3 t гн0ища
возносS ни1ща. Посади1ти є3го2 съ кн7зи, съ кн7зи лю1діи
свои1хъ. вселszи непл0дове въ д0мъ, м™рь n чaдэхъ
веселsщусz.
Ґллилyіа, рGi.

В
о и3сх0дэ ї}левэ t є3гЂпта, д0му їaковлz и3зъ лю1діи
в†рваръ, бhсть їюдez с™hни є3го2, ї}ль џбласть є3го2.
М0ре видЁ и3 побэжE, їoрдaнъ возврати1сz вспsть.
Г0ры взыгрaшасz ћко џвни, и3 х0лми ћко ѓгньцы џвчіи.
Что2 ти6 бhсть м0ре ћко побэжE, и3 тебЁ їoрдaню, ћко
возврати1сz вспsть; г0ры ћко взыгрaстесz, ћко џвни,
и3 х0лми, ћко ѓгньцы џвчіи; t лицA гDнz подви1жасz
землS, t лицA бGа їaковлz, nбрaщшаго кaмень во
є3зeра воднaz, и3 несэк0мыи во и3ст0чникы воднhz. Не
нaмъ гDи не нaмъ, но и4мени твоемY дaждь слaву. N
млcти твоeй, и3 и4стинэ твоeй, да некогдA рекyтъ kзhцы,
гдЁ є4сть бGъ и4хъ; бGъ же нaшъ нa нб7си и3 на земли2.
Вс‰ є3ли1ка восхотЁ, сотвори2. И$доли kзы6къ, сребро2 и3
злaто, дёла рyкъ чlческъ. ЎстA и4мутъ, и3 не гlютъ.
џчи и4мутъ, и3 не ви1дzтъ. ќши и4мутъ, и3 не слhшатъ.
каfи1зма, ѕi7
Н0здри и4мутъ, и3 не nбонsютъ. Рyцэ и4мутъ, и3 не
nсsжутъ. Н0зэ и4мутъ, и3 не п0йдутъ. Не возгласsтъ
гортaнемъ свои1мъ. Под0бни и4мъ да бyдутъ творsщеи
|, и3 вси6 надёющеисz нa н‰. д0мъ ї}левъ ўповA нa
гDа, пом0щникъ и3 защи1титель и4мъ є4сть. д0мъ ґар0нь
ўповA нa гDа, пом0щникъ и3 защи1титель и4мъ є4сть.
Боsщеисz гDа ўповaша нa гDа, пом0щникъ и3 защи1
титель и4мъ є4сть. гDь помzнyвъ ны6, блгcви1лъ є4сть
нaсъ. блгcви1лъ є4сть д0мъ ї}левъ, блгcви1лъ є4сть д0мъ
ґар0нь. блгcви1лъ є4сть боsщаzсz гDа мaлаz съ вели1кыми.
приложи1тъ гDь на вы6, нa вы6 и3 на сн7ы вaша. блгcвeни вы2
гDви, сотв0ршему нб7о и3 зeмлю. Нб7о нб7си2 гDви, зeмлю
же дaстъ сн7ов0мъ чlческымъ. Не мр7твіи восхвaлzтъ т‰
гDи, ни вси6 низходsщеи во ѓдъ. но мы2 живjи блгcви1мъ
гDа, t нн7э и3 д0 вэка.
Ґллилyіа, рд7i.

В
озлюби1хъ, ћко ўслhшитъ гDь глaсъ молeніz моего2.
Ћко приклони2 ќхо своE мнЁ, и3 в0 дни моS
призовY. nбьsша м‰ болёзни смр7тныz, бэды2
ѓдовы nбрэт0ша м‰. Ск0рбь и3 болёзнь nбрэт0хъ, и3
и4мz гDне призвaхъ. Q гDи и3збaви дш7у мою2. Млcтивъ
гDь и3 прaведенъ, и3 бGъ нaшъ ми1луетъ. хранsи младeнца
…ѕ
pалтhрь
гDь, смири1хсz и3 сп7сE м‰. Возврати1сz дш7E моS въ пок0й
тв0й, ћко гDь бlго сотвори2 тебЁ. ћко и3збaви дш7у
мою2 t смeрти, џчи мои2 t слeзъ, и3 н0зэ мои2 t
воспоползновeніz. БlгоўгождY прeдъ гDемъ въ странЁ
живhхъ.
Слaва.
Ґллилyіа, рє7i.

В
ёровахъ тёмъ же возгlахъ, ѓзъ же смири1хсz ѕэло2.
Ѓзъ же рёхъ во ќжасэ моeмъ, всsкъ чlкъ л0жъ.
Что2 воздaмъ гDви n всёхъ, и4хъ же воздaстъ ми6;
Чaшу сп7сeніz пріимY и3 и4мz гDне призовY. Мlтвы моS
гDви воздaмъ предъ всёми людми2 є3го2. ЧестнA прeдъ
гDемъ смр7ть прпdбныхъ є3го2. Q гDи, ѓзъ рaбъ тв0й, ѓзъ
рaбъ тв0й, и3 сн7ъ рабы2 твоеS. растерзA ю4зы моS. ТебЁ
пожрY жeртву хвалЁ, и3 в0 и3мz гDне призовY. Моли1твы
моS гDви воздaмъ, предъ всёми людми2 є3го2. во дв0рэхъ
д0му гDнz, посредЁ тебE їєrли1мъ.
Ґллилyіа, рѕ7i.

Х
вали1те гDа вси6 kзhцы, похвали1те є3го2 вси6 лю1діе.
ћко ўтверди1сz ми1лость є3го2 на нaсъ, и3 и4стина гDнz
пребывaетъ в0 вэки.
Ґллилyіа, рз7i.
каfи1зма, ѕi7

И#
сповёдайтесz гDви, ћко бlгъ ћко въ вёкъ млcть є3го2.
да речeтъ ќбо д0мъ ї}левъ, ћко бlгъ, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. да речeтъ ќбо д0мъ ґар0нь, ћко бlгъ, ћко
въ вёкъ млcть є3го2. да рекyтъ ќбо вси6 боsщеисz гDа, ћко
бlгъ, ћко въ вёкъ млcть є3го2. t ск0рби призвaхъ гDа, и3
призвA м‰ въ прострaнство. гDь мнЁ пом0щникъ, и3 не
ўбою1сz что2 сотвори1тъ мнЁ чlкъ. гDь мнЁ пом0щникъ,
и3 ѓзъ воззрю2 на врагы2 моS. Бlго є4сть надёzтисz нa
гDа, нeжели надёzтисz на чlка. Бlго є4сть ўповaти
нa гDа, нeже ўповaти нa кн7зz. Вси6 kзhцы nбыд0ша
м‰, и3 и4менемъ гDнимъ противлsхсz и4мъ. nбышeдше
nбыд0ша м‰, и3 и4менемъ гDнимъ противлsхсz и4мъ.
nбыд0ша м‰ ћко пчeлы с0тъ, и3 разгорёшасz ћко
џгнь въ тeрніи, и3 и4менемъ гDнимъ противлsхсz и4мъ.
Возриновeнъ преклони1хсz пaсти, и3 гDь пріsтъ м‰.
Крёпость моS и3 пёніе моE гDь, и3 бhсть ми6 во сп7сeніе.
Глaсъ рaдости и3 сп7сeніz въ сeлэхъ пр†ведникъ. десни1ца
гDнz сотвори2 си1лу, десни1ца гDнz вознесE м‰. десни1ца
гDнz сотвори2 си1лу. не ўмрY, но жи1въ бyду, и3 повёмъ
дёла гDнz. Показyz наказA м‰ гDь, смр7ти же не
предaстъ м‰. tвeрзэте мнЁ вратA прaвды, и3 вшeдъ въ
н‰ и3сповёмсz гDви. Сіи2 вратA гDнz прaведніи вни1дутъ
…з
pалтhрь
въ н‰. И#сповёмсz тебЁ, ћко ўслhша м‰, и3 бhсть
мнЁ во сп7сeніе. Кaмень є3г0 же небрег0ша зи1ждущеи,
сeй бhсть во главY ќглу. t~ гDа бhсть си6, и3 є4сть ди1вна
во џчію нaшею. Сeй дн7ь и4же сотвори2 гDь, возрaдуемсz и3
возвесели1мсz в0нь. Q гDи сп7си1 же, Q гDи поспэши1 же.
блгcвeнъ грzдhи в0 и3мz гDне, блгcви1хомъ вы6 и3зъ домY
гDнz. бGъ гDь, и3 kви1сz нaмъ. Состaвите прaздникъ во
ўкрашeныхъ, до ро6гъ nлтарeвыхъ. бGъ м0й є3си2 ты2,
и3 и3сповёмтисz. бGъ м0й є3си2 ты2, и3 вознесY т‰. и3спо
вёмсz тебЁ, ћко ўслhша м‰, и3 бhсть мнЁ во сп7сeніе.
И#сповёдайтесz гDви ћко бlгъ, ћко въ вёкъ млcть є3го2.
Слaва. Ґллилyіа, р}i. Каfи1зма, зi7.

Б
лажeни непор0чніи въ пyть, ходsщеи въ зак0нэ
гDни. блажeни и3спытaющеи свэдёніz є3го2, всёмъ
с®цемъ взhщутъ є3го2. Не дёлающеи бо бе€зак0ніе
въ путeхъ є3го2 ходи1ша. Ты2 заповёда зaповэди твоS,
сохрани1ти ѕэло2. Е#дA и3спрaвилисz бhша путіE мои2,
сохрани1ти nправдaніz твоS. ТогдA не постыжdyсz є3гдA
призрю2 на вс‰ зaповэди твоS. И#сповёмсz тебЁ въ
прaвости с®ца, внегдA наўчи1тимисz судбaмъ прaвды
твоеS. nправдaніz твоS сохраню2, не nстaви менE до
ѕэлA. въ чeмъ и3спрaвитъ ю4нный пyть св0й; внегдA
каfи1зма, зi7
сохрани1ти словесA твоS. Всёмъ с®цемъ мои1мъ взыскaхъ
тебE, не tри1ни менE t зaповэдей твои1хъ. въ с®ци моeмъ
съкрhхъ словесA твоS, да не согрэшY тебЁ. Блгcвeнъ є3си2
гDи, наўчи2 м‰ nправдaніемъ твои1мъ. Ўстнaма мои1ма
возвэсти1хъ вс‰ судбы2 ќстъ твои1хъ. На пути2 свэдёніи
твои1хъ наслади1хсz, ћко n всsкомъ богaтьствэ. Въ
зaповэдехъ твои1хъ поглумлю1сz, и3 разумёю пути2 твоS.
Въ nправдaніихъ твои1хъ поўчю1сz, не забyду словeсъ
твои1хъ. воздaждь рабY твоемY, живи2 м‰, и3 сохраню2
словесA твоS. tкрhй џчи мои2, и3 разумёю чюдесA t
зак0на твоего2. Пришлeцъ ѓзъ є4смь на земли2, не скрhй
t менE зaповэди твоS. Возлюби2 дш7A моS, вожделёти
судбы2 твоS на всsко врeмz. Запрэти1лъ є3си2 гордhмъ,
пр0клzти ўклонsющеисz t зaповэдей твои1хъ. tи1ми
t менE пон0съ и3 ўничижeніе, ћко свэдёніи твои1хъ
взыскaхъ. И$бо сэд0ша кнsзи, и3 нa м‰ клеветaху.
рaбъ же тв0й глумлsшесz въ nправдaніихъ твои1хъ.
И$бо свэдёніz твоS поўчeніе моE є4сть, и3 совёти мои2
nправдaніz твоS. ПрильпE земли2 дш7A моS, живи2 м‰
по словеси2 твоемY. пути2 моS и3сповёдахъ, и3 ўслhша
м‰. наўчи2 м‰ nправдaніемъ твои1мъ. Пути2 nправдaніи
твои1хъ вразуми2 м‰, и3 поглумлю1сz въ чюдесёхъ твои1хъ.
…и
pалтhрь
ВоздрэмA дш7A моS t ўнhніz, ўтверди2 м‰ въ словесёхъ
твои1хъ. Пyть непрaвды tстaви t менE, и3 зак0номъ
твои1мъ поми1луй м‰. Пyть и4стинныи и3зв0лихъ, и3
судбы2 твоS не забhхъ. Прилэпи1хсz свэдёніи твои1хъ,
гDи, не посрами2 менE. Пyть зaповэдей твои1хъ тек0хъ,
є3гдA разши1рилъ є3си2 с®це моE. Законоположи2 мнЁ гDи
пyть nправдaніи твои1хъ, и3 взыщY и5 вhну. вразуми2
м‰, и3 и3спытaю зак0нъ тв0й, и3 сохраню2 и5 всёмъ с®цемъ
мои1мъ. Настaви м‰ на пyть зaповэдей твои1хъ, ћко т0й
восхотёхъ. Приклони2 с®це моE во свэдёніz твоS, ґ не
въ лихои1мство. tврати2 џчи мои2, не ви1дэти сyеты, въ
пути2 твоeмъ живи2 м‰. Постaви рабY твоемY сл0во твоE,
въ стрaхъ тв0й. tи1ми поношeніе моE, є4же непщевaхъ,
ћко судбы2 твоS бlгы. Се6 вожделёхъ зaповэди твоS, въ
прaвдэ твоeй живи2 м‰. И# да пріи1детъ нa м‰ ми1лость
твоS, гDи, сп7сeніе твоE по словеси2 твоемY. И# tвэщaю
поношaющимъ ми6 сл0во, ћко ўповaхъ на словесA твоS.
И# не tи1ми t ќстъ мои1хъ словесE и4стинна до ѕэлA,
ћко на судбы2 твоS ўповaхъ. И# сохраню2 зак0нъ тв0й
всегдA, въ вёкъ, и3 въ вёкъ вёка. И# хождaхъ въ широтЁ,
ћко зaповэди твоS взыскaхъ. И# гlахъ n свэдёніихъ
твои1хъ предъ цRи2, и3 не стыдsхсz. И# поўчaхсz въ
каfи1зма, зi7
зaповэдехъ твои1хъ, и4хъ же возлюби1хъ ѕэло2. И# воз
двиг0хъ рyцэ мои2 къ зaповэдемъ твои1мъ, и4хъ же
возлюби1хъ, и3 глумлsхсz въ nправдaніихъ твои1хъ.
Помzни2 словeсъ твои1хъ рабY твоемY, и4хъ же ўповaніе
дaлъ ми6 є3си2, т† м‰ ўтёши во смирeніи моeмъ, ћко
сл0во твоE живи2 м‰. Г0рдіи законопреступовaху ѕэло2,
t зак0на же твоего2 не ўклони1хсz. Помzнyхъ судбы2
твоS t~ вэка, гDи, и3 ўтёшихсz. Печaль пріsтъ м‰,
t грBшникъ, nставлsющыхъ зак0нъ тв0й. Пёта
бёху мнЁ nправдaніz твоS, на мёстэ пришeльствіz
моего2. Помzнyхъ въ нощи2 и4мz твоE гDи, и3 сохрани1хъ
зак0нъ тв0й. Си6 бhсть мнЁ ћко nправдaніи твои1хъ
взыскaхъ. Чaсть моS є3си2 гDи, рёхъ сохрани1ти зак0нъ
тв0й. Помоли1хсz лицY твоемY всёмъ с®цемъ мои1мъ,
поми1луй м‰ по словеси2 твоемY. Помhслихъ пути2 твоS,
и3 возврати1хъ н0зэ мои2 во свэдёніz твоS. ўгот0вихсz
и3 не смути1хсz сохрани1ти зaповэди твоS. ю4жа грBш
никъ nбzзaшасz мнЁ, и3 зак0на твоего2 не забhхъ.
Полyнощи востaхъ, и3 с повёдатисz тебЁ на судбы2
прaвды твоеS. причaстникъ ѓзъ є4смь всёмъ боsщимсz
тебE, и3 хранsщимъ зaповэди твоS. Млcти твоеS гDи
и3сп0лнь землS, nправдaніемъ твои1мъ наўчи2 м‰.
…f
pалтhрь
бlгость сотвори1лъ є3си2 съ раб0мъ твои1мъ гDи, по словеси2
твоемY. Бlгости и3 наказaнію и3 рaзуму наўчи2 м‰, ћко
зaповэдемъ твои1мъ вёровахъ. Прeжде дaже не смири1хсz
ѓзъ прегрэши1хъ, сего2 рaди сл0во твоE сохрани1хъ. Бlгъ
є3си2 ты2 гDи, и3 бlгостію твоeю наўчи2 м‰ nправдaніемъ
твои1мъ. ўмн0жисz нa м‰ непрaвда гордhхъ. ѓзъ
же всёмъ с®цемъ мои1мъ и3спытaю зaповэди твоS.
ўсhрисz ћко млеко2 с®це и4хъ, ѓзъ же зак0ну твоемY
поўчи1хсz. Бlго мнЁ, ћко смири1лъ м‰ є3си2, да наўчю1сz
nправдaніемъ твои1мъ. Бlгъ мнЁ зак0нъ ќстъ твои1хъ,
пaче тhсущъ златA и3 сребрA.
Слaва.

Р
yцэ твои2 сотвори1ста м‰, и3 создaста м‰. Вразуми2
м‰, и3 и3спытaю зaповэди твоS. Боsщеисz тебE
ќзрzтъ м‰, и3 возвеселsтсz, ћко на словесA твоS
ўповaхъ. Разумёхъ гDи, ћко прaвда повелёніz твоS
и3 вои1стину смири1лъ м‰ є3си2. Бyди же млcть твоS,
да ўтёшитъ м‰ по словеси2 твоемY рабA твоего2. да
пріи1дутъ мнЁ щедр0ты твоS, и3 жи1въ бyду, ћко зак0нъ
тв0й поўчeніе моE є4сть. да постыдsтсz г0рдіи, ћко безъ
прaвды бе€зак0новаша нa м‰. ѓзъ же поглумлю1сz въ
зaповэдехъ твои1хъ. да nбратsтъ м‰ боsщеисz тебE,
каfи1зма, зi7
и3 вёдущеи свэдёніz твоS. Бyди с®це моE непор0чно въ
nправдaніихъ твои1хъ, ћко дасS не постыждY. И#счезaетъ
во сп7сeніе твоE дш7A моS, въ сл0во твоE ўповaхъ.
И#зчез0ша џчи мои2 въ сл0во твоE, гlюще, когдA ўтё
шиши м‰; ћко бhхъ ћко мёхъ на слaнэ, nправдaніи
твои1хъ не забhхъ. коли1ко є4сть днjй рабA твоего2, когдA
сотвори1ши t гонsщыхъ м‰ сyдъ; повёдаша мнЁ
законопрестyпницы глумлeніz, но не ћко зак0нъ тв0й
гDи. Вс‰ зaповэди твоS и4стина. Безъ прaвды погнaша
м‰ помози2 ми6. Мaла не скончaша менE на земли2, ѓзъ
же не nстaвихъ зaповэди твоS. По млcти твоeй живи2
м‰, и3 сохраню2 свэдёніz ќстъ твои1хъ. В0 вэкы гDи
сл0во твоE пребываeтъ нa нб7си, въ р0дъ и3 р0дъ и4стина
твоS. nсновaлъ є3си2 зeмлю, и3 пребывaетъ ўчинeніемъ
твои1мъ. пребывaетъ дн7ь, ћко всsческаz раб0тна тебЁ.
Ћко ѓще не зак0нъ тв0й поўчeніе моE є4сть, тогдA ќбо
поги1блъ бhхъ во смирeніи моeмъ. Въ вёкъ не забyду
nправдaніи твои1хъ, ћко въ ни1хъ живи1лъ м‰ є3си2.
СтатіS, в7.

Т
в0й є4смь ѓзъ, сп7си2 м‰, ћко nправдaніи твои1хъ
взыскaхъ. МенE ждaша грёшницы, погуби1ти м‰.
свэдёніz твоS разумёхъ. Всsкоz кончи1ны ви1дэхъ
o7
pалтhрь
конeцъ, широкA зaповэдь твоS ѕэло2. К0ль возлюби1хъ
зак0нъ тв0й гDи, вeсь дн7ь поўчeніе моE є4сть. Пaче
вр†гъ мои1хъ ўмyдрилъ м‰ є3си2 зaповэдію твоeю, ћко
въ вёкъ моS є4сть. пaче всёхъ ўчaщыхъ м‰ разумёхъ,
ћко свэдёніz твоS поўчeніе моE є4сть. Пaче ст†рецъ
разумёхъ, ћко зaповэди твоS взыскaхъ. t всsкого
пути2 лукaва возбрани1хъ ногaмъ мои1мъ, ћко да сохраню2
словесA твоS. t судeбъ твои1хъ не ўдaлихсz, ћко ты2
зак0но пол0жилъ м‰ є3си2. К0ль сладкA гортaни моемY
словесA твоS, пaче мeда ўст0мъ мои1мъ. t зaповэдей
твои1хъ разумёхъ, сего2 рaди возненави1дэхъ всsкъ пyть
непрaвды. Свэти1лникъ ногaма мои1ма зак0нъ тв0й, и3
свётъ стезsмъ мои1мъ. Клsхсz, и3 постaвихъ сохрани1ти
судбы2 прaвды твоеS. Смири1хсz до ѕэлA, гDи, живи2 м‰
по словеси2 твоемY. В0льнаz ќстъ мои1хъ бlговоли1 же
гDи, и3 судбы2 твоS наўчи2 м‰. дш7A моS въ рyку твоeю
вhну, и3 зак0на твоего2 не забhхъ. Положи1ша грёшни
цы сёть мнЁ, и3 t зaповэдей твои1хъ не заблуди1хъ.
наслёдовахъ свэдёніz твоS въ вёкъ, ћко рaдованіе с®ца
моего2 сyть. nбрати1хъ с®це моE, сотвори1ти nправдaніz
твоS въ вёкъ за воздаsніе. законопрестyпныz воз
ненави1дэхъ, зак0нъ же тв0й возлюби1хъ. Пом0щникъ
каfи1зма, зi7
м0й, и3 застyпникъ м0й є3си2 ты2, на словесA твоS
ўповaхъ. ўклони1тесz t менE лукaвнующеи, и3 и3спытaю
зaповэди бGа моего2. Заступи2 м‰ по словеси2 твоемY,
и3 жи1въ бyду, и3 не посрами2 менE t чazніz моего2.
Помози2 ми6 и3 сп7сyсz, и3 поўчю1сz въ nправдaніихъ
твои1хъ вhну. Ўничижи1лъ є3си2 вс‰ tступaющаz t
nправдaніи твои1хъ, ћко непрaведно помышлeніе и4хъ.
Преступaющаz непщевaхъ вс‰ грёшныz земли2, сего2
рaди возлюби1хъ свэдёніz твоS. Пригвозди2 t~ страха
твоего2 пл0ти моS, t судeбъ бо твои1хъ ўбоsхсz.
сотвори1хъ сyдъ и3 прaвду, не предaждь менE nби1дzщымъ
м‰. Воспріими2 рабA твоего2 въ бlго, да не nклеветaютъ
менE г0рдіи. џчи мои2 и3счез0стэ во сп7сeніе твоE, и3 въ
сл0во прaвды твоеS. Сотвори2 съ раб0мъ твои1мъ по
млcти твоeй, и3 судбaмъ твои1мъ наўчи2 м‰. Рaбъ тв0й
є4смь ѓзъ, вразуми2 м‰, и3 наўчю1сz свэдёніемъ твои1мъ.
Врeмz сотвори1ти гDви, разори1ша зак0нъ тв0й. Сего2
рaди возлюби1хъ зaповэди твоS, пaче злaта и3 топaзіz.
Сего2 рaди ко всёмъ зaповэдемъ твои1мъ направлsхсz,
всsкъ пyть непрaвды возненави1дэхъ. ди1вна свэдёніz
твоS, сего2 рaди и3спытaетъ | дш7A моS. Kвлeніе словeсъ
твои1хъ просвэщaетъ, и3 вразумлsетъ младeнца. ЎстA
o7а
pалтhрь
моS tверз0хъ, и3 привлек0хъ д¦ъ, ћко зaповэди твоS
желaхъ.
Слaва.

П
ри1зри нa м‰, и3 поми1луй м‰, по судY лю1бzщихъ
и4мz твоE. Стопы2 моS напрaви по словеси2 твоемY, и3
да не nдолёетъ ми6 всsко бе€зак0ніе. И#збaви м‰ t
клеветы2 члчcкыz, и3 сохраню2 зaповэди твоS. ЛицE твоE
просвэти2 на рабA твоего2, и3 наўчи2 м‰ nправдaніемъ
твои1мъ. И#сх0дища воднaz и3звед0ста џчи мои2, понeже
не сохрани1хъ зак0нъ тв0й. прaведенъ є3си2 гDи, и3 прaви
суди2 твои2. Заповёда прaвду свэдёніz твоS, и3 и4стину
ѕэло2. и3стazла м‰ є4сть жaлость твоS, ћко забhша
словесA твоS врaзи мои2. Раждежeно сл0во твоE ѕэло2, и3
рaбъ тв0й возлюби2 є5. ю4ноша ѓзъ є4смь, и3 ўничижeнъ,
nправдaніи твои1хъ не забhхъ. Прaвда твоS прaвда въ
вёкъ, и3 зак0нъ тв0й и4стина. Ск0рби и3 нyжда nбрэт0ша
м‰, зaповэди твоS поўчeніе моE. Прaвда свэдёніz твоS
въ вёкъ, вразуми2 м‰, и3 жи1въ бyду. Возвaхъ всёмъ
с®цемъ мои1мъ, ўслhши м‰ гDи nправдaніи твои1хъ
взыщY. Возвaхъ ти6, сп7си2 м‰, и3 сохраню2 свэдёніz твоS.
Предвари1хъ въ безг0діи, и3 возвaхъ, на словесA твоS
ўповaхъ. предвари1стэ џчи мои2 ко ќтру, поўчи1тисz
каfи1зма, зi7
словесeмъ твои1мъ. Глaсъ м0й ўслhши гDи по млcти
твоeй, по судбЁ твоeй живи2 м‰. Прибли1жиша гонsщеи
м‰ бе€зак0ніе, t зак0на же твоего2 ўдaлишасz. Бли1зъ
є3си2 ты2 гDи, и3 вси6 путіE твои2 и4стина. И#спeрва познaхъ
t свэдёніи твои1хъ, ћко въ вёкъ nсновaлъ | є3си2.
Ви1ждь смирeніе моE, и3 и3зми2 м‰, ћко зак0на твоего2
не забhхъ. Суди2 сyдъ м0й, и3 и3збaви м‰, по словеси2
твоемY живи2 м‰. далeче t грBшникъ сп7сeніе, ћко
nправдaніи твои1хъ не взыскaша. щедр0ты твоS мн0гы
гDи, по судбЁ твоeй живи2 м‰. Мн0зи и3згонsщеи м‰
и3 стужaющеи ми6, t свэдёніи твои1хъ не ўклони1хсz.
ви1дэхъ неразумэвaющаz, и3 и3стazхъ, ћко словeсъ твои1хъ
не сохрани1ша. ви1ждь ћко зaповэди твоS возлюби1хъ,
гDи, по млcти твоeй живи2 м‰. Начaло словeсъ твои1хъ
и4стина, и3 въ вёкъ вс‰ судбы2 прaвды твоеS. Кнsзи
погнaша м‰ тyне, и3 t словeсъ твои1хъ ўстраши1сz
с®це моE. Возрaдуюсz ѓзъ n словесёхъ твои1хъ, ћко
nбрэтazи корhсть мн0гу. Непрaвду возненави1дэхъ и3
nмeрзэ ми6, зак0нъ же тв0й возлюби1хъ. Седми1цею
днeмъ хвали1хъ т‰, n судбaхъ прaвды твоеS. Ми1ръ
мн0гъ лю1бzщимъ зак0нъ тв0й, и3 нёсть и4мъ соблaзны.
Чazхъ сп7сeніе твоE гDи, и3 зaповэди твоS возлюби1хъ.
o7в
pалтhрь
Сохрани2 дш7A моS свэдёніz твоS, и3 возлюби2 | ѕэло2.
Сохрани1хъ зaповэди твоS и3 свэдёніz твоS, ћко вси6
путіE мои2 предъ тоб0ю гDи. да прибли1житсz мlтва моS
предъ т‰ гDи, по словеси2 твоемY вразуми2 м‰. да вни1детъ
прошeніе моE предъ т‰ гDи, по словеси2 твоемY и3збaви
м‰. tрhгнутъ ўстнЁ мои2 пёніе, є3гдA наўчи1ши м‰
nправдaніемъ твои1мъ. Провэщaетъ kзhкъ м0й словесA
твоS, ћко вс‰ зaповэди твоS прaвда. Бyди рукA твоS
сп7сти2 м‰, ћко зaповэди твоS и3зв0лихъ. Вожделёхъ
сп7сeніе твоE гDи, и3 зак0нъ тв0й поўчeніе моE є4сть.
ЖивA бyдетъ дш7A моS, и3 восхвaлитъ т‰, и3 судбы2 твоS
пом0гутъ мнЁ. Заблуди1хъ ћко nвчA поги1бшее, взыщи2
рабA твоего2, ћко зaповэди твоS не забhхъ.
Слaва. Пёснь степeннаz, рf7i. Каfи1зма, иi7.

К
0 гDу внегдA скорбёхъ возвaхъ, и3 ўслhша м‰.
гDи и3збaви дш7у мою2 t ўстeнъ непрaведенъ,
и3 t kзhка льсти1ва. Что2 дaстътисz, и3ли2 что2
приложи1тътисz къ kзhку льсти1ву; стрёлы си1лнаго
и3зъnщрeны, съ ю4гльми пустhнными. Ўвы2 мнЁ, ћко
пришeльствіе моE ўдaлисz, всели1хсz съ сeлы кmдaрскыми,
мн0го пришeльствова дш7A моS. Съ ненави1дzщыми
ми1ра, бёхъ ми1ренъ. Е#гдA гlахъ и4мъ, борsху м‰ тyне.
каfи1зма, иi7
Пёснь степeннаz, Rк.

В
озвед0хъ џчи мои2 въ г0ры, tнyду же пріи1детъ
п0мощь моS. П0мощь моS t~ гDа, сотв0ршаго нб7о
и3 зeмлю. Не дaждь во смzтeніе ногы2 твоеS, нижE
воздрёмлетъ хранsи т‰. Се6 не воздрёмлетъ ни ќснетъ
хранsи ї}лz. гDь сохрани1тъ т‰, гDь покр0въ тв0й нaдъ
руку деснyю твою2. В0 дне сlнце не nжежeтъ тебE, ни
лунA н0щію. гDь сохрани1тъ т‰ t всsкого ѕлA, сохрани1тъ
дш7у твою2 гDь. гDь сохрани1тъ вхожeніе твоE, и3 и3схожeніе
твоE, t нн7э и3 д0 вэка.
Пёснь степeннаz, рк7а.

В
озвесели1хсz n рeкшихъ мнЁ, въ д0мъ гDнь вни1демъ.
Стоsще бёху н0гы нaша во дв0рэхъ твои1хъ їєrли1мъ.
Їєrли1мъ зи1ждемъ ћко грaдъ, є3мy же причaстіе є3го2
вкyпэ. Тaмо бо взыд0ша колёна, колёна гDнz свэдёніе
ї}лево, и3сповёдатисz и4мени гDню. Ћко т{ сэд0ша
пrт0ли на сyдъ, прест0ли въ домY двdвэ. Вопроси1те же
ћже џ мирэ їєrли1му, и3 nби1ліе лю1бzщымъ т‰. Бyди
же ми1ръ въ си1лэ твоeй, и3 nби1ліе въ столпY стэнaхъ
твои1хъ. Рaди брaтіи мои1хъ и3 бли1жнихъ мои1хъ, гlахъ
ќбо ми1ръ n тебЁ. д0му рaди гDа бGа нaшего, взыскaхъ
бlгaz тебЁ.
o7г
pалтhрь
Пёснь степeннаz, рк7в.

К
ъ тебЁ возвед0хъ џчи мои2, живyщему нa нб7си.
Се6 ћко џчи р†бъ въ рyку госп0діи свои1хъ, ћко џчи
рабhни въ рyку госпожA своеS, тaко џчи нaши к0 гDу
бGу нaшему, д0ндеже ўщeдритъ ны6. Поми1луй нaсъ гDи,
поми1луй нaсъ, ћко по мн0гу и3сп0лнихомсz ўничижeніz.
По мн0гу и3сп0лнисz дш7A нaша, ўничижeніе гобзyю
щыхъ, и3 ўничижeніе г0рдымъ.
Пёснь степeннаz, рк7г.

Ћ
ко ѓще не бы2 гDь въ нaсъ, да речeтъ нн7э ї}ль. ћко ѓще
не бы2 гDь въ нaсъ, внегдA востaти чlкомъ нa ны6, ќбо
жи1вы п0жерли бhша нaсъ, внегдA прогнёватисz ћрости
є3го2 нa ны6. Ќбо водA потопи1ла бы нaсъ, пот0къ прeйде
дш7A нaша. Ќбо прeйде дш7A нaша в0ду непостоsнную.
Блгcвeнъ гDь, и4же не дaстъ нaсъ въ лови1тву зуб0мъ и4хъ.
дш7A нaша ћко пти1ца и3збaвисz t сёти ловsщыхъ.
Сёть сокруши1сz, и3 мы2 и3збaвлени бhхомъ. П0мощь
нaша в0 и3мz гDне, сотв0ршаго нб7о и3 зeмлю.
Слaва, пёснь степeннаz, рк7д.

Н
адёющеисz нa гDа, ћко горA сіo1нъ, не подви1житсz
въ вёкъ живhи во їєrли1мэ. Г0ры џкrтъ є3го2, и3
гDь џкrтъ лю1діи свои1хъ, t нн7э и3 д0 вэка. Ћко не
каfи1зма, иi7
nстaвитъ гDь жезлA грёшныхъ, на жрeбіи прaвеdныхъ,
ћко да не пр0струтъ прaвеdніи въ бе€зак0ніи рyкъ свои1хъ.
Ўблажи2 гDи бlгhмъ, и3 прaвымъ с®цемъ. Ўклонsющаz
жесz въ развращeніе поведeтъ гDь съ дёлающими
бе€зак0ніе, ми1ръ на ї}лz.
Пёснь степeннаz, рк7є.

В
негдA возврати1тъ гDь плёнъ сіo1нъ, бhхомъ ћко
ўтёшени. ТогдA и3сп0лнишасz рaдости ўстA нaша,
и3 kзhкъ нaшъ весeліz. ТогдA рекyтъ во kзhцэхъ,
возвели1чилъ є4сть гDь сотвори1ти съ ни1ми. Возвели1чилъ
є4сть гDь сотвори1ти съ нaми, бhхомъ веселsщесz. Воз
врати2 гDи плэнeніе нaше, ћко пот0кы ю4гомъ. Сёющеи
слезaми, рaдостію п0жнутъ. Ходsщеи хождaху, и3
плaкахусz метaюще сёмена своS. Грzдyще же пріи1дутъ
рaдостію взeмлюще рукоsти своS.
Пёснь степeннаz, рк7ѕ.

Ѓ
ще не гDь сози1ждетъ д0му, всyе труди1шасz зи1ждущеи.
Ѓще не гDь сохрани1тъ грaдъ, всyе бдЁ стрегjи. Всyе вaмъ
є4сть ўтреневaти. Востaнэте по сэдaніи, kдyщеи
хлёбъ болёзни, внегдA дaстъ возлю1бленымъ свои1мъ
с0нъ. Се6 достоsніе гDне сн7ове, мздA плодA чревнaго. Ћко
стрёлы въ руцЁ си1лнаго, тaко сн7ове tsтыхъ. Блажeнъ,
o7д
pалтhрь
и4же и3сп0лнитъ желaніе своE t ни1хъ, не постыдsтсz
є3гдA гlютъ враг0мъ свои1мъ во вратeхъ.
Пёснь степeннаz, рк7з.

Б
лажeни вси6 боsщеисz гDа, ходsщеи въ путeхъ є3го2.
Труды2 пло6дъ свои1хъ снёси, блажeнъ є3си2, и3 добро2 тебЁ
бyдетъ. ЖенA твоS ћко лозA плодови1та въ странaхъ
д0му твоего2. Сн7ове твои2 ћко лёторасли мaсличныz
џкrтъ трапeзы твоеS. Се6 тaко блгcви1тсz чlкъ, боsисz
гDа. Блгcви1тъ т‰ гDь t сіo1на, и3 ќзриши бlгaz їєrли1му
вс‰ дни2 животA твоего2. И# ќзриши сн7ы сн70въ твои1хъ,
ми1ръ на ї}лz.
Пёснь степeннаz, рк7и.

М
н0жицею брaшасz со мн0ю t ю4ности моеS, да
речeтъ нн7э ї}ль, мн0жицею брaшасz со мн0ю t
ю4ности моеS, и4бо непремог0ша м‰. На хребтЁ
моeмъ дёлаша грёшницы, продолжи1ша бе€зак0ніz своS.
гDь прaведенъ съсэчeтъ вhz грёшникомъ. да постыдsтсz
и3 возвратsтсz вспsть вси6 ненави1дzщеи сіo1на. да
бyдутъ ћко травA на здaніихъ, ћже прeжде восторжeніz
и4сше. Ћже не и3сп0лни рукы2 своеS жнsи, и3 л0на своего2
рукоsти собирazи. И# не рёша ми1мо ходsщеи, блгcвeніе
гDне на вы6, блгcви1хомъ вы6 в0 и3мz гDне.
каfи1зма, иi7
Слaва, пёснь степeннаz, рк7f.

И#
зъ глубины2 возвaхъ къ тебЁ гDи, гDи ўслhши
глaсъ м0й. да бyдутъ ќши твои2 внeмлюще глaсъ
мlтвы моеS. Ѓще бе€зак0ніz нaзриши гDи, гDи кто2
постои1тъ; ћко t тебE nцищeніе є4сть, и4мени рaди твоего2
потерпёхъ т‰, гDи, потерпЁ дш7A моS въ сл0во твоE,
ўповA дш7A моS нa гDа. t стрaжа ќтренzz д0 нощи,
t стрaжа ќтренzz да ўповaетъ ї}ль нa гDа. Ћко t~
гDа млcть, и3 мн0го t него2 и3збавлeніе. И# т0й и3збaвитъ
ї}лz t всёхъ бе€зак0ніи є3го2.
Пёснь степeннаz, Rл.

Г
Dи, не вознесeсz с®це моE, ни вознес0стэсz џчи мои2.
Ни ходи1хъ въ вели1кыхъ, ни въ ди1вныхъ пaче менE.
Ѓще не смирeно мyдрствовахъ, но вознес0хъ дш7у
мою2. Ћко tдоeное на мaтерь свою2, ћко воздaси нa дш7у
мою2. да ўповaетъ ї}ль нa гDа, t нн7э и3 д0 вэка.
Пёснь степeннаz, рlа.

П
омzни2 гDи дв7да, и3 всю2 кр0тость є3го2. Ћко клsтсz
гDви, nбэщaсz бGу їaковлю. Ѓще вселю1сz въ селeніе
д0му моего2, ли2 взhду на џдръ постeлz моеS, ѓще
дaмъ с0нъ nчи1ма мои1ма, и3 вёждама мои1ма дрэмaніе,
и3 пок0й скраніsмъ мои1мъ, д0ндеже nбрsщу мёсто
o7є
pалтhрь
гDви, селeніе бGу їaковлю. Се6 слhшахомъ | во є3фрafэ,
nбрэт0хомъ | въ п0лихъ дубрaвы. Вни1демъ въ селeніz
є3го2, покл0нимсz на мёстэ, и3дёже стоsстэ н0зэ
є3го2. Воскrни2 гDи въ пок0й тв0й, ты2 и3 кmв0тъ с™hнz
твоеS. Сщ7eнницы твои2 nблекyтсz прaвдою, и3 прпdбніи
твои2 возрaдуютсz, дв7да рaди рабA твоего2 не tврати2
лицE помaзанаго своего2. Клsтсz гDь дв7ду и4стиною,
и3 не tвeржетсz є3S. t плодA чрeва твоего2 посажY на
пrт0лэ твоeмъ, ѓще сохранsтъ сн7ове твои2 завётъ м0й,
и3 свэдёніz моS сіS и4мъ же наўчю2 |. И# сн7ове и4хъ
д0 вэка сsдутъ на пrт0лэ твоeмъ. Ћко и3збрA гDь
сіo1на, и3зв0ли и5 въ жили1ще себЁ. Се6 пок0й м0й въ
вёкъ вёка, здB вселю1сz, ћко и3зв0лихъ и5. Лови1тву
є3го2 бlгосл0вствуz блгcвлю2, ни1щаz є3го2 насhщу хлёба.
Сщ7 e нникы є3 го2 nблекY во сп7 с eніе, и3 прпd б ніи є3 го2
рaдостію возрaдуютсz. Т{ возращY р0гъ дв7дови, ўгот0ва
свэти1лникъ помaзаному моемY. Врагы2 є3го2 nблекY
студ0мъ, на нeмъ же процвэтeтъ с™hни моS.
Пёснь степeннаz, рlв.

С
е6 нн7э что2 добро2, и3ли2 что2 красно2, но є4же жи1ти брaтіи
вкyпэ; ћко мЂро на главY, сходsщее нa браду, брадY
ґар0ню. Сходsщее на nмeты nдeжда є3го2. Ћко росA
каfи1зма, fi7
ґєрм0нскаz, сходsщіz нa горы сіo1нскыz. Ћко т{
заповёда гDь блгcвeніе, жив0тъ д0 вэка.
Пёснь степeннаz, рlг.

С
е6 нн7э блгcви1те гDа вси6 раби2 гDни, стоsщеи въ хрaмэ
гDни, во дв0рэхъ д0му бGа нaшего. Въ н0щехъ воз
дэжи1те рyкы вaша во с™az, и3 блгcви1те гDа. Блгcви1тъ
т‰ гDь t сіo1на сотвори1выи нб7о и3 зeмлю.
Слaва, ґллилyіа, рlд. Каfи1зма, fi7.

Х
вали1те и4мz гDне, хвали1те раби2 гDа, стоsщеи
въ хрaмэ гDни, во дв0рэхъ д0му бGа нaшего.
Хвали1те гDа, ћко бlгъ гDь. п0йте и4мени є3го2,
ћко добро2. Ћко їaкова и3збрA себЁ гDь, ї}лz въ достоsніе
себЁ. Ћко ѓзъ познaхъ, ћко вeліи гDь, и3 гDь нaшъ
наd всёми б0гы. Вс‰ є3ли1ка восхотЁ гDь, сотвори2, нa
нб7си и3 на земли2. Въ м0рихъ и3 во всёхъ бeзднахъ.
ВозводS џблакы t послёднихъ земли2, м0лнію въ
д0ждь сотвори2. И#зводsи вётры t сокр0вищь свои1хъ,
и4же порази2 пeрвенца є3гЂпетскыz t чlка до скотA. ПослA
знaменіz и3 чудесA посредЁ тебE є3гЂпте, на фараo1на и3
на вс‰ рабы2 є3го2. И$же порази2 kзhкы мн0гы, и3 и3зби2
цR‰ крёпкы, сіo1на цRS ґморрeйска, и3 џга цRS васaнска,
и3 вс‰ цrтвіz ханаaнска. И# дaстъ зeмлю и4хъ достоsніе,
o7ѕ
pалтhрь
достоsніе ї}лю лю1демъ свои1мъ. гDи и4мz твоE въ вёкъ,
и3 пaмzть твоS въ р0дъ и3 р0дъ. Ћко сyдитъ гDь лю1демъ
свои1мъ, и3 n рабёхъ свои1хъ ўм0литсz. И$доли kзы6къ,
сребро2 и3 злaто, дёла рyкъ члчcкъ. ЎстA и4мутъ, и3 не
гlютъ. џчи и4мутъ, и3 не ви1дzтъ. Ќши и4мутъ, и3 не
слhшатъ. Ни бо2 є4сть дyха во ўстёхъ и4хъ. Под0бни
и4мъ да бyдутъ творsщеи |, и3 вси6 надёющеисz нa н‰.
д0мъ ї}левъ, блгcви1те гDа. д0мъ ґар0нъ, блгcви1те гDа.
д0мъ левjинъ блгcви1те гDа. Боsщеисz гDа блгcви1те гDа.
Блгcвeнъ гDь t сіo1на, живhи во їєrли1мэ.
Ґллилyіа, рlє.

И#
сповёдайтесz гDви, ћко бlгъ, ћко въ вёкъ млcть є3го2.
И#сповёдайтесz бGу бог0мъ, ћко въ вёкъ млcть є3го2.
И#сповёдайтесz гDви господeмъ, ћко въ вёкъ млcть
є3го2. Сотв0ршему чюдесA вeліz є3ди1ному, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. Сотв0ршему нб7сA рaзумомъ, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. ўтверди1вшему зeмлю на водaхъ, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. Сотв0ршему свэти1ла вeліz є3ди1ному, ћко въ
вёкъ млcть є3го2. Сlнце во џбласть дни2, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. ЛунY и3 ѕвёзды во џбласть н0щи, ћко въ
вёкъ млcть є3го2. Порaжьшему є3гЂпта съ пeрвенцы є3го2,
ћко въ вёкъ млcть є3го2. и3 и3звeдшему ї}лz t среды2 и4хъ,
каfи1зма, fi7
ћко въ вёкъ млcть є3го2. рук0ю крёпкою и3 мhшцею
выс0кою, ћко въ вёкъ млcть є3го2. Раздёльшему чермн0е
м0ре въ раздэлeніе, ћко въ вёкъ млcть є3го2. И# провeдшему
ї}лz посредЁ є3го2, ћко въ вёкъ млcть є3го2. И# и3стрsсшему
фараo1на и3 си1лу є3го2 въ м0ре чермн0е, ћко въ вёкъ млcть
є3го2. провeдшему лю1ди своS въ пустhни, ћко въ вёкъ
млcть є3го2. Порази1вшему цR‰ вeліz, ћко въ вёкъ млcть
є3го2. И# ўби1вшему цR‰ крэпкhz, ћко въ вёкъ млcть є3го2.
сіo1на цRS ґморрeйска, ћко въ вёкъ млcть є3го2. И# џга
цRS васaнска, ћко въ вёкъ млcть є3го2. И# дaвшему зeмлю
и4хъ достоsніе, ћко въ вёкъ млcть є3го2. достоsніе ї}лю
рабY своемY, ћко въ вёкъ млcть є3го2. Ћко во смирeніи
нaшемъ помzнY ны6 гDь, ћко въ вёкъ млcть є3го2. И#
и3збaвилъ ны6 є4сть t вр†гъ нaшихъ, ћко въ вёкъ млcть
є3го2. даsи пи1щу всsкой пл0ти, ћко въ вёкъ млcть є3го2.
И#сповёдайтесz бGу нбcному, ћко въ вёкъ млcть є3го2.
двdвъ, и3ли2 їєремjинъ, рlѕ.

Н
а рэцЁ вавmл0нстэй, тaмо сэд0хомъ и3 плaкахомъ,
внегдA помzнyти нaмъ сіo1на. На вeрбіи посредЁ є3S
nбёсихомъ nргaны нaша. Ћко т{ вопроси1ша нaсъ
плёншеи нaсъ, словeсъ пёсней, и3 вeдшеи нaсъ пёніе.
Восп0йте нaмъ t пёсней сіo1нскыхъ. Кaко воспоeмъ
o7з
pалтhрь
пёснь гDню на земли2 чужeй; ѓще забyду тебE їєrли1мъ,
забвeна бyди десни1ца моS. Прильпни2 kзhкъ м0й
гортaни моемY, ѓще не помzнY тебE, ѓще не преdложY
їєrли1ма ћко въ начaло весeліz моего2. Помzни2 гDи
сн7ы є3д0мскыz, въ дн7ь їєrли1мль, гlющаz, и3стощaйте,
и3стощaйте до nсновaніи є3го2. дщи2 вавmл0нz nкаsннаz.
Бlжeнъ и4же воздaстъ тебЁ воздаsніе твоE, є4же воз
дaстъ нaмъ. Бlжeнъ, и4же и3мeтъ, и3 разбіeтъ младе6нца
твоS n кaмень.
Слaва, pl0мъ двdвъ, ґггez и3 захaріz, рlз.

И#
сповёмсz тебЁ гDи всёмъ с®цемъ мои1мъ, и3 предъ
ѓнGлы воспою2 тебЁ. Ћко ўслhша вс‰ гlы ќстъ
мои1хъ. Поклоню1сz къ цRкви с™ёй твоeй, и3 и3спо
вёмсz и4мени твоемY, n млcти твоeй и3 и4стинэ твоeй.
Ћко возвели1чилъ є3си2 n всeмъ и4мz твоE с™0е. В0нь же
дн7ь ѓще призовy т‰, ск0ро ўслhши м‰. Ўмн0жиши
м‰ въ дш7и2 моeй си1лою твоeю. да и3сповёдzтсz тебЁ гDи
вси6 цaріе зeмстіи, ћко ўслhшаша вс‰ гlы ќстъ твои1хъ.
И# воспою1тъ въ пёснехъ гDнzхъ, ћко вeліz слaва гDнz.
Ћко выс0къ гDь, и3 смирeнаz призирaетъ, и3 выс0каz
и3здалeча съвёсть. Ѓще пойдY посредЁ ск0рби, живи1ши
м‰. На гнёвъ вр†гъ мои1хъ пр0стретъ рyку свою2, и3 сп7сE
каfи1зма, fi7
м‰ десни1ца твоS. гDь воздaстъ зa м‰. гDи млcть твоS
въ вёкъ, дёла рyкъ твои1хъ не презри2.
Въ конeцъ, pl0мъ, двdвъ, захaріz, рlи.

Г
Dи и3скуси1лъ м‰ є3си2, и3 познaлъ м‰ є3си2. Ты2 познA
сэдaніе моE, и3 востaніе моE. Ты2 разумЁ помышлeніz
моS и3здалeче. Стезю2 мою2 и3 потлачeную мою2 ты2 є3си2
и3зслёдовалъ. И# вс‰ пути2 моS провидЁ, ћко нёсть льсти2
въ kзhцэ моeмъ. Се6 гDи, ты2 разумЁ вс‰ послёднzz
и3 дрeвнzz. Ты2 создA м‰, и3 положи2 на мнЁ рyку твою2.
Ўдиви1сz рaзумъ тв0й t менE, ўтверди1сz, не возмогY
къ немY. Кaмо пойдY t д¦а твоего2, и3 t лицA твоего2
кaмо бэжY; ѓще взhду нa нб7о, ты2 тaмо є3си2, ѓще
сни1ду во ѓдъ, тaмо є3си2. Ѓще возмY крилЁ мои2 рaно,
и3 вселю1сz въ послёднихъ м0рz, и3 тaмо бо рукA твоS
настaвитъ м‰, и3 ўдержи1тъ м‰ десни1ца твоS. И# рёхъ,
є3дA тмA поперeтъ м‰, и3 н0щь просвэщeніе въ пи1щи
моeй. Ћко тмA не помрачи1тсz t тебE, и3 н0щь ћко
дн7ь просвэти1тсz. Ћко тмA є3S, тaко и3 свётъ є3S. Ћко
ты2 создA ўтр0бы моS, воспріsтъ м‰ и4зъ чрева мaтере
моеS. И#сповёмсz тебЁ, ћко стрaшно ўдиви1лсz є3си2.
Чю1дна дёла твоS, и3 дш7A моS знaетъ ѕэло2. Не ўтаи1сz
к0сть моS t тебE, ю5 же сотвори1лъ є3си2 в8тaйнэ, и3 состaвъ
o7и
pалтhрь
м0й въ преи3сп0днихъ земли2. Несодёланое моE ви1дэста
џчи твои2, и3 въ кни1зэ твоeй вси6 напи1шутсz. В0 дне
сози1ждутсz, и3 ничт0же въ ни1хъ. Мнё же ѕэло2 чeстни
бhша дрyзи твои2 б9е, ѕэло2 ўтверди1шасz вLчествіz
и4хъ. И#зочтY и4хъ, и3 пaче пэскA ўмн0жатсz. Востaхъ
и3 є3щE є4смь съ тоб0ю, ѓще и3збіeши грёшникы б9е.
Мyжіе кр0ви ўклони1тесz t менE, ћко ревни1ви є3стE
въ помышлeніихъ, пріи1мутъ въ суетY грaды твоS. Не
ненави1дzщаz ли т‰ гDи возненави1дэхъ, и3 n вразёхъ
твои1хъ и3стazхъ; совершeною нeнавистію возненави1дэхъ
и4хъ, во врагы2 бhша ми6. И#скуси2 м‰ б9е, и3 ўвёждь с®це
моE. И#стzжи2 м‰, и3 разумёй пути2 моS. И# ви1ждь ѓще
пyть бе€зак0ніz во мнЁ, и3 настaви м‰ на пyть вёченъ.
Въ конeцъ, pl0мъ двdвъ, рlf.

И#
зми2 м‰ гDи t чlка лукaва, t мyжа непрaведна
и3збaви м‰. И$же помhслиша непрaвду въ с®ци, вeсь
дн7ь nполчaху брaни. И#зъnстри1ша kзhкъ св0й ћко
ѕміи1нъ. Ћдъ ѓспиденъ подъ ўстнaми и4хъ. Сохрани2 м‰
гDи и3зъ руки2 грёшнича, t чlкъ непрaведенъ и3зми2 м‰.
И$же помhслиша запzти2 стопы2 моS, съкрhша г0рдіи
сёть мнЁ. И# ю4жи препsша сёть ногaма мои1ма, при
стези2 соблaзны положи1ша ми6. Рёхъ гDви, бGъ м0й
каfи1зма, fi7
є3си2 ты2, внуши2 гDи глaсъ молeніz моего2. гDи гDи си1ла
сп7сeніz моего2, nсэни1лъ є3си2 надъ глав0ю моeю въ дн7ь
брaни. Не предaждь менE гDи t желaніz моего2 грёшни
ку. Помhслиша нa м‰, не nстaви менE, да некогдA
вознесyтсz. ГлавA nкружeніz и4хъ, трyдъ ўстeнъ и4хъ по
крhетъ и4хъ. Падyтъ на ни1хъ ю4гліz џгнена, низложи1ши
и4хъ, въ страстeхъ, и3 не постоsтъ. Мyжъ kзhченъ, не
и3спрaвитсz на земли2. Мyжа непрaведна ѕло2 ўлови1тъ
во и3стлёніе. Познaхъ ћко сотвори1тъ гDь сyдъ ни1щымъ,
и3 мeсть ўб0гымъ. nбaче прaведніи и3сповёдzтсz и4мени
твоемY, и3 вселsтсz прaвіи съ лицeмъ твои1мъ.
Слaва, pl0мъ двdвъ, Rм.

Г
Dи возвaхъ къ тебЁ, ўслhши м‰. Вонми2 глaсъ
мlтвы моеS, є3гдA во€зовY къ тебЁ. дaсz и3спрaвитъ
моли1тва моS ћко кади1ло предъ тоб0ю, воздэsніе
рyку моeю жeртва вечeрнzz. Положи2 гDи хранeніе ўст0мъ
мои1мъ, и3 двeрь nгражeніz n ўстнaхъ мои1хъ. Не ўклони2
с®це моE въ словесA лукaвствіz, непщевaти вины2 n
грэсёхъ. Съ чlкы дёлающими бе€зак0ніе, и3 не съчетaюсz
со и3збрaнными и4хъ. Покaжетъ м‰ прaведникъ млcтію, и3
nбличи1тъ м‰, є3лeй же грёшнаго да не намaститъ главы2
моеS. Ћко є3щE и3 мlтва моS во бlговолeніихъ и4хъ,
o7f
pалтhрь
пожeрты бhша при кaмени судіS и4хъ. Ўслhшатсz гlи
мои2, ћко возмог0ша, ћко т0лща земли2 просёдесz
на земли2. разсhпашасz к0сти и4хъ при ѓдэ. Ћко къ
тебЁ гDи гDи џчи мои2, нa т‰ ўповaхъ, не tи1ми дш7у
мою2. Сохрани2 м‰ t сёти ю5 же состaвиша ми6, и3 t
соблaзнъ дёлающыхъ бе€зак0ніе. Впадyтсz во мрeжа
своS грёшницы, є3ди1нъ є4смь ѓзъ д0ндеже прейдY.
Рaзума двdвъ. внегдA бhти
є3мY въ пещeрэ. мlтва. рм7а.

Г
лaсомъ мои1мъ к0 гDу возвaхъ, глaсомъ мои1мъ
к0 гDу помолю1сz. Пролэю2 предъ ни1мъ мlтву мою2,
печaль мою2 предъ ни1мъ возвэщY. ВнегдA и3зчезaетъ
t менE дyхъ м0й, и3 ты2 познA стезS моS. На пути2
сeмъ, по немy же хождaхъ, съкрhша сёть мнЁ. сма
трsхъ nдеснyю, и3 возглsдахъ, и3 не бB знazи менE.
Поги1бе бёгство t менE, и3 нёсть взыскazи дш7у мою2.
Возвaхъ къ тебЁ гDи, рёхъ, ты2 є3си2 ўповaніе моE,
чaсть моS є3си2 на земли2 живhхъ. Воньми2 мlтву мою2,
ћко смири1хсz ѕэло2. И#збaви м‰ t гонsщыхъ м‰, ћко
ўкрэпи1шасz пaче менE. И#зведи2 и3стемни1ца дш7у мою2,
и3сповёдатисz и4мени твоемY. МенE ждyтъ прaведницы,
д0ндеже воздaси мнЁ.
каfи1зма, fi7
pl0мъ двdвъ, є3гдA гонsше и5
ґвесал0мъ сн7ъ є3го2, рм7в.

Г
Dи ўслhши мlтву мою2, внуши2 молeніе моE во
и4стинэ твоeй. ўслhши м‰ въ прaвдэ твоeй, и3 не
вни1ди въ сyдъ съ раб0мъ твои1мъ, ћко не nпрaвдитсz
предъ тоб0ю всsкъ живhи. Ћко погнA врaгъ дш7у мою2,
смири1лъ є4сть въ земли2 жив0тъ м0й. Посади1лъ м‰ є4сть
въ тeмныхъ ћко мeртвыz вёку, и3 ўны2 во мнЁ дх7ъ
м0й. Во мнЁ смути1сz с®це моE, помzнyхъ дни2 дрeвнzz.
Поўчи1хсz во всёхъ дёлехъ твои1хъ, и3 въ дёлехъ рyку
твоeю поўчaхсz. Воздёхъ къ тебЁ рyцэ мои2, дш7A моS
ћко землS безв0днаz тебЁ. Ск0ро ўслhши м‰ гDи,
и3зчезE д¦ъ м0й. Не tврати2 лицA твоего2 t менE, и3
ўпод0блюсz низходsщимъ въ р0въ. Слhшану сотвори2
мнЁ заќтра млcть твою2, ћко нa т‰ ўповaхъ. Скажи2 ми6
гDи пyть, в0нь же пойдY, ћко къ тебЁ взsхъ дш7у мою2.
И#зми2 м‰ t вр†гъ мои1хъ гDи, къ тебЁ прибэг0хъ, наўчи2
м‰ твори1ти в0лю твою2. Ћко ты2 є3си2 бGъ м0й, д¦ъ тв0й
бlгhй настaвитъ м‰ нa землю прaву. И$мени твоего2 рaди
гDи живи1ши м‰, прaвдою твоeю и3зведeши t печaли дш7у
мою2, и3 млcтію твоeю потреби1ши врагы2 моS. И# погуби1ши
вс‰ стужaющаz дш7и2 моeй, ћко ѓзъ рaбъ тв0й є4смь.
п7
pалтhрь
Слaва, pl0мъ двdвъ къ голіafу, рм7г. Каfи1зма, к7.

Б
лгcвeнъ гDь бGъ м0й, наўчazи рyцэ мои2 на
nполчeніе, пeрсты моS нa брань. Млcть моS и3
прибёжище моE, застyпникъ м0й и3 и3збaвитель
м0й, защи1титель м0й, и3 нaнь ўповaхъ. Повинyzи
лю1ди моS подъ м‰. гDи, что2 є4сть чlкъ, ћко сказaлсz
є3си2 є3мY, ли2 сн7ъ чlчь, ћко вмэнsеши и5; чlкъ сyетэ ўпо
д0бисz днjе є3го2 ћко сёнь прех0дzтъ. гDи прекл0нь нб7сA,
и3 сни1ди, косни1сz горaмъ и3 воздhмzтсz. Блесни2 м0лніz,
и3 ражденeши и4хъ. посли2 стрёлы твоS, и3 смути1ши и4хъ.
Посли2 рyку твою2 свhше, и3зми2 м‰ и3 и3збaви м‰ t
в0дъ мн0гъ, t рyкъ сн70въ чужи1хъ. и4хъ же ўстA гlаша
сyету, и3 десни1ца и4хъ десни1ца непрaвды. Б9е пёснь н0ву
воспою2 тебЁ, во pалтhри десzтострyннэмъ пою2 тебЁ.
даю1щему сп7сeніе цReмъ, и3збавлsющему дв7да рабA своего2
t nрyжіz лю1та. и3збaви м‰ и3 и3зми2 м‰ и3зъ руки2 сн70въ
чужи1хъ. И$хъ же ўстA гlаша сyету, и3 десни1ца и4хъ десни1ца
непрaвды. И$хъ же сн7ове и4хъ ћко новосаждeна, водружeна
въ ю4ности своeй. дщeрz и4хъ ўдобрeны, преўкрaшены
ћко под0біе цRкве. храни1лища и4хъ и3сп0лнь, tрыгaюща
t сеS въ џну. nвцA и4хъ многопл0дны, мн0жащасz во
и3сх0дищыхъ свои1хъ. Вол0ве и4хъ т0лсти, нёсть падeніz
каfи1зма, к7
градeжу, ни прох0да, ни в0плz въ ст0гнахъ и4 х ъ.
Ўблажи1ша лю1діе и4мъ же сіS сyть. блажeни лю1діе и4мъ
же гDь бGъ и4хъ.
ХвалA, двdва, рм7д.

В
ознесy т‰ б9е м0й цRю2 м0й. и3 блгcвлю2 и4мz твоE въ
вёкъ, и3 въ вёкъ вёка. На всsкъ дн7ь блгcвS т‰, и3
восхвалю2 и4мz твоE въ вёкъ, и3 въ вёкъ вёка. Вeліи
гDь и3 хвaленъ ѕэло2, и3 вели1чію є3го2 нёсть концA. Р0дъ и3
р0дъ восхвaлzтъ дёла твоS, и3 си1лу твою2 возвэстsтъ.
Великолёпіе слaвы с™hнz твоеS возгlютъ, и3 чюдесA
твоS повёдzтъ. и3 си1лу стрaшныхъ твои1хъ рекyтъ, и3
вели1чіе твоE повёдzтъ. Пaмzть мн0жества бlгости
твоеS tрhгнутъ, и3 прaвдою твоeю возрaдуютсz. щeдръ
и3 млcтивъ гDь, долготерпэли1въ и3 многомлcтивъ. Бlгъ
гDь всsческымъ, и3 щедр0ты є3го2 на всёхъ дёлехъ є3го2. да
и3сповёдzтсz тебЁ гDи вс‰ дёла твоS, и3 прпdбніи твои2
да блгcвsтъ т‰. Слaву цrтвіz твоего2 рекyтъ, и3 си1лу
твою2 возгlютъ, сказaти сн7ов0мъ члчcкымъ си1лу твою2,
и3 слaву великолёпіz цrтвіz твоего2. цrтво твоE, цrтво
всёхъ вBкъ, и3 вLчество твоE во всsкомъ р0дэ и3 р0дэ.
Вёренъ гDь во всёхъ словесёхъ свои1хъ, и3 прпdбенъ во
всёхъ дёлехъ свои1хъ. Поdeмлетъ гDь вс‰ низпaдающаz,
п7а
pалтhрь
и3 и3справлsетъ вс‰ низвeрженыz. џчи всёхъ нa т‰
ўповaютъ, и3 ты2 даeши и4мъ пи1щу в0 бlго врeмz.
tверзaеши ты2 рyку твою2, и3 насыщaеши всsко жив0тно
бlговолeніz. Прaведенъ гDь во всёхъ путeхъ свои1хъ,
и3 прпdбенъ во всёхъ дёлехъ свои1хъ. Бли1зъ гDь всёмъ
призывaющымъ и5, всёмъ призывaющимъ и5 вои1стину.
В0лю боsщихсz є3го2 сотвори1тъ, и3 мlтву и4хъ ўслhшитъ,
и3 сп7сeтъ и4хъ. Храни1тъ гDь вс‰ лю1бzщаz є3го2, и3 вс‰
грёшникы потреби1тъ. ХвалY гDню возгlютъ ўстA моS,
и3 да блгcви1тъ всsка пл0ть и4мz с™0е є3го2, въ вёкъ и3 въ
вёкъ вёка.
Слaва, ґллилyіа, ґггez, и3 захaріz, рм7є.

Х
вали2 дш7E моS гDа, восхвалю2 гDа въ животЁ моeмъ,
пою2 бGу моемY, д0ндеже є4смь. Не надёйтесz нa кн7зz,
нa сн7ы члчcкыz, въ ни1хъ же нёсть сп7сeніz. И#зhдетъ
д¦ъ є3го2, и3 возврати1тсz въ зeмлю свою2. въ т0й дн7ь
поги1бнутъ вс‰ помышлeніz є3го2. Блажeнъ, є3мy же бGъ
їaковль пом0щникъ є3го2, ўповaніе є3го2, нa гDа бGа своего2.
Сотв0ршаго нб7о и3 зeмлю, м0ре, и3 вс‰ ћже въ ни1хъ.
Хранsщаго и4стину въ вёкъ, творsщаго сyдъ nби1димымъ,
даю1щаго пи1щу ѓлчущымъ. гDь рэши1тъ nковaнныхъ,
гDь ўмудрsетъ слэпцA. гDь возв0дитъ низвержeныz,
каfи1зма, к7
гDь лю1битъ прaведникы. гDь храни1тъ пришeльца, си1ра и3
вдовY пріeмлетъ, и3 пyть грёшныхъ погуби1тъ. ВоцRи1тсz
гDь въ вёкъ, бGъ тв0й сіo1не, въ р0дъ и3 р0дъ.
Ґллилyіа, рм7ѕ.

Х
вали1те гDа, ћко бlгъ, pl0мъ бGови нaшему, да
наслади1тсz хвалeніе. Зи1ждаи їєrли1ма гDь, разсёzннаz
ї}лева соберeтъ. И#сцэлszи сокрушeныz с®цемъ, и3
nбzзaz сокрушeніz и4хъ. И#зчитazи мн0жество ѕвёздъ,
и3 всёмъ и4мъ и3менA нарицaz. Вeліи гDь нaшъ, и3 вeліz
крёпость є3го2, и3 рaзуму є3го2 нёсть числA. Пріeмлz
кр0ткыz гDь, смирsz же грёшникы до землS. Начнёте
гDви во и3сповёданіи, п0йте бGови нaшему въ гyслехъ.
nдэвaющему нб7о џблакы, гот0вающему земли2 д0ждь.
Прозzбaющему на горaхъ сёно, и3 травY на слyжбу чlкомъ.
даю1щему скот0мъ пи1щу и4хъ, и3 птенцeмъ врaновомъ
призывaющымъ и5. Не въ си1лэ к0ньстэй восх0щетъ, ни
въ лhстехъ мyжескыхъ бlговоли1тъ. Бlговоли1тъ гDь на
боsщыхсz є3го2, и3 на ўповaющыхъ на млcть є3го2.
Ґллилyіа, ґггez, и3 захaріz, рм7з.

П
охвали2 їєrли1мъ гDа, хвали2 бGа твоего2 сіo1не. Ћко
ўкрэпи2 вереS врaтъ твои1хъ, блгcви2 сн7ы твоS въ тебЁ.
Ћко положи2 предёлы твоS ми1ръ, и3 тyка пшени1чна
п7в
pалтhрь
насыщaz т‰. Посылazи сл0во своE земли2, до ск0рости
течeтъ сл0во є3го2. даю1щаго снёгъ св0й ћко в0лну, мглY
ћко пeпелъ посыпaющаго. Метaющаго г0лоть св0й ћко
хлёбы, проти1ву лицY мрaза є3го2 кто2 постои1тъ; п0слетъ
сл0во своE, и3 и3стaетъ |. д8хнeтъ д¦ъ є3го2, и3 потекyтъ
в0ды. Возвэщazи сл0во своE їaкову, nправдaніz и3 судбы2
своS ї}леви. Не сотвори2 тaко всsкому kзhку, и3 судбы2
своS не сказA и4мъ.
Слaва, ґллилyіа, ґггez и3 захaріz, рм7и.

Х
вали1те гDа съ нб7съ, хвали1те є3го2 въ вhшнихъ. хвали1те
є3го2 вси6 ѓнGли є3го2, хвали1те є3го2 вс‰ си1лы є3го2. хвали1те
є3го2 сlнце и3 лунA, хвали1те є3го2 вс‰ ѕвёзды и3 свётъ.
хвали1те є3го2 нб7сA нб7съ, и3 водA ћже превhше нб7съ, да
восхвaлzтъ и4мz гDне. ћко т0й речE, и3 бhша. т0й
повелЁ, и3 создaшасz. Постaви | въ вёкъ, и3 въ вёкъ
вёка. повелёніе положи2, и3 не ми1мо и4детъ. хвали1те гDа
t землS, ѕмjеве и3 вс‰ бeздны. џгнь, грaдъ, снёгъ,
г0лоть, дyхъ бyренъ, творsщаz сл0во є3го2. Г0ры, и3
вси6 х0лми. дрeва плодон0сна, и3 вси6 кeдри. ѕвёріе и3 вси6
ск0ти. гaды, и3 пти6ца пернaты. цaріе зeмстіи, и3 вси6 лю1діе.
кн7зи, и3 вси6 судіE зeмстіи. ю4ноша, и3 дв7ы. стaрцы съ
ю4нотами, да восхвaлzтъ и4мz гDне, ћко вознесeсz и4мz
каfи1зма, к7
того2 є3ди1ного. и3сповёданіе є3го2 на земли2 и3 нa нб7си, и3
вознесeтъ р0гъ людjи свои1хъ. Пёснь всёмъ прпdбнымъ
є3го2, сн7ов0мъ ї}левомъ, лю1демъ приближaющимсz є4мъ.
Ґллилyіа, рм7f.

В
осп0йте гDви пёснь н0ву, хвалeніе є3го2 въ цRкви
препод0бныхъ. да возвесели1тсz ї}ль n сотв0ршемъ
є3го2, и3 сн7ове сіo1ни возрaдуютсz n цRи2 своeмъ. да
восхвaлzтъ и4мz є3го2 въ ли1цэ, въ тmмпaнэ и3 pалтhри
да пою1тъ є3мY. Ћко бlговоли1тъ гDь въ лю1дехъ свои1хъ, и3
вознесeтъ кр0ткыz во сп7сeніе. Восхвaлzтсz препод0бніи
въ слaвэ, и3 возрaдуютсz на л0жехъ свои1хъ. Возношeніz
б9іz въ гортaни и4хъ, и3 мечи2 nбою1ду nстры2 въ рукaхъ
и4хъ. сотвори1ти tмщeніе во kзhцэхъ, nбличeніz въ
лю1дехъ. Свzзaти цRS и4хъ пyты, и3 слaвныz и4хъ ручнhми
nк0вы желёзными, сотвори1ти въ ни1хъ сyдъ напи1санъ.
Слaва си6 є4сть всёмъ прпdбнымъ є3го2.
Ґллилyіа, Rн.

Х
вали1те бGа во с™hхъ є3го2, хвали1те є3го2 во ўтвержeніи
си6лъ є3го2. Хвали1те є3го2 на си1лахъ є3го2, хвали1те є3го2 по
премн0гому вели1чествію є3го2. Хвали1те є3го2 в0 гласэ
трyбнэмъ, хвали1те є3го2 во pалтhри и3 гyслехъ. Хвали1те
є3го2 въ тmмпaнэ и3 ли1цэ, хвали1те є3го2 во стрyнахъ и3
п7г
pалтhрь
nргaнэхъ. Хвали1те є3го2 въ кmмвaлэхъ доброглaсныхъ,
хвали1те є3го2 въ кmмвaлэхъ восклицaніz. Всsко дыхaніе
да хвaлитъ гDа.
Слaва. Сeй pал0мъ nс0бъ пи1санъ, и3 внЁ числA,
двdвъ. є3гдA є3ди1нъ брaсz, и3 ўби1тъ голіafа.

М
aлъ бёхъ въ брaтіи моeй, и3 ю3ннёйшіи въ домY nц7A
моего2, пасsхъ nвцA nц7A моего2. Рyцэ мои2 сотво
ри1ша nргaнъ, и3 пeрсти мои2 состaвиша pалтhрь. И#
кто2 возвэсти1тъ гDви моемY; сaмъ гDь, сaмъ ўслhшитъ.
Сaмъ послA ѓнGла своего2, и3 и3зs8 тъ м‰ t пaствъ џвчыхъ
nц7A моего2, и3 помaза м‰ є3лeoмъ помaзаніz своего2.
Брaтіz моS добри2 и3 вели1цы, и3 не бlговоли2 въ ни1хъ гDь.
И#зыд0хъ въ срётеніе и3ноплемeннику, и3 проклsтъ м‰
и4долы свои1ми. Ѓзъ же и3ст0ргъ мeчъ t него2, nбезглaвихъ
є3го2, и3 tsхъ поношeніе t сн70въ ї}левъ.
Зачaло При1тчамъ сол0монимъ.
ГлавA, №.

П
ри1тча сол0монz сн7а двdва и4же цrтвова во ї}льтэхъ.
разумёти премdрость и3 наказaніе. разумёти же
словесA мyдростіи. Пріsти же и3зви1тіе словeсъ, и3
разрешeніе гадaніи. Разумёти же прaвду и3 и4стинну, и3
сyдъ и3справлsти. да дaстъ неѕл0бивымъ ход0жество.
џтроку же ю4ну, чю1вствіе, и3 премdрость. сего2 послyшавъ
мyдрыи, премyдрэе бyдетъ. Ґ разyмныи, строи1тельство
стsжитъ. разумёетъ же при1тча и3 тeмно сл0во. гlаніz
же премdрыхъ и3 гадaніz. Начaло премdрости стрaхъ гDнь.
рaзумъ же, бlгъ всёмъ творsщимъ ю5. Бlговёріе же
нa бGа, и3 начaла чю1вствіz. премdрость же и3 наказaніе,
нечести1віи ўничижaютъ. Слhши сн7у наказaніе nц7A
твоего2, и3 не tри1ни наказaніz м™ре твоеS. Вэнeцъ бо
блгdти пріи1меши на твоeмъ версЁ, и3 гри1вну злaту n
своeй вhи. Сн7е да не прельстsтъ тебE мyжи нечести1віи,
п7д
при1тчи
не восхощи1 же ѓще ўм0лzтъ т‰ гlющи. пойди2 съ
нaми причасти1сz кр0ви, покрhемъ же въ земли2 мyжа
прaведна бeзъ прaвды. п0жремъ же є3го2, ћко ѓдъ жи1ва.
и3 в0змемъ пaмzть є3го2 t землS, стzжaніе є3го2 мн0го
пріи1мемъ. и3сп0лнимъ д0мы нaша корhстію, жрeбій же
тв0й положи2 съ нaми. џбще же влагaлище стsжемъ
вси6, и3 врeтище є3ди1но да бyдетъ всёмъ нaмъ. Не ходи2
въ пyть съ ни1ми, ўклони1 же н0гу твою2 t стeзь
и4хъ. Н0гы бо и4хъ, на ѕло2 ри1щутъ, и3 ск0ры сyть на
проли1тіе кр0ве. Не беспрaвды бо пропинaютсz мрeжа
пернaтымъ, тjи бо ўбіeнію nбщaютсz, собирaютъ себЁ
ѕлaz. разрушeніе же мужeй законопрест{пникъ ѕл†. Се6
сyть путіE всёхъ творsщихъ бе€зак0ніе, нечeстіемъ бо,
дш7у свою2 teмлютъ. премdрость во и3сх0дищихъ поeтсz.
въ путeхъ же дерзновeніе вв0дитъ. На версёхъ же стёнъ
забрaлныхъ проповёдуетсz, во врaтэхъ же си1лныхъ
присэди1тъ, и3 во врaтэхъ грaда дерзaющи гlетъ. є3ли1ко
ќбо лётъ неѕл0бивіи держaтсz прaвды не постыдsтсz.
ґ безyмніи, досажeнію сyть п0хотницы, нечести1віи
бhвше. Возненави1дэша чю1вствіе, и3 пови1нни бhша
nбличeніемъ. Се6 предлагaю вaмъ, моего2 дх7а гlаніе. наўчю2
же вaсъ моемY словеси2. Понeже звaхъ и3 не послyшасте
сол0мони
менE, простирaхъ словесA и3 не внимaсте. но tмэтaсте
моS совёты, и3 мои1хъ nбличeніи не внимaсте. Тёмъ
же и3 ѓзъ вaшей поги1бели посмэю1сz, порaдуюжесz всегдA,
ѓще пріи1детъ вaмъ погhбель. и3ли2 ћко молвA на вы6
внезaпу разорeніе под0бно бyри пріи1детъ, и3ли2 є3гдA вaмъ
пріи1детъ печaль и3 грaду nбстоsніе. Бyдетъ бо є3гдA
призовeте м‰, ѓзъ же не послyшаю вaсъ. взhщутъ менE
ѕлjи и3 не nбрsщутъ. Возненави1дэша бо премdрость.
и3 стрaха гDнz, не и3зв0лиша. Не хотsху бо внимaти
мои1хъ совBтъ, подражaху бо моS nбличeніz. тёмъ
же ќбо снёдzтъ свои1хъ путjи плоды2, и3 своеS нeчести
насhтzтсz. занe бо nби1дzху младhz, ўбіeни бyдутъ,
и3спытaніе нечести1выz, гyбитъ. Слyшаzи же менE
всели1тсz на ўповaніе, и4же безм0лствитъ безъ стрaха,
t всsкого ѕлA.
ГлавA, в7.

С
н7е, ѓще пріи1мъ гlы моS и3 зaповэди въ себЁ съкрhеши.
Послyшаетъ премyдрости твоE ќхо. и3 приложи1ши
с®це своE рaзуму. Приложи1ша и3 въ наказaніе сн7у
твоемY. ѓще бо премyдрость призовeши и3 рaзуму дaси
глaсъ тв0й, чю1вства же взhщеши, глaсомъ вели1кымъ. И#
ѓще взhщеши є3S, ћко сребрA ћко сокр0вища пои1щеши
п7є
при1тчи
є3S. тогдA разумёеши боsзнь гDню и3 рaзумъ б9іи
nбрsщеши. ћко гDь даeтъ премyдрость, и3 t лицA є3го2
познaніе, и3 рaзумъ. и3 щади1тъ и3справлsющимъ сп7сeніе.
защищaетъ же шeствіz и4хъ, сохрани1тъ пyть nправдa
ніи. и3 пyть хвaлzщимъ є3го2 сохрани1тъ. ТогдA разумёе
ши прaвду и3 сyдъ, и3 и3спрaвиши вс‰ твоS бlгaz. Ѓще
бо пріи1детъ премyдрость въ твоE помышлeніе, ґ чю1вство
дш7и2 твоeй добро2 бhти и3зв0литсz. Совётъ д0бръ
сохрани1тъ т‰, смышлeніе же препод0бно соблюдeтъ т‰.
да и3збaвитъ т‰ t пути2 ѕл†, и3 t чlка гlюща, ничт0же
вёрно. Ґ nстaвльшеи пути2 прaвыz ходи1ти путeмъ
непрaвымъ, и3 веселsщихсz n ѕлhхъ и3 рaдующесz n
совершeніи ѕлA. и4хъ же пути2 строп0тни, скривлeна
колесA и4хъ далeче т‰ сотворsтъ t пути2 прaва. и3 чю1жда
t прaведныz мhсли. Сн7е да не пости1гнетъ т‰ ѕ0лъ
совётъ nставлsz ўчeніе ю4ности, и3 забhвыи завётъ
б9іи. положи1лъ бо є4сть при смeрти д0мъ св0й, и3 во
ѓдъ съ безyмными колесA своS. Вси6 ходsщеи по нeмъ
не возвратsтсz, нижE пости1гнутъ стeзь прaведныхъ. ни
бо2 пости1гнетъ и4хъ лёта животA. Ѓще бо бhша ходи1ли
въ пути2 бlгы, nбрёли ќбо бhша стезS прaведныхъ
глaдкы. Блaзи бyдутъ жи1тели на земли2, неѕл0бивіи же
сол0мони
nстaнутъ на нeй. ћко прaвіи насeлzтъ зeмлю, прпdбніи
nстaнутъ на нeй. ПутіE нечести1выхъ t землS погhб
нутъ, законопрестyпницы же, и3зри1нутсz t неS.
ГлавA, G.

С
н7е м0й гlы зак0на не забывaй. гlы же моS, да
соблюдeтъ твоE с®це. долготy бо житіS, и3 лёта
жи1зни и3 ми1ра приложи1тъ ти6. Млcтынz и3 вёры,
да не nстaнутъ тебE, приложи1 же | на своeй вhи.
и3 напиши2 | на скрижaли с®ца твоего2 и3 nбрsщеши
блгdть. И# помышлsй д0брое прeдъ бGомъ и3 чlкы. бyди
же ўповaz всёмъ с®цемъ нa бGа. Ґ своeю премyдростію
не величaйсz. во всёхъ путeхъ твои1хъ знaй є3S да
и3спрaвитъ пути2 твоS. Не бyди мyдръ n себЁ, б0йжесz
бGа и3 ўклони1сz t всsкого ѕлA. ТогдA и3сцэлeніе бyдетъ
тёлу твоемY, и3 прилежaніе к0стемъ твои1мъ. Чти2 гDа
t прaведныхъ твои1хъ труд0въ, и3 начaткы дaй є3мY t
прaведныхъ твои1хъ пло6дъ. да и3сп0лнzтсz жи1тница
твоS мн0жествомъ пшени1ца, вин0 же точи1ла твоS
да и3стачaютъ. Сн7е не пренемогaй въ зак0нэ гDни, ни
nслабёй t него2 nбличaемъ. Е#г0 же бо лю1битъ гDь, того2
и3 наказyетъ, и3 біeтъ всsкого сн7а nц7ъ є3г0 же пріeм
летъ. Блажeнъ чlкъ и4же nбрёте премdрость. и3 смeртенъ
п7ѕ
при1тчи
и4же ўвёдэ премdрость. Лyчше бо тY куповaти, нeжели
злaта и3 сребрA сокр0вища. дражaйши є4сть кaменіz
многоцённаго. Не проти1витсz є4й ничт0же лукaво,
знaчна є4сть всёмъ приближaющимсz є4й. Всsко же,
недост0йно є4й є4сть. долготa бо житіS и3 лёта животA,
въ десни1ци є3S. и3 въ шyйци є3S, богaтство и3 слaва.
t ќстъ є3S и3сх0дитъ прaвда, зак0нъ же и3 млcть на
kзhцэ н0ситъ. ПутіE є3S, путіE д0бри. и3 вс‰ стезS
є3S ми1рны. дрeво жив0тное є4сть, всёмъ держaщимсz
є3S. и3 воскланsющесz на ню6, ћко нa гDа, твeрда. бGъ
премdростію зeмлю nсновA, ўгот0ва же нб7сA мyдростію.
рaзумомъ же є3го2, бeздны сокруши1шасz, џблацы же
поточи1ша р0сы. Сн7е не tпади2, соблюди1 же м0й совётъ
и3 помышлeніе. да поживeтъ дш7A твоS, и3 блгdть бyдетъ
при вhи твоeй. Бyдетъ же и3сцэлeніе пл0темъ твои1мъ,
и3 приложeніе к0стемъ твои1мъ. да х0диши надёzсz въ
ми1рэ, во всeмъ пути2 твоeмъ. ґ ногA твоS не п0ткнетсz.
Ѓще бо сэди1ши, безъ боsзни бyдеши. ѓще ли спи1ши,
слaдокъ с0нъ тв0й. и3 не ўбои1шисz стрaха нашeдша на
т‰. нижE ўстрэмлeніz t нечести1выхъ нашeдша. гDь бо
бyдетъ на всёхъ путeхъ твои1хъ, и3 ўтверди1тъ н0гу твою2
да не п0ткнешисz. Не tими2 бlготвори1ти трeбующему,
сол0мони
є3гдA и4мать рукA твоS помогaти. не рци2 tшeдъ воз
вращyсz и3 ќтрэе дaмъ. Си1лну ти6 сyщу бlготвори1ти,
не вёси бо что2 твори1тъ находsи. Не кyй нa друга своего2
ѕлA, пришeлца сyща и3 ўповaюща на т‰. Не враждyй на
чlка безумA, да нёчто на т‰ содёетъ ѕло2. Не стzжи2
ѕлhхъ мyжіи поношeніе, ни возревнyй путeмъ и4хъ.
Нечи1стъ бо прeдъ гDемъ всsкъ законопрестyпникъ. съ
прaведными же не счетавaетсz. Клsтва гDнz въ д0мэхъ
нечести1выхъ. двори1 же прaведныхъ блгcвsтсz. гDь г0р
дымъ проти1витсz. смирeнымъ же даeтъ блгdть. Слaву
премdріи наслёдzтъ. нечести1віи же возн0сzтъ досажeніе.
ГлавA, д7.

Ў
слhшите дёти наказaніе џ§е. и3 внeмлэте разумэ
вaти помышлeніе. дaръ бlгъ даю2 вaмъ, сл0ва моего2
не nставлsйте. Сн7ъ бо бhхъ и3 ѓзъ послушли1въ nц7Y,
и3 возлю1бленъ сhи предъ лицeмъ мaтере. ћже гlаста
и3 ўчaста м‰. да ўтвержaетсz нaше сл0во въ твоeмъ
с®ци. сохранsй зaповэди и3 не забывaй. стzжи2 рaзумъ,
не ўклони1сz t гlъ ќстъ мои1хъ. нижE прeзри гlаніе
мои1хъ ќстъ, не nстaви є3го2 и3 и3мeтсz тебE. похощи2
є3мY и3 соблюдeтъ т‰. Начaтокъ премdрости стzжaти
премyдрость, и3 во всsкомъ стzжaніи твоeмъ, стzжи2
п7з
при1тчи
рaзуму. взыщи2 є3го2 и3 вознесeтъ т‰. почти2 є3S да т‰
nбыи1метъ, да дaстъ главЁ твоeй, вэнeцъ блгcвeнъ.
вэнцeмъ же пи1щномъ защи1титъ т‰. Слhши сн7е и3
пріими2 моS словесA, и3 ўмн0жатсz лёта животA твоего2.
да ти6 бyдутъ мн0зи пути2 животY. путeмъ бо премdрости
ўчY т‰, наставлsю же тебE на течeніz прaваz. ѓще бо
х0диши, не зaпнутсz стопы2 твоS. ѓще ли течeши, не
труди1шисz. И#ми1сz по моE наказaніе, не tпусти1сz.
сохрани2 | себЁ въ жив0тъ тв0й. на пyть нечести1выхъ не
наиди2. ни возревнyй путeмъ законопрест{пникъ. на нeмъ
же мёстэ ѓще в0z берyтъ, не наиди2 на то2, ўклони1сz t
ни1хъ и3 рaзньстви. не ќснутъ бо ѓще ѕлA не сотворsтъ,
tи1метсz с0нъ t ни1хъ и3 не спsтъ. ти6 бо питaютсz
пи1щею нечести1вою, вин0мъ же нечести1вомъ ўпивaютсz.
пути1 же прaведныхъ ћко џгнь свэтsщесz прех0дzтъ и3
просвэщaютъ д0ндеже напрaвитсz дн7ь. ґ путіE нечести1
выхъ тeмни, не вёдzтъ бо n что2 претыкaютсz. Сн7е,
мои1хъ гlъ внимaй, къ мои1мъ же словесeмъ прилагaй
ќхо твоE. да не nскудёютъ и3ст0чницы твои2. храни2 | въ
твоeмъ с®ци жив0тъ бо сyть, nбрэтaющимъ |, и3 всeй
пл0ти твоeй бyдетъ и3сцэлeніе. всёмъ хранeніемъ блюди2
твоE с®це, t си1хъ бо сyть и3сх0дища животY. tими2 t
сол0мони
себE стропти1ва ўстA, и3 nби1дливы ўстны2, ћко далeче t
тебE сотвори2. џчи твои2, прaво да зри1та. и3 вёцэ твои2
да помавaета прaведнаz, прaва течeніz твори2 твои1ма
ногaма. И# пути2 твоS и3справлsй. не ўклони1сz ни нa
десно, ни на шyе. Возрати1 же н0гу твою2 t пути2 ѕлA.
пути1 бо деснhе, вёсть гDь. развращeни же сyть, и4же
nшyюю. Тh же прaва сотвори2 течeніz твоS. хождeніz
твоS, въ ми1рэ вари1тъ.
ГлавA, є7.

С
н7е м0й премdрость внимaй, къ мои1мъ же словесeмъ
прилагaй твоE ќхо. да сохрани1ши мhсль бlгу. Чю1вствіе
же моeю ўстнY заповёдаю тебЁ. Не внимaй ѕлЁ
женЁ, мeдъ бо кaплетъ t ўстeнъ жены2 любодёици. Ћже
в0 времz наслаждaетъ тв0й гортaнь послёди же ќбо
г0рчіе ж0лчи nбрsщеши. И#зоnстрeнъ пaче мечA nбою1ду
џстра. Безyміz бо н0зэ низв0дzтъ прилэплsющаzсz
є4й смeртію во ѓдъ. стопh же є3S не ўтвержaютсz. На
пути1 бо жив0тны не нах0дитъ, блyдна же течeніz є3S и3
не бlгоразyмна. Нн7э же сн7е послyшай менE, и3 не tвeрзи
моS словесA. далeче t неS сотвори1ти пyть тв0й, и3 не
прибли1жисz къ двeремъ д0му є3S. да не предaси и4нэмъ
животA твоего2, и3 твоего2 животA неми1лостивомъ. да
п7и
при1тчи
не насhтzтсz и4ніи твоеS крёпости, ґ трyды же твои2
въ д0мы чyждаz вни1дутъ. И# раскaешисz на послёдокъ
тв0й, внегдA ќбо и3стрyтсz пл0ти тёла твоего2, и3 речe
ши, кaко возненавидёхъ наказaніе. и3 t nбличeніи
ўклони1сz с®це моE, и3 не послyшахъ глaса наказaющаго
м‰, и3 ко ўчaщему м‰ не прилагaхъ ќха моего2. Въмaлэ
бhхъ ѕ0лъ всsкому, посредЁ цRкве и3 с0нмища. Сн7е пjй
в0ды t свои1хъ сосyдъ, и3 t свои1хъ студeнецъ и3 и3ст0ч
никъ, да преливaютсz тебЁ в0ды t твоего2 и3ст0чника.
и3 въ твоS пути2 да прох0дzтъ твоS в0ды, да бyдутъ
тебЁ є3ди1ному сyщу, и3 да никт0же чyждь причасти1тсz
тебЁ, и3 и3ст0чникъ твоеS воды2 да бyдетъ тебЁ св0й. И#
весели1сz съ жен0ю ћже t ю4ности твоеS, є3лeнь любви2
и3 жрeбz твои1хъ блгdтіи да бесёдуетъ тебЁ. твоs же да
послёдуетъ тебЁ, и3 да є4сть съ тоб0ю во всsко врeмz. Во
всeй любви2 съпребывazи, и3 ўмн0женъ бyдеши. не мн0гъ
бyди чyждій, нeже nбъsтъ бyди рукaма не твоеS. предъ
nчи1ма бо сyть б9іима путіE мyжу, вс‰ же течeніz є3го2
созирaетъ. законопреступлeніz бо мyжа ўловлsютъ,
плэни1цами же грBхъ свои1хъ к0ждо затzзaетсz. Сeй
скончавaетсz съ ненаказaнными, t мн0жества же
своего2 жи1тіz и3звeржетсz. и3 погибaетъ за безyміе.
сол0мони
ГлавA, ѕ7.

С
н7е ѓще поручaеши за своего2 дрyга, предaси свою2 рyку
врагY. Сёть бо крёпка мyжу свои2 ўстнЁ, и3 ўвzзaетъ
ўстнaми свои1хъ ќстъ. Твори2 сн7е ћже ѓзъ заповёдаю
ти6 и3 сп7сeшисz, и4деши бо въ рyцэ ѕлhхъ за св0й дрyгъ,
бyди не nслабёz. Прогнёвай же дрyга своего2 є3г0 же
споручи2, не дaждь снA свои1ма nчи1ма, ни воздрёмли
вёкома свои1ма. да сп7сeшисz ѓки сeрна t тенетA, и3
ѓки пти1ца t склепцы2. И#ди2 ко мрaвіи Q лёностиве и3
возревнyй ви1дэвъ пути2 є3S, и3 бyди тоS мудрёи, nнa бо
тzжaнію не сyщу, ни нудsщаго и3мyщи ни подъ влaстію
сyщи, гот0витъ си6 въ жaтву пи1щу, и3 мн0го же въ лёто
твори1тъ ўгот0ваніе. И#ли2 и3ди2 ко пчелЁ, и3 ўвёждь ћко
тzжaтелница є4сть, тzжaніе же ћко пречи1сто твори1тъ,
є3s же ўси1ліе цRи2 и3 пр0стіи ко здрaвію прилагaютъ, и3
люби1ма же є4сть всёми и3 слaвима. понE сyщи си1лою
нeмощна, но премdростію почтeна предви1дэсz. док0лэ Q
лёностиве возлежи1ши, когдa же t снA востaнеши; Мaло
ќбо спи1ши, мaло же сэди1ши, мaло дрёмлеши, мaло
же nбіeмлеши рукaма свои1ма пeрси. Пот0мъ же нaйдетъ
тебE ѓки ѕ0лъ спyтникъ ўб0жество, и3 нищетA ѓки бlгъ
ходeцъ течA. Ѓще ли не лэни1въ бyдеши, пріи1детъ ћко
п7f
при1тчи
и3ст0чникъ жaтва твоS, и3 нищетA ћко ѕ0лъ ходeцъ
t тебE tи1детъ. Мyжъ безyменъ, и3 законопрестyпенъ
п0йдетъ въ пути2 не бlги. Т0й є4сть намизazи џкомъ,
и3 клeплетъ ног0ю, и3 ўчи1тъ же помаaніz пeрстомъ.
Развращeно же с®це куeтъ ѕло2 на всsко врeмz, так0въ
и3 мzтeжъ составлsетъ грaду. Сего2 рaди прих0дитъ
внезаaпу поги1бель є3мY, разсэчeніе и3 сокрушeніе не
и3сцёлно. Ћко рaдуетсz n всёхъ, и4хъ же ненави1дитъ
бGъ, сокрушaетжесz за неnцэщeніе дш7и2. џко досади1те
левэ ћзhкъ непрaведенъ, рyцэ же проливaющи кр0вь
прaведнаго. с®це кую1щее мhсли ѕлы2, и3 н0зэ подвизaю
щисz ѕло2 твори1ти и3скоренsтсz. Раждизaетъ лжA
свэдётель непрaведенъ, и3 насылaетъ суды2 посредЁ брaтіz.
Сн7е храни2 зак0ны nц7A твоего2, и3 не tвeрзи наказaніz
м™ре своеS. навzжи1 же | на свою2 дш7у пrно, и3 nбzжи2
| n своeй вhи. ВнегдA х0диши води2 ю5 и3 съ тоб0ю да
бyдетъ, є3гдa же спи1ши да храни1тъ т‰, и3 востаю1щу ти6
гlетъ съ тоб0ю. ЗанE свэти1лникъ зaповэдь зак0нна
и3 свётъ, и3 пyть жив0тныи nбличeніе и3 наказaніе.
є4же сохрани1ти т‰ t жены2 мужaты, и3 t наваждeніz
kзhка чyждаго. Сн7е да не nдолёетъ ти6 п0хоть чyждеz
добр0ты, ни ўловлeнъ бyди твои1ма nчи1ма. НижE да
сол0мони
восхити1шисz t вёи є3S, цэнa бо любодёицэ ћко є3ди1на
го хлёба, занE женA мyжемъ чcтнhмъ дш7A ўловлsетъ.
Ввsжетъ ли кто2 џгнь въ нaдра ри1зъ свои1хъ не вожжeтъ
ли, и3ли2 настyпитъ кто2 на ќгліz џгнена н0гу же своeю
не nжжeтъ ли; тaко и4же вшeдъ къ женЁ мужaтэ, не
безъ мyки бyдетъ, нижE прикасazсz є4й. Не ди1вно ѓще
кто2 впадeтъ крадhи, крaдетъ бо да насhтитъ дш7у свою2
ѓлчущу. Ѓще же впадeтъ и3скупи1тсz седми1цею, и3 всE
и3мёніе дaвъ и3збaвитъ себE. Ґ прелюбодёй за скyдость
ўмA поги1бель дш7и2 своeй содэвaетъ. Болёзни же и3
досаждeніе терпи1тъ, тогдA поношeніе є3го2 въ вёкъ не
потреби1тсz. И#сп0лнь бо рвeніz ћростнаго мyжу є3S,
не пощади1тъ въ дн7ь судA. не и3змэни1тъ же ни є3ди1ною
мзд0ю врaжды, нижE разрэши1тсz мн0гими дaрми.
ГлавA, з7.

С
н7е храни2 моS словесA, моs же зaповэди съкрhй въ
себЁ. Сн7е чти2 гDа и3 ўкрэпи1шисz, рaзвэ же є3го2 не
б0йсz и4ного. храни2 моS зaповэди и3 поживeши, и3
словесA же моS ћко зэни1цы џчію. nбложи2 є4ю своS
пeрсты, напиши1 же | на скрижaли с®ца своего2. нарцh
же премdрость сестрY себЁ, ґ мyдрость знaему сотвори2
себЁ. да т‰ соблюдeтъ t жены2 чyждеz и3 лукaвы, ѓще т‰
§
при1тчи
словесы2 бlги nгlати нaчнетъ. nк0нцемъ бо и3зъ д0му
є3S на пути2 прини1чущи, є3г0 же ѓще ќзритъ безyмныхъ
чaдіи, ю4 н оту скудоќмна проходsщаго ми1 м о ќглъ
распyтіz д0му є3S. и3 гlющи въ тeмныи вeчеръ, внегдA
ўпокоeніе бyдетъ н0щное и3 мрaчное. Женa же срsщетъ
є3го2 зрaкъ и3мyщи прелюбодёйничь, ћже твори1тъ ю4ныхъ
пари1ти с®цA. воскрhлена же є4сть и3 несhтна, въ домy же
безъ ўмолчeніz н0зэ є3S. врeмz нёкое внЁ глуми1тсz,
врeмz же на распyтіихъ на всsкомъ ќглэ л0витъ.
Пот0мъ пріи1мши л0бжетъ є3го2, бестyднымъ же лицeмъ
проречeтъ къ немY, жeртва ми1рна ми6 є4сть, днeсь воздаю2
мlтвы моS. Сего2 рaди и3зыид0хъ въ стрэтeніе тебЁ,
любsщи лицE твоE nбрэт0хъ т‰. Претыкaніемъ є4смь
попsла џдръ м0й, коврaми же сугyбыми постлaхъ ћже
t є3гЂпта. Желтzни1цею посhпала є4смь клёть свою2,
и3 д0мъ м0й кори1цею. Пріиди2 да наслади1весz любви2 до
ќтра, грzди2 да наслади1мсz люб0вію п0хоти. нёсть бо
мyжа моего2 въ домY, и3зhиде на пyть далeче. дов0лно
сребрA взS съ соб0ю, и3 за мн0ги дни2 возврати1тсz въ
д0мъ св0й. И# прельсти1 же и5 мн0гою бесёдою, тенетaми
ўстнY є3S въ блyдъ введE и5. џнъ же ѓбіе послёдуz є4й
ћко же в0лъ на заколeніе ведeтсz, и3 ћко пeсъ на ќзы.
сол0мони
и3ли2 ћко є3лeнь вреждeнъ стрэл0ю въ ћтра. и3 поспэ
шaетжесz ћко пти1ца въ сёть, не вёдыи ћко n дш7и2
течeтъ. Нн7э же сн7е послyшай менE, и3 внимaй гlы ќстъ
мои1хъ, да не ўклони1тсz въ пути2 є3S с®це твоE. и3 да не
прельсти1шисz въ nмёнахъ є3S. мн0ги бо ўzзви1вши
низведE, и3 бесчи1слени сyть и4хъ же ўби1ла є4сть. ПутіE
ѓдови д0мъ є3S, низводsщи въ сокр0вища смeртнаz.
ГлавA, и7.

Т
ёмъ же ты2 премdрость проповёждь, да мyдрость тебE
послyшаетъ. и3 на выс0кихъ бо крaехъ є4сть, посредё
же стeзь стоsше, и3 при врaтэхъ си1лныхъ присэди1тъ.
во вх0дэхъ же поeтсz. Вaсъ Q чlцы молю2, и3 вдаю2
м0й глaсъ сн70мъ чlческимъ. разумёйте неѕл0биви
ковaрство, и3 ненаказaніи приложи1те с®це. послyшайте
менE прчcтна бо рекY, и3знесY t ўстeнъ мои1хъ прaваz.
ћко и4стиннэ поўчи1тсz гортaнь м0й, мeрз8ски же
предо мн0ю ўстны2 льсти1выz. Съ прaвдою вси6 гlи ќстъ
мои1хъ, ничес0же въ ни1хъ строп0тна, ни развращeна.
Вс‰ преди2 разумэвaющимъ, и3 прaва nбрэтaющимъ
рaзумъ. Пріимёте наказaніе, ґ не сребро2, и3 рaзумъ пaче
злaта и3скушeна, и3стzзyйте же вёденіе пaче сребрA чи1ста.
Лyчше бо премdрость кaменіz многоцённа, всsко же
§а
при1тчи
драг0е недост0йно є3S є4сть. Ѓзъ премdрость всели1хъ
совётъ и3 рaзумъ и3 смhслъ, ѓзъ призвaхъ. Стрaхъ гDнь
ненави1дитъ непрaвды, досаждeніz же и3 гордhню и3 путіи2
лукaвыхъ, возненави1дэхъ же ѓзъ пути2 развращeнныz
ѕлhхъ. М0й є4сть совётъ и3 ўтверждeніе, моS мyдрость,
моs же и3 крёпость. Мн0ю цaріе цrтвуютъ, и3 си1лніи
пи1шутъ прaвду. Мн0ю вельм0жи величaютсz, и3 мучи1
теле мн0ю держaтъ зeмлю. И# ѓзъ лю1бzщаz м‰ люблю2,
и4щущеи же менE nбрsщутъ блгdть. Богaтьство и3 слaва
моS є4сть, и3 стzжaніе мн0гихъ и3 прaвда. лyчше є4сть
пл0ди тjи пaче злaта, и3 кaменіz дрaга, мои1 же пл0ди
лyчше сребрA и3збрaнна. Въ пути2 прaведныхъ хождY, и3
посредЁ стeзь и4стинны живY, да раздэлю2 любsщимъ
м‰ и3мёніz, и3 сокр0вища и4хъ и3сп0лню бlги1хъ. Ѓще
возвэщY вaмъ бывaющаz на всsкъ дн7ь, помzнY ћже
t~ вэка и3счести2, гDь создA м‰ въ начaтокъ путjи свои1хъ.
въ дёла є3го2 прeжде вёкъ nсновA м‰, прeжде сотворeніz
земли2, и3 прeжде сотворeніz бeздны. Прeжде потечeніz
и3ст0чникъ в0дныхъ. прeжде дaже не ўтверди1шасz г0ры,
прeжде всёхъ х0лмъ раждaетъ м‰. гDь сотвори2 стрaны
и3 вселeнныz, и3 к0нца вселeнныz поdнбcною. внегдa же
гот0вzше нб7о съ ни1мъ бёхъ. є3г3 дa же разлучaше пrт0лъ
сол0мони
св0й на вётрехъ. внегдa же крёпки творsше вhшнzz
џблаки, и3 ћко твeрды полагaше и3ст0чники поdнбcнэй.
Е#гдa же полагaше м0рю ўстр0и є3го2, и3 в0ды не прeйдутъ
брег0въ є3го2. и3 крёпки творsше nсновaніz земли2,
бёхъ къ немY под0бна. ѓзъ бёхъ рaдовашесz на всsкъ
же дн7ь, веселsхсz предъ лицeмъ є3го2 во всsко врeмz.
є3гдA веселsшесz вселeнную скончaвъ, и3 веселsшесz n
сн7охъ чlческихъ. нн7э же ќбо чaда послyшайте менE, и3
бlжeны и4же пути2 моS сохранsтъ. слhшите премdрость
и3 ўпремdритесz, и3 не преступи1те. Бlжeнъ бо мyжъ и4же
послyшаетъ менE, и3 чlкъ и4же пути2 моS храни1тъ, и3
бдsи при мои1хъ двeрехъ пrно стрегjи подб0z мои1хъ
вх0дъ. и3сх0ди бо мои2 и3сх0ди животA, и3 гот0ваетсz
хотёніе t~ гDа. Ґ согрэшaющеи въ м‰, нечcтвyютъ въ
свою2 дш7у. и3 ненави1дzщеи менE, лю1бzтъ смeрть.
ГлавA, f7.

П
ремyдрость создA себЁ хрaмъ, и3 ўтверди2 ст0лпъ сeдмь.
заклA своS жeртвеннаz, и3 черпA въ чaши своeй вино2,
и3 ўгот0ва свою2 трапeзу. ПослA своS рабы2 созывaющи
съ выс0кимъ проповёданіемъ на чaшу гlющи, и4же є4сть
безyменъ, да ўклони1тсz ко мнЁ. И# хотsщимъ ўмA
речE, пріидёте kди1те м0й хлёбъ, и3 пjйте вино2 є4же
§в
при1тчи
черпaхъ вaмъ. nстaвите безyміе и3 жи1ви бyдете, и3 в0
вэки воцRи1тесz. И# взhщете премyдрости и3 поживeте, и3
и3спрaвите во свэдёніи рaзумъ. Кажaи ѕлhz, пріeмлетъ
себЁ досаждeніе. nбличazи же нечести1ва, пор0чна сотво
ри1тъ себE. nбличeніz же нечести1вымъ моз0ліе и4мъ,
не nбличaй нечести1выхъ да не возненави1дzтъ тебE.
nбличaй премyдра, и3 возлюби1тъ т‰. дaй мyдру винY, и3
премyдрэи бyдетъ. сказazи же прaведному, и3 приложи1тъ
пріимaти. Зачaло премyдрости стрaхъ гDнь, и3 совётъ
с™hхъ рaзумъ. Ґ є4же разумёти зак0нъ, помышлeніz
є4сть бlга. си1мъ бо џбразомъ мн0го поживeши лётъ, и3
приложaт8тисz лёта животY. Сн7е ѓще премyдръ бyдеши
себЁ премyдръ бyдеши и3 и4скренимъ свои1мъ, ѓще ли ѕ0лъ
бyдеши є3ди1нъ почерпeши ѕлaz. сн7ъ наказaнъ премyдръ
бyдетъ, бyему же рaбство бyдетъ. и3 и4же ўтвержaетсz
на лжaхъ, сeй пасeтъ вётры, т0же и4сто поженeтъ пти1ца
парsща, nстaви ќбо пути2 своего2 виногрaда. шeствіz же
своего2 тzжaніz прeлесть, и3 прех0дитъ же сквозЁ пустhню
безв0дную, и3 зeмлю распростeрту въ жaждахъ собирaетъ
рукaма неплождeніе. ЖенA безyмна и3 безочи1ва, лишeна
хлёба бyдетъ. и4же не вёсть студA, сёде при двeрехъ д0му
своего2 на столци2, ћвэ на путeхъ призывaющи ми1мо
сол0мони
ходsщаz. пyть и3справлsющихъ въ пути2 своS, и4же є4сть
t вaсъ безyмнэи да ўклони1тсz ко мнЁ. Лишeнымъ
же премyдрости повелэвaz гlющи, хлёбъ тaйныхъ въ
слaсть к0снэтсz, и3 в0ды татeбны слaдки піeте. сeй же
не вёсть ћко бhвыи ў неS поги1бнутъ, и3 во днЁ ѓда
nбрэтaютсz. Но tскочи2 не замeдли на мёстэ є3S,
ни напрaви своего2 џка къ нeй. тaко бо пр0йдеши ћко
в0ду чyжду, и3 преиди2 рёки чyждіи. t водh же чyждаz
nшaисz, и3 t и3ст0чника чyждаго не пjй, да мн0га лётъ
жи1въ бyдеши, и3 приложaтътисz лёта животY.
ГлавA, ‹.

С
н7ъ премyдръ весели1тъ nц7A, сн7ъ же безyменъ печaль
мaтери. нёсть бо п0лзы t богaтьства бе€зак0нни
комъ, прaвда же и3збaвитъ t смр7ти. не глaдомъ
замори1тъ гDь дш7A прaведныхъ, жив0тъ же нечести1выхъ
разори1тъ. нищетA мyжа смирsетъ, рyки же встaнивыхъ
nбогащaютсz. сн7ъ накaзанъ премyдръ бyдетъ, безyмна
го же слугY пріeмлетъ себЁ. Сп7сeтсz t зн0z сн7ъ
разуми1въ, вэтротлёненъ же бывaетъ на жaтвэ сн7ъ
законопрестyпенъ. Блгcвeніе гDне на главЁ прaведнаго,
ўстa же нечести1ваго покрhетъ плaчь безг0денъ. пaмzть
прaведныхъ съ похвалaми бывaетъ, и4мz же нечести1выхъ
§г
при1тчи
поги1бнетъ. премyдръ с®цемъ пріи1метъ зaповэди, ґ
nсквернeнъ ўстнaма nстроптевaz зaпнетсz. и4же х0дитъ
пр0сто х0дитъ надёzсz, развращaz же пути2 своS не
ўтаи1тсz. намизaz џкомъ со лeстію собирaетъ мужeмъ
ск0рбь, ґ nбличaz же не nбинyzсz ми1ръ твори1тъ.
и3ст0чникъ жив0тенъ въ руцЁ прaведнаго, ўстa же нече
сти1ваго покрhетъ пaгуба. Возненавидёніе воздви1жетъ
побёду, вс‰ же вопреки2 гlющаz покрhетъ любы2. и4же
t ўстeнъ и3зн0ситъ премyдрость, жезл0мъ же біeтъ
мyжа безсердeчна. Премyдріи съкрhютъ чю1вствіz, ўстa
же не nпаси1ваго приближaютсz сокрушeнію. стzжaніе
богaтыхъ грaдъ твeрдъ, сокрушeніе же нечести1выхъ
нищетA. дёла прaведныхъ жив0тъ творsтъ, пл0дъ же
нечести1выхъ грэси2. пути2 жив0тныz хранsтъ наказaніе,
наказaніе же не и3збрaнна прельщaетъ. Покрывaютъ
врaжды ўстны2 прaведныхъ, и3зносsщеи же клеветы2
безyмнэйши сyть. и3зъ мн0гъ словeсъ не ўбэжи1ши
грэхA, щадsи же гlы разyменъ бyдетъ. сребро2 раждежeно
kзhкъ прaведнаго, с®це же нечести1выхъ и3щeзнетъ.
ўстны2 прaведныхъ ўмёютъ выс0каz, ґ безyмніи же въ
нищетЁ скончавaютсz. Блгcвeніе гDне на главЁ прaведнаго,
сіE nбогащaетъ и3 не и4мать приложи1тисz є3мY печaль
сол0мони
въ с®цы. смёхъ безyмныхъ твори1тъ ѕлaz, премyдрость
же мyжеви раждaетъ мyдрость. поги1бель нечести1выхъ
прен0ситсz, желaніе прaведнаго пріsтно. приходsщи же
бyри нечести1выи и3щезaетъ, прaведныи же ўклони1всz
поживeтъ в0 вэки. ћко же гр0здіе зелeное пaкость
зуб0мъ и3 дhмъ nчи1 м а, тaко законопреступлeніе
творsщимъ є5. Стрaхъ гDнь прилагaетъ дни2, дёла же
нечести1выхъ ўмалsютсz. прибли1житсz прaведныхъ
весeліе, ўповaніе же нечести1выхъ погибaетъ. ўтверждeніе
прпdбному боsзнь гDнz, сокрушeніе творsщимъ ѕлaz.
прaведникъ в0 вэки не nслабёетъ, нечести1віи же не
населsтъ земли2, ўстA прaведнаго кaплютъ премyдрость,
kзhкъ же непрaведнаго поги1бнетъ. ўстA прaведныхъ
кaплютъ блгdть, ўстa же нечести1выхъ tвращaютсz.
ГлавA, аi7.

М
ёрила лeстна мeрзость прeдъ гDемъ, мёрило же
прaведно пріsтно є3мY є4сть. и3дёже ѓще вни1детъ
досаждeніе, т{ и3 ўкорeніе, ўстa же смирeнныхъ
поўчaтсz премyдрости. ўмирaющи прaведникъ nставлs
етъ попечeніе, преdворучeна же бyдетъ и3 назнаменовA
нечести1выхъ поги1бель. кончи1на прaвыхъ настaвитъ и4хъ,
и3 препинaніе законопрест{пникъ плэни1тъ |. не ўспёетъ
§д
при1тчи
и3мёніе въ дн7ь ћрости, прaвда же и3збaвитъ t смр7ти.
прaвда непор0чнаго и3спрaвитъ пути2, и3 безчeстіе nбh
идетъ непрaвду. прaвда мyжіи прaвыхъ и3 з бaвитъ
и4хъ, безсовётіемъ же ўловлsютсz законопрестyпніи.
скончaвшусz мyжу прaведну не поги1бнетъ надeжда, ґ
похвалA нечести1выхъ поги1бнетъ. прaведныи ѕл0вища
и3зонрeтъ, въ нег0же мёсто предаeтсz нечести1выи,
зак0нъ же нечести1въ потреби1тсz. во ўстёхъ законо
престyпныхъ сёть грaжданомъ, чю1вствіе же прaведныхъ
спёшно. во бlги1хъ же прaведныхъ и3спрaвитсz грaдъ, въ
поги1бели нечести1выхъ рaдость. въ блгcвeніи прaведныхъ
вознесeтсz грaдъ, ўстh же нечести1выхъ раскопaетсz.
подражaетъ гражaны скyдныи мyдростію, мyжъ же
мyдръ безм0лвіе в0дитъ. мyжъ двоzзhченъ tкрhетъ
совёты въ с0нмищихъ, вёрныи же дх7омъ таи1тъ вeщи.
и4мъ же нёсть совёта пaдутсz ѓки ли1ствіе, сп7сeніе же
є4сть во мн0зэ совётэ. лукaвыи пронырyетъ є3гдA
сочетaетсz съ прaведнымъ, ненави1дитъ же глaса ўтвер
ждeна. женA блгdтна возн0ситъ мyжу слaвы, пrт0лъ
же досаждeніz ненави1дzщи прaвды. богaтства лэни1
віи скyдни бывaютъ, встанни1 в іи же ўтверждaютъ
богaтствомъ дш7A своS. блгdть твори1тъ мyжъ млcтивъ,
сол0мони
раздрушaетъ же тёло своE немлcтивыи. нечести1выи
твори1тъ дёла непріsзнена, сёмz прaведныхъ мздA
и4стинны. сн7ъ прaведенъ раждaетсz въ жи1знь, гонeніе
же нечести1выхъ въ смр7ть. мeрзостны гDви развращeнны
путіE, пріsтни же и4мъ вси6 непор0чніи въ путeхъ свои1хъ.
въ рyку рyцэ вл0жь непрaведне не бyдетъ безъ мyкъ
ѕлhхъ, сёzвыи же сёмz пріи1метъ мздY вёрну. ћко
же ўсерsзь злaтъ въ н0здрехъ свиніи2, тaко же и3
женЁ ѕлоќмнэ лэпотA. желaніе прaведныхъ всE бlго,
надeжда же нечести1выхъ поги1бнетъ. Сyть и4же своS
сёющеи мн0жае творsтъ, сyть и3 собирaющеи чyждаz
скyдни. всsка дш7A блгcвeна пр0ста. мyжъ же ћръ не бlго
џбразенъ. содержaи пшени1цу проклsтъ людми2, блгcвeніе
же гDне на главЁ подаю1щему. Творsи бlгaz и4щетъ
блгdти д0бры, взhщущего же ѕл† ѕло2 пости1гнетъ є3го2.
надёzисz на богaтство своE ўпадeтъ, и3 заступazи
прaвду т0й воссіsетъ. не сматрszи своего2 д0му наслё
дитъ вётры, пораб0таетъ же безyменъ мyдру. t плодA
прaвдэ прозzбaетъ дрeво животA, teмлютъжесz безгодA
дш7и законопрест{пникъ. ѓще прaведныи є3двA сп7сeтсz,
нечести1выи же и3 грёшныи гдЁ kви1тсz;
ГлавA, вi7.
§є
при1тчи

Л
юбsи наказaніе лю1 б итъ чю1 в ствіе, ґ ненави1 д zи
nбличeніz безyменъ. лyчше nбрэтhи блгdть t~ гDа,
мyжъ же законопрестyпенъ забвeнъ бyдетъ. Не
и3спрaвитсz чlкъ t законопрест{пникъ, к0реніz же
прaведныхъ не tи1мутсz. женA разуми1ва вэнeцъ мyжу
своемY, ћко же чeрвь въ дрeвэ, тaко же погуби1тъ мyжа
женA любодёица. мhсль прaведныхъ сyдъ, совёты же
нечести1выхъ льсти1вы. словесA нечести1выхъ льсти1вы,
ўстa же прaва и3збaвzтсz. и3дёже nбрати1тсz нечести1выи
и3счeзнетъ, хрaми же прaведныхъ пребывaютъ. ўстA
разyмнаго хвали1ма бывaютъ t мyжа, слабосeрдъ же
поругaнъ бyдетъ. д0брэи мyжъ безъ чeсти себЁ служA,
нeже и4же чeсть себЁ nблагaетъ, и3 лишeнъ бyдетъ
хлёба. прaведникъ ми1луетъ дш7A ско6тъ свои1хъ, ўтр0ба
же нечести1выхъ безъми1лостивна. дёлаzи свою2 зeмлю
насhтzтсz хлёба, гонsщеи сyетнаz скyдны ўм0мъ.
и4же є4сть слaщь въ винЁ пребывaти, въ свои1хъ твeрдехъ
nстaвитъ досаждeніе. желaніz нечести1выхъ ѕл†, ґ
корeніz бlги1хъ въ твeрдехъ. за грёхъ ўстнY впадeтъ
въ сёти грёшникъ, и3збэжи1тъ же t ни1хъ прaведникъ.
глzдazи глaдко поми1лованъ бyдетъ, ґ срэтazи во
врaтэхъ nскорби1тъ дш7A. t плодA ўстнY дш7A мyжу
сол0мони
нап0лнитсz бlги1хъ, воздaніе же ќстъ є3го2 дaстьсz
є3мY, пути2 безyмныхъ прaви предъ ни1ми. послyшаетъ
совёта мyдрыи, безyмныи же въ пeрвыи дн7ь и3сповёсть
гнёвъ св0й, досаждeніе же своE таи1тъ мyдрыи, и3 ћвлeну
вёру и3сповэдaетъ прaведныи, ґ свэдётель непрaвед
ныхъ льсти1въ. сyть гlющіи, ћзвы творsтъ ћко мечи2,
kзhкъ же премyдрыхъ и3сцэлsютъ. ўстны2 и4стинны
и3справлsютъ свэдётельство, свэдётель же ск0ръ kзhкъ
непрaведенъ є4сть въ с®ци кую1щему ѕлaz, хотsщеи же
ми1ру возвеселsтсz. нег0дэ є4сть прaведному ничт0же
непрaведно, нечести1віи же и3сп0лнzтсz ѕо6лъ. мeрзость
гDви ўстны2 льсти1выz, творsи же вёрно пріsтенъ є3мY.
Мyжъ разуми1въ пrт0лъ чю1вствію, с®це же безyмныхъ
ўткнeтсz въ клsтвахъ. рукA и3збрaнныхъ ўдержи1тъ
ўд0бь, льсти1віи же бyдутъ въ плэнeніе. стрaшно сл0во
с®це мyжу прaведну смущaетъ, вёсть же бlга весели1тъ
и5. разуми1въ прaведникъ себЁ дрyгъ бyдетъ, в0лz же
нечести1выхъ безъ смотрeніz. согрэшaющеи пости1гнутъ
ѕлaz, пyть же нечести1выхъ прельсти1тъ |. не ўлучи1тъ
льсти1выи лови1твы, стzжaніе же добро2 мyжъ бlгъ. Въ
путeхъ прaведныхъ жив0тъ, путіe же враждyющихъ въ
смр7ть.
§ѕ
при1тчи
ГлавA, гi7.

С
н7ъ худ0женъ послушли1въ nц7Y, сн7ъ же nслушли1въ
поги1бель. t пло6дъ прaведнаго снёсть сн7ъ бlгъ, дш7a же
законопрест{пникъ ги1бнутъ безъ г0да. и4же храни1тъ
своS ўстA блюдeтъ свою2 дш7у, ґ не nпаси1выи ўстнaма
ўстраши1тъ себE. въ п0хотехъ є4сть всsкъ нетsгъ, рyки
же встанли1выхъ въ прилежaніи. словесE непрaведна
ненави1дитъ прaведникъ, нечести1выи же стыди1тсz и3
не и4мать дерзновeніz. прaвда сохрани1тъ бе€злоби1выz,
нечести1ва же блzди1ва твори1тъ грёхъ. Сyть богатsще
себE ничес0же и3мyще, и3 сyть смирsющесz во мн0зэ
богaтствэ. И#збавлeніе мyжу дш7и2 своE є3го2 богaтство,
ни1щіи же не постои1тъ въ запрэщeніи. свётъ прaведни
комъ пrно, свётъ же нечести1выхъ ўгaснетъ. дш7a же
льсти1выхъ блyдzтъ во грэсёхъ, прaведніи же щeдруютъ
и3 ми1луютъ. ѕлhи же съ досаждeніемъ твори1тъ ѕлaz,
себё же разумёющіи премyдріи сyть. И#мёніе поспёшно
съ бе€зак0ніемъ ўмалeнно бывaетъ, собирazи же себЁ
съ бlгочeстіемъ и3зоби1литъ. Прaведныи щeдритъ и3
даeтъ, лyчше є4сть подвизaти с®це nбращaющесz, и3 на
ўповaніе ведyще, дрeво бо жив0тно є4сть желaніz д0бра.
и4же не послyшаетъ вeщи и3 вёщь не послyшаетъ є3го2,
сол0мони
ґ боsисz зaповэди сeй здрaвствуетъ. Сн7у лукaвому
ничт0же є4сть бlго, рабy же мyдру поспёютсz дёла въ
бlг0е, и3 и3спрaвzтсz є4мY путіE є3го2. зaповэди мyдру
и3ст0чникъ животA, несмhслzи же t сёти ќмретъ.
рaзумъ бlгъ даeтъ блгdть, разумёти же зак0нъ мhсли
є4сть бlги, путіe же ни1зъ мудрyющихъ въ поги1бели.
рaбъ худ0гъ дёетъ съ рaзумомъ, безyмныи же и3схо
дaтаитъ себЁ мyку. цRь дeрзъ впадeтъ во ѕло2, совётъ
же мyдрыхъ и3збaвитъ є3го2. нищетA и3 безчeстіе teмлетъ
наказaніе, хранsи же nбличeніе прослaвитсz. Желaніz
бlговёрныхъ наслаждaютъ дш7у, дёла же нечести1выхъ
далeче t рaзума. Ходsи же съ премyдрымъ премyдръ
бyдетъ, ґ ходsи же съ безyмными познaнъ бyдетъ.
согрэшaющаz пости1гнетъ ѕло2, ґ прaведныz же пости1г
нутъ бlгaz. Бlгъ мyжъ наслёдитъ сн7ы сн70въ, щади1т
жесz прaведнымъ богaтство нечести1выхъ. Прaведніи
скончaютъ въ богaтствэ лёта мн0га, нечести1віи же
поги1бнутъ вск0рэ. И$же щади1тъ жeзлъ св0й ненави1дитъ
сн7а своего2, ґ любS и5 прилёжно наказyетъ. Прaведныи
kдhи насыщaетъ дш7у свою2, дш7a же нечести1выхъ не
насыщeни.
ГлавA, дi7.
§з
при1тчи

П
ремyдрыz жeны создaша хрaмы, ґ безyмныz раско
пaша рукaма свои1ма. Ходsи прaво бои1тсz гDа, ґ
nстроптевazи пути2 своS ўкорeнъ бyдетъ. И#зъ ќстъ
безyмныхъ жeзлъ досаждeніz, ўстнh же прaведныхъ
хранsтъ себE. И#дёже нёсть вол0въ ћсли прaздны, ґ и3дё
же жи1та мн0га ћвэ волY крёпость. Свэдётель вёренъ
не лжeтъ, раждизaетъ же лжA свэдётель непрaведенъ.
взhщеши премyдрости въ ѕлhхъ и3 не nбрsщеши є3S,
чю1вство же t мyдрыхъ ўд0бно. Вс‰ проти1вна сyть мy
жеви безyмну, nрyжіе же чю1вствію ўстны2 премyдрыхъ.
Премyдрость худ0гихъ разумёетъ пути2 и4хъ, ненаказaніе
же нечести1выхъ лeстно. дом0ве бе€зак0нныхъ должнyютъ
nцэщeніz, дом0ве же прaведныхъ пріsтни. С®це мyжу
чю1вствено nслаблsетъ дш7у є3го2, є3гдa же весели1тсz не
примэшaетсz печaль досаждeніz. дом0ве же нечести1выхъ
и3зчeзнутъ, сокр0вища же и3справлsющихъ пребывaютъ.
Е$сть пyть и4же мни1тсz чlкомъ прaвъ бhти, послёднэz
же є3го2 пріи1дутъ во дно2 ѓду. къ весeліемъ не прилагaетсz
печaль, кончи1на же рaдости въ плaчь прих0дитъ. Путjи
свои1хъ насhтитсz дерзосeрдъ, t замышлeніz же своего2
мyжъ бlгъ. Незлоби1въ вёру и4метъ всsкому словеси2,
ковaренъ же прих0дитъ въ покаsніе. Премyдръ ўбоsвсz
сол0мони
ўкл0нитсz t ѕлA, ґ безyмныи надёzвсz себЁ смэшa
етсz съ бе€зак0нными. Наглодyшенъ мyжъ безъ совёта
твори1тъ, мyжъ же мyдръ д0лго терпи1тъ. Раздэлsютъ
безyмніи ѕл0бу, ковaрни же ўдержaтъ чю1вствіе. Воспо
лзнyтсz ѕлjи предъ бlги1ми и3 нечести1віи послyжатъ
при двeрахъ прaведныхъ. дрyзи возненави1дzтъ дрyги
ни1щіz, дрyзи же богaтымъ мн0зи. Ўкорszи ўб0гаго
согрэши1тъ, ми1луzи же ни1щаго бlжeнъ. Блудsще
непрaведніи дёлаютъ ѕлaz, млcть же и3 и4стинну дёлаютъ
блaзіи. Не свёдzтъ млcти и3 и4стинны дёлателе ѕл0мъ,
млcтыни же и3 вёра претворsютъ бlги1мъ. n всeмъ
пекyщисz є3ди1но є4сть бlго, и3 слaщіи и3 безъ печaли
въ nскудeніи бyдетъ. Вэнeцъ премyдрыхъ богaтьствіе
и4хъ, жи1тіе же безyмныхъ ѕло2. И#збaвитъ ѕлY дш7у
свэдётель вёренъ, раждизaетъ лжA свэдётель льсти1въ.
Въ стрaсэ гDни ўповaніе крёпости, чaдомъ же свои1мъ
nстaвитъ ўтвержeніе ми1ру. Стрaхъ гDнь и3ст0чникъ
жив0тенъ, твори1тъ же ўкланsтисz t сёти смр7тныz.
Во мн0зэ kзhцэ слaва цRю2, въ nскудёніи же лю1дстэ
сокрушeніе си1лному. Терпели1въ мyжъ мн0гъ въ мyдрости,
ґ малодyшенъ крёпокъ безумA. Крэпкодyшенъ мyжъ
с®цу врaчь, чeрвъ же к0стемъ с®це чю1вствено. nклеветazи
§и
при1тчи
ўб0гаго раздражaетъ сотв0ршаго и5, ґ и4же чтeтъ и3
ми1луетъ ни1щаго чтeтъ сотв0ршаго и5. Зл0бою своeю
tри1нетсz нечести1выи, надёzижесz въ гDа свои1мъ
прпdбіемъ прaведенъ. Въ с®цы блaзэ мyжу почивaетъ
премyдрость, въ с®ци же безyмнэ не познaетсz.
Прaвда возн0ситъ племS, ўмалsютжесz лю1діе грэхи2.
пріsтъ бывaетъ цReмъ слугA разyменъ, свои1мъ же
бlгоnбращeніемъ tи1метъ досаждeніе. гнёвъ губи1тъ и3
мyдрыz, tвётъ же смирeнъ tи1метъ ћрость.
ГлавA, єi7.

С
л0во жeстоко возви1жетъ гнёвъ. kзhкъ же мyдрыхъ
доброќменъ, ўстa же нечести1выхъ повёдzтъ ѕло2.
На всsкомъ мёстэ џчи гDни блюдeта, ѕлhz же и3
бlгhz. И#сцэлeніе kзhка дрeво жив0тно, соблюдazи
же и3сп0лнитсz дх7а. Безyмныи поругaетсz наказaнію
nц7A своего2, хранsи же зaповэди худ0женъ є4сть. Во
мн0зэй прaвдэ крёпость мн0га, ґ нечести1віи же t
землS поги1бнутъ. во дв0рэхъ прaведныхъ крёпость
мн0га, пл0ди же нечести1выхъ погибaютъ. ўстA пре
мyдрыхъ свzзyютъ чю1вствіz, с®це же безyмныхъ не
твeрдо. Жeртвы безyмныхъ мeрзость гDви, мlтвы
же и3справлsющихъ пріsты и4мъ. мeрзость гDви путіE
сол0мони
нечести1выхъ, гонsщаz же прaвду лю1битъ. Наказaніе
неѕлоби1ваго познавaетсz t ми1мо ходsщихъ, ґ нена
ви1дzщеи nбличeніz скончaютсz срaмно. Ѓдъ и3 пaгуба
ћвэ t~ гDа, кaко не с®цA ли чlческа; Не возлю1битъ бо
ненаказaнныи nбличaющихъ є3го2, съ премyдрыми же не
побесёдуетъ. С®цу веселsщусz лицE цвэтeтъ, въ ск0рби
же сyще дрsхло є4сть. С®це прaво и4щетъ чю1вствіz, ўстa
же ненаказaнныхъ разумёютъ въ ѕло2. Вс‰ лёта џчи
ѕлhхъ чaютъ ѕлA, д0бріи же безм0лствуютъ при1сно.
Лyчше мaла чaсть съ боsзнію гDнею, нeжели богaтьствіz
вeліz безъ боsзни. Лyчше ўчреждeніе ѕeліемъ съ люб0вію
и3 блгdтію, нeже представлeніе тельцA съ вражд0ю. Мyжъ
ћръ притварsетъ свaры, терпэли1выи же и3 грzдyщаz
ўкроти1тъ. терпэли1въ мyжъ ўкроти1тъ сyдъ, нечести1выи
же воздвизaетъ пaче. ПутіE лэни1выхъ постлaни тeрніемъ,
ґ б0рзыхъ глaдцы. Сн7ъ премyдръ весели1тъ nц7A, сн7ъ же
безyменъ подражaетъ м™рь свою2. Несмhсленои стези2
скyдость ўмA, мyжъ же мyдръ и3справлsz х0дитъ.
Прилагaетъ бо помышлeніz нечтyщимъ с0ньмищъ,
въ с®цихъ же совётныхъ пребывaетъ совётъ. Не и4мать
послушaти ѕлhи є3го2, нижE речeтъ совершeна ничес0же
д0бра и3 nбщeніz. ПутіE животA размышлeніz разyмнаго,
§f
при1тчи
да ўклони1всz t ѓда сп7сeтсz. д0мы досади1тель разорsетъ
гDь, ўтвержaетъ же предёлы вдови1чи. Мeрзость гDви
мhсль непрaведна, бе€сквeрныхъ речeніz пречи1ста. Губи1тъ
же себE мздои1мецъ, не любs же мзды2 и4мать спcти1сz.
Млcтынz и3 вёра nчищaютъ грэси2, боsзнію же гDнею
ўкланsетсz всsкъ t ѕлA. с®цA прaведныхъ поўчaютсz
вёрэ, ўстa же нечести1выхъ tвэщaютъ ѕло2. Пріsти
гDемъ путіE прaведныхъ м{жъ, тёмъ же и3 си1хъ рaди
врaзи дрyзи бывaютъ. далeче tстои1тъ бGъ t нечести1вы<,
моли1твъ же прaведныхъ послyшаетъ. Лyчше мaло пріsтіе
съ прaвдою, нeжели мн0га жи1та съ непрaвдою. С®це
мyжу мhслитъ прaведнаz, да t~ бGа и3спрaвzтсz стопы2
є3го2. Зрsи nчи1ма прaвэ весели1тъ с®це, вёсть же бlга
бlжи1тъ к0сти. Послушazи nбличeніи животA, посредЁ
премyдрыхъ водворsетсz, и4же не пріeмлетъ наказaніz
ненави1дитъ себE. соблюдazи же nбличeніе лю1битъ свою2
дш7у. боsзнь гDнz наказaніе и3 премyдрость, и3 начaло
слaвы tвэщaетъ є4й. преdи1детъ же смирeнымъ слaва.
ГлавA, ѕi7.

Ч
lческо є4сть мhсль ўгот0вити, и3 гDне є4сть kзhки
стр0ити. Вси6 путіE чlчестіи знaеми сyть предъ nчи1ма
є3го2, мёритель є4сть дх7омъ бGъ. tкрhй гDви дёла
сол0мони
твоS, и3 и3спрaвzтсz помышлeніz твоS. Вс‰ дёла
смирeннаго ћвэ прeдъ гDемъ, нечести1віи же въ дн7ь ѕ0лъ
поги1бнутъ. Мeрзокъ прeдъ гDемъ всsкъ высокосeрдыи,
въ рyку же рyцэ вл0жь непрaведныи не и3звинeтсz.
Начaтокъ пути2 бlг0му твори1ти прaведное, и3 пріsта
же t~ бGа пaче жeртвы жрeніz. И#щaи гDа nбрsщетъ
рaзумъ съ прaвдою, и3 прaво и4щущеи є3го2 nбрsщутъ
ми1ръ. Вс‰ дёла гDнz съ прaвдою, храни1тъжесz мyжъ
нечести1въ въ дн7ь ѕ0лъ. Врzжeніz во ўстнaхъ цReвахъ,
въ суди1щи же не прельстsтсz ўстA є3го2. Ћко превёса
мёрила тaко и3 прaвда ќ бGа, дёла є3го2 мёрила прaведна.
Мeрзость цReви творsи ѕлaz, съ прaвдою бо гот0ваетсz
пrт0лъ начaла. Пріsты цReмъ ўстны2 прaведныхъ,
словесa же прaвыхъ лю1битъ гDь. Ћрость цReва пос0лъ
смeртенъ, мyжъ же премyдръ и3збaвитсz t него2. В0
свэтэ жив0тнэ сн7ъ цReвъ, пріsтіи же є3го2 ћко џблакъ
п0зденъ. Ўгнэждeніz премdрости и3зволeннэйши пaче
злaта, вселeніz же мyдрости дражaйши сребрA. ПутіE
жив0тніи ўкланsютсz t ѕлA, долготa бо жи1тіz путіE
прaведни. Пріeмлzи наказaніе въ бlги1хъ бyдетъ, хранsи
же nбличeніz ўмудри1тсz. И$же храни1тъ своS пути2
соблюдeтъ свою2 дш7у, любsи же жив0тъ св0й щади1тъ
R
при1тчи
своS ўстA прeжде сокрушeніz. Варsетъ досаждeніе,
прeжде падeніz ѕломышлeніz. Лyчше кроткодш7енъ
со смирeніемъ, нeжели и4же раздэлsетъ корhсть съ
досади1тели. Разуми1въ въ вeщехъ nбрэтaтель бlги1мъ,
надёzижесz нa гDа бlжeнъ. Разyмныz и3 премdрыz ѕлы2
нари1чютъ, бlгодaтни же въ словесёхъ пaче послyшани
бyдутъ. И# с т0чникъ жив0тенъ мhсль стzжaвшіи,
наказaніе безyмныхъ ѕло2. С®це премdраго разумёетъ
ћже n свои1хъ є3мY ќстъ, во ўстнaхъ же н0ситъ рaзумъ.
С0тове мед0вни словесA д0бра, слaсть же и4хъ и3сцэлeніе
дш7и.2 Сyть путіE мни1ми прaви сyще мyжу, послёднzz
же є3 го2 зрsтъ во дно2 ѓду. Мyжъ же въ трудёхъ
тружaетъ себE, и3знужaетъ себЁ поги1бель. Стропти1выи
во ўстнaхъ свои1хъ н0ситъ себЁ поги1бель, мyжъ же
безyменъ копaетъ себЁ ѕло2, и3 во ўстнY свою2 собирaетъ
себЁ џгнь. Мyжъ же стропти1въ распалsетъ ѕло2, и3 зaрю
лeстну возгнэщaетъ и4мъ и3 разлучaетъ дрyги. Мyжъ же
законопрестyпенъ и3скушaетъ дрyги и3 нав0дитъ и4хъ пути2
не бlги. ўтвержazи џчи свои2 мhслитъ развращeннаz,
є3млsижесz за ўстнY свою2 нарицaетъ вс‰ ѕлaz, сeй пeщь
є4сть ѕл0бэ. вэнeцъ хвaленъ стaрости, въ путeхъ же
прaведныхъ nбрэтaетсz. Лyчше мyжъ долготерпэли1въ
сол0мони
пaче крёпкаго, мyжъ мyдрость и3мёzи пaче дёлателz
вели1каго, ґ держaи гнёвъ пaче ни€взsтого грaда. Въ нёдра
вх0дzтъ вс‰ сіS прaведнымъ, t~ гDа же вс‰ прaведна.
ГлавA, зi7.

Л
yчше хлёбъ со слaстію въ ми1рэ, нeжели д0мъ и3сп0л
ненъ бlги1мъ мн0гимъ, и3 непрaведномъ заколeніемъ
со свaромъ. рaбъ смhсленъ ўдержи1тъ господи1на
несмhслена, въ брaтію же раздэли1тъ и3мёніе на чaсти.
Ћко же и3скушaетсz въ nгни2 сребро2 и3 злaто, тaко
и3збрaнныхъ с®цA t~ гDа. ѕлhи послyшаетъ kзhка
законопрестyпна, прaведныи же не внимaетъ ўстeнъ
лжи1выхъ. ругazсz ўб0гому, раздражaетъ сотв0ршаго
и5. и3 рaдуzжесz ги1бнущему не и3звинeтсz, ми1луzи же
поми1лованъ бyдетъ. Вэнeцъ стaрости сн7ы сн70въ, похвалa
же дётемъ nц7ы2 и4хъ. Вёрному вeсь ми1ръ богaтествъ,
невёрному же нижE є3ди1нъ пёнzзь. не сподоби1тесz
безyмному ўстнЁ въ вёру, ни прaведнаго ўстнЁ во
лжY. мздA блгdть є4сть ўчaщимъ, и3дёже ѓще nбратsтсz
поспёетсz и4мъ. И$же таи1тъ nби1ды и4щетъ любвE, и3 и4же
ненави1дитъ съкрывaти раздрушaетъ дрyжбы и3 домы2.
Сокрушaетъ прещeніе с®це мyдраго, безyмныи же и3
біeмъ не чю1етъ рaнъ. прекосл0віz воздви1жетъ всsкъ

при1тчи
ѕлhи, гDь же ѓнGла неми1 л остивна п0слетъ нaнь.
Впадaетъ въ печaль мyжу смhслену, безyмніи же раз
мышлsютъ ѕлaz. И$же воздаeтъ ѕл0е возд0брое, не
подви1жетсz ѕло2 и3зъ д0му є3го2. влaсть даю1тъ сл0вомъ
начaло прaвды, преди1 ж е повёдаетъ ўб0жество и3
тsжесть и3 свaръ. и4же сyдитъ непрaведне прaведнаго,
непрaведнаго же прaведне, нечи1стъ и3 мeрзокъ t~ гDа.
вскyю бsше и3мёніе безyмному, стzжaти премyдрости
безсeрдыи не м0жетъ. и4же возн0ситъ д0мъ св0й, и4щетъ
сокрушeніz, ґ nстроптевazисz въ наўчeніе впадaетъ въ
ѕлaz. Во всsко врeмz да и4маши дрyги, брaтіz же въ
бэдaхъ пособи1ви бывaйте, сег0 бо рaди блгdти бывaютъ.
мyжъ же безyменъ восплeщетъ рaдуzсz себЁ, ћко
же поручazисz и3зрyчитъ дрyга своего2, сeй же въ є3го2
ўстнY џгнь собирaетъ. грэхолю1бецъ рaдуетсz свaромъ, ґ
жестосeрдыи не ўсрsщетъ бlги1хъ. мyжъ же премённыи
kзhкомъ впaдаетъ въ ѕло2, с®це же безyмнаго болёзнь
стzжaвшому є5. не весели1тсz nц7ъ n сн7э ненаказaннэ,
сн7ъ же мyдръ весели1тъ м™рь свою2. с®це же вeсело бlгъ
нрaвъ твори1тъ, мyжу же скорбли1ву засhшутъ к0сти.
пріeмлющу мздY беспрaвды въ нsдра, не поспёютсz путіE
въ прaвду. нечести1віи же ўклонsютъ пути2 прaвыz, лицE
сол0мони
разyмно мyжа премyдра, џчи же безyмныхъ на конци1хъ
земли2. гнёвъ nц7Y сн7ъ безyменъ, и3 болёзнь р0ждьшей
є3го2. тщеты2 твори1ти мyжу прaведну не добро2, нижE
прпdбно ковaти к0ва могyтемъ n прaвеdныхъ. и4же щади1тъ
гlъ и3спyститъ жeстокъ рaзумъ, терпэли1въ же мyжъ
мyдръ лyчши и4щущаго наyки. несмhсленну вопр0шьшу
n премyдрости, премyдрость вмэни1тлисz є3мY; ди1вна бо
кто2 себE сотв0рь непщевaніемъ мyдръ бhти;
ГлавA, иi7.

В
ины2 и4щетъ мyжъ хотS tлучи1тисz t дрyга, на всsко
же врeмz поноси1мъ бывaетъ. не трeбуетъ премyдро
сти мyжъ скудоќменъ, занE пaче в0дитсz безyміемъ.
є3гдA пріи1детъ нечести1выи въ глубинY ѕ0лъ неради1тъ,
нах0дитъ же є3мY досаждeніе и3 поношeніе. водA глуб0ка
сл0во въ с®ци мyжу, водa же въскaчущіz и3ст0чникъ
жив0тенъ. чюди1тисz лицY нечести1вому не добро2, нижE
прпdбно ўкланsти прaведнаго на судЁ. Ўстны2 безyмнаго
прив0дzтъ є3го2 на ѕло2, ўстa же є3го2 дeрзость смeрти
призывaетъ. ЎстнЁ безyмнаго сокрушaютъ є3го2, ўстнh
же є3го2 сёть дш7и2. Лэни1ва низлагaетъ стрaхъ, дш7и же
мyжіи женaмъ под0бнымъ, взaлчетъ. Не и3сцэлszи себE
n свои1хъ дёлехъ, дрyгъ є4сть nглаждaющему себE. И#зъ

при1тчи
вели1чества крёпости и4мz гDне, къ немy же притэкaюще
прaведницы сп7сaютсz. И#мёніе богaту мyжу грaдъ твeрдъ,
слaва же є3го2 весeліе повэдaетъ. Прeжде сокрушeніz
возн0ситсz с®це мyжу, и3 прeжде слaвы смирsетсz. И$же
tвэщaетъ сл0во прeжде слhшаніz стyдъ є3мY бывaетъ
и3 поношeніе. Гнёвъ мyжа ўкроти1тъ рaбъ мyдръ,
малодш7на же чlка кто2 ўкроти1тъ; С®це мyдраго стsжетъ
чю1вствіе, ќши же премdрыхъ и4щета гадaніи. дёланіе
чlка пространи1тъ и5, и3 съ си1лнымъ посаждaютъ є3го2.
Прaведныи хули1мъ є4сть t ѕлhхъ въ правосл0віи, ћко
же є3гдA nбрsщетъ супостaтъ nбличaетсz. пречи1стыz
гlы ўставлsетъ молчали1выи, си1лныz же нарицaетъ
непослушли1выz. Брaтъ t брaта заступaемъ є4сть, ћко
грaдъ твeрдъ и3 выс0къ, ўкрэплsетъжесz ћко nсн0вано
цrтво. t пл0да ўстeнъ свои1хъ мyжъ насыщaетъ чрeво
своE, t пл0да же ўстнY є3го2 насhтzтсz. Смр7ть и3
жив0тъ въ рyку kзhка, держaщеи же є3го2 снэдsтъ
пл0дъ є3го2. И$же nбрsщетъ женY д0бру, nбрёте блгdть,
пріsлъ же є4сть t~ гDа кр0тость. И$же и3зг0нитъ женY
д0бру, и3зг0нитъ бlгaz. держaи же любодёицу, безyменъ
и3 нечи1стъ. Безyміе мyжа и3стлэвaетъ пути2 є3го2, и3 бGа
вини1тъ въ с®цы своeмъ. Съ молeніи гlетъ ўб0гіи,
сол0мони
и3 богaтыи nбезслaвитъ смёшнэ. Мyжъ люб0венъ къ
дрyжбэ, пaче дрyгъ бyдетъ нeже брaтъ.
ГлавA, fi7.

Л
yчше є4сть ўб0гъ ходsи въ простотЁ своeй, нeже
богaтъ ўмучaz ўстнЁ свои2. И#дёже нёсть ўчeніz
дш7и2, нёсть добро2, и3 и4же ск0ръ є4сть ногaми поткнe
тсz. Неразyміе мyжа гyбитъ пyть є3го2, бGа же вин0вна
твори1тъ с®цемъ. богaтьство прилагaетъ дрyги мн0ги,
нищетa же и3 t сyщаго дрyга ўлишaетъ. Свэдётель
л0жъ безъ мyки не бyдетъ, nклеветazи же безъ прaвды
не ўбэжи1тъ є3S. Мн0зи же ўгождaютъ предъ лицeмъ
цReмъ, всsкъ же ѕ0лъ бывaетъ въ поношeніе мyжеви.
Всsкъ и4же ўб0гаго брaта ненави1дитъ, t зaповэди далeче
бyдетъ. Помышлeніz бlга приближaютсz вёдушимъ
є3S, и3 мyжъ же мyдръ nбрsщетъ ю5. Мн0го творsи ѕлA
nбрsщетъ ѕл0бу, ґ и4же раздражaетъ словесA не сп7сeтсz.
Собирazи мyдрость лю1битъ себE, ґ и4же сохранsетъ
премdрость nбрsщетъ бlгaz. Свэдётель л0жъ не безъ
мyки бyдетъ, ґ и4же ќбо ра€ждизaетъ ѕл0бу поги1бнетъ
t неS. Не п0льза є4сть безyмному пи1ща, ѓще рaбъ
нaчнетъ съ досаждeніемъ наси1льствовати. Млcтивъ мyжъ
долготерпэли1въ дш7eю, похвалa же є3го2 ми1мо х0дитъ

при1тчи
законопрестyпныz. цReво прещeніе, под0бно рыкaнію
льв0ву. ћко же росA на сёно, тaко же ти1хому неѕл0біе.
Стyдъ є4сть nц7Y сн7ъ ненаказaнъ, и3 нечи1сты мlтвы t
ќстъ блудникA. д0мъ и3мёніе раздэлsютъ nц7ы2 сн70мъ,
t~ гDа съчетaетсz женA мyжеви. стрaхъ содержи1тъ мaлъ
женA, дш7 a же лэни1 в ыхъ взaлчутъ. И$ ж е храни1 т ъ
зaповэди соблюдaетъ свою2 дш7у, ґ нерадsи n свои1хъ
путeхъ поги1бнетъ. Ми1луzи ни1ща взаи1мъ даeтъ бGови,
по даsнію же є3го2 воздaстъ є3мY. наказazи сн7а своего2
тaко бyдетъ въ бlго ўповaz, въ досаждeніи же не
возн0ситсz дш7eю своeю. ѕлоќменъ мyжъ мн0го tтще
ти1тсz, ѓще ли губи1тель є4сть дш7у свою2 приложи1тъ.
Слyшай сн7е nц7A своего2 наказaніе, да мyдръ бyдеши на
послёдокъ св0й. Мн0ги мhсли въ с®цы мyжу, совётъ
гDнь в0 вэки пребывaетъ. Пл0дъ мyжеви млcтыни, лyчше
же ни1щь прaведенъ, нeже богaтъ л0жъ. Стрaхъ гDнь
жив0тъ мyжеви, ґ бестрaшныи водвори1тсz на мёстехъ.
И#дёже не блюдeтсz рaзумъ, съкрывazи въ нёдрехъ
рyцэ свои2 непрaведно, ни во ўстA своS донесE є3S.
Губи1телю рaны пріeмлющу, безyмныи ковaрнэи бyдетъ.
Ѓще же nбличaеши мyжа мyдра, разумёетъ чю1вствіе.
Безчeствуzи nц7A и3 tрёzи м™рь свою2, срамотY пріи1метъ
сол0мони
и3 поношeніе. Сн7ъ не послyшаz наказaніz nц7A своего2,
поўчaетсz словесeмъ ѕл0мъ. Выручaz џтрока несмhслена,
досаждaетъ nправдaнію. Ўстa же нечести1выхъ пожрyтъ
суды2, гот0ваютсz нетружaющимсz рaны, и3 мучeніz
под0бно неразумэвaющимъ.
ГлавA, к7.

Н
еви1нно вино2, и3 проклsто є4сть піsнство. И# всsкъ
ходsи бyе, не бyдетъ премyдръ. не далeче є4сть прещeніе
цReво ћрости льв0вы, раздражazи же є3го2 и3 примэ
шazисz є4мъ согрэшaетъ въ свою2 дш7у. слaва мyжу
tвращaтисz t клеветы2, и3 всsкъ безyменъ съ таковhмъ
сплетaетсz. поноси1мъ бывaетъ лэни1выи не ўсрамлsетсz,
тaко же и3 заeмлzи пшени1цу въ жaтву. ВодA глуб0ка
совётъ въ с®ци мyжу, мyжъ же премyдръ и3зчeрплетъ ю5.
вели1къ є4сть чlкъ и3 дрaгъ мyжъ творsи млcть, мyжа же
вёрна дёло nбрэсти2. и4же беспор0ка живeтъ въ прaвду,
бlжeны и3 дёти nстaвитъ своS. Е#гдA цRь прaведенъ на
пrт0лэ сsдетъ, не стaнетъ проти1ву џчію є3го2 ничт0же
лукaво. Кт0жесz похвaлитъ чи1сто и3мёти с®це, и3ли2
кто2 дeрзнетъ чи1стъ бhти t грBхъ; ѕлосл0вzщихъ nц7A
и3ли2 м™рь, ўгашaетъ свэти1лникъ св0й. зэни1цами же
џчію своeю ќзритъ тмY чaсть поспёш8ша въ пeрвыхъ,

при1тчи
и3 на послёдокъ не блгcви1тсz. не рцы2 мсти1ти врагA своего2,
но пожди2 гDа да ти6 пом0жетъ. мёрило мaло и3 вели1ко,
и3 мёра бёдно рaвна, нечи1ста є4сть прeдъ гDемъ nбоS, и3
творsи и4хъ тaко въ животЁ своeмъ преткнeтсz. ю4нота
съ прпdбнымъ и3спрaвитъ пути2 своS, ќхо слhшитъ и3
џко ви1дитъ гDь дёлаzи nбоS. Не люби2 клеветaніz да
не tпадeши, tвeрзи џчи свои2 и3 насыщaйсz хлёба.
мeрзость гDви сугyба мёра, и3 мэри1ло льсти1вно нёсть
t него2 пріzтно. t~ гDа же и3справлsютсz стопы2 мyжеви,
согрэшazи же кaко ќбо разумёетъ пути2 є3го2; сёть
мyжеви ск0ра своS nсвzщaти, по моли1твэ бо покаsніе
бывaетъ. вёzтель нечести1вымъ є4сть цRь мyдръ и3 нал0
житъ нa н‰ к0ло. Свётъ гDнь nзарsетъ дш7A чlкомъ
и3 помышлeніz, и4же и4щетъ насыщeніz чрeву своемY.
млcтыни и4стинна сохранeніе цRю2, и3 nбhидетъ пrт0лъ
є3го2 въ прaвду. лёпо є4сть ю4нотамъ премyдрости чю1вство,
слaва же стaрцемъ сэди1ны. сокрушeніz и3 досаждeніz
ўтыкaютсz ѕлhхъ, ћзвы же въ сокр0вищехъ чрeва.
ГлавA, к7а.

Ћ
ко же ўстремлeніе в0дное, тaко и3 с®це цReво въ руцЁ
б9іи. И# ѓмо же ѓще восх0щетъ nбрати1ти, тaмо
ўклони1тъ є5. Всsкъ мyжъ kвлsетсz предъ соб0ю
сол0мони
прaведенъ, и3спытaетъ же с®цA гDь. твори1ти прaвду и3
и4стинну гlати и3зв0лено t~ бGа, пaче нeжели жeртву
кр0вную. величaвъ мyжъ, на досаждeніе дерзосeрдъ.
Свэти1ло же нечести1выхъ грэси2, и3 вс‰ помышлeніz
и3збhтку съсэцaютсz, и3 не поспэшaютсz т0кмо всsко
въ лишeніе. дёлаzи сокр0вища kзhкомъ лжи1вымъ,
сyетна г0нитъ на сёти смeртны. и3 всE губи1тельство
на нечести1выz ўстремлsетсz, не хотsтъ бо дёzти
прaведнаz. къ строп0тнымъ строп0тнаz пути2 посылaетъ
бGъ, прчcта бо и3 прaва дёла є3го2. лyчше жи1ти во ўглЁ
наsснэ, нeжели въ повaпленнэ съ непрaвдою, и3 въ
хрaминэ пр0стэ. дш7A нечести1выхъ не поми1луетсz ни
t є3ди1наго чlка, тщетY пріeмлюще губи1телю мyдръ
бyдетъ неѕлоби1выи. разумёzи же премyдрыи пріи1метъ
рaзумъ, разумэвaетъ прaведныи с®цA нечести1выхъ, и3
досаждaетъ нечести1вымъ n ѕлЁ. и4же затыкaетъ ќши
свои2 не послyшати нeмощнаго, и3 т0й призовeтъ и3
не бyдетъ послyшаzи є3го2. даsніе тaйно tвращaетъ
гнёвы, щадsи же дaры воздви1жетъ ћрость крёпку.
весeліе прaведныхъ твори1тъ суды2, и3 прпdбныи же нечи1стъ
t ѕлодёющихъ. мyжъ же блудS t пути2 прaведна, въ
с0нмищи и3споли6нъ почіeтъ. и3 мyжъ скyденъ лю1битъ

при1тчи
весeліе, любsи же вино2 и3 є3лeй, не nбогати1тсz, nтрeбіе
же прaведнику бе€зак0нникъ. лyчше жи1ти въ земли2
пyсте, нeже жи1ти со жен0ю сварли1вою и3 kзhчною и3
гнэвли1вою. сокр0вище вожделённо почіeтъ во ўстaхъ
премyдру, безyмніи же мyжи пожирaютъ є3го2. пyть
прaвды и3 млcтынz, nбрsщетъ жив0тъ и3 слaву. Грaдъ
ўтвержaетъ мyжъ премyдръ, и3 раздрушaетсz ўтвержeніе
на нeже надёzшасz нечести1віи. И$же храни1тъ своS ўстA
и3 kзhкъ, соблюдaетъ t печaли дш7у свою2. дeрзый и3
nплaзивъ и3 ћростивъ губи1тельство нарицaетсz, и4же
непрaвду мhслитъ законопрестyпникъ є4сть. П0хоти
лэни1ваго ўбивaютъ, не воли1те бо рyцэ є3го2 твори1ти
ничт0же. нечести1въ желaетъ вeсь дн7ь п0хоти ѕлы2,
прaведныи же ми1луетъ и3 щeдруетъ нещaдне. жeртвы
нечести1выхъ мeрзость гDви, и4бо бе€зак0нно прин0сzтъ
|. свэдётель бо л0жъ поги1бнетъ, мyжъ послушли1въ
сохранszи речeтъ. нечести1въ мyжъ безчeстно стои1тъ
лицeмъ, прaвыи же сaмъ разумёетъ пути2 своS. нёсть
премyдрость, нёсть мyжество, и3 нёсть совётъ къ
нечести1вому. к0нь гот0ваетсz въ дн7ь брaни, ґ t~ гDа же
п0мощь.
ГлавA, к7в.
сол0мони

И#
зволeнэйши же є4сть и4мz д0бро, нeже богaтство
мн0го, и3 лyчше сребрA и3 злaта блгdть бlга. Богaтъ и3
ни1щь срэт0ста дрyгъ дрyга, џба же є4сть гDь сотво
ри1лъ. худ0гъ ви1дэвъ лукaваго въ мyкахъ крёпко сaмъ
наказyетсz, безyмніи же ми1мо шeдше nтщети1шасz.
р0дъ премyдрости боsзнь гDнz, и3 богaтствіе и3 слaва
жив0тъ. волчeцъ и3 сёть на путeхъ строп0тныхъ, хранsи
же свою2 дш7у и3збэжи1тъ t ни1хъ. богaтіи ўб0гими
nбладaютъ, и3 раби2 господeмъ д0лгъ tдаю1тъ. сёzвыи
ѕл0е п0жнетъ ѕл0е, рaну же дёлы свои1ми соверши1тъ.
мyжа ти1ха дaтелz лю1битъ гDь, сyетныхъ же дёлъ є3го2 не
воспомzнeтъ. ми1луzи же ни1щаго сaмъ сz препитaетъ,
св0й бо хлёбъ подaстъ ўб0гому. Побэждeніе и3 чeсть
престроsетъ даsи дaры, дш7у же погублsетъ притzжa
ныхъ рaди. и3ждени2 t с0нмища губи1телz, и3зhидетъ съ
ни1мъ побэждeніе, є3гдa бо сsдетъ въ с0нмищи всёмъ
досаждaетъ. Лю1битъ гDь прпdбныхъ с®цA, пріeмлеми же
є3мY вси6 непор0чніи въ путeхъ свои1хъ. ўстнaма пасeтъ
цRь лю1ди своS, џчи же гDни соблюдaютъ чю1вствіе. доса
жaетъ сл0вомъ законопрестyпныи, вины2 и4щетъ и3 гlетъ
лэни1выи, лeвъ на стезsхъ, на путeхъ же разб0йницы.
ћма глуб0ка ўстA законопрестyпныхъ, возненави1дэныи

при1тчи
же t~ гDа впадeтсz въ ню6. сyть путіE ѕлjи предъ мyжемъ,
и3 не лю1битъ возврати1тисz t ни1хъ. возврати1тижесz
подобaетъ t пути2 строп0тна ѕлA. Невёждествомъ воз
гори1тсz с®це ю4наго, жeзлъ и3 наказaніе далeче t него2.
nби1дzи же ўб0га мн0го себЁ ѕлA сотвори1тъ, и3 даeтъ
богaтому на ни1щемъ. ко словесeмъ мyдрыхъ прилагaй
своE ќхо и3 ўслhши моS словесA, своe же с®це постaви къ
ни1мъ да разумёеши ћко д0бра сyть. и3 ѓще вложи1ши |
въ с®це твоE, возвеселsтъ тебE съ твои1ма ўстнaма. бyди
ты2 нa гDа ўповaz, и3 наўчи1тъ т‰ путeмъ свои1мъ. тh
же напиши2 | себЁ на ўстроeніе, на совётъ и3 чю1вство и3
рaзумъ, на широтY с®ца твоего2. наўчю1 бо т‰ и4стинному
словеси2, и3 рaзума и4стиннаго послyшати, на tвёты
словесeмъ и4стиннымъ, вопрашaющимъ т‰. не ўкорsй
ни1ща занE ўб0гъ є4сть, и3 не досаждaй нeмощному
во врaтэхъ. гDь бо сyдитъ є3мY суд0мъ, и3збaви свою2
невещeственую дш7у. Не бывaй дрyгъ мyжу гнэвли1ву,
и3 с0 другомъ жестосeрдымъ не съчетaйсz. є3гдA когдA
наўчи1шисz путeмъ є3го2, пріи1меши тенeто своeй дш7и2.
не вдaйсz въ поручeніе стыдsсz лицA, є3дa бо не бyдеши
и3мёти чи1мъ и3скупи1тисz, и3 в0змутъ постeлю ћже
подъ рeбры твои1ми. не прелагaй предёлъ вёчныхъ, ћже
сол0мони
положи1ша nц7ы2 твои2. прозри1ва чlка и3 снaжа въ дёлэ
своeмъ, цReви подобaетъ предстоsти, и3 не стоsти предъ
мyжемъ нeмощнымъ.
ГлавA, к7г.

Ѓ
ще сsдеши вечeрzти на трапeзэ си1лнаго, разyмэвaz
разумэвaй представлeннаz ти6. и3 наложи2 рyку твою2
вёдыи ћже что2 си1цево, подобaетъ бо тебЁ ўкрашaти
себE. ѓще ли насыщнёйшіи є3си2 не хощи2 слaждьшимъ
є3го2, сицевaz бо и4мать жив0тъ лжи1выхъ. не належи2
ўб0гъ сhи съ богaтымъ, t своего2 же помышлeніz
востzзaйсz. ѓще бо ўстреми1ши на него2 џко своE никогдa
же kви1тсz, содёланэ бо є3стA є3мY кри1лэ ћко nрлY,
и3 nбращaетсz приступaющему къ немY. не вечерsй съ
мyжемъ ревни1вомъ, ни похощи2 пи1щамъ є3го2. и4мъ же
бо џбразомъ ѓще кто2 поглоти1тъ клaсы, си1це ћсти и3
пи1ти съ ни1мъ, нижE къ себЁ введeши є3го2, нижE снёси
хлёбъ св0й съ ни1мъ и3зблюeтъ бо и5. и3 nскверни1тъ словесA
твоS д0браz. во ќшію безyмнаго ничт0же гlи, да не
когдA подражaти нaчнетъ разyмнаz словесA твоS. Не
прелагaй предёлъ вёчныхъ, въ стzжaніе сиротaмъ не
вни1ди. и3збавлsz бо и4хъ гDь крёпокъ є4сть, и3 разсyдитъ
сyдъ и4хъ съ тоб0ю. дaждь въ наказaніе с®це твоE, ќши

при1тчи
же свои2 ўгот0вай словесeмъ чю1вственымъ. не tрёй
младeнца накaзовати, ѓще бо жезл0мъ біeши є3го2 и3 не
ќмретъ t него2. тh же ќбо біsи є3го2 жезл0мъ, дш7у
же є3го2 и3збaвиши t ѕлы2 смр7ти. Сн7е ѓще премyдро
бyдетъ с®це твоE, возвесели1ши и3 моE с®це. и3 въ поўчeніи
словeсъ твои2 ўстнЁ къ мои1ма ўстнaма, ѓще прaва
бyдета. да не ревнyетъ с®це твоE грёшникомъ, но въ
боsзни гDни бyди вeсь дн7ь. ѓще бо соблюдeши | бyдутъ
ти6 внyци, и3 ўповaніе твоE не tстyпитъ. Слyшай сн7е
и3 премyдръ бывaй, и3 и3справлsй мhсль с®ца твоего2. Не
бyди винопjйца, нижE прилагaйсz мsсъ куповaнію.
всsкъ бо піsница и3 любодёй nбнищaютъ, и3 nблечeтасz
въ растерзaннаz, и3 скорплeнаz и3 вс‰ с0ннаz. Слyшай
сн7е р0ждьшаго т‰, и3 не неради2 є3гдA состарёетсz твоS
мaти. и4стинну стzжи2, и3 не tри1ни мyдрости и3 ўчeніz
и3 рaзума. д0брэ воспитёетъ nц7ъ прaведенъ, n сн7э
же премyдрэ весели1тсz дш7A є3го2. да весели1тсz nц7ъ и3
м™и n тебЁ, и3 да рaдуетсz р0ждшаz т‰. дaждь ми6
сн7е твоE с®це, твои1 же џчи моS пути2 да соблюдaета.
ћма глуб0ка чyждіи д0мъ, и3 студенeцъ тёснъ чyждь.
тaко бо вск0рэ поги1бнетъ, и3 всsкъ законопрестyпникъ
nтsтъ бyдетъ. КомY лю1тэ, комY м0лва, комY сyди,
сол0мони
комY тугA и3 пон0съ, комY сокрушeніе вотщE, комY си1ни
џчи, не пребывaющимъ ли въ винЁ, и3 назирaющимъ
гдЁ когдA пи1рове бывaютъ; не ўпивaйтесz вин0мъ, но
бесёдуйте чlкомъ прaведнымъ, и3 бесёдуйте въ прох0дехъ.
Ѓще бо на чaшу и3 стклsницу дaси џчи свои2, послэди1
же пох0диши на жaи тeрна. послэди1 же ћко t ѕмjz
сэчeнъ прострeтсz, и3 ћко t керaста разліeтсz ћдъ. џчи
твои2 є3гдA ќзрита женY чyжду, и3 ўстA твоS тогдA
рекyтъ строп0тнаz. и3 растaеши ћко въ с®ци м0рz, и3 ћко
к0рмчіи во мн0зэ волнeніи. речeши же, би1ша м‰ и3 не
поболёхъ, и3 поругaшамисz ѓзъ же не разумёхъ. когдA
ќтро бyдетъ да пришeдъ и3спрошY съ ни1ми же сни1ду.
ГлавA, к7д.

С
н7у м0й не ревнyй ѕлhмъ мужeмъ, ни вожделёй бhти
съ ни1ми. лжaмъ бо поўчaетсz с®це и4хъ, и3 болёзнь
ўстнaми и4хъ гlютъ. съ премyдростію зи1ждетсz хрaмъ, и3
съ рaзумомъ и3справлsетсz. и3 съ чю1вствіемъ и3сполнsютсz
сокр0вища, t всего2 чeстна богaтства и3 добрA. Лyчшіи
премyдръ крёпкаго, мyжъ мyдрость и3мёzи тzжaтелz
вели1ка. съ ўправлeніемъ бывaетъ брaнь, п0мощь же
с®цемъ совётнымъ. премyдрость и3 мhсль бlга, во врaтэхъ
премyдрыхъ. смhсленныи же не ўклони1тсz t зак0на

при1тчи
гDнz, но вмэнsютсz въ соб0рэхъ, ненаказaніи ўстрэ
тaютсz въ смр7ти, ўмирaетъ же безyмныи во грэсёхъ.
нечистотA мyжа губи1телz nсквернsетъ, въ дн7ь ѕ0лъ и3
въ дн7ь печaли д0ндеже nскудёетъ. и3збавлszи вед0мыz
на смр7ть, и3скyпу прострёти не щади2. ѓще ли же речeши
не свёдэ сего2, разумёй ћко гDь всёхъ с®цA свёсть.
и3 создaвыи дыхaніе всёмъ сeй вёсть всsческаz, и4же
воздaстъ комyждо проти1ву дёломъ є3го2. ћждь мeдъ
сн7у бlгъ бо є4сть с0тъ, да наслади1тсz гортaнь тв0й.
си1це бо разумёетъ премyдрость твоS дш7A, ѓще бо
nбрsщеши бyдетъ добро2 ўмeртвіе твоE, и3 ўповaніе
твоE не nстaвитъ тебE. не приведи2 нечести1ваго въ жи1ръ
прaведнаго, ни прельщaйсz безсhтостію чрeва. седми1цею
бо пaдъ прaведныи востaетъ, нечести1віи же и3знем0гутъ
въ ѕлhхъ. ѓще падeтъ врaгъ тв0й не nбрaдуйсz є3мY,
въ соблажнeніи же є3го2 не возноси1сz. ћко ќзритъ гDь и3
нег0дэ є3мY бyдетъ, и3 tврати1тъ ћрость свою2 t него2. не
рaдуйсz n ѕлодёющихъ, и3 не ревнyй путeмъ грёшныхъ. не
пребyдутъ бо внyцы лукaвыхъ, свэти1ло же нечести1выхъ
ўгaснетъ. б0йсz бGа сн7у и3 цRS, и3 ни є3ди1ному же и4хъ
проти1висz. внезaпу бо стsжетъ нечести1выи, мучeніz
бо nбою2 кто2 и3звёсть; сл0ва хранsисz сн7ъ поги1бельства
сол0мони
кромЁ бyдетъ, пріeмлzи же пріsтъ себE. ничт0же л0жно
цReви да гlетсz, и3 ни є3ди1на же л0жъ t kзhка є3го2
да и3зhидетъ. мeчъ є4сть kзhкъ цReвъ, ґ не пл0тzнъ,
и4же ѓще предaнъ бyдетъ сокруши1тсz, ѓще бо раздра
жи1тсz ћрость є3го2 съ жи1лами, чlки гyбитъ и3 к0сти
чlчески поzдaетъ. и3 съжизaетъ ћко плaмень, ћко не
kд0момъ бhти птенцaмъ џрлимъ. мои1хъ словeсъ сн7у
б0йсz, и3 пріи1мъ | покaйсz. И# сeже вaмъ смhсленнымъ
приразумёти. срамлsтисz лицA на судЁ не добро2. рекyщи
нечести1ву, прaведенъ є4сть, проклsтъ бо t лю1діи бyдетъ
и3 возненави1дэнъ во kзhцэхъ. и3 nбличaющіи же
добрёйшихъ kвsтсz, на нsже пріи1детъ блгcвeніе бlго.
И# ўстнё же возлю1бzтъ tвэщaющаго словесA бlга.
Гот0вай во и3сх0дъ дэsніz своS, и3 ўгот0висz на село2.
и3 ходи2 вслёдъ менE и3 сози1ждеши хрaмъ м0й. Не бyди
свэдётель лжи1въ на своего2 граждани1на, ни пространsйсz
свои1ма ўстнaма. не рцы2, и4мъ же џбразомъ сотвори2
ми6 tдaмъ є3мY и3 tмщY и4мъ же м‰ преnби1дэ. ћко
тzжaніе м{жъ безyмныхъ и3 ћко виногрaдъ, си1це и3
чlкъ худоќмныи. ѓще nстaвиши и4хъ nлzдёетъ, и3
трав0ю порастeтъ вeсь. и3 бyдетъ nстaвленъ, и3 nгрaди
же кaменіи є3го2 раскопaютсz. послэди2 ѓзъ покazвсz,
Rf
при1тчи
ўзрёвъ и3збрaти наказaніе. Мaло дрёмлю мaло же сплю2,
мaло же nбіeмлю рукaма пeрси. ѓще же си6 твори1ши,
пріи1детъ преди2 грzдyщи нищетA твоS, и3 скудотA твоS
ћко бlгъ течA.
Си6 наказaніz сол0монz не расм0треннаz.
ћже написaша дрyзи їєзекjини цRS їудeйска.
ГлавA, к7є.

С
лaва б9іz крhти сл0во, слaва же цReва чти1ти повелё
ніz є3го2. Нб7о выс0ко землs же глуб0ка, с®це же цReво
не nбли1чно. кyй не и3скушeно сребро2 и3 nцэсти1тсz и3
бyдетъ nцэщeніе всE. ўбивaи нечести1выz предъ лицeмъ
цReвомъ, и3 и3спрaвиши въ прaвду пrт0лъ є3го2. не горди1сz
предъ лицeмъ цReвомъ, и3 на мёстэ си1лныхъ не стaни.
Лyчше бо ти6 є4сть є3гдA речeтъ взhити къ себЁ, нeжели
смири1тисz предъ лицeмъ си1лнаго. ћже ви1дэста џчи
твои2 гlи, не припадaй въ тsжу ск0ро, да не раскaешисz
послэдE. внегдA т‰ ќбо пр0ситъ дрyгъ тв0й, вступaи
вспsть, не неради2 да не пон0ситъ ќбо тебЁ дрyгъ. Ґ
свaръ тв0й и3 враждA твоS не tстyпитъ, но бyдетъ ти6
рaвна со смр7тію. Блгdть и3 любы2 свобождaетъ, въ ни1хъ
же ўтверди2 себE да не въ поношeніи бyдеши, но сохрани2
пути2 своS д0брэ и3змэнeны. ћко же ћблоко злaто въ
сол0мони
ўсерsзи съ сардjйскимъ кaменемъ, си1це рещи2 сл0во пріу
крашaющимъ є5. И# ћко же въ ўсерsзи злaтомъ кaмень
многоцённыи вsжетсz, си1це сл0во премyдро въ бlго
ќхо послyшно. Ћко же и3сх0дище снёга въ жaтву зн0z
п0льзуетъ, тaко вёстникъ вёренъ послyшавшихъ є3го2,
дш7ъ бо хотsщихъ є3мY п0льзуетъ. ћко же вётри и3
џблацы и3 д0ждеве kвлsющіисz, тaко и3 хвалsющеисz n
дaнію л0жномъ. въ долготерпёніи бlго поўчeніе цReво,
kзhкъ же мsкокъ сокрушaетъ к0сти. Мeдъ nбрётъ
ћждь дов0лно, да не насhщьсz и3зблю1еши. не ўчащaй
вноси1ти н0гу твою2 къ дрyгу своемY, є3дA кaко насhщсz
тебE возненави1дитъ т‰. дрек0ль и3 мeчь и3 стрэлA џстра
не безъ грэхA, тaко и3 мyжъ свэдётельствуzи нa друга
своего2 свэдётельство лжE. пути2 ѕлaго и3 стопы2 законо
престyпнаго поги1бнутъ въ дн7ь ѕ0лъ. ћко же nцeтъ не
полeзно врeдови, и3 дhмъ nчи1ма, тaко припaдши стрaсть
въ тёло с®це nскорблsетъ. ћко же м0леве въ ри1зэ и3
чeрвіе въ дрeвэ, тaко мyжу ск0рбь пaкоствуетъ с®це. Ѓще
ѓлчетъ врaгъ тв0й насыщaй, ѓще ли жaждетъ напоsй є3го2.
се6 бо творS ќгліе џгненое собирaеши на главY є3го2, гDь
же воздaстъ тебЁ бlгaz. Вётръ сёверныи воздви1жетъ
џблаки, лицe же бестyдно kзhкъ раздражaетъ. Лyчше
Ri
при1тчи
жи1ти во ќглэ на ћснэ, нeже въ хрaминэ џбще съ
жен0ю клевети1вою. Ћко же водA студeна дш7и2 жaждущи
бlгопріsтна, тaко же вёсть бlга t землS далeча. ћко
же и3ст0чникъ засышaемъ и3сх0дища водЁ гyбитъ, тaко
нелёпо прaведнику пaсти предъ нечести1вымъ. Ћсти мeдъ
мн0го не добро2, храни1ти же подобaетъ словесA мн0га.
Ћко же хрaмъ стэнaми разорeнами не nграждeнъ, тaко
мyжъ что2 творS безъ совёта.
ГлавA, к7ѕ.

Ћ
ко же снёгъ въ лётэ и3 д0ждь въ жaтву, тaко нёсть
безyмному чeсти. ћко пти1цы лэтaютъ и3 врaбіеве,
тaко клsтва тщA не нaйдетъ ни на є3ди1наго же.
Ћко же би1чъ коню2 и3 nсeнъ nслY, тaко жeзлъ kзhку
законопрестyпну. не tвэщaй безyмну по ѕл0бэ є3го2,
да не под0бенъ є3мY бyдеши. но tвэщaй безyмному
къ безyмію є3го2, да не kвлsетсz мyдръ n себЁ. t
путeй свои1хъ поношeніе твори1тъ, и4же посылaетъ сл0во
вёстникомъ безyмнымъ. tи1метъ шeствіе є3го2 лeстно
и3 законопрестyпно, и3зъ ќстъ безyмныхъ не ключи1тсz
при1тча. И$же привzзaетъ кaмень въ прaщи, под0бенъ
є4сть даю1щему безyмному слaву. Тeрніе прозzбaетъ въ
рyку піsници, раб0та же въ рукaхъ безyмныхъ. мн0го
сол0мони
труждaетсz всsка пл0ть безyмныхъ, сокрушaет8жесz
состaвъ и4хъ. Ћко пeсъ и4же возврати1тсz пaки на своS
блевоти1ны и3 мeрзокъ бyдетъ, тaко безyмныи своeю
ѕл0бою возврaщсz на свои1хъ грэсёхъ почjетъ. є4сть
стyдъ наводsи грёхъ, и3 є4сть стyдъ слaва и3 блгdть. Ви1дэхъ
мyжа непщевaвша себE мyдра бhти, ўповaніе же ќбо
и4мать пaче безyмныхъ себE. Гlетъ лэни1выи п0сланъ
на пyть, лeвъ въ путeхъ, разб0йницы же на ст0гнахъ.
ћко двeрь nбращaетсz на стeжаи, тaко же лэни1выи
на л0жи своeмъ. Съкрывaетъ лэни1выи рyку въ нaдра
своS, не м0жетъ є3S внести2 въ ўстA своS. мудрёи себЁ
лэни1выи kвлsетсz въ насыщeніи доносsщаго вёсть.
Ћко же держaи за џпашъ pA, тaко заступaz чyждь
сyдъ. Ћко же и3скушeніи предлагaюще словесA въ чlцэхъ,
противлszижесz словеси2 прeжде п0ткнетсz. тaко вси6
вмужaюще свои1хъ др{гъ, є3гдa же kвsтсz гlютъ ћко
и3грaz содёzхъ. во мн0зэхъ дрeвэхъ си1ла џгневи, ґ
и3дёже нёсть ск0ро гнёвна премолчaетъ свaръ. nсжaра
горyщи и4мъ ќглемъ и3 дровA џгневи, мyжъ же клевети1въ
въ мzтeжи свaръ. словесA ўтэшaющихъ мsкка, си6 же
бію1тъ въ сокр0вищихъ ўтр0бы. сребро2 даeмо лeстію ћко
и3 скудeль мни1тсz, ўстны2 глaдки с®це покрhютъ ск0рбно.
р№i
при1тчи
ўстнaма же всE nбещавaетъ, плaчетъ на лицы2 врaгъ, въ
с®цы же содэвaетъ лeсть. Ѓще т‰ м0литъ врaгъ вeліимъ
глaсомъ не вёруй є3мY, сeдмь бо є4сть лукaвствіи въ
дш7и2 є3го2. даsи врaжду составлsетъ лeсти, tкрhетъ же
своS лeсти бlгоразyмныи на с0нмищи. и3зрывazи ћму
и4скренему своемY впадeтсz въ ню6. валs же кaмы нa
сz вали1тъ. kзhкъ лжи1въ ненави1дитъ и4стинны, ўстA
непостоsнна творsтъ нестроeніе.
ГлавA, к7з.

Н
е хвали1сz на ќтренzz, не вёси бо что2 приживeтъ
находsи. да хвaлитъ т‰ и4скреніи ґ не твоS ўстA,
чyждіи ґ не твои2 ўстнЁ. Тsжко кaмень и3 жесто
н0сно пэс0къ, гнёвъ же безyмнаго тsжіи nб0его.
безми1лостивна ћрость и3 џстръ гнёвъ, но ничт0же
постaвитъ рвeніе. Лyчше nбличeніz tкровeна тaйныz
любвE. достовёрнэйши сyть стрyпи дрyга, нeжели в0лнаz
лобзaніz врaга. дш7A въ сhтости сyщи с0тами ругaетсz,
дш7и1 же ни1щетнэй и3 г0ркое бlго kвлsетсz. Ћко же
когдA пти1ца tлэти1тъ t гнэздA своего2, тaко чlку
поработи1вшусz є3гдA ўстрани1тсz t свои1хъ мёстъ. мЂры
и3 вин0мъ и3 кади1ломъ крaситсz с®це, растерзaетжесz
t бэды2 дш7A. дрyга своего2 и3ли2 дрyга џ§а не nставлsй,
сол0мони
въ д0мъ же брaта своего2 не вни1ди безъ врeмени. лyчше
дрyгъ бли1зъ нeже брaтъ дaле живhи. премyдръ бyди сн7у
да весели1тсz с®це твоE, и3 tврати2 t себE поносли1ва сло
весA. хи1трыи ѕлhхъ находsщего ўкрывaетсz, безyмніи
же и3 нашeдшую тщетY стsжутъ. tими2 ри1зу є3го2
пріи1де бо досаждazи, и4же чyждаz погублsетъ. и4же ѓще
блгcви1тъ дрyга ќтро вeліемъ глaсомъ, кленyщего ничес0же
разньствовaти непщyетъ. кaплz и3згонsтъ чlка въ
дн7ь зи1менъ и3схрaма своего2, тaко же и3 женA клевети1ва
и3с8своего2 д0му. сёверъ жест0къ вётръ, и4менемъ же
пріsтенъ нарицaетсz. Желёзо желёза nстри1тъ, мyжъ
же мyжеви лицE разdражaетъ. и4же сади1тъ смок0вницу
снёсть t плодA є3S, ґ и4же храни1тъ гDа своего2 чeстенъ
бyдетъ. Ћко же сyть непод0бна лицA лицeмъ, си1це
же с®цA чlчи. ѓдъ и3 поги1бель не насыщaютсz, тaко
же џчи чlчески несhтэ. мeрзость гDви ўтвержaющеи
џчи, и3 ненакзaнніи не ўдержaни kзhка. и3скушeніе
сребрY и3 злaту раждежeніе, мyжъ же и3скушaетсz ўсты2
хвалsщихъ є3го2. С®це бе€зак0нника взhщетъ ѕл†, с®це же
прaво взыскaетъ рaзума. ѓще біeши безyмнаго посредЁ
с0нмища срамлsz є3го2, не tи1меши ќбо безyміz є3го2.
разyмне разумэвaй дш7у стaда своего2, и3 настaвиши с®це
рв7i
при1тчи
своE въ своS стaда, ћко не в0 вэки мyжеви держaва
и3 крёпость, нижE предаю1тъ t~ рода въ р0дъ. прилэжи2
п0лныхъ злaцэхъ, и3 п0жнеши травY, и3 собери2 сёмz
дубрaвное. да и4маши џвца въ nдёніе, чти2 п0ле да
бyдутъ ти6 ѓгньцы. Сн7е t менE и4маши речeніz крёпка,
въ жи1знь свою2, и3 въ жи1знь твои1мъ ўг0дникомъ.
ГлавA, к7и.

Б
ёгаетъ нечести1выи ни є3ди1ному же гонsщу, прaвед
ныи же ћко лeвъ надёzсz. за грэхи2 нечести1выхъ
сyди востaютъ, мyжъ же худ0гъ ўгаси1тъ |, ґ дeрзыи
въ нечeстіе nклеветaетъ ни1щаz. Ћко д0ждь хлsбныи не
полeзенъ, тaко nстaвивше зак0нъ и3 хвaлzтъ нечeстіе.
любsщіи же зак0нъ nградsтъ n себЁ стэнY. Мyжи
ѕлjи неразумэвaютъ судA, и4щущеи же гDа разумэвaютъ
n всeмъ. лyчше ни1щъ ходsи во и4стиннэ, нeжели богaтъ
л0жъ. Храни1тъ зак0нъ сн7ъ разyмныи, ґ и4же пасeтъ
несhтость досажaетъ nц7Y своемY. наполнsz богaтьство
своE съ ли1хвами и3 прибhтки, ми1лующему ни1щаz со
бирaетъ є5. Ўклони1выи ќхо своE не послyшати зак0на,
и3 сeй мlтву свою2 возмeрзствова. и4же льсти1тъ прaвыz
въ пути2 ѕлы6, во и3стлёніе сaмъ впадeтъ. Беззак0нніи же
минyютъ бlгaz, и3 не впадyтъ въ н‰. премyдръ бывaетъ
сол0мони
n себЁ мyжъ богaтъ, всsкъ разуми1въ ни знaетъ є3го2.
за п0мощь прaведнымъ мн0га бывaетъ слaва, въ грaдэхъ
же нечести1выхъ поги1бнутъ чlцы. покрывazи нечeстіе
своE не поспёетсz въ бlгaz, повёда же nбличeніz
возлю1бленъ бyдетъ. Бlжeнъ мyжъ и4же ўстраши1тсz
всего2 за говёніе, ґ жестосeрдъ впадeтъ въ ѕлaz. Лeвъ
ѓлченъ и3 в0лкъ жaжденъ, тaко и4же nби1дитъ ни1щаz
и3 ўб0га. цRь скyденъ ўр0комъ вели1къ клеветни1къ
бывaетъ, ґ ненави1дzи непрaвды д0лго лётъ поживeтъ.
мyжа и4же въ винЁ смр7тнэ выручaz и3 бэжA бyдетъ, ґ
не ўтверждeнъ. наказaй сн7а своего2 и3 возлюби1тъ т‰, и3
дaстъ лёпоту твоeй дш7и2, не послyшаетъ ќбо kзhка
законопрестyпна. ходsи прaведно пом0жетъ себЁ, ходsи
же въ строп0тны пути2 ўвsзнетъ. дёлаzи свою2 зeмлю
насhтитсz хлёба, гонsи же прaзднество насhтитсz
нищеты2. Мyжъ вёрэ дост0йныи мн0го блгcви1тсz, ѕлhи
же не безъ м0лства бyдетъ. и4же не срамлsетсz лицA
прaведнаго не бlгъ, ћко таковhи за ўкрyхъ хлёба мyжа
tдaстъ. подвизaетъ бо nбогати1тисz мyжъ зави1дливъ,
и3 не вёсть ћко млcтивыи nбладaетъ и4мъ. nбличazи чlча
пути2 блгdть и4мать пaче гладкоzзhчнаго. и4же нyдитъ
nц7A и3 мaтерь и3 мни1тсz не согрэшaz, сeй съпричaстникъ
рGi
при1тчи
є4сть мyжу нечести1ву. Несhтый мyжъ сyдитъ непрaвдэ,
ґ и4же надёетсz нa гDа въ прилежaніи бyдетъ. и4же
надёетсz на дeрзо с®це и3 таковhи безyменъ є4сть, ґ
и4же х0дитъ въ мyдрости сп7сeтсz. И$же даeтъ ўб0гимъ
не nскудёетъ, ґ и4же tвращaетъ џко своE въ скудотЁ
бyдетъ мн0зэ. на мёстэхъ нечести1 в ыхъ стaнутъ
прaведніи, въ поги1бели же и4хъ и3сполнsтъ прaведніи.
ГлавA, к7f.

Л
yчше мyжъ nбличaz мyжа жестовhина, въмaлэ
бо пользyющему нёсть и3сцэлeніz. Похвалeномъ
бывaющимъ прaведнымъ возвеселsтсz лю1діе, кнs
земъ же нечести1вымъ стaнутъ мyжіе. мyжу лю1бzщу
премyдрость весели1тсz nц7ъ є3го2, ґ и4же пасeтъ любодёица
погуби1тъ богaтьство своE. цRь прaведенъ nгои1тъ зeмлю,
мyжъ же законопрестyпникъ раскутaетъ. и4же содэвaетъ
на лицы2 своемY дрyгу мрeжу, nблагaетъ n своeй н0зэ.
согрэшaющему мyжу вeліz сёть, прaведніи же въ
рaдости и3 въ весeліи бyдутъ. ўмёетъ прaведныи сyдъ
твори1ти ўб0гимъ, ґ нечести1віи не разумёютъ рaзума, и3
ўб0гому не бhти ќхо разумэвaюще. Мyжи бе€зак0нніи
раждизaютъ грaдъ, мyжи же мyдріи возвращaютъ гнёвъ.
Мyжъ мyдръ сyдитъ kзhкомъ, мyжъ же досади1тель
сол0мони
гнёваzсz посрамлsетсz и3 не ўбои1тсz. мyжи кр0ви сyще
причaстницы возненави1дzтъ прпdбныz, прaвіи же взh
щутъ дш7A и4хъ. вeсь гнёвъ св0й и3зн0ситъ безyмныи,
премyдрыи же съкрывaетъ въ чaсти. ЦRю2 послушaющу
словесE непрaведна, вси6 подъ ни1мъ законопрестyпницы.
заимодaвцу и3 должникY є3ди1нъ съ дрyги1мъ сошeдшемасz,
посэщeніе твори1тъ nбёма гDь. цRю2 вои1стинну судsщу
ни1щимъ, пrт0лъ є3го2 въ свэдётельствэ ўстр0итсz.
ћзвы же и3 nбличeніz даю1тъ мyдрость, џтрокъ же
блудsи срамлsетъ роди1телz своS. Мн0гомъ грёшникомъ
сyщимъ мн0зи грэси2 бывaютъ, прaведніи же џнемъ
пaдающемъ ўстраблsютъ себE. Наказaй сн7а и3 пок0итъ
т‰, и3 дaстъ лёпоту твоeй дш7и2. Не бyдетъ въ пaмzть
въ kзhцэ законопрестyпнэ, ґ хранsи зак0нъ блажeнъ
бyдетъ. Не накaжетсz словесы2 рaбъ жeстокъ, ѓще бо
и3 разумёетъ, но не послyшаетъ. Ѓще ли ви1диши
мyжа напрaсна въ словесёхъ, и3 разумёй ћко ўповaніе
и4мать пaче є3го2 безyмныи. И$же ласкосeрдъ бyдетъ, t
џтрочины пораб0титсz, послэди1 же nстрасти1тсz n
сeмъ. мyжъ прогнёвавсz побэждeніе воздвизaетъ, и3
мyжъ жестосeрдъ tкрывaетъ грэхи2. досаждeніе мyжа
смирsетъ, ґ смирeнныz ўтвержaетъ гDь въ слaвэ. И$же
рд7i
при1тчи
раздэлsетъ корhсти съ тaтемъ, ненави1дитъ своеS дш7A.
ѓще же присsзе прилeгше, слhшавше не повёдzтъ
ўбоsвшесz. и3 постыдёвшесz чlкъ прeткнутсz,
надёzвсz нa гDа возвесели1тсz. нечeстіе мyжу даeтъ
соблажнeніе, ўповazи же на владyщаго сп7сeтсz. мн0зи
ўгождaютъ предъ лицeмъ в0ждей, t~ гDа же сбывaетсz
прaвда мyжу. мeрзость прaведнику мyжъ непрaведенъ,
мeрзость же законопрестyпному и3справлsющійсz пyть.
и3справлsz пути2 своS и4же съ тaтемъ причащaетсz,
дш7у свою2 заклинaющаго слyшаетъ и3 не скaжетъ. И$же
бои1тсz чlка ск0ро раздруши1тсz, и4же ўповaетъ нa гDа
воздви1гнетсz. мн0зи взhщутъ лицA начaлника, и3 сyди
t~ гDа и3сх0дитъ є3ди1нымъ. мeрзzтсz прaведніи мyжа
нечести1ва, и3 мeрзzтсz нечести1віи и4хъ же прaва сyть
пути2. сн7ъ сохранsz сл0во nц7A своего2 внЁ погублeніz
бyдетъ. словесA собирaюща, сн7у и3зблевaющу.
ГлавA, l.

С
іs же гlетъ мyжъ вёрующимъ бGови. и3 не престaю,
безyмнэи бо є4смь t всёхъ чlкъ, и3 мyдрости чlческіz
нёсть во мнЁ. БGъ же наўчи2 м‰ премyдрости, и3
рaзумъ с™hхъ разумёхъ. кто2 взhиде нa нб7о и3 сни1де;
кто2 собрA вётры въ нaдра; кто2 возврати2 в0ду въ ри1зу;
сол0мони
кто2 ўдержA конeцъ вeсь земли2; к0е и4мz є3го2, и3 к0е и4мz
чaдомъ є3го2 да разумёю. вс‰ бо словесA б9іz раждежeна,
защищaетъ же сaмъ боsщаzсz є3го2. Не приложи1сz
словесeмъ є3го2, да не nбличи1тъ т‰ и3 л0жь бyдеши. дв0е
прошY ў тебE, не tими2 t менE блгdти прeжде ўмeртвіz
моего2. сyетно сл0во и3 л0жно далeче менE сотвори2. Богaть
ства и3 нищеты2 не дaй же ми6, съчетaй же ми6 потрeбнаz
и3 самодов0лнаz. да не насhщсz л0жь бyду, и3 рекY, кто2
м‰ ви1дитъ; и3ли2 nбнищaвъ ўкрaду, и3 кленyсz в0 и3мz
гDне. Не предaждь рабA въ рyцэ господи1на, да не когдA
прокленeтъ т‰ и3 и3зщeзнеши. Чaдо ѕло6 кленeтъ nц7A,
и3 м™рь не блгcви1тъ. чaдо ѕло6 въ прaвду себE nсyдитъ,
и3сх0да же своего2 не и3спрaви. Чaдо ѕло6 выс0цэ џчи
и4мать, вёкома же свои1ма возн0ситсz. Чaдо ѕло6 мeчъ
зyбы свои2 и4мать, и3 член0вы ћко сэчи1во, є4же губи1ти
и3 поzдaти смирeнныz t земли2, и3 ўб0гіz и4хъ t чlкъ.
Піsвица и3мЁ четhри дщeри люб0вію возлю1блены, и3
три2 сіS не насыти1шасz є3S, и3 четвeртаz не ўдовли1сz
рещи2, дов0лно ми6 є4сть. ѓдъ и3 п0хоть жены2 и3 землS
не напоeнаz вод0ю, и3 водA и3 џгнь не рекyтъ, довлёетъ.
џко ругazисz nц7Y и3 досаждaz стaрости м™рьни, да
и3звратsтъ є5 врaни t дeбріz, и3 да снэдsтъ є5 птенцы2
рє7i
при1тчи
џрли. тріE ми6 сyть невозм0жни разумёти, и3 четвeртаго
же не свёдэ. слёда џрлz парsща по в0здуху, и3 пути2
ѕмjz п0лзzща по кaмени, и3 стезS кораблS пловyща
п0 морю, и3 пути2 мyжа въ ю4ности є3го2. тaко же и3
пути2 жены2 любодёица, є3гдA сотвори1тъ и3 и3змhвшисz
ничт0же речE содёz грёшно. треми2 трzсeтсz землS,
четвeртого же не м0жетъ понести2. ѓще рaбъ воцRи1тсz,
и3 безyмныи и3сп0лнитсz пи1щею, и3 рабA ѓще и3жденeтъ
свою2 госпожY, и3 мeрзка женA ѓще ключи1тсz д0бру
мyжу. четhри же сyть непщyема на земли2, сіs же сyть
мудрёйша мyдрыхъ. мрaвіи и4мъ же нёсть крёпости,
и3 гот0ваютъ въ жaтву пи1щу. И# хирогри1ль kзhкъ
не крёпокъ, и4же сотвори1ша на кaмени домы2 своS.
безцRьни сyть прyзи, и3 вою1ютъ t є3ди1наго повелёніz.
добрэли1чно и3 ћщерица рукaми кренsщисz, и3 ўд0бь
ўловлsема сyща, живeтъ въ твeрдехъ цReвахъ. трeтіе
же сyть є4же бlгочeстно х0дzтъ, четвeртое же є4же
д0брэ прех0дитъ. скЂменъ льв0въ крёпкіи ск0тъ, и4же не
tвращaетсz ни ўстраши1тсz ск0тъ. и3 пётелъ ходS въ
к0кошехъ д0брэ ўкрaшенъ, и3 козeлъ води1тель стaду, и3
цRь гlzи къ нар0ду во kзhцэ. ѓще въдaси себE въ весeліе,
и3 прострeши рyку свою2 со свaромъ сокрушeнъ бyдеши.
сол0мони
мльзи2 млеко2, и3 бyдетъ мaсло. ѓще ли н0здри чeшеши,
и3зhидетъ кр0вь. ѓще ли и3зн0сиши словесA, и3зhидутъ
судіи2 тzжA.
ГлавA, lа.

М
оS словесA гlютсz t~ бGа, цReво прbр0чество є3г0 же
наказA м™и є3го2. Что2 чaдо соблюдeши речeніе б9іе,
первор0дне тебЁ гlю сн7е. что2 чaдо моего2 чрeва, что2
чaдо мои1хъ мlтвъ. не дaждь женЁ своего2 богaтства, и3
твоего2 ўмA и3 жи1тіz, и3 послэди2 совёта. съ совётомъ
всE твори2, съ совётомъ пjй вино2. си1лніи гнёвли сyть
винA да не пію1тъ, да не напи1вшесz забyдутъ мyдрости,
и3 прaво суди1ти нeмощнымъ не возм0гутъ. дaйте
слaдкое питіE нeмощнымъ и3 вино2 пи1ти сyщимъ въ
печaлехъ, да забyдутъ ўб0жіе, и3 стrти не воспомsнутъ
ктомY. Сн7е tвeрзи ўстA своS словесeмъ б9іимъ и3 суди2
всёмъ здрaво. tвeрзи ўстA твоS и3 суди2 прaведне, и3
расуждaй ўб0га и3 нeмощна. женY д0блю кто2 nбрsщетъ,
дражaйши є4сть кaменіz многоцённа таковaz, дерзaетъ
на ню6 с®це мyжа є3S. таковaz бо д0брыхъ корhстей не
лиши1тсz. дёлаетъ бо мyжу своемY всE бlго житіE,
nбрётша в0лну и3 лeнъ сотвори2 бlгопотрeбно рукaма
свои1ма. Бhсть ћко и3 корaбль кyплю дёющъ, и3здалeча
рѕ7i
при1тчи
собирaетъ себЁ богaтьство. и3 востaетъ и3 з ъ нощи2
и3 дaстъ брaшна д0му, и3 дёла рабhнzмъ. Ви1дэвше
же тzжaніе куповaше, t пл0да рyку своeю насади1тъ
тzжaніе. препоsсавши крёпко чрeсла своS, ўтверди1тъ
мhшци свои2 на дёло. и3 вкyси ћко добро2 є4сть дёлати,
и3 не ўгасaетъ свэти1лникъ є3S всю2 н0щь. Лaкти своS
простирaетъ на полeзнаz, рyцэ же свои2 ўтвержaетъ
на вретено2. и3 рyцэ свои2 tверзaетъ ўб0гу, пл0дъ же
прострeтъ ни1щу. не печeтсz n домY своeмъ мyжъ
є3S, є3гдA гдЁ замeдлитъ. вси6 бо ў неS nдёни сyть,
сугyба nдэsніz сотвори2 мyжу своемY, t висс0на же и3
порфи1ры себЁ nдэsніz. вз0ренъ бывaетъ во врaтэхъ
мyжъ є3S, внегдa же ѓще сsдетъ въ с0нмищи со стaрцы
жи1тели землS. nп0ны сотвори2 и3 tдaстъ въ кyплю
финикіaномъ, nпоzсaніz же хананёzномъ. ўстa же
своS tвeрзе смhсленно и3 зак0нно, и3 чи1нъ нарековA
kзhкомъ свои1мъ. крёпостію и3 лэпот0ю nблечeсz, и3
весели1сz в0 дни послёдніz. Тёсны стезS д0му є3S,
занE брaшна лёностива не снёсть. и3 ўстA своS tвeрзе
смhслено и3 зак0нно, млcтынz же є3S воздви1гну чaда
є3S и3 nбогатёша, и3 мyжъ є3S похвали2 ю5. Мн0ги дщeрz
стzжaша богaтьство, мн0ги сотвори1ша си1лнаz. тh же
сол0мони
преспэsи превознесeсz надъ всёми. лжA ўгождeніz
и3 сyетны добр0ты жeньски нёсть въ тебЁ. женa бо
разyмна бlжeна є4сть, боsзнь же гDню сіS да хвaлитъ.
дади1те є4й t пл0да ўстeнъ є3S, и3 да хвaлитсz
во врaтэхъ мyжъ є3S.

Конeцъ при1тчамъ
сол0монимъ.
и4мутъ въ
себЁ,
гла+,
lа.

рз7i
Кни1га Е#клесіaста си1рэчь цRк0вника
цRS сол0мона. гlы соб0рника сн7а дв7дова
цRS їи7лева во їєrли1мэ.
ГлавA, №.

С
уетA сyетствій, речE соб0рникъ, суетA сyетствій, всs
ческаz суетA. что2 и3з8nби1ліе чlку во всeмъ трудЁ є3го2
є4же труди1тсz подъ сlнечною; Р0дъ минyетъ и3 р0дъ
прих0дитъ, ґ землS в0 вэки стои1тъ. И# восх0дитъ сlнце
и3 въ мёсто своE влечeтсz, сіE восіzвaетъ и3 и3дeтъ къ ю4гу,
nбх0дитъ къ сёверу, и3 nбх0дитъ џкrтъ. и3дeтъ дх7ъ, и3
џкrтъ є3го2 nбращaетсz дх7ъ. Вси6 пот0цы и4дутъ въ м0ре,
и3 м0ре нёсть насыщazсz. Но вмёсто ѓмо же пот0цы
и4дутъ, и3 тaмо тjисz возвращaютъ и3ти2. Вс‰ словесA
трyдна, не возм0жетъ мyжъ гlати и3 не насhтитсz џко
зрёти, ни и3сп0лнитсz ќхо слышaніz. Что2 бhвшее т0е
бyдущему, и3 что2 сотворeное т0е твори1мому. И# нёсть
всE н0во подъ сlнечною, и4же возгlетъ и3 речeтъ. сіE н0во
є3клесіaста
є4сть, ўжE бhсть въ вёцехъ бhвшихъ прeжде нaсъ. нёсть
пaмzть пeрвымъ, и3 послёднимъ бhвшимъ. нёсть и4мъ
пaмzть съ бyдущими напослёде. ѓзъ соб0рникъ бhхъ
цRь ї}левъ во їєrли1мэ, вдaхъ с®це моE взыскaти, и3 спо
сэти1ти въ мyдрости, n всёхъ бывaющихъ подъ нб7сeмъ.
Ћко попечeніе лукaво дадE бGъ сн70мъ члчcкимъ пещи1сz
n нeмъ. ви1дэхъ всsческаz сотворeніz, сотворeннаz подъ
нб7сeмъ. и3 се6 вс‰ сyть сyетства, и3 и3зволeніе дх7а. Развра
щeнно не м0жетъ ўкраси1тисz, и3 лишeніе не м0жетъсz
счести2. гlахъ ѓзъ въ с®цы моeмъ, є4же гlати, се6 ѓзъ
возвели1чихсz. приложи1жсz мyдрости пaче всёхъ, и4же
бhша прeже менE во їєrли1мэ. и3 с®це моE вдaхъ вёдэти
премyдрость и3 рaзумъ. и3 с®це моE ви1дэ мн0го мyдрости и3
рaзума. при1тча и3 хи1трости разумёхъ ѓзъ, ћко и3 се6 є4сть
и3зволeніе дх7а. ћко во мн0жествэ мyдрости мн0жество
рaзума, и3 приложи1выисz рaзуму, приложи1тъ б0лэзнь.
ГлавA, в7.

Р
ек0хъ ѓзъ въ с®цы моeмъ, пріиди2 ќбо да т‰ и3скушY
въ весeліи, и3 ви1ждь во бlзэ и3 се6 бhсть сіE сyетство.
смёху рек0хъ подвижeніе, и3 весeлію что2 сіE твори1ши;
и3 созрёхъ да с®це моE nстaвитъ t винA пл0ть мою2,
и3 с®це моE настaвитъ м‰ мyдрости. и3 є4же держaти въ
ри7i
кни1га
весeліи. д0ндеже ви1жу к0е бlго сн70мъ члчcкимъ, є4же
творsтъ подъ сlнцемъ. число2 днjй животA и4хъ, и3
возвели1чихъ творeніе моE. создaхъ ми6 д0мы, и3 насади1хъ
виногрaды, и3 сотвори1хъ nгрaды и3 сады2. и3 насади1хъ въ
ни1хъ древeсъ всsкого плодA. сотвори1хъ ми6 купeли в0дныz,
є4же напаsти t ни1хъ прозzбeніе древeсъ. притzжaхъ
р†бъ и3 рабhнz, и3 домочaдцы бhша ми6. И# стzжaніе
скотA и3 стaдъ мн0го ми6 бhсть, пaче всёхъ бhвшихъ
прeже менE во їєrли1мэ. и3 собрaхъ же ми6 злaто и3 сребро2,
и3 и3мёніz цrка и3 стрaнска. сотвори1хъ же ми6 пою1щихъ и3
пою1щаz, и3 пи1ща сн70въ чlчь, виночeрпца и3 виночeрпица.
и3 возвели1чихсz и3 приложи1хсz мyдрости пaче всёхъ
бhвшихъ прeжде менE во їєrли1мэ. и3 мyдрость моS
ўстaвимисz, и3 всE є3г0 же вопроси1ста џчи мои2 и3 не
tsхъ t ни1хъ. и3 не возбрани1хъ с®цу моемY t всsкого
весeліz. ћко с®це моE возвесели1сz во всsкомъ трудЁ
моeмъ. И# сіS бhсть чaсть моS t всего2 трудA моего2,
и3 призрёхъ ѓзъ на вс‰ творeніz ћже сотвори1ста рyцэ
мои2, и3 въ трудЁ въ нeмъ же труди1хсz твори1ти. и3 се6 вс‰
суетA и3зволeніе дх7а. и3 нёсть n nби1ліе подъ сlнечною. и3
призрёхъ ѓзъ ви1дэти мyдрость и3 лeсть и3 безyміе, ћко
кто2 чlкъ и4же п0йдетъ вслёдъ совёта, вс‰ є3ли1ка же
є3клесіaста
сотвори2 въ нeмъ. и3 ви1дэхъ ѓзъ ћко же є4сть и3зъnби1ліе
мyдрости пaче безyміz, ћко и3зъnби1ліе свёта пaче
тмы2. Мyдраго џчи во главЁ є3го2, и3 безyмныи во тмЁ
х0дитъ. и3 ўви1дэхъ ѓзъ ћко случaи случи1тсz всёмъ
си1мъ. и3 рёхъ ѓзъ въ с®ци моeмъ, ћко случaи безyмнаго
и3 мнЁ случи1тсz. и3 вскyю ўмудри1хсz ѓзъ; тогдA ли1ше
гlахъ въ с®ци моeмъ. чесо2 рaди безyмныи t и3збhтка
гlетъ, ћко и3 се6 суетA. ћко нёсть пaмzти мyдраго съ
безyмнымъ в0 вэки. и3 ћко ўжE в0 дни грzдyщаz вс‰
забвeна бhша. и3 кaко ќмретъ мyдрыи съ безyмнымъ.
и3 возненави1дэхъ жив0тъ, ћко лукaвно мнЁ сотворeніе
сотворeно подъ сlнцемъ. ћко всsческаz суетA и3зволeніе
дх7а. и3 возненави1дэхъ ѓзъ всsческаz ми1ра и3 трyдъ м0й,
є3г0 же ѓзъ труди1хъ подъ сlнцемъ. ћко nставлsю є3го2
чlку бyдущему по мнЁ, и3 кто2 вёсть, мyдръ ли бyдетъ
и3ли2 безyменъ; и3 nбладaти ли и4мать всёмъ труд0мъ
мои1мъ; є4же труди1хсz и3 мудровaхъ подъ сlнцемъ, и3 се6
же суетA. И# nбрати1хсz ѓзъ tрещи1сz с®цу моемY n всeмъ
трудЁ, є4же труди1хъ подъ сlнцемъ. ћко є4сть чlкъ и4же
трyдъ є3го2 въ мyдрости и3 въ рaзумэ и3 въ мyжествэ. И#
чlкъ и4же не трyдитсz n нeмъ дaстъ є3мY чaсть є3го2, и3
сіE суетA и3 лукaвство вeліе. ћко бывaетъ чlку во всeмъ
рf7i
кни1га
трудЁ є3го2 и3 во и3зволeнію с®ца є3го2, и4же тружaетсz
подъ сlнцемъ. Ћко вси6 дни2 є3го2 болёзніи и3 ћрости
попечeніи є3мY, и4бо въ нощи2 не спи1тъ с®це є3го2, и3 сіe
же суетA є4сть. и3 нёсть бlго чlку, но т0кмо ћже ћстъ
и3 піeтъ и3 показaти дш7и2 своeй бlго въ трудЁ своeмъ.
и3 се6 же ви1дэхъ ѓзъ ћко t руки2 б9іz є4сть. ћко кто2
ћстъ и3 піeтъ рaзвэ є3го2; ћко чlку бlгу предъ лицeмъ
є3го2 дaстъ мyдрость и3 рaзумъ и3 весeліе. и3 согрэшaющему
дaлъ є4сть попечeніе поити2 и3 собрaти, є4же дaти бlг0му
предъ лицeмъ б9іимъ, ћко же и3 се6 суетA и3зволeніе дх7а.
ГлавA, G.

В
сёмъ г0дъ и3 врeмz всsкой вeщи подъ сlнечною.
врeмz роди1ти, и3 врeмz ќмрети. врeмz сади1ти, и3
врeмz растерзaти саждeное. врeмz ўби1ти, и3 врeмz
цэли1 т и. и3 врeмz раздруши1 т и, и3 создaти. врeмz
плaкатисz, и3 врeмz смэsтисz. врeмz рыдaти, и3 врeмz
ликовaти. врeмz раскидaти кaменіе, и3 врeмz собрaти.
врeмz nдэsтіz, и3 врeмz терпёти t nскудёніz. врeмz
взыскaти, и3 врeмz погуби1ти. врeмz храни1ти и3 врeмz
и3з8sти. врeмz раздрaти и3 врeмz сши1ти. врeмz молчaти
и3 врeмz гlати. врeмz возлюби1ти и3 врeмz ненави1дэти.
врeмz брaни, и3 врeмz ми1ра. Что2 и3зъnби1ліе творsщаго
є3клесіaста
въ ни1хъ же спэши1тъ; ви1дэхъ попечeніе всsческое є4же
дaстъ бGъ сн70мъ чlческимъ, є4же пещи1сz въ нeмъ,
всsческаz ћже сотвори2 д0бры сyть в0 времz є3го2. И$бо всs
ческаz вэк0въ дaлъ є4сть въ с®це и4хъ. ћко не nбрsщетъ
чlкъ сотворeніz ћже сотвори2 бGъ t начaла и3 до концA.
Разумёхъ ћко нёсть бlго въ ни1хъ, но т0кмо є4же
весели1тисz, и3 є4же твори1ти бlго въ животЁ своeмъ. И$бо
всsкъ чlкъ и4же піeтъ и3 ћстъ, ви1дитъ бlг0е во всeмъ
трудЁ своeмъ, се6 даsніе б9іе є4сть. Разумёхъ ћко вс‰
є3ли1ка сотвори2 бGъ, сіS бyдутъ въ вёкъ. къ тёмъ нёсть
приложи1ти, и3 t си1хъ нёсть ўтаи1ти. и3 бGъ сотвори2 да
ўбоsтьсz t лицA є3го2, бhвше ќже є4сть. и3 є3ли1ко же
є4сть бhти и3 ќже бhша, и3 бGъ взhщетъ гони1маго. И#
є3щE ви1дэхъ подъ сlнцемъ мёсто сyдное, т{ нечести1выи.
и3 мёсто прaведо, т{ бlгочести1выи. И# рёхъ ѓзъ въ с®цы
моeмъ, съ прaведнымъ и3 съ нечести1вымъ суди1тъ бGъ.
и3 ћко врeмz всsкой вeщи, и3 на всsкомъ сотворeнію.
т{ рёхъ ѓзъ въ с®цы моeмъ n гlаніи сн70въ чlческихъ,
ћко рассуди1тъ и4хъ бGъ. и3 є4же показaти ћко сіи2 ск0ти
сyть, и4бо и3 тёмъ ћко случaи сн70въ чlческъ. и3 случaи
ск0тскіи, случaи въ ни1хъ. ћко смр7ть сего2, тaко и3 смр7ть
сего2 и3 дх7ъ во всёхъ. и3 что2 и3зли1ше и4мать чlкъ пaче

кни1га
скотA ничт0же, ћко всsческаz суетA, вс‰ и4дутъ во
є3ди1но мёсто. вс‰ бhша t пeрсти и3 вси6 въ пeрсть
возвращaютсz. и3 кто2 вёсть дх7ъ сн70въ чlческихъ, ѓще
восходи1ти є3мY горЁ; и3 дх7ъ ск0тскіи є4же сходи1ти є3мY
д0лу въ зeмлю; и3 ви1дэхъ ћко нёсть бlго, но т0кмо
є4же возвесели1тсz чlкъ въ творeніихъ є3го2, ћко сіS чaсть
є3го2. ћко кто2 приведeтъ є3го2 ви1дэти въ ни1хъ, и4же ѓще
бyдетъ что2 съ ни1ми;
ГлавA, д7.

И#
nбрати1хсz ѓзъ и3 ви1дэхъ вс‰ nклеветaнныz бывaю
щаz подъ сlнцемъ. И# се6 слeзы nклеветaнныхъ, и3
нёсть и4мъ ўтэшaющаго, и3 t рyкъ nби1дzщихъ и4хъ
нёсть крёпость. и3 похвали1хъ всёхъ ўмeршихъ, пaче
живhхъ. є3ли1ко же и4хъ жи1ви сyть досeлэ. и3 бlго пaче
џбою сeю, и4же кто2 є3щE не бhсть и3 и4же не ви1дэ сотво
рeніz лукaвого сотворeннаго подъ сlнцемъ. И# ви1дэхъ
ѓзъ вeсь трyдъ, и3 всsко мyжество сотворeнаго. ћко
сотворeніz мyжеви t п0друга своего2. и3 се6 суетA и3зволeніе
дх7а. Безyмныи nбъsтъ рyцэ свои2 и3 снёсть пл0ть свою2.
бlго є4сть и3сполнeніе г0рсти пок0z, пaче и3сполнeніz
двою2 г0рстію трудA, и3 и3зволeніе дх7а. И# nбрати1хсz ѓзъ
и3 ви1дэхъ сyетство подъ сlнцемъ. є4сть є3ди1нъ и3 нёсть
є3клесіaста
вторhи, ни сн7ъ же ни брaтъ нёсть є3мY. и3 нёсть концA
всемY трудY є3го2. нижE џко є3го2 не насыщaетсz богaтства.
и3 комY ѓзъ труждaюсz, и3 лишaю дш7у мою2 t бlгостhни;
и3 се6 же суетA и3 попечeніе лукaвно є4сть. бlга двA пaче
є3ди1наго, и4ма же є4сть мздA бlгA въ трудЁ и4хъ. ћко
ѓще падeтсz є3ди1нъ є3ю2 воздви1гнетъ другjи причaстника
своего2. и3 г0ре томY є3ди1ному є3гдaсz падeтъ, и3 не бyдетъ
вт0рого воздви1гнути є3го2. И# ѓще ќснета двA тепло2 и4ма
бyдетъ, ґ є3ди1нъ кaко согрёетсz; И# ѓще ўкрэпи1тсz
є3ди1нъ, двA стaнета проти1ву є3мY. и3 вeрвь трeплены не
ск0ро раст0ргнетсz. Бlгъ рaбъ ни1щъ и3 мyдръ, пaче стaра
цRS и3 безyмна. и4же не разумЁ внимaти є3щE. ћко и3зъ
д0му ю4жникъ и3зhидетъ цrтвовати, ћко и3 въ цrтвэ
є3го2 роди1тсz ни1щъ. И# ви1дэхъ вс‰ живyщаz, и3 ходsщаz
подъ сlнце съ ю4нымъ вторhмъ. и4же востaнетъ въ него2
мёсто. и3 нёсть попечeніz всёмъ лю1демъ, всёмъ и4же
предъ ни1ми бhша. и4бо послёдніи не возвесели1тсz n
нeмъ. ћко и3 се6 суетA и3 и3зволeніе дх7а. и3 сохрани2 н0гу свою2
є3гдA ѓще и4деши въ д0мъ б9іи и3 бли1зъ ўслhшати, пaче
дaніи безyмныхъ жeртва твоS. ћко не сyть повэдaющіи
твори1ти бlг0е.
ГлавA, є7.
рк7а
кни1га

Н
е потщaсz ўсты2 свои1ми, и3 с®це твоE да не ўскори1тъ
и3знести2 сл0во предъ лицeмъ б9іимъ. Ћко бGъ нa нб7си
горЁ и3 ты2 на земли2 д0лу. n сeмъ да бyдутъ словесA
твоS мaла. ћко прих0дитъ с0ніе во мн0жествэ и3скyса,
и3 глaсъ безyмнаго во мн0жествэ словeсъ. Ћко же ѓще
nбэщaеши nбётъ къ бGу, не ўмeдли tдaти є5. Ћко
нёсть хотёніе въ безyміе. ты2 ќбо є3ли1ко nбэщaвсz
tдaждь, бlго є4же не nбэщавaтисz нeжели nбэщaвши
сz не tдaти. Не дaй же ўстeнъ свои1хъ согрэши1ти
пл0ти своeй, да не речeши предъ лицeмъ б9іимъ ћко
неви1дима є4сть. да не прогнёваетсz бGъ n глaсэ твоeмъ,
и3 растли1тъ творeніz рyкъ твои1хъ. ћко же во мн0жествэ
с0ніи и3 сyетстви и3 словeсъ мн0гъ. Ты2 ќбо бGа б0йсz. ѓще
nби1ду ни1щаго и3 расхищeніе судA прaведнаго ви1диши въ
странЁ, не диви1сz n вeщи. ћко выс0кіи надъ выс0кимъ
сохрани1тсz, и3 вhситсz на ни1хъ и3зъnби1ліе землS. надъ
всsкою стран0ю є4сть цRь содёzнъ. любsи сребро2 не насы
ти1тсz сребрA, и3 кто2 возлюби2 во мн0жествэ и4хъ пл0ды,
и3 се6 же суетA. во мн0жествэ бlгостhнz, ўмн0жишасz
kдyщіи ю5. И# к0е мyжество є4же t сеS ћко начaло
ви1дэти nчи1ма є3го2. С0нъ слaдокъ рабY ѓще мaло и3ли2
мн0го снёсть, и3 насhщ8шемусz богатёти. ћко нёсть
є3клесіaста
nставлszи є3го2 поспaти. є4сть недyгъ є3г0 же ви1дэхъ
подъ сlнцемъ. богaтьство храни1мо t него2 въ ѕл0бу є3мY,
и3 поги1бнетъ богaтьство џно въ попечeніи лукaвнэ. и3
роди2 сн7а, и3 нёсть въ руцЁ ничт0же. Ћко же и3зhиде t
чрeва м™ри своеS нaгъ возвращaетсz и3ти2 ћко же и3 пріи1
де, и3 ничт0же пріи1метъ въ трудЁ своeмъ. да п0йдетъ въ
руцЁ є3го2 и3 се6 же ѕ0лъ недyгъ. ћко же бо пріи1детъ тaко
tи1детъ, и3 что2 и3зъnби1ліе є3го2, и4же труди1тъ на вётеръ;
и4бо вси6 дни2 є3го2 во тмЁ и3 въ плaчи, и3 въ ћрости мн0зэ
и3 въ недyзэ и3 въ гнёвэ. Се6 ви1дэхъ ѓзъ бlг0е є4же є4сть
добро2, є4же ћсти и3 є4же пи1ти. и3 є4же ви1дэти блгcтhню
во всeмъ трудЁ є3г0 же и3 спэши1тъ подъ сlнцемъ число2
днjй животA є3го2, и4хъ же дaлъ є4сть є3мY бGъ, ћко сіS
чaсть є3го2 є4сть. и4бо всsкъ чlкъ є4же дaлъ є4сть є3мY бGъ
богaтьство, и3мёніе и3 влaсть на нeмъ и3 ћсти t ни1хъ, и3
пріsти чaсть є3го2 и3 возвесели1тисz n трудЁ своeмъ. СіE
даsніе б9іе є4сть ћко не мн0ги помzнyти дни2 животA
своего2. ћко бGъ печaль є3го2 въ весeліи с®ца є3го2.
ГлавA, ѕ7.

Е$
сть лукaвствіе є4же ви1дэхъ подъ сlнцемъ, и3 мн0го
є4сть t чlка. Мyжъ и4же дaстъ є3мY бGъ богaтство и3
и3мёніе и3 слaву. И# нёсть лишazи дш7и2 є3го2 t всёхъ
рк7в
кни1га
и4хъ же вожделёетъ. И# не дaстъ є3мY бGъ влaсти t него2
ћсти, ћко чю1жъ мyжъ ћсти и4мать t него2. и3 се6 же суетA
и3 недyгъ ѕ0лъ є4сть. ѓще пребyдетъ мyжъ, R, лётъ, и3
мн0га поживeтъ, и3 мн0зи бyдутъ днjе лётъ є3го2. и3
дш7A є3го2 не насыти1тсz t бlгостhнz и3 погребeніz не
бhсть є3мY. и3 рёхъ бlга пaче є3го2 и4зверга, ћко въ суетЁ
пріи1де и3 во тмY и4детъ, и3 во тмЁ и4мz є3го2 покрhетсz.
и3 сlнца же не ви1дэ нижE разумЁ пок0z. СіE пaче сего2
и3 жи1тъ тhсzща лётъ по всемY, блгcтhнэ не ви1дэ.
є3дA не во є3ди1но ли мёсто вс‰ и4дутъ; вeсь трyдъ чlчь
во ўстA є3го2, и3 дш7a же є3го2 не и3сп0лнитсz. ћко же
и3зъnби1ліе чlку мyдрому пaче безyмнаго, понeже ни1щъ
ви1дэ ходи1ти проти1ву животY. бlго видёніе џчію пaче
ходsщаго дш7eю. и3 се6 сyетствіе и3зволeніе дх7а. И$же что2
бhсть ўжE и3меновaсz и4мz є3го2, и3 познaсz є4же є4сть
чlкъ, и3 не возм0жетъ суди1тисz съ крэпчaйшимъ пaче
себE. ћко сyть словесA мн0га ўмножaюще суетY.
ГлавA, з7.

Е$
же что2 и3зли1ше чlку, ћко кто2 вёсть что2 бlго чlку
въ животЁ є3го2; число2 днjй животA сyетьства є3го2,
и3 сотвори2 | въ стэнЁ. ћко кто2 возвэсти1тъ чlку
что2 бyдетъ по нeмъ подъ сlнцемъ; бlго и4мz пaче є3лez
є3клесіaста
бlга, и3 дн7ь смр7тныи пaче днS бытіS є3го2. Бlго ходи1ти
въ д0мъ плaча нeжели ходи1ти въ д0мъ пи1ра, понeже сіE
конeцъ всsкому чlку, и3 живhи дaстъ бlго въ с®це є3го2.
бlго ћрость пaче смёха, ћко въ ѕл0бэ лицA ўблажи1тсz
с®це. с®це мyдрыхъ въ домY плaча, и3 с®це безyмныхъ въ
домY весeліz. бlго є4же слhшати запрещeніе премyдра,
пaче мyжа слhшащаго пёснь безyмныхъ. Ћко же бо
глaсъ тeрніz подъ котл0мъ, тaко смёхъ безyмнаго,
и3 се6 же суетA. Ћко же клеветA льсти1тъ мyдраго, и3
ра€сла блsетъ с®це бlгор0дствіz є3го2. бlга послёднzz
словeсъ, пaче начaла є3го2. Бlгъ терпэли1въ, пaче выс0кихъ
дх7омъ. не тщи1сz въ дyсэ своeмъ kри1тисz, ћко ћрость
въ нёдрехъ безyмныхъ почивaетъ. да не речeши, что2
бhсть ћко днjе дрeвніи бёша блaзи пaче си1хъ, ћко
не въ мyдрости вопроси1лъ є3си2 n сeмъ. Бlга мyдрость
съ раздэлeніемъ по жрeбію, и3 и3зъnби1ліе ви1дzщимъ
сlнце. ћко въ стэнЁ є3S мyдрость, ћко стёнь сребрA.
и3зъnби1ліе рaзуму премyдрость, премyдрость nживлsетъ
и4же ў неS. Ви1ждь сотворeніz б9іz, ћко кто2 м0жетъ
ўкраси1ти, є4же ѓще бGъ разврати1тъ; въ дн7ь бlгостhнz
є3го2 живи2 въ блaзэ, и3 ви1ждь въ дн7ь ѕл0бы. ви1ждь
съ си1мъ согласи2 си1хъ є4же сотвори2 бGъ n гlэхъ. да не
рк7г
кни1га
nбрsщетъ чlкъ за нeю ничт0же. всsческаz ви1дэхъ
в0 дни сyетьствіz моего2, є4сть прaведныи погибazи
въ своeй прaвдэ, и3 є4сть нечести1выи пребывazи въ
своeй ѕл0бэ. Не бyди правди1въ вельми2, ни мудри1сz
и3зъnби1лне, є3дA когдA и3зумёешисz. и3 не бесчeствуй
мн0го, и3 не бyди жест0къ, да не ќмреши не в0 времz
своE. бlго ти6 є4сть содержaтисz n сeмъ, и3 t сего2 ќбо
не nскверни2 руки2 своеS, ћко боsщимсz бGа и3зhидутъ
вс‰. Премyдрость пом0жетъ мyдрому, пaче десzти2 nбла
дaющихъ в0 градэ. ћко нёсть чlкъ прaведенъ на земли2,
и4же сотвори1тъ бlг0е и3 не согрэши1тъ. И# вс‰ ќбо словесA
и4хъ же возгlютъ нечести1віи и3 не вложи2 с®ца своего2, да
не ўслhшиши рабA своего2 кленyща тебE. ћко мн0гажды
слукyютъ тоб0ю nбхождeніемъ nѕл0битъ мн0гимъ с®це
твоE, ћко да и3 ты2 клsлъ є3си2 другjz мн0гіz. вс‰ сіS
и3скуси1хъ въ мyдрости, и3 рёхъ, ўмyдрусz и3 сіS ўдали1сz
t менE, далeче пaче нeжели бёzше, и3 бeздны глубинY
кто2 nбрsщетъ ю5; и3 nкружи1хъ ѓзъ и3 с®це моE є4же
разумёти, є4же съсэти1ти и3 є4же взыскaти мyдрости
и3 рaзума, и3 є4же разумёти нечести1ваго, безyміе и3
nжесточeніе и3 лeсть. и3 nбрэтaю ѓзъ женY горчaйшу пaче
смр7ти, ћко же є4сть лови1тва, и3 сёти с®ца є3S и3 соќзъ
є3клесіaста
въ рукY є3S. бlгjй предъ лицeмъ б9іимъ и3звинeтсz
t неS, и3 согрэшazи nбъsтъ бyдетъ t неS. Се6 сіS
nбрэт0хъ, речE соб0рникъ, є3ди1ну є3ди1ной и4же nбрэсти2
п0мыслъ, є4г0 же взыскA дш7A моS, и3 не nбрэт0хъ. и3
чlка є3ди1наго t тhсущи nбрэт0хъ, и3 жены2 во всёхъ си1хъ
не nбрэт0хъ. nбaче се6 сіE nбрэт0хъ, є4же сотвори2 бGъ
чlкомъ прaвымъ. и3 сіи2 взыскaша помhсловъ мн0гихъ.
кто2 вёдэ мyдрость, и3 кто2 вёсть разрэшeніе глаг0ла;
ГлавA, и7.

М
yдрость чlку просвэщaетъ лицE є3го2, и3 безстyдныи
возненави1дэнъ бyдетъ лицeмъ свои1мъ. ЎстA цRS
сохрани2, и3 n словесёхъ клsтвы б9іz не тщи1сz, t
лицa бо є3го2 п0йдеши, не стaни въ словесЁ лукaвнэ. ћко
вс‰ є4же ѓще восх0щетъ сотвори1тъ, ћко же цRь совладЁ,
и3 кто2 речeтъ є3мY, что2 твори1ши; хранsи зaповэдь, не
ўвёсть гlа лукaвна. И# врeмz судA вёсть с®це мyдраго.
ћко всsкой вeщи є4сть врeмz судA, ћко рaзумъ чlка
мн0гъ є4сть на нeмъ. ћко нёсть вэдsщаго что2 бyдущее,
и3 ћко же бyдетъ и3 кто2 возвэсти1тъ є5; нёсть чlка
владyщаго въ дyсэ возбрани1ти съ дх7омъ, и3 нёсть
владyщаго въ дн7ь смр7ти. и3 нёсть послA въ дн7ь брaни,
и3 не сп7сeтъ безчeстіе сyщаго въ нeй. и3 всE сіE ви1дэхъ,
рк7д
кни1га
и3 вёдахъ с®це моE во всE сотворeніе є4же сотворeно є4сть
подъ сlнцемъ. вс‰ є3ли1ка nбладaлъ є4сть чlкъ въ чlцэ
є4же nѕлоби1ти є3го2. И# тогдA ви1дэхъ нечести1выz въ
гр0бы нес0мы, и3 t с™aго и3д0ша и3 похвали1ша в0 градэ,
ћко сіE сотвори1ша. и3 се6 же суетA, ћко нёсть и3збавлeніz
бывaющаго t творsщихъ лукaвое вск0рэ, сего2 рaди
ўвёрисz с®це сн70въ чlческихъ въ ни1хъ є4же сотвори1ти
лукaвое. и4же согрэши2 сотвори1лъ є4сть лукaвое, tт0лэ
и3 t долготы2 и4хъ. и4бо и3 ви1дэхъ ѓзъ ћко бyдетъ бlго
боsщимсz бGа, да боsтсz t лицA є3го2. и3 не бyдетъ
бlго нечести1вому, и3 не предолжaтъ днjй въ сёни, и4же
нёсть боsисz t лицA б9іz. Е$сть суетA ћже сотворeна
є4сть на земли2. ћко сyть прaведніи и3 ћко достизaетъ на
ни1хъ ћко сотворeніе нечести1выхъ. и3 сyть нечести1віи ћко
достизaетъ на ни1хъ ћко сотворeніе прaведныхъ, рёхъ
ћко и3 се6 суетA. и3 похвали1хъ ѓзъ съ весeліемъ, ћко нёсть
бlго чlку подъ сlнцемъ, но т0кмо є4же ћсти и3 пи1ти
и3 є4же весели1тисz. и3 то2 прибhтокъ є3го2 трyдови, днjе
животA є3го2 и4хъ же дaлъ є4сть є3мY бGъ подъ сlнцемъ.
въ ни1хъ же дaхъ с®це моE разумёти мyдрость, и3 є4же
вёдэти попечeніе сотворeное на земли2. И# в0 дни и3 въ
н0щи снA во џчію своeю нёсть видsи. и3 вёдэхъ вс‰
є3клесіaста
сотворeніz б9іz ћко не м0жетъ чlкъ и3зъnбрэсти2,
съ сотворeніемъ сотворeномъ подъ сlнцемъ. Е#ли1ко ѓще
трyдитсz чlкъ nбрэсти2, и3 не nбрsщетъ. є3ли1ко же ѓще
речeтъ мyдрыи разумёти, и3 не возм0жетъ nбрэсти2.
ћко всE сіE вдaхъ въ с®це моE, и3 с®це моE всE сіE вёдэ.
ГлавA, f7.

Ћ
ко прaведніи и3 мyдріи, и3 дёланіz и4хъ въ рyку б9ію. и3
люб0вь же и3 нeнависть нёсть чlкъ видsи вс‰, предъ
лицeмъ и4хъ суетA. во всёхъ случaи прaведному и3
нечести1вому, бlг0му и3 ѕл0му, и3 чи1стому и3 нечи1стому,
и3 жрyщему, и3 не жрyщему, ћко же бlгhи и3 ћко согрэ
шazи, и3 ћко же кленhисz и3 ћко же боsисz клsтвы.
Се6 лукaво во всeмъ творeномъ подъ сlнцемъ, ћко случaи
всёхъ. и3 с®це сн70въ чlческихъ и3сп0лнисz лукaвствіz, и3
г0рдость и3 лeсть въ с®цэхъ и4хъ и3 въ животЁ и4хъ, и3 по
ни1хъ къ мр7твымъ. Ћко кто2 и4же причащaетсz ко всёмъ
живhмъ, є4сть надeжда. ћко пeсъ жи1въ сjи бlгъ пaче львA
мр7тва. Ћко живjи разумёютъ ћко ќмрутъ, мр7твіи же
не сyть вёдущеи ничт0же, и3 ктомY нёсть и4мъ мзды2,
ћко забвeна є4сть пaмzть и4хъ. и3 люб0вь и4хъ и3 нeнависть
и4хъ и3 рвeніе и4хъ ўжE поги1бе, и3 чaсти нёсть и4мъ в0
вэки, во всёмъ творeніи подъ сlнцемъ. Пріиди2 и3 ћждь
рк7є
кни1га
въ весeліи хлёбъ св0й, и3 пjй в0 блазэ с®цы вино2 своE,
ћко ќже бlговоли2 бGъ творeніz твоS. во всsко врeмz
да сyть ри1зы твоS бёлы, и3 є3лeй на главЁ твоeй да
не лиши1тсz. Ви1ждь жив0тъ съ жен0ю ю4же возлюби1лъ
є3си2, во вс‰ дни2 животA ю4ности твоеS. дaннаz ти6 подъ
сlнцемъ, вс‰ дни2 сyетьствіz твоего2. ћко се6 чaсть твоS
въ животЁ твоeмъ, и3 въ трудЁ твоeмъ, и4мъ же ты2
труди1сz подъ сlнцемъ. Вс‰ є3ли1ка nбрsщетъ рукA твоS
сотвори1ти ћко си1ла твоS сотвори2. ћко нёсть сотворeніе
и3 помышлeніе и3 рaзумъ и3 мyдрость во ѓдэ, ѓмо же ты2
и4деши тaмо. И# nбрати1хсz и3 ви1дэхъ подъ сlнцемъ, ћко
си1мъ лeгкимъ течeніе и3 си1мъ си1лнымъ брaнь, и3 ќбо семY
мyдрому хлёбъ, и3 си1мъ бо разyмнымъ богaтьство, и3
си1мъ бо вёдущимъ блгdть, ћко врeмz и3 случaи случи1тсz
всёмъ си1мъ. ћко ќбо не разумЁ чlкъ врeмени своего2,
ћко рhбы ўловлsемы во мрeжи ѕлЁ и3 ћко пти1ца
ўловлsемы въ сёти, и3 ћко сіи2 ўловлsемы сн7ы чlческіz
сyть в0 времz лукaво, внегдA нападeтъ нa н‰ внезaпу.
И# сію1 же мyдрость ви1дэхъ подъ сlнцемъ, и3 вели1къ є4сть
во мнЁ грaдъ мaлъ и3 мyжіи въ нeмъ мaло, пріи1детъ нa
н‰ цRь вели1къ и3 џкrтъ nблsже, и3 содёлаетъ n нeмъ
nгрaды вeліz. и3 nбрёте же въ нeмъ мyжа ни1ща и3
є3клесіaста
мyдра, и3 сeй сп7сeтъ грaдъ мyдростію своeю, и3 чlкъ не
помzновeнъ є4сть съ мyжемъ ни1щимъ n нeмъ. И#
рёхъ ѓзъ бlга мyдрость пaче си1лы. и3 мyдрость ни1щаго
ўничижeна, и3 словесA є3го2 не сyть послушaема. СловесA
мyдрыхъ въ пок0и слhшатсz, пaче кли1ча nбладaющихъ
въ безyміи. Бlга мyдрость пaче сос{дъ рaтныхъ, и3
согрэшazи є3ди1нъ погуби1тъ блгcтhню мн0гу.
ГлавA, ‹.

М
yхи ўмeршіи сгноsютъ є3лez слaдость. честнёи мaло
мyдрости, пaче слaвы безyміz вели1ка. с®це мyдраго
nдеснyю є3го2, ґ с®це безyмнаго nшyюю є3го2. И# въ
пyть же безyмныи ћко и4детъ, с®це є3го2 лишaетсz и3 ћже
помышлsетъ, вс‰ безyмна сyть. Ѓще дх7ъ владёющаго
взhидетъ нa т‰, мёста своего2 не nстaви, ћко и3сцэлeніе
ўстaвитъ грэхи2 вели1ки. Е$сть лукaвство є4же ви1дэхъ
подъ сlнцемъ, є4же нев0льно и3зhиде t лицA владёющаго.
дaнъ безyмныи на высотaхъ вели1кихъ, и3 богaтіи въ
смирeнныхъ сsдутъ. Ви1дэхъ рабы2 на к0нехъ, и3 кнsзи
и3дyщи ћко рабы2 на земли2. копaz ћму впадeтъ въ ню6, и3
nтреблsющаго nгрaду ўгрызнeтъ и5 ѕміS. и3 и3зимazи
кaмы поболи1тъ t ни1хъ, сэкjи дровA бэдY пріeмлетъ
въ ни1хъ. ѓще спадeтъ сэчи1во, и3 сaмъ лицeмъ смzтeсz,
рк7ѕ
кни1га
и3 си1ла tнем0жетъ, и3зъnби1ліе же мyжу мyдрость.
Ѓще сёкнетъ ѕміS не въ шептЁ, и3 нёсть nби1ліz
nбавaющему. словесA ќстъ мyдрыхъ блгdть, ўстнh же
безyмнаго потоплsютъ є3го2. Начaло словeсъ є3го2 безyміе,
и3 послёднzz ќстъ є3го2 г0рдость лукaва. безyмныи
ўмн0житъ словесA. Не разумЁ чlкъ что2 бhвшее, и3 что2
бyдущее, что2 зади2 є3го2 и3 кто2 возвэсти1тъ є3мY; ўспёхъ
безyмныхъ ўтруди1тъ и4хъ, и4же не разумЁ и3ти2 в0 градъ.
Г0ре тебЁ грaде въ нeмъ же цRь тв0й ю4нъ, и3 кнsзи
твои2 рaно kдsтъ. бlжeна ты2 зeмле и4же цRь тв0й сн7ъ
своб0дныz, и3 кнsзи твои2 в0 времz kдsтъ въ си1лэ
и3 не постыдsтсz. Въ лёности смири1тсz стр0пъ, и3 въ
прaзнествэ рyку прокaплетъ хрaмина. въ смёхъ творsтъ
хлёбъ и3 вино2 и3 є3лeй, є4же весели1ти живhz. и3 сребрA
послушaютъ всsческаz. въ с0вэсти ќбо своeй не клэни2
цRS, и3 въ клёти л0жницы своeй не клэни2 богaтаго,
ћко пти1ца нбcнаz донесeтъ глaсъ тв0й, и3 и3мёzи крhлэ
возвэсти1тъ сл0во твоE.
ГлавA, аi7.

П
осли2 хлёбъ тв0й на лицE водЁ, ћко во мн0жествэ
днjй nбрsщеши є3го2. дaждь чaсть седми1мъ и3 nсми1мъ,
ћко не вёси что2 бyдетъ лукaво на земли2. Ѓще
є3клесіaста
и3сп0лнzтсz џблацы дождS нa землю и3зливaютъ. И# ѓще
падeтъ дрeво на ю4гъ и3ли2 ѓще на сёверъ, и3дёже падeтъ
тaмо бyдетъ. Блюдhи вётра не сёетъ, и3 сматрsи въ
џблакъ не п0жнетъ. въ ни1хъ же нёсть вёдыи что2 пyть
бyдетъ дх7а, ћко к0сти раждaющаz в0 чревэ, тaко не
разумёетъ дёлъ б9іихъ є3ли1ка же сотвори1тъ всsческаz.
въ заќтріи сёzи сёмz своE, и3 въ дн7ь да не nставлsетъ
рукA твоS. Ћко не вёси к0е ўлучи1тсz се6 ли и3ли2 џно,
и3 ѓще ли џбое вкyпэ. Бlго и3 слaдко свётъ, и3 бlго
nчи1ма зрёти съ сlнцемъ. ћко ѓще лёта мн0га живeтъ
чlкъ, и3 n всёхъ си1хъ возвесели1тсz. помsнутсz дни2 тмы2
ћко мн0зи бyдутъ. всE грzдyщее суетA. Весели1сz ю4ното
въ ю4ности своeй, и3 да ўблажи1тъ т‰ с®це твоE въ дн7ь
ю4ности твоеS. И# ходи2 въ путeхъ с®ца твоего2 непор0ченъ,
и3 не въ видёнію џчію своeю. И# разумёй ћко t всёхъ
си1хъ приведeтъ т‰ бGъ на сyдъ.
ГлавA, вi7.

И#
nстaви ћрость t с®ца твоего2 и3 преведи2 лукaвство t
пл0ти твоеS. Ћко ю4ность и3 безyміе суетA. и3 помzни2
сотв0ршаго т‰ въ дн7ь ю4ности твоеS, д0ндеже не
пріи1дутъ днjе ѕл0бы твоеS. и3 приспёютъ лёта въ ни1хъ
же речeши, нёсть ми6 въ ни1хъ хотёніz, д0ндеже не
рк7з
кни1га
помeркнетъ сlнце и3 свётъ и3 лунA и3 ѕвёзды, и3 nбратs
тсz џблацы позади2 дождS. въ дн7ь в0нь же подви1жутсz
стрaжіе д0му, и3 развратsтсz мyжіе си1лы, и3 ўпразнsтсz
мeлющіи ћко и3знемог0ша, и3 помрачaтсz глzдaющаz
въ сквaжнzхъ, и3 затворsтъ двeри на т0ржищи, въ
нeмощи глaса мeлющіz. И# востaнетъ на глaсъ пти1ца, и3
смирsтсz вс‰ дщeрz пёсныz. и4бо на высотY ќзрzтъ, и3
ќжасъ на пути2. и3 процвэтeтъ клsпышъ и3 nтолстёетъ
nкри1да, и3 раздруши1тсz всsкъ капари1съ. ћко и4детъ чlкъ
въ д0мъ вёка є3го2, и3 nбыид0ша на т0ржищи плaчющіи.
д0ндеже не преврати1тсz ю4же сребрA и3 не сокруши1тсz
и3скyса злaтнаz. и3 сокрушaтсz водон0сы ў и3ст0чника
є3го2, и3 сл0митсz к0ло въ коліи2. и3 возврати1тсz пeрсть нa
землю ћко же бB, и3 дх7ъ возврати1тсz къ бGу и4же є4сть
дaлъ є3мY. СуетA сyетствіи, речE соб0рникъ, всsческаz
суетA, и3 ли1ш8шее. ћко бhсть соб0рникъ мyдръ, и3 ћко
сказA съ чlкомъ рaзумъ. и3 ќхо и3слэди1тъ красоты2
при1точныz, мн0га взыскA соб0рникъ є4же nбрэсти2
словесA хотёніz, и3 напи1сана прaвостію словесA и4стинны.
СловесA мyдрыхъ ћко џстны вол0выz, и3 ћко гв0здіе
раждежeни, и4же t сложeніz дaни бhша t пaстырz
є3ди1наго и3зъnби1ліе вели1ко t ни1хъ. Сн7е м0й храни2
є3клесіaста
кни1ги мн0ги сотвори1ти нёсть бо концA, и3 ўчeніи
мн0го трудA пл0ти. конeцъ же сл0ву всE послyшай. бGа
б0йсz и3 зaповэди є3го2 храни2, ћко того2 всsкъ чlкъ.
Ћко всE сотворeніе приведeтъ бGъ на сyдъ, во всsкомъ
презрeнію ѓще ли бlго ѓще ли лукaво.

Конeцъ кни1 з э
є3клесіaстовэ.
и4мать въ
себЁ,
гла+,
вi7.

рк7и
Кни1га пёснь пёсней
цRS сол0мона.
ГлавA, №.

Д
а л0бжетъ м‰ t лобзaніz ќстъ свои1хъ, ћко бlга
сeсца твоS пaче винA, и3 вонS ми1ра твоего2 пaче
всёхъ ґром†тъ. ми1ро и3зліsно и4мz твоE, сего2 рaди
tрокови1ца возлюби1ша т‰ и3 привлек0ша т‰. въ слёдъ
тебE въ воню2 ми1ра твоего2 течeмъ. ВъведE м‰ цRь въ
л0жницу свою2, возрaдуемсz и3 возвесели1мсz n тебЁ,
возлю1бимъ сeсца твоS, пaче винA прaвость возлюби2
т‰. ЧернA є4смь ѓзъ и3 добри2 дщeри їєrли1мскіz. ћко сeла
кедaрска, и3 ћко к0жа сал0монъ. не зри1те менE ћко ѓзъ
є4смь ўчермeна, ћко при1зрэ м‰ сlнце. Сн7ове м™ре моеS
сварsхусz n мнЁ, положи1ша м‰ стрaжа ў виногрaдэхъ,
виногрaда моего2 не сохрани1хъ. Возвэсти2 ми6 є3г0 же
возлюби2 дш7A моS, гдЁ пасeши и3 гдЁ nпочивaеши въ
полyдне; да некогдA бyду ћко nблагaющасz по стaдехъ
пёснь пёсней
друг0въ твои1хъ. Ѓще не ўвёде сaмую тебE д0бру въ
женaхъ, и3зыиди2 ты2 въ пzтaхъ пaствъ, и3 паси2 к0злища
твоS ў кyщей пaстырскихъ. к0ни мои2 въ колесни1цы
фараo1новэ, ўпод0бихъ т‰ бли1зъ менE. что2 ўкрaшенни
лани1ты твои2 ћко г0рлицы, вhz твоS ћко мони1сте.
Под0біе злaта сотвори1мъ ти6 съ пестр0тами сребрA.
Д0ндеже цRь на восклонeніи є3го2, мaсть драгaz дaстъ
воню2 свою2. вzзaніе стaкти сестры2 моеS, посреди2 сeсцу
мои1хъ водвори1тсz. грeзнъ t ки1пра сестрA моS мнЁ въ
виногрaдэ гaддове. Се6 є3си2 добрA и4скренzz моS, се6 є3си2
добрA џчи твои2 голуби1не. Се6 є4сть д0бръ брaтъ м0й и3
є3щE красeнъ, џдръ нaшъ съ nсэнeніемъ. преклaди д0му
нaшего кeдровыz, и3 ст0лz кипари1снаz.
ГлавA, в7.

Ѓ
зъ цвётъ п0лныи и3 кри1нъ ўд0лныи. ћко кри1нъ въ
тeрніи, тaко и4скренzz моS посредЁ дщeрей. Ћко
ћблонь посредЁ древeсъ лэснhхъ, тaко брaтъ м0й
посредЁ сн70въ. подъ сёнь є3го2 восхотёхъ и3 сэд0хъ, и3
пл0дъ є3го2 слaдокъ въ гортaни моeмъ. воведёте м‰ въ
д0мъ винA, вчини1те нa м‰ люб0вь. ўтверди1те м‰ въ
ми1рехъ, положи1те м‰ въ ћблоцехъ, ћко ўzзвлeнна
є4смь люб0вію ѓзъ. шyйца є3го2 подъ глав0ю ми6, и3 десни1ца
рк7f
кни1га
є3го2 nбhиметъ м‰. Заклsхъ вы6 дщeри їєrли1млz, въ
си1лахъ и3 крёпостехъ селA. ѓще востaнете и3 востaвите
люб0вь д0ндеже восх0щетъ. Глaсъ брaта моего2, се6 тaко
пріи1де скачA нa горы и3 прескачA на х0лмы. под0бенъ є4сть
брaтъ м0й сeрнэ, и3ли2 млaду є4лени на горaхъ веfи1льскихъ.
се6 сіи2 стоsше за стэн0ю нaшею, преглzдaz nк0нцемъ
проглzдazи сквозE мрeжу. tвэщaетъ брaтъ м0й и3 гlетъ
мнЁ. Востaни и3 пріиди2 бли1жнzz моS д0браz моS
голуби1це моS. ћко се6 зимA прeйде, д0ждь tи1де и3 пр0йде
въ себЁ. цвёти kви1шасz на земли2, врeмz tрёзаніz
приспЁ. глaсъ г0рлицы слhшанъ въ земли2 нaшей, см0квы
и3знесE цвётъ св0й. виногрaди зрёюще дaша воню2.
востaни и3 пріиди2 бли1жнzz моS д0браz моS. грzди2
и3 пріиди2 ты2 голуби1це моS въ покр0въ, кaменъ бли1зъ
преdстёніz. kви2 ми6 зрaкъ тв0й, и3 ўслhшанъ сотвори2
ми6 глaсъ тв0й, ћко глaсъ тв0й слaдокъ и3 џбразъ тв0й
красeнъ. И#мёте нaмъ ли1си малhz губsщіz виногрaды.
и3 виногрaди нaши призревaютъ. Брaтъ м0й мнЁ и3 ѓзъ
є3мY. пасhи въ кри1нахъ, д0ндеже д8хнeтъ дн7ь, дви1гнутсz
сёни. nбрати1сz ўпод0бисz брaте м0й сeрнэ и3ли2 млaду
є4леню, нa горы џкrтныz.
ГлавA, G.
пёснь пёсней

Н
а л0жи моeмъ въ нощи2 и3скaхъ є3г0 же возлюби2 дш7A
моS. и3скaхъ є3го2 и3 не nбрэт0хъ є3го2, возвaхъ є3го2 и3
не послyша менE. востaну ќбо и3 nбыидY в0 градэ, и3
на т0ржищехъ и3 на ст0гнахъ, пои3щY є3г0 же возлюби2
дш7A моS. пои3скaхъ є3го2 и3 не nбрэт0хъ, звaхъ и5, и3 не
послyша менE. nбрэт0ша м‰ стрегyщіи и3 nбходsщіи
в0 градэ. Ви1дэсте ли є3г0 же возлюби2 дш7A моS; и3 ћко
мaло преид0хъ t ни1хъ и3 nбрэт0хъ є3г0 же возлюби2
дш7A моS. и3 ўдержaхъ є3го2 и3 не nстaвихъ є3го2 д0ндеже
в8вед0хъ и5 въ д0мъ м™ре моеS, и3 въ клёть зачeншіz
м‰. Заклsхъ вaсъ дщeри їєrли1мскіz въ си1лахъ и3 въ
крэпостsхъ сeлныхъ, ѓще дви1жете и3 воздви1жете люб0вь
д0ндеже ѓще х0щетъ. Что2 сіS восходsщіz t пустhни.
ћко стебло2 дhмитсz кадsщее сми1рна и3 ливaнъ, и3 t всёхъ
в0нь мировaрца. Се6 џдръ сол0монь. …, си1лныхъ џкrтъ
є3го2 t си1лныхъ ї}левъ, вси6 и3мyщи nрyжіz наџстрени нa
брань, мyжъ nрyжіе є3го2 на бедрЁ є3го2 t ќжаса въ нощи2.
Носи1лникъ сотвори2 себЁ цRь сол0монъ t древeсъ ливaньскъ.
столпы2 є3го2 сотвори2 срeбрены, въсклонeніе є3го2 злaто,
вхождeніе же є3го2 багрsно внyтрь є3го2 кaменое прострeніе,
люб0вь t дщeріи їєrли1мскъ. дщeрz сіo1нz и3зhидэте, и3
ви1дэте въ цRи2 сол0мону въ вэнцы2 въ нeмъ же вэнчA

кни1га
є3го2 м™и въ дн7ь жени1твы є3го2, и3 въ дн7ь весeліz с®ца є3го2.
ГлавA, д7.

С
E є3си2 добрA бли1жнzz моS, се6 є3си2 добрA. џчи твои2
голуби1не, рaзвэ замолчaнаго твоего2. влaси твои2 ћко
стадA кози1цъ, ћже tкрhшасz t галаaда. зyбы твоS
ћко стадA пострhженыz, и4же и3зыид0ша t купeли. и3
всЁ двоепл0дны, и3 безродsщіz нёсть въ ни1хъ. ћко вeрвь
червлeна ўстнЁ твои2, и3 бесёда твоS крaсна. ћко nбра
щeніе ши1пка ћблоко твоE, рaзвэ замолчaнаго твоего2.
ћко ст0лпъ дв7довъ шіS твоS, создaнъ въ fалпіo1fэ.
тhсzща щи1товъ ви1ситъ на нeмъ, и3 вс‰ стрёлы си1лныхъ.
двЁ сeсца твоS ћко двЁ млaды близнецA сeрны пас0міи
въ цвётехъ, д0ндеже д8хнeтъ дн7ь, и3 подви1гнутсz сёни.
ПойдY къ горЁ сми1рней и3 къ х0лму ливaньску. Вс‰ добрA
бли1жнzz моS, и3 пор0ка нёсть въ тебЁ. грzди2 t ливaна
невёсто, грzди2 t ливaна, пріиди2 и3 прейди2 и3зъ начaла
вёры t главы2 сани1ра и3 є3рм0на, t nгрaдъ льв0выхъ, и3
t г0ръ пардалeoвъ. ўср0дны нaсъ сотвори2 сeстро нaша
невёсто, ўср0дны нaсъ раствори1ла є3си2 во є3ди1номъ t
џчію твоeю, и3 во є3ди1номъ мони1стэ шіи2 твоеS. что2
ўдобрёста сeсца твоS сeстро моS невёсто, что2 ўдобрёста
сeсца твоS пaче винA, и3 вонS ри1зъ твои1хъ пaче всёхъ
пёснь пёсней
ґром†тъ. с0тъ и3скапaютъ ўстнЁ твои2 невёсто, мeдъ и3
млeко подъ kзhкомъ твои1мъ. и3 бlгов0ніе ри1зъ твои1хъ
ћко бlгоўхaніе ливaна. вертогрaдъ заключeнъ сeстро моS
невёсто, nгрaда заключeна и3ст0чникъ запечатлёнъ.
послaніz твоS сaди ши1пковъ съ пл0домъ. вётви дyба
созрёніе съ нaрдомъ, нaрда и3 крок0съ. тр0ть и3 кенам0нъ,
t всёхъ дрeвъ ливaньскихъ. сми1рна и3 ґл0и со всёми
пeрвыми ми1рами. и3ст0чникъ nгрaды, и3 клaдzзь воды2
жи1вы и3 вкоренsющисz t ливaна. Востaни сёвере, и3
грzди2 ю4же, и3 повёй въ nгрaде моeмъ, и3 да текyтъ
ґромaты твоS.
ГлавA, є7.

Д
а сни1детъ брaтъ м0й въ nгрaдъ св0й, и3 да ћстъ
t пл0да вeрха дуб0ваго. Внид0хъ въ nгрaдъ м0й
сeстро моS невёсто, nбуимA зми1рну съ ґромaтами
мои1ми. kд0хъ хлёбъ м0й съ мeдомъ мои1мъ, пи1хъ вино2
моE съ млeкомъ мои1мъ. Kди1те бли1жніи мои2 и3 пjйте,
и3 ўпjйтесz брaтіz. Ѓзъ сплю2 и3 с®це моE бди1тъ. глaсъ
брaта моего2 ўдарsетъ въ двeри, tвeрзи ми6 сeстро моS
и3 бли1жнzz моS, голуби1це моS совершeнаz моS. ћко
главA моS нап0лнисz росы2, и3 влaсы мои2 nкропи1шасz
н0щію. Совлек0хсz съ ри1зы моеS, и3 кaко nблекyсz въ
рlа
кни1га
ню6; ўмhхъ н0зи мои2, и3 кaко nскверню2 и4хъ; Брaтъ
м0й послA рyку свою2 t сквaжнэ, и3 чрeво моE вострепетA
t него2. востaхъ ѓзъ tвeрсти брaту моемY, рyцэ мои2
и3скапaша зми1рну, и3 пeрсты мои2 зми1рны п0лны на
рукaхъ заключeніz. tверз0хъ ѓзъ брaту моемY, и3 брaтъ
м0й прeйде. дш7A моS и3зhиде въ сл0во є3го2. взыскaхъ
є3го2 и3 не nбрэт0хъ є3го2, звaхъ є3го2 и3 не послyша менE.
nбрэт0ша м‰ стрaжеве nкружaющіи грaдъ, би1ша м‰
и3 kзви1ша м‰, взsша вeрхнюю ри1зу t менE стрaжіе
стённіи. заклsхъ вы6 дщeри їєrли1мскіz въ си1лахъ и3 въ
крёпостехъ сeла, ѓще nбрsщете брaта моего2 возвэсти1те
є3мY, ћко ўsзвленна люб0вію ѓзъ є4смь. Что2 брaтъ тв0й
t брaта, д0браz въ женaхъ, что2 брaтъ тв0й t брaта, ћко
тaко заклS нaсъ; Брaтъ м0й бёлъ и3 красeнъ, и3збрaнъ
t тeмъ. главA є3го2 злaта главA. влaсы є3го2 шир0ки и3
чeрны ћко врaнъ. џчи є3го2 ћко голуби1не на и3сполнeніе
в0дъ, и3змовeни въ млeцэ, сэдsщіи въ наполнeніи
в0дъ. лани1ты є3го2 ћко фіsлы ґром†тъ прозzбaющи
бlгов0ніе. ўстнЁ є3го2 кри1ны кaплющіи зми1рны п0лны.
рyцэ є3го2 крyглэ злaтэ, нап0лнены дeрзости. чрeво є3го2
бyква слон0ва на кaмени сапфи1рове. лы1ста є3го2 столпи2
мармyровы, nсновaни на степeнехъ злaтыхъ. ви1дъ є3го2
пёснь пёсней
ћко ливaнъ и3збрaнъ, и3 ћко кeдрове. гортaнь є3го2 слaдость
и3 вeсь вожделёніz, сjй брaтъ м0й, и3 сjй бли1жній м0й
дщeри їєrли1млz. ГдЁ tи1де брaтъ тв0й д0браz въ женaхъ,
кaмо призрЁ брaтъ тв0й, и3 взhщемъ є3го2 съ тоб0ю;
ГлавA, ѕ7.

Б
рaтъ м0й сни1де въ nгрaду є3го2. и3 въ мёста ґром†тъ,
пaствити въ nгрaдехъ, и3 собирaти кри1ны. ѓзъ брaту
моемY и3 брaтъ м0й мнЁ, пасhи въ кри1нехъ. д0браz
и3 бли1жнzz моS ћко бlговолeніе, крaсна ћко їєrли1мъ.
ўжaстъ ћко вчинeне. nбрати2 џчи твои2 прsмо мнЁ ћко
тjи воскрили1ста м‰. влaси твои2 ћко стaдъ к0зіихъ и4же
взыид0ша t галаaда. зyбы твои2 ћко стaда пострижeны
и4 ж е взыид0ша t купeли, вси6 бли1 з ньствующіи и3
бещaдныz нёсть въ ни1хъ. ћко вeрвь червлeна ўстнЁ
твои2, и3 бесёда твоS крaсна ћко nброщeніе ши1пка
ћблонь твоS, кр0мэ замолчaнаго твоего2. …, сyть цRцъ и3
п7, нал0жницъ, и3 ю4нотъ и4мъ же нёсть числA. є3ди1на є4сть
голуби1ца моS, совершeнаz моS є4сть мaтери є3S, и3збрaна
роди1вшеи ю5. ви1дэша ю5 дщeри сіo1нскіz и3 блгcви1ша ю5. цRцы
и3 нал0жницы восхвали1ша ю5. кто2 сіS приникaющи ћко
ќтро, добрA ћко лунA, и3збрaнна ћко сlнце, во ќжасти
ћко вчинeна; Въ nгрaдъ nрёховъ сни1де ви1дэти, и3 въ
рlв
кни1га
пл0ды пот0ка. ви1дэти ѓще восцвэтE виногрaдъ, и3
возраст0ша ли ши1пки. тaмо дaмъ сeсца моS тебЁ. Не
разумЁ дш7A моS, положи2 м‰ на колесни1цы ґминодaвли.
Nбрати1сz nбрати1сz сулами1тино, nбрати1сz и3 ќзримъ
въ тебЁ.
ГлавA, з7.

К
то2 ви1дитъ ў сулами1тине приходsщеи ћко ли1ки
п0лка; Что2 краси1шасz стопы2 твоS въ nбyтіи твоeмъ
дщeрz ґминодaвовы; чи1 н ы бедрY твою2 под0бни
ўсерsзzмъ дёлъ рyкъ худ0жника. пyпъ тв0й ћко чaша
и3сточeна, не трeбующіz черпaніz. чрeво твоE ћко ст0гъ
пшени1цы, затворeна въ кри1нахъ. двA сeсца твоS, ћко
двЁ млaды близни1ца сeрніи. шіS твоS ћко ст0лпъ
слон0въ. џчи твои2 ћко є4зеро во є3сев0нэ, во врaтахъ
дщeри мн0гихъ. н0здри твои2 ћко ст0лпъ ливaнескъ,
смотрsи лицE дамaску. главA твоS на тебЁ ћко карми1лъ
горA, заплетeніе главы2 твоеS ћко багрzни1ца цRьска,
свzзaна въ преристaніихъ. что2 ўкраси1сz, и3 что2 nслади1сz
любы2 въ пи1щахъ твои1хъ; се6 вели1чество твоE ўпод0бисz
фини1ку, и3 сeсца твоS грезн0мъ є3го2. Рек0хъ, взhиду
на фини1къ, и3 ўдержY высотY є3го2. И# бyдета сeсца твоS
двA ћко грезн0ве виногрaда, и3 вонS н0здріи твои1хъ ћко
пёснь пёсней
ћблока. и3 гортaнь тв0й ћко вино2 бlго. Ходsи брaтъ м0й
ўпрaвости, дов0ленъ въ ўстнY моeю и3 въ зубёхъ. Ѓзъ
брaту моемY и3 ко мнЁ возвращeніе є3го2. Пріиди2 брaте
м0й, и3зhидевэ на село2, водвори1вэсz въ селeхъ. ўрaнивэ
въ виногрaдэхъ, ви1дэвэ ѓще процвэтE виногрaдъ, и3
возрастE ли преспэsніе, возраст0ша ли ши1пки; тaмо
дaмъ тебЁ сeсца моS. мандраг0ре дaша воню2 є3го2 при
двeрехъ нaшихъ. вси6 пл0дове крaz н0ваz до вeтхихъ
брaте м0й соблюд0хъ ти6.
ГлавA, и7.

К
то2 дaстъ ти6 брaте м0й съсyща сeсца м™ре моеS; nбрэ
т0хъ т‰ внЁ цэлyю т‰. и3 ктомY не ўничижaтъ менE.
nбыимY т‰ и3 введY т‰ въ д0мъ м™ре моеS, и3 въ
л0жницу зачeншіz м‰. т{ м‰ наўчи1ши, напою2 т‰ винA
съ вонsми строeнаго, и3 питіS пот0ка моего2. шyйца є3го2
подъ глав0ю ми6, и3 десни1ца є3го2 nбhиметъ м‰. Клsхъ
вы6 дщeри їєrли1млz въ си1лахъ и3 въ крёпости сeла. что2
дви1жете и3 воздвизaете люб0вь д0ндеже ѓще х0щетъ.
Кто2 сіS восходsщіz ўбёлена, и3 ўтвержaема n брaтэ
є3S; t џблока востaвихъ т‰, тaмо поболЁ м™и твоS,
тaмо поболЁ р0ждьшіz т‰. Положи1ша м‰ ћко печaть
на с®цы твоeмъ, и3 ћко печaть на мhшцы твоeй. занE
рlг
кни1га
крёпка ћко смр7ть любы2, жест0ка ћко ѓдъ зaвисть.
кри1ла є3S ћко џгнь плaменz, ќгліе џгнено плaмы
є3S. водA мн0га не м0жетъ ўгаси1ти любвE, и3 рёки
не пот0пzтъ є3S. ѓще дaстъ мyжъ всE и3мёніе своE въ
любви2, ўничижeніемъ ўничижaтъ є3го2. СестрA нaша
мaла и3 сeсцу не и4мать. что2 сотвори1мъ сестрЁ нaшей
въ дн7ь в0нь же ѓще гlати бyдетъ є4й; Ѓще стэнA є4сть
съгради1мъ на нeй стрёхи срeбрzныz. ѓще двeрь є4сть
напи1шемъ на нeй дскY кeдрову. Ѓзъ стэнA и3 сeсца
моS ћко ст0лпъ. ѓзъ бёхъ во џчію є3го2, nбрэтaющи
ми1ръ. Виногрaдъ бhхъ сол0мону въ веелам0нэ, и3 дaстъ
виногрaдъ св0й стрегyщимъ є3го2. мyжъ принесeтъ въ
пл0дэ є3го2 тhсzщу срeбреникъ. Виногрaдъ м0й предо
мн0ю, тhсzща сол0монz, и3 двёстэ стрегyщихъ пл0дъ
є3го2. Сэдsи въ nгрaдехъ мн0гихъ, и3 другjz внeмлющіz,
глaсъ тв0й ўслhши ми6. Бёгай брaте м0й и3 ўпод0бисz
сeрнэ, и3ли2 ю4нцемъ nлeнzмъ нa горы ґромaтскихъ.

Конeцъ кни1гъ пёсней пёснzмъ.


И$мать въ себЁ,
глaвъ,
и7.
Кни1га премyдрости сол0мона.
ГлавA, №.

В
озлюби1те прaвду судsщеи зeмлю. мyдрствуйте џ гDэ
въ бlгостhни, и3 въ пр0стости с®ца взhщете є3го2.
ћко nбрsщетсz не и3скушaющимъ є3го2, kви1тжесz
не невёрующимъ є3мY. стропти1ваz бо помышлeніz
tлучaютъ t~ бGа, и3скушeна же си1ла nбличи1тъ безyм
ныхъ. ћко въ ѕлохуд0жну дш7у не вни1детъ премyдрость,
ни nбитaетъ въ тэлеси2 пови1ннемъ грэх0мъ. с™hи
бо д¦ъ наказaніz tбэжи1тъ льсти1ва, и3 tи1метсz t
помышлeніи безразyмныхъ, и3 nбличи1тсz t находs
щаго бе€зак0ніz. чlколю1бенъ бо дх7ъ премyдрости, и3 не
и3звини1тъ проклsтого t ўстeнъ є3го2. ћко внyтренихъ
є3 го2 свэдётель є4 с ть бGъ, и3 с®цу є3 го2 и3 з ыскaтель
и4стиненъ, и3 kзhка слhшатель. ћко д¦ъ гDнь и3сп0лни
вселeнную, и3 содержaщаго вс‰ рaзума и4мать глaсъ. Сего2
рaди вэщaвшаго бе€зак0ннаz не м0жетъ ўтаи1ти, и3 не
рlд
премyдрости
ми1мо и4детъ є3го2 nбличaющіи сyдъ. въ разволeніихъ бо
нечести1выхъ и3стzзaніе бyдетъ, словeсъ же є3го2 слhшаніе
къ бGу пріи1детъ, въ nбличeніе бе€зак0ніи є3го2. ћко ќхо
рвeніz слhшитъ вс‰, и3 г0рко роптaніе не крhетсz.
храни1тесz ќбо t роптaніz неполeзна, и3 t nболгaніz
щади1те kзhкъ, ћко вэщaніе тaйно тщE не и4детъ. ўстa
же лжyщихъ ўбивaетъ дш7у. Не вожделёйте смр7ти въ
блужeніи животA вaшего, не и3звлекaйте поги1бели дёлы
рyкъ вaшихъ. Ћко бGъ смр7ти не сотвори2, ни весели1тсz
n поги1бели живhхъ. создa бо во є4же бhти вс‰, и3
сп7сeны нар0ды ми1ру. ни бо2 є4сть въ ни1хъ врачевaніz
и3стреблeнію, нижE ѓду цrтвіе на земли2. прaвда бо без
смр7тна є4сть, непрaвда же смр7ти снабдёніе. нечести1віи
же рукaма и3 словесы2 призвaша ю5, други1ню вмэни1ша ю5
себЁ бhти поползнyшасz, и3 супрyзство положи1ша къ
нeй, ћко дост0йни сyть џноz чaсти бhти.
ГлавA, в7.

Р
ек0ша бо въ себЁ помышлsющіи непрaведне. мaлъ
є4сть и3 съ нyждею жив0тъ нaшъ, и3 нёсть и3сцэлeніz
въ концы2 чlчестэ, и3 нёсть познaнъ раздрэшeныи
t ѓда. ћко ни t чег0 же рождeны є3смы2, и3 поси1хъ
бyдемъ ћко не бhхомъ. ћко дhмъ дыхaніе въ н0здрэхъ
сол0мони
нaшихъ, и3 сл0во ћко и4 с кра въ воздвигнeніе с®ца
нaшего. є4й же ўгaсши пeпелъ бyдетъ тёло нaше, и3
дх7ъ разліeтсz ћко мsкокъ воздyхъ. И# и4мz нaше въ
забвeніе пріeмлетсz в0 времz, и3 никт0же помzнeтъ
дёлъ нaшихъ. И# прeйдетъ жив0тъ нaшъ ћко стопы2
џблака, и3 ћко мглA раздрэши1тсz и4же погонeна є4сть t
л{чъ сlнечныхъ и3 теплот0ю є3го2 nтzгчи1вшисz. Врeмz
нaше є4сть ћко стёнь прох0да, и3 нёсть nбращeніz концA
нaшего. ћко запечaтанъ є4сть и3 никто2 nбрати1тсz.
пріидёте ќбо и3 поживeмъ въ сyщихъ бlги1хъ, ўбlжи1мсz
здaніемъ ћко ю4ность ск0ре. винA дражaйшаго и3 ми1ра
в0нна и3 с п0лнимсz, и3 да не пр0йдетъ нaсъ цвётъ
врeмени. вэнчaемъ нaсъ р0зами прeже нeже ўвsнутъ,
ни є3ди1нъ ў нaсъ лyчъ бyдетъ, и4же не пр0йдетъ блужeніz
нaшего. никто2 вaсъ tлучeнъ бyдетъ блужeніz нaшего,
вездЁ nстaвимъ совётника весeліz, ћко сіS є4сть
чaсть нaша и3 се6 є4сть жрeбіи нaшъ. наси1ліе сотвори1мъ
ўб0гу прaведну, и3 не пощади1мъ вдови1цы, нижE стaрца
почтeмъ сэди1нъ многолётныхъ. да бyдетъ же нaмъ
крёпость зак0нъ прaвдэ, не крёпкое бо неключи1мо
nбрsщетсz. ўлови1 м ъ лeстію прaведнаго, ћко же
неключи1мъ є4сть нaмъ, и3 проти1витсz дёломъ нaшимъ,
рlє
премyдрости
и3 пон0ситъ нaмъ грэхы2 зак0на, и3 и3зн0ситъ на нaсъ
грэхи2 пріnбщeніz нaшего. возвэщaетъ себE рaзумъ
б9іи и3мёти, и3 сн7а б9іz себE и3менyетъ. и3 бhсть нaмъ
на nбличeніе помышлeніи. тsжекъ є4сть нaмъ тaкоже
къ видёнію, ћко непод0бно є4сть и3нhмъ жи1тіе є3го2, и3
пременeни сyть стези2 є3го2. Въ поругaніе вмэни1хомсz
є3мY, и3 воздержи1тсz t путeй нaшихъ ћко t нечист0тъ.
И# бlжи1тъ послёднzz прaведныхъ, и3 слaвитсz nц7A
и3мёти себЁ бGа. ви1димъ бо ѓще словесA и4стинна сyть, и3
и3скуси1мъ ћже восхождeнію є3го2. Ѓще бо є4сть и4стинныи
сн7ъ б9іи воспріи1метъ є3го2, и3 и3збaвитъ є3го2 t рyкъ про
тивsщихсz. досаждeніемъ и3 мyкою и3спытaемъ є3го2, да
ўвёмы чcть є3го2, и3 nсyдимъ междY ѕл0бою є3го2. смр7тію
пон0сною nсyдимъ є3го2, бyдетъ бо є3мY расмотрeніе t
словeсъ є3го2. СіS помhслиша и3 соблазни1шасz, nслэпи1
бо и4хъ ѕл0ба и4хъ. и3 не ўвёдэша тaинъ б9іихъ, нижE
мзды2 ўповaша препод0біz, нижE суди1ша чeсти дш7aмъ
непор0чнымъ. Ћко бGъ создA чlка въ неи3стлёніе, и3
во џбразъ под0біz своего2 сотвори2 є3го2. Зaвистію же
діaволею смр7ть вни1де въ ми1ръ, и3скушaютъ же є3го2 и4же
џного чaсти сyть.
ГлавA, G.
сол0мони

П
рaведныхъ дш7A въ руцЁ б9іи не прик0снетсz и4хъ
мyка. непщевaни бhша во џчію безyмныхъ ќмрети,
вмэни1сz ѕл0ба и3сх0дъ и4хъ. и3 t нашeствіz сокрушe
ніе. nни1 же сyть въ ми1рэ, и4бо предъ лицeмъ члчcкимъ
ѓще и3 мyку пріи1мутъ, ўповaніz и4хъ бе€смр7тіz и3сп0лнь.
Вмaлэ накaзани бhша и3 вели1каz воспріи1мутъ. ћко
бGъ и3скуси2 и4хъ, и3 nбрёте и4хъ дост0йны себЁ. и3 ћко
злaто въ горни1лэ и3скуси2 и4хъ, и3 ћко всепл0дну жeртву
пріsтъ и4хъ. и3 в0 времz посэщeніz и4хъ восіsютъ,
ћко и4скры по стeблію потекyтъ. Сyдzтъ kзhкомъ и3
nбладaютъ людми2, и3 воцRи1тсz въ ни1хъ гDь в0 вэки.
И# надёющіисz нaнь разумёютъ и4стинну, и3 вёрніи въ
любви2 пребyдутъ є3мY. Ћко блгdть и3 ми1лость въ прпdбныхъ
є3го2, и3 посэщeніе во и3збрaнныхъ є3го2. Нечести1віи же
ћко помhслиша пріи1мутъ безчeстіе, и4же неради1ша
прaведнаго, и3 t~ гDа tступи1ша. Премyдрость бо и3 наказa
ніе ўничижazи нечeстенъ є4сть, и3 прaзdно ўповaніе и4хъ
и3 труды2 безпл0дна, и3 неключи1ма є4сть дёла и4хъ. Жeны
и4хъ нечyвствены сyть, и3 лукaвы чaда и4хъ, проклsто
рождeніе и4хъ. Ћко бlжeна є4сть непл0ды не nсквернeнаz,
и4же не познA л0жа на грёхъ. и4мать пл0дъ въ посэщeніи
дш7ъ. И# є4внухъ и4же не содёла въ рyку своeю бе€зак0ніz,
рlѕ
премyдрости
ни помhсливыи нa гDа лукaваz. дaстъбосz є3мY вёры
блгdть и3збрaнна, и3 жрeбіи въ хрaмэ б9іи ўг0днэйшіи.
Бlгhхъ бо труд0въ пл0дъ слaвенъ, и3 и4же не tпадeтъ
к0ренz премyдрости. Чaда же прелюбодёевъ не совершeна
бyдутъ, и3 t законопрестyпнаго л0жа сёмz и3щeзнетъ.
Ѓще бо долгожив0тни бyдутъ ни во чт0 же вмэнsтсz,
и3 въ безчeстіи послёднzz стaрость и4хъ, ѓще же ск0ро
скончaтсz не и3мёютъ ўповaніz, ни в0 дни познaніz t
бaсней. kзhка непрaведна лю1та сyть скончaніz.
ГлавA, д7.

Л
yчши безчaдство съ бlгочeстіемъ, бе€смeртіе бо є4сть
въ пaмzти є3S, ћко и3 прeдъ бGомъ познaетсz и3 предъ
чlки. сyщіи бо воспоминaютъ ю5 и3 лю1бzтъ tшeдшую и3
въ вёцэ вэнцен0сно чти1тсz. и3 несквeрныхъ подви6жникъ
тщaніе nдолэвaющи. многопл0дна нечести1выхъ мн0же
ства неключи1ма бyдутъ, и3 t прелюбодэsніи насаждeнное
не дaстъ к0реніемъ глубинY, нижE крёпко стоsніе
сотвори1тъ. Ѓще ќбо и3 вётви на врeмz процвэтyтъ, не
на крёпкаго возшeдшаго t вётру поколёблетсz, и3 t
ѕёльныхъ вBтръ и3скорени1тсz. и3 сокрушaтсz вётви не
скончaни, и3 пл0дъ и4хъ неключи1мъ nск0менъ въ ћдь и3 ни
во что2 потрeбенъ. t бе€зак0нныхъ бо с0ніи чaда рождeнаz,
сол0мони
свэдётели сyть лукaвствіz на роди1тели во и3спытaніz
и4хъ. Прaведникъ же ѓще пости1гнетъ скончaтисz въ
пок0и бyдетъ. Стaрость бо чcтна не многолётна, нижE
число2 лётъ и3зочтeно. Сэди1на же є4сть мyдрость чlкомъ,
и3 в0зрастъ стaрости жи1тіе непор0чно. бlгоўгождeнъ
бGу бhсть и3 возлюби1сz, и3 живhи междY грёшными
преложи1сz, восхищeнъ бhсть, да не ѕл0ба и3змэни1тъ
рaзума є3го2, и3ли2 лeсть прельсти1тъ дш7у є3го2. Рачeніz бо
ѕлaz nмрачaетъ бlгaz, и3 желaніе п0хоти и3змэнsетъ
ќмъ неѕл0бивъ. скончaвсz в8мaлэ и3сп0лни лёта д0лга,
ўг0дна бо бB гDви дш7A є3го2. тёмъ же потщaсz t среды2
лукaвствіz. лю1діе же ви1дэвше и3 не разумёвше, ни
положи1ша въ п0мыслэ таков0е, ћко блгdть и3 млcть въ
прпdбныхъ є3го2, и3 посэщeніе во и3збрaнныхъ є3го2. nсуди1тъ
же прaведникъ ўмирazи живhхъ нечести1выхъ, и3 ю4ность
скончaющаzсz ск0ро долголётней стaрости непрaведнаго.
Ќзрzтъ бо конeцъ премyдраго, и3 не разумёютъ что2
восхотЁ n нeмъ, и3 во что2 ўмaли є3го2 гDь. ќзрzтъ
и3 ўничижaтъ є3го2, и4мъ же гDь посмэeтсz. и3 бyдутъ
посeмъ въ падeніе безчeстно, и3 въ срамотY въ мeртвыхъ
въ вёкъ. Ћко повeржетъ и4хъ бyихъ надмeнныхъ, и3
поколёблетъ и4хъ t nсновaніz, и3 до послэди2 и3счeзнутъ.
рlз
премyдрости
И# бyдутъ въ болёзни, и3 пaмzть и4хъ поги1бнетъ.
пріи1дутъ въ помышлeніе грBхъ свои1хъ, и3 nбличaтъ и4хъ
проти1ву бе€зак0ніи и4хъ.
ГлавA, є7.

Т
огдA стaнетъ въ дерзновeніи вели1цэ прaведникъ предъ
лицeмъ стужaющимъ є3го2, и3 лишaющимъ труд0въ
є3 го2 . ви1 д zщіи смутsтсz стрaхомъ тsжкомъ, и3
ўжaснутсz n преслaвномъ сп7сeнію. и3 рекyтъ въ себЁ
кaющесz, и3 тэсноты2 рaди мazніz стенsще. сeй бB є3г0 же
и3мёхомъ нёкогда въ посмёхъ, и3 въ при1тчу поношeніz.
безyмніи жив0тъ є3го2 вмэни1хомъ неи1стово и3 конeцъ
є3го2 безчeстенъ. кaко вмэни1сz въ сн7ёхъ б9іихъ, и3 во
с™hхъ жрeбій є3го2 є4сть; Ќбо заблуди1хомъ t пути2
и4стиннаго, и3 прaвды свётъ не nблистA нaсъ. и3 сlнце не
возсіS нaмъ, бе€зак0ніz и3сп0лнихомсz въ стезsхъ и3
поги1бели. и3 ходи1хомъ въ пустhни непроходи1мыz, пути1
же гDнz не ўвёдэхомъ. что2 п0льзова нaмъ гордhнz,
и3ли2 богaтство съ величaніемъ что2 воздaстъ нaмъ;
преид0ша вс‰ џна ћко сёнь и3 ћко вёсть претэкaющіz.
И# ћко корaбль преходsи волны2 водaмъ, є3г0 же прох0ду
нёсть стопы2 nбрэсти2, ни пyть стезeй є3го2 въ волнaхъ.
и3ли2 ћко пти1ца прелэтaющаz по ґє1ру, є3s же ни є3ди1но
сол0мони
nбрётесz знaменіе пути2. ћзву же смущazи біeное,
лeгкіи вётръ и3 сэкyщи нyжею пyть ґє1ра. движeніемъ
крhлъ прелэтaетъ, и3 посeмъ ни є3ди1но знaменіе nбрётесz
прох0ду въ нeмъ. И#ли2 ћко стрэлA и3спущeна на намёреное
мёсто, и3 раздэлeный ґє1ръ внезaпу въ себЁ сам0мъ
заключeнъ є4сть, ћко да и3 не ви1дэтисz прох0ду є3го2.
Тaко и3 мы2 рождeни nскудэвaемъ и3 чти2 ќбо ни є3ди1наго
знaменіz м0жемъ показaти, въ ѕл0бэ же нaшей скон
чи1мсz. И$бо ўповaніе нечести1выхъ ћко прaхъ t вётра
поdeмлетсz. и3 ћко пёна мsкка t бyрz раст0ргнетсz, и3
ћко дhмъ t вётра разливaетсz, и3 ћко пaмzть прих0да
є3ди1наго днE прeйде. Прaведницы же в0 вэки живyтъ, и3
въ гDэ мздA и4хъ, и3 помышлeніе и4хъ предъ вhшнимъ.
Сего2 рaди пріи1мутъ цrтвіе красоты2, и3 діади1му доброты2
t руки2 гDнz. Ћко десни1цею покрhетъ и4хъ, и3 мhшцею
защи1титъ и4хъ. И# пріи1метъ nрyжіе рeвности є3го2, и3
воnружeно сотвори1тъ создaніе на мщeніе враг0мъ, и3
nблечeтъ въ бронS прaвды, и3 nбложи1тъ шлeмъ судA
и4стинна. Пріи1метъ щи1тъ непобори1мъ прпdбіz, поnстри1тъ
же напрaсенъ гнёвъ въ nрyжіе, и3 поб0ретъ съ ни1мъ ми1ръ
на безyмныz. И# п0йдутъ праволyчне стрёлы м0лніz,
и3 ћко t бlгокрyжна лyка џблачна на намёріе перyтъ.
рlи
премyдрости
И# t каменомeтныz ћрости и3сп0лнь падyтъ грaды, и3
вознегодyетъ на ни1хъ водA морскaz, рёки же потекyтъ
жесточaе. проти1ву тёхъ стaнетъ дх7ъ си1лы, и3 ћко бyрz
раздэли1тъ и4хъ. и3 nпустоши1тъ всю2 зeмлю бе€зак0ніz, и3
ѕл0ба преврати1тъ пrт0лъ си1лныхъ.
ГлавA, ѕ7.

С
лhшите бо цaріе и3 разумёйте, и3 наўчи1тесz судіS
концeмъ земли2. внуши1те содержaщіи мн0жества, и3
гордsщеисz n нар0дэхъ kзы6къ. Ћко данA є4сть t~
гDа держaва вaмъ, и3 си1ла t вhшнzго. И$же и3стsжетъ
дёла вaша, и3 помышлeніz и3спытaетъ. ћко слyзи сyще
цrтва є3го2 не суди1сте прaво, ни сохрани1сте зак0на, нижE
по в0ли б9іей ходи1сте. Сокрушeніе ск0ро kви1тсz вaмъ,
ћко сyдъ жесточaйшіи на тёхъ въ находsщихъ бывaетъ.
Мaла бо подаeтсz млcть, си1лніи же си1лне и3стsжутсz.
Не лишaетъбосz лицA всёхъ вLка, нижE ўсрами1тсz
вельм0жи. ћко мaла и3 вели1ка сeй сотвори2, под0бне
же проразумэвaетъ n всёхъ. держaвнымъ же крёпко
совёсть и3спытaніе. Къ вaмъ бо Q мучи1тели словесA моS,
да наўчи1тесz премyдрости и3 не падeте. и4бо сохранsющеи
прпdбне прпdбнаz преўпод0бzтсz. и3 и4же наўчaютъ сіS
nбрsщутъ tвётъ. вожделёйте ќбо словeсъ мои1хъ,
сол0мони
возлюби1те и3 накажи1тесz. Свётла и3 не ўвzд0ма є4сть
премyдрость, и3 возм0жна ви1дитсz t лю1бzщихъ ю5,
и3 nбрsщетсz t и4щущихъ ю5. достизaетъ желaющихъ
предви1дэти. Ўрани1выи къ нeй не ўтруди1тсz, предтекaz
бо предъ враты2 є3го2. є4же бо помhслити n нeй чю1вство
є4сть совершeное, и3 бдsи є3S рaди вск0рэ безъ печaли
бyдетъ. ћко дост0йныхъ є3S сіS nбх0дитъ и4щущи, и3
на стезsхъ покaжетсz и4мъ блгdтнэ. и3 во всeмъ прови
дёніи предтечeтъ и4мъ. начaло бо є3S и4стиннэйше є4сть
наказaніz вожделёніе. прилежaніе же наказaніz любы2,
и3 лю1битъ же хранeніе зак0на є3S. хранeніе же зак0на
совершeніе нерастлёніz є4сть, нерастлёніе же твори1тъ
бли1зъ бhти бGу. вожделёніе бо премyдрости возв0дитъ
къ цrтву вёчному. Ѓще ќбо наслаждaетесz пrт0лы
и3 скv1петры Q мучи1теліе лю1діи, почтёте премyдрость
да в0 вэки цrтвуете. Чт0 же є4сть премyдрость и3 ћко
бhсть, возвэщY и3 не ўтаю2 t вaсъ тaинъ. но t начaла
рожeніz и3зслёжу, и3 положY на свётъ рaзумъ є3S, и3
не преступлю2 и4стинны. нижE зaвистію тaющи съпyть
ствую, ћко сeй не бyдетъ причaстникъ премyдрости.
мн0жество же премyдрыхъ сп7сeніе ми1ру, и3 цRь премyдръ
ўтвержeніе є4сть лю1демъ. Сего2 рaди пріимёте наказaніе
рlf
премyдрости
по словесeмъ мои1мъ, и3 п0льзуетъ вaмъ.
ГлавA, з7.

Е$
смь бо и3 ѓзъ чlкъ смр7тенъ под0бенъ всёмъ, и3 бhвыи
t роди1телz прeжде создaннаго. и3 во чрeвэ мaтерни
взsхъ пл0ть, десzтію2 мcцей сътолстёхъ въ кр0ви t
сёмени мyжеска, не ўслажeнію ли снA снид0хъ. И# ѓзъ
рождeнъ воспріsхъ џбщего ґє1ра, и3 въ под0бо стрaстную
зeмлю ўпад0хъ, и3 пeрваго глaса под0бна всёмъ и3спусти1хъ
плaчущи. и3 въ пеленaхъ въск0рмленъ є4смь, и3 вели1кимъ
прилежaніемъ. ни є3ди1нъ бо цRь и4но и3мЁ рождeніz
начaло. є3ди1нъ бо вх0дъ всёмъ є4сть въ жи1тіе, под0бенъ
же и3 и3сх0дъ. Сего2 рaди помоли1хсz и3 данA бhсть мнЁ
мyдрость, и3 призвaхъ и3 пріи1де нa м‰ дх7ъ премyдрости. и3
преdсуди1хъ ю5 скЂпетръ и3 прест0лъ, и3 богaтьство ничт0же
мнёхъ бhти въ рассужeнію тоS. нижE ўпод0бихъ є3S
кaмени пречи1стому, ћко всE злaто въ сложeніи тоS
пэс0къ є4сть мeншіи, и3 ћко кaлъ мни1тсz предъ нeю сребро2.
Пaче здрaвіz и3 красоты2 возлюби1хъ ю5, и3 предложи1хъ ю5
за свётъ и3мёти, ћко не ўсыпaемо є4сть вэщaніе є3S.
пріид0ша же мнЁ бlга всS вкyпэ съ нeю, и3 безчи1слено
богaтьство рук0ю є3S. И# возвесели1жесz n всёхъ ћко
и4хъ мни1тсz премyдрость, и3 не ви1дэхъ же є3S врожeнію
сол0мони
бhти си1хъ, нелeстне наўчи1хсz, безъ зaвисти подаю2, и3
богaтьства є3S не скрhю, некончaемо бо є4сть сокр0вище
чlкомъ, є3г0 же бlгjи къ бGу послaша въ содружeніе, и3
наказaніz рaди дaры состaвлены. Мнё же дaстъ бGъ гlати
nсуждeніz и3 мнёти дост0йне ўспэвaющихъ. ћко т0й
премyдрости води1тель є4сть, и3 премyдрымъ и3справи1тель.
Въ рyку бо є3го2 и3 мы2 и3 словесA нaша и3 всsка же мyдрость,
и3 дёлъ худ0жество. сeй бо дадE мнЁ и4же сyть рaзума
и4стинна, познaти составлeніе ми1ру, и3 содёланіе стихjи.
начaло и3 совершeніе и3 п0лъ врeменіz, џбразъ премэнeніе
и3 и3змэнeніе, и3 совершeніе врeменемъ. лёта крyгъ, и3
ѕвэздaмъ разсмотрeніе, є3стество2 жив0тныхъ, и3 гнёвъ
ѕвэрeй. вётровъ нyжду и3 помышлeніz чlкъ, рaзньство
лётораслемъ и3 си1лы к0реніи, и3 є3ли1ка же сyть съкрhта
и3 не предвидённа и3зучи1хъ. въ си1хъ бо ўмохитрeцъ
наўчи2 м‰ премyдрости. є4сть бо въ т0й дх7ъ с™ъ рaзума,
є3динор0дный, многодeнный зрaчный. бlгодви1жный,
пречи1стый, несквeрный. и4стиненъ, бlгъ, любsщъ добро2,
џстръ невозбрaненъ, бlгодёлателенъ, любочlченъ, и3звёст
ный. крёпкіи, безпечaленъ, всеси1ленъ, всеви1дzщіи. Вhну
вмэщazи дх70въ разуми1чныхъ чи1стыхъ, зрачнёйшихъ.
всёхъ бо движeніи подвижнёйша є4сть премyдрость.

премyдрости
достизaетъ и3 вмэщaетъ вhну рaди своеS чистоты2, мглa
бо є4сть си1лы б9іz и3зліsніе вседержи1телz крёпка, и3 сего2
рaди ничто2 nсквернeно на ню6 пріидeтъ. Ўбэлeніе бо є4сть
свётлости вёчныz и3 зерцaло непор0чно б9іz дёланіz,
и3 џбразъ бlгостhнz є3го2. є3ди1на же сyщи вс‰ м0жетъ
и3 пребывaющаz въ нeй вс‰ nбновлsетъ. И# по р0дэхъ
въ дш7A прпdбныхъ преходsща, дрyги б9іz и3 прbр0ки
поставлsетъ. ничт0же бо возлю1битъ бGъ, т0кмо сего2
и4же съ премyдростію пребывaетъ. Е$сть бо сіS краснёйши
сlнца, и3 пaче всёхъ ѕвёздъ положeніz свёту, пaче
лyчша nбрётесz прeжнzz. сего2 ќбо воспріи1муетъ н0щь,
премyдрости же не ўдолёетъ ѕл0ба. досsжетъ бо t
концA дaже до концA крёпко, и3 разсмотрsетъ вс‰ бlго.
ГлавA, и7.

С
ію2 возлюби1хъ и3 взыскaхъ t ю4ности моеS, и3 взыскaхъ
невёсту води1ти себЁ, и3 люби1тель бhхъ красоты2 тоS.
бlгор0дства тоS слaвитъ съжи1тіе и3мёющи б9іе, но и3
всёхъ вLка возлюби2 ю5. ўчи1телница бо є4сть наказaніz
б9іz, и3збрaтелница дёла того2, и3 ѓще богaтьство є4сть
вожделённаго притzжaніz въ животЁ. что2 премyдрости
богатёйше, є4ю же дёлаютсz вс‰; ѓще же чyвство
дёлаетсz, кто2 є3S сyщихъ лyчшіи худ0жникъ є4сть;
сол0мони
И# ѓще прaвду возлю1битъ кто2, труды2 сеS сyть чcтны.
трезвёнію бо и3 премyдрости ўчи1тъ и3 прaвдэ и3 мyжества,
и4хъ же лyчши ничт0же є4сть въ жи1зни чlкомъ. И# ѓще
мн0жеству ўмA вожделёетъ кто2, вёдэти дрeвнzz, и3
бyдущаz разумёти. вёдэти вэтjz словeсъ и3 рэшeніz
гадaніи, знaменіz и3 чюдесA провёдэ, и3схождeніе времeнъ
и3 вэк0въ. Суди1хъ ќбо сію2 и3звести2 мнЁ къ сожи1тію,
вёдущи ћко бyдетъ ми6 совётникъ бlги1хъ, и3 пріединeніе
попечeніи и3 ск0рби. И# бyдетъ сeю слaва въ нар0дэхъ, и3
чeсть предъ стaрцы. ю4ноша џстръ nбрsщусz въ судЁ, и3
въ зрaцэ си1лныхъ ўдивлю1сz. Молчaщу ми6 потерпsтъ,
вэщaющу ми6 в0нмzтъ. и3 гlющу ми6 n мн0зэ, рyку
положaтъ на ўстA своS. СеS рaди пріимY безсмeртіе, и3
пaмzть вёчную си1мъ и4же по мнЁ nстaвлю. расмотрю2
лю1ди, и3 kзhцы повинyтсz ми6. ўбоsтсz менE слhшавши
мучи1тели стрaшніи, и3 n мн0жествэ kвлю1сz бlгъ и3
въ брaни крёпокъ. Входsщи въ д0мъ м0й ўпок0юсz
съ нeю. не бо2 и4мать г0рести жи1тіе є3S, ни б0лэзни
съжи1тіе тоS, но весeліе и3 рaдость. СіS помышлsющи
во мнЁ и3 печaхсz въ с®цы моeмъ, ћко безсмр7тна є4сть
въ сродствЁ премyдрость, и3 въ содружeніи є3S ўслажeніе
бlго, и3 въ трудёхъ рукY є3S богaтьство безъ nскудёніz.
рм7а
премyдрости
и3 въ nбучeнію бесёды є3S мyдрость, и3 просвэщeніе въ
пріnбщeніи словeсъ є3S. nбхожaхъ и4щущи да воспріимY
ю5. џтрокъ же бhхъ разyменъ, дш7и1 же бlгjz жрeбіи.
пaче же бlгъ сhи пріид0хъ въ тёло несквeрно. Познaхъ
же ћко не и3нaко бyду воздeржанъ, ѓще не бGъ дaстъ. И#
сіE к0ею мyдростію вёдэти к0его є4сть блгdть. И# пріид0хъ
к0 гDу и3 моли1хсz є3мY, и3 рек0хъ t всего2 с®ца моего2.
ГлавA, f7.

Б
9е nц7ъ и3 гDи млcти твоеS, сотвори1выи вс‰ сл0вомъ
твои1мъ. и3 премyдростію твоeю ўстр0ивыи чlка.
да владёетъ t тебE сотворeнными твaрми. и3 да
расм0тритъ ми1ръ въ прпdбіи и3 прaвдэ, и3 въ ўправлeніи
дш7и2 сyдъ суди1ти. дaждь мнЁ прест0лъ твои1хъ пред
стaтельницу премyдрость, и3 не tри1ни менE t џтрокъ
твои1хъ. ћко ѓзъ рaбъ тв0й, и3 сн7ъ рабы2 твоеS. и3 чlкъ
нeмощенъ и3 маловрeмененъ, и3 ўмaленъ въ рaзумэ судA
и3 зак0нъ. И# ѓще ќбо кто2 бyдетъ совершeнъ въ сн7ёхъ
чlческихъ. ѓще ўдали1тсz премyдрость твоS ни во чт0 же
почтeтсz. Тh же и3збрaлъ м‰ є3си2 цRS лю1демъ твои1мъ, и3
судіeю сн70мъ твои1мъ и3 дщeремъ. И# рeклъ ми6 є3си2 создaти
хрaмъ въ горЁ с™ёй твоeй, и3 въ грaдэ nбитaніz твоего2
nлтaрь. Под0біемъ скv1ніz твоеS с™hz, ю4же ўгот0валъ
сол0мони
є3си2 t начaла. и3 съ тоб0ю премyдрость вёдущіz дёла
твоS. и4же пребhсть тогдA є3гдA ми1ръ твори1лъ є3си2, и3
видsше что2 є4сть ўг0дно nчи1ма твои1ма, и3 что2 прaво
въ зaповэдехъ твои1хъ. Посли2 ю5 съ нб7съ с™hхъ, и3 t
пrт0ла слaвы твоеS. Посли2 ю5 да сyщи со мн0ю трyдитсz,
да вёмъ что2 бlгоўг0дно є4сть предъ тоб0ю. вёсть бо
nнA вс‰ и3 разумёетъ, настaвитъ м‰ въ дёлехъ мои1хъ
мyдрене, и3 сохрани1тъ м‰ въ слaвэ своeй. и3 бyдутъ
ўг0дна дёла моS, и3 рассужY лю1ди твоS прaведне,
и3 бyду дост0инъ прест0ла nц7A моего2. Кт0 бо чlкъ
познaетъ совётъ б9іи, и3 кто2 помhслитъ что2 х0щетъ
бGъ; Помышлeніz бо смр7тна боzзнeна, и3 недовёдомы
провидёніz нaша. Тёло бо тлённое nтzгчaетъ дш7у,
и3 земн0е жи1тіе nдебелэвaетъ ќмъ, и3 вeліе попечeніе
мн0га помышлsюща. є3двA разумэвaемъ и4же на земли2,
и3 ћже въ рукaхъ nбрsщемъ съ труд0мъ. Ґ ћже нa
нб7си кто2 и3сслёди; в0лю же твою2 кто2 познA, ѓще не ты2
дaлъ є3си2 премyдрость, и3 послaлъ є3си2 д¦а с™aго твоего2
t высоты2; И# тaко и3спрaвиша стезS и4же на земли2, и3
ћже тебЁ ўг0дно наўчи1ши чlцы. и3 премyдростію твоeю
и3сцэлёша.
ГлавA, ‹.
рм7в
премyдрости

С
іS первоздaннаго nц7A ми1ру є3ди1но создaна сохрани2,
и3 и3зведE є3го2 t грэхA є3го2. дадe же є3мY крёпость
содержaти всsческаz. tступи1 же t неS непрaведне
въ гнёвэ є3го2, братоўбjйческими поги1бе ћростьми. сего2
рaди потоплsему зeмлю, пaки сп7сE премyдрость. въ со
ставлeнію дрeва прaведнаго соблюдE. сіS и3 во є3диномhсліи
лукaвства kзhческа, сотрsсши nбрэтE прaведнаго и3
сохрани2 є3го2 непор0чна бGу, и3 на чaдэ млcть крёпку
снабди2. сіS прaведнаго t погибaющихъ нечести1выхъ
и3збaви бэжaщаго, nгнS низходsща нa пzть гр†дъ,
є3г0 же є3щE свэдётельство лукaвствіz дымsщисz
стои1тъ пyсте, и3 не и3скончaными врeмены плодоносsща
древесA. и3 невёрныz дш7A пaмzть стоsщи ст0лпъ слaнъ.
Премyдрость бо ми1мо ходsщіи не т0кмо согрэши1ша
є4же не вёдэти є3S бlга, но и3 безyміz своего2 nстaвиша
жи1тію пaмzть, въ ни1хъ же согрэши1ша да не возм0гутъ
ўтаи1ти. премyдрость же служaщихъ є4й t болёзней
и3збaви. сіS бэглецA гнёва брaта прaведнаго настaви въ
стезS прaвы и3 показA є3мY цRьствіе б9іе. и3 дaстъ є3мY
рaзумъ с™hхъ, почти2 є3го2 въ трудёхъ, и3 ўмн0жи труды2
є3го2. въ nби1дэ nдержaщихъ є3го2, предстA є3мY и3 nбогати2
є3го2, и3 сохрани2 є3го2 t вр†гъ, и3 t лazтелій защити2 є3го2.
сол0мони
и3 п0двигъ крёпокъ дадE є3мY, да ўвёсть ћко всёхъ
силнёи є4сть бlгочeстіе. СіS пр0данаго прaведнаго не
nстaви, но и3 t грэхA и3збaви є3го2. сни1де же съ ни1мъ въ
р0въ, и3 во ќзахъ не nстaви є3го2. д0ндеже принесE є3мY
скv1петръ цRьствіz, и3 влaсть на мучaщихъ є3го2. и3 лжи1
выхъ же показA пор0къ сотв0ршихъ нaнь, и3 дадE є3мY
слaву вёчную. СіS лю1діи прaведныхъ и3 сёмz непор0чное
и3збaви, t kзы6къ nскорблsющихъ. вни1де въ дш7у рабA
гDнz, и3 востA проти1ву цReй стрaшнымъ въ чюдесёхъ и3
знaменіихъ. и3 воздA прпdбнымъ мздY труд0въ и4хъ, и3
настaви и4хъ въ пyть ди1венъ. и3 бhсть и4мъ въ покр0въ
днeмъ, и3 въ плaмень ѕвёздъ въ нощи2. и3 проведE и4хъ
п0 морю чермн0му, и3 проведE и4хъ сквозЁ в0ду зёлну.
враги1 же и4хъ потопи2, и3 t глуби1нныz бeздны и3зврЁ
и4хъ. Сего2 рaди прaведніи взsша корhсти нечести1выхъ.
и3 воспёша гDи и4мz с™0е твоE, и3 nдолётелницу рyку
твою2 похвали1ша є3динодyшнэ. ћко премyдрость tвeрзе
ўстA нэмhхъ, и3 kзhцы младeнцемъ сотвори2 ћсны.
ГлавA, аi7.

Ў
прaви дёла и4хъ въ рyку прbр0ка с™aго. пр0йде пустh
ню неnбитaнную, и3 въ непроходи1 м ыхъ водрузи2
кyща. сопроти1вишасz брaнемъ и3 tмсти1ша враг0мъ.
рм7г
премyдрости
возжадaша и3 возвaша тебE, и3 данA бhсть и4мъ водA t
кaмени несэк0ма, и3 и3сцэлeніе жaжди t кaмени жест0ка.
и4хъ же бо рaди пострадaша врaзи и4хъ, си1хъ рaди сіи2
недоўмёющесz бlгодэsніz. За и3ст0чникъ ќбо вёчныz
рэки2, кр0ви и3зліsніе смzтeнны въ nбличeніе младeнце
ўбjйца по повелёнію дaлъ є3си2 и4мъ, гобзyющусz в0ду
безнадeжне показaлъ є3си2. за є4же тогдA жaждущихъ
кaко проти1вныхъ ўмyчи. є3гдa бо и3скушeни, и4бо въ млcти
накaзаніи познaша кaко в0 гнэвэ nсуждeни нечести1віи
мyчишасz. си1хъ же ќбо ћко nц7ъ ўчaщи и3скуси1лъ є3си2,
џнэхъ же ћко жeстокъ цRь nсуждaz и3спытaлъ є3си2, и3
tстоsщіи же и3 предстоsщіи тaкожде мyчишасz. сугyба
бо и4хъ пріsтъ печaль, и3 стенaніе съ пaмzтію минyвшихъ.
Е#гдa бо слhшаху свои1хъ рaди мучeніи бlгодёzныхъ
и4хъ, съразумэвaли гDа. Въ tложeніи бо дрeвле речeнаго
tступи1ша смэю1щасz, на концы2 случeнію ўдиви1шасz.
непод0бнаz прaведнымъ жадaюще, за помышлeніz же
безyмныхъ непрaвда и4хъ. въ ни1хъ же блазнsщесz чeство
ваху безсловeсныz пресмыкaющіисz, и3 звэрeй лю1тыхъ.
Послaлъ є3си2 и4мъ мн0жество безсловeсныхъ жив0тныхъ
во tмщeніе, да познaютъ ћко и4ми же согрэши1ша си1ми
же и3 мyчатсz. Не невозм0жна бо всеси1лнаz рукA твоS,
сол0мони
ћже сотвори2 ми1ръ t не соnбрaзныz вeщи. и3 послA
и4мъ мн0жество медвёдей, и3ли2 ўдавлeніz льв0ва, и3ли2
новорожeныхъ гнёва п0лныхъ и3 не знaемыхъ ѕвэрeй,
и3ли2 џгнь дhшущъ, и3ли2 дhма вонsюща прилагaющи.
и3ли2 стрaшны t џчію и4скры насылaющи. и4хъ же не
т0кмо пaкость можaше и3стреби1ти, но и3 џбразъ ўбоsсz
погуби1ти. и3 безъ тёхъ є3ди1нэмъ дх7омъ пaсти мог0ша,
t судA гонeни, и3 развёzни t~ д¦а си1лы твоеS, но вс‰ въ
мёру и3 число2 и3 превёсъ расмотри1лъ є3си2. Мн0го бо мощи2
тебЁ пaче є4сть всегдA, и3 держaвэ мhшца твоеS кто2
сопроти1витсz; и4же ћко стрaжикъ въ превёсе тaко вeсь
ми1ръ предъ тоб0ю, и3 ћко кaплz росы2 ќтреніz сходsщіz
нa землю. ми1луеши же всёхъ ћко вс‰ м0жеши, и3
презирaеши грэхи2 чlкомъ въ покаsніе. лю1биши же
сyщаz вс‰, и3 ничт0же гнушaеши и4же сотвори1лъ є3си2, ни
бо2 ненави1дzщи что2 ўкраси1лъ є3си2. кaко же пребhсть сіE
ѓще ты2 не и3зв0ли, и3ли2 є4же не наречeно t тебE сохрани1сz;
щади1ши же вс‰ ћко твоS сyть вLко дш7елю1бныи.
ГлавA, вi7.

Н
етлённыи бо д¦ъ тв0й є4сть во всёхъ. тёмъ же
заблужaющихъ помaлэ nбличaеши, и3 въ ни1хъ же
согрэшaютъ воспоминaz ўчи1ши, да премэни1вшесz
рм7д
премyдрости
ѕл0бы вёруютъ въ т‰ гDи. и3 дрeвнихъ бо nбитaтелей
земли2 с™hz твоеS, возненави1дэлъ є3си2 рaди дэsніи
ѕлhхъ. волшвeніи и4 х ъ же творsху, и3 жeртвы не
прпdбныхъ. и3 чадоўбjецъ немлcтивыхъ, и3 ўтробоsдцевъ
члчcкихъ пл0тей и3 кровопjйцевъ t среды2 с™hхъ и3 и4стин
ныхъ твои1хъ. и3 госп0дій р0довъ дш7ъ бесп0мощныхъ
восхотёлъ є3си2 погуби1ти рукaми nц7ъ нaшихъ. да
дост0йно пріи1метсz преселeніе џтрокъ б9іихъ, и4же ў
тебE всёхъ дрaжіе є4сть землS. но и3 си1мъ ћко чlкомъ
прости1лъ є3си2, послaлъ же є3си2 предтекyщихъ в0й твои1хъ
ћко џсы, да тёхъ помaлу и3стребsтъ. Не неси1ленъ
бёше въ брaни покори1ти нечести1выхъ прaведнымъ, и3ли2
ѕвэрeмъ сверёпымъ, и3ли2 сл0ву жeстоку по є3ди1ному
потреби1ти. Судsщи же помaлэ даsше мёсто покаsнію,
не невёдzщи ћко лукaвъ є4сть р0дъ и4хъ и3 є3стeственаz
ѕл0ба и4хъ, и3 ћко не премэни1тсz помышлeніе и4хъ в0
вэки. сёмz бо бB пр0клzто t начaла, нижE боsщисz
кого2 tпущeніе давaше грэх0мъ и4хъ. кт0 бо речeтъ
тебЁ, что2 сотвори1лъ є3си2, и3ли2 кто2 постои1тъ проти1ву
судY твоемY; кто2 п0иметъ тебE n kзhцэхъ поги1бшихъ
и4хъ же ты2 сотвори2, и3ли2 кто2 въ предстaніе ти6 пріи1детъ
tмщaz n nби1дzщихъ чlцэхъ; нёсть бо и4нъ бGъ рaзвэ
сол0мони
тебE и4же ради1тъ n всёхъ. да покaжеши ћко не непрaво
суди1лъ є3си2, нижE цRь и3ли2 мучи1тель предъ тоб0ю взыскa
ти м0гутъ и4хъ же погуби1лъ є3си2. Прaведенъ сhи, прaво
вс‰ разсмотрsеши. неполeзнаго же мyчитисz nсyдиши,
и3 чю1жда твори1ши земнhz си1лы. Крёпость бо твоS
nправдaнію начaло, и3 є4же всёхъ тебE владhчествовати
и3 всёхъ щадёти твори1тъ. крёпость бо покaжеши
невёрующему въ си1лэ совершeнэй, и3 въ невёдущихъ
дeрзость nбличи1ши. Тh же вLко си1лныи въ кр0тости
сyдиши, и3 съ вели1кимъ щадeніемъ разсматрsеши нaсъ.
Съ тоб0ю бо є4сть є3гдA х0щеши мощи2, наўчи1лъ же
є3си2 лю1ди своS си1цевыхъ рaди дёлъ, ћко подобaетъ
прaведному бhти чlколю1бцу. и3 въ бlгоўповaніи сотво
ри1лъ є3си2 сн7ы твоS, ћко даeши n грэсёхъ покаsніе.
Ѓще бо вр†гъ џтрокъ твои1хъ и3 д0лжныхъ смр7ти, и3 съ
си1цевыми мyчилъ є3си2 вонмёніемъ и3 млcтію, даsи лёта
и3 мёсто и4ми же и3змэнsтсz ѕл0бы. съ коли1кимъ
прилежaніемъ суди1лъ є3си2 сн7ы твоS. и4хъ же nц7eмъ
клsтвы завэщaніz дaлъ є3си2 бlги1хъ воздержaніи. нaсъ
ќбо наказyz, враги2 нaша тмaми біeши. да бlгостhню
твою2 помышлsемъ судsщи, суди1ми же чaемъ млcти.
tню1ду же и3 непрaведныхъ въ безyміи жи1вшихъ жив0тъ.
рм7є
премyдрости
св0йствеными и4хъ мeрзостzми мyчилъ є3си2. И$бо въ
заблужeніе путіи2 должaе блуди1ша, боги2 мнёша ћже въ
жив0тныхъ, враг0мъ безчeстна, младе6нецъ безyмныхъ
мщeніе лжyще. Тёмъ же ћко џтрокомъ безсловeснымъ
сyдъ въ поругaніе послaлъ є3си2. и4же поругaньми запрэ
щeніz не наўчи1шасz, дост0йна судA б9іz и3скyсzтъ.
Въ ни1хъ же бо сіи2 страдaху нуждaхусz n си1хъ и4хъ же
мнsху боги2. въ ни1хъ мучи1ми бёша вёдуще є3г0 же
прeжде tмэтaхусz знaти бGа и4стиннаго познaша.
Тёмъ же и3 конeцъ nсуждeніz и4хъ пріи1де нa н‰.
ГлавA, гi7.

С
yетни же ќбо вси6 чlцы, въ ни1хъ же не подлежи1тъ
премyдрость џ бз7э. и3 t ви1димыхъ бlгъ не мог0ша
вразумёти сyщаго. ни дёлахъ внeмлющи познaша
хитрецA. но и3ли2 џгнь, и3ли2 дх7ъ, и3ли2 ск0ръ в0здхуъ,
и3ли2 вэнeцъ ѕвэздaмъ, и3ли2 ѕёлную в0ду, и3ли2 свэти1ла
нбcныи строи1тели ми1ру, бlгы взак0ниша. и4хъ же красот0ю
ўслажaющесz б0ги мнёша. да ўвёдzтъ коли1ко си1хъ
вLка лyчши. красотh бо родоначaлникъ создA |. ѓще
же си1лэ и3 дэsнію ўдивлsютсz, да разумёютъ t ни1хъ
коли1ко сотвори1выи сіS силнёйшіи є4сть. t вели1чества
бо красоты2 и3 здaніи неи3згlанныи рододёлатель и4хъ
сол0мони
вёдэтсz. но nбaче n си1хъ є4сть ўничижeніе мaло, и4бо
сaми сіи2 вск0рэ прельщaютсz бGа и4щущи и3 хотsщи
nбрэсти2. въ дёлехъ бо є3го2 живyще и3слёдуютъ, и3
совётуютсz зрaкомъ ћко бlга ви1димаz, пaки нижE
сіи2 прощeни, ѓще бо толи1каго возмог0ша вёдэти,
да м0гутъ созрёти вёкъ. си1хъ же вLки кaко ск0ро не
nбрэт0ша. nкаsни же сyть и3 въ мр7твыхъ ўповaніz
и4хъ, и4же призвaша б0ги дёлъ рyкъ чlческихъ. злaто
и3 сребро2 хи1трости ўмышлeніе, и3 под0біz жив0тныхъ,
и3ли2 кaмени неключи1маго дёло руки2 дрeвней. Ѓще же
кто2 вещесёчецъ тект0нъ, t лёса дрeво прaво tсэчeтъ и3
nтeшетъ бlгоќчне всю2 корY є3го2, и3 хи1трствуz бlголёпне
сотвори1тъ д0бръ сосyдъ въ сожи1тіе животA, продaніе
же дёла на ўготовaніе брaшна и3здaвъ насhтисz. и3
и3змэнeно є4же t ни1хъ ни во чт0 же бlгопотрeбно,
дрeво кри1во сyчіz п0лно, пріи1мъ и3зваS съ расуждeніемъ
мeдленіz своего2. и3 во и3скyсэ рaзума и3зобрaзи є3го2, и3
ўпод0би є3го2 џбразу чlчу, и3ли2 нёкоему жив0тному.
и3 помaза є3го2 шарaми разли1кими и3 nчермни2 мaсть
є3го2, и3 всsкъ пор0къ и4же на нeмъ є4сть низмaза. и3
сотвори2 є3мY дост0йно nбитaніе, и3 на стэнЁ постaви є5,
и3 ўкрэпи1вши желёзомъ да не ќбо падeтъ прозрЁ є5.
рм7ѕ
премyдрости
вёдыи ћко не м0жетъ помощи2 себЁ, и4бо и4долъ є4сть,
и3 трeбэ є4сть є3мY п0мощи. n притzжaніzхъ же и3 n
брaцэхъ є3го2 и3 чaдэхъ молsсz, не стыди1тсz къ бездyш
ному гlz. и3 n здрaвію ќбо нeмощнаго призывaетъ, и3
за жив0тъ мeртваго м0литъ, и3 въ п0мощь неключи1му
призовeтъ. и3 n путьшeствіи пр0ситъ и4же ходи1ти не
м0жетъ, и3 n притzжaніи и3 дэsнію и3 рукотвержeніz не
крёпкаго рукaми и3 мyжества пр0ситъ t него2, и4же всёхъ
є4сть немощнёи.
ГлавA, дi7.

П
лhти пaки кто2 помhслитъ, и3 сверёпыz волны2 пре
ходи1ти. носsщаго є3го2 кораблS тлённэйшаго дрeва
призывaетъ. џное же ќбо похотёніе къ снабдёнію
смhслилъ, хитрeцъ же мyдростію содёла. Тh же џ§е
состроsеши проразумёніе, ћко дaлъ є3си2 и3 въ м0ри
пyть, и3 въ волнaхъ стезю2 крэпчaйшу показyющи ћко
си1ленъ є3си2 t всsкого спасти2, да ѓще и3 безъ худ0жества
кто2 взhидетъ. х0щеши же да не бyдутъ прaзdни дёла
премyдрости твоеS, сего2 рaди и3 мaлому дрeву, ввэрsютъ
чlцы дш7 ы своS. и3 преходsще в0лны корaбльцемъ
и3збавлeни сyть. и3 t начaла бо поги1бшихъ г0рдыхъ ги
гaнтовъ. Ўповaніе ми1ра въ корaбльци и3збэжA, nстaви
сол0мони
вёку сёмz рождeніz, рук0ю твоeю ўстр0ено. Блгcви1тъ
бо сz дрeво и4мъ же бывaетъ nправдaніе, рукотворeніе
же пр0клzто є4сть и3 и4же сотвори2 є3го2. ћко є4же содёла
тлённое, бGа и3меновA. въ рaвнэ бо ненави1дима сyть бGу
нечeствуzи и3 нечeстіе є3го2, и4бо сотворeное съ сотв0ршимъ
ўмyчитсz. Сего2 рaди и3 во и4долэхъ kзhческихъ не бyдетъ
расмотрeніе, ћко въ сотворeнію б9іемъ въ мeрзость
сотворeни сyть. и3 въ соблaзнъ дш7aмъ чlческимъ, и3 въ
сёть ногaмъ бyихъ. начaло бо блужeніz є4сть внимaніе
и4долэхъ, nбрётеніе и4хъ рaди тлёніе животA є4сть. нижe
бо бB t начaла, нижE бyдетъ в0 вэки. тщеслaвіе бо
чlкъ вни1де въ ми1ръ, и3 сего2 рaди крaтокъ и4хъ конeцъ
вмэни1сz. Г0рькимъ бо плaчемъ сётуz nц7ъ ск0ро восхи
щeнаго чaда џбразъ сотвори2. Е#г0 же тогдA чlка мр7тва.
нн7э ћко бGа чeствоваша. и3 предадE подрyчнымъ тaйны и3
жeртвы. пот0мъ в0 времz возм0же нечести1выи nбhчай
ћко зак0нъ сохранeнъ є4сть, и3 мучи1телей повелёніемъ
чeствовахусz и3зваsннаz. и4хъ же въ лицЁ не могyще
чeствовати чlцы дaлнzго рaди nбитaніz, и3здалeча же
џбразъ и3з8nбражeнъ и3знесeнъ є4сть ћвлsющи џбразъ
цReвъ є3г0 же чeствовати сотвори1ша. да tстоsщаго ћко
настоsщаго чeствуютъ съ прилежaніемъ. въ повелёніе
рм7з
премyдрости
зак0на и не разумёющихъ худ0жника и3з мэнsше
любочeстіе. сeй бо хотS ўгоди1ти держaтелю принyдисz
хи1 тростію своeю да под0біе наи3 п aче воnбрази1 т ъ.
Мн0жество же чlкъ и3звлечeно блгdти дёланіz рaди.
въмaлэ чeствованнаго чlка, и3 нн7э бGа вмэни1ша. и3 сіE
бhсть жи1тію влаsніе, ћко ласкaнію и3ли2 мучи1тельству
послужи1ша чlцы, ћко не nбщeно и4мz кaменіемъ и3
дрeвомъ nбложи1ша. Посeмъ и3 не довлёша прельщaтисz
n б9ію рaзумэ, но и3 въ вели1цэ живyще безyміи брaни,
сицевA ѕлaz ми1ръ и3менyютъ. и3ли2 сн7оўбjйство жрyще,
и3ли2 сокровeныz жeртвы творsще, и3ли2 неи1стовства t
и3нhхъ сложeніи под0біz приводsще. нижE животA,
нижE брaковъ чи1сто є3щE сохранsтъ, є4теръ є4тераго и3ли2
дрек0лемъ ўбивaетъ, и3ли2 блюдsщи nскорблsетъ. вс‰
же смёшена сyть, кр0вь и3 ўбjйство, татьбA, и3 лeсть,
и3стлёніе, и3 невёрствіе, и3 смущeніе, заклинaніе, м0лва,
бlгhхъ блгdти не воспомzновeніе, дш7aмъ nсквернeніе,
рожeнію премэнeніе, брaкомъ бесчи1ніе, прелюбодэsніе,
студодэsніе. Не и3мен0вана бо и4доломъ служeніz, начaло
всёмъ ѕлhмъ и3 винA и3 конeцъ є4сть. и4бо є3гдA веселsтсz
неи3стовствyютъ, и3ли2 пророкyютъ л0жнаz, и3ли2 живyтъ
непрaведне, и3ли2 заклинaютсz ск0ро. бездyшнымъ бо
сол0мони
и4доломъ надёютсz, ѕлB кленyщесz во льсти2 низмудрy
юще препод0біе. не бо2 си1ла кленyщихъ, но согрэшaющимъ
сyдъ прих0дитъ вhну за преступлeніе непрaведнымъ.
ГлавA, єi7.

Т
h же бGъ нaшъ бlгъ и4стиненъ є3си2, долготерпэли1въ и3
ми1лостивъ расмотрsz вс‰. и4бо ѓще согрэшaемъ твои2
є3смы2 вёдуще держaву твою2. и3 ѓще не согрэшaемъ
вёмы ћко тебЁ вмэни1хомсz. познaти бо тебE всесовер
шeна є4сть прaвда, и3 вёдэти си1лу твою2 к0рень є4сть
бе€смр7тіz. Нижe бо прельсти2 нaсъ чlкъ ѕлохи1треныхъ
помышлeніе, нижE сёнію пи1саныи. трyдъ бесплодA џбразъ
и3зваsнъ разли1чными ви1ды, и4же дaстъ безyмному
похотёніе, и3 лю1бzтъ мр7твыхъ џбразовъ ви1ды безъ дш7A.
тёмъ же лукaвымъ люби1тели дост0йни смр7ти сyть, и4же
творsтъ таковaz ћко же чeствуютъ и4ми же дёйствуютъ
и4хъ же лю1бzтъ. И$бо скудeльникъ мsкъкіz землS мнyщи
съ труд0мъ дёлаетъ, ко и3зъnби1лію нaсъ коег0ждо. но
t сег0 же брeніz создA, и3 ћже чи1стыхъ дёлъ служeніz
сосyды и3 сопроти1вныz же вс‰ под0бне. си1хъ же и3 на
коег0ждо є4сть потрeба, судіS є4сть бренодёлатель. и3
ѕлотрyдникъ б0га сyетна t сег0 же твори1тъ брeніz. И$же
вмaлэ прeже t земли2 сотворeнъ бhсть, и3 помaлэ и4детъ
рм7и
премyдрости
и3зъ неs же воспріsтъ бhсть дш7eю д0мъ. тsжетно є4сть
и4хъ прилежaніе, не помышлsz ћко бyдетъ твори1ти.
нижE ћко крaто конeчно жи1тіе и4мать златодёлателемъ,
и3 среброліsтелемъ, и3 мёди здaтелемъ под0бисz, и3 слaву
мни1тъ и4же хи1тре дёлаетъ. Пeпелъ бо є4сть с®це є3го2, и3
землS пр0ста ўповaніе є3го2. и3 брeніz хyж8ши жив0тъ
є3го2, ћко не ўвёде создaвшаго є3го2, и3 вдохнyвшаго
є3мY дш7у дёлателну. и3 вдохнyвшаго дх7ъ жив0тныи. но
вмэни1ша поругaніе бhти жив0тъ нaшъ, и3 жи1тіе всE
ўпразднeно є4сть на пріnбрётеніе. Подобaетъ бо рещи2
tнyду же ѓще и3 t ѕлA пріnбрэсти2. сeй бо пaче всёхъ
вёдэ ћко согрэшaетъ, вeщи зeмленыz сокрушeны сосyды
и3 и3зваsніz рододёлныхъ. всёхъ же пребезyмнэйшіи и3
безчeстнэйши, пaче дш7и2 младeнца, врaзи лю1діи твои1хъ
понуди1вшіи и4хъ. ћко вс‰ и4долы kзhчески мени1ша
б0ги, и4мъ же нижE џчію бhти въ видёніе, нижE н0здри
въ привлечeніе ґє1ра, нижE ќши слyшати, нижE пeрсты
рyкъ въ nсzзaніе, и3 н0ги и4хъ прaзны ко хождeнію. чlкъ
бо сотвори2 и4хъ, и3 дyхъ взaйменыи создA и4хъ. ни є3ди1нъ
бо чlкъ м0жетъ себЁ под0бна бGа создaти, смр7тенъ же
сhи, мр7тва дёлаетъ рукaма бе€зак0нныма. Лyчше бо
є4сть є3го2 и4долъ ћко сeй ќбо поживE, џнъ же никогдA.
сол0мони
и3 жив0тнаz же бёднаz чтyтсz, безyміе бо сърассyдное
и4ныхъ є4сть хyжшее. НижE є3ли1ко вожделёти ћко въ
жив0тныхъ лицA бlга бyдутъ, tбэжa же и3 б9іz хвалA
и3 блгcвeніе є3го2.
ГлавA, ѕi7.

С
его2 рaди же и3 сіи2 под0бнэ пострадaли сyть и3 дост0йне,
и3 мн0жествомъ ѕвэрeй и3стреблeни сyть. Сего2 рaди
мучeніz ўбlжи1лъ є3си2 лю1ди твоS, въ похотёніе в0ли
стрaнническа вкушeніz, пи1щу ўгот0валъ є3си2 крaстели. да
nни2 ќбо вожделёвшіи пи1ща, показaніемъ послaныхъ.
и3 t нyжнаго хотёніz nбратsтсz. Сіи2 же вмaлэ ни1щи
бhша, и3 стрaнна пріи1мэша вкушeніz. Подобaше бо
џнэмъ безtвётней нищетЁ найти2 мучи1тельствомъ.
Си1мъ же толи1ко показaти, кaко враги2 и4хъ мyчишасz.
И$бо тёмъ нaйде жест0къ ѕвёрей гнёвъ, кусaніемъ
сверёпыхъ и3стреблsхусz ѕміeвъ. Но не до концA пребhсть
гнёвъ тв0й, въ наказaніе же вмaлэ смущeни сyть.
Знaменіе и3мёющи сп7сeнію, на воспомzнeніе зaповэди
зак0на твоего2. nбрати1выисz ќбо, невозрённаго рaди
цэлsшесz, но тебE рaди всёхъ сп7са. И# всёмъ же наказaлъ
є3си2 враги2 нaша, ћко ты2 є3си2 и3збавлszи t всsкого ѕлA,
и4хъ же бо ґкри1ды и3 мhшица поби1ша кусaніемъ, и3 не
рм7f
премyдрости
nбрётесz цёльба дш7aмъ и4хъ, ћко дост0йни бsху t
таковhхъ мyчитисz, сн70въ же твои1хъ нижE ѕміeвыхъ
зуб0въ ћды nдолёша, млcть бо твоS приходsще и3сцэ
лsше и4хъ. въ пaмzть бо словeсъ твои1хъ ўсэкнsхусz,
и3 ск0ро и3 с цэлsхусz, да не въ глубинY впадaюще
забвeніz, tлучaтсz твоего2 бlгодэsніz. нижe бо зeліе,
нижE nбzзaніе и3сцэли2 и4хъ, но сл0во твоE гDи и4же
цэли1тъ вс‰. Тh бо животY и3 смр7ти влaсть и4машъ, и3
низв0диши дaже до врaтъ ѓду и3 возв0диши. чlкъ же
ўбивaетъ ѕл0бою своeю, и3сшeдъ же дх7ъ не возврати1тъ,
ни призовeтъ дш7у и4же воспріsта є4сть. твоеs же руки2
и3збэжaти невозм0жно є4сть. tмэтaющибосz тебE
вёдэти нечести1віи, въ крёпости мhшца твоеS біeни
сyть, стрaнными дождsми и3 грaдами и3 бyрzми гони1ми
страдaша, и3 nгнeмъ растazни. Преслaвное бо во всE
ўчащaющеи водЁ мн0жае дёлаетъ џгнь. которaющъ бо
сz є4сть ми1ръ пaче прaведныхъ. КогдA ќбо ўкротsшесz
плaмень, да не сгорsтъ и4же на нечести1выхъ послaна
бёху жив0тнаz. но сіи2 зрsще вёдzтъ ћко б9іz судA
стрaжутъ гонeніе, нёкогда же междY вод0ю џгнь палsше,
дaже бе€зак0наго земли2 рождeніz растли1тъ. и4хъ же рaди
ѓнGльскою пи1щею питaлъ є3си2 лю1ди твоS, ўгот0ванъ
сол0мони
хлёбъ съ нб7сE подaлъ є3си2 и4мъ безъ трудA, всE ўслаждeніе
въ себЁ и3мёющи и3 всsку слaдость бlгов0ннаго вкушeніz.
составлeніz же твоего2 и3 слaдости твоеS сн70мъ показA.
и3 ўгождaющи є3ди1ного к0ждо в0ли ћже восхотЁ, къ
чемy же кто2 хотsше превращaшесz. снёгъ же и3 лeдъ
пребывaше си1лу џгнену и3 не растazшесz, да ўвёдzтъ
ћко пл0дъ враг0въ и3стреблsше џгнь горsщіи, в0 градэ
и3 дождёхъ блистaющи. Сего2 рaди дaсz пaки питaютъ
прaведніи, и3 џгнь пaки своеS си1лы лиши1сz. творeніе бо
тебЁ творцY служaше, распростирaетсz на мyку проти1ву
непрaведныхъ, и3 легчaе твори1тсz въ бlгодэsніе рaди
на т‰ надёющихсz. сего2 рaди и3 тогдA вс‰ преnбражeна
всёмъ корми1телница, блгdти твоеS служaше къ в0ли и4хъ
и4же t тебE пожелёни сyть. да наўчaтсz сн7ове твои2 и4хъ
же возлюби1лъ є3си2 гDи, ћко не рождeніz плод0въ питaютъ
чlка, но сл0во твоE тебЁ вёрующихъ соблюдaетъ. чт0 бо
nгнeмъ нерастлёно ск0ро t малhz лучA сlнечныz грёе
мое растazшесz, да знaемо бyдетъ всёмъ ћко подобaетъ
дости1гнути сlнцу къ блгcвeнію твоемY, и3 къ возсіsнію
свёта тебЁ поклони1тисz. Не бlгодaрно бо ўповaніе ћко
зи1мный и4ней растaетъ, и3 и3зліeтсz ћко водA неключи1ма.
ГлавA, зi7.

премyдрости

В
ели1ци сyть суди2 твои2 гDи, и3 неи3згlанны. сего2 рaди
ненакaзаніи дш7A соблазни1ша, воспріsша бо наси1ло
вати kзhкъ с™hи бе€з ак0нніи. ќзники тмы2 и3
д0лгою н0щію свsзани и3 заключeни подъ кр0вы бэгльцы2
вёчнаго провэдёніz лежaша. Ўтаи1ти бо мнsщесz въ
мрaчныхъ грэсёхъ, возвэсти1сz приключeніе, и3 расточeни
сyть ўжасaющесz стрaшно, и3 съ ўдивлeніемъ ѕлhмъ
возмущeни сyть. нижe бо содержaщіи и4хъ покр0въ безъ
стрaха сохрани2, шyми же сходsще возмущaху. и3 при
видёніz печaлны kвлsющисz. ќжасъ тёмъ подавaху. и3
џгнь бо ни є3ди1ныz си1лы можaше тёмъ воздaти, ни
ѕвёзды t свётлаго плaмени просвэти1ти можaху тY
н0щь стрaшную. kвлsшежесz и4мъ т0кмо ск0ро џгнь
стрaха и3сп0лнь, и3 стрaхомъ побіeни тогдA и4же не ви1дэша
џноz. лицA чazху г0ршаz бhти и4хъ же видsху. в0лхвъ
же худ0жества преложeни бsху въ посмёхъ и премyдрую
щимъ величaніz nбличeніе клsтвено. nбэщaющіибосz
стрaхи и3 смущeніz и3згнaти t дш7A болsщіz, сіи2 съ
посмёхомъ п0лни стрaхомъ болsху. и4бо ѓще и3 никт0же
и4хъ возмущeне ўстраши2 и3 четверон0гихъ прех0ди, и3
ѕмjемъ звиздaніz воздви1гнени стрaшно погибaху.
и3 ґє1ра є3г0 же никто2 ни ки1мъ же путeмъ и3збэжaти
сол0мони
возм0же tмэтaюща себE ви1дэти. нечистотa бо св0й
ствене лукaваz свэдётельствуетъ nсуждaющи. вhну
же пріeмлюще лю1таz содержи1ма с0вэстію. ничт0же бо
є4сть стрaхъ, т0кмо предaніе t п0мощи помышлeніz.
внyтрь же мeнше сyще чazніе б0лшую мни1тъ нечистотY
настоsщего мучeніz вины2. тёмъ же и4же въ немощнyю
пріид0ша н0щь и3 t нeмощнаго ѓда нашeдшую тмY
сн0мъ спsщи. ћже ќбо чудесeмъ попирaхусz привидёній
рaди, и3 ћже дш7и и3счезaху предaніz. ск0ръ бо и4мъ и3 нена
дeженъ стрaхъ нaйде. ѓще же си1це сeй бB т{ низпадaz.
сохранsшесz ў темни1цы безъ желёза заключeнъ. ѓще
бо землЁ дёлатель кто2 бhсть и3ли2 пaстырь, и3ли2 пустhни
дёлатель труд0мъ предnбъsтъ бhсть неи3збёжную
терпsше нyжду. є3ди1нымъ бо ю4жемъ желёзнымъ тмы2
вси6 бsху свsзани. и3ли2 дх7ъ звиздaющи и3ли2 междY
чaстыхъ древeсныхъ вётвей пти1ченъ шyмъ бlгъ, и3ли2 си1ла
в0днаz текyщи ѕёлне, и3ли2 шyмъ ѕёлнаго низпадeніz
кaменей, и3ли2 и3грaющимъ ѕвэрeмъ течeніе неви1димое,
и3ли2 рыкaніz зёлныхъ ѕвэрeй глaса, и3ли2 tзывaющсz t
дeбрей г0рскихъ глaсъ nскудэвaти творsще и4хъ стрaхъ.
Вс‰ бо вселeннаz свётло просвэщaшесz свётомъ, не
смэшaнымъ дёломъ содержaшесz. самёмъ же џнэмъ
рн7а
премyдрости
простирaшесz тsжка н0щь, џбразъ бyдущаго и4хъ
воспріsтіz тмы2, и3 и4мъ самёмъ бsше тzжчaйша.
ГлавA, иi7.

П
рпdбнымъ же твои1мъ вели1къ бB свётъ. и4хъ же ќбо
глaсъ слhшаще џбраза же не ви1дzще. Занeже ќбо
nни2 тог0 же не страдaху бlжaху т‰, ћко непaко
ствовани предъ nбиди1ми бlгодарsху. и3 є4же пронести1сz
блгdтію молsхусz. Си1хъ рaди nгнегорsщіи ст0лпъ в0жда
и3мёша невёдомаго пути2 шeствіz. сlнца же безъ пaкости
любочeстнаго стрaнничества подaлъ є3си2. дост0йни бо nни2
лиши1тисz свёта, и3 снабдётисz во тмЁ. и4же заключe
ныхъ стрежaху сн70въ твои1хъ, и4хъ же рaди восхотЁ не
и3стлёненъ зак0на свётъ вёку дaти. совётовавшихъ
и4хъ прпdбныхъ ўбивaти младeнца, и3 є3ди1ному преложeну
чaду и3 сп7сeну. въ nбличeніе и4хъ взS мн0жество ч†дъ,
и3 є3динодyшно погуби1лъ є3си2 въ водЁ ѕёлнэй. џна бо
н0щь провёдэсz nц7eмъ нaшимъ, да и4стинно вёдуще
и4мъ же клsтвамъ ўвёриша вожделёютъ. воспріsто же
бhсть t лю1діи твои1хъ. сп7сeніе бо прaведныхъ, вр†гъ же
и3стреблeніе. ћко бо nбещeстилъ є3си2 супостaты нaша,
къ семY нaсъ призывaющи прослaвилъ є3си2. сокровeно бо
жрsху прпdбніи џтроки бlги1хъ, и3 зак0на бжcтвеннаго
сол0мони
въ сои3меновaніе завэщaша. Тaко же бlги1хъ и3 бёдныхъ
воспріsти с™hхъ, nц7ъ ќже предвоспэвaющихъ хвалY.
Возшумё же непод0бно враг0въ в0пль, и3 плaчъ
слhшашесz плaчущихъ младе6нецъ. Сицев0ю же мeстію
рaбъ съ господи1номъ nѕлоблeнъ є4сть, и3 nполчeныи
чlкъ цReви под0бнаz пострадA. Е#динодyшно же ќбо
вси6 во є3ди1номъ и4мени смр7тномъ, мeртвыхъ и3мёzху
безчи1сленыхъ. Нижe бо въ погребeніе живhхъ довлsше,
понeже є3ди1нымъ мгновeніемъ честнёйшіи р0дъ и4хъ
и3стреблeнъ є4сть. t всёхъ бо невёрующе рaди чародэsніz,
и3 рaди пе6рвенецъ и3стреблeніz и3сповёдаша лю1ди б9іz
сн7ы бhти. молчaнію бо содержaщу всёхъ, и3 н0щь своего2
течeніz п0лъ пути2 и3мёше. всемогyще сл0во твоE гDи
и3сходsщи t нб7си2 t пrт0лъ цrкихъ, жест0къ брани1тель
посреди2 и3скоренeніz и3 земли2 предвни1де. мeчъ џстръ
нелицемёрнаго повелёніz твоего2 носsи, и3 стоsщи
и3сп0лни вс‰ смр7ти. и3 дaже до нб7си2 досzзaше стоsщи на
земли2. ТогдA внезaпу привидёніz сн0въ лю1тэ смути1ша
и4хъ, стрaхи же наид0ша ненадeжны. и3 и4нъ и3нaмо
в8вeрженъ є4лэ жи1въ, є3s же рaди вины2 смр7тію и3щезaху.
видёніz бо и4хъ смути1ша и4хъ. сіE преdўчaху да не вёдzще
є3г0 же рaди ѕлA стрaжуще погиб0ша. Прикоснyжесz
рн7в
премyдрости
тогдA и3 прaведныхъ и3скушeніе смр7ти, и3 и3стлёніz въ
пyсты бhсть мн0жество, но нед0лго пребhсть гнёвъ.
Потщaбосz мyжъ непор0ченъ и3 предбрaшесz, своеS
слyжбы nрyжіемъ. моли1тву и3 fиміsма nцэщeніе
принeсъ, сопроти1 въ стA гнёву. и3 концA настaвилъ
требовaніz, показyющи ћко тв0й є4сть рaбъ. nдолё же
нар0ды не въ си1лэ тэлeснэй нижE nрyжіи дёлаными,
но сл0вомъ повелёвшаго тружaтисz. клsтвы nц7ъ и3
завёты поминaющи х0лми бо ўпaдшихъ дрyгъ нa друга
междY мeртвыхъ стaвъ и3 tсэчE гнёвъ, и3 раздэли2 ћже
къ живhмъ пyть. въ nдeжди бо поди1ра бB вeсь ми1ръ,
и3 nц7ъ слaвы на четhре ўг0лномъ кaмени и3зваsнъ, и3
вели1чество твоE въ діади1мэ главы2 є3го2. Си1ми пріи1де
и3скоренsz, сіs же ўстраши1ша, бB бо т0кмо и3скушeніе
гнёва дов0лно.
ГлавA, fi7.

Н
ечести1вымъ же до концA безъ млcти ћрость нaйде.
Прови1дэ бо и4хъ и3 бyдущаz, ћко сіи2 nбращeнніи є4же
nстaвити, и3 со тщaніемъ tпусти1ша и4хъ. Гнaша въ
слёдъ раскazвшисz, є3щe бо въ рукaхъ и3мёюще рыдaніz, и3
сэтyющисz гроб0мъ мр7твыхъ, и4нъ себЁ взsша п0мыслъ
безyміz. и3 и4хъ же молsщи и3згнaша и4хъ ѓки бэгльцы2
сол0мони
гонsху. Влечaше бо и4хъ къ семY концY дост0йна нуждA,
и3 приклю1чшихсz не вспомzнyтіе вложи2. дaже и3 пр0чаz
мyкамъ ко и3сполнeнію мучeніz. лю1ди же твоS преслaвное
путьшeствіе и3скуси2. nни1 же стрaнну nбрsщутъ смр7ть.
Всe бо творeніе во своeмъ є3мY родY пaки совhшше пре
nбразsшесz, служaщи св0йственымъ повелёніемъ, да
џтроцы твои2 сохранsтсz невреждeни. џблакъ nсэнsющіи
п0лкъ и4хъ, и3 влaжна землS сухA kви1сz. и3зъ м0рz
чермнaго пyть безъ преткновeніz, и3 п0ле процвэтaющи
t волны2 ѕёлныz, и4мъ же вeсь kзhкъ пр0йде, твоeю
рук0ю покровeни. Ви1дzщи ди1внаz и3 чюдесA, ћко к0ни
насыти1шасz, ћко ѓгньци возрaдовашасz хвалsще т‰ гDи
и3збaвльшаго и4хъ. Въспомzнyсz бо є3щE и4мъ, и4же въ
nбитaнію и4хъ. кaко ќбо за рождeніе жив0тныхъ и3зведE
землS скни1фы, и3 за рhбы tрhгну рэкA мн0жество
жaбъ. Послэди1 же ви1дэша и3 новорождeніе пти1цъ, ћко
похотёніемъ и3звeдени, проси1ша слaдостныz пи1ща, въ
похотёнію бо взыи3д0ша и4мъ t м0рz крaстели. мучeніz
грёшнымъ наи3д0ша не безъ бhвшихъ знaменій, по
нyжди гр0ма, прaведне бо пострадaша по свои1хъ бе€зак0
ніzхъ. и4бо лю1тэйшее ненавидёніе на страннолю1бца
настaвиша. и3нjи бо незнaемыхъ не пріeмлzху прише6лецъ,
рн7г
премyдрости
сіи1 же бlгодётелію страннолю1бцомъ служaху, и3 не т0кмо,
но є4же к0е расмотрeніе бyдетъ и4хъ. занE наси1лzеми
воспріeмлzху чю1ждихъ. нёцыи же съ прaзнествами
воспріeмлzху си1 х ъ, ўжE nбhчаемъ пріnбщaющесz
прaведныхъ, жесточaйшими nѕлоби1ша болёзньми.
побіeни же сyть nслэплeніемъ, ћко же и3 nни2 при
двeрехъ прпdбнаго со ск0рыми покровeни бsху тмaми.
к0ждо же прох0да свои1хъ двeріи и3скaше, и3 и4хъ рaди
стихjи премэнeны. ћко въ гyслехъ стрyны послёдованію
и4мени премэнsтсz, и3 всегдA своего2 шyма стрегyтъ.
занE є4сть ви1дэти џбразу бhвшаго и4стиннэ. сухaz
во влaжнаz nбращaхусz, и3 є3ли1ка бёху плaвающіz въ
зeмлю проидsху. џгнь можaше надъ в0ду вhш8ше своеS
си1лы, и3 водA ўгашaющу си1лу забы2. плaмени t проти
влeніz и3стлённыхъ жив0тныхъ. не труди1ша пл0тей
проходsщихъ. нижE тaющаго ледоџбразне тлёненъ р0дъ
нетлённыz пи1ща. по всемY гDи возвели1чилъ є3си2 лю1ди
твоS, и3 прослaвилъ є3си2 и3 не прeзрэлъ є3си2 во всE врeмz
и3 на всsкомъ мёстэ предстоS.

Конeцъ кни1зэ премyдростемъ сол0монимъ.


И$мать въ себЁ глaвъ, fi7.
Кни1га премyдрости їсyса сн7а сирaхова.
ГлавA, №.

В
сsка премyдрость t~ гDа, и3 съ ни1мъ є4сть в0 вэки.
пэскA морскaго и3 кaплz дождeвныz, и3 дни2 вёка
кто2 и3зочтeтъ; высотY нб7сE, и3 широтY земли2, и3
бeздну, и3 премyдрость кто2 и3€слёдитъ; прeжде всёхъ
создaсz премyдрость, и3 рaзумъ мyдрости t~ вэка. К0рень
премyдрости комY tкрhсz, и3 ковaрство є3S кто2 разумЁ;
є3ди1нъ є4сть премyдръ стрaшенъ ѕэло2, сэдsи на пrт0лэ
своeмъ гDь. сaмъ создA ю5, и3 ви1дэ и3зочтE ю5, и3 проліS ю5
на вс‰ дёла своS со всsкою пл0тію, подaнію є3го2 и3 даровA
ю5 лю1бzщимъ є3го2. Стрaхъ гDнь слaва и3 похвалA и3 весeліе,
и3 вэнeцъ рaдости. стрaхъ гDнь возвесели1тъ с®це, и3 дaстъ
весeліе и3 рaдость и3 долгодн7ьствіе. Боsщемусz гDа бlго
бyдетъ на послэди2, и3 въ дн7ь скончaніz є3го2 nбрsщетъ
блгdть. Начaло премyдрости боsтисz гDа, и3 съ вёрными
въ ложеснёхъ создaсz и4мъ. И# съ чlки nсновaніе вёчно
рн7д
кни1га
ўгнэзди2, и3 съ сёменемъ и4хъ ўвёритсz. насыщeніе
премyдрости боsтисz гDа, и3 ўпои1тъ и4хъ t пло6дъ
свои1хъ. Вeсь д0мъ є3S и3сп0лнитъ желaніи, и3 сосyды t
жи1тъ є3S. вэнeцъ мyдрости стрaхъ гDнь, возцвэтazи
ми1ръ, и3 здрaвію и3сцэлeніе и3 ви1дэ и3 сочтE ю5. худ0жество
и3 вёдэніе рaзума nдожди2, и3 слaву держaщихъ ю5 вознесE.
К0рень премyдрости боsтисz гDа, и3 вётви є3S долго
дн7ьствіе. не м0жетъ ћрость непрaведна nправди1тисz,
чaсть бо ћрости є3го2 падeніе є3мY. до врeмени стeрпитъ
долготерпэли1выи, и3 нап0слэдь воздaстъ є3мY весeліе.
до врeмене съкрhетъ словесA своS, и3 ўстны2 вёрныхъ
и3сповёдzтъ рaзумъ є3го2. Въ сокр0вищехъ премyдрости
при1тча худ0жества, мeрзость же грёшнику блGочeстіе.
Вожделёвъ премyдрости соблюди2 зaповэди, и3 гDь ти6
ю5 подaстъ. Премyдрость бо и3 наказaніе стрaхъ гDнь,
и3 бlговолeніе є3го2 вёра и3 кр0тость. Не проти1висz
стрaху гDню, и3 не приступи2 къ немY с®цемъ сугyбымъ,
не подсуждaйсz ўсты2 чlческими, и3 ўстнaмъ свои1мъ
в0нми. Не возноси1сz да не tпaдеши, и3 наведeши дш7и2
своeй безчeстіе. и3 tкрhетъ гDь тaйны твоS, и3 посредЁ
с0нма низложи1тъ т‰. ћко не приступи1лъ є3си2 стрaху
гDню, и3 с®це твоE и3сп0лнь лукaвства.
їсyса сирaхова
ГлавA, в7.

Ч
aдо, ѓще приступaеши раб0тати гDви бGу, ўгот0ви
дш7у свою2 во и3скушeніе. Ўпрaви с®це своE и3 стерпи2,
и3 не тщи1сz в0 времz наведeніz. прилэпи1сz є3мY
и3 не tступи2, да возрастeши на послёдокъ тв0й. ВсE
є3ли1ко ѓще нанесeно ти6 бyдетъ пріими2, и3 во и3змэнe
нію смирeніz своего2 да долготерпи2 . Ћко во nгни2
и3скушaетсz злaто, и3 чlци пріsтни въ пещи2 смирeніz.
Вёруй є3мY и3 застyпитъ т‰, и3 ўпрaви пути2 своS и3
ўповaй нaнь. Боsщіисz гDа пождёте млcти є3го2, и3
не ўклони1тесz да не падeте. Боsщіисz гDа, вёруйте
є3мY, и3 не и4мать tпaсти мздA вaша. Боsщіисz гDа
надёйтесz на бlгaz, и3 весeліе вёка и3 млcть. Возри1те
на дрeвнэz р0ды и3 ви1дите, кто2 ќбо вёрова гDви и3
постhдэсz; ли2 кто2 пребhсть въ стрaсэ є3го2 nстaвисz;
и3ли2 кто2 призвA є3го2 и3 презрЁ и5; ЗанE щeдръ и3 млcтивъ
гDь, и3 nставлsетъ грэхи2, и3 сп7сeтъ в0 времz ск0рби.
Г0ре с®цемъ страшли1вомъ и3 рукaмъ nслаблeнамъ, и3
грёшнику ходsщу на двЁ стези2. Г0ре с®цу nслаблeну
ћко не вёруетъ, сего2 рaди непокровeнно бyдетъ. Г0ре
вaмъ погyбльшимъ терпёніе, и3 что2 сотворитE є3гдA
посэти1тъ гDь; Боsщіисz гDа не проти1вzтсz гlомъ
рн7є
кни1га
є3го2, и3 любsщіи є3го2 сохранsтъ пути2 є3го2. боsщіисz
гDа пои1щутъ бlговолeніz є3го2, и3 любsщіи є3го2 и3сп0л
нzтсz зак0на. Боsщіисz гDа ўгот0вzтъ с®цA своS, и3
предъ ни1мъ смирsтъ дш7A своS. да впадeмсz въ рyцэ
гDни, ґ не въ рyцэ чlчески. ћко бо вели1чіе є3го2 тaко
и3 млcть є3го2.
ГлавA, G.

М
енE nц7A послyшайте чaда и3 си1це твори1те да сп7сeтесz.
гDь бо прослaви nц7A на чaдэхъ, и3 сyдъ м™рнь
ўтверди2 на сн7ёхъ. Чтhи nц7A nцhститъ грэхи2,
и3 ћко сокр0вэщуzи прославлszи мaтерь свою2. чтhи
nц7A возвесели1тсz n чaдэхъ, и3 въ дн7ь мольбы2 є3го2
послyшанъ бyдетъ. Прославлszи nц7A долгодн7ьствовати
бyдетъ, и3 послушaz гDа пок0итъ м™рь свою2. ћко же
влdкама послyжитъ р0ждьшима є3го2. дёломъ и3 сл0вомъ
чти2 nц7A твоего2, да наи1детъ ти6 блгcвeніе t него2. блгcвeніе
бо џч7е ўтвержaетъ д0мы ч†дъ, клsтва же мaтернz
и3скореневaетъ nсновaніz. Не слaвисz въ бесчeстіи nц7A
твоего2, нёсть бо ти6 слaва въ бесчeстіи. слaва бо чlку t
чeсти nц7A є3го2, и3 поношeніе ч†домъ мaти въ бе€слaвіи.
Чaдо заступи2 въ стaрости nц7A своего2 и3 не nскорби2 є3го2
въ животЁ є3го2. ѓще и3 рaзумомъ nскудэвaетъ прощeніе
їсyса сирaхова
и3мёй, и3 не nбезчeсти є3го2 всeю крёпостію своeю. Млcть
бо џ§а не забвeна бyдетъ, и3 въ грBхъ мёсто призи1ж
детътисz, въ дн7ь ск0рби твоеS воспомzнeт8тисz. ћко
тaетъ лeдъ t зн0z, си1це растaютътисz грэхи2. К0ль
хyленъ nставлszи nц7A, и3 пр0клzтъ гDемъ раздражazи
м™рь свою2. Чaдо, дёла своS съ кр0тостію препроваждaй,
и3 чlкомъ пріsтномъ возлю1бленъ бyдеши. Е#лмA вели1къ
є3си2, толмA смирsйсz, и3 прeдъ гDемъ nбрsщеши блгdть.
Ћко вeліz си1ла гDнz, и3 смирeнными слaвитсz. Вhш8ше
себE не и3щи2, и3 крёпша себE не и3спытaй. ћже ти6 повелэ
вaютъ сіS разумэвaй, нёсть бо ти6 потрeба тaйныхъ.
Во и3збhтцэ дёлъ свои1хъ не распытaй, вsще бо рaзума
чlческаго показaно ти6 бhсть. Мн0ги бо прельсти2
мнёніе и4хъ, и3 мнёніе лукaвно погуби2 с0вэсть и4хъ. И#
любsи бэдY впадaетъ въ ню6. с®це жест0ко nзлоби1тсz
на послёдь. С®це жест0ко nтzготи1тсz болёзньми,
и3 грёшникъ приложи1тъ грэхи2 на грэхи2. Наведeніz
величaваго нёсть и3сцэлeніz, сaдъ бо лукaвствіz вкоре
ни1сz въ нeмъ. С®це разуми1ваго разумёетъ при1тчю, и3
ќхо послушли1во вожделёніе премyдраго. џгнь палsщъ
ўгаси1тъ водA, и3 млcтыни nчи1ститъ грэхи2. Воздаsи
блгdти помни1мъ бывaетъ пrно, и3 в0 времz падeніz своего2
рн7ѕ
кни1га
nбрsщетъ ўтвержeніе.
ГлавA, д7.

Ч
aдо, животA ни1щаго не лиши2, и3 не ўмини2 џчію про
сли1ву. дш7и2 ѓлчущи не nскорби2, и3 не разгнёвай мyжа
въ нищетЁ є3го2. С®це раздражeное не превозмути2,
и3 не неси2 ми1мо трeбующаго даsніz. И# рабA скорбsща
не tрёй, и3 не tврати2 лицA своего2 t ни1щаго. t
трeбующаго не tврати2 џчію, и3 не дaждь мёста чlку
клsти т‰. Кленyщему бо т‰ въ г0рести дш7A є3го2,
мольбы2 ўслhшитъ сотвори1выи є3го2. Пріsтелz соб0рищу
твори2 себE, и3 кн7зю смирsй главY свою2. Приклони2 ќхо
своE ни1щему, и3 tвэщaй є3мY въ кр0тости ми1рно. И#зми2
nби1димаго и3зъ руки2 nби1дzщаго и5, и3 не и3знемогaй
є3гдA суди1ши. Бyди си1рымъ ћко nц7ъ, и3 въ мyжа мёсто
м™ри и4хъ. и3 бyдеши ћко сн7ъ вhшнzго, и3 возлю1битъ
т‰ пaче м™и твоS. Премyдрость сн7ы своS вознесE, и3
заступaетъ и3скyщихъ є3S. Любsи є3S лю1битъ жи1знь, и3
ќтренююще къ нeй и3сп0лнzтсz жи1тіz весeла. держaисz
є3S наслёдитъ слaву, и3дёже ќбо вх0дитъ блгcви1тъ
и5 гDь. Служaщи є4й слyжатъ с™0му, и3 любsщихъ ю5
лю1битъ гDь. послушazи є3S суди1тъ kзhки, и3 внимazи
є4й всели1тсz надёzсz. ѓще вёруеши наслёдиши ю5, и3 въ
їсyса сирaхова
nдержaніи бyдетъ р0дъ є3го2. Ћко развращeно х0дитъ съ
ни1мъ въ пeрвыхъ. боsзнь же и3 стрaхъ наведeтъ нaнь,
и3 помyчитъ є3го2 въ наказaніи своeмъ, д0ндеже вёру
и4метъ дш7и2 є3го2. и3скуси1тъ є3го2 въ nправдaніихъ є3S, и3
пaки возврати1тсz прsмо къ немY и3 возвесели1тъ и5. и3
tкрhетъ є3мY тaйны своS. ѓще заблyдитъ nстaвитъ
є3го2, и3 предaстъ є3го2 въ рyцэ падeніz є3го2. Соблюди2 врeмz
и3 сохрани1сz t лукaваго, и3 n дш7и2 своeй не постыди1сz.
Е$сть бо стyдъ наводsи грёхъ, и3 є4сть стyдъ слaва и3
блгdть. И# не пріими2 лицA нa дш7у свою2, и3 не срамлsйсz
n падeніи своeмъ. не возбрани2 словесE в0 времz сп7сeніz,
сл0вомъ бо познaна бyдетъ премyдрость и3 наказaніе
гlаніемъ kзhка. не прерэкaй проти1ву и4стинны, n
ненаказaніи своeмъ срамлsйсz. Не стыди1сz и3сповёдати
грэхи2 своS и3 не понуждaй быстрины2 рэчнhz. и3 не
поdстели1сz мyжу бyю, и3 не nбини1сz лицA си1лнаго. до
смр7ти подвизaйсz по и4стиннэ, и3 гDь бGъ поб0ретъ
по тебЁ. Не бyди ск0ръ kзhкомъ свои1мъ, и3 лэни1въ
и3 слaбъ въ дёлехъ свои1хъ. не бyди ћко лeвъ въ домY
своeмъ, и3 величazсz въ рабёхъ свои1хъ. Не бyди рукA
твоS простeрта на взsтіе, и3 на tдaніе согбeна.
ГлавA, є7.
рн7з
кни1га

Н
е належи2 и3мёніи своeмъ, и3 не рцы2, самодов0лно
ми6 є4сть. не послёдуй дш7и2 своeй и3 крёпости своeй
ходи1ти въ п0хотехъ с®ца твоего2. и3 не рцы2, кто2
м‰ прем0жетъ; гDь бо мстsи tмсти1тъ ти6. не рцы2,
согрэши1хъ и3 что2 ми6 бhсть; гDь бо є4сть долготерпэли1въ.
n nцищeніи безъ стрaха не бyди, прилагaти грэхи2 на
грэхи2. И# не рцы2, щедротA є3го2 мн0га є4сть, мн0жество
грBхъ мои1хъ nцисти1тъ. Млcть бо и3 гнёвъ ў него2,
и3 на грёшницэхъ бyдетъ ћрость є3го2. Не мeдли nбра
ти1тисz к0 гDу, и3 не tлагaй дн7ь t~ дне. внезaпу бо
и3зhидетъ гнёвъ гDнь, и3 в0 времz мeсти поги1бнеши. Не
ўповaй на и3мёніz непрaведна, ничт0же бо пользyеши
въ дн7ь наведeніz. Не вёй всsцэмъ вётромъ, и3 не
ходи2 всsцэмъ путeмъ непод0бнымъ, си1це грёшникъ
двоzзhченъ. бyди ўтвержeнъ въ рaзумэ своeмъ, и3
є3ди1но ти6 бyди сл0во твоE. Бyди ск0ръ въ послушaніи
своeмъ, и3 долготерпёніемъ tвэщавaй tвётъ. Ѓще
є4сть въ тебЁ рaзумъ tвэщaй и4скренему, ѓще ли ни6,
то2 бyди рукA твоS на ўстёхъ твои1хъ. Ћко слaва и3
бесчeстіе въ бесёдэ, и3 kзhкъ чlчь падeніе є3мY. Не
слови2 шеп0тникъ и3 kзhкомъ свои1мъ не ўловлsй. n
тaти бо стyдъ є4сть, и3 заз0ръ лукaвъ n двоzзhчнэмъ.
їсyса сирaхова
n вели1цэ и3 n мaлэ разумэвaй.
ГлавA, ѕ7.

И#
въ дрyга мёсто не бyди врaгъ, и4мz бо лукaво стyдъ и3
поношeніе наслёдитъ, сeй грёшникъ двоzзhченъ. не
возноси2 себE совётомъ дш7и2 своеS. Ли1ствіе своE поsси
и3 пл0дъ св0й погуби1ши, и3 nстaвиши себE ћко дрeво сyхо.
дш7A лукaва погуби1тъ стzжaвшаго ю5, и3 рaдость враг0мъ
є3го2 сотвори1тъ. Гортaнь слaдокъ ўмн0житъ дрyги своS,
и3 kзhкъ доброгlивъ ўмн0житъ д0бру бесёду. Смирsю
щіисz съ тоб0ю да бyдутъ мн0зи, совётницы же твои2
є3ди1нъ t тhсzщъ. ѓще притzжaеши дрyга во и3скушeніи,
стzжи2 є3го2 и3 не ск0ро ўвёрисz є3мY. є4сть бо дрyгъ в0
времz є3го2, и3 не пребyдетъ в0 времz ск0рби твоеS. И#
є4сть дрyгъ пременszисz во врaга, и3 свaръ поношeніz
твоего2 tкрhетъ. И# є4сть дрyгъ џбэщникъ трапeзамъ, и3
не пребyдетъ в0 времz ск0рби твоеS и3 въ добрЁ твоeмъ
бyдетъ ћко ты2, и3 на рабы2 твоS дерзaетъ. Ѓще смирeнъ
бyдеши бyдетъ нa т‰, t лицA твоего2 съкрhетсz. t вр†гъ
свои1хъ tлучи1сz, и3 t др{гъ свои1хъ внимaй. дрyгъ вёренъ
кр0въ крёпокъ, nбрэтhи же є3го2 nбрёте сокр0вище.
дрyгови вёрну нёсть и3змёны, и3 нёсть мёрила добротЁ
є3го2. дрyгъ вёренъ ўтёха є4сть жи1тію, и3 боsщіисz гDа
рн7и
кни1га
nбрsщутъ є3го2. Боsщіисz гDа прaвzтъ дрyжбу є3го2, ћко
же бо сaмъ, тaко и4скреніи є3го2. Чaдо, t ю4ности своeй
и3збери2 наказaніе, и3 до сэди1ны nбрsщеши премyдрость.
Ћко же nрsи и3 ћко же сёzи приступи2 къ нeй, и3 пожди2
бlги1хъ пло6дъ є3S, въ дёланію бо є3S мaло потруди1шисz,
и3 ћсти бyдеши плоды2 є3S. ћко стр0потна є4сть ѕэло2
ненакaзанымъ, и3 не пребyдетъ въ нeй безyменъ. ћко
кaмень и3 с кушeніz крёпокъ бyдетъ на нeмъ и3 не
замeдлитъ tврещи2 є3S. Премyдрость бо по и4мени є3S
є4сть, и3 не мн0гимъ є4сть kвлeна. Слhши чaдо и3 пріими2
в0лю мою2, и3 не tвeрзи совёта моего2. и3 введи2 н0зэ
свои2 въ nк0вы є3S, и3 въ гри1вну є3S вhю свою2. Подложи2
рaмо своE и3 носи2 ю5, и3 не мeрзисz ўзи1лищами є3S.
Всeю дш7eю своeю приступи2 къ нeй, и3 всeю си1лою своeю
соблюди2 пути2 є3S. И#зслэди2 и3 взыщи2 и3 познaна ти6
бyдетъ, и3 є4мсz за ню6 не nстaви є3S. на послёдокъ бо
nбрsщеши пок0й є3S, и3 nбрати1тсz тебЁ на весeліе. И#
бyдутъ ти6 пyта є3S на пок0й крёпости, и3 гри1вны є3S на
nдэsніе слaвы, красотa бо злaта є3S на нeй, и3 ќзы є3S
и3зви1тіе їаки1нfово. Въ nдeжду слaвы nблечeшисz є3ю2,
и3 вэнeцъ рaдости возложи1ши нa сz. Ѓще восх0щеши
чaдо накaзанъ бyдеши, и3 ѓще вдaси дш7у свою2 ковaренъ
їсyса сирaхова
бyдеши. Ѓще возлюби1ши слyхати пріи1меши, и3 ѓще
приклони1ши ќхо твоE премyдръ бyдеши. Во мн0жествэ
ст†рецъ ставaй, и3 ѓще кто2 премyдръ t ни1хъ томY
прилэпи1сz. Всsку п0вэсть с™у восхощи2 слhшати,
и3 при1тчи рaзума да не ўбэжaтъ тебE. Ѓще ќзриши
разуми1ва ќтренюй къ немY, и3 степeни стeзь є3го2 да трeтъ
ногA твоS. Размышлsй въ повелёніихъ гDнихъ, и3 въ
зaповэдехъ є3го2 ўчи1сz при1сно. Т0й ўтверди1тъ с®це твоE
и3 желaніе премyдрости дано2 ти6 бyдетъ.
ГлавA, з7.

Н
е твори2 ѕлA и3 не пости1гнетъ т‰ ѕло2, tступи2 t не
прaвды и3 ўклони1тсz t тебE. Сн7е, не сёй на бразнaхъ
непрaвды, и3 не и4маши пожaти и4хъ седми1цею. Не проси2
ў гDа вLчества, ни t цRS сэдaніz слaвы. не nправдaй себE
прeдъ бGомъ, и3 пaче цRS не мудри1сz. Не проси2 да бyдеши
судіи2, є3дA не мочи2 нaчнеши непрaвды tлучи1ти. да
некогдA ўбои1шисz лицA си1лнаго, и3 положи1ши соблaзнъ
въ прaвости твоeй. Не согрэшaй во мн0жествэ грaда,
и3 не низложи2 себE въ нар0дэ. не свzжи2 двои1цею грэхA,
и3 ни є3ди1ному же непови1ненъ бyдеши. Не рцы2, на
мн0жество дар0въ мои1хъ возри1тъ, и3 приносsще ми6
бGу вhшнему пріи1метъ. Не и3знемогaй въ мlтвэ своeй,
рн7f
кни1га
и3 млcтыню твори2 не прeзри. Не ругaйсz чlку сyщу въ
г0рести дш7и2 є3го2, є4сть бо смирsи и3 возносsи. Не nри2
лжA на брaта своего2, нижE дрyгу тог0 же сотвори2. не
восхоти2 лгaти всsкоz лжЁ, в0инство бо є3S не на
бlго. Не чти1сz во мн0жествэ ст†рецъ, и3 не повтори2
сл0ва въ мlтвэ своeй. не возненави1ди трyдна дёла,
и3 дёланіz t вhшнzго созданA. не премэни2 себE ко
мн0жеству грBшникъ, смири2 дш7у свою2 ѕэло2, помzни2
ћко гнёвъ не замeдлитъ, ћко мeсть нечести1ваго џгнь
и3 чeрвь. Не и3змэни2 дрyга не пріoбрэтeніz рaди, ни
брaта при1сна злaтомъ суфи1рскимъ. не лиши1сz жены2
премyдры и3 бlгы, и4бо блгdть є3S пaче злaта. Не nѕлоби2
рабA дёлающа во и4стиннэ, нижE наeмника дёлающа
дш7eю своeю. РабA разуми1ва да лю1битъ дш7A твоS, и3 не
лиши2 є3го2 своб0ды. Е$сть ли ти6 ск0тъ посэщaй є3го2, и3
ѓще ти6 бyдетъ ключи1мо да пребyдетъ ти6. сyть ли ти6 чaда
накажи2 |, и3 преклони2 t ю4ности вhю и4хъ. Сyть ли ти6
дщeри внимaй тёлу и4хъ и3 не ўтэшaй къ ни1мъ лицA
своего2. Вhдай дщeрь и3 бyдеши соверши1въ дёло вели1ко, и3
мyжеви разуми1ву дaждь ю5. Е$сть ли ти6 женA по души2 не
и3ждени2 є3S. Всёмъ с®цемъ свои1мъ прослaви nц7A своего2,
и3 мaтернэ болёзни не забyди. Помzни2 ћко тёма
їсyса сирaхова
рождeнъ є3си2, и3 что2 и4ма воздaси то є4же взeмъ t
ни1хъ. Всeю дш7eю своeю говёй гDви, їєрeи є3го2 чти2. Всeю
си1лою своeю возлюби2 сотв0ршаго т‰, и3 служи6тель є3го2
не nстaви. Б0йсz гDа и3 прослaви їєрez, и3 дaждь чaсть
є3го2 ћко же заповёдано ти6 t начaла, и3 n согрэшeніи.
и3 даsніе мhшца, и3 жeртву с™hни, и3 начaтокъ с™hхъ, и3
ни1щему простри2 рyку свою2. да соблюдeтсz блгcвeніе твоE.
блгdть дaннаz предъ всsкимъ живhмъ, и3 надъ мр7твецeмъ
не возбрани2 блгdти. и3 не лиши1сz t плaчющихъ, и3 съ
сётующими сётуй. Не лэни1сz посэщaти болsща, и3
си1ми бо возлю1бленъ бyдеши. во всёхъ словесёхъ свои1хъ
поминaй послёднzz своS, и3 в0 вэки не согрэши1ши.
ГлавA, }.

Н
е свари1сz съ чlкомъ си1лнымъ, да некогдA впадeши
въ рyцэ є3го2. Не тzжи1сz съ чlкомъ богaтымъ, да
некогдA ўтzготи1тъ ти6 мёру. мн0гихъ бо погуби2
злaто, и3 с®цA цReмъ ўклони2. Не свари1сz съ чlкомъ
kзhчномъ, и3 не накладaй на џгнь є3го2 др0въ. И# не и3грaй
съ ненакaзанымъ, да не пріи1мутъ безчeстіz прароди1тели
твои2. Не поноси2 чlку nбращaющусz t грэхA, помzни2
ћко вси6 є3смы2 въ nпитеміsхъ. Не бещeсти чlка въ
стaрости є3го2, и4бо и3 ты2 сaмъ состарёешисz. Не рaдуйсz
Rx
кни1га
n мр7твеци2, помzни2 ћко вси6 ўмирaемъ. Не прeзри
п0вэсти премyдрыхъ, и3 въ при1тчахъ и4хъ живи2. ћко t
ни1хъ навhкнеши наказaніе, и3 служи1ти вельм0жамъ.
Не tступaй t зaповэдей ст†рецъ, и4бо тjи навык0ша
t nц7ъ свои1хъ. ћко t ни1хъ навhкнеши рaзума, и3
в0 времz потрeбно воздaти tвётъ. Не возгнэщaй
ќгліе грёшнику, да не и3згори1ши nгнeмъ плaмени
є3го2. не востaни t лицA досади1телева, да не положи1ши
ћко влаsніе во ўстёхъ твои1хъ. Взаи1мъ не дaй чlку
крёпльшу себE и3 ѓще дaси бyди ћко и3 погуби1въ. И# не
поручaйсz вhше си1лы своеS, и3 ѓще поручи1шисz ћко
вдаS пеци1сz. не свари1сz съ судіeю, по слaвэ бо є3го2
сyдzтъ є3мY. Съ дeрзомъ не ходи2 на пyть, ћко да не
nтzготи1тсz на т‰. сeй бо твори1тъ по в0ли своeй и3
бyестію є3го2 поги1бнеши. И# со ћростивымъ не свари1сz, и3
не и3ди2 съ ни1мъ сквозЁ пустhню. предъ nчи1ма бо є3го2
кр0вь ћко ничт0же є4сть, и3 и3дёже нёсть п0мощи т{
низложи1тъ т‰. Съ бyимъ совёта не твори2, не и4мать
бо совёта держaти. Предъ чюжи1мъ не твори2 ничт0же
тaйно, не вёси бо что2 сотвори1тъ ти6. Всsкому чlку не
kвлsй с®ца своего2, є3гдA не возн0ситъ ти6 хвалы2.
ГлавA, f7.
їсyса сирaхова

Н
е ревнyй женЁ ћдръ твои1хъ, ни наўчи2 на себE самого2
наказaніz лукaва. не дaждь женЁ дш7и2 своеS, є4же на
и3ти2 є4й на крёпость твою2. не срэтaй жены2 блудни1цы,
да не кaко впадeши въ сёти є3S. Къ спэвaющей не
примэшaйсz, да не кaко ўвsзнеши въ начинaнихъ є3S.
дёвы не глzдaй, да некогдA соблазни1шисz въ п0хотехъ
и4хъ. Не дaждь любодёицамъ дш7A своеS, да не погуби1ши
наслёдіz своего2. не преглzдaй стэнЁ грaду, и3 въ пустhхъ
є3го2 не блуди2. tврати2 џко своE t жены2 крaсныz, и3 не
глzдaй чюжjz добр0ты. Въ добр0тэ жeньстей мн0зи
соблазни1шасz, и3 t сеS дрyжбы ћко џгнь разгорsетсz.
Съ мужaтицею tню1дъ не сэди2, и3 не мeдли съ нeю въ
домY. є3гдA некогдA ўклони1тсz дш7A твоS на ню6, и3
дх7омъ си6 поползнeшисz на пaгубу. Не nставлsй дрyга
стaрого, н0вый бо нёсть т0ченъ є3мY. вино2 н0вое дрyгъ
н0въ, ѓще nбетшaетъ съ весeліемъ и3спіeши себЁ. Не
ревнyй слaвэ грёшника, не вёси бо что2 бyдетъ конeцъ
є3го2. Не и3зв0ли и3зволeніz нечести1выхъ, помzни2 ћко
дaже до ѓда не nправдaютсz. далeче tступи2 t чlка и4же
и4мать влaсть ўбивaти, и3 не боsтисz нaчнеши стрaха
смр7тна. и3 ѓще пристyпиши не согрэшaй, да не tи1метъ
животA твоего2. Познавaй ћко посредЁ сёти минyеши,
р…а
кни1га
и3 по забрaломъ грaда х0диши, по крёпости твоeй
сматрsй и4скренzго своего2, и3 съ премyдрыми совэщавaй.
съ разуми1выми бyди размышлeніе твоE, и3 вс‰ п0вэсть
твоS въ зак0нэ вhшнzго. мyжи прaведніи да вечерsютъ
съ тоб0ю, и3 въ стрaсэ гDни бyди хвалA твоS. въ рукaхъ
худ0гихъ дёло похвалeно бывaетъ, и3 старёи лю1діи
премyдръ въ словеси2 своeмъ. Стрaшенъ в0 градэ своeмъ
мyжъ kзhче=, и3 дeрзыи словесы2 возненави1дэнъ бyдетъ.
ГлавA, ‹.

П
ремyдръ судіS кaжетъ лю1ди своS, и3 вLчество разуми1
ваго ўчинeно бyдетъ. Ћко же бyдутъ судіи2 лю1демъ
є3го2, таки2 и3 слyгы є3го2. и3 ћко же бyдетъ вLка грaду,
тaцы и3 вси6 живyщіи въ нeмъ. цRь ненакaзанъ погублs
етъ лю1ди своS, и3 грaды ўселsютсz премyдростію си1лныхъ.
Въ руцЁ гDни влaсть земли2, и3 под0бнаго воздви1гнетъ
в0 времz на нeй. въ руцЁ гDни бlг0е шeствіе мyжа, и3 на
лицE кни1жника возл0жатъ слaву свою2. во всsкой прaвдэ
не держи2 гнёва на и4скренzго своего2, и3 не твори2 ничес0же
въ дёлехъ досаждeніz. Возненави1дэна прeдъ бGомъ и3
чlкы гордhни, и3 t nб0ихъ престyпитъ непрaведне. цrтво
t kзhка въ kзhкъ прев0дитсz непрaвды дёльма, и3
досаждeніz и3мёніи. почт0сz горди1тъ землS и3 пeпелъ,
їсyса сирaхова
ћко въ животЁ и3зверг0хъ ўтр0бу є3го2. д0лгую б0лесть
tсэкaетъ врaчъ, и3 цRь днeсь ґ ќтро ќмретъ, и3 є3гдA
ќмретъ чlкъ наслёдzтъ и5 и3 гaди и3 ѕвёри и3 чeрвіе.
Начaтокъ гордhни чlку tступaющу t~ гDа, и3 t сотв0р
шаго и5 tступи2 с®це є3го2, ћко начaтокъ гордhни грёхъ,
и3 держaй є3го2 nдержи1тъ сквeрну. Сего2 рaди не прослaви
гDь наведeніz, и3 разврати2 є5 до концA. Пrт0лъ кнzзeй
низложи2 гDь, и3 посади2 смирeнныz въ ни1хъ мёсто.
Корeнь kзы6къ и3ст0рже гDь, и3 всади2 смирeнныz въ
ни1хъ мёсто. Зeмлю kзы6къ разврати2 гDь, и3 погуби2
и4хъ до nсновaніz землS. погуби2 ю5 и3з8sтъ t ни1хъ,
и3 престaви t землS пaмzть и4хъ. Не создaна бhсть
чlкомъ гордhни, ни гнёвъ ћрости рождeніемъ жeнъ.
Сёмz чcтно коE; сёмz чlче, сёмz чcтное коE; боsщесz
гDа. сёмz бе€чeстное коE; сёмz чlче, сёмz бе€чeстное
коE; преступaющее зaповэди. ПосредЁ брaтіz старёи
и4хъ чeстенъ, и3 боsщисz гDа предъ nчи1ма є3го2. Богaтъ
и3 слaвенъ и3 ни1щъ, похвалA и4хъ стрaхъ гDнь. непрaведно
є4сть ўкарsти ни1ща разуми1ва, и3 непод0бно є4сть слави1ту
мyжа грёшника. Вельм0жа и3 судіS и3 си1лніи слaвни
бyдутъ, и3 нёсть и4хъ ни є3ди1нъ вsщіи боsщагосz гDа.
рабY разуми1ву своб0дніи пораб0таютъ, и3 мyжъ хи1тръ
р…в
кни1га
не пор0пщетъ. не мудри1сz твори1ти дёла своего2, и3 не
слaви себE в0 времz туги2. Лyчше дёлаzи во всeмъ, нeже
ходsи и3 славsисz и3 лишazсz хлёба. Чaдо, кр0тостію
прослaви дш7у свою2, и3 дaждь є4й чeсть проти1ву сaнови
є3S. Согрэшaющаго въ дш7у є3го2 кто2 nправди1тъ, и3ли2 кто2
прослaвитъ бе€чeствующа жив0тъ св0й; Ни1щіи слaвимъ
є4сть ход0жества рaди своего2, и3 богaтыи слaвимъ є4сть
богaтьства рaди своего2. Прославлszижесz въ нищетЁ, и3
въ богaтьствэ коли1кощи; и3 прослaвленыи въ богaтьствэ,
и3 въ нищетЁ коли1кощи;
ГлавA, аi7.

П
ремyдрость смирeнаго вознесeтъ главY є3го2, и3 посредЁ
вельм0жъ посaдитъ є3го2. Не похвали2 чlка въ красотЁ
є3го2, и3 не бyди ти6 мeрзокъ чlкъ видёніемъ є3го2. Мaла
є4сть въ пернaтыхъ пчелA, и3 начaтокъ слaдости пл0дъ
є3S. въ nдэsніи рhзъ не похвали1сz, и3 въ дн7ь слaвы не
превозноси1сz. ћко ди1вна дёла гDнz, и3 не ўтаsтсz дёла
є3го2 предъ чlкы. Мн0зи мучи1тели сэд0ша на земли2,
незнaемыи же ўвsзесz вэнцeмъ. мн0зи си1лніи ўкорeни
бhша ѕэло2, и3 слaвни сyще прeдани бhша въ рyки
и3нёхъ. Пeрвэе нeже и3спытaеши не зазирaй, разумёй
пeрвэе тогдa же запрэщaй. Пeрвэе дaже не слhшиши не
їсyса сирaхова
tвэщавaй, и3 не влагaйсz въ средY бесёды. n вeщи ћже
ти6 нёсть на потрeбу не тzжи1сz, и3 на судЁ грBшникъ
не сэдaй. Чaдо, вс‰ дэsніz да не бyдутъ n мн0зэ, ѓще
ўмн0жиши не небyдеши пови1ненъ. и3 ѓще се6 г0ниши не
пости1гнеши, и3 не ўтечeши бэжA. Е$сть труждazисz и3
потsсz и3 тщaсz, и3 тольмA пaче лишazсz. Е$сть слaбъ
трeбуz заступлeніz, лишazисz ўкрэплsетсz и3 нищетA
и3зоби1луетъ. и3 џчи гDни призрёста є3мY въ бlгaz, и3
воздви1же и5 t смирeніz є3го2. и3 вознесE главY є3го2, и3
диви1шасz n нeмъ мн0зи. добро2 и3 ѕло2, жив0тъ и3 смр7ть,
нищетA и3 богaтьство t~ гDа є4сть. даsніе гDне пребывaетъ
бlговёрнымъ, и3 бlговолeніе є3го2 ўпрaвитсz в0 вэки.
є4сть богатsисz ўдержaніемъ и3 скyпостію своeю, и3 сіS
чaсть мзды2 є3го2, внегдA рещи2 є3мY, nбрэт0хомъ пок0й, и3
нн7э ћмъ t бlгъ мои1хъ. и3 не вёсть коE врeмz пріи1детъ,
и3 nстaвитъ | и4нэмъ и3 ќмретъ. стaни въ завётэ
своeмъ и3 бесёдуй въ нeмъ, и3 въ дёлэ своeмъ nбетшaй.
не диви1сz дёломъ грёшника, вёруй же гDви и3 пребывaй
въ трудЁ своeмъ. ћко ўд0бно є4сть предъ nчи1ма гDнима,
внезаaпу nбогати1ти ни1щаго. Блгcвeніе гDне на мздЁ
прaведнаго, и3 въ чaсъ ск0ръ процвэтyтъ блгcвeніz є3го2. Не
рцы2, кaz ми6 потрeба є4сть, и3 коE ми6 добро2 tсeлэ бyдетъ;
р…г
кни1га
Не рцы2, довлёетъ ми6 чи1мъ tсeлэ nѕлоблю1сz. въ дн7ь
д0бръ нёсть воспоминaніе ѕлA, въ дн7ь же ѕ0лъ помz
нeтсz добро2. Ћко ўд0бно є4сть прeдъ бGомъ въ дн7ь смр7ти
воздaти чlку проти1ву пути2 є3го2. nѕлоблeніе врeмени
забhтіе твори1тъ пи1ща, и3 въ скончaніе чlка tкрhтіе
дёла є3го2. Прeжде смр7ти не блажи2 ни є3ди1ного же, и4бо
чaды є3го2 познaнъ бyдетъ мyжъ. Не всsкого чlка введи2
въ д0мъ св0й, мн0га бо сyть лаsніz льсти1ваго. ћко
же рsбка л0витсz въ к0шницы, тaко же с®це г0рдаго.
Ћко же соглsдникъ назирaетъ пaданіz, д0брое бо на
ѕло2 nбращaz поdсaду твори1тъ, и3 на д0брыz дётели
возложи1тъ пор0къ. t и4скры џгненыz ўмножaетсz
ќгліе, и3 чlкъ грёшникъ на кр0вь чюжY желaетъ. Блюди1сz
t ѕлодёz ѕл0 бо содэвaетъ, є3гдA некогдA пор0къ дaстъ
ти6 в0 вэки. Всели2 чyждаго въ д0мъ св0й и3 разврати1тъ
мzтeжемъ, и3 чyжда т‰ сотвори1тъ твои1хъ ти6.
ГлавA, вi7.

Ѓ
ще добро2 сотвори1ши разумёй комY твори1ши, и3
бyдетъ блгdть бlгhмъ твои1мъ. добро2 сотвори2 бlго
вёрному, и3 nбрsщеши воздаsніе, да ѓще не t
него2, то t вhшнzго. не бyдетъ добро2 прилежaщему въ
ѕло2, и3 не подаю1щему млcтыни. дaждь бlговёрному и3 не
їсyса сирaхова
заступaй грёшника, добро2 сотвори2 смирeнному, ґ не
дaждь нечести1вому. Возбрани2 хлёба є3мY и3 не дaждь
є3го2, да не тёмъ т‰ прем0жетъ. сугyба бо ѕл† nбрs
щеши во всёхъ блaзэхъ ћже ѓще сотвори1ши є3мY.
Ћко вhшніи возненави1дэ грёшники и3 нечести1вымъ
воздaстъ мeсть. дaждь бlг0му и3 не заступaй грёшника.
не мщeнъ бyдетъ въ блaзэ дрyгъ, и3 не скрhетсz въ
ѕлhхъ врaгъ. є3гдA въ добрЁ бyдетъ мyжъ, врaзи є3го2 въ
печaли сyть, и3 въ ѕлЁ є3го2 дрyгъ разлучи1тсz. Не и3ми2
вёры врагY своемY в0 вэки, ћко же бо мёдь nржaвэетъ
тaко и3 ѕл0ба є3го2. и3 ѓще смири1тсz то2 п0йдетъ пони1кши
nстaви дш7у свою2, и3 храни1сz t него2. и3 бyдеши є3мY
ћко nцыщeно зерцaло, и3 разумёеши ћко не до концA
nржaвэлъ. не постaви є3го2 ў себE, да не возри1нувъ т‰
стaнетъ на мёстэ твоeмъ. не посади2 є3го2 nдеснyю себE,
да не пои1щетъ когдA сэдaлища твоего2. и3 на п0слэдь
разумёеши словесA моS, и3 n гlэ моeмъ ўмили1шисz.
Не свzзyй двaщи грэхA, во є3ди1номъ бо не и3звини1шисz.
кто2 поми1луетъ nбаsнники и3 ѕмjемъ ўсёкнена, и3
всёхъ приступaющихъ къ ѕвэрeмъ; Тaко же ходsщаго
съ мyжемъ грёшникомъ, и3 примэшaющагосz грэсёхъ
є3го2. Чaсъ съ тоб0ю пребyдетъ, и3 ѓще ўклони1шисz не
р…д
кни1га
стерпи1тъ. ўстнaма свои1ма ўслади1тсz врaгъ, и3 мн0го
пошeпчетъ, и3 речeтъ добро2 гlz. nчи1ма свои1ма про
слези1тсz и3 с®цемъ свои1мъ совётуетъ ври1нути т‰ въ
р0въ, и3 є3гдA nбрsщетъ врeмz не насhтитсz кр0ве.
Ѓще срsщетъ т‰ ѕло2, т{ nбрsщеши є3го2 пeрвэе себE, и3
ћко помагaz прорази1тъ пsту твою2. покивaетъ глав0ю
своeю и3 восплeщетъ рукaма свои1ма, и3 мн0го пошeпчетъ
и3змэни1тъ лицE є3го2.
ГлавA, гi7.

К
асazсz пeклэ nчерни1тсz, и3 nбщazсz г0рдому т0ченъ
є3мY бyдетъ. Брeмене пaче себE не воздви1жи, и3 крёпль
шу и3 богатёйшу себE не nбщaйсz. КоE причaстіе
горнцY съ котл0мъ, т0й бо прирази1тсz и3 т0й сокруши1тсz.
богaтыи nби1ду твори1тъ и3 сeй приразгнёваетсz, ни1щіи
бо nби1димыи сaмъ примоли1тсz. ѓще ключи1мъ бyдеши
куeтъ нa т‰, ѓще лишeнъ бyдеши nстaвитъ т‰. ѓще
ли и4маши поживeтъ съ тоб0ю, и3 и3стощи1тъ т‰ и3 сaмъ
не поболи1тъ. ѓще трeбэ бyдетъ ти6 tльсти1тъ т‰ и3
восмэeтътисz, и3 дaстъ ти6 надeжду возгlетъ ти6 д0брэ.
И# речeтъ ти6, є4сть ли ти6 что2 трeбэ, и3 посрами1тъ т‰
брaшномъ свои1мъ, д0ндеже и3стощи1тъ т‰ двaщи и3ли2
три1щи. и3 на послёдокъ поругaетътисz, пот0мъ nзри1тъ
їсyса сирaхова
т‰ и3 nстaвитъ т‰, и3 глав0ю своeю покивaетъ нa т‰.
Внимaй и3 не заблуди2, да не смири1шисz въ весeліи
своeмъ. Е#гдA т‰ си1лныи призовeтъ tступaй, и3 толи1ко
пaче призовeтъ т‰. не напaдай да не tри1нешисz, и3 не
стaй tдалeче да не забвeнъ бyдеши. не належи2 рaвенъ
бhти съ ни1мъ, и3 не вёруй множaйшимъ словесeмъ є3го2.
мн0гою бесёдою и3скyситъ т‰, и3 ћко смэsсz и3спытaетъ
т‰. Безмлcтивъ є4сть не соблюдazи словeсъ, и3 не поща
ди1тъ nслaбити n ѕл0бэ и3 n ќзахъ. Соблюди2 и3 внимaй
ѕэло2, ћко съ падeніемъ свои1мъ х0диши. Всsко жив0тно
лю1битъ под0бнаго себЁ, и3 всsкъ чlкъ и4скренzго своего2.
Всsка пл0ть по р0дусz собирaетъ, и3 под0бнэмъ себЁ
прилэпи1тсz мyжъ. Кaz џбщина в0лку со ѓгнецемъ,
тaко же и3 грёшнику съ бlговёрнымъ. Кjи ми1ръ ўeнэ со
p0мъ, и3 кjи ми1ръ богaтому съ ўб0гимъ; Л0въ льв0въ
nнaгри въ пустhни, тaко же пaжити богaтымъ ўб0гіи.
Мeрзоко г0рдому смирeніе, си1це мeрзокъ богaтому
ни1щіи. богaтъ колёблzсz ўтвержaетсz дрyги, ўб0гіи же
спадeсz прирёzнъ бyдетъ дрyги. Богaту соблaжньшусz
мн0зи застyпници гlаша, и3зречeннаz и3 nправдaша
є3го2. ўб0гіи же соблазни1сz и3 припрети1ша є3мY, и3звэщA
рaзумъ и3 не дaша є3мY мёста. Богaтыи возгlа и3 вси6
р…є
кни1га
ўмолчaша, и3 сл0во є3го2 вознес0ша до џблакъ. Ўб0гіи
возгlа и3 вси6 рёша, кто2 сeй є4сть, ѓще прeткнетсz пaкы
возвратsтъ и5. добро2 є4сть богaтство въ нeмъ же нёсть
грэхA, и3 пaки ѕло2 є4сть нищетA во ўстёхъ нечести1выхъ.
с®це чlческо и3змэнsетъ лицE своE, лю1бо на добро2 лю1бо на
ѕло2. слёдъ сердeченъ въ добрЁ лицE ти1хо, и3зъnбрётеніе
при1тчей послушaніz съ труд0мъ.
ГлавA, дi7.

Б
lжeнъ мyжъ и4же не соблазни1тсz ўстнaма свои1ма,
и3 не ўмили1сz въ печaли грэхA. бlжeнъ є3мy же
не зазрЁ дш7A є3го2, и3 и4же не спадE t надeжди
своеS. мyжеви хyльну не лёпо є4сть богaтство, и3 чlку
зави1дливу не лёпо є4сть џно. Собирazи бо дш7A своS
и4нэмъ собирaетъ, и3 въ добрЁ є3го2 и3нjи насладsтсz. И$же
себЁ ѕ0лъ комY д0бръ бyдетъ; и3 не возвесели1тсz во
всeмъ и3мёніи своeмъ. Зазри1вому себЁ нёсть ѕлёйша,
и3 се6 воздaніе ѕл0бы є3го2. Ѓще и3 добро2 твори1тъ въ
забhтіи твори1тъ, и3 на послёдь и3знесeтъ ѕл0бу свою2.
Лукaвъ є4сть зави1дzи џкомъ, и3 tвращazи лицE и3
презрsи дш7A. џко лихои1мца не насыщaетсz чaсти, и3
nби1да лукaва и3зсушaетъ дш7у. џко лукaво зави1дливо
и3 n хлёбэ, и3 на трапeзэ є3го2 скyденъ. Чaдо, ћко же
їсyса сирaхова
и4маши добро2 твори2 себЁ, и3 приношeніz гDви дост0йно
принеси2. Помzни2 ћко смр7ть не замeдлитъ, и3 завётъ
ѓдовъ не показaнъ ти6 бhсть. дaже не ќмреши ты2 добро2
сотвори2 дрyгу, и3 по крёпости своeй простри2 и3 дaждь
є3мY. не лиши1сz t~ дне добрA, и3 чaсть желaніz бlга да
не прeидетъ тебE. Не и4нэмъ ли nстaвиши притzжaніz
твоS и3 труды2 твоS; въ раздэлeніе жрeбіz дaждь и3
возми2, и3 просвэти2 дш7у свою2, ћко нёсть во ѓдэ и3скaти
пи1ща. Всsка пл0ть ћко ри1за nбетшaетъ, завётъ бо
t~ вэка смр7тію ўморsетъ. Ћко ли1стъ расплощazсz
нa древэ чaстэ, џвъ ќбо спадeтъ другjи прозzбaетъ.
тaко же и3 р0дъ пл0ти и3 кр0ви, џвъ ўмирaетъ џвъ же
роди1тсz. всsко дёло гнію1ще прех0дитъ, и3 дёлаzи съ ни1мъ
tи1детъ. Бlжeнъ мyжъ и4же ќмретъ въ премyдрости, и3
и4же въ рaзумэ своeмъ препирaетсz. Размышлsz пути2
є3S въ с®цы своeмъ, и3 въ сокр0вищихъ є3S разумёетсz.
И#зhиди въ слёдъ є3S ћко слёдникъ и3 на путёхъ є3S
присsди. Приничaz сквозЁ nк0нце є3S, и3 на двeрехъ є3S
спослушaи. nбитazи бли1зъ д0му є3S, и3 въбіeтъ к0лъ въ
стёну є3S. Постaви скЂнію свою2 вскрaй є3S, и3 nбитaетъ
въ nби1тели бlги1хъ. Положи1тъ чaда своS въ покр0вэ є3S,
и3 подъ вётми є3S водвори1тсz. Покрhетсz є4ю t зн0z,
р…ѕ
кни1га
и3 въ слaвэ є3S nбитaти бyдетъ.
ГлавA, єi7.

Б
оsисz гDа сотвори1тъ сіE, и3 держaи зак0нъ пости1гнетъ
ю5. и3 срsщетъ є3го2 ћко м™и, и3 ћко женA дёвства
пріи1метъ и5. Ўхлэби1тъ є3го2 хлёбомъ рaзума, и3
вод0ю премyдрости напои1тъ и5. Ўтверди1тсz на нeй и3
не преклони1тсz, и3 до неS пристaнетъ и3 не постыди1тсz,
и3 воздви1гнетъ и5 пaче и4скреннихъ є3го2, посреди2 цRкви
раздви1гнетъ ўстA є3го2. весeліе и3 вэнeцъ рaдости, и4мz
вёчно наслёдитъ. Не пости1гнутъ є3S чlцы неразyмивіи,
и3 чlцы грёшніи не ќзрzтъ є3S. далeче є4сть t гордhни,
и3 мyжи лжи1ви не и4мутъ помzнyти є3S. Нёсть крaсна
пёснь во ўстёхъ грёшника, ћко не t~ гDа послaна
бhсть. Премyдростію бо речeна бyдетъ пёснь, и3 гDь
напрaвитъ є3го2. Не рцы2 ћко гDа рaди tступи1хъ, и4хъ
же бо возненави1дэ не сотвори1ши. Не рцы2 ћко сaмъ
м‰ прельсти2, не трeбуетъ бо мyжа грёшника. Всsку
мeрзость возненави1дэ гDь, и3 нёсть лю1ба боsщимсz
є3го2. сaмъ и3спeрва сотвори2 чlка, и3 nстaви є3го2 въ руцЁ
и3зволeніz є3го2. Ѓще х0щеши соблюдeши зaповэди, и3
вёру сотвори1ши бlговолeніz. предложи1лъ ти6 џгнь и3
в0ду, и3 на нeже х0щеши прострeши рyку твою2. Предъ
їсyса сирaхова
чlкомъ жив0тъ и3 смр7ть, и3 є4же ѓще и3зв0литъ дaстсz
є3мY. Ћко мн0га премyдрость гDнz, крёпокъ си1лою и3
зрsи вс‰. џчи є3го2 на боsщихсz є3го2, и3 т0й познaетъ
всsко дёло чlческо. Не заповёда ни є3ди1ному же безчe
ствовати, и3 не дaстъ nслaбы ни є3ди1ному же согрэшaти.
Чaдо, не люби2 мн0жество неключи1мыхъ.
ГлавA, ѕi7.

Н
е весели1сz n сн7ёхъ нечести1выхъ, ѓще ўмн0жатсz не
весели1сz n ни1хъ, ѓще нёсть стрaха гDнz съ ни1ми. не
ўвёруй животY и4хъ не належи2 на мёсто и4хъ. лyчше
бо є3ди1нъ прaвеdникъ нeжели тhсуща грBшникъ, и3 ќмрети
бесчaдъ, нeжели и3мёти чaда нечести1ва. t є3ди1наго бо
разyмна ўсели1тсz грaдъ, колёно же бе€зак0нныхъ запу
стёетъ. Мн0га сицевaz ви1дэ џко моE, и3 крёпльша сего2
ўслhша ќхо моE. Въ соб0рищи грёшныхъ возгори1тсz
џгнь, и3 въ kзhцэ непокори1вэ возгори1тсz гнёвъ. Не
ўмоли1сz бGъ t дрeвнихъ и3споли1новъ, и4же tступи1ша
крёпостію своeю. не пощадЁ џкrтъ жили1ща л0това,
и4хъ же nмерзи2 за гордhню и4хъ. не поми1ловасz kзhкъ
пaгубы поги1бшихъ грэхи2 свои1ми. и3 тaко шeсть с0тъ
тhсzщъ пёшецъ, съшeдшихсz въ жестосeрдіи своeмъ. ѓще
бyдетъ є3ди1нъ жест0кіи, не ди1вно є4сть ѓще неповинeнъ
р…з
кни1га
бyдетъ. млcть бо и3 гнёвъ ў него2, си1ленъ ўмоли1мъ
бhти и3зливaz гнёвъ по мн0зэй млcти є3го2. тaко же и3
мн0го nбличeніе є3го2, мyжеви по дёломъ є3го2 суди1тъ.
и3 не ўбэжE хищeніемъ грёшныи, и3 терпёніе бlго
вёрнаго не лишeно бyдетъ. Всsка млcтыни сотвори1тъ
мёсто, к0ждо по дёломъ свои1мъ nбрsщетъ. Не рцы2
ћко t~ гDа съкрhюсz, є3дA свhше кто2 м‰ помzнeтъ,
въ лю1дехъ мн0жайшихъ незнaнъ бyду, чт0 бо є4сть
дш7A моS въ бесчи1сленнэ твaри; Се6 нб7о, и3 нб7о нб7си2
б9іе, бeздна и3 землS посэщeніемъ є3го2 подвижaтасz.
вкyпэ г0ры и3 nсновaніz земли2, є3гдA возри1тъ нa н‰
трeпетомъ сътрzсyтсz. и3 t ни1хъ не размhслитъ с®це,
и3 пyть є3го2 кто2 помhслитъ, и3 бyрю є3s же не ќзритъ
чlкъ, и3 мн0жайша же дёлъ є3го2 въ сокровeнныхъ. дёла
прaвды є3го2 кто2 возвэсти1тъ, и3ли2 кто2 стерпи1тъ; далeче бо
завёта, ўмалszисz с®цемъ размышлsетъ сіS, и3 мyжъ
безyменъ и3 развращeнъ размышлsетъ бyzz. Послyшай
менE чaдо и3 наўчи1сz худ0жеству, и3 на словесA моS
внимaй с®цемъ свои1мъ. И#зъkвлsю въ мёру наказaніе,
и3 со и3спытaніемъ возвэщY худ0жество. Суд0мъ гDнимъ
дёла є3го2 и3спeрва, и3 t сотворeніz є3го2 разнестви1лъ чaсть
є3го2. ўкраси2 в0 вэки дёла є3го2, и3 начaла и4хъ въ р0ды и4хъ.
їсyса сирaхова
К0ждо и4скренzго своего2 не nскорби2, и3 д0 вэка не
проти1витсz гlу є3го2. И# пот0мъ гDь нa землю призрЁ,
и3сп0лни ю5 t бlгъ є3го2. дш7A всsкого жив0тна покры2
лицE є3S, и3 въ ню6 возвращeніе и4хъ.
ГлавA, зi7.

Г
Dь создA t землS чlка, и3 пaки возврати2 є3го2 въ ню6,
дни2 числA и3 врeмz дaлъ и4мъ. и3 дaлъ и4мъ влaсть на
нeй сyщимъ ћко же nни2 сaми, nблечE и4хъ крёпостію.
и3 по џбразу своемY сотвори2 |. И# положи2 стрaхъ є3го2
на всsкой пл0ти, и3 влaстельствовати ѕвэрми2 и3 скоты2
и3 пти1цами. помышлeніе и3 kзhкъ и3 џчи и3 ќши и3 с®це
дадE и4мъ размышлsти, худ0жествомъ рaзума и3сп0лни
|. и3 добро2 и3 ѕло2 показA и4мъ. положи1лъ є4сть џко своE
на с®цехъ и4хъ, показaти и4мъ вели1чество дёлъ свои1хъ
и4мz с™hнэ восхвaлzтъ, да повёдаютъ вели1чество дёлъ
є3го2. Приложи1лъ и4мъ худ0жество, и3 зак0нъ животA
наслёдстви и4мъ. завётъ вёка постaви и4мъ, и3 судбы2
є3го2 показA и4мъ. Вели1чество слaвы ви1дэша nчесA и4хъ, и3
слaву глaса є3го2 слhша ќхо и4хъ. И# речE и4мъ, внемлёте t
всsкоz непрaвды, и3 заповёда и4мъ комyждо n и4скренемъ.
И# путіE и4хъ предъ ни1мъ вhну, не ўкрhютсz t џчію є3го2.
комyждо kзhку ўстр0илъ в0жда, и3 чaсть гDнz ї}ль є4сть.
р…и
кни1га
вс‰ дёла и4хъ ћко сlнце предъ ни1мъ, и3 џчи є3го2 вhну
на путeхъ и4хъ. Не ўкрhшасz прaвды и4хъ t него2, и3
вси6 грэси2 и4хъ прeдъ гDемъ. Млcтыни мyжа ћко печaть
съ ни1мъ, и3 блгdть чlчу ћко зёницу соблюдeтъ. пот0мъ
востaнетъ и3 воздaстъ и4мъ и3 воздаsніе и4хъ на главY
и4хъ воздaстъ. nбaче кaющимсz дaлъ є4сть возвращeніе,
и3 ўтёши и3знемогaюща терпёніемъ. nбрати1сz к0 гDу
и3 tгрэни1сz грэхA, помоли1сz прsмо лицY и3 ўмaли
претыкaніz. восходsи къ вhшнему и3 возврати1сz t
непрaвды, и3 ѕэло2 возненави1ди мeрзость. Вhшнzго
кто2 восхвaлитъ во ѓдэ въ живhхъ мёсто; и3 живhхъ и3
даю1щихъ и3сповёданіе, t мертвецA ћко ничт0же сyщу
поги1бнетъ и3сповёданіе. живhи и3 здрaвыи восхвaлитъ
гDа. Ћко вели1ка млcть гDнz, и3 nцэщeніе nбращaющихсz
къ немY. не м0жетъ бо въ чlцэхъ всёхъ бhти, ћко не
безъ смр7ти сн7ъ члчcкіи. Что2 свэтлёе сlнца и3 то2 и3щезaетъ,
и3 ѕло2 помhслитъ пл0ть и3 кр0вь. си1лы бо высоты2
небeсныz сaмъ посэщaетъ, и3 чlцы вси6 землS и3 пeпелъ.
ГлавA, иi7.

Ж
ивhи в0 вэки создA всE џбще. ГDь є3ди1нъ nправди1тсz,
не сотвори2 ни комy же и3сповёдати дёлъ є3го2. Кто2
и3€слёдитъ дёла є3го2 и3 держaву вели1чества є3го2 кто2
їсyса сирaхова
и3щетeтъ, и3 кто2 прил0житъ и3сповёдати млcть є3го2;
Нёсть ни ўмaлити ни ўмн0жити, и3 нёсть и3€слэди1ти
чюдeсъ гDнихъ. є3гдA скончaетъ чlкъ тогдA начинaетъ, и3
є3гдA престaнетъ тогдA ўкрhетсz. Что2 є4сть чlкъ и3 что2
є4сть добродётель є3го2, и3 что2 є4сть блгcть, и3 что2 є4сть ѕло2
є3го2; число2 днjи чlку мн0го лётъ R, ћко кaплz морскjz
воды2 и3 число2 пэскA, тaко мaло лётъ въ дн7ь вёка. сего2
рaди долготерпЁ гDь на ни1хъ, и3 возліS нa н‰ млcть
свою2. И# ви1дэ и3 познA развращeніе и4хъ ћко ѕло2, сего2
рaди ўмн0жи nцэщeніе є3го2. Млcть чlча на и4скренzго
своего2, млcть же гDнz на всsку пл0ть и3 nбличaz и3 ўчA
и3 кажA и3 nбращaz, ћко пaстырь стaдо своE. пріeмлющихъ
же наказaніе ми1луетъ, и3 тщaщаzсz n судбaхъ є3го2.
Чaдо, въ блaзэ не дaждь пор0ка, и3 во всsкомъ дaніи
печaль словeсъ. не пок0итъ ли вaра росA, ћко лyчше є4сть
сл0во нeжели даsніе. не се6 ли сл0во пaче даsніz бlга,
и3 nб0е ў мyжа блгdтна. Бyи неподaтивъ пон0ситъ и3
даsніе зави1дливаго мyчитъ џко. пeрвое дaже не гlеши
ўвёждь, и3 пeрвэе недyга врачyйсz. пeрвэе судA пытaй
n себЁ, и3 въ чaсъ посэщeніz nбрsщеши nцэщeніе.
Пeрвэе дaже въ недyгъ не впадeши смири1сz, и3 в0 времz
грэхA покажи2 nбращeніе. И# не забyди воздaти в0 времz
р…f
кни1га
мlтву, и3 не пребyди до смр7ти nправди1тисz. Прeже
дaжесz не помоли1ши ўгот0ви себE, и3 не бyди ћко
чlкъ и3скушaz гDа. Помzни2 гнёвъ въ дн7ь скончaніz,
и3 врeмz мeсти въ tвращeніи лицA. Помzни2 в0 времz
глaда, и3 в0 времz гобзи1ны, нищетY и3 ўб0жество въ
дн7ь богaтства. t ќтра д0 вечера и3змэнsетсz врeмz,
и3 всE ск0ро є4сть прeдъ бGомъ. И# чlкъ премyдръ n всeмъ
бlгоговёнъ бyдетъ, и3 в0 дни внeмли n согрэшeніи.
Всsкъ разуми1въ познA премyдрость, и3 nбрётшу и4мъ
ю5 дaстъ и3сповэдaніе. разуми1вымъ въ словесёхъ и3 тjи
ўмудри1шасz, и3 ўмн0жиша при1тча и3спhтна ўдержaней
дш7и2. Въ слёдъ п0хотіи свои1хъ не ходи2, и3 t похотёніи
свои1хъ возбранsйсz. ѓще пріnбрsщеши дш7и2 своeй
бlговолeніе желaніz, сотвори1тъ т‰ nбрaдованіе враг0мъ
твои1мъ. Не весели1сz n мн0зэй пи1щи, и3 не свzжи1сz
совётомъ є3S. не бyди ни1щъ совётуzи наказaніе трудA,
и3 не бyдетъ ти6 ничес0же во врeтищи.
ГлавA, fi7.

Д
ёлатель піsнивыи не бyдетъ богaтъ, и3 ўничижazи
малaz помaле ўпадeтъ. вино2 и3 жeны tвратsтъ
џчи разуми1выхъ, и3 прилагazисz любодёицахъ
дeрзэи бyдетъ. м0леве и3 чeрвіе наслёдzтъ и5, и3 дш7A
їсyса сирaхова
лукaва и4зметсz. Е$млzи ск0ро вёру лeгокъ с®цемъ, и3
согрэшazи въ дш7у свою2 согрэшaетъ. Веселsисz с®цемъ
познaнъ бyдетъ, и3 ненави1дzи бесёду ўмaлитъ зл0бу.
словеси1 же николи1же не повтори2, и3 ничт0же не ўмали1тъ
тисz. нa друга и3 на врагA не повёдай, и3 ѓще не бyдетъ
тебЁ грэхA не tкрывaй. Слhша бо ў тебE и3 соблюдeтъ
т‰, и3 в0 времz возненави1дитъ т‰. Слhша ли сл0во
да ќмретъ съ тоб0ю, не ўб0йсz не раст0ргнетъ тебE.
t лицA словесE поболи1тъ бyи, ћко раждaющіz t лицA
младeнца. стрэлA вонзeна въ стeгно пл0ти, тaко же
сл0во в0 чревэ бyzго. nбличи2 дрyга є3гдA є3щE нёсть
сотвори1лъ, и3 є4же ѓще сотвори1лъ да не приложи1тъ
ктомY. nбличи2 дрyга є3гдA когдA не рeклъ и3 ѓще рeклъ
є3ди1но да не повтори1тъ. nбличи2 дрyга мн0гажды бо
бывaетъ и3зволeніе, не всsкому словеси2 є4мли вёры. Е$сть
поползazисz и3 не дш7eю, и3 кто2 не согрэши2 kзhкомъ
свои1мъ; nбличи2 и4скренzго своего2 прeжде запрэщeніz, и3
дaждь мёсто зак0ну вhшнzго. Всsка премyдрость стрaхъ
гDнь, и3 всsкіz премyдрости сотворeніz зак0на. и3 нёсть
премyдрость и3 худ0жество лукaвства, и3 нёсть совёту
грёшныхъ мyдрости. є4сть лукaвство и3 то2 мeрзость, и3
є4сть безyменъ ўмалszисz премyдростію. Лyчше є4сть
Ro
кни1га
ўмалszисz рaзумомъ пристрaшенъ, нeжели и3 и3збhто
чествуzи мyдростію и3 преступaz зак0нъ. Е$сть ковaрство
и3спhтно и3 то2 непрaведно, и3 є4сть развращazи блгdть
и3звэщaти хотS сyдъ. Е$сть лукaвствуzи и3 пони1къ
чернот0ю, и3 внyтренэz є3го2 и3сп0лнь льсти2, пони1ча
лицeмъ и3 раслушaz, и3дёже не познaнъ бhсть вари1тъ
т‰. И# ѓще нeмощію крёпость не возбранeнъ бyдетъ
согрэшaти, ѓще nбрsщетъ врeмz ѕло2 сотвори1тъ. t
зрaка познaнъ бyдетъ мyжъ, и3 срётеніемъ лицA познaнъ
бyдетъ ќмныи. nдэsніе мyжа и3 смёхъ зуб0въ и3 стопы2
чlка, возвэсти1тъ ћже n нeмъ. є4сть nбличeніе є4же
нёсть крaсно, и3 є4сть молчaи и3 т0й мyдръ.
ГлавA, к7.

К
0ль добро2 є4сть nбличи1ти нeжели kри1тисz, и3 и3спо
вёдаzисz t ўмалeніz возбранeнъ бyдетъ. Желaніе
ск0пче растли1тъ ли дв7и1цу, тaко же и3 творS нуждeю
судбы2. Се6 є4сть молчaи nбрэтaz премyдрость, и3 є4сть
ненави1дzи мн0ги бесёды. Е$сть молчA не и4мать бо tвёта,
и3 є4сть молчA вёдыи врeмz. Чlкъ премyдръ ўмолчи1тъ
до врeмене, дeрзъ же и3 безyменъ превосх0дитъ врeмz.
ўмножaz словесA мeрзокъ бyдетъ, и3 влaстелюzи возне
нави1дэнъ бyдетъ. Е$сть бlгоўхaніе въ ѕлhхъ мyжеви,
їсyса сирaхова
и3 є4сть и3зоnбрётеніе на ўмалeніе. Е$сть даsніе є4же ти6 не
бyдетъ на п0льзу, и3 є4сть даsніе є3г0 же tдаsніе сугyбо.
є4сть ўмалeніе слaвы рaди, и3 є4сть є4же t смирeніz вознeслъ
главY. є4сть купyzи мн0го мaломъ, и3 возвращazи |
седми1цею. Премyдрыи словесы2 прелю1бленна сотвори1тъ
себE, блгdти же безyмныхъ раздэлsютсz. даsніе безy
мнаго не п0льзуетъ, џчи бо є3го2 во є3ди1ного мёсто
мн0гы. Мaло вдaстъ ґ мн0го пон0ситъ, и3 tвeрзетъ ўстA
своS ћко проповёдникъ. днeсь взаи1мъ дaстъ, ґ ќтро
и3стsжетъ, ненави1димъ чlкъ таковhи. Бyи речeтъ, нёсть
ми6 дрyга, и3 нёсть хвалы2 бlг0мъ мои1мъ. Kдyщеи хлёбъ
м0й, льсти1віи kзhкомъ. коли1кощи и3 є3ли1цы посмэю1тсz
є3мY, падaніе ѕ0лъ, со тщaніемъ пріи1детъ. и3 чlкъ без
хвaленъ бaснь безврeменна, во ўстёхъ ненакaзанныхъ
пrно бyдетъ. ўсты2 бyzго tвeрзена бyдутъ при1тча, не
и4мать бо є3S рещи2 в0 времz є3S. Е$сть возбранsемыи
согрэши1ти t скyдости, и3 въ пок0й св0й не ўмали1тсz.
Е$сть погублsz дш7у свою2 за стyдъ, и3 t лицA безyмна
погуби1тъ ю5. є4сть блгdть студA nбэщazисz дрyгови, и3
пріnбрёте є3го2 врагA тyне. Пор0къ ѕ0лъ чlку лжA, и3
во ўстёхъ ненакaзаныхъ пrно бyдетъ. Ќне є4сть тaть
нeжели пrно лжE, џба же пaгубу наслёдzтъ. въ nбhчай
рo7а
кни1га
чlку лжA безчeстіе, и3 стyдъ є3го2 пrно съ ни1мъ. Премyдрыи
словесы2 и3зведeтъ себE, и3 чlкъ мyдрыи ўг0денъ є4сть
вельм0жамъ. дёлаz зeмлю вознесeтъ ст0гъ св0й, и3
ўгождazи вельм0жамъ nцhститъ непрaвду. МздA и3
дaрове nслэпsтъ џчи премyдрыхъ, и3 ћко же бразды2 на
ўстёхъ tврати1тъ nбличeніz. Премyдрость сокровeна,
и3 сокр0вище не kвлeно, кaz п0льза є4сть t nбою2
є3го2; лyчше чlкъ скрывazи бyйство своE, нeжели чlкъ
съкрывazи премyдрость свою2.
ГлавA, к7а.

Ч
aдо, согрэши1лъ ли є3си2 не приложи2 ктомY, и3 n прeдни<
ти6 помоли1сz. ћко же t лицA ѕміи1на бэжи2 t грэхA,
ѓще бо пристyпиши ўгрызнeтъ т‰. зyбы льв0ви
зyбы є3го2, ўбивaютъ дш7и чlчи. ћко мeчъ nбою1ду џстръ
всsко бе€зак0ніе, рaнэ є3го2 нёсть и3сцэлeніz. Прещeніе и3
досаждeніе nпустёютъ богaтьство, тaко и3 д0мъ г0рдыхъ
запустёетъ. Молeніе ни1щаго и3зъ ќстъ до ќшію є3го2,
и3 сyдъ є3го2 со тщaніемъ грzдeтъ. Ненави1дzи nбличeніz
въ слёдъ грёшника, и3 боsисz гDа nбрати1тсz с®цемъ.
Познaнъ є4сть и3здалeча си1лныи kзhкомъ, ґ разуми1выи
вёсть въ чeмъ сz п0льзутъ. Созидazи хлёвину є3го2
чюжи1мъ и3мёніемъ, ћко же собирazи кaменіе зимЁ.
їсyса сирaхова
И#згрёби с0браны соб0ръ бе€зако6нникъ, и3 кончи1на и4хъ
плaмень џгненъ. Пyть грBшникъ непотрeбенъ t кaменіz,
и3 на послёдокъ є3го2 р0въ ѓдовъ. Сохранsz зак0нъ
ўдержи1тъ помышлeніе своE, и3 совершeніе стрaха гDнz
премyдрость. ненакaзанъ бyдетъ и4же не є4сть ковaренъ,
є4сть ковaрство ўмножazи г0рести. Рaзумъ премyдраго
ћко пот0пъ ўмн0житсz, и3 совётъ є3го2 ћко и3ст0чникъ
животA. Ўтр0ба бyzго ћко сосyдъ сокрушeнъ, и3 всsкаго
рaзума не ўдержи1тъ. Сл0во премyдро ѓще ўслhшитъ
разyмныи восхвaлитъ и5, и3 къ себЁ приложи1тъ є5. Ўслhша
буzsисz и3 нег0дэ є3мY бhсть и3 nбрати2 є5 за плещи2
свои2. П0вэсть бyzго ћко брeмz на пути2, на ўстнaхъ
же разyмныхъ nбрsщетсz блгdть. ЎстA премyдраго
похвaлена бывaютъ въ цRкви, и3 словесA є3го2 размышлeна
бyдутъ въ с®цы. Ћко же д0мъ разорeнъ тaко же бyzго
премyдрость и3 рaзумъ, неразyмныхъ не и3спhтны гlы.
пyта на ногaхъ неразумёющихъ наказaніz, и3 ћко
ручнhz nк0вы на руцЁ дeсной. Бyи въ смёху вознесE
глaсъ св0й, мyжъ же худ0гъ є3двA мaло nсклaбитсz.
Ћко же мони1сто злaто мyдрому наказaніе, и3 ћко же
џбручъ на дeснэй мhшци є3го2. НогA бyzго ск0ра въ
хлёвину, чlкъ бо мн0го и3скyсныи ўсрами1тсz t лицA.
рo7в
кни1га
безyмныи двeрми прини1четъ въ хлёвину, мyжъ же
накaзанъ внЁ стaнетъ. Ненаказaніе бо чlку при двeрехъ
послyшати, мyдрыи же nжесточи1тсz рaди нечeстіz.
ўстнё же чю1жда си1хъ рaди возвеселsтсz, словесa же
мyдрыхъ въ мэри1лэхъ стaнутъ. Во ўстёхъ бyихъ с®цA
и4хъ, ўстa же премyдрыхъ накaзана сyть. Кленyщу
нечести1вому сатанY, сaмъ кленeтъ свою2 дш7у. Скверни1тъ
же свою2 дш7у шепти1выи, и3 въ жили1щи возненави1дэнъ
бyдетъ.
ГлавA, к7в.

К
aмени нечи1стому т0ченъ є4сть лэни1выи, и3 всsкъ
подвижazи є3го2 tтрzсeтъ рyку свою2. Стyдъ nц7Y
ненакaзанъ сн7ъ, дщи1 же на ўмолeніе є3мY бyдетъ.
дщи1 же мyдра почтeтъ nц7A своего2, ґ несрамлsющисz
печaль nц7Y. nц7A и3 мyжа посрами1тъ дeрзаz, и3 t nбою2
бесчeстіе пріи1метъ. Ћко мусикeйска печaль безврeменна
п0вэсть. рaны и3 наказaніе во всsко врeмz премyдрости,
ћко слэплsz чрeпіе. ћко ўчaи бyzго, тaко возбуждazи
спsща t тsжка снA. повёдаzи дрeмлющу, повёдаетъ
бyю, и3 на концы2 речeтъ, что2 є3сть; Надъ мр7твыми
плaчисz и3щeзе бо свётъ, и3 бyzго плaчисz и3зчeзе бо
рaзумъ. слaдко є4сть плaкатисz мр7твецA, ћко почи1лъ
їсyса сирaхова
є4сть. бyzго же лyчше смр7ть нeже жив0тъ ѕ0лъ. Сэтовa
ніе мр7твецA, з7, днjи, бyzго же и3 нечести1ваго вс‰ дни2
животA є3го2. съ безyмными не мн0жи словeсъ, и3 къ не
разуми1ву не ходи2. Храни1сz t него2 да не трудA пріи1меши,
и3 не nскверни1шисz въ стzжaніи є3го2. ўклони1сz t него2
и3 nбрsщеши пок0й, и3 не ўнhеши безyміемъ є3го2. Пaче
џлова что2 nтzжчи1тсz, но и4мz є3мY что2 є4сть т0кмо
бyи; Пэс0къ и3 с0ль и3 рудY желёза лeгко є4сть понести2,
пaче чlка неразуми1ва. Сключeніе древsно на ўтвержeніе
хрaмины да не раст0ргнетсz, тaко же и3 с®це ўтвержeно
на размышлeніе совёта в0 времz не ўстраши1тсz. с®це
nсновaно на с0вэсти рaзума ћко слэплeніе пэс0чно
тeсаныz стёны. Ћко др0бліе кaменіе на выс0цэ лежaщее
проти1ву вётру не стерпи1тъ, тaко же с®це страши1во въ
размышлeніи бyzго прsмо всsкому стрaху не стерпи1тъ.
Ўт0ксz въ џко и3ст0читъ слeзы, и3 ўт0ксz въ с®це
и3ст0читъ чю1вство. Вeргаzи кaмы на пти1цы разлучи1тъ
|, и3 и4же пон0ситъ дрyгу, разори1тъ дрyжбу. На дрyга
ѓще и3звлечeши мeчъ, надёйсz є4сть бо мeсть t него2.
на дрyга ѓще tверзeши ўстA не б0йсz, стыди1сz є4сть бо
и3змэнeніе. нёсть добрA t мyжа лукaва, рaзвэ поно
шeніz и3 гордhнz, и3 tкровeніе тaйны, и3 ћзвы лeстны,
рo7г
кни1га
си1хъ tбэжи1тъ всsкъ дрyгъ. Вёру стzжи2 въ нищетЁ
со и4скренимъ бyди, да въ бlги1хъ є3го2 вкyпэ возвесели1
шисz. И# в0 времz ск0рби пребывaй съ ни1мъ, да въ
наслёдіе є3го2 наслэди1ши. Пeрвэе nгнS и3 дhма пeщнаго
пaра, тaко пeрвэе кр0ве клеветA. дрyга заступaти не
срамёйсz, и3 t лицA є3го2 не скрывaйсz, ѓще ти6 ключи1тсz
и3 ѕло2 є3го2 рaди. всsкъ слhшаzи сохрани1тъ |. Кто2 дaстъ
ми6 во ўстёхъ мои1хъ храни1лище, и3 на ўстёхъ мои1хъ
печaть ковA, да не падyсz t неS, и3 kзhкъ м0й да не
погуби1тъ м‰.
ГлавA, к7г.

Г
Dи џ§е и3 вLко животA моего2, не nстaви менE въ
совётэ и4хъ, и3 не дaждь ми6 впaстисz въ н‰. Кто2
возл0житъ на промышлeніе моE рaны, и3 на с®це
моE наказaніе премyдрости. да n неразумёніи моeмъ
не пощадsтсz, и3 да не kвsтсz грэси2 и4хъ. Ћко да не
ўмн0жатсz невёдэніz моS, и3 грэси2 мои2 премн0зи да
не бyдутъ, и3 падyсz предъ супостaты, и3 порaдуетмисz
врaгъ м0й. ГDи џ§е и3 б9е животA моего2, не дaждь
похотёніz nчи1ма мои1ма, и3 вожделёніе tврати2 t
менE. чревоўг0діz и3 сладосyщіz да не nбhимутъ м‰,
и3 бе€стyднэй дш7и2 не предaждь менE. Послyшайте чaда,
їсyса сирaхова
хранsибосz не поги1бнетъ. ўстнaма свои1ма поругaнъ
бyдетъ грёшникъ и3 клеветни1къ, и3 г0рдіи соблазнsтсz
n н‰. въ заклинaніе не прилагaй ќстъ свои1хъ, и3 не
клени1сz и4менемъ с™hмъ. Ћко же бо рaбъ пытaемъ пrно
t рaнъ не ўмали1тсz, тaко же заклинazисz и4менемъ
с™hмъ t грэхA не nчи1ститсz. Мyжъ кленhисz мн0га
и3сп0лнитсz бе€зак0ніz, и3 не tи1метсz t д0му є3го2 рaна.
ѓще согрэши1тъ грёхъ є3го2 на нeмъ. и3 ѓще прeзритъ
сугyбо согрэши1тъ, и3 ѓще вотщE клsсz не nправди1тсz.
и3сп0лнитсz д0мъ є3го2 нанесeніи. є4сть бесёда nбличeна
смр7тію, да не nбрsщетсz въ наслёдіи їaковли. t бlго
вёрныхъ бо всE се6 tстyпитъ, и3 въ грэхи2 не впадyтсz.
въ ненаказaніи неnбли1чнэ не настaви ќстъ свои1хъ,
є4сть бо въ нeмъ мhсль грэхA. помzни2 nц7A своего2 и3
м™рь свою2, посреди1 бо вельм0жъ сэди1ши. є3гдA кaко
забyдешисz предъ ни1ми, и3 nбhчаемъ свои1мъ nбуsеши.
и3 пох0щеши ћко ѓще не бh сz роди1лъ, и3 дн7ь рождeніz
твоего2 не проклинaй. чlкъ nбычazсz словесы2 поношeніz,
во всёхъ днeхъ не и4мать наказaнъ бhти. двA ви1ды
ўмножaютъ грэхи2, и3 трeтіи нав0дитъ гнёвъ. дш7A тeпла
ћко џгнь горS, не ўгaснетъ д0ндеже и3стhнетъ. Чlкъ
блyденъ тёломъ пл0ти своеS, не престaнетъ д0ндеже
рo7д
кни1га
вожжeтъ џгнь. Чlку блyдну всsкъ хлёбъ слaдокъ,
не престaнетъ д0ндеже ќмретъ. Чlкъ слазsи съ nдрA
своего2, гlz дш7и2 своeй, кто2 м‰ ви1дитъ; тмA џкrтъ
менE, и3 стёны застyпzтъ м‰. и3 никт0же м‰ ви1дитъ,
что2 страшyсz; грBхъ мои1хъ не воспомsнетъ вhшніи.
и3 џчи чlчестіи стрaхъ є3го2. и3 не разумЁ ћко џчи гDни
тмaми свэтлёйши сlнца є3стA. прозирaющи вс‰ пути2
чlчески, и3 сматрsющи въ тaйныхъ мёстехъ. прeже дaже
не создaно бyдетъ, всE ўвёдэно є3мY. тaко же и3 по
скончaніи сeй на путeхъ грaда мщeнъ бyдетъ, и3дёже не
сумнёсz ћтъ бyдетъ. тaко же и3 женA nстaвльшіz мyжа,
и3 прилэплsющисz ко и3н0му. Пeрвое ќбо t зак0на
вhшнzго tступи2. и3 втор0е мyжу своемY согрэши2. и3
трeтіе блуд0мъ прелюбодёйствова, t чюждaго мyжа
чaда сотвори2. да предъ соб0ръ сіS и3зведeна бyдетъ, и3 на
чaдэхъ є3S посэщeніе бyдетъ. не ўкоренsтсz чaда є3S въ
к0рень, и3 вётви є3S не сотворsтъ пл0да. и3 на клsтву
nстaвитъ пaмzть свою2, и3 поношeніе є3S не потреби1тсz.
и3 ўразумёютъ nстaвльшеи, ћко ничт0же лyчше стрaха
гDнz, и3 ничт0же слaждьши т0кмо внимaти зaповэдемъ
гDнимъ.
ГлавA, к7д.
їсyса сирaхова

П
ремyдрость похвaлитъ дш7у свою2, и3 посредЁ лю1діи
свои1хъ восхвaлитсz. въ цRкви вhшнzго tвeрзетъ
ўстA своS, и3 прsмо си1лэ є3го2 восхвaлитсz. ѓзъ и3зъ
ќстъ вhшнzго и3зыд0хъ, и3 ћко мглA покрhхъ зeмлю.
Ѓзъ на выс0кихъ всели1хсz и3 пrт0лъ м0й въ столпЁ
џблачнэ. Крyгъ нбcныи nбыд0хъ є3ди1на, и3 въ глубинЁ
бeздны походи1хъ, въ волнЁ морстeй и3 всeй земли2. и3
во всёхъ лю1дехъ и3 kзhцэ стzжaхсz, со всёми си1ми
пок0z и3скaхъ, и3 въ наслёдіи нёкоего водворю1сz. ТогдA
заповёда ми6 создaтель всёхъ, и3 создaвыи м‰ препок0и
скЂнію мою2, и3 речE ми6. во їaковэ всели1сz, и3 во ї}ли
наслёдствуй. прeжде вёка и3спeрва создA м‰, и3 д0 вэка не
nскудёю. во с™ёй скЂніи предъ ни1мъ послужи1хъ. и3 тaко
въ сіo1нэ ўтверди1хсz, и3 в0 градэ возлю1бленэ тaко же
м‰ препок0и, и3 во їєrли1мэ влaсть моS. и3 ўкорени1хсz
въ лю1дехъ преслaвныхъ, и3 въ чaсти гDни наслёдіz є3го2.
ћко кeдръ вознес0хсz въ ливaнэ, и3 ћко кmпари1съ на
горaхъ ґєрм0ньскихъ. и3 ћко фЂниxъ возвhсихсz и4же
на прим0ріи, и3 ћко сaдъ шипк0въ во є3рих0нэ. и3 ћко
мaслина бlголёпна нa поли, и3 вознес0хсz ћко лёторасль.
и3 ћко кори1ца, ћко и3спaлтъ ґромaтъ дaхъ воню2, и3
ћко змЂрна и3збрaнна дaхъ бlгоўхaніе. и3 ћко халвaни
рo7є
кни1га
и3 ног0ты, и3 стaкти, ћко ливaново курeніе въ скЂніи. ѓзъ
ћко дyбъ распрострёхъ вётвіz моS, и3 вётви же моS
вётви слaвы блгdти. ѓзъ ћко виногрaдъ прорасти1хъ блгdть,
и3 цвётъ м0й пл0дъ слaвы и3 богaтства. Приступи1те ко
мнЁ вожделёющіи менE, и3 t жи6тъ мои1хъ насhтитесz.
пaмzть бо моS слaждьши пaче мeда, и3 наслёдіе моE
пaче с0та мeдвена. kдyщеи м‰ є3щE възaлчутъ и3 пію1щеи
м‰ є3щE въжaждутсz. слyшаzи менE не посрами1тсz, и3
дёлающе ў менE не согрэшaтъ. сіS вс‰ кни1га завёта бGа
вhшнzго. зак0нъ є3г0 же заповёда моmсeй, наслёдіz
соб0ра їaковлz. насыщaz ћко фис0нъ премyдрости, и3
ћко ти1гръ въ дн7ь красы2. и3сполнszи ћко є3фрaтъ рaзума,
и3 ћко же їoрдaнъ в0 дни жaтвы. kви1выи ћко свётъ
наказaніе, и3 ћко же гіo1нъ в0 дни и3мaніz винA. Не
скончA пeрвыи проразумёти є3S, тaко же и3 послёдніи
не и3слёди є3S. t м0рz бо ўмн0жисz размышлeніz є3S,
и3 совётъ є3S t вeліz бeздны. И# ѓзъ ћко раскопaніе t
рэки2, и3 ћко в0ду ліsи и3зыд0хъ въ рaй. рёхъ, напою2 себЁ
вертогрaдъ, и3 ўпою2 себЁ лёху. и3 се6 раскопaніе ми6 бhсть
рэк0ю, и3 рэкA моS бhсть ми6 м0ремъ. Е#щ # E наказaніемъ
ћко ќтренюю просвэщY и3 проzвлю2 | до далeча. Е$щE
ўчeніе ћко прbр0чество и3злэю2, и3 nстaвлю є5 въ р0ды
їсyса сирaхова
вёчны. Ви1дите ћко не себЁ є3ди1ному труди1хсz, но и3
всёмъ и3скyщимъ є3S.
ГлавA, к7є.

Т
реми2 ўкрaсихсz, и3 стaхъ крaсна прeдъ гDемъ и3 чlкы.
совокуплeніемъ брaтіи, и3 люб0вію и4скренихъ. и3 мyжъ
и3 женA сaми себЁ соеди1нени. Три1 же ви1ды вознена
ви1дэ дш7A моS, и3 ѕэло2 ми6 nмерзЁ жив0тъ и4хъ. ўб0га
г0рда, богaта лжи1ва, и3 стaра преблудодёz ўмалsющагосz
ўм0мъ. є3г0 же въ ю4ности не собрaлъ є3си2, то2 кaко
м0жеши nбрэсти2 въ стaрости своeй; к0ль є4сть крaсенъ
сэди1намъ сyдъ, и3 стaрцемъ разумёти совётъ. Про
слaвленымъ съразумёніе и3 совётъ. вэнeцъ стaрцемъ
многоразли1чно и3скyство, и3 похвалeніе и4хъ стрaхъ гDнь.
дeвzть помышлeніи бlжeныхъ въ с®цы моeмъ, ґ десsтое
и3зрекY kзhкомъ. Чlкъ веселsисz n чaдэхъ живsи, и3
зрS нападaніz вр†гъ. Бlжeнъ и4же живeтъ съ жен0ю
разyмною, и3 и4же kзhкомъ свои1мъ не поп0лзнесz, и3
и4же не раб0та дост0йному себЁ. бlжeнъ и4же nбрёте
мyдрость и3 подаS во ќши послушaющихъ. ћко вели1къ и4же
мyдрость nбрёте, но нёсть пaче боsщагосz гDа. стрaхъ
гDнь пaче всего2 преспЁ, и3 держaи є3го2 комY ўпод0битсz;
Всsку ћзву и3 не ћзву с®чную. и3 всsкого лукaвства и3 не
рo7ѕ
кни1га
лукaвства жeнскаго. и3 всsкого нанесeніz и3 не нанесeніz
ненави1дzщихъ, и3 всsкого мщeніz и3 не мщeніz вр†гъ.
Нёсть главы2 пaче главы2 ѕміи1ны, и3 нёсть ћрости пaче
ћрости врaжіz. Жи1ти лyчше со льв0мъ и3 ѕмjемъ,
нeжели съ жен0ю лукaвою. лукaвство жены2 и3змэнsетъ
зрaкъ є3S, и3 nмрачи1тъ лицE своE ћко медвёдица срeдь
и4скренихъ свои1хъ. возлsжетъ мyжъ є3S, и3 слhшавъ воз
дохнeтъ г0рько. Мaла є4сть всsка ѕл0ба проти1ву ѕл0бэ
жeнстей, жрeбіи грёшника спадE на ню6. Восхождeніе
пэскA подъ ногaма стaрчема, тaко женA kзhчна мyжу
молчали1ву. Не сматрsй на красотY жeнску, и3 женЁ въ
добротЁ не восхощи2. гнёвъ и3 бестyдіе и3 срамотA вели1ка,
ѓще женA пріnбрэтaемъ мyжу своемY. с®це смирeно и3 лицE
сётовано, и3 ћзва с®чна, женA лукaва. Рyцэ нeмощніи
и3 колёни nслaбленіи, и3 женA и4же не бlжи1тъ мyжа
своего2. t жены2 начaтокъ грэхA, и3 т0ю ўмирaемъ вси6. не
дaждь водЁ прох0да, ни женЁ лукaвэ дерзновeніz. ѓще
не пох0дитъ подъ рук0ю ти6, tсэци2 ю5 t пл0ти твоеS.
ГлавA, к7ѕ.

Ж
ены2 д0бры бlжeнъ є4сть мyжъ и3 число2 днjи є3го2
сугyбо. женA д0бра весели1тъ мyжа своего2, и3 лёта є3го2
и3сп0лнитъ ми1ромъ. женA д0бра чaсть бlга, въ чaсти
їсyса сирaхова
боsщисz гDа данA бyдетъ. Богaтаго же и3 ўб0гаго с®це
бlго, во всsко врeмz лицE ти1хо. t трeхъ же ўговЁ с®це
моE, и3 t лицA четвeртаго ўбоsхсz, предaніz грaда, и3
соб0ръ нар0да, и3 nболгaніz смeртна всE во тщE. Врeдъ же
с®ца и3 сётованіе женA ревни1ва. жены2 рaди ревни1вы рaна
kзhчна всёмъ nбщaющисz. волyе и4го дви1жимо, женA
лукaвна, держaйсz є3S, ћко є4млzисz ск0рпіz. Гнёвъ
вели1къ женA піsнива, и3 студA є3S не и4мать покрhти.
Блyдъ жeньскъ помизaніе nчи1ма, и3 бр0вма є3S познaнъ
бyдетъ. N дщeри бе€стyднэ ўтверди2 стрaжду, да не
попущeніе ќбо nбрётши погуби1тсz. Вслёдъ бе€стyдна
џка сохрани1сz, и3 не диви1сz ѓще въ т‰ согрэши1тъ. Ћко
жaжденъ пyтникъ tвeрзетъ ўстA своS, и3 t всsкоz
в0ды бли1жнэz и3спіeтъ. и3 прsмо всsкого колA сsдетъ,
и3 прsмо стрэлЁ tкрhетъ тyлъ. Блгdть жeньска возвесе
ли1тъ мyжа є3S, и3 к0сти є3го2 возвесели1тъ худ0жество є3S.
даsніе гDне женA молчали1ва, и3 нёсть и3скyпа покaзанныz
дш7A. Блгdть на блгdти женA студли1ва, и3 нёсть дост0йна
всsка мёра ўдeржаныz дш7A. Сlнце восходS на выс0кихъ
гDнихъ, и3 добр0та жены2 д0брыz въ красотЁ д0му є3S.
Свэти1лникъ сіsz на свёщницэ с™э, и3 добр0та лицA на
в0зрастэ стоsщаго. Столпи2 злaти на подст0лпи и4хъ
рo7з
кни1га
срeбреныхъ, и3 н0зэ крaсни на плеснaхъ д0брэ стоsщи.
N дв0емъ печaлно ми6 бhсть с®це моE, и3 на трeтіемъ
ћрость ми6 нaйде. Мyжъ борeцъ лишazсz за скудотY,
и3 мyжи разуми1ви ѓще nтреблeни бyдутъ, возвращazсz
t прaвды на грёхъ, гDь ўгот0ви є3го2 на мeчъ. є3двA
и4зметсz купeцъ t согрэшeніz.
ГлавA, к7з.

Н
е nправди1тсz корчeмникъ t грBхъ, за несhтость
мн0зи согрэши1ша, хотsи ўмн0жити tврати1тъ
џчи. ПосредЁ с0брана кaменіz вонзeтсz к0лъ, и3
посредЁ продаsніz и3 кyплz совершaетсz грёхъ. Ѓще не
держи1тсz стрaха гDнz, со тщaніемъ вск0рэ разврати1тсz
д0мъ є3го2. Трzсeніемъ решетA nстaнутъ смeти, тaко же
nтрeби чlческіz въ помышлeніи є3го2. Сосyды скудeлнича
и3скушaетъ пeщь, и3 и3скушeніе чlческо въ помышлeніи
є3го2. Воздёланое дрeво kвлsетъ пл0дъ є3го2, тaко же
сл0во помышлeніz с®це чlческо. Прeжде помышлeніz
не похвали2 мyжа, се6 бо и3скушeніе чlческо. Ѓще г0ниши
прaвду пости1гнеши, и3 nблечeшисz въ ню6 ћко въ поди1ръ
слaвы. Пти1цы съ под0бными себЁ nбитaютъ, и3 и4стинна
къ творsщимъ ю5 nбрати1тсz. лeвъ л0витъ л0въ, тaко
же и3 грэси2 дёлающихъ непрaвду. П0вэсть бlговёрнаго
їсyса сирaхова
вои1стинну премyдрость, ґ безyменъ ћко лунA и3змэнs
етсz. ПосредЁ безyмныхъ соблюди2 врeмz, и3 посредЁ
размышлsющихъ ўчасти1сz. П0вэсти бyихъ мeрзость
и3 смёхъ и4хъ питaніе грэхA. бесёда мн0го клsтвенаго,
и3спрaвитъ влaсы, и3 свaръ є3го2 затчeніе ўши1ма. Проли1тіе
кр0ве свaръ г0рдыхъ, и3 клеветaніе и4хъ послушaніе сyетно.
tкрывazи тaйну погублsетъ вёру, и3 не и4мать nбрэсти2
дрyга проти1ву дш7и2 своeй. Пріими2 дрyга и3 ўвёрисz съ
ни1мъ, ѓще ли tкрhеши тaйны є3го2 не и4маши гнaти
по нeмъ. Ћко же погуби1тъ чlкъ всsкаго врагA своего2,
тaко и4же погуби2 дрyжбу и4скренzго. Ћко же пти1цу и3зъ
руки2 и3спyстиши, тaко же и3спусти1лъ є3си2 и4скренzго и3 не
ўлови1ши є3го2. не жени2 є3го2 ћко далeче tступи2, и3 и3збэжE
ћко сeрна t сёти. Ћко є4сть стрyпъ nбzзaти, и3 t
клеветы2 є4сть и3змэни1тисz, ґ tкрhвъ тaйну не чaетсz.
помизaz џкомъ куeтъ ѕло2, и3 никт0же є3го2 nстaвитъ
t є3го2. Прsмо nчи1ма твои1ма наслади1тъ ўстA своS, и3
словесeмъ твои1мъ подиви1тсz. Послэди1 же разврати1тъ
ўстA своS, и3 въ словесёхъ твои1хъ дaстъ соблaзнъ. мн0го
возненави1дэхъ и3 не nбрэт0хъ под0бна є3мY, и3 гDь
ненави1дитъ є3го2. Вeргыи кaмы на высотY на главY свою2
вeржетъ, и3 ћзва льсти1ва раздэли1тъ стрyпы. И#скопавazи
рo7и
кни1га
р0въ впадeтсz в0нь, и3 полzчazи сёть ўвsзнетъ въ нeй.
творsи ѕло2 въвaлитсz въ не6, и3 не разумёетъ tкyду
є3мY пріи1детъ. поношeніе и3 поругaніе г0рдымъ и3 мщeніе,
ћко лeвъ л0витъ нaнь. Сётію ўвzзaютъ веселsщеисz
n падeніи бlговёрныхъ, и3 болёзнь погуби1тъ | прeже
смр7ти и4хъ. гнёвъ и3 ћрость сіи2 сyть мeрзость, и3 мyжъ
грёшникъ nдержaнъ и4ми бyдетъ.
ГлавA, к7и.

М
щaz t~ гDа nбрsщетъ мщeніе, и3 грэхи2 своS tдвизaz
tдви1гнетъ. nстaви непрaвду и4скренему своемY, и3
тогдA пом0льшутисz грэси2 твои2 разhидутсz. чlкъ
на чlка сохранsетъ гнёвъ, и3 t~ гDа и4щетъ и3сцэлeніz.
На чlка под0бна себЁ не и4мать млcти, ґ n грэсёхъ
свои1хъ м0литсz. Сaмъ сhй пл0ть и3 храни1тъ гнёвъ, кто2
nцhститъ грэхи2 є3го2; помzни2 послёднzz растлёніе и3
смр7ть, и3 престaни враждовaти. И# пребывaй въ зaповэдехъ
поминazи | и3 не возненави1ди бли1жнего. и3 въ завёте
вhшнzго, презри2 невёждьство. nстaнисz t свaра, и3
ўмaлиши грэхи2. чlкъ бо ћръ раждизaетъ свaръ, и3
мyжъ грёшникъ возмzтeтъ дрyги, и3 посреди2 ми1рныхъ
вл0житъ клеветY. KковA вeщи nгнS тaко и3 плaмень
разгори1тсz, и3 kковA крёпость бyдетъ свaра тaко же и3
їсyса сирaхова
гнёвъ разгори1тсz. Kковa же крёпость чlча тaко же
ћрость є3го2 бyдетъ. и3 ћко же богaтство є3го2 воздви1жетъ
гнёвъ є3го2. рвeніе нат0щно вжигaетъ џгнь, и3 свaръ
напрaсенъ проливaетъ кр0вь. Ѓще воздмeши и4скру воз
гори1тсz, и3 ѓще восплю1неши на ню6 ўгaснетъ. Тaко же
и3 nб0е и3зъ ќстъ твои1хъ и3сх0дитъ. Шеп0тника и3
двоzзhчника подобaетъ клsти, мн0ги бо ми1рны сyще
погуби1ло. kзhкъ трeтіи мн0ги потрsслъ, и3 разлучи2 |
t kзhка во kзhки. И# грaды твeрды разори2, и3 домы2
вельм0жамъ разврати2. Kзhкъ трeтіи и3 жeны д0блz
и3згнA, и3 лиши2 | t тр{дъ и4хъ. Послyшаz є3го2 не и4мать
nбрэсти2 пок0z, не и4мать ўсели1тисz безъ м0лвы. Ћзва
бичнaz стрyпы твори1тъ, ћзва же kзhчнаz сокрушaетъ
к0сти. Мн0зи пад0ша nстріeмъ мечA, но не ћко пaдшеи
kзhкомъ. Бlжeнъ и4же ўкрhетсz t него2, и4же никт0же
пр0йде въ ћрости є3го2. и3 и4же не возвлeкъ и4га є3го2, и3
ќзами є3го2 не свsзанъ бhсть. и4го бо є3го2 и4го желёзно,
и3 ќзы є3го2 ќзы мёдzны. и3 смр7ть є3го2 смр7ть лю1та, и3
пaче лyчше є3го2 є4сть ѓдъ. не nбладaетъ бlговёрными и3
въ плaмени є3го2 не сгорsтъ. nстaвльшеи гDа впадyтсz
в0нь, и3 на ни1хъ возгори1тсz и3 не ўгaснетъ. П0сланъ
бyдетъ нa н‰ ћко лeвъ, и3 ћко пaрдусъ погуби1тъ |.
рo7f
кни1га
Ви1ждь и3 nгради2 стzжaніе своE тeрніемъ. сребро2 своE
и3 злaто своE стzжи2, и3 словесeмъ свои1мъ сотвори2 и4го
и3 мёру, и3 ўст0мъ свои1мъ сотвори2 двeрь и3 затв0ру.
внимaй є3гдA кaко поползнeшисz и4мъ, не пади1сz прsмо
ловsщему.
ГлавA, к7f.

Т
ворsи млcть взаи1мъ дaстъ и4скренему, и3 ўкрэплszи
рyку свою2 соблюдeтъ зaповэди. дaждь взаи1 м ъ
и4скренему в0 времz трeбованіz є3го2, и3 пaки воздaждь
и4скренему в0 времz. ўтверди2 сл0во и3 ўвёрисz съ ни1мъ,
и3 во всsко врeмz nбрsщеши потрeбу твою2. Мн0зи ћко
nбрэтeніе мнёша заи3мовaніz и3 задaша трyдъ пом0щ
никомъ и4хъ. д0ндеже в0зметъ nблобызaетъ рyцэ є3го2,
и3 на и3мёніе и4скренzго смири1тъ глaсъ. И# в0 времz воз
даsніz превлечeтъ врeмz, и3 воздaстъ словесA ўнhнію, и3
врeмz вини1тъ. ѓще же возм0жетъ є3двA п0лъ принесeтъ,
и3 вмэни1тъ є5 ћко nбрэтeніе. ѓще ли ни6 лишeнъ є4сть
и3мёніz є3го2, и3 стежA и5 врагA не тyне. Клsтвы и3 клеветы2
воздaстъ є3мY, и3 въ слaвы мёсто воздaстъ є3мY бесчeстіе.
Мн0зи ќбо за лукaвство tверг0шасz, и3 лиши1тисz
тyне бlгои3зв0лиша. nбaче на смирeніемъ долготерпи2, и3
млcтынею не прeзри є3го2. зaповэди рaди заступи2 ни1щаго,
їсyса сирaхова
и3 по нищетЁ є3го2 не tврати2 є3го2 тщA. Погуби2 сребро2
брaта рaди и3 дрyга, и3 да не nржaвіетъ подъ кaменемъ
въ пaгубу. Положи2 сокр0вище своE по зaповэдемъ
вhшнzго, и3 п0льза ти6 бyдетъ нeжели злaтомъ. затвори2
млcтыню въ клётехъ свои1хъ, и3 тA и3змeтъ т‰ t всsкого
nѕлоблeніz. Пaче щи1та твeрда и3 пaче копіS тsжка,
проти1ву врагY поб0ретъ по тебЁ. мyжъ бlгопорyчникъ
бyдетъ и4скренему, и3 погуби1выи стyдъ nстaвитъ є3го2.
блгdти поручeніz не забyди, дaстъ бо дш7у свою2 за т‰.
д0брое поручeніе tвращaетъ грёшникъ, и3 и4же бесхвалы2
мhслію nстaвитъ и3збaвльшаго и5. Поручeніе мн0ги
погуби2 не направsющихсz, и3 подвизA и4ми ћко волнaми
морски1ми. Мyжа си1лны пресели2, и3 заблуди1ша во kзh
цэхъ чyждихъ. Грёшныи въ поручeніе впадaетъ, и3 гонsи
прaзднество впадeтъ въ сyдъ. заступи2 и4скренzго си6 про
ти1ву си1лэ своeй, и3 внимaй себЁ и3 не впади1сz. Начaтокъ
животY водA и3 хлёбъ, и3 ри1за и3 д0мъ покрывazи стyдъ.
Лyчше жи1тіе ни1щаго подъ кр0вомъ nгрaды, нeжели
брaшна добрA въ чyждихъ. n мaлэ и3 n вели1цэ хвалY
и3мёй, жив0тъ ѕ0лъ t д0му въ д0мъ, и3 и3дёже живeши
не tвeрзеши ќстъ свои1хъ. накорми1ши и5 и3 напои1ши
и5 бесхвалы2, и3 надъ си1мъ ѕло2 ўслhшиши. Приступи2
Rп
кни1га
пришeлче и3 ўкраси2 трапeзу, и3 є3щE и3 рук0ю твоeю ўхлёби
м‰. и3злёзи пришeлче t лицA слaвы, пріи1де бо мнЁ
г0стемъ брaтъ, и3 трeбэ є4сть хлёвина. ѕэло2 се6 є4сть
тsжко чlку и3мyщу рaзумъ, запрэщeніе хлёвины и3
поношeніе заи1мника.
ГлавA, l.

Л
юбsй сн7а своего2 ўчасти1тъ є3мY рaны, да возвесели1тсz
на послёдокъ св0й. Кажaи сн7ъ св0й наслади1тсz
послэди2 n нeмъ, и3 посредЁ знaемыхъ n нeмъ
похвaлитсz. ЎчA сн7ъ св0й возревни1тъ врагA, и3 предъ
дрyги n нeмъ возрaдуетсz. ќмретъ nц7ъ є3мY и3 ћко
не ќмре, под0бна бо себЁ nстaви по себЁ. въ животЁ
своeмъ ви1дэвъ и5 и3 возвесели1сz, и3 на ўмрeтіи своeмъ
не nскорби1сz. Проти1ву враг0мъ nстaви мeстника, и3
дрyгомъ воздаю1ща блгdть. n дш7aхъ сн70въ nбsжетъ
стрyпы своS, и3 n всsкомъ в0пли возмzтeтсz ўтр0ба
є3го2. К0нь неўчeнъ сверёпъ и3дeтъ, и3 сн7ъ самов0лныи
блудни1къ бyдетъ. накажи2 чaда и3 ўдиви1тъ т‰, и3грazи съ
ни1мъ и3 сотвори1тъ ти6 печaль. Не смёйсz съ ни1мъ да не
поболи1ши n нeмъ, и3 на послёдокъ сотнeши си6 зyбы. Не
дaждь є3мY влaсти въ ю4ности, сокруши2 рeбра є3го2 д0ндеже
млaдъ є4сть, є3гдA кaко nжестёвъ и3 не покори1тътисz.
їсyса сирaхова
накажи2 сн7ъ св0й и3 дёлай n нeмъ, да не въ бестyдіе є3го2
поткнeшисz. Лyчше є4сть ни1щъ и3 крёпокъ со здрaвіемъ,
нeжели богaтъ и3 ўрaненъ тёломъ свои1мъ. Здрaвіе
и3сцёлно лyчше є4сть всsкого злaта, и3 тёло здрaво
нeжели богaтство бесчи1слено. нёсть богaтство лyчше
здрaвіz тэлeснаго, и3 нёсть весeліz пaче рaдости с®чныz.
Лyчше є4сть смр7ть пaче животA г0рька, и3 нeжели недyгъ
д0лгіи. Мн0го добро2 просhпано предъ ўсты2 затворeными,
предложeніz брaшна предлежaща ў гр0ба. Кaz п0льза
и4долу t жeртвы, не и4мать бо ћсти ни nбонsти. тaко
же и3згони1мыи гDемъ, зрsи nчи1ма и3 стенS. ћко є4внухъ
nсzзazи дэви1цу и3 возстенsетъ, тaко творsи по нyжди
суды2. не дaждь печaли дш7и2 своeй, и3 не nскорби2 себE
совётомъ свои1мъ. Весeліе с®чно жив0тъ чlка, и3 рaдованіе
мyжеско долгодeнствіе. Люби2 дш7у свою2 и3 тёши с®це своE
и3 печaль t себE tри1ни далeче. мн0ги бо печaль ўби2,
нёсть п0льзы въ нeй. рвeніе и3 ћрость ўмалsютъ дни2, и3
прeжде врeмене стaрость нав0дитъ.
ГлавA, lа.

Б
дёніе богaтества растaетъ пл0ти, и3 печaль є3го2
tг0нитъ с0нъ. печaль бдёніz и3спр0ситъ дрэмaніе,
и3 недyгъ лю1тъ tимaетъ с0нъ. трyдитсz богaтыи въ
рп7а
кни1га
собирaніи богaтества, и3 въ пок0и насыщaетсz пи1щей
свои1хъ. Трyдитсz ўб0гъ ўмалeніемъ жи1тіz, и3 въ пок0и
трeбуz бyдетъ. Любsи злaто не nправди1тсz, и3 гонsи
растлёніz сaмъ насhтитсz. мн0зи спад0шасz злaта рaди,
и3 бhсть пaгуба прsмо лицY є3го2. дрeво претыкaніz є4сть
всёмъ и3скyщимъ є3го2, и3 всsкъ безyмливъ поги1бнетъ
и4мъ. Бlжeнъ богaтъ и4же nбрэтeсz беспор0ка, и3 и4же
въ слёдъ злaта не и4де. кто2 є4сть и3 да ўблажи1мъ є3го2,
сотвори1 бо ди1вна въ лю1дехъ свои1хъ; кто2 и3скушeнъ и4мъ
бhсть и3 соверши1сz, и3 да бyдетъ на похвалeніе; и3 кто2
м0глъ престyпникъ бhти и3 не преступи2, и3 ѕло2 сотвори1ти
и3 не сотвори2; да ўтвердsтсz бlги1нz є3го2, и3 млcтынz
є3го2 и3сповёсть собрaніе. Сёде ли на вели1цэ трапeзэ не
раздви1гни гортaни на нeй, и3 не рцы2, мн0го на нeй є4сть.
Помzни2 ћко ѕло2 є4сть џко лукaво, лукaвнэе џка что2
є4сть создaно; сего2 рaди t всsка лицA слези1тъ. и3дёже
ѓще ќзриши не простирaй руки2 и3 не гнети1сz съ ни1мъ въ
соли1ло, разумёй є4же є4сть и4скренzго t себE сам0го, и3 n
всsкой вeщи размышлsй. ћждь ћко чlкъ предлежaщее
ти6, и3 не разгребaй да не возненави1денъ бyдеши. престaни
пeрвіе рaди наказaніz, и3 не ћждь ли1ше сhти, да не
преткнeшисz. Ѓще сsдеши посреди2 мн0гихъ чaдіи, не
їсyса сирaхова
простри2 руки2 своеS пeрвэе и4хъ. Ћко накaзаное чlку
дов0лно є4сть мaлое, и3 на nдрЁ є3го2 не стрaжетъ ѕлA.
С0нъ здрaвіz n чрeвэ мёрнэ, востaвъ заќтра и3 дш7A
є3го2 съ ни1мъ. трyдъ бдёніz и3 ск0рбь, и3 чрeво болE съ
мyжемъ несhтымъ, и3 ѓще и3 nнyдилсz є3си2 брaшномъ,
востaни t трапeзы и3 почjеши. Послyшай менE чaдо не
ўничижи2 менE, и3 на послёдокъ nбрsщеши словесA моS.
во всёхъ дёлехъ свои1хъ бyди бhстръ, и3 всsкъ недyгъ не
и4мать приступи1ти къ тебЁ. Богaтаго хлёбы блгcвsтъ
ўстны2, и3 послyшество добр0ты є3го2 вёрно. и3 на скупaго
по хлёбэхъ пор0пщетъ грaдъ и3 послyшество ѕл0бы є3го2
и4стое. Въ винЁ не мужaйсz, мн0ги бо погуби2 вино2.
Пeщь и3скушaетъ желёзо въ калeніи, тaко же и3 с®це
вино2 въ свaрэ г0рдыхъ. Рaвно животY чlкомъ вино2,
ѓще піeши є5 въ мёру є3го2. Кjи жив0тъ ўморsющемусz
вин0мъ, сіe бо на весeліе чlкомъ создaно є4сть. Вино2
пивaемо в0 времz дов0лно, г0ресть дш7aмъ мн0го вино2
пивaемо. со гнёвомъ и3 клевет0ю ўмн0житъ ћрость
безyмнаго. піsнство на претыкaніе, ўмалsz крёпость и3
притворsz стрyпіz. Въ пи1рэ винA не nбличaй и4скренzго,
и3 не tвeрзи є3го2 въ весeліи є3го2. словесE пон0сна не рцы2
є3мY, и3 не nскорби2 є3го2 во и3стzзaніи.
рп7в
кни1га
ГлавA, lв.

С
тарёйшину ли т‰ постaвиша не возноси2 себE, но
бyди въ ни1хъ ћко є3ди1нъ t ни1хъ. попеци1сz и4ми, и3
тaко сsди и3 всю2 потрeбу свою2 сотв0рь возлsзи. да
возвесели1шисz и4хъ рaди и3 красоты2 дёлма пріи1меши
вэнeцъ. гlи старёйшино подобaетъ бо ти6, и3спhтною
хи1тростію, и3 не возбрани2 мусикjи и3дёже послyшаніе
бyдетъ, не и3зноси2 бесёды и3 безъ врeмени не мудри1сz.
печатлёнъ ґнfрaxъ на мани1стэ злaтэ, и3 разсужeніе
муси1ковъ въ пи1тіи винA. и3 ўкрашeніемъ злaтомъ печaть
жезлA, пёти є3мY си1це под0бно рещи2 винY. гlи ю4ноше
ѓще ти6 є4сть потрeба, є3двA и3 двaщи ѓще вопрошeнъ
бyдеши, и3 є3ди1немъ сл0вомъ n мн0зэ и3згlи. бyди ћко
вёдыи и3 вкyпэ молчA. посредЁ вельм0жъ не рaвенъсz
твори2, и3 и3н0му гlющу не ѕэло2 прилежи2. прeже гр0ма
м0лніи варsетъ, и3 предъ стыдли1ваго варsетъ блгdть.
в0 времz востaни и3 не послэди2, въ д0мъ tи3ди2 ґ не
ўнывaй. т{ и3грaй и3 твори2 помышлeніz твоS, и3 не
согрэшaй сл0вомъ г0рдымъ. И# n си1хъ блгcви2 сотв0ршаго
т‰, и3 ўпоевaющего т‰ t бlгъ є3го2. Боsсz гDа пождeтъ
наказaніz, и3 ўтреню1юще nбрsщутъ бlговолeніе. и3щaи
зак0на насhтитсz є3го2, и3 сумнsисz соблазни1тсz n
їсyса сирaхова
нeмъ. Боsщіисz гDа nбрsщутъ сyдъ, и3 nправдaніz ћко
свётъ и3звнЁ возгорsтсz. чlкъ грёшникъ ўклони1тсz
t nбличeніz, и3 по в0ли своeй nбрsщетъ под0бство.
мyжъ совётникъ не прeзритъ размышлeніz, и3 чyждь и3
г0рдъ не ўбои1тсz стрaха, по сотворeніи съ ни1мъ. Безъ
совёта ничес0же не твори2, и3 є3гдA сотвори1ши не раскaйсz.
На пути2 падeніz не ходи2, и3 не претыкaйсz n кaмени.
не вёруй пути2 въ нeмъжесz не претыкaеши, и3 t ч†дъ
свои1хъ храни1сz. Во всsцэмъ дёлэ не вёруй дш7и2 своeй,
се6 бо є4сть соблюдeніе зак0на. Вёруzи зак0ну вонми1тъ
зaповэдемъ, и3 ўповazи гDви не ўмaлитсz.
ГлавA, lг.

Б
оsщагосz гDа не срsщетъ ѕло2, ѓще и3 въ напaсть
впадeтъ пaки и4з метъ є3го2. Мyжъ премyдръ не
возненави1дитъ зак0на, сумнsижесz въ нeмъ ћко
въ бyри корaбль. Чlкъ разуми1въ вёру и4метъ зак0ну,
и3 зак0нъ є3мY вёренъ. ћко вопрошeніе прaведныхъ
пригот0ви сл0во, и3 тaко ўслhшиши. съчетaй наказaніе,
и3 тогдA tвэщaй. К0ло колeсное ўтр0ба бyzго, и3 ћко
же џсь вертsщисz помышлeніе є3го2. к0нна kждeніz ћко
дрyгъ зазри1въ подъ всsцэмъ kздsщимъ ржeтъ. Почто2
дн7ь днE преспэвaетъ, и3 всsкъ свётъ днE лёта t сlнца,
рп7г
кни1га
рaзумомъ гDнимъ разлучи1стасz. И#з мэни2 врeмz и3
прaзdники, t ни1хъ вознeсъ и3 с™и2, и3 t ни1хъ положи2
въ число2 днjи. и3 чlцы вси6 tт0лэ. и3 t земли2 создaнъ
бhсть ґдaмъ, мн0жествомъ худ0жества гDь раздэли2 |
и3змэни2 пути2 и4хъ. t ни1хъ блгcви2 и3 вознесE, и3 t ни1хъ
с™и2 и3 къ себЁ прибли1жи. n ни1хъ клsтсz и3 смири2, и3
соврати2 и4хъ t стоsніz и4хъ. ћко брeніе скудeлника въ
руцЁ є3го2, вси6 путіE є3го2 по и3зволeнію є3го2, тaко и3 чlцы
въ руцЁ сотв0ршаго и5, воздaти и4мъ по судY є3го2. ћко
проти1ву ѕл0му бlг0е, и3 проти1ву смр7ти жив0тъ, тaко
проти1ву бlговёрному грёшникъ. и3 си1це возри2 во вс‰
дёла вhшнzго дв0е дв0е є3ди1ну проти1ву є3ди1ного. ѓзъ
же послёжде бдёхъ и3 наслэди1хъ и4хъ ћко же t начaтка,
ћко же побирazи въ слёдъ и3мaтелz ви1ннаго, въ блгcвeніе
гDне достиг0хъ, и3 ћко и3мaтель нап0лнихъ точи1ло. и3
смотри1те ћко не себЁ є3ди1ному труди1хсz, но всёмъ
и3скyщимъ наказaніz. Послyшайте менE вельм0жа лю1діи,
и3 влaстеле соб0ра внуши1те. сн7у и3 брaту, женЁ и3 дрyгу
своемY, не дaждь влaсти на себЁ въ животЁ своeмъ.
и3 не дaждь и3н0му и3мёніz своего2, да не раскaешисz
трeбуzи и4хъ рaди. д0ндеже жи1въ є3си2 и3 дыхaніе въ тебЁ,
не и3змэни2 себE всsкой пл0ти. лyчше бо є4сть дa ти6 сz
їсyса сирaхова
м0лzтъ чaда твоS, нeжели тебЁ зрёти въ рyцэ ч†дъ
твои1хъ. Во всёхъ дёлехъ свои1хъ бyди преспэвaz, не
дaждь пор0ка на слaву свою2. въ дн7ь скончaніz дни2
животA своего2, и3 в0 времz смр7ти твоeй раздaй и3мёніе
своE. Сhтости и3 жeзліе и3 брeмz nслY, хлёбъ и3 наказaніе
и3 дёло раб0ви. Кажи2 рабA nбрsщеши пок0й, nслaби
рyку є3мY и3 и3скaти начнeтъ своб0ды. И$го и3 ремeнь вhю
преклонsетъ, и3 рабY лукaву ќзы и3 рaны возложи2,
возри2 є3го2 въ дёло да не прaзднуетъ. мн0зэй бо ѕл0бэ
наyчитъ прaзднество, ўстр0й є3го2 въ дёлехъ ћко же
подобaетъ є3мY. ѓще не послyшаетъ всади2 и5 въ nк0ва,
и3 не бyди и3зли1ха надъ всsкою пл0тію, и3 безъ судA не
сотвори2 ничес0же. Ѓще ти6 є4сть рaбъ бyди ћко же и3 ты2,
и3 ћко кр0вію стzжaлъ є3си2. ѓще ти6 є4сть рaбъ и3мёй и5
ћко брaта, ћко же бо дш7A твоS ўсумни1шисz є3го2. ѓще
nѕлоби1ши є3го2, и3 востaвъ tбэжи1тъ, ки1мъ путeмъ
пои1щеши є3го2 не вёси.
ГлавA, lд.

Н
еразуми1ву мyжеви тщи2 и3 лжи2 сyть надeжди, и3 с0ніz
вперsютъ безyмныz. Ћко же є3млsисz за стёнь и3
гонsи вётры, тaко же є3млsи вёру сн0мъ, сіE на сіE
с0нъ ўзрёніz. Прsмо лицY под0біе лицA, t нечи1стаго
рп7д
кни1га
чт0сz nчи1ститъ, и3 t лжA кaz и4стинна; волшвeніz и3
nбаsніz и3 с0ніz сyетство сyть. и3 ћко же болsщу с®цу
мечтaніz бывaютъ, ѓще не t вhшнzго послaно бyдетъ
на посэщeніе. не дaждь и4хъ с®цу своемY, мн0гихъ бо
прельсти2 с0нъ, и3 tпад0ша надёющесz на н‰. безъ лжA
соверши1тсz зак0нъ, и3 премyдрости во ўстёхъ вёрныхъ
совершeніе. Мyжъ ўчeнъ мн0го ўвёсть, и3 мн0го и3ску
си1въ и3сповёсть рaзумъ. И$же не и3скуси1сz мaло вёсть,
заблуди1выи же ўмн0житъ ковaрство. мн0го ви1дэхъ
въ заблужeніи моeмъ, и3 вsще словeсъ мои1хъ рaзумъ
м0й. Мн0гащи до смр7ти въ бэдY впад0хъ, и3 сп7сeнъ бhхъ
си1хъ рaди. дх7ъ боsщихсz гDа поживeтъ, надeжда бо и4хъ
на сп7сaющаго |. Боsисz гDа ничи1мъ же постыди1тсz, и3
не ўстраши1тсz т0й бо надeжда є3мY. боsщемусz гDа
бlжeна є4сть дш7A, чи1мъсz nдержи1тъ и3 кто2 є3мY бhсть
ўтвержeніе; џчи гDни на любsщаz є3го2, защищeніе си1лы,
и3 ўтвержeніе крёпости, покр0въ t вaра и3 покр0въ t
полyдне, хранeніе t претыкaніz, и3 п0мощь t пaданіz,
воздвизazи дш7 у , и3 просвэщazи џчи, nцыщeніе
даS животA и3 блгcвeніе. жрsи t непрaвды приношeніе
пор0чно, и3 нёсть въ бlговолeніе пор0ки бе€зако6нникъ. и3
не бlговоли1тъ вhшніи n приношeніи нечести1выхъ, ни
їсyса сирaхова
мн0жествомъ жeртвъ nцhститъ грёхъ. ћко жрsи сн7а
предъ nц7eмъ є3го2 приносsи жeртвы t и3мёніz ўб0гихъ.
хлёбъ ўб0гимъ жив0тъ ўб0гихъ. ћко кр0ви лишazи
є3го2 чlкъ, и3 ћко ўбивaz и4скренzго и4же teмлетъ є3мY
поживeніе. и3 ћко проливaz кр0вь, ўдержA мздY t
нае6мникъ. є3ди1нъ созидaz, и3 є3ди1нъ разарsz, что2
ўспёетъ ны6 б0леи т0кмо трyдъ; є3ди1ному молsщусz
ґ друг0му проклинaющу, к0его глaсъ ўслhшитъ вLка;
и3змывazисz t мертвецA, и3 пaки прикасazсz є4мъ, кaz
п0льза є4сть є3мY t бaнэ; тaко же и3 чlкъ постsйсz n
дёлехъ свои1хъ, и3 пaки ходsи т0 же творS, мольбY є3го2
кто2 ўслhшитъ, и3 что2 ўспЁ смирeніемъ свои1мъ;
ГлавA, lє.

С
облюдaz зак0нъ ўмн0житъ приношeніе, и3 ћко
жрsи сп7сeнію внимaz зaповэдемъ. воздаsи блгdть, и3
приносsи ћко смидaлъ прин0ситъ, и3 творsи млcтыню
ћко и3 жрsи жeртву хвалeніz. Бlговолeніе гDне є4же
tступи1ти t грэхA, и3 nцыщeніе є4сть tступи1ти t
непрaвды. Не kви1сz прeдъ гDемъ т0щь, всe бо се6 зaповэди
рaди. Приношeніе прaведнаго похвaлитъ nлтарS, и3 бlго
ўхaніе є3го2 предъ вhшнимъ. Жeртва мyжа прaведнаго
пріsтна, и3 пaмzть є3S не забвeна бyдетъ. џкомъ бlг0мъ
рп7є
кни1га
прослaви гDа, и3 не ўмaли t начaтка руки2 твоеS. во
всsкомъ даsніи ўкроти2 лицE своE, и3 весeліемъ nс™и2
десzти1ну. дaждь вhшнему по даsнію є3го2, и3 џкомъ
бlг0мъ nчищeніе руки2. Ћко гDь воздаsи є4сть, и3
седми1цею воздaстъ ти6. дaръ бо безъ трудA не пріeмлетъ,
ни прибли1житъбосz жeртвэ непрaведнаго. ћко гDь судіS
є4сть, и3 нёсть ў него2 слaвы лицA. не пріи1метъ ли лицA
n ўб0зэмъ, и3 мlтву nби1димаго ўслhшитъ. Не и4мать
презрёти мlтвы си1раго ни вдови1цы, є3гдA и3звэщaетъ
бесёду. Не слeзы ли вдови1цэ по лани1тама текyтъ, и3
в0пль на снeсшаго є4й; Ўтолsи бlговолeніемъ пріsтъ
бyдетъ, и3 мlтва є3го2 до џблакъ д0йдетъ. мlтва смирeн
наго пр0йде џблаки, д0ндеже приступи1тъ не ўтёшитсz.
и3 не и4мать tступи1ти д0ндеже посэти1тъ вhшніи. суди1тъ
въ прaвду, и3 сотвори1тъ сyдъ, и3 гDь не замeдлитъ. и3
не и4мать долготерпёти на ни1хъ, д0ндеже сокруши1тъ
чрeсла немлcтивыхъ. И# kзhкомъ воздaстъ мeсть, донeле
потреби1ти мн0жество досади1тель. и3 скЂпетры непрaвед
ныхъ сокруши1тъ. д0ндеже воздaстъ чlку по дэsнію є3го2,
и3 по дёломъ чlческомъ и3 по помышлeнію и4хъ. д0ндеже
суди1тъ суд0мъ лю1демъ свои1мъ, и3 возвесели1тъ | и4же
сyть въ млcти є3го2. крaсна є4сть млcть въ дн7ь ск0рби є3го2,
їсyса сирaхова
ћко же и3 џблацы дождeвни в0 времz безд0ждіz.
ГлавA, lѕ.

П
оми1луй ны6 вLко б9е всёхъ и3 возри2, и3 наложи2
стрaхъ тв0й на вс‰ kзhки. воздви1гни рyку твою2
на kзhки чyжда, и3 да ќзрzтъ си1лу твою2. Ћко
же предъ ни1ми nс™и1сz въ нaсъ, тaко же предъ нaми
возвели1чисz на ни1хъ. и3 да познaютъ т‰, ћко же и3
мы2 познaхомъ т‰. ћко нёсть бGа рaзвэ тебE гDи.
nбнови2 знaменіz, и3змэни2 чюдесA, прослaви рyку и3
деснyю мhшцу твою2. Воздви1гни ћрость и3злeй гнёвъ,
и3зми2 супeрника и3 сотри2 врагA. потщи2 врeмz и3 помzни2
заклинaніе, и3 да и3сповёдzтъ вели1чіz твоS. Гнёвомъ
nгнS поzдeнъ бyдетъ сп7сazисz, nѕлоблsющіи лю1ди
твоS да nбрsщутъ пaгубу. Сокруши2 главы2 кн‰зь
вр†гъ нaшихъ гlющихъ, нёсть рaзвэ нaсъ. собери2 вс‰
колёна їaковлz. свётло с®це и3 бlго n брaшнэ, и3 n
ћди своeй попечeтсz. Поми1луй лю1ди гDи наречeнныи
и4менемъ твои1мъ, ї}ль є3г0 же пeрвенцемъ ўпод0билъ
є3си2. Ўщeдри грaдъ с™hни твоеS їєrли1мъ, грaдъ пок0ища
твоего2. и3сп0лни сіo1на взsти словесA твоS, и3 t слaвы
своеS лю1ди своS. дaждь свэдётельство твaри своeй и3
сyщимъ t начaла, и3 воздви1гни прbр0чествіz сyщаz n
рп7ѕ
кни1га
и4мени твоeмъ, дaждь мздY терпsщимъ тебE, и3 прbр0цы
твои2 вёрни бyдутъ. послyшай гDи мольбы2 мlтвеникъ
твои1 х ъ. по блгc в eнію ґар0ню n лю1 дехъ твои1 х ъ. И#
разумёютъ вси6 сyщіи на земли2, ћко гDь є3си2 бGъ
вэк0мъ. всsко брaшно ћстъ чрeво, є4сть же брaшно
брaшна добрёе. гортaнь вкушaетъ брaшна л0ва, тaко с®це
разуми1во словесA л0жна. С®це стропти1во дaстъ печaль,
и3 чlкъ мн0го ўмётель воздaстъ є3мY. всsкаго мyжеска
п0лу пріи1метъ женA, є4сть же дщи2 дщeре лyчше. добр0та
жeньска ўкроти1тъ лицE, и3 надъ всE желaніе чlческо
преспёетъ. ѓще є4сть на kзhцэ є3S млcть и3 кр0тость,
нёсть мyжъ є3S т0ченъ сн70мъ чlческимъ. Приводsи
женY начинaетъ стzжaніz, пом0щника по себЁ сам0мъ
столпA пок0ю. и3дёже не бyдетъ прегрaды расхыщeно
бyдетъ и3мёніе, и3 и3дёже не бyдетъ жены2 воздохнeтъ
заблуждaz. кт0 бо вёруетъ воnружeну разб0йнику
находsщу t~ града в0 градъ; Тaко же и3 чlку не и3мyщу
гнэздA, и3 nбитaющу и3дёже nбвечери1тсz.
ГлавA, lз.

В
сsкъ дрyгъ речeтъ, дружи1хсz є3мY и3 ѓзъ, но є4сть
дрyгъ и4менемъ т0чію дрyгъ. печaль не пребывaетъ ли
до смр7ти, пріsтель и3 дрyгъ претворszсz во вр†гъ;
їсyса сирaхова
Q, лукaво помышлeніе tкyдэсz и3звали2, покрhти сyшу
лeстію. Пріsтель n весeліи дрyжни рaдуетсz, и3 в0 времz
ск0рби и3здалeча бyдетъ. пріsтель с0 другомъ труждaетсz
чрeва рaди, и3 проти1ву брaни в0зметъ к0піе. Не забyди
дрyга въ дш7и2 своeй, и3 не непоминaй є3го2 во и3мёніи
своeмъ. Всsкъ совётникъ tи1метъ совётъ, но є4сть совэ
щazи n себЁ. t совётника храни2 дш7у свою2, и3 разумёй
пeрвэе что2 є3мY потрeба є4сть, сaмъ бо себЁ совэщавaетъ.
Е#гдA кaко возложи1тъ нa т‰ жрeбіи, и3 речeтъ ти6, д0брэ
ти6 пyть є4сть. и3 стaнетъ прsмо ви1дэти что2 бyдетъ ти6.
Не совэщавaй съ подзирaющимъ т‰, и3 t зазрsщихъ т‰
съкрhй совётъ. съ жен0ю n рeвности є3S, и3 со страшли1
вымъ n брaни. съ купцeмъ n преложeніи, и3 съ купyю
щимъ n продaніи. съ зави1дливымъ n похвалeніи, и3 съ
немлcтивымъ n поми1лованіи. съ лэни1вымъ n всsкомъ
дёлэ, и3 съ наeмникомъ лётошнимъ n совершeніи. рабY
лэни1ву n мн0зэ дёланіи. и3 не належи2, но n си1хъ
n всeмъ совэщaніи, но съ мyжемъ бlговёрномъ пrно
бyди, є3г0 же ѓще познaеши соблюдyща зaповэди, и4же
въ дш7и2 є3го2 ћко же въ твоeй дш7и2. и3 ѓще согрэши1ши
поболи1тъ съ тоб0ю. и3 совётъ с®ченъ постaви, нёсть бо
ти6 вёрнэйшаго є3S. дш7a бо мyжа возвэщaетъ нёкогда
рп7з
кни1га
разyмне, нeжели сeдмь блюсти6тель на высотЁ сэдsщи
стрaжа дёльма. И# n всeмъ сeмъ помоли1сz вhшнему,
да ўпрaвитъ вои1стинну пyть тв0й. начaтокъ всsкого
дёла сл0во, и3 пeрвэе всsкого дёланіz совётъ. Слёдъ
и3змэнeніz с®ченъ, на четhри чaсти и3сх0дитъ. на добро2
и3 ѕло2, на жив0тъ и3 смр7ть, и3 владhи и4ми вhну kзhкъ
є4сть. Е$сть мyжъ ковaренъ наказaтель мн0гимъ, и3 своeй
дш7и2 є4сть неключи1мъ. Е$сть премудрszисz въ словесE воз
ненави1димъ, сeй всsкоz пи1ща лишeнъ бyдетъ. не данa бо
бhсть є3мY t~ гDа блгdть, ћко всsкоz премyдрости лишeнъ
бhсть. є4сть премyдръ своeй дш7и,2 и3 плоды2 рaзума є3го2 во
ўстёхъ вёрны. Мyжъ премyдръ лю1ди своS накaжетъ, и3
плоды2 рaзума є3го2 вёрны. Мyжъ премyдръ и3сп0лнитсz
блгcвeніz, и3 ўбlжaтъ є3го2 вси6 зрsщеи. Жив0тъ мyжа
въ число2 днjи, и3 дни2 ї}леви безчи1сленіи. Премyдръ въ
свои1хъ лю1дехъ наслёдитъ вёру, и3 сёмz є3го2 жи1во бyдетъ
въ вёкъ. Чaдо, въ животЁ своeмъ и3скуси2 дш7у свою2, и3
ви1ждь что2 є4й є4сть ѕло2 и3 не дaждь є4й. не ключи1тъ
бо сz всE всёмъ, и3 не всsка дш7A во всeмъ бlговоли1тъ.
Не пресыщaйсz во всeй пи1щи, и3 не разливaйсz на
разли1чіе брaшна. И$бо во мн0зэ брaшнэ недyгъ бyдетъ
и3 пресыщeніе до ск0рби д0йдетъ. Пресыщeніемъ бо мн0зи
їсyса сирaхова
ўмр0ша, внимazи же приложи1тъ животЁ.
ГлавA, lи.

Ч
ти2 врачA проти1ву потрeбэ чcти є3го2, гDь бо создA є3го2.
t вhшнzго бо є4сть и3сцэлeніе, и3 t цRS пріи1метъ
дaръ. Худ0жество врачA вознесeтъ главY є3го2, и3 предъ
вельм0жами ўдиви1мъ бyдетъ. ГDь создA t землS
врачевaніе, мyжу мyдру не ўмерзи1тъ и4ми. не t дрeва
ли nслади1сz водA, да познaна бyдетъ крёпость є3го2. т0й
дaлъ є4сть худ0жество чlкомъ слaвитисz чюдесeмъ є3го2.
Тёми ўврачевA и3 tsтъ болёзни и4хъ. мировaрецъ си1ми
сострои1тъ примэшeніе, и3 не скончaютсz дёла є3го2 и3 ми1ръ
t него2 є4сть на лицы2 земли2. Чaдо, въ болёзни своeй
не презри2, но моли1сz гDви и3 т0й т‰ и3сцэли1тъ. tступи2
прегрэшeніz, напрaви рyцэ и3 t всsкого грэхA nцhсти
с®це своE. дaждь бlгоўхaніе и3 пaмzть смидaлъ и3 ўмaсти
приношeніе, и3 дaждь мёсто врачY, гDь бо є3го2 создA, и3
да не ўдали1тътисz трeбэ бо ти6 є4сть. є4сть бо врeмz
є3гдA въ рyку є3го2 бlгоўхaніе, и4бо и3 сіи2 гDви м0лzтсz да
ўпрaвитъ и4мъ пок0й, и3 и3сцэлeніе животA. согрэшeніz
же рaди предъ сотв0ршимъ є3го2, впадeтъ въ рyцэ врачY.
Чaдо, надъ мертвецeмъ и3сточи2 слeзы, и3 ћко же ѕлЁ
стражA начни2 плaча. и3 ћко же дост0итъ є3мY сокрhй
рп7и
кни1га
тёло є3го2, и3 не прeзри погребeніz є3го2. г0рекъ сотвори2
плaчь и3 рыдaніе тeпло. и3 сотвори2 сётованіе ћко же є3мY
дост0итъ, дн7ь є3ди1нъ и3 двA хулeніz рaди, и3 ўтёшисz
печaли дёлма. t печaли бо смр7ть бывaетъ, и3 печaль
с®чнаz слsчетъ крёпость. въ нанесeніи пребывaетъ печaль,
и3 жи1тіе ни1щаго въ с®ци. Не дaждь въ печaль с®ца своего2
nстaви є3го2, помzни2 послёднzz не забyди. нёсть бо
ти6 возвращeніz, и3 п0льзы є3мY не сотвори1ши, себё же
зазли1ши. помzни2 ўстaвъ є3го2 ћко си1це. ћко вчерA твоS
мнЁ, ґ тебЁ днeсь. Въ пок0и мертвецA кончaй пaмzть
є3го2 и3 ўтёшисz n нeмъ во и3сх0дэ дш7и2 є3го2. Премyдрость
кни1жника в0 времz прaзднества, и3 ўмалszсz дэsніемъ
свои1мъ ўпремyдритсz. Чт0сz ўмудри1тсz держA рaло, и3
хвалsисz nстн0мъ, гонS волы2 и3 возвращazсz въ дёлехъ
є3ю2, и3 повёсть є3го2 въ сынёхъ тeлчихъ. и3 с®це є3го2 дaстъ
въспроврещи2 браздY, и3 бдёніе є3го2 на насыщeніе ю4нецъ.
Тaко всsкъ древодёлz и3 худ0жникъ, и4же н0щи ћко дни2
провождaетъ, дёлающи и3стукaніz печaтіи, и3 прилежaніе
є3го2 и3змэни1ти разли1чіz. с®це своE дaстъ впод0бити
живописaніz, и3 бдёніе є3го2 є4сть скончaти дёло. Тaко же
и3 ковaчъ сэдS бли1зъ наковaлни, соглzдaz дёло желёза.
курeніе nгнS ўдручи1тъ тёло є3го2, и3 теплот0ю пeщи
їсyса сирaхова
ўтруди1тсz. глaсомъ млaта приклони1тъ ќхо є3го2, и3
прsмо под0бію сосyда џчи є3го2. с®це є3го2 вдaстъ на
скончaніе дёла, и3 бдёніе є3го2 ўкрaсити до концA. Тaко
же и3 скудeлникъ сэдS на дёлэ своeмъ, и3 вертS ногaма
к0ло. и4же въ печaли лежи1тъ вhну въ дёлэ своeмъ, и3 въ
числЁ всE дёланіе є3го2. мhшцею є3го2 воnбрази1тъ брeніе,
и3 предъ ногaма преклони1тъ крёпость свою2. с®це своE
вдaстъ скончaти сосyдъ, и3 бдёніе є3го2 и3стреби1ти пeщь.
Вси6 сіи2 рукaма свои1ма надёютсz, и3 к0ждо въ дёлэ
своeмъ премудрsетсz. безъ тёхъ не ўсели1тсz грaдъ, и3 не
вселsтсz ни пох0дzтъ, и3 въ соб0рищи не пох0дzтъ. на
пrт0лэ же судіи2 не сsдутъ, и3 завёта судY не размhслzтъ.
не и4мутъ и3звэщaти наказaніz и3 судA, и3 въ при1тчахъ
не nбрsщутсz. но т0кмо создaніе вёка ўтвердsтъ, и3
молeніе и4хъ въ дёланіихъ худ0жества рaзвэ вдаю1щаго
дш7у свою2, и3 размышлsющаго въ зак0нэ вhшнzго.
ГлавA, lf.

П
ремyдрость всёхъ дрeвнихъ и3зhщетъ, и3 въ прbр0чествіи
непрaздна бyдутъ. П0вэсть мyжіи и3 м ени1 т ыхъ
соблюдeтъ, и3 во и3зви1тіе при1тчь вни1детъ. Сокровeніе
при1тчь и3зhщетъ, и3 въ гадaніи при1тчь поживeтъ. ПосредЁ
вельм0жъ поживeтъ, и3 предъ старёйшину kви1тсz.
рп7f
кни1га
Въ зeмлю чyждихъ kзы6къ пр0йдетъ, добр0 бо и3 ѕло2 въ
чlцэхъ и3скуси2. с®це своE дaстъ ўтреневaти к0 гDу сотв0
ршему є3го2, и3 предъ вhшнимъ пом0литсz. и3 tвeрзетъ
ўстA своS на мlтву, и3 n грэсёхъ свои1хъ пом0литсz.
Ѓще бо гDь вeліи восх0щетъ, дх7омъ рaзума и3сп0лнитсz.
Т0й nдожди1тъ гlы премyдрости своеS, и3 въ мlтвэ
и3сповёстьсz гDви. Т0й ўпрaвитъ совётъ є3го2 и3 худ0же
ство, и3 въ сокровeнныхъ є3го2 размhшлено бyдетъ. и3 т0й
и3звэщaетъ наказaніе ўчeніz є3го2, и3 зак0номъ завёта
гDнz похвaлитсz. восхвaлzтъ рaзумъ є3го2 мн0зи, и3 д0
вэка не поги1бнетъ. Не tи1детъ пaмzть є3го2, и3 и4мz є3го2
поживeтъ въ р0дъ и3 р0дъ. Премyдрость є3го2 повэствyютъ
kзhцы, и3 хвалY є3го2 и3сповёсть цRковь. Ѓще пребyдетъ
и4мz, nстaвитъ нeжели тhсущи, и3 ѓще престaнетъ є3ди1но
сотвори1тъ себЁ. И# є3щE размhсливъ и3сповёмъ, и3 ћко же
луны2 п0лъ нап0лнихсz. Послyшайте менE прпdбніи сн7ове,
и3 прозsбните ћко ши1пка прозzбaющіz на пyстэ сeлэ.
И# ћко же ливaнъ дади1те воню2, и3 процвэтeтъ цвётъ
ћко кри1нъ. дади1те воню2 и3 восп0йте пёснь, блгcви1те гDа
n всeмъ дёлэ. дади1те и4мени є3го2 вели1чіе, и3сповёдайтесz
во хвалeніи є3го2. пёсньми ўстeнъ и3 въ гyслехъ, и3 си1це
речeте во и3сповёданіи. дёла гDнz вс‰ ћко добрA ѕэло2,
їсyса сирaхова
и3 всsко повелёніе в0 времz своE бyдетъ. и3 нёсть рещи2,
что2 се6 на что2 се6; всe бо в0 времz своE пои3скaно бyдетъ.
сл0вомъ є3го2 бyдетъ ћко и3ст0чникъ воды2, и3 гlомъ ќстъ
є3го2 пріsтіz в0днаz. Повелёніемъ є3го2 всE бlговолeніе,
и3 нёсть и4же ўмaлитъ сп7сeніе є3го2. дёло всsкоz пл0ти
предъ ни1мъ, и3 нёсть ўкрhтисz t џчію є3го2. t вёкъ
на вёкъ призрЁ, и3 ничт0же нёсть ди1вно предъ ни1мъ.
Нёсть рещи2, что2 се6 на что2 се6, всe бо на потрeбу є3го2
создaна бhсть. Блгcвeніе є3го2 ћко рэкA наводни1сz, и3 ћко
пот0пъ сyшу напои2. си1це гнёвъ є3го2 kзhцы наслёдzтъ,
ћко nбрати2 в0ду на слaну. Пути2 є3го2 прпdбнымъ прaви,
тaко бе€зак0нникомъ претыкaніz. Бlго бlги1мъ создaно
бhсть и3спeрва, тaко же грёшнымъ ѕло2. Начaтокъ
всsкоz потрeбы жи1тіz чlча, џгнь, и3 водA, и3 желёзо,
и3 с0ль, и3 крyпы, пшени1ца, и3 мeдъ, и3 млeко, кр0вь
грозн0ву, и3 мaсло и3 ри1за. всE се6 вёрнымъ на бlго,
си1це и3 грёшникомъ преврати1тсz на ѕло2. Е$сть дх7ъ и4же
создaнъ бhсть на мeсть, и3 ћростію своeю ўтверди1ша рaны
и4мъ. В0 времz кончaніz и3злэю1тъ крёпость, и3 ћрость
сотв0ршаго и4хъ и3злэю1тъ. џгнь и3 грaдъ и3 глaдъ и3 смeрть,
всE се6 создaно бhсть на мeсть. зyбы ѕвёріи, и3 ск0рпіи,
и3 є3хи1дни, и3 к0піе мстsщее нечести1выz на пaгубу.

кни1га
въ зaповэдехъ є3го2 возвеселsтсz, и3 по земли2 на потрeбу
ўгот0вzтсz, и3 в0 времz своE не и4мутъ преити2 сл0ва.
Сего2 рaди и3спeрва ўтверди1хсz, и3 размhслихсz, и3 въ
писaніихъ, nстaвихъ вс‰ дёла гDнz бlга. и3 всю2 потрeбу
в0 времz є3го2 подaстъ. и3 нёсть рещи2, сіE сего2 ѕлёе, всe
бо в0 времz на ўгожeніе бyдетъ. и3 нн7э всёмъ с®цемъ и3
ўсты2, восп0йте и3 блгcви1те и4мz гDне.
ГлавA, м7.

Н
епрaзднество вeліе создaно бhсть всsкому чlку, и3
и4го тsжко на сн7ёхъ ґдaмлэхъ. t~ дне и3сх0да t~
чрева м™ре и4хъ, д0 дне погребeніz въ м™рь всёхъ.
помышлeніz и4хъ и3 стрaха с®чнаго, примышлeніе чazніz
дн7ь скончaніz. t сэдsщаго на пrт0лэ слaвы, и3 до
смирeннаго на земли2 и3 пeпелэ. t носsщаго багрsнаz
и3 вэнeцъ, и3 до носsщаго льнsну. Зaвисть и3 ћрость и3
мzтeжъ и3 м0лву и3 стрaхъ смр7ти, и3 враждA и3 рвeніе. и3 в0
времz пок0z на л0жи, с0нъ нощнhи и3змэни1тъ рaзумъ
є3го2. Мaло ћко ничес0же на пок0и, и3 t того2 во снЁ ћко
в0 дне блюдeніz. возмущeніе видёніемъ с®ца своего2, ћко
ўбэжaвъ t лицA брaни. и3 в0 времz сп7сeніz своего2 востA,
и3 дивsсz ни на є3ди1номъ же стрaсэ со всsкою пл0тію
t чlка и3 до скотA. и3 на грёшныхъ седми1цею, къ си1мъ
їсyса сирaхова
смр7ть и3 кр0вь и3 рвeніе и3 nрyжіz нанесeніz, глaдъ и3
сокрушeніе и3 рaны. на бе€зак0нныхъ создaно бhсть се6 всE,
и3 си1хъ рaди бhсть пот0пъ. ВсE є3ли1ко t землS въ зeмлю
возвращaетсz, и3 t воды2 въ м0ре возврати1тсz. и3 всsкъ
дaръ и3 непрaвда и3стреби1тсz, и3 вёра в0 вэки стaнетъ.
и3 и3мёніе непрaведныхъ ћко рэкA и4схнетъ, и3 ћко же
гр0мъ вели1къ въ д0ждь возгрэми1тъ. Е#гдA рaзгнетъ рyцэ
возвесели1тсz, тaко преступaющеи на кончaніе и3щeзнутъ.
И#щaдіz нечести1выхъ не ўмн0жатъ вётвіz, и3 к0реніz
нечести1выхъ на крaи камhка тyтнетъ. на всsкой водЁ и3
нa брезэ рэки2, пeрвэе всsкоz травы2 и3стeрзани бyдутъ.
Блгdть ћко рaй въ блгcвeніихъ, ґ млcтыни въ вёкъ
пребyдетъ. Жив0тъ дов0лнаго дёлателz ўслади1тсz,
и3 пaче nб0его nбрэтazи сокр0вище. Чaда и3 создaніе
грaда ўтвердsтъ и4мz, и3 пaче nб0его женA непор0чна
вмэни1 т сz. Вино2 и3 муси1 к а веселsтъ с®це, и3 пaче
nб0его возлюблeніе премyдрости. Свирёль и3 прегyдницэ
ўсладsтъ ќды, и3 пaче nб0его kзhкъ слaдокъ. Блгdть
и3 добр0ту возлю1битъ џко твоE, и3 пaче nб0его злaкъ
сёмене. Пріsтель и3 дрyгъ срэтaюща в0 времz, и3 пaче
nб0его женA съ мyжемъ. Брaтіz и3 п0мощь в0 времz
ск0рби, и3 пaче nб0его ми1лостыни и3збaвитъ. Злaто и3
р§а
кни1га
сребро2 постaвита н0гу, и3 пaче nб0его совётъ и3зволeнъ
бyдетъ. И#мёніе и3 крёпость возноси1та с®це, и3 пaче
nб0его стрaхъ гDнь. Нёсть въ стрaсэ гDни ўмалeніz,
и3 нёсть и3скaти на нeмъ п0мощи. Стрaхъ гDнь ћко
рaй бlговонeніz, и3 пaче всеS слaвы покры2 є3го2. Чaдо,
жив0томъ просли1вомъ не ходи2, лyчше є4сть ќмрети
нeжели проси1ти. Мyжъ зрS на чюжY трапeзу, нёсть
жив0тъ є3го2 въ числЁ животA. nскверни1тъ дш7у свою2,
чyждими брaшны, мyжъ худ0гъ и3 наказaнъ сохрани1тсz.
Во ўстёхъ же нестыдли1ваго прошeніе ўслади1тсz, и3 в0
чревэ є3го2 џгнь возгори1тсz.
ГлавA, м7а.

Q
смр7ти, ћко горкA ти6 є4сть пaмzть, чlку ми1рну
во и3мёніи є3го2 живyщу. Мyжеви не пекyщусz
и3 бlгополyчну n всёмъ, и3 є3щE возмагaющу
пріsти пи1щу. Q смр7ти, ћко д0бръ сyдъ тв0й є4сть
чlку трeбующу, и3 ўмалsющусz крёпостію. Послёднею
стaростію, и3 пекyщусz n всёмъ. и3 противлsщусz и3
погyбльшу терпёніе. Не б0йсz судA смр7ти, помzни2
пeрвыz твоS и3 послёднzz. Се6 є4сть сyдъ гDнь всsкой
пл0ти, и3 почт0сz tмeщеши бlговолeніz вhшнzго; ѓще
дeсzть, ѓще R, ѓще ¤№ лётъ, нёсть во ѓдэ nбличeніz
їсyса сирaхова
животA. Чaда бyдутъ мeрзка чaда грBшникъ, и3 живyщаz
съ преселeніи нечести1выхъ. Чaда грёшнаго поги1бнетъ
наслёдіе, и3 съ сёменемъ и4хъ вhну поношeніе. nц7A
нечести1ва nмерзsтъ чaда, ћко є3го2 рaди поношeніе
пріи1мутъ. Г0ре вaмъ мyжи нечести1віи, и4же nстaвисте
зак0нъ бGа вhшнzго. И# ѓще роди1тесz на клsтву
роди1тесz, и3 ѓще ќмрете клsтвэ раздэлeни бyдете. ВсE
є3ли1ко t земли2 въ зeмлю п0йдетъ, тaкожде нечести1віи
t клsтвы въ пaгубу. Сэтовaніе чlкъ въ пл0ти и4хъ,
и4мz же грёшниче не бlго потреби1тсz. пекjйсz n
и4мени, т0 бо ти6 пребывaетъ пaче тhсzщь сокр0вища
злaта. Бlга жи1тіz число2 днjи, и3 д0бро и4мz в0 вэки
пребyдетъ. наказaніе ми1ромъ соблюди1те чaда. премyдрость
же сокровeнна и3 сокр0вище не kвлeно, кaz п0лза t
nбою2 є3го2; Лyчше є4сть чlкъ съкрывazи бyйство своE,
нeжели чlкъ съкрывazи премyдрость свою2. Тёмъ же
ќбо посрами1тесz гlомъ мои1мъ, нёсть ќбо срaмъ всsкъ
сохрани1ти бlг0е, и3 не всE всёмъ вёрою и3зв0литсz.
Стыди1тесz nц7A и3 м™ре n блудЁ, и3 t си1лнаго и3 власте
ли1на n лжи2. t судіS и3 кн7зz n согрэшeніи, t соб0ра
и3 лю1діи n бе€зак0ніи. џбэщника и3 дрyга n непрaвдэ. и3
t мёста и3дёже живeши n татьбЁ, и3 t и4стинны б9іz
р§в
кни1га
и3 завёта, и3 n первосэдaніи на трапeзэ, и3 t прельщeніz
взsтіz и3 даsніz, и3 цэлyющихъ n молчaніи. И# t
видёніz жены2 блудни1цы, и3 n tвращeніи t ќжична
лицA, и3 n tsтіи чaсти, и3 даsніи. и3 n смотрeніи жены2
мужaты и3 t nбольщeніи рабы2 є3S, и3 n прих0дэ къ џдру
є3S. n словесёхъ пон0сныхъ нa друга, и3 не поноси1ти
дaвши.
ГлавA, м7в.

Н
е втори1ти сл0ва нижE послушaніz, и3 tкровeнію
тaйныхъ словeсъ, и3 бyдеши стыдли1въ и3 и4стиненъ. и3
nбрэтaz блгdть предъ всsцэмъ чlкомъ. Не стыди1сz n
си1хъ, и3 не пріими2 лицA согрэшaти. N зак0нэ вhшнzго
и3 завётэ, и3 n судЁ nправдaти нечести1ва. n словеси2
џбщи и3 n пyтницэ, и3 n даsніи наслёдіz дрyга. и3 n
и4стиннэмъ мёрилэ и3 мёрэ, n пріnбрётеніи мн0гаго и3
мaлаго, n различeніи продaніz и3 кyпли, и3 n наказaніи
мн0зэ чaди, и3 рабY лукaву рeбра nкровaвити. на женЁ
лукaвэ добро2 є4сть печaть. И# и3дёже мн0ги рyки сyть
затвори2, є4же ѓще предaси въ число2 и3 мёру. дaждь и3
возми2 всE писaніемъ. n наказaніи неразyмивэмъ и3
бyемъ, и3 въ послёднюю стaрость суждeну съ ю4ношами. и3
бyдеши наказaнъ и3 и4стиненъ, и3 и3скушeнъ предъ всsцэмъ
їсyса сирaхова
живyщимъ. дщи2 nц7A смотрели1ва восхлащeна, бдёніе
и3 печaль tг0нитъ с0нъ. въ ю4ности є3S никогдA прeз
ритсz, и3 съ живyщими да никогдA возненави1дэна
бyдетъ. въ дв7ьствэ є3дA кaко nскверни1тсz, и3 во џтчихъ
є3S непрaзна бyдетъ. и3 съ мyжемъ сyщи да некогдA
престyпитъ, и3 съ живyщими да некогдA стрaждьне
бyдетъ. n дщeри безстyдней сотвори2 блюдeніе, є3дA кaко
сотвори1ши nбрaдованіе враг0мъ и3 бесёду, въ грaдэ
tлучeна лю1діи и3 посрами1тъ т‰ въ нар0дэ мн0зэ. Не зри2
на добр0ту всsкаго чlка, и3 посредЁ жeнъ не съчетaйсz. t
ри1зъ бо и3сх0дzтъ м0леве, и3 t жены2 лукaвство. лyчше
ѕл0ба мyжеска, нeжели добродётель жeньска, и3 женA
не срамsщаzсz поношeніе. ПомzнY ќбо дёла гDнz,
ћже ви1дэхъ и3сповёмъ въ словесёхъ гDнихъ дёла є3го2.
Сlнце свэтsсz на вс‰ призрЁ, и3 слaвы є3го2 и3сп0лнь
дёла є3го2. Не сотвори2 ли с™hмъ гDь и3сповёдати вс‰
чюдесA є3го2, ћже ўтверди2 гDь вседержи1тель, ўтверди1тисz
всемY слaвою є3го2; Бeздну и3 с®це и3слёди, и3 въ ковaр
ствэ и4хъ размhсли. Разумё бо гDь всsку с0вэсть и3
призрЁ на знaменіе вёка. возвэщaz мимошeдшаz и3
бyдущаz, и3 tкрывaетъ слёдъ тaйныхъ. Не прeйде є3го2
всsко помышлeніе, и3 не ўтаи1тсz t него2 ни є3ди1но сл0во.
р§г
кни1га
вели1чіе премyдрости своеS ўкраси2, и4же є4сть прeжде вёкъ
и3 нa вэки. ни приложи1сz ни ўмали1сz и3 не потрeбова ни
є3ди1ного совётника. К0ль сyть вс‰ дёла є3го2 вожделёна,
и3 до и4скры є4сть ви1дэти. ВсE сіE живeтъ и3 пребывaетъ
на вёкъ, во всёхъ дёлехъ и3 всE послушaетъ. и3 всE
сугyбо є3ди1но предъ є3ди1немъ, и3 не сотвори2 ни є3ди1ного
же скyдна. Е#ди1но t є3ди1наго ўтверди2 бlгaz, и3 кто2
насhтитсz зрS слaву є3го2;
ГлавA, м7г.

В
озвышeніе высоты2 ўтвержeніе nчищeніz. зрaкъ
нб7си2 видёніемъ слaвы, сlнце въ kвлeніе проповёдаz
во и3сх0дэ, сосyдъ ди1венъ дёло вhшнzго. препладe
ніемъ свои1мъ и3зсушaетъ странY, и3 прsмо вaру є3го2
кто2 постои1тъ; пeщь стрегyщіz дёла и3 вaра, трегyбо
сlнце жегhи г0ры. курeніе џгнено дhмъ, и3 простирaz
лучA nмрачaетъ џчи. Вeліи гDь сотвори2 є3го2, и3 словесы2
свои1ми потщA шeствіz. И# лунA всёмъ въ своE врeмz
kвлsетъ лёта, и3 знaменіе вёка. t луны2 знaменіе
прaздника, свэти1ло ўмалszсz на конeцъ. ЛунA по
и4мени є3S є4сть возрастaющи ди1вно во и3змэнeніе. сосyдъ
притчeи на высотЁ, на твeрди нбcнэй свэтsщисz. И#
добр0та нбcнаz слaва ѕвёзднаz, красотA свэтsщисz на
їсyса сирaхова
выс0кихъ гDнихъ. Словесы2 с™hхъ стaнутъ nсуждeніz,
и3 не и4мутъ nслaбити въ храни1лищихъ и4хъ. Ви1ждь
дугY и3 блгcви2 сотв0ршаго ю5, ѕэло2 крaсна свэтeніемъ
свои1мъ. nкружи2 нб7о nкружeніемъ слaвы. рyцэ вhшнzго
простр0стэ ю5. повелёніемъ є3го2 потщaсz снёгъ, и3
въскорsетъ м0лніz судeбъ є3го2. Сего2 рaди tверз0шасz
сокр0вища, и3 парsтъ џблацы ћко пти1цы. вели1чіемъ
свои1мъ ўкрэпи2 џблаки, и3 сокруши2 кaменіе грaдное. и3
возрёніемъ є3го2 подви1жатсz г0ры, и3 в0лею є3го2 возвёетъ
ю4гъ. Глaсъ гр0ма є3го2 поноси2 земли2, и3 бyрz сёверова и3
ви1хорь вётра. ћко пти1ца парsщи сhплетъ снёгъ, и3 ћко
же прyзи спадeніz є3го2. добр0тэ бёлости є3го2 подиви1сz
џко, и3 n дождeніи є3го2 ўжaснетсz с®це. и4ней ћко с0ль
на земли2 сhплетъ, и3 смeрзшисz бывaетъ на концы2
nстрA. студeнъ вётръ сёверъ возвёетъ, и3 смeрзнетсz
лeдъ t воды2. на всsко съб0рище в0дное nбитaетъ, и3
ћко въ бронS nблечeтсz вод0ю. поsстъ г0ры и3 пустhнz
пожжeтъ, и3 ўгаси1тъ травY ћко џгнь. и3сцэлeніе всE
тщaніемъ мглA, и3 росA срэтaющи t вaра ўти1шитсz.
Мhслію є3го2 престA бeздна, и3 насади2 є4й гDь nт0ки.
Плaвающіи м0ре повёдаютъ бэдY є3S, и3 слyхомъ ќшіи
нaшихъ чюди1мсz. и3 т{ сyть слaвна и3 чю1дна дёла є3го2,
р§д
кни1га
пeстростію всsкаго жив0тнаго, ки1тове є3го2 рaди создaни.
бlгоўхaніе кончи1на є3го2, и3 сл0вомъ є3го2 сожжeтсz всE.
Мн0го и4мамы рещи2 и3 не и4мамы пости1гнути, и3 скон
чaніе словeсъ всего2 и4мъ. Слaвzще гдЁ ўкрэпи1мсz, т0й
бо вели1къ пaче всёхъ дёлъ свои1хъ. Стрaшенъ гDь и3 ѕэло2
вели1къ, и3 чю1дно можeніе є3го2. Слaвzще гDа вознесётесz,
є3ли1ко ѓще м0жете приспёете бо и3 є3щE. возносsщіи
є3го2 ўмн0житесz крёпостію и3 не труди1тесz, не и4мате
бо пости1гнути. кто2 вёдэ є3го2 и3 и3сповёсть, и3 кто2
возвели1читъ є3го2 ћко же є4сть; Мн0го сокровeно є4сть
вsщеи сего2, мaло бо ви1дэхомъ дёлъ є3го2. всe бо сотвори2
гDь, и3 бlговёрнымъ дaстъ премyдрость.
ГлавA, м7д.

В
осхвaлимъ ќбо мyжа слaвны, и3 nц7A нaша въ бытіи2.
Мн0гу слaву создA гDь вели1чіz своего2, t вёка
госп0дствующе во цrтвіихъ свои1хъ. и3 мyжи и3мени1ти
си1лою, совэщавaющіи рaзумомъ и4хъ. Провэщaющеи во
прbр0цэхъ старёйшины лю1демъ въ мhслэхъ, и3 рaзумомъ
кни1жества лю1діи премyдрости словесA. наказaніемъ и4хъ
и3скyще глaса мусmкjйска, и3 повёдающе п0вэсти въ
кни1гахъ. Мyжи богaтіи даровaніи крёпостію ми1рно
живyще въ жили1 щ ехъ свои1 х ъ. вси6 сіи2 въ р0дэхъ
їсyса сирaхова
прослaвлени бhша, и3 в0 днехъ и4хъ похвалA. Сyть въ
ни1хъ и4же nстaвиша и4мz и3сповёдати хвалы2. и3 сyть
и4же не nстaвиша пaмzти, и3 погиб0ша ћко не сyщеи.
И# бhша ћко небhвше, и3 чaда и4хъ по ни1хъ. но сіи2
мyжи ми1лостивіи, и4хъ же прaвды не забвeны бhша. съ
сёменемъ и4хъ пребyдетъ добро2, наслёдіе и3щaдіz и4хъ. въ
завётэ є4сть сёмz и4хъ, и3 чaда и4хъ и4хъ рaди, д0 вэка
пребyдетъ сёмz и4хъ, и3 слaва и4хъ не потреби1тсz. тэлесA
и4хъ въ ми1рэ погребeна бhша, ґ и3менA и4хъ живyтъ въ
р0ды. Премyдрость и4хъ и3сповёдzтъ лю1діе, и3 похвалY и4хъ
и3сповёсть цRкви. Е#н0хъ ўгоди2 гDви, и3 преложи2 џбразъ
покаsніz р0домъ. Н0е nбрётесz совершeнъ и3 прaведенъ,
и3 в0 времz гнёва бhсть и3змэнeніе. Сего2 рaди бhсть
nстaнокъ земли2, є3гдA бhсть пот0пъ. завёти вёка
положeни бhша съ ни1мъ, да не потреби1тсz пот0мъ
всsка пл0ть. Ґвраaмъ вели1кіи nц7ъ мн0жеству kзы6къ,
и3 не nбрётесz т0ченъ въ слaвэ. и4же соблю1дъ зак0нъ
вhшнzго, и3 бhсть въ завётэ съ ни1мъ. и3 на пл0ти є3го2
постaви завётъ, и3 въ напaсти nбрётесz вёренъ. Сего2
рaди клsтву постaви съ ни1мъ, блгcви1тисz kзhкомъ n
сёмени є3го2. Ўмн0жити є3го2 ћко пeрсть земли2, и3 ћко
ѕвёзды воздви1гнути сёмz є3го2. и3 nбладaти и4мъ t
р§є
кни1га
м0рz до м0рz, и3 t рёкъ до конeцъ земли2. И# n и3саaцэ
положи2 си1це, ґвраaма рaди nц7A є3го2. блгcвeніе всёмъ
чlкомъ завэщA. и3 престA на главЁ їaковли. познA є3го2
блгcвeніи свои1ми, и3 дaстъ є3го2 въ наслёдіе, и3 tлучи2
чaсти є3го2 на колёнъ вi7. Раздэли2 и5 и3зведE t него2 мyжа
млcти, nбрэтaюща блгdть предъ всsкою пл0тію.
ГлавA, м7є.

В
озлю1бленна бGомъ и3 чlки моmсez, є3мy же пaмzть
въ блгcвeніихъ. Ўпод0билъ є4сть є3го2 слaвэ с™hхъ,
и3 возвели1чи є3го2 въ стрaсэ вр†гъ, въ словесёхъ є3го2
знaменіz ўстaви. прослaви є3го2 предъ лицeмъ цRьскимъ,
и3 заповёда є3мY къ лю1демъ є3го2. и3 показA є3мY слaву
свою2. Вёрою и3 кр0тостію nс™и2 є3го2, и3 и3збрA є3го2 t
всsкоz пл0ти. Ўслhшанъ сотвори1лъ є3си2 є3мY глaсъ св0й,
и3 в8ведE є3го2 во мглY. и3 дaстъ є3мY предъ лицeмъ лю1діи,
зак0нъ жи1зни худ0жества. наўчи1ти їaкова завёту, и3
судбaмъ є3го2 ї}лz. Ґар0на воздви1же с™а, под0бна є3мY
t колёна левЂина. постaви є3мY завётъ вёка, и3 дaстъ
є3мY їєрeйство лю1діи, ўбlжи1лъ є3го2 є4сть ўкрашeніемъ.
и3 препоsса є3го2 nдeждею слaвы, nблечE є3го2 въ совершeніе
хвалeніz, ўтверди2 є3го2 сосyды крёпости. nстeгньми и3
поди1ремъ и3 є3поми1дою. и3 nкрyжь є3го2 ши1пки златhми,
їсyса сирaхова
и3 звонцы2 мн0гими џкrтъ глашaти глaсъ ступaніz
є3го2. слhшанъ глaсъ твори1ти въ цRкви въ пaмzть сн70мъ
лю1діи є3го2. nдeжа свётла со злaтомъ и3 ґки1нfомъ,
и3 порфи1рою, дёломъ пeстромъ дёлано. сл0вны судA
и3звэствовaніе и4стины. и3сткaно дёломъ худ0жничемъ,
кaменіи многоцёнными, и3стукaніемъ печaти свsзани
злaтомъ. кaменнаго дёлателz на пaмzть въ писaнію,
и3стукaнно по числY колёнъ ї}левъ. Вэнeцъ злaтъ
верхY клобукA, и3 nблeкше печaти с™hнныz. похвалA
чeсти дёло крёпости, вожделённо џчію краси1ма. КраснA
прeжде є3го2 не бhша таковaz д0 вэка. не nблечeсz
и3ноплемeнникъ, т0чію сн7ове є3го2, и3 внучaта є3го2 пrно.
жeртвы и4хъ пожeрты по вс‰ дни2 пrно двaжды. И#сп0лни
моmсeй рyцэ, и3 помaза є3го2 є3лeoмъ с™hмъ. бhсть є3мY
на завётъ вёченъ, и3 сёмени є3го2 в0 дни вёка. Служи1ти
є3мY вкyпэ и3 сщ7eнствовати, и3 блгcви1ти лю1ди є3го2 и4менемъ
є3го2. И#збрA є3го2 t всёхъ живhхъ, принести2 жeртву
гDви, fиміaмъ и3 бlгоўхaніz на пaмzть, на nцыщeніе
лю1демъ твои1мъ. дaстъ є3мY зaповэди своS во влaсть
въ завётэ судeбъ. наўчи1ти їaкова свэдётельствіемъ и3
зак0номъ є3го2 призвaти ї}лz. Востaша нaнь чyждіи, и3
возревновaша є3мY въ пустhни, мyжи и4же n дафaнэ,
р§ѕ
кни1га
и3 ґвир0нэ, и3 снeмъ корeoвъ въ ћрость и3 гнёвъ. ви1дэ
гDь и3 не бlговоли2, и3 скончaшасz ћростію и3 гнёвомъ.
Сотвори2 знaменіz погуби1ти | nгнeмъ плaмене и4хъ. И#
приложи2 ґар0нови слaву, и3 дaстъ є3мY наслёдіе, начaтки
жи1тъ раздэли2 є3мY. хлёбъ ўгот0ви на сhтость прeжде,
и4бо жeртвы гDни и3зъkдsтъ, ћже дaстъ є3мY и3 сёмени
є3го2. nбaче въ земли2 лю1діи не наслёдствитъ, и3 въ лю1дехъ
не бyдетъ є3мY чaсти, т0й бо чaсть твоS и3 наслёдіе.
и3 финеo1съ сн7ъ є3ліазaровъ трeтій въ слaвэ, ревнyzи
стрaху гDню. и3 є4же посрами1ти лю1ди є3мY. блгcтію в0лz
дш7A є3го2 и3 помоли1сz за ї}лz. Сего2 рaди постaвленъ є3мY
бhсть завётъ ми1ренъ, повели1тель с™ъ лю1демъ свои1мъ,
дaже бyдетъ є3мY и3 сёмени є3го2 сщ7eнства вели1чество
в0 вэки. И# завётъ дв7ду сн7у їєсeoву t колёна їyдова,
наслёдство цRьско сн7а t сн7а є3ди1наго. достоsніе ґар0ну
и3 сёмени є3го2. да дaстъ нaмъ премyдрость въ с®ци1хъ
нaшихъ, суди1ти лю1демъ є3го2 въ прaвду, да не потреби1тсz
бlгaz и4хъ, и3 слaва и4хъ въ р0ды и4хъ.
ГлавA, м7ѕ.

К
рёпокъ на брaнехъ їсyсъ нaввинъ, и3 въ моmсez мёсто
бhсть во прbр0цэхъ. и4же бhсть по и4мени є3го2 вели1къ,
на сп7сeніе и3збрaнныхъ є3го2, мсти1ти востaющаz нaнь
їсyса сирaхова
враги2, ћко да наслёдствитъ ї}лz. И$же прослaвленъ
бhсть воздвижeніемъ рyку є3го2, и3 внегдA простирaше
к0піе на грaды. кто2 прeже є3го2 си1це стA; супостaты є3го2
сaмъ гDь порази2, не рук0ю ли є3го2; въспzти1сz сlнце,
и3 є3ди1нъ дн7ь бhсть ћко двA. призвA вhшнzго си1лна,
є3гдA nскорблsху є3го2 врaзи џкrтъ, и3 послyша є3го2 вeлій
гDь кaменіемъ грaднымъ си1лы крёпкіz. низвeрже брaнь
на kзhки, и3 низложeніемъ низложи2 проти1вники. да
познaютъ kзhцы nрyжіе є3го2, ћко прeдъ гDемъ брaнь
є3го2, въ слёдъ бо си1лы и4де вhшнzго. и3 в0 дни моmсeoвы
сотвори2 млcть сeй и3 халeвъ сн7ъ їєф0нинъ, стaти проти1ву
врагA, ўдержaти лю1ди t грBхъ, и3 ўстaвити р0потъ
лукaвства. и3 та6 двA сyщи сп7сeна бhста t шести2 с0тъ
тhсzщъ пёшцевъ, в8вести2 и4хъ въ наслёдствіz нa землю
и3сточaющи млеко2 и3 мeдъ. И# дaстъ гDь крёпость халeву,
и3 дaже до стaрости пребhсть ў него2. наи3ти2 є3мY на
крёпость земли2, и3 сёмени є3го2 ўдержA наслёдіе. ћко
да ви1дzтъ вси6 сн7ове ї}леви, и4же добро2 є4сть ходи1ти въ
слёдъ гDа. и3 судіS ког0ждо и4менемъ свои1мъ, є3ли1ко и4хъ
не любодёйствова с®це, и3 є3ли1ко и4хъ не tврати1шасz t~
гDа. бyди пaмzть и4хъ въ блгcвeніи и4хъ, и3 к0сти и4хъ
процвэтyтъ t мёста своего2. И# и4мz и4хъ премэнsемо на
р§з
кни1га
сн7ёхъ прослaвленыхъ. Возлю1бленъ гDемъ свои1мъ сам0илъ
прbр0къ гDнь, ўстр0ивыи цrтво и3 помaза кнsзz надъ
людми2 є3го2. зак0номъ гDнимъ суди2 с0нму, и3 посэти2 гDь
їaкова, вёрою є3го2 и3спытaнъ бhсть прbр0къ. и3 познaнъ
бhсть въ вёрэ вёренъ видёніемъ. и3 призвA гDа си1лна
є3гдA nскорбsху є3го2 врaзи џкrтъ, приношeніемъ сyща
ѓгньца млeчна. И# возгремЁ съ нб7сE гDь, и3 глaсомъ
вeліимъ ўслhшанъ сотвори2 глaсъ св0й. И# потреби2 вLки
тЂрскіz, и3 вс‰ кнsзz филисти1мскіz. и3 прeжде врeмене
ўспeніz вёка, свэдётельствова прeдъ гDемъ. t и3мёніи
и3 до сап0гъ t всеS пл0ти не взsтъ, не сотвори2 є3мY
пон0са ни є3ди1нъ чlкъ. и3 по ўспeніи є3го2 прbр0чествова,
и3 показA цReви смр7ть свою2. и3 воздви1же t земли2 глaсъ
св0й прbр0чествомъ, и3стреби1ти бе€зак0ніz лю1діи.
ГлавA, м7з.

И#
по нeмъ востA наfaнъ прbр0чествовати в0 дни двdвы.
Ћко же тyкъ tлучeнъ t nлтарS, тaко и3 дв7дъ t
сн70въ ї}левыхъ. со львы2 и3грA ћко съ к0злищи, и3 съ
медвёдьми ћко со ѓгньцы џвчими въ ю4ности своeй. не
ўби1лъ ли и3споли1на, и3 tsтъ поношeніе t лю1діи, є3гдA
прострeтъ рyцэ прaщею кaменемъ, низложи1ти гордhню
голіaдову; призвa бо гDа вhшнего, и3 дадE въ десни1цу
їсyса сирaхова
є3го2 крёпость, низложи1ти чlка си1лна на брaни, и3 воз
дви1гнути р0гъ лю1діи свои1хъ. се6 во тмaхъ прослaвилъ
є3си2, и3 восхвали2 є3го2 n блгcвeніи є3гдa же носи1ти є3мY
вэнeцъ слaвы. гDь потреби1 бо враги2 џкrтъ и3 ўничижи2
филисти1млzны проти1вники до днeшнzго днE. сокруши2
и4мъ р0гъ, во всsцэмъ дёлэ своeмъ дaстъ и3сповёданіе
с™0му вhшнему гlъми слaвы. всёмъ с®цемъ є3го2 восхва
ли2, и3 возлюби2 сотв0ршаго и5. И# постaви пэвцA прsмо
nлтарeви, и3 звyкомъ и4хъ ўслажaти глaсъ. дaстъ прaзд
никомъ бlгY лёпоту, и3 ўкраси2 временA до кончи1ны.
воспэвaти и4мъ и4мz с™0е є3го2, и3 t ќтра крaсити во
с™и1лищи. ГDь tsтъ грэхи2 є3го2, и3 вознесE р0гъ є3го2 в0
вэки. И# дaстъ є3мY завётъ цrкъ, и3 пrт0лъ слaвы во
ї}ли. Посeмъ востA сн7ъ разyмиченъ, и3 сего2 рaди nбитA
въ прострaнствэ. Сол0монъ воцRи1сz в0 дни ми1ра, ћко
бGъ препок0и џкrтъ. да сози1ждетъ д0мъ в0 и3мz є3го2, и3
да ўгот0витъ с™и1лище в0 вэки. К0ль преўмyдрисz въ
ю4ности своeй, и3 нап0лнисz ћко рэкA рaзума, и3 зeмлю
покры2 дш7A твоS. и3сп0лнилъ є3си2 при1тчамъ гадaніz,
пр0йде и4мz твоE во џстровы далeче, и3 возлю1бленъ бhсть
n ми1рэ своeмъ. Пёсньми и3 при1тчами и3 пріnбражeніемъ,
и3 въ сказaніи подиви1шасz стрaны и4менемъ гDа бGа,
р§и
кни1га
наречeнаго бGа ї}лева. собрaлъ є3си2 ћко мёдь злaто, и3
ћко џлово ўмн0жилъ є3си2 сребро2. Вдaлъ є3си2 бокA твоS
женaмъ, и3 порабощeнъ бhсть тёломъ свои1мъ и3 дaлъ
є3си2 пор0къ нa дш7у свою2. и3 nскверни1лъ є3си2 сёмz своE,
нанести2 гнёвъ на чaда своS, и3 ўмили1тисz n безyміи
своeмъ. бhти на двою2 мучи1тельству, и3 t є3фрeма бhти
цrтву непокори1ву. ГDь же не и4мать nстaвити млcти
своеS, и3 не растлёетъ t дёлъ є3го2. не и3стреби1тсz t
и3збрaннаго є3го2 и3щaдіz, и3 сёмz возлюби1вшаго є3го2 не
и4зметъ. Їaкову дaстъ nстaнокъ, и3 дв7ду t него2 к0рень.
и3 почи2 сол0монъ со nц7ы2 свои1ми. и3 nстaви по себЁ t
сёмене своего2 лю1демъ безyміе, и3 ўмалsщасz рaзумомъ
ровоaма, и4же tстaви лю1ди t совёта своего2. Їєровоaма
сн7а навaтова, и4же сотвори1ша согрэши1ти ї}лz. и3 дaстъ
є3фрeму пyть ко грэхY, и3 ўмн0жишасz грэси2 и4хъ ѕэло2,
tступи1ти и4мъ t землS своеS, и3 всsко лукaвство
и3зыскaша, д0ндеже мeсть пріи1де нa н‰.
ГлавA, м7и.

И#
востA и3ліS прbр0къ ћко џгнь, и3 сл0во є3го2 ћко свэщA
горsше. и4же нанесE нa н‰ глaдъ, и3 рвeніемъ свои1мъ
ўмaли |, сл0вомъ гDнимъ ўдержA нб7о, и3знесE тaко
три1щи џгнь. К0ль прослaвисz чюдесы2 свои1ми и3ліS, и3
їсyса сирaхова
кто2 под0бно тебЁ похвaлитсz; и3 воздви1гъ мертвецA
t смр7ти и3зъ ѓда, сл0вомъ вhшнzго. сведE и3 цRS въ
пaгубу, и3 прослaвленыz t џдръ и4хъ. Слhша въ сіo1нэ
nбличeніе, и3 въ хори1вэ судбы2 nправдaніz. помaзаzи
цRS на воздaніе, и3 прbр0кы въ ни1хъ мёсто по ни1хъ.
Взsвыисz ви1хромъ џгненомъ, и3 колесни1цею џгненыхъ
к0ній. Впи1саны въ nбличeніе на временA, ўстaвити
гнёвъ предъ ћростію. и3 nбрати1ти с®це џц7ъ нa сн7ы, и3
ўстр0ити колёна їaковлz. Бlжeни сyть ви1дэвше т‰, и3
люб0вію ўкрaшени, и4бо мы2 жи1тіемъ поживeмъ. и3ліS
и4же ви1хромъ покровeнъ бhсть, и3 є3лисeй и3сп0лнисz
дх7а є3го2. и3 в0 дни своS не подвизaсz кнsземъ, и3 не
прем0же є3го2 никт0же. всsко сл0во не превзhиде є3го2,
и3 во ўспeніи прbр0чествова тёло є3го2. и3 въ животЁ
своeмъ сотвори2 чюдесA, и3 на ўмeртвіи ди1вна дёла є3го2.
n всeмъ сeмъ не раскazшасz лю1діе, и3 не tступи1ша t
грBхъ свои1хъ. д0ндеже пленeни бhша t землS своеS, и3
расточeни бhша t земли2 своeй по всeй земли2. и3 nстA
лю1діи мaло, и3 кн7зь въ домY дв7довэ. нёціи бо t ни1хъ
сотвори1ша ўг0дное, и3 є4тери ўмн0жиша грэхи2. є3зекjz
ўтверди2 грaдъ св0й, и3 в8ведE посреди2 є3го2 в0ду. и3скопA
желёзомъ џстромъ, и3 создA сусёки водaмъ. в0 дни є3го2
р§f
кни1га
взhиде сенахири1мъ, и3 пусти2 раpaка. и3 воздви1же рyку
свою2 на сіo1на. и3 возвели1чисz гордhнею своeю. тогдA
подвизaшасz с®цA и3 рyки и4 х ъ, и3 поболёша ћко
раждaющаz. и3 помоли1шасz гDу млcтивому, воздёвше
рyки своS къ немY, и3 с™hи съ нб7сE ск0ро ўслhша |.
и3 и3збaви | рук0ю и3сaиною. Порази2 полки2 ґсирjйскіz,
и3 сокруши2 | ѓнGлъ є3го2. сотвори1 бо їєзекjz ўг0дное
бGови, и3 ўкрэпи1сz на путeхъ дв7да nц7A є3го2. ћже
заповёда їса1іz прbр0къ, вeліи и3 вёренъ въ прbр0цэхъ. и3
в0 дни є3го2 вспzти1сz сlнце, и3 приложи2 животA цReви.
дх7омъ вeліемъ ви1дэ послёднzz, и3 ўтёши сётующаz
въ сіo1нэ д0 вэка. показA бyдущаz и3 сокровeнаz, прeжде
дaже не бyдетъ сіS.
ГлавA, м7f.

П
aмzть їoсjева въ сложeніе fиміaма, состроeное дёло
мmровaрника. во всsцэхъ ўстёхъ ћко мeдъ ўсла
ди1тсz, и3 ћко муси1ческа пёніz въ пи1рэ винA. т0й
ўпрaви вс‰ въ nбращeніе лю1діи, и3 tsтъ мeрзость
бе€зак0ніz. и3 ўпрaви прeдъ гDемъ с®це є3го2, в0 дни
бе€зако6нникъ ўкрэпи2 правовёріе, рaзвэ дв7да, їєзекjz,
їoсjz, вси6 прегрэши1ша прегрэшeніемъ. nстaвиша бо
зак0нъ вhшнzго є3г0 же и3 цRи2 їyдови ўклони1шасz,
їсyса сирaхова
дaша бо р0гъ св0й и3нёмъ, и3 слaву свою2 kзhку чyждему.
Пожг0ша и3збрaнъ грaдъ с™hни, и3 nпусти1ша пути2
є3го2, рук0ю їєремjиною. nѕлоби1ша бо є3го2, и3 т0й в0
чревэ сщ7eнъ бhсть прbр0къ, и3скорени1ти и3 nѕлоби1ти
и3 погуби1ти, тaкожде создaти и3 насади1ти. Їєзекjиль
и4же ви1дэ видёніе слaвы, ю4же показA є3мY во nрyжіи
херуви1мстэ. Помzнy бо враги2 въ бyрэ, и3 ўблажи1ти
направsющихъ пyть. И# nбоюнaдесzте прbр0ку да про
цвэтyтъ к0сти t мёстъ свои1хъ, ўтёши бо їaкова, и3
и3збaвилъ | мн0жествомъ крёпости. Кaко возвели1чи
зоровавeлz, и3 сeй ћко печaть на деснёй руцЁ. Тaкожде
їсyсъ сн7ъ nседeковъ, ћже в0 дни и4хъ создaста д0мъ,
и3 воздвиг0ста цRковь с™у гDви, и3 ўгот0вану въ слaву
вёка. И# неeміи на мн0зэ бyди пaмzть, и3 воздви1гшему
нaмъ стёны пaдшаz и3 постaвльша двeри и3 зав0ры, и3
воздви1гшаго д0му распaлины. Никт0же создaнъ бhсть
тaко ћко є3н0хъ на земли2, т0й бо вознесeнъ бhсть
t землS. Їo1сифъ же бhсть мyжъ в0ждь брaтіи, и3
ўтверждeніе лю1демъ. и3 к0сти є3го2 посэщeны бhша. си1fъ
и3 си1мъ прославлeна бhста въ чlцэхъ. и3 пaче всsкого
жив0тнаго въ твaри ґдaмъ.
ГлавA, н7.
©
кни1га

С
и1монъ сн7ъ їoнjинъ, їєрeй вели1кіи, и4же въ животЁ
своeмъ состр0и д0мъ, и3 в0 дни своS ўтверди2 цRковь,
и3 тёмъ ўтверждeна бhсть высотA сугyба, воздви
жeніе выс0ко, на nгражeніи цRк0внэмъ. в0 дни є3го2
ўмaлишасz сосyди в0дніи, ћко р0въ смирeніе м0рско.
пекjисz n лю1дехъ свои1хъ t падeніz. и3 ўкрэпи2 грaдъ
въ nбсэдaніи. и4же прослaвленъ є4сть въ мzтeжи лю1діи,
во и3сх0дэ д0му катапетaзмы. ћко ѕвэздA ќтренz
посреди2 џблакъ, ѓки лунA п0лна в0 дни, и3 ћко сlнце
сіsz на цRковь вhшнzго. и3 ѓки дугA свэтsщисz на
џблацэхъ слaвы, ћко цвётъ ши1пки в0 дни клaса, и3
ћко кри1нъ при и3схожeніи воды2, и3 ћко стeбло ливaново
в0 дни жaтвы. и3 ћко џгнь и3 ливaнъ въ кади1лницы,
и3 ћко же сосyдъ злaтъ чeрствъ, ўкрашeнъ всsцэмъ
кaменемъ многоцённымъ, и3 ћко мaслина и3зносsщи
пл0дъ, и3 ћко кmпари1съ возрастazи до џблакъ, є3гдA
пріsти є3мY nдeжду слaвы, и3 є3гдA nблачи1тсz въ совер
шeніе хвалeніz, на восхожeніе nлтарS с™aго, прослaви
nбложeніz с™и1лища. внегдA принsти ќды t їєрeйскъ
рyкъ, и3 сaмъ стоS при ќглэ nлтарS, џкrтъ є3го2 вэнeцъ
брaтіи. ћко прозzбeніе кeдрско въ ливaнэ, и3 nбыид0ша
є3го2 ћко стeбліе фи1никово, и3 вси6 сн7ове ґаро1ни въ слaвэ
їсyса сирaхова
и4хъ. и3 приношeніе гDне въ рукaхъ и4хъ предъ всёмъ
соб0ромъ ї}левомъ, и3 совершeніе служи6тель на nлтари1хъ,
и3 ўкраси1ти приношeніе вhшнzго вседержи1телz. прострE
на чaшу рyку свою2, и3 взS t кр0ве грeздныz, возліS на
nсновaніе nлтарS въ воню2 бlгоўхaніz вhшнему всёхъ
цReви. ТогдA возопи1ша сн7ове ґаро1ни трубaми ковaными
воструби1ша, ўслhшанъ сотвори1ша глaсъ вели1къ, на
пaмzть предъ вhшнимъ. тогдA вси6 лю1діе џбще приспёша,
и3 пад0ша ни1цы на земли2, поклони1тисz гDви и4хъ
вседержи1телю бGу вhшнему. И# воспёша пэвцы2 глaсы
свои1ми, во мн0зэ д0му ўслади1ша пёніе, и3 моли1шасz
лю1діе гDу вhшнему, мlтвою премлcтивому. д0ндеже
скончaетсz красотA гDнz, и3 слyжбу свою2 скончA. ТогдA
съшeдъ воздви1же рук0ю своeю на вeсь соб0ръ сн70въ ї}левъ,
вдaти гDви блгcвeніе t ўстeнъ свои1хъ, и3 и4менемъ є3го2
похвали1тисz. и3 повтори2 поклони1тисz, пріsти блгcвeніе
t вhшнzго. и3 нн7э блгcви1те бGа n всeмъ, творsщему
вeліz. всёхъ воздвизaющему дни2 нaши и3зъ ложeснъ
и3 творsщему съ нaми по ми1лости є3го2. И# дaждь и4мъ
весeліе с®ца, и3 да бyдетъ ми1ръ в0 дни нaша во ї}ли ћко
же дни2 вёка. да ўвёритъ съ нaми млcть свою2, и3 в0 дни
своS и3збaвитъ ны6. двA kзhки мерзsста дш7и2 моeй,
©а
кни1га
ґ трeтіи нёсть kзhкъ. Сэдsщіи на горaхъ самaрьскихъ
и3 филисти1мы, и3 лю1діе бyи живyщіи въ сики1мэхъ.
Наказaніе рaзума и3 худ0жества начертaхъ въ кни1зэ сeй,
їсyсъ сн7ъ сирaховъ, ґлеазaру їєrли1млzнину, и4же nдожди2
премyдрость с®ца своего2. Бlжeнъ и4же въ си1хъ поживeтъ,
и3 и4же | положи1тъ въ с®цы своeмъ ўпремyдритсz. Ѓще
бо | сотвори1тъ n всeмъ ўкрэпи1тсz, ћко свётъ гDнь
слёдъ є3го2.
Мlтва їсyса, сн7а сирaхова.
ГлавA, н7а.

И#
сповёмътисz гDи цRю2, и3 восхвалю2 тебE бGа сп7са моего2,
и3 и3сповёдаюсz и4мени твоемY, ћко покрови1тель и3
пом0щникъ бhсть ми6. и3 и3скупи2 пл0ть мою2 t пaгубы
и3 t сёти клеветы2 kзhчныz, и3 t ќстъ дёлающа лжY,
и3 предстоsщимъ бhсть пом0щникъ. и3збaви м‰ по
мн0зэй млcти и4мени твоего2 t рыкaніz гот0ваго на
л0въ, и3 и3зъ руки2 и4щущихъ дш7A моеS, и3 t мн0гихъ
ск0рбіи ћже и3мёхъ t мн0гихъ стужaніи џгненыхъ
џкrтъ, и3 средЁ nгнS не съжег0хсz, и3зъ глуби1ны чрeва
ѓдова, и3 t kзhка нечи1ста, и3 словeсъ л0женъ, къ цRю2
nболгaніz kзhка непрaведна. прибли1жисz и3 до смр7ти
дш7A моS, и3 жив0тъ м0й бB бли1зу ѓда. и3 nбдержaша
їсyса сирaхова
м‰ всю1ду, и3 не бB сп7сaющаго, возрёхъ на п0мощь чlчю
и3 не бB. и3 помzнyхъ млcть твою2 гDи, и3 дэsніе твоE
є4же t~ вёка. ћко и3зимaеши терпsщихъ т‰ гDи, и3
сп7сaеши и4хъ t рyкъ вр†гъ. и3 вознес0хъ t земли2 молeніе
моE, и3збавлeніz рaди смр7тнаго помоли1хсz. и3 призвaхъ
бGа, nц7A гDа моего2, не nстaвити менE в0 дни ск0рби,
в0 времz г0рдыхъ безъ п0мощи. и3 воспою2 и4мz твоE
непрестaнно, и3 воспою2 т‰ и3сповэдaніемъ. и3 ўслhшалъ
є3си2 мlтву мою2, спaслъ бо м‰ є3си2 t пaгубы, и3з8sтъ м‰
t врeмене лукaвна. сего2 рaди и3сповём8тисz и3 восхвалю2
т‰, и3 блгcвлю2 и4мz твоE гDи. Е#щE ю4нъ сhи пeрвэе дaже
не заблужyсz, и3скaхъ премyдрости ћвэ въ мlтвэ моeй,
предъ цRковію моли1хсz n нeй. и3 до послёдэ пои3щY є3S,
t цвётъ ћко созрёюща гр0зда. возвесели1сz с®це моE
n нeй, нaйде ногA моS въ прaвости, t ю4ности моеS
и3зслёдихъ є3S. приклони1хъ мaло ќхо моE и3 пріsхъ,
и3 мн0го nбрэт0хъ себЁ наказaніе, преткновeніе бhсть
ми6 є3S рaди. даю1щему ми6 премyдрость воздaмъ слaву,
размhслихъ бо твори1ти ю5, и3 позави1дэхъ бlг0му и3 не
постыжyсz. свари1сz дш7A моS n ню6, и3 въ сотворeніи
моeмъ и3спытaхъ. рyцэ мои2 воздёхъ на высотY, и3
невёдэніz є3S съразумёхъ. дш7у мою2 и3спрaвихъ на ню6,
©в
кни1га
с®це стzжaхъ съ нeю и3спeрва. и3 nцыщeніемъ nбрэт0хъ
ю5, сего2 рaди не nстaвленъ бyду. и3 ўтр0ба моS смzтeсz
и4щущи є3S, тёмъ же стzжaхъ бlгостzжaніе. дaстъ гDь
kзhкъ м0й мздY ми6, и3 тёмъ восхвалю2 є3го2. прибли
жи1тесz ко мнЁ ненакaзаніи, и3 водвори1тесz въ домY
наказaніz, ћко лишaтисz гlете въ си1хъ. и3 дш7A вaша
жaждутъ ѕэло2, tверз0хъ ўстA моS и3 гlахъ. стzжи1те
себЁ безъ сребрA мyдрость, и3 вhю вaшу подложи1те подъ
и4го є3S. и3 да пріи1метъ дш7A вaша наказaніе, бли1зъ є4сть
nбрэсти2 ю5. ви1дите nчи1ма вaшима ћко мaло труди1хсz,
и3 nбрэт0хъ себЁ мн0гъ пок0й. причасти1тесz наказaніz
мн0гомъ числ0мъ сребрA, и3 мн0гомъ злaтомъ стzжи1те
ю5. да возвесели1тсz дш7A вaша въ млcти є3го2 и3 да не
постыди1тесz во хвалeніи є3го2. содёлайте дёло вaше
прeжде врeмене, и3 дaстъ мздY вaшу в0 времz своE.

Конeцъ кни1гъ їсyса сн7а


сирaхова. и4мать въ
себЁ глaвъ,
н7а.
Nглавлeніе кни1гъ вeтхаго завёта.
№. Пeрвые кни1ги моmсeoвы бhтіz. глaвъ, н7.
в7. Вторhе кни1ги моmсeoвы и3сх0дъ. глaвъ, м7.
G. Трeтіе кни1ги моmсeoвы левЂтъ. глaвъ, к7з.
д7. Четвeртые кни1ги моmсeoвы чи1сла. глaвъ, lѕ.
є7. Пsтые кни1ги моmсeoвы вторhи зак0нъ. глaвъ, lд.
ѕ7. Їсyсъ нaвmнъ. глaвъ, к7д.
з7. Судeй ї}левыхъ. глaвъ, к7а.
и7. Рyfь. глaвъ, д7.
f7. Пeрвые цrтвъ. глaвъ, lа.
‹. Вторhе цrтвъ. глaвъ, к7д.
аi7. Трeтіе цrтвъ. глaвъ, к7в.
вi7. Четвeртые цrтвъ. глaвъ, к7є.
гi7. Пeрвые паралипомeнонъ, и3ли словесA днjи. глaвъ, к7f.
дi7. Вторhе паралипомeнонъ, и3ли словесA днjи. глaвъ, lѕ.
єi7. Пeрвые є4здра. глaвъ, ‹.
ѕi7. Неeміz. глaвъ, гi7.
зi7. Вторhе є4здра. глaвъ, f7.
иi7. Трeтіе є4здра. глaвъ, ѕi7.
fi7. Тови1fъ. глaвъ, дi7.
к7. Їюди1fъ. глaвъ, ѕi7.
к7а. Е#сfи1ръ. глaвъ, f7.
к7в. Јoвъ. глaвъ, м7в.
к7г. Pалтhрь. pалм0въ, Rн.
к7д. При1тчи сол0мони. глaвъ, lа.
к7є. Е#кклесіaстъ си1рэчь цRк0вникъ. глaвъ, вi7.
к7ѕ. Пёсни пёснемъ. глaвъ, и7.
к7з. Премyдрости сол0мони. глaвъ, fi7.
к7и. Їсyсъ сирaховъ. глaвъ, н7а.
к7f. Їса1іz прbр0къ. глaвъ, …ѕ.
l. Їєремjz прbр0къ. глaвъ, н7в.
lа. Плaчь їєремjевъ. глaвъ, є7.
lв. Варyхъ прbр0къ. глaвъ, ѕ7.
lг. Їєзекjиль прbр0къ. глaвъ, м7и.
lд. Даніи1лъ прbр0къ. глaвъ, дi7.
lє. Їoсjz прbр0къ. глaвъ, дi7.
lѕ. Їo1иль прbр0къ. глaвъ, G.
lз. Ґм0съ прbр0къ. глaвъ, f7.
lи. Ґвдjz прbр0къ. главA, №.
lf. Їo1на прbр0къ. глaвъ, д7.
м7. Михez прbр0къ. глaвъ, з7.
м7а. Наyмъ прbр0къ. глaвъ, G.
м7в. Ґввaкумъ прbр0къ. глaвъ, G.
м7г. Соф0ніz прbр0къ. глaвъ, G.
м7д. Ґггeй прbр0къ. глaвъ, в7.
м7є. Захaріz прbр0къ. глaвъ, дi7.
м7ѕ. Малахjz прbр0къ. глaвъ, д7.
м7з. Пeрвые маккавeйскіе. глaвъ, ѕi7.
м7и. Вторhе маккавeйскіе. глaвъ, єi7.
м7f. Трeтіе маккавeйскіе. глaвъ, з7.
Сyщіz же бGопріsтныz и3 дш7еправи1тельныz и3збрaнныz
кни1ги премyдрости вeтхаго завёта, напечaтасz въ лёто
t сотворeніz ми1ра ¤зф&кд, съ nстр0жской би1бліи, и4же
напечaтасz їoaнномъ fеo1доровымъ въ бGохрани1момъ
грaдэ nстр0зэ, въ лёто t создaніz ми1ра, ¤зп7f, t
воплощeніz же гDа бGа и3 сп7са нaшего ї©а хrтA ¤аф&па,
мцcа ѓвгуста вi7 днS. Е$же пріeмше не ћко вeщи члчcкіz,
но ћко свhше сходsщее даровaніе дх70вное, въ нeмъ же
цrтвіе б9іе и3 прaвду є3го2 хотsще nбрэсти2 возм0жете,
пyть прaвъ своего2 сп7сeніz и3з8nбрэтaйте, творsще и3
хранsще вс‰ зaповэди гDнz непор0чны. и3зв0лившему
же вaмъ сіE ви1дэти хвалY и3 бlгодарeніе воздавaйте.

***
Н0вый Завётъ
Не n хлёбэ є3ди1номъ жи1въ
бyдетъ чlкъ, но n всsкомъ гlэ
и3сходsщимъ и3зъ ќстъ б9іихъ.
=
КНИ~ГИ
НО~ВАГО
ЗАВЭ~ТА
по kзhку словeнску
nстр0жской би1бліи
Nглавлeніе кни1гъ н0ваго завёта.
Е#ђли1стъ матfeй гла+ к7и. лиc №
за? рѕ7i. №.
Е#ђли1стъ мaркъ гла+ ѕi7. за? o7а.лиc м7ѕ в7.
Е#ђли1стъ лукA гла+ к7д. лиc o7д
за? рд7i. G.
Е#ђли1стъ їoaннъ гла+ к7а. за? …з. лиc рк7в д7.
Дэsніz ґпcльскаz гла+ к7и. за? н7а.лиc рн7и є7.
Їaковле послaніе гла+ є7. за? и7. лиc ©д оbб ѕ7.
Петр0во послaніе, № гла+ є7. за? ѕ7. лиc ©f оbб з7.
Петр0во послaніе, в7 гла+ G. за? є7. лиc сд7i оbб и7.
Їoaнново послaніе, № гла+ є7. за? з7. лиc си7i f7.
Їoaнново послaніе, в7 гла+ №. за? №. лиc ск7г ‹.
Їoaнново послaніе, G гла+ №. за? №. лиc ск7д аi7.
Їyдино послaніе гла+ №. за? в7. лиc ск7є вi7.
Къ ри1млzномъ послaніе гла+ ѕi7. за? м7д.лиc ск7ѕ оbб гi7.
Къ кори1нfомъ послaніе, № гла+ ѕi7. за? м7з.лиc см7є дi7.
Къ кори1нfомъ послaніе, в7 гла+ гi7. за? lв. лиc с…г єi7.
Къ галaтомъ послaніе гла+ ѕ7. за? fi7.лиc сo7є ѕi7.
Къ є3фесeoмъ послaніе гла+ ѕ7. за? к7а.лиc сп7а оbб зi7.
Къ филипписjoмъ послaніе гла+ д7. за? дi7.лиc сп7и иi7.
Къ коласaемъ послaніе гла+ д7. за? гi7.лиc с§в оbб fi7.
Къ солyнzномъ послaніе, № гла+ є7. за? вi7.лиc с§з к7.
Къ солyнzномъ послaніе, в7 гла+ G. за? є7. лиc ™а к7а.
Къ тимоfeю послaніе, № гла+ ѕ7. за? дi7.лиc ™г оbб к7в.
Къ тимоfeю послaніе, в7 гла+ д7. за? ‹. лиc ™f к7г.
Къ ти1ту послaніе гла+ G. за? д7. лиc тGi к7д.
Къ филим0ну послaніе гла+ №. лиc тє7i оbб к7є.
Къ є3врeoмъ послaніе гла+ гi7. за? lв. лиc тз7i к7ѕ.
Ґпокaлиpисъ с™aго їoaнна гла+ к7в. лиc тlа к7з.
=
НО~ВЫЙ ЗАВЭ~ТЪ
ГДCА БГ&А И# СП&СА
НА~ШЕГО ЇС&А ХРCТА@
T МАТFЕ~А СТ&0Е БlГОВЭСТВОВaНІЕ
ГлавA, №. За?, №.

К
ни1га родствA ї©ъ хrт0ва, сн7а двdва, сн7а ґвраaмлz.
Ґвраaмъ роди2 їсаaка. Їсаaкъ же роди2 їaкова. їaковъ
же роди2 їyду и3 брaтію є3го2. Їyда же роди2 фарeса и3
зaра, t fамaры. фарeсъ же роди2 є3ср0ма. є3ср0мъ же
роди2 ґрaма. ґрaмъ же роди2 ґминадaва. ґминадaвъ же
роди2 наасс0на. наасс0нъ же роди2 салм0на. салм0нъ же
роди2 воo1за, t рахaвы. воo1зъ же роди2 nви1да t рyfы.
nви1дъ же роди2 їєссez. їєссeй же роди2 дв7да цRS. дв7дъ
же цRь роди2 сол0мона, t ќріины. Сол0монъ же роди2
ровоaма. ровоaмъ же роди2 ґвjz. ґвjz же роди2 ѓсса. ѓсса
же роди2 їoсафaта. їoсафaтъ же роди2 їoрaма. Їoрaмъ
же роди2 nзjю. nзjz же роди2 їoаfaма. їoаfaмъ же роди2
ґхaза. ґхaзъ же роди2 є3зекjю. є3зекjz же роди2 манасjю.
Манасjz же роди2 ґм0на. ґм0нъ же роди2 їoсjю. їoсjz же
роди2 їєх0нію, и3 брaтію є3го2, въ преселeніе вавmл0нское.

є3ђaліе
По преселeніи же вавmл0нстэмъ, їєх0ніz роди2, салаfjилz.
салаfjиль же роди2 зоровавeлz. зоровавeль же роди2,
ґвіyда. ґвіyдъ же роди2 є3ліаки1ма. є3ліаки1мъ же роди2 ґз0ра.
ґз0ръ же роди2 сад0ка. сад0къ же роди2 ґхи1ма. ґхи1мъ
же роди2 є3ліyду. є3ліyдъ же роди2 є3леазaра. є3леазaръ же
роди2 матfaна. матfaнъ же роди2 їaкова. їaковъ же роди2
їo1сифа, мyжа мRjина, и3зъ неs же роди1сz ї©ъ гlемыи
хrт0съ. Всёхъ же род0въ t ґвраaма до дв7да, р0дове
четhри нaдесzте. И# t дв7да до преселeніz вавmл0ньскаго,
р0дове четhри нaдесzте. И# t преселeніz вавmл0ньскаго до
хrтA, р0дове четhри нaдесzте.
За?, в7.* Ї©ъ хrт0во рожdество2, си1це бB. nбручeнэ ќбо
бhвши м™ри є3го2 мRjи, їo1сифови, прeже дaже не сни1тисz
и4ма, nбрётесz и3мyщи в0 чревэ t~ д¦а с™а. їo1сифъ
же мyжъ є3S прaведенъ сhи, и3 не хотS є3S nбличи1ти,
восхотЁ тaй пусти1ти ю5. Сіs же є3мY помhслившу, се6
ѓнGлъ гDнь во снЁ kви1сz є3мY, гlz, їo1сифе сн7у двdвъ,
не ўб0йсz пріsти маріaмъ жены2 твоеS. Р0ждьшеебосz
въ нeй, t~ д¦а є4сть с™а. роди1тъ же сн7а, и3 наречeши и4мz
є3мY ї©ъ. т0й бо сп7сeтъ лю1ди своS t грBхъ и4хъ. се6 же всE
бhсть, да сбyдетсz речeное t~ гDа прbр0комъ, гlющимъ.
се6 дв7аz в0 чревэ пріи1метъ, и3 роди1тъ сн7а, и3 нарекyтъ
t матfez
и4мz є3мY є3мманyилъ, є4же є4сть сказaемо съ нaми
бGъ. востaвъ же їo1сифъ t снA, сотвори2 ћко же повелЁ
є3мY ѓнGлъ гDнь. и3 пріsтъ женY свою2 и3 не знazше є3S,
д0ндеже роди2 сн7а своего2 пeрвенца, и3 наречE и4мz є3мY ї©ъ.
ГлавA, в7. За?, G.

Ї
©у же р0ждьшусz въ виfлеeмэ їудeйстэмъ, в0 дни
и4рода царS. Се6 волсви2 t вост0къ пріид0ша во їєrли1мъ
гlюще, гдЁ є4сть рождeисz цRь їудeйскыи; Ви1дэхомъ
бо ѕвэздY є3го2 на вост0цэ, и3 пріид0хомъ поклони1тисz
є3мY. слhшавъ же и4родъ цaрь, смути1сz, и3 вс‰ їєrли1ма
съ ни1мъ. и3 собрaвъ вс‰ первосщ7eнникы, и3 кни1жникы
людскhz, вопрашaше t ни1хъ, гдЁ хrт0съ раждaетсz;
nни1 же рек0ша є3мY, въ виfлеeмэ їудeйстэмъ. Тaко
бо пи1сано є4сть прbр0комъ. и3 ты2 виfлеeмъ землE їyдова,
ничи1мъ же мeнши є3си2 во вLкахъ їyдовахъ. и3стебe бо
и3зhдетъ в0ждь, и4же ўпасeтъ лю1ди моS ї}лz. ТогдA
и4родъ тaй призвA волхвы2, и3 и3спытовaше t ни1хъ врeмz
ћвльшаzсz ѕвэзды2. и3 послaвъ и4хъ въ виfлеeмъ, речE.
шeдше, и3спытaйте и3звёстно n nтрочaти. є3гдa же
nбрsщете, возвэсти1те ми6. ћко да и3 ѓзъ шeдъ поклоню1сz
є3мY. nни1 же послyшавше царS, и3д0ша. и3 се6 ѕвэздA ю5
же ви1дэша на вост0цэ, и3дsше предъ ни1ми. д0ндеже
в7
є3ђaліе
пришeдши стA верхY и3дёже бB nтрочA. ви1дэвше же
ѕвэздY, возрaдовашасz рaдостію вeліею ѕэло2. И# при
шeдше въ хрaмину ви1дэша nтрочA съ марjею мaтерію
є3го2. и3 пaдше поклони1шасz є3мY. и3 tвeрзше сокр0вища
своS, принес0ша є3мY дaры. злaто, и3 ливaнъ, и3 сми1рну, и3
вёсть пріeмше во снЁ не возврати1тисz ко и4роду. и3нёмъ
путeмъ tид0ша въ странY свою2.
За?, д7.* Tшeдшимъ же и4мъ, се6 ѓнGлъ гDнь во снЁ kви1сz
їo1сифу гlz, востaвъ поими2 nтрочA и3 м™ре є3го2, и3 бэжи2
въ є3гЂпетъ. и3 бyди тaмо, д0ндеже рекY ти6. х0щетъ бо
и4родъ и3скaти nтрочaте да погуби1тъ є5. џнъ же востaвъ,
поsтъ nтрочA и3 м™ре є3го2 н0щію, и3 tи1де въ є3гЂпетъ.
и3 бB тaмо до ўмeртіz и4родова. да сбyдетсz речeное t~
гDа прbр0комъ гlющемъ, t є3гЂпта возвaхъ сн7а моего2.
ТогдA и4родъ ви1дэвъ ћко поругaнъ бhсть t во6лхвъ,
разгнёвасz ѕэло2. и3 послaвъ, и3зби2 вс‰ дёти, сyщаz въ
виfлеeмэ, и3 во всёхъ предёлехъ є3го2, t двою2 лёту и3
нижaйша, п0 времени є4же и3звёстно и3спытA t во6лхвъ.
ТогдA сбhстьсz речeное їєремjемъ прbр0комъ гlющемъ,
глaсъ въ рaмэ слhшанъ бhсть, плaчь и3 рыдaніе и3 в0пль
мн0гъ. рахи1ль плaчущисz ч†дъ свои1хъ, и3 не хотsше
ўтёшитисz, ћко нёсуть. ўмeршу же и4роду. се6 ѓнGлъ
t матfez
гDнь во снЁ kви1сz їo1сифу въ є3гЂптэ, гlz. востaвъ
поими2 nтрочA и3 м™ре є3го2, и3 и3ди2 въ зeмлю ї}леву.
и3зомр0ша бо и4щущеи дш7у nтрочaте. џнъ же востaвъ,
поsтъ nтрочA и3 м™ре є3го2, и3 пріи1де въ зeмлю ї}леву.
Слhшавъ же ћко ґрхелaй цrтвуетъ во їудeи вмёсто
и4рода nц7A своего2, ўбоsсz тaмо и3ти2. вёсть же пріeмъ
во снЁ, tи1де въ предёлы галилeйскіz. и3 пришeдъ всели1сz
в0 градэ нарицaемэмъ назарeтъ, ћко да сбyдетсz речeное
прbр0кы, ћко назорeй наречeтсz.
ГлавA, G. За?, є7.

В
0 дни же џны, пріи1де їoaннъ кrти1тель проповёдаz
въ пустhни їудeйстэй, и3 гlz. покaйтесz, прибли1жи
босz цrтвіе нбcное. Сeй бо є4сть речeныи їса1іемъ
прbр0комъ, гlющемъ, глaсъ вопію1щаго въ пустhни.
ўгот0вайте пyть гDнь прaвы твори1те стезS є3го2. сaмъ
же їoaннъ и3мsше ри1зу свою2 t вл†съ вельбyждь, и3
п0zсъ ўсмёнъ n чреслёхъ свои1хъ. снёдь же є3го2 бB,
прyжіе и3 мeдъ ди1віи. ТогдA и3схождaше къ немY їєrли1ма,
и3 всS їудez, и3 всS странA їoрдaнскаz. и3 кRщaхусz во
їoрдaни t него2, и3сповёдающе грэхы2 своS. Ви1дэвъ же
мн0гы фарисez и3 саддукez грzдyща на кRщeніе є3го2,
речE и4мъ. рождeніz є3хи1днова, кто2 сказA вaмъ бэжaти
G
є3ђaліе
t бyдущаго гнёва; сотвори1те ќбо пл0дъ дост0инъ
покаsніz. и3 не начинaйте гlати въ себЁ, nц7A и4мамы
ґвраaма. гlю бо вaмъ, ћко м0жетъ бGъ t кaменіz
сего2 воздви1гнути чaда ґвраaму. Ќже бо и3 сэки1ра при
к0рени дрeва лежи1тъ. всsко ќбо дрeво и4же не твори1тъ
плодA добрA, посэкaемо бывaетъ, и3 въ џгнь вмэтaемо.
Ѓзъ ќбо кRщaю вы6 вод0ю, въ покаsніе. грzдhи же
по мнЁ, крёпліи менE є4сть, є3мy же нёсмь дост0инъ
сапоги2 понести2, т0й вы6 кrти1тъ д¦омъ с™hмъ и3 nгнeмъ.
Е#мy же лопaта въ руцЁ є3го2, и3 потреби1тъ гумно2 своE,
и3 соберeтъ пшени1цу свою2 въ жи1тницу, плёвы же
сожжeтъ nгнeмъ негасaющимъ.
За?, ѕ7.* ТогдA прих0дитъ ї©ъ t галилez на їoрдaнъ ко
їoaнну, кrти1тисz t него2. Їoaннъ же возбранsше є3мY
гlz. ѓзъ трeбую тоб0ю кrти1тисz, и3 ты2 ли грzдeши ко
мнЁ; tвэщaвъ же ї©ъ, речE къ немY. nстaви нн7э, тaко
бо под0бно є4сть нaмъ и3сп0лнити всsку прaвду. тогдA
nстaви є3го2. И# кrти1всz ї©ъ, взhде ѓбіе t воды2. и3 се6
tверз0шасz є3мY нб7сA, и3 ви1дэ д¦ъ б9іи и3сходsщь ћко
г0лубь, грzдyщь нaнь. и3 се6 глaсъ съ нб7сE гlz. сeй є4сть
сн7ъ м0й возлю1бленыи, n нeмъ же бlговоли1хъ.
ГлавA, д7. За?, з7.
t матfez

Т
огдA ї©ъ возведeнъ бhсть д¦омъ въ пустhню и3ску
си1тисz t діaвола. и3 пости1всz днjи четhридесzте и3
н0щіи четhридесzте, послэди2 взалкA. и3 пристyпль
къ немY и3скуси1тель, речE. ѓще сн7ъ є3си2 б9іи, рцы2 ћко
да кaменіе се6 хлёби бyдутъ. џнъ же tвэщaвъ, речE.
пи1сано є4сть. не n хлёбэ є3ди1номъ жи1въ бyдетъ чlкъ,
но n всsкомъ гlэ и3сходsщимъ и3зъ ќстъ б9іихъ.
ТогдA поsтъ є3го2 діaволъ, во с™hи грaдъ, и3 постaви є3го2
на крилЁ цRк0внэмъ. и3 гlа є3мY. ѓще сн7ъ є3си2 б9іи,
вeрзисz ни1зу. пи1сано бо є4сть, ћко ѓнGломъ свои1мъ
заповёсть n тебЁ сохрани1ти т‰, и3 на рукaхъ в0змутъ
т‰, да некогдA прeткнеши n кaмень н0гу твою2. Речe же
є3мY ї©ъ, пaкы пи1сано є4сть. не и3скyсиши гDа бGа своего2.
пaкы поsтъ є3го2 діaволъ нa гору выс0ку ѕэло2, и3 показA
є3мY всЁ цrтвіz ми1ра, и3 слaву и4хъ, и3 гlа є3мY. сіS вс‰
тебЁ дaмъ, ѓще пaдъ покл0нишимисz. ТогдA гlа є3мY
ї©ъ, и3ди2 за мн0ю сатанA. пи1сано бо є4сть. гDу бGу твоемY
покл0нишисz, и3 томY є3ди1ному послyжиши. тогдA
nстaви є3го2 діaволъ. и3 се6 ѓнGли приступи1ша и3 служaху
є3мY.
За?, }.* Слhшавъ же ї©ъ, ћко їoaннъ прeданъ бhсть,
tи1де въ галилeю, и3 nстaвль назарeтъ, пришeдъ всели1сz
д7
є3ђaліе
въ капернаyмъ, въ пом0ріе, въ предёлехъ заул0нихъ и3
нефfали1млихъ, да сбyдетсz речeное їса1іемъ прbр0комъ
гlющемъ. землS завул0нz, и3 землS нефfали1млz,
пyть м0рz nб0нъ п0лъ їoрдaнэ, галилez kзы6къ. лю1діе
сэдsщеи во тмЁ, ви1дэша свётъ вeліи. и3 сэдsщимъ въ
странЁ и3 сёни смр7тнэй свётъ восіS и4мъ. tт0лэ начaтъ
ї©ъ проповёдати, и3 гlати. Покaйтесz, прибли1жибосz
цrтво нбcное.
За?, f7.* Ходs же при1 мори галилeйстэмъ, видЁ двA брaта,
си1мона гlемаго петрA, и3 ґндрez брaта є3го2, вмэтaюща
мрeжу въ м0ре. бёста бо рhбарz. И# гlа и4ма. грzдёта по
мнЁ, и3 сотворю2 вы6 ловцA чlкомъ. џна же ѓбіе nстaвльша
мрeжа, по нeмъ и3д0ста. И# прешeдъ tтyду, видЁ и4на двA
брaта, їaкова зеведeoва, и3 їoaнна брaта є3го2, въ корабли2
съ зеведeoмъ nц7eмъ є3ю2, завzзaюща мрeжу свою2, и3
возвA |. џна же ѓбіе nстaвльша корaбль, и3 nц7A своего2,
по нeмъ и3д0ста. и3 прохождaше всю2 галилeю ї©ъ. ўчA
на с0нмищихъ и4хъ, и3 проповёдаz є3ђaліе цRьствіz, и3
и3сцэлsz всsкъ недyгъ, и3 всsку ћзю въ лю1дехъ. И# и3зhде
слyхъ є3го2 по всeй сmрjи. и3 привед0ша є3мY вс‰ болsщаz
разли1чными недyгы, и3 стрaстьми nдержи1мы, и3 бёсны,
и3 мёсzчныz, и3 раслaблены жи1лами. и3 и3сцэли2 и4хъ.
t матfez
За?, ‹.* И# по нeмъ и3д0ша нар0ди мн0зи t галилez, и3
десzти2 гр†дъ, и3 t їєrли1ма, їудez, и3 со џного п0лу їoрдaна.
ГлавA, є7.

Ў
зрёвъ же нар0ды, взhде нa гору. и3 сёдшу є3мY, при
ступи1ша къ немY ўчн7цы2 є3го2. и3 tвeрзъ ўстA своS,
ўчaше и4хъ гlz. Бlжeни ни1щіи д¦омъ, ћко тёхъ є4сть
цrтвіе нбcное. бlжeни плaчущеи, ћко тjи ўтёшатсz.
бlжeни кр0тціи, ћко тjи наслёдzтъ зeмлю. бlжeни
ѓлчущеи и3 жaждущеи прaвды, ћко тjи насhтzтсz.
Бlжeни млcтивіи, ћко тjи поми1ловани бyдутъ. Бlжeни
чи1стіи с®цемъ, ћко тjи бGа ќзрzтъ. бlжeни миротв0рцы,
ћко тjи сн7ове б9іи нарекyтсz. Бlжeни и3згнaни прaвды
рaди, ћко тёхъ є4сть цrтво нбcное. Бlжeни є3стE є3гдA
пон0сzтъ вaмъ, и3 и3жденyтъ, и3 рекyтъ всsкъ ѕ0лъ гlъ
нa вы6 лжyще менE рaди. рaдуйтесz и3 весели1тесz, ћко
мздA вaша мн0га нa нб7сэхъ. Тaко бо и3згнaша прbр0ки
и4же бёша прeже вaсъ. Вы2 є3стE с0ль земли2. ѓще же с0ль
nбуsетъ, чи1мъ nсоли1тсz; ни во чт0 же бyдетъ ктомY,
т0чію да и3ссhпана бyдетъ в0нъ, и3 попирaема человёкы.
За?, аi7.* Вы2 є3стE свётъ ми1ру. не м0жетъ грaдъ ўкрhтисz
верхY горы2 стоS, ни вжигaютъ свэти1лника, и3 постав
лsютъ є3го2 подъ спyдомъ, но на свёщницэ, и3 свётитъ
є7
є3ђaліе
всёмъ и4же въ хрaминэ сyть. Тaко да просвэти1тсz свётъ
вaшъ предъ чlкы, ћко да ви1дzтъ вaша д0браz дёла,
и3 прослaвzтъ nц7A вaшего и4же нa нб7сэхъ. не мни1те
ћко пріид0хъ разори1ти зак0на и3ли2 прbр0кы. не пріид0хъ
разори1ти, но и3сп0лнити. Ґми1нь бо гlю вaмъ, д0ндеже
прeйдетъ нб7о и3 землS, їo1та є3ди1на и3ли2 є3ди1на чертA
не прeйдетъ t зак0на, д0ндеже вс‰ бyдутъ. и4же ѓще
разори1тъ є3ди1ну зaповэдіи си1хъ мaлыхъ, и3 наўчи1тъ
тaко чlкы, мнjи наречeтсz во цrтвіи нбcнэмъ. ґ и4же
сотвори1тъ и3 наўчи1тъ, сeй вeліи наречeтсz во цrтвіи
нбcнэмъ.
За?, вi7.* Гlю бо вaмъ. ћко ѓще не и3збyдетъ прaвда вaша
пaче кни6жникъ и3 фарисе6й, не вни1дете во цrтвіе нбcное.
Слhшасте ћко речeно бhсть дрeвнимъ, не ўбіeши. и4же
бо ѓще ўбіeтъ, пови1ненъ є4сть судY. Ѓзъ же гlю вaмъ,
ћко всsкъ гнёваzисz на брaта своего2 всyе, пови1ненъ
є4сть судY, и4же бо ѓще речeтъ брaту своемY, рaка,
пови1ненъ є4сть с0нмищу. ґ и4же речeтъ ю3р0де, пови1ненъ
є4сть геeннэ џгненэй. ѓще ќбо принесeши дaръ тв0й
къ nлтарю2, и3 т{ помzнeши, ћко брaтъ тв0й и4мать
нёчто нa т‰, nстaви т{ дaръ тв0й предъ nлтарeмъ, и3
шeдъ прeже смири1сz съ брaтомъ свои1мъ, и3 тогдA пришeдъ
t матfez
принеси2 дaръ св0й. Бyди ўвэщавazсz съ сопeрникомъ
свои1мъ ск0ро, д0ндеже є3си2 на пути2 съ ни1мъ, да не
предaстъ тебE сопeрникъ судіи2, и3 судіS т‰ предaстъ слузЁ,
и3 въ темни1цу ввeрженъ бyдеши. ґми1нь гlю тебЁ, не
и3зhдеши tтyду д0ндеже воздaси послёдніи кодрaнтъ.
За?, гi7.* Слhшасте, ћко речeно бhсть пeрвымъ. не прелюбы2
сотвори1ши. Ѓзъ же гlю вaмъ, ћко всsкъ и4же возри1тъ на
женY ко є4же вожделёти є4й, ќже любодёйствова съ нeю
въ с®ци своeмъ. ѓще же џко твоE десн0е соблажнsетъ т‰,
и3зми2 є5, и3 вeрзи t себE. ќне бо ти6 є4сть, да поги1бнетъ
є3ди1нъ t ќдъ твои1хъ, ґ не всE тёло твоE ввeржено
бyдетъ въ геeнну џгненую. и3 ѓще же деснaz твоS рукA
соблажнsетъ т‰, ўсэци2 ю5, и3 вeрзи t себE. ќне бо ти6
є4сть, да поги1бнетъ є3ди1нъ t ќдъ твои1хъ, ґ не всE тёло
твоE и4детъ въ геeнну. Речeно же бhсть, ћко и4же ѓще
пyститъ женY свою2, да дaстъ є4й кни1гу распyстную. ѓзъ
же гlю вaмъ. ћко всsкъ tпущazи женY свою2 рaзвэ
словесE любодёйнаго, твори1тъ ю5 прелюбодёйствовати. и3
и4же пущени1цу п0йметъ прелюбы2 дёйствуетъ.
За?, дi7.* Пaкы слhшасте, ћко речeно бhсть дрeвнимъ, не
во лжY кленeшисz, воздaси же гDви клsтвы твоS. Ѓзъ
же гlю вaмъ, не клsтисz всsко, ни нб7омъ, ћко пrт0лъ
ѕ7
є3ђaліе
є4сть б9іи. ни землeю, ћко подн0жіе є4сть ногaма є3го2.
ни їєrли1момъ, ћко грaдъ є4сть вели1каго цRS. нижE
глав0ю своeю клени1сz, ћко не м0жеши влaса є3ди1ного
бёла и3ли2 чeрна сотвори1ти. Бyди же сл0во вaше. є4й,
є4й. ни6, ни6, ли1хо є4же сею2, t непріsзни є4сть. слhшасте
ћко речeно бhсть. џко, за џко. и3 зyбъ, зa зубъ. Ѓзъ
же гlю вaмъ. не проти1витисz ѕлY. но ѓще т‰ кто2
ўдaритъ въ деснyю твою2 лани1ту, nбрати2 є3мY и3 другyю.
и3 хотsщему суди1тисz съ тоб0ю, и3 ри1зу твою2 взsти,
tпусти2 є3мY и3 срачи1цу. и3 ѓще кто2 т‰ п0йметъ по си1лэ
п0прище є3ди1но, и3ди2 съ ни1мъ двЁ.
За?, єi7.* Просsщему ў тебE, дaй. и3 хотsщаго t тебE
заsти, не tврати2. слhшасте, ћко речeно є4сть. возлю1
биши и4скренzго твоего2, и3 возненави1диши врагA своего2.
ѓзъ же гlю вaмъ. люби1те врагы2 вaша, блгcви1те кленyщаz
вы6, добро2 твори1те ненави1дzщимъ вaсъ. и3 моли1тесz
за творsщихъ вaмъ напaсть, и3 и3згонsщаz вы6, ћко
да бyдете сн7ове nц7A вaшего и4же є4сть нa нб7сэхъ. ћко
сlнце своE сіsетъ на ѕлhz и3 бlгhz, и3 дожди1тъ на
прaведны и3 на непрaведны. Ѓще бо лю1бите лю1бzщихъ
вaсъ, кyю мздY и4мате; не и3 мhтаре ли т0жде творsтъ;
и3 ѓще цэлyете дрyгы вaша т0кмо, что2 ли1ше творитE;
t матfez
не и3 kзhчницы ли тaкожде творsтъ; бyдэте ќбо вы2
совершeни, ћко же nц7ъ вaшъ нбcныи совершeнъ є4сть.
ГлавA, ѕ7. За?, ѕi7.

В
немлёте млcтынz вaша не твори1те предъ чlки,
да ви1дими бyдете и4ми. ѓще ли же, ни6. мзды2 не
и4мате t nц7A вaшего, и4же є4сть нa нб7сэхъ. Е#гдA
ќбо твори1ши млcтыню, не воструби2 предъ соб0ю ћко же
лицемёри творsтъ въ с0нмищихъ, и3 въ ст0гнахъ, ћко
да прослaвzтсz t чlкъ. Ґми1нь гlю вaмъ, воспріeмлютъ
мздY свою2. Тебё же творsщу млcтынz, да не ўвёсть
шyйца твоS что2 твори1тъ десни1ца твоS, ћко да бyдетъ
млcтынz твоS втaйнэ. И# nц7ъ тв0й ви1дzи втaйнэ, т0й
воздaстъ тебЁ ћвэ. И# є3гдA м0лишисz, не бyди ћко же
лицемёри, ћко лю1бzтъ въ с0нмищихъ, и3 въ ст0гнахъ
путjй стоsще моли1тисz, ћко да kвsтсz чlкомъ. Ґми1нь
гlю вaмъ, ћко воспріи1мутъ мздY свою2. Тh же є3гдA
м0лишисz, вни1ди въ клёть свою2, и3 затвори1въ двeри
твоS, помоли1сz nц7Y твоемY втaйнэ. и3 nц7ъ тв0й
ви1дzи втaйнэ, воздaстъ тебЁ ћвэ. молsщежесz, не
ли1ш8ше гlите ћко же kзhчницы. мнsтъ бо ћко въ
многогlаніи своeмъ ўслhшани бyдутъ. не под0битесz
ќбо и4мъ, вёсть бо nц7ъ вaшъ и4хъ же трeбуете, прeжде
з7
є3ђaліе
прошeніz вaшего. си1це ќбо мlи1тесz вы2. Џ§е нaшъ, и4же
є3си2 нa нб7сэхъ, да ст7и1тсz и4мz твоE, да пріи1детъ цrтвіе
твоE. да бyдетъ в0лz твоS, ћко нa нб7си и3 на земли2. хлёбъ
нaшъ насyщныи дaждь нaмъ днeсь. и3 nстaви нaмъ д0лгы
нaша, ћко и3 мы2 nставлsемъ должник0мъ нaшимъ. и3
не введи2 нaсъ въ напaсть. но и3збaви нaсъ t лукaваго.
Ћко твоE є4сть цrтвіе и3 си1ла и3 слaва, в0 вэки, ґми1нь.
За?, зi7.* Ѓще бо tпущaете чlкомъ согрэшeніz и4хъ,
tпyститъ и3 вaмъ nц7ъ вaшъ нбcныи. Ѓще ли не tпущaете
чlкомъ согрэшeніz и4хъ, ни nц7ъ вaшъ tпyститъ вaмъ
согрэшeніи вaшихъ. Е#гдa же пости1тесz, не бyдэте ћко
же лицемёри, сётующе, помрачaютъ бо ли1ца своS. ћко
да kвsтсz чlкомъ постsщесz. ґми1нь гlю вaмъ ћко
воспріи1мутъ мздY свою2. Тh же постsсz, помaжи главY
свою2, и3 лицE твоE ўмhй, ћко да не kви1шисz чlкомъ
постsсz, но nц7Y твоемY и4же втaйнэ. и3 nц7ъ тв0й
ви1дzи втaйнэ, воздaстъ тебЁ ћвэ. Не скрывaйте себЁ
сокр0вищъ на земли2, и3дёже чeрвь и3 тлS тли1тъ, и3
и3дёже тaтіе подк0поваютъ и3 крaдутъ. Скрывaйте же
себЁ сокр0вища нa нб7си, и3дёже ни чeрвь ни тлS тли1тъ,
и3 и3дёже тaтіе не подк0поваютъ, ни крaдутъ. и3дёже бо
є4сть сокр0вище вaше, т{ бyдетъ и3 с®це вaше.
t матfez
За?, иi7.* Свэти1лникъ тёлу є4сть џко. ѓще ќбо бyдетъ
џко твоE пр0сто, всE тёло твоE свётло бyдетъ. ѓще ли
џко твоE лукaво бyдетъ, всE тёло твоE тeмно бyдетъ.
ѓще ќбо свётъ и4же въ тебЁ, тмA є4сть, то тмA к0лми;
никт0же м0жетъ двэмA господи1нома раб0тати. ли1бо
є3ди1наго возлю1битъ, ґ другaго возненави1дитъ. и3ли2
є3ди1ного держи1тсz, n друзёмъ же неради1ти нaчнетъ.
не м0жете бGу раб0тати и3 мам0нэ. сего2 рaди гlю вaмъ,
не пецётесz дш7eю вaшею что2 ћсте, и3ли2 что2 піeте. ни
тёломъ вaшимъ, во что2 nблечeтесz. не дш7A ли б0лши
є4сть пи1ща, и3 тёло nдeжда; возри1те на пти1ца нб7сныz,
ћко не сёютъ ни жнyтъ, ни собирaютъ въ жи1тница,
и3 nц7ъ вaшъ нбcныи питaетъ и4хъ. не вы2 ли пaче лyчши
и4хъ є3стE; кт0 же t вaсъ пекjисz м0жетъ приложи1ти
в0зрасту своемY лaкоть є3ди1нъ; и3 n nдeжди что2 печeтесz;
смотри1те кри1ны сeльныхъ, кaко растyтъ, не тружaютсz
ни прzдyтъ. гlю же вaмъ, ћко ни сол0монъ во всeй
слaвэ своeй nблечeсz ћко є3ди1нъ t си1хъ. Ѓще же сёно
сeльное, днeсь сyще, и3 ќтрэ въ пeщь вмэтaемо, бGъ тaко
nдёетъ. не мн0го ли пaче вaсъ маловёри;
За?, fi7.* Не пецётесz ќбо гlюще, что2 ћмы, и3ли2 что2
піeмъ, и3ли2 чи1мъ nдeждимсz; всёхъ бо си1хъ kзhцы
}
є3ђaліе
и4щутъ. вёсть бо nц7ъ вaшъ нбcныи, ћко трeбуете си1хъ
всёхъ. и3щи1те же прeже цrтвіz б9іz, и3 прaвды є3го2, и3
сіS вс‰ приложaтсz вaмъ. Не пецётесz ќбо на ќтрэи,
ќтреніи бо соб0ю печeтсz. д0влеть днeви ѕл0ба є3го2.
ГлавA, з7. За?, к7.

Н
е суди1те, да не суди1ми бyдете. И$мъ же бо суд0мъ
сyдите, сyдzтъ вaмъ. и3 въ ню1же мёру мёрите,
возмёритсz вaмъ. Чт0 же ви1диши сучeцъ, и4же во
џцэ брaта твоего2, бервн0 же є4же є4сть во џцэ твоeмъ не
чyеши; и3ли2 кaко речeши брaту твоемY, nстaви да и3змY
сучeцъ и3зъ nчесE твоего2, и3 се6 бервно2 во џцэ твоeмъ;
лицемёре, и3зми2 пeрвэе бервно2 и3зъ nчесE твоего2, и3
тогдA ќзриши и3з8sти сучeцъ и3зъ nчесE брaта твоего2.
не дади1те с™az p0мъ, нижE помэтaйте би6серъ вaшихъ
предъ свиніsми, да не поперyтъ и4хъ ногaми свои1ми, и3
врaщшесz раст0ргнутъ вы6.
За?.* Проси1те, и3 дaстсz вaмъ. и3щёте, и3 nбрsщете.
толцёте, и3 tвeрзетсz вaмъ. всsкъ бо просsи, пріeмлетъ.
и3 и3щaи, nбрэтaетъ. и3 толкyщему tвeрзетсz. И#ли2 кто2
є4сть t вaсъ чlкъ, є3г0 же ѓще воспр0ситъ сн7ъ є3го2 хлёба,
є3дA кaмень подaстъ є3мY; и3ли2 ѓще рhбы пр0ситъ, є3дA
ѕмію2 подaстъ є3мY; ѓще бо вы2 лукaви сyще, ўмёете
t матfez
даsніz бlга даsти чaдомъ вaшимъ. к0лми пaче nц7ъ
вaшъ нбcныи, дaстъ бlга просsщимъ ў него2;
За?, к7а.* Вс‰ ќбо є3ли1ка ѓще х0щете да творsтъ вaмъ
чlцы, тaко и3 вы2 твори1те и4мъ. се6 бо є4сть зак0нъ и3
прbр0цы. вни1дэте ќзкыми враты2, ћко прострaнна вратA
и3 шир0къ пyть, вводsи въ пaгубу, и3 мн0зи сyть
входsщеи и4мъ. что2 ќзкаz вратA и3 тёсенъ пyть, вводsи
въ жив0тъ, и3 мaло и4хъ є4сть и4же nбрэтaютъ є3го2.
За?, к7в.* Внемлёте же t лжи1хъ прbр0къ, и4же прих0дzтъ
къ вaмъ въ nдeжахъ џвчахъ, внyтрь же сyть в0лцы
хhщницы, t плоd и4хъ познaете и4хъ. є3дA nбъeмлютъ t
тeрніz гр0зды, и3ли2 t рёпіz см0квы; тaко всsко дрёво
добро2, плоды2 добры2 твори1тъ. ґ ѕло2 дрёво, плоды2 ѕлы2
твори1тъ. не м0жетъ дрёво добро2, пл0дъ ѕ0лъ твори1ти.
ни дрёво ѕло2, пл0дъ д0бръ твори1ти. всsко ќбо дрёво
и4же не твори1тъ плодA добрA, посэкaютъ є5, и3 въ џгнь
вмэтaютъ. тёмъ же ќбо t плоd и4хъ познaете и4хъ.
За?, к7г.* Не всsкъ гlzи ми6, гDи гDи, вни1детъ въ цrтво
нбcное, но творsи в0лю nц7A моего2, и4же є4сть нa нб7сэхъ.
Мн0зи рекyтъ мнЁ въ џнъ дн7ь, гDи гDи, не въ твоE ли
и4мz прbр0чествовахомъ, и3 твои1мъ и4менемъ бёсы и3зго
ни1хомъ, и3 твои1мъ и4менемъ си1лы мн0гы сотвори1хомъ;
f7
є3ђaліе
и3 тогдA и3сповёмъ и4мъ, ћко николи1же знaхъ вaсъ.
tидёте t менE дёлающеи бе€зак0ніе.
За?, к7д.* Всsкъ ќбо и4же слhшитъ словесA моS сіS,
и3 твори1тъ |, ўпод0блю є3го2 мyжу мyдру, и4же создA
хрaмину свою2 на кaмени. и3 сни1де д0ждь, и3 пріид0ша
рёкы, и3 возвёzша вётри, и3 напад0ша на хрaмину
тY, и3 не падeсz, nснованa бо бB на кaмени. и3 всsкъ
слhшаи словесA моS си6, и3 не творS и4хъ, ўпод0битсz
мyжу ўр0диву, и4же создA хрaмину свою2 на пэсцЁ. и3
сни1де д0ждь, и3 пріид0ша рёкы, и3 возвёzша вётри, и3
nпрёшасz хрaминэ т0й, и3 падeсz, и3 бB разрушeніе є3S
вeліе. и3 бhсть є3гдA скончA ї©ъ словесA сіS, дивлsхусz
нар0ди n ўчeніи є3го2. бB бо ўчA и4хъ ћко влaсть и3мёz,
и3 не ћко кни1жницы и3 фарисeе.
ГлавA, }.

С
шeдшу же є3мY съ горы2, въ слёдъ є3го2 и3дsху нар0ди
мн0зи. и3 се6 прокажeнъ пришeдъ, клaнzшесz є3мY гlz,
гDи. ѓще х0щеши, м0жеши м‰ nчи1стити. И# простeръ
рyку ї©ъ, коснyсz є4мъ, гlz. хощY, nчи1стисz. и3 ѓбіе
nчи1стисz є3мY прокaза. и3 гlа є3мY ї©ъ. ви1ждь, никомyже
повёждь. но шeдъ покажи1сz їєрeoви, и3 принеси2 дaръ,
и4же повелЁ въ зак0нэ моmсeй, во свэдётельство и4мъ.
t матfez
За?, к7є.* Вшeдшу же є3мY въ капернаyмъ, приступи2
къ немY с0тникъ, молS є3го2 и3 гlz. гDи, џтрокъ м0й
лежи1тъ въ домY nслaбленъ, лю1тэ стрaжда. и3 гlа є3мY
ї©ъ, ѓзъ пришeдъ и3сцэлю2 є3го2. И# tвэщaвъ с0тникъ, речE
є3мY. гDи, нёсмь дост0инъ да подъ кр0въ м0й вни1деши.
но т0кмо рцы2 сл0во, и3 и3сцэлёетъ џтрокъ м0й. и4бо
ѓзъ чlкъ є4смь подъ влaстію, и3мhи подъ соб0ю в0ины,
и3 гlю семY, и3ди2, и3 и4детъ. и3 друг0му пріиди2, и3 пріи1детъ.
и3 рабY моемY сотвори2 се6, и3 сотвори1тъ. Слhшавъ же ї©ъ,
ўдиви1сz, и3 речE грzдyщимъ по нeмъ. ґми1нь гlю вaмъ,
ни во ї}ли толи1ко вёры nбрэт0хъ. гlю же вaмъ, ћко
мн0зи t вост0къ и3 зaпадъ пріи1дутъ и3 возлsгутъ со
ґвраaмомъ, и3 їсаaкомъ, и3 їsковомъ, въ цrтвіи нбcнэмъ.
сн7ове же цrтвіz и3згнaни бyдутъ во тмY кромёшнюю,
т{ бyдетъ плaчь и3 скрeжетъ зуб0мъ. и3 речE ї©ъ с0тнику.
и3ди2, и3 ћко же вёрова бyди тебЁ. и3 и3сцэлЁ џтрокъ є3го2
въ т0й чaсъ.
За?, к7ѕ.* И# пришeдъ ї©ъ въ д0мъ петр0въ, ви1дэ тeщу
є3го2 лежaщу и3 nгнeмъ жег0му. и3 прикоснyсz руцЁ є3S,
и3 nстaви ю5 џгнь и3 востA, и3 служaше є3мY. П0здэ же
бhвшу, привед0ша къ немY бёсны мн0ги, и3 и3згнA дyхи
сл0вомъ. и3 вс‰ болsщаz и3сцэли2, да сбyдетсz речeное

є3ђaліе
їса1іемъ прbр0комъ, гlющемъ. т0й недyгы нaша пріsтъ, и3
болёзни понесE. Ви1дэвъ же ї©ъ мн0гы нар0ды џкрестъ
себE, повелЁ ўченик0мъ и3ти2 на џнъ п0лъ. и3 пристyпль
є3ди1нъ кни1жникъ, речE є3мY. ўчи1телю, и3дY по тебЁ, ћмо
же ѓще и4деши. И# гlа є3мY ї©ъ. ли1си ћзвины и4мутъ, и3
пти1ца нбcныz гнёзда. сн7ъ же чlческіи не и4мать гдЁ
главы2 подклони1ти. другjи же t ўчени6къ є3го2 речE є3мY.
гDи, повели2 ми6 прeжде и3ти2, и3 погребсти2 nц7A моего2.
ї©ъ же речE є3мY. грzди2 по мнЁ, и3 nстaви мр7твыхъ
погребсти2 своS мр7твецA.
За?, к7з.* Влёзшу же є3мY въ корaбль, по нeмъ и3д0ша
ўчн7цы2 є3го2. и3 се6 трyсъ вели1къ бhсть въ м0ри, ћко
же кораблю2 покрывaтисz волнaми, т0й же спaше. и3
пришeдше ўченицы2 є3го2 возбуди1ша є3го2 гlюще. гDи,
сп7си2 ны6, погибaемъ. и3 гlа и4мъ, что2 страшли1ви є3стE
маловёри; тогдA востaвъ, запрэти2 вётромъ и3 м0рю. и3
бhсть ти1шина вeліz. чlцы же чюди1шасz гlюще. кто2
є4сть сeй, ћко и3 вётри и3 м0ре послушaютъ є3го2;
За?, к7и.* И# пришeдшу є3мY на џнъ п0лъ, въ странY
гергеси1нскую, срэт0ста є3го2 двA бёсна, t гро6бъ и3сходsща,
лю1та ѕэло2, ћко не можти2 никомY минyти путeмъ
тёмъ. и3 се6 возопи1ста гlюще. что2 нaмъ и3 тебЁ ї©е сн7е
t матfez
б9іи; пришeлъ є3си2 сёмо прeже врeмене мyчити нaсъ.
бsше же далeче t нею2 стaдо сви1ніи мн0го пас0мо. Бёси
же молsху є3го2, гlюще. ѓще и3зг0ниши ны6, повели2
нaмъ и3ти2 въ стaдо свин0е. и3 речE и4мъ, и3дёте. nни1 же
и3зшeдше и3д0ша въ стaдо свин0е. и3 се6 ѓбіе ўстреми1сz
стaдо всE п0 брегу въ м0ре, и3 ўтоп0ша въ водaхъ. пасyщіи
же бэжaша, и3 шeдше в0 градъ, возвэсти1ша вс‰, и3
n бэсн0ю. и3 се6 вeсь грaдъ и3зhде въ срётеніе ї©ови. и3
ви1дэвше є3го2 моли1ша, ћко да бы2 прешeлъ t предёлъ и4хъ.
ГлавA, f7. За?, к7f.

И#
влёзъ въ корaбль, прeйде и3 пріи1де въ св0й грaдъ.
И# се6 принес0ша є3мY nслaблена жи1лами на nдрЁ
лежaщъ. и3 ви1дэвъ ї©ъ вёру и4хъ, речE nслaбленому,
дерзaй чaдо, tпущaют8тисz грэси2 твои2. И# се6 нёцыи
t кни6жникъ, рёша въ себЁ, сeй хyлитъ. и3 ви1дэвъ ї©ъ
помышлeніz и4хъ, речE. вскyю вы2 мhслите лукaваz въ
с®цhхъ свои1хъ; чт0 бо є4сть ўд0бэе рещи2, tпущaют8тисz
грэси2, и3ли2 рещи2 востaни и3 ходи2; но да ўвёсте, ћко
влaсть и4мать сн7ъ чlческіи на земли2 tпущaти грэхи2,
тогдA гlа раслaбленому, востaни, возми2 св0й џдръ, и3
и3ди2 въ д0мъ тв0й. И# востaвъ взeмъ џдръ св0й, и3 и4де въ
д0мъ св0й. ви1дэвше же нар0ди чюди1шасz. и3 прослaвиша
аi7
є3ђaліе
бGа, дaвшаго влaсть таковyю чlкомъ.
За?, l.* И# преходS ї©ъ tтyду, видЁ чlка сэдsща на
мhтници, матfez гlема, и3 гlа є3мY, по мнЁ грzди2, и3
востaвъ по нeмъ и4де. и3 бhсть є3мY возлежaщу въ домY,
и3 се6 мн0зи мытарE и3 грёшницы пришeдше, возлежaху
со ї©омъ, и3 со ўченикы2 є3го2. и3 ви1дэвше фарисeе, гlаху
ўченик0мъ є3го2. почто2 съ мытари2 и3 грёшникы ўчи1тель
вaшъ ћстъ и3 піeтъ; ї©ъ же слhшавъ, речE и4мъ. не
требyютъ здрaвіи врачA, но болsщіи. шeдше наўчи1тесz,
что2 є4сть, млcти хощY, ґ не жeртвэ. не пріид0хъ бо
призвaти прaведники, но грёшникы на покаsніе.
За?, lа.* ТогдA приступи1ша къ немY ўченицы2 їoaннови
гlюще. почто2 мы2, и3 фарисeе пости1мсz мн0го, ўченицы2
же твои2 не постsтсz; и3 речE и4мъ ї©ъ. є3дA м0гутъ сн7ове
брaчніи плaкати, до нели1ко врeмz съ ни1ми є4сть жени1хъ;
пріи1дутъ же днjе, є3гдA tи1метсz t ни1хъ жени1хъ, и3
тогдA постsтсz. Никт0же бо приставлsетъ приставлeніz
плaта небёлена, ри1зэ вeтсэ. в0зметъ бо кончи1ну свою2
t ри1зы, и3 г0рши дирA бyдетъ. нижE вливaютъ винA н0ва
въ мёхы вeтхы. ѓще ли же ни6, то2 просадsтсz мёси, и3
вино2 проліeтсz, и3 мёси погhбнутъ. но вливaютъ вино2
н0во въ мёхы н0вы, и3 nбоE соблюдeтсz.
t матfez
За?, lв.* СіS є3мY гlющу къ ни1мъ, се6 кнsзь нёкіи
пришeдъ клaнzшесz є3мY гlz, ћко дщи2 моS нн7э ќмретъ.
но пришeдъ возложи2 на ню6 рyку свою2, и3 nживeтъ. и3
востaвъ ї©ъ, по нeмъ и4де, и3 ўченицы2 є3го2. и3 се6 женA
кровоточи1ва дванaдесzте лётъ, пристyпльши созади2,
прикоснyсz воскри1ліи ри1зы є3го2. гlаше бо въ себЁ, ѓще
т0кмо прикоснyсz ри1зэ є3го2, сп7сeна бyду. ї©ъ же nбрaщсz,
и3 ви1дэвъ ю5, речE. дерзaй дщи2, вёра твоS сп7сE т‰. и3 сп7сeна
бhсть женA t часA того2. и3 пришeдъ ї©ъ въ д0мъ кнsжь,
и3 видЁ сопцA, и3 нар0дъ м0лвzщъ, гlа и4мъ, tидёте,
не ќмретъ бо дв7ца, но спи1тъ. и3 ругaхусz є3мY. є3гдa же
и3згнaнъ бhсть нар0дъ, вшeдъ, ћтъ ю5 зa руку, и3 востA
дв7ца. и3 и3зhде вёсть си6 по всeй земли2 т0й.
За?, lг.* И# преходsщу tтyду ї©ови, по нeмъ и3д0ста
двA слэпцA, зовyща и3 гlюща, поми1луй ны6 ї©е сн7е двdвъ.
Пришeдшу же є3мY въ д0мъ, приступи1ста къ немY слэпцA.
и3 гlа и4ма ї©ъ. вёруета ли ћко могY се6 сотвори1ти; гlаста
є3мY, є4й гDи. ТогдA прикоснyсz џчію и4хъ, гlz. по вёрэ
вaю бyди вaма. и3 tверз0стасz џчи и4ма. и3 запрэти2
и4ма ї©ъ, гlz. блюдёта, да никт0же ўвёсть. џна же
и3зшeдша прослaвиста є3го2 по всeй земли2 т0й. тёма
же и3сходsщема, се6 привед0ша къ немY чlка нёма,
вi7
є3ђaліе
бэснyема. и3 и3згнaну бёсу, прогlа нэмhи. и3 диви1шасz
нар0ди, гlюще, ћко николи1же kви1сz тaко во ї}ли.
фарисeе же гlаху, n кнsзи бэс0встэмъ и3зг0нитъ бёсы.
и3 прохождaше ї©ъ грaды вс‰ и3 вeси ўчA на с0нмищихъ
и4хъ, и3 проповёдаz є3ђaліе цrтвіz, и3 цэлS всsкъ недyгъ
и3 всsку ћзю въ лю1дехъ.
За?, lд.* Ви1дэвъ же нар0ды, млcрдова n ни1хъ, ћко бёху
смzтeни и3 tвeржени, ћко nвцA не и3мyща пaстырz.
ТогдA гlа ўченик0мъ свои1 м ъ. жaтва ќбо мн0га,
дёлателіи же мaло. моли1тесz ќбо господи1ну жaтвэ,
ћко да и3зведeтъ дёлателz на жaтву свою2.
ГлавA, ‹. За?.

И#
призвaвъ џба нaдесzте ўченикA своS, дaстъ и4мъ
влaсть на дyсэхъ нечи1стыхъ, ћко да и3зг0нzтъ
и4хъ, и3сцэли1ти всsкъ недyгъ и3 всsку болёзнь.
дванaдесzтимъ же ґпcломъ и3менA сyть сіS. пeрвыи
си1монъ и4же нарицaетсz пeтръ, и3 ґндрez брaтъ є3го2.
їaковъ зеведeoвъ, и3 їoaннъ брaтъ є3го2. фили1ппъ, и3
варfоломeй. fомA, и3 матfeй мытaрь. їaковъ ґлfeoвъ,
и3 келевeй наречeныи фаддeй. си1монъ канани1тъ, и3 їyда
и3скаріo1тскіи и4же и3 предaстъ є3го2. СіS џба нaдесzте послA
ї©ъ заповёдавъ и4мъ гlz. на пyть kзы6къ не и3дёте,
t матfez
и3 в0 градъ самарsнскыи не вни1дэте. и3дёте же пaче
ко nвцaмъ поги1 б шимъ д0му ї}лева. ходsще же
проповёдуйте, гlюще, ћко прибли1жисz цrтвіе нбcное.
болsщаz и3сцэли1те, прокажeныz nчищaйте, мр7твыz
воскRшaйте, бёсы и3згони1те. тyне пріsсте, тyне дади1те.
За?, lє.* Не стzжи1те злaта, ни сребрA, ни мёди при
п0zсэхъ вaшихъ. ни пи1ры на пути2, ни двою2 ри1зу, ни
сап0гъ, ни жeзлъ. дост0инъ бо є4сть дёлатель мзды2
своеS. В0нь же ѓще коли1ждо грaдъ и3ли2 вeсь вни1дете,
и3спытaйте кто2 въ нeмъ дост0инъ є4сть, и3 т{ пребyдэте
д0ндеже и3 з hдете. входsще же въ д0мъ, цэлyйте
є3го2. гlюще ми1ръ д0му семY. и3 ѓще ќбо бyдетъ д0мъ
дост0инъ, пріи1детъ ми1ръ вaшъ нaнь. ѓще ли же не бyдетъ
дост0инъ, ми1ръ вaшъ къ вaмъ возврати1тсz. и3 и4же ѓще
не пріи1метъ вaсъ, нижE послyшаетъ словeсъ вaшихъ,
и3сходsще и3зъ д0му, и3ли2 и3зъ грaда того2, tтрzсёте
прaхъ н0гъ вaшихъ. ґми1нь гlю вaмъ, tрaднэе бyдетъ
земли2 сод0мстэи и3 гом0рстэи въ дн7ь сyдныи, нeже
грaду томY.
За?, lѕ.* Се6 ѓзъ посылaю вaсъ ћко nвцA посредЁ вол
к0въ. бyдэте ќбо мyдри ћко ѕміS, и3 цёли ћко г0лубіе.
Внемлёте же t чlкъ. предадsтъ бо вы6 на с0нмы, и3 на
гi7
є3ђaліе
соб0рищихъ и4хъ бію1тъ вaсъ. предъ вLкы же и3 цRS ведeни
бyдете, менE рaди. во свэдётельство и4мъ, и3 kзhкомъ.
є3гдa же предаю1тъ вы6, не пецётесz, кaко и3ли2 что2
возгlете. дaстъбосz вaмъ въ т0й чaсъ, что2 возгlете.
не вh бо бyдете гlющеи, но д¦ъ nц7A вaшего гlzи въ
вaсъ. предaстъ же брaтъ брaта нa смр7ть, и3 nц7ъ чaдо. и3
востaнутъ чaда на роди1телz, и3 ўбію1тъ и4хъ. и3 бyдете
ненави1дими всёми, и4мени моего2 рaди. претерпёвыи же
до концA т0й сп7сeнъ бyдетъ.
За?, lз.* Е#гдa же г0нzтъ вы6 в0 градэ сeмъ, бёгайте въ
другjи. ґми1нь бо гlю вaмъ, не и4мате скончaти грaды
ї}левы, д0ндеже пріи1детъ сн7ъ члчcкіи. Нёсть ўчени1къ
надъ ўчи1телемъ свои1мъ, нижE рaбъ, надъ господи1номъ
свои1мъ. д0влэтъ ўченикY, да бyдетъ ћко ўчи1тель є3го2,
и3 рaбъ, ћко гдcь є3го2. Ѓще господи1на д0му веелзевyла
нарек0ша, к0лми пaче домaшнzz є3го2; не ўб0йтесz ќбо
и4хъ. ничт0же бо є4сть покровeно, є4же не tкрhетсz. и3
тaйно, є4же не ўвёдэно бyдетъ. Е$же гlю вaмъ во тмЁ,
рцёте в0 свэтэ. и3 є4же во ќши слhшите, проповёдите
въ кр0вэхъ. и3 не ўб0йтесz t ўбивaющихъ тёло, дш7у
же не могyщихъ ўби1ти. ўб0йтежесz пaче могyщаго
и3 дш7у и3 тёло погуби1ти въ геeннэ. не двЁ ли пти1цы
t матfez
цэни1тасz є3ди1ному ґссaрію; и3 ни є3ди1на t нею2 падeтъ
на земли2 безъ nц7A вaшего. вaмъ же и3 влaси глaвніи
вси6 и3зочтeни сyть. не ўб0йтесz ќбо, мн0зэхъ пти1цъ
лyчши є3стE вы2.
За?, lи.* Всsкъ ќбо и4же и3сповёсть м‰ предъ чlкы,
и3сповёмъ є3го2 и3 ѓзъ предъ nц7eмъ мои1мъ, и4же нa
нб7сэхъ. ґ и4же tвeржетсz менE предъ чlкы, tвeргусz є3го2
и3 ѓзъ предъ nц7eмъ мои1мъ, и4же нa нб7сэхъ. Не мни1те
ћко пріид0хъ воврещи2 ми1ръ нa землю. не пріид0хъ бо
воврещи2 ми1ръ, но мeчь. пріид0хъ бо разлучи1ти чlка на
nц7A своего2, и3 дщeре на м™ре свою2. и3 невёсту на свекр0вь
свою2. и3 врaзи чlку домaшніи є3го2.
За?, lf.* И$же лю1битъ nц7A и3ли2 м™ре пaче менE, нёсть
менE дост0инъ. и3 и4же лю1битъ сн7а и3ли2 дщeре пaче
менE, нёсть менE дост0инъ. и3 и4же не пріи1метъ кrтA
своего2, и3 въ слёдъ менE грsдетъ, нёсть менE дост0инъ.
nбрэтhи дш7у свою2, погуби1тъ ю5. ґ и4же погуби1тъ дш7у
свою2 менE рaди, nбрsщетъ ю5. И$же вaсъ пріeмлетъ, менE
пріeмлетъ. и3 и4же пріeмлетъ менE, пріeмлетъ послaвшаго
м‰. пріeмлzи прор0ка в0 и3мz прbр0че, мздY прbр0чу
пріи1метъ. и3 пріeмлzи прaведника в0 и3мz прaведниче,
мздY прaведничу пріи1метъ. И# и4же ѓще напои1тъ є3ди1ного
дi7
є3ђaліе
t мaлыхъ си1хъ чaшу студенY в0ду, т0кмо в0 и3мz
ўчн7кA, ґми1нь гlю вaмъ, не погуби1тъ мздY свою2.
ГлавA, аi7.

И#
бhсть є3гдA соверши2 ї©ъ, заповёдаz nбёма нaдесzте
ўченик0ма свои1ма, прeйде tтyду ўчи1ти и3 проповё
дати в0 градэхъ и4хъ.
За?, м7.* Їoaннъ же слhшавъ во ўзhлищи дёла хrт0ва,
послaвъ двA t ўчени6къ свои1хъ, речE є3мY. ты2 ли є3си2
грzдhи, и3ли2 и3н0го чaемъ; и3 tвэщaвъ ї©ъ речE и4мъ.
шeдша возвэсти1та їoaннови, ћже слhшита и3 ви1дита.
слэпjи прозирaютъ и3 хр0міи х0дzтъ, прокажeніи nчи
щaютсz, и3 глусjи слhшатъ, мр7твіи востaютъ, и3 ни1щіи
бlговэствyютъ. и3 бlжeнъ є4сть и4же ѓще не соблaзнитсz
n мнЁ. тёма же и3сходsщема, начaтъ ї©ъ нар0домъ гlати
n їoaннэ. чесо2 и3зыд0сте въ пустhню ви1дэти; тр0сть ли
вётромъ колёблемъ; но чесо2 и3зыд0сте ви1дэти; чlка ли
въ мsк8кы ри1зы nболчeна; се6 и4же мsк8каz носsщеи, въ
дом0хъ цrкыхъ сyть. но чесо2 и3зыд0сте ви1дэти; прbр0ка
ли; є4й гlю вaмъ, и3 ли1ше прbр0ка. сeй бо є4сть, n нeмъ же
є4сть пи1сано. Се6 ѓзъ посылaю ѓнGла моего2 предъ лицeмъ
твои1мъ, и4же ўгот0витъ пyть тв0й предъ тоб0ю. ґми1нь
гlю вaмъ. не востA въ рожeныхъ женaми б0ліи їoaнна
t матfez
кrтлz. мнjи же, въ цrтвіи нбcнэмъ, б0ліи є3го2 є4сть. t
дни1 же їoaнна кrтлz досeлэ, цrтвіе нбcное нyдитсz. и3
нyжници восхищaютъ є5. Вси6 бо прbр0цы и3 зак0нъ до
їoaнна прорек0ша. и3 ѓще х0щете пріsти, т0й є4сть и3ліS
хотsи пріити2. и3мёzи ќши слhшати, да слhшитъ.
За?, м7а.* Комy же ўпод0блю р0дъ сeй; под0бенъ є4сть
дётемъ, сэдsщимъ на т0ржищихъ, и3 возглашaющимъ
друг0мъ свои1мъ, и3 гlющимъ. пискaхомъ вaмъ, и3 не
плzсaсте. плaкахомъ вaмъ, и3 не рыдaсте. Пріи1де бо
їoaннъ ни kды2 ни піS, и3 гlете бёсъ и4мать. пріи1де
сн7ъ чlческіи kдhй и3 піS, и3 гlете, се6 чlкъ ћдца и3 вино
пjица, мытарeмъ дрyгъ и3 грёшникомъ. и3 nпрaвдисz
премyдрость t ч†дъ свои1хъ.
За?, м7в.* ТогдA начaтъ ї©ъ поношaти градов0мъ, въ ни1хъ
же бhша множaйшаz си1лы є3го2, занE не покazшасz.
Г0ре тебЁ хорази1нъ, г0ре тебЁ вmfсаи1да. ћко ѓще въ
тЂрэ и3 сид0нэ бhша си1лы бhли бhвшаz въ вaсъ, дрeвле
ќбо во врeтищи и3 пeпелэ покazлисz бhша. nбaче гlю
вaмъ, ти1ру и3 сид0ну tрaднэе бyдетъ въ дн7ь сyдныи,
нeже вaмъ. И# ты2 капернаyмъ, и4же до нб7съ вознесhисz,
до ѓда сни1деши. занE ѓще въ сод0мэхъ бhша си1лы бhли,
бhвшаz въ тебЁ, пребhли ќбо бhша до днeшнzго днE.
єi7
є3ђaліе
nбaче гlю вaмъ, ћко земли2 сод0мстэй tрaднэе бyдетъ
въ дн7ь сyдныи, нeже тебЁ. въ то2 врeмz tвэщA ї©ъ,
речE. и3сповёдаютисz џ§е гDи нб7си2 и3 земли2, ћко ўтаи1лъ
є3си2 сіS t премyдрыхъ и3 разyмныхъ, и3 tкрhлъ є3си2 т†
младeнцемъ. є4й џ§е, ћко тaко бhсть бlговолeніе предъ
тоб0ю.
За?, м7г.* Вс‰ мнЁ преданA сyть nц7eмъ мои1мъ. и3 ни
кт0же знaетъ сн7а, т0кмо nц7ъ, ни nц7A кто2 знaетъ,
т0кмо сн7ъ, и3 є3мy же ѓще в0литъ сн7ъ tкрhти. пріидёте
ко мнЁ вси6 труждaющеисz и3 nбременeніи, и3 ѓзъ пок0ю
вы6. Возмёте и4го моE на себE, и3 наўчи1тесz t менE, ћко
кр0токъ є4смь, и3 смирeнъ с®цемъ, и3 nбрsщете пок0й
дш7aмъ вaшимъ. и4го бо моE бlго, и3 брeмz моE лeгко є4сть.
ГлавA, вi7. За?, м7д.

В
ъ то2 врeмz и4де ї©ъ въ суб0ты сквозЁ сёzніz.
ўчн7цh же є3го2 взалкaшасz, и3 начaша востерзaти
клaсы и3 ћсти. фарисeе же ви1дэвше, рёша є3мY. се6
ўчн7цы2 твои2 творsтъ, є3г0 же не дост0итъ твори1ти въ
суб0ты. џнъ же речE и4мъ. нёсте ли чли2 что2 сотвори2
дв7дъ, є3гдA взалкA сaмъ, и3 сyщіи съ ни1мъ; кaко вни1де
въ хрaмъ б9іи, и3 хлёбы предложeніz снёсть, и4хъ же
недост0йно є3мY бB ћсти, ни сyщимъ съ ни1мъ, т0кмо
t матfez
їєрeoмъ є3ди1нэмъ; и3ли2 нёсте чли2 въ зак0нэ, ћко
въ суб0ты сщ7eницы въ цRкви суб0ты сквернsтъ, и3
непови1нни сyть; Гlю же вaмъ, ћко цRкве б0ле є4сть
здB. Ѓще ли бhсте вёдэли что2 є4сть млcти хощY, ґ не
жeртвэ, николи1же ќбо бhсте nсуждaли непови1нныхъ.
гDь бо є4сть и3 суб0тэ сн7ъ чlческіи.
За?, м7є.* И# прешeдъ tтyду пріи1де на с0нмище и4хъ. И# се6
чlкъ бB т{, рyку и3мы2 сyху. и3 вопроси1ша є3го2 гlюще, ѓще
дост0итъ въ суб0ты цэли1ти; да нaнь возгlютъ. џнъ
же речE и4мъ. кто2 є4сть t вaсъ чlкъ, и4же и4мать nвчA
є3ди1но, и3 ѓще впадeтсz въ суб0ты въ ћму, не и4метъ ли,
и3 и4зметъ; к0льми ќбо лyчши є4сть чlкъ nвчaте; Тёмъ
же ќбо дост0итъ въ суб0ты добро2 твори1ти. ТогдA гlа
чlку, простри2 рyку твою2. и3 прострeтъ, и3 ўтверди1сz цэлA
ћко другaz.
За?, м7ѕ.* Фарисeе же шeдше совётъ сотвори1ша нaнь,
кaко да є3го2 погубsтъ. ї©ъ же разумёвъ, tи1де tтyду.
За?.* И# по нeмъ и3д0ша нар0ди мн0зи, и3 и3сцэли2 и4хъ
всёхъ. и3 запрэти2 и4мъ да не ћвэ є3го2 творsтъ. Ћко да
сбyдетсz речeное їса1іемъ прbр0комъ гlющемъ. Се6 џтрокъ
м0й є3г0 же и3зв0лихъ, возлю1бленныи м0й, нaнь же
бlговоли2 дш7A моS. положY дх7ъ м0й на нeмъ, и3 сyдъ
ѕi7
є3ђaліе
kзhкомъ возвэсти1тъ. не прерэчeтъ, ни возопіeтъ.
нижE ўслhшитъ кто2 на распyтіихъ глaса є3го2. тр0сти
сокрушeны не прел0митъ, и3 лeна внeмшасz не ўгаси1тъ,
д0ндеже и3зведeтъ въ побёду сyдъ. и3 на и4мz є3го2 kзhцы
ўповaютъ. ТогдA привед0ша къ немY бэснyющасz слёпа
и3 нёма, и3 и3сцэли2 є3го2, ћко слэп0му и3 нэм0му гlати
и3 глsдати. И# дивлsхусz вси6 нар0ди гlюще. є3дA сeй
є4сть хrт0съ, сн7ъ двdвъ; фарисeе же слhшавше, рёша.
сeй не и3зг0нитъ бёсы, т0кмо n веельзевyлэ кнsзи
бэс0встэмъ. Вёдыи же ї©ъ мhсли и4хъ, речE и4мъ. всsко
цrтво раздёльшеесz нa сz, запустёетъ. и3 всsкъ грaдъ,
и3ли2 д0мъ раздэли1выисz нa сz, не стaнетъ. и3 ѓще сатанA,
сатанY и3зг0нитъ, нa сz раздэли1лсz є4сть, кaко ќбо
стaнетъ цrтво є3го2; И# ѓще ѓзъ n веельзевyлэ и3згоню2
бёсы, сн7ове вaши n к0мъ и3зг0нzтъ; Сего2 рaди тjи вaмъ
бyдутъ судіS. ѓще ли же ѓзъ n д©э б9іи и3згоню2 бёсы,
ќбо пости1же на вaсъ цrтвіе б9іе. И#ли2 кaко м0жетъ кто2
вни1ти въ д0мъ крёпкаго, и3 сосyды є3го2 расхи1тити, ѓще не
пeрвэе свsжетъ крёпкаго, и3 тогдA д0мъ є3го2 расхи1титъ;
За?, м7з.* И$же нёсть со мн0ю, нa м‰ є4сть, и3 и4же не
собирaетъ со мн0ю, расточaетъ. Сего2 рaди гlю вaмъ,
всsкъ грёхъ и3 хулA, tпyститсz чlкомъ, ґ ћже нa д¦ъ
t матfez
хулA, не tпyститсz чlкомъ. и3 и4же ѓще речeтъ сл0во нa
сн7а члчcкаго, tпyститсz є3мY. ґ и4же речeтъ нa д¦а с™aго,
не tпyститсz є3мY, ни въ сjи вёкъ, ни въ бyдущіи. И#ли2
сотвори1те дрeво добро2, и3 пл0дъ є3го2 д0бръ. и3ли2 сотвори1те
дрeво ѕло2, и3 пл0дъ є3го2 ѕ0лъ. t плодa бо дрeво познaно
бyдетъ. Порождeніz є3хи1днова, кaко м0жете добро2 гlати,
ѕли2 сyще; t и3збhтка бо с®цу, ўстA гlютъ. Бlгhи чlкъ,
t бlгaго сокр0вища и3зн0ситъ бlгaz. и3 лукaвыи чlкъ,
t лукaваго сокр0вища, и3зн0ситъ лукaваz. Гlю же
вaмъ, ћко всsко сл0во прaздно є4же ѓще рекyтъ чlцы,
воздадsтъ n нeмъ сл0во въ дн7ь сyдныи. t словeсъ бо
свои1хъ nпрaвдишисz, и3 t словeсъ свои1хъ nсyдишисz.
За?, м7и.* ТогдA tвэщaша нёціи t кни6жникъ и3 фарисе6й
гlюще. ўчи1телю, х0щемъ t тебE знaменіе ви1дэти.
џнъ же tвэщaвъ речE и4мъ. р0дъ лукaвъ и3 прелюбодёй,
знaменіz и4щетъ. и3 знaменіе не дaстьсz є3мY, т0кмо
знaменіе їo1ны прbр0ка. ћко же бо бB їo1на в0 чревэ
ки1товэ три2 дни2, и3 три2 н0щи. тaко бyдетъ и3 сн7ъ члчcкіи
въ с®ци земли2 три2 дни2, и3 три2 н0щи. Мyжіе ниневи1тстіи
востaнутъ на сyдъ съ р0домъ си1мъ, и3 nсyдzтъ и5,
ћко покazшасz пр0повэдію їo1ниною. и3 се6 б0ле їo1ны
здB. ЦRца ю4жскаz востaнетъ на сyдъ съ р0домъ си1мъ,
зi7
є3ђaліе
и3 nсyдитъ и5, ћко пріи1де t конeцъ землS слhшати
премyдрость сол0монову. и3 се6 б0ле сол0мона здB. Е#гдa
же нечи1стыи дyхъ и3зhдетъ t чlка, прех0дитъ сквозЁ
безв0днаz мёста, и3щA пок0z, и3 не nбрэтaетъ. тогдA
речeтъ, возвращyсz въ д0мъ м0й tню1ду же и3зыд0хъ.
и3 пришeдъ nбрsщетъ прaзденъ, пометeнъ и3 ўкрашeнъ.
тогдA и4детъ, и3 п0йметъ съ соб0ю сeдмь и3нёхъ дух0въ
лютёйшихъ себE, и3 вшeдше живyтъ т{. и3 бyдутъ
послёднzz чlку томY г0рша пeрвыхъ. тaко бyдетъ и3
р0ду семY лукaвому.
За?, м7f.* Е#щe же є3мY гlющу къ нар0домъ. се6 м™и є3го2
и3 брaтіz є3го2 стоsху внЁ, и4щуще гlати є3мY. речe же
нёкіи є3мY. се6 м™и твоS, и3 брaтіz твоS внЁ стоsтъ
хотsще гlати тебЁ. џнъ же tвэщaвъ речE ко гlющему
є3мY. кто2 є4сть м™и моS, и3 кто2 сyть брaтіz моS; и3
простeръ рyку свою2 на ўчн7ки2 своS, речE. се6 м™и моS и3
брaтіz моS. и4же бо ѓще сотвори1тъ в0лю nц7A моего2 и4же
є4сть нa нб7сэхъ, т0й брaтъ м0й, и3 сестрA, и3 мт7и ми6 є4сть.
ГлавA, гi7.

В
ъ дн7ь же т0й и3зшeдъ ї©ъ и3зъ д0му сэдsше при1
мори. и3 собрaшасz къ немY нар0ди мн0зи, ћко же
є3мY въ корaбль влёсти и3 сёсти, и3 вeсь нар0дъ на
t матfez
пом0ріи стоsше. и3 гlа и4мъ при1тчами мн0го, гlz.
За?, н7.* Се6 и3зhде сёzи да сёетъ. и3 сёющу є3мY, џва
пад0ша при пути2. и3 пріид0ша пти6ца, и3 позобaша |.
другaz же пад0ша на кaменныхъ, и3дёже не и3мёzше
землS мн0гы, и3 ѓбіе прозzб0ша, занE не и3мёzше
глубины2 землS. сlнцу же восіsвшу, присвёнуша, и3
занE не и3мёzху к0реніz, и3сх0ша. другaz же пад0ша въ
тeрніи, и3 взhде тeрніе и3 подави2 и4хъ. другaz же пад0ша
на земли2 д0брэй, и3 даsху пл0дъ. џво ќбо сто2, џво же
шестьдесsтъ, џво три1десzть. И#мёzи ќши слhшати, да
слhшитъ.
За?, н7а.* И# приступи1вше ўчн7цы2 є3го2, рек0ша є3мY,
почто2 при1тчами гlеши и4мъ; џнъ же tвэщaвъ, речE
и4мъ. ћко вaмъ дано2 є4сть разумёти тaйны цrтвіz
нбcнаго. џнэмъ же не дано2 є4сть. И$же бо и4мать, дaстсz
є3мY, и3 преи3збyдетъ є3мY. ґ и4же не и4мать, и3 є4же и4мать
в0зметсz t него2. Сего2 рaди въ при1тчахъ гlю и4мъ,
ћко ви1дzще не ви1дzтъ, и3 слhшаще не слhшатъ, ни
разумёютъ. и3 сбывaетсz въ ни1хъ прbр0чество їсaино,
гlющее. слyхомъ ўслhшите, и3 не и4мате разумёти. и3
зрsще ќзрите, и3 не и4мате ви1дэти. nтолстё бо с®це
лю1дій си1хъ, и3 ўши1ма тsжко слhшаша, и3 џчи свои2
иi7
є3ђaліе
смэжи1ша, да некогдA ќзрzтъ nчи1ма, и3 ўши1ма ўслh
шатъ, и3 с®цемъ разумёютъ, и3 nбратsтсz, и3 и3сцэлю2 и4хъ.
Вaша же бlжeнаz nчесA, ћко ви1дzтъ, и3 ќши вaши,
ћко слhшатъ. Ґми1нь бо гlю вaмъ, ћко мн0зи прbр0цы
и3 прaведницы вожделёша ви1дэти ћже ви1дите, и3 не
ви1дэша. и3 слhшати ћже слhшите, и3 не слhшаша. Вh же
ќбо ўслhшите при1тчу сёющаго. Всsкому слhшащему
сл0во цrтвіz, и3 не разумэвaющу, прих0дитъ лукaвыи, и3
восхищaетъ всёzнное въ с®ци є3го2, се6 є4сть и4же при пути2
сёzнное. Ґ на кaменныхъ сёzнное, сeй є4сть слhшаи
сл0во, и3 ѓбіе съ рaдостію пріeмлетъ є5, не и4мать же к0рене
въ себЁ, но врeмененъ є4сть. Бhвши же печaли и3ли2
гонeнію словесE рaди, ѓбіе соблажнsетсz. Ґ сёzнное въ
тeрніи, сeй є4сть слhшаи сл0во, и3 печaль вёка сего2, и3 лeсть
богaтства, подавлsетъ сл0во, и3 безъ плодA бывaетъ. Ґ
сёzнное на д0брэй земли2, сeй є4сть слhшаи сл0во, и3
разумэвaz, и4же ќбо пл0дъ прин0ситъ, и3 твори1тъ, џвъ
сто2, џвъ же шестьдесsтъ, џвъ три1десzть.
За?, н7в.* И$ну при1тчу предложи2 и4мъ гlz. ўпод0бисz
цrтвіе нбcное чlку сёzвшу д0брое сёмz на селЁ своeмъ.
спsщемъ же чlкомъ, пріи1де врaгъ є3го2, и3 всёz плёвелы
посредЁ пшени1ца, и3 tи1де. є3гдa же прозzбE травA, и3
t матfez
пл0дъ сотвори2, тогдA kви1шасz и3 плёвеліе. Пришeдше же
раби2 господи1на, рёша є3мY. гDи, не д0брое ли сёмz сёzлъ
є3си2 на селЁ своeмъ; tкyду ќбо и4мать плёвелы; џнъ
же речE и4мъ, врaгъ чlкъ се6 сотвори2. Раби1 же рёша є3мY.
х0щеши ли ќбо, да шeдше и3сплевeмъ |; џнъ же речE
и4мъ, ни6. да некогдA восторгaюще плёвелы, вост0ргнете
кyпно съ ни1ми и3 пшени1цу. nстaвите расти2 nбоE кyпно
до жaтвы, и3 в0 времz жaтвы рекY жaтелемъ. соберёте
пeрвэе плёвелы, и3 свzжи1те и4хъ въ снопы2 ћко съжежти2
|. Ґ пшени1цу соберёте въ жи1тницу мою2.
За?, н7г.* И$ну при1тчу предложи2 и4мъ, гlz. под0бно
є4сть цrтвіе нбcное, зернY горyшичну, є4же взeмъ чlкъ,
всёz на селЁ своeмъ, є4же мaлэйше ќбо є4сть t всёхъ
сёменъ. є3гдa же возрастeтъ, б0лее всёхъ ѕeліи є4сть, и3
бывaетъ дрeво, ћко пріити2 пти1цамъ нбcнымъ, и3 витaти
на вётвэхъ є3го2. И$ну при1тчу гlа и4мъ. под0бно є4сть
цrтвіе нбcное, квaсу, и4же взeмши женA скры2 въ мучнhхъ
сaтэхъ три2, д0ндеже вскис0ша вс‰. СіS вс‰ гlа ї©ъ
въ при1тчахъ нар0домъ, и3 безъ при1тча ничес0же гlаше
къ ни1мъ, ћко да сбyдетсz речeное прbр0комъ гlющимъ.
tвeрзу въ при1тчахъ ўстA моS, tрhгну сокровeнаz t
сложeніz ми1ру. ТогдA nстaвль нар0ды, пріи1де въ д0мъ ї©ъ.
fi7
є3ђaліе
За?, н7д.* И# приступи1ша къ немY ўчн7цы2 є3го2 гlюще.
скажи2 нaмъ при1тчу плёвелъ сeлныхъ. џнъ же tвэщaвъ,
речE и4мъ. Всёzвыи д0брое сёмz, є4сть сн7ъ члчcкіи. ґ село2,
є4сть ми1ръ. д0брое же сёмz, сіи2 сyть сн7ове цrтвіz. ґ
плёвели сyть сн7ове непріsзненіи. ґ врaгъ всёzвыи и4хъ,
є4сть діaволъ. ґ жaтва, кончи1на вёка є4сть. ґ жaтеле,
ѓнGли сyть. ћко же ќбо собирaютъ плёвелъ, и3 nгнeмъ
съжизaютъ, тaко бyдетъ въ скончaніе вёка сего2. П0слетъ
сн7ъ члчcкіи ѓнGлы своS, и3 соберyтъ t цrтвіz є3го2 вс‰
соблaзны, и3 творsщаz бе€зак0ніе, и3 ввeргутъ и4хъ въ
пeщь џгнену. т{ бyдетъ плaчь, и3 скрeжетъ зуб0мъ.
ТогдA прaведницы просвэтsтсz ћко сlнце въ цrтвіи
nц7A и4хъ. и3мёzи ќши слhшати, да слhшитъ.
За?, н7є.* Пaкы под0бно є4сть цrтвіе нбcное сокр0вищу
сокровeну на селЁ, є4же nбрётъ чlкъ, съкры2, и3 t рaдости
є3го2 и4детъ, и3 вс‰ є3ли1ка и4мать, продаeтъ, и3 купyетъ
село2 то2.
За?.* Пaкы под0бно є4сть цrтвіе нбcное чlку купцY,
и4щущу д0брыz би1серы. и4же nбрёте є3ди1нъ многоцёненъ
би1серъ, шeдъ продaстъ всE є3ли1ко и3мsше, и3 купи2 є3го2.
Пaкы под0бно є4сть цrтвіе нбcное нeводу ввeржену въ
м0ре, и3 t всsкого р0да собрaвшу. и4же є3гдA и3сп0лнисz,
t матfez
и3звлек0ша и5 на крaи, и3 сёдше и3збрaша д0брыz въ сосyды,
ґ ѕлhz и3зверг0ша в0нъ. Тaко бyдетъ въ скончaніе вёка.
и3зhдутъ ѓнGли, и3 tлучaтъ ѕлhz t среды2 прaведныхъ, и3
ввeргутъ и4хъ въ пeщь џгнену. т{ бyдетъ плaчь и3 скрeжетъ
зуб0мъ. Гlа и4мъ ї©ъ, разумёсте ли сіS вс‰; гlаша є3мY,
є4й гDи. џнъ же речE и4мъ. сего2 рaди всsкъ кни1жникъ
наўчи1всz цrтвію нбcному, под0бенъ є4сть чlку домови1ту,
и4же и3зн0ситъ t сокр0вища своего2 н0ваz и3 вeтхаz.
За?, н7ѕ.* И# бhсть є3гдA скончA ї©ъ при1тчу сію2, прeйде
tтyду. и3 пришeдъ въ nч7ествіе своE, ўчaше и4хъ на
с0нмищыхъ и4хъ, ћко диви1тисz и4мъ, и3 гlати. tкyду
семY премyдрость сіS и3 си1лы; не сeй ли є4сть тект0новъ
сн7ъ; не м™и ли є3го2 нарицaетсz маріaмъ, и3 брaтіz є3го2,
їaковъ, и3 їoсjй, и3 си1монъ, и3 їю1да; и3 сeстры є3го2, не вс‰
ли въ нaсъ сyть; tкyду ќбо семY сіS вс‰; и3 блажнsхусz
n нeмъ. Ї©ъ же речE и4мъ. нёсть прbр0къ бeсчести, т0кмо
во n§ествіи своeмъ, и3 въ домY своeмъ. и3 не сотвори2 т{
си1лы мн0гы, за невёрство и4хъ.
ГлавA, дi7. За?, н7з.

В
ъ то2 врeмz ўслhшавъ и4родъ четвертовлaстникъ слyхъ
ї©овъ, и3 речE џтрокомъ свои1мъ, сeй є4сть їoaннъ
кrти1тель, т0й воскRсе t мeртвыхъ, и3 сего2 рaди си1лы
к7
є3ђaліе
дёютсz n нeмъ. И$родъ бо є4мъ їoaнна, свzзA є3го2 и3 всади2
въ темни1цу, и3родіsды рaди жены2 фили1ппа брaта своего2.
Гlаше бо є3мY їoaннъ, не дост0итъ ти6 и3мёти є3S. и3
хотsше є3го2 ўби1ти, ўбоsсz нар0да. занE ћко прbр0ка
є3го2 и3мёzху. дни1 же бhвшу рождествA и4родова, плzсA
дщи2 и3родіaдина посредЁ, и3 ўгоди2 и4родови, тёмъ же и3 съ
клsтвою и3зречE є4й дaти є3г0 же ѓще воспр0ситъ. nнa же
навaждена мaтерію своeю, дaждь ми6 речE здB на блю1дэ
главY їoaнна кrти1телz. и3 печaленъ бhсть цRь. клsтвы
же рaди и3 за возлежaщихъ съ ни1мъ, повелЁ дaти є4й.
и3 послaвъ ўсёкну їoaнна въ темни1ци. и3 принес0ша
главY є3го2 на блю1дэ, и3 дaша дв7ци, и3 tнесE мaтери своeй.
И# пристyпльше ўченицы2 є3го2, взsша тёло є3го2, и3
погреб0ша є5, и3 пришeдше возвэсти1ша ї©ови. И# слhшавъ
ї©ъ, tи1де tтyду въ корабли2 въ пyсто мёсто є3ди1нъ. и3
слhшавше нар0ди, по нeмъ и3д0ша, пёши t град0въ.
За?, н7и.* И# и3зшeдъ ї©ъ, ви1дэ мн0гъ нар0дъ, и3 млcрдова
n ни1хъ, и3 и3сцэли2 недyжныz и4хъ. П0здэ же бhвшу,
приступи1ша къ немY ўченицы2 є3го2 гlюще. пyсто є4сть
мёсто, и3 чaсъ ќже минY. tпусти2 нар0ды, да шeдше въ
вeси кyпzтъ брaшна себЁ. Ї©ъ же речE и4мъ, не трeбуютъ
tити2. дади1те и4мъ вы2 ћсти. nни1 же гlаша є3мY. не
t матfez
и4мамы здB, т0кмо пsть хлBбъ, и3 двЁ рhбэ. џнъ же речE,
принесёте ми6 и4хъ сёмо. и3 повелЁ нар0домъ возлежти2
на травЁ, и3 пріeмъ пsть хлёбы, и3 џбэ рhбэ, возрёвъ
нa нб7о, блгcви2, и3 преломи1въ, дaстъ ўчн7к0мъ хлёбы,
ўченицh же нар0домъ. и3 kд0ша вси6 и3 насhтишасz. и3
взsша и3збhтки ўкрyхъ, дванaдесzте к0ша и3сп0лнь.
kдyщихъ же бB мyжіи ћко пsть тhсущъ, рaзвэ
жeнъ и3 дэтeй.
За?, н7f.* И# ѓбіе понyди ї©ъ ўченикы2 своS влёсти
въ корaбль, и3 вари1ти є3го2 на џномъ полY, д0ндеже
tпусти1тъ нар0ды. И# tпусти1въ нар0ды, взhде нa гору
є3ди1нъ помоли1тисz. П0здэ же бhвшу, є3ди1нъ бB т{.
корaбль же бB посредЁ м0рz влazсz волнaми. бB бо
проти1венъ вётръ. Въ четвeртую же стрaжу н0щи, и4де къ
ни1мъ ї©ъ, ходS п0 морю. и3 ви1дэвше є3го2 ўченицы2 п0
морю ходsща, смути1шасz, гlюще, ћко при1зракъ є4сть. и3
t стрaха возопи1ша. Ѓбіе же речE и4мъ ї©ъ, гlz. дерзaйте,
ѓзъ є4смь, не б0йтесz. tвэщaвъ же пeтръ, речE. гDи,
ѓще ты2 є3си2, повели2 ми6 пріити2 къ тебЁ по водaмъ. џнъ
же речE, пріиди2. И# и3злёзъ и3с8кораблS пeтръ, хождaше
по водaмъ, пріити2 ко ї©ови. ви1дz же вётръ крёпокъ,
ўбоsсz. и3 начeнъ ўтопaти, възопи2 гlz. гDи, сп7си2 м‰.
к7а
є3ђaліе
И# ѓбіе ї©ъ пр0стеръ рyку, ћтъ є3го2, и3 гlа є3мY. маловёре,
почт0сz ўсомнЁ; и3 влёзшема и4ма въ корaбль, престA
вётръ. Сyщіи же въ корабли2 пришeдше, поклони1шасz
є3мY, гlюще. вои1стину б9іи сн7ъ є3си2. и3 прешeдше,
пріид0ша въ зeмлю генисарeтску.
За?, ….* И# познaвше є3го2 мyжіе мёста того2, послaша
во всю2 странY тY. и3 принес0ша къ немY вс‰ болsщаz, и3
молsху є3го2, да т0кмо прик0снутсz воскри1лію ри1зъ є3го2.
и3 є3ли1цы прикоснyшасz сп7сeни бhша.
ГлавA, єi7.

Т
огдA приступи1ша ко ї©ови и4же t їєrли1ма кни1жницы
и3 фарисeе, гlюще. почто2 ўченицы2 твои2 преступaютъ
предaніz ст†рецъ; не ўмывaютъ бо рyкъ свои1хъ є3гдA
хлёбъ kдsтъ. џнъ же tвэщaвъ речE и4мъ. почто2 и3 вы2
преступaете зaповэдь б9ію за предaніе вaше; бGъ бо
заповёда, гlz. чти2 nц7A и3 мaтере, и3 и4же ѕлосл0витъ
nц7A и3ли2 мaтере, смeртію да ќмретъ. вh же гlете, и4же
ѓще речeтъ nц7Y и3ли2 мaтери, дaръ. є4же ѓще t менE
п0льзовалсz є3си2. и3 да не почтeтъ nц7A своего2 и3ли2 мт7ри.
и3 разори1сте зaповэдь б9ію, за предaніе вaше. лицемёри,
д0брэ прbр0чествова n вaсъ їса1іz гlz. Приближaютсz мнЁ
лю1діе сіи2 ўсты2 свои1ми, и3 ўстнaми чтyтъ м‰, с®це же
t матfez
и4хъ далeче tстои1тъ t менE. всyе же чтyтъ м‰, ўчaще
ўчeніz зaповэди члчcкы. И# призвaвъ нар0ды, речE и4мъ.
слhшите, и3 разумёйте. Не входsщее во ўстA скверни1тъ
чlка, но и3сходsщее и3зъ ќстъ, то2 скверни1тъ чlка.
За?, …а.* ТогдA пристyпльше ўчн7цы2 є3го2, рёша є3мY.
вёси ли, ћко фарисeе слhшавше сл0во, соблазни1шасz;
џнъ же tвэщaвъ речE. всsкъ сaдъ є3г0 же не насади2 nц7ъ
м0й нбcныи, и3скорени1тсz. nстaвите и4хъ, вожди2 сyть
слёпи слэпцeмъ. Слэпeцъ же слэпцA ѓще в0дитъ, џба
въ ћму впадeтасz. tвэщaвъ же пeтръ, речE є3мY. скажи2
нaмъ при1тчу сію2. ї©ъ же речE и4мъ. є3динaче ли и3 вы2 безъ
рaзума є3стE; не u5 ли разумэвaете, ћко всsко є4же
вх0дитъ во ўстA, в0 чрево вмэщaетсz, и3 ґфедр0номъ
и3сх0дитъ; и3сходsщаz же и3зъ ќстъ, t с®ца и3сх0дzтъ,
и3 т† сквернsтъ чlка. t с®ца бо и3сх0дzтъ помышлeніz
ѕл†, ўбjйства, прелюбодэsніz, любодэsніz, татьбы2,
лжесвэдётельства, хулы2, сіS сyть сквернsщаz чlка. ґ
є4же не ўмовeнами рукaми ћсти, не скверни1тъ чlка.
За?, …в.* И# и3зшeдъ tтyду ї©ъ, tи1де въ страны2 тЂрскіz
и3 сид0нскіz. И# се6 женA хананeйска t предёлъ тёхъ
и3зшeдши, възопи2 къ немY, гlющи. поми1луй м‰ гDи,
сн7е двdвъ, дщи2 моS ѕлЁ бэсyетсz. џнъ же не tвэщA
к7в
є3ђaліе
є4й словесE. и3 пристyпльше ўчн7цы2 є3го2, молsху є3го2,
гlюще. tпусти2 ю5, ћко вопіeтъ въ слёдъ нaсъ. џнъ
же tвэщaвъ, речE. нёсмь п0сланъ, т0кмо ко nвцaмъ
поги1бшимъ д0му ї}лева. nнa же пришeдши поклони1сz
є3мY, гlющи. гDи, помози2 ми6. џнъ же tвэщaвъ, речE.
нёсть добро2 tsти хлёба чaдомъ, и3 поврещи2 p0мъ. nнa
же речE, є4й гDи, и4бо и3 pи2 kдsтъ t крупи1цъ пaдающихъ
t трапeзы госп0діи свои1хъ. ТогдA tвэщaвъ ї©ъ, речE є4й.
Q жeно, вeліz вёра твоS, бyди тебЁ ћко же х0щеши.
и3 и3сцэлЁ дщи2 є3S t того2 часA.
За?, …г.* И# прешeдъ tтyду ї©ъ, пріи1де нa море галилeйское.
и3 возшeдъ нa гору, сэдЁ т{. И# приступи1ша къ немY
нар0ди мн0зи, и3мyще съ соб0ю хр0мы, слёпы, нёмы,
бёдны, и3 и4ны мн0гы. и3 приверг0ша и4хъ къ ногaма
ї©овома, и3 и3сцэли2 и4хъ, ћко же нар0домъ диви1тисz,
ви1дzще нэмhz гlюща, бёдныz здрaвы, хр0мыz ходsща,
и3 слэпhz ви1дzща, и3 слaвлzху бGа ї}лева.
За?, …д.* Ї©ъ же призвaвъ ўчн7кы2 своS, речE и4мъ. млcрдую
n нар0дэ сeмъ. ћко ќже дни2 три2 присэдsтъ мнЁ, и3 не
и4мутъ чесо2 ћсти. и3 tпусти1ти и4хъ не ћдша не хощY,
да не кaко nслабёютъ на пути2. И# гlаша є3мY ўчн7цы2
є3го2. tкyду нaмъ въ пустhни хлёби толи1цы, ћко да
t матfez
насhтитсz толи1къ нар0дъ; и3 гlа и4мъ ї©ъ. коли1ко хлBбъ
и4мате; nни1 же рёша. сeдмь, и3 мaло рhбицъ. и3 повелЁ
нар0домъ возлежти2 на земли2. и3 пріeмъ сeдмь хлёбы, и3
рhбы, хвалY воздaвъ преломи2, и3 дaстъ ўчн7к0мъ свои1мъ,
ўчн7цh же нар0домъ. и3 kд0ша вси6, и3 насhтишасz. и3
взsша и3збhткы ўкрyхъ, сeдмь к0шницъ и3сп0лнь.
ћдшихъ же бsше, четhри тhсуща мyжій, рaзвэ жeнъ
и3 дэтeй. И# tпусти1въ нар0ды, влёзе въ корaбль, и3
пріи1де въ предёлы магдалhнскы.
ГлавA, ѕi7. За?, …є.

И#
приступи1ша къ немY фарисeе и3 саддукeе, и3скушaюще,
вопроси1ша є3го2, знaменіz съ нб7сE показaти и4мъ.
џнъ же tвэщaвъ речE и4мъ. вeчеру бhвшу, гlете,
вeдро, чермнyетъбосz нб7о. и3 ќтру, днeсь зимA, чермнy
етъбосz дрzселyz нб7 о . лицемёри, лицE ќбо нб7 с и2
ўмёете разсужaти, знaменіz же врeменемъ, не м0жете
и3скуси1ти; р0дъ лукaвъ и3 прелюбодёйныи, знaменіz
и4щетъ. и3 знaменіе не дaстсz є3мY, т0кмо знaменіе
їo1ны прbр0ка. и3 nстaвль и4хъ tи1де. И# прешeдше ўчн7цы2
є3го2 на џнъ п0лъ, забhша хлёбы взsти.
За?, …ѕ.* Ї©ъ же речE и4мъ. внемлёте и3 блюдётесz t
квaса фарисeйска и3 саддукeйска. nни1 же помышлsху
к7г
є3ђaліе
въ себЁ, гlюще. ћко хлёбы не взsхомъ. Разумёвъ же
ї©ъ, речE и4мъ. что2 мhслите въ себЁ маловёри, ћко хлёбы
не взsсте; не u5 ли разумёете, нижE п0мните, пsть
хлёбы пzти1мъ тhсущамъ, и3 коли1ко, к0шъ взsсте; ни2
ли6 сeдмь хлёбы четhремъ тhсущамъ, и3 коли1ко к0шницъ
взsсте; кaко не разумёете, ћко не n хлёбэхъ рёхъ
вaмъ, внимaти. но t квaса фарисeйска и3 саддукeйска;
тогдA разумёша, ћко не речE храни1тисz t квaса хлёб
наго, но t ўчeніz фарисeйска и3 саддукeйска.
За?, …з.* Пришeдъ же ї©ъ въ страны2 кесарjz фили1пповы,
вопрашaше ўчн7кы2 своS, гlz. кого2 м‰ гlютъ чlцы сyща
сн7а члчcкаго; nни1 же рёша. џви ќбо їoaнна кrтлz,
и3нjи же и3лію2, друзjи же їєремjю, и3ли2 є3ди1ного t прbр0къ.
Гlа и4мъ ї©ъ. вh же кого2 м‰ гlете бhти; tвэщaвъ же
си1монъ пeтръ, речE. ты2 є3си2 хrт0съ, сн7ъ бGа живaго. И#
tвэщaвъ ї©ъ, речE є3мY. Блажeнъ є3си2 си1моне, вaръ їo1на,
ћко пл0ть и3 кр0вь не kви2 тебЁ, но nц7ъ м0й и4же нa
нб7сэхъ. и3 ѓзъ же тебЁ гlю, ћко ты2 є3си2 пeтръ, и3 на
сeмъ кaмени сози1жду цRковь мою2. и3 врaта ѓдова не
ўдолёютъ є4й. И# дaмъ ти6 ключA цrтвіz нбcнаго. и3 є4же ѓще
свsжеши на земли2, бyдетъ свsзано нa нб7сэхъ. и3 є4же
ѓще разрэши1ши на земли2, бyдетъ разрэшeно нa нб7сэхъ.
t матfez
За?, …и.* ТогдA запрэти2 ї©ъ ўчн7к0мъ свои1мъ, да
никомyже рекyтъ, ћко сeй ї©ъ є4сть хrт0съ. tт0лэ
начaтъ ї©ъ скaзовати ўчн7к0мъ свои1мъ, ћко подобaетъ
є3мY и3ти2 во їєrли1мъ, и3 мн0го пострадaти t ст†рецъ,
и3 ґрхієре6й и3 кни6жникъ, и3 ўбіeну бhти, и3 трeтіи дн7ь
воскrнути. Пeтръ же начaтъ прерэцaти є3мY гlz. млcрдъ
ты2 гDи, не и4мать бhти тебЁ се6. џнъ же nбрaщсz речE
петр0ви. и3ди2 за мн0ю сатанA, соблaзнъ ми6 є3си2, ћко не
мhслиши ћже сyть б9іz, но чlческаz.
За?, …f.* ТогдA ї©ъ, речE ўченик0мъ свои1мъ. ѓще кто2
х0щетъ по мнЁ и3ти2, да tвeржетсz себE, и3 в0зметъ
кrтъ св0й, и3 по мнЁ грzдeтъ. И$же бо ѓще х0щетъ
дш7у свою2 спcти2, погуби1тъ ю5. и3 и4же ѓще погуби1тъ дш7у
свою2 менE рaди, nбрsщетъ ю5. каs бо п0льза чlку, ѓще
ми1ръ вeсь пріnбрsщетъ, дш7у же свою2 tщети1тъ; и3ли2
что2 дaстъ чlкъ и3змёну зa дш7у свою2; пріити1 бо и4мать
сн7ъ члчcкіи въ слaвэ nц7A своего2, со ѓнGлы свои1ми, и3
тогдA воздaстъ комyждо по дэsніємъ є3го2. Ґми1нь гlю
вaмъ, ћко сyть нёціи t здB стоsщихъ, и4же не и4мутъ
вкуси1ти смeрти, д0ндеже ви1дzтъ сн7а чlческаго грzдyща
въ цrтвіи своeмъ.
ГлавA, зi7. За?, o7.
к7д
є3ђaліе

И#
п0 днехъ шести1хъ, поsтъ ї©ъ петрA и3 їaкова, и3 їoaнна
брaта є3го2, и3 возведE и4хъ нa гору высокY є3ди1ны. и3
преnбрази1сz предъ ни1ми, и3 просвэти1сz лицE є3го2
ћко сlнце, ри1зы же є3го2 бhша бэлы2 ћко свётъ. И# се6
kви1стасz и4мъ моmсeй и3 и3ліS, съ ни1мъ гlюща. tвэщaвъ
же пeтръ, речE ко ї©ови. гDи, добро2 є4сть нaмъ здB бhти.
ѓще х0щеши, сотвори1мъ здB три2 сёни, тебЁ є3ди1ну, и3
моmсeoви є3ди1ну, и3 є3ди1ну и3ліи2. є3щe же є3мY гlющу, се6
џблакъ свётелъ nсэни2 и4хъ. и3 се6 глaсъ и3зъ џблака гlz.
сeй є4сть сн7ъ м0й возлю1бленныи, n нeмъ же бlговоли1хъ,
того2 послyшайте. И# слhшавше ўчн7цы2, пад0ша ни1цы,
и3 ўбоsшасz ѕэло2. и3 пристyпль ї©ъ, прикоснyсz и4хъ, и3
речE. востaнэте, и3 не б0йтесz. Возвeдше же џчи свои2,
никог0же ви1дэша, т0кмо ї©а є3ди1ного. И#сходsщемъ и4мъ
съ горы2, заповёда и4мъ ї©ъ, гlz. никомyже повёдите
видёніz, д0ндеже сн7ъ члчcкіи и3зъ мр7твыхъ воскrнетъ.
За?, o7а.* И# вопроси1ша є3го2 ўчн7цы2 є3го2, гlюще. что2 ќбо
кни1жницы гlютъ, ћко и3ліи2 подобaетъ пріити2 прeжде;
ї©ъ же tвэщaвъ речE и4мъ. и3ліS ќбо пріи1детъ прeжде, и3
ўстр0итъ вс‰. Гlю же вaмъ, ћко и3ліS ќже пріи1де, и3 не
познaша є3го2. но сотвори1ша n нeмъ, є3ли1ка восхотёша.
Тaко и3 сн7ъ члчcкіи и4мать пострадaти t ни1хъ. ТогдA
t матfez
разумёша ўчн7цы2, ћко n їoaннэ кrтли речE и4мъ.
За?, o7в.* И# пришeдшемъ и4мъ къ нар0ду, приступи2 къ
немY чlкъ, клaнzzсz є3мY и3 гlz. гDи, поми1луй сн7а
моего2, ћко на н0вы мцcа бэсyетсz, и3 ѕлЁ стрaждетъ.
мн0жицею бо пaдаетъ въ џгнь, и3 мн0жицею въ в0ду.
и3 привед0хъ є3го2 ко ўчн7к0мъ твои1мъ, и3 не возмог0ша
є3го2 и3сцэли1ти. tвэщaвъ же ї©ъ, речE. Q р0де невёренъ,
и3 развращeнъ, док0лэ бyду съ вaми, док0лэ терплю2
вaсъ; приведёте ми6 є3го2 сёмо. и3 запрэти2 є3мY ї©ъ, и3
и3зhде и3зъ него2 бёсъ, и3 и3сцэлЁ џтрокъ t часA того2.
ТогдA пристyпльше ўчн7цы2 ї©ови є3ди1ному рёша. почто2
мы2 не возмог0хомъ и3згнaти є3го2; ї©ъ же речE и4мъ. за
невёрствіе вaше. Ґми1нь бо гlю вaмъ. ѓще и4мате вёру
ћко зeрно горyшно, речeте горЁ сeй, преиди2 tсю1ду тaмо,
и3 прeидетъ. и3 ничт0же не невозм0жно бyдетъ вaмъ.
сeй же р0дъ не и3сх0дитъ, т0кмо моли1твою и3 пост0мъ.
Живyщемъ же и4мъ въ галилeи, речE и4мъ ї©ъ. прeданъ
и4мать бhти сн7ъ члчcкіи, въ рyцэ человёкомъ, и3 ўбію1тъ
є3го2, и3 трeтіи дн7ь востaнетъ. И# ск0рбни бhша ѕэло2.
За?, o7г.* Пришeдшимъ же и4мъ въ капернаyмъ, при
ступи1ша пріeмлющеи дидрaхма къ петр0ви, и3 рёша.
ўчи1тель вaшъ не дaстъ ли дидрaхма; гlа, є4й. и3 є3гдA
к7є
є3ђaліе
вни1де въ д0мъ, предвари2 є3го2 ї©ъ, гlz. чт0тисz мни1тъ
си1моне; цaріе зeмстіи t кhихъ пріeмлютъ дaни, и3ли2
ки1нсонъ, t свои1хъ ли сн70въ, и3ли2 t чyждихъ; гlа є3мY
пeтръ, t чyждихъ. РечE є3мY ї©ъ. ќбо своб0дни сyть
сн7ове. но да не соблaзнимъ и4хъ. шeдъ въ м0ре, ввeрзи
ќдицу, и3 ћже прeжде и4меши рhбу возми2. и3 tвeрзъ
ўстA є4й nбрsщеши стати1ръ. т0й взeмъ дaждь и4мъ зa
м‰ и3 зa сz.
ГлавA, иi7. За?, o7д.

В
ъ т0й чaсъ приступи1ша ўчн7цы2 ко ї©у гlюще. кто2
ќбо б0ліи є4сть въ цrтвіи нбcнэмъ; и3 призвaвъ ї©ъ
nтрочA, постaви є5 посредЁ и4хъ, и3 речE. Ґми1нь гlю
вaмъ, ѓще не nбратитeсz, и3 бyдете ћко дёти, не вни1дете
въ цrтво нбcное. и4же бо сz смэри1тъ ћко nтрочA се6, т0й
є4сть б0ліи въ цrтвіи нбcнэмъ. И# и4же ѓще пріи1метъ
nтрочA таково2 в0 и3мz моE, менE пріeмлетъ. ґ и4же ѓще
соблaзнитъ є3ди1ного мaлыхъ си1хъ вёрующихъ въ м‰,
ќне є3мY є4сть, да nбёситсz жeрновъ nсeльскыи на
вhи є3го2, и3 пот0нетъ въ пучи1нэ морстёй. г0ре ми1ру t
собл†знъ. нyжда бо є4сть пріити2 соблaзномъ. nбaче г0ре
чlку томY, и4мъ же соблaзнъ прих0дитъ. Ѓще ли рукA
твоS и3ли2 ногA твоS соблажнsетъ т‰. tсэци2 ю5, и3 вeрзи
t матfez
t себE. добрёйше ти6 є4сть вни1ти въ жив0тъ хр0му, и3ли2
бёдну. нeжели двЁ рyцэ и3 двЁ н0зэ и3мyщу, ввeржену
бhти въ џгнь вёчныи. И# ѓще џко твоE соблажнsетъ
т‰, и3зми2 є5, и3 вeрзи t себE. добрёйше ти6 є4сть со
є3ди1нэмъ џкомъ въ жив0тъ вни1ти, нeже двЁ џцэ
и3мyщу ввeржену бhти въ геeнну џгненую.
За?, o7є.* Блюдёте, да не прeзрите є3ди1ного t мaлыхъ
си1хъ. Гlю бо вaмъ ћко ѓнGли и4хъ нa нб7сэхъ вhну
ви1дzтъ лицE nц7A моего2 нбcнаго. Пріи1де бо сн7ъ чlческіи
взыскaти и3 спcти2 погhбшаго. Чт0сz вaмъ мни1тъ; ѓще
бyдетъ нёкоему чlку, сто2 nвeцъ, и3 заблyдитъ є3ди1на t
ни1хъ. не nстaвитъ ли девzтьдесsтъ и3 дeвzть въ горaхъ,
и3 шeдъ и4щетъ заблyждьшее; и3 ѓще бyдетъ nбрэсти2
ю5. ґми1нь гlю вaмъ. ћко рaдуетсz n нeй, пaче, нeже n
девzтьдесsтихъ и3 дeвzть не заблyждшихъ. Тaко нёсть
в0лz предъ nц7eмъ вaшимъ нбcнымъ, да погhбнетъ є3ди1нъ
t мaлыхъ си1хъ. Ѓще согрэши1тъ къ тебЁ брaтъ тв0й,
и3ди2 и3 nбличи2 є3го2 междY соб0ю и3 тёмъ є3ди1нэмъ. Ѓще
тебE послyшаетъ, пріnбрёлъ є3си2 брaта твоего2. ѓще ли
тебE не послyшаетъ, поими2 съ соб0ю пaкы є3ди1ного и3ли2
двA, да при ўстёхъ двою2 и3ли2 тріeхъ свэдётелій стaнетъ
всsкъ гlъ. Ѓще же не послyшаетъ и4хъ, повёждь цRкви.
к7ѕ
є3ђaліе
ѓще же и3 цRковь преслyшаетъ, бyди ти6 ћко kзhчникъ
и3 мытaрь.
За?, o7ѕ.* Ґми1нь бо гlю вaмъ, є3ли1ка ѓще свsжете на
земли2, бyдутъ свsзана нa нб7си. и3 є3ли1ка ѓще разрэшитE
на земли2, бyдутъ разрэшeна нa нб7сэхъ. Пaкы ґми1нь
гlю вaмъ. ћко ѓще двA t вaсъ совэщaета на земли2, n
всsкой вeщи є4же ѓще пр0сита, бyдетъ и4ма t nц7A моего2
и4же нa нб7сэхъ. И#дёже бо є3стA двA и3ли2 тріE с0брани в0
и3мz моE, т{ є4смь посредЁ и4хъ. ТогдA пристyпль къ
немY пeтръ, речE. гDи, к0ль крaты ѓще согрэши1тъ въ м‰
брaтъ м0й, и3 tпущY є3мY; до сeдмь крaтъ ли; гlа є3мY
ї©ъ, не гlю тебЁ до сeдмь крaтъ. но до сeдмьдесzтъ крaтъ
седми1цею.
За?, o7з.* Сего2 рaди ўпод0бисz цrтвіе нбcное чlку цRю2,
и4же восхотЁ стzзaтисz n словеси2 съ рабы2 свои1ми.
начeншу же є3мY стzзaтисz, привед0ша є3мY є3ди1ного
должникA тм0ю талaнтъ. не и3мyщу же є3мY воздaти,
повелЁ и5 гDь є3го2 продaти, и3 женY є3го2 и3 чaда, и3 вс‰ є3ли1ка
и3мsше, и3 tдaти. Пaдъ ќбо рaбъ т0й клaнzшесz є3мY
гlz. гDи, потерпи2 на мнЁ, и3 вс‰ ти6 воздaмъ. Млcрдовавъ
же гDь рабA того2, прости2 є3го2, и3 д0лгъ tпусти2 є3мY.
И#зшeдъ же рaбъ т0й, nбрёте є3ди1ного клеврeтъ свои1хъ,
t матfez
и4же бB д0лженъ є3мY сто2 пёнzзь. и3 є4мъ є3го2 давлsше
гlz. tдaждь ми6 и4мъ же ми6 є3си2 д0лженъ. пaдъ ќбо
клеврeтъ є3го2 на н0зэ є3го2, молsше є3го2 гlz. потерпи2
на мнЁ, и3 вс‰ воздaмъ ти6. џнъ же не хотsше, но
вeдъ всади2 є3го2 въ темни1цу, д0ндеже воздaстъ должн0е.
Ви1дэвше же клеврeти є3го2 бhвшаz, сжaлиша си6 ѕэло2, и3
пришeдше сказaша господи1ну своемY вс‰ бhвшаz. ТогдA
призвaвъ є3го2 господи1нъ є3го2, гlа є3мY. Рaбе лукaвыи,
вeсь д0лгъ џнъ tпусти1хъ тебЁ, понeже ўмоли2 м‰. не
подобaше ли и3 тебЁ поми1ловати клеврeта своего2, ћко же
и3 ѓзъ т‰ поми1ловахъ; и3 прогнёвавсz гDь є3го2, предaстъ
є3го2 мучи1телемъ, д0ндеже воздaстъ вeсь д0лгъ св0й. Тaко
и3 nц7ъ м0й нбcныи сотвори1тъ вaмъ, ѓще не tпуститE
к0ждо брaту своемY t с®цъ вaшихъ прегрэшeніz и4хъ.
ГлавA, fi7.

И#
бhсть є3гдA скончA ї©ъ словесA сіS, прeиде t галилez.
и3 пріи1де въ предёлы їюдeйскіz, nб0нъ п0лъ їoрдaна.
и3 по нeмъ и3д0ша нар0ди мн0зи, и3 и3сцэли2 и4хъ т{.
За?, o7и.* И# приступи1ша къ немY фарисeе, и3скушaюще
є3го2, и3 гlаша є3мY. ѓще дост0итъ чlку пусти1ти женY
свою2 по всsкой винЁ; џнъ же tвэщaвъ речE и4мъ.
нёсте ли чли2, ћко сотвори1выи и3скони2, мyжескіи п0лъ
к7з
є3ђaліе
и3 жeнскіи сотвори1лъ | є4сть; и3 речE, сего2 рaди nстaвитъ
чlкъ nц7A своего2 и3 мaтере, и3 прилэпи1тсz къ женЁ своeй,
и3 бyдета џба въ пл0ть є3ди1ну. ћко же ктомY нёста
двA, но пл0ть є3ди1на. є4же ќбо бGъ сочетA, чlкъ да не
разлучaетъ. Гlаша є3мY. что2 ќбо моmсeй заповёда
дaти кни1гу распyстную, и3 tпусти1ти ю5; гlа и4мъ, ћко
моmсeй по жестосeрдію вaшему повелЁ вaмъ пусти1ти
жeны вaша. и3 з начaла же не бhсть тaко. Гlю же
вaмъ, ћко и4же ѓще пyститъ женY свою2, рaзвэ словесE
прелюбодёйна, и3 nжeнитсz и3н0ю, прелюбы2 твори1тъ.
и3 женsисz пущени1цею, прелюбы2 дёетъ. Гlаша є3мY
ўченицы2 є3го2. ѓще тaко є4сть винA чlку съ жен0ю, ќне
є4сть не жени1тисz. џнъ же речE и4мъ. не вси6 вмэщaютъ
словесE сего2, но и4мъ же дано2 є4сть. сyть бо скопцы2, и4же
и3зъ чрeва мaтернz роди1шасz тaко. и3 сyть скопцы2, и4же
скопи1шасz t чlкъ. И# сyть скопцы2, и4же и3скази1ша сaми
себE цrтвіz рaди нбcнаго. могjи вмэсти1ти, да вмэсти1тъ.
ТогдA привед0ша къ немY дёти, да рyцэ возложи1тъ
на ни1хъ, и3 пом0литсz, ўчн7цh же запрэти1ша и4мъ.
ї©ъ же речE и4мъ. nстaвите дэтeй, и3 не возбранsйте
и4мъ пріити2 ко мнЁ. таковhхъ бо є4сть цrтво нбcное. и3
возл0жъ на ни1хъ рyцэ, tи1де tтyду.
t матfez
За?, o7f.* И# се6 є3ди1нъ нёкіи пристyпль, речE є3мY. ўчи1телю
бlгjи, что2 бlго сотворю2, да и4мамъ жив0тъ вёчныи;
џнъ же речE є3мY. что2 м‰ гlеши блaга; никт0же бlгъ,
т0кмо є3ди1нъ бGъ. ѓще ли х0щеши вни1ти въ жив0тъ,
соблюди2 зaповэди. Гlа є3мY, кhz; ї©ъ же речE. є4же
не ўбіeши, не прелюбы2 сотвори1ши, не ўкрaдеши, не
лжесвэдётельствуеши. чти2 nц7A и3 мт7ре. и3 возлю1биши
и4скренzго своего2 ћко сaмъ себE. Гlа є3мY ю4ноша, вс‰
сіS сохрани1хъ t ю4ности моеS. что2 є4смь и3 є3щE не
докончaлъ; речE є3мY ї©ъ. ѓще х0щеши совершeнъ бhти,
и3ди2, продaждь и3мёніе твоE, и3 дaждь ни1щимъ, и3 и3мёти
и4маши сокр0вище нa нб7си, и3 грzди2 въ слёдъ менE.
Слhшавъ же ю4ноша сл0во, tи1де скорбS. бB бо и3мёz
стzжaніz мн0га. ї©ъ же речE ўчн7к0мъ свои1мъ. ґми1нь
гlю вaмъ, ћко неўд0бь богaтыи вни1детъ въ цrтво
нбcное. Пaкы же гlю вaмъ. ћко ўд0бэе є4сть вельбyду
сквозЁ и3глэны2 ќши проити2, нeже богaту въ цrтвіе
б9іе вни1ти. Слhшавше же ўчн7цы2 є3го2, дивлsхусz
ѕэло2, гlюще. кто2 ќбо м0жетъ сп7сeнъ бhти; возрёвъ
же ї©ъ, речE и4мъ. t чlкъ се6 невозм0жно є4сть, t~ бGа
же вс‰ возм0жна. ТогдA tвэщaвъ пeтръ, речE є3мY. се6
мы2 nстaвихомъ вс‰, и3 въ слёдъ тебE и3д0хомъ. что2 ќбо
к7и
є3ђaліе
бyдетъ нaмъ; ї©ъ же речE и4мъ. ґми1нь гlю вaмъ, ћко
вы2 шeдшеи по мнЁ, въ пaкы бhтіе, є3гдA сsдетъ сн7ъ
члчcкіи на пrт0лэ слaвы своеS, сsдете и3 вы2 на двою2
нaдесzте прест0лу, судsще nбёма нaдесzте колёнома
ї}левома. И# всsкъ и4же nстaвитъ д0мъ, и3ли2 брaтію, и3ли2
сестры2, и3ли2 nц7A, и3ли2 мaтере, и3ли2 женY, и3ли2 чaда, и3ли2
сeла, и4мени моего2 рaди, стори1цею пріи1метъ, и3 жив0тъ
вёчныи наслёдитъ. Мн0зи же бyдутъ пeрви, послёдніи.
и3 послёдни, пeрвіи.
ГлавA, к7. За?, п7.

П
од0бно є4сть цrтвіе нбcное, чlку домови1ту, и4же и3зhде
кyпно ќтро наsти дёлателz въ виногрaдъ св0й. и3
совэщaвъ съ дёлатели по пёнzзю нa дн7ь, послA и4хъ
въ виногрaдъ св0й. И# и3зшeдъ въ трeтіи чaсъ, ви1дэ и4ны
стоsща на т0ржищи прaздны, и3 тёмъ речE. и3дёте и3 вы2
въ виногрaдъ м0й. и3 є4же бyдетъ прaвда, дaмъ вaмъ. nни1
же и3д0ша. Пaкы же и3зшeдъ въ шестhи, и3 девsтыи чaсъ,
сотвори2 тaкожде. Во є3ди1ныи же надесsте чaсъ и3зшeдъ,
nбрёте другhz стоsща прaздны. и3 гlа и4мъ, что2 здB
стоитE вeсь дн7ь прaздны; гlаша є3мY, ћко никт0же
нaсъ наsтъ. И# гlа и4мъ, и3дёте и3 вы2 въ виногрaдъ м0й.
и3 є4же бyдетъ прaведно, пріи1мете. Вeчеру же бhвшу, гlа
t матfez
господи1нъ виногрaда къ пристaвнику своемY, призови2
дёлателz, и3 дaждь и4мъ мздY, начeнъ t послёднихъ
до пeрвыхъ. и3 пришeдше и4же во є3ди1ныи надесsте чaсъ,
пріsша по пёнzзю. Пришeдше же пeрвіи, мнёху вsще
пріsти. пріsша и3 тjи по пёнzзю. пріeмше же роптaху
на господи1на, гlюще, ћко сіи2 послёдніи, є3ди1нъ чaсъ
сотвори1ша, и3 рaвны нaмъ сотвори1лъ и4хъ є3си2, понeсшимъ
тzготY днE и3 вaръ. џнъ же tвэщaвъ, речE є3ди1ному
и4хъ. дрyже, не nби1жу тебE. не по пёнzзю ли совэщA со
мн0ю; возми2 своE, и3 и3ди2. хощy же и3 семY послёднему
дaти, ћко же и3 тебЁ. и3ли2 нёсть ми6 лёть сотвори1ти є4же
хощY во свои1хъ ми6; Ѓще џко твоE лукaво є4сть, ћко
ѓзъ бlгъ є4смь; тaко бyдутъ послёдніи, пeрви. и3 пeрвіи,
послёдни. Мн0зи бо сyть звaни, мaло же и3збрaнныхъ.
За?, п7а.* И# восходS ї©ъ во їєrли1мъ, поsтъ џба нaдесzте
ўчн7кA є3ди1ны на пути2, и3 речE и4мъ. се6 восх0димъ во
їєrли1мъ, и3 сн7ъ члчcкыи прeданъ бyдетъ ґрхієрeoмъ и3
кни1жникомъ, и3 nсyдzтъ є3го2 на смр7ть, и3 предадsтъ
є3го2 kзhкомъ, на поругaніе и3 біeніе и3 пропsтіе, и3 въ
трeтіи дн7ь воскrнетъ. ТогдA приступи2 къ немY м™и сн7у
зеведeoву съ сын0ма свои1ма, клaнzющисz, и3 просsщи
нёчто t него2. џнъ же речE є4й, чесо2 х0щеши; гlа є3мY.
к7f
є3ђaліе
рцы2, да сsдета сіS џба сн7а моS, є3ди1нъ nдеснyю тебE,
и3 є3ди1нъ nшyю тебE, въ цrтвіи твоeмъ. tвэщaвъ же
ї©ъ, речE. не вёстасz чесо2 пр0сита. м0жета ли пи1ти
чaшу, ю4же ѓзъ и4мамъ пи1ти. и3ли2 кRщeніемъ, и4мъ же
ѓзъ кRщaюсz, кrти1тисz; гlаста є3мY, м0жевэ. и3 гlа
и4ма, чaшу ќбо мою2 и3спіeта, и3 кRщeніемъ, и4мъ же ѓзъ
кRщaюсz, кrти1тасz. Ґ є4же сёсти nдеснyю менE, и3 nшyю
менE, нёсть моE дaти, но и4мъ же ўгот0васz t nц7A
моего2. И# слhшавше дeсzть, негодовaша n nбою2 брaту.
Ї©ъ же призвaвъ и4хъ, речE. вёсте ћко кнsзи kзы6къ,
госп0дствуютъ и4ми, и3 вели1ціи, nбладaютъ и4ми. не тaко
же бyдетъ въ вaсъ. но и4же ѓще х0щетъ въ вaсъ вsщшіи
бhти, да бyдетъ вaмъ слугA. и3 и4же ѓще х0щетъ въ вaсъ
бhти пeрвыи, бyди вaмъ рaбъ. Ћко же сн7ъ члчcкіи не
пріи1де да послyжатъ є3мY, но послужи1ти, и3 дaти дш7у
свою2 и3збавлeніе за мн0гыхъ.
За?, п7в.* И# и3сходsщу є3мY t їєрих0на, по нeмъ и4де
нар0дъ мн0гъ. И# се6 двA слэпцA сэдsща при пути2,
слhшавша ћко ї©ъ ми1мо х0дитъ, возопи1ста гlюща,
поми1луй ны6 гDи сн7е двdвъ. нар0дъ же запрэти2 и4ма да
ўмолчи1та. џна же пaче вопіsста гlюща. поми1луй ны6
гDи сн7е двdвъ. И# стaвъ ї©ъ, возгласи2 |, и3 речE. что2 х0щета,
t матfez
да сотворю2 вaма; гlаста є3мY. гDи, да tвeрзетасz џчи
нaю. млcрдовавъ же ї©ъ, прикоснyсz џчію и4ма. и3 ѓбіе
прозрёста и4ма џчи, и3 по нeмъ и3д0ста.
ГлавA, к7а. За?, п7г.

И#
є3гдA прибли1жишасz во їєrли1мъ, и3 пріид0ша въ
вmfсфагjю къ горЁ є3леo1нстэй. ТогдA ї©ъ послA двA
ўчн7кA, гlz и4ма. и3дёта въ вeсь ћже прsмо вaма. и3
ѓбіе nбрsщете nслS привsзано, и3 жрэбS съ ни1мъ, и3
tрэши1вше приведёта ми6. и3 ѓще вaма кто2 речeтъ что2,
речeта, ћко гDь є3ю2 трeбуетъ, ѓбіе же п0слетъ |. Се6 же
всE бhсть, да сбyдетсz речeное прbр0комъ гlющимъ. рцёте
дщeри сіo1новэ. се6 цRь тв0й грzдeтъ тебЁ кр0токъ, всёдъ
на nслS и3 жрэбS, сн7а kрeмнича. шeдша же ўчн7кA, и3
сотв0рша ћко же повелЁ и4ма ї©ъ. привед0ста nслS и3
жрэбS, и3 возложи1ша верхY є3ю2 ри1зы своS, и3 всёде верхY
и4хъ. Мн0жайшіи же нар0ди постилaху ри1зы своS по
пути2. друзjи же рёзаху вётви t дрeвъ, и3 постилaху по
пути2. Нар0ди же предходsщеи є3мY, и3 въслёдствующеи
звaху гlюще, nсaнна сн7у двdву. блгcвeнъ грzдhи в0 и3мz
гDне, nсaнна въ вhшнихъ. И# вшeдшу є3мY во їєrли1мъ,
потрzсeсz вeсь грaдъ гlz, кто2 є4сть сeй; нар0ди же
гlаху, сeй є4сть ї©ъ прbр0къ, и4же t назарeта галилeйска.
l
є3ђaліе
За?, п7г.* И# вни1де въ цRковь б9ію, и3 и3згнA вс‰ продаю1
щаz и3 купyющаz въ цRкви, и3 трапeзы т0ржникомъ
и3спровeрже, и3 сэдaлища продаю1щихъ г0лубы. и3 гlа и4мъ.
пи1сано є4сть, хрaмъ м0й, хрaмъ мlтвы наречeтсz. вh
же сотвори1сте и5 вертeпъ разб0йникомъ. И# приступи1ша
къ немY хр0ми и3 слёпи въ цRкви, и3 и3сцэли2 и4хъ.
Ви1дэвше же ґрхієрeе и3 кни1жницы чюдесA ћже сотвори2,
и3 џтроки зовyща въ цRкви, и3 гlюща, nсaнна сн7у двdву.
негодовaша, и3 рёша є3мY. слhшиши ли, что2 сіи2 гlютъ;
ї©ъ же речE и4мъ, є4й. нёсте ли чли2 николи1же; ћко и3зъ
ќстъ младе6нецъ, и3 с8сyщихъ съверши1лъ є3си2 хвалY; и3
nстaвль и4хъ, и3зhде в0нъ и4зъ града въ вmfaнію, и3
водвори1сz т{.
За?, п7д.* Ќтру же возврaщсz в0 градъ, взалкA. и3
ўзрёвъ смок0вницу є3ди1ну при пути2, пріи1де къ нeй,
и3 ничт0же nбрёте на нeй, т0кмо ли1ствіе є3ди1но. и3 гlа
є4й. да николи1же t тебE плодA бyдетъ в0 вэки. и3 ѓбіе
и4сше смок0вница. и3 ви1дэвше ўчн7цы2 диви1шасz гlюще,
кaко ѓбіе и4сше смок0вница; tвэщaвъ же ї©ъ, речE и4мъ.
ґми1нь гlю вaмъ. ѓще и4мате вёру, и3 не ўсумнитeсz,
не т0кмо смок0вничное сотворитE. но ѓще и3 горЁ сeй
речeте, дви1гнисz, и3 вeрзисz въ м0ре, бyдетъ. И# вс‰
t матfez
є3ли1ка ѓще воспр0сите въ мlтвэ, вёрующе, пріи1мете.
За?, п7є.* И# пришeдшу є3мY въ цRковь, приступи1ша къ
немY ўчaщу, ґрхієрeе и3 стaрцы людстjи гlюще. коею2
влaстію сіS твори1ши; и3 кто2 ти6 дaстъ џбласть сію2;
tвэщaвъ же ї©ъ, речE и4мъ. вопрошY вы6 и3 ѓзъ сл0во
є3ди1но, є4же ѓще речeте мнЁ, и3 ѓзъ вaмъ рекY, коею2
влaстію сіS творю2. кRщeніе їoaнново tкyду бB, съ нб7сE
ли, и3ли2 t человBкъ; nни1 же помышлsху въ себЁ
гlюще. ѓще речeмъ съ нб7сE, речeтъ нaмъ, почто2 ќбо не
вёровасте є3мY; ѓще ли речeмъ t чlкъ. бои1мсz нар0да.
вси6 бо и4мутъ їoaнна ћко прbр0ка. и3 tвэщaвше ї©ови,
рёша, не вёмы. речE и4мъ и3 т0й, ни ѓзъ вaмъ гlю, коею2
влaстію сіS творю2.
За?, п7ѕ.* Чт0жесz вaмъ мни1тъ; чlкъ нёкіи и3мsше двA
сн7а, и3 пришeдъ къ пeрвому речE. чaдо, и3ди2, днeсь дёлай
въ виногрaдэ моeмъ. џнъ же tвэщaвъ, речE, не хощY.
послэди1 же раскazвсz, и4де. и3 пристyпль къ друг0му, речE
тaкожде. џнъ же tвэщaвъ, речE. ѓзъ гDи и3дY, и3 нeиде.
кhи t nбою2 сотвори2 в0лю џ§у; гlаша є3мY, пeрвыи.
Гlа и4мъ ї©ъ. ґми1нь, гlю вaмъ, ћко мhтаре и3 любо
дBица варsютъ вы6 въ цrтвіи б9іи. пріи1де бо къ вaмъ
їoaннъ кrтль путeмъ прaведнымъ, и3 не вёровасте є3мY.

є3ђaліе
мhтаре же и3 любодBица вёроваша є3мY. Вh же ви1дэвше
не раскazстесz послэди2 вёровати є3мY.
За?, п7з.* И$ну при1тчу слhшите. чlкъ нёкіи бB домови1тъ,
и4же насади2 виногрaдъ, и3 nпл0томъ nгради2 є3го2, и3 и3скопA
въ нeмъ точи1ло, и3 создA ст0лпъ, и3 вдaстъ дёлателемъ, и3
tи1де. Е#гдa же прибли1жисz врeмz плод0мъ, послA рабы2
своS къ дёлателемъ, пріsти плоды2 є3го2. И# є4мше дёлателе
рабы2 є3го2, џвого ќбо би1ша, џвого же ўби1ша, џвого же
кaменіемъ поби1ша. Пaкы послA и4ны рабы2 мн0жайша
пeрвыхъ. и3 сотвори1ша и4мъ тaкожде. Послэди1 же послA
къ ни1мъ сн7а своего2 гlz, ўсрамsтсz сн7а моего2. дёлателе
же ви1дэвше сн7а, рёша въ себЁ, сeй є4сть наслёдникъ,
пріидёте ўбіeмъ є3го2, и3 ўдержи1мъ достоsніе є3го2. и3
є4мше є3го2, и3звед0ша в0нъ и3зъ виногрaда, и3 ўби1ша.
Е#гдA ќбо пріи1детъ господи1нъ виногрaда, что2 сотвори1тъ
дёлателемъ тёмъ; гlаша є3мY, ѕлhхъ ѕлЁ погуби1тъ
и4хъ, и3 виногрaдъ предaстъ и3нёмъ дёлателемъ, и4же
воздадsтъ є3мY плоды2 во временA своS. Гlа и4мъ ї©ъ,
нёсте ли чли2 николи1же въ писaніихъ; кaмень, є3г0 же не
въ рzдY сотвори1ша зи1ждущеи, сeй бhсть въ главY ќглу.
t~ гDа бhсть си6, и3 є4сть ди1вна во џчію вaшею.
За?, п7и.* Сего2 рaди гlю вaмъ, ћко tи1метсz t вaсъ цrтвіе
t матfez
б9іе, и3 дaстсz kзhку творsщему плоды2 є3го2. и3 падhи
на кaмени сeмъ, сокруши1тсz. ґ на нeмъ же падeтъ,
сотрhетъ и5. И# слhшавше ґрхієрeе и3 фарисeе при6тча
є3го2, разумёша ћко n ни1хъ гlетъ. и3 и4щуще є3го2 ћти,
ўбоsшасz нар0да. понeже ћко прbр0ка є3го2 и3мёzху.
ГлавA, к7в. За?, п7f.

И#
tвэщaвъ ї©ъ, пaкы речE и4 м ъ въ при1 т чахъ гlz.
ўпод0бисz цrтвіе нбcное чlку цRю2, и4же сотвори2 брaкы
сн7у своемY. и3 послA рабы2 своS призвaти звaныz
нa бракы, и3 не хотsху пріити2. Пaкы послA и4ны рабы2
гlz. рцёте звaнымъ. Се6 nбёды мои2 ўгот0вахъ. ю4нцы
мои2 и3 ўпитaннаz и3сколeна, и3 вс‰ гот0ва, пріидёте
нa бракы. nни1 же небрeгше tид0ша, џвъ ќбо на село2
своE, џвъ же на кyплz своS. пр0чіи же є4мше рабы2
є3го2, досади1ша и4мъ, и3 ўби1ша и4хъ. и3 слhшавъ цRь т0й,
разгнёвасz. и3 послaвъ в0z своS, погуби2 ўб‡йца џны,
и3 грaдъ и4хъ зажжE. ТогдA гlа раб0мъ свои1мъ, брaкъ
ќбо гот0въ є4сть. звaніи же не бhша дост0йни. И#дёте
ќбо на и3сх0дища путjй, и3 є3ли1цэхъ ѓще nбрsщете,
призовёте нa бракы. И# и3зшeдше раби2 џни на распyтіz,
собрaша всёхъ, є3ли1цэхъ nбрэт0ша ѕлhz же и3 д0брыz.
и3 и3сп0лнисz брaкъ возлежaщихъ. Вшeдъ же цRь ви1дэти

є3ђaліе
возлежaщихъ. ви1дэ т{ чlка не nболчeна въ nдэsніе
брaчное. И# гlа є3мY, дрyже, кaко вни1де сёмо, не и3мы2
nдэsніz брaчна; џнъ же ўмолчE. ТогдA речE цRь слугaмъ.
свzзaвше є3мY рyцэ и3 н0зэ, возмёте є3го2, и3 ввeрзэте
во тмY кромёшную. т{ бyдетъ плaчь и3 скрeжетъ зуб0мъ.
мн0зи бо сyть звaни, мaло же и3збрaнныхъ.
За?, §.* ТогдA шeдше фарисeе, совётъ пріeмше, ћко да
nбольстsтъ є3го2 сл0вомъ. и3 посылaютъ къ немY ўчн7кы2
своS со и3родіsны, гlюще. ўчи1телю, вёмы ћко и4стиненъ
є3си2, и3 пути2 б9ію вои1стину ўчи1ши, и3 неради1ши ни
n к0мъ же. не бо2 зри1ши на лицE чlкомъ. рци2 ќбо
нaмъ, чт0тисz мни1тъ; дост0йно ли є4сть дaти кинс0нъ
кесарeви, и3ли2 ни6; разумёвъ же ї©ъ лукaвство и4хъ, речE.
что2 м‰ и3скушaете лицемёри; покажи1те ми6 злати1цу
кинс0нную. nни1 же принес0ша є3мY пёнzзь. и3 гlа и4мъ,
чjи џбразъ сeй и3 написaніе; гlаша є3мY, кесарeвъ. ТогдA
гlа и4мъ. воздади1те ќбо кесарeва кесарeви. и3 б9іz бGови.
И# слhшавше, диви1шасz. и3 nстaвльше є3го2 tид0ша.
За?, §а.* Въ т0й дн7ь приступи1ша къ немY саддукeе,
и4же гlютъ не бhти воскRсeнію. и3 вопроси1ша є3го2, гlюще.
ўчи1телю, моmсeй речE. ѓще кто2 ќмретъ не и3мы2 ч†дъ, да
п0иметъ брaтъ є3го2 женY є3го2, и3 воскRси1тъ сёмz брaта
t матfez
своего2. бёше же въ нaсъ сeдмь брaтіz, и3 пeрвыи nжeньсz
ќмре, и3 не и3мы2 сёмене, nстaви женY свою2 брaту своемY.
тaкожде же и3 вторhи, и3 трeтіи, дaже до седмaго. Послэди1
же всёхъ ќмре и3 женA. въ воскRшeніе ќбо, кот0раго t
седми1хъ бyдетъ женA; вси6 бо и3мёша ю5. tвэщaвъ же
ї©ъ, речE и4мъ. прельщaетесz, не вёдzще писaніz, ни си1лы
б9іz. въ воскRсeніе бо ни жeнzтсz ни посzгaютъ. но
ћко ѓнGли б9іи нa нб7си сyть. n воскRсeніи же мр7твыхъ,
нёсте ли чли2 речeнаго вaмъ бGомъ, гlющемъ. ѓзъ є4смь
бGъ ґвраaмовъ, и3 бGъ їсаaковъ, и3 бGъ їaковль; нёсть
бGъ, бGъ мр7твыхъ, но бGъ живhхъ. И# слhшавше нар0ди,
дивлsхусz n ўчeніи є3го2.
За?, §в.* Фарисeе же слhшавше ћко посрами2 саддукez.
собрaшасz вкyпэ. И# вопроси2 є3ди1нъ t ни1хъ зак0но
ўчи1тель, и3скушaz є3го2, и3 гlz. ўчи1телю, каS зaповэдь
б0лши є4сть въ зак0нэ; ї©ъ же речE є3мY. возлю1биши гDа
бGа твоего2 всёмъ с®цемъ твои1мъ. и3 всeю дш7eю твоeю, и3
всeю мhслію твоeю. Си6 є4сть пeрваz и3 б0лшаz зaповэдь.
Вторaz же под0бна є4й. возлю1биши и4скренzго твоего2
ћко сaмъ себE. въ сію2 nбою2 зaповэдію вeсь зак0нъ и3
прbр0цы ви1сzтъ. С0браномъ же фарисeoмъ, вопроси2
и4хъ ї©ъ, гlz. чт0сz вaмъ мни1тъ n хrтЁ, чjи є4сть сн7ъ;

є3ђaліе
гlаша є3мY, двdвъ. Гlа и4мъ. кaко ќбо дв7дъ д¦омъ гDа
є3го2 нарицaетъ гlz. РечE гDь гDви моемY, сэди2 nдеснyю
менE, д0ндеже положY врагы2 твоS подн0жіе ногaма
твои1ма. ѓще ќбо дв7дъ нарицaетъ є3го2 гDа, и3 кaко сн7ъ
є3мY є4сть; и3 никт0же можaше tвэщaти є3мY словесE,
нижE смёzше кто2 t того2 днE вопроси1ти є3го2 ктомY.
ГлавA, к7г. За?, §г.

Т
огдA ї©ъ гlа къ нар0домъ, и3 ўчн7к0мъ свои1мъ, гlz. на
моmсeoвэ сэдaлищи сэд0ша кни1жницы и3 фарисeе.
вс‰ ќбо є3ли1ка ѓще рекyтъ вaмъ блюсти2, соблюдaйте
и3 твори1те. по дёломъ же и4хъ не твори1те. гlютъ бо, и3 не
творsтъ. Свzзyютъ бо бременA тsжка и3 бёднэ носи1ма,
и3 возлагaютъ на плещA члчcка. пeрстомъ же свои1мъ не
хотsтъ дви1гнути и4хъ. вс‰ же дёла своS творsтъ, да
ви1дими бyдутъ чlкы. расширsютъ же храни1лища своS,
и3 величaютъ воскри1ліz ри1зъ свои1хъ. лю1бzтъ же прeже
возлегaніz на вeчерэхъ, и3 прeже сэдaніz на с0нмищихъ,
и3 цэловaніz на т0ржищихъ, и3 звaтисz t чlкъ, ўчи1телю
ўчи1телю. вh же не нарицaйтесz ўчи1теле. є3ди1нъ бо є4сть
ўчи1тель вaшъ хrт0съ, вси6 же вы2 брaтіz є3стE. и3 nц7A
не зовёте себЁ на земли2. є3ди1нъ бо nц7ъ вaшъ и4же нa
нб7сэхъ. нижE нарицaйтесz настaвници. є3ди1нъ бо є4сть
t матfez
настaвникъ вaшъ хrт0съ. б0ліи же въ вaсъ, да бyдетъ
вaмъ слугA. И$же бо вознесeтсz, смири1тсz. и3 смэрszисz,
вознесeтсz.
За?, §д.* Г0ре же вaмъ кни1жницы и3 фарисeе лицемёри,
ћко затворsете цrтвіе нбcное предъ чlкы. вh бо не
вх0дите, ни входsщихъ nставлsете вни1ти. г0ре вaмъ
кни1жницы и3 фарисeе лицемёри, ћко снэдaете д0мы
вдови1цъ и3 вин0ю далeче мlтвы творsще. сего2 рaди
ли1шшее пріи1мете nсужeніе. Г0ре вaмъ кни1жницы и3
фарисeе лицемёри, ћко прех0дите м0ре и3 сyшу, сотвори1ти
є3ди1ного пришeльца, и3 є3гдA бyдетъ, твори1те є3го2 сhна
геeнны сугyбэйша вaсъ. Г0ре вaмъ вожди2 слэпjи, гlющеи,
и4же ѓще кленeтсz цRковію, ничес0же є4сть. ґ и4же кленeтсz
злaтомъ цRк0внымъ, д0лженъ є4сть. бyи слэпjи, коe бо
б0ле є4сть, злaто ли, и3ли2 цRкви, ст7sщіz злaто; и3 и4же
ѓще кленeтсz nлтарeмъ, ничес0же є4сть. ґ и4же кленeтсz
дaромъ и4же верхY є3го2, д0лженъ є4сть. бyи и3 слэпjи,
чт0 бо б0ле, дaръ ли, и3ли2 nлтaрь с™sи дaръ; и4же ќбо
кленeтсz nлтарeмъ, кленeтсz и4мъ, и3 сyщимъ верхY є3го2.
и3 и4же кленeтсz цRковію, кленeтсz є3ю2, и3 живyщимъ въ
нeй. и3 кленhисz нб7сeмъ, кленeтсz пrт0ломъ б9іимъ, и3
сэдsщимъ на нeмъ.

є3ђaліе
За?, §є.* Г0ре вaмъ кни1жницы и3 фарисeе лицемёри, ћко
nдесsтствуете мsтву, и3 к0пръ, и3 кЂминъ. и3 nстaвисте
вsщьшаz зак0ну, сyдъ и3 млcть и3 вёру. сіs же подобaше
твори1 т и, и3 џнэхъ не nставлsти. Вожди2 слэпjи,
nцэжaющеи комары2, велбyда же пожирaюще. Г0ре
вaмъ кни1жницы и3 фарисeе лицемёри, ћко nчищaете
внёшнее стклsници и3 блю1ду, внyтрь ю4ду же сyть п0лни
хищeніz и3 непрaвды. фарисeю слэпhи, nчи1сти прeжде
внyтренее стклsници и3 блю1ду, да бyдетъ и3 внёшнее
и4ма чи1сто. г0ре вaмъ кни1жницы и3 фарисeе лицемёри,
ћко под0битесz гроб0мъ повaпленомъ, и4же внЁ ю4ду
ќбо kвлsютсz крaсни, внyтрь ю4ду же п0лни сyть к0стіи
мр7твыхъ, и3 всsкоz нечи1стоты. Тaко и3 вы2, внЁ ю4ду
ќбо kвлsетесz чlкомъ прaведни, внyтрь ю4ду же є3стE
п0лни лицемёріz и3 бе€зак0ніz.
За?, §ѕ.* Г0ре вaмъ кни1жницы и3 фарисeе лицемёри, ћко
зи1ждете гр0бы прbр0ческіz, и3 крaсите рaкы прaведныхъ,
и3 гlете, ѓще бhхомъ бhли в0 дни nц7ъ нaшихъ, не
бhхомъ ќбо џбэщници и4мъ бhли въ кр0ви прbр0къ.
Тёмъ же сaми свэдётельствуете себЁ ћко сн7ове є3стE
и3зби1вшихъ прbр0кы. и3 вы2 и3сп0лните мёру nц7ъ вaшихъ.
ѕміS порождeніz є3хи1днова, кaко ўбэжитE t судA
t матfez
nгнS геeнскаго; сего2 рaди се6 ѓзъ послю2 къ вaмъ прbр0кы,
и3 премyдры, и3 кни1жникы, и3 t ни1хъ ўбіeте и3 рaспнете,
и3 t ни1хъ біeте на с0нмищихъ вaшихъ, и3 и3жденeте t
грaда в0 градъ. ћко пріи1детъ на вы6 всsка кр0вь прaведна
проливaема на земли2, t кр0ве ѓвелz прaведнаго, до кр0ве
захaріz сн7а варахjина, є3г0 же ўби1сте междY цRковію и3
nлтарeмъ. Ґми1нь гlю вaмъ, ћко пріи1дутъ вс‰ сіS нa родъ
сeй. Їєrли1мъ, їєrли1мъ, и3зби1выи прbр0кы, и3 кaменіемъ
побивaz п0сланныz къ тебЁ, к0ль крaты восхотёхъ
собрaти чaда твоS, ћко же собирaетъ к0кошъ птенцA
своS подъ крилЁ, и3 не восхотёсте; се6 nставлsетсz вaмъ
д0мъ вaшъ пyстъ. Гlю бо вaмъ, ћко не и4мате менE
ви1дэти tсeлэ, д0ндеже речeте, блгcвeнъ грzдhи в0 и3мz
гDне.
ГлавA, к7д. За?, §з.

И#
и3зшeдъ ї©ъ, и3дsше t цRкве. и3 приступи1ша къ немY
ўченицы2 є3го2, показaти є3мY здaніz цRк0внаz. ї©ъ
же речE и4мъ. ви1дите ли вс‰ сіS; ґми1нь гlю вaмъ, не
и4мать nстaти здB кaмень на кaмени, є4же не разори1тсz.
За?, §и.* Сэдsщу же є3мY на горЁ є3леo1нстэй, присту
пи1ша къ немY ўченицы2 на є3ди1нэ гlюще. рци2 нaмъ,
когдA сіS бyдутъ; и3 что2 є4сть знaменіе твоего2 пришeствіz

є3ђaліе
и3 кончи1на вёку; и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE и4мъ. блюдёте, да
никт0же вaсъ прельсти1тъ. мн0зи бо пріи1дутъ в0 и3мz
моE, гlюще, ѓзъ є4смь хrт0съ, и3 мн0гы прельстsтъ.
Ўслhшати же и4мате брaни, и3 слhшаніz брaнемъ. зри1те,
не ўжасaйтесz. подобaетъ бо всёмъ си1мъ бhти, но не
тогдA є4сть кончи1на. востaнетъ бо kзhкъ на kзhкъ, и3
цrтво на цrтво. И# бyдутъ глaди и3 пaгубы и3 трyси по
мёста. вс‰ же сіS начaло болёзнемъ. ТогдA предадsтъ
вы6 въ ск0рби, и3 ўбію1тъ вы6, и3 бyдете ненави1дими всёми
kзhкы, и4мени моего2 рaди. И# тогдA соблaзнzтсz мн0зи,
и3 дрyгъ дрyга предадsтъ, и3 возненави1дитъ дрyгъ дрyга.
И# мн0зи лжепрbр0цы востaнутъ, и3 прельстsтъ мн0гыz,
и3 за ўмножeніе бе€зак0ніz, и3зсsкнетъ любы2 мн0гыхъ.
За?, §f.* Претерпёвыи же до концA, т0й сп7сeтсz. и3
проповёстьсz сіE є3ђaліе цrтвіz, по всeй вселeннэй,
во свэдётельство всёмъ kзhкомъ, и3 тогдA пріи1детъ
кончи1на. Е#гдA ќбо ќзрите мeрзость запустёніz, речeную
даніи1ломъ прbр0комъ, стоsщу на мёстэ с™э, и4же чтeтъ
да разумёетъ. ТогдA сyщіи во їудeи, да бэжaтъ нa горы.
и3 и4же на кр0вэ, да не сх0дитъ взsти ћже въ домY є3го2.
и3 и4же на селЁ, да не возврати1тсz вспsть взsти ри1зъ
свои1хъ. Г0ре же непрaзднымъ, и3 доsщимъ въ тhи дни2.
t матfez
Моли1тежесz, да не бyдетъ бёжъство вaше зимЁ, ни въ
суб0ту. бyдетъ бо тогдA ск0рбь вeліz, kковa же нёсть
былA t начaла ми1ру, досeлэ, нижE и4мать бhти. и3 ѓще
не бhша прекрати1лисz днjе тjи, не бы2 ќбо спаслaсz
всsка пл0ть. и3збрaнныхъ же рaди прекратsтсz днjе тjи.
ТогдA ѓще кто2 речeтъ вaмъ. се6 здB хrт0съ, и3ли2 џндэ,
не и3мёте вёры. востaнутъ бо лжехри1сти и3 лжепрbр0цы,
и3 дадsтъ знaменіz вeліz и3 чюдесA, ћко же прельсти1ти
ѓще возм0жно и3 и3збрaнныz. се6 прeже рёхъ вaмъ. ѓще
ќбо рекyтъ вaмъ. се6 въ пустhни є4сть, не и3зhдэте. се6
въ сокр0вищыхъ, не и3мёте вёры.
За?, R.* Ћко же бо м0лніи и3сх0дитъ t вост0къ, и3
kвлsетсz до зaпадъ, тaко бyдетъ и3 пришeствіе сн7а
чlческаго. и3дёже бо ѓще бyдетъ трyпъ, тaмо соберyтсz
nрли2. Ѓбіе же по ск0рби днjи тёхъ, сlнце помeркнетъ и3
лунA не дaстъ свёта своего2, и3 ѕвёзды спaднутъ съ нб7сE,
и3 си1лы нбcныz подви1гнутсz. И# тогдA kви1тсz знaменіе
сн7а члчcкаго нa нб7си. И# тогдA восплaчютсz вс‰ колёна
земнaz. и3 ќзрzтъ сн7а члчcкаго грzдyща на џблацэхъ
нбcныхъ, съ си1лою и3 слaвою мн0гою. и3 п0слетъ ѓнGлы своS,
съ трyбнымъ глaсомъ вeліемъ, и3 соберyтъ и3збрaнныz
є3го2 t четhрехъ вBтръ, t конeцъ нб7съ, до конeцъ и4хъ.

є3ђaліе
t смок0вница же наўчи1тесz при1тчи. є3гдA ќже вёіz є3S
бyдутъ млaда, и3 ли1ствіе прозsбнетъ, вёдите ћко бли1зъ
є4сть жaтва. тaко и3 вы2, є3гдA ви1дите сіS вс‰, вёдите
ћко бли1зъ є4сть при двeрехъ.
За?, Rа.* Ґми1нь гlю вaмъ, не ми1мо и4детъ р0дъ сeй,
д0ндеже вс‰ сіS бyдутъ. нб7о и3 землS ми1мо и4детъ,
словесa же моS не ми1мо и4дутъ.
За?, Rв.* N дни1 же т0мъ, и3 часЁ, никт0же вёсть. ни
ѓнGли нбcніи, т0кмо nц7ъ м0й є3ди1нъ. Ћко же бо бhсть
в0 дни н0евы, тaко бyдетъ и3 пришeствіе сн7а члчcкаго.
Ћко же бо бёху в0 дни прeже пот0па, kдyще же и3
пію1ще. женsщесz и3 посzгaюще, до нег0 же днE вни1де н0е
въ ковчeгъ, и3 не ўвёдэша, д0ндеже пріи1де водA, и3 взsтъ
вс‰, тaко бyдетъ и3 пришeствіе сн7а члчcкаго. ТогдA двA
бyдета на селЁ, є3ди1нъ поeмлетсz, ґ другjи nставлsетсz.
двЁ мeлющи въ жeрновахъ, є3ди1на поeмлетсz, и3 є3ди1на
nставлsетсz.
За?, Rг.* Бди1те ќбо, ћко не вёсте въ кjи чaсъ гDь вaшъ
пріи1детъ. Се6 же вёдите, ћко ѓще бы вёдалъ д0му вLка,
въ кyю стрaжду тaть пріи1детъ, бдёлъ ќбо бы, и3 не бы2
дaлъ подкопaти хрaма своего2, сего2 рaди и3 вы2 бyдэте
гот0ви, ћко в0нь же чaсъ не мнитE, сн7ъ члчcкіи пріи1детъ.
t матfez
Кто2 ќбо є4сть вёрныи рaбъ и3 мyдрыи. є3г0 же постaвитъ
господи1нъ є3го2 надъ д0момъ свои1мъ. є4же даsти и4мъ
пи1щу в0 времz и4хъ; бlжeнъ рaбъ т0й, є3г0 же пришeдъ
господи1нъ є3го2, nбрsщетъ тaко творsща. ґми1нь гlю
вaмъ, ћко надъ всёмъ и3мёніемъ свои1мъ постaвитъ є3го2.
Ѓще ли же речeтъ ѕлhи рaбъ т0й въ с®ци своeмъ, косни1тъ
господи1нъ м0й пріити2, и3 нaчнетъ би1ти клеврeты своS,
ћсти же и3 пи1ти съ піsницами. пріи1детъ господи1нъ рабA
того2, въ дн7ь в0нь же не чaетъ, и3 въ чaсъ в0нь же не
вёсть, и3 протeшетъ є3го2 п0лма, и3 чaсть є3го2 съ невёрными
положи1тъ. т{ бyдетъ плaчь и3 скрeжетъ зуб0мъ.
ГлавA, к7є. За?, Rд.

Т
огдA ўпод0битсz цrтвіе нбcное десzти1мъ дв7амъ ћже
пріsша свэти1лникы своS, и3 и3зыд0ша въ срётеніе
женихY. пsть же бB t ни1хъ мyдры, и3 пsть ю3р0дивы.
ю3р0дивыz же пріeмше свэти1лникы своS, не взsша съ
соб0ю є3лez. мyдрыz же пріsша є3лeй въ сосyдэхъ со
свэти1лникы свои1ми. коснsщу же женихY, воздрэмaшасz
всЁ, и3 спaху. полyнощи же в0пль бhсть. се6 жени1хъ
грzдeтъ, и3сходи1те въ срётеніе є3го2. ТогдA востaвше всЁ
дв7ы ты6, и3 ўкраси1ша свэти1лникы своS. ю3р0дивыz же
мyдрымъ рёша, дади1те нaмъ t мaсла вaшего, ћко

є3ђaліе
свэти1лницы нaши ўгасaютъ. tвэщaша же мyдрыz
гlюще, є3дA кaко недостaнетъ нaмъ и3 вaмъ. и3дёте же
пaче къ продаю1щымъ, и3 купи1те себЁ. и3дyщимъ же и4мъ
купи1ти пріи1де жени1хъ, и3 гот0выz внид0ша съ ни1мъ нa
бракы, и3 затворeни бhша двeри. Послэди1 же пріид0ша и3
пр0чаz дв7ы, гlюще, гDи гDи, tвeрзи нaмъ. џнъ же tвэ
щaвъ речE. ґми1нь гlю вaмъ, не вёмъ вaсъ. бди1те ќбо,
ћко не вёсте днE ни часA, в0нь же сн7ъ члчcкіи пріи1детъ.
За?, Rє.* Ћко же бо чlкъ нёкіи tходS, призвA своS
рабы2, и3 предaстъ и4мъ и3мёніе своE, и3 џвому ќбо дaстъ
пsть талaнтъ, џвому же двA, џвому же є3ди1нъ, комyждо
проти1ву си1лэ є3го2, и3 tи1де ѓбіе. шeдъ же пріeмыи пsть
талaнтъ, дёла въ ни1хъ, и3 сотвори2 другhz пsть талaнтъ.
Тaкожде же и3 и4же двA, пріnбрёте и3 т0й другaz двA.
Пріeмыи же є3ди1нъ, шeдъ вкопA є3го2 въ зeмлю, и3 съкры2
сребро2 господи1на своего2. по мн0зэ же врeмени, пріи1де
господи1нъ р†бъ тёхъ, и3 стzзaсz съ ни1ми n словеси2. И#
пристyпль пsть талaнтъ пріeмыи, принесE другhz пsть
талaнтъ, гlz. гDи, пsть талaнтъ ми6 є3си2 прeдалъ, и3 се6
другhz пsть талaнтъ пріnбрэт0хъ и4ми. Речe же є3мY
гDь є3го2, д0брыи рaбе бlгjи и3 вёрныи, n мaлэ бhсть
вёренъ, надъ мн0гыми т‰ постaвлю, вни1ди въ рaдость
t матfez
гDа своего2. Пристyпль же и3 и4же двA талaнта пріeмыи,
речE. гDи, двA талaнта ми6 є3си2 прeдалъ, се6 другaz двA
талaнта пріnбрэт0хъ и4ма. речe же є3мY гDь є3го2, д0брыи
рaбе, бlгjи и3 вёрныи, n мaлэ бhсть вёренъ, надъ
мн0гыми т‰ постaвлю. вни1ди въ рaдость гDа своего2.
Пристyпль же и3 пріeмыи є3ди1нъ талaнтъ, речE. гDи,
вёдэхъ т‰ ћко жест0къ є3си2 чlкъ. жнeши, ќдуже не
сёzлъ є3си2. и3 собирaеши, ќдуже не расточи1лъ є3си2. и3
ўбоsвсz шeдъ съкрhхъ талaнтъ тв0й въ земли2, и3 се6
и4маши твоE. tвэщaвъ же гDь є3го2 речE є3мY. лукaвыи
рaбе и3 лэни1выи, вёдzше ћко жнY и3дёже не сёzхъ,
и3 собирaю ќдуже не расточи1хъ. Подобaше ќбо тебЁ
вдaти сребро2 моE торжник0мъ, и3 пришeдъ ѓзъ, взsлъ
бhхъ своE съ ли1хвою. возмёте ќбо t него2 талaнтъ, и3
дади1те и3мyщему дeсzть талaнтъ. И#мyщему бо вездЁ
дано2 бyдетъ и3 преи3збyдетъ. t неи3мyщаго же, и3 є4же
мни1тсz и3мёz взsто бyдетъ t него2. И# неключи1маго
рабA ввeрзэте во тмY кромёшнюю, т{ бyдетъ плaчь
и3 скрeжетъ зуб0мъ. СіS гlz возгласи2. и3мёzи ќши
слhшати, да слhшитъ.
За?, Rѕ.* Е#гдa же пріи1детъ сн7ъ члчcкіи въ слaвэ своeй, и3
вси6 с™jи ѓнGли съ ни1мъ, тогдA сsдетъ на пrт0лэ слaвы

є3ђaліе
своеS. и3 соберyтсz предъ ни1мъ вси6 kзhцы, и3 разлучи1тъ
и4хъ дрyгъ t дрyга, ћко же пaстырь разлучaетъ nвцA t
к0злищъ. и3 постaвитъ nвцA nдеснyю себE, ґ к0злища
nшyюю. ТогдA речeтъ цRь сyщимъ nдеснyю є3го2. пріидёте
блгcвeніи nц7A моего2, наслёдуйте ўгот0ванное вaмъ
цrтвіе, t сложeніz ми1ру. възалкaхъбосz, и3 дaсте ми6
ћсти. возжадaхсz, и3 напои1сте м‰. Стрaненъ бёхъ, и3
в8вед0сте менE. нaгъ, и3 nдёzсте м‰. б0ленъ, и3 посэти1сте
менE. въ темни1ци бёхъ, и3 пріид0сте ко мнЁ. тогдA tвэ
щaютъ є3мY прaведници гlюще. гDи, когдA т‰ ви1дэхомъ
ѓлчуща, и3 напитaхомъ; и3ли2 жaждуща, и3 напои1хомъ;
когдa же т‰ ви1дэхомъ стрaнна, и3 в8вед0хомъ; и3ли2 нaга,
и3 nдёzхомъ; когдa же т‰ ви1дэхомъ болsща, и3ли2 въ
темни1ци, и3 пріид0хомъ къ тебЁ; и3 tвэщaвъ цRь, речeтъ
и4мъ. ґми1нь гlю вaмъ. понeже сотвори1сте є3ди1ному
си1хъ брaтіи мои1хъ мeншихъ, мнЁ сотвори1сте. ТогдA
речeтъ и3 сyщимъ nшyю є3го2. и3дёте t менE проклsтіи
въ џгнь вёчныи, ўгот0ванныи діaволу и3 ѓггеломъ
є3го2. възалкaхбосz, и3 не дaсте ми6 ћсти. возжадaхсz, и3
не напои1сте менE. Стрaненъ бёхъ, и3 не в8вед0сте менE.
нaгъ, и3 не nдёzсте менE. Б0ленъ, и3 въ темни1ци, и3 не
посэти1сте менE. ТогдA tвэщaютъ є3мY и3 тjи гlюще.
t матfez
гDи, когдA т‰ ви1дэхомъ ѓлчуща, и3ли2 жaждуща, и3ли2
стрaнна, и3ли2 нaга, и3ли2 б0льна, и3ли2 въ темни1ци, и3
не послужи1хомъ тебЁ; тогдA tвэщaетъ и4мъ, гlz.
ґми1нь гlю вaмъ, понeже не сотвори1сте є3ди1ному си1хъ
мeншихъ, ни мнЁ сотвори1сте. и3 и4дутъ сіи2 въ мyку
вёчную. прaведници же въ жив0тъ вёчныи.
ГлавA, к7ѕ.

И#
бhсть є3гдA скончA ї©ъ словесA сіS вс‰, речE ўчн7к0мъ
свои1мъ.
За?, Rз.* Вёсте ћко по двою2 дню2 пaсха бyдетъ, и3 сн7ъ
члчcкіи прeданъ бyдетъ на пропsтіе. ТогдA собрaшасz
ґрхієрeе и3 кни1 ж ницы и3 стaрцы людстjи, во дв0ръ
ґрхієрeoвъ, гlемаго каіaфа, и3 совэщaша, да ї©а лeстію
и4мутъ, и3 ўбію1тъ. гlаху же, но не въ прaздникъ, да не
м0лва бyдетъ въ лю1дехъ.
За?, Rи.* Ї©у же бhвшу въ виfaніи, въ домY си1мона
прокажeнаго, приступи2 къ немY женA, стклsницу мЂра
и3мyщи многоцённаго, и3 возливaше на главY є3го2
возлежaщу. ви1дэвше же ўчн7цы2 є3го2, негодовaша гlюще,
чесо2 рaди ги1бель сіS бhсть; можaше бо се6 мЂро продано2
бhти на мн0зэ, и3 дaтисz ни1щимъ. разумёвъ же ї©ъ,
речE и4мъ, что2 тружaете женY; дёло бо добро2 содёла
lf
є3ђaліе
n мнЁ. всегдa бо ни1щихъ и4мате съ соб0ю, менe же не
всегдA и4мате. возліsвши бо сіS мЂро се6 на тёло моE,
на погребeніе м‰ сотвори2. ґми1нь гlю вaмъ. и3дёже ѓще
проповёдано бyдетъ є3ђaліе се6 во всeмъ ми1рэ, речeтсz,
и3 є4же сотвори2 сіS въ пaмzть є3S. ТогдA шeдъ є3ди1нъ t
nбоюнaдесzте, гlемыи їю1да и3скаріo1тскіи ко ґрхієрeoмъ
речE. что2 ми6 х0щете дaти, и3 ѓзъ вaмъ предaмъ є3го2;
nни1 же постaвиша є3мY три1десzте сре6бреникъ. и3 tт0лэ
и3скaше под0бна врeмене, да є3го2 предaстъ. Въ пeрвыи же
дн7ь nпрёсночныи, приступи1ша ўчн7цы2 ї©ови гlюще є3мY.
гдЁ х0щеши ўгот0ваемъ ти6 ћсти пaсху; џнъ же речE.
и3дёте в0 градъ къ џнсици, и3 рцёте є3мY, ўчи1тель гlетъ,
врeмz моE бли1зъ є4сть, ў тебE сотворю2 пaсху со ўчн7кы2
мои1ми. и3 сотвори1ша ўченицы2, ћко же повелЁ и4мъ
ї©ъ, и3 ўгот0ваша пaсху. Вeчеру же бhвшу, возлежaше
со nбёма нaдесzте ўченик0ма. И# kдyщемъ и4мъ, речE.
ґми1нь гlю вaмъ, ћко є3ди1нъ t вaсъ предaстъ м‰. И#
скорбsще ѕэло2, начaша гlати є3мY є3ди1нъ к0ждо и4хъ.
є3дA ѓзъ є4смь гDи; џнъ же tвэщaвъ речE. nмочи1выи со
мн0ю въ соли1ло рyку, т0й м‰ предaстъ. сн7ъ же члчcкіи
и4детъ, ћко же є4сть пи1сано n нeмъ. г0ре же чlку томY,
и4мъ же сн7ъ члчcкіи предaстсz, добро2 бы бhло є3мY, ѓщесz
t матfez
не бы2 р0дилъ чlкъ т0й. tвэщaвъ же їyда предаsи є3го2,
речE. є3дA ѓзъ є4смь, рaвви; гlа є3мY, ты2 речE. Kдyщемъ
же и4мъ, пріeмъ ї©ъ хлёбъ, и3 блгcви1въ, преломи2, даsше
ўчн7к0мъ, и3 речE. пріимёте, и3 kди1те, се6 є4сть тёло моE.
и3 пріeмъ чaшу, хвалY воздaвъ, дaстъ и4мъ, гlz. пjйте t
неS вси6. се6 бо є4сть кр0вь моS н0ваго завёта, ћже за
мн0гыz и3зливaема, во nставлeніе грэх0въ. Гlю же вaмъ,
ћко не и4мамъ пи1ти tнн7э t сего2 плодA л0знаго, д0 дне
того2, є3гдA и5 пію2 съ вaми н0во въ цrтвіи nц7A моего2. И#
воспёвше, и3зыд0ша въ г0ру є3леo1нскую. ТогдA гlа и4мъ
ї©ъ. вси6 вы2 соблaзнитесz n мнЁ въ н0щь сію2. пи1сано
бо є4сть. ПоражY пaстырz, и3 разhдутсz nвцA стaда. по
воскRсeніи же моeмъ, варsю вы6 въ галилeи. tвэщaвъ же
пeтръ, речE є3мY. ѓще и3 вси6 соблaзнzтсz n тебЁ, ѓзъ
николи1же соблажню1сz. РечE є3мY ї©ъ. ґми1нь гlю тебЁ,
ћко въ сію2 н0щь прeжде дaже ґлект0ръ не возгласи1тъ,
три2 крaты tвeржешисz менE. Гlа є3мY пeтръ. ѓще ми6
є4сть и3 ќмрети съ тоб0ю, не tвeргусz тебE. тaко же и3
вси6 ўченицы2 рёша. ТогдA пріи1де съ ни1ми ї©ъ въ вeсь,
нарицaемую геfсимaни. И# гlа ўчн7к0мъ. сэди1те т{,
д0ндеже шeдъ помолю1сz тaмо. и3 поeмъ петрA и3 џба сн7а
зеведeoва, начaтъ скорбёти и3 тужи1ти. ТогдA гlа и4мъ
м7
є3ђaліе
ї©ъ, приск0рбна є4сть дш7A моS до смр7ти. пожди1те здB,
и3 бди1те со мн0ю. И# прешeдъ мaло, падE на лици2 своeмъ
молsсz и3 гlz. џ§е м0й. ѓще возм0жно є4сть, да ми1мо
и4детъ t менE чaша сіS. nбaче не ћко же ѓзъ хощY,
но ћко же ты2. И# пришeдъ ко ўчн7к0мъ, и3 nбрёте
и4хъ спsща. и3 гlа петр0ви. тaко ли, не возмог0сте
є3ди1наго часA побдёти со мн0ю; бди1те и3 моли1тесz, да не
вни1дете въ напaсть. дх7ъ бо б0дръ, пл0ть же немощнA.
пaки втори1цею шeдъ, помоли1сz, гlz. џ§е м0й, ѓще не
м0жетъ сіS чaша ми1мо и3ти2 t менE, ѓще не пію2 є3S,
бyди в0лz твоS. и3 пришeдъ nбрёте и4хъ пaки спsща,
бёста бо и4мъ џчи nтzготёнэ. и3 nстaвль и4хъ, шeдъ
пaки, помоли1сz трети1цею, т0жде сл0во рeкъ. ТогдA
пріи1де ко ўчн7к0мъ свои1мъ, и3 гlа и4мъ. спи1те пр0чее и3
почивaйте. се6 прибли1жисz чaсъ, и3 сн7ъ члчcкіи предаeтсz
въ рyкы грёшникомъ. востaнэте, и4демъ. се6 прибли1
жисz предаsи м‰. И# є3щE є3мY гlющу, се6 їyда є3ди1нъ
t nбоюнaдесzте пріи1де, и3 съ ни1мъ нар0дъ мн0гъ, съ
nрyжіемъ, и3 дрек0льми, t ґрхієре6й и3 ст†рецъ люdскhхъ.
Предаsи же є3го2, дaстъ и4мъ знaменіе, гlz. є3г0 же ѓще
лобжY, т0й є4сть, и3мёте є3го2. И# ѓбіе пристyпль ко ї©ови,
речE. рaдуйсz рaвви, и3 nблобызA є3го2. Ї©ъ же речE є3мY.
t матfez
дрyже твори2, на нeже є3си2 пришeлъ; тогдA пристyпльше,
возложи1ша рyцэ на ї©а, и3 ћша є3го2. И# се6 є3ди1нъ t
сyщыхъ со ї©омъ, простeръ рyку, и3звлечE н0жъ св0й, и3
ўдaри рабA ґрхієрeoва, и3 ўрёза є3мY ќхо. тогдA гlа є3мY
ї©ъ, возврати2 н0жъ св0й въ мёсто є3го2. вси6 бо пріeмшеи
н0жъ, ножeмъ поги1бнутъ. И#ли2 мни1т8тисz ћко не могY
нн7э ўмоли1ти nц7A моего2, и3 предстaвитъ ми6 вsще
и3ли2 дванaдесzте легеo1на ѓнGлъ; кaко же ќбо сбyдутсz
писaніz, ћко тaко подобaетъ бhти; въ т0й чaсъ речE ї©ъ
нар0домъ. ћко на разб0йника ли и3зыд0сте съ nрyжіемъ
и3 дрек0льми ћти м‰. по вс‰ дни2 при вaсъ сэдёхъ въ
цRкви ўчA, и3 не ћсте менE. Се6 же всE бhсть, да сбyдутсz
писaніz прbр0ческаz. ТогдA ўченицы2 вси6 nстaвльше є3го2
бэжaша.
За?, Rf.* В0ини же є4мше ї©а, вед0ша къ каіaфэ ґрхієрe
oви, и3дёже кни1жницы и3 стaрцы собрaшасz. пeтръ же
и3дsше по нeмъ и3здалeче до дворA ґрхієрeoва, и3 вшeдъ
внyтрь, сэдsше со слугaми, ви1дэти кончи1ну. ґрхієрeе
же и3 стaрцы, и3 с0нмъ вeсь, и3скaху лжесвэдётельства
на ї©а, ћко да ўбію1тъ є3го2, и3 не nбрэтaху. и3 мн0гомъ
лжесвэдётелемъ пристyпльшемъ, не nбрэт0ша. Послэди1
же приступи1вша двA лжесвэдётелz, рёста. сeй речE.
м7а
є3ђaліе
могY разори1ти цRковь б9ію, и3 трeми дн7ьми создaти ю5.
и3 востaвъ ґрхієрeй, речE є3мY. ничес0же ли tвэщавaеши,
что2 сіи2 на т‰ свэдётельствуютъ; ї©ъ же молчaше. и3 tвэ
щaвъ ґрхієрeй, речE є3мY. заклинaю т‰ бGомъ живhмъ,
да речeши нaмъ, ѓще ты2 є3си2 хrт0съ, сн7ъ б9іи. Гlа є3мY
ї©ъ. ты2 речE. nбaче гlю вaмъ. tсeлэ ќзрите сн7а члчcкаго
сэдsща nдеснyю си1лы, и3 грzдyща на џблацэхъ нбcныхъ.
ТогдA ґрхієрeй растерзA ри1зы своS гlz. ћко хулY гlа. что2
и3 є3щE трeбуемъ свэдётелій; се6 нн7э слhшасте хулY є3го2.
чт0сz вaмъ мни1тъ; nни1 же tвэщaвше рёша, пови1ненъ
є4сть смeрти. ТогдA заплевaша лицE є3го2, и3 пaкости
є3мY дёzху. џви же за лани1ту ўдари1ша гlюще, прорци2
нaмъ хrтE кто2 є4сть ўдарeи т‰; пeтръ же внЁ сэдsше
во дворЁ. И# приступи2 къ немY є3ди1на рабhни гlющи. и3
ты2 бB со ї©омъ галилeйскымъ. џнъ же tвeржесz предъ
всёми гlz. не вёмъ что2 гlеши. и3зшeдшу же є3мY ко
врат0мъ, ўзрЁ є3го2 другaz, и3 гlа сyщимъ т{. и3 сeй бB
со ї©омъ назорeoмъ. и3 пaкы tвeржесz съ клsтвою, ћко
не знaю чlка. по мaлэ же приступи1вше стоsщеи. рёша
петр0ви, вои1стину и3 ты2 t ни1хъ є3си2. и4бо бесёда твоS
ћвэ т‰ твори1тъ. ТогдA начaтъ роти1тисz и3 клsтисz,
ћко не знaю чlка. и3 ѓбіе пётелъ возгласи2. И# помzнY
t матfez
пeтръ гlъ ї©овъ, речeныи є3мY. ћко прeже дaже пётелъ
не возгласи1тъ, три2 крaты tвeржешисz менE. и3 и3зшeдъ
в0нъ плaкасz г0рко.
ГлавA, к7з. За?, Ri.

ќ
тру же бhвшу, совётъ сотвори1ша вси6 ґрхієрeе, и3
стaрцы людстjи на ї©а, ћко ўби1ти є3го2. И# свzзaвше є3го2
вед0ша, и3 предaша є3го2 понтjйскому пилaту и3гeмону.
За?, р№i.* ТогдA ви1дэвъ їю1да предaвыи є3го2 ћко nсуди1ша
є3го2, раскazвсz, возврати2 три1десzте срeбреникы ґрхієрeoмъ
и3 стaрцемъ, гlz. согрэши1хъ, предaвъ кр0вь непови1нну.
nни1 же рёша. что2 є4сть нaмъ; ты2 ќзриши. и3 повeргъ
срeбреникы въ цRкви, tи1де, и3 шeдъ ўдави1сz. Ґрхієрeе
же пріeмше срeбреникы, рёша. недост0йно є4сть вложи1ти
и4хъ въ корвaну, понeже цэнA кр0ве є4сть. Совётъ же
сотв0рше, купи1ша и4ми село2 скудeльниче, въ погрэбaніе
стрaннымъ. тёмъ же наречeсz село2 то2, село2 кр0ве, до сего2
днE. ТогдA сбhстьсz речeное їєремjемъ прbр0комъ гlющемъ.
И# пріsша три1десzте сре6бреникъ цёну цэнeнаго, є3г0 же
цэни1ша t сн70въ ї}левъ, и3 дaша | на селЁ скудeльничи,
ћко же сказA мнЁ гDь. Ї©ъ же стA предъ и3гeмономъ. И#
вопроси2 є3го2 и3гeмонъ гlz. ты2 ли є3си2 цRь їюдeйскыи; ї©ъ
же речE є3мY, ты2 гlеши. И# є3гдA нaнь гlаху ґрхієрeе и3
м7в
є3ђaліе
стaрцы, ничес0же не tвэщавaше. ТогдA гlа є3мY пилaтъ.
не слhшиши ли, коли1ко на т‰ свэдётельствуютъ; и3
не tвэщA є3мY, ни къ є3ди1ному гlу, ћко диви1тисz
и3гeмону ѕэло2. На всsкъ же прaздникъ nбhчай бB
и3гeмону tпущaти є3ди1ного нар0ду свsзана, є3г0 же
хотsху. и3мsху же тогдA свsзана нар0чита, гlемаго
варaвва. С0браномъ же и4мъ, речE и4мъ пилaтъ. кого2
х0щете t nбою2 tпущY вaмъ, варaвву ли, и3ли2 ї©а
гlемаго хrтA; вёдzше бо ћко зaвисти рaди предaша
є3го2. Сэдsщу же є3мY на суди1щи, послA къ немY женA
є3го2, гlющи. ничт0же тебЁ, и3 прaведнику томY. мн0го
бо пострадaхъ днeсь во снЁ є3го2 рaди. Ґрхієрeе же и3
стaрцы наўсти1ша нар0ды да и3спр0сzтъ варaвву, ї©а же
погубsтъ. tвэщaвъ же и3гeмонъ речE и4мъ. кого2 х0щете
t nбою2 tпущY вaмъ; nни1 же рёша, варaвву. гlа и4мъ
пилaтъ. что2 ќбо сотворю2 ї©у, гlемому хrтY; гlаша є3мY
вси6, да рaспzтъ бyдетъ. И#гeмонъ же речE. коE ќбо ѕло2
сотвори2; nни1 же и3зли1ха вопіsху гlюще, да пр0пzтъ
бyдетъ. Ви1дэвъ же пилaтъ, ћко ничт0же ўспэвaетъ,
но пaче м0лва бывaетъ, пріeмъ в0ду, ўмы2 рyцэ предъ
нар0домъ, гlz. непови1ненъ є4смь t кр0ве прaведнаго
сего2, вы2 ќзрите. и3 tвэщaвше вси6 лю1діе, рёша. кр0вь
t матfez
є3го2 на нaсъ, и3 на чaдэхъ нaшихъ. ТогдA tпусти2 и4мъ
варaвву, ї©а же би1въ предaстъ и4мъ, да є3го2 пр0пнутъ.
За?, рв7i.* ТогдA в0ини и3гeмонови, пріeмше ї©а на суди1щи,
собрaша нaнь всE мн0жество во6инъ. и3 совлeкше є3го2,
nдёzша є3го2 хлами1дою червлeною, и3 сплeтше вэнeцъ t
тeрніz, возложи1ша на главY є3го2, и3 тр0сть въ десни1цу
є3го2. и3 покл0ншесz на колёну предъ ни1мъ, ругaхусz
є3мY гlюще. рaдуйсz цRю2 їюдeйскыи. И# плю1нувше нaнь,
пріsша тр0сть, и3 біsху по главЁ є3го2. и3 є3гдA поругaшасz
є3мY, совлек0ша съ него2 багрsницу, и3 nблек0ша є3го2
въ ри1зы є3го2, и3 вед0ша є3го2 на пропsтіе. и3сходsще же,
nбрэт0ша чlка киринeйска, и4менемъ си1мона. и3 семY
задёша понести2 кrтъ є3го2.
За?, рGi.* И# пришeдше на мёсто нарицaемое голг0fа. є4же
є4сть гlемо, крaніево мёсто. дaша є3мY пи1ти nцeтъ съ
жeлчію смёшенъ. и3 вкyшь, не хотsше пи1ти. Распeнше
же є3го2, раздэли1ша ри1зы є3го2, вeргше жрeбіz, и3 сэдsще
стрежaху є3го2 т{. И# возложи1ша верхY главы2 є3го2 винY
є3го2 напи1сану. сeй є4сть ї©ъ, цRь їюдeйскыи. ТогдA распsша
съ ни1мъ двA разб0йника, є3ди1ного nдеснyю, и3 є3ди1ного
nшyюю. Ми1мо ходsщеи же хyлzху є3го2, покивaюще
главaми свои1ми, и3 гlюще. разарszи цRковь, и3 треми2
м7г
є3ђaліе
дн7ьми созидaz, сп7си1сz сaмъ. ѓще сн7ъ є3си2 б9іи, сни1ди съ
кrтA. Тaкожде же и3 ґрхієрeе ругaющесz съ кни1жникы и3
стaрцы, и3 фарисeи гlаху. и3нhz сп7сE, себE ли не м0жетъ
сп7сти2. ѓще цRь ї}левъ є4сть, да сни1детъ нн7э съ кrтA, и3
вёруемъ въ него2. ўповA нa бGа, да и3збaвитъ нн7э є3го2,
ѓще х0щетъ є3мY. речe бо ћко б9іи є4смь сн7ъ. Т0жде
же и3 разб0йника распsтаz съ ни1мъ, поношaста є3мY.
t шестaго же часA, тмA бhсть по всeй земли2, до часA
девsтаго. n девsтемъ же часЁ, возопи2 ї©ъ глaсомъ
вeліемъ, гlz. и3ли2 и3ли2, лимасава<faни; є4же є4сть. б9е
м0й б9е м0й, вскyю м‰ є3си2 nстaвилъ; нёціи же t
т{ стоsщихъ слhшавше, гlаху, ћко и3лію2 глашaетъ сeй.
И# ѓбіе тeкъ є3ди1нъ t ни1хъ, и3 пріeмъ гyбу, и3сп0лнивъ
же nцтA, и3 вознeзъ на тр0сть напаsше є3го2. пр0чіи же
гlаху, nстaви, да ви1димъ ѓще пріи1детъ и3ліS спcти2 є3го2.
Ї©ъ же пaкы возопи1въ глaсомъ вeліемъ, и3спусти2 д¦ъ. И#
се6 завёса цRк0внаz раздрaсz нa двое, съ вhшнzго крaz
до ни1жнzго. И# землS потрzсeсz, и3 кaменіе распадeсz,
и3 гр0би tверз0шасz, и3 мн0га тэлесA ўс0пшихъ с™hхъ
востaша. и3 и3зшeдше и3зъ гро6бъ по воскRсeніи є3го2,
внид0ша во с™hи грaдъ, и3 kви1шасz мн0зэмъ. С0тникъ
же и3 и4же съ ни1мъ стрегyщеи ї©а, ви1дэвше трyсъ, и3
t матfez
бhвшаz, ўбоsшасz ѕэло2, гlюще, вои1стину б9іи сн7ъ
бB, сeй. Бёху же т{ и3 жены2 мн0гы и3здалeче зрsще,
и4же и3д0ша по ї©э t галилez, служaще є3мY. въ ни1хъ
же бB мaріz магдалhни, и3 мaріz їaковлz и3 їoсjи мaти.
и3 мaти сн7у зеведeoву. П0здэ же бhвшу, пріи1де чlкъ
богaтъ, t ґримаfez, и4менемъ їo1сифъ, и4же и3 т0й
ўчи1сz ў ї©а. сeй пристyпль къ пилaту, проси2 тэлесE
ї©ова. ТогдA пилaтъ повелЁ дaти тёло. и3 пріeмъ тёло
їo1сифъ, nбви1тъ є5 плащани1цею чи1стою, и3 положи2 є5 въ
н0вэмъ своeмъ гр0бэ, и4же и3с8сэчE въ кaмени. и3 възвали2
кaмень вeліи надъ двeріи гр0ба, и3 tи1де. БB же т{ мaріz
магдалhни, и3 другaz мaріz, сэдsщи прsмо гр0бу.
За?, рд7i.* Во ќтрэи же дн7ь, и4же є4сть по пzтцЁ,
собрaшасz ґрхієрeе и3 фарисeе къ пилaту гlюще, г0споди,
помzнyхомъ, ћко льстeцъ џнъ речE є3щE сhи жи1въ, по
тріeхъ днeхъ востaну. повели2 ќбо ўтверди1ти гр0бъ до
трeтіzго днE. да не кaко пришeдше ўченицы2 є3го2, н0щію
ўкрaдутъ є3го2, и3 рекyтъ лю1демъ, востA t мр7твыхъ. и3
бyдетъ послёднzz лeсть г0рша пeрвыz. речe же и4мъ
пилaтъ, и4мате кустодjю, и3дёте ўтверди1те ћко же вёсте.
nни1 же шeдше, ўтверди1ша гр0бъ, знaменавше кaмень
съ кустодjею.
м7д
є3ђaліе
ГлавA, к7и. За?, рє7i.

В
ъ вeчеръ же суб0тныи, свитaющи во є3ди1ну t суб0тъ,
пріи1де мaріz магдалhни, и3 другaz мaріz, ви1дэти
гр0бъ. и3 се6 трyсъ бhсть вeліи. ѓнGлъ бо гDнь съшeдъ съ
нб7сE, пристyпль tвали2 кaмень t двeріи гр0ба, и3 сэдsше
на нeмъ. бB же зрaкъ є3го2 ћко м0лніи, и3 nдэsніе
є3го2 бэло2 ћко снёгъ. t стрaха же є3го2 сотрzс0шасz
стрегyщеи, и3 бhша ћко мeртви. tвэщaвъ же ѓнGлъ,
речE женaмъ. не б0йтесz вы2. вёмъ бо, ћко ї©а распsтаго
и4щете. нёсть здB. востa бо, ћко же речE. пріидёте.
ви1дите мёсто, и3дёже лежA гDь. и3 ск0ро шeдше, рцёте
ўчн7к0мъ є3го2, ћко востA t мр7твыхъ, и3 се6 варsетъ вы6
въ галилeи, тaмо є3го2 ќзрите. се6 рёхъ вaмъ. И# и3зшeдше
ск0ро t~ гроба с0 страхомъ, и3 рaдостію вeліею, тек0стэ
возвэсти1ти ўчн7к0мъ є3го2. ћко же и3дsсте возвэсти1ти
ўчн7к0мъ є3го2, и3 се6 ї©ъ срёте |, гlz, рaдуйтесz. nнё
же пристyпльши, ћстесz зa нозэ є3го2, и3 поклони1стесz
є3мY. ТогдA гlа и4мъ ї©ъ, не б0йтесz. и3дёте, возвэсти1те
брaтіи моeй, да и4дутъ въ галилeю, и3 т{ м‰ ви1дzтъ.
и3дyщема же и4ма, се6 нёціи t кустодjz пришeдше в0 градъ,
возвэсти1ша ґрхієрeoмъ вс‰ бhвшаz. и3 собрaвшесz со
стaрцы, совётъ сотвори1ша, срeбреникы дов0лны дaша
t матfez
в0иномъ, гlюще. рцёте, ћко ўчн7цы2 є3го2 н0щію пришeдше
ўкрад0ша є3го2, нaмъ спsщемъ. и3 ѓще се6 ўслhшано
бyдетъ ў и3гeмона, мы2 ўтоли1мъ є3го2, и3 вaсъ беспечaльны
сотвори1мъ. nни1 же пріeмше срeбреникы, сотвори1ша ћко
же наўчeни бhша. и3 промчeсz сл0во се6 во їудeехъ, дaже
до сего2 днE.
За?, рѕ7i.* Е#ди1ніи же нaдесzте ўчн7цы2, и3д0ша въ галилeю,
въ г0ру, ћмо же повелЁ и4мъ ї©ъ. и3 ви1дэвше є3го2,
поклони1шасz є3мY. џви же ўсомнёшасz. И# пристyпль
ї©ъ, речE и4мъ, гlz. дaстъмисz всsка влaсть, нa нб7си и3 на
земли2. шeдше ќбо наўчи1те вс‰ kзhкы, кrтsще и4хъ,
в0 и3мz nц7A и3 сн7а и3 с™aго д¦а, ўчaще и4хъ блюсти2 вс‰
є3ли1ка заповёдахъ вaмъ. и3 се6 ѓзъ съ вaми є4смь вс‰ дни2
до скончaніz вёка, ґми1нь.

Конeцъ, є4же t матfez ст7aго


є3ђaліz. и4мать въ себЁ,
гла+, к7и. ґ зачaлъ
цRк0вны<,
рѕ7i.

м7є
T МaРКА СТ&0Е БlГОВЭСТВОВaНІЕ
ГлавA, №. За?, №.

З
ачaло є3ђaліz ї©ъ хrт0ва, сн7а б9іz, ћко же є4сть
пи1сано въ прbр0цэхъ. се6 ѓзъ посылaю ѓнGла моего2 предъ
лицeмъ твои1мъ, и4же ўгот0витъ пyть тв0й предъ
тоб0ю. Глaса вопію1щаго въ пустhни. ўгот0вайте пyть
гDнь, прaвы твори1те стезS є3го2. Бhсть їoaннъ кrтS въ
пустhни и3 проповёдаz кRщeніе покаsніz во tпущeніе
грэх0въ. и3 и3схождaше къ немY всS їудeйскаz странA, и3
їєrли1млzне, и3 кRщaхусz вси6 во їoрдaни рэцЁ t него2,
и3сповёдающе грэхы2 своS. БB же їoaннъ nболчeнъ
власы2 вельбyжды, и3 п0zсъ ўсмёнъ n чрeслэхъ є3го2, и3
kды2 ґкри1ды и3 мeдъ ди1віи. и3 проповёдаше гlz. грzдeтъ
крёпліи менE въ слёдъ менE, є3мy же нёсмь дост0инъ
прекл0ньсz разрэши1ти ремeнь сапо6гъ є3го2. ѓзъ ќбо
кrти1хъ вы6 въ водЁ, т0й же кrти1тъ вы6 д¦омъ с™hмъ.
За?, в7.* И# бhсть въ џнэхъ днeхъ, пріи1де ї©ъ t назарeта
м7ѕ
є3ђaліе
галилeйскаго. и3 кrти1сz t їoaнна во їєрдaни. и3 ѓбіе
восходS t воды2, ви1дэ разводsщасz нб7сA, и3 д¦ъ ћко
г0лубь сходsщъ нaнь. и3 глaсъ бhсть съ нб7сE, ты2 є3си2
сн7ъ м0й возлю1бленныи, n нeмъ же бlговоли1хъ. И# ѓбіе
д¦ъ и3зведE є3го2 въ пустhню. и3 бB т{ въ пустhни днjи
четhридесzте и3скушaемъ сатан0ю. и3 бB со звэрми2, и3
ѓнGли служaху є3мY. По предaніи же їoaнновэ, пріи1де ї©ъ
въ галилeю, проповёдаz є3ђaліе цrтвіz б9іz, и3 гlz. ћко
и3сп0лнисz врeмz, и3 прибли1жисz цrтвіе б9іе. покaйтесz,
и3 вёруйте въ є3ђaліе.
За?, G.* Ходs же при1 мори галилeйстэмъ, видЁ си1мона,
и3 ґндрez, брaта того2 си1мона, вмэтaюща мрeжа въ м0ре,
бёста бо рhбарэ. и3 речE и4ма ї©ъ, пріидёта въ слёдъ менE,
и3 сотворю2 вaсъ бhти ловцA чlкомъ. и3 ѓбіе nстaвльше
мрeжа своS, по нeмъ и3д0ста. И# прешeдъ мaло tтyду,
ўзрЁ їaкова зеведeoва, и3 їoaнна брaта є3го2, и3 т† въ
корабли2 стр0zща мрeжа, и3 ѓбіе возвA |. и3 nстaвльше
nц7A своего2 зеведez въ корабли2 съ наeмникы, по нeмъ
и3д0ста. и3 внид0ша въ капернаyмъ. и3 ѓбіе въ суб0ты
вшeдъ въ с0нмище, ўчaше. и3 дивлsхусz n ўчeніи є3го2.
бB бо ўчA и4хъ ћко влaсть и3мы2, и3 не ћко кни1жницы.
За?, д7.* И# бB въ с0нмищи и4хъ чlкъ въ дyсэ нечи1стэ,
t мaрка
и3 возвA гlz. nстaви, что2 нaмъ и3 тебЁ ї©е назарzни1не;
пришeлъ є3си2 погуби1ти нaсъ; вёмъ т‰ кто2 є3си2 с™hи
б9іи. и3 запрэти2 є3мY ї©ъ, гlz. ўмолчи2, и3 и3зhди и3зъ
него2. и3 сотрzсE є3го2 дyхъ нечи1стыи. и3 возопи2 глaсомъ
вели1комъ, и3 и3зhде и3зъ него2. и3 ўжас0шасz вси6, ћко
стzзaтисz и4мъ къ себЁ гlющемъ. что2 є4сть се6; что2
ўчeніе н0вое се6. ћко по џбласти и3 духов0мъ нечи1стымъ
вели1тъ, и3 послyшаютъ є3го2; и3 и3зhде слyхъ є3го2 ѓбіе во
всю2 странY галилeйску.
За?, є7.* И# ѓбіе и3зъ с0нмища и3сходsще, пріид0ша въ
д0мъ си1моновъ, и3 ґндрeoвъ, со їaковомъ и3 їoaнномъ.
Тeща же си1монова лежaше nгнeмъ жег0ма. и3 ѓбіе
гlаша є3мY n нeй. и3 пристyпль воздви1же ю5, є4мъ за
рyку є3S. и3 nстaви ю5 џгнь ѓбіе, и3 служaше и4мъ. П0здэ
же бhвшу, є3гдA захожaше сlнце. приношaху къ немY
вс‰ недyжныz, и3 бэснhz, и3 бB вeсь грaдъ собрaсz къ
двeремъ, и3 и3сцэли2 мн0гы ѕлЁ стрaждущаz разли1чными
недyгы. И# бёсы мн0гы и3згнA, и3 не nставлsше гlати
бёсы, ћко вёдzху є3го2 хrтA сyща.
За?, ѕ7.* И# ќтро н0щи сyщи ѕэло2, востaвъ и3зhде, и3
и4де въ пyсто мёсто, и3 т{ мlтву дёzше. И# гнaша є3го2
си1монъ, и3 и4же съ ни1мъ. и3 nбрётше є3го2 гlаша є3мY,
м7з
є3ђaліе
ћко вси6 тебE и4щутъ. и3 гlа и4мъ. и4демъ въ бли1жнzz вeси,
и3 грaды. да и3 т{ проповёдаемъ, на се6 бо и3зыд0хъ. и3 бB
проповёдаz на с0нмищихъ и4хъ, во всeй галилeи, и3 бёсы
и3згонS. И# пріи1де къ немY прокажeнъ молS є3го2, и3 на
колёну пaдаz предъ ни1мъ, и3 гlа є3мY, ћко ѓще х0щеши,
м0жеши м‰ nчи1стити. Ї©ъ же млcрдовавъ, пр0стеръ рyку
коснY є3го2, и3 гlа є3мY. хощY, nчи1стисz. и3 рeкшу є3мY,
ѓбіе tи1де t него2 прокажeніе, и3 чи1стъ бhсть. и3 запрёщь
є3мY, и3 ѓбіе и3згнA є3го2. и3 гlа є3мY, блюди2, никомyже
ничес0же рци2. но шeдъ покажи1сz їєрeoви, и3 принеси2 за
nчищeніе твоE, ћже повелЁ моmсeй, во свэдётельство
и4мъ. џнъ же и3зшeдъ, начaтъ проповёдати мн0го, и3
проноси1ти сл0во, ћко же ктомY не можти2 є3мY ћвэ
в0 градъ вни1ти, но внЁ въ пyстэхъ мёстэхъ бB, и3
прихождaху къ немY tвсю1ду.
ГлавA, в7. За?, з7.

И#
вни1де пaки въ капернаyмъ п0 днехъ, и3 слhшано
бhсть, ћко въ домY є4сть. и3 ѓбіе собрaшасz мн0зи,
ћко же ктомY не вмэщaтисz ни при двeрехъ. и3
гlаше и4мъ сл0во. И# пріид0ша къ немY носsще раслaблена
жи1лами, носи1ма четhрми. и3 не могyщемъ прибли1житисz
къ немY нар0да рaди, tкрhша покр0въ, и3дёже бB,
t мaрка
и3 прокопaвше, свёсиша џдръ, на нeмъ же раслaбленыи
лежaше. Ви1дэвъ же ї©ъ вёру и4хъ, гlа раслaбленому. чaдо,
tпущaютътисz грэси2 твои2. бёху же нёціи t кни6жникъ,
т{ сэдsще, и3 помышлsюще въ с®цhхъ свои1хъ. что2
сeй тaко гlетъ хулы2; кто2 м0жетъ nставлsти грэхы2,
т0кмо є3ди1нъ бGъ; и3 ѓбіе разумёвъ ї©ъ д¦омъ свои1мъ,
ћко тaко тjи помышлsютъ въ себЁ, речE и4мъ. что2
сіS помышлsете въ с®цhхъ вaшихъ; что2 є4сть ўд0бэе
рещи2 раслaбленому, tпущaютътисz грэси2, и3ли2 рещи2,
востaни, и3 возми2 џдръ тв0й, и3 ходи2. но да ўвёсте, ћко
влaсть и4мать сн7ъ члчcкіи на земли2 tпущaти грэхы2, гlа
раслaбленому. тебЁ гlю, востaни и3 возми2 џдръ тв0й, и3
и3ди2 въ д0мъ тв0й. и3 востA ѓбіе, и3 взeмъ џдръ, и3зhде
предъ всёми, ћко диви1тисz всёмъ, и3 слaвити бGа,
гlющемъ. ћко николи1же тaко ви1дэхомъ.
За?, }.* И# и3зhде пaкы къ м0рю, и3 вeсь нар0дъ и3дsше къ
немY, и3 ўчaше и4хъ. и3 ми1мо грzды2, ви1дэ левjю ґлфeoва,
сэдsща на мhтници, и3 гlа є3мY, по мнЁ грzди2. и3
востaвъ, въ слёдъ є3го2 и4де. И# бhсть возлежaщу є3мY въ
домY є3го2, и3 мн0зи мhтаре и3 грёшницы возлежaху со
ї©омъ, и3 со ўченикы2 є3го2. бёху бо мн0зи, и3 по нeмъ
и3д0ша. И# кни1жницы и3 фарисeе ви1дэвше є3го2 kдyща
м7и
є3ђaліе
съ мhтари и3 грёшникы, гlаху ўченик0мъ є3го2. что2 ћко
съ мhтари и3 грёшникы ћстъ и3 піeтъ; и3 слhшавъ ї©ъ, гlа
и4мъ. не трeбуютъ здрaвіи врачA, но болsщіи. не пріид0хъ
призвaти прaведникы, но грёшникы на покаsніе.
За?, f7.* И# бёху ўчн7цы2 їoaннови и3 фарисeйстіи постsщесz,
и3 пріид0ша и3 гlаша є3мY. почто2 ўченицы2 їoaннови и3
фарисeйстіи постsтсz, ґ твои2 ўчн7цы2 не постsтсz; и3
речE и4мъ ї©ъ, є3дA м0гутъ сн7ове брaчніи д0ндеже жени1хъ
съ ни1ми є4сть, пости1тисz; є3ли1ко врeмz съ соб0ю и4мутъ
женихA, не м0гутъ пости1тисz. пріи1дутъ же днjе, є3гдA
tи1метсz t ни1хъ жени1хъ, и3 тогдA постsтсz въ тhи дни2.
И# никт0же приложeніz плaта небёлена пришивaетъ къ
ри1зэ вeтсэ. ѓще ли же ни6, в0зметъ конeцъ є3го2 н0вое
t вeтхаго, и3 г0рши дирA бyдетъ. И# никт0же вливaетъ
винA н0ва въ мёхы вeтхы. ѓще ли же ни6, просади1тъ
вино2 н0вое мёхы, и3 вино2 проліeтсz, и3 мёси погhбнутъ.
но вино2 н0во въ мёхи н0вы вліsти.
За?, ‹.* И# бhсть ми1мо ходи1ти є3мY въ суб0ты сквозЁ
сёzніz, и3 начaша ўченицы2 є3го2 пyть твори1ти, востерзaю
ще клaсы. И# фарисeе гlаху є3мY. ви1ждь что2 творsтъ
въ суб0ты, є4же не дост0итъ; и3 т0й гlаше и4мъ. Нёсте
ли николи1же чли2, что2 сотвори2 дв7дъ, є3гдA трeбованіе
t мaрка
и3мЁ, и3 взалкA сaмъ, и3 и4же съ ни1мъ; кaко вни1де въ
д0мъ б9іи, при ґвіаfaрэ ґрхієрeи, и3 хлёбы предложeніz
снёсть, и4хъ же не дост0zше ћсти, т0кмо їєрeoмъ, и3
дaстъ и3 сyщимъ съ ни1мъ; и3 гlаше и4мъ. суб0та чlка рaди
бhсть, ґ не чlкъ суб0ты рaди. тёмъ же гDь є4сть сн7ъ
чlческіи и3 суб0тэ.
ГлавA, G.

И#
вни1де пaки въ с0нмище, и3 бB тaмо чlкъ, сyху и3мы2
рyку, и3 назирaху є3го2, ѓще въ суб0ты и3сцэли1тъ є3го2,
да нaнь возгlютъ. и3 гlа чlку, сyху и3мyще рyку,
стaни посредЁ. и3 гlа и4мъ. дост0итъ ли въ суб0ты добро2
твори1ти, и3ли2 ѕло2 твори1ти; дш7у спcти2, и3ли2 погуби1ти;
nни1 же молчaху. И# возрёвъ на ни1хъ съ гнёвомъ,
скорбS n nкaмененіи сердeцъ и4хъ. гlа чlку, простри2 рyку
твою2. и3 прострE, и3 ўтверди1сz рукA є3го2 цёла ћко другaz.
За?, аi7.* И# и3зшeдше фарисeе ѓбіе со и3родіaны, совётъ
творsху нaнь, кaко є3го2 погубsтъ. Ї©ъ же tи1де со ўчн7кы2
свои1ми къ м0рю. и3 мн0гъ нар0дъ, t галилez по нeмъ
и4де, и3 t їюдez, и3 t їєrли1ма, и3 t и3думez, и3 со џного
п0лу їoрдaнэ, и3 t тЂра и3 сид0на, мн0жество мн0го,
слhшавше є3ли1ка творsше, пріид0ша къ немY. и3 речE
ўчн7к0мъ свои1мъ, да корaбль бyдетъ ў него2 нар0да рaди,
м7f
є3ђaліе
да не стужaютъ є3мY. мн0гы бо и3сцэли2, ћко же напaдати
є4мъ, да є3мY прик0снутсz, є3ли1цы и3мsху рaны. И# дyси
нечи1стіи є3гдA ви1дzху є3го2, припaдаху къ немY, и3 звaху
гlюще. ћко ты2 є3си2 сн7ъ б9іи. И# мн0го прэщaше и4мъ,
да не kвлeна є3го2 сотворsтъ.
За?, вi7.* И# взhде нa гору, и3 призвA и4хъ же хотsше
сaмъ, и3 пріид0ша къ немY. и3 сотвори2 дванaдесzте, да
бyдутъ съ ни1мъ, и3 да посылaетъ и4хъ проповёдати, и3
и3мёти влaсть цэли1ти недyгы, и3 и3згони1ти бёсы. И#
наречE си1мону и4мz пeтръ. и3 їaкова зеведeoва, и3 їoaнна
брaта їaковлz, и3 наречE и4ма и3менA, воґнергeсъ, є4же є4сть
сн7а гр0мова, и3 ґндрez, и3 фили1ппа, и3 варfоломez, и3
матfez, и3 fомY, и3 їaкова ґлфeoва, и3 fаддez, и3 си1мона
канани1та, и3 їю1ду и3скаріo1тскаго, и4же и3 предaстъ є3го2.
За?, гi7.* И# пріид0ша въ д0мъ, и3 собрaсz пaкы нар0дъ, ћко
не можти2 и4мъ ни хлёба ћсти. И# слhшавше и4же бёху
ў него2, и3зыд0ша да и4мутъ є3го2. гlаху бо, ћко неи1стовъ
є4сть. И# кни1жницы и4же t їєrли1ма низшeдшеи, гlаху,
ћко веелзевyлъ и4мать, и3 ћко n кнsзи бэс0встэмъ
и3зг0нитъ бёсы. И# призвaвъ и4хъ, въ при1тчахъ гlаше
и4мъ. кaко м0жетъ сатанA сатанY и3згони1ти; и3 ѓще
цrтво нa сz раздэли1тсz, не м0жетъ стaти цrтво то2.
t мaрка
И# ѓще д0мъ нa сz раздэли1тсz, не м0жетъ стaти д0мъ
т0й. и3 ѓще сатанA востA нa сz сaмъ, и3 раздэли1сz, не
м0жетъ стaти, но конeцъ и4мать. Никт0же м0жетъ
сосyды крёпкаго вшeдъ въ д0мъ є3го2 расхи1тити, ѓще не
пeрвэе крёпкаго свsжетъ, и3 тогдA д0мъ є3го2 расхи1титъ.
За?, дi7.* Ґми1нь гlю вaмъ, ћко вс‰ tпyстzтсz согрэшe
ніz сн70мъ члчcкымъ, и3 хулeніz є3ли1ка ѓще восхyлzтъ.
Ґ и4же восхyлитъ нa д¦ъ с™hи, не и4мать tпущeніz в0
вэкы, но пови1ненъ є4сть вёчному судY. занE гlаху,
дyхъ нечи1стъ и4мать. Пріид0ша ќбо мaти и3 брaтіz є3го2.
и3 внЁ стоsще послaша къ немY зовyще є3го2. и3 сэдsше
нар0дъ n нeмъ, рёша же є3мY. се6 мaти твоS и3 брaтіz
твоS, и3 сeстры твоS внЁ и4щутъ тебE. и3 tвэщA и4мъ
гlz. кто2 є4сть мaти моS и3 брaтіz моS; и3 соглsдавъ
џкrтъ себE сэдsщаz, гlа, се6 мaти моS и3 брaтіz моS,
и3же бо ѓще сотвори1тъ в0лю б9ію, сeй брaтъ м0й и3 сестрA
моS, и3 мaти ми6 є4сть.
ГлавA, д7. За?, єi7.

И#
пaкы начaтъ ўчи1ти при1 мори, и3 собрaсz къ немY
нар0дъ мн0гъ, ћко же самомY влёзшу въ корaбль,
сэдёти въ м0ри, и3 вeсь нар0дъ при1 мори на земли2
бsше. и3 ўчaше и4хъ при1тчами мн0го, и3 гlаше и4мъ
н7
є3ђaліе
во ўчeніи своeмъ. Слhшите. се6 и3зhде сёzи сёzти. И#
бhсть є3гдA сёzше, џво падE на пути2, и3 пріид0ша пти1ца
и3 позобaша є5. друг0е же падE на кaмени, и3дёже не
и3мsше землS мн0ги, и3 ѓбіе прозzбE, занE не и3мsше
глубины2 земнhz. сlнцу же восіsвшу, присвsде, и3 занE
не и3мsше к0рене, и4сше. И# друг0е падE въ тeрніи, и3 взhде
тeрніе, и3 подави2 є5, и3 плодA не дaстъ. И# друг0е падE на
земли2 д0брэ, и3 даsше пл0дъ, восходsщъ, и3 растyщъ. и3
припл0доваше на, l, и3 на, …, и3 нa сто. и3 гlаше, и3мёzи
ќши слhшати да слhшитъ.
За?, ѕi7.* Е#гдa же бhсть є3ди1нъ, вопроси1ша є3го2 и4же
бёху съ ни1мъ со nбёма нaдесzте, n при1тчи. И# гlаше
и4мъ, вaмъ є4сть дано2 вёдати тaйны цrтвіz б9іz,
џнэмъ же внёшнимъ въ при1тчахъ вс‰ бывaютъ. да
ви1дzще ви1дzтъ, и3 не ќзрzтъ. и3 слhшаще слhшатъ,
и3 не разумёютъ. да некогдA nбратsтсz, и3 nстaвzтсz
и4мъ грэси2. и3 гlа и4мъ. не вёсте ли при1тча сеS; и3 кaко
вс‰ при1тча разумёете; сёzи, сл0во сёетъ. сіи2 же сyть
и4же на пути2, и3дёже сёетсz сл0во, и3 є3гдA ўслhшатъ,
ѓбіе пріи1детъ сатанA, и3 tи1метъ сл0во сёzнное въ с®ци1хъ
и4хъ. И# сіи2 сyть тaкожде и4же на кaменныхъ сёеміи.
и4же є3гдA ўслhшатъ сл0во, ѓбіе съ рaдостію пріeмлютъ є5,
t мaрка
и3 не и4мутъ корeніz въ себЁ, но времeнни сyть. Тaже
бhвши печaли, и3ли2 гонeнію словесE рaди, ѓбіе соблажнs
ютсz. Ґ сіи2 сyть и4же въ тeрніи сёеміи. слhшащеи сл0во, и3
печaли вёка сего2, и3 лeсть богaтства, и3 n пр0чихъ п0хотіи
входsще, подавлsютъ сл0во, и3 беспл0дно бывaетъ. и3 сіи2
сyть и4же на земли2 д0брэй сёеміи, и4же слhшатъ сл0во,
и3 пріeмлютъ, и3 пл0дствуютъ, на, l, и3 на, …, и3 нa сто. И#
гlаше и4мъ. є3дA свэти1лникъ прих0дитъ, да подъ спyдомъ
положaтъ є3го2, и3ли2 подъ nдр0мъ; не да ли2 на свёщницэ
положeнъ бyдетъ; нёсть бо тaйно, є4же не kви1тсz. ни
бhсть потаeно, но да пріи1детъ въ kвлeніе. Ѓще кто2
и4мать ќши слhшати, да слhшитъ.
За?, зi7.* И# гlаше и4мъ, блюдёте что2 слhшите. въ ню1же
мёру мёрите, возмёритсz вaмъ, и3 приложи1тсz вaмъ
слhшащымъ. И$же бо ѓще и4мать, дaстсz є3мY. ґ и4же
не и4мать, и3 є4же и4мать, tи1метсz t него2. И# гlаше,
тaко є4сть и3 цrтвіе б9іе, ћко же чlкъ вмэтaетъ сёмz
въ зeмлю, и3 спи1тъ, и3 востaетъ н0щію и3 днjю, и3 сёмz
прозzбaетъ и3 растeтъ, ћко же не вёсть џнъ. въ себё
бо землS пл0дитъ прeже травY, пот0мъ клaсъ. тaже
и3сполнsетъ пшени1цу въ клaсэ. є3гдa же созрёетъ пл0дъ,
ѓбіе п0слетъ сeрпъ, ћко настA жaтва. И# гlаше, чесомY
н7а
є3ђaліе
ўпод0бимъ цrтвіе б9іе; и3ли2 коeй при1тчи приложи1мъ
є5; ћко зeрно горyшично, є4же є3гдA всёzно бyдетъ
въ земли2, мнёе всёхъ сёменъ є4сть земнhхъ, и3 є3гдA
всёzно бyдетъ возрастeтъ, и3 бyдетъ б0ле всёхъ зeліи,
и3 сотвори1тъ вётви вeліz, ћко мощи2 подъ сёнію є3го2
пти1цамъ нбcнымъ витaти. И# таковёми при1тчами
мн0гами гlаше и4мъ сл0во, ћко же можaху слhшати.
Безъ при1тча же не гlаше и4мъ словесE. nс0бь же ўчн7к0мъ
свои1мъ сказazше вс‰.
За?, иi7.* И# гlа и4мъ въ т0й дн7ь, вeчеру бhвшу, прeйдемъ
на џнъ п0лъ. и3 tпyщше нар0ды, поsша є3го2, ћко
же бB въ корабли2. и3 и4ніи корабли2 бёху съ ни1мъ. И#
бhсть бyрz вётрена вели1ка, в0лны же вливaхусz въ
корaбль, ћко же ќже погружaтисz є3мY. и3 бB сaмъ
на кормЁ на возглaвници, спS. и3 возбуди1ша є3го2, и3
гlаша є3мY. ўчи1телю, неради1ши ли ћко погибaемъ; и3
востaвъ, запрэти2 вётру, и3 речE м0рю, молчи2, престaни.
и3 ўлeже вётръ, и3 бhсть ти1шина вeліz. и3 речE и4мъ, что2
тaко страшли1ви є3стE; кaко не и4мате вёру; и3 ўбоsшасz
стрaхомъ вeліемъ, и3 гlаху дрyгъ к0 другу, кто2 ќбо сeй
є4сть, ћко и3 вётръ и3 м0ре, послyшаютъ є3го2;
ГлавA, є7. За?, fi7.
t мaрка

И#
пріид0ша на џнъ п0лъ м0рю, въ странY гадари1нскую.
И# и3злёзшу є3мY и3с8кораблS, ѓбіе срёте є3го2 t гро6бъ
чlкъ, въ дyсэ нечи1стэ, и4же жили1ще и3мsше во
гробёхъ. и3 ни вери1гами никт0же можaше є3го2 свzзaти.
занE є3мY мн0гажды пyты и3 ю4жи желёзны свsзану
сyщу, и3 растерзaтисz t него2 ю4жемъ желёзномъ и3
пyтомъ сокрушaтисz, и3 никт0же можaше є3го2 ўмyчити.
и3 вhну н0щь и3 дн7ь во гробёхъ и3 въ горaхъ бB, вопіS
и3 толкhисz кaменіемъ. Ўзрёвъ же ї©а и3здалeче, течE,
и3 поклони1сz є3мY, и3 возопи2 глaсомъ вeліемъ, речE. что2
мнЁ и3 тебЁ ї©е сн7е бGа вhшнzго; заклинaю т‰ бGомъ,
не мyчи менE. гlаше бо є3мY. и3зhди дyше нечи1стыи t
чlка. И# вопрашaше є3го2, что2 ти6 є4сть и4мz; и3 tвэщA
гlz, легеo1нъ и4мz мнЁ, ћко мн0зи є3смы2. и3 моли1ша
є3го2 мн0го, да не п0слетъ и4хъ внЁ страны2. БB же т{
при горЁ стaдо сви1но вeліе пас0мо. и3 моли1ша є3го2 вси6
бёси гlюще. посли2 ны6 въ свиніS, да въ н‰ вни1демъ. и3
повелЁ и4мъ ѓбіе ї©ъ. И# и3зшeдше дyси нечи1стіи, внид0ша
въ свиніS. и3 ўстреми1сz стaдо п0 брегу въ м0ре, бёху
же ћко двЁ тhсущи, и3 ўтопaху въ м0ри. пасyщіи же
свиніS, бэжaша, и3 возвэсти1ша в0 градэ и3 въ сeлэхъ. И#
и3зыд0ша ви1дэти что2 є4сть бhвшее. и3 пріид0ша ко ї©ови,
н7в
є3ђaліе
и3 ви1дэша бэсновaвшагосz, сэдsща, и3 nболчeна, и3
смhслzща, и3мёвшаго легеo1нъ, и3 ўбоsшасz. повёдаша
же и4мъ ви1дэвшеи, кaко бhсть бёсному, и3 n свиніsхъ.
И# начaша моли1ти є3го2, tити2 t предBлъ и4хъ. И# влёзшу
є3мY въ корaбль, молsше є3го2 бэсновaвыисz, да бы2
бhлъ съ ни1мъ. Ї©ъ же не дaстъ є3мY, но речE є3мY. и3ди2 въ
д0мъ тв0й къ твои1мъ, и3 возвэсти2 и4мъ, є3ли1ка ти6 гDь
сотвори2, и3 поми1лова т‰. И# и4де, и3 начA проповёдати въ
десzти2 грaдэ, є3ли1ка сотвори2 є3мY ї©ъ, и3 вси6 дивлsхусz.
За?, к7.* И# прешeдшу ї©у въ корабли2 пaки на џнъ п0лъ.
собрaсz нар0дъ мн0гъ n нeмъ, и3 бB при1 мори. И# се6
пріи1де є3ди1нъ t ґрхисинаг0гъ, и4менемъ їаи1ръ, и3 ви1дэвъ
є3го2, падE при ногY є3го2. и3 молsше є3го2 мн0го гlz, ћко
дщи2 моS на кончи1нэ є4сть, да пришeдъ возложи1ши на
ню6 рyцэ, ћко да сп7сeтсz и3 живA бyдетъ. и3 и4де съ ни1мъ.
За?, к7а.* И# по нeмъ и3дsху нар0ди мн0зи, и3 ўгнэтaху
є3го2. И# женA нёкаz сyщи въ точeніи кр0ве, лётъ
дванaдесzте, и3 мн0го пострадaвши t мн0гъ врачeвъ, и3
и3здaвши своS вс‰, и3 ни є3ди1ноz п0льзы nбрётши, но
пaче въ г0рше пришeдши, слhшавши n ї©э, пришeдши
въ нар0дэ созади2, прикоснyсz ри1зэ є3го2, гlаше бо,
ћко ѓще прикоснyсz ри1замъ є3го2, сп7сeна бyду. и3 ѓбіе
t мaрка
и3зсsкну и3ст0чникъ кр0ве є3S. и3 разумЁ тёломъ,
ћко и3сцэлЁ t рaны. и3 ѓбіе ї©ъ, разумЁ въ себЁ си1лу
и3зшeдшую t него2, и3 nбрaщсz въ нар0дэ, гlаше. кто2
прикоснyсz ри1захъ мои1хъ; и3 гlаху є3мY ўчн7цы2 є3го2.
ви1диши нар0дъ ўгнэтaющъ т‰, и3 гlеши кт0сz прикоснY
мнЁ; и3 nбъглsдаше ви1дэти сотв0ршую се6. Женa же
ўбоsвшисz и3 трепeщущи, вёдzщи є4же бhсть є4й,
пріи1де, и3 припадE къ немY, и3 речE є3мY всю2 и4стину. џнъ
же речE є4й. дщи2, вёра твоS сп7сE т‰. и3ди2 въ ми1ръ, и3
бyди цэлA t рaны твоеS. Е#щE є3мY гlющу, пріид0ша
t ґрхисинаг0га гlюще, ћко дщи2 твоS ќмре, что2 є3щE
дви1жеши ўчи1телz; ї©ъ же ѓбіе слhшавъ сл0во гlемое,
гlа ґрхисинаг0гови. не б0йсz, т0кмо вёруй. и3 не nстaви
по себЁ ни є3ди1ного и3ти2, т0кмо петрA, и3 їaкова, и3
їoaнна брaта їaковлz. И# пріи1де въ д0мъ ґрхисинаг0говъ,
и3 ви1дэ м0лву, плaчущеисz и3 кричaще мн0го, и3 вшeдъ,
гlа и4мъ. что2 м0лвите, и3 плaчетесz; nтрокови1ца нёсть
ўмерлA, но спи1тъ. и3 ругaхусz є3мY. џнъ же и3згнaвъ вс‰,
поsтъ nц7A nтрокови1ца и3 м™ре, и3 и4же бёху съ ни1мъ,
вни1де и3дёже бB nтрокови1ца лежaщи. и3 є4мъ зa руку
nтрокови1цу, гlа є4й, талиfакyми, є4же є4сть сказaемо,
дв7це тебЁ гlю, востaни. и3 ѓбіе востA дв7ца, и3 хождaше.
н7г
є3ђaліе
бB бо лётъ дванaдесzте. и3 ўжас0шасz ќжасомъ вeліемъ.
и3 запрэти2 и4мъ мн0го, да никт0же ўвёсть сего2. и3 речE
дaти є4й ћсти.
ГлавA, ѕ7. За?, к7в.

И#
и3зhде tтyду, и3 пріи1де во n§ествіе своE, и3 по нeмъ
и3д0ша ўчн7цы2 є3го2. И# бhвши суб0тэ, начaтъ на
с0нмищи ўчи1ти, и3 мн0зи слhшаще дивлsхусz
гlюще. tкyду семY сіS; и3 что2 премyдрость дaнаz є3мY,
и3 си1лы таковы2 рукaма є3го2 бывaютъ; не сeй ли є4сть
тект0нъ, сн7ъ мRjинъ. брaтъ же їaкову, и3 їoсjи, и3 їyдэ,
и3 си1мону; и3 не сeстры ли є3го2 здB сyть въ нaсъ; и3
блажнsхусz n нeмъ. Гlаше же и4мъ ї©ъ, ћко нёсть
прbр0къ бeзъ чести, т0кмо во n§ествіи своeмъ, и3 въ
ср0дствэ, и3 въ домY своeмъ. и3 не можaше т{ ни є3ди1ноz
си1лы сотвори1ти, т0кмо мaло недyжныхъ возл0жь рyцэ,
и3сцэли2. и3 дивлsшесz за невёрствіе и4хъ. И# nбхожaше
вeси џкrтъ ўчA.
За?, к7г.* И# призвA џба нaдесzте, и3 начaтъ и4хъ посылaти,
двA двA, и3 даsше и4мъ влaсть надъ дyхи нечи1стыми. И#
заповёда и4мъ, да ничес0же в0змутъ на пyть, т0кмо
жeзлъ є3ди1нъ, ни пи1ры, ни хлёба, ни при п0zсэ мёдь,
но nбувeни въ сандaліz, и3 не nблачи1тисz въ двЁ ри1зэ.
t мaрка
И# гlаше и4мъ, и3дёже ѓще вни1дете въ д0мъ, т{ пребывaйте,
д0ндеже и3зhдете tтyду. и3 є3ли1цы ѓще не пріи1мутъ вы6,
нижE послyшаютъ вaсъ, и3сходsще tтyду, tтрzсёте
прaхъ и4же подъ ногaми вaшими, во свэдётельство
и4мъ. ґми1нь гlю вaмъ, tрaднэе бyдетъ сод0момъ и3
гом0ромъ въ дн7ь сyдныи, нeже грaду томY. И# и3зшeдше
проповёдаху да покaютсz. и3 бёсы мн0гы и3згонsху, и3
мaзаху мaсломъ мн0гы недyжны, и3 и3сцэлэвaху.
За?, к7д.* И# ўслhшавъ цRь и4родъ, ћвэ бо бhсть и4мz
є3го2. и3 гlаше, ћко їoaннъ кrтsи t мр7твыхъ востA, и3
сего2 рaди си1лы дёютсz n нeмъ. И#нjи гlаху, ћко и3ліS
є4сть. и3нjи же гlаху, ћко прbр0къ є4сть, и3ли2 ћко є3ди1нъ
t прbр0къ. Слhшавъ же и4родъ, речE, ћко є3г0 же ѓзъ
ўсёкнухъ їoaнна, т0й є4сть, т0й востA t мр7твыхъ.
Т0й бо и4родъ послaвъ, ћтъ їoaнна, и3 свzзA є3го2 въ
темни1ци, и3родіsды рaди жены2 фили1ппа брaта своего2,
ћко nжени1сz є3ю.2 Гlаше бо їoaннъ и4родови. не дост0итъ
тебЁ и3мёти женY фили1ппа брaта твоего2. И$родіz же
гнёвашесz нaнь, и3 хотsше є3го2 ўби1ти, и3 не можaше.
и4родъ бо боsшесz їoaнна, вёды є3го2 мyжа прaведна и3
с™а, и3 соблюдaше є3го2, и3 послyшавъ є3го2 мн0га творsше,
и3 въ слaдость є3го2 послyшаше. и3 приклю1чшусz дни2
н7д
є3ђaліе
потрeбну, є3гдA и4родъ рождествY своемY вeчерю творsше,
кнzзeмъ свои1мъ и3 тhсущникомъ, и3 старёйшинамъ
галилeйскамъ. и3 вшeдши дщeри тоS и3 р одіsды, и3
плzсaвши, и3 ўг0ждьши и4родови, и3 возлежaщимъ съ
ни1мъ. речE цRь дв7ци, проси2 ў менE є4же ѓще х0щеши, и3
дaмъ ти6. и3 клsтсz є4й, ћко ѓще попр0сиши ми6 дaмъ
ти6, и3 до п0лъ цrтвіz моего2. nнa же и3зшeдши речE
м™ри своeй, чесо2 прошY; nнa же речE, главY їoaнна
кrтлz. и3 вшeдши ѓбіе со тщaніемъ къ цRю2, проси2
гlющи. хощY, да ми6 дaси t него2 на блю1дэ главY їoaнна
кrтлz. и3 приск0рбенъ бhсть цRь, клsтвы же рaди, и3 за
возлежaщихъ съ ни1мъ, не восхотЁ tрещи1сz є3S. и3 ѓбіе
послaвъ цRь спекулaтора, повелЁ принести2 главY є3го2.
џнъ же шeдъ ўсёкну є3го2 въ темни1ци. и3 принесE главY
є3го2 на блю1дэ, и3 дaстъ ю5 дв7ци, и3 дв7ца дaстъ ю5 мaтери
своeй. И# слhшавше ўчн7цы2 є3го2, пріид0ша и3 взsша
трyпъ є3го2, и3 положи1ша є3го2 в0 гробэ.
За?, к7є.* И# собрaшасz ґпcли ко ї©у, и3 возвэсти1ша є3мY
вс‰, и3 є3ли1ка сотвори1ша и3 наўчи1ша. И# речE и4мъ. пріидёте
вы2 сaми въ пyсто мёсто, є3ди1ни, и3 почjйте мaло. бёху
бо приходsщеи и3 tходsщеи мн0зи, и3 ни ћсти и4мъ
бB коли2. И# и3д0ша въ пyсто мёсто кораблeмъ є3ди1ни.
t мaрка
и3 ви1дэша и4хъ и3дyща нар0дъ, и3 познaша и4хъ мн0зи, и3
пёши t всёхъ град0въ стицaхусz тaмо. и3 предвари1ша
и4хъ, и3 снид0шасz къ немY. и3 и3зшeдъ, видЁ ї©ъ нар0дъ
мн0гъ, и3 млcрдова n ни1хъ, занE бёху ћко nвцA не
и3мyще пaстырz. И# начaтъ и4хъ ўчи1ти мн0го. И# ќже
чaсу мн0гу бhвшу. Пристyпльше къ немY ўчн7цы2 є3го2,
гlаша. ћко пyсто є4сть мёсто, и3 чaсъ ќже мн0гъ,
tпусти2 и4хъ, да шeдше во nкrтныхъ сeлэхъ и3 вeсэхъ,
кyпzтъ себЁ хлёбы. не и4мутъ бо чесо2 ћсти. џнъ же
tвэщaвъ, речE и4мъ. дади1те и4мъ вы2 ћсти. и3 гlаша є3мY.
да шeдше кyпимъ двэмA ст0ма пёнzзь хлёбы, и3 дaмы
и4мъ ћсти; џнъ же речE и4мъ, коли1ко хлёбы и4мате;
и3дёте и3 ви1дите. и3 ўвёдэвше гlаша, пsть хлёбъ, и3 двЁ
рhбэ. и3 повелЁ и4мъ посади1ти вс‰ на сп0ды на сп0ды
на травЁ зeленэ. и3 возлег0ша нa лэхы нa лэхы, п0
сто и3 по пzтьдесsтъ. и3 пріeмъ пsть хлёбъ и3 двЁ рhбэ,
возрёвъ нa нб7о, блгcви2, и3 преломи2 хлёбы, и3 даsше
ўчн7к0мъ свои1мъ, да предлагaютъ предъ ни1ми, и3 џбэ
рhбэ раздэли2 всёмъ. и3 kд0ша вси6, и3 насhтишасz. и3
взsша ўкрyхы дванaдесzте к0ша и3сп0лнь, и3 t рhбу.
Бsше же ћдшихъ хлёбы ћко пsть тhсzщь мyжіи.
За?, к7ѕ.* И# ѓбіе понyди ўчн7кы2 своS вни1ти въ корaбль,
н7є
є3ђaліе
и3 вари1ти є3го2 на џномъ полY къ виfсаи1дэ, д0ндеже
сaмъ tпyститъ нар0ды. И# tрeксz и4мъ, и4де въ г0ру
помоли1тисz. И# вeчеру бhвшу, бB корaбль посредЁ м0рz,
и3 сaмъ є3ди1нъ на земли2. И# ви1дэ и4хъ стрaжуща въ
плaваніи, бB бо вётръ проти1венъ и4мъ. и3 n четвeртэй
стрaжи нощнёй, пріи1де къ ни1мъ п0 морю ходS. и3
хотsше минyти и4хъ. nни1 же видёвше є3го2 ходsща
п0 морю, мнёху при1зракъ бhти, и3 возопи1ша. вси6 бо
є3го2 ви1дэша, и3 смути1шасz. и3 ѓбіе гlа съ ни1ми. и3 речE
и4мъ, дерзaйте, ѓзъ є4смь, не б0йтесz. И# вни1де къ ни1мъ
въ корaбль, и3 ўлeже вётръ. и3 ѕэло2 и3зли1ха въ себЁ
ўжасaхусz и3 дивлsхусz. не разумёша бо n хлёбэхъ.
бB бо с®це и4хъ nкaменено. и3 прешeдше, пріид0ша въ
зeмлю генисарeтску, и3 пристaша.
За?, к7з.* И# и3зшeдшемъ и4мъ и3с8кораблS. ѓбіе познaвше
є3 го2 , nбтeкше всю2 странY тY, начaша на nдрёхъ
приноси1ти болsщаz, и3дёже слhшаху ћко т{ є4сть. и3
ћмо же ѓще вхождaше въ вeси, и3ли2 в0 грады, и3ли2 сeла,
на распyтіихъ полагaху недyжныz, и3 молsху є3го2, да
понE воскри1лію ри1зы є3го2 прик0снутсz. и3 є3ли1цы ѓще
прикасaхусz є4мъ, сп7сaхусz.
ГлавA, з7.
t мaрка

И#
собрaшасz къ немY фарисeе, и3 нёціи t кни6жникъ
пришeдшеи t їєrли1ма. и3 ви1дэвше нёкыz t ўчн7къ
є3го2 нечи1стыми рукaми, си1рэчь, не ўмвeнами kдyще
хлёбы, ругaхусz. фарисeе бо и3 вси6 їудeе, ѓще не трhюще
ўмhютъ рyкъ, не kдsтъ, держaще предaніz ст†рецъ. и3
t т0ржища ѓще не покyплютсz, не kдsтъ. и3 и4на мн0га
сyть ћже пріsша держaти. погружeніz стклsницамъ и3
чвaномъ, и3 котл0мъ и3 nдр0мъ.
За?, к7и.* Пот0мъ же вопрашaху є3го2 фарисeе и3 кни1жницы,
почто2 ўчн7цы2 твои2 не х0дzтъ по предaнію ст†рецъ, но не
ўмвeнами рукaми kдsтъ хлёбъ; џнъ же tвэщaвъ, речE
и4мъ. ћко д0брэ прbр0чествова їса1іz n вaсъ лицемёрехъ.
ћко же є4сть пи1сано. сіи2 лю1діе ўстнaми м‰ чтyтъ,
с®це же и4хъ далeче tстои1тъ t менE. сyе же чтyтъ
м‰, ўчaще ўчeніz зaповэди члчcкы. nстaвльше бо
зaповэдь б9ію, держитE предaніz члчcкаz. Крещeніz
чвaномъ, и3 стклsницамъ, и3 и4на под0бна таковA мн0га
творитE. и3 гlаше и4мъ, д0брэ tмэтaете зaповэдь б9ію,
да предaніе вaше соблюдeте. Моmсeй бо речE, чти2 nц7A
твоего2 и3 м™ре твою2. и3 и4же ѕлосл0витъ nц7A и3ли2 м™ре,
смр7тію да ќмретъ. вh же гlете, ѓще речeтъ чlкъ nц7Y
и3ли2 м™ри, корвaнъ, є4же є4сть дaръ, и4же ѓще t менE
н7ѕ
є3ђaліе
п0льзовалъ є3си2. и3 не ктомY nставлsете є3го2 ничес0же
сотвори1ти nц7Y своемY и3ли2 мaтери своeй, преступaюще
сл0во б9іе предaніемъ вaшимъ, є4же предaсте. и3 под0бна
таковA мн0га творитE.
За?, к7f.* И# призвaвъ вeсь нар0дъ, гlаше и4мъ. послyшайте
менE вси6, и3 разумёйте. ничес0же є4сть внЁ ќду чlка,
входи1 м о в0нь, є4 ж е м0жетъ nскверни1 т и є3 го2 . но
и3сходsщаz t него2, т† сyть сквернsщаz чlка. ѓще кто2
и4мать ќши слhшати, да слhшитъ. И# є3гдA вни1де въ
д0мъ t нар0да, вопрашaху є3го2 ўчн7цы2 є3го2 n при1тчи. И#
гlа и4мъ, тaко ли и3 вы2 неразyмливи є3стE; не разумёете
ли, ћко всE є4же и3звнY входи1мое въ чlка, не м0жетъ
nскверни1ти є3го2, ћко не вх0дитъ є3мY въ с®це, но в0
чрево, и3 ґфедр0номъ и3сх0дитъ, и3стреблsz вс‰ брaшна;
гlаше же, ћко и3сходsщее t чlка, то2 скверни1тъ чlка.
и3зъ ю4тръ ќду бо с®ца члчcка помышлeніz ѕл† и3сх0дzтъ,
прелюбодэsніz, любодэsніz, ўбjйства, татьбы2, лихо
и1мства, nби1ды, лукaвствіz, лeсть, студодэsніz, џко
лукaво, хулA, гордhни, безyмство. вс‰ сіS ѕлaz и3зъ
ќтръ и3сх0дzтъ, и3 сквернsтъ чlка.
За?, l.* И# tтyду востaвъ и4де въ предёлы тЂрскы и3
сид0нскы. И# вшeдъ въ д0мъ, никог0же хотsше да бы2
t мaрка
є3го2 чю1лъ, и3 нем0же ўтаи1тисz. слhшавши бо женA
n нeмъ, є3s же дщи2 и3мsше дyхъ нечи1стъ, пришeдши
припадE къ ногaма є3го2. Женa же бB є4ллинска, сmрофmни1сса
р0домъ. молsше є3го2, да бёса и3жденeтъ и3зъ дщeре є3S.
Ї©ъ же речE є4й, nстaви, да пeрвэе насhтzтсz чaда. нёсть
бо добро2 tsти хлёба чaдомъ, и3 поврещи2 p0мъ. nнa же
tвэщaвши, гlа є3мY, є4й гDи. и4бо и3 pи2 подъ трапeзою
kдsтъ t крупи1цъ дэтeй. И# речE є4й, за сіE сл0во и3ди2,
и3зhде бёсъ и3зъ дщeре твоеS. И# шeдши въ д0мъ св0й,
nбрёте бёсъ и3зшeдшъ, и3 дщeре лежaщу на nдрЁ.
За?, lа.* И# пaкы и3зшeдъ ї©ъ t предёлъ тЂрскъ, и3 сид0нскъ.
пріи1де нa море галилeйско, междY предёлы декап0льскы.
И# привед0ша къ немY глyха гугни1ва, и3 молsху є3го2 да
возложи1тъ нaнь рyку. и3 поeмъ є3го2 t нар0да є3ди1ного,
вложи2 пeрсты своS во ќши є3го2, и3 плю1нувъ коснY є3го2
въ kзhкъ, и3 возрёвъ нa нб7о, воздохнY, и3 гlа є3мY,
є3ффafа. є4же є4сть, развeрзисz. и3 ѓбіе разверз0стасz
слyха є3го2, и3 разрэши1сz ю4за kзhка є3го2, и3 гlаше прaво.
и3 запрэти2 и4мъ, да никомyже повёдzтъ. є3ли1ко же и4мъ
т0й запрэщaше, пaче и3зли1ха проповёдаху. и3 преи3зли1ха
дивлsхусz гlюще, д0брэ всE твори1тъ, и3 глухhz твори1тъ
слhшати, и3 нэмhz гlати.
н7з
є3ђaліе
ГлавA, }. За?, lв.

В
ъ тhz дни2 ѕэло2 мн0гу нар0ду сyщу, и3 не и3мyщимъ
чесо2 ћсти, призвaвъ ї©ъ, ўченикы2 своS, гlа и4мъ.
млcрдую n нар0дэ, ћко ќже три2 дни2 присэдsтъ
мнЁ, и3 не и4муть чесо2 ћсти. и3 ѓще tпущY и4хъ не ћдша
въ д0мы своS, nслабёютъ на пути2. мн0зи бо t ни1хъ
и3здалeче пришли2 сyть. И# tвэщaша є3мY ўчн7цы2 є3го2.
tкyду си1хъ возм0жетъ кто2 здB насhтити хлёба въ
пустhни; и3 вопроси2 и4хъ, коли1ко и4мате хлёбы; nни1 же
рёша, сeдмь. и3 повелЁ нар0ду возлежти2 на земли2. и3
пріeмъ сeдмь хлёбы, хвалY воздaвъ преломи2, и3 даsше
ўчн7к0мъ свои1мъ, да предлагaютъ. и3 предложи1ша предъ
нар0домъ. и3 и3мsху рhбицъ мaло, и3 сіS блгcви1въ, речE
предложи1ти и3 тhz, kд0ша же и3 насhтишасz. и3 взsша
и3збhткы ўкрyхъ, сeдмь к0шницъ. бёху же ћдшеи ћко
четhри тhсуща, и3 tпусти2 и4хъ. и3 ѓбіе влёзъ въ корaбль
со ўчн7кы2 свои1ми, пріи1де въ страны2 далмануfaнскы.
За?, lг.* И# и3зыд0ша фарисeе, и3 начaша стzзaтисz съ
ни1мъ, и4щуще t него2 знaменіz съ нб7сE, и3скушaюще є3го2.
и3 воздохнyвъ д¦омъ свои1мъ, гlа. чесо2 р0дъ сeй знaменіz
и4щетъ; ґми1нь гlю вaмъ, ѓще дaстьсz р0ду семY знaменіе.
и3 nстaвль и4хъ, влёзъ пaкы въ корaбль, и4де на џнъ п0лъ.
t мaрка
и3 забhша ўчн7цы2 є3го2 взsти хлёбы, и3 рaзвэ є3ди1ного
хлёба не и3мsху съ соб0ю въ корабли2. и3 прэщaше и4мъ
гlz. зри1те, блюдётесz t квaса фарисeйска, и3 t квaса
и4родова. и3 помышлsху дрyгъ к0 другу гlюще, ћко хлёбы
не и4мамы. и3 разумёвъ ї©ъ, гlа и4мъ. что2 помышлsете,
ћко хлёбы не и4мате; не u5 ли чyете, нижE разумёете;
є3щE ли nкaменено с®це вaше и4мате; џчи и3мyще не
ви1дите, и3 ќши и3мyще не слhшите; и3 не п0мните ли
є3гдA пsть хлёбы преломи1хъ въ пsть тhсzщь, коли1ко,
к0шъ и3сп0лнь ўкрyхъ пріsсте; гlаша є3мY, дванaдесzте.
Е#гдa же сeдмь въ четhри тhсzща, коли1ко к0шницъ
и3сполнeніz ўкрyхъ пріsсте; nни1 же рёша, сeдмь. И# гlа
и4мъ, кaко не разумёете;
За?, lд.* И# пріи1де въ виfсаи1ду, и3 привед0ша къ немY
слёпа. и3 молsху є3го2, да є3го2 к0снетъ. и3 є4мъ зa руку
слэпaго, и3зведE є3го2 в0нъ и3зъ вeси. и3 плю1нувъ на џчи є3го2,
возл0жъ рyцэ нaнь, вопрашaше є3го2, ѓще что2 ви1дитъ. и3
возрёвъ, гlаше. ви1жу чlкы ћко дрeвіе ходsще. пот0мъ
же пaкы возложи2 рyцэ на џчи є3го2, и3 сотвори2 є3го2 про
зрёти, и3 ўтвори1сz, и3 ўзрЁ свётло всE. и3 послA є3го2 въ
д0мъ є3го2 гlz. ни въ вeсь вни1ди, ни повёждь комY въ вeси.
За?, lє.* И# и3зhде ї©ъ, и3 ўчн7цы2 є3го2 въ вeси кесарjz
н7и
є3ђaліе
фили1пповы. и3 на пути2 вопрашaше ўчн7кы2 своS, гlz
и4мъ. кого2 м‰ гlютъ чlцы бhти; nни1 же tвэщaша,
їoaнна кrтлz, и3 и3нjи и3лію2, друзjи же є3ди1ного t прbр0къ.
и3 т0й гlа и4мъ. вh же кого2 м‰ гlете бhти; tвэщaвъ
же пeтръ гlа є3мY, ты2 є3си2 хrт0съ.
За?, lѕ.* И# запрэти2 и4мъ, да никомyже гlютъ n нeмъ.
И# начaтъ ўчи1ти и4хъ, ћко подобaетъ сн7у члчcкому мн0го
пострадaти, и3 и3скушeну бhти t ст†рецъ, и3 ґрхієре6й, и3
кни6жникъ, и3 ўбіeну бhти, и3 трeтіи дн7ь воскrнути. И#
не nбинyzсz сл0во гlаше. и3 пріeмъ є3го2 пeтръ, начaтъ
прэти1ти є3мY. џнъ же nбрaщьсz, и3 возрёвъ на ўчн7кы2
своS, запрэти2 петр0ви гlz. и3ди2 за мн0ю сатанA. ћко
не мhслиши ћже сyть б9іz, но ћже члчcка. И# призвaвъ
нар0ды со ўченикы2 свои1ми, речE и4мъ.
За?, lз.* И$же х0щетъ по мнЁ и3ти2, да tвeржетсz себE,
и3 в0зметъ кrтъ св0й, и3 по мнЁ грzдeтъ. И$же бо ѓще
х0щетъ дш7у свою2 спcти2, погуби1тъ ю5. ґ и4же погуби1тъ
дш7у свою2 менE рaди, и3 є3ђaліz, т0й сп7сeтъ ю5. Каs бо
п0льза чlку, ѓще пріnбрsщетъ ми1ръ вeсь, и3 tщети1тъ
дш7у свою2; и3ли2 что2 дaстъ чlкъ и3змёну на дш7и2 своeй; и4же
бо ѓще постыди1тсz менE, и3 мои1хъ словeсъ, въ р0дэ сeмъ
прелюбодёйнемъ и3 грёшнемъ, и3 сн7ъ члчcкіи постыди1тсz
t мaрка
є3го2, є3гдA пріи1детъ въ слaвэ nц7A своего2, со ѓнGлы с™hми.
ГлавA, f7.

И#
гlаше и4мъ. ґми1нь гlю вaмъ, ћко сyть нёціи t здB
стоsщихъ, и4же не и4мутъ вкуси1ти смр7ти, д0ндеже
ви1дzтъ цrтвіе б9іе пришeдшее въ си1лэ.
За?, lи.* И# по шeсть днjи поsтъ ї©ъ петрA, и3 їaкова, и3
їoaнна, и3 возведE и4хъ нa гору выс0ку nс0бь є3ди1ны, и3
преnбрази1сz предъ ни1ми. и3 ри1зы є3го2 бhша блещaщесz,
бёлы ѕэло2 ћко снёгъ, kцёхъ же не м0жетъ бэли1лникъ
ўбэли1ти на земли2. и3 kви1сz и4мъ, и3ліS съ моmсeoмъ.
и3 бёста со ї©омъ гlюща. И# tвэщaвъ пeтръ, гlа ї©ови.
рaвви, добро2 є4сть нaмъ здB бhти, и3 сотвори1мъ кр0вы
три2, тебЁ є3ди1нъ, и3 моmсeoви є3ди1нъ, и3 и3ліи2 є3ди1нъ.
не вёдzше бо что2 рещи2, бёху бо пристрaшни. и3 бhсть
џблакъ nсэнsz и4хъ. и3 пріи1де глaсъ и3зъ џблака гlz,
сeй є4сть сн7ъ м0й возлю1бленыи, того2 послyшайте. И#
внезaпу возрёвше, ктомY никог0же ви1дэша, т0кмо ї©а
є3ди1ного съ соб0ю. сходsщемъ же и4мъ съ горы2, запрэти2
и4мъ, да никомyже повёдzтъ ћже ви1дэша, т0кмо є3гдA
сн7ъ члчcкіи и3зъ мр7твыхъ воскrнетъ.
За?, lf.* И# сл0во ўдержaша въ себЁ, стzзaющесz, что2
є4сть є4же и3зъ мр7твыхъ воскrнути. И# вопрашaху є3го
н7f
є3ђaліе
гlюще, ћко гlютъ кни1жницы, ћко и3ліи2 подобaетъ
пріити2 прeже; џнъ же tвэщaвъ, речE и4мъ. и3ліS ќбо
пришeдъ прeже, ўстр0итъ вс‰. и3 кaко є4сть пи1сано n сн7э
члчcтэмъ, да мн0го пострaжетъ, и3 ўничижeнъ бyдетъ.
но гlю вaмъ, ћко и3ліS пріи1де, и3 сотвори1ша є3мY є3ли1ка
хотёша, ћко же є4сть пи1сано n нeмъ. И# пришeдъ ко
ўчн7к0мъ, ви1дэ нар0дъ мн0гъ n ни1хъ, и3 кни1жникы
стzзaющасz съ ни1ми. и3 ѓбіе вeсь нар0дъ ви1дэвъ є3го2
ўжасeсz. и3 прири1щуще цэловaху є3го2. и3 вопроси2 кни1ж
никы, что2 стzзaетесz къ себЁ;
За?, м7.* И# tвэщaвъ є3ди1нъ t нар0да, речE. ўч™лю,
привед0хъ сн7а моего2 къ тебЁ, и3мyщь дyхъ нёмъ. и3 и3дёже
коли1ждо и4метъ є3го2, разбивaетъ є3го2, и3 пёны тэщи1тъ,
и3 скрежeщетъ зубы2 свои1ми, и3 nцэпэнэвaетъ. и3 рёхъ
ўчн7к0мъ твои1мъ, да и3жденyтъ є3го2, и3 не возмог0ша.
џнъ же tвэщaвъ гlа є3мY. Q р0де невёренъ, док0лэ въ
вaсъ бyду; док0лэ терплю2 вы6; приведёте є3го2 ко мнЁ. И#
привед0ша є3го2 къ немY. и3 ви1дэвъ є3го2, ѓбіе дyхъ сотрzсE
є3го2. и3 пaдъ на земли2 валsшесz, пёны тэщA. и3 вопроси2
nц7A є3го2, коли1ко лётъ є4сть, tнeли же се6 бhсть є3мY;
џнъ же речE, и3зъ дётска. и3 мн0гажды въ џгнь ввeрже
є3го2, и3 въ в0ды, да погуби1тъ є3го2. но ѓще что2 м0жеши,
t мaрка
помози2 нaмъ млcрдовавъ n нaсъ. Ї©ъ же речE є3мY. є4же
ѓще что2 м0жеши вёровати, вс‰ возм0жна вёрующему.
И# ѓбіе возопи2 nц7ъ nтрочaте, со слезaми гlаше. вёрую
гDи, помози2 моемY невёрію. Ви1дэвъ же ї©ъ, ћко сри1ще
тсz нар0дъ, запрэти2 дyху нечи1стому, гlz є3мY. дyше
нэмhи и3 глухjи, ѓзъ ти6 повелэвaю, и3зhди и3зъ него2, и3
ктомY не вни1ди въ него2. И# возопи1въ, и3 мн0го пружaвсz,
и3зhде. И# бhсть ћко мр7твъ, ћко же мн0зэмъ гlати,
ћко ќмретъ. Ї©ъ же є4мъ є3го2 зa руку, воздви1же є3го2, и3
востA. И# вшeдшу є3мY въ д0мъ, ўчн7цы2 є3го2 вопрашaху
є3го2 є3ди1ного, ћко мы2 не возмог0хомъ и3згнaти є3го2; и3
речE и4мъ. сeй р0дъ ничи1мъ же м0жетъ и3зhти, т0кмо
мlтвою и3 пост0мъ. и3 tтyду и3зшeдше, и3дsху сквозЁ
галилeю, и3 не хотsше да кто2 ўвёсть. ўчaше бо ўчн7кы2
своS, и3 гlаше и4мъ. ћко сн7ъ члчcкіи прeданъ бyдетъ въ
рyцэ чlчестэ, и3 ўбію1тъ є3го2, и3 ўбіeнъ бhвъ, въ трeтіи
дн7ь воскrнетъ. nни1 же не разумэвaху гlа, и3 боsхусz
є3го2 вопроси1ти.
За?, м7а.* И# пріи1де въ капернаyмъ, и3 въ домY бhвъ,
вопрашaше и4хъ, что2 на пути2 въ себЁ помышлsсте; nни1
же молчaху. дрyгъ к0 другу бо стzзaшасz на пути2, кто2
є4сть б0ліи. И# сёдъ пригласи2 џба нaдесzте, и3 гlа и4мъ.

є3ђaліе
Ѓще кто2 х0щетъ стaрэи бhти, да бyдетъ всёхъ мeншіи,
и3 всёмъ слугA. И# пріи1мъ nтрочA, постaви є5 посредЁ
и4хъ, и3 nбъeмъ є5, речE и4мъ. и4же ѓще є3ди1но таковhхъ
nтрочaтъ пріи1метъ в0 и3мz моE, менE пріeмлетъ. и3
и4же менE пріeмлетъ, не менE пріeмлетъ, но послaвшаго
м‰. tвэщa же є3мY їoaннъ, гlz. ўчи1телю, ви1дэхомъ
нёкоего и4менемъ твои1мъ и3згонsща бёсы, и4же не
х0дитъ по нaсъ, и3 возбрани1хомъ є3мY, ћко не послёдуетъ
нaмъ. Ї©ъ же речE, не брани1те є3мY. никт0же бо є4сть и4же
сотвори1тъ си1лу n и4мени моeмъ, и3 возм0жетъ вск0рэ
ѕлосл0вити м‰. и4же бо нёсть на вы6, по вaсъ є4сть. И$же
бо ѓще напои1тъ вы6 чaшу в0ду в0 и3мz моE, ћко хrт0ви
є3стE. ґми1нь гlю вaмъ, не погуби1тъ мзды2 своеS.
За?, м7в.* И# и4же ѓще соблaзнитъ є3ди1ного t мaлыхъ
си1хъ вёрующихъ въ м‰, д0брэе є4сть є3мY пaче, ѓще
nблежи1тъ кaмень жeрновныи n вhи є3го2, и3 ввeрженъ
бyдетъ въ м0ре. И# ѓще соблажнsетъ т‰ рукA твоS,
tсэци2 ю5. д0брэ ти6 є4сть бёднику въ жив0тъ вни1ти,
нeже џбэ рyцэ и3мyщу вни1ти въ геeнну, въ џгнь
неўгасaющіи, и3дёже чeрвь и4хъ не ўмирaетъ и3 џгнь не
ўгасaетъ. И# ѓще ногA твоS соблажнsетъ т‰, tсэци2 ю5.
д0брэ ти6 є4сть вни1ти въ жив0тъ хр0му. нeже двЁ н0зэ
t мaрка
и3мyщу ввeржену бhти въ геeнну, въ џгнь неўгасaющіи,
и3дёже чeрвь и4хъ не ўмирaетъ, и3 џгнь не ўгасaетъ. И#
ѓще џко твоE соблажнsетъ т‰, и3сткни2 є5. д0брэ ти6 є4сть
со є3ди1нэмъ џкомъ вни1ти въ цrтвіе б9іе. нeже двЁ џцэ
и3мyщу ввeржену бhти въ геeнну џгненую, и3дёже чeрвь
и4хъ не ўмирaетъ, и3 џгнь не ўгасaетъ. Всsкъ бо nгнeмъ
nсоли1тсz. и3 всsка жeртва с0лію nсоли1тсz. добро2 с0ль.
ѓще же с0ль не сланA бyдетъ, чи1мъ nсоли1тсz; и3мёйте
с0ль въ себЁ. и3 ми1ръ и3мёйте междY соб0ю.
ГлавA, ‹.

И#
tтyду востaвъ, прeйде въ предёлы їюдeйскыz, nб0нъ
п0лъ їoрдaна. и3 снид0шасz пaкы нар0ди къ немY. и3
ћко nбhчай и3мЁ, пaкы ўчaше и4хъ.
За?, м7г.* И# пристyпльше фарисeе, вопроси1ша є3го2, ѓще
дост0итъ мyжу женY пусти1ти; и3скушaюще є3го2. џнъ же
tвэщaвъ речE и4мъ. что2 вaмъ заповёда моmсeй; nни1
же рёша, моmсeй повелЁ кни1гу распyстную написaти, и3
пусти1ти. и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE и4мъ. по жестосeрдію вaшему
написA вaмъ зaповэдь сію2. t зачaла же создaніz, мyжа
и3 женY сотвори1лъ | є4сть бGъ. Сего2 рaди nстaвитъ чlкъ
nц7A своего2 и3 м™ре, и3 прилэпи1тсz къ женЁ своeй, и3 бyдутъ
џба въ пл0ть є3ди1ну. Тёмъ же ќже нёста двA, но пл0ть
…а
є3ђaліе
є3ди1на. є4же ќбо бGъ сочетA, чlкъ да не разлучaетъ. И# въ
домY пaкы ўчн7цы2 є3го2 n сeмъ вопроси1ша є3го2, и3 гlа и4мъ.
За?, м7д.* И$же ѓще пyститъ женY свою2, и3 nжeнитсz
и3н0ю, прелюбы2 твори1тъ на ню6. И# ѓще женA пyститъ мyжа,
и3 посsгнетъ за и3н0го, прелюбы2 твори1тъ. И# приношaху
къ немY дёти, да к0снетсz и4хъ. ўчн7цh же прэщaху
приносsщимъ. Ви1дэвъ же ї©ъ, негодовA. и3 речE и4мъ,
nстaвите дэтeй приходи1ти ко мнЁ, и3 не брани1те и4мъ.
тацёхъ бо є4сть цrтвіе б9іе. ґми1нь гlю вaмъ. и4же ѓще не
пріи1метъ цrтвіz б9іz ћко nтрочA, не и4мать вни1ти въ
не6. и3 nбъeмъ и4хъ, возл0жь рyцэ на ни1хъ блгcвsше и4хъ.
За?, м7є.* И# и3сходsщу є3мY на пyть, притeкъ нёкіи и3
покл0нсz на колёну є3мY, вопрашaше є3го2. ўч™лю бlгhи,
что2 сотворю2, да жив0тъ вёчныи наслёдствую; ї©ъ же
речE є3мY. что2 м‰ гlеши блaга; никт0же блaгъ, т0кмо
є3ди1нъ бGъ. зaповэди вёси; не прелюбы2 сотвори1ши, не
ўбjй, не ўкрaди, не лжесвэдётельствуй, не nби1ди. чти2
nц7A твоего2 и3 м™ре. џнъ же tвэщaвъ речE є3мY. ўч™лю,
сіS вс‰ сохрани1хъ t ю4ности моеS. Ї©ъ же возрёвъ нaнь,
возлюби2 є3го2, и3 речE є3мY. є3ди1ного є3си2 не докончaлъ. и3ди2,
є3ли1ка и4маши продaждь, и3 дaждь ни1щимъ, и3 и3мёти
и4маши сокр0вище нa нб7си. и3 пріиди2 и3 ходи2 въ слёдъ
t мaрка
менE взeмъ крeстъ. џнъ же дрsхлъ бhвъ n словеси2,
tи1де скорбS, бB бо и3мёz стzжaніz мн0га. и3 возрёвъ
ї©ъ, гlа ўченик0мъ свои1мъ.
За?, м7ѕ.* Кaко неўд0бь и3мyщеи богaтьство въ цrтвіе
б9іе вни1дутъ. ўчн7цh же ўжасaхусz n словесёхъ є3го2.
Ї©ъ же пaкы tвэщaвъ гlа и4мъ. чaда, кaко неўд0бь
ўповaющимъ на богaтьство, въ цrтвіе б9іе вни1ти.
ўд0бэе бо є4сть вельбyду сквозЁ и3глинЁ ќши проити2,
нeже богaту въ цrтвіе б9іе вни1ти. nни1 же и3зли1ха
дивлsхусz, гlюще къ себЁ, то2 кто2 м0жетъ сп7сeнъ бhти;
возрёвъ же на ни1хъ ї©ъ, гlа. t чlкъ невозм0жно, но не
t~ бGа. вс‰ бо возм0жна сyть t~ бGа. Начaтъ же пeтръ
гlати є3мY. се6 мы2 nстaвихомъ вс‰, и3 въ слёдъ тебE
и3д0хомъ. tвэщaвъ же ї©ъ, речE. ґми1нь гlю вaмъ. никт0же
є4сть и4же nстaвилъ є4сть д0мъ, и3ли2 брaтію, и3ли2 сестры2,
и3ли2 nц7A, и3ли2 м™ре, и3ли2 женY, и3ли2 чaда, и3ли2 сeла, менE
рaди, и3 є3ђaліz, ѓще не пріи1метъ стори1цею, нн7э в0 времz
се6, дом0въ, и3 брaтіz и3 сeстръ, и3 nц7A и3 м™ре и3 ч†дъ, и3
сeлъ, по и3згнaніи. и3 въ вёкъ грzдyщіи жив0тъ вёчныи.
Мн0зи же бyдутъ пeрвіи, послёдни, и3 послёдніи, пeрви.
Бёху же на пути2 восходsще во їєrли1мъ, и3 бB варsz
и4хъ ї©ъ. и3 ўжасaхусz, и3 въ слёдъ и3дyще боsхусz.
…в
є3ђaліе
За?, м7з.* И# поeмъ пaкы џба нaдесzте, начaтъ и4мъ
гlати ћже хотsху є3мY бhти. ћко се6 восх0димъ во
їєrли1мъ, и3 сн7ъ члчcкіи прeданъ бyдетъ ґрхієрeoмъ и3
кни1жникомъ, и3 nсyдzтъ є3го2 на смр7ть, и3 предадsтъ
є3го2 kзhкомъ, и3 поругaютсz є3мY, и3 ўsзвzтъ є3го2, и3
nплюю1тъ є3го2, и3 ўбію1тъ є3го2. и3 трeтіи дн7ь воскrнетъ. И#
предъ ни1мъ пріид0ста, їaковъ и3 їoaннъ, сн7а зеведeoва,
гlюща. ўч™лю, х0щевэ, да є4же ѓще пр0сивэ, сотвори1ши
нaма. џнъ же речE и4ма, что2 х0щета да сотворю2 вaма;
џна же рёста є3мY. дaждь нaмъ да є3ди1нъ nдеснyю тебE,
и3 є3ди1нъ nшyюю тебE сsдевэ въ слaвэ твоeй. Ї©ъ же речE
и4ма, не вёста чесо2 пр0сита. м0жета ли пи1ти чaшу ю5 же
ѓзъ пію2, и3 кRщeніемъ, и4мъ же ѓзъ кRщaюсz кrти1тисz;
џна же рёста є3мY, м0жевэ. Ї©ъ же речE и4ма. чaшу ќбо
ю5 же ѓзъ пію2 и3спіeта. и3 кRщeніемъ, и4мъ же ѓзъ кRщaюсz
кrти1тасz. ґ є4же сёсти nдеснyю менE, и3 nшyюю, нёсть
мнЁ дaти, но и4мъ же ўгот0вано є4сть. И# слhшавше
дeсzть, начaша негодовaти n їaковэ и3 їoaннэ. Ї©ъ же
призвaвъ и4хъ, гlа и4мъ. Вёсте, ћко мнsщеисz владaти
kзhкы, съnдолэвaютъ и4мъ. и3 вели1ціи и4хъ, nбладaютъ
и4ми. Не тaко же бyдетъ въ вaсъ. но и4же ѓще х0щетъ
въ вaсъ вsщшіи бhти, да бyдетъ вaмъ слугA. и3 и4же
t мaрка
ѓще х0щетъ въ вaсъ бhти стaрэи, да бyдетъ всёмъ
рaбъ. И$бо и3 сн7ъ чlчь не пріи1де да послyжатъ є3мY, но
да послyжитъ, и3 дaти дш7у свою2 и3збавлeніе за мн0гы.
За?, м7и.* И# пріид0ша во їєрих0нъ. и3 и3сходsщу є3мY t
їєрих0на, и3 ўчн7к0мъ є3го2, и3 нар0ду мн0гу. сн7ъ тимeoвъ,
вартимeй слэпhи, сэдsше при пути2 просS. и3 слhшавъ
ћко ї©ъ назарzни1нъ є4сть, начaтъ звaти и3 гlати. сн7е двdвъ
ї©е поми1луй м‰. и3 прэщaху є3мY мн0зи, да ўмолчи1тъ.
џнъ же мн0жае пaче звaше, сн7у двdвъ, поми1луй м‰.
И# стaвъ ї©ъ, речE є3го2 возгласи1ти. и3 возгласи1ша слэпцA,
гlюще є3мY. дерзaй, востaни, зовeтъ т‰. џнъ же tвeргъ
ри1зы своS востaвъ пріи1де ко ї©ови. И# tвэщaвъ гlа є3мY
ї©ъ, что2 х0щеши да сотворю2 тебЁ; слэпhи же гlа є3мY.
ўчи1телю, да прозрю2. Ї©ъ же речE є3мY. и3ди2, вёра твоS сп7сE
т‰. и3 ѓбіе прозрЁ, и3 по ї©э и4де въ пyть.
ГлавA, аi7. За?, м7f.

И#
є3гдA прибли1жишасz во їєrли1мъ, въ виfсфагjю и3 виfa
нію къ горЁ є3леo1ньстэй, послA двA t ўчн7къ свои1хъ,
и3 гlа и4мъ. и3дёта въ вeсь ћже є4сть прsмо вaма, и3 ѓбіе
входsща въ ню6, nбрsщете жрэбS привsзано, на нeже
никт0же t чlкъ всёде, tрёш8ша є5, приведёта. и3 ѓще кто2
вaма речeтъ, что2 твори1та се6; рцёта, ћко гDь трeбуетъ є5,
…г
є3ђaліе
и3 ѓбіе п0слетъ є5 сёмо. И#д0ста же, и3 nбрэт0ста жрэбS
привsзано при двeрехъ внЁ на распyтіи. и3 tрэши1ста
є5. И# нёціи t стоsщихъ т{, гlаху и4мъ. что2 дёета
tрэшaюща жрэбS; џна же рёста и4мъ, ћко же заповёда
и4ма ї©ъ, и3 nстaвиша |. И# привед0ста жрэбS ко ї©ови, и3
возложи1ша на не6 ри1зы своS, и3 всёде на не6. Мн0зи же
ри1зы своS постлaша по пути2. друзjи же ва1іе рёзаху t
дрeвіz, и3 постилaху по пути2. И# предходsщеи, и3 въ слёдъ
грzдyщеи, вопіsху, гlюще. nсaнна, блгcвeнъ грzдhи в0
и3мz гDне, блгcвeно грzдyщее цrтво в0 и3мz гDне, nц7A
нaшего дв7да. nсaнна въ вhшнихъ.
За?, н7.* И# вни1де во їєrли1мъ ї©ъ, и3 въ цRковь. и3 соглsдавъ
вс‰, п0здэ ќже сyщу чaсу, и3зhде въ виfaнію, со nбёма
нaдесzте. И# на ќтріz и3зшeдшемъ и4мъ t виfaніz,
взалкA. и3 ви1дэвъ смок0вницу и3здалeче и3мyщу ли1ствіе,
пріи1де, ѓще ќбо что2 nбрsщетъ на нeй. и3 пришeдъ къ
нeй, ничес0же nбрёте, т0кмо ли1ствіе. не u5 бо бB врeмz
см0квамъ. и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE є4й. да не ктомY t тебE
в0 вэкы никт0же плодA снёсть. И# слhшаху ўчн7цы2 є3го2.
И# пріид0ша пaкы во їєrли1мъ. И# вшeдъ ї©ъ въ цRковь,
начaтъ и3згони1ти продаю1щаz и3 купyющаz въ цRкви, и3
трапeзы торжник0мъ, и3 сэдaлища продаю1щихъ г0луби,
t мaрка
и3спровeрже. и3 не даsше да кто2 ми1мо несeтъ сосyдъ
сквозЁ цRковь. И# ўчaше гlz и4мъ. нёсть ли пи1сано, ћко
хрaмъ м0й, хрaмъ мlтвэ наречeтсz всёмъ kзhкомъ; вh
же сотвори1сте є3го2 вертeпъ разб0йникомъ. И# слhшаша
кни1жницы и3 ґрхієрeе, и3 и3скaху, кaко є3го2 погубsтъ.
боsхубосz є3го2, ћко вeсь нар0дъ дивлsшесz n ўчeніи є3го2.
И# ћко п0здэ бhсть, и3зхождaше в0нъ и3зъ грaда. И# ќтро
ми1мо ходsще, ви1дэша смок0вницу, и3сс0хшу и3ск8 0реніz.
И# въспомzнyвъ пeтръ, гlа є3мY. рaвви, ви1ждь смок0вницу
ю4же пр0клzтъ, ќсше. И# tвэщaвъ ї©ъ гlа и4мъ.
За?, н7а.* И#мёйте вёру б9ію. ґми1нь бо гlю вaмъ, ћко
и4же ѓще речeтъ горЁ сeй, дви1гнисz и3 ввeрзисz въ м0ре, и3
не размhслитъ въ с®цы своeмъ, но вёру и4метъ, ћко є4же
гlетъ, бывaетъ. бyдетъ є3мY є4же ѓще речeтъ. Сего2 рaди
гlю вaмъ, вс‰ є3ли1ка ѓще молsщесz пр0сите, вёруйте
ћко пріeмлете, и3 бyдетъ вaмъ. И# є3гдA стоитE молsщесz,
tпущaйте ѓще что2 и4мате на кого2, да и3 nц7ъ вaшъ и4же
є4сть нa нб7сэхъ, tпyститъ вaмъ согрэшeніz вaша. Ѓще
ли же вы2 не tпущaете, ни nц7ъ вaшъ и4же є4сть нa
нб7сэхъ, tпyститъ вaмъ согрэшeніи вaшихъ.
За?, н7в.* И# пріид0ша пaки во їєrли1мъ, и3 въ цRкви ходsщу
є3мY, пріид0ша къ немY, ґрхієрeе и3 кни1жницы и3 стaрцы.
…д
є3ђaліе
и3 гlаша є3мY, коею2 џбластію сіS твори1ши; и3 кто2 ти6
џбласть сію2 дaстъ, да сіS твори1ши; ї©ъ же tвэщaвъ, речE
и4мъ. вопрошY вы6 и3 ѓзъ сл0во є3ди1но, и3 tвэщaйте ми6,
и3 рекY вaмъ коею2 џбластію сіS творю2. КRщeніе їoaнново,
съ нб7сE ли бB, и3ли2 t чlкъ; tвэщaйте ми6. И# мhшлzху
къ себЁ гlюще. ѓще речeмъ, съ нб7сE, речeтъ, почто2 ќбо
не вёровасте є3мY; но ѓще речeмъ, t чlкъ, боsхусz
лю1діи. вси6 бо и3мёzху їoaнна ћко вои1стину прbр0къ бB.
И# tвэщaвше гlаша ї©ови, не вёмы. И# tвэщaвъ ї©ъ, гlа
и4мъ. ни ѓзъ гlю вaмъ коею2 џбластію сіS творю2.
ГлавA, вi7. За?, н7г.

И#
начaтъ и4мъ въ при1тчахъ гlати. виногрaдъ насади2
чlкъ, и3 nгради2 nпл0томъ, и3 и3скопA точи1ло, и3 создA
ст0лпъ, и3 предaстъ є3го2 тzжaтелемъ, и3 tи1де. и3 послA
къ тzжaтелемъ в0 времz, рабA, да t тzж†тель пріи1метъ
t плодA виногрaда. nни1 же є4мше є3го2, би1ша, и3 послaша
т0щь. И# пaкы послA къ ни1мъ другjи рaбъ, и3 того2 кaменіемъ
би1вше, проби1ша главY є3мY, и3 послaша бесчeстенъ. и3 пaкы
и3н0го послA, и3 того2 ўби1ша, и3 мн0гы и4ны, џвы ќбо
бію1ще, џвы же ўбивaюще. Е#щE ќбо є3ди1ного сн7а и3мЁ
возлю1бленнаго своего2, послA и3 того2 къ ни1мъ послэди2
гlz. ћко ўсрамsтсz сн7а моего2. nни1 же тzжaтеле рёша
t мaрка
къ себЁ, ћко сeй є4сть наслёдникъ, пріидёте ўбіeмъ
є3го2, и3 нaше бyдетъ наслёдствіе. и3 є4мше є3го2 ўби1ша,
и3 и3зверг0ша в0нъ и3зъ виногрaда. Что2 ќбо сотвори1тъ
гDь виногрaда; пріи1детъ и3 погуби1тъ тzжaтелz, и3 дaстъ
виногрaдъ и3нёмъ. ни писaніz ли сего2 чли2 є3стE; кaмень,
є3г0 же не въ рzдY сотвори1ша зи1ждущеи, сeй бhсть въ
главY ю4глу, t~ гDа бhсть си6, и3 є4сть ди1вна во џчію нaшею;
И# и3скaху є3го2 ћти, и3 ўбоsшасz нар0да. Разумёша бо,
ћко къ ни1мъ при1тчу речE. и3 nстaвльше є3го2 tид0ша.
За?, н7д.* И# послaша къ немY нёкіz t фарисе6й, и3 и3ро
діsнъ, да є3го2 nбольстsтъ сл0вомъ. nни1 же пришeдше,
гlаша є3мY. ўч™лю, вёмы ћко и4стиненъ є3си2, и3 неради1ши
ни n к0мъ же. не зри1ши бо на лицE чlкомъ, но вои1стину
пути2 б9ію ўчи1ши. дост0итъ ли кинс0нъ кесарeви дaти,
и3ли2 ни6; дaмы ли, и3ли2 не дaмы; џнъ же вёды и4хъ
лицемёріе, речE и4мъ. что2 м‰ и3скушaете; принесёте ми6
пёнzзь да ви1жду. nни1 же принес0ша. и3 гlа и4мъ, чjи
џбразъ сjи, и3 надписaніе; nни1 же рёша є3мY, кесарeвъ.
и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE и4мъ. воздади1те кесарeва, кесарeви,
и3 б9іz бGови. и3 чюди1шасz n нeмъ.
За?, н7є.* И# пріид0ша саддукeе къ немY, и4же гlютъ
воскrнію не бhти, и3 вопроси1ша є3го2 гlюще. ўч™лю, моmсeй
…є
є3ђaліе
написA нaмъ, ћко ѓще комY брaтъ ќмретъ, и3 nстaвитъ
женY, ґ ч†дъ не nстaвитъ. да п0иметъ брaтъ є3го2 женY
є3го2, и3 воскRси1тъ сёмz брaту своемY. сeдмь брaтіи бB,
и3 пeрвыи поsтъ женY, и3 ўмирaz не nстaви сёмене.
И# вторhи поsтъ ю5, и3 ќмре, и3 ни т0й nстaви сёмене.
И# трeтіи тaко же. и3 поsша ю5 сeдмь, и3 не nстaвиша
сёмене. послэди1 же всёхъ ќмре и3 женA. въ воскRсeніе
ќбо є3гдA воскrнутъ, кот0рому и4хъ бyдетъ женA; сeдмь
бо и3мёша ю5 женY. И# tвэщaвъ ї©ъ, речE и4мъ. не сего2 ли
рaди прельщaетесz, не вёдzще писaніz, ни си1лы б9іz;
є3гдa бо и3зъ мр7твыхъ воскрeснутъ, ни жeнzтсz, ни
посzгaютъ. но сyть ћко ѓнGли нa нб7сэхъ. n мeртвыхъ
же ћко востaютъ, нёсте ли чли2 въ кни1гахъ моmсeoвэхъ,
при купинЁ ћко речE є3мY бGъ гlz; ѓзъ бGъ ґвраaмовъ,
и3 бGъ їсаaковъ, и3 бGъ їaковль, нёсть бGъ мр7твыхъ, но
бGъ живhхъ. Вы2 ќбо мн0зи прельщaетесz.
За?, н7ѕ.* И# пристyпль є3ди1нъ t кни6жникъ, слhшавъ и4хъ
стzзaющасz, и3 ви1дэвъ ћко д0брэ tвэщA и4мъ, вопроси2
є3го2, каS є4сть пeрваz всёхъ зaповэдій; ї©ъ же tвэщA
є3мY. ћко пeрвэйши всёхъ зaповэдій, слhши ї}лю. гDь
бGъ вaшъ, гDь є3ди1нъ є4сть. И# возлю1биши гDа бGа твоего2
всёмъ с®цемъ твои1мъ, и3 всeю дш7eю твоeю, и3 всёмъ
t мaрка
ўм0мъ твои1мъ, и3 всeю крёпостію твоeю. сіS є4сть пeрваz
зaповэдь. И# вторaz под0бна є4й. возлю1биши бли1жнzго
своего2 ћко сaмъ себE. Б0льши сею2 и4на зaповэдь нёсть. И#
речE є3мY кни1жникъ. д0брэ ўчи1телю вои1стину речE, ћко
є3ди1нъ є4сть бGъ и3 нёсть и4нъ рaзвэ є3го2. и3 є4же люби1ти
є3го2 всёмъ с®цемъ, и3 всёмъ рaзумомъ, и3 всeю дш7eю, и3
всeю крёпостію. и3 є4же люби1ти бли1жнzго ћко себE. б0ле
є4сть всёхъ всесожжeніи и3 жeртвъ. Ї©ъ же ви1дэвъ, ћко
смhслено tвэщA, речE є3мY, не далeче є3си2 t цrтвіz б9іz.
И# никт0же смёzше ктомY є3го2 вопроси1ти. И# tвэщaвъ
ї©ъ, гlаше, ўчA въ цRкви. Кaко гlютъ кни1жницы, ћко
хrт0съ сн7ъ є4сть двdвъ; т0й бо дв7дъ речE д¦омъ с™hмъ.
гlа гDь гDви моемY, сэди2 nдеснyю менE, д0ндеже положY
врагы2 твоS подн0жіе ногaма твои1ма. Сaмъ ќбо дв7дъ
гlетъ є3го2 гDа, и3 tкyду сн7ъ є3мY є4сть; и3 мн0гъ нар0дъ
послyшаше є3го2 въ слaдость.
За?, н7з.* И# гlаше и4мъ во ўчeніи своeмъ. блюдётесz
t кни6жникъ, хотsщихъ въ nдэsніихъ ходи1ти. и3
цэловaніz на т0ржищыхъ, и3 прeже сэдaніz на с0нми
щыхъ, и3 первовозлежaніz на вeчерэхъ, поzдaюще д0мы
вдови1цъ, и3 непщевaніемъ далeче молsщесz. сіи2 пріи1мутъ
ли1ш8ше nсуждeніе. И# сёдъ ї©ъ прsмо сокр0вищному
…ѕ
є3ђaліе
храни1лищу, зрsше кaко нар0дъ мeщетъ мёдь въ сокр0
вищное храни1лище. и3 мн0зи богaтіи вмэтaху мн0га.
и3 пришeдши є3ди1на вдови1ца ўб0га, ввeрже лёптэ двЁ,
є4же є4сть кодрaнтъ. И# призвaвъ ўчн7кы2 своS, речE и4мъ.
ґми1нь гlю вaмъ, ћко вдови1ца сіS ўб0гаz мн0жае всёхъ
ввeрже вмэтaющыхъ въ сокр0вищное храни1лище. вси6 бо
t и3збhтка своего2 вверг0ша. сіs же t лишeніz своего2,
вс‰ є3ли1ка и3мsше ввeрже всE житіE своE.
ГлавA, гi7. За?, н7и.

И#
и3сходsщу є3мY t цRкве, гlа є3мY є3ди1нъ t ўчн7къ
є3го2. ўчи1телю, ви1ждь каково2 кaменіе, и3 каковA
здaніz. И# tвэщaвъ ї©ъ, речE є3мY. ви1диши ли сіS
вели1ка здaніz; не и4мать nстaти здB кaмень на кaмени,
и4же не разори1тсz. И# сэдsщу є3мY на горЁ є3леo1нстэй
прsмо цRкви, вопрашaху є3го2 є3ди1ного, пeтръ, и3 їaковъ,
и3 їoaннъ, и3 ґндрez, рци2 нaмъ, когдA сіS бyдутъ; и3 коE
бyдетъ знaменіе, є3гдA и4мутъ вс‰ сіS скончaтисz; ї©ъ
же tвэщaвъ и4мъ, начaтъ гlати. блюдётесz, да не кто2
вaсъ прельсти1тъ. мн0зи бо пріи1дутъ в0 и3мz моE гlюще,
ћко ѓзъ є4смь, и3 мн0гы прельстsтъ. є3гдa же ўслhшите
брaни, и3 слhшаніz брaнемъ, не ўжасaйтесz. подобaетъ
бо бhти, но не u5 кончи1на. востaнетъ бо kзhкъ на
t мaрка
kзhкъ, и3 цrтво на цrтво, и3 бyдутъ трyси по мёста, и3
бyдутъ глaди и3 мzтeжи. начaло болёзнемъ си6.
За?, н7f.* Блюдётежесz вы2 сaми. предадsтъ бо вы6 въ
с0нмища, и3 на соб0рищихъ біeни бyдете. и3 предъ воев0
дами и3 цRи2 ведeни бyдете менE рaди, во свэдётельство
и4мъ. и3 во всёхъ kзhцэхъ подобaетъ прeжде проповё
датисz є3ђaлію. є3гдa же поведyтъ вы6 предаю1ще, не прeже
пецётесz, что2 возгlете, ни поўчaйтесz. но є4же ѓще
дaстсz вaмъ въ т0й чaсъ, се6 гlите. не вh бо бyдете
гlющеи, но д¦ъ с™hи. Предaстъ же брaтъ брaта нa смр7ть,
и3 nц7ъ чaдо. и3 востaнутъ чaда на роди1телz, и3 ўбію1тъ
и4хъ. и3 бyдете ненави1дими всёми и4мени моего2 рaди.
претерпёвыи же до концA, сeй сп7сeнъ бyдетъ.
За?, ….* Е#гдa же ќзрите мeрзость запустёніz, речeнную
даніи1ломъ прbр0комъ, стоsщу и3дёже не подобaетъ, чтhи
да разумёетъ. ТогдA сyщіи во їюдeи, да бэжaтъ нa
горы, и3 и4же на кр0вэ, да не слaзитъ въ д0мъ, ни да
вни1детъ взsти чесо2 t д0му своего2. и3 и4же на селЁ сhи,
да не возврати1тсz вспsть, взsти ри1зу свою2. г0ре же
непрaзднымъ и3 доsщимъ въ тhи дни2. моли1тежесz, да
не бyдетъ бёжьство вaше зимЁ. Бyдутъ бо днjе тjи
ск0рбь, kковA не бhсть таковA t начaла создaнію, є4же
…з
є3ђaліе
создA бGъ до нн7э, и3 не бyдетъ. И# ѓще не бы2 гDь прекрати1лъ
днjи, не бы2 ќбо спcлaсz всsка пл0ть. но и3збрaнныхъ
рaди и4хъ же и3збрA, прекрати1тъ дни2. И# тогдA ѓще кто2
речeтъ вaмъ. се6 здB хrт0съ, и3ли2 се6 џнде, не и3мёте
вёры. востaнутъ бо лжехри1сти, и3 лжепрbр0цы, и3 дадyтъ
знaменіz и3 чюдесA, ко є4же прельсти1ти ѓще возм0жно и3
и3збрaнныz. вh же блюдётесz. се6 прeжде рёхъ вaмъ вс‰.
За?, …а.* Но въ тhи дни2 по ск0рби т0й, сlнце помeркнетъ,
и3 лунA не дaстъ свёта своего2. и3 ѕвёзды бyдутъ съ нб7сE
спaдающе, и3 си1лы ћже нa нб7сэхъ подви1жутсz. И# тогдA
ќзрzтъ сн7а члчcкаго грzдyща на џблацэхъ съ си1лою и3
слaвою мн0гою. и3 тогдA п0слетъ ѓнGлы своS, и3 соберeтъ
и3збрaнныz своS t четhрехъ вBтръ, t концA земли2 до
концA нб7у. t смок0вница же наўчи1тесz при1тчи. є3гдA
ќже вётвіе є3S бyдетъ млaдо, и3 и3зращaетъ ли1ствіе,
вёдите ћко бли1зъ є4сть жaтва. тaко и3 вы2 є3гдA сіS
ви1дите бывaюща, вёдите ћко бли1зъ є4сть при двeрехъ.
ґми1нь гlю вaмъ, ћко не и4мать преити2 р0дъ сeй, д0ндеже
вс‰ сіS бyдутъ.
За?, …в.* Нб7о и3 землS прeидетъ, словесa же моS не
прeидутъ. n дни1 же т0мъ и3ли2 n часЁ, никт0же вёсть,
ни ѓнGли и4же сyть нa нб7сэхъ, ни сн7ъ, т0кмо nц7ъ.
t мaрка
блюдёте, бди1те, и3 моли1тесz. не вёсте бо когдA врeмz
бyдетъ. ћко же чlкъ tходS, nстaвль д0мъ св0й, и3 вдaвъ
раб0мъ свои1мъ влaсть, и3 комyждо дёло своE, и3 врaтарю
повелЁ, да бди1тъ. бди1те ќбо, не вёсте бо когдA гDь д0му
пріи1детъ, вeчеръ, и3ли2 полyнощи, и3ли2 въ пzтлоглашeніе,
и3ли2 ќтро, да не пришeдъ внезaпу, nбрsщетъ вы6 спsща.
ґ ћже вaмъ гlю, всёмъ гlю, бди1те.
ГлавA, дi7.

Б
B же пaсха и3 nпрёсноцы по двою2 днjю. И# и3скaху
ґрхієрeе и3 кни1жницы, кaко є3го2 лeстію є4мше ўбію1тъ.
гlаху же, но не въ прaздникъ, є3дA кaко м0лва
бyдетъ лю1дска.
За?, …г.* И# сyщу є3мY въ виfaніи, въ домY си1мона
прокажeнаго, возлежaщу є3мY. Пріи1де женA и3мyщи
ґлавaстръ мЂра нaрднаго пистикjz многоцённы. и3 сокру
ши2 ґлавaстръ, возливaше є3мY на главY. Бёху же нёціи
негодyюще въ себЁ, и3 гlюще. во что2 ги1бель сіS мЂрнаz
бhсть; можaше бо се6 продано2 бhти вsще трjи с0тъ
пёнzзь, и3 дaтисz ни1щимъ. и3 прэщaху є4й. Ї©ъ же речE,
nстaвите є3S, что2 є4й труды2 даетE; добро2 дёло содёла n
мнЁ. всегдa бо ни1щаz и4мате съ соб0ю, и3 є3гдA х0щете,
м0жете и4мъ добро2 твори1ти. менe же не всегдA и4мате.
…и
є3ђaліе
є4же и3мЁ сіS, сотвори2. предвари2 помaзати ми6 тёло на
погребeніе. Ґми1нь гlю вaмъ. и3дёже ѓще проповёстьсz
є3ђaліе се6 во всeмъ ми1рэ, и3 є4же сотвори2 сіS, гlано
бyдетъ въ пaмzть є3S.
За?, …д.* И# їyда и3скаріo1тскіи є3ди1нъ t nбоюнaдесzте, и4де
ко ґрхієрeoмъ да предaстъ є3го2 и4мъ. nни1 же слhшавше
возрaдовашасz, и3 nбэщaша є3мY срeбреникы дaти, и3
и3скaше кaко є3го2 въ под0бно врeмz предaстъ. И# въ пeрвыи
дн7ь nпрёснокъ, є3гдA пaсху жрsху, гlаша є3мY ўчн7цы2
є3го2. ГдЁ х0щеши, шeдше ўгот0ваемъ да ћси пaсху; и3
послA двA t ўчн7къ свои1хъ, и3 гlа и4мъ. и3дёта в0 градъ,
и3 срsщетъ вы6 чlкъ въ скудeлницэ в0ду носS, по нeмъ
и3дёта. и3 и3дёже ѓще вни1детъ, рцёта господи1ну д0му,
ћко ўч™ль гlетъ, гдЁ є4сть витaлница, и3дёже пaсху со
ўчн7кы2 мои1ми снёмъ; и3 т0й вaма покaжетъ г0рницу
вeлію п0стлану гот0ву. т{ ўгот0вайта нaмъ. И# и3зыд0ста
ўчн7кA є3го2, и3 пріид0ста в0 градъ, и3 nбрэт0ста ћко же
речE и4ма. и3 ўгот0васта пaсху. И# вeчеру бhвшу, пріи1де со
nбёма нaдесzте. и3 возлежaщемъ и4мъ и3 kдyщемъ, речE
ї©ъ, ґми1нь гlю вaмъ, ћко є3ди1нъ t вaсъ предaстъ м‰
kдhи со мн0ю. nни1 же начaша скорбёти, и3 гlати є3мY
є3ди1нъ по є3ди1ному. є3дA ѓзъ; и3 другjи, є3дA ѓзъ; џнъ же
t мaрка
tвэщaвъ, речE и4мъ. є3ди1нъ t nбоюнaдесzте, nмочeй
со мн0ю въ соли1ло. сн7ъ ќбо члчcкыи и4детъ ћко же є4сть
пи1сано n нeмъ. г0ре же чlку томY, и4мъ же сн7ъ члчcкыи
предaстьсz. д0брэе бhло бы є3мY, ѓще не бы2 роди1лсz
чlкъ т0й. И# kдyщемъ и4мъ, пріeмъ ї©ъ хлёбъ, и3 блгcви1въ
преломи2, и3 дaстъ и4мъ, речE, пріимёте kди1те. се6 є4сть
тёло моE. И# пріи1мъ чaшу, хвалY воздaвъ, дaстъ и4мъ. и3
пи1ша t неS вси6. и3 речE и4мъ. се6 є4сть кр0вь моS н0ваго
завёта, за мн0гы и3зливaема. Ґми1нь же гlю вaмъ, ћко
ктомY не и4мамъ пи1ти t плодA л0знаго д0 дне того2,
є3гдA є5 пію2 н0во въ цrтвіи б9іи. и3 воспёвше и3зыд0ша
въ г0ру є3леo1нскую. И# гlа и4мъ ї©ъ, ћко вси6 соблaзнитесz
n мнЁ въ н0щь сію2. пи1сано бо є4сть, поражY пaстырz, и3
разhдутсz nвцA. но пот0мъ є3гдA воскrну варsю вы6 въ
галилeи. Пeтръ же речE є3мY. и3 ѓще вси6 соблaзнzтсz, но
не ѓзъ. И# гlа є3мY ї©ъ, ґми1нь гlю тебЁ, ћко ты2 днeсь въ
н0щь сію2, прeжде дaже втори1цею пётелъ не возгласи1тъ,
три2 крaты tвeржешисz менE. џнъ же мн0жае гlаше
пaче. ѓще ми6 є4сть съ тоб0ю ќмрети, не tвeргусz тебE.
тaко же и3 вси6 гlаху. И# пріид0ша въ вeсь, є4й же и4мz
геfсимaніи. И# гlа ўчн7к0мъ свои1мъ. сэди1те здB д0ндеже
помолю1сz. и3 поsтъ петрA, и3 їaкова, и3 їoaнна съ соб0ю.
…f
є3ђaліе
и3 начaтъ ўжасaтисz и3 тужи1ти. и3 гlа и4мъ, приск0рбна
є4сть дш7A моS до смр7ти. бyдэте здB и3 бди1те. и3 прешeдъ
мaло, падE на земли2, и3 молsшесz, да ѓще возм0жно
є4сть, да ми1мо и4детъ t него2 чaсъ. и3 гlаше, ѓвва џ§е,
вс‰ возм0жна тебЁ, ми1мо неси2 t менE чaшу сію2. но
не є4же ѓзъ хощY, но є4же ты2. и3 пріи1де и3 nбрёте и4хъ
спsща. и3 гlа петр0ви, си1моне спи1ши ли; не возм0же
є3ди1ного часA побдёти; бди1те и3 моли1тесz, да не вни1дете
въ напaсть. д¦ъ бо б0дръ, пл0ть же нeмощна. И# пaкы
шeдъ помоли1сz, т0же сл0во рeкъ. и3 возврaщсz, nбрёте
и4хъ пaкы спsща. Бёху бо nчесA и4мъ тsготна. и3 не
и3мёzху что2 бhша tвэщaли є3мY. И# пріи1де трети1цею, и3
гlа и4мъ. спи1те пр0чее и3 почивaйте. приспЁ конeцъ, пріи1де
чaсъ. се6 предаeтсz сн7ъ чlческіи въ рyкы грёшникомъ.
востaнэте и4демъ, се6 предаsи м‰ прибли1жисz.
За?, …є.* И# ѓбіе є3щE є3мY гlющу, пріи1де їyда є3ди1нъ сhи
t nбоюнaдесzте, и3 съ ни1мъ нар0дъ мн0гъ, съ nрyжіемъ
и3 дрек0льми, t ґрхієре6й и3 кни6жникъ и3 ст†рецъ. дaстъ же
предаsи є3го2 знaменіе и4мъ, гlz. є3г0 же ѓще лобжY, т0й
є4сть, и3мёте є3го2, и3 ведёте є3го2 сохрaнно. И# пришeдъ, ѓбіе
пристyпль къ немY гlа є3мY. рaвви рaвви, и3 nблобызA
є3го2. nни1 же возложи1ша рyцэ свои2 нaнь и3 ћша є3го2.
t мaрка
Е#ди1нъ же нёкто t стоsщихъ и3звлeкъ н0жъ, ўдaри
рабA ґрхієрeoва, и3 ўрёза є3мY ќхо. И# tвэщaвъ ї©ъ,
речE и4мъ. ћко на разб0йника ли и3зыд0сте съ nрyжіемъ
и3 дрек0льми ћти м‰; по вс‰ дни2 бёхъ при вaсъ въ
цRкви ўчA, и3 не ћсте менE. но да сбyдутсz писaніz. и3
nстaвльше є3го2, вси6 бэжaша. И# є3ди1нъ нёкто ю4ноша
и4де по нeмъ, nдёzнъ въ плащани1цу п0 нагу, и3 ћша
того2 ю4ношу. џнъ же nстaвль плащани1цу, нaгъ бэжA t
ни1хъ. И# вед0ша ї©а ко ґрхієрeoмъ. и3 снид0шасz къ немY
вси6 ґрхієрeе, и3 кни1жницы и3 стaрцы. И# пeтръ и3здалeче
въ слёдъ є3го2 и4де до внyтрь во дв0ръ ґрхієрeoвъ, и3 бB
сэдS со слугaми и3 грёzсz при свэщи2. Ґрхієрeе же и3 вeсь
с0нмъ, и3скaху на ї©а свэдётельства, да ўмертвsтъ є3го2,
и3 не nбрэтaху. мн0зи бо лжесвэдётельствоваху нaнь,
и3 рaвна свэдётельствіz не бёху. И# нёціи востaвше
лжесвэдётельствоваху нaнь, гlюще. ћко мы2 слhшахомъ
є3го2 гlюща, ћко ѓзъ разорю2 цRковь сію2 рукотворeную, и3
треми2 дн7ьми и4ну нерукотворeну сози1жду, и3 ни тaко
рaвно бB свэдётельство и4хъ. и3 востaвъ ґрхієрeй посредЁ,
вопроси2 ї©а гlz. не tвэщавaеши ли ничес0же, что2 сіи2
на т‰ свэдётельствуютъ; џнъ же молчaше, и3 ничес0же
tвэщавaше. пaкы ґрхієрeй вопроси2 є3го2, и3 гlа є3мY.
o7
є3ђaліе
ты2 ли є3си2 хrт0съ, сн7ъ блгcвeнаго; ї©ъ же речE, ѓзъ є4смь.
и3 ќзрите сн7а члчcкаго nдеснyю сэдsща си1лы, и3 грzдyща
со џблакы нбcными. Ґрхієрeй же растерзA ри1зы своS гlz,
что2 є3щE трeбуемъ свэдётелій; слhшасте хулY. что2 вaмъ
сz мни1тъ; nни1 же вси6 nсуди1ша є3го2, бhти пови1нна
смр7ти. И# начaша нёціи плювaти нaнь, и3 прикрывaти
лицE є3го2, и3 мyчити є3го2, и3 гlати є3мY, прорци2, и3 слугы2
по лани1тома є3го2 біsху. И# сyщу петр0ви во дворЁ ни1зу,
пріи1де є3ди1на t рабhнь ґрхієрeoвэхъ, и3 ви1дэвши петрA
грёющасz, возрёвши нaнь гlа. и3 ты2 съ назарzни1номъ
ї©омъ бB; џнъ же tвeржесz гlz. не вёдэ ни свёмъ
что2 ты2 гlеши. и3 и3зhде в0нъ на преdдв0ріе, и3 ґлект0ръ
возгласи2. и3 рабhни ви1дэвши є3го2 пaки, начaтъ гlати
предстоsщимъ, ћко сeй t ни1хъ є4сть. џнъ же пaкы
tмэтaшесz. и3 помaлэ пaкы стоsщіи гlаху петр0ви,
вои1стину t ни1хъ є3си2. и4бо галилezнинъ є3си2, и3 бесёда
твоS под0битсz. џнъ же начaтъ роти1тисz и3 клsтисz,
ћко не вёмъ чlка сего2, є3г0 же вы2 гlете. и3 втор0е
ґлект0ръ возгласи2. И# помzнyвъ пeтръ гlъ є4же речE є3мY
ї©ъ, ћко прeже дaже пётелъ не возгласи1тъ двA крaты,
tвeржешисz менE три2 крaты. и3 начeнъ плaкашесz.
ГлавA, єi7. За?, …ѕ.
t мaрка

И#
ѓбіе на ќтріz, совётъ сотвори1ша ґрхієрeе со стaрцы
и3 кни1жникы, и3 вeсь с0нмъ, свzзaвше ї©а вед0ша,
и3 предaша є3го2 пилaту. и3 вопроси2 є3го2 пилaтъ, ты2
ли є3си2 цRь їудeйскъ; џнъ же tвэщaвъ речE є3мY, ты2
гlеши. И# гlаху нaнь ґрхієрeе мн0го. Пилaтъ же пaкы
вопроси2 є3го2 гlz, не tвэщавaеши ли ничес0же; ви1ждь
коли1ко на т‰ свэдётельствуютъ; ї©ъ же ктомY ничес0же
tвэщA, ћко диви1тисz пилaту. На всsкъ же прaздникъ
tпущaше и4мъ є3ди1наго свsзна, є3г0 же прошaху. БB же
нарицaемыи варaвва съ к0вникы свои1ми свsзанъ, и4же въ
кр0вэ ўбjйство сотвори1ша. И# возопи1въ нар0дъ, начaтъ
проси1ти ћко же всегдA творsше и4мъ. Пилaтъ же tвэщA
и4мъ, гlz. х0щете ли пущY вaмъ цRS їюдeйска; вёдzше
бо ћко зaвисти рaди предaша є3го2 ґрхієрeе. Ґрхієрeе же
поманyша нар0ду, да пaче варaвву пyститъ и4мъ. Пилaтъ
же tвэщaвъ пaкы речE и4мъ. что2 ќбо х0щете сотворю2,
є3г0 же гlете цRS їюдeйска; nни1 же пaкы возопи1ша
гlюще, пропни2 є3го2. пилaтъ же гlаше и4мъ. чт0 бо ѕло2
сотвори2; nни1 же и3зли1ха вопіsху, пропни2 є3го2. Пилaтъ
же хотS нар0ду хотёніе сотвори1ти, пусти2 и4мъ варaвву,
и3 предaстъ ї©а би1въ, да пр0пнутъ є3го2.
За?, …з.* В0ини же вед0ша є3го2 внyтрь дворA, є4же є4сть
o7а
є3ђaліе
прет0ръ и3 созвaша всю2 спи1ру, и3 nблек0ша є3го2 въ пре
прyду, и3 возложи1ша нaнь сплeтше тeрновъ вэнeцъ. и3
начaша цэловaти є3го2, и3 гlати, рaдуйсz цRю2 їюдeйскыи.
и3 біsху є3го2 по главЁ тр0стію, и3 плювaху нaнь, и3 пре
гибaюще колёна покланsхусz є3мY. и3 є3гдA поругaшасz
є3мY, совлек0ша съ него2 препрyду, и3 nблек0ша є3го2 въ
ри1зы своS. и3 и3звед0ша є3го2 да пр0пнутъ є3го2. и3 задёша
ми1мо ходsщу нёкоему си1мону кmринeю, грzдyщу съ
селA, nц7Y ґлеxaндрову и3 рyfову, да в0зметъ кrтъ є3го2.
За?, …и.* И# привед0ша є3го2 на голг0fу мёсто, є4же
є4сть сказaемо л0бное мёсто. и3 даsху є3мY пи1ти,
є3сми1рнисмено вино2. џнъ же не пріsтъ. и3 распeншеи
є3го2, раздэли1ша ри1зы є3го2, мэтaюще жрeбіz n н‰ кто2
что2 в0зметъ. БB же чaсъ трeтіи, и3 пропsша є3го2. И#
бB написaніе вины2 є3го2 напи1сано. цRь їюдeйскъ. И# съ
ни1мъ распsша двA разб0йника, є3ди1ного nдеснyю, и3
є3ди1ного nшyюю є3го2. И# сбhстьсz писaніе, є4же гlетъ. и3
съ бе€зак0нными вмэни1сz. И# ми1мо ходsщеи хyлzху
є3го2 покывaюще главaми свои1ми, и3 гlюще. ќ A. разарszи
цRковь, и3 треми2 дн7ьми созидaz, сп7си1сz сaмъ, и3 сни1ди
со кrтA. Тaко же и3 ґрхієрeе ругaющесz дрyгъ к0 другу
съ кни1жники гlаху. и4ны сп7сE, себE не м0жетъ спcти2.
t мaрка
хrт0съ, цRь ї}левъ, да сни1детъ нн7э со крестA, да ви1димъ,
и3 вёру и4мемъ є3мY. И# пропsтаz съ ни1мъ поношaста
є3мY. Бhвшу же часY шест0му, тмA бhсть по всeй земли2
до часA девsтаго. и3 въ чaсъ девsтыи, возопи2 ї©ъ глaсомъ
вeліемъ, гlz, є3л0и, є3л0и, лимасава<faни; є4же є4сть
сказaемо. б9е б9е м0й, во что2 м‰ nстaви; и3 нёціи
t стоsщихъ слhшавше гlаху, се6 и3лію2 гласи1тъ. Тeкъ же
є3ди1нъ, и3 нап0лнивъ гyбу nцтA, и3 возл0жь на тр0сть,
напаsше є3го2 гlz. nстaвите, да ви1димъ, ѓще пріи1детъ
и3ліS снsти є3го2. ї©ъ же пyщь глaсъ вeліи, и4здше. и3 завёса
цRк0внаz раздрaсz нa двое, свhше до ни1же. Ви1дэвъ же
с0тникъ стоS прsмо є3мY, ћко тaко возопи1въ и4здше.
речE, вои1стину чlкъ сeй сн7ъ бB б9іи. Бёху же и3 жены2,
и3здалeче зрsще, въ ни1хъ же бB мaріz магдалhни, и3
мaріz їaкова мaлаго, и3 їoсjи м™и, и3 саломjи. ћже и3 є3гдA
бB въ галилeи, хождaху по нeмъ и3 служaху є3мY, и3 и4ны
мн0гыz, ћже взыд0ша съ ни1мъ во їєrли1мъ. И# ќже
п0здэ бhвшу, понeже бB пzт0къ, є4же є4сть къ суб0тэ.
За?, …f.* Пріи1де їo1сифъ, и4же t ґримаfez, бlгоnбрaзенъ
совётникъ. и4же и3 т0й бB чaz цrтвіz б9іz. дерзнyвъ
вни1де къ пилaту, и3 проси2 тёло ї©ово. пилaтъ же диви1сz,
ѓще ќже ќмре. и3 призвaвъ с0тника вопроси2 є3го2,
o7в
є3ђaліе
ѓще ќже ќмре. и3 ўвёдэвъ t с0тника, дaстъ тёло
їo1сифови. И# купи1въ плащани1цу, и3 снeмъ є3го2 nбви1тъ
плащани1цею, и3 вложи2 є3го2 в0 гробъ, и4же бB и3зсёченъ
t кaмене. И# привали2 кaмень надъ двeри гр0бу. мaріz же
магдалhни и3 мaріz їoсjєва, зрsста гдЁ є3го2 полагaху.
ГлавA, ѕi7. За?, o7.

И#
минyвши суб0тэ, мaріz магдалhни, и3 мaріz їaковлz,
и3 саломи2, купи1ша ґромaты, да пришeдше помaжутъ
ї©а. И# ѕэло2 заќтра во є3ди1ну t суб0тъ, пріид0ша нa
гробъ восіsвшу сlнцу, и3 гlаху къ себЁ. кто2 tвали1тъ
нaмъ кaмень t двeріи гр0ба; и3 возрёвше ви1дэша ћко
tвалeнъ бB кaмень. бB бо вeліи ѕэло2. И# влёзше в0
гробъ, ви1дэша ю4ношу сэдsща въ деснhхъ, nдёzнъ
въ nдeжду бёлу, и3 ўжас0шасz. џнъ же гlа и4мъ, не
ўжасaйтесz. ї©а и4щете назарzни1на, пропsтаго. ВостA,
нёсть здB. се6 мёсто и3дёже положи1ша є3го2. но и3дёте,
рцёте ўчн7к0мъ є3го2 и3 петр0ви, ћко варsетъ вы6 въ
галилeи. тaмо є3го2 ви1дите, ћко же речE вaмъ. и3зшeдше,
бэжaша t~ гроба. и3мsше же и4хъ трeпетъ и3 ќжасъ, и3
никомyже ничес0же рёша, боsхубосz.
За?, o7а.* ВоскRсъ же ї©ъ заќтра въ пeрвую суб0ту, kви1сz
прeжде мaріи магдалhни, и3зъ неs же и3згнA сeдмь
t мaрка
бэс0въ. nнa же шeдши возвэсти2 съ ни1мъ бhвшимъ,
плaчущимсz и3 рыдaющимъ. И# nни2 слhшавше ћко жи1въ
є4сть, и3 ви1дэнъ бhсть t неS, не ћша вёры. Поси1хъ же
двэмA t ни1хъ грzдyщема, kви1сz и3нёмъ џбразомъ,
и3дyщема на село2. и3 т† шeдша возвэсти1ста пр0чимъ, и3
ни тёма вёры ћша. Послэди1 же возлежaщимъ и4мъ,
є3ди1ному нaдесzте kви1сz, и3 поноси2 невёрствію и4хъ и3
жестосeрдію, ћко ви1дэвшимъ є3го2 востaвша, не ћша
вёры. И# речE и4мъ. шeдше въ ми1ръ вeсь, проповёдите
є3ђaліе всeй твaри. и4же вёру и4метъ и3 кrти1тсz, сп7сeнъ
бyдетъ. ґ и4же не и4метъ вёру, nсужeнъ бyдетъ. знaменіz
же вёровавшимъ сіS послёдуютъ. И$менемъ мои1мъ бёсы
и3жденyтъ. kзhкы возгlютъ н0вы. ѕміS в0змутъ. ѓще
и3 что2 смр7тно и3спію1тъ, не вреди1тъ и4хъ. на недyжныz
рyкы возложaтъ, и3 здрaви бyдутъ. ГDь же ќбо по гlаніи
є3го2 къ ни1мъ, вознесeсz нa нб7о, и3 сёде nдеснyю бGа. nни1
же и3зшeдше, проповёдаша всю1ду. гDу поспёшествующу,
и3 сл0во ўтвержaющу послёдствующими знaменьми,
ґми1нь.

Конeцъ, є4же t мaрка с™aго є3ђли1ста, и4мать


въ себЁ. глaвъ, ѕi7. ґ зачaлъ цRк0вныхъ, o7а.
o7г
T ЛУКИ СТ&0Е БlГОВЭСТВОВaНІЕ
ГлавA, №. За?, №.

П
онeже ќбо мн0зи начaша чини1ти п0вэсть n и3звёсто
ваныхъ въ нaсъ вeщехъ, ћко же предaша нaмъ и4же
и3спeрва самови1дцы и3 слугы2 бhвшеи словеси2. и3зв0лисz
и3 мнЁ послёдовавшу вhше всёхъ и3спhтно, п0рzду
писaти тебЁ, держaвныи fеo1филе, да разумёеши n
ни1хъ же наўчи1лсz є3си2 словесёхъ ўтвержeніе.
За?, в7.* Бhсть в0 дни и4рода цRS їудeйска, їєрeй нёкіи,
и4менемъ захaріz, t дневнhz чреды2 ґвіaнz, и3 женA є3го2
t дщeріи ґар0новэхъ, и3 и4мz є4й є3лисавefь. Бёста же
прaведна џба прeдъ бGомъ, ходsща во всёхъ зaповэдехъ
и3 nправдaніихъ гDнихъ беспор0чна. и3 не бB и4ма чaда,
понeже є3лисавefь бB непл0ды, и3 џба замaторэвша
в0 днехъ свои1хъ бёста. Бhсть же служaщу є3мY въ
чинY чреды2 своеS прeдъ бGомъ по nбhчаю сщ7eнничества,
ключи1сz є3мY покади1ти вшeдъ въ цRковь гDню. и3 всE
o7д
є3ђaліе
мн0жество лю1діи бB мlтву дёz внЁ въ г0дъ fиміaма.
Kви1 ж есz є3 м Y ѓнGлъ гDнь, стоS nдеснyю nлтарS
кади1лнаго. и3 смути1сz захaріz ви1дэвъ, и3 стрaхъ нападE
нaнь. речe же къ немY ѓнGлъ. не б0йсz захaріz, занE
ўслhшана бhсть мlтва твоS. и3 женA твоS є3лисавefь
роди1тъ сн7а тебЁ, и3 наречeши и4мz є3мY їoaннъ. и3
бyдетъ тебЁ рaдость и3 весeліе, и3 мн0зи n рожествЁ
є3го2 возрaдуютсz. бyдетъ бо вeліи прeдъ гDемъ. и3 винA и3
сикeра не и4мать пи1ти. и3 д¦а с™а и3сп0лнитсz є3щE и4зъ
чрева м™ре своеS. и3 мн0гы t сн70въ ї}левъ nбрати1тъ
к0 гDу бGу и4хъ. И# т0й преdи1детъ предъ ни1мъ, д¦омъ и3
си1лою и3ліин0ю. nбрати1ти с®цA nц7eмъ на чaда, и3 проти1в
ныz въ мyдрости прaведныхъ, ўгот0вати гDви лю1ди
совершeны. и3 речE захaріz ко ѓнGлу. по чесомY разумёю
се6; ѓзъ бо є4смь стaръ, и3 женA моS замaторэвши в0
днехъ свои1хъ. И# tвэщaвъ ѓнGлъ речE є3мY. ѓзъ є4смь
гавріи1лъ предстоsи прeдъ бGомъ, и3 п0сланъ є4смь гlати
къ тебЁ, и3 бlговэсти1ти тебЁ сіS. и3 се6 бyдеши м0лча и3
не могы2 прогlати, до нег0 же днE бyдутъ сіS, занE не
вёрова словесeмъ мои1мъ, ћже сбyдутсz в0 времz своE.
И# бёша лю1діе ждyще захaрію, и3 чюждaхусz коснsщу
є3мY въ цRкви. И#зшeдъ же не можaше гlати къ ни1мъ.
t луки2
и3 разумёша ћко видёніе ви1дэ въ цRкви. и3 т0й бB
помавaz и4мъ, и3 пребывaше нёмъ. И# бhсть, ћко
и3сп0лнишасz днjе слyжбы є3го2, и4де въ д0мъ св0й.
За?, G.* Поси1хъ же днeхъ зачaтъ є3лисавefъ женA є3го2, и3
таsшесz мцcъ пsть гlющи, ћко тaко мнЁ сотвори2 гDь в0
дни, въ н‰ же призрЁ tsти поношeніе моE въ чlцэхъ.
Въ мцcъ же шестhи, п0сланъ бhсть ѓнGлъ гавріи1лъ t~
бGа, в0 градъ галилeйскыи, є3мy же и4мz назарefъ, къ
дв7эй nбручeнэй мyжеви є3мy же и4мz їo1сифъ, t домY
двdва, и3 и4мz дв7эй маріaмъ. и3 вшeдъ къ нeй ѓнGлъ, речE.
рaдуйсz nбрaдованнаz, гDь съ тоб0ю, блгcвeна ты2 въ
женaхъ. nнa же ви1дэвши, смути1сz n словеси2 є3го2, и3
помышлsше каково2 бyдетъ цэловaніе се6. И# речE ѓнGлъ
є4й. не б0йсz маріaмъ, nбрёте бо блгdть t~ бGа. и3 се6
зaчнеши в0 чревэ, и3 роди1ши сн7а, и3 наречeши и4мz є3мY
ї©ъ. сeй бyдетъ вeліи, и3 сн7ъ вhшнzго наречeтсz. и3 дaстъ
є3мY гDь бGъ пrт0лъ дв7да nц7A є3го2, и3 воцRи1тсz въ домY
їaковли в0 вэкы, и3 цrтвію є3го2 не бyдетъ концA. Речe же
маріaмъ ко ѓнGлу. кaко бyдетъ се6, и3дёже мyжа не знaю;
и3 tвэщaвъ ѓнGлъ, речE є4й, д¦ъ с™hи нaйдетъ на т‰,
и3 си1ла вhшнzго nсёнитъ т‰. Тёмъ же и3 раждaемое
с™о, наречeтсz сн7ъ б9іи. И# се6 є3лисавefь ю4жика твоS,
o7є
є3ђaліе
и3 тA зачaтъ сн7а въ стaрости своeй. и3 сjи мцcъ шестhи
є4сть є4й, нарицaемэй непл0ды. ћко не и3знем0жетъ t~
бGа всsкъ гlъ. Речe же маріaмъ. се6 рабA гDнz, бyди мнЁ
по гlу твоемY. и3 tи1де t неS ѓнGлъ.
За?, д7.* Востaвши же маріaмъ в0 дни ты6, и4де въ г0рнzz
со тщaніемъ, в0 градъ їyдовъ, и3 вни1де въ д0мъ захaріинъ,
и3 цэловA є3лисавefь. И# бhсть ћко ўслhша є3лисавefь
цэловaніе мRjино, взыгрaсz младeнецъ в0 чревэ є3S. и3
и3сп0лнисz д¦а с™а є3лисавefь, и3 возопи2 глaсомъ вeліемъ,
и3 речE. блгcвeна ты2 въ женaхъ, и3 блгcвeнъ пл0дъ чрeва
твоего2. и3 tкyду мнЁ се6, да пріи1де мaти гDа моего2 ко
мнЁ; се6 бо ћко бhсть глaсъ цэловaніz твоего2 во ќшію
моeю, взыгрaсz младeнецъ рaдощами в0 чревэ моeмъ.
И# бlжeна вёровавшіz, ћко бyдетъ совершeніе гlанымъ
є4й t~ гDа. И# речE маріaмъ. вели1читъ дш7A моS гDа, и3
возрaдовасz д¦ъ м0й џ бз7э сп7сэ моeмъ. Ћко призрЁ
на смирeніе рабы2 своеS, се6 бо t нн7э блажaтъ м‰ вси6
р0ди. Ћко сотвори2 мнЁ вели1чіе си1лныи, и3 с™о и4мz є3го2.
И# млcть є3го2 въ р0дъ и3 р0дъ на боsщіимсz є3го2. Сотвори2
держaву мhшцею своeю, расточи2 г0рдыz мhсли с®цA и4хъ.
Низложи2 си1лныz съ прест0лъ, и3 вознесE смирeныz.
ѓлчущаz и3сп0лни бlгъ, и3 богaтzщаzсz tпусти2 тщA.
t луки2
Воспріsтъ ї}лz џтрока своего2, помzнyти ми1лости.
ћко же гlа ко nц7eмъ нaшимъ, ґвраaму и3 сёмени є3го2
д0 вэка. Пребhсть же маріaмъ съ нeю ћко три2 мцcа,
и3 возврати1сz въ д0мъ св0й. Е#лисавeти же и3сп0лнисz
врeмz роди1ти є4й, и3 роди2 сн7а. и3 слhшаша џкrтъ живy
щеи и3 ќжикы є3S, ћко возвели1чилъ є4сть гDь млcть свою2
съ нeю, и3 рaдовахусz съ нeю. И# бhсть во nсмhи дн7ь,
пріид0ша nбрёзати nтрочA, и3 нарицaху є5 и4менемъ
nц7A є3го2 захaрію. и3 tвэщaвши мaти є3го2, речE. ни6, но
да наречeтсz їoaннъ. и3 рёша къ нeй, ћко никт0же є4сть
въ ср0дствэ твоeмъ, и4же нарицaетсz и4менемъ тёмъ. И#
помавaху nц7Y є3го2, є4же кaко бы хотёлъ нарещи2 є5. И#
и3спр0шъ д8счи1цу, написA гlz. їoaннъ бyдетъ и4мz є3мY. и3
чюждaхусz вси6. tверз0шажесz ўстA є3го2 ѓбіе, и3 kзhкъ
є3го2, и3 гlаше блгcвS бGа. И# бhсть на всёхъ стрaхъ живy
щихъ џкrтъ и4хъ, и3 во всeй странЁ їудeйстэй повёдаеми
бёху вси6 гlи сіи2. И# положи1ша вси6 слhшавшеи въ с®ци
своeмъ гlюще, что2 ќбо nтрочA се6 бyдетъ; и3 рукA гDнz
бB съ ни1мъ. И# захaріz nц7ъ є3го2 и3сп0лнисz д¦а с™а, и3
прbр0чествова гlz. Блгcвeнъ гDь бGъ ї}левъ. ћко посэти2,
и3 сотвори2 и3збавлeніе лю1демъ свои1мъ. И# воздви1же р0гъ
сп7сeніz нaмъ въ домY двdвэ џтрока своего2, ћко же гlа
o7ѕ
є3ђaліе
ўсты2 с™hхъ сyщихъ t~ вёка прbр0къ є3го2, сп7сeніе t
вр†гъ нaшихъ, и3 и3зъ рукы2 всёхъ ненави1дzщихъ нaсъ.
сотвори1ти млcть со nц7ы2 нaшими, и3 помzнyти завётъ
с™hи св0й. клsтву є3ю1 же клsтсz ко ґвраaму nц7Y
нaшему, дaти нaмъ бе€стрaха и3зъ рукы2 вр†гъ нaшихъ
и3збaвльшемсz. служи1ти є3мY прпdбіемъ, и3 прaвдою предъ
ни1мъ вс‰ дни2 животA нaшего. И# ты2 nтрочA прbр0къ
вhшнzго наречeшисz, преdид1 еши бо предъ лицeмъ гDнимъ
ўгот0вати пути2 є3го2. дaти рaзумъ сп7сeніz лю1демъ є3го2,
во nставлeніе грBхъ и4хъ. млcрдіz рaди млcти бGа нaшего,
въ ни1хъ же посэти2 нaсъ вост0къ свhше. просвэти1ти во
тмЁ и3 сёни смр7тнэй сэдsщаz, напрaвити н0гы нaша на
пyть ми1ренъ. nтрочa же растsше и3 крэплsшесz д¦омъ.
и3 бB въ пустhнzхъ, д0 дне kвлeніz своего2 ко ї}лю.
ГлавA, в7. За?, є7.

Б
hсть же в0 дни ты6, и3зhде повелёніе t кeсарz
ѓвгуста, написaти всю2 вселeнную. се6 написaніе пeрвое
бhсть. владyщу сирjею, киринjю. и3 и3дsху вси6 написa
тисz, к0ждо въ св0й грaдъ. Взhде же їo1сифъ t галилez,
и4зъ града назарefа. во їудeю в0 градъ двdвъ, и4же нари
цaетсz виfлеo1мъ, занE бhти є3мY t д0му и3 n§ества
двdва, написaтисz съ марjею nбручeною є3мY жен0ю сyщею
t луки2
непрaздною. бhсть же є3гдA бhста т{, и3сп0лнишасz днjе
роди1ти є4й. и3 роди2 сн7а своего2 пeрвенца, и3 пови1тъ є3го2. и3
положи2 є3го2 въ ћслехъ, занE не бB и4ма мёста въ nби1те
ли. И# пaстыріе бёху въ т0й же странЁ бдsще, и3 стрегyще
стрaжду нощнyю n стaдэ своeмъ. и3 се6 ѓнGлъ гDнь стA
въ ни1хъ, и3 слaва гDнz nсіS и4хъ. и3 ўбоsшасz стрaхомъ
вeліемъ. и3 речE и4мъ ѓнGлъ, не б0йтесz. се6 бо бlговэствyю
вaмъ рaдость вeлію, ћже бyдетъ всёмъ лю1демъ. ћко
роди1сz вaмъ днeсь сп7съ, и4же є4сть хrт0съ гDь, в0 градэ
двdвэ. и3 се6 вaмъ знaменіе, nбрsщете младeнецъ п0витъ
лежaщь въ ћслехъ. и3 внезaпу бhсть со ѓнGломъ мн0же
ство в0й нбcныхъ, хвaлzщихъ бGа, и3 гlющихъ. слaва въ
вhшнихъ бGу, и3 на земли2 ми1ръ, въ чlцэхъ бlговолeніе.
И# бhсть ћко tид0ша t ни1хъ нa нб7о ѓнGли. и3 чlцы
пaстыріе рёша дрyгъ к0 другу, прeидемъ до виfлеeма, и3
ви1димъ гlъ сeй бhвшіи, и4же гDь сказA нaмъ. И# пріид0ша
поспёш8шесz, и3 nбрэт0ша маріaмъ же и3 їo1сифа, и3
младeнецъ лежaщь въ ћслехъ. Ви1дэвша же, сказaша n
гlэ гlаннэмъ и4мъ n nтрочaти сeмъ. и3 вси6 слhшавшеи,
диви1шасz n гlанныхъ t пaстыріи къ ни1мъ. Маріaмъ
же соблюдaше вс‰ гlы сіS, слагaющи въ с®цы своeмъ.
За?, ѕ7.* И# возврати1шасz пaстыріе, слaвzще и3 хвалsще
o7з
є3ђaліе
бGа n всёхъ ћже слhшаша и3 ви1дэша, ћко же гlано
бhсть къ ни1мъ. И# є3гдA и3сп0лнишасz џсмь днjи, да
nбрёжутъ є3го2, и3 нарек0ша и4мz є3мY ї©ъ, наречeнное
ѓнGломъ прeжде дaже не зачaтсz в0 чревэ. И# є3гдA и3сп0л
нишасz днjе nчищeніz є3ю2 по зак0ну моmсeoву.
За?, з7.* Вознес0ста є3го2 во їєrли1мъ, постaвити є3го2 прeдъ
гDемъ, ћко же є4сть пи1сано въ зак0нэ гDни, ћко всsкъ
младeнецъ, мyжеска п0лу, разверзaz ложеснA, с™о гDви
наречeтсz. И# є4же дaти жeртву, по речeнному въ зак0нэ
гDни, двA г0рличища, и3ли2 двA птенцA голуби1на.
За?, }.* И# се6 бB чlкъ во їєrли1мэ, є3мy же и4мz симеo1нъ,
и3 чlкъ сeй прaведенъ и3 бlгочести1въ, чaz ўтёхы ї}левы,
и3 д¦ъ бB с™ъ въ нeмъ. и3 бB є3мY nбэщaнно д¦омъ
с™hмъ, не ви1дэти смр7ти, прeже дaже не ви1дитъ хrтA
гDнz. И# пріи1де д¦омъ въ цRковь. И# є3гдA введ0ста роди1телz
nтрочA ї©а, сотвори1ти и4ма по nбhчаю зак0нному n
нeмъ. и3 т0й пріeмъ є3го2 нa руку свою2, и3 блгcви2 бGа, и3
речE. нн7э tпущaеши рабA твоего2 вLко, по гlу твоемY
съ ми1ромъ. ћко ви1дэстэ џчи мои2 сп7сeніе твоE, є4же є3си2
ўгот0валъ предъ лицeмъ всёхъ лю1діи. свётъ во tкровeніе
kзhкомъ, и3 слaву лю1діи твои1хъ ї}лz. И# бB їo1сифъ,
и3 м™и є3го2, чюдsщасz n гlемыхъ n нeмъ. И# блгcви2 |
t луки2
симеo1нъ, и3 речE къ марjи мaтери є3го2. се6 лежи1тъ сeй на
падeніе и3 на востaніе мн0гымъ во ї}ли, и3 въ знaменіе
прерэкaемо. и3 тебё же сам0й дш7у пр0йдетъ nрyжіе,
ћко ќбо да tкрhютсz t мн0гъ с®цъ помышлeніz. И#
бB ѓнна прbр0чица, дщи2 фанyилева, t колёна ґсv1рова.
си6 заматорёвши в0 днехъ мн0зэхъ, жи1вши съ мyжемъ
сeдмь лётъ t дв7ьства своего2, и3 тA вдовA ћко лётъ
џсмьдесzтъ четhри, ћже не tхождaше t цRкви, пост0мъ
и3 мlтвами служaщи дн7ь и3 н0щь. И# тA въ т0й чaсъ
пристaвши, и3сповёдавшесz гDви, и3 гlаше n нeмъ всёмъ
чaющимъ и3збавлeніz во їєrли1мэ. И# ћко скончaшасz
вс‰ по зак0ну гDню, возврати1шасz въ галилeю, в0 градъ
св0й назарefъ. nтрочa же растsше и3 крэплsшесz д¦омъ,
и3сполнszсz премyдрости, и3 блгdть б9іz бB на нeмъ. И#
хождaста роди1телz є3го2 на всsко лёто во їєrли1мъ, въ
прaздникъ пaсхы. И# є3гдA бhсть двоюнaдесzте лёту,
восходsщемъ и4мъ во їєrли1мъ, по nбhчаю прaздника,
и3 скончaвшемъ дни2, и3 возвращaющимсz и4мъ. nстA
џтрокъ ї©ъ во їєrли1мэ, и3 не разумЁ їo1сифъ, и3 мaти
є3го2, мнёвша же є3го2 въ дружи1нэ сyща, преид0ша днE
пyть, и3 и3скaста є3го2 въ ср0дницэхъ и3 въ знaемыхъ. и3
не nбрётша є3го2, возврати1стасz во їєrли1мъ взыскaюща
o7и
є3ђaліе
є3го2. и3 бhсть по тріeхъ днeхъ, nбрэт0ста є3го2 въ цRкви,
сэдsща посредЁ ўчи1 теліи, и3 послyшающа и4 х ъ, и3
вопрашaюща и4хъ. Ўжасaхужесz вси6 послyшающеи є3го2,
n рaзумэ и3 n tвётехъ є3го2. И# ви1дэвша є3го2, диви1стасz,
и3 къ немY м™и є3го2 речE. чaдо, что2 сотвори2 нaма тaко;
се6 nц7ъ тв0й и3 ѓзъ болsща и3скaховэ тебE. И# речE къ
ни1ма. что2 ћко и3скaсте менE; не вёста ли ћко въ тёхъ
ћже nц7A моего2 дост0итъ бhти ми6; и3 т† не разумёста
гlа, и4же гlа и4ма. И# сни1де съ ни1ма, и3 пріи1де въ назарefъ,
и3 бB повинyzсz и4ма. м™и же є3го2 соблюдaше вс‰ гlы
сіS въ с®ци своeмъ. И# ї©ъ, преспэвaше премyдростію и3
в0зрастомъ и3 блгdтію t~ бGа и3 чlкъ.
ГлавA, G. За?, f7.

В
ъ пsтое же нaдесzть лёто влdчества тивeріz кeсарz,
nбладaющу понтjйскому пилaту їудeею. и3 четверто
влaстствующу галилeею и4роду. Фили1ппу же брaту є3го2
четвертовлaстствующу и3 тирjею и3 трахони1тскою стран0ю,
и3 лисaнію, ґвилинjею четвертовлaстствующу. при ґрхієрeи
ѓннэ и3 каіaфэ, бhсть гlъ б9іи ко їoaнну, захaріину
сн7у въ пустhни. и3 пріи1де во всю2 странY їoрдaнскую,
проповёдаz кRщeніе покаsніz во nставлeніе грэх0въ,
ћко же є4сть пи1сано въ кни1зэ словeсъ їса1іz прbр0ка
t луки2
гlюща. глaсъ вопію1щаго въ пустhни. ўгот0вайте пyть
гDнь, прaвы твори1те стезS є3го2. всsка дeбрь и3сп0лнитсz,
и3 всsка горA и3 х0лмъ смэри1тсz. И# бyдутъ строп0тнаz въ
прaваz. и3 џстріи въ пути2 глaдкы. И# ќзритъ всsка пл0ть
сп7сeніе б9іе. гlаше же и3сходsщимъ нар0домъ кrти1тисz
t него2. порождeніz є3хи1днова, кто2 сказA вaмъ бэжaти
t грzдyщаго гнёва; сотвори1те ќбо плоды2 дост0йны
покаsніz, и3 не начинaйте гlати въ себЁ, nц7A и4мамы
ґвраaма. гlю бо вaмъ, ћко м0жетъ бGъ t кaменіz сего2
воздви1гнути чaда ґвраaму. ќже бо и3 сэки1ра при к0рени
дрeва лежи1тъ. всsко ќбо дрeво не творsщее плодA добрA,
посэкaетсz и3 въ џгнь вмэтaетсz. И# вопрашaху є3го2
нар0ди гlюще. что2 ќбо сотвори1мъ; tвэщaвъ же гlа
и4мъ. и3мёzи двЁ ри1зэ, да подaстъ не и3мyщему. и3
и3мёzи брaшна, тaко же да твори1тъ. Пріид0ша же и3
мhтаре кrти1тисz t него2, и3 рёша къ немY. ўчи1телю,
что2 сотвори1мъ; џнъ же речE къ ни1мъ, ничт0же б0ле t
повелённаго вaмъ твори1те. Вопрашaху же є3го2 и3 в0ини
гlюще. и3 мы2 что2 сотвори1мъ; и3 речE къ ни1мъ. никог0же
nби1дите, ни nклеветавaйте. и3 дов0лни бyдэте nбр0кы
вaшими. Чaющемъ же лю1демъ, и3 помышлsющемъ всёмъ
въ с®цhхъ свои1хъ n їoaннэ, є3дA т0й є4сть хrт0съ,
o7f
є3ђaліе
tвэщавaше їoaннъ всёмъ, гlz. Ѓзъ ќбо вод0ю кRщaю
вы6, грzдeтъ же крёпліи менE, є3мy же нёсмь дост0инъ
tрэши1ти ремeнь сап0гу є3го2, т0й вы6 кrти1тъ д¦омъ
с™hмъ, и3 nгнeмъ. Е#мy же лопaта въ рyку є3го2, и3
nтреби1тъ гумно2 своE, и3 соберeтъ пшени1цу въ жи1тницу
свою2. плёвы же сожжeтъ nгнeмъ негасaющимъ. мн0га
же ќбо и3 и4на ўтэшaz, бlговэствовaше лю1демъ.
За?, ‹.* И$родъ же четвертовлaстникъ nбличaемъ t него2,
n и3родіsдэ женЁ брaта своего2, и3 n всёхъ ћже сотвори2
ѕлaz и4родъ. и3 приложи2 и3 се6 надъ всёми, и3 затвори2
їoaнна въ темни1ци. Бhсть же є3гдA кrти1шасz вси6 лю1діе.
и3 ї©у кRщьшусz и3 молsщусz, tвeрзесz нб7о, и3 сни1де д¦ъ
с™hи тэлeснымъ џбразомъ ћко г0лубь нaнь. И# глaсъ съ
нб7сE бhсть гlz. ты2 є3си2 сн7ъ м0й возлю1бленныи, n тебЁ
бlговоли1хъ.
За?, аi7.* И# т0й бB ї©ъ, ћко лётомъ три1десzте. начинaz,
сhи ћко мни1мъ сн7ъ їo1сифовъ, и3лjевъ. матfaновъ,
левjинъ. мельхjинъ, їаннaевъ. їo1сифовъ, маттаfjевъ.
ґм0совъ, наyмовъ. є3сли1мовъ, наггeoвъ. маafовъ,
маттаfjевъ. семjевъ, їo1сифовъ. їyдинъ, їoаннaновъ.
рисjевъ, зоровавeлевъ. салаfjилевъ, нирjевъ. мелхjевъ,
ґддjевъ. косaмовъ, є3 л модaмовъ. и4 р овъ, їoсjевъ.
t луки2
є3лієзeровъ, їoри1мовъ, матfaтовъ, левjинъ. симеo1новъ,
їyдинъ. їo1сифовъ, їoанaмовъ. є3ліаки1мовъ, мелеaевъ.
маинaновъ, маттаfaевъ. наfaновъ, двdвъ. їєсeoвъ,
nви1довъ. воo1зовъ, салм0новъ. наасс0новъ, ґмино
дaвовъ. ґрaмовъ, їoарaмовъ. є3ср0мовъ, фарeсовъ. їyдинъ,
їaковль. їсаaковъ, ґвраaмовъ. fаррaновъ, нах0ровъ.
серyховъ, рагaвовъ. фалeковъ, є3 в eровъ. салaновъ,
кайнaновъ. ґрфаxaдовъ, си1 м овъ. н0евъ, ламeховъ.
маfусaлевъ, є3н0ховъ. їарeдовъ, малелeилевъ. кайнaновъ,
є3н0совъ. си1fовъ, ґдaмовъ. б9іи.
ГлавA, д7. За?, вi7.

Ї
©ъ же и3сп0лнь д¦а с™а возврати1сz t їoрдaна, и3
ведsшесz д¦омъ въ пустhнz, днjи четhридесzте
и3скушaемъ t діaвола. и3 не ћстъ ничес0же в0 дни
ты6. и3 скончaвшемсz и4мъ, послэди2 взалкA. и3 речE є3мY
діaволъ. ѓще сн7ъ є3си2 б9іи, рци2 кaменеви семY да бyдетъ
хлёбъ. и3 tвэщA ї©ъ къ немY гlz. пи1сано є4сть, ћко не
n хлёбэ є3ди1номъ жи1въ бyдетъ чlкъ, но n всsкомъ
гlэ б9іи. И# возвeдъ є3го2 діaволъ нa гору высокY, показA
є3мY вс‰ цrтвіz вселeнныz, въ часЁ времeннэ. и3 речE
є3мY діaволъ. тебЁ дaмъ влaсть сію2 всю2 и3 слaву и4хъ, ћко
мнЁ данA є4сть, и3 є3мy же ѓще хощY, дaмъ ю5. ты2 ќбо
п7
є3ђaліе
ѓще покл0нишисz предо мн0ю, бyдутъ тебЁ вс‰. И#
tвэщaвъ речE є3мY ї©ъ. и3ди2 за мн0ю сатанA. пи1сано
є4сть. покл0нишисz гDу бGу твоемY, и3 томY є3ди1ному
послyжиши. И# ведE є3го2 во їєrли1мъ, и3 постaви є3го2
на крилЁ цRк0внэмъ, и3 речE є3мY. ѓще сн7ъ є3си2 б9іи,
вeрзисz tсю1ду д0лу. пи1сано бо є4сть, ћко ѓнGломъ
свои1мъ заповёсть n тебЁ сохрани1ти т‰, и3 на рукaхъ
в0змутъ т‰, да некогдA прeткнеши n кaмень н0гу твою2.
И# tвэщaвъ речE є3мY ї©ъ. ћко речeно є4сть, не и3скyсиши
гDа бGа твоего2. и3 скончaвъ всE и3скушeніе діaволъ, tи1де t
него2 до врeмене. И# возврати1сz ї©ъ, въ си1лэ д¦0внэй въ
галилeю, и3 вёсть и3зhде по всeй странЁ n нeмъ. и3 т0й
ўчaше на с0нмищихъ и4хъ, слaвимъ всёми.
За?, гi7.* И# пріи1де въ назарefъ, и3дёже бB воспитaнъ, и3
вни1де по nбhчаю своемY въ дн7ь суб0тныи въ с0нмище,
и3 востA чести2. и3 дaша є3мY кни1гу їса1іа прbр0ка. и3 разгнyвъ
кни1гу, nбрёте мёсто, и3дёже бB напи1сано. д¦ъ гDнь на
мнЁ, є3г0 же рaди помaза м‰, бlговэсти1ти ни1щимъ
послA м‰, и3сцэли1ти сокрушeныz с®цемъ, проповёдати
плэнeннымъ tпущeніе, и3 слэпhмъ прозрёніе, tпу
сти1ти сокрушeныz въ tрaду, проповёдати лёто гDне
пріsтно. И# согнyвъ кни1гу, tдaвъ слузЁ, сёде. и3 всёмъ
t луки2
въ с0нмищи џчи бёху зрsще нaнь. И# начaтъ гlати къ
ни1мъ, ћко днeсь сбhстьсz писaніе се6 во ќшію вaшею. и3
вси6 свэдётельствоваху є3мY.
За?, дi7.* И# дивлsхусz n словесёхъ блгdти, и3сходsщихъ
и3зъ ќстъ є3го2. И# гlаху. не сeй ли є4сть сн7ъ їo1сифовъ;
и3 речE къ ни1мъ. всsко речeте ми6 при1тчу сію2, врачY и3сцэ
ли1сz сaмъ. є3ли1ка слhшахомъ бhвшаz въ капернаyмэ,
сотвори2 и3 здB во n§ествіи своeмъ. речe же. ґми1нь гlю
вaмъ, ћко ни кот0рыи прbр0къ пріsтенъ є4сть во n§ествіи
своeмъ. пои1стинэ же гlю вaмъ, мн0гы вдови1ца бёша
в0 дни и3ліины2 во ї}ли, є3гдA заключи1сz нб7о три2 лёта, и3
мцcа шeсть, ћко бhсть глaдъ вели1къ по всeй земли2, и3 ни
къ є3ди1ной и4хъ п0сланъ бhсть и3ліS, т0кмо въ сарeпту
сид0нскую, къ женЁ вдови1ци. И# мн0зи прокажeни бёху
при є3лисeи прbр0цэ во ї}ли, и3 ни є3ди1нъ же t ни1хъ
nчи1стисz, т0кмо неємaнъ сиріани1нъ. И# и3сп0лнишасz
вси6 ћрости въ с0нмищи, слhшавше сіS. и3 востaвше
и3згнaша є3го2 в0нъ и3зъ грaда, и3 вед0ша є3го2 до верхY
горы2, на нeй же грaдъ и4хъ с0зданъ бsше, да бhша є3го2
низри1нули. џнъ же прошeдъ посредЁ и4хъ и3дsше.
За?, єi7.* И# сни1де въ капернаyмъ, грaда галилeйска, и3
бB ўчA и4хъ въ суб0ты. и3 ўжасaхусz n ўчeніи є3го2,
п7а
є3ђaліе
ћко со влaстію бB сл0во є3го2. И# въ с0нмищи бB чlкъ,
и3мы2 дyхъ бёса нечи1ста, и3 возопи2 глaсомъ вeліемъ гlz.
nстaви, что2 нaмъ и3 тебЁ, ї©е назарsнине. пришeлъ
є3си2 погуби1ти нaсъ; вёмъ т‰ кто2 є3си2, с™hи б9іи. И#
запрэти2 є3мY ї©ъ, гlz. премолчи2, и3 и3зhди и3зъ него2. И#
повeргъ є3го2 бёсъ посредЁ, и3зhде и3зъ него2, никaкоже
вреди1въ є3го2. И# бhсть ќжасъ на всёхъ, и3 стzзaхусz
дрyгъ к0 другу гlюще. что2 сл0во се6; ћко влaстію и3 си1лою
вели1тъ нечи1стымъ духов0мъ и3 и3сх0дzтъ;
За?, ѕi7.* И# и3схождaше глaсъ n нeмъ во всsко мёсто
страны2. востaвъ же и3зъ с0нмища, вни1де въ д0мъ си1мо
новъ. Тeща же си1монова бB nдержи1ма nгнeмъ вeліемъ,
и3 моли1ша є3го2 n нeй. и3 стaвъ надъ нeю, запрэти2 nгню2, и3
nстaви ю5. ѓбіе же востaвши, служaше и4мъ. заходsщу же
сlнцу, вси6 є3ли1цы и3мsху болsщіz недyгы разли1чными,
привожaху и4хъ къ немY. џнъ же на є3ди1номъ к0ждо
и4хъ рyцэ возл0жъ, и3сцэлsше и4хъ. И#схождaху же и3
бёси t мн0гъ, вопію1ще и3 гlюще, ћко ты2 є3си2 хrт0съ,
сн7ъ б9іи. И# запрэщaz не дадsше и4мъ гlати, ћко
вёдzху хrтA самого2 сyща. Бhвшу же дни2, и3зшeдъ и4де
въ пyсто мёсто є3ди1нъ, и3 нар0дъ и3скaху є3го2, и3 пріид0ша
до него2, и3 держaхусz є3го2, да не бы2 tшeлъ t ни1хъ.
t луки2
џнъ же речE къ ни1мъ. ћко и3 другhмъ градов0мъ бlго
вэсти1ти ми6 подобaетъ цrтвіе б9іе, ћко на се6 п0сланъ
є4смь. и3 бB проповёдаz на с0нмищихъ галилeйскыхъ.
ГлавA, є7. За?, зi7.

Б
hсть же належaщу є4мъ нар0ду, да бhша слhшали
сл0во б9іе. И# т0й бB стоS при є4зерэ генисарeтстэ,
и3 ви1дэ двA кораблS стоsща при є4зерэ. Рhбаріе же
tшeдше t нею2, плакaху мрeжа. Влёзъ же во є3ди1нъ t
кораблю2 и4же бB си1моновъ, моли2 є3го2 t землS tступи1ти
мaло. и3 сёдъ ўчaше и3скораблS нар0ды. ћко же престA
гlz, речE къ си1мону, поступи2 въ глубинY, и3 в8вeрзэте
мрeжа вaша въ лови1тву. и3 tвэщaвъ си1монъ, речE є3мY.
настaвниче, nбн0щь всю2 трyждьшесz ничес0же ћхомъ,
по гlу же твоемY в8вeргу мрeжу. и3 се6 сотв0рше, ћша
мн0жество рhбъ мн0го, протерзaшежесz мрeжа и4хъ, и3
поманyша причaстникомъ и4же бsху въ друзeмъ корабли2,
да пришeдше пом0гутъ и4мъ. и3 пріид0ша, и3 и3сп0лниша
џба кораблS, ћко погружaтисz и4ма. Ви1дэвъ же си1монъ
пeтръ, припадE къ колёнома ї©овома, гlz. и3зhди t
менE, ћко мyжъ грёшенъ є4смь гDи. ќжасъ бо nдержaше
є3го2, и3 вс‰ сyщаz съ ни1мъ, n лови1твэ рhбъ ћже ћша.
тaкожде же и3 їaкова и3 їoaнна, сн7а зеведeoва, ћже бёста
п7в
є3ђaліе
џбэщника си1монови. и3 речE къ си1мону ї©ъ, не б0йсz.
tсeлэ бyдеши чlкы ловS. и3 и3звлeкше џба кораблS нa
землю, nстaвльше вс‰, въ слёдъ є3го2 и3д0ша.
За?, иi7.* И# бhсть є3гдA бB ї©ъ во є3ди1номъ t град0въ,
и3 се6 мyжъ и3сп0лнь прокажeніz, и3 ви1дэвъ ї©а, пaдъ
ни1цъ молsсz є3мY гlz. гDи, ѓще х0щеши, м0жеши
м‰ nчи1стити. и3 простeръ рyку коснY є3го2, рeкъ. хощY,
nчи1стисz. и3 ѓбіе прокaза tи1де t него2. И# т0й заповёда
є3мY никомyже повёдати, но шeдъ покажи1сz їєрeoви,
и3 принеси2 n nчищeніи твоeмъ, ћко же повелЁ моmсeй,
во свэдётельство и4мъ. прохожaше же пaче сл0во n
нeмъ, и3 схожaхусz нар0ди мн0зи слhшати, и3 цэли1тисz
t него2, t нед{гъ свои1хъ. т0й же бB tходS въ пустhню
и3 молsсz.
За?, fi7.* И# бhсть во є3ди1нъ t днjи, и3 т0й бB ўчA, и3 бёху
сэдsще фарисeе, и3 законоўчи1теліе, и4же бsху пришли2
t всsкіz вeси галилeйскіz, и3 їудeйскіz, и3 їєrли1мскіz,
и3 си1ла гDнz бB и3сцэлsющи и4хъ. И# се6 мyжіе носsще
на nдрЁ чlка, и4же бB раслaбленъ, и3 и3скaху внести2 є3го2
и3 положи1ти предъ ни1мъ. и3 не nбрётше кудЁ внести2
є3го2 нар0да рaди. возлёзше нa храмъ, сквозЁ скудeлы
низвёсиша є3го2 съ nдр0мъ на средY предъ ї©а. и3 ви1дэвъ
t луки2
вёру и4хъ, речE є3мY. чlче nставлsютътисz грэси2 твои2.
и3 начaша помышлsти кни1жницы и3 фарисeе, гlюще.
кто2 є4сть сeй, и4же гlетъ хулы2; кто2 м0жетъ nставлsти
грэхы2, т0кмо є3ди1нъ бGъ; разумёвъ же ї©ъ помышлeніz
и4хъ, tвэщaвъ речE къ ни1мъ. что2 помышлsете въ с®цhхъ
вaшихъ; что2 є4сть ўд0бэе рещи2. nставлsютътисz грэси2
твои2. и3ли2 рещи2, востaни и3 ходи2; но да ўвёсте, ћко
влaсть и4мать сн7ъ члчcкыи на земли2 tпущaти грэхы2,
речE раслaбленому. тебЁ гlю, востaни, возми2 џдръ тв0й,
и3ди2 въ д0мъ св0й. и3 ѓбіе востaвъ предъ ни1ми, взeмъ на
нeмъ же лежaше, и4де въ д0мъ св0й, слaвz бGа. и3 ќжасъ
пріsтъ вс‰, и3 славлsху бGа, и3 и3сп0лнишасz стрaха гlюще,
ћко ви1дэхомъ преслaвнаz днeсь.
За?, к7.* И# посeмъ и3зhде, и3 ўзрЁ мытарS, и4менемъ
левjю, сэдsща на мhтници. и3 речE є3мY, и3ди2 по мнЁ.
и3 nстaвль вс‰, востaвъ, въ слёдъ є3го2 и4де. И# сотвори2
чрежeніе вeліе левjй є3мY въ домY своeмъ. и3 бB нар0дъ
мытарeй мн0гъ, и3 и3нёхъ, и4же бёху съ ни1мъ возлежaще.
и3 роптaху кни1жницы нaнь, и3 фарисeе ко ўчн7к0мъ є3го2
гlюще. почто2 съ мытари2 и3 грёшникы ћсте и3 піeте;
и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE къ ни1мъ. не трeбуютъ здрaвіи
врачA, но болsщіи. не пріид0хъ призвaти прaведныхъ,
п7г
є3ђaліе
но грёшныz въ покаsніе.
За?, к7а.* Nни1 же рёша къ немY. почто2 ўчн7цы2 їoaннови
постsтсz чaсто, и3 мlтвы творsтъ, тaко же и3 фарисeй
стіи, ґ твои2 kдsтъ и3 пію1тъ; џнъ же речE къ ни1мъ. є3дA
м0жете сн7ы брaчныz д0ндеже жени1хъ съ ни1ми є4сть,
сотвори1ти пости1тисz; пріи1дутъ же днjе, є3гдA tsтъ
бyдетъ t ни1хъ жени1хъ, и3 тогдA постsтсz въ ты6 дни2.
Гlаше же и3 при1тчу къ ни1мъ. ћко никт0же приставлeніz
ри1зы н0вы приставлsетъ на ри1зу вeтху. ѓще ли же, ни6.
и3 н0вую раздерeтъ, и3 вeтсэй не согласyетъ є4же t н0ваго.
И# никт0же вливaетъ винA н0ва въ мёхы вeтхы, ѓще ли
же ни6, раст0ргнетъ н0вое вино2 мёхы, и3 сaмо и3зліeтсz,
и3 мёси поги1бнутъ, но вино2 н0вое въ мёхы н0вы
вливaти, и3 nбоE соблюдeтсz. и3 никт0же пи1въ вeтхое,
ѓбіе х0щетъ н0вому. гlетъ бо, вeтхое лyчше є4сть.
ГлавA, ѕ7. За?, к7в.

Б
hсть же въ суб0ту второпeрвую, и3ти2 є3мY сквозЁ
сёzніz, и3 восторгaху ўченицы2 є3го2 клaсы, и3 kдsху
стирaюще рукaми. Нёціи же t фарисе6й рёша и4мъ.
что2 творитE, є3г0 же не дост0итъ твори1ти въ суб0ты;
и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE къ ни1мъ. ни ли2 сего2 чли2 є3стE, є4же
сотвори2 дв7дъ, є3гдA взалкaсz сaмъ, и3 и4же съ ни1мъ сyщіи,
t луки2
кaко вни1де въ д0мъ б9іи, и3 хлёбы предложeніz взeмъ,
и3 ћстъ, и3 дaстъ и3 сyщимъ съ ни1мъ, и4хъ же не дост0zше
ћсти, т0кмо є3ди1нэмъ їєрeoмъ; и3 гlаше и4мъ, ћко гDь
є4сть сн7ъ члчcкіи и3 суб0тэ. Бhсть же и3 въ другyю суб0ту,
вни1ти є3мY въ с0нмище, и3 ўчи1ти. И# бB т{ чlкъ, и3 рукA
є3мY деснaz бB сухA. назирaху же кни1жницы и3 фарисeе,
ѓще въ суб0ту и3сцэли1тъ, да nбрsщутъ рёчь нaнь. џнъ
же вёдzше помышлeніz и4хъ, и3 речE чlку и3мyщему
сyху рyку. востaни, и3 стaни посредЁ. џнъ же востaвъ,
стA. Речe же ї©ъ къ ни1мъ. вопрошY вы6, что2 дост0итъ
въ суб0ты, добро2 твори1ти, и3ли2 ѕло2 твори1ти, дш7у спcти2
и3ли2 погуби1ти; и3 возрёвъ на вс‰ и4хъ, речE є3мY. простри2
рyку твою2. џнъ же сотвори2 тaко. и3 ўтверди1сz рукA є3го2
здрaва ћко другaz. nни1 же и3сп0лнишасz безyміz, и3
гlаху дрyгъ к0 другу, что2 бhша сотвори1ли ї©ови.
За?, к7г.* Бhсть же в0 дни ты6, и3зhде въ г0ру помоли1тисz,
и3 бB џбнощь въ мlтвэ б9іи. И# є3гдA бhсть дн7ь, призвA
ўчн7кы2 своS. и3 и3збрA t ни1хъ дванaдесzте, и4хъ же и3 ґпcлы
наречE. си1мона, є3г0 же и3меновA петрA, и3 ґндрez брaта є3го2.
їaкова, и3 їoaнна. фили1ппа, и3 варfоломez. матfez, и3
fомY. їaкова ґлfeoва, и3 си1мона нарицaемаго зил0та. їyду
їaковлz, и3 їyду и3скаріo1тскаго, и4же и3 бhсть предaтель.
п7д
є3ђaліе
За?, к7д.* И# сшeдъ съ ни1ми стA на мёстэ рaвнэ, и3
нар0дъ ўчн7къ є3го2, и3 мн0жество мн0го лю1діи t всеS
їюдez, и3 їєrли1ма, и3 пом0ріz тЂрска и3 сид0нска, и4же
пріид0ша послyшати є3го2, и3 и3сцэли1тисz t нед{гъ
свои1хъ, стрaждущеи t д{хъ нечи1стыхъ, и3 и3сцэлsхусz.
и3 вeсь нар0дъ и3скaше прикасaтисz є4мъ, ћко си1ла t него2
и3схождaше и3 и3сцэлsше вс‰. И# т0й возвeдъ џчи свои2
на ўчн7кы2 своS, гlаше. Бlжeни ни1щіи, ћко вaше є4сть
цrтвіе б9іе. Бlжeни ѓлчущеи нн7э, ћко насhтитесz.
Бlжeни плaчущеи нн7э, ћко восмэeтесz. Бlжeни бyдете
є3гдA возненави1дzтъ вaсъ чlцы. и3 є3гдA разлучaтъ вы6, и3
пон0сzтъ, и3 пронесyтъ и4мz вaше ћко ѕло2, сн7а члчcкаго
рaди. возрaдуйтесz въ т0й дн7ь и3 взыгрaйте. се6 бо мздA
вaша мн0га нa нб7си. По си1мъ бо творsху прbр0комъ
nц7ы2 и4хъ.
За?, к7є.* Nбaче г0ре вaмъ богaтымъ, ћко tстоитE
ўтэшeніz вaшего. Г0ре вaмъ насыщeніи нн7э, ћко
взaлчете. Г0ре вaмъ смэю1щимсz нн7э, ћко возрыдaете
и3 восплaчете. Г0ре є3гдA д0брэ рекyтъ вaмъ вси6 чlцы.
По си1мъ бо творsху лжепрbр0комъ nц7ы2 и4хъ. Но вaмъ
гlю слhшащимъ, люби1те врагы2 вaша. добро2 твори1те
ненави1дzщимъ вaсъ. блгcви1те кленyщаz вы6, моли1тесz
t луки2
за творsщихъ вaмъ nби1ду. Бію1щему т‰ въ лани1ту,
подaждь и3 другyю. и3 t взимaющаго ти6 ри1зу, и3 срачи1цу
не возбрани2. всsкому же просsщему ў тебE, дaй. и3 t
взимaющаго твоS, не и3стzзaй.
За?, к7ѕ.* И# ћко же х0щете да творsтъ вaмъ чlцы, и3
вы2 твори1те и4мъ тaкожде. и3 ѓще лю1бите лю1бzщаz вы6,
каS вaмъ блгdть є4сть; и4бо и3 грёшницы лю1бzщаz и4хъ
лю1бzтъ. и3 ѓще бlготворитE бlготворsщимъ вaмъ, каS
вaмъ блгdть є4сть; и4бо и3 грёшницы т0жде творsтъ. И#
ѓще взаи1мъ даeте t ни1хъ же чaете воспріsти, каS вaмъ
блгdть є4сть; и4бо и3 грёшницы грёшникомъ взаи1мъ
давaютъ, да воспріи1мутъ рaвнаz. nбaче люби1те врагы2
вaша, и3 бlготвори1те. и3 взаи1мъ дaйте, ничес0же чaюще,
и3 бyдетъ мздA вaша мн0га, и3 бyдете сн7ове вhшнzго,
ћко т0й бlгъ є4сть, на безблгdтныz и3 ѕлhz. бyдэте
ќбо милосeрди, ћко же и3 nц7ъ вaшъ млcрдъ є4сть.
За?, к7з.* Не суди1те, и3 не сyдzтъ вaмъ. и3 не nсужaйте,
да не nсужeни бyдете. tпущaйте, и3 tпyстzтъ вaмъ.
дaйте, и3 дaстсz вaмъ. мёру добрY нaткану и3 потрyсну
и3 преливaющусz, дадyтъ на лоно2 вaше. т0ю бо мёрою,
є3ю1 же мёрите, возмёритсz вaмъ. Речe же при1тчу и4мъ.
є3дA м0жетъ слэпeцъ слэпцA води1ти; не џба ли въ ћму
п7є
є3ђaліе
впадeтасz; нёсть ўчени1къ надъ ўчи1телемъ свои1мъ.
совершeнъ же всsкъ бyдетъ, ћко же ўчи1тель є3го2. Чт0
же ви1диши сучeцъ, и4же є4сть въ nчеси2 брaта твоего2,
бервнa же є4же є4сть въ nчеси2 твоeмъ не чyеши; и3ли2 кaко
м0жеши рещи2 брaту твоемY. брaте nстaви, да и3змY
сучeцъ, и4же є4сть въ nчеси2 твоeмъ, сaмъ сyщаго въ nчеси2
своeмъ бервнA не ви1дz; лицемёре, и3зми2 пeрвэе бервно2
и3зъ nчесE твоего2, и3 тогдA пр0зриши и3зs8 ти сучeцъ и3зъ
nчесE брaта твоего2. Нёсть бо дрeво добро2, творS плодA
ѕлA. нижE дрeво ѕло2, творS плодA добрA. всsко бо дрeво
t плодA своего2 познaетсz. Не t тeрніz бо чeшутъ
см0квы, ни t купи1ны є4млютъ гр0здіz. Бlгjи чlкъ t
бlгaго сокр0вища с®ца своего2 и3зн0ситъ бlг0е. И# ѕлhи
чlкъ t ѕлaго сокр0вища с®ца своего2 и3зн0ситъ ѕл0е. t
и3збhтка бо с®ца, гlютъ ўстA є3го2.
За?, к7и.* Чт0 же м‰ зовeте, гDи гDи, и3 не творитE ћже
гlю; всsкъ грzдhи ко мнЁ, и3 слhшаи словесA моS, и3
творS |, скажY вaмъ комY є4сть под0бенъ. под0бенъ
є4сть чlку зи1ждущу хрaмину, и4же и3скопA и3 ўглуби2, и3
положи2 nсновaніе на кaмени. Наводнeнію же бhвшу,
припадE рэкA хрaминэ т0й, и3 нем0же поколэбaти
є3S. nснованa бо бB на кaмени. Слhшавыи же, и3 не
t луки2
сотвори1выи под0бенъ є4сть чlку создaвшу хрaмину на
земли2 безъ nсновaніz, є4й же припадE рэкA, и3 ѓбіе
падeсz. и3 бhсть разрушeніе хрaмины тоS вeліе.
ГлавA, з7.

Е#
гдa же скончA вс‰ гlы своS въ слyхы лю1демъ,
За?, к7f.* Вни1де въ капернаyмъ. С0тнику же нёкоему
рaбъ болS ѕлЁ хотsше ќмрети, и4же бB є3мY чeстенъ.
Слhшавъ же n ї©э, послA къ немY ст†рца їюдeйскыz,
молS є3го2, ћко да пришeдъ сп7сeтъ рабA є3го2. nни1 же
пришeдше ко ї©ови, молsху є3го2 т0щно, гlюще. ћко
дост0инъ є4сть, є4же ѓще дaси є3мY, лю1битъ бо kзhкъ
нaшъ, и3 с0нмище т0й создA нaмъ. ї©ъ же и3дsше съ
ни1ми. Е#щe же є3мY не далeче сyщу t хрaмины, послA
къ немY с0тникъ дрyгы, гlz є3мY. гDи не дви1жисz.
нёсмь бо дост0инъ, да подъ кр0въ м0й вни1деши. тёмъ
же ни себE дост0йна сотвори1хъ пріити2 къ тебЁ. но рци2
сл0во, и3 и3сцэлёетъ џтрокъ м0й. и4бо и3 ѓзъ чlкъ є4смь
подъ вLкою ўчинeнъ, и3мёю подъ соб0ю в0ины, и3 гlю
семY, и3ди2, и3 и4детъ. и3 друг0му пріиди2, и3 пріи1детъ. и3
рабY моемY, сотвори2 се6, и3 сотвори1тъ. Слhшавъ же сіS
ї©ъ, чюди1сz є3мY. и3 nбрaщьсz и3дyщему по нeмъ нар0ду,
речE. гlю вaмъ, ни во ї}ли толи1кы вёры nбрэт0хъ.
п7ѕ
є3ђaліе
и3 возврaщшесz п0сланіи, nбрэт0ша болsщаго рабA
и3сцэлёвша.
За?, l.* И# бhсть посeмъ, и3дsше в0 градъ, нарицaемый
наи1нъ, и3 съ ни1мъ и3дsху ўчн7цы2 є3го2 мн0зи, и3 нар0дъ
мн0гъ. Ћко же прибли1жисz ко врат0мъ грaда. и3 се6
и3зношaху ўмeрша, сн7а є3динор0дна мaтери своeй. и3 тA
бB вдовA, и3 нар0дъ t грaда мн0гъ съ нeю. И# ви1дэвъ ю5
гDь, млcрдова n нeй, и3 речE є4й, не плaчи. И# пристyпль
коснyсz въ џдръ. носsщіи же стaша. и3 речE, ю4ноше, тебЁ
гlю, востaни. и3 сёде мр7твыи, и3 начaтъ гlати, и3 дaстъ
є3го2 мaтери своeй. Пріsтъ же стрaхъ вс‰, и3 слaвлzху бGа
гlюще. ћко прbр0къ вeліи востA въ нaсъ. и3 ћко посэти2
бGъ лю1діи свои1хъ.
За?, lа.* И# и3зhде сл0во се6 по всeй їюдeи n нeмъ, и3 по
всeй странЁ. И# возвэсти1ша їoaнну ўчн7цы2 є3го2 n всёхъ
си1хъ. и3 призвaвъ двA нёкаz t ўчн7къ свои1хъ їoaннъ,
послA ко ї©у гlz. ты2 ли є3си2 грzдhи, и3ли2 и3н0го чaемъ;
пришeдша же къ немY мyжа рёста. їoaннъ кrтль послA
нaсъ къ тебЁ гlz. ты2 ли є3си2 грzдhи, и3ли2 и3н0го чaемъ;
въ т0й же чaсъ и3сцэли2 мн0гы t нед{гъ и3 рaнъ, и3
д{хъ ѕлhхъ, и3 мн0гымъ слэпhмъ даровA прозрёніе. И#
tвэщaвъ ї©ъ речE и4ма. шeдша возвэсти1та їoaнну, ћже
t луки2
видёста и3 слhшаста. ћко слэпjи прозирaютъ, хр0міи
х0дzтъ, прокажeніи nчищaютсz, глусjи слhшатъ, мр7твіи
востaютъ, ни1щіи бlговэствyютъ. и3 бlжeнъ є4сть и4же
ѓще не соблaзнитсz n мнЁ. tшeдшама же ўчн7к0ма
їoaнновома. начaтъ гlати къ нар0домъ n їoaннэ.
чесо2 и3зыд0сте въ пустhню ви1дэти; тр0сть ли вётромъ
колёблемъ; но чесо2 и3зыд0сте ви1дэти; чlка ли въ мsк8ки
ри1зы nдёzна; се6 и4же въ nдeжи слaвнэй, и3 пи1щи сyщей,
въ цrтвіи сyть. но чесо2 и3зыд0сте ви1дэти, прbр0ка ли; є4й
гlю вaмъ, и3 ли1ше прbр0ка. Сeй бо є4сть, n нeмъ же пи1сано
є4сть. Се6 ѓзъ послю2 ѓнGла моего2 предъ лицeмъ твои1мъ,
и4же ўстр0итъ пyть тв0й предъ тоб0ю. Гlю бо вaмъ,
б0ліи въ рожeныхъ женaми прbр0къ їoaнна кrтлz никт0же
є4сть. мнjи же, въ цrтвіи б9іи б0ліи є3го2 є4сть. И# вси6
лю1діе слhшавше, и3 мhтаріе, nпрaвдиша бGа, крeщьшесz
кRщeніемъ їoaнновомъ. фарисeе же и3 зак0нницы совётъ
б9іи tверг0ша въ себЁ, не кRщьшесz t него2. речe же гDь.
За?, lв.* КомY ќбо ўпод0блю чlкы р0да сего2. и3 комY
сyть под0бни; под0бни сyть nтр0чищемъ сэдsщимъ на
т0ржищыхъ, и3 приглашaющимъ дрyгъ дрyга, и3 гlющимъ.
пискaхомъ вaмъ, и3 не плzсaсте. рыдaхомъ вaмъ, и3 не
плaкасте. Пріи1де бо їoaннъ кrтль, ни хлёба kды2, ни винA
п7з
є3ђaліе
піS, и3 гlете, бёсъ и4мать. Пріи1де сн7ъ члчcкіи kды2 и3 піS, и3
гlете, се6 чlкъ ћдца и3 винопjйца, дрyгъ мытарeмъ и3 грёш
никомъ. и3 nпрaвдисz премyдрость t ч†дъ свои1хъ всёхъ.
За?, lг.* Молsше же є3го2 нёкіи t фарисе6й, да бы2 ћлъ
съ ни1мъ. И# вшeдъ въ д0мъ фарисeoвъ, возлежE. И# се6
женA в0 градэ ћже бB грёшница, и3 ўвёдэвши ћко
возлежи1тъ въ хрaминэ фарисeoвэ, принeсши ґлавaстръ
мЂра, и3 стaвши при н0гу є3го2 созади2, плaчущисz начaтъ
ўмывaти н0зэ є3го2 слезaми, и3 власы2 главы2 своеS
nтирaше, и3 nблобызaше н0зэ є3го2, и3 мaзаше мЂромъ.
Ви1дэвъ же фарисeй возвaвыи є3го2, речE въ себЁ гlz. сeй
ѓще бы бhлъ прbр0къ, вёдэлъ бы кто2 и3 каковA женA
прикасaетсz є4мъ, ћко грёшница є4сть. И# tвэщaвъ ї©ъ,
речE къ немY. си1моне, и4мамъ ти6 нёчто рещи2. џнъ же
речE, ўч™лю рци2. И# речE. двA должникA бёста заимодaвцу
нёкоему. є3ди1нъ бB д0лженъ пzтіюс0тъ динaріи, другjи
же пzтіюдeсzть. не и3мyщема же воздaти, nбёма tдA.
кот0рыи ќбо є3ю2 рцы2 пaче возлю1битъ є3го2; tвэщaвъ
же си1монъ, речE. мню2 ћко є3мy же вsще tдA. џнъ же
речE є3мY, прaво суди1лъ є3си2. И# nбрaщсz къ женЁ, речE
си1монови. ви1диши ли сію2 женY; внид0хъ въ д0мъ тв0й,
воды2 нa нозэ мои2 не дaстъ. сіs же слезaми nбліS ми6
t луки2
н0зэ, и3 власы2 главы2 своеS nтры2. лобзaніz ми6 не дaстъ,
сіs же tнeли же внид0хъ, непрестA nблобызaющи ми6
н0зэ. мaсломъ главы2 моеS не помaза, сіs же мЂромъ
помaза ми6 н0зэ. є3г0 же рaди гlю ти6, tпущaютсz
грэси2 є3S мн0зи, ћко возлюби2 мн0го. Ґ є3мy же мaло
nставлsетсz, мeнше лю1битъ. речe же є4й, tпущaютсz
тебЁ грэси2. И# начaша возлежaщеи съ ни1мъ гlати въ
себЁ. кто2 сeй є4сть, и4же и3 грэхы2 tпущaетъ; речe же къ
женЁ, вёра твоS сп7сE т‰, и3ди2 въ ми1ръ.
ГлавA, }. За?, lд.

И#
бhсть посeмъ, и3 т0й прохожaше сквозЁ грaды и3
вeси, проповёдуz и3 бlговэствyz цrтвіе б9іе, и3 џба
нaдесzте съ ни1мъ. и3 жeны нёкыz, и4же бёху и3сцэлeны
t дух0въ ѕлhхъ и3 нед{гъ. мaріz нарицaемаz магдалhни,
и3зъ неs же бэс0въ сeдмь и3зhде, и3 їoaнна, женA хузaнz
пристaвника и4родова, и3 сусaнна, и3 и4ны мн0гы, ћже
служaху є3мY t и3мёніи свои1хъ. Разумэвaющу же нар0ду
мн0гу. и3 t всёхъ грaдовъ грzдyщимъ къ немY, речE
при1тчу.
За?, lє.* И#зhде сёzи сёzти сёмене своего2. и3 є3гдA сёzше,
џво падE при пути2, и3 п0прано бhсть, и3 пти6ца нбcныz
позобaша є5. Ґ друг0е падE на кaмени, и3 прозsбъ ќсше,
п7и
є3ђaліе
занE не и3мsше влaги. и3 друг0е падE посредЁ тeрніz, и3
возрaстъ тeрніе, и3 подави2 є5. друг0е же падE на земли2
блaзэ, и3 прозsбъ сотвори2 пл0дъ стори1цею. сіS гlz
возгласи2. и3мёzи ќши слhшати, да слhшитъ. Вопрашaху
же є3го2 ўчн7цы2 є3го2, гlюще. что2 є4сть при1тча сіS; џнъ
же речE, вaмъ є4сть дано2 вёдати тaйны цrтвіz б9іz.
пр0чимъ же въ при1тчахъ, да ви1дzще, не ви1дzтъ. и3
слhшаще, не разумёютъ. Е$сть же сіS при1тча. сёмz є4сть
сл0во б9іе. ґ и4же при пути2, сyть слhшащеи. пот0мъ
же прих0дитъ діaволъ, и3 взeмлетъ сл0во t с®ца и4хъ,
да не вёровавше, сп7сyтсz. ґ и4же на кaмени, и4же є3гдA
ўслhшатъ, съ рaдостію пріeмлютъ сл0во. и3 сіи2 к0рене
не и4мутъ. и4же в0 времz вёруютъ, и3 в0 времz напaсти
tпaдаютъ. ґ и4же въ тeрніи пaдшее, сіи2 сyть слhшавшеи,
и3 t печaли и3 богaтства и3 слaстьми житeйскими ходsще
подавлsютсz, и3 не совершaютъ плодA. Ґ и4же на д0брэй
земли2, сіи2 сyть, и4же д0брымъ с®цемъ и3 бlг0мъ слhшавше
сл0во, держaтъ, и3 пл0дъ творsтъ въ терпёніи. СіS гlz
возгласи2. и3мёzи ќши слhшати, да слhшитъ.
За?, lѕ.* Никт0же ќбо свэти1лника вжeгъ, покрывaетъ
є3го2 сосyдомъ, и3ли2 подъ џдръ подлагaетъ, но на свёщникъ
возлагaетъ, да входsщеи ви1дzтъ свётъ. нёсть бо тaйно,
t луки2
є4же не kвлeно бyдетъ. нижE ўтаeно, є4же не познaетсz,
и3 въ kвлeніе пріи1детъ. Блюдёте ќбо кaко слhшите. и4же
бо и4мать, дaстьсz є3мY. и3 и4же ѓще не и4мать, и3 є4же
мни1тсz и3мёz, в0зметсz t него2. Пріид0ша же къ немY
мaти и3 брaтіz є3го2, и3 не можaху бесёдовати къ немY
нар0да рaди. и3 возвэсти1ша є3мY гlюще. мaти твоS и3
брaтіz твоS внЁ стоsтъ, ви1дэти т‰ хотsще. џнъ же
tвэщaвъ речE къ ни1мъ. мaти моS и3 брaтіz моS сіи2
сyть, слhшащеи сл0во б9іе, и3 творsще є5.
За?, lз.* И# бhсть во є3ди1нъ t днjи, и3 т0й влёзе въ
корaбль, и3 ўчн7цы2 є3го2, и3 речE къ ни1мъ. прeидемъ на џнъ
п0лъ є4зера, и3 поид0ша. и3дyщимъ же и4мъ, ќспе. и3 сни1де
бyрz вётренаz въ є4зеро, и3 скончавaхусz и3 въ бэдЁ бёху.
и3 пристyпльше воздвиг0ша є3го2, гlюще. настaвниче,
настaвниче, погыбaемъ. џнъ же востaвъ запрэти2 вётру,
и3 волнeнію водн0му. и3 ўлег0ста, и3 бhсть ти1шина. Речe
же и4мъ. гдЁ є4сть вёра вaша; ўбоsвшежесz, чюди1шасz,
гlюще дрyгъ к0 другу. кто2 ќбо сeй є4сть, ћко и3 вётромъ
повелэвaетъ, и3 водЁ, и3 послyшаютъ є3го2;
За?, lи.* И# преид0ша въ странY гадари1нску, ћже є4сть
nб0нъ п0лъ галилez. и3зшeдшу же є3мY нa землю, срёте
є3го2 мyжъ нёкіи t~ града, и4же и3мsше бёсы t лётъ
п7f
є3ђaліе
мн0гыхъ, и3 въ ри1зу не nблачaшесz, и3 въ хрaмэ не
живsше, но в0 гробэхъ. Ўзрёвъ же ї©а, и3 возопи1въ
припадE къ немY, и3 глaсомъ вeліемъ речE. что2 мнЁ и3
тебЁ ї©е сн7е бGа вhшнzго; молю1тисz, не мyчи менE.
ПовелЁ ќбо дyху нечи1стому, и3зhти t чlка, t мн0гъ
бо лётъ восхищaше є3го2, и3 вzзaху є3го2 ю4жы желёзны,
и3 пyты стрегyще є3го2, и3 растерзaz ю4зы, гони1мъ бывaше
бёсомъ сквозЁ пустhнz. Вопроси1 же є3го2 ї©ъ гlz. что2
ти6 є4сть и4мz; џнъ же речE, легеo1нъ. ћко бёси мн0зи
внид0ша в0нь. и3 молsху є3го2, да не повели1тъ и4мъ въ
бeздну и3ти2. БB же т{ стaдо сви1ніи мн0го, пас0мо въ
горЁ, и3 молsху є3го2, да повели1тъ и4мъ въ ты6 вни1ти.
и3 повелЁ и4мъ. и3зшeдше же бёси t чlка, внид0ша въ
свиніS. и3 ўстреми1сz стaдо п0 брегу въ є4зеро, и3 и3стопE.
Ви1дэвше же пасyщіи бhвшее, бэжaша, и3 возвэсти1ша
в0 градэ и3 въ сeлэхъ. И#зыд0ша же ви1дэти бhвшее, и3
пріид0ша ко ї©ови, и3 nбрэт0ша чlка сэдsща, и3зъ нег0
же бёси и3зыд0ша, nболчeна и3 смhслzща, при ногY
ї©ову, и3 ўбоsшасz. Возвэсти1ша же и4мъ и3 ви1дэвшеи,
кaко сп7сeсz бэсновaвыи. И# моли2 є3го2 вeсь нар0дъ страны2
гадари1нскыz, tи1ти t ни1хъ, ћко стрaхомъ вeліемъ
nдержи1ми бёху. џнъ же влёзъ въ корaбль, возврати1сz.
t луки2
Молsшежесz є3мY мyжъ, и3зъ нег0 же и3зыд0ша бёси,
да бы2 съ ни1мъ бhлъ. tпусти1 же є3го2 ї©ъ, гlz. возврати1сz
въ д0мъ св0й. и3 повёдай, є3ли1ка ти6 сотвори2 бGъ. И# и4де
по всемY грaду проповёдаz, є3ли1ка сотвори2 є3мY ї©ъ.
За?, lf.* Бhсть же є3гдA возврати1сz ї©ъ, пріsтъ є3го2
нар0дъ. бёху бо вси6 чaюще є3го2. И# се6 пріи1де мyжъ,
є3мy же и4мz їаи1ръ, и3 т0й кнsзь с0нмищу бB, и3 пaдъ
при ногY ї©ову, молsше є3го2 вни1ти въ д0мъ св0й. ћко
дщи2 є3динор0дна бB є3мY, ћко лётъ двоенaдесzте, и3
тA ўмирaше. Е#гдa же и3дsше, нар0ди ўгнэтaху є3го2.
И# женA, сyщи въ точeніи кр0ве t двоюнaдесzте лёту,
ћже врачeмъ и3здaвши всE и3мёніе, и3 не возм0же ни
t є3ди1ного и3сцэлёти. и3 пристyпльши созади2 коснyсz
крaz ри1зъ є3го2. и3 ѓбіе стA т0къ кр0ве є3S. И# речE ї©ъ, кто2
є4сть коснyвыисz мнЁ; tмэтaющимжесz всёмъ. речE
пeтръ, и3 и4же съ ни1мъ. настaвниче, нар0ди nдержaтъ
т‰ и3 гнетyтъ, и3 гlеши кто2 є4сть коснyвыисz мнЁ;
ї©ъ же речE, прикоснyсz мнЁ нёкто. ѓзъ бо чю1хъ си1лу
и3зшeдшую и3зъ менE. Ви1дэвши же женA ћко не ўтаи1сz,
трепeщущи пріи1де, и3 пaдши предъ ни1мъ, за ню1же винY
прикоснyсz є3мY, повёда є3мY предъ всёми людми2, и3 ћко
и3сцэлЁ ѓбіе. џнъ же речE є4й, дерзaй дщи2, вёра твоS
§
є3ђaліе
сп7сE т‰, и3ди2 въ ми1ръ. Е#щE є3мY гlющу, пріи1де нёкто t
ґрхисинаг0га, гlz є3мY, ћко ќмре дщи2 твоS, не дви1жи
ўчи1телz. Ї©ъ же слhшавъ, tвэщA є3мY гlz. не б0йсz,
т0кмо вёруй, и3 сп7сeна бyдетъ. Пришeдъ же въ д0мъ,
не nстaви ни є3ди1ного вни1ти, т0кмо петрA и3 їoaнна и3
їaкова, и3 nц7A nтрокови1ца и3 мaтере. Плaкахужесz вси6,
и3 рыдaху є3S. џнъ же речE, не плaчитесz, не ќмре бо,
но спи1тъ. И# ругaхусz є3мY, вёдzще ћко ќмре. џнъ же
и3згнaвъ в0нъ всёхъ, и3 є4мъ зa руку є3S, возгласи2 гlz.
nтрокови1це востaни. И# возврати1сz дх7ъ є3S, и3 воскрeсе
ѓбіе. и3 повелЁ дaти є4й ћсти. и3 диви1стасz роди1телz є3S.
џнъ же повелЁ и4ма, никомyже повёдати бhвшее.
ГлавA, f7. За?, м7.

С
озвaвъ же џба нaдесzте, дaстъ и4мъ си1лу и3 влaсть
на вс‰ бёсы, и3 недyгы цэли1ти. и3 послA и4хъ пропо
вёдати цrтвіе б9іе, и3 и3сцэли1ти болsщаz. И# речE
къ ни1мъ, ничес0же в0змэте на пyть, ни жезлA, ни
пи1ры, ни хлёба, ни сребрA. ни по двэмA ри1зома и3мёти.
И# в0нь же д0мъ вни1дете, т{ пребывaйте, и3 tтyду
и3сходи1те. И# є3ли1цы ѓще не пріeмлютъ вaсъ, и3сходsще
t~ града того2, и3 прaхъ t н0гъ вaшихъ, tтрzсёте, во
свэдётельство на н‰. И#сходsще же прохожaху сквозЁ
t луки2
вeси бlговэствyюще, и3 и3сцэлsюще всю1ду.
За?, м7а.* Слhшавъ же и4родъ четвертовлaстникъ бывaю
щаz t него2 вс‰, и3 недоўмэвaшесz, занE гlемо бB t
нёкыхъ, ћко їoaннъ востA t мр7твыхъ. t и3нёхъ же,
ћко и3ліS kви1сz. t другhхъ же, ћко прbр0къ є3ди1нъ t
дрeвнихъ воскRсе. И# речE и4родъ. їoaнна ѓзъ ўсёкнухъ.
кт0 же є4сть сeй, n нeмъ же ѓзъ слhшу таковaz; и3
и3скaше ви1дэти є3го2. И# возврaщ8шесz ґпcли, повёдаша
є3мY є3ли1ка сотвори1ша. И# пои1мъ и4хъ, tи1де є3ди1нъ на
мёсто пyсто грaда нарицaемаго виfсаи1да. Нар0ди же
разумёвше, по нeмъ и3д0ша. и3 пріeмъ и4хъ, гlаше и4мъ
n цrтвіи б9іи. и3 трeбующаz и3сцэлeніz цэлsше. дн7ь
же начaтъ прекланsтисz.
За?, м7в.* Пристyпльше же џба нaдесzте, рек0ша є3мY.
tпусти2 нар0дъ, да шeдше въ nкрeстныz вeси и3 сeла,
витaютъ, и3 nбрsщутъ брaшно, ћко здB въ пyстэ
мёстэ є3смы2. Речe же къ ни1мъ, дади1те и4мъ вы2 ћсти.
nни1 же рёша, нёсть ў нaсъ вsще, т0кмо пsть хлBбъ,
и3 рhбэ двЁ. ѓще ќбо не шeдше мы2 кyпимъ во вс‰
лю1ди сіS брaшна. бёху бо мyжіи ћко пsть тhсущь.
Речe же ко ўчн7к0мъ свои1мъ, посади1те и4хъ на кyпы по
пzти1десzтъ. и3 сотвори1ша тaко, и3 посади1ша и4хъ вс‰.
§а
є3ђaліе
Пріи1мъ же пsть хлBбъ и3 џбэ рhбэ, возрёвъ нa нб7о,
блгcви2 и4хъ, и3 сломи2, и3 даsше ўчн7к0мъ, предложи1ти
нар0ду. и3 kд0ша и3 насhтишасz вси6. и3 взsша и3збhвшаz
и4мъ ўкрyхы, к0ша дванaдесzте.
За?, м7г.* И# бhсть є3гдA молsшесz є3ди1нъ, съ ни1мъ бёху
ўчн7цы2. И# вопроси2 и4хъ гlz. кого2 м‰ гlютъ нар0ди бhти;
nни1 же tвэщaвше, рёша. їoaнна крести1телz. и3нjи же,
и3лію2. друзjи же, ћко прbр0къ нёкіи t дрeвнихъ воскRсе.
Речe же и4мъ. вh же кого2 м‰ гlете бhти; tвэщaвъ же
пeтръ, речE. хrтA б9іz. џнъ же запрёщь и4мъ, повелЁ
никомyже гlати сего2, рeкъ, ћко подобaетъ сн7у члчcкому
мн0го пострадaти, и3 и3скушeну бhти t ст†рецъ, и3 ґрхієре6й
и3 кни6жникъ, и3 ўбіeну бhти, и3 трeтіи дн7ь востaти.
За?, м7д.* Гlаше же ко всёмъ. ѓще кто2 х0щетъ по мнЁ
и3ти2, да tвeржетсz себE, и3 в0зметъ кrтъ св0й на кjиждо
дн7ь, и3 послёдуетъ ми6. И$же бо ѓще х0щетъ дш7у свою2
спcти2, погуби1тъ ю5. и4же бо погуби1тъ дш7у свою2 менE рaди,
сeй сп7сeтъ ю5. Чт0 бо п0льзуетъ чlкъ, пріnбрётъ ми1ръ
вeсь, себe же погуби1въ, и3ли2 tщети1въ; и4же бо ѓще посты
ди1тсz менE, и3 мои1хъ словeсъ, сего2 сн7ъ члчcкіи постыди1тсz,
є3гдA пріи1детъ въ слaвэ своeй, и3 џ§ей, и3 с™hхъ ѓнGлъ. Гlю
же вaмъ вои1стину, сyть нёціи t здB стоsщихъ, и4же
t луки2
не и4мутъ вкуси1ти смр7ти, д0ндеже ви1дzтъ цrтвіе б9іе.
За?, м7є.* Бhсть же по словесёхъ си1хъ ћко днjи џсмь.
И# поeмъ петрA, и3 їoaнна, и3 їaкова, взhде нa гору
помоли1тисz. и3 бhсть є3гдA молsшесz, видёніе лицA є3го2
и4но, и3 nдэsніе є3го2 бэло2 блистazсz. И# се6 мyжа двA съ
ни1мъ гlюща, ћже бёста моmсeй и3 и3ліS, ћвльшасz въ
слaвэ. гlаста же и3сх0дъ є3го2, и4же хотsше скончaти во
їєrли1мэ. Пeтръ же и3 сyщаz съ ни1мъ бёху nтzгчeни
сн0мъ. Ўбyждьшежесz ви1дэша слaву є3го2, и3 џба мyжа
стоsща съ ни1мъ. И# бhсть є3гдA разлучи1стасz t него2, речE
пeтръ ко ї©у, настaвниче, добро2 є4сть нaмъ здB бhти. и3
сотвори1мъ сёни три2, є3ди1ну тебЁ, и3 є3ди1ну моmсeoви, и3
є3ди1ну и3ліи2. не вёды є4же гlаше. се6 же є3мY гlющу, бhсть
џблакъ свётелъ и3 nсэни2 и4хъ. ўбоsшажесz вшeдшемъ
и4мъ въ џблакъ, и3 глaсъ бhсть и3зъ џблака, гlz. сeй є4сть
сн7ъ м0й возлю1бленыи, того2 послyшайте. и3 є3гдA бhсть
глaсъ, nбрётесz ї©ъ є3ди1нъ. и3 тjи ўмолчaша, и3 никомyже
возвэсти1ша въ ты6 дни2 ничес0же t тёхъ ћже ви1дэша.
За?, м7ѕ.* Бhсть же въ пр0чіи дн7ь, съшeдшемъ и4мъ съ
горы2, срёте є3го2 нар0дъ мн0гъ. и3 се6 мyжъ и3зъ нар0да
возопи2 гlz. ўч™лю, молю1тисz, при1зри на сн7а моего2, ћко
є3динор0денъ ми6 є4сть, и3 се6 дyхъ є4млетъ є3го2, и3 внезaпу
§в
є3ђaліе
вопіeтъ, и3 пружaетсz съ пёнами, и3 є3двA tх0дитъ t
него2 сокрушaz є3го2. и3 моли1хсz ўченик0мъ твои1мъ,
да и3жденyтъ є3го2, и3 не возмог0ша. tвэщaвъ же ї©ъ,
речE. Q р0де невёрный и3 развращeнъ, док0лэ бyду въ
вaсъ, и3 терплю2 вы6; приведи2 ми6 сн7а твоего2 сёмо. є3щe же
грzдyщу є3мY, повeрже є3го2 бёсъ, и3 сотрzсE. запрэти1 же
ї©ъ дyхови нечи1стому, и3 и3сцэли2 џтрока, и3 вдaстъ є3го2
nц7Y є3го2. дивлsхужесz вси6 n вели1чіи б9іи.
За?, м7з.* Всёмъ же чудsщемсz n всёхъ ћже творsше
ї©ъ, речE ко ўченик0мъ свои1мъ. вложи1те вы2 во ќши
вaши словесA сіS. сн7ъ бо члчcкіи и4мать предaтисz въ рyцэ
члчcтэ. nни1 же не разумёша гlа сего2, бB бо прикровeнъ
t ни1хъ, да не nщутsтъ є3го2. и3 боsхусz вопроси1ти є3го2
n гlэ сeмъ. Вни1де же помышлeніе въ ни1хъ, кто2 и4хъ
вsщшіи бы бhлъ. Ї©ъ же вёды помышлeніе с®ца и4хъ,
пріeмъ nтрочA, постaви є5 ў себE, и3 речE и4мъ. и4же ѓще
пріи1метъ nтрочA се6 в0 и3мz моE, менE пріeмлетъ. и3 и4же
ѓще менE пріeмлетъ, пріeмлетъ послaвшаго м‰. и4же бо
мeншіи є4сть въ вaсъ, сeй є4сть вели1къ.
За?, м7и.* Tвэщaвъ же їoaннъ, речE, настaвниче, ви1дэ
хомъ нёкоего n и4мени твоeмъ и3згонsща бёсы, и3
возбрани1хомъ є3мY, ћко въ слёдъ не х0дитъ съ нaми.
t луки2
И# речE къ немY ї©ъ, не брани1те. и4же бо нёсть на вы6,
по вaсъ є4сть.
За?.* Бhсть же є3гдA скончавaхусz днjе восхожeнію
є3го2, и3 т0й ўтверди2 лицE своE и3ти2 во їєrли1мъ. и3 послA
вёстникы предъ лицeмъ свои1мъ. и3 и3зшeдше внид0ша въ
вeсь самарsнску, ћко да ўгот0вzтъ є3мY. и3 не пріsша
є3го2, ћко лицE є3го2 бB грzды2 во їєrли1мъ. Ви1дэвша же
ўченикA є3го2, їaковъ и3 їoaннъ, рёста. гDи, х0щеши ли
речeвэ да џгнь сни1детъ съ нб7сE, и3 потреби1тъ и4хъ, ћко
же и3ліS сотвори2; nбрaщьжесz ї©ъ запрэти2 и4ма, и3 речE.
не вёста к0его дх7а є3стA вы2. сн7ъ бо члчcкыи не пріи1де дш7ъ
члчcкыхъ погуби1ти, но спcти2. и3 и3д0ша во и4ну вeсь.
За?, м7f.* Бhсть же и3дyщемъ и4мъ по пути2, речE нёкіи
къ немY, и3дY по тебЁ ћмо же ѓще и4деши гDи. И# речE
є3мY ї©ъ. ли1си ћзвины и4муть, и3 пти6ца нбcныz гнёзда,
сн7ъ же члчcкіи не и4мать гдЁ главY подклони1ти. Речe же
къ друг0му. ходи2 въ слёдъ менE. џнъ же речE, гDи, повели2
ми6 шeдше прeжде погребсти2 nц7A моего2. Речe же є3мY ї©ъ.
nстaви мр7твыz погребсти2 своS мр7твецA, тh же шeдъ
возвэщaй цrтвіе б9іе. Речe же и3 другjи. и3дY по тебЁ гDи.
прeжде же повели2 ми6 tвэщaтимисz, и4же сyть въ домY
моeмъ. Речe же къ немY ї©ъ. никт0же возл0жъ рyку свою2
§г
є3ђaліе
на рaло, и3 зрS вспsть, ўпрaвленъ є4сть въ цrтвіи б9іи.
ГлавA, ‹. За?, н7.

П
оси1хъ же kви2 гDь и3 и3нёхъ сeдмьдесzтъ, и3 послA
и4хъ по двэмA предъ лицeмъ свои1мъ, во всsкъ грaдъ
и3 мёсто, ћмо же хотsше сaмъ и3ти2. Гlаше же къ
ни1мъ. жaтва ќбо мн0га, дёлателіи же мaло. моли1тесz
ќбо господи1ну жaтвэ, да и3зведeтъ дёлателz на жaтву
свою2. И#дёте, се6 ѓзъ посылaю вы6 ћко ѓгньца, посредЁ
волк0въ. Не носи1те влагaлища, ни пи1ры, ни сапоги2. и3
никог0же на пути2 цэлyйте. В0нь же ѓще д0мъ вни1дете,
пeрвэе гlите, ми1ръ д0му семY. и3 ѓще ќбо бyдетъ т{ сн7ъ
ми1ра, почjетъ на нeмъ ми1ръ вaшъ. ѓще ли же, ни6, къ
вaмъ возврати1тсz. Въ т0мъ же домY пребывaйте, kдyще
и3 пію1ще ћже сyть ў ни1хъ. дост0инъ бо є4сть дёлатель
мзды2 своеS. Не преходи1те и3зъ д0му въ д0мъ. И# в0нь же
ѓще грaдъ вх0дите, и3 пріeмлютъ вы6, kди1те предлагaемаz
вaмъ, и3 и3сцэли1те недyжныz и4же сyть въ нeмъ, и3 гlите
и4мъ. прибли1жисz на вы6 цrтвіе б9іе. В0нь же ѓще грaдъ
вх0дите, и3 не пріeмлютъ вaсъ, и3зшeдше на распyтіz
є3го2 рцёте, и3 прaхъ прилёпшіи нaсъ t грaда вaшего
tтрzсaемъ вaмъ. nбaче се6 вёдите, ћко прибли1жисz на
вы6 цrтвіе б9іе. Гlю вaмъ, ћко сод0млzномъ въ дн7ь т0й
t луки2
tрaднэе бyдетъ, нeже грaду томY. Г0ре тебЁ хорази1нъ.
г0ре тебЁ виfсаи1да. ћко ѓще въ тЂрэ и3 сид0нэ бhша
си1лы бhли бhвшаz въ вaю, дрeвле ќбо во врeтищи и3
пeпелэ сэдsще покazлисz бhша. nбaче тЂру и3 сид0ну
tрaднэе бyдетъ на судЁ, нeже вaма. И# ты2 капернаyме,
и4же до нб7съ вознесhисz, до ѓда низведeшисz.
За?, н7а.* Слyшаzи вaсъ, менE слyшаетъ. и3 tмэтazисz
вaсъ, менE tмэтaетсz. tмэтazижесz менE, tмэтaетсz
послaвшаго м‰. Возврати1шажесz сeдмьдесzтъ съ рaдостію
гlюще, гDи, и3 бёси повинyютсz нaмъ n и4мени твоeмъ.
Речe же и4мъ. ви1дэхъ сатанY ћко м0лнію съ нб7сE спaдша.
За?.* Се6 даю2 вaмъ влaсть наступaти на ѕмію2 и3 на скорпjю,
и3 на всю2 си1лу врaжію. ничес0же вaсъ вреди1тъ. nбaче n
сeмъ не рaдуйтесz, ћко дyси вaмъ повинyютсz. рaдуйте
жесz ћко и3менA вaша напи1сана сyть нa нб7сэхъ. Въ т0й
чaсъ возрaдовасz д¦омъ ї©ъ, и3 речE. и3сповёдаютисz џ§е,
гDи нб7си2 и3 земли2, ћко ўтаи1лъ є3си2 сіS t премyдрыхъ и3
разyмныхъ, и3 tкрhлъ є3си2 т† младeнцемъ. є4й џ§е, ћко
тaко бhсть бlговолeніе предъ тоб0ю.
За?, н7в.* И# nбрaщсz ко ўченик0мъ, речE. вс‰ мнЁ преданA
бhша t nц7A моего2. и3 никт0же вёсть кто2 є4сть сн7ъ, т0кмо
nц7ъ. и3 кто2 є4сть nц7ъ, т0кмо сн7ъ. и3 є3мy же ѓще х0щетъ
§д
є3ђaліе
сн7ъ tкрhти. и3 nбрaщсz ко ўчн7к0мъ є3ди1нъ речE. Бlжeнэ
џчи ви1дzщеи ћже ви1дите. гlю бо вaмъ, ћко мн0зи
прbр0цы и3 цaріе восхотёша ви1дэти, ћже вы2 ви1дите, и3
не ви1дэша. и3 слhшати, ћже слhшите, и3 не слhшаша.
За?, н7г.* И# се6 зак0нникъ нёкіи востA, и3скушaz є3го2 и3
гlz. ўч™лю, что2 сотвори1въ жив0тъ вёчныи наслёдую;
џнъ же речE къ немY. въ зак0нэ что2 пи1сано є4сть;
кaко чтeши; џнъ же tвэщaвъ речE. возлю1биши гDа
бGа твоего2 t всего2 с®ца твоего2, и3 t всеS дш7A твоеS, и3
всeю крёпостію твоeю, и3 всёмъ помышлeніемъ твои1мъ.
и3 бли1жнzго своего2 ћко сaмъ себE. Речe же є3мY. прaво
tвэщA, се6 сотвори2, и3 жи1въ бyдеши. џнъ же хотS
nпрaвдитисz сaмъ, речE ко ї©у. и3 кто2 є4сть бли1жніи м0й;
tвэщaвъ же ї©ъ, речE. Чlкъ нёкіи схождaше t їєrли1ма
во їєрих0нъ, и3 въ разб0йникы впадE, и4же совлeкше є3го2,
и3 ћзвы возложи1вше tид0ша, nстaвльше є4лэ жи1ва
сyща. по слyчаю же сщ7eнникъ нёкіи схождaше путeмъ
тёмъ, и3 ви1дэвъ є3го2, ми1мо и4де. Тaкожде же и3 леви1тъ
бhвъ на т0мъ мёстэ, пришeдъ и3 ви1дэвъ, ми1мо и4де.
Самарzни1нъ же нёкто грzдhи пріи1де надъ него2, и3
ви1дэвъ є3го2 млcрдова. и3 пристyпль nбzзA стрyпы є3го2,
возливaz мaсло и3 вино2. всади1въ же є3го2 на св0й ск0тъ,
t луки2
приведE є3го2 въ гости1нницу, и3 прилежA є4мъ. И# на ќтріz
и3зшeдъ, и3зeмъ двA срeбреника дaстъ гости1ннику. и3
речE є3мY, прилежи2 є4мъ, и3 є4же ѓще пріиждивeши, ѓзъ
є3гдA возвращyсz воздaмъ ти6. Кто2 ќбо t тёхъ тріeхъ
бли1жніи мни1тътисz бhти впaдшему въ разб0йникы;
џнъ же речE, сотвори1выи млcть съ ни1мъ. Речe же є3мY
ї©ъ. и3ди2 и3 ты2 твори2 тaкожде.
За?, н7д.* Бhсть же ходsщемъ и4мъ, и3 сaмъ вни1де въ
вeсь нёкую. женa же нёкаz и4менемъ мaрfа пріsтъ
є3го2 въ д0мъ св0й. и3 сестрA є4й бB нарицaемаz мaріz,
ћже и3 сёдши при1 ногу ї©ову, слhшаше сл0во є3го2.
Мaрfа же м0лвzше n мн0зэ слyжбэ. стaвши же речE.
гDи, небрежeши ли, ћко сестрA моS є3ди1ну м‰ nстaви
служи1ти; рцы2 ќбо є4й, да ми6 пом0жетъ. tвэщaвъ
же ї©ъ, речE є4й. мaрfа мaрfа печeшисz, и3 м0лвиши
n мн0зэ. є3ди1но же є4сть на потрeбу. мaріz же бlгyю
чaсть и3збрA, ћже не tи1метсz t неS.
ГлавA, аi7. За?, н7є.

И#
бhсть внегдA бhти є3мY на мёстэ нёкоемъ молsщу
сz, и3 ћко престA, речE нёкіи t ўчн7къ є3го2 къ немY.
гDи, наўчи2 ны6 моли1тисz, ћко же и3 їoaннъ наўчи2
ўченикы2 своS. Речe же и4мъ. є3гдA м0литесz, гlите.
§є
є3ђaліе
џ§е нaшъ, и4же нa нб7сэхъ, да с™и1тсz и4мz твоE. да
пріи1детъ цrтвіе твоE. да бyдетъ в0лz твоS, ћко нa
нб7си и3 на земли2. хлёбъ нaшъ насyщныи подавaй нaмъ
на всsкъ дн7ь. и3 nстaви нaмъ грэхы2 нaша. и4бо и3 сaми
nставлsемъ всsкому должникY нaшему. и3 не введи2
нaсъ во и3скушeніе, но и3збaви нaсъ t лукaваго. И# речE
къ ни1мъ. кто2 t вaсъ и4мать дрyга, и3 и4детъ къ немY
полyнощи, и3 речeтъ є3мY, дрyже, дaждь ми6 възаи1мъ три2
хлёбы. понeже дрyгъ пріи1де съ пути2 ко мнЁ, и3 не и4мамъ
чесо2 предложи1ти є3мY. И# т0й и3зъ ќтрь ќду tвэщaвъ
речeтъ. не твори2 ми6 труды2, ќже двeри затворeны сyть,
и3 дёти моS со мн0ю на л0жи сyть, не могY востaвъ
дaти тебЁ. Гlю же вaмъ, ѓще и3 не дaстъ є3мY востaвъ,
занE дрyгъ є3мY є4сть, но за безъ џчьство є3го2 востaвъ,
дaстъ є3мY є3ли1ка трeбуетъ.
За?, н7ѕ.* И# ѓзъ гlю вaмъ. проси1те, и3 дaстсz вaмъ. и3щaте,
и3 nбрsщете. толцёте, и3 tвeрзетсz вaмъ. Всsкъ бо
просsи, пріeмлетъ. и3 и3щaи, nбрэтaетъ. и3 толкyщему
tвeрзетсz. Кот0раго же вaсъ nц7A воспр0ситъ сн7ъ хлёба,
є3дA кaмень подaстъ є3мY; и3ли2 рhбы, є3дA въ рhбы мёсто
ѕмію2 подaстъ є3мY; и3ли2 ѓще пр0ситъ kицA, є3дA подaстъ
є3мY скорпjю; ѓще ќбо вы2 ѕли2 сyще, ўмёете даsніz
t луки2
бlга даsти чaдомъ вaшимъ. к0лми пaче nц7ъ и4же съ
нб7сE дaстъ д¦ъ с™ъ просsщимъ ў него2;
За?, н7з.* И# бB и3згонS бёса, и3 т0й бB нёмъ. бhсть
же бёсу и3зшeдшу, прогlа нэмhи, и3 диви1шасz нар0ды.
Нёцыи же t ни1хъ рёша, n веелзевyлэ кнsзи бэс0в
стэмъ и3зг0нитъ бёсы. друзjи же и3скушaюще, знaменіz
t него2 и3скaху съ нб7сE. џнъ же вёды помышлeніz
и4хъ, речE и4мъ. всsко цrтво сaмо въ себЁ раздэлszсz,
запустёетъ. и3 д0мъ нa домъ, пaдаетъ. ѓще же и3 сатанA
сaмъ въ себЁ раздэли1сz. кaко стaнетъ цrтво є3го2; ћко
гlете, n веелзевyлэ и3згонsща м‰ бёсы; ѓще же ѓзъ n
веелзевyлэ и3згоню2 бёсы, сн7ове вaши n к0мъ и3зг0нzтъ;
сего2 рaди тjи бyдутъ вaмъ судіS. Ѓще ли же n пeрстэ
б9іи и3згоню2 бёсы, ќбо пости1же на вaсъ цrтвіе б9іе.
Е#гдA крёпкіи воnружи1всz храни1тъ св0й дв0ръ, въ
смирeніи сyть и3мёніz є3го2. Е#гдa же крёпліи нашeдъ по
бэди1тъ є3го2, всE nрyжіе є3го2 в0зметъ на нeже ўповaше,
и3 корhсть є3го2 раздаeтъ.
За?, н7и.* И$же нёсть со мн0ю, нa м‰ є4сть. и3 и4же не
собирaетъ со мн0ю, растачaетъ. Е#гдa же нечи1стыи дyхъ
и3зhдетъ t чlка, прех0дитъ сквозЁ безв0днаz мёста,
и3щA пок0z, и3 не nбрэтaz, гlетъ. возвращyсz въ д0мъ
§ѕ
є3ђaліе
м0й tнyду же и3 з hдохъ. и3 пришeдъ nбрsщетъ и5
пометeнъ и3 ўкрaшенъ. тогдA и4детъ и3 пои1метъ сeдмь
другhхъ дух0въ, г0ршихъ себE, и3 вшeдше живyтъ т{. и3
бывaютъ послёднzz чlку томY г0рша пeрвыхъ. Бhсть
же є3гдA гlаше сіS. воздви1гши нёкаz женA глaсъ t
нар0да, речE є3мY. блажeно чрeво носи1вшее т‰, и3 сосцA,
ћже є3си2 ссaлъ. џнъ же речE. тёмъ же ќбо бlжeни
слhшащеи сл0во б9іе, и3 хранsще є5.
За?, н7f.* Нар0домъ же собирaющимсz, начaтъ гlати. р0дъ
сeй лукaвъ є4сть, знaменіz и4щетъ и3 знaменіе не дaстсz
є3мY, т0кмо знaменіе їo1ны прbр0ка. Ћко же бо бhсть
їo1на знaменіе ниневи1томъ, тaко бyдетъ и3 сн7ъ члчcкіи
р0ду семY. ЦRца ю4жскаz востaнетъ на сyдъ съ мyжи р0да
сего2, и3 nсyдитъ и4хъ. ћко пріи1де t конeцъ землS слhша
ти премyдрость сол0монову. и3 се6 мн0жае сол0мона здB.
Мyжіе ниневи1тьстіи востaнутъ на сyдъ съ р0домъ си1мъ,
и3 nсyдzтъ и5, ћко покazшасz пр0повэдію їo1ниною. и3 се6
мн0жае їo1ны здB. Никт0же ќбо свэти1лника вжeгъ, въ
скр0вэ полагaетъ, ни подъ спyдомъ, но на свэти1лницэ,
да входsщеи свётъ ви1дzтъ.
За?, ….* Свэти1лникъ тёлу є4сть џко. є3гдA ќбо џко твоE
пр0сто бyдетъ, всE тёло твоE свётло бyдетъ. є3гдa же
t луки2
лукaво бyдетъ, и3 тёло твоE тeмно. блюди2 ќбо, є3дA
свётъ и4же въ тебЁ, тмA є4сть. ѓще бо тёло твоE всE
свётло, не и3мы2 нёкіz чaсти тeмны, бyдетъ свётло всE,
ћко се6 є3гдA свэти1лникъ блистaніемъ просвэщaетъ т‰.
Е#гдa же гlаше, молsше є3го2 фарисeй нёкіи, да nбёдуетъ
ў него2. вшeдъ же, возлeже. фарисeй же ви1дэвъ диви1сz,
ћко не прeжде кrти1сz пeрвэе nбёда. Речe же гDь къ
немY. нн7э вы2 фарисeе внёшнее стклsници и3 блю1ду
nчищaете, внyтреннее же вaше, п0лно граблeніz є4сть
и3 лукaвства. Безyмніи, не и4же ли сотвори2 внёшнее,
и3 внyтренее сотвори1лъ є4сть; nбaче въ сyщихъ дади1те
млcтынz, и3 се6 вс‰ чи1ста вaмъ бyдутъ.
За?, …а.* Но г0ре вaмъ фарисeoмъ, ћко nдесsтствуете
t мsтвы и3 пигaна, и3 всsкого ѕeліz, и3 ми1мо х0дите
сyдъ и3 любвE б9іz. сіS же подобaше твори1ти, и3 џнэхъ
не nставлsти. Г0ре вaмъ фарисeoмъ, ћко лю1бите пред
сэдaніz на с0нмищыхъ. и3 цэловaніz на т0ржищыхъ.
Г0ре вaмъ кни1жницы и3 фарисeе лицемёри, ћко є3стE
ћко гр0би невёдоми. и3 чlцы ходsщеи верхY не вёдzтъ.
tвэщaвъ же нёкіи t зако6нникъ, речE є3мY. ўч™7лю,
сіS гlz, и3 нaмъ досаждaеши. џнъ же речE, и3 вaмъ
зак0нникомъ г0ре, ћко накладaете на чlкы бременA не
§з
є3ђaліе
ўд0бь носи1ма, и3 сaми є3ди1нэмъ пeрстомъ вaшимъ не
прикасaетесz бременeмъ.
За?, …в.* Г0ре вaмъ, ћко зи1ждете гр0бы прbр0къ. nц7h
же вaши и3зби1ша и4хъ, ќбо свэдётельствуете и3 собlго
воли1те дёломъ nц7ъ вaшихъ. ћко тjи ќбо и3зби1ша и4хъ,
вh же зи1ждете и4хъ гр0бы. Сего2 рaди и3 премyдрость
б9іz речE. послю2 въ ни1хъ прbр0кы, и3 ґпcлы, и3 t ни1хъ
ўбію1тъ и3 и3жденyтъ, да взhщетсz кр0вь всёхъ прbр0къ,
проливaемаz t сложeніz ми1ру, t~ рода сего2, t~ крове
ѓвелz, д0 крове захaріz, поги1бшаго междY nлтарeмъ
и3 хрaмомъ. є4й гlю вaмъ, взhщетсz t~ рода сего2. Г0ре
вaмъ зак0нникомъ. ћко взsсте клю1чь разумёніz. сaми
не внид0сте, и3 входsщымъ возбрани1сте. Гlющу же
є3мY сіS къ ни1мъ, начaша кни1жницы и3 фарисeе бёднэ
гнёватисz нaнь, и3 престazти є3го2 n мн0зэ, лaюще є3го2,
и4щуще ўлови1ти нёчто t ќстъ є3го2, да нaнь возгlютъ.
ГлавA, вi7.

N
ни1хъ же собрaвшемсz тмaмъ нар0да, ћко попирaти
дрyгъ дрyга, начaтъ гlати ўченик0мъ свои1мъ пeрвэе.
внемлёте себЁ t квaса фарисeйска, є4же є4сть лицемёріе.
За?, …г.* Ничт0же бо покровeно є4сть, є4же не tкрhетсz.
и3 тaйно, є4же не разумёетсz. занE є3ли1ка во тмЁ рёсте,
t луки2
в0 свэтэ ўслhшитсz. и3 є4же ко ќху гlасте въ хрaмэхъ,
проповёстьсz на кр0вэхъ. Гlю же вaмъ друг0мъ
свои1мъ, не ўб0йтесz t ўбивaющихъ тёло, и3 пот0мъ
не могyщихъ ли1шше что2 сотвори1ти. сказaю же вaмъ,
кого2 ўб0йтесz, ўб0йтесz и3мyщаго влaсть по ўбіeніи
воврещи2 въ дeбрь џгненую. є4й гlю вaмъ, того2 ўб0йтесz.
Не пsть ли пти1цъ цэни1тсz пёнzзема двэмA, и3 ни
є3ди1на t ни1хъ нёсть забвeна прeдъ бGомъ. но и3 власи2
главы2 вaшеz вси6 и3зочтeни сyть. не ўб0йтесz ќбо,
мн0зэхъ пти1цъ ќнши є3стE вы2.
За?, …д.* Гlю же вaмъ. всsкъ и4же ѓще и3сповёсть м‰
предъ чlкы, и3 сн7ъ члчcкіи и3сповёсть є3го2 предъ ѓнGлы
б9іими. ґ tвергjйсz менE предъ чlкы, tвeрженъ бyдетъ
предъ ѓнGлы б9іими. И# всsкъ и4же речeтъ сл0во нa сн7а
чlческаго, nстaвитсz є3мY. ґ на с™aго д¦а хули1вшему, не
nстaвитсz. Е#гдa же приведyтъ вы6 на соб0рища, и3 влaсти
и3 влdчества, не пецётесz, кaко, и3ли2 что2 tвэщaете, и3ли2
что2 речeте. с™hи бо д¦ъ наўчи1тъ вы6 въ т0й чaсъ, ћже
подобaетъ рещи2.
За?, …є.* Речe же є3мY нёкіи t нар0да, ўчи1телю, рци2
брaту моемY раздэли1ти со мн0ю достоsніе. џнъ же речE
є3мY. чlче, кто2 м‰ постaви судію2, и3ли2 дэли1телz надъ
§и
є3ђaліе
вaми; речe же къ ни1мъ. блюдёте и3 храни1тесz t лихо
и1мства. ћко не t и3збhтка комY жив0тъ є3го2 є4сть t
и3мёніz є3го2.
За?, …ѕ.* Речe же при1тчу къ ни1мъ гlz. чlку нёкоему
богaту ўгобзи1сz ни1ва, и3 мhшлzше въ себЁ гlz. что2
сотворю2, ћко не и4мамъ гдЁ собрaти плод0въ мои1хъ; и3
речE, се6 сотворю2. разорю2 жи1тница моS, и3 б0лша сози1жду.
и3 соберY т{ вс‰ жи1та моS и3 бlгaz моS. и3 рекY дш7и2
моeй. дш7E, и4маши мн0га бlга, лежaща на лёта мн0га.
почивaй, ћждь, пjй, весели1сz. Речe же є3мY бGъ. безyмне,
въ сію2 н0щь дш7у твою2 и3стsжутъ t тебE. ґ ћже ўгот0ва,
комY бyдетъ; тaко собирazй себЁ, ґ не въ бGа богaтэz.
речe же ко ўчн7к0мъ свои1мъ. Сего2 рaди гlю вaмъ, не
пецётесz дш7eю вaшею, что2 ћсте. ни тёломъ, во что2
nблечeтесz, дш7A, б0лши є4сть пи1ща, и3 тёло nдeжда.
Смотри1те вр†нъ, ћко ни сёютъ ни жнyтъ, и4мъ же нёсть
сокр0вища, ни жи1тница, и3 бGъ питaетъ и4хъ. к0лми пaче
вы2 є3стE лyчши пти1цъ; кт0 же t вaсъ пекjйсz м0жетъ
приложи1ти в0зрасту своемY лaкоть є3ди1нъ; ѓще ќбо ни
мaло чесо2 м0жете, что2 n пр0чихъ печeтесz; смотри1те
кри1ны, кaко растyтъ, не труждaютсz, ни прzдyтъ. гlю
же вaмъ, ћко ни сол0монъ во всeй слaвэ своeй nблечeсz
t луки2
ћко є3ди1нъ t си1хъ. Ѓще же травY на селЁ днeсь сyщу,
и3 ќтрэ въ пeщь вмeщему, бGъ тaко nдёетъ, к0льми
пaче вaсъ маловёри; и3 вы2 не и3щи1те что2 ћсте, и3ли2 что2
піeте, и3 не возноси1тесz. всёхъ бо си1хъ kзhцы ми1ра сего2
и4щутъ. вaшъ же nц7ъ вёсть, ћко трeбуете си1хъ. nбaче
и3щи1те цrтвіz б9іz, и3 сіS вс‰ приложaтсz вaмъ.
За?, …з.* Не б0йсz мaлое стaдо, ћко бlгои3зв0ли nц7ъ
вaшъ дaти вaмъ цrтво. Продади1те и3мёніz вaша, и3
дади1те млcтынz. Сотвори1те себЁ влагaлища не ветшaюща,
сокр0вище неnскудёемо нa нб7сэхъ, и3дёже тaть не
приближaетсz, ни м0ль растлэвaетъ. и3дёже бо є4сть
сокр0вище вaше, т{ и3 с®це вaше бyдетъ. да бyдутъ чреслA
вaша препоsсана, и3 свэти1лници горsще, и3 вы2 под0бни
чlкомъ чaющимъ гDа своего2, когдA возврати1тсz t брaкъ,
да пришeдшу и3 толкнyвшу, ѓбіе tвeрзутъ є3мY. Бlжeни
раби2 тjи, и4хъ же пришeдъ гDь nбрsщетъ бдsща. ґми1нь
гlю вaмъ, ћко препоsшетсz, и3 посади1тъ и4хъ, и3 минyвъ
послyжитъ и4мъ. и3 ѓще пріи1детъ во вторyю стрaжу,
лю1бо въ трeтію стрaжу пріи1детъ, и3 nбрsщетъ и4хъ тaко,
блажeни сyть раби2 тjи. Се6 же вёдите, ћко ѓще бы
вёдалъ господи1нъ хрaмины, въ кjи чaсъ тaть пріи1детъ,
бдёлъ ќбо бы2, и3 не бы2 дaлъ подкопaти д0му своего2.
§f
є3ђaліе
и3 вы2 ќбо бyдэте гот0ви. ћко в0нь же чaсъ не мнитE,
сн7ъ чlчъ пріи1детъ. Речe же є3мY пeтръ. гDи, къ нaмъ ли
при1тчу сію2 гlеши. и3ли2 ко всёмъ; речe же гDь.
За?, …и.* Кто2 ќбо є4сть вёрныи строи1тель и3 мyдрыи, є3г0
же постaвитъ гDь надъ чeлzдію своeю, даsти в0 времz
житомёреніе; блажeнъ рaбъ т0й є3г0 же пришeдъ гDь
є3го2, nбрsщетъ творsща тaко. вои1стину гlю вaмъ, ћко
надъ всёмъ и3мёніемъ свои1мъ постaвитъ є3го2. Ѓще ли же
речeтъ рaбъ т0й въ с®цы своeмъ, косни1тъ господи1нъ м0й
пріити2, и3 нaчнетъ би1ти рабы2 и3 рабhнz, ћсти же и3 пи1ти,
и3 ўпивaтисz. пріи1детъ господи1нъ рабA того2, въ дн7ь в0нь
же не чaетъ, и3 въ чaсъ в0нь же не вёсть, и3 протeшетъ
є3го2, и3 чaсть є3го2 съ невёрными положи1тъ. Т0й же рaбъ
вёдэвыи в0лю господи1на своего2, и3 не ўгот0вавъ, нижE
сотвори1въ по в0ли є3го2, біeнъ бyдетъ мн0го. Не вёдэвыи
же, сотвори1въ же дост0йнаz рaнамъ, біeнъ бyдетъ мaлы.
За?, …f.* Всsкому же є3мy же дано2 бyдетъ мн0го,
мн0го взhщетсz t него2. и3 є3мy же предaша мн0жайше,
мн0жайше пр0сzтъ t него2. nгнS пріид0хъ воврещи2 нa
землю, и3 что2 хощY, ѓще ќже возгорёсz; кRщeніе же
и4мамъ кrти1тисz, и3 кaко ўдержyсz д0ндеже скончaютсz;
мни1те ли ћко ми1ра пріид0хъ дaти нa землю; ни6 гlю
t луки2
вaмъ, но раздэлeніz. бyдутъ бо tсeлэ пsть во є3ди1номъ
домY раздэлeны, тріE нa два, и3 двA нa три. раздэли1тсz
nц7ъ нa сн7а, и3 сн7ъ на nц7A. м™и на дщeре, и3 дщи2 на мaтере,
свекры2 на невёсту свою2, и3 невёста на свекр0вь свою2.
Гlаше же нар0домъ, є3гдA ќзрите џблакъ восходsщь t
зaпада, ѓбіе гlете, тyча грzдeтъ, и3 бывaетъ тaко. и3 є3гдA
ю4гъ вёющъ, гlете, зн0й бyдетъ, и3 бывaетъ. Лицемёри,
лицE нб7у и3 земли2 вёсте и3скушaти. врeмени же сего2 кaко
не и3скушaете; что2 и3 n себЁ не сyдите прaведное; є3гдa
бо грzдeши съ сопeрникомъ свои1мъ к0 кнzзю, на пути2
дaждь дёланіе и3збhти t него2. да не кaко привлечeтъ
тебE къ судіи2, и3 судіS т‰ предaстъ слузЁ, и3 слугA всади1тъ
т‰ въ темни1цу. Гlю тебЁ, не и3зhдеши tтyду, д0ндеже
послёднюю мёдницу воздaси.
ГлавA, гi7. За?, o7.

П
ріид0ша же нёціи въ то2 врeмz повёдающе є3мY n
галилeихъ, и4хъ же кр0вь пилaтъ смэси2 съ жeртвами
и4хъ. и3 tвэщaвъ ї©ъ, речE и4мъ. мни1те ли ћко галилezне
сіи2 грэшнёйши пaче всёхъ галилezнъ бsху, ћко тaко
пострадaша; ни6 гlю вaмъ, но ѓще не покaетесz, вси6
тaко же погhбнете. И#ли2 nни2 nсмьнaдесzте на ни1хъ же
падE ст0лпъ силоaмскіи, и3 поби2 и4хъ. мни1те ли ћко тjи
R
є3ђaліе
д0лжнэйши бёху пaче всёхъ живyщихъ во їєrли1мэ; ни6
гlю вaмъ, но ѓще не покaетесz, вси6 тaкожде погhбнете.
Гlаше же сію2 при1тчу. Смок0вницу и3мsше нёкіи въ
виногрaдэ своeмъ всаждeну. и3 пріи1де и3щA плодA на
нeй, и3 не nбрёте. Речe же къ винарeви, се6 трeтіе лёто
tнeли же прихождY и3щA плодA на смок0вници сeй, и3 не
nбрэтaю. посэци2 ю5 ќбо, вскyю и3 зeмлю ўпражнsетъ;
џнъ же tвэщaвъ, речE є3мY. гDи, nстaви ю5 и3 се6 лёто,
д0ндеже nкопaю џкrтъ є3S, и3 nсhплю гн0емъ, и3 ѓще ќбо
сотвори1тъ пл0дъ, ѓще ли же ни6, въ грzдyщее посэчeши ю5.
За?, o7а.* Бsше же ўчA на є3ди1номъ t с0нмищъ въ
суб0ты. И# се6 женA бB и3мyщи дyхъ недyженъ, лётъ
nсмьнaдесzть, и3 бB слsка. и3 не могyщисz восклони1ти
tнyдъ. Ви1дэвъ же ю5 ї©ъ, пригласи2, и3 речE є4й, жeно
tпущeна є3си2 t недyга твоего2. и3 возложи2 на ню6 рyцэ, и3
ѓбіе пр0стресz, и3 слaвлzше бGа. tвэщaвъ же старёйшина
съб0ру, негодyz, занE въ суб0ту и3сцэли2 ю5 ї©ъ, гlаше
нар0ду. шeсть днjи є4сть, въ н‰ же дост0итъ дёлати, въ
ты6 ќбо приходsще цэли1тесz, ґ не въ дн7ь суб0тныи.
tвэщaвъ же ќбо є3мY гDь, и3 речE. лицемёре, к0ждо
вaсъ въ суб0ту не tрэшaетъ ли своего2 волA и3ли2 nслA
t ћсліи, и3 вeдъ напаsетъ; сію1 же дщeре ґвраaмлю сyщу,
t луки2
ю5 же свzзA сатанA, се6 nсм0е нaдесzте лёто, не дост0zше
ли разрэши1тисz є4й t ю4зы сеS въ дн7ь суб0тныи; и3 си6
є3мY гlющу, стыдsхусz вси6 противлsющеисz є3мY. и3 вси6
лю1діе рaдовахусz, n всёхъ слaвныхъ бывaющихъ t него2.
За?, o7в.* Гlаше же, комY под0бно є4сть цrтвіе б9іе. и3
комY ўпод0блю є5; под0бно є4сть зернY горyшну, є4же
пріeмъ чlкъ, ввeрже въ виногрaдъ св0й, и3 возрастE, и3
бhсть дрeво вeліе, и3 пти6ца нбcныz всели1шасz въ вётвіе
є3го2. И# пaкы речE. комY ўпод0блю цrтвіе б9іе; под0бно
є4сть квaсу, є4же пріeмши женA, съкры2 въ муцЁ сaта
три2, д0ндеже вски1се всE. И# прохождaше скв0зэ грaды и3
вeси, ўчA, и3 шeствіе творS во їєrли1мъ. Речe же нёкіи
є3мY. гDи, ѓще мaло є4сть сп7сaющихсz; џнъ же речE къ
ни1мъ. подвизaйтесz вни1ти сквозЁ тёснаz вратA. ћко
мн0зи гlю вaмъ взhщутъ вни1ти, и3 не возм0гутъ.
tнeли же въстaнетъ д0му вLка, и3 затвори1тъ двeри, и3
нaчнете внЁ стоsти и3 ўдарsти въ двeри гlюще. гDи, гDи
tвeрзи нaмъ. и3 tвэщaвъ речeтъ вaмъ. не вёдэ вaсъ
tкyду є3стE. ТогдA нaчнете гlати. kд0хомъ предъ тоб0ю
и3 пи1хомъ, и3 на распyтіихъ нaшихъ ўчи1лъ є3си2. И# речeтъ,
гlю вaмъ, не вёмъ вaсъ tкyду є3стE, tступи1те t менE
вси6 дёлателіе непрaвдэ. т{ бyдетъ плaчъ и3 скрeжетъ

є3ђaліе
зуб0мъ. Е#гдA ќзрите ґвраaма, и3 їсаaка, и3 їaкова, и3
вс‰ прbр0кы въ цrтвіи б9іи, вaсъ же и3згони1мыхъ в0нъ.
и3 пріи1дутъ t вост0къ и3 зaпадъ, и3 сёвера и3 ю4га, и3
возлsгутъ въ цrтвіи б9іи. И# се6 сyть послёдніи, и4же
бyдутъ пeрви. и3 сyть пeрвіи, и4же бyдутъ послёдни.
За?, o7г.* Въ т0й дн7ь приступи1ша нёціи t фарисе6й, гlюще
є3мY. и3зhди и3 и3ди2 tсю1ду, ћко и4родъ х0щетъ т‰ ўби1ти.
И# речE и4мъ. шeдше рцёте ли1су томY. се6 и3згоню2 бёсы,
и3 и3сцэлeніz творю2 днeсь и3 ќтрэ, и3 въ трeтіи скончaю.
nбaче подобaетъ ми6 днeсь, и3 ќтрэ и3 въ бли1жніи и3ти2,
ћко невозм0жно є4сть прbр0ку погhбнути кромЁ їєrли1
ма. Їєrли1мъ, їєrли1мъ, и3зби1выи прbр0кы, и3 кaменіемъ
побивaz п0сланыz къ немY. к0ль крaты восхотёхъ
собрaти чaда твоS, ћко же к0кошъ гнэздо2 своE подъ
крилЁ, и3 не восхотёсте; се6 nставлsетсz вaмъ д0мъ вaшъ
пyстъ. Гlю же вaмъ, ћко не и4мате менE ви1дэти, д0ндеже
пріи1детъ, є3гдA речeте, блгcвeнъ грzдhи в0 и3мz гDне.
ГлавA, дi7. За?, o7д.

И#
бhсть є3гдA вни1ти є3мY въ д0мъ нёкоего кнsзz
фарисeйска въ суб0ту хлёбъ ћсти, и3 тjи бёху
назирaюще є3го2. И# се6 чlкъ нёкіи и3мhи в0дныи трyдъ,
бB предъ ни1мъ. И# tвэщaвъ ї©ъ, речE къ зак0нникомъ,
t луки2
и3 фарисeoмъ гlz. ѓще дост0итъ въ суб0ту цэли1ти;
nни1 же ўмолчaша. и3 пріeмъ и3сцэли2 є3го2, и3 tпусти2.
И# tвэщaвъ къ ни1мъ речE. кот0раго t вaсъ nсeлъ, и3ли2
в0лъ, въ студенeцъ впадeтъ. не ѓбіе ли и3ст0ргнетъ є3го2
въ дн7ь суб0тныи; и3 не возмог0ша tвэщaти є3мY къ
си1мъ. Гlаше же къ звaннымъ при1тчу. nбдержA кaко
предсэдaніz и3збирaху гlz къ ни1мъ. є3гдA звaнъ бyдеши
ки1мъ нa бракъ, не сsди на прeднемъ мёстэ, є3дA кто2
чcтнёе тебE бyдетъ звaныхъ. и3 пришeдъ и4же тебE звaвыи
и3 џного, речeтъ. ты2 дaждь семY мёсто, и3 тогдA начнeши
со студ0мъ послёднее мёсто держaти. но є3гдA звaнъ
бyдеши, шeдъ сsди на послёднемъ мёстэ, да є3гдA
пріи1детъ звaвыи т‰, речeтъ ти6, дрyже, посsди вhше.
тогдA бyдетъ ти6 слaва предъ звaнными съ тоб0ю. Ћко
всsкъ возносsисz, смэри1тсz. и3 смирszисz, вознесeтсz.
За?, o7є.* Гlаше же и3 къ звaвшему є3го2. є3гдA сотвори1ши
nбёдъ и3ли2 вeчерю, не зови2 др{гъ свои1хъ ни брaтіz твоS,
ни сро6дникъ твои1хъ, ни сосBдъ богaтыхъ. є3дA коли2 и3
тjи т‰ тaко же воззовyтъ, и3 бyдетъ ти6 воздаsніе. но
є3гдA твори1ши пи1ръ зови2 ни1щаz, малом0щи, хр0мыz,
слэпhz, и3 бlжeнъ бyдеши. ћко не и4мутъ ти6 что2 воздaти.
воздaстъжетисz въ воскRсeніе прaведныхъ. Слhшавъ же

є3ђaліе
нёкіи t возлежaщихъ съ ни1мъ сіS, речE є3мY. бlжeнъ
и4же снёсть nбёдъ въ цrтвіи б9іи.
За?, o7ѕ.* Џнъ же речE є3мY. Чlкъ нёкіи сотвори2 вeчерю
вeлію, и3 звA мн0гы. и3 послA рaбъ свой въ г0дъ вeчерz,
рещи2 звaннымъ, грzдёте, ћко ќже гот0ва сyть вс‰.
и3 начaша вкyпэ tрицaтисz вси6. Пeрвыи речE є3мY. село2
купи1хъ, и3 и4мамъ нyжду и3зhти и3 ви1дэти є5. молю1тисz
и3мёй м‰ tречeна. И# другjи речE. супр{гъ вол0вныхъ
купи1хъ пsть, и3 грzдY и3скуси1ти и4хъ. молю2 т‰ и3мёй м‰
tречeна. И# другjи речE. женY поsхъ, и3 сего2 рaди не могY
пріити2. И# пришeдъ рaбъ т0й, повёда господи1ну своемY
сіS. ТогдA разгнёвавсz д0му вLка, речE рабY своемY.
и3зhди ск0ро на распyтіz, и3 ст0гны грaда и3 ни6щаz, и3
бёдныz и3 слэпhz и3 хр0мыz введи2 сёмо. и3 речE рaбъ.
гDи, бhсть ћко же повелЁ, и3 є3щE мёсто є4сть. и3 речE
господи1нъ къ рабY. и3зhди на пути2 и3 халyгы, и3 ўбэди2
вни1ти, да нап0лнитсz д0мъ м0й. Гlю бо вaмъ, ћко
ни є3ди1нъ мyжіи тёхъ звaныхъ вкyситъ моS вeчерz.
мн0зи бо сyть звaни, мaло же и3збрaнныхъ.
За?, o7з.* И#дsху же съ ни1мъ нар0ди мн0зи. и3 nбрaщьсz
речE къ ни1мъ. ѓще кто2 грzдeтъ ко мнЁ, и3 не вознена
ви1дитъ nц7A своего2 и3 мaтере, и3 женY и3 ч†дъ, и3 брaтіz
t луки2
и3 сeстръ, є3щe же и3 дш7у свою2, не м0жетъ м0й бhти
ўчн7къ. И# и4же не н0ситъ кrтA своего2 и3 въ слёдъ менE
грzдeтъ, не м0жетъ м0й бhти ўчени1къ. Кт0 бо t вaсъ
хотsи ст0лпъ создaти, не прeжде ли сёдъ разочтeтъ
и3мёніе, ѓще и4мать є4же є4сть на совершeніе; да некогдA
положи1тъ nсновaніе, и3 не возм0жетъ соверши1ти. вси6
ви1дzщеи нaчнутъ ругaтисz є3мY гlюще, ћко сeй чlкъ
начaтъ здaти, и3 не м0жетъ соверши1ти; и3ли2 кjи цRь и3ды2
ко и3н0му цRю2, сни1тисz съ ни1мъ нa брань, не сёдъ ли
прeже совэщавaетъ, ѓще си1ленъ є4сть срёстисz съ десzтію2
тhсzщъ, грzдyщаго со двэмадесsтьма тhсzщама нaнь;
ѓще ли же ни6, є3щE далeче є3мY сyщу, молeніе послaвъ,
м0литсz n смирeніи. Тaко ќбо всsкъ t вaсъ. и4же не
tречeтсz всего2 своего2 и3мёніz. не м0жетъ бhти м0й
ўчени1къ. добро2 є4сть с0ль. ѓще же с0ль nбуsетъ, въ
чeмъ nсоли1тсz; ни въ земли2 ни въ гн0и трeбуетъ. в0нъ
и3зсhпzтъ ю5. И#мёzи ќши слhшати, да слhшитъ.
ГлавA, єi7. За?, o7и.

Б
ёху же приближaющесz є3мY вси6 мhтаріе и3 грёшницы
послyшати є3го2. И# роптaху фарисeе и3 кни1жницы
гlюще. ћко сeй грёшникы пріeмлетъ, и3 съ ни1ми
ћстъ. Речe же къ ни1мъ при1тчу сію2 гlz. кjи чlкъ t вaсъ

є3ђaліе
и3мы2 сто2 nвeцъ, и3 погyбль є3ди1ну t ни1хъ. не nстaвитъ
ли девzтьдесsтъ и3 дeвzть въ пустhни, и3 и4детъ въ слёдъ
поги1бшаz д0ндеже nбрsщетъ ю5; и3 nбрётъ возлагaетъ на
рaмэ свои2 рaдуzсz. И# пришeдъ въ д0мъ созывaетъ дрyгы
и3 сосёды гlz и4мъ. рaдуйтесz со мн0ю, ћко nбрэт0хъ
џвцу мою2 поги1бшую. Гlю вaмъ, ћко тaко рaдость
бyдетъ нa нб7си. n є3ди1номъ грёшницэ кaющемсz,
нeжели n девzтьдесzти1хъ и3 дeвzть пр†ведникъ, и4же
не трeбуютъ покаsніz. И#ли2 каS женA и3мyщи дeсzть
дрaхмъ, ѓще погуби1тъ є3ди1ну дрaхму. не вжизaетъ ли
свэти1лника, и3 пометeтъ хрaмину, и3 и4щетъ прилёжно,
д0ндеже nбрsщетъ; и3 nбрётши созывaетъ другhнz
и3 сосёды гlющи. рaдуйтесz со мн0ю, ћко nбрэт0хъ
дрaхму поги1бшую. Тaко гlю вaмъ, рaдость бывaетъ предъ
ѓнGлы б9іи, n є3ди1номъ грёшницэ кaющимсz.
За?, o7f.* Речe же. чlкъ нёкіи и3мЁ двA сн7а. и3 речE ю3нёй
шіи є3ю2 nц7Y. џ§е, дaждь ми6 дост0йную чaсть и3мёніz.
и3 раздэли2 и4ма и3мёніе. и3 не по мн0зэхъ днeхъ собрaвъ
всE мнjи сн7ъ, tи1де на странY далeче, и3 т{ расточи2 и3мёніе
своE, живы2 блyдно. и3жди1вшу же є3мY всE, бhсть глaдъ
крёпокъ на странЁ т0й, и3 т0й начaтъ лишaтисz. и3 шeдъ
прилэпи1сz є3ди1ному t жи1тель тоS страны2. и3 послA є3го2
t луки2
на сeла своS пасти2 свиніS. и3 желaше насhтити чрeво своE
t рожeцъ, ћже kдsху свиніS. и3 никт0же даsше є3мY.
въ себe же пришeдъ, речE. коли1ко наeмникомъ nц7A моего2
и3збывaютъ хлёбы, ѓзъ же глaдомъ ги1блю; востaвъ и3дY
ко nц7Y моемY, и3 рекY є3мY. џ§е, согрэши1хъ нa нб7о и3
предъ тоб0ю, и3 ќже нёсмь дост0инъ нарещи1сz сн7ъ тв0й,
сотвори2 м‰ ћко є3ди1ного t нае6мникъ твои1хъ. и3 востaвъ
и4де ко nц7Y своемY. Е#щe же є3мY далeче сyщу, ўзрЁ є3го2
nц7ъ є3го2, и3 ми1лъ є3мY бhсть. и3 тeкъ нападE на вhю є3го2,
и3 nблобызA є3го2. Речe же є3мY сн7ъ. џ§е, согрэши1хъ нa
нб7о и3 предъ тоб0ю, и3 ќже нёсмь дост0инъ нарещи1сz
сн7ъ тв0й. Речe же nц7ъ къ раб0мъ свои1мъ. и3знесёте
nдeжду пeрвую, и3 nблецёте є3го2, и3 дади1те пeрстень
нa руку є3го2, и3 сапогы2 нa нозэ. и3 привeдше телeцъ
ўпитaнныи, заколи1те, и3 ћдше весели1мсz, ћко сн7ъ м0й
сeй мр7твъ бB, и3 nживE. и3 и3зги1блъ бB, и3 nбрётесz. и3
начaша весели1тисz. БB же сн7ъ є3го2 стaрэи на селЁ. и3
ћко грzды2 прибли1жисz къ д0му, слhша пёніz и3 ли1кы.
и3 призвaвъ є3ди1ного t џтрокъ, вопрашaше, что2 ќбо сіS
сyть. џнъ же речE є3мY. ћко брaтъ тв0й пріи1де, и3 заклA
nц7ъ тв0й телeцъ ўпитaнныи, ћко здрaва є3го2 пріsтъ.
Разгнёвавъжесz, и3 не хотsше вни1ти. nц7ъ же є3го2

є3ђaліе
и3зшeдъ молsше є3го2. џнъ же tвэщaвъ, речE nц7Y. се6
толи1ко лётъ раб0таю тебЁ, и3 николи1же зaповэди твоS
преступи1хъ, и3 мнЁ николи1же дaлъ є3си2 козлsте, да съ
дрyгы свои1ми возвесели1лъсz бhхъ. Е#гдa же сн7ъ тв0й сeй,
и3з8ёдыи твоE и3мёніе съ любодёйцами, пріи1де, заклA
є3мY телeцъ пит0мыи. џнъ же речE є3мY, чaдо, ты2 всегдA
со мн0ю є3си2, и3 вс‰ моS, твоS сyть. возвесели1тижесz и3
возрaдовати подобaше, ћко брaтъ тв0й сeй мр7твъ бB, и3
nживE. и3 и3зги1блъ бB, и3 nбрётесz.
ГлавA, ѕi7. За?, п7.

Г
lаше же и3 ко ўчн7к0мъ свои1мъ. чlкъ нёкіи бB
богaтъ, и4же и3мsше пристaвника, и3 т0й nклеветaнъ
бhсть къ немY, ћко расточaетъ и3мёніе є3го2, и3 при
гласи1въ є3го2, речE є3мY. что2 се6 слhшу n тебЁ; воздaждь
tвётъ n приставлeніи дом0внэмъ. не возм0жеши
бо ктомY д0му стр0ити. Речe же въ себЁ пристaвникъ
д0му. что2 сотворю2, ћко гDь м0й teмлетъ строeніе д0му
t менE; копaти не могY, проси1ти стыждyсz. разумёхъ
что2 сотворю2. да є3гдA tстaвленъ бyду t строeніz д0му,
пріи1мутъ м‰ въ д0мы своS. И# призвaвъ є3ди1ного
ког0ждо должни6къ господи1на своего2. гlаше пeрвому,
коли1цэмъ д0лженъ є3си2 господи1ну моемY; џнъ же речE.
t луки2
сто2 мёръ мaсла. И# речE є3мY, пріими2 писaніе твоE, и3 сёдъ
ск0ро, напиши2, пzтьдесsтъ. Пот0мъ же речE друг0му.
тh же коли1цэмъ д0лженъ є3си2; џнъ же речE, сто2 мёръ
пшени1ца. И# гlа є3мY. пріими2 писaніе твоE, и3 напиши2,
џсмьдесzтъ. И# похвали2 гDь д0му строи1телz непрaведнаго,
ћко мyдрэ сотвори2. ћко сн7ове вёка сего2 мудрёйши
пaче сн70въ свёта въ р0дэ своeмъ сyть. И# ѓзъ вaмъ гlю,
сотвори1те себЁ дрyгы t мам0ны непрaвды, да є3гдA
nскудёете, пріи1мутъ вы6 въ вёчныz кр0вы.
За?, п7а.* Вёрныи въ мaлэ, и3 во мн0зэ вёренъ є4сть.
и3 непрaведныи въ мaлэ, и3 во мн0зэ непрaведенъ є4сть.
Ѓще ќбо въ непрaведнэмъ и3мёніи вёрни не бhсте, во
и4стиннэмъ кто2 вaмъ вёру и4метъ; и3 ѓще въ чюжeмъ
вёрни не бhсте, вaше кто2 вaмъ дaстъ; ни кjи же рaбъ
м0жетъ двэмA господи1нома раб0тати. ли1бо є3ди1ного
возненави1дитъ, ґ другaго возлю1битъ. И#ли2 є3ди1ного
держи1тсz, n друзёмъ же неради1ти нaчнетъ. не м0жете
бGу раб0тати и3 мам0нэ. Слhшаху же сіS вс‰ и3 фарисeе,
сребролю1бцы сyще, и3 ругaхусz є3мY. И# речE и4мъ.
За?, п7в.* Вы2 є3стE nправдaющеи себE предъ чlкы, бGъ
же вёсть с®цA вaша. ћко є4же є4сть въ чlцэхъ высоко2,
мeрзость є4сть прeдъ бGомъ. Зак0нъ и3 прbр0цы до їoaнна,

є3ђaліе
tт0лэ цrтвіе б9іе бlговэствyетсz, и3 всsкъ въ не6
нyдитсz. Ўд0бэе же є4сть нб7у и3 земли2 преити2, нeже
t зак0на є3ди1ной чертЁ поги1бнути. Всsкъ пущazи
женY свою2, и3 приводS и4ну, прелюбы2 дёетъ. и3 женsисz
пущeною t мyжа, прелюбы2 твори1тъ.
За?, п7г.* Чlкъ же нёкіи бB богaтъ, и3 nблачaшесz
въ порфЂру и3 вmсс0нъ, веселsсz на вс‰ дни2 свётло.
Ни1щъ же бB нёкто и4менемъ лaзарь, и4же лежaше предъ
враты2 є3го2 гн0инъ, и3 желaше насhтитисz t крупи1цъ
пaдающихъ t трапeзы богaтаго. но и3 pи2 приходsще
nблизaху гн0й є3го2. Бhсть же ќмрети ни1щему, и3 несeну
бhти ѓнGлы на л0но ґвраaмле. Ќмретъ же и3 богaтыи,
и3 погреб0ша є3го2. И# во ѓдэ возвeдъ џчи свои2 сhи въ
мyкахъ, ўзрЁ ґвраaма и3здалeче, и3 лaзарz на л0нэ є3го2.
И# т0й возглaшъ, речE. џ§е ґвраaме, поми1луй м‰, и3
посли2 лaзарz, да nм0читъ конeцъ пeрста своего2 въ водЁ,
и3 ўстуди1тъ kзhкъ м0й, ћко стрaжду въ плaмени сeмъ.
Речe же ґвраaмъ. чaдо помzни2 ћко воспріsлъ є3си2 бlгaz
твоS въ животЁ твоeмъ, и3 лaзарь тaко же ѕлaz. нн7э
же здB ўтэшaетсz, тh же стрaждеши. И# надъ всёми
си1ми, междY нaми и3 вaми пр0пасть вели1ка ўтверди1сz,
ћко да хотsщеи преити2 tсю1ду къ вaмъ, не возм0гутъ,
t луки2
нижE tтyду къ нaмъ прех0дzтъ. Речe же, молю2 т‰ ќбо
џ§е, да п0слеши є3го2 въ д0мъ nц7A моего2. и4мамъ бо
пsть брaтіz, ћко да засвэдётельствуетъ и4мъ, да не
и3 тjи пріи1дутъ на мёсто се6 мyчное. Гlа є3мY ґвраaмъ,
и4мутъ моmсez и3 прbр0кы, да послушaютъ и4хъ. џнъ же
речE, ни6 џ§е ґвраaме, но ѓще кто2 t мр7твыхъ и4детъ къ
ни1мъ, покaютсz. Речe же є3мY, ѓще моmсez и3 прbр0кы
не послушaютъ, ни ѓще кто2 t мр7твыхъ воскrнетъ, не
и4мутъ вёры.
ГлавA, зi7.

Р
ечe же ко ўчн7к0мъ свои1мъ. невозм0жно є4сть не
пріити2 соблaзномъ. г0ре же, є3г0 же рaди прих0дитъ.
ќне є3мY бhло бы, ѓще жeрновъ nсeльскіи nблежaлъ
бы n вhи є3го2, и3 ввeрженъ въ м0ре, нeже да соблaзнитъ
мaлыхъ си1хъ є3ди1ного.
За?, п7д.* Внемлёте себЁ. ѓще согрэши1тъ тебЁ брaтъ
тв0й, запрэти2 є3мY. и3 ѓще покaетсz, nстaви є3мY. И#
ѓще седми1щи нa дн7ь согрэши1тъ къ тебЁ, и3 седми1щи нa
дн7ь nбрати1тсz гlz кaюсz, nстaви є3мY. И# рек0ша ґпcли
гDви. приложи2 нaмъ вёру. Речe же гDь. ѓще бhсте и3мёли
вёру ћко зeрно горyшно, гlали бhсте ћгодичинэ сeй,
вост0ргнисz и3 всади1сz въ м0ре, и3 послyшала бы вaсъ.

є3ђaліе
Кот0рыи же t вaсъ рaбъ и3мёz, nрyщь, и3ли2 пасyщь, и4же
пришeдшу є3мY съ селA, речeтъ ѓбіе, минyвъ возлsзи, но
не речeтъ ли є3мY, ўгот0вай что2 вечерsю, и3 препоsсавсz
служи2 ми6, д0ндеже ћмъ и3 пію2, и3 пот0мъ ћси и3 піeши ты2;
є3дA и4мать хвалY рабY томY, ћко сотвори2 повелённаz; не
мню2. тaко и3 вы2, є3гдA сотворитE вс‰ повелённаz вaмъ,
гlите, ћко раби2 не потрeбни є3смы2, ћко є4же д0лжни
бёхомъ сотвори1ти, сотвори1хомъ. И# бhсть и3дyщу є3мY во
їєrли1мъ, и3 т0й прохождaше междY самарjею и3 галилeею.
За?, п7є.* Входsщу же є3мY въ нёкую вeсь, срэт0ша
є3го2 дeсzть прокажeнэхъ мyжіи, и4же стaша и3здалeче, и3
тjи вознес0ша глaсъ гlюще. ї©е настaвниче поми1луй ны6.
И# ви1дэвъ, речE и4мъ. шeдше покажи1тесz сщ7eнникомъ.
И# бhсть и3дyщемъ и4мъ, nчcтишасz. є3ди1нъ же t ни1хъ
ви1дэвъ ћко и3сцэлЁ, возврати1сz с0 гласомъ вeліемъ
слaвz бGа, и3 падE ни1цъ при ногY є3го2 хвалY є3мY воздаS,
и3 т0й бB самарzни1нъ. tвэщaвъ же ї©ъ, речE. не дeсzть
ли nчcтишасz. да дeвzть гдЁ; кaко не nбрэт0шасz
возврaщьшесz дaти слaву бGу, т0кмо и3ноплемeнникъ
сeй. и3 речE є3мY, востaвъ и3ди2, вёра твоS сп7сE т‰.
За?, п7ѕ.* Вопрошeнъ же бhвъ t фарисе6й, когдA пріи1детъ
цrтвіе б9іе. tвэщaвъ и4мъ речE. не пріи1детъ цrтвіе б9іе
t луки2
съ соблюдeніемъ. нижE рекyтъ, се6 здB и3ли2 се6 џнде. се6 бо
цrтвіе б9іе внyтрь вaсъ є4сть. Речe же ко ўченик0мъ
свои1мъ. пріи1дутъ днjе, є3гдA вожделёете є3ди1ного днE сн7а
члчcкаго ви1дэти, и3 не ќзрите. и3 рекyтъ вaмъ, се6 здB,
се6 џнде. не и3зhдэте, ни поженёте. Ћко бо м0лніи
блистaющисz t поdнбcныz, на поdнбcнэй свётитсz, тaко
бyдетъ сн7ъ члчcкіи въ дн7ь св0й. Прeжде же подобaетъ
є3мY мн0го пострадaти, и3 и3скушeну бhти t~ рода сего2.
За?, п7з.* И# ћко же бhсть в0 дни н0евы, тaко бyдетъ и3
в0 дне сн7а члчcка, kдsху, піsху, женsхусz, посzгaху,
до нег0 же днE вни1де н0е въ ковчeгъ, и3 пріи1де пот0пъ,
и3 погуби2 вс‰. Тaко же и3 ћко же бhсть в0 дни л0товы,
kдsху, піsху, куповaху, продаsху, саждaху здaху.
в0нь же дн7ь и3зhде л0тъ t сод0млzнъ, nдожди2 кaмыкъ
горsщь, и3 џгнь съ нб7сE, и3 погуби2 вс‰. потомy же бyдетъ
и3 въ дн7ь, в0нь же сн7ъ члчcкіи kви1тсz. въ т0й дн7ь и4же
бyдетъ нa кровэ, и3 сосyды є3го2 въ домY, да не слaзитъ
взsти и4хъ. и3 и4же на селЁ, тaкожде да не возврати1тсz
вспsть. поминaйте женY л0тову. И$же ѓще взhщетъ
дш7у свою2 спcти2, погуби1тъ ю5. ґ и4же ѓще погуби1тъ ю5,
живи1тъ ю5. Гlю вaмъ, въ тY н0щь бyдета двA на nдрЁ
є3ди1номъ, є3ди1нъ поeмлетсz, ґ другjи nставлsетсz.

є3ђaліе
Бyдетэ двЁ вкyпэ мeлющи, є3ди1на поeмлетсz, ґ другaz
nставлsетсz. двA бyдета на селЁ, є3ди1нъ поeмлетсz, ґ
другjи nставлsетсz. И# tвэщaвше гlаша є3мY, гдЁ гDи;
џнъ же речE и4мъ, и3дёже тёло, тaмо соберyтсz и3 nрли2.
ГлавA, иi7.

Г
lаше же и3 при1тчу къ ни1мъ, кaко подобaетъ всегдA
моли1тисz, и3 не стужaти си6, гlz.
За?, п7и.* СудіS бB нёкіи въ нёкоемъ грaдэ, бGа
не боsсz, и3 чlкъ не срамлszсz. Вдовa же нёкаz бB
в0 градэ т0мъ, и3 прихождaше къ немY гlющи, tмсти2
менE t сопeрника моего2. и3 не хотsше на д0лзэ врeмени.
Послэди1 же речE въ себЁ. ѓще и3 бGа не бою1сz, и3 чlкъ
не срамлsюсz, но занE твори1тъ ми6 труды2 вдови1ца сіS,
tмщY є3S, да не до концA приходsщи застои1тъ менE.
Речe же гDь. слhшите, что2 судіи2 непрaвдэ гlетъ. бGъ же
не и4мать ли сотвори1ти tмщeніе и3збрaнныхъ свои1хъ,
вопію1щихъ къ немY дн7ь и3 н0щь, и3 долготерпи1тъ n
ни1хъ; гlю вaмъ. ћко сотвори1тъ tмщeніе и4хъ вск0рэ.
nбaче сн7ъ члчcкіи пришeдъ, ќбо nбрsщетъ ли си6 вёру на
земли2; речe же и3 къ другы1мъ ўповaющимъ соб0ю, ћко
сyть прaведници, и3 ўничижaющихъ пр0чихъ, при1тчу сію2.
За?, п7f.* Чlка двA внид0ста въ цRковь помоли1тисz.
t луки2
є3ди1нъ фарисeй, ґ другjи мытaрь. фарисeй же стaвъ,
си1це въ себЁ молsшесz, б9е хвалY тебЁ воздаю2, ћко
нёсмь ћко же пр0чіи чlцы. хи1щницы непрaведницы,
прелюбодёе, и3ли2 ћко же сeй мытaрь. пощyсz двA крaты
въ суб0ту, десzти1ну даю2 всего2 є3ли1ка притzжY. Мытaрь
же и3здалeче стоS, не хотS ни џчію возвести2 нa нб7о, но
біsше пeрси своS гlz, б9е млcтивъ бyди мнЁ грёшному.
Гlю вaмъ, ћко сни1де сeй nпрaвданъ въ д0мъ св0й, пaче
џного. Ћко всsкъ возносsисz смири1тсz. смирszи же
себE, вознесeтсz.
За?, §.* Приношaху же къ немY и3 младе6нца, да и4хъ
к0снетсz. ви1дэвше же ўчн7цы2 запрэти1ша и4мъ. ї©ъ же
призвaвъ и4хъ, гlа. nстaвите дэтeй приходи1ти ко мнЁ,
и3 не брани1те и4мъ. таковhхъ бо є4сть цrтвіе б9іе. Ґми1нь
бо гlю вaмъ. и4же ѓще не пріи1метъ цrтвіz б9іz ћко
nтрочA, не и4мать вни1ти въ не6.
За?, §а.* И# вопроси2 є3го2 нёкіи кнsзь, гlz. ўчи1телю
бlгjи, что2 сотвори1въ жив0тъ вёчныи наслёдствую; Речe
же є3мY ї©ъ. что2 м‰ гlеши бlга; никт0же бlгъ, т0кмо
є3ди1нъ бGъ. зaповэди вёси; не прелюбы2 твори2. не ўбjй. не
ўкрaди. не лжесвэдётельствуй. чти2 nц7A твоего2 и3 мaтере
твою2. џнъ же речE, вс‰ сіS сохрани1хъ t ю4ности моеS.

є3ђaліе
Слhшавъ же сіS ї©ъ, речE є3мY. є3щE є3ди1ного не докончaлъ
є3си2. вс‰ є3ли1ка и4маши продaждь, и3 раздaй ни1щимъ, и3
и3мёти и4маши сокр0вище нa нб7си. и3 грzди2 въ слёдъ менE.
џнъ же слhшавъ се6, приск0рбенъ бhсть, бB бо богaтъ
ѕэло2. ви1дэвъ же є3го2 ї©ъ приск0рбна бhвша, речE. кaко
не ўд0бь и3мyщеи богaтство, въ цrтвіе б9іе вни1дутъ.
Ўд0бэе бо є4сть велбyду сквозЁ и3глинЁ ќши проити2,
нeже богaту въ цrтвіе б9іе вни1ти. Рёша же слhшавшеи,
то2 кто2 м0жетъ сп7сeнъ бhти; џнъ же речE. невозм0жнаz
t чlкъ, возм0жна сyть t~ бGа. Речe же пeтръ. се6 мы2
nстaвихомъ вс‰, и3 по тебЁ и3д0хомъ. џнъ же речE и4мъ.
ґми1нь гlю вaмъ, ћко никт0же є4сть и4же nстaвитъ
д0мъ, и3ли2 роди1телz, и3ли2 брaтію, и3ли2 сестры2, и3ли2 женY,
и3ли2 чaда, цrтвіz рaди б9іz, и4же не пріи1метъ мн0жицею
в0 времz се6, и3 въ вёкъ грzдyщіи жив0тъ вёчныи.
За?, §в.* Поeмъ же џба нaдесzте, речE къ ни1мъ. се6
восх0димъ во їєrли1мъ, и3 скончaютсz вс‰ пи1саннаz
прbр0кы џ сн7э чlчестэ. предадsтъ бо є3го2 kзhкомъ, и3
поругaютсz є3мY, и3 ўкорsтъ є3го2, и3 nплю1ютъ є3го2, и3
би1вше ўбію1тъ є3го2, и3 въ трeтіи дн7ь воскrнетъ. И# тjи
ничес0же t си1хъ разумёша. и3 бB гlъ сeй сокровeнъ t
ни1хъ, и3 не разумэвaху гlемыхъ.
t луки2
За?, §г.* Бhсть же є3гдA прибли1жишасz во їєрих0нъ,
слэпeцъ нёкіи сэдsше при пути2, просS. слhшавъ же
нар0дъ ми1мо ходsщъ, вопрашaше что2 ќбо є4сть се6.
Повёдаша же є3мY, ћко ї©ъ назарzни1нъ ми1мо х0дитъ.
И# возопи2 гlz. ї©е сн7е двdвъ поми1луй м‰. И# преdи3дyщеи
прещaху є3мY, да ўмолчи1тъ. џнъ же пaче мн0жае
вопіsше, сн7е двdвъ, поми1луй м‰. Стaвъ же ї©ъ, повелЁ
привести2 є3го2 къ себЁ. Прибли1жшужесz є3мY къ немY.
вопроси2 є3го2 гlz. что2 х0щеши да ти6 сотворю2; џнъ же
речE. гDи, да прозрю2. ї©ъ же речE є3мY, прозри2, вёра твоS
сп7сE т‰. и3 ѓбіе прозрЁ. и3 въ слёдъ є3го2 и3дsше, слaвлz
бGа. И# вси6 лю1діе ви1дэвше, воздaша хвалY бGови.
ГлавA, fi7. За?, §д.

И#
вшeдъ прохождaше во їєрих0нъ. и3 се6 мyжъ, нарицaе
мыи закхeй, и3 сeй бB стaрэи мытарeмъ, и3 т0й бB
богaтъ, и3 и3скaше ви1дэти ї©а, кто2 є4сть, и3 не можaше
t нар0да, ћко в0зрастомъ мaлъ бB. И# преди2 тeкъ,
возлёзе на ћгодичину, да ви1дитъ є3го2, ћко тудЁ хотsше
минyти. и3 ћко пріи1де на мёсто, возрёвъ ї©ъ, ви1дэ є3го2,
и3 речE къ немY, закхeе, потщaвсz слёзи. днeсь бо въ
домY твоeмъ подобaетъ ми6 бhти. И# потщaвсz слёзе,
и3 пріsтъ є3го2 рaдуzсz. И# ви1дэвше вси6, роптaху гlюще,
Rf
є3ђaліе
ћко къ грёшному мyжу вни1де витaти. Стaвъ же закхeй
речE к0 гDу. се6 п0лъ и3мёніz моего2 гDи дaмъ ни1щимъ.
и3 ѓще кого2 чи1мъ nби1дэхъ, возвращY четвери1цею. Речe
же къ немY ї©ъ. ћко днeсь сп7сeніе д0му семY бhсть, занE
и3 сeй сн7ъ ґвраaмль є4сть. пріи1де бо сн7ъ чlчь взыскaти
и3 спcти2 поги1бшаго. Слhшащимъ же и4мъ сіS, приложи2
при1тчу, занE бли1зъ є3мY бhти їєrли1ма, и3 мнsху ћко
ѓбіе цrтво б9іе х0щетъ kви1тисz, и3 речE ќбо.
За?, §є.* Чlкъ нёкіи добрA р0да, и4де на странY далeче,
пріsти себЁ цrтво, и3 возврати1тисz. Призвaвъ же дeсzть
р†бъ свои1хъ, дaстъ и4мъ дeсzть мнaсъ, и3 речE къ ни1мъ.
кyплю дёйте д0ндеже пріидY. И# грaжане є3го2 ненави1дzху
є3го2, и3 послaша мlтву въ слёдъ є3го2 гlюще, не х0щемъ
семY да цrтвуетъ надъ нaми. И# бhсть є3гдA возврати1сz
пріи1мъ цrтво, речE пригласи1ти рабы2 тjи, и4мъ же дaстъ
сребро2, да ўвёсть каковY кyплю сyть сотвори1ли. Пріи1де
же пeрвыи гlz. гDи, мнaсъ твоS придёла дeсzть мнaсъ.
И# речE є3мY. благjи рaбе, и3 д0брыи. ћко n мaлэ вёренъ
бhсть, бyди џбласть и3мёz надъ десzтію2 град0въ. И#
пріи1де вторhи гlz. гDи, мнaсъ твоS сотвори2 пsть мнaсъ.
Речe же и3 томY, и3 ты2 бyди надъ пzтію2 град0въ. И# другjи
пріи1де гlz. гDи, се6 мнaсъ твоS, ю5 же и3мёхъ положeну во
t луки2
ўбрyсэ, боsхъбосz тебE, ћко чlкъ ћръ є3си2. взeмлеши
є3г0 же не положи2, и3 жнeши є3г0 же не сёzвъ. Гlа же
є3мY, t ќстъ твои1хъ суждY ти6 лукaвыи рaбе. вёдzше
ћко ѓзъ чlкъ ћръ є4смь, взeмлю є3г0 же не положи1въ,
и3 жнY є3г0 же не сёzвъ. и3 почто2 не вдaстъ моего2 сребрA
купцeмъ. и3 ѓзъ пришeдъ съ ли1хвою и3стzзaлъ бhхъ є5.
и3 предстоsщимъ речE. возмёте t него2 мнaсъ, и3 дади1те
и3мyщему дeсzть мнaсъ. и3 рёша є3мY. гDи, и4мать дeсzть
мнaсъ. гlю бо вaмъ, ћко всsкому и3мyщему дaстсz, ґ
t неи3мyщаго, и3 є4же и4мать tи1метсz t него2. nбaче
врагы2 моS џны, не хотёвшаz мнЁ да цRь бhхъ бhлъ
надъ ни1ми, приведёте сёмо, и3 и3ссэцёте предо мн0ю. И#
сіS рeкъ, и3дsше преди2 восходS во їєrли1мъ.
За?, §ѕ.* И# бhсть ћко прибли1жисz въ виfсфагjю и3
виfaнію, къ горЁ нарицaемэй є3леo1нъ, послA двA ўчн7къ
свои1хъ гlz, и3дёте въ прsмную вeсь, въ ню1же входsща
nбрsщета жрэбS привsзано, на нeже никт0же николи1же
t чlкъ всёде. tрёшша є5 приведёта. и3 ѓще кто2 вы6
вопрашaетъ, почто2 tрэшaета, си1це рцёта є3мY, ћко гDь
є3го2 трeбуетъ. шeдша же п0сланнаz, nбрэт0ста ћко же
речE и4ма. tрэшaющема же и4ма жрэбS, рек0ша госп0діе
є3го2 къ ни1ма. что2 tрэшaета жрэбS; џна же рек0ста,
Ri
є3ђaліе
ћко гDь є3го2 трeбуетъ. и3 привед0ста є5 ко ї©ови. И#
возвeргше ри1зы своS на жрэбS, всади1ша ї©а. и3дyщу же
є3мY, постилaху ри1зы своS по пути2.
За?, §з.* Приближaющужесz є3мY ќже ѓбіе къ нисхожe
нію горЁ є3леo1ньстэй, начaша всE мн0жество ўчн7къ,
рaдующесz хвали1ти бGа глaсомъ вeліемъ, n всёхъ си1лахъ
ћже ви1дэша, гlюще. блгcвeнъ грzдhи цRь в0 и3мz гDне.
ми1ръ нa нб7си, и3 слaва въ вhшнихъ. И# нёціи фарисeе t
нар0да рёша къ немY. ўч™лю, запрэти2 ўчн7к0мъ свои1мъ.
и3 tвэщaвъ, речE и4мъ. гlю вaмъ, ћко ѓще сіи2 ўмолчaтъ,
кaменіе возопіeтъ. И# ћко прибли1жисz, ви1дэвъ грaдъ,
плaкасz n нeмъ гlz. ћко ѓще бы разумёлъ и3 ты2 въ
дн7ь сeй тв0й, є4же къ смирeнію твоемY. нн7э же скрhсz
t џчію твоeю. ћко пріи1дутъ днjе нa т‰, и3 nбложaтъ
врaзи тв0й nстр0гъ n тебЁ, и3 nбhдутъ т‰, и3 nбъ
и1мутъ т‰ всю1ду, и3 разбію1тъ т‰, и3 чaда твоS въ тебЁ.
и3 не nстaвzтъ кaмень на кaмени въ тебЁ, понeже не
разумЁ врeмене посэщeніz твоего2.
За?, §и.* И# вшeдъ въ цRковь, начaтъ и3згони1ти про
даю1щаz въ нeй, и3 купyющаz, гlz и4мъ. пи1сано є4сть.
д0мъ м0й д0мъ мlтвы є4сть. вh же сотвори1сте є3го2
пещeру разб0йникомъ. и3 бB ўчA по вс‰ дни2 въ цRкви.
t луки2
Ґрхієрeе же и3 кни1жницы и3скaху є3го2 погуби1ти, и3
старёйшины лю1демъ. и3 не nбрэтaху что2 сотворsтъ
є3мY. лю1діе бо вси6 держaхусz є3го2 послушaюще є3го2.
ГлавA, к7. За?, §f.

И#
бhсть во є3ди1нъ t днjи џнэхъ ўчaщу є3мY лю1ди
въ цRкви, и3 бlговэствyющу. Пріид0ша сщ7eнницы и3
кни1жницы со стaрцы, и3 рёша къ немY гlюще. рцы2
нaмъ коею2 џбластію сіS твори1ши; и3ли2 кто2 є4сть дaвыи
тебЁ влaсть сію2; tвэщaвъ же речE къ ни1мъ. вопрошY вы6
и3 ѓзъ є3ди1ного словесE, и3 рцёте ми6. кRщeніе їoaнново,
съ нб7сE ли бB, и3ли2 t чlкъ; nни1 же помышлsху къ
себЁ гlюще. ћко ѓще речeмъ съ нб7сE. речeтъ, почто2 ќбо
не вёровасте є3мY; ѓще ли же речeмъ t чlкъ, вси6 лю1діе
кaменіемъ побію1тъ ны6. И#звёстно бо є4сть n їoaннэ,
ћко прbр0къ бB. И# tвэщaша, не вёмы tкyду. Ї©ъ же
речE и4мъ. ни ѓзъ гlю вaмъ, коею2 џбластію сіS творю2.
За?, R.* Начaтъ же къ лю1демъ гlати при1тчу сію2. чlкъ
нёкіи насади2 виногрaдъ, и3 вдaстъ є3го2 дёлателемъ, и3
tи1де на лёта мн0га. И# в0 времz послA къ дёлателемъ,
рaбъ, да t плодA виногрaда дадsтъ є3мY. дёлателе же
би1вше є3го2, послaша т0щь. и3 приложи2 послaти другjи
рaбъ. nни1 же и3 того2 би1вше, и3 досaждьше є3мY, послaша
р№i
є3ђaліе
т0щь. И# приложи2 послaти трeтіи. nни1 же и3 того2
ўsзвльше, и3згнaша. Речe же господи1нъ виногрaда. что2
сотворю2; послю2 сн7а моего2 возлю1бленнаго, є3дA кaко сего2
ви1дэвше, ўсрамлsютсz. Ви1дэвше же є3го2 дёлателе,
мhшлzху къ себЁ гlюще, сeй є4сть наслёдникъ, пріидёте
ўбіeмъ є3го2, да нaше бyдетъ достоsніе. И# и3звeдше є3го2
в0нъ и3зъ виногрaда, ўби1ша. что2 ќбо сотвори1тъ и4мъ
господи1нъ виногрaда; пріи1детъ и3 погуби1тъ дёлателz
сіS, и3 вдaстъ виногрaдъ и3нёмъ. Слhшавше же, рек0ша,
да не бyдетъ. џнъ же возрёвъ на ни1хъ, речE. что2 ќбо
пи1саное се6; Кaмень, є3г0 же небрег0ша зи1ждущеи, сeй
бhсть въ главY ю4глу. Всsкъ падhи на кaмени т0мъ,
сокруши1тсz. ґ на нeмъ же падeтъ, сотрhетъ є3го2.
За?, Rа.* И# взыскaша ґрхієрeе и3 кни1жницы возложи1ти
нaнь рyцэ въ т0й чaсъ, и3 ўбоsшасz нар0да. разумёша
бо, ћко къ ни1мъ при1тчу сію2 речE. И# соблю1дше, послaша
лazтелz, творsще себE прaведники бhти, да и4мутъ є3го2
въ словеси2, во є4же предaти є3го2 начaльству и3 џбласти
и3гeмонови. И# вопроси1ша є3го2 гlюще. ўчи1телю. вёмы
ћко прaво гlеши и3 ўчи1ши, и3 не на лицA зри1ши, но
вои1стину пути2 б9ію ўчи1ши. дост0итъ ли нaмъ кесарeви
дaнь даsти, и3ли2 ни6; Разумёвъ же и4хъ лукaвство, речE
t луки2
къ ни1мъ. что2 м‰ и3скушaете; покажи1те ми6 цaту. чjи
и4мать џбразъ и3 надписaніе; tвэщaвше же рек0ша,
кесарeвъ. џнъ же речE и4мъ. воздади1те ќбо, ћже кесарeва,
кесарeви. и3 ћже б9іz, бGови. И# немог0ша зазрёти гlа
є3го2 предъ людми2. и3 диви1вшесz n tвётэ є3го2, ўмолчaша.
За?, Rв.* Приступи1ша же нёцыи t саддуке6й, гlющеи
воскRсeнію не бhти. вопрашaху є3го2 гlюще. ўчи1телю,
моmсeй написA нaмъ. ѓще комY брaтъ ќмретъ, и3мы2
женY. и3 т0й бесчaденъ ќмретъ, да брaтъ є3го2, п0йметъ
женY, и3 востaвитъ сёмz брaту своемY. Сeдмь ќбо
брaтіz бB, и3 пeрвыи поsтъ женY, ќмре бесчaденъ. и3
поsтъ вторhи женY, и3 т0й ќмре бесчaденъ. и3 трeтіи
поsтъ ю5. тaкожде же и3 вси6 сeдмь. И# не nстaвиша
ч†дъ, и3 ўмр0ша. послёжде же всёхъ, ќмре и3 женA. въ
воскрешeніе ќбо, кот0раго и4хъ бyдетъ женA; сeдмь бо
и3мёша ю5 женY. И# tвэщaвъ речE и4мъ ї©ъ. сн7ове вёка
сего2, жeнzтсz и3 посzгaютъ. ґ спод0бльшеисz вёкъ џнъ
ўлучи1ти, и3 воскресeніе є4же t мр7твыхъ, ни жeнzтсz ни
посzгaютъ, ни ќмрети бо ктомY м0гутъ. рaвни бо сyть
ѓнGломъ, и3 сн7ове сyть б9іи, воскRсeніz сн7ове сyще. Ґ
ћко же востaютъ мр7твіи, и3 моmсeй сказA при купинЁ,
ћко же гlетъ гDа бGа ґвраaмлz, и3 бGа їсаaкова, и3 бGа
рв7i
є3ђaліе
їaковлz. бGъ же нёсть мр7твыхъ, но живhхъ. вси6 бо
томY жи1ви сyть. tвэщaвше же нёцыи t кни6жникъ,
рек0ша. ўчи1телю, д0брэ речE. Ктомy же не смёzху є3го2
вопроси1ти ничес0же. Речe же къ ни1мъ. кaко гlютъ хrтA
сн7а двdва бhти; сaмъ бо дв7дъ гlетъ въ кни1зэ pал0м
стэй. речE гDь гDви моемY, сэди2 nдеснyю менE, д0ндеже
положY врагы2 твоS подн0жіе ногaма твои1ма; дв7дъ ќбо
гDа є3го2 нарицaетъ, и3 кaко сн7ъ є3мY є4сть;
За?, Rг.* Слhшащимъ же всёмъ лю1демъ, речE ўчн7к0мъ
свои1мъ. внемлёте себЁ t кни6жникъ, хотsщихъ ходи1ти
въ nдeждахъ, и3 любsщихъ цэловaніz на т0ржищихъ,
и3 предсэдaніz на с0нмищихъ, и3 прeжде звaніz на
вeчерzхъ. И$же снэдaютъ д0мы вдови1цъ, и3 вин0ю далeче
м0лzтсz. сіи2 пріи1мутъ ли1шше nсуждeніе.
ГлавA, к7а.

В
озрёвъ же видЁ вмэтaющаz, въ хрaмъ набдsщіи
и3мёніz, дaры своS богaтыz. Ви1дэвъ же и3 нёкую
вдови1цу ўб0гу вмэтaющу т{ двЁ лёптэ. и3 речE,
вои1стину гlю вaмъ, ћко вдови1ца сіS ўб0гаz мн0жае
всёхъ ввeрже. вси6 бо сіи2 t и3збhтка своего2 вверг0ша въ
дaры бGови. сіs же t лишeніz своего2, всE житіE є4же
и3мЁ ввeрже.
t луки2
За?, Rд.* И# нёкоимъ гlющемъ n цRкви, ћко кaменіемъ
д0брымъ и3 сосyды ўкрашeна, речE. сіS ћже ви1дите,
пріи1дутъ днjе, въ н‰ же не nстaнетъ кaмень на кaмени,
и4же не разори1тсz. Вопроси1ша же є3го2 гlюще. ўчи1телю,
когдA ќбо сіS бyдутъ, и3 что2 є4сть знaменіе є3гдA хотsтъ
сіS бhти;
За?, Rє.* Џнъ же речE, блюдёте, да не прельщeни бyдете.
мн0зи бо пріи1дутъ в0 и3мz моE гlюще, ћко ѓзъ є4смь.
и3 врeмz прибли1жисz. не и3зhдэте ќбо въ слёдъ и4хъ.
Е#гдa же ўслhшите брaни и3 нестроeніz, не ўб0йтесz.
подобaетъ бо си1мъ бhти прeжде, но не u5 ѓбіе кончи1на.
ТогдA гlаше и4мъ. востaнетъ бо kзhкъ на kзhкъ, и3
цrтво на цrтво. трyси же вели1ци по мёста, и3 глaди и3
пaгубы бyдутъ, страховaніz же и3 знaменіz вeліz съ
нб7сE бyдутъ.
За?, Rѕ.* Прeжде же си1хъ всёхъ, возложaтъ на вы6 рyкы
своS, и3 и3жденyтъ, предаю1ще на с0нмища и3 темни1ца,
вед0ми къ цReмъ, и3 вLкамъ, и4мени моего2 рaди. Прилу
чи1т8жесz вaмъ во свэдётельство. Положи1те ќбо нa
с®цэхъ вaшихъ, не прeже поўчaтисz tвэщавaти. ѓзъ
бо вaмъ дaмъ ўстA и3 премyдрость, є4й же не возм0гутъ
проти1витисz, и3ли2 tвэщaти вси6 противлsющеисz
рGi
є3ђaліе
вaмъ. Прeдани же бyдете и3 роди1тели и3 брaтіею и3 р0домъ
и3 дрyгы, и3 ўмр7твsтъ t вaсъ. и3 бyдете ненави1дими t
всёхъ и4мени моего2 рaди. и3 влaсъ главы2 вaшеz не поги1б
нетъ. въ терпёніи вaшемъ, стzжи1те дш7A вaша. Е#гдa же
ќзрите nбстои1мъ їєrли1мъ в0и, тогдA разумёете, ћко
прибли1жисz запустёніе є3мY. ТогдA сyщіи во їудeи, да
бёгаютъ въ г0ры. и3 и4же посредЁ є3го2, да и3сх0дzтъ. и3
и4же въ странaхъ, да не вх0дzтъ в0нь, ћко днjе tмщeнію
сіи2 сyть, ћко и3сп0лнитисz всемY пи1саному. Г0ре же
и3мyщимъ во ўтр0бэ, и3 доsщимъ въ тыи2 дни2. Бyдетъ
бо бэдA вeліz на земли2, и3 гнёвъ нa людехъ си1хъ. и3
падyтъ въ џстріи мечA, и3 плэнeни бyдутъ во вс‰ kзhкы,
и3 їєrли1мъ бyдетъ попирaемъ kзhкы. д0ндеже скончaютсz
временA kзы6къ. И# бyдутъ знaменіz въ сlнци и3 лунЁ
и3 ѕвэздaхъ, и3 на земли2 тугA kзhкомъ, t нечazніz
шyма морскaго и3 возмущeніz, и3здыхaющемъ чlкомъ t
стрaха и3 чazніz грzдyщихъ на вселeнную. си1лы бо нбcныz
подви1гнутсz. И# тогдA ќзрzтъ сн7а члчcка грzдyща на
џблацэхъ, съ си1лою и3 слaвою мн0гою.
За?, Rз.* Начинaющимъ же си1мъ бывaти, восклони1тесz
и3 воздви1гнэте главы2 вaша, занE приближaетсz и3збав
лeніе вaше. И# речE при1тчу и4мъ. ви1дите смок0вницу, и3 вс‰
t луки2
дрeва, є3гдA прошибaютсz, ќже ви1дzще сaми вёсте, ћко
бли1зъ жaтва є4сть. тaко и3 вы2, є3гдA ќзрите сіS бывaюща,
вёдите ћко бли1зъ є4сть цrтвіе б9іе. ґми1нь гlю вaмъ, ћко
не и4мать преити2 р0дъ сeй, д0ндеже вс‰ сіS бyдутъ. Нб7о
и3 землS ми1мо и4детъ. ґ словесA моS не и4мутъ преити2.
Внемлёте же себЁ, да некогдA nтzгчaютъ с®цA вaша
nбьzдeніемъ и3 піsнствомъ, и3 печaльми житeйскыми,
и3 нaйдетъ на вы6 внезaпу дн7ь т0й. ћко сёть бо пріи1детъ
на вс‰ живyщаz на лици2 всеS землS. Бди1те ќбо на
всsко врeмz молsщесz, да спод0битесz ўбэжaти всёхъ
си1хъ хотsщихъ бhти, и3 стaти предъ сн7омъ члчcкымъ.
За?, Rи.* БB же в0 дне въ цRкви ўчA, н0щію же и3сходS
водворsшесz въ горЁ нарицaемэй є3леo1нъ. И# вси6 лю1діе
и3зъ ќтра прихождaху къ немY въ цRковь, послyшати є3го2.
ГлавA, к7в.

П
риближaшежесz прaздникъ nпрёснокъ, гlемыи пaсха.
И# и3скaху ґрхієрeе и3 кни1жницы, кaко бhша ўби1ли
є3го2, боsхубосz лю1діи. Вни1де же сатанA во їyду,
нарицaемаго и3скаріo1тъ, сyщу t числA nбоюнaдесzте. И#
шeдъ гlа ґрхієрeoмъ и3 воев0дамъ кaко є3го2 предaстъ и4мъ.
и3 возрaдовашасz, и3 совэщaша є3мY срeбреникы дaти, и3
и3сповёда. и3 и3скaше под0бна врeмени, да предaстъ є3го2
рд7i
є3ђaліе
и4мъ безъ нар0да. Пріи1де же дн7ь nпрёснокъ, в0нь же
под0бно бB врeмz жрёти пaсху. и3 послA петрA и3 їoaнна,
рeкъ. шeдше ўгот0вайте нaмъ пaсху, да ћмы. џна же
рек0ста є3мY. гдЁ х0щеши ўгот0ваемъ; џнъ же речE
и4мъ. се6 восходsщема вaма в0 градъ, срsщетъ вы6 чlкъ
въ скудeльницэ в0ду носS, по нeмъ и3дёта въ д0мъ
в0нь же вх0дитъ. и3 рцёта д0му владhцэ. гlетъ тебЁ
ўчи1тель, гдЁ є4сть nби1тель, и3дёже пaсху со ўчн7кы2
мои1ми снёмъ; и3 т0й вaма покaжетъ г0рницу вeлію
п0стлану, т{ ўгот0вайта. шeдша же nбрэт0ста ћко
же речE и4ма, и3 ўгот0васта пaсху. И# є3гдA бhсть чaсъ,
возлежE, и3 џба нaдесzте ґпcла съ ни1мъ. и3 речE къ ни1мъ,
желaніемъ вожделёхъ сію2 пaсху ћсти съ вaми, прeжде
дaже не пріимY мyкъ. Гlю бо вaмъ, ћко tсeлэ не
и4мамъ ћсти t него2, д0ндеже скончaютсz въ цrтвіи
б9іи. И# пріи1мъ чaшу, хвалY воздaвъ речE. пріимёте се6
и3 раздэли1те себЁ. гlю бо вaмъ, ћко не и4мамъ пи1ти t
плодA л0знаго, д0ндеже цrтвіе б9іе пріи1детъ. И# пріи1мъ
хлёбъ, хвалY воздaвъ преломи2, и3 дaстъ и4мъ, гlz. се6
є4сть тёло моE, є4же за вы6 даeмо, се6 твори1те въ моE
воспоминaніе. Тaкожде же и3 чaшу по вeчери гlz. сіS чaша
н0выи завётъ моeю кр0вію, ћже за вы6 проливaетсz.
t луки2
nбaче се6 рукA предаю1щаго м‰, со мн0ю є4сть на трапeзэ.
И# сн7ъ ќбо члчcкіи и4детъ по речeнному. nбaче г0ре чlку
томY, и4мъ же предaстсz. И# тjи начaша и3скaти въ себЁ,
кот0рыи ќбо t ни1хъ хотsи се6 сотвори1ти. Бhсть же и3
прS въ ни1хъ, кjи мни1тсz и4хъ бhти б0ліи. џнъ же речE
и4мъ. цaріе kзы6къ, госп0дствуютъ и4мъ, и3 nбладaющеи
и4ми, бlгодaтеле нарицaютсz. вh же не тaко. но б0ліи
вaсъ, да бyдетъ ћко мнjи. и3 стaрэи ћко служaи. кт0 бо
б0ліи, возлежaи ли, и3ли2 служaи. не возлежaи ли; ѓзъ
же посредЁ вaсъ є4смь, ћко служaи. вh же є3стE пребhвше
со мн0ю въ напaстехъ мои1хъ. и3 ѓзъ завэщавaю вaмъ,
ћко же завэщA мнЁ nц7ъ м0й цrтво, да ћсте и3 піeте на
трапeзэ моeй въ цrтвіи моeмъ, и3 сsдете на прест0лэхъ,
судsще nбёма нaдесzте колёнома ї}левома. Речe же
гDь, си1моне си1моне, се6 сатанA пр0ситъ вaсъ, да бы2
сёzлъ ћко пшени1цу. ѓзъ же моли1хсz n тебЁ, да не
nскудёетъ вёра твоS. и3 ты2 нёкогда nбрaщсz, ўтверди2
брaтію твою2. џнъ же речE є3мY. гDи, съ тоб0ю гот0въ
є4смь и3 въ темни1цу и3 въ смр7ть и3ти2. џнъ же речE. гlю ти6
пeтре, не возгласи1тъ пётелъ днeсь, д0ндеже три2 крaты
tвeржешисz менE не вёдэти. И# речE и4мъ, є3гдA послaхъ
вы6 безъ влагaлища, и3 безъ мёха, и3 безъ сап0гъ. є3дA
рє7i
є3ђaліе
что2 лишeни бhсте; nни1 же рёша, ничес0же. речe же и4мъ,
но нн7э и4же и4мать влагaлище, да в0зметъ, тaкожде же
и3 мёхъ. ґ и4же не и4мать, да продaстъ ри1зу свою2, и3 кy
питъ н0жъ. гlю бо вaмъ, ћко є3щE пи1саное се6 подобaетъ
да скончaетсz n мнЁ, є4же и3 съ бе€зак0нными вмэни1сz.
и4бо є4же n мнЁ кончи1ну и4мать. nни1 же рёша. гDи, се6
ножA здB двA. џнъ же речE и4мъ, дов0лно є4сть.
За?, Rf.* И# и3зшeдъ и4де по nбhчаю въ г0ру є3леo1нскую,
по нeмъ же и3д0ша ўчн7цы2 є3го2. Бhвъ же на мёстэ,
речE и4мъ. моли1тесz, да не вни1дете въ напaсть. И# сaмъ
tступи2 t ни1хъ ћко вeрженіемъ кaмени. и3 покл0нь
колёнэ, молsшесz гlz. џ§е ѓще в0лиши, ми1мо нести2
чaшу сію2 t менE. nбaче не моS в0лz, но твоS да бyдетъ.
Kви1жесz є3мY ѓнGлъ, съ нб7сE, ўкрэплsz є3го2. и3 бhвъ въ
п0двизэ, прилёжнэе молsшесz. бhсть же п0тъ є3го2 ћко
кaплz кр0ве кaплющи нa землю. и3 востaвъ t моли1твы,
и3 пришeдъ ко ўчн7к0мъ, nбрёте и4хъ спsща t печaли, и3
речE и4мъ, что2 спитE; востaвше моли1тесz, да не вни1дете
въ напaсть. Е#щe же є3мY гlющу, се6 нар0дъ, и3 нарицaемыи
їyда, є3ди1нъ t nбоюнaдесzте, и3дsше предъ ни1ми, и3
приступи2 ко ї©ови цэловaти є3го2. се6 бо бB знaменіе
дaлъ и4мъ. є3г0 же ѓще лобжY т0й є4сть. Ї©ъ же речE є3мY.
t луки2
їyдо, лобзaніемъ ли сн7а члчcкаго предаeши; ви1дэвше же
и4же бёху n нeмъ бывaемое рёша є3мY. гDи, ѓще ўдa
римъ ножeмъ; и3 ўдaри є3ди1нъ нёкіи t ни1хъ ґрхієрeoва
рабA, и3 ўрёза є3мY ќхо десн0е. tвэщaвъ же ї©ъ, речE,
nстaвите до сего2. и3 коснyвъ въ ќхо є3го2, и3сцэли2 є3го2. Речe
же ї©ъ ко пришeдшимъ нaнь ґрхієрeoмъ, и3 воев0дамъ
цRк0внымъ, и3 стaрцемъ. ћко на разб0йника ли и3зыд0сте
съ nрyжіемъ и3 дрек0льми ћти м‰; по вс‰ дни2 сyщу ми6
съ вaми въ цRкви, не простр0сте рyкъ на м‰. но се6 є4сть
вaша годи1на и3 џбласть тeмнаz. Е$мше же є3го2 вед0ша,
и3 введ0ша є3го2 во дв0ръ ґрхієрeoвъ. Пeтръ же въ слёдъ
и3дsше и3здалeче. Возгнёщшемъ же џгнь посредЁ дворA,
и3 вкyпэ сэдsщимъ и4мъ, сэдsше пeтръ посредЁ и4хъ.
Ўзрёвши же є3го2 рабhни нёкаz сэдsщь при1 свэтэ, и3
возрёвши нaнь речE. и3 сeй съ ни1мъ бB. џнъ же tвeржесz
є3го2, гlz. жeно, не знaю є3го2. И# по мaлэ другjи ви1дэвъ
є3го2, речE. и3 ты2 t ни1хъ є3си2. пeтръ же речE, чlче нёсмь. И#
ми1мо шeдшу ћко часY є3ди1ному, и4нъ нёкіи крэплsшесz
гlz. вои1стину и3 сeй съ ни1мъ бB, и4бо галилezнинъ є4сть.
Речe же пeтръ, чlче, не вёмъ є4же гlеши. И# ѓбіе є3щE
гlющу є3мY, возгласи2 пётелъ. И# nбрaщьсz гDь возрЁ
на петрA. и3 помzнY пeтръ сл0во гDне, ћко же речE є3мY,
рѕ7i
є3ђaліе
ћко прeжде дaже пётелъ не возгласи1тъ, tвeржешисz
менE три2 крaты. и3 и3зшeдъ в0нъ, плaкасz г0рко. И# мyжіе
держaщеи ї©а, ругaхусz є3мY бію1ще. и3 закрhвше є3го2,
біsху є3го2 по лицY, и3 вопрашaху є3го2 гlюще. прорци2,
кто2 є4сть ўдарeи т‰; и3 и4на мн0га хyлzще гlаху нaнь.
И# ћко бhсть дн7ь, собрaшасz стaрцы людстjи, и3 ґрхієрeе
и3 кни1жницы, и3 вед0ша є3го2 на с0нмъ св0й гlюще, ѓще
ты2 є3си2 хrт0съ; рци2 нaмъ. Речe же и4мъ. ѓще вaмъ рекY,
не и4мете вёры. ѓще же и3 вопрошY вы6, не tвэщaете
ми6, ни tпуститE. tсeлэ, бyдетъ сн7ъ чlческыи сэдsи
nдеснyю си1лы б9іz. Рёша же вси6, ты2 ли ќбо є3си2 сн7ъ
б9іи; џнъ же къ ни1мъ речE, вы2 гlете, ћко ѓзъ є4смь.
nни1 же рёша, что2 є3щE трeбуемъ свэдётельства; сaми
бо слhшахомъ t ќстъ є3го2.
ГлавA, к7г.

И#
востaвше всE мн0жество и4хъ.
За?, Ri.* Вед0ша є3го2 къ пилaту. Начaша же нaнь
вaдити гlюще. сего2 nбрэт0хомъ развращaюща kзhкъ
нaшъ, и3 возбранsюща кесарeви дaнь даsти, гlюща себE
хrтA цRS бhти. Пилaтъ же вопроси2 є3го2 гlz. Ты2 ли є3си2
цRь їудeoмъ; џнъ же tвэщaвъ речE є3мY, ты2 гlеши.
Пилaтъ же речE ко ґрхієрeoмъ и3 нар0ду. ни коеs же
t луки2
nбрэтaю вины2 въ чlцэ сeмъ. oни1 же крэплsхусz гlюще,
ћко развращaетъ лю1ди, ўчA по всeй їудeи. начeнъ t
галилez, до здB. Пилaтъ же слhшавъ галилeю, вопроси2,
ѓще чlкъ галилezнинъ є4сть. разумёвъ ћко t џбласти
и4родовы є4сть, послA є3го2 ко и4роду, сyщу и3 томY во
їєrли1мэ въ тhи дни2. И$родъ же ви1дэвъ ї©а, рaдъ бhсть
ѕэло2. бB бо желaz t мн0га врeмене ви1дэти є3го2, занE
слhшаше мн0га n нeмъ, и3 надёzшесz знaменіе нёкое
ви1дэти t него2 бывaемо. вопрашaше же є3го2 словесы2
мн0гы, џнъ же ничес0же tвэщавaше є3мY. Стоsху же
ґрхієрeе и3 кни1жницы прилёжно вaдzще нaнь. Ўкори1въ
же є3го2 и4родъ съ в0и свои1ми, и3 поругaвсz, nб0лкъ є3го2
въ ри1зу свётлу, возврати2 є3го2 къ пилaту. Бhста же си6
дрyга и4родъ же и3 пилaтъ въ т0й дн7ь съ соб0ю, прeжде
бо бёста враждY и3мyща междY соб0ю. Пилaтъ же созвA
ґрхієрez и3 кнsзz и3 лю1ди, речE къ ни1мъ. привед0сте ми6
чlка сего2, ћко развращaюща лю1ди. и3 се6 ѓзъ предъ вaми
и3стzзaвъ, ни є3ди1ноz nбрэтaю въ чlцэ сeмъ вины2,
ћже нaнь вaдите. но ни и4родъ. послaхъ бо є3го2 къ немY,
и3 се6 ничт0же смр7ти дост0йно сотворeно є4сть n нeмъ.
Показaвъ ќбо є3го2 tпущY. Нyжду же и3мsше на вс‰
прaздникы tпущaти и4мъ є3ди1ного. Возопи1ша же вси6
рз7i
є3ђaліе
нар0ди, гlюще. возми2 сего2, tпусти1 же нaмъ варaвву.
и4же бB за нёкую крамолY бhвшую в0 градэ и3 ўбjй
ство, ввeрженъ въ темни1цу. Пaки же пилaтъ возгласи2,
хотS tпусти1ти ї©а. nни1 же возглашaху гlюще, распни2
распни2 є3го2. џнъ же трети1цею речE къ ни1мъ, чт0 бо ѕло2
сотвори2 сeй; ничес0же дост0йна смр7ти nбрэт0хъ n нeмъ.
показaвъ ќбо є3го2 tпущY. nни1 же прилежaху глaсы
вели1кими, просsще є3го2 на распsтіе. и3 ўстоsху глaси
и4хъ, и3 ґрхієрeйстіи. Пилaтъ же посуди2 бhти прошeнію
и4хъ. tпусти1 же и4же за крамолY и3 ўбjйство всаждeнаго
въ темни1цу, є3г0 же прошaху, ї©а же предaвъ в0ли и4хъ.
и3 ћко повед0ша є3го2, є4мше си1мона нёкоего киринez
грzдyща съ селA, возложи1ша нaнь кrтъ носи1ти по ї©э.
И#дsше же въ слёдъ є3го2 нар0дъ мн0гъ лю1діи, и3 жены2,
ћже и3 плaкахусz и3 рыдaху є3го2. nбрaщьжесz къ ни1мъ
ї©ъ, речE. дщeрz їєrли1мскы, не плaчите n мнЁ, nбaче
себE плaчите, и3 ч†дъ вaшихъ. ћко се6 днjе грzдyтъ, въ н‰
же рекyтъ. блажeны непл0ды, и3 ўтр0бы ћже не роди1ша,
и3 сосци2, и4же не дои1ша. тогдA нaчнутъ гlати горaмъ,
падёте нa ны6. и3 холм0мъ, покрhйте ны6. занE ѓще въ
сyровэ дрeвэ сіS творsтъ, въ сyсэ что2 бyдетъ;
За?, р№i.* Ведsху же и3 и4на двA ѕлодёz съ ни1мъ ўби1ти.
t луки2
и3 є3гдA пріид0ша на мёсто, нарицaемое л0бное, т{
распsша є3го2, и3 ѕлодBz. џвого ќбо nдеснyю, ґ другaго
nшyю. Ї©ъ же гlаше, џ§е tпусти2 и4мъ, не вёдzтъ
бо что2 творsтъ. Раздэлsющеи же ри1зы є3го2, метaху
жрeбіz. и3 стоsху лю1діе зрsще. Ругaхужесz и3 кнsзи съ
ни1ми гlюще, и3нhz сп7сE, да сп7сeтъ и3 себE. ѓще т0й є4сть
хrт0съ б9іи и3збрaнныи. Ругaхужесz є3мY и3 в0ини при
ступaюще, и3 nцeтъ придёюще є3мY, и3 гlаху. ѓще ты2 є3си2
цRь їудeйскъ, сп7си1сz сaмъ. БB же и3 написaніе напи1сано
надъ ни1мъ, пи1смены є4ллинскыми, и3 ри1мскыми, и3 є3врeй
скыми. сeй є4сть цRь їудeйскъ. Е#ди1нъ же t nбэшeною
ѕлодёю хyлzше є3го2, гlz. ѓще ты2 є3си2 хrт0съ, сп7си2 себE и3
нaю. tвэщaвъ же другjи, прэщaше є3мY, гlz. ни ли2 ты2
бои1шисz бGа, ћко въ т0мъ же nсуждeнъ є3си2; и3 мы2 ќбо
въ прaвду. дост0йнаz бо по дёломъ нaю воспріeмлевэ,
сeй же ни є3ди1ного ѕлA сотвори2. и3 гlаше ї©ови. помzни2
м‰ гDи, є3гдA пріи1деши во цrтвіи си6. И# речE є3мY ї©ъ.
ґми1нь гlю тебЁ, днeсь со мн0ю бyдеши въ раи2. БB
же чaсъ ћко шестhи, и3 тмA бhсть по всeй земли2, до
часA девsтаго. и3 помeрче сlнце, и3 завёса цRк0внаz
раздрaсz посредЁ. И# возглaшь глaсомъ вeліемъ ї©ъ, речE.
џ§е, въ рyцэ твои2 предаю2 д¦ъ м0й. и3 сіS рeкъ, и4здше.
ри7i
є3ђaліе
Ви1дэвъ же с0тникъ бhвшее, прослaви бGа гlz. вои1стину
чlкъ сeй прaведенъ бB. И# вси6 пришeдшеи нар0ди на
поз0ръ сeй, ви1дzще бывaющаz, бію1ще пeрси своS,
возвращaхусz. Стоsху же вси6 знaеміи є3го2 и3здалeче,
и3 жены2 спослёдствовавшаz є3мY t галилez, зрsще
си1хъ. И# се6 мyжъ, и4менемъ їo1сифъ, совётникъ сhи,
мyжъ бlгъ и3 прaведенъ, сeй не бB пристaлъ совёту и3
дёлу и4хъ, t ґримаfez грaда їудeйска, и4же чazше и3
т0й цrтвіz б9іz. сeй пристyпль къ пилaту проси2 тёло
ї©ово. и3 снeмъ є5 nбви1тъ плащани1цею, и3 положи2 є5 в0
гробэ и3зсёченэ, въ нeмъ же не бB никт0же никогдaже
положeнъ. И# дн7ь бB пzт0къ, и3 суб0та свитaше. въ
слёдъ же шeдшаz жены2, ћже бёху пришли2 съ ни1мъ t
галилez, ви1дэша гр0бъ, и3 ћко положeно бhсть тёло
є3го2. Возврaщьшежесz ўгот0ваша ґромaты и3 мЂро, и3
въ суб0ту ќбо ўмолчaша по зaповэди.
ГлавA, к7д. За?, рв7i.

В
о є3ди1ну же t суб0тъ, ѕэло2 рaно, пріид0ша нa
гробъ. носsще ћже ўгот0ваша ґромaты. И# другhz
съ ни1ми. nбрэт0ша же кaмень tвалeнъ t~ гроба. и3
вшeдше не nбрэт0ша тэлесE гDа ї©а. И# бhсть недомhслz
щимсz и4мъ n сeмъ. И# се6 мyжа двA стaста въ ни1хъ,
t луки2
въ ри1захъ бли1щащихсz. Пристрaшнамъ же бhвшамъ
и4мъ, и3 покл0ншимъ лицA нa землю. рек0ста къ ни1мъ.
Что2 и4щете живaго съ мр7твыми; нёсть здB, но востA.
помzнёте ћко же гlа вaмъ є3щE сhи въ галилeи, гlz.
ћко подобaетъ сн7у чlческому прeдану бhти въ рyцэ чlкъ
грBшникъ, и3 пр0пzту бhти, и3 трeтіи дн7ь воскrнути.
и3 помzнyша гlы є3го2. И# возврaщшесz t~ гроба, возвэ
сти1ша вс‰ сіS є3ди1ному нaдесzте, и3 всёмъ пр0чимъ.
Бёше же магдалhни мaріz, и3 їoaнна, и3 мaріz їaковлz,
и3 пр0чаz съ ни1ми, ћже гlаху ко ґпcломъ сіS. и3 kви1шасz
предъ ни1ми ћко лжA гlи и4хъ, и3 не вёроваху и4мъ.
За?, рGi.* Пeтръ же востaвъ течE к0 гробу. и3 прини1къ,
видЁ ри1 з ы є3 д и1 н ы лежaща. tи1 де въ себЁ дивsсz
бhвшему. И# се6 двA t ни1хъ бёста и3дyща въ т0й же дн7ь,
въ вeсь, tстоsщу стaдіи шестьдесsтъ t їєrли1ма, є4й же
и4мz є3ммаyсъ. и3 т† бесёдоваста къ себЁ n всёхъ си1хъ
приклю1чшихсz. и3 бhсть бесёдующема и4ма и3 совопро
щaющимасz. И# сaмъ ї©ъ прибли1жисz и3дsше съ ни1ма,
џчи же є3ю2 держaстасz да є3го2 не познaета. речe же къ
ни1ма. что2 сyть словесA сіS, n ни1хъ же стzзaетасz къ
себЁ и3дyща, и3 є4ста дрsхла; tвэщaвъ же є3ди1нъ, є3мy же
и4мz клеo1па, речE къ немY. ты2 ли є3ди1нъ пришeлецъ є3си2
рf7i
є3ђaліе
во їєrли1мъ, и3 не ўвёдэ бhвшихъ въ нeмъ в0 дни
сіS; и3 речE и4ма. кhихъ; џна же рёста є3мY, ћже n ї©э
назарzни1нэ, и4же бhсть мyжъ прbр0къ, си1ленъ дёломъ
и3 сл0вомъ, прeдъ бGомъ, и3 всёми людми2. Кaко предaша
є3го2 ґрхієрeе и3 кнsзи нaши на nсуждeніе смeрти, и3
распsша є3го2. мh же надёzхомсz, ћко сeй є4сть хотS
и3збaвити ї}лz. Но и3 надъ всёми си1ми, трeтіи се6 дн7ь
и4мать днeсь, tнeли же сіS бhша. Но и3 жены2 нёкыz t
нaсъ ўжаси1ша ны6, бhвшаz рaно ќ гроба, и3 не nбрётше
тэлесE є3го2, пріид0ша гlюще. и3 kвлeніе ѓнGлъ ви1дэвша,
и4же гlютъ є3го2 жи1ва. и3 и3д0ша нёціи t нaсъ к0 гробу,
и3 nбрэт0ша тaко, ћко же и3 жены2 рёша, самог0 же не
ви1дэша. и3 т0й речE къ ни1мъ. Q несмhсленаz, и3 к0снаz
с®цемъ, є4же вёровати n всёхъ, ћже гlаша прbр0цы. не
сіS ли подобaше пострадaти хrтY, и3 вни1ти въ слaву
свою2; и3 начeнъ t моmсez, и3 t всёхъ прbр0къ, сказazше
и4ма, t всёхъ писaніи ћже n нeмъ. и3 прибли1жишасz
въ вeсь, въ ню1же и3дsста. и3 т0й творsшесz далечaйше
и3ти2. и3 нyжаста є3го2 гlюще. nблsзи съ нaма. ћко къ
вeчеру є4сть, и3 преклони1лсz є4сть дн7ь. и3 вни1де съ ни1ма
nблежти2. и3 бhсть ћко возлежE съ ни1ма. пріи1мъ хлёбъ,
блгcви2, и3 преломи1въ даsше и4ма. nнёма же tверз0стасz
t луки2
џчи, и3 познaста є3го2. и3 т0й неви1димъ бhсть и4ма. и3
рек0ста къ себЁ, не с®це ли нaю горS бB въ нaю. є3гдA
гlаше нaма на пути2, и3 ћко скaзоваше нaма писaніz;
и3 востaвша въ т0й чaсъ, возврати1стасz во їєrли1мъ. и3
nбрэт0ста съвокyплены є3ди1ного нaдесzте, и3 и4же бsху
съ ни1ми. гlющихъ, ћко вои1стину востA гDь, и3 kви1сz
си1мону. и3 т† повёдаста ћже бhша на пути2, и3 ћко
познaсz и4ма въ преломлeніи хлёба.
За?, рд7i.* Сіs же и4мъ гlющемъ, сaмъ ї©ъ стA посредЁ
и4хъ, и3 гlа и4мъ, ми1ръ вaмъ. ўбоsвшежесz и3 пристрaшни
бhвше, мнsху дх7ъ ви1дzще. И# речE и4мъ, что2 смущeни
є3стE, и3 почто2 помышлeніz вх0дzтъ въ с®цA вaша;
Ви1дите рyцэ мои2 и3 н0зэ мои2, ћко сaмъ ѓзъ є4смь.
nсzжи1те м‰ и3 ви1дите, ћко дх7ъ пл0ти и3 к0сти не и4мать,
ћко же менE ви1дите и3мyща. И# се6 рeкъ, показA и4мъ
рyцэ и3 н0зэ. є3щe же не вёрующемъ и4мъ, t рaдости и3
чюдsщемсz, речE и4мъ, и4мате ли что2 снёдно здB; nни1
же дaша є3мY рhбы печeны чaсть, и3 t пчeлъ с0тъ. и3
взeмъ предъ ни1ми ћстъ. Речe же и4мъ. си6 сyть словесA,
ћже гlахъ вaмъ є3щE сhи съ вaми. ћко подобaетъ скон
чaтисz всёмъ напи1санымъ, въ зак0нэ моmсeoвэ, и3
прbр0цэхъ, и3 pалмёхъ n мнЁ. ТогдA tвeрзе и4мъ ќмъ,

є3ђaліе
разумёти писaніz, и3 речE и4мъ. ћко тaко пи1сано є4сть, и3
тaко подобaше пострадaти хrтY, и3 воскrнути t мр7твыхъ
трeтіи дн7ь. и3 проповёдатисz в0 и3мz є3го2 покаsнію, и3
tпущeнію грэх0мъ, во всёхъ kзhцэхъ, начeнше t
їєrли1ма. вh же є3стE свэдётеліе си1мъ. И# се6 ѓзъ послю2
nбэтовaніе nц7A моего2 на вы6. вh же сsдэте в0 градэ
їєrли1мстэ, д0ндеже nблечeтесz си1лою свhше. И#звeдъ
же и4хъ в0нъ, до виfaніz. и3 воздви1гъ рyцэ свои2, блгcви2
и4хъ. и3 бhсть є3гдA блгcвsше и4хъ, tступи2 t ни1хъ, и3
возношaшесz нa нб7о. и3 тjи поклони1вшасz є3мY, и3
возврати1шасz во їєrли1мъ съ рaдостію вели1кою. и3 бёху
вhну въ цRкви, хвалsще и3 блгcвsще бGа. ґми1нь.

Е$же t луки2 с™aго є3ђли1ста,


и4мать въ себЁ, к7д,
главы2, ґ зачaлъ
цRк0вны<,
рд7i.
рк7а
T ЇWaННА СТ&0Е БlГОВЭСТВОВaНІЕ
ГлавA, №. За?, №.

В
ъ начaлэ бB сл0во, и3 сл0во бB ў бGа, и3 бGъ бB
сл0во. се6 бB и3скони2 ў бGа. Вс‰ тёмъ бhша. и3 безъ
него2 ничт0же бhсть є4же бhсть. Въ т0мъ жив0тъ
бB, и3 жив0тъ бB свётъ чlкомъ. И# свётъ во тмЁ
свётитсz, и3 тмA є3го2 не nбъsтъ. Бhсть чlкъ п0сланъ
t~ бGа, и4мz є3мY їoaннъ. Сeй пріи1де во свэдётельство,
да свэдётельствуетъ џ свэтэ, да вси6 вёру и4мутъ є3мY.
Не бB т0й свётъ, но да свэдётельствуетъ џ свэтэ.
БB свётъ и4стинныи, и4же просвэщaетъ всsкаго чlка
грzдyщаго въ ми1ръ. Въ ми1рэ бB, и3 ми1ръ тёмъ бhсть,
и3 ми1ръ є3го2 не познA. Во своS пріи1де, и3 свои2 є3го2 не
пріsша. Е#ли1ци же пріsша є3го2, дaстъ и4мъ џбласть чaдомъ
б9іимъ бhти, вёрующимъ в0 и3мz є3го2. И$же не t кр0ви,
ни t п0хоти плотьскhz, ни t п0хоти мужскhz, но
t~ бGа роди1шасz. И# сл0во пл0ть бhсть, и3 всели1сz въ ны6.
рк7в
є3ђaліе
И# ви1дэхомъ слaву є3го2, слaву ћко є3динор0днаго t nц7A,
и3сп0лнь блгdти и3 и4стины. Їoaннъ свэдётельствуетъ n
нeмъ, и3 возвA гlz. сeй бB є3г0 же рёхъ, и4же по мнЁ
грzдhи, предо мн0ю бhсть, ћко пeрвэе менE бB. И# t
и3сполнeніz є3го2 мы2 вси6 пріsхомъ, и3 блгdть возблгdть.
Ћко зак0нъ моmсeoмъ дaнъ бhсть. блгdть же и3 и4стина
ї©ъ хrт0мъ бhсть.
За?, в7.* БGа никт0же ви1дэ нигдёже. є3динор0дныи сн7ъ,
сhи въ л0нэ џ§и, т0й и3сповёда. И# се6 є4сть свэдётельство
їoaнново. є3гдA послaша жи1дове t їєrли1ма їєрez и3
левv1ты, да вопр0сzтъ є3го2, ты2 кто2 є3си2; и3 и3сповёда,
и3 не tвeржесz. и3 и3сповёда, ћко нёсмь ѓзъ хrт0съ. И#
вопроси1ша є3го2. что2 ќбо, и3ліS ли є3си2 ты2; и3 гlа, нёсмь.
прbр0къ ли є3си2; и3 tвэщA, ни6. рёша же є3мY, кто2 є3си2,
да tвётъ дaмы послaвшимъ ны6. что2 гlеши n тебЁ
сам0мъ; речE. ѓзъ глaсъ вопію1щаго въ пустhни, и3спрaвите
пyть гDнь, ћко же речE їса1іz прbр0къ. И# п0сланіи, бёху
t фарисе6й. и3 вопроси1ша є3го2 и3 рёша є3мY. что2 ќбо
кRщaеши, ѓще ты2 нёси хrт0съ. ни и3ліS, ни прbр0къ;
tвэщA и4мъ їoaннъ, гlz. ѓзъ кRщaю вод0ю, посредё
же вaсъ стои1тъ, є3г0 же вы2 не вёсте. т0й є4сть грzдhи
по мнЁ, и4же предо мн0ю бhсть. є3мy же нёсмь ѓзъ
t їoaнна
дост0инъ, да tрэшY ремeнь сапогY є3го2. сіS въ виfавaрэ
бhша, nб0нъ п0лъ їoрдaна. и3дёже бB їoaннъ кrтS.
За?, G.* Во ќтрэи же, ви1дэ їoaннъ ї©а грzдyща къ себЁ.
и3 гlа, се6 ѓгнецъ б9іи, взeмлzи грэхы2 ми1ру. сeй є4сть n
нeмъ же ѓзъ рёхъ. по мнЁ грzдeтъ мyжъ, и4же предо
мн0ю бhсть, ћко пeрвэе менE бB. И# ѓзъ не вёдzхъ є3го2,
но да kви1тсz ї}леви, сего2 рaди пріид0хъ ѓзъ въ водЁ
кrтS. И# свэдётельствова їoaннъ, гlz. ћко ви1дэхъ д¦ъ
сходsщь ћко г0лубь съ нб7сE, и3 пребhсть на нeмъ. и3 ѓзъ
не вёдэхъ є3го2. но послaвыи м‰ кrти1ти вод0ю, т0й мнЁ
речE. надъ нег0 же ќзриши д¦ъ сходsщь, и3 пребывaющь
на нeмъ, т0й є4сть кrтsи д¦омъ с™hмъ. И# ѓзъ ви1дэхъ,
и3 свэдётельствовахъ, ћко сeй є4сть сн7ъ б9іи.
За?, д7.* Во ќтрэи же пaки стоsше їoaннъ, и3 t ўчн7къ
є3го2 двA. и3 ўзрёвъ ї©а грzдyща, гlа. се6 ѓгнецъ б9іи.
И# слhшаста є3го2 џба ўчн7кA гlюща, и3 по ї©э и3д0ста.
nбрaщьжесz ї©ъ, и3 ви1дэвъ | по себЁ и3дyща, гlа и4ма,
чесо2 и4щета; џна же рёста є3мY. рaвви, є4же гlетсz
сказaемо, ўчи1телю, гдЁ живeши; и3 гlа и4ма, пріидёта
и3 ви1дэта. Пріид0ста же и3 видёста гдЁ живsше, и3 ў
него2 пребhста дн7ь т0й. бB же чaсъ ћко десsтыи. БB же
ґндрez брaтъ си1мона петрA, є3ди1нъ t nбою2 слhшавшою
рк7г
є3ђaліе
t їoaнна, и3 по нeмъ шeдшею. nбрёте сeй прeжде брaта
своего2 си1мона, и3 гlа є3мY. nбрэт0хомъ месjю, є4же є4сть
сказaемо, хrт0съ. и3 приведE є3го2 ко ї©ови. Возрёвъ же
нaнь ї©ъ, речE. ты2 є3си2 си1монъ сн7ъ їo1нинъ, ты2 наречeшисz
ки1фа, є4же сказaетсz пeтръ.
За?, є7.* Во ќтрэи же восхотЁ и3зhти въ галилeю, и3
nбрёте фили1ппа. и3 гlа є3мY, грzди2 по мнЁ. бB же
фили1ппъ t виfсаи1ды, t~ града ґндрeoва и3 петр0ва. nбрёте
фили1ппъ наfанaила, и3 гlа є3мY. є3г0 же писA моmсeй въ
зак0нэ, и3 прbр0цы, nбрэт0хомъ ї©а, сн7а їo1сифова и4же
t назарefа. И# гlа є3мY наfанaилъ. t назарefа м0жетъ
ли что2 добро2 бhти; гlа є3мY фили1ппъ. пріиди2 и3 ви1ждь.
Ви1дэвъ же ї©ъ наfанaила грzдyща къ себЁ, и3 гlа n
нeмъ. се6 вои1стину ї}льтzнинъ, въ нeмъ же льсти2 нёсть.
Гlа є3мY наfанaилъ. кaко м‰ знaеши; tвэщA ї©ъ, и3
речE є3мY. прeжде дaже не возгласи2 тебE фили1ппъ, сyща
подъ смок0вницею ви1дэхъ т‰. tвэщA наfанaилъ, и3 гlа
є3мY. рaвви. ты2 є3си2 сн7ъ б9іи, ты2 є3си2 цRь ї}левъ. tвэщA
ї©ъ, и3 речE є3мY. занE рёхъ ти6, ћко ви1дэхъ т‰ подъ
смок0вницею, вёруеши. б0лша си1хъ ќзриши. И# гlа є3мY.
ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ. tсeлэ ќзрите нб7о tвeрсто, и3
ѓнGлы б9іz восходsща, и3 низходsща надъ сн7а члчcкаго.
t їoaнна
ГлавA, в7. За?, ѕ7.

И#
въ трeтіи дн7ь, брaкъ бhсть въ кaнэ галилeйстэй, и3
бB м™и ї©ова т{. Звaнъ же бhсть и3 ї©ъ, и3 ўчн7цы2 є3го2
нa бракъ. и3 недостaвшу винY. гlа м™и ї©ова къ немY,
винA не и4муть. Гlа є4й ї©ъ. что2 є4сть мнЁ и3 тебЁ жeно;
не u5 пріи1де чaсъ м0й. Гlа м™и є3го2 слугaмъ. є4же ѓще
гlетъ вaмъ, сотвори1те. бёху же т{ водон0си кaмени
шeсть, лежaще по nчищeнію їудeйску, вмэстsщемъ
по двэмA и3ли2 тріeмъ мёрамъ. Гlа и4мъ ї©ъ, нап0лните
водон0сы воды2. и3 нап0лниша и4хъ до верхA. и3 гlа и4мъ, по
черпёте нн7э, и3 принесёте ґрхитрикли1нови. и3 принес0ша.
И# ћко же вкуси2 ґрхитрикли1нъ винA бhвшаго t воды2,
и3 не вёдzше tкyду є4сть, слугh же вёдzху почeрпшеи
в0ду. пригласи2 женихA ґрхитрикли1нъ, и3 гlа є3мY. всsкъ
чlкъ, прeжде д0брое вино2 полагaетъ, и3 є3гдA ўпію1тсz,
тогдA хyждшее. тh же соблюдE д0брое вино2 досeлэ. се6
сотвори2 начaтокъ знaменіемъ ї©ъ, въ кaнэ галилeйстэй,
и3 kви2 слaву свою2, и3 вёроваша в0нь ўчн7цы2 є3го2.
За?, з7.* Посeмъ сни1де въ капернаyмъ, сaмъ и3 м™и є3го2,
и3 брaтіz є3го2 и3 ўчн7цы2 є3го2, и3 т{ немн0гы дни2 пребhша.
И# бли1зъ бB пaсха їудeйска, и3 взhде во їєrли1мъ ї©ъ, и3
nбрёте въ цRкви продаю1щаz nвцA и3 волы2, и3 г0луби,
рк7д
є3ђaліе
и3 пёнzжникы сэдsщаz, и3 сотвори2 би1чь t вeрвіи, вс‰
и3згнA и3зъ цRкве nвцA и3 волы2. и3 т0ржникомъ рассhпа
пёнzзz, и3 дскы2 nпровeрже. и3 продаю1щимъ г0лубы речE,
возмёте сіS tсю1ду, и3 не твори1те д0му nц7A моего2,
д0му кyпленаго. Помzнyша же ўчн7цы2 є3го2, ћко пи1сано
є4сть. жaлость д0му твоего2 снёсть м‰. tвэщaша же
їудeе, и3 рёша є3мY. коE знaменіе kвлsеши, ћко сіS
твори1ши; tвэщA ї©ъ, и3 речE и4мъ. разори1те цRковь сію2, и3
три1ми дн7ьми воздви1гну ю5. рёша же їудeе. четhридесzть
и3 шестію2 лётъ созданA бhсть цRковь сіS, и3 ты2 ли три1ми
дн7ьми воздви1гнеши ю5; џнъ же гlаше n цRкви тёла
своего2. Е#гдA ќбо востA t мр7твыхъ, помzнyша ўченицы2,
ћко се6 гlаше, и3 вёроваша писaнію, и3 словеси2 є4же речE ї©ъ.
Е#гдa же бB во їєrли1мэхъ, въ прaздникъ пaсхы, мн0зи
вёроваша в0 и3мz є3го2, ви1дzще знaменіz є3го2 ћже
творsше. Сaмъ же ї©ъ, не вдаsше себE въ вёру и4хъ, и4мъ
же сaмъ вёдzше вс‰. и3 ћко не трeбоваше да кто2 свэдё
тельствуетъ n чlцэ. сaмъ бо вёдzше что2 бB въ чlцэ.
ГлавA, G. За?, }.

Б
B же чlкъ t фарисе6й, никоди1мъ и4мz є3мY, кн7зь
жид0вскыи, сeй пріи1де ко ї©у н0щію, и3 речE є3мY. рaвви,
вёмъ, ћко t~ бGа пришeлъ є3си2 ўчи1тель. никт0же бо
t їoaнна
м0жетъ знaменіи си1хъ твори1ти, и4хъ же ты2 твори1ши,
ѓще не бyдетъ бGъ съ ни1мъ. tвэщA ї©ъ, и3 речE є3мY.
ґми1нь ґми1нь гlю тебЁ. ѓще не кто2 роди1тсz свhше, не
м0жетъ ви1дэти цrтвіz б9іz. Гlа къ немY никоди1мъ.
кaко м0жетъ чlкъ роди1тисz стaръ сhи; є3дA м0жетъ
втор0е вни1ти въ ўтр0бу мaтере своеS, и3 роди1тисz;
tвэщA ї©ъ. ґми1нь ґми1нь гlю тебЁ, ѓще кто2 не роди1тсz
вод0ю и3 д¦омъ, не м0жетъ вни1ти въ цrтвіе б9іе.
Рождeнное t пл0ти, пл0ть є4сть. и3 рождeнное t д¦а,
д¦ъ є4сть. Не диви1сz, ћко рёхъ ти6, подобaетъ вaмъ
роди1тисz свhше. д¦ъ, и3дёже х0щетъ, дhшетъ, и3 глaсъ
є3го2 слhшиши, но не вёси tкyду прих0дитъ, и3 кaмо
и4детъ. Тaко є4сть всsкъ чlкъ рождeнныи t д¦а. tвэщA
никоди1мъ, и3 речE є3мY. кaко м0гутъ сіS бhти; tвэщA
ї©ъ, и3 речE є3мY. ты2 є3си2 ўчи1тель ї}левъ, и3 си1хъ ли не
вёси; ґми1нь ґми1нь гlю тебЁ, ћко є4же вёмы, гlемъ.
и3 є4же ви1дэхомъ, свэдётельствуемъ, и3 свэдётельства
нaшего не пріeмлете. Ѓще земнaz рек0хъ вaмъ, и3 не
вёруете. кaко ѓще рекY вaмъ нбcнаz, вёруете;
За?, f7.* И# никт0же взhде нa нб7о, т0кмо съшeдыи съ
нб7сE, сн7ъ члчcкіи, сhи нa нб7си. и3 ћко же моmсeй вознесE
змію2 въ пустhни, тaко подобaетъ вознести1сz сн7у
рк7є
є3ђaліе
члчcкому, да всsкъ вёруzи в0нь не поги1бнетъ, но и4мать
жив0тъ вёчныи.
За?, ‹.* Тaко бо возлюби2 бGъ ми1ръ, ћко и3 сн7а своего2
є3динор0днаго дaлъ є4сть, да всsкъ вёруzи в0нь не
поги1бнетъ, но и4мать жив0тъ вёчныи. Не послa бо бGъ
сн7а своего2 въ ми1ръ, да сyдитъ ми1рови, но да сп7сeтсz и4мъ
ми1ръ. Вёруzи в0нь, не бyдетъ nсужeнъ. ґ не вёруzи,
ќже nсужeнъ є4сть, ћко не вёрова в0 и3мz є3динор0днаго
сн7а б9іz. Сeй же є4сть сyдъ, ћко свётъ пріи1де въ ми1ръ,
и3 возлюби1ша чlцы пaче тмY, нeже свётъ. бёша бо и4хъ
дёла ѕл†. Всsкъ бо дёлаzи ѕлaz, ненави1дитъ свёта, и3
не прих0дитъ къ свёту, да не nбличaтсz дёла є3го2 ћко
лукaва сyть. Творsи же и4стину, грzдeтъ к0 свэту, да
kвsтсz дёла є3го2 ћко џ бз7э сyть содёлана.
За?, аi7.* Поси1хъ же пріи1де ї©ъ и3 ўчн7цы2 є3го2 въ жид0вскую
зeмлю, и3 т{ живsше съ ни1ми, и3 крещaше. БB же їoaннъ
кrтS въ є3н0нэ, бли1зъ сали1ма, ћко в0ды мн0гы бёху
т{. и3 прихождaху, и3 кRщaхусz. Не u5 бо бB всажeнъ
въ темни1цу їoaннъ. Бhсть же стzзaніе t ўчн7къ
їoaнновэхъ со їюдeи n nчищeніи. и3 пріид0ша ко їoaнну,
и3 рек0ша є3мY. рaвви, и4же бB съ тоб0ю nб0нъ п0лъ
їoрдaна, є3мy же ты2 свэдётельствова, се6 сeй кRщaетъ,
t їoaнна
и3 вси6 грzдyтъ къ немY. tвэщA їoaннъ, и3 речE. не
м0жетъ чlкъ пріимaти ничес0же, ѓще не бyдетъ дано2
є3мY съ нб7сE. вы2 сaми мнЁ свэдётельствуете, ћко рёхъ,
нёсмь ѓзъ хrт0съ, но ћко п0сланъ є4смь предъ ни1мъ.
И#мёzи невёсту, жени1хъ є4сть. ґ дрyгъ жених0въ стоS
и3 послyшаz є3го2, рaдостію рaдуетсz зa гласъ жених0въ.
СіS ќбо рaдость моS и3сп0лнисz. џному подобaетъ
расти2, мнё же мaлитисz. Грzдhи свhше, надъ всёми
є4сть, сhи t землS, t землS є4сть, и3 t землS гlетъ.
Грzдhи съ нб7сE, надъ всёми є4сть. и3 є4же ви1дэ и3 слhша,
се6 свэдётельствуетъ, и3 свэдётельства є3го2 никт0же
пріeмлетъ. Пріeмыи є3го2 свэдётельство, вёрова, ћко бGъ
и4стиненъ є4сть. Е#г0 же бо послA бGъ, гlы б9іz гlетъ.
не въ мёру бо бGъ даeтъ д¦а. nц7ъ бо лю1битъ сн7а, и3
вс‰ дaстъ въ рyцэ є3го2. Вёруzи въ сн7а, и4мать жив0тъ
вёчныи. ґ и4же не вёруетъ въ сн7а, не ќзритъ животA,
но гнёвъ б9іи пребывaетъ на нeмъ.
ГлавA, д7.

Е#
гдA ќбо разумЁ ї©ъ, ћко ўслhшаша фарисeе, ћко
ї©ъ мн0жайша ўчн7кы2 твори1тъ и3 кRщaетъ, нeже
їoaннъ. ї©ъ же сaмъ не кRщaше, но ўчн7цы2 є3го2.
nстaви їудeю, и3 и4де пaкы въ галилeю. подобaше же є3мY
рк7ѕ
є3ђaліе
проити2 сквозЁ самарjю.
За?, вi7.* Пріи1де ќбо в0 градъ самарjйскіи, гlемыи сmхaрь,
бли1зъ вeси ю5 же дaстъ їaковъ їo1сифу сн7у своемY. БB же
т{ и3ст0чникъ їaковль. ї©ъ же трyждьсz t пути2, сэдsше
тaко на и3ст0чницэ, бB же ћко чaсъ шестhи. Пріи1де
женA t самарjz почерпaти в0ду. Гlа є4й ї©ъ, дaждь ми6
пи1ти. ўчн7цh бо є3го2 tшли2 бёху в0 градъ, да брaшна
кyпzтъ. Гlа є3мY женA самарzнhни. кaко ты2 жидови1нъ
сhи, t менE пи1ти пр0сиши жены2 самарzнhни сyщей;
не прикасaютъбосz жи1дове самарsнэхъ. tвэщA ї©ъ, речE
є4й. ѓще бы вёдала дaръ б9іи, и3 кто2 є4сть гlzи ти6,
дaждь ми6 пи1ти, ты2 бы проси1ла ў него2, и3 дaлъ ти6 бы
в0ду жи1ву. Гlа є3мY женA, гDи ни почерпaла и4маши, и3
студенeцъ є4сть глуб0къ. tкyду ќбо и4маши в0ду жи1ву;
є3дA ты2 б0ліи є3си2 nц7A нaшего їaкова, и4же дaстъ нaмъ
студенeцъ сeй. и3 т0й и3зъ него2 пи1тъ, и3 сн7ове є3го2, и3
ск0ти є3го2; tвэщA ї©ъ, и3 речE є4й. всsкъ піsи t воды2 сеS,
вжaждетсz пaкы. ґ и4же піeтъ t воды2 ю5 же ѓзъ дaмъ
є3мY, не вжaждетсz в0 вэкы. но водA ю5 же ѓзъ дaмъ
є3мY, бyдетъ въ нeмъ и3ст0чникъ воды2 текyща въ жив0тъ
вёчныи. Гlа къ немY женA. гDи, дaждь ми6 сію2 в0ду, да
ни жaжду, ни прихождY сёмо почерпaти. гlа є4й ї©ъ,
t їoaнна
и3ди2 пригласи2 мyжа своего2, и3 пріиди2 сёмо. tвэщA женA,
и3 речE є3мY. не и4мамъ мyжа. Гlа є4й ї©ъ. д0брэ речE, ћко
мyжа не и4мамъ. пsть бо мyжіи и3мёла є3си2, и3 нн7э є3г0
же и4маши, нёсть ти6 мyжъ. се6 вои1стину реклA є3си2. Гlа
є3мY женA. гDи, ви1жу ћко прbр0къ є3си2 ты2. nц7ы2 нaши въ
горЁ сeй поклони1шасz. и3 вы2 гlете, ћко во їєrли1мэхъ
є4сть мёсто, и3дёже клaнzтисz подобaетъ. Гlа є4й ї©ъ,
жeно, вёру ми6 и3ми2, ћко грzдeтъ чaсъ, є3гдA ни въ горЁ
сeй, ни во їєrли1мэхъ покл0нитесz nц7Y. вы2 клaнzетесz,
є3г0 же не вёсте. мы2 клaнzемсz є3г0 же вёмы. ћко
сп7сeніе t їуде6й є4сть. но грzдeтъ чaсъ, и3 нн7э є4сть,
є3гдA и4стинніи покл0нницы покл0нzтсz nц7Y д¦омъ и3
и4стиною. и4бо nц7ъ, таковёхъ и4щетъ покланsющихсz
є3мY. д¦ъ є4сть бGъ, и3 и4же клaнzетсz є3мY, д¦омъ и3
и4стиною дост0итъ клaнzтисz. Гlа є3мY женA, вёмы,
ћко месjz пріи1детъ гlемыи хrт0съ, є3гдA т0й пріи1детъ,
возвэсти1тъ нaмъ вс‰. Гlа є4й ї©ъ. ѓзъ є4смь гlzи съ
тоб0ю. И# тогдA пріид0ша ўченицы2 є3го2, и3 чюждaхусz
ћко съ жен0ю гlаше. никт0же бо речE чесо2 и4щеши, и3ли2
что2 гlеши съ нeю; nстaви же водон0съ св0й женA, и3
и4де в0 градъ, и3 гlа чlкомъ. пріидёте, и3 ви1дите чlка,
и4же речE ми6 вс‰ є3ли1ка сотвори1хъ. є3дA т0й є4сть хrт0съ;
рк7з
є3ђaліе
и3зыд0ша же и4зъ града, и3 грzдsху къ немY. Междy же
си1мъ, молsху є3го2 ўчн7цы2 є3го2, гlюще, рaвви, ћждь. џнъ
же речE и4мъ. ѓзъ брaшно и4мамъ ћсти, є3г0 же вы2 не
вёсте. Гlаху же ўчн7цы2 къ себЁ. є3дA кто2 принесE є3мY
ћсти; гlа и4мъ ї©ъ. моE брaшно є4сть, да сотворю2 в0лю
послaвшаго м‰, и3 совершY дёло є3го2. не вы2 ли гlете,
ћко є3щE четhри мёсzци сyть, и3 жaтва пріи1детъ; се6
гlю вaмъ, возведёте џчи вaши, и3 ви1дите ни1вы, ћко
плaвы сyть къ жaтвэ ќже. и3 жнsи, мздY пріeмлетъ.
и3 собирaетъ пл0дъ въ жив0тъ вёчныи, да сёzи вкyпэ
рaдуетсz и3 жнsи. n сeмъ бо сл0во є4сть и4стинное, ћко
и4нъ є4сть сёzи, и3 и4нъ є4сть жнsи. ѓзъ послaхъ вы6
жaти, и3дёже вы2 не труди1стесz. и3нjи труди1шасz, и3 вы2
въ трyдъ и4хъ внид0сте. t грaда же того2 мн0зи вёроваша
в0нь t самарsнъ, зa слово женЁ свэдётельствующи.
ћко речE ми6 вс‰ є3ли1ка сотвори1хъ. Е#гдa же пріид0ша къ
немY самарsне, молsху є3го2 да бы2 пребhлъ ў ни1хъ. и3
пребhсть т{ двA дни2. и3 мн0го пaче вёроваша зa слово
є3го2. Женё же гlаху, ћко не ктомY за твою2 бесёду
вёруемъ. сaми бо слhшахомъ. и3 вёмы, ћко сeй є4сть
вои1стину сп7съ ми1ру хrт0съ. По двою1 же дню2 и3зhде
tтyду, и3 и4де въ галилeю. сaмъ бо ї©ъ свэдётельствоваше,
t їoaнна
ћко прbр0къ въ своeмъ n§естви чeсти не и4мать. є3гдa же
пріи1де въ галилeю, пріsша є3го2 галилezне, вс‰ ви1дэвше,
ћже сотвори2 во їєrли1мэхъ въ прaздникъ. и3 тjи бо
пріид0ша въ прaздникъ. Пріи1де же пaкы ї©ъ въ кaну
галилeйску, и3дёже сотвори2 в0ду въ вино2.
За?, гi7.* И# бB нёкіи цReвъ мyжъ, є3г0 же сн7ъ болsше
въ капернаyмэ. сeй слhшавъ ћко ї©ъ пріи1де t їудez
въ галилeю, и4де къ немY, и3 молsше є3го2, да сни1детъ
и3 и3сцэли1тъ сн7а є3го2. хотsше бо ќмрети. РечE ќбо ї©ъ
къ немY. ѓще знaменіи и3 чюдeсъ не ви1дите, не и4мате
вёровати. Гlа къ немY цReвъ мyжъ. гDи, сни1ди прeжде
дaже не ќмретъ nтрочA моE. Гlа є3мY ї©ъ. и3ди2, сн7ъ тв0й
жи1въ є4сть. и3 вёрова чlкъ словеси2 є4же речE є3мY ї©ъ, и3
и3дsше. Ѓбіе же входsщу є3мY, се6 раби2 є3го2 срэт0ша є3го2.
и3 возвэсти1ша є3мY гlюще, ћко сн7ъ тв0й жи1въ є4сть.
Вопрашaше ќбо t ни1хъ чaсъ, въ кот0рыи б0ле є3мY
бhсть, и3 рёша є3мY. ћко вчерA въ чaсъ седмhи, nстaви
є3го2 џгнь. Разумё же nц7ъ, ћко т0й бB чaсъ, в0нь же
речE є3мY ї©ъ, ћко сн7ъ тв0й жи1въ є4сть. и3 вёрова сaмъ,
и3 вeсь д0мъ є3го2. Се6 пaкы втор0е знaменіе сотвори2 ї©ъ,
пришeдъ t їудez въ галилeю.
ГлавA, є7. За?, дi7.
рк7и
є3ђaліе

П
оси1хъ бB прaздникъ їудeйскыи, и3 взhде ї©ъ во
їєrли1мъ. є4сть же во їєrли1мэхъ на џвчіи купёли,
ћже гlетсz є3mрeйскы, виfeзда, пsть притв0ръ и3мyщи.
Въ тёхъ слежaше мн0жество болsщихъ, слэпhхъ,
хр0мыхъ, сухи1хъ, чaющихъ движeніz водЁ. ЃнGлъ бо
гDнь на всsко лёто схождaше въ купёль и3 возмущaше
в0ду. И# и4же пeрвэе влaжаше по возмущeніи водЁ,
здрaвъ бывaше, kцёмъ же недyгомъ nдержи1мъ бывaше.
БB же т{ нёкіи чlкъ, три1десzте и3 џсмь лётъ и3мhи
въ недyзэ своeмъ. Сего2 ви1дэвъ ї©ъ лежaща, и3 разумёвъ
ћко мн0га лёта ќже и3мsше въ недyзэ, гlа є3мY.
х0щеши ли цёлъ бhти; tвэщA є3мY недyжныи. є4й
гDи, чlка не и4мамъ да є3гдA возмути1тсz водA, ввeржетъ
м‰ въ купёль. Е#гдa же прихождY ѓзъ, и4нъ прeжде менE
слaзитъ. Гlа є3мY ї©ъ, востaни, возми2 џдръ тв0й, и3
ходи2. И# ѓбіе здрaвъ бhсть чlкъ. и3 взeмъ џдръ св0й, и3
хождaше. бB же суб0та въ т0й дн7ь. Гlаху же жи1дове
и3сцэлёвшему. суб0та є4сть, и3 не дост0итъ ти6 взsти
nдрA своего2. џнъ же tвэщA и4мъ. и4же м‰ сотвори2 цёла,
т0й мнЁ речE. возми2 џдръ тв0й и3 ходи2. Вопроси1ша же
є3го2, кто2 є4сть чlкъ рекjи ти6, возми2 џдръ тв0й и3 ходи2;
И#сцэлёвыи же не вёдzше кто2 є4сть. ї©ъ бо ўклони1сz
t їoaнна
нар0ду сyщу на мёстэ. Пот0мъ же nбрёте є3го2 ї©ъ въ
цRкви и3 речE є3мY. се6 здрaвъ бhсть, ктомY не согрэшaй,
да не г0ре ти6 что2 бyдетъ. И$де же чlкъ, и3 повёда їудeoмъ,
ћко ї©ъ є4сть и4же м‰ сотвори2 цёла. И# сего2 рaди гонsху
ї©а їудeе, и3 и3скaху є3го2 ўби1ти, занE сіS творsше въ
суб0ту. ї©ъ же tвэщавaше и4мъ.
За?, єi7.* Nц7ъ м0й досeлэ дёлаетъ, и3 ѓзъ дёлаю. Сег0
же рaди пaче и3скaху є3го2 їудeе ўби1ти, ћко не т0кмо
разорsше суб0ту, но и3 nц7A своего2 гlаше бGа, рaвенъ сz
творS бGу. tвэщaвъ же ї©ъ и3 речE и4мъ. ґми1нь ґми1нь
гlю вaмъ, не м0жетъ сн7ъ твори1ти n себЁ ничес0же, ѓще
не є4же ви1дитъ nц7A творsща. ћже бо џнъ твори1тъ,
сіS и3 сн7ъ тaкожде твори1тъ. nц7ъ бо лю1битъ сн7а, и3
вс‰ показyетъ є3мY ћже сaмъ твори1тъ, и3 б0лша си1хъ
покaжетъ є3мY дёла, да вы2 чуди1тесz. Ћко же бо nц7ъ
воскRшaетъ мeртвыz и3 живи1тъ, тaко и3 сн7ъ и4хъ же
х0щетъ живи1тъ. nц7ъ бо не сyдитъ никомyже, но сyдъ
вeсь дaстъ сн7ови, да вси6 чтyтъ сн7а, ћко же чтyтъ nц7A.
И$же не чтeтъ сн7а, не чтeтъ nц7A послaвшаго є3го2.
За?, ѕi7.* Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ, ћко слyшаzи словесE
моего2, и3 вёруzи послaвшему м‰, и4мать жив0тъ
вёчныи. И# на сyдъ не пріи1детъ, но прeидетъ t смр7ти
рк7f
є3ђaліе
въ жив0тъ. Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ, ћко грzдeтъ чaсъ,
и3 нн7э є4сть, є3гдA мр7твіи ўслhшатъ глaсъ сн7а б9іz. и3
ўслhшавшеи, nживyтъ. Ћко же бо nц7ъ и4мать жив0тъ
въ себЁ, тaко дaстъ и3 сн7ови жив0тъ и3мёти въ себЁ, и3
џбласть дaстъ є3мY и3 сyдъ твори1ти, ћко сн7ъ чlчь є4сть,
не диви1тесz семY. Ћко грzдeтъ чaсъ, в0нь же вси6 сyщіи
во гробёхъ, ўслhшатъ глaсъ сн7а б9іz. И# и3зhдутъ
сотв0ршеи бlгaz, въ воскрешeніе животY. Ґ сотв0ршеи
ѕлaz, въ воскрешeніе судY. Не могY ѓзъ n себЁ твори1ти
ничес0же.
За?, зi7.* Ћко же слhшу, суждY, и3 сyдъ м0й прaведенъ є4сть.
ћко не и3щY в0лю мою2, но в0лю послaвшаго м‰ nц7A. Ѓще
ѓзъ свэдётельствую n мнЁ, свэдётельство моE нёсть
и4стинно. и4нъ є4сть свэдётельствуzи n мнЁ. И# вёмъ
ћко и4стинно є4сть свэдётельство, є4же свэдётельствуетъ
n мнЁ. Вы2 послaсте ко їoaнну, и3 свэдётельствова n
и4стинэ. Ѓзъ же не t чlка свэдётельства пріeмлю, но
сіS гlю, да вы2 сп7сeни бyдете. џнъ бB свэти1лникъ, горS
и3 свэтS, вh же хотёсте возрaдоватисz въ чaсъ свэтёніz
є3го2. Ѓзъ же и4мамъ свэдётельство б0ле їoaннова. дёла
бо ћже дaстъ мнЁ nц7ъ да совершY |, т† дёла, ћже ѓзъ
творю2, свэдётельствуютъ n мнЁ, ћко nц7ъ м‰ послA.
t їoaнна
и3 послaвыи м‰ nц7ъ, т0й свэдётельствова n мнЁ. Ни
глaса є3го2 нигдёже слhшасте, ни видёніz є3го2 ви1дэсте,
и3 словесE є3го2 не и4мате пребывaюща въ вaсъ. занE є3г0 же
т0й послA, семY вы2 вёру не є4млете. И#спытaйте писaніz,
ћко вы2 мнитE въ ни1хъ и3мёти жив0тъ вёчныи, и3 т†
сyть свэдётельствующа n мнЁ, и3 не х0щете пріити2 ко
мнЁ, да жив0тъ и4мате. Слaвы t чlкъ не пріeмлю, но
разумёхъ вы6, ћко любвE б9іz не и4мате въ себЁ. Ѓзъ
пріид0хъ в0 и3мz nц7A моего2, и3 не пріeмлете менE. Ѓще
и4нъ пріи1детъ в0 и3мz своE, того2 пріeмлете. Кaко вы2
м0жете вёровати, слaвы дрyгъ t~ друга пріeмлюще. и3 слaву
ю4же t є3ди1ного бGа не и4щете; не мни1те, ћко ѓзъ на вы6
рекY ко nц7Y. є4сть и4же на вы6 гlетъ моmсeй, нaнь же вы2
ўповaете. Ѓще бо бhсте вёровали моmсeoви, вёровали
бhсте ќбо и3 мнЁ. n мнё бо т0й писA. ѓще ли того2
писaніoмъ не вёруете, кaко мои1мъ гlомъ вёру и4мете;
ГлавA, ѕ7.

П
оси1хъ и4де ї©ъ на џнъ п0лъ м0рz галилez тиверіaдскы,
и3 по нeмъ и3 д sше нар0дъ мн0гъ, ћко ви1 д zху
знaменіz є3го2, ћже творsше на недyжныхъ. Взhде
же нa гору ї©ъ, и3 т{ сэдsше со ўчн7кы2 свои1ми. БB же
бли1зъ пaсха, прaздникъ жид0вскыи.

є3ђaліе
За?, иi7.* Возвeдъ ќбо ї©ъ џчи, и3 ви1дэ ћко мн0гъ
нар0дъ грzдeтъ къ немY, гlа къ фили1ппу. чи1мъ кyпимъ
хлёбы, да kдsтъ сіи2; се6 же гlаше и3скушaz є3го2. сaмъ бо
вёдzше, что2 х0щетъ сотвори1ти. tвэщA є3мY фили1ппъ.
двэмA ст0ма пёнzзь хлёбы не довлёютъ и4мъ, да
к0ждо и4хъ мaло что2 пріи1метъ. Гlа є3мY є3ди1нъ t ўчн7къ
є3го2, ґндрez брaтъ си1мона петрA. є4сть џтрочищъ здB
є3ди1нъ, и4же и4мать пsть хлBбъ kчмeннэхъ, и3 двЁ
рhбэ. но сіи2 что2 сyть въ сели1ко; речe же ї©ъ, сотвори1те
чlкы возлежти2. БB же травA мн0га на мёстэ. возлежE
ќбо мyжіи числ0мъ ћко пsть тhсzщь. Пріsтъ же
хлёбы ї©ъ. и3 хвалY воздaвъ, подaстъ ўчн7к0мъ, ўчн7цh
же возлежaщимъ. Тaкожде и3 t рhбу, є3ли1ко хотsху.
и3 ћко насhтишасz, гlа ўчн7к0мъ свои1мъ. соберёте
и3збhткы ўкрyхъ, да не поги1бнетъ ничт0же. собрaша
же, и3 и3сп0лниша дванaдесzте к0ша ўкрyхъ, t пzти2
хлBбъ kчмeннэхъ, и4же и3збhша ћдшимъ.
За?, fi7.* Чlцы же ви1дэвше знaменіе, є4же сотвори2 ї©ъ,
гlаху, ћко сeй є4сть вои1стину прbр0къ, грzдhи въ ми1ръ.
Ї©ъ же разумёвъ, ћко хотsтъ пріити2, да восхи1тzтъ
є3го2, и3 сотворsтъ є3го2 цRS, tи1де пaки въ г0ру є3ди1нъ.
Ћко п0здэ бhсть, снид0ша ўченицы2 є3го2 нa море.
t їoaнна
и3 влэз0ша въ корaбль, и3 и3дsху на џнъ п0лъ м0рz въ
капернаyмъ. и3 тмA ѓбіе бhсть, и3 не u5 бB пришeлъ къ
ни1мъ ї©ъ. М0ре же вётру вeлію дыхaющу, воздвизaшесz.
грeбше же ћко стaдіи двaдесzтъ и3 пsть, и3ли2 три1десzте,
ўзрёша ї©а ходsща п0 морю, и3 бли1зъ кораблS бhвша,
ўбоsшасz. џнъ же гlа и4мъ, ѓзъ є4смь, не б0йтесz.
хотsху же пріsти є3го2 въ корaбль, и3 ѓбіе корaбль бhсть
на земли2, въ ню1же и3дsху. Во ќтрэи же нар0дъ и4же
стоsше nб0нъ п0лъ м0рz, ви1дэвъ ћко кораблS и3н0го
не бB т{, т0кмо є3ди1нъ т0й, в0нь же внид0ша ўчн7цы2
є3го2, и3 ћко не вни1де со ўчн7кы2 свои1ми ї©ъ въ корaбль,
но є3ди1ни ўчн7цы2 є3го2 и3д0ша. И# и4ни пріид0ша корабли2
t тиверіaды, бли1зъ мёста, и3дёже kд0ша хлёбы, хвалY
воздaвше гDви. Е#гдa же ви1дэша нар0ди, ћко ї©а не
бhсть т{, ни ўчн7кы2 є3го2, влэз0ша сaми въ кораблS,
и3 пріид0ша въ капернаyмъ, и4щуще ї©а. и3 nбрётше є3го2
nб0нъ п0лъ м0рz, рёша є3мY. рaвви, когдA здB бhсть;
tвэщA и4мъ ї©ъ, и3 речE. ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ. и4щете
менE, не ћко ви1дэсте знaменіе, но ћко kд0сте хлёбы,
и3 насhтистесz.
За?, к7.* Дёлайте не брaшно ги1блющее, но брaшно пре
бывaющее въ животЁ вёчнемъ, є4же сн7ъ члчcкіи вaмъ
рlа
є3ђaліе
дaстъ. сег0 бо nц7ъ знaмена бGъ. Рёша же къ немY. что2
сотвори1мъ, да дёлаемъ дёла б9іz; tвэщA ї©ъ, и3 речE
и4мъ. се6 є4сть дёло б9іе, да вёруете въ т0й, є3г0 же послA
џнъ. Рёша же є3мY. к0е ќбо ты2 твори1ши знaменіе, да
ви1димъ и3 вёру и4мемъ тебЁ; что2 дёлаеши; nц7ы2 нaши
kд0ша мaнну въ пустhни, ћко же є4сть пи1сано. хлёбъ
съ нб7сE дaстъ и4мъ ћсти. РечE ќбо и4мъ ї©ъ. ґми1нь ґми1нь
гlю вaмъ, не моmсeй дaстъ вaмъ хлёбъ съ нб7сE, но nц7ъ
м0й дaстъ вaмъ хлёба и4стиннаго съ нб7сE. Хлёбъ бо б9іи
є4сть сходsи съ нб7сE, и3 даsи жив0тъ ми1ру. Рёша ќбо къ
немY. гDи, всегдA дaждь нaмъ хлёбъ сeй. Речe же и4мъ ї©ъ.
За?, к7а.* Ѓзъ є4смь хлёбъ жив0тныи. грzдhи ко мнЁ,
не и4мать взалкaтисz. и3 вёруzи въ м‰, не и4мать
вжадaтисz никогдaже. но рёхъ вaмъ, ћко и3 ви1дэсте м‰,
и3 не вёруете. ВсE є4же дaстъ мнЁ nц7ъ, ко мнЁ пріи1детъ.
и3 грzдyщаго ко мнЁ не и3жденY в0нъ. Ћко снид0хъ съ
нб7сE, не да творю2 в0лю мою2, но в0лю послaвшаго м‰ nц7A.
Се6 же є4сть в0лz послaвшаго м‰ nц7A, да всE є4же дaстъ
ми6, не погублю2 t него2, но воскрешY є5 въ послёдніи дн7ь.
За?, к7в.* Се6 же є4сть в0лz послaвшаго м‰, да всsкъ
ви1дzи сн7а, и3 вёруz въ него2, и4мать жив0тъ вёчныи, и3
воскрешY є3го2 ѓзъ въ послёдніи дн7ь. Роптaху ќбо їудeе
t їoaнна
n нeмъ, ћко речE, ѓзъ є4смь хлёбъ сшeдыи съ нб7сE. и3
гlаху, не сeй ли є4сть ї©ъ сн7ъ їo1сифовъ. є3мy же мы2
знaемъ nц7A и3 м™ре; кaко ќбо гlетъ сeй, ћко съ нб7сE
снид0хъ; tвэщA ќбо ї©ъ, и3 речE и4мъ. не ропщи1те междY
соб0ю. Никт0же м0жетъ пріити2 ко мнЁ, ѓще не nц7ъ
послaвыи м‰ привлечeтъ є3го2, и3 ѓзъ воскрешY є3го2 въ
послёдніи дн7ь. Е$сть пи1сано въ прbр0цэхъ. и3 бyдутъ вси6
ўчeни бGу. Всsкъ слhшавыи t nц7A и3 навhкъ, пріи1детъ
ко мнЁ. не ћко nц7A ви1дэлъ є4сть кто2, т0кмо сhи t~
бGа, сjй ви1дэ nц7A. Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ. вёруzи въ
м‰, и4мать животA вёчнаго.
За?, к7г.* Ѓзъ є4смь хлёбъ жив0тныи. nц7ы2 вaши kд0ша
мaнну въ пустhни, и3 ўмр0ша. Сeй є4сть хлёбъ сходsи
съ нб7сE, да ѓще кто2 t него2 ћстъ, не ќмретъ. Ѓзъ є4смь
хлёбъ жив0тныи, и4же сшeдыи съ нб7сE. ѓще кто2 снёсть
t хлёба сего2, жи1въ бyдетъ в0 вэкы. и3 хлёбъ є3г0 же ѓзъ
дaмъ, пл0ть моS є4сть. ю4же ѓзъ дaхъ за жив0тъ ми1ра.
прsхужесz междY соб0ю жи1дове гlюще. кaко м0жетъ
сeй нaмъ дaти пл0ть свою2 ћсти; речe же и4мъ ї©ъ, ґми1нь
ґми1нь гlю вaмъ. ѓще не снёсте пл0ти сн7а чlческаго, и3
піeте кр0вь є3го2, животA не и4мате въ себЁ. Kдhи мою2
пл0ть, и3 піsи мою2 кр0вь, и4мать жив0тъ вёчныи.
рlв
є3ђaліе
и3 ѓзъ воскRшY є3го2 въ послёдніи дн7ь. Пл0ть бо моS
и4стинно є4сть брaшно, и3 кр0вь моS и4стинно є4сть пи1во.
За?, к7д.* Kдhи мою2 пл0ть, и3 піsи мою2 кр0вь, во мнЁ
пребывaетъ, и3 ѓзъ въ нeмъ. Ћко же послA м‰ живhи
nц7ъ, и3 ѓзъ живY nц7A рaди. и3 kдhи м‰, и3 т0й жи1въ
бyдетъ менE рaди. сeй є4сть хлёбъ съшeдыи съ нб7сE. не
ћко же kд0ша nц7ы2 вaши мaнну, и3 ўмр0ша. kдhи
хлёбъ сeй, жи1въ бyдетъ в0 вэкы. СіS речE на с0нмищи
ўчA въ капернаyмэ. Мн0зи ќбо слhшавше t ўчн7къ
є3го2, рёша. жeстоко є4сть сл0во се6, и3 кто2 м0жетъ є3го2
послyшати; вёдыи же ї©ъ въ себЁ ћко р0пщутъ n сeмъ
ўчн7цы2 є3го2, речE и4мъ. се6 ли вы6 блaзнитъ; ѓще ќбо
ќзрите сн7а члчcкаго восходsща и3дёже бB прeжде; д¦ъ
є4сть и4же nживлsетъ, пл0ть не п0лзуетъ ничт0же.
гlы ћже ѓзъ гlахъ вaмъ, д¦ъ сyть и3 жив0тъ сyть. но
сyть t вaсъ нёціи, и4же не вёруютъ. Вёдzше бо и3скони2
ї©ъ, кто2 сyть не вёрующеи, и3 кто2 є4сть предаsи є3го2.
И# гlаше, сего2 рaди рёхъ вaмъ, ћко никт0же м0жетъ
пріити2 ко мнЁ, ѓще не бyдетъ є3мY дано2 t nц7A моего2.
t сего2 мн0зи t ўчн7къ є3го2 и3д0ша вспsть, и3 ктомY
не хождaху съ ни1мъ. Речe же ї©ъ nбёма нaдесzте. є3дA
и3 вы2 х0щете и3ти2; tвэщA є3мY си1монъ пeтръ. гDи,
t їoaнна
къ комY и4демъ; гlы животA вёчнаго и4маши. и3 мы2
вёровахомъ, и3 познaхомъ, ћко ты2 є3си2 хrт0съ, сн7ъ
бGа живaго. tвэщA и4мъ. не ѓзъ ли вaсъ дванaдесzте
и3збрaхъ, и3 є3ди1нъ t вaсъ діaволъ є4сть; гlаше же їyду
си1монова и3скаріo1та. сeй бо хотsше предaти є3го2, є3ди1нъ
сhи t nбоюнaдесzте.
ГлавA, з7. За?, к7є.

И#
хождaше ї©ъ поси1хъ въ галилeи. не хотsше бо во
їудeи ходи1ти, ћко и3скaху є3го2 їудeе ўби1ти. БB же
бли1зъ прaздникъ їудeйскыи, потъчeніе сёни. Рёша
же къ немY брaтіz є3го2. преиди2 tсю1ду, и3 и3ди2 во їудeю,
да и3 ўчн7цы2 твои2 ви1дzтъ дёла твоS ћже твори1ши.
Никт0же бо въ тaйнэ ничес0же твори1тъ, и3 и4щетъ
сaмъ ћвэ бhти. Ѓще си6 твори1ши, kви2 себE ми1рови. Ни
брaтіz бо є3го2 вёроваху въ него2. гlа ќбо и4мъ ї©ъ. врeмz
моE не u5 пріи1де, врeмz же вaше всегдA гот0во є4сть. не
м0жетъ ми1ръ ненави1дэти вaсъ, менe же ненави1дитъ.
Ћко ѓзъ свэдётельствую n нeмъ ћко дёла є3го2 ѕл†
сyть. вы2 взhдэте въ прaздникъ сeй, ѓзъ не взhду въ
прaздникъ сeй, ћко врeмz моE не u5 и3сп0лнисz. сіS рeкъ
и4мъ, nстA въ галилeи. є3гдa же взыд0ша брaтіz є3го2 въ
прaздникъ, тогдA и3 сaмъ взhде, не ћвэ, но ћко тaй.
рlг
є3ђaліе
жи1дове же и3скaху є3го2 въ прaздникъ. и3 гlаху, гдЁ є4сть
џнъ; И# р0потъ мн0гъ бB n нeмъ въ нар0дэхъ, џви
гlаху, ћко бlгъ є4сть. и3нjи же гlаху, ни6, но льсти1тъ
нар0ды. ни кот0рыи же ќбо ћвэ гlаше n нeмъ, стрaха
рaди їудeйскаго.
За?, к7ѕ.* Ѓбіе же въ преполовлeніе прaздника, взhде ї©ъ
въ цRковь, и3 ўчaше. и3 дивлsхусz їудeе гlюще. кaко сeй
кни1гы вёсть, не ўчи1всz; tвэщA ќбо и4мъ ї©ъ, и3 речE.
моE ўчeніе нёсть моE, но послaвшаго м‰. ѓще кто2
х0щетъ в0лю є3го2 твори1ти, разумёетъ n ўчeніи, коE t~
бGа є4сть, и3ли2 ѓзъ n себЁ гlю. гlzи n себЁ, слaвы своеS
и4щетъ. ґ и3щsи слaвы послaвшаго є3го2, сeй и4стиненъ
є4сть, и3 нёсть непрaвды въ нeмъ. Не моmсeй ли дaстъ
вaмъ зак0нъ, и3 никт0же t вaсъ твори1тъ зак0на; что2
менE и4щете ўби1ти; tвэщA нар0дъ и3 речE, бёсъ ли
и4маши; кто2 тебE и4щетъ ўби1ти; tвэщA ї©ъ, и3 речE и4мъ.
є3ди1но дёло сотвори1хъ, и3 вси6 дивитeсz. Сего2 рaди не
моmсeй дaстъ вaмъ nбрёзаніе. не ћко t моmсez є4сть,
но t nц7ъ. и3 въ суб0ту nбрёзаете чlка. ѓще nбрёзаніе
пріeмлетъ чlкъ въ суб0ту, да не разори1тсz зак0нъ
моmсeoвъ, на м‰ ли гнёваетесz, ћко всего2 чlка здрaва
сотвори1хъ въ суб0ту; не суди1те на лицA, но прaведныи
t їoaнна
сyдъ суди1те. Гlаху ќбо нёціи t їєrли1млzнъ, не сeй ли
є4сть є3г0 же и4щутъ ўби1ти; и3 се6 не nбинyzсz гlетъ,
и3 ничес0же є3мY не гlютъ, є3дA кaко разумёша кнsзи,
ћко сeй є4сть хrт0съ; но сего2 вёмы tкyду є4сть. хrт0съ
же є3гдA пріи1детъ, никт0же вёсть tкyду бyдетъ. ВозвA
ќбо въ цRкви ўчA ї©ъ, и3 гlz. и3 менE вёсте, и3 вёсте
tкyду є4смь. и3 n себЁ не пріид0хъ, но є4сть и4стиненъ
послaвыи м‰, є3г0 же вы2 не вёсте. ѓзъ вёмъ є3го2, ћко
t него2 є4смь, и3 т0й м‰ послA. И#скaху же да и4мутъ є3го2,
и3 никт0же возложи2 нaнь рукы2, ћко не u5 бB пришeлъ
чaсъ є3го2. Мн0зи же t нар0да вёроваша въ него2, и3
гlаху, ћко хrт0съ є3гдA пріи1детъ, є3дA б0лша знaменіz
сотвори1тъ, ћже сeй твори1тъ; слhшаша фарисeе нар0дъ
р0пщущъ n нeмъ сіS. И# послaша фарисeе и3 ґрхієрeе
слугы2, да и4мутъ є3го2. Речe же ї©ъ. є3щE мaло врeмz съ
вaми є4смь, и3 и3дY къ послaвшему м‰. Пои1щете менE и3
не nбрsщете. и3 и3дёже є4смь ѓзъ, вы2 не м0жете пріити2.
Рёша же їудeе къ себЁ. кaмо сeй х0щетъ и3ти2, ћко мы2
не nбрsщемъ є3го2; є3дA въ разсёzніе є4ллинское х0щетъ
и3ти2, и3 ўчи1ти є4ллины; что2 є4сть се6 сл0во, є4же речE,
взhщете менE, и3 не nбрsщете, и3 и3дёже є4смь ѓзъ, вы2
не м0жете пріити2;
рlд
є3ђaліе
За?, к7з.* Въ послёдніи же дн7ь вели1кіи прaздника,
стоsше ї©ъ, и3 звaше гlz. ѓще кто2 жaждетъ, да пріи1детъ
ко мнЁ, и3 піeтъ. Вёруzи въ м‰, ћко же речE писaніе,
рёкы t чрeва є3го2 и3стекyтъ воды2 жи1вы. Се6 же речE џ
д©э, є3г0 же хотsху пріимaти вёрующеи в0 и3мz є3го2.
Не u5 бо бB д¦ъ с™hи, ћко ї©ъ не u5 бB прослaвленъ.
Мн0зіи же t нар0да слhшавше сл0во, гlаху. сeй є4сть
вои1стину прbр0къ. друзjи гlаху, сeй є4сть хrт0съ. џви же
гlаху, є3дA t галилez хrт0съ прих0дитъ; не писaніе ли
речE, ћко t сёмене двdва, и3 t виfлеeмскыz вeси, и3дёже
бB дв7дъ, хrт0съ пріи1детъ; распрs же бhсть въ нар0дэ є3го2
рaди. нёціи же t ни1хъ хотsху ћти є3го2, но никт0же
возложи2 нaнь рyцэ. Пріид0ша же слугы2 ко ґрхієрeoмъ
и3 фарисeoмъ. и3 рёша и4мъ тjи, почто2 не привед0сте є3го2;
tвэщaша слугы2. николи1же тaко гlалъ чlкъ, ћко сeй
чlкъ. tвэщaша ќбо и4мъ фарисeе, є3дA и3 вы2 прельщeни
бhсте; є3дA кто2 t кн‰зь вёрова в0нь, и3ли2 t фарисе6й;
но нар0дъ сeй и4же не вёсть зак0на, пр0клzти сyть. Гlа
никоди1мъ къ ни1мъ, и4же пришeдыи къ немY н0щію,
є3ди1нъ сhи t ни1хъ. є3дA зак0нъ нaшъ сyдитъ чlку, ѓще
не слhшитъ t него2 прeжде, и3 разумёетъ что2 твори1тъ;
tвэщaша, и3 рек0ша є3мY, є3дA и3 ты2 t галилez є3си2;
t їoaнна
и3спытaй и3 ви1ждь, ћко прbр0къ t галилez не прих0дитъ.
И# и4де к0ждо въ д0мъ св0й, ї©ъ же и4де въ г0ру є3леo1нску,
заќтра же пaкы пріи1де въ цRковь, и3 вси6 лю1діе и3дsху къ
немY, и3 сёдъ ўчaше и4хъ.
ГлавA, }. За?, к7и.

П
ривед0ша же кни1жницы и3 фарисeе къ немY женY
въ прелюбодэsніи ћту, и3 постaвиша ю5 посредЁ, и3
гlаша є3мY, ўчи1телю. сіS женA ћта є4сть нн7э въ
прелюбодэsніи. въ зак0нэ же нaмъ моmсeй повелЁ
таковhz кaменіемъ побивaти. тh же что2 гlеши; се6 же
рёша и3скушaюще є3го2, да бhша и3мёли что2 гlати нaнь.
ї©ъ же д0лу прекл0ньсz, пeрстомъ писaше на земли2.
не слагaz и4мъ. ћко же прилежaху вопрашaюще є3го2.
воскл0ньсz речE къ ни1мъ. и4же є4сть безъ грэхA въ вaсъ,
прeже вeрзи кaмень нa ню6. И# пaкы д0лу прекл0ньсz писaше
на земли2. nни1 же слhшавше, и3 с0вэстію nбличaеми,
и3схожaху є3ди1нъ по є3ди1ному. начeнше t ст†рецъ, до
послёднихъ. и3 nстA є3ди1нъ ї©ъ, и3 женA посредЁ сyщи.
воскл0ньжесz ї©ъ, и3 ни є3ди1ного ви1дэвъ, т0чію женY.
РечE є4й, гдЁ сyть и4же важдaху нa т‰, ни кhи же ли
тебE nсуди2; nнa же речE, никт0же гDи. речe же є4й ї©ъ,
ни ѓзъ тебE nсуждaю. и3ди2, и3 tсeлэ ктомY не согрэшaй.
рlє
є3ђaліе
За?, к7f.* Пaкы же и4мъ ї©ъ речE, гlz. ѓзъ є4смь свётъ
ми1ру. ходsи по мнЁ, не и4мать ходи1ти во тмЁ, но
и4мать свётъ жив0тныи. Рёша же є3мY фарисeе. ты2 n
себЁ сaмъ свэдётельствуеши. свэдётельство твоE нёсть
и4стинно. tвэщA ї©ъ и3 речE и4мъ. ѓще ѓзъ свэдётельствую
n себЁ, и4стинно є4сть свэдётельство моE. ћко вёмъ
tкyду пріид0хъ, и3 кaмо и3дY. вh же не вёсте tкyду
прихождY и3 кaмо грzдY. Вы2 п0 плоти сyдите. ѓзъ не
суждY никомyже. и3 ѓще суждY ѓзъ, сyдъ м0й и4стиненъ
є4сть. Ћко є3ди1нъ нёсмь, но ѓзъ и3 послaвыи м‰ nц7ъ.
и3 въ зак0нэ же вaшемъ пи1сано є4сть. ћко двою2 чlку
свэдётельство и4стинно є4сть. ѓзъ є4смь свэдётельствуzи
n мнЁ сам0мъ, и3 свэдётельствуетъ n мнЁ послaвыи
м‰ nц7ъ. гlаху же є3мY, гдЁ є4сть nц7ъ тв0й; tвэщA ї©ъ.
ни менE вёсте ни nц7A моего2. ѓще м‰ бhсте вёдэли, и3
nц7A моего2 вёдали бhсте. сіS гlы гlа ї©ъ, въ газоfилакjи,
ўчA въ цRкви. и3 никт0же не ћтъ є3го2, ћко не u5 бB
пришeлъ чaсъ є3го2.
За?, l.* Речe же и4мъ пaки ї©ъ. ѓзъ и3дY, и3 взhщете менE,
и3 во грэсЁ вaшемъ ќмрете. Ћмо же ѓзъ и3дY, вы2 не
м0жете пріити2. Гlаху ќбо їудeе, є3дaсz сaмъ ўбіeтъ,
ћко гlетъ ћмо же ѓзъ и3дY, вы2 не м0жете пріити2; и3 речE
t їoaнна
и4мъ, вы2 t ни1жнихъ є3стE, ѓзъ t вhшнихъ є4смь. вы2 t
ми1ра сего2 є3стE, ѓзъ нёсмь t ми1ра сего2. рёхъ ќбо вaмъ,
ћко ќмрете во грэсёхъ вaшихъ. ѓще бо не и4мете вёры
ћко ѓзъ є4смь, ќмрете во грэсёхъ вaшихъ. Гlаху же
є3мY, ты2 кто2 є3си2; и3 речE и4мъ ї©ъ, начaтокъ, ћко и3 гlю
вaмъ. мн0га и4мамъ n вaсъ гlати и3 суди1ти, но послaвыи
м‰ и4стиненъ є4сть. и3 ѓзъ ћже слhшахъ t него2, сіS гlю
въ ми1рэ. Не разумёша ќбо ћко nц7A и4мъ гlаше. Речe
же и4мъ ї©ъ. є3гдA вознесeте сн7а члчcкаго, тогдA разумёете,
ћко ѓзъ є4смь, и3 n себЁ ничес0же не творю2, но ћко же
наўчи2 м‰ nц7ъ м0й сіS гlю. и3 послaвыи м‰ со мн0ю є4сть.
Не nстaви менE є3ди1ного nц7ъ, ћко ѓзъ ўг0днаz є3мY
всегдA творю2. си6 є3мY гlющу, мн0зи вёроваша въ него2.
За?, lа.* Гlаше же ї©ъ, къ вёровавшимъ къ немY їудeoмъ.
ѓще вы2 пребyдете въ словеси2 моeмъ, вои1стину ўчн7цы2
мои2 бyдете, и3 разумёете и4стину, и3 и4стина свободи1тъ
вы6. tвэщaша и3 рёша є3мY, сёмz ґвраaмле є3смы2, и3
никомyже раб0тахомъ николи1же. кaко ты2 гlеши ћко
своб0дни бyдете; tвэщA и4мъ ї©ъ. ґми1нь ґми1нь гlю
вaмъ, ћко всsкъ творsи грёхъ, рaбъ є4сть грэхY. рaбъ
же не пребывaетъ въ домY в0 вэкы. сн7ъ пребывaетъ в0
вэкы. ѓще ќбо сн7ъ вы6 свободи1тъ, вои1стину своб0дни
рlѕ
є3ђaліе
бyдете. Вёмъ ћко сёмz ґвраaмле є3стE, но и4щете менE
ўби1ти, ћко сл0во моE не вмэщaетсz въ вы6. Ѓзъ є4же
ви1дэхъ ў nц7A моего2, гlю. и3 вы2 ќбо є4же ви1дэсте ў tцA
вaшего, творитE. tвэщaша, и3 рёша є3мY. nц7ъ нaшъ
ґвраaмъ є4сть. Гlа и4мъ ї©ъ. ѓще чaда ґвраaмлz бhсте
бhли, дёла ґвраaмлz бhсте твори1ли. нн7э же и4щете
менE ўби1ти чlка и4же и4стину вaмъ гlахъ, ћже слhшахъ
t~ бGа. Сего2 ґвраaмъ нёсть сотвори1лъ. вы2 творитE дёла
tцA вaшего. Рёша же є3мY. мы2 t любодэsніz нёсмы
рождeни, є3ди1ного nц7A и4мамы бGа.
За?, lв.* Речe же и4мъ ї©ъ, ѓще бGъ nц7ъ вaшъ бы бhлъ,
люби1ли бhсте ќбо менE. ѓзъ бо t~ бGа и3зыд0хъ, и3
пріид0хъ. Не n себё бо пріид0хъ, но т0й м‰ послA. почто2
бесёды моеS не разумёете; ћко не м0жете слhшати
словесE моего2. Вы2 tцA вaшего діaвола є3стE, и3 п0хоти
tцA вaшего х0щете твори1ти. џнъ чlкоўбjйца бB и3скони2,
и3 во и4стинэ не стои1тъ, ћко нёсть и4стины въ нeмъ.
є3гдA гlетъ лжY, t свои1хъ гlетъ, ћко л0жъ є4сть, и3
tц7ъ лжи2. Ѓзъ же занE и4стину гlю, не вёруете мнЁ.
Кто2 t вaсъ nбличaетъ м‰ n грэсЁ; ѓще ли и4стину гlю,
почто2 вы2 не вёруете мнЁ; и4же є4сть t~ бGа, гlы б9іz
послyшаетъ. сего2 рaди вы2 не послyшаете, ћко t~ бGа нёсте.
t їoaнна
tвэщaша їудeе, и3 рёша є3мY. не д0брэ ли мы2 гlемъ.
ћко самарzни1нъ є3си2 ты2, и3 бёсъ и4маши; tвэщA ї©ъ. ѓзъ
бёса не и4мамъ, но чтY nц7A моего2, и3 вы2 не чтeте менE.
ѓзъ же не и3щY слaвы моеS, є4сть и3щA и3 судS.
За?, lг.* Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ. ѓще кто2 сл0во моE
соблюдeтъ, смр7ти не и4мать ви1дэти в0 вэкы. Рёша
ќбо є3мY жи1дове. нн7э разумёхомъ, ћко бёсъ и4маши.
ґвраaмъ ќмретъ, и3 прbр0цы. и3 ты2 гlеши, ѓще кто2 сл0во
моE соблюдeтъ, смр7ти не и4мать вкуси1ти в0 вэкы. Е#дA ты2
б0ліи є3си2 nц7A нaшего ґвраaма, и4же ќмретъ; и3 прbр0цы
ўмр0ша. ког0сz сaмъ ты2 твори1ши; tвэщA ї©ъ, ѓще ѓзъ
слaвлюсz сaмъ, слaва моS ничес0же є4сть. є4сть nц7ъ м0й
слaвлzи м‰, є3г0 же вы2 гlете, ћко бGъ нaшъ є4сть, и3
не познaсте є3го2. ѓзъ же вёмъ є3го2. и3 ѓще рекY ћко не
вёмъ є3го2, бyду под0бенъ вaмъ л0жъ. но вёмъ є3го2, и3
сл0во є3го2 соблюдaю. Ґвраaмъ nц7ъ вaшъ рaдъ бы бhлъ,
да бы2 ви1дэлъ дн7ь м0й. и3 ви1дэ и3 возрaдовасz. Рёша же
їудeе къ немY, пzти1десzтъ лётъ не u5 и4маши, и3 ґвраaма
ли є3си2 ви1дэлъ; речe же и4мъ ї©ъ. ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ,
прeжде дaже ґвраaмъ не бhсть, ѓзъ є4смь. Взsша же
кaменіе, да вeргутъ нaнь, ї©ъ же съкрhсz, и3 и3зhде и3зъ
цRкве, прошeдъ посредЁ и4хъ, и3 ми1мо хождaше тaко.
рlз
є3ђaліе
ГлавA, f7. За?, lд.

И#
ми1мо и3ды2, ви1дэ чlка слёпа t рождествA. и3 вопроси1ша
є3го2 ўчн7цы2 є3го2 гlюще, рaвви, кто2 согрэши2, сeй ли
и3ли2 роди1телz є3го2, да слёпъ роди1сz; tвэщA ї©ъ, ни
сeй согрэши2, ни роди1телz є3го2, но да kвsтсz дёла б9іz
на нeмъ. МнЁ подобaетъ дёлати дёла послaвшаго м‰,
д0ндеже дн7ь є4сть. пріи1детъ н0щь, є3гдA никт0же м0жетъ
дёлати. є3гдA въ ми1рэ є4смь, свётъ є4смь ми1ру. СіS
рeкъ, плю1ну нa землю, и3 сотвори2 брeніе t плюновeніz, и3
помaза џчи брeніемъ слэп0му, и3 речE є3мY, и3ди2 ўмhйсz
въ купёли силоaмстэ. є4же сказaетсz п0сланъ. и4де же и3
ўмhсz, и3 пріи1де видS. Сосёди же, и3 и4же бёху ви1дэли
є3го2 прeжде, ћко слёпъ бB, гlаху. не сeй ли є4сть сэдsи
и3 просS; џви гlаху, ћко сeй є4сть, и3нjи же гlаху, ћко
под0бенъ є3мY є4сть, џнъ же гlаше, ћко ѓзъ є4смь. Гlаху
же є3мY, кaко ти сz tверз0стэ џчи; tвэщA џнъ и3
речE. чlкъ нарицaемыи ї©ъ, брeніе сотвори2, и3 помaза џчи
мои2, и3 речE ми6, и3ди2 въ купёль силоaмлю, и3 ўмhйсz.
шeдъ же и3 ўмhвсz прозрёхъ. Рёша же є3мY, кто2 є4сть;
гlа, не вёмъ. Вед0ша же є3го2 къ фарисeoмъ, и4же бB
и3ногдA слёпъ. бB же суб0та є3гдA сотвори2 брeніе ї©ъ, и3
tвeрзе є3мY џчи. пaки же вопрашaху є3го2 и3 фарисeе,
t їoaнна
кaко прозрЁ, џнъ же речE и4мъ. брeніе положи2 мнЁ на
џчи. и3 ўмhхсz, и3 ви1жу. Гlаху же t фарисе6й нёцыи,
нёсть сjй t~ бGа чlкъ, ћко суб0ту не храни1тъ. џви
гlаху, кaко м0жетъ чlкъ грёшенъ си1цева знaменіz
твори1ти; и3 распрS бB въ ни1хъ. Гlаху ќбо слэпцY пaки.
ты2 что2 гlеши n нeмъ, ћко tвeрзе џчи твои2; џнъ же
речE ћко прbр0къ є4сть. Не ћша ќбо вёры їудeе n нeмъ,
ћко слёпъ бB и3 прозрЁ, д0ндеже возгласи1ша роди1телz
того2 прозрёвшаго. И# вопроси1ша | гlюще, сeй ли є4сть
сн7ъ вaю, є3г0 же вы2 гlете ћко слёпъ роди1сz, кaко ќбо
нн7э ви1дитъ; tвэщaста же и4ма роди1телz є3го2, и3 рёста.
вёмы ћко сeй є4сть сн7ъ нaю, и3 ћко слёпъ роди1сz. кaко
же нн7э ви1дитъ, не вёмы. и3ли2 кто2 tвeрзе є3мY џчи,
мы2 не вёмы. сaмъ в0зрастъ и4мать, самого2 вопроси1те,
сaмъ n себЁ да гlетъ. Си6 рек0ста роди1телz є3го2, ћко
боsстасz жид0въ. ќже бо сz бёху сложи1ли жи1дове, да
ѓще кто2 є3го2 и3сповёсть хrтA, tлучeнъ с0нмища да бyдетъ.
Сего2 рaди роди1телz є3го2 рек0ста, ћко в0зрастъ и4мать,
самого2 вопроси1те. Возгласи1ша же втори1цею чlка и4же
бB слёпъ, и3 рёша є3мY, дaждь слaву бGови. мы2 вёмы,
ћко чlкъ сeй грёшенъ є4сть. tвэщa же џнъ, и3 речE. ѓще
грёшникъ є4сть, не вёде. є3ди1но вёмъ, ћко слёпъ бёхъ,
рlи
є3ђaліе
нн7э ви1жу. Рёша же є3мY пaки. что2 сотвори2 тебЁ,
кaко tвeрзе џчи твои2; tвэщA и4мъ, рек0хъ вaмъ ќже,
и3 не слhшасте; что2 пaкы х0щете слhшати; є3дA и3 вы2
ўчн7цы2 є3го2 х0щете бhти; nни1 же ўкори1ша є3го2, и3
рёша є3мY. ты2 ўчн7къ є3си2 того2. мh же моmсeoви є3смы2
ўчн7цы2. мы2 вёмы ћко моmсeoви гlа бGъ. сег0 же не
вёмы tкyду є4сть. tвэщA чlкъ, и3 речE и4мъ. n сeмъ
бо ди1вно є4сть, ћко вы2 не вёсте tкyду є4сть, и3 tвeрзе
џчи мои2. вёмы же, ћко грёшникы бGъ не послyшаетъ,
но ѓще кто2 бGочтeцъ є4сть, и3 в0лю є3го2 твори1тъ, того2
послyшаетъ. t~ вэка нёсть слhшано, ћко кто2 tвeрзе
џчи слёпу рождeну. ѓще не бы2 бhлъ сeй t~ бGа, не
м0глъ бы твори1ти ничес0же. tвэщaша и3 рёша є3мY.
во грэсёхъ ты2 роди1лсz є3си2 вeсь, и3 ты2 ли ны6 ўчи1ши; и3
и3згнaша є3го2 в0нъ. Ўслhша ї©ъ, ћко и3згнaша є3го2 в0нъ.
и3 nбрётъ є3го2 речE є3мY. ты2 вёруеши ли въ сн7а б9іz;
tвэщA џнъ, и3 речE. и3 кто2 є4сть гDи, да вёрую въ него2;
речe же є3мY ї©ъ. и3 ви1дэлъ є3го2 є3си2, и3 гlzи съ тоб0ю, т0й
є4сть. џнъ же речE, вёрую гDи. и3 поклони1сz є3мY.
За?, lє.* И# речE ї©ъ. на сyдъ ѓзъ въ ми1ръ сeй пріид0хъ,
да неви1дzщеи, ви1дzтъ. и3 ви1дzщеи, слёпи бyдутъ. и3
слhшаша t фарисе6й сіS сyщіи съ ни1мъ, и3 рёша є3мY,
t їoaнна
є3дA и3 мы2 слёпы є3смы2; речE и4мъ ї©ъ. ѓще бhсте слёпи
бhли, не бhсте и3мёли грэхA. нн7э же гlете ћко ви1димъ,
и3 грёхъ вaшъ пребывaетъ.
ГлавA, ‹. За?.

Ґ
ми1нь ґми1нь гlю вaмъ. не входsи двeрми во дв0ръ
џвчіи, но прелaзz и4нудэ, т0й тaть є4сть и3 разб0й
никъ. ґ входsи двeрми, пaстырь є4сть nвцaмъ. семY
двeрникъ tверзaетъ, и3 nвцA глaсъ є3го2 слhшатъ. и3 своS
nвцA глашaетъ по и4мени, и3 и3зг0нитъ и4хъ. И# є3гдA своS
nвцA и3жденeтъ, предъ ни1ми х0дитъ, и3 nвцA по нeмъ
и4дутъ, ћко вёдzтъ глaсъ є3го2. по чужeму же нeйдутъ,
но бэжaтъ t него2, ћко не знaютъ чужaго глaса. Сію2
при1тчу речE и4мъ ї©ъ, nни1 же не разумёша, что2 бёше
ћже гlаше и4мъ. речe же пaкы и4мъ ї©ъ. ґми1нь ґми1нь
гlю вaмъ, ћко ѓзъ є4смь двeръ nвцaмъ. вси6 є3ли1ко и4хъ
пріи1де прeжде менE, тaтіе сyть и3 разб0йницы, но не
послyшаша и4хъ nвцA.
За?, lѕ.* Ѓзъ є4смь двeръ. мн0ю ѓще кто2 вни1детъ,
сп7сeтсz, и3 вни1детъ, и3 и3зhдетъ, и3 пaжить nбрsщетъ.
Тaть не прих0дитъ, рaзвэ да ўкрaдетъ, и3 ўбіeтъ и3
погуби1тъ. ѓзъ пріид0хъ, да жив0тъ и4мутъ, и3 ли1шше
и4мутъ. ѓзъ є4смь пaстырь д0брыи. пaстырь д0брыи дш7у
рlf
є3ђaліе
свою2 полагaетъ за nвцA. ґ наeмникъ и3 и4же нёсть
пaстырь, є3мy же нёсуть nвцA своS, ви1дитъ в0лка
грzдyща, и3 nставлsетъ nвцA и3 бёгаетъ, и3 в0лкъ
расхи1титъ и4хъ, и3 распyдитъ nвцA. ґ наeмникъ бэжи1тъ,
ћко наeмникъ є4сть, и3 неради1тъ n nвцaхъ. ѓзъ є4смь
пaстырь д0брыи, и3 знaю моS, и3 знaютъ м‰ моS, ћко
же знaетъ м‰ nц7ъ, и3 ѓзъ знaю nц7A, и3 дш7у мою2
полагaю за nвцA. И# и4ны nвцA и4мамъ, ћже нёсуть t
дворA сего2. и3 тhz ми6 подобaетъ привести2. и3 глaсъ м0й
ўслhшатъ, и3 бyдетъ є3ди1но стaдо, и3 є3ди1нъ пaстырь.
За?, lз.* Сего2 рaди м‰ nц7ъ лю1битъ. ћко ѓзъ дш7у мою2
полагaю, да пaкы пріимY ю5. Никт0же в0зметъ ю5 t менE,
но ѓзъ полагaю ю5 n себЁ. џбласть и4мамъ положи1ти ю5, и3
џбласть и4мамъ пaкы пріsти ю5. Сію2 зaповэдь пріsхъ t
nц7A моего2. Распрs же пaкы бhсть во їудeехъ за словесA
сіS. Гlаху же мн0зи t ни1хъ, бёсъ и4мать, и3 неи1стовъ
є4сть, что2 є3го2 послyшаете; и3нjи гlаху. сіи2 гlи нёсуть
бэснyющагосz. є3дA м0жетъ бёсъ слэп0му џчи tврести2;
За?.* Бhша же тогдA nбновлeніz во їєrли1мэхъ, и3 зимA
бB. и3 хожaше ї©ъ въ цRкви, въ притв0рэ сол0мони.
nбыд0ша же є3го2 їудeе, и3 гlаху є3мY. док0лэ дш7A нaша
взeмлеши; ѓще ты2 є3си2 хrт0съ, рци2 нaмъ не nбинyzсz.
t їoaнна
tвэщA и4мъ ї©ъ, рёхъ вaмъ, и3 не вёруете. дёла ћже
ѓзъ творю2 n и4мени nц7A моего2, т† свэдётельствуютъ n
мнЁ. но вы2 не вёруете, нёсте бо t nвeцъ мои1хъ, ћко
же рёхъ вaмъ.
За?, lи.* NвцA моS глaса моего2 слyшаютъ, и3 ѓзъ знaю
и4хъ, и3 по мнЁ грzдyтъ, и3 ѓзъ жив0тъ вёчныи дaмъ
и4мъ, и3 не погhбнутъ в0 вэки, и3 не восхи1титъ и4хъ
никт0же t рукы2 моеS. nц7ъ м0й и4же дaстъ мнЁ, б0ліи
всёхъ є4сть, и3 никт0же м0жетъ восхи1тити и4хъ t рукы2
nц7A моего2. Ѓзъ и3 nц7ъ є3ди1но є4свэ. Взsша же кaменіе
пaкы їудeе, да побію1тъ є3го2. tвэщA и4мъ ї©ъ. мн0га
добрA дёла kви1хъ вaмъ t nц7A моего2, за коE и4хъ дёло
кaменіе мeщете нa м‰; tвэщaша є3мY їудeе гlюще. n
добрЁ дёлэ кaменіе не мeщемъ нa т‰, но n хулЁ. ћко
ты2 чlкъ сhи, твори1ши себE бGа. tвэщA и4мъ ї©ъ, нёсть
ли пи1сано въ зак0нэ вaшемъ. ѓзъ рёхъ, б0зи є3стE;
ѓще nны2 речE б0гы, къ ни1мъ же сл0во б9іе бhсть,
и3 не м0жетъ разори1тисz писaніе, є3г0 же nц7ъ с™и2, и3
послA въ ми1ръ. вы2 гlете, ћко хулY гlеши, занE рёхъ
ћко сн7ъ б9іи є4смь; ѓще не творю2 дёла nц7A моего2, не
и3мёте ми6 вёры. ѓще ли творю2, ѓще и3 мнЁ не вёруете,
дёломъ мои1мъ вёруйте, да разумёете и3 вёруете,

є3ђaліе
ћко во мнЁ nц7ъ, и3 ѓзъ въ нeмъ.
За?.* И# и3скaху ќбо пaкы ћти є3го2. и3 и3зhде t рyкъ и4хъ,
и3 и4де пaки на џнъ п0лъ їoрдaна, на мёсто и3дёже бB
їoaннъ прeжде кrтS, и3 пребhсть т{. И# мн0зи пріид0ша
къ немY, и3 гlаху, ћко їoaннъ ќбо знaменіz не сотвори2
ни є3ди1ного. вс‰ же є3ли1ка речE їoaннъ n сeмъ, и4стина
бB. и3 мн0зи вёроваша въ него2 т{.
ГлавA, аi7. За?, lf.

Б
B же нёкто болS лaзарь t виfaніz, t вeси мaріины
и3 мaрfы сестры2 є3S. БB же мaріz помaзавшіz гDа
мЂромъ, и3 nтeрши н0зэ є3го2 власы2 свои1ми, є3s же
брaтъ лaзарь болsше. Послaстэ ќбо сестрЁ къ немY
гlющи. гDи, се6 є3г0 же лю1биши, боли1тъ. Слhшавъ же ї©ъ,
речE. сіS болёзнь нёсть къ смр7ти, но n слaвэ б9іи, да
прослaвитсz сн7ъ б9іи є3S рaди. Люблsше же ї©ъ мaрfу, и3
сестрY є3S, и3 лaзарz. Е#гдa же ўслhша ћко боли1тъ. тогдA
пребhсть на нeмъ же бB мёстэ, двA дни2. Пот0мъ же
гlа ўчн7к0мъ. и4демъ во їюдeю пaки. Гlаша є3мY ўчн7цы2.
рaвви, нн7э и3скaху тебE кaменіемъ поби1ти їюдeе, и3 пaки
ли и4деши тaмо; tвэщA ї©ъ, не двA ли нaдесzте часA
є3стA в0 дне; ѓще кто2 х0дитъ в0 дне, не п0ткнетсz, ћко
свётъ ми1ра сего2 ви1дитъ. Ѓще же кто2 х0дитъ въ нощи2,
t їoaнна
п0ткнетсz, ћко нёсть свёта въ нeмъ. СіS речE, и3 посeмъ
гlа и4мъ, лaзарь дрyгъ нaшъ ќспе. но и3дY да возбуждY
є3го2. Рёша же ўчн7цы2 є3го2. гDи, ѓще ќспе, сп7сeнъ бyдетъ.
Речe же ї©ъ n смр7ти є3го2. nни1 же мнёша, ћко n
ўспeніи снA гlетъ. ТогдA речE и4мъ ї©ъ не nбинyzсz,
лaзарь ќмретъ, и3 рaдуюсz вaсъ рaди, да вёруете, ћко не
бёхъ тaмо, но и4демъ къ немY. Речe же fомA, гlемыи
близнeцъ, ўчн7к0мъ. и4демъ и3 мы2, да ќмремъ съ ни1мъ.
Пришeдъ же ї©ъ, nбрёте є3го2 четhри дни2 ќже и3мyща
в0 гробэ. БB же виfaніz бли1зъ їєrли1ма, ћко стaдіи
пzтьнaдесzть. и3 мн0зи t їюде6й бsху пришли2 къ мaрfэ
и3 мaріи, да ўтёшатъ и4хъ n брaтэ є3ю2. Мaрfа же є3гдA
ўслhша ћко ї©ъ грzдeтъ, срёте є3го2. мaріz же д0ма
сэдsше. Речe же мaрfа ко ї©у. гDи, ѓще бы здB бhлъ, не
бы2 брaтъ м0й ќмерлъ. но и3 нн7э вёмъ, ћко є3ли1ка ѓще
пр0сиши t~ бGа, дaстъ тебЁ бGъ. гlа є4й ї©ъ, воскrнетъ
брaтъ тв0й. Гlа є3мY мaрfа. вёмъ ћко воскrнетъ въ
воскресeніе въ послёдніи дн7ь. Речe же є4й ї©ъ. ѓзъ є4смь
воскресeніе и3 жив0тъ. вёруzи въ м‰, ѓще и3 ќмретъ,
nживeтъ. и3 всsкъ живhи, и3 вёруzи въ м‰, не ќмретъ
в0 вэкы. Е$млеши ли вёру семY; гlа є3мY, є4й гDи. ѓзъ
вёровахъ, ћко ты2 є3си2 хrт0съ сн7ъ б9іи, и4же въ ми1ръ
рм7а
є3ђaліе
грzдhи. И# сіS рeкши, и4де, и3 пригласи2 мaрію сестрY свою2
тaй рeкши. ўчи1тель пришeлъ є4сть, и3 глашaетъ т‰.
nнa же ћко ўслhша, востA ск0ро и3 и4де къ немY. не u5
же бо бB пришeлъ ї©ъ въ вeсь, но бB на мёстэ и3дёже
срёте є3го2 мaрfа. Їюдeе же ќбо сyщіи съ нeю въ домY и3
ўтэшaюще ю5. ви1дэвше мaрію ћко ск0ро востA и3 и3зhде,
по нeй и3д0ша, гlюще, ћко и4детъ нa гробъ, да плaчетъ
тaмо. Мaріz же ћко пріи1де и3дёже бB ї©ъ, видёвши є3го2,
падE є3мY нa ногу, гlющи є3мY. гDи, ѓще бы бhлъ здB,
не бы2 ќмерлъ м0й брaтъ. Ї©ъ же ћко ви1дэ ю5 плaчющусz,
и3 пришeдшаz съ нeю їюдez плaчющусz, запрэти2 дх7у, и3
возмути1сz сaмъ, и3 речE, гдЁ положи1сте є3го2; Гlаша є3мY.
гDи, пріиди2 и3 ви1ждь. прослези1сz ї©ъ. Гlаху ќбо жи1дове,
ви1ждь кaко люблsше є3го2. Нёцыи же t ни1хъ рёша,
не можaше ли сeй tвeрзыи џчи слэп0му, сотвори1ти
да и3 сeй не ќмретъ; ї©ъ же пaки прэтS въ себЁ пріи1де
к0 гробу. БB же пещeра, и3 кaмень лежaше на нeй. Гlа
ї©ъ, возмёте кaмень. Гlа є3мY сестрA ўмeршаго мaрfа.
гDи, ќже смерди1тъ, четвероднeвенъ бо є4сть. Гlа є4й ї©ъ,
не рёхъ ли ти6 ћко ѓще вёруеши, ќзриши слaву б9ію;
взsша же кaмень и3дёже бB ўмeрыи лежA. Ї©ъ же
возвeдъ џчи горЁ, речE, џ§е. хвалY тебЁ воздаю2, ћко
t їoaнна
ўслhша м‰. ѓзъ же вёдэхъ ћко всегдA м‰ послyшаеши,
но нар0да рaди стоsщаго џкрестъ рёхъ, да вёру и4мутъ
ћко ты2 м‰ послA. И# сіS рeкъ, глaсомъ вели1комъ возвA.
лaзаре грzди2 в0нъ. и3 и3зhде ўмeрыи nбsзанъ рукaма
и3 ногaма ўкр0емъ, и3 лицE є3го2 ўбрyсомъ nбsзано.
гlа и4мъ ї©ъ. разрэши1те є3го2, и3 nстaвите и3ти2. Мн0зи
ќбо t їуде6й пришeдшеи къ мaріи, и3 видёвше ћже
сотвори2 ї©ъ, вёроваша в0нь. Нёціи же t ни1хъ и3д0ша
къ фарисeoмъ, и3 рек0ша и4мъ ћже сотвори2 ї©ъ.
За?, м7.* Собрaша ќбо ґрхієрeе и3 фарисeе с0нмъ, и3
гlаху, что2 сотвори1мъ. ћко чlкъ сeй мн0га знaменіz
твори1тъ; ѓще nстaвимъ є3го2 тaко, вси6 вёруютъ въ него2.
и3 пріи1дутъ ри1млzне, и3 в0змутъ мёсто и3 kзhкъ нaшъ.
Е#ди1нъ же нёкто t ни1хъ, каіaфа, ґрхієрeй сhи лёту
томY, речE и4мъ. вы2 не вёсте ничес0же ни помышлsете,
ћко ќне є4сть нaмъ, да є3ди1нъ чlкъ ќмретъ зa люди,
ґ не вeсь kзhкъ поги1бнетъ. сег0 же n себЁ не речE,
но ґрхієрeй сhи лёту томY, проречE, ћко хотsше ї©ъ
ќмрети зa люди. и3 не т0кмо зa люди, но да и3 чaда б9іz
расточeнаz соберeтъ во є3ди1но. t тог0 же днE совэщaша
да ўбію1тъ є3го2. Ї©ъ же ктомY не ћвэ хождaше во їудeехъ.
но и4де tтyду въ странY бли1зъ пустhнz, во є3фрeмъ
рм7в
є3ђaліе
нарицaемыи грaдъ, и3 т{ хождaше со ўченикы2 свои1ми.
БB же бли1зъ пaсха їудeйска, и3 взыд0ша мн0зи во
їєrли1мъ t стрaнъ прeжде пaсхы да nчи1стzтсz. И#скaху
ќбо ї©а, и3 гlаху къ себЁ въ цRкви стоsще. что2 мни1тсz
вaмъ, ћко не и4мать ли пріити2 въ прaздникъ; дaша ќбо
ґрхієрeе и3 фарисeе зaповэдь. да ѓще кто2 nщути1тъ є3го2
гдЁ бyдетъ, повёсть, ћко да и4мутъ є3го2.
ГлавA, вi7. За?, м7а.

Ї
©ъ же прeжде шести1хъ днjи пaсхы, пріи1де въ виfaнію,
и3дёже бB лaзарь ўмeрыи, є3г0 же воскRси2 t мр7твыхъ.
Сотвори1ша же є3мY вeчерю т{. и3 мaрfа служaше.
лaзарь же є3ди1нъ бB t возлежaщихъ съ ни1мъ. Мaріz
же пріeмши ли1тру мЂра, нaрда писти1кы, многоцённы,
помaза н0зэ ї©овэ, и3 nтрE власы2 свои1ми н0зэ є3го2,
хрaмина же и3сп0лнисz t вонS мaсти бlгов0нныz. Гlа
же є3ди1нъ t ўчн7къ є3го2, їyда си1моновъ и3скаріo1тскіи,
и4же хотsше є3го2 предaти. чесо2 рaди мЂро се6 не продано2
бhсть на три1хъ стёхъ пBнzзь, и3 дано2 ни1щимъ; Се6
же речE, не ћко n ни1щихъ печaшесz, но ћко тaть бB.
и3 ковчeжецъ и3мёzше, и3 вмэтaемаz ношaше. Речe же
ї©ъ, не дёйте є3S, да въ дн7ь погребeніz моего2 соблюдeтъ
є5. Ни1щаz бо всегдA и4мате съ соб0ю, менe же не всегдA
t їoaнна
и4мате. Разумё же нар0дъ мн0гъ t їуде6й ћко т{ є4сть.
и3 пріид0ша, не ї©а рaди т0кмо, но да и3 лaзарz ви1дzтъ,
є3г0 же воскRси2 t мр7твыхъ. Совэщaша же ґрхієрeе, да
и3 лaзарz ўбію1тъ, ћко мн0зи є3го2 рaди и3дsху t їуде6й,
и3 вёроваху во ї©а. Во ќтрэи же дн7ь, нар0дъ мн0гъ
пришeдыи въ прaздникъ, слhшавше ћко ї©ъ грzдeтъ
во їєrли1мъ, пріsша ва1іе t ф›никъ, и3 и3зыд0ша въ
срётеніе є3мY, и3 звaху гlюще. nсaнна, блгcвeнъ грzдhи
в0 и3мz гDне, цRь ї}левъ. nбрётъ же ї©ъ nслS, всёде
на не6, ћко же є4сть пи1сано. не б0йсz дщи2 сіo1нz, се6
цRь тв0й грzдeтъ, сэдS на жрэбsти џсли. си1хъ же не
разумёша ўченицы2 є3го2 прeже, но є3гдA прослaвисz ї©ъ,
тогдA помzнyша, ћко сіS бёша n нeмъ пи1сана, и3 сіS
сотвори1ша є3мY. Свэдётельствоваше же нар0дъ и4же бB
прeже съ ни1мъ є3гдA лaзарz возгласи2 t~ гроба, и3 воскRси2
є3го2 t мр7твыхъ. Сего2 рaди и3 срёте є3го2 нар0дъ, ћко
слhшаша є3го2 сіE сотв0рша знaменіе.
За?, м7в.* Фарисeе же рёша къ себЁ. ви1дите, ћко никaz
же п0лза є4сть; се6 ми1ръ по нeмъ и4детъ. Бёху же нёціи
є4ллини t вшeдшихъ, да покл0нzтсz въ прaздникъ.
Сіи2 ќбо приступи1ша къ фили1ппу, и4же бB t виfсаи1ды
галилeйскіz, и3 молsху є3го2 гlюща. гDи, х0щемъ ї©а
рм7г
є3ђaліе
ви1дэти. Пріи1де фили1ппъ, и3 гlа ґндрeoви. и3 пaкы ґндрez
и3 фили1ппъ гlаста ї©ови. ї©ъ же tвэщA и4ма гlz. пріи1де
чaсъ, да прослaвитсz сн7ъ члчcкіи.
За?. * Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ. ѓще зерно2 пшени1чно
пaдъ на земли2 не ќмретъ, то2 є3ди1но пребывaетъ, ѓще
ли ќмретъ, мн0гъ пл0дъ сотвори1тъ.
За?. * Любsи дш7у свою2, погуби1тъ ю5, и3 ненави1дzи дш7у
свою2 въ ми1рэ сeмъ, въ животЁ вёчнемъ сохрани1тъ
ю5. ѓще кто2 мнЁ слyжитъ, мнЁ да послёдствуетъ. и3
и3дёже є4смь ѓзъ, т{ и3 слугA м0й бyдетъ. И# ѓще кто2
мнЁ слyжитъ, почтeтъ є3го2 nц7ъ м0й. Нн7э дш7A моS
возмути1сz. и3 что2 рекY; џ§е сп7си2 м‰ t часA сего2. но сего2
рaди пріид0хъ на чaсъ сeй.
За?.* Џ§е, прослaви и4мz твоE. Пріи1де же глaсъ съ нб7сE, и3
прослaвихъ, и3 пaки прослaвлю. Нар0дъ же стоsи слhшавъ
гlаху, гр0мъ бhсть. И#нjи гlаху, ѓнGлъ гlа є3мY. tвэщA
ї©ъ, и3 речE. не менE рaди глaсъ сeй бhсть, но нар0да
рaди. Нн7э сyдъ є4сть ми1ру семY. нн7э кнsзь ми1ра сего2
и3згнaнъ бyдетъ в0нъ. И# ѓще ѓзъ вознесeнъ бyду t
землS, вс‰ привлекY къ себЁ. Се6 же гlаше, назнaменуz
коею2 смр7тію хотsше ќмрети. tвэщA є3мY нар0дъ, мы2
слhшахомъ t зак0на, ћко хrт0съ пребывaетъ в0 вэкы.
t їoaнна
и3 кaко ты2 гlеши, вознести1сz подобaетъ сн7у члчcкому;
кто2 є4сть сeй сн7ъ члчcкіи; речe же и4мъ ї©ъ. є3щE мaло врeмz
свётъ въ вaсъ є4сть. ходи1те д0ндеже свётъ и4мате, да тмA
вaсъ не и4метъ. и3 ходsи во тмЁ, не вёсть кaмо и4детъ.
За?, м7г.* Д0ндеже свётъ и4мате, вёруйте в0 свэтъ,
да сн7ове свёта бyдете. СіS гlа ї©ъ, и3 tшeдъ скрhсz t
ни1хъ. Толи1ка знaменіz сотв0ршу є3мY предъ ни1ми, не
вёроваху въ него2, да сбyдетсz сл0во їса1іz прbр0ка, є4же
речE. гDи, кто2 вёрова слyху нaшему; и3 мhшца гDнz комY
tкрhсz; сего2 рaди не можaху вёровати, ћко пaки речE
їса1іz. nслэпи2 џчи и4хъ, и3 nкaменилъ є4сть с®цA и4хъ, да
не ви1дzтъ nчи1ма, ни разумёютъ с®цемъ, и3 nбратsтсz,
и3 и3сцэлю2 и4хъ. СіS речE їса1іz, є3гдA видЁ слaву є3го2, и3
гlа n нeмъ. nбaче ќбо и3 t кн‰зь мн0зи вёроваша
въ него2. но фарисе6й рaди не и3сповёдоваху, да не и3зъ
с0нмищъ и3згнaни бyдутъ. возлюби1ша бо пaче слaву
члчcкую нeже слaву б9ію. Ї©ъ же возвA и3 речE. вёруzи
въ м‰, не вёруетъ въ м‰, но въ послaвшаго м‰. И#
ви1дzи м‰, ви1дитъ послaвшаго м‰. ѓзъ свётъ въ ми1ръ
пріид0хъ, да всsкъ вёруzи въ м‰, во тмЁ не пребyдетъ.
И# ѓще кто2 ўслhшитъ гlы моS, и3 не вёруетъ. ѓзъ не
суждY є3мY. не пріид0хъ бо да суждY ми1рови, но да сп7сY
рм7д
є3ђaліе
ми1ръ. tмэтazисz менE, и3 не пріeмлzи гlъ мои1хъ,
и4мать судsщаго є3мY. Сл0во є4же гlахъ, то2 сyдитъ є3мY
въ послёдніи дн7ь. Ћко ѓзъ n себЁ не гlахъ, но послaвыи
м‰ nц7ъ, т0й мнЁ зaповэдь дaстъ, что2 рекY, и3 что2
возгlю. и3 вёмъ ћко зaповэдь є3го2 жив0тъ вёчныи є4сть.
ћже ќбо ѓзъ гlю, ћко же речE мнЁ nц7ъ, тaко творю2.
ГлавA, гi7. За?, м7д.

П
рeжде же прaздника пaсцэ, вёды ї©ъ, ћко пріи1де
є3мY чaсъ да прeйдетъ t ми1ра сего2 ко nц7Y, возлю1бль
своS сyщаz въ ми1рэ, до концA возлюби2 |. и3 вeчери
бhвши, діaволу ќже вложи1вшу въ с®це їyдэ си1монову
и3скаріo1тскому, да є3го2 предaстъ. Вёды ї©ъ, ћко вс‰ дaстъ
є3мY nц7ъ въ рyцэ, и3 ћко t~ бGа и3зhде, и3 къ бGу грzдeтъ.
Востaвъ съ вeчерz, и3 положи2 ри1зы. и3 пріeмъ лeнтіoнъ
препоsсасz, пот0мъ же вліS в0ду во ўмывaлницу, и3
начaтъ ўмывaти н0гы ўчн7к0мъ, и3 nтирaти лeнтіемъ,
и4мъ же бB препоsсанъ. Пріи1де же къ си1мону петрY. и3 гlа
є3мY т0й. гDи, ты2 ли мои2 ўмhеши н0зэ; tвэщA ї©ъ, и3
речE є3мY. є4же ѓзъ творю2, ты2 не вёси нн7э, разумёеши
же поси1хъ. Гlа є3мY пeтръ, не ўмhеши н0гу моею2 в0
вэкы. tвэщA є3мY ї©ъ. ѓще не ўмhю тебE, не и4маши
чaсти со мн0ю. Гlа є3мY си1монъ пeтръ, гDи, не н0зэ
t їoaнна
мои2 т0кмо, но и3 рyцэ и3 главY. Гlа є3мY ї©ъ. и3змовeныи
не трeбуетъ. т0кмо н0зэ ўмhти, є4сть бо вeсь чи1стъ.
и3 вы2 чи1сти є3стE, но не вси6. вёдzше бо предаю1щаго є3го2,
сего2 рaди речE, ћко не вси6 чи1сти є3стE.
За?, м7є.* Е#гдa же ўмы2 н0гы и4хъ, пріsтъ ри1зы своS, и3
возлeгъ пaкы, речE и4мъ. вёсте ли что2 сотвори1хъ вaмъ;
вы2 глашaете м‰ ўч™лz и3 гDа, и3 д0брэ гlете, є4смь бо.
Ѓще ќбо ѓзъ ўмhхъ вaши н0зэ, гDь и3 ўчи1тель, и3 вы2
д0лжни є3стE дрyгъ дрyгу ўмывaти н0зэ. џбразъ бо дaхъ
вaмъ. да ћко же ѓзъ сотвори1хъ вaмъ, и3 вы2 творитE.
Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ, нёсть рaбъ б0ліи гDа своего2,
ни послaнникъ б0ліи послaвшаго є3го2. ѓще сіS вёсте,
бlжeни є3стE ѓще творитE |. Не n всёхъ вaсъ гlю. ѓзъ
бо вёмъ и4хъ же и3збрaхъ. но да писaніе сбyдетсz. kдhи
со мн0ю хлёбъ, воздви1же нa м‰ пsту свою2. tсeлэ гlю
вaмъ, прeжде дaже не бyдетъ, да є3гдA бyдетъ, вёру и4мете
ћко ѓзъ є4смь. Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ. пріeмлzи ѓще
кого2 послю2, менE пріeмлетъ. ґ пріeмлzи менE, пріeмлетъ
послaвшаго м‰. сіS рeкъ ї©ъ, возмути1сz д¦омъ, и3
свэдётельствова и3 речE. ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ, ћко
є3ди1нъ t вaсъ предaстъ м‰. Созирaхужесz междY соб0ю
ўчн7цы2, недоўмёющесz n к0мъ гlетъ. БB же є3ди1нъ
рм7є
є3ђaліе
t ўчн7къ є3го2 возлежA на л0нэ ї©овэ, є3г0 же люблsше
ї©ъ. поманy же семY си1монъ пeтръ, вопроси1ти. кто2 ќбо
є4сть n нeмъ же гlетъ; напaдъ же т0й на пeрси ї©ови,
гlа є3мY. гDи, кто2 є4сть; tвэщA ї©ъ, т0й є4сть, є3мy же
ѓзъ nмочи1въ хлёбъ подaмъ. и3 nм0чь хлёбъ, дaстъ
їyдэ си1монову и3скаріo1тскому. и3 по хлёбэ тогдA вни1де
в0нь сатанA. Гlа ќбо є3мY ї©ъ, є4же твори1ши сотвори2
ск0ро. сег0 же никт0же разумЁ t возлежaщихъ къ
чесомY речE є3мY. Нёціи же мнsху, понeже ковчeжецъ
и3мёzше їyда, ћко гlетъ є3мY ї©ъ, купи2 є4же трeбуемъ на
прaздникъ, и3ли2 ни1щимъ да нёчто дaстъ. пріи1мъ же џнъ
хлёбъ, ѓбіе и3зhде. бB же н0щь, є3гдA и3зhде. Гlа ї©ъ.
За?, м7ѕ.* Нн7э прослaвисz сн7ъ члчcкіи, и3 бGъ прослaвисz
n нeмъ. ѓще бGъ прослaвисz n нeмъ, и3 бGъ прослaвитъ
є3го2 въ себЁ, и3 ѓбіе прослaвитъ є3го2. чaдца, є3щE съ вaми
мaло є4смь. взhщете менE, и3 ћко же рёхъ їудeoмъ.
ћко ћмо же ѓзъ и3дY, вы2 не м0жете пріити2, и3 вaмъ гlю
нн7э. зaповэдь н0вую даю2 вaмъ, да лю1бите дрyгъ дрyга,
ћко же возлюби1хъ вы6, да и3 вы2 лю1бите себE. n сeмъ
разумёютъ вси6 ћко мои2 ўчн7цы2 є3стE, ѓще люб0вь и4мате
междY соб0ю. Гlа є3мY си1монъ пeтръ. гDи, кaмо и4деши;
tвэщA є3мY ї©ъ. ћмо же ѓзъ и3дY, не м0жеши нн7э
t їoaнна
по мнЁ и3ти2, п0слэдже по мнЁ и4деши. гlа є3мY пeтръ.
гDи, почто2 не могY нн7э по тебЁ и3ти2; нн7э дш7у мою2
зa т‰ положY. tвэщA є3мY ї©ъ. дш7у ли твою2 зa м‰
положи1ши; ґми1нь ґми1нь гlю тебЁ, не возгласи1тъ
ґлект0ръ, д0ндеже tвeржешисz менE три1щи.
ГлавA, дi7. За?, м7з.

Д
а не смущaетсz с®це вaше, вёруйте въ бGа, и3
въ м‰ вёруйте. въ домY nц7A моего2 nби1тели
мн0ги сyть. Ѓще ли же ни6, рeклъ бhхъ вaмъ, и3дY
ўгот0вати мёсто вaмъ, и3 ѓще ўгот0ваю мёсто вaмъ,
пaки пріидY, и3 поимY вы6 къ себЁ. да и3дёже є4смь ѓзъ, и3
вы2 бyдете, и3 ћмо же ѓзъ и3дY, вёсте, и3 пyть вёсте. Гlа
є3мY fомA. гDи, не вёмы кaмо и4деши, и3 кaко м0жемъ
пyть вёдэти; Гlа є3мY ї©ъ, ѓзъ є4смь пyть, и3 и4стина, и3
жив0тъ. Никт0же пріи1детъ ко nц7Y, т0кмо мн0ю. Ѓще
м‰ бhсте знaли, и3 nц7A моего2 знaли бhсте ќбо, и3 tсeлэ
познaсте є3го2, и3 ви1дэсте є3го2. Гlа є3мY фили1ппъ, гDи,
покажи2 нaмъ nц7A, и3 д0влэтъ нaмъ. Гlа є3мY ї©ъ. толи1ко
врeмz съ вaми є4смь, и3 не познA менE фили1ппе; ви1дэвыи
менE, ви1дэ nц7A. и3 кaко ты2 гlеши покажи2 нaмъ nц7A;
не вёруеши ли ћко ѓзъ во nц7и2, и3 nц7ъ во мнЁ є4сть;
За?, м7и.* Гlы ћже ѓзъ гlю вaмъ, n себЁ не гlю. nц7ъ же
рм7ѕ
є3ђaліе
во мнЁ пребывazи, т0й твори1тъ дёла. вёруйте мнЁ
ћко ѓзъ во nц7ы2, и3 nц7ъ во мнЁ. Ѓще ли же ни6, за т†
дёла вёруйте ми6. ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ, вёруzи въ
м‰, дёла ћже ѓзъ творю2, и3 т0й сотвори1тъ, и3 б0лша
си1хъ сотвори1тъ, ћко ѓзъ ко nц7Y моемY грzдY. И# є4же
ѓще что2 пр0сите nц7A n и4мени моeмъ, то2 сотворю2, да
прослaвитсz nц7ъ въ сн7э. И# ѓще чесо2 пр0сите в0 и3мz моE,
ѓзъ сотворю2. Ѓще лю1бите м‰, зaповэди моS соблюдёте.
и3 ѓзъ ўмолю2 nц7A, и3 и3н0го ўтёшителz дaстъ вaмъ, да
бyдетъ съ вaми в0 вэки, д¦ъ и4стинныи, є3г0 же ми1ръ не
м0жетъ пріsти, ћко не ви1дитъ є3го2, нижE знaетъ є3го2.
Вh же знaете є3го2, ћко въ вaсъ пребывaетъ, и3 въ вaсъ
бyдетъ. Не nстaвлю вaсъ си1ры, пріидY къ вaмъ. є3щE мaло,
и3 ми1ръ ктомY не ви1дитъ менE. вh же ви1дите м‰. ћко
ѓзъ живY, и3 вы2 жи1ви бyдете. Въ т0й дн7ь разумёете вы2,
ћко ѓзъ во nц7ы2 моeмъ, и3 вы2 во мнЁ, и3 ѓзъ въ вaсъ.
За?.* И#мёzи зaповэди моS и3 соблюдaz и4хъ, т0й є4сть
любsи м‰. ґ любsи м‰, возлю1бленъ бyдетъ nц7eмъ
мои1мъ, и3 ѓзъ возлюблю2 є3го2, и3 kвлю1сz є3мY сaмъ. Гlа
є3мY їyда не и3скаріo1тскыи. гDи, и3 что2 бhсть, ћко нaмъ
х0щеши kви1тисz, ґ не ми1рови; tвэщA ї©ъ и3 речE є3мY.
ѓще кто2 лю1битъ м‰, сл0во моE соблюдeтъ. И# nц7ъ м0й
t їoaнна
возлю1битъ є3го2. и3 къ немY пріи1девэ, и3 nби1тель ў него2
сотвори1вэ. Не любsи м‰, словeсъ мои1хъ не соблюдaетъ.
И# сл0во є4же слhшасте, нёсть моE, но послaвшаго м‰
nц7A. СіS гlахъ вaмъ, въ вaсъ сhи. ўтёшитель же д¦ъ
с™hи, є3г0 же п0слетъ nц7ъ в0 и3мz моE, т0й вы6 наўчи1тъ
всемY. и3 воспомzнeтъ вaмъ вс‰ ћже рёхъ вaмъ. Ми1ръ
nставлsю вaмъ. ми1ръ м0й даю2 вaмъ. не ћко же ми1ръ
даeтъ, ѓзъ даю2 вaмъ.
За?, м7f.* Да не смущaетсz с®це вaше ни ўстрашaетъ.
Слhшасте ћко рёхъ вaмъ, и3дY и3 пріидY къ вaмъ. Ѓще
бhсте люби1ли м‰, возрaдовалисz бhсте ќбо. ћко рёхъ
и3дY ко nц7Y. ћко nц7ъ м0й б0ліи менE є4сть. И# нн7э рёхъ
вaмъ, прeже дaже не бyдетъ. да є3гдA бyдетъ, вёру и4мете.
КтомY не мн0го гlю съ вaми. Грzдeтъ бо сего2 ми1ра
кнsзь, и3 во мнЁ не и4мать ничес0же. но да разумёетъ
ми1ръ, ћко люблю2 nц7A. и3 ћко же заповёда мнЁ nц7ъ,
тaко творю2. востaнэте и4демъ tсю1ду.
ГлавA, єi7. За?, н7.

Ѓ
зъ є4смь лозA и4стиннаz, и3 nц7ъ м0й дёлатель є4сть.
всsку р0згу n мнЁ не творsщую плодA, и4зметъ ю5. и3
всsку творsщую пл0дъ, nтреби1тъ ю5. да мн0жайшіи
пл0дъ принесeтъ. Ќже вы2 чи1сти є3стE, зa слово є4же гlахъ
рм7з
є3ђaліе
вaмъ. бyдэте во мнЁ, и3 ѓзъ въ вaсъ. Ћко же розгA
не м0жетъ плодA сотвори1ти n себЁ, ѓще не бyдетъ
на лозЁ, тaко и3 вы2, ѓще во мнЁ не пребyдете. Ѓзъ
є4смь лозA, вh же р0ждіе. и3 и4же бyдетъ во мнЁ, и3
ѓзъ въ нeмъ, т0й сотвори1тъ пл0дъ мн0гъ. ћко безъ
менE не м0жете твори1ти ничес0же. Ѓще кто2 во мнЁ не
пребyдетъ, и3звeржетсz в0нъ. ћко же розгA, и3 и3ссhшетъ.
и3 собирaютъ ю5, и3 въ џгнь влагaютъ, и3 сгарaетъ. Ѓще
пребyдете во мнЁ. и3 гlи мои2 въ вaсъ пребyдутъ. є3мy же
ѓще х0щете проси1те, и3 бyдетъ вaмъ. n сeмъ прослaвисz
nц7ъ м0й, да пл0дъ мн0гъ сотворитE. и3 бyдете мои2
ўченицы2.
За?, н7а.* Ћко же возлюби2 м‰ nц7ъ, и3 ѓзъ возлюби1хъ
вaсъ. бyдэте въ любви2 моeй. Ѓще зaповэди моS соблюдe
те, пребyдете въ любви2 моeй, ћко же ѓзъ зaповэди nц7A
моего2 соблюд0хъ, и3 пребывaю въ него2 любви2. СіS гlахъ
вaмъ, да рaдость моS въ вaсъ бyдетъ, и3 рaдость вaша
и3сп0лнитсz. Си6 є4сть зaповэдь моS, да лю1бите дрyгъ
дрyга, ћко же возлюби1хъ вы6. Б0лша сеS любвE никт0же
и4мать, да кто2 дш7у свою2 положи1тъ зa другы своS. вы2
дрyзи мои2 є3стE, ѓще творитE є3ли1ка ѓзъ заповёдаю
вaмъ. не ктомY вaсъ гlю рабы2. ћко рaбъ не вёсть что2
t їoaнна
твори1тъ гDь є3го2. вaсъ же рек0хъ дрyгы, ћко вс‰ ћже
слhшахъ t nц7A моего2, сказaхъ вaмъ. Не вы2 менE
и3збрaсте, но ѓзъ и3збрaхъ вaсъ и3 положи1хъ вaсъ, да вы2
и4дете, и3 пл0дъ принесeте, и3 пл0дъ вaшъ пребyдетъ. да
є3г0 же ѓще пр0сите t nц7A в0 и3мz моE, дaстъ вaмъ.
За?, н7в.* Си6 заповёдаю вaмъ, да лю1бите дрyгъ дрyга.
ѓще ми1ръ вaсъ ненави1дитъ, ви1дите, ћко менE прeжде
вaсъ возненави1дэ. ѓще t ми1ра бhсте бhли, ми1ръ ќбо
своE люби1лъ бы. Ћко же t ми1ра нёсте, но ѓзъ и3збрaхъ
вы6 t ми1ра, сего2 рaди ненави1дитъ вaсъ ми1ръ. Поминaйте
сл0во, є4же ѓзъ рёхъ вaмъ. Нёсть рaбъ б0ліи гDа своего2.
ѓще менE и3згнaша, и3 вaсъ и3жденyтъ. ѓще сл0во моE
соблюд0ша, и3 вaше соблюдyтъ. Но сіS вс‰ творsтъ
вaмъ за и4мz моE, ћко не вёдzтъ послaвшаго м‰. Ѓще
не бhхъ пришeлъ и3 гlалъ и4мъ, грэхA не бhша и3мёли.
Нн7э же вины2 не и4мутъ n грэсЁ своeмъ. Ненави1дzи
менE, и3 nц7A моего2 ненави1дитъ. ѓще дёлъ не бhхъ
сотвори1лъ въ ни1хъ, и4хъ же и4нъ никт0же сотвори2, грэхA
не бhша и3мёли. Нн7э же и3 ви1дэша, и3 возненави1дэша
менE и3 nц7A моего2. но да сбyдетсz сл0во, пи1саное въ
зак0нэ и4хъ, ћко возненави1дэша м‰ тyне. Е#гдa же
пріи1детъ ўтёшитель, є3г0 же ѓзъ послю2 вaмъ t nц7A,
рм7и
є3ђaліе
д¦ъ и4стинныи, и4же t nц7A и3сх0дитъ, т0й свэдётель
ствуетъ n мнЁ. и3 вh же свэдётельствуете, ћко и3скони2
со мн0ю є3стE.
ГлавA, ѕi7.

С
іS гlахъ вaмъ, да не соблaзнитесz, t с0нмищъ
и3жденyтъ вы6.
За?, н7г.* Но пріи1детъ чaсъ, да всsкъ и4же ўбіeтъ вы6,
мни1тсz слyжбу приноси1ти бGу. И# сіS сотворsтъ, ћко
не познaша nц7A, ни менE. но сіS гlахъ вaмъ, да є3гдA
пріи1детъ чaсъ, поминaйте се6, ћко ѓзъ рёхъ вaмъ. Си1хъ
же вaмъ и3спeрва не рёхъ, ћко съ вaми бёхъ. Нн7э же
и3дY къ послaвшему м‰. и3 никт0же t вaсъ вопрашaетъ
менE кaмо и4деши; но ћко сіS гlахъ вaмъ, ск0рбь и3сп0лни
с®цA вaша. но ѓзъ и4стину вaмъ гlю. ќне є4сть вaмъ да
ѓзъ и3дY, ѓще бо не и3дY ѓзъ, ўтёшитель не пріи1детъ
къ вaмъ. ѓще ли же и3дY, послю2 є3го2 къ вaмъ. и3 пришeдъ
џнъ, nбличи1тъ ми1ра, n грэсЁ, и3 n прaвдэ, и3 n судЁ.
n грэсЁ ќбо, ћко не вёруютъ въ м‰. n прaвдэ же, ћко
ко nц7Y моемY и3дY, и3 ктомY не ви1дите менE. n судё же,
ћко кнsзь ми1ра сего2 nсужeнъ бhсть. є3щE мн0го и4мамъ
гlати вaмъ, но не м0жете носи1ти нн7э. Е#гдa же пріи1детъ
џнъ д¦ъ и4стинныи, настaвитъ вы6 на всsку и4стину.
t їoaнна
не n себё бо гlати и4мать, но є3ли1ка ѓще ўслhшитъ,
гlати и4мать, и3 грzдyщаz возвэсти1тъ вaмъ. џнъ м‰
прослaвитъ, ћко t моего2 пріи1метъ, и3 возвэсти1тъ вaмъ.
За?, н7д.* Вс‰ є3ли1ка и4мать nц7ъ, моS сyть. сего2 рaди
рёхъ, ћко t менE пріи1метъ, и3 возвэсти1тъ вaмъ. вмaлэ,
и3 ктомY не ви1дите менE, и3 пaкы вмaлэ, и3 ќзрите м‰,
ћко и3дY ко nц7Y. Рёша же t ўчн7къ є3го2 къ себЁ. что2
є4сть се6 є4же гlетъ нaмъ, вмaлэ и3 не ви1дите менE, и3
пaкы вмaлэ и3 ќзрите м‰, и3 ћко ѓзъ и3дY ко nц7Y; гlаху
ќбо, что2 се6 є4сть, є4же гlетъ, вмaлэ; не вёмы что2 гlетъ.
Разумё же ї©ъ, ћко хотsху є3го2 вопрашaти, и3 речE и4мъ.
n сeмъ ли стzзaетесz междY соб0ю, ћко рёхъ, вмaлэ
и3 не ви1дите менE, и3 пaки вмaлэ и3 ќзрите м‰. ґми1нь
ґми1нь гlю вaмъ, ћко восплaчетесz и3 возрыдaете вы2, ґ
ми1ръ возрaдуетсz. вh же печaлни бyдете. но печaль вaша
въ рaдость бyдетъ. ЖенA є3гдA раждaетъ, ск0рбь и4мать,
ћко пріи1де г0дъ є3S. є3гдa же роди1тъ nтрочA, ктомY не
п0мнитъ ск0рби за рaдость, ћко роди1сz чlкъ въ ми1ръ.
и3 вh же печaль и4мате ќбо нн7э. пaкы же ўзрю2 вы6, и3
возрaдуетсz с®це вaше, и3 рaдости вaшеz никт0же в0зметъ
t вaсъ. И# въ т0й дн7ь менE не вопр0сите ничес0же.
За?, н7є.* Ґми1нь ґми1нь гlю вaмъ, ћко є3ли1ка ѓще чесо2
рм7f
є3ђaліе
пр0сите t nц7A в0 и3мz моE, дaстъ вaмъ. досeлэ не
проси1сте ничес0же в0 и3мz моE. проси1те, и3 пріи1мете, да
рaдость вaша и3сп0лнена бyдетъ. СіS въ при1тчахъ гlахъ
вaмъ. но пріи1детъ чaсъ, є3гдA ктомY въ при1тчахъ не гlю
вaмъ, но ћвэ n nц7и2 возвэщY вaмъ. въ т0й дн7ь в0
и3мz моE вопр0сите. и3 не гlю вaмъ, ћко ѓзъ ўмолю2 nц7A
n вaсъ. сaмъ бо nц7ъ лю1битъ вы6, ћко вы2 менE возлю
би1сте, и3 вёровасте, ћко ѓзъ t~ бGа и3зыд0хъ. и3зыд0хъ t
nц7A и3 пріид0хъ въ ми1ръ, и3 пaкы nставлsю ми1ръ и3 и3дY
ко nц7Y. Гlаша є3мY ўчн7цы2 є3го2. се6 нн7э не nбинyzсz
гlеши, ґ при1тча никоеsже не гlеши. нн7э вёмы ћко
вёси вс‰, и3 не трeбуеши да кто2 т‰ вопрашaетъ. n сeмъ
вёруемъ, ћко t~ бGа и3зшeлъ є3си2. tвэщA и4мъ ї©ъ, нн7э
ли вёруете; се6 грzдeтъ чaсъ, и3 нн7э пріи1де, да разhдетесz
к0ждо во своS, и3 менE є3ди1ного nстaвите. и3 нёсмь
є3ди1нъ, ћко nц7ъ со мн0ю є4сть. СіS гlахъ вaмъ, да во
мнЁ ми1ръ и4мате. Въ ми1рэ ск0рбни бyдете. но дерзaйте,
ћко ѓзъ побэди1хъ ми1ръ.
ГлавA, зi7. За?, н7ѕ.

С
іS гlа ї©ъ, и3 возведE џчи свои2 нa нб7о и3 речE. џ§е, пріи1де
чaсъ, прослaви сн7а своего2. да и3 сн7ъ тв0й прослaвитъ
т‰. Ћко же дaлъ є3си2 є3мY влaсть всsкоz пл0ти. да
t їoaнна
всsко є4же дaлъ є3си2 є3мY, дaстъ и4мъ жив0тъ вёчныи.
се6 же є4сть жив0тъ вёчныи, да знaютъ тебE є3ди1ного
и4стиннаго бGа. и3 є3г0 же послA ї©ъ хrтA. ѓзъ прослaвихъ
т‰ на земли2. дёло соверши1хъ є4же дaлъ є3си2 мнЁ да
сотворю2. И# нн7э прослaви м‰ ты2 џ§е ў тебE самого2,
слaвою ю5 же и3мёхъ ў тебE прeжде ми1ръ не бhсть. Kви1хъ
и4мz твоE чlкомъ, и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ t ми1ра. твои2
бёша, и3 мнЁ и4хъ дaлъ є3си2, и3 сл0во твоE сохрани1ша.
Нн7э разумёша ћко вс‰ є3ли1ка дaлъ є3си2 мнЁ, t тебE
сyть. ћко гlы и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ, дaхъ и4мъ. и3 тjи
пріsша. и3 разумёша вои1стину, ћко t тебE и3зыд0хъ.
и3 вёроваша ћко ты2 м‰ послA. Ѓзъ n си1хъ молю2. не n
всeмъ ми1рэ молю2, но n тёхъ и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ,
ћко твои2 сyть. И# моS вс‰, твоS сyть, и3 твоS моS, и3
прослaвихсz въ ни1хъ. и3 ктомY нёсмь въ ми1рэ, и3 сіи2 въ
ми1рэ сyть, и3 ѓзъ къ тебЁ грzдY. џ§е с™hи, соблюди2 и4хъ
в0 и3мz твоE, и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ, да бyдутъ є3ди1но
ћко же и3 мы2. є3гдA бёхъ съ ни1ми въ ми1рэ, ѓзъ соблюдaхъ
и4хъ в0 и3мz твоE. и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ сохрани1хъ, и3
никт0же t ни1хъ погhбе, т0кмо сн7ъ поги1бельныи.
да сбyдетсz писaніе. Нн7э же къ тебЁ грzдY, и3 сіS гlю
въ ми1рэ, да и4мутъ рaдость мою2 и3сп0лнену въ себЁ.

є3ђaліе
Ѓзъ дaхъ и4мъ сл0во твоE. и3 ми1ръ возненави1дэ и4хъ,
ћко нёсуть t ми1ра, ћко же и3 ѓзъ t ми1ра нёсмь. Не
молю2 да в0змеши и4хъ t ми1ра, но да соблюдeши и4хъ t
непріsзни. t ми1ра нёсуть, ћко и3 ѓзъ t ми1ра нёсмь.
С™и2 и4хъ во и4стину твою2, сл0во твоE и4стина є4сть.
За?, н7з.* Ћко же менE послA въ ми1ръ, и3 ѓзъ послaхъ
и4хъ въ ми1ръ. и3 за ни1хъ ѓзъ сщ7Y себE, да и3 тjи бyдутъ
сщ7eни во и4стину. Не n си1хъ же молю2 т0кмо, но и3 n
вёрующихъ словесE и4хъ рaди въ м‰. да вси6 є3ди1но сyть.
ћко же ты2 џ§е во мнЁ, и3 ѓзъ въ тебЁ, да и3 тjи въ нaсъ
є3ди1но бyдутъ. да и3 ми1ръ вёру и4метъ, ћко ты2 м‰ послA.
и3 ѓзъ слaву ю4же дaлъ є3си2 мнЁ, дaхъ и4мъ. да бyдутъ
є3ди1но, ћко же и3 мы2 є3ди1но є3смы2. ѓзъ въ ни1хъ, и3 ты2
во мнЁ, да бyдутъ совершeни во є3ди1но, и3 да разумёетъ
ми1ръ ћко ты2 м‰ послA, и3 возлюби1лъ и4хъ є3си2, ћко же
менE возлюби1лъ є3си2. џ§е, и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ, хощY
да и3дёже є4смь ѓзъ, и3 тjи бyдутъ со мн0ю. да ви1дzтъ
слaву мою2, ю4же дaлъ є3си2 мнЁ. ћко возлюби1лъ м‰ є3си2
прeжде сложeніz ми1ра. џ§е прaведныи, и3 ми1ръ тебE не
познA. ѓзъ же т‰ познaхъ, и3 сіи2 познaша, ћко ты2 м‰
послA. И# сказaхъ и4мъ и4мz твоE, и3 скажY, да любы2 є3ю1
же м‰ є3си2 возлюби1лъ, въ ни1хъ бyдетъ, и3 ѓзъ въ ни1хъ.
t їoaнна
ГлавA, иi7. За?, н7и.

И#
сіS рeкъ ї©ъ, и3зhде со ўченикы2 свои1ми на џнъ п0лъ
пот0ка кeдрска, и3дёже бB вертогрaдъ, в0нь же вни1де
сaмъ, и3 ўчн7цы2 є3го2. Вёдzше же їyда предаsи є3го2
мёсто, ћко мн0жицею собирaшесz ї©ъ т{ со ўчн7кы2
свои1ми. Їyда же пріeмъ спи1ру, и3 t ґрхієре6й и3 фарисе6й
слугы2, пріи1де тaмо со свэти1лы и3 свэщaми и3 nрyжіи.
Ї©ъ же вёды вс‰ грzдyщаz нaнь. и3зшeдъ речE и4мъ,
кого2 и4щете; tвэщaша є3мY, ї©а назарzни1на. гlа и4мъ
ї©ъ, ѓзъ є4смь. Стоsше же и3 їyда и4же предаsше є3го2, съ
ни1ми. да ћко же речE и4мъ, ѓзъ є4смь, и3д0ша вспsть, и3
пад0ша на земли2. Пaкы же вопроси2 и4хъ ї©ъ, кого2 и4щете;
nни1 же рёша, ї©а назорez. tвэщA ї©ъ, рёхъ вaмъ, ћко
ѓзъ є4смь. ѓще ќбо менE и4щете, nстaвите си1хъ и3ти2.
да сбyдетсz сл0во є4же речE. ћко и4хъ же дaлъ є3си2 мнЁ,
не погуби1хъ t ни1хъ никог0же. Си1монъ же пeтръ и3мы2
н0жъ, и3звлечE є3го2, и3 ўдaри ґрхієрeoва рабA, и3 ўрёза
є3мY ќхо десн0е. бB же и4мz рабY мaлхъ. Речe же петр0ви
ї©ъ, вонзи2 н0жъ въ н0жницу. Чaшу ю4же дaстъ ми6
nц7ъ, не и4мамъ ли пи1ти є3S; спи1ра же, и3 тhсущникъ, и3
слугы2 їудeйскыz ћша ї©а, и3 свzзaша є3го2, и3 вед0ша є3го2
ко ѓннэ пeрвэе. бB бо тeсть каіaфэ, и4же бB ґрхієрeй
рн7а
є3ђaліе
лёту томY. БB же каіaфа дaвыи совётъ їудeoмъ, ћко
ќне є4сть є3ди1ному чlку ќмрети зa люди. По ї©э же
и3дsше си1монъ пeтръ, и3 другjи ўчн7къ. Ўчн7къ же т0й бB
знaемъ ґрхієрeoви, и3 вни1де со ї©омъ во дв0ръ ґрхієрeoвъ.
Пeтръ же стоsше при двeрехъ внЁ. И#зhде ќбо ўчн7къ
т0й и4же бB знaемъ ґрхієрeoви, и3 речE двeрници, и3 введE
петрA. гlа же рабA двeрница петр0ви, є3дA и3 ты2 ўчн7къ
є3си2 чlка сего2; гlа џнъ, нёсмь. Стоsху же раби2 и3 слугы2
џгнь сотв0рше. ћко зимA бB и3 грёzхусz. бB же съ
ни1ми пeтръ стоS и3 грёzсz. Ґрхієрeй же вопроси2 ї©а n
ўчн7цёхъ є3го2, и3 n ўчeніи є3го2. tвэщA є3мY ї©ъ. ѓзъ не
nбинyzсz гlахъ ми1ру. ѓзъ всегдA ўчи1хъ на с0нмищихъ,
и3 въ цRкви, и3дёже вси6 лю1діе снeмлютсz, и3 тaй не гlахъ
ничес0же. что2 м‰ вопрашaеши; вопроси2 слhшавшихъ,
что2 гlахъ и4мъ. се6 сіи2 вёдzтъ ћже рёхъ ѓзъ. Сіs же
рeкшу є3мY, є3ди1нъ t предстоsщихъ слyгъ, ўдaри въ
лани1ту ї©а, рeкъ, тaко ли tвэщавaеши ґрхієрeoви;
tвэщA є3мY ї©ъ, ѓще злB гlахъ, свэдётельствуй n
злЁ. ѓще ли д0брэ, что2 м‰ біeши; послa же є3го2 ѓнна
свsзана къ каіaфэ ґрхієрeoви. БB же си1монъ пeтръ
стоS и3 грёzсz. рёша є3мY. є3дA и3 ты2 t ўчени6къ є3го2
є3си2; џнъ же tвeржесz, и3 речE, нёсмь. Гlа є3ди1нъ t р†бъ
t їoaнна
ґрхієрeoвъ, ќжика сhи, є3мy же пeтръ ўрёза ќхо. не
ѓзъ ли т‰ ви1дэхъ въ вертогрaдэ съ ни1мъ; пaки ќбо
пeтръ tвeржесz, и3 ѓбіе пётелъ возгласи2.
За?, н7f.* Вед0ша же ї©а t каіaфы въ прет0ръ. бB же
ќтро, и3 тjи не внид0ша въ прет0ръ, да не nсквернsтсz,
но да kдsтъ пaсху. И#зhде же пилaтъ къ ни1мъ в0нъ, и3
речE. кyю рёчь прин0сите на чlка сего2; tвэщaша и3 рёша
є3мY. ѓще не бы2 бhлъ сeй ѕлодёй, не бhхомъ прeдали
є3го2 тебЁ. Речe же и4мъ пилaтъ. поимёте є3го2 вы2, и3 по
зак0ну вaшему суди1те є3мY. Рёша же є3мY їудeе. нaмъ
не дост0итъ ўби1ти никог0же. да сл0во ї©ово сбyдетсz
є4же речE, назнaменуz коею2 смeртію хотsше ќмрети.
вни1де же пaки пилaтъ въ прет0ръ, и3 гласи2 ї©а, и3 речE
є3мY. ты2 ли є3си2 цRь їудeйскъ; tвэщA є3мY ї©ъ. n себЁ
ли ты2 се6 гlеши, и3ли2 и3нjи тебЁ рек0ша n мнЁ; tвэщA
пилaтъ, є3дA ѓзъ жидови1нъ є4смь; р0дъ тв0й, и3 ґрхієрeе
предaша т‰ мнЁ. что2 є3си2 сотвори1лъ; tвэщA ї©ъ. цrтво
моE нёсть t ми1ра сего2. ѓще t ми1ра сего2 бhло бы цrтво
моE, слугы2 моS ќбо подвизaлисz бhша, да не прeданъ
бhхъ бhлъ їудeoмъ. нн7э же цrтво моE нёсть tсю1ду.
Речe же є3мY пилaтъ. ќбо цRь ли є3си2 ты2; tвэщA ї©ъ,
ты2 гlеши, ћко цRь є4смь ѓзъ. Ѓзъ на се6 роди1хсz, и3 на се6
рн7в
є3ђaліе
пріид0хъ въ ми1ръ, да свэдётельствую и4стину, и3 всsкъ
и4же є4сть t и4стины, послyшаетъ глaса моего2. Гlа є3мY
пилaтъ, что2 є4сть и4стина; и3 се6 рeкъ, пaки и3зhде ко
їудeoмъ, и3 гlа и4мъ. ѓзъ ни є3ди1ноz вины2 nбрэтaю въ
нeмъ. є4сть же nбhчай вaмъ, да є3ди1ного вaмъ tпущY
на пaсху. х0щете ли ќбо, да tпущY вaмъ цRS їудeйска;
возопи1ша же вси6 гlюще, не сего2, но варaвву. БB же
варaвва разб0йникъ.
ГлавA, fi7.

Т
огдA ќбо пилaтъ поsтъ ї©а, и3 би2 є3го2. и3 в0ини сплe
тше вэнeцъ t тeрніz, возложи1ша є3мY на главY. и3
въ ри1зу багрsну nблек0ша є3го2. и3 гlаху, рaдуйсz цRю2
їудeйскіи. и3 біsху є3го2 по лани1тома. И#зhде же пaки
в0нъ пилaтъ. и3 гlа и4мъ, се6 и3звождY є3го2 вaмъ в0нъ.
да разумёете, ћко въ нeмъ ни є3ди1ноz вины2 nбрэтaю.
И#зhде же в0нъ ї©ъ. носS терн0въ вэнeцъ, и3 багрsну
ри1зу. и3 гlа и4мъ. се6 чlкъ. Е#гдa же ви1дэша є3го2 ґрхієрeе
и3 слугы2, возопи1ша гlюще.
За?, ….* Распни2 распни2 є3го2. гlа и4мъ пилaтъ. поимёте
є3го2 вы2 и3 распнёте. ѓзъ бо не nбрэтaю въ нeмъ вины2.
tвэщaша є3мY їудeе. мы2 зак0нъ и4мамы, и3 по зак0ну
нaшему, д0лженъ є4сть ќмрети, ћко себE сн7а б9іz
t їoaнна
сотвори2. Е#гдa же слhша пилaтъ се6 сл0во, пaче ўбоsсz,
и3 вни1де въ прет0ръ пaки, и3 гlа ї©ови, tкyду є3си2 ты2;
Ї©ъ же tвёта не дaстъ є3мY. Гlа же є3мY пилaтъ, мнЁ
ли не гlеши; не вёси ли ћко влaсть и4мамъ распsти т‰,
и3 влaсть и4мамъ пусти1ти т‰; tвэщA ї©ъ, не и4маши
влaсти ни є3ди1ноz на мнЁ, ѓще не бы2 ти6 дано2 свhше.
Сего2 рaди предaвыи м‰ тебЁ, б0ліи грёхъ и4мать. t сего2
и3скaше пилaтъ пусти1ти є3го2. Їудeе же вопіsху гlюще,
ѓще сего2 пусти1ши, нёси дрyгъ кесарeвъ, всsкъ и4же цRS
себE творsи, проти1витсz кeсарю. Пилaтъ же слhшавъ
се6 сл0во, и3зведE в0нъ ї©а, и3 сёде на суди1щи на мёстэ
гlемэмъ лиf0стротонъ, є3врeйски же гаввafа. БB же
пzт0къ пaсцэ, чaсъ же ћко шестhи. И# гlа їудeoмъ,
се6 цRь вaшъ. nни1 же вопіsху, возми2 возми2 распни2
є3го2. Гlа и4мъ пилaтъ, цRS ли вaшего распнY; tвэщaша
ґрхієрeе, не и4мамы цRS т0кмо кeсарz. Тогдa же предaстъ
є3го2 и4мъ да рaспнетсz. Поeмше же ї©а, и3 вед0ша, и3
носS кrтъ св0й, и3зhде въ гlемое л0бное мёсто, є4же
гlетсz є3врeйскы, голг0fа, и3дёже пропsша є3го2, и3 съ
ни1мъ и4на двA, сю1ду и3 сю1ду, посредё же ї©а. написa же и3
ти1тла пилaтъ, и3 положи2 на кrтЁ. БB же напи1сано, ї©ъ
назарzни1нъ, цRь їудeйскыи. Сег0 же ти1тла мн0зи чт0ша
рн7г
є3ђaліе
t їуде6й, ћко бли1зъ бB мёсто грaда, и3дёже пропsша ї©а.
И# бB напи1сано, є3врeйскы, грeческы, ри1мскы. Гlаху же
пилaту ґрхієрeе їудeйстіи, не пиши2, цRь їудeйскыи, но
ћко сaмъ речE, цRь є4смь їудeйскыи. tвэщA пилaтъ. є4же
писaхъ, писaхъ. в0ини же, є3гдA пропsша ї©а, пріsша
ри1зы є3го2, и3 сотвори1ша четhри чaсти, комyждо в0ину
чaсть, и3 хит0нъ. бB же хит0нъ не швeнъ, свhше и3сткaнъ
вeсь. Рёша же къ себЁ, не предерeмъ є3го2, но мeтнемъ
жрeбіz n нeмъ, комY бyдетъ. да сбyдетсz писaніе гlющее.
раздэли1ша ри1зы моS себЁ, и3 n мати1смэ моeй метaша
жрeбіz. В0ини же ќбо сіS сотвори1ша.
За?, …а.* Стоsху же при кrтЁ ї©овэ, мaти є3го2, и3 сестрA
мaтере є3го2, мaріz клеo1пова, и3 мaріz магдалhни. Ї©ъ же
ви1дэвъ мaтере, и3 ўчн7кA стоsща, є3г0 же люблsше. гlа
мaтери своeй. жeно, се6 сн7ъ тв0й. Пот0мъ же гlа ўчн7кY,
се6 мaти твоS. и3 t того2 часA поsтъ ю5 ўчн7къ во своS
си6. Посeмъ вёды ї©ъ, ћко вс‰ ќже соверши1шасz, да
сбyдетсz писaніе, гlа, жaжду. Сосyдъ же стоsше п0лнъ
nцтA. nни1 же и3сп0лнивше гyбу nцтA, и3 на тр0сть
в0знъзше, придёша ко ўст0мъ є3го2. є3гдa же пріsтъ
nцeтъ ї©ъ, речE. соверши1шасz. И# прекл0нь главY, предaстъ
д¦ъ. Їудeе же, понeже пzт0къ бB, да не nстaнутъ на
t їoaнна
кrтЁ тэлесA въ суб0ту, бB бо вели1къ дн7ь тоS суб0ты,
моли1ша пилaта, да пребію1тъ г0лени и4хъ, и3 в0змутъ.
пріид0ша же в0ини, и3 пeрвому ќбо преби1ша г0лени, и3
друг0му распsтому съ ни1мъ. на ї©а же пришeдше, ћко
ви1дэша є3го2 ќже ўмeрша, не преби1ша є3мY г0леніи, но
є3ди1нъ t в0инъ копіeмъ рeбра є3мY прободE. и3 ѓбіе и3зhде
кр0вь и3 водA. и3 ви1дэвыи, свэдётельствова, и3 и4стинно
є4сть свэдётельство є3го2. и3 т0й вёсть ћко и4стину гlетъ,
да вы2 вёру и4мете. Бhша бо сіS, да сбyдетсz писaніе,
к0сть не сокруши1тсz t него2. И# пaкы друг0е писaніе
гlетъ. возрsтъ нaнь є3г0 же пробод0ша.
За?, …в.* Поси1хъ же моли2 пилaта їo1сифъ и4же t ґрима
fez, сhи ўчени1къ ї©овъ, потаeнъ же стрaха рaди їудeйска,
да в0зметъ тёло ї©ово. и3 повелЁ пилaтъ. Пріи1де же, и3
взsтъ тёло ї©ово. пріи1де же и3 никоди1мъ пришeдыи ко
ї©ови н0щію прeжде, носS смэшeніе змЂрнено и3 ґл0ино,
ћко ли1тръ сто2. Пріsста же тёло ї©ово, и3 nбви1ста є5
ри1зами со ґромaты, ћко же nбhчай є4сть їудeoмъ
погрэбaти. БB же на мёстэ и3дёже распsтсz, вeртъ.
и3 въ вeртэ гр0бъ н0въ въ нeмъ же николи1же никт0же
положeнъ бB. т{ ќбо пzткA рaди їудeйска, ћко бли1зъ
бsше гр0бъ, положи1ста ї©а.
рн7д
є3ђaліе
ГлавA, к7. За?, …г.

В
о є3ди1ну же t суб0тъ, мaріz магдалhни пріи1де
заќтра, є3щE сyщи тмЁ, нa гробъ, и3 видЁ кaмень
взsтъ t гр0ба. ТечE ќбо, и3 пріи1де къ си1мону петрY,
и3 къ друг0му ўченикY, є3г0 же люблsше ї©ъ, и3 гlа и4ма.
взsша гDа t гр0ба, и3 не вёмъ гдЁ положи1ша є3го2. И#зhде
же пeтръ, и3 другjи ўчени1къ, и3 и3дsста к0 гробу. течaста
же џба вкyпэ, и3 другhи ўчени1къ течE ск0рэе петрA, и3
пріи1де прeжде к0 гробу. и3 прини1къ, ви1дэ ри1зы лежaща,
nбaче не вни1де. Пріи1де же си1монъ пeтръ, въ слёдъ є3го2,
и3 вни1де в0 гробъ, и3 ви1дэ ри1зы є3ди1ны лежaща, и3 судaрь
и4же бB на главЁ є3го2, не съ ри1зами лежaщь, но nс0бъ
сви1тъ на є3ди1номъ мёстэ. ТогдA ќбо вни1де и3 другjи
ўчени1къ, пришeдыи прeжде к0 гробу, и3 ви1дэ, и3 вёрова.
Не u5 бо вёдzху писaніz, ћко подобaетъ є3мY и3зъ
мр7твыхъ воскрeснути. И#д0ста же пaки къ себЁ ўчн7кA.
За?, …д.* Мaріz же стоsше ќ гроба внЁ плaчущи. ћко
же плaкашесz, прини1че в0 гробъ, и3 видЁ двA ѓнGла въ
бёлахъ ри1захъ сэдsща, є3ди1ного ў главы2, и3 є3ди1ного
ў ногY, и3дёже бB лежaло тёло ї©ово. и3 гlаста є4й џна.
жeно, что2 плaчешисz; гlа и4ма, ћко взsша гDа моего2,
и3 не вёмъ гдЁ положи1ша є3го2. и3 сіS рeкши, nбрати1сz
t їoaнна
вспsть, и3 видЁ ї©а стоsща, и3 не вёдzше ћко ї©ъ є4сть.
Гlа є4й ї©ъ, жeно, что2 плaчеши; кого2 и4щеши; nнa же
мнsщи ћко вертогрaдарь є4сть, гlа є3мY, гDи, ѓще ты2
є3си2 взsлъ є3го2, повёждь ми6, гдЁ є3си2 положи1лъ є3го2, и3
ѓзъ возмY є3го2. Гlа є4й ї©ъ, мaріе. nнa же nбрaщшисz,
гlа є3мY, раввуни2, є4же гlетсz, ўчи1телю. Гlа є4й ї©ъ, не
прикасaйсz мнЁ. не u5 бо взыд0хъ ко nц7Y моемY, и3ди1
же къ брaтіи моeй, и3 рци2 и4мъ, восхожY ко nц7Y моемY,
и3 nц7Y вaшему. и3 бGу моемY, и3 бGу вaшему. Пріи1де же
мaріz магдалhни, повёдующи ўченик0мъ, ћко ви1дэ
гDа, и3 сіS речE є4й.
За?, …є.* Сyщу же п0здэ въ дн7ь т0й, во є3ди1ну t
суб0тъ, и3 двeремъ затворeномъ, и3дёже бёху ўчн7цы2 є3го2
с0брани стрaха рaди їудeйска. Пріи1де ї©ъ, и3 стA посредЁ,
и3 гlа и4мъ, ми1ръ вaмъ. и3 се6 рeкъ, показA и4мъ рyцэ, и3
н0зэ, и3 рeбра своS. Возрaдовашажесz ўчн7цы2, ви1дэвше
гDа. речe же и4мъ ї©ъ пaкы, ми1ръ вaмъ. ћко же послA
м‰ nц7ъ, и3 ѓзъ посылaю вы6. и3 се6 рeкъ дyну, и3 гlа и4мъ.
пріимёте д¦ъ с™ъ. И$мъ же tпуститE грэхы2, tпyстzтсz
и4мъ. и3 и4мъ же держитE, держaтсz. fомa же є3ди1нъ t
nбоюнaдесzте гlемыи близнeцъ, не бB т{ съ ни1ми є3гдA
пріи1де ї©ъ. Гlаху же є3мY друзjи ўчн7цы2, ви1дэхомъ гDа.
рн7є
є3ђaліе
џнъ же речE и4мъ. ѓще не ви1жу нa руку є3го2 ћзвы гвоз
ди1нныz, и3 вложY пeрста моего2 въ ћзвы гвозди1нныz,
и3 вложY рyку мою2 въ рeбра є3го2, не и3мY вёры. И# п0
днехъ nсми1хъ, пaкы бёху внyтрь ўчн7цы2 є3го2, и3 fомA
съ ни1ми. пріи1де ї©ъ, двeремъ затворeномъ. и3 стA посредЁ
и4хъ, и3 речE, ми1ръ вaмъ. Пот0мъ гlа fомЁ. принеси2 пeрстъ
тв0й сёмо, и3 ви1ждь рyцэ мои2, и3 принеси2 рyку твою2,
и3 вложи2 въ рeбра моS. и3 не бyди невёренъ, но вёренъ.
tвэщA fомA, и3 речE є3мY. гDь м0й, и3 бGъ м0й. Гlа є3мY
ї©ъ, ћко ви1дэвъ м‰, вёрова. бlжeни неви1дэвшеи, и3
вёровавше. Мн0га же и3 и4на знaменіz сотвори2 ї©ъ, предъ
ўчн7кы2 свои1ми, ћже нёсуть пи1сана въ кни1гахъ си1хъ.
сіs же пи1сана бhша, да вёруете ћко ї©ъ є4сть хrт0съ
сн7ъ б9іи. И# да вёрующе, животA и4мате в0 и3мz є3го2.
ГлавA, к7а. За?, …ѕ.

П
осeмъ kви1сz пaкы ї©ъ ўченик0мъ свои1мъ востaвъ t
мр7твыхъ, нa мори тиверіaдстэмъ. Kви1жесz си1це.
Бёху вкyпэ си1монъ пeтръ, и3 fомA нарицaемыи
близнeцъ, и3 наfанaилъ, и4же бB t кaны галилeйскіz, и3
сн7а зеведeoва, и3 и4на t ўчн7къ є3го2 двA. Гlа и4мъ си1монъ
пeтръ, и3дY рhбъ лови1ти. гlаша є3мY. и4демъ и3 мы2 съ
тоб0ю. И#зыд0ша же и3 всэд0ша ѓбіе въ корaбль. и3 въ
t їoaнна
тY н0щь не ћша ничес0же. ќтру же бhвшу, стA ї©ъ,
при1 брезэ, не познaша же ўчн7цы2 ћко ї©ъ є4сть. Гlа же
и4мъ ї©ъ, дёти, є3дA что2 снёдно и4мате; tвэщaша є3мY,
ни6. џнъ же речE и4мъ, ввeрзэте мрeжу nдеснyю странY
кораблS и3 nбрsщете. вверг0ша же, и3 ктомY не можaху
привлещи2 є3S t мн0жества рhбъ. Гlа же ўчени1къ т0й,
є3г0 же люблsше ї©ъ, петр0ви, гDь є4сть. си1монъ же пeтръ
слhшавъ, ћко гDь є4сть, є3пенди1томъ препоsсасz, бB бо
нaгъ, и3 ввeржесz въ м0ре. ґ друзjи ўченицы2 корабицeмъ
пріид0ша. не бёша бо далeче t землS, но ћко двёстэ
лактjй. влекyще мрeжу рhбъ. Ћко же и3злэз0ша нa
землю, ви1дэша џгнь лежaщь, и3 рhбу на нeмъ лежaщу,
и3 хлёбъ. И# гlа и4мъ ї©ъ. принесёте t рhбъ ћже ћсте
нн7э. Влёзъ же си1монъ пeтръ, и3звлечE мрeжу нa землю,
п0лну вели1кыхъ рhбъ, R и3 н7 и3 три2. и3 толи1ку сyщу, не
прот0ржесz мрeжа. Гlа и4мъ ї©ъ, пріидёте nбёдуйте.
Ни є3ди1нъ же смёzше t ўчени6къ и3стzзaти є3го2, ты2
кто2 є3си2, вёдzще ћко гDь є4сть. Пріи1де же ї©ъ, и3 пріsтъ
хлёбъ, и3 дaстъ и4мъ. и3 рhбу тaкожде. Се6 ќже трeтіе
kви1сz ї©ъ ўченик0мъ свои1мъ, востaвъ t мр7твыхъ.
За?, …з.* Е#гдa же nбёдоваша, гlа си1мону петрY ї©ъ.
си1моне їo1нинъ, лю1биши ли м‰ пaче си1хъ; гlа є3мY,
рн7ѕ
є3ђaліе
є4й гDи, ты2 вёси ћко люблю2 т‰. Гlа є3мY, паси2 ѓгньца
моS. Гlа є3мY пaкы втор0е. си1моне їo1нинъ, лю1биши ли
м‰; гlа є3мY, є4й гDи, ты2 вёси ћко люблю2 т‰. Гlа є3мY,
паси2 nвцA моS. Гlа є3мY трeтіе, си1моне їo1нинъ, лю1биши
ли м‰; nскорбё же пeтръ, ћко речE є3мY трeтіе, лю1биши
ли м‰. И# гlа є3мY. гDи, ты2 вс‰ вёси, ты2 вёси, ћко
люблю2 т‰. Гlа є3мY ї©ъ, паси2 nвцA моS. Ґми1нь ґми1нь
гlю тебЁ, є3гдA бB ю4нъ, поsсашесz сaмъ, и3 хожaше ћмо
же хотsше. є3гдa же состaрэешисz, воздeжеши рyцэ
твои2, и3 и4нъ т‰ поsшетъ, и3 ведeтъ, ћмо же не х0щеши.
се6 же речE, назнaменуz коею2 смр7тію прослaвитъ бGа. И#
сіS рeкъ, гlа є3мY, и3ди2 по мнЁ. nбрaщъжесz пeтръ,
ви1дэ ўченикA, є3г0 же люблsше ї©ъ, въ слёдъ и3дyща,
и4же и3 возлeже на вeчери на пeрси є3го2, и3 речE. гDи, кто2
є4сть предаsи т‰; сего2 ви1дэвъ пeтръ, гlа ї©ови. гDи,
сeй же что2; гlа є3мY ї©ъ. ѓще хощY да т0й пребывaетъ,
д0ндеже пріидY, что2 къ тебЁ; ты2 по мнЁ грzди2. И#зhде
же сл0во се6 въ брaтію, ћко ўчени1къ т0й не ќмретъ. И#
не речE є3мY ї©ъ, ћко не ќмретъ. но ѓще хощY томY
пребывaти д0ндеже пріидY, что2 къ тебЁ; Сeй є4сть
ўчн7къ, свэдётельствуzи n си1хъ, и4же и3 написA сіS. и3
вёмъ ћко и4стинно є4сть свэдётельство є3го2. Сyть же
t їoaнна
и3 и4на мн0га, ћже сотвори2 ї©ъ, ћже ѓще по є3ди1ному
пи1сана бывaютъ, ни самомY мню2 всемY ми1ру вмэсти1ти
пи1шемыхъ кни1гъ, ґми1нь.

Е$же t їoaнна с™aго є3ђли1ста,


и4мать въ себЁ, глaвъ,
к7а. Ґ зачaлъ
цRк0вны<,
…з.

рн7з
дэsніz с™hхъ ґпcлъ спи1сана с™hмъ
ґпcломъ и3 є3ђали1стомъ лук0ю.
ГлавA, №. За?, №.

П
eрвое ќбо сл0во сотвори1хъ n всёхъ, Q fеo1филе, n
ни1хъ же начaтъ ї©ъ, твори1ти же и3 ўчи1ти, до нег0
же днE, заповёдавъ ґпcломъ д¦омъ с™hмъ, и4хъ же
и3збрA, вознесeсz. предъ ни1ми же и3 постaви себE жи1ва,
по страдaніи своeмъ, во мн0зэхъ знaменіихъ, дн7ьми
четhредесzтьми kвлszсz и4мъ, и3 гlz ћже n цrтвіи
б9іи, и3 съ ни1ми kды2, повелэвaше и4мъ t їєrли1ма не
tлучaтисz, но ждaти nбэтовaніе џ§ее, є4же слhшасте
t менE. Ћко їoaннъ ќбо кrти1лъ є4сть вод0ю, вh же
и4мате кrти1тисz д¦омъ с™hмъ, не по мн0зэхъ си1хъ
днeхъ. nни1 же ќбо сошeдшесz, вопрашaху є3го2, гlюще.
гDи, ѓще въ лёто се6 ўстраsеши цrтвіе ї}лево; речe же
къ ни1мъ. нёсть вaше разумёти временA и3 лёта, ћже
nц7ъ положи2 своeю џбластію. Но пріи1мете си1лу нашeдшу
рн7и
дэsніz
с™0му д¦у нa вы6. и3 бyдете ми6 свидётеле, во їєrли1мэ же,
и3 во всeй їудeи и3 самарjи, и3 дaже до послёднихъ земли2.
И# сіS рeкъ. зрsщемъ и4мъ, взsтсz, и3 џблакъ поdsтъ
є3го2 t џчію и4хъ. и3 ћко взирaюще бsху нa нб7о и3дyщу
є3мY. и3 се6 мyжа двA стaста предъ ни1ми въ nдeжди бэлЁ,
ћже и3 рек0ста. мyжіе галилeйстіи, что2 стоитE зрsще
нa нб7о; се6 ї©ъ, вознесhисz t вaсъ нa нб7о, тaкожде
пріи1детъ, и4мъ же џбразомъ ви1дэсте є3го2 и3дyща нa нб7о.
За?, в7.* ТогдA возврати1шасz во їєrли1мъ, t горы2
нарицaемыz є3леo1нъ. ћже є4сть бли1зъ їєrли1ма, суб0тэ
и3мyщи пyть. И# є3гдA внид0ша, взыд0ша на г0рницу,
и3дёже бsху пребывaюще. пeтръ же, и3 їaковъ. и3 їoaннъ,
и3 ґндрez. фили1ппъ, и3 fомA. варфоломeй, и3 матfeй. и3
їaковъ ґлфeoвъ, и3 си1монъ зил0тъ. и3 їю1да їaковль. сіи2
вси6 бsху, терпsще є3динодyшно мlтвою и3 молeніемъ.
съ женaми, и3 мRjею м™рію ї©овою, и3 брaтіею є3го2. И# в0
дни сіS, востaвъ пeтръ, посредЁ ўчени6къ, речE. бB же
нар0дъ и3мeнъ вкyпэ ћко сто2 и3 двaдесzте, мyжіе брaтіz,
подобaше скончaтисz писaнію семY, є4же прeже речE д¦ъ
с™hи ўсты2 двdвы n їю1дэ бhвшемъ вожди2 є4мшимъ ї©а.
ћко причтeнъ бB съ нaми, и3 пріsтъ жрeбіи слyжбы сеS.
Сeй ќбо стzжA село2 t мзды2 непрaведныz. и3 ни1цъ бhвъ,
с™hхъ ґпcлъ
просёдесz посредЁ, и3 и3зліsсz всS ўтр0ба є3го2 и3 разyмно
бhсть всёмъ живyщимъ во їєrли1мэ. ћко нарещи1сz селY
томY свои1мъ и4хъ kзhкомъ, ґкелдaма. є4же є4сть село2
кр0ве. Пи1шетъ бо въ кни1зэ pал0мстэй. да бyдетъ дв0ръ
є3го2 пyстъ, и3 не бyдетъ живsи въ нeмъ. и3 є3пкcпство
є3го2 преи1метъ и4нъ. Подобaетъ ќбо t сошeдшихсz съ
нaми мужeй, во всsко лёто въ нeже вни1де и3 и3зhде
въ нaсъ гDь ї©ъ. начeнъ t кRщeніz їoaннова, до нег0
же днE вознесeсz нa нб7о t нaсъ, свидётелz воскrнію
є3го2 бhти съ нaми є3ди1ному t си1хъ. И# постaвиша двA.
їo1сифа нарицaемаго варсaву. и4же наречeнъ бhсть їyстъ, и3
матfez, и3 помоли1вшесz рёша. Ты2 гDи с®цевёдче всёхъ,
покажи2, є3г0 же и3збрA t сею2 nбою2 є3ди1ного пріsти,
жрeбіи служeніz сего2 и3 ґпcльства. и3зъ нег0 же и3спадE їю1да,
и3ти2 въ мёсто своE. и3 дaша жрeбіz и4ма. и3 падE жрeбіи на
матfez. и3 причтeнъ бhсть ко є3ди1ному нaдесzте ґпcлу.
ГлавA, в7. За?, G.

И#
є3гдA скончавaшасz дн7ь пzтьдесsтницы, бёша вси6
ґпcли є3динодyшно вкyпэ. и3 бhсть внезaпу съ нб7сE
шyмъ, ћко носи1му дыхaнію бyрну, и3 и3сп0лни вeсь
д0мъ и3дёже бsху сэдsще. И# kви1шасz и4мъ раздэлeни
kзhцы ћко џгнени. сёде же на є3ди1номъ ког0ждо и4хъ.
рн7f
дэsніz
и3 и3сп0лнишасz вси6 д¦а с™а. И# начaша гlати и3нёми
kзhки, ћко же д¦ъ даsше и4мъ провэщевaти. бsху же
во їєrли1мэ живyщеи їудeе мyжіе бlгоговёйни, t всего2
kзhка и4же подъ нб7сeмъ. бhвшу же глaсу семY, сни1десz
нар0дъ, и3 и3зумёсz. ћко слhшаху є3ди1ного ког0ждо
свои1мъ kзhкомъ гlющемъ и4мъ. дивлsхужесz вси6 и3
чужaхусz гlюще дрyгъ к0 другу, не се6 ли вси6 сіи2 сyть
гlющеи галилezне; и3 кaко мы2 слhшимъ к0ждо свои1мъ
kзhкомъ нaшимъ, въ нeмъ же роди1хомсz; пaрfzне, и3
ми1дzне, и3 є3лами1те, и3 живyщеи междY рэкaма. во їудeи
же, и3 каппадокjи. въ п0нтэ, и3 во ґсjи. во фригjи же,
и3 памфилjи. во є3ги1птэ, и3 странaхъ ливjйскахъ. и4же по
киринjи. и3 приходsщеи ри1млzне, їудeи же и3 пришeльцы
кри1тzне, и3 ґрaвлzне. слhшимъ гlющемъ и4мъ нaшими
kзhки вели1чіz б9іz. дивлsхужесz вси6 и3 недомышлsху,
є3ди1нъ ко друг0му гlюще. что2 ќбо х0щетъ се6 бhти;
и3нjи же ругaющесz гlаху, ћко вин0мъ и3сп0лнени сyть.
За?, д7.* Стaвъ же пeтръ, со є3ди1нэмъ нaдесzте, воздви1же
глaсъ св0й и3 речE и4мъ. Мyжіе їудeйстіи, живyщеи во
їєrли1мэ вси6. се6 вaмъ разyмно да бyдетъ, и3 внуши1те гlы
моS. не бо2 ћко же вы2 мнитE сіи2 пьsни сyть, є4сть бо
чaсъ трeтіи днE. но се6 є4сть речeнное прbр0комъ їo1илемъ.
с™hхъ ґпcлъ
И# бyдетъ въ послёднzz дни2 гlетъ гDь. и3злэю2 t~ д¦а
моего2 на всsку пл0ть. и3 прорекyтъ сн7ове вaши, и3 дщeрz
вaша. и3 ю4ноша вaша видёніz ќзрzтъ, и3 стaрцы вaши
с0ніz ви1дzтъ. и4бо на рабы2 моS и3 на рабhнz моS в0
дни џны и3злэю2 t~ д¦а моего2, и3 прорекyтъ. и3 дaмъ
чюдесA нa нб7си горЁ, и3 знaменіz на земли2 ни1зу. кр0вь
и3 џгнь, и3 курeніе дhма. сlнце преложи1тсz во тмY, и3
лунA въ кр0вь. Прeжде дaже не пріити2 дню2 гDню вели1кому
и3 просвэщeнному, и3 бyдетъ, всsкъ и4же ѓще призовeтъ
и4мz гDне, сп7сeтсz.
За?, є7.* Мyжіе ї}льтестіи слhшите словесA сіS. ї©а
назарez, мyжа t~ бGа и3звэствовaнна въ вaсъ, си1лами и3
чюдесы2 и3 знaменіи, и4же сотвори2 тёмъ бGъ посредЁ вaсъ,
ћко же и3 сaми вёсте. сего2 нарековaннымъ совётомъ
и3 проразумёніемъ б9іимъ, проданA пріeмше, рукaма
беззак0нныхъ пригв0ждьше ўби1 с те. є3 г0 же бGъ
воскRси2, раздрёшь болёзни смeртныz. ћко же не бsше
м0щно держaну бhти є3мY t неS. дв7дъ бо гlетъ n
нeмъ. предзрёхъ гDа предо мн0ю вhну, ћко nдеснyю
менE є4сть, дaсz не подви1жу. сего2 рaди возвесели1сz с®це
моE и3 возрaдовасz kзhкъ м0й. є3щe же и3 пл0ть моS
всели1тсz на ўповaніе. ћко не nстaвиши дш7у мою2 во
Rx
дэsніz
ѓдэ, ни дaси же прпdбному своемY ви1дэти и3стлёніz.
сказaлъ ми6 є3си2 пути2 животA. и3 и3сп0лниши м‰ весeліz
съ лицeмъ твои1мъ. Мyжіе брaтіе, дост0итъ рещи2 съ
дерзновeніемъ къ вaмъ n патріaрсэ дв7дэ, ћко ќмре и3
погребeнъ бhсть, и3 гр0бъ є3го2 є4сть въ нaсъ дaже д0 дне
сего2. прbр0къ ќбо сhи и3 вёдыи ћко клsтвою клsтсz
є3мY бGъ, t плодA чрeслъ є3го2, п0 плоти воздви1гнути
хrтA, и3 посади1ти є3го2 на пrт0лэ є3го2, предви1дэвъ, гlа n
воскресeніи хrт0вэ. ћко не nстaвисz дш7A є3го2 во ѓдэ, ни
пл0ть є3го2 видЁ и3стлёніz. сего2 ї©а воскRси2 бGъ. є3мy же
вси6 мы2 є3смы2 свидётеле. десни1цею ќбо б9іею вознесeсz,
nбэтовaніе же с™aго д¦а пріeмъ t nц7A и3зліS, се6 є4же
вы2 нн7э ви1дите и3 слhшите. не бо2 дв7дъ взhде на нб7сA.
гlетъ бо сaмъ. речE гDь гDви моемY, сэди2 nдеснyю менE,
д0ндеже положY враги2 твоS подн0жіе ногaма твои1ма.
твeрдо ќбо да разумёетъ вeсь д0мъ ї}левъ. ћко и3 гDа и3
хrтA є3го2 бGъ сотвори1лъ є4сть сего2 ї©а, є3г0 же вы2 распsсте.
Слhшавше же ўмили1шасz с®цемъ, рёша же къ петрY, и3
пр0чимъ ґпcломъ. что2 сотвори1мъ мyжіе брaтіе;
За?, ѕ7.* Пeтръ же речE къ ни1мъ, покaйтесz и3 да кrти1тсz
к0ждо вaсъ в0 и3мz ї©а хrтA, во nставлeніе грэх0мъ.
и3 пріи1мете дaръ с™aго д¦а. вaмъ бо є4сть nбэтовaніе,
с™hхъ ґпcлъ
и3 чaдомъ вaшимъ. и3 всёмъ дaлнимъ, є3 л и1 ко ѓще
призовeтъ гDь бGъ нaшъ. И#нhми же словесы2 множaй
шими свэдётельствоваше, и3 молsше | гlz. сп7си1тесz
t р0да стропти1ваго сего2. nни1 же ќбо любeзно пріsша
сл0во є3го2, и3 кrти1шасz. и3 приложи1шасz въ дн7ь т0й, дш7A
ћко три2 тhсzща. Бsху же терпsще во ўчeніи ґпcлъ, и3
въ nбщeніи, и3 преломлeніи хлёба, и3 въ мlтвахъ. Бhсть
же на всsкой дш7и2 стрaхъ. мн0га бо чюдесA и3 знaменіz
t ґпcлъ бhша во їєrли1мэ. Стрaхъ же вeліи бsше на
всёхъ и4хъ. Вси6 же вёровавшеи, бsху вкyпэ, и3 и3мsху
вс‰ џбща. и3 стzжaніz и3 и3мёніz продаsху. и3 раздаsху
всёмъ є4же ѓще кто2 требовaше. по вс‰ же дни2 терпsще
и3дsху є3динодyшно въ цRковь. и3 ломsще по дом0хъ
хлёбы, пріимaху пи1щу въ рaдости, и3 въ простотЁ с®ца
хвалsще бGа. и3 и3мyще блгdть ко всёмъ лю1демъ. гDь же
прилагaше по вс‰ дни2 сп7сaющаzсz цRкви.
ГлавA, G. За?, з7.

В
кyпэ же, пeтръ и3 їoaннъ восхожaста во с™и1лище
на мlтву въ чaсъ девsтыи. и3 нёкіи мyжъ хр0мъ
t чрeва мaтере своеS сhи носи1мъ бывaше. є3г0 же
полагaху по вс‰ дни2 предъ двeрми цRк0вными рек0мыми
крaсными, проси1ти ми1лостынz t входsщихъ въ цRковь.
р…а
дэsніz
И$ ж е видёвъ петрA и3 їoaнна хотsщихъ вни1 т и въ
цRковь, прошaше ми1лостынz. возрёвъ же пeтръ нaнь
со їoaнномъ, речE. возри2 нa ны6. џнъ же прилежaше и4ма,
мнS нёчто t ни1хъ пріsти. речe же пeтръ. сребрA и3 злaта
нёсть ў менE, но є4же и4мамъ, се6 ти6 дaмъ. в0 и3мz ї©а
хrтA назарez въстaни и3 ходи2. и3 є4мъ є3го2 за деснyю рyку
воздви1же. Ѓбіе же ўтверди1стесz є3мY плеснЁ и3 глeзнэ.
и3 вскочи1въ, ст† и3 хожaше. и3 вни1де съ ни1ма въ цRковь,
ходS и3 скачA, и3 хвалS бGа. И# ви1дэша є3го2 вси6 лю1діе
ходsща и3 хвалsща бGа. знazху же є3го2, ћко сeй бsше
ми1лостынz рaди сэдsи при крaсныхъ двeрехъ цRк0вныхъ.
и3 и3сп0лнишасz чю1да и3 ќжаса n приключи1вшемсz є3мY.
За?, }.* Держaщужесz и3сцэлёвшему хром0му петрA
и3 їoaнна. притек0ша къ ни1мъ вси6 лю1діе въ притв0ръ
нарицaемыи сол0моновъ, ўжaсни. Ви1дэвъ же пeтръ,
tвэщевaше къ лю1демъ. Мyжіе ї}льтzне, что2 чюдитeсz
n сeмъ; и3ли2 нa ны6 что2 взирaете, ћко своeю ли си1лою и3ли2
бlгочeстіемъ сотвори1хомъ є3го2 ходи1ти; БGъ ґвраaмовъ, и3
їсаaковъ, и3 їaковль, бGъ nц7ъ нaшихъ, прослaви џтрока
своего2 ї©а, є3г0 же ќбо вы2 предaсте, и3 tверг0стесz є3го2
предъ лицeмъ пилaтовэмъ, суди1вшу џному пусти1ти, вh
же с™aго и3 прaведнаго tверг0стесz, и3 и3спроси1сте мyжа
с™hхъ ґпcлъ
ўбjйцу дaти вaмъ, начaльника же жи1зни ўби1сте, є3г0
же бGъ воскRси2 t мeртвыхъ, є3мy же мы2 свидётеле
є3смы2, и3 n вёрэ и4мени є3го2, сего2 є3г0 же ви1дите и3
вёсте, ўтверди2 и4мz є3го2, и3 вёра ћже є3го2 рaди, дaстъ
є3мY всю2 цёлость сію2, предъ всёми вaми. И# нн7э мyжіе
брaтіz вёмъ, ћко по невёдэнію се6 сотвори1сте, ћко же
и3 кнsзи вaши. бGъ же, ћко же провозвэсти2 ўсты2
всёхъ прbр0къ свои1хъ пострадaти хrтY скончA тaко.
За?, f7.* Покaйтесz ќбо и3 nбрати1тесz, да nцhститесz
t вaшихъ грBхъ, ћко да пріи1дутъ временA прохлaдна
t лицA гDнz, и3 п0слетъ прeже наречeннаго вaмъ, ї©а
хrтA, є3г0 же подобaетъ нб7си2 ќбо пріsти, дaже до лётъ
ўстроeніz. и4хъ же гlа бGъ ўсты2 всёхъ с™hхъ свои1хъ
прbр0къ, t~ вэка. Моmсeй ќбо ко nц7eмъ речE, ћко прbр0ка
вaмъ воздви1гнетъ гDь бGъ вaшъ t брaтіz вaшеz, ћко
же менE, того2 послyшайте n всeмъ, є3ли1ка ѓще речeтъ
къ вaмъ. Бyдетъ же всsка дш7A, ћже ѓще не послyшаетъ
прbр0ка того2, потреби1тсz t лю1дій. и3 вси6 же прbр0цы t
самyила и3 пр0чихъ, є3ли1цы гlаша и3 возвэсти1ша дни2
сіS. вы2 є3стE сн7ове прbр0къ, и3 завёта, и4ми же завэщA
бGъ ко nц7eмъ вaшимъ, гlz ко ґвраaму. и3 n сёмени
твоeмъ блгcвsтсz вс‰ n§ествіz земнaz. вaмъ пeрвэе
р…в
дэsніz
бGъ воздви1гъ џтрока своего2 ї©а, послA є3го2 блгcвsща вaсъ,
tвращaтисz комyждо t ѕл0бъ вaшихъ.
ГлавA, д7. За?, ‹.

Г
lющемъ же и4мъ къ лю1демъ, наид0ша на ни1хъ сщ7eн
ницы и3 воев0да цRк0вныи, и3 саддукeе, стужaюще
си6 за є4же ўчи1ти и4мъ лю1ди, и3 возвэщaти n ї©э
воскRсeніе мр7твыхъ. и3 возложи1ша на ни1хъ рyцэ, и3 по
ложи1ша и4хъ въ соблюдeніе до ќтрэz, бB бо вeчеръ ќже.
мн0зи же t слhшавшихъ сл0во, вёроваша, и3 бhсть
число2 мyжіи ћко тhсzщь пsть. Бhсть же на ќтрэи
собрaтисz кнzзeмъ и4хъ, и3 стaрцемъ и3 кни1жникомъ во
їєrли1мъ и3 ѓнна ґрхієрeй, и3 каіaфа. и3 їoaннъ, и3 ґлеxaндръ.
и3 є3ли1цы бёша t~ рода ґрхієрeйска. и3 постaвльше и4хъ
посредЁ, вопрашaху. коею2 си1лою, и3ли2 кои1мъ и4менемъ
сотвори1сте се6 вы2; тогдA пeтръ и3сп0лнивсz д¦а с™а, речE
къ ни1мъ. кнsзи лю1дстіи, и3 стaрцы ї}левы. ѓще мы2
днeсь и3стzзaеми є3смы2, n бlгодэsніи чlка нeмощна, n
чес0мъ сeй сп7сeсz, разyмно бyди всёмъ вaмъ, и3 всёмъ
лю1демъ ї}левомъ, ћко в0 и3мz ї©а хrтA назарez, є3г0 же
вы2 распsсте, є3г0 же бGъ воскRси2 t мр7твыхъ, n сeмъ сeй
стои1тъ предъ вaми здрaвъ. Сeй є4сть кaмень ўкорeнныи
t вaсъ зи1ждущихъ, бhвыи въ главY ўглY, и3 нёсть n
с™hхъ ґпcлъ
и3н0мъ ни n є3ди1номъ же сп7сeніz. нёсть бо и3н0го и4мени
подъ нб7сeмъ, дaнаго въ чlцэхъ, n нeмъ же подобaетъ
спcти1сz нaмъ.
За?, аi7.* Ви1дzще же петр0во дерзновeніе и3 їoaнново.
и3 разумёвше ћко чlка не кни1жна є3стA и3 пр0ста,
дивлsхусz, знazху же и4хъ, ћко со ї©омъ бёста. чlка же
видsще съ ни1ми стоsща и3сцэлёвшаго, ничт0же и3мsху
проти1ву рещи2. Повелёвше же и4ма в0нъ и3зъ с0нмища
и3зhти, стzзaхусz къ себЁ гlюще. что2 сотвори1мъ чlкома
си1ма; ћко ќбо разyмно знaменіе бhсть и4ма, всёмъ
живyщимъ во їєrли1мэ ћвэ, и3 не м0жемъ tврещи1сz.
но да не б0лэ пр0стретсz въ лю1дехъ, прещeніемъ да
запрэти1мъ и4ма, ктомY не гlати n и4мени сeмъ ни
є3ди1ному t чlкъ. и3 призвaвше и4хъ, заповёдаша и4ма
tнyдъ не провэщевaти, ни ўчи1ти n и4мени ї©овэ. Пeтръ
же и3 їoaннъ, tвэщaвше къ ни1ма рёста, ѓще прaведно
є4сть прeдъ бGомъ, вaсъ послyшати пaче, нeжели бGа;
суди1те. не м0жемъ бо мы2 ћже ви1дэхомъ и3 слhшахомъ,
не гlати. nни1 же призапрёщьше и4ма, пусти1ша и4хъ.
ничт0же nбрётше кaко мyчити и4хъ лю1діи рaди. ћко
вси6 прославлsху бGа n бhвшемъ. лёты бо бsше мн0жае
четhредесzте чlкъ, n нeмъ же бhсть чю1до сіE и3сцэлeніz.
р…г
дэsніz
За?, вi7.* Tпущeна же бhвша, пріид0ста къ свои1мъ, и3
возвэсти1ста є3ли1ка къ ни1мъ ґрхієрeи и3 стaрцы рёша.
nни1 же слhшавше, є3динодyшно воздвиг0ша глaсъ къ
бGу, и3 рек0ша. вLко ты2 б9е сотвори1выи нб7о и3 зeмлю
и3 м0ре, и3 вс‰ ћже въ ни1хъ. и4же д¦омъ с™hмъ ўсты2
nц7A нaшего дв7да џтрока твоего2 рекjи. Вскyю шатaшасz
kзhцы, и3 лю1діе поўчи1шасz тщeтнымъ. пристaша цaріе
зeмстіи. и3 кнsзи собрaшасz вкyпэ, нa гDа и3 на хrтA
є3го2. Собрaшабосz вои1стинну в0 градэ сeмъ, на с™aго
џтрока твоего2 ї©а, є3г0 же помaза, и4родъ же и3 понтeйскіи
пилaтъ, съ kзhкы и3 людми2 ї}левыми, сотвори1ти є3ли1ка
рукA твоS и3 совётъ тв0й прeжде наречE бhти. И# нн7э
гDи, при1зри на прещeніz и4хъ, и3 дaждь раб0мъ твои1мъ со
всёмъ дерзновeніемъ гlати сл0во твоE, внегдA рyку твою2
прострeти, во и3сцэлeніz, и3 знaменіz и3 чюдесA бывaти
и4менемъ с™hмъ џтрока твоего2 ї©а. и3 помоли1вшемсz и4мъ,
подви1жесz мёсто и3дёже бsху с0брани, и3 и3сп0лнишасz
вси6 д¦а с™а. и3 гlаху сл0во б9іе съ дерзновeніемъ. Нар0ду
же вёровавшимъ, бB с®це и3 дш7A є3ди1на, и3 ни є3ди1нъ же
что2 t и3мёніz своего2 гlаше своE бhти, но бsху и4мъ
вс‰ џбща, и3 вeліею си1лою воздаsху свэдётельство ґпcли
воскrнію гDа ї©а. Бlгодaть же бB вeліz на всёхъ и4хъ. не
с™hхъ ґпcлъ
бsше бо лишeнъ ни є3ди1нъ въ ни1хъ. є3ли1цы бо госп0діе
сeломъ и3ли2 домов0мъ бsху, продаю1ще приношaху цёны
продаeмыхъ и3 полагaху при ногaхъ ґпcлъ. даsшежесz
комyждо є4же ѓще кто2 требовaше. Їoсjи же наречeнныи
варнaва, t ґпcлъ, є4же є4сть сказaемо сн7ъ ўтэшeніz,
левви1тъ, ки1прzнинъ р0домъ, и3мёz село2, продaвъ принесE
цёну, и3 положи2 предъ ногaма ґпcлъ.
ГлавA, є7. За?, гi7.

М
yжъ же нёкіи, ґнaніz и4менемъ, съ сапфи1рою жен0ю
своeю продaста село2, и3 ўтаи2 t цэны2 свёдущи и3
женЁ є3го2, и3 принесE чaсть нёкую предъ ногaма
ґпcлъ положи2. Речe же пeтръ, ґнaніе, почто2 и3сп0лни
сатанA с®це твоE, солгaти д¦у с™0му, и3 ўтаи1ти t цэны2
селA; не сyщее ли твоE бB, и3 продано2 въ твоeй џбласти
бsше; что2 ћко положи2 вeщь сію2 въ с®цы своeмъ; не солгA
чlкомъ, но бGу. Слhшавъ же ґнaніz словесA сіS, пaдъ
и4здъше. и3 бhсть стрaхъ вели1къ на всёхъ слhшащихъ сіS.
востaвше же ю4ноша, стреби1ша є3го2. И# и3знeсше погреб0ша.
Бhсть же ћко трeмъ час0мъ минyвшемъ, и3 женA є3го2
не вёдущи бhвшаго, вни1де. tвэщaвъ же є4й пeтръ.
Рцы2 ми6 ѓще на толи1цэ село2 tдaста; nнa же речE, є4й,
на толи1цэ. пeтръ же речE къ нeй, что2 ћко согласи1стасz
р…д
дэsніz
и3скуси1ти д¦ъ гDнь; се6 н0ги погрeбшихъ мyжа твоего2
при двeрехъ, и3 и3знесyтъ т‰. падe же ѓбіе предъ ногaма
є3го2, и3 и4здъше. вшeдше же ю4ноша, nбрэт0ша ю5 мeртву.
И# и3знeсше погреб0ша ю5 ў мyжа є3S. и3 бhсть стрaхъ
вели1къ на всeй цRкви и3 на всёхъ слhшащихъ сіS.
За?, дi7.* Рукaма же ґпcльскама бhша знaменіz и3
чюдесA въ лю1дехъ мн0га. и3 бsху є3динодyшно вси6 въ
притв0рэ сол0мони. t пр0чихъ же никт0же смёzше
прилэплsтисz и4мъ, но величaху и4хъ лю1діе, пaче же
прилагaхусz вёрующіи гDви мн0жество мужeй и3 жeнъ.
Ћко и3 на распyтіzхъ и3зноси1ти недyжныz, и3 полагaти
на постeлzхъ и3 на nдрёхъ, да грzдyщу петрY, понE сёнь
nсэни1тъ нёкоего t ни1хъ. схожaшежесz мн0жество, t
nкрeстныхъ град0въ во їєrли1мъ, приносsще недyжныz,
и3 стрaждущаz t д{хъ нечи1стыхъ, и4же и3сцэлевaхусz
вси6. Востaвъ же ґрхієрeй, и3 вси6 и4же съ ни1мъ, сyщаz
є4ресь саддукeйскаz, и3сп0лнишасz зaвисти. и3 возложи1ша
рyки своS на ґпcлы, и3 послaша и4хъ въ соблюдeніе џбщее.
ЃнGлъ же гDнь, н0щію tвeрзе двeри темни1ци. и3звeдъ же
и4хъ, речE. и3дёте, и3 стaвше гlите въ цRкви лю1демъ вс‰
гlы жи1зни сеS.
За?, єi7.* Слhшавше же внид0ша по ќтреници въ цRковь,
с™hхъ ґпcлъ
и3 ўчaху. Пришeдъ же ґрхієрeй, и3 и4же съ ни1мъ, созвaша
соб0ръ, и3 вс‰ стaрца сн70въ ї}левъ, и3 послaша во ўзи1лище
привести2 и4хъ. слуги1 же шeдше, не nбрэт0ша и4хъ въ
темни1цы. возврати1вшежесz возвэсти1ша гlюще, ћко
ќбо темни1цу nбрэт0хомъ заключeну со всsцэмъ
ўтвержeніемъ, и3 блюсти1телz стоsща предъ двeрми,
tвeрзше же внyтрь ни є3ди1ного nбрэт0хомъ. Ћко же
слhшаша словесA сіS, сщ7eнникъ же и3 воев0да цRк0вныи,
и3 ґрхієрeй, недоўмэвaхусz n ни1хъ, что2 ќбо бyдетъ се6.
Пришeдъ же нёкто возвэсти2 и4мъ, ћко се6 мyжіе и4хъ же
всади1сте въ темни1цу, сyть въ цRкви стоsще, и3 ўчaще
лю1ди. ТогдA шeдъ воев0да со слугaми, и3 приведE и4хъ,
но не съ нyжею. боsхубосz лю1діи, да не побію1тъ и4хъ
кaменіемъ. привeдше же и4хъ постaвиша на с0нмищи.
И# вопроси2 и4хъ ґрхієрeй, гlz. не запрэщeніемъ ли
запрэти1хомъ вaмъ, не ўчи1ти n и4мени сeмъ; и3 се6 и3сп0
лнисте їєrли1мъ ўчeніемъ вaшимъ, и3 х0щете навести2 нa
ны6 кр0вь чlка сего2; tвэщaвъ же пeтръ и3 ґпcли рёша.
вёровати подобaетъ бGови, пaче, нeжели чlкомъ. бGъ
nц7ъ нaшихъ воздви1же ї©а, є3г0 же вы2 ўби1сте повёшьше
нa древэ. сего2 бGъ начaлника и3 сп7са вознeсъ десни1цею
своeю, дaти покаsніе ї}леви и3 nставлeніе грэх0мъ.
р…є
дэsніz
и3 мы2 є3смы2 того2 свэдётеле гlомъ си1мъ, и3 д¦ъ же с™hи,
є3г0 же дaстъ бGъ вёровавшимъ є3мY. nни1 же слhшавше
надымaхусz. и3 совэщaша ўби1ти и4хъ. Востaвъ же нёкіи
на с0нмищи фарисeй и4менемъ гамаліи1лъ, законоўчи1тель,
чт0мъ всёми людми2, повелЁ, внЁ мaло что2 ґпcломъ
ўступи1ти. речe же къ ни1мъ, мyжіе ї}льтzне, внимaйте
себЁ n чlцэхъ си1хъ, что2 х0щете сотвори1ти. предъ си1ми
бо дн7ьми востA feвда, гlz бhти нёчто себE, є3мy же
прилэпи1шасz числ0мъ мyжіи ћко четhреста, и4же ўбіeнъ
бhсть, и3 вси6 є3ли1цы вёроваша є3мY, разыд0шасz, и3
бhша ни во чт0 же. Посeмъ востA їю1да галилezнинъ в0
дни написaніz, и3 tвлечE лю1ди дов0льны въ слёдъ себE. и3
т0й поги1бе и3 вси6 є3ли1цы послyшаша є3го2, разсhпашасz.
и3 нн7э гlю вaмъ, tступи1те t чlкъ си1хъ, и3 nстaвите
и4хъ. ћко ѓще бyдетъ t чlкъ совётъ, и3ли2 дёло се6,
разори1тсz. ѓще ли же t~ бGа є4сть, не м0жете разори1ти
то2, є3дA кaко и3 бGоб0рцы nбрsщетесz. послyшаша же
є3го2, и3 призвaвше ґпcлы, би1вше запрэти1ша и4мъ, не
гlати n и4мени ї©овэ, и3 tпусти1ша и4хъ. nни1 же ќбо
и3дsху рaдующесz t лицA соб0ру, ћко зa и3мz є3го2 спод0
бишасz бесчeстіе пріsти. во вс‰ же дни2 въ цRкви, и3 въ
домёхъ не престаsху ўчaще, и3 бlговэствyюще ї©а хrтA.
с™hхъ ґпcлъ
ГлавA, ѕ7. За?, ѕi7.

В
0 днехъ же си1хъ, ўмн0жившемсz ўчн7к0мъ, бhсть
роптaніе є4ллиномъ ко є3врeoмъ, ћко презри1ми
бывaху въ служeніи повседнeвнэмъ вдови1ца и4хъ.
Призвaвше же дванaдесzтіи мн0жество ўчени6 к ъ,
рёша. не ўг0дно є4сть нaмъ nстaвльшемъ сл0во б9іе,
служи1ти трапeзамъ. ўсмотри1те ќбо брaтіе мyжа t
вaсъ свидётельствованы сeдмь, и3сп0лнены д¦а с™а и3
премyдрости, и4хъ же постaвимъ надъ слyжбою сею2. мh
же въ мlтвэ и3 служeніи сл0ва пребyдемъ. и3 ўг0дно
бhсть сл0во се6 предъ всёмъ нар0домъ. И# и3збрaша
стефaна, мyжа и3сп0лнена вёры и3 д¦а с™а, и3 фили1ппа,
и3 пр0хора, и3 никон0ра, и3 ти1мона, и3 пармeна, и3 николaz
пришeлца ґнтіoхjйскаго, и4хъ же постaвиша предъ ґпcлы,
и3 помоли1вшесz, возложи1ша нa н‰ рyцэ. и3 сл0во б9іе
растsше, и3 мн0жашесz число2 ўчн7къ во їєrли1мэ ѕэло2.
и3 мн0гъ нар0дъ сщ7eнникъ, послyшаху вёрою.
За?, зi7.* Стефaнъ же и3сп0лнь вёры и3 си1лы, творsше
знaменіz и3 чюдесA, вeліz въ лю1дехъ. востaша же нёцыи t
с0нма гlемаго ливерти1нс8 ка, и3 киринeйска, и3 ґлеxaндрьска,
и3 и4же t киликjz и3 ґсjz, состzзaющесz со стефaномъ,
и3 не можaху проти1ву стaти премyдрости, и3 д¦у и4мъ же
р…ѕ
дэsніz
гlаше. ТогдA и3звед0ша мyжа, гlюща, ћко слhшахомъ
є3го2 гlюща гlы хyлны на моmсez и3 нa бGа. сподвиг0ша
же лю1ди и3 ст†рца и3 кни1жники, и3 востaвше восхи1тиша
є3го2, и3 привед0ша на с0нмище. постaвиша же свэдётелz
л0жны, гlюща. Ћко чlкъ сeй не престaетъ глаг0лы
хyлныz гlz, на мёсто с™0е сіE и3 зак0нъ. Слhшахомъ
бо є3го2 гlюща, ћко ї©ъ назарeй сeй разори1тъ мёсто сіE,
и3 и3змэни1тъ nбhчаz, ћже предадE нaмъ моmсeй. И#
возрёвше нaнь вси6 сэдsщеи въ с0нмищи, ви1дэша лицE
є3го2 ћко лицE ѓнGлу.
ГлавA, з7.

Р
ечe же ґрхієрeй. ѓще ќбо сіS тaко сyть; џнъ же речE,
мyжіе брaтіz и3 nц7ы2 послyшайте. бGъ слaвы kви1сz
nц7Y нaшему ґвраaму, сyщу въ междорёчіи, прeжде
дaже не всели1тисz є3мY въ харрaнь. И# речE къ немY,
и3зhди t землS твоS и3 t р0да твоего2, и3 t д0му nц7A
твоего2, и3 пріиди2 въ зeмлю, є3s же ѓще ти6 покажY.
тогдA и3зhде t землS халдёйскіz, всели1сz въ харрaнь. И#
tтyду по ўмeртіи nц7A є3го2, пресели2 є3го2 въ зeмлю сію2,
на нeй же вы2 нн7э живетE. и3 не дaстъ є3мY наслёдіz въ
нeй, ни стопы2 нозЁ. И# nбэщA дaти є3мY въ nдержaніе
є3S, и3 сёмени є3го2 по нeмъ. не сyщу є3мY чaду. гlа же
с™hхъ ґпcлъ
си1це бGъ, ћко бyдетъ сёмz є3го2 пришeлцы въ земли2
чюждeй, и3 пораб0тzтъ є5, и3 nѕл0бzтъ лётъ четhреста.
и3 kзhку є3мy же пораб0таютъ, сужY ѓзъ, речE бGъ. и3
поси1хъ и3зhдутъ и3 послyжатъ ми6 на мёстэ сeмъ. и3 дaстъ
є3мY завётъ nбрёзаніz. и3 тaко роди2 їсаaка, и3 nбрёза
є3го2 въ дн7ь nсмhи. И# їсаaкъ їsкова. и3 їsковъ џба
нaдесzте патріaрха. и3 патріaрси, позави1дэвше їo1сифу,
продaша є3го2 во є3гv1петъ. и3 бB бGъ съ ни1мъ. и3 и3зs8 тъ є3го2
t всёхъ скорбeй є3го2, и3 дaстъ є3мY блгdть и3 премyдрость
предъ фараo1номъ царeмъ є3гv1петскимъ, и3 постaви є3го2
вождS надъ є3гv1птомъ и3 надо всёмъ д0момъ свои1мъ.
пріи1де же глaдъ на всю2 зeмлю є3гv1петскую, и3 ханаaню,
и3 ск0рбь вeліz, и3 не nбрэтaху сhтости nц7ы2 нaши.
слhшавъ же їaковъ сyщую пшени1цу во є3гv1птэ, послA
nц7A нaша пeрвэе, и3 внегдA втор0е пріид0ша познaнъ
бhсть їo1сифъ брaтіи своeй, и3 ћвэ бhсть фараo1нови
р0дъ їo1сифовъ. Послaвъ же їo1сифъ, призвA nц7A своего2
їsкова, и3 вeсь р0дъ дш7ъ сeдмьдесzтъ и3 пsть. сни1де же
їsковъ во є3гv1петъ, и3 скончaсz сaмъ и3 nц7ы2 нaши. и3
принесeни бhша въ сихeмъ. и3 положeни бhша в0 гробэ,
є4же купи2 ґвраaмъ цэн0ю сребрA, t сн70въ є3м8м0ровъ
сихeма. и3 ћко же приближaшесz врeмz nбэтовaніz, и4же
р…з
дэsніz
клsтсz бGъ ґвраaму, возраст0ша лю1діе, и3 ўмн0жишасz
во є3гv1птэ, д0ндеже настA цaрь и4нъ и4же не знazше
їo1сифа. сeй ѕлЁ ўмhсливъ n р0дэ нaшемъ, и3 nѕл0би
nц7A нaша ўмори1ти младе6нца и4хъ и3 не nживи1ти. въ
нeже врeмz роди1сz моmсeй, и3 бB ўг0денъ бGови, и4же
воспитaнъ бhсть мцcа три2 въ домY nц7A своего2. tвeржену
же є3мY, взsтъ є3го2 дщи2 фараo1нова, и3 воспитA є3го2
себЁ въ сн7а, и3 накaзанъ бhсть моmсeй всeй премyдрости
є3гv1петстэй. бB же си1ленъ въ дёлехъ и3 словесёхъ. и3
ћко же наполнsшесz є3мY четhредесzтъ лётъ врeмz,
взhде нa с®це є3мY посэти1ти брaтію свою2 сн7ы ї}левы.
и3 видёвъ нёкоего nби1дима, пос0бьствова, и3 сотвори2
tмщeніе nби1димому ўби1въ є3гv1птzнина. мнsше же
разумёти брaтіzмъ свои1мъ, ћко бGъ рук0ю є3го2 дaстъ
и4мъ сп7сeніе. nни1 же не разумёша. во ќтрэи же дн7ь,
kви1сz и4мъ тsжущемсz, и3 привлачaше и4хъ во смирeніе,
рeкъ, мyжіе брaтіz є3стE вы2, вскyю nби1дите дрyгъ дрyга;
nби1дzи же бли1жнzго tри1ну и5 рeкъ, кто2 т‰ постaви
кнsзz и3 судію2 надъ нaми; є3дA ўби1ти м‰ ты2 х0щеши,
и4мъ же џбразомъ ўби1лъ є3си2 вчерA є3гv1птzнина; Бэжa
же моmсeй n словеси2 сeмъ, и3 бhсть пришлeцъ въ земли2
мадіaмстэй, и3дёже роди2 сн7а двA. и3 и3сп0лньшемсz
с™hхъ ґпcлъ
лётомъ четhредесzте, kви1сz є3мY въ пустhни горы2
синaйскіz ѓнGлъ гDнь, въ плaмени џгненэ въ купи1нэ.
моmсeй же ви1дэвъ, дивлsшесz видёнію. приступaющу
же є3мY разумёти, бhсть глaсъ гDнь къ немY, ѓзъ бGъ
nц7ъ твои1хъ. БGъ ґвраaмовъ, бGъ їсаaковъ, и3 бGъ їaковль.
трeпетенъ же бhвъ моmсeй, не смёzше смотри1ти. речe
же є3мY гDь, разрэши2 сап0гъ н0гу твоeю, мёсто бо
на нeмъ же стои1ши, землS с™а є4сть. ВидS ви1дэхъ
nѕлоблeніе лю1діи мои1хъ, и4же во є3гv1птэ, и3 стенaніе
и4хъ ўслhшахъ, и3 снид0хъ и3з8sти и4хъ, и3 нн7э грzди2 и3
послю2 т‰ во є3гv1петъ. Сего2 моmсez, є3г0 же tри1нуша,
рeкше, кто2 т‰ постaви кнsзz и3 судію2; сего2 бGъ кн7зz
и3 и3збaвителz послA рук0ю ѓнGла ћвльшагосz є3мY въ
купи1нэ. Сeй и3зведE и4хъ, сотвори1въ чюдесA и3 знaменіz
въ земли2 є3гv1петстэй, и3 въ чермн0мъ м0ри. и3 въ пустh
ни, лётъ четhредесzть. Сeй є4сть моmсeй, рекjи сн70мъ
ї}левомъ. прbр0ка вaмъ воздви1гнетъ гDь бGъ вaшъ t
брaтіz вaшеz, ћко менE того2 послyшайте. Сeй є4сть
бhвыи въ цRкви въ пустhни со ѓнGломъ гlавшемъ є3мY
въ горЁ синaйстей, и3 nц7eмъ нaшимъ, и4же пріsтъ словесA
жи1ва дaти нaмъ. є3г0 же не восхотёша послyшати nц7ы2
нaши, но tри1нуша и5, и3 nбрати1шасz с®цемъ свои1мъ
р…и
дэsніz
во є3гv1петъ, рeкше ґар0ну, сотвори2 нaмъ б0ги и4же
преdи1дутъ предъ нaми. моmсeй бо сeй и4же и3зведE нaсъ t
землS є3гv1петскіz, не вёмы что2 бhсть є3мY. и3 телeцъ
сотвори1ша в0 дни џны и3 принес0ша жeртву и4долу. и3
веселsхусz въ дёлехъ рyку своeю. tврати1жесz бGъ и3
предадE и4хъ служи1ти в0емъ нбcнымъ. ћко же пи1шетъ
въ кни1зэ прbр0къ. є3дA заколeніz и3 жeртвы принес0сте
ми6 лётъ четhредесzте, въ пустhни, д0ме ї}левъ; и3
воспріsсте кр0вь мол0ховъ, и3 ѕвэздY б0га вaшего
ремфaна, џбразы ћже сотвори1сте поклонsтисz и4мъ. и3
преселю2 вы6 дaлее вавил0на. Сёнь свидёніz бsше nц7eмъ
нaшимъ въ пустhни, ћко же повелЁ гlzи моmсeoви,
сотвори1ти ю5 по џбразу є3г0 же видЁ. є3s же и3 внес0ша
пріeмше nц7ы2 нaши со їсyсомъ, во nдержaніе kзhкомъ.
є3s же и3зри1ну бGъ t лицA nц7ъ нaшихъ дaже д0 дніи
дв7да, и4же nбрёте блгdть прeдъ бGомъ, и3 и3спроси2 nбрэсти2
селeніе бGу їaковлю. Сол0монъ же создA є3мY хрaмъ. но
вhшніи не въ рукотворeнахъ цRквaхъ живeтъ, ћко же
прbр0къ гlетъ. нб7о мнЁ пrт0лъ є4сть, землs же подн0жіе
ногaма мои1ма. кjи хрaмъ сози1ждете ми6 гlетъ гDь, и3ли2
к0е мёсто пок0ищу моемY; не рукA ли моS сотвори2
сіS вс‰; жестоковhйни, и3 неnбрёзани с®цы и3 ўшесы2,
с™hхъ ґпcлъ
вы2 при1сно д¦у с™0му проти1витесz, ћко же nц7ы2 вaши,
тaко и3 вы2. кого2 t прbр0къ не и3згнaша nц7ы2 вaши; и3
ўби1ша провозвэсти1вшаz n пришeствіи прaведнаго,
є3мy же вы2 нн7э предaтеле и3 ўбjйца бhсте. И$же пріsсте
зак0нъ повелёніемъ ѓнGлъ, и3 не сохрани1сте. Слhшаще
же сіS, распыхaхусz с®цы свои1ми, и3 скрежетaху зубы2
нaнь. Стефaнъ же сhи и3сп0лнь д¦а с™а, возрёвъ нa
нб7о, видЁ слaву б9ію, и3 ї©а стоsща nдеснyю бGа. и3 речE,
се6 ви1жу нб7сA tвeрста, и3 сн7а чlча nдеснyю стоsща бGа.
возопи1вше же глaсомъ вeліемъ, затыкaху ќши свои2,
и3 ўстреми1шасz є3динодyшно нaнь. И# и3звeдше внЁ
грaда, кaменіемъ побивaху є3го2. и3 свэдётеліе положи1ша
ри1зы при ногY ю4ноша нарицaемаго сaвла. и3 кaменіемъ
побивaху стефaна молsщасz и3 гlюща. гDи ї©е, пріими2
д¦ъ м0й. Прекл0нь же колёни, и3 возопи2 глaсомъ
вeліемъ, гDи, не постaви и4мъ грэхA сего2. и3 сіS рeкъ ќспе.
ГлавA, }.

С
aвлъ же бB, сои3зволsz ўбjйству є3го2. Бhсть же въ
т0й дн7ь гонeніе вeліе на цRковь їєrли1мскую, вси6 же
разсёzшасz по странaхъ їудeйскахъ, и3 самарjйскахъ,
кр0мэ ґпcлъ. Стреби1ша же стефaна мyжіе бlгоговёйни,
и3 сотвори1 ш а плaчь вели1 к ъ надъ ни1 м ъ. Сaвлъ же
р…f
дэsніz
nѕлоблsше цRковь, по дом0хъ входS, влачa же мyжа и3
жены2, предаsше въ темни1цу. nни1 же ќбо разсёzвшесz,
проид0ша бlговэствyюще сл0во.
За?, иi7.* Фили1ппъ же сошeдъ в0 градъ самарjйскіи,
проповёдаше и4мъ хrтA. Внимaху же нар0ди гlемымъ t
фили1ппа є3динодyшно, слhшаще и3 ви1дzще знaменіz
ћже творsше. мн0гимъ бо и3мyщимъ дyхи нечи1сты,
вопію1ще глaсомъ вeліемъ и3схожaху. мн0зи же раслaбленіи
и3 хр0міи и3сцэли1шасz. и3 бhсть рaдость вeліz в0 градэ
т0мъ. Мyжъ же нёкіи и4менемъ си1монъ, прeже бB в0
градэ волхвyz, и3 ўдивлsz kзhкъ самарjйскіи, гlz бhти
нёкоего себE вели1ка, є3мy же внимaху t мaла дaже до
вели1ка гlюще, се6 є4сть си1ла б9іz вели1каz. Внимaху же
є3мY, за є4же дов0льно врeмz волхвовaніи ўдивлsти
и4хъ. Е#гдa же вёроваша фили1ппу бlговэствyющу ћже
n цrтвіи б9іи, и3 n и4мени ї©ъ хrт0вэ, кRщaхусz мyжіе
же и3 жены2. Си1монъ же, и3 т0й вёрова, и3 кRщъсz, бB же
пребывaz ў фили1ппа. ви1дz же си1лы и3 знaменіz вeліz
бывaема, дивлsшесz. Слhшавше же и4же во їєrли1мэхъ
ґпcли ћко пріsтъ самарjz сл0во б9іе, послaша къ ни1мъ
петрA и3 їoaнна, и4же сошeдше, помоли1шасz n ни1хъ, ћко
да пріи1мутъ д¦ъ с™hи. не u5 бо бB ни на є3ди1наго же
с™hхъ ґпcлъ
сни1де, т0чію же кRщeни бsху в0 и3мz гDа ї©а. ТогдA
возложи1ша рyцэ нa н‰ и3 пріsша д¦ъ с™ъ.
За?, fi7.* Видёвъ же си1монъ ћко возложeніемъ рyкъ
ґпcлъ даeтсz д¦ъ с™hи, принесE и4мъ сребро2 гlz, дади1те
и3 мнЁ влaсть сію2, да на нег0 же ѓще положY рyцэ,
пріи1метъ д¦ъ с™ъ. Пeтръ же речE къ немY, сребро2 твоE съ
тоб0ю да бyдетъ въ поги1бель, ћко дaръ б9іи непщевaлъ
є3си2 сребр0мъ стzжaти. Нёсть ти6 чaсти ни жрeбіz въ
словеси2 сeмъ. и4бо с®це твоE нёсть прaво прeдъ бGомъ.
покaйсz ќбо n ѕл0бэ твоeй сeй, и3 моли1 с z бGу,
ѓще ќбо tпyститътисz помышлeніе с®ца твоего2. Въ
жeлчи бо г0рести, и3 соќзэ непрaвды зрю2 т‰ сyща.
tвэщaвъ же си1монъ, речE. помоли1тесz вы2 n мнЁ к0
гDу, ћко да ничт0же нaйдетъ нa м‰, и4хъ же рек0сте.
nни1 же ќбо засвэдётельствовавше и3 гlавше сл0во
гDне, возврати1шасz во їєrли1мъ, мн0гимъ же вeсемъ
самарjйскимъ бlговэсти1ша.
За?, к7.* ЃнGлъ же гDнь речE къ фили1ппу, гlz, востaни и3
и3ди2 на полyдне, на пyть, сходsщіи t їєrли1ма въ гaзу,
и3 т0й є4сть пyстъ. И# востaвъ п0йде, и3 се6 мyжъ мyринъ,
є4внухъ си1ленъ, кандакjz цари1цы мyрскіz, и4же бB надо
всeю гaзы тоS. и4же пріи1де поклони1тисz во їєrли1мэ.
Ro
дэsніz
БB же возвращazсz и3 сэдS на колесни1цы своeй, и3
чтsше прbр0ка їса1ію. Речe же д¦ъ къ фили1ппу, приступи2,
и3 прилэпи1сz колесни1цы сeй. Притeкъ же фили1ппъ,
ўслhша є3го2 чтyща прbр0ка їса1ію. И# речE, ќбо разумёеши
ли ћже чтeши; џнъ же речE, кaко ќбо могY, ѓще не
кто2 настaвитъ м‰; ўмоли1 же фили1ппа возшeдша
сёсти съ ни1мъ. Сл0во же писaніz є4же чтsше, бB се6.
Ћко nвчA на заколeніе ведeсz, и3 ћко ѓгнецъ прsмо
стригyщему є3го2 безглaсенъ, тaко не tверзaетъ ќстъ
свои1хъ. Во смирeніи є3го2, сyдъ є3го2 взsтсz. Р0дъ же є3го2
кто2 и3сповёсть; ћко взeмлетсz t землS жив0тъ є3го2.
tвэщaвъ же кaженикъ къ фили1ппу речE. молю2 т‰, n
к0мъ прbр0къ гlетъ се6. n себЁ ли, и3ли2 n и3н0мъ нёкоемъ.
tвeрзъ же фили1ппъ ўстA своS, и3 начaтъ t писaніz
сего2, бlговэсти1ти є3мY ї©а. и3 ћко же и3дsху путeмъ,
пріид0ша на нёкую в0ду. И# речE кaженикъ. се6 водA, что2
возбранsетъ ми6 кrти1тисz; Речe же є3мY фили1ппъ, ѓще
вёруеши t всего2 с®ца своего2, м0щно ти6 є4сть. tвэщaвъ
же речE, вёрую сн7а б9іz бhти ї©а хrтA. И# повелЁ стaти
колесни1цы. и3 слэз0ста џба нa воду, фили1ппъ же и3
кaженикъ, и3 кrти2 є3го2. є3гдa же взыд0ша t воды2,
д¦ъ с™hи нападE на кaженика. ѓнGлъ же гDнь восхити2
с™hхъ ґпcлъ
фили1ппа, и3 не видЁ є3го2 ктомY кaженикъ. и3дsше бо
въ пyть св0й рaдуzсz.
За?, к7а.* Фили1ппъ же nбрётесz во ґз0тэ. и3 проходS
бlговэствовaше грaдомъ всёмъ, д0ндеже пріити2 є3мY въ
кесарjю.
ГлавA, f7.

С
aвлъ же є3щE дhхаz прещeніемъ, и3 ўбjйствомъ на
ўчн7ки2 гDнz, пристyпль ко ґрхієрeю, и3спроси2 t него2
послaніz въ дамaскъ, къ соб0рищемъ, ћко да ѓще
нёкіz nбрsщетъ на пути2 сyща мyжа и3 жены2, свsзаны
приведeтъ во їєrли1мъ. внегдa же и3дyщу, бhсть є3мY
прибли1житисz къ дамaску, и3 внезaпу nблистA є3го2
свётъ t нб7сE, и3 пaдъ нa землю, слhша глaсъ гlющь є3мY.
сaвле сaвле что2 м‰ г0ниши; речe же, кто2 є3си2 гDи; гDь же
речE. ѓзъ є4смь ї©ъ, є3г0 же ты2 г0ниши. жестоко2 ти6 є4сть
проти1ву рожнY прaти. трeпетенъ же и3 недоўмёzсz речE.
гDи, что2 х0щеши да сотворю2; гDь же речE къ немY. но
востaни и3 вни1ди в0 градъ, и3 речeтътисz что2 ти6 подобaетъ
твори1ти. мyжіе же и3дyщеи съ ни1мъ, стоsху чюдsщесz,
слhшаще ќбо глaсъ, никог0же ви1дzще. востaвъ же сaвлъ
t землS tвeрстома nчи1ма є3го2, ни є3ди1наго ви1дzше.
водsще же є3го2 зa руку, введ0ша въ дамaскъ. и3 бB дни2
рo7а
дэsніz
три2 не ви1дz, и3 ни ћстъ ни пи1тъ.
За?.* БB же нёкто ўчн7къ пeрвыи въ дамaсцэ, и4менемъ
ґнaніz. и3 речE къ немY гDь въ видёніи, ґнaніе. џнъ
же речE, се6 ѓзъ гDи. гDь же къ немY. востaвъ пои3ди2 на
ст0гну нарицaемую прaву, и3 взыщи2 въ домY їyдовэ,
сaвла и4менемъ тарсzни1на. се6 бо мlтву дёетъ. и3 ви1дэ
въ видёніи мyжа и4менемъ ґнaнію вшeдша и3 возл0жша
нaнь рyку, ћко да пр0зритъ. tвэщaвъ же ґнaніz, гDи,
слhшахъ t мн0гъ n мyжи сeмъ, коли1ка ѕлA сотвори2
с™hмъ твои1мъ во їєrли1мэ. и3 здB и4мать влaсть t
ґрхієре6й, свzзaти вс‰ нарицaющаz и4мz твоE. речe же
къ немY гDь. и3ди2, ћко сосyдъ и3збрaнъ ми6 є4сть сeй,
пронести2 и4мz моE предъ kзhки и3 царьми2, и3 сн7ъми
ї}левыми. ѓзъ бо скажY є3мY, є3ли1ка подобaетъ є3мY n
и4мени моeмъ пострадaти. п0йде же ґнaніz, и3 вни1де въ
хрaмину, и3 возл0жь нaнь рyцэ, речE. сaвле брaте, гDь
послA м‰ ї©ъ, kвлeитисz на пути2, и4мъ же и3дsше, ћко
да пр0зриши, и3 и3сп0лнишисz д¦а с™а. и3 ѓбіе tпад0ша t
џчію є3го2 ћко чешуS, прозрё же ѓбіе, и3 востaвъ кrти1сz.
и3 пріeмъ пи1щу ўкрэпи1сz.
За?, к7в.* Бhсть же сaвлъ съ сyщими въ дамaсцэ ўчн7кы2
дни2 нёкіz. и3 ѓбіе на с0нмищихъ проповёдаше ї©а, ћко
с™hхъ ґпcлъ
сeй є4сть сн7ъ б9іи. дивлsхужесz вси6 слhшащеи, и3 гlаху,
не сeй ли є4сть гони1выи во їєrли1мэ нарицaющаz и4мz
сіE, и3 здB на се6 пріи1де, да свsзаны тёхъ приведeтъ ко
ґрхієрeoмъ; сaвлъ же пaче крэплsшесz, и3 смущaше
їуде6z живyщаz въ дамaсцэ, препирaz, ћко се6 є4сть
хrт0съ. ћко же и3сп0лнишасz днjе дов0лни, совэщaша
їудeе ўби1ти є3го2. ўвёденъ же бhсть сaвлу совётъ и4хъ.
стрэжaху же вратA дн7ь и3 н0щь, ћко да ўбію1тъ того2.
поeмше же є3го2 ўчн7цы2 н0щію свёсиша по стенЁ въ
к0шницы. пришeдъ же сaвлъ во їєrли1мъ, покушaшесz
прилэплsтисz ўчн7цёхъ. и3 вси6 боsхусz є3го2, не вёрующе
ћко є4сть ўчени1къ. варнaва же пріeмъ є3го2 приведE ко
ґпcломъ, и3 повёда и4мъ, кaко на пути2 ви1дэ гDа, и3 ћко
гlа є3мY, и3 кaко въ дамaсцэ дерзazше n и4мени ї©овэ. и3
бэsше съ ни1ми входS и3 и3сходS во їєrли1мэ, и3 дерзaz
n и4мени гDа ї©а. гlаше же и3 стzзaшесz съ є4ллины.
nни1 же и3скaху є3го2 ўби1ти. разумёвше же брaтіz,
свед0ша є3го2 въ кесарjю, и3 tпусти1ша въ тaрсъ. цRкви
же ќбо по всeй їудeи и3 галилeи и3 самарjи и3мsху ми1ръ,
созидaющесz и3 ходsще в0 страсэ гDни, и3 ўтэшeніемъ
с™aго д¦а ўмножaхусz.
За?, к7г.* И# бhсть петрY посэщaющу всёхъ, сни1ти и3 ко
рo7в
дэsніz
с™hмъ живyщимъ въ ли1дэ. nбрёте же т{ чlка нёкое
го, є3нez и4менемъ, t nсми2 лётъ лежaща на nдрЁ, и4же
бB разслaбленъ. И# речE є3мY пeтръ. є3нez, и3сцэлsетъ т‰
ї©ъ хrт0съ. востaни съ постeлz твоеS. и3 ѓбіе востA. и3
ви1дэша є3го2 вси6 живyщеи въ ли1дэ и3 во ґссар0нэ и4же
nбрати1шасz к0 гDу. Во їoпjи же бB нёкаz ўчн7ца
и4менемъ тави1fа, ћже сказaема гlетсz сeрна. сіS бsше
и3сп0лнена бlги1хъ дёлъ и3 млcтынz и4хъ же творsше.
бhсть же в0 дни ты6, болёвши є4й ќмрети. nмhвше же
ю5, положи1ша въ г0рницы. бли1зъ же сyщи ли1дэ їoпjи,
ўчн7цh же слhшавше, ћко пeтръ є4сть въ нeй, послaша
двA мyжа къ немY, молsще, не nблени1тисz пріити2 до
ни1хъ. востaвъ же пeтръ, и4де съ ни1ми. є3г0 же пришeдша
возвед0ша въ г0рницу, и3 предстaша є3мY вс‰ вдови6ца
плaчуще, и3 показyюще ри1зы и3 nдeжа є3ли1ка творsше съ
ни1ми сyщи сeрна. и3згнaвъ же в0нъ вс‰ пeтръ, и3 прекл0нь
колёнэ помоли1сz, и3 nбрaщьсz къ тёлу речE, тави1fа
востaни. nнa же tвeрзе џчи свои2, и3 видёвши петрA,
сёде. подaвъ же є4й рyку, востaви ю5, призвaвъ же с™hz и3
вдови6ца, постaви ю5 жи1ву. ўвёдано же бhсть се6 по всeй
їoпjи, и3 мн0зи вёроваша въ гDа. бhсть же дни2 дов0лны
пребhти є3мY во їoпjи ў нёкоего си1мона ўсмарS.
с™hхъ ґпcлъ
ГлавA, ‹. За?, к7д.

М
yжъ же нёкіи бB въ кесарjи, и4менемъ корни1ліе,
с0тникъ. t спи1ры нарицaющаzсz и3талjйскіz. бlго
говёинъ, и3 боsсz бGа со всёмъ д0момъ свои1мъ.
творs же млcтынz мн0гы лю1демъ, и3 молsсz бGу всегдA.
ви1дэ въ видёніи ћвэ, ћко въ чaсъ девsтыи днE, ѓнGла
б9іz сошeдша къ немY, и3 рeкша є3мY. корни1ліе. џнъ
же возрёвъ нaнь, и3 пристрaшенъ бhвъ, речE. что2 є4сть
гDи; речe же є3мY. мlтвы твоS и3 ми1лостынz твоS,
взыд0ша на пaмzть прeдъ бGомъ. и3 нн7э посли2 во
їoпjю мyжа и3 призови2 си1мона нарицaемаго петрA. сeй
стрaничествуетъ ў нёкоего си1мона ўсмарS, є3мy же
є4сть хрaмъ при1 мори. т0й речeтъ тебЁ гlы, въ ни1хъ же
сп7сeшисz ты2 и3 вeсь д0мъ тв0й. и3 ћко же tи1де ѓнGлъ
гlzи корни1лію, пригласи1въ двA t р†бъ свои1хъ, и3 в0ина
бlгочести1ва t служaщихъ є3мY. и3 сказaвъ и4мъ вс‰, послA
и4хъ во їoпjю. Во ќтрэи же и3дyщемъ и4мъ по пути2,
и3 к0 граду приближaющимсz, взhде пeтръ на г0рницу
помоли1тисz, въ чaсъ шестhи. бhсть же пріaлченъ, и3
хотsше вкуси1ти. гот0вzщемъ же џнэмъ, нападE нaнь
ќжасъ, и3 ви1дэ нб7о tвeрсто, и3 сходsщь нaнь сосyдъ нёкіи
ћко плащани1цу вели1ку, t четhри крaz привsзанъ, и3
рo7г
дэsніz
ни1зу висsщь нa землю, въ нeмъ же бsху вс‰ четверо
н0га земли2, и3 ѕвёріе, и3 гaди, и3 пти6ца нбcныz. и3 бhсть
глaсъ къ немY, востaвъ пeтре заколи2, и3 ћждь. пeтръ же
речE, никaкоже гDи. ћко николи1же kд0хъ всsко сквeрно
и3ли2 нечи1сто. И# се6 глaсъ пaки къ немY втори1цею, ћже бGъ
nчи1стилъ є4сть, ты2 не скверни2. се6 же бhсть три1щи. и3
пaкы взsтсz сосyдъ нa нб7о. Ћко же въ себЁ дивлsшесz
пeтръ, что2 ќбо бyдетъ видёніе є4же ви1дэ, и3 се6 мyжіе
п0сланіи t корни1ліz вопр0ш8ше, и3 ўвёдэвше д0му
си1монова, стaша предъ враты2, и3 возглaш8ше вопрошaху,
ѓще си1монъ, нарицaемыи пeтръ здB nбитaетъ. петрy
же помышлsющу n видёніи, речE є3мY д¦ъ, се6 мyжіе
и4щутъ тебE, но востaвъ сни1ди, и3 и3ди2 съ ни1ми, ничт0же
разсужaz, занE ѓзъ послaхъ и4хъ.
За?, к7є.* Сошeдъ же пeтръ къ мужeмъ и3 речE. се6 ѓзъ є4смь
є3г0 же и4щете. Что2 є4сть винA, є3s же рaди пріид0сте;
nни1 же рек0ша, корни1ліе с0тникъ, мyжъ прaведенъ и3
боsсz бGа, свэдётельствованъ t всего2 kзhка їудeйска.
Гlано бhсть є3мY t ѓнGла с™а, призвaти т‰ въ д0мъ
св0й, и3 слhшати гlы t тебE. призвaвъ же и4хъ ўчреди2.
На ќтрэи же пeтръ востaвъ и4де съ ни1ми. и3 нёцыи
t брaтіz є4же t їoпjи и3д0ша съ ни1мъ. И# на ќтрэи
с™hхъ ґпcлъ
внид0ша въ кесарjю. корни1ліе же бB чaz и4хъ созвaвъ
ср0дники своS, и3 любeзныz дрyги. Ћко же бhсть вни1ти
петрY, срёте є3го2 корни1ліе, пaдъ нa ногу є3го2 поклони1сz.
Пeтръ же є3го2 воздви1же гlz, востaни, и3 ѓзъ сaмъ чlкъ
є4смь. и3 съ ни1мъ бесёдуz вни1де, и3 nбрёте собрaвшасz
мн0ги. Речe же къ ни1мъ, вы2 вёсте, ћко не лёпо є4сть
мyжу їудezнину, прилэплsтисz и3ли2 приходи1ти и3но
племeннику. И# мнЁ бGъ показA, ни є3ди1ного же сквeрна
и3ли2 нечи1ста гlати чlка, тёмъ же и3 безъ сумнёніz
пріид0хъ призвaнъ. вопрошaю вы6, ќбо к0имъ сл0вомъ
послaсте по менE; И# корни1ліе речE. t четвeртаго днE дaже
до сего2 часA бёхъ постsсz, и3 въ девsтыи чaсъ молsхсz
въ домY моeмъ. и3 се6 мyжъ стA предо мн0ю во nдeжи
свётлэ. И# речE, корни1ліе, ўслhшана бhсть мlтва твоS
и3 млcтынz твоS помzнyшасz прeдъ бGомъ. Посли2 ќбо
во їoпjю, и3 призови2 си1мона, и4же нарицaетсz пeтръ, сeй
nбитaетъ въ домY си1мона ўсмарS, бли1зъ м0рz, и4же
пришeдъ гlетъ тебЁ. ѓбіе ќбо послaхъ къ тебЁ. тh же
д0брэ сотвори2 пришeдъ. Нн7э ќбо вси6 мы2 прeдъ бGомъ
пріид0хомъ, слhшати вс‰ повелённаz тебЁ t~ бGа.
За?, к7ѕ.* Tвeрзъ же пeтръ ўстA речE, по и4стинэ
разумэвaю, ћко не на лицA зри1тъ бGъ. но во всsкомъ
рo7д
дэsніz
kзhцэ боsисz є3го2 и3 дёлаzи прaвду, пріsтенъ є3мY
є4сть. Сл0во є4же послA сн70мъ ї}левомъ, бlговэствyz
ми1ръ ї©ъ хrт0мъ, сeй є4сть всёмъ гDь. вы2 вёсте гlъ
бhвшіи по всeй їудeи, начeнъ t галилez, по кRщeніи є4же
проповёда їoaннъ. Ї©а и4же t назарeта, ћко помaза є3го2
бGъ д¦омъ с™hмъ и3 си1лою, и4же пріи1де бlгодётельствуz,
и3 и3сцэлsz вс‰ наси1лованныz t діsвола, ћко бGъ бsше
съ ни1мъ. и3 мы2 є3смы2 свэдётеле всёмъ, и4хъ же сотвори2
въ странЁ їудeйстэй, и3 во їєrли1мэ, є3г0 же и3 ўби1ша
повёш8ше нa древэ. сего2 бGъ воздви1же трeтіи дн7ь, и3
дадE є3мY ћвэ бhти не всёмъ лю1демъ, но свэдётелемъ
прeжде наречeннымъ t~ бGа нaмъ, и4же kд0хомъ съ ни1мъ
и3 пи1хомъ по воскRсeніи є3го2 t мр7твыхъ. и3 повелЁ нaмъ
проповёдати лю1демъ, и3 засвэдётельствовати, ћко т0й
є4сть наречeнныи t~ бGа судіS живhмъ и3 мeртвымъ. n
сeмъ вси6 прbр0цы свэдётельствуютъ, nставлeніе грэх0мъ
пріsти и4менемъ є3го2 всsкому вёрующему в0нь.
За?, к7з.* Е#щe же гlющу петрY гlы сіS, нападE д¦ъ
с™hи на вс‰ слhшащаz сл0во. И# ўжас0шасz и4же t
nбрёзаніz вёрніи, є3ли1цы пріид0ша съ петр0мъ, ћко и3
во kзhцэхъ дaръ с™aго д¦а и3зліsсz. слhшаху бо и4хъ
гlюща kзhкы и3 величaюща бGа. ТогдA tвэщA пeтръ.
с™hхъ ґпcлъ
є3дA в0ду возбрани1ти м0жетъ кто2, є4же не кrти1тисz
си1мъ, и4же д¦ъ с™hи пріsша ћко же и3 мы2; повелё же
и4мъ кrти1тисz в0 и3мz гдcне. тогдA моли1ша є3го2 пребhти
дни2 нёкыz.
ГлавA, аi7.

С
лhшаша же ґпcли, и3 брaтіz сyщіи во їудeи, ћко и3
kзhцы пріsша сл0во б9іе. и3 є3гдA взhде пeтръ во
їєrли1мъ, препирaхусz съ ни1мъ и4же t nбрёзаніz,
гlюще, ћко къ мужeмъ nбрёзаніz не и3мyщимъ вни1де
и3 kдE съ ни1ми. Начeнъ же пeтръ, сказaше и4мъ п0
рzду, гlz. Ѓзъ бёхъ в0 градэ їoпjйстемъ молsсz, и3
ви1дэхъ во ќжасэ видёніе, сходsщь сосyдъ нёкіи ћко
плащани1цу вeлію t четhри крaz ви1сzщу съ нб7съ, и3 пріи1де
дaже до менE, въ ню1же возрёвъ сматрsхъ, и3 ви1дэхъ
четверон0гаz, и3 ѕвёрz земнhz и3 гaды и3 пти6ца нбcныz.
И# слhшахъ глaсъ гlющь мнЁ, востaвъ пeтре заколи2, и3
ћждь. Рёхъ же, никaкоже гDи, ћко всsко сквeрно ли
нечи1сто николи1же вни1де во ўстA моS. tвэщa же ми6
глaсъ втори1цею съ нб7сE гlющь, ћже бGъ nчи1сти, ты2 не
скверни2. се6 же бhсть трети1цею, и3 пaкы взsшасz вс‰ нa
нб7о. И# се6 ѓбіе тріE мyжи стaша предъ хрaминою, въ нeй
же бёхъ, п0слани t кесарjz ко мнЁ. речe же ми6 д¦ъ и3ти2
рo7є
дэsніz
съ ни1ми, ничт0же разсужaz. Пріид0ша же со мн0ю и3
шeсть брaтіz сіи2, и3 внид0хомъ въ д0мъ мyжа. сказa
же нaмъ, кaко ви1дэ ѓнGла с™а въ домY своeмъ, стaвша
и3 рeкша є3мY, посли2 во їo1пъ мyжа, и3 призови2 си1мона
нарицaемаго петрA, и4же речeтъ гlы къ тебЁ, въ ни1хъ же
сп7сeшисz ты2 и3 вeсь д0мъ тв0й. внегдa же начaхъ гlати,
нападE д¦ъ с™hи на ни1хъ, ћко же и3 на ны6 въ начaлэ.
помzнyхъ же гlъ гDнь, ћко же гlаше. їoaннъ ќбо кrти2
вод0ю, вh же и4мате кrти1тисz д¦омъ с™hмъ. да ѓще ќбо
рaвенъ дaръ дадE и4мъ бGъ, ћко же и3 нaмъ вёровавшимъ
въ гDа ї©а хrтA, ѓзъ же кто2 бёхъ си1ленъ возбрани1ти бGа;
Слhшавше же сіS ўмолк0ша, и3 слaвлzху бGа, гlюще,
ќбо и3 kзhкомъ бGъ покаsніе дaстъ въ жив0тъ.
За?, к7и.* Џви же ќбо разсёzни бhша t ск0рби бhв
шаz при стефaнэ, проид0ша до фmникjz, и3 кv1пра, и3
ґнтіoхjz, ни є3ди1ному же гlюще сл0ва, т0кмо є3ди1нэмъ
їудeoмъ. Бsху же нёцыи t ни1хъ мyжіе кv1прстіи,
и3 кmринeйстіи, и4же вшeдше во ґнтіoхjю, гlаху къ
є4ллиномъ, бlговэствyюще гDа ї©а. и3 бB рукA гDнz съ
ни1ми, мн0го же число2 вёровавше, nбрати1шасz к0
гDу. слhшано же бhсть сл0во во ќшію цRкве, сyщей
же во їєrли1мэхъ n ни1хъ, и3 послaша варнaву преити2
с™hхъ ґпcлъ
до ґнтіoхjz. и4же пришeдъ, и3 ви1дэвъ блгdть б9ію, воз
рaдовасz, и3 молsше всёхъ и3зволeніемъ с®ца терпёти џ
гDэ, ћко бB мyжъ бlгъ, и3 и3сп0лнь д¦а с™а и3 вёры. и3 при
ложи1сz нар0дъ мн0гъ гDви. И#зhде же въ тaрсъ варнaва,
взыскaти сaвла. и3 nбрётъ є3го2, приведE и5 во ґнтіoхjю.
бhсть же и4мъ лёто цёло собирaтисz въ цRкви, и3 ўчи1ти
нар0дъ мн0гъ, нарещи1 же прeжде во ґнтіoхjи ўчн7кы2
христіaны. Въ тhz же дни2 снид0шасz t їєrли1ма прbр0цы
во ґнтіoхjю. востaвъ же є3ди1нъ t ни1хъ и4менемъ ґгaвъ,
назнaменаше д¦омъ, глaдъ вели1къ хотsщъ бhти по
всeй вселeннэй, и4же и3 бhсть при клaвдіи кeсари. Ўчн7кh
же, ѓще и3мёzше кто2. повелёша к0ждо и4хъ на слyжбу
послaти живyщимъ во їудeи брaтіzмъ, є4же и3 сотвори1ша,
послaвше къ стaрцемъ рук0ю варнaвлею и3 сaвлею.
ГлавA, вi7. За?, к7f.

В
ъ џно же врeмz, возложи2 и4родъ цaрь рyцэ, nѕл0
бити нёкіz и4же t цRкве. Ўби1 же їaкова брaта
їoaннова мечeмъ. И# ви1дэвъ ћко г0дэ є4сть їудeoмъ,
приложи2 ћти и3 петрA. Бёху же днjе nпрёсночніи, є3г0 же
и3 є4мъ, всади2 въ темни1цу. предaвъ четhремъ четвери1цамъ
в0иномъ стрещи2 є3го2, хотS по пaсцэ и3звести2 є3го2 къ
лю1демъ. и3 ќбо петрA стрежaху въ темни1цы. моли1тва же
рo7ѕ
дэsніz
бB прилёжна бывaема t цRкве къ бGу n нeмъ. Е#гдa же
хотsше є3го2 и3звести2 и4родъ, въ нощи2 т0й бB пeтръ спS
междY двэмA в0инома, свsзанъ ќжема желёзнома
двэмA, стрaжіе предъ двeрми стрежaху темни1цу. И# се6 ѓнGлъ
гDнь пріи1де, и3 свётъ восіS въ хрaминэ. Толкнyвъ же въ
рeбра петрA воздви1же є3го2 гlz, востaни вск0рэ. и3 спад0ша
є3мY ќжа желёзнаz съ рyку. речe же ѓнGлъ къ немY,
препоsшисz, и3 вступи2 въ плесни1цы своS. Сотвори1 же
тaко. и3 гlа є3мY, nблецhсz въ ри1зу свою2 и3 послёдствуй
ми6. И# и3зшeдъ въ слёдъ и3дsше є3го2, и3 не вёдzше ћко
и4стинна є4сть бhвшее t ѓнGла, мнsше же с0нъ зрёти.
прошeдше же пeрвую стрaжу и3 вторyю, пріид0ста во вратA
желёзнаz вводsщаz в0 градъ, ћже n себЁ tверз0шасz
и4ма. И# и3зшeдше преид0ша ст0гну є3ди1ну. и3 ѓбіе tступи2
ѓнGлъ t него2. И# пeтръ бhвъ въ себЁ, речE. нн7э вёмъ во
и4стинну, ћко послA бGъ ѓнGла своего2 и3 и3з8sтъ м‰ и3зъ
руки2 и4родовы, и3 всего2 чazніz лю1діи їудeйскыхъ.
За?, l.* См0трь же, пріи1де въ д0мъ мaріинъ, мaтере
їoaнновы, нарицaемаго мaрка, и3дёже бёху мн0зи
с0брани, и3 молsщесz. толкнyвшу же петрY во вратA
дворY. приступи2 рабhни слhшати, и4менемъ родjи. и3
познaвши глaсъ петр0въ, t рaдости не tвeрзе врaтъ,
с™hхъ ґпcлъ
притeкши же сказA петрA прeдъ враты2 стоsща. nни1 же
къ нeй рёша, бэснyешилисz; nнa же крэплsшесz тaко
бhти. nни1 же гlаху, ѓнGлъ є3го2 є4сть. пeтръ же пребы
вaше толкjи. tвeрзше же ви1дэша є3го2, и3 ўжас0шасz.
Помаaвъ же и4мъ рук0ю, молчaти, сказA и4мъ, кaко гDь
є3го2 и3зведE и3зъ темни1цы. речe же, возвэсти1те їaкову,
и3 брaтіzмъ сіS. и3 и3зшeдъ и4де во и4но мёсто. Бhвшу
же дни2, бB м0лва немaла въ в0инэхъ, что2 ќбо петрY
бhсть. и4родъ же пои3скaвъ є3го2, и3 не nбрётъ, и3 и3стzзaвъ
стрaжій, повелЁ tвести2 и4хъ. и3зшeдъ t їудez въ кесарjю
живsше. БB же и4родъ гнёваzсz на ти1рzны и3 сид0нzны.
є3динодyшно же пріид0ша къ немY, и3 ўмоли1вше влaста
постeлника царeва, прошaху ми1ръ да бhша питaлисz
стрaны и4хъ t цrтва є3го2. въ нар0читъ же дн7ь nб0лксz
и4родъ въ nдeжу цaрску, и3 сёдъ на суди1щи предъ нар0домъ
съ г0рдостію гlаше къ ни1мъ. нар0дъ же возглашaше, глaсъ
б9іи ґ не чlчь. внезaпу же порази2 є3го2 ѓнGлъ гDнь, занE
не дадE слaву бGу. и3 бhвъ червми2 и3зъsденъ, и4здъше. и3
сл0во б9іе растsше и3 мн0жашесz.
За?, lа.* Варнaва же и3 сaвлъ возврати1стасz во їєrли1мъ
скончaвше слyжбу. Поeмше же съ соб0ю и3 їoaнна
нарицaемаго мaрка.
рo7з
дэsніz
ГлавA, гi7.

Б
sху же нёцыи во ґнтіoхjи сyщей цRкви, прbр0цы
и3 ўчи1теле, варнaва же и3 симеo1нъ нарицaемыи
ни1геръ, и3 лукjе киринezнинъ, манаи1нъ же и4роду
четвертовлaстнику дрyгъ, и3 сaвлъ. служaщимъ же и4мъ
гDви, и3 постsщимсz, речE д¦ъ с™hи, tдэли1те ми6
варнaву и3 сaвла на дёло, на нeже призвaхъ и4хъ. ТогдA
пости1вшесz и3 помоли1вшесz, и3 возл0жше рyки нa н‰,
послaша и4хъ. СіS ќбо п0слана бhвша t~ д¦а с™а, снид0
ша въ селевкjю. tтyду же tплhша въ ки1пръ. и3 бhвше
въ салами1нэ, возвэщaху сл0во б9іе на с0нмищихъ
їудeйскихъ. И#мёста же їoaнна слугY. прошeдша же
џстровъ дaже до пaфа, nбрэт0ста же нёкоего мyжа
волхвA лжепрор0ка їудezнина є3мy же и4мz варjисусъ,
и4же бB со ґнfипaтомъ сeргіемъ пaвломъ мyжемъ
разyмнымъ. Сeй призвaвъ варнaву и3 сaвла, взыскA
ўслhшати сл0во б9іе. Противлsшежесz и4мъ є3лли1ма
в0лхвъ, тaко бо сказaетсz и4мz є3го2, и3скjи разврати1ти
ґнfипaта t вёры. Сaвлъ же, и4же и3 пaвелъ и3сп0лнисz
д¦а с™а, и3 возрёвъ нaнь, речE. Q и3сп0лнене всsкоz
льсти2 и3 всsкоz ѕл0бы, сhне діaволовъ, врaже всsкоz
прaвды, не престaеши ли развращaz пути2 гDнz прaвыz;
с™hхъ ґпcлъ
и3 нн7э се6 рукA гDнz нa т‰, и3 бyдеши слёпъ, не ви1дz
сlнца д0 времене. и3 внезaпу нападE нaнь мрaкъ и3 тмA,
и3 nсzзaz и3скaше вождS. ТогдA ви1дэвъ ґнfипaтъ
бhвшее, вёрова, дивsсz n ўчeніи гDни.
За?, lв.* Tвeзшежесz t пaфа сyщіи съ пaвломъ,
пріид0ша въ пергjю памfилjйскую. Їoaннъ же tлучи1всz
t нею2, возврати1сz во їєrли1мъ. џна же прошeдша t
пергjи, пріид0ста во ґнтіoхjю писидjйскую. И# вшeдше
въ с0нмище въ дн7ь суб0тныи, сэд0ста. По чтeніи же
зак0на и3 прbр0къ, послaша начaльницы с0нмища къ ни1мъ,
гlюще, мyжіе брaтіz, ѓще є4сть сл0во въ вaсъ ўтэшeніz
къ лю1демъ, гlита. Востaвъ же пaвелъ, и3 помаaвъ рук0ю,
речE. Мyжіе ї}льтzне, и3 боsщеисz бGа, ўслhшите. бGъ
лю1діи си1хъ, и3збрA nц7† нaша, и3 лю1ди вознесE въ пришeль
ствіи въ земли2 є3гv1петстэй. И# съ мhшцею выс0кою
и3зведE и4хъ и3зъ неS, и3 до четhредесzть лётъ препитA
и4хъ въ пустhни. И## низложи1въ kзы6къ сeдмь, въ земли2
ханаaнстэй, дадE и4мъ въ наслёдіе зeмлю и4хъ. И# поси1хъ
ћко лётъ четhреста и3 пzтьдесsтъ, дадE и4мъ судіS до
самyила прbр0ка. И# tтyду проси1ша цRS, и3 дадE и4мъ бGъ
саyла, сн7а ки1ссова, мyжа t колёна веніами1нова, лётъ
четhредесzть. И# престaвль є3го2, воздви1же и4мъ дв7да
рo7и
дэsніz
въ цRS, є3мy же и3 речE свэдётельствовавъ. nбрэт0хъ
дв7да їєсeoва, мyжа п0 с®цу моемY, и4же сотвори1тъ
вс‰ хотёніz моS. t сего2 сёмени бGъ по nбэтовaнію,
воздви1же ї}лю сп7сeніе ї©а, проповёдавшу їoaнну предъ
лицeмъ вни1тіz є3го2, кRщeніе покаsніz всёмъ лю1демъ
ї}левымъ.
За?, lг.* И# ћко же скончавaше їoaннъ течeніе, гlаше.
Кого2 м‰ непщyете бhти; нёсмь ѓзъ, но се6 грzдeтъ
по мнЁ, є3мy же нёсмь дост0инъ разрэши1ти ремeнь
сапогY є3го2. Мyжіе брaтіz, сн7ове р0да ґвраaмлz, и3
и4же въ вaсъ боsщеисz бGа, вaмъ сл0во сп7сeніz сего2
послaсz. живyщіи бо во їєrли1мэ и3 кнsзи и4хъ сего2 не
разумёвше, и3 глaсъ прbр0ческихъ и4же по вс‰ суб0ты
чт0мыхъ, суди1 в ше скончaша, и3 ни є3 д и1 н оz вины2
смр7тны nбрётше, проси1ша ў пилaта ўби1ти є3го2. ћко
же скончaша вс‰ ћже n нeмъ пи1санаz, снeмше с0 древа,
положи1ша в0 гробэ. БGъ же воскRси2 є3го2 t мeртвыхъ.
И$же kви1сz нa дни мн0ги, возшeдшимъ съ ни1мъ t
галилez во їєrли1мъ, и4же нн7э сyть свэдётеле є3го2 къ
лю1демъ. и3 мы2 вaмъ бlговэствyемъ є4же ко nц7eмъ nбэ
товaніе бhвшее, ћко сіE бGъ скончA чaдомъ и4хъ, нaмъ
воздви1гъ ї©а. Ћко же и3 во pалмЁ втор0мъ пи1шетъ,
с™hхъ ґпcлъ
сн7ъ м0й є3си2 ты2, ѓзъ днeсь роди1хъ т‰. Ґ ћко же воскRси2
є3го2 t мр7твыхъ, не ктомY хотsща возврати1тисz
во и3стлёніе, си1це речE, ћко дaмъ вaмъ препод0бнаz
дв7дова вёрнаz. Тёмъ же и3 въ друг0мъ гlетъ, не дaси
прпdбному своемY ви1дэти и3стлёніz. дв7дъ бо ќбо своемY
р0ду послужи1въ, б9іимъ совётомъ ќспе, и3 приложи1сz
ко nц7eмъ свои1мъ, и3 ви1дэ и3стлёніе. ґ є3г0 же бGъ
воздви1же, не ви1дэ и3стлёніz. Вёдомо ќбо да бyдетъ
вaмъ мyжіе брaтіz, ћко рaди сего2 вaмъ nставлeніе
грэх0въ проповёдаетсz, и3 t всёхъ, и4хъ же не мог0сте въ
зак0нэ моmсeoвэ nправди1тисz, n сeмъ всsкъ вёруzи
nправдaетсz. Блюдёте ќбо, да не пріи1детъ на вaсъ
речeнное въ прbр0цэхъ. Ви1дите неради1віи, и3 чюди1тесz, и3
ќзрите и3 и3счeзнете. ћко дёло ѓзъ содёлаю в0 дни вaша,
є3мy же не и4мате вёровати, ѓще кто2 повёсть вaмъ.
И#сходsщимъ же и4мъ t с0нмища їудeйска, молsху
kзhцы въ другyю суб0ту гlатисz и4мъ гlомъ си1мъ.
Разшeдшужесz соб0ру, послёдоваша мн0зи t їуде6й и3
чести1выхъ пришле6цъ, пaвлу и3 варнaвэ, и4же гlюще и4мъ,
ўвэрsху и4хъ пребывaти въ бlгодaти б9іи. Въ грzдyщую
же суб0ту мaлосz не вeсь грaдъ собрA послyшати сл0во
б9іе. Ви1дэвше же їудeе нар0ды, и3сп0лнишасz зaвисти,
рo7f
дэsніz
и3 вопреки2 гlаху гlемымъ t пaвла, сопроти1въ гlюще, и3
хyлzще. дерзнyвша же пaвелъ и3 варнaва, рек0ста. вaмъ
бB лёпо пeрвэе гlати сл0во б9іе. ґ понeже tверг0сте
є5, и3 недост0йны творитE сaми себE вёчному животY,
се6 nбращaемсz во kзhки. тaко бо заповёда нaмъ
гDь. Положи1хъ т‰ въ свётъ kзhкомъ, є4же бhти ти6
во сп7сeніе дaже до послёднихъ земли2. Слhшаще же
kзhцы рaдовахусz, и3 слaвлzху сл0во гDне. И# вёроваша
є3ли1цы ўчинeни бёху въ жи1знь вёчную. проношaше
жесz сл0во гDне по всeй странЁ. Їудeе же наўсти1ша бlго
чести1выz жены2, и3 бlгоnбрaзныz и3 пeрвыхъ грaжанъ.
и3 воздвиг0ша гонeніе вели1ко на пaвла и3 варнaву, и3
и3згнaша и4хъ t предBлъ свои1хъ. џна же tтрsсше прaхъ
t н0гъ свои1хъ на ни1хъ, пріид0ша во и3конjю. ўчн7цh же
и3сполнsхусz рaдости и3 д¦а с™а.
ГлавA, дi7.

Б
hсть же во и3конjи вкyпэ вни1ти и4мъ въ с0нмище
їудeйское, и3 гlати тaко, ћко вёровати їудeoмъ же и3
є4ллиномъ мн0жество мн0го. Невёрующіи же їудeе,
воздвиг0ша и3 nѕл0биша дш7A kзhкомъ на брaтію.
дов0льно же ќбо врeмz пребhша дерзaюще, џ гDэ
свэдётельствующимъ сл0ву бlгодaти своеS, и3 даю1щу
с™hхъ ґпcлъ
знaменіz и3 чюдесA бhти рукaми и4хъ. Раздэли1шажесz
мн0жество грaда. и3 џви ќбо бsху со їудeи, џви же
со ґпcлы. и3 ћко же бhсть стремлeніе kзhкомъ же и3
їудeoмъ съ начaльники и4хъ, досади1ти и3 кaменіемъ по
би1ти и4хъ, ўвёдэвше же.
За?, lд.* Прибэг0ста в0 грады лmкаo1нскіz, въ лv1стру и3
дeрвіи, и3 и4же во nкрeстныхъ, и3 т{ бёста бlговэствyю
ще. И# нёкто мyжъ въ лv1стрэхъ нeмощенъ ногaма
сэдsше хр0мъ t чрeва мaтере своеS сhи, и4же николи1же
бB ходи1лъ. сeй слhшаше пaвла гlюща. И$же возрёвъ
нaнь, и3 ви1дэвъ ћко вёру и4мать спcти1сz, речE вeліимъ
глaсомъ. тебЁ гlю, в0 и3мz ї©а хrтA, востaни нa ногу
свою2 прaвъ. џнъ же ѓбіе вскочи1въ и3 хождaше. Нар0ди
же ви1дэвше є4же сотвори2 пaвелъ, воздвиг0ша глaсъ
св0й лmкаo1ньски, гlюще. Б0зи ўпод0бльшесz чlкомъ
снид0ша къ нaмъ. Нарицaху же ќбо варнaву дjz, пaвла
же є3рмjю, понeже т0й бsше начaлникъ сл0ву. Жрeцъ
же дjевъ, сyщаго предъ грaдомъ и4хъ, приведE предъ враты2
ю4нца и3 вэнцA, съ нар0ды хотsше жрeти. Слhшавше же
ґпcли, варнaва и3 пaвелъ, растерзaвше ри1зы своS вскочи1ша
въ нар0дъ, зовyще и3 гlюще, мyжіе что2 сіS творитE;
и3 мы2 подобострaстна є3свЁ вaмъ чlка, бlговэствyюща
Rп
дэsніz
вaмъ, t си1хъ сyетныхъ nбращaтисz къ бGу жи1ву, и4же
сотвори2 нб7о и3 зeмлю, и3 м0ре, и3 вс‰ ћже въ ни1хъ. и4же
въ мимошeдшаz р0ды nстaвилъ бB вс‰ kзhки ходи1ти
въ пути2 своS, и3дE ќбо не несвэдётельствована себE
nстaви бlготворS, съ нб7сE вaмъ д0ждевы даS, и3 врeмена
плодон0сна, насыщaz пи1ща и3 весeліz с®цA нaша. И# сіS
гlюще, є3двA ўстaвиста нар0ды не жрeти и4ма. но tи3ти2
комyждо во своS си6. Пребывaющема же и4ма и3 ўчaщема.
пріид0ша же t ґнтіoхjz и3 и3конjz, нёцыи їудeе, и3
стzзaющемасz и4ма съ дерзновeніемъ. Наўсти1ша нар0ды
tступи1ти t нею2, гlюще, ћко ничт0же гlета и4стинно,
но всE лжeта. И# наўсти1вше нар0ды, и3 кaменіемъ поби1вше
пaвла, и3звлек0ша внЁ грaда, мнsще є3го2 ўмeрша. џкrтъ
же стaвшемъ є3го2 ўчн7к0мъ, востaвъ вни1де в0 градъ.
За?, lє.* И# на ќтрэи и3зhде съ варнaвою въ дeрвію.
бlговэствовaвше же грaду томY, и3 наўчи1вше мн0ги,
возврати1стасz въ лv1стру и3 и3конjю и3 ґнтіoхjю, ўтвержa
юще дш7A ўченик0мъ, молsще пребhти въ вёрэ, и3
ћко мн0гими ск0рбьми подобaетъ нaмъ вни1ти въ
цrтвіе б9іе. nсщ7ьше же и4мъ попы2 на вс‰ цRкви, и3
помоли1вшесz съ пост0мъ, предaша и4хъ гDви, въ нег0 же
вёроваша. и3 прошeдше писидjю, проид0ста въ памфилjю.
с™hхъ ґпcлъ
и3 гlавше въ пергjи сл0во гDне снид0ста во и3талjю. И#
tтyду tплhша во ґнтіoхjю, tнyду же бёста преданA
блгdти б9іи въ дёло є4же скончaста. Пришeдша же и3
собрaвша цRковь, сказaста є3ли1ка сотвори2 бGъ съ ни1ма,
и3 ћко tвeрзе kзhкомъ двeрь вёры. Пребhста же т{
врeмz немaло со ўченикы2.
ГлавA, єi7.

И#
нёцыи сошeдше t їудez ўчaху брaтію, ћко ѓще
не nбрёжетесz по nбhчаю моmсeoву, не м0жете
спcти1сz. бhвши же ќбо распри2, и3 стzзaнію не мaлу
пaвлу и3 варнaвэ къ ни1мъ, ўчини1ша взhти пaвлу и3
варнaвэ и3 нёкымъ други1мъ t ни1хъ, ко ґпcломъ и3
стaрцемъ во їєrли1мъ, n вопрошeніи сeмъ. предп0сланіи
же t цRкве, прохожaху финикjю и3 самарjю, повёдающе
nбращeніе kзhкомъ, и3 творsху рaдость вели1ку всeй
брaтіи. Пришeдше же во їєrли1мъ, пріsта бhста t цRкве
и3 ґпcлъ и3 ст†рецъ, сказaста же є3ли1ка бGъ сотвори2 съ
ни1ма. и3 ћко tвeрзе kзhкомъ двeрь вёры.
За?, lѕ.* Востaша же нёцыи и4же t є4реси фарисeйскіz
вёровавшеи, гlюще, ћко подобaетъ nбрёзати и4хъ,
завэщавaти же и3 блюсти2 зак0нъ моmсeoвъ. собрaша
жесz ґпcли и3 стaрцы вёдэти n словеси2 сeмъ. мн0гу же
рп7а
дэsніz
взыскaнію бhвшу, востaвъ пeтръ речE къ ни1мъ. Мyжіе
брaтіе, вы2 вёсте, ћко t днjи пeрвыхъ бGъ въ нaсъ и3збрA,
ўсты2 мои1ми ўслhшати kзhкомъ сл0во бlговёстіz, и3
вёровати. и3 с®цевёдецъ бGъ свэдётельствова и4мъ, дaвъ
и4мъ д¦ъ с™hи ћко же и3 нaмъ, и3 ничт0же разсуди2 междY
нaми же и3 џнэми, вёрою nчи1щь с®цA и4хъ. нн7э ќбо
что2 и3скушaете бGа возложи1ти и4го на вhz ўчн7к0мъ,
є3г0 же ни nц7ы2 нaши, ни мы2 возмог0хомъ понести2;
Но блгdтію гDа ї©а хrтA вёруемъ спcти1сz, ћко же и3 nни2.
ўмолчa же всE мн0жество, и3 послyшаху варнaву и3 пaвла
повёдающихъ є3ли1ка сотвори2 бGъ знaменіz и3 чюдесA
во kзhцэхъ съ ни1ма. по ўмолчaніи же и4хъ, tвэщA
їaковъ, гlz. мyжіе брaтіе послyшайте менE. сmмеo1нъ
повёда, ћко прeжде бGъ посэти2 пріsти t kзы6къ лю1ди
n и4мени своeмъ. и3 семY согласyютъ словесA прbр0къ, ћко
же пи1шетъ. Поси1хъ nбращyсz, и3 сози1жду кр0въ двdвъ
пaдшіи. и3 раск0панаz є3го2 сози1жду, и3 и3спрaвлю є3го2, ћко
да взhщутъ пр0чіи чlцы гDа, и3 вси6 kзhцы въ ни1хъ же
нарицaетсz и4мz моE на ни1хъ, гlетъ гDь творsи сіS вс‰.
разyмна t~ вэка сyть бGови вс‰ дёла є3го2. тёмъ же ѓзъ
суждY не стужaти и4же t kзы6къ nбращaющимсz къ бGу,
но заповёдати, и4мъ nгребaтисz t трeбъ и4дольскихъ,
с™hхъ ґпcлъ
и3 t блудA, и3 ўдaвленины, и3 t~ крове. є3ли1ка не ўг0дна
себЁ бhти и3нёмъ не твори1ти, моmсeй бо t род0въ
дрeвнихъ, по вс‰ грaды проповёдающаz є3го2 и4мать, въ
с0нмищихъ по вс‰ суб0ты чт0мыхъ. ТогдA и3зв0лисz
ґпcломъ и3 стaрцемъ, со всeю цRковію, и3збрaвше мyжа
t ни1хъ, послaти во ґнтіoхjю, съ пaвломъ и3 варнaвою,
їyду нарицaемаго варсaву, и3 си1лу мyжа нар0читы въ
брaтіи, писaвше рук0ю своeю сіS. Ґпcли и3 стaрцы и3 брaтіz,
сyщимъ во ґнтіoхjи, и3 сирjи и3 киликjи брaтіи и4же t
kзы6къ, џ гDэ рaдоватисz. Понeже ќбо слhшахомъ,
ћко нёцыи t нaсъ и3зшeдше возмути1ша вaсъ словесы2,
развращaюще дш7A вaша, гlюще nбрёзатисz и3 блюсти2
зак0нъ, и4 м ъ же не сложи1 хомсz. и3 з в0лисz нaмъ
бhвшимъ є3динодyшно и3збрaвше мyжа послaти къ
вaмъ, съ возлю1бленными нaшими варнaвою и3 пaвломъ,
чlкома и4же предaвшема дш7A своS n и4мени гDа нaшего
ї©а хrтA. Послaхомъ ќбо їyду и3 си1лу, и3 тёхъ сл0вомъ
сказaющихъ тazжде. и3зв0либосz с™0му д¦у и3 нaмъ,
ничт0же множaе возложи1ти вaмъ тzготY, рaзвэ
нyжныхъ си1хъ, nгребaтисz t и3доложeртвенныхъ, и3
кр0ве, и3 ўдaвленины и3 блудA. и3 є3ли1ка не х0щете вaмъ
бhти, и3нёмъ не твори1те. t ни1хъ же соблюдaюще себE,
рп7в
дэsніz
бlго сотворитE. здрaвствуйте. nни1 же ќбо п0слани
бhвше, пріид0ша во ґнтіoхjю, и3 собрaвше нар0дъ, вдaша
послaніе, прочeтше же возрaдовашасz n ўтэшeніи.
їyда же и3 си1ла и3 т† прbр0ка сyща, сл0вомъ мн0зэмъ
ўтёшиста брaтію и3 ўтверди1ста. пребhвше же лёто,
tпущeна бhста съ ми1 р омъ t брaтіz ко ґпc л омъ.
и3зв0лижесz си1лэ пребhти т{. їyда же возврати1сz во
їєrли1мъ.
За?, lз.* Пaвелъ же и3 варнaва живsста во ґнтіoхjи,
ўчaще и3 бlговэствyюще со и4нэми мн0гыми, сл0во
гDне. По нёкихъ же днeхъ, речE пaвелъ къ варнaвэ. воз
врaщьшесz подобaетъ посэти1ти брaтію нaшу во всёхъ
градёхъ въ ни1хъ же проповёдахомъ сл0во гDне, кaко
пребывaютъ. варнaва же восхотЁ поsти съ соб0ю їoaнна
нарицaемаго мaрка. пaвелъ же велsше tстyпльшаго
t нaю t памфилjz, и3 не шeдша съ ни1ми на дёло въ
нeже положeни бhша не поsти сего2 съ соб0ю. бhсть
ќбо распрS, ћко tлучи1тисz и4мъ t себE. и3 варнaва ќбо
поeмъ мaрка, tплы2 въ кv1пръ. пaвелъ же и3збрaвъ си1лу,
и3зhде предaнъ блгdти б9іи t брaтіz. прохождaше сирjю
и3 киликjю ўтвержaz цRкви.
ГлавA, ѕi7.
с™hхъ ґпcлъ

П
риспё же въ дeрвь и3 лv1стру, и3 се6 ўчн7и1къ нёкіи бB
т{ и4менемъ тимоfeй, сн7ъ жены2 нёкіz їудezнынz
вёрны, t nц7a же є4ллина. и4же свэдётельствованъ
бB t сyщихъ въ лv1стрэхъ и3 и3конjи брaтіи, сего2 восхотЁ
пaвелъ съ ни1мъ и3зhти. и3 пріeмъ nбрёза є3го2, за їудeи
сyщихъ на мёстэхъ џнэхъ. вёдаху бо вси6 nц7A є3го2,
ћко є4ллинъ бsше. и3 ћко же прохождaху грaды, предаsше
и4мъ храни1ти нрaвы суждeныz t ґпcлъ и3 ст†рецъ и4же во
їєrли1мэ. цRкви же ўтвержaхусz вёрою, и3 прибывaху въ
число2 по вс‰ дни2. прошeдше же фрmгjю и3 галатjйскую
странY, возбранeни бhша t с™aго д¦а гlати сл0во во ґсjи.
пришeдше же въ мисjю, покушaстасz въ виfинjю поити2,
и3 не nстaви и4хъ д¦ъ. прешeдше же мисjю, снид0ша въ
троaду. и3 видёніе въ нощи2 kви1сz пaвлу. мyжъ нёкіи
бB макед0нzнинъ стоS, молS є3го2, и3 гlz. пришeдъ
въ макед0нію помози2 нaмъ. ћко же видёніе ви1дэ,
ѓбіе взыскaхомъ и3зhти въ макед0нію, разумёвше,
ћко призвA ны6 гDь бlговэсти1ти и4мъ. tвeзшежесz t
троaды, пріид0хомъ въ самофрaкъ, во ќтрэи же въ
неап0ль. tтyду же въ фили1ппусы, и4же є4сть пeрваz
чaсть макед0ніи грaдъ кол0ніz. бёхомъ же въ т0мъ
грaдэ пребывaюще дни2 нёкіz. въ дн7ь же суб0тныи,
рп7г
дэsніz
и3зыд0хомъ внЁ грaда при рэцЁ, и3дёже мнsшесz
моли1твеница бhти, и3 сёдше гlахомъ собрaвшимсz
женaмъ. и3 нёкаz женA, и4менемъ лmдjz, порфmропро
дaлница, грaда fіати1рскаго чтyщи бGа, слhшаше. є4й же
гдcь tвeрзе с®це, внимaти гlемымъ t пaвла. ћко же
кrти1сz тA и3 д0мъ є3S, ўмоли2 гlющи, ѓще смотри1сте
м‰ вёрну гDви бhти, вшeдше въ д0мъ м0й пребyдите.
и3 принyди нaсъ.
За?, lи.* Бhсть же и3дyщимъ нaмъ на мlтву, рабhни
нёкаz и3мyщи дyхъ пытли1въ срёте нaсъ, ћже дёланіе
мн0го даsше господeмъ свои1мъ волхвyющи. тA послёдо
вавши пaвлу и3 нaмъ, взывaше гlющи. сіи2 чlцы раби2 бGа
вhшнzго сyть, и4же возвэщaютъ нaмъ пyть сп7сeніz.
се6 же творsше на мн0гы дни2, стужи1въ же си6 пaвелъ,
и3 nбрaщьсz, дyхови речE. запрэщaю ти6 и4менемъ ї©а
хrтA, и3зhди и3зъ неS. и3 и3зhде т0мъ чaсэ. ви1дэвше же
госп0діе є3S, ћко и3зhде надeжда дёланіz и4хъ, поeмше
пaвла и3 си1лу, привлек0ша на т0ргъ к0 кнzземъ, и3
вeдше и4хъ къ воев0дамъ, рёша. сіи2 чlцы возмущaютъ
нaшъ грaдъ їудeе сyще, и3 завэщавaютъ nбhчаz, ћже
недост0итъ нaмъ пріимaти, ни твори1ти ри1млzномъ
сyщемъ. и3 сни1десz нар0дъ на ни1хъ и3 воев0ды растерзaвше
с™hхъ ґпcлъ
и4мъ ри1зы, велsху пaлицами би1ти и4хъ. мн0гы же дaвше
и4мъ рaны, всади1ша въ темни1цу. завэщaвше темни1ч
ному стрaжу твeрдо стрещи2 и4хъ. џнъ же завэщaніе
таково2 пріeмъ, всади2 и4хъ во внyтренюю темни1цу, и3
н0гы и4хъ заби2 въ клaдэ. въ полyнощи же пaвелъ и3
си1ла молsщесz поsста бGа. послyшаху же и4хъ ю4жницы.
внезaпу же трyсъ бhсть вeліи, ћко поколэбaтисz
nсновaнію темни1чному. tверз0шажесz ѓбіе двeри вс‰,
и3 всёмъ ю4зы nслaбэша. Возбyждьжесz темни1чныи
стрaжъ, и3 ви1дэвъ tвeрсты двeри темни1ци, и3звлeкъ н0жъ
хотsше себE ўби1ти, мнS и3збёгша ю4жникы. возгласи1
же глaсомъ вели1кымъ пaвелъ, гlz. ничт0же сотвори2
себЁ ѕлA, вси6 бо є3смы2 здB. проси1въ же свэщA, вскочи2,
и3 трeпетенъ бhвъ, припадE къ пaвлу и3 си1лэ. и3 и3звeдъ
и4хъ в0нъ речE, госп0діе, что2 ми6 подобaетъ твори1ти, да
сп7сyсz; џна же рек0ста, вёруй въ гDа ї©а хrтA, сп7сeшисz
ты2 и3 вeсь д0мъ тв0й. И# гlаста є3мY сл0во гDне и3 всёмъ
и4же въ домY є3го2. и3 поeмъ и4хъ въ т0й чaсъ н0щію и3змы2
t рaнъ. и3 кrти1сz сaмъ, и3 свои2 є3мY вси6 ѓбіе. ввeдъ же и4хъ
въ д0мъ св0й, постaви трапeзу. и3 возрaдовасz со всёмъ
д0момъ свои1мъ, вёровавъ бGу. дни1 же бhвшу послaша
воев0ды пaличники, гlюще, tпусти2 чlка џна. сказa же
рп7д
дэsніz
темни1чныи стрaжъ словесA сіS пaвлу, ћко послaша вое
в0ды да tпущeни бyдете. нн7э ќбо и3зшeдше и3дёта съ
ми1ромъ. пaвелъ же речE къ ни1мъ. би1вше нaсъ предъ людми2,
не nсуждeна чlка ри1млzнина сyща, всади1ша въ темни1цу,
и3 нн7э џтай и3зв0дzтъ нaсъ; ни6 ќбо. но да пришeдша
сaми и3зведyтъ. сказaша же пaличницы воев0дамъ гlы
сіS. и3 ўбоsшасz слhшавше ћко ри1млzнина є3стA. и3
пришeдше ўмоли1ша и4хъ, и3 и3звeдше молsху и3зhти и4зъ
града. и3 и3зшeдше же и3стемни1цы, пріид0ша къ лидjи.
и3 ви1дэвше брaтію ўтёшиша и4хъ и3 и3зыд0ша.
ГлавA, зi7. За?, lf.

П
решeдше же ґмфип0ль и3 ґполл0нію, внид0ста въ
селyнь и3дёже бB с0нмище їудeйское. по nбhчаю же
своемY пaвелъ вни1де къ ни1мъ, и3 по суб0тахъ трeхъ
стzзaшесz съ ни1ми t писaніи, сказaz и3 предлагaz и4мъ,
ћко хrтY подобaше пострадaти, и3 воскrнути t мр7твыхъ,
и3 ћко сeй є4сть хrт0съ ї©ъ, є3г0 же ѓзъ проповёдаю вaмъ.
и3 нёцыи t ни1хъ вёроваша, и3 приложи1шасz къ пaвлу
и3 си1лэ. И# t бlгочести1выхъ же є4ллинъ мн0жество же
мн0го, жeнъ же бlгор0дныхъ немaло. Возревновaвше
же не пок0ршеисz їудeе, и3 пріeмше т0ржники нёкіz
мyжа ѕлы6, и3 крамолY сотв0рше м0лвzху п0 граду.
с™hхъ ґпcлъ
пришeдше же въ д0мъ їасс0новъ, и3скaху и4хъ и3звести2 къ
нар0ду. не nбрётше же и4хъ, влечaху їасс0на и3 нёкіz
t брaтіz къ градоначaлникомъ, вопію1ще. Ћко и4же
вселeнную разврати1вше, сіи2 здB пріид0ша, и4хъ же
пріsтъ їасс0нъ. и3 сіи2 вси6 проти1вно велёніемъ кесарeвомъ
творsтъ, цRS гlюще и3н0го бhти ї©а. смути1ша же нар0дъ
и3 градоначaлникы слhшащихъ сіS. и3 пріeмше мыто2 t
їасс0на и3 t пр0чихъ tпусти1ша и4хъ. Брaтіz же ѓбіе
въ нощи2 tслaша пaвла и3 си1лу въ бeрь. и4же пришeдше
и3д0ша въ соб0ръ їудeйскіи. сіи2 же бsху бlгор0днэйши
въ солyни, и4же пріsша сл0во со всёмъ ўсeрдіемъ,
по вс‰ дни2 разсужaюще писaніz, ѓще сyть сіS тaко.
Мн0зи ќбо t ни1хъ вёроваша, и3 t є4ллинскихъ жeнъ
бlгоnбрaзныхъ, и3 мужeй немaло. И# ћко ўвёдаша и4же
t солyнz їудeе, ћко и3 въ бeрэ проповёдасz t пaвла
сл0во б9іе, пріид0ша и3 тaмо дви1жуще нар0ды. Ѓбіе же
тогдA пaвла tпусти1ша брaтіz и3ти2 на пом0ріе. nстaша
же си1ла и3 тимоfeй т{. провожaющеи же пaвла, вед0ша
є3го2 до ґfv1нъ. И# пріeмше зaповэдь къ си1лэ и3 тимоfeю,
да ћко вск0рэ пріи1дутъ къ немY, и3 и3зыд0ша.
За?, м7.* Во ґfv1нэхъ же ждyщу и4хъ пaвлу, раздражaше
сz д¦ъ є3го2 въ нeмъ зрsщу и4долы п0лнъ сyщъ грaдъ.
рп7є
дэsніz
Стzзaшежесz ќбо на с0нмищи со їудeи, и3 съ чести1выми,
и3 на т0ржищихъ по вс‰ дни2 съ приключaющимисz.
Нёцыи же t є3пикyріи и3 t ст0икъ филос0фъ, стzзaхусz
съ ни1мъ. И# нёцыи гlаху, что2 ќбо х0щетъ блzди1выи сeй
гlати; и3нjи же, чюжи1мъ бёсомъ мни1тсz проповёдникъ
бhти, ћко же ї©а и3 воскRшeніе бlговэствовaше и4мъ.
За?.* Поeмше же є3го2, на ѓріевъ лeдъ вед0ша гlюще. не
м0жемъ разумёти, что2 н0вое сіE ўчeніе тоб0ю гlемое;
стрaнна бо нёкаz влагaеши во ќшеса нaша. х0щемъ
ќбо разумёти что2 хотsтъ сіS бhти. ґfmнeе же вси6 и3
приходsщеи стрaнніи, ни во чт0 же и4но ўпражнsхусz,
рaзвэ гlати что2 и3ли2 слhшати н0вое. Стaвъ же пaвелъ
посредЁ ѓріева лeда, речE. Мyжіе ґfmнeйстіи, по всемY
зрю2 ћко въ вёрэ блудsще є3стE. Проходsи бо и3 соглsдаz
б0ги вaша, nбрэт0хъ и3 куми1ръ на нeмъ же бB напи1сано
и4мz невёдомому бGу. є3г0 же ќбо не вёдуще бlголёпнэ
чтeте, сего2 ѓзъ проповёдую вaмъ. бGъ сотвори1выи ми1ръ
и3 вс‰ ћже въ нeмъ, сeй нб7у и3 земли2 гDь сhи, не въ
рукотворeныхъ хрaмэхъ живeтъ, ни t рyкъ члчcкыхъ
ўгожeніz пріeмлетъ трeбуz что2 . сaмъ даS всёмъ
жив0тъ, и3 дыхaніе по всsческихъ. Сотвори1лъ же є4сть
t є3ди1ноz кр0ве вeсь kзhкъ чlчь, жи1ти по всемY лицY
с™hхъ ґпcлъ
земн0му, ўстaвивъ преdўчинeнаz временA, и3 предёлы
селeніz и4хъ, взыскaти гDа, ѓще ќбо взhщутъ є3го2,
и3 nбрsщутъ. ћко не далeче є4сть t є3ди1ного к0ждо
нaсъ сyща. n нeмъ бо живeмъ и3 дви1жемсz и3 є3смы2.
Ћко же и3 нёцыи t вaшихъ кни6жникъ рек0ша, сег0
бо и3 р0дъ є3смы2. р0дъ ќбо сyще б9іи, не д0лжни є3смы2
непщевaти, под0бну бhти бжcтвY злaту и3ли2 сребрY и3ли2
кaменію начертaнію худ0жну и3 смhшленію чlка. Лёта
ќбо невёдэніz презрёвъ бGъ, ћже нн7э повелэвaетъ
чlкомъ всёмъ, всю1ду покazтисz, занE ўстaвилъ є4сть
дн7ь в0нь же х0щетъ суди1ти вселeннэй въ прaвду, n
мyжи n нeмъ же повелЁ, вёру подаS всёмъ, воскреси1въ
є3го2 t мeртвыхъ. Слhшавше же воскресeніе мр7твыхъ,
џви ќбо ругaхусz, џви же рёша, да слhшимъ т‰ пaки
n сeмъ. и3 тaко пaвелъ и3зhде t среды2 и4хъ. Нёцыи же
мyжіе прилэпи1вшасz є3мY, вёроваша. въ ни1хъ же бB
и3 діoни1сіе ґреoпаги1тскіи, и3 женA и4менемъ дамaрь, и3
друзjи мн0зи съ ни1ми.
ГлавA, иi7.

П
оси1хъ же tлучи1всz пaвелъ t ґfи1нъ, и3 пріи1де въ
кори1нfъ. и3 nбрёте нёкоего жидови1на и4менемъ
ґки1лу, п0нтzнина р0домъ, н0во пришeдша t и3тaліz,
рп7ѕ
дэsніz
и3 приски1ллу женY є3го2, занE повелЁ клавдjе tлучи1тисz
всёмъ їудeoмъ t ри1ма. И# пріи1де къ ни1мъ. и3 занE є3ди1но
худ0жникомъ бhти и4мъ, пребhсть ў ни1хъ, и3 дёлаше.
бsху бо ўсмарE хи1тростію. стzзaшежесz на с0нмищихъ
по вс‰ суб0ты, препирaша же їуде6z и3 є4ллины. И# ћко
же снид0ста t макед0ніz си1ла же и3 тимоfeй, тужaше
д¦омъ пaвелъ, свэдётельствуz їудeoмъ хrтA ї©а. про
тивsщимжесz и4мъ и3 хулsщимъ, tтрsсъ ри1зы своS,
речE къ ни1мъ, кр0вь вaша на главaхъ вaшихъ, чи1стъ
ѓзъ. tнн7э во kзhки и3дY. и3 прешeдъ tтyду, пріи1де
въ д0мъ нёкоего, и4менемъ їyстъ, чтyща бGа, є3мy же
хрaмина бB вскрaй с0нмища. Кри1спъ же начaлникъ соб0ру
вёрова гDви со всёмъ д0момъ свои1мъ. и3 мн0зи t
кори1нfzнъ слhшавше вёроваху, и3 кRщaхусz. Речe же
гDь въ видёніи нощн0мъ пaвлу, не б0йсz, но гlи, и3
да не ўм0лкнеши, занE ѓзъ є4смь съ тоб0ю. и3 никт0же
приложи1тъ nѕл0бити т‰, занE лю1діе сyть ми6 мн0зи
в0 градэ сeмъ. сэдe же лёто и3 мёсzца шeсть, ўчA въ
ни1хъ сл0ву б9ію. Галіo1ну же ґнfипaту сyщу во ґха1іи,
напад0ша є3динодyшно їудeе на пaвла, и3 привед0ша є3го2
на суди1лище, гlюще, ћко кромЁ зак0на сeй развэщавaетъ
чlки чти1ти бGа. Хотsщу же пaвлу tврести2 ўстA, речE
с™hхъ ґпcлъ
галіo1нъ ко їудeoмъ. Ѓще бы непрaвда былA каS и3ли2
nби1да ѕл† Q їудeе, по сл0ву ќбо послyшалъ бhхъ
вaсъ. Ѓще ли же стzзaніz сyть n словеси2, и3 n и4ме
нехъ, и3 n зак0нэ вaшемъ, вёдите сaми. судіs бо ѓзъ
си1мъ не хощY бhти. И# и3згнA и4хъ t суди1лища. є4мше
же вси6 є4ллини сосfeна начaлника соб0ру, біsху предъ
суди1щемъ, и3 ничт0же n си1хъ галіo1ну радёніе бhсть.
Пaвелъ же є3щE пребhвъ дни2 дов0льны, и3 цэловaвъ
брaтію tплы2 въ сирjю, и3 съ ни1мъ ґки1ла и3 приски1ла
nстри1гъ главY, въ кегхрeихъ, nбрeксz бо бB. пристa
же во є3фeсэ, и3 тёхъ nстaви т{. Сaмъ же вшeдъ въ
с0нмище стzзaшесz со їудeи. молsщимъ же и4мъ є3го2,
n мн0зэ врeмени пребhти ў ни1хъ, не nбэщaсz, но
tречeсz и4мъ, рeкъ, ћко подобaетъ ми6 всsко прaздникъ
грzдyщіи сотвори1ти во їєrли1мэ, пaки же возвращyсz
къ вaмъ бGу хотsщу. и3 tвезeсz t є3фeса. Ґки1ла же и3
приски1ла nстaша во є3фeсэ.
За?, м7а.* И# съшeдъ въ кесарjю, возшeдъ и3 цэловaвъ
цRковь, сни1де во ґнтіoхjю. и3 сотв0рь врeмz нёкое,
и3зhде. И# проходS п0 рzду галатjйскую странY и3 фригjю,
ўтвержaz вс‰ ўченикы2. Їудezнинъ же нёкто ґполл0съ
и4менемъ, ґлеxaндрzнинъ р0домъ, мyжъ словeсенъ,
рп7з
дэsніz
приключи1сz во є3фeсэ, си1ленъ сhи въ кни1гахъ. сeй бB
nглашeнъ пути2 гDню, и3 горS д¦омъ, гlаше и3 ўчaше
и3звёстно ћже џ гDэ, вёдыи т0кмо кRщeніе їoaнново.
и3 сeй же начaтъ дерзaти на с0нмищихъ. Слhшавше же
є3го2 ґки1ла и3 приски1ла пріsша є3го2, и3 и3звёстнэе томY
сказaша гDнь пyть. хотsщу же є3мY преити2 во ґха1ію
предпослaвше брaтіz, написaша ўчн7к0мъ пріsти є3го2.
И$же и3 пришeдъ тaмо пос0бствова мн0го вёровавшимъ
блгdтію. твeрдо бо їудez непрестaz nбличaше предъ людми2,
сказaz писaнми бhти хrтA ї©а.
ГлавA, fi7. За?, м7в.

Б
hсть же внегдA ґполл0су бhти въ кори1нfэ, пaвлу
же прошeдшу вhшнzz стрaны, пріити2 во є3фeсъ. и3
nбрётъ нёкыz ўчн7кы2, речE къ ни1мъ, ѓще ќбо д¦ъ
с™ъ пріsли є3стE вёровавше; nни1 же рёша къ немY. но
нижE ѓще д¦ъ с™ъ є4сть слhшахомъ. речe же къ ни1мъ, во
что2 ќбо кrти1стесz; nни1 же рек0ша, во їoaнново кRщeніе.
речe же пaвелъ, їoaннъ ќбо кrти2 кRщeніемъ покаsніz,
лю1демъ гlz, въ грzдyщаго по нeмъ да вёруютъ, си1рэчь
во хrтA ї©а. слhшавше же кrти1шасz в0 и3мz гDа ї©а. и3
возл0жшу нa н‰ пaвлу рyцэ, пріи1де д¦ъ с™hи нa н‰.
гlаху же въ kзhкы и3 прbр0чествоваху. бёше же всёхъ
с™hхъ ґпcлъ
мужeй ћко дванaдесzте. вшeдъ же въ с0нмище, дерзaше
не nбинyzсz ўчaше п0 три мцcа, бесёдуz и3 ўвэрsz
ћже n цrтвіи б9іи. И# ћко же нёцыи nжесточaхусz и3
прsху ѕлосл0вzще пyть гDнь предъ нар0домъ, tстyпль t
ни1хъ, tлучи2 ўчн7кы2, по вс‰ дни2 стzзazсz во ўчи1лищи
мучи1телz нёкоего. Се6 же бhсть по двЁ лётэ, ћко
же всёмъ живyщимъ во ґсjи слhшати сл0во гDа ї©а,
жи1довомъ же и3 є4ллиномъ. си1лы же не пр0сты творsше
бGъ рукaма пaвловома, ћко же и3 на недyжныz наноси1ти
t п0та тёла є3го2 главотsжа и3 ўбрyсца, и3 и3сцэли1тисz
и4мъ t нед{гъ, и3 духов0мъ лукaвымъ и3сходи1ти t ни1хъ.
Начaша же нёцыи t скитaющихсz їуде6й nбаsнникъ
и3меновaти на и3мyщаz дyхи лукaвыz, и4мz гDа ї©а, гlюще,
заклинaемъ вы6 ї©омъ є3г0 же пaвелъ проповёдуетъ. бsху
же нёцыи сн7ове скeвы їудezнина ґрхієрez сeдмь, и4же се6
творsще. tвэщaвъ же дyхъ лукaвыи, речE. ї©а знaю и3
пaвла свёмъ, вh же кто2 є3стE; и3 скачA на ни1хъ чlкъ въ
нeмъ же бB дyхъ лукaвыи, и3 nдолёвъ и4мъ ўкрэпи1сz
на ни1хъ, ћко же нaгомъ и3 ўрaненомъ и3збэжaти t
хрaма џного. се6 же бhсть разyмно всёмъ живyщимъ
во є3фeсэ їудeoмъ же и3 є4ллиномъ, и3 нападE стрaхъ
на всёхъ и4хъ, и3 величaшесz и4мz гDа ї©а. мн0зи же t
рп7и
дэsніz
вёровавшихъ прихожaху и3сповёдающе и3 сказyюще дёла
своS. дов0лни же t сотв0ршихъ чародэsніz, собрaвше
кни1ги своS, сожигaху предъ всёми. и3 сложи1ша цёны
и4хъ, и3 nбрэт0ша сребрA пsть тeмъ. си1це крёпко сл0во
гDне растsше и3 крэплsшесz. И# ћко же скончaшасz сіS,
вложи2 пaвлови д¦ъ, прошeдъ макед0нію и3 ґха1ію, и3ти2 во
їєrли1мъ, рeкъ, ћко бhвшу ми6 тaмо, подобaетъ ми6 и3
ри1мъ ви1дэти. Послaвъ же въ макед0нію двA t служaщихъ
є3мY, тимоfez и3 є3рaста, сaмъ же пребhсть врeмz во
ґсjи. Бhсть же в0 времz џно м0лва немaла n пути2
гDни. дими1тріе бо нёкто и4менемъ, сребросёчецъ, творS
хрaмы срeбрzны ґртеми1дэ, даsше хитрецeмъ дёланіе
немaло. и4хъ же собрaвъ, и3 ћже n си1цевыхъ дёлателz,
речE, мyжіе, вёсте ћко t сего2 дёланіz дов0льство житію2
нaшему є4сть. И# ви1дите и3 слhшите, ћко не т0кмо
є3фeсъ, но tнyдъ и3 всю2 ґсjю пaвелъ сeй препрёвъ и3 nбра
ти2 мн0гъ нар0дъ, гlz, ћко нёсуть б0зи и4же рукaма
члчcкама бывaеміи. не т0кмо же се6, бэдY пріeмлетъ нaша
чaсть во nбличeніе пріити2, но и3 вели1кіz боги1нz хрaмъ
ґртеми1динъ ни во чт0 же вмэни1тисz, х0щетъ же и3
разори1тисz вели1чество є3S, є3s же всS ґсjz и3 вселeннаz
почитaетъ. Слhшавше же, и3 бhвше и3сп0лнени ћрости,
с™hхъ ґпcлъ
вопіsше гlюще, вели1ка ґртеми1да є3фeсьскаz, и3 и3сп0лнисz
грaдъ вeсь мzтeжа. ўстреми1шажесz є3динодyшно въ
поз0рище, восхи1щьше га1іz и3 ґристaрха макед0нzны,
дрyги пaвловы. пaвлу же хотsщу вни1ти въ нар0дъ,
не nставлsху є3го2 ўчн7цы2. нёцыи же t ґсjйскихъ
нач†лникъ, сyще є3мY любeзни, послaвше къ немY
молsху не вдaти себE въ поз0ръ. друзjи же ќбо, и4но
нёчто вопіsху, бB бо собрaніе смущeнно и3 множaйшіи
не вёдаху чесо2 рaди собрaшасz. t нар0да же и3збрaша
ґлеxaндра, и3звeдшимъ є3го2 їудeoмъ. ґлеxaндръ же
помаaвъ рук0ю, хотsше tвэщaти нар0ду. разумёвше
же ћко їудezнинъ є4сть, глaсъ бhсть є3ди1нъ t всёхъ
ћко въ двA часA вопію1щимъ, вели1ка ґртеми1да є3фeсьскаz.
ўстaвль же кни1жникъ нар0дъ, речE, мyжіе є3фeсьстіи,
кт0 бо є4сть чlкъ и4же не вёсть ћко є3фeсьскіи грaдъ
служи1тель є4сть вели1цей боги1ни ґртеми1ди, и3 діoпeтови;
безъ всsкого tвёта ќбо сyщемъ си1мъ, потрeбно є4сть
вaмъ безм0лвы бhти, и3 ничт0же безчи1нно твори1ти.
привед0сте бо мyжа сіS, ни хрaмъ ґртеми1динъ nкрaдша
ни хулsще боги1нz вaшеz. ѓще ќбо дими1трей сeй и3 и4же
съ ни1мъ худ0жницы и4мутъ къ комY сл0во, судіи2 сyть и3
ґнfmпaти сyть, да поeмлютъ дрyгъ нa друга. ѓще ли что2
рп7f
дэsніz
n и3нhхъ и4щете, по зак0ну цRкви да разрэши1тсz. и4бо
бёдствуемъ nклеветaеми бhти n крамолЁ n днeшнэй,
ни є3ди1нэй винЁ сyщи, n нeй же возм0жемъ воздaти
сл0во n крамолЁ сeй. и3 сіS рeкъ, распусти2 собрaвшіисz
нар0дъ.
ГлавA, к7.

П
о ўставлeніи же м0лвы, призвaвъ пaвелъ ўчн7кы2
ўтёши. и3 цэловaвъ и4хъ, и3зhде и3ти2 въ макед0нію.
прошeдъ же стрaны тыS, и3 ўтёшивъ и4хъ сл0вомъ
мн0зэмъ, пріи1де во є3ллaду. сотв0рь же мцcа три2, бhвшу
же нaнь навёту t їуде6й, хотsщу tвести1сz въ сирjю,
бhсть хотёніе возврати1тисz сквозЁ макед0нію. Послё
дова же є3мY дaже до ґсjи сосипaтръ бeрzнинъ пи1ровъ.
Селyнzне же, ґристaрхъ и3 сeкундъ, и3 га1іz дeрвzнинъ,
и3 тимоfeй. ґсjzне же, ти1хикъ и3 трофи1мъ. сіи2 прeжде
шeдше ждaху нaсъ въ троaдэ. мh же tвез0хомсz п0
днехъ nпрёсночныхъ t фили6ппъ, и3 пріид0хомъ къ ни1мъ
въ троaду до днjи пsть, и3дёже пребhхомъ дни2 сeдмь.
За?, м7г.* Во є3ди1ну же t суб0тъ, с0браномъ ўченик0мъ
преломи1ти хлёбъ, пaвелъ же бесёдоваше къ ни1мъ хотS
и3зhти на ќтрэи и3 прострE сл0во до полyнощи. бsху
же свэщA мн0ги въ г0рницы и3дёже бёхомъ с0брани.
с™hхъ ґпcлъ
Сэдs же нёкто ю4ноша и4менемъ є3втv1хъ при nк0нцы,
nтzгчeнъ сн0мъ глуб0комъ, гlющу пaвлу n мн0зэ,
прекл0ньсz t снA, падE t трикр0вника д0лу, и3 взsша
є3го2 мeртва. Съшeдъ же пaвелъ нападE нaнь, и3 nбъeмъ
є3го2 речE, не м0лвите, и4бо дш7A є3го2 въ нeмъ є4сть. вшeдъ
же и3 прел0мль хлёбъ и3 вкyшъ. дов0лно же бесёдовавъ
дaже до зорeй, и3 тaко и3зhде. привед0ша же џтрока
жи1ва, и3 ўтёшишасz немaло. Мh же пришeдше въ
корaбль, tвез0хомсz во ґсс0нъ, tтyду хотsще поsти
пaвла. тaко бо бB нaмъ повелёлъ хотS сaмъ пёшъ и3ти2.
и3 ћко же совъкупи1сz съ нaми во ґсс0нэ, и3 взeмше є3го2
пріид0хомъ въ митили1нъ. И# tтyду tвeзшесz во ќтрэи
пристaхомъ въ ґнтикрихjи. въ другjи же tвез0хомсz въ
сам0нъ. и3 пребhвше въ троггилjи, въ настоsщіи же дн7ь
пріид0хомъ въ мили1тъ.
За?, м7д.* Суди1 бо пaвелъ ми1мо и3ти2 є3фeсъ, ћко да не
бyдетъ є3мY закоснёти во ґсjи. тщaшебосz ѓще воз
м0жно бyдетъ є3мY въ дн7ь пzтьдесsтныи, бhти во
їєrли1мэ. t мили1та же послaвъ во є3фeсъ, призвaти
попы2 цRк0вныz. и3 ћко же пріид0ша къ немY, речE къ
ни1мъ. Вы2 вёсте ћко t пeрваго днE tнeли же пріид0хъ
во ґсjю, кaко съ вaми всE врeмz бhхъ раб0таz гDви

дэsніz
со всёмъ смиреномyдріемъ, и3 мн0гими слезaми, и3
напaстьми, прилучи1вшихмисz t їудeйскихъ навBтъ,
ћко ничт0же nбинyхсz t полeзныхъ, є4же не сказaти
вaмъ, и3 наўчи1ти вaсъ предъ людми2 и3 по дом0мъ,
засвэдётельствуz їудeoмъ же и3 є4ллиномъ, є4же къ бGу
покаsніе, и3 вёру ћже к0 гDу нaшему ї©у хrтY. И# нн7э
се6 ѓзъ свsзанъ д¦омъ, грzдY во їєrли1мъ, ћже въ нeмъ
хотsщаz приключи1тисz мнЁ, не вёдыи, nбaче ћко д¦ъ
с™hи по вс‰ грaды свэдётельствуетъ ми6 гlz, ћко ќзы
менE и3 ск0рби ждyтъ. но нёсть ми6 попечeніе ни є3ди1но,
ни и4мамъ дш7у мою2 чeстну себЁ, ћко є4же скончaти
течeніе моE съ рaдостію, и3 слyжбу ю4же пріsхъ t~ гDа ї©а.
засвэдётельствовати є3ђaліе бlгодaти б9іz. И# нн7э се6
ѓзъ вёмъ, ћко ктомY не ќзрите лицA моего2 вы2 вси6,
въ ни1хъ же проид0хъ проповёдуz цrтвіе б9іе. Тёмъ же
свэдётельствую вaмъ во днeшніи дн7ь, ћко чи1стъ ѓзъ t
кр0ве всёхъ. не nбинyхъбосz є4же не сказaти вaмъ всю2
в0лю б9ію. Внимaйте ќбо себЁ, и3 всемY стaду, въ нeмъ
же вaсъ д¦ъ с™hи постaви є3пcкопы, пасти2 цRковь гDа и3
бGа, є3s же снабдЁ кр0вію своeю. Ѓзъ бо вёмъ се6, ћко
по tшeствіи моeмъ вни1дутъ в0лцы тsжцы въ вaсъ, не
щадsще стaда. И## t вaсъ самёхъ востaнутъ мyжіе гlюще
с™hхъ ґпcлъ
развращeннаz, є4же tторгaти ўчн7кы2 въ слёдъ себE.
Сего2 рaди бди1те поминaюще, ћко три2 лёта н0щь и3 дн7ь
не престazхъ ўчA со слезaми є3ди1ного ког0ждо вaсъ. И#
нн7э предаю2 вaсъ брaтіе бGови, и3 сл0ву бlгодaти є3го2,
могyщему наздaти и3 дaти вaмъ наслёдіе въ nсщ7eнныхъ
всёхъ. сребрY и3ли2 злaту и3ли2 ри1замъ, ни є3ди1ному вож
делёхъ. сaми вёсте, ћко требовaнію моемY и3 сyщимъ со
мн0ю послужи1сте рyцэ мои2 сіи2. вс‰ сказaхъ вaмъ ћко
тaко тружaющимсz, подобaетъ заступaти нем0щныz.
Поминaйте же сл0во гDа ї©а, ћко сaмъ речE. бlжeнэе
є4сть пaче даsти, нeжели пріимaти. и3 сіS рeкъ, прекл0нь
колёнэ свои2 со всёми и4ми помоли1сz. Мн0гъ же бhсть
плaчь всёмъ. и3 напaдше на вhю пaвлу nблобызaху
є3го2. скорбsще наи3пaче n словеси2 є4же речE, ћко ктомY
не и4мутъ лицE є3го2 ќзрэти. провожaху є3го2 въ корaбль.
ГлавA, к7а.

И#
ћко же бhсть tвести1сz нaмъ tт0ргшесz t ни1хъ,
прsмо ходи1вше пріид0хомъ въ к0нъ. въ другjи же дн7ь
въ род0нъ, и3 tтyду въ патaру. и3 nбрётше корaбль
преходsщь въ финикjю, возшeдше tвез0хомсz. Воз
ни1кшу же кv1пру, и3 nстaвльше є3го2 nшyю, плaвахомъ
въ сирjю, и3 пристaхомъ въ тv1рэ. т{ бо бsше кораблю2
р§а
дэsніz
и3зложи1ти брeмz. И# и3зъ nбрётше ўчн7ки2, пребhхомъ
т{ днjи сeдмь, и4же пaвлови гlаху д¦омъ не восходи1ти во
їєrли1мъ. Е#гдa же бhсть нaмъ скончaти дни2, и3зшeдше
и3дsхомъ, провожaющимъ нaсъ всёмъ съ женaми и3
дэтми2, до внЁ грaда. И# покл0нше колёнэ при1 мори
помоли1хомсz. и3 лобызaвше дрyгъ дрyга, внид0хомъ
въ корaбль и3 tвез0хомсz. nни1 же возврати1шасz во
своS си6. мh же плaваніе начeнше t тv1ра, пристaхомъ
въ птолемаи1дэ, и3 цэловaвше брaтію, пребhхомъ дн7ь
є3ди1нъ ў ни1хъ.
За? , м7 є .* Во ќтрэи же и3 з шeдше и4 ж е n пaвлэ,
пріид0хомъ въ кесарjю. и3 вшeдше въ д0мъ фили1ппа
бlговёстника, сyща t седми1хъ діaконъ, пребhхомъ
ў него2. сег0 же бsху дщeрz дв7ца четhри прорицaюще.
пребывaющимъ же нaмъ нa дни мн0ги. Сни1де нёкто
t їудez прbр0къ и4менемъ ґгaвъ. и3 пришeдъ къ нaмъ, и3
взeмъ п0zсъ пaвловъ, и3 свzзaвъ же свои2 рyцэ и3 н0зэ,
речE, тaко гlетъ д¦ъ с™hи, мyжа є3г0 же є4сть п0zсъ
сeй, тaко свsжутъ є3го2 во їєrли1мэ їудeе и3 предадsтъ въ
рyцэ kзhкомъ. и3 ћко же слhшахомъ сіS, молsхомъ
мh же и3 намёстніи, не восходи1ти є3мY во їєrли1мъ.
tвэщaвъ же пaвелъ и3 речE. что2 творитE плaчуще, и3
с™hхъ ґпcлъ
сокрушaюще ми6 с®це; Ѓзъ бо не т0чію свsзанъ бhти
хощY, но и3 ќмрети во їєrли1мэ гот0въ є4смь n и4мени
гDа ї©а. не повинyющужесz є3мY, ўмолчaхомъ рeкше,
в0лz гDнz да бyдетъ. П0 днехъ же си1хъ, ўгот0вльшесz,
взыд0хомъ во їєrли1мъ. Пріид0ша же съ нaми и3 нёцыи t
ўчн7къ t кесарjz, вёдуще ў нег0 же nбитaемъ мнас0на
нёкоего кv1прzнина дрeвнz ўчн7кA. Бhвшемъ же нaмъ
во їєrли1мэ, любeзно пріsша нaсъ брaтіz. На ќтрэи
же вни1де пaвелъ съ нaми ко їaкову. вси6 же пріид0ша
стaрцы. и3 цэловaвъ и4хъ, сказazше по є3ди1ному к0ждо
и4хъ же сотвори2 бGъ во kзhцэхъ служeніемъ є3го2. nни1
же слhшавше слaвлzху бGа. И# рeкше є3мY. ви1диши ли
брaте, коли1ко тeмъ є4сть їуде6й вёровавшихъ; и3 вси6
ревни1теле зак0ну сyть. наўчeни же сyть t тебE, ћко
tступлeнію ўчи1ши t зак0на моmсeoва живyщаz во
kзhцэхъ вс‰ їудez. гlz не nбрёзовати и4мъ ч†дъ, ни
по nбhчаемъ ходи1ти. Что2 ќбо є4сть, всsко подобaетъ
нар0ду сни1тисz. ўслhшатъ бо, ћко пришeлъ є3си2. СіE
ќбо твори2 є4же ти6 гlемъ. сyть ў нaсъ мyжіе четhре
nбэщaвше себE бGу. си1хъ пои1мъ, nчи1стисz съ ни1ми и3
и3ждиви2 на ни1хъ, да nстри1жутъ си6 главы2, и3 разумёютъ
вси6 ћко и4мъ же наўчeни сyть t тебE, ничт0же є4сть,
р§в
дэsніz
но пребывaеши и3 сaмъ зак0нъ хранS. n вёровавшихъ
же kзhцэхъ, мы2 послaхомъ сyждьше, ничт0же таков0е
соблюдaти и4мъ, т0кмо да храни1ти себE t и3доложeртвъ
и3 кр0ве и3 ўдaвленины и3 блудA.
За?, м7ѕ.* ТогдA пaвелъ пои1мъ мyжа на ќтрэи, съ
ни1ми nчи1щьсz, вни1де во с™и1лище завэщaz скончaніе
днeмъ nчищeніz, д0ндеже принесeно бhсть за є3ди1ного
ког0ждо и4хъ приношeніе. И# ћко же хотsху сeдмь днjи
скончaтисz, и4же t ґсjz їудeе видёвше є3го2 во с™и1лищи,
навaдиша вeсь нар0дъ, и3 возложи1ша нaнь рyцэ, вопію1ще,
мyжіе ї}льтестіи, помози1те. сeй є4сть чlкъ и4же нa люди
и3 зак0нъ, и3 на мёсто сіE, всёхъ всю1ду ўчA. є3щe же и3
є4ллины введE въ цRковь, и3 nскверни2 с™0е мёсто сіE. Бsху
бо ви1дэли трофи1ма є3фeсzнина в0 градэ съ ни1мъ, є3г0
же мнsху ћко въ цRковь ввeлъ є4сть пaвелъ. подви1же
жесz грaдъ вeсь, и3 бhсть стечeніе лю1демъ. И# є4мше
пaвла влечaху є3го2 в0нъ и3зъ цRкве, и3 ѓбіе затвори1шасz
двeри. и4щущимъ же и4мъ ўби1ти є3го2, взhде вёсть къ
тhсzщнику спи1рэ, ћко вeсь возмути1сz їєrли1мъ. и4же
ѓбіе пои1мъ в0ины и3 с0тники, притечE нa н‰. nни1 же
видёвше тhсzщника и3 в0ины, престaша бію1ще пaвла.
Пристyпль же тhсzщникъ ћтъ є3го2, и3 повелЁ свzзaти
с™hхъ ґпcлъ
є3го2 вери1гама желёзнома двэмA, и3 вопрашaше кто2 ќбо
є4сть, и3 что2 сотвори1лъ є4сть. друзjи же и4но нёчто вопіs
ху въ нар0дэ. не могjи же разумёти и3звёстное м0лвы
рaди, повелЁ tвести2 є3го2 въ п0лкъ. є3гдa же бhсть на
степeнехъ, прилучи1сz воздви1жену бhти є3мY t во6инъ,
нyжды рaди нар0да. Послёдоваше бо мн0жество лю1діи
зовyще взsти є3го2. хотs же вни1ти въ п0лкъ пaвелъ,
гlа тhсzщнику. ѓще лёть ми6 є4сть гlати тебЁ; џнъ же
речE, то6 грeчески ўмёеши ли; не ты2 ли є3си2 є3гv1птzнинъ
и4же прeжде си1хъ днjи превэщaвъ. и3 и3звeдъ въ пустhню
четhре тhсzща мyжіи сикарeй; Речe же пaвелъ. ѓзъ чlкъ
ќбо є4смь жидови1нъ, t тaрса киликjйскаго, слaвнаго
грaда жи1тель. Молю1 же т‰ повели2 ми6 гlати къ лю1демъ.
повелёвшу же є3мY. Пaвелъ стоS на степeнехъ, помаaвъ
рук0ю къ лю1демъ. мн0гу же безм0лвію бhвшу, возгласи2
є3врeйскимъ kзhкомъ гlz.
ГлавA, к7в.

М
yжіе брaтіе и3 nц7ы2, ўслhшите м0й къ вaмъ нн7э
tвётъ. слhшавше же ћко є3врeйскимъ kзhкомъ
возгласи2 къ ни1мъ, пaче приложи1ша безм0лвіе. и3
речE, ѓзъ ќбо є4смь мyжъ їудezнинъ, роди1всz въ тaрсэ
киликjйстэмъ, воспитaнъ же в0 градэ сeмъ, при ногY
р§г
дэsніz
гамалjилову, накaзанъ и3звёстно nтeческому зак0ну,
ревни1тель сhи б9іи ћко же вси6 вы2 є3стE днeсь, и4же сeй
пyть гони1хъ дaже до смр7ти, вzжA и3 предаS въ темни1цу,
мyжа же и3 жены2, ћко же ґрхієрeй свидётельствуетъ
ми6, и3 вси6 стaрцы, t ни1хъ же и3 послaніz пріeмъ къ
живyщимъ брaтіzмъ въ дамaсцэ, и3дsхъ привести2 тaмо
сyщаz свsзаны во їєrли1мъ, да мyчатсz. бhсть же
ми6 и3дyщу и3 приближaющусz къ дамaску, въ полyдне.
внезaпу съ нб7сE nблистA свётъ мн0гъ n мнЁ, пад0хъ
же нa землю, и3 слhшахъ глaсъ гlющь ми6, сaвле сaвле
что2 м‰ г0ниши; ѓзъ же tвэщaхъ, кто2 є3си2 гDи; речe
же ко мнЁ. ѓзъ є4смь ї©ъ назорeй є3г0 же ты2 г0ниши. ґ
и4же со мн0ю сyщіи свётъ ќбо ви1дэша, и3 пристрaшни
бhша, глaса же не слhшаша гlющаго ко мнЁ. рек0хъ
же, что2 сотворю2 гDи; гDь же речE ко мнЁ, востaвъ и3ди2
въ дамaскъ, и3 т{ речeт8тисz n всёхъ, и4хъ же повелёно
ти6 є4сть твори1ти. и3 ћко же не ви1дэхъ t слaвы свёта
џного, зa руку води1мъ t сyщихъ со мн0ю, внид0хъ
въ дамaскъ. Ґнaніz же нёкіи мyжъ бlгоговёинъ по
зак0ну, свэдётельствованъ t всёхъ живyщихъ въ
дамaсцэ їуде6й, пришeдъ ко мнЁ, и3 стaвъ речE ми6. сaвле
брaте прозри2. и3 ѓзъ въ т0й чaсъ возрёхъ нaнь. џнъ же
с™hхъ ґпcлъ
речE ми6. бGъ nц7ъ нaшихъ и3зв0ли т‰ разумёти хотёніе
є3го2, и3 ви1дэти прaведника, и3 слhшати глaсъ t ќстъ є3го2.
ћко бyдеши є3мY свэдётель ко всёмъ чlкомъ, и4хъ же
ви1дэ и3 слhша. И# нн7э что2 мeдлиши; востaвъ кrти1сz и3
nмhй грэхи2 своS, призвaвъ и4мz гDа ї©а. Бhсть же ми6
возвращaющусz во їєrли1мъ, и3 молsщумисz въ цRкви,
бhти во ќжасэ, и3 ви1дэти є3го2 гlюща ми6. потщи1сz, и3
и3зhди ск0ро t їєrли1ма. занE не пріи1мутъ свэдётельства
твоего2 є4же n мнЁ. и3 ѓзъ рёхъ, гDи сaми вёдzтъ ћко
ѓзъ бёхъ всажazи въ темни1цу и3 біS по с0нмищихъ
вёрующаz въ т‰. И# є3гдA и3зливaшесz кр0вь стефaна
свэдётелz твоего2, сaмъ бёхъ стоS и3 поўщaz n ўбjйствэ
є3го2, и3 стрегjи ри1зы ўбивaющихъ є3го2. И# речE ко мнЁ,
и3ди2, ћко ѓзъ во kзhки далeче послю2 т‰. Послyшаху же
є3го2 дaже до сего2 словесE, и3 воздвиг0ша глaсъ св0й гlюще,
возми2 t землS таковaго, не подобaетъ бо є3мY жи1ти.
вопію1щемъ же и4мъ и3 пометaющимъ ри1зы, и3 прaхъ
возмэтaющимъ на воздyхъ. повелЁ тhсzщникъ tвести2
є3го2 въ п0лкъ, рeкъ рaнами и3стzзaти є3го2, да разумёетъ
за кyю винY тaко вопіsху нaнь. и3 ћко же протzг0ша
є3го2 вeрвьми. речE къ стоsщему с0тнику пaвелъ. ѓще
чlка ри1млzнина и3 не nсуждeна лёть є4сть вaмъ би1ти;
р§д
дэsніz
Слhшавъ же с0тникъ, приступи2 къ тhсzщнику сказA
гlz. ви1 ж дь что2 х0щеши сотвори1 т и. чlкъ бо сeй
ри1млzнинъ є4сть. пристyпль же тhсzщникъ речE є3мY,
гlи ми6 ѓще ты2 ри1млzнинъ є3си2; џнъ же речE, є4й. tвэщa
же тhсzщникъ, ѓзъ мн0гою цэн0ю наречeніе сіE и3
жи1тельство стzжaхъ. Пaвелъ же речE, ѓзъ же и3 роди1хсz
въ нeмъ. ѓбіе же ќбо tступи1ша t него2 хотsщеи є3го2
и3стzзaти. И# тhсzщникъ же ўбоsсz, разумёвъ ћко
ри1млzнинъ є4сть, и3 ћко бB є3го2 вдaлъ. на ќтрэи же
хотS разумёти и4стину что2 рaди nклеветaетсz t їуде6й,
разрэши2 є3го2 t ќзъ, и3 повелЁ пріити2 ґрхієрeoмъ и3
всемY соб0ру и4хъ. и3 свeдъ пaвла постaви є3го2 предъ ни1ми.
ГлавA, к7г. За?, м7з.

В
озрёвъ же пaвелъ на с0нмъ, речE. мyжіе брaтіе, ѓзъ
всeю с0вэстію бlг0ю живY бGови дaже до сего2 днE.
Ґрхієрeй же ґнaніz повелЁ предстоsщимъ є3мY би1ти
є3мY ўстA. ТогдA пaвелъ речE къ немY, би1ти т‰ и4мать бGъ
стёно повaпленаz. и3 ты2 сэди1ши судS ми6 по зак0ну, и3
преступaz зак0нъ вели1ши да бію1тъ м‰; предстоsщіи же
рёша, ґрхієрeю ли б9ію досажaеши; речe же пaвелъ, не
вёдахъ брaтіе ћко ґрхієрeй є4сть. пи1сано бо є4сть, кн7зю
лю1діи свои1хъ, да не речeши ѕл†. Разумёвъ же пaвелъ,
с™hхъ ґпcлъ
ћко є3ди1на чaсть є4сть саддукeи, ґ другaz фарисeи, возвA
въ с0нмищи, мyжіе брaтіе, ѓзъ фарисeй є4смь, сн7ъ
фарисeoвъ. n ўповaніи и3 n воскRсeніи мeртвыхъ, ѓзъ
сyдъ пріeмлю. се6 же є3мY рeкшу, бhсть распрS фарисeoмъ
и3 саддукeoмъ. и3 раздэли1сz нар0дъ. саддукeи бо гlютъ не
бhти воскRсeнію, ни ѓнGла ни д¦а. фарисeе же и3сповёдуютъ
nб0z. Бhсть же кли1чь вели1къ. и3 востaвше кни1жницы
сyщіи чaсти фарисeйскіz, прsхусz мeжи соб0ю гlюще, ни
є3ди1но ѕло2 nбрэтaемъ въ чlцэ сeмъ. ѓще ли же д¦ъ гlа
є3мY и3ли2 ѓнGлъ, не проти1вимсz бGу. Мн0зэ же бhвши
распри2, ўсумнёвсz тhсzщникъ да не растeрзанъ бyдетъ
пaвелъ t ни1хъ, повелЁ в0иномъ сни1ти и3 восхи1тити
є3го2 t среды2 и4хъ, и3 вести2 є3го2 въ п0лкъ. Въ настaвшую
же н0щь предстaвъ є3мY гDь речE, дерзaй пaвле. ћко же
бо свэдётельствова ћже n мнЁ во їєrли1мэ, си1це ти6
подобaетъ и3 въ ри1мэ свэдётельствовати. Бhвшу же дни2,
сотв0рше нёцыи t їуде6й совётъ, заклsша себE гlюще, не
ћсти ни пи1ти д0ндеже ўбію1тъ пaвла. Бsше же мн0жае
четhредесzте мyжіи, и4же сію2 клsтву сотв0ршеи, и4же
пристyпльше ко ґрхієрeoмъ и3 стaрцемъ, рёша, клsтвою
проклsхомъ себE ничт0же вкуси1ти, д0ндеже ўбіeмъ
пaвла. нн7э ќбо вы2 скажи1те тhсzщнику соб0ромъ,
р§є
дэsніz
ћко да ќтрэ сведeтъ є3го2 къ вaмъ, ћко хотsщемъ
разумёти и3звёстнэе ћже n нeмъ. мh же прeже дaже не
прибли1житисz є3мY, гот0ви є3смы2 ўби1ти є3го2. Слhшавъ
же сн7ъ сестры2 пaвловы, к0въ, пришeдъ и3 влёзъ въ п0лкъ,
сказA пaвлу. Призвaвъ же пaвелъ є3ди1ного t с0тникъ
речE. ю4ношу сего2 приведи2 къ тhсzщнику, и4мать бо
є3мY нёчто сказaти. џнъ же ќбо пои1мъ є3го2 приведE
къ тhсzщнику, и3 речE. ќжникъ пaвелъ призвaвъ м‰
ўмоли2, сего2 ю4ношу привести2 къ тебЁ, и3мyща нёчто
гlати тебЁ. Пои1мъ же є3го2 зa руку тhсzщникъ, и3
tшeдъ на є3динЁ вопрашaше є3го2, что2 є4сть є4же и4маши
возвэсти1ти ми6; Речe же, ћко їудeе совэщaша ўмоли1ти
т‰, ћко да ќтрэ пaвла сведeши къ ни1мъ въ соб0ръ,
ћко хотsщемъ и3звёстнэе и3стzзaти ћже n нeмъ. ты2
ќбо не послyшай и4хъ, ловsтъ бо є3го2 t ни1хъ мyжіе
мн0жае четhредесzте, и4же заклsша себE ни ћсти ни
пи1ти д0ндеже ўбію1тъ є3го2. И# нн7э гот0ви сyть, чaюще
є4же t тебE nбэщaніz. тhсzщникъ же ќбо tпусти2
ю4ношу, завэщaвъ ни є3ди1ному же повёдати ћко сіS
kви1лъ є3си2 мнЁ. И# призвaвъ двA нёкаz t с0тникъ,
речE. ўгот0вите ми6 в0ины воnружeны двёстэ, ћко да
и4дутъ до кесарjz, ґ к0нникъ, сeдмьдесzтъ, и3 стрэлeцъ,
с™hхъ ґпcлъ
двёстэ, t трeтіzго часA н0щи. ск0тъ же привести2 да
всади1вше пaвла и3 пров0дzтъ до фили1ка и3гeмона. написa
же и3 послaніе, и3мyще џбразъ сeй. Клавдjе лисjz держaв
ному и3гeмону фили1ку рaдоватисz. мyжа сего2 ћта t
їуде6й, и3 хотsщу ўбіeну бhти t ни1хъ, пристyпль съ
в0ины tsхъ є3го2, ўвёдэвъ ћко ри1млzнинъ є4сть. хотs
же разумёти винY є3s же рaди пои3мaху нaнь, свед0хъ
є3го2 въ с0нмище и4хъ, є3г0 же nбрэт0хъ поeмлема n
взыскaніи зак0на и4хъ, ни є3ди1но же дост0йно смeрти
и3ли2 ќзамъ согрэшeніе и3мyща. Скaзану же бhвшу
ми6 к0ву нa мужа хотsщу бhти t їуде6й, ѓбіе послaхъ
є3го2 къ тебЁ, завэщaвъ и3 клеветник0мъ гlати предъ
тоб0ю, ћже и4мутъ нaнь, здрaвъ бyди. В0ини ќбо по
повелённому и4мъ, взeмше пaвла вед0ша џбнощь во
ґнтипатри1ду. Во ќтрэи же nстaвльше к0нники и3ти2 съ
ни1мъ, возврати1шасz въ п0лкъ. nни1 же пришeдше въ
кесарjю, и3 дaвше послaніе и3гeмону, предстaвиша и3 пaвла
є3мY. прочeтъ же и3гeмонъ послaніе, и3 вопр0шь, t коеS
џбласти є4сть, и3 ўвёдэвъ ћко t киликjz, да ўслhшу
n тебЁ речE, є3гдA и3 клеветницы2 твои2 пріи1дутъ. повелё
же є3го2 въ прет0рэ и4родовэ стрещи2.
ГлавA, к7д.
р§ѕ
дэsніz

П
о пzти1хъ же днeхъ, сни1де ґрхієрeй ґнaніz со стaрцы,
и3 съ ри1торомъ терти1ломъ нёкоимъ, и4же сказaша
и3гeмону n пaвлэ. Призвaну же бhвшу є3мY, начaтъ
поношaти терти1лъ, гlz. мн0гъ ми1ръ ўлучaюще тоб0ю,
и3 и3 с правлeніемъ бывaемымъ kзhку семY твои1 м ъ
промышлeніемъ. всsкимъ џбразомъ и3 вездЁ, хвaлимъ
преслaвне фили1xе, со всsкымъ бlгодарeніемъ. но да не
мн0жае стужaю тебЁ, молю2 т‰ послyшати нaсъ въ крa
тцэ твоeю кр0тостію. nбрётше бо мyжа сего2 губи1телz,
и3 дви1жуща противлeніе всёмъ їудeoмъ, живyщимъ по
вселeннэй, и3 предстaтелz сyща назорeйстей є4реси, и4же
и3 цRковь покуси1сz nскверни1ти. є3г0 же и3 ћхомъ, и3 по
зак0ну нaшему хотёхомъ суди1ти є3мY. пришeдъ же лисjz
тhсzщникъ, мн0гою си1лою t рyкъ нaшихъ и3схи1ти, и3
къ тебЁ послA. повелёвъ и3 нaмъ гlющимъ нaнь пріити2
къ тебЁ, n нeмъ же возм0жеши сaмъ разсуди1ти, и3 n
всёхъ си1хъ познaти, n ни1хъ же мы2 поeмлемъ нaнь.
сложи1шажесz їудeе гlюще, си1мъ тaко бhти. tвэщa же
пaвелъ, поманyвшу є3мY и3гeмону гlати. t мн0гъ лётъ
сyща т‰ судію2 прaведна kзhку семY свёды, бlгодyшнее
ћже n мнЁ tвэщaю, могyщу ти6 разумёти. ћко не
мн0жае є4сть ми6 днjи дванaдесzтихъ, tнeли же взыд0хъ
с™hхъ ґпcлъ
поклони1тисz во їєrли1мэ. и3 ни въ цRкви nбрэт0ша м‰
къ нёкоему, гlюща и3ли2 развётъ творsща нар0ду, ни въ
с0нмищихъ ни в0 градэ, нижE довести2 ми6 м0гутъ є3ли1ка
тебЁ нн7э нa м‰ гlютъ. и3сповёдую же тебЁ се6, ћко въ
пyть є3г0 же сіи2 гlютъ є4ресь, тaко служY nтeческому бGу,
вёруz всёмъ сyщимъ въ зак0нэ и3 прbр0цэхъ пи1санымъ,
ўповaніе и3мhи нa бGа, є3г0 же и3 сaми сіи2 чaютъ,
воскrніе хотsщее бhти мeртвымъ. прaведникомъ же и3
грёшникомъ. n сeмъ же и3 ѓзъ подвизaюсz, непор0чну
с0вэсть и3мёz къ бGу и3 чlкомъ всегдA. по лётехъ же
мн0зэхъ пріид0хъ млcтынz сотвори1ти въ kзhкъ м0й
и3 приношeніz, въ ни1хъ же nбрэт0ша м‰ пости1вшесz
въ цRкви, ни съ нар0домъ, ни съ м0лвою. нёцыи же t
ґсjz їудeе, и4мъ же подобaетъ предъ т‰ пріити2 и3 гlати,
ѓще и4мутъ что2 нa м‰. и3ли2 сaми тjи да гlютъ, кyю
nбрэт0ша во мнЁ непрaвду, стaвшу ми6 въ с0нмищи.
и3ли2 n є3ди1номъ сeмъ глaсэ, и4же возопи1хъ стоS въ
ни1хъ, ћко n воскrніи мeртвыхъ ѓзъ сyдъ пріeмлю днeсь
t вaсъ. Слhшавъ же сіS фили1xъ, tвэщевaше и4мъ,
и3звёстнэе свёдыи ћже n пр0повэди є3ђaльстей, гlz,
є3гдA лисjz тhсzщникъ пріи1детъ, разсуждY ћже n вaсъ.
повелёвъ же с0тнику стрещи2 пaвла, и3мёти же nслaбу,
р§з
дэsніz
и3 ни є3ди1ному же возбранsти свои1мъ є3мY служи1ти
и3ли2 приходи1ти къ немY. п0 днехъ же нёкихъ пришeдъ
фили1xъ со друси1ліею жен0ю своeю сyщею їудezнынею,
призвA пaвла, да слhшитъ t него2 вёру ћже во хrтA ї©а.
гlющу же є3мY n прaвдэ и3 n воздержaніи, и3 n судЁ
хотsщемъ бhти, пристрaшенъ бhвъ фили1xъ tвэщA,
нн7э ќбо и3ди2, врeмz же получи1въ призовY т‰. вкyпэ
же и3 надёzсz ћко мздA дaстсz є3мY t пaвла, ћко да
tпyститъ є3го2. тёмъ же и3 чaсто призывaz є3го2 бесёдова
ше съ ни1мъ. двэмa же лётома скончaвшемасz, пріsтъ
и3змэнeніе фили1xъ, поркjz фи1ста. хотs же ўг0дное
сотвори1ти їудeoмъ фили1xъ, nстaви пaвла свsзана.
ГлавA, к7є.

Ф
и1стъ же ќбо пріeмъ влaсть, по трeхъ днeхъ взhде
во їєrли1мъ t кесарjz. сказaша же є3мY ґрхієрeе и3
пeрвіи їудeoмъ на пaвла, и3 молsху є3го2 просsще
блгdть нaнь, ћко да п0слетъ є3го2 во їєrли1мъ, лови1тву
творsще ћко да ўбію1тъ є3го2 на пути2. фи1стъ же повелЁ
стрещи2 пaвла въ кесарjи, сaмъ же хотS вск0рэ и3зhти.
и4же ќбо си1лни въ вaсъ, речE, со мн0ю шeдше ѓще є4сть
кaz непрaвда въ мyжи сeмъ, да гlютъ нaнь. пребhвъ
же ў ни1хъ не мн0жае десzти2 днjи, сни1де въ кесарjю.
с™hхъ ґпcлъ
на ќтрэи сёдъ на суди1щи, повелЁ пaвла привести2.
приведeну же бhвшу є3мY, џкrтъ стaша и4же t їєrли1ма
съшeдшеи їудeе, мн0ги и3 тsжки вины2 приносsще на
пaвла, и4хъ же не можaху и3зъљви1ти, tвэщавaющу
є3мY, ћко ни въ зак0нэ їудeйстэ ни въ цRкви ни
на кесарS что2 согрэши1хъ. фи1стъ же хотS ўг0дное
їудeoмъ сотвори1ти, tвэщaвъ пaвлови речE. х0щеши ли
во їєrли1мъ возшeдъ тaмо n си1хъ сyдъ пріsти t менE;
речe же пaвелъ, на суди1щи кесарeвэ стоS є4смь, и3дёже
ми6 дост0итъ сyдъ пріsти. їудez ни чи1мъ же nби1дилъ
є4смь, ћко же и3 ты2 д0брэ вёси. ѓще ќбо непрaвдуz
и3ли2 дост0йное смeрти сотвори1хъ что2, не tмeщусz
ќмрети. ѓще ли же ничт0же є4сть n мнЁ є4же сіи2 нa м‰
клевeщутъ, никт0же м‰ м0жетъ тёмъ вhдати, кесарS
нарицaющу. тогдA фи1стъ состzзaвсz съ совётникы,
tвэщA, кесарS ли нарeклъ є3си2; къ кесарю2 да и4деши.
днeмъ же минyвшимъ нёкоимъ.
За?, м7и.* Ґгри1ппа цaрь и3 верникjй снид0ша въ кесарjю
цэловaти фи1ста. ћко же мн0ги дни2 пребhста т{,
фи1стъ сказA царю2 ћже n пaвлэ, гlz, мyжъ нёкіи є4сть
nстaвленъ t фили1xа ќжникъ, n нeмъ же бhвшу ми6
во їєrли1мэ, kви1ша ґрхієрeе и3 стaрцы їудeйстіи, просsще
р§и
дэsніz
нaнь прS. къ ни1мъ же tвэщaхъ, ћко нёсть nбhчай
ри1млzномъ вhдати к0его чlка на поги1бель, прeже дaже
nклеветaемыи предъ лицeмъ не и4мать клевeщущихъ
є3го2, и3 мёсто tвёта пріи1метъ n своeмъ согрэшeніи.
сошeдшимжесz и4мъ здB, закоснёніz ни є3ди1наго
же сотвори1хъ, на ќтрэи сёдъ на суди1щи, повелёхъ
привести2 мyжа. џкrтъ є3го2 стaвше клеветницы2, ни
є3ди1ну винY нанес0ша и4хъ же непщевaхъ ѓзъ. стzзaніz
же нёкаz n своeй разли1чнэй вёрэ и3мsху къ немY, и3
n нёкоемъ ї©э ўмeршемъ, є3г0 же пaвелъ гlаше жи1ва
сyща. Недоўмёzжесz ѓзъ є4же n сeмъ взыскaніи, и3
и3стzзaніи, гlахъ ѓще х0щетъ и3ти2 во їєrли1мъ, и3 тaмо
сyдъ пріимaти n си1хъ. пaвлу же и3спроси1вшу блюдeну
бhти є3мY до разсужeніz ѓвгуста. Повелёхъ блюсти2
є3го2 д0ндеже послю2 є3го2 къ кесарю2. Ґгри1ппа же къ фи1сту
речE, хотёхъ ѓзъ и3 сaмъ чlка сего2 слhшати. џнъ же
речE, ќтрэ ўслhшиши є3го2. На ќтрэи же пришeдшу
ґгри1ппэ и3 верникjю со мн0гою г0рдостію, и3 вшeдшимъ
въ судeбнэй полaтэ, съ тhсzщникы, и3 съ нар0читыми
мyжи грaда, и3 повелёвшу фи1сту, привед0ша пaвла. и3
речE фи1стъ, ґгри1ппо царю2, и3 вси6 пришeдшеи съ нaми
мyжіе, ви1дите сего2, n нeмъ же всE мн0жество їуде6й
с™hхъ ґпcлъ
стужaху ми6, во їєrли1мэ же и3 здB, вопію1ще, ћко не
подобaетъ жи1ти є3мY ктомY. ѓзъ же разумёвъ ничт0же
дост0йно є3мY смeрти сотв0рша, и3 самомy же семY
нарицaющу севaста, суди1хъ послaти є3го2. n нeмъ же
и3звёстнэе что2 писaти господи1ну не и4мамъ, тёмъ же
и3 привед0хъ є3го2 предъ вaми, наи3пaче предъ т‰ ґгри1ппо
царю2, ћко да разсуждeнію бhвшу, и4мамъ что2 писaти.
безсловeсно бо мни1тмисz посылaющу ю4жника, ґ ћже
нaнь вины2 не сказaти.
ГлавA, к7ѕ. За?, м7f.

Ґ
гри1ппа же къ пaвлу речE, повелэвaетътисz n себЁ
самомY гlати. ТогдA пaвелъ tвэщавaше простeръ
рyку. n всёхъ n ни1хъ же nклеветaемъ є4смь t
їуде6й царю2 ґгри1ппо, непщyю себE бlжeна пріити2 къ тебЁ,
хотsща предъ тоб0ю tвэщaти днeсь, пaче вёдца т‰
сyща всёмъ їудeйскимъ nбhчаемъ же и3 взыскaніемъ.
тёмъ же молю1 т исz, долготерпэли1 в но послyшати
менE. ЖитіE ќбо моE є4же t ю4ности и3спeрва бhвшее во
kзhцэ моeмъ во їєrли1мэ, вёдzтъ вси6 їудeе, вёдzще
м‰ и3спeрва, ѓще хотsтъ свэдётельствовати, ћко по
и3звёстней є4реси нaшеz вёры, жи1хъ фарисeй. И# нн7э
n ўповaніи nбэтовaніz, бhвшаго t~ бGа ко nц7eмъ
р§f
дэsніz
нaшимъ, стою2 суди1мъ, въ нeмъ же nбэнaдесzте колёнэ
нaши беспрестaни н0щь и3 дн7ь служaще, надёютсz доити2.
n нeмъ же ўповaніи nклеветaемъ є4смь царю2 ґгри1ппо
t їуде6й. что2 невёрно сyдитсz вaми, ѓще бGъ мр7твыz
возставлsетъ; ѓзъ бо ќбо мнёхъ себE проти1ву и4мени ї©а
назорez, ћко подобaетъ мн0га сотвори1ти сопроти1вна,
є4же и3 сотвори1хъ во їєrли1мэхъ. и3 мн0ги t с™hхъ ѓзъ
въ темни1цахъ затворsхъ, є4же t ґрхієре6й џбласть
пріeмъ. ўбивaемомъ же и4мъ прилагaхъ совётъ, и3 на
всёхъ с0нмищахъ мн0жицею мyча и4хъ принуждaхъ
хyлити, преи3зли1ха же враждyz на ни1хъ, гонsхъ дaже
и3 до внёшнихъ град0въ. въ ни1хъ же и3ды2 въ дамaскъ,
со џбластію и3 повелёніемъ є4же t ґрхієре6й, въ полyдне
на пути2 ви1дэхъ царю2, съ нб7сE пaче сіsніz слн7чнаго
nсіsвши м‰ свётъ, и3 и4же со мн0ю и3дyщихъ. всёмъ же
пaдшимъ нaмъ нa землю, слhшахъ глaсъ гlющь ко мнЁ,
и3 вэщaющъ є3врeйскимъ kзhкомъ. сaвле сaвле, что2 м‰
г0ниши; жест0ко ти6 є4сть проти1ву рожнY прaти. Ѓзъ
же рёхъ, кто2 є3си2 гDи; џнъ же речE, ѓзъ є4смь ї©ъ є3г0
же ты2 г0ниши. но востaни, и3 стaни нa ногу своею2. на се6
бо kви1хтисz, сотвори1ти т‰ слугY и3 свэдётелz, и4хъ же
ви1дэлъ є3си2 и3 и4хъ же kвлю2 тебЁ, и3зимaz т‰ t лю1діи
с™hхъ ґпcлъ
їудeйскихъ и3 t kзы6къ, къ ни1мъ же ѓзъ т‰ послю2,
tвeрсти џчи и4хъ, да nбратsтсz t тмы2 въ свётъ, и3 t
џбласти сатанины2 къ бGу, є4же пріsти и4мъ nставлeніе
грэх0мъ, и3 достоsніе во с™hхъ вёрою и4же въ м‰. Тёмъ
же царю2 ґгри1ппо, не бhхъ проти1венъ нбcному видёнію.
но сyщимъ въ дамaсцэ прeжде, и3 во їєrли1мэхъ, во
всsкую же странY їудeйску и3 kзhкомъ проповёдаю
покazтисz, и3 nбращaтисz къ бGу, дост0йна покаsнію
дёла творsще. Си1хъ рaди м‰ їудeе є4мше во с™и1лищи,
хотsху растерзaти. П0мощь ќбо ўлучи1въ ћже t~ бGа,
дaже д0 дне сего2 стоS, свэдётельствую мaлу же и3
вели1ку, ничт0же кромЁ вэщaz, и4хъ же прbр0цы рек0ша
хотsщихъ бhти, и3 моmсeй. Ѓще мyку пріeмлетъ хrт0съ,
ѓще пeрвыи t воскрешeніz мeртвыхъ, свётъ х0щетъ
проповёдати лю1демъ їудeйскимъ и3 kзhкомъ. Сіs
же є3мY tвэщавaющу, фи1стъ вeліемъ глaсомъ речE,
бэснyешилисz пaвле. мн0гіz т‰ кни1ги въ неи1стовство
прелагaютъ. џнъ же, не бэснyюсz речE, держaвныи фи1сте,
но и4стинны и3 цэломyдріz гlы вэщaю. вёсть бо n си1хъ
цaрь, къ немy же и3 со дерзновeніемъ гlю. ўтаи1тибосz
є3мY что2 t си1хъ не вёрую ни є3ди1но. Нёсть бо во ќглэ
сотворeно се6. Вёруеши ли царю2 ґгри1ппо прbркомъ; вёмъ
©
дэsніz
ћко вёруеши. Ґгри1ппа же къ пaвлу речE. въ мaлэ м‰
препирaеши христіsнина бhти. Пaвелъ же речE. моли1лъ
ќбо бhхъ бGа и3 въ мaлэ и3 во мн0зэ, не т0кмо тебE,
но и3 всёхъ слhшащихъ м‰ днeсь, бhти и4мъ тацёмъ,
ћко же и3 ѓзъ є4смь, кромЁ ќзъ си1хъ. и3 сіS рeкшу
є3мY, востA цaрь, и3 и3гeмонъ, и3 верникjz и3 сэдsщеи съ
ни1ми. и3 tшeдше бесёдоваху дрyгъ к0 другу гlюще, ћко
ничт0же смeрти дост0йно и3ли2 ќзамъ твори1тъ чlкъ
сeй. Ґгри1ппа же фи1сту речE, tпущeнъ можaше чlкъ
сeй бhти, ѓще не бы2 нарицaлъ кесарS. И# тaко суди2 є3мY
и3гeмонъ послaти є3го2 къ кесарю2.
ГлавA, к7з. За?, н7.

И#
ћко же сyжено бhсть tплhти нaмъ во и3талjю, предa
ху пaвла же, и3 и4ны нёкіz ю4жники с0тнику и4менемъ
їулjю, спи1ры севастjйскіz. Вшeдше же въ корaбль
ґдрами1тскыи, восхотёвше плhти во ґсjйскаz мёста,
tвез0хомсz, сyщу съ нaми ґристaрху макед0нzнину t
солyнz. Въ другjи же пристaхомъ въ сид0нэ. чlколю1біе
же їулjе пaвлови дёz, повелЁ къ друг0мъ шeдшамъ
прилэжaніе ўлучи1ти. И# tтyду tвeзшесz, пріид0хомъ
въ кv1пръ, занE вётри бёху проти1вни. пучи1ну же
кmликjйскую и3 памфmлjйскую преплhвше, пріид0хомъ
с™hхъ ґпcлъ
въ мv1 р у ликjйску. и3 т{ nбрётъ с0тникъ корaбль
ґлеxaндрьскыи пловyщь во и3талjю, всади2 ны6 в0нь. Во
мн0ги же дни2 к0сно плaвающе, и3 є3двA бhвше въ кни1дэ,
не nставлsющу нaсъ вётру, преплhхомъ въ кри1тъ и4же
въ салм0нъ. є3двa же и3збирaюще крaй, пріид0хомъ на
мёсто нёкое нарицaемое д0брое пристaнище, и3дёже
бB бли1зъ грaдъ ласeй. мн0гу же врeмени минyвшу.
И# сyщу ќже соблaзнену плaванію, занe же и3 п0стъ
ќже бB пришeлъ, совётоваше пaвелъ гlz и4мъ, мyжіе
ви1жду ћко съ досажeніемъ, и3 мн0гою тщет0ю, не т0кмо
брeменю и3 кораблю2, но и3 дш7aмъ нaшимъ х0щетъ бhти
плaваніе. С0тникъ же к0рмчію и3 навкли1ра послyшаше
пaче, нeжели пaвломъ гlемыхъ. Не д0бру же пристaнищу
сyщу къ nзимёнію, корaбницы совэщaша tвести1сz
tтyду, ѓще кaко возм0гутъ дости1гше въ фmникjю
nзимёти, въ пристaнищи кри1тстэмъ, зрsщимъ на
ли1ву и3 къ х0ру. дъхнyвшу же ю4гу, мнёвше в0лю свою2
ўлучи1ти, взeмше вётрила, везyщесz вскрaй, пріи1доша
въ кри1тъ. не помн0зэ же возвёz проти1венъ є3мY
вётръ бyренъ, нарицaемыи є3вроклид0нъ. Восхищeну же
бhвшу кораблю2, и3 не могyщу сопроти1витисz вётру,
вдaвшесz волнaмъ носи1ми бёхомъ. џстровъ же нёкіи
©а
дэsніz
ми1мо тeкше, нарицaющьсz клавдjй, є3двA возмог0хомъ
ўдержaти корaбль, є3г0 же взeмше всsкимъ џбразомъ
помогaху поdўтвержaюще корaбль, боsщежесz да не
въ си1рть впадyтъ. ни1зу пусти1вше пaрусъ, си1це носи1ми
бёхомъ, вельми1 же nбуревaемомъ нaмъ, на ќтрэи
и3змэтaніе творsху брeменемъ. и3 въ трeтіи дн7ь свои1ма
рукaма kдри1ло корaбленое верг0хомъ. Ни сlнцу же ни
ѕвэздaмъ ћвльшемсz на мн0ги дни2, зимё же немaлэ
належaщи. Пр0чее tимaшесz надeжа всS є4же спcти1сz
нaмъ. мн0гу же не kдeнію сyщу. ТогдA стaвъ пaвелъ
посредЁ и4хъ, речE. подобaше ќбо Q мyжіе послyшавше
менE, и3 не tвести1сz t кри1та. и3збhти же досажeніz
сего2 и3 тщеты2. и3 се6 нн7э молю2 вы6 бlгодyшьствовати,
поги1бель бо дш7и2 ни є3ди1ного бyдетъ t вaсъ, рaзвэ
кораблS. предстa бо ми6 въ сію2 н0щь, є3г0 же ѓзъ є4смь,
є3мy же и3 служY, ѓнGлъ б9іи гlz. не б0йсz пaвле,
кесарю2 ти6 подобaетъ предстaти. и3 се6 даровA тебЁ бGъ вс‰
плaвающаz съ тоб0ю. тёмъ же дерзaйте мyжіе, вёрую
бо бGови ћко тaко бyдетъ, и4мъ же џбразомъ речeно ми6
бhсть. Въ џстровъ же нёкіи подобaетъ нaмъ tпaсти.
ћко же четвeртаz нaдесzть н0щь бhсть, носи1момъ
нaмъ во ґдрjйской пучи1нэ въ полyнощи, непщевaху
с™hхъ ґпcлъ
корaбленицы прибли1житисz и4мъ къ нёкоей странЁ.
И# и3змёривше глубинY, nбрэт0ша сажeней двaдесzть.
мaло же прешeдше, и3 пaки и3змёривше, nбрэт0ша
сажeней, пzтьнaдесzть. Боsщежесz да не кaко въ
прyднаz мёста впадyтъ. t~ носа кораблю2 вeргше к0твы
четhре, молsхомсz да дн7ь бyдетъ. Корaбленикомъ
же и4щущемъ бэжaти и3скораблS, и3 низвёсившемъ
ладію2 въ м0ре, и3звётомъ ћко t~ носа хотsщемъ к0твы
прострёти. РечE пaвелъ къ с0тнику и3 в0иномъ, ѓще
не сіи2 пребyдутъ въ корабли2, вы2 спcти1сz не м0жете.
ТогдA в0ини tрёзаша ќжа ладjицы, и3 nстaвишасz
tпaсти. д0ндеже хотsше дн7ь бhти, молsше пaвелъ
всёхъ пріsти пи1щу гlz. Четhре надесsтыи днeсь дн7ь
чaюще не ћдше пребывaете ничт0же вкуси1вше. Тёмъ
же молю2 вaсъ пріsти пи1щу, се6 бо къ вaшему спасeнію
є4сть. Ни є3ди1ному бо t вaсъ влaсъ t главы2 tпадeтъ.
рeкъ же сіS, и3 пріeмъ хлёбъ, бlгодари2 бGа предъ всёми,
прел0мль, начaтъ ћсти. бlгонадeжни же бhвше вси6, и3
тjи пріsша пи1щу. бB же въ корабли2 всёхъ дyшъ двёстэ
сeдмьдесzтъ шeсть. Насhщшежесz брaшна, nблегчи1ша
корaбль, и3змэтaюще пшени1цу въ м0ре. є3гдa же дн7ь
бhсть, землS не познавaху, нёдро же нёкое сматрsху
©в
дэsніz
и3мyще пэс0къ, въ нeже совэщaша ѓще м0щно є4сть
и3звлещи2 корaбль. и3 ґнкv1ры собрaвше везsхусz п0 морю,
и3 кyпно nслaбивше ќже корми1ломъ, и3 воздви1гше
мaлое вётрило, и3 дыхaющу вётрецу вез0хомсz на крaй.
впaдше же въ мёсто и3с0пно, nстaвиша корaбль, и3 н0су
ќбо nпрёвшусz, пребhсть не дви1жимъ. корми1ло же
разбивaшесz t нyжа в0лнъ. в0иномъ же совётъ бhсть,
да ќжники побію1тъ, да не кто2 поплhвъ и3збёгнетъ.
С0тникъ же хотsше соблюсти2 пaвла, возбрани2 совёту
и4хъ. повелё же могyщимъ плaвати вск0чьшеи пeрвэе
и3зhти на крaй. Ґ пр0чіи џви ќбо на дщи1цахъ, џви же
на нёчемъ t кораблS. и3 тaко бhсть всёмъ спcти1сz нa
землю.
ГлавA, к7и. За?, н7а.

С
п7сeни же бhвше и4же n пaвлэ t кораблS, тогдA
разумёша ћко мелетjй џстровъ нарицaетсz. вaрвари
же творsху немaло млcрдіе нaмъ. Возгнёщьше бо
џгнь, пріsша всёхъ нaсъ, за настоsщіи д0ждь и3 зи1му.
Сграмaждьшу же пaвлу мн0жество р0ждіz, и3 возл0жшу
на џгнь. Е#хи1дна t теплоты2 и3зшeдши, сёкну въ рyку
є3го2. и3 ћко же ви1дэша вaрвари ви1сzщу ѕмію2 t руки2
є3го2, гlаху дрyгъ к0 другу, всsко ўбjйца є4сть чlкъ сeй,
с™hхъ ґпcлъ
є3г0 же спасeна t м0рz, сyдъ б9іи жи1ти не nстaви. Т0й
же ќбо tтрsсъ ѕмію2 въ џгнь, не пострадA ничт0же
ѕл†. nни1 же чazху є3го2 хотsща возгорётисz, и3ли2
пaсти внезaпу мeртва. n мн0зэ же того2 чaющемъ и3
зрsщемъ ничт0же ѕл† въ нeмъ бhвша, претв0ршесz
гlаху бGа того2 бhти. џкrтъ же мёста џного бэsху
сeла пeрваго въ џстровэ и4менемъ поплjz, и4же пріи1мъ
нaсъ, три2 дни2 любeзнэ и3 с®чнэ ўчреди2. бhсть же nц7Y
поплjеву nгнeмъ и3 в0днымъ труд0мъ nдержи1му лежaти.
къ немy же пaвелъ вшeдъ и3 помоли1всz, и3 возл0жъ
рyцэ свои2 нaнь, и3сцэли2 є3го2. Семy же бhвшу, и3 пр0чіи
и3мyщеи недyги въ џстровэ, прихожaху, и3 и3сцэлевaхусz.
И$же мн0гими чeстьми почт0ша нaсъ, и3 tвозsщимсz
нaмъ даровaніz мн0га вознeсше, полагaху ћже на
потрeбу. По трeхъ же мцcехъ tвез0хомсz въ корабли2, пре
зимёвшимъ въ џстровэ ґлеxaндрьстемъ подпи1саномъ
діoск0ры, и3 доплhвше въ сиракyсы, пребhхомъ дни2 три2,
tтyду же tплhвше, пріид0хомъ въ ригjю. и3 по є3ди1номъ
дни2, возвёzвшу ю4гу, во вторhи дн7ь пріид0хомъ въ
потіo1лъ, и3дёже nбрётше брaтію, ўмолeни бhхомъ t
ни1хъ пребhти днjи сeдмь, и3 тaко въ ри1мъ пріид0хомъ. И#
т{ брaтіz слhшавше ћже n нaсъ. и3зыд0ша въ срётеніе
©г
дэsніz
нaше, дaже до ґпjева торгA и3 тріeхъ корчeмницъ. и4хъ
же ви1дэвъ пaвелъ, и3 бlгодари1въ бGа, пріsтъ дерзновeніе.
Е#гдa же пріид0хомъ въ ри1мъ, с0тникъ предaстъ ќжники
воев0дэ. пaвлу же повелЁ пребывaти n себЁ, соблюдaю
щимъ є3го2 в0иномъ. Бhсть же п0 днехъ трeхъ, созвaти
пaвлу сyщаz їудeoмъ пeрвыz. Сошeдшемжесz и4мъ,
гlаше къ ни1мъ. мyжіе брaтіе ѓзъ ничт0же сопроти1вно
сотвори1хъ лю1демъ, и3ли2 nбhчаемъ nтeческымъ, ќжникъ
t їєrли1млzнъ прeданъ бhхъ въ рyцэ ри1млzномъ, и4же
разсуди1вше ћже n мнЁ хотsху пусти1ти, занE ни
є3ди1нэй винЁ смр7тнэй бhти во мнЁ. сопроти1въ же
гlющемъ їудeoмъ, нyжа ми6 бhсть нарицaти кесарS, не
ћко на kзhкъ м0й и3мёz что2 nклеветaти. СеS рaди
ќбо вины2 ўмоли1хъ вaсъ ви1дэти и3 бесёдовати. надeжда
же рaди ї}левы вери1гами си1ми nбложeнъ є4смь. nни1
же къ немY рёша, мы2 ни писaніz n тебЁ пріsхомъ
t їуде6й, ни пришeдъ кто2 t брaтіz возвэсти2 и3ли2 гlа
что2 n тебЁ ѕло2. М0лимжесz t тебE слhшати, ћже
мyдрствуеши. n є4реси же сeй вёдомо є4сть нaмъ, ћко
всю1ду сопроти1въ гlема є4сть. ўстaвивше же є3мY дн7ь,
пріид0ша къ немY въ страннопріeмницу мн0жайшіи.
И$мъ же сказaше свэдётельствуz цrтвіе б9іе, ўвэрsz
с™hхъ ґпcлъ
же и4хъ ћже n ї©э, t зак0на моmсeoва и3 прbр0къ, t
ќтра дaже и3 д0 вечера. и3 џви ќбо вёроваху гlемымъ,
џви же не вёроваху. не соглaсни же сyще дрyгъ к0
другу, tхожaху. рeкшу пaвлу гlъ є3ди1нъ. Ћко д0брэ
д¦ъ с™hи гlа їса1іемъ прbр0комъ ко nц7eмъ вaшимъ гlz.
И#ди2 къ лю1демъ си1мъ и3 рцы2, слyхомъ ўслhшите, и3
не и4мате разумёти. и3 ви1дzще ќзрите, и3 не и4мате
ви1дэти. nдебелё бо с®це лю1діи си1хъ, и3 ўши1ма тsжко
слhшаша, и3 џчи свои2 смэжи1ша, да не кaко ви1дzтъ
nчи1ма, и3 ўши1ма ўслhшатъ, и3 с®цемъ ўразумёютъ, и3
nбратsтсz, и3 и3сцэлю2 и4хъ. Вёдомо ќбо да бyдетъ вaмъ,
ћко kзhкомъ послaсz сп7сeніе б9іе, сaми и3 да слhшатъ.
и3 сіS томY рeкшу, tи3д0ша їудeе, мн0го и3мyще въ
себЁ взыскaніе. Пребhсть же пaвелъ двЁ лётэ и3сп0лнь
своeю мзд0ю, и3 пріимaше вс‰ приходsщаz къ немY
проповёдуz цrтвіе б9іе, и3 ўчA ћже џ гDэ нaшемъ ї©э
хrтЁ, со всsкимъ дерзновeніемъ не возбрaнно.

Конeцъ дэsніемъ с™hхъ ґпcлъ. И$мать


въ себЁ, гла+, к7и. Ґ зачaлъ
цRк0вныхъ, н7а.

©д
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ ЇaКоВЛЕ
ГлавA, №. За?, н7.

Ї
aковъ бGу и3 гDу ї©у хrтY рaбъ, nбёма нaдесzте колё
нома и4же въ разсёzніи рaдоватисz. всsку рaдость
и3мёйте брaтіе моS, є3гдA во и3скушeніz впадaете
разли1чна. вёдzще ћко и3скушeніе вaшеz вёры, содэло
вaетъ терпёніе. терпёніе же дёло совершeно да и4мать,
ћко да бyдете совершeни и3 всецёли, и3 ничи1мъ же
лишeни. ѓще кто2 t вaсъ лишeнъ є4сть премyдрости, да
пр0ситъ tдаю1щаго бGа всёмъ вкyпэ, и3 непоношaюща,
и3 дaстсz є3мY. да пр0ситъ же вёрою, ничт0же сумнsсz.
сумнsибосz ўпод0бисz волнeнію морск0му вётры
возмэтaему и3 развэвaему. да не мни1тъ чlкъ џнъ ћко
пріи1метъ что2 t~ бGа. мyжъ двоедyшенъ, не ўстр0енъ во
всёхъ путeхъ свои1хъ. да хвaлитжесz брaтъ смирeныи,
въ высотЁ своeй. богaтыи же, въ смирeніи своeмъ, занE
ћко же цвётъ трaвныи ми1мо и4детъ. восіs бо сlнце
їaковле
со зн0емъ, и3 и3ссуши2 травY, и3 цвётъ є3S tпадE, и3
бlголёпіе лицA є3S поги1бе. си1це и3 богaтыи въ хожeніи
своeмъ ўвzдaетъ. Бlжeнъ мyжъ и4 ж е претерпи1 т ъ
и3 с кушeніе, занE и3 с кyсенъ бhвъ, пріи1 м етъ вэнeцъ
жи1зни, є3г0 же nбэщA бGъ лю1бzщимъ є3го2. Никт0же
и3скушaемъ да гlетъ ћко t~ бGа и3скушaемъ є4смь. бGъ
бо нёсть и3скуси1тель ѕлhмъ, не и3скушaетъ же т0й
никог0же. К0ждо же и3скушaетсz t своеS п0хоти
влек0мъ и3 прельщaемъ. тaже п0хоть зачeнши ражaетъ
грёхъ, грёхъ же содёzнъ ражaетъ смeрть. не льсти1тесz
брaтіе моS возлю1бленаz. всsко даsніе бlго, и3 всsкъ
дaръ совершeнъ свhше є4сть, сходS t nц7A свётомъ,
ў нег0 же нёсть премэнeніz и3ли2 преложeнію стёнь.
восхотёвъ бо породи2 нaсъ сл0вомъ и4стины во є4же бhти
нaмъ, начaтокъ нёкіи создaніoмъ є3го2.
За?, н7а.* Тёмъ же брaтіе моS возлю1бленаz, да бyдетъ
всsкъ чlкъ ск0ръ ўслhшати, и3 к0сенъ гlати, к0сенъ во
гнёвъ. гнёвъ бо мyжу, прaвду б9ію не содэвaетъ. сего2
рaди tл0жьше всsку сквeрну и3 и3збhтокъ ѕл0бы, въ
кр0тости пріими1те всаждeнное сл0во, могyще спcти2 дш7A
вaша. бывaйте же творцы2 сл0ву, ґ не т0чію слhшателе,
прельщaюще себE самёхъ. занE ѓще кто2 є4сть слhшатель
©є
соб0рное послaніе
сл0ву ґ не творeцъ, таковhи ўпод0бисz мyжу смотрsю
щу лицE бытіS своего2 въ зерцaлэ, ўсмотри1 бо себE,
и3 tи1де, и3 ѓбіе забы2 как0въ бB. Прини1кіи же въ
зак0нъ совершeнъ своб0дэ, и3 пребhвъ, сeй не слhшатель
забhтливъ бhвъ, но творeцъ дёлу, сeй бlжeнъ въ
дёланіи своeмъ бyдетъ. Ѓще кто2 мни1тсz добродётеленъ
бhти въ вaсъ, и3 не nбуздавaетъ kзhка своего2, но
льсти1тъ с®це своE, сего2 сyетна є4сть добродётель. вёра
бо чи1ста и3 несквeрна прeдъ бGомъ и3 nц7eмъ сіS є4сть,
є4же посэщaти си1рыхъ и3 вдови1цъ въ ск0рбэхъ и4хъ, и3
несквeрна себE соблюсти2 t ми1ра.
ГлавA, в7. За?, н7в.

Б
рaтіе моS, не на лицA зрsще и3мёйте вёру гDа
нaшего ї©а хrтA слaвы. ѓще бо вни1детъ въ с0нмище
вaше мyжъ, злaтъ пeрстень носS и3 въ ри1зэ свётлэ.
вни1детъ же и3 ни1щъ въ хyдэ nдeжди, и3 возритE на
носsщего ри1зу свётлу, и3 речeте є3мY, ты2 сsди здB
д0брэ. и3 ни1щему речeте, ты2 стaни тaмо, и3ли2 сsди
здB на подн0жіи моeмъ, и3 не расмотри1сте въ себЁ и3
бhсте судіS помышлeніемъ ѕлhмъ. слhшите брaтіе
моS возлю1бленаz, не бGъ ли и3збрA ни1щаz ми1ра сего2,
богaтыхъ въ вёрэ, и3 наслёдники цrтвію, є4же nбэщA
їaковле
любsщимъ є3го2; вh же ўкори1сте ни1щаго. не богaтіи
ли наси1луютъ вaмъ, и3 тіи2 влекyтъ вы6 на суди1ща; не
тіи2 ли хyлzтъ д0брое и4мz наречeнное на вaсъ; ѓще
ќбо зак0нъ совершaете цrкіи по писaнію, возлю1биши
и4скренzго своего2 ћко же самого2 себE, д0брэ творитE.
ѓще ли на лицA зритE, то2 грёхъ содэвaете, nбличaеми
t зак0на ћко же престyпницы. И$же бо вeсь зак0нъ
соблюдeтъ, согрэши1тъ же во є3ди1номъ, бhсть всёмъ
пови1ненъ. рекjи бо не прелюбы2 сотвори1ши, рeклъ є4сть, и3
не ўбіeши. ѓще ли не прелюбы2 сотвори1ши, ўбивaеши же,
бhсть престyпникъ зак0ну. тaко гlите и3 тaко твори1те,
ћко зак0номъ своб0дномъ хотsще сyдъ пріsти. сyдъ
бо безъ ми1лости не сотв0ршему ми1лости. хвaлитсz
ми1лость на судЁ.
За?, н7г.* Кaz п0льза брaтіе моS, ѓще вёру гlетъ кто2
и3мёти, дёла же не и4мать, є3дA м0жетъ вёра спcти2 є3го2;
ѓще же брaтъ и3ли2 сестрA нагA бyдета, и3 лишeни бyдета
дневнhz пи1ща, речeтъ же кто2 и4ма t вaсъ, и3дёта съ
ми1ромъ, грёйтасz и3 насыщaйтасz, не дaстъ же и4ма
трeбованіе тэлeсное, кaz п0льза; тaко и3 вёра ѓще дёлъ
не и4мать, мeртва є4сть n себЁ. Но речeтъ кто2, ты2 вёру
и4маши, ѓзъ же дёла и4мамъ. покажи2 ми6 вёру твою2
©ѕ
соб0рное послaніе
t дёлъ твои1хъ, и3 ѓзъ покажY тебЁ t дёлъ мои1хъ
вёру мою2. ты2 вёруеши ћко бGъ є3ди1нъ є4сть; д0брэ
твори1ши. и3 бёси вёруютъ и3 трепeщутъ. х0щеши же ли
разумёти Q чlче сyетне, ћко вёра безъ дёлъ мeртва
є4сть; ґвраaмъ nц7ъ нaшъ, не t дёлъ ли nправдaсz.
вознeсъ їсаaка сн7а своего2 на nлтaрь; ви1диши ли, ћко
вёра поспёшествоваше дёломъ є3го2, и3 t дёлъ вёра
соверши1сz; и3 соверши1сz писaніе гlющее, вёрова же
ґвраaмъ бGови, и3 вмэни1сz є3мY въ прaвду, и3 дрyгъ б9іи
наречeтсz. зри1те ли ќбо ћко t дёлъ nправдaетсz чlкъ,
ґ не t вёры є3ди1ныz; тaкожде же и3 раaвь блудни1ца
не t дёлъ ли nправдaсz, пріeмше сх0дники, и3 и4нымъ
путeмъ и3звeдше и4хъ. Ћко же бо и3 тёло безъ дyха
мeртво є4сть, тaко и3 вёра безъ дёлъ мeртва є4сть.
ГлавA, G. За?, н7д.

Н
е мн0зи ўчи1тели бывaйте брaтіе моS, вёдzще ћко
вsщшее nсуждeніе пріи1мемъ, мн0го бо согрэшaемъ
вси6. ѓще кто2 въ сл0вэ не согрэшaетъ, сeй совершeнъ
мyжъ, си1ленъ nбуздaти и3 всE тёло. се6 бо и3 к0немъ ўзды2
во ўстA влагaемъ, да повинyютсz нaмъ и3 всE тёло и4хъ
nбращaемъ. се6 и3 корабли2 вели1цы сyще, и3 t жест0кихъ
вётровъ затачaеми, nбращaютсz мaлымъ корми1лцемъ,
їaковле
ћмо же ѓще стремлeніе прaвzщаго х0щетъ. тaкожде
же и3 kзhкъ мaлъ ќдъ є4сть, и3 велми2 хвaлитсz. се6
мaлъ џгнь и3 к0ль вели1цы вeщи сожигaетъ. и3 kзhкъ
џгнь, лёпота непрaвдэ. си1це и3 kзhкъ водворsетсz во
ўдесёхъ нaшихъ, сквернS всE тёло, и3 палS nк0ло твaри
нaшеz, и3 nпалszсz t геeны. всsко бо є3стество2 звэрeй
же и3 пти1цъ, г†дъ же и3 рhбъ, ўмyчаетсz и3 ўмyчитсz
є3стеств0мъ чlческимъ. kзhкъ же никт0же м0жетъ
t чlкъ ўмyчити, не nдержи1мо бо ѕло2, и3сп0лнь ћда
смертон0сна. тёмъ бlгословлsемъ бGа и3 nц7A, и3 тёмъ
кленeмъ чlки, и4же по под0бію б9ію бhвшаz. t тёхъ
же ќстъ и3сх0дитъ бlгословeніе и3 клsтва. не подобaетъ
брaтіе моS возлю1бленаz си1мъ тaко бывaти.
За?, н7є.* Е#дA ќбо и3ст0чникъ t є3ди1ного ќстіz и3сточaетъ
слaдкое и3 г0ркое; є3дA м0жетъ брaтіе моS, смок0вница
мaслины твори1ти, и3ли2 виногрaднаz лозA см0квы;
тaкожде ни є3ди1нъ и3ст0чникъ слaну и3 слaдку твори1ти
в0ду. Кто2 премyдръ и3 худ0гъ въ вaсъ; да покaжетъ t
д0браго житіS дёла своS въ кр0тостнэй премyдрости.
ѓще ли зaвисть г0рку и4мате и3 рвeніе въ с®цhхъ вaшихъ,
не хвали1тесz ни лжи1те на и4стину. Нёсть сіS премy
дрость свhше низходsщи, но зeмна, дш7eвна, бэс0вска.
©з
соб0рное послaніе
И#дёже бо зaвисть и3 рвeніz, т{ нестроeніе, и3 всsка
ѕл† вeщь. Ґ ћже свhше премyдрость, пeрвэе ќбо чи1ста
є4сть, пот0мъ же ми1рна, кр0тка, бlгопок0рлива, и3сп0лнь
млcти и3 плод0въ блaгыхъ. несумённа, и3 не лицемёрна.
Пл0дъ же прaвды смирeніемъ сёетсz творsщимъ ми1ръ.
ГлавA, д7.

T
кyду брaни и3 свaры въ вaсъ; не tсю1ду ли t сластeй
вaшихъ вою1ющихъ во ўдесёхъ вaшихъ; желaете,
и3 не и4мате. Ўбивaете и3 зави1дите, и3 не м0жете
ўлучи1ти. сварsетесz и3 б0рете, и3 не и4мате, занE не
пр0сите. Пр0сите, и3 не пріeмлете, занE ѕлB пр0сите,
да въ слaстехъ вaшихъ и3ждивeте. Прелюбодёицы и3
прелюбодёица, не вёсте ли ћко любы2 ми1ра сего2, враждA
бGу є4сть; и4же бо восх0щетъ дрyгъ бhти ми1ру, врaгъ
б9іи бывaетъ. И#ли2 мнитE ћко всyе писaніе гlетъ, къ
зaвисти желaетъ д¦ъ, и4же всели1сz въ ны6; б0лшую же
даeтъ блгdть. Тёмъ же гlетъ, гDь г0рдымъ проти1витсz,
смирeнымъ же даeтъ бlгодaть.
За?, н7ѕ.* Повини1тесz ќбо бGу, проти1витежесz діaволу,
и3 бэжи1тъ t вaсъ. прибли1житесz бGу, и3 прибли1житсz
вaмъ. nчи1стите рyцэ грёшницы, и3спрaвите с®цA вaша
двоедyшніи. Постражи1те и3 слези1те и3 плaчитесz, смёхъ
їaковле
вaшъ въ плaчь да nбрати1тсz, и3 рaдость въ сётованіе.
смири1тесz прeдъ бGомъ, и3 вознесeтъ вы6. Не nклеветaйте
дрyгъ дрyга брaтіе. nклеветazи бо брaта, и3ли2 nсужazи
брaта своего2, nклеветaетъ зак0нъ, и3 nсужaетъ зак0нъ.
ѓще ли зак0нъ nсужaеши, нёси творeцъ зак0ну, но
судіи2. Е#ди1нъ є4сть законопол0жникъ, и3 судіи2, могjи
сп7сти2 и3 погуби1ти. Тh же кто2 є3си2 nсужazи дрyга;
слhшите нн7э гlющеи, днeсь и3 ќтрэ п0йдемъ въ сeй
грaдъ, и3 сотвори1мъ т{ лёто є3ди1но, и3 кyплю дёемъ и3
пріnбрётеніе. и4же не вёсте что2 ќтрэ случи1тсz. Кaz
бо жи1знь вaша; пaра ќбо є4сть, и4же вмaлэ kвлsетсz,
пот0мъ же и3счезaетъ. вмёсто є4же бы гlати вaмъ, ѓще
гDь восх0щетъ, и3 жи1ви бyдемъ и3 сотвори1мъ сіE и3ли2 џно.
нн7э же хвaлитесz въ гордhнzхъ вaшихъ. всsка хвалA
таковA, ѕл† є4сть. вёдzщему же ќбо добро2 твори1ти, и3
не творsщу, грёхъ є3мY є4сть.
ГлавA, є7.

П
ріидёте нн7э богaтіи плaчитесz и3 рыдaйте n лю1тыхъ
ск0рбэхъ вaшихъ грzдyщихъ на вы6 . Богaтство
вaше и3згни2, и3 ри1зы вaша м0ліе поzд0ша, злaто
вaше и3 сребро2 и3зоржaвэ, и3 ржA и4хъ въ послушество2 на
вaсъ бyдетъ, и3 снёсть пл0ти вaша ѓки џгнь, є3г0 же
©и
соб0рное послaніе
снискaсте въ послёднzz дни2 . Се6 мздA дёлателіи,
дёлавшихъ ни1вы вaша лишeни t вaсъ, вопіeтъ, и3
вопіeніz жaвшихъ во ќши гDа саваo1 f а внид0ша.
Возвесели1стесz на земли2, и3 наслади1стесz. ўпитaсте с®цA
вaша ѓки въ дн7ь заколeніz. nсуди1сте, ўби1сте прaведнаго,
не проти1витсz вaмъ. долготерпи1те ќбо брaтіе моS до
пришeствіz гDнz. се6 земледёлецъ ждeтъ чcтнhи пл0дъ
t землS долготерпS n нeмъ, д0ндеже пріи1метъ д0ждь
рaнъ и3 п0зденъ. долготерпи1те ќбо и3 вы2. ўтверди1те с®цA
вaша, ћко пришeствіе гDне прибли1жисz. Не воздыхaйте
дрyгъ нa друга брaтіе, да не nсуждeни бyдете. се6 судіS
предъ двeрми стои1тъ.
За?, н7з.* Џбразъ пріимёте брaтіе моS, ѕлострaстію и3
долготерпёнію, прbр0кы, и4же гlаша и4менемъ гDнимъ.
се6 блажи1мъ терпsщаz. Терпёніе јoвово слhшасте, и3
кончи1ну гDню ви1дэсте, ћко многомлcтивъ є4сть гдcь,
и3 щeдръ. Прeжде всёхъ брaтіе моS, не кленётесz, ни
нб7омъ ни землeю, нижE и3н0ю клsтвою к0ею. Бyди же
вaмъ, є4же є4й, є4й. и3 є4же ни6, ни6. да не въ лицемёріе
впадeте. Злострaжетъ ли кто2 въ вaсъ; да мlтву дёетъ.
бlгодyшествуетъ ли кто2; да поeтъ. боли1тъ ли кто2
въ вaсъ; да призовeтъ попы2 цRк0вныz, и3 да мlтву
їaковле
сотворsтъ надъ ни1мъ, помaзавше є3го2 мaсломъ в0 и3мz
гDне. И# моли1тва вёры, сп7сeтъ болsщаго, и3 воздви1гнетъ
є3го2, гDь. И# ѓще грэхи2 бyдетъ сотвори1лъ, tпустsтсz
є3мY. И#сповёдайте ќбо дрyгъ дрyгу согрэшeніz, и3
моли1тесz дрyгъ зa друга, ћко да и3сцэлёете. мн0го бо
м0жетъ мlтва прaведнаго поспэшествyема. И#ліS чlкъ
бB подобострaстенъ нaмъ, и3 мlтвою помоли1сz, да не
бyдетъ д0ждь, и3 не nдожди2 по земли2 лёта три2, и3 мцcъ
шeсть. и3 пaки помоли1сz, и3 нб7о д0ждь дaстъ, и3 землS
прозzбE пл0дъ св0й. Брaтіе, ѓще кто2 въ вaсъ заблyдитъ
t пути2 и4стинны, и3 nбрати1тъ кто2 є3го2, да вёсть, ћко
nбрати1выи грёшника t заблужeніz пути2 є3го2, и3 сп7сeтъ
дш7у t смeрти, и3 покрhетъ мн0жество грэх0въ.

Конeцъ їaковлю соб0рному послaнію.


И$мать въ себЁ, глaвъ, є7.
ґ зачaлъ цRк0в
ныхъ,
}.

©f
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ петр0во, №.
ГлавA, №. За?, н7и.

П
eтръ ґпcлъ ї©ъ хrт0въ, и3збрaннымъ пришeльцемъ
разсёzніz. п0нту, галатjи, каппадокjи, ґсjи, и3
виfинjи. По презрёнію бGа и3 nц7A, во с™hню д¦а, въ
послушaніе и3 кроплeніе кр0ви ї©ъ хrт0вы. блгdть вaмъ и3
ми1ръ да ўмн0житсz.
За?.* Блгcвeнъ бGъ и3 nц7ъ гDа нaшего ї©а хrтA, и4же по
мн0зэй своeй млcти, порождeи нaсъ во ўповaніе жи1во
воскRсeніемъ ї©ъ хrт0вымъ t мeртвыхъ, въ наслёдіе
нетлённо и3 несквeрно и3 не ўвzдaемо, соблюдeно нa
нб7сэхъ въ вaсъ, и4же си1лою б9іею соблюдeныхъ вёрою, во
сп7сeніе гот0во kви1тисz в0 времz послёднее. n нeмъ же
рaдуйтесz мaло нн7э, ѓще лёпо є4сть, приск0рбни бhвше
въ разли1чныхъ напaстехъ, да и3скушeніе вaшеz вёры,
мн0го чcтнёйше злaта ги1бнуща, nгнeмъ же и3скушeна,
nбрsщетсz въ похвалY и3 слaву и3 чeсть, въ tкровeніи
петр0во, №
ї©ъ хrт0вэ. є3г0 же неви1дэвше лю1бите, на нег0 же нн7э
не зрsще, вёрующе же, рaдуитесz рaдостію неи3згlанною
и3 прослaвленною, пріeмлюще кончи1ну вёрэ вaшей, спcніе
дш7aмъ. n нeмъ же сп7сeніи взыскaша и3 и3спытaша
прbр0цы, и4же n вaшей блгdти прорeкшей, и3спытaюще въ
каково2 и3ли2 въ коE врeмz kвлsше въ ни1хъ д¦ъ хrт0въ
прeжде свэдётельствуz n хrт0выхъ стрaстехъ, и3 ћже по
си1хъ слaвахъ, и4мъ же tкрhсz ћко не и4мъ самёмъ, но
и3 нaмъ же служaху сіS, ћже нн7э возвэсти1шасz вaмъ,
бlговэствовaвшими вaмъ д¦омъ с™hмъ п0сланнымъ съ
нб7сE, въ н‰ же желaютъ ѓнGли прини1кнути.
За?.* Тёмъ же возлю1бленіи, препоsсавше чреслA помы
шлeніz вaшего, трезвsщесz, совершeнэ ўповaйте на
приноси1мую вaмъ блгdть, tкровeніемъ ї©ъ хrт0вымъ,
ћко чaда послушaнію, не преnбразyющесz пeрвыми не
вёдэніz вaшего похотёніи, но позвaвшему вы6 с™0му,
и3 сaми с™и во всeмъ житіи2 бyдэте. занE пи1сано є4сть,
с™и бyдэте, ћко ѓзъ с™ъ є4смь. и3 ѓще nц7A назывaете
нелицемёрно судsща комyждо по дёлу, с0 страхомъ
житіS вaшего врeмz жи1тельствуете, вёдzще ћко не
и3стлённымъ сребр0мъ и3ли2 злaтомъ и3збaвистесz t
сyетнаго вaшего житіS nц7ы2 предaннаго, но честн0ю
©i
соб0рное послaніе
кр0вію ћко ѓгньца непор0чна и3 несквeрна хrтA. Предъ
ўвёдэна ќбо прeжде сложeніz ми1ра, ћвльшажесz въ
послёднzz лёта вaсъ рaди, и4же є3го2 рaди вёровавшихъ
въ бGа, воздви1гшаго є3го2 и3зъ мeртвыхъ, и3 слaву є3мY
дaвша, ћко да вёра вaша, и3 ўповaніе бyдетъ нa бGа.
дш7A вaша nчи1стивше въ послушaніе и4стинэ д¦омъ,
въ братолю1біе нелицемёрно, t чи1ста с®ца дрyгъ дрyга
люби1те прилёжно, порождeни не t сёмене и3стлённа,
но неи3стлённа, сл0вомъ живaго бGа, и3 пребывaющаго
в0 вэки. ЗанE всsка пл0ть ћко травA, и3 всsка слaва
чlку ћко цвётъ травнhи. и4сше травA и3 цвётъ є3S
tпадE, гlъ же гDнь пребывaетъ в0 вэки. сeй же є4сть гlъ
бlговэствовaныи въ вaсъ.
ГлавA, в7.

T
л0жше ќбо всsку ѕл0бу, и3 всsку лeсть, и3 лице
мёріе и3 зaвисть, и3 вс‰ клеветы2, ћко новорожeни
младeнцы, словeсное и3 нелeстное млеко2 возлюби1те,
да n нeмъ возрастeте во сп7сeніе. Понeже вкуси1сте ћко
бlгъ гDь, къ немy же приходsще, кaмени жи1ву, t чlкъ
ќбо ўничижeну, t~ бGа же и3збрaну чeстну, и3 сaми ћко
кaменіе жи1во зи1ждэтесz въ хрaмъ д¦0венъ, сщ7eнство
с™о, вознести2 жeртвы д¦0вны, бlгопріsтны бGови ї©ъ
петр0во, №
хrт0мъ. ЗанE пи1сано є4сть въ писaніи, се6 полагaю въ
сіo1нэ кaмень краеўг0ленъ и3збрaнъ, чeстенъ. и3 вёруzи
в0нь, не постыди1тсz. Вaмъ ќбо чeсть вёрующимъ, ґ
противsщимсz, кaмень, є3г0 же небрег0ша зи1ждущеи,
сeй бhсть въ главY ќглу. и3 кaмень претыкaнію, и3
кaмень соблaзну, n нeмъ же и3 претыкaютсz сл0ву про
тивлsющеисz, n нeмъ же и3 положeни бhша. Вh же р0дъ
и3збрaнъ, цrкое сщ7eніе, kзhкъ с™ъ, лю1діе nбновлeніz,
ћко да добродётели возвэсти1те, и4же и3зъ тмы2 вaсъ
призвaвшему въ чю1дныи є3го2 свётъ. и4же и3ногдA не
лю1діе, нн7э же лю1діе б9іи. и4же не поми1ловани, нн7э же
поми1ловани бhсте.
За?.* Возлю1бленіи, молю2 ћко пришeлца и3 стрaнники,
nгребaтисz t плотьски1хъ п0хотіи, ћже вою1ютъ нa
дш7у, житіE вaше и3мyще добро2 во kзhцэхъ, да n
нeмъ же клевeщутъ вaсъ ћко ѕлодёz, t д0брыхъ дёлъ
ви1дэвше, прослaвzтъ бGа въ дн7ь посэщeніz. повини1тесz
ќбо всsкому чlчю создaнію гDа рaди. Ѓще же цRю2,
ћко преnбладaющу. ѓще ли же кнzзeмъ, ћко t него2
п0сланомъ, во tмщeніе ќбо ѕлодёемъ, въ похвалy
же бlготв0рцемъ. Ћко тaко є4сть в0лz б9іz, бlго
творsщемъ, nбуздовaти безyмныхъ чlкъ невёждьство.
с№i
соб0рное послaніе
ћко своб0дни, ґ не ћко прикровeніе и3мyще ѕл0бэ
своб0ду, но ћко раби2 б9іи, всёхъ почитaйте, брaтство
возлюби1те. БGа б0йтесz, цRS чти1те. раби2 повинyйтесz во
всsкомъ стрaсэ вLкамъ. Не т0кмо бlги1мъ и3 кр0ткимъ,
но и3 стропти1вымъ. се6 бо є4сть ўг0дно прeдъ бGомъ,
ѓще с0вэсти рaди б9іz терпи1тъ кто2 ск0рби страждA
беспрaвды. Каs бо хвалA, ѓще согрэшaюще и3 мyчими
терпитE; но ѓще добро2 творsще и3 стрaждуще терпитE, сіE
ўг0дно прeдъ бGомъ. на сіe бо и3 звaни бhсте.
За?, н7f.* ЗанE и3 хrт0съ пострадA по нaсъ, нaмъ nстaвль
џбразъ, да послёдуемъ стопaмъ є3го2, и4же грэхA не
сотвори2 , ни nбрётесz лeсть во ўстёхъ є3 го2 . и4 ж е
ўкарsемъ проти1ву не ўкарsше, страждA, не прэщaше,
предаsше же судsщему прaведно, и4же грэхи2 нaша сaмъ
вознесE на тёлэ своeмъ нa древо, да t грBхъ и3збhвше,
прaвдою поживeмъ, є3г0 же ћзвою и3сцэлёсте. Бёсте бо
ћко nвцA заблyжшаz, не и3мyще пaстырz. но возвра
ти1стесz нн7э къ пaстырю, и3 посэти1телю дш7ъ вaшихъ.
ГлавA, G.

Т
aкожде же и3 жены2 повинyющесz свои1мъ мужeмъ,
да и3 ѓще нёцыи не повинyютсz сл0ву, жeнскимъ
жи1тіемъ, безъ сл0ва плэнeни бyдутъ, ви1дэвше є4же
петр0во, №
с0 страхомъ чи1сто житіE вaше. И$мъ же да є4сть не
внёшнее плетeніе вл†съ, и3 nбложeніе злaта, и3 л и2
nдэsніемъ ри1зъ лёпота, но потаeныи с®ца чlкъ, въ
неи3стлёніе кр0ткаго и3 молчали1ваго д¦а, є4же є4сть прeдъ
бGомъ многоцённо. Тaко бо и3ногдA и3 с™hz жены2
ўповaющаz нa бGа, ўкрашaху себE, повинyющесz свои1мъ
мужeмъ. ћко же сaрра послyшаше ґвраaма, господи1на
того2 зовyщи. є3s же бhсте чaда бlготворsще, и3 не
боsщесz ни є3ди1ного стрaха. Мyжіе тaкожде вкyпэ
живyще со свои1ми женaми по рaзуму ћко немощнёйшу
сосyду жeнскому, воздаю1ще чeсть, ћко и3 снаслёдницы
бlгодaтнэй жи1зни, во є4же не прекращaтисz мlтвамъ
вaшимъ. Конeцъ же, вси6 є3диномyдрени, ми1лостиви,
братолю1бцы, милосeрди, бlгоўтр0бни, мудролю1бцы,
смиреномyдри, не воздаю1ще ѕлA за ѕло2 и3ли2 досаждeніе
за досаждeніе, супроти1вно же, блгcвsще. вёдzще ћко на
се6 звaни бhсте, да блгcвeніе наслёдите.
За?, ….* Хотsи бо жив0тъ люби1ти, и3 ви1дэти дни2 бlги,
да ўдержи1тъ kзhкъ св0й t ѕлA, и3 ўстнЁ свои2 не гlати
льсти2. да ўклони1тсz t ѕлA и3 да сотвори1тъ бlго. да
взhщетъ смирeніе, и3 да держи1тсz є3го2, занE џчи гDни
на прaведныz, и3 ќши є3го2 въ мlтву и4хъ. лицe же гDне
св7i
соб0рное послaніе
на творsщаz ѕлaz. є4же потреби1ти и4хъ t землS. И# кто2
nѕл0битъ вaсъ ѓще бlг0му под0бницы бyдете; но ѓще и3
стрaжете прaвды рaди бlжeни. стрaха же и4хъ не ўб0йтесz,
нижE смущaйтесz. ГDа же бGа с™и1те въ с®цhхъ вaшихъ.
гот0вы же при1сно къ tвёту всsкому вопрашaющему
вы6 сл0во, n вaшемъ ўповaніи, съ кр0тостію и3 стрaхомъ,
с0вэсть и3мyще бlгу, да n нeмъ же клевeщутъ вaсъ ћко
ѕлодёz, постыдsтсz ѕлосл0вzщеи вaше бlг0е n хrтЁ
житіE. Лyчше бо є4сть бlго творsщимъ, ѓще х0щетъ
в0лz б9іz, пострадaти, нeжели ѕло2 творsщимъ. ЗанE
и3 хrт0съ є3ди1ною n грэсёхъ пострадA, прaведникъ за
непрaведники, да приведeтъ ны6 бGови, ўмерщвeнъ ќбо
пл0тію, nжи1въ же д¦омъ. n нeмъ же и3 сyщимъ въ
темни1цы дх7омъ сошeдъ проповёда, проти1вльшемсz
и3ногдA, є3гдA nжидaше б9іе долготерпёніе, в0 дни н0евы
дёлаему ковчeгу, въ нeмъ же мaло, сирёчь, џсмь дш7ъ
сп7с0шасz t воды2. є3г0 же воnбражeніе нн7э и3 нaсъ сп7сaетъ
кRщeніе, не плотьскjz tложeніе сквeрны, но с0вэсти
бlги вопрошeніе ў бGа, воскrніемъ ї©ъ хrт0вымъ, и4же
є4сть nдеснyю бGа, возшeдъ нa нб7о, пок0ршемсz є3мY
ѓнGломъ и3 влaстемъ и3 си1ламъ.
ГлавA, д7. За?, …а.
петр0во, №

Х
rтY ќбо пострадaвшу за ны6 пл0тію, и3 вы2 въ тyже
мhсль воnружи1тесz, занE пострадaвыи пл0тію престA t
грэхA, во є4же не ктомY въ члчcкіz п0хоти, но въ в0лю
б9ію пр0чее в0 плоти жи1ти врeмz. довлёетъ бо вaмъ
мимошeдшее врeмz житіS в0лю kзhческую твори1ти,
х0ждьшемъ въ нечистотaхъ, въ п0хотехъ, въ мужел0жъ
ствэ, въ скотол0жъствэ, въ п0мыслохъ, въ піsнствэ,
въ козлогласовaніихъ, въ лихоимaніихъ, и3 бGомeрскихъ
и3долослужeніихъ, n нeмъ же дивsтсz не и3сходsщимсz
вaмъ въ т0же блудA разліsніе, хулsще, и4же воздадsтъ
сл0во гот0ву сyщему суди1ти живhмъ и3 мр7твымъ. На се6
бо и3 мр7твымъ бlговэсти1сz, да сyдъ ќбо пріи1мутъ пл0тію
по чlку, поживyтъ же п0 бз7э д¦омъ. всёмъ же кончи1на
прибли1жисz. Ўцэломyдритесz ќбо и3 трезви1тесz въ
мlтвахъ, прeжде же всёхъ ћже къ себЁ люб0вь прилёжну
и3мyще. занE люб0вь покрывaетъ мн0жество грэх0въ.
Страннолю1бцы дрyгъ к0 другу безъ роптaніи, к0ждо ћко
же пріsтъ даровaніе междY себE сіE служaще, ћко д0бріи
строи1теліе разли1чнэй бlгодaти б9іи. Ѓще кто2 гlетъ, ћко
словесA б9іz. ѓще кто2 слyжитъ, ћко t крёпости, ћко
же подaстъ бGъ, да n всeмъ слaвитсz бGъ ї©ъ хrт0мъ,
є3мy же є4сть слaва и3 держaва в0 вэки вэк0мъ, ґми1нь.
сGi
соб0рное послaніе
За?, …в.* Возлю1бленіи, не диви1тесz и4же въ вaсъ ражде
жeнію, ко и3скушeнію вaмъ бывaему, ћко чю1жду вaмъ
случaющусz, но понeже пріnбщaетесz хrт0вымъ стrтeмъ,
рaдуйтесz, ћко да и3 въ kвлeніе слaвы є3го2 возрaдуетесz
веселsщесz. ѓще ўкарsеми бывaете n и4мени хrт0вэ,
бlжeни є3стE. Ћко слaвы и3 б9іи д¦ъ, на вaсъ почjетъ.
џнэми ќбо хyлитсz, ґ вaми прославлsетсz. да не кто2
ќбо t вaсъ пострaжетъ ћко ўбjйца, и3ли2 ћко тaть, и3ли2
ћко ѕлодёй, и3ли2 ћко чю1жъ посэти1тель. Ѓще ли же ћкы
христіaнинъ, да не стыди1тсz. но да прославлsетъ же бGа
въ чaсти сeй. ћко врeмz начaти судA t д0му б9іz. Ѓще ли
прeже t вaсъ, что2 кончи1на проти1вzщимсz б9ію є3ђaлію;
и3 ѓще прaведникъ є3двA сп7сaетсz, нечести1выи и3 грёшныи
гдЁ kви1тсz; тёмъ же и3 стрaждущеи по в0ли б9іи, ћко
вёрну зижди1телю да предадsтъ дш7A своS, въ бlготворeніе.
ГлавA, є7.

С
т†рца ћже въ вaсъ молю2, ћко стaрецъ сhи, и3 свэдётель
хrт0вымъ страстeмъ, и4же и3 хотsщей kви1тисz слaвэ
џбэщникъ, паси1те є4же въ вaсъ стaдо б9іе, посэщaюще
не нyждею, но в0лею, и3 п0 бз7э, нижE непрaведными
прибhтки, но ўсeрдно. ни ћко си1лою nбладaюще рsду, но
џбрази бывaйте стaду. и3 ћвльшусz пaстырей начaлнику,
петр0во, №
пріи1мете неўвzдaемыи слaвы вэнeцъ. Тaко же ю4ніи,
повини1тесz стaрцемъ, вси6 же дрyгъ дрyгу повинyющесz,
смиреномyдріе стzжи1те. занE бGъ г0рдымъ проти1витсz,
смирeнымъ же даeтъ блгdть.
За?, …г.* Смири1тесz ќбо подъ крёпкую рyку б9ію, да вы6
вознесeтъ в0 времz, всю2 печaль вaшу возвeргше нaнь,
ћко т0й печeтсz n вaсъ. Трезви1тесz, б0дрствуйте, занE
супостaтъ вaшъ діaволъ ћко лeвъ рыкaz х0дитъ и3скы2 кого2
поглоти1ти. є3мy же проти1витесz твeрди вёрою, вёдzще
ћко тёже стрaсти случaютсz вaшему брaтству є4же въ
ми1рэ. БGъ же всsкіz блгdти призвaвыи вaсъ въ вёчную
свою2 слaву n хrтЁ ї©э, мaло пострадaвшемъ, т0й да
соверши1тъ вы6, да ўтверди1тъ, да ўкрэпи1тъ, да nсновeтъ.
томY слaва и3 держaва в0 вэки вэк0мъ, ґми1нь. Силуaномъ
вaмъ вёрнымъ брaтомъ, ћко непщyю, въмaлэ написaхъ,
молS и3 засвэдётельствуz, сeй бhти и4стиннэй блгdти
б9іи въ нeй же стоитE. цэлyетъ вы6 ћже въ вавmл0нэ
сои3збрaннаz, и3 мaрко сн7ъ м0й. цэлyйте дрyгъ дрyга
лобзaніемъ любви2. Ми1ръ всёмъ вaмъ n хrтЁ ї©э. ґми1нь.

Конeцъ, соб0рному послaнію пeрвому с™aго ґпcла петрA.


И$мать въ себЁ глaвъ, є7, ґ зачaлъ цRк0вныхъ, ѕ7.
сд7i
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ петр0во, в7.
ГлавA, №. За?, …д.

С
и1монъ пeтръ, рaбъ и3 послaнникъ ї©ъ хrт0въ, въ
равночeстную нaмъ получи1вшимъ вёру, прaвдою бGа
нaшего и3 сп7 с а ї©а хrтA. Блгd т ь вaмъ и3 ми1 р ъ да
ўмн0житсz въ познaніе б9іе, и3 хrтA ї©а гDа нaшего.
ћко вс‰ нaмъ бжcтвеныz си1лы своеS, ћже къ животY
и3 бlгочeстію поданA, рaзумомъ призвaвшаго нaсъ,
слaвою и3 добродётелію, и4мъ же честнaz нaмъ и3 вели1каz
nбэтовaніz даровaшасz, ћко да си1хъ рaди бyдете
бжcтвенаго причaстницы є3стествA, tбёгше и4же въ ми1рэ
п0хотныz тлS. И# само2 є4же сіE тщaніе всE привнeсше,
подади1те въ вёрэ вaшей добродётель, въ добродётели же,
рaзумъ, въ рaзумэ же, воздержaніе, въ воздержaніи же,
терпёніе, въ терпёніи же, бlгочeстіе, въ бlгочeстіи же,
братолю1біе, въ братолю1біи же, люб0вь. Си1мъ бо въ вaсъ
сyщимъ и3 множaщемсz, непрaздныхъ нижE беспл0дныхъ
петр0во, в7
сотвори1тъ въ гDа нaшего ї©а хrтA познaніе. Е#мy же бо
нёсть си1хъ, слёпъ є4сть. мжA, забвeніе пріeмъ чищeніz
дрeвнихъ свои1хъ грэх0въ.
За?, …є.* Тёмъ же пaче брaтіе, потщи1тесz и3звёстно
вaше звaніе и3 и3збрaніе твори1ти. Сіs бо творsще,
не и4мате согрэши1ти никогдaже. си1це бо nби1льно
приподaстсz вaмъ вх0дъ въ вёчное цrтво гDа нaшего
и3 сп7са ї©а хrтA. сего2 рaди не nблэню1сz воспоминaти
вaмъ при1сно n си1хъ, ѓще и3 вёдите и3 ўтвержeни є3стE
въ настоsщей и4стинэ. прaведно бо мню2, донeлэ же
є4смь въ сeмъ тэлеси2, воставлsти вaсъ воспоминaніемъ,
вёдыи ћко ск0ро є4сть tложeніе тэлеси2 моемY, ћко же
и3 гDь нaшъ ї©ъ хrт0съ сказA мнЁ. Потщyжесz и3 всегдA
и3мёти вaсъ по моeмъ и3сх0дэ ћже n си1хъ пaмzть
твори1ти. не ўхищрeнымъ бо бaснемъ послёдовавше
сказaхомъ вaмъ си1лу и3 пришeствіе гDа нaшего ї©а хrтA.
но самови1дцы бhвше вели1чествію џного. пріeмъ бо t~
бGа nц7A чeсть и3 слaву, глaсу пришeдшу къ немY таковY
t велелёпныz слaвы, сeй є4сть сн7ъ м0й возлю1бленыи, n
нeмъ же ѓзъ бlгои3зв0лихъ. и3 сeй глaсъ мы2 слhшахомъ
съ нб7 с E съшeдшъ, съ ни1 м ъ сyще на горЁ с™ёй. И#
и4мамы и3звёстнэе прbр0ческое сл0во, є4же д0брэ творитE
сє7i
соб0рное послaніе
внимaюще ћко же свэти1лнику сіsющу въ тeмнэ мёстэ,
и3 д0ндеже дн7ь nзари1тъ, и3 денни1ца восіsетъ въ с®цhхъ
вaшихъ.
За?, …ѕ.* СіE прeжде вёдуще, ћко всsко прbр0чество
кни1жное по своемY сказaнію не бывaетъ. ни бо2 в0лею
бhсть когдA чlкомъ прbр0чество, но t с™aго д¦а просвэ
щaеми, гlаша с™jи б9іи чlцы.
ГлавA, в7.

Б
hша же и3 лжи1ви прbр0цы въ лю1дехъ, ћко же и3
въ вaсъ бyдутъ лжи1ви ўчи1тели и4же внесyтъ є4реси
поги1бели, и3 и3скyпльшаго и4хъ вLки tмэтaющесz,
приводsще себЁ ск0ру поги1бель. и3 мн0зи послёдствуютъ
и4хъ нечистотaмъ, и4ми же пyть и4стинныи похyлитсz,
и3 въ преўмножeніи льсти1выхъ словeсъ вaсъ ўловsтъ.
и4хъ же сyдъ и3скони2 не косни1тъ, и3 поги1бель и4хъ не
воздрёмлетъ. ѓще бо бGъ ѓгGловъ согрэши1вшихъ не
пощадЁ, но плени1цами мрaка свzзaвъ, предaстъ на
сyдъ мyчимы блюсти2, и3 пeрваго ми1ра не пощадЁ, но
nсмaго н0z прaвдэ проповёдника сохрани2, пот0пъ
ми1ру нечествовaвшихъ навeдъ, и3 грaды сод0мскіz и3
гом0рскіz съжeгъ, разорeніемъ nсуди2, џбразъ хотsщимъ
нечествовaти положи1въ. и3 прaведника л0та nби1дима t
петр0во, в7
беззак0нныхъ и3 живyщихъ въ нечистотЁ житeйстей
и3збaви. видёніемъ бо и3 слyхомъ прaведныи живhи въ
ни1хъ, дн7ь t днE дш7у прaведну беззак0нными дёлы
мучaше.
За?, …з.* Вёсть гDь бlгочести1выz t напaсти и3збавлsти,
непрaведники же въ дн7ь сyдныи мучи1мы блюсти2. Наи3пaче
же въ слёдъ п0хоти плотьскjz сквернeніz ходsщихъ,
и3 n госп0дьствэ нерадsщихъ. продерзaтелехъ, себЁ
ўг0дныхъ, слaвы не трепeщутъ хулsще. и3дёже ѓнGли
крёпостію и3 си1лою б0лши сyще, не терпsтъ нa сz t~ гDа
ўкори1зненъ сyдъ. сіи2 же ћко ск0ти жив0тни є3стеств0мъ
бhвше въ поги1бель и3 тлю2, въ ни1хъ же не разумёютъ
хулsще, во и3стлёніи своeмъ и3стлёютъ, пріeмлюще
мздY непрaведну, слaсть мнsще вседнeвное насыщeніе,
скверни1тели и3 пор0чницы, питaющесz лeстьми свои1ми,
kдyще съ вaми, џчи и3мyще и3сп0лнь блудодэsніz и3
непрестaемаго грэхA. прельщaюще дш7A не ўтвержeны, с®це
наўчeно лихои1мству и3мyще, клsтвы чaда, nстaвльше
прaвыи пyть, заблуди1ша, послёдовавше пути2 валаaмову
вос0рова, и4же мздY непрaведну возлюби2, nбличeніе
же и3мЁ своего2 беззак0ніz. подъkрeмникъ безглaсенъ,
члчcкымъ глaсомъ провэщaвша, возбрани2 прbр0ку безyміе.
сѕ7i
соб0рное послaніе
Сіи2 сyть и3ст0чницы безв0дни, и3 џблацы и3 мглы2 t вBтръ
преноси1ми, и4мъ же мрaкъ тeмныи в0 вэкы блюдeтсz.
прег0рдаz бо сyеты вэщaюще, прельщaютъ въ сквeрны
плотьскjz п0хоти, tбэгaюще nти1нудь живyщихъ
во льсти2, своб0ду и4мъ nбэщавaюще, сaми раби2 сyще
тлёнію. и4мъ же бо кто2 побэжeнъ бывaетъ, семY и3
раб0тенъ є4сть. Ѓще бо tбёгше сквeрнъ ми1ра въ рaзумъ
гDа нaшего и3 сп7са ї©а хrтA, си1ми же пaкы соплeтшесz
побэждaеми бывaютъ, бhша же и4мъ послёднzz г0рша
пeрвыхъ. лyчше бо бB и4мъ не познaти пути2 прaвды,
нeжели познaвшемъ возврати1тисz t предaныz и4мъ
с™hz зaповэди. случи1босz и4мъ и4стиннаz при1тча, пeсъ
возврaщсz на свою2 блев0тину, и3 свиніS nмhвшисz въ
кaлэ ти1ннэ.
ГлавA, G. За?, …и.

С
іE ќже возлю1бленіи втор0е вaмъ пишY послaніе, въ
ни1хъ же возбужaю вaсъ воспоминaніемъ чи1стаго
смhсла, помzнyти прeже речeнныz гlы t с™hхъ
прbр0къ, и3 ґпcлъ вaшихъ, и3 зaповэдей гDа и3 сп7са. сіE прeжде
вёдzще, ћко пріи1дутъ въ послёднzz дни2 ругaтеле, по
свои1хъ п0хотехъ ходsще, и3 гlюще, гдЁ є4сть nбэтовaніе
пришeствіz є3го2; tнeли же бо nц7ы2 ўсп0ша, вс‰ тaко
петр0во, в7
пребывaютъ t начaла создaнію. ўтаи1тъбосz и4мъ сіE
хотsщимъ, ћко нб7сA бёша и3спeрва и3 землS t воды2 и3
вод0ю состaвлена б9іимъ сл0вомъ, и4ми же тогдaшніи
ми1ръ вод0ю потоплeнъ бhвъ поги1бе. Ґ нн7эшнzz нб7сA
и3 землS тёмъ же сл0вомъ сокровeна сyть, nгнeмъ
блюд0ма въ дн7ь судA и3 въ поги1бель нечести1вымъ человё
комъ. Е#ди1но же сіE да не ўтаи1тсz вaмъ возлю1бленіи,
ћко є3ди1нъ дн7ь прeдъ гDемъ ћко тhсzща лётъ, и3 тhсzща
лётъ ћко дн7ь є3ди1нъ. не косни1тъ гDь nбэтовaніz,
ћко же нёцыи коснёніе мнsтъ, но долготерпи1тъ на
нaсъ, не хотS да никт0же поги1бнетъ, но да вси6 въ
покаsніе пріи1дутъ. Пріи1детъ же дн7ь гDнь, ћко тaть
въ нощи2, в0нь же нб7сA ќбо съ шyмомъ ми1мо и4дутъ,
стихjz же сожегaемы разорsтсz, землs же и3 ћже
на нeй дёла сгорsтъ. си1мъ ќбо всёмъ разорsемомъ,
кaцэмъ подобaетъ бhти нaмъ во с™hхъ пребывaніихъ
и3 бlговёріихъ, чaющемъ и3 скорёе бhти желaющемъ
пришeствіz б9іzго днE є3г0 же рaди нб7сA жег0ма разо
рsтсz, и3 стихjz nпалsеми растaютсz; н0ва же нб7сA
и3 зeмлю н0ву по nбэтовaнію є3го2 чaемъ, въ ни1хъ же
прaвда живeтъ. Тёмъ же возлю1бленіи, си1хъ чaюще,
потщи1тесz несквeрни и3 непор0чни томY nбрэсти1сz въ
сз7i
соб0рное послaніе
ми1рэ. И# гDа нaшего долготерпёніе, сп7сeніе непщyйте.
ћко же и3 возлю1бленыи нaшъ брaтъ пaвелъ, по дaнэй
є3мY премyдрости написA вaмъ, ћко же и3 во всёхъ
свои1хъ послaніихъ гlz въ ни1хъ n си1хъ, въ ни1хъ же
сyть не ўд0бь разyмна нёкаz, ћже не наўчeніи и3 не
ўтвержeніи развращaютъ. ћко же и3 пр0чаz писaніz, къ
своeй поги1бели и4мъ. Вh же ќбо возлю1бленіи прeжде
вёдzще, храни1тесz, да не лeстію беззак0нныхъ сведeни
бhвше, tпадeте своего2 ўтвержeніz, но да растёте же
въ блгdти и3 рaзумэ гDа нaшего и3 сп7са ї©а хrтA. ТомY
слaва и3 нн7э и3 въ дн7ь вёка ґми1нь.

Конeцъ, послaнію втор0му с™aго


ґпcла петрA. И$мать въ себЁ
глaвъ, G, ґ зачaлъ
цRк0вны<,
є7.
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ ЇWaННово, №.
ГлавA, №. За?, …и.

Е$
же бB и3спeрва, є4же слhшахомъ, є4же видёхомъ nчи1ма
нaшима, є4же ўзрёхомъ, и3 рyки нaша nсzзaша n
словеси2 жив0тнэмъ, и3 жив0тъ kви1сz, и3 видёхомъ,
и3 свэдётельствуемъ, и3 возвэщaемъ вaмъ жив0тъ
вёчныи, и4же бB ў nц7A, и3 kви1сz нaмъ. Е$же видёхомъ
и3 слhшахомъ, повёдаемъ вaмъ, да и3 вы2 nбщeніе и4мате
съ нaми. И# пріnбщeніе же нaше со nц7eмъ и3 съ сн7омъ
є3го2 ї©омъ хrт0мъ. И# сіS пи1шемъ вaмъ, да и3 рaдость
вaша бyдетъ и3сп0лнена. И# сіE є4сть nбэтовaніе, є4же
слhшахомъ t него2, и3 повёдаемъ вaмъ, ћко бGъ свётъ
є4сть, и3 тмы2 въ нeмъ нёсть ни є3ди1ноz. Ѓще речeмъ, ћко
причaстіе и4мамы съ ни1мъ, и3 во тмЁ х0димъ, лжeмъ, и3
не твори1мъ и4стины. Ѓще ли же в0 свэтэ х0димъ, ћко
сaмъ є4сть в0 свэтэ, причaстіе и4мамы дрyгъ к0 другу, и3
кр0вь ї©а хrтA сн7а є3го2 nчи1ститъ нaсъ t всsкого грэхA.
си7i
соб0рное послaніе
За?, …f.* Ѓще речeмъ, ћко грэхA не и4мамы, себE прель
щaемъ и3 и4стины нёсть въ нaсъ. ѓще и3сповёдаемъ грэхи2
нaша, вёренъ є4сть и3 прaведенъ, да nстaвитъ нaмъ
грэхи2, и3 nчи1ститъ нaсъ t всsкіz непрaвды. ѓще речeмъ
ћко не согрэши1хомъ, лжA твори1мъ є3го2, и3 сл0во є3го2
нёсть въ нaсъ.
ГлавA, в7.

Ч
aдца моS, сіS пишY вaмъ, да не согрэшaите. и3 ѓще
кто2 согрэши1тъ, ходaтаz и4мамы ко nц7Y, ї©а хrтA
прaведника. и3 т0й nцэщeніе є4сть n грэсёхъ нaшихъ.
не n нaшихъ же т0чію, но и3 n всeмъ ми1рэ. и3 n сeмъ
разумёемъ, ћко познaхомъ є3го2, ѓще зaповэди є3го2
соблюдaемъ. гlzи ћко познaхъ є3го2, и3 зaповэди є3го2 не
соблюдaетъ, л0жъ є4сть, и3 въ сeмъ и4стины нёсть. и4же
бо ѓще соблюдeтъ сл0во є3го2, по и4стинэ въ сeмъ любы2
б9іz совершeна є4сть. n сeмъ разумёемъ, ћко въ нeмъ
є3смы2. гlzи въ нeмъ пребывaти, д0лженъ є4сть, ћко же
џнъ ходи1лъ є4сть, и3 сeй тaко же да х0дитъ.
За?, o7.* Возлю1бленіи, не зaповэдь н0ву пишY вaмъ, но
зaповэдь вeтху, є3s же и4мате и3спeрва. зaповэдь вeтха,
є4сть сл0во є4же слhшасте и3спeрва. Пaки зaповэдь н0ву
пишY вaмъ, є4же є4сть по и4стинэ въ нeмъ и3 въ вaсъ,
їoaнново, №
ћко тмA ми1мо х0дитъ, и3 свётъ и4стинныи сeй сіsетъ.
Гlzи в0 свэтэ бhти, ґ брaта своего2 ненави1дитъ, во тмЁ
є4сть досeлэ. любsи брaта своего2, в0 свэтэ пребывaетъ,
и3 соблaзна въ нeмъ нёсть. Ґ ненави1дzи брaта своего2,
во тмЁ є4сть, и3 во тмЁ х0дитъ, и3 не вёсть кaмо и4детъ,
ћко тмA nслэпи2 џчи є3мY. ПишY вaмъ чaдца, ћко
nставлsютсz вaмъ грэси2 и4менемъ є3го2. пишY вaмъ nц7ы,2
ћко познaсте безначaлнаго. пишY вaмъ ю4ноша, ћко
побэди1сте лукaваго. пишY вaмъ дёти, ћко познaсте
nц7A. писaхъ вaмъ nц7ы,2 ћко познaсте и3ск0ннаго. писaхъ
вaмъ ю4ноша, ћко крёпцы є3стE, и3 сл0во б9іе въ вaсъ
пребывaетъ, и3 побэди1сте лукaваго. Не люби1те ми1ра, ни
ћже въ ми1рэ. ѓще кто2 лю1битъ ми1ръ, нёсть любвE џ§а
въ нeмъ. ћко всE є4же є4сть въ ми1рэ, п0хоть плотьскaz,
и3 п0хоть nчи1ма, и3 г0рдость житeйскаz, нёсть t nц7A,
но t ми1ра сего2 є4сть. и3 ми1ръ сeй прех0дитъ и3 п0хоть
є3го2, ґ творsи в0лю б9ію пребывaетъ в0 вэки.
За?, o7а.* Дёти, послёднzz годи1на є4сть. и3 ћко же
слhшасте, ћко ґнти1христъ грzдeтъ, и3 нн7э ґнти1христи
мн0зи бhша. и3 t сего2 разумэвaемъ ћко послёдніи
чaсъ є4сть. t нaсъ и3зыд0ша, но не бёша t нaсъ. ѓще бо
бhша t нaсъ, пребhли ќбо бhша съ нaми. но да kвsтсz
сf7i
соб0рное послaніе
ћко не бёша вси6 t нaсъ. и3 вы2 помaзаніе и4мате t с™aго,
и3 вёсте вс‰. не писaхъ вaмъ, ћко не вёсте и4стину, но
ћко вёсте є3S. И# ћко всsка лжA t и4стины нёсть. кто2
є4сть лжи1выи, т0чію tмэтazисz, ћко ї©ъ, нёсть хrт0съ.
сeй є4сть ґнти1христъ, tмэтazисz nц7A и3 сн7а. всsкъ
tмэтazисz сн7а, ни nц7A и4мать. ґ и3сповёдаzи сн7а,
и3 nц7A и4мать. Вы2 ќбо є4же слhшасте и3спeрва, въ вaсъ
да пребывaетъ. и3 ѓще въ вaсъ пребyдетъ є4же слhшасте
и3спeрва, и3 вы2 въ сн7э и3 nц7ы2 пребyдете. и3 сіE є4сть
nбэтовaніе, є4же сaмъ nбэщA нaмъ жив0тъ вёчныи.
СіS писaхъ вaмъ n льстsщихъ вaсъ. и3 вы2 помaзаніе є4же
пріsсте t него2, въ вaсъ пребывaетъ. и3 не трeбуете да кто2
ўчи1тъ вы6, но ћко то2 помaзаніе ўчи1тъ вы6 n всeмъ, и3
и4стинно є4сть, и3 нёсть л0жно. И# ћко же наўчи2 вaсъ,
пребывaйте въ нeмъ. И# нн7э чaдца пребывaйте n нeмъ,
да є3гдA kви1тсz, и4мамы дерзновeніе, и3 не посрами1мсz t
него2 въ пришeствіе є3го2. Ѓще вёсте ћко прaведникъ є4сть,
разумёйте, ћко всsкъ творsи прaвду, t него2 роди1сz.
ГлавA, G.

В
и1дите, каковY люб0вь дaлъ є4сть nц7ъ нaмъ да чaда
б9іz наречeмсz, и3 є3смы2. сего2 рaди ми1ръ не вёсть
вaсъ, занE не познA є3го2. Возлю1бленіи, нн7э чaда б9іz
їoaнново, №
є3смы2, и3 не u5 kви1сz что2 бyдемъ. вёмы же ћко ѓще kви1т
сz, под0бни є3мY бyдемъ, и3 ќзримъ є3го2 ћко же є4сть. И#
всsкъ и3мёzи надeжду свою2 нaнь, nчищaетъ себE, ћко
же џнъ чи1стъ є4сть. всsкъ творsи грёхъ, и3 беззак0ніе
твори1тъ, и3 грёхъ є4сть беззак0ніе. И# вёсте, ћко џнъ
kви1сz, да грэхи2 нaша в0зметъ. и3 грэхA въ нeмъ нёсть.
Всsкъ и4же n нeмъ пребывazи, не согрэшaетъ. всsкъ
согрэшazи не видЁ є3го2, ни разумЁ є3го2. Чaдца, никт0же
да льсти1тъ вaсъ. творsи прaвду, прaведникъ є4сть. ћко
же џнъ прaведенъ є4сть. творsи грёхъ, t непріsзни
є4сть, ћко t и3спeрва непріsзнь согрэшaетъ. сего2 рaди
kви1сz сн7ъ б9іи, да разруши1тъ дёла непріsзнена. Всsкъ
рожeныи t~ бGа, грэхA не твори1тъ. ћко сёмz є3го2 въ нeмъ
пребывaетъ, и3 не м0жетъ согрэшaти, ћко t~ бGа роди1сz.
Сего2 рaди kвлeна сyть чaда б9іz, и3 чaда непріsзнена.
За?, o7в.* Всsкъ не творsи прaвду, нёсть t~ бGа, и3 не
любsи брaта своего2. ћко се6 є4сть nбэтовaніе є4же слh
шасте и3спeрва, да лю1бимъ дрyгъ дрyга. Не ћко же кaинъ,
t непріsзни бB, и3 заклA брaта своего2. и3 за кyю винY
заклA є3го2; ћко дёла є3го2 лукaва бёша, ґ брaта є3го2
прaведна. Не чюди1тесz брaтіz моS, ѓще ненави1дитъ вaсъ
ми1ръ. мы2 вёмы ћко преид0хомъ t смeрти въ жив0тъ,
©к
соб0рное послaніе
ћко лю1бимъ брaтію. не любsи бо брaта, пребывaетъ
въ смeрть. всsкъ ненави1дzи брaта своего2, чlкоўбjйца
є4сть. И# вёсте ћко всsкъ чlкоўбjйца не и4мать животA
вёчнаго въ себЁ пребывaюща. n сeмъ познaхомъ люб0вь,
ћко џнъ по нaсъ дш7у свою2 положи2, и3 мы2 д0лжни є3смы2
по брaтіи дш7A полагaти. И$же ќбо и4мать богaтство
ми1ра сего2, и3 ви1дитъ брaта своего2 трeбующа и3 затвори1тъ
ўтр0бу свою2 t него2, кaко любы2 б9іz пребывaетъ въ
нeмъ; чaдца моS, не лю1бимъ сл0вомъ и3 kзhкомъ,
но дёломъ и3 и4стиною. и3 n сeмъ разумёемъ ћко t
и4стины є3смы2, и3 предъ ни1мъ смирsемъ с®цA нaша. занE
ѓще зазирaетъ нaмъ нaше с®це ћко б0ліи є4сть бGъ с®ца
нaшего и3 вёсть вс‰.
За?, o7г.* Возлю1бленіи, ѓще с®це нaше не зaзритъ
нaмъ, дерзновeніе и4мамы къ бGу. є3г0 же ѓще пр0симъ,
пріeмлемъ t него2, ѓще зaповэди є3го2 соблюдaемъ, и3
ўг0днаz предъ ни1мъ твори1мъ. и3 сіS є4сть зaповэдь є3го2,
да вёруемъ в0 и3мz сн7а є3го2 ї©а хrтA, и3 лю1бимъ дрyгъ
дрyга, ћко же дaлъ є4сть зaповэдь нaмъ. И# соблюдazи
зaповэди є3го2, въ нeмъ пребывaетъ, и3 т0й въ нeмъ. и3
n сeмъ разумёемъ ћко пребывaетъ въ нaсъ t~ д¦а, є3г0
же дaлъ є4сть нaмъ.
їoaнново, №
ГлавA, д7.

В
озлю1бленіи не всsкому дyху вёруйте, но и3скушaйте
дyхи ѓще t~ бGа сyть. Ћко мн0зи лжи1ви прbр0цы
и3зыд0ша въ ми1ръ. n сeмъ разумёйте д¦ъ б9іи,
и3 дyхъ льстeчь. Всsкъ дх7ъ и4же и3сповёдуетъ ї©а хrтA
въ пл0ть пришeдша, t~ бGа є4сть. и3 всsкъ дyхъ и4же не
и3сповёдуетъ ї©а хrтA въ пл0ть пришeдша, б9іи нёсть.
и3 сeй є4сть ґнти1христовъ є3г0 же слhшасте ћко грzдeтъ.
и3 нн7э въ ми1рэ є4сть ќже. Вы2 t~ бGа є3стE чaдца, и3
побэди1сте тёхъ, ћко б0ліи є4сть и4же въ вaсъ, нeжели
и4же въ ми1рэ. nни2 t ми1ра сyть, сего2 рaди t ми1ра гlютъ,
и3 ми1ръ тёхъ послyшаетъ. мы2 t~ бGа є3смы2. разумэвazи
бGа, послyшаетъ нaсъ. и4же нёсть t~ бGа, не послyшаетъ
нaсъ. n сeмъ разумэвaемъ д¦ъ и4стинныи, и3 дyхъ льстeчь.
За?.* Возлю1бленіи, возлю1бимъ дрyгъ дрyга, ћко любы2
t~ бGа є4сть. и3 всsкъ любsи, t~ бGа рождeнъ є4сть, и3
разумёетъ бGа. ґ не любsи, не познA бGа, ћко бGъ любы2
є4сть. n сeмъ kви1сz любы2 б9іz въ нaсъ, ћко сн7а своего2
є3динор0днаго послA бGъ въ ми1ръ, да жи1ви бyдемъ и4мъ,
n сeмъ є4сть любы2. не ћко мы2 возлюби1хомъ бGа, но
ћко т0й возлюби2 нaсъ, и3 послA сн7а своего2 nцыщeніе n
грэсёхъ нaшихъ.
ск7а
соб0рное послaніе
За?.* Возлю1бленіи, ѓще си1це возлюби1лъ є4сть нaсъ бGъ,
и3 мы2 д0лжни є3смы2 дрyгъ дрyга люби1ти.
За?.* БGа никт0же нигдёже видЁ. ѓще лю1бимъ дрyгъ
дрyга, бGъ въ нaсъ пребывaетъ, и3 любы2 є3го2 совершeна є4сть
въ нaсъ. n сeмъ разумёемъ ћко въ нeмъ пребывaемъ,
и3 т0й въ нaсъ, ћко t~ д¦а своего2 дaлъ є4сть нaмъ. и3
мы2 видёхомъ и3 свэдётельствуемъ, ћко nц7ъ послA сн7а
сп7си1телz ми1ру. и4же ѓще и3сповёсть ћко ї©ъ є4сть сн7ъ б9іи,
бGъ въ нeмъ пребывaетъ, и3 т0й въ бз7э. и3 мы2 познaхомъ
и3 вёровахомъ, люб0вь ю4же и4мать бGъ въ нaсъ. бGъ любы2
є4сть. И# пребывazи въ любви2, въ бз7э пребывaетъ, и3 бGъ
въ нeмъ пребывaетъ. n сeмъ совершaетсz любы2 съ нaми,
да дерзновeніе и4мамы въ дн7ь сyдныи, занE ћко же џнъ
є4сть, и3 мы2 є3смы2 въ ми1рэ сeмъ. Стрaха нёсть въ любви2,
но совершeна любы2, в0нъ и3згонsетъ стрaхъ. ћко стрaхъ
мyку и4мать. Боsижесz не совершaетсz въ любви2. мы2
лю1бимъ є3го2, ћко т0й пeрвэе возлюби1лъ є4сть нaсъ.
За?, o7д.* Ѓще кто2 речeтъ ћко люблю2 бGа, ґ брaта своего2
ненави1дитъ, л0жъ є4сть, и4бо не любsи брaта своего2 є3г0
же видЁ, бGа, є3г0 же не видЁ, кaко м0жетъ люби1ти; и3
сію2 зaповэдь и4мамы t него2. да любsи бGа, лю1битъ и3
брaта своего2.
їoaнново, №
ГлавA, є7.

В
сsкъ вёруzи, ћко ї©ъ є4сть сн7ъ б9іи, t~ бGа рождeнъ
є4сть и3 всsкъ любsи р0ждьшаго, лю1битъ и3 рождeннаго
t него2. n сeмъ вёмы ћко лю1бимъ чaда б9іz, є3гдA
бGа лю1бимъ, и3 зaповэди є3го2 соблюдaемъ. сіs бо є4сть
любы2 б9іz, да зaповэди є3го2 соблюдeмъ, и3 зaповэди
є3го2 тsжки не сyть. ћко всsкъ рождeнныи t~ бGа,
побэждaетъ ми1ръ. и3 сіS є4сть побёда побёждьшіz
ми1ръ, вёра нaша. кто2 є4сть побэждazи ми1ра, т0кмо
вёруzи, ћко ї©ъ є4сть сн7ъ б9іи; Сeй є4сть пришeдыи
вод0ю и3 кр0вію, и3 д¦омъ, ї©ъ хrт0съ, не вод0ю т0чію, но
вод0ю и3 кр0вію. и3 д¦ъ є4сть свэдётельствуzи, ћко д¦ъ
є4сть и4стина. Ћко тріE сyть свэдётельствующеи д¦ъ и3
водA и3 кр0вь, и3 тріE во є3ди1но сyть. ѓще свэдётельство
члчcко пріeмлемъ, свэдётельство б9іе б0ле є4сть. ћко сіE
є4сть свэдётельство б9іе є4же свэдётельствова џ сн7э
своeмъ. вёруzи въ сн7а б9іz, и4мать свэдётельство n
нeмъ. не вёруzи бGови, лжA сотвори1лъ є4сть є3го2, ћко
не вёрова во свэдётельство, є4же свэдётельствова бGъ
џ сн7э своeмъ. и3 сіE є4сть свэдётельство, ћко жив0тъ
вёчныи дaлъ є4сть нaмъ бGъ, и3 сeй жив0тъ въ сн7э є3го2
є4сть. и3мёzи сн7а б9іz, и4мать жив0тъ, ґ не и3мhи сн7а
ск7в
соб0рное послaніе
б9іz, животA не и4мать. СіS писaхъ вaмъ вёрующимъ
в0 и3мz сн7а б9іz, да вёсте ћко жив0тъ вёчныи и4мате,
и3 да вёруете в0 и3мz сн7а б9іz. и3 се6 є4сть дерзновeніе є4же
и4мамы къ немY. Ћко ѓще чесо2 пр0симъ по в0ли є3го2,
послyшаетъ нaсъ. И# ѓще вёмы ћко ўслhшитъ нaсъ, є3г0
же ѓще пр0симъ, вёмы ћко и4мамы прошeніz и4хъ же
проси1хомъ t него2. Ѓще кто2 ќзритъ брaта согрэшaюща
грёхъ не къ смeрти, да пр0ситъ, и3 дaстъ є3мY жив0тъ
согрэшaющимъ не къ смeрти. є4сть грёхъ къ смeрти,
не n т0мъ гlю да пом0литсz. всsка непрaвда грёхъ
є4сть, и3 є4сть грёхъ не къ смeрти. Вёмы же ћко всsкъ
рождeныи t~ бGа, не согрэшaетъ, но рождeныи t~ бGа
блюдeтъ себE, и3 лукaвыи не прикасaетсz є3мY. вёмы ћко
t~ бGа є3смы2, и3 ми1ръ вeсь во ѕлЁ лежи1тъ. Вёмы же
ћко сн7ъ б9іи пріи1де, дaлъ є4сть нaмъ свётъ и3 рaзумъ,
да познaемъ бGа и4стиннаго. и3 да бyдемъ во и4стинэмъ
сн7э є3го2 ї©э хrтЁ. Сeй є4сть и4стинныи бGъ, и3 жив0тъ
вёчныи. Чaдца храни1те себE t трeбъ и4дольскыхъ. ґми1нь.

Конeцъ, соб0рному послaнію їoaннову


пeрвому. И$мать въ себЁ глaвъ є7.
ґ цRк0вныхъ зачaлъ з7.
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ ЇWaННово, в7.
ГлавA, №. За?, o7є.

С
тaрецъ и3збрaннэй господhни и3 чaдомъ є3S, и4хъ
же ѓзъ люблю2 вои1стину. И# не ѓзъ т0чію, но и3 вси6
разумёвшеи и4стину, за и4стину пребывaющую въ
нaсъ, и3 съ нaми бyдетъ в0 вэкы. да бyдетъ съ вaми
блгdть млcть ми1ръ, t~ бGа nц7A, и3 гDа ї©а хrтA сн7а џ§а, во
и4стиннэ, и3 любви2. Возрaдовахсz ѕэло2, ћко nбрэт0хъ
t ч†дъ твои1хъ ходsща во и4стиннэ, ћко же зaповэдь
пріsхомъ t nц7A. И# нн7э молю2 т‰ госпожE, не ћко
зaповэдь пишY тебЁ н0ву, но є3s же и4мамы и3спeрва
да лю1бимъ дрyгъ дрyга. и3 сіS є4сть любы2, да х0димъ по
зaповэдемъ є3го2. СіS є4сть зaповэдь, ћко же слhшасте
и3спeрва, да въ нeй х0дите. занE мн0зи лестцы2 внид0ша
въ ми1ръ, и4же не и3сповёдующе ї©а хrтA пришeдша в0
плоти. сeй є4сть льстeцъ и3 ґнти1христъ. Блюдёте себE,
да не погуби1мъ ћже дёлахомъ д0браz, но да мздY
ск7г
соб0рное послaніе
совершeну воспріи1мете. Всsкъ преступazи и3 не пребы
вazи во ўчeніи хrт0вэ, бGа не и4мать. пребывazи же
во ўчeніи хrт0вэ, сeй и3 nц7A и3 сн7а и4мать. Ѓще кто2
прих0дитъ къ вaмъ, и3 сего2 ўчeніz не прин0ситъ, не
пріeмлите є3го2 въ д0мъ, и3 рaдоватисz є3мY не гlите.
гlzи бо є3мY рaдоватисz, соnбщaетсz дёломъ є3го2
ѕлhмъ. Мн0га и3мёхъ писaти вaмъ, но не восхотёхъ
хaртіею и3 черни1ломъ. но надёюсz пріити2 къ вaмъ и3 ўсты2
ко ўст0мъ гlати. да рaдость нaша бyдетъ и3сп0лнена.
цэлyютъ т‰ чaда, сестры2 твоеS и3збрaнныz, ґми1нь.

Конeцъ, соб0рному послaнію


їoaнновому втор0му.
И$мать въ себЁ
глaвъ №. ґ
зачaло
цRк0в
ное,
№.
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ ЇWaННово, G.
ГлавA, №. За?, o7ѕ.

С
тaрецъ, га1іеви возлю1бленному, є3г0 же ѓзъ люблю2
вои1стину. Возлю1блене, пaче всёхъ молю1сz n тебЁ,
спёzти, и3 здрaвствовати, ћко же спёетътисz дш7A.
рaдовасz ѕэло2, грzдyщимъ брaтіzмъ, и3 свэдётель
ствующимъ твою2 и4 с тину, ћко же ты2 во и4 с тинэ
х0диши. б0лша сеS не и4мамъ рaдости, да слhшу моS
чaда во и4стинэ ходsща. Возлю1блене, вёрно твори1ши,
є4же ѓще дёлаеши въ брaтію и3 въ стрaнныхъ, и4же
свэдётельствоваша твоeй любви2 предъ цRковію, и4хъ же
д0брэ твори1ши предпослaвъ дост0йно бGу. n и4мени бо
є3го2 и3зыд0ша, ничт0же пріeмлюще t kзы6къ. мы2 ќбо
д0лжни є3смы2 пріимaти таковhхъ, да поспёшницы
бyдемъ и4стинэ. писaхъ цRкви, но первостволю1бецъ и4хъ,
діoтрефeсъ, не пріeмлетъ нaсъ. сего2 рaди ѓще пріидY,
воспомzнY є3мY дёла ћже твори1тъ, словесы2 лукaвыми
ск7д
соб0рное послaніе
ўкарsz нaсъ. и3 не дов0ленъ бывaz n си1хъ. ни сaмъ
пріeмлетъ брaтію, и3 хотsщимъ возбранsетъ, и3 t цRкви
и3зг0нитъ. Возлю1блене, не ўподоблsйсz ѕл0му, но
бlг0му. бlго творsи, t~ бGа є4сть, ґ ѕл0е творsи, не
видЁ бGа. дими1тріеви свэдётельствовасz t всёхъ, и3 t
сaмыz и4стины, и3 мh же свэдётельствуемъ. И# вёсте
ћко свэдётельство нaше и4стинно є4сть. Мн0га и3мёхъ
писaти, но не хощY черни1ломъ и3 тр0стію тебЁ писaти.
ўповaю же ѓбіе ви1дэти т‰, и3 ўсты2 ко ўст0мъ гlати.
ми1ръ тебЁ. цэлyютъ т‰ дрyзи. цэлyй дрyги по и4мени
ґми1нь.

Конeцъ послaнію їoaннову трeтіему.


Ґ и4мать въ себЁ, глaвъ,
№. ґ цRк0вное
зачaло,
№.
СОБ0РНОЕ ПОСЛaНІЕ Їю~ДИНО.
ГлавA, №. За?, o7з.

Ї
yда ї©у хrтY рaбъ, брaтъ же їaкову. Сyщимъ џ
бз7э nц7и2 nсщ7eннымъ, ї©ъ хrт0мъ соблюдeнымъ,
звaнымъ, млcть вaмъ и3 ми1ръ и3 любы2 да ўмн0житсz.
Возлю1бленіи, всsко тщaніе творS писaти вaмъ, n
џбщемъ сп7сeніи вaшемъ, нyжда ми6 бhсть писaти вaмъ,
молS подвизaтисz n предaннэй вёрэ с™hмъ є3ди1ною.
привнид0ша бо нёцыи чlцы, и4же дрeвле преdўстaвлени
на сіE nсуждeніе нечeстіz. бGа нaшего блгdть прелагaюще
въ сквeрну. и3 є3ди1ного вLки бGа и3 гDа нaшего ї©а хrтA
tмэтaющесz. Воспомzнyти же вaмъ хощY, вёдущимъ и3
вaмъ є3ди1ною се6, ћко гDь лю1ди t землS є3гv1петскіz спасE,
послэди2 невёровавшихъ погуби2. ЃгGлехъ же не соблю1д
шихъ своего2 начaльства, но nстaвльшихъ своE жили1ще,
на сyдъ вели1каго днE ќзами вёчными подъ мрaкомъ
соблюдE. Ћко же сод0ма и3 гом0ра, и3 nкрeстныz и4хъ грaды
ск7є
соб0рное послaніе
под0бнымъ и4хъ џбразомъ преблуди1вше, и3 ходи1вше въ
слёдъ пл0ти и3нhz. предлежaтъ въ показaніе nгню2 вёч
ному, сyдъ пріeмше. тaкожде ќбо и3 сіи2, с0ніz ви1дzще,
пл0ть ќбо сквернsтъ. госп0дьства же tмэтaютсz. слaвы
же хyлzще не трепeщутъ. Михaилъ же ґрхaнGлъ, є3гдA со
діaволомъ разсужaz гlаше n моmсeoвэ тэлеси2, не смёz
судA навести2 хyльна, но речE, да запрэти1тъ тебЁ гDь. сіи2
же є3ли1ка ќбо невёдzтъ хyлzтъ, є3ли1ка же по є3стествY
ћко безсловeснаz жив0тнаz вёдzтъ въ си1хъ сквернsтсz.
За?, o7и.* Г0ре и4мъ, ћко въ пyть кaиновъ ходи1ша, и3
въ лeсть валаaмовы мзды2 проліsшасz, и3 въ прерэкaніе
коррeoвэ погиб0ша. Сіи2 сyть въ любвaхъ вaшихъ
скверни1теле съ вaми kдyще, безъ боsзни себE пасyще.
џблацы безв0дни t вBтръ преноси1ми, древесA є3сeнна
безпл0дна, двaжды ўмeрша и3скоренeна. в0лны сверёпыz
м0рz воспэнsющи своS струS, звёзды прелeстныz,
и4мъ же мрaкъ тмы2 в0 вэки блюдeтсz. Прbр0чествова же
и3 n си1хъ седмhи t ґдaма є3н0хъ гlz, се6 пріи1детъ гDь
во с™hхъ тмaхъ ѓнGлъ свои1хъ, сотвори1ти сyдъ n всёхъ
и3 и3зъnбличи1ти всёхъ нечести1выхъ n всёхъ дёлехъ
нечeстіz и4хъ, и4ми же нечeствоваша, и3 n всёхъ жест0
кыхъ словесёхъ и4хъ, и4хъ же гlаша нaнь грёшницы
їю1дино
нечести1віи. сіи2 сyть р0потницы, ўкори1теле чaсть пор0чна,
въ п0хотэхъ свои1хъ ходsще, нечeстіемъ и3 законопре
ступлeніемъ, и3 ўстA и4хъ гlютъ прег0рдаz, чюдsщесz
лицeмъ п0лзы рaди. Вh же возлю1бленіи, поминaйте гlы
прежеречeнныz t ґпcлъ гDа нaшего ї©а хrтA, занE гlаху
вaмъ, ћко въ послёднее врeмz бyдутъ ругaтеле, по свои1хъ
п0хотэхъ ходsще и3 нечeстіихъ. сіи2 сyть tдэлsюще
себE t є3ди1ности вёры, и3 сyть тэлeсни, д¦а не и3мyще.
Вh же возлю1бленіи, с™0ю вaшею вёрою назидaюще себE,
д¦омъ с™hмъ и3 молsщесz, сaми себE въ любви2 б9іи
соблюдaйте, ждyще млcти гDа нaшего ї©а хrтA въ жи1знь
вёчную. И# џвэхъ ќбо ми1луйте разсужaюще, џвэхъ же
стрaхомъ сп7сaйте t nгнS восхищaюще. nбличaйте же съ
боsзнію. ненавидsще и3 ћже t~ плоти nсквернeную ри1зу.
Могyщему же вы6 сохрани1ти безъ грэхA и3 безъ сквeрны,
и3 постaвити предъ слaвою своeю непор0чны въ рaдость,
є3ди1ному премyдрому бGу, и3 сп7су нaшему, ї©ъ хrт0мъ
гDемъ нaшимъ. слaва, и3 вели1чіе, держaва и3 џбласть,
прeжде всего2 вёка и3 нн7э и3 во вс‰ вёки ґми1нь.

Конeцъ послaнію їю1дину. И#мать въ себЁ глaвъ, №,


ґ зачaлъ, цRк0вныхъ, в7.
ск7ѕ
Къ РИ~МЛZНОМъ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, o7f.

П
aвелъ рaбъ ї©ъ хrт0въ, звaнъ ґпcлъ, и3збрaнъ въ
бlговёстіе б9іе, є4же прeже nбэщA прbр0ки свои1ми въ
писaніихъ с™hхъ, џ сн7э своeмъ, бhвшемъ t сёмени
двdва п0 плоти. наречeнэмъ сн7э б9іи въ си1лэ, п0 д¦у
с™hнz, и3зъ воскрешeніz мр7твыхъ ї©а хrтA гDа нaшего.
и4мъ же пріsхомъ бlгодaть и3 послaніе въ послушaніе
вёры во вс‰ kзhки, n и4мени є3го2, въ ни1хъ же є3стE и3 вы2
звaни ї©у хrтY. всёмъ сyщимъ въ ри1мэ, возлю1бленымъ
бGу, звaнымъ с™hмъ, блгdть вaмъ и3 ми1ръ t~ бGа nц7A
нaшего и3 гDа ї©а хrтA.
За?.* Пeрвое ќбо бlгодарю2 бGа моего2 ї©омъ хrт0мъ n
всёхъ вaсъ, ћко вёра вaша возвэщaетсz во всeмъ ми1рэ.
свэдётель бо ми6 є4сть бGъ, є3мy же служY д¦омъ мои1мъ,
въ бlговэствовaніи сн7а є3го2, ћко безпрестaни пaмzть
къ ри1млzномъ
n вaсъ творю2 всегдA въ мlтвахъ мои1хъ молsсz, ѓще
ќбо когдA поспёшенъ бyду в0лею б9іею пріити2 къ
вaмъ. желaю бо ви1дэти вaсъ, да нёкое подaмъ вaмъ
даровaніе д¦0вное ко ўтвержeнію вaшему, сіe же є4сть
соўтёшитисz въ вaсъ, џбщею вёрою, вaшею же и3 моeю.
Не хощy же вaсъ не вёдэти брaтіе, ћко мн0жицею
восхотёхъ пріити2 къ вaмъ и3 возбранeнъ бhхъ досeлэ,
да нёкіи пл0дъ и3мёю и3 въ вaсъ, ћко же и3 въ пр0чихъ
kзhцэхъ, є4ллинэхъ же и3 вaрварехъ, мyдрымъ же
и3 неразyмнымъ д0лженъ є4смь, толи1ко є4сть є4же по
моемY ўсeрдію, и3 вaмъ сyщимъ въ ри1мэ бlговэсти1ти.
нестыжyбосz бlговэствовaніемъ хrт0вымъ, си1ла бо
б9іz є4сть во сп7сeніе всsкому вёрующему, їудeoви же
прeжде и3 є4ллину, прaвда бо б9іz въ нeмъ kвлsетсz,
t вёры въ вёру. ћко же є4сть пи1сано, прaведныи же t
вёры жи1въ бyдетъ.
За?, п7.* Tкрывaетъбосz гнёвъ б9іи съ нб7сE, на всsко
нечeстіе и3 непрaвду чlческу, содержaщихъ и4стину въ
непрaвдэ. занeже разyмное б9іе ћвэ є4сть въ ни1хъ. бGъ
бо kви1лъ є4сть и4мъ. неви1димаz бо є3го2 t создaніz ми1ра
творeнми помышлsема ви1дима сyть, и3 пrносyщнаz же
си1ла є3го2 и3 бжcтво2, во є4же бhти и4мъ безъtвётномъ.
ск7з
послaніе
занeже разумёвше бGа, не ћко бGа прослaвиша и3ли2
бlгодари1ша. но nсуети1шасz помышлeніи свои1ми, и3
nмрачи1сz неразyмное и4хъ с®це. гlющесz бhти мyдры,
и3 nбъюр0дэша. и3 и3змэни1ша слaву нетлённаго бGа, въ
под0біе џбраза тлённа чlка, и3 пти1цъ, и3 четверон0гъ,
и3 г†дъ. тёмъ же и3 предaстъ и4хъ бGъ въ п0хоть с®цъ
и4хъ, въ нечистотY, во є4же скверни1тисz тэлесeмъ и4хъ
въ себЁ самёхъ. и4же премэни1ша и4стину б9ію во лжY,
и3 почт0ша и3 послужи1ша твaри, пaче творцA, и4же є4сть
бlгословeнъ в0 вэки, ґми1нь. Сего2 рaди предaстъ и4хъ
бGъ въ стрaсти безчeстіz. и3 жeны бо и4хъ и3змэни1ша
є3стeственую под0бу въ презъє3стeственую. Тaкожде и3
мyжи, nстaвльше є3стeственую под0бу жeньска п0лу,
разжег0шасz п0хотію своeю дрyгъ нa друга, мyжи нa
мужэхъ стyдъ содэвaюще, и3 возмёздіе є4же подобaше
прeлести и4хъ, въ себЁ воспріeмлюще.
За?, п7а.* И# ћко же не и3скуси1ша бGа и3мёти въ рaзумэ,
сего2 рaди предaстъ и4хъ бGъ въ неи3скyсенъ ќмъ, твори1ти
непод0бнаz, и3сп0лненыхъ всsкоz непрaвды, блужeніz,
лукaвства, лихоимaніz, ѕл0бы, и3сп0лненыхъ зaвисти,
ўбjйства, рвeніz, льсти2 , ѕлонрaвіz. шеп0тники,
клеветники2, бGомeрзки, досади1телz, величaвы, г0рды,
къ ри1млzномъ
nбрэтaтелz ѕлhмъ, роди1телемъ непокори1вы, неразyмны,
непримири1теле, нелюб0вны, неклzтвохрани1тели, неми1ло
стиви. Нёцыи же и3 nправдaніе б9іе разумёвше, ћко
и4же таковaz творsщеи дост0йни смeрти сyть, не т0чію
же сіS творsтъ, но и3 в0лю дёютъ творsщимъ.
ГлавA, в7.

С
его2 рaди безъtвётенъ є3си2 Q чlче, всsкъ судsи.
И$мъ же бо суд0мъ сyдиши дрyгу, себE nсуждaеши,
тaжде бо твори1ши судsи. вёмы же ћко сyдъ б9іи
є4сть по и4стинэ на творsщихъ таковaz. Помышлsеши
же ли сіE Q чlче, судsи таковaz творsщимъ, и3 творS
сaмъ тaжде, ћко ты2 и3збэжи1ши ли судA б9іz; и3ли2 n
богaтьствэ бlгости є3го2, и3 кр0тости и3 долготерпёніz
неради1ши, не невёдыи ћко блгcть б9іz въ покаsніе т‰
във0дитъ; по жест0кому же, и3 твоемY непокаsнному
с®цу, собирaеши себЁ гнёвъ въ дн7ь гнёва, и3 tкровeніz и3
прaведнаго судA б9іz, и4же воздaстъ коемyждо по дёломъ
є3го2. џвэмъ ќбо по терпёнію дёла бlгaго, слaву и3 чeсть
и3 нетлёніе и4щущимъ животA вёчнаго, ґ и4же по рвeнію
и3 противлsющимсz ќбо и4стинэ, повинyющимъжесz
непрaвдэ, ћрость и3 гнёвъ, и3 ск0рбь и3 тэснотA, на всsку
дш7у чlка творsщаго ѕл0е, їудeеви же прeже и3 є4ллину.
ск7и
послaніе
За?, п7а.* Слaва же и3 чeсть и3 ми1ръ всsкому дёлающему
бlг0е, їудeеви же прeже и3 є4ллину. Нёсть бо на лицA
зрёніz ќ бGа. є3ли1цы бо беззак0нно согрэши1ша, без
зак0нно и3 поги1бнутъ. и3 є3ли1цы въ зак0нэ согрэши1ша,
зак0номъ сyдъ пріи1мутъ. Не слhшателіе бо зак0ну прa
ведни прeдъ бGомъ, но творцы2 зак0ну, сіи2 nпрaвдzтсz.
За?, п7в.* Е#гдa бо kзhцы не и3мyще зак0на, є3стеств0мъ
зак0ннаz творsтъ, сіи2 зак0на не и3мyще, сaми себЁ
сyть зак0нъ, и4же kвлsютъ дёло зак0нное напи1сано въ
с®цhхъ свои1хъ, спослушествyющи и4мъ с0вэсти и4хъ, и3
междY соб0ю п0мысломъ nсуждaющимъ, и3ли2 tвэщaю
щимъ въ дн7ь, є3гдA сyдитъ бGъ тaйнаz чlкомъ, по бlго
вёстію моемY ї©омъ хrт0мъ. Се6 ты2 їудeй и3менyешисz,
и3 почивaеши на зак0нэ, и3 хвaлишисz џ бз7э, и3
разумёеши в0лю и3 разсуждaеши лyчшаz, наўчaемъ t
зак0на, ўповaz же себE вожA бhти слэпhмъ, свётъ
сyщимъ во тмЁ, наказaтелz безyмнымъ, ўчи1телz мла
дeнцемъ, и3мyща џбразъ рaзума и3 и4стины въ зак0нэ.
наўчazи ќбо и3н0го, себE ли не ўчи1ши; проповёдаzи
не крaсти, крaдеши; гlzи не прелюбы2 твори1ти, прелюбы2
твори1ши. гнушazсz и4долъ, с™az крaдеши; и4же въ зак0нэ
хвaлишисz, преступлeніемъ зак0на бGа безчeствуеши;
къ ри1млzномъ
и4мz бо б9іе вaми хyлитсz во kзhцэхъ, ћко же є4сть
пи1сано. nбрёзаніе ќбо п0льзуетъ, ѓще зак0нъ твори1ши.
ѓще же зак0на престyпникъ є3си2, nбрёзаніе твоE,
неnбрёзаніе бhсть. Ѓще ќбо неnбрёзаніе nправдaніе
зак0на сохрани1тъ, не неnбрёзаніе ли є3го2 въ nбрёзаніе
вмэни1тсz; и3 nсyдитъ, ћже t є3стествA неnбрёзаніе,
зак0нъ совершaющи, тебE и4же писaніемъ и3 nбрёзаніемъ
сyща престyпника зак0ну.
За?, п7г.* Не бо2 и4же ћвэ їудeй є4сть, ни є4же ћвэ в0
плоти nбрёзаніе. Но є4же въ тaйнэ їудeй, сeй їудeй
є4сть и3 nбрёзаніе с®ца д¦омъ, ґ не писaніемъ. є3мy же
похвалA, не t чlкъ, но t~ бGа.
ГлавA, G.

Ч
то2 ќбо ли1шьшее їудeю; и3ли2 каS п0льза nбрёзанію;
мн0го по всsкому џбразу. пeрвэе ќбо ћко вёрована
бhша и4мъ словесA б9іz. чт0 бо, ѓще не вёроваша
нёцыи. є3дA ќбо невёрствіе и4хъ вёру б9ію ўпрaзднитъ;
да не бyдетъ. да бyдетъ же бGъ и4стиненъ, всsкъ же чlкъ
л0жъ, ћко же є4сть пи1сано, ћко да nпрaвдишисz во
словесёхъ свои1хъ, и3 побэди1ши внегдA сyдитътисz. ѓще
ли непрaвда нaша, б9ію прaвду составлsетъ, что2 речeмъ;
є3дA непрaведенъ бGъ, наносsи гнёвъ; по чlку гlю, да
ск7f
послaніе
не бyдетъ. понeже кaко суди1ти и4мать бGъ всемY ми1ру;
ѓще ќбо и4стина б9іz въ моeй лжи2 и3збhточествова въ
слaву є3го2, что2 є3щE и3 ѓзъ ћко грёшникъ nсужaюсz; и3
не ћко же хyлимсz, ћко же гlютъ нёцыи нaсъ гlати,
ћко сотвори1мъ ѕлaz, да пріи1дутъ на ны6 бlгaz. и4хъ
же сyдъ прaведенъ є4сть. Что2 ќбо; пови1нни ли є3смE;
никaкоже. преdўкори1хомъ бо ќбо їудeехъ и3 є4ллинэхъ
всёмъ подъ грэх0мъ бhти. ћко же є4сть пи1сано, ћко
нёсть прaведенъ никт0же. нёсть разумэвaz, и3 нёсть
взыскazи бGа. вси6 ўклони1шасz, вкyпэ непотрeбни
бhша. Нёсть творsи бlгостhню, нёсть дaже до є3ди1наго.
гр0бъ tвeрстъ гортaнь и4хъ, kзhки свои1ми льщaху, ћдъ
ѓспидовъ подъ ўстнaми и4хъ. и4хъ же ўстA клsтвы и3
г0рести п0лна сyть, ск0ры н0ги и4хъ проліsти кр0вь.
сокрушeніе и3 nѕлоблeніе на путeхъ и4хъ. и3 пути2 ми1рна
не познaша. нёсть стрaха б9іz предъ nчи1ма и4хъ.
За?, п7д.* Вёмы же ћко є3ли1ка зак0нъ гlетъ, сyщимъ
въ зак0нэ гlетъ. да всsка ўстA заградsтсz, и3 пови1ненъ
бyдетъ вeсь ми1 р ъ бGови. ЗанE t дёлъ зак0на не
nпрaвдитсz всsка пл0ть предъ ни1мъ. зак0номъ бо
познaніе грэхA. Нн7э же кромЁ зак0на прaвда б9іz
kви1сz, свэдётельствуема t зак0на и3 прbр0къ. прaвда же
къ ри1млzномъ
б9іz вёрою ї©ъ хrт0вою во вс‰ и3 на всёхъ вёрующихъ.
Нёсть бо рaзньствіz. вси6 бо согрэши1ша, и3 лишeни
сyть слaвы б9іz. nправдaеми тyне бlгодaтію є3го2, и3
и3збавлeніемъ є4же n хrтЁ ї©э, є3г0 же предположи2 бGъ
nцэщeніе вёрою въ кр0ви є3го2, въ kвлeніе прaвды своеS,
за tпущeніе прeжде бhвшихъ грэх0въ, въ долготерпёніи
б9іи, и3 въ сказaніе прaвды є3го2, въ нн7эшнее врeмz, во
є4же бhти є3мY прaведну, и3 nправдaющу сyщаго t вёры
ї©овы. гдЁ ќбо похвалA; tгнaсz. Кот0рымъ зак0номъ;
дёлы ли; ни6. но зак0номъ вёры.
За?, п7є.* Мhслимъ бо вёрою nправдaтисz чlку безъ
дёлъ зак0на. и3ли2 їудeемъ бGъ т0кмо; ґ не и3 kзhкомъ;
є4й и3 kзhкомъ. понeже є3ди1нъ бGъ, и4же nпрaвдитъ и3
nбрёзаніе t вёры, и3 неnбрёзаніе вёрою. Зак0нъ ли ќбо
разорsемъ вёрою; да не бyдетъ. но зак0нъ ўтвержaемъ.
ГлавA, д7.

Ч
то2 ќбо речeмъ nбрэсти2 ґвраaма nц7A нaшего п0
плоти; ѓще бо ґвраaмъ t дёлъ nправдaсz, и4мать
похвалY, но не къ бGу. чт0 бо писaніе гlетъ; вёрова
же ґвраaмъ бGови, и3 вмэни1сz є3мY въ прaвду.
За? , п7 ѕ .* Дёлающему же мздA не вмэнsетсz по
бlгодaти, но п0 долгу. ґ не дёлающему, вёрующу же
©л
послaніе
на nправдaющаго нечести1ва, причитaетсz вёра є3го2 въ
прaвду. ћко же и3 дв7дъ гlетъ. бlжeнство чlку, є3мy же
бGъ причитaетъ прaвду безъ дёлъ зак0на. бlжeни и4мъ
же tпусти1шасz беззак0ніz, и3 и4мъ же прикрhшасz
грэси2. бlжeнъ мyжъ, є3мy же не вмэни1тъ гDь грэхA.
бlжeнство ќбо сіE, на nбрёзаніе ли, и3ли2 на неnбрё
заніе; гlемъ бо, ћко вмэни1сz ґвраaму вёра въ прaвду.
кaко ќбо вмэни1сz є3мY; во nбрёзаніи ли сyщу, и3ли2 не
во nбрёзаніи; не во nбрёзаніи, но въ неnбрёзаніи. и3
знaменіе пріsтъ nбрёзаніz, печaть прaвды вёрэ, ћже
въ неnбрёзаніи. є4же бhти є3мY nц7Y всёмъ вёрующимъ
въ неnбрёзаніе, во є4же вмэни1тисz и3 тёмъ въ прaвду.
и3 nц7A nбрёзанію, не и4же t nбрёзаніz, сyщимъ т0чію,
но и3 ходsщимъ въ стопaхъ вёры ћже въ неnбрёзаніи
nц7A нaшего ґвраaма.
За?, п7з.* Не зак0номъ бо nбэтовaніе ґвраaму, и3ли2
сёмени є3го2, ћко наслёднику бhти є3мY ми1ру, но прaвдою
вёры. ѓще бо сyщіи t зак0на наслёдницы, и3спраздни1сz
вёра, и3 разори1сz nбэтовaніе. Зак0нъ бо гнёвъ содёло
ваетъ. и3дёже бо нёсть зак0на, т{ ни преступлeніе. Сего2
рaди t вёры, да по бlгодaти, во є4же бhти и3звёстну
nбэтовaнію всемY сёмени, не є4же т0чію сyщимъ t
къ ри1млzномъ
зак0на, но и3 сyщимъ t вёры ґвраaмовы, и4же є4сть
nц7ъ всёмъ нaмъ, ћже є4сть пи1сано, ћко nц7A мн0гимъ
kзhкомъ положи1хъ т‰, прsмо є3мy же вёрова бGу
животворsщему мeртвыz, и3 нарицaющу несyща ћко
сyщіz. И$же пaче ўповaніz на ўповaніе вёрова. во є4же
бhти є3мY nц7Y мн0гимъ kзhкомъ, по речeнному, тaко
бyдетъ сёмz твоE. и3 не и3знем0гъ вёрою, не ўсмотри2
свою2 пл0ть ќже ўмерщвeну, столётенъ нёгде сhи, и3
мeртвость ложeснъ сaрринъ. Въ nбэтовaніи же б9іи
не ўсумнёсz невёрованіемъ, но возм0же вёрою дaвъ
слaву бGови. и3 и3звёстенъ бhвъ, ћко є4же nбэщA,
си1ленъ є4сть и3 сотвори1ти. Тёмъ же и3 вмэни1сz є3мY въ
прaвду. не пи1сано же бhсть за того2 є3ди1ного т0чію, ћко
вмэни1сz є3мY, но и3 зa ны6, и4мъ же х0щетъ вмэни1тисz,
вёрующимъ на воскреси1вшаго ї©а хrтA гDа нaшего и3зъ
мeртвыхъ, и4же прeданъ бhсть за прегрэшeніz нaша, и3
востA за nправдaніе нaше.
ГлавA, є7. За?, п7и.

N
прaвдившесz ќбо вёрою, ми1ръ и4мамы къ бGу, гDемъ
нaшимъ ї©омъ хrт0мъ. и4мъ же и3 приведeніе nбрэ
т0хомъ вёрою въ бlгодaть сію2, въ нeй же стои1мъ и3
хвaлимсz ўповaніемъ слaвы б9іz. не т0чію же, но и3
сlа
послaніе
хвaлимсz въ ск0рбэхъ, вёдzще ћко ск0рбь терпёніе
содэловaетъ, терпёніе же и3скyсство, и3скyсство же
ўповaніе. ўповaніе же не посрами1тъ, ћко любы2 б9іz
и3зліsсz въ с®цA нaша, д¦омъ с™hмъ дaннымъ нaмъ.
За?.* Е#щe бо хrт0съ, сyщемъ нaмъ нeмощномъ, на
врeмz за нечести1выхъ ќмре, є3двa бо кто2 ќмретъ за
прaведника, за бlгaго же нeгли кто2 и3 дерзнeтъ ќмрети.
составлsетъ свою2 люб0вь въ нaсъ бGъ, ћко и3 є3щE
грёшникомъ сyщемъ нaмъ, хrт0съ за ны6 ќмре. к0льми
же ќбо пaче nпрaвдани бhвше нн7э кр0вію є3го2, сп7сeмсz
и4мъ t~ гнэва.
За?, п7f.* Ѓще бо врaзи бhвше, примири1хомсz къ бGу
смeртію сн7а є3го2, мн0жае пaче примири1вшисz сп7сeмсz
въ животЁ є3го2. Не т0чію же, но и3 хвaлимсz џ бз7э
гDемъ нaшимъ ї©ъ хrт0мъ, и4мъ же нн7э примирeніе
пріsхомъ. Сего2 рaди, ћко же є3ди1нэмъ чlкомъ грёхъ
въ ми1ръ вни1де, и3 грэх0мъ смeрть, и3 тaко во вс‰ чlкы
смeрть вни1де, n нeмъ же вси6 согрэши1ша. до зак0на бо
грёхъ бB въ ми1рэ. грёхъ же не вмэнsшесz, не сyщу
зак0ну. но цRьствова смeрть t ґдaма дaже до моmсez,
и3 на не согрёшъшихъ, по под0бію преступлeніz ґдaмова,
и4же є4сть џбразъ бyдущаго. но не ћко же прегрэшeніе,
къ ри1млzномъ
тaко же и3 дaръ. Ѓще бо є3ди1ного прегрэшeніемъ мн0зи
ўмр0ша, к0льми пaче блгdть б9іz, и3 дaръ блгdтію є3ди1ного
чlка ї©а хrтA во мн0гихъ преи3зли1шествова. и3 не ћко
же є3ди1нэмъ согрёш8шимъ, даровaніе, грёхъ бо и3зъ
є3ди1ного въ nсужeніе. дaръ же t мн0гихъ прегрэшeніи
въ nправдaніе.
За?, §.* Ѓще бо є3ди1ного прегрэшeніемъ, смeрть цaрь
ствова є3ди1нэмъ. Мн0жае пaче и3збhтокъ блгdти и3 дaръ
прaвды пріeмлюще, въ жи1зни воцRsтсz є3ди1нэмъ ї©ъ
хrт0мъ. Тёмъ же ќбо ћко же є3ди1ного прегрэшeніемъ
во вс‰ чlкы вни1де nсуждeніе. Тaкожде и3 є3ди1ного nпра
вдaніемъ во вс‰ чlкы вни1де nправдaніе жи1зни. ћко же
бо nслушaніемъ є3ди1ного чlка, грёшни бhша мн0зи.
тaко и3 послушaніемъ є3ди1ного, прaведни бyдутъ мн0зи.
зак0нъ же привни1де, да ўмн0житсz прегрэшeніе. и3дёже
бо ўмн0жисz грёхъ, преи3збhточествова блгdть. да ћко
же цrтвова грёхъ смeртію, тaкожде и3 блгdть воцRи1тсz
прaвдою, въ жи1знь вёчную ї©ъ хrт0мъ гDемъ нaшимъ.
ГлавA, ѕ7.

Ч
то2 ќбо речeмъ; пребyдемъ ли во грэсЁ, да блгdть
ўмн0житсz; да не бyдетъ. ѓще бо ўмр0хомъ грэх0мъ,
кaко пaки nживeмъ въ нeмъ;
сlв
послaніе
За?, §а.* И#ли2 неразумёете ћко є3ли1цы во хrтA ї©а
кrти1хомсz, въ смр7ть є3го2 кrти1хомсz; спогреб0хомсz ќбо
съ ни1мъ кRщeніемъ въ смр7ть, да ћко же востA хrт0съ
t мр7твыхъ, слaвою џ§ею. тaко и3 мы2 во nбновлeніи
жи1зни ходи1ти нaчнемъ. Ѓще бо соnбрaзны бhхомъ
под0бію смр7ти є3го2, но и3 воскrнію бyдемъ причaстницы.
СіE вёдzще ћко вeтхіи нaшъ чlкъ съ ни1мъ сраспsтсz,
да ўпрaзнитсz тёло грэх0вное, ћко ктомY не раб0тати
нaмъ грэхY. ўмeрыи бо nпрaвдисz t грэхA. Ѓще ли
ўмр0хомъ со хrт0мъ, вёруемъ, ћко и3 жи1ви бyдемъ съ
ни1мъ, вёдzще ћко хrт0съ востA t мр7твыхъ, ктомY
ќже не ќмретъ, смр7ть нaнь ктомY не nбладaетъ. є4же бо
ќмре, грэхY ќмре є3ди1ною, ґ є4же живeтъ, бGови живeтъ.
За?, §в.* Тaко же и3 вы2 помышлsйте себE, мeртвымъ
ќбо бhти грэхY, живhмъ же бGови n хrтЁ ї©э гDэ
нaшемъ. да не цaрьствуетъ ќбо грёхъ въ мр7твенэмъ
вaшемъ тёлэ, во є4же послyшати є3мY въ п0хотэхъ
є3го2. нижE представлsйте ќды вaша nрyжіz непрaвды
грэхY, но представлsйте себE бGови, ћко t мр7твыхъ
жи1вы, и3 ќды вaша nрyжіz прaвды бGови. грёхъ бо
вaми да не nбладaетъ. нёсте бо подъ зак0номъ, но
подъ блгdтію. что2 ќбо согрэши1мъ ли, занE нёсмы подъ
къ ри1млzномъ
зак0номъ, но подъ блгdтію; да не бyдетъ. не вёсте ли,
ћко є3мy же представлsете себE рабы2 въ послушaніе,
рабы2 є3стE є3г0 же послушaете, и3ли2 грэхA въ смр7ть, и3ли2
послушaніz въ прaвду; бlгодари1мъ ќбо бGа, ћко бёсте
рабы2 грэхY, послyшасте же t~ с®ца, в0нъ же и3 предaстесz
џбразъ ўчeніz.
За?, §г.* Своб0ждьшежесz t грэхA, пораб0тистесz
прaвдэ. чlческо гlю, зa немощь пл0ти вaшеz. ћко
же бо ќбо предстaвисте ќды вaша рабы2 нечистотЁ, и3
бе€зак0нію въ бе€зак0ніе. тaко и3 нн7э предстaвите ќды
вaша рабы2 прaвдэ во с™hню. Е#гдa бо рабы2 бёсте грэхY,
своб0дни бёсте t прaвды. кjи ќбо пл0дъ и3мёсте тогдA,
n ни1хъ же нн7э стыдитeсz; кончи1на бо џнэмъ смeрть.
Нн7э же своб0ждьшесz t грэхA, пораб0тившежесz
бGови, и4мате пл0дъ вaшъ во с™hню, кончи1ну же жи1знь
вёчную. nбр0цы бо грэхY смeрть, даровaніе же б9іе,
жив0тъ вёчныи, n хrтЁ ї©э гDэ нaшемъ.
ГлавA, з7. За?, §д.

И#
ли2 неразумёете брaтіе, вёдущимъ бо зак0нъ гlю.
ћко зак0нъ nбладaетъ надъ чlкомъ въ є3ли1ко врeмz
живeтъ; и4бо мужaтаz женA жи1ву мyжу, привs
зана є4сть зак0номъ. Ѓще ли же ќмретъ мyжъ є3S,
сlг
послaніе
разрэши1 т сz t зак0на мyжескаго. тёмъ же ќбо
жи1ву сyщу мyжу, преблудодёица бывaетъ, ѓще бyдетъ
мyжеви и3н0му. ѓще ли ќмретъ мyжъ є3S, своб0дна
є4сть t зак0на, не бhти є4й преблудодёицы, бhвши
мyжу и3н0му. Тёмъ же брaтіz моS, и3 вы2 ўмр0сте
зак0ну тёломъ хrт0вымъ, во є4же бhти вaмъ и3н0му
востaвшему и3зъ мeртвыхъ, да пл0дъ принесeмъ бGови.
є3гдa бо бёхомъ в0 плоти, стрaсти грэх0вныz, ћже
зак0номъ дёйствоваху во ќдэхъ нaшихъ, во є4же пл0дъ
твори1ти смр7ти. Нн7э же ўпрaзднихомсz t зак0на,
ўмeрше и4мъ же держи1ми бёхомъ, ћко раб0тати нaмъ
бGови во nбновлeніи д¦а, ґ не въ вeтхости пи1смени. что2
ќбо речeмъ; зак0нъ ли грёхъ; да не бyдетъ. но грэхA
не знaхъ, т0чію зак0номъ. п0хоти же не вёдахъ, ѓще
не зак0нъ гlаше, не пох0щеши. винy же пріeмъ грёхъ
зaповэдію, содёла во мнЁ всsку п0хоть. безъ зак0на
бо грёхъ мeртвъ є4сть. ѓзъ же живsхъ кромЁ зак0на
и3ногдA. пришeдши же зaповэди, грёхъ ќбо nживE, ѓзъ
же ўмр0хъ. и3 nбрётемисz зaповэдь ћже въ жив0тъ,
сіS въ смeрть. Грёхъ бо винY пріeмъ зaповэдію, прельсти2
м‰, и3 т0ю ўмертви2 м‰. тёмъ же ќбо зак0нъ с™ъ, и3
зaповэдь с™а, и3 прaведна и3 бlга. бlг0е ли ќбо, бhсть
къ ри1млzномъ
мнЁ смeрть; да не бyдетъ, но грёхъ. да kви1тсz грёхъ
бlгомъ ми6 содэвaz смр7ть, да бyдетъ по премн0гу
грёшенъ грёхъ зaповэдію.
За?, §є.* Вёмы бо ћко зак0нъ д¦0венъ є4сть, ѓзъ же
пл0тенъ є4смь, пр0данъ подъ грэх0мъ. Е$же бо содэвaю, не
разумёю. не бо2 є4же хощY, сіE творю2, но є4же ненави1жду,
то2 содэловaю. ѓще ли є4же не хощY, сіE творю2. хвалю2
зак0нъ ћко д0бръ. Нн7э же не ѓзъ сіE содэвaю, но живhи
во мнЁ грёхъ. вёмъ бо ћко не живeтъ во мнЁ, си1рэчь,
въ пл0ти моeй, добро2. є4же бо хотёти прилежи1тъ ми6,
ґ є4же содёzти д0брое, не nбрэтaю. не є4же бо хощY
д0брое творю2, но є4же не хощY ѕл0е сіE содэвaю. ѓще ли
є3г0 же не хощY ѓзъ, сіE творю2, ќже не ѓзъ сіE творю2, но
живhи во мнЁ грёхъ. nбрэтaю ќбо зак0нъ, хотsщу ми6
твори1ти д0брое, ћко мнЁ ѕл0е прилежи1тъ. сослажaюбосz
зак0ну б9ію по внyтренему чlку. ви1жду же и4нъ зак0нъ
во ќдэхъ мои1хъ, проти1ву вою1ющъ зак0ну ўмA моего2,
и3 плэнsющъ м‰ зак0номъ грэх0внымъ сyщимъ во
ќдэхъ мои1хъ. nкаsненъ ѓзъ чlкъ. кто2 м‰ и3збaвитъ
t тёла смр7ти сеS; бlгодарю2 бGа моего2 ї©ъ хrт0мъ гDемъ
нaшимъ. Тёмъ же ќбо сaмъ ѓзъ ўм0мъ мои1мъ раб0таю
зак0ну б9ію, пл0тію же зак0ну грэх0вному.
сlд
послaніе
ГлавA, и7.

Н
ичт0же ќбо нн7э nсужeніе сyщимъ n хrтЁ ї©э не
п0 плоти ходsщимъ, но п0 д¦у.
За?, §ѕ.* Зак0нъ бо д¦а жи1зни n хrтЁ ї©э, свобо
ди1лъ м‰ є4сть t зак0на грэх0внаго и3 смр7ти.
За?.* Нeмощное бо зак0ну, n нeмъ же немощьствовaше
пл0тію, бGъ сн7а своего2 послA, въ под0біи пл0ти грэхA,
и3 n грэсЁ nсуди2 грёхъ пл0тію, да nправдaніе зак0на
и3сп0лнитсz въ нaсъ, и4же не п0 плоти ходsщихъ, но
п0 д¦у. ходsщеи бо п0 плоти, плотьскaz мyдрствуютъ.
ґ ходsщеи п0 д¦у, д¦0внаz. мудровaніе бо плотьск0е
смр7ть є4сть. ґ мудровaніе д¦0вное, жив0тъ и3 ми1ръ, занE
мудровaніе плотьск0е враждA нa бGа. зак0ну бо б9ію не
покарsетсz, ни м0жетъ бо.
За?.* Ґ сyщіи в0 плоти, бGу ўгоди1ти не м0гутъ. вh же
нёсте в0 плоти, но въ д©э, понeже д¦ъ б9іи живeтъ въ
вaсъ. Ѓще ли кто2 д¦а хrт0ва не и4мать, сeй нёсть є3г0въ.
ѓще ли хrт0съ въ вaсъ, пл0ть ќбо мр7твA грэхA рaди, д¦ъ
же живeтъ прaвды рaди. ѓще ли же д¦ъ воскRси1вшаго
ї©а t мeртвыхъ живeтъ въ вaсъ, воздви1гіи хrтA и3зъ
мр7твыхъ, nживотвори1тъ и3 мр7твеныz тэлесA вaша,
живyщимъ д¦омъ є3го2 въ вaсъ. тёмъ же ќбо брaтіе,
къ ри1млzномъ
д0лжни є3смы2 не пл0ти, є4же п0 плоти жи1ти. ѓще бо
п0 плоти живетE, и4мате ќмрети. ѓще ли д¦омъ дэsніz
плотьскaz ўмерщвлsете, жи1ви бyдете.
За?, §з.* Е#ли1цы бо д¦омъ б9іимъ в0дzтсz, сіи2 сyть
сн7ове б9іи. не пріsсте бо д¦ъ раб0ты пaки въ боsзнь, но
пріsсте д¦ъ сн7оположeніz, n нeмъ же вопіeмъ ѓвва nц7ъ,
сaмыи д¦ъ послyшествуетъ д¦ови нaшему, ћко є3смы2
чaда б9іz. ѓще же чaда, и3 наслёдницы. наслёдницы ќбо
бGу, снаслёдницы же хrтY. понeже съ ни1мъ стрaжемъ,
да и3 съ ни1мъ прослaвимсz. Непщyю бо ћко недост0йны
стрaсти нн7эшнzго врeмене, къ хотsщей слaвэ kви1тисz
въ нaсъ. чazніе бо твaри, tкровeніе сн70въ б9іихъ чaетъ.
Суетё бо твaрь повинyсz, не в0лею, но за повинyвшаго
ю5 на ўповaніе. ћко и3 самA твaрь свободи1тсz t раб0ты
и3стлёніz, въ своб0ду слaвы ч†дъ б9іихъ.
За?, §и.* Вёмы бо ћко всS твaрь съ нaми совоздыхaетъ
и3 соболёзнуетъ дaже до нн7э. не т0чію же, но и3 сaми
начaтокъ д¦а и3мyще, и3 мы2 сaми въ себЁ воздыхaемъ
въсн7eніz чaюще и3збавлeніz тёлу нaшему. ўповaніемъ
бо сп7с0хомсz. ўповaніе же ви1димо, нёсть ўповaніе.
Е$же бо ви1дитъ кто2, что2 и3 ўповaетъ; ѓще ли є3г0 же
не ви1димъ, надёемсz, терпёніемъ ждeмъ. си1це и3 д¦ъ
сlє
послaніе
спос0бствуетъ нaмъ въ нeмощехъ нaшихъ. чт0 бо
пом0лимсz ћко же подобaетъ, не вёмы, но сaмъ д¦ъ
ходaтайствуетъ n нaсъ, воздыхaніи неи3згlанными.
и3спытazи же с®цA, вёсть что2 є4сть мудровaніе д¦а, ћко
п0 бз7э м0литсz по с™hхъ.
За?, §f.* Вёмы же ћко лю1бzщимъ бGа, вс‰ поспэше
ствyютъ въ бlг0е, сyщимъ по преdўвёденію звaнымъ.
и4хъ же бо преdўвёде, тёхъ и3 преdўстaви, соnбрaзнымъ
бhти џбразу сн7а своего2, ћко бhти є3мY первор0дну во
мн0гихъ брaтіи. Ґ и4хъ же преdўстaви, тёхъ и3 призвA.
ґ и4хъ же призвA, си1хъ и3 nправдA. ґ и4хъ же nправдA,
си1хъ и3 прослaви. Что2 ќбо речeмъ къ си1мъ; ѓще бGъ по
нaсъ, кто2 на ны6; и4же ќбо сн7а своего2 не пощадЁ, но за
ны6 вс‰ прeдалъ є4сть є3го2. кaко ќбо не и3 съ ни1мъ вс‰
нaмъ дaрствуетъ; кто2 поeмлетъ на и3збрaнныz б9іz;
бGъ nправдazи, кто2 nсуждazи; хrт0съ ї©ъ, ўмeрыи,
пaче же и3 воскRсъ, и4же и3 є4сть nдеснyю бGа, и4же и3
приповёдуетъ n нaсъ. Кто2 ны6 разлучи1тъ t любвE б9іz;
ск0рбь ли, и3ли2 тэснотA, и3ли2 гонeніе, и3ли2 глaдъ, и3ли2
наготA, и3ли2 бэдA, и3ли2 мeчь; ћко же є4сть пи1сано. ћко
тебE рaди ўмерщвsеми є3смы2 вeсь дн7ь, вмэни1хомсz ћко
же nвцA заколeнію. но n си1хъ всёхъ препобэждaемъ
къ ри1млzномъ
за возлю1бльшаго ны6. и3звэсти1хъбосz, ћко ни смeрть
ни жив0тъ, ни ѓнGли ни начaла ни си1лы, ни настоsщаz
ни грzдyщаz, ни высотA ни глубинA, ни и4на твaрь каS
возм0жетъ нaсъ разлучи1ти t любвE б9іz, ћже n хrтЁ
ї©э гDэ нaшемъ.
ГлавA, f7. За?, R.

И$
стину гlю n хrтЁ, не лжY, послушествyющи ми6
с0вэсти моeй д¦омъ с™hмъ. ћко ск0рбь ми6 є4сть
вeліz, и3 непрестaющіz болёзнь с®цу моемY. моли1лъ
бhхъ бо сz сaмъ ѓзъ tлучeнъ бhти t хrтA по брaтіи
моeй сро6дникъ мои1хъ п0 плоти, и4же сyть ї}льте, и4хъ
же сн7овлeніе и3 слaва, и3 завёти и3 законоположeніе и3
служeніе и3 nбэтовaніе, и4хъ же nц7ы2, и3 t ни1хъ же
хrт0съ п0 плоти, и4же є4сть надъ всёми бGъ, блcвeнъ в0
вэки, ґми1нь.
За?, Rа.* Не тaко же ћко tпадE сл0во б9іе. не вси6 бо
сyщіи t ї}лz, сіи2 їи7ль. ни занE сyть сёмz ґвраaмле,
вси6 чaда, но n їсаaцэ речE наречeтсz сёмz. си1рэчь, не
чaда плотьскaz, сіS чaда б9іz. Но чaда nбэтовaніz
причитaютсz въ сёмz. nбэтовaнію бо сл0во си1це. На
се6 врeмz пріидY, и3 бyдетъ сaррэ сн7ъ. не т0чію же, но
и3 ревeка t є3ди1ного л0жа и3мyщи їсаaка nц7A нaшего.
сlѕ
послaніе
не ќбо р0ждьшимсz, нижE сотв0ршимъ чесо2 бlго и3ли2
ѕло2, да по и3збрaнію предложeніе б9іе пребyдетъ, не
t дёлъ, но t призывaющаго, речeсz є4й. Ћко б0ліи
пораб0таетъ мeншему. ћко же є4сть пи1сано, їaкова
возлюби1хъ, и3сaва же возненави1дэхъ. что2 ќбо речeмъ;
є3дA непрaвда ќ бGа; да не бyдетъ. Моmсeoви бо гlетъ,
поми1лую, є3г0 же ѓще поми1лую. и3 ўщeдрю, є3г0 же ѓще
ўщeдрю. Тёмъ же ќбо ни хотsщему, ни текyщему, но
ми1лующему бGу. Гlетъ бо писaніе фараo1нови, ћко на
и4стое се6 воздвиг0хъ т‰, да покажY тоб0ю си1лу мою2, и3
ћко да возвэсти1тсz и4мz моE по всeй земли2.
За?, Rв.* Тёмъ же ќбо є3г0 же х0щетъ, ми1луетъ. ґ є3г0
же х0щетъ nжесточи1тъ. речeши же ми6 ќбо, чесо2 рaди
ќбо ўкарsетъ; в0ли бо є3го2 кто2 проти1витисz м0жетъ;
Тёмъ же ќбо Q чlче, ты2 кто2 є3си2 проти1въ tвэщazи
бGови; є3дA речeтъ здaніе создaвшему є5, почто2 м‰
сотвори1лъ є3си2 тaко; и3ли2 не и4мать влaсти скудeльникъ
брeніz, t тог0 же смэшeніz сотвори1ти, џвъ ќбо
сосyдъ въ чeсть, џвъ же нe въ честь; ѓще ли же хотS
бGъ показaти гнёвъ св0й, и3 kви1ти си1лу свою2, пренесE
во мн0зэ долготерпёніи сосyды гнёва совершeны въ
поги1бель. и3 да скaжетъ богaтство слaвы своеS на сосyдехъ
къ ри1млzномъ
млcти, ћже прeже ўгот0ва въ слaву, и4хъ же и3 призвA
нaсъ, не т0чію t їуде6й, но и3 t kзы6къ. Ћко же їoсjz
гlетъ. нарекY не лю1ди моS, лю1ди моS. и3 невозлю1бленую,
возлю1блену. и3 бyдетъ на мёстэ, и3дёже речeсz и4мъ, не
лю1діе мои2 є3стE вы2, т{ нарекyтсz сн7ове бGа живaго. Їса1іz
же вопіeтъ n ї}ли, ѓще и3 бyдетъ число2 сн70въ ї}левъ ћко
пэс0къ морскjи, nстaнокъ сп7сeтсz. сл0во бо скончавaz
и3 nбращaz въ прaвду, ћко сл0во съкращeно сотвори1тъ
гDь на земли2. и3 ћко же проречE їса1іz.
За?.* Ѓще не бы2 гDь саваo1fъ nстaвилъ нaмъ сёмене,
ћко же сод0мъ ќбо бhли бhхомъ и3 ћко гом0ру
ўпод0билисz бhхомъ. что2 ќбо речeмъ; ћко kзhцы
негонsщеи прaвду, постиг0ша прaвду, прaвду же ћже t
вёры. ї}ль же гонS зак0нъ прaвды, въ зак0нъ прaвды
не пости1же. Чесо2 рaди; занE не t вёры, но t дёлъ
зак0на. претк0шабосz n кaмень претыкaніz. ћко же
є4сть пи1сано, се6 полагaю въ сіo1нэ кaмень претыкaніz, и3
кaмень соблaзну. и3 всsкъ вёруzи в0нь, не постыди1тсz.
ГлавA, ‹. За?, Rг.

Б
рaтіе, бlговолeніе моего2 с®ца, и3 мlтва ћже къ бGу
по ї}ли є4сть во сп7сeніе. Свэдётельствую бо и4мъ,
ћко рeвность б9ію и4мутъ, но не по рaзуму. Не
сlз
послaніе
разумёюще бо б9ію прaвду, и3 свою2 прaвду и4щуще
постaвити, прaвдэ б9іи неповинyшасz. кончи1на бо
зак0ну хrт0съ, въ прaвду всsкому вёрующему. моmсeй
бо пи1шетъ прaвду ћже t зак0на, ћко сотвори1выи т†
чlкъ, жи1въ бyдетъ въ ни1хъ. ґ ћже t вёры прaвда, си1це
гlетъ. да не речeши въ с®цы своeмъ, кто2 взhдетъ нa нб7о;
си1рэчь, хrтA свести2. и3ли2 кто2 сни1детъ въ бeздну; си1рэчь,
хrтA t мр7твыхъ возвести2. но что2 гlетъ писaніе; бли1зъ
ти6 гlъ є4сть во ўстёхъ твои1хъ, и3 въ с®цы твоeмъ. си1рэчь
гlъ вёры, є3г0 же проповёдаемъ. ћко ѓще и3сповёси
ўсты2 свои1ми гDа ї©а, и3 вёруеши въ с®цы своeмъ, ћко
бGъ того2 воздви1же и3зъ мр7твыхъ, сп7сeшисz. С®цемъ бо
вёруетсz въ прaвду, ўстh же и3сповёдуетсz во спасeніе.
За?, Rд.* Гlетъ бо писaніе, всsкъ вёруzи в0нь, не
постыди1тсz. нёсть бо рaзньствіz, їудeеви же и3 є4ллину.
т0й бо бGъ всёмъ, богатS во всёхъ призывaющихъ
є3го2. Всsкъ бо и4же ѓще призовeтъ и4мz гDне, сп7сeтсz.
Кaко ќбо призовyтъ, въ нег0 же не вёроваша; кaко же
вёруютъ, є3г0 же не ўслhшаша; кaко же ўслhшатъ,
безъ проповёдающаго; кaко же проповёдzтъ, ѓще не
п0слани бyдутъ; ћко же є4сть пи1сано. К0ль красны2 н0ги
бlговэствyющихъ ми1ръ, бlговэствyющихъ бlгaz. но не
къ ри1млzномъ
вси6 послyшаша бlговэствовaніz. Їса1іz бо гlетъ, гDи,
кто2 вёрова слyху нaшему; тёмъ же ќбо вёра t слyха.
слyхъ же гlомъ б9іимъ. Но гlю, є3дA не слhшаша; пaче
ќбо во всю2 зeмлю и3зhде вэщaніе и4хъ, и3 въ концA вселe
ныz гlы и4хъ. но гlю є3дA неразумЁ ї}ль; пeрвыи моmсeй
гlетъ. и3 ѓзъ раздражY вы6 не n kзhцэхъ, но n kзhцэ
неразyмнэ прогнёваю вaсъ. Їса1іz же дерзaетъ, и3 гlетъ,
nбрэт0хсz не и4щущимъ менE, kвлeнъ бhхъ не вопрошa
ющимъ n мнЁ. ко ї}лю же гlетъ. вeсь дн7ь воздёхъ рyцэ
мои2 къ лю1демъ непокори1вымъ и3 прерэкaющимъ.
ГлавA, аi7.

Г
lю ќбо, є3дA tри1ну бGъ лю1ди своS; да не бyдетъ. и4бо
и3 ѓзъ ї}льтzнинъ є4смь, t сёмене ґвраaмлz, колёна
веніами1нова. не tри1ну бGъ лю1діи свои1хъ, и4хъ же
прeжде разумЁ.
За?, Rє.* И#ли2 не вёсте, n и3ліи2 что2 гlетъ писaніе; ћко же
приповёдуетъ бGови на ї}лz, гDи, прbр0кы твоS и3зби1ша,
и3 nлтарS твоS раскопaша. и3 ѓзъ nстaхъ є3ди1нъ, и3 и4щутъ
дш7у мою2 и3зs8 ти ю5. но что2 гlетъ є3мY бжcтвеныи tвётъ;
nстaвихъ себЁ сeдмь тhсzщъ мyжіи, и4же не преклони1ша
колёна предъ ваaломъ. Тaко ќбо и3 въ нhнэшнее врeмz,
nстaнокъ по и3збрaнію блгdти бhсть. ѓще ли по блгdти,
сlи
послaніе
то2 не t дёлъ. занE бlгодaть, ќже не бывaетъ бlгодaть.
ѓще ли t дёлъ, ктомY нёсть бlгодaть. ґ дёло, ќже
нёсть дёло. что2 ќбо; є3г0 же и3скaше ї}ль, сего2 не
получи2. ґ и3збрaніе получи2, пр0чіи же nслэпи1шасz. ћко
же є4сть пи1сано, дaстъ и4мъ бGъ дyхъ ўмилeніz, џчи не
ви1дэти, и3 ќши не слhшати, дaже до днeшнzго днE. и3
дв7дъ гlетъ, да бyдетъ трапeза и4хъ въ сёть и3 въ л0въ,
и3 въ соблaзнъ, и3 въ воздаsніе и4хъ. да помрачaтсz џчи
и4хъ не ви1дэти, и3 хребeтъ и4хъ tню1дъ преклони2. Гlю ќбо,
є3дA согрэши1ша, да tпадyтъ; да не бyдетъ. но тёхъ
падeніемъ, спcніе kзhкомъ, во є4же раздражи1ти и4хъ.
ѓще ли же прегрэшeніе и4хъ, богaтство ми1ру, и3 tпадeніе
и4хъ, богaтство kзhкомъ, к0льми пaче и3сполнeніе и4хъ;
За?, Rѕ.* Вaмъ бо гlю kзhкомъ. понeже ќбо є4смь ѓзъ
kзhкомъ ґпcлъ, слyжбу мою2 прославлsю, ѓще кaко раз
дражY си6 пл0ть, и3 сп7сY нёкіz t ни1хъ. ѓще бо tложeніе
и4хъ, примирeніе ми1ру, что2 пріsтіе, рaзвэ жи1знь и3зъ
мeртвыхъ; ѓще ли начaтокъ с™ъ, то2 и3 примэшeніе. и3
ѓще к0рень с™ъ, то2 и3 вётви. ѓще ли нёцыи t вётвей
tломи1шасz. тh же ди1віz мaслина сhи прицэпи1лсz є3си2
въ ни1хъ, и3 причaстникъ к0ренію и3 мaсти мaслинныz
бhлъ є3си2, не хвали1сz на вётви. ѓще ли же хвaлишисz,
къ ри1млzномъ
не ты2 к0рень н0сиши, но к0рень тебE. речeши ќбо, t
ломи1шасz вётви, да ѓзъ прицэплю1сz, добро2. невёріемъ
tломи1шасz, тh же вёрою стои1ши. не высокомyдрствуй,
но б0йсz. Ѓще бо бGъ є3стeственыz вётви не пощадЁ,
є3дA кaко и3 тебE не пощади1тъ. ви1ждь ќбо бlгость и3
непощадёніе б9іе. на tпaдшихъ ќбо непощадёніе, ґ
на тебЁ бlгость б9іz, ѓще пребyдеши въ блгcти. ѓще
ли же ни6, то2 и3 ты2 tсэчeнъ бyдеши. И# nни1 же ѓще не
пребyдутъ въ невёрствіи, прицэпsтсz. Си1ленъ бо є4сть
бGъ пaки прицэпи1ти и4хъ. Ѓще бо ты2 t є3стeственныz
tсэчeнъ ди1віz мaслины, чрeзъ є3стество2 прицэпи1лсz є3си2
къ д0брэй мaслинэ. к0льми пaче сіи2, и4же по є3стествY
прицёпzтсz своeй мaслинэ;
За?, Rз.* Не бо2 хощY вaсъ невёдэти тaйну сію2 брaтіе, да
не бyдете n себЁ мyдри. ћко недоўмёніе t чaсти ї}леви
бhсть, д0ндеже и3сполнeніе kзhкомъ вни1детъ, и3 тaко
вeсь ї}ль сп7сeтсz. ћко же є4сть пи1сано, пріи1детъ t сіo1на
и3збавлszи, и3 tврати1тъ нечeстіе t їsкова. и3 се6 и4мъ
t менE завётъ, є3гдA tимY грэхи2 и4хъ. По бlговэство
вaнію ќбо врaзи вaсъ рaди. по и3збрaнію же, возлю1блени
nц7ъ рaди. не раскazна бо даровaніz и3збавлeніе б9іе.
ћко же бо и3 вы2 и3ногдA проти1вистесz бGови, нн7э же
сlf
послaніе
поми1ловани бhсте си1хъ противлeніемъ. тaко же и3 сіи2
нн7э проти1вишасz вaшей млcти, да и3 тjи поми1ловани
бyдутъ. затвори1 бо бGъ всёхъ въ противлeніе, да всёхъ
поми1луетъ. Q глубинA богaтества и3 премyдрости и3
рaзума б9іz. ћко не и3спhтани сyдове є3го2, и3 не и3зслё
довани путіE є3го2. кт0 бо разумЁ ќмъ гDнь; и3ли2 кто2
совётникъ є3мY бhсть; и3ли2 кто2 прeжде дaстъ є3мY,
и3 воздaстсz є3мY; ћко и3стого2, и3 тёмъ, и3 въ нeмъ
всsческаz. томY слaва в0 вэки ґми1нь.
ГлавA, вi7. За?, Rи.

М
олю2 ќбо вaсъ брaтіе щедр0тами б9іими, предстaвите
тэлесA вaша жeртву жи1ву, с™у, бlгоўг0дну бGови,
словeсное служeніе вaше. и3 не соnбразyйтесz вёку
семY, но преnбразyйтесz nбновлeніемъ ўмA вaшего,
во є4же и3скушaти вaмъ, что2 є4сть в0лz б9іz, бlгaz и3
ўг0дна и3 совершeна. Гlю ќбо бlгодaтію дaвшеюмисz,
всsкому сyщему въ вaсъ, не мyдрствовати пaче, є4же по
добaетъ мyдрствовати, но мyдрствовати въ цэломyдріи,
комyждо ћко же бGъ раздэли1лъ є4сть мёру вёры.
За?, Rf.* Ћко же бо во є3ди1номъ тэлеси2, мн0ги ќды
и4мамы, ќды же вси6 не т0жде и4мутъ дёланіе. тaкожде
и3 мн0зи є3ди1но тёло є3смы2 n хrтЁ, ґ по є3ди1ному
къ ри1млzномъ
дрyгъ дрyгу ќди.
За?, Ri.* И#мyщу же даровaніz по блгdти дaннэй нaмъ
разли1чна. ѓще прbр0чество по мёрэ вёры. ѓще ли же
служeніе, въ служeніи, ѓще ўчaи, во ўчeніи, ѓще
ўтэшazи, во ўтэшeніи. подавazи въ щедр0тствэ, и3
въ простотЁ предстоsи со тщaніемъ, ми1луzи съ д0брымъ
и3зволeніемъ. любы2 не лицемёрна, ненави1дzщи ѕл0е,
прилэплsющесz бlг0му. братолю1біемъ дрyгъ к0 другу
любeзни, чeстію дрyгъ дрyга б0лша творsще. тщaніемъ
не лэни1ви, д¦омъ горsще, гDви раб0тающе, ўповaніемъ
рaдующесz, ск0рби терпsще, въ мlтвэ пребывaюще,
въ трeбованіихъ с™hмъ прилежaще, страннолю1 б іz
держaщесz. блгcвлsйте гонsщаz вы6. блгcви1те, ґ не
кленёте. Рaдоватисz съ рaдующимисz, и3 плaкати съ
плaчущими, т0жде дрyгъ к0 другу мyдрствующе, не
выс0каz мyдрствующе, но смирeными ведyщесz. Не
бывaйте мyдри n себЁ, ни є3ди1ному же ѕло2 за ѕло2 воз
даю1ще, промышлsюще д0браz предъ всёми чlкы. Ѓще
возм0жно є4же t вaсъ со всёми чlкы ми1ръ и3мёйте.
не себE tмщaюще возлю1бленіи, но дади1те мёсто гнёву.
Пи1сано бо є4сть, мнЁ tмщeніе, ѓзъ воздaмъ, гlетъ
гDь. Ѓще ќбо ѓлчетъ врaгъ тв0й, ўхлёби є3го2. ѓще ли
©м
послaніе
жaждетъ, нап0й є3 го2 , сіe бо творS ќгліе џгнено
собирaеши на главY є3го2. не побэждeнъ бывaй t ѕлA,
но побэждaй бlги1мъ ѕл0е.
ГлавA, гi7. За?, р№i.

В
сsка дш7A влaстемъ предержaщимъ да повинyетсz.
нёсть бо влaсть, ѓще не t~ бGа. сyщи ћже влaсти t~
бGа ўчинeны сyть. Тёмъ же противлszисz влaсти,
б9ію повелёнію противлsетсz. противлsющеижесz, себЁ
грёхъ пріeмлютъ. кнsзи бо нёсуть боsзнь д0брымъ
дёломъ, но ѕлhмъ. х0щеши же ли не боsтисz влaсти;
бlг0е твори2, и3 и3мёти бyдеши похвалY t него2. б9іи
бо слугA є4сть тебЁ въ бlг0е. ѓще ли ѕл0е твори1ши,
б0йсz. не бо2 безумA мeчь н0ситъ. б9іи бо слугA є4сть,
tмсти1тель въ гнёвъ ѕл0е творsщему. тёмъ же потрeба
повиновaтисz, не т0кмо за гнёвъ, но и3 за с0вэсть.
сег0 бо рaди и3 дaни даeте. служи1тели бо б9іи сyть въ
и4стое се6 пребывaюще. воздади1те ќбо всёмъ д0лжнаz.
є3мy же ќбо ўр0къ, ўр0къ. ґ є3мy же дaнь, дaнь. ґ
є3мy же стрaхъ, стрaхъ. И# є3мy же чeсть, чeсть. ни
є3ди1ному же ничи1мъ же д0лжни бывaйте. т0чію є4же
люби1ти дрyгъ дрyга. Любsи бо дрyга, зак0нъ скончA.
є4же бо не прелюбы2 сотвори1ши, не ўбіeши, не ўкрaдеши,
къ ри1млzномъ
не лжесвэдётельствуеши, не пох0щеши, и3 ѓще и4на зaпо
вэдь, въ сeмъ словеси2 совершaетсz, во є4же возлю1биши
и4скренzго своего2 ћко же сaмъ себE. любы2 и4скренему ѕло2
не твори1тъ, и3сполнeніе ќбо зак0ну, любы2 є4сть. И# сіE
вёдzще врeмz, ћко чaсъ ќже нaмъ t снA востaти.
За?, рв7i.* Нн7э ќбо ближaйшее нaмъ сп7сeніе, нeжели
є3гдA вёровахомъ. Н0щь ќбо прeиде, ґ дн7ь прибли1жисz.
tложи1мъ ќбо дёла тeмнаz, и3 nблечeмсz въ nрyжіе
свёта. ћко в0 дне бlгоnбрaзно да х0димъ, не ко ѕлогла
совaніи и3 піsньствы, не любодэsніи, и3 студодэsніи, не
рвeніемъ и3 зaвистію. но nблецётесz гDемъ нaшимъ ї©ъ
хrт0мъ. и3 пл0ти ўг0діz не твори1те въ п0хоти.
ГлавA, дi7.

И#
знемогaющаго же n вёрэ ўтвержaйте, не въ
сомнёніе помышлeніи. џвъ бо вёруетъ ћсти вс‰, ґ
и3знемогazи, ѕeліе да ћстъ. Kдhи, не kдyщаго да не
ўкорsетъ. и3 не kдhи, kдyщаго да не nсуждaетъ. бGъ
бо є3го2 пріsтъ, ты2 кто2 є3си2 судsи чюждeму рабY; своемY
гDви стои1тъ, и3ли2 пaдаетъ, стaнетъ же. си1ленъ бо є4сть
бGъ постaвити є3го2. џвъ ќбо разсуждaетъ дн7ь чрeзъ
дн7ь, џвъ же сyдитъ на всsкъ дн7ь. к0ждо своeю мhслію
да и3звэствyетсz.
см7а
послaніе
За?, рGi.* Мyдрствуzи дн7ь, гDви мyдрствуетъ. и3 не
мyдрствуzи дн7ь, гDви не мyдрствуетъ. и3 kдhи, гDви
ћстъ, и3 бlгодари1тъ бGа. и3 не kдhи, гDви не ћстъ, и3 бlго
дари1тъ бGа. никт0же бо нaсъ себЁ живeтъ, и3 никт0же
себЁ ўмирaетъ. ѓще ќбо живeмъ, гDви живeмъ. ѓще
ўмирaемъ, гDви ўмирaемъ. Ѓще ќбо живeмъ, ѓще ли
ўмирaемъ гDви є3смы2.
За?, рд7i.* На се6 бо хrт0съ и3 ќмре и3 воскRсе и3 nживE,
да мeртвыми и3 живhми nбладaетъ. Тh же почто2
nсуждaеши брaта своего2; И#ли2 ты2 что2 ўничижaеши
брaта своего2; вси6 бо предстaнемъ суди1щу хrт0ву. пи1сано
бо є4сть, живY ѓзъ гlетъ гDь, ћко мнЁ покл0нитсz
всsко колёно, и3 всsкъ kзhкъ и3сповёстьсz гDви. Тёмъ
же ќбо к0ждо нaсъ n себЁ сл0во дaстъ гDви. не ктомY
ќбо дрyгъ дрyга nсуждaемъ, но сіE пaче суди1те, є4же не
полагaти притыкaніе брaту въ соблaзнъ. Вёмъ, и3 и3звэ
щeнъ є4смь n хrтЁ ї©э, ћко ничт0же сквeрно є3го2 рaди.
т0чію помышлsющему что2 сквeрно бhти, џному сквeрно
є4сть. ѓще ќбо брaшна рaди брaтъ тв0й скорби1тъ, ќже не
по любви2 х0диши. не брaшномъ свои1мъ того2 погублsи,
за нег0 же хrт0съ ќмре. да не хyлитсz ќбо вaше бlг0е.
Нёсть бо цrтво б9іе, брaшно и3 питіE, но прaвда и3 ми1ръ,
къ ри1млzномъ
и3 рaдость n д©э с™э. и4же бо си1ми слyжитъ хrт0ви,
бlгоўг0денъ є4сть бGови, и3 и3скyсенъ чlкомъ.
За?, рє7i.* Тёмъ же ќбо ми1ръ возлю1бимъ, и3 ћже къ
создaнію дрyгъ к0 другу. не брaшна рaди, разарsи дёло
б9іе. Вс‰ бо чи1ста, но ѕло2 чlку притыкaніемъ kдyщему.
добро2 не ћсти мsсъ, ни пи1ти винA, ни n нeмъ же брaтъ
тв0й притыкaетсz, и3ли2 соблажнsетсz, и3ли2 и3знемогaетъ.
ты2 вёру и4маши, n себЁ сaмъ и3мёй прeдъ бGомъ. бlжeнъ
не nсуждazи себE, n нeмъ же и3скушaетсz. ґ сомнsисz
ѓще ћстъ, nсуждaетсz, занE не t вёры, всsко же є4же
не t вёры, грёхъ є4сть. могyщему же вaсъ ўтверди1ти,
по бlговэствовaнію моемY, и3 проповёданію ї©ъ хrт0ву,
по tкровeнію тaйны, лёты вёчными ўмолчaнэ,
ћвльшижесz нн7э писaніи прbр0ческими, по повелёнію
вёчнаго бGа, въ послушaніе вёры, во всёхъ kзhцэхъ
познaвшисz, є3ди1нэмъ премyдрымъ бGомъ ї©ъ хrт0мъ,
є3мy же слaва в0 вэки ґми1нь.
ГлавA, єi7. За?, рѕ7i.

Д
0лжни же є3смы2 мы2 си1лніи, нeмощи немощнhхъ
носи1 т и, и3 не себЁ ўгожaти, к0ждо же вaсъ
бли1жнему да ўгожaетъ въ бlг0е къ создaнію.
и4бо и3 хrт0съ не себЁ ўгоди2. но ћко же є4сть пи1сано,
см7в
послaніе
поношeніz поносsщихъ тебЁ напад0ша нa м‰. є3ли1ка
бо преднапи1сана бhша, въ нaше наказaніе преднаписa
шасz. да терпёніемъ и3 ўтэшeніемъ писaніи, ўповaніе
и4мамы. бGъ же терпёніz и3 ўтэшeніz да дaстъ вaмъ
т0жде мyдрствовати дрyгъ к0 другу, n хrтЁ ї©э. да
є3динодyшно, є3ди1ными ўсты2 слaвите бGа и3 nц7A гDа
нaшего ї©а хrтA.
За?, рз7i.* Тёмъ же пріeмлите дрyгъ дрyга, ћко же
и3 хrт0съ пріsтъ вaсъ въ слaву б9ію. Гlю же хrтA ї©а
служи1телz бhвша nбрёзанію по и4стинэ б9іи, во є4же
ўтверди1ти nбэтовaніz б9іz nц7eмъ. ґ kзhкомъ по
млcти прослaвити бGа. ћко же є4сть пи1сано, сего2 рaди
и3сповёмсz тебЁ во kзhцэхъ гDи, и3 и4мени твоемY пою2.
И# пaки гlетъ, возвесели1тесz kзhцы, съ людми2 є3го2. И#
пaки, хвали1те гDа вси6 kзhцы, похвали1те є3го2 вси6 лю1діе.
И# пaки їса1іz гlетъ, бyдетъ к0рень їєссeoвъ, и3 востazи
владёти надъ kзhки, на того2 kзhцы ўповaютъ. бGъ
же ўповaніz, да и3сп0лнитъ вaсъ всsкоz рaдости и3 ми1ра,
въ вёрэ и3збhточествовати вaмъ во ўповaніи, си1лою
д¦а с™aго. И#звэщeнъ є4смь брaтіе моS и3 сaмъ ѓзъ n
вaсъ, ћко и3 сaми вы2 п0лни є3стE бlгости, и3 и3сп0лнени
всsкого рaзума, могyще и3 и4нэхъ наўчи1ти. дeрзэе же
къ ри1млzномъ
писaхъ вaмъ брaтіе моS t~части, ћко воспоминaz
вaмъ, за бlгодaть дaнную ми6 t~ бGа, во є4же бhти ми6
служи1телю ї©ъ хrт0ву во kзhцэхъ, сщ7еннодёйствующа
бlговэствовaніе б9іе. да бyдетъ приношeніе, є4же t
kзы6къ бlгопріsтно, и3 nсщ7eнно д¦омъ с™hмъ.
За?, р}i.* И$мамъ ќбо похвалY n хrтЁ ї©э ћже къ бGу.
не смёю бо гlати что2, и4хъ же не содёz хrт0съ мн0ю,
въ послушaніе kзhкомъ, сл0вомъ и3 дёломъ, въ си1лэ
и3 знaменіихъ и3 чюдесёхъ, си1лою д¦а б9іz. Ћко же ми6
t їєrли1ма и3 џкrтъ дaже до и3ллири1ка и3сп0лнити бlго
вэствовaніе хrт0во. си1це же потщaвсz бlговэсти1ти, не
и3дёже и3меновaсz хrт0съ, да не на чюжeмъ nсновaніи
сози1жду. Но ћко же є4сть пи1сано, и4мъ же не возвэсти1сz
n нeмъ, тjи ќзрzтъ. и3 и4же не ўслhшаша, ўразумёютъ.
Тёмъ же и3 возбранeнъ бhхъ мн0гажды пріити2 къ вaмъ.
нн7э же ктомY мёста не и4мыи въ странaхъ си1хъ, желaніе
же и3мhи пріити2 къ вaмъ t мн0гъ лётъ, ћко ѓще пои3дY
во и3спaнію, пріидY къ вaмъ. ўповaю бо ми1мо грzдhи
ви1дэти вaсъ, и3 вaми проводи1тисz тaмо, ѓще вaсъ прeжде
t~части насhщусz. нн7э же грzдY во їєrли1мъ въ служeніе
с™hмъ. бlговоли1ша бо макед0ніz и3 ґха1іz nбщeніе нёкое
сотвори1ти, къ ни1щимъ с™hмъ живyщимъ во їєrли1мэ.
см7г
послaніе
Бlговоли1ша бо, и3 д0лжни и4мъ сyть. ѓще бо въ д¦0в
ныхъ и4хъ причaстникы бhша kзhцы, д0лжни сyть
и3 въ пл0тьскихъ послужи1ти и4мъ. сіE ќбо скончaвъ и3
запечатлёвъ и4мъ пл0дъ сeй, пойдY вaми во и3спaнію.
вёмъ же ћко грzдhи къ вaмъ, во и3сполнeніе блгcвeніz,
бlговёстіz хrт0ва пріидY.
За?, рf7i.* Молю1 же вы6 брaтіе, гDемъ нaшимъ ї©ъ хrт0мъ,
и3 люб0вію д¦а, споспёшествуйте ми6 въ мlтвахъ n мнЁ
къ бGу, да и3збaвлюсz t проти1влzщихмисz во їудeи.
да слyжба моS ћже во їєrли1мэ бlгопріsтна бyдетъ
с™hмъ, да съ рaдостію пріидY къ вaмъ, в0лею б9іею, и3
ўпок0юсz съ вaми. бGъ же ми1ра со всёми вaми. ґми1нь.
ГлавA, ѕi7. За?, Rк.

В
ручaю же вaмъ fивeю сестрY нaшу, сyщу служи1тель
ницу цRкви ћже въ кегхрeихъ, да пріи1мете ю5 џ гDэ
дост0йнэ с™hмъ, и3 поспёшествуйте є4й, n нeй же
ѓще t вaсъ потрeбуетъ вeщи. И$бо и3 сіS застyпница
мн0гимъ бhсть, и3 самомY мнЁ. цэлyйте приски1ллу и3
ґки1лу, споспёшника моS n хrтЁ ї©э, и4же по дш7и2 моeй
своS вhz положи1ша, и4хъ же не ѓзъ є3ди1нъ бlгодарю2,
но и3 вс‰ цRкви kзhческіz, и3 домaшнюю и4хъ цRковь.
цэлyйте є3пенeта возлю1бленаго ми6, и4же є4сть начaтокъ
къ ри1млzномъ
ґха1іи во хrтA. цэлyйте маріaмъ, ћже мн0го труди1сz
n нaсъ. цэлyйте ґндр0ника и3 їyнію, ср0дники моS
и3 соплённики моS, и4же сyть нар0читы во ґпcлэхъ,
и4же и3 прeжде менE вёроваша во хrтA. цэлyйте ґмплjz
возлю1бленнаго ми6 џ гDэ. цэлyйте ўрвaна, споспёшника
нaшего n хrтЁ, и3 стахjz возлю1бленнаго ми6 џ гдcэ.
цэлyйте ґпeлеz и3скyсна n хrтЁ, цэлyйте сyщихъ t
ґристовyла. цэлyйте и3родіo1на ср0дника моего2. цэлyйте
и4 ж е t нарки1 с са сyщаz џ гDэ. цэлyйте трифeна
и3 триф0са, тружaющихсz џ гDэ. цэлyйте перси1ду
возлю1бленную, ћже мн0го труди1сz џ гDэ, цэлyйте
рyфа, и3збрaннаго џ гDэ, и3 м™рь є3го2 и3 мою2. цэлyйте
ґсигкри1та, флег0нта, є4рма, и3 патр0ва, є3рми1на, и3 сyщую
съ ни1ми брaтію. цэлyйте филол0га, и3 їулjю, нирez, и3
сестрY є3го2, и3 nлимпaна, и3 сyща съ ни1ми вс‰ с™hz.
цэлyйте дрyгъ дрyга лобзaніемъ с™hмъ. цэлyютъ вы6
вс‰ цRкви хrт0вы.
За?, рк7а.* Молю1 же вы6 брaтіе блюди1тесz t творsщихъ
распрS и3 разд0ры, чрeзъ ўчeніz є3мy же вы2 наўчи1стесz,
и3 ўклони1тесz t ни1хъ. таковjи бо гDви нaшему ї©у хrтY
не раб0таютъ, но своемY чрeву, и4же бlги1ми словесы2
и3 блгcвeніемъ прельщaютъ с®цA неѕл0бивыхъ. вaше бо
см7д
послaніе
послушaніе, ко всёмъ дости1же. рaдуюжесz є4же n вaсъ.
хощy же вaсъ мyдрымъ ќбо бhти въ бlг0е, кр0ткомъ
же въ ѕл0е. бGъ же ми1ра, да сокруши1тъ сатанY п0дъ
ноги вaша вск0рэ. Блгdть гDа нaшего ї©а хrтA съ вaми.
цэлyетъ вы6 тимоfeй споспёшникъ м0й, и3 лукjе, и3
їасс0нъ, и3 сосипaтръ ср0дники мои2. цэлyю вы6 и3 ѓзъ
тeртіе, написaвыи послaніе сіE џ гDэ. цэлyетъ вы6 га1іе
страннопріи1мецъ м0й, и3 цRкве всеS. цэлyетъ вы6 є3рaстъ
строи1тель градскjи, и3 куaртъ брaтъ. блгdть гDа нaшего ї©а
хrтA со всёми вaми, ґми1нь.

Конeцъ послaнію къ ри1млzномъ.


и4мать въ себЁ глaвъ ѕi7.
ґ зачaлъ цRк0
вныхъ,
м7д.
Къ КОРИ~НFОМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла, №.
ГлавA, №. За?, рк7в.

П
aвелъ звaнъ ґпcлъ ї©ъ хrт0въ, в0лею б9іею, и3 состeнъ
брaтъ, цRкви б9іи сyщей въ кори1нfэ, nсщ7eннымъ n
хrтЁ ї©э, звaнымъ с™hмъ, со всёми призывaющими
и4мz гDа нaшего ї©а хrтA, во всsкомъ мёстэ, тёхъ же
и3 вaшемъ.
За?, рк7г.* Бlгодaть вaмъ и3 ми1ръ, бGа nц7A нaшего, и3 гDа ї©а
хrтA. бlгодарю2 бGа моего2 всегдA n вaсъ, n бlгодaти б9іи,
дaннэй вaмъ n хrтЁ ї©э, ћко во всeмъ nбогaтистесz
n нeмъ, во всsкомъ сл0вэ, и3 всsкомъ рaзумэ, ћко же
свэдётельство хrт0во и3звэсти1сz въ вaсъ, ћко же вaмъ не
лиши1тисz ни во є3ди1номъ даровaніи, чaющимъ tкровeніе
гDа нaшего ї©а хrтA, и4же и3 ўтверди1тъ вaсъ дaже до концA,
непови1нныхъ въ дн7ь гDа нaшего ї©а хrтA. вёренъ бGъ, и4мъ
же звaни бhсте въ nбщeніе сн7а є3го2 ї©а хrтA гDа нaшего.
см7є
послaніе
За?, рк7д.* Молю1 же вы6 брaтіе, и4менемъ гDа нaшего ї©а
хrтA. да т0жде гlете вси6, и3 да нёсуть въ вaсъ распрS,
да є3стe же ўтвержeни въ т0й же мhсли, и3 въ т0мъ же
нрaвэ. возвэсти1бомисz n вaсъ брaтіе моS послaнными
t хлои1са, ћко рвeніz въ вaсъ сyть. гlю же се6, ћко к0ждо
вaсъ гlетъ, ѓзъ ќбо є4смь пaвловъ, ѓзъ же ґполл0совъ,
ѓзъ же ки1финъ, ѓзъ же хrт0въ. є3дA раздэли1сz хrт0съ;
є3дA пaвелъ распsсz по вaсъ; и3ли2 в0 и3мz пaвлово
кrти1стесz; бlгодарю2 бGа, ћко ни є3ди1наго t вaсъ кrти1хъ,
т0чію кри1спа и3 га1іz, да никт0же речeтъ ћко въ моE и4мz
крести1хъ. кrти1хъ же и3 стефани1новъ д0мъ. пр0чее не
вёмъ, ѓще кого2 и3н0го крести1хъ. не бо2 послA м‰ хrт0съ
кrти1ти, но бlговэсти1ти. не въ премyдрости сл0ва, да не
и3спраздни1тсz кrтъ хrт0въ.
За?, рк7є.* Сл0во бо кrтное, погибaющимъ ќбо, ю3р0дство
є4сть, ґ спасaющемъжесz нaмъ, си1ла б9іz є4сть. Пи1сано
бо є4сть, погублю2 премyдрость премyдрыхъ, и3 рaзума
разyмныхъ tвeргусz. гдЁ премyдръ, гдЁ кни1жникъ, гдЁ
совопр0сникъ вёка сего2; не nбуи2 ли бGъ премyдрость
ми1ра сего2; понeже бо въ премyдрости б9іи, не разумЁ
ми1ръ премyдростію бGа, бlгои3зв0ли бGъ бyйствомъ
проповёданіz спасти2 вёрующаz. Понeже бо и3 їудeе
къ кори1нfомъ, №
знaменіz пр0сzтъ, и3 є4ллини премyдрости и4щутъ. мh
же проповёдуемъ хrтA рaспzта, їудeoмъ ќбо соблaзнъ,
є4ллиномъ же безyміе. самёмъ же звaннымъ, їудeoмъ
же и3 є4ллиномъ, хrтA б9ію си1лу, и3 б9ію премyдрость.
ЗанE бyее б9іе, премyдрэе чlкъ є4сть. и3 немощн0е бGу,
крэпчaе чlкъ є4сть.
За?, рк7є.* Ви1дите бо звaніе вaше брaтіе, ћко не мн0зи
ли премyдріи п0 плоти, не мн0зи ли си1лни, не мн0зи
ли бlгор0дни. но бyzz ми1ра и3збрA бGъ, да премyдрыz
посрами1тъ. и3 нeмощнаz ми1ра и3збрA бGъ, да посрами1тъ
крёпкаz. и3 худор0днаz ми1ра и3 ўничижeннаz и3збрA бGъ,
и3 не сyщаz, да сyщаz ўпразни1тъ, ћко да не похвaлитсz
всsка пл0ть прeдъ бGомъ. И#зъ нег0 же вы2 є3стE, n хrтЁ
ї©э, и4же бhсть нaмъ премyдрость t~ бGа, прaвда же и3
nсщ7eніе и3 и3збавлeніе, да ћко же пи1шетсz, хвалsисz џ
гDэ да хвaлитсz.
ГлавA, в7.

И#
ѓзъ пришeдъ къ вaмъ брaтіе, пріид0хъ, не по
превосх0дному словеси2 и3ли2 премyдрости, возвэщaz
вaмъ свэдётельство б9іе. не суди1хъ бо вёдэти что2
въ вaсъ, т0чію ї©а хrтA, и3 сего2 рaспzта. И# ѓзъ въ нeмощи
и3 стрaсэ, и3 трeпетэ мн0зэ бhхъ къ вaмъ. и3 сл0во моE,
см7ѕ
послaніе
и3 пр0повэдь моS, не по препрёнію члчcкіz премyдрости
словесёхъ, но въ kвлeніи д¦а и3 си1лы, да вёра вaша не
въ мyдрости чlчьстей, но въ си1лэ б9іи бyдетъ.
За?, рк7ѕ.* Премyдрость же гlемъ въ совершeныхъ.
премyдрость же не вёка сего2, ни кн7зь вёка сего2 престаю1
щую, но гlемъ премyдрость б9ію въ тaйнэ, сокровe
ную, ю4же преdўстaви бGъ прeжде вBкъ въ слaву нaшу,
ю4же никт0же t кн7зь вёка сего2 разумЁ. ѓще бо бhша
разумёли, не бhша гDа слaвэ рaспzли. Но ћко же є4сть
пи1сано.
За?, рк7з.* И$хъ же џко не видЁ, и3 ќхо не слhша, и3
нa с®це чlку не взhде, ћже ўгот0ва бGъ лю1бzщимъ
є3го2. Нaмъ же бGъ tкрhлъ є4сть д¦омъ свои1мъ. д¦ъ
бо вс‰ и3спытyетъ, и3 глубины2 б9іz. кт0 бо вёсть t
чlкъ, ћже въ чlцэ, т0чію д¦ъ чlка живyщіи въ нeмъ;
тaкожде же и3 б9іz никт0же вёсть, т0чію д¦ъ б9іи.
мh же не дyхъ ми1ра сего2 пріsхомъ, но д¦ъ и4же t~ бGа,
да вёмы даровaнныхъ нaмъ t~ бGа. и4хъ же и3 гlемъ, не
въ наўчeныхъ чlческіz премyдрости словесёхъ. но въ
наўчeныхъ д¦а с™aго, д¦0внаz д¦0вными сразсуждaюще.
дш7eвенъ же чlкъ не пріeмлетъ ћже t д¦а б9іz. ю3р0дство
бо є3мY є4сть, и3 не м0жетъ разумёти, занE д¦0внэ
къ кори1нfомъ, №
востzзyетсz, д¦0вныи же востzзyетъ ќбо вс‰, ґ сaмъ
т0й ни t є3ди1наго востzзyетсz. Кт0 бо разумЁ ќмъ
гDнь, и4же и3зъkсни1тъ и5; мh же ќмъ хrт0въ и4мамы.
ГлавA, G.

И#
ѓзъ брaтіе, немог0хъ вaмъ гlати ћко же д¦0внымъ,
но ћко же пл0тzномъ, ћко младeнцемъ n хrтЁ.
млек0мъ вы6 напои1 х ъ, ґ не брaшномъ. не ќбо
можaсте, но ни є3щE м0жете нн7э. є3щe бо пл0тстіи
є3стE. и3дёже бо въ вaсъ зaвисти, и3 рвeніz, и3 распрS, не
пл0тстіи ли є3стE, и3 по чlчеству х0дите; є3гдa бо гlетъ
кто2, ѓзъ ќбо є4смь пaвловъ. другjи же ѓзъ ґполл0совъ,
ѓзъ же ки1финъ. и4нъ, ѓзъ же хrт0въ. Не пл0тстіи ли
є3стE; кто2 ќбо є4сть пaвелъ; кт0 же ли ґполл0съ; но т0чію
служи1теле, и4ми же вёровасте, и3 комyждо ћко же гDь
дaстъ. Ѓзъ насади1хъ, ґполл0съ напои2, бGъ же возрасти2.
тёмъ же ни насаждazи є4сть что2, ни напоszи, но
возрастazи бGъ. насаждazи же и3 напоszи, є3ди1но є3стA.
к0ждо же свою2 мздY пріи1метъ по своемY трудY.
За?, рк7и.* БGу бо є3смE поспёшники, б9іе тzжaніе,
б9іе здaніе є3стE. По бlгодaти б9іи дaннэй мнЁ, ћко
же премyдръ ґрхитект0нъ nсновaніе положи1хъ, и4нъ
же назидaетъ. к0ждо же да блюдeтъ кaко назидaетъ.
см7з
послaніе
nсновaніz бо и3н0го никт0же м0жетъ положи1ти пaче
лежaщаго, и4же є4сть ї©ъ хrт0съ. Ѓще ли кто2 назидaетъ
на nсновaніи сeмъ, злaто, сребро2, кaменіи честнhхъ,
дровA, сёно, тр0стіе. ког0ждо дёло kвлeно бyдетъ, дн7ь
бо kви1тъ, занE nгнeмъ tкрывaетсz. и3 ког0ждо дёло
kков0 же є4сть, џгнь и3скyситъ. и3 є3г0 же дёло ѓще
пребyдетъ є3г0 же наздA, мздY пріи1метъ. Ґ є3г0 же дёло
сгори1тъ, nтщети1тсz, сaмъ же сп7сeтсz. Тaкожде ћко
же nгнeмъ. не вёсте ли ћко хрaмъ б9іи є3стE, и3 д¦ъ
б9іи живeтъ въ вaсъ; ѓще ли кто2 хрaмъ б9іи растли1тъ,
растли1тъ сего2 бGъ. хрaмъ бо б9іи с™ъ є4сть, и4же є3стE вы2.
За?, рк7f.* Никт0же себE да прелщaетъ. ѓще кто2 мни1тсz
мyдръ бhти въ вaсъ, въ вёцэ сeмъ, бyй да бывaетъ, ћко
да бyдетъ премyдръ. премyдрость бо ми1ра сего2, бyйство
ќ бGа є4сть. Пи1сано бо є4сть, запинazи премyдрымъ въ
ковaрствэ и4хъ. И# пaки, гDь вёсть помышлeніz члчcка,
ћко сyть сyетна. тёмъ же никт0же да хвaлитсz въ
чlцэхъ. вс‰ бо вaша сyть, ѓще пaвелъ, ѓще ґполл0съ,
ѓще ки1фа, и3ли2 ми1ръ, и3ли2 жив0тъ, и3ли2 смр7ть, и3ли2
настоsщаz, и3ли2 бyдущаz, вс‰ вaша сyть, вh же хrт0ви,
хrт0съ же б9іи.
ГлавA, д7. За?, Rл.
къ кори1нfомъ, №

Т
aко нaсъ да непщyетъ чlкъ, ћко же слугы2 хrт0вы, и3
строи1телz тaйнамъ б9іzмъ. ґ є3г0 же пр0чее и4щете
въ строи1телехъ, да вёренъ кто2 nбрsщетсz. мнё же
не въ вели1ко є4сть, да t вaсъ и3стzжyсz, и3ли2 t чlческаго
днE. но ни сaмъ себE востzзaю. Ничт0же бо себE свёмъ,
но ни n сeмъ nправдaюсz. востzзazи же м‰ гDь є4сть.
За?, Rл.* Тёмъ же прeжде врeмене ничт0же суди1те,
д0ндеже пріи1детъ гDь, и4же в0 свэтэ приведeтъ тaйнаz
тeмнаz, и3 nбъkви1тъ совёты с®чныz. и3 тогдA похвалA
бyдетъ комyждо t~ бGа. Сіs же брaтіе моS преnбрази1хъ
на себE, и3 ґполл0са вaсъ рaди, да t нaю наўчи1тесz не пaче
мyдрствовати напи1саныхъ, да не є3ди1нъ по є3ди1ному
гордитeсz нa друга. кт0 бо т‰ разсуждaетъ; чт0 же
и4маши є3г0 же нёси пріsлъ; ѓще ли пріsлъ є3си2, чт0сz
хвaлиши ћко непріeмъ; се6 сhти є3стE, се6 nбогати1стесz,
безъ нaсъ цrтвовасте. и3 є3щE ќбо да воцRи1тесz, да и3 мы2
бhхомъ съ вaми цrтвовали.
За?, рlа.* Мню1 бо ћко бGъ ны6 послaнникы послёднzz
kви2 ћко насмeртникы. занE поз0ръ бhхомъ ми1ру, и3
ѓнGломъ и3 чlкомъ. мы2 ќбо бyи хrтA рaди, вh же мyдри
n хrтЁ. мы2 нeмощни, вh же крёпцы. вы2 слaвни, мh
же безчeстни. до нн7эшнzго часA и3 ѓлчемъ и3 жaждемъ,
см7и
послaніе
и3 наготyемъ и3 стрaждемъ, и3 скитaемсz, и3 тружaемсz,
дёлающе свои1ми рукaми. ўкарsеми, блгcвлsемъ. гони1ми,
тeрпимъ. хyлими, ўтэшaемъ. ћко же nтрeбы ми1ру
бhхомъ, всёмъ попрaніе досeлэ. не срамлsz вaсъ пишY
сіS, но ћко чaда моS возлю1бленаz наказyю. ѓще бо и3
мн0гихъ пёстунъ и4мате n хrтЁ, но не мн0гы nц7A. n
хrтё бо ї©э бlговэствовaніемъ ѓзъ вы6 роди1хъ. и3 молю1
же вaсъ, под0бни мнЁ бывaйте, ћко же ѓзъ хrтY.
За?, рlв.* Сего2 рaди послaхъ къ вaмъ тимоfez, и4же
ми6 є4сть чaдо возлю1блено и3 вёрно џ гDэ, и4же вaмъ
воспомsнетъ пути2 моS, ћже n хrтЁ ї©э, ћко же и3
вездЁ и3 во всsкой цRкви ўчY. ћко не грzдyщу ми6 къ
вaмъ, нёцыи разгордёшасz. пріидy же ск0ро къ вaмъ, ѓще
гDь восх0щетъ, и3 ўразумёю не сл0во разгордёвшихсz,
но си1лу. не въ словеси1 бо цrтво б9іе, но въ си1лэ. что2
х0щете; пaлицею ли пріидY къ вaмъ, и3ли2 люб0вію и3
д¦омъ кр0тости.
ГлавA, є7.

T
нyду ли слhшитсz въ вaсъ блужeніе, и3 таково2
блужeніе, kков0 же ни во kзhцэхъ и3менyетсz,
ћко нёкоему и3мёти женY џ§юю. и3 вы2 разгордёсте,
и3 не пaче плaкасте, да и4зметсz t среды2 вaшеz, содёzвыи
къ кори1нfомъ, №
дёло сіE. ѓзъ ќбо ѓки не ў вaсъ сhи тёломъ, т{ же
живhи д¦омъ, ќже суди1хъ ћко т{ сhи. содёzвшего
си1це сіE, n и4мени гDа нaшего ї©а хrтA, собрaвшимсz
вaмъ, и3 моемY д¦у, съ си1лою гDа нaшего ї©а хrтA, предaти
таковaго сатанЁ во и3змождeніе пл0ти, да дх7ъ є3го2
сп7сeтсz въ дн7ь гDа нaшего ї©а хrтA. Не добрA похвалA вaша.
За?, рlг.* Не вёсте ли, ћко мaлъ квaсъ всE смэшeніе
квaситъ; nчи1стите ќбо вeтхіи квaсъ да бyдете н0во
смэшeніе, ћко же є3стE безквaсни. и4бо пaсха нaша за
ны6 пожрeнъ бhсть хrт0съ. тёмъ же да прaзнуемъ не
въ квaсэ вeтсэ, ни въ квaсэ ѕл0бы и3 лукaвствэ, но въ
бесквaсіихъ, чистоты2 и3 и4стины.
За?, рlд.* Писaхъ вaмъ въ послaніи не примэшaтисz
блудник0мъ, и3 не т0чію блудник0мъ ми1ра сего2, и3ли2
лихои1мцемъ, и3ли2 хи1щникомъ, и3ли2 и3долослужи1телемъ.
понeже д0лжни є3стE ќбо t ми1ра сего2 и3зhити. Нн7э
же писaхъ вaмъ, не примэшaтисz, ѓще нёкіи брaтъ
и3менyемъ бyдетъ, блудни1къ, и3ли2 лихои1мецъ, и3ли2 и3доло
служи1тель, и3ли2 досади1тель, и3ли2 піsница, и3ли2 хи1щникъ,
съ таковhми нижE ћсти. Чт0 бо ми6 и3 внёшнихъ
nсуждaти. не внyтренимъ ли вы2 сyдите; внёшнымъ же
бGъ сyдитъ. и3 и3змёте ѕлaго t вaсъ самёхъ.
см7f
послaніе
ГлавA, ѕ7.

С
мёетъ ли кто2 t вaсъ, вeщь и3мёz ко и3н0му, суди1тисz
t непрaведныхъ, ґ не t с™hхъ; не вёсте ли, ћко с™jи
ми1рови хотsтъ суди1ти; и3 ѓще вaми сyдъ пріи1метъ
ми1ръ, не дост0йни є3стE суди1щемъ худhмъ; не вёсте ли
ћко ѓгGломъ суди1ти х0щемъ, ґ не т0чію житeйскимъ;
житeйска бо суди1ща ѓще и4мате, ўничижeныхъ въ цRкви,
си1хъ посаждaете, къ срaму вaмъ гlю. тaко ли нёсть ни
є3ди1нъ въ вaсъ мyдръ, и4же м0жетъ разсуди1ти междY
брaтіи свои1хъ; но брaтъ съ брaтомъ сyдитсz, да є3щE
предъ невёрными. сіE ќбо tню1дъ срaмъ вaмъ є4сть, ћко
тzжбы2 и4мате межи2 себE. почто2 не пaче nби1дими є3стE;
почто2 не пaче лишeни бывaете; но вы2 сaми nби1дите и3
лишaете, да є3щE брaтіе и3ли2 не вёсте, ћко непрaведницы
цrтва б9іz не наслёдzтъ; не льсти1те себE, ни блудницы2,
ни и3долослужи1теле, ни прелюбодёе, ни скверни1теле, ни
малакjz, ни мужел0жницы, ни лихои1мцы, ни тaтіе,
ни піsницы, ни досади1теле, ни хи1щницы, цrтвіz б9іz
не наслёдzтъ. и3 тогдA что2 бёсте; но nмhстесz, но
nс™и1стесz, но nпрaвдистесz и4менемъ гDа нaшего ї©а
хrтA, и3 д¦омъ бGа нaшего.
За?, рlє.* Вс‰ ми6 лёть сyть, но не вс‰ на п0лзу. и3 вс‰
къ кори1нfомъ, №
ми6 лёть сyть, но не ѓзъ nбладaнъ бyду t кого2. брaшна
чрeву, и3 чрeво брaшномъ. бGъ же и3 сіS да ўпрaзнитъ.
тёло же не блужeнію, но гDви, и3 гDь тёлу. бGъ же и3 гDа
воздви1же, и3 нaсъ съ ни1мъ воздви1гнетъ си1лою своeю. Не
вёсте ли, ћко тэлесA вaша, ќдове хrт0ви сyть; взeмъ
ли ќбо ќды хrт0вы, сотворю2 ќды блудни1чи; да не
бyдетъ. и3ли2 не вёсте ћко прилэплszисz сквернодёицы,
є3ди1но тёло є4сть съ блудодёицею; бyдета бо речE џба въ
пл0ть є3ди1ну. прилэплszижесz гDви, є3ди1нъ д¦ъ є4сть съ
гDемъ. бёгайте блудодэsніz, всsкъ бо грёхъ, и4же ѓще
сотвори1тъ чlкъ, кромЁ тёла є4сть. Ґ блудsи, въ своE
тёло согрэшaетъ. и3ли2 не вёсте, ћко тэлесA вaша хрaмъ
живyщему въ вaсъ с™0му д¦у сyть, є3г0 же и4мате t~ бGа,
и3 нёсте себЁ; кyплени бо є3стE цэн0ю.
За?, рlѕ.* Прослaвите ќбо бGа, въ тэлесeхъ вaшихъ, и3
въ дш7aхъ вaшихъ, ћже сyть б9іz.
ГлавA, з7.

Ґ
n ни1хъ же писaсте ми6, добро2 чlку женЁ не прика
сaтисz, но блудодэsніz рaди, к0ждо свою2 женY да
и4мать, и3 кazждо женA св0й мyжъ да и4мать. женЁ
мyжъ д0лжную люб0вь да воздаeтъ, тaкожде и3 женA
мyжу. женA свои1мъ тёломъ не владёетъ, но мyжъ.
©н
послaніе
тaко же и3 мyжъ свои1мъ тёломъ не владёетъ, но женA.
Не лишaйте дрyгъ дрyга, т0чію по соглaсію к0 времени,
да пребывaете въ постЁ и3 мlтвэ, и3 пaки вкyпэ соби
рaйтесz. да не и3скушaетъ вaсъ сатанA невоздержaніемъ
вaшимъ. сіe же гlю по совёту, ґ не по повелёнію. хощy
бо да вси6 чlцы бyдутъ, ћко же и3 ѓзъ. но к0ждо своE
даровaніе и4мать t~ бGа, џвъ ќбо си1це, џвъ же си1це.
Гlю же безбрaчнымъ и3 вдови1цамъ, добро2 и4мъ є4сть, ѓще
пребyдутъ ћко же и3 ѓзъ. ѓще ли не ўдержaтсz, да посz
гaютъ. лyчше бо є4сть жени1тисz, нeжели раждизaтисz.
Ґ nжени1вшимсz завэщавaю, не ѓзъ, но гDь, женЁ
t мyжа не разлучaтисz, ѓще ли же и3 разлучи1тсz,
да пребывaетъ безбрaчна. и3ли2 да смири1тсz съ мyжемъ
свои1мъ. и3 мyжу жены2 не tпущaти. Пр0чимъ же ѓзъ
гlю, ґ не гDь.
За?, рlз.* Ѓще кот0рыи брaтъ женY и4мать невёрну, и3
тA бlговоли1тъ жи1ти съ ни1мъ, да не nставлsетъ є3S.
И# женA ѓще и4мать мyжа невёрна, и3 т0й бlговоли1тъ
жи1ти съ нeю, да не nставлsетъ є3го2. с™и1тъбосz мyжъ
невёренъ n женЁ вёрне, и3 с™и1тсz женA невёрна, џ
мужи вёрне. понeже ќбо чaда вaша нечи1стаz сyть, нн7э
же с™а сyть. ѓще ли невёрныи tлучaетсz, да разлучи1тсz.
къ кори1нfомъ, №
не поработи1тъбосz брaтъ и3ли2 сестрA въ таковhхъ. Въ
ми1ръ бо призвA нaсъ гDь бGъ. чт0 бо вёси жeно, ѓще
мyжа сп7сeши, и3ли2 что2 вёси мyжу, ѓще женY сп7сeши;
т0чію коемyждо ћко же раздэли1лъ є4сть бGъ. к0иждо
ћко же при1званъ бhсть гDемъ, тaко да х0дитъ. и3 тaко во
всёхъ цRквaхъ повелэвaю. во nбрёзаніи ли кто2 призвaнъ
бhсть; да не tт0ргнетсz. въ неnбрёзаніи ли кто2 приз
вaнъ бhсть; да не nбрёзуетсz. nбрёзаніе ничт0же є4сть,
и3 неnбрёзаніе ничт0же є4сть, но соблюдeніе зaповэдей
б9іихъ. к0ждо въ звaніи въ нeмъ же призвaнъ бhсть,
въ т0мъ да пребывaетъ. Рaбъ ли призвaнъ бhлъ є3си2; да
не неради1ши. но ѓще и3 м0жеши своб0дъ бhти, б0льши
пораб0ти себE. призвaныи бо гDемъ рaбъ, своб0дникъ
гDнь є4сть. Тaкожде и3 призвaнныи своб0дъ, рaбъ є4сть
хrт0въ. цэн0ю кyплени бhсте, не бывaйте раби2 чlкомъ.
За?, рlи.* К0ждо въ нeмъ же призвaнъ бhсть, брaтіе,
въ т0мъ да пребывaетъ прeдъ бGомъ. n ю4нотахъ же
и3 дёвахъ повелёніz t~ бGа не и4мамъ. совётъ же
даю2, ћко поми1лованъ t~ гDа вёренъ бhти. мню2 ќбо
сіE добро2 бhти за настоsщую нyжду, ћко добро2 чlку
є4же тaко бhти. Привzзaешилисz женЁ; не и3щи2 разрэ
шeніz. tрэшaешилисz жены2; не и3щи2 жены2. ѓще ли и3
сн7а
послaніе
nжeнишисz, не согрэши1лъ є3си2. и3 ѓще посsгнетъ дёва,
не согрэши1ла є4сть. Ск0рбь же пл0ти и3мёти бyдутъ
таковjи. Ѓзъ же вы6 щадS. сіe же гlю брaтіе, ћко врeмz
прекращeно є4сть пр0чее, да и3 и3мyщеи жены2, ћко не
и3мyще бyдутъ. и3 плaчущеисz, ћко же не плaчуще. и3 рaду
ющесz, ћко не рaдующесz. и3 купyющеи, ћко не содержaще.
и3 трeбующеи ми1ра сего2 ћко не трeбующе. прех0дитъ бо
џбразъ ми1ра сего2. Хощy же вaсъ безпечaльномъ бhти. не
nжени1выисz, печeтсz n гDнихъ, кaко ўгоди1ти гDви. Ґ
nжени1выисz, печeтсz n мирски1хъ, кaко ўгоди1ти женЁ.
раздэли1сz и3 женA и3 дёва. непосsгшіz печeтсz n гDнихъ,
кaко ўгоди1ти гDви, да є4сть с™а и3 тёломъ и3 дyхомъ. ґ
посsгшіz, печeтсz n мирски1хъ, кaко ўгоди1ти мyжу.
За?, рlf.* Сіe же на п0льзу вaмъ самёмъ гlю, не да си1лу
вaмъ наложY, но къ бlгоnбрaзію и3 бlгоприступaнію
гDви безм0лвно. Ѓще ли же кто2 безъ nбрaзити n дёвэ
своeй непщyетъ, ѓще є4сть прев0зрастна, и3 тaко должнA
є4сть бhти, є4же х0щетъ да твори1тъ. не согрэшaетъ да
ѓще посsгнетъ. ґ и4же стои1тъ твeрдо с®цемъ, не и3мhи
нyжда, влaсть же и4мать n своeй в0ли, и3 се6 разсуди1лъ
є4сть въ с®цы своeмъ блюсти2 дёву свою2, д0брэ твори1тъ.
Тёмъ же и3 вдаsй брaку свою2 дёву, д0брэ твори1тъ. и3 не
къ кори1нfомъ, №
вдаsй, лyчше твори1тъ. женA привsзана є4сть зак0номъ
внели1ко врeмz живeтъ мyжъ є3S. Ѓще ли ќмретъ мyжъ
є3S, своб0дна є4сть за нег0же х0щетъ посsгнути, т0чію
џ гDэ. бlжeнэйша же є4сть, ѓще тaко пребyдетъ по
моемY совёту. мню1босz и3 ѓзъ д¦ъ б9іи и3мёz.
ГлавA, }.

n
и3доложeртвеныхъ же вёмы ћко вси6 рaзумъ и4мамы.
рaзумъ ќбо кичи1тъ. ґ любh же созидaетъ. ѓще ли
кто2 мни1тсz вёдэти что2, не u5 ничт0же разумЁ ћко
же подобaетъ разумёти. ѓще же кто2 лю1битъ бGа, сeй
познaнъ бhсть t него2. n kдeніи же и3доложeртвенэмъ,
вёмы ћко ни є3ди1нъ и4долъ въ ми1рэ. и3 ћко никт0же
бGъ и4нъ, т0кмо є3ди1нъ. и4бо ѓще и3 сyть гlеміи б0зи,
и3ли2 нa нб7си, и3ли2 на земли2. ћко же сyть б0зи мн0зи, и3
госп0діе мн0зи. Но нaмъ є3ди1нъ бGъ nц7ъ, и3зъ нег0 же
вс‰ и3 мы2 ў него2. и3 є3ди1нъ гDь ї©ъ хrт0съ, и4мъ же вс‰ и3
мы2 тёмъ. И# є3ди1нъ д¦ъ с™ъ, въ нeмъ же всsческаz, и3
мы2 въ нeмъ. но не во всёхъ рaзумъ. нёцыи же с0вэстію
и4дольскою дaже досeлэ ћко же и3доложeртвеное kдsтъ. и3
с0вэсть и4хъ немощнA сyщи скверни1тсz.
За?, Rм.* Брaшно же нaсъ не постaвитъ прeдъ бGомъ,
нижe бо ѓще ћмы, и3збhточествуемъ. НижE ѓще не
сн7в
послaніе
ћмы, лиши1мсz. блюдётежесz, да не кaко влaсть вaша
сіS, преткновeніе бyдетъ нeмощнымъ брaтіи. ѓще бо
кто2 ви1дитъ т‰ и3мyща рaзумъ, въ трeбищи возлежaща,
не с0вэсть ли є3го2 є3мY нeмощна сyщи, сози1жетсz
и3доложeртвенаz ћсти; и3 поги1бнетъ нeмощныи брaтъ въ
твоeмъ рaзумэ, є3г0 же рaди хrт0съ ќмре. Тaкожде же
согрэшaющи въ брaтію, и3 бью1ще и4хъ с0вэсть нeмощну
сyщу, во хrтA согрэшaете. Тёмъ же ѓще брaшно
соблажнsетъ брaта моего2, не и4мамъ ћсти мsса в0
вэки, да не соблажню2 брaта моего2.
ГлавA, f7.

Н
ёсмь ли ґпcлъ; нёсмь ли своб0дъ; не ї©а хrтA ли гDа
нaшего ви1дэхомъ; не дёло ли моE вы2 є3стE џ гDэ;
ѓще ќбо и3нhмъ нёсмь ґпcлъ, но ќбо вaмъ є4смь.
За?, рм7а.* Печaть бо моемY ґпcльству вы2 є3стE џ гDэ.
М0й бо tвётъ востzзaющимъ менE сeй є4сть, є3дA не
и4мамы влaсть ћсти и3 пи1ти; є3дA не и4мамы влaсть
сестрY женY води1ти, ћко же и3 пр0чіи ґпcли, и3 брaтіz
гDнz, и3 ки1фа; и3ли2 є3ди1нъ ѓзъ и3 варнaва, не и4мамы
влaсть є4же не дёлати; кто2 вои1нствуетъ свои1ми nбр0ки
когдA; и3ли2 кто2 насаждaетъ виногрaдъ, и3 t плодA є3го2 не
ћстъ; и3ли2 кто2 пасeтъ стaдо, и3 t млекA стaду не ћстъ;
къ кори1нfомъ, №
є3дA по чlку сіS гlю; не и3 зак0нъ ли сіS гlетъ; въ
моmсeoвэ бо зак0нэ пи1шетъ, да не загради1ши ўстA
волA молотsща. є3дA n вол0вэхъ ради1тъ бGъ; но нaсъ
рaди всsко гlетъ, нaсъ бо рaди вписaсz. Ћко n надeжди
д0лженъ є4сть nрsи nрaти, и3 молотsи съ надeждею да
своего2 ўповaніz причасти1тсz. Ѓще мы2 д¦0внаz сёzхомъ
вaмъ, вели1ко ли ѓще мы2 вaша тэлeснаz п0жнемъ; ѓще
и3нjи влaсти вaшей причащaютсz, не пaче ли мы2; но не
сотвори1хомъ по џбласти сeй, но вс‰ терпи1мъ, да не
прекращeніе коE дaмы бlговэствовaнію хrт0ву.
За?, рм7в.* Не вёсте ли ћко дёлающіи сщ7eннаz, t
с™и1лища kдsтъ; и3 служaщіи nлтарю2, со nлтарeмъ
съдэлsютсz; тaко и3 гDь повелЁ, проповёдующимъ
бlговёстіе, t бlговёстіz питaтисz. ѓзъ же ни є3ди1но
сотвори1хъ t си1хъ. не писaхъ же сіS, да тaко бyдетъ n
мнЁ. д0брэе бо мнЁ пaче ќмрети, нeжели похвалY мою2
кто2 да и3спрaзднитъ. ѓще бо бlговэствyю, нёсть ми6
похвалы2, нyжда бо ми6 належи1тъ. г0ре же мнЁ ѓще не
бlговэствyю, ѓще ќбо в0лею сіE творю2, мздY и4мамъ. ѓще
ли нев0лею, строeніе ми6 є4сть прeдано. Кaz ли ќбо ми6
є4сть мздA; да бlговэствyющу ми6 безъ мзды2 положY
бlговёстіе хrт0во, во є4же не твори1ти ми6 по џбласти
сн7г
послaніе
моeй въ бlговэствовaніи.
За?, рм7г.* Своб0денъ бо сhи t всёхъ, всёмъ себE пора
б0тихъ, да мн0жайшихъ пріnбрsщу. бhхъ їудeoмъ,
ћко же їудeй, да їуде6z пріnбрsщу. подъзак0ннымъ
ћко же подъзак0ненъ, да подъзак0нныz пріnбрsщу.
беззак0ннымъ, ћко беззак0ненъ. не сhи беззак0нникъ
бGу, но зак0нникъ хrт0въ, да пріnбрsщу беззак0нныz.
Бhхъ нeмощнымъ ћко нeмощенъ, да нeмощныz
пріnбрsщу. всёмъ бhхъ вс‰, да всsко нёкіz спасY. сіe
же творю2 за бlговёстіе, да соџбэщникъ є3мY бyду. Не
вёсте ли, ћко текyщіи въ поз0рищи, вси6 ќбо текyтъ,
є3ди1нъ же пріeмлетъ п0честь; тaко тецёте да пости1гнете.
Всsкъ же подвизazисz, t всёхъ воздержи1тсz. и3
nни2 ќбо да и3стлёненъ вэнeцъ пріи1мутъ, мh же не
и3стлёненъ. ѓзъ ќбо тaко текY, не ѓки безвёстно. тaко
подвизaюсz, не ѓки воздyхъ біS. но ўмерщвлsю тёло
своE и3 порабощY є5. да не кaко и3нhмъ проповёдуz, сaмъ
неключи1мъ бyду.
ГлавA, ‹. За?.

Н
е хощy же вaсъ невёдэти брaтіе, ћко nц7ы2 нaши вси6
подъ џблакомъ бёша, и3 вси6 сквозЁ м0ре проид0ша, и3
вси6 ў моmсez кrти1шасz въ џблацэ и3 въ м0рэ. и3 вси6
къ кори1нfомъ, №
т0жде брaшно д¦0вно kд0ша, и3 вси6 т0жде пи1во д¦0вно
пи1ша. піsху бо t д¦0внаго послёдующаго кaмени.
кaмень же бB хrт0съ.
За?, рм7д.* Но не въ мн0жайшихъ и4хъ бlговоли2 бGъ.
поражeни бо бhша въ пустhни. сіs же џбразы нaмъ
бhша, ћко не бhти нaмъ пох0тникомъ ѕлhхъ, ћко
же и3 nни2 похотёша. Ни и3долослужи1тели бывaйте, ћко
же нёцыи t ни1хъ, ћко же є4сть пи1сано, сэд0ша лю1діе
ћсти и3 пи1ти, и3 востaша и3грaти. нижE соблyдимъ, ћко
же нёцыи t ни1хъ соблуди1ша, и3 пад0ша во є3ди1нъ дн7ь,
двaдесzте и3 три2 тhсуща. Ни да и3скушaемъ бGа, ћко
же нёцыи t ни1хъ и3скуси1ша, и3 t ѕм‡й погиб0ша. ни
ропщи1те, ћко же нёцыи t ни1хъ пороптaша, и3 погиб0ша
t всегуби1телz. сіs же вс‰ џбрази прилучaхусz џнэмъ,
пи1сана же бhша въ наўчeніе нaше, въ ни1хъ же концы2
вёкъ достиг0ша.
За?, рм7є.* Тёмъ же мнsисz стоsти, да блюдeтсz, да не
падeтъ. Напaсть вaсъ не дости1же, т0чію чlческа. си1ленъ
же бGъ, и4же не nстaвитъ вaсъ и3скуси1тисz, пaче є4же
м0жете. но сотвори1тъ со и3скушeніемъ и3 и3збhтіе, ћко
возмощи2 вaмъ понести2. Тёмъ же брaтіz моS возлю1
бленаz, бёгайте t и3долослужeніz. Ћко мyдрымъ гlю,
сн7д
послaніе
суди1те вы2 є4же гlю, чaша бlгословeніz, є3s же бlго
словлsемъ, не nбщeніе ли кр0ви хrт0вэ є4сть; хлёбъ
є3г0 же л0мимъ, не nбщeніе ли тёлу хrт0ву є4сть;
ћко є3ди1нъ хлёбъ, є3ди1но тёло є3смы2 мн0зи. вси6 бо
t є3ди1ного хлёба причащaемсz. ви1дите ї}лz п0 плоти.
не kдyщеи ли жeртвы, џбэщницы nлтарeви сyть; что2
ќбо гlю; ћко и4долъ что2 є4сть, и3ли2 и3доложeртвено что2
є4сть; но занE ћже жрyтъ kзhцы, бэс0мъ жрyтъ, ґ не
бGови. Не хощY же вaсъ џбэщникомъ бhти бэс0мъ. не
м0жете чaшу гDню пи1ти, и3 чaшу бэс0вску. Не м0жете
трапeзэ гDни причащaтисz, и3 трапeзэ бэс0встэй. и3ли2
раздражaемъ гDа, є3дA крэпчaйши є3го2 є3смы2;
За?, рм7ѕ.* Вс‰ ми6 лёть є4сть, но не вс‰ на п0льзу. вс‰
ми6 лёть сyть, но не вс‰ назидaютъ, никт0же своего2 си6
да и4щетъ, но ћже бли1жнzго к0ждо. всE є4же на т0ржищи
продаeмое kди1те, ничт0же сумнsщесz зa совэсть. ГDнz
бо землS, и3 и3сполнeніе є3S. ѓще ли кто2 t невёрныхъ
призывaетъ вы6, и3 х0щете и3ти2. всE предлагaемое вaмъ
kди1те, ничт0же сумнsщесz зa совэсть.
За?, рм7з.* Ѓще ли кто2 вaмъ речeтъ, се6 и3доложeртвено
є4сть, не kди1те, за џного повёдавшаго, и3 с0вэсть, гDнz
бо землS и3 и3сполнeніе є3S. С0вэсть же гlю, не свою2
къ кори1нfомъ, №
но другaго. вскyю бо своб0да моS сyдитсz t и3н0z
с0вэсти; ѓще ѓзъ бlгодaтію причащaюсz, почто2 хулY
пріeмлю, n нeмъ же ѓзъ бlгодарю2; ѓще ќбо ћсте, ѓще
ли піeте, ѓще ли и4но что2 творитE, вс‰ во слaву б9ію
твори1те. безпреткновeни бывaйте їудeемъ и3 є4ллиномъ и3
цRкви б9іи. ћко же и3 ѓзъ во всeмъ всёмъ ўгождaю, не
и3скjи свою2 п0льзу, но мн0гихъ да спасyтсz. подражaтели
мнЁ бывaйте, ћко же и3 ѓзъ хrтY.
ГлавA, аi7.

Х
валю1 же вы6 брaтіе, ћко вс‰ моS п0мните. И# ћко же
предaхъ вaмъ, предaніz держитE. хощy же вaсъ вёдэ
ти, ћко всsкому мyжу главA хrт0съ є4сть. Главa же
женЁ, мyжъ. Главa же хrтY, бGъ. всsкъ мyжъ мlтву
дёz, и3ли2 прbр0чествуz, покрhтою глав0ю, срамлsетъ главY
свою2. и3 всsка женA мlтву дёющи, и3ли2 прbр0чествующи,
tкровeнною глав0ю, срамлsетъ главY свою2. є3ди1но бо
є4сть и3 т0жде nстругaнэй. ѓще ќбо не покрывaетсz
женA, да стрижeтсz. Ѓще ли же срaмъ женЁ стри1щисz
и3ли2 бри1тисz, да покрывaетсz. Мyжъ бо не д0лженъ
є4сть покрывaти главY, џбразъ и3 слaва б9іz сhи. женa
же слaва мyжу є4сть.
За?, рм7и.* Нёсть бо мyжъ t жены2, но женA t мyжа.
сн7є
послaніе
и4бо не с0зданъ бhсть мyжъ жены2 рaди, но женA мyжа
рaди. Сего2 рaди должнA є4сть женA влaсть и3мёти на
главЁ ѓнGлъ рaди. nбaче ни мyжъ безъ жены2, ни женA
бeзъ мужа џ гDи. ћко же бо женA t мyжа, си1це и3
мyжъ t жены2, вс‰ же t~ бGа. Въ вaсъ самёхъ суди1те.
Лёпо ли є4сть женЁ tкровeнэ бGу моли1тисz; и3ли2
и3 не сам0е є3стество2 ўчи1тъ вы6, ћко мyжъ ќбо, ѓще
власы2 расти1тъ, безчeстіе є3мY є4сть. женa же ѓще власы2
расти1тъ, слaва є4й є4сть; занE растёніе влас0мъ, вмёсто
nдэsніz дано2 бhсть є4й. ѓще ли кто2 мни1тсz сп0рливъ
бhти, мы2 таковaго nбhчаz не и4мамы, нижE цRкви
б9іz. сіe же завэщавaz не хвалю2. ћко не на лyчшее, но
на хyждьшее собирaетесz. Пeрвое ќбо сходsщимсz вaмъ
въ цRкви, слhшу въ вaсъ распрS сyщу, и3 чaсть нёкую
си1хъ вёрую. подобaетъ бо и3 є3ресeмъ въ вaсъ бhти, да
и3скyсніи kвлeни бывaютъ въ вaсъ. Сходsщимсz ќбо
вaмъ вкyпэ, нёсть госп0дьскую вeчерю ћсти. к0ждо бо
свою2 вeчерю предварsетъ въ снэдeніе. и3 џвъ ќбо ѓлчетъ,
џвъ же ўпивaетсz. є3дa бо дом0въ не и4мате во є4же
ћсти и3 пи1ти; и3ли2 n цRкви б9іи нерадитE, и3 срамлsете
не и3мyщаz; что2 вaмъ рекY; похвалю2 ли вы6; n сeмъ не
похвалю2.
къ кори1нfомъ, №
За?, рм7f.* Ѓзъ бо пріsхъ t~ гDа, є4же и3 предaхъ вaмъ.
Ћко гDь ї©ъ, въ н0щъ въ ню1же прeданъ бывaше, пріeмъ
хлёбъ, и3 бlгодари1въ преломи2, и3 речE. пріими1те, kди1те. се6
є4сть тёло моE є4же за вы6 ломи1мое. се6 твори1те въ моE
воспоминaніе. Тaкожде и3 чaшу по вeчери гlz. сіS чaша
н0выи завётъ є4сть n моeй кр0ви. СіE твори1те, є3ли1жды
ѓще піeте, въ моE воспоминaніе. є3ли1жды бо ѓще ћсте
хлёбъ сeй, и3 чaшу сію2 піeте, смр7ть гDню возвэщaете,
д0ндеже ќбо пріи1детъ. Тёмъ же ќбо и4же ѓще ћстъ
хлёбъ сeй, и3ли2 піeтъ чaшу гDню недост0йнэ, пови1ненъ
бyдетъ тёлу и3 кр0ви гDни. да и3скушaетъ же чlкъ себE,
и3 тaко t хлёба да ћстъ, и3 t чaши да піeтъ. Kдhи бо
и3 піS недост0йнэ, сyдъ себЁ ћстъ и3 піeтъ, не разсуждaz
тёла гDнz. сего2 рaди въ вaсъ мн0зи нeмощни и3 недyж
ливи, и3 спsтъ дов0лни.
За?, Rн.* Ѓще бо бhхомъ себE разсужaли, не бhхомъ ќбо
nсуждeни бhли, суди1ми же t~ гDа наказyемсz, да не съ
ми1ромъ nсyдимсz. Тёмъ же брaтіz моS, сходsщесz
ћсти, дрyгъ дрyга жди1те. ѓще ли кто2 ѓлчетъ, въ домY
да ћстъ, да не въ грёхъ сх0дитесz. n пр0чихъ же є3гдA
пріидY ўстр0ю.
ГлавA, вi7.
сн7ѕ
послaніе

n
д¦0вныхъ же брaтіе не велю2 вaмъ невёдэти. вёсте
ћко є3гдA невёрни бёсте, ко и4доломъ безглaснымъ,
ћко вед0ми вед0стесz. тёмъ же сказyю вaмъ, ћко
никт0же д¦омъ б9іимъ гlz, речeтъ ґнаfeма ї©а. и3
никт0же м0жетъ рещи2 гDа ї©а, т0чію д¦омъ с™hмъ.
раздэлeніz же даровaніемъ сyть, ґ т0йжде д¦ъ. и3
раздэлeніz служeніи сyть, ґ т0йжде гDь. И# раздэлeніz
дёйствомъ сyть, ґ т0йжде бGъ, и3 дёйствуz вс‰ во
всёхъ.
За?, рн7а.* Комyждо же даeтсz kвлeніе д¦а, на п0льзу.
џвому бо д¦омъ даeтсz сл0во премyдрости, и3н0му
же сл0во рaзума, n т0мъ же д©э. друг0му же вёра,
тёмъ же д¦омъ. и3н0му же даровaніz и3сцэлeніемъ, n
т0мъ же д©э. друг0му же дёйствіz си1ламъ. и3н0му же
прbр0чество. друг0му же разсуждeніz д¦ов0мъ. и3н0му же
р0ди kзhкомъ, друг0му же сказaніz kзhкомъ. вс‰ же
сіS дёйствуетъ є3ди1ныи т0йжде д¦ъ, раздэлsz влaстію
коемyждо ћко же х0щетъ.
За?, рн7в.* Ћко же бо тёло є3ди1но є4сть, и3 ќды и4мать
мн0ги, вси6 же ќды є3ди1наго тёла, мн0зи сyще, є3ди1но
сyть тёло, тaко и3 хrт0съ. и4бо є3ди1нэмъ д¦омъ мы2 вси6
во є3ди1но тёло кrти1хомсz, ѓще їудeе, ѓще є4ллини, и3ли2
къ кори1нfомъ, №
раби2, и3ли2 своб0дни, и3 вси6 є3ди1нэмъ пи1вомъ д¦омъ
напои1хомсz. и4бо тёло нёсть є3ди1нъ ќдъ, но мн0зи.
ѓще речeтъ ногA ћко нёсмь рукA, нёсмь t тёла, не
сего2 рaди нёсть t тёла; и3 ѓще речeтъ ќхо, нёсмь џко,
нёсмь t тёла, не сего2 рaди нёсть t тёла; и3 ѓще всE
тёло џко, гдЁ слyхъ; ѓще же всE слyхъ, гдЁ ўхaніе; нн7э
же положи2 бGъ ќды є3ди1ного коег0ждо и4хъ въ тэлеси2,
ћко же и3зв0ли. Ѓще ли бhша вси6 є3ди1нъ ќдъ, гдЁ тёло;
нн7э же мн0зи ќбо ќдове, є3ди1но же тёло. Не м0жетъ
же џко рещи2 руцЁ, не трeбэ ми6 є3си2, и3ли2 пaки главA
ногaма, не трeбэ ми6 є3стE. но мн0го пaче мнsщіисz
ќди тёла нeмощнэйши бhти, нyжднэйши сyть. и3
и4хъ же мни1мъ безчeстнэйшихъ бhти тёлу, си1мъ
чeсть мн0жайшу прилагaемъ. и3 небlгоnбрaзніи нaши,
бlгоnбрaзіе мн0жайше и4мутъ, ґ бlгоnбрaзніи нaши,
нетрeбэ и4мутъ, но бGъ раствори2 тёло, худёйшему
б0лшу дaвъ чeсть, да не бyдетъ распрS въ тэлеси2, но да
т0жде въ себЁ пекyтсz ќди. И# ѓще стрaжетъ є3ди1нъ ќдъ,
съ ни1мъ стрaжутъ вси6 ќди. ѓще ли же слaвитсz є3ди1нъ
ќдъ, съ ни1мъ срaдуютсz вси6 ќди.
За?, рн7г.* Вh же є3стE тёло хrт0во, и3 ќди t~части. и3
џвэхъ ќбо положи2 бGъ въ цRкви, пeрвэе ґпcлы, втор0е
сн7з
послaніе
прbр0кы, трeтіе ўчи1телz, пот0мъ же си1лы, тaже даровaніz
и3сцэлeніемъ. заступлeніz, и3справлeніе, р0ди kзhкомъ.
є3дA вси6 ґпcли; є3дA вси6 прbр0цы; є3дA вси6 ўч™ли; є3дA вси6
си1лы; є3дA вси6 даровaніz и4мутъ и3сцэлeніемъ; є3дA вси6
kзhкы гlютъ; є3дA вси6 сказyютъ; ревнyйте же даровaніи
б0лшихъ. и3 є3щE по превосхожeнію пyть вaмъ показyю.
ГлавA, гi7

Ѓ
ще kзhкы члчcкыми гlю, и3 ѓнGльскыми, любвe же не
и4мамъ, бhхъ мёдь звенsщи и3ли2 кимвaлъ звzцaz.
и3 ѓще и4мамъ прbр0чество, и3 вёмъ тaйны вс‰, и3 вeсь
рaзумъ, и3 ѓще и4мамъ всю2 вёру, ћко и3 г0ры преставлsти,
любвe же не и4мамъ, ничт0же є4смь. и3 ѓще раздaмъ вс‰
и3мёніz моS, и3 ѓще предaмъ тёло моE во є4же съжещи2
є5, любвe же не и4мамъ, ник0еz п0льзы ми6 є4сть.
За?, рн7д.* Любы2 долготерпи1тъ, млcрдствуетъ. любы2 не
зави1дитъ, любы2 не превозн0ситсz, не горди1тъ, ни
безчи1нствуетъ, не и4щетъ свои1хъ си6, не раздражaетсz, не
вмэнsетъ ѕл0е, не рaдуетсz n непрaвдэ, рaдуетжесz n
и4стинэ, вс‰ лю1битъ, всемY вёру є4млетъ, всE ўповaетъ,
вс‰ терпи1 т ъ. любы2 , николи1 ж е tпaдаетъ. Ѓще же
прbр0чествіz, ўпразнsтсz, ѓще ли kзhцы ўм0лкнутъ,
ѓще рaзумъ и3спразни1тсz. t~части бо разумэвaемъ, и3
къ кори1нfомъ, №
t~части прbр0чествуемъ, є3гдa же пріи1детъ совершeное,
тогдA є4же t~части ўпразни1тсz.
За?.* Брaтіе, є3гдA бёхъ младeнецъ, ћко младeнецъ гlахъ,
ћко младeнецъ мyдрствовахъ, ћко младeнецъ смhшлzхъ.
є3гдa же бhхъ мyжъ, tверг0хъ младeнческаz. ви1димъ ќбо
нн7э ћко же зерцaломъ въ гадaніихъ, тогдa же лицeмъ
къ лицY. Нн7э разумёю t~части, тогдa же познaю ћко
же и3 познaнъ бhхъ. нн7э же пребывaютъ, вёра, надeжа,
любы2, тр0е сіE. б0льши же си1хъ, любы2.
ГлавA, дi7.

Д
ержи1тесz любвE, ревнyйте же д¦0внаz, пaче же да
прbр0чествуете. гlzи бо kзhкы, не чlкомъ гlетъ, но
бGу. никт0же бо слhшитъ, д¦омъ же гlетъ тaйны.
ґ прbр0чествуzи, чlкомъ гlетъ создaніе и3 ўтэшeніе и3
ўтвержeніе. гlzи бо kзhки, себE зи1ждетъ, ґ прbр0честву
zи, цRковь зи1ждетъ. хощy же всёхъ вaсъ гlати kзhки,
пaче же да прорицaете. б0ліи бо прbр0чествуzи, нeжели
гlzи kзhки, рaзвэ ѓще кто2 не сказyетъ, да и3 цRковь
созидaніе пріeмлетъ.
За?, рн7є.* Нн7э же брaтіе, ѓще пріидY къ вaмъ kзhки
гlz, кyю вaмъ п0льзу сотворю2; ѓще вaмъ не гlю, и3ли2
по tкровeніи, и3ли2 въ рaзумэ, и3ли2 въ прbр0чествіи, и3ли2
сн7и
послaніе
въ наўчeніи; nбaче бездyшнаz глaсъ даю1ща, ѓще сопёль,
ѓще гyсли, ѓще рaзньствіz пискaніемъ не дадsтъ,
кaко разyмно бyдетъ пискaніе, и3ли2 гудeніе; и4бо ѓще
безвёстенъ глaсъ трубA дaстъ, кто2 ўгот0витсz нa брань;
тaко и3 вы2, ѓще не бlгоразyмно сл0во дади1те kзhкомъ,
кaко ўразумёетсz гlемое; бyдете бо въ в0здухъ гlюще.
толи1ко ќбо ѓщесz ключи1тъ р0ды глас0въ сyть въ ми1рэ, и3
ни є3ди1нъ и4хъ безглaсенъ. Ѓще ќбо не ўвёмъ си1лу глaсу,
бyду под0бенъ слhшащему и3ноzзhчника, и3 гlющаго
мнЁ и3ноzзhчески. тaкожде и3 вы2, понeже ревни1тели
є3стE д¦0внымъ, ћже къ создaнію цRкви пр0сите, да
и3збhточествуете. Тёмъ же гlzи kзhки, да м0литсz,
да сказyетъ. ѓще бо помолю1сz kзhкомъ, д¦ъ м0й
м0литсz, ґ ќмъ м0й безъ плодA є4сть. что2 ќбо є4сть;
помолю1сz д¦омъ, помолю1жесz и3 ўм0мъ. воспою2 д¦омъ,
воспою1 же и3 ўм0мъ. понeже ѓще бlгосл0виши д¦омъ,
и3сполнszи мёсто. невёжда кaко речeтъ ґми1нь по
твоемY бlгодарeнію, понeже не вёсть что2 гlеши; ты2 ќбо
д0брэ бlгодари1ши, но другjи не созидaетсz. Бlгодарю2 бGа
моего2, пaче всёхъ вaсъ kзhки гlz. но въ цRкви хощY
пsть словeсъ ўм0мъ мои1мъ гlати, да и3 и4ны п0льзую,
нeжели тмы2 словeсъ kзhкомъ.
къ кори1нfомъ, №
За?, рн7ѕ.* Брaтіе, не дёти бывaйте ўмы2, но ѕл0бою
младeнствуйте, ўмh же совершeни бывaйте. Въ зак0нэ
пи1шетъ. ћко и3ноzзhчными и3 ўстны2 и3нёми возгlю
лю1демъ си1мъ, и3 ни тaко же послyшаютъ менE, гlетъ гDь.
Тёмъ же kзhцы въ знaменіе сyть не вёрующимъ, но
невёрнымъ. ґ прbр0чество, не невёрнымъ, но вёрующимъ.
Ѓще ќбо сни1детсz цRкви вс‰ вкyпэ, и3 вси6 kзhцы
гlютъ. вни1дутъ же и3 неразyмивіи, и3ли2 невёрніи, не
рекyтъ ли, ћко бэснyетесz; ѓще же вси6 прbр0чествуютъ,
вни1детъ же нёкіи невёренъ, и3ли2 невёжа, и3 nбличaетсz
всёми, и3 и3стzзyетсz t всёхъ. и3 си1це тaйнаz с®ца є3го2
kвлeна бывaютъ. и3 тaко пaдъ ни1цъ, покл0нитсz бGови,
возвэщaz ћко вои1стину бGъ съ вaми є4сть.
За?, рн7з.* Что2 ќбо брaтіе; є3гдA сх0дитесz, к0ждо вaсъ
pал0мъ и4мать, ўчeніе и4мать, kзhкъ и4мать, tкровeніе
и4мать, сказaніе и4мать. вс‰ же къ создaнію да бывaютъ.
ѓще kзhкомъ кто2 гл7етъ, по двэмA, и3ли2 мн0жае по
трeмъ, и3 п0части, и3 є3ди1нъ да сказyетъ. ѓще ли не бyдетъ
сказaтель, да молчи1тъ въ цRкви, себё же да гlетъ и3
бGови. Прbр0цы же двA и3ли2 тріE да гlютъ, и3 друзjи да
разсуждaютъ. Ѓще ли и3н0му tкрhетсz сэдsщу, пeрвыи
да молчи1тъ. м0жете бо вси6 по є3ди1ному прbр0чествовати,
сн7f
послaніе
да вси6 ќчатсz, и3 вси6 ўтэшaютсz. и3 д©и прbр0честіи,
прbр0комъ повинyютсz. нёсть бо нестроeнію бGъ, но ми1ру,
ћко же во всёхъ цRквaхъ с™hхъ. жены2 вaша въ цRкви
да молчaтъ. неповелёбосz и4мъ гlати, но повиновaтисz,
ћко же и3 зак0нъ гlетъ. ѓще ли чесомY наўчи1тисz
хотsтъ, въ домёхъ своS мyжа да вопрошaютъ. срaмно бо
є4сть женЁ въ цRкви гlати. и3ли2 t вaсъ сл0во б9іе и3зhде;
и3ли2 въ вaсъ є3ди1нэхъ дости1же; ѓще кто2 мни1тсz прbр0къ
бhти, и3ли2 д¦0венъ, да разумёетъ ћже пишY вaмъ,
занE гDнz сyть зaповэди. ѓще ли кто2 не разумёетъ, да
не разумэвaетъ. тёмъ же брaтіz моS, ревнyйте є4же
прbр0чествовати, и3 є4же гlати kзhки не возбранsйте.
вс‰ же бlгоnбрaзно, и3 п0чину да бывaютъ.
ГлавA, єi7. За?, рн7и.

С
казyю же вaмъ брaтіе бlговэствовaніе, є4же бlго
вэсти1хъ вaмъ, є4же и3 пріsсте, въ нeмъ же и3 стоитE,
и4мъ же и3 сп7сaетесz. кaцэмъ сл0вомъ бlговэсти1хъ
вaмъ, ѓще содержитE, рaзвэ ѓще не всyе вёровасте. предaхъ
бо вaмъ и3спeрва, є4же и3 пріsхъ, ћко хrт0съ ќмре грBхъ
рaди нaшихъ по писaніихъ, и3 ћко погребeнъ бhсть и3 ћко
востA въ трeтіи дн7ь, по писaніихъ, и3 ћко kви1сz ки1фэ,
тaже є3ди1номунaдесzте. пот0мъ же kви1сz б0ле пzтjи
къ кори1нfомъ, №
с0тъ брaтіzмъ є3ди1ною, t ни1хъ же мн0жайши пребы
вaютъ досeлэ, нёцыи же и3 почи1ша. пот0мъ же kви1сz
їaкову, тaже ґпcломъ всёмъ. послэди1 же всёхъ, ћко
нёкоему и4звергу kви1сz и3 мнЁ. ѓзъ бо є4смь мнjи ґпcловъ,
и4же нёсмь дост0инъ нарещи1сz ґпcлъ, занE гони1хъ цRквь
б9ію. блгdтію же б9іею є4смь, є4же є4смь. и3 блгdть є3го2 ћже
во мнЁ, не тщA бhсть, но пaче всёхъ и4хъ потруди1хсz.
не ѓзъ же, но блгdть б9іz, ћже со мн0ю. Ѓще ќбо ѓзъ,
ѓще ли nни2, тaко проповёдаемъ, и3 тaко вёровасте.
За?, рн7f.* Ѓще же хrт0съ проповёдуетсz, ћко и3зъ
мр7твыхъ востA, кaко гlютъ нёцыи въ вaсъ, ћко воскRсe
ніz мр7твымъ нёсть; ѓще же воскRсeніz мр7твымъ нёсть,
то2 ни хrт0съ востA. Ѓще же хrт0съ не востA, тщE ќбо
проповёданіе нaше, тщa же и3 вёра вaша. nбрэтaемъжесz
и3 лжесвэдётеле б9іи, ћко послушествовaхомъ нa бGа,
ћко воскRси2 хrтA, є3г0 же не воскRси2. понeже ќбо мр7твіи
не востaютъ. ѓще ќбо мр7твіи не востaютъ, то2 ни хrт0съ
востA. ѓще ли и3 хrт0съ не востA, сyетна вёра вaша, є3щE
є3стE во грэсёхъ вaшихъ. то2 ќбо и3 ўмeршіи n хrтЁ,
погиб0ша. и3 ѓще въ животЁ сeмъ ўповaюще є3смE во
хrтA т0чію, nкаsннэйши всёхъ чlкъ є3смE.
За?, Rx.* Нн7э же хrт0съ востA t мр7твыхъ, начaтокъ
©x
послaніе
ўмeршимъ бhсть. понeже бо чlка рaди смeрть бhсть, и3
чlка рaди воскRсeніе мр7твымъ. ћко же бо n ґдaмэ вси6
ўмирaютъ, тaкожде и3 n хrтЁ вси6 nживyтъ. к0ждо же
въ своeмъ чинY, начaтокъ хrт0съ, пот0мъ же хrт0вніи,
въ пришeствіе є3го2. Пот0мъ же кончи1на, є3гдA предaстъ
цrтво бGу и3 nц7Y, є3гдA и3спразни1тъ всsку влaсть и3 всsко
вLчество и3 си1лу. подобaетъ бо є3мY цrтвовати, д0ндеже
положи1тъ вс‰ враги2 подъ ногaма свои1ма. послёдніи же
врaгъ и3спразни1тсz смeрть, вс‰ бо покори2 п0дъ нозэ
є3го2. внегдa же речeтъ ћко вс‰ покорeна сyть є3мY, ћвэ
ћко рaзвэ пок0ршаго є3мY вс‰. є3гдa же покори1тъ є3мY
всsческаz, тогдA и3 сaмъ сн7ъ покори1тсz пок0ршему є3мY
всsческаz, да бyдетъ бGъ всsческаz во всёхъ.
За?, р…а.* Понeже, что2 творsтъ кrтsщеисz мр7твыхъ
рaди, ѓще tнyдъ мр7твіи не востaютъ; что2 и3 кRщaютсz
мр7твыхъ рaди; почт0 же и3 мы2 бэды2 пріeмлемъ на
всsкъ чaсъ; по вс‰ дни2 ўмирaюще, тaко ми6 вaша
похвалA брaтіе, ю4же и4мамы n хrтЁ ї©э гDэ нaшемъ.
Ѓще бо по чlку со звёремъ борsхсz во є3фeсэ, кaz
ми6 п0льза, ѓще мр7твіи не востaютъ; да ћмы и3 піeмъ,
ќтрэ бо ќмремъ. Не льсти1тесz. тлsтъ nбhчаz блaги,
бесёды ѕлы6. и3стрезви1тесz прaведно, и3 не согрэшaйте.
къ кори1нfомъ, №
невёденіе бо б9іе нёцыи и4мутъ. къ срaму вaмъ гlю.
но речeтъ нёкто, кaко востaнутъ мр7твіи; к0имъ же
тёломъ пріи1дутъ; безyмне, ты2 є4же сёеши, nживeтъ ли
ѓще не ќмретъ; и3 є4же ты2 сёеши, не тёло сyщее сёеши,
но голо2 зeрно. ѓще случи1тсz пшени1цы, и3ли2 и3н0го t
пр0чихъ. бGъ же даeтъ є3мY тёло ћко же восх0щетъ, и3
к0емуждо сёмени своE тёло.
За?, р…в.* Не всsка пл0ть, тaже пл0ть, но и4на ќбо
чlкомъ, и4на же пл0ть скот0мъ, и4на же рhбамъ, и4на же
пти1цамъ. и3 тэлесA нбcнаz, и3 тэлесA зeмнаz. но и4на ќбо
нбcнымъ слaва, и4на же зeмнымъ, и4на слaва сlнцу, и3 и4на
слaва лунЁ, и3 и4на слaва ѕвэздaмъ. ѕвэздa бо ѕвэзды2
и3зоnби1луетъ въ слaвэ. тaкожде и3 воскRсeніе мр7твыхъ.
сёетсz въ тлёніе, востaетъ въ нетлёніе. сёетсz нe въ
честь, востaетъ въ слaву. сёетсz въ нeмощи, востaетъ въ
си1лу. сёетсz тёло дш7eвно, востaетъ тёло д¦0вно. є4сть
тёло дш7eвно, и3 є4сть тёло д¦0вно. Тaко и3 є4сть пи1сано.
бhсть пeрвыи чlкъ ґдaмъ въ дш7у жи1ву, послёдніи
ґдaмъ, въ д¦ъ животворsщъ. Но не прeжде д¦0вныи, но
дш7eвныи, пот0мъ же д¦0вныи.
За?, р…г.* Пeрвыи чlкъ t земли2, пeрстенъ. вторhи чlкъ,
гDь съ нб7сE. Kк0въ пeрстныи, таковjи пeрстніи. и3 kк0въ
с…а
послaніе
нбcныи, тaцы же и3 нбcніи. и3 ћко же nблек0хомсz въ
џбразъ пeрстнаго, да nблечeмсz и3 въ џбразъ нбcнаго.
Сіe же гlю брaтіе, ћко пл0ть и3 кр0вь цrтвіz б9іz на
слёдити не м0гутъ. ни тлёніе нетлёніz наслёдствуетъ.
Се6 тaйну вaмъ гlю, вси6 бо не ќспнемъ, вси6 же и3змэ
ни1мсz, вск0рэ, во мгновeніи џка, въ послёдней трубЁ.
вострyбитъ бо, и3 мeртвіи востaнутъ нетлённи, и3 мы2
и3змэни1мсz. Подобaетъ бо тлёемому семY nблещи1сz въ
нетлёніе, и3 мeртвеному семY, nблещи1сz въ безсмeртіе.
є3гдA же тлённое сіE nблечeтсz въ нетлёніе, и3 смeртное сіE
nблечeтсz въ безсмeртіе, тогдA бyдетъ сл0во напи1санное,
пожeрта бhсть смeрть побёдою. гдЁ ти6 смeрте жaло; гдЁ
ти6 ѓде побёда; жaло же смeрти, грёхъ. си1ла же грэхY,
зак0нъ. бGу же бlгодарeніе дaвшему нaмъ побёду гDемъ
нaшимъ ї©ъ хrт0мъ.
За?, р…д.* Тёмъ же брaтіz моS возлю1бленаz, твeрди
бывaйте, не постyпни, и3збhточествующе въ дёлэ гDни
всегдA, вёдzще ћко трyдъ вaшъ нёсть т0щь прeдъ гDемъ.
ГлавA, ѕi7.

n
млcтыни же, ћже ко с™hмъ, ћко же ўстр0ихъ цRквaмъ
галатjйскамъ, тaкожде и3 вы2 сотворsйте. по є3ди1нэй
t суб0тъ к0ждо вaсъ да полагaетъ ў себE сохранsz,
къ кори1нfомъ, №
є4же ѓще поспэши1тсz, да не є3гдA пріидY, тогдA собрaніz
бывaютъ. є3гдA же пріидY, и4хъ же ѓще и3скyсите послa
ніемъ, си1хъ послю2 принести2 блгdть вaшу во їєrли1мъ.
За?, р…є.* Ѓще ли же дост0йно бyдетъ и3 мнЁ и3ти2, со
мн0ю п0йдутъ. пріидY же къ вaмъ є3гдA макед0нію преи3дY.
макед0нію бо прохожY. ў вaсъ же ѓще случи1тъмисz,
пребyду, и3ли2 nзимёю. да вы2 м‰ пров0дите, ѓмо же
ѓще пои3дY. не хощy бо вaсъ нн7э въ мимохожeніи
ви1дэти, ўповaю же врeмz нёкое пребhти ў вaсъ, ѓще
гDь повели1тъ. пребyду же во є3фeсэ до пентик0стіz. двeрь
бо ми6 сz tвeрзе вели1ка и3 поспёшна, и3 сопроти1вніи
мн0зи. Ѓще же пріи1детъ тимоfeй, блюди1те да бeзъ
страха бyдетъ ў вaсъ. дёло бо гDне дёлаетъ, ћко же и3
ѓзъ. да никт0же ќбо є3го2 ўничижи1тъ. проводи1те же є3го2
съ ми1ромъ, да пріи1детъ ко мнЁ. ждy бо є3го2 съ брaтіею.
n ґполл0сэ же брaте, мн0го моли1хъ є3го2, да пріи1детъ къ
вaмъ съ брaтіею, и3 всsко не бB в0лz, да нн7э пріи1детъ,
пріи1детъ же є3гдA ўпрaзнитсz.
За?, р…ѕ.* Б0дрствуйте, ст0йте въ вёрэ, мужaйтесz,
ўтвержaйтесz. вс‰ вaмъ люб0вію да бывaютъ. молю1 же
вы6 брaтіе, вёсте д0мъ стефани1новъ, и3 фуртунaтовъ,
ћко є3стA начaтокъ ґха1іи, и3 въ служeніе с™hмъ ўчини1ша
с…в
послaніе
себE. да и3 вы2 повинyйтесz таковhмъ, и3 всsкому спо
спёшествующу и3 тружaющусz. Возрaдовахжесz n
пришeствіи стефани1новэ, и3 фуртунaтовэ, и3 ґхaиковэ.
ћко вaше лишeніе сіи2 и3сп0лниша. пок0иша бо м0й
д¦ъ и3 вaшъ. познавaйте ќбо таковhz. цэлyютъ вы6
цRкви вост0чныz. цэлyютъ вы6 џ гDэ мн0го ґки1лла
и3 приски1лла, съ домaшнею и4хъ цRковію. цэлyютъ вы6
брaтіz всS. цэлyйте дрyгъ дрyга лобзaніемъ с™hмъ.
цэловaніе моeю рук0ю пaвлею. и4же не лю1битъ гDа ї©а,
да бyдетъ пр0клzтъ. маранaфа. блгdть гDа нaшего ї©а
хrтA съ вaми, и3 любы2 моS со всёми вaми, n хrтЁ ї©э
ґми1нь.

Конeцъ кори1нfскому пeрвому


послaнію. И$мать въ
себЁ глaвъ, ѕi7,
ґ зачaлъ
цRк0в
ны<,
м7з.
Къ КОРИ~НFОМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла, в7.
ГлавA, №. За?, р…з.

П
aвелъ послaнникъ ї©ъ хrт0въ, в0лею б9іею, и3 тимоfeй
брaтъ, цRкви б9іи, сyщей въ кори1нfэ, со с™hми
всёми сyщими во всeй ґха1іи. блгdть вaмъ и3 ми1ръ t~
бGа nц7A нaшего, и3 гDа ї©а хrтA.
За?.* Блгcвeнъ бGъ, и3 nц7ъ гDа нaшего ї©а хrтA nц7ъ
щедр0тамъ, и3 бGъ всsкоz ўтёхи, ўтэшazи нaсъ n
всsкой ск0рби нaшей, ћко возмощи2 нaмъ ўтёшити
сyщаz во всsкой ск0рби, ўтэшeніемъ, и4 м ъ же
ўтэшaемсz сaми t~ бGа. занE ћко же и3збhточествуютъ
страдaніz хrт0ва въ нaсъ, тaко и3 хrт0мъ и3збhточе
ствуетъ и3 ўтэшeніе нaше. ѓще ли же скорби1мъ n
вaшемъ ўтэшeніи и3 сп7сeніи, дёйствующимсz въ терпё
ніи того2 страдaніи, и4ми же и3 мы2 стрaжемъ. И# ўповaніе
нaше и3звёстно n вaсъ. ѓще ли ўтэшaемсz n вaшемъ
с…г
послaніе
ўтэшeніи и3 сп7сeніи. вёдzще занE ћко же џбэщницы
є3стE стрaстемъ нaшимъ, тaко же и3 ўтэшeнію.
За?, р…и.* Не х0щемъ вaсъ брaтіе невёдэти n ск0рби
нaшей, бhвшей нaмъ во ґсjи, ћко по премн0гу и3
пaче си1лы nтzготи1хомсz, ћко не надёzтисz нaмъ и3
жи1ти. но сaми въ себЁ nсужeніе смр7ти и3мёхомъ, да
не надёющесz бyдемъ нa сz, но нa бGа воставлsющаго
мр7твыz, и4же t т0ль вели1кіz смр7ти и3збaвилъ ны6
є4сть и3 и3збавлsетъ. в0нь же и3 ўповaхомъ, ћко и3 є3щE
и3збaвитъ, поспэшaющимъ и3 вaмъ по нaсъ мlтвою,
да t мн0гъ ли1цъ, є4же въ нaсъ даровaніе, мн0гими
бlгодари1тсz n вaсъ.
За?, р…f.* Похвалeніе бо нaше, сіE є4сть, свэдётельство
с0вэсти нaшеz, ћко въ простотЁ и3 чистотЁ б9іи, ґ не
въ мyдрости пл0тьстэй, но блгdтію б9іею жи1хомъ въ
ми1рэ, множaе же ў вaсъ. Не и3нaz бо пи1шемъ вaмъ, но
ћже чтeте и3 разумэвaете, ўповaю же ћко и3 до концA
ўразумёете ћко же и3 разумёсте нaсъ tчaсти, ћко
похвалeніе вaмъ є3смы2, ћко же и3 вы2 нaмъ, въ дн7ь гDа
нaшего ї©а хrтA. и3 си1мъ ўповaніемъ хотёхъ къ вaмъ
пріити2 прeжде, да вторyю блгdть и4мате, и3 вaми проити2
въ макед0нію, и3 пaки t макед0ніи пріити2 къ вaмъ,
къ кори1нfомъ, в7
и3 вaми проводи1тисz во їудeю. сіe же хотS, є3дA что2
ќбо легкот0ю дёzхъ; и3ли2 ћже совэщавaю, п0 плоти
совэщавaю; да бyдетъ ў менE, є4же, є4й, є4й. и3 є4же, ни6,
ни6. вёренъ же бGъ, ћко сл0во нaше є4же къ вaмъ, не
бhсть є4й, и3 ни6, и4бо б9іи сн7ъ ї©ъ хrт0съ, и4же ў вaсъ
нaми проповёданыи, мн0ю и3 силуaномъ, и3 тимоfeoмъ,
не бhсть є4й, и3 ни6, но въ нeмъ сам0мъ, є4й бhсть. є3ли1ка
бо nбэтовaніz б9іz, въ т0мъ є4й, и3 въ т0мъ ґми1нь,
къ бGу слaвэ нaми.
За?, Ro.* И#звэстyzи же нaсъ съ вaми во хrтA, и3 помa
завыи нaсъ бGъ, и4же и3 запечатлёвыи нaсъ, и3 дaвыи
nбручeніе д¦а въ с®цA нaша. ѓзъ же свэдётелz бGа при
зывaю, на мою2 дш7у, ћко щадS вaсъ ктомY не пріид0хъ
въ кори1нfъ. не ћко nбладaемъ вёрэ вaшей, но ћко
споспёшницы є3смы2 вaшей рaдости. вёрою бо стоитE.
ГлавA, в7.

С
уди1хъ же въ себЁ сіE, не пaки ск0рбію къ вaмъ пріити2.
ѓще бо ѓзъ ск0рбь творю2 вaмъ, то2 кто2 є4сть веселszи
м‰, т0чію пріeмлzzи ск0рбь t менE; и4бо писaхъ вaмъ
сіE и4стое, да не пришeдъ ск0рбь на ск0рбь пріимY, t ни1хъ
же подобaетъмисz рaдовати. надёzсz на вс‰ вы6.
За?, рo7а.* Ћко моS рaдость всёмъ вaмъ є4сть. t печaли бо
с…д
послaніе
мн0гіz и3 туги2 с®ца, написaхъ вaмъ, мн0гими слезaми,
не ћко да nскорби1тесz, но люб0вь да познaете, є3s же
и4мамъ и3зъnби1лно къ вaмъ. Ѓще ли кто2 nскорби1лъ менE,
не менE nскорби2, но tчaсти да не nтzгчY всёхъ вaсъ.
дов0лно бо таков0му запрэщeніе сіE є4же t мн0гихъ,
тёмъ же супроти1вное пaче вaмъ даровaти и3 ўтёшити,
да не кaко мн0гою ск0рбію пожeртъ бyдетъ таковhи.
тёмъ же молю2 вы6, ўтверди1те къ немY люб0вь. на се6
бо и3 писaхъ, да разумёю и3скyсство вaше, ѓще во всeмъ
послушли1ви є3стE. є3мy же ѓще что2 дaруете, и3 ѓзъ. и4бо
и3 ѓзъ ѓще что2 подaхъ, є3мy же подaхъ, вaсъ рaди n
лицЁ ї©ъ хrт0вэ, да не nби1дими бyдемъ t сатаны2,
не неразумэвaемъ бо ўмышлeніz є3го2. Пришeдъ же
въ троaду, въ бlговёстіе хrт0во и3 двeри tвeрзенэ ми6
бhвши вели1цэи џ гDэ, не и3мёхъ пок0z д¦у моемY,
не nбрётшу ми6 ти1та брaта моего2, но tрeксz и4мъ,
и3зыд0хъ въ макед0нію.
За?, рo7в.* БGу же бlгодарeніе, и4же всегдA kвлsющу
нaсъ n хrтЁ ї©э, и3 воню2 рaзума є3го2 kвлsющу нaми
во всsкомъ мёстэ. ћко хrтY бlгоўхaніе є3смы2 бGови,
и3 въ сп7сaемыхъ и3 въ погибaющихсz. џвэмъ ќбо вонS
смр7тнаz, въ смр7ть. џвэмъ же вонS жив0тнаz въ
къ кори1нfомъ, в7
жив0тъ. и3 къ си1мъ кто2 дов0ленъ; нёсмы бо ћко же
мн0зіи нечи1сто проповёдующе сл0во б9іе, но ћко t
чистоты2, но ћко же t~ бGа, прsмо бGу n хrтЁ гlемъ.
ГлавA, G.

З
ачинaемъ же пaки ћже n нaсъ самёхъ и3звэщавaти
вaмъ, и3ли2 трeбуемъ ћко же нёцыи и3звэщавaтелныхъ
послaніи къ вaмъ, и3ли2 t вaсъ и3звэсти1телныхъ;
послaніе бо нaше вы2 є3стE, напи1сано въ с®цhхъ нaшихъ,
знaемо и3 прочитaемо t всёхъ чlкъ, kвлsеми ћко є3стE
послaніе хrт0во, служeно нaми, напи1сано не черни1ломъ,
но д¦омъ бGа жи1ва, не на скрижaлэхъ кaменыхъ, но на
скрижaлэхъ с®цъ пл0тzнъ.
За?, рo7г.* Надёzніе же таково2 и4мамы хrт0мъ къ бGу,
не ћко дов0лни є3смы2 t себE помhслити что2 ћко t
себE, но дов0льство нaше t~ бGа. И$же и3 ўдов0ли нaсъ
служи1теле бhти н0ву завёту, не писмeне, но д¦у. писмs
бо ўбивaетъ, ґ д¦ъ живи1тъ. ѓще ли служeніе смр7ти
писмены2 nбразовaно въ кaмени бhсть въ слaву, ћко не
мощи2 взирaти сн70мъ ї}левомъ на лицE моmсeoво, слaвы
рaди лицA є3го2 престaющіz. кaко не множaе пaче служeніе
д¦а бyдетъ въ слaвэ; ѓще бо служeніе nсужeніz, слaва.
мн0го пaче и3збhточествитъ служeніе прaвды въ слaвэ.
с…є
послaніе
и4бо не прослaвисz прослaвленое въ чaсти сeй, за прево
сходsщую слaву. ѓще бо престaюще слaвою, мн0го пaче
пребывaюще въ слaвэ.
За?, рo7д.* И#мyще ќбо таково2 ўповaніе, мн0гимъ
дерзновeніемъ дёйствуемъ, и3 не ћко же моmсeй полагaше
покрывaло на лицы2 своeмъ, за є4же немощи2 възирaти
сн70мъ ї}левомъ на конeцъ престaющаго, но nслэпи1шасz
помышлeніz и4хъ. дaже бо до сего2 днE т0же покрывaло въ
чтeніи вeтхаго завёта пребывaетъ не tкрывazсz, занE
n хrтЁ престaетъ. но дaже до днeсь внегдA чтeтсz моmсeй,
покрывaло нa с®цы и4хъ лежи1тъ. внегдa же nбратsтсz къ
гDу, взимaетсz покрывaло. гDь же д¦ъ є4сть. ґ и3дёже
д¦ъ гDнь, т{ своб0да. мh же вси6 tкровeномъ лицeмъ
слaву гDню взирaюще, въ т0й же џбразъ преnбразyемсz
t слaвы въ слaву, ћко же t гDнz д¦а.
ГлавA, д7. За?, рo7є.

С
его2 рaди и3мyще служeніе се6, ћко же поми1ловани
бhхомъ да нестужaемъ си6, но tрек0хомсz дэлeсъ
тaйныхъ срaмныхъ. не въ лукaвствіи ходsще, ни
льстsще словесE б9іz, но kвлeніемъ и4стины представлs
юще себE ко всsкой с0вэсти чlчестей прeдъ бGомъ.
Ѓще ли же є4сть покровeнно бlговэствовaніе нaше, въ
къ кори1нfомъ, в7
ги1бнущихъ є4сть покровeно, въ ни1хъ же бGъ вёка сего2
nслэпи2 рaзумы невёрныхъ, во є4же не восіsти и4мъ
свёту бlговэствовaніz слaвы хrт0вы, и4же є4сть џбразъ
бGа неви1димаго. не себe бо проповёдаемъ, но хrтA ї©а
гDа, себe же самёхъ, рабы2 вaмъ, ї©а гDа рaди.
За?, рo7ѕ.* Ћко же бGъ рекjи и3ст8 мы2 свёту восіsти, и4же
восіS въ с®цhхъ нaшихъ, къ просвэщeнію рaзума слaвы
б9іz, n лицы2 ї©ъ хrт0вэ. И$мамы же сокр0вище сіE
въ скудeлныхъ сосyдэхъ, да премн0жество си1лы бyдетъ
б9іz, ґ не t нaсъ. Во всeмъ скорбsще, но нестужaюще
си6. нечaеми, но не tчавaеми. гони1ми, но не nставлsеми.
низлагaеми, но не погибaюще. всегдA мeртвость гDа ї©а
въ тёлэ носsще, да и3 жив0тъ ї©овъ въ тёлэ нaшемъ
kви1тсz. При1сно бо мы2 жи1віи въ смр7ть предаeмсz ї©а
рaди, да и3 жив0тъ ї©овъ kви1тсz въ мeртвенэй пл0ти
нaшей. Тёмъ же смр7ть ќбо въ нaсъ дёйствуетсz, ґ
жив0тъ въ вaсъ.
За?, рo7з.* И#мyще же т0й же д¦ъ вёры, по пи1саному,
вёровахъ, тёмъ же и3 возгlахъ, и3 мы2 вёруемъ, тёмъ
же и3 гlемъ. Вёдzще ћко воздви1гіи гDа ї©а, и3 нaсъ со
ї©омъ воздви1гнетъ, и3 предпостaвитъ съ вaми. Вс‰ бо
вaсъ рaди, да бlгодaти ўмн0жившисz, мн0жайшими
с…ѕ
послaніе
бlгодарeніе и3збhточествитъ въ слaву б9ію. Тёмъ же
нестужaемъ си6. но ѓще и3 внёшніи нaшъ чlкъ тлёетъ,
но внyтреныи нaшъ nбновлsетсz по вс‰ дни2. Е$же
бо нн7э лeгкое печaли нaшеz, по преўмножeнію въ
преспэsніе, тzготY вёчныz слaвы содэловaетъ нaмъ,
несматрsющимъ нaмъ ви1димыхъ, но неви1димыхъ.
ви1димаz бо врeменна, неви1димаz же вёчна.
ГлавA, є7. За?, рo7и.

В
ёмы бо ћко ѓще земнaz нaша хрaмина тёла
разори1тсz, создaніе t~ бGа и4мамы, хрaмину неруко
творeну, вёчну нa нб7сэхъ. И$бо n сeмъ воздыхaемъ,
въ жили1ще нaше нбcное nблещи1сz желaюще, ѓще и3
nблeкшесz, не нaзи nбрsщемсz. и4бо сyщіи въ тёлэ
сeмъ воздыхaемъ nтzгчaеми. Понeже не х0щемъ совле
щи1сz, но поnблещи1сz, да пожeрто бyдетъ мeртвеное
живот0мъ. Сотвори1выи же нaсъ въ сіE се6 и4стое бGъ,
и4же и3 дaстъ нaмъ nбручeніе д¦а. дерзaюще ќбо всегдA, и3
вёдzще ћко живyще въ тёлэ, tх0димъ t~ бGа. вёрою
бо х0димъ, ґ не џбразомъ. дерзaемъ же, и3 бlговоли1мъ
пaче tити2 t~ тэла, и3 вни1ти къ бGу. Тёмъ же и3 чcтн0ю
люб0вію тщи1мсz, ѓще входsще, ѓще ли tходsще,
бlгоўг0дни є3мY бhти.
къ кори1нfомъ, в7
За?, рo7f.* Всёмъ бо kви1тисz нaмъ подобaетъ предъ
суди1щемъ хrт0вымъ. да пріи1метъ к0ждо ћже съ тёломъ,
содёла, и3ли2 бlга, и3ли2 ѕл†. Вёдzще ќбо стрaхъ гDнь.
чlкы ўвэщавaемъ, бGови же kвлeни бhхомъ. Ўповaемъ
же и3 въ с0вэстехъ вaшихъ kвлeни є3смE. не пaки бо себE
хвaлимъ предъ вaми, но винY даeмъ вaмъ похвалeнію по
нaсъ, да и4мате къ хвалsщимсz въ лицE, ґ не въ с®цы. ѓще
бо и3зуми1хомсz, бGови. ѓще ли д0брэ мhслимъ, вaмъ.
и4бо любы2 б9іz содержи1тъ нaсъ, сyждьшихъ сіE, ћко ѓще
є3ди1нъ по всёхъ ќмре, то2 ќбо вси6 ўмр0ша.
За?, Rп.* И$бо и3 хrт0съ за вс‰ ќмре, да живyщеи не
ктомY себЁ живyтъ, но ўмeршему за ни1хъ и3 воскрeсше
му. Тёмъ же и3 мы2 t нн7э ни є3ди1наго вёмы п0 плоти.
ѓще ли же и3 разумёхомъ п0 плоти хrтA, но нн7э ктомY
не разумёемъ. тёмъ же ѓще каS n хrтЁ, новA твaрь.
дрeвнzz ми1мо и3д0ша, се6 бhша вс‰ новA. Всsческа же t~
бGа, примири1вшаго нaсъ себЁ ї©омъ хrт0мъ, и3 дaвшаго
нaмъ служeніе примирeніz. занE бGъ бB n хrтЁ вeсь
ми1ръ примирsz себЁ. не вмэни1въ тёмъ согрэшeніz
и4хъ, и3 положи1въ въ нaсъ сл0во примирeніz. по хrтЁ ќбо
м0лимъ, ћко бGу молsщу нaми. м0лимсz ќбо по хrтЁ,
примири1тесz съ бGомъ. и4же бо невёдэвшаго грэхA, по
с…з
послaніе
нaсъ грёхъ сотвори2, да мы2 бyдемъ прaвда б9іz n нeмъ.
ГлавA, ѕ7. За?, рп7а.

П
оспэшествyюще же м0лимъ, не во тщE бlгодaть
б9ію пріsти вaмъ. Гlетъ бо, в0 времz пріsтно
послyшахъ тебE, и3 въ дн7ь спcніz помог0хъ ти6. Се6
нн7э врeмz бlгопріsтно, се6 нн7э дн7ь сп7сeніz. ни є3ди1но
ни въ чeмъ же дaюще претыкaніе, да служeніе беспор0чно
бyдетъ, но во всeмъ представлsюще себE ћко же б9іz
слуги2. въ терпёніи мн0зэ, въ ск0рбэхъ, въ бэдaхъ, въ
тэснотaхъ, въ рaнахъ, въ темни1цахъ, въ нестроeніихъ,
въ трудёхъ, во бдёніихъ, въ пощeніихъ, въ nчищeніихъ,
въ рaзумэ, въ долготерпёніи, въ бlгости, въ д©э с™э, въ
любви2 нелицемёрне, въ словеси2 и4стинэ, въ си1лэ б9іи,
nрyжіи прaвды деснhми и3 шyими, слaвою и3 бесчeстіемъ,
гаждeніемъ, и3 бlгохвалeніемъ, ћко лестьцы2 и3 и4стинни,
ћко незнaеми, и3 познавaеми, ћко ўмирaюще, и3 се6
жи1ви є3смы2, ћко наказaеми, ґ не ўмерщвsеми. Ћко
скорбsще, пrно же рaдующесz. ћко ни1щи, ґ мн0гихъ
богатsще. ћко ничес0же и3мyще, ґ вс‰ содержaще.
За?, рп7в.* Оμ3стA нaша tверз0шасz къ вaмъ кори1нfzне.
с®це нaше распространи1сz. Не тёсно вмэщaетесz въ нaсъ,
ўтэснsетежесz во ўтр0бахъ вaшихъ. Т0жде возмёздіе
къ кори1нfомъ, в7
ћко же чaдомъ гlю. распространи1тесz и3 вы2. и3 не бывaйте
ўд0бь прел0жени ко и3н0му kрмY, ћко же невёрніи.
к0е бо причaстіе прaвдэ къ бе€зак0нію; и3ли2 к0е nбщeніе
свёту ко тмЁ; к0е же соглaсіе хrт0ви, съ веліsромъ; и3ли2
каS чaсть вёрну съ невёрными; и3ли2 к0е сложeніе цRкви
б9іи со и4долы;
За?, рп7в.* Вh бо є3стE цRкви бGа жи1ва, ћко же речE бGъ,
ћко вселю1сz въ ни1хъ, и3 похожY, и3 бyду и4мъ бGъ, и3 тjи
бyдутъ мнЁ лю1діе. Тёмъ же и3зhдэте t среды2 и4хъ, и3
tлучи1тесz, гlетъ гDь, и3 нечистотЁ не прикасaйтесz, и3
ѓзъ пріимY вы6, и3 бyду вaмъ въ nц7ъ, и3 вы2 бyдете мнЁ
въ сн7ы и3 дщeри, гlетъ гDь вседержи1тель.
ГлавA, з7.

С
ицевA ќбо и3мyще nбэтовaніz Q возлю1бленіи.
За?, рп7г.* Nчи1стимъ себE t всsкіz сквeрны пл0ти
и3 дх7а, творsще с™hню въ стрaсэ б9іи. вмэсти1те
ны6. ни є3ди1ного nби1дэхомъ, ни є3ди1ного и3стли1хомъ,
ни є3ди1ного лихои1мствовахомъ. не на nсужeніе гlю.
прeжде бо рёхъ, ћко въ с®цhхъ нaшихъ є3стE, во є4же
ќмрети съ вaми и3 съжи1ти. Мн0го ми6 дерзновeніе къ
вaмъ, мн0га ми6 похвалA по вaсъ. и3сп0лнихсz ўтёхи.
преи3збhточествую рaдостію, n всsкой печaли нaшей.
с…и
послaніе
И$бо пришeдшимъ нaмъ въ макед0нію, ни є3ди1ного и3мЁ
пок0z пл0ть нaша, но во всeмъ скорбsще, внЁ ю4ду
брaнь, внyтрь ю4ду боsзнь. Но ўтэшazи смирeнныz,
ўтёши нaсъ бGъ пришeствіемъ ти1товымъ. Не т0кмо
же пришeствіемъ є3го2, но и3 ўтэшeніемъ и4 м ъ же
ўтёшишасz n вaсъ, повёдаz нaмъ вaше желaніе,
вaше рыдaніе, вaшу рeвность по мнЁ. ћко же ми6 пaче
возрaдоватисz. ћко ѓще и3 nскорби1хъ вaсъ послaніемъ,
не раскaюсz, ѓще и3 раскazхсz ви1жу бо ћко послaніе џно,
ѓще и3 въ чaсъ nскорби2 вaсъ. нн7э рaдуюсz, не ћко ск0рбни
бhсте, но ћко nскорби1стесz въ покаsніе. nскорбёсте бо
п0 бз7э, да ни n є3ди1номъ tщети1тесz t нaсъ.
За?, рп7д.* Печaль бо ћже п0 бз7э покаsніе нераскazно во
сп7сeніе содэловaетъ. Ґ сего2 ми1ра печaль смр7ть содэловaетъ.
се6 бо сaмо є4же п0 бз7э nскорбёти вaмъ, коли1ко содёла
въ вaсъ тщaніе, но tвётъ, но негодовaніе, но стрaхъ,
но вожделёніе, но рeвность, но tмщeніе. Во всeмъ
предстaвисте себE чи1стомъ бhти въ вeщи. ѓще бо и3
писaхъ вaмъ, не nби1дэвшаго рaди, нижE nби1димаго
рaди, но за є4же kви1тисz тщaнію вaшему є4же по
вaсъ къ вaмъ прeдъ бGомъ. Сего2 рaди ўтёшихомсz
n ўтэшeніи вaшемъ. Ли1ше же пaче возрaдовахомсz
къ кори1нfомъ, в7
n рaдости ти1товэ, ћко пок0исz д¦ъ є3го2 t всёхъ вaсъ.
Ћко ѓще что2 є3мY n вaсъ похвали1хсz, не посрами1хсz. но
ћко вс‰ вои1стину гlахомъ вaмъ, тaко и3 похвалeніе нaше
є4же къ ти1ту, и4стинно бhсть. И# ўтр0ба є3го2 и3зли1ха въ
вaсъ є4сть, воспоминaющу всёхъ вaсъ послушaніе, ћко
стрaхомъ и3 трeпетомъ пріsсте є3го2. рaдуюсz, ћко во
всeмъ дерзaю въ вaсъ.
ГлавA, и7. За?, рп7є.

С
казyю же вaмъ брaтіz моS, блгdть б9ію, дaнную въ
цRквaхъ макед0нскахъ, ћко во мн0зэмъ и3скyствэ
печaлей, и3збhтокъ бlгодaти и4хъ, и3 ћже въ глубинЁ
нищетA и4хъ, и3збhточествова въ богaтство простоты2 и4хъ.
ћко проти1ву си1лэ и4хъ, свэдётельствую, и3 пaче си1лы,
самов0лны. со мн0гимъ молeніемъ молsщемъ нaсъ,
блгdть и3 nбщeніе служeніz є4же во с™hхъ пріsти нaмъ.
и3 не ћко же надёzхомсz, но себE вдaша пeрвэе гDви, и3
нaмъ в0лею б9іею, во є4же ўмоли1ти нaмъ ти1та. да ћко
же прeжде начaтъ, тaко же и3 скончaетъ въ вaсъ блгdть сію2.
За?, рп7ѕ.* Но ћко же во всeмъ и3збhточествуете, вёрою,
и3 сл0вомъ и3 рaзумомъ, и3 всsцэмъ тщaніемъ, и3 люб0вію
ћже t вaсъ къ нaмъ, да и3 всeй блгdти и3збhточествуете.
Не по повелёнію гlю, но за и3нёхъ тщaніе, и3 вaшеz
с…f
послaніе
любвE и4стинное и3скушaz. Вёсте бо блгdть гDа нaшего ї©а
хrтA, ћко вaсъ рaди nбнищA богaтъ сhи, да вы2 нищет0ю
є3го2 nбогaтитесz. И# совётъ даю2 n сeмъ, се6 бо вaмъ є4сть
на п0льзу, вы2 и4же не т0чію є4же твори1ти, но и3 є4же
хотёти прeжде начaсте t прошeдшаго лёта, нн7э же
и3 є4же твори1ти скончaйте, да ћко же ўсeрдіе хотёнію,
тaкожде и3 скончaти t є4же и3мёти. ѓще бо ўсeрдіе
предлежи1тъ, по є3ли1ко ѓще кто2 и4мать, бlгопріsтенъ
є4сть, ґ не по є3ли1ко не и4мать. не бо2 да и3нёмъ ќбо
tрaда вaмъ же ск0рбь, но t и3зравнeніz въ нн7эшнее
врeмz, вaше и3збhточествіе, въ џнэхъ лишeніе, да и3
џнэхъ и3збhтокъ бyдетъ въ вaшемъ лишeніи. ћко да
бyдетъ рaвенство, ћко же є4сть пи1сано. И$же мн0гое, не
преўмн0жилъ є4сть, и3 и4же мaлое не ўмaлилъ.
За?, рп7з.* Бlгодарeніе же бGови, дaвшему т0жде тщaніе
n вaсъ въ с®це ти1тово, ћко молeніе ќбо пріsтъ, тщи1вэ
и4же сhи, своeю в0лею и3зhде къ вaмъ. Послaхомъ же съ
ни1мъ и3 брaта, є3г0 же похвалA въ бlговёстіи по всёмъ
цRквaмъ. не т0чію же, но и3 nсщ7ьсz t цRкви съ нaми
ходи1ти, въ бlгодaти сeй служи1мэй нaми, къ самого2 гDа
слaвэ, и3 спёху вaшему посылaеми. Блюдyщесz того2. да
не кто2 нaсъ поречeтъ въ вели1чествіи сeмъ служи1мэмъ
къ кори1нfомъ, в7
нaми, промышлsюще д0браz, не т0кмо прeдъ бGомъ, но
и3 предъ чlки. послaхомъ же съ ни1ми и3 брaта нaшего, є3г0
же и3скуси1хомъ во мн0гихъ мн0гащи въстанли1ва сyща.
нн7э же ѕэло2 въстанли1вэйша, надёzніемъ мн0гимъ
є4же въ вaсъ. ѓще же по ти1тэ, џбэщникъ мнЁ, и3 въ
вaсъ поспёшникъ, ѓще ли t брaтіz нaша. Послaнницы
цRквaмъ, слaва хrтY. показaніе ќбо любви2 вaшей, и3
нaшему хвалeнію є4же n вaсъ, въ ни1хъ покажи1те и3 въ
лицE цRквaмъ.
ГлавA, f7.

n
слyжбэ бо ћже ко с™hмъ, ли1ше ми6 є4сть писaти къ
вaмъ. вёмъ бо ўсeрдіе вaше, є4же n вaсъ хвалю1сz
макед0нzномъ, ћко ґха1іz пригот0висz t мимо
шeдшаго лёта, и3 ћже t вaсъ рeвность раздражи2
мн0жайшихъ. Послaхъ же брaтію, да не похвалeніе нaше
є4же n вaсъ и3спразни1тсz въ чaсти сeй, но да ћко же
гlахъ, пригот0вани бyдэте, є3дA кaко ѓще пріи1дутъ со
мн0ю макед0нzне, и3 nбрsщутъ вы6 не пригот0ваныхъ,
и3 постыди1мсz мы2, да не гlемъ, вы2 въ чaсти сeй
похвалeніz. Потрeбно ќбо ўмhслихъ ўмоли1ти брaтію,
да прeжде пріи1дутъ къ вaмъ, и3 предъ ўгот0вzтъ прeжде
возвэщeнное бlгословeніе вaше, сіE гот0во бhти, тaко
©o
послaніе
ћко же блгcвeніе, ґ не ћко лихои1мство.
За?, рп7и.* Се6 же гlю, сёzи скyдостію, скyдостію и3
п0жнетъ. ґ сёzи n бlгословeніи, n бlгословeніи и3
п0жнетъ. к0ждо ћко же и3зволeніе и4мать с®цемъ. не t
ск0рби ни t нyжды. доброх0тна бо дaтелz лю1битъ бGъ.
Си1ленъ же бGъ всsку блгdть и3зъnби1ловати въ вaсъ, да n
всeмъ всегдA всsко дов0льство и3мyще, и3збhточествуйте
во всsко дёло бlго. Ћко же є4сть пи1сано, расточи2 дадE
ўб0гимъ, прaвда є3го2 пребывaетъ в0 вэки. даsи же сёмz
сёющему, и3 хлёбъ въ снёдь, да подaстъ и3 ўмн0житъ
сёмz вaше, и3 да возрасти1тъ жи1та прaвды вaшеz, n
всeмъ богатsщесz во всsку простотY, ћже содэвaетъ
нaми бlгодарeніе къ бGу.
За?, рп7f.* Ћко раб0та семY служeнію, нёсть т0чію
и3сполнsющи лишeніz с™hмъ. но и3збhточествующи
мн0гими бlгодарeньми бGови, и3скушeніемъ служeнію
семY, слaвzще бGа въ покорeніи и3сповёданіz вaшего,
въ бlговэствовaніи хrт0вэ и3 простотЁ съnбщeніz
є4же къ ни1мъ, и3 во всёхъ, и3 тёхъ моли1твою по вaсъ,
вожделёющемъ вaсъ, за премн0гую блгdть б9ію на вaсъ.
бlгодарeніе же бGови n неи3сповёдимемъ є3го2 дaрэ.
ГлавA, ‹.
къ кори1нfомъ, в7

С
aмъ же ѓзъ пaвелъ молю2 вы6 кр0тостію и3 ти1хостію
хrт0вою, и4же на лицы2 ќбо смирeнъ въ вaсъ, не сhи
же ў вaсъ дерзaю въ вaсъ. молю1 же є4же не сhи т{
дерзaти надёzніемъ, и4мъ же помышлsю, смёти на
нёкіz непщyющаz нaсъ ћко п0 плоти ходsщихъ. в0
плоти бо ходsще, не п0 плоти вои1ньствуемъ. nрyжіz
бо вои1ньства нaшего, не плотьскaz, но си1лна бGови, на
разорeніе твeрдемъ, помышлeніz низлагaюще. и3 всsко
возношeніе взимaющесz на рaзумъ б9іи, и3 плэнsюща
всsкъ рaзумъ въ послушaніе хrт0во, и3 гот0во и3мyще
tмсти1ти всsко преслушaніе, є3гдA и3сп0лнитсz вaше
послушaніе. ћже на ли1ца ли зритE;
За?, Rч.* Ѓще кто2 надёетсz себE хrт0въ бhти, се6 да
помышлsетъ пaки t себE, занE ћко же џнъ хrт0въ,
тaкожде и3 мы2 хrт0ви. Ѓще бо и3 ли1ше что2 похвалю1сz,
n влaсти нaшей, ю4же дaстъ нaмъ гDь въ создaніе, ґ
не на разорeніе вaше, не постыжyсz. но да не kвлю1сz
ћко страшA вaсъ послaньми. ћко послaніz ќбо речE
тsжки и3 крёпки, ґ пришeствіе тёла, нeмощно, и3 сл0во
ўничижeно. СіE да помышлsетъ таковhи, ћко ћцы же
є3смы2 сл0вомъ послaніи tстоsще, таковjи т{ сyще є3смы2
дёломъ. не смёемъ бо суди1ти и3ли2 приклaдовати себE
сo7а
послaніе
и3нhмъ хвалsщимъ себE самёхъ. но сaми въ себЁ себE
и3змэрsюще. и3 прилагaюще себE, себЁ, неразумэвaютъ. мh
же не въ безмёрнаz похвaлимсz, но по мёрэ прaвила,
є3г0 же раздэли2 нaмъ бGъ мёру достизaти дaже и3 до вaсъ.
не ћко бо не досsжуще до вaсъ, пaче простирaемъ себE,
дaже бо и3 до вaсъ достиг0хомъ бlговёстіемъ хrт0вымъ,
не въ безмёрнаz хвалsщесz, нижE въ чюжи1хъ трудёхъ,
ўповaніе и3мyще растsщи вёрэ вaшей въ вaсъ, величa
тисz по прaвилу нaшему, и3зоnби1лно, въ превhшшаz
нaмъ бlговэсти1ти, не чюжи1мъ прaвиломъ въ гот0ваz
похвали1тисz. хвалsижесz, џ гDэ да хвaлитсz. не хвалsи
бо себE сeй и3скyсенъ, но є3г0 же бGъ восхвалsетъ.
ГлавA, аi7. За?, р§а.

Ѓ
ще бhсте пріsли мaлое безyміе моE, но и3 пріeмлете.
ревнyю бо n вaсъ б9іею рeвностію. nбручи1хъ бо вaсъ
є3ди1ному мyжу, дв7у чи1сту предстaвити хrт0ви.
бою1жесz, да не кaко ћко же ѕміS є4вву прельсти2
лукaвствомъ свои1мъ, тaко и3стлёютъ и3 рaзумы вaша
t простоты2 ћже n хrтЁ. ѓще бо грzдhи и4ного ї©а
проповёдаетъ, є3г0 же не проповёдахомъ, и3ли2 дх7ъ и4нъ
пріeмлетъ, є3г0 же не пріsсте, и3ли2 бlговэствовaніе и4но,
є4же не пріsсте д0брэ бhсте пріsли.
къ кори1нfомъ, в7
За?, р§в.* Непщyю бо ничи1мъ же лиши1тисz прeднихъ
ґпcлъ. ѓще бо и3 невёжа сл0вомъ, но не рaзумомъ. но
вездЁ ћвльшесz n всeмъ въ вaсъ. И#ли2 грёхъ сотвори1хъ
себE смирsz да вы2 вознесeтесz; ћко тyне б9іе бlговэ
ствовaніе бlговэсти1хъ вaмъ; t и3нhхъ цRквeй ўи1мъ и3
пріи1мъ nбр0къ вaшему служeнію. и3 пришeдъ къ вaмъ,
и3 въ скyдости бhвъ, не стужи1хъ ни є3ди1ному. скyдость
бо мою2 и3сп0лниша брaтіz пришeдше t макед0ніи. и3 n
всeмъ безъ стужeніz вaмъ себE соблюд0хъ, и3 соблюдY.
є4сть и4стинна хrт0ва во мнЁ, ћко похвалeніе се6 не
загради1тсz n мнЁ въ странaхъ ґхaистэхъ. почто2 ли; занE
не люблю2 ли вaсъ; бGъ вёсть є4же творю2, и3 сотворю2, да
tсэкY винY, хотsщемъ винЁ, да n нeмъ же хвaлzтсz,
nбрsщутсz ћко же и3 мы2. таковjи бо, лжи1ви ґпcли,
дёлатели льсти1віи, преnбразyющесz во ґпcлы хrт0вы. и3
не ди1вно. сaмъ бо сатанA преnбразyетсz во ѓнGла свёта.
не вeліе ќбо ѓще и3 служи1теліе є3го2 преnбразyютсz ћко
служи1тели прaвды, и4хъ же кончи1на бyдетъ по дёломъ
и4хъ. пaкы гlю, да никт0же мни1тъ м‰ безyмна бhти,
ѓще ли ни6, понE ћко безyмна пріими1те м‰, да и3 ѓзъ
мaло что2 похвалю1сz, ґ є4же гlю, не гlю п0 гDэ, но ћко въ
безyміи въ сeй чaсти похвалы2. понeже мн0зи хвaлzтсz
сo7в
послaніе
п0 плоти, и3 ѓзъ похвалю1сz. любeзно бо пріeмлете
безyмныz мyдры сyще. пріeмлете бо ѓще кто2 вaсъ
порабощaетъ, ѓще кто2 поzдaетъ, ѓще кто2 не въ лёпоту
протори1тъ. ѓще кто2 по лицY біeтъ вы6, ѓще кто2 вели
чaетсz, по досажeнію гlю, занE ћко мы2 и3знемог0хомъ.
За?, р§г.* N нeмъ же ѓще дерзaетъ кто2, несмhслено гlю,
дерзaю, и3 ѓзъ. є3врeи ли сyть, и3 ѓзъ. ї}льте ли сyть, и3
ѓзъ. сёмz ґвраaмле ли сyть, и3 ѓзъ. служи1тели хrт0ви ли
сyть, не въ мyдрости гlю, пaче ѓзъ въ трудёхъ множaе,
въ рaнахъ преб0лэ, въ темни1цахъ и3зли1ха, въ смр7техъ
мн0гощи. t їудeехъ пsть крaты четhридесzть рaзвэ
є3ди1ныz пріsхъ, три1щи пaлицами біeнъ бhхъ, є3ди1ною
кaменьми намeтанъ бhхъ, трикрaты корaбль nпровeр
жесz со мн0ю, н0щь и3 дн7ь въ глубинЁ сотвори1хъ. въ
пyтныхъ шeствіихъ мн0жицею. бэды2 въ рэкaхъ, бэды2
t разбо6йникъ, бэды2 t сро6дникъ, бэды2 t kзы6къ,
бэды2 во градёхъ, бэды2 въ пустhни, бэды2 въ м0ри,
бэды2 въ лжебрaтіи, въ трудЁ и3 п0двизэ, во бдёніихъ
мн0жицею, во ѓлчьбэ и3 въ жaжди, въ пощeніихъ
мн0гощи, въ зимЁ и3 наготЁ, кромЁ внёшнихъ
нападeніи ћже по вс‰ дни2, и3 попечeніе всёмъ цRквaмъ.
кто2 и3знемогaетъ, и3 не и3знемогaю; кто2 соблажнsетсz
къ кори1нfомъ, в7
и3 ѓзъ не разжизaюсz; ѓще хвали1тимисz подобaетъ,
ћже n нeмощи моeй похвалю1сz.
ГлавA, вi7. За?, р§д.

Б
Gъ и3 nц7ъ гDа нaшего ї©а хrтA, вёсть, сhи блгcвeнъ
в0 вэки, ћко не лжY. въ дамaсцэ kзhческіи кнsзь
ґрefы царS, стрежaше дамaскъ грaдъ, ћти м‰ хотS,
и3 nк0нцемъ въ к0шницы свёшенъ бhхъ по стенЁ и3
и3збэг0хъ и3зъ рукY є3го2. похвали1тижесz не п0льзуетъ
ми6, пріидy бо въ вэдёніz и3 tкровeніz гDнz. вёмъ чlка
n хrтЁ, прeжде лётъ четыринaдесzте, ѓще въ тёлэ,
не вёмъ, ѓще ли кромЁ тёла, не вёмъ, бGъ вёсть,
восхищeна бhвша таковaго до трeтіzго нб7сE. и3 вёмъ
таковA чlка, ѓще въ тёлэ, и3ли2 кромЁ тёла, не вёмъ,
бGъ вёсть, ћко восхищeнъ бhсть въ рaй, и3 слhша не
и3зречeнны гlы, и4хъ же не лёть є4сть чlку гlати. n
таковёмъ похвалю1сz, n себё же не похвалю1сz, т0кмо
n нeмощехъ мои1хъ. ѓще бо восхощY похвали1тисz, не
бyду безyменъ, и4стину бо рекY. щаждy же є3дA не кaко
кто2 вознепщyетъ n мнЁ пaче є4же ви1дитъ м‰ и3ли2
слhшитъ что2 t менE. и3 за премн0гаz tкровeніz да
не превозношyсz, дaстъмисz пaкостникъ пл0ти, ѓгGлъ
сатани1нъ, да ми6 пaкости дёетъ, да не превозношyсz.
сo7г
послaніе
n сeмъ трикрaты гDа моли1хъ, да tстyпитъ t менE, и3
речe ми6, д0влэтъ ти6 блгdть моS. си1ла бо моS въ нeмощи
совершaетсz. слaдцэ ќбо похвалю1сz пaче въ нeмощехъ
мои1хъ, да всели1тсz въ м‰ си1ла хrт0ва.
За?, р§є.* Тёмъ же бlговолю2 въ нeмощехъ, въ досаждe
ніихъ, въ бэдaхъ и3 во и3згнaніихъ, въ тэсн0тахъ по
хrтЁ. є3гдa бо нeмощьствую, тогдA си1ленъ є4смь. бhхъ
несмhсленъ хвалsсz, вы2 м‰ понyдисте. ѓзъ бо д0лженъ
бёхъ t вaсъ хвали1мъ бывaти. ничи1мъ же бо лиши1хсz
прeжнихъ ґпcлъ, ѓще и3 ничт0же є4смь. Знaменіz бо
ґпcлова содёzшасz въ вaсъ, во всsкомъ терпёніи, и3
въ знaменіихъ и3 чюдесёхъ и3 си1лахъ. чт0 бо є4сть, є3г0
же лиши1стесz пaче пр0чихъ цRквeй, ѓще т0чію ћко
ѓзъ сaмъ не стужи1хъ вaмъ; дади1те ми6 непрaвду сію2. се6
трeтіе гот0въ є4смь пріити2 къ вaмъ, и3 не стужY вaмъ.
не и3щy бо вaшихъ, но вaсъ. Не д0лжна бо сyть чaда
роди1телемъ снискaти и3мёніz, но роди1теліе чaдомъ. Ѓзъ
же въ слaдость и3зждивY, и3 и3зждивeнъ бyду по дш7aхъ
вaшихъ, ѓще и3 пaче вaсъ люблю2, мeнши люби1мъ є4смь.
бyди же, ѓзъ не nтzгчи1хъ вaмъ, но ковaренъ сhи,
лeстію вaсъ пріsхъ. Е#дA є3г0 же послaхъ къ вaмъ, тёмъ
лихои1мствовахъ ли вaсъ; ўмоли1хъ ти1та, и3 съ ни1мъ
къ кори1нfомъ, в7
послaхъ брaта. є3дA лихои1мствова ли чи1мъ вaсъ ти1тъ; не
тёмъ же ли д¦омъ ходи1ховэ, не тёми же ли стопaми;
пaки ли мнитE, ћко tвётъ вaмъ твори1мъ; прeдъ бGомъ
n хrтЁ гlемъ, всe же возлю1бленіи n вaшемъ создaніи
и3 ўтвержeніи.
За?, р§ѕ.* Бою1жесz, є3дA кaко пришeдъ, не ћцэхъ же
хощY nбрsщу вaсъ, и3 ѓзъ nбрsщусz вaмъ, kковA
не х0щете. да не кaко рвeніz, зaвисти, ћрости, рeти,
клеветы2, шептaніz, кичeніz, нестроeніz. Е#дA пaки
пришeдша м‰ смири1тъ бGъ м0й къ вaмъ, и3 восплaчюсz
мн0гихъ прeжде согрёшшихъ, и3 не покazвшихсz n
нечистотЁ и3 блужeніи и3 студол0жствіи ћже содёzша.
ГлавA, гi7.

Т
рети1цею се6 грzдY къ вaмъ. да при ўстёхъ двою2 и3ли2
тріeхъ свэдётелехъ стaнетъ всsкъ гlъ. прeже рёхъ,
и3 предъ гlю, ћко бhвъ втор0е, и3 не сhи нн7э пишY,
прeжде согрёш8шимъ, и3 пр0чимъ всёмъ. ћко ѓще пріидY
пaки, не пощажY.
За?, р§з.* Понeже и3скушeніе и4щете гlющаго во мнЁ
хrтA. и4же въ вaсъ не и3знемогaетъ, но м0жетъ въ вaсъ.
и4бо ѓще и3 распsтъ бhсть t нeмощи, но жи1въ є4сть t
си1лы б9іz. И$бо мы2 немощьствyемъ n нeмъ, но жи1ви
сo7д
послaніе
бyдемъ съ ни1мъ t си1лы б9іz въ вaсъ. себE и3скушaйте.
ѓще є3стE въ вёрэ, себE и3скушaйте. и3ли2 не знaете себE,
ћко ї©ъ хrт0съ въ вaсъ є4сть; ѓще т0чію чи1мъ не и3скyсни
є3стE. ўповaю же, ћко разумёти и4мате ћко мы2 нёсмы
неи3скyсни. М0лимжесz къ бGу, не сотвори1ти вaмъ ни
є3ди1наго ѕлA. не ћко да мы2 и3скyсни kви1мсz, но да и3 вы2
д0брое сотвори1те, мh же ћко неи3скyсни бyдемъ. ничт0же
бо м0жемъ на и4стину, но пои1стинэ. рaдуемжесz є3гдA
мы2 немощьствyемъ, вh же си1лни бывaете. Се6 же и3
м0лимсz n вaшемъ совершeніи. сего2 рaди не сhи ў вaсъ
сіS пишY, да не пришeдъ, бесщaдно сотворю2, п0 власти,
ю4же гDь дaлъ ми6 є4сть въ создaніе, ґ не на разорeніе.
Тёмъ же брaтіе, рaдуйтесz. совершaйтесz, ўтэшaйтесz,
т0жде мyдрствуйте, ми1ръ и3мёйте, и3 бGъ любвE и3 ми1ра
бyдетъ съ вaми. Цэлyйте дрyгъ дрyга лобзaніемъ с™hмъ.
цэлyютъ вы6 с™jи вси6. Блгdть гDа нaшего ї©а хrтA, и3 любы2
бGа и3 nц7A, и3 nбщeніе с™aго д¦а, со всёми вaми. ґми1нь.

Конeцъ, послaнію къ кори1нfомъ


втор0му. и4мать въ себЁ
глaвъ гi7. ґ зачaлъ,
цRк0вны< lв.
Къ ГАЛaТОМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, р§и.

П
aвелъ ґпcлъ, ни t чlкъ, ни чlкомъ, но ї©омъ хrт0мъ,
и3 бGомъ и3 nц7eмъ, воскреси1вшемъ є3го2 и3зъ мр7твыхъ,
и3 и4же со мн0ю вс‰ брaтіz, цRквaмъ галатjйскамъ.
За?, р§f.* Блгdть вaмъ и3 ми1ръ t~ бGа nц7A, и3 гDа нaшего
ї©а хrтA, дaвшаго себE по грэсёхъ нaшихъ, ћко да
и3збaвитъ ны6 t настоsщаго вёка лукaваго, по в0ли бGа
и3 nц7A нaшего, є3мy же слaва в0 вэкы вэк0мъ, ґми1нь.
Чюждyсz, ћко тaко ск0ро прелагaетесz t звaвшаго вы6
блгdтію хrт0вою, во и4но бlговэствовaніе. є4же нёсть и4но,
т0чію нёцыи сyть смущaюще вы6, и3 хотsще преврати1ти
бlговэствовaніе хrт0во. но и3 ѓще мы2, и3ли2 ѓнGлъ съ нб7сE
бlговэсти1тъ вaмъ, пaче, є4же бlговэсти1хомъ вaмъ,
ґнаfeма да є4сть. ћко же предрек0хомъ, и3 нн7э пaки гlю,
ѓще кто2 вaмъ бlговэсти1тъ пaче є4же пріsсте, ґнаfeма
сo7є
послaніе
да є4сть. нн7э бо чlки препирaю, и3ли2 бGа; и3ли2 и3щY чlкомъ
ўгожaти; и3 ѓще бhхъ є3щE чlкомъ ўгожaлъ, хrтY рaбъ
не бhхъ ќбо бhлъ.
За?, ©.* Сказyю же вaмъ брaтіе, бlговэствовaніе бlго
вёщенное t менE, ћко нёсть по чlку. ни бо2 ѓзъ t
чlка пріsхъ є5, ни наўчи1хсz, но kвлeніемъ ї©ъ хrт0вымъ.
слhшасте бо моE житіE и3ногдA въ жид0вствэ, ћко
по премн0гу гони1хъ цRковь б9ію, и3 раздрушaхъ ю5,
и3 преспэвaхъ въ жид0вствэ пaче мн0гихъ све6рстникъ
мои1хъ въ р0дэ моeмъ, и3зли1ха ревни1тель сhи nтeческимъ
мои1мъ предaніемъ. є3гдa же бlговоли2 бGъ, и3збрaвыи м‰
t чрeва м™ре моеS, и3 призвaвъ бlгодaтію своeю kви1ти
сн7а своего2 во мнЁ, да бlговэствyю є3го2 во kзhцэхъ. ѓбіе
неприложи1хсz пл0ти и3 кр0ви, ни взыд0хъ во їєrли1мъ
къ прeднимъ менE ґпcломъ, но и3д0хъ во ґравjю, и3 пaки
возврати1хсz въ дамaскъ. пот0мъ же по тріeхъ лётехъ
взыд0хъ во їєrли1мъ, соглzдaти петрA, и3 пребhхъ ў
него2 днjи пzтьнaдесzть, и3н0го же t ґпcлъ не ви1дэхъ,
т0кмо їsкова брaта гDнz. Ґ ћже пишY вaмъ, се6 прeдъ
бGомъ, ћко не лжY. пот0мъ же пріид0хъ въ страны2
си1рьскіz, и3 кmликjйскіz, бёхъ же незнaемъ лицY цRквaмъ
їудeйскимъ, ћже n хrтЁ. т0чію же слhшаще бsху ћко
къ галaтомъ
гонsи нaсъ и3ногдA, нн7э бlговэствyетъ вёру, є3s же
и3ногдA раздрушaше, и3 слaвлzху n мнЁ бGа.
ГлавA, в7.

П
от0мъ же по четhрихъ нaдесzте лётехъ пaки взы
д0хъ во їєrли1мъ съ варнaвою, пои1мъ съ соб0ю и3 ти1та.
взыд0хъ же по tкровeнію, и3 возложи1хъ и4мъ бlго
вэствовaніе є4же проповёдую во kзhцэхъ. на є3ди1нэ же
мни1мымъ, да не кaко во тщE текY и3ли2 тек0хъ. но ни
ти1тъ и4же со мн0ю, є4ллинъ сhи, нyженъ бhсть nбрё
затисz, и3 за пришeдшую лжебрaтію, и4же привнид0ша
соглsдати своб0ды нaшеz, ю4же и4мамы n хrтЁ ї©э, да
нaсъ пораб0тzтъ. и4мъ же ни къ часY повинyхомсz въ
покорeніе, да и4стина бlговёстіz пребyдетъ въ нaсъ.
За?, ©а.* T мни1мыхъ же бhти вели1кыхъ kкови2 ќбо
бёша, ничт0же ми6 рaзньствуетъ. лицE бGъ чlку не
пріeмлетъ. мнё бо мни1міи, ничт0же ми6 привозложи1ша,
но сопроти1вное, ўразумёвше же ћко ўвёрено ми6
бhсть бlговёстіе є4же во kзhцэхъ. ћко же и3 петрY
во nбрёзаніи. и4 б о съпоспёшествовавыи петрY въ
послaніе nбрёзаніz, поспёшествова и3 мнЁ во kзhки. и3
познaвше блгdть дaную ми6, и3 їsковъ, и3 ки1фа, и3 їoaннъ,
мни1міи ст0лпи бhти, деснaz дaша мнЁ и3 варнaвэ
сo7ѕ
послaніе
nбщeніz. да мы2 во kзhки, nни1 же во nбрёзаніе,
т0чію ни1щихъ да п0мнивэ, є4же и3 потщaхсz сіE и4стое
сотвори1ти.
За?, ©в.* Е#гдa же пріи1де пeтръ во ґнтіoхjю, въ лицE є3мY
проти1ву стaхъ, ћко заз0ренъ ми6 бB. прeже бо дaже не
пріити2 нёкимъ t їsкова, со kзhки kдsше. є3гдa же
пріид0ша, nпрsташесz и3 tлучaшесz, боsсz сyщихъ t
nбрёзаніz. и3 лицемёришасz съ ни1мъ и3 пр0чіи їудeе,
ћко и3 варнaвэ пристaти лицемёрьству и4хъ. Но є3гдA
ви1дэхъ ћко не прaво х0дzтъ ко и4стинэ бlговэствовaніz,
рек0хъ петрY предъ всёми, ѓще ты2 їудeй сhи, kзhчески,
ґ не їудeйски живeши, почто2 kзhки нyдиши їудeйски
жи1тельствовати; мы2 є3стеств0мъ їудeе, ґ не t kзы6къ
грёшницы.
За?, ©г.* Оμ3вёдэвше же, ћко не nпрaвдитсz чlкъ t
дёлъ зак0на, но т0кмо вёрою ї©ъ хrт0вою, и3 мы2 во
хrтA ї©а вёровахомъ, да nпрaвдимсz t вёры хrт0вы, ґ
не t дёлъ зак0на. занE не nпрaвдитсz t дёлъ зак0на
всsка пл0ть. Ѓще ли и4щуще nпрaвдитисz n хrтЁ,
nбрэт0хомсz и3 сaми грёшницы, хrт0съ ќбо грэхY
ли служи1тель; да не бyдетъ. ѓще бо ћже разори1хъ, сіS
пaки созидaю, престyпника себE представлsю. ѓзъ бо
къ галaтомъ
зак0номъ зак0ну ўмр0хъ, да бGови жи1въ бyду, хrт0ви
сраспsхсz. живy же не ктомY ѓзъ, но живeтъ во мнЁ
хrт0съ. ґ є4же нн7э живY в0 плоти, вёрою живY сн7а
б9іz, возлюби1вшаго менE и3 предaвшаго себE по мнЁ.
За?, ©д.* Не tмэтaюсz блгdти б9іz. ѓще бо зак0номъ
прaвда, ќбо хrт0съ тyне ќмре.
ГлавA, G.

q
несмhсленіи галaте, кто2 вы6 прельсти1лъ є4сть не
покори1тисz и4стиннэ; и4мъ же предъ nчи1ма ї©ъ
хrт0съ прeжде напи1санъ бhсть въ вaсъ рaспzтъ.
сіE т0чію хощY ўвёдэти t вaсъ, t дёлъ ли зак0на д¦ъ
пріsсте, и3ли2 t слyха вёры; тaко несмhслени є3стE начeнше
д¦омъ, нн7э пл0тію скончавaете; толи1ка пострадaсте
безумA, ѓще же и3 безумA. подаsи ќбо вaмъ д¦ъ, и3
дёйствуzи си1лы въ вaсъ t дёлъ ли зак0на, и3ли2 t слyха
вёры; ћко же ґвраaмъ вёрова бGу, и3 вмэни1сz є3мY въ
прaвду. разумёйте ќбо ћко сyщіи t вёры, сіи2 сyть
сн7ове ґвраaмли.
За?, ©є.* Прeжде видёвше бо писaніе, ћко t вёры
nправдaетъ kзhки бGъ, прeжде бlговэствовA ґвраaму,
ћко бlгословsтсz n тебЁ вси6 kзhцы. Тёмъ же сyщіи
t вёры блгcвsтсz съ вёрнымъ ґвраaмомъ. є3ли1цы бо t
сo7з
послaніе
дёлъ зак0на сyть, подъ клsтвою сyть. пи1сано бо є4сть,
пр0клzтъ всsкъ, и4же не пребyдетъ во всёхъ пи1саныхъ
въ кни1зэ зак0ннэй, ћко твори1ти |. ґ ћко въ зак0нэ
никт0же nправдaетсz t~ бGа, ћвэ же, ћко прaведныи
t вёры жи1въ бyдетъ. зак0нъ же нёсть t вёры, но
сотвори1выи т† чlкъ, жи1въ бyдетъ въ ни1хъ.
За?, ©ѕ.* Хrт0съ ны6 и3скупи1лъ є4сть t клsтвы зак0нныz,
бhвъ по нaсъ клsтва. пи1сано бо є4сть, пр0клzтъ всsкъ
висsи нa древэ, да во kзhцэхъ блгcвeніе ґвраaмле бyдетъ
n хrтЁ ї©э, да nбэтовaніе д¦а пріи1мемъ вёрою.
За?, ©з.* Брaтіе по чlку гlю, nбaче чlку ўтвержeна
завёта никт0же tмэтaетъ, и3ли2 приповелэвaетъ.
ґвраaму же речeни бhша nбёты, и3 сёмени є3го2. не
гlетъ же и3 сёменемъ, ћко n мн0зэхъ, но ћко n
є3ди1номъ, и3 сёмени твоемY. И$же є4сть хrт0съ. сіe же
гlю, завётъ прeжде ўтвержeныи t~ бGа, во хrтA, и4же
по лётехъ четhриста и3 три1десzте бhвыи зак0нъ, не
tмэтaетъ, во є4же разори1ти nбэтовaніе. А$ще бо t
зак0на наслёдіе, не ктомY ќже t nбэтовaніz. ґвраaму
же nбэтовaніемъ даровA бGъ. что2 ќбо зак0нъ; престу
плeніz рaди приложи1сz, д0ндеже пріи1детъ сёмz, є3мy же
nбэтовaсz, повелёнъ ѓнGлы рук0ю ходaтаz. ходaтай же
къ галaтомъ
є3ди1ному нёсть, бGъ же є3ди1нъ є4сть. зак0нъ ли ќбо
на nбэтовaніихъ б9іихъ; да не бyдетъ. ѓще бо зак0нъ
дaнъ бhсть могjи nживи1ти, вои1стину ќбо t зак0на
бы былA прaвда, но затвори2 писaніе вс‰ подъ грэх0мъ,
да nбэтовaніе t вёры ї©ъ хrт0вы дaстсz вёрующимъ.
За?, ©и.* Прeжде же пришeствіz вёры, подъ зак0номъ
стрег0ми бёхомъ, затворeни въ хотsщую вёру tкрh
тисz. Тёмъ же зак0нъ пёстунъ нaмъ бhсть во хrтA,
да t вёры nпрaвдимсz. пришeдши же вёрэ, ќже не
подъ пёстуномъ є3смы2. вси6 бо вы2 сн7ове б9іи є3стE,
вёрою n хrтЁ ї©э. Е#ли1цы бо во хrтA кrти1стесz, во хrтA
nблек0стесz. нёсть їудeй, ни є4ллинъ. нёсть рaбъ, ни
своб0дь. нёсть мyжескіи п0лъ, ни жeнскіи. вси6 бо вы2
є3ди1но є3стE n хrтЁ ї©э. А$ще ли же вы2 хrт0ви, то2 ќбо
ґвраaмле сёмz є3стE, и3 по nбэтовaнію наслёдницы.
ГлавA, д7.

Г
lю же, внели1ко врeмz наслёдникъ млaдъ є4сть, ни
чи1мъ же лyчши є4сть рабA, гDь сhи всёмъ, но подъ
повели1тели и3 пристaвники є4сть, до нар0ка џ§а. Тaко
же и3 мы2, є3гдA бёхомъ млaди, подъ стихjzми бёхомъ
ми1ра порабощeни.
За?, ©f.* Е#гдa же пріи1де кончи1на лёту, послA бGъ сн7а
сo7и
послaніе
своего2, є3динор0днаго, раждaемаго t жены2, бывaема подъ
зак0номъ, да поdзак0нныz и3скyпитъ, да въ ўсн7eніе
воспріи1мемъ. да ћко же є3стE сн7ове, послA бGъ д¦а сн7а
своего2, въ с®цA нaша, вопію1ща, ѓвва nц7ъ. тёмъ же ќже
нёси рaбъ, но сн7ъ. ѓще ли же сн7ъ, и3 наслёдникъ б9іи
ї©ъ хrт0мъ.
За?, ©i.* Но тогдA ќбо невёдуще бGа, служи1сте не по
є3стествY сyщимъ бог0мъ. нн7э же познaвше бGа, пaче
же познaни бhвше t~ бGа, кaко возвращaетесz пaки,
на нeмощныz и3 худhz стихjz, и4мъ же свhше пaки
служи1ти х0щете; днjи сматрsюще, и3 мц7а и3 временA и3
лёта. Бою1сz n вaсъ, є3дA кaко всyе труди1хсz ў вaсъ.
бyдите ћко же ѓзъ, занE и3 ѓзъ ћко же и3 вы2. Брaтіе,
молю2 вы6, ничи1мъ же менE nби1дэсте. вёсте же, ћко за
нeмощь пл0ти бlговэсти1хъ вaмъ пeрвэе. И# и3скушeніе
моE є4же въ пл0ти моeй не ўничижи1сте, ни nплевaсте,
но ћко же ѓнGла б9іz пріsсте м‰, ћко же и3 хrтA ї©а. КоE
ќбо бsше бlжeнство вaше; свэдётельствую бо вaмъ,
ћко ѓще бы бhло м0щно, nчесA вaша и3звертёвше,
ќбо дaли ми6 бhсте. Тёмъ же врaгъ вaмъ бhхъ и4стину
вaмъ гlz; ревнyютъ по вaсъ нед0брэ, но tлучи1ти вaсъ
хотsтъ, да и4мъ ревнyете. добро2 є4же ревновaти всегдA
къ галaтомъ
д0брое, и3 не т0чію внегдA приходи1ти ми6 къ вaмъ. Чaдца
моS n ни1хъ же пaки болёзную, д0ндеже воnбрази1тсz
хrт0съ въ вaсъ. Хотёхъ же пріити2 къ вaмъ нн7э, и3
и3змэни1ти глaсъ м0й, ћко не домышлsюсz n вaсъ.
гlите ми6 и4же подъ зак0номъ хотsщеи бhти, зак0на
ли не слhшасте; пи1сано бо є4сть. ћко,
За?, ©i.* Ґвраaмъ двA сн7а и3мЁ, є3ди1наго t рабы2, ґ другaго
t своб0дныz. но и4же t рабы2, п0 плоти роди1сz, ґ и4же
t своб0дныz по nбэтовaнію, ћже є3стA и4но сказaема,
сіs бо є3стA двA завёта, є3ди1нъ ќбо t горы2 синaйскіz, въ
раб0ту ражaz, є4же є4сть ґгaрь, ґгaрь бо, си1на горA є4сть
во ґравjи, прилагaетъжесz нн7эшнему їєrли1му. раб0таетъ
же съ чaды свои1ми. Ґ вhшніи їєrли1мъ, своб0дь є4сть,
и4же є4сть м™и всёмъ нaмъ. Пи1сано бо є4сть, возвесели1сz
непл0ды неражaющіz, раст0ргни и3 возопи2 неболёвшіz,
ћко мн0га чaда пустhz пaче, нeжели и3мyщіz мyжа.
За?, с№i.* Мh же брaтіе, по їсаaку, nбэтовaніz чaда
є3смы2. но ћко же тогдA и4же п0 плоти роди1выисz,
гонsше д¦0внаго, тaко и3 нн7э. но что2 гlетъ писaніе;
и3зжени2 рабY, и3 сн7а є3S. Не и4мать бо наслёдовати сн7ъ
рабhнинъ, съ сн7омъ своб0дныz. Тёмъ же брaтіе, нёсмы
рабhнина чaда, но своб0дныz.
сo7f
послaніе
ГлавA, є7.

С
воб0дою ќбо є4ю же хrт0съ нaсъ свободи2, ст0йте
и3 не пaки подъ и4гомъ раб0тэ держи1тесz, се6 ѓзъ
пaвелъ гlю вaмъ, ћко ѓще nбрёзаетесz, хrт0съ вaсъ
ничт0же п0льзуетъ. Свэдётельствую же пaки, всsкому
человёку nбрёзающемусz, ћко д0лженъ є4сть вeсь
зак0нъ твори1ти. ўпраздни1стесz t хrтA, и4же зак0номъ
nправдaетесz, t блгdти tпадaете. мh бо д¦омъ t вёры
ўповaніz прaвды ждeмъ. n хrтё бо ї©э. ни nбрёзаніе
что2 м0жетъ, ни неnбрёзаніе, но вёра люб0вію спо
спёшествуема. течaсте д0брэ, кто2 вaмъ возбрани2 не
покорsтисz и4стинэ; препрёніе не t призвaвшаго вы6.
мaлъ квaсъ всE смэшeніе квaситъ. ѓзъ надёюсz n вaсъ
џ гDэ, ћко и3н0го ничт0же мhслите. смущaz и4же вaсъ
понесeтъ грёхъ и4же ѓще є4сть.
За?, св7i.* Ѓзъ же брaтіе ѓще nбрёзаніе є3щE проповёдую,
почто2 є3щE гони1мъ є4смь; ќбо ўпрaзднисz соблaзнъ
кrтA. дабы2 tсэчeни бhли развращaющеи вaсъ. Вh бо на
своб0ду звaни бhсте брaтіе, т0чію да не своб0да вaша
въ винY пл0ти, но люб0вію раб0тайте дрyгъ дрyгу. и4бо
вeсь зак0нъ во є3ди1номъ словеси2 совершaетсz, во є4же
возлю1биши бли1жнzго своего2 ћко же себE. ѓще же дрyгъ
къ галaтомъ
дрyга грызaете и3 снэдaете, блюдётесz, да не дрyгъ t~
друга и3стреблeни бyдете. Гlю же, д¦омъ ходи1те, и3 п0хоти
плотьскjz не совершaйте. Пл0ть бо похотствyетъ нa
духъ, дyхъ же на пл0ть. сіs же проти1вистасz дрyгъ
дрyгу. да не ћже х0щете сіS творитE. ѓще ли дх7омъ
води1ми є3стE, нёсте подъ зак0номъ. kвлeна же сyть дёла
плотьскaz, ћже сyть, прелюбодэsніе, блyдъ, нечистотA,
студодэsніе, и3долослужeніе, чародэsніе, вражды2. рвeніz,
зави1ды, ћрости, разжежeніz, распрS, соблaзны. є4реси,
зaвисти, ўбjйства, піsнства, безчи1 н ны кличи2 , и3
под0бнаz си1мъ, ћже предрицaю вaмъ и3 прeжде рек0хъ,
ћко таковaz творsщеи, цrтвіz б9іz не наслёдzтъ.
За?, сGi.* Пл0дъ же д¦0вныи є4сть, любы2, рaдость,
ми1ръ. долготерпёніе, бlгость, млcрдіе, вёра, кр0тость,
воздержaніе. на таковhхъ нёсть зак0на. ґ и4же хrтY ї©у
пл0ть распsша со страстьми2 и3 п0хотьми. ѓще живeмъ
д¦омъ, д¦омъ и3 да х0димъ. не бывaимъ тщеслaвни,
дрyгъ дрyга раздражaюще, дрyгъ дрyгу зави1дzще.
ГлавA, ѕ7.

Б
рaтіе, ѓще впадeтъ чlкъ въ нёкое прегрэшeніе, вы2
д¦0вніи и3справлsйте таковaго д¦омъ кр0тости,
блюдhи себE, да не и3 ты2 и3скушeнъ бyдеши.
©п
послaніе
За?, сд7i.* Дрyгъ дрyгу тzготы2 носи1те, и3 тaко и3сп0лните
зак0нъ хrт0въ. Ѓще бо кто2 мни1тъ себE бhти что2,
ничт0же сhи, себE льсти1тъ. дёло же своE да и3скушaетъ
к0ждо. И# тогдA въ себЁ т0чію хвалeніе да и4мать, ґ не ко
и3н0му. к0ждо бо своE брeмz понесeтъ. да nбщaетъ же
ўчaисz словеси2 ўчaщему, n всёхъ бlги1хъ. не льсти1тесz,
бGъ поругaемъ не бывaетъ. є4же бо ѓще сёетъ чlкъ,
т0жде и3 п0жнетъ. ћко сёzи въ пл0ть свою2, t пл0ти
п0жнетъ и3стлёніе. ґ сёzи въ д¦ъ, t д¦а п0жнетъ
жив0тъ вёчныи. д0брое же творsще да нестужaемъ си6,
в0 времz бо своE п0жнемъ не nслабёюще. тёмъ же ќбо
д0ндеже врeмz и4мамы, да дёлаемъ бlг0е ко всёмъ, пaче
же при1снымъ въ вёрэ.
За?, сє7i.* Ви1дите коли1цэми кни1гами писaхъ вaмъ моeю
рук0ю. є3ли1цы хотsтъ хвали1тисz п0 плоти, сіи2 нyдzтъ
вы6 nбрёзатисz, т0чію да не кrт0мъ хrт0вымъ г0нzтсz.
ни бо2 nбрэзaющіисz сaми зак0нъ хранsтъ, но хотsтъ
вы6 nбрэзовaти. да въ вaшей пл0ти похвaлzтсz.
За?.* Мнё же да не бyдетъ хвали1тисz, т0чію n кrтЁ гDа
нaшего ї©а хrтA, и4мъ же мнЁ вeсь ми1ръ распsсz, и3 ѓзъ
всемY ми1ру. n хrтё бо ї©э, ни nбрёзаніе что2 м0жетъ,
ни неnбрёзаніе, но н0ва твaрь. и3 є3ли1цы прaвиломъ
къ галaтомъ
си1мъ жи1тельствуютъ, ми1ръ на ни1хъ и3 млcть, на ї}ли
б9іи. пр0чее же труды2 да никт0же даeтъ ми6. Ѓзъ бо
ћзвы гDа ї©а на тёлэ моeмъ ношY. Блгdть гDа нaшего
ї©а хrтA с0 д¦омъ вaшимъ брaтіе. ґми1нь.

Конeцъ послaнію къ галaтомъ.


И$мать въ себЁ. глaвъ,
ѕ7, ґ зачaлъ,
цRк0вны<,
fi7.

сп7а
Къ Е#ФЕСeoМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, сѕ7i.

П
aвелъ послaнникъ ї©ъ хrт0въ, в0лею б9іею. с™hмъ
сyщимъ во є3фeсэ, и3 вёрнымъ n хrтЁ ї©э. Блгdть
вaмъ и3 ми1ръ, t~ бGа nц7A нaшего и3 гDа ї©а хrтA.
блгcвeнъ бGъ и3 nц7ъ гDа нaшего ї©а хrтA, бlгослови1выи
нaсъ всsцэмъ бlгословeніемъ д¦0внымъ, въ нбcныхъ n
хrтЁ. ћко же и3збрA нaсъ n нeмъ прeже сложeніz ми1ра,
бhти нaмъ с™hмъ и3 непор0чнымъ предъ ни1мъ въ любви2,
прeжде нарeкъ нaсъ въ ўсн7eніе ї©ъ хrт0мъ ў него2, по
бlговолeнію хотёніz є3го2, въ похвалY слaвы бlгодaти є3го2,
въ нeй же nбlгодaти нaсъ n возлю1бленемъ. n нeмъ же,
За?, сз7i.* И$мамы и3збавлeніе кр0вію є3го2, и3 nставлeніе
прегрэшeніемъ, по богaтьству бlгодaти є3 го2 , ю4 ж е
преўмн0жилъ є4сть въ нaсъ, во всsкой премyдрости и3
рaзумэ, сказaвъ нaмъ тaйну в0ли своеS, по бlговолeнію
къ є3фесeoмъ
є3го2, ю4же прeжде положи2 n нeмъ, въ смотрeніе и3сполнeніz
времeнъ, возглави1ти всsческаz n хrтЁ, ћже нa нб7сэхъ
и3 ћже на земли2 и4 м ъ. n нeмъ же и3 наслёдницы
бhхомъ, прeжде наречeни бhвше, по прозрёнію б9ію, вс‰
дёйствующаго по совёту в0ли своеS, ћко бhти нaмъ
въ похвалeніе слaвы є3го2, прeже ўповaвшимъ во хrтA. n
нeмъ же и3 вы2 слhшавше сл0во и4стины, бlговэствовaніе
сп7сeніz нaшего, въ нeмъ же и3 вёровавше знaменастесz
nбэтовaніz д¦омъ с™hмъ, и4же є4сть nбручeніе наслёдію
нaшему, во и3збавлeніе снабдёнію, въ похвалY слaвы
є3го2. Сего2 рaди и3 ѓзъ слhшавъ вaшу вёру n хrтЁ ї©э, и3
люб0вь ћже ко всёмъ с™hмъ.
За?, с}i.* Непрестaю бlгодарS n вaсъ, поминaніе n вaсъ
творS въ мlтвахъ мои1хъ. да бGъ, и3 nц7ъ гDа нaшего
ї©а хrтA, nц7ъ слaвы, дaстъ вaмъ д¦ъ премyдрости и3
tкровeніz, въ познaніе є3го2, просвэщeнымъ nчесA с®ца
вaшего, ћко ўвёдэти вaмъ, что2 є4сть ўповaніе звaніz
є3го2, и3 что2 богaтьство слaвы достоsніz є3го2 во с™hхъ. и3
что2 преспёющее вели1чество си1лы є3го2 въ нaсъ вёрующихъ
по дёйству держaвы крёпости є3го2, ю4же содёz n хrтЁ,
воскRси1въ є3го2 t мeртвыхъ, и3 посaждь nдеснyю себE на
нбcныхъ, превhше всsкого начaльства и3 влaсти, и3 си1лы
сп7в
послaніе
и3 гDьства, и3 всsкаго и4мени и3менyемаго, не т0чію въ
вёцэ сeмъ, но и3 въ грzдyщемъ.
За?, сf7i.* И# вс‰ покори2 п0дъ нозэ є3го2. и3 того2 дaстъ
главY вhше всёхъ цRкви, ћже є4сть тёло є3го2, и3сполнeніе
и3сполнsющаго всsческаz во всёхъ.
ГлавA, в7.

И#
вaсъ сyщихъ мeртвыхъ прегрэшeнми грэхи2 вaшими,
въ ни1хъ же и3ногдA ходи1сте, п0 вэку ми1ра сего2, и3 п0
кнzзю влaсти воздyшныz, дyха, и4же нн7э дёйствуетъ
въ сын0хъ противлeніz, въ ни1хъ же и3 мы2 вси6 жи1хомъ
и3ногдA въ п0хотэхъ пл0ти нaшеz, творsще в0лю пл0ти
и3 помышлeніи и3 бёхомъ є3стеств0мъ чaда гнёву, ћко
же и3 пр0чіи.
За?, ©к.* БGъ же богaтъ сhи въ млcти, за премн0гую
люб0вь свою2, є4ю же возлюби2 нaсъ, и3 сyщихъ нaсъ мeрт
выхъ прегрэшeнми, соnживи2 хrт0мъ. бlгодaтію є3стE
сп7сeни, и3 съ ни1мъ воскреси2, и3 съпосади2 на нбcныхъ n
хrтЁ ї©э, да kви1тъ въ вёцэхъ грzдyщихъ, преѕёлное
богaтьство бlгодaти своеS, бlгостhнею на нaсъ n хrтЁ
ї©э. бlгодaтію бо є3стE сп7сeни и3 вёрою. и3 се6 не t вaсъ,
б9іи дaръ, не t дёлъ, да никт0же похвaлитсz. тог0 бо
є3смы2 творeніе, с0здани n хrтЁ ї©э. на дёла бlгaz, ћже
къ є3фесeoмъ
прeжде ўгот0ва бGъ, да въ ни1хъ х0димъ.
За?, ©к.* Тёмъ же поминaйте ћко вы2, и4же и3ногдA
kзhцы в0 плоти, гlеміи неnбрёзаніе. t рек0маго
nбрёзаніz в0 плоти рукотворeнаго, ћко бёсте в0 времz
џно безъ хrтA, nтуждeни житіS ї}лева, и3 чю1жи t
завётъ nбэтовaніz, ўповaніz не и3мyще, и3 безб0жни
въ ми1рэ. Нн7э же n хrтЁ ї©э, вы2, бhвше и3ногдA далeче,
бли1зъ бhсте кр0вію хrт0вою.
За?, ск7а.* Т0й бо є4сть ми1ръ нaшъ, сотвори1выи nбоS
є3ди1но, и3 срэдостёніе nгрaды разори1въ, враждY пл0тію
своeю, зак0на зaповэдемъ, ўчeніи ўпраздни1въ, да џба
сози1ждетъ соб0ю во є3ди1ного н0ваго чlка. творS ми1ръ
и3 примири1тъ nб0ихъ є3ди1нэмъ тёломъ бGови кrт0мъ,
ўби1въ враждY на нeмъ. и3 пришeдъ бlговэсти2 ми1ръ вaмъ,
дaлнимъ и3 бли1жнимъ. занE тёмъ и4мамы приведeніе.
џбои во є3ди1нъ д¦ъ ко nц7Y.
За?, ск7в.* Тёмъ же ќбо ктомY нёсте стрaнни пришeлцы,
но сожи1теле с™hмъ, и3 при1сніи бGу, наздaни бhвше на
nсновaніи ґпcлъ и3 прbр0къ, сyщу краеўг0лну самомY ї©у
хrтY, n нeмъ же всsко создaніе составлsемо, расти1тъ
въ цRковь с™yю гDви. n нeмъ же и3 вы2 созидaетесz въ
жили1ще б9іе д¦омъ.
сп7г
послaніе
ГлавA, G.

С
его2 рaди и3 ѓзъ пaвелъ ќзникъ ї©ъ хrт0въ n вaсъ
kзhцэхъ похвалю1сz. А$ще ќбо слhшасте смотрeніе
блгdти б9іи дaнныz мнЁ въ вaсъ, ћко по tкровeнію
сказaмисz тaйна, ћко же преднаписaхъ вмaлэ, n нeмъ
же и3 м0жете чтyще разумёти рaзумъ м0й n тaйнэ
хrт0вэ, ћже и3нhмъ род0мъ не сказaсz сн7омъ чlческимъ,
ћко же нн7э tкрhсz с™hмъ є3го2 ґпcломъ, и3 прbр0комъ
д¦омъ с™hмъ. ћко бhти kзhкомъ сънаслёдникомъ, и3
сътэлeсникомъ, и3 съпричaстникомъ nбэтовaнію є3го2 n
хrтЁ ї©э, бlговэствовaніемъ, є3мy же бhхъ служи1тель по
дaру бlгодaти б9іz дaныz мнЁ, по дёйству си1лы є3го2.
За?, ск7г.* МнЁ мeншему всёхъ с™hхъ, данA бhсть бlго
дaть сіS, во kзhцэхъ бlговэсти1ти не и3зслёдованное
богaтьство хrт0во, и3 просвэти1ти вс‰, что2 є4сть смотрeніе
тaйны сокровeнныz t вBкъ въ бз7э, создaвшимъ всsче
скаz ї©ъ хrт0мъ. да скaжетсz нн7э начaломъ и3 влaстемъ
на нбcныхъ, цRковію, многоразли1чнаz премyдрость б9іz,
по предложeнію вBкъ, ћже сотвори2 n хrтЁ ї©э гDэ
нaшемъ. n нeмъ же и4мамы дерзновeніе, и3 приведeніе въ
надёzніе вёрою є3го2. тёмъ же молю2 вы6, не стужaти си6
въ ск0рбэхъ мои1хъ ћже n вaсъ. є4же є4сть слaва вaша.
къ є3фесeoмъ
Сего2 рaди прекланsю колёнэ мои2 ко nц7Y гDа нaшего
ї©а хrтA, и3зъ нег0 же всsко nтeчество нa нб7сэхъ и3 на
земли2 и3менyетсz. да дaстъ вaмъ по богaтству слaвы
своеS, си1лою ўтверди1тисz, д¦омъ є3го2, во внyтренимъ
чlцэ, всели1тисz хrтY вёрою въ с®цA вaша, въ любви2
въ коренeни и3 nсновaни. да возм0жете разумёти со
всёми с™hми, что2 широтA и3 долготA, и3 глубинA и3
высотA. разумёти же преспёющіи рaзумъ любвE хrт0вы,
да и3сп0лнитесz во всsко и3сполнeніе б9іе. могyщему же
вс‰ твори1ти по преи3збhточествію и4хъ же пр0симъ и3ли2
разумёемъ, по си1лэ дёйствуемэй въ нaсъ, томY слaва
въ цRкви n хrтЁ ї©э, во вс‰ р0ды вёка вэк0мъ ґми1нь.
ГлавA, д7. За?, ск7д.

М
олю2 ќбо вы6 ѓзъ ќзникъ џ гDэ, дост0йно ходи1ти
звaнію, въ нeже звaни бhсте, со всsкимъ смирено
мyдріемъ и3 кр0тостію, съ долготерпёніемъ, терпsще
дрyгъ дрyга люб0вію, тщaщесz блюсти2 є3динeніе д¦а, въ
соќзэ ми1ра. є3ди1но тёло и3 є3ди1нъ д¦ъ, ћко же и3 звaни
бhсте во є3ди1номъ ўповaніи звaніz вaшего. є3ди1нъ гDь,
є3ди1на вёра, є3ди1но кRщeніе, є3ди1нъ бGъ и3 nц7ъ всёмъ,
и4же надо всёми, и3 n всёхъ, и3 во всёхъ нaсъ.
За?.* Е#ди1ному же комyждо нaсъ дaстьсz блгdть по мёрэ
сп7д
послaніе
даровaніz хrт0ва. Тёмъ же гlетъ, возшeдъ на высотY,
плэни1лъ є3си2 плёнъ, пріsлъ є3си2 даsніе въ чlцэхъ. Ґ є4же
взhде, что2 є4сть, ѓще не т0чію ћко же и3 сни1де прeжде
въ д0лнэйшаz страны2 земли2; съшeдыи, т0й є4сть и3
восшeдыи превhше всёхъ нб7съ, да и3сп0лнитъ всsческаz.
И# т0й дaлъ є4сть, џвы ќбо ґпcлы, џвы же прbр0кы, џвы
же бlговёстники, џвы же пaстырz и3 ўчи1телz, къ
совершeнію с™hмъ, въ дёло служeніz, въ создaніе тёла
хrт0ва, д0ндеже дости1гнемъ вси6 въ є3динeніе вёры, и3 въ
рaзумъ сн7а б9іz, въ мyжа совершeна, въ мёру в0зраста
и3сполнeніz хrт0ва.
За?, ск7є.* Да не бывaемъ ктомY младeнцы ўм0мъ,
влaющесz и3 скитaющесz во всsкомъ вётре ўчeніz, во
лжи2 чlчестей, въ ковaрствэ к0зней льщeніz, и4стинству
юще же въ любви2, да возрасти1мъ въ него2 всsческаz и4же
є4сть главA хrт0съ, и3зъ нег0 же всE тёло составлsемо
и3счинэвaемо прили1чнэ, всsцэмъ nсzзaніемъ подаsніz,
по дёйству въ мёру є3ди1ной коeйждо чaсти, возращeніе
тёлу твори1тъ, въ создaніе себЁ люб0вію.
За?, ск7ѕ.* Се6 ќбо гlю, и3 послушествyю џ гDэ, ктомY
не ходи1ти вaмъ, ћко же и3 пр0чіи kзhцы х0дzтъ въ
суетЁ ўмA и4хъ, помрачeни с0вэстію, сyще tчюждeни
къ є3фесeoмъ
t жи1зни б9іz, за невёжьство сyщее въ ни1хъ, за
nкаменeніе с®цъ и4хъ, и4же въ нечazніе вл0жшесz, предaша
себE студодэsнію, и3 въ дёланіе всsкіz нечистоты2 и3
лихои3мaніz. Вh же не тaко познaсте хrтA, ѓще ќбо
слhшасте є3го2, и3 n нeмъ наўчи1стесz, ћко же є4сть и4стина
n ї©э, tложи1ти вaмъ по пeрвому житію2 вeтхаго чlка,
тлёющаго въ п0хотэхъ прелeстныхъ, nбновлsтижесz
д¦омъ ўмY вaшему, и3 nблещи1сz въ н0ваго чlка,
создaннаго въ б9ію прaвду и3 въ прпdбіе и4стины.
За?, ск7з.* Тёмъ же tл0жше лжY, гlите и4стину к0ждо
ко и4скренему своемY, занE є3смы2 дрyгъ дрyгу ќдове.
гнёваитесz, и3 не согрэшaйте. Сlнце да не зaйдетъ
во гнёвэ вaшемъ, ни дади1те мёсто діaволу. Крадhи
же, ктомY да не крaдетъ. но пaче да тружaетсz дёлаz
свои1ма рукaма благ0е, да и4мать подаsти трeбующему.
Всsко сл0во гни1ло да не и3сх0дитъ и3зъ ќстъ вaшихъ.
но т0чію є4же є4сть бlго, къ создaнію вёры, да дaстъ
блгdть слhшащимъ. И# не nскорблsйте д¦ъ б9іи с™hи,
n нeмъ же знaменастесz въ дн7ь и3збавлeніz. всsка
г0ресть и3 гнёвъ, и3 ћрость и3 кли1чь и3 хулA, да в0зметсz
t вaсъ со всsкою ѕл0бою. Бывaйте же дрyгъ к0 другу
блaзи, млcрди, ўгожaюще дрyгъ дрyгу, ћко же и3 бGъ
сп7є
послaніе
n хrтЁ ўгоди1лъ є4сть вaмъ.
ГлавA, є7. За?, ск7и.

Б
ывaйте ќбо подражaтели бGу, ћко же чaда возлю1блена
и3 ходи1те въ любви2, ћко же и3 хrт0съ возлюби2 нaсъ и3
предaстъ себE зa ны6. приношeніе и3 жeртву бGу въ воню2
бlгоўхaніz. Блyдъ же, и3 всsка нечистотA и3 лихои1мство,
никaкоже да и3менyетсz въ вaсъ, ћко же подобaетъ
с™hмъ, и3 скверносл0віе и3 буесл0віе, и3 кощyны, и3 ћже
непод0бнаz, но пaче бlгодарeніе. сіe бо да є3стE вёдуще,
ћко всsкъ блудни1къ, и3ли2 нечи1стъ, и3ли2 лихои1мецъ, и4же
є4сть и3долослужи1тель, не и4мать достоsніz въ цrтвіи хrтA
и3 бGа. Никт0же вaсъ да не льсти1тъ сyетными словесы2.
си1хъ бо рaди грzдeтъ гнёвъ б9іи нa сн7ы непокори1выz,
не бывaйте ќбо съпричaстницы си1мъ. бёсте бо и3ногдA
тмA, нн7э же свётъ џ гDэ.
За?, ск7f.* Ћко же чaда свёта ходи1те. пл0дъ бо д¦0вныи
є4сть во всsкой бlгостhни и3 прaвдэ и3 и4стинэ, и3скушa
юще что2 є4сть бlгоўг0дно бGови. и3 не пріnбщaйтесz къ
дёломъ непод0бнымъ и3 тeмнымъ, пaче же и3 nбличaйте.
бывaемаz бо џтай t ни1хъ, срaмно є4сть и3 гlати. вс‰
же nбличaема t~ свэта kвлsютсz. всe бо kвлsемо,
свётъ є4сть. сего2 рaди гlетъ. востaни спsи, и3 воскrни2 t
къ є3фесeoмъ
мр7твыхъ и3 nсвэти1тъ т‰ хrт0съ. блюди1те ќбо nпaсно,
кaко х0дите, не ћко же немyдри, но ћко же премyдри,
и3скупyюще врeмz, ћко днjе лукaви сyть. сего2 рaди не
бывaйте несмhслени, но разумэвaюще, что2 є4сть в0лz
б9іz. и3 не ўпивaйтесz вин0мъ, въ нeмъ же є4сть блyдъ.
но пaче и3сполнsйтесz д¦омъ, гlюще себЁ во pалмёхъ, и3
пёніихъ и3 пёснехъ д¦0вныхъ, воспэвaюще и3 пою1ще въ
с®цhхъ вaшихъ гDви.
За?, ©л.* Бlгодарsще всегдA n всёхъ n и4мени гDа нaшего
ї©а хrтA, и3 бGа и3 nц7A. повинyющесz дрyгъ дрyгу въ стрaсэ
б9іи. Жены2 свои1мъ мужeмъ повинyйтесz, ћко же и3
гDу. занE мyжъ є4сть главA женЁ, ћко же и3 хrт0съ главA
цRкви, и3 т0й є4сть сп7си1тель тёлу. но ћко же цRкви
повинyетсz хrтY, тaкожде и3 жены2 свои1мъ мужeмъ во
всeмъ.
За?, сlа.* Мyжіе люби1те своS жены2, ћко же и3 хrт0съ
возлюби2 цRковь, и3 себE предaстъ за ню6, да nс™и1тъ ю5,
nчи1стивъ бaнею в0дною гlомъ, да предстaвитъ ю5 себЁ
слaвну цRковь, не и3мyщу сквeрны и3ли2 пор0ка, и3ли2 нёкое
t таковhхъ, но да є4сть с™A и3 непор0чна. Тaко д0лжни
сyть мyжіе люби1ти своS жены2, ћко своS тэлесA, любsи
бо свою2 женY, себE лю1битъ. никт0же бо когдA свою2 пл0ть
сп7ѕ
послaніе
возненави1дэ, но питaетъ и3 грёетъ ю5, ћко же и3 гDь
цRковь. Ћко ќди є3смы2 тёла є3го2, t пл0ти є3го2 и3 t
костeй є3го2. Сего2 рaди речE nстaвитъ чlкъ nц7A своего2
и3 м™рь, и3 прилэпи1тсz женЁ своeй, и3 бyдета џба въ
пл0ть є3ди1ну. тaйна сіS вели1ка є4сть, ѓзъ же гlю во хrтA
и3 цRковь.
За?, сlв.* Nбaче и3 вы2 по є3ди1ному к0ждо свою2 женY
си1це да лю1битъ, ћко же и3 себE. Ґ женA да бои1тсz своего2
мyжа.
ГлавA, ѕ7.

Ч
aда послушaйте свои1хъ роди1телей џ гDэ, сіe бо є4сть
прaведно. Чти2 nц7A своего2 и3 м™рь, ћже є4сть пeрваz
зaповэдь въ nбэтовaніи, да бlго ти6 бyдетъ, и3 бyдеши
долголётенъ на земли2. И# nц7ы2, не раздражaйте ч†дъ
свои1хъ, но воспитавaйте и4хъ, въ наказaніи и3 ўчeніи
гDни. Раби2, послушaйте госп0діи свои1хъ п0 плоти, с0
страхомъ и3 трeпетомъ, въ простотЁ с®ца вaшего, ћко
же и3 хrтA. не предъ nчи1ма т0чію раб0тающе ћко чlко
ўг0дницы. но ћко же раби2 хrт0ви и3 творsще в0лю б9ію
t дш7A, съ бlгоразyміемъ служaще ћко же гDу, ґ не ћко
чlкомъ. Вёдуще ћко к0ждо є4же ѓще сотвори1тъ бlго,
сіE пріи1метъ t гDа, ѓще рaбъ ѓще своб0дь. И# госп0діе
къ є3фесeoмъ
тaкожде твори1те къ ни1мъ, послаблsюще и4мъ прещeніz.
Вёдуще ћко и3 вaмъ самёмъ и3 тёмъ, гDь є4сть нa
нб7сэхъ, и3 nбиновeніz лицY нёсть ў него2.
За?, сlг.* Пр0чее же брaтіе моS, возмогaйте џ гDэ, и3
въ держaвэ крёпости є3го2. nблецётесz во всS nрyжіz
б9іz, ћко возмощи2 вaмъ стaти проти1ву к0знемъ
діsвольскимъ, ћко нёсть нaша брaнь къ пл0ти и3 кр0ви.
но къ начaломъ и3 къ влaстемъ, и3 къ миродержи1телемъ
тмЁ вёка сего2, къ духов0мъ ѕл0бэ поднбcнымъ. Сего2
рaди пріимёте всS nрyжіz б9іz, да возм0жете про
ти1витисz въ дн7ь лю1тъ, и3 вс‰ содёzвше стaти. стaнете
ќбо препоsсани чрeсла вaша и4стиною, и3 nб0лъкшесz
въ бронS прaвды, и3 nбyвше н0зэ во ўгот0ваніе бlго
вэствовaніz ми1ру. надо всёми же воспріи1мше щи1тъ
вёры, въ нeмъ же возм0жете всS стрёлы лукaваго
раждежeныz ўгаси1ти, и3 шлeмъ сп7сeніz воспріими1те, и3
мeчь д¦0вныи, є4же є4сть гlъ б9іи.
За?, сlд.* Всsкою мlтвою и3 молeніемъ молsщесz на всsко
врeмz д¦омъ, и3 въ сіE и4стое бдsще во всsкомъ терпёніи
и3 мlтвэ, n всёхъ с™hхъ, и3 n мнЁ, да дaстъмисz сл0во
въ tверзeніе ўст0мъ мои1мъ, съ дерзновeніемъ сказaти
тaйну бlговэствовaніz, n нeмъ же свsзанъ є4смь ќзы
сп7з
послaніе
желёзными, да въ нeмъ дерзaю ћко же подобaетъ ми6
гlати. да ћко ќбо ўвёсте и3 вы2 ћже n мнЁ, что2 дёлаю,
вс‰ же вaмъ скaжетъ тихи1къ возлю1бленыи брaтъ и3
вёренъ служи1тель џ гDэ, є3г0 же послaхъ къ вaмъ на се6
и4стое, да ўвёсте ћже n нaсъ, и3 ўтёшитъ с®цA вaша.
ми1ръ брaтіи, и3 люб0вь съ вёрою, t~ бGа nц7A и3 гDа нaшего
ї©а хrтA. блгdть со всёми лю1бzщими гDа нaшего ї©а хrтA,
въ неи3стлёніи ґми1нь.

Конeцъ послaнію и4же къ є3фесeoмъ.


И$мать въ себЁ, глaвъ, ѕ7,
ґ зачaлъ цRк0
вныхъ,
к7а.
Къ ФиЛИППИСjoМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, сlє.

П
aвелъ и3 тимоfeй, раби2 ї©ъ хrт0ви, всёмъ с™hмъ n
хrтЁ ї©э, сyщимъ въ филипписjихъ со є3пcкопы и3
діaконы. блгdть вaмъ и3 ми1ръ, t~ бGа nц7A нaшего, и3 гDа
ї©а хrтA. бlгодарю2 бGа моего2 n всeй пaмzти вaшей, всегдA
во всsкой мlтвэ моeй за всёхъ вaсъ. съ рaдостію мlтву
мою2 творю2 n nбщeніи вaшемъ въ бlговэствовaніе, t
пeрваго днE дaже и3 до нн7э, надёzвсz сіE и4стое, ћко
начнhи въ вaсъ дёло бlго, и3 соверши1тъ є5 дaже д0 дне
ї©ъ хrт0ва. ћко же є4сть прaведно мнЁ сіE мyдрствовати
n всёхъ вaсъ, за є4же и3мёти ми6 въ с®цы вaсъ во
ќзахъ мои1хъ и3 въ tвётэ, и3 и3звэщeніи бlговёстіz,
соџбэщники ми6 бlгодaти всёхъ вaсъ сyщихъ.
За?, сlѕ.* Свэдётель бо ми6 є4сть бGъ, ћко люблю2 всёхъ
вaсъ по ми1лости ї©ъ хrт0вэ, и3 n сeмъ молю1сz, да люб0вь
сп7и
послaніе
вaша є3щE пaче и3 пaче и3збhточествуетъ, въ рaзумэ, и3 во
всsкомъ чю1вствіи, во є4же и3скушaти вaмъ лyчшаz, да
бyдете чи1сти и3 непреткновeни въ дн7ь хrт0въ, и3сп0лнени
плод0въ прaвды ї©ъ хrт0мъ, въ слaву и3 похвалY б9ію.
За?, сlз.* Разумёти же вaсъ хощY брaтіе, ћко ћже n
мнЁ, пaче въ спёхъ бlговэствовaнію пріид0ша. ћко же
ќзамъ мои1мъ kвлeнэмъ n хrтЁ бhвшимъ во всeмъ
суди1щи, и3 въ пр0чихъ всёхъ и3 мн0жайшимъ брaтіzмъ
џ гDэ, надёzвшимсz n ќзахъ мои1хъ пaче дерзaти
безъ стрaха сл0во б9іе гlати. Нёцыи ќбо по зaвисти и3
рeвности. друзjи же и3 за бlговолeніе хrтA проповёдуютъ.
џвы ќбо t рвeніz хrтA возвэщaютъ нечи1стэ, мнsще
печaль нанести2 ќзамъ мои1мъ. џвы же t любвE, вёдzще
ћко въ tвётэ бlговэствовaніz лежY. что2 ќбо; nбaче
всsцэмъ џбразомъ, ѓще вин0ю, ѓще и4стинною, хrт0съ
проповёдаемъ є4сть и3 n сeмъ рaдуюсz, но и3 возрaдуюсz.
вёмъ бо ћко сіE ми6 сбyдетсz во спасeніе вaшею мlтвою, и3
по подaнію д¦а ї©ъ хrт0ва, по чazнію и3 ўповaнію моемY.
За?, сlи.* Ћко ни n є3ди1номъ постыжyсz, но во всsкомъ
дерзновeніи, ћко же всегдA. И# нн7э возвели1читсz хrт0съ
въ тёлэ моeмъ, ѓще живот0мъ, ѓще ли смeртію. мнё
бо є4же жи1ти, хrт0съ. и3 є4же ќмрети, пріnбрётеніе є4сть.
къ филипписjoмъ
ѓще ли є4же жи1ти ми6 тёломъ, сіE ми6 пл0дъ дёлу, но
что2 и3зв0лю не вёмъ. nбдержи1мъ же є4смь t nбою2.
желaніе и3мhи разрэши1тисz, и3 со хrт0мъ бhти мн0го
пaче лyчше. ґ є4же пребывaти въ пл0ти, нyжнэйше є4сть
вaсъ рaди. и3 сіE и3звёстнэ вёмъ ћко бyду и3 съ пребyду
всёмъ вaмъ въ вaшъ ўспёхъ и3 рaдость вёрэ, ћко да
похвалA вaша и3збhточествуетъ n хrтЁ ї©э во мнЁ,
мои1мъ пришeствіемъ пaки къ вaмъ.
За?, сlf.* Т0чію дост0йнэ бlговэствовaнію хrт0ву
живёте, да ѓще пришeдъ и3 ви1дэвъ вaсъ, ѓще ли кромЁ
сhи, ўслhшу ћже n вaсъ, ћко и4стиною стоитE во
є3ди1номъ д©э, и3 є3динодyшнэ, сподвизaющесz по вёрэ
бlговэствовaніz в0лею, и3 неколэбsщесz ни n є3ди1номъ
же t сопроти1вныхъ, ћже тёмъ ќбо є4сть kвлeніе
поги1бели. вaмъ же сп7сeнію. и3 сіE t~ бGа, ћко вaмъ даровaсz
є4же n хrтЁ, не т0кмо є4же въ него2 вёровати, но и3 є4же
по нeмъ страдaти, т0й же п0двигъ и3мyще, kк0въ же
видёсте во мнЁ, и3 нн7э слhшите n мнЁ.
ГлавA, в7.

Ѓ
ще ќбо коE ўтэшeніе и3 ўмолeніе n хrтЁ, и3ли2
ѓще коE ўтвержeніе любвE, ѓще нёкое nбщeніе д¦у,
ѓще коE млcрдіе и3 щедр0ты, и3сп0лните мою2 рaдость,
сп7f
послaніе
да т0же мyдрствуйте, тyже люб0вь и3мyще, є3ди1нодушни,
є3диномyдрени. Ни є3ди1но же что2 по рвeнію, и3ли2 по
тщеслaвію, но смиреномyдріемъ дрyгъ дрyга непщyюще
преи3мёюща себE, не свои1хъ си6 к0ждо блюдyще, но
дрyжнzго кот0рыиждо сматрsите.
За?, ©м.* Сіe же да мyдрствуетсz въ вaсъ, є4же n хrтЁ
ї©э, и4же во џбразэ б9іи сhи, не восхищeніемъ непщевA
бhти рaвенъ бGу, но себE ўмaлилъ, зрaкъ рабA пріи1мъ,
въ под0біи чlчестэмъ бhвъ, и3 џбразомъ nбрётесz ћко
же чlкъ. смири1лъ себE, бhвъ послушли1въ дaже до смр7ти,
смр7ти же кrтнэй. тёмъ же и3 бGъ є3го2 превознесE и3
даровA є3мY и4мz, є4же пaче всsкого и4мене. да n и4мени
ї©овэ всsко колёно покл0нитсz, нбcныхъ, и3 земнhхъ,
и3 преи3сп0днихъ, и3 всsкъ kзhкъ и3сповёсть, ћко гDь ї©ъ
хrт0съ, въ слaву бGу nц7Y.
За?, см7а.* Тёмъ же брaтіz моS, ћко же всегдA послyшасте
менE. не ћко же въ пришeствіи моeмъ т0чію, но и3 нн7э
мн0го пaче въ tшeствіи моeмъ, с0 страхомъ и3 трeпетомъ
своE сп7сeніе содэвaйте. бGъ бо є4сть дёйствуzи въ вaсъ, и3
є4же хотёти и3 є4же дёzти n бlговолeніи. Вс‰ твори1те
безъ роптaніz и3 размышлeніz, да бyдете непор0чни и3
цёли, и3 чaда б9іz непор0чна, посредЁ р0да стропти1ва
къ филипписjoмъ
и3 развращeна, въ ни1хъ же kвлsетесz ћко же свэти1ла
въ ми1рэ, сл0во жив0тно предержaще, въ похвалY мнЁ
въ дн7ь хrт0въ.
За?, см7в.* Ћко не вотщE тек0хъ, ни вотщE труди1хсz. но
ѓще и3 жрeнъ бывaю, n жeртвэ и3 слyжбэ вёры вaшеz,
рaдуюсz, и3 срaдуюсz всёми вaми. Тaкожде и3 вы2 рaдуйтесz,
и3 срaдуйтемисz. Ўповaю же џ гDэ ї©э, тимоfez вск0рэ
послaти къ вaмъ. да и3 ѓзъ веселyю, ўвёдэвъ разyмно
ћже n вaсъ. Ни є3ди1наго бо и4мамъ равнодyшна, и4же
прилёжнэ n вaсъ печeтсz. вси6 бо свои1хъ си6 и4щутъ, ґ не
ћже хrтA ї©а. и3скyство же є3го2 знaете, занE ћко же nц7Y
чaдо, со мн0ю пораб0талъ въ бlговёстіи. Сег0 же ќбо
ўповaю послaти, ѓбіе по внегдA ўвёмъ ћже n мнЁ.
За?, см7г.* Надёюжесz џ гDэ, ћко и3 сaмъ ск0ро пріидY
къ вaмъ. потрeбнэе же воз8мни1хъ, є3пафроди1та брaта и3
споспёшника и3 своиствeна мнЁ, вaшего же послaнника
и3 служи1телz потрeбэ моeй, послaти къ вaмъ. Понeже
желaніемъ желaше ви1дэти всёхъ вaсъ и3 тужA, занE
слhшасте ћко болЁ. и4бо болЁ бли1зъ смeрти, но бGъ
поми1лова є3го2, не є3г0 же т0кмо, но и3 менE, да не ск0рбь
на ск0рбь пріимY. скорёе ќбо послaхъ є3го2, да видёвше
є3го2 пaки возрaдуетесz, и3 ѓзъ без8печaленъ пребyду.
©ч
послaніе
Пріимёте ќбо є3го2 џ гDэ со всsкою рaдостію, и3 таковhz
честнhхъ и3мёйте, занE за дёло хrт0во до смр7ти
прибли1жисz, понyдивъ себE вседyшно, да и3сп0лнитъ
вaше лишeніе, є4же къ моeй слyжбэ.
ГлавA, G. За?, см7д.

П
р0чее же брaтіz моS, рaдуйтесz џ гDэ. тaz же бо
писaти вaмъ, мнЁ ќбо не лёностно, вaмъ же твeрдо.
блюдётесz t пс0въ, блюдётесz t ѕлhхъ дёлателей,
блюдётесz tсэчeніz невёрныхъ. мh бо є3смы2 nбрёзаніе,
и4же бGу д¦омъ слyжимъ. и3 хвaлимсz n хrтЁ ї©э, ґ
не въ пл0ть надёемсz, и4бо и3 ѓзъ надёzніе и3мёю въ
пл0ти, ѓще кто2 и4нъ мни1тъ надёzтисz въ пл0ти, ѓзъ
пaче, nбрёзаніе nсмоднeвное, t р0да ї}лева, колёна
веніами1нова, є3врeинъ t є3врeехъ. по зак0ну фарисeй,
по рeвности гони1хъ цRковь б9ію, по прaвдэ зак0ннэй
бhвъ непор0ченъ. но ћже ми6 бsху пріnбрэтeніz, сіS
вмэни1хъ хrтA рaди тщетY. но ќбо и3 мню2 вс‰ тщетY
бhти, за превосходsщее рaзума хrтA ї©а гDа нaшего.
За?, см7є.* Е#г0 же рaди всёхъ tщети1хсz, и3 мню2 вс‰
ўмeты бhти да хrтA пріnбрsщу, и3 nбрsщусz n нeмъ
не и3мhи моеS прaвды ћже t зак0на. но вёрою ї©ъ
хrт0вою, сyщую t~ бGа прaвду, надъ вёрою ћко разумёти
къ филипписjoмъ
є3го2, и3 си1лу воскресeніz є3го2, и3 соnбщeніе страстeй є3го2,
соnбразyzсz смр7ти є3го2, ѓще кaко дои3дY въ воскRсeніе
мр7твыхъ. не занE ќже достиг0хъ, и3ли2 ќже соверши1хсz.
гоню1 же, ѓще и3 пости1гну, n нeмъ же и3 пости1женъ бhхъ
t хrтA ї©а. Брaтіе, ѓзъ себE не u5 помышлsю дости1гнути.
є3ди1но же, зaднихъ ќбо забывaz въ прeднzz же
простирazсz, со ўсeрдіемъ гоню2, къ п0чести вhшнzго
звaніz б9іz n хrтЁ ї©э. Е#ли1цы ќбо совершeни, сіE
да мyдрствуимъ. и3 є4же ѓще и4но что2 мhслите, и3 сіE
бGъ вaмъ tкрhетъ. nбaче въ нeже достиг0хомъ, т0же
мyдрствовати, и3 тёмъ же прaвиломъ жи1тельствовати,
под0бни ми6 бывaйте брaтіе, и3 сматрsйте не тaко
ходsщаz, ћко же и4мате џбразъ нaсъ. мн0зи бо х0дzтъ,
и4хъ же мн0гажды гlахъ вaмъ, нн7э же и3 плaча гlю, враги2
кrтA хrт0ва, и4мъ же кончи1на, поги1бель. и4мъ же бGъ
чрeво, и3 слaва въ стyдъ и4хъ, и4же земнaz мyдрствующе.
За?, см7ѕ.* Нaше бо житіE нa нб7сэхъ є4сть, tнyду же и3
сп7си1телz ждeмъ гDа нaшего ї©а хrтA, и4же преnбрази1тъ
тёло смирeніz нaшего, ћко бhти семY соnбрaзну тёлу
слaвэ є3го2, по дёйству є4же возмогaти є3мY, и3 покори1ти
себЁ всsческаz.
ГлавA, д7.
с§а
послaніе

Т
ёмъ же брaтіz моS возлю1бленнаz, и3 вожделённаz,
рaдость и3 вэнeцъ м0й, тaко ст0йте џ гDэ возлю1бленіи.
є3вв0дію молю2, и3 синтихjю молю2, т0же мyдрствовати
џ гDэ. Е$й молю2 и3 тебE супрyжниче при1сныи, споспёшь
ствуй и4мъ ћже въ бlговэствовaніи сподвизaшасz со
мн0ю, и3 съ кли1ментомъ, и3 съ пр0чими споспёшники
мои1ми, и4хъ же и3менA въ кни1гахъ жив0тныхъ.
За?, см7з.* Рaдуйтесz всегдA џ гDэ, и3 пaки рекY рaдуйтесz.
кр0тость вaша разyмна да є4сть всёмъ чlкомъ. гDь бли1зъ,
ничт0же печeтесz, но во всeмъ моли1твою и3 молeніемъ съ
бlгодарeніемъ прошeніz вaша да сказyютсz къ бGу. и3 ми1ръ
б9іи превосходsи всsкаго ўмA, да соблюдaетъ с®цA вaша
и3 разумёніz вaша n хrтЁ ї©э. Пр0чее же брaтіе моS,
є3ли1ка сyть и4стинна, є3ли1ка чcтна, є3ли1ка прaведна, є3ли1ка
пречcта и3 є3ли1ка прелюбeзна, є3ли1ка доброхвaльна, ѓще кaz
добродётель, и3 ѓще кaz похвалA, сіS помышлsйте, ћже
и3 наўчи1стесz, и3 пріsсте, и3 слhшасте, и3 ви1дэсте во мнЁ,
сіS твори1те, и3 бGъ ми1ра да є4сть съ вaми.
За?, см7и.* Возрaдовахъжесz џ гDэ велми2, ћко ќже
когдA воспомzнyсте пещи1сz n мнЁ, понeже и3 печaстесz,
но не по г0днымъ врeменемъ, nбдержи1стесz. Не ћко
по скyдости гlю. ѓзъ бо навык0хъ въ ни1хъ же є4смь,
къ филипписjoмъ
дов0ленъ бhти. Вёмъ и3 смири1тисz, вёмъ и3 и3збhточе
ствовати. во всeмъ и3 во всёхъ. навык0хъ, и3 насыщaтисz
и3 ґлкaти, и3 и3збhточествовати, и3 лишaтисz. вс‰ могY
n ўкрэплsющемъ м‰ ї©э хrтЁ. nбaче д0брэ сотвори1сте
спріnбщи1вшесz печaли моeй. вёсте же и3 вы2 филип
писjане, ћко въ начaлэ бlговэствовaніz є3гдA и3зыд0хъ
t макед0ніи, ни є3ди1на же ми6 цRковь nбщевaсz въ
сл0во даsніz и3 пріsтіz, т0чію вы2 є3ди1ни. ћко и3 въ
селyни, и3 є3ди1ною и3 двaщи въ требовaніе моE послaсте
ми6. не ћко и3щY даsніz, но и3щY плодA мн0жащагосz
въ слaву вaшу. пріsхъ же вс‰ и3 и3збhточествую. и3
и3сп0лнихсz пріeмъ t є3пафроди1та послaніz t вaсъ,
воню2 бlгоўхaніz, жeртву пріsтну бlгоўг0дну бGу. бGъ же
м0й да и3сп0лнитъ всsко требовaніе вaше, по богaтству
своемY слaвою, n хrтЁ ї©э. бGу же и3 nц7Y нaшему слaва,
в0 вэки вэк0мъ ґми1нь. цэлyйте всsкаго с™а n хrтЁ
ї©э. цэлyютъ вы6 сyщаz со мн0ю брaтіz. цэлyютъ вы6
вси6 с™jи, пaче же и4же t кесарeва д0му. Блгdть гDа нaшего
ї©а хrтA со всёми вaми ґми1нь.

Конeцъ, послaнію филипписjйскому. И$мать


въ себЁ глaвъ, д7. ґ зачaлъ цRк0вныхъ дi7.
с§в
Къ КОЛАСaЕМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, см7f.

П
aвелъ послaнникъ ї©ъ хrт0въ, в0лею б9іею, и3 тимоfeй
брaтъ, сyщимъ въ коласaехъ, с™hмъ вёрнымъ
брaтіzмъ n хrтЁ ї©э.
За?.* Блгdть вaмъ и3 ми1ръ, t~ бGа nц7A нaшего, и3 гDа ї©а
хrтA. Бlгодари1мъ бGа и3 nц7A гDу нaшему ї©у хrтY, всегдA
n вaсъ молsщесz, слhшавше вёру вaшу ћже n хrтЁ
ї©э, и3 люб0вь ю4же и4мате ко всёмъ с™hмъ. За ўповaніе
лежaщее вaмъ нa нб7сэхъ, є3г0 же прeже слhшасте въ
словеси2 и4стиннэ бlговэствовaніz сyщаго въ вaсъ, ћко
же є4сть и3 во всeмъ ми1рэ, плодоноси1мо и3 расти1мо, ћко
же и3 въ вaсъ. t нег0 же днE слhшасте и3 разумёсте
блгdть б9ію вои1стину. Ћко же слhшасте, и3 ўвёдэсте t
є3пафрaса возлю1бленаго сраб0тника нaшего, и4же є4сть n
вaсъ вёренъ служи1тель хrт0въ, и4же и3 kви2 нaмъ вaшу
къ коласaемъ
люб0вь џ бз7э. сего2 рaди и3 мы2 t нег0 же днE слhшахомъ,
не престaемъ n вaсъ молsщесz, и3 просsще да и3сп0лнитесz
въ рaзумэ в0лz є3го2, во всsкой премyдрости и3 рaзумэ
д¦0внемъ, ћко ходи1ти вaмъ дост0йнэ бGу, во всsкомъ
ўгожeніи, и3 всsкомъ дёлэ блaзэ. плодон0сни, и3
возрастaюще въ рaзумъ б9іи, всsкою си1лою возмогaюще,
по держaвэ слaвы є3го2, во всsкомъ терпёніи и3 кр0тости,
съ рaдостію.
За?, ©н.* Бlгодарsще бGа и3 nц7A, призвaвшаго вaсъ въ
причaстіе наслёдіz с™hхъ в0 свэтэ, и4же и3збaви нaсъ t
влaсти тeмныz, и3 престaви въ цrтво сн7а любвE своеS,
n нeмъ же и4мамы и3збавлeніе кр0вію є3го2, и3 nставлeніе
грэх0мъ, и4же є4сть џбразъ бGа неви1димаго перворожeнъ
всеS твaри. Ћко n нeмъ созданA бhша всsческаz, ћже
нa нб7си и3 ћже на земли2, ви1димаz и3 неви1димаz, ѓще
пrт0ли, ѓще гDьствіz, ѓще начaла, ѓще влaсти, всsческаz
тёмъ и3 n нeмъ создaшасz. и3 т0й є4сть прeжде всёхъ,
и3 всsческаz n нeмъ состоsтсz.
За?, сн7а.* И# т0й є4сть главA тёлу цRкве, и4же є4сть
начaтокъ, перворожeнъ и3зъ мр7твыхъ, ћко да бyдетъ
во всёхъ т0й пeрвенствуz, ћко въ нeмъ бlгои3зв0ли
всE и3сполнeніе всели1тисz, и3 тёмъ примири1ти всsческаz
с§г
послaніе
къ себЁ, ўмири1въ кр0вію кrтA своего2, соб0ю, ѓще земнaz,
ѓще ли нбcнаz. И# вaсъ и3ногдA сyщихъ tчюждeныхъ и3
враг0въ помышлeнми въ дёлехъ лукaвыхъ. Нн7э же
примири2 въ тёлэ пл0ти своеS смр7тію є3го2, предстaвити
вaсъ с™ы и3 непор0чны и3 непови1нны предъ соб0ю. А$ще
ќбо пребывaете въ вёрэ nсновaни, и3 твeрди, и3 непод
ви1жими t ўповaніz бlговэствовaніz, є4же слhшасте,
проповёдано бhвше по всeй твaри поднбcнэй, є3мy же
бhхъ ѓзъ пaвелъ служи1тель.
За?, сн7в.* Нн7э рaдуюсz въ страдaніихъ мои1хъ n вaсъ, ћко
и3сполнsю лишeніе скорбeй хrт0выхъ въ пл0ти моeй, за
тёло є3го2, є4же є4сть цRкви, є4й же бhхъ ѓзъ служи1тель,
по смотрeнію б9ію дaнному мнЁ въ вaсъ, и3сп0лнити
сл0во б9іе, тaйну сокровeную t вBкъ и3 t род0въ. Нн7э
же kви1сz с™hмъ є3го2, и4мъ же восхотЁ бGъ сказaти,
что2 богaтьство слaвы тaйны сеS во kзhцэхъ, и4же є4сть
хrт0съ въ вaсъ ўповaніе слaвы, є3г0 же мы2 проповёдуемъ,
наказyюще всsкого чlка, и3 ўчaще всsкого чlка во всs
кую премyдрость. да предстaвимъ всsкого чlка совершeна
n хrтЁ ї©э, въ нeже и3 тружaюсz, и3 подвизaюсz по
дёйству є3го2, дёйствуемому во мнЁ си1лою.
ГлавA, в7. За?, сн7г.
къ коласaемъ

Х
ощY ќбо вaсъ вёдэти, коли1къ п0двигъ и4мамъ n
вaсъ, и3 n сyщихъ въ лаnдикjи, и3 во їєроп0ліи. Е#ли1цы
не ви1дэша лицA моего2 в0 плоти, да ўтёшатсz с®цA
и4хъ снeмшихсz въ любви2, и3 во всsкомъ богaтствэ
и3звэщeніz рaзума, въ познaніе тaйны бGа nц7A и3 хrтA,
въ нeмъ же сyть вс‰ сокр0вища премyдрости и3 рaзума
сокровeни. Сіe же гlю, да никт0же вaсъ прельсти1тъ сл0во
прёніи. ѓще бо и3 пл0тію tстою2, но д¦омъ со всёми
вaми є4смь, рaдуzсz, и3 ви1дz вaшъ чи1нъ, и3 ўтвержeніе
вaшеz вёры ћже во хrтA. ћко же ќбо пріsсте хrтA ї©а
гDа, тaко же въ нeмъ ходи1те ўкоренeни, и3 наздaни
n нeмъ, и3 и3звэствовaни вёрою, ћко же наўчи1стесz,
и3збhточествующе въ нeй бlгодарeніемъ.
За?, сн7д.* Брaтіе блюдётесz да никт0же вaсъ бyдетъ
прельщaz, хи1тростію и3 тщeтною лeстію, по предaнію
чlческому, по стихjzмъ ми1ра сего2, ґ не по хrтЁ ї©э.
ћко въ т0мъ живeтъ всsко и3сполнeніе бжcтвA тэлeснэ,
и3 да бyдете въ нeмъ и3сп0лнени, и4же є4сть главA всsкому
начaлу и3 влaсти, n нeмъ же и3 nбрёзани бhсте nбрё
заніемъ нерукотворeнымъ, въ совлечeніи тёла грэх0в
наго пл0ти, во nбрёзаніи хrт0вэ, спогрeбшесz є3мY
кRщeніемъ, n нeмъ же и3 совостaсте вёрою, дёйствомъ
с§д
послaніе
бGа, воскRси1вша є3го2 и3зъ мeртвыхъ.
За?, сн7є.* И# вaсъ мр7твыхъ сyща въ прегрэшeніихъ, и3 въ
не nбрёзаніи пл0ти вaшей, соnживи1лъ є4сть съ ни1мъ,
даровaвъ вaмъ, вс‰ прегрэшeніz, и3стреби1въ є4же на нaсъ
рукописaніе, ўчeніи, є4же бB сопроти1вно нaмъ, и3 то2
взsтъ t среды2. пригвозди1въ є5 на кrтЁ, совлeксz начaлъ
и3 влaстей, посрами2 дерзновeніемъ nбличи1въ и4хъ въ
нeмъ. да никт0же ќбо вaсъ nсужaетъ n kдeніи и3ли2 n
питіи2, и3ли2 n чaсти прaздника, и3ли2 n новомёсzчіихъ,
и3ли2 n суб0тахъ, ћже бёша стёнь грzдyщихъ. тёла
же хrт0ва никт0же вaсъ да не небрежeтъ, и3зволeнымъ
є3мY смиреномyдріемъ, и3 въ слyжбэ ѓнGльстэй, ћже не
ўвёдэ ўчA, безумA дмsсz t мhсли пл0ти своеS, и3
не держA главы2. и3зъ неs же всE тёло состaвы и3 соќзы
подаeмо. и3 снeмлемо, расти1тъ возращeніе б9іе.
За?, сн7ѕ.* Ѓще ќбо ўмр0сте со хrт0мъ t стихjи ми1ра.
почто2 ѓки живyще въ ми1рэ стzзaетесz; не косни2, нижE
вкуси2, ни прикосни1сz, ћже сyть вс‰ во и3стлёніе и3
и3стощeніе, зaповэдми и3 ўчeнми чlческими, ћже сyть
сл0во ќбо и3мyще премyдрости, въ самов0лнэй слyжбэ
и3 смиреномyдріи, и3 непощадёніи тёла, не въ чeсти
нёкоей къ сhтости пл0ти.
къ коласaемъ
ГлавA, G.

Ѓ
ще ќбо воскrнyсте со хrт0мъ, вhшнихъ и3щи1те,
и3 дёже хrт0съ є4 с ть nдеснyю бGа сэдS. Г0рнzz
мyдрствуйте, ґ не земнaz. ўмр0сте бо, и3 жив0тъ
вaшъ сокровeнъ є4сть со хrт0мъ въ б0зэ.
За?, сн7з.* Е#гдa же хrт0съ kви1тсz жив0тъ вaшъ, тогдA
и3 вы2 съ ни1мъ ћвитесz въ слaвэ. ўмертви1те ќбо ќды
вaша ћже на земли2, блyдъ, нечистотY, стрaсть, п0хоть
ѕлyю, и3 лихоимaніе є4же є4сть и3долослужeніе, и4хъ же
рaди грzдeтъ гнёвъ б9іи нa сыны противлeніz, въ ни1хъ
же и3 вы2 и3ногдA ходи1сте, є3гдA живsсте въ ни1хъ. нн7э
же tвeрзите и3 вы2 всsческаz, гнёвъ, ћрость, ѕл0бу,
хулeніе, и3 срамосл0віе t ќстъ вaшихъ. Не лжи1те дрyгъ
дрyгу, совлeкшесz вeтхаго чlка съ дэsнми є3го2, и3
nб0лкшесz въ н0ваго nбновлsемаго въ рaзумъ по
џбразу создaвшаго є3го2, и3дёже нёсть є4ллинъ ни їудeй.
nбрёзаніе, и3 неnбрёзаніе, вaрваръ, и3 ски1фъ, рaбъ и3
своб0дъ, но всsческаz и3 во всёхъ хrт0съ.
За?, сн7и.* Nблецётесz ќбо ћко же и3збрaнніи бGу,
с™и и3 возлю1блени, въ млcть щедр0тъ, и3 бlгость, въ
смиреномyдріе, кр0тость, и3 долготерпёніе, пріeмлюще
дрyгъ дрyга, и3 ўгожaюще себЁ, ѓще кто2 на кого2 и4мать
с§є
послaніе
поречeніе, ћко же и3 хrт0съ ўгоди1лъ є4сть вaмъ, тaкоже
и3 вы2. надо всёми же си1ми, стzжи1те люб0вь, ћже є4сть
соќзъ совершeньства, и3 ми1ръ б9іи да водворsетсz въ
с®цhхъ вaшихъ, въ нeмъ же и3 звaни бhсте во є3ди1но
тёло, бlгодaрни бывaйте. сл0во хrт0во да вселsетсz
въ вaсъ богaтно, во всsкой премyдрости, ўчaще и3
вразумлsюще себE самёхъ, въ pалмёхъ, и3 пёніихъ,
и3 пёснехъ д¦0вныхъ, n бlгодaти пою1ще въ с®цhхъ
вaшихъ гDви.
За?, сн7f.* И# всE є4же ѓще творитE сл0вомъ и3ли2 дёломъ,
вс‰ в0 и3мz гDа ї©а хrтA. бlгодарsще бGа и3 nц7A n нeмъ.
Жены2 повинyйтесz свои1мъ мужeмъ, ћко же подобaетъ
џ гDэ. Мyжіе люби1те жены2 вaша, и3 не гнёвайтесz на
ни1хъ. Чaда послушaйте роди6тель свои1хъ во всeмъ, сіe бо
ўг0дно є4сть гDви. nц7ы2 не раздражaйте ч†дъ вaшихъ,
да не ўнывaютъ. Раби2 послушaйте по всемY пл0тьскихъ
госп0дій вaшихъ. не предъ nчи1ма т0чію раб0тающе ѓки
чlкоўг0дницы, но въ простотЁ с®ца, боsщесz бGа. и3
всsко є4же творитE, t дш7и2 дёлайте, ћко же бGу, ґ
не чlкомъ, вёдzще ћко t~ бGа пріи1мете воздаsніе по
достоsнію вaшему. гDу бо хrтY раб0таете. ґ nбидsи,
воспріи1метъ є4же nбидЁ. и3 нёсть лицY nбиновeніе.
къ коласaемъ
ГлавA, д7.

Г
осп0діе, прaвду и3 ўравнeніе раб0мъ дaйте, вёдzще
ћко и3 вы2 и4мате гDа нa нб7сэхъ.
За?, ©x.* Въ мlтвэ терпи1те, пребывaюще въ нeй
съ бlгодарeніемъ, молsщесz вкyпэ и3 n нaсъ, да бGъ
tвeрзетъ нaмъ двeри сл0ву, прогlати тaйну хrт0ву,
є3s же рaди и3 свsзанъ є4смь, да kвлsю є3S ћко же
подобaетъ ми6 гlати.
За?.* Въ премyдрости ходи1те ко внёшнимъ, врeмz
и3скупyюще. сл0во вaше да бывaетъ всегдA въ блгdти
с0лію растворeно, вёдэти кaко подобaетъ вaмъ є3ди1ному
комyждо tвэщавaти. ґ ћже n мнЁ, вс‰ скaжетъ
вaмъ, тихи1къ, возлю1бленыи брaтъ, и3 вёренъ служи1тель,
и3 сраб0тникъ џ гDэ. є3г0 же и3 послaхъ къ вaмъ на се6
и4стое, ћко да разумёете, ћже n нaсъ, и3 ўтёшитъ
с®цA вaша. съ nни1симомъ вёрнымъ и3 возлю1бленнымъ
брaтомъ нaшимъ, и4же є4сть t вaсъ, и3 вс‰ вaмъ скaжутъ
ћже здB.
За?, с…а.* Цэлyетъ вы6 ґристaрхъ соплённикъ м0й, и3
мaрко ґнеpeй варнaвинъ, є3г0 же рaди пріsсте зaповэдь,
ѓще же пріи1детъ къ вaмъ, пріимёте є3го2. и3 їсyсъ наречeныи
їyстъ, сyщіи t nбрёзаніz, сіи2 є3ди1ни споспёшницы
с§ѕ
послaніе
въ цrтво б9іе, и4же бhша ми6 ўтэшeніе. цэлyетъ вы6
є3пафрaсъ и4же t вaсъ рaбъ ї©у хrтY, всегдA подвизazсz
n вaсъ въ мlтвахъ, да бyдете совершeни и3 и3сп0лнени
во всsкой в0ли б9іи. Свэдётельствую бо n нeмъ,
ћко и4мать рeвность мн0гу, и3 болёзнь n вaсъ, и3 n
сyщихъ въ лаnдикjи, и3 во їєрап0ли. цэлyетъ вы6 лукA
врaчь возлю1бленыи, и3 димaсъ. цэлyйте брaтію сyщую
въ лаnдикjи, и3 нимфaна, и3 домaшнюю и4хъ цRковь. и3
є3гдA прочтeтсz t вaсъ послaніе сіE, сотвори1те да и3 въ
лаnдикjйстей цRкви прочтeно бyдетъ. и3 напи1санное t
лаnдикjи, да и3 вы22 прочтeте. и3 рцёте ґрхи1ппу, блюди2
служeніе, є3г0 же пріsтъ t гDа, да доверши1ши. цэловaніе
моeю рук0ю пaвлею, поминaйте моS ќзы. бlгодaть со
всёми вaми ґми1нь.

Конeцъ коласaйскому послaнію.


И$мать въ себЁ, глaвъ,
д7. ґ зачaлъ цRк0
вныхъ,
гi7.
Къ СОЛyНZНОМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла, №.
ГлавA, №. За?, с…в.

П
aвелъ, и3 силуsнъ и3 тимоfeй, цRкви солyнстэй, џ
бз7э nц7ы2 нaшемъ и3 гDэ ї©э хrтЁ. блгdть вaмъ и3
ми1ръ t~ бGа nц7A нaшего, и3 гDа ї©а хrтA. бlгодари1мъ
бGа всегдA n всёхъ вaсъ, поминaніе вaше творsще въ
мlтвахъ свои1хъ. непрестaнно поминaюще вaше дёло
и3 вёру, и3 трyдъ, любвe же и3 терпёнію, и3 ўповaніе нa
гDа нaшего ї©а хrтA, прeдъ бGомъ и3 nц7eмъ нaшимъ.
вёдzще брaтіе возлю1бленаz, t~ бGа и3збрaніе вaше, ћко
бlговэствовaніе нaше не бhсть къ вaмъ въ сл0вэ т0чію,
но и3 си1лою, и3 д¦омъ с™hмъ, и3 во и3звэщeніи мн0зэ,
ћко же и3 вёсте, какови2 бhхомъ въ вaсъ, рaди вaсъ.
За?, с…г.* И# вы2 под0бницы нaмъ бhсте, гDне пріи1мше
сл0во въ ск0рби мн0зэ, и3 съ рaдостію д¦а с™aго. ћко
бhти вaмъ џбразъ всёмъ вёрующимъ, въ макед0ніи,
с§з
послaніе
и3 ґха1іи. t вaсъ бо промчaсz сл0во гDне не т0кмо въ
макед0ніи и3 ґха1іи, но и3 во всsкомъ мёстэ вёра вaша,
ћже къ бGу и3зhде, ћко не требовaти нaмъ гlати что2, тjи
бо n нaсъ возвэщaютъ как0въ вх0дъ и3мёхомъ къ вaмъ,
и3 кaко nбрати1стесz къ бGу t и4долъ, раб0тати бGу жи1ву
и3 и4стинну, и3 ждaти сн7а є3го2 съ нб7съ, є3г0 же воскRси2 и3зъ
мр7твыхъ, ї©а и3збавлsющаго нaсъ t~ гнэва грzдyщаго.
ГлавA, в7. За?, с…д.

С
aми бо вёсте брaтіе, вх0дъ нaшъ и4же къ вaмъ, ћко
не во тщE бhсть, но прeжде пострадaвше и3 досаждeніе
бhвше, ћко же вёсте, въ фили1ппэхъ, дерзнyхомъ џ
бз7э нaшемъ, гlати къ вaмъ бlговэствовaніе б9іе, со
мн0гимъ п0двигомъ. ўтэшeніе бо нaше, не t прeлести,
ни t нечистоты2, ни лeстію, но ћко же и3скуси1хомсz t~
бGа вёрни бhти пріsти бlговэствовaніе, тaко гlемъ, не
ѓки чlкомъ ўгожaюще, но бGу и3скуси1вшему с®цA нaша.
никогдaже бо въ словеси2 ласкaніz бhхомъ къ вaмъ ћко
же вёсте, нижE вин0ю лихоимaніz, бGъ свэдётель, ни
и4щуще t чlкъ слaвы, ни t вaсъ, ни t и3нёхъ, могyще
въ тzготЁ бhти, ћко же хrт0ви ґпcли. но бhхомъ ти1си
посредЁ вaсъ, ћко же дои1лица грёетъ своS чaда, тaкожде
желaюще вaсъ, бlговоли1хомъ подaти вaмъ не т0чію
къ солyнzномъ, №
бlговэствовaніе б9іе, но и3 дш7A своS, занeже возлю1блени
бhсте нaмъ.
За?, с…є.* П0мните бо брaтіе трyдъ нaшъ, и3 п0двигъ.
н0щь бо и3 дн7 ь дёлающе, ћко не nтzготи1 т и ни
є3ди1ного t вaсъ. проповёдахомъ вaмъ бlговэствовaніе
б9іе. вы2 свэдётеле, и3 бGъ, ћко прпdбно и3 прaведно и3
непор0чно вaмъ вёрующимъ бhхомъ, ћко же вёсте.
занE є3ди1наго ког0ждо вaсъ, ћко же nц7ъ чaда своS,
молsще и3 ўтэшaюще вaсъ, и3 свэдётельствующе вaмъ
ходи1ти дост0йно бGу, призвaвшему вы6 въ своE цrтво и3
слaву. сего2 рaди и3 мы2 бlгодари1мъ бGа непрестaнно, ћко
пріeмше сл0во слhшаніz б9іz t нaсъ, пріsсте не ѓки
сл0во члчcко, но ћко же є4сть вои1стину сл0во б9іе, є4же
дёйствуетсz въ вaсъ вёрующихъ.
За?, с…ѕ.* Вh бо под0бни бhсте брaтіе цRквaмъ б9іzмъ,
сyщимъ во їудeи n хrтЁ ї©э, гDэ нaшемъ. ЗанE тazжде
и3 вы2 пострадaсте t свои1хъ соплеме6нникъ, ћко же и3
тjи t їуде6й, ўби1вшихъ гDа ї©а, и3 є3го2 прbр0ки, и3 нaсъ
и3згнaвшихъ, и3 бGу не ўгоди1вшихъ. и3 всёмъ чlкомъ
противsщихсz, и3 возбранsющихъ нaмъ гlати kзhкомъ,
да сп7сyтсz, во є4же и3сп0лнити и4мъ грэхи2 своS всегдA,
пости1же же на ни1хъ гнёвъ до концA. Мh же брaтіе
с§и
послaніе
nсирёвше t вaсъ ко врeмени и3 часY, лицeмъ, ґ не с®цемъ,
ли1ш8ше потщaхомсz лицA вaшего ви1дэти мн0гимъ
желaніемъ. занE восхотёхомъ пріити2 къ вaмъ, ѓзъ же
пaвелъ є3ди1ною и3 двaжды, и3 возбрани2 нaмъ сатанA. кт0 бо
нaмъ ўповaніе и3ли2 рaдость, и3ли2 вэнeцъ похвалeнію; ѓще
не вы2, преd гDемъ нaшимъ ї©ъ хrт0мъ, въ пришeствіи є3го2.
ГлавA, G. За?, с…з.

В
h бо є3стE слaва нaша и3 рaдость. тёмъ же ќже
не терпsще, бlговоли1хомъ nстaтисz во ґfи1нэхъ
є3ди1ни, и3 послaхомъ тимоfez брaта нaшего, и3
служи1телz б9іz, и3 споспёшника нaшего, въ бlговёстіи
хrт0вэ, ўтверди1ти вaсъ и3 ўтёшити n вёрэ вaшей,
ћко ни є3ди1наго смущeніz и3мёти въ ск0рбэхъ си1хъ.
сaми бо вёсте, ћко на се6 и4стое лежи1мъ. и4бо є3гдA ў вaсъ
бёхомъ, прeжде рек0хомъ вaмъ, ћко и4мамы скорбёти,
є4же и3 бhсть, и3 ви1дэсте. сего2 рaди и3 ѓзъ ктомY не терпS,
послaхъ разумёти вёру вaшу, да не кaко и3скуси1лъ вы6
бyдетъ и3скушazи, и3 во тщE бyдетъ трyдъ нaшъ. нн7э же
пришeдшу тимоfeю къ нaмъ t вaсъ, и3 бlговэсти1вшу
нaмъ вёру и3 люб0вь вaшу, и3 ћко и4мате пaмzть n нaсъ
бlгу, всегдA, желaюще нaсъ ви1дэти, ћко же и3 мы2 вaсъ.
сего2 рaди ўтёшихомсz брaтіе n вaсъ, во всeй бэдЁ и3
къ солyнzномъ, №
ск0рби нaшей, вaшеz рaди вёры. ћко мы2 нн7э жи1ви
є3смы2, ѓще вы2 стоитE џ гDэ.
За?, с…и.* К0е бо бlгодарeніе бGу м0жемъ воздaти n вaсъ,
надъ всeю рaдостію є4ю же рaдуемсz, вaсъ рaди прeдъ бGомъ
нaшимъ, н0щь и3 дн7ь преи3зли1ше молsщесz ви1дэти
лицE вaше, и3 соверши1ти лишeніе вёры вaшеz. Сaмъ же
бGъ и3 nц7ъ нaшъ, и3 гDь нaшъ ї©ъ хrт0съ да и3спрaвитъ
пyть нaшъ къ вaмъ. вaсъ же гDь да ўмн0житъ, и3 да
и3збhточествитъ люб0вію дрyга к0 другу, и3 ко всёмъ,
ћко же и3 мы2 n вaсъ, во є4же ўтверди1ти вaша с®цA
непор0чна во с™hни, прeдъ бGомъ и3 nц7eмъ нaшимъ, въ
пришeствіе гDа нaшего ї©а хrтA, со всёми с™hми є3го2.
ГлавA, д7. За?, с…f.

п
р0чее ќбо брaтіе прашaемъ вы6 и3 м0лимъ n хrтЁ
ї©э, да ћко же пріsсте t нaсъ, кaко подобaетъ вaмъ
ходи1ти, и3 ўгожaти бGови, тaкожде и3 ходи1те, да
и3збhточествуете пaче. Вёсте бо каковA повелёніz
дaхомъ вaмъ, џ гDэ ї©э. сіs бо є4сть в0лz б9іz, свzтьбA
вaша, храни1те себE самёхъ t блудA, и3 вёдэти комyждо
t вaсъ св0й сосyдъ, стzжавaти во с™hни и3 чeсти, ґ не
въ стрaсти п0хотнэй, ћко же и3 kзhцы не вёдzщіи бGа.
И# є4же не преступaти и3 лихои1мствовати въ вeщи брaта
с§f
послaніе
своего2, занE мсти1тель є4сть гDь n всёхъ си1хъ, ћко же и3
прeжде рек0хомъ къ вaмъ, и3 засвэдётельствовахомъ. не
призвa бо нaсъ бGъ на нечистотY, но въ свzтьбY. Тёмъ
же ќбо tмэтazисz, не чlка tмэтaетсz, но бGа, дaвшаго
д¦ъ св0й с™hи въ вaсъ. n братолю1біи же не трeбуете да
пи1шетсz къ вaмъ. сaми бо вы2 бGомъ ўчeни є3стE, є4же
люби1ти дрyгъ дрyга, и4бо твори1те то2 ко всeй брaтіи сyщей
во всeй макед0ніи. м0лимъ же вы6 брaтіе, и3збhточество
вати пaче, и3 любeзно прилежaти. безм0лвьствовати же,
и3 t свои1хъ даsти прострaнно. И# дёzти своS, и3 дёлати
свои1ма рукaма ћко же повелёхомъ вaмъ, да х0дите бlго
nбрaзно ко внёшнимъ. и3 ни є3ди1наго же требовaти.
За?, ©o.* Не хощy же вaсъ брaтіе не вёдэти n ўс0пшихъ,
да не скорби1те, ћко же и3 пр0чіи не и3мyщеи ўповaніz.
ѓще бо вёруемъ ћко ї©ъ ќмре и3 воскRсе. Тaко и3 бGъ
ўс0пшаz n ї©э приведeтъ съ ни1мъ. сіe бо вaмъ гlемъ
словесeмъ гDнимъ, ћко мы2 живyщіи nстaвлени въ
пришeствіе гDне, не и4мамы предвари1ти ўс0пшихъ. Ћко
сaмъ гDь въ повелёніи, во глaсэ ґрхaнGловэ, и3 въ трубЁ
б9іи сни1детъ съ нб7сE, и3 мeртвіи n хrтЁ воскrнутъ
прeже. пот0мъ же мы2 живjи nстaвшеи, кyпно съ ни1ми
восхищeни бyдемъ на џблацэхъ, въ срётеніе гDне на
къ солyнzномъ, №
воздyсэ. и3 тaко всегдA съ гDемъ бyдемъ.
За?, сo7а.* Тёмъ же ўтэшaйте дрyгъ дрyга въ словесёхъ
си1хъ.
ГлавA, є7.

Ґ
n лётехъ и3 n временeхъ брaтіе, не трeбэ є4сть вaмъ
писaти. сaми бо вы2 и3звёстно вёсте, ћко дн7ь гDнь
ћко же тaть въ нощи2 тaко грzдeтъ. Е#гдa бо рекyтъ
ми1ръ и3 ўтвержeніе, тогдA внезaпу нападeтъ на ни1хъ всE
губи1тельство. ћко же и3 болёзнь во чрeвэ и3мyщіz, и3 не
и4мутъ и3збэжaти. Вh же брaтіе, нёсте во тмЁ, да дн7ь
вaсъ ћко же тaть пости1гнетъ. Вси6 бо вы2 сн7ове свёту
є3стE и3 сн7ове днE, нёсмы н0щи нижE тмы2. Тёмъ же
ќбо да не спи1мъ ћко же и3 пр0чіи, но да б0дрствуимъ
и3 трезви1мсz. Спsщіи бо, въ нощи2 спsтъ, и3 ўпивaю
щіисz, въ нощи2 ўпивaютсz. Мh же сн7ове сyще дни2,
да трезви1мсz, nб0лкшесz въ бр0нz вёры и3 любвE, и3
шлeмъ ўповaнію сп7сeніz.
За?, сo7в.* Ћко не положи2 нaсъ бGъ въ гнёвъ, но въ
снабдёніе сп7сeнію, гDемъ нaшимъ ї©ъ хrт0мъ, ўмeршимъ
за нaсъ, да ѓще бди1мъ, ѓще ли спи1мъ, кyпно съ ни1мъ и3
nживeмъ. Сего2 рaди ўтэшaйте дрyгъ дрyга, и3 созидaйте
к0ждо бли1жнzго ћко же и3 творитE. М0лимъ же вы6

послaніе
брaтіе, знaти тружaющихсz ў вaсъ, и3 настоsтелехъ
вaшихъ џ гDэ, и3 наказyющаz вы6, и3 мни1те и4хъ по
преи3зли1ше въ любви2, за дёло и4хъ, ми1рствуйте въ себЁ.
За?, сo7г.* М0лимъ же вы6 брaтіе, вразумлsйте бесчи1н
ныz, ўтэшaйте малодyшныz, заступaйте нeмощныz,
долготерпи1те ко всёмъ. блюди1те да никт0же ѕлA за
ѕло2 комY воздaстъ, но всегдA д0браz мhслите дрyгъ
к0 другу, и3 ко всёмъ. всегдA рaдуйтесz, непрестaнно
моли1тесz, n всeмъ бlгодари1те. сіs бо є4сть в0лz б9іz
n хrтЁ ї©э въ вaсъ. д¦а не ўгашaйте. прbр0чествіz не
ўничижaйте, вс‰ же и3скушaюще, д0брое держи1те. t
всsкіz вeщи ѕлhz tгрэбaйтесz. Сaмъ же бGъ ми1ра да
nс™и1тъ вы6 совершeныхъ n всeмъ. и3 всесовершeнъ вaшъ
д¦ъ, и3 дш7A, и3 тёло непор0чно въ пришeствіе гDа нaшего
ї©а хrтA да сохрани1тсz. Вёренъ призвaвыи вaсъ, и4же и3
сотвори1тъ. Брaтіе, моли1тесz и3 n нaсъ. цэлyйте брaтію
всю6 лобзaніемъ с™hмъ. Заклинaю вы6 гDемъ прочести2
послaніе предъ всeю брaтіею. Бlгодaть гDа нaшего ї©а хrтA
съ вaми. ґми1нь.

Конeцъ пeрвому послaнію, и4же къ fесалони1комъ.


И$мать въ себЁ глaвъ є7, ґ зачaлъ цRк0вныхъ, вi7.
Къ СОЛyНZНОМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла, в7.
ГлавA, №. За?, сo7д.

П
aвелъ, и3 силуsнъ, и3 тимоfeй, цRкви солyньстэй,
џ бз7э nц7ы2 нaшемъ и3 гDэ ї©э хrтЁ. блгdть вaмъ и3
ми1ръ, t~ бGа nц7A нaшего, и3 гDа ї©а хrтA. Бlгодари1ти
д0лжни є3смы2 бGа всегдA n вaсъ брaтіе, ћко же дост0йно
є4сть, ћко превозрастaетъ вёра вaша. и3 мн0житсz
люб0вь є3ди1наго ког0ждо всёхъ вaсъ дрyгъ к0 другу, ћко
самёмъ нaмъ хвалsтисz n вaсъ въ цRквaхъ б9іzхъ, n
терпёніи вaшемъ, и3 вёрэ, во всёхъ гонeніихъ вaшихъ,
и3 ск0рбэхъ, и4хъ же пріeмлете, показaніе прaведному
судY б9ію, во є4же спод0битисz вaмъ цrтвію б9ію, є3г0
же рaди и3 стрaжете. ѓще ќбо прaведно t~ бGа воздaти
ск0рбь, nскорблsющимъ вaсъ, и3 вaмъ nскорблsемымъ,
tрaду съ нaми, во tкровeніи гDа нaшего ї©а хrтA съ
нб7сE, со ѓнGлы си1лы своеS, въ nгни2 плaменнэ, даю1щему
™а
послaніе
tмщeніе невёдущимъ бGа, и3 непослyшающимъ бlго
вэствовaніz гDа нaшего ї©а хrтA. и4же мyку пріи1мутъ,
поги1белну вёчную, t лицA гDнz, и3 t слaвы крёпости
є3го2, є3гдA пріи1детъ прослaвитисz во с™hхъ свои1хъ, и3
ди1венъ бhти во всёхъ вёровавшихъ.
За?, сo7д.* Ћко ўвёрисz свэдётельство нaше въ дн7ь
џнъ въ вaсъ. Въ нeмъ же и3 м0лимсz всегдA n вaсъ, ћко
да вы6 спод0битъ звaнію бGъ нaшъ, и3 и3сп0лнитъ всsкаго
бlговолeніz и3 бlгости, и3 дёло вёры въ си1лу. ћко да
прослaвитсz и4мz гDа нaшего ї©а хrтA въ вaсъ, и3 вы2 n
нeмъ, по блгdти бGа нaшего и3 гDа ї©а хrтA.
ГлавA, в7. За?, сo7є.

М
0лимъ же вы6 брaтіе, n пришeствіи гDа нaшего
ї©а хrтA, и3 нaшемъ сни1тіи n нeмъ, ћко не ск0ро
подвизaтисz вaмъ t ўмA, ни ўжасaтисz, нижE
д¦омъ, нижE сл0вомъ, ни послaніемъ ћко t нaсъ
п0сланэмъ, ћко ќбо настои1тъ дн7ь хrт0въ. да никт0же
вaсъ прельсти1тъ ни по є3ди1ному же џбразу. ћко ѓще не
пріи1детъ tступлeніе прeже, и3 tкрhетсz чlкъ беззак0нію,
сhнъ поги1бели, проти1вникъ, и3 превозносsисz пaче
всsкаго гlемаго бGа, и3ли2 чти1лища. ћко же є3мY сёсти
въ цRкви б9іи ѓки бGу, показyz себE ћко б0гъ є4сть.
къ солyнzномъ, в7
не п0мните ли ћко є3щE живhи ў вaсъ сіS гlахъ вaмъ; и3
нн7э nдержaщее вёсте, kви1тисz є3мY въ своE є3мY врeмz,
тaйна бо ќже дёетсz беззак0нію. т0чію держazи нн7э,
д0ндеже t среды2 бyдетъ, и3 тогдA kви1тсz беззак0нныи,
є3г0 же гDь ї©ъ ўбіeтъ д¦омъ ќстъ свои1хъ, и3 ўпраздни1тъ
kвлeніемъ пришeствіz своего2. є3г0 же є4сть пришeствіе
по дёйству сатани1ну, во всsкой си1лэ и3 знaменіихъ
и3 чудесёхъ л0жныхъ, и3 во всsкой льсти2 и3 непрaвдэ,
въ погибaющихъ, занE любвE и4стинныz не пріsша во
є4же сп7сти1сz и4мъ. и3 сего2 рaди п0слетъ и4мъ бGъ дёйство
льсти2, во є4же вёровати и4мъ лжи2, да сyдъ пріи1мутъ вси6
невёровавшеи и4стиннэ, но бlговоли1ша n непрaвдэ.
За?, сo7ѕ.* Мh же д0лжни є3смы2 бlгодари1ти бGа всегдA
n вaсъ брaтіе возлю1бленнаz t~ гDа, ћко и3збрaлъ є4сть
вaсъ бGъ начaтокъ во сп7сeніе, во с™hни д¦а и3 вёры
и3 и4стиннэ, въ нeже призвA вaсъ бlговэствовaніемъ
нaшимъ, въ снабдёніе слaвы гDа нaшего ї©а хrтA. Тёмъ
же ќбо брaтіе, ст0йте и3 держи1те предaніе и4мъ же наўчи1
стесz, и3ли2 сл0вомъ, и3ли2 послaніемъ нaшимъ. Сaмъ же
гDь нaшъ ї©ъ хrт0съ, и3 бGъ и3 nц7ъ нaшъ, возлюби1выи
нaсъ, и3 дaвыи ўтэшeніе вёчно, и3 ўповaніе бlго въ
блгdти, да ўтёшитъ с®цA вaша. и3 да ўтверди1тъ вaсъ
™в
послaніе
во всsкомъ сл0вэ и3 дёлэ блaзэ.
ГлавA, G.

П
р0чее же моли1тесz n нaсъ брaтіе, да сл0во гDне
течeтъ, и3 слaвитсz, ћко же и3 въ вaсъ, да и3збaвимсz
t ѕлhхъ и3 лукaвыхъ человBкъ. Не всёмъ бо є4сть
вёра, вёренъ є4сть гDь, и4же ўтверди1тъ вы6, и3 сохрани1тъ
t лукaваго. Ўповaемъ же нa гDа n вaсъ, ћко ћже
повелэвaемъ вaмъ и3 твори1те и3 сотвори1те. ГDь же да
и3спрaвитъ с®цA вaша въ люб0вь б9ію и3 въ терпёніе
хrт0во.
За?, сo7з.* Повелэвaемъ же вaмъ брaтіе n и4мени гDа
нaшего ї©а хrтA, tлучи1тисz вaмъ t всsкаго брaта,
бесчи1нно ходsща, ґ не по предaнію, є4же пріsша t
нaсъ. сaми бо вёсте кaко лёпо є4сть вaмъ под0битисz
нaмъ, ћко не бесчи1новахомъ ў вaсъ, ни тyне хлёба
kд0хомъ ў кого2, но въ трудЁ и3 п0двизэ, въ н0щь и3 дн7ь
дёлающе, да не nтzгчи1мъ ни к0его же t вaсъ. не ћко
не и4мамы влaсти, но ћко да себE џбразъ дaмы вaмъ,
во є4же ўпод0битисz нaмъ. и4бо є3гдA бёхомъ ў вaсъ, сіE
завэщавaхомъ запрэщaюще, ћко ѓще не х0щетъ кто2
дёлати, да не ћстъ. слhшимъ бо нёкіz бесчи1нно ходsща
ў вaсъ, ничт0же дэлaющихъ, но лукaвно nбходsщаz.
къ солyнzномъ, в7
таковhмъ запрэщaемъ и3 м0лимъ џ гDэ нaшемъ ї©э
хrтЁ, да съ безм0лвіемъ дёлающе св0й хлёбъ kдsтъ. Вh
же брaтіе, не стужaйте си6 д0брое творsще. А$ще ли же кто2
не послyшаетъ словесE нaшего, послaніемъ є3го2 сказyйте,
и3 не премэшaйтесz съ ни1мъ, да посрами1тсz, и3 не ѓки
врагA и3мёйте є3го2, но наказyйте ћко же брaта. Сaмъ же
гDь ми1ра, да дaстъ вaмъ ми1ръ всегдA, во всsкомъ џбразэ.
гDь со всёми вaми. цэловaніе моeю рук0ю пaвлею є4же
є4сть знaменіе, во всsкомъ послaніи си1це пишY. Блгdть
гDа нaшего ї©а хrтA со всёми вaми, ґми1нь.

Конeцъ, послaнію втор0му,


и4же къ фесалони1комъ.
И$мать въ себЁ
глaвъ, G. ґ
зачaлъ
цRк0в
ны<,
є7.

™г
Къ ТиМОFeЮ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла, №.
ГлавA, №. За?, со7и.

П
aвелъ послaнникъ ї©ъ хrт0въ, по повелёнію бGа, сп7са
нaшего, и3 гDа ї©а хrтA, ўповaніz нaшего. Тимоfeю
при1сному чaду въ вёрэ. бlгодaть, млcть, и3 ми1ръ, t~
бGа nц7A нaшего, ї©а хrтA гDа нaшего. ћко же ўмоли1хъ т‰
пребhти во є3фeсэ, и3дhи въ макед0нію, да запрэти1ши
нёкоимъ, не ходи1ти ко и3нhмъ ўчи1телемъ, нижE
внимaти бaснемъ и3 родосл0віемъ бесконeчнымъ, ћже
стzзaніz пaче творsтъ, ґ не б9іе строeніе є4же въ вёрэ.
Глави1зна же бlговёстію є4сть, любы2 t чи1ста с®ца и3
с0вэсти бlги и3 вёры нелицемёрныz. и4хъ же нёцыи
погрэши1вше, ўклони1шасz въ безyмнаz словесA. хотsще
бhти законоўчи1тели, неразумёюще ни ћже гlютъ, ни
n ни1хъ же ўтвержaютсz.
За?, сo7f.* Вёмы же ћко д0бръ зак0нъ є4сть, ѓще кто2
къ тимоfeю, №
є3го2 зак0ннэ твори1тъ. вёдыи се6, ћко прaведнику
зак0нъ не лежи1тъ. Но беззак0ннымъ и3 непокори1вымъ,
нечести1вымъ же и3 грёшникомъ. и3 непрaведнымъ, и3
сквeрнымъ. хyлникомъ nц7A и3 м™ре досади1телемъ, муже
ўбjйцамъ, блудник0мъ, мужел0жникомъ. разб0йни
комъ. клеветник0мъ. скотол0жникомъ. лжи1 в ымъ.
клzтвопрестyпникомъ. и3 ѓще что2 и4но здрaвому ўчeнію
проти1витсz. По бlговёстію слaвы бlжeнаго бGа, є4же
мнЁ ўвёрено бhсть.
За?, ©п.* И# бlгодарю2 ўкрэплsющаго м‰ хrтA ї©а гDа
нaшего. ћко вёрна м‰ непщевA, положи1въ м‰ въ слyжбу,
бhвша м‰ и3ногдA хyлника, и3 гони1телz, и3 досади1телz,
но поми1лованъ бhхъ, ћко невёдыи сотвори1хъ въ
невёрьствіи. ўпреўмн0жижесz бlгодaть гDа нaшего ї©а
хrтA, съ вёрою и3 люб0вію ћже n хrтЁ ї©э.
За?.* Вёрно сл0во, и3 всsкому пріsтію дост0йно, ћко
хrт0съ ї©ъ пріи1де въ ми1ръ грёшники спcти2, t ни1хъ же
пeрвыи є4смь ѓзъ. Но сего2 рaди поми1лованъ бhхъ, да n
мнЁ пeрвомъ покaжетъ ї©ъ хrт0съ всE долготерпёніе, за
џбразъ хотsщихъ вёровати є3мY въ жи1знь вёчную.
цRю1 же вэк0мъ, нетлённому, неви1димому є3ди1ному
премyдру бGу, чeсть и3 слaва в0 вэки вэк0мъ ґми1нь.
™д
послaніе
За?, сп7а.* Сіe же завэщaніе предаю2 ти6 чaдо тимоfeе, по
бhвшихъ нa т‰ прeжде прbр0чествіихъ, да вои1нствуеши въ
ни1хъ д0брымъ вои1нствомъ, и3мёz вёру и3 бlгу с0вэсть,
є3s же нёцыи tри1нувше, t вёры tпад0ша, t ни1хъ же
є4сть и3менeй и3 ґлексaндръ, и4хъ же и3 предaхъ сатанЁ, ћко
да накaжутсz не хyлити.
ГлавA, в7. За?, сп7в.

М
олю2 ќбо прeжде всёхъ твори1ти мlтвы, молeніz,
прошeніz, бlгодарeніz за вс‰ чlки, за цRS, и3 за
вс‰ и4же во влaсти сyть, да ти1хо и3 безм0лвно житіE
поживeмъ, во всsкомъ бlговёріи и3 чистотЁ. Се6 бо
добро2 и3 пріsтно предъ сп7си1телемъ нaшимъ бGомъ, и4же
всёмъ чlкомъ х0щетъ спcти1сz, и3 въ рaзумъ и4стинныи
пріити2. Е#ди1нъ бо є4сть бGъ, и3 є3ди1нъ ходaтай бGу и3
чlкомъ, чlкъ хrт0съ ї©ъ, дaвыи себE и3збавлeніе за всёхъ.
свэдётельство времены2 свои1ми. въ нeже постaвленъ
бhхъ ѓзъ проповёдникъ и3 ґпcлъ. И$стину гlю n хrтЁ
не лжY, ўчи1тель kзhкомъ въ вёрэ и3 и4стинэ. ХощY
ќбо да мlтвы творsтъ мyжіе на всsкомъ мёстэ,
воздёюще прпdбныz рyки безъ гнёва и3 размышлeніz.
Тaкожде и3 жены2 во ўкрашeніи, и3 ўтворeніи смирeномъ.
со стыдёніемъ и3 цэломyдріемъ, ўкрашaти себE, не въ
къ тимоfeю, №
плетeніихъ, ни злaтомъ и3ли2 би1серомъ, и3ли2 ри1зами
многоцёнными, но ћко же подобaетъ женaмъ, nбэща
вaющемсz бlгочeстію дэлесы2 бlги1ми. ЖенA въ безм0лвіи
да ўчи1тсz, со всsкимъ покорeніемъ. Женё же ўчи1ти
не повелэвaю, ни владёти надъ мyжемъ, но бhти въ
безм0лвіи. А#дaмъ бо прeжде с0зданъ бhсть, пот0мъ же
є4вва. и3 ґдaмъ не прельсти1сz, женa же прельсти1вшисz,
въ преступлeніи бhсть, сп7сeтъжесz чадор0діz рaди, ѓще
пребyдетъ въ вёрэ и3 любви2, и3 въ с™hни съ цэломyдріемъ.
ГлавA, G. За?, сп7г.

В
ёрно сл0во, ѓще кто2 є3пи1скопству х0щетъ, добрY
дёлу желaетъ. Подобaетъ же є3пи1скопу бhти не
пор0чну, є3ди1ной женЁ мyжу, трeзвену, цэломyдру,
бlгоговёйну, чeстну, страннолюби1ву, ўчи1тельну, не
піsницы, не бjйцы, не сварли1ву, не мшелои1мцу но
кр0тку. Не зави1стливу, не сребролю1бцу, своего2 д0ма
д0брэ прaвzщу, чaда и3мyщу въ послушaніи со всsкою
чистот0ю. А$ще бо кто2 своего2 д0му не ўмёетъ прaвити,
кaко n цRкви б9іи прилежaти возм0жетъ; не ново
кRщeну, да неразгордёвсz въ грёхъ впадeтъ, и3 въ сёть
діaволю. подобaетъ же є3мY и3 свэдётельство добро2
и3мёти t внёшнихъ, да не въ поношeніе впадeтъ, и3 въ
™є
послaніе
сёть непріsзнену. діaкономъ же тaкоже чи1стомъ, не
двоесл0вцемъ, не винY мн0гу внимaющемъ, не скверно
стzжaтельномъ, но и3мyщемъ тaинство вёры въ чи1стэй
с0вэсти. и3 сіи1 же ќбо да и3скушaютсz прeже, пот0мъ же
да слyжатъ непор0чни сyще. женaмъ же тaкоже чи1стамъ,
неклевети1вамъ, ненавaдницамъ, трeзвенамъ, вёрнымъ
n всeмъ. діaкони да бывaютъ є3ди1ной женЁ мyжи, чaда
д0брэ заступaюще, и3 своS д0мы. служи1вшеи бо д0брэ,
степeнь себЁ д0бръ снискaютъ, и3 мн0го дерзновeніе въ
вёрэ n хrтЁ ї©э.
За?, сп7д.* СіS пишY тебЁ, ўповaz пріити2 къ тебЁ ск0ро.
ѓще же замeдлю, да ўвёси кaко подобaетъ въ домY б9іи
жи1ти, ћже є4сть цRкви бGа жи1ва, ст0лпъ и3 ўтвержeніе
и4стины, и3 и3сповёдуемы вели1ка є4сть бlгочeстіz тaйна.
БGъ kви1сz в0 плоти, nправдaсz въ д©э, показaсz
ѓнGломъ, проповёданъ бhсть во kзhцэхъ, вёроважесz
въ ми1рэ, вознесeсz въ слaвэ.
ГлавA, д7.

Д
¦ъ же ћвественэ гlетъ, ћко въ послёднzz временA
tстyпzтъ нёцыи t вёры, внeмлюще дх7ов0мъ
лeстьчемъ и3 ўчeніемъ бэс0вскимъ, въ лицемёріи
лжеслове6сникъ, сожжeныхъ своeю с0вэстію, возбранsюще
къ тимоfeю, №
жени1тисz, ўдалsтисz t брaшенъ, ћже бGъ сотвори2
въ снэдeніе съ бlгодарeніемъ вёрнымъ, и3 познaвшимъ
и4стину.
За?, сп7є.* ЗанE всsко создaніе б9іе добро2, и3 ничт0же
tмётно съ бlгодарeніемъ пріeмлемо. nсщ7aетъбосz
сл0вомъ б9іимъ и3 мlтвою. СіS вс‰ сказaz брaтіи, д0бръ
бyдеши служи1тель хrтY ї©у, питaемъ словесы2 вёры, и3
д0брымъ ўчeніемъ, є3мy же послёдовалъ є3си2. Сквeрныхъ
же и3 и3згни1вшихъ бaсней tрицaйсz. nбучaй же себE къ
бlгочeстію. тэлeсное бо nбучeніе, въмaлэ є4сть полeзно,
ґ бlгочeстіе, на всE полeзно є4сть, nбэтовaніе и3мёz
животA нн7эшнzго и3 грzдyщаго.
За?, сп7є.* Вёрно сл0во и3 всsкому пріsтію дост0йно. На
сіe бо и3 тружaемсz, и3 поношaеми є3смы2, ћко ўповa
хомъ нa бGа жи1ва, и4же є4сть сп7си1тель всёмъ чlкомъ,
пaче же вёрнымъ. завэщавaй сіS и3 ўчи2. Никт0же n
ю4ности твоeй да не неради1тъ, но џбразъ бyди вёрнымъ,
сл0вомъ, житіeмъ, люб0вію, д¦омъ, вёрою, чистот0ю.
д0ндеже пріидY, внемли2 чтeнію, ўтэшeнію, ўчeнію, не
неради2 n своeмъ даровaніи живyщемъ въ тебЁ, є4же
дано2 тебЁ бhсть прbр0чествомъ, съ возложeніемъ рyку
сщ7eнничества. въ си1хъ поўчaйсz, въ си1хъ пребывaй, въ
™ѕ
послaніе
си1хъ разумэвaй. да преdспэsніе твоE kвлeно бyдетъ во
всёхъ. Внимaй себЁ и3 ўчeнію. и3 пребывaй въ ни1хъ. сіs
бо творS, и3 сaмъ сп7сeшисz, и3 послушaющеи тебE.
ГлавA, є7. За?, сп7є.

С
тaрцу не твори2 пaкости, но ўтэшaй ћко же nц7A.
ю4ноша, ћко же брaтію. стaрица, ћко же м™ре. ю4ныz
ћко же сeстры, со всsкою чистот0ю. вдови1ца чти2,
сyщаz и4стинныz вдови1ца. ѓще ли каS вдови1ца чaда и3ли2
внучaта и4мать, да ўчaтсz прeжде св0й д0мъ бlгочести1во
ўстр0ити, и3 чeсть воздaти роди1телемъ. Сіe бо є4сть
бlгоўг0дно прeдъ бGомъ. А# сyщаz и4стиннаz вдови1ца
и3 ўединeна, ўповA нa бGа, и3 пребывaетъ въ мlтвахъ
и3 молeніихъ, дн7ь и3 н0щь. ґ питaющіzсz прострaнно,
живA ўмерлA. сіS завэщавaй, да непор0чни бyдутъ.
А$ще ли кто2 n свои1хъ, пaче же n при1сныхъ не промыш
лsетъ ни прилежи1тъ, вёры tвeрглсz є4сть, и3 невёрнаго
г0рши є4сть. Вдови1ца же да причитaетсz не мeнши
лётъ шестьдесsтихъ. бhвши є3ди1ному мyжу женA, въ
дёлехъ д0брыхъ свэдётельствуема. А$ще чaда воспитaла
є4сть. ѓще с™hхъ н0зэ ўмы2, ѓще стрaнныz пріsтъ, ѓще
ск0рбнымъ ўтэшeніе бhсть, ѓще всsкому дёлу бlгу
послёдовала є4сть.
къ тимоfeю, №
За?, сп7ѕ.* Ю$ныхъ же вдови1цъ tрицaйсz, є3гдa бо
расвэрэпёютъ n хrтЁ, посzгaти хотsтъ, и3мyща грёхъ,
ћко пeрвыz вёры tверг0шасz. Кyпно же и3 прaздны
ўчaтсz преходsщаz д0мы, не т0чію же прaздны, но
и3 блzди1вы и3 nплази1вы, гlюще ћже не подобaетъ.
Повелэвaю ќбо ю4нымъ вдови1цамъ посzгaти, чaда
ражaти, д0мъ стр0ити, и3 ни є3ди1ному же винY даsти
проти1вному. хулы2 рaди. Се6 ќбо нёцыи разврати1шасz
въ слёдъ сатаны2. А$ще кто2 вёренъ, и3ли2 вёрна и4мать
вдови1ца, да довли1тсz и4мъ, ћко да не тzготи1тсz цRковь,
да сyщи и4стинныхъ вдови1цъ ўдов0литъ. Прилежaщеи
же д0брэ попы2, сугyбыz чeсти да сподоблsютсz, пaче
же тружaющеисz въ сл0вэ и3 ўчeніи. Гlетъ бо писaніе,
волA верхyща не nброти1ши. И# дост0инъ дёлатель мзды2
своеS. На попA хулы2 не пріeмли, рaзвэ при двою2 и3ли2
тріeхъ свэдётелехъ. согрэшaющихъ же, предъ всёми
nбличaй, да и3 пр0чіи стрaхъ и4мутъ. засвэдётельствую
прeдъ бGомъ, и3 гDемъ ї©ъ хrт0мъ, и3 и3збрaнными є3го2
ѓнGлы, да сіS сохрани1ши безъ всsкіz вины2, прeднzz
и3збрaніz. ничес0же творS по ўмолeнію.
За?, сп7з.* Руки2 ск0ро не возлагaй ни на ког0же, нижE
пріnбщaйсz чюжи1хъ грэсёхъ. себE чи1ста соблюдaй. КтомY
™з
послaніе
не пjй воды2, но мaло винA пріeмли, стомaха рaди своего2,
и3 чaстыхъ твои1хъ нед{гъ. Нёкихъ же чlкъ грэси2 kвлeни
сyть. предварsюще на сyдъ, нёкимъ же и3 послёдствуютъ.
тaкожде и3 д0браz дёла kвлeна сyть, и3 сyщаz и4нако,
ўтаи1тисz не м0гутъ.
ГлавA, ѕ7.

Е#
ли1цы сyть подъ и4гомъ раби2, своS господы2 всsкіz
чeсти да сподоблsютъ. да и4мz б9іе не хyлитсz и3
ўчeніе, и3мyщіи же вёрны господы2, да не нерадsтъ
n ни1хъ понeже брaтіz сyть. но пaче да раб0таютъ, занE
вёрни сyть и3 возлю1блени, и4же заступaющеи, и3 бlгодaть
воспріeмлюще. сіS ўчи2, и3 моли2, ѓще ли кто2 и4нако ўчи1тъ,
и3 не приступaетъ къ здрaвымъ словесeмъ гDа нaшего ї©а
хrтA, и3 ўчeнію, є4же по бlговёрію, разгордёсz ничт0же
вёдыи, но недyгуетъ n стzзaніи словопрёніихъ. t ни1хъ
же бывaетъ, зaвисть, рвeніе, хулы2, непщевaніz лукaва,
бесёды ѕлы2 растлёвшихъ чlковъ ўм0мъ, и3 лишeныхъ
и4стины, непщyющихъ пріnбрётеніе бhти бlгочeстію,
tступaй t таковhхъ. є4сть же снискaніе вeліе, бlгочeстіе
съ дов0льствомъ. Ничт0же бо внес0хомъ въ ми1ръ сeй,
ћвэ же ћко ни и3знести2 что2 м0жемъ. и3мёюще же
пи1щу и3 nдэsніе, си1ми дов0льни бyдемъ. А# хотsщіи
къ тимоfeю, №
богaтитисz, впaдаютъ въ напaсти и3 сёти и3 п0хоти
мн0ги несмhслены и3 врежaющаz, ћже погружaютъ
чlки во всегуби1тельство и3стлёніz и3 поги1бель. к0рень
бо всёмъ ѕлhмъ, сребролю1біе є4сть, є3мy же нёцыи
желaюще, заблуди1вше прельсти1шасz t и4стинныz вёры,
и3 себE пригвозди1вша болёзнемъ мн0гимъ. Тh же Q
чlче б9іи си1хъ бёгай.
За?, сп7и.* Гони1 же прaвду, бlгочcтіе, вёру, люб0вь, терпё
ніе, кр0тость. подвизaйсz д0брымъ п0двигомъ вёры,
є4млисz за вёчную жи1знь, въ ню1же и3 звaнъ бhсть,
и3 и3сповёдасz д0брымъ и3сповёданіемъ, предъ мн0гими
свэдётели. Завэщавaю ти6 прeдъ бGомъ, nживлsющимъ
всsческаz, хrт0мъ гDемъ, свэдётельствовавшемъ при
понтjйстэмъ пилaтэ, д0брое и3сповёданіе, соблюсти1ти
зaповэдь несквeрну, и3 незаз0рну, дaже до kвлeніz гDа
нaшего ї©а хrтA. є4же въ своS временA kви1тъ бlжeнныи
и3 є3ди1нъ си1лныи, цRь цaрьствующихъ, и3 гDь госп0дьству
ющихъ, є3ди1нъ и3мёzи безсмeртіе, и3 в0 свэтэ живhи
непристyпнэмъ. є3г0 же нёсть ви1дэлъ никт0же t чlкъ,
нижE ви1дэти м0жетъ. є3мy же чeсть и3 держaва вёчнаz
в0 вэки ґми1нь.
За?, сп7f.* Богaтымъ въ нн7эшнемъ вёцэ, запрэщaй,
™и
послaніе
не высокомyдрствовати, нижE ўповaти на богaтьство
погибaющее, но нa бGа жи1ва, даю1щаго нaмъ вс‰ nби1лно
въ наслаждeніе, бlг0е дёлати, богaтитисz въ дёлехъ
д0брыхъ. бlгоподaтливомъ бhти, и3 nбщи1тельнымъ,
скрывaюще себЁ nсновaніе добро2 въ бyдущее, да
пріи1мутсz за вёчную жи1знь. Q тимоfeе, предaніе
сохрани2, ўкланsйсz сквeрныхъ суесл0віи, и3 прекосл0віихъ
лжеи3мeннаго рaзума, n ни1хъ же нёцыи хвалsщесz, t
вёры погрэши1ша. блгdть съ тоб0ю ґми1нь.

Конeцъ послaнію пeрвому къ


тимоfeю, с™aго ґпcла
пaвла. И$мать въ
себЁ глaвъ, ѕ7.
ґ зачaлъ
цRк0в
ны<
дi7.
Къ ТиМОFeЮ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла, в7.
ГлавA, №. За?, ©ч.

П
aвелъ послaнникъ ї©ъ хrт0въ, в0лею б9іею, по
nбэтовaнію жи1зни, ћже n хrтЁ ї©э. тимоfeю
возлю1бленному чaду, блгdть млcть, и3 ми1ръ t~ бGа nц7A
и3 хrтA ї©а гDа нaшего.
За?.* Бlгодарю2 бGа, є3мy же служY t прароди1телей, чи1стою
с0вэстію, ћко непрестaнную и4мамъ n тебЁ пaмzть въ
мlтвахъ мои1хъ дн7ь и3 н0щь, желaz ви1дэти т‰, поминaz
слeзы твоS, да рaдости и3сп0лнюсz, воспоминaніе пріeмлz
n сyщей въ тебЁ нелицемёрней вёрэ, ћже всели1сz прeжде
въ бaбу твою2 лои1ду, и3 въ мaтерь твою2 є3вникjю. ўповaю
же ћко и3 въ тебЁ, є3s же рaди вины2 воспоминaю тебЁ
возгрэвaти дaръ б9іи, живyщіи въ тебЁ, возложeніемъ
рyку моeю. Нёсть бо нaмъ дaлъ бGъ д¦ъ стрaха, но си1лы
и3 любвE и3 цэломyдріz.
™f
послaніе
За?, с§а.* Не постыди1сz ќбо стrтію гDа нaшего ї©а хrтA,
ни мн0ю ю4зникомъ є3го2, но постражи2 бlговэствовaнію
хrт0ву, по си1лэ бGа спaсшаго нaсъ, и3 призвaвшаго
звaніемъ с™hмъ, не по дёломъ нaшимъ, но по своемY
бlговолeнію, и3 блгdти дaннэй нaмъ n хrтЁ ї©э прeжде
лётъ вёчныхъ, ћвльшижесz нн7 э просвэщeніемъ
сп7си1телz нaшего ї©а хrтA. Разруши1вшаго ќбо смр7ть,
и3 восіsвшаго жи1знь и3 нетлёніе бlговэствовaніемъ,
въ нeже постaвленъ бhхъ ѓзъ проповёдникъ и3 ґпcлъ, и3
ўчи1тель kзhкомъ. Е#s же рaди вины2 сіS стрaжу, но не
постыжyсz. вёмъ бо є3мy же вёровахъ, и3 и3звэсти1хсz
ћко си1ленъ є4сть предaніе моE сохрани1ти въ дн7ь џнъ.
џбразъ и3мёй здрaвыхъ словeсъ, и4хъ же t менE слhшалъ
є3си2 въ вёрэ и3 любви2 ћже n хrтЁ ї©э. д0брое завэщaніе
соблюди2, д¦омъ с™hмъ, живyщимъ въ нaсъ. Вёси ли сіE,
ћко tврати1шасz t менE вси6 и4же t ґсjи, t ни1хъ же є4сть
фигeлъ и3 є3рмогeнъ. да дaстъ же млcть гDь nниси1форову
д0му, ћко мн0гажды м‰ ўпок0и, и3 вери1гъ мои1хъ не
ўстыдёсz, но пришeдъ въ ри1мъ, т0щнэе взыскA м‰, и3
nбрёте. да дaстъ є3мY бGъ nбрэсти2 млcть t~ гDа въ дн7ь
џнъ. и3 є3ли1ко во є3фeсэ послужи2 ми6 д0брэ ты2 вёси.
ГлавA, в7. За?, с§в.
къ тимоfeю, в7

Т
ы2 ќбо чaдо моE тимоfeе, возмогaй n блгdти, ћже n
хrтЁ ї©э. и3 ћже слhша t менE, мн0гими свэдётели,
сіS предaждь вёрнымъ чlкомъ, и4же дов0лни бyдутъ и3
и3нhхъ наўчи1ти. Ты2 ќбо пострaжи ћко д0бръ в0инъ ї©ъ
хrт0въ. никт0же бо в0инъ бывaz nбzзaетсz кyплzми
житeйскими, да воев0дэ ўг0денъ бyдетъ. А$ще же и3
пострaжетъ кто2, не вэнчaетсz, ѓще незак0нно мyченъ
бyдетъ. Тружaющемусz дёлателю прeжде подобaетъ t
плодA вкуси1ти. Разумёй ћже гlю. дaстъ бо тебЁ гDь
рaзумъ n всeмъ. Поминaй гDа ї©а хrтA востaвшаго t
мр7твыхъ, t сёмене двdва, по бlговэствовaнію моемY, въ
нeмъ же ѕло2 стрaжу до ќзъ ћко ѕлодёй, но сл0во б9іе
не вsжетсz. Сего2 рaди вс‰ терплю2 и3збрaнныхъ рaди, да
и3 ти2 спcніе ўлучaтъ, є4же n хrтЁ ї©э со слaвою вёчною.
За?, с§г.* Вёрно сл0во. ѓще бо съ ни1мъ ўмр0хомъ, то2
ќбо и3 съ ни1мъ nживeмъ. А$ще терпи1мъ, то2 и3 съ ни1мъ
цrтвуемъ. ѓще tвeржемсz, и3 т0й tвeржетсz нaсъ. А$ще
не вёруемъ, џнъ вёренъ пребывaетъ, tврещи1босz себE
не м0жетъ. СіS воспоминaй засвэдётельствуz прeдъ
бGомъ. не словесы2 прётисz ни на кyю же потрeбу,
т0чію на разорeніе слhшащимъ. Потщи1сz себE и3скyсна
постaвити прeдъ бGомъ, дёлателz непостhдна, прaвzща
™i
послaніе
сл0во и4стинное. Сквeрныхъ же тщеглaсіи tмэтaйсz,
наи3пaче бо преспёютъ въ нечeстіе. и3 сл0во и4хъ ћко
гaг8грэна є3гдA жи1ръ nбрsщетъ. t ни1хъ же є4сть и3менeй
и3 фили1тъ, и4же n и4стиннэ погрэши1ста, гlюще ћко
воскресeніе ќже бhсть, и3 возмущaютъ нёкоторымъ
вёру. Твeрдое же nсновaніе б9іе стои1тъ и3мhи печaть
сію2, познA гDь сyщаz є3го2, и3 да tстyпитъ t непрaвды
всsкъ и3менyzи и4мz гDне.
За?, с§д.* Въ вели1цэ же д0му, нёсть т0чію сосyди злaти
и3 срeбрени, но и3 дрeвzни и3 гли1нни, и3 џви ќбо въ чeсть,
џви же нe въ честь. ѓще же кто2 nчи1ститъ себE t си1хъ,
бyдетъ сосyдъ въ чeсть nсщ7eнъ, и3 бlгопотрeбенъ вLцэ,
на всsко дёло бlгоўгот0ванъ. П0хотей ю4ныхъ бёгай,
держи1жесz прaвды, вёры, любвE, ми1ра, со всёми призы
вaющими гDа t чи1стаго с®ца. бyихъ же и3 ненакaзаныхъ
стzзaніи tрицaйсz, вёдыи ћко ражaютъ свaры. рабy
же гDню не подобaетъ свари1тисz, но ти1ху бhти ко
всёмъ, ўчи1телну, неѕл0биву, съ кр0тостію наказyющу
проти1вныz, є3дA кaко дaстъ и4мъ бGъ покаsніе въ рaзумъ
и4стины, и3 возни1кнутъ t діaвольскіz сёти, жи1вы
ўловлeны t него2 въ свою2 є3го2 в0лю.
ГлавA, G. За?, с§є.
къ тимоfeю, в7

С
іe же вёждь, ћко въ послёднzz дни2 настaнутъ
временA лютA. бyдутъ бо чlцы самолю1бцы, сребролю1бцы,
величaви, г0рди, хyлницы, роди1телемъ противsщесz,
небlгодaрни, непрaведни, нелюб0вни, непримири1телни,
продeрзиви, возносли1ви. прелагaтае, клеветники2, невоз
дeржницы, некр0тцы, небlголю1бцы, предaтеле, нaгли,
напыщeни, сластолю1бцы пaче, нeжели бGолю1бцы. и3мyще
џбразъ бlгочeстіz, си1лы же є3го2 tвeргшесz. и3 си1хъ
tвращaйсz. t си1хъ бо сyть понырsющеи въ домы2, и3
плэнsюще женишцA собрaны грэхи2, и3 води1ма п0хотьми
разли1чными, всегдA ўчaщасz, и3 николи1же въ рaзумъ
и4стинныи пріити2 могyща. ћко же їaнній и3 ѓмврій
проти1вистасz моmсeю, тaко же и3 сіи2 противлsютсz
и4стинэ, чlцы растлёни ўм0мъ, и3 неи3скyсни n вёрэ, но
не преўспёютъ пaче на мн0зэ, безyміе бо и4хъ, kвлeно
бyдетъ всёмъ, ћко же и3 џнэхъ бhсть.
За?, с§ѕ.* Тh же послёдовалъ ми6 є3си2 ўчeнію, житію2,
привёту, вёрэ, долготерпёнію, любви2, терпёнію, и3згнa
ніемъ, страдaніемъ, kковa же ми6 бhша во ґнтіoхjи, и3
во и3конjи, и3 въ ли1стрехъ. и3 kковA и3згнaніz пріsхъ и3
t всёхъ м‰ и3збaвилъ є4сть гDь. и3 вси6 хотsщеи бlго
вёрно жи1ти n хrтЁ ї©э гони1ми бyдутъ. лукaвіи же
т№i
послaніе
чlцы, и3 чародёе преўспёютъ на г0ршее, прельщaюще и3
прельщaеми. Тh же пребывaй въ ни1хъ же наўчeнъ є3си2 и3
вёренъ бhсть, вёдыи t кого2 наўчи1лсz. и3 ћко и4змлада
сщ7eннаz писaніz ўмёеши, могyщаz т‰ ўмудри1ти во
спcніе, вёрою ћже n хrтЁ ї©э.
За?, с§з.* Всsко писaніе бGод¦новeно и3 полeзно є4сть,
ко ўчeнію, ко nбличeнію, ко и3справлeнію, къ наказaнію
є4же въ прaвду, да совершeнъ бyдетъ б9іи чlкъ, на всsко
дёло бlгоўгот0ванъ.
ГлавA, д7.

З
асвэдётельствую же ѓзъ прeдъ бGомъ и3 гDемъ нaшимъ
ї©ъ хrт0мъ, хотsщимъ суди1ти живhмъ и3 мeртвымъ,
въ kвлeніи є3го2 и3 цrтвіи є3го2, проповёдуй сл0во, наст0й,
понyди, бlговремeннэ и3 безвремeннэ. nбличи2, запрэти2,
ўмоли2, со всsкимъ долготерпёніемъ и3 ўчeніемъ. Бyдетъ
бо врeмz, є3гдA здрaваго ўчeніz не послyшаютъ. но
по свои1хъ п0хотэхъ и3зберyтъ себЁ ўчи1телz чeшеми
слyхомъ, и3 t и4стинны слyхъ tвратsтъ, и3 къ бaснемъ
ўклонsтсz.
За?, с§и.* Тh же трезви1сz n всeмъ, ѕло2 пострaжи, дёло
сотвори2 бlговёстника. служeніе своE и3звёстно сотвори2.
Ѓзъ бо ќже жрeнъ бывaю, и3 врeмz моего2 tшeствіz
къ тимоfeю, в7
настA. п0двигомъ д0брымъ подвизaхсz. течeніе скончaхъ,
вёру соблюд0хъ. пр0чее ќбо соблюдaетъмисz вэнeцъ
прaвдэ є3г0 же воздaстъ ми6 гDь въ дн7ь џнъ, прaведныи
судіS. не т0кмо же мнЁ, но и3 всёмъ возлю1бльшимъ
kвлeніе є3го2.
За?, с§f. Потщи1сz ск0ро пріити2 ко мнЁ. димaсъ бо менE
nстaви возлюби1въ нн7эшніи вёкъ, и3 и4де въ солyнь.
крv1спъ въ галатjю. Ти1тъ въ далмaтію. лукA є3ди1нъ є4сть
со мн0ю. мaрка поeмъ приведи2 съ соб0ю, є4сть бо ми6
бlгопотрeбенъ въ слyжбу. тихи1ка же послaхъ во є3фeсъ.
фел0нь є3г0 же nстaвихъ въ троaдэ ў кaрпа, грzдhи
принеси2, и3 кни1ги, пaче же к0жныz. ґлеxaндръ ковaчь
мн0га ми6 ѕлA сотвори2, да воздaстъ є3мY гDь по дёломъ
є3го2, t нег0 же и3 ты2 себE блюди2, ѕэл0 бо проти1витсz
словесeмъ нaшимъ. въ пeрвыи м0й tвётъ никт0же
пріи1де со мн0ю, но вси6 м‰ nстaвиша. и3 да не вмэни1тсz
и4мъ. гDь же мнЁ предстA, и3 ўкрэпи2 м‰, да мн0ю
проповёданіе и3звёстно бyдетъ, и3 ўслhшатъ вси6 kзhцы.
и3 и3збaвленъ бhхъ t ќстъ льв0въ. и3 и3збaвитъ м‰
гDь t всsкаго дёла лукaва, и3 сп7сeтъ во цrтвіи своeмъ
небeснэмъ, є3мy же слaва в0 вэкы вэк0мъ, ґми1нь.
цэлyй приски1ллу и3 ґки1ла, и3 nнисиф0ровъ д0мъ. є3рaстъ
тв7i
послaніе
nстA въ кори1нfэ, трофи1ма же nстaвихъ въ мили1тэ
болsща. потщи1сz прeжде зимы2 пріити2. цэлyютъ т‰
є3ввyлъ, и3 пyдъ. и3 ли1нъ и3 клавдjе, и3 брaтіz вс‰. гDь ї©ъ
хrт0съ с0 д¦омъ твои1мъ. блгdть со всёми вaми ґми1нь.

Конeцъ втор0му послaнію и4же


къ тимоfeю, с™aго ґпcла
пaвла. И$мать въ
себЁ, глaвъ, д7,
ґ зачaлъ
цRк0в
ны<,
‹.
Къ Ти~ТУ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, ™.

П
aвелъ рaбъ б9іи, послaнникъ ї©ъ хrт0въ, по вёрэ
и3 з брaнныхъ б9іихъ, и3 рaзуму и4 с тины, ћже
по бlговёрію n ўповaніи жи1зни вёчныz, ю4же
nбэтовA нел0жныи бGъ прeжде лётъ вёчныхъ. kви1
же во временA своS сл0во своE проповёданіемъ, є4же
мнЁ поручeно бhсть, по повелёнію сп7си1телz нaшего
бGа. ти1ту при1сному чaду, по џбщей вёрэ, блгdть, млcть
ми1ръ, t~ бGа nц7A, и3 гDа ї©а хrтA сп7са нaшего.
За? , ™.* Сего2 рaди nстaвихъ т‰ въ кри1 т э, да не
докончaнаz и3спрaвиши, и3 ўстр0иши по всёхъ градёхъ
попы2, ћко же тебЁ ѓзъ повелёхъ. ѓще кто2 є4сть
непор0ченъ, є3ди1ной женЁ мyжъ, чaда и3мhи вёрна, не въ
ўкорeніи блудA. и3ли2 непокори1ва. подобaетъ бо є3пи1скопу
безъ пор0ка бhти, ћко же б9ію строи1телю, не себЁ
тGi
послaніе
ўгожaющу, не дeрзу, не напрaсниву, не гнэвли1ву, не
піsницы, не бjйцы, не сквeрно стzжaтелну, но странно
люби1ву, бlголю1бцу, цэломyдрену, прaведну, прпdбну, воз
держaтелну, пос0бствующу по вёрнемъ словеси2 ўчeніz,
да си1ленъ бyдетъ ўтёшити въ здрaвэмъ ўчeніи, и3
противsщаzсz nбличaти. сyть бо мн0зи непокори1ви,
суесл0вцы, и3 ўм0мъ прельщeни, и3 наи3пaче сyщеи t
nбрёзаніz, и4хъ же подобaетъ крёпцэ nбличaти и3 ўстA
и4хъ загражaти, и4же вс‰ д0мы развращaютъ, ўчaще ћже
не подобaетъ, сквeрнаго рaди прибhтка. Речe же нёкто
t ни1хъ св0й и4мъ прbр0къ, кри1тzне приснолжи1віи, ѕлjи
ѕвёріе, ўтр0бы прaзныz. свэдётельство сіE и4стинно
є4сть. сеs же рaди вины2 nбличaй и4хъ безщaдно, да
здрaви бyдутъ въ вёрэ, не внимaюще їудeйскимъ
бaснемъ, ни зaповэдемъ чlческимъ. tвращaющимсz t
и4стины.
За?, ™а.* Вс‰ бо чи1ста чи1стымъ. nсквернeнымъ же и3
невёрнымъ, ничт0же чи1сто, но nскверни1сz и4хъ и3 ќмъ
и3 с0вэсть. бGа и3сповёдуютъ вёдэти, ґ дёлы tмёщутсz
є3го2. мeрзцы сyще и3 непокори1ви, и3 на всsко дёло блaго
неи3скyсни.
ГлавA, в7.
къ ти1ту

Т
h же гlи ћже подобaетъ здрaвому ўчeнію. Стaрцемъ
трeзвеномъ бhти, чи1стомъ, цэломyдреномъ, здрaв
ствующимъ вёрою, люб0вію, терпёніемъ. Стaрицамъ
тaкожде, чcтнhмъ, во ўкрашeніи с™олёпнэ, неклевети1
вамъ, не винY мн0гу порабощeнамъ, доброўчи1телнамъ,
ћко да ўцэломyдрzтъ ю4ныz. мужелю1бицамъ бhти,
чадолю1бицамъ, цэломyдренымъ, чи1стымъ, д0мы д0брэ
прaвzщимъ, бlгhмъ, покарsющимсz свои1мъ мужeмъ.
да не сл0во б9іе хyлитсz и3 ўчeніе. ю4нота тaко же моли2
цэломyдрствовати. n всeмъ же сaмъ себE подавaz џбразъ
д0брыхъ дёлъ, во ўчeніи незави1стнэмъ, nчищeніи,
нетлёніи, сл0вэ здрaвомъ незаз0рномъ, нер0потномъ,
да проти1вныи посрами1тсz, ничт0же и3мёz гlати n
нaсъ ўк0рно. Раб0мъ, свои1мъ господeмъ повиновaтисz,
n всeмъ бlгоўг0дномъ бhти, не прекосл0вномъ, не
крaдущимъ, но вёру всsку kвлsющимъ бlгу, да ўчeніе
сп7си1телz нaшего бGа ўкрашaютъ n всeмъ.
За?, ™в.* Kви1сz бо бlгодaть б9іz, сп7си1телнаz всёмъ
чlкомъ, наказyющи нaсъ, да tвeргшесz нечeстіz и3
мирски1хъ похотeй, цэломyдрено и3 прaведно и3 бlговёрно
поживeмъ въ нн7 э шнемъ вёцэ. ждyще бlжeнаго
ўповaніz, и3 kвлeніz слaвы вели1каго бGа и3 сп7са нaшего
тд7i
послaніе
ї©а хrтA, и4же дaлъ є4сть себE зa ны6, да и3збaвитъ ны6 t
всsкого беззак0ніz, и3 nчи1ститъ себЁ лю1ди и3збрaны,
ревни1телz д0брымъ дёломъ. СіS гlи и3 моли2, и3 nбличaй
со всsцэмъ повелёніемъ. да никт0же т‰ преnби1дитъ
и3ли2 неради1тъ n тебЁ.
ГлавA, G.

В
оспоминaй тёмъ начaльствующимъ и3 владёющимъ
повиновaтисz и3 покарsтисz. и3 ко всsкому дёлу бlгу
гот0вомъ бhти, ни є3ди1наго хyлити, не сварли1вомъ
бhти, но ти1хомъ и3 кр0ткомъ, и3 всsку kвлsющимъ
кр0тость ко всёмъ чlкомъ. бёхомъ бо и3ногдA и3 мы2
несмhслени, и3 непокори1ви, и3 прельщeни, раб0тающе
п0хотемъ, и3 сластeмъ разли1чнымъ, въ ѕл0бэ и3 зaвисти
живyще. мeрзцы сyще, и3 ненави1дzще дрyгъ дрyга. Е#гдa
же бlгодaть и3 чlколю1біе kви1сz сп7са нaшего бGа, не t
дёлъ прaведныхъ, и4хъ же сотвори1хомъ мы2, но по своeй
є3го2 млcти, сп7сE нaсъ, бaнею пaки бытіS, и3 nбновлeніемъ
д¦а с™aго, є3г0 же и3зліS на нaсъ nби1лно ї©ъ хrт0мъ,
сп7си1телемъ нaшимъ, да nправди1вшесz бlгодaтію є3го2,
наслёдницы бyдемъ по ўповaнію жи1зни вёчныz.
За? . * Чaдо ти1 те вёрно сл0во, и3 n си1 х ъ хощy т‰
и3звэщaти, да пекyтсz д0брымъ дёломъ прилежaти
къ ти1ту
вёровавшеи бGу. СіS сyть полeзна чlкомъ и3 добрA.
Бyzz же стzзaніz и3 родосл0віz, и3 рвeніz, и3 свaры
зак0нныz tступaй. Сyть бо неполeзна и3 сyетна.
Е#ретикA чlка по пeрвомъ и3 втор0мъ наказaніи tри
цaйсz, вёдыи ћко разврати1сz таковhи, и3 согрэшaетъ
и3 є4сть самоnсуждeнъ. Е#гдA послю2 ґртeму къ тебЁ,
и3ли2 тихи1ка, потщи1сz пріити2 ко мнЁ въ никоп0ль,
т{ бо суди1хъ nзимёти. зи1ну зак0нника, и3 ґполл0са,
т0щно предпосли2, и3 да ничт0же и4ма скyдно бyдетъ.
да ќчатъжесz и3 нaши д0брымъ дёломъ прилежaти въ
нyжнаz трeбованіz, да не бyдутъ беспл0дни. Цэлyютъ
т‰ и4же со мн0ю сyщіи вси6. Цэлyй любsщаz ны6 n вёрэ,
блгdть со всёми вaми ґми1нь.

Конeцъ и4же къ ти1ту


послaнію. И$мать
въ себЁ гла+ G,
ґ зачaлъ
цRк0в
ны<,
д7.

тє7i
Къ ФиЛИМ0НУ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №.

П
aвелъ ю4 з никъ ї©ъ хrт0въ, и3 тимоfeй брaтъ,
филим0ну возлю1бленному и3 споспёшнику нaшему,
и3 ґпфjи сестрЁ возлю1бленнэй, и3 ґрхи1ппу сyщему
в0ину нaшему, и3 домaшней твоeй цRкви. блгdть вaмъ
и3 ми1ръ, t~ бGа nц7A и3 гDа нaшего ї©а хrтA. бlгодарю2
бGа моего2, всегдA пaмzть творS въ мlтвахъ мои1хъ,
слhшавъ люб0вь твою2 и3 вёру ю4же и4маши к0 гDу нaшему
ї©у хrтY, и3 ко всёмъ с™hмъ. ћко да nбщeніе твоеS
вёры дёйствовано бyдетъ, въ рaзумэ всемY бlгу и4же
n хrтЁ ї©э. Рaдость бо и4мамъ мн0гу и3 ўтэшeніе,
n любви2 твоeй, ћко ўтр0бы с™hхъ почи1ша тоб0ю
брaте. Сего2 рaди и3 мн0го дерзновeніе и4мамъ n хrтЁ,
повелэвaти тебЁ є4 ж е потрeбно є4 с ть любвE рaди,
пaче же и3 молю2 так0въ сhи, ћко же пaвелъ стaрецъ
къ филим0ну
и3 мlтвеникъ, нн7э же и3 соќзникъ ї©у хrтY. Молю2
т‰ n моeмъ чaдэ, є3г0 же роди1хъ во ќзахъ мои1хъ
nни1сима, и3ногдA тебЁ непотрeбна, нн7э же тебЁ и3
мнЁ бlгопотрeбна, є3г0 же воспослaхъ ти6. тh же є3го2,
си1рэчь мою2 ўтр0бу пріими2, є3г0 же ѓзъ хотёхъ ў себE
держaти, да въ тебE мёсто послyжитъ ми6 во ќзахъ
бlговэствовaніz. бес8твоеs же в0лz ничт0же восхотёхъ
сотвори1ти, да не ѓки по нyжи бlг0е твоE бyдетъ,
но по в0ли. нeгли бо рaди сего2 разлучи1сz въ чaсъ, да
вёчна того2 пріи1меши, но не ћко же рабA ктомY, но
вhше рабA, брaта возлю1блена, пaче же мнЁ, к0лми
же пaче тебЁ, и3 п0 плоти и3 џ гDэ; ѓще ќбо и4маши
менE џбэщника, пріими2 сего2 ћко же менE. ѓще же въ
чес0мъ nби1дэ тебE, и3ли2 д0лженъ є4сть, мнЁ сіE вмэни2.
ѓзъ пaвелъ написaхъ рук0ю моeю, ѓзъ воздaмъ, да не
рекY тебЁ. ћко и3 сaмъ соб0ю ми6 є3си2 д0лженъ ты2. є4й
брaте ѓзъ да получY є4же прошY ў тебE џ гDэ, ўпок0й
мою2 ўтр0бу џ гDэ. надёzвсz послушaнію твоемY
написaхъ тебЁ, вёдыи ћко и3 пaче є4же гlю сотвори1ши.
кyпно же и3 ўгот0ви ми6 nби1тель. ўповaю бо ћко
мlтвами вaшими даровaнъ бyду вaмъ. цэлyетъ т‰
є3пафрaсъ сyщіи со мн0ю плённикъ, n хrтЁ ї©э. мaрко,
тѕ7i
послaніе
ґристaрхъ, димaсъ, лукA споспёшницы мои2. блгdть гDа
нaшего ї©а хrтA с0 д¦омъ вaшимъ ґми1нь.

Конeцъ послaнію и4же


къ филим0ну.
И$мать въ
себЁ,
гла+,
№.
КЪ Е#ВРeoМЪ ПОСЛaНІЕ
с™aго ґпcла пaвла.
ГлавA, №. За?, т7г.

М
ногочaстнэ и3 многоnбрaзнэ дрeвле бGъ гlавъ
nц7eмъ прbр0ки, въ послёдокъ днjи си1хъ гlа нaмъ
въ сн7э, є3г0 же положи2 наслёдника всёмъ, и4мъ же
и3 вёки сотвори2, и4же сhи сіsніе слaвы џ§а, и3 џбразъ
и3постaси є3го2, носs же всsческаz гlомъ си1лы своеS, соб0ю
nчищeніе сотвори1въ грэх0въ нaшихъ, сёде nдеснyю
пrт0ла вели1чествіz на выс0кихъ. Толи1ко лyчши бhвъ
ѓнGлъ, є3ли1ко преслaвнэе пaче и4хъ наслёдствова и4мz.
Комy бо речE когдA t ѓнGлъ, сн7ъ м0й є3си2 ты2, ѓзъ днeсь
роди1хъ т‰; и3 пaки, ѓзъ бyду є3мY во nц7A, и3 т0й бyдетъ
мнЁ въ сн7а. Е#гдa же пaки във0дитъ первор0днаго во
вселeнную, гlетъ. И# да покл0нzтсz є3мY вси6 ѓнGли б9іи.
и3 ко ѓнGломъ ќбо гlетъ, творsи ѓнGлы своS дх7ы, и3
слугы2 своS џгнь палsщь. къ сн7у же, пrт0лъ тв0й б9е
тз7i
послaніе
въ вёкъ вёка. жeзлъ правлeнію, жeзлъ цrтвіz твоего2.
возлюби1лъ є3си2 прaвду, и3 возненави1дэ бе€зак0ніе, сего2
рaди помaза т‰ б9е, бGъ тв0й, є3лeoмъ рaдости, пaче
прич†стникъ твои1хъ.
За?, ™д.* И# пaки, ты2 въ начaлэ гDи зeмлю nсновA,
и3 дёла рyку твои1хъ сyть нб7сA. т† поги1бнутъ, тh же
пребывaеши. и3 вс‰ ћко же ри1за nбетшaютъ, и3 ћко
nдeжду свjеши и4хъ, и3 и3змэнsтсz. тh же т0жде є3си2 и3
лёта твоS не nскудёютъ. Комy же t ѓнGлъ речE когдA,
сэди2 nдеснyю менE д0ндеже положY враги2 твоS поdн0жіе
ногaма твои1ма; не вси6 ли сyть служeбніи д©и, въ служeніе
посылaеми за хотsщихъ наслёдовати сп7сeніе;
ГлавA, в7.

С
его2 рaди подобaетъ нaмъ ли1ш8шэе внимaти слhша
нымъ, да некогдA tпaднемъ.
За?, ™є.* Ѓще бо гlанное ѓнGлы сл0во бhсть и3звё
стно, и3 всsко преступлeніе и3 nслушaніе, прaведно пріsтъ
мздовоздaніе, кaко мы2 ўбэжи1мъ n сели1цэ неради1вше
спcніи, є4же зачaло пріeмше гlатисz t~ гDа, слhшавшими
въ нaсъ и3звэсти1сz; Свэдётельствующе бGу, знaменми
же и3 чюдесы2 и3 разли1чными си1лами, и3 д¦а с™aго раздэ
лeнми, по своeй є3мY в0ли. не ѓнGломъ бо покори2 бGъ
къ є3врeoмъ
вселeнную грzдyщую, n нeй же гlемъ. засвэдётельствова
же нёгде нёкто гlz, что2 є4сть чlкъ, ћко п0мниши
є3го2; и3ли2 сн7ъ чlческіи, ћко посэщaеши и5; ўмaлилъ є3си2
и5 мaлымъ нёчимъ t ѓнGлъ, слaвою и3 чcтію вэнчaлъ є3си2
є3го2, и3 постaвилъ є3си2 є3го2 надъ дёлы рyку твоeю. вс‰
покори1лъ є3си2 п0дъ нозэ є3го2. Внегдa же покори1ти є3мY
всsческаz, ничт0же nстaви є3мY не покорeно. Нн7э же не
u5 ви1димъ є3мY всsческаz покорeна. ґ ўмaленаго мaлымъ
чи1мъ t ѓнGлъ, ви1димъ ї©а за пріsтіе смр7ти слaвою и3
чcтію вэнчaна, ћко да блгdтію б9іею за всёхъ вкyситъ
смр7ть. подобaше бо є3мY, є3г0 же рaди всsческаz, и3 и4мъ
же всsческаz привeдшу мн0ги сн7ы въ слaву. начaлника
спcнію и4хъ страдaнми соверши1ти.
За?, ™ѕ.* И# свzтszи бо и3 с™sеміи, t є3ди1ного вси6. є3s
же рaди вины2 не стыди1тсz брaтію нарицaти и4хъ гlz,
возвэщY и4мz твоE брaтіи моeй, посредЁ цRкве воспою2
т‰. и3 пaки, ѓзъ бyду надёzсz нaнь. и3 пaки, се6 ѓзъ и3
дёти ћже ми6 дaлъ бGъ. Понeже ќбо дёти пріnбщи1шасz
пл0ти и3 кр0ви и3 т0й под0бнэ пріnбщи1сz тёхъ же.
да смр7тію ўпрaзнитъ и3мyщаго держaву смр7ти, си1рэчь,
діaвола, и3 и3збaвитъ си1хъ є3ли1цы стрaхомъ смр7ти по
всемY житію2 пови1нны бёша раб0тэ. не t ѓнGлъ ќбо
ти7i
послaніе
когдA пріeмлетъ, но t сёмене ґвраaмова пріeмлетъ,
tню1ду же д0лженъ бB по всемY под0битисz брaтіи, да
млcтивъ бyдетъ и3 вёренъ первосщ7eнникъ ћже къ бGу, во
є4же nчи1стити грэхи2 людскjz. n нeмъ же бо пострадA
сaмъ и3скушeнъ бhвъ, м0жетъ и3 напaствованнымъ
помощи2.
ГлавA, G. За?, ™з.

Т
ёмъ же брaтіе с™az, звaнію б9ію причaстницы,
разумёйте послaнника и3 с™лz и3сповёданію нaшему,
ї©а хrтA, вёрна сyща сотв0ршему є3го2, ћко же и3
моmсeй во всeмъ домY своeмъ. мн0жайшей бо слaвэ сeй
пaче моmсez спод0бисz. Ћко же є3ли1ко множaйшу чeсть
и4мать пaче д0му сотвори1выи є3го2. Всsка бо хрaмина
созидaетсz t нёкоего. ґ сотвори1выи всsческаz бGъ.
За?, ™и.* Моmсeй ќбо вёренъ є4сть во всeмъ домY своeмъ
ћко же ўг0дникъ въ свэдётельство гlанымъ. хrт0съ же
ћко же сн7ъ въ домY своeмъ, є3г0 же д0мъ мы2 є3смы2,
ѓще ќбо дерзновeніе и3 похвалY ўповaніz, дaже до
концA и3звёстно ўдержи1мъ. Тёмъ же ћко же гlетъ д¦ъ
с™hи. днeсь ѓще глaса є3го2 ўслhшите, не nжести1те с®цъ
вaшихъ, ћко же въ прогнёваніи. п0 дни и3скушeніz въ
пустhни, и3дёже и3скуси1ша м‰ nц7ы2 вaши, и3скуси1ша
къ є3врeoмъ
м‰, и3 ви1дэша дёла моS, четhридесzть лётъ. Сего2 рaди,
негодовaхъ р0да того2, и3 рёхъ, пrно прелщaютсz с®цемъ.
тjи же не познaша путjй мои1хъ, ћко клsхсz в0 гнэвэ
моeмъ, ѓще вни1дутъ въ пок0й м0й.
За?, ™f.* Блюдёте брaтіе, да нэкогдA бyдетъ въ нёкоемъ
t вaсъ с®це лукaво, и3сп0лнено невёріz, є4же tступи1ти
t~ бGа жи1ва. но ўтэшaйте себE на всsкъ дн7ь, д0ндеже
є4же сіE днeсь призывaетсz. да не nжести1тсz нёкто t
вaсъ лeстію грэх0вною. Причaстницы бGу бhхомъ, ѓще
ќбо начaтокъ состaва дaже до концA и3звёстно ўдер
жи1мъ, внегдA гlетъ, днeсь ѓще глaсъ є3го2 ўслhшите, не
nжести1те с®цъ вaшихъ, ћко же въ прогнёваніи. Нёцыи
бо слhшавше, прогнёваша, но не вси6 и3зшeдшеи и3зъ
є3гЂпта съ моmсeoмъ. К0ихъ же негодовA четhридесzть
лётъ; не согрэши1вшихъ ли, и4хъ же к0сти пад0ша въ
пустhни; кот0рымъ же клsтсz не вни1ти въ пок0ище
є3го2. ћвэ ћко проти1вльшимсz. и3 ви1димъ ћко не
возмог0ша вни1ти за невёрствіе.
ГлавA, д7. За?, ™i.

Д
а ўбои1мсz ќбо, да некогдA nстaвлену nбэтовaнію
вни1 т и въ пок0ище є3 го2 , мни1 т ъ кто2 t вaсъ
лиши1тисz. и4бо є3смы2 бlговэствовaни, ћко же и3
тf7i
послaніе
nни2. но не п0лзова сл0во слyха џнэхъ, нерастворeныхъ
вёрою слhшавшимъ. да вх0димъ ќбо въ пок0ище
вёровавшеи, ћко же речE, ћко клsхсz в0 гнэвэ моeмъ,
ѓще вни1дутъ въ пок0ище моE. Ѓще и3 дёломъ t сложeніz
ми1ра бhвшемъ. речe бо нёгдэ n седм0мъ си1це. И# почи2
бGъ въ дн7ь седмhи t всёхъ дёлъ свои1хъ. И# n сeмъ пaки,
ѓще вни1дутъ въ пок0ище моE. понeже ќбо лишeни
нёцыи вни1ти въ не6. и3 и4же прeже бlговэствовaни бhша,
не внид0ша за непослушaніе. Пaки нёкіи ўставлsетъ
дн7ь, днeсь въ дв7дэ гlz, по толи1цэхъ лётехъ, ћко
же прeже гlасz, днeсь ѓще глaсъ є3го2 ўслhшите, не
nжести1те с®цъ вaшихъ. Ѓще бо бы2 џнэхъ ї©ъ пок0илъ,
не бы2 n и3н0мъ дни2 гlалъ поси1хъ. и4бо nстaвлено є4сть и3
є3щE суб0тство лю1демъ б9іимъ. Вшeдыи бо въ пок0ище
є3го2, и3 т0й почи2 t дёлъ свои1хъ, ћко же и3 t свои1хъ
бGъ. Потщи1мсz ќбо вни1ти въ џно пок0ище, да не
кто2 въ т0й же при1тчи противлeніz впaднетъ. жи1во бо
сл0во б9іе, и3 дёйствено, и3 nстрёйше пaче всsкаго мечA
nбою1ду nстрA, и3 проходS дaже до раздэлeніz дш7и2 же и3
дх7у, члэн0въ же и3 мозг0въ, и3 суди1телно помышлeніемъ
и3 мhслемъ сердeчнымъ, и3 нёсть твaрь не kвлeна предъ
ни1мъ, вс‰ же нaга и3 nбъkвлeна предъ nчи1ма є3го2,
къ є3врeoмъ
къ немy же нaмъ сл0во.
За?, та7i.* И#мyще ќбо ґрхієрez вели1ка, прошeдшаго нб7сA,
ї©а сн7а б9іz, да держи1мсz и3сповёданіz. не и4мамы бо
ґрхієрez немогyща спострадaти нeмощемъ нaшимъ, но
и3скушeна по всsческихъ, по под0бію, рaзвэ грэхA. да
приступaемъ ќбо со дерзновeніемъ къ пrт0лу блгdти, ћко
да пріи1мемъ млcть и3 блгdть nбрsщемъ въ бlговрeменную
п0мощь.
ГлавA, є7.

В
сsкъ бо первосщ7eнникъ, t чlкъ пріeмлемъ, за чlки
поставлsетсz на слyжбы ћже къ бGу, да прин0ситъ
дaры же и3 жeртвы n грэсёхъ. рaвно смирeніемъ
спострадaти могjи n невёжъствующихъ и3 заблуждaю
щихъ, понeже и3 т0й нeмощію nбложeнъ є4сть. и3 сего2
рaди д0лженъ є4сть ћко же џ людехъ, тaко же и3 себE рaди
приноси1ти n грэсёхъ.
За?.* И# никт0же соб0ю пріeмлетъ чeсть, но звaнныи t~
бGа, ћко же и3 ґар0нъ. Тaко и3 хrт0съ не себE прослaви
бhти первосщ7eннику, но гlавыи къ немY. сн7ъ м0й є3си2
ты2, ѓзъ днeсь роди1хъ т‰. Ћко же и3 и4нде гlетъ, ты2 є3си2
сщ7eнникъ в0 вэкы п0 чину мелхиседeкову. И$же в0 днехъ
пл0ти своеS, молeніz же и3 мlтвы къ могyщему спcти2
™к
послaніе
є3го2 t смр7ти, съ в0племъ крёпкомъ и3 со слезaми
принeсъ, и3 ўслhшанъ бhвъ t бlгоговёинства, и4бо сн7ъ
сhи, навhче tнyду же пострадA послушaніе, и3 соверши2
вс‰, бhсть всёмъ послушaющимъ є3го2 вин0венъ сп7сeнію
вёчному. наречeнъ t~ бGа первосщ7eнникъ, п0 чину
мелхиседeкову.
За?, тв7i.* N нeмъ же мн0го нaмъ сл0во, и3 не ўд0бь
сказaемо гlати, понeже нeмощни бhсте слyхи. И$бо
д0лжни сyще бhти ўчи1теле лёта рaди, пaки трeбуете
ўчи1тисz вaмъ, каS пи1смена начaло словесeмъ б9іимъ,
и3 бhсте трeбующе млекA, ґ не крёпкіz пи1щи. всsкъ
бо причaщаzисz млецЁ, не и3скyсенъ сл0ву прaвдэ,
младeнецъ бо є4сть. совершeнымъ же є4сть твeрдаz
пи1ща, и3мyщимъ чyвствіz nбучeна д0лгимъ ўчeніемъ
въ разсужeніе добрy же и3 ѕлY.
ГлавA, ѕ7.

Т
ёмъ же nстaвльше начaло хrт0ва словесE, на совер
шeніе ведeмсz, да не пaки nсновaніе покаsнію пола
гaюще t мр7твыхъ дёлъ, и3 вёры нa бGа. КRщeніемъ,
ўчeніемъ, и3 возложeніемъ рyку, воскRсeніе же мр7твымъ,
и3 судY вёчному. и3 сіE сотвори1мъ ѓще бGъ повели1тъ.
Невозм0жно бо просвэщeныхъ є3ди1ною и3 вкуси1вшихъ
къ є3врeoмъ
дaра нбcнаго, и3 причaстникомъ бhвшимъ д¦а с™aго, и3
добрA вкуси1вшимъ б9іz гlа, и3 си1лы же грzдyщаго вёка
и3 tпaдшихъ, пaки nбновлsти въ покаsніе, втор0е
распинaюще себЁ сн7а б9іz и3 nбличaюще. Землs бо,
пи1вшіz сходsщаго на ню6 мн0жицею дождS, и3 ражaющи
бhліz добрA џнэмъ, и4хъ же рaди и3 дёлаема є4сть,
пріeмлетъ блгcвeніе t~ бGа. ґ и3зносsщаz же тeрніе и3
волчeцъ, непотрeбна є4сть и3 клsтвы бли1зь. є4й же
кончи1на пожжeніе.
За?, тGi.* И#звэсти1хомъжесz n вaсъ возлю1 бленіи,
лyчшаz и3 придержaщихсz сп7сeнію, ѓще и3 тaко гlемъ.
не nби1дливъ бо бGъ забhти дёла вaшего, и3 трудA и3
любвE ю4же показaсте в0 и3мz є3го2 послужи1вше с™hмъ
є3го2 и3 служaще. желaемъ же ког0ждо вaсъ kвлsти
т0жде тщaніе, ко и3звэщeнію ўповaніz до концA, да не
лени1ви бyдете, но под0бницы наслёдствующимъ вёрою
и3 долготерпёніемъ nбэтовaніz.
За?, тд7i.* Ґвраaму же nбэтовA бGъ, понeже ни є3ди1нэмъ
и3мsше б0лшимъ клsтисz, клsлсz соб0ю, гlz, и4стинною
бlгосл0вствуz блгcвлю2 т‰, и3 мн0жа ўмн0жу т‰. и3 тaко
долготерпёвъ, получи2 nбэтовaніz. чlцы же б0лшимъ
кленyтсz. и3 всsкому и4 х ъ прекосл0вію кончи1 н а во
тк7а
послaніе
и3звэщeніе клsтва є4сть. n нeмъ же ли1ш8ше хотS бGъ
показaти наслёдникомъ nбэтовaніz, непрел0жное
совёта своего2, и3сходатaи клsтвы. ћко да двэмA вeщма
непрел0жнома, понeже невозм0жно солгaти бGу, крёпко
ўтэшeніе и4мамы, прибёгшеи держaтисz за предлежaщее
ўповaніе, є4же ћко nсновaніе и4мамы дш7и2, твeрдо же
и3 и3звёстно, и3 входsщее во внyтренее завёсэ, и3дёже
преdтeча n нaсъ вни1де хrт0съ. п0 чину мелхиседeкову,
первосщ7eнникъ бhвъ в0 вэки.
ГлавA, з7. За?, тє7i.

С
eй бо мелхиседeкъ цRь сали1 м скіи, сщ7 e нникъ бGа
вhшнzго срёте ґвраaма возврaщшасz t сёча цReй,
и3 блгcви2 є3го2, є3мy же и3 десzти1ну t всёхъ tдэли2
ґвраaмъ, пeрвое ќбо сказyетсz цRь прaвдэ, пот0мъ же
цRь сали1мскіи, є4же є4сть цRь сми1реніz безъ nц7A безъ
мaтере, безъ при1чта р0ду, ни начaла днeмъ, ни животY
концA и3мёz, ўпод0бленъ сн7у б9ію, пребывaетъ сщ7eнникъ
вhну. Ви1дите ли ќбо є3ли1къ сeй, є3мy же и3 десzти1ну
дaлъ є4сть ґвраaмъ патріaрхъ t и3збрaнныхъ; и3 пріeмлю
щеи ќбо сщ7eнство t сн70въ левjинъ, зaповэдь и4мутъ
nдесsтствовати лю1ди по зак0ну, си1рэчь брaтію свою2,
и3 пaче и3зшeдшаz t чрeслъ ґвраaмовъ. непричитaемыи
къ є3врeoмъ
же р0домъ t ни1хъ, nдесsтствова ґвраaма, и3 и3мyщаго
nбэтовaніz блгcви2.
За?, тѕ7i.* Безъ всsкого же прекосл0віz, мeншее t
б0лшаго бlгословлsетсz. и3 здB ќбо десzти1ны чlцы
ўмирaюще пріeмлютъ, тaмо же свэдётельствуемыи
ћко жи1въ є4сть. ћко сл0во рещи2 ґвраaма рaди и3 левjй
пріeмлzи десzти1ны, десzти1ны дaлъ є4сть. Е#щe бо въ
чрeслэхъ t~чіихъ бsше є3гдA срёте є3го2 мелхиседeкъ. Ѓще
ќбо совершeнство леви1тьскомъ сщ7eнствомъ бы бhло,
лю1діе бо на не6 взак0нени бhша, почто2 є3щE трeбэ п0
чину мелхиседeкову и3н0му востaти сщ7eннику, ґ не п0
чину ґар0нову гlатисz; прелагaему ќбо сщ7eнству, по
нyжи и3 зак0ну премэнeніе бывaетъ. n нeмъ же бо
гlютсz сіS, колёну и3н0му причасти1тисz, t нег0 же
никт0же причасти1сz къ nлтарю2. Ћвэ бо, ћко t колёна
їyдова восіS гDь нaшъ. n нeмъ же колёнэ моmсeй n
сщ7eнствэ ничес0же гlа. и3 ли1шшее є3щE ћвэ є4сть, ѓще
по под0бію мелхиседeкову востaнетъ сщ7eнникъ и4нъ, и4же
не по зак0ну зaповэди плотскjz бhсть, но по си1лэ
животA неразрушeннаго. Свэдётельствуетъ бо, ћко ты2
є3си2 сщ7eнникъ в0 вэки п0 чину мелхиседeкову.
За? , тз7 i .* Tлагaніе ќбо бывaетъ прeже бhвшіz
тк7в
послaніе
зaповэди, за нeмощное є3S и3 неполeзное. Ничт0же
бо соверши1 л ъ є4 с ть зак0нъ, приложeніе же є4 с ть
лyчшему ўповaнію, и4мъ же приближaемсz къ бGу. и3
є3ли1ко же не безъ клsтвы. nни1 бо безъ клsтвы сyть
сщ7eнницы бhвше. сeй же съ клsтвою рaди гlющего къ
немY, клsтсz гDь и3 не раскaетсz, ты2 є3си2 сщ7eнникъ
в0 вэки, п0 чину мелхиседeкову. По толи1ку лyчшу
завёту бhсть и3 спорyчникъ ї©ъ. И# nни2 множaйши
сyть сщ7eнницы бhвше, занE смр7тію возбранeни сyть
пребывaти, сeй же, за є4же пребывaти є3мY в0 вёки,
непрестyпно и4мать сщ7eнство. Тёмъ же и3 спcти2 м0жетъ
до концA приходsщихъ є3го2 рaди къ бGу. всегдA жи1въ
сhи, и3 ходaтайствовати n ни1хъ.
За?, т}i.* Так0въ ќбо нaмъ подобaше ґрхієрeй, прпdбенъ,
незл0бивъ, безсквeрненъ, и3 tлучeнъ t грBшникъ, и3
вhше нб7съ бhвъ, и4же не и4мать по вс‰ дни2 нyжду, ћко
же первосщ7eнницы, прeже n свои1хъ грэсёхъ жeртву
приноси1ти, пот0мъ же n людски1хъ. Сіe бо сотвори2
є3ди1ною себE принeсъ. зак0нъ бо чlки поставлsетъ
первосщ7eнники и3мyщаz нeмощь, сл0во же клsтвеное
є4же по зак0нэ, сн7а в0 вэки совершeна.
ГлавA, }.
къ є3врeoмъ

Г
лавa же n гlемыхъ, таковA и4мамы первосщ7eнника,
и4же сёде nдеснyю пrт0ла вели1чествію нa нб7сэхъ,
с™hмъ служи1тель, и3 скv1ніи и4стиннэй, ю4же соnружи2
гDь, ґ не чlкъ.
За?, т}i.* Всsкъ бо первосщ7eнникъ, во є4же приноси1ти
дaры же и3 жeртвы поставлsемъ бывaетъ, тёмъ же
потрeба и3мёти что2 и3 семY, є4же принесeтъ. ѓще ќбо
бы бhлъ на земли2, не бы2 ќбо бhлъ первосщ7eнникъ,
сyщимъ сщ7eнникомъ приносsщимъ по зак0ну дaры,
и4же џбразомъ и3 стёни слyжатъ нбcныхъ. ћко же гlано
бhсть моmсeю, хотsщу сотвори1ти скЂнію. Ви1ждь бо речE,
и3 сотвори1ши вс‰ по џбразу покaзанному ти6 на горЁ.
Нн7э же лyчшее ўлучи2 служeніе, по є3ли1ку и3 б0лшаго
завёта є4сть ходaтай, и4же на лyчшаz nбэтовaніz
взак0нисz.
За?, тf7i.* Ѓще бо бы2 пeрвыи зак0нъ непор0ченъ бhлъ,
не бы2 втор0му и3скaлосz мёсто. ўкарsz бо и4хъ гlетъ.
се6 днjе грzдyтъ гlетъ гDь, и3 совершY нa домъ ї}левъ, и3
нa домъ їyдовъ завётъ н0въ, не по завёту, є3г0 же
сотвори1хъ nц7eмъ и4хъ, въ дн7ь в0нь же є4мшу ми6 и4хъ
зa руку, и3звести2 и4хъ t землS є3гЂпетскіz. ЗанE тjи не
пребhша въ завётэ моeмъ, и3 ѓзъ неради1хъ n џнэхъ,
тк7г
послaніе
гlетъ гDь. Ћко сeй завётъ, є3г0 же завэщaю д0му
ї}леву, по џнэхъ днeхъ, гlетъ гDь, даS зак0ны моS въ
мhслехъ и4хъ, и3 на с®цaхъ и4хъ напишY и4хъ. и3 бyду и4мъ
бGъ, и3 тjи бyдутъ мнЁ лю1діе, и3 не и4мать наўчи1ти к0ждо
и4скренzго своего2, и3 к0ждо брaта своего2 гlz, познaй гDа.
ћко вси6 ўвёдzтъ м‰ t мaла дaже и3 до вели1ка и4хъ.
занE млcтивъ бyду n непрaвдахъ и4хъ, и3 грэхи2 и4хъ и3
беззак0ніz и4хъ не и4мамъ помzнyти ктомY. внегдa
же гlетъ н0въ, nбветши2 пeрваго. ґ nбветшaющее и3
состарёющеесz, бли1зъ є4сть и3стлёніz.
ГлавA, f7. За?, ™к.

И#
мёzше бо пeрваz скЂніz nправдaніz слyжбы, с™0е
же людск0е. скЂніz бо соnружeна бhсть пeрваz, въ
нeй же свэти1лникъ и3 трапeза и3 предложeніе хлёбомъ,
ћже гlетсz с™az. по вторёй же завёсэ, скЂніz гlемаz
с™az с™hхъ, злaту и3 м yщи кади1 л ницу, и3 ковчeгъ
завёту, nковaнъ всю1ду злaтомъ, въ нeмъ же стaмна
златA и3мyщіz мaнну, и3 жeзлъ ґар0новъ прозsбшіи,
и3 скрижaли завёта, превhше же є3S, херуви1ми слaвы,
nсэнsющіи nлтaрь, n ни1хъ же нёсть нн7э гlати
п0дробну. си1мъ же тaко ўстр0еномъ, въ пeрвую ќбо
скЂнію вhну вхожaху сщ7eнницы, слyжбы совершaюще, во
къ є3врeoмъ
вторyю же є3ди1ною въ лёто, є3ди1нъ ґрхієрeй, не бeскрове,
ю4же прин0ситъ за себE, и3 n людски1хъ согрэшeніи.
За?, тк7а.* Се6 kвлsющу д¦у с™0му, ћко не u5 kви1сz
с™hхъ пyть, є3щE пeрвэй скЂніи и3мyщей стоsніе. є4й
же при1тча в0 времz настоsщее ўтверди1сz, въ нeй же
дaрове и3 жeртвы прин0сzтсz не могyщаz по с0вэсти
соверши1ти служaщихъ, т0чію на брaшна и3 питіS и3
разли1чныхъ nмовeніихъ, и3 nправдaніихъ пл0ти, и3
дaже д0 времене и3справлeніи належaщаz.
За?.* Хrт0съ же пришeдъ ґрхієрeй грzдyщихъ бlгъ,
б0лшею и3 совершeнэйшею скЂніею, нерукотворeною,
сирёчь не сeю твaрію, ни кр0вію к0злію ни тeлчею, но
своeю кр0вію, вни1де є3ди1ною во с™az, вёчное и3збавлeніе
сотвори1въ. ѓще бо кр0вь к0зліz и3 тeлчаz, и3 пeпелъ
ю4нчіи кропsщіи, nсквернeныz nсщ7aетъ къ пл0тнэй
чистотЁ, к0лми пaче кр0вь хrт0ва, и4же д¦омъ с™hмъ
себE принесE непор0чна бGу, не nчи1ститъ ли с0вэсть
нaшу t мр7твыхъ дёлъ, во є4же служи1ти нaмъ бGу жи1ву
и3 и4стинну; И# сего2 рaди н0ву завёту ходaтай є4сть, ћко
да смр7ти бhвши, во и3збавлeніе преступлeнію бhвшихъ,
въ пeрвомъ завётэ, nбэтовaніе вёчнаго наслёдіz,
пріи1мутъ звaніи, и3дёже бо завётъ, смр7ти нyжно є4сть
тк7д
послaніе
носи1тисz на завэщaющаго. Завётъ бо надъ мeртвыми
и3звёстенъ є4сть, понeже ничес0же м0жетъ є3гдA жи1въ
є4сть завэщавazи. Тёмъ же ни пeрвыи бeзъ крови
nбновлeнъ бhсть. речeнэй бо всsкой зaповэди по
зак0ну t моmсez всёмъ лю1демъ, пріeмъ кр0вь к0злію и3
тeлчію, съ вод0ю и3 в0лною червлeною и3 гyбою, сaмы же
тhz кни1ги и3 вс‰ лю1ди покропи2 гlz, сіS кр0вь завёту,
є3г0 же завэщA къ вaмъ бGъ. и3 скЂнію и3 вс‰ сосyды
служeбныz, кр0вію тaко же покропи2, и3 tнyдъ кр0вію
вс‰ nчищaютсz, по зак0ну. И# безъ кровопроли1тіz не
бывaетъ nставлeніе, потрeба ќбо џбразомъ нбcнымъ
си1ламъ си1ми nчищaтисz, самёмъ же нбcнымъ, лyчшими
жeртвами пaче си1хъ.
За?, тк7в.* Не въ рукотворeнаz бо с™az вни1де хrт0съ,
противоnбрaзна и4стинныхъ, но въ сaмое нб7о, нн7э да
kви1тсz лицY б9ію n нaсъ. Ни да мн0гащи принесeтъ
себE, ћко же первосщ7eнникъ вх0дитъ во с™az с™hхъ,
по вс‰ лёта съ кр0вію чюжeю, понeже подобaше є3мY
мн0жицею пріимaти стrть t сложeніz всего2 ми1ра. Нн7э
же є3ди1ною въ кончи1ну вэк0въ, въ tмэтaніе грэхY,
жeртвою своeю kви1сz. и3 ћко же лежи1тъ чlкомъ є3ди1ною
ќмрети, пот0мъ же сyдъ. тaко же и3 хrт0съ, є3ди1ною
къ є3врeoмъ
приведeсz, во є4же вознести2 мн0гихъ грэхи2, втор0е безъ
грэхA kви1тсz, ждyщимъ є3го2 вёрою во спcніе.
ГлавA, ‹. За?, тк7г.

С
ёнь бо и3мhи зак0нъ грzдyщихъ бlгъ, ґ не сaмыи
џбразъ вещeй, на вс‰ лёта тёми жeртвами, и4хъ
же прин0сzтъ вhну. Ћже никогдaже м0гутъ
приступaющихъ съверши1ти, понeже престaли бы ќбо
бhша приноси1 м ы, за є4 ж е ни є3 д и1 н у и3 мёти є3 щ E
с0вэсть n грэсёхъ, служaщимъ, є3ди1ною nчищeномъ.
но въ ни1хъ воспоминaніе грэх0мъ є4сть на к0еждо
лёто. Невозм0жно бо кр0ви ю4нчи и3 к0зліи tпущaти
грэхи2. Тёмъ же входS въ ми1ръ, гlетъ. жeртву и3
приношeніе не восхотЁ. тёло же съверши1лъ ми6 є3си2,
всесожжeніz и3 n грэсёхъ не взыскaлъ є3си2. тогдA рёхъ,
се6 пріидY, въ глави1знэ кни1жнэй пи1шетсz n мнЁ, ћко
сотвори1ти в0лю твою2 б9е. вhше гlz, ћко жeртву и3
приношeніе, и3 всесожегaемыхъ n грэсёхъ не восхотёлъ
є3си2, ни бlговоли1лъ є3си2 ћже по зак0ну прин0сzтсz.
ТогдA речE, се6 пріидY сотвори1ти в0лю твою2 б9е м0й.
teмлетъ пeрвое, да втор0е постaвитъ. n нeй же в0ли
nсщ7eни є3смы2, приношeніемъ тёла ї©ъ хrт0ва є3ди1ною.
и3 всsкъ ќбо сщ7eнникъ стои1тъ на всsкъ дн7ь служA,
тк7є
послaніе
и3 тhz же мн0жицею приносS жeртвы, ћже никогдaже
м0гутъ tsти грэхи2. џнъ же є3ди1ною n грэсёхъ принeсъ
жeртву, всегдA сэди1тъ n3деснyю бGа, пр0чее nжидaz,
д0ндеже положaтсz врaзи є3го2 подн0жіе ногaма є3го2.
Е# д и1 н эмъ бо приношeніемъ съверши1 л ъ є4 с ть вhну
nсщ7aемыхъ. Свэдётельствуетъ же нaмъ и3 д¦ъ с™hи,
по речeнному прeжде. сeй завётъ є3г0 же завэщaю къ
ни1мъ, п0 днехъ џнэхъ, гlетъ гDь, даS зак0ны моS
на с®цA и4хъ, и3 въ помышлeніихъ и4хъ напишY и4хъ.
тaже гlетъ гDь, грэхи2 и4хъ и3 беззак0ніz и4хъ не и4мамъ
помzнyти ктомY. ґ и3дёже tпущeніе си1хъ, ктомY
нёсть приношeніz n грэсЁ.
За?, тк7д.* И#мyще ќбо дерзновeніе брaтіе, вх0дъ с™hхъ,
кр0вію ї©ъ хrт0вою, є3г0 же nбнови1лъ є4сть нaмъ пyть
н0въ, и3 жи1въ завёсою, си1рэчь, пл0тію своeю и3 ґрхієрez
вели1ка въ домY б9іи, да приступaемъ со и4стиннымъ
с®цемъ, и3 и3звэщeніемъ вёры. nчищeни с®цA t с0вэсти
лукaвыz, и3 и3змовeни тэлесA вод0ю чи1стою, да держи1мъ
и3сповёданіе ўповaнію неўкл0нно. Вёренъ бо є4сть
nбэщaвыи. и3 да разумэвaемъ дрyгъ дрyга въ поnщрeніи
любвE, и3 д0брыхъ дёлъ. Не nставлsюще цRк0вныхъ
собрaніи свои1хъ, ћко же є4сть нёкимъ nбhчай, но дрyгъ
къ є3врeoмъ
дрyга подвизaюще и3 толи1ко пaче молsщесz, є3ли1ко ви1дите
приближaющь дн7ь сyдныи. в0лею бо согрэшaющимъ
нaмъ по пріsтіи рaзума и4стины, ктомY n грэсёхъ не
nбрэтaетсz жeртва, стрaшно же нёкое чazніе судA, и3
nгнS рeвность поsсти хотsщаго супроти1вныz. tвeргсz
кто2 зак0на моmсeoва, безъ милосeрдіz при двою2 и3ли2
трeхъ свэдётель ўмирaетъ, коли1цэ мни1тъ г0ршей
спод0битисz мyцэ, и4же сн7а б9іz попрaвыи, и3 кр0вь
завётную сквeрну воз8мни1въ, въ нeй же nс™и1сz и3 д¦ъ
блгdти ўкори1въ; вёмъ бо рeкшаго, мнЁ tмщeніе, ѓзъ
воздaмъ гlетъ гDь. И# пaки, ћко сyдитъ гDь лю1демъ
свои1мъ. стрaшно є4же впaсти въ рyцэ бGа жи1ва.
За?, тк7є.* Воспоминaйте же пeрвыz дни2 вaша въ ни1хъ
же просвэти1вшесz, мн0гыz стрaсти претерпёсте и3 стра
дaніи. џво ќбо поношeнми и3 печaлми поз0ру бhвше,
џво же и3 џбэщницы бhвше живyщимъ тaко. И$бо
съ ќзами мои1ми пострадaсте, и3 разграблeніе и3мёніz
вaшего съ рaдостію пріsсте, вёдzще и3мёти себЁ и3мёніе
нa нб7сэхъ пребывaющее и3 лyчшее.
За?, тк7ѕ.* Не tложи1те ќбо дерзновeніz вaшего,
є4же и4мать мздовоздаsніе вели1ко. терпёніе бо и4мате
потрeбу, да в0лю б9ію сотв0рше, пріи1мете nбэтовaніе.
тк7ѕ
послaніе
И# є3щe бо мaло є3ли1ко є3ли1ко, грzдhи пріи1детъ, и3 не
закосни1тъ. ґ прaведныи же t вёры жи1въ бyдетъ. И#
ѓще же nбинeтсz не бlговоли1тъ дш7A моS n нeмъ. Мh
же брaтіе нёсмы nбиновeніz въ поги1бель, но вёрэ въ
снабдёніе дш7и2.
ГлавA, аi7.

Е$
сть же вёра ўповaемымъ и3 з вэщeніе. вeщемъ
nбличeніе неви1димымъ. въ сeй бо свэдётельствовани
бhша дрeвніи. Вёрою разумэвaемъ съверши1тисz
вэк0мъ гlомъ б9іимъ, во є4же t неви1димыхъ ви1димаz
бhвша. Вёрою множaйшу жeртву ѓвель, пaче кaина
принесE бGу, є4ю же свэдётельствованъ бhсть бhти прaве
дникъ, свэдётельствующу n дaрэхъ є3го2 бGу, и3 тоS рaди
и3 ќмре, и3 є3щE гlетсz. Вёрою є3н0хъ преложи1сz неви1дэти
смeрти, и3 не nбрэтaшесz, занE преложи2 є3го2 бGъ. прeже
бо преложeніz є3го2, свэдётельствованъ бhсть ўгоди1въ
бGу. Безъ вёры же невозм0жно ўгоди1ти бGу. Вёровати
же подобaетъ приходsщимъ къ бGу, ћко є4сть, и3 взы
скaющимъ є3го2 мздовоздaтель бывaетъ. Вёрою tвётъ
пріи1мъ н0е, n ни1хъ же не u5 бB ви1дэвъ, и3 ўбоsвсz
сотвори2 ковчeгъ во сп7сeніе д0му своемY, и4мъ же nсуди2
вeсь ми1ръ, и3 ћже по вёрэ прaвды бhсть наслёдникъ.
къ є3врeoмъ
За?, тк7з.* Вёрою зов0мъ ґвраaмъ, послyша и3зhти
на мёсто є4же хотsше пріsти въ наслёдіе. и3 и3зhде не
вёдыи кaмо грzдeтъ.
За?, тк7и.* Вёрою пріи1де ґвраaмъ нa землю nбэтовaніz,
ћко же на чю1жду, въ кр0вы всели1сz, со їсаaкомъ, и3
їaковомъ, съ наслёдникома nбэтовaніz тог0жде. ждaше
бо nсновaніе и3мyщаго грaда, є3мy же худ0жникъ и3
содётель бGъ. Вёрою и3 самA сaрра непл0ды, си1лу вложeннаго
сёмени пріsтъ, и3 пaче врeмени в0зраста роди2, понeже
вёрна непщевA nбэтовaвшаго. Тёмъ же t є3ди1наго
роди1шасz вси6. да є3щE ўмерщвeнаго тёломъ, ћко же
звёзды нбcныz мн0жествомъ, и3 ћко же пэс0къ въскрaй
м0рz бесчи1слени. По вёрэ ўмр0ша вси6 не пріeмше
nбэтовaніz, но и3здалeче ви1дэвше |, и3 возлюби1вше,
и3 и3сповёдавше, ћко стрaнніи, и3 пришeлцы сyть на
земли2. И$бо таковaz гlющіи kвлsютсz ћко nтeчествіz
взыскyютъ, и3 ѓще џна п0мнzху t ни1хъ же и3зыд0ша,
и3мёли ќбо бhша врeмz возврати1тисz. Нн7э же лyчшаго
желaютъ, си1рэчь, нбcнаго. тёмъ же нестыди1тсz си1ми
бGъ, бGъ нарицaтисz и4мъ. ўгот0ва бо и4мъ грaдъ.
За?, тк7f.* Вёрою приведE ґвраaмъ їсаaка, и3скушaемъ,
и3 є3динор0днаго приношaше, nбэтовaніz пріeмыи, къ
тк7з
послaніе
немy же гlано бhсть, ћко n їсаaцэ наречeт8тисz сёмz,
помhсливъ, ћко и3 и3зъ мр7твыхъ воскреси1ти си1ленъ
є4сть бGъ. Тёмъ же того2 и3 въ при1тчи пріsтъ. Вёрою и3
n грzдyщихъ бlгослови2 їсаaкъ, їaкова, и3 їсaва. Вёрою
їaковъ ўмирaz коег0ждо сн7а їo1сифова бlгослови2, и3
поклони1сz на конeцъ жезлA є3го2. Вёрою їo1сифъ ўмирaz,
n и3схожeніи сн70въ ї}левъ пaмzтьствова, и3 n костeхъ
свои1хъ заповёда. Вёрою моmсeй роди1всz сокровeнъ бhсть
три2 мцcа t nц7ъ свои1хъ, занE ви1дэша красно2 nтрочA, и3
не ўбоsшасz повелёніz цReва.
За?.* Вёрою моmсeй вели1къ бhвъ, tвeржесz нарицaтисz
сн7ъ дщeри фараo1новы, пaче же и3зв0ли страдaти съ людь
ми2 б9іими, нeжели и3мёти врeменнаго грэхA слaдость.
б0лшее богaтьство вмэни1въ є3гЂпетскихъ сокр0вищъ,
поношeніе хrт0во, взирaше бо на мздовоздаsніе.
Вёрою nстaви є3гЂпта, не ўбоsвсz ћрости цReвы. неви1
димаго бо ћко ви1дz терпsше. Вёрою сотвори2 пaсху
и3 проли1тіе кр0ви, да не погублszи перворождeнаz,
к0снетсz и4мъ. Вёрою преид0ша чермн0е м0ре, ѓки п0сусэ
земли2. є3мy же и3скушeніе пріeмше є3гЂптzне и3стопи1ша
сz. Вёрою и3 стёны їєрих0нскіz пад0ша nбхожeніемъ
седми1хъ днeхъ. Вёрою раaвь блуднaz не поги1бе съ
къ є3врeoмъ
сопроти1вльшимисz, пріи1мши сх0дники съ ми1ромъ. и3
и3нhмъ путeмъ и3звeдши. И# что2 є3щE гlю; не достaнетъ
бо ми6 повэствyющу лёто, n гедеo1нэ, варaцэ же,
и3 самp0нэ, и3 є3фfaи, n дв7дэ же, и3 самyилэ, и3 n
други1хъ прbр0цэхъ.
За?, ™л.* И$же вёрою побэди1ша цrтвіz, содёzша прaвду,
получи1ша nбэтовaніz, загради1ша ўстA льв0мъ, ўга
си1ша си1лу џгненую, и3збhша nстріS мечA, возмог0ша
t нeмощи, бhша крёпцы во брaнехъ, nбрати1ша въ
бёгство полки2 чюжи1хъ. пріsша же и3 жены2 t воскRсeніz
мeртвыz своS. И#нjи же и3збіeни бhша не пріeмше
и3збавлeніz, да лyчшее воскRсeніе ўлучaтъ. друзjи же
ругaніемъ и3 рaнами и3скушeніе пріsша, є3щe же и3 ќзами
темни1чными. кaменіемъ побіeни бhша, претрeни бhша,
и3скушeни бhша, ўбjйствомъ мечA ўмр0ша. Проид0ша
въ ми1лотэхъ и3 въ к0зіzхъ к0жахъ, лишeни скорбsще,
nѕлоблeни, и4хъ же не бB дост0инъ ми1ръ, въ пустhнzхъ
скитaющесz, и3 горaхъ, и3 въ вертeпахъ, и3 въ пр0пастехъ
земнhхъ. И# сіи2 вси6 послушествовaни бhвше вёрою, не
пріsша nбэтовaніz. БGу лyчше что2 n нaсъ предзрёвшу,
да не безъ нaсъ совершeнство пріи1мутъ.
ГлавA, вi7. За?, тlа.
тк7и
послaніе

Т
ёмъ же ќбо и3 мы2 толи1къ и3мyще nблежaщъ нaсъ
џблакъ свэдётелей, г0рдость всsку tл0жьше, и3
ўд0бь nбстоsтелныи грёхъ, терпёніемъ да течeмъ
на предлежaщіи нaмъ п0двигъ, взирaюще на начaлника
вёрэ, и3 съверши1телz ї©а, и4же вмёсто предлежaщіz
є3мY рaдости, претерпЁ кrтъ, n срамотЁ неради1въ,
nдеснyю же прест0ла б9іz сёде. Помhслите ќбо таков0е
пострадaвшаго t грBшникъ, въ себЁ прекосл0віе, да
не стужaйтесz дш7aми свои1ми nслабёюще. не u5 до
кр0ви стaсте проти1ву грэхY подвизaющесz, и3 забhсте
ўтэшeніе, є4же вaмъ ћко сн70мъ гlетъ. Сн7е м0й, не
пренемогaй наказaніемъ гDнимъ, нижE nслабёй t него2
nбличaемъ.
За?.* Е#г0 же лю1битъ гDь, наказyетъ. Біeтъ же всsкаго
сн7а, є3г0 же пріeмлетъ. и3 ѓще наказaніе терпитE, ћко же
сн70мъ вaмъ nбрэтaетсz бGъ. Кот0рыи бо є4сть сн7ъ, є3г0
же не наказyетъ nц7ъ; ѓще ли безъ наказaніz є3стE, є3мy
же причaстницы бhша вси6, то2 ќбо преблудодёичищи
є3стE, ґ не сн7ове. nбaче, пл0ти нaшей nц7A и3мёхомъ
казaтелz, и3 срамлsхомсz, не мн0го ли пaче повинeмсz
nц7Y дх7ов0мъ, и3 жи1ви бyдемъ; nни1 бо вмaло днjй ћко
же г0дэ и4мъ бB наказaху нaсъ. Ґ сeй, на п0льзу, да
къ є3врeoмъ
причасти1мсz с™hни є3го2. Всsко бо наказaніе въ настоs
щее врeмz не мни1тсz рaдость бhти, но печaль. послэди1
же пл0дъ ми1ренъ. Наўчeніемъ тёмъ воздаeтъ прaвдэ.
Тёмъ же nслaбленыz рyки, и3 nслaбленаz колёна
и3спрaвите. и3 стезS прaвы сотвори1те ногaма вaшима, да
не хр0мое соврати1тсz, но пaче да и3сцэлёетъ.
За?, тlв.* Ми1ръ и3мёйте, и3 с™hню, со всёми, и4хъ же
кромЁ никт0же ќзритъ гDа. сматрsюще да никт0же
лиши1тсz блгdти б9іz. є3дA кто2 к0рень г0рести вhспрь
прозzбaz пaкость сотвори1тъ. и3 тёмъ nсквернsтсz
мн0зи. є3дA кто2 блудодёй и3ли2 скверни1тель ћко же и3сaвъ,
и4же за ћдь є3ди1ну tдaлъ є4сть первор0дство своE. вёсте
же ћко и3 пот0мъ похотёвъ наслёдовати блгcвeніе,
tвeрженъ бhсть. покаsнію бо мёста не nбрёте,
ѓще и3 со слезaми поискaлъ є3го2. Не приступи1сте бо
горЁ nсzзaемэ, и3 погорёвшеи nгнeмъ, и3 џблаку, и3
сумрaку, и3 бyрэ. и3 трyбному звyку и3 глaсу шумsщу
гlъ. є3г0 же слhшавшеи tрек0шасz. да не приложи1тсz
и4мъ сл0во. не терпsху бо повелэвaющаго. и3ли2 ѕвёрь
прик0снетсz горЁ, то ќбо кaменіемъ побіeнъ бyдетъ. и3
тaко стрaшно бB, ви1димое. моmсeй бо речE, пристрaшенъ
є4смь, и3 трeпетенъ. но приступи1сте къ сіo1новэ горЁ,
тк7f
послaніе
и3 к0 граду бGа жи1ва, їєrли1му нбcному, и3 къ поз0ру
тмaмъ ѓнGловъ, и3 соб0ру первор0дныхъ напи1саныхъ
нa нб7сэхъ. и3 судіи2 всёхъ бGу. и3 дх7омъ пр†ведникъ
совершeныхъ, и3 къ ходaтаю завёта н0ваго хrт0ва, и3
кр0ви и3 кроплeніz лyчше гlюще нeжели ѓвелевэ.
За?, тlг.* Блюди1те же, не tрицaйтесz гlющаго. ѓще
бо не и3збэжaша nни2 tрeкшеисz прbр0чествующаго на
земли2, мн0жае пaче мы2 tрицaющесz нбcнаго, є3г0 же
глaсъ зeмлю тогдA поколэбA. нн7э же nбэтовA гlz, ћко
є3щE є3ди1ною ѓзъ потрzсY не т0кмо землeю, но и3 нб7омъ.
Ґ є4же є3ди1ною є3щE потрzсY, сказyетъ колёблемыхъ
преложeніе, ѓки сотворeномъ, да пребyдутъ ћже сyть
неподви1жимаz.
За?.* Тёмъ же цrтво непоколэби1мо пріeмлюще, и4мамы
блгdть, є4ю же слyжимъ бlгоўг0дно бGу съ бlгоговёніемъ
и3 стрaхомъ. и4бо бGъ нaшъ џгнь поzдazи є4сть.
ГлавA, гi7.

Б
ратолю1біе да пребывaетъ, страннолю1біz не забывaйте.
тёмъ бо ви1дэшасz нёцыи пріeмше ѓнGлы. поминaйте
ю4жники, ѓки съ ни1ми свsзани, nѕлоблsемыz, ѓки
и3 сaми сyще въ тёлэ. Чeстна жени1тва n всeмъ и3 л0же
несквeрно. блудник0мъ же и3 прелюбодёемъ сyдитъ бGъ.
къ є3врeoмъ
Не сребролю1бцы нрaвомъ. дов0лни сyщими. т0й бо речE,
не и4мамъ тебE nстaвити, нижE и4мамъ t тебE tступи1
ти. ћко дерзaющимъ нaмъ гlати, гDь мнЁ пом0щникъ,
и3 не ўбою1сz, что2 сотвори1тъ мнЁ чlкъ.
За?, тlд.* Поминaйте настaвники вaша, и4же гlаша вaмъ
сл0во б9іе, и4хъ же взирaюще на скончaніе жи1тельства,
подражaйте вёру и4хъ. ї©ъ хrт0съ, вчерA и3 днeсь, т0й же
и3 в0 вэки. Въ наўчeніz стрaнна и3 разли1чна не прилагaй
тесz. добр0 бо блгdтію и3звэщавaти и3 ўтвержaти с®цA,
ґ не брaшны, t ни1хъ же не пріsша п0льзу ходи1вшеи
въ ни1хъ. и4мамы же nлтaрь t нег0 же не и4мутъ влaсть
ћсти служaщеи сёни. и4хъ же бо кр0вь жив0тныхъ
вн0ситсz во с™az за грэхи2 первосщ7eнникомъ, си1хъ
тэлесA сожигaютсz внЁ стaна. тёмъ же и3 хrт0съ
да nс™и1тъ лю1ди своeю кр0вію, внЁ врaтъ пострадaти
и3зв0ли. тёмъ же ќбо да и3сх0димъ къ немY внЁ стaна,
поношeніе є3го2 носsще. не и4мамы бо здB пребывaющаго
грaда, но грzдyщаго взыскyемъ. тёмъ ќбо прин0симъ
жeртву хвалeніz вhну бGу, си1 р эчь, пл0дъ ўстeнъ
и3сповёдающесz и4мени є3го2. бlготворeніz же и3 nбщeніz
не забывaйте. таковhми бо жeртвами ўгожaти бGу.
За? , тlє.* Повинyйтесz настaвникомъ вaшимъ и3
™л
послaніе
покарsйтесz, тіи1 бо бдsтъ n дш7aхъ вaшихъ, ѓки
сл0во воздaти хотsще, да съ рaдостію сіE творsтъ, ґ
не воздыхaюще. Нёсть бо полeзно вaмъ сіE. моли1тесz
n нaсъ. ўповaхомъ бо, ћко добрY с0вэсть и4мамы, во
всeмъ, д0брэ хотsще жи1ти. ли1ше же молю2 сіE твори1те,
да вск0рэ ўстр0юсz вaмъ. бGъ же ми1ра возведhи и3зъ
мр7твыхъ пaстырz nвцaмъ вели1каго, кр0вію завёта
вёчнаго, гDа нaшего ї©а хrтA, да соверши1тъ вы6 во
всsкомъ дёлэ блaзэ, сотвори1ти в0лю є3го2, творS въ
вaсъ бlгоўг0дное предъ ни1мъ, ї©ъ хrт0мъ, є3мy же слaва
в0 вэки вэк0мъ ґми1нь. Молю1 же вы6 брaтіе, пріими1те
сл0во ўтэшeніz. и4бо вмaлэ написaвъ послaхъ вaмъ.
знaйте брaта нaшего tпущeна тимоfez, съ ни1мъ же
ѓще скорёе пріи1детъ, ќзрю вaсъ. цэлyйте вс‰ настaвники
вaша, и3 вс‰ с™hz. цэлyютъ вы6 и4же t и3талjи сyщіи.
блгdть со всёми вaми, ґми1нь.

Конeцъ послaнію, и4же къ є3врeoмъ.


И$мать въ себЁ, глaвъ, гi7.
Ґ зачaлъ цRк0
вныхъ,
lв.
ґпокaлиpисъ с™aго їoaнна fеo1лога
ГлавA, №.

Ґ
покaлиpисъ ї©а хrтA, и4же дaстъ є3мY бGъ показaти
раб0мъ свои1мъ, и4мъ же подобaше бhти вск0рэ, и3
сказA послaвъ ѓнGломъ свои1мъ, рабY своемY їoaнну,
и4же свэдётельствова сл0во б9іе, и3 свэдётельство ї©ъ
хrт0во, є3ли1ко ви1дэ. Бlжeнъ чтhи и3 слhшащіи словесA
прbр0чествіz є3го2, и3 соблюдaющіи пи1санаz въ нeмъ, врeмz
бо бли1зъ. їoaннъ седми1мъ цRквaмъ и4же сyть во ґсjи.
блгdть вaмъ и3 ми1ръ, t сyщаго, и3 и4же бB, и3 грzдyщаго,
и3 t седми2 дх7овъ, и4же предъ пrт0ломъ є3го2 сyть. и3 t
ї©а хrтA и4же є4сть свэдётель вёрныи, пeрвенецъ и3зъ
мр7твыхъ, и3 кн7зь цReй зeмскыхъ, лю1бzщу ны6 и3 nмы2
нaсъ t грBхъ нaшихъ кр0вію своeю, и3 сотвори1лъ є4сть
нaсъ цRS и3 їєрez бGу и3 nц7Y своемY. ТомY слaва и3
держaва в0 вэкы вэк0мъ ґми1нь. Се6 грzдeтъ съ џблакы,
и3 ќзритъ и5 всsко џко, и3 и4же є3го2 пробод0ша, и3 плaчь
тlа
ґпокaлиpисъ
сотворsтъ нa сz n нeмъ вс‰ колёна земскaz. є4й ґми1нь.
ѓзъ є4смь ѓлфа и3 q, начaтокъ и3 конeцъ, гlетъ гDь,
сhи, и3 бB, и3 грzдhи, вседержи1тель. ѓзъ їoaннъ и4же и3
брaтъ вaшъ, и3 џбэщникъ въ печaли и3 въ цrтвіи, и3 въ
терпёніи ї©ъ хrт0вэ. бhхъ въ џстровэ, нарицaемомъ
патм0съ, за сл0во б9іе и3 за свэдётельство ї©ъ хrт0во.
бhхъ въ д©э въ дн7ь недёльныи. и3 слhшахъ за соб0ю
глaсъ вeліи ћко трубY, гlющъ. ѓзъ є4смь ѓлфа и3 q,
пeрвыи и3 послёдніи. и3 ћже ви1диши, напиши2 въ кни1ги,
и3 посли2 цRквaмъ, ћже сyть во ґсjи, во є3фeсъ, и3 въ
змЂрну, въ пергaмъ, и3 въ fіzти1ръ, и3 въ сардjю, и3 въ
филадeльфію, и3 въ лаoдикjю. и3 nбрати1хсz ви1дэти
глaсъ и4же гlаше со мн0ю. И# nбрaщсz ви1дэхъ сeдмь
свэти6лникъ златhхъ, и3 посредЁ седми2 свэти6лникъ
под0бенъ сн7у чlвчу nблечeнъ въ поди1ръ, и3 препоsсанъ
при сосцY п0zсомъ златhмъ. главa же є3го2 и3 влaси бэлы2
ћко kри1на бёлаz, ћко снёгъ, и3 џчи є3го2 ћко плaмень
џгненъ. и3 н0зэ є3го2 под0бни мёди халколивaновэ, ћко
въ пещи2 раждежeнэ. И# глaсъ є3го2, ћко глaсъ в0дъ мн0гъ,
и3 держA въ руцЁ своeй деснёй сeдмь ѕвёздъ и3 и3зъ ќстъ
є3го2 мeчъ nбою1ду џстръ и3зъnстрeнъ и3сходsи. И# лицE
є3го2 ћко сlнце сіsетъ въ си1лэ своeй. и3 є3гдA ви1дэхъ є3го2,
с™aго їoaнна
пад0хъ къ ногaма є3го2 ћко мр7твъ, и3 положи2 десни1цу свою2
на мнЁ гlz ми6, не б0йсz. Ѓзъ є4смь пeрвыи и3 послёдніи
и3 живhи, и3 бhхъ мр7твъ, и3 се6 жи1въ є4смь в0 вэкы
вэк0мъ. и4мамъ ключA смр7ти и3 ѓду. напиши2 ќбо ћже
ви1дэ, и3 ћже сyть и3 и4мъ же подобaетъ бhти посeмъ.
Таи1нство седми2 ѕвёздъ ћже ви1дэлъ є3си2 на десни1ци
моeй, и3 сeдмь свэти6лникъ златhхъ, сeдмь ѕвёздъ сyть,
ѓнGли седми2 цRквeй сyть. сeдмь же свэти6лникъ, ћже
ви1дэ, сeдмь цRквeй сyть.
ГлавA, в7.

Ѓ
нGлу є3фeсскіz цRкве напиши2. тaко гlетъ держaи
сeдмь ѕвёздъ въ десни1ци своeй, и3 ходsи посредЁ
седми2 свэти6лникъ златhхъ. вёмъ твоS дёла и3
трyдъ тв0й и3 терпёніе твоE, и3 ћко не м0жеши носи1ти
ѕлhхъ. и3 и3скуси1лъ є3си2 гlющаzсz бhти ґпcлы, и3 нёсуть,
и3 nбрёте | лжA, и3 понeслъ є3си2 и3 терпёніе и4маши. и3 за
и4мz моE труди1сz, и3 не и3знем0же. но и4мамъ на т‰, ћко
люб0вь твою2 пeрвую nстaви. помzни2 ќбо tкyду спадE,
и3 покaйсz. и3 пeрваz дёла сотвори2. Ѓще ли ни6, грzдY
ти6 ск0ро, и3 дви1гну свэти1лникъ тв0й t мёста своего2,
ѓще не покaешисz. но се6 и4маши, ћко ненави1диши дёлъ
николaитескъ, и4хъ же и3 ѓзъ ненави1жу. И#мёzи ќхо да
тlв
ґпокaлиpисъ
слhшитъ, что2 д¦ъ гlетъ цRквaмъ, побэждaющему дaмъ
ћсти t дрeва жив0тнаго, є4же є4сть посредЁ рaz б9іz.
И# ѓнGлу цRкви змЂрнскіz напиши2. тaко гlетъ пeрвыи
и3 послёдніи, и4же бhсть мр7твъ, и3 се6 жи1въ є4сть. вёмъ
твоS дёла, и3 ск0рбь, и3 нищетY, но богaтъ є3си2, и3 хулы2,
гlющихсz бhти їудez, и3 нёсуть, но с0нмище сатани1но.
не б0йсz ничес0же ћже х0щеши пострадaти. се6 бо и4мать
діaволъ всажaти t вaсъ въ темни1ца да и3скyситесz. и3
и4мате ск0рбь до десzти2 днjй. бyди вёренъ до смр7ти,
и3 дaмъ ти6 вэнeцъ животA. И#мёzи ќхо слhшати да
слhшитъ, что2 д¦ъ гlетъ цRквaмъ. побэждazи, не и4мать
вреди1тисz t смр7ти вторhz. и3 ѓнGлу пергaмскіz цRкви
напиши2. тaко гlетъ и3мёzи мeчъ nбою1ду и3з8nщрeнъ.
вёмъ дёла твоS, и3 гдЁ живeши и3дёже пrт0лъ сатани1нъ.
и3 держи1ши и4мz моE, и3 не tвeржесz вёры моеS. и3 въ
моS дни2. ґнтипaсъ свэдётель м0й вёрныи и4же ўбіeнъ
бhсть въ вaсъ, и3дёже живeтъ сатанA. но и4мамъ на
т‰ мaло, ћко и4маши т{ держaщаz ўчeніе валаaмово,
и4же ўчaше валaка, положи1ти соблaзнъ предъ сн7ми
ї}левыми, ћсти жeртвы и4долскіz, и3 любы2 твори1ти.
тaко и4маши и3 ты2 держaщаz ўчeніе николaитско, є3г0
же ненави1жу. покaйсz, ѓще ли ни6, пріидY ти6 ск0ро,
с™aго їoaнна
и3 брaнь сотворю2 съ ни1ми мечeмъ ќстъ мои1хъ. и3мёzи
ќхо слhшати да слhшитъ, что2 д¦ъ гlетъ цRквaмъ.
побэждaющему дaмъ ћсти t мaнны сокровeнныz.
и3 дaмъ є3мY кaмень бёлъ, и3 на кaмени и4мz н0во
напи1сано, є3г0 же никт0же вёсть, т0кмо пріeмлzи.
И# ѓнGлу fmатv1рскіz цRкви напиши2. тaко гlетъ сн7ъ
б9іи, и3мёzи џчи свои2 ћко плaмень џгненъ. и3 н0зэ
є3го2 под0бни мёди халколивaновэ. вёмъ твоS дёла
и3 люб0вь и3 вёру и3 слyжбу и3 терпёніе твоE, и3 дёла
твоS, и3 послёднzz б0лша пeрвыхъ, но и4мамъ на
т‰ мaло, ћко nставлsеши женЁ їєзавeль гlющеисz
бhти пррbчца, ўчи1тъ и3 льсти1тъ моS рабы2 любодёйство
вати, и3 снёсти жeртву и4долскую. и3 дaхъ є4й врeмz да
покaетсz t любодёйства своего2, и3 не покazсz. се6 ѓзъ
полагaю ю5 на nдрЁ, и3 любодёющаz съ нeю въ ск0рбь
вeлію, ѓщесz не покaютъ t дёлъ свои1хъ, и3 чaда и4хъ
ќмрутъ смр7тію. и3 разумёютъ вс‰ цRкви, ћко ѓзъ є4смь
и3спытazи с®цA и3 ўтр0бы, и3 дaмъ вaмъ комyждо по
дёломъ вaшимъ. вaмъ же гlю, и3 пр0чимъ сyщимъ въ
fіати1рэ, и4же не и4мутъ ўчeніz сего2 и3 и4же не разумёютъ
глубины2 сатани1ны, ћко гlютъ, не возложY на вы6 тzго
ты2 и4ноz, т0кмо є4же и4мате держи1те, д0ндеже пріидY.
тlг
ґпокaлиpисъ
И# побэждaющему и3 соблюдaющему дёла моS до концA,
дaмъ є3мY влaсть на kзhцэхъ и3 ўпасeтъ | жезл0мъ
желёзнымъ, и3 ћко сосyды и3 скудeлнича сокрушaтсz.
ћко же и3 ѓзъ пріsхъ t nц7A моего2. И# дaмъ є3мY ѕвэздY
ќтренюю. и3мёzи ќхо слhшати да слhшитъ, что2 д¦ъ
гlетъ цRквaмъ.
ГлавA, G.

И#
ѓнGлу сардjйскіz цRкви напиши2, тaко гlетъ и3мёzи
сeдмь дх7ъ б9іихъ, и3 сeдмь ѕвёздъ. вёмъ твоS дёла,
ћко и4мz и4маши ћко жи1въ, ґ мр7твъ є3си2. Бyди бдS,
и3 ўтвержaz пр0чаz, и4мъ же ќмрети. не nбрэт0хъ бо
дёлъ твои1хъ скончaныхъ прeдъ бGомъ твои1мъ. Поминaй
ќбо кaко пріsтъ, и3 слhша и3 соблюдaй и3 покaйсz. ѓще
ќбо не бди1ши, пріидY на т‰ ћко тaть, и3 не и4маши
почю1ти, въ кjи г0дъ пріидY на т‰. но и4маши мaло
и3мeнъ и3 въ сардjи, и4же не nскверни1ша ри1зъ свои1хъ,
и3 ходи1ти и4мутъ со мн0ю въ бёлыхъ, ћко дост0йни
сyть. побэждazи т0й nблечeтсz въ ри1зы бёлыz, и3
не и4мамъ tмhти и4мени є3го2 t кни1гъ жив0тныхъ и3
и3сповёмъ и4мz є3го2 предъ nц7eмъ мои1мъ, и3 предъ ѓнGлы
є3го2. и3мёzи ќхо, да слhшитъ, что2 д¦ъ гlетъ цRквaмъ.
И# ѓнGлу филаделфjйскіz цRкви напиши2. тaко гlетъ
с™aго їoaнна
с™hи и4стинныи, и3мёzи клю1чь двdвъ. tверзazи, и3
никт0же затвори1тъ. затворszи, и3 никт0же tвeрзетъ.
Вёмъ твоS дёла. се6 дaхъ предъ тоб0ю двeри tвeрсты и3
никт0же м0жетъ затвори1ти и4хъ, ћко мaлу и4маши си1лу,
и3 соблюдE моE сл0во, и3 не tвeржесz и4мени моего2. се6 даю2
t с0нмища сатани1на, гlющаzсz бhти їудez и3 нёсуть,
но лжyтъ. се6 сотворю2 | да пріи1дутъ и3 покл0нzтсz предъ
ногaма твои1ма, и3 разумёютъ ћко ѓзъ возлюби1хъ т‰.
Ћко соблюдE сл0во терпёніz моего2, и3 ѓзъ т‰ соблюдY
t годи1ны и3скушeніz хотsщаz пріити2 на всю2 вселeнную,
и3скуси1ти живyщаz на земли2, се6 грzдY ск0ро, держи2
є4же и4маши, да никт0же пріи1метъ вэнцA твоего2.
Побэждaющаго сотворю2 столпA цRкви бGа моего2. и3 б0ле
не и4мать и3зhти ктомY. И# напишY на нeмъ и4мz бGа
моего2, и3 и4мz грaда бGа моего2 н0ваго їєrли1ма сходsщаго
съ нб7съ t~ бGа моего2 и3 и4мz моE н0вое. и3мёzи ќхо да
слhшитъ, что2 д¦ъ гlетъ цRквaмъ. И# ѓнGлу лаoдикjйскіz
цRкви напиши2, тaко гlетъ, ґми1нь свэдётель вёрныи и3
и4стинныи, начaтокъ создaніz б9іz. вёмъ твоS дёла
ћко ни стyденъ є3си2 ни тeплъ. не да стyденъ бы бhлъ, ни
тeплъ, тaко ћко nбъўморeнъ є3си2, и3 ни тeплъ ни стyденъ.
и3зблевaти т‰ t ќстъ мои1хъ и4мамъ, занE гlеши ћко
тlд
ґпокaлиpисъ
богaтъ є4смь, и3 nбогaтихсz и3 ничт0же трeбую. и3 не
вёси ћко ты2 є3си2 nкаsненъ и3 мнjи и3 ни1щъ и3 слёпъ и3
нaгъ. Совэщaю тебЁ купи1ти t менE злaто раждежeно
nгнeмъ, да nбогати1 ш исz, и3 nдэsніемъ бёлымъ
nблечeшисz, да не kви1тсz срамотA наготы2 твоеS. и3
коллyріемъ помaжи џчи твои2 да ви1диши. ѓзъ и4хъ же
ѓще люблю2, nбличaю и3 кажY. ревнyй ќбо и3 покaйсz, се6
стою2 при двeрехъ, и3 толкY, ѓще кто2 ўслhшитъ глaсъ
м0й, и3 tвeрзетъ двeри, вни1ду къ немY и3 вечерsю съ
ни1мъ и3 т0й со мн0ю. побэждaющему дaмъ сёсти со
мн0ю на пrт0лэ моeмъ. ћко же и3 ѓзъ побэди1хъ и3
сэд0хъ со nц7eмъ мои1мъ на пrт0лэ є3го2. и3мёzи ќхо,
да слhшитъ что2 д¦ъ гlетъ цRквaмъ.
ГлавA, д7.

П
оси1хъ ви1дэхъ, и3 се6 двeри tвeрсты нa нб7си. и3 глaсъ
пeрвыи є3г0 же слhшахъ ћко трубY гlющъ со мн0ю
гlz. Взhди сёмо, и3 покажY ти6 є3мy же подобaетъ
бhти поси1хъ. Ѓбіе же бhхъ въ д©э, и3 се6 пrт0лъ стоsше
нa нб7си, и3 на пrт0лэ сэдsщъ, и3 сэдsи бB под0бенъ
видёнію кaмени їaспиди, и3 сарди1нови. И# бB дугA џкrтъ
пrт0ла под0бна видёніемъ змарaгдови. и3 џкrтъ пrт0ла
пrт0ли двaдесzть четhри. и3 на пrт0лэхъ ви1 дэхъ
с™aго їoaнна
двaдесzть четhре стaрцы сэдsща, nблeчены въ бёлы
ри1 з ы. и3 и3 м sху вэнцA злaты на главaхъ свои1 х ъ,
и3 t пrт0ла и3схождaху м0лніz и3 гр0ми и3 глaсы. и3
сeдмь свBщникъ nгнeмъ горsщихъ предъ пrт0ломъ,
ћже сyть сeдмь дх7овъ б9іихъ. и3 предъ пrт0ломъ м0ре
стклsно под0бно кристaллу. и3 посредЁ пrт0ла, и3 џкrтъ
пrт0ла четhри жив0тна и3сп0лнь nчeсъ спреди2 и3 сзaди.
и3 жив0тно пeрвое под0бно львY, и3 втор0е жив0тно
под0бно тельцY, и3 трeтіе жив0тно и3мhи лицE ћко
чlкъ, и3 четвeртое жив0тно под0бно nрлY летsщу. и3
жив0тна четhри, є3ди1нъ к0ждо и4хъ, и3мhи по шeсть
крhлъ џкrтъ и3 внyтрь ю4ду и3сп0лнь сyть nчeсъ. И# пок0z
не и3мyще дн7ь и3 н0щь гlюще, с™ъ с™ъ с™ъ, гDь бGъ
вседержи1тель, и4же бB и3 сhи, и3 грzдhи. и3 є3гдA дaша
жив0тнаz слaву и3 чeсть и3 хвалY сэдsщему на пrт0лэ,
живyщему в0 вэкы вэк0мъ, пад0ша двaдесzть четhри
стaрцы предъ сэдsщимъ на пrт0лэ, и3 поклони1шасz
живyщему в0 вэкы вэк0мъ. и3 положи1ша вэнцA своS
предъ пrт0ломъ гlюще, дост0инъ є3си2 гDи пріsти слaву
и3 чeсть и3 си1лу, ћко ты2 є3си2 создaлъ всsческаz, и3 в0лею
твоeю сyть и3 сотворeни.
ГлавA, є7.
тlє
ґпокaлиpисъ

И#
ви1дэхъ въ десни1ци сэдsщаго на пrт0лэ кни1гу
напи1сану внyтрь ю4ду и3 внЁ ю4ду, запечатлёну седмію2
печaтію и3 ви1 дэхъ ѓнGла крёпка проповёдающе
глaсомъ вели1кымъ. кто2 є4сть дост0инъ разгнyти кни1гу,
и3 разрэши1ти печaти є3S; и3 никт0же можaше, и3 ни нa
нб7си ни на земли2 нижE подъ землeю разгнyти кни1ги
ни зрёти є3S. И# ѓзъ плaкахсz мн0го, ћко не nбрётесz
никт0же дост0инъ разгнyти и3 почести2 кни1ги нижE
зрёти є3S. И# є3ди1нъ t ст†рецъ гlа ми6, не плaчисz, се6
побэди1лъ є4сть лeвъ и4же сhи t колёна їyдова к0рень
двdвъ, разгнyти кни1гу, и3 разрэши1ти сeдмь печaтіи є3S.
и3 ви1дэхъ, и3 се6 посредЁ пrт0ла, и3 четhрехъ жив0тныхъ,
и3 посредЁ ст†рецъ, ѓгнецъ стоsщъ ћко заколeнъ,
и3мyщъ рог0въ сeдмь и3 nчeсъ сeдмь, є4же є4сть сeдмь
дх7ъ б9іихъ п0сланыхъ во всю2 зeмлю. и3 пріи1де и3 пріsтъ
кни1гу t десни1ца сэдsщаго на пrт0лэ. и3 є3гдA пріsтъ
кни1гу, четhри жив0тна, и3 двaдесzть и3 четhри стaрцы
пад0ша предъ ѓгньцемъ, и3мyще к0ждо гyсли и3 фіaлы
злaты п0лны fиміaма, и4же сyть мlтвы с™hхъ. И#
пою1тъ пёснь н0ву гlюще, дост0инъ є3си2 пріsти кни1гу, и3
tвeрсти печaти є3S. ћко заколeнъ бhсть, и3 и3скупи2 бGови
нaсъ кр0вію своeю t всsкого колёна, и3 kзhка и3 лю1діи
с™aго їoaнна
и3 племeнъ, и3 сотвори1лъ є3си2 нaсъ, бGови нaшему, цRS и3
їєрez и3 воцRи1мсz на земли2. И# ви1дэхъ, и3 слhшахъ глaсъ
ѓнGлъ мн0гъ џкrтъ пrт0ла, и3 жив0тныхъ и3 ст†рецъ,
и3 бB число2 и4хъ тhсzща тhсzщами, гlюще глaсомъ
вели1кимъ. дост0инъ є4сть ѓгнецъ заколeныи пріsти
си1лу и3 богaтьство и3 премyдрость и3 крёпость и3 чeсть и3
слaву и3 блгcвeніе. и3 всsко создaніе, є4же є4сть нa нб7си и3
на земли2 и3 подъ землeю, и3 нa мори, ћже сyть и3 сyщаz
въ ни1хъ вс‰, слhшахъ гlюща сэдsщему на пrт0лэ,
и3 ѓгньцу блгcвeніе и3 чeсть и3 слaву и3 держaву в0 вэкы
вэк0мъ. и3 четhри жив0тна гlаху. ґми1нь. И# двaдесzть
и3 четhри стaрцы пад0ша и3 поклони1шасz живyщему в0
вэки вэк0мъ.
ГлавA, ѕ7.

И#
ви1дэхъ є3гдA tвeрзе ѓгнецъ є3ди1ну t седми2 печaтіи,
и3 слhшахъ є3ди1ного t четhрехъ жив0тныхъ гlюща
ћко глaсъ гр0мныи, грzди2 и3 ви1ждь. И# ви1дэхъ, и3 се6
к0нь бёлъ, и3 сэдsи на нeмъ и3мёzше лyкъ, и3 дaнъ
бhсть є3мY вэнeцъ, и3 и3зhде побэждazи да побэди1тъ.
и3 є3гдA tвeрзе печaть вторyю, слhшахъ втор0е жив0тно
гlюще, грzди2 и3 ви1ждь. и3 и3зhде другjи к0нь рhжъ, и3
сэдsщему на нeмъ дано2 бhсть взsти ми1ръ t землS,
тlѕ
ґпокaлиpисъ
и3 да ўбіeтъ дрyгъ дрyга, и3 дaнъ бhсть є3мY мeчъ вели1кіи.
и3 є3гдA tвeрзе трeтію печaть. слhшахъ трeтіе жив0тно
гlюще, грzди2 и3 ви1ждь. и3 ви1дэхъ, и3 се6 к0нь в0ронъ.
и3 сэдsи на нeмъ и3мёzше мёрило въ руцЁ своeй. и3
слhшахъ глaсъ посредЁ четhрехъ жив0тныхъ гlющъ.
мёра пшени1цы за динaрь, и3 три2 мёры kчмeню за
динaрь, и3 є3лeй и3 вино2 не вреди2. И# є3гдA tвeрзе четвeртую
печaть, слhшахъ глaсъ четвeртаго жив0тна гlющъ, грzди2
и3 ви1ждь. и3 ви1дэхъ. и3 се6 к0нь блёдъ. и3 сэдsщъ на нeмъ
и4мz є3мY смр7ть, и3 ѓдъ и3дsше въ слёдъ є3го2. и3 данA
бhсть є3мY џбласть на четвeртой чaсти землS ўби1ти
nрyжіемъ и3 глaдомъ и3 смeртію, и3 ѕвэрми2 земнhми.
и3 є3гдA tвeрзе пsтую печaть. ви1дэхъ подъ nлтарeмъ
дш7A и3збіeныхъ за сл0во б9іе и3 за свэдётельство є4же
и3мёzху, и3 возопи1ша глaсомъ вели1комъ гlюще, док0лэ
вLко с™hи и3 и4стинныи, не сyдиши, и3 не мсти1ши кр0ви
нaша t живyщихъ на земли2; и3 даны2 бhша комyждо
и4хъ ри1зы бэлы2. и3 речeно бhсть и4мъ да почjютъ є3щE
врeмz мaло, д0ндеже скончaютсz и3 клеврeти и4хъ, и3
брaтіz и4хъ хотsщеи и3збіeни бhти ћко же и3 тjи. и3
ви1дэхъ, є3гдA tвeрзе шестyю печaть. и3 се6 бhсть трyсъ
вeліи, и3 сlнце мрaчно бhсть ћко врeтище влaсzно.
с™aго їoaнна
и3 лунA бhсть ћко кр0вь. и3 ѕвёзды нбcныz пад0ша
нa землю, ћко смок0вница tмэтaющи пyпы своS t
вётра вели1ка дви1жима. И# нб7о tлучи1сz ћко сви1токъ
свивaемо. и3 всsка горA и3 џстровъ t мёстъ свои1хъ
дви1гнушасz, и3 цaріе зeмстіи и3 велм0жи и3 богaтіи и3
тhсущницы и3 си1лніи. и3 всsкъ рaбъ и3 всsкъ своб0дъ,
скрhшасz въ пещeрахъ и3 кaменіи г0ръстэмъ. и3 гlаша
горaмъ и3 кaменію, падёте на ны6 и3 покрhйте ны6, t лицA
сэдsщаго на пrт0лэ, и3 t гнёва ѓгньча. ћко пріи1де дн7ь
вели1кіи гнёва є3го2, и3 кто2 м0жетъ стaти;
ГлавA, з7.

И#
посeмъ ви1дэхъ четhри ѓнGлы стоsща на четhрехъ
ќглехъ земли2, держaща четhри вётры зeмскіz, да
не дhшетъ вётръ нa землю ни нa море, ни на всsко
дрeво. и3 ви1дэхъ и4нъ ѓнGлъ восходsщъ t восх0да сlнцу,
и3мhи печaть бGа живaго, и3 возопи2 глaсомъ вeліимъ къ
четhремъ ѓнGломъ. и4мъ же дано2 бhсть вреди1ти зeмлю
и3 м0ре, гlz. не вреди1те ни зeмлю ни м0ре ни древA,
д0ндеже запечатлёемъ рабы2 бGа нaшего на челёхъ и4хъ.
И# слhшахъ число2 запечатлённыхъ, сто2 четhредесzтъ
четhре тhсzщи запечатлённыхъ t всsкого колёна
сн70въ ї}левъ. t колёна їyдова, дванaдесzть тhсzщъ
тlз
ґпокaлиpисъ
запечатлённыхъ, t колёна руви1мова, дванaдесzть
тhсzщъ запечатлённыхъ, t колёна гaдова дванaдесzть
тhсzщъ запечатлённыхъ. t колёна ґсv1рова, дванaдесzть
тhсzщъ запечатлённыхъ. t колёна нефfали1млz
дванaдесzть тhсzщъ запечатлённыхъ. t колёна мана
сjина, дванaдесzть тhсzщъ запечатлённыхъ. t колёна
сmмеo1нова, дванaдесzть тhсzщъ запечатлённыхъ. t
колёна левjина, дванaдесzть тhсzщъ запечатлённыхъ.
t колёна їсахaрова, дванaдесzть тhсzщъ запечатлён
ныхъ. t колёна завул0нz, дванaдесzть тhсzщъ
запечатлённыхъ. и3 t колёна їo1сифова, дванaдесzть
тhсzщъ запечатлённыхъ. t колёна веніами1нова,
дванaдесzть тhсzщъ запечатлённыхъ. Поси1хъ ви1дэхъ,
и3 се6 нар0дъ мн0гъ, є3г0 же и3счести2 никт0же м0жетъ,
t всsкого kзhка и3 колёна и3 лю1діи и3 племeнъ. стоsще
предъ пrт0ломъ, и3 предъ ѓгньцемъ, nблечeны въ ри1зы
бёлы, и3 фv1ницы въ рукaхъ и4хъ. и3 возопи1ша глaсомъ
вeліимъ гlюще, спcніе сэдsщаго на пrт0лэ бGа нaшего и3
ѓгньца. и3 вси6 ѓнGли стоsху џкrтъ пrт0ла, и3 ст†рецъ и3
четhре жив0тныхъ. и3 пад0ша на лицы2 предъ пrт0ломъ
и3 поклони1шасz бGу. гlюще, ґми1нь. блгcвeніе и3 слaва
и3 премyдрость и3 хвалA и3 чeсть и3 си1ла и3 крёпость бGу
с™aго їoaнна
нaшему в0 вэки вэк0мъ ґми1нь. И# tвэщA є3ди1нъ t
ст†рецъ гlа ми6. сіи2 nблечeніи въ ри1зы бёлыz, кто2 сyть
и3 tкyду пріид0ша; и3 рёхъ є3мY, гдcи, ты2 вёси. И# речE
ми6, сіи2 сyть и4же пріид0ша t ск0рби вели1кіz, и3 и3спрaша
ри1зы своS и3 ўбэли1ша ри1зы своS во крови2 ѓгньчи,
сего2 рaди сyть предъ пrт0ломъ б9іимъ и3 слyжатъ є3мY
дн7ь и3 н0щь въ цRкви є3го2. и3 сэдsи на пrт0лэ всели1тсz
въ н‰. не взaлчутъ ктомY ни вжaждутъ. Не и4мать
же пaсти на ни1хъ сlнце, и3 всsкъ зн0й. Ћко ѓгнецъ
и4же посредЁ пrт0ла ўпасeтъ | и3 настaвитъ и4хъ на
жив0тныz и3ст0чники в0дъ, и3 tи1метъ бGъ всsку слезY
t џчію и4хъ.
ГлавA, }.

И#
є3гдA tвeрзе седмyю печaть, бhсть безм0лвіе нa нб7си
ћко полчасA. и3 ви1дэхъ сeдмь ѓнGлъ, и4же прeдъ бGомъ
стоsху, и3 дано2 бhсть и4мъ сeдмь трyбъ. И# другjи
ѓнGлъ пріи1де, и3 стA предъ nлтарeмъ и3мёzи кади1лницу
злaту, и3 даны2 бhша є3мY fиміsми мн0зи, да дaстъ
моли1твамъ с™hхъ всёхъ на nлтaрь златhи сyщіи предъ
пrт0ломъ. и3 и3зhде дhмъ кади1лныи мlтвамъ с™hхъ
t рукы2 ѓнGла прeдъ бGа. и3 взsтъ ѓнGлъ кади1лницу и3
нап0лни ю5 nгнS сyщаго на nлтари2 и3 положи2 на земли2.
тlи
ґпокaлиpисъ
И# бhша глaсы и3 гр0ми и3 блистaніz и3 трyсъ. и3 сeдмь
ѓнGлъ, и4же и3мёzху сeдмь трyбъ, ўгот0вашасz да
вострyбzтъ. И# пeрвому ѓнGлу воструби1вшу, и3 бhсть
грaдъ и3 џгнь смёшенъ съ кр0вію. и3 падE на земли2.
и3 трeтіz чaсть дрeва погорЁ, и3 всsка травA злaчнаz
погорЁ. И# вторhи ѓнGлъ воструби2, и3 ћко горA вели1ка
nгнeмъ жег0ма ввeржена бhсть въ м0ре. и3 бhсть трeтіz
чaсть м0рz кр0вь. и3 ќмре трeтіz чaсть создaніz въ
м0ри и3мyщихъ дш7A. и3 трeтіz чaсть кораблeй поги1бе.
И# трeтіи ѓнGлъ воструби2. и3 падE съ нб7си2 ѕвэздA вели1ка
горsщи ћко свэщA, и3 падE на трeтіей чaсти рёкъ, и3
и3сто6чникъ в0дныхъ. и3 и4мz ѕвэздЁ гlетсz ґpи1ньfосъ,
и3 бhсть трeтіz чaсть в0дъ ћко пелhнь, и3 мн0зи t чlкъ
ўмр0ша t в0дъ, ћко г0рки бёша. и3 четвeртыи ѓнGлъ
воструби2, и3 ўzзвeна бhсть трeтіz чaсть сlнцу, и3 трeтіz
чaсть лунЁ, и3 трeтіz чaсть ѕвёздъ, да затми1тсz трeтіz
чaсть и4хъ, и3 днS трeтіz чaсть да не свётитъ. и3 н0щь
тaко же. и3 ви1дэхъ и3 слhшахъ є3ди1нъ ѓнGлъ парsщъ
посредЁ нб7сE, гlющъ глaсомъ вели1комъ. г0ре г0ре г0ре
живyщимъ на земли2 t пр0чихъ глaсъ трyбныхъ, тріeхъ
ѓнGлъ, хотsщихъ труби1ти.
ГлавA, f7.
с™aго їoaнна

И#
пsтыи ѓнGлъ воструби2. и3 ви1дэхъ ѕвэздY съ нб7сE
спaдшу нa землю, и3 дaнъ бhсть є4й клю1чь студенцA
бeздны, и3 tвeрзе студенцA бeздны, и3 взhде дhмъ t
студенцA ћко дhмъ пeщи вели1ки, и3 nмeрче сlнце и3 ґє1ръ
t дhма студени1чнаго. и3 t дhма и3зыд0ша прyѕи нa
землю, и3 данA бhсть и4мъ џбласть, ћко и4мутъ џбласть
и3 скорпjи земнjи, и3 речeно бhсть и4мъ, да не вредsтъ
травы2 земнhz, ни всsкого злaка, ни всsкого дрeва.
но чlкы т0чію, и4же не и4мутъ печaти б9іz на челёхъ
свои1хъ. и3 дано2 бhсть и4мъ, да не ўбію1тъ и4хъ, но да
мyку пріи1мутъ пsть мцcъ. и3 мучeніе и4хъ ћко мучeніе
скорпjево, є3гдA сёкнетъ чlка. и3 въ ты6 дни2 взhщутъ
чlцы смeрти, и3 не nбрsщутъ є3 S , и3 вожделёютъ
ќмрети, и3 бэжи1тъ t ни1хъ смeрть. и3 ўподоблeніz
пруг0мъ под0бно к0немъ ўгот0вленымъ нa брань, и3 на
главaхъ и4хъ ћко вэнцы2 ўпод0блени злaту, и3 ли1ца и4хъ
ћко ли1ца члчcка. и3 и3мёху власы2, ћко власы2 жeнскыz,
и3 зyбы и4хъ ћко льв0мъ бёша. и3 и3мёху бронS ћко
бронS желёзны. И# глaсъ крhлъ и4хъ ћко глaсъ колесни1цъ
и3 к0ней многотекyщихъ нa брань. и3 и3мsху џшиби
под0бни скорпjинымъ, и3 жaла џшибей и4хъ. и3 данA
бB џбласть и4мъ вреди1ти чlкы пsть мцcъ, и3 и3мёли
тlf
ґпокaлиpисъ
надъ соб0ю цRS, ѓгGла бeздны, є3мy же и4мz є3врeйскы,
ґввад0нъ. ґ є4ллинскы, ґполліo1нъ. г0ре є3ди1но tи1де, се6
грzдyтъ двA г0рz поси1хъ. И# шестhи ѓнGлъ воструби2, и3
слhшахъ глaсъ є3ди1нъ t четhрь ро6гъ nлтарS златaго
сyщаго прeдъ бGомъ, гlюща шест0му ѓнGлу, и3мёющу
трубY. разрэши2 четhри ѓнGлы свsзаны на рэцЁ вели1цэй
є3фрaтъ. и3 разрэшeны бhша четhри ѓнGлы ўгот0ваны
на чaсъ, и3 дн7ь, и3 мцcъ, и3 лёто, да и3збію1тъ трeтію чaсть
чlкъ. И# число2 вои6никъ к0нныхъ двои1цею тмA тмaми
слhшахъ число2 и4хъ. И# тaко ви1дэхъ въ видёніи, к0ни,
и3 сэдsщіz на ни1хъ и3мyща бронS џгнены, и3 ґки1нfны
и3 жyпелны. и3 главы2 к0немъ и4хъ ћко главы2 льв0мъ, и3
и3зъ ќстъ и4хъ и3схождaше џгнь и3 дhмъ и3 жyпелъ, и3
t трeхъ ћзвъ си1хъ поги1бе трeтіz чaсть чlкъ, t nгнS
и3 t дhма и3 t жyпела и3сходsщихъ и3зъ ќстъ и4хъ.
џбласть бо к0немъ во ўстёхъ и4хъ бB. и3 џшиби и4хъ
под0бни ѕміeмъ и3мyще главы2, и3 тёми пaкости дёюще.
И# пр0чіи t чlкъ и4же неврежeни бhша ћзвами си1ми.
ни покazшасz t дёлъ рyкъ свои1хъ да не покл0нzтсz
дёмономъ, ни и4доломъ злaтымъ и3 срeбренымъ и3
мёдzнымъ и3 кaменымъ и3 древsнымъ, и4же ни ви1дэти
м0гутъ ни слhшати ни ходи1ти. и3 не покazшасz t
с™aго їoaнна
ўбjйствъ свои1хъ, ни t волхвовaніz и4хъ, ни t блудA
и4хъ, ни t татьбы2 и4хъ.
ГлавA, ‹.

И#
ви1дэхъ и4нъ ѓнGлъ крёпокъ сходsщъ съ нб7сE, nболчeнъ
въ џблакъ, и3 дугA на главЁ є3го2, и3 лицE є3мY ћко
сlнце, и3 н0зэ є3го2 ћко столпы2 џгнены. и3 и3мёz въ
руцЁ своeй кни1гу разгибeну. и3 постaви н0гу свою2 деснyю
нa мори, ґ шyю на земли2. и3 возопи2 глaсомъ вели1кымъ
ћко лeвъ рыкaz. и3 є3гдA возгласи2, гlаша сeдмь гр0мовъ,
глaсы свои1ми. И# є3гдA возгласи1ша сeдмь гр0мовъ глaсы
свои1ми, хотёхъ писaти. и3 слhшахъ глaсъ съ нб7сE гlющъ
ми6, запечатлёй ћже гlаше сeдмь гр0мовъ, и3 сего2 не
пиши2. И# ѓнGлъ є3г0 же ви1дэхъ стоsща нa мори и3 на
земли2, воздви1же рyку свою2 нa нб7о и3 клsтсz живyщимъ
в0 вэкы вэк0мъ, и4же создA нб7о, и3 ћже на нeмъ, и3
зeмлю, и3 ћже на нeй, и3 м0ре, и3 ћже въ нeмъ, ћко
лёта ќже не бyдетъ. Но в0 дни глaса седмaго ѓнGла,
є3гдA и4мать воструби1ти, и3скончaти тaйну б9ію, є4же
бlговэсти2 свои1ми рабы2 прbр0кы. и3 глaсъ є3го2 слhшахъ съ
нб7сE пaки гlющъ со мн0ю, и3 гlа. и3ди2 и3 пріими2 кни1жица
разгнyтыz въ руцЁ ѓнGла стоsщаго нa мори и3 на
земли2. и3 и3д0хъ ко ѓнGлу гlz є3мY, дaждь ми6 кни1жица.
™м
ґпокaлиpисъ
и3 речE ми6, пріими2 и3 снёждь | и3 горкA бyдетъ в0 чревэ
твоeмъ, но во ўстёхъ ти6 слaдка бyдетъ ћко мeдъ. И#
пріsхъ кни1гу t руки2 ѓнGла, и3 снэд0хъ |. и3 бhша во
ўстёхъ мои1хъ ћко мeдъ слaдкіи. и3 є3гдA снэд0хъ |
горкA бsше в0 чревэ моeмъ. и3 речE ми6, подобaетъ ти6
пaки прbр0чествовати въ лю1дехъ. и3 въ плeменэхъ и3 во
kзhцэхъ и3 въ цReхъ мн0зэхъ.
ГлавA, аi7.

И#
данA ми6 бhсть тр0сть, под0бна жезлY, гlющи востaни,
и3 и3змёри цRковь б9ію, и3 nлтaрь, и3 клaнzющаzсz
въ нeй. ґ дв0ръ сyщіи внyтрь цRкве и3знеси2 внЁ ю4ду.
нижE и3змёри є3го2, занE дaнъ бhсть kзhкомъ и3 грaдъ
с™hи поперyтъ четhредесzть и3 двA мцcа. И# дaмъ nбёма
свэдётелема мои1ма и3 прорицaютъ днeй тhсzщу двёстэ
и3 шестьдесsтъ, nболчeна во врeтища, си6 є3стA двЁ
мaслици и3 двA свёщника прeдъ бGомъ землS стоsща.
и3 и4же и4ма непрaвду сотвори1тъ, џгнь и3сх0дитъ и3зъ
ќстъ є3ю2 и3 поsстъ враги2 и4хъ, и3 и4же х0щетъ nби1дэти
и4хъ семY подобaетъ ўбіeну бhти. и3 сіи2 и4мутъ џбласть
затвори1ти нб7о да не сни1детъ д0ждь нa землю в0 дни
прорицaніz є3ю2. и3 џбласть и4мутъ на водaхъ nбращaти
| въ кр0вь. и3 порази1ти зeмлю всsкою ћзвою, є3ли1ка
с™aго їoaнна
ѓще восх0щета. и3 є3гдA и3скончaета свэдётельство своE.
ѕвёръ и4же и3сх0дитъ t бeздны, сотвори1тъ съ ни1ми
брaнь, и3 побэди1тъ и4хъ и3 ўбіeтъ |. и3 трyпъ є3ю2 nстaвитъ
на ст0гнахъ грaда вели1каго, и4же нарицaетсz дх70внэ,
сод0мъ, и3 є3гЂпетъ, и3дёже и3 гDь нaшъ распsтъ бhсть.
и3 ќзрzтъ t лю1діи и3 kзы6къ и3 t колёнъ и3 племeнъ
тэлесA є3ю2, дни2 три2 и3 п0лъ, и3 трyпу є3ю2 не nстaвитъ
положи1ти в0 гробэ. и3 живyщеи на земли2 возрaдуютсz
и3 возвеселsтсz n ни1хъ, и3 дaры п0слютъ дрyгъ к0 другу,
ћко џба сіS прbр0ка мyчиста живyщаz на земли2. и3 по
трeхъ днeхъ и3 п0лъ, дх7ъ жив0тенъ вни1детъ въ н‰ t~ бGа,
и3 стaнета џба на ногaхъ свои1хъ, и3 стрaхъ вeліи нападE
на зрsщихъ є3ю2. и3 ўслhшатъ глaсъ вeліи съ нб7сE гlющъ
и4ма, взhдэта сёмо, и3 взыд0ша нa нб7о на џблацэхъ.
И# ви1дэша | врaзи и4хъ. и3 въ чaсъ т0й трyсъ бhсть вeліи,
и3 десsтаz чaсть грaда падE и3 поги1бе трyсомъ и3мeнъ
члчcкъ сeдмь тhсzщъ. И# пр0чіи пристрaшни бhша, и3
дaша слaву бGу нбcному. г0ре втор0е tи1де, се6 г0ре трeтіе
грzдeтъ ск0ро. и3 седмhи ѓнGлъ воструби2. и3 бhша глaси
вели1цы нa нб7сэхъ, гlюще, бhсть цrтво ми1ра гDа нaшего
и3 хrтA є3го2, и3 воцRи1тсz в0 вэкы вэк0мъ. и3 двaдесzть
и3 четhри стaрцы прeдъ бGомъ сэдsщаz на пrт0лэхъ
тм7а
ґпокaлиpисъ
свои1хъ, пад0ша на лицA своS и3 поклони1шасz бGу гlюще.
хвaлимъ т‰ гDи б9е вседержи1телю. сhи, и3 бB, и3 грzдhи,
ћко пріsтъ си1лу твою2 вели1кую и3 воцRи1сz, и3 kзhцы
прогнёвашасz, и3 пріи1де гнёвъ тв0й. и3 врeмz мр7твымъ
сyдъ пріsти. и3 дaти мздY раб0мъ твои1мъ прbр0комъ и3
с™hмъ, и3 боsщимсz и4мени твоего2 мaлымъ и3 вели1кымъ,
и3 растли1ти посмрaждьшаz зeмлю. и3 tвeрзесz хрaмъ б9іи
нa нб7си, и3 kви1сz кmв0тъ завёта є3го2 въ цRкви є3го2. и3
бhша блистaніz и3 глaсы и3 гр0ми и3 трyсъ и3 грaдъ вели1къ.
ГлавA, вi7.

И#
знaменіе вeліе kви1сz нa нб7си, женA nблечeна въ
сlнце, и3 лунA подъ ногaма є3S, и3 на главЁ є3S вэнeцъ
t ѕвёздъ двоюнaдесzте. и3 в0 чревэ и3мyщи вопіeтъ
болsщи, и3 стрaждущи роди1ти. и3 kви1сz и4но знaменіе
нa нб7си, и3 се6 ѕмjй вели1къ чeрменъ, и3мёz глaвъ сeдмь, и3
рог0въ дeсzть, и3 на главaхъ є3го2 сeдмь вэне6цъ. и3 х0ботъ
є3го2 tт0рже трeтію чaсть ѕвёздъ нбcныхъ, и3 положи2 |
въ зeмлю. и3 ѕмjй стоsше предъ жен0ю хотsщею роди1ти,
да є3гдA роди1тъ снёсть чaдо є3S. и3 роди2 сн7а мyжеска и4же
и4мать ўпасти2 вс‰ kзhкы жезл0мъ желёзнымъ. и3
восхищeно бhсть чaдо є3S къ бGу и3 пrт0лу є3го2, ґ женA
бэжA въ пустhню и3дёже и3мЁ мёсто ўгот0вано t~ бGа,
с™aго їoaнна
да тaмо питaетсz днjи тhсzщу двёстэ шестьдесsтъ.
и3 бhсть брaнь нa нб7си. михaилъ, и3 ѓнGли є3го2, брaнь
сотвори1ша со ѕмjемъ. и3 ѕмjй брaсz и3 ѓгGли є3го2, и3 не
возмог0ша, и3 мёста не nбрётесz и4мъ ктомY нa нб7си. и3
вложeнъ бhсть ѕмjй вели1кіи ѕмjй дрeвніи, нарицaемыи
діaволъ и3 сатанA, льстsи вселeную всю2, и3 вложeнъ бhсть
нa землю, и3 ѓгGли є3го2 съ ни1мъ в8вeржени бhша. И#
слhшахъ глaсъ вeліи нa нб7си гlющъ, нн7э бhсть спcніе
и3 си1ла и3 цrтво бGа нaшего и3 џбласть хrтA є3го2, ћко
низложeнъ бhсть клеветни1къ брaтіz нaшеz nклевещaz
и4хъ прeдъ бGомъ нaшимъ дн7ь и3 н0щь. и3 тjи побэди1ша
є3го2 длS кр0ве ѓгньча и3 за сл0во свэдётельства и4хъ,
и3 не возлюби1ша дш7ъ свои1хъ дaже до смр7ти. сего2 рaди
весели1тесz нб7сA и3 живyщеи на ни1хъ. Г0ре живyщимъ на
земли2 и3 м0рю, ћко сни1де діaволъ къ вaмъ и3мёz ћрость
вели1кую, вёдыи ћко врeмz мaло и4мать. и3 є3гдA ви1дэвъ
ѕмjй, ћко низложeнъ бhсть нa землю, гонsше женY,
и4же роди2 мyжеска. и3 даны2 бhша женЁ двЁ крылЁ nрлA
вели1каго, да пари1тъ въ пустhню въ мёсто своE, и3дёже
препитaна бёше т{ врeмz времeнъ и3 полврeмени, t лицA
ѕміи1на. и3 и3спусти2 ѕмjй за жен0ю и3зъ ќстъ свои1хъ
в0ду ћко рэкY, да ю5 въ рэцЁ пот0питъ. и3 пом0же
тм7в
ґпокaлиpисъ
землS женЁ. и3 tвeрзе землS ўстA своS и3 пожрE рэкY,
ю4же и3зведE ѕмjй t ќстъ свои1хъ. и3 разгнёвавсz ѕмjй на
женY, и3 и4де сотвори1ти брaнь съ nстaвшимъ сёменемъ
є3 S , и4 ж е соблюдaютъ зaповэди б9іz, и3 и3 мёютъ
свэдётельство ї©ъ хrт0во.
ГлавA, гi7.

И#
стaхъ на пэсцЁ морстeмъ и3 ви1дэхъ и3зъ м0рz ѕвёръ
и3сходsщъ, и3мyщъ глaвъ сeдмь, и3 рог0въ дeсzть, и3 на
розёхъ є3го2 вэнeцъ дeсzть, ґ на главaхъ є3го2 и3менA
хyлна и3 ѕвёръ є3г0 же ви1дэхъ, бB под0бенъ рhси. и3
н0зэ є3мY ћко медвёди. и3 ўстA є3го2 ћко ўстA льв0ва.
и3 дaстъ є3мY ѕмjй си1лу свою2, и3 пrт0лъ св0й, и3 џбласть
вели1кую. и3 ви1дэхъ є3ди1ну t глaвъ є3го2, ћко заколeну въ
смр7ть и3 ћзва смр7ти є3го2 и3сцэлЁ. и3 чюди1сz всS землS въ
слёдъ ѕвёри, и3 поклони1шасz ѕмjю, и4же дaстъ џбласть
ѕвёрю, и3 поклони1шасz ѕвёрю гlюще, кто2 под0бенъ
ѕвёрю, и3 кто2 м0жетъ ратовaтисz съ ни1мъ; и3 даны2
бhша є3мY ўстA гlюща вели1ка и3 хyлна. и3 данA бhсть
є3мY џбласть твори1ти мцcъ четhридесzть двA, и3 tвeрзе
ўстA своS въ хулeніе къ бGу, хули1ти и4мz є3го2, и3 селeніе
є3го2, и3 живyщаz нa нб7си. и3 дано2 бhсть є3мY брaнь
твори1ти со с™hми, и3 побэди1ти |. и3 данA бhсть є3мY
с™aго їoaнна
џбласть на всsкомъ колёнэ лю1діи, и3 на kзhцэхъ и3
плeменэхъ. и3 поклонsтсz є3мY вси6, живyщеи на земли2,
и4мъ же не напи1сана сyть и3менA въ кни1гахъ жив0тныхъ
ѓгньца заколeнаго t сложeніz ми1ру. ѓще кто2 и4мать
ќхо, да слhшитъ. и4же ѓще въ плэнeніе ведeтъ, въ
плёніе п0йдетъ. ѓще кто2 nрyжіемъ ўбіeтъ, подобaетъ
є3мY nрyжіемъ ўбіeну бhти. здB є4сть терпёніе и3 вёра
с™hхъ. и3 ви1дэхъ и4нъ ѕвёръ восходsщъ t землS, и3
и3мsше р0га двA. под0бна ѓгньчимъ, и3 гlаше ћко ѕмjй.
и3 влaсть пeрваго ѕвёри всю2 творsше предъ ни1мъ, и3
творsше зeмлю и3 вс‰ живyщаz на нeй, поклони1тисz
пeрвому ѕвёрю, є3мy же и3сцэлeна бhсть ћзва смр7тнаz.
и3 сотвори2 чюдесA вели1ка, да и3 џгнь сотвори1тъ сходи1ти
съ нб7сE нa землю предъ чlкы. и3 льсти1тъ живyщаz
на земли2, рaди знaменіи ћже данA бhша є3мY предъ
ѕвёремъ твори1ти, гlа живyщимъ на земли2, сотвори1ти
џбразъ ѕвёрz, и3 и4же и4мать ћзву nрyжную, и3 жи1въ
бhсть, и3 дано2 бhсть є3мY дaти дх7ъ џбразу ѕвэри1ну,
да прогlетъ и3к0на ѕвэри1на и3 сотвори1тъ, да и4же ѓще
не покл0нитсz џбразу ѕвэри1ному ўбіeнъ бyдетъ. и3
сотвори1тъ вс‰ мaлыz и3 вели1кыz, богaтыz и3 ўб0гіz,
своб0дныz и3 раб0тныz, да дaстъ и4мъ начертaніе на
тм7г
ґпокaлиpисъ
деснёй руцЁ и4хъ, и3ли2 на челёхъ и4хъ. да никт0же
возм0жетъ ни купи1ти, ни продaти, т0кмо кто2 и4хъ
и4мать начертaніе и3ли2 и4мz ѕвёри, и3ли2 число2 и4мени є3го2.
здB мyдрость є4сть, и4же и4мать ќмъ, да почтeтъ число2
ѕвэри1но, числ0 бо члчcко є4сть. и3 число2 є3го2, х7, …, ѕ7.
ГлавA, дi7.

И#
ви1дэхъ, и3 се6 ѓгнецъ стоsше на горЁ сіo1нстэ, и3 съ
ни1мъ сто2 и3 четhредесzть и3 четhри тhсуща, и3мyще
и4мz nц7A є3го2 напи1сано на челёхъ свои1хъ. и3 слhшахъ
глaсъ съ нб7сE ћко глaсъ в0дъ мн0гъ, и3 ћко глaсъ гр0ма
вели1ка, и3 глaсъ слhшахъ гудeцъ гудyщихъ въ гyсли своS,
и3 пою1щихъ ћко пёснь н0ву предъ пrт0ломъ и3 предъ
четhри жив0тными, и3 стaрцы. и3 никт0же можaше
навhкнути пёсни, т0кмо сіи2, сто2 и3 четhредесzть и3
четhре тhсzщи, и3скyплени t землS. сіи2 сyть и4же съ
женaми не nскверни1шасz, занE дёвственицы бо сyть.
сіи2, послёдуютъ ѓгньцу, ћмо же ѓще п0йдетъ. сіи2 сyть
кyплени t лю1діи, пeрвенцы бGу и3 ѓгньцу, и3 во ўстёхъ
и4хъ не nбрётесz лeсть. ћже безъ пор0ка ќбо сyть предъ
пrт0ломъ б9іимъ. И# ви1дэхъ и4нъ ѓнGлъ парsщъ посредЁ
нб7сE, и3мyще є3ђaліе вёчно, бlговэсти1ти живyщимъ на
земли2, и3 всsкому плeменю и3 kзhку и3 колёну и3 лю1демъ,
с™aго їoaнна
гlz глaсомъ вели1кимъ. ўб0йтесz бGа и3 дади1те є3мY слaву,
ћко пріи1детъ чaсъ судA є3го2 и3 поклони1тесz сотв0ршему
нб7о и3 зeмлю, и3 м0ре и3 и3ст0чникы воднhz. И# и4нъ ѓнGлъ
въ слёдъ и4де гlz, падE падE вавmл0нъ грaдъ вели1кіи, занE
t винA ћрость любодэsніz своего2 напои2 вс‰ kзhкы. И#
трeтіи ѓнGлъ въ слёдъ є3го2 и4де гlz глaсомъ вели1кымъ. и4же
ѓще кто2 поклaнzетсz ѕвёрю и3 и3к0нэ є3го2, и3 пріeмлетъ
начертaніе на челЁ своeмъ, и3ли2 на руцЁ своeй, и3 т0й
и4мать пи1ти t винA ћрости б9іz, чвaна нерастворeна, въ
чaши гнёва є3го2, и3 бyдетъ мyченъ nгнeмъ и3 жyпеломъ,
предъ ѓнGлы с™hми, и3 предъ ѓгньцемъ. И# дhмъ мучeніz
и4хъ в0 вэкы вэк0мъ восх0дитъ. И# не и4мутъ пок0z дн7ь
и3 н0щь покланsющеисz ѕвёрю, и3 џбразу и3 пріeмлющеи
начертaніе и4мени є3го2. ЗдB є4сть терпёніе с™hхъ, и4же
соблюдaютъ зaповэдь б9ію и3 вёру ї©ову. И# слhшахъ глaсъ
съ нб7сE гlющъ ми6, напиши2, бlжeни мр7твіи, ўмирaюще џ
гDэ, tнн7э є4й, гlетъ д¦ъ, да почію1тъ t труд0въ свои1хъ.
дёла бо и4хъ х0дzтъ въ слёдъ съ ни1ми. и3 ви1дэхъ, и3
се6 џблакъ свётелъ. и3 на џблацэ сэдsи под0бенъ сн7у
члчcкому и3мёz на главЁ своeй вэнeцъ злaтъ, и3 въ руцЁ
є3го2 сeрпъ џстръ. и3 и4нъ ѓнGлъ и3зhде и3зъ хрaму, вопіS
вeліимъ глaсомъ сэдsщему на џблацэ. посли2 сeрпъ
тм7д
ґпокaлиpисъ
тв0й, и3 жни2. ћко пріи1де чaсъ пожaти, занE и4сше травA
зeмскаz. и3 положи2 сэдsи на џблацэ, сeрпъ св0й нa
землю, и3 пожaта бhсть землS. и3 и4нъ ѓнGлъ и3зhде
и3зъ цRкве сyщіz нa нб7си, и3мhи и3 т0й сeрпъ џстръ. И#
и4нъ ѓнGлъ и3зhде t nлтарS, и3мы22 џбласть на nгни2, и3
возопи2 кли1чемъ вели1кымъ ко и3мyщему сeрпъ џстрыи
гlz, посли2 сeрпъ тв0й џстрыи и3 nбъeмли гр0зды вино
грaда земнaго, ћко созрёша ќже гр0зды є3S. И# положи2
ѓнGлъ сeрпъ св0й на земли2, и3 nберE виногрaдъ зeмскіи, и3
вложи2 въ точи1ло вели1кіz ћрости б9іz. и3 и3спрaно бhсть
точи1ло внЁ грaда, и3 и3зhде кр0вь t точи1ла дaже до ќздъ
к0нскихъ, t стaдіи тhсzща и3 шестьс0тъ.
ГлавA, єi7.

И#
ви1дэхъ и4но знaменіе нa нб7си вeліе и3 чю1дно, сeдмь
ѓнGлъ и3мyщихъ сeдмь ћзвъ послёднихъ, занE въ
тёхъ скончaетсz ћрость б9іz. И# ви1дэхъ ћко м0ре
стклsно, смёшено съ nгнeмъ, и3 побэди1вшаz ѕвёрz, и3
џбразъ є3го2, и3 начертaніе є3го2, и3 число2 и4мени є3го2, стоsща
нa мори стклsномъ, и3мyще гyсли б9іz. И# пою1ще пёснь
моmсeoву рабA б9іz, и3 пёснь ѓгньчю, гlюще, вeліz и3
ди1вна дёла твоS гDи, б9е вседержи1телю, прaведни и3
и4стини путіE твои2, цRю2 с™hхъ. кто2 не ўбои1тсz тебE гDи,
с™aго їoaнна
и3 прослaвитъ и4мz твоE; ћко є3ди1нъ препод0бенъ є3си2.
ћко вси6 kзhцы пріи1дутъ, и3 покл0нzтсz предъ тоб0ю,
ћко nправдaніz твоS kви1шасz. И# поси1хъ ви1дэхъ, и3 се6
tвeрзесz хрaмъ скЂніz свэдёніz нa нб7си. и3 и3зhде сeдмь
ѓнGлъ и3зъ хрaма, и4же и3мёzху сeдмь ћзвъ. nблечeны
въ ри1зы льнsны чи1сты и3 свётлы. и3 препоsсани на
пeрсэхъ п0zсы златhми. И# є3ди1нъ t четhрь жив0тныхъ,
дaстъ седми1мъ ѓнGломъ сeдмь фіaлъ златhхъ и3сп0лнь
ћрости, бGа, живyщаго в0 вэкы вэк0мъ. И# нап0лнисz
хрaмъ дhма, t слaвы б9іz, и3 t си1лы є3го2. И# никт0же
можaше вни1ти въ хрaмъ, д0ндеже скончaютсz сeдмь
ћзвъ, седми1хъ ѓнGлъ.
ГлавA, ѕi7.

И#
слhшахъ глaсъ вeліи t хрaма гlющъ седми1мъ ѓнGломъ,
и3дёте и3 и3злёйте сeдмь фіaлъ ћрости б9іz нa землю.
И# и4де пeрвыи ѓнGлъ, и3 и3зліS фіaлъ св0й нa землю. и3
бhсть гн0й ѕ0лъ и3 лю1тъ на чlцэхъ и3мyщихъ начертaніе
ѕвэри1но, и3 клaнzющихсz и3к0нэ є3го2. И# вторhи ѓнGлъ
и3зліS фіaлъ св0й въ м0ре, и3 бhсть кр0вь ћко мр7твецA,
и3 всsка дш7A жи1ва ќмре, въ м0ри. И# трeтіи ѓнGлъ и3зліS
фіaлъ св0й на рёкы, и3 на и3ст0чникы в0дныz, и3 бhша
кр0вь. и3 слhшахъ ѓнGла в0днаго гlюща, прaведенъ є3си2
тм7є
ґпокaлиpисъ
гDи, сhи, и3 бB, и3 прпdбенъ, ћко сіS суди1лъ є3си2. занE
кр0вь с™hхъ и3 прbр0къ и3зліsша. и3 кр0вь и4мъ дaлъ є3си2
пи1ти, дост0йни бо сyть. И# слhшахъ другaго t nлтарS
гlюща. є4й гDи б9е вседержи1телю. и4стинни и3 прaви суди2
твои2. И# четвeртыи ѓнGлъ и3зліS фіaлъ св0й на сlнце, и3
дано2 бhсть є3мY nпалsти чlкы nгнeмъ, и3 nпали1шасz
чlцы зн0емъ вели1кымъ, и3 хули1ша и4мz б9іе, и4же
и4мать џбласть на ћзвахъ си1хъ, и3 не покazшасz дaти
є3мY слaвы. И# пsтыи ѓнGлъ и3зліS фіaлъ св0й на пrт0лъ
звэри1нъ, и3 бhсть цrтво є3го2 nмрачeно. и3 жвaху kзhкы
своS t болёзни. и3 хули1ша бGа нбcнаго, t болёзни и3 t
ћзвъ свои1хъ. и3 не покazшасz t дёлъ свои1хъ. И# шестhи
ѓнGлъ и3зліS фіaлъ св0й на рэкY вели1ку є3фрaтъ, и3 и3сс8 zчE
водA є3S, да ўгот0витсz пyть цReмъ сyщимъ t вост0къ
сlнчныхъ. И# ви1дэхъ и3зъ ќстъ ѕмjевъ, и3 и3зъ ќстъ
ѕвэри1нъ, и3 и3зъ ќстъ лжaго прbр0ка, дyхы три2 нечи1стыz
ћко жaбы и3сходsща. Сyть бо дyси дёмонстіи творsще
знaменіz, ћже и3сх0дzтъ на цReй всеS вселeныz, собрaти
| на брaнь дни2 того2 вели1каго бGа вседержи1телz. Се6 грzдY
ћко тaть. бlжeнъ бдsи и3 блюдhи ри1зы своS да не нaгъ
х0дитъ, и3 ќзрzтъ срамотY є3го2. и3 собрA и4хъ на мёсто
нарицaемое, є3врeйски, ґрмагед8д0нъ. И# седмhи ѓнGлъ
с™aго їoaнна
и3зліS фіaлъ св0й на ґє1ръ. и3 и3зhде глaсъ вeліи t хрaма
нб7у t пrт0ла гlz, бyди. и3 бhша блистaніz и3 гр0ми и3
глaси. и3 бhсть трyсъ вели1къ kк0въ николи1же не бhсть
tнeлэже бhша чlцы на земли2, толи1къ трyсъ, тaкъ вeліи.
и3 бhсть грaдъ вели1къ въ три2 чaсти, и3 грaди kзhчестіи
пад0ша. И# вавmл0нъ вели1кыи помzновeнъ бhсть прeдъ
бGомъ, дaти є3мY чaшу винA ћрости гнёва своего2. И#
всsкъ џстровъ бэжA, и3 г0ры не nбрэт0шасz. и3 грaдъ
вели1къ ћко талaнтесъ сни1де съ нб7сE на чlкы. и3 хули1ша
чlцы бGа t ћзвы грaдныz, ћко вeліz ћзва є3го2 ѕэло2.
ГлавA, зi7.

И#
пріи1де є3ди1нъ t седми2 ѓнGлъ, и3мyщихъ сeдмь фіaлъ,
и3 гlа со мн0ю гlz ми6, пріиди2 да покажY ти6 сyдъ
любодёица вели1кіz сэдsщаz на водaхъ мн0гахъ, съ
нeю же любодёzша цRи2 зeмстіи, и3 ўпи1шасz живyщеи
на земли2 t винA любодэsніz є3S. и3 ведE м‰ въ пyсто
мёсто дх7 омъ, и3 ви1 дэхъ женY сэдsщу на ѕвёри
червлeнэ, и3сп0лнь и3мeнъ хyлныхъ и4же и3мёzше глaвъ
сeдмь и3 рог0въ дeсzть. И# женA бB nблечeна въ порфи1ру
и3 червлени1цу и3 позлащeна злaтомъ и3 кaменіемъ драги1мъ
и3 би1серомъ. И#мyщи чaшу златY въ руцЁ своeй п0лну
мeрзости и3 сквeрнъ любодэsніz є3S. И# на челЁ є3S
тм7ѕ
ґпокaлиpисъ
напи1сано и4мz, тaйна, вавmл0нъ вели1кыи, мaти любо
дёицамъ и3 мeрзостемъ зeмскымъ. И# ви1дэхъ женY
піsну кр0вми с™hхъ, и3 кр0вми свэдётелей ї©овыхъ.
и3 диви1хсz ви1дэвъ є3S ди1вомъ вели1кымъ. и3 речE ми6
ѓнGлъ, чт0сz диви1ши; ѓзъ ти6 рекY тaйну жены2 сеS, и3
ѕвёри носsщаго ю5, сeдмь глaвъ и3мyща, и3 рог0въ дeсzть.
Ѕвёръ є3г0 же ви1диши, бB, и3 нёсть, и3 и4мать пріити2
t бeздны, и3 въ пaгубу и4детъ. И# ўдивsтсz живyщіи
на земли2, и4мъ же и3менA не напи1сана сyть въ кни1гу
жив0тную t сложeніz ми1ру, ви1дzще ћко ѕвёръ бB, и3
нёсть и3 престA. ЗдB ќмъ, и4же и4мать мyдрость. И# сeдмь
глaвъ, г0ры сyть сeдмь, и3дёже женA сэди1тъ на ни1хъ, и3
цaріе сeдмь сyть. Пsть и4хъ пaло, и3 є3ди1нъ є4сть, ґ другjи
є3щE не пришeлъ, є3гдA пріи1детъ мaло є3мY є4сть пребhти.
И# ѕвёръ и4же бB, и3 нёсть, и3 т0й nсмhи є4сть, и3 t
седми1хъ є4сть, и3 въ пaгубу и4детъ. И# дeсzть ро6гъ ћже
ви1дэ, дeсzть цRь є4сть, и4же цrтва не пріsша. но џбласть
ћко цRи2, є3ди1нъ чaсъ пріи1мутъ со ѕвёремъ. Сіи2 є3ди1ну
в0лю и4мутъ, и3 си1лу, и3 џбласть свою2 ѕвёру дадyтъ. сіи2 со
ѓгньцемъ брaнь сотворsтъ, и3 ѓгнецъ побэди1тъ |, ћко
гDь гдceмъ є4сть, и3 цRь цReмъ. и3 сyщіи съ ни1мъ звaніи
и3 и3збрaніи и3 вёрни. и3 гlа ми6, в0ды ћже є3си2 ви1дэлъ,
с™aго їoaнна
и3дёже любодёица сэди1тъ, лю1діе и3 нар0ди сyть, и3
племенA и3 kзhцы. И# дeсzть ро6гъ ћже ви1дэ на ѕвёри,
сіи2 любодёицу возненави1дzтъ, и3 запустёвшу сотворsтъ
ю5 и3 нaгу, и3 пл0ть є3S снэдsтъ, и3 сожгyтъ ю5 nгнeмъ.
БGъ бо дaлъ є4сть въ с®цA и4хъ сотвори1ти в0лю є3го2,
и3 сотвори1ша є3ди1ну в0лю, и3 дaша цrтво и4хъ ѕвёру,
д0ндеже скончaютсz гlы б9іz. и3 женA є3S же ви1дэ, грaдъ
є4сть вели1кіи, и4же и4мать цrтво надъ цRи2 земнhми.
ГлавA, иi7.

И#
поси1хъ ви1дэхъ и4нъ ѓнGлъ, сходsщъ съ нб7сE, и3мyщъ
џбласть вeлію. и3 землS просвэти1сz t слaвы є3го2.
И# возопи2 въ крёпости глaсомъ вeліимъ, гlz, падE
падE вавmл0нъ вели1кыи, и3 бhсть жили1ще бэс0мъ, и3
храни1тель всsкому дyху нечи1сту, и3 храни1лище всёхъ
пти1цъ нечи1стыхъ, и3 ненави1диму. ћко t винA ћрости
любодэsніz є3S напои2 вс‰ kзhки. И# цaріе зeмстіи
съ нeю любы2 дёzша, и3 купцы2 зeмстіи t си1лы пи1ща
є3S разбогaтэша. И# слhшахъ глaсъ и4нъ съ нб7сE гlющъ,
и3зыидёте и3зъ неS лю1ди мои2, да не причаститeсz грэсёхъ
є3S, и3 t ћзвъ є3S да не вредитeсz. Ћко прилэпи1шасz
грэси2 є4й дaже до нб7си2, и3 помzнY бGъ непрaвды є3S.
Воздади1те є4й ћко и3 тA воздaстъ вaмъ, и3 ўсугyбите є4й
тм7з
ґпокaлиpисъ
сугyбо по дёломъ є3S. Чaшею є4ю же чeрпа вaмъ, черпли1те
є4й сугyбо. є3ли1ко прослaвисz и3 разсвэрёпэ, толи1ко
дади1те є4й мyкъ и3 рыдaніи. ћко въ с®ци своeмъ гlа,
ћко сэжY цRи1цею, и3 вдовA нёсмь, и3 рыдaніz не и4мамъ
ви1дэти. Сего2 рaди во є3ди1нъ дн7ь пріи1дутъ ћзвы є4й.
смр7ть и3 плaчь и3 глaдъ, и3 nгнeмъ сожжeна бyдетъ. Ћко
крёпокъ гDь бGъ судsи є4й. и3 возрыдaютъ и3 восплaчутсz
є3S цRи2 зeмстіи, любы2 дёzвшеи съ нeю, и3 ра€свэрэпёвше,
є3гдA ќзрzтъ дhмъ запалeніz є3S и3здалeча стоsще за
стрaхъ мyкъ є3S, гlюще, г0ре г0ре, грaдъ вели1кіи вавmл0нъ
грaдъ крёпкыи, ћко во є3ди1нъ чaсъ пріи1де сyдъ тв0й. и3
купцы2 зeмстіи возрыдaютъ и3 восплaчутсz n нeмъ, ћко
бремeнъ и4хъ никт0же купyетъ ктомY, бремeнъ злaта
и3 сребрA и3 кaменіz драгaго и3 би1сера и3 ви1сса и3 порфЂры
и3 ши1ка и3 чeрвени. И# всsкого дрeва fи1нна, и3 всsкого
сосyда стисл0нова. и3 всsкого сосyда t дрeва чcтнaго, и3
мёдzна и3 желёзна и3 мрaморна, и3 кори1ца, и3 fmміaма и3
мЂра и3 лmвaна и3 винA, и3 є3лez и3 семидaлинъ и3 пшени1ца,
и3 скотA и3 nвeцъ и3 к0нь и3 колесни1цъ, и3 тэлeсъ, и3 дш7ъ
члчcкыхъ, и3 nвощA п0хотіи дш7A твоеS tи1де t тебE,
и3 вс‰ тyчнаz и3 свётлаz tид0ша t тебE, и3 ктомY не
и4маши nбрэсти2 и4хъ. Купцы2 твои2 си1мъ nбогaщ8шесz
с™aго їoaнна
и3здалeча стaнутъ за стрaхъ мучeніz є3S, рыдaюще и3
плaчущесz и3 гlюще, г0ре г0ре, грaдъ вели1кыи nблечeныи
вЂссомъ и3 порфи1рою и3 червени1цею, и3 позлащeныи
злaтомъ и3 кaменіемъ драги1мъ и3 би1серомъ, ћко во
є3ди1нъ чaсъ поги1бе толи1ко богaтство. И# всsкъ к0рмчіи,
и3 всsкъ плaваzи въ кораблeхъ, и3 всsкъ є3ли1къ въ м0ри
дёлаzи, и3з далeче стaша, и3 вопіsху ви1дzще дhмъ
раждежeніz є3го2, гlюще, кто2 под0бенъ грaду вели1кому;
и3 положи1ша пeрсть на главaхъ свои1хъ, и3 возопи1ша
плaчущесz и3 рыдaюще, гlюще, г0ре г0ре, грaдъ вели1кіи,
въ нeмъ же nбогaтишасz вси6 и3мyщеи кораблS въ м0ри
t чeсти є3го2, ћко є3ди1нэмъ чaсомъ запустЁ. Весели1сz n
сeмъ нб7о, и3 с™jи ґпcли и3 прbр0цы, ћко суди2 бGъ сyдъ вaшъ
t него2. И# взsтъ є3ди1нъ ѓнGлъ крёпокъ кaмень вели1къ
ћко жeрновъ, и3 вeрже въ м0ре гlz, тaко стромлeніемъ
въвeрженъ бyдетъ вавmл0нъ грaдъ вели1кіи, и3 не и4мать
nбрэсти1сz ктомY. и3 глaсъ гудeцъ и3 мусикjи и3 пи1скъ и3
трyбъ не и4мать слhшатисz ктомY въ тебЁ, и3 всsкъ
хитрeцъ всsкіz хи1трости не nбрsщетсz ктомY въ тебЁ.
и3 шyмъ жерн0вныи не бyдетъ слhшанъ въ тебЁ, и3
свётъ свэти1лника не свётитъ въ тебЁ ктомY, и3 глaсъ
женихA и3 невёсты не и4мать слhшанъ бhти въ тебЁ
тм7и
ґпокaлиpисъ
ктомY. Ћко купцы2 твои2 бёша велм0жи зeмстіи, ћко
волхвовaніи твои1ми прельщeни бhша вси6 kзhцы, и3
въ нeмъ кр0вь прор0ческа, и3 с™hхъ nбрётесz и3 всёхъ
и3збіeныхъ на земли2.
ГлавA, fi7.

И#
поси1хъ слhшахъ глaсъ вeліи нар0да мн0га нa нб7си,
гlющъ, ґллилyіа. спcніе и3 слaва и3 чeсть и3 си1ла гDу бGу
нaшему, ћко и4стинни и3 прaви сyди є3го2, ћко суди1лъ
є4сть любодёици вели1кой, и4же просмради2 зeмлю любо
дэsніемъ свои1мъ. и3 мсти2 кр0вь р†бъ свои1хъ t рукы2
є3S. и3 втор0е рёша, ґллилyіа, и3 дhмъ є3S восхождaше
в0 вэкы вэк0мъ. и3 пад0ша двaдесzть и3 четhре стaрцы,
и3 четhре жив0тна, и3 поклони1шасz бGови сэдsщему на
пrт0лэ гlюще, ґми1нь ґллилyіа. И# глaсъ и3зhде t пrт0ла
гlющъ, п0йте бGу нaшему вси6 раби2 є3го2, и3 боsщеисz є3го2,
и3 мaліи и3 вели1ціи. И# слhшахъ ћко глaсъ нар0да мн0га,
и3 ћко глaсъ в0дъ мн0гъ, и3 ћко глaсъ гр0мовъ крёпкыхъ
гlющихъ, ґллилyіа. ћко воцRи1сz гDь бGъ вседержи1тель,
рaдуемсz и3 весели1мсz и3 дади1мъ слaву є3мY ћко пріи1де
брaкъ ѓгньчіи. И# женA є3го2 ўгот0вала є4сть себE, и3 дано2
бhсть є4й nблещи1сz въ вmсс0нъ чи1стъ и3 свётелъ. вmсс0нъ
бо nправдaніz с™hхъ є4сть. И# гlа ми6, напиши2, бlжeни
с™aго їoaнна
звaніи на вeчерю брaка ѓгньча. и3 гlа ми6, сіи2 словесA
и4стинна б9іz сyть. И# пaдъ предъ ногaма є3го2 поклони1хсz
є3мY. и3 гlа ми6, ви1ждь, ни6, клеврeтъ ти6 є4смь, и3 брaтіz
твоеS и3мyщихъ свэдётельство ї©ово, бGу поклони1сz.
свэдётельство бо ї©ово є4сть д¦ъ прbр0чествіz. И# ви1дэхъ
нб7о tвeрсто, и3 се6 к0нь бёлъ и3 сэдsи на нeмъ вёренъ
и3 и4стиненъ, и3 правдосyдныи, и3 вои1нныи, џчи же є3мY
є3стA ћко плaмень џгненъ, и3 на главЁ є3го2 вэнцы2
мн0зи. И#мhи и4мz напи1сано, є4же никт0же вёсть,
т0кмо џнъ сaмъ. И# nблечeнъ въ ри1зу червлeну кр0вію,
нарицaетсz и4мz є3го2 сл0во б9іе. И# в0инства нбcнаz
и3дsху въ слёдъ є3го2, на к0нехъ бёлыхъ. и3 nблечeни въ
вmсс0нъ бёлъ и3 чи1стъ. И# и3зъ ќстъ є3го2 и3зhде nрyжіе
nстро2, да тhмъ и3збіeтъ kзhкы, и3 т0й ўпасeтъ |
жезл0мъ желёзнымъ, и3 т0й пeретъ точи1ло винA ћрости
и3 гнёва б9іz вседержи1телева. И# и4мать на ри1зэ и3 на
стегнЁ своeмъ и4мz напи1сано, цRь цReмъ, и3 гDь гдceмъ. И#
ви1дэхъ є3ди1нъ ѓнGлъ стоsщъ на сlнци. И# возопи2 глaсомъ
вeліемъ, гlz, всёмъ пти1цамъ парsщимъ посредЁ нб7си2.
Пріидёте и3 соберётесz на вeчерю вели1кую б9ію, да снёсте
пл0ти цReй, и3 пл0ти крёпкыхъ, и3 пл0ти тhсzщниковъ,
и3 пл0ти конeй, и3 сидsщихъ на ни1хъ, и3 пл0ти всёхъ
тм7f
ґпокaлиpисъ
своб0дныхъ и3 раб0въ, и3 мaлыхъ и3 вели1кыхъ. И# ви1дэхъ
ѕвёръ, и3 цRи2 земнhz, и3 в0z и4хъ с0браны, сотвори1ти
брaнь съ сэдsщимъ на кони2 и3 съ в0инствы є3го2. и3 ћтъ
бhсть ѕвёръ, и3 съ ни1мъ лжи1выи прbр0къ сотвори1выи
знaменіе предъ ни1 м ъ, и4 м и же прельсти2 пріeмшаz
начертaніе ѕвэри1но, и3 покланsющаzсz и3к0нэ є3го2.
Жи1ва в8вeржена бhста џба въ є4зеро џгнено горsщее
жyпеломъ. Ґ пр0чіи ўбіeни бyдутъ nрyжіемъ сэдsщаго
на кони2 и3зшeдшимъ и3зъ ќстъ є3го2, и3 вс‰ пти6ца
насhтишасz t пл0ти и4хъ.
ГлавA, к7.

И#
ви1дэхъ ѓнGла сходsща съ нб7си2 и3мёz клю1чь бeзднэ,
и3 ю4же вели1ко въ руцЁ є3го2. и3 ћтъ ѕмjz, ѕмію2
дрeвнюю, є4же є4сть діaволъ и3 сатанA, и3 свzзA и5 на
тhсzща лётъ, и3 въ бeздну затвори2 є3го2 и3 заключи2
є3го2, и3 запечатлЁ надъ ни1мъ, да не прельсти1тъ ктомY
kзhкы, д0ндеже скончaетсz тhсzща лётъ. и3 поси1хъ
подобaетъ є3мY tрэшeну бhти мaло врeмz. И# ви1дэхъ
пrт0лы и3 сэдsщаz на ни1хъ, и3 сyдъ дaнъ бhсть и4мъ.
и3 дш7A растeсаныхъ за свэдётельство ї©ово, и3 за сл0во
б9іе, и4же не поклони1шасz ѕвёрю ни и3к0нэ є3го2, и3 не
пріsша начертaніz на челёхъ свои1хъ и3 на руцЁ своeй и3
с™aго їoaнна
nжи1ша и3 воцRи1шасz со хrт0мъ тhсzща лётъ. и3 пр0чіи
же мр7твецы2 не nжи1ша, д0ндеже скончaетсz тhсzща
лётъ, се6 воскrніе пeрвое. бlжeнъ и3 с™ъ и4же и4мать чaсть
въ воскrніи пeрвэмъ, на ни1хъ же смр7ть вторaz не и4мать
џбласти, но бyдутъ їєрeи бGу и3 хrтY, и3 воцRsтсz съ
ни1мъ тhсzща лётъ. И# є3гдA скончaетсz тhсzща лётъ,
раздрэшeнъ бyдетъ сатанA t темни1ца своеS, и3 и3зhдетъ
прельсти1ти kзhкы сyщаz на четhрехъ ќглехъ землS.
г0га и3 маг0га, собрaти и4хъ нa брань, и4хъ же число2 ћко
пэс0къ морскhи. И# взhдутъ на широтY землS, и3
nбhидутъ с™hхъ стaнъ, и3 грaдъ возлю1бленыи, и3 сни1де
џгнь t~ бGа съ нб7сE и3 поsстъ |, и3 діsволъ лестsи и4хъ
въвeрженъ бyдетъ въ є4зеро џгнено и3 жyпелно, и3дёже
ѕвёръ и3 лжи1выи прbр0къ, и3 мyчени бyдутъ дн7ь и3 н0щь
в0 вэкы вэк0мъ. И# ви1дэхъ пrт0лъ вели1къ бёлъ, и3
сэдsщаго на нeмъ, є3мy же t лицA бэжA нб7о и3 землS,
и3 мёсто не nбрётесz и4мъ. И# ви1дэхъ мр7твецA мaлыz
и3 вели1кіz, стоsща прeдъ бGомъ, и3 кни1ги разгнyшасz, и3
и4на кни1га tвeрзесz ћже є4сть жив0тнаz, и3 сyдъ пріsша
мр7твецы2 t напи1саныхъ въ кни1гахъ по дёломъ и4хъ. И#
дaстъ м0ре мертвецA своS, и3 смр7ть и3 ѓдъ дaша своS
мертвецA. и3 сyдъ пріsша по дёломъ свои1мъ. и3 смр7ть
™н
ґпокaлиpисъ
и3 ѓдъ вовержeна бhста въ є4зеро џгненое, и3 се6 є4сть
вторaz смр7ть. и3 и4же сz не nбрёте въ кни1зэ жив0тней
напи1санъ, въвeрженъ бyдетъ въ є4зеро џгненое.
ГлавA, к7а.

И#
ви1дэхъ нб7о н0во и3 зeмлю н0ву. пeрвое бо нб7о и3
землS пeрваz преи3д0ша, и3 м0рz нёсть ктомY. И# ѓзъ
їoaннъ ви1дэхъ грaдъ с™hи їєrли1мъ, н0въ сходsщъ t~
бGа съ нб7си2 пригот0ванъ, ћко невёсту ўкрaшену мyжу
своемY. И# слhшахъ глaсъ вeліи съ нб7сE гlющъ, се6 скЂніz
б9іz съ чlкы, и3 всели1тсz съ ни1ми, и3 тjи лю1діе є3го2
бyдутъ, и3 сaмъ бGъ бyдетъ съ ни1ми бGъ и4хъ, и3 tи1метъ
бGъ всsку слезY t џчію и4хъ. И# смр7ти не бyдетъ ктомY
ни плaча ни в0плz ни болёзни не бyдетъ ктомY, ћко
пeрваz ми1мо и3д0ша. и3 речE сэдsи на пrт0лэ, се6 н0ва
вс‰ творю2. и3 гlа ми6, напиши2, ћко сіи2 словесA и4стинна и3
вёрна сyть. и3 речE ми6, соверши1шасz. ѓзъ є4смь ѓлфа и3 q,
начaтокъ и3 конeцъ. Ѓзъ жaждущему дaмъ t и3ст0чника
воды2 жив0тныz тyне. Побэждazи наслёдитъ вс‰, и3
бyду є3мY бGъ, и3 т0й бyдетъ мнЁ въ сн7а. Страшли1вымъ
же и3 невёрнымъ, и3 сквeрнымъ и3 ўбjйцамъ, и3 блyдъ
творsщимъ, и3 чaры творsщимъ и3доложeрцемъ и3 всёмъ
лжи1вымъ чaсть и4мъ въ є4зерэ горsщемъ nгнeмъ и3
с™aго їoaнна
жyпеломъ, є4же є4сть смр7ть вторaz. И# пріи1де ко мнЁ
є3ди1нъ t седми2 ѓнGлъ и3мyщи сeдмь фіaлъ, и3сп0лненыхъ
седми1хъ ћзвъ послёднихъ, и3 речE ко мнЁ гlz. грzди2 да
покажY ти6 невёсту ѓгньчу женY. И# ведE м‰ дх7омъ нa
гору вели1ку и3 высокY, и3 показA ми6 грaдъ вели1кыи с™hи
їєrли1мъ низходsщъ съ нб7си2 t~ бGа и3мyще слaву б9ію.
И# свэти1ло є3го2 под0бно кaмени драг0му. ћко кaмени
ѓспиди. крmстaльну. И#мyщъ стёну вели1ку и3 выс0ку,
и3мyщъ врaтъ дванaдесzть и3 на вратёхъ ѓнGловъ, вi7. и3
и3менA напи1сана, ћже сyть и3менA, дванaдесzте колёнма
сн70въ ї}левъ. t вост0ка вратA тр0z, и3 t сёвера вратA
тр0z, и3 t ю4га вратA тр0z и3 t зaпада вратA тр0z. и3
стэнA грaду и3мyщи nсновaніи, вi7, и3 на ни1хъ и3мeнъ,
вi7, ґпcловъ ѓгньчихъ. И# гlzи со мн0ю и3мsше тр0сть
злaту, да и3змёритъ грaдъ и3 вратA є3го2 и3 стёны є3го2. И#
грaдъ на четhри ўглы2 стои1тъ, долготA є3го2 толи1ка є4сть
є3ли1ка же и3 широтA. и3 и3змёри грaдъ тр0стію на стaдіи
дванaдесzть тhсzщъ долготA и3 широтA. И# высотA є3го2
рaвна є4сть, и3 размёри стёну є3го2, в0 сто и3 четhредесzть
и3 четhре лaкти, въ мёру члчcку, ћже є4сть ѓнGльску.
И# бB создaніе стэны2 є3го2, ґспи1дъ, и3 грaдъ t злaта
чи1ста, под0бенъ стклY чи1сту. И# nсновaніе стэны2 грaду
тн7а
ґпокaлиpисъ
всsцэмъ драгhмъ кaменіемъ ўкрaшено. nсновaніе
пeрвое, їaсписъ. втор0е, сапфи1ръ. трeтіе, халкид0нъ.
четвeртое, змарaгдъ. пsтое сардони1xъ, шест0е, сардіo1съ,
седм0е, хрисоли1тъ. nсм0е, вmрилл0съ. девsтое, топазіo1нъ.
десsтое, хрисопрaсосъ. аi7, їакЂнfъ. вi7, ґмеfЂстъ. и3 два
нaдесzте врaтъ, дванaдесzте би1сера. да є3ди1на кazждо
вратA бёше t є3ди1ного би1сера. И# ст0гны грaду злaто
чи1сто, ћко сткло2 пресвётло. и3 цRкви не ви1дэхъ въ нeмъ.
гDь бо бGъ вседержи1тель цRкви є3мY є4сть, и3 ѓгнецъ. и3
грaдъ не трeбуz сlнца и3 луны2 да свётzтъ въ нeмъ,
слaва бо б9іz просвэти2 и5. и3 свэти1лникъ є3мY ѓгнецъ.
kзhцы спасeни свётомъ є3го2 п0йдутъ, и3 цRи2 зeмстіи
принесyтъ слaву и3 чcть свою2 в0нь, и3 вратA є3го2 не и4мутъ
затвори1тисz в0 дне, н0щи бо не бyдетъ т{. И# принесyтъ
слaву и3 чcть kзhковъ в0нь, и3 не и4мать в0нь вни1ти
всего2 сквeрнаго, и3 творsи мeрзость и3 лжY, но т0кмо
напи1санныz въ кни1гахъ жив0тныхъ ѓгньчи.
ГлавA, к7в.

И#
показA ми6 чи1сту рэкY, воды2 жив0тныz, свётлу ћко
кристaлъ, и3сходsщу t пrт0ла б9іz и3 ѓгньча. просреди2
ст0гны є3го2. и3 џба п0лы рэкы2 дрeво жив0тное, и4же
твори1тъ пл0дъ дванaдесzте, на кhиждо мцcъ воздаS
с™aго їoaнна
пл0дъ св0й. И# ли1ствіе дрeву во и3сцэлeніе kзhкомъ. и3
всsка ґнаfeма не бyдетъ ктомY. и3 прест0лъ б9іи и3
ѓгнечь бyдетъ въ нeмъ. и3 рабы2 є3го2 послyжатъ є3мY, и3
ќзрzтъ лицE є3го2, и3 и4мz є3го2 на челёхъ и4хъ. И# н0щи
не бyдетъ тaмо, и3 не потрeбуютъ свёта t свэти1лника,
ни свёта сlнчнаго. ћко гDь бGъ просвэщaетъ |, и3
воцRsтсz в0 вэки вэк0мъ. И# речE ми6. си6 словесA вёрна
и3 и4стинна. и3 гDь, бGъ с™hхъ прbр0къ послA ѓнGла своего2
показaти раб0мъ свои1мъ, и4мъ же є4сть бhти вск0рэ.
Се6 пріидY ск0ро, блажeнъ соблюдazи словесA прор0чества
кни1ги сеS. И# ѓзъ їoaннъ ви1дэхъ сіS и3 слhшахъ. И# є3гдA
слhшахъ и3 ви1дэхъ, пад0хъ поклони1тисz нa ногу ѓнGлу
показyющему ми6 се6, и3 гlа ми6, ви1ждь, ни6, клеврeтъ
тв0й ќбо є4смь, и3 брaтіz твоеS прbр0къ, и3 соблюдaю
щихъ словесA кни1ги сеS, бGу поклони1сz. И# гlа ми6, не
запечатлёй словeсъ прор0чествіz кни1ги сеS, ћко врeмz
бли1зъ є4сть. nби1дzи, да nби1дитъ є3щE. и3 сквeрныи, да
скверни1тсz є3щE, и3 прaведныи, прaвду да твори1тъ є3щE.
И# с™hи, да с™и1тсz є3щE. и3 се6 грzдY ск0ро, и3 мздA моS
со мн0ю, воздaти комyждо по дёломъ є3го2. Ѓзъ є4смь,
ѓлфа и3 q. начaтокъ и3 конeцъ, пeрвыи и3 послёдніи.
Блажeни творsщеи зaповэди є3го2, да бyдетъ џбласть
тн7в
ґпокaлиpисъ
и4мъ нa древо жив0тное, и3 враты2 вни1дутъ в0 градъ.
Внё же pы2 и3 чародёе, и3 любодёи, и3 ўбjйцы, и3 и3доло
служи1тели, и3 всsкъ любsи и3 творsи лжY. Ѓзъ ї©ъ
послaхъ ѓнGла моего2 засвэдётельствовати вaмъ сіS
въ цRквaхъ. Ѓзъ є4смь к0рень и3 р0дъ двdвъ. И# ѕвэздA
ќтренzz и3 денни1ца. и3 д¦ъ и3 невёста гlzи, пріиди2. и3
слhшаи да гlетъ, пріиди2. и3 жaждаи да пріи1детъ, и3 хотsи
да пріи1метъ в0ду жив0тную тyне. свэдётельствую бо
всsкому слhшащему словесA прbр0чества кни1ги сеS. ѓще
кто2 приложи1тъ на ни1хъ, наложи1тъ бGъ на него2 ћзвъ
напи1саныхъ въ кни1зэ сeй. и3 ѓще кто2 tи1метъ словeсъ
сyщихъ прbр0чествіz въ кни1зэ сeй, tи1метъ бGъ чaсть
є3го2 t кни1ги жив0тныz, и3 t грaда с™aго, ћже напи1сана
въ кни1зэ сeй. Гlетъ свэдётельствуzи сіS, є4й пріидY
ск0ро. Ґми1нь, є4й грzди2 гDи ї©е. блGодaть гDа нaшего ї©а
хrтA со всёми вaми. ґми1нь.

Конeцъ ґпокaлиpису с™aго їoaнна


бGосл0ва. И$мать въ
себЁ, глaвъ,
к7в.
Сyщіz же бGопріsтныz и3 дш7еправи1тельныz кни1ги
н0ваго завёта, напечaтасz въ лёто t сотворeніz ми1ра
¤зф&кє, съ nстр0жской би1бліи, и4же напечaтасz їoaнномъ
fеo1доровымъ въ бGохрани1момъ грaдэ nстр0зэ, въ лёто
t создaніz ми1ра, ¤зп7f, t воплощeніz же гDа бGа и3
сп7са нaшего ї©а хrтA ¤аф&па, мцcа ѓвгуста вi7 днS. Е$же
пріeмше не ћко вeщи члчcкіz, но ћко свhше сходsщее
даровaніе дх70вное, въ нeмъ же цrтвіе б9іе и3 прaвду є3го2
хотsще nбрэсти2 возм0жете, пyть прaвъ своего2 сп7сeніz
и3з8nбрэтaйте, творsще и3 хранsще вс‰ зaповэди гDнz
непор0чны. и3зв0лившему же вaмъ сіE ви1дэти
хвалY и3 бlгодарeніе воздавaйте.

***

Вам также может понравиться