Вы находитесь на странице: 1из 214

nazi xaniaSvili

am wignSi gadmocemulia qarTuli anbanis kosmiuri arsis


metafizikuri siRrmeebi da moicavs mTlianad samyaros yvela
ganzomilebaTa erTian kosmiur process, warmoaCens erTian
uwyvet genetikur jaWvs, saqarTvelos da qarTuli genis misias
kacobriobisa da samyaros winaSe. es cnobiereba aris safuZ-
veli momavlis civilizaciisa, romelic kacobriobas daumkvi-
drebs gzas maradisobaSi da Seqmnis `marTalis~ energias.
samyaros yvela saidumlos gasaRebi mis warsulze, aw-
myosa da momavalze, kavkasiaSi _ saqarTveloSi da qarTul
cnobierebaSia. samyaros yoveli saidumlo qarTul enasa da
qarTul anbanSia gamovlenili. qarTuli geni yovelTa sawyis-
Ta sawyisia. momaval, axal civilizacias isev qarTuli geni,
qarTul enaze moazrovne xalxi gaagrZelebs. movida dro gaix-
snas samyaros saidumloTa `skivri~. Cemi es wignic swored am
sakiTxebs eZRvneba.
nazi xaniaSvili

wigni eZRvneba qarTvelTa mefe farnavazis


wigni ar iyideba - avtoris saCuqaria. mefobis 4300 wlisTavs.
`miT viswavlebiT, mogveces
SerTva zesT mwyobrTa wyobisa~.

SoTa rusTaveli

am wignSi gadmocemulia qarTuli anbanis kosmiuri arsis metafizikuri


siRrmeebi da moicavs mTlianad samyaros yvela ganzomilebaTa erTian kos-
miur process, warmoaCens erTian uwyvet genetikur jaWvs, saqarTvelos da
qarTuli genis misias kacobriobisa da samyaros winaSe. es cnobiereba aris
safuZveli momavlis civilizaciisa, romelic kacobriobas daumkvidrebs
gzas maradisobaSi da Seqmnis `marTalis~ energias.
samyaros yvela saidumlos gasaRebi mis warsulze, awmyosa da moma-
valze, kavkasiaSi – saqarTveloSi da qarTul cnobierebaSia. samyaros
yoveli saidumlo qarTul enasa da qarTul anbanSia gamovlenili. qarTuli
geni yovelTa sawyisTa sawyisia. momaval, axal civilizacias isev qarTuli
geni, qarTul enaze moazrovne xalxi gaagrZelebs. movida dro, gaixsnas
samyaros saidumloTa `skivri~. Cemi es wignic swored am sakiTxebs eZRvne-
ba, rac daexmareba momaval Taobebs metafizikur azrovnebaze gadasvlaSi.

nazi xaniaSvili

UDC (uak) 39(=353.1)+902(479.22)+1(479.22)+141.331.5+2-264


x-227

ISBN 978-9941-0-4699-5
wigni ar iyideba – avtoris saCuqaria.
garekanze: `oqros sawmisi~ – siRnaRis istoriul-eTnografiuli
muzeumis eqsponati.

3
msoflios udidesi
moazrovneebi
qarTuli genis, qarTuli
enisa da anbanis Sesaxeb

`qarTuli ena aris Rrma, unapiro, Tavmdabali da

miuwvdomeli, viTarca goneba da siyvaruli. masSia mTeli

saqarTvelo... zecaa misi sawyisi, ufalia misi mSobeli

da mfarveli~. `saqarTvelo xvTismSoblis wilxvedri

qveyanaa. xvTismSoblis samSobloa~.

saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia II

`qarTuli anbanis TviT moxazuloba iseTia, rom is

ar SeiZleba warmarTobis xanis ar iyos. aramcTu qarTuli

damwerloba warmarTobis xanis unda iyos, aramed uZveles

xanas ekuTvnis~.

ivane javaxiSvili
4 5
`kaci, romelsac ar axsovs Tavisi warsuli, hgavs `mxolod kavkasiel xalxSi aRwevs suli Tavis

im mawanwalas, romelmac ar icis saidan movida, saiT absolutur mTlianobas, erTianobas sakuTar TavTan... da

midis~. amiT win mihyavs msoflio istoria~.


ilia WavWavaZe hegeli

`yoveli saidumlo ` amas enasa Sina damarxul `mravali eri aRixoceba pirisagan miwisa, magram

ars~. saqarTvelo, xvTismSoblis wilxvedri qveyana, iarsebebs


iovane–zosime
qveynis dasasrulamde~.
`qarTuli eniT yvelaferi gamoiTqmeba, rac SeiZleba
wminda serafim saroveli
gamoiTqvas ragindra eniT, azri ar moipoveba arc erT

enaze, ... rom araTu qarTulma savsebiT ver gamoTqvas, uflis angelozi gvamcnobs:
aramed mxatvrul yalibSi ver Camoasxas... qarTuli ena ` ...iberielTTas arssnss Zlierss StoTagans viTar
msoflioSi erT_erTi yvelaze ufro ganviTarebuli da qarTuelTTas winaparTTas, uflis CanafiqrTaTvss momavalss
cocxali samwerlobo enaa~. `qarTuli enis Seuswavlelad mSvenierssa edemissas Seqnissas. meoreds ierusalims viTar
kacobriobis vercerTi kulturuli siZvelis sakiTxi qmniss~.
ver gadawydeba~. `... qarTuls friadi pativiscema da

dideba moelis mecnierebaSi~.


niko mari

6 7
qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia kanonebi~, `evropelTa runebi~. yvela isini gamoiyeneba adamianis
samyaros bedisweris gansazRvrisTvis. `kabala~ uSualod adamianis
bibliuri kabalas codna Tavis samSoblos – samyaros genetikur kodTan, anu adamianis bediswerasTanaa dakav-
Sirebuli.
saqarTvelos daubrunda
`kabala~-s codnis kvals saqarTvelosTan da qarTul anbanTan
dedamiwaze mcxovrebi yvela adamiani erTi genetikuri kodiT mivyavarT. kiTxvaze, Tu rogor da vin Seqmna anbani, SegviZlia vu-
erTnairadaa Seqmnili, erT navSi zis, rasac dedamiwa hqvia da erT pasuxoT, rom RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli
kosmosSi dacuravs. amitom, informacia, miRebuli adamianis Sida wyobiT, rac migvaniSnebs anbanis, rogorc genetikuri kodis udides
samyarodan, dedamiwidan Tu galaqtikidan, yvela adamianisaT- funqciaze. TiTqmis 27 welia metafizikaSi vmuSaob. Cems `xilvebSi~
vis erTnairia. yovel adamians mikro Tu makro samyaros Sesaxeb arsTa wrebrunvis kosmiur suraTebSi asomTavruli aso-niSnebi ma-
erTnairi azrovneba hqonda. amitomaa, rom miTologiuri proces- maRmerTs Tavze adgas, energetikulia da mbrunavia; amitom hqvia
ebi sxvadasxva xalxSi meordeba, mxolod moqmed pirTa saxelebia mas `Tavruli~, anu `mTavruli~ anbani. mamaRmerTi mravalsaxaa.
gansxvavebuli. pirvel adamians gaxsnili hqonda e.w. `mesame Tva- misi erT-erTi saxea kosmiuri mxedari. mxedruli aso-niSnebi ko-
li~, isini xedavdnen da aRiqvamdnen samyaros yvela ganzomilebaSi. smiur mxedars Sublze aweria, amitom hqvia mas mxedruli anbani.
droTa ganmavlobaSi es `Tvali~ daixura da metafizikuri Tvise- rogorc asomTavruli, ise mxedruli anbani, xilviT
bebi SemorCaT mxolod qurumebsa da xeldebul adamianebs. maTi aR- miRebuli kosmiuri informaciaa. RmerTi ambobs: `me var ani
qmebi samyaros mimarT yvela kontinentze erTnairia. da oxi (alfa da omega), pirveli da ukanaskneli, dasabami da dasas-
jer kidev Zvel samyaroSi adamianebs gauCndaT rwmena imisa, rom ruli~ (gamocx. iov. 22,13). es sityvebi gveubneba, rom RmerTi aris
RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT, rom anbani, xolo adamians ar SeuZlia anbanis, anu RmerTis Seqmna.
isini xvTaebrivi warmoSobisani arian. maTi azriT, TiToeuli aso- xSirad mekiTxebian, Tu ratom viyeneb 37-e `hoe~ da `oh~-
niSani aris damoukidebeli arseba, kosmosuri elementi, aRniSnavd- is adgilas `ox~-s. `ox~-i qarTul enasa da anbanSi arsebobda,
nen ricxviT da RmerTis gansakuTrebuli niSniT gamosaxavdnen. rogorc uzenaesi RmerTis saxeli – `me-oxi~. qarTuli anbanis 37-e
TiToeul aso-niSans Seesabameboda arsTa wrebrunvis kosmi- aso-niSans berZnulSi Seesabameba `omega~, anu `o-didi~. samxreT
uri suraTi, romelic samyaroSi moqmedebda im xangrZlivobiT, ra saqarTveloSi gvqonda `dia-oxi~, rac `dids~, `diads~ niSnavs. aseve
ricxvic weria mis gverdiT anbanSi. es aris cisa da miwis, xilulis uZveles qarTul xelnawerebSi sityva `ufalis~ nacvlad werdnen
da uxilavis da rac aris maT Soris erTiani, cocxali kosmiuri `o~ aso-niSans, xolo 37-ox aso-niSani gamoiyeneboda grZeli `o~-s
procesis asaxva, misi cvalebadoba droSi. adgilas, anu, qarTuli cnobierebiT, is `o-didi~ iyo. Zvel qarTul
dedamiwis pirvel adamianTa da qurumTa codna RmerTze, ada- xelnawerebSi 37-e aso-niSnis adgilas ixmareba `ox~ (`oh~). garda
miansa da samyaroze mis yvela ganzomilebaSi, rogorc erTian kos- amisa, uflis angelozisgan miRebul kosmiur informaciaSi 37-e
miur sinTezze, dRemdea motanili. msoflio am codnas `kabala~-s aso-niSani `ox~-iT moixsenieba. es niSnavs, rom uflis `eniT~ `ox~-i
saxelwodebiT icnobs, igive CineTis `i-Zini~ – `cvalebadobaTa 37-e aso-niSnis `marTali~ saxelia.
wigni~, romelSic samyaros qmedeba gamosaxulia 6 xaziT 64 heqsa- ganvixiloT Tu ra kavSiri aqvs kabalas codnas saqarTvelosTan
gramiT; egviptis `taro~-s 78 arkani, Sumerebis `me~-s `xvTaebrivi da qarTul genTan. `kabala~ – `kaba-ali~ qarTuli sityvaa

8 9
da cecxlis stiqiis samoss, materias, `kaba~-s niSnavs. da `yoveli saidumloჲ amas enasa Sina damarxul ars~. `kabala~-s
sityva `kab~ maias tomebTan dedamiwas – `materias~ niSnavs, aqedanaa codna, gamovlenili qarTuli anbaniT, msoflios Zveli civili-
sityva `materiki~. q-n ana mesxis gamokvlevebiT, SumerebTan `kab~ zaciis yvela xalxTan fiqsirdeba.
adamianis – qalis samoss niSnavs, rac, Cemis azriT, dedamiwasTan, ganvixiloT kabala qarTul anbanTan da uZveles qarTul kos-
materiasTanaa gaigivebuli. maSasadame, sityva `kab~ uZvelesi civi- mogoniur cnobierebasTan mimarTebaSi.
lizaciis xalxebTan erTi da imave mniSvnelobiT moixsenieba da Cinuri `kabala~ `i-Zini~-s saxeliT aris cnobili. masSi
odesRac arsebuli saerTo enidanaa SemorCenili. mTliani da wyvetili 6 xaziT – heqsagramiT gamosaxulia samyaros
`kabala~-s codna rom qarTulia, amis dasturia isic, rom aR- cvalebadobis 64 ZiriTadi kosmiuri periodi. qarTuli anbanis
mosavleT saqarTvelos hereTs–saingilos aRmosavleT pirvel `a-an~ aso-niSans Seesabameba pirveli heqsagrama, romlis
nawils Sirvanamde odiTganve `kabala~ erqva. azerbai- saxelia Cinur enaze `ci-an~ da mis Sesabamis ieroglifur gamosax-
janSi dResac SemorCenilia q. kabala; aseve aRmosavleT saqarT- ulebaSi qarTuli anbanis `f~ aso-niSani Sedis, xolo bolo, 64-e
veloSi, lagodexsa da yvarels Soris, aris mdinare `kabali~ da heqsagramis saxelia `vei-Zi(ji)~ (`jer ar aris dasasruli~), rom-
sofeli `kabali~. es ki `kabalas~ codnis sadaurobis, anu `kabala~-s lis Sesabamis ieroglifur gamosaxulebaSi qarTuli asomTavruli
codnis ZirZveli samSoblos mosaZieblad mTeli msofliosTvis anbanis ]-8000 aso-niSani Se-
Zalian mniSvnelovania, radgan ebraelTa codna `kabala~-s Sesaxeb dis. qarTuli anbanis kodiT,
gveubneba, rom `kabala~ aris igive `Tora~ da igive `bibli- ax.w.2000 wels `qarT adams
is xuTwigneuli~, anu `Zveli aRTqma~. aqaT~ gavida 8000 weli. sam-
`kabala~-s uZvelesi kosmogoniuri codna msof- yaros kosmiuri procesis 6 xa-
lioSi arsebuli yvela anbanidan mxolod qarTul an- heqsagrama #19 heqsagrama #64 ziT gamosaxva arc qarTvelTaT-
banSi aisaxeba. es aris genetikur kodSi mimdinare kosmiuri vis iyo ucxo. duSeTis raionis
procesis cvalebadoba droSi da aisaxeba mTlianad samyaroze. sof. davaTSi, romelsac adre `dao-Ti~ erqva, 1984 wels aRmoaCines
RmerTma jer Seqmna qarTuli anbani, rogorc samyaros genetikuri stela, romelzec 6 xazze ganlagebulia qarTuli asomTavruli an-
kodi da mis safuZvelze Seiqmna samyaro. is yvelaferSia da yve- banis 37 aso-niSani. ikonografiuli xatweriTi analiziT, stela
laferi masSia. uZvelesi warmarTobis periodisaa (Zv.w.680w.): angelozebi sqesiTaa
qarTuli anbanis mixedviT, `kabala~-s codnaze dayrdnobiT, gamosaxuli, xvTismSobeli Saravandedis gareSea da fexze mdgomi,
SegviZlia ganvsazRvroT: rodis daiwyo adamis civilizacia, wel- xvTaebrivi bavSvi, mxrebze dayrili grZeli lokonebiT, biustiTaa
TaRricxva `qarTul adams aqaT~ da `dasabamiTgan~, rodis moxda gamosaxuli. erTianobaSi stelaze `samoTxea~ asaxuli (naxeT aqve:
warRvna, rodis daingra babelonis godoli, ra aris gralis Tasi, `samoTxe – samyaros dedis uZvelesi gamosaxulebebi~). Cinuri kaba-
oqros sawmisi, noes kidobani, samyaros Seqmnis 6 dRe; masSi aisax- las 64 heqsagrama pirdapir ukavSirdeba qarTvelTa 64 xvTisSvils
eba samyaro warRvnamde da warRvnis Semdeg, samyaros oTxi sawyisis da ujredis 64 nukleinis mJavas, romlebic arian samyaros ZiriTadi
kosmiuri periodebi; masSia samyaros yvela saidumlo. Semoqmedni. gansakuTrebiT aRsaniSnavia, rom qarTvelTa winaprebi
am wignSi ganxiluli kvlevebi dasturia imisa, rom qarTuli an- samyaros cvalebadobis kosmiur process ara mxolod eqvsi xaziT
bani samyaros genetikuri kodia, `qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis~ gamosaxavdnen, aramed TiToeul xazze ganalagebdnen garkveul aso-

10 11
niSanTa garkveul raodenobas. mniSvnelovania 22-e kanoni – `warRvna~, saidanac qarTvelebma dai-
sof. davaTTan, sadac stelaa aRmoCenili, aris soflebi wyes welTaRricxvis aTvla – `dasabamiTgan~.
`zemo CinTa~ da `qvemo CinTa~. saxeli `CineTi~ dakavSirebulia ai, ras wers Sumeruli enisa da literaturis cnobili mkv-
`Tvalis CinTan~, `Tvalis sinaTlesTan~, anu naTelTan. CineTs es levari semiuel noa krameri `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ Sesax-
saxeli qarTuli enidan ewoda. CinelTa `dao~-s filosofia ax- eb: `marTalia, `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ teqsti ukve gamo-
los dgas qarTvelTa kosmogoniur azrovnebasTan. `dao~ – `da-o~ qveynebuli iyo, magram misi TargmnisTvis xeli aravis moukidebia,
qarTuli sityvaa da ukavSirdeba samyaros pirvelsawyiss – radgan uazro da aralogikur nawarmoebad eCvenebodaT. Sumerulma
ufals. (naxeT aqve: `davaTis stela qarTuli anbaniT da misi xvTismetyvelebma Seqmnes maTTvis sruliad damakmayofilebeli
paralelebi `dao~-s kosmogoniur filosofiasTan~). Cinuri metafizikuri koncefcia, romelic xsnida, Tu rogor urTierTq-
`kabala~ qarTuli fenomenia da es codna mxolod medebaSi iyvnen kosmosuri da sazogadoebrivi movlenebi. maTi az-
qarTul anbanSi aisaxeba. riT, es movlenebi harmoniulad da ganuwyvetliv moqmedebdnen erTi
`iZini~ mdedrs – materias wyvetili xaziT gamosaxavs. dRes meoreze ise, rom erTmaneTs sruliad ar ewinaaRmdegebodnen. amgvar
mecnierebam daamtkica, rom materiis erT-erT formas – vels, warmodgenas Seesabameboda Sumeruli sityva `me~, romlis zusti
romelic uwyveti egonaT, sinamdvileSi wyvetili forma aqvs. es azri dRemde dadgenili ar aris. SeiZleba vivaraudoT, rom am si-
sakiTxi msoflios uZvelesi xalxisTvis odiTganve cnobili yo- tyviT aRiniSneboda wesebisa da kanonzomierebaTa mTeli kompleqsi,
fila da maT Soris qarTvelTaTvis. romlebic gankuTvnili iyo xvTaebaTa mier Seqmnili sazogadoebisa
Sumeruli kabala. msoflios arc erT mkvlevars SumerTa Tu bunebis yoveli movlenisaTvis, vinaidan es movlenebi yovelT-
`me~-s `xvTaebrivi kanonebi ar ganuxilavs rogorc kabala~. es vis emorCilebodnen winaswar dasaxul gegmas~.
sruliad axali aRmoCenaa. gTavazobT Cems mosazrebebs am sakiTxTan `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, SumerTa miTologiiT, aris
dakavSirebiT. SumerSi `kabala~ warmoCinebulia `me~-s `xvTaebrivi `bedisweris dafebi~, `xvTiuri madlni~, `me~-ebi, anu `meni~. Cemi
kanonebis~ saxiT, romlebic, Sumeri filosofosebis azriT, `Seqm- gamokvleviT, TiToeuli `me~ aris qarTuli anbanis aso-niSnis ko-
nis dRidan ganagebdnen da awesrigebdnen samyaros mudmiv mimoqce- smiurobis gacxadeba genetikuri kodis doneze, xolo `meni~ anu
vas~. `me~-ebi CatvirTa zeciur navSi qalRmerTma inanam da wamovida `me~-ebi qmnian mTlianad qarTul anbans, romelic bibliuri kaba-
`qvesknelis samefoSi~. `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ CamonaTvali- las Sumeruli variantia. TviT sityva `me~-s mniSvneloba SumerTa
dan pirvel 37-Si aisaxeba qarTuli anbanis 37 asomTavruli aso-niS- enaze dadgenili ar aris. aSkaraa, rom maT es codna winaprebisgan,
nis Sesabamisi `kabalas~ codna. es aris qalRmerT inanas genetikuri an sxva xalxisgan aiRes. Cemi gamokvleviT, `me~-s xvTaebrivi kanon-
kodiT miniWebuli kosmiuri gza `qvesknelis samefoSi~. Sumerebi ebis pirveli `37~ CamonaTvali warmoaCens qarTuli anbanis kabalas
RmerTebis saxelebs ricxvebiT moixseniebdnen. es swored is ricx- bibliur codnas da SeiZleba mas vuwodoT `Sumeruli kabala~ –
vebia, romlebic qarTul aso-niSnebs gverdiT uweria. mag: SumerTa biblia, anu Sumeruli codna samyaros genetikur kodSi mimdinare
RmerTis `sin~-is saxelia `30~, romelsac isini `Tevzis zodiaqos~ kosmiuri procesebis Sesaxeb. `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ aseTi
kosmiuri periodis dasawyisSi gamosaxavdnen. amavdroulad, maTi kuTxiT warmoCena msoflios moazrovne sazogadoebisTvis dRemde
RmerTebis saxelebi emTxveva qarTuli anbanis meorad saxelebs: ucnobia. Sumeruli sityva `me~ qarTuli sityvaa da adamianis,
`an~ – cis RmerTi, `en~ – wylis RmerTi da sxva. gansakuTrebiT rogorc samyaros pirveli piris gamomxatvelia, igi `samyarouli~

12 13
`me~-a. kabalas bibliuri codna aris `adamianis~ – `adamis~ civi- ganlagebas da gverdiT miweril cifrebs, aso-niSanTa meorad saxe-
lizaciis genetikuri kosmiuri cvalebadobis gza. ismeba kiTxva: lebs. masSi aisaxeba: babelonis godoli, gralis Tasi da a.S. magal-
vin, romelma xalxma daarqva Sumerul kabalas `me~-s xvTaebrivi iTad: msoflioSi arsebuli yvela anbanidan mxolod qarTulSia me-
kanonebi? sityva `me~ msoflios arc erT enaze ar iTargmneba. sityva 19 aso-niSani `r-ra-rae~, xolo kabalas me-19 saidumlos saxelia
`me~ qarTulia da mas dResac iyenebs qarTuli ena `pirveli piris~ – `mze~. egvipteSi `ra~ mzea. TviT sityva `taro~ – `tar-o~ (`mefe-
gamosaxatavad. magaliTad: me vwer, vakeTeb, vkiTxulob, me mivemgza- Ta gza~) qarTuli azrovnebaa. `o~ – aris ufali. uZveles qarTul
vrebi. esec kidev erTi dasturia imisa, rom Sumeruli kabalas xelnawerebSi sityvas ufali ar werdnen da gamosaxavdnen `o~ aso-
kosmiuri pirvelsawyisis bibliuri codna qarTuli niSniT. dagonebis miTologiiTac, Semoqmedma samyaros gansawmendad
fenomenia da mxolod qarTul anbanSi aisaxeba. 4 nommodan mxolod `o~ nommo (noe) warmogzavna, mas gamosaxavdnen
egvipturi kabala cnobilia `taros arkanebis~-s saxeliT. Tevzis saxiT TaviT qvemoT; xolo `tar~ niSnavs `tarebas~, `siar-
igi Sedgeba 78 arkanisgan (saidumlo). sityva `arkana~ sanskrituli uls~, `gzas~, e.i. taros arkanebi aris uflis kodirebuli gza, rac
sityva `arCana~-dan modis, rac, qarTuli cnobierebiT, niSnavs imas, aisaxeba mxolod qarTul anbanSi. uZveles egvipteSi mravali sity-
rac `ar Cans~, uxilavia, saidumloa. SegaxsenebT, rom Zvel indur – vaa, romelSic sxvadasxva mniSvnelobiTaa warmoCinebuli qarTuli
sanskritul enaSi bevri qarTuli sityvaa rogorc warmoTqmiT, ise anbanis meoradi saxelebi. magaliTad, far-a-oni, exnatonma (Zv.w.
mniSvnelobiT. msoflios moazrovne sazogadoeba yvelaze Zvel enas, XIV s.) aago mzis Tayvaniscemis axali qalaqi `oni~ da sxva. pirveli
sanskrits Semdegnairad warmoaCens: `Zvel indusTa ena – sanskri- arkanis saxelia `adami-ani~, es ukavSirdeba qarTuli anbanis
ti kacobriobis sulieri enaa. igi warmoiSva babelonis godolamde pirvel `a-an~ aso-niSnis kosmiur periods, saidanac qarTvelebma
didi xniT adre~. pirvelsawyisi indoeTi – indusTa qveyana kavkasia daiwyes welTaRricxva `qarT adams aqaT~. mxolod qarTul anbanSia
da saqarTveloa (naxeT aqve: pirveli aso-niSnis meoradi saxeli `an~, rac ara aqvs sxva anbanebs.
`varZia, ufliscixe, daviT kabalas codnis SecnobisTvis udidesi mniSvneloba aqvs qarTuli
gareji – ciklopuri civili- anbanis meorad saxelebs.
zaciis qalaqebi~). egvipteSi Casul herodotes (Zv.w.Vs.) qurumebma aCvenes 341
msoflioSi arsebuli qurumis qandakeba, romlebic monacvleobiT flobdnen kabalas
14 anbanidan taros 78 arkani saidumlo codnas, rac niSnavs imas, rom mxolod erTi qurumi
zedmiwevniT zustad mxolod flobda mas da sikvdilis win gadascemda Tavis Semcvlels. mec-
qarTuli anbanis 37 aso- nierebi Tvlian, rom 341 qurumis monacvleobiT arseboba daaxloe-
niSanSi 21+4x14+1=78 aisaxeba. biT 10000 wels iTvlis.
amasTan, yvela arsebul anban- RmerTma adamiani Seqmna Tavis msgavsad da xatad. igi aris
Tagan 37 aso-niSani mxolod RmerTis Semoqmedebis gvirgvini. qarTul enaSi mxolod adamiania
arkani #3 arkani #78
qarTul anbanSia. egvipturi `vin~-i. qarTul metyvelebaSi mxolod adamianis mimarT daismis
`kabala~-s codna ki mxolod im anbans ergeba, romelic 37 aso- kiTxva `vin?~ e.i. sityva `vin~ aris sulierebis materiaSi uzenaesi
niSnisagan Sedgeba. `kabala~-s codnaSi udidesi mniSvneloba aqvs `naTelgamovlena~. kabalas codnaSi swored D-vi (vie) aso-niSnis
qarTuli anbanis TiToeuli aso-niSnis mdebareobas, mis sistemur kosmiuri procesi iwyebs umcros arkanTa jgufs, romelic aseve

14 15
aris `samyaro warRvnis Semdeg~, anu materiaSi sulis mogzaurobis runebic, romlebic evropelTaTvis ucnobia.
sawyisi kosmiuri safexuri. egvipturi kabala qarTuli fenomenia, uZvelesi gadmocemiT, `ra-un~ – pirvelsawyisi `mze~ afeTqda
vinaidan msoflioSi arsebuli yvela anbanidan igi mxolod qarTul da misi `namsxvrevebi~ yovel mikro Tu makro samyaroSi Cajda. mo-
anbanSi aisaxeba. mavalSi isini isev unda Seikribos da gamTliandes, anu isev unda
evropelTa `runebi~ (saidumlo) `kabala~-s erT-erTi sax- Seiqmnas pirvelsawyisi `mze~, rac imas niSnavs, rom samyaro ubrun-
ea. evropelebma ar ician, es codna maTTan saidan mivida. borjomis deba pirvelsawyiss. swored amas ukavSirdeba pirvel adamianTa az-
xeobaSi aRmoCenilia qurum qalTa 26 gulsakidi disko (Zv.w. II aT.), rovneba `didi afeTqebis~ Sedegad samyaros warmoqmnis Sesaxeb. ze-
romlebzedac gamosaxulia runebi. runebi aseve gamosaxulia sari- moaRniSnulidan gamomdinare, evropelTa kabala – runebi qarTuli
tualo qvebze qarTvelTa mTis xalxebTan da javaxeTSi. sityva fenomenia.
`runa~ aris igive `ra-un~, sadac `ra~ qarTuli anbanis 19-r-ra-rae msoflios udidesma mkvlevarebma kabalas uZveles codnas, sam-
aso-niSania da evropelTa runebis mixedviT, misi saxelia `mze~, yaros genetikuri kodis Sesaxeb, miusadages finikiuri da ebrauli
xolo `un~ aris qarTuli anbanis `22-u-un~ aso-niSani da misi saxe- anbanis 22 aso-niSani. msoflio dRes kabalas codnas icnobs rogorc
lia `dRe~. qarTuli azrovnebiT, `mze~ da `dRe~ orive `mzea~. io- ebraelTa codnas `taros arkanebis~ saxiT. isini amboben, rom kaba-
vane-zosimes (Xs) `qebaჲ~-s teqstSic aris miniSneba – winaswarme- la aris `Tora~ da igive bibliis `Zveli aRTqma~. ebraelebma kaba-
tyveleba ax.w. 2000 wlisTvis `ori mzis~ mosvlaze, romelTagan las uZveles codnas, samyaros genetikuri kodis Sesaxeb, Tavisi 22
erTi aris `dRe~, xolo meore – `100 weli anbanisaჲ~, anu `mze~. aso-niSani kabalas 22 arkans miusadages, taros arkanebSi ki sul 78
Tu gavixsenebT, rom oqros sawmiss rusul enaze hqvia `золотое arkania. Cndeba kiTxva: sad aris danarCeni? garda amisa, ebrauli 22
руно~, SegviZlia aRvniSnoT, rom ~oqros sawmisi~, kabalas cod- aso-niSani miwerili TiToeul arkanTan, ver asaxavs arkanis said-
niT, `ori mzis~ saidumlos niSnavs umlo kosmiur process: ebraul anbanSi pirveli aso-niSani unda
(naxeT aqve: `oqros sawmisi – ori iyos a-an-1, romlis meoradi saxeli aucileblad unda iyos `an~-i;
mzis saidumlo~). me-10 unda iyos `i-in-10~, romlis meoradi saxeli aucileblad unda
msoflios yvela Zveli civili- iyos `in~-i; me-12 aso-niSani unda iyos `l-las-30~, romlis meoradi
zaciis xalxi `cecxlis stiqias~, saxeli aucileblad unda iyos `las~ da Sesabamisi cifri – `30~;
igive `mze~-s da `oqro~-s gamosax- me-13 aso-niSani aucileblad unda iyos `m-man-40~, romlis meo-
avda orsaxa RmerTis – qalisa radi saxelia aucileblad `man~ da Sesabamisi ricxvi – `40~; me-16
da mamakacis saxiT. swored axla, aucileblad unda iyos `o-on~ aso-niSani, me-19 aucileblad unda
runa #1
ax.w.2000 wlisTvis, dedamiwaze iyos `r-ra-rae-100~ aso-niSani da a.S. – SegviZlia CamovTvaloT
movida `cecxlis stiqia~, `oqros sawmisis~ – `ori mzis~ energia. qarTuli anbanis yvela aso-niSani. kabalas codna msoflios 14 an-
igi aisaxa yvelaferze da yvelaferSi, ramac gamoiwvia polusebis banidan mxolod qarTul anbanSi aisaxeba. ebraulma kabalam Tavis
dnoba, Secvla da a.S. mravali sxva. amavdroulad, qarTuli anbanis anbanSi ver mouZebna adgili `0~-arkans, romelic kabalas codniT
pirvel `a-an~ aso-niSans Seesabameba pirveli `runa~, romlis saxe- aucileblad gaTvaliswinebulia 21 da 22 arkanTa Soris, vinaidan
lia `adami-ani~ da swored aqedan daiwyes qarTvelebma welTaR- kabalas codna gveubneba, rom 22-e arkani gamodis ara 21-e arkani-
ricxvis aTvla `qarT adams aqaT~. saqarTveloSi gvxvdeba iseTi dan, aramed nuli arkanidan. es icis qarTulma anbanma, vinaidan mx-

16 17
olod qarTul anbanSia 21 da 22 aso-niSnebs Soris aso-niSani `D- laparake xalxis, mxolod qarTvelTa kuTvnilebaa.
vi~, romelsac ricxviTi mniSvneloba ara aqvs, e.i. nulia, amitom amis dasturia is, rom msoflios uZveles xelnawerTa centrebSi
hqvia mas `0~ arkani, romelic Sumeruli kabalas `me~-s `xvTaebrivi qarTuli anbaniT mxolod qarTul enaze Sesrulebuli xelnawere-
kanonebis~ mixedviT, aris `warRvna~. bia daculi. aRsaniSnavia, rom Zvel qarTul enaze Sesrulebuli
ganxilulis mixedviT, SegviZlia gavakeToT Semdegi daskvna: teqstebi dResac gasagebia qarTvelTaTvis, maSin, rodesac msof-
egvipturi `kabala~-s `taros arkanebis~ kosmiur codnas dRevan- lios yvela sxva xalxi TavianT uZveles xelnawerebSi gamoyenebul
del bibliur codnasTan araferi aqvs saerTo; araferi aqvs saerTo enas xelaxla swavlobs, rac imas niSnavs, rom qarTul sametyvelo
ebraelTa anbanTan, vinaidan maTi anbani arc sistemurad, arc aso- enaze drois cvalebadoba ar moqmedebs. qarTuli ena `maradiuli
niSanTa rigiTi nomrebiT, gverdiT miwerili cifrebiT, anbanSi aso- Jamis~ enaa, rasac pirvelsawyisTan mivyavarT.
niSanTa raodenobiT, aso-niSanTa meoradi saxelebiT ver asaxavs kabalas bibliuri codna mxolod qarTul anbanSi
taros arkanebis – bibliuri kabalas genetikur codnas. vfiqrob, aisaxeba, rac niSnavs imas, rom qarTuli anbani samyaros
bibliis `Zvel aRTqmaSi~ ebraeli xalxis istoriaa gadmocemuli, genetikuri kodia.
romelsac kabalas genetikur kosmiur codnasTan araferi aqvs sityva `bediswera~ – `bedi~ da `wera~, anu genetikuri kodi
saerTo. werasTan, damwerlobasTan, anbanTanaa dakavSirebuli.
Cemi gamokvleviT, rogorc ebrauli, ise sxva anbanebi adamianTa es wigni naTeli magaliTia imisa, rom kabalas – kacobri-
mier mxolod yofiTi daniSnulebisTvisaa Seqmnili. obis pirvelsawyisis kosmiuri codna RmerTze, ada-
bibliuri kabalas genetikuri kosmiuri codna RmerTze, adami- miansa da samyaroze, Tavis pirvelsawyis samSoblos,
ansa da samyaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze, msoflios 14 kavkasias, saqarTvelos daubrunda. daubrunda im adgils
anbanidan mxolod qarTuli anbanis 37 aso-niSanSi aisaxeba, udide- da gens, saidanac waiRes da gaavrceles mTel msoflioSi. es aris
si kosmiuri mniSvneloba aqvs qarTuli aso-niSnebis rigiT gan- genetikuri kosmiuri codna im xalxze, romelTa genmac daiwyo ad-
lagebas, maT gverdiT miweril cifrebs, meorad saxelebs – an, ban, amis civilizacia. kabalas codna Tavis samSoblos – saqarTvelos
gan, don, da a.S. bibliuri `kabala~ qarTuli genis fenom- daubrunda. saqarTvelos saxeli `gulqarTlTan~ da `gulmarTal-
enia. kabalas kosmiuri codna gatanilia mTel msof- Tanaa~ dakavSirebuli.
lioSi aRmosavleT saqarTvelos hereTis – uZvelesi es yvelaferi uflis nebiT moxda da rogorc didi SoTa
`kabalas~ teritoriidan. es aris codna samyaros genetikuri rusTaveli ambobs: `raca RmerTsa ara swaddes, ara saqme ar iqmne-
kodis Sesaxeb, romelsac mxolod qarTuli geni, qarTuli ena da bis~.
qarTuli anbani ergeba srulyofilad. Cven, qarTvelebi, `me~-s momavalSi calke wignad gamoicema `qarTuli anbani samyaros
genetikuri kodis xalxi varT. SumerTa kabalas `me~-s – genetikuri kodia~, sadac kabalas codna warmoCindeba srulyofi-
`xvTa­ebrivi kanonebi~ ewodeba, romlebic Seqmnis dRidan ganageben lad, TiToeuli aso-niSnis mixedviT.
da awesrigeben samyaros mudmiv mimoqcevas. sityva `me~ msoflios sinur mravalTavSi gvaqvs qarTvel winaparTa umniSvnelo-
arc erT enaze ar iTargmneba. es aris qarTul-iberiul-kavkasiuri vanesi winaswarmetyveleba: `meored mosvlisas macxovari am enaze
geni. msoflioSi arsebobs `ara-me~-s xalxic. (qarTul enaze) ganikiTxavs da amxilebs qveyanas~. aqedan gamom-
qarTuli anbani qarTuli genis, qarTul enaze mo- dinare, Tu qarTuli ena bolo Jamis da uflis enaa, ma-

18 19
Sin is pirveli Jamis enac yofila, vinaidan samyaroSi yvela
da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba. maSasadame, qarTulia is manaTobeli sfero Cemi informaciis wyaroa
saerTo ena, romelzedac babelonis godolamde xalxi laparako-
bda. amas adasturebs kabalas bibliuri kosmiuri codnac, romelic Tanamedrove maTematikosebma gonieri arsebebis yvelaze opti-
msoflioSi arsebuli yvela anbanidan mxolod qarTul anbanSia maluri formis modelireba rom gaakeTes, aRmoCnda, rom `sufTa
gacxadebuli. swored amaze migvaniSnebs iovane-zosimes `qebaჲ~-s azrovnebis yvelaze idealuri forma sferoa~.
teqstic: `yoveli saidumloჲ amas enasa Sina damarxul ars~. kaba- adamianebi xSirad yvebian manaTobel sferoebTan dakavSirebul
las codna samyaros nebismier ujredSi genetikuri dnm-is donezea Sexvedraze. 2001 wlis zafxulSi, SviliSvilebTan erTad, dasas-
`gansxeulebuli~. Sors ar aris is dro, roca mecnierebi geneti- veneblad wavedi agarakze, fotoebi gadaviReT da CamosvlisTanave
kuri kodis or spiralSi qarTuli anbanis aso-niSnebs amoikiTxaven. davbeWdeT. da ai, saocreba: erT-erT suraTze, romelzec gamosaxu-
swored es aris adamis civilizaciis qarTul-iberiuli genetikuri
lia Cemi ufrosi SviliSvili ia RvinaZe, dafiqsirda TvalisTvis
safuZveli, amitom nebismieri sakiTxis Seswavlisa da ganxilvis
uxilavi didi manaTobeli sfero.
dros, romelic exeba Zvel civilizaciebsa da samyaros Semecne-
mnaxvelebic gaocdnen. am faqts ax-
bas, pirvelsawyisi amosavali qarTuli cnobiereba, qarTuli ena da
anbani, qarTuli miTologia, eTnografia da arqeologiuri masa- sna veravin mouZebna. mivxvdi, rom
la unda gaxdes. dRes msoflio am kuTxiT saqarTvelos, rogorc manaTobeli sfero SemTxveviT rodi
pirvelsawyisi genis matarebel ers, ar icnobs. male am sakiTxebis gamoCnda. am droisTvis metafizika-
gasacnobad msoflios xalxebi saqarTveloSi Camovlen. es iqneba Si muSaobis didi gamocdileba
saqarTvelos gabrwyineba! mqonda. mis gamoCenas garkveuli
winamdebare kvleva 2005 wels TbilisSi Catarebul mecniere- datvirTva gaaCnda: igi didi en-
bis da religiis pirvel saerTaSoriso konferenciaze warvadgine ergiisa da informaciis matarebe-
moxsenebiT – `qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia~. lia. misi gamoCenis Semdeg vigrZeni
zemoT moyvanili kvlevebis safuZvelze aucilebelia saqarT- informaciis didi mozRvaveba.
veloSi Seiqmnas qarTuli kabalas – qarTuli anbanis muzeumi. manaTobeli, TvalisTvis uxilavi sferoebi kidev eqvsjer
msoflios xalxTa miTologia gvamcnobs, rom dedamiwaze mx- aRibeWda Cems ojaxSi gadaRebul fotosuraTebze. isini sididiT
olod RmerTebi cxovrobdnen. mogvianebiT maTi nawili caSi avida,
erTnairia, xolo vizualurad gansxvavdebian: zogi gamWvirvalea,
xolo nawili dedamiwaze darCa. swored maTi STamomavlebi arian
xolo zogi gaumWvirvale da naTeli.
`me~-s kodis – qarTuli anbanis genetikuri pirvelsawyisi kodis
mas Semdeg vcdilobT avxsnaT, Tu rasTan gvaqvs saqme, magram
matarebeli xalxi, romelTac ufalma iberiis civilizacia uwo-
da. isini erT enaze, qarTul enaze azrovnebdnen da laparakobdnen. amaod. fotosuraTebis, fotofirebisa da fotoaparatis vizua-
qarTuli ena RmerTebis enaa. momaval, axal civiliza- luri daTvalierebisa da profesiuli gamocdilebis safuZvelze
cias isev qarTuli geni, qarTul enaze moazrovne da mo- azri gamoTqves s. janaSias sax. saxelmwifo muzeumis fotofiqsaci-
saubre xalxi gaagrZelebs. yvelaferi uflis nebaa, uflis isa da laboratoriis xelmZRvanelma guram bumbiaSvilma, saqarT-
didi gegmis, uflis didi Canafiqris nawilia da adamiani verafers velos iusticiis saministros eqspertizisa da specialur gamokv-
Secvlis. samyaroSi yvela da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba. levaTa centris ganyofilebis TanamSromelma omar alaviZem da

20 21
misma kolegebma, aseve ramdenime fotosalonis TanamSromelma. maTi Seqmna mTvare sini – aramyari, haerovani, gamWvirvale manaTobeli
azriT, fotosuraTze aRbeWdili manaTobeli sferoebi ar SeiZleba sfero. metexis taZris erT-erT xatze qristes marcxena xelSi
iyos da ar aris gamowveuli teqnikuri mizeziT. manaTobeli, gamWvirvale, moTeTro feris sfero uWiravs. ekle-
ramdenime wlis win Tbilisis iv. javaxiSvilis sax. saxelmwifo siaTa kedlebze gamoxatul freskebze
universitetSi Catarebul fizikosTa saerTaSoriso simpoziumze, zogjer manaTobeli TeTri sfero xelSi
romelsac eswreboda bevri ucxoeli specialisti, warvadgine sf- uWiravT angelozebs.
eroebTan dakavSirebuli fotomasala. igive azrovnebis asaxvaa egviptis
saqarTveloSi dRemde arc erTi mecnieri ar dainteresebula faraon exnatonis mzis gamosaxuleba.
manaTobeli sferoebis sakiTxiT. Sumerebis miTologiaSi cnobil-
gamoiTqva eWvi imis Sesaxeb, rom es movlena SesaZloa im Te- ia aseTi manaTobeli sfero `melami~-s
mebTan yofiliyo dakavSirebuli, romlebzec me vmuSaob. aman Zalian saxeliT, romliTac Semosilni arian
damafiqra, radganac amJamad vmuSaob egviptis, CineTis, Sumeris da, RmerTebi, RmerTTan wilnayari adami-
saerTod, msoflios Zveli civilizaciebis miTologia, eTnogra- anebi, igi gauqrobelia, erTi xvTaebidan
fia, arqeologiur masalebze da maT paralelebze qarTul civili- gadaecema meores. dRemdea mosuli Sum-
zaciasTan. gamoqveynebuli maqvs 60-mde statia-naSromi. erTa arqeologiuri masala, romelzec
qarTvel fizikosTa mier erT- gamosaxulia `sferoebi~.
erTi fotos naxvisas, romelzec mana- es sakiTxi arc qarTvelTaTvis iyo egvipte Zvw. XV s.
Tobeli sferos gadaadgilebaa aRbe- ucxo.
Wdili, gamoiTqva azri, rom fotoebze qarTvelebis mier uZvelesi droidan `suleTis RmerTi~ aRiqme-
dafiqsirebuli sfero `cocxali~ ar- ba savse mTvaris naTebis msgavsi manaTobeli diskos saxiT. saqarT-
sebaa da mas SeuZlia gadaadgileba. veloSi, zestafonis raionis sof.
aseTi manaTobeli sfero Tavze argveTis xvTismSoblis miZinebis da
adgas egviptelTa qalRmerT izidas zarzmis eklesiebis kedlebze, dRemdea
(isidas), romelic sxva xalxebTan SemorCenili daaxl. 70 sm-is wriuli
aris venera, afrodita, iSTari-inana. formis gamWoli Wrili – disko, rom-
qurumTa uZvelesi codna RmerTze, samyarosa da adamianze Cve- lis Wrili kedelSi wakveTili konu-
namde movida kabalas saxiT, romlis erT-erTi saxe aris egviptis sis formas qmnis – gare wre mcirea,
taros arkanebi, romelSic qalRmerT izida-inanas asaxvaa III ar- xolo Siga wre – didi, rac garedan Se-
Sumeri
kani, masSi zemoxsenebuli sami aseTi sfero aris qalRmerTis Tan- mosul dRis sinaTles konusuri for-
mxlebi. miT gafantavs taZarSi. erTi SexedviT, am Wrils dRis sinaTleze
egvipturi kabalas III arkanSi qalRmerTi zis manaTobel sfer- manaTobeli sferos saxe aqvs. aseT rames taZarSi SemTxveviT ar
oze da xelSi ukavia kverTxi, romlis Tavi ori mcire zomis sferoa. moawyobdnen; SesaZlebelia, igi warmarTobis periodisaa da qris-
SumerTa `an~-ma da `ki~-m Seqmnes haeris RmerTi enlili, romelmac tianul eklesiaSi mogvianebiTaa CaSenebuli. maSasadame, es sakiTxi

22 23
qarTvelTa uZvelesi winaprebisTvis ucxo ar iyo da am sferoebs masi, sicocxlis wyaroa, pirveli iwyebs da amTavrebs sicocxles.
suleTis RmerTs ukavSirebdnen. adamiani guliT fiqrobs, azrovnebs, mikrokosmis erTgvari centri
qarTvelTa mTis uZvelesi xalxis azriT, am sferos mflobeli `mze~ da `oqros sawmisia~, uflisgan Sua samefod wodebuli.
aris qalRmerTi `ki~ – `adgilis deda~, romelic gacxadebulia ai, ras gveubneba SoTa rusTaveli am sakiTxTan dakavSirebiT:
inana, venera, afrodita, mTiebSi – mTis qalRmerTSi, gamosaxavdnen `guli, cnoba da goneba erTmaneTzeda hkidia,
xelebaweuls, angelozis saxiT. ra guli wava igica wavlen da misken midian~.
1984 wlis zafxulSi visvenebdi sofel tyviavSi. erT saRa- yovelTvis mqonda imis SegrZneba da aRqma, rom rasac vwer da
mos caze naTlad gamoCnda manaTobeli wertili, romelic didi vaqveyneb, TiTqmis 27 welia, am informacias Cems ojaxSi fotosu-
siswrafiT uaxlovdeboda dedamiwas. es `wertili~ diddeboda da raTebze gamosaxuli manaTobeli sferoebi maZleven. SesaZloa, igi
sul ramdenime wamSi savse mTvaris zomis gaxda: is iyo naTeli sf- Cemi sxeulidan gamodis drodadro da mamcnobs Tavis arsebobas.
ero, gamWvirvale masa, gamWolad Canda caze varskvlavebi. bolos, iogebis `daxmarebiT~, Cemi gulis adgilze vixile fotoebze aR-
am gamWvirvale masam ca mTlianad dafara, e.i. dedamiwa mTlianad beWdili, TvalisTvis uxilavi, manaTobeli sfero; romelic gar-
gaexvia e.w. burusiT Seqmnil `sferoSi~. mas Semdeg maqvs STabe- daisaxa `mzed~ da yvela mimarTulebiT afrqvevda sxivebs.
Wdileba, rom cis feri – muqi lurji odnav gafermkrTalda da imave sakiTxs warmoaCens nawyveti vaJa-fSavelas erTi
im dros moxveuli `saburveli~ – gamWvirvale, TeTri kosmosuri leqsidan:
nivTieri masa, mudmivad darCa dedamiwis irgvliv.
berZenTa erT-erT miTSi uzenaesi RmerTi zevsi qmnis gigan- `mTas viyav, mwvervalze videq,
tur gadasafarebels – saburvels, romelzec moqarga dedamiwis Tvalwin mefina qveyana,
gamosaxuleba da afarebs mas frTebian xeze, anu sicocxlis xeze. gulzed mesvena mze – mTvare,
zevsi am saburvels Cuqnis qalRmerT heras, romelic mis colad vlaparakobdi RmerTTana~.
iTvleba. zemoT aRwerili sof. tyviavis SemTxveva, romelsac sof-
lis mosaxleoba uyurebda, zustad emTxveva am miTs – uzenaesma uZvelesi droidan adamianebs sjerodaT, rom maT dabadebidan
RmerTma marTla gadaafara dedamiwas TeTri, gamWvirvale sabur- Tan sdevT mfarveli angelozi – SumerTa piradi RmerTi, romelic
veli, viTarca patarZals – meuRles, rac mimaniSnebelia imisa, rom aris Suamavali uzenaes RmerTsa da adamians Soris. isini zebune-
uzenaesi RmerTisgan dedamiwaze Semovida axali energetikuli cno- brivi sulieri arsebani arian, icaven adamianebs ubedurebisgan,
biereba, dedamiwa da misi mkvidrni xom civilizaciis axal ciklSi exmarebian cxovrebis siZneleebis gadalaxvaSi, akontroleben ada-
gadasvlisTvis emzadebian, sadac adamianebi da gare samyaro male mianTa mTel cxovrebas – bedisweris asrulebas. maTi urTierToba
sxva metafizikur cnobierebas da saxes miiRebs. adamianebTan informaciulia.
miTosis mixedviT, samyaros centrad moiazreba wminda mTis 2009 wlis gazafxulze CemTan movida Tbiliseli qalbatoni
SuaSi ganTavsebuli gamoqvabuli, romelSic Senaxulia samyaros n. S. – q., romelmac macnoba, rom `STagonebiT, uflis nebiT mo-
guli – mze, saidumlo ganZi, yvelaze didi simdidre – oqro. am sulTa fiqrTa momdinareTa~ Sedegad CemTvis iwereba wigni – `ese
azrs gamoxatavs qarTuli sityvebi `mzis guli~, `oqros guli~. ars wigni pirvelad, rogorc mesamed wodebulad erTi
`mze~ – samyaros guli, RmerTis sasufeveli, wminda wylis al- saqmisad~. moviyvan am `wignidan~ mxolod ori Temis saTaurs:

24 25
`saxeldebulTa anderZTa boZebulTa ganmxela~ da `mz- zemoT TaRisken. roca Cemi Tmebi Seexo TaRis centrs, davinaxe, rom
isgan momavalTa da aRmomavalTa gansacdelad moma- aRsavlis karis Tavze var zemoT haerSi. gadavixede sakurTxevelSi.
valTa Semecnebisa~. mTlianad es wigni jerjerobiT didi said- roca es yvelaferi kargad aRviqvi, 1800-iT Semomatriales ise, rom
umlo informaciaa samyaros da masSi mimdinare kosmiuri proces- TaviT isev TaRis Wers vexebodi. SigniT taZars zemodan davyureb.
ebis Sesaxeb. momlocveli adamianebi Zalian patarebi Canan da taZarSi mimodian.
am wignidan moviyvanoT mxolod patara nawyvetebi, risi ufle- uceb, Cems sxeulze vixedebi, romelsac kopturi jvris forma aqvs:
bac gvaqvs, romelic ukavSirdeba zemoT ganxilul manaTobeli sf- jvris zeda wre Cemi Tavi da saxea, vertikaluri nawili – Cemi sx-
eros Temas: `nazi... Tukuoden Sen Sens Tavs farad miageb da safars euli, xolo jvris horizontaluri nawili Cemi mxrebia. isev ze-
aRaxel da naxaven yovelni Sens namdvil Sinaars zecisgan uzesTaes modan davyureb taZris Sida mxares, gaocebuli var misi giganturi
serafimTagan da angelozTagan. amin~. `aRmxelani aris swored is masStabebiT (me xom mSenebel-inJineri var). uceb, raRac `xma me-
Canawerebi, romlebic aqvs `qalbatons~... da Cven ki uflisgan da kiTxeba~ (aq midis usityvo saubari): `xom ar geSinia?~ me vpasuxob:
es aris aRmxela uflisgan momavalTagan. CvenTvis ki yvela droni `ar meSinia~. isev maxedeben Cems sxeulze: vxedav, TeTri qarTuli
erTad ars. amin. esec ars aRmxela. xolo sxva gandobani ars aseve kaba macvia, aqa-iq vercxlisferi Zafebi kiafobs qsovilSi, welze
uflisgan da Cven ki uflis nebiT gacnobebT. Cven ki varT uflis qarTuli kabisTvis damaxasiaTebeli didi sartyeli mikeTia, Tavze
angelozni~. `es sferoebi ar Cans diskoze da sinamdvileSi ars araferi ar maxuravs, Cemi Tmebi isev aRsavlis karis zemoT gan-
rogorc Suqura da is wami, roca iRebs (fotosuraTs) ars im dros, Tavsebul TaRis centrs exeba. uceb, am Sexebis wertilidan daiwyo
roca sCans disko. es diskoebi aris Senis fiqris ganvali saxeTgan. Zlieri, mTliani da wyvetili naTeli energetikuli sxivebis gad-
xolo angelozi arasodes ar sCans. disko ars naTebad mkrTals vi- mofrqveva, romelic qmnida konuss wveroTi zemoT da iwyeboda im
Tars hfers Sens fiqrTa gans, xoloman es gani ars is simaRle rka- wertilidan, sadac Cemi Tmebi exeboda aRsavlis karis zemoT gan-
lTa Soris ganmavals, romelsac Sens gonebiTgan gaivlis~. Tavsebul TaRis centrs. mTeli sxeuliT vimyofebodi am energe-
amave nawerSi meubnebian, rom me vikvlev egviptis faraonTa tikul konusSi. igive uxilavi xma meubneba: `samebis taZarSi
mzis diskoebs da mirCeven, Cemi mzis disko gamovikvlio. Semosuli xvTiuri energia Sens gonebaSi, gulSi da sx-
am nawerebis kvleva momavlis didi da umniSvnelovanesi saqmea. eulSi gavliT ifrqveva samebis taZarSi. axla xdeba
masSi aisaxeba qarTveli eris sulieri misia msoflios da mTeli samebis taZris kurTxeva da Sen am ritualis uSualo
samyaros winaSe. monawile xar~.
zemoT aRniSnulma gamaxsena erTi gamocxadeba, romelic mqon- 2004 wlis Semodgomaze, uflis nebiT, ori kviriT adre vixile
da 2004 wlis Semodgomaze, samebis taZris kurTxevamde ori kviriT samebis taZris kurTxeva da me viyavi amis uSualo monawile. am
adre: aRmovCndi samebis taZris ezos mTavari Sesasvlelis did kar- xilvis arsis bolomde axsna SeuZlebelia, amisTvis droa saWiro.
Tan, romlis orive frTa Riaa. uceb, raRac Zalam miwidan daaxloe- minda gagiziaroT kidev erTi saintereso SemTxveva, romelic
biT erTi metriT haerSi amwia da am mdgomareobaSi daviwye gadaadg- samjer ganmeorda: daZinebis win, roca televizoris sayurebel
ileba. vgrZnob, imave Zalas mivyavar samebis taZris mTavari Sesasv- oTaxSi vaqrob sinaTles, miwevs misaRebi oTaxis gavla sibneleSi,
lelisken. aqac karis orive frTa gaxsnilia. rogorc ki Semiyvanes raTa mivide saZinebel oTaxamde da avanTo Suqi. bneli teritoriis
taZarSi, daviwye gadaadgileba taZris Werisken – aRsavlis karis gavlis dros mivdivar gaxelili TvalebiT da vxedav: Cems Tavze

26 27
anTebuli raRac sinaTlis wyarodan gamodis anTebuli sanTlis
Suqis msgavsi yviTeli sxivebi, romlebic Cems Tavze, saxis win qm-
ra aris civilizacia?
nian sxivebis konuss da Cems gadaadgilebasTan erTad momyvebian. es `adamis~ da `iberiis~ civilizaciebi
xilva ramdenjerme ganmeorda. dRes me amisi axsna ar SemiZlia, es
momavali kvlevis sakiTxia. dRes msoflios moazrovne sazogadoeba Semdeg civilizacie-
zemoT ganxiluli masalis mixedviT, msoflios uZvelesi bs moixseniebs: adamis, iberiis, CineTis, maias, egviptis da sxva.
civilizaciis xalxisTvis da maT Soris qarTvelebisT- rogorc vxedavT, civilizaciis cneba pirobiTia.
vis, manaTobeli sferoebis Tema uxsovari droidan iyo ra aris civilizacia?
cnobili, rac udidesi filosofiuri, miTologiuri da samyaros cvalebadoba kosmiuri procesebis ciklur ganviTare-
Rrmad kosmiuri movlenaa. basTanaa dakavSirebuli, rac, Tavis mxriv, ukavSirdeba samyaros
genetikuri kodis – `bedisweris~ Secvlas. rodesac erTi didi cik-
li mTavrdeba, iwyeba meore. yoveli mikro da makro samyaro erTi
didi kosmiuri procesis Semadgeneli nawilia, erTi didi sxeulia,
romelic mTliani samyaros kanonebs emorCileba. samyaros TiToeul
Semadgenel nawils, magaliTad: Cvens mzis sistemas, mis Semadgenel
planetebs, Tavisi cikluri ganviTarebis winaswardasaxuli `gegma~
aqvs, rac saerTo samyarouli didi gegmis nawilia. yoveli drois
didi ciklis dasasruls iwyeba axali. es ar niSnavs mxolod drois
gansazRvrul cikls, aramed es gulisxmobs imas, rom drois axal
cikls, romelic uflis mier winaswaraa `dadgenili~, aseve mohyve-
ba cvlilebebi genetikuri kodis doneze. Cemi azriT, magaliTad,
dinozavrebis gadaSeneba, ciklopuri adamianebis gaqroba da sxva,
sulac ar aris dakavSirebuli dedamiwaze meteoritis Camovard-
nasTan, aramed drois yoveli axali cikli iwvevs dedamiwaze axali
kosmosuri energiebis mosvlas, rasac maSindeli genetikuri kodis
dinozavrebma da ciklopurma adamianebma ver gauZles.
movida axali, iseTi dnm-is matarebeli adamis civilizacia,
romelic axali drois ciklis mier motanili energiebisgan aris
Seqmnili. adamis civilizaciaSi ar igulisxmeba mxolod adamiani,
aramed igulisxmeba gare samyaroc, romelic adamis kodzea ageb-
uli – gansxeulebuli. swored axla varT drois iseT momentSi,
roca sul raRac 2000 weliwadSi mTavrdeba adamis civilizacia,
xolo mzadeba axal civilizaciaSi Sesasvlelad dedamiwaze axla

28 29
daiwyo: polusebis Secvla, polarobis gaqroba, polusebis dnoba, amasTan, es xelnawerebi dResac Cveulebrivad ikiTxeba Tanamedrove
dedamiwis mizidulobis Zalis Semcireba, e.w. globaluri daTboba qarTul enaze da sruliad gasagebia, maSin, rodesac sxva xalx-
da sxva, rac yvelaze mniSvnelovania – ibadebian sxva dnm-is `indi- ebi Tavis Zvel enas xelaxla swavloben, vinaidan maT enaze daw-
go~ bavSvebi, usazRvroa maTi SesaZleblobebi. erTi civilizaciis erili Zveli xelnawerebi maTTvis dRes gaugebaria. qarTulma enam
meoreTi Secvla pirdapir genetikur kodze aisaxeba. samyaroSi pirvelsawyisidan dRemde TiTqmis Zalian mcirediT ganicada cvli-
erTi `saxis~ dnm-is moqmedebis xangrZlivoba aris civi- leba, masze dro ar moqmedebs, igi maradiuli drois matarebelia
lizacia. am niSniT, e.w. civilizaciaTa Soris ganixileba `ad- da ucvlelia.
amis~ da `iberiis~ civilizaciebi. am civilizaciebs odiTganve es adamis civilizacia emsaxureba suliwmindis – qalRmerTis mi-
saxelebi hqviaT. gamovikvlioT, ra enaze molaparake xalxma uwoda wier mobrZanebas da gamefebas. es kargad Cans Sumeris miTologii-
maT `adamis~ da `iberiis~ civilizaciebi. am sakiTxis kvleva gva- dan: qalRmerTi inana, dedofali cisa, mobrZandeba qvesknelis same-
Zlevs saSualebas davadginoT, Tu vinaa im pirveli genis matare- foSi, raTa gaxdes dedofali miwisac. Sumeris miTologiaSi miTi
beli eri, vis enazec ewoda `adamis~ da `iberiis~ civilizaciebi, inanas Sesaxeb oTxjer meordeba.
romeli xalxis enaSia sityvebi `adami~, `adamiani~ da `iberia~. adamis civilizacia oTxi ciklisgan Sedgeba, TiToeulis xan-
adamis civilizaciis saxeli sityva `adamian~-Tan aris dakav- grZlivoba 10 000 welia (qarTuli anbanis bibliuri kodiT). adamis
Sirebuli. yvela sakiTxis amosavali wertili bibliuri kabalaa, civilizacia 38 000 wlis win daiwyo, darCa 2000 weli. ax.w. 4 000
romelic msoflioSi arsebuli anbanebidan mxolod qarTul anbanSi wels civilizaciis axali cikli daiwyeba. msoflios xalxTa miTo-
aisaxeba. es aris codna samyaros genetikuri kodis Sesaxeb, sadac logia adamis civilizacias qalis fenomenis Secnobas ukavSirebs
pirveli kosmiuri saidumlos saxelia `adamiani~ – `adami–ani~, – samyaros ori urTierTsapirispiro pirvelsawyisis gamTlianeba-
romelic qarTuli anbanis pirvel `a-an~ aso–niSans Seesabameba. is SeerTebas.
aris `pirvelad Seqmnili, romlisganac yovelive gamovals~. Cinuri adamis civilizaciis maxasiaTebeli mxolod `adamiani~ ki ar
kabalas pirveli saidumlos saxelia `ci-an~ – `Semoqmedi~, Sumer- aris, aramed, dedamiwaze yvela da yvelaferi, rogoric aris, mx-
ebis kabalaTi `an~ aris cis RmerTi da `uzenaesi xelisufali~. olod adamis civilizaciisTvisaa damaxasiaTebeli. sxva civiliza-
qarTvelma mas `qarT adami~ – `adamiani~, xolo sxva xalxebma cias sxvagvari flora da fauna axasiaTebs, adamianic `sxvagvaria~,
uwodes `adami~. swored aqedan daiwyes qarTvelebma welTaRricx- rasac dedamiwaze moqmedi misi Sinagani da kosmosidan mosuli ener-
vis aTvla `qarT adams aqaT~. maSasadame, aqedan gamomdinare, `ada- giebi ganapirobeben.
miani~ qarTuli sityvaa da `adamis~ civilizaciasac es civilizaciaTa cvla samyaroSi mxolod genetikuri kodis
saxeli qarTuli enidan ewoda. ar meguleba msoflioSi arc doneze cvlilebis Sedegad miiRweva.
erTi sametyvelo ena, garda qarTulisa, romelzec adamians `adami- iberiis civilizacia mikrocivilizaciaTa usasru-
ani~ hqvia. es imis mimaniSnebelia, rom babelonis godolamde xalxi lo jaWvia, maradiuli da uwyvetia, romlis erT-erTi
erT enaze laparakobda da es iyo qarTuli ena. amis udidesi das- Semadgeneli nawilia `adamis~ civilizacia.
turia is, rom kabalas codnas, romelsac mxolod qarTuli anbani sitya `iberia~ qarTuli fenomenia da sityva `beridan~ modis.
Seesabameba, mxolod qarTvelTa kuTvnilebaa. qarTuli anbaniT mx- qarTvelTa 64 xvTisSvili samyaros ZiriTadi Semoqmedni arian,
olod qarTul enazea dawerili uZvelesi qarTuli xelnawerebi. yvela aris `beri~. samyaros Semoqmedi mamaRmerTi msoflios yve-

30 31
la xalxs `beri~-s, TeTrwvera moxucis saxiT ecxadeba. amerikis ake xalxma daarqva. es aSkarad metyvelebs imaze, rom `babelonis
uZvelesi tomebic ki TeTrwvera moxucs scemdnen Tayvans, Tum- godolamde~ xalxi erT enaze – qarTul enaze laparakobda. sinur
ca wverosani mamakaci ar enaxaT, maT mamakacebs wveri ar hqondaT. mravalTavSi Cvenma winaprebma qarTvelebs anderZad dagvitoves wi-
TeTrwvera mamaRmerTis aRqma gamocxadebiT miRebuli informa- naswarmetyveleba: `meored mosvlisas macxovari am enaze (qarTul
ciaa. `beri~ qarTuli sityvaa. qarTvelebis garda ar meguleba enaze) ganikiTxavs da amxilebs qveyanas~. vinaidan qarTuli bolo
sxva romelime eri, romelic TeTrwvera moxucs `bers~ uwodebdes. Jamis enad moiazreba, pirveli Jamis enac qarTuli iqneboda – sam-
amavdroulad, qarTvelebs gvaqvs sityvebi: beberi, dedaberi, beri, yaroSi yvela da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba.
berdeda, berberi. amasTan, mxolod qarTvelebs hyavT miTologiaSi b-n zviad gamsaxurdias gamokvleviT, ioanes gamocxadebaSi
64 xvTisSvili – samyaros ZiriTadi Semoqmedni, yvela isini arian macxovari eubneba Tavis mowafeebs: `momavalSi suliwmindam unda
`berebi~. swored amis gamo, anu vinaidan samyaros ZiriTadi amxilos sofeli codvisaTvis da amave dros unda mohmadlos rCeu-
Semoqmedni arian `berebi~, civilizaciasac `iberiis~ lebs saRvTo sibrZne~.
civilizacia ewodeba. sityva `iberia~ qarTuli fenome-
nia. odiTganve saqarTvelos `iberia~ erqva. adamis civ-
ilizaciis dasawyisidan dRemde SemorCenili sityvebi
`adami~ da `iberia~ mxolod qarTuli enis kuTvnilebaa,
rac qarTvelTa enis da eris pirvelsawyisobis mimaniS-
nebelia.
msoflios mecnierTa varaudiT, preistoriuli msoflio ibe-
riul-kavkasiuri tomebiT iyo dasaxlebuli. saocaria Sveicariel
da germanel mecnierTa aRmoCena – egvipteli faraonebi da egviptis
mkvidrTa naxevarze meti genetikurad kavkasielebi arian. kavkasi-
uri genebi aqvT germanelTa 45%-s, SveicarielTa 50%-s, espanelTa
70%-s. Tanamedrove evropis mkvidrTa naxevarze meti genetikurad
kavkasielebi arian. qarTvelebs qarTveloba Signidan gvaweria –
dnm-is or spiralSi qarTuli aso-niSnebis energetikuli gacxade-
baa samyaros oTxi sawyisisgan (miwa, wyali, haeri, cecxli) Sedge-
nili 64 nukleinmJavas `tripletebi~ (samwnulebi). RmerTma jer
qarTuli anbani Seqmna, rogorc samyaros genetikuri kodi, xolo
Semdeg amis safuZvelze Seqmna da dResac, yovel wuTs da yovel wams
iqmneba samyaro. mova dro, roca Seiqmneba specialuri xelsawyo
`iberiuli~ da kidev ufro adreuli civilizaciis adamianTa genis
gamosavlenad. zemoT aRniSnulidan gamomdinare, rogorc `adamis~,
ise `iberiis~ civilizaciebs saxelebi qarTul enaze molapar-

32 33
qarTuli welTaRricxva `qarT adams aqaT~ oni~, sibrZnis qalRmerTis saxelia, rac, aseve, uflis saxelsac
ukavSirdeba.
da `dasabamiTgan~ istoriuli Zeglebis warweraTa ganxilvis Sedegad vTvli, rom
Sua saukuneebSi, roca es warwerebi sruldeboda, ukve dakarguli
istoriul Zeglebsa da uZveles qarTul xelnawerebSi mravlad iyo codna imis Sesaxeb, Tu saidan iwyeboda aTvla `qarT adams aqaT~
moipoveba ama Tu im movlenaTa daTariReba welTaRricxviT `qarT da `dasabamiTgan~. marTalia, ukve SecdomiT, magram mainc grZel-
adams aqaT~ da `dasabamiTgan~. bevri qarTveli mecnieri muSaobda deboda welTaRricxvis daTariReba `qarT adams aqaT~ da `dasa-
imis dasadgenad, Tu saidan iwyeboda da rasTan iyo dakavSirebuli bamiTgan~. saidan iwyeba am welTaRricxvaTa aTvlis wertilebi da
qarTuli welTaRricxvis aTvlis wertilebi – `qarT adams aqaT~ rasTanaa es dakavSirebuli?
da `dasabamiTgan~, magram uSedegod. es sakiTxi dRemde ar aris jer kidev Zvel samyaroSi adamianebs hqondaT imis codna, rom
gamokvleuli. winamdebare kvleva dasturia imisa, rom iberiul- RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT. maTi
qarTul-xeTuri civilizacia ukve daxvda `adamis civilizacias~, azriT, TiToeuli aso-niSani aris damoukidebeli arseba, rogorc
romelmac pirveli adamis mosvlis dRidan daiwyo welTaRricxvis kosmosuri elementi, aRniSnavdnen ricxviT da RmerTis gansa-
aTvla `qarT adams aqaT~. radgan samyaros genetikuri kodi qarTu- kuTrebuli niSniT gamosaxavdnen.
li anbania da kabalas codna gveubneba, rom `adamis~ civilizaciis TiToeul aso-niSans Seesabameboda arsTa wrebrunvis kosmi-
pirveli kosmiuri periodi aris a-an aso-niSanTan dakavSirebuli, uri suraTi, romelic samyaroSi moqmedebda im xangrZlivobiT, ra
amitom pirvel adams qarTvelebma vuwodeT `adami-ani~, xolo ricxvic weria mis gverdiT anbanSi. es aris cisa da miwis, xiluli-
msoflios Zveli civilizaciis xalxma ubralod – `adami~. cxadia, sa da uxilavis da rac aris maT Soris erTiani cocxali kosmiuri
welTaRricxvas `adams aqaT~ 8000 wlis win ver daiwyebda is xalxi, procesis asaxva. codna amis Sesaxeb gadmocemulia miTologiaSi,
romelic sakvebis mosapoveblad pirvelyofiliviT tyeSi darboda. arqeologiur da istoriul Zeglebze simboluri gamosaxulebebis
bibliaSi mravladaa iberiul-qarTul-xeTuri civilizaciis kvali, saxiT.
romlis mixedviTac, xeTebs adamis civilizaciis dasawyisSi ukve dedamiwaze mcxovrebi yvela adamiani erTi geneti-
hyavdaT mefe, hqondaT saxelmwifo moqmedi kanonebiT. kuri kodiTaa Seqmnili, erT navSi zis, rasac dedamiwa
ebraelma erma dRevandeli izraelis teritoriaze pirveli mi- hqvia da erT kosmosSi dacuravs. amitom miRebuli in-
webi saCuqrad qanaaneli xeTebis `mefisgan~ miiRo, rodesac abraamma formacia adamianis Sida samyarodan, dedamiwidan Tu
mas saras dasasaflavebeli adgili sTxova. sityva `qanani~ – `qan- galaqtikidan, erTnairia. erTnairia samyaros aRqma.
a-ani~ Sedgeba `qan~ da `ani~-sgan, rac qarTuli anbanis aso-niS- amitom, odiTganve yvela adamians mikro Tu makro sam-
nebia. jer kidev pirveli adamianebi aso-niSnebs Semoqmed RmerTebad yaros Sesaxeb erTnairi azrovneba aqvs. miTologiuri
miiCnevdnen. sityva `xe-Ti~ qarTuli sityva `xe~-dan momdinareobs procesebi sxvadasxva xalxSi meordeba, mxolod moqmed
da sicocxlis `xe~-s ukavSirdeba. cnobilia qalRmerT inanas si- pirTa saxelebia gansxvavebuli.
cocxlis xe `me-si~, aqedan iwarmoeba sityva `me-si-a~, rac aseve jer kidev pirvel adamianebs gaxsnili hqondaT e.w. `mesame Tva-
qarTuli warmoSobisaa. `me~-s RvTaebrivi kanonebi aqvT Sumerebs, li~. isini xedavdnen da aRiqvamdnen samyaros yvela ganzomilebaSi.
`me~-ebi awesrigeben samyaros Seqmnis dRidan, xolo `si~ – `si – droTa ganmavlobaSi es `Tvali~ daixura da metafizikuri Tvise-

34 35
bebi SemorCaT mxolod qurumebsa da xeldebul adamianebs. adami- RmerTis Seqmna. Cems xilvebSi arsTa wrebrunvis kosmiur suraTebSi
anebi Tavis irgvliv yvelafers awyobdnen samyaros wrebrunvis ko- asomTavruli aso-niSnebi mamaRmerTs Tavze adgas, xolo mxedruli
smiuri suraTebis mixedviT. isini Tavis Tavs aRiqvamdnen, rogorc – kosmiur mxedars Sublze aweria. aqedan gamomdinare, vTvli, rom
samyaros samyaroSi, Tavs Tvlidnen samyaros wevrad da cxovrobd- qarTuli anbanis aso-niSnebi xilviT miRebuli informaciaa.
nen misi kanonebiT. uZvelesi codna anbanis Sesaxeb dRes Cvenamde zemoT moyvanil `kabalas~ codnaze dayrdnobiT, warmovaCinoT
moRweulia `kabalas~ saxiT: CineTis `i-Zini~-s `cvalebadobaTa giorgi merCules (Xs.) sityvebis `qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis
wigni~, romelSic samyaros qmedeba gamosaxulia 6 xaziT, Sedge- ...~ arsi, sadac `qarTul ena~-Si, Cemi azriT, qarTuli anbani,
nili 64 heqsagramiT, egviptis `taro~-s 78 arkani; Sumeris `me~-s rogorc samyaros genetikuri kodi moiazreba. TiToeuli aso-
`xvTaebrivi kanonebi~ da evropelTa `runebi~. niSnis gverdiT miwerili cifri asaxavs am aso-niSnis Sesabamisi
msoflioSi arsebuli yvela anbanidan mxolod qarTul anbanSi kosmiuri energetikis moqmedebis xangrZlivobas mikro Tu makro
aisaxeba `kabalas~ uZvelesi kosmiuri codna RmerTze, adamiansa samyaroSi, drois fardobiTobis dacviT – `aTasi viTarca erTi~
da samyaroze, mis yvela ganzomilebaSi. RmerTma jer Seqmna qarTu- (iovane-zosime).
li anbani, rogorc samyaros genetikuri kodi da amis safuZvelze `kabalas~ kosmiur codnaze dayrdnobiT, warmovaCinoT qarTul
Seiqmna samyaro. is yvelaferSia da yvelaferi masSia. msoflio am istoriul Zeglebsa da xelnawerebSi asaxuli Canawerebi: `qarT ad-
codnas `kabalas~ saxelwodebiT icnobs. `kabalas~ saqarTvelosTan ams aqaT~, `adams aqaT~ da `dasabamiTgan~. vinaidan qarTuli anbania
da qarTul anbanTan mivyavarT. `kabala~ – `kaba-ali~ qarTuli si- genetikuri kodi, welTaRricxvebic `qarT adams aqaT~ da `dasabam-
tyvaa da cecxlis stiqiis samoss – materias, anu `kabas~ niSnavs. iTgan~ aucileblad masTan unda iyos dakavSirebuli.
`kabalas~ codna rom qarTulia, amis dasturia isic, rom aRmosav- iulius afrikelis (ax.w. 221 w.) qronologiiT, 6000 wlis bo-
leT saqarTvelos hereTs-saingilos odiTganve `kabala~ erqva. losaTvis unda dasrulebuliyo samyaros arseboba da gaxsniliyo
azerbaijanSi dResac SemorCenilia qalaqi `kabala~, aseve saqarT- `aTaswlovani sulTaoba~, anu `qristes aTaswlovani mefoba morw-
veloSi, lagodexsa da yvarels Soris, aris mdinare `kabali~ da muneebTan~. qristes `meored mosvlis~ TariRad adamidan 6000 weli
sofeli `kabali~. es ki `kabalas~ codnis sadaurobis kvlevisas um- iyo miCneuli. es sakiTxi kargadaa asaxuli Sumer-aqadis Zv.w. 3400
niSvnelovanesi faqtoria. es sakiTxi msoflios xalxisTvis Zalian wlis qvis beWedzec.
mniSvnelovania, radgan ebraelTa codna `kabalas~ Sesaxeb gveub- andria bizantieli (ax. w. 352 w.), 200 wliani pasqaluri tab-
neba, rom `kabala~ aris igive `Tora~ da bibliis xuTwigneuli, ulebis Semdgeneli, qveynis gaCenidan qristes dabadebamde 5600
anu `Zveli aRTqma~. qarTuli anbanis mixedviT, `kabalas~ codnaze wels iTvlida. mignebulia aseve wyaro qarTvelTa 5604 wliani
dayrdnobiT, SegviZlia ganvsazRvroT: rodis daingra babelonis erasi.
godoli, rodis moxda warRvna, ra aris gralis Tasi, oqros saw- samecniero sazogadoeba aTvlis wertilebs `dasabamiTgan~,
misi, noes kidobani, samyaros Seqmnis 6 dRe; masSi aisaxeba samyaro `adamidan~, anu `adams aqaT~, dRemde erT aTvlis wertilad miiC-
warRvnamde da warRvnis Semdeg; samyaros oTxi sawyisis kosmiuri nevs. arada, zemoT moyvanili msjelobiTac TvalsaCinoa, rom maT
periodebi; masSia samyaros yvela saidumlo. Soris TiTqmis 400 welia sxvaoba: `dasabamiTgan qristemde~ 5600
RmerTi ambobs: `me var ani da oxi~, rac anbanis uzenaesobas war- weli da `adamidan qristemde~ 6000 weli. aqedan gamomdinare, ax.w.
moaCens. es niSnavs, rom anbani TviT RmerTia, adamians ki ar SeuZlia 2000 wels Seesabameba `adams aqaT~ 8000 weli. qarTvelebi dasabami-

36 37
aso-niSnis kosmiurobis gamoxatulebaa, rac gveubneba, rom qarTu-
li anbanis mixedviT `a-an-1~ aso-niSani aris `qarTuli adami~, anu
`adami-ani~. Tu gaviTvaliswinebT, rom `qarTuliTa eniTa Jami Sei-
wirvis~, maSin 6000 weli `adamidan~, anu `qarT adams aqaT~, emTx-
veva qarTuli anbanis `x-xan-6000~-is Sesabamis kosmiur periods.
qarTul metyvelebaSi `xan~ aris `dro~, e.i. qriste aris igive
`dro~, `drois mbrZanebeli~, `droni mefoben da ara mefeni~. yve-
laferi dros eqvemdebareba, samyaro drosa da sivrceSia gacxade-
buli.
maSasadame, aRniSnulis mixedviT, `adams aqaT~, ufro zustad
`qarT adams aqaT~ aTvlis wertili `kabalas~, kerZod ki, evropel-
Ta `runebis~ mixedviT, aris qarTuli anbanis `a-an-1~ aso-niSnis
Sesabamisi kosmiuroba.
ganvixiloT, Tu ras niSnavs aTvlis wertili `dasabamiTgan~.
visargebloT Sumerebis `me~-s `xvTaebrivi kanonebiT~, sadac 22-e
aris `warRvna~ da migvaniSnebs 22-e `saidumloze~, romelSic moi-
azreba `warRvnis~ kosmiuri procesi samyaroSi. qarTul anbanSi
mas Seesabameba 22-u-un-400 aso-niSani. Tu aviTvliT aqedan 5604
(5600w.) wels, igi emTxveva qristes mosvlis periods, anu `qarT
adams aqaT~ 6000 wels, rac axali welTaRricxvis dasawyiss, anu
axali welTaRricxvis nul wels Seesabameba.
aSkaraa, rom qarTul welTaRricxvaTa aTvlis wertilebi
dan qristemde 5604 wels iTvlidnen. `qarT adams aqaT~ da `dasabamiTgan~ erTi da igive ar aris da maT
ganvixiloT es sakiTxi `kabalas~ kosmiuri codnis safuZ- Soris 400 welia sxvaoba.
velze, anu saidan aiTvleboda da ras ukavSirdeba aTvlis wertili aTvlis wertili `qarT adams aqaT~ Seesabameba qarTuli an-
`adams aqaT~ da `qarT adams aqaT~. ganvixiloT evropelTa `rune- banis `a-an-1~ aso-niSnis kosmiurobas, romlis saxeli evropelTa
bi~, romelic ar aris ucxo qarTvelTa uZvelesi azrovnebisTvis. `runebiT~ aris `ada­mi­ani~, xolo `dasabamiTgan~, Sumerebis `me~-s
`runebi~ gamosaxulia xevsureTis qvebze, borjomis xeobaSi qurum `xvTaebrivi kanonebis~ mixedviT, aris qarTu­li anbanis u-un-400
qalTa diskoebsa (Zv.w. XVII-Xs.s.) da arqeologiur Tu istoriul aso-niSani da misi saxelia `warRvna~. maSasadame, `dasabamiTgan
Zeglebze. evropam dRemde ar icis saidan mivida `runebis~ sibrZne 5604w. (5600w.) qristes mosvlamde~ aris aTvla `warRvnidan~ da am
maTTan. yvela `runas~ (saidumlos), anu kosmiur process, Tavisi or aTvlis wertils Soris, `qarT adams aqaT~ da `dasabamiTgan~,
saxeli aqvs. pirveli `runas~ saxelia `adamiani~ (`Человек“), e.i. sxvaoba 400 welia.
`adami-ani~. evropelTa `runebis~ mixedviT, igi anbanis pirveli zemoT moyvanili msjeloba kidev erTi dasturia imisa, rom

38 39
qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia, `qarTuliTa eniTa Jami guldasawyvetia, rom Cveni erisTvis da ara mxolod Cveni er-
Seiwirvis~ da `yoveli saidumloÁ amas enasa Sina damarxul ars~. isTvis umniSvnelovanes Zegls dRemde ar eRirsa dRis sinaTle da
ganvixiloT ramdenime is- 20 welze metia janaSias saxelmwifo muzeumis sacavSia Caketili.
toriuli TariRi axali Tval- dReisaTvis igi ar aris samuzeumo eqsponati, riTac qarTveli eri
TaxedviT: samarTlianad iamayebda.
1. 1984 w. sof. davaTSi, msoflios Zveli civilizaciis yvela xalxis miTologiaSi
romelsac adre daoTi erqva, aR- damwerlobis Semqmneli qalRmerTia. es azrovnebaa asaxuli dava-
moCenilia stela, romelzedac Tis stelazec. masze asaxuli samyaros deda, gulis adgilas xv-
gamosaxuli asomTavruli anban- Taebrivi bavSviT, gamosaxulia jer kidev matriarqatis periodis
is 37 aso-niSani ganlagebulia 6 azrovnebiT. igi oqros sawmisis-cecxlis stiqiis energetikas
xazze (7,6,5,7,6,5 da 1) Cazneqil- asaxavs, romlis kosmiuri aqtivobis periodi ax.w. III aTaswleu-
amozneqili xazebiT ori trigra- lia. saqarTvelo da zogadad qarTuli geni mas `iberiis xvTism-
mis saxiT, rac gvaZlevs CineTis Sobels~ uwodebs. Cven `iberiis xvTismSoblis~ wilxvedri qveyana
`i-Zini~-s erT-erT heqsagramas.
es pirdapiri paralelia `dao~-s
filosofiisa. lao-Zi `dao~-s
samyaros dedad aRiarebda. TviT
`da-o~ qarTuli sityvaa. davaTis stelaze mecnierebma amoikiTxes
cifri 5320, rac, Cemi azriT, Zeglis Seqmnis TariRs warmoaCens.
zemoT moyvanili msjelobis gaTvaliswinebiT, am SemTxvevaSi, aT-
vlis wertilad ar SegviZlia miviCnioT `dasabamiTgan~, vinaidan
`u-400~ aso-niSanze gansakuTrebuli raime miniSneba stelaze ar
gvaqvs, amasTanave, anbani srulad aris dawerili da marTebuli
iqneba 5320 aviTvaloT `a-an-1~ asoniSnidan, anu `qarT adams aqaT~,
rac mogvcems Zv.w. 680 wels. (6000-5320=680).
gansakuTrebiT aRsaniSnavia, rom qarTve­lTa winaprebi samyaros
qmedebas ara mxolod 6 xaziT gamosaxavdnen, aramed TiToeul xazze sveticxoveli
ganalagebdnen aso-niSanTa garkveul raodenobas da garkveul aso-
niSnebs, CineTis `dao~-s filosofiis kuTxiT am Zeglebis Seswav­la da misi Svilebi varT. amasTanaa dakavSirebuli V s. moRvawis pe-
momavlis saqmed mimaCnia. tre iberis saxeli. saqarTvelos odiTganve iberia erqva.
davaTis stela msoflioSi erTaderTia, romelze- TbilisSi unda aSendes qarTuli kabalas, qarTuli anban-
dac qarTuli asomTavruli anbanis 37 aso-niSania is muzeumi, romelSic centralur adgils davaTis da Saragasis
gamosaxuli. igi aris Zv.w. 680 wlis Zegli. stelebi daikavebs.

40 41
2. mcxeTis sveticxovlis taZris gare kedlis warwera gvamc- ramodenime farnavazi – farnavazianTa Sto, iseve, rogorc bagra-
nobs: `q. adams aqaT SvidiaTas as oTxmocda eqvssa...~, sadac aso- tionTa Sto, romelTagan erT-erTi farnavazi Zv.w. III saukuneSi
niSani `q~ igive sityva `qarT~-is Semoklebuli Canaweria, rac gul- cxovrobda da romelsac qarTuli enis `ganvrcobasTan~ araferi
qarTls, gul-marTals, gul-wrfels ukavSirdeba. swored aqedan aqvs saerTo.
iwarmoeba sityvebi `qarT-li~, `qarT-veli~, `sa-qarT-velo~. Se- Tu gaviTvaliswinebT, rom sveticxovlis taZris warweris
gaxsenebT, rom SumerTa qriste – sini miTebSi xSirad moixsenie- mixedviT ax.w. XII saukunes Seesabameba `qarTul adams aqaT~ 7186
ba sityviT `wrfeli~, anu gulwrfeli, gulmarTali. am sakiTxs weli, maSin Zv.w. III saukune veraviTar SemTxvevaSi ver iqneba
ukavSirdeba da aqedan modis `marTlmadidebloba~, anu marTali `qarTul adams aqaT~ 3712 weli, radganac maT Soris sxvaoba, Canaw-
sityvis madideblebi, aseve sityvebi `samarTali~ da `sasamarTlo~. eris mixedviT, 3474 welia (7186-3712=3474).
Sumeri mefeebi da didebulebi Tavs imiT iwonebdnen, rom isini Tavis maSasadame, qarTvelTa mefe farnavazi, romelmac `ganavrco ena
yoveldRiur saqmianobasa da adamianebTan urTierTobaSi iyvnen sa- qarTuli ... Seqmna mwignobroba qarTuli~, mefobda Zv.w. 2288w.
marTlianebi. adreqristianuli SexedulebiT, qriste movida adami- ax.w. 2012 wels sruliad saqarTvelom unda izei-
dan 6000 wels. aq moyvanili sveticxovlis kedlis warwera `qarT mos qarTvelTa mefis, farnavazis mier qarTuli enis
adams aqaT~ 7186 weli iqneba ax.w. 1186 weli (7186-6000=1186). maSas- sruliad saqarTveloSi `ganvrcobis~ da qarTuli mwi-
adame, sveticxovlis taZris aRmosavleTis gare kedlis warwera gnobris Seqmnis 4300 weli.
Sesrulebulia ax.w. 1186 wels (qvaze aweria `mefoba giorgisa~). gansakuTrebiT minda aRvniSnoT, rom es wigni – `qarTuli geni
3. qarTveli mematiane leonti mroveli (XI-s). `qarTlis cx- iberiis civilizaciaTa saTaveebTan~, eZRvneba qarTvelTa mefe far-
ovrebis~ qronologiuri komentaris mixedviT, gvamcnobs: `ese far- navazis mefobis 4300 wlisTavs.
navaz iyo pirveli mefe qarTlsa Sina qarTlosis naTesaviTgani. aman zemoT ganxilulis safuZvelze SegviZlia davaskvnaT, rom
ganavrco ena qarTuli da arRaraÁ izraxeboda sxuaÁ ena qarTlsa qarTvelebma `qarT adams aqaT~ aTvla daiwyes adamis civilizaciis
Sina Tvinier qarTulisaÁ da maSin Seqmna mwignobrobaÁ qarTuli~. IV ciklis dasawyisidan. am periodis adams uwodes `qarT adami~,
`aqa mwignobroba daiwyes qarTvelTa qarTul adams anu `adami-ani~. e.i. pirveli `adami~ samyaros moevlina qarTuli
aqaT `ZRib~ (Zv. w. 3712) wels~. anbanis kodis mixedviT `a-an~ aso-niSnis kosmiur periodSi. ax.w.
`kabalas~ kosmiuri codnis qarTul anbanTan paralelis 2000 wels `qarT adams aqaT~ Seesabameba 8000 weli.
mixedviT, gamovTvaloT mefe farnavazis mefobis periodi: `qarTul qarTvelebma icodnen rodis daiwyo `adamis~ civi-
adams aqaT~ qristes mosvlis periodi 6000 welia, ris Sedegadac lizacia, amitomac aqedan daiwyes drois aTvla `qarT adams aqaT~
miviRebT 6000-3712=2288. maSasadame, Zv.w. 2288 wels qarTlis da es welTaRricxva TiTqmis XIX saukunemde grZeldeboda.
mefe farnavazma SemoiRo qarTuli mwignobroba mTeli qarTvelebs gvaqvs meore welTaRricxva – `dasabamiTgan~, anu
maSindeli saqarTvelos teritoriaze. warRvnidan. qarTvelebma icodnen, rodis moxda `warRv-
dRes samecniero sazogadoebis azriT, mefe farnavazis mefobis na~ da mas `dasabami~ uwodes. ax.w. 2000wels `dasabamiTgan~
periodi Zv.w. III s. pirveli naxevaria, rac arasworad mimaCnia. Seesabameba 7600 weli.
qarTulma sazogadoebam unda gaiTvaliswinos, rom qarTvelebs `qarT adams aqaT~ da `dasabamiTgan~ daTariRebuli istoriu-
erTi mefe ki ar hyavda farnavazi, aramed, saqarTveloSi mefobda li movlenebis Sesaxeb warwerebi mravladaa saqarTveloSi isto-

42 43
riul Zeglebsa da Zvel qarTul xelnawerebSi.
vfiqrob, msoflioSi ar moiZebneba uZvelesi civilizaciis
q
` ebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~
romelime eris xalxi, romelTac ase myarad, xazgasmulad da dama- `bolod yovli dafaruli
jereblad hqondes dRemde motanili sakiTxi, imis Sesaxeb, Tu ro- saqme cxadad gamocxaddes~.
dis daiwyo `adamis~ civilizacia, rodis moxda `warRvna~ da de-
damiwaze kacobriobis am umniSvnelovanes movlenebs ukavSirebdes SoTa rusTaveli
Tavis or welTaRricxvas. es gvaqvs qarTvelebs, rac gvaZlevs imis
safuZvels, aRvniSnoT, rom qarTveli eri, anbanis, rogorc samyaros qarTuli sasuliero mwerlobis umniSvnelovanesi Zeglis
genetikuri codnis mflobeli, jer kidev adamis civilizaciis da- `qebaჲ da didebai qarTulisa enisaჲ~-s oTxi xelnaweria dRemde
sawyisSi iyo udidesi civilizaciis eri. sxvagvarad, qarTvelebi moRweuli. yvela xelnaweri gadawerilia sabawmindis lavraSi,
adamis civilizaciis pirvelive dReebidan welTaRricxvas ver dai- ierusalimis maxloblad da daculia sinas mTis wm. ekaterines mon-
wyebdnen. amis dasturia mTel saqarTveloSi mimobneuli istoriu- asterSi, sadac qarTvelebi adridanve moRvaweobdnen.
li Zeglebi. miCneulia, rom `qebaÁ~-s nusxebi gadawerilia X saukunis cno-
qarTveli eri kavkasiaSi arsaidan mosuli ar aris bili mwignobarisa da moRvawis iovane-zosimes xeliT da mis mierve
da odiTganve adgilobrivi mkvidria. CarTulia xelnawerebSi.
qarTvelebi da saqarTvelo iberiis civilizaciis da didi `xe- am xelnawerTa Soris yvelaze adreuli ,,qebaჲ”-s teqsti 1883 w.
Tebis~ saxelmwifos nawili varT da rom ar dagvekarga Cveni `xe- Camoitana a. cagarelma, romelic gamoaqveyna 1888 w. da dRemde dac-
Toba~, saqarTvelos yvela kuTxes vuwodeT `ka-xeTi~, `ku-xeTi~, ulia peterburgis sajaro biblioTekis xelnawerTa fondSi. 1902
`mes-xeTi~, `java-xeTi~, `kol-xeTi~. gavixsenoT giorgi merCules wels Sedga samecniero eqspedicia sinaze n. maris da iv. javaxiSvi-
(Xs.) sityvebi: `qarTlad friadi (xuTi) qveyana aRiracxebis...~, lis monawileobiT. maT moiZies iovane-zosimes xelnawerTa krebuli
saqarTvelos dedaqalaqis saxelic `mc-xeTa~ sityva `xeTa~-sTan `sinuri mravalTavi~, romelic sxvadasxva siZvelis, xasiaTisa da
aris dakavSirebuli. sityva `iberia~ qarTuli sityvaa da qarT- liturgiuli daniSnulebis xelnawerebisagan Sedgeba da swored aq
velTa xvTisSvilebs – berebs ukavSirdeba. qarTul enaSi gvaqvs si- aRmoaCines `qebaჲ~-s oTxive xelnaweri, romelsac boloSi erTvis
tyvebi: beberi, beri, dedaberi, berberi, rac sxva enaze molaparake saZiebeli-CamonaTvali am krebulSi Sesuli xelnawerebisa. saZie-
xalxisTvis ucxoa. msoflios xalxebi odiTganve bers – TeTrw- beli migviTiTebs, rom xelnawerTa krebuli mTavrdeba 21-23 nom-
vera moxucs scemdnen Tayvans. `iberiis~ civilizacias es saxeli riT – `Sesxmaჲ qarTvelTaჲ da qarTvelTa enisaჲ~.
qarTul enaze molaparake xalxma daarqva. iovane-zosimes `qebaჲ~-s oTxive xelnaweris fotoasli devs
Tbilisis xelnawerTa institutis fondSi. isini gamoqveynda 1940w.
n. maris da iv. javaxiSvilis mier. xelnawerTa institutSi daculi
oTxi xelnaweridan pirveli sami TiTqmis erTnairia, dawerilia
nusxa-xucuri anbaniT da miwerili aqvs, rom gadamweri iovane-
zosimea. xolo meoTxe – gansxvavebuli teqstia, asomTavruliTaa
Sesrulebuli da ara aqvs miwerili gadamweris vinaoba, e.i. avtori

44 45
ucnobia. mecnierebi Tvlian, rom meoTxe xelnaweri araa iovane- aris winaswarmetyveleba qarTuli genis, anbanis da enis udidesi
zosimesi. kosmiuri da RvTiuri misiis Sesaxeb. `sinuri mravalTavi~, gad-
bevrma qarTvelma mweralma imuSava `qebaჲ~-s teqstze. maT So- awerili iovane-zosimes mier, romelSic `qebaჲ~-s xelnawerebic
ris iyo pavle ingoroyva, romelmac Zireulad Secvala `qebaჲ~-s Sedis, qarTveli erisTvis da ara marto CvenTvis, fasdaudebeli
zosimeseuli teqsti. swored amis Sedegad waiSala ZiriTadi arsi sulieri Rirebulebisaa.
`qebaჲ~-s winaswarmetyvelebisa, Tu vis, ratom da rodis unda ve- aseT wminda adgilze daweril da erisTvis udidesi mniS-
lodoT da rodis unda moxdes qarTuli anbanis saidumlo kodis vnelobis teqstSi, rogoricaa iovane-zosimes `qebaÁ da didebaÁ
gaxsna. Sedegad, qarTvel sazogadoebas moevlina axali, XX sau- qarTulisa enisaჲ~, romelic dawerilia `saxeliTa RmrTisaჲTa~
kuneSi dawerili `qebaჲ~, romelsac namdvil `qebaჲ~-sTan mcir- (`qebaჲ~-s meore da mesame xelnawerebs aweria zemoT), ar SeiZleba
eodeni msgavsebaRa SemorCa (ix. p.ingoroyva `TxzulebaTa kreb- aramc Tu teqstis Zireuli Secvla, aramed yovlad dauSvebelia
uli~, t. III. 1965 w.). p. ingoroyvas `qebaჲ~-s teqstia dabeWdili Tundac erTi aso-niSnis gamokleba, damateba an gadanacvleba. Zveli
`qarTuli proza~-s I tomSi da, saerTod, nebismier qarTul pub- sibrZne gveubneba, rom `saxeliTa RmrTisaჲTa~ daweril teqsteb-
likaciaSi gamoqveynebulia ara iovane-zosimes, aramed pavle in- Si yoveli umniSvnelo cvlilebac ki `samyaros dasasruls~ moas-
goroyvas `qebaჲ~-s teqsti, xolo avtorad cxaddeba iovane-zo- wavebs. imeds vitoveb, rom aRniSnuli sakiTxis gamosasworeblad
sime an saerTod aravin. mecnierebi Seiswavlian da ganixilaven aqtiur monawileobas miiRebs rogorc sapatriarqo, aseve qarTuli
ara iovane-zosimes, aramed pavle ingoroyvas `qebaჲ~-s teqsts. samecniero sazogadoeba. qarTvelma erma unda ixilos iovane-zo-
qarTul taZrebSic da lazarobis sadResaswaulo wirvazec ikiTx- simes `qebaჲ~-s marTali teqsti, romelic sulac ar aris rTuli
eba ara iovane-zosimes, aramed pavle ingoroyvas `qebaჲ~-s teqsti, mosapovebeli – samive xelnaweris fotoasli Tbilisis xelnawer-
xolo avtorad kvlav cxaddeba iovane-zosime. `qebaჲ~-s namdvil Ta institutis sacavSia daculi. gTavazobT iovane-zosimes (X-s)
xelnawerebSi saerTod araa naxsenebi sityvebi: `mesiisa~, `as oTxi samive xelnaweris Sejerebul teqsts lili xevsurianis da tariel
ese weli da wili anbanisaჲ~ da sxva. futkaraZis wignidan `qebaÁ da didebaÁ~:
mxolod ori Tanamedrove mecnieri da mkvlevari ganixilavs
`qebaჲ~-s namdvil zosimeseul teqsts – zviad gamsazurdia da mur- saxeliTa RmrTisaჲTa
Taz Caxava.
ra gviSlis xels, rom dRes gavrcelebuli da sazogadoebisT-
vis cnobili `qebaჲ~-s avtorad sajarod gamovacxadoT misi namdvi-
`qebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~
li avtori, XX saukunis mkvlevari pavle ingoroyva?! vis sWirdeba damarxul ars enaÁ qarTuli dRedmde meored
qarTveli eris ase mwared motyueba?! vimedovneb, rom es Segnebu- moslvisa misisa sawamebelad, raÁTa
lad ar xdeba.
yovelsa enasa RmerTman amxilos amiT eniTa.
SegaxsenebT, rom iovane-zosimes `qebaჲ~-s xelnawerebi Seiqmna
da gadaiwera X saukuneSi iseT wminda adgilas, rogoricaa ieru- da ese enaÁ mZinare ars dResamomde da saxarebasa
salimis sabawmindis lavra da amJamad es xelnawerebi inaxeba si- Sina amas enasa lazare hrqჳan.
nas mTis wm. ekaterines monastris xelnawerTa sacavSi. `qebaჲ~

46 47
da axalman nino moaqcia da helene dedofalman, iovane-zosimes `qebaჲ~-s xelnawerebTan dakavSirebiT, Cemi
gamokvlevebi gamoica wignad `SesxmaÁ qarTvelTaÁ da qarTvelTa
ese arian orni dani, viTarca mariam
enisaÁ~ (2004w., 2010w.). `qebaჲ~-s xelnawerebSi gadmocemul daSi-
da marTaÁ.
frul informaciasTan dakavSirebiT, gTavazobT Cems mosazrebas.
da megobrobaÁ amisTvis Tqua, viTarmed yoveli jer kidev pirvel adamianebs miaCndaT, rom RmerTma samyaro Se-
saidumloÁ amas enasa Sina damarxul qmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT. TiToeul aso-niSans Rmer-
ars. Tis funqcias aniWebdnen da cifrebiT moixseniebdnen. maTi codna
RmerTze. adamiansa da samyaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze,
da oTxisa dRisa mkudari, amisTჳs Tqua daviT daSifruli saxiT gadmocemulia qarTul anbanSi. amavdroulad, es
winaswarmetyuelman, rameTu `weli aTasi codna dakavSirebulia samyaros genetikuri kodis kosmiur proces-
viTarca erTi dRÀ~. Tan da dRes sazogadoeba mas bibliuri `kabalas~ saxeliT icnobs.
igi moicavs CineTis `iZins~, egviptis `taros arkanebs~, Sumerebis
da saxarebasa Sina qarTulsa, Tavsa xolo `me~-s `xvTaebriv kanonebs~ da evropelTa `runebs~. es codna aTas-
maTÀssa, werili zis, romel asoÁ ars da
wleulebis manZilze iyo qurumTa didi saidumlo, magram maT icod-
ityჳs yovlad oTx aTassa maragsa: da ese nen, rom movidoda dro, roca kosmiuri saidumlo codna qarTuli
ars oTxi dRÀ: anbanis Sesaxeb unda gacxadebuliyo.
da oTxisa dRisa mkudari, amisTჳs mis Tanave herodotes 341 qurumis qandakeba aCvenes egviptelma qurumebma,
dafluli sikudiliTa naTlisRebisa misisaჲTa. romlebic monacvleobiT iyvnen anbanis didi xvTaebrivi saidumlo
codnis mflobelebi. es aris bibliuri kabalas saidumlo codna
da ese enaÁ, Semkuli da kurTxeuli saxeliTa samyaros genetikuri kodis Sesaxeb, romelic msoflioSi arsebuli
-isaÁTa (uflisaÁTa), mdabali da 14 anbanidan mxolod qarTul anbanSi aisaxeba srulyofilad.
swored am sakiTxs ukavSirdeba iovane-zosimes `qebaჲ~, sadac
dawunebuli, moelis dResa mas meored
mravali miniSnebaa enis, anu anbanis saidumlos gaxsnis TariRTan
moslvasa -isasa (uflisasa).
dakavSirebiT. vinaidan `kabalas~ codna msoflioSi arsebul anban-
da saswaulad ese aqus oTxmeoc da aToTxmeti Ta Soris mxolod qarTul anbanSi aisaxeba, amitomaa mniSvnelovani
weli umetÀs sxuaTa enaTa qristÀs qarTuli anbanis saidumlos gaxsna da es xdeba maSin, rodesac sam-
moslviTgan vidre dResamomde. yaro genetikuri kodiT amTavrebs adam da evas periodSi arsebobas
da iwyebs gadasvlas axal civilizaciaSi.
da ese yoveli, romeli weril ars, mowamed Tqvens winaSe warmovaCen nawyvets wignidan `Sesxmaჲ
warmogiTxar asi ese weli anbanisaÁ. qarTvelTaჲ da qarTvelTa enisaჲ~:
[2] `ese enaÁ mZinare ars dResamomde da saxarebasa
Sina amas enasa lazare hrqÁan~
iovane-zosime (X s.). `ena mZinare ars~ niSnavs, rom am enam unda `gaiRviZos~, roca

48 49
amis dro mova, raTa qarTuli eniT emcnos yvelas anbanis WeSmariti (ohi) – `mioxi~ – `meoxi~, anu `me-oxi~.
arsi, misi udidesi kosmiuri mniSvneloba. qarTuli ena gaigivebu- venera siyvarulisa da qorwinebis, nayofierebis qalRmerTia.
lia `lazaresTan~. romSi `venia~ ixsenieboda RmerTebis wyalobis mniSvnelobiT.
vin aris `lazare~ warmarTobis periodSi da ratom aigivebs metad sagulisxmoa, saqarTvelos samxreTiT, TurqeTis teri-
`qebaÁ~-s winaswarmetyveleba qarTul enas, qarTul anbans maincda- toriaze SemorCenili elias xeobis qarTvelTa saritualo simRera:
mainc `lazaresTan~? `elia gogo, elia, ...wiTel kabas Cagacvam, Tormet oqros Sagabam...~
qarTuli miTologiiT lazare aris darisa da avdris warmar- odnavi gaanalizebac sakmarisia Semdegi daskvnis gasakeTeblad:
Tobis periodis xvTaeba, Tumca ca-Rrublis batonad elia iTvleba. qarTvelebi sityvebiT – `elia gogo~, `wiTeli kaba~, `Tormeti
elia lazares oreulia, nayofierebis xvTaebaa. oqro~, cecxlis stiqiis qalRmerTs `elia~ – `eli~ – `elva~-s
kaxeTSi gvalvisas gogonebi akeTeben Tixis `lazares~, karda- umRerian.
kar dadian Sesabamisi simReriT da romel saxlTanac mivlen, `la- WadrakSi didi kosmiuri saidumlo informaciaa Cadebuli. gan-
zares~ wyals miasxamen. sakuTrebiT sainteresoa is, rom WadrakSi dedofals `lazieri~
samxreT saqarTveloSi lazares ki ar akeTeben, aramed qals – `lazi-eri~ hqvia da orive sityva – `lazi~ da `eri~ qarTuli
amoirCeven da kardakar siarulis dros wyals asxamen. enidan modis. zemoganxiluli sakiTxebis safuZvelze SegviZlia
xevsurebs ca-Rrublis gamged `pirimzec~ (mdedria) miaCndaT. davaskvnaT, rom lazare – meoxi – oxi – dedofali – mze – venera
svanurad `elvaÁ~ niSnavs `mzes~. mdedrobiTi sqesis nayofierebis qalRmerTia, romelic `qebaÁ~-s
afxazeTSi am dResaswauls `lazaroba~ hqvia. gvalvis dros teqstiT gaigivebulia qarTul enasTan.
qaliSvilebi `dedofals~ akeTebdnen. dasvamdnen TeTr materiagada- msoflios Zveli civilizaciis yvela xalxTan (Sumeri, egvipte,
farebul virze da ise dadiodnen kardakar. Semdeg `dedofals~ wy- centraluri amerika) damwerlobis Semqmneli `damwerlobis qal-
alSi Caagdebdnen da TviTonac Wyumpalaobdnen. RmerTia~.
nayofierebis `RmerTis~ simbolod saritualo samoss sabo- maSasadame, `qebaÁ~-s winaswarmetyveleba qarTul enas da
lood mxolod `sartyeli~ SemorCa. qarTuli anbanis `gacocxleba-gaRviZebas~ akavSirebs lazaresTan,
miTologiasa da religiur wes-Cveulebebze dayrdnobiT, Segvi- romelic qarTvelTaTvis aris `ca-Rrublis~ xvTaeba, `nayofiere-
Zlia davaskvnaT, rom `lazare~ mdedrobiTi sqesis nayofierebis bis qalRmerTi~, dedofali, mze, venera, afrodita, ciskris var-
`ca-Rrublis~ xvTaebaa, igive `dedofali~–`piri-mze~ (zogierTi skvlavi, qalRmerTi dali, `yvela mxaris qalbatoni~, Sumerebis
uZvelesi xalxi mzes `piris~ saxiT gamosaxavda). `lazarobis~ rit- qalRmerTi inana, izida, samyaros deda – iberiis xvTismSobeli.
ualSi mxolod gogonebi iRebdnen monawileobas. uZvelesi warmar- msoflios sxvadasxva xalxi mas sxvadasxva saxeliT moixseniebs.
Tobis dros saqarTveloSi mze mdedrobiTi xvTaeba iyo, rac Zalian `qebaÁ~-s winaswarmetyvelebis mixedviT, qarTuli anbanis
iSviaTia da Cveni xalxis uZveles civilizaciaze migvaniSnebs. `gaRviZeba-gacocxleba~ ukavSirdeba samyaros dedis – nayofiere-
qarTul leqsikonebSi `elia~ niSnavs `ufalo RmerTo~-s. bis qalRmerTis `meored~ mobrZanebas.
`eli~ – `elia~ – `eliazar~ – `lazare~ meoxi da `xvTis Sew- ioanes saxarebaSi macxovari eubneba Tavis mowafeebs, rom `mo-
evnaa~. mavalSi suliwmindam unda amxilos sofeli codvisaTvis da mo-
Cems azrovnebaSi Semdegnairad warmoCindeba sityvebi: `oxi~ hmadlos rCeulebs WeSmariti saRvTo sibrZne~. saqarTvelo aris

50 51
wilxvdomili xvTismSoblisa, xolo xvTismSobeli suliwmin- axla, a.w. III aTas-
dis miwieri gamocxadebaa. suliwmindis nebis ganmcxadebeli, misi wleulis dasawyisSi,
`piri~ gabriel mTavarangelozia. jer kidev warmarTul periodSi dadga samyaros IV-
qalRmerT izidas gabriel mTavarangelozTan aigivebdnen. ca-cecxlis kosmiuri
qarTuli anbanis saidumlos gaxsnis TariRTan dakavSire- periodi, romelic
biT `qebaჲ~-s teqstSi erT-erTi miniSneba aseTia: `oTxmeoc da aris `oqros sawmisis~
aToTxmeti weli umetÀs sxuaTa enaTa~. vidre am sityvebis ganxil- – kosmiuri `da-Zmis~
vas daviwyebT, minda aRvniSno, rom rogorc `asomTavruli~, SeerTebis, gamTlianeb-
ise `mxedruli~ aso-niSnebi xilviT miRebuli informa- uli azrovnebis aTas-
ciaa, orive anbani erTdrouladaa `Seqmnili~, vinaidan wleuli. qarTvelTa
Cems xilvebSi `asomTavruli~ aso-niSnebi mama RmerTs Tavze ad- miTologiiT, kosmiuri
gas, xolo `mxedruli~ – kosmiur mxedars Sublze aweria. aqeda- da-Zma arian xvTiSvili
naa maTi saxelebi – `asomTavruli~ da `mxedruli~. orive anbani iaxsari da samZivari,
monawileobs kosmiur procesSi genetikuri kodis saxiT, Cadebulia romlebic ori `nax-
mikro da makro samyaroSi, `qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis~. evarmzeebia~ da unda
davubrundeT `qebaჲ~-s zemoT moyvanil sityvebs. `umetes sxu- Seqmnan mTliani `mze~.
aTa enaTa~-Si moiazreba qarTuli `asomTavruli~ da `mxedruli~ `qebaჲ~-s teq­stiT, erTi
anbanebi. roca maTi sxvaoba gaxdeboda `94~, maSin dadgeboda qarTu- aris `dRe~ (qarTul
li enis da anbanis saidumlos gacxadebis Jami. qarTuli sazoga- uZveles xelnawerebSi sityva `mze~-s nacvlad zogjer `dRe~-s werd-
doebisTvis dRes cnobili `asomTavruli~-s 37 da `mxedruli~-s 33 nen. qarTuli cnobierebisTvis `mze~ da `dRe~ erTia), xolo meore
aso-niSani aseTi saxiT XX s. dasawyisSi ilia WavWavaZem `daalaga~, – `asi ese weli anbanisaჲ~, anu `mze~. `mze~, qarTuli cnobierebiT,
rac mogvianebiT 1984 wels aRmoCenil davaTis stelas (Zv. w. 680w.) qali-qalRmerTia. `asi ese weli anbanisaჲ~ qarTul anbanSi aris
anbans daemTxva. aRmoCnda, rom `asomTavruli~ anbani `mxedrulze~ 19-r-ra(rae)-100 aso-niSani, romlis Sesatyvisi saxeli, bibliuri
oTxi aso-niSniT metia, romelTa anbanTrigis SejamebiT, miviRebT: kabalas codnis mixedviT, aris `mze~. r. patariZis gamokvleviT,
À+ჲ+ჴ+ჵ=8+15+34+37=94 msoflioSi arsebuli anbanebidan `r~ aso-niSani me-19 adgilze mx-
olod qarTul anbanSia. es erT-erTi Zalian mniSvnelovani miniS-
dReisaTvis `asomTavruli~ anbani marTlac 94-iT metia `mx-
nebaa imisa, rom kabalas codna mxolod qarTuli genis fenomenia.
edrul~ anbanze, rac moiazreba sityvebSi – `umetÀs sxuaTa enaTa~.
maSasadame, `qebaჲ~-s teqsti `ori mzis~ mosvlaze migvaniSnebs,
`qebaჲ~-s am miniSnebiT swored axla, III aTaswleulis dasawyisSi
romelTagan erTi aris `mze~ da meore – `dRe~ (naxeT aqve: `oqros
dadga Jami `qebaჲ~-s winaswarmetyvelebis asrulebisa: unda war-
sawmisi – ori mzis saidumlo~).
moCindes is dafaruli saidumlo codna, romelic devs qarTul an-
Zveli qarTuli sibrZne ambobs: `ar ars saidumlo, romelic ar
banSi – es aris bibliuri kabalas genetikuri kodis saidumlos
gacxaddebis~, `yvelafers Tavisi dro aqvs~.
gacxadeba.

52 53
ai, ras gveubneba amis Sesaxeb erT-erTi qarTuli xalxuri leqsi: mosvlamde.~ (`qarTuli mwerloba~, leqsikoni – cnobari, wigni I,
Tbilisi, 1984w. g.132).
`ra vqnisa cixe avage, javri Savabi karada. swored qarTuli anbani, rogorc samyaros genetikuri kodi,
saiqiodan mosulan am cixis sanaxavada; iqneba momavali 2000 wlis manZilze kvlevis umniSvnelovanesi
bevri uares garSemo, kar ver SaaRes Zalada, sakiTxi.
Tqves, rome droni mo-alis, kar gaiRebis Tavada~. iovane-zosime `qebaჲ~-s `sagalobeliT~ warmoaCens
qarTuli enisa da qarTuli genis upiratesobasa da
aq gadmocemulis mixedviT, roca `alis~ – cecxlis stiqiis rCeulobas: kabalas bibliuri kodis saidumlo codna
aqtivobis periodi dadgeba, samyaros yvela saidumlo taZris kari `amas enasa Sina damarxul ars~ da `yovelsa enasa Rmer-
TviTon gaiReba. Tman amxilos amiT eniTa~.
es dro ukve movida, dadga `cecxlis stiqiis~ aTaswleuli.
dadga dro qarTuli enis genis da anbanis kosmiuri codnis saidum-
los gaxsnisa. bibliuri kabalas codna Tavis samSoblos, saqarT-
velos daubrunda. qarTul anbanSi srulad aisaxeba: rodis daiwyo
adamis civilizacia, rodis moxda warRvna da babilonis godolis
dangreva, ra aris gralis Tasi da oqros sawmisi, samyaroSi `qarTu-
liTa eniTa Jami (dro) Seiwirvis~, daiwyo `h~ aso-niSnis kosmiuri
aTaswleuli da sxv. samyaros yvela saidumlo qarTul an-
bansa da qarTul enaSia.
`qebaჲ~-s winaswarmetyveleba exeba ara mxolod qarTvel ers,
aramed mTlianad adamis civilizacias. axla, rodesac win gvaqvs
2012 weli da aSkaraa dedamiwaze mimdinare udidesi kosmiuri cvli-
lebebi, `qebaჲ~-s teqstis winaswarmetyvelebis sworad gagebas da
warmoCinebas udidesi zogadsakacobrio mniSvneloba aqvs.
qarTvel mecnierTa da sazogado moRvaweTa Sefaseba iovane-
zosimes `qebaჲ~-s `sagalobelisa~ Semdegia: `qarTulis gamorCeu-
lobas, mis xvTaebriobas mravali saidumlo niSani gvimowmebs. av-
tori CamoTvlis qristianul simbolikaze dafuZnebul am niSnebs
da amiT gvauwyebs qarTuli enis sakiTxSi mesianisturi koncefciis
ezoTerul safuZvels. miuxedavad mecnierTa mcdelobisa, dRes yve-
la am simbolos bolomde gaxsna kidev ver xerxdeba, magram Zeglis
saerTo Canafiqri, idea, gamokveTilia: `qarTuli ena yovelTa ena-
Ta upiratesia, saRmrTo enaa, romelic wmidad inaxavs Tavs meored

54 55
qarTuli anbani msoflios Zveli civilizaciis `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, `evropelTa runebi~. `kabalas~
codnis kvals saqarTvelosTan da qarTul anbanTan mivyavarT.
yvela xalxis kuTvnilebaa kiTxvaze, Tu rogor da vin Seqmna anbani, SegviZlia vupasuxoT,
rom RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT,
/anbani qarTvelebs 8000 wlis win hqondaT/
rac migvaniSnebs anbanis, rogorc genetikuri kodis udides funqci-
dedamiwaze mcxovrebi yvela adamiani erTi genetikuri kodiT aze. Cems `xilvebSi~, kosmiuri wrebrunvis suraTebSi, asomTavruli
erTnairadaa Seqmnili, erT navSi zis, romelsac dedamiwa hqvia da aso-niSnebi qveynierebis `mTavars~ – mamaRmerTs Tavze adgas, ener-
erT kosmosSi dacuravs. amitom, informacia, miRebuli adamianis getikulia da mbrunavia, amitom hqvia mas `Tavruli~, anu `mTavru-
Sida samyarodan, dedamiwidan Tu galaqtikidan, erTnairia. yvela li~ anbani; xolo mxedruli aso-niSnebi kosmiur mxedars Sublze
adamians mikro Tu makro samyaros Sesaxeb odiTganve erTnairi az- aweria, amitom hqvia mas `mxedruli~ anbani. rogorc asomTavruli,
rovneba hqonda. amitomaa, rom miTologiuri procesebi sxvadasxva ise mxedruli aso-niSnebi gamocxadebiT miRebuli kosmiuri infor-
xalxSi meordeba, mxolod moqmed pirTa saxelebia gansxvavebuli. maciaa. RmerTi ambobs: `me var ani da oxi~ (`alfa da omega~). es
pirvel adamianebs gaxsnili hqondaT e.w. `mesame Tvali~. isini xe- sityvebi gveubneba, rom RmerTi aris anbani, xolo adamians ar Seu-
davdnen da aRiqvamdnen samyaros yvela ganzomilebaSi. droTa ganma- Zlia anbanis, anu RmerTis Seqmna.
vlobaSi es `Tvali~ daixura da metafizikuri Tvisebebi SemorCaT `kabala~ – `kaba-ali~ qarTuli sityvaa da cecxlis stiq-
mxolod qurumebsa da xeldebul adamianebs. maTi aRqmebi samyaros iis samoss, materias, anu `kaba~-s niSnavs. `kabala~-s codna rom
mimarT dedamiwis yvela kontinentze erTnairia. qarTulia, amis dasturia isic, rom aRmosavleT saqarTvelos
jer kidev samyaros pirvel adamianebs gauCndaT rwmena imisa, hereTs-saingilos aRmosavleT nawils Sirvanamde odiT-
rom RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT. ganve `kabala~ erqva. azerbaijanSi dResac aris SemorCenili
maTi azriT, TiToeuli aso-niSani aris damoukidebeli arseba, kos- q. kabala, aseve saqarTveloSi, lagodexsa da yvarels Soris, aris
mosuri elementi, romelsac aRniSnavdnen ricxviT da RmerTis gan- mdinare `kabali~ da sofeli `kabali~. es ki, `kabalas~ codnis
sakuTrebuli niSniT gamosaxavdnen. sadaurobis, anu `kabala~-s codnis ZirZveli samSoblos moZiebis
TiToeul aso-niSans Seesabameboda arsTa wrebrunvis kosmiuri sakiTxSi mTeli msofliosTvis Zalian mniSvnelovania, vinaidan
suraTi, romelic samyaroSi moqmedebda im xangrZlivobiT, ra ricx- ebraelTa codna `kabala~-s Sesaxeb gveubneba, rom `kabala~ aris
vic weria mis gverdiT anbanSi. es aris cisa da miwis, xilulisa da igive `Tora~ da `bibliis xuTwigneuli~, anu `Zveli aRTqma~.
uxilavis da rac aris maT Soris erTiani, cocxali kosmiuri pro- msoflioSi arsebul anbanTagan mxo­lod qarTul anbanSi aisax-
cesis asaxva, misi cvalebadoba droSi. eba `kabala~-s uZvelesi kosmiuri codna. es aris genetikur kod-
dedamiwis pirvel adamianTa da qurumTa codna RmerTze, Si mimdinare kosmiuri procesis cvalebadoba droSi da aisaxeba
adamiansa da samyaroze, mis yvela ganzomilebaSi, rogorc erTian mTlianad samyaroze. RmerTma jer Seqmna qarTuli anbani, rogorc
kosmiur sinTezze, dRemdea motanili. msoflio am codnas `kabala~-s samyaros genetikuri kodi da amis safuZvelze Seiqmna samyaro. is
saxelwodebiT icnobs, esaa CineTis `iZini~ – `cvalebadobaTa wigni~, yvelaferSia da yvelaferi masSia.
romelSic samyaros qmedeba gamosaxulia 6 wyvetili da mTliani qarTuli anbanis mixedviT, `kabala~-s codnaze dayrdnobiT,
xazebiT, 64 heqsagramiT; egviptis `taro~-s 78 arkani, Sumerebis SegviZlia ganvsazRvroT: rodis daiwyo adamis civilizacia, wel-

56 57
TaRricxva `qarT adams aqaT~ da `dasabamiTgan~, rodis moxda war- `dao~-s filosofia da iZinis – `cvalebadobaTa wignis~ kosmiuri
Rvna, rodis daingra babelonis godoli, ra aris gralis Tasi, codna, romelSic samyaros qmedeba 64 heqsagramiT – 6 wyvetili
oqros sawmisi, noes kidobani, samyaros Seqmnis 6 dRe; masSi aisax- da mTliani xazebiT daSifrulad warmoCindeba, qarTvelTaTvis
eba samyaro warRvnamde da warRvnis Semdeg, samyaros oTxi sawyisis ucxo ar iyo (naxeT aqve: `davaTis stela qarTuli anbaniT...~). am
kosmiuri periodebi, masSia samyaros yvela saidumlo. sakiTxebis ganxilvisas iqmneba STabeWdileba, rom samyaros kos-
`kabala~-s saidumlo codna RmerTze, adamiansa da samyaroze, mogoniuri codna Cinelebma qarTvelebisgan da saqarTvelodan
rogorc erTian kosmiur sinTezze, zedmiwevniT zustad mxolod waiRes. gansakuTrebiT aRsaniSnavia, rom qarTvelTa winaprebi
qarTul anbanSi aisaxeba. samyaros cvalebadobis kosmiur process ara mxolod eqvsi
qarTvelebma icodnen, rodis daiwyo `adamis~ civilizacia! maT xaziT gamosaxavdnen, aramed TiToeul xazze ganalagebdnen
pirvel adamians `qarTuli adami~ uwodes, aqedan daiwyes welTaR- garkveul aso-niSanTa garkveul raodenobas.
ricxva `qarT adams aqaT~. `kabala~-s codna, warmoCinebuli qarTuli anbaniT, msoflios
qarTvelebma icodnen, rodis moxda `warRvna~, mas `dasabami~ Zveli civilizaciis yvela xalxTan fiqsirdeba.
uwodes da aqedan daiwyes aTvla `dasabamiTgan~, anu `warRvnidan~. qarTuli anbani mxolod qarTvelTa kuTvnileba ar yofila.
msofliSi ar moiZebneba uZvelesi civilizaciis romelime eri, Tqvens winaSe warmovaCen Cems xelT arsebul msoflios uZvelesi
romelsac ase myarad, xazgasmulad da damajereblad hqondes dRemde civilizaciis xalxebis ramdenime arqeologiur da istoriul
motanili sakiTxi imis Sesaxeb, Tu rodis daiwyo `adamis~ civili- Zegls, romlebzedac qarTuli anbania gamosaxuli:
zacia, rodis moxda warRvna da dedamiwaze am or umniSvnelovanes 1. CineTis `i-Zini~-s ori heqsagramis saxelwodebis gam­os­
movlenas ukavSirebs Tavis or welTaRricxvas. es gvaqvs qarTve- axulebebi #1 – `ci-ani~ da
lebs, rac gvaZlevs imis safuZvels, aRvniSnoT, rom qarTveli eri #64 – `vei-Zi(ji)~, romelSic
Tavisi anbanis, rogorc samyaros genetikuri codnis mflo- qarTuli asomTavruli `f~ da
beli, adamis civilizaciis dasawyisSi iyo udidesi civili- `]~ aso-niSnebia CarTuli.
zaciis eri, romelsac `iberiis~ civilizacias vuwodebT. 2. saqarTvelos saxelm-
sxvagvarad, qarTvelebi adamis civilizaciis pirvelive wifo muzeumSi ganTavsebuli
heqsagrama #1 heqsagrama #64
dReebidan welTaRricxvas ver daiwyebdnen. Saragasis stela, romlis zeda
duSeTis raionis sof. davaTSi, romelsac adre `dao-Ti~ erqva, nawilSi gamosaxulia qarTuli asomTavruli `S~ da `s~ aso-niS-
1984 wels aRmoaCines stela, romelzedac gamosaxulia 6 xazze gan- nebi stelas Seqmnis TriRs unda mianiSnebdes, amaze metyvelebs `S~
lagebuli qarTuli asomTavruli anbanis 37 aso-niSani. ikonografi- aso-niSanze gakeTebuli vertikaluri qaragmis niSani. Tu gaviT-
uli xatweriTi analiziT dadginda, rom stela uZvelesi warmar- valiswinebT, rom anbanis mixedviT am aso-niSnebis Sesabamisi ci-
Tobis periodisaa (Zv.w. 680w.): angelozebi sqesiTaa gamosaxuli, frebia S-W-5000 da s-200, maSin stelas Seqmnis TariRi iqneba
xvTismSobeli Saravandedis gareSea da fexze mdgomi, xvTaebrivi `qarT adams aqaT~ 5200w, anu Zv.w. 800 weli (6000-5200=800, sadac
bavSvi mxrebze dayrili grZeli lokonebiT wels zemoTaa gamosax- 6000 ax.w.0 wels Seesabameba); xolo arameuli da berZnuli war-
uli, erTianobaSi stelaze samoTxea asaxuli. davaTis stelas werebi bilingvaze mogvianebiTaa Sesrulebuli. stela meorejer
Seswavla gvaZlevs safuZvels, gavakeToT Semdegi daskvna: CineTis samarxis sarkofagis kedlad ax.w. I saukuneSi gamoiyenes; amis gamo

58 59
erTi `yuri~ dautoves, romelzedac `S~ aso-niSania gamosaxuli, mianebis mieraa kldeSi gamokveTili, romlebic sxva sxeulSi arse-
xolo meore `yuri~ CamoaWres, romelzedac p. ingoroyvas azriT, bobdnen da amitom ar aris maTi kvali dRemde dedamiwaze gamovle-
meore aso-niSani `s~ unda yofiliyo gamosaxuli. aqve warmovaCen nili. igive SeiZleba iTqvas perus gigantur gamosaxulebebzec. da-
samxreT amerikis, monte-albanas teritoriaze Zv.w. I aTaswleulSi viT garejis kldis sagangebod damuSavebul ferdobze gamokveTil
uzarmazar Tevzze dawerili giganturi qarTuli aso-niSnebi gva-
Zlevs Semdegi daskvnis safuZvels: qarTvelebs jer kidev 8000
wlis win hqondaT anbani; qarTvelebi kavkasiis mkvidri
mosaxleobaa; isini dRevandeli saqarTvelos terito-
riaze cxovrobdnen jer kidev 8000 wlis win da arsaidan
mosulebi ar arian!
qarTuli aso-niSnebia hindur devanagaris damwerlobaSi, Cr-
diloeT sparseTis zendur (fehleur) anbanSi 25 aso-niSani msgavsia
qarTuli mxedruli anbanis aso-niSnebisa (r. patariZe `qarTuli
asomTavruli~, 1980w. g.27-28).
Saragasis stela armazis xevidan sapotekebis RmerTi

mcxovrebi xalxis – sapotekebis RmerTis gamosaxulebas, romel-


sac Tavze adgas raRac oTx yuriani gvirgvinis msgavsi. qveda or
yurze gamosaxulia qarTuli mxedruli `g~ da gadabrunebuli `g~
aso-niSnebi (es kabalas meTodia), xolo zeda erT yurze gamosaxu-
lia qarTuli asomTavruli `s~ da meoreze – `S~ aso-niSnebi iseve,
rogorc Saragasis stelazea. saocari damTxvevaa, magram faqtia.
3. Tqvens winaSea `daviT garejis~ erT-erTi kldis suraTi, sa-
dac naTlad Cans, rom kldis wina ferdobi sagangebodaa damuSave-
buli, aqvs giganturi Tevzis forma TaviT qvemoT (iseve, rogorc
davaTis stelazea gamosaxuli, masze dawerili 37 asomTavruli aso- daviT gareji
niSniT). kldeze, Tevzis SuaSi, amokveTilia giganturi ori – `f~ meqsikis monte-albanas arqeologiur da istoriul Zeglebze
da `]~ qarTuli asomTavruli aso-niSani. saerTod, daviT garejis aRmovaCine qarTuli anbanis aso-niSnebi, maSin, roca maT teqstebi
kldeebis gamosaxulebebi msgavsia CiCen-icas gamosaxulebebisa, naxat-nawerebiT – ieroglifebiT aqvT Sesrulebuli, es ki metyve-
romelic 8000 welze adreulia (daadgines saTanado gamokvlevebiT). lebs imaze, rom isini qarTul anbans ar icnobdnen, magram faqtia,
aqedan gamomdinare, mimaCnia, rom daviT garejis es gamosaxulebe- rom qarTuli aso-niSnebis gamosaxulebebs RmerTebs ukavSirebd-
bic `adamis~ civilizaciis adamianTa Seqmnili ar unda iyos da wina nen iseve, rogorc msoflios sxva xalxi. maT istoriul Zeglebze
civilizaciis danatovaria. vfiqrob, igi fizikurad goliaTi ada- qarTuli aso-niSnebi gamosaxulia iseTi formiT, cxadi xdeba, rom

60 61
maTTvis ucxo ar iyo qarTuli kabalas bibliuri codna. isini sam- brivi sjuldebebi~ – `me~-ebi, romlebic, Sumeri filosofosebis
yaroSi mimdinare kosmiur process trigramebiT gamosaxavdnen iseve, azriT, `Seqmnis dRidan awesrigebdnen samyaros mudmiv mimoqcevas~.
rogorc Cinelebi, romelTa warmoSobis kvalsac saqarTvelosTan es maSin, roca maT ara aqvT sityva `me~, romelic qarTuli sity-
mivyavarT: qarTvelebi samyaros qmedebas ara mxolod sami da eqvsi vaa. amas ukavSirdeba sityva `Su-me-eri~. Sumeruli kabala – `me~-s
xaziT gamosaxavdnen, aramed TiToeul xazze ganalagebdnen qarTu- `xvTaebrivi sjuldebebi~ msoflioSi arsebuli anbanebidan mx-
li anbanis garkveul aso-niSnebs garkveuli raodenobiT. olod qarTul anbanSi aisaxeba. cxadia, is xalxi, romelsac dRes
monte-albanas teritoriaze mdebareobs kampeCas yure da q. Cven vicnobT Sumeris saxelwodebiT, ar aris namdvili Sumeri. maTi
kampeCa. saqarTveloSi qiziys adre kambeCovani erqva, xolo samxreT- winaprebi jer kidev 6 000 wlis win kavkasiidan Cavidnen SumerSi.
aRmosavleT saqarTvelos – alvaneTi (albaneTi). isini qarTuli genisa da damwerlobis matarebeli xalxi iyvnen.
monte-albanas teritoriaze cxovrobda olmekebis tomi, qarTvelebi kavkasiis ZirZveli mosaxleobaa da arsaidan mosuli
romelTa saxeli `olmeki~ dakavSirebulia qarTveli qanaaneli xe- ar aris.
Tebis qalRmerT `almeki~-s saxelTan. sityvaSi `almeki~ – `al-me- kavkasiis saqarTvelo aris bibliuri kabalas codnis samSob-
ki~, samive marcvali qarTuli sityvaa. legendis Tanaxmad, acteke- lo. qarTuli anbani mxolod qarTveli xalxis kuTvnilebaa. qarTu-
bis da maTi winaprebis uzenaesi RmerTi maTTan movida `amomavali li anbaniT mxolod qarTul enazea dawerili uZvelesi qarTuli
mzis qveynidan~. mas ecva grZeli TeTri samosi da atarebda wvers. teqstebi.
man aswavla adamianebs mecniereba, gonivreuli wes-Cveulebebi da zemoT ganxiluli sakiTxebi mtkicebulebaa imisa, rom qarT-
kanonebi. man Seqmna samefo, sadac simindis taro adamianis simaR- veli eri, qarTuli geni da qarTuli damwerloba pirvel-
les aRwevda, xolo bamba ukve SeRebili izrdeboda. ratomRac igi sawyisi genis gamovlinebaa SumerSi, centraluri amerikis,
iZulebuli gamxdara, mietovebina es qveyana: aiRo Tavisi kanonebi, egviptis, evropis da sxva Zveli civilzaciis xalxTan.
damwerloba, simRerebi da imave gzas daadga, saidanac movida; Sem- ganxiluli masala gvaZlevs safuZvels aRvniSnoT, rom
deg gavida zRvis napiras, itira da bolos Tavi daiwva. misi guli qarTuli anbani mxolod qarTvelebis kuTvnileba ar
dilis varskvlavad gadaiqca. actekebi da maTi winaprebi wvero- aris. qarTuli anbanis aRqma hqondaT Zveli civili-
sans – bers scemdnen Tayvans, Tumca wverosani mamakaci ar enaxaT, zaciis yvela xalxs. es iyo maTi udidesi saidumlo codna
vinaidan TviTon uwverulvaSoni iyvnen. actekTa uzenaesi RmerTi RmerTze, adamiansa da samyaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze.
kecalkoatli maTTan `amomavali mzis qveynidan~ – saqarTvelodan magram dadgeboda dro, roca es saidumlo codna unda gacxadebu-
mivida, rac qarTuli genis – pirvelsawyisi civilizaciis gamoZax- liyo. es aris codna qarTuli anbanis, rogorc genetikuri kodis
ilia (naxeT aqve: `xvTaebrivi gonis kosmiuri misia~). Sesaxeb. es dro dadga, bibliuri `kabalas~ codna Tavis
qarTuli anbanis kvalia SumerSic. SumerTa RmerTebis saxelebi pirvelsawyis samSoblos – saqarTvelos daubrunda.
qarTuli anbanis aso-niSnebis meoradi saxelebia: `an~ – cis Rmer- amis aRiareba, Semecneba da gaTaviseba dRes aucilebelia swored am
Tia, `en~ – wylis RmerTi, es maSin, roca ara aqvT qarTuli anbani periodis adamianebis mier. amas winaswarmetyvelebs iovane-zosimes
da maTi danatovari teqstebi lursmuli damwerlobiTaa Sesrule- `qebaÁ~-s teqstic.
buli. qalRmerT inanas saxeli – `in-an-a~ ori qarTuli aso-niSnis ras ukavSirdeba yvelaferi es?
`in~ da `an~ meoradi saxelebisgan Sedgeba. maT aqvT `me~-s `xvTae- dRes kacobriobam dedamiwaze miaRwia drois iseT mniSvnelo-

62 63
van moments, romelic dRemde ar hqonia, vinaidan dedamiwa sicruem, ba, Senaxva, gadacema. isini mudmivad urTierToben TavianTi infor-
tyuilma, borotebam, veragobam da a.S. moicva, rac dedamiwaze qmnis maciuli veliT. samyaroSi yvelam da yvelaferma yvelaferi icis.
bnel, Sav, borotebis energias. samyaro ki amas ver egueba. swored samyaro qarTul enaze laparakobs (naxeT aqve: `samyaro qarTul
axla varT, kabalas kodiT, mniSvnelovani drois momentSi. 2012 enaze laparakobs~), Cven ki amas ver vacnobierebT. mecnierebis
wels daiwyeba `ganwmenda~. imisTvis, rom RmerTis `sasamarTlo~ yvela dargi unda gadavides metafizikur azrovnebaze.
warimarTos mSvidad da ara didi katastrofebis fonze, adamianeb- dRevandel adamians ki vuwodebT `adamians~, magram is am veli-
ma unda Seqmnan naTelis energia. rogorc ukve aRvniSneT, Cinuri dan gasulia. igi `adamiani~ iyo adamis modgmis dasawyisSi, roca is
`kabala~-s – `iZini~-s pirvel da bolo heqsagramebSi asaxulia iyo `adami-ani~. Semdeg man dakarga `adamianoba~ da Tavisi `me~-oba.
qarTuli asomTavruli `f~ da `]~ aso-niSnebi. es imis mimaniS- `kabalas~, anu qarTuli anbanis mixedviT, genetikuri kodis Secno-
nebelia, rom `iZini~-s 64 heqsagrama moicavs raRac mniSvnelovan ba gvexmareba, SevimecnoT Cveni `me~ da gare samyaro, romelic aris
kosmiur cikls. aseve, daviT garejis kldeze asaxuli `f~ da `]~ erTiani, didi `organizmi~. mas marTavs erTi xeli, erTi suliereba
qarTuli aso-niSnebi imaves mimaniSnebelia. swored axla, ax.w. 2000 – ufali RmerTi. is yvelaferSia da yvelaferi masSia.
wels, qarTuli anbanis kodiT, Seesabameba `j-]–8000~ aso-niSnis qarTvelebi da saqarTvelo iberiis civilizaciis da didi xe-
kosmiuri periodi. davaTis stelaze gamosaxul anbanSi `j-]– Tebis saxelmwifos nawili varT. iberiul-qarTul-xeTuri civili-
8000~ aso-niSani gansakuTrebiT gamorCeuladaa gamosaxuli. zemoT zaciis kvali bibliaSi mravladaa, romlis mixedviTac, `qanaanel~
ganxiluli masala mtkicebulebaa imisa, rom axla mTavrdeba adamis xeTebs adamis civilizaciis dasawyisSi ukve hyavdaT `mefe~, hqon-
civilizaciis umniSvnelovanesi cikli, romelic droSi moicavda daT saxelmwifo Tavisi moqmedi kanonebiT. `qanaani~ – `qan-a-ani~
8000 wels. ori qarTuli aso-niSnisgan – `qan~ da `ani~-sgan Sedgeba. es ki niS-
`2012 wlis Semodgomaze dedamiwa ukun wyvdiadSi CaiZireba~. – navs imas, rom abraamis periodis qarTvelebs hqondaT anbani, maT
aseTia amerikis �����������������������������������������������
SeerTebuli Statebis mecnierebaTa akademiis das- RmerTebad aRiqvamdnen da `qanaani~-s es saxeli qarTvelebma – xe-
kvna. Tebma daarqves.
dedamiwam daiwyo gardamavali da gadamwyveti etapi usasru- zemoT moyvanili msjeloba kidev erTi dasturia imisa, rom
lobasa da maradisobaSi gadasasvlelad. dadga dro, SevimecnoT qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia, `qarTuliTa eniTa Jami
Cveni Tavi da gare samyaro; SevimecnoT Cveni Tavi, rogorc samyaro Seiwirvis~ da `yoveli saidumloÁ amas enasa Sina damarxul ars~.
samyaroSi. 2000 wlisTvis dedamiwaze dadga `cecxlis stiqiis~ `kabalas~, anu qarTuli anbanis, rogorc samyaros genetikuri
aTaswleuli, romelic uZvelesi civilizaciis xalxTan `oqros kodis Secnoba saSualebas mogvcems, dedamiwis xalxi daubrundes
sawmisis~ saxeliTaa cnobili. cecxlis stiqiis energia aisaxeba pirvelsawyis cnobierebas, amisaTvis ki aucilebelia `iberiul-
dedamiwaze yvelaferSi: Seicvala polusebi, isini kargaven pola- qarTul-xeTuri~ civilizaciis kvlevis centrisTvis TbilisSi
robas, ibadeba indigo bavSvebis Taoba, e.i. icvleba `dnm~ da aqedan aigos gansakuTrebuli arqiteqturuli Senoba. aqve ganTavsdeba
gamomdinare, momavalSi cvlilebebi dedamiwaze ufro TvalsaCino qarTuli anbanis – `kabalas~ muzeumi. es centri safuZvels
gaxdeba. Cauyris mecnierebis sxvadasxva dargis gadasvlas metafizikur az-
TviT Cveni planeta da sxva ciuri sxeulebic unda aRviqvaT, rovnebaze. es aris gadarCenis gza.
rogorc cocxali organizmebi: maT SeuZliaT informaciis miRe- momavalSi, ax.w. 4000 wels, anu 2000 wlis Semdeg, qarTu-

64 65
li anbanis kodiT, dasruldeba `adamis~ civilizacia da
borotebisgan ganwmendili da harmoniuli samyaro gadava civili- samyaros Seqmnis 6 dRe
zaciis axal ciklSi.
adamianebma unda daibrunon `adamis~ civilizaciis msoflios moazrovne sazogadoeba saukuneebis manZilze cdi-
pirvelsawyisi energia da cnobiereba. amisTvis unda Seimec- lobs axsnas `samyaros Seqmnis 6 dRis~ saidumlo. vinaidan samyaros
non `iberiul-qarTul-xeTuri~ civi­ lizacia, rac `adamis~ genetikuri kodi qarTuli anbania da `yoveli saidumloÁ amas enasa
civilizaciis pirvelsawyisTan migviyvans. amaSia iberiul- Sina damarxul ars~, samyaros 6 dReSi Seqmnis sakiTxic qarTul
qarTuli civilizaciis zogadsakacobrio mniSvneloba. anbanSi unda veZioT.
bibliuri kabalas pirveli `saidumlos~ saxelia `adamiani~ –
`adami-ani~ – `me~, romelic qarTuli anbanis pirvel `a-an~ aso-
niSans Seesabameba. es gveubneba, rom bibliuri kabalas codnaSi
Cadebuli samyarouli kodi, pirvel rigSi, exeba adamians, rogorc
samyaros. maSasadame, samyaros 6 dReSi Seqmnis sakiTxi exeba uSua-
lod adamians, rogorc samyaros da ara mTlianad samyaros kosmo-
sur sivrces.
ganvixiloT qarTul anbanSi, rogorc samyaros genetikur kod-
Si, rogor aisaxeba samyaros Seqmnis 6 dRe. kabalas codna gveubne-
ba, rom `erTma~ Seqmna `ori~, `orma~ – `sami~ da `samma~ yvelaferi.
dRes mecnierebam ukve daamtkica, rom RmerTma samyaro namdvilad
eqvs dReSi Seqmna. es sakiTxi rom ufro naTeli gaxdes, sakmari-
sia ganvixiloT adamianis, rogorc samyaros Seqmnis procesi:
pirvel sam dRes xdeba kvercxujredis ganayofiereba,
xolo Semdgom 6 dRes xdeba Rerovani ujredebis war-
moqmna, romlebic ZiriTadi sasicocxlo ujredebia da
adamians Casaxvis momentidan sikvdilamde mihyveba, rac
naTladaa asaxuli qarTul anbanSi. swored es aris
bibliaSi moxseniebuli 6 dRe, romelic exeba adamians,
rogorc samyaros.
eqvs dReSi Seqmnili meSvide dRes, anu sawyisidan meaTe dRes,
romelic qarTuli anbanis kodiT i-in-10 aso-niSans Seesabameba,
iwyebs wriul mowesrigebul moZraobas, romlis saxeli, kabalas
codniT, aris `bedis borbali~. metad sainteresoa is faqti, rom
Casaxvidan meaTe dRes adamianis Canasaxis `guli~ feTqvas iwyebs

66 67
da aqvs erTgvari `pulsacia~. cnobilia, rom adamianSi sicocxles rogorc samyaros. e.w. `didi afeTqebis~ procesis Sesaswavlad sak-
guli iwyebs da guli amTavrebs. adamianSi, rogorc samyaroSi, mim- marisia nebismier Sesabamis samecniero laboratoriaSi Seviswav-
dinare yvela genetikuri procesi mxolod qarTul anbanSi aisaxe- loT adamianis kvercxujredis ganayofierebis procesi. swored es
ba. es kidev erTi warmoCenaa imisa, rom samyaroSi `qarTuliTa eniTa procesi aris samyaros `didi afeTqebis~ analogi, mxolod erTxel
Jami Seiwirvis~, anu samyaroSi `dro~ – Jami qarTuli anbanis kodiT ki ar Seiqmna samyaro, aramed, bibliuri kabalas – qarTuli anbanis
`miedineba~. kodiT, yovel wuTs da yovel wams iqmneba mikro da makro samyaro,
adamiani aris uflis `Sesaqmis~ gvirgvini, romelic RmerTma maT Soris sxvaoba mxolod drois fardobiTobaSia. yvelas da yve-
Tavis `xatad da msgavsad Seqmna~, xolo yvelaferi danarCeni am lafers samyaroSi Tavisi `drois borbali~ da `drois kodi~ aqvs.
kodSi aisaxeba. gavixsenoT – adamianis Canasaxi ganviTarebis pro- materialuri samyaro `metafizikur droSi gamovlenili xvTa­
cesSi Tavidan bolomde, dedis `wiaRSi~ ramden formas icvlis, ems- ebrivi pirvelsawyisia~.
gavseba samyaroSi TiTqmis yvela suldgmuls da bolos yalibdeba
da Cndeba adamianad. bibliuri kabalas kodiT, ara erTxel Seiqmna
samyaro, aramed yovel wuTs da yovel wams am kodiT ibadeba yoveli
suldgmuli. qarTuli anbani mTlianad samyaros genetikuri kodia
da ara mxolod adamianis, sadac kosmiuri procesi drois fardo-
biTobiT xasiaTdeba.
tibetis, dagonebisa da sxva uZveles xalxTa miTologiaSi sam-
yaro, adamiani da RmerTebi Cndebian kvercxidan. erT-erTi versiiT,
`armyofobidan~ warmoiqmneba `TeTri~ sinaTle, romelic warmoqm-
nis `srulqmnil kvercxs~, romelsac miTologia ase aRwers: `is
iyo moelvare, mas ar hqonda xelebi, fexebi, Tavi, magram iyo moZra-
vi. ar hqonda frTebi, magram SeeZlo frena. ar hqonda piri, magram
misgan xma gamodioda – SeeZlo laparaki. Semdeg kvercxi gatyda da
gaCnda adamiani, romelsac sxvadasxva saxels eZaxdnen. is cxovrob-
da Sua okeaneSi, materikze, ijda oqros taxtze. man wesrigi misca
samyaros, aregulirebda drois dinebas, moiwvia RmerTebi adami-
anTa dasacavad da demonTa dasamarcxeblad~.
samyaros Seqmnis didi afeTqebis Teoria dRes mecnierebisT-
vis did gamocanas warmodgens. am sakiTxis Sesaswavlad q. JenevaSi
miwis qveS Seiqmna kolaideri, romlis agebasac mravali miliardi
dolari dasWirda. cdebiT miiRes `raRac~, rac didi afeTqebis
Teoriisgan Zalian Sorsaa. is, rac mecnierebisTvis Zalian rTu-
lia, uflisTvis martivia, radgan bibliuri kabala exeba adamians,

68 69
ra aris `dro~ da `ganzomileba~ ilizaciis `drois didi jaWvis~ erTi rgolia, romliTac SeiZleba
daxasiaTdes, saerTod, samyaros arsebobis usasrulo gza. samyaro
mTlianad uflis `winaswari Canafiqris~ mixedviTaa Seqmnili; yve-
dRes fizikosebi `ganzomilebas~ ase axasiaTeben: koordinatTa
laferi uflis mier winaswaraa dagegmili, is marTavs mTlianad
`0~ wertilidan – centridan gaatareben X Y Z RerZebs, romlebic
samyaros. masSi zedmeti araferia, yvelas da yvelafers Tavisi adg-
qmnian sivrcis koordinatTa sistemas, romelSic SegviZlia nebis-
ili da movaleoba aqvs uflisagan miniWebuli. ar arsebobs didi da
mier masStabSi gamovsaxoT nebismieri moculobiTi sxeuli. es aris
patara saqme, yvela da yvelaferi erTi mTlianis nawilia, romelic
maTematikur- geometriuli ganzomilebebi. fizikosebi mas aigiveben
Sedgeba erTmaneTSi `Casmul~ samyaroTa usasrulo raodenobisgan.
metafizikur ganzomilebebTan, rasac kategoriulad ar veTanxmebi.
is `erTi~ samyaros gulSicaa da samyaros gareTac. is yvelganmyo-
moviyvanoT aseTi magaliTi: cocxal adamians aqvs moculobiTi
fia. bolomde Seucnobadia uflis gzebi. yvela da yvelaferi sam-
forma. sikvdilis Semdegac mas unarCundeba igive sxeuli – mocu-
yaroSi uflis didi gegmis nawilia – yvelaferi mxolod ufalma
lobiTi forma. maSin ra gansxvavebaa cocxal da micvalebul ada-
icis.
mians Soris? maT Soris is sxvaobaa, rom erTi aris micvalebuli da
cocxali adamiani micvalebulisgan imiT gansxvavdeba, rom
meore – cocxali sxeuli. swored es gansxvaveba aris metafizikuri
cocxal sxeulSi `dro~ moqmedebs. sxeulSi gulis pulsacia
ganzomileba.
swored adamianis `Sinagani drois~ wammzomia, romelic aTvlas
dRes samecniero sazogadoeba ver acnobierebs, rom rodesac
adamianis Casaxvidan me-10 dRes iwyebs da kabalas codniT, am ko-
samyaroul – metafizikur ganzomilebebze saubrobs, ar SeiZleba
smiur moments hqvia `bedis borbali~, romelsac kabalas bibli-
visaubroT sufTa fizikurze. Tu gvinda CavwvdeT da SevimecnoT
uri kodiT qarTul anbanSi i-in-10 aso-niSnis kosmiuri periodi
igi, unda visaubroT da gamovikvlioT samyaros metafizikuri arsi.
Seesabameba, e.i. adamianis Casaxvidan me-10 dRes misi `bedis bor-
mecniereba dRes Sors dgas WeSmaritebisgan da arc aqvs survili,
bali~ ukve iwyebs trials da drois aTvlas. adamiani, rogorc
gaecnos samyaros metafizikur arss. amisTvis aucilebelia, maT
samyaro, mTlianad bibliuri kabalas qarTuli anbanis
Tavisive sxeulSi ganiviTaron metafizikuri Tvisebebi, romlebic
kodiTaa Seqmnili, romelic fizikurad gansxeulebul,
yvela adamianSia Cadebuli da aucileblad moxdeba maTi `gareT
anu naTelgamovlenil suls drois usasrulo gzaze
gamotana~, momavalSi maTi aqtiuri gamoyeneba, magram amas ukve ax-
atarebs. adamianma am sxeuliT unda gaiaros `yofierebis okeane~
ali – `indigo~ bavSvebis Taoba gaakeTebs.
– daibadeba maSin, roca misi `dro~ dadgeba da gardaicvleba maSin,
dRes samecniero sazogadoebam ar icis, ra aris sicocxle da
roca misi `dro~ mova. TiToeul mikro Tu makro samyaros Tavisi
sicocxlis arsi. es Zalian rTuli Temaa, TiTqmis Seucnobeli. Tu
bediswera, anu `drois grafiki~ aqvs. sicocxle sulis `dro-
bibliuri kabalas dRemde motanil pirvel adamianTa codnas sam-
Si~ gansxeulebaa. maSasadame, im metafizikur `ganzomilebaSi~,
yaros Sesaxeb gavecnobiT, aSkaraa, rom `adamis~ civilizaciis jer
romelSic dRes Cven varT da samganzomilebian samyaros vuwodebT,
kidev pirveli adamianebi samyaros mowyobis da agebulebis sakiTx-
yvelaferi ibadeba, izrdeba da kvdeba, gardaicvleba, gardaisaxeba,
ebs Zalian Rrmad – ujredis dnm-is ori spiralis doneze icnobdnen.
e.i. erTi metafizikuri mdgomareobidan, romelic fizikuris gar-
didi iyo maTi goniTi cnobiereba da SesaZleblobebi. Sevecdebi, es
da `drosac~ moicavs, adamiani `adamis~ civilizaciis Sesabamisi
sakiTxi odnav mainc ganvmarto.
`dro~ da sivrcidan gadava sxva `drosa~ da sivrceSi, anu mate-
saubari daviwyoT imiT, rom `adamis~ civilizacia iberiis civ-
70 71
riaSi. yvela metafizikur ganzomilebas Tavisi `dro da milebiani samyaros kanonebi ar vrceldeba.
sivrce~ gaaCnia. amas Tvali ver xedavs da verc Tanamedrove mecnierebi Tvlian, rom maT dReisaTvis ukve amowures e.w. sam-
teqnika afiqsirebs, magram es yvelaferi sadRac ki ar aris, aramed ganzomilebiani samyaros Secnoba da fiqroben, rom misi Secnobis
aqvea – Cvens gverdiT, TviT CvenSi. zRvarze dganan. maTi azriT, samyaroSi sul 10-11 ganzomilebaa. ama-
dedamiwaze sxva `dro~ muSaobs, xolo kosmosSi sxva `dro~. vdroulad, mecnierebma ar ician, ra aris `erTi~ ganzomileba, `ori~
aucilebelia `drois~ fardobiTobis Semecneba. magaliTad, Tu 20 ganmzomileba da `sami~ ganzomileba. mecnierebi dRemde uaryofen
wlis adamiani gava kosmosSi da dabrundeba 50 wlis Semdeg, masze `drois~ fenomens samyaroSi. maTTvis dro aris saaTi, dRe, Tve,
kosmosuri `dro~ mcirediT imoqmedebs. maSasadame, `dros~ gaaCnia weliwadi, mze amodis da Cadis da Tvlian, rom es aris is `dro~,
Tavisi metafizikuri siCqare, rac qmnis drois fardobiTobas – e.w. romelic samyaroSi moqmedebs. am sakiTxze naTeli warmodgenisT-
`daCqarebul~ da `Senelebul~ dros. mikro Tu makro samyaros, yve- vis moviyvanoT magaliTi: axlad dabadebul bavSvs Tu movaTavsebT
las da yvelafers Tavisi kosmosuri metafizikuri `dro~ gaaCnia. iseT garemoSi, romelSic mas eqneba sakvebi, normaluri saarsebo
adamis civilizaciis mTavari maxasiaTebelia xorcSesxmuli garemo pirobebi, magram mis oTaxs ar eqneba sarkmeli, arasodes
suli- pirvelsawyisi `me~, romelic gardacvalebis Semdeg tovebs gareT ar gamova, ar naxavs mzis Casvlas da amosvlas – weliwadis
sulis `samoss~ – sxeuls – xorcs da metafizikur e.w. `spiralur droTa cvalebadobas da a.S. ra moxdeba Tundac 10 wlis Semdeg?
gvirabSi~ – `mandalaSi~ – `drois borbalSi~ gasvliT gadadis is gaizrdeba da fizikurad miiRebs 10 wlis bavSvis saxes; 60 wlis
sxva ganzomilebaSi, anu sxva `drosa da sivrceSi~ gardaisaxeba, Semdeg mas 60 wlis xanSiSesuli adamianis saxe eqneba. rasTan gvaqvs
gardaicvleba, gansxeuldeba. samyaro usasrulo metafizi- saqme? ratom izrdeba, berdeba da bolos kvdeba – gardaicvleba
kur ganzomilebaTa erTianobaa. isini erTmaneTTan e.w. adamiani?! aSkaraa, rom masze TviTon masSi, mis genetikaSi Cadebuli
`Savi – TeTri xvrelebiT~ – mandalebiTaa dakavSirebuli da, ra dro moqmedebs, romelic uSualod dnm-is saxiTaa gansxeulebuli.
Tqma unda, es `gasasvlelebic”, e.w. `sarkmelebic”, ganzomilebis gamodis, rom adamiani TviTon `kosmiuri~ droa, misi ganxeulebaa.
mixedviT, metafizikuri arsiT erTmaneTisgan gansxvavdebian. `Savi drois ra kosmiuri Tu RvTiuri energiaa mikro da makro samyaroSi
xvrelebi~ saaTis isris mimarTulebiT spiralurad mbrunavia da Cadebuli, romelic aucilebelia zogadad civilizaciis ganvi-
STanTqavs kosmosur obieqtebs, xolo saaTis isris sawinaaRmde- TarebisTvis? gavixsenoT qarTuli gamonaTqvami `droni mefoben da
god mbrunavi e.w. `TeTri xvrelebi~ gamotyorcnis `Savi xvrelis~ ara mefeni~. vin aris `RvTiuri mefe~ samyaroSi? `dro~-is gamomx-
mier `Caylapul~ kosmosur obieqts ukve axal ganzomilebaSi gan- atveli qarTul enaSi gvaqvs sityva `xan~-i, romelic qarTuli an-
sxeulebuls an abrunebs samyaroSi pirvelsawyisi energiis saxiT. banis 33-e aso-niSania da misi Sesabamisi ricxvia 6000.
erTi ganzomilebisTvis Tu `Savi~ xvrelia, meore ganzomilebisT- biblia gvamcnobs: ` ...Tavdapirvelad ca da miwa daarsda xvTis
vis igive `gvirabi~ `TeTri~ xvrelia (naxeT aqve: `Savi xvreli – sityviT wylisgan da wyliT...~ (2 petre, 3,5). es sakiTxi qarTul mi-
paralelur samyaroSi gasasvleli sarkmeli~). TologiaSi Semdegnairad aisaxeba: uzenaesma RmerTma xvTisSvilebi-
samyaroSi yvela da yvelaferi `drois~ kanons da dan pirveli buqna baaduri Seqmna, romelic `wylis beris~ saxeliT
`drois~ ciklurobas eqvemdebareba. samyaro RvTiuri moixsenieba, igive SumerTa sini – qriste (naxeT aqve: `qristianoba
pirvelsawyisis usasrulo metafizikur ganzomileba- – marTlmadidebloba maradiuli da sayovelTao religiaa~). ar-
Ta erTi mTliani sxeulia, erTianobaa, sadac samganzo- sebobs zeciuri da miwieri wylebi, romelic xvTiuri `erTis~ sx-

72 73
vadasxva gamovlinebaa. samyaroSi yvela qimiuri elementi Seiqmna pirvelsawyisi xvTaebrivi SemoqmedebiTi energia Tavis Tav-
wylisgan, amitom SemTxeveviTi ar aris, rom mendeleevis qimiur Si samyaros oTxi sawyisis (miwa, wyali, haeri, cecxli) energias
elementTa periodul sistemaSi pirvel adgilze wyalbadia. adami- moicavs; Tavis mxriv, TiToeul sawyisSi in da ian-is pirvelsawyisTa
anis organizmis daaxloebiT 80% wyalia, rac udidesi informaciis energiebia. drois borbalis – mandalas – Savi xvrelis saSualebiT
matarebelia. SemTxveviTi ar aris wylis gansakuTrebuli roli re- pirvelsawyisi energia gamaterializdeba drosa da sivrceSi. erTi
ligiaSi: wyliT naTloba, wyliT kurTxeva. `dro~ – `drois borba- ganzomilebidan meore ganzomilebaSi gasvla niSnavs erTi `dro da
li~ metafizikuri fenomenia, romelic ganapirobebs pirvelsawyisi sivrcidan~ meore `drosa da sivrceSi~ gasvlas. kosmiuri `dro~
xvTiuri energiis materiaSi naTelgamovlenas. qarTuli cnobiere- – `drois borbali~ – `mandala~ – `Savi xvreli~ yoveli mikro
biT, `dro~, igive `Jami~ – `xani~ mamaRmerTis da qristes xvTaebri- Tu makro samyarosTvis sxvadasxvaa – individualuria, amitom arc
vi energiis gamovlinebaa. qriste amqveynad mobrZanda `adams aqaT~ erTi maTgani ar hgavs erTmaneTs da amis Sedegad materiaSic sxva-
6 000 wels, rac, qarTuli anbanis bibliuri kodiT, `x-xan-6000~ dasxva saxiT arian naTelgamovlenilni. magaliTad: yvela adamiani
aso-niSnis energetikuli gacxadebaa. adamiania, magram yvela erTmaneTisgan gansxvavdeba, rogorc fizi-
sinamdvileSi es sakiTxi gacilebiT ufro Rrmaa, vinaidan ada- kurad, ise Sinagani bunebiT. vinaidan nebismieri ganzomileba droisa
mianis samyaro da yvelaferi am samyaroSi metafizikur ganzomile- da sivrcis gamovlinebaa, yvelgan arsebobs `warsuli~, `awmyo~ da
baTa usasrulo `jaWvia~, romlis erTi patara `rgoli~ – drois `momavali~ dro. xvTaebriv pirvelsawyiss dro ara aqvs, anu `war-
cikli, `adamis~ civilizaciaa, romlis ZiriTadi mizania `qalis~ suli~, `awmyo~ da `momavali~ dro erTia, e.i. `dro~ pirvelsaw-
– materiis, anu samyaros Secnoba da ori pirvelsawyisis kvlav yiss xvTaebriv SemoqmedebiT energiaSivea `gaCerebuli~, anu `dro~
gamTlianeba. pirvelsawyisis erTgvari Semadgeneli nawilia da rodesac amisi
samyaroSi yvela ganzomilebas Tavisi `dro~ da sivrce, anu `dro~ dgeba, TviTonve qmnis energetikul mandalas – drois bor-
materia gaaCnia. mxolod `caTa sasufevelSi~ ar aris `dro~, anu bals, raTa moxdes romeliRac ganzomilebaSi – drosa da sivrceSi
warsuli, awmyo da momavali erTia. gamaterializeba – naTelgamovlena.
drois fenomeni qarTvelTa winaprebisTvis ucxo ar iyo, amas `drois~ am fenomenis kosmiuri procesis Secnobis gareSe ada-
mowmobs mTis xalxTa erT-erTi locva: miani ver Seimecnebs samyaros. SevimecnoT metafizikuri `dro~-is
fenomeni da SevicnobT samyaros.
`dido dedao, ai ras gveubneba `drois~ fenomenis Sesaxeb XX saukunis udide-
cao mSveniero, momlocvelo yovelivesi, Samqnelo si maswavlebeli oSo (bhvagan Sri rajniSi): `Tqvens garSemo dro
da dambadebelo, sasrulo, samyaroSi Cautevelo, mefobs, TqvenSi ki maradisobaa, ai ratom ambobs yvela religiuri
umciresSi Cateulo... uwono, umanZilo, carielav da adamiani, rom roca `droze~ amaRldebiT, ... maSin SeicnobT sakuTar
savsev, uJamo, uZravo wyvdiado cao, sivrceSi, droSi Tavs, maSin SexvalT caTa sasufevelSi~. `ieso drois gareSe arse-
naTelgamovlenilo... erTo da erTTa erTobao... momec bobs, Tqven ki droSi cxovrobT~.
ufleba uflebaTa, davrCe marTali Cemsav ufalTan, samyaros `pirvelsawyisi~ yvela metafizikur ganzomilebaSi
da samarTliani sxvaTa mimarT, raTa davicva cis siwminde...~ arsebobs droisa da sivrcis gareSe, gardasaxvis unari misi Ziri-
Tadi metafizikuri Tvisebaa, rac gvaZlevs `pirvelsawyisis~ sxva-

74 75
dasxva ganzomilebebs – naTelgamovlinebebs sxvadasxva drosa da
sivrceSi.
arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTebi
mravali ganzomileba erTis – pirvelsawyisis sxva- `RmerTis beWdebi~
dasxva drosa da sivrcerSi gamovlinebaa. mTeli samya- dRes mecniereba cdilobs Seiswavlos da Seimecnos samyaro,
ro erTi didi mowesrigebuli organizmia. igi nawilia rogorc droTa usasrulo cvalebadobaSi gamovlenili erTiani
ufro didi mowesrigebuli samyarosi. cocxali organizmi. am sakiTxze muSaobs mTeli msoflios moaz-
samyaro Seqmnis dRidan ciklurad viTardeba. epoqaTa yoveli rovne sazogadoeba, mecnierebis yvela dargi, tardeba uamravi eqs-
cikli msoflio katastrofiT mTavrdeba. yoveli ciklis dasasru- perimenti, ixarjeba ganusazRvrelad didi Tanxebi.
li axali ciklis dasawyisia an pirvelsawyisis qaotur mdgomare- dRevandeli adamis modgma meored Seqmnil adamianTa Taobas
obaSi dabrunebaa, sadac ar aris dro da materia, sadac moiazreba miekuTvneba. masze adre iyo pirvelad Seqmnil adamianTa Taoba,
samyaros dabruneba maradisobaSi. romlisTvisac cnobili iyo samyaros mowyobis yvela saidumlo,
masSi mimdinare fizikuri Tu metafizikuri kosmiuri procesebis
Sesaxeb, cnobili iyo yvelaferi ujredis genetikuri kodis spi-
ralebis doneze. isini iqidan xedavdnen yvelafers, sadac iyvnen.
didi iyo maTi SesaZleblobebi. miaCndaT, rom arian mravalganzo-
milebiani samyaros nawili, rom TviTon arian samyaro samyaroSi;
icodnen, rom maTi sxeuli iseve iyo mowyobili, rogorc mTlianad
samyaro. maTi azriT, samyaroSi yvelaferi cocxalia, yvelafers
SeuZlia informaciis miReba, Senaxva, gadacema. yvelaferi erTma-
neTTan qvecnobierad–azrovnebis enaze saubrobda da dResac sau-
brobs. es aris bolo Jamis da sawyisi Jamis ena-qarTuli ena. ufali
bolo Jams qarTul enaze ganikiTxavs da amxilebs qveyanas. didi
iyo maTi codna da SesaZleblobebi. roca RmerTma Seqmna pirveli
Sesaqmis xalxi da naxa maTi usazRvro SesaZleblobebi, gadawyvita
SeezRuda isini da goniT Tvalze `safarveli~ gadaafara, ris Sem-
degac miviReT Tanamedrove adamis modgma. magram pirvelad qmnilma
adamianebma dagvitoves usazRvro codna samyaros da masSi mimdinare
fizikuri Tu metafizikuri procesebis Sesaxeb da es codna dRes
Cvenamde motanilia miTologiis, eTnografiuli wes-Cveulebebis,
arqeologiuri simbolikis `eniT~. movida dro gaixsnas samyaros
saidumloTa `skivri~. Cemi es wignic swored am sakiTxebs eZRvneba.
samyaros pirvel adamianTa codna RmerTze, adamiansa da sam-
yaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze, Cvenamde motanilia bib-

76 77
liuri kabalas saidumlo codniT, romelic, daSifruli saxiT, modis, Semdeg TandaTan `ixsneba~, SesaZle-
Cadebulia mxolod qarTul anbanSi. belia es procesi aTwleulebi gagrZeldes
TiToeul aso-niSans arsTa wrebrunvis kosmiuri procesi – da bolos iseTi STabeWdileba dageuflos,
,,RmerTis beWedi~ Seesabameba, rasac eqvemdebareba samyaroSi yvela rom `beWdis~ Secnobis procesi usasrulod
da yvelaferi drois gansazRvrul periodSi, TiToeuli gamom- geCvenos. TiToeuli aso-niSnis kosmiuri
dinareobs winamorbedisgan da qmnis genetikuri procesis erTian procesi, zogadad, moicavs miRmiuri sam-
jaWvs. yaros oTx mxares – samyaros jvars, sadac
kabala qarTuli fenomenia, Tumca qarTuli sazogadoe- samxreT-aRmosavleTiT RmerTTa samyofe- `in~ da `ian~
ba dRemde kargad ar icnobs am sakiTxs, Rirseulad ver Seimecna, lia, samxreT-dasavleTiT miwieri samyaro,
ver gaiTavisa da daafasa RmerTis es didi saCuqari. momavalSi CrdiloeTiT – sicocxlis xe, centrSi – ufskrulSi aris go-
msoflios xalxebi gaicnoben, saTanadod Seafaseben da girdis da cecxlis tba.
Rirseul adgils miuCenen qarTul-iberiul gens kaco- `j-jan-8000~ aso-niSnis kosmiuri suraTis Sesabamisi
briobis maradisobisken mimaval gzaze. es aris qarT- `RmerTis beWedi~ Semdegnairad warmoCindeba: kosmogoniuri
veli xalxis kosmiuri misia, es aris samyaros Semecne- jvris formis samyaros centrSi aris go-
bis gza. girdis da cecxlis tba, mis erT mxares
kabalas codnis mkvlevarTa azriT, adamians, romelsac – samxreTiT, mTel simaRleze, camde aR-
RmerTis Tundac erTi `beWedi~ miecema, samyaros yvela saidumlo marTulia kosmiuri mTa, romelsac, erTi
codnis kari gaeReba. SexedviT, nabadmosxmuli mTa-kacis saxe
ufalma ineba CemTvis gaecxadebina kabalas – qarTuli an- aqvs, romlis wvero TeTrwvera moxu-
banis genetikuri kodis sami aso-niSnis Sesabamisi arsTa wrebrun- cia, saxiT marjvniv – es mamaRmerTia. igi saqarTvelos gerbi
vis kosmiuri suraTi: `j-jan-8000~, `h-hae-9000~, da `ჵ-ox-10000~, mravalsaxaa, romlebic erTmaneTSia Cas- (fragmenti)
TiToeulis moqmedebis xangrZlivoba 1000 welia. muli. misi erT-erTi saxea axalgazrda,
aRmosavleTi arsTa wrebrunvis kosmiur procesebs – `Rmer- uwverulvaSo, TeTr cxenze – bedis bedaurze mjdomi mxedari –
Tis beWdebs~ gamosaxavs `in da ian~-is wreSi Caxatuli ori Tevzis TeTri giorgi, romelic miemarTeba Cvengan marcxniv – aRmosav-
saxiT, romelSic aisaxeba or urTierTsapirispiro energiaTa har- leTisken. cxenis kudi isevea gamonaskvuli, rogorc xatebze.
moniuli kosmiuri procesi, xolo maT gamyof xazSi moiazreba am mamaRmerTs mkerdze didi guli da didi jvari hkid-
procesis kosmiuri suraTi (gvrCeba STabeWdileba, rom arsTa wre- ia. gogirdis da cecxlis tbis piras, kosmiuri mTis mTel simaR-
brunvis kosmiur suraTs erTgvari `farda~ aqvs Camofarebuli). leze, budas pozaSi zis saiqios mTavari `mosamarTle~, mis marcxniv
es imdenad did saidumlod iTvleba, rom misi xilva-gamocxadeba zeciuri kibea, romlis TiToeul safexurs – sazveres qmnian gvele-
mxolod erTeulTa xvedria da uflis nebiT xdeba. garda gamocxa- bi. am kibeze adian adamianebi, sadac maT `axarisxeben~. zogi pirvel
debisa, is kosmiur informaciasac gvimxels, Tu ratom gamogvecx- safexurzec ki ver adis da pirdapir gogirdis da cecxlis tbaSi
ada, gvaxedebs samyaros ama Tu im saidumlo procesSi, gveubnebian, aRmoCndeba. aqvea navi, romelsac micvalebuli gadahyavs sicocx-
risTvis mogveca gamocxadeba. Tavdapirvelad naklebi informacia lis xeze. tbas meore mxridan gars exveva eqvseSviani spilosTaviani

78 79
gvel-Tevzi, romlis zurgzec dgas sicocxlis xe. kosmiuri wre- Semdeg marcxniv mimarTuli kosmiuri mxedari aRmovaCine 1989 wels
brunvis suraTSi wminda (TeTri) giorgi, romelic aris mamaRmer- dabeWdil bibliaSi, romlis pirvel gverdze dabeWdil sapatri-
Tis erT-erTi saxe, igi ar aris gvelTan – borotebasTan mebrZoli. arqos `beWedze~ iyo gamosaxuli. im periodSi
mamaRmerTis marjvniv, misi gulis simaRleze qristes samyofelia, sveticxovelSi, Sua taZarSi idga patriarq-
xelSi gadaSlili wigni uWiravs, Tavze naTeli konusi – `karavi~ is taxti, romlis sazurgezec gamosaxuli
adgas. mamaRmerTis marjvniv – mis mopirdapire mxares, anu samxreT- iyo marcxniv mimarTuli kosmiuri mxedari.
aRmosavleTiT samoTxe–xvTismSobe- sul oriode wlis win TbilisSi, petre-pav-
lia xelSi xvTaebrivi bavSviT, ise, les eklesiis kedelze, aRmovaCine marcxniv
rogorc xatebzea gamosaxuli, Tavze mimarTuli kosmiuri mxedaris kedlis fres-
adgas mzis disko, erTi SexedviT, an- ka, rac asaxvaa Cemi gamocxadebis. odiTganve
Tebuli sanTlis saxe aqvs. didi iyo qarTvelebSi wminda giorgis – Te- Sumeri Zv. w 5000 w.
ramdenjerme mqonda am wrebrun- Tri giorgis Tayvaniscema, romelic aris sulis cxenis – bedis
vis suraTis gamocxadeba, romlis bedauris mflobeli. qarTvelTa 64 xvTisSvili giorgi naRvarmS-
drosac gamosaxuleba dinamiuria, venieris 64 gacxadebaa. kosmiur mxedars Tayvans scemda msoflios
cocxalia da azrebiT gesaubreba – uZvelesi civilizaciis yvela xalxi, isinic ki, visac cxeni fizi-
gawvdis informacias, ar qreba, vidre kurad saerTod ar enaxaT. kosmiuri mxedari gamocxadebiT miRe-
kalki meuRliT XIX s. (indoeTi) im periodisTvis saWiro informa- buli informaciaa, romelic arsTa wrebrunvis kosmiur procesSi
cias ar miiReb. TiToeuli gamocxa- centralur adgils ikavebs.
debis dros axali informaciiT mecxadeba, maxedebs miTologiur, ax.w. III aTaswleulisTvis, romelic `h-hae-900~ aso-niSnis
eTnografiul, arqeologiur simboloebSi, mamaxvilebinebs yura- Sesabamisia, Seicvala arsTa wrebrunvis kosmiuri procesi, sadac
dRebas saWiro da aucilebel sakiTxebze, maZlevs Tavisebur darige- aRar aris saiqio sasamarTlo da gvelebiT Sedgenili zeciuri kibe,
bas, Tu risTvis momeca yvelaferi es. gansakuTrebulad damixasi- adamianebi pirdapir gadian gogirdis da cecx-
aTes, rogor xdeba wrebrunva – rogor mogzaurobs suli amqveynad lis tbaze, romelzec gavlen sufTa gulis, da
da miRmiur samyaroSi. yofierebis ra etapebs gadis. arsTa wrebrun- ara borotebiT da sicruiT damZimebuli ada-
vis kosmiuri suraTebis detaluri aRwera Zalian Sors wagviyvans. mianebi. gogirdisa da cecxlis tbis irgvliv
igi kargadaa aRwerili rogorc qarTul, aseve sxvadasxva Zveli Semoxveul gvel-Tevzs pirze didi boqlomi
civilizaciis xalxTa miTologiaSi, rac emTxveva Cems gamocxade- adevs da kosmiur procesSi aRar monawileobs,
bebs. geqmneba STabeWdileba, rom Zveli civilizaciis sxvadasxva albaT, es droebiTia, winaaRmdeg SemTxvevaSi,
xalxi erTi da imaves xedavda da Taviseburad gadmoscemda. is iq aRar iqneboda. gogirdis da cecxlis
ax.w. II aTaswleulis arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi Cemi tbaze gasuli adamianebi miemarTebian RmerTTa
kreta
gansakuTrebuli yuradReba miiqcia kosmiurma mxedarma, romelic samyofelis sapirispiro mxares ganTavsebuli
zeciur samyofelSi saxiT marcxniv – aRmosavleTiskenaa mibruneb- sicocxlis xisken, romelsac ori lomi darajobs. RmerTTa samyo-
uli. davinteresdi, ramdenad swori iyo Cemi aRqma. bevri Ziebis felSi samoTxe – xvTismSobeli gadavida mamis marjvniv da dai-

80 81
kava adgili qristes ukan, qriste ganTavsda dedis gulis adgilas. SemTxvevaSi tovebdnen Zvels da qmnidnen axals.
Zireulad Seicvala TviTon arsTa wrebrunvis kosmiuri procesic. samyaros SecnobisTvis fizikuri, e.w. samganzomilebiani cno-
metad sainteresoa qarTuli anbanis 37-e aso-niSnis Sesabamisi biereba ar aris sakmarisi, aucilebelia ganvaviTaroT metafizikuri
arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi, romelic aris adamis civili- xedva – e.w. `mesame – goniTi Tvali~. samyaro mravalganzomilebi-
zaciis dasasrulis periodis Sesabamisi da romlis Semdegac civi- ania, amitom mis Sesaswavlad aucilebelia yvela ganzomilebaTa
lizaciis axali cikli iwyeba. arsTa wrebrunvis am kosmiur su- erTiani Semecneba – Seswavla, yvela ganzomileba erTSia, erTadaa
raTSi calke aRar aris sicocxlis xe, igi SeTavsebulia wminda da nebismieri mikro Tu makro samyaro usasrulo ganzomilebaTa
mTasTan, RmerTTa samyofelTan, rac niSnavs, rom aRar iqneba saiqio erTiani gamovlinebis Sedegia.
da saaqao, igi iqneba erTiani, aRar iqneba sikvdili, adamiani Tavi- msoflios xalxTa miTologia, eTnografia, arqeologiuri
sive sxeuliT, sulisgan ganucalkeveblad, gaagrZelebs arsebobas simbolika warmoaCens samyaroSi mimdinare kosmiur procesebs. am
sxva ganzomilebebSi. bolo Jamis wrebrunvis kosmiur procesSi sakiTxebis Seswavla aris safuZveli imisa, vifiqroT, rom mikro
aRar aris gogirdis da cecxlis tba, mis adgils ikavebs zeciuri Tu makro samyaros genetikuri gza kodirebulia, RmerTisgan winas-
navi, romelSic fexze mdgomi qalRmerTia Sublze didi `wertil- waraa dadgenili, samyaroSi yvelas da yvelafers Tavisi bediswera,
iT~ – goniTi TvaliT, iseTi, rogoric aqvT indoelebs Sublze, Tavisi genetikuri kodi aqvs. bibliuri `Sesaqmis~ kodiT mxolod
es aris e.w. `mesame Tvali~, amave navSia kurdReli, romelic qal- erTxel ki ar Seiqmna samyaro (`samyaros Seqmnis eqvsi dRe~), aramed
RmerTs SroSanis yvavils awvdis. mTlianobaSi kosmiuri procesi dResac, yovel wuTs da yovel wams, iqmneba axali mikro Tu makro
imis mimaniSnebelia, rom sabolood iqmneba marTalTa harmoniuli samyaro.
samyaro, romelic civilizaciis axal ciklSi gadadis da Sesabam- metafizikuri gamovlinebebi yvela adamianis cxovrebaSia, ma-
isad, yvela da yvelaferi dedamiwaze iqneba gram amas saTanado yuradRebas ar vaqcevT. axali tipis adamianebi
axali sulieri garemos gamovlineba. – indigo bavSvebi am sakiTxs met yuradRebas dauTmoben.
imisaTvis, rom adamis civilizacia mi- dagvrCa Zalian cota dro, sul raRac 2000 weli.
vides bolomde da gadavides civilizaciis ax.w. 4000 wlisaTvis adamis civilizacia gadava civi-
axal ciklSi, aucilebelia adamianma Seimec- lizaciis axal ciklSi da Sesabamisad Seicvleba arsTa
nos Tavisi Tavi da gare samyaro. adamianebi wrebrunvis kosmiuri suraTi – `RmerTis beWedi~.
adamis civilizaciis yvela periodSi Tavis
yoveldRiur cxovrebas arsTa wrebrunvis ko-
smiur suraTebs ukavSirebdnen. am cnobierebis
warmoCinebaa maTi piradi nivTebi Tu tansac-
CineTi meli, maTi religiuri dResaswaulebi, yofiTi
samyaro, sacxovrebeli sadgomebi, soflebi,
qalaqebi, maT irgvliv ganlagebuli salocavebi. isini iqmnidnen
iseT garemo pirobebs, rogoradac aRiqvamdnen im periodis kosmiur
suraTebs. arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTebis Secvlisas xSir

82 83
samyaro qarTul enaze laparakobs mTavarangelozi. warmarTobis uZveles xanaSi angelozebs sqesiT
gamosaxavdnen da davaTis stelaze gamosaxuli mTavarangelozi ga-
iyo dro, roca dedamiwaze mcxovrebi yvela adamiani erT enaze brieli qalia. b-n zviad gamsaxurdias gamokvlevebiT: `suliwmidam
laparakobda, iyo erTi erovnebis xalxi da `erT RmerTs erT enaze unda amxilos sofeli codvisaTvis da, amave dros, unda mohmadlos
adidebda~. babelonis godolis Semdeg `me~-s, anu `pirvelqmnili rCeulebs saRmrTo sibrZne~. mTavarangelozTa Soris gabriels
sulis~ ena daviwyebas mieca da xalxma sxvadasxva enaze daiwyo wlis pirveli Tve – ianvari miekuTvneba, romelic orsaxa RmerTis,
saubari da damwerloba, xolo `me~-s ena da damwerloba saidumlo ianusis saxels atarebs.
gaxda, misawvdomi iyo mxolod xeldebulTaTvis, raTa `dromde~ ar SuamdinareTis qvis beWdis (Zv.w. 3400w.) mixedviT, ianusi aris
momxdariyo anbanis WeSmariti saidumlos, WeSmariti codnis war- IV `ganaTluli~ da misi mobrZaneba miniSnebulia ax.w. III aTaswleu-
moCineba, radganac es gamoiwvevda `droze adre~ samyaros geneti- lis dasawyisSi. `o~ – ufali ianusTan erTad qmnis mzis samebas.
kur kodSi Carevas. `o~ – ufali, romelmac `qebaÁ~-s winaswarmetyvelebiT unda gaa-
`qebaÁ~-s sagalobelis teqsti ZiriTadad winaswarmetyvelebaa cocxlos qarTuli geni, qarTuli ena da anbani, aris igive iberiis
imisa, rom mobrZandeba `o~ – ufali, romelmac unda `gaacocxlos xvTismSobeli, Sumerebis qalRmerTi inana, iSTari, venera, afrodi-
qarTuli geni, qarTuli ena da anbani~, warmoaCinos maTi WeSmariti ta, ciskris da mwuxris varskvlavi, mTiebi, izida, qarTvelTa dal-
arsi. dedofali, yvela mxaris qalbatoni, casa da miwas Soris mdgomi,
qarTuli ena aris `oTxi dRis mkudari~, nayofierebisa da Weqa- Weqa-quxilisa da nayofierebis qalRmerTi, miwis Semqmnel-momwes-
quxilis qalRmerTi, dedofali `lazare~, amave dros, `elvaÁ~-mze, rigebeli, sibrZnis xvTaeba, xelovnebis, kanonmdeblobis, damwerlo-
erT-erTi `da~ – dedofali (arsebobs samyaros oTxi sawyisis oTxi bis qalRmerTi. misi buneba Semdegnairad xasiaTdeba: `brwyinvale,
`da~) Tavisive surviliT Casuli qvesknelis samefoSi, raTa gaxdes, uZvirfasesi qalbatoni, wyaloba da dedoba, TviTon is aris didi
agreTve, dedofali miwisac – qvesknelisac; am qveyanaze modis gan- deda, oqros qalRmerTi, `an~-Tan erTad zis uzenaes taxtze~.
Zarcvuli, damcirebuli, dawunebuli, daviwyebuli aqvs warsuli, axla, 2000 wlis bolos, damTavrda j-jan-8000 aso-niSnis
Tan moaqvs mxolod `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, romelic, amave aTaswleuli adam da evas kosmiuri civilizaciisa. swored aman
dros, `bedisweris dafebia~, `ciuri madlni~, romelic aseve, aris ganapiroba anbanis saidumlos gacxadeba, rac mdgomareobs imaSi,
genetikuri kodi – qarTuli anbani. TiToeuli aso-niSani daxu- rom dRemde arsebuli 14 anbanidan mxolod qarTuli anbani asaxavs
ruli taZris gasaRebia, romelTa mflobelic aris TviT `o~ – samyaros adam da evas civilizaciis genetikur kods. es informacia
ufali RmerTi, qalRmerTi cisa da miwisa. misi `meored moslvis~, aRar unda iyos saidumlo da piriqiT, samyaros Semdgomi ganviTare-
anu `aRdgomis~ periodis mimaniSnebelia `94 umetÀs sxuaTa enaTa~ bisTvis aucilebelia SevicnoT genetikuri kodis WeSmariti arsi.
da `qristÀs moslviTgan vidre dResamomde~, rac ax.w. 2000 wlis adam da evas civilizaciis dasrulebamde darCa 2000 weli. Sumeri
dasasrulsa da III aTaswleulis dasawyisze migvaniSnebs. adamis civilizacias qalis – mdedris – materiis Secnobas ukav-
maSasadame, ax.w. III aTaswleulis dasawyisSi moxdeba `suli- Sirebs.
wmidis miwieri gacxadeba, romelic aris momcemeli WeSmariti ax.w. 4000 wels samyaro miaRwevs qarTuli anbanis 37-ჵ-ox-
saRvTo sibrZnisa da, amave dros, codvaTagan ganwmendis madli- 10000 aso-niSnis kosmiur periods, ris Semdegac igi gadava civi-
sa~. suliwmidis nebis ganmcxadebeli, misi `piri~ aris gabriel lizaciis axal safexurze, rac sulac ar niSnavs samyaros daR-

84 85
upvasa da qaoss, aramed iqneba axali, harmoniuli urTierTobebi. yaros civilizaciis gza usasruloa.
dReisTvis adamianis tvinis SesaZleblobebis Zalian mcire nawilia kaliforniis universitetis qimikosis jeims jimzeskis mosaz-
gamoyenebuli – Secnobili. is, rasac adamiani dRes udidesi teqni- rebiT, nebismieri vibrirebadi sagani, maT Soris cocxali ujre-
kis saSualebiT da didi ZalisxmeviT akeTebs, momavalSi TviT ada- debi, akustikuri talRebis, anu bgerebis wyaros warmoadgenen.
mianis Sinagani ZaliT iqneba SesaZlebeli. magaliTad: adamians aRar bgeras ki bevris Tqma SeuZlia. mecnierma Seqmna xelsawyo, romelic
daWirdeba zamTarSi gaTboba da zafxulSi gagrileba, anu gaxdeba mikroskopul rxevebs iWers. misi wyalobiT, jimzeski pirveli mkv-
TviTregulirebadi, ar daWirdeba kompiuteri, gazeTi, radio da in- levari iyo, vinc ujredebis namReri `aria~ moismina. gairkva, rom
formaciis sxva saSualebebi, dafiqrdeba da miiRebs yvela saWiro ujredis garsi wamSi 1 000 herci sixSiriT irxeva. mTavari aRmoCena
informacias. is iyo, rom, Turme, avadmyofi da janmrTeli ujredebis xma sxva-
yvelasaTvis yvelaferi cnobili da naTeli gaxdeba. vfiqrob, dasxvanairad JRers. mecnieris mtkicebiT, axlo momavalSi adami-
amis magaliTia Cems mier wlebis manZilze Catarebuli adamianis anis janmrTelobis mdgomareobis garkvevas mecnierebi daavadebis
diagnostikis meTodi: daavadebuli ujredebidan mxolod qarTul adreul stadiaSive SeZleben da SeZleben swored ujredebis xmebis
enaze dasmul kiTxvebze mxolod qarTul enaze vRebulob ujre- saSualebiT.
debidan `pasuxs~ eleqtro-magnituri impulsebis saxiT, romel- adamiani SeZlebs sakuTari energiis gamoyenebiT kosmosSi gad-
ic morzes anbanis msgavsia da maTi xma oTaxSi myof avadmyofsac aadgilebas, SeZlebs mianiWos uwonadobis mdgomareoba sakuTar sx-
da mis axloblebsac esmiT. es impulsebi informaciis Semcvelia. eulsa da sagnebs, nebismier adgilze gaCndes da gaqres, ar daWird-
araerTxel mivmarTe qarTvel fizikosebs, raTa avadmyofis or- eba sakvebi, radganac misi sakvebi kosmosuri energia iqneba. aseT
ganizmidan gamosuli da CemTan mosuli es elqtro-magnituri im- kosmiur periodSi, albaT, dedamiwaze sxva Rirebulebebi iarsebebs.
pulsebi dagvefiqsirebina da Segveswavla, ris Sedegadac SesaZle- dRes mecniereba muSaobs imaze, rom Seimecnos Cvens gverdiT arse-
beli gaxdeboda nebismier mikro Tu makro samyarosTan, kosmosis buli paraleluri samyaro.
nebismier ciur sxeulTan da galaqtikis gareTac informaciuli samyaroSi yvelaferi civilizaciis raRac safexurze imyofe-
kavSiris damyareba, magram uSedegod – mecniereba dRes ar aris ba, amis magaliTia mzisa da varskvlavT sistema. Cemi azriT, yvela
mzad am sakiTxebTan dakavSirebiT eqsperimentebis Casatareblad. planeta Tu varskvlavi cocxali organizmia da maTze aucileblad
zRvebsa da okeaneebSi Tevzebi aTasobiT kilometrze gadasce- arsebobs sicocxle, oRond CvenTvis es ucnobia da jerjerobiT ar
men informacias eleqtro-magnituri impulsebiT, vfiqrob, amave gvaqvs ufleba gavacnobieroT. Cveni Tvali ver aRiqvams Cvens gver-
meTodiT agneben TavianT Zvel budes Tbili qveynebidan dabruneb- diT arsebul samyaros, arc saTanado teqnika gvaqvs.
uli Citebi. Cvens mzis sistemasa da galaqtikaSi arsebuli didi civilizaciis axal safexurze unda Seiqmnas harmoniuli urT-
kanonzomierebis safuZveli, vfiqrob, maT Soris informaciis arse- ierTobebi. amis umniSvnelo magaliTia saberZneTSi, agvistoSi, mar-
bobaa. samyaroSi yvelas da yvelafers SeuZlia informaciis miReba, iamobis dRes xvTismSoblis xatTan gvelebis misvla. agresiuli da
Senaxva da gacema. adamianebisTvis dRes cnobili informaciis saSu- Sxamiani gvelebi am dros gadaiqcevian harmoniul da usafrTxo
alebebis garda, arsebobs informaciis miRebis mravali sxva saSu- arsebebad. ra xdeba, ra veli iqmneba iseTi, romelic gvelebze mo-
aleba, romlebic momavalSi iqneba aRmoCenili. deni, radiokavSiri, qmedebs. vfiqrob, gvelebis aseTi qmedeba migvaniSnebs imas, rom
telekomunikacia, kompiuteri da sxva imis mimaniSnebelia, rom sam- harmoniulobis da sruli Tanxmobis simbolo sworedac iberiis

86 87
xvTismSobelia; igi iqneba harmoniuli kosmiuri periodis sawyisi; araerTi qarTuli sityva:
masTanaa dakavSirebuli civilizaciis axal safexurze gadasvla. `papa~ niSnavs `RmerTis nacvals dedamiwaze~. igi msoflioSi
es ki uSualodaa dakavSirebuli mis `meored moslvasTan~, `aRdgo- arsebuli uZvelesi sityvaa, romelSic `pirvelsawyisi~, `pirvelqm-
masTan~. igi gaacocxlebs qarTul enas, warmoaCens qarTuli anbanis nili~, `didi winapris~ mniSvneloba moiazreba, rac mimaniSnebelia
kosmiurobas, rac safuZvels Seuqmnis samyaros civilizaciis axal imisa, rom qarTuli ena uZvelesi civilizaciis enaa. Sumeruli
safexurze gadasvlas. qarTuli anbani aris samyaros genetikuri sityva `me~, romlis mniSvneloba msoflioSi ucnobia, mxolod
kodi. samyaroSi yvela da yvelaferi emorCileba genetikur kods. qarTulma icis, rom sityva `me~ aris `samyarouli me~ da migvaniS-
amaSia qarTuli anbanis saidumlo, romlis warmoCinebac gaxdeba nebs adamianis pirovnulobaze, rom adamiani TviTon aris samyaro.
safuZveli samyaros Semdgomi civilizaciisa. SumerTa `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~ aris samyaros cvalebadobis
qarTveli xalxis uZveles civilizaciaze migvaniSnebs bevri genetikuri kodi – SumerTa bibliuri kabala, romelic aisaxeba
ram maTi yofa-cxovrebidan: qarTul anbanSi. evropelTa kabalas – `runebis~ mixedviT, pirveli
qarTvelTa erovnuli tansacmeli, sartyeli – nayofi- saidumlos saxelia `adamiani~, igive `me~, rac dakavSirebulia
erebis RmerTis simbolo, leCaqi da `kavebi CixtikopiT~ – qal- qarTuli anbanis a-an aso-niSnis kosmiurobasTan. SumerebTan `an~-
RmerT inanas gamosaxulebebze aris `Tmis kavebi~, mefeTa tansac- cis RmerTia, `en~-wylis RmerTi, rac qarTuli aso-niSnebis meo-
meli, maTze Zvirfasi qvebiT, asaxvaa mcxeTis zodiaqos kalendrisa, radi saxelebia da, amave dros, migvaniSnebs qarTuli anbanis ko-
sadac `ori genetikuri spirali~ moiazreba da, amave dros, asaxvaa smiurobis saidumloze, anbanis udides rolze samyaroSi. sityva
davaTis stelaze gamosaxuli qarTuli anbanisa; saxlebSi dedaboZi `da~-s `samsaxovneba~: damakavSirebeli azrTa da sityvaTa, `da~-
da masze gamosaxuli ornamentebi; saxlis win naZvis, fiWvis an mux- dedmamiSvili; amave dros, uZveles xelnawerebSi yoveli axali
is xis dargva; micvalebulis kuboSi dakrZalva, igive kidobanis azri `da~ sityviT iwyeboda, rac niSnavs imas, rom `da~ sawyisia
gaazrebaa; wes-Cveulebebi – Tamada, sadRegrZeloebi, micvalebulis yovelive axlisa. egvipteSi cnobilia faraon exnatonis `mzis~
dakrZalvis wesi, igive `zeimis~ gamomxatvelia yvavilebi, musika, qalaqi – `oni~.
purmarili; miaCndaT, rom imqveyniuri cxovreba aris `sasufeveli qarTul damwerlobaSi xuTi xmovania:
caTa~. 1. `a~ – `an~ – 1 – kabalas mixedviT aris `umaRlesi xelisu-
qarTveli xalxis uZveles civilizaciaze migvaniSnebs, agreTve, fleba, zeciuri mama~, RmerTi ambobs: `me var ani da oxi~.
`wmida mTis~ saxelis miniWeba da mis irgvliv qalaqis aSeneba, 2. `e~ – `en~ – 5 – kabalas mixedviT aris `RmerTis nacvali
jvari, ori lomi da sicocxlis xe, wminda giorgis – cxenze mjdo- dedamiwaze~ – papa, wylis RmerTi.
mi gamosaxuleba ritualur culebze, qarTvelebi xvTaebriv bavSvs 3. `i~ – in – 10 – kabalas mixedviT aris `mdedri Zala, sam-
mxrebze dayrili lokonebiT gamosaxavdnen da sxva. SumerebTan gva- yaros Semoqmedi, sicocxlis ZalTa mpyrobeli, bedis bor-
rebis nacvlad adamianebs eniWebodaT `ama Tu im qalaqis Svili~. bali, zevsi – iupiteri, dRis sinaTlis da cis RmerTi,
SumerTa msgavsad, qarTvelebis gvarebis daboloebaa – `Svili~ Weqa_quxilis RmerTi, RmerTTa mefe~, `qalbatonis mud-
da `Ze~. qarTveli xalxis uZveles civilizaciebTan paralelebze mivi xelisufleba~.
saubari Zalian Sors wagviyvans. 4. `o~ – on – 16 – kabalas mixedviT aris ufali – `o~ nommo
qarTvelTa uZveles civilizaciaze migvaniSnebs (noe), `qalRmerT inanas qvesknelis samefoSi STasvla~,

88 89
`babelonis godoli~. gacxadeba. ase axasiaTebs bibliuri kabalas codna taros mesame
5. `u~ – 22 – kabalas mixedviT aris `warRvna~, Sumerebis mze arkans. zustad am azrovnebis asaxvaa `in~ da `ian~ cnobili ori Te-
`uTu~ – `qvesknelis~ kari. vzis msgavsi gamosaxuleba naTeli da bneli Zalebisa, romelzec maT
am aso-niSnebis saxeli – `xmovnebi~ migvaniSnebs imaze, rom Soris gamyof `Su~-a xazSi, aRmosavluri filosofiiT, moiazreba
isini arian samyaros mTavari – ZiriTadi Semoqmedni, danarCeni aso- arsTa wrebrunvis maradiuli procesis kosmiuri suraTi, romelic
niSnebi arian – Tanxmovnebi. genetikuri jaWvidan arc erTi aso- Cemi gamokvlevebiT aris qarTuli asomTavruli aso-niSnebis Sesa-
niSnis amoReba da gadanacvleba ar SeiZleba. aseve mniSvnelovania bamisi kosmiuri procesebis monacvleoba droSi. igi, amave dros,
aso-niSnebis meoradi saxelebi: an, ban, gan..., rac mxolod qarTuli aris `RmerTis beWedi~ ioanes gamocxadebidan.
anbanisTvisaa damaxasiaTebeli. qarTuli enis da anbanis Semecneba, msjelobidan gamomdinare, naTelsa da bnels Soris – SuaSi
rogorc samyaros genetikuri kodisa, momavlis saqmed mimaCnia. dgas dedofali inana, romelic aris qarTuli asomTavruli anbanis
qarTuli ena ar aris dapirispirebuli sametyvelo ena, rac – `me~-ebis `xvTaebrivi kanonebis~ mflobeli.
gamoixateba imaSi, rom rasac metyveleb, imas wer, e.i. rogorc gam- maSasadame, qarTuli ena da xalxi, romelic am enaze metyve-
oiTqmeba, ise iwereba. amasTan, ar aris mdedrisa da mamris gansx- lebs da azrovnebs, ar SeiZleba genetikurad iyos dapirispirebuli
vaveba (ОН-ОНА), es imas niSnavs, rom masSi ar aris `in~ da `ian~ ori – konfliqturi bunebis, aramed is erTbunebovani, saSualo da har-
urTierTsapirispiro azrovneba, is aris saSualo – arc mdedria da moniulia. qarTuli bunebis es Strixi did zogadsakacobrio rols
arc mamri; swored es aris mTavari mimaniSnebeli Strixi imisa, rom Seasrulebs momavali civilizaciis axal safexurze.
qarTuli anbani `o~ uflis-xvTismSoblis kuTvnilebaa. amis das- `qebaÁ~-s teqstze muSaobisas araerTxel aRvniSne, rom `o~
turad mogaxsenebT Semdegs: samyaroSi erTma Seqmna ori, orma sami aso-niSani aris RerZi anbanis, anu mTavari aso-niSania, romelzec
da samma yvelaferi. am kanons eqvemdebareba qarTuli anbanic – `an~- agebulia mTlianad qarTuli anbani. aqve minda visaubro mecnierTa
ma Seqmna `ban~-i, `an~-ma da `ban~-ma Seqmnes `gan~-i, xolo samivem Se- mier adamianSi aRmoCenili ZiriTadi sasicocxlo `pirvelsawyisi~
qmna samyaroSi yvelaferi, e.i. samebis mesame wevri aris 3-g-gan aso- Rerovani ujredebis Sesaxeb. isini uSualod adamianis genetikur
niSnis Sesabamisi kosmiuri suli, romelic taros arkanebiT aris kodTanaa dakavSirebuli. vfiqrob, es genetikuri RerZuli Ziri-
`deda buneba~, venera, afrodita, siyvarulis qalRmerTi, zeciuri Tadi ujredebi igive qarTuli anbanis `o~ aso-niSnis Sesabamisi ko-
dedofali, Sumerebis `me~-s `xvTaebrivi kanonebiT~ `amaRlebuli smiuri energiaa – Semoqmedi yovlisa, Zvel qarTul xelnawerebSi
da mudmivi gvirgvini~. es aris igive Sumerebis qalRmerTi inana, sityva `ufali~-s nacvlad werdnen `o~ aso-niSans. qarTuli an-
`o~-nommo, `o~-ufali, iberiis xvTismSobeli, mze, Weqa-quxilis da bani rogorc mikro, aseve makro samyaros genetikuri kodia. is yve-
nayofierebis qalRmerTi, qarTuli anbanis mflobeli. es aris ded- laferSia da yvelaferi masSia. Tu msoflios mecnierebi da ar-
ofali arc `in~ da arc `ian~, aramed maT Soris, `Su~-Sua, saSualo amecnierebi qarTul anbans da qarTul enas am kuTxiT Sexedaven,
rgoli, romelic aerTebs `in~ da `ian~ Zalebs, mdedrs da mamrs, kacobrioba axali, didi aRmoCenebis winaSe dadgeba.
dedofali, rogorc Tavisi dedis Svili, amave dros, TviTon aris SeiswavleT adamiani, rogorc samyaro da naTeli gaxdeba, Tu
didi deda, magram masSi aRar aris Zveli xvTaebis bneli Strixebi, ra aris `Savi xvrelebi~, ratom aqvs kosmoss pulsacia, ratom far-
igi Ria da gamWvirvalea, mzad aris Seqmnas raRac axali gareganisa Tovdeba samyaro, bevr kiTxvas gaecema pasuxi; galaqtika xom mowes-
da Sinaganis SeerTebiT. es aris miwieri dedobisa da siyvarulis rigebuli, usasrulo, metafizikuri sivrcis didi organizmia.

90 91
rogorc qarTuli `asomTavruli,~ aseve `mxedruli~ anbani ko- aucilebelia Seiqmnas „iberiul-qarTul-xeTuri civilizaciis
smiurad ganuyofelia da avseben erTmaneTs. saerTaSoriso kvlevis centri“. aqve ganTavsdeba „qarTuli anbanis
asomTavruli anbani erTaderTia, romelic asaxavs samyaros ge- muzeumi“, sadac warmoCindeba qarTuli anbani, rogorc samyaros
netikur kods da zustad da zedmiwevniT emTxveva egvipturi kaba- genetikuri kodi; kabalas codnis paralelebi qarTul anbanTan,
las taros arkanebs – uZveles saidumlo codnas anbanis Sesaxeb. mx- romelic moicavs CineTis „i-Zini~-s, egviptis „taros arkaneb-
edruli anbani aseve uSualodaa dakavSirebuli wminda giorgisTan. is, Sumerebis „me“-s „xvTaebriv kanonebis“ da evropelTa „rune-
kosmiuri wrebrunvis suraTSi isini mxedars Sublze aweria. msof- bis“ saidumlo kosmiur codnas RmerTze, adamiansa da samyaroze,
lioSi cnobilia cxenze mjdomi RmerTi tengri, romelic cxovrobs rogorc erTian kosmiur sinTezze, aris pirvel adamianTa codna
33 samefoSi (qarTuli mxedruli anbani 33 aso-niSnisagan Sedgeba); samyaros Sesaxeb, dRemde motanili pirvelsawyisi cnobierebiT.
amave dros, aris `darxan-gujir tengri~ – RmerTi mWedeli. TviT mxolod qarTuli anbania is WeSmariti genetikuri kodi sam-
tibetis saxeli `tengri~-dan warmodgeba. yaros civilizaciisa, romelsac adam da evas civilizacia hqvia.
qarTuli ano-niSnebia CineTis „i-Zini“-s heqsagramebis Sesa- `me~-s, anu adamianis WeSmariti sulieri ena aris
bamis ieroglifebSi, samxreT amerikis sapotekebis RmerTis gamo- qarTuli. es aris ena qvecnobierisa, azrovnebisa,
saulebebze. qarTuli aso-niSnebis kvali Zveli civilizaciis yvela ena samyarosTan urTierTobisa. msoflios xalxi unda
xalxTan warmoCindeba. qarTuli giganturi aso-niSnebia gamosaxu- daubrundes am enas da am damwerlobas, magram ara ZaldatanebiT,
li daviT garejis erT-erT kldeze, romelic Cemi gamokvlevebiT, aramed SemecnebiT. qarTuli aso-niSnebi gamosaxulia msoflios
8000 welze adreulia, rac imis mimaniSnebelia, rom qarTvelebi uZveles arqeologiur Zeglebze, RmerTebis gamosaxulebebze, pir-
jer kidev 8000 wlis win cxovrobdnen dRevandeli saqarTvelos amidebisa da akldamebis naxatebze, faraonTa samarxebis kedlebze,
teritoriaze. qarTvelebi iberiis da xeTebis civilizaciis nawili msoflios sxvadasxva samuzeumo eqsponatebze da sxva, rac metyve-
varT. amis dasturia is, rom saqarTvelos yvela kuTxes davarqviT lebs imaze, rom erT dros arsebobda erTi ena, erTi anbani da es iyo
ka-xeTi, ku-xeTi, mes-xeTi, java-xeTi, kol-xeTi da dedaqalaqsac qarTuli ena da qarTuli anbani. msoflios uZvelesi civilizaciis
mc-xeTa vuwodeT, xolo saqarTvelos odiTganve „iberia“ erqva. xalxTa metyvelebaSi mravladaa qarTuli enis kvali.
qarTvelebma icodnen: rodis daiwyo `adamis civilizacia~ da samyarom unda daibrunos is kosmiuri mdgomareoba, roca yvela
aqedan daiwyes welTaRricxva `qarT adams aqaT~, jer kidev 8000 da yvelaferi erT enaze laparakobda. msoflios yvela xalxi erT
wlis win icodnen; rodis moxda warRvna, mas `dasabami~ uwodes da kosmiur navSi vzivarT da vmogzaurobT, rasac dedamiwa hqvia. yvela
aqedan daiwyes `dasabamiTgan~ – warRvnidan welTaRricxvis aTvla. adamiani erTi genetikuri kodiTaa Seqmnili, erTi zeciuri dedis
cxadia, welTaRricxvas ver daiwyebda is xalxi, romelic pirve- da mamis Svilebi varT, erTi deda gvzrdis da gvmfarvelobs. mova
lyofiliviT tyeSi sakvebis mosapoveblad darboda. es iyo maRal- dro, roca yvela kvlav erT enaze ilaparakebs. am enaze esaubreba
civilizebuli, Camoyalibebuli eri. Tavis Svilebs, yvelas da yvelafers iberiis xvTismSobeli – deda
qarTuli civilizaciis fesvebi msoflios istoriis aTas- yoveli arsisa. amas mTeli samyaro gaacnobierebs. qarTuli ena aris
wleulebis siRrmeebSi midis. iberiul-qarTul-xeTuri civili- azrovnebis ena. iqneba usityvo saubari adamianebs Soris, waikiTx-
zaciis kvali mravladaa bibliaSi. dadga dro davafuZnoT termini aven erTmaneTis azrebs. aRar iqneba saWiro damwerloba, ganaTleba,
„iberul-qarTul-xeTuri“ civilizacia. yvelas yvelaferi ecodineba. adamianebis, rogorc gonebrivi, aseve

92 93
fizikuri SesaZleblobebi iqneba usazRvro. adamiani daiwyebs kos- Cvens xatad da msgavsad SevqmnaTo, aramed mxolod adamianis gonier
mosSi gadaadgilebas azris gavrcelebisa da mxedvelobiTi aRqmis arsebaze – mis ukvdav gonier sulze Tqva ase...~ (dab. 1-26).
siCqariT. aRar iarsebebs tyuili da danaSaulis Cadenis mizezi, yve- mama paisi mTawmindeli ambobs: `saxierma RmerTma angelo-
laferi eqnebaT, rasac moisurveben. xalxi iqneba znemaRali. maT So- zebi Seqmna, Tumca maTi nawili ampartavnebisagan daeca da eSmakad
ris iqneba udidesi harmonia da Tanxmoba. Tavs iCens axali, CvenTvis gadaiqca, RmerTma Seqmna srulyofili arseba – adamiani, raTa mas
jer kidev ucnobi urTierTobebi, romelic damaxasiaTebeli iqneba angelozTa dacemuli dasi Seecvala~.
axali civilizaciisaTvis. amis naTeli magaliTia indigo bavSve- ax. w. III aTaswleuli aris 36-h-hae-9000 aso-niSnis Sesabamisi
bis dabadeba, romelTa SesaZleblobebi usazRvroa, magram maT es axali wrebrunvis kosmiuri periodis aTaswleuli, sadac RmerTTa
jerjerobiT ar aqvT gacnobierebuli. samyaros civilizaciis gza samyofelSi mamis marjvniv, qristes ukan, adgili daikava iberiis
usasruloa. xvTismSobelma, xolo xvTaebrivi bavSvi ganTavsda dedis gulis
Tavis droze kacobriobis yvela didi maswavlebeli gvaswav- adgilas, rac Seqmnis iseT kosmiur energias, romelic daexmareba
lida, Tu vin varT, risTvis movediT da ra unda vakeToT aq, dedami- adamians Seimecnos Tavi da gare samyaro.
waze. vaJa-fSavelas `gvelis-mWameli~ gadmogvcems Zvel ambavs
SegaxsenebT deda terezas sityvebs: `iyavi bednieri axla... xevsuri mindias Sesaxeb, romelic 12 weli qajebs tyved hyavdaT,
nu ucdi universitetis damTavrebas, Seyvarebas, samsaxuris povnas, bolos gadawyvita Tavis mokvla qajebis sakvebis miRebiT – SeWama
daqorwinebas, Svilebis yolas, maT dabinavebas, zedmeti aTi kilos gvelis xorci, ris Semdegac moxda saswauli:
daklebas. nu ucdi paraskev saRamos an kvira dilas. nu ucdi rodis
mova gazafxuli, zafxuli, Semodgoma an zamTari. bednierebisaT- ` ... da am dros mowyales TvaliT
vis dRevandel dReze Sesaferisi momenti ar arsebobs. bedniereba tyves gadmohxeda zecama
procesia da ara mimarTuleba. ise imuSave, TiTqos fuli sul ar axalad suli Caedga,
gWirdeba, ise Seiyvare, TiTqos guli arasodes utkeniaT, ise icekve, axali xorci aisxa;
TiTqos veravin gxedavs. gaxsovdes, kani Wkneba, Tma TeTrdeba, gulis xedva da Tvalebis,
dReebi ki wlebad iqcevian, magram is, rac umTavresia, ar icvleba, rogorc brmas da yrus gaexsna.
Sens Zalasa da azrovnebas asaki ar gaaCnia. Seni suli is bumbulia, esmis dReidan yoveli,
romelic ablabudebs arRvevs, yvela dasasrulis ukan axali da- rasac frinvelni galoben,
sawyisia, yvela Sedegis ukan – axali mizani. vidre cocxali xar, an mcenareni, cxovelni,
icocxle. win wadi maSinac ki, roca yvelas hgonia, rom daecemi~. rodis ilxenen wvaloben.
wm. makari didi – egvipteli ambobs: `adamiani yvela sxva rac ki ram daubadia
qmnilebaze ufro aRmatebuli da Rirseulia RmerTisTvis da imad- ufals sulier usulo,
ac gavkadnierdebi, rom vityvi, adamiani ara Tu xilul qmnilebebze yvelasac Turme ena aqvs
ufro aRmatebuli da Rirebulia, aramed, uxilav sulier qmnilebe- ara yofila urjulo.
bzec, anu RmerTis msaxur sulebze, angelozebzec ki, rameTu miqael ... mas musaifi dauwyo
da gabriel mTavarangelozebzec ki ar brZana Semoqmedma RmerTma cam, dedamiwam, tyemao~.

94 95
vaJa-fSavelas metafizikuri fenomeni mis SemoqmedebaSia war-
modgenili, sadac kargad Cans, rom masTan saubrobs ca, dedamiwa,
ratom acves andria pirvelwodebuli
tye, buneba da yvelaferi. vaJa-fSavela aRniSnavs, rom samyaro erT diagonalur jvarze?!
enaze laparakobs da misTvis es ena sayovelTao da mSobliuria,
rjulis enaa, samyaroSi yvelaferi im enaze saubrobs, romelzec wm. andrias, petre mociqulis Zmas, ufalma ieso qristem
qarTveli rjulis kaci. maSasadame, samyaroSi yvela da yve- pirvels mouwoda, amitom mas ewoda pirvelwodebuli. wmida an-
laferi azrovnebs, SeuZlia informaciis miReba, Senax- driam siyrmidanve Seiyvara ufali da roca israelSi quxiliviT
va, gadacema da es yvelaferi erT enaze – qarTul enaze gaisma wmida ioane naTlismcemlis
xdeba. xma, netari mociquli misi uaxloesi
qarTuli ena da qarTuli anbani msoflio mniSvnelobis movle- mowafe gaxda.
naa. es is enaa, romelzec msoflios xalxi `babelonis godolamde~ andria ZmasTan, petresTan
laparakobda. iberiis xvTismSobeli aris fuZe yvela religiisa. mivida, mesiis povna axarebda, isic
TviT masSia qarTuli ena da qarTuli anbani. rogorc mikro, aseve iesosTan miiyvana da mas daumowafa.
makro samyros genetikuri kodi qarTuli anbania. igi yvelgan myo- isini ganuyrelad Tan axldnen Zes
fia da yvelaferi masSia. qarTuli ena aris ena qvecnobierisa, ena RvTisas da misi saswaulebis mowmee-
azrovnebisa, ena galaqtikasTan saubrisa. es aris ena yoveli arsisa. bic gaxdnen.
es aris samyaros dedis ena. `samyaro qarTul enaze lapara- macxovris amaRlebis Semdeg,
kobs~! `raJams wil igdes mociqulTa~
`sinur mravalTavSi~ iovane-zosime Segvaxsenebs: `meored mos- saqadageblad, xvTismSobels iberiis
vlisas macxovari am enaze (qarTul enaze) ganikiTxavs da amxilebs moqceva xvda wilad, magram, radgan
qveyanas~. misi micvalebis Jami moaxloebuli
iyo, Ze xvTisam ubrZana, ierusalimSi darCeniliyo, saqarTveloSi
ki andria pirvelwodebuli gagzavna Tavisi xelTuqmneli xatiT.
wmida andriam gaiara saberZneTi, mcire azia, Semdeg ki Saviz-
RvispireTs miaSura, `Sevida qveyanasa qarTlisasa, romelsa
didaWara ewodebis~.
sofel didaWaraSi dRemdea Semonaxuli taZris nangrevebi,
romlebic, gadmocemiT, Tavad wmida andria pirvelwodebuls auSen-
ebia.
netars mravali gansacdeli daatyda Tavs urwmunoTagan, magram
xvTisa da patiosani xatis meoxebiT yvelaferi madlobiT daiTmina,
`vidremdis yovelive moaqcivna da moiyvana sarwmunoebad~. wmida
andriam awyurSi moawyo eklesia da mcire ekvderSi xvTismSoblis

96 97
xelTuqmneli xati daasvena, Semdeg ki axalmoqceul samwysos ga- Cndeba svastika. amitom msoflios samecniero sazogadoeba dain-
neSora da gza ganagrZo: iyo klarjeTSi, artaankolaSi, parTeTSi, teresebulia da ikvlevs, Tu ra aris svastika. tibetis mkvlevarTa
somxeTSi, Semdeg ki ierusalimSi wavida. azriT, svastika – diagonaluri jvari RmerTis da samyaros gulis
ierusalimidan andria svimon kananelTan da mataTasTan erTad simboloa.
isev saqarTveloSi dabrunda. isini qarTlSi Sevidnen, ganamtkices msoflios uZvelesi xalxi metafizikuri TvaliT – xilvebiT
qristianoba da `dahyvnen dasavleTiT, ganvles taos kerZo qveyana xedavda da gamosaxavda svastikas, rogorc kosmiur `niSans~, anu
vidre Woroxamde~, iyvnen samegrelosa da svaneTSi. svimoni da an- qarTuli anbanis ](j) aso-niSans, es ki niSnavs, rom qarTuli anbani
dria afxazeTSi wavidnen. gamocxadebiT miRebuli kosmiuri niSnebia da miwier adamianTa Se-
wmida andria mociquli skviTTa qveyanaSi, dRevandel ru- qmnili ar aris.
seTSic yofila. mdinare dneprs ahyolia im adgilamde, sadac amJa- svastika cecxlis stiqiis gacxadebaa. rogorc SumerTa qvis be-
mad qalaqi kievi mdebareobs. Wedze (Zv.w. 3400w. londoni, britaneTis muzeumi) asaxuli gamosax-
ukanaskneli qalaqi, sadac mociqulma iqadaga, patra (saber- uleba winaswarmetyvelebs, cecxlis stiqiis periodi dgeba Tevzis
ZneTi) iyo. wmidanis locviT am qalaqSi uamravi adamiani moeqca zodiaqos bolos, anu ax.w. 2000 wels. qarTuli anbanis genetikuri
qristes sjulze, magram qalaqis Tavi egaeti kvlav erTguli rCe- kodiTac `]-j-8000~-is kosmiuri peri-
boda `cru~ xvTaebisa. uRmrTo xelisufalma brZana, jvars ecvaT odi dadga `qarT adams aqaT~ 8000 wels,
uflis rCeuli. wmidani sixaruliT Sexvda ganaCens da TavisiT av- anu ax.w. 2000 wels. istoriuli Canaw-
ida jvarze. erebis mixedviT, qriste amqveynad `ad-
RvTisadmi madlobiT aResrula wmidani. qalaqis mmarTvelis ams aqaT~ 6000 wels mobrZanda, xolo
colma mociqulis cxedari jvridan Camoxsna da pativiT miabara mi- ax.w. 2000 weli aris `adams aqaT~ 8000
was. ramdenime saukunis Semdeg, konstantine didis zeobisas, wmida weli, rac emTxveva zemoT aRniSnuls.
mociqulis uxrwneli nawilebi pativiT daasvenes konstantinop- maSasadame, dedamiwaze 2000 wlidan
olSi. dadga cecxlis stiqiis, `in~ da `ian~
`X~ – diagonaluri jvari andria pirvelwodebulis saxeli- urTierTsapirispiro ZalTa SeerTe-
Taa monaTluli. bis – `oqros sawmisis~, rvafoTliani
saqarTvelos sapatriarqos erTma TvalsaCino warmomadgenel- lotosis, wmida ninos jvris kosmiuri
ma SekiTxviT mommarTa: `rogor fiqrobT, ratom awames andria energiis aTaswleuli, romelic Cvens
pirvelwodebuli `X~-diagonalur jvarze?~ planetaze yvelaze da yvelaferze
Cems gamocxadebaSi, mama RmerTs, romelsac kosmiuri mTis aisaxeba da es ukve sagrZnoblad Tval-
maias civilizacia
saxe aqvs, horizontalur mdgomareobaSi Tavze adgas qarTuli saCinoa.
asomTavruli `]~-(j) aso-niSani, romelic aseve diagonaluri ganvixiloT msxverplSewirvis rituali maias uZveles tomebT-
jvaria. igi energetikulia, mbrunavia, wawvetebul daboloebebs an. Tqvens winaSea berlinis eTnografiuli muzeumis eqsponati,
ikeTebs da erTi SexedviT svastikis saxe aqvs. meqsikidan Camotanili stela, romelzec asaxulia mzis-cecxlis
tibetis Sambala – kailasis wmida mTis Tavze periodulad stiqiis RmerTisadmi msxverplSewirvis rituali. qurumi Sewirul

98 99
msxverpls kveTs guls, romelic aris adamianis samyarouli `mze~ gamosaxulebaa. aq moyvanil azrs adasturebs xalxuri sadidebeli:
– kosmiuri centri da uZRvnis mzis RmerTs. aq `guls~ adamianis `jvar-jvaris droSa visia? – wmindisa giorgisia~, sadac warmar-
saxe aqvs. aqvea ormagad gadabrunebuli `ormagi~ qarTuli Tobis periodis wminda giorgi ori jvriT aris naxsenebi. msof-
asomTavruli `]~ aso-niSani, anu ` ~ – diagonaluri lios yvela xalxi qarTvelebs `giorgelebs~, anu cecxlis stiqiis
jvari (kabalas principiT, am samyarosTan mimarTebaSi iqeTa samya- xalxs uwodebs. amas ukavSirdeba qarTvelTa miTi, sadac amirans
ro ormagad gadabrunebulia), romelzec Camocmulia Sewir- RmerTebis cecxli Camoaqvs xalxTan. igi mijaWvulia kavkasionze.
uli adamianis Tavi, rac diagonalur jvarze gakvras niSnavs. vinaidan miTi amiranis Sesaxeb qarTuli cnobierebis kuTvnile-
swored aseT jvarze gaakres andria pirvelwodebulic. baa, es niSnavs, rom amirans xvTiuri cecxli kavkasiis xalxTan –
qarTuli anbanis aso-niSnebia gamosaxuli sapotekebis Rmer- qarTvelebTan Camoaqvs.
Tebis gamosaxulebebzec, romlebic meqsikis monte-albanas teri- bibliidan cnobilia, rom ufali bolo Jams cecxlis stiqiis
toriazea napovni. es sakiTxi kidev erTi dasturia imisa, rom maias energiiT moaxdens dedamiwaze `ganwmendas~, amitom `gankiTxvis~
winaprebisTvis cnobili iyo enac, qarTuli ena iqneba. amaves migvaniSnebs iovane-zosime (X s.):
rogorc kabalas codna, aseve `meored mosvlisas macxovari am enaze (qarTul enaze) ganikiTxavs
qarTuli anbani, rogorc sam- da amxilebs qveyanas~. vinaidan qarTuli ena bolo Jamis enad moiaz-
yaros genetikuri kodi; es ki reba, maSin is pirveli Jamis enac yofila. es kidev erTi miniSnebaa
uaRresad mniSvnelovani faq- imisa, rom samyaroSi yvela da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba.
tia. ase didia paralelebi erT dros msoflios TiTqmis yvela xalxis religia iyo cecx-
qarTvelTa da maias tomebis lTayvanismcemloba. es ar iyo cecxlis Tayvaniscema pirdapiri
winaparTa kosmogoniur az- gagebiT, aramed isini Tayvans scemdnen cecxlis stiqiis RmerTs,
dmanisis stela rovnebas Soris. romelSic gacxadebuli iyo oTxive stiqiis energia (miwa, wyali,
ormagad gadabrunebuli haeri, cecxli). igi iyo materialuri samyaros Semoqmedi, romel-
`ormagi~ qarTuli asomTavruli ` ~ (`j~) aso-niSani, amave dros, sac mzesTan da yvelaze ZvirfasTan – oqrosTan aigivebdnen. amitom
ori svastikis – ori mzis – borjRalis – cecxlis stiqiis sim- cecxlis stiqiis – mzis RmerTisadmi Sewiruli yvela
boluri gamosaxulebaa. `borjRali~ dakavSirebulia cecxlTan adamiani cecxlis stiqiis jvarze – qarTuli anbanis
– cecxlis stiqiasTan. sulxan-sabas mixedviTac – `burjRuli ] (j) aso-niSnis ormagad gadabrunebul ` ~ – diago-
did-didi naperwkalia~. swored amasTanaa dakavSirebuli ormagi nalur jvarze unda CamoecvaT, romelic, amavdroulad,
diagonaluri jvari, romelic aris `j-or-j~ (`j-ori-j~) – `gi- aris cecxlis stiqiis RmerTis simbolo.
or-gi~ (`gi-ori-gi~) – qarTvelTa warmarTuli uzenaesi RmerTis bibliis mixedviT, bolo Jamis gankiTxvis maxvili cecx-
wminda (TeTri) giorgis simboluri gamosaxuleba. igive azrovnebaa lis stiqiaa. vfiqrob, amas ukavSirdeba indoelTa dakrZalvis –
asaxuli dmanisis stelaze, sadac rvafoTliani lotosis gverdiT micvalebulis cecxlze dawvis wesic.
ori diagonaluri jvaria gamokveTili. erTmaneTSi SeTavsebuli bolo Jamis Sesaxeb petre mociquli meore werilSi ambobs:
ori diagonaluri jvari ki, bolo Jamis cecxlis stiqiis, ori da- `Tavdapirvelad cani da dedamiwa daarsdnen xvTis sityviT wylisa-
pirispirebuli kosmiuri energiis Serwyma-SeerTebis simboluri gan da wyliT; romelTa meSveobiTac moispo maSindeli qveyniereba

100 101
warRvnili wyliT, xolo axlandeli cani da dedamiwa, romelnic aRsasrulis jvaric aucileblad saqarTvelosTan da qarTul gen-
imave sityviT inaxebian, gamzadebulni arian cecxlisTvis uRmerTo Tan – qarTul anbanTanaa dakavSirebuli – wmida andrias di-
kacTa gasamarTlebisa da mospobis dRisaTvis. xolo mova uflis agonaluri jvari igive qarTuli asomTavruli anbanis
dRe, qurdiviT, da maSin zecani grgvinviT gadaivlian, gavarvare- ] (j) aso-niSania, romelic aris cecxlis stiqiis sim-
buli sawyisebi daiSlebian, dedamiwa da misi saqmeni, rac maszea, boluri gamosaxuleba.
daiwvebian. da yovelive ase daingreva, rogori-Ra unda iyoT wminda
qceviT da RvTismosaobiT Tqven, RmerTis dRis momlodineni da dam-
aCqarebelni, roca almodebuli cani dairRvevian, xolo sawyisebi
daiwvebian da dadnebian~. (2 petre 3. 5, 6, 7, 10, 11, 12).
uflis meored mosvlis Jams cecxliT gankiTxvazea saubari
mociqul ioanes gamocxadebaSic.
maSasadame, rogorc evropasa da aziaSi, ise amerikis konti-
nentze, yvelaze didi sasjeli iyo diagonalur jvarze gakvra. is,
rac aRmosavleTisTvis dasjis meqanizmi iyo, maias tomebisTvis iyo
msxverplSewirvis ritualis nawili. maSasadame, andria pirvel-
wodebulic msxverplad Sewirulad unda ganvixiloT. sicocxlis
swored aseTi mowameobrivi aRsasruli ganapirobebs mociqulTa
wmidanad aRiarebas. es sakiTxi kargad iyo cnobili mociqulTaT-
vis. andria pirvelwodebulis sicocxlis bolo wuTebis Sesaxeb
cnobilia, rom wmida mociquli ori dRe qadagebda irgvliv Sekre-
bilTa winaSe. bolos, wmidanis madlmosili sityvebiT SeZrulma
xalxma moiTxova, jvridan CamoexsnaT igi. uRmrTo egaetma gank-
arguleba gasca, gaeTavisuflebinaT wmidani, magram andriam mxur-
valed SesTxova ufals, jvarze aRsrulebis Rirsi gaexada. meom-
rebi didxans amaod cdilobdnen mis Camoxsnas. wmidanma `aRixilna
Tualni zecad da madloba Seswira ufals da akurTxa morwmuneni
igi juarsa damokidebulman~.
uZveles monetebsa da stelebze aRmoCenili diagonaluri
jvari xvTaebriv niSnad iTvleboda da ori samyaros erTianobas
ganasaxierebda.
`X~ – diagonalur jvarze andria pirvelwodebulis `dakideba~
SemTxveviTi ar aris. vinaidan mas xvTismSoblis davalebiT iberiis
qristes sarwmunoebaze moqceva xvda wilad, amitom misi saboloo

102 103
qarTuli anbani somxebis Seqmnili ar – 21+4x14+1=78; qarTul anbanSi `O~ arkani, anu D-vie aso-niSani,
romelsac ara aqvs ricxviTi mniSvneloba, aris gamyofi–sazRvari
SeiZleba iyos! `ufros~ da `umcros~ arkanTa jgufebisa: ufros arkanTa jgufi
moicavs 21 arkans, romelic sistemurad anbanis 21 aso-niSanze vr-
somxebis mier gamoTqmulia mosazreba, TiTqos, qarTuli anbani celdeba, xolo umcros arkanTa jgufi moicavs 4x14+1=57 arkans,
Vs. somexma sazogado moRvawem mesrop maStocma Seqmna. somxur- romelic sistemurad anbanis 15 aso-niSanze nawildeba; Sumerebis
qarTul damwerlobaTa urTierTmimarTebaTa garkvevisas aRmoC- `me~-s `xvTaebriv kanonebSi~ erTi kosmiuri cikli 37 `kanons~
nda, rom somex istorikos koriunis TxzulebaSi maStocis mier Seadgens, rac zedmiwevniT Seesabameba qarTuli anbanis 37 aso-
qarTuli anbanis Seqmnis versia gviandeli CanarTi aRmoCnda (r. pa- niSanTa mdebareobas anbanSi; qarTul anbanSi aisaxeba aseve CineTis
tariZe, `qarTuli asomTavruli~, 1980w. gv.33). miuxedavad amisa, `iZini~-s 64 heqsagrama da evropelTa `runebi~ (naxeT aqve: `qarTu-
somexi mkvlevarebi am sakiTxis isev Zvel versias imeoreben, rom an- li anbani samyaros genetikuri kodia~). qarTul anbanSi aso-niSanTa
bani qarTvelebs ax.w. V saukuneSi moRvawe mesrop maStocma Seuqm- mdebareoba, maTi meoradi saxelebi – an, ban, gan, don ... a.S., gver-
na. erTxel da samudamod unda gairkves es sakiTxi, raTa naTeli diT miwerili ricxvebi, 21 da 22 aso-niSnebs Soris `0~ aso-niSnis
moefinos erT-erT umniSvnelovanes problemas, zogadsakacobrio mdebareoba, romelsac ara aqvs ricxviTi mniSvneloba, umniSvnelo-
kulturis umniSvnelovanes sakiTxs, saerTod, qarTuli anbanuri vanesi faqtoria imisTvis, rom gakeTdes damajerebeli da safuZ-
damwerlobis warmoSobis sakiTxs. vliani daskvna: kabalas bibliuri codna qarTuli genis
pirvel adamianTa codna RmerTze, adamiansa da samyaroze, fenomenia, qarTuli kosmogoniuri codnaa da mxolod
rogorc erTian kosmiur sinTezze, dRemdea motanili da mas msof- qarTul anbanSi aisaxeba.
lios moazrovne sazogadoeba kabalas saxeliT icnobs. es aris kaba- kabalas codnis mixedviT, yvela anbanSi aucilebelia:
las kosmiuri bibliuri codna samyaros genetikuri kodis Sesaxeb, 1. pirveli aso-niSani aucilebelia iyos a-an-1, romlis meo-
romelic, Cemi gamokvleviT, msoflioSi arsebuli yvela anbanidan, radi saxeli savaldebuloa iyos – `an~, vinaidan Cinuri kabalas
mTeli siRrmiT, mxolod qarTul anbanSi aisaxeba. kabalas bibli- pirveli heqsagramis saxelia – `ci-an~ da amavdroulad, mis Se-
ur codnas warmoaCens CineTis `iZini~ –samyaros `cvalebadobaTa sabamis ieroglifur gamosaxulebaSi aris qarTuli asomTavruli
wigni~, SumerTa `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, egviptis `taros ar- `f-a-an~ aso-niSani, aseve `an~ aris SumerTa cis RmerTi, romel-
kanebi~, evropelTa `runebi~. mac Seqmna samyaroSi yvelaferi. somxur anbanSi ki es ar aris.
`kabala~ – `kaba-ali~ qarTuli sityvaa da cecxlis stiqiis 2. anbanSi `i-in-10~ aso-niSani aucileblad unda iyos rigiT
samoss – `kaba~-s niSnavs. amasTanave, saqarTvelos aRmosavleT me-10, romlis meoradi saxeli savaldebuloa iyos – `in~, vinaid-
nawils – hereTs odiTganve `kabala~ erqva. dResac aris iq q.kabala, an, kabalas mixedviT, is aris `qalbatonis mudmivi xelisufleba~.
aRmosavleT saqarTveloSi ki md. kabali da sof. kabali. aseve, aRmosavluri filosofiiT, `in~ aris samyaros Semoqmedi
davaxasiaToT qarTuli anbani kabalasTan mimarTebaSi da mdedris gamoxatuleba, romelic udides adgils ikavebs samyaros
Semdeg gavavloT paralelebi somxur anbanTan: qarTul anbanSi genetikuri kodis or – `in~ da `ian~ sawyisebis saxiT. somxur
37 aso-niSania, rac kabalasTvis aso-niSanTa aucilebeli raode- anbanSi ki es ar aris.
nobaa, romelSic egvipturi kabalas 78 arkani (saidumlo) aisaxeba 3. kabalas codnidan gamomdinare, aucilebelia me-12 aso-niSani

104 105
iyos `l-las-30~, romlis Sesabamisi ricxvi savaldebuloa iyos
`30~ (es saubris didi Temaa). somxur anbanSi ki es ar aris.
4. kabalas codnidan gamomdinare, aucilebelia me-16 aso-niSani
iyos `o-on~, romlis meoradi saxeli savaldebuloa iyos `on~,
vinaidan, kabalas codniT, is aris `bab-el-on-is~ godoli. somxur
anbanSi ki es ar aris. gamomdinare aqedan, rom kabalas codna mx-
olod qarTul anbanSi aisaxeba, romelic aris samyaros genetikuri
kodi; qarTuli anbanis mixedviT SegviZlia ganvsazRvroT, rodis
moxda babelonis godolis dangreva: es procesi daiwyo `qarT. ad-
ams aqaT~ 30 wels, `ngreva~ grZeldeboda 10 weli da damTavrda
`qarT. adams aqaT~ 40 wels. Tu am TariRs ax. w. 2000 wlidan ukan
aviTvliT, babelonis godolis dangreva dawyebula 7940 wlis ukan,
anu Zv. w. 5940 wels, grZeldeboda 10 weli da damTavrda Zv. w. 5930
wels, anu 7930 wlis ukan. XII s-mde `o~ aso-niSani somxur anbans
somxuri anbani ar hqonda.
(mesrop maStocis Sedgenili `erkaTagaris~ anbani. ax w. V s.) 5. kabalas codnidan gamomdinare, me-19 aso-niSani aucileblad
unda iyos `r-ra-rae-100~, romlis meoradi saxeli savaldebu-
loa iyos `ra-rae~ da Sesabamisi ricxvi unda iyos `100~. kabalas
codniT misi saxelia `mze~, msoflioSi arsebuli anbanebidan `r~-
aso-niSani me-19 adgilze mxolod qarTul anbanSia. somxur anbanSi
ki es ar aris.
6. kabalas codnidan gamomdinare, aucilebelia 21-e aso-niSani
iyos `t-tar-300~, romlis meoradi saxeli savaldebuloa iyos
`tar~. vinaidan is amTavrebs egvipturi kabalas ufros arkanTa
jgufs; somxur anbanSi ki es ar aris. amavdroulad, egvipturi ka-
balas saxeli `taros arkanebi~ swored qarTuli anbanis 21-t-tar
aso-niSanTanaa dakavSirebuli. sityva `taro~ qarTulad `mefeTa
gza~-s niSnavs. qarTuli cnobierebiT sityva `tar-o~ Semdegnairad
warmoCindeba: `tar~–tarebas, siaruls, `gza~-s niSnavs, xolo `o~
aso-niSniT gamosaxavdnen uZveles qarTul xelnawerebSi sityvas
`ufali~ – qveynierebis mTavari. rogorc vxedavT, qarTuli cno-
biereba zustad gamoxatavs sityva `taro~-s – `mefeTa gza~-s. kaba-
las codniT, 21-e arkanis saxelia `graali~, romelic aucileblad

106 107
dakavSirebulia `graalis~ TasTan. sityva `grali~ (me am sityvas grZeldeboda 100 weli da damTavrda `qarT. adams aqaT~ 400 wels,
ase movixsenieb) ori nawilisgan Sedgeba da Tu davukvirdebiT, misi romelsac Seesabameba Zv. w. 5600 weli.
saidumlo TviT sityvaSia – `gr~ da `ali~, sadac `gr~ ukavSird- 8. qarTul anbanSi, rogorc samyaros genetikur kodSi, aisaxeba
eba sityvebs `j-gr-agi~ (vfiqrob, Tavdapirvelad iqneboda `jgra- SumerTa qalRmerT inanas kosmiuri gza: igi aris dedofali cisa
li~), `ten-gr-i~, rac TeTr cxenze mjdom RmerTs, warmarTobis da surs gaxdes dedofali qvesknelisac. am mizniT mama aZlevs mas
TeTr giorgis ukavSirdeba, xolo `ali~ – cecxlis stiqias, mzes, `bedisweris dafebs~ – `meebs~, romlebsac CatvirTavs zeciur navSi
oqros niSnavs. maSasadame, sityva `gr-ali~ – igive oqros sawmisis da modis qvesknelis samefoSi. am kosmiur moments qarTul anbanSi,
energiis gamomxatvelia (es calke saubris Temaa). rogorc `gralis anu kabalas kodiT, Seesabameba me-16 kanoni `me~-s `xvTaebrivi
Tasi~, aseve `oqros sawmisi~, adamianis samyaros ukavSirdeba da kanonebidan~, romelic kabalas codniT aris `babelonis godoli~;
ganixileba genetikuri kodis – dnm-is doneze. Semdeg gaivlis 7 kars, sadac TiToeul karSi arTmeven cis dedof-
7. kabalas codnaSi `O~ arkani ganTavsebulia 21 da 22-s Soris, lis atributebs da bolos gondakarguls, romelsac ukve davi-
anu iseTi aso-niSania, romlis ricxviTi mniSvneloba nulis tolia. wyebuli aqvs vin aris da saidan movida, `kavze~ gadahkideben, anu
qarTul anbanSi 21 da 22 aso-niSnebs Soris sworedac aris D-vie jvarze gaakraven. es kosmiuri momenti Seesabameba qarTuli anbanis
aso-niSani, romelsac ricxviTi mniSvneloba ar gaaCnia, anu nulis 24 -†-q-qan-600 aso-niSans. somxur anbanSi ver aisaxeba qalRmerT
tolia. somxur anbanSi ki es ar aris. igi amavdroulad meordeba inanas kosmiuri gza, vinaidan me-16 da 24-e aso-niSnebi somxur an-
u-22 aso-niSanSi, rac kabalas codnaSi Zalian mniSvnelovania. ka- banSi sul sxva aso-niSnebia, vidre qarTul anbanSi.
balas codna ki gveubneba, rom 22 arkani aris igive `O~ arkani, 9. qarTuli anbanis 37 aso-niSani gamosaxavs bibliur 40 aso-
magram 22-e arkani gamomdinareobs ara 21-e arkanidan, aramed `O~- niSans, romelic aRniSnulia wminda werilebSi, rac migvaniSnebs
arkanidan, rac niSnavs imas, rom 21-sa da 22-s Soris aucileblad imaze, rom samyaro 10-is principiT 4 etapad viTardeba. vinaidan
unda iyos `O~ arkani, anu aso-niSani, romlis ricxviTi mniSvnelo- somxur anbanSi 36 aso-niSania da mTavrdeba 9000-iT, qvemoT moyva-
ba nulia. kabalas codniT `O~, anu 22-e arkanis saxelia `warRvna~, nili sqema somxur anbanSi ver aisaxeba.
romlis mixedviTac SegviZlia ganvsazRvroT, rodis moxda `war-
Rvna~ da saerTod, kabala romel `warRvnaze~ migvaniSnebs, es Sem- a–1 i – 10 r – 100 C – 1000
dgomi kvlevis sakiTxia. kabalas codna rom qarTulia, amis miman- b–2 k – 20 s – 200 c – 2000
iSnebelia isic, rom qarTvelebma kabalas–qarTuli anbanis kodiT g–3 l – 30 t – 300 Z – 3000
icodnen, rodis moxda `warRvna~ da aqedan daiwyes welTaRricxvis d–4 m – 40 u – 400 w – 4000
aTvla `dasabamiTgan~, anu `warRvnidan~. qarTvelebi uZveles xel- e–5 n – 50 f – 500 W – 5000
nawerebSi `dasabamiTgan~ qristes mosvlamde 5604 (5600) wels iTv- v–6 Á – 60 q – 600 x – 6000
lidnen, rac emTxveva bibliuri kabalas kods–qarTuli anbanis ge- z–7 o – 70 R – 700 c – 7000
netikur kods, vinaidan qarTuli anbania samyaros genetikuri kodi
ჱ – 8 p – 80 y – 800 j – 8000
da `qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis~. SegviZlia, qarTuli anbanis
T–9 J – 90 S – 900 h – 9000
mixedviT, ganvsazRvroT, rodis moxda warRvna: warRvna daiwyo
i – 10 r – 100 C – 1000 Ä – 10000
`qarT. adams aqaT~ 300 wels, romelsac Seesabameba Zv. w. 5700 weli,

108 109
10. qarTul anbanSi aisaxeba, aseve, samyaros Seqmnis 6 dRe. kaba- rac, kabalas codnidan gamomdinare, Zalian mniSvnelovania. somx-
las codna gveubneba, rom `erTma~ Seqmna `ori~, `orma~ – `sami~ da uri anbani ar mTavrdeba 10000-iT, rac aseve mniSvnelovania, vinaid-
`samma~ yvelaferi. dRes mecnierebam ukve daamtkica, rom RmerTma an civilizaciaTa kosmiuri cikli 10000 welia. kabalas bibliuri
samyaro namdvilad eqvs dReSi Seqmna. es sakiTxi rom ufro naTeli codna im anbanSi aisaxeba, romelic 4 aTeuli, anu 40 aso-niSnisgan
gaxdes, sakmarisia ganvixiloT adamianis, rogorc samyaros Seqm- Sedgeba, rac ar aris somxur anbanSi, radgan igi mTavrdeba ricxviT
nis procesi: pirvel sam dRes xdeba kvercxujredis ganayofiereba, – 9000.
xolo Semdeg 6 dReSi warmoiqmneba Rerovani ujredebi, romlebic somxuri anbanisTvis damaxasiaTebeli sistemuri Tu individu-
ZiriTadi sasicocxlo ujredebia da adamians Casaxvis momenti- aluri Tvisebebi, sruliad aSkaraa, ver akmayofilebs im aucileb-
dan sikvdilamde mihyveba, rac naTladaa asaxuli qarTul anbanSi. el moTxovnebs, romelic kabalas bibliur codnas Seesabameba,
swored es aris bibliaSi moxseniebuli `samyaros Sesaqmis 6 dRe~, rac gvaZlevs imis safuZvels, gavakeToT Semdegi daskvna: somxur
romelic exeba mxolod adamians, rogorc samyaros. anbanSi ar aisaxeba kabalas kosmiuri bibliuri codna
11. eqvs dReSi Seqmnili meSvide dRes, anu sawyisidan meaTe dRes samyaros genetikuri kodis Sesaxeb; somexi xalxisTvis
iwyebs wriul mowesrigebul moZraobas, romlis saxeli, kabalas da mesrop maStocisTvis ucxo iyo kabalas bibliuri
codniT, aris – `bedis borbali~. metad sainteresoa is faqti, rom kosmiuri saidumlo codna RmerTze, adamiansa da sam-
Casaxvidan me-10 dRes adamianis Canasaxis `guli~ feTqvas iwyebs da yaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze, rac mTeli
aqvs erTgvari `pulsacia~, rac qarTuli anbanis i-in-10 aso-niSnis siRrmiT msoflioSi arsebuli yvela anbanidan mxolod
kosmiurobis Sesatyvisia. adamianSi, rogorc samyaroSi, mimdinare qarTul anbanSi aisaxeba, amitom qarTuli anbani ar
yvela genetikuri procesi mxolod qarTul anbanSi aisaxeba. mx- SeiZlena iyos somxebis Seqmnili.
olod erTxel ki ar Seiqmna samyaro, aramed, bibliuri kabalas qarTuli anbani somxebis Seqmnili rom iyos, isini qarTul an-
kodiT, yovel wuTs da yovel wams iqmneba mikro Tu makro samyaro. bans qarTvelebs ki ar Seuqmnidnen, aramed TavisTvis daitovebdnen;
Cven ganvixileT qarTuli anbani kabalas bibliur codnas- aSkaraa, rom somxuri anbani, iseve, rogorc msoflios sxva anbane-
Tan mimarTebaSi, rac sakmarisia imis dasamtkiceblad, rom swored bi, Seqmnilia yofiTi saqmianobisTvis da maT kabalas bibliur ko-
qarTul anbanSi aisaxeba kabalas bibliuri codna. smiur codnasTan araferi aqvT saerTo.
zemoT ganxilulis mixedviT, SevadaroT somxuri anbani ka- kabalas Rrma codnaa asaxuli, aseve, qarTvelTa miTologiasa
balas codnas. amisaTvis sakmarisia qarTuli da somxuri anbane- da eTnografiaSi, arqeologiasa da istoriul ZeglTa simboloeb-
bis Sedareba: somxur anbanSi 36 aso-niSania da ara 37; aso-niSnebi Si.
sul sxva TanmimdevrobiTaa ganlagebuli, vidre qarTul anbanSi; qarTuli anbani saqarTveloSi jer kidev warmarTobis peri-
somxuri anbanis TiToeuli aso-niSnis Sesabamisi ricxvebi TiTqmis odis Zeglebzea asaxuli: davaTis stela (Zv.w. 680w.), sadac qarTu-
mTlianad gansxvavdeba qarTuli anbanisgan; somxuri aso-niSnebis li anbanis 37 aso-niSania gamosaxuli; Saragasis stela (Zv.w.800w.);
meoradi saxelebi saerTod ar emTxveva qarTuli aso-niSnebis meo- qarTuli warwerebi nekresis arqeologiur Zeglebze da sxv. qarTu-
rad saxelebs – an, ban, gan, don...; 21 da 22 aso-niSnebs Soris ar li anbanis kvalia meqsikis monte-albanas teritoriaze, CineTSi,
arsebobs iseTi aso-niSani, romlis ricxviTi mniSvneloba nulis indoeTSi, egvipteSi, SumerSi (es sakiTxi am wignSi mravaljeraa
tolia da, amave dros, 22-e aso-niSani ori aso-niSnisgan ar Sedgeba, warmoCenili).

110 111
RmerTi ambobs: `me var ani da oxi~, es niSnavs, rom anbani
aris RmerTi, xolo adamians ar SeuZlia anbanis, anu RmerTis Se-
davaTis stela qarTuli anbaniT da misi
qmna; magram es sityvebi yvela anbans ar exeba, aramed exeba im anbans, paralelebi CineTis `dao~-s kosmogoniur
romelSic aisaxeba codna samyaros genetikuri kodis Sesaxeb, anu
filosofiasTan
kabalas kosmiuri bibliuri codna, aseTi ki mxolod qarTuli anba-
nia. qarTuli anbani jer kidev pirvel adamianTa mier gamocxadebiT 1984 wels duSeTis raionis sof. davaTis xvTismSoblis ekle-
miRebuli kosmiuri informaciaa. `kabala~ yvela arsebul mecniere- siaSi Tbilisis iv. javaxiSvilis sax. universitetis mecnier-Tana-
baTa jamia. igi gamoxatavs adamianis zesvlas sulieri gasxivosne- mSromelma vano wiklaurma aRmoaCina kedlebSi CaSenebuli warmar-
bisa da srulyofisaken. qarTveli eris X saukunis udidesi sazoga- Tobis periodis stela, romelic ZiriTadad samSeneblo masalad iyo
do moRvawe, mwignobari iovane-zosime `qebaÁs~-s teqstSi qarTuli gamoyenebuli. mogvianebiT xelovnebaTmcodne g. abramiSvilma ste-
enis da anbanis Sesaxeb xazgasmiT ambobs: `yoveli saidumloÁ amas laze amoikiTxa qarTuli asomTavruli anbanis 37 aso-niSani. am pe-
enasa Sina damarxul ars~, sadac moiazreba rogorc qarTuli ena, riodidan dawyebuli davaTis stelaze bevri mecnieri da mkvlevari
ise qarTuli anbani. muSaobs. dRemde qveyndeba g. abramiSvilis, r. ramiSvilis, r. patar-
iZis, z. aleqsiZis, g. narsiZis da sxvaTa metad saintereso naSromebi.
davaTis stela mecnierebma miakuTvnes ax. w. VII-VIII saukuneebs; bo-
los, mogvianebiT aRiares ax. w. IV s. Zeglad.
dReisaTvis, davaTis stelasTan
dakavSirebiT, bevr kiTxvaze pasuxi
jer kidev Riad rCeba. magaliTad:
ras gveubneba stelaze gamosaxuli
erTaderTi cifri 5320? ratomaa
aso-niSnebi eqvs rigad ganlagebuli
da bolos, meSvide rigSi `omegas~
badali `oh~ – `ox~ aso-niSani? ra-
tomaa TiToeuli strofi Cazneqili
da amozneqili? ratomaa qarTuli
anbani Tevzze dawerili, romelic
TaviT qvemoTaa mimarTuli? ratom
aqvs mTavarangeloz miqaels Tvale-
bi oTxkuTxedad gamosaxuli, xolo
mTavarangeloz gabriels wriulad, rogorc amave stelaze xvTism-
Soblis Tvalebia? ra winaswarmetyvelebaa Cadebuli davaTis ste-
las xatweraSi?!

112 113
imisaTvis, rom CavwvdeT davaTis stelas saidumlos, aucile- odisTvis Cvens winaprebs hqoniaT samyaros Rrmad kosmogoniuri
belia am kiTxvebze pasuxis gacema. xedva, rac gadmocemulia qarTul miTologiaSi, eTnografiasa da
aseve sayuradReboa, stelas waxnagebze sxvadasxva gamosax- arqeologiur masalebSi. qarTvelTa Soreul winaprebs scodniaT
ulebebi, romlebic garkveul Sinaarss gadmogvcemen. qarTuli anbanis, rogorc samyaros genetikuri kodis namdvili
stelas SeswavlisTvis aucilebelia gavarkvioT, ra kosmogo- arsi da mniSvneloba. isini loculobdnen qarTul anbanze da mas
niuri xedva hqondaT im periodis adamianebs. cnobilia, rom jer samlocveloebSi ganaTavsebdnen.
kidev pirvel adamianebs gaxsnili hqondaT e.w. `mesame Tvali~. ra aris anbani msoflios Zveli civilizaciebis TvalTaxed-
isini xedavdnen da aRiqvamdnen samyaros yvela ganzomilebaSi. viT?!
droTa ganmavlobaSi es Tvali daixura da metafizikuri Tvise- msoflios yvela religiam SeinarCuna xsovna erT pirvelad
bebi SemorCaT mxolod qurumebsa da xeldebul adamianebs. maTi wignze. es aris uZvelesi codna RmerTze, adamiansa da samyaroze
aRqmebi, samyaros kosmosuri procesebis mimarT, dedamiwis yve- dawerili ieroglifebiT samyaros pirvelive saukuneebis brZenTa
la kontinentze erTnairia. miTologiuri procesebi sxvadasxva mier.
xalxSi meordeba, mxolod moqmed pirTa saxelebia gansxvavebuli. jer kidev Zvel samyaroSi adamianebs gauCndaT rwmena imisa,
adamianebi Tavis irgvliv yvelafers awyobdnen samyaros wrebrun- rom RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT.
vis kosmiuri suraTebis mixedviT. adamiani Tavis Tavs aRiqvamda maTi azriT, anbanis aso-niSnebi arian damoukidebeli arsebebi,
rogorc samyaros samyaroSi, Tavs Tvlida samyaros wevrad da cx- rogorc kosmosuri elementebi, aRniSnavdnen ricxviT da RmerTis
ovrobda misi kanonebiT. gansakuTrebuli niSniT gamosaxavdnen. TiToeul aso-niSans Seesa-
TiTqmis yvela saxelmwifoSi qalaqebi, maTi saxelwodebebi, bameboda arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi, romelic samyaroSi
ganlageba, sacxovrebel – sadgomebSi dedaboZi, masze ornamentebi, moqmedebda im xangrZlivobiT, ra ricxvic weria mis gverdiT an-
saxlis win naZvis, fiWvis an muxis xis dargva, tansacmeli da sxva, banSi. es aris cisa da miwis, xilulisa da uxilavis da rac aris maT
asaxva iyo samyaros mTliani kosmogoniuri suraTisa. kosmosis aR- Soris erTiani cocxali kosmiuri procesis asaxva.
qma msoflios uZvelesi xalxebisa erTnairi iyo imis miuxedavad, uflis nebiT, CemSi gaixsna naTladsmenis da naTladxedvis un-
hqondaT Tu ara maT erTmaneTTan kavSiri, rac kargadaa asaxuli ari, ramac saSualeba momca, samyaro damenaxa `gonebis TvaliT~ da
sxvadasxva xalxTa miTologiaSi. mefeTa mrCevlebi da RmerTis ne- mesaubra im sakiTxebis Sesaxeb, romlebic am wignSia gadmocemuli;
bis ganmcxadeblebi iyvnen kosmogoniis gansakuTrebuli aRqmis ada- aseve, gamexsna bibliuri kabalas – qarTuli anbanis genetikuri
mianebi – qurumebi, naTelmxilvelebi. swored maTi aRqmis safuZ- kodis saidumlo, gadmomeca qarTuli anbanis namdvili arsi.
velze Seiqmna bevri ram uZveles droSi. qarTuli anbanis aso-niSnebi gamocxadebiT miRebuli infor-
albaT, dameTanxmebiT, rom dRes, mravali saukunis Semdeg, maT maciaa.
mier Seqmnil ZeglebSi Cadebul saidumloTa gaxsnas SeZleben mx- naTlad vxedav qarTuli aso-niSnebis Sesabamis cocxal kos-
olod msgavsi metafizikuri Tvisebebis adamianebi. miur suraTebs. isini arian RmerTis beWdebi `ioanes gamocxadebi-
davaTis stelas mTlianobaSi gaanalizebisas aSkaraa, rom xat- dan~, warmoadgenen arsTa wrebrunvis maradiuli procesis kosmiur
mweri asaxavda kosmogoniuri procesis raRac moments, suraTs, suraTebs da icvlebian saukuneebisa da aTaswleulebis mixedviT
faqts, amave dros winaswarmetyvelebasac. stelas Seqmnis peri- (`qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis~ – g. merCule). Cemi xilvebi emTx-

114 115
veva uZveles egviptur codnas anbanis Sesaxeb – `taros arkanebs~. samosi acvia. aseTive drapirebuli samosi
erTi suraTic ki `daxuruli taZris gasaRebia~. swored am suraTe- acviaT SumerTa RmerTebs. angelozebs xelSi
bis xilva udevs safuZvlad im gamosaxulebebs, romlebic gvxvdeba Tevzis formis gaSlili gragnili ukaviaT,
istoriul da arqeologiur Zeglebze. wm. giorgis gamosaxuleba rac migvaniSnebs imaze, rom es mTlianad sam-
ritualur culebze, jvari, saiqios aRweriloba, gogirdisa da yaros `bedisweris dafaa~ da masze, 6 xazze,
cecxlis tba, sicocxlis xe, saiqio sasamarTlo, gralis Tasis didi kanonzomierebiT, ganlagebulia qarTuli
da oqros sawmisis aRqma, RmerTTa samyofeli, qriste mamis mar- anbani, misi genetikuri kodi, razedac qvemoT
jvniv, mijaWvuli amirani, ori lomis WiSkari, kviria karaviani, gveqneba saubari.
xvTismSobeli xvTaebrivi bavSviT da mravali sxva, asaxvaa samyaros mopirdapire waxnagze gamosaxuli xvTism-
genetikuri kodis, bibliuri kabalas, qarTuli aso-niSnebis Sesa- Sobeli fexze mdgomia, Saravandedis gareSe
bamisi arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTebis. swored xeldebulTa da rCeba STabeWdileba, rom masac `dawnuli~
da qurumTa xilvebi iyo safuZveli imisa, rom Cvenamde mosuliyo – drapirebuli samosi acvia, xelSi ukavia xv-
uZveles adamianTa codna samyaros da masSi mimdinare saidumlo Taebrivi bavSvi.
kosmiuri procesebis Sesaxeb. Saravandedi xvTismSoblis xatis auci­le­beli
duSeTis raionis sof. davaTSi aRmoCenili stela qarTuli atributia V saukunidan – ax. w. 451 w. qalkedonis
anbaniT, ikonografiuli xatweriTa da filosofiuri msoflmxed- IV msoflio saeklesio krebis Semdeg. aseve,
velobiT, srulad emTxveva Zveli civilizaciebis – CineTis, egvip- fexze mdgomi xvTismSoblis gamosaxva qris-
tis, Sumeris da maias tomebis xalxTa msoflmxedvelobas. tianuli ikonografiisaTvis ar aris damaxa-
stelaze ikiTxeba erTaderTi cifri 5320, rac, Cemi azriT, mis siaTebeli. davaTis stelaze xvTaebrivi bavS-
Seqmnis TariRze unda migvaniSnebdes. Tu gaviTvaliswinebT, rom vis uiSviaTesi gamosaxulebaa: mxolod wels
qristes `gankacebuli~ saxiT mobrZanebis TariRad `adams aqaT~ zemoT gamosaxuli – biustiT, SaravandediT,
6000 weli iyo miCneuli, maSin 5320 aris Zv. w. 680 w. (6000 – 5320 iseTive mrgvali Tvalebi aqvs, rogoric de-
= 680). das, Sublze RarebiT – yrmobis asakSi, mxre-
davaTis stela rom uZvelesi warmarTobis Zeglia, amas gvidas- bze dayrili grZeli lokonebiT, rac imaze
turebs misi ikonografiuli analizic. migvaniSnebs, rom is ar aris Cvili xvTaebrivi
davaTis stelaze asaxuli yvela gamosaxuleba ganvixiloT bavSvi. es gamosaxuleba SuaSi isea ganTavse-
erTian kompoziciaSi ara moculobiT, aramed gaSlilad, erT si- buli, rom misi Tavi xvTismSoblis gulis
brtyeze. miviRebT `samoTxis~ gamosaxulebas (naxeT: `samoTxis – adgilzea. xvTaebrivi bavSvis aseTi gamosaxva
samyaros dedis uZvelesi gamosaxulebebi~). stelas erT waxnagze, adreqristianuli ikonografiisaTvis ar aris
zeda reestrSi, ori mdedri da mamri angelozia gamosaxuli, welT- damaxasiaTebeli. mas xelSi wigni ukavia, `gu-
an frTebiT, Tavze SaravandediT. qveda reestrSi ori mamakacia. lis guli~ ki simbolurad gadaSlili wignia.
mniSvnelovnad kosmiuria maTi qudebi. xelSi oTxives `bedisweris xvTismSoblis gamosaxuleba, gulTan xvTae-
gragnili~ – `bedisweris dafa~ ukavia da erTnairi drapirebuli brivi bavSviT, Seesabameba ax. w. III aT. kos-

116 117
miuri wrebrunvis suraTSi samyaros dedis gamosaxulebas, sadac zebi sqesiTaa gamosaxuli. davaTis stelaze warwerebi `miqaeli~
`samoTxe~ – suliwminda – xvTismSobeli dabrunda `edemSi~ da dai- da `gabrieli~ mogvianebiTaa Sesrulebuli, pirvelad mxolod an-
kava adgili mamis marjvniv, qristes daudga ukan da qristes Tavi banis 37 aso-niSani iyo gamosaxuli. egvipturi codna – `mecniereba
ganTavsda SuaSi, dedis gulis adgilas. qriste ganTavsebuli varskvlavebis Sesaxeb~ gveubneba, rom Zveli xalxi gabriel mTa-
xvTismSoblis SuaSi, gulis adgilas, aris ax. w. III aTas- varangelozs qalRmerT izidasTan aigivebs.
wleulis salocavi xati qristianuli samyarosTvis. stelaze SaravandediT Semosilia mxolod ori angelozi da
kosmiurad es umniSvnelovanesi faqtia da qmnis `oqros sawmisis~ xvTaebrivi bavSvi. vfiqrob, aq aisaxeba xevsureTis qarTvelTa
kosmiur energias. esaa davaTis stelaze asaxuli winaswarmetyvele- miTi yuTSi Casmuli sami Citis Sesaxeb, romlebic ganageben sam-
ba, rac pirdapir miniSnebulia stelaze gamosaxul qarTul anbanSi yaros umniSvnelovanes sakiTxebs. msoflios Zveli xalxi samyaros
– erTaderTi aso-niSani `j~ asomTavruliT ar aris gamoxatuli da dedis – `samoTxis~ gamosaxulebebSi xvTaebriv bavSvs angelozad
mis adgilas skamis – taxtis gamosaxulebaa, rac migvaniSnebs tax- gamosaxavda. maSasadame, davaTis stelaze sami angelozia da samive
tze mjdomis mosvlis winaswarmetyvelebaze da Seesabameba j-8000 SaravandediT. e.i. uZveles warmarTul periodSi qarTvele-
kosmiur periods; es ki aris III aTaswleulis dasawyisi. bi SaravandediT mxolod angelozebs gamosaxavdnen.
qarTvelebi or xvTisSvils scemdnen Tayvans – giorgi naR- `samoTxis~ – samyaros dedis uZveles gamosaxulebebSi sami an-
varmSveniers da mis dobils – samZivars (svanuri dalis xevsuruli gelozis gamosaxulebas vxvdebiT: ori maTgani samyaros dedas mxre-
saxe). aqve SevniSnav, rom giorgi naRvarmSvenieri gacxadebulia 64 bze azis, xolo mesame – yvelaze didi angelozis Tavi, dedis gu-
xvTisSvilSi, igive qarTvelTa `morige~. am SemTxvevaSi stelaze lis adgilzea ganTavsebuli (naxeT aqve: `samoTxe – samyaros dedis
gamosaxulia ara `Ze~, aramed `asuli~. es matriarqatis – pirvel- uZvelesi gamosaxulebebi...~). adamis civilizaciis IV ciklisTvis,
sawyisis azrovnebaa, roca samebis mesame wevri aris `asuli~ da ara romelSic axla Cven vimyofebiT, damaxasiaTebeli `samoTxe~, da-
`Ze~ (bibliuri kabalas egviptis `taros~ III arkani). amis safuZv- gonebis miTologiiT, aris oTxi mdedri da sami mamris sawyisTa
els maZlevs is, rom am stelaze `mamrebs~ oTxkuTxa Tvalebi aqvT, erTianoba, romelTac nommo-noes uwodebdnen, romelic qvesknelis
xolo mdedrebs wriuli. msoflios yvela uZvelesi xalxis cno- samefoSi Camodis Tevzis saxiT, TaviT qvemoT, raTa SeuerTdes Tavis
bierebaSi `kuTxedi~ (gonio) aris mamaRmerTis, rogorc Semoqmedis meoTxe mamr sawyiss da gaxdes srulqmnili, anu SeerTdes samyaros
`iaraRi~, xolo `wre~ – qalRmerTis Semoqmedebis `iaraRi~. amas- 4 mdedri da 4 mamri sawyisi, rac gvaZlevs cecxlis stiqiis, oqros
Tanave, kuTxedi aris qarTuli anbanis `o – ~ aso-niSani. uZveles sawmisis, gamTlianebuli mzis, 8 foTliani lotosis energias, ris
qarTul xelnawerebSi sityvas `ufali~ ar werdnen da mis adgilas Semdegac adamis civilizacia ubrundeba pirvelsawyiss da gadadis
iwereboda `o – ~ aso-niSani. am sakiTxs ukavSirdeba isic, rom civilizaciis axal ciklSi. swored es kosmiuri procesia asaxuli
stelaze gamosaxuli angelozebidan marjvenas wriuli Tvalebi davaTis stelaze.
da qalisTvis damaxasiaTebeli mkerdis moxazuloba aqvs, xolo stelaze samyaros dedis – xvTismSoblis es gamosaxuleba
marcxenas oTxkuTxa moxazulobis Tvalebi, saxeze wveri, tani da – gulTan xvTaebrivi bavSviT, wels zemoT, yrmobis asakSi, um-
saxe mamakacis aqvs. niSvnelovanesi kosmiuri gamosaxulebaa. metad damafiqrebelia
maSasadame, qarTvelebi warmarTobis periodSi an- Sumeris Zv. w. III aT. qvis beWedi, romelzec Tevzis zodiaqos dasaw-
gelozebs sqesiT gamosaxavdnen. yaCaRanis jvarzec angelo- yisSi gamosaxuli RmerTkaci welamde wyalSia, e.i. wels zemoTaa

118 119
gamosaxuli da gulze didi jvari hkidia. igi aris SumerTa `sin~-i, samyaros civilizaciis kosmiur process, rac dRes mecnierebma sa-
igive qarTvelTa `buqna baaduri~ – kviria–qriste. Cems xilvebSi fuZvlad daudes adamianis da, saerTod, samyaros genetikur kods.
arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi, romelic ax. w. III aTaswleuls heqsagrama, romelic Seesabameba stelaze qarTuli asomTavru-
Seesabameba, mamaRmerTis marjvniv qriste – kviria karaviani, xelSi li anbaniT gamosaxul kosmiur process, aris 3 mTliani da 3
gadaSlili wigniT, yrmobis asakSi, wels zemoT – biustiTaa asaxu- wyvetili xazi, romelic gvaZlevs heqsagramas `pi~ – `dacema~,
li, Tavze ganaTebuli samkuTxedi adgas, wveroTi zemoT mimarTuli, `daqveiTeba~, `daknineba~, `damcireba~, rac Seesabameba egviptis
rac ganaTebuli zeciuri karavis STabeWdilebas stovebs. taros me-16 arkans, romlis Sesabamisi kosmiuri qmedebaa `Camogde-
davaTis stelas (Zv. w. 680 w.) ikonografiuli an- ba, CamoqveiTeba, sikvdilis wina agonia~ da Sumerebis `me~-s me-
alizi adasturebs, rom stela warmarTobis peri- 16 `sjulebas~, romlis Sesabamisi qmedebaa `qvesknelis samefoSi
odisaa. STasvla~, rac `sikvdilis~ tolfasia. rogorc vxedavT, davaTis
sof. davaTis RvTismSoblis stelaze asaxuli CineTis heqsagrama – `pi~, Sumeris me-16 `sjulde-
eklesiaSi aRmoCenil stelaze ba~ da egviptis me-16 arkani, kosmiuri qmedebiT, erTia, gamosaxavs
qarTuli asomTavruli anbani 6 qarTuli asomTavruli anbanis 16-o-on-uflis, qalRmerT inanas,
xazzea ganlagebuli (7-6-5-7-6-5 da iberiis xvTismSoblis, `da~ `o~-s `qvesknelis samefoSi~ Casvlas
bolos calke mdgomi 37-Ä-ox-oh), da misi mogzaurobis sawyis kosmiur moments – process. amas isic
xazebi Cazneqil-amozneqilia da gvidasturebs, rom stela napovnia xvTismSoblis eklesiaSi da
amave dros spirals hgavs. Cem Tval- masze gamosaxulia xvTismSobeli yrmiT.
win es gamosaxuleba datrialda, xvTismSoblis eklesia, sadac davaTis stela aRmoaCines, mde-
gamosaxulebebi dalagda da miiRo bareobs sofel davaTidan samxreT-aRmosavleTiT. aRsaniSnavia,
`in~ da `ian~ – `naTeli~ da `bneli~ rom CinelTa da qarTvelTa kosmogoniuri sqemis mixedviT, sadac
Zalebis naxevarwreebiT Seqmnili gamosaxulia dabadebaTa da cvalebadobaTa maradiuli kosmiuri
genetikuri kodis ori spirali
`dao~-s simboluri saxe, romelic procesi, `dabadebis~ adgili mdebareobs samxreT-aRmosavleTSi
davaTis stelas mixedviT
CineTis Zv. w. VI s. udides filoso- da, ra Tqma unda, iqvea xvTismSoblis adgilic.
foss, `dao~-s religiis damaarsebels lao-Zis xelSi ukavia. leg- `dao de Zin~-is avtori lao-Zi (qarT. Targmani l. alimon-
endis Tanaxmad, lao-Zi dedas Caesaxa ara kacTan qorwinebiT, aramed akisa. 1983 w.) `dao~-s samyaros dedad aRiarebs. `dao~ sam-
miwaze daSvebuli varskvlavisagan. saidumlo nayofs, cisa da miwis yaros pirvelsawyisis gardasaxvaTa gzaa, iseve, rogorc kabalas
SeerTebiT Casaxuls, deda 81 weli mucliT atarebda da bolos iSva bibliuri kodi, romelic msoflioSi arsebuli anbanebidan mxolod
`WaRara yrma~ – lao–Zi. man dawera 5000 sityvisgan Semdgari `dao qarTul anbanSi aisaxeba, amitom `iZini~ – `cvalebadobaTa wigni~,
de Zini~ da samudamod ganeSora CineTs. mas bolomde emZima Cinelad romelic praqtikulad adamianis, rogorc samyaros bedisweris gan-
yofna da gaiqca akrZalul `dasavleTSi~. sazRvrisTvis gamoiyeneba, aris bibliuri kabalas erT-erTi saxe.
Cinelebi samyaros genetikur kosmiur qmedebas mTliani da lao-Zis mixedviT, `dao~-s wvdoma mxolod gonebis Wvreti-
wyvetili 6 xaziT – heqsagramiT (eqvsagramiT) gamosaxavdnen, ikiTx- Ti SemecnebiT SeiZleba; `dao~ uflis mier `Cafiqrebuli~ ada-
eba qvemodan zemoT, sul 64 heqsagrama, romelic asaxavs mTlianad mianuri pirvelsawyisis gardasaxvaTa genetikuri gzaa. CinelTa

120 121
azrovnebaSi `dao~ lao-Zimde arsebobda. `dao~ uadresia yovel `dido dedao, cao mSveniero, momlocvelo yovelivesi,
arsTa winaprisa, magram aravin icis, saidan iSva igi. `dao~-s Samqnelo da dambadebelo, sasrulo, samyaroSi Cautevelo, um-
Cinelebi ganixilaven rogorc logoss, samyaros genetikur gzas, ciresSi Cateulo... uwono, umanZilo, carielav da savsev, uJamo,
RmerTs, samyaros pirvelmizezs. `dao~ aris `dabadebaTa daus- uZravo wyvdiado cao, sivrceSi, droSi naTelgamovlenilo... erTo
rulebeli wrebrunva~, dausrulebeli cvalebadoba cisa da mi- da erTTa erTobao... momec ufleba uflebaTa, davrCe marTali Cem-
wis. igi absoluturi dasabamia, uZravia, carielia, ar aqvs arc sav ufalTan, da samarTliani sxvaTa mimarT, raTa davicva cis si-
saxeba, arc sxeuli, marto dgas. is gardaiqmneba dasabamidan da wminde...~
ar kargavs arsebobis maradiulobas. `daos~ erTi kanoni aqvs –
`maradisobis~ kanoni da am kanonidan iSva yvela da yvelaferi. swored amas ukavSirdeba qarTuli sityva `de-da~, anu axali
`dao~ sicarielea, is uferoa – exebi da ver wvdebi. `dao~ idu- sicocxlis dambadebeli. `dao~ – `da-o~-c qarTuli sityvaa da
mali mdedria, uxmoa – usmen da ar gesmis; ucvlelia da amave dakavSirebulia `idumal mdedrTan~, ufalTan. amitomaa sityveb-
dros yvelaferSi mimoiZvris. movlenebi, misi wyalobiT, ganic- Si `de-da~ da `da-o~, marcvali `da~ – mdedris gamomsaxveli.
dian cvalebadobas, misi wiaRidan amoedinebian da mis wiaRSive qarTul enaSi sityva `da~, amave dros, aris sityvaTa da winadade-
inTqmebian; igi uformoa da mizezia yvela formaTa; maradiulia, baTa damakavSirebeli. `da~ aris pirvelsawyisi kosmiuri mdedri.
erTiania, dasabamieria, gamouTqmelia, uwiaRo wiaRia, amouwura- gavixsenoT qalRmerTi inana, romelic miTologiaSi oTx daTagan
via, yovlismomcvelia, yvelgan ganfenilia da samyaros dambade- erT-erTia, rac samyaros oTx sawyiss ukavSirdeba. amas ukavSird-
belia; yvela da yvelaferi mas morCilebs; is yvelaferSia da eba qarTvelTa uZvelesi azrovneba, romelic yvela miTologiur
yvelaferi masSia; `dao~ gzaa, razedac miedineba organuli da zRapars iwyebs ase: iyo `da~ `ara~, iyo `ra~, xvTis ukeTesi `ra~
araorganuli samyaro. is manamde iyo, vidre samyaro drosa da iqneboda, iyo erTi: kaci, kurdReli, mela, daTvi, gogona da a.S.....
sivrceSi gansxeuldeboda, anu `uwinares yovelTa saukuneTa~, Tu gavixsenebT, rom `dao~ aris samyaros arasaxieri miuwvdomeli
aseTi ki, mxolod `ufalia~. arsi, anu absoluturi `arara~, romelic naTelgamovlindeba `de-
`de~, saidanac warmosdgeba qarTuli sityva `de-da~, igive da~-s saSualebiT, gagviadvildeba qarTuli zRapris dasawyisis si-
`dao~-a. `de~ aris `dao~-s saxieri gamoxatuleba, anu naTelgam- tyvebis Secnoba. sityva – `arara~ Sedgeba ori nawilisgan `ara~ da
ovlena. `de~ aris is, rac cisa da miwis wyalobiT aris boZebuli, `ra~, sadac orive `ra~ mzesTan aris dakavSirebuli da warmoaCens
riTac Zlierdeba `in~ da `ian~ Zalebi. `de~ – aRmzrdelia, riTac ori naxevarmzisgan Sedgenil pirvelsawyis kosmiur `mze~-s, amave
ganekuTvneba adamianis bunebis wvrTnisa da aRzrdis sferos. `de~- dros, is aris `da~ – mdedri sawyisi, romelmac warmoSva samyaroSi
Ti mkvidrdeba adamianis sicocxle. `de~ aris saTnoeba, mSvidoba, yvelaferi.
aRorZineba, simarTle, naTliereba, megobroba, zneoba. `dao~-s ga- evropelTa bibliuri kabalas codna – `runebi~ mogviTxroben
reSe ar iSvis yoveli arsi, rac `de~-s gareSe ar vlindeba. diadi pirvelsawyisi mzis Sesaxeb, romelic afeTqda da misi namsxvreve-
`de~ `dao~-dan amovlindeba. bisgan warmoiqmna samyaroSi yvela da yvelaferi, romelic moma-
zemoT moyvanilis msgavsad axasiaTeben samyaros dedas qarT- valSi isev unda gamTliandes. es yvelaferi samyaros pirvelsawyis
velTa winaprebic: erTian RvTiur `arara~-s – `da-o~-s energias ukavSirdeba. ganvix-
iloT qarTuli zRapris Semdegi sityvebi: `iyo erTi: kaci...~, sadac

122 123
CamoTvlili SeiZleba iyos rogorc sulieri, ise usulo sagnebi, miuri cvalebadoba `64 heqsagramiT~, anu 6 xaziT aris gamosax-
romelTagan yoveli aris informaciis matarebeli, anu mosaubre uli, romelTa Sesabamis ieroglifebSi qarTuli asomTavruli
Cveulebriv adamianur enaze; rac migvaniSnebs imaze, rom samyaroSi aso-niSnebi SeiniSneba. pirveli heqsagramis Sesabamis ieroglifSi
yvela da yvelaferi saubrobs, SeuZliaT azris gadmocema, miRe- Sedis qarTuli asomTavruli anbanis f (a-an) aso-niSani, xolo
ba, Senaxva da zogadad azrovneba; rom yvela da yvelaferi im `er- 64-e heqsagramis Sesabamis ieroglifSi, romlis kosmiuri qmede-
Tis~ – pirvelsawyisis xvTiuri gacxadebaa da rogorc mikro, aseve baa `jer kidev ar aris dasasruli~, Sedis asomTavruli ] (j-jan)
makro samyaro RmerTad da pirvelsawyis `erTad~ moixsenieba da aso-niSani. rogorc vnaxeT, qarTuli anbani uSualod ukavSirdeba
moiazreba. am sakiTxs ukavSirdeba aseve is, rom uZveles qarTul `dao~-s filosofias.
xelnawerebSi yovel axal azrs sityva `da~ iwyebs, gansakuTrebiT davaTis stela kidev erTxel gvidasturebs, rom qarTuli an-
`saxeliTa RmrTisaÁTa~ daweril xelnawerebSi. amis naTeli maga- bani xvTismSoblis kuTvnilebaa, masSia damarxuli, dafluli da
liTia iovane-zosimes `qebaÁ~-s xelnaweric. gasaidumloebuli samyaros droSi cvalebadobis genetikuri kodis
imisaTvis, rom Seicno `dao~-s filosofia samyaros pirvelsaw- kosmiuri procesi.
yisi arsis da materiaSi misi gamovlenis Sesaxeb, adamiani unda CaR- `iZin~-Si 64 heqsagramiT gadmocemuli samyaros cvalebadobis
rmavdes Tavis TavSi. adamianebi Tu Seimecneben Tavis Tavs, rogorc procesis safuZvelia qarTvelTa miTologia, sadac samyaros Ziri-
samyaros samyaroSi, masSi kosmiuri pirvelsawyisis cvalebadobas Tadi Semoqmedi 64 xvTisSvilia, romlebic arian `morige~ RmerTis
droSi, rac maTTvis ufro advili da WvretiT misawvdomia, amiT `nasaxni~. 64-e heqsagrama qarTvelTa 64-e xvTisSvilis `morige~-
Seimecneben Tavis TavSi ufals, rom yvelafris sawyisi uflis sity- obis kosmiurobis Sesabamisi kosmiuri procesia, romelic qarTuli
vaa. is maradiuli da yvelgan myofia. mis gareSe samyaroSi araferi anbanis `a-1~ – `j-8000~ aso-niSanTa kosmiurobas, anu adamis civi-
ar xdeba da yvela kosmiuri procesi uflis `winaswardasaxuli lizaciis 8000 wlian drois kosmiur periods Seesabameba, romelic
gegmis~ mixedviT mimdinareobs. mTavrdeba axla, III aTaswleulis dasawyisSi.
CineTis `dao~-s filosofia, davaTis stelas aRmoCenis adgilas misi msgavsi stelebis uam-
romelic asaxulia `iZini~-s sam- ravi namsxvrevia aRmoCenili. sruliad SesaZlebelia, rom am adg-
yaros `cvalebadobaTa wignSi~, ilze warmarTobis dros davaTis stelas msgavsi 64 cali stela
qarTuli fenomenia. sofel yofiliyo, romlebzedac qarTuli anbaniT sxvadasxva heqsagramebi
davaTs adre `daoTi~ – iyo asaxuli. es sakiTxi gamokvleuli da Seswavlili ar aris.
`dao-Ti~ erqva, sadac `Ti~ davaTis stelas Seswavla gvaZlevs Semdegi daskvnis safuZvels:
heqsagrama #1 heqsagrama #64
kuTvnilebiTi nawilakia. aqvea qarTvelTa Soreuli winaprebi samyaros cvalebado-
zemo `CinTa~ da qvemo `CinTa~, qarTvelebi dRis – mzis naTels bis kosmiur process ara mxolod 6 xaziT gamosaxavd-
`Cin~-s uwodebdnen, aqedan warmosdgeba sityva `Tvalis Cini~, anu nen, aramed TiToeul xazze ganalagebdnen garkveuli
`Tvalis sinaTle~. aqedan modis sityva `Cin-eTi~ – `Cina~-s saxel- raodenobis garkveul aso-niSnebs.
ic, romelic mas qarTul enaze molaparake xalxma daarqva. qarTvelTa da CinelTa kosmiuri azrovnebis paralelebi
CineTis `iZini~-s erT-erT `heqsagramas~ CineTis klasikuri SemTxveviTi ar aris. kavkasiis mTianeTi iseTive kosmiuri energiis
filosofiuri `cvalebadobaTa wigni~-dan, sadac samyaros kos- matarebelia, rogorc tibetis wminda adgilebi. davaTis stelas

124 125
Seswavla, `dao~-s filosofiis kuTxiT, momavlis saqmed mimaCnia, ciklSi gadava.
rac CineT-saqarTvelos uZveles urTierTobebs ukeT warmoaCens. zemoT moyvanili sakiTxebis ganxilva sakmarisia imisTvis, raTa
davaTis stelaze qarTuli anbani kabalas bibliuri kodiT – davaskvnaT: Cinur kosmogoniur filosofiur azrovnebas
Cinuri heqsagramiT dawerilia Tevzze. Tevzi qristes simboluri mTlianad qarTuli sawyisebi aqvs.
gamosaxulebaa, xolo masze dawerili qarTuli anbani migvaniSnebs qarTveli eris sulieri kulturisa da azrovnebis uZveles
imaze, rom qristes pirvelsawyisi xvTiuri energia yovel mikro da civilizaciaze migvaniSnebs mravali arqeologiuri monapovari,
makro samyaroSi `ganfenilia~ qarTuli anbanis genetikuri kodiT. romelic elodeba im adamianTa mosvlas, romlebic maT gaacocx-
RmerTi ambobs: `me var ani da oxi~, e.i. anbani TviT Semoqmedi Rmer- leben, warmoaCenen da daumkvidreben Rirseul adgils msoflios
Tia. is yvelaferSia da yvelaferi masSia. uZveles civilizaciaTa Soris. maT xatweraSi Cadebulia qarTvel
davaTis stela erTianobaSi warmoaCens samyaros mowyobis `xeldebulTa~ da qurumTa azrovneba.
xvTiur models, anu winaparTa mier danatovari informaciaa, Tu udidesi siamayiT SegviZlia aRvniSnoT, rom qarTvelTa mi-
rogor aris samyaro mowyobili, masze asaxulia `samoTxe~. Tologiasa da eTnografiaSi, arqeologiasa da miTologiur sim-
davaTis stela msoflios fi­lo­sofiuri azrovne- bolikaSi asaxuli uZvelesi metafizikuri kosmiuri azrovneba
bis gvirgvinia, romelzedac asomTavruli anbanis 37 Rirseulad dgas uZvelesi didi civilizaciis qveynebis – CineTis,
aso-niSania gamosaxuli da aris Zv. w. 680 wlis Zegli. egviptis, Sumeris, maias tomebis da sxva xalxTa kosmogoniuri az-
guldasawyvetia, rom Cveni erisTvis da saerTaSoriso mniS- rovnebis gverdiT.
vnelobis am umniSvnelovanes Zegls dRemde ar eRirsa dRis si-
naTle da 25 welze metia janaSias saxelmwifo muzeumis sacavSia
Caketili. igi unda iqces samuzeumo eqsponatad, riTac qarTveli
eri samarTlianad iamayebda. nuTu davaTis stelaze Rirebuli da
Zvirfasi ram gaaCnia saqarTvelos?! maS rasTan gvaqvs saqme. es xom
qarTveli eris, qarTuli genis winaaRmdeg mizanmimarTuli qmedebis
tolfasia.
CineTis `cvalebadobaTa wigni~ gveubneba, rom kosmiuri pro-
cesis cikli 64 heqsagramiT ar mTavrdeba. amaze migvaniSnebs 64-e
heqsagramis saxeli – `jer ar aris dasasruli~. `dasasruli~ ki
qarTul anbanSi devs: 64-e heqsagrama Seesabameba qarTuli anbanis
`j~ aso-niSnis kosmiur periods, romelic rogorc qarTuli an-
banis kodiT, ise maias tomebis winaswarmetyvelebiT, axla, ax. w.
III aTaswleulis dasawyisSi mTavrdeba, magram es ar aris adamis
civilizaciis dasasruli. qarTuli anbanis kodiT darCa kidev 2000
weli, anu ax. w. 4000 wels iqneba adamis civilizaciis didi cik-
lis dasasruli, romlis Semdegac kacobrioba civilizaciis axal

126 127
saqarTvelos mTis xalxTa uZvelesi Rrmad kosmogoniur – filosofiuri azrovnebisani iyvnen
qarTvelTa winaprebi. eTnografiuri masala gvidasturebs, rom
kosmogoniuri azrovneba didi iyo qarTvelTa codna samyaros Sesaxeb, cxovrobdnen sam-
yaros kanonebiT. miaCndaT, rom samyaroSi yvela da yvelaferi sam-
msoflios yvela uZvelesi xalxi realur cxovrebas awyobda bunebovania – aqvT suli, sxeuli da azrovneba (goni). maT miTolo-
uxilav samyarosTan Sesabamisad. xalxis miwieri Tu sulieri cx- giaSi aRwerili procesebia asaxuli saritualo qvebze, romlebic
ovrebis warmmarTvelebi iyvnen RmerTTan daaxloebuli adamianebi, mogvianebiT sxva daniSnulebiT iqna gamoyenebuli. qarTvelebs
naTelmxilvelni da naTladmsmenelni. isini xedavdnen paralelur hyavT `kviria karaviani~, morige RmerTi, 64 xvTisSvili gacxade-
samyaros, saubrobdnen bunebasTan, varskvlavebTan. maT sxvadasx- bulia giorgi naRvarmSvenierSi, igive dobiliani iaxsari, hyavT
va periodsa da saxelmwifoSi sxvadasxva saxeli erqvaT: qurumi, ori xvTisSvili `Ze~ da `asuli~, rac umniSvnelovanesi kosmiuri
qadagi da sxva. swored maTi aRqmebis Sedegad Seiqmna miTologia, movlenaa da qarTvelTa uZveles Rrma kosmogoniur azrovnebas
religia, religiuri mxatvroba. warmoaCens. es yvelaferi adamis civilizaciamdeli periodis az-
axal kosmiur periodSi gadasvlisas, romelic drois mixedviT rovnebaa.
icvleboda, samyaroSi icvleboda `RmerTis beWedic~, anu arsTa qarTvel mTis xalxTa salocavebi, maTze asaxuli gamosaxule-
wrebrunvis kosmiuri suraTi. swored am suraTebis mixedviT qmnida bebi, uZvelesi miTologiuri da religiuri ritualebi, udidesi
xalxi axal kosmiur garemos, axal kosmiur energias da tovebda kosmiuri mniSvnelobisaa da bevris mTqmeli.
Zvels, e.i. angrevda Zvels da aSenebda axals. es troas magaliTzec qarTvelebs aqvT `kistani~-s salocavebi. igi adgilis dedis –
Cans: TiTqmis 10 qalaqia mitovebuli da aSenebuli erTmaneTis gver- dedamiwis qalRmerTis salocavia, romlis saxelia `ki~, rac `sxeuls~
diT. aseTi SemTxvevebi saqarTveloSic fiqsirdeba. – materias niSnavs. Sumerebis cis RmerTma ,,an”-ma da miwis qalRmerTma
saxelmwifo, qalaqi, sacxovrebeli, TviT adamiani, yofiTi sag- `ki~-m Seqmnes samyaroSi yvelaferi. amerikis maias tomebi da maTi
nebiT da masze ornamentebiT, arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTebis winaprebi Tayvans scemdnen `ki~-s – RvTaebriv gons, romelic, amave
msgavsad ewyoboda. amis magaliTebia: dedaqalaqi SuaSi da irgvliv dros, iyo mzis simbolo. ukrainis dedaqalaqis saxelic miTologi-
12 qalaqi (SuamdinareTi), SuaSi erTi da irgvliv 12 taZari. TviT urad `kievi~ – `ki-eva~ miwis qalRmerTTanaa dakavSirebuli, amis
taZarsac kosmiuri sqemis mixedvviT aSenebdnen. zeciuri navis uZve- mimaniSnebelia CineTis saxeli `ki-tai~, maias tomebis `ki-Ce~, mcire
lesi aRqmaa erT, or, sam da oTx naviani taZrebi, es aris erTSi aziuri qalRmerTis saxeli `ki–bela~ da sxva. es sakiTxi saubris
SeTavsebuli ramdenime zeciuri navis forma; Zveli, baniani sax- didi Temaa da erT dros xalxTa erT enaze metyvelebis mimaniSne-
lebi, saxlSi dedaboZi, saxlis win muxis an sxva wminda xis dargva. belia. mogvianebiT samyaros didi dedis saxeli qristianulma sam-
dRemdea SemorCenili axal wels (ianusis – orsaxa RmerTis sa- yarom xvTismSobels daukavSira.
dResaswaulo dRe) naZvis xis morTva, rac sicocxlis xis asaxvaa saqarTvelo xvTismSoblis wilxvedri qveyanaa. xvTismSobeli,
da aucileblad Tovlis papa patara Tovlis gogonaTi, axal wels anu zeciuri deda, aris deda misteriebisa, yvela Zveli religie-
Roris dakvla, ritualur cxenze kudis gamonaskva kosmiuri cxenis bisa da kulturebisa, xolo `pirvel qristianTa da eklesiis ma-
asaxvaa da a.S. yvelaferi es uZvelesi kosmiuri ritualis gadmon- maTa gagebiT aris suliwmindis miwieri gamocxadeba, suliwmindi-
aSTebia. sa, romelic aris momcemeli WeSmariti saxvTo sibrZnisa da amave

128 129
dros, codvaTagan ganwmendis madlisa. suliwmindis nebis ganmcx- uri wrebrunva. Cinelebma Tavis miTolo-
adbeli, misi `piri~ aris gabriel mTavarangelozi~. qarTvelebi giaSi es azrovneba gadmogvces sqematuri
yvela wminda saxels samyaros did dedas ukavSirebdnen: dedamiwa, saxiT. Cems xilvebSi es suraTi aisaxeba
dedaqalaqi, dedabuneba, dedasamSoblo, dedaazri – mTavari azri, ufro detalurad. saocaria, magram faq-
dedaena, adgilis deda, dedaboZi da sxva. ioanes gamocxadebaSi tia, rom, Turme, qarTvelebi am process
macxovari uambobs Tavis mowafeebs, rom `momavalSi suliwmindam gamosaxavdnen ufro martivad da ufro
unda amxilos sofeli codvisaTvis da amave dros, unda mohmadlos Rrma filosofiuri gaazrebiT, rac emTx-
rCeulebs WeSmariti saRvTo sibrZne~. veva CinelTa samyaros kosmogoniur sqe-
saqarTveloSi `kistani~-s erT-erT salocavze gamosaxulia mas. mTlianad am suraTis aRwera Zalian
erTmaneTze gadabmuli ori spirali, romelic oTxi xaziTaa Sedge- Sors wagviyvans. Tqvens yuradRebas Seva-
nili, rac iSviaTi simboluri gamosaxvaa da samyaros oTx sawyiss Cereb zogierT maTganze: jvari samyaros
ukavSirdeba, migvaniSnebs im- oTxi kuTxis maCvenebelia; sqemaze pirvel
samyaros kosmogoniuri sqema
aze, rom genetikuri kodis meoTxedSi – samxreT-aRmosavleTiT, moi-
ori spirali aucileblad azreba RmerTTa samyofeli. aq xvTismSobeli TiToeul adamians
erTmaneTTanaa dakavSire- waradgens mamisa da qristes (kvirias) winaSe, sadac xdeba bedis-
buli da maTi qmedeba kos- weris `dafis~ – genetikuri kodis Sedgena, ris Semdegac adamiani
miur procesSi erTiania. is modis amqveynad.
gamosaxulia `kistanis~ – `kistanis~ salocavze samyaros es winaswarmetyveluri daSi-
adgilis dedis, anu dedaqal- fruli kosmogoniuri sqema meore aTaswleulis arsTa wrebrunvis
RmerTis salocavze, rac kosmogoniur suraTs Seesabameba, sqemaze (1) xvTismSoblis adgil-
genetikuri kodis ori spirali
mimaniSnebelia imisa, rom ge- ia. Tavze mas mze adgas, xolo xelSi Cvili xvTaebrivi bavSvi uka-
netikuri kodis ori spirali pirdapir ukavSirdeba adgilis dedis, via. qarTul miTologiaSi `mze~ mdedrobiTi sqesis xvTaebaa, rac
dedamiwis, materiis kosmiurobas, sulis materiaSi gansxeulebas. Zalian iSviaTia da qarTvelTa uZvelesi civilizaciis azrovnebaze
saocari is aris, rom qarTvelebma uZvelesi warmarTobis migvaniSnebs. sqemaze (2) aris uiSviaTesi kosmiuri gamosaxuleba –
droidan icodnen genetikuri kodis ori spiralis, sam- adamiani, romelic wrebrunvis kosmiur procesSi mogzaurobs.
yaros oTxi sawyisis Sesaxeb da samyaros am did kanon- qarTvelTa Rrma filosofiur kosmiur azrovnebaze metyve-
zomierebas ase martivad da Rrma filosofiuri Tval- lebs `kistanis~ salocavze kidev erTi gamosaxuleba, es aris xe-
TaxedviT gamosaxavdnen. lebaweuli, adamianis gamosaxuleba, idayvebSi moxrili xelebiT,
Tqvens winaSea kistanis salocavis erTi gamosaxuleba – sam- romlis Tavi mrgvali wrea da migvaniSnebs `suleTis RmerTze~.
yaros arsTa wrebrunvis kosmiuri agebuleba da misi aRwerilo- aseTi gamosaxulebebi cnobilia Sumersa da egvipteSi `ka~-s da
ba, romelic gadmocemulia, TiTqmis, yvela xalxis miTologiaSi. `ki~-s saxiT. `ka~, Zveli egviptelebis warmodgeniT, aris adami-
uZvelesi azrovneba gveubneba, rom miTologia aris cisa da miwis anis suli, misi oreuli – meore `me~, gamosaxavdnen zemoT aweuli
da maT Soris arsebulis – xilulis da uxilavis erTiani kosmi- xelebiT, romelsc uWiravs mze da amave dros am gamosaxulebis

130 131
Tavs warmoadgens, rac RmerTis nebiT dahyveba adamians, ibadeba mas- `qori~ – igive orbi, gaigivebulia feniqsTan – mzis frinvelT-
Tan erTad da sikvdilis Semdegac Tan mihyveba. igi gansazRvravs an, mzis angelozTan. Sumerebis qalRmerTs xvTaebrivi bavSvis adg-
adamianis beds. gamosaxavdnen adamianTa dam- ilze gulTan frTebgaSlili orbi hyavs gamosaxuli. sxvadasxva
cveli qalRmerTis saxiT. TviT egviptis saxelmwifos gerbze erTsaxa an orsaxa orbia gamosaxuli.
taros arkanebSic, romelic warmoadgens TviT sityva `babelonis godoli~ migvaniSnebs, rasTan gvaqvs
uZveles kosmiur codnas anbanis Sesaxeb da, saqme: sityva `babeloni~, romelic niSnavs `RmerTis WiSkars~,
amave dros, aris Sumerebis miwis dedaqal- warmodgeba sityvidan `bab-el-oni~. `bab-oni~ aris igive `bab-o~,
RmerTis – inanas kosmiuri gza. kabalas e.i. didi deda. xolo `el~ aris nayofierebis qalRmerTi `eli~–
bibliur codnaSi 21-t-tar-300 da 37-Ä-ox- `elia~–`lazare~. am sakiTxs warmoaCens lazarobis dResaswauli
(omega)-10000 aso-niSnebis Sesabamis kosmiur saqarTveloSi, sadac mTavari moqmedi personaJi qalia, dedofalia.
suraTebs gamosaxavdnen xelebaweuli qalis `lazieri~ WadrakSi dedofalia. `o-oni~ aso-niSniT gamosaxavd-
qalRmerTis gamosaxule-
saxiT. Sumerebic miwis qalRmerT `ki~-s, im- nen sityvas `ufali~. maSasadame, mTlianobaSi `babelonis godoli~
ba sxvadasxva qvebze
ave `Su~-s gamosaxavdnen xelebaweuli an- aris Weqa-quxilis, nayofierebis qalRmerTis sulis taZari. mniS-
gelozis saxiT, anu casa da miwas Soris mdgoms. swored amasTan vnelovania isic, rom salocavebi erTnaviania, rac oTxi sawyisis
aris dakavSirebuli sityva `Sumeri~ – `Su-me-eri~. erTianobas – erTRmerTianobis azrovnebas asaxavs. `kistanis~ sa-
`kistanis~ – adgilis dedis salocave- locavis arqiteqturaSi asaxulia uZvelesi kosmiuri codna `babe-
bis saxuravi – `qudi~ piramidis sarTulebi- lonis godolis~ Sesaxeb. zemoT moyvanili msjelobidan gamomdin-
ani moyvanilobisaa. saxuravis es forma war- are, `kistanis~ salocavi msoflios uZvelesi qalRmerTis – `ki~-s
marTobis drois salocavebisTvis metad saxelTanaa dakavSirebuli da misi saxuravi – `qudi~ iseTive moy-
gavrcelebuli saxea, rogorc kavkasiaSi, vanilobisaa, rogoric Sumerebis qalRmerT inanas qudia.
aseve msoflioSi. aseTi qudebi axuravT Sum- qarTvel mTis xalxTa suleTis
er-aqadis Zv.w.III aTaswleulis RmerTebs, RmerTi aris manaTobeli sfero, savse
gansakuTrebiT qalRmerT inanas (iSTari). mTvaris naTebis magvari. mas aigive-
mTis salocavebis
`kistanis~ salocavi babelonis godolis ben egviptelTa `ToT~ – damwerlobis
gadaxurvis sqema
asaxvaa. es sakiTxi msjelobis didi Temaa, RmerTTan. miTologiurad am `sferos~
vecdebi Zalian mokled Camovayalibo: mflobeli aris miwis qalRmerTi `ki~
`kistani~ – `ki~-s `sxeuli~ deda qalRmerTis sulis taZaria. – adgilis deda, romelic gacxadebu-
taZari – uflis sulis samyofelia. ganvixiloT sityva lia qalRmerT inana, venera, afrodita,
`taZari~. mTiebSi – mTis qalRmerTSi, xSirad
manaTobeli sfero
`ta~ – tarebas, siaruls niSnavs, yvelgan myofi. Sumerebis gamosaxavdnen xelebaweuls, angelozis
warmodgeniT mze xan etliT dadis, xan – fexiT. saxiT, an xelebaweuls xelSi manaTobeli sferoTi. Sumerebs mi-
`Zari~ – qoris sabudari 4-5 sarTuliani godori – godoli. aCndaT, rom haeris RmerTis, enlilis Svilis – `sin~-is – mTvaris
(sulxan-saba orbelianis leqsikoni). RmerTis gamovlinebaa savse mTvaris magvari kaSkaSa gamWvirvale

132 133
sfero, romlis Svilia qalRmerTi inana, TviT qalRmerT inanas ganxiluli sakiTxebis SejerebiT SegviZlia aRvniSnoT, rom
uwodebdnen suleTis RmerTs. miTologiurad cnobilia qalRmerT qarTvel mTis xalxTa uZvlesi winaprebi `suleTis RmerTs~ aRiqvam-
veneras disko. dnen savse mTvaris manaTobeli sferos saxiT, adgilis-dedas, `ki~-
suleTis RmerTis gamomsaxveli manaTobeli sfero dafiq- s gamosaxavdnen xelebaweuli adamianis saxiT, romelic, vfiqrob,
sirebulia jer kidev Zv.w.IV-III aTaswleulebSi Sumerebis Tixis salocavze asaxul `adgilis dedis~ xats warmoadgenda. samyaros
firfitebze, egviptis piramidebisa da samarxebis naxatebze, warmo- Sesaxeb udidesi kosmogoniuri codnis mimaniSnebelia `kistanis~
Cenilia sxvadasxva enciklopediebSi, laTinuri amerikis piramideb- salocavze gamosaxuli oTxi xaziT Sedgenili genetikuri kodis
is naxatebSi, aseve qristianul xatweraSi mTavarangelozebs xelSi ori spirali, rac paralelurad warmoaCens maT kosmiur codnas
uWiravT TeTri sfero. aseTi sfero gamosaxulia, agreTve, mcxeTis qarTuli anbanis Sesaxeb. amaze migvaniSnebs duSeTis raionis sof.
sveticxovlis zodiaqos kalendarze, qristianuli taZrebis Tavze davaTSi aRmoCenili stela qarTuli anbaniT (Zv.w.680w.), rac uZve-
oqrosferi sferoa jvriT da sxva. les qurumTa da xeldebulTa saidumlo codnas warmoadgenda.
sainteresoa is faqti, rom amerikeli mecnieris, eqim – fsiqi- qarTvelTa uZveles kosmiur azrovnebaze migvaniSnebs, agreTve,
atris, filosofiis doqtoris, raimond moudis mier Seswavlili `kistanis~ salocavis saxuravi – `qudi~. qarTvelebi icnobdnen
150 klinikuri sikvdilis SemTxvevaSi pacientebi aRweren, rom maT arsTa wrebrunvis kosmiur suraTebs da gamosaxavdnen samyaros er-
gvirabis bolos SexvdaT manaTobeli `sfero~, romelic ekiTxebo- Tian kosmogoniur sqemas. mniSvnelovani da bevris mTqmelia qarT-
da: `ra gaakeTe~? isini amboben, rom `maT ixiles RmerTi~. vel mTis xalxTa uZvelesi xalxuri Tu religiuri ritualebi.
Tqvens winaSe minda warmovaCino erTi saswaulebrivi faqti. Cems qarTvel mTis xalxTa qvebze gamosaxulebaTa Seswavlis saqmeSi
ojaxSi, ukve ramdenime welia, fotoebze periodulad fiqsirdeba udidesi wvlili Seitana giorgi (givi) gigaurma, romelmac fexiT
TvalisTvis uxilavi manaTobeli sfero. es suraTebi SeZlebisdag- moiara saqarTvelos mTianeTi, moiZia da Seagrova qvebze asaxuli
varad iqna Seswavlili da gamoqveynebuli presaSi. Cemi SegrZnebiT, naxat-gamosaxulebebi, romlebic momavalSi udides rols Seas-
misgan viReb im informacias, rasac vwer, vazrovneb da vaqveyneb. ruleben qarTveli eris, rogorc pirvelsawyisi genis matarebeli
bolos minda aRvniSno, rom uZveles xalxTa miTologiaSi cno- eris kvlevis saqmeSi.
bili iyo mzis sistemis meaTe planeta, romelic, maTi azrovnebiT, zemoT ganxiluli masala sruliad sakmarisia imisTvis, rom
warmoadgenda kaSkaSa haeris msgavs sferos. mas odiTganve uwodebd- qarTvelTa uZvelesi, Rrmad kosmiuri azrovnebis es `margalitebi~
nen `dakargul planetas~, romlis gamoCenis Semdeg (es ki, maTi az- warmoCindes axali TvalTaxedviT, axali azrovnebiT. igi parale-
riT, aucileblad moxdeboda) dedamiwaze daiwyeboda kosmiurad ax- lia Sumeris, egviptis, CineTis, amerikis da sxva uZvelesi civi-
ali aTaswleuli. sul axlaxans, amerikelma mecnierebma aRmoaCines lizaciebis kosmogoniuri azrovnebisa. momavalSi man unda daim-
aramyari, kaSkaSa, savse mTvaris msgavsi planeta. kvidros Tavisi Rirseuli adgili msoflios sazogadoebis winaSe.
sakvirvelia, magram faqtia, rom is saocrad hgavs Cems ojaxSi
fotosuraTebze aRbeWdil manaTobel sferos. maSasadame, uZvelesi
droidan `suleTis RmerTi~ warmoCenilia savse mTvaris msgavsi
manaTobeli sferos saxiT, rac xevsurTa udides filosofiur, mi-
Tologiur da Rrma kosmogoniur azrovnebaze migvaniSnebs.

134 135
qali – maradiuli kosmiuri saidumlo dedis Svilad. qalRmerTma Cauyara safuZveli `damwerlobas~.
sakulto msaxurebas qurumi qalebi atarebdnen, xolo qalis
uZvelesi droidan miTebi exmarebodnen adamianebs samyarosa kabebiT Semosili mamakacebi maTi damxmare msaxurebi iyvnen. isini
da masSi adamianis arsebobis gaazrebaSi. isini dResac gvexmarebian iyvnen izidas, kibelas qurumi kastrirebuli mamakacebi, romlebsac
SevimecnoT samyaros saidumloebebi. miTebi TiToeul CvenganSi cx- erqvaT `galebi~. matriarqatis dros Tayvans scemdnen qalTa same-
ovroben. miTi aris adamianis, rogorc samyaros genetikur kodSi bas. didi deda, Svili-qali da SviliSvili – qali. am samebas mogvi-
mimdinare cocxali kosmiuri procesis asaxva. anebiT emateba meoTxe – mamakaci. matriarqati dResac SemorCenilia
pirveli, visac pirvelyofili kunZul sumatraze. iq qalebi irCeven qmrebs. arsebobs mravalqmri-
xalxi eTayvaneboda, iyo dedaqal- anobis wesi. bevr tomSi qalebs mamakacebi srul morCilebaSi hyavT.
RmerTi. amas adasturebs samarxebSi ojaxSi qalis saqmes mamakacebi asrulebdnen.
aRmoCenili nivTebi. qalRmerTi aris qalRmerTi miCneulia mSenebel-inJinrad. igi aerTianebs sam-
mTavari xvTaeba yvela uZveles xalxTa yaroSi yvelafers, raTa Seqmnas axali.
miTologiaSi. es Tayvaniscema dakav- qarTvels dedamiwa Tavis dedad da mSobelad miaCnda. amas gvi-
Sirebuli iyo dedamiwasTan, rogorc dasturebs qarTvelTa mier `adgilis dedis~ Tayvaniscema. matri-
nayofierebis qalxvTaeba – sicocx- arqatis periodis qali saubris didi Temaa.
lis sawyisi, dambadebeli RmerTTa da suliwminda aris Suamavali – `elCi~ adamiansa da RmerTs So-
yovelivesi, rac aris amqveynad. ris. qarTvelTa azrovnebiT, iaxsaris – giorgi naRvarmSvenieris
jer kidev pirvelyofili ada- dobilia samZivari (samZimari) – elCi, Suamavali, mtredis saxiani,
miani xisgan an Tixisgan akeTebda ara romelic naTlobis dros mRvdlis marcxena xelze jdeba da eswre-
mamaRmerTis, aramed miwis dedaqal- ba naTlobas. naTlobas eswreboda SumerTa qalRmerTic, romelsac
RmerTis gamosaxulebebs: ZiriTadad angelozis saxiT naTlobis embazTan mdgoms gamosaxavdnen (SumerTa
es iyo qalis tanis, sxeuli dedami- qvis beWedi. Zv. w. 3400 w. londoni, britaneTis muzeumi).
wasaviT mrgvali TaviT, saxis gareSe. dedaqalRmerTis pirveli gamosaxulebebi iyo Tixis an xis
adamianebi Tvlidnen, rom amqveynad xelisgulisodena qandakebebi, mkveTrad gamosaxuli sasqeso niS-
isini swored man gaaCina, kvebavda da nebiT, romlebic Zveli civilizaciis xalxs ZiriTadad saaxalwlo
CitisTaviani qalRmerTi isev iq abrunebda, saidanac daibadnen. ritualis dros xelSi ekava. aRmosavleT saqarTveloSi, Sildis
siRnaRis muzeumi amitom TiTqmis yvela xalxi micvale- wriuli formis warmarTuli periodis samlocveloSi, napovnia
buls embrionis poziT asaflavebda. qalRmerTis uamravi patara Tixis qandakeba (Zv. w. XIV – XII s.s.).
RmerTi pirvelad qalma Seicno. es iyo miwis dedaqalRmerTi. mogvianebiT gaCnda sawyisi mdedri da mamri wyvilis gamosax-
qalebi didi RirsebiT ikrZalebodnen. pirvel deda xvTaebas Sumer- ulebebi, romlebic miTologiaSi tyupi `da-Zmis~ saxiT aris war-
ebi uwodebdnen `mama~-s. pirvel adamians erqva `lulla~ da es iyo modgenili, rac `oqros sawmisis~, ca-cecxlis stiqiis Sesabamis
qali. mSobeli yovelTa iyo qalRmerTi. `deda da qaliSvili~ amrav- orsaxa RmerTTan aris dakavSirebuli, igive mze da oqro. igi praq-
lebdnen samyaroSi Tavis modgmas. Svilebi saxeldebodnen TavianTi tikulad, materiaSi gacxadebul mdedr da mamr, anu or pirvel-

136 137
sawyis `in~ da `ian~ energiaze migvaniSnebs. amasve asaxavs SumerTa beli `ОН~ da `OHA~. damwerlobaSi ar gvaqvs didi da patara aso-
qalRmerT inanas saxeli – `in-an-a~. niSnebi. es imis maCvenebelia, rom qarTveli kacis buneba ar aris
qarTvelebi erTdroulad Tayvans scemdnen or xvTisSvils – dapirispirebuli, masSi `in~ da `ian~ harmoniuladaa Serwymuli.
`Ze~-s da `asul~-s (dobiliani iaxsari). egviptur ikonografiaSi SumerebTan `an~ cis RmerTma da `ki~ miwis qalRmerTma Seqm-
`Ze~ miwaze `Zevs~ – miwaze mwoliarea, Crdilia, xolo dedas – nes samyaroSi yvelaferi. qarTvelebs xevsureTSi gvaqvs kistanis –
`asuls~, caSi asuls gamosaxavdnen. vfiqrob, amasTanaa dakavSire- `ki-s-tani~-s, anu `ki~-s sxeulis (materia, samosi, kaba) salo-
buli qarTuli sityvebi `Ze~ da `asuli~. cavebi. `ki~-s saxels ukavSirdeba qalaq
egviptelebi yovelgvar nayofierebas qalRmerTs ukavSirebd- kievis saxelic `ki-eva~, CinelTa `ki-tai~,
nen. dedamiwas unda mieca maTTvis sazrdo, maTi cxovreba damok- samxreT amerikelTa `ki-Ce~. maSasadame,
idebuli iyo wyalze, mdinareebis adidebaze. maTi warmodgeniT, cis pirvel adamianTa warmodgeniT, mSobeli
TaRi mdedri iyo, romlis mkerdidan rZe Camodioda yovelTa iyo miwis, nayofierebis deda-
da kvebavda dedamiwaze yvelafers. Tvlidnen, rom qalRmerTi – `ki~. sworedac qalRmerTi
sworedac nayofierebis qalRmerTia yvelas deda, iyo qaosis momwesrigebeli da samyaros
yvela xalxis gamaerTianebeli, romelic mudmi- kosmosis Semqmneli. qarTuli eniT sityva
vad nayofs iZleva, amitom adreul qalRmerTebs `ki~ Tanxmobas, `diax~-s niSnavs.
mudmivad fexmZimes gamosaxavdnen, mudmivad nay- bibliuri warmodgenebiT, adamianTa
ofis momcems. zemo egvipteSi napovnia 6000 wlis modgmis mSoblebad iTvlebian adami da eva.
qalRmerTis pirveli qandakeba, frinvelis frTe- magram adamis pirveli coli iyo `liliTi~.
bis msgavsad gaSlili xelebiT, frinvelis saxiT, Tavidanve maT Soris gaCnda uTanxmoeba.
fexebi erTad – gasafrenad gamzadebuli. liliTi eubneboda, rom isini Tanasworni
deda-qalRmerTi iTvleboda Semoqmedis arian, vinaidan orive Tixisaganaa Seqm-
meuRled, monawileobas Rebulobda samyaros Se- nili. man ver daajera Tavis simarTleSi
zemo egvipte Sumeri
qmnaSi. igi iyo wyaro sasicocxlo energiisa da adami, misgan gafrinda da gadaiqca borot
ukvdavebis, rogorc am Zalis uzenaesi gamovlineba. zogierT xalx- angelozad. amitom deda-qalRmerTi, garda dadebiTi, uaryofiTi
Tan moixsenieba moxuci deda-qalRmerTi. TvisebebiTac xasiaTdeboda. amaSi aisaxeba misi orbunebovneba, e.i.
miTebis mixedviT, deda-qalRmerTi orbunebovania. dRisiT igi is aris rogorc dadebiTi, aseve uaryofiTi Zalebis mflobeli,
meomari, monadire – mamria, xolo RamiT – siyvarulis qalRmer- rac samyaroSi ori urTierTsapirispiroTi vlindeba: mdedri-mam-
Tia. aseTia SumerTa inana, aqadelTa iSTari, mcire azielTa kibela, ri, naTeli-bneli, boroti-keTili, in-ian da a.S.
qarTvelTa dali da sxva. kibelas qurumi qalebi xelovnur wvers miTebis mixedviT, mova dro, roca liliTi isev
atarebdnen. keTil angelozad gardaisaxeba.
qarTul enaSi orbunebovneba Semdegnairad aisaxeba: dedakaci miaCndaT, rom liliTi aramiwieria da Seqmnilia cecxlisgan.
da mamakaci orive `kaci~-a, qalic da kacic orive adamiania; qarTul qarTuli sityva `qali~ da qalRmerT `dali~-s saxeli dakavSire-
enas sityvebis daboloebaSi ar aqvs mdedrisa da mamris ganmasxvave- bulia alTan, cecxlTan.

138 139
finikielTa enaze `xvT~ – `eva~ aris deda adamis civilizaci- Tvlidnen, rom pirvelad `xe~, igive jvari, Seiqmna rogorc
isa. samyaros oTxi kuTxis asaxva. SumerTa qalRmerTi inana uvlida si-
qarTvelebSi, mTis xalxSi dRemde SemorCenili da damkvidreb- cocxlis xes – `mesi~-s da fiqrobda, roca gaizrdeba, misgan sare-
ulia sityvebi: `xvTis gulisaTvis~, `xvTaeba~, `xvTis madlma~ da cels da sakvarcxuls gavikeTebo (sakvarcxuli – mcire misayude-
sxva. aq ZiriTadi marcvalia `xvT~ – `xT~. bliani skam-logini). Cemi azriT, sityva `mesia~ dakavSirebulia
pirvel deda-qalRmerTs tans qalisas ukeTebdnen, xolo Tavs sityva `mesi~-sTan. maradmwvane xis foTlebi iTvleboda afrodi-
– frinvelis an cxovelisas. tas, veneras simbolod.
miTologiaSi ikveTeba samyaroseuli Citi-frinveli, romelic amomaval mzes uwodebdnen dedas uzenaesi RmerTisas. miaCndaT,
aTbobs samyaros kvercxs. rom roca qalRmerTi xelebs awevda, misi guli asxivebda, xolo
qristianul tradiciaSi suliwmindis xiluli saxe aris mtre- rodesac xelebs dauSvebda, misi guli mTvared gardaisaxeboda. am-
di. Zvel apokrifebSi qriste suliwmindas moixseniebs dedad. itomaa, rom mas xSirad xelebaweuls gamosaxavdnen. miaCndaT, rom
angelozebs sqesiT saqarTveloSic gamosaxavdnen. amis magali- misi erTi Tvali mzea, meore – mTvare, romlebic dRe-Ramis ganmav-
Tia yaCaRanis jvari ori mdedri da ori mamri angeloziT. aseve lobaSi iyurebian cidan.
davaTis stelaze asaxul or angelozTagan erTi mdedri da meore saqarTveloSic mravladaa xelebaweul qal-xvTaebaTa uZve-
mamria. Zvel egviptelTa azriT, angelozi gabrieli igive qalRmer- lesi gamosaxulebebi xevsureTis qvebsa da mTis sxva xalxTan.
Ti izidaa. qarTvelTa dalis oqrosferi Tma mzis sxivTa simboloa. qarTuli
`miTologiurma warmosaxvam zeciuri navi-gemi qalur-materi- warmarTuli azrovnebiT, mze qalia, rac maT pirvelsawyis kosmogo-
is simboloebs miakuTvna. navi-gemi ganasaxierebda eklesias. afri- niur azrovnebaze mianiSnebs. amaze metyvelebs qarTuli saxelebic:
ani navi suliwmindis alegoriaa~. (z. abzianiZe, `simboloTa ilus- mzeqala, mzevinari, pirimze, mzeo da sxva.
trirebuli enciklopedia~, gv. 28). xelSi navi uWiravs Sumerebis miTologiurad qal-xvTaeba mokvdavi da aRdgenadia.
qalRmerT inanas – `samoTxis~ gamosaxulebas. faraonTa akldamis miTebi aRdgomas ukavSireben ara `Ze~-s, aramed,
inventarSi navi aucilebeli atributi iyo. igive argxa-arka-argos `asuls~ – mzes, romelic moitaca qvesknelis samefos RmerTma.
zeciuri navi, romelic adamianis sxeuls ganasaxierebda. mas aTavisuflebs deda-qalRmerTi da xdeba dedis da qaliSvilis-
qalRmerTis taZarSi zeciur navs sicocxlis xis, Zelis, jvris asulis xelmeored Serwyma- aRdgoma. matriarqatis mesame wevri
saxe hqonda. am SemTxvevaSi yvela qarTvels mcxeTis sveticxovlis mdedria `kabalas~ codnaSic (taros III arkani).
taZris istoria gaaxsendeba. vfiqrob, sveticxovlis salocavic jer kidev matriarqatis dros Tayvans scemdnen did deda xv-
Tavidanve deda-qalRmerTis saxelze unda yofiliyo agebuli. amaze Taebas, mSobels yovlisas; qals, romelic aCens bavSvs da aris
migviTiTebs sityva `sveticxoveli~ da galavnis kedeli, romlis mxolod `WurWeli~ da asuls (mdedri SviliSvili). qaliSvili
zeda nawili `dakbilulia~ da migvaniSnebs qalRmerTis mzis sad- igivea, rac deda; is misi gagrZelebaa. Tayvans scemdnen deda-qal-
edoflo gvirgvinze. RmerTs, romelsac uwodebdnen `mama~-s, dedas da asuls – mdedr
naZvis xe sicocxlis xesTanaa dakavSirebuli. qarTvelTa saax- samebas. vfiqrob, aqedan modis sityva `matriarxati~.
alwlo naZvis xe – `CiCilaki~ (`CiCia-ki~) miwis qalRmerT `ki~-s pirvelsawyis mamrs uwodebdnen `pa~-s, amasTanaa dakavSirebuli
xorcis – materiis, anu sicocxlis xis simboluri asaxvaa. qarTuli sityva `papa~. aqedanaa sityva `patriarxati~ da romis

140 141
`papa~-s saxelic. dedamiwaze 4 nommodan (igive `noe~) `o~ nommo gamogzavna, e.i. `o~
deda-qalRmerTi mTavari qalRmerTia yvela xalxis miTolo- niSnavs sityvas – `ufali~. `dao~-s da `de~-s SeerTebiT miviRebT
giaSi. `deda-o~, anu `dedaufali~ – `dedufali~.
dedamiwaze, TiTqmis, yvela kontinents hqvia qalRmerTis zemoT aRniSnuli msjeloba ar unda gagvikvirdes, vinaidan
saxeli: afrika-afrodita, azia-izida, evropa, atalanta-atlanti- udidesia msgavseba uZveles qarTvelTa da CinelTa kosmiur filo-
da. Cemi gamokvleviT, CaZiruli kunZuli `atlantida~ dRevandeli sofiur azrovnebas Soris samyaros Sesaxeb. amis warmosaCenad sakma-
amerikis nawili iyo da saxeli `amerika~ axali Serqmeulia. amas risia ganvixiloT davaTis stela da masze 6 xaziT – ori trigramiT,
mowmobs is, rom amerikis kontinents aRmosavleTiT esazRvreba at- anu heqsagramiT gamosaxuli qarTuli anbani. sofels, sadac stela
lantidis okeane. aRmoaCines, erqva `dao-Ti~. qarTul aso-niSnebs Seicavs `iZinis~
yvela saxelmwifoSi `mefe~ iyo RmerTis, xolo `dedofali~ – heqsagramebis Sesabamisi ieroglifebi. qarTuli da Cinuri urTier-
qalRmerTis nacvali dedamiwaze. Tobebis uZvelesi kvalis Seswavla momavlis saqmed mimaCnia.
yvela kaci Tavis SeyvarebulSi qalRmerTs xedavda. SumerebTan qalRmerTi inana aris anbanis – bedisweris dafebis,
qarTveli eri yvela mniSvnelovan sakiTxs dedas ukavSirebda: igive `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ mflobeli, romlebic Sumeri
deda-mSobeli, adgilis deda, dedamiwa, deda-samSoblo, deda ena, filosofosebis azriT, `Seqmnis dRidan awesrigeben samyaros mud-
dedaqalaqi da sxva. vinaidan sityvis arsi TviT sityvaSia, gan- miv mimoqcevas~. swored `meni~, anu `me~-ebi CatvirTa qalRmerTma
vixiloT Tu ras niSnavs qarTuli sityva `de-da~ aRmosavleTis inanam zeciur navSi, romliTac Cavida `qvesknelis samefoSi~, raTa
filosofiuri TvalTaxedviT. moviyvan nawyvets lao-Zis wignidan epova Tavisi kosmiuri meuRle da gamxdariyo dedofali miwisac.
`dao de Zini~ (leri alimonakis qarTuli gamocema): `brZenTabrZe- egviptelTa miTologiiTac, qalRmerTma Cauyara safuZveli
ni Cineli filosofosi `dao de Zini~-s avtori lao-Zi (Zv.w. Vs.) damwerlobas. mas uwodebdnen `wignTa dedofals, ganmanaTlebels
`dao~-s aRiarebs samyaros dedad, mis uxilav substanciad, xolo da drois aRmricxvels~. igi iyo faraonTa sasaxlis, taZrebis, pi-
`de~ aris `dao~-s xiluli, anu yofieri gardasxeuleba. `dao~ Sobs ramidebis damproeqtebeli, akeTebda gaangariSebebs. mas mSenebeli
yovel arss, `de~ asazrdoebs maT. `de~ aris masazrdoebeli, anu wi- inJineric ki uwodes.
aRi yoveli arsisa. es sakvebi igive `de~-a, anu faqtiurad `dao~-a, iovane-zosimes `qebaჲ~-s winaswarmetyvelebiT, ax.w. III aTas-
radganac maTi dasabami erTia. `dao~ Seimecneba gonWvretiT da Tav- wleulis dasawyisSi (swored axla varT am periodSi) mobrZande-
is sakuTar yofierebaSi igi `uwmindesi sulia~. `dao~ Semoqmedia ba iberiis didi deda-qalRmerTi, samyaros deda, dedofali cisa
yoveli arsisa, is idumali mdedria. `dao~ gzaa, razec miedineba da miwisa, damwerlobis qalRmerTi, romelmac unda warmoaCinos
mTeli organuli da araorganuli samyaro~. qarTuli enis da anbanis, rogorc samyaros genetikuri kodis said-
zemoT aRniSnulis siRrmiseuli gaaz­rebiT, sityvebSi `da-o~ umlo. `qebaჲ~-s mixedviT, igi aris `mze~, ori naxevarmzis erTiano-
da `de~, qarTuli azrovnebaa Cadebuli. sityva `deda~ sworedac bis gacxadeba, `oqros sawmisis~ mflobeli: erTi aris `asi ese weli
am ori sityvisgan Sedgeba. uZveles qarTul xelnawerebSi sityvas anbanisaჲ~ (19-r-rae-100-`mze~-kabalas egviptis me-19 arkani) da me-
`ufali~ ar werdnen da mis nacvlad gamosaxavdnen qarTuli ore aris `dRe~ (22-u-un-`dRe~ – evropelTa kabalas 22-e runa).
anbanis `o~ aso-niSans. vfiqrob, es dakavSirebulia imasTan, rom qarTvelTa uZveles xelnawerebSi `mze~ da `dRe~ erTi da igivea.
dagonebis miTologiiT, samyaros gansawmendad uzenaesma Semoqmedma qarTvelTa uZvelesi azrovnebiT, `mze~ mdedrobiTi xvTaebaa.

142 143
ax.w. dasawyisSi Seicvala arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi, Taebrivi kanonebiT~ me-16 `qvesknelis samefoSi STasvla~-a), raTa
sadac `samoTxe~ – xvTismSobeli dabrunda edemSi adamTan da dai- ipovos Tavisi kosmiuri meuRle. maSasadame, dagonebis `o~ nommo,
kava adgili mamis marjvniv. xvTaebrivi bavSvi – qriste aRmoCnda romelic Sedgeba 4 mdedri da 3 mamrisgan, anu `samoTxe~-sgan, Svid-
dedis gulis adgilas. davaTis stelaze (Zv.w. 680w.) gamosaxuli isgan, am sityvis pirdapiri gagebiT, aris `o~ qalRmerTi, igi aris
xvTaebrivi bavSvic ara `Ze~, aramed `asuli~-a (qarTvelebi da ara dedofali cisa, xolo, rodesac is ipovis Tavis kosmiur meuRles,
mxolod qarTvelebi, Tayvans scemdnen or xvTisSvils), gamosaxu- moxdeba zeciuri siZis da patarZlis qorwineba, anu gaxdeba srul-
lia mxolod wels zemoT da ganTavsebulia dedis gulis adgilas, qmnili. es iqneba 4 mdedris da 4 mamris erToba. amas simbolurad
Saravandedis gareSea da fexze mdgomi. stelaze samyaros dedis gamosaxavdnen 8 foTliani lotosiT, 8 qimiani varskvlaviT, orsaxa
gamosaxulebis sapirispiro waxnagze asaxulia Tevzi TaviT qvemoT, RmerTis saxiT, romlis erTi saxe qalia, meore – kaci, anu kosmiuri
romelzec dawerilia qarTuli anbanis 37 aso-niSani. erTianobaSi `da-Zma~ – `oqros sawmisi~. axla, III aTaswleulis dasawyisSi maTi
stelaze gamosaxuli kompozicia asaxavs `samoTxes~. zemoaRniSnu- SeerTeba ukve moxda, ramac gamoiwvia dedamiwaze cecxlis stiqiis
li niSnavs, rom qarTvelTa uZvelesi azrovnebiT, qarTuli anbani energiis gaaqtiureba, polusebis dnoba, polusebis Secvla, pola-
xvTismSoblis – samyaros dedaqalRmerTis kuTvnilebaa, radganac robis Semcireba, mcirdeba dedamiwis mizidulobis Zalis Semcireba
qarTuli anbania samyaros, anu materiaSi gacxadebuli sulis gene- da sxva. 2000 wlis Semdeg, anu ax.w. 4000
tikuri kodi, xvTiuri gegma – proeqti, ris mixedviTac warmoCin- wels, dasruldeba adam da evas civili-
deba, anu gansxeuldeba suli materiaSi. zacia da samyaro gadava civilizaciis
aq aucileblad unda SevexoT `samoTxis~ Temas. vfiqrob, msof- axal ciklSi.
lios arc erTi xalxi `samoTxes~ am sityviT ar gamoTqvams. es gvaqvs Seicvala arsTa wrebrunvis kos-
mxolod qarTvelebs. ricxvi 7 gamoxatavda erTiani samyaros ideas miuri suraTic. amieridan Cveni sa-
da samyarouli `xi~-s mudmivsa da ucvlel saxes warmoadgenda. locavi xati aris xvTismSobeli,
qarTvelebi (da ara mxolod qarTvelebi) `samoTxes~ gamosaxavdnen gulis adgilas ganTavsebuli
4 mdedris da 3 mamris erTobliobiT – aseTi saxe aqvs `samoTxe~-s xvTaebrivi bavSviT.
arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSic (risi xilvac ramdenjerme adamis civilizacia emsaxureba su-
mqonda). amis magaliTia davaTis stela (Zv.w. 680w.). `samoTxe~ liwmindis – qalRmerTis mobrZanebas
TviT deda-qalRmerTia. dagonebis miTologiiT, `Semoqmedma~ da gamefebas. es kargad Cans SumerTa mi-
samyaro Seqmna ZiriTadad 4 sawyisiT: miwa, wyali, haeri, cecxli. TologiaSi, sadac qalRmerTi inana, de-
TiToeuli 4 mdedri da 4 mamri sawyisisgan Sedgeba. dagonebis mi- dofali cisa Camodis qvesknelis same-
TologiiT, maTi saxelia `nommo~ (noe). bibliis mixedviTac, noes foSi, raTa gaxdes dedofali miwisac.
Sumeris qvis beWdis
kidobanSi 4 mdedri da 4 mamri adamiania. 4 nommodan Semoqmedma mainc- es miTi miTologiaSi 4-jer meordeba,
fragmenti
damainc `o~ nommo warmogzavna samyaros `gansawmendad~. `o~ nommos rac Zalian mniSvnelovania. Sumeruli
dagonebi gamosaxavdnen Tevzis saxiT TaviT qvemoT. SumerTa qal- miTologia adamis civilizacias adamianis dabrZenebas, qalis, anu
RmerTi inanac zeciuri naviT `qvesknelis samefoSi~ Camodis qarTu- materiis Secnobas ukavSirebs, ris Semdegac sikvdili aRar iarse-
li anbanis `o~ aso-niSnis kosmiur periodSi (SumerTa `me~-s `xv- bebs da adamianis suli maradiulad sxeulTan erTad darCeba, mas-

144 145
Tan erTad gardaicvleba – gardaisaxeba da zecaSi amaRldeba, anu erTi xeli aweuli aqvs, xolo meore – daSvebuli, e.i. miTologi-
moxdeba ori pirvelsawyisis SeerTeba. qriste aris `sikvdilisa uri gaazrebiT, igi erTdroulad mze da mTvarea, anu orbunebova-
sikvdiliTa damTrgunveli~. igi Camovida amqveynad – `qvesknelis nia. CitisTaviani qalRmerTis gamosaxulebebi iSviaTia, magram ara
samefoSi~, raTa Semdeg sxeulTan erTad amaRlebuliyo zecaSi. aRmosavleT saqarTvelosTvis. Tumca meliReles arqeologiuri
qristianul religiaSi deda-qalRmerTis Tayvaniscema gadaiz- masala (eqspediciis xelmZRvaneli kiazo ficxelauri) daTariRe-
arda xvTismSoblis TayvaniscemaSi. bulia Zv. w. XV-XII saukuneebiT. ikonografi-
qarTvelTa 64 xvTisSvili aris: naxevarRmerTi, meomari, anu uli analizi saSualebas gvaZlevs, vifiqroT,
kosmiuri mxedari, beri, morigis nasaxi. isini erTis, giorgi naR- rom qalxvTaebis es gamosaxuleba gacilebiT
varmSvenieris 64 saxecvlilebaa. TiToeuli drois gansazRvruli adreuli periodisaa.
vadiT uzenaesi RmerTis – `morige~-s adgils ikavebs. mxolod 5. grakalis goris namosaxlaris (kaspis
bolo xvTisSvili – 64-e `morige~ aris `dobiliani~ iaxsari – ori r. sof. igoeTTan Zv.w. VI-V aTaswleuli) xe-
pirvelsawyisis erTianoba. amitom qarTvelebi or xvTisSvils scem- lebaweuli nayofierebis qalxvTaeba iSviaTi
dnen Tayvans – `Zes~-s da `asuls~. kosmiuri dis-`asulis~ saxe- gamosaxulebaa. msgavsi gamosaxulebebia qve-
lia `samZivari~ (`samZimari~), igive `elCi~, anu warmogzavnili da bze xevsureTsa da saqarTvelos mTianeTSi.
Suamavali saiqiosa da saaqaos Soris. qarTuli sityva `samZimari~ ax.w. III aTaswleulis dasawyisidan
aris gamomxatveli nugeSiniscemisa did gaWirvebaSi. swored axla, `drom da sivrcem~ usasrulobasa da
fragmenti alJiris
III aTaswleuli, 64-e xvTisSvilis `morigeobis~ aTaswleulia. ama- maradisobisken mimavali gza daim-
gamoqvabulidan
vdroulad, qarTuli anbanis kodiT igi j-jan-8000 aso-niSnis ko- kvidra, rac ZiriTadad orma garemoebam gana-
smiurobis gacxadebaa. piroba: 1. XX saukunis bolos saqarTveloSi
Tqvens winaSe warmodgenilia deda-qalRmerTis mxolod ram- gacxadda arsTa wrebrunvis kosmiuri sura-
denime fotomasala im didi arqeologiuri masalidan, romelic ze- Ti – `RmerTis beWedi~, romelzec asaxulia
moT ganvixileT: III aTaswleulis deda-qalRmerTis salocavi
1. zemo egvipteSi aRmoCenili skulptura 6000 wlis, Citis xati gulTan ganTavsebuli xvTaebrivi bavS-
saxiani, xelebaweuli, fexebi erTad, iqmneba STabeWdileba, rom is viT; 2. kabalas bibliuri codna Tavis pirvel-
dafrinavs. sawyis fesvebs – saqarTvelos daubrunda.
2. Sumer-aqadis qvis beWdis fragmenti Zv.w. 3400 w. qalRmerTi romaelTa izidas erT-erT taZars aweria:
inana-iSTari angelozis gaSlili frTebiT, fexebiT erTad. is daf- `me var yvelaferi, rac aris, iyo da iqneba da
rinavs ara zecaSi, aramed `droSi~. arcerT mokvdavs ar ZaluZs axados Cemi sabur- grakalis namosaxlari
3. alJiris erT-erTi gamoqvabulis kedlis naxati (Zv.w. 9000- veli~.
6500w.) – xelebaweuli qalRmerTis uZvelesi gamosaxuleba. metad sainteresoa mTaSi Cawerili uZvelesi qarTuli locva,
4. siRnaRis muzeumis eqsponati – meliReleSi aRmoCenili qalx- romelic mTeli siRrmiT warmoaCens qarTvelTa udides metafizi-
vTaebis uiSviaTesi gamosaxuleba: Citissaxiani, mkveTrad gamoxat- kur azrovnebas samyaros Sesaxeb. mecnierebs, albaT, aTaswleulebi
uli sasqeso niSnebiT, fexmZimea, anu nayofierebis qalRmerTia, ar eyofaT Seimecnon da aRiqvan samyaro im siRrmeebiT, rac qarT-

146 147
velTa winaprebisTvis uSores warsulSi iyo cnobili: `dido dedao,
cao mSveniero, momlocvelo yovelivesi, Samqnelo da dambadebelo,
qarTvelTa `kopala ... iaxsaris~ miTi
sasrulo, samyaroSi Cautevelo, umciresSi Cateulo... uwono, um- Sumerebis qvis beWedze
anZilo, carielav da savsev, uJamo, uZravo wyvdiado cao, sivrce-
Si, droSi naTelgamovlenilo... erTo da erTTa erTobao... momec dedamiwaze mcxovrebi yvela adamiani erTi genetikuri kodiT
ufleba uflebaTa, davrCe marTali Cemsav ufalTan, da samarTliani erTnairadaa Seqmnili, erT navSi zis, rasac dedamiwa hqvia da erT
sxvaTa mimarT, raTa davicva cis siwminde...~ kosmosSi dacuravs. amitom, informacia miRebuli adamianis Sida
qarTvel xalxs hqonda kidev erTi didi saidumlo codna, samyarodan, dedamiwidan Tu galaqtikidan, yvela adamianisTvis
romelic bavSvobidan esmoda yovel qarTvels da Taobidan Taobas erTnairia; erTnairia maTi aRqmebi samyaros mimarT, miTologiuri
zepirsityvierad gadaecemoda. yvela qarTuli zRapari iwyeboda siuJetebi; damokidebuleba samyaros mimarT asaxulia maT rwmena-
ase: `iyo `da~ `ara~ iyo `ra~, xvTis ukeTesi `ra~ iqneboda, iyo warmodgenebSi, religiur ritualebSi; maTi cxovrebis wesi xilul
`erTi~... am sityvebis kosmiuri saidumlos bolomde gaSifvra mo- da uxilav samyaroTa TanaarsebobiT ganisazRvreboda.
mavlis saqmea. dReisaTvis saqarTveloSi fragmentuladaa moRweuli uZve-
jer kidev pirvel adamianebs miaCndaT, rom dedami- lesi kosmiuri codna. vcdilob Sevavso igi dedamiwis erT-erTi
wa ki ar emsgavseba qalRmerTs, aramed qalRmerTi ems- uZvelesi xalxis SumerTa miTologiuri, eTnografiuli, arqeolo-
gavseba dedamiwas. adam da evas civilizacia aris kos- giuri, istoriuli da sxva masalebidan.
miuri procesi, romlis drosac `cis dedofali xdeba
dedofali miwisac~.
qali maradiuli kosmiuri saidumloa. samyaros
materia aris mdedri, sulis samosi – kvarTi, sfinqsi
– oTxi stiqiis (miwa, wyali, haeri, cecxli) gacxadeba,
risganac Sedgeba samyaroSi yvelaferi.
msoflios nebismieri mkvlevari metafi­zikis nebismier sakiTxze
pasuxs saqarTveloSi ipovis, vinaidan qarTvelebi am teritoriaze
jer kidev adamis civilizaciamde cxovrobdnen, qarTulma genma dai-
wyo adamis civilizacia. amis dasturi mravlad moipoveba saqarT-
Sumeri (Zv.w. 3400 w.)
velos teritoriaze, mxolod saWiroa am sakiTxs mesame TvaliT da
qarTuli guliT SevxedoT. Tqvens winaSea Sumer – aqadis qvis beWedi (Zv. w. 3400 w.),
zemoT ganxiluli miTologiuri, arqeologiuri da eTnografi- romelzec asaxes da dagvitoves winaswarmetyveleba Tu ra unda
uli masala dasturia imisa, rom qarTvelTa uZvelesi kosmiuri az- momxdariyo samyaroSi bolo 4000 wlis manZilze – Zv. w. 2000 wl-
rovneba RmerTze, adamiansa da samyaroze, Rirseulad dgas CineTis, idan ax. w. 2000 wlamde. drois am monakveTSi yoveli 1000 wlis
egviptis Sumeris, dagonebisa da sxva didi civilizaciis qveynebis SualediT winaswarmetyvelebs samyaros oTxi sawyisis energeti-
xalxTa kosmiuri azrovnebis gverdiT. kis mosvlas. maT RmerTkacis saxe da sxeuli aqvT da hyavT Tanmx-

148 149
lebi `arsebebi~: `miwa~ – lomi (ZaRli, mgeli); `wyali~ – `Cvili yobili~; simRerebSi mas ase moixsenieben: `kviriam micvalebulebs
xbo~ (iremi, xari); `haeri~ – TeTri mTis qori (arwivi, orbi); `ca- Seundos, cocxlebs ki dRegrZeloba mianiWos~. kviria warmoCin-
cecxli~ – qali. maT yvelas egebeba qalRmerTi, romelsac frTeb- deba, rogorc uzenaesi xvTaeba, romelic ganagebs cas da `zeciur
gaSlili angelozis saxe aqvs. isini yvela wyalze mcurav erT navSi wyals~. dRes, saqarTveloSi, qristianul sivrceSi kvirias reli-
sxedan. beWedze mdinaris saxiT asaxulia Tevzis zodiaqos periodi, giuri dResaswaulia `kviracxovloba~ – aRdgomis momdevno kvira
urTierTsapirispirod mcuravi sam-sami TevziT da moicavs 2000 dRe, `axal kvirad~ wodebuli.
wels. qvis beWedze gamosaxuli II RmerT-
beWedze asaxuli kosmiuri procesi yvela niSniT emTxveva kaci qristea, Tevzis zodiaqos dasawyis-
xevsurTa `kopala... iaxsaris~ miTSi asaxul xvTisSvilTa kosmi- Sia, naTlobis embazSi, Tavze suliwmin-
urobas; aseve asaxulia, qarTuli anbanis bibliuri kodiT, xvTisS- dis angelozi adgas, gulze hkidia didi
vilTa `morigeobis~ aTaswlovani ciklebi: jvari, rac niSnavs imas, rom Sumerebma,
I RmerTkaci `kopalaa~ – monadire mSvildisriT, qajebT- qristes mosvlamde 3400 wliT adre,
an brZolaSi moipova lomi; igi `miwis~ stiqiis gacxadebaa. droSi iwinaswarmetyveles misi gankacebuli
Seesabameba Zv. w. 1000 weli es ki, `qarT adams aqaT~ 5000 welia saxiT mosvlis dro da es informacia
(`qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis~, g. merCule, X s.), xolo qarTu- asaxes qvis beWedze.
li anbaniT W-War-5000 aso-niSnis kosmiur energetikas Seicavs. III RmerTkaci `Tergvaulia~,
lomi SuamdinareTSi iSTars-inanas ganasaxierebda. mxre­b­ze bade aqvs mosxmuli, xelSi
II RmerTkaci `buqna baaduria~ (Cabuqnuli) – naTlo- frTebgaSlili TeTri mTis qoriT; igi
bis embazSi naxevrad wyalSia da gamosaxulia mxolod wels ze- `haeris~ stiqiis gacxadebaa, Tevzis
moT, gulze hkidia didi jvari, Subnuri maTraxiT xelSi, Tavze zodiaqos SuaSia da Seesabameba ax. w.
qalRmerTi adgas angelozis saxiT, erT mxareze, anu mxarze iremi 1000 weli, es ki `qarT adams aqaT~ 7000 Sumeris qvis beWdis
aqvs, igive `Cvili xbo~, xolo meoreze – xe. igi `wylis~ stiqiis welia. xolo qarTuli anbaniT ჴ-xar fragmenti
gacxadebaa, Tevzis zodiaqos dasawyisSia da maSasadame, Seesabam- – 7000 aso-niSnis energetikas Seicavs.
eba ax. w. 0 wels; es ki `qarT adams aqaT~ 6000 welia da qarTuli aqve SevniSnav, rom sityva `fazisi~ niSnavs – `arwiv-mdinare~-s. qvis
anbaniT x-xan-6000 aso-niSnis energetikas Seicavs. qarTul enaSi beWedze gamo­saxuli III RmerTkacia `arwiv-mdinare~ – qarTvelTa
`xan~ – `dro~-a, e.i. `drois ganmgebelia~. xvTisSvili baaduri `Tergvauli~. aqedan gamomdinare, saqarTveloSi md. fazisi iqneba
(badri – mTvare – vercxli) qarTul miTologiaSi Semdegnairadaa md. Tergi, romlis saxelic xvTisSvil `Tergvauls~ ukavSirdeba.
daxasiaTebuli: `uflis nasaxTa batoni~, `xvTisSvilTa Soris IV RmerTkaci dobiliani `iaxsaria~ – orsaxa ianusi,
pirveli~, `adgilis Tav-svetis angelozi~, `wylis beri~. misi sa- erTi saxe kacisaa, meore saxe qalis; igi `cecxlis~ stiqiis gacxa-
locavi `san~-es mTazea. xvTisSvilTa winamZRolad-meTaurad war- debaa da qarTul ikonografiaSi borjRalis saxiT aisaxeba (we-
moCindeba aseve kviria karaviani, xmelTmouravi, Suamavali uzenaes beldis bareliefi). xevsurTa miTologiiT, unda moxdes ori nax-
RmerTsa da xalxs Soris, iTvleba nayofierebis xvTaebad. `Rmer- evarRmerTis, ori naxevarmzis giorgi naRvarmSvenieris, romelic
Tis moadgile angelozi~, `mamis marjvniv samwerlobo aqvs mow- gacxadebulia 64 xvTisSvilSi da misi dobilis `samZivaris~ (`samZ-

150 151
imaris~) SeerTeba – gamTlianeba. es kosmiuri procesi qvis beWedze sadac gamosaxuli `Cvili xbo~ fizikurad zustad isevea asaxuli,
Tevzis zodiaqos bolos gamosaxul IV orsaxa RmerTSia asaxuli rogorc zemoT ganxilul Sumerebis qvis beWedze, mxolod saxiT
da droSi Seesabameba ax. w. 2000 wels. es ki, `qarT adams aqaT~ qalia.
8000 welia, xolo qarTuli anbaniT j-jan-8000 aso-niSnis energe- marTalia, aq warmoCenili qvis beWedi SumerSia aRmoCeni-
tikis gacxadebaa. amas ukavSirdeba `oqros sawmisis~ Tema. vfiqrob, li da masze asaxuli gamosaxulebebi warmodgenilia SumerTa
swored es aris dedamiwaze polusebis dnobis, polusebis Secvlis ikonografiul stilSi, am beWedze asaxuli kosmiuri procesi da
da sxvaTa mizezi. SumerTa RmerTebi ar Seesabameba SuamdinareTis dRevandel miTo-
zemoT moyvanili msjeloba kidev erTi dasturia imisa, rom logias. am qvis beWedze qarTvelTa xvTisSvilebi – kopala, buqna
qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia da `qarTuliTa eniTa baaduri, Tergvauli da dobiliani iaxsaria gamosaxuli, romelTac
Jami Seiwirvis~. mxolod cxovelebi hyavT Tanmxlebi, mxolod bolo – 64-e xvTisS-
Sumer-aqadis qvis beWedze gamosaxuli winaswarmetyvelebaa vili uerTdeba Tavis mdedrul cals. es procesia aRwerili Sum-
gaazrebuli iovane-zosimes `qebaÁ~-s teqstSic, sadac lapara- erTa qvis beWedzec. maSin, roca SumerTa xvTisSvilebs erTdrou-
kia `4 dReze~ (`aTasi viTarca erTi~), `4 dRis mkvdarze~, `4 aTas lad hyavT Tavisi cxovelic da mdedruli calic, riTac irRveva
maragze~ da sxva. avtors aqcenti gadatanili aqvs im sakiTxis wi- adamis civilizaciis kosmiuri arsi: adamis civilizaciis mizania,
naswarmetyvelebaze, rac unda moxdes samyaroSi ax.w. 2000 wlisT- SeerTdes ori urTierTsapirispiro pirvelsawyisi, rac SumerTa
vis – III aT. dasawyisSi. TviT teqstSi am TariRis mimarT ramdenime dRevandel miTebSi darRveulia. maSasadame, am qvis beWedze asax-
miniSnebaa: `qristes mosvliTgan vidre dResamomde~, `mowameT war- uli miTologiuri procesi Zv.w. VI aTaswleulSi saqarTvelodan
mogiTxar asi ese weli anbanisaჲ~. `qebaჲ~-s teqstic orive SemTx- SuamdinareTSi Casulma qarTvelebma – SumerTa winaprebma Caitanes,
vevaSi migvaniSnebs samyaros meoTxe sawyisis – `ca-cecxlis~ stiq- xolo dReisTvis cnobili SumerTa miTebi ukve im kosmogoniuri
iis – `oqros sawmisis~ kosmiuri energiis ax. w. III aTaswleulis codnis kargad Secvlili saxea, maSin, roca saqarTveloSi maSin-
dasawyisSi mosvlis winaswarmetyvelebaze, romlis drosac unda deli miTebi dResac ucvlelia.
gaiSifros qarTuli anbanis, rogorc samyaros bibliuri geneti- amis dadasturebaa isic, rom miTologiur enciklopediebSi
kuri kodis saidumlo. zemoT moyvanili qvis beWedi Zv. w. III aTaswleuliT TariRdeba,
samyaros oTxi sawyisis gacxadebaa sfinqsi (naxeT aqve: `sam- xolo britaneTis muzeumi mas Zv. w. 3400 wlis Zeglad aTariRebs.
yaros oTxi sawyisi – sfinqsis fenomeni saqarTveloSi~): miwa – mimaCnia, rom sinamdvileSi masze asaxuli miTologiuri procesi
lomi, ZaRli, mgeli (svanebi mglebs wminda giorgis ZaRlebs eZax- Zv. w. III aTaswleulis e.w. Sumerebs ukve daviwyebuli aqvT. aqe-
ian); wyali – xari, Cvili xbo, iremi; haeri – TeTri mTis qori, dan gamomdinare, zemoaRniSnuli beWedi gacilebiT adreuli peri-
arwivi, orbi; cecxli – qali. lomi, xari, arwivi da qali (adami- odisaa. vimedovneb, amas momavali kvlevebi daadastureben.
ani) dResac qristianuli samyaros yoveli taZris sakurTxevlis qarTvelTa yvela – 64 xvTisSvili aris: morigis nasaxi, nax-
aucilebeli Semadgenelia. evarRmerTi, beri, arian `bedis bedauris~ mflobelebi. gior-
qarTvelTa warmarTuli azrovneba, samyaros oTxi sawyisis gi naRvarmSvenieri aris qarTvelTa morige RmerTi, romelic 64
Sesaxeb, asaxulia istoriul da arqeologiur Zeglebze. mag: we- xvTisSvilSia gacxadebuli. yvela isini morigeobiT arian `bedis
beldis bareliefi da bagratis taZris svetis Tavis bareliefebi, bedauris~ mflobelebi, maradiulni da ukvdavni. mecnierTa azriT,

152 153
CineTis iZinis 64 heqsagrama asaxvaa ujredis dnm-is 64 nuklein- arian giorgi naRvarmSvenieris 64 `saxe~ – gamovlineba, 64 jvari,
is mJavasi, romlebic arian samyaros 4 sawyisis (miwa, wyali, ha- romelic qarTvelTa miTologiaSi TeTri giorgis – wminda gior-
eri, cecxli) 64 kombinacia tripletebis – `samwnulebis~ saxiT, gis saxeliTaa cnobili. mas araferi aqvs saerTo IV saukunis kaba-
romelTac aseve ukavSirdeba qarTvelTa 64 xvTisSvili – samyaros dokiel wminda mowame giorgisTan.
ZiriTadi Semoqmedni da `bedis bedauriT~ gadaadgildebian zecaSi, TeTri giorgis aRqma gamocxadebiT miRebuli informaciaa da
erTi stiqiidan meoreSi an sxva samyaroSi. kosmiuri mxedari war- misi Tayvaniscema hqondaT msoflios yvela Zveli civilizaciis
moedginaT gvelTan mebrZoli. yvela wminda xe CvenSi wminda gior- xalxs. aRmosavleTSi `tengris~ saxeliTaa cnobili, romelic
gis saxeliT moinaTla. es ukavSirdeba sicocxlis xes, romelic 33 zeciur samefoSi cxovrobs. amas ukavSirdeba TviT `tibeti~-
gacxadebaa adamianis sxeulis, rogorc sulis materiaSi gamovlena. s saxelic. amasTanaa dakavSirebuli qarTvelTa mxedruli anbanis
rogorc mikro, aseve makro samyaro erTgvari sicocxlis xea. 33 aso-niSani. Cems gamocxadebebSi qarTuli mxedruli anbanis aso-
kosmiuri cxeni gaTanabrebulia samyaros qvesknel-zesknel- niSnebi kosmiur mxedars Sublze aweria, romelic zeciuri mama-
SuasknelTan. sityvidan `bedauri~ – `bed-auri~, marcvali `bed~ RmerTis erT-erTi saxea. msoflios Zveli xalxi Tayvans scemda
– adamianis da samyaros bedTan da bediswerasTanaa dakavSirebuli; kosmiur cxens. amerikis maias da ufro adreul tomebsac hqondaT
xolo `auri~ – `iqauri~, `aqauri~-s mimaniSnebelia. mTlianobaSi jvari da Tayvans scemdnen kosmiur mxedars, Tumca maT cxeni ara-
`bedis bedauri~, anu `bedis cxeni~ ukavSirdeba TviTon adamians. sodes enaxaT.
`bedis bedauri~ da xvTisSvilebi TviT adamianSia, misi genetikuri qarTvelebi or xvTisSvils scemdnen Tayvans – `Ze~-s da
kodis dnm-Sia, swored isini ayalibeben adamians adamianad da ganage- `asuls~. `Ze~-Si gacxadebulia giorgi naRvarmSvenieri, romelic
ben mis bedisweras. maT gayavT adamiani erTi stiqiidan meoreSi da aris `saxe~ 64 xvTisSvilis – `meburTvalo~, anu Tvalis `dam-
sxva ganzomilebebSi. qarTvelTa winaprebi saiqios amqveyniuri cx- burveli~. `meburTvalo~ hyavdaT maias tomebis winaprebsac. xolo
ovrebis gagrZelebad aRiqvamdnen. amitom, micvalebulisTvis sauke- `asuli~, rac `zecaSi asuls~ moiazrebs da iTvleba RmerTsa da
Teso cxeni unda daekurTxebinaT, romelsac `sulis cxens~ eZaxd- adamians Soris mokavSired, anu casa da miwas Soris mdgomi. Sum-
nen, romliTac micvalebuls unda evlo saiqio samyaroSi. sulis erTa qalRmerTi inanac casa da miwas Soris mdgomia – cis TaRis
cxens sagangebod dabandnen, gamokvebavdnen, morTavdnen, kuds gau- Semkavebeli – `Su~: `xels awevs – cas awvdens, nabijiT miwas zo-
naskvavdnen, unagirze anTebul sanTels daakravdnen, Camokidebdnen mavs~. egvipteSi qalRmerTs cis saxiT gamosaxavdnen, romlis mker-
micvalebulis tansacmels da sagzals ahkidebdnen. ase morTul cx- didan rZe Camodioda da miwas kvebavda, xolo mamri miwaze `Ze-vs~
ens micvalebulis TavTan daayenebdnen da xelze gamoabamdnen. sva- – wevs.
neTSi dasaflavebis dRes sagangebod morTul cxenze axalgazrda Sumerebs swamdaT, rom arsebobda garegnulad adamianTa msgavsi
svani Sejdeboda. igi samgloviaro procesiis win iwyebda Wenebas cocxal arsebaTa mTeli panTeoni, ukvdavebiT da zeadamianuri si-
manam, sanam cxeni ar mokvdeboda, raTa patronTan erTad saiqios ZlieriT dajildoebuli, TvalTagan uxilavi arsebani, romlebic
gamgzavrebuliyo. samyaros mtkice da uryevi kanonebis Sesabamisad warmarTaven. Ti-
Cinelma filosofosma Cuancim SeimuSava Tavisi Teoria, rom- Toeuli es andropomorfuli, magram zebunebrivi arseba samyaros
lis mixedviTac `adamiani warmoiSva cxenisgan~. ama Tu im nawils ganagebda mkacrad gansazRvruli wesebis Sesabam-
xvTisSvilebi, romlebic arian `bedis bedauris~ mflobelebi, isad.

154 155
Sumerebs swamdaT: qaoss cvlis wesrigi, wesrigs qaosi da am netikur kodTan. maSin, roca SumerTa xvTisSvilTa cifri 50, ze-
maradiul moZraobaSi aris didi azri, winsvlis impulsi. axali moTqmulTan naklebadaa dakavSirebuli. am miniSnebiTac SumerTa
samyaro, axali kosmosi, Zvelisa da idealuris msgavsad, unda moaw- dRevandeli miTologia mxolod nawilia pirvel SumerTa (Zv. w.
yos adamianma. VI aTaswleuli) – qarTvelTa namdvili da Rrmad kosmogoniuri
SumerTa warmodgeniT, adamianTa beds `anunakebi~ ganageben da miTologiuri codnisa.
emorCilebian qalRmerT inanas, arCeven mkvdarTa samarTals. de- Sumeruli miTologia adamianis dabrZenebas, misi civilizaci-
damiwa `anunakTa velia~, balaxs Zovdnen, arxebidan wyals svamd- is gzas qalis – mdedris – materiis Secnobas ukavSirebs. igivea
nen. isini arian bedisweris Semqmnelni. anunakTa funqciaa adamianis warmoCinebuli qarTul miTologiaSi, rodesac xvTisSvilTa uka-
bedisweris gansazRvra. maTi gavrcelebuli ricxvia 50. anunakebi naskneli morigis – iaxsaris SeerTeba xdeba Tavis dobilTan –
TviT adamianSia da aqtiurad monawileoben masSi mimdinare kosmiur samZivarTan. es kosmiuri procesia asaxuli SumerTa qvis beWedze.
procesebSi. samyaro oTxi stiqiiT iqmneba – miwa, wyali, haeri, cecxli. oTx-
qarTvelTa giorgi naRvarmSvenieris Sumeruli saxea marduki, ive stiqiis gamTlianebuli energiaa `cecxlis~ stiqia, romelsac
babelonis mTavari RmerTi, `mzis xbo~. ibadeba rogorc mze – mis msoflios uZvelesi xalxi gamTlianebuli mzis, kosmiuri `da-Zmis~
Sobas RmerTebi egebebian himniT: `Zeo mzisav, mzeo cisav~. igi aris – qalis saxiT gamosaxavda. miwis stiqia warmodgenilia lomis sax-
samyarosa da RmerTebis mama. Semosilia melamiT (SaravandediT) – iT, wylis stiqia – `Cvili xbos~ saxiT, haeris stiqia – arwiviT
10 RmerTis ZlierebiT. da cecxlis stiqia – qaliT. aq Cans, rom qali – qalRmerTi `cx-
qveynis simSvide maSin aris SenarCunebuli, roca Tavis tax- ovelebiT modis~.
tze mSvidad da pativiT mjdar marduks `cisa da miwis sadaveebi~ qalis da mamakacis erT TavSi – erT sxeulSi Serwyma cecxlis
upyria xelT. rogorc ki marduki wamodgeba taxtidan, mova war- stiqiis kosmiuri energiis gacxadebaa da dedamiwis droiT emTx-
Rvna, gawydeba cisa da miwis kavSiri da samyaro pirvelsawyis qao- veva ax. w. 2000 wels. miTologiurad es procesi, romelic aseve
tur mdgomareobas daubrundeba. qarTvelebis msgavsad, Sumer- qvis beWedzea asaxuli, ufro naTladaa warmodgenili qarTvelTa
ebsac hyavdaT xvTisSvilebi, mxolod maTTan ara 64, aramed kopalas, baaduris, Tergvaulis da iaxsaris miTebSi. qarTvelTa
50 xvTisSvilia, romlebic SumerTa uzenaesi RmerTis mardukis 50 kopalam devebTan brZolaSi moipova lomi, romelic qajTa ZaRli
`saxe~ – gamovlinebaa. babilonuri xanis panTeonis RmerTebi mar- egona; baadurs erT mxarze iremi aqvs gadebuli, xolo meoreze xe;
dukis sxvadasxva aspeqtebad arian dasaxuli: Tergvauli TeTri mTis qoris mflobelia, mxrebze oqros bade aqvs
nergali – omis marduki; mosxmuli; cecxlis stiqiis Sesatyvisi qarTul miTologiaSi do-
enlili – uzenaesobis da gadawyvetilebaTa marduki; biliani iaxsaria. SumerTa qvis beWedze asaxuli uZvelesi kosmogo-
nabu – damwerlobis da bedisweris marduki; niuri codna qarTul miTologias dRemde aqvs SemorCenili, xolo
sini – Ramis ganmanaTebeli (mTvaris RmerTi) marduki; Sumerul miTologiaSi es codna ukve dakargulia da mxolod am
SamaSi – samarTlis marduki; qvis beWedzea SemorCenili, saidanac aSkaraa, rom rogorc qarTu-
adadi – mawvimebeli marduki... li, ise Sumeruli miTologiiT, qalRmerTi unda gaxdes dedofali
zemoaRniSnuli kvlevis mixedviT, qarTvelTa 64 xvTisSvili miwisac. swored es aris qalis, anu materiis Secnoba, romlis Sem-
pirdapir kavSirSia ujredTa 64 nukleinis mJavasTan – samyaros ge- degac suli da materia Seerwymis erTmaneTs da sikvdili aRar iqne-

156 157
ba. axla ki, suli da materia Tanamedrove adamianSi droebiT `in romelic aris mikro Tu makro samyaros sicocxlis pirvelsawyisi
da ian~-is kodiT erTdeba da mere isev scildeba, anu suli tovebs wyaro. evropelTa kabalas – runebis bibliuri kosmiuri codna,
sxeuls. samyaros pirvelsawyisi mdgomareobis Sesaxeb, gveubneba, rom `iyo
qarTuli anbanis bibliuri kodiT, qalRmerTi inana 16-o-on pirvelsawyisi mze. Semdeg igi afeTqda, daimsxvra da misi nawilebia
aso-niSnis kosmiur periodSi Cadis qvesknelis samefoSi, Svidi runebi, romlebic momavalSi isev SeerTdeba da miiRebs pirvelsaw-
karis gavlis Semdeg, sadac TiToeul karSi gavlisas mas arTmeven yisi mzis saxes da energias~.
cis dedoflis `atributebs~, miadgeba merve kars – qarTuli an- zemoT moyvanil Sumer-aqadis qvis beWedze asaxulia `kopala
banis kodiT, †-q-qan aso-niSnis Sesabamis kosmiur – `zeciur kars~ ... iaxsaris~ miTi, rac niSnavs imas, rom qarTveli da Sumeri xalxi
da `kavze gadakideben~, anu jvarze gaakraven. am momentisTvis mas erTnairad aRiqvams da aRwers Tavis miTologiaSi samyaros da
goni – azrovneba aqvs dakarguli, e.i. ar axsovs vin aris da saidan masSi mimdinare kosmiur procesebs gawerils droSi, rac qarTul
movida. qalRmerT inanas es mdgomareoba SeiZleba SevadaroT ada- anbanSi Cadebul bibliur genetikur kods – qarTul anbans See-
mianis mdgomareobas, romelmac ar icis, vin aris da saidan movida. sabameba. qarTul miTologias es codna dRemde aqvs SemorCenili,
pirvel adamianTa gagebiT, sikvdili sulis gamaterializebaa da xolo SumerSi es codna nawilobriv dakargulia. amis mizezia is,
adamiani, romelsac Cven cocxals vuwodebT, maTi gagebiT, mkvdar- rom qarTveli xalxi dRemde arsebobs da es codna dRemde mogvi-
ia. amitomaa, rom qarTvelebi adamianis sikvdils gardacvalebas tana, xolo Sumer–aqadis xalxi SeuerTda sxva dampyroblebs da
vuwodebT, rac sulis gardasaxvas, sxva ganzomilebaSi gadasvlas gadaSenda. es kidev erTi miniSnebaa imisa, rom dRevandeli, Zv. w. II
niSnavs. aTaswleulebis Sumerebi ar iyvnen pirvelsawyisi genis da codnis
iyo dro, roca adamianis suli da sxeuli gamTlianebuli iyo, matarebeli xalxi. maT es kosmogoniuri codna, samyaros Sesaxeb,
aseT adamians istoria androgens uwodebs, xolo adamis civili- aiRes ufro Zveli xalxidan – Sumerebidan, romlebic Suamdina-
zaciis dasawyisSi RmerTma isini daacila. imisTvis, rom adamianis reTSi saqarTvelodan Cavidnen.
suli da sxeuli kvlav da maradiulad iyos erTiani, aucilebelia samyaroSi pirvelsawyisi genis gadaSeneba ar xdeba,
sulma adamis civilizacia gaiaros, anu suli gamaterializdes. sxvagvarad samyaro ver daubrundeba pirvelsawyiss.
axali civilizaciis adamianSi suli da sxeuli aRar dacil- qarTvelTa yvela – 64 xvTisSvili aris: `morigis nasaxi~, naxe-
deba erTmaneTs, maradiulad erTad iqneba da aRar iqneba sikvdi- varRmerTi, beri, morigeobiT arian `bedis bedauris~ mflobelebi.
li. gankacebuli saxiT mosuli uflis sxeuli sikvdilis Semdeg qarTvelTa xvTisSvilebi arian `berebi~, miTologiurad maT
suls ar dacilda da igi Tavisi sxeuliT amaRlda. swored es aris ara hyavT Sesabamisi mdedruli cali. xolo Sumer-aqadis TiToeul
`sikvdiliTa sikvdilisa damTrgunveli~. rogorc qarTvelTa, aseve xvTisSvils Sesabamisad hyavT mdedruli cali-qalRmerTi. msof-
SumerTa miTologiis mTeli kosmiuri procesi warmoaCens adamis lios xalxTa miTologiiT, RmerTebis mdedruli `mewyvile~ mogvi-
civilizaciis udides mizans – `in da ian~ kosmiuri mdedri da mamri anebiT `gaCnda~. Tavidan adamiani RmerTis msgavsad erTarsi iyo
energiebis, genetikuri kodis ori spiralis Serwyma – SeerTeba – – androgeni, gayofa qalad da kacad moxda adamis civilizaciis
gamTlianebas, romelic cecxlis – alis stiqiiTaa cnobili. ami- dasawyisSi. Sumerebs, aseve, 50 xvTisSvili hyavT, xolo qarTvelebs
tom msoflios yvela Zveli civilizaciis xalxi odiTganve eTay- 64 xvTisSvili, rac ukavSirdeba samyaros cvalebadobis Cinur 64
vaneboda cecxlis – alis stiqias – kosmiur metafizikur mzes, heqsagramas da TiToeul ujredSi dnm-is or spiralSi 64 nukleinis

158 159
mJavas, romlebic iqmneba samyaros 4 sawyisis (miwa, wyali, haeri, satyviseba da ukavSirdeba adamians, rogorc samyaros genetikur
cecxli) sameulTa – samwnulTa 64 kombinaciiT. es ori umniSvnelo- kods. suli materiaSi gamovlindeba oTxi sawyisiT: miwa, wyali,
vanesi sakiTxi gvaZlevs safuZvels, gavakeToT Semdegi daskvna: haeri, cecxli, amitom marcvali `gi~ asaxavs miwas, materias –
qarTuli miTologia ufro adreulia, ufro Rrmad da `geo~-s. `igigi~ – `giorgi~ – cecxlis stiqiis – `oqros sawmi-
realurad asaxavs samyaroSi mimdinare kosmiur pro- sis~ energetikuli gamovlinebaa. es kargad aisaxeba Sumer-aqadis
cesebs, vidre Zv.w. III-II aTaswleulebis Sumer-aqadis mi- zemoT moyvanil qvis beWedze: yvela RmerTkaci Tavisi Sesabamisi
Tologia. cxoveliT midis naTlobis embazis Tavze angelozis saxiT mdgom
SumerTa uzenaesi RmerTi marduki, qarTvelTa uzenaesi RmerTi qalRmerTisken. im kosmiur momentSi, roca IV RmerTkaci miva naT-
giorgi naRvarmSvenieri – TeTri giorgi – wminda giorgia. Sumer- lobis embazTan, ritualSi monawileobas miiReben qalRmerTi an-
aqadis miTologiaSi arian RmerTebi – xvTisSvilebi, romelTa saxe- gelozis saxiT da IV RmerTkaci, romelic orsaxaa – erTi saxe
lia `igigi~. igigebi arian `cis didi RmerTebi~, `zenaRmerTebi~, kacisaa, meore qalis, e.i. aRmoCndeba, rom meoTxe ganaTvlis dros,
`didi batonebi~: `an~-cis RmerTi, enlili, eia, sin, SamaSi, marduki, romelsac droSi Seesabameba ax. w. 2000 weli, xolo qarTuli an-
inana-iSTari – yvela isini erTi RmerTis sxvadasxva `saxe~ – gamov- banis bibliuri kodiT – j-8000 aso-niSani, naTlobis embazTan
linebaa. SumerTa miTologiiT, RmerTebma adamiani Seqmnes `igigTa ori qali da erTi mamakaci aRmoCndeba. es aris cecxlis stiqiis –
winamZRolis sisxl-xorcisagan~. qarTvelTa miTologiiT, xvTisS- `oqros sawmisis~ energia. gavixsenoT rogor gamosaxavdnen berZne-
vilebi TviT adamianis sxeulSi cxovroben, maradiulni da ukvdavni bi `oqros sawmisian~ cxvars: deda nefele da kosmiuri da-Zma, hele
arian, maT Seqmnes adamiani. am sakiTxSic qarTveli xalxis winapar- da friqse – ori qali da erTi mamakaci, rac emTxveva `cecxlis~
Ta miTologiuri cnobiereba ufro Rrmad kosmiuria, vidre Sumer- stiqiis – `oqros sawmisis~ qarTvelTa da SumerTa miTologiur –
aqadis. xvTisSvilTa simravle mravalRmerTianobas ar simbolur asaxvas.
niSnavs – es aris erTi RmerTis mravali `saxe~ – gamovlineba. SumerTa uzenaesi RmerTi `igigi~ oTxTvala da oTxyura mar-
qarTvelTa giorgi naRvarmSvenieri – TeTri giorgi, igive SumerTa dukia, xolo qarTvelTa giorgi naRvarmSvenieri – dobiliani iax-
marduki, aris xvTisSvilTa winamZRoli – RmerTebis mama. sari, romlis Sesawiri cxovelia oTxrqa da oTxyura cxvari, erTi
sityvaSi `gi-or(i)-gi~ marcvali `gi~ orjer meordeba. aseve da igive miTologiuri RmerTia da `oqros sawmisis~ – cecxlis
sityvaSic `i-gi-gi~ marcvali `gi~ orjer meordeba. amavdrou- stiqiis kosmiuri energiis gamomxatvelia.
lad, yvela xvTisSvili ukavSirdeba samyaros dnm-s, genetikuri zemoT ganxiluli sakiTxi kidev erTi dasturia imisa, rom yve-
kodis or spirals. adamiani `in~ da `ian~-is erTobaa, yvela ada- lafris sawyisi qarTuli geni, qarTuli ena da qarTu-
mianSi mdedri da mamri sawyisebia. aq `in~ sufTa mdedria, amitom li anbania.
qalis sisxlSi mxolod `X~ qromosomaa, xolo `ian~ Sedgeba, qarTvelTa yvela 64 xvTisSvili aris: `morigis~ nasaxi, naxe-
Tavis mxriv, `in~ da `an~ – mdedris da mamrisgan, amitomaa ka- varRmerTi, beri, morigeobiT arian `bedis bedauris~ mflobelebi.
cis sisxlSi `XY~ qromosoma. maSasadame, sityvaSi `i-gi-gi~ `i~- sityva `iberia~ qarTuli fenomenia, romelic sityva `beri~_
in-sufTa mdedria; xolo `gi-gi~-`ian~_ia, sadac pirveli `gi~ dan modis. qarTvelTa 64 xvTisSvili yvela `beri~-a, rac samyaros
Seesatyviseba `i~-`in~-s, xolo meore `gi~ Seesatyviseba `an~-s. genetikur kodTanaa dakavSirebuli da erTis – giorgi naxevarmS-
maSasadame, SumerTa `i-gi-gi~ – qarTvelTa `gi-or(i)-gi~-s See- venieris 64 `saxe~ – gamovlinebaa. samyaros Semoqmedi mamaRmerTi

160 161
msoflios yvela xalxs `beri~-s – TeTrwvera moxucis saxiT ecxa- samyaros deda qalRmerTi – xvTismSobeli idga mamis mopirdapire
deboda. amerikis uZvelesi tomebic ki, TeTrwvera moxucs scemdnen mxares da xelSi ekava Cvili xvTaebrivi bavSvi. ax. w. III aTaswleu-
Tayvans, Tumca wverosani mamakaci ar enaxaT – maT mamakacebs wveri lis Sesabamis arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi xvTismSobeli –
ar hqondaT. TeTrwvera mamaRmerTis aRqma gamocxadebiT miRebuli samyaros deda gadavida mamis marjvniv da yrma qriste `ganTavsda~
informaciaa. `beri~ qarTuli sityvaa. qarTvelebis garda ar meg- dedis gulis adgilas. es aris is kosmiuri momenti, rodesac Sum-
uleba sxva romelime eris xalxi, romelsac miTologiaSi hyavdes erTa qalRmerTi inana xdeba dedofali miwisac. am kosmiur moments
64 `beri~ xvTisSvili – samyaros ZiriTadi Semoqmedni. swored droSi Seesabameba ax. w. 4000 weli, xolo bibliuri kabalas kodiT,
amis gamo, anu vinaidan samyaros ZiriTadi Semoqmedni ar- qarTuli anbanis 37-ox-10000 (omega-`o-didi~, romelic qarTul xe-
ian xvTisSvilebi – `berebi~, civilizaciasac `iberiis~ lnawerebSi grZeli `o~-s adgilas ixmareboda) kosmiuri periodi,
civilizacia ewoda. mas es saxeli qarTul enaze molaparake romlis Semdegac samyaro gadava civilizaciis axal ciklSi.
xalxma daarqva. sityva `iberia~ qarTuli fenomenia. odiTganve zemoT ganxiluli sakiTxebi naTlad warmoaCens qarTuli genis
saqarTvelos `iberia~ erqva. msoflios mecnierTa varaudiT, pre- da qarTveli xalxis pirvel sawyisobas, rac momaval Taobebs daex-
istoriuli msoflio iberiul-kavkasiuri tomebiT iyo dasaxle- mareba ukeT da ufro meti siRrmeebiT Seiswavlos, Seimecnos sam-
buli. yaro da warmoaCinos pirvel adamianTa kosmogoniuri codna.
samyaros jer kidev pirvel adamianebs gaxsnili hqondaT e.w.
mesame – goniTi Tvali, samyaros ujredis genetikuri kodis doneze
aRiqvamdnen samyaros. es codna cocxali kosmiuri procesis saxiT
gadmosces da dagvitoves miTologia, eTnografia, miTologiuri
simbolikis saxiT. maT swamdaT, rom dadgeboda dro, movidoda ada-
mianTa iseTi Taoba, romelic maT danatovar kosmiur informacias
gaSifravda – waikiTxavda mesame – gonebis TvaliT da axali Tval-
TaxedviT Seimecnebda samyaros, romelic aris daviwyebuli Zveli.
es aris garanti imisa, rom samyaro daubrundeba pirvelsawyiss da
gadava yofierebis axal ciklSi. es kargad Cans Sumeris miTolo-
giaSi, roca `qalRmerT inanas~ ubrundeba goni – acnobierebs, rom
is aris dedofali cisa da qvesknelis samefoSi Camovida, raTa mo-
Zebnos Tavisi kosmiuri meuRle da masTan SeerTebiT – qorwinebaSi
SesvliT xdeba dedofali miwisac. igivea asaxuli qarTul miTolo-
giaSic – bolo xvTisSvilia dobiliani iaxsari. es aris asaxuli
SumerTa qvis beWedzec. mdedri da mamri sawyisebis SeerTeba aris
adamis civilizaciis ZiriTadi mizani, romlis dasrulebis Semdeg
kacobrioba civilizaciis axal ciklSi gadadis. Cems xilvebSi, ax.
w. II aTaswleulis Sesabamis arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi,

162 163
gonio~ – marTlmadideblobis simbolo
`
marTlmadideblobis arsi marTali sityvis didebasTanaa dakav-
Sirebuli. qristianoba-marTlmadidebloba sayovelTao da maradi-
gonios – marTi kuTxis gamosaxuleba uZvelesi religiur- uli religiaa.
ritualuri simboloa. igi asaxulia Zveli civilizaciis TiTqmis qarTveli adamiani odiTganve gulmarTals, gulwrfels, gul-
yvela xalxis arqeologiur da istoriul Zeglebze. qarTls ukavSirebda qarTlis da saqarTvelos saxelebs.
ras moiazrebda msoflios uZve- sityva `gonio~ – `goni_o~ RvTaebriv gonze, Canafiqrze, az-
lesi civilizaciis xalxi `gonios~ – rovnebaze migvaniSnebs. qarTul xelnawerSi `o~ aso-niSniT gamosax-
marTi kuTxis simbolur gamosaxule- avdnen sityvas `ufali~. `o~ aso-niSani aseve ` ~ – gonios saxiT
baSi?! iwereboda.
jer kidev 8000 wlis win qarT­ saqarTveloSi `gonio~ – kuTxedi gamosaxulia sveticxovlis
velebma pirvel adams `qarT adami~, taZris gare kedelze, mcxeTis jvris eklesiis Sesasvleli karis
anu `marTali adami~ uwodes da dai- Tavze da kidev ramdenime qarTuli eklesiis kedelze. `gonio~-s
mcxeTa. sveticxoveli
wyes aqedan aTvla `qarT adams aqaT~. wminda adgili gvaqvs aWaraSic, gonioSia
maSasadame, qarTvelebs marTlmadidebloba hqondaT jer kidev 8000 dakrZaluli qristes erT-erTi mociquli
wlis win. es aRar gagvikvirdeba, Tu gavixsenebT sityvebs mrwamsis mataTa, romelic Tan axlda andria pirvel-
locvidan: `da erTi ufali ieso qriste, Ze RvTisa mxolodSobili, wodebuls, roca is saqarTveloSi-aWara-
mamisagan Sobili uwinares yovelTa saukuneTa, RmerTi WeSmariti~, Si Semovida qarTvelTa qristes rjulze
e.i. ufali iyo jer kidev maSin, vidre samyaro drosa da sivrceSi mosaqcevad.
gansxeuldeboda da is iyo `WeSmariti~, anu `marTali~. `gonio~-s – marTi kuTxis simboluri
SegaxsenebT ramdenime adgils qristes mociqul ioanes gamocx- gamosaxulebebi hqonda Zveli civilizaci-
adebidan: is TiTqmis yvela xalxs: erT-erT suraTze
`Sevxede da ai, TeTri cxeni da zed mjdomare, romelsac hqonda Cans SumerTa qvis beWdis fragmenti (Zv.w.
mSvildi da micemuli hqonda gvirgvini; da gamovida gamarjvebiT III aT. londoni britaneTis muzeumi), sadac
CineTi
da raTa gaimarjvos~ (6.2). `vixile ca gaxsnili, da ai, TeTri cxeni gamosaxulia farglisa da marTi kuTxis –
da zed mjdomare iwodeba erTgulad da WeSmaritad da simarTliT `gonio~-s erTiani kompozicia; erT-erT suraTze asaxulia CineTis
asamarTlebs da ibrZvis. mis samoselze da mis TeZoze aqvs dawerili miTologiuri kosmiuri da-Zma, qals xelSi uWiravs `fargali~-
saxeli: mefeT mefe da ufalT-ufali~ (19.11, 12, 16). dakecili `marao~, – mdedris simbolo, xolo vaJs – `gonio~ –
maSasadame, `gonio~-s arsi ufalTanaa dakavSirebuli, `marTa- mamris simbolo; gonio CineTis imperatorTa erT-erTi emblema
li~ da `mosamarTle~ mxolod ufalia. iyo; erT-erT suraTze asaxulia masonTa simbolo – `farglisa~
`gonio~ – marTi kuTxe ucdomelobis, simarTlis, samar- da kuTxedis – `gonio~-s erTiani kompozicia; Zewkvze Camokidebul
Tlianobis, marTlmsajulebis simboloa. `gonios~, rogorc Zalauflebisa da movaleobisadmi erTgulebis
`marTali~-s sityvis gamomxatvelia qarTuli sityvebi: mar- niSans, gulze atarebda masonuri loJis magistri. Cemi metafizi-
Tlmsajuleba, simarTle, sasamarTlo. kuri Tvisebebidan gamomdinare, mqonda ramdenime arsTa wrebrunvis

164 165
kosmiuri suraTis gamocxadeba, romelTac miTologia da bibliuri gamosaxuleba aris uflis marTali sityvis da `mar-
kabalas codna `RmerTis beWdebs~ uwodebs. kabalas codnis mkvl- Tlmadideblobis simbolo~, romelSic aisaxeba qarTvelTa
evarTa azriT, adamians, romelsac RmerTis Tundac erTi `beWedi~ winaprebis samyaros udidesi miTologiur-kosmogoniuri xedva,
miecema, misTvis samyaros yvela saidumlo codnis `kari~ iReba. rac paralelia msoflios uZvelesi civilizaciis xalxTa kosmog-
ax.w. II aTaswleulis Sesa- oniuri azrovnebisa.
bamisi arsTa wrebrunvis kosmiur
suraTSi centraluri adgili
eWira `saiqio sasamarTlos~,
TviT `mosamarTle~ ijda wminda
mTis mTel simaRleze budas po-
zaSi – fexmorTxmiT, gogirdis
da cecxlis tbis piras. saiq-
ios sasamarTlos `sazvereebi~
Sumeri masonTa simbolo qmnidnen `zeciur kibes~, rom-
lis TiToeul safexurs gvelebi
ganagebdnen. ase xdeboda gasamarTleba da daxarisxeba adamianTa
sulebisa, xolo maT, vinc verc erT sazveres ver gaivlida, pirda-
pir gogirdis da cecxlis tbaSi yridnen.
ax.w. III aTaswleulSi, romelic ax.w. 2000 wels daiwyo, wre-
brunvis suraTi Seicvala, sadac aRar aris saiqio sasamarTlo,
zeciuri kibe. adamianebi pirdapir gadian gogirdis da cecxlis
tbaze – gankiTxva cecxliT xdeba. am etapze gavlen mxolod mar-
Tali – sufTa gulis, gulqarTli, gulmarTali adamianebi. dan-
arCenebi Caiyrebian gogirdis da cecxlis tbaSi. tbaze gasuli ada-
mianebi aRmoCndebian ori lomis WiSkarTan, romlebic sicocxlis
xes darajoben.
aseTia RmerTis samarTali. xvTis neba samarTlianobis
kanonia.
zemoT warmoCinebuli sakiTxebi swored is azrovnebaa, romel-
sac msoflios uZvelesi civilizaciis xalxi moiazrebda `gonio~-s
– marTi kuTxis simbolur gamosaxulebaSi. droa `gonio~-s – marTi
kuTxis, rogorc mama RmerTis Semoqmedebis `iaraRis~ simbolur
gamosaxulebas daubrundes Tavisi namdvili arsi. `gonio~-s

166 167
oqros sawmisi – ori mzis saidumlo sis~ simbolos – cxvris tyavs kidebdnen sicocxlis maradmwvane
xeze, romelic gaigivebulia nayofierebis qalxvTaeba – dedamiwis
simbolosTan, materiasTan.
`gulze mesvena mze-mTvare
vinaidan `oqros sawmisi~-s Tema argonavtebis miTTan aso-
vlaparakobdi RmerTTana~.
cirdeba, vnaxoT, rogor gamosaxavdnen TviTon berZnebi `oqros
vaJa-fSavela
sawmiss~ suraTze, romelic Seqmnilia berZnuli miTebis mixedviT:
cxvarze zis qali da usaxo mamakaci,
miTi argonavtebis Sesaxeb miTologiis mTeli rigi mkvlevare-
SiSveli, Crdilis saxiT. suraTis war-
bis mier ganisazRvreba, rogorc `mogzauroba qvesknelis samefoSi~.
weris mixedviT `oqros sawmisi~ aris
zogierTebi gamoTqvamen azrs, rom is aris zRapari. miaCniaT, rom
ara cxvari, aramed masze mjdomi `da-
argonavtebis miTi Seiqmna Zv.w. VIII saukuneSi da ukavSirdeba ber-
Zma~, romelTac Tavze adgiaT deda. mi-
ZenTa pirvel mogzaurobebs Sav zRvaze. Zv. w. VIII saukune berZeni
Tis mixedviT, `da-Zma~ hele da friqses
eris Camoyalibebis periodia. maT xom sul didi 3 000 wlis isto-
deda nefele gauCinarda. dedinacvalma
ria aqvT. am periodisTvis miTebi ukve aRar iqmneboda. es ki niSnavs
inom gerebi SeiZula. Tesli farulad
imas, rom berZnebma `argonavtebi~-s miTi sxva xalxebidan `isesxes~. saberZneTi. oqros
moxala. mosavali gawyda. yalbi namis-
3000 wlis win miTebi aRar iqmneboda. Zveli civilizaciis xalxTan sawmisiani cxvari.
niT qmari daajera, Svilebi RmerTebs
SedarebiT berZnebi axali xalxia, iseve, rogorc ebraelebi.
msxverplad unda Seswiroo. asrulebis Jams gamoCnda deda nefele,
ramdenime wlis win, Tbilisis saxelmwifo universitetSi
`da-Zma~ hermesis naCuqar cxvarze Sesva, RrublebiT Sebura da aR-
Catarebul saerTaSoriso samecniero konferenciaze berZnuli civ-
mosavleTisken gaistumra. RrublebSi gafrenil verZze helem Tavi
ilizaciis mkvlevarma, rismag gordezianma, `oqros sawmisis~ kvl-
ver Seikava da Cavarda zRvaSi – helesponti (dardanelis srute –
evasTan dakavSirebiT, aRniSna, rom `argonavtebis~ miTSi saerTod
hegeosis da marmarilos zRvebs Soris).
ar aris naxsenebi sityva `kolxeTi~. am informaciam gaaoca iq dam-
am suraTma gamaxsena erTi gamocxadeba, romelic TiTqmis 20
swre sazogadoeba. maS rasTan gvaqvs saqme?!
wlis ukan vnaxe caze: samsaxurSi, Sesvenebis dros, Cems kabinetSi
herodotedan moyolebuli dRemde mravalgzis cdila adamiani,
visvenebdi. uceb iseTi SegrZneba dameufla, rom im wuTSi caze ra-
Caswvdomoda miTosis raobas, sinamdvileSi rasTan iyo es yvelaferi
Rac unda mexila, rac momcemda mniSvnelovan informacias. ca iyo
dakavSirebuli. dadasturebulia, rom miTologiis Seswavlas miuZ-
naTeli, mziani, mSvidi, xeze foTolic ki ar irxeoda, aqa-iq pawia
Rvna aTasobiT gamokvleva mecnierTa da specialistTa asze metma
Rrublebi moCanda. gavocdi, rodesac Rrublebi daiZra, Segrovda
Taobam, magram miTologiis namdvil arss veravin Caswvda.
Cemi mzeris areSi, Tan brunavda. roca gamosaxuleba gaCerda, Tva-
Cemi gamokvleviT, miTebi aris pirvel adamianTa codna samyaros
lebs ar vujerebdi – es iyo Cemi profili, mxrebi da Tavi, saxiT
genetikur kodSi mimdinare kosmiuri procesebis Sesaxeb. miTi ar
marcxniv, welzemoT. Semdeg marcxena safeTqelTan Tmaze gamoCn-
SeiZleba iyos istoriuli faqti.
da patara mze – TiTqos Signidan gamovida, romlis sxivebi iseTi
`oqros sawmisis~ Tema msoflios TiTqmis yvela xalxis miTo-
Zlieri iyo, rom am mzian amindSi TvalismomWrelad afrqvevda sx-
logiaSia.
ivebs. gamosaxulebam ramdenime wuTis Semdeg brunva daiwyo. moZ-
miTosisa da eTnografiuli masalis mixedviT, `oqros sawmi-
168 169
raoba rom daasrula, TeTrwveriani mamakacis saxe miiRo, odnav wels Seesabameba. maSasadame, tyupi da-Zmis Serwyma-SeerTeba am
aweuli saxiT – cisken icqireboda, saidanac Rrublebisgan war- miniSnebiTac unda moxdes ax.w. III aTaswleulis dasawyisSi.
moqmnili TeTri cxeni gamoCnda da TeTrwvera mamakacis axlos Zveli civilizaciis yvela xalxSi arsebobs miTi tyupi da-
gaCerda. Camomiyalibda azri, rom me vixile erTarseba, Tavisa da Zmis Sesaxeb, romlebic SemdgomSi qorwindebian. miTebis mixedviT,
mxrebis marcxena mxare iyo Cemi gamosaxuleba, xolo marjvena – Zma wvalebiT, brZoliT ibrunebs Tavis `da~-s
mxare TeTrwveriani mamakacisa, romelTanac movida TeTri cxeni. zogierTi cxovelis daxmarebiT – qalRmerTi
wlebis manZilze vcdilobdi amomexsna am xilvis saidumlo. axla cxovelebiT modis da iTvleba mzis Svilad.
ukve SemiZlia ganvacxado – me maCvenes, Tu ra aris sinamdvileSi igi asaxavs `dRes~ – `mzes~, xolo `Zma~ asaxavs
`oqros sawmisi~. `Rames~ – `mTvares~. es aris ori sapirispiros
ganvixiloT tyupi da-Zmis Tema msoflios sxva xalxebTan: SeerTeba. am sakiTxs ritualis dros ase gamox-
Cinuri miTologiiT, suraTze gamosaxulia tyupi `da-Zma~, rom- atavdnen: saxis sxvadasxva mxares sxvadasxva-
lebic Semdeg qorwindebian, isini wels qvemoT Tevzebia, aqvT gad- frad iRebavdnen – erTi mxare iyo Savi, meore
agrexili boloebi, xolo marcxena wels zemoT qalia, romelsac – TeTri; svanebTan `adrekilais~ dResaswaulze
xelSi dakecili marao (fargali) – qaluri erTi kaci iyo TeTri, meores saxes Savad mu-
simbolo uWiravs, marjvena ki – mamakacia, ravdnen; gamoxatavdnen orsqesiani androgeni
romelsac xelSi `gonio~ – kuTxovani sa- arsebebis gamosaxulebiT. adamianis kosmiuri
gani ukavia. mxrebi gaerTianebuli aqvT da tyupiscali misi oreulia, meore `me~, adamianis
Sumeri. orsaxa
erTarseba sxeulis STabeWdilebas stove- kosmiuri Crdilia; agreTve uwodeben `tyupi
RmerTi.
ben – TiToeulis meore xeli ar Cans, orsaxa RrublebSi~. bolo periodSi gadaRebul foto-
erTarsebaa. wels zemoT adamianis da wels suraTebze fiqsirdeba adamianis kosmiuri Crdili, rac, vfiqrob,
qvemoT Tevzis saxiT gamosaxavdnen merw- momavalSi mecnierTa mier seriozuli Seswavlis sakiTxi unda
yulis zodiaqos. am suraTze Cinuri miTo- gaxdes.
logia winaswarmetyvelebs, Tu rodis unda `oqros sawmisi~ rusul enaze gamoiTqmis `Золотое руно~. sityva
moxdes tyupi da-Zmis SeerTeba-SeuRleba. `runo~ rusul metyvelebaSi mxolod `oqros sawmisTan~ mimarTe-
es ki migvaniSnebs ax.w. III aTaswleulis baSi ixmareba. sityva `run~ niSnavs `saidumlo~-s, igive `ra-un~.
CineTi. kosmiuri da-Zma.
dasawyisze, roca daiwyo merwyulis zodi- orive qarTuli anbanis aso-niSnebia: 19-r-ra-rae egviptis taros
aqos kosmiuri oriaTaswleuli. arkanebiT (saidumlo) aris `mze~, xolo 22-u-un, evropelTa rune-
Sumeris 5400 wlis qvis beWdis fragmentze, mdinaris bolos bis mixedviT, aris `dRe~. egviptis taros arkanebi da evropel-
asaxulia orsaxa RmerTi ianusi, romlis marcxena saxe aris TeTrw- Ta `runebi~ aris anbanis simbolikiT gamosaxuli kosmiuri codna
vera moxuci, xolo marjvena saxe – qali. maT tani erTi aqvT, er- RrmerTze, adamiansa da samyaroze, romlis cocxali genetikuri
Tarsebaa da acviaT qalRmerT inanas qvedakaba. igi asaxavs samyaros kosmiuri procesi gadmocemulia miTebSi da yvelaze didi siRr-
meoTxe sawyiss – ca-cecxlis energetikas, romelic gamosaxulia miT mxolod qarTul anbanSi aisaxeba – es aris bibliuri kabalas
`drois mdinaris~ – Tevzis zodiaqos bolos, es ki droSi ax.w. 2000 codna. qarTuli wyaroebis mixedviT, `mze~ da `dRe~ orive mzea.

170 171
maSasadame, `oqros sawmisi~ – `Золотое руно~ niSnavs `oqros qveyanad iwodeboda. sityvidan `dalioni~ – `dali-oni~, `dali~
saidumlos~ – `ori mzis~ saidumlos. qarTvelTa qalRmerTia, xolo qarTuli anbanis `o-on~ aso-niSniT
qarTuli miTosiT, 64-dan bolo xvTisSvili, beri, dobiliani gamoxatavdnen qarTvelebi uZveles qarTul xelnawerebSi sityva
iaxsaria. isini yovelTvis erT wyvils warmoadgendnen da Tayvansac `ufals~. maSasadame, sityva `dalioni~ qarTuli fenomenia. miTis
erTad scemdnen. miTosis mixedviT, isini `naxevarmzeebia~ da wi- mixedviT, `dalionis~ qveyanaSi argonavtebi didi zeimiT miiRes da
naswarmetyvelebiT `8 dRis~ Semdeg erTdebian – `SeuRldebian~, gaistumres. zRvaSi Ramis sibneleSi maT Tavs daesxnen urCxulebi,
anu orive `naxevarmze~ erTdeba mTlian `mzed~. qarTuli miTosiT romelTa damarcxebis Semdeg gza ganagrZes. sawinaaRmdego qarma
SeuRlebuli `da-Zma~ aris gamTlianebuli `mze~, anu `oqros saw- xomaldi RamiT isev q. `qiziyi~-Si miiyvana (arsebobs informacia,
misi~ – ori naxevarmzis gamTlianeba erT mTlian `mzed~. rom erT dros Savi da kaspiis zRvebi erTiani iyo. aqedan gamomdin-
qarTvelTa am az- are, SesaZlebelia, zRvis napiri sworedac q. siRnaRTan – qiziyTan
rovnebas zustad asaxavs yofiliyo). dalionis xalxma sibneleSi argonavtebi ver icno,
arqeolog kiazo ficxe- TavianTi mtrebi – `pelazgebi~ egonaT da daiwyes maTTan brZola.
lauris xelmZRvanelobiT diliT ki yvelaferi gairkva. am miTis mixedviT, aSkaraa, rom ber-
kaxeTSi, fevrebis samaro- Znebi da pelazgebi sxvadasxva xalxia da qarTvelebi pelazgebs
vanSi aRmoCenili brinjaos TavianT dauZinebel mtrad Tvlidnen. zemoT aRniSnulidan gamom-
nakeToba, romelsac aqvs dinare, SemTxveviTi ar aris, rom wminda ninom q. siRnaRSi (q. qiz-
4 fexi, 2 xeli – Citebi, iySi) daasrula Tavisi moRvaweoba da iqve hpova Tavisi saboloo
tani erTi, Tavi ori nax- gansasvenebeli.
evarmzea – ori svastika, mzis TayvanismcemelTa religia, aseTi xatis mamulad (sataxto
mbrunavi mze. aSkaraa, rom qalaqad), rogorc wesi, qveynis aRmosavleT provincias irCevda.
kaxeTi. oqros sawmisi. (siRnaRis muzeumi) es aris ori naxevarmzis, ax.w. I saukuneSi cnobili mogzauri straboni aRwers iberiis aR-
ori arsebis – kosmiuri mosavleT sazRvarze sataZro mamuls – kambisenas (kambeCovans), anu
`da-Zmis~ Serwyma. es gamosaxavs swored, qarTuli azrovnebiT, qiziys (adre es saxeli mxolod siRnaRs erqva). aq mdebare iberTa
`oqros sawmiss~ – `or mzes~. brinjaos es nakeToba rom aRmosav- umTavres sakulto taZars igi qalRmerTis sakuTrebad asaxelebs
leT saqarTveloSi, kaxeTSia aRmoCenili da warmodgenilia siR- (qarTvelTa winaprebs mze qalRmerTad hyavdaT warmodgenili, rac
naRis istoriul-eTnografiul muzeumSi, SemTxveviTi ar aris. kacobriobis uZvelesi xalxisTvisaa damaxasiaTebeli) da dawvr-
saintereso informaciaa gadmocemuli enciklopediaSi (Мифи ilebiT aRwers misTvis msxverplad Sewirvis rituals (`saqarT-
народов мира т.1 1980г. `Аргонавты~, ст.99.) argonavtebis miTis Ses- velos istoriis narkvevebi~ 1970w., t. I, gv. 585).
axeb, romlis mixedviTac, `oqros sawmisis~ mosapoveblad berZnebi Cemi mSoblebi warmoSobiT siRnaRis raionidan – qiziyidan
`argos~ naviT orjer Cavidnen qalaq `Кизики~-Si, rac qarTulad arian. bavSvobaSi gamigonia da dRemdea SemorCenili Tqmuleba
ikiTxeba rogorc `qiziyi~. SegaxsenebT, rom aRmosavleT saqarT- imis Sesaxeb, rom qiziys batoni arasodes hyolia. es sakiTxi yov-
velos erT-erT uZveles qalaqs – siRnaRs adre `qiziyi~ erqva. mi- elTvis mainteresebda da CemSi kiTxvebs badebda, Tu ra iyo amis
Tis mixedviT, is qveyana, sadac q. `qiziyi~ mdebareobda, `dalioni~-s mizezi. axla ukve naTelia: vinaidan qiziyi uZvelesi warmarTobis

172 173
periodidan xatis miwad – mamulad iTvleboda, amitom mas Cveu- Sirebuli. mas es saxeli im enaze mosaubre xalxma daarqva, romlis
lebrivi mokvdavi ver daepatroneboda. amitom qiziys arasodes metyvelebaSi sityva `xe~ niSnavs `xe~-s, rac miTologiurad ukav-
hyolia batoni. Sirdeba `sicocxlis xe~ `mesi~-s, saidanac warmosdgeba sityva `me-
siRnaRis kidev erTxel daTvalierebisas gadavxede galavans sia~. amasTan, saqarTvelos teritoriazea kaxeTi, kuxeTi, mesxeTi,
SigniT moqceul uZveles qalaqs da Semeqmna STabeWdileba, rom igi javaxeTi, kolxeTi da saqarTvelos dedaqalaqis saxelic – mcxeTa
borjRals asaxavs – mzis, cecxlis stiqiis simbolur gamosaxule- ukavSirdeba `sicocxlis xes~.
bas, romlis TiToeul boloze eklesiaa aSenebuli. es azri gavu- bolo wlebSi oTxrqa da oTxyura cxvrebis dabadeba saqarT-
ziare raionis kulturis ganyofilebas da gamgebels, moviTxove veloSi, kerZod, xevsureTSi udidesi kosmiuri movlenaa – xeTebT-
qalaqisTvis gadaeRoT aerofoto da es suraTi qalaqis centralur an `oqros sawmisis~ cxvris ori Tavi dRes erT TavSi SeTavsda da
moedanze `bilbordis~ saxiT warmoedginaT. amiTi mTeli sicxadiT amitomaa oTxrqa da oTxyura.
warmovaCendiT strabonis mier I saukuneSi aRweril mzis – cecxl- swored es aris umniSvnelovanesi niSani, dasturi imisa, rom
Tayvanismcemlobis sakulto teritorias. qarTvelebi civilizaci- `oqros sawmisi~ dedamiwaze – saqarTveloSi dabrunda.
is pirvelsawyisi genis xalxi varT, amitom am sakiTxebis Seswavla erT-erTi qarTuli miTi gveubneba: `dobilianma iaxsarma devebi
da warmoCineba kacobriobis winaSe qarTveli xalxis pirdapiri brZolisas tbaSi Caxoca, devebis sisxlma tba Seadeda da dobiliani
movaleobaa. iaxsaric sisxliT Sededebul
ganvixiloT xeTebis `oqros sawmisiani cxvari~: orTava cxva­ tbaSi CarCa. qadagis karnax­
rze dgas xeTebis qalRmerTi, romelsac xelebiT uWiravs gaSli- iT, moiZies `oTxrqa-oTxyura~
li `saCrdilobeli~ – mosasxami – e.w. cxva­ri da sof. `qalqvisTavi-
`kretsabmeli~. erTi SexedviT, igi gamW- dan~ moiyvanes, wminda zvarakis
virvale da haerovani `materiaa~. `saCr- wmi­nda sisxlma Sededebuli tba
dilobelsa~ da qalRmerTs Soris gveli gaawminda da dobiliani iaxsari
Cans, rasac `adam da evas~ Rrma filo- `amobrZanda~. dobiliani iaxsa-
sofiur kosmiur gaazrebamde mivyavarT. risTvis Sesawiravad saxelde-
xevsureTis oTxrqa – oTxyura cxvari
aSkaraa, rom xeTebTan ufro daSifruli buli `oTxrqa-oTxyura~ cx-
simbolikiTaa gamosaxuli `oqros saw- vrebis TiTo-oroli `egzemplari~ kvlav gamoCnda fSav-xevsureTis
misis~ kosmiuri `Zma~; berZnebTan kosmi- salocavebSi Sesawirad: gudanis da laSaris jvrebSi. aris infor-
uri Zma Crdilis saxiTaa, amitom xeTebis macia, rom aseTive jiSis cxvrebi gamoCndnen pireneebSi – baskebis
`oqros sawmisiani~ orTava cxvris Tema qveyanaSi. SeiZleba am cxvrebma `droTa kavSiri~ Sekran da baskTa
qarTvelTaTvis metad mniSvnelovani da qarTvel iberTa naTesaobis axali saidumlo gagvimxilon: ib-
xeTebis `oqros
sakiTxia. vinaidan, swored qarTvelebi erTa rasis genur kodebs evropaSi daematos `heraldikur cxov-
sawmiasiani~ cxvari
arian is xeTebi, romelTac dRemde ver elTa~ jiSebis genuri kodi, es WeSmaritad sarkvevi Temaa~. (`miTi
miagno msoflios moazrovne sazogadoebam. ganvixiloT sityva da tradicia~, wigni III, mT. redaqtori koba arabuli).
`xeTi~. `xe-Ti~-s fuZea `xe~, romelic sicocxlis xesTanaa dakav- msoflios uZvelesi xalxi da maT Soris qarTvelebi, jer

174 175
kidev 3-4 aTasi wlis win, micvalebuls samarxSi embrionis poziT lio iberiis genis xalxiT iyo dasaxlebuli da yvela erT enaze –
krZalavdnen, qals marcxena mxares, kacs – marjvena mxares gadab- qarTul enaze laparakobda.
runebuls, ise, rogorc suraTzea gamosaxuli. es imas mowmobs, rom qarTuli sityva `iberia~ `oqros sawmisis~ simboluri da
qarTvelebma jer kidev Soreul energetikuli asaxvaa, sadac `i-in~ – samyaros didi dedaa; ber-
warsulSi icodnen, rom yvela TeTrwvera moxucia, igive qarTvelTa iaxsari. msoflios uZvele-
da yvelaferi pirvelsawyiss si xalxi Tayvans scemda TeTrwvera moxucs. amerikis kontinentze
ubrundeba da aqedan gamomdin- uZvelesi tomebic Tayvans scemdnen TeTrwvera moxucs, Tumca maT
are, micvalebuls ubrunebd- wverosani mamakaci ar enaxaT – maT mamakacebs wveri ar hqondaT;
nen embrionis mdgomareobas `ia~ – patarZalia. Sumerebis qalRmerTi `aia~ patarZalia, mze
– iseTs, rogoric iyo de- `uTu~-s `da~ da mze `SamaSis~ mdedruli calia, romelic gaigive-
qurumi qalis samarxi
dis mucelSi – dabadebamde. bulia deda cxvarTan. maSasadame, sityva `iberia~ `oqros sawmi-
borjomis xeobidan
qarTvelebma aseve icod- sis~ gamomxatvelia. xolo TviT `iberiis xvTismSobeli~ aris
nen, rom adamianis marcxena mxare mdedria da marjvena mflobeli `oqros sawmisisa~. igi TviTon aris `oqros sawmisi~,
– mamri, amitomaa samarxebSi qalebi macxniv gadabruneb- vinaidan sityvebi `iberiis xvTismSobeli~ ganuyofelia, erTarsia.
uli, xolo kacebi – marjvniv. ase didi da Rrma iyo qarT- msoflios uZvelesi civilizaciis yvela xalxi cecxlis stiqias
velTa kosmogoniuri codna. qalis – mzis saxiT gamosaxavda. qarTvelebs miaCndaT, rom `mze~
adamis civilizacia iberiis didi civilizaciis nawilia, si- qalia, `mze dedaa Cemi~. qalRmerT dalis Tma mzis sxivTa simboloa,
tyva `iberia~ qarTuli fenomenia da sityva `beri~-dan warmosdgeba cecxlis mflobeli uxsovari droidan iyo qali-qalRmerTi. amas
– sityvis ZiriTadi fuZea `beri~. qarTvelebs metyvelebaSi gvaqvs mowmobs qarTvel qalTa saxelebi: mzeqala, mzeo, pirimze, mzevinari
sityvebi: beri, beberi, berdeda, dedaberi. ar meguleba sxva enaze da a.S. Sumerebis qalRmerT inanas msgavsad, iberiis xvTismSobeli
mosaubre xalxi, romelTa enaSi `beri~ – `beberi~ Rrmad moxucs iyo dedofali cisa da gaxda dedofali miwisac. SumerTa qalRmer-
niSnavdes da ixmarebodes rogorc qalis, ise kacis mimarT – ber- Ti `in-an-a~ aris erTianoba `in~ da `an~ ori sapirispiro energi-
ikaci, dedaberi. isa. Suamdinaruli miTosiT, inana-iSTari orbunebovania – dRisiT
bolo wlebSi sityva `iberia~ qar­Tvelebma Secvales sityviT wverosani, mamri da meomaria, xolo RamiT qalia – siyvarulis
`iveria~, rac energetikulad `ver~ Semdgar `er~-s niSnavs. aseve qalRmerTia. kibelas qurumi qalebi xelovnur wvers atarebdnen.
sityva `iveria~-s Tu ukuRma wavikiTxavT, miviRebT sityvas `aire- qarTuli miTosiT, ciskris varskvlavi venera – afrodita dRisiT
vi~. vinaidan sityvis Zalas samyaroSi Zalian didi mniSvneloba mTiebia, mTis kacia, monadirea, meomaria; xolo RamiT siyvarulis
aqvs, saqarTvelosTan mimarTebaSi aucileblad unda vixmaroT si- qalRmerTia. am sakiTxis naTeli dadasturebaa dagonebis (sudanis)
tyva `iberia~ da ara `iveria~, vinaidan es sityva saqarTvelosTvis ori nommos gamosaxuleba, romlis saxis erTi mxare wverosani ma-
damangreveli energiis matarebelia. makacia, meore – qalia.
qarTvelebi iberiis didi civilizaciis sawyisi genis matare- Cemi xilvebis umetesi nawili TeTrwvera beris xilvas ukav-
beli eri varT. saqarTvelos odiTgan `iberia~ erqva. iberiis Sirdeba. suleTis RmerTi, miTosis mixedviT, aris TeTrwvera mox-
civilizacia qarTuli genis gamovlinebaa. erT dros mTeli msof- uci, romelic zis oqros taxtze da xelSi oqros kverTxi ukavia.

176 177
miTebis mixedviT, samyaros centrad moiazreba wmida mTis mzes. mzis Svilebad iTvlebodnen egvipteli faraonebi. maTi mzis
SuaSi ganTavsebuli gamoqvabuli, romelSic Senaxulia samyaros sakulto qalaqi iyo `heliopolisi~ (berZnulad), `oni~ (Zvelegvip-
guli-mze, saidumlo ganZi, yvelaze didi simdidre – oqro. am azrs turad), sadac faraonma exnatonma (Zv.w. XIVs.) mzis kulti uzen-
gamosaxavs qarTuli sityvebi `mzis guli~ da `oqros guli~. iogeb- aes RmerTad aRiara. qarTvel mefeTa gvari `ba-gr-ati-oni~ Rrmad
is daxmarebiT, Cems sxeulSi gulis adgilas vixile Cems saxlSi ga- kosmiuri sityvaa. igi cxenze mjdom RmerTs, TeTr giorgis da mzis
daRebul fotosuraTebze aRbeWdili, TvalisTvis uxilavi naTeli kults ukavSirdeba, iseve rogorc egvipturi sityva `faraoni~.
sfero – savsemTvarismagvari, rac amavdroulad gardaisaxa `mzed~, dRes mkvlevarTa erTi nawili Tvlis, rom qarTveli mefeebi
romelic yvela mimarTulebiT afrqvevda sxivebs. – bagrationebi ebrauli warmomavlobis arian. qarTvel mefeTa
`mze~ – samyaros guli, RmerTis sasufeveli, wminda wylis al- ebrauli warmomavloba saeWvod mimaCnia, vinaidan qarTul saxelm-
masi, sicocxlis wyaroa, pirveli iwyebs da amTavrebs sicocxles, wifos bagrationTa Stomde farnavazianTa didi Stos mefeebi mar-
adamiani guliT fiqrobs, azrovnebs, mikrokosmis erTgvari centri Tavdnen. qanaanSi ebraelebs – abraams miwis nakveTi saras dasasa-
da mzea. metad sainteresoa qarTuli sityva `gulqarTli~ – ig- flaveblad qanaanSi xeTebis mefem aCuqa. sityvaSi `qanaani~ `qan~ da
ive gulmarTali, gulwrfeli, anu sufTa guli. vfiqrob, amasTa- `ani~ qarTuli aso-niSnebis meoradi saxelebia. jer kidev pirveli
naa dakavSirebuli sityvebi `qarTli~, `marTlmadidebeli~. reli- adamianebi aso-niSnebs RmerTebis funqcias aniWebdnen. sityva
giuri ritualebic xom imas emsaxureba, rom adamianebma `gulebi~ `xeTi~ qarTuli sityvaa da sicocxlis xes ukavSirdeba. qanaani iyo
ganiwmindon. iberiis civilizaciis nawili, romelmac daiwyo adamis civiliza-
miTologiur azrovnebaSi mze oqrod, cecxlad moixsenieba, cia. iberiis civilizaciis genetikuri jaWvis erT-erTi
planetebi gaigivebulia liTonebTan: mze oqroa, mTvare – ver- Semadgeneli rgolia adamis civilizacia. qanaanis xeTe-
cxli. bis saxelmwifo im periodisTvis iyo Camoyalibebuli kulturuli
qalRmerTis etli oqrosia, romelSic Sebmulia centri, hyavdaT `mefe~, hqondaT saxelmwifo Sesabamisi kanonebiT,
Citebi – beRurebi. es azrovnebaa asaxuli siRnaRis romlis mixedviTac, ucxo tomis xalxs maT qveyanaSi micvalebu-
muzeumis `oqros sawmisze~. qalRmerT afroditas ep- lis dakrZalvis ufleba ar hqondaT. es sakiTxi bibliaSia aRweri-
iTetia `oqromravali~. li. maSasadame, qanaanelTa miwa-wyali odiTganve qarTveli eris da
oqro yvela viTarebaSi inarCunebs siwmindes; igi srulyofile- genis kuTvnileba iyo da pirveli ebraeli – abraami e.w `aRTqmul
baa, keTilSobilebaa. amitom saritualo nivTebi ZiriTadad oqros- miwaze~ qarTvelma – xeTebis `mefem~ daasaxla. xvTis winaSe qa-
gan mzaddeba. egvipteSi oqro mzis RmerTis – `ra~-s sxeuls, xolo naani qarTvelTa ZirZveli miwa-wyalia. qarTvelebi bib-
actekebTan mzis RmerTis saxes ganasaxierebda. zeinformaciis ma- liuri kabalas pirvelsawyisi genis matarebeli xalxia, romelsac
tarebelia cecxli – ali – kosmiuri mze. indur literaturaSi am codnis Sesatyvisi qarTuli anbani, miTologia da wes-Cveule-
naTqvamia: `ki ar ibadeba naTeli, aramed Tavisufldeba~. bebi gaaCnia. Sumeruli kabalas mixedviT, qarTvelebi
umaRlesi energia umdablesi energiiTaa gadafarebuli. induizmSi `me~-s genetikuri kodis xalxia, amitom aseTi xalxi
is miwisqveSa naTebaa, budizmSi sulieri gasxivosneba. cnobilia ucxo genis – `ara-me~-s kodis adamians ar gaamefebda da
budas 37 gasxivosneba, rac samyaros genetikuri kodis – qarTuli pirvel qarTvelad ar aRiarebda. im periodisaTvis aseT
anbanis 37 aso-niSans ukavSirdeba. oqros yovelTvis adarebdnen sakiTxs Zalian didi mniSvneloba hqonda. TviTon ebraelebma akrZa-

178 179
les qorwineba sxva xalxTan da sxva qalisgan gaCenili Svilebi walekviT emuqreba yvelafers. Sumerebi `arwiv mdinares~ gamosax-
ukanonod gamoacxades. zemoT aRniSnulidan gamomdinare, istoria avdnen `drois mdinareSi~ – Tevzis zodiaqos SuaSi mdgomi RmerT-
bagratovanTa gvaris ebrauli warmomavlobis Sesaxeb mogvianebiT kacis saxiT, xelSi `TeTri mTis qoriT~ (arwivi, orbi). igi haeris
Seqmnili zRaparia iseve, rogorc Tbilisis istoriuli warmoSo- stiqiis gacxadebaa da
bis xoxbis zRaparTan dakavSireba, rac Tbilisis arqeologiurma droSi Seesabameba ax.w.
gaTxrebmac daadastura – q. Tbilisis teritoria dasaxlebuli 1000w. (Sumeris qvis
yofila vaxtang gorgasalis mefobamde didi xniT adre. TiTqmis beWedi, londoni, bri-
yvela saxelmwifoSi mefeebi `mzis~ Svilebad iTvlebodnen. `mze~ taneTis muzeumi. Zv.w.
inkebis winapari iyo. TiTqmis yvela saxelmwifoSia aRmoCenili 3400w.). am qvis beWedze
mzis da cecxlTayvanismcemlobis kultis kvali. swored amas ukav- asaxuli haeris stiqiis
Sirdeba qarTvel mefeTa gvari `bagrationi~. RmerTkaci, qarTvel- mTa-TuSeTi. zeciuri navi.
aucilebelia SevexoT `argos~ navis Temas. igive `arg~-`arka~- Ta miTologiiT, aris
`argxa~ – zeciuri navi, sicocxlis etli, mzis etli, qaluri xvTisSvili, beri, naxevarRmerTi, morigis nasaxi `Tergvauli~.
dambadebeli energiis Semcveli, drois borbali, mzis xiluli Tu Cven saqarTveloSi moviazrebT mdinare `faziss~, ra Tqma unda,
wriuli gza, etlismagvari kidobani, zeciuri etli. gemi ganasax- es aris mdinare `Tergi~, romlis
ierebda eklesias. zeciuri xomaldi Sedarebulia adamianis sx- saxelic dakavSirebulia xvTisSvil
eulTan, romelic sulis taZaria da romliTac sulma yofierebis `TergvaulTan~.
okeane unda gadacuros, amitom faraonTa akldamis inventarSi navi argonavtebis miTs ukavSirdeba
aucilebeli ram iyo. zogjer TviT sarkofags aZlevdnen navismag- `medea~-s saxelic. sityva `medea~
var formas. vfiqrob, amas asaxavs micvalebulTa dRevandeli Casas- `me~ da `de~ marcvle­bisagan Sedgeba.
venebelic. samyaros dedas uZveles gamosaxulebebSi aucileblad `me~ sufTa qarTuli sityvaa da sam-
xelSi patara navi uWiravs. nebismieri mikro Tu makro samyaro yaroul `me~-s niSnavs. `de~- qarTul
erTgvari zeciuri navia. es sakiTxi arc qarTvelTaTvis iyo ucxo. sityva `dedas~ ukavSirdeba. amasTan
amas mowmobs saqarTveloSi, mTa-TuSeTSi, sof. farsmaSi aRmoCe- dakavSirebiT gavixsenoT aRmosav-
nili qva, romelzedac gamosaxulia zeciuri navi. leTis `dao de Zin~-is filosofia,
Sumerebis `fazisi~ –
etli mzis astraluri simboloa. sityvaSi `aieti~ `in~ da sadac `de~ niSnavs sulier aRmz-
`arwiv mdinare~
`ian~ – ori sapirispiro sawyisis yofierebis borbali – etli moi- rdels, dedas – materias. pirvel-
azreba. sawyisi `dao~ `de~-Ti naTelgamovlindeba. sityva `medea~ qarTuli
adamiani TviTon aris `argos navi~, `gralis Tasi~, `noes ki- fenomenia, sityvis saidumlo arsi TviT sityvaSia. amaSia qarTuli
dobani~, `oqros sawmisi~; adamianis sxeuli misi sulis `taZaria~, enis kosmiuroba.
uflis saxlia. uZvelesma xalxma simboloebis daSifruli saxiT dRemde mogvi-
sityva `fazisi~ niSnavs `arwiv mdinares~. miTologiurad xa- tana codna `oqros sawmisis~ saidumlos Sesaxeb, romelic gamoix-
siaTdeba, rogorc aboboqrebuli mdinare, romelic angrevs da ateboda cxenze an cxvarze mjdomi da-Zmis saxiT, orsaxa RmerTis

180 181
– ianusis saxiT. saqarTveloSi aRmoCenilia orsaxa irmebis gulsak- sawyisSi mobrZandeba iberiis RvTismSobeli, samyaros deda, dedo-
idebi, gamosaxavdnen 8 foTliani lotosiT, 8 qimiani varskvlaviT fali cisa da miwis, romelic ori mzis gacxadebaa: erTi aris `asi
(4 mdedri da 4 mamri sawyisis gacxadebaa), borjRaliT, romelic ese weli anbanisaÁ~ – `mze~ (19-r-ra-rae-100 – taros arkanebiT
samyaros ca-cecxlis stiqiis gacxadebaa da aerTianebs samyaros aris `mze~) da meore aris `dRe~ (runebiT 22-u-un-`dRe~), rac
oTxive pirvelsawyiss – miwa, wyali, haeri, cecxli. oTxive sawyi- emTxveva zemoT warmoCinebul sakiTxs. swored amasTanaa dakavSire-
sis asaxvaa sfinqsi (gasxivosnebuli) – lomi, xar-iremi, arwivi – buli qarTuli anbanis, rogorc samyaros genetikuri kodis, udide-
qori, qali, romelic miTologiurad mzis qalRmerTs ganasaxierebs si saidumlos gaxsnis sakiTxi.
da misi wminda cxovelia cxvari. faraonTa samefos saritualo am sakiTxTan dakavSirebiT, giambobT TbilisSi momxdari erTi
nivTebi faraonebs rogorc sicocxleSi, aseve samarxebSi, xelSi metad mniSvnelovani SemTxvevis Sesaxeb: `2002 wlis 2 noembers,
uWiravT marcxniv naxevarrkali – naxevarwre (adamianSi marcxena mama arCil mindiaSvilis kurTxeviT, xvTismSoblis xati aabrZanes
mxare mdedria), marjvniv-kuTxedi (adamianSi marjvena mxare mamria), maxaTas mTaze, sadac momlocvelebi daujdomels ukiTxavdnen mas.
rac `in~ da `ian~ xvTaebrivi sawyisebis erTianobis simboloa da swored am dros, mrevlma caze dainaxa saocreba: gamoCnda ori mze,
riTac faraonebi Tavis xvTaebriv uzenaesobas warmoaCendnen. isini romlebic, daaxloebiT, erTi saaTis ganmavlobaSi kaSkaSebda. ai,
arian saxe kosmiuri xvTaebrivi cecxlis – mzisa. imaves gaazrebaa ras wers amis Sesaxeb q-n gulnara kukulaZe-anTaZe: im dRes, roca
svastika, sabWoTa simbolikidan CaquCi da namgali. es mzeebi gamoCnda, saeklesio niSs aSenebdnen. niSTan idga Cvens mier
miTosis mixedviT, dakarguli `oqro~, ganZi, romelic gamoqv- abrZanebuli xvTismSoblis xati. roca xats mivuaxlovdi, vigrZe-
abulSi aris damaluli, brundeba 8 dRis Semdeg. `aTasi viTarca ni, rom xatma damiZaxa. es xdeba gulisTqmiT da ara xmiT: `gamodi
erTi~-s drois fardobiToba msoflios yvela xalxis miTolo- gareT, saswauli unda gaCveno~. avixede caze da vxedav, Zlieri na-
giaSia gaJRerebuli. maSasadame, qarTuli welTaRricxviT, adamis Tebaa. am dros gamorbian bavSvebi da yvirian: karibWis xvTismSobe-
civilizaciis dasawyisidan – adamidan 8 dRe aris 8000 weli. es ki lia caze, gamodiTo. uceb sapatriarqos Tavzec gamoCnda meore mze
Seesabameba ax.w. 2000 wels. zogierTi uZvelesi xalxi amomavali da iqauroba saocrad gabrwyinda – ori mze Canda caze. es grZel-
mzis winaSe 8-jer Caimuxlebda da Tayvans scemda. deboda TiTqmis erTi saaTi. vxedav, zecidan did masStabze moxuci
qarTuli miTebis mixedviT, morige RmerTma xvTisSvil gadmogvyurebs, romelsac mxarze xurjini aqvs mokidebuli. es iyo
Tergvauls qajebis urmiT motanili didi oqros burTi misca. ze- TeTrwvera kacis saxe. am dros anaTebda caze ori mze. gad-
moT ganxiluli masalis mixedviT, xvTisSvili Tergvauli haeris moiRo moxucma xurjini da Tavze damabertya: xurjinidan gadmo-
stiqiis gacxadeba – arwiv-mdinare – drois mdinare `fazisia~, varda kidobnismagvari ram, gzaSi gaixsna da iqidan gadmocvivda
romelic energetikulad ax.w. II aTaswleuls ganagebs, ris Semde- uamravi furceli. am furclebze ewera Zveli qarTuli anbani. me
gac ax.w. 2000 wlidan movida cecxlis stiqiis – kosmiuri mzis en- SevSindi, kidobani ar dameces Tavze-meTqi da gverdze gaviwie. fur-
ergia. es emTxveva zemoT moyvanil nawyvets qarTuli miTidan. erT- clebi aixvia, aikrifa da meore mze rom Canda (sapatriarqos Tavze),
erTi qarTuli miTis mixedviT, qajebma qals oqros saceri, xolo imis irgvliv datrialda, mas Semoexvia da mere wertilad iqca.
vaJs oqros fanduri aCuqes. uxsovar dros, roca ojaxisa da Temis Semdeg yvelam dainaxa, rogor gaixsna caze ori cisartyela, mcire
ufrosi qali iyo, qarTvelTa upirveles xvTaebad mze iTvleboda. xnis Semdeg cisartyelebi SemoiZarcva da mTeli saaTi ixilveboda
iovane-zosimes `qebaჲ~-s winaswarmetyvelebiT, ax.w. III aT. da- aseTi gamosaxuleba~ (Jurn. `fenomeni~ #4 2010w.).

182 183
yovelive zemoTqmuli kidev erTi damowmebaa imi- dari – giorgi da samyaros deda xvTaebrivi bavSviT. es wrebrunvis
sa, rom qarTuli anbani metafizikur mzesTan da zesu- suraTi Seesabameba `h-hae~ qarTuli aso-niSnis aTaswleulis ener-
lierebasTanaa dakavSirebuli, romelic TeTrwvera getikas. moxda ori naxevarmzis, ori xvTiSvilis – kosmiuri `da-
moxucis saxiT ecxadebodaT adamianebs. Zmis~, `in~ da `ian~ kosmiuri energiebis Serwyma, ramac warmoqmna
ax.w. III aTaswleuli aris samyaros IV sawyisis ca-cecxlis gamTlianebuli `mze~, romelic ganapirobebs samyaroSi IV sawyisis,
– `oqros sawmisis~ xvTiuri energetikis aTaswleuli. axal aTas- ca-cecxlis energetikis `morigeobas~. swored aman ganapiroba de-
wleulSi Seicvala arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi, romelSic damiwaze polusebis Secvla, polusebze yinulis safaris dnoba da
aRar aris kosmiur wminda mTaze `mijaWvuli amirani~. is iyo ax.w. sxva. ibadeba axali tipis adamiani indigo bavSvebis saxiT, romelT-
II aTaswleulis kosmiur procesSi saiqios mTavari mosamarTle. man ac momavalSi ganusazRvreli metafizikuri SesaZleblobebi gaexs-
ukve Seasrula Tavisi kosmiuri misia da samyaro miiyvana `ca-cecx- nebaT. es energetika aisaxeba samyaroSi yvelaferze. es aris `oqros
lis~ energetikis aTaswleulTan. Cemi azriT, swored es aris mi- sawmisis~ – gamTlianebuli `mzis~ energia. samyaroSi aRar iqneba
jaWvuli amiranis mier `adamianebTan cecxlis motana~. qarTvelTa urTierTsapirispirod moqmedi energetika, aramed isini Seerwymian
`dali~ cecxlis stiqiis qalRmerTia, amaze metyvelebs misi saxeli erTmaneTs. daisadgurebs cis sasufeveli – `oqros~ xana, samyaro-
`dali~ – `da-ali~, swored amas ukavSirdeba argonavtebis miTSi Si dadgeba dro didi harmoniisa. es procesi gardauvalia da devs
moyvanili `dalioni~-s qveyana – q. qiziyi (q. siRnaRi). samyaros genetikur kodSi. yvelaferi erTiandeba, `mTliandeba~.
samyaro ubrundeba pirvelsawyiss da emzadeba axal civilizaciaSi
gadasvlisTvis.
`oqros sawmisis~ Tema msoflios yvela Zveli civilizaci-
is xalxisTvis odiTganve cnobilia. es aris urTierTsapirispiro
`in~ da `ian~-is, mdedris da mamris ori pirvelsawyisis erTianoba,
romelsac kosmiuri da-Zmis saxiT gamosaxavdnen. pirvelsawyisSi
orive erTiani iyo, Semdeg gaiyo. adamis civilizaciis bolos isi-
ni isev unda gamTliandes, rasac miTologia mzes, oqros, cecx-
oqros sawmisis – mzis – cecxlis stiqiis energiis simboluri gamosaxulebebi
lis stiqias uwodebs. es is xvTaebrivi cecxlia, romelic, miTis
ax.w. III aTaswleulis arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi aRar mixedviT, promeTem moutana adamianebs. xvTaebrivi cecxli aris
aris saiqio sasamarTlo – micvalebulTa sulebi pirdapir gad- uxilavi RmerTis xiluli saxe, romelic aRdgomis dRes cxaddeba
ian gogirdis da cecxlis tbaze, miemarTebian sicocxlis xisken, ierusalimSi.
romelsac ori lomi darajobs; samoTxe – xvTismSobeli dab- moviyvanoT nawyveti Tomas saxarebidan: `iesos ekiTxebian mowa-
runda edemSi adamTan da daikava adgili mamis marjvniv, romelic feebi: `SevalT Cven caTa sasufevelSi?~ iesom miugo: `roca
amavdroulad aris kosmiuri mxedari; xvTaebrivi bavSvi – qriste ors gadaaqcevT erTad, roca Sinagans gadaaqcevT
aRmoCnda dedis gulis adgilas, xolo bedis bedauri – kosmiuri gareganad, xolo garegans Sinaganad da zemoTas qve-
cxeni gardaisaxa cxvarad. mTlianobaSi, erTi SexedviT, kosmiur moTad, rodesac kaci da qali erTi gaxdebian ise, rom
cxvarze saxiT marcxniv – aRmosavleTisken sxedan kosmiuri mxe- kaci aRar iqneba kaci da qali aRar iqneba qali, maSin

184 185
Tqven SexvalT caTa sasufevelSi~ (Toma 27).
daiwyo ax.w. III aTaswleuli, romelic aris `oqros sawmisis~
TrialeTis oqros da vercxlis Tasebi
– `cecxlis stiqiis~ aqtivobis xana dedamiwaze. cecxlis stiqia gasuli saukunis 40-50-ian wlebSi saqarTvelos TrialeTSi,
TavisTavSi moicavs oTxive pirvelsawyis stiqias (miwa, wyali, haeri, yorRanul samarxebSi, aRmoaCines Zv.w. XVIII – XVII s.s. oqrosa da
cecxli). yvela katastrofuli movlena, rac ki dedamiwaze moxde- vercxlis saritualo Tasebi, romlebic tomis belads ekuTvnoda
ba, aucileblad dakavSirebuli iqneba oTxive stiqiis maqsimalur da, rac am teritoriaze mcxovreb qarTvelTa winaprebis maRal kos-
gaaqtiurebasTan. am procesSi mTeli kosmosi iqneba CarTuli da maT mogoniur cnobierebaze metyvelebs. maTi aRmoCena akademikos boris
Soris Cveni mzis sistemis planetebic. dadga dro dedamiwa gaiwmin- kuftinis saxels ukavSirdeba, romelic 20 welze met xans Triale-
dos sicruis, siyalbis, borotebis energiisgan. SeimecneT Tqveni Tis kulturas ikvlevda. igi saqarTveloSi TviT ivane javaxiSvils
Tavi da gare samyaro. gaiTaviseT, rom samyaro erTiani cocxali mouwvevia.
organizmia. samyaroSi yvelas da yvelafers Tavisi kosmiuri misia simaRliT 108 mm da diametriT 99 mm-is mqone mTliani fur-
aqvs. ufals zedmeti araferi Seuqmnia. gaiwmindeT gulebi, gaxdiT clisgan damzadebuli vercxlis Tasi or iarusad iyofa. zemoTa
marTalni da harmoniulebi. ufali dainaxavs Tqvens gulebSi am cv- nawilSi centraluri figura taxtze mjdomia, romlis ukan sic-
lilebas. es aris kacobriobis gadarCenis gza. ocxlis xea ganTavsebuli, taxtis fexebTan X-s figuraa gamosax-
uli, rac migvaniSnebs imaze, rom taxti cecxlis stiqiis RmerTs
ekuTvnis. Tayvaniscemis niSnad misken miemarTeba 22 mamakaci, saxesa
da tanze mglis_ZaRlis niRbebiTa da kudiT, xelSi uWiravT raRac
WurWeli, fexebze acviaT Wvintiani fexsacmelebi.
mglis-ZaRlis, lomis saxiT yvela Zveli civilizaciis xalxi
miwis stiqias gamosaxavda. qarTvelTa miTebis mixedviT, kopalam
lomi moipova, romelic qajTa ZaRli egona.
taxtze mjdomisken mimavalni qarTvelTa xvTisSvilebi, mi-
Tologiis mixedviT, arian: berebi, naxevarRmerTebi, morigis na-
saxni, bedis bedauris mflobelebi, anu TiToeuli drois garkveul
monakveTSi qarTvelTa uzenaesi RmerTis – `moriges~ adgils
ikavebs, e.i. ganagebs samyaros – im periodis `WurWels~, amitom
am Tasze gamosaxul yvela xvTisSvils Tavisi WurWeli uWiravs.
amavdroulad, is zeciuri navia da Tavisi sxeuliT, anu Tavisi su-
lis `WurWeliT~ unda gaiaros yofierebis, drois mdinareba. am az-
ris simboluri gamoxatulebaa is, rom TiToeuls Wvintiani, anu
zeciuri navis (argos navis) msgavsi fexsacmeli acvia – qarTvelTa
qalamnebi. aseTive fexsacmelebi ecvaT da axlac acviaT tibetSi
kailasis – Sambalas saritualo dResaswaulze. TrialeTis vercx-

186 187
lis Tasze asaxul kosmiur procesSi monawileobs 22 mamakaci, rac, goba kaxeTSi. svanebi mglebs wminda giorgis ZaRlebs eZaxian. mi-
kabalas codniT, nulovan arkans Seesabameba, romelSic CatvirTu- aCniaT, rom wminda giorgi mglebis mbrZanebelia. qarTvelTa swored
lia da moicavs 21 arkanTa kosmiur energias. 21-e arkani ki, kabalas es azrovnebaa asaxuli TrialeTis vercxlis Tasze, romelzedac
mixedviT, aris `gralis Tasi~. gamosaxul xvTisSvilebs saxeze mglis niRbebi aqvT, xolo tanze
vercxlis Tasis gare gamosaxule- mglis tyavis zeda samosi acviaT, romelsac kudi aqvs SerCenili.
baTa pirvel sarTulze erTmaneTis mim- aseT samoss atarebdnen svaneTSi mamakacebi, rac miwis stiqiis –
devrobiT 9 cxovelia gamosaxuli – 5 dedamiwis energetikuli gaazrebaa. qarTvelebs gvaqvs gamoTqmebi:
xar-iremi da 4 fur-iremi. `ZaRlis ybebi gamomeba~, `kaci da ZaRli erTia~ (qarTul azrovne-
saritualo nivTebze SemTxveviT baSi dedakaci da mamakaci orive `kaci~-a), `ZaRluri cxovreba
ara­fers gamosaxavdnen; yvelaferi er- gvaqvs~, `ZaRliviT mSia~, `mgeliviT mSia~, `o, ra ZaRli xar~, rac
TianobaSi, simbolikis eniT, kosmiuri niSnavs imas, rom adamiani Tavis yofas, Tavis Tavs xSirad ZaRls
procesis raRac saidumlo informacias adarebs da am cxovels Tavis TavSi, Tavis sxeulSi aRiqvams. mec-
gadmogvcems. nierebam daamtkica, rom dedis sxeulSi Casaxuli bavSvi bevri cx-
vercxlis Tass zedxedSi Tu davxe- ovelis saxes iRebs, vidre adamianad Camoyalibdeba da gaCndeba. es
davT, zeda sarTulis gamosaxulebebi imitom xdeba, rom samyaroSi yvela da yvelaferi erTi genetikuri
TrialeTis vercxlis Tasi
saaTis isris sawinaaRmdegod moZrao- kodiT – qarTuli anbanis kodiTaa Seqmnili.
ben, xolo qveda sarTulis gamosaxulebebi – saaTis isris mi- oqros Tasi, iseve rogorc vercxlis Tasi, arsTa wrebrunvis
marTulebiT. Tu gaviTvaliswinebT, rom nebismieri mikro Tu makro kosmiuri procesis simbolikis eniT gadmocemuli, kodirebuli,
samyaros gare energia moZraobs saaTis isris daSifruli informaciaa.
sawinaaRmdegod, xolo Sida energia – saaTis oqros Tasi (simaRle 73 mm, di-
isris mimarTulebiT, rac qmnis `in~ da `ian~ ametri 78mm) unikaluri teqnologii-
energiaTa urTierTsapirispiro energiaTa moZ- Taa damzadebuli. igi bajaRlo oqros
raobas, maSin gasagebi xdeba, rom Tasze aseTi mTliani unakero furcelia da dake-
mimarTulebiT ganlagebuli gamosaxulebebi cilia ise, rom Ziridan iwyeba da
SemTxveviTi ar aris da igi TviTon aris gansa- ZirSive mTavrdeba. maSasadame, Tasis
kuTrebuli kosmiuri energiis matarebeli. kedeli ormagi oqros furcelia da
TrialeTis vercxlis Tasi aris samyaros iqmneba STabeWdileba, rom ori Tasia
modelis simboluri gamosaxuleba, `Rmer- erTmaneTSi Cadgmuli, rac dRevandeli
TrialeTis vercxlis Tis beWedi~, `gralis Tasi~, `sawmisi~ – TviT teqnikis pirobebSic ki ganuxorciele-
Tasi (fragmenti) `adamiani~-s kosmiuri energetikuli asaxva. belia. am simbolikiT winaprebi gvawv-
TrialeTis oqros Tasi
qarTvelTa miTologiiT, sulis RmerTi dian informacias, rom `samyaro~-
TeTrwvera moxucia, xelSi oqros kverTxiT, zis oqros taxtze. `WurWeli~ ormagi WurWlisgan Sedgeba: suli da materia, `in~ da
jer kidev pirvel saukuneSi strabons aRwerili aqvs TeTri gior- `ian~-i, romelic aris adamianis `me~-s da meore `me~-s `WurWlebi~,

188 189
`suli~ `materiiT~ naTelgamovlindeba, anu xorcSesxmuli suli rogorc samyaros simboluri gamosaxuleba. samyaro jvris prin-
ormagi WurWelia, unakero da erTiania. swored amaze migvaniSnebs cipiT aris gansxeulebuli; mis oTxive danayofSi ganTavsebulia
is, rom oqros Tasi erTiani unakero furclisganaa damzadebuli. oTxi samkuTxedi, romlebic erTi wveroTi ukavSirdebian jvris
momavalSi aRar iqneba sikvdili, adamianis suli da sxeuli er- centrSi mdebare wres da qmnian `bolnur~ jvars. samyaros Ti-
Tad amaRldeba. qriste sxeuliT amaRlda sulTan erTad, igi aris Toeuli ujredi gansxeuldeba 4 sawyisiT warmoqmnili 64 sam-
`sikvdiliTa sikvdilisa damrTgunveli~, rac niSnavs imas, rom ada- wnuliT (tripletiT), rac aisaxeba Cinuri kabalas 64 heqsagra-
mianis sxeuli Tavis suls samaradJamod mxolod adamis civili- maSi da qarTvelTa 64 xvTisSvilSi, romlebic samyaros ZiriTadi
zaciis gavliT unda SeuerTdes. Semoqmedni arian. swored am kosmiur process gamosaxavdnen Cve-
oqros Tasi moWedilia Zvirfasi TvlebiT, romlebic grexil ni winaprebi daSifruli kodirebuli informaciis – bolnuri
oqroSia Casmuli. metad sainteresoa Tasze Tvlebis ganlageba. zeda jvris saxiT.
wreSi 30 Tvalia Casmuli. kabalas mixedviT, cifriT `30~ gamoisax- TrialeTis oqros TasiT qarTvelTa winaprebi samyaroSi cecx-
eba SumerTa `sin~-qriste, romelic aris 30-e dRis RmerTi da misi lis stiqias – `oqros sawmiss~ gamosaxavdnen.
saxelia `30~, rac qarTuli anbanis kodiT, 12-l-las-30 aso-niSnis giambobT erTi SemTxvevis Sesaxeb, romelmac damarwmuna, rom
kosmiurobaa da kabalas codniT, misi saxelia `CamoxrCobili~. adamianis sxeuli aris Tasi-WurWeli Tavisi sulisa. daaxloebiT
kabalas codnaSi 24-e arkani ekuTvnis `materialur samyaros~ – 25 wlis win CemTan stumrad movida sami axalgazrda. vsaubrob-
umcros arkanTa jgufs. qarTuli anbanis mixedviT Tu vimsjelebT, diT sxvadasxva sakiTxze. uceb, saubris dros SemaCeres da mTx-
TviT Sumerebis qalRmerT inanas qvesknelis samefoSi Svidi karis oves aRmewera sityvierad, Tu ras vgrZnobdi. davukvirdi Cems Seg-
gavlis Semdeg (erT-erTi kari aris `warRvna~) gondakarguls kavze rZnebas, vecade gameziarebina maTTvis gancdili: vgrZnobdi, Tavze
gadahkideben, anu jvarze gaakraven, rac emTxveva qarTuli anbanis medga Zabris magvari didi mbrunavi konusi, Zabris bolo Semosu-
24-q-qan-600 aso-niSnis Sesabamis kosmiur periods, amavdroulad, li iyo Cems tvinSi da masSi spiralurad moZraobda raRac siTxe
asomTavruli 24-e aso-niSani jvris simboloTi gamoisaxeba, rac Tu energia, romlis SegrZneba Sxapis – morbenali wylis wveTebis
igive `kavi~ – jvaria. msgavsi iyo. amave dros, naTlad vgrZnobdi, rogor ivseboda Cemi
oqros Tasis qveda wreze ganTavsebuli 24 Tvalidan amodis 5 sxeuli zeda konusis qveda wverodan Semosuli siTxiT, romel-
ormagi spirali, TiToeulSi 12 TvaliT. SegaxsenebT, rom samyaroSi ic ukve Cems sxeulSi qmnida qveda konuss, wveroTi zemoT. qveda
12 zodiaqo qmnis `drois borbals~, `drois spirals~ – `manda- konusis simaRle siTxis SevsebasTan erTad izrdeboda simaRleSi
las~, romliTac xdeba erTi ganzomilebidan meoreSi gasvla-gar- zemodan qvemoT, e.i. Sevsebis sibrtye TandaTan gadaadgildeboda
dasaxva. xuTi spirali TiToeulSi 12 TvaliT ukavSirdeba samyaros zemodan qvemoT, rac ewinaaRmdegeba fizikis kanons: Tu WurWelSi
oTx sawyiss (miwa, wyali, haeri, cecxli). aRmosavleTSi `haeris~ siTxes zemodan CavasxamT, igi Cava fskerze da Sevsebis sibrtye
stiqia iyofa orad – `xe~ da `liToni~, rac jamSi sul xuT stiqias TandaTan aiwevs zemoT. Sevsebis sibrtyis zeda da qveda nawilebSi
moiazrebs. amavdroulad, miTologia gvauwyebs, rom samyaro imyo- moqceul Cemi sxeulis monakveTebs Soris iseTi gansxvaveba iyo,
feba ganviTarebis V ciklSi. rogorc dRe da Rame; es iyo carieli da savse WurWlis SegrZneba.
gansakuTrebiT minda aRvniSno oqros Tasis Ziri, sayrdeni naTlad vgrZnobdi, rom Cemi sxeuli rogorc WurWeli, ivseboda
– fuZe, romelzedac gamosaxulia swori da bolnuri jvrebi, energetikuli `siTxiT~ ara qvemodan zemoT, aramed piriqiT. es

190 191
siTxe ar avsebda Cems kidurebs, rac Zalian mniSvnelovania. am si- igi energetikulia, mbrunavia, amis gamo boloebi wawvetebulia da
savsis SegrZneba dResac maqvs. iRebs svastikis saxes. svastika kosmiur mTas horizontalur mdgo-
bolos vkiTxe axalgazrdebs, Tu ras xedavdnen isini Cems Tav- mareobaSi Tavze adgas, sadac aris RmerTTa samyofeli – kosmiuri
ze. maT aRmiweres, Tu rogor Semodioda CemSi mamakacis `silueti~ samxreTi.
xelSi gadaSlili wigniT. Zveli xalxebi omisa da siyvarulis qalRmerTs gamosaxavdnen
msoflios xalxTa miTologiiT, Tasi (WurWeli) aris samyaros qvevrSi – WurWelSi myofs, lomze mdgoms, xelebaweuls, mimavals
sivrciTi mikro modeli, romelSic xorcieldeba xvTaebrivi sub- aRmosavleTisken. Tavze masac iseTive qudi axuravs, anu sarqveli
stanciis gardamovlena. am sakraluri WurWlis mflobeli Tavadac aqvs, rogoric TviTon qvevrs – WurWels. es imis mimaniSnebelia,
ukavSirdeba zeciur Zalebs da iZens maT madlmosilebas. am sakiTx- rom isic qvevria – WurWelia. qudebis – WurWlis
Tanaa dakavSirebuli `oqros sawmisis~ da `gralis~ Tasis arsi. sarqvelis es gamosaxuleba msgavsia saqarTvelo-
adamianis suli informaciuli WurWelia, xolo adamis civi- Si aRmoCenili davaTis stelas gamosaxulebisa;
lizaciaSi misi gamovlena aris TviT adamianis sxeuli, romelic aseve msgavsia aRmosavleT saqarTveloSi, arqe-
aris sulis oTxi sawyisiT (miwa, wyali, haeri, cecxli) naTelga- ologiuri gaTxrebiT, aRmoCenil (Zv.w. XV-XII
movlena, anu im materiaSi gansxeuleba, romlis TvaliT danaxvac s.s.) qalRmerTTa Tavsaburavisa (siRnaRis muzeu-
adamis civilizaciaSia SesaZlebeli. mi). vfiqrob, qarTuli kabis Cixtikopic am az-
ax.w. 2000 wels, qarTuli anbanis genetikuri kodiT, damTavr- rovnebis gamosaxvaa.
da `]-j-jan-8000~ aso-niSnis kosmiuri periodi. dadga cecxlis qarTuli anbanis TiToeuli aso-niSnis Se-
stiqiis aTaswleuli, romelic Tavis TavSi oTxive stiqiis energi- sabamisi arsTa wrebrunvis maradiuli procesis
is aqtiurobas moicavs. maSa­­sadame, `]-j-jan-8000~ energetikulad kosmiuri suraTi aris `RmerTis beWedi~, sadac
cecxlis stiqias Seesabameba, romelsac `orsa­xa RmerTis~, `oqros asaxulia cisa da miwis da rac aris maT Soris
sawmisis~ saxiT gamosaxavdnen. – xilulis da uxilavis erTiani kosmiuri pro-
adamiani yvelaze Zvirfass, Tavis sakuTar `me~-s – `jan~-s cesi. yovelive es safuZvlad udevs msoflios
aRiqvamda rogorc sawmiss, Tavisi sulis taZars da im droisaTvis uZvelesi xalxebis miTologias. miTologia aris
qalRmerTi anaTu
yvelaze Zvirfassa da mbrwyinavs, oqros da vercxls adarebda. informacia samyaros mowyobis da masSi mimdinare
qarTveli adamianis azrovnebaSi aso-niSan `j~-sTan dakavSire- kosmiuri procesis Sesaxeb. es aris jer kidev pirvel adamianTa
bulia sityvebi `jan~-i, jan-gatexili, jan-magari, jan-mrTeli da kosmiuri codna, romelTac gaxsnili hqondaT e.w. mesame – `goniTi
sxva. e.i. adamiani `j~-`jan~ aso-niSnis Sesabamis arsTa wrebrunvis Tvali~, aRiqvamdnen da xedavdnen samyaros sxvadasxva ganzomile-
maradiuli procesis kosmiur suraTs qvecnobierad ukavSirebda sa- baSi. maT es saidumlo momaval Taobebs kodirebuli
kuTar `me~-s, sxeuls, Tavisi sulis taZars. codnis saxiT dautoves, rogorc cnobierebis Suqura,
`j~-`jan~-8000 aso-niSnis Sesabamisi arsTa wrebrunvis maradi- raTa adamianma Seimecnos Tavisi Tavi da gare samyaro,
uli procesis kosmiur suraTs, erTi SexedviT, maRali mTis, wminda daubrundes pirvelsawyiss.
giorgis xatis saxe aqvs, saxiT marcxniv. Sublze aweria mxedruli TrialeTis oqros da vercxlis saritualo Tasebi,
`j~ aso-niSani, xolo Tavze adgas asomTavruli `]~ (j) aso-niSani. maTze asaxuli gamosaxulebebi, warmoaCenen qarTvel-

192 193
Ta Soreuli winaprebis Rrma pirvelsawyis kosmogo-
niur codnas samyaros mowyobis da masSi mimdinare ko-
zogierT simboloTa kosmiuri arsi
smiuri procesebis Sesaxeb. jer kidev pirveli adamianebi, romelTac gaxsnili hqondaT
qaoss cvlis wesrigi, wesrigs – qaosi da am maradiul moZrao- e.w. mesame – `goniTi Tvali~, samyaros aRiqvamdnen rogorc erTian
baSi devs azri – winsvlis impulsi. axali samyaro, axali kosmosi organizms, dedamiwa iyo misi Semadgeneli erTi ujredi. yoveli mik-
adamianma Zvelisa da idealuris msgavsad unda moawyos. es aris sam- ro Tu makro samyaro erTi genetikuri kodiTaa agebuli. samyaros
yaros civilizaciis gza. xedavdnen da aRiqvamdnen ujredis doneze. mogzaurobdnen droSi da
sxvadasxva ganzomilebebSi. samyaros aRiqvamdnen, rogorc droTa
da ganzomilebaTa erTianobas. maTi cnobierebiT, samyaros marTavs
erTi Zala, erTi xeli, uflis yovlismomcveli energia. Tvlidnen,
rom adamiani RmerTma Tavis xatad da msgavsad Seqmna, amitom sam-
yaros Secnobas Tavisi Tavis SecnobiT iwyebdnen. yvelafers, rac
samyaroSia, sakuTar TavSi xedavdnen da aRiqvamdnen. didi iyo maTi
codna da fizikuri Tu sulieri SesaZleblobebi. am xalxma kos-
miuri codna, samyaros Sesaxeb, dagvitova sxvadasxva simboloTa
saxiT. Cemi metafizikuri TvalTaxedviT, ganvixiloT msoflioSi
cnobili da aRiarebuli ramdenime simbolo.
arwivi bibliaSi xvTis didebas da
yovlisSemZleobas ganasaxierebda, Sua sau-
kuneebSi ki – naTlisRebasa da mkvdreTiT
aRdgomas. erTTaviani an orTaviani arwivis
simbolo, garda miTologiuri sferosi,
gamoiyeneba samxedro da saxelmwifoebriv
atributikasa da heraldikaSic. jer kidev
pirvel adamianTa warmodgeniT, RmerTma sam-
yaro oTxi sawyisi stiqiisagan Seqmna (miwa,
ruseTis gerbi
wyali, haeri, cecxli). arwivi haeris stiqiis
simboluri gamoxatulebaa. aRmosavleTi xuT stiqias ganixilavs,
sadac haeris stiqia iyofa orad – xe da liToni. swored es moiaz-
reba orTaviani arwivis simbolikaSi.
namgali da uro (CaquCi) – sabWoTa simbolikidan muSaTa
klasis emblemas warmoadgens da ganasaxiarebs samecniero teqnikur
inteligencias. Cemi metafizikuri TvalTaxedviT, CaquCi da namgali

194 195
`in~ da `ian~ pirvelsawyisTa erTiani kosmiuri simbolikaSi gamoiyenes ZiriTadad gonio da fargali. masonuri
energiis simboluri gamoxatulebaa – namgali simbolikis umTavresi emblemaa gonio – samarTlianobis, marTlm-
qaluri sawyisia, xolo CaquCi (uro) – mamri sajulebis, qedmouxrelobis simbolo. Zewkvze Camokidebul gonios
sawyisi. maTi erTianoba cecxlis stiqiis en- gamosaxulebas, rogorc Zalauflebisa
ergiis simboluri gamosaxulebaa. da movaleobis erTgulebis niSans, gulze
rvaqimiani varskvlavi erT-erTi atarebda masonuri loJis magistri. aR-
yvelaze gavrcelebuli emblemaa ordenebisT- saniSnavia, rom marTi kuTxis, rogorc uc-
vis: ori erTmaneTze dadebuli oTxkuTxa var- domelobis aRqma, Cinur simbolikaSic gvx-
sabWoTa simbolo skvlavi – ori jvari, qristianul simbolos vdeba. gonio CineTis imperatoris emblema
warmoadgens. Cemi metafizikuri TvalTaxedviT, gaxldaT. gonio saqarTveloSi uZvelesi
rvaqimiani varskvlavi samyaros oTx pirvelsawyisTanaa dakavSire- simboluri gamosaxulebaa, amokveTilia
buli – 4 mdedris da 4 mamris pirvelsawyis energiaTa erTianobaa, bevr taZarze. fargali – wre kosmiuri
cecxlis stiqiis simboluri gamoxatulebaa. igi miekuTvneba uZve- wesrigisa da harmoniis simbolod iTvle-
les simbolos, romelic jer kidev Sumerebs hqondaT. saqarTvelo- ba jer kidev pirvel adamianTa droidan. masonTa simbolo
Si dmanisis stelaze gamoxatulia fargali da wre yofierebis da suliere-
rvafoTliani lotosis saxiT (uZve- bis usasrulobas ganasaxierebs. CineTSi marao (fargali) umwiklo
lesi stelebi saqarTveloSi mzis zneobis simbolo gaxlavT.
Tayvaniscemis simboloa), Tamar me- Cemi metafizikuri TvalTaxedviT, gonio – marTi kuTxe
fis ordeni rvaqimiani varskvla- mamri sawyisis Semoqmedis simboloa, xolo fargali (marao) – md-
via. rvakuTxedi xSirad gvxvdeba edri sawyisis. gonio da fargali erTad `in~ da `ian~ sawyisTa er-
taZarTa gegmarebaSi, rogorc aRor- Tiani kosmiuri energiis gamovlinebaa, orive erTad cecxlis stiq-
Zinebisa da maradiulobis simbolo. iis, kosmiuri gamTlianebuli mzis – oqros sawmisis simboluri
merve dRe axali samyaros gamoxatulebaa (naxeT aqve: `oqros sawmisi – ori mzis saidumlo~),
– `zeciuri ierusalimis da- romelic qarTuli anbanis kodiT `]-j-8000~ aso-niSnis kosmiuro-
Sumeri dmanisis stela
sawyisia~, rac `aTasi viTar- bis Sesatyvisia. es Cans kabalas codnaSic. swored amitomaa maso-
ca erTi~-s gaTvaliswinebiT, qarTuli anbanis kodiT ] nuri simbolikis am umniSvnelovanes gamosaxulebaSi SuaSi Cawer-
(j)-8000 aso-niSnis kosmiurobis Sesatyvisia. ilia `G~ (j) aso-niSani.
masonTa simbolika: masonebis uSualo winaprebi iyvnen svastika, borjRali: uZvelesi droidan miiCneva mzis
Sua saukuneebis kalatozTa amqrebi. `masoni~ inglisur enaze niSnavs simbolod. ori mbrunavi svastika (naxeT aqve: `oqros sawmisi – ori
kalatozs. droTa ganmavlobaSi isini iqcnen `uxilavi kanonis msax- mzis saidumlo~) 8 frTiani borjRalis saxes iRebs. saqarTveloSi
urTa yovlisSemZle organizaciad~, romelic aqtiuradaa Cabmuli meoTxe – cecxlis stiqias, romelic, Tavis mxriv, oTxive stiqiis
sazogadoebrivi procesebis marTvaSi dasavleT evropaSi, ruseTsa da energiis gamovlinebaa, gamosaxavdnen borjRalis saxiT (webeldis
amerikis SeerTebul StatebSi. kalatozis samuSao iaraRebidan maT bareliefi). `borjRali~ cecxlTanaa dakavSirebuli sulxan-sabas

196 197
mixedviTac. saaTis isris mimarTulebiT mbrunavi svastika mamaka- materiis – sxeulis simbolo, jer kidev pirvel adamianTa azrovne-
cur energias ganasaxierebda, piriqiT – qalurs. es emTxveva pirvel baSi aRiqmeboda, rogorc sulis materiaSi naTelgamovlenis sim-
adamianTa Sexedulebebs samyaroSi mimdinare kosmiuri procesebis boluri gamoxatuleba.
Sesaxeb, sadac mze mdedria, giambobT Cemi cxovrebidan
mTvare – mamri; egviptelebT- erTi SemTxvevis Sesaxeb, ramac
an samyaros gamosaxulebebSi damarwmuna, rom adamianis sxeuli
qali caa, romlis mkerdidan aris Tasi – WurWeli misive suli-
rZe Camoedineba da anayofi- sa. daaxloebiT 25 wlis win CemTan
erebs miwas, romelzedac wevs stumrad imyofeboda sami axal-
daviTis varskvlavi
mamakaci. dedamiwis gulSi gazrda. vsaubrobdiT sxvadasxva
borjRali germaneli nacistebis simbolo
Sinagani energia saaTis isris sakiTxze. uceb, saubris dros, SemaCeres da mTxoves gadmomeca si-
mimarTulebiT brunavs, xolo dedamiwis gareT zodiaqoTa energia tyvierad Tu ras vgrZnobdi. SevaCere saubari da davukvirdi Cems
brunavs saaTis isris sawinaaRmdego mimarTulebiT, rac kargadaa SegrZnebas, vecade gadmomeca da gameziarebina maTTvis Cemi Seg-
asaxuli egviptis da aRmosavleTis qveynebis xalxTa uZveles kos- rZnebebi: vgrZnobdi, Tavze medga Zabrismagvari didi mbrunavi konu-
mogoniur cnobierebaSi. si, vgrZnobdi, Zabris bolo Semosuli iyo Cems tvinSi da masSi spi-
miTologiur samyaroSi svastikas sruliad gansxvavebuli ralurad moZraobda raRac siTxe Tu energia. Sexebis wertilidan
xvTaebani da gmirebi daepatronnen. svastikas neoliTis xanis gamo- Cems sxeulSi Semodioda siTxismagvari uxilavi energia, romlis
qvabulebSi naxulobdnen. svastika gvxvdeba katakombebSi, tibetSi SegrZneba wylis Sxapis – morbenali wylis wveTebis miRebismagvari
da yvela im qveyanaSi, sadac budizmma SeaRwia. svastikis gamosax- iyo. amave dros naTlad vgrZnobdi, rogor ivseboda Cemi sxeuli
ulebebi aRmoCenilia kavkasiaSi, Sua aziaSi, amerikaSi, ruseTSi, zeda konusis qveda wverodan Semosuli siTxiT, romelic ukve Cems
germaniaSi. sxeulSi qmnida qveda konuss wveroTi zemoT. qveda konusis simaRle,
Cems `gamocxadebebSi~ arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi siTxis SevsebasTan erTad, izrdeboda simaRleSi zemodan qvemoT, e.i.
mamaRmerTs maRali mTis saxe aqvs, romelsac horizontalur mdgo- Sevsebis sibrtye TandaTan gadaadgildeboda zemodan qvemoT, rac
ewinaaRmdegeba fizikis kanons: Tu WurWelSi siTxes zemodan Cavasx-
mareobaSi Tavze adgas asomTavruli `]~ aso-niSani, energetiku-
amT, igi Cava fskerze da Sevsebis sibrtye TandaTan aiwevs zemoT.
lia, mbrunavia da Rebulobs svastikis saxes. tibetis wminda mTis
Sevsebis sibrtyis zeda da qveda nawilebSi moqceuli Cemi sxeulis
– kailasis (Sambalas) Tavze periodulad gamoisaxeba saaTis isris
nawilebs Soris iseTi gansxvaveba iyo, rogoric dRe da Rame, es iyo
mimarTulebis svastika. igi kosmiuri niSania, mas bevri didi moaz-
carieli da savse WurWlis SegrZneba. naTlad vgrZnobdi, rom Cemi
rovne ikvlevda. tibetis mkvlevarTa azriT, svastika samyaros gu-
sxeuli, rogorc WurWelSi Semosuli siTxiT – energiiT ivseboda
lia, RmerTis simboloa.
ara qvemodan zemoT, aramed Sevsebis sibrtye gadaadgildeboda ze-
daviTis varskvlavi – solomonis varskvlavi – ebrael-
modan qvemoT. es siTxe ar avsebda Cems kidurebs, rac Zalian mniS-
Ta religiuri simbolo. dRes daviTis varskvlavad wodebuli erT-
vnelovania. am sisavsis SegrZneba dResac maqvs.
maneTSi SeWrili ori samkuTxedi, romelTagan zeda-wveroTi qvemoT
bolos vkiTxe axalgazrdebs, Tu ras xedavdnen isini Cems
adamianis sulieri samyaros simboloa, xolo qveda-wveroTi zemoT Tavze. maT aRmiweres Tu rogor Semodioda CemSi mamakacis `silu-
198 199
eti~ xelSi gadaSlili wigniT. amisa, isini iq eZebdnen saidumlo codnas. ger-
msoflios xalxTa miTologiiT, `Tasi~ (WurWeli) aris sam- manelebma iq aRmoaCines runebis gamosaxule-
yaros sivrciTi `mikromodeli~, romelSic xorcieldeba xvTae- bebi – bibliuri kabalas daSifruli codna
brivi substanciis gardmovlena. am sakraluri WurWlis mflobeli samyaros genetikuri kodis Sesaxeb.
Tavadac ukavSirdeba zeciur Zalebs da iZens maTs madlmosilebas. zemoT moyvanili da ganxiluli sim-
am sakiTxs ukavSirdeba `oqros sawmisis~ da `gralis Tasis~ arsi. boluri gamosaxulebebiT dedamiwis pirvel-
maSasadame, CemSi warmoiqmna ori konusi, erTmaneTTan wveroe- ma adamianebma dagvitoves saidumlo codna
biT – e.w. Savi xvreliT dakavSirebuli. maTgan zeda konusi gamox- samyaroSi mimdinare kosmiuri procesebisa da
atavs sulis gardasxeulebas qveda konusSi – sxeulSi, rogorc movlenebis Sesaxeb. Tavis droze es gamosax-
Sambalas simbolo
samyaroSi. adamianis sxeuli gadmobrunebuli `WurWelia~. zeda da ulebebi mxolod saritualo daniSnulebiT
qveda konusebi, materiisa da sulis kavSirs gamoxataven. e.w. da- gamoiyeneboda. mogvianebiT es simboloebi gamoiyenes, gaiTavises
viTis jvari erTmaneTSi Sesuli ori energetikuli samkuTxedia, da maTi energia sulier `winamZRolad~, anu saxelmwifoTa sxva-
romelic eqvsqimian varskvlavad ixateba da uZvelesi droidan su- dasxva religiur Tu sazogadoebriv mimdinareobaTa simboloebad
lisa da materiis kavSirs gamoxatavda; igi cisa da miwis `SeuRleb- aRiares. bevri maTgani am simboloebs sxvebze Zalauflebis mosa-
is~ niSania; materia `naTelgamovlenili~, anu gansxeulebuli in- poveblad iyenebda.
formaciaa. arqeologiuri masalebis mosapoveblad mecnierebs xSir-
zemoT aRniSnuli metafizikuri gamoc­xadeba naTels hfens ad uwevT sxvadasxva samarxis gaTxra. amiT adamianebi arRveven
uZveles qurumTa xedvas samyaros kidev erTi saidumlos Sesaxeb, micvalebulis simSvides, arTmeven maT im nivTebs, romelTa daniS-
rom suli – informacia materiaSi gardaisaxeba – naTelgamov- nulebaa, moemsaxuros gardacvlils saiqios samyofelSi. maT Zv-
lindeba da amis simboluri gamosaxulebaa eqvsqimiani varskvlavi, lebs xSirad udierad eqcevian da ramdenime samarxidan amoRebul
rom­elic mogvianebiT ebraelma xalxma Tavis saxelmwifoebriv da Zvlebs erT ormoSi yrian. xSir SemTxvevaSi ar ician, vis saflavs
religiur simbolod gamoacxada. Txrian – anadgureben; ras moimoqmedebs micvalebuli yovelive
Sambalas – kailasis simboluri gamosaxuleba – amis Semdeg, CvenTvis es procesi ucnobi da Seuswavlelia. iqneb
mandala. Sambala is jadosnuri qveyanaa, romelsac yvela droSi uflis TvalSi es yovlad miutevebeli saqcielia?! vin Seiswavla
eZebdnen rogorc wmindanebi, ise damnaSaveebi, specialistebi da es sakiTxi, vinme dafiqrda amaze?! iqneb esa Tu is micvalebuli im
diletantebi. umetes SemTxvevaSi es Ziebani tragikulad mTavrde- periodis raime udidesi infeqciuri daavadebis msxverplia. Sesa-
boda – mkvlevarebi sruliad auxsnel viTarebaSi ugzo-ukvlod Zlebelia, samarxis gaxsnis dros es baqteriebi jer isev cocxali
ikargebodnen, zogs iqve klavs, zogs iqve aberebs da sicocxles us- iyos. am yvelafrisagan arqeologebi ar arian daculi. SesaZlebe-
wrafebs, masTan miaxloebisas adamianTa azrovneba icvleba da bevri lia, es baqteriebi xalxis did masaze gavrceldes. Cemi azriT, am
maTgani sul sxva adamiani xdeba. yvelaferi es SemTxveviTi ar aris. sakiTxs seriozuli midgoma da Seswavla sWirdeba.
bevri Zlieri saxelmwifos mmarTveli cdilobda xelSi Caegdo ti- samarxis gaxsnis SemTxvevaSi rogor moqmedebs gaborote-
betis kailasis (Sambalas) teritoria. maTi azriT, am Zlieri ener- buli da gabrazebuli suli?! am sakiTxTan dakavSirebiT sakmari-
getikuli teritoriis xelSi CagdebiT miecemodaT iseTi xvTiuri sia gavixsenoT Temur lengis samarxis gaxsnis istoria, rasTanac
Zala, rom gaxdebodnen msoflios batonebi da mmarTvelebi. garda dakavSirebulia II msoflio omi sabWoTa kavSirsa da germanias

200 201
Soris. gavixsenoT Tundac exnatonis samarxis gaxsna, romelsac
erTis garda sul mokle xanSi yvela monawile emsxverpla. aseT samyaros oTxi sawyisi – miwa, wyali, haeri,
sakiTxebTan mimarTebaSi sifrTxilea saWiro. cecxli. sfinqsis fenomeni saqarTveloSi
SegaxsenebT berZenTa miTs oqros sawmisis Sesaxeb: roca iaz-
onma Tavis mamas Cautana oqros sawmisis cxvris tyavi, man igi Tavze dedamiwaze mcxovrebi yvela xalxis mier samyaros aRqma uZve-
Camoicva – Tavze daidga, oqros cxvris tyavi maSinve gaSavda. lesi droidan dRemde erTnairia, erTnairia miTologiuri siu-
Seusabamobis fenomens adgili aqvs adamianis cxovrebaSi. Jetebi, maTi damokidebuleba samyarosadmi asaxulia maT rwmena-
harmoniuli garemo energiis Sesaqmnelad unda moxdes energiaTa warmodgenebSi, religiur ritualebSi; maTi cxovrebis wesi xilul
SerCeva. Sesabamisobis principiT unda xdebodes nivTebis, gare- da uxilav samyaroTa TanaarsebobiT ganisazRvreboda.
mos, megobrebis, sacxovrebeli qalaqis, binebis Tu dasasvenebeli dReisaTvis saqarTveloSi fragmentuladaa moRweuli uZve-
adgilis, meuRlisa da TiTqmis yvelas da yvelafris SerCeva. Cemi
lesi kosmogoniuri codna. vcdilob, Sevavso igi sxva uZvelesi
metafizikuri Tvisebebi saSualebas maZlevs, davinaxo yvela zemoT
kulturis da civilizaciis xalxTa miTologiuri, eTnografiuli,
CamoTvlilis energia dadebiTia Tu uaryofiTi. ori uaryofiTis
arqeologiuri, istoriuli da sxva masalebidan.
SeerTebiT dadebiTi energia miiReba, mesame uaryofiTis damatebiT,
msoflios Zveli civili-
isev uaryofiTad gardaiqmneba. vfiqrob, maTematikis im kanonzom-
zaciis yvela xalxma icoda,
ierebaSi, roca wyvili uaryofiTi ricxvis gamravleba an gayofa
rom samyaroSi pirvelqmnili
gvaZlevs dadebiT ricxvs, xolo kenti uaryofiTi ricxvis gam-
xvTaebrivi suli TiToeul
ravleba gvaZlevs uaryofiT ricxvs, moiazreba bunebis `uxilavi~
ujredSi oTxi sawyisiT –
kanoni, romelic samyaroSi yvelaze da yvelaferze vrceldeba.
miwa, wyali, haeri, cecxlis
zemoT aRniSnulis gaTvaliswinebiT, imas, rac aris saritua-
lo daniSnulebis, yvela ar unda Seexos, yvelam ar unda naxos, anu sameulTa 64 kombinaciiT – 64
alJiris gamoqvabulis kedlis naxati
yvelas xelSesaxebi ar unda gaxdes. sxvadasxva simbolikis tareba nukleinis mJavaTi gamovlin-
– jvari, daviTis varskvlavi, svastika da sxva, didi pasuxismge- deba, rac pirdapir aisaxeba bibliuri kabalas codnaSi – qarTul
blobaa, isini gansakuTrebuli energiis matarebelia, dakavSire- anbanSi, romelic samyaros genetikuri kodia. es sakiTxi, qarT-
bulia xvTiur energiasTan da maT mflobel adamianebs velTa miTologiiT, 64 xvTisSvilSi da Cinuri kabalas – iZinis
am simboloTa Sesabamisi da masTan harmoniaSi mosuli `cvalebadobaTa wignis~ 64 heqsagramaSi aisaxeba. msoflios xalx-
Sida samyaro unda hqondeT. winaaRmdeg SemTxvevaSi, am sim- ebi samyaros oTx sawyiss sxvadasxva simbolikiT gamosaxavdnen:
bolikis matarebeli xalxi daisjeba, ganadgurdeba, aRigveba piri- miwa – lomi, ZaRli, mgeli; wyali – xari, Cvili xbo, iremi; haeri
sagan miwisa, rac araerTxel daadastura istoriam. – TeTri mTis qori, arwivi, orbi; cecxli – qali.
wminda adgilebTan, sagnebTan Tu simboloebTan alJirSi erT-erTi kldis gamoqvabulis kedlis naxatze (Zv.w.
sufTa guliT da gonebiT unda mixvide, yovelgvari wi- 9000-6500ww.) samyaros oTxi sawyisi Semdegnairadaa gamosaxuli:
naswari miznebisa da survilebis gareSe. aseT sakiTx- miwa – kata (ZaRli – lomi), wyali – xari, haeri – frinveli, cecx-
ebTan urTierTobisas TiToeul adamians seriozuli li – qali da mamakaci, romlebsac erTmaneTTan didi gveli – fa-
dafiqreba marTebs. losi akavSirebT, qalis aweuli xelebidan – idayvebidan gamosuli

202 203
sxivebi migvaniSnebs, rom igi mzes – cecxls ganasaxierebs. II RmerTkaci SumerTa `sin~-i da qarTvelTa `buqna baaduria~
samyaros oTxi sawyisia asaxuli qarTvelTa brinjaos sar- (Cabuqnuli) – naTlobis embazSi naxevrad wyalSia da gamosaxulia
tyelze samTavrodan (Zv.w. IX-VIss.) – iremi, gveli, bati, adamiani, mxolod wels zemoT; Subnuri maTraxiT xelSi, Tavze qalRmerTi
romelsac xelSi mze-varskvlavi-lampari uWiravs. inana adgas angelozis saxiT, erT mxares – mxarze iremi, igive `Cvi-
Tqvens winaSea Sumer – li xbo~ aqvs gamosaxuli, xolo meoreze – xe. igi `wylis~ stiqiis
aqadis qvis beWedi (Zv. w. 3400 gacxadebaa, Tevzis zodiaqos dasawyisSia da maSasadame, Seesabameba
w.), sadac Sumerebma asaxes da ax. w. 0 wels; es ki `qarT adams aqaT~ 6000 welia, xolo qarTuli
dagvitoves winaswarmetyvele- anbaniT, `x-xan – 6000~ aso-niSnis energetikis gamomxatvelia, rac
ba, Tu ra unda momxdariyo migvaniSnebs, rom igi drois mbrZanebelia.
samyaroSi bolo 4000 wlis III RmerTkaci `Tergvaulia~, mxrebze bade aqvs mosxmuli,
brinjaos sartyeli samTavrodan. detali
manZilze – Zv. w. 2000 wli- xelSi frTebgaSlili TeTri mTis qoriT; igi `haeris~ stiqiis
dan ax. w. 2000 wlamde. bibliuri kabalas codna samyaros droSi gacxadebaa, Tevzis zodiaqos SuaSia da Seesabameba ax. w. 1000 weli,
cvalebadobas asaxavs da es sakiTxi arc qarTvelTaTvis iyo ucxo. es ki, `qarT adams aqaT~ 7000 welia, xolo qarTuli anbaniT, `Ã-
amaze migvaniSnebs giorgi merCules (X s,) Semdegi sityvebi: ` ... xar-7000~ aso-niSnis energetikis Semcvelia.
qarTuliTa eniTa Jami Seiwrvis ...~. maSasadame, samyaroSi dro – IV RmerTkaci dobiliani `iaxsaria~ – orsaxa ianusi, erTi saxe
Jami qarTuli anbanis aso-niSnebis mixedviT `miedineba~. am suraTze kacisa aqvs, meore – qalis; igi `ca – cecxlis~ stiqiis gacxa-
debaa da qarTul ikonografiaSi borjRalis simboloTi aisaxeba
(webeldis bareliefi). qarTvel mTis xalxTa miTologiiT, unda
moxdes ori naxevarRmerTis – ori naxevarmzis – giorgi naRvarmS-
venieris, romelic gacxadebulia 64 xvTisSvilSi da misi dobilis
– `samZivaris~ SeerTeba, gamTlianeba. es kosmiuri procesi qvis
beWedze Tevzis zodiaqos bolos gamosaxul IV orsaxa RmerTSia
asaxuli da droSi Seesabameba ax. w. 2000 wels. es ki `qarT adams
aqaT~ 8000 welia, xolo qarTuli anbaniT, `j-jan-8000~ aso-niS-
nis energetikas Seicavs. amas ukavSirdeba `oqros sawmisis~ Tema.
Sumeri (Zv.w. 3400w.)
vfiqrob, swored es aris dedamiwaze polusebis dnobis mizezi.
asaxulia dro-Jamis `mdinare~. SumerTa qvis beWedze asaxuli kos- Sumer-aqadis qvis beWedze gamosaxuli winaswarmetyvelebaa
miuri procesi yvela niSniT emTxveva qarTvelTa `kopala... iaxsa- gaazrebuli iovane-zosimes `qebaÁ~-s teqstSic, sadac laparakia
ris~ miTSi asaxul xvTisSvilTa kosmiurobas: `4 dReze~, `4 dRis mkvdarze~, `4 aTas maragze~. es ki niSnavs imas,
I RmerTkaci `kopalaa~ – monadire mSvildisriT, moipova lomi; rom `qebaჲ”-s teqstSi aRniSnuli qarTuli anbanis kosmiuri said-
igi `miwis~ stiqiis gacxadebaa. droSi Seesabameba Zv.w. 1000 weli. umlos sakiTxi zogadsakacobrio mniSvnelobisaa da mxolod qarT-
es ki `qarT adams aqaT~ 5000 welia, xolo qarTuli anbaniT, `W- vel xalxs ar exeba.
War-5000~ aso-niSnis kosmiuri energetikis Semcvelia. zemoT moyvanili msjeloba kidev erTi dasturia imisa, rom

204 205
qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia da `qarTuliTa eniTa oTx maxarebels daukavSires: markozs – lomi, lukas – xbo, ioanes
Jami Seiwirvis~. – arwivi, maTes adamiani (qali), xolo qristes Tormeti mociquli
Sumerebis qvis beWedze meore RmerTkaci, yvela masze asaxuli – Tormet zodiaqos.
miniSnebiT, qristea: gamosaxulia Tevzis zodiaqos dasawyisSi, anu rogor gamosaxavdnen sfinqss
axali welTaRricxvis dasawyisSi, gamosaxulia wels zemoT, nax- – samyaros oTx sawyiss saqarT-
evrad wyalSia, naTlobis embazSi da aqedan gamomdinare, igi `wy- veloSi?
lis~ stiqiis gacxadebaa, gulze hkidia didi jvari, misi Tanmxlebi samyaros oTxi sawyisi qarT-
cxovelia iremi – `Cvili xbo~, romelsac maRali rqebi aqvs, Tavze velTa kosmogoniuri cnobierebi-
suliwmindis angelozi adgas. miTologiurad igi aris `sin~, misi sTvis ucxo ar iyo da es maTs mi-
saxelebia `30~ da `savse mTvare~ (vercxli), misi qalaqia `uri~ TologiaSic aisaxa: kopala miwis
(boseli). amavdroulad, igi aris qarTvelTa `buqna baaduri~ – stiqiis gacxadebaa, buqna baaduri
giza. sfinqsis qandakeba Zv.w. 2500 w.
badri, anu `savse mTvare~; misi salocavi `sane~-s mTazea, Tanmx- (`wylis beri~) wylis stiqiisa,
lebi cxovelia iremi. uZveles xalxTa rwmena-warmodgenebiT, aseve Tergvauli – haeris stiqiis, xolo dobiliani iaxsari – cecxlis
qarTul kulturaSic, kosmiuri irmis Temas mniSvnelovani adgili stiqiis. es sakiTxi kargad Cans SumerTa qvis beWedze.
uWiravs. (naxeT aqve: `qristianoba – marTlmadidebloba kacobrio- qarTvelTa warmarTuli azrovneba, samyaros oTxi sawyisis
bis maradiuli da sayovelTao religiaa~). Sesaxeb, asaxulia istoriul da arqeologiur Zeglebze. bagratis
Sumer – aqadis qvis beWedi, qristes gamosaxulebiT (Zv. w. 3400 taZris svetisTavis bareliefi warmoaCens samyaros oTx sawyiss,
w.), vfiqrob, jer-jerobiT erTaderTia msoflioSi da mtkicebule- romelzec gamosaxuli `Cvili xbo~ fizikurad zustad isea asaxu-
baa imisa, rom Sumerebma jer kidev 5400 wlis win iwinas-
warmetyveles qristes mosvlis dro da es asaxes qvis be-
Wedze. am saidumlos aRqma hqonda msoflios yvela uZveles xalxs
da maT Soris qarTvelTa uSores winaprebsac.
samyaros oTxi sawyisis gacxadebaa sfinqsi. cecxlis
stiqias, romelic aris oTxive stiqiis energetikuli gamovlineba,
msoflios uZvelesi xalxi sfinqsis saxiT gamosaxavda: TaTebi aqvs
lomis, mxrebi – xaris, frTebi – arwivis, saxe da mkerdi ki – qa-
lis. miTologia sfinqss Semdegnairad axasiaTebs: egviptelebi mas
`moelvares~, nebs – ufals uwodebdnen; igi mzis RmerTs amon-ras
bagratis taZris svetis Tavi
gamoxatavda, qalis TaviTa da mkerdiT ki – qalRmerT izidas. sfin-
qss zurgze zogjer WurWeli adgas, rac mianiSnebs imaze, rom sfin- li, rogorc zemoT ganxilul Sumerebis qvis beWedze: orives erTi
qsi samyaros oTxi sawyisiT Seqmnili WurWelia – materialuri rqa zemoaRmarTuli, xolo meore – moxrili aqvs, isevea gamosax-
sxeulia, romelSic sulia Sesuli, anu `sulis saxlia~. uli fexebis mdebareobac; yvelaze mniSvnelovani is aris, rom
mogvianebiT qristianebma samyaros oTxi sawyisis simboloebi qarTvelebi `Cvili xbos~ saxes qalis saxiT gamosaxavdnen – amas

206 207
mowmobs bagratis taZris svetis Tavi. webeldis bareliefze sam- kodis spiralebs, anu TiToeuli mikro
yaros oTxi sawyisi Semdegnairadaa asaxuli: miwa – ZaRli, wyali Tu makro samyarosTvis bedisweris `da-
– iremi, haeri – mtredi an qori, cecxli – borjRali (mzis sim- fas~, pirdapir ukavSirdeba qarTvelTa
bolo), rac mzis iSviaTi simboluri gamosaxulebaa. 64 xvTisSvils, romlebic arian sam-
maSasadame, samyaros oTxi yaros ZiriTadi Semoqmedni da erTis –
pirvelsawyisis arsi, rom- gamTlianebuli pirvelsawyisis 64 gam-
lis simboluri gamosaxvaa ovlineba.
CitisTaviani sfinqsi
sfinqsi, qarTvelTaTvis imisTvis, rom SevimecnoT metafizi-
(Tbilisis samxatvro akademia)
od­i­Tganve cnobili iyo. kuri samyaro, dReisTvis aqtualuri
zemoT ganxiluli masala ki­ kvanturi fizika, nanoteqnologiebi, pirvel rigSi, aucilebelia,
dev erTi mtkicebulebaa imisa, miTologiuri kosmiuri procesebi davukavSiroT realur materi-
rom msoflios yvela uZvelesi alur cxovrebas, SevimecnoT metafizikuri oTxi pirvelsawyisi
xalxis mier samyaros aRqma erT- (miwa, wyali, haeri, cecxli) – sfinqsis fenomenis namdvili arsi,
nairia. saWiro da aucilebelia am rac aris samyaros Secnobis safuZveli.
paralelebis moZieba.
webeldis bareliefis fragmenti ase Rrmaa qarTvelTa Soreu-
li winaprebis kosmiuri azrovneba,
romelic paralelia msoflios uZvelesi civilizaciis xalxTa
rwmena-warmodgenebisa samyaros Sesaxeb, rac qarTvelTa genetikur
pirvelsawyisobaze migvaniSnebs.
dRes mecniereba da moazrovne
sazogadoeba `oTx sawyiss~ pirda-
piri gagebiT uyurebs: miwa aris
miwa, wyali – wyali, haeri – haeri,
cecxli ki – cecxli. es ar aris
pirvelsawyisi. am sakiTxis namdvi-
li arsi dReisaTvis ucnobia. amis
dasturia am wignSi ganxiluli
sveticxoveli
sakiTxebi.
sinamdvileSi, `oTxi sawyisi~ (miwa, wyali, haeri,
cecxli) maTi pirvelsawyisi metafizikuri gamov-
linebiT moiazreba, rac dRes moazrovne sazogadoe-
bisTvis ucnobia. `oTxi sawyisi~, romelic qmnis genetikuri

208 209
vin aris mijaWvuli amirani?! mniSvnelovani da me unda warmomeCina es sakiTxi.
ramdenjerme mqonda im gamosaxulebis gamocxadeba, rac ixila
1987 wlis ianvarSi CemTan movida megobari qali, romelmac mi- giorgim. SevadareT Cveni xilvebi da davrwmundiT, rom es iyo erTi
ambo Tavisi Svilis, 15 wlis giorgis Sesaxeb: `igi ori Tvis win da igive.
gaxda avad, hqonda maRali sicxe, oTaxSi marto iwva. ucbad dainaxa, am periodSi movxvdi mxatvar koba gurulis saxelosnoSi. am
rom oTaxs Weris nacvlad ca hqonda, saidanac Camofrinda frTe- dros damewyo gamocxadeba. Cems Tvalwin aRimarTa giorgis na-
biani kaci, romelmac Tavze xeli daado da ise, rogorc mRvdle- naxi gamosaxuleba, saidanac mkafiod gamoixata da gamocalkevda
bi laparakoben wirvis dros – gabmuli toniT uTxra: `mcirea TeTr cxenze mjdomi wminda giorgis xatis gamosaxuleba. gulze
avadmyofoba Seni Svilo Cemo, Sen Cemi mosaxele xar~. xelSi raRac ekida didi jvari. mxedris fexebTan iyo eSvebiani spilosTaviani
Caudo, Semdeg afrinda. bavSvs moesma angelozTa galoba: `dide- didi Tevz-gveli. mxedars Tavze horizontalur sibrtyeSi adgas
ba mTavarangeloz giorgis, romelic aRsdga da gamefda~. giorgi asomTavruli `]~ (j) aso-niSani, romelic energetikulia, mbruna-
gamoarkvia oTaxSi Semosulma dedam, bavSvs sicxe aRar hqonda. gao- via da Rebulobs svastikis formas, xolo Sublze aweria mxedruli
cebulma uambo dedas yvelaferi. gansakuTrebiT dainteresdnen xe- `j~ aso-niSani. xilvis momentSi TviTon xati im impulsebis saSu-
liT, romelzedac mkafiod Canda raRac gamosaxuleba da TiTqmis alebiT melaparakeboda, rac zemoT aRvniSne. me vixile kabalas bib-
ori kviris ganmavlobaSi ar gamqrala~. liuri kodiT `]-j-8000~ aso-niSnis kosmiuri procesis Sesabamisi
giorgis dedas vTxove, SeZlebisdagvarad daexata misi Svilis RmerTis beWedi – arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi.
xelze aRniSnuli gamosaxuleba da Cemda gasaocrad, daxata `in~ da aqedan daiwyo Cemi kvleva, Tu ra aris wminda giorgis – TeTri
`ian~-is wreSi Caxatuli ori Tevzis cnobili gamosaxuleba. Cinur giorgis xati da romeli periodidan momdinareobs qarTvelTa Tay-
da saerTod, aRmosavlur filosofiaSi igi aris `arsTa wrebrunvis vaniscema TeTr cxenze mjdomi RmerTis mimarT. kvlevam daadgina,
maradiuli kosmiuri procesis gamomxatveli~. rom TeTr cxenze mjdom RmerTs aRiqvamdnen da Tayvans scemdnen ara
am droisTvis ukve sakmao gamocdileba mxolod qarTvelebi, aramed msoflios sxva xalxebic da es kvali
mqonda metafizikur-bioenergetikul sakiTx- Soreuli aTaswleulebidan modis.
ebSi. Cemi mkurnalobis meTodebi damyarebu- mixail vadbolski, qarTvelTa warmarTobisdroindeli sim-
lia ZiriTadad ara bioeleqtronuli velis bolikis Seswavlisas, aRniSnavs, rom `cxeni, rogorc mzis kultis
moqmedebaze, aramed informaciis miRebasa da elementi, ukavSirdeba warmodgenas cis Sesaxeb, zogjer is gaer-
gacemaze. vRebulob morzes anbanis msgavs im- Tianebulia adamianTan erT kompoziciaSi~.
pulsebs, romelic informaciis matarebelia, miTologiis enciklopediis mixedviT, aRmosavleTis uZvelesi
Cems gonebriv aparatSi gadamuSavdeba in- xalxebis cxenze mjdomi RmerTi – `tengri~, romelic ganagebs ada-
in da iani mianTa bedisweras, Sedarebulia casTan da cxovrobs 33 samefoSi,
formaciis saxiT da xdeba misi gacnobiereba.
SeveCvie, mimeRo informacia adamianis organizmidan, rogorc mik- rac qarTuli anbanis mxedrul 33 aso-niSans ukavSirdeba. misi erT-
rokosmidan. aseve vRebulob informacias kosmosidan – makrokos- erTi saxelia `darxan gujir tengri-RmerTi mWedeli~. mas uwode-
midan. ben agreTve `tengri-xan~-s, rac mianiSnebs imaze, rom is aris drois
kosmosidan miviRe informacia, rom giorgis xilva iyo Zalian gamgebeli – mefe; gavixsenoT qarTuli gamoTqma: `droni mefoben da

210 211
ara mefeni~. sityva `tibeti~ warmoqmnilia `tengri~-dan. yvela Zvel taZarzea, qriatianul ritualebSi sagrZnoblad didia
yvelasaTvis cnobilia tibetis wminda adgilebis udidesi warmarTuli religiis ritualis kvali.
mniSvneloba, romlis saxeli dakavSirebuli yofila cxenze mj- yvela uZvelesi xalxis religia arsTa wrebrunvis maradiu-
dom RmerTTan, casTan. centraluri amerikis Zveli tomebi Tayvans li procesis kosmiuri suraTidan gamomdinareobs. dabadebaTa da
scemdnen `adamian-cxensa da saSinel urCxuls~, Tumca maT cxeni cvalebadobaTa maradiuli kosmiuri procesis suraTs, erTi Sexed-
TvaliT ar enaxaT. viT, wminda giorgis xatis saxe aqvs. amave
qarTvelTa Soreuli winaprebi jer kidev ritualuri culis dros, erTianobaSi aqvs maRali mTis saxe.
pirze gamosaxavdnen mxedars, romelic asaxva iyo miTologiur-ko- mTis wvero warmoadgens marjvniv mibrunebul
smiuri samyarosi. adamianis Tavs, TeTri wveriT, marjvena xel-
jer kidev I saukuneSi strabonma, saqarTveloSi mogzaurobis Si uWiravs anTebuli lampari, gulze hkidia
dros, aRwera TeTri giorgis religiuri dResaswauli kaxeTSi. didi jvari. mTis mTel simaRleze – gamo-
didi ivane javaxiSvili `qarTveli eris istoria~-Si wers: qvabulSi fexmorTxmiT – budas pozaSi zis
`sakvirveli msgavsebaa! cxrametma saukunem ganvlo mas Semdeg, adamiani. mis marcxniv, mTis mTel simaRleze
Sumeri Zv. w 5000 w.
rac strabonma pirvelma aRwera mTvaris dResaswauli. qarTvelma aris kibe, romlis TiToeuli safexuri iqm-
xalxma jer cecxlTayvanismcemloba miiRo, Semdeg qristianoba. am neba gvelebiT. safexurebze adian micvalebulebi, sadac xdeba maTi
orma religiam xangrZlivi, Zlieri gavlena iqonia Cvens erovnul `daxarisxeba~ da gamweseba gogirdis tbisken an sicocxlis xisken.
azrovnebasa da zne-Cveulebebze, magram mainc ase saucxood aris Se- sicocxlis xe mdebareobs mTis sapirispiro mxares. maT Soris, qve-
monaxuli uZvelesi sarwmunoebis kvali. qarTveli xalxis azrovne- moT, moTavsebulia gogirdis da cecxlis tba, romlis irgvlivac
baSi `wminda giorgis~ Zveli, warmarTobis droindeli qarTvelebis gawolilia eqvseSviani spilosTaviani urCxuli. kibeze daxarisx-
mTavari RvTaebis, mTvaris adgili ukavia... TeTri giorgis xatobis ebul adamianTa sulebi qmnian `mdinares~, romelic miedineba si-
Cveuleba mTvaris Zveli, warmarTobis droindeli dResaswaulis cocxlis xisken, aqedan ki RmerTTa samyofelisken, romelic mde-
naSTia~. bareobs wminda mTis aRmosavleTiT. aq xdeba TiToeuli sulis xe-
msoflios xalxTa miTologiaSi aisaxeba samyaroSi mimdinare laxali wardgineba RmerTebis winaSe, xelaxali dabruneba miwier
kosmiuri procesebi. cxovrebaSi da a.S. es qmnis wrebrunvis kosmiur process.
mTlianad samyaroSi, Cvens planetazec da TviT CvenSic, erTi Tqveni yuradReba minda SevaCero mTis mTel simaRleze gamo-
da igive kanonebi da kosmiuri procesebi moqmedeben. samyaro er- qvabulSi fexmorTxmiT, budas pozaSi mjdomi giganturi adamianis
Tiani cocxali organizmia, cocxalia masSi yvela da yvelaferi, gamosaxulebaze, romlis Tavi erTdroulad aris mTis wveroze
romelTac SeuZliaT informaciis miReba, Senaxva, gacema. gamosaxuli adamianis guli, romelsac marcxnidan mokle maxvili
mecnier a. maxaraZis azriT: `miTologia sxva araferia, Tu ara aqvs gayrili. igi aris mTavari mosamarTle da warmoadgens arsTa
warmarToba~. igi aRniSavs, rom `warmarTobis winaaRmdeg mebrZo- wrebrunvis kosmiuri procesis centralur figuras. miRebuli
li religiebi, Tavis mxriv, TviTon sakmaod marjved iyeneben war- kosmiuri informaciiT, igi aris `mijaWvuli amirani~, romelsac
marTul kulturas~. saqarTveloSi warmarTuli periodis Zeglebis xelSi SroSani ukavia.
qvebi CaaSenes qristianuli taZrebis kedlebSi. amis kvali TiTqmis sainteresoa, rogor aisaxeboda es gamosaxuleba uZveles

212 213
xalxTa filosofiaSi, miTologiasa da xelovnebaSi. rac bolomde ver gaacnobieres da Taviseburad gadaakeTes. magram
mijaWvuli amirani, igive SumerTa gilgameSi, berZnul miTs mainc SeunarCunes promeTes adamianebTan kavSiris
`qvesknelis samefos~ mosamarTlea. mTavari arsi – `man adamianebs cecxli moutana~, anu kacobrioba
CineTSi, brinjaos WurWlebze na- miiyvana cecxlis stiqiis aTaswleulTan.
povn simbolur niSnebs Soris sagangebo T. yauxCiSvils wignSi – `berZeni mwerlebi saqarTvelos Ses-
yuradRebas imsaxurebs tao-tes stili- axeb~, moyvanili aqvs berZeni filosofos – beletristis lukianes
zeburi niRabi. esaa devisa Tu fantasti- (I saukune) nawyvetebi Txzulebebidan. moviyvan erT adgils, sadac
kuri zrapruli arsebis Tavi, gadmokark- hefesto eubneba hermess promeTes Sesaxeb: `SevaTvalieroT, hermes,
luli didi TvalebiT. igi gansakuTrebiT eg unda jvars vacvaT, miwasTan arc Tu mTlad dabla, rom ar daex-
xSirad gvxvdeba inis epoqis xelovnebis maron mas mis mierve Seqmnili adamianebi, arc mTlad mwvervalTan,
nimuSebze, sadac mas, rogorc wesi, cen- radgan mas qvemoT myofebi ver dainaxaven, aramed Tu ginda sadme
traluri adgili ukavia. SuaSi vacvaT jvars, ufskrulis Tavze, orTave xelgaSlili am
cnobilia, rom berZnebis `promeTe~ kldidan mis mopirdapiremde~.
da qarTvelebis `mijaWvuli amirani~ arsTa wrebrunvis maradiuli procesis suraTi sakmaod kar-
erTi da igive miTiuri pirovnebaa. igi gadaa gadmocemuli qarTvelTa miTsa da zRaparSi amiranis Sesaxeb.
mijaWvulia kavkasionis qedis erT-erT ivane javaxiSvili Tavis gamokvlevebSi aRniSnavs, rom qarTul
mTaze. elinuri miTebis mixedviT, prom- miTologiaSi amiranis mama – sulkalmaxia, svanurSi ki – dar-
sapotekebis RmerTi
eTem RmerTebs farulad mostaca cecxli jelani. fSavur TqmulebaSi ki amiranis dedas darejani erqva. sva-
da adamianebs Camoutana. RmerTebis mamamTavari zevsi ganrisxda da nur TqmulebaSi gveleSapi, romelic amirans gadaylapavda, kldis
promeTe kavkasiis mTaze miajaWva. uzarmazari arwivi yovel mesame Tavsa zis da matyls arTavs, TiTistrad mas naZvis xe aqvs, xolo
dRes kavkasiis mTebis Tavze eSveboda da Tavisi mZlavri klanWebiT jarad – wisqvilis qva. amiranis mier motacebuli qalis mama Zalian
tanjul gmirs mucels ufatravda, gul-RviZls ukortnida. yve- Zlieria, Tumca, iseTma Zlierma gmirmac ki, rogoric amirani iyo,
lafers Tavisi dasasruli aqvs, drois mimdinareobas moaqvs tan- ver gauZlo mis Sebervas da `Coqze daeca~. mamas qali koSkSi hyavda
juli gmiris sruli ganTavisufleba. gamomwyvdeuli, romelic cazea Camokidebuli.
berZenTa miTis am siuJetSi ganxiluli arwivi haeris stiqiis yvela qarTuli Tqmuleba, erTi mxriv, mogviTxrobs, rom `mi-
simboloa, romelsac Seesabameba ax. w. II aTaswleuli. swored ar- jaWvul amirans zed Tovl-yinuliani gergeti da yazbegis mTa daax-
wivi ar aZlevs saSualebas promeTes, rom droze adre ganTavisu- ures, mas Semdeg iq aris mijaWvuli~. amirans cxrilis tola Tvale-
fldes. zemomoyvanili berZnuli miTis mixedviT, promeTe zevsma mi- bi aqvs. `qali iTvleboda spiloTa xelmwifis Svilad~. `spiloTa
ajaWva kavkasionis mTaze imitom, rom man cecxli mostaca RmerTebs xelmwifes erTi Carxi hqonda, TviTon atrialebda mas da jari sul
da adamianebs Camoutana. sinamdvileSi mTaze promeTes mijaWvulo- mravldeboda da mravldeboda. xelmwifes spilos tani aqvs. mousva
bis mTliani kosmiuri periodi aris cecxlis stiqiamde, anu ax. amiranma xmali fexebze da moWra~. `roca amiranma badri da usupi
w. III aTaswleulamde misvlis periodi. aqedan gamomdinare miTis mkvdari ipova, gadawyvita Tavis mokvla, xan xmals daikravs TavSi,
es monakveTi cxadyofs, rom berZnebs igi aRebuli aqvT sxvebisgan, xan ras, magram ar kvdeba~.

214 215
rogorc berZnuli miTebidan Cans, jvarze gakvra da kldeze – `wminda sawmiss~ ukavSirebdnen. sityvebi: `jgragi~, `tengri~ da
mijaWva erTi da imave azriTaa naTqvami. jvari samyaros gamoxat- `grali~ erTi kosmiuri arsis gamomxatvelia.
ulebaa, igive sicocxlis xea. jvaris arseboba msoflios uZveles zemoT aRwerili wrebrunvis kosmiuri suraTi, romelic, bibli-
xalxebSi jer kidev qristianobamdea cnobili. uri kabalas qarTuli anbanis kodiT, aris `j_jan_8000~ aso-niSnis
Tu paralels gavatarebT Cvens organizmTan, rogorc mikroko- Sesabamisi, sadac centralur adgils mijaWvuli amirani ikavebs,
smTan, mijaWvuli amirani aris adamianis `guli~ – `Sua aris Tevzis zodiaqos II aTaswleulis Sesabamisi, romlis dasas-
samefod wodebuli~ kosmogoniur casa da miwas Soris ruli aris ax. w. 2000 weli da romelic qarTuli qronologiiT,
mdgomi. aris `qarT adams aqaT~ 8000 weli – cecxlis stiqiis aTaswleu-
SumerebTan cis TaRis Semkavebelia qalRmerTi inana, romel- lis dasawyisi. amiranma kacobrioba cecxlis stiqiis ko-
ic `xels awevs – cad awvdens, nabijiT miwas zomavs, mzeebr an- smiur periodamde moiyvana. swored es aris `amiranis
aTebs, `an~-Tan erTad zis uzenaes taxtze, enlilTan erTad qveynis mier xalxTan cecxlis mitana~, ris Semdegac Seicvala da-
beds ganagebs~. igi orbunebovania: dRisiT meomari da wverosani badebaTa da cvalebadobaTa kosmiuri suraTic, sadac aRar aris
mamria, xolo RamiT mdedria – siyvarulis qalRmerTia. suraTze amiranis gamosaxuleba, aRar aris saiqios sasamarTlo da sxva. es
gamosaxul SumerTa qalRmerTs orive xeliT ukavia ca-cecxlis – aris amiranis ganTavisufleba. is, rac adre miTologiuri zRapari
mdedi da mamri sawyisebis simboloebi, rac migvaniSnebs imaze, rom gvegona, srul WeSmaritebas warmoadgens da mikro Tu makro sam-
orive sawyisi masSia, igi orive sawyisis yaroSi mimdinare genetikuri procesis asaxvaa.
gacxadebaa.
samyaros bibliuri kodi, qarTuli
anbanis mixedviT, `an~ aso-niSniT iwyeba.
Sumeruli miTologiis mixedviT, `ani~
cis RmerTia. amas ukavSirdeba amiranis
saxeli (amir-ani).
zemoT ukve aRvniSneT, rom kosmiur
suraTSi TeTr cxenze mjdom centralur
figuras Tavze adgas qarTuli anbanis
asomTavruli `]~ (j) aso-niSani, romel-
ic mogvagonebs svastikas, xolo Sublze
aweria mxedruli `j_jan_8000~. amasTa-
naa dakavSirebuli amiranis dedis saxeli
Sumeri.
`darejani~ (dare-jan-i).
svanurad wminda giorgis `jgragi~ (j-gra­gi) hqvia, rac mig-
vaniSnebs imaze, rom `j~ aso-niSnis Sesabamis kosmiur suraTs
qarTvelebi wminda giorgis – TeTri giorgis da `gralis Tass~

216 217
`samoTxe~ – samyaros dedis uZvelesi gansxeulebuli drosa da sivrceSi, anu materiaSi. am sivrces jvr-
ismagvarad hqonda oTxi mxare, romelic ar moZraobda da iyo ab-
gamosaxulebebi. `guli~ da `gulisguli~ soluturi simSvidis mdgomareobaSi. amave dros, is Tavis TavSi
moicavda sivrcisa da drois yvela elements, aseve samyaros oTx
`hkiTxe asTa, hqmen gulisa~ sawyiss. amas ewodeboda samyaros `Tesli~ – `pa~ (pirvelsawyisi
SoTa rusTaveli mamri, saidanac modis qarTuli sityva `papa~ – mamri winapari), rom-
lisaganac `amma~-m (igive `mama~-pirvelsawyisi mdedri) Seqmna, anu
msoflios xalxTa miTologiiT, samoTxe samxreT-aRmosavle- `aaSena~ samyaro. dagonebis warmodgeniT, `amma~ aris spiraluri
TiT mdebareobs. saqarTvelos mTianeTSi qvebze gamosaxulia ar- moZraoba saaTis isris sawinaaRmdegod TviT `Teslis~ – kvercxis
sTa wrebrunvis kosmiuri suraTis daSifruli sqema, romelzec SigniT. Semdeg moxda `amma~-s `Tvalis~ gaxsna da daiwyo gansx-
samxreT-aRmosavleTSi 1-iT aRniSnulia sworedac samoTxe. es daSi- euleba drosa da sivrceSi, amasTan, SeinarCuna spiraluri moZraoba
fruli sqema emTxveva Cems gamocxadebaSi nanax ax. w. II aTaswleu- (sqemaze vxedavT saaTis isris mimarTulebis spirals) da samyarom
lis qarTuli anbanis `j-8000~ daiwyo gansxeuleba, anu varskvlavTa sistemiს warmoqmna, romelic
aso-niSnis Sesabamis arsTa wre- Sedgeba spiralze moZravi uamravi galaqtikebisagan. gansxeule-
brunvis kosmogoniur suraTs, sa- bulma samyarom Seqmna oTxi mimarTulebis (aRmosavleTi, dasavle-
dac wminda mTis wvero samxreTia, Ti, CrdiloeTi, samxreTi) formis sivrciTi samyaro-jvari; am dros
xolo samoTxe ganTavsebulia mis Seiqmna sxvadasxva mcenareTa Teslic. roca samyaro gaixsna, `amma~-
aRmosavleTiT. es informacia m Seqmna pirveli sulieri arseba `nommo~ (noe) – naxevrad adamiani,
kargad aqvs Semonaxuli CineTis naxevrad gvel-Tevzi kidurebis gareSe. es nommo gamravlda da
xevsureTi CineTi
miTologias. am sqemebze aisax- warmoiqmna oTxi nommo: `di~, `titian~, `o~ da `ogo~, (rac samyaros
eba is kosmogoniuri cnobiereba, romelic gvamcnobs, rom es sam- 4 sawyiss ukavSirdeba). erTi maTgani – `ogo~, ar daeloda samyaros
yaro iqiTa samyarosTan mimarTebaSi ormagad gadabrunebuli sarkis srul gansxeulebas da gamovida gareT, raTa daeTvalierebina sam-
principzea mowyobili. yaro, riTac gamoiwvia uwesrigoba da daarRvia `ammas~-s gegmebi.
SegaxsenebT qarTvelTa didi mwignobris iovane-zosimes si- gabrazebulma `amma~-m mokriba Tavisi Seqmnili yvelaferi da Cado
tyvebs `qebaჲ~-dan: `yoveli saidumloჲ amas enasa Sina damarxul `pa~-Si – pirvelsawyisi mamris TeslSi. samyaros `gansawmendad~
ars~. mkvlevari nebismieri sakiTxis Ziebas am cnobierebiT unda aucilebeli gaxda erT-erTi nommos msxverplad Sewirva, amisaTvis
iwyebdes. xSirad mifiqria, Tu ratom hqvia samoTxes `samoTxe~. es arCeuli iqna `o~ nommo (sityva `ufali~-s nacvlad qarTvelebi
sityva CemSi yovelTvis `sami~-sa da `oTxi~-s erTobis asocia- werdnen `o – ~ aso-niSans). misi `aRdgomis~ Semdeg samyarom mi-
cias iwvevda. Cemi kvlevac swored am sakiTxs exeba da swored es iRo droiTi da sivrciTi buneba-saxe da ciurma mnaTobebma daiwyes
sakiTxia warmoCenili msoflios uZvelesi civilizaciis xalxTa moZraoba. es moxda iseve, rogorc `amma~-s mier samyaros pirveli
miTologiaSic. Seqmnis dros. aq aucileblad gagvaxsendeba qristes aRdgoma. `aR-
dagonebis (sudani) miTologiiT, zeciur sivrceSi sufevs uze- dgomis dResaswauli~ ar ukavSirdeba qristes xorcielad mosvlas,
naesi xvTaeba `amma~. is iyo jer kidev maSin, roca samyaro ar iyo aramed, is iyo uZvelesi warmarTobis periodSic. am miTidan irkveva,

218 219
rom aRdgomis dResaswauli daiwyo samyaros Seqmnidan, iyo sayov- ma pirvelad beri baaduri Seqmna, romelsac `wylis bers~ uwodebd-
elTao da dakavSirebuli iyo pirvelsawyis `o~ nommosTan (noesTan) nen. Cemi gamokvleviT, beri baaduri igive qristea. simbolikis
– qristesTan, romelsac qarTvelebi `o~ aso-niSniT gamosaxavdnen. TvalsazrisiT, `Tevzi~ wyalTanaa dakavSirebuli, wylis simboloa.
gavixsenoT sityvebi mrwamsis locvidan: qriste iyo `uwinares yov- davaTis stelaze gamosaxulia Tevzi,
elTa saukuneTa~, es ki niSnavs, rom qriste iyo jer kidev maSin, vi- TaviT qvemoT, romelzec dawerilia
dre samyaro drosa da sivrceSi gansxeuldeboda. samyaros meored qarTuli anbani – `bedisweris dafe-
Seqmnis dros Teslis nawili moxvda `aRmdgari~ nommos kidobanSi bi~ – genetikuri kodi. qalRmerTi
– igive zeciur navSi, romelic man aago. aq warmoCenili `o~ nommo ianana Camodis qvesknelis samefoSi da
igive bibliuri noea, romelmac aago samsarTuliani kidobani, masSi zeciur navSi – adamianSi `CatvirTavs~
moaTavsa oTxi wyvili mdedri da mamri – TviTon, Tavisi coli, `me~-s `xvTaebriv kanonebs~, genetikur
kods da maTTan erTad jdeba zeciur
navSi (am kodiT unda gansxeuldes qvey-
anaze), romlisganac Seiqmna zemoxsen-
qalRmerTi Saqti
ebuli oTxi nommo – meored mosvlis
kosmiuri tyupebi, rac samyaros oTx sawyiss ukavSirdeba da yvela
isini erTianad, erT saxed moiazreba, anu oTxive sawyisi erTSia.
dagonebi mas ganixilaven rogorc arsebas, romelsac 8 xeli da 8
fexi aqvs. mas ar SeeZlo metyveleba, magram am rva mcenarisagan
(SumerTa miTologiiT) spiralis saxiT dagrixa bolokaba Tavisi
dagonebi. moZraoba dagonebi. moZraoba `o~ nommo (noe)
dedisTvis, romelic Seicavda `sityvas~, anu genetikur informa-
kvercxis SigniT. kvercxis gareT
cias – `uflis Canafiqrs”. am cnobierebisaa sityvebi – `pirvelad
iyo sityva~. am arsebas msoflios uZvelesi xalxi samyaros dedis
sami vaJiSvili colebiT, `wminda pirutyvi da uwminduri piru- saxiT gamosaxavda, romelsac oTxi grZeli nawnavi hqonda. TiToeu-
tyvi, frinveli da yoveli qvewarmavali wyvil-wyvilad da yvela li nawnavi iwvneba sami wyeba Tmisagan, anu swored genetikur kodSi
Tesli mcenareTa~. kidobnis sami sarTuli aris samyaros qvesknel- oTxi sawyisi qmnis 64 sameulTa kombinacias – triplets (samwnuls)
zesknel-Suaskneli, kidobani TviT adamiania, mikro da makro – genetikuri kodis 64 nukleinis mJavas. amasTanaa dakavSirebuli
samyaroa. kidobans dagonebi, zogadad, Tevzis saxiT gamosaxavdnen qarTvelTa 64 xvTisSvili – samyaros ZiriTadi Semoqmedi RmerTebi
(qristianuli mrwamsiTac, Tevzi qristes simboloa). zemoT aRwer- da Cinuri kabalas 64 heqsagrama.
iliT vrwmundebiT, rom qristianoba – marTlmadidebloba mara- TiToeuli oTxi pirvelsawyisi Sedgeba oTxi wyvili mdedri
diuli da sayovelTao religiaa. dedamiwis yvela drois adamianebi da mamri pirvelsawyisisgan. adamis civilizaciis dasawyisSi md-
qristes Tayvaniscemas sxvadasxva formiT gamoxatavdnen. edri da mamri gancalkevda (SumerTa miTologiiT, deda qalRmer-
dagonebis miTologiiT, nommo wylis RmerTia da Tevzis saxiT Tma miatova miwa-wylis RmerTi enki, roca man qalRmerTis baRis 8
gamosaxavdnen. qarTvelTa miTologiiT, xvTisSvilTa Soris RmerT- mcenaris foTlebi SeWama, bibliaSi ki, piriqiT – eva iqna gandev-

220 221
nili samoTxidan). adamis civilizacia oTxi ZiriTadi ciklisgan – eulebuli Cveni periodis yvela adamiani, nebismieri
drois periodisgan Sedgeba, TiToeul kosmiur periodSi xdeba Ti- mikro Tu makro samyaro; dRevandeli garemo, buneba,
Toeuli wyvilis SeerTeba. SumerTa miTologiiT, qalRmerTi inana flora da fauna mxolod am kosmiuri periodisTvisaa
aris dedofali cisa da surs gaxdes dedofali miwisac. amisTvis damaxasiaTebeli. `adamis~ civilizacia mxolod adami-
is Camodis qvesknelis samefoSi da Tan miaqvs `me~-s xvTaebrivi ans ar niSnavs da am sityvaSi moiazreba yvelaferi, rac
kanonebi; es miTi SumerebTan 4-jer meordeba, rac niSnavs, rom is adamis civilizaciisTvisaa damaxasiaTebeli.
4-jer Camodis qvesknelis samefoSi, raTa SeuerTdes Tavis kosmiur Tqvens winaSea samyaros dedis – samoTxis uZvelesi gamosax-
meuRles. yovel Camosvlaze es kosmiuri aqti sruldeba. TiToeuli ulebebi komi (VII-VIII s.s.) da Sumeri (Zv.w. II aTaswleuli), rom-
cikli, qarTuli anbanis kodiT, 10000 weli grZeldeba. axla Cven lebzec erTi SexedvisTanave Cans Svidi arseba. erT-erT kompozi-
adamis civilizaciis meoTxe mikro ciklSi varT, sadac dagonebis ciaSi: Sua sami figura TviT adamianis gamosaxulebaa, romlis
miTologiiT, 4 mdedri da 3 mamri sawyisi – sul Svidi, anu `sam-
oTxe~, Camodis `qvesknelis samefoSi~, raTa SeuerTdes Tavis kos-
miur meoTxe mamrs da gaxdes srulqmnili, anu xdeba pirvelsawyisi
oTxi mdedris da oTxi mamris SeerTeba.
msoflioSi ar meguleba iseTi ena garda qarTulisa, romelic
sityva `samoTxe~-s gamoxatavdes Svidis – samisa da oTxis jamiT.
qarTuli sityva `samoTxe~ zustad asaxavs am kosmiuri procesis
arss. Cven, am kosmiuri periodis adamianebi varT. ax.w. III aTaswleu-
lis arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi samyaros deda_samoTxe
dabrunda edemSi kosmiur `wminda mTaze~ da daikava adgili mama-
RmerTis marjvniv, xolo mamis marjvniv myofi qriste aRmoCnda de-
dis gulis adgilas.
sulierad amaRlebuli adamianebi arsTa wrebrunvis kosmiur
suraTebSi – `RmerTis beWedSi~ zeciur samoTxes kosmiur aRmosav-
leTSi xedavdnen, rasac simboloebiT gamosaxavdnen.
xevsureTis samyaros kosmogoniur sqemaze 1-iT aRniSnulia
samyaros dedis – samoTxis simboluri gamosaxuleba.
komi (VII-VIII s.s.) Sumeri (Zv. w. III aT.)
qristianul taZarSi sakurTxeveli ganasaxierebs zecas da aR-
mosavleTiT mdebareobs, radgan aRmosavleTis mxares `danergul guli angelozis saxiTaa warmodgenili yelsa da fexebze mZivebiT
samoTxes~ warmoadgens. samoTxe ki TviT xvTismSobelia. saqarT- (qarTvelTa miTologiaSi xvTisSvil iaxsaris dobili yelmZiviani
veloSi xvTismSoblis salocavs qalaqis an soflis samxreT-aR- `samZivaria~), romlis guls adamianis Tavis saxe aqvs. maTi mrgvali
mosavleTiT aSenebdnen. Tvalebi migvaniSnebs, rom isini mdedr arsebas warmoadgenen. maias
samoTxis principiT, samoTxis energiiTaa gansx- tomebTanac qvis gamosaxulebebze adamianis guls adamianis saxe

222 223
aqvs. rCeba STabeWdileba, rom erTmaneTSi Casmuli es sami figura uWiravT, rac niSnavs imas, rom TiToeul maTgans samyaroSi Tavisi
– erTarseba ganasaxierebs samyaros zesknel-qvesknel-Suasknels, `bedisweris~ sxeuli da funqcia aqvs. (gavixsenoT SumerTa miTo-
riTac uZvelesi civilizaciis xalxi gamosaxavda samyaros dedas logia, romlis mixedviTac, rvave arsebas bediswera ganusazRvres).
– samoTxes, romlis fexebTan ori kudiani adamianis figuraa. Tay- stelas sapirispiro mxares gamosaxulia xvTismSobeli, gulTan
vans scemen centralur figuras, xolo mxrebze adgas adamianis xvTaebrivi bavSviT, romelsac xelSi wigni uWiravs. aqve SevniSnav,
saxiani ori angelozi, rac mTlianobaSi Svidi `arsebis~ erTobaa. rom qarTvelebi `gulisguls~ daSifrulad wignis saxiT gamosax-
swored es aris samoTxe – uaryofiTi da dadebiTi arsebebis har- avdnen (gavixsenoT qarTuli gamoTqma: `guli gadaSlili wignia~).
moniuli Tanaarseboba – asea aRwerili samoTxe Sumeris miTolo- davaTis stelaze SaravandediT sul sami arsebaa Semosili – ori
giaSic. irgvliv Semovlebuli gare konturi migvaniSnebs imaze, angelozi da xvTaebrivi bavSvi. es niSnavs, rom qarTvelebi Sara-
rom es yvelaferi erTSia da es aris saxe Tanamedrove adamanisa. vandediT mxolod angelozebs gamosaxavdnen da xvTaebriv bavSvs
am Svideulis – `samoTxis~ energiiTaa gacxadebuli dRevandeli – qristesac angelozad moiazrebdnen. swored es azrovnebaa asax-
adamiani. asea mowyobili mikro da makro samyaro Sinaganad, romlis uli komis samyaros dedis – samoTxis gamosaxulebaze, sadac sam
yvela `ujredi~ erT enaze, qarTul enaze laparakobs. esaa qvecno- angelozTagan erT-erTi centraluri figuris gulia. maSasadame,
bieri azrovnebis ena. aseTi `samoTxis~ saxiTaa warmodgenili Cems qarTvelebi `samoTxes~ aRiqvamdnen da gamosaxavdnen ufro Rrma
gamocxadebebSi samyaros deda – xvTismSobeli xelSi xvTaebrivi kosmiuri azrovnebiT, vidre msoflios sxva uZvelesi xalxi.
bavSviT, II aTaswleulis arsTa wrebrunvis kosmogoniur suraTSi, qarTvel winaparTa kosmogoniuri azrovnebiT,
mamaRmerTis – `wminda mTis~ aRmosavleTiT, mas Tavze adgas mzis ,,guli~ damoukidebeli cocxali arsebaa, romelic ada-
disko. mianis organizmSi cxovrobs da yvelaferi, rasac adami-
samyaros Seqmnisa da `samoTxis~ Sesaxeb igive azrovneba aqvT ani ganicdis, guls miewereba. guls adamianis batonad
aRwerili Tavis miTologiaSi Zveli civilizaciis yvela xalxs. Tvlidnen. miaCndaT, rom yvelaze mniSvnelovani gulia,
am principiT aris Seqmnili mikro da makro samyaro, yvelas da TviT adamianis pirovneba ki araferia.
yvelafers aqvs `guli~ da `gulisguli~. Tavis miTebSi `gu- qarTvelebis rwmena – warmodgenebiT, adamiani guliT az-
lisguls~ Sumeric moixseniebs. rovnebs. amaze metyvelebs `gulTan~ dakavSirebuli araerTi qarTu-
zemoTqmuli cnobierebaa asaxuli saqarTveloSi moZiebul li sityva:
davaTis stelazec (naxeT aqve: `davaTis stela~), romelic aRmo-
Cenilia duSeTis raionis sof. davaTis (daoTis) xvTismSoblis gul – qarTli gulma ar apatia
eklesiaSi, romelic mdebareobs soflis samxreT-aRmosavleTiT, gul – maviwyi guli ar iviwyebs
rac emTxveva arsTa wrebrunvis kosmogoniur suraTs. stelas erT
gul – wrfeli guls ver ubrZaneb
gverdze or iarusad asaxulia: zemoT ori angelozi, romelTac
gul – zviadi gul – qva
xelSi ukaviaT Tevzi TaviT qvemoT (igive `o~ nommos – qristes sim-
gul – keTili gul – mxiaruli
boluri gamosaxuleba, romelzec amokveTilia qarTuli anbanis 37
gul – boroti guliT vatareb
aso-niSani), xolo qveda iarusze gamosaxulia ori mamakaci qarTul
erovnul samosSi, xelSi yvelas gragnili – bedisweris furceli gul – RrZo ugulo

224 225
gulSi davimarxe guls sZuls fiqrebi, saqcieli, cxovrebis wesi da sxva gulidan aris wamosuli,
gul – mxurvale guls uyvars adamianis azrovneba gulidan – centridan imarTeba.
gul – adi gul-marTali msoflios uZveles xalxebTan, maT Soris qarTvelebTanac,
guli meubneba gul-daxuruli erT-erTi salocavi sagani iyo wminda qva, saxlis kerpi – qvis
gulma miTxra guli xedavs guli. sakulto antropomorfuli gamosaxulebis qva dResac aqvT
zogierT ojaxSi sardafSi – gomSi. am qvas `ka~-s uwodebdnen. arse-
gulma reCxi miyo guli ver xedavs
bobs qvis jvrebic. am sakulto qvas xels Seaxebdnen, Tu `ofliani~
gul – grili guliT vixedebi
iyo, e.i. uwyrebodaT salocavi.
gul – iTadi guli Cemi Tvalebia
jer kidev qvis xanidan mrgvali qvis guli mzis xvTaebis sim-
gulma Seiyvara guls ver ubrZaneb
bolod miaCndaT. qvis guls, magar, mrgval qvas – kldis wminda
gulma SeiZula gul-naTeli lods swiravdnen cxvars, Zroxas.
guliani mamaci guli erT-erT gamocxadebaSi Cemi gulis adgilas vixile savse mT-
fiqri gulSi Caixvia gambedavi guli varis qaTqaTa TeTri sfero, romelic Semdeg `mzed~ gardaisaxa.
gulSi boroteba Caido mzis guli guli sicocxlis simbolod aris miCneuli, is pirveli iwyebs
gulSi samagieros gadaxda Caido oqros guli sicocxles organizmSi da bolos kvdeba.
gulSi Caido gulTan axlos aris yvela religiaSi guli WeSmaritebis, sindisis, zneobrivi
gul – magari gulTamxilavi srulyofis simboloa – `RmerTis sasufeveli~.
gul – Cvili guli Seuwuxda zemoT aRwerili da gamokvleuli sakiTxi naTeli magaliTia
uSiSari guli gulis yuri imisa, rom pirveladi codna, samyaroSi mimdinare kosmiuri proces-
guls unda ebis Sesaxeb, ukavSirdeba qarTul gens, qarTul anbans, rogorc sam-
yaros genetikur kods. samyaros yoveli saidumlo qarTul
da, albaT, kidev bevri gagvaxsendeba, rac aq gamogvrCa enaSi – qarTul sityvebSia Cadebuli. msoflioSi ar meg-
CamonaTvalSi. adamiani rom guliT azrovnebs, mas `yuri~ aqvs da uleba sxva ena garda qarTulisa, romelzec `samoTxe~
mosmenac SeuZlia, amas gvamcnobs msoflios uZvelesi xalxi da, maT gamoiTqmeba sityviT `samoTxe~, rac kosmiuri pirvel-
Soris, qarTvelTa eTnografiuli masalac. sawyisis `samis~ da `oTxis~ erTobas asaxavs da `Rmer-
adamianis tvini mxolod kompiuteria – informaciis Sesa- Tis beWedSic~ swored `samoTxis~ saxiTaa gamosaxuli
naxi mowyobiloba. arseboben adamianebi, romlebsac tvinis erTi, samyaros deda_xvTismSobeli. es yvelaferi migvaniS-
an arc erTi naxevarsfero ar aqvT, magram normalurad azrovne- nebs imaze, rom iberiul-qarTuli geni yovel sawyisTa
ben. `gulisguls~ gansakuTrebuli daniSnuleba aqvs. yovel mikro sawyisia da samyaros yvela saidumlos gasaRebi mis
Tu makro samyaros aqvs `gulisguli~. `guli~ da `gulisguli~ warsulze, awmyosa da momavalze kavkasiaSi – saqarT-
aqvs TviT dedamiwasac. veloSi da qarTul cnobierebaSia.
aq CamonaTvaliTac sakmarisia davas­kvnaT, rom adamiani Tav-
isi organizmis umTavres organod yovelTvis guls Tvlida. misi

226 227
daviT gareji, varZia, ufliscixe – `gralis Tasis~ da `oqros sawmisis~ qveyana, romelic aRmosav-
leTis winaswarmetyvelebiT, kavkasiaSi – saqarTveloSi isev unda
ciklopuri civilizaciis qalaqebi dabrundes. am winaswarmetyvelebaSi saqarTveloSi axali civili-
zaciis, `axali tipis~ adamianis dabadeba moiazreba. vinaidan, ad-
saqarTvelo uZvelesi kulturisa da civilizaciis eria. qarT- amis civilizacia qarTul-iberiuli geniT kavkasiidan
vel mTis xalxTa miTologiaSi, eTnografiul masalebze dayrdno- daiwyo, axali civilizaciac msoflioSi isev saqarT-
biT, kavkasiis teritoriaze XX saukunemde SemorCenilia cnobebi velodan – qarTuli geniT daiwyeba.
matriarqatis periodis Sesaxeb. pirvelyofili epoqis qalma Cauy- yvela uZvelesi xalxi realur cxovrebas awyobda uxilav sam-
ara safuZveli religias. pirveli qadagi qali iyo. RmerTs zoga- yarosTan SesabamisobaSi. xalxis miwieri da sulieri cxovrebis
dad uwodebdnen `xT~. aqve SevniSnav, rom finikielebi qalRmerT warmmarTvelebi iyvnen RmerTTan daaxloebuli adamianebi, qurume-
evas moixsenieben `xvT~. ar iyo zRvari saiqiosa da saaqaos Soris, bi, qadagebi da sxva.
micvalebulebi TvalisTvis xilulni iyvnen, mxolod maTi sxeu- axal kosmiur periodSi gadasvlisas, romelic drois mixedviT
li Crdilis saxiT iyo. maT icodnen, rom suliwminda `samoTxe- icvleboda, samyaroSi icvleboda `RmerTis beWedic~, anu arsTa
Sia~. mze qalis saxiT warmoedginaT, mogvianebiT ki tyupi da-Zmis wrebrunvis kosmiuri suraTi. swored am suraTebis mixedviT xalxi
saxiT, romlebic naxevarmzeebia da momavalSi unda gamTliandnen. axal kosmiur garemos, axal kosmiur energias qmnida, e.i. angrevda
mamakacebi dedis Zed iwodebodnen (amirani darejanis Zea). aRmosav- an tovebda Zvels da aSenebda axals. es troas magaliTzec Cans:
leT saqarTveloSi napovnia androgeni xvTaebebis gamosaxulebebi. TiTqmis 10 qalaqia mitovebuli da aSenebuli erTmaneTis gverdiT.
adam da evas Soris gveli moiazreboda mamakacis sasqeso organos amas gvidasturebs amerikaSi maias uZvelesi tomebis mier mitove-
saxiT, saidanac modis falosuri kultis Tayvaniscema, rac nayofi- buli qalaqebi. es fiqsirdeba saqarTveloSic.
erebis simbolos ukavSirdeba, vinaidan adamianebi yvelaze did sas- saxelmwifo, qalaqi, sacxovrebeli sad­gomi, TviT adamiani,
waulad adamianis Seqmnas miiCnevdnen. mzis qalRmerTi `samZimari~ Tavisi samosiT da yofiTi sagnebiT, masze ornamentebiT, arsTa
gamoisaxeba mtredis, an jvris saxiT. miTologiaSi aRwerili kos- wrebrunvis suraTebis msgavsad ewyoboda. amis magaliTebia: Sua-
miuri procesebia asaxuli saritualo qvebze, gvyavs ori xvTisS- Si dedaqalaqi da irgvliv 12 qalaqi (SuamdinareTi). SuaSi erTi
vili – `Ze~ da `asuli~, rac umniSvnelovanesi kosmiuri movlenaa. taZari da irgvliv 12 taZari. TviT taZarsac kosmiuri sqemis mixed-
Tayvans scemdnen miwis qalRmerT `ki~-s iseve, rogorc Sumerebi. es viT aSenebdnen. zeciuri kosmiuri suraTis aRqmaa 1-2-3-4 naviani
yvelaferi matriarqatis periodis azrovnebaa. taZrebi, Zveli baniani saxlebi dedaboZiT, saxlis win muxis an sxva
`kopala... iaxsaris~ miTia aRbeWdili SumerTa erT-erT qvis wminda xis dargva.
beWedze (Zv. w. 3400 w., londoni, britaneTis muzeumi). msoflioSi axali kosmiuri energetikis mosvlasTan erTad axal sataxto
erTaderTia davaTis stela (Zv. w. 680 w.), romelzec gamosaxulia qalaqs agebdnen. mcxeTa saqarTvelos sataxto qalaqi iyo, xolo
qarTuli anbanis 37 aso-niSani. uZvelesi kosmiuri codna anbanis ufro adre sataxto qalaqi dRevandeli `nataxtaris~ teritori-
Sesaxeb, romelic asaxulia egviptis taros arkanebSi da Sumerebis aze gvqonda. mogvianebiT sataxto qalaqi TbilisSi gadmoitanes,
`me~-s xvTaebriv kanonebSi, msoflioSi arsebuli 14 anbanidan mx- romlis mdebareoba bunebrivad qmnis ax.w. II aTaswleulis Se-
olod qarTul anbanSi aisaxeba. Cven varT `mijaWvuli amiranis~, sabamis arsTa wrebrunvis kosmiuri procesis suraTs: wminda mTa

228 229
SuaSi gamoqvabuliT, saidanac wyaro gamoedineba, mis mopirdapire azrovnebisa; erTnairia eTnografiul da miTologiur masalaSi gad-
mxares elias mTa, maT Soris gogirdis `tba~ – abanoTubani, mis mocemuli kosmiuri procesebi. swored aqedan gamomdinare, xSirad
marjvniv mTa nariyalas cixe-koSkiT, sadac SemdgomSi qarTlis de- mifiqria imaze, aris Tu ara saqarTvelos teritoriaze egviptis
dis qandakeba daidga. q.Tbilisi udidesi metafizikuri energeti- piramidebis, amerikaSi `naskas~ udidesi gamosaxulebebis, mexikos
kuli adgilia, ramac Tavis dros ganapiroba dedaqalaqis TbilisSi piramidebis da sxva uZveles civilizaciaTa paralelebi. vfiqrob,
gadmotana. amaze migvaniSnebs qalaqis Zvel ubanSi sxvadasxva re- am sakiTxis warmoCineba marTlac droulia. amas iTxovs kavkasiis
ligiaTa taZrebis arseboba. aseTi ram SemTxveviT ar xdeba. mama uZvelesi civilizaciis Zeglebi.
RmerTs kosmiuri wrebrunvis suraTSi, erTi SexedviT, mTis saxe gansakuTrebiT did yuradRebas imsaxurebs kldeSi nakveTi var-
aqvs. uZvelesi xalxebi bunebriv Tu xelovnur piramidebs `kosmi- Zia, ufliscixe da daviT gareji.
uri mTis~ mixedviT agebdnen da maT wminda mTas uwodebdnen. amis parizis xvTismSoblis taZari 150 weli Sendeboda. aqedan
analogiaa q. Tbilisis mTawminda. mis SuagulSi, gamoqvabulSi cx- gamomdinare, Tamaris mefobis periodSi, Tundac 20 wlis manZilze,
ovrobdnen wminda mamebi. vfiqrob, es adgili wminda adgilad iTv- im periodis teqnikuri SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT, varZiis
leboda jer kidev warmarTobis dros, vinaidan qristianobam Ziri- kldeSi 600-mde oTaxis gamokveTa, saeWvod mimaCnia. am e.w. mSen-
Tadad warmarTuli periodis wminda adgilebi gamoiyena taZrebis eblobas bevri muSa da xangrZlivi dro dasWirdeboda. Tamar mefis
asagebad, xolo warmarTuli niSebis qvebi qristianuli taZrebis
kedlebSi CaaSena. TviT Tbilisis mTawmindis teritoria gansa-
kuTrebuli kosmiuri energiis matarebelia. oqroyanidan mTawmind-
isken mimaval daRmarTze manqanas Tu gavaCerebT, gaCerebuli manqana
raRac energetikuli Zalebis moqmedebiT zemoT gadaadgildeba.
mqonda gamocxadeba, rom ax.w. III aTaswleulis bolos mTawmind-
aze marcxena mxares (ara satelevizio anZis mxares) unda aSendes
wriuli taZari, romelSic yvela religiis adamians SeeZleba Ses-
vla da locva. mTawminda Tavisi energiiT dResac icavs da ifaravs varZia ufliscixe Zv.w. X-V ss.
rogorc Tbiliss, aseve saqarTvelos da mTel dedamiwas, amitom
gadmoitana mefe gorgaslanma sataxto qalaqi mcxeTidan TbilisSi JamTa aRmwerels varZiis kompleqsis mSeneblobis procesi saerTod
da es SemTxveviTi ar aris! ara aqvs naxsenebi. am mSeneblobis Sesaxeb araviTari Canaweri ar ar-
qarTvel winaparTa Rrma kosmogoniuri azrovnebaa asaxuli sebobs. garda amisa, mravalsarTuliani kompleqsi, sarTulSua gad-
6-7 aTasi wlis arqeologiur Zeglebze, Soreuli warmarTuli pe- axurvebiT, kedlis garkveuli sisqiT da sxva konstruqciuli gad-
riodis qvebze, romlebic umeteswilad CaSenebulia qristianuli awyvetilebebiT, urTulesi sainJinro nagebobaa, rac im periodis
taZrebis kedlebSi. ganaTlebis adamianebisTvis Znelad gansaxorcielebeli iqneboda.
qarTvelTa uSores winaparTa zemoT moyvanili kosmiuri az- dResac ki, Tanamedrove teqnika da saTanado sainJinro codna ar
rovneba paralelia egviptis, CineTis, Sumeris, maias tomebis uSo- iqneba sakmarisi, rom raRac 20 weliwadSi varZiis msgavsi kompleq-
resi winaprebis da sxva im periodis civilizaciis xalxTa kosmiuri si avagoT. da bolos, raSi daWirda aseT patara saxelmwifos mefes,

230 231
rogoric saqarTveloa da romelic mudmivad TavdacviT omebSi iyo belia aseTi tipis masiuri qalaq-nagebobebis mSenebloba. aSkaraa,
CarTuli, aseTi giganturi da urTulesi qalaqis kldeSi gamokve- es Zeglebi ciklopuri civilizaciis xalxTa danatovaria.
Ta?! varZiis kompleqsi ar aris Tamar mefis periodSi `agebuli~ ismeba kiTxva – mainc ra periodis Zeglebia daviT gareji, var-
nageboba! me, rogorc mSenebel-inJiners, Tamar mefis mefobis dros Zia, ufliscixe?
varZiis 600-mde oTaxis kldeSi gamokveTa saeWvod mimaCnia. vidre am kiTxvas nawilobriv mainc vupasuxebT, SevexoT
sakiTxs, romelic dRevandeli civilizaciisaTvis auxsneli aqtua-
luri Temaa.
Zveli civilizaciis danatovari egviptis da amerikis piramide-
bi xelovnurad Seqmnili kosmiuri `wminda~ mTebia. vinaidan arse-
bobs faraonTa dakrZalvis adgili – `mefeTa veli~, meeWveba, rom
faraonebi piramidebs viTomda Tavis dakrZalvisTvis agebdnen. maT
religiuri daniSnuleba hqondaT da saxelmwifos gansakuTrebul
aucilebel kosmiur energias uqmnidnen. amaze metyvelebs sfinqsis
qandakebac. dReisaTvis Seucnobelia mSeneblobis procesi aseTi
giganturi qvebis gamoyenebiT, maTi zedapirebis zusti damuSavebis
meTodi, piramidis parametrebSi Cadebuli kosmiuri azrovneba da
daviT gareji sxva. Cemi azriT, egviptis piramidebis mSeneblobis periodSi didi
iyo adamianebis fizikuri da sulieri SesaZleblobebi. maT See-
ZloT didi wonis da moculobis qvebisTvis mieniWebinaT uwonado-
bis mdgomareoba, gadaeadgilebinaT nebismieri mimarTulebiT da
zusti sibrtyiT gadaeWraT isini. adamis civilizaciis adamiani ar
aris zemoT aRniSnuli piramidebis amSenebeli.
centraluri amerikis – monte albanas teritoriaze cxov-
robdnen maias tomebis winaprebi, maT Soris olmekebi da sapotekebi.
isini Tayvans scemdnen kecalkoatlis, igive icamna – orTaviani fr-
Tosani gveli, `uZvirfasesi tyupi~ (naxeT kosmiuri `da-Zmis~ Tema
aqve: `oqros sawmisi – ori mzis saidumlo~), stiqiaTa ganmgebeli,
samyaros Semqmneli, ciskris varskvlavis – planeta veneras RmerTi.
daviT gareji CiCen-ica
gamosaxavdnen TeTrwvera moxucis saxiT, saxeze niRbiT, zeciuri
moiwvieT msoflios wamyvani mSeneblebi da dausviT kiTxva: mfrinavi gvelis, zeciuri urCxulis saxiT, romelic dedamiwaze pe-
Tanamedrove teqnikis pirobebSi ramden xanSi `aaSeneben~ varZiis, riodulad modis. man Seqmna damwerloba da kalendari. igi iyo cis
ufliscixis da daviT garejis msgavs kldeSi nakveT qalaqebs. cxa- meufe, romelic RrublebSi cxovrobs. mis sxeulze gamosaxavdnen
di iqneba, rom Tanamedrove teqnikis pirobebSic ki TiTqmis SeuZle- planetaTa simboloebs da astronomiul niSnebs. kecalkoatli –

232 233
icamna iTvleboda orTavian drakonad, romelic iTvleboda impera- pari `olmekebia~. sityvaSi `qanaani~_`qan-a-ani~, qarTuli anbanis
torTa samefo xelisuflebis da Zlierebis simbolod. misi Tavi `q-qan~ da `a-an~ aso-niSnebis meoradi saxelebia. uZvelesi xalxi
aris miwa, xolo bolo – cis Sesakrebeli. samyaro warmoedginaT yvelafers RmerTs ukavSirebda, yvelaferSi RmerTs xedavda da maT
gigantur adamianad, gigantur saxlad, piramidad, romelTa kedle- saxelebs arqmevda – anbanis aso-niSnebs uZvelesi xalxi RmerTebad
bi Seqmnilia oTxi frTosani gveliT, romlebic mimarTulia TaviT aRiqvamda. sityvaSi `albaneTi~ – `al-ban-eTi~, `al~ – cecxlia,
qvemoT, miwisken, xolo boloebiT – cisken. es procesia asaxuli `ban~ – qarTuli anbanis `b-ban~ aso-niSania. erT dros aRmosav-
CiCen-icas piramidaze, sadac 21 marts, mzis amosvlisas, SeiniSneba leT saqarTvelos did nawils alvaneTi (albaneTi) erqva. meqsikis
drakonebis `amosvla~ miwidan cisken, xolo 21 seqtembers SeiniS- monte albanas teritoriazea `kampeCe~, kampeCes yure. SegaxsenebT,
neba igive drakonebis zecidan `Camosvla~ isev miwaSi. rom saqarTvelos alvaneTis teritoriaze iyo dRevandeli qiziyi,
kecalkoatli, igive icamna, iTvleboda zeciur frTosan dra- romelsac adre kambeCa – kambeCovani erqva. qarTuli anbanis da ka-
konad, romelic amodis `miwisqveSa mzidan~ (dedamiwis guli mzis balas codnis kvalia centraluri amerikis uZveles xalxTa pi-
temperaturis sferuli masaa da simbolikaSi mas aRmosavleTi ramidebze, sapotekebis RmerTebis gamosaxulebebze, arqeologiur
`cecxlis~ – `mzis~ stiqiis saxiT gamosaxavs). kecalkoatli aris Zeglebze, rac imis mimaniSnebelia, rom bibliuri kabalas geneti-
meqsikelTa atlanti, romelsac Zvel xelnawerebSi ca xeliT da kuri kodis – qarTuli anbanis saidumlo kodirebuli codna maias
mxrebiT uWiravs, aris adamianTa Semqmneli, stiqiebis gamgebeli, tomebis uSoresi winaprebisaTvis ucxo ar iyo. es kidev erTi das-
ciskris varskvlavis xvTaeba. turia imisa, rom qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia da ami-
daviT garejSic kldeSi amokveTilia giganturi orTaviani dra- si aRqma dedamiwis yvela uZveles xalxs hqonda, rasac gamosaxavda
koni, romelic zedmiwevniT msgavsia CiCen-icas piramidis drakonTa kidec qvebze da ase tovebda STamomavlobisTvis saidumlo codnas
Tavebisa. gansxvaveba is aris, rom CiCen-icas drakonebi zemodan qve- samyaros `mowyobis~ Sesaxeb.
moT arian mimarTuli, xolo daviT garejis drakonis Tavebi mi- samxreT amerikaSi, mexikos teritoriaze mcxovrebi jer kidev
widan amosulia da mTis wverozea cisken aRmarTuli, anu igi amodis maias tomebis Soreuli winaprebi Tayvans scemdnen diad da brZen
`miwisqveSa mzidan~. sruliad SesaZlebelia, CiCen-icas gazafxulze kecalkoatlis, `frTosan gvels~, amisTvis agebdnen gvelebiT
drakonis miwidan `amosvlis~ da Semodgomaze isev miwaSi `Casvlis~ damSvenebul piramidebs – xelovnur `wminda~ mTebs. mecnierTa az-
am cnobil `sanaxaobas~ daviT garejSic hqondes adgili. daviT riT, maTi mSenebloba daiwyo ax. w. IV saukuneSi. mexikos samxreT
garejis drakonebs sxeulze koSki adgaT, ase gamosaxavda uZvelesi gareubanSi kuikuilkos piramidaze cecxlovani lavaa gadasxmuli.
xalxi babelonis koSks – godols. arqeologebma, geologebis daxmarebiT, gaarkvies lavas asaki, igi
centraluri amerikis uZvelesi kulturis SemqmnelTa Soris 8000 welze adreuli aRmoCnda. am pasuxma mTlianad Secvala mec-
arian olmekebi da sapotekebi, romlebic Zv.w. I aTaswleulze adre nierTa Sexeduleba am sakiTxTan dakavSirebiT. sainteresoa mexikos
cxovrobdnen dRevandeli meqsikis `monte albanas~ teritoriaze. CrdiloeTiT `gvelis piramida~, romelic erTmaneTSi Casmuli rva
gavaanalizoT, Tu ra urTierToba da paralelebia am xalxsa da piramidisgan Sedgeba, rac samyaros oTx sawyiss ukavSirdeba. gansa-
qarTvelTa winaprebs Soris. qarTvelTa winaprebi – qanaaneli xe- kuTrebulad gamorCeuli istoriuli Zeglebia CiCen-icas piramida,
Tebi Tayvans scemdnen qalRmerT `almeki~-s (al-me-ki), sadac samive `meomarTa taZari~ da sxva nagebobebi. isini, Tavisi stiliT, im-
marcvali qarTuli sityvebia. `almekebi~, igive meqsikelTa wina- denad gansxvavebuli da gamorCeulia, rom am teritoriaze Seswav-

234 235
lil arc erT civilizacias ar miekuTvneba da bolos, mecnierebma daviT garejis SemTxvevaSic saqme gvaqvs kldeSi nakveT gigantur
ganacxades: `ara, aq sxva muSaobda, aq sxva gavlena da codna ig- gamosaxulebebTan. am Zeglis kosmosidan gadaRebuli suraTebis
rZnobao~. ganxilva, naTels mofens qarTvelTa uSores winaparTa Rrma kos-
CiCen-icas da daviT garejis giganturi drakonebis Tavebis mogoniur azrovnebas.
gamosaxvis udidesi msgavseba gvafiqrebinebs, rom orive erTi `os- am wignSi bevri iseTi sakiTxia ganxiluli, romelic qarT-
tatis~ mieraa Sesrulebuli, anu isini orivegan erTi da imaves velTa da centraluri amerikis uZveles xalxTa genetikur Tanx-
gamocxadebiT miRebuli informaciaa. zemoT ganxilulis safuZ- vedraze migvaniSnebs; es ki seriozuli safuZvelia imisa, rom moma-
velze daviT garejis kompleqsic SegviZlia CavTvaloT 8000 welze valma Taobam gaagrZelos kvleva am mimarTulebiT.
adreul Zeglad. daviT garejze amokveTili giganturi qarTuli saqarTveloSi erT dros ciklopuri adamianebis arsebobaze
asomTavruli aso-niSnebi da kldeSi nakveTi drakonTa gamosaxule- migvaniSnebs indoelTa xvTaebrivi gmiris `rama~-s mogzauroba, sa-
bebi Seqmnilia giganturi adamianebis mier. centralur amerikaSi, dac moxseniebulia, rom rama wamovida kavkasiaSi – indoeTSi. aq in-
egvipteSi da sxvagan xalxi xelovnur wminda mTebs – piramidebs doeTad kavkasia – saqarTvelo moiazreba, vinaidan misi mogzauroba
aSenebda, xolo saqarTveloSi wminda mTebi – piramidebi bunebri- axlandel indoeTSi aRar aris aRwerili; aseve aRsaniSnavia, rom
vad iyo ukve Seqmnili. bunebrivi wminda mTebi – piramidebia: daviT msoflios xalxTa uZveles enad iTvleba Zveli induri ena `sanskri-
gareji, uflis cixe da varZia. isini ar aris adamis civilizaciis ti~, sadac, zogierTi qarTveli mkvlevaris azriT, bevri qarTuli
adamianis Seqmnili. dRes mecnierebi cdiloben, egviptis piramide- sityvaa rogorc warmoTqmiT, aseve mniSvnelobiT. msoflios moaz-
bi adamis civilizaciis adamianTa aSenebulad CaTvalon, magram es rovne sazogadoeba yvelaze Zvel enas – sanskrits Semdegnairad
didi Secdomaa. sakmarisia gaviTvaliwinoT, rom piramidebSi gamoy- warmoaCens: `Zvel indusTa ena – sanskriti, kacobriobis sulieri
enebuli zogierTi qva woniT 200 tonaze metia, rasac Tundac Tana- enaa. is warmoiSva babelonis godolamde didi xniT adre. sanskriti
medrove ramdenime amwe ver aswevs, aseve sagulisxmoa maTi im simaR- aris ukvdav adamianTa – iogTa (adamianis kavSiri RmerTTan) ena~.
leze atana da dawyoba. maTi zedapirebi isea damuSavebuli da isea zemoaRniSnulis mixedviT ramas biografiaSi moxseniebuli indo-
erTmaneTze morgebuli, rom maT Soris danis piric ki ar Cadis. es eTi sworedac saqarTveloa. aq man daxoca ciklopuri adamianebi da
ki, Tanamedrove teqnikasac gauWirdeba. daviT gareji, ufliscixe brZoliT aiRo maTi qalaqebi. swored am ciklopuri zeadamianebis
da varZia kidev ufro gansxvavebuli da kosmiuri azrovnebiT Ses- agebulia aRmosavleT saqarTveloSi varZia, ufliscixe da daviT
rulebuli kldeSi nakveTi qalaqebia, vidre piramidebi. metafizi- gareji. maT hqondaT udidesi metafizikuri azrovneba, Tvisebebi
kuri TvalTaxedviT maTi Seswavla didad waadgeboda kacobriobas da SesaZleblobebi, gaxsnili hqondaT mesame, e.w. `goniTi Tvali~,
sakuTari `me~-s da mTlianad samyaros Seswavlis da Secnobis saqme- urTierTobdnen sxvadasxva ganzomilebebis arsebebTan, gadaadgil-
Si. debodnen kosmosSi, sxva ganzomilebebSi. maT dros ar iyo sikvdi-
CiCen-icas piramidebis da daviT garejis kldeSi nakveTi kom- li, vinaidan maTi sxeuli zemateriebisgan iyo Seqmnili, kosmosuri
pleqsis gaanalizeba, am werilSi zemoT moyvanili masalis safuZ- energiebiT ikvebebodnen. didi iyo maTi SesaZleblobebi. isini de-
velze, aucilebel da saWiro saqmed mimaCnia. Cemi TvalTaxedviT, damiwaze 8000 welze gacilebiT adre cxovrobdnen, romelTa STamo-
daviT gareji sworedac CiCen-icas civilizaciis paralelia. maT mavlebic dRes Cven, qarTuli geniT dabadebuli adamianebi varT.
erTi kosmiuri periodis civilizaciis xalxi qmnida. vfiqrob, `rama~-s periodulad ecxadeboda TeTrwvera mox-

236 237
uci TeTri samosiT da kverTxiT, romelic eubneboda: xvTismSoblis TayvaniscemaSi gadaizarda.
`me var xvTaebrivi goni~. ramas da maT mimdevarTa cnobiere- metad sainteresoa q. siRnaRis gamokvleva, rogorc uZvelesi
biT, indoeTSi warmoiSva pirveli didi civilizacia, romelic aris civilizaciis istoriuli Zeglisa, vinaidan argonavtebis miTSi
TeTri rasis gamarjvebis gamovlineba, flobdnen sulieri codnis ramdenjerme aris moxseniebuli `qiziyi~ (Кизики), es ki Zalian mniS-
did saidumlos. maT codnas Tu gavyvebiT, migviyvans ufro Soreul vnelovania (naxeT aqve: `oqros sawmisi – ori mzis saidumlo~). siR-
warsulTan, roca ori urTierTsapirispiro energia – pirvelsaw- naRis muzeumSia ganTavsebuli qarTuli cnobierebiT oqros sawmisis
yisi xvTiuri Zalebi iyvnen SeerTebuli didi harmoniiT. es aris da CitisTaviani qalRmerTis eqsponatebi. q. siRnaRi da mis irgvliv
pirvelyofili ariuli epoqa. kacobriobis TeTr – ariul teritoria zedxedSi qmnis gigantur mbrunav borjRals – erTgvar
rasas evropelebi kavkasiur rasas uwodeben. mzes. is erTaderTi qalaqia saqarTveloSi, romelsac irgvliv unika-
aucilebelia mivideT ori pirvelsawyisis saTaveebTan, luri istoriuli galavani aqvs Semovlebuli. `qiziyi~ q. siRnaRis
maTi warmoSobis pirvelwyarosTan, rac dRes Zalian sWirdeba ka- istoriuli saxelia. berZeni mogzauri straboni (ax. w.I s.) aRwers
cobriobas. xvTaebrivi Suqi gafermkrTalda, magram es xvTaebrivi kavkasiaSi – qiziySi cecxlis – mzis Tayvanismcemlobis dResas-
simarTle xelaxla gamoCndeba; is xelaxla Cndeba yovel jerze, wauls. ar aris SemTxveviTi, rom wminda ninom qalaq siRnaRSi daas-
roca winaswarmetyveli, gmiri an naTelmxilveli amaRlebs adami- rula Tavisi sicocxle da aq hpova samudamo gansasvenebeli.
anTa cnobierebas, mimarTuls pirvelsawyisisken, vinaidan mxolod aRmosavleT saqarTveloSi, nekresSi, aris Soreuli warmar-
pirvelsawyisis gamosvlis wertilidan, sulieri metafizikuri Tobis periodis cecxlTayvanismcemlobis salocavis mTeli kom-
mzedan, romelic yofierebis centrSia, aris SesaZlebeli dainaxo pleqsi. dRes CvenTvis ar aris xelmisawvdomi ZirZveli qarTuli
mTeli samyaro. kabalas samSoblos – dRevandeli azerbaijanis teritoriaze mde-
miTologiis, eTnografiis, arqeologiuri simbolikis cod- bare q. kabalas arqeologiuri masala.
naTa SejerebiT SegviZlia drois im epoqaSi CavixedoT. isini gam- bolo periodis tibetis – Sambalas (kailasis) da im teri-
oirCeva didi ubraloebiT da amave dros, didi kosmogoniuri cod- toriis mTebis gamokvlevebma, es teritoria axali TvalTaxedviT
nis siRrmeebiT, sadac ixateba rwmenis sisrule, Zala da sinaTle, dagvanaxa. miaCniaT, rom isini ciklopuri civilizaciis xalxTa
romlis dabruneba kacobriobam dRemde ver SeZlo. isini savsea mier xelovnurad Seqmnili piramidebia. tibetelTa kosmogo-
mTliani bunebis xvTaebriobis SegZnebiT, uxilavi samyaros Secno- niuri codnis mixedviT, Sambalas wminda mTa TviT ada-
biT. im periodis xalxi Tvlida, rom samyaro erTiani da cocxali mianSia, adamianis Secnoba TviT Sambalas saidumlos
harmoniuli organizmia. maTi azriT, es codna warmoiSva ariuli – Secnobas uTanabrdeba, magram adamis civilizaciis
kavkasiuri TeTri rasis cnobierebis siRrmeebSi. maT xelT upyriaT genis adamians ar SeuZlia es saidumlo codna gaacno-
wminda xvTaebrivi cecxli, romlisganac ainTeba sulieri sinaTle bieros. uZvelesi sibrZne gveubneba: `Seicani Tavi Seni
– wminda cecxli msoflios yvela xalxisTvis. da Seicnob samyaros~.
zemoT ganxiluli masala mtkicebulebaa imisa, rom uZve- ciklopur adamianTa civilizaciis danatovaria varZia, uflis-
lesi indoeTi sworedac saqarTveloa, romelic aseve moiazreba cixe, daviT gareji, egviptis, centraluri amerikis, tibetis da
xvTaebrivi wminda cecxlis samSoblod; cecxlis stiqia ki igive sxva unikaluri istoriuli Zeglebi. am ZeglebisTvis damaxasiaTe-
qalRmerTi da samyaros dedaa, romlis Tayvaniscema, mogvianebiT, belia xelovnuri an bunebrivi piramidebi, gignaturi gvelebi zed

238 239
aSenebuli koSkiT – babelonis godoliT, orTava gvelebi, gvelebi saqarTvelo uZvelesi civilizaciis qveyanaa, magram dRemde,
TaviT miwisken an zecisken, piramidebis centrSi gamoqvabulebi, sa- sxvadasxva mizezTa gamo, Cvens istoriul Zeglebs ar miecaT sa-
dac binadrobs giganturi gveli, piramidebSi samkuTxa kari wvero- Tanado Sefaseba. aucilebel saqmed mimaCnia daviT garejis, uflis-
Ti zemoT da sxva. daviT garejis erT-erT gamoqvabulSi didi qvis cixis, varZiis, q. siRnaRis, nekresis, q. kabalas da sxva istoriuli
guli aRmoaCines. Zeglebis, rogorc individualuri, ise kompleqsuri gamokvleva,
am uZvelesi Zeglebis Semqmnelebi erTi genetikuri kodis xalx- metafizikuri kosmogoniuri TvalTaxedviT Seswavla-Semecneba,
ia. isini yovelive amas TavisTavSi aRiqvamdnen da acnobierebdnen, rogorc wina civilizaciis danatovari istoriuli Zeglebisa.
rom mikro Tu makro samyaro erTnairadaa mowyobili da TviTon
samyaroa samyaroSi. mTeli samyaro erTi didi organizmia, agebuli
da gansxeulebuli zeciuri Semoqmedis winaswardasaxuli gegmis
mixedviT.
msoflios moazrovne sazogadoeba kldeSi nakveT gamoqvabu-
lebs pirvel adamianTa TavSesafrad miiCnevs. mxolod qarTveli
mecnierebi Tvlian da mTel msoflios umtkiceben, rom saqarT-
velos teritoriaze kldeSi nakveTi gamoqvabulebi qristianobis
dros aris Seqmnili: mTawminda SuaSi gamoqvabuliT da daviT gare-
ji – me-6 saukuneSi, xolo varZia – me-12 saukuneSi, Tamar mefis
dros, miuxedavad imisa rom am sakiTxebze istoriuli Canawerebi
ar arsebobs. ratom vcdilobT saqarTvelos uSoresi istoria xe-
lovnurad `SevamokloT~; es maSin, rodesac yvelaze axalgazrda
evropac ki cdilobs, maT teritoriaze arsebuli gamoqvabulebi
pirvel adamianTa sacxovrisad ganixilos. am sakiTxze qarTvelebs
seriozuli dafiqreba gvmarTebs. qarTvelebi pirvelsawyisi genis
matarebeli xalxia. saqarTvelo da qarTveli xalxi odiTganve
samoTxed (gurjistanad) da samoTxis xalxad (gurjebad) moiazre-
boda. qarTvelebi arsaidan mosulebi ar arian, pirvelsawyisidanve
aq, kavkasiaSi cxovrobdnen. es sakiTxebi am wignSi mravali kuTxi-
Taa warmoCenili.
Soreuli warmarTobis kosmogoniuri azrovnebaa asaxuli im
periodis salocavebis qvebze, romlebic dRes imave adgilebze aSen-
ebul qristianuli taZrebis kedlebSia CaSenebuli. aucilebelia
am qvebis da maTze asaxuli metafizikuri kosmogoniuri azrovnebis
Semecneba-Seswavla.

240 241
a
` lvaneTi~ kavkasiis albaneTis istoriuli
energetikulad, ise fizikurad. `marTlmadidebloba~ uZvelesi,
pirvelsawyisi religiaa, romelic mTel samyaroSi uflis `kanon-
saxelia. Tanamedrove `uZvelesi qarTuli~ ebzea~ morgebuli. swored am sicruis energiis `marTalis~ ener-
giad gardasaxvas iTxoven Cemgan. es Canawerebi – kontaqti xSirad
xelnawerebi. `qanwili~
Cems Tvalwin xdeboda. qalbatoni n.S.-q., Cemi TandaswrebiT, maR-
q.TbilisSi cxovrobs da moRvaweobs qalbatoni n.S.-q., romel- ali xmiT imeorebda miRebul informacias da werda. me vusmendi
sac uflis nebiT, uflis angelozis STagonebiT, eZleva Taname- yovelive amas, azrebiT mivyvebodi miRebul informacias. zogi
drove da momavali sazogadoebisTvis metad saWiro da saintereso ram gaurkveveli iyo, vinaidan es informaciebi Sereuli teqstiT
informacia, romlis sakmaod didi nawili CemTvis daiwera. aq aris iwereba – Zvel da Tanamedrove qarTul enaze. rCeba STabeWdileba,
miTiTebebi da davalebebi Cems mimarT, Tu rogor unda warvmarTo rom am enisTvis `dro~ ar arsebobs, warsuli, awmyo da momavali
kvlevebi. ZiriTadad mimiTiTeben, rom gamovikvlio qarTuli an- erTia, amitom zogierTi Zveli qarTuli sityvebi, romlebic CvenT-
bani, rogorc samyaros genetikuri kodi, raTa meored `mosvlis vis gaugebari iyo, fiqrSi gamielvebda – netavi ras niSnavs-meTqi.
da gankiTxvis JamisTvis~, romelic Zalian axlosaa, Sevqmna mar- am dros uflis angelozisTvis Cemi fiqric ki cnobili iyo. aseT
Tali sityvis energia, romelic ganapirobebs kacobriobis `mSvid SemTxvevaSi gviwerda, rom `axla nazim es... gaifiqra da amis pa-
sananels~, gaxsnis samyaros did saidumloebebs, religiisa da mec- suxi aris es...~. aqedan gamomdinare, gamiCnda Rrma rwmena imisa,
nierebis sxvadasxva dargis saidumloTa kuTxiT. Tavdapirvelad rom uflisTvis ara mxolod adamianis saqcieli, aramed misi sul
ver avxseni sityva `sananeli~-s – `san-an-el~-is mniSvneloba, rac mcired gaazrebulic ki, cnobilia da araferia dafaruli, amitom
mogvianebiT gaiSifra kabalas codnidan: `san~ qarTuli anbanis religia gvafrTxilebs: `ganiwmindeT gulebi~, vinaidan adamianis
21-e aso-niSania, romelic, kabalas codnis mixedviT, aris `sasa- mTavari informaciis wyaro ara tvini, aramed – gulia. TiToeul
marTlo~, `an~-cis RmerTia, romelmac Seqmna samyaroSi yvelaferi, adamians Tavisi angelozi hyavs, romelic misi Suamavalia RmerTTan
`el~-elia – eliazari – lazare – lazieri – dedofali da damw- da yovelTvis CvenTanaa, Tvalyurs gvadevnebs, gvismens, kiTxulobs
erlobis qalRmerTia, romelic yvela Zveli xalxis miTologiaSia Cvens naazrevs.
moxseniebuli. maSasadame, sityva `sananeli~ `uflis sasamarTlos~ TiTqmis 27 welia am wignSi gadmocemul da kidev mraval sxva
niSnavs da imisTvis, rom bolo Jams `uflis sasamarTlo~ wari- sakiTxebze vmuSaob. profesiiT mSenebel – inJineri var da megona,
marTos mSvidad da ara didi katastrofebis fonze, Cemgan iTxoven es kvleva CemTvis ubralo interesis sfero iyo, magram qalbaton
im sakiTxebis axsnas, romlebic Cems gamokvlevebSi, gamoqveynebul n.S.-q.-s mier CemTan motanilma informaciam, romelic specialu-
statiebsa da wignebSia warmodgenili. rad CemTvis daiwera da kvlavac iwereba, damarwmuna, rom saqme ase
uflisken mimaval gzaze religia oc sazveres ganixilavs. maT- martivad ar yofila da Cemi kvlevebi uflis `Canafiqris~ nawilia.
gan meore `sicruis~ sazverea, es ki Zalian mniSvnelovani faqto- es ki did pasuxismgeblobas makisrebs. yovelive aman raRac peri-
ria. vinaidan dRes, adamianTa cnobierebaSi sicruem Seqmna udidesi odiT gamaogna, magram TandaTan gons movege da ganvagrZe aRniSnul
uaryofiTi energia, romelSic gaxveulia yvela da yvelaferi de- sakiTxebze muSaoba. am nawerebidan vigebT, rom yvelaferi, rac Cven
damiwaze, rac uflis didi `gegmidan – Canafiqridan~ gadaxvevas migvaCnia, rom `sworia~, ar aris `marTali~, uflisTvis `marTali~
iwvevs, ufali amas ar dauSvebs da moxdeba `ganwmenda~, rogorc kidev sxvaa.

242 243
am nawerebis sityvebSi xSirad erTsa da imave aso-niSnebs V-VIII saukuneebis qarTuli sagalobeli `iambikonni qarTulsa an-
imeoreben. ganvixiloT Canaweris patara fragmenti: `saxeldeb- bansa Zuelni~ qarTuli anbanis 37 aso-niSans warmoaCens; X sau-
iTisa wignTTas pirvelTaiTisadmnss: juarTa, kuarTTa, mcxeTadmns kunis `somxur saxelmZRvaneloSic~ qarTuli anbani 37 aso-niSniT
suetisa cxovelissas iberielTa sdroiTTisssdgans. amin, uflis aris warmodgenili. amasTanave, bibliuri kabalas saidumlo kos-
wyalobani~. miuri codna RmerTze, adamiansa da samyaroze, mxolod qarTuli
es teqsti, romelic daiwera sveticxovelTan dakavSirebiT, anbanis 37 aso-niSanSi aisaxeba. maSasadame, sadao ar aris, rom
aris pasuxi Cems rva kiTxvaze da gamocemulia 2010 wels patara qarTuli asomTavruli anbani 37 aso-niSnisgan Sedgeba
wignis saxiT. am mcire teqstidan Cans, rom xSirad meordeba `T~, da sxva yvela mosazreba mcdaria.
`s~, `d~ da a.S. aso-niSnebi. Cems SekiTxvaze, Tu ratom xdeba es, yirimeli somexi yivCayebis mier ax.w. X saukuneSi Sedgenil da
mogvces Semdegi ganmarteba: aiRes ramdenime sityva da mimdevrobiT XV saukuneSi gadaweril `somxur saxelmZRvaneloSi~ (eCmiaZinis
TiToeuli aso-niSnis kosmiuri arsi gangvimartes imis mixedviT, xelnawerTa sacavis #7117 xelnaweri), Svid sxvadasxva xalxTa an-
TiToeul aso-niSans sityvaSi ra mdebareoba aqvs, anu rigiT rome- banebs Soris ganTavsebulia qarTuli da alvanuri (heruli) anbane-
lia esa Tu is aso-niSani, romel aso-niSnebs Soris weria, sityvis bi. am naSromze Tavis droze muSaobdnen enaTmecnierebi ilia abu-
sawyisia Tu bolo. magaliTad, `wignTTas~, `kuarTTa~, `sdroiT- laZe da akaki SaniZe. istoria alvaneTs hereTTan aigivebs, romelic
Tisssdgans~, TiToeul sityvaSi ganmeorebul TiToeul aso-niSans aRmosavleT saqarTvelos nawilia, igive saingilo, romlis didi
Tavisi kosmiuri datvirTva aqvs da sul sxvadasxvagvari ganmarteba nawili dRes azerbaijanis teritoriazea. `kavkasiis albaneTi~
eZleva. sainteresoa am kuTxiT kavkasiis erT-erTi uZvelesi xalxis mogvianebiT Serqmeuli saxelia da mas jer kidev ax.w. X saukuneSi
– alvanelTa (albanelTa) anbanis 52 aso-niSnis ganxilva. `alvaneTad~ moixseniebdnen. sityva `alvani~ – `al-vani~ qarTu-
1937 wels qarTvelma enaTmecnierma ilia abulaZem somxeTSi, li enidan momdinareobs da `ali~-s – cecxlis savanes niSnavs. es
eCmiaZinis xelnawerTa sacavSi, aRmoaCina XV saukuneSi gadawerili im xvTiur cecxlzea saubari, romelic dResac gadmodis ierusal-
`somxuri enis saxelmZRvanelo~-s xelnaweri, romelic Camotanil- imSi aRdgomis dRes. saxeli `alvani~ mas qarTul enaze molaparake
ia yirimidan – kafidan (feodosia), sadac cxovrobdnen somxeTis xalxma daarqva. aRmosavleT saqarTveloSi dRemde arsebobs zemo
qalaq `ani~-dan wasuli somxebi, romelTac uwodes ukraineli somx- alvani da qvemo alvani.
ebi. isini yivCayTa enaze saubrobdnen, werdnen da loculobdnen. berZeni mogzauri straboni (ax.w. Is.) Tavis CanawerebSi
`somxuri saxelmZRvanelo~ msoflioSi yivCayTa pirvel wignad iT- kavkasiis alvaneTs `albaneTad~, xolo kambeCovans (Tanamedrove
vleba, romelSic ganTavsebulia Svidi anbani: berZnuli, asuruli qiziys), aseve SecdomiT – `kambisenas~ saxelebiT moixseniebs. ber-
(siriuli), laTinuri, qarTuli, alvanuri (heruli), kopturi da Znebma ase Secvales `babeloni~ `vaviloni~-T, `iberia~ – `iveria~-
arabuli. am wignSi warmoCenilia alvanuri anbanis 52 aso-niSani, Ti. vfiqrob, Tanamedrove istorikosebmac swored strabonis
romelsac dRes sazogadoeba `kavkasiis albaneTad~ moixseniebs. Canawerebi gamoiyenes, roca kavkasiis istoriuli `alvaneTi~-s
dRemde ar aris aRmoCenili arc erTi alvanuri xelnaweri. saxeli `albaneTi~-T Secvales. amiT Seicvala ara mxolod alvane-
qarTuli anbanis mkvlevarebi aso-niSanTa sxvadasxva raode- Tis saxeli, aramed amas mohyva istoriis mcdari gaazrebac, ramac
nobas ganixilaven: 35, 37, 38, 40. es arasworia. qarTuli anbani ZirZveli qarTuli teritoria `alvaneTi~ (hereTi) Tavis samSob-
srulyofilad 37 aso-niSniT asaxulia davaTis stelaze (Zv.w.680); los – saqarTvelos Camoacila da dRes masze pretenzia aqvT somx-

244 245
ebs da azerbaijanelebs, romlebic kavkasiaSi mxolod ax.w.IV-VI kavkasiaSi `albaneTi~ arasodes ar arsebobda. mas istoria jer
saukuneebidan Cndebian. kidev Zv.w. VI saukuneSi `alvaneTad~ moixseniebs. amis Sesaxeb ar-
1659 wels saqarTvelos, kerZod, kaxeTis yofna-aryofnis sebobs saTanado rukebi (`saqarTvelos istoriis atlasi~, 2002w.
sakiTxi Turqmanebis winaaRmdeg alvanis velze gadawyda. istoria- samecniero redaqtorebi: prof. kote anTaZe, ak. daviT musxeliS-
Si es omi `baxtrionis omis~ saxeliTaa cnobili. vili).
zemoT moxseniebulidan sadao ar aris, rom `alvaneTis~
kavkasiel alvanTa anbani (qarTuli anbanis mixedviT) (albaneTi) xalxi istoriulad qarTvelebi arian. `alva-
neTi~ kavkasiis albaneTis istoriuli saxelia.
`somxuri enis saxelmZRvanelo~-s xelnawerze muSaobisas akaki
SaniZem alvanuri anbanis 52 aso-niSani miusadaga qarTul anbans,
romelic qvemoT moviyvaneT cxrilis saxiT.
aq moyvanili cxrilidan Cans, rom alvanur anbanSi aso-niSan
`z~-s aqvs sami gamosaxuleba da misi meoradi saxelebia – `zim~,
`zarl~, `zos~; aseve aso-niSan `i~-s aqvs sami gamosaxuleba da misi
meoradi saxelebia – `irb~, `ion~, `ina~; aso-niSan `k~-s aqvs sami
gamosaxuleba da Sesabamisi meoradi saxelebia `kar~, `kar~, `kat~;
aso-niSan `l~-s aqvs ori gamosaxuleba da misi meoradi saxlebia
`lan~, `lit~; aso-niSan `J~-s aqvs ori gamosaxuleba da misi meora-
di saxelebia `Jil~, `Ja~; aseve ormagi da sammagi gamosaxulebebi
da meoradi saxelebi aqvT aso-niSnebs: `s~, `t~, `f~, `s~, `C~, `c~,
`W~, `x~, `j~, `h~.
alvanur anbanSi asaxuli erTi da imave aso-niSnis sxvadasxva
meoradi saxeli mimaniSnebelia imisa, rom erTi da igive aso-niSani
sityvis sxvadasxva adgilas SeiZleba gamoynebuli iyos sxvadasxva
energetikuli mniSvnelobiT. uZveles qarTul xelnawerebSic erT
sityvaSi erTmaneTis miyolebiT dawerili erTi da igive aso-niSnebi
am sityvas sxvadasxva kosmiur energias aniWeben.
qalbaton n.S.-q.-s mier, uflis angelozis STagonebiT, Zvel
qarTul enaze dawerili teqstebis sityvebSic aso-niSnebi erTmane-
Tis gverdiT ramdenjerme meordeba, Tavisi energetikuli datvirT-
va da erTi grafikuli gamosaxuleba aqvT. magaliTad: `wignTTas~,
`srdoiTTisssdgans~. maSin, roca alvanur anbanSic 52 aso-niSnidan
bevrs ramodenime grafikuli gamosaxuleba da meoredi saxeli aqvs.

246 247
magaliTad: `i~ aso-niSnis meoradi saxelebia `irb~, `ion~, `ina~ da SeZles gadaeRoT adamianis mier warmoTqmuli sityvebi da daadg-
maTi Sesabamisi grafikuli gamosaxulebebic erTmaneTisgan gansx- ines, rom maT materiis raRac energetikuli forma aqvT.
vavebulia (naxeT cxrili – `alvanTa anbani~). zemoT aRniSnulidan `pirdapiri kontaqtiT~ daweril teq­stebSi arc erTi aso-niS-
gamomdinare, qalbaton n.S.-q.-s miRebul Zvel qarTul enaze nis gamokleba an damateba ar SeiZleba, aseve ar SeiZleba sityvis da
daweril teqstebis sityvebSi ganmeorebuli erTnairi winadadebebis gadanacvleba. amiT irRveva teqstis saerTo `ener-
aso-niSnebis da alvanuri anbanis kosmiuri arsi da in- getika~. am teqstebs zemodan ewereba `saxeliTa RmrTisaÁTa~, rac
formaciuli sawyisi erTi da igivea da SemTxveviTi niSnavs, rom aseTi teqstebi iwereba uflis saxeliT da masSi aravi-
ar aris. alvanuri anbani mxolod nawilobriv aisaxeba qarTul Tari cvlilebis Setanis ufleba ara aqvs Cveulebriv mokvdavs.
aRmosavleT saqarTvelo Zv.w VI - II ss. magaliTad sityva `mcxeTa~ ase gagviSifres:
`m – ars momavalTa mravalTa saxeliTa momavalTTa sameufos-
dda.
c – ars cocxalTa da mkudarTa samadlobelTa.
x – ars xatTa da xatebaTa savedrTa adgilisadmns mosaqce-
viTisa pirvelisa warmarTobiTgans iesos sadidebeliTiTisas.
e – ars iesos miniSnebiTisadmns viTar missa sadidebelTsa mo-
mavalTsa qalaqsa siwmindisadmns saydarTsa sdgamnss.
T – ars mTaTa da gzaTa SenayarTa saukunod mdgomisadmss.
a – ars kodsa samyaroisa viTarca Sedgomisisa amns siZvelisas
Tvisisa aRsrulebisisa daniSnulebisa.~
imave aso-niSnebs sxva sityvebSi sxva kosmiur-energetikuli
ganmartebebi aqvT.
moviyvanoT nawyveti bibliidan, sadac ufali gamoecxa-
da abraams da eubneba: `aRar gerqvas amieridan saxelad abrami,
aramed abraami iyos Seni saxeli...~ (dab. 17,5), `... sarais, Sens
cols aRar erqvas saxelad sarai, aramed sara iyos misi saxeli~
(dab.17,15). zemoTqmulidan naTlad Cans, rom ufalma abrams uwo-
da somxur anbanebSi. amasTanave, dReisaTvis alvanuri anbaniT da saxeli abraami, xolo mis cols sarais uwoda sara. rogorc
Sesrulebuli arc erTi teqsti ar aris aRmoCenili, rac Zalian vxedavT, es gamocvlili saxelebi mxolod erTi aso-niSniT gan-
dagvexmareboda aRniSnuli sakiTxis kvlevaSi. sxvavdebian adrindeli saxelebisgan, rac uflisTvis Zalian mniS-
centraluri amerikis uZvelesi xalxi drois 52 wlian cikls vnelovania, vinaidan saxelebSi TiTo aso-niSanTa damatebiT an
ganixilavda. vimedovneb momavalSi, romelime mkvlevari am sakiTxs gamoklebiT icvleba maTi kosmiuri energia. es sakiTxi naTlad
daukavSirebs alvanuri anbanis 52 aso-niSans. warmoaCens aseve imas, rom adamianis kosmiuri energia pirdapiraa
bolo periodSi mecnierebma Tanamedrove teqnikis gamoyenebiT dakavSirebuli adamianis saxelTan – adamiani Tavisi saxelis

248 249
Semadgenel aso-niSanTa kosmiuri energiis gacxadebaa. uri informacia daiwera. es aris Zvel qarTul enaze miRebuli
amasve gvimowmebs qarTvelTa eTnografiuli masalac: roca bavSvs teqstebi. rac yvelaze mniSvnelovania, teqstebis mxolod nawili
avznian bunebas SeamCnevdnen, qadagis rCeviT, mas saxels ucvlid- mivida `adresatamde~. vimedovneb, momavalSi srulyofilad miva es
nen, ris Semdegac bavSvi mSviddeboda. roca adamians gardacvli- informacia maTTan, visTvisac isini daiwera da albaT, momavalSi
lis saxels daarqmevdnen, mas gardacvlilis Tvisebebi eZleoda da gamoqveyndeba kidec, magram amisi dro jer ar damdgara. es momav-
zogjer fizikuradac emsgavseboda. lis saqmea.
`saxeliTa RmrTisaÁTa~ daweril teqstebs informaci-
is miRebisas Tavze wminda ninos oqrosferi jvari ( ) aqvs
gamosaxuli, rac migvaniSnebs imaze, rom aRniSnuli teqsti uflis
kurTxeviT iwereba.
wminda ninos jvari `cecxlis stiqiis~, mdedri da mamri saw-
yisebis energiebis Serwymis, oqros sawmisis, sfinqsis – oTxi stiqi-
is (miwa – lomi, wyali – xari, haeri – arwivi, cecxli – qali), mzis
simbolos – borjRalis – svastikis da qarTuli anbanis kodiT ]
(j) aso-niSnis kosmiuri energiis amsaxvelia, gacilebiT adreuli
periodisaa da bibliur kabalas kosmiur codnasTanaa dakavSire-
buli.
mogvianebiT qarTuli xelnawerebis dasawyisSi wm. ninos
jvari swori jvriT (†) Seicvala, xolo ufro mogvianebiT ki, mx-
edruli `q~ aso-niSniT.
Tanamedrove mecnierebma uZveles qarTul xelnawerTa da-
sawyisSi gamosaxul jvars e.w. `qanwili~ uwodes, vinaidan is
asomTavrul † (q-qan) aso-niSnad CaTvales. amave dros, es e.w. `qan-
wili~ iwereboda im qarTuli teqstebis dasawyisSic, romlebic
ar iyo `saxeliTa RmrTisaÁTa~ dawerili, rac niSnavs imas, rom
am sakiTxma azri dakarga, amitom mogvianebiT Sesrulbul qarTul
xelnawerebs teqstis dasawyisSi dasmuli aqvT swori jvari an mx-
edruli `q~ aso-niSani. mecnierTa Sefaseba, rom uZveles qarTul
xelnawerebs e.w. `qanwili~ aqvT teqstis dasawyisSi dasmuli,
rogorc termini, arasworad mimaCnia. wm. ninos jvari e.w. `qanwili~
ar aris da mianiSnebs imaze, rom aRniSnuli teqsti uflis kurTx-
eviT – `saxeliTa RmrTisaÁTa~-a dawerili.
qalbaton n.S.-q.-s mier Zalian mniSvnelovani da didi kosmi-

250 251
Savi xvreli~ – paralelur samyaroSi
`
samyaros samyaroSi, Tavs Tvlida samyaros wevrad da cxovrobda
misi kanonebiT. dedamiwac samyaros nawilia. Savi xvrelebi aq, de-
gasasvleli sarkmeli damiwazec arsebobs. nebismier mikro da makro samyaros aqvs e.w.
Savi xvreli, romelic TvalisTvis uxilavia.
kosmosis `Savi xvrelebis~ Tema dRevandeli msoflio mecniere-
mecnierTa mosazreba, rom `kosmosuri xomaldi~, romelic `Sav
bis aqtualuri sakiTxia. `Savi xvrelebis~ arseboba germanelma
xvrels~ miuaxlovdeba, siCqares anelebs da sivrceSi gaSeSdeba, si-
fizikosma SvarcSildma jer kidev 1916 wels iwinaswarmetyvela. am
namdvileSi ki `Sav xvrelSi~ CainTqmeba da iwyebs sul sxva samyaro-
sakiTxze ufro naTeli warmodgenisTvis moviyvanoT nawyveti baton
Si mogzaurobas, sadac sivrce ar aris, mxolod `dro~ arsebobs,
iveri frangiSvilis wignidan `sistemuri midgoma da marTvis efeq-
emTxveva zogadsakacobrio azrovnebas `mandalas~ Sesaxeb.
turobis amaRleba~: `Savi xvreli~ – esaa warmoudgenili simkvr-
ramdenime welia, dainteresebuli var qurum qalTa gulsakidi
ivis obieqti, romelic isrutavs nebismier sxva, axlo aRmoCenil
diskoebis sakiTxiT. Cemma metafizikurma Tvisebebma gamiadvila am
obieqtebs, maT Soris varskvlavebs, agreTve sinaTlesac, ris gamoc
sakiTxze muSaoba. amasTan dakavSirebiT ara erTi statia-naSromi
`Savi xvreli~ uxilavia. misi zoma mcirea da protonis radiusis
gamovaqveyne.
tolia, xolo masa mzis sam masaze ufro didia. kosmosuri xomaldi,
Cems mier moZiebuli masalebis mixedviT, qurumi qalebis gul-
romelic `Sav xvrels~ miuaxlovdeba, siCqares anelebs da mecni-
sakidi diskoebi igive `mandalaa~.
erTa SexedulebiT, sivrceSi gaSeSdeba. sinamdvileSi ki xomaldi
`mandala~ aris `drois borbali~, romelsac mis irgvliv gare
`Sav xvrelSi~ CainTqmeba da iwyebs sul sxva samyaroSi mogzau-
wreSi 12 segmentSi xatovani anbaniT dawerili 12 `zodiaqoTa~
robas, sadac sivrce ar aris, mxolod `dro~ arsebobs. amrigad,
saxelebis energetika ganapirobebs. spiralze, romelic daxveu-
`Savi xvreli~ ukvalod nTqavs nebismier sxeuls, romelTa Sesaxeb
lia aucileblad marcxnidan marjvniv, ierarqiulad ganTavsebul
aranairi informacia ar rCeba. dReisaTvis kosmosSi ukve 300-mde
xvTaebaTa saxelebia dawerili, romelic qmnis spiralur mbru-
`Savi xvrelia~ aRmoCenili, maT Soris Cvens galaqtikaSic~.
nav gvirabs, romelSic didi siswrafiT mimdinareobs mlocvelis
Tanamedrove fizikis kanonebi `Sav xvrelSi~ mimdinare proces-
`me~-s miRmiuri sulieri mogzauroba-gadaadgileba aucileblad
ebs ver Seimecnebs. igi am fenomenis Sesaswavlad uZluria.
spiralze garedan centrisken. mlocvelis `me~-s mogzaurobis yve-
jer kidev pirveli adamianebi xedavdnen da aRiqvamdnen sam-
la es principi kargadaa asaxuli festosis diskoze. `mandalas~
yaros yvela ganzomilebaSi e.w. `mesame TvaliT~. Semdeg es Tvali
principebs yvelaze TvalsaCinod festosis diskos gamosaxuleba
adamianTa farTo masebisTvis daixura da dafarulis saidumlos
pasuxobs, romelic 100 wlis win aRmoaCines saberZneTis kunZul
Secnoba mxolod rCeulTa xvedri iyo. aseT adamianebs miekuTvne-
festosze da aris daaxloebiT 4000 wlis winandeli qurumi qalis
bodnen qurumebi, xevisberebi, qadagebi, wminda mamebi da sxva.
gulsakidi disko.
codna RmerTze, adamiansa da samyaroze mis yvela ganzomile-
uaRresad mniSvnelovania, Tu saiT `icqirebian~ festosis
baSi dRemde mosulia kabalas saxiT: CineTis – `iZini~, egviptis
diskoze naxat-gamosaxulebebi. msoflios yvela mkvlevarisTvis
– `taros arkanebi~, evropelTa – `runebi~, Sumerebis `me~-s xvTae-
da mecnierisTvis dadgenili da aucilebeli wesia, naxat-gamosax-
brivi kanonebi, romelic cocxali kosmiuri procesis saxiT gadmo-
ulebiani warwerebi – ieroglifebi wakiTxul iqnas iqedan, saiTac
cemulia miTologiasa da eTnografiul masalaSi, arqeologiasa da
naxatebi icqirebian: Tu isini icqirebian marjvniv, unda wavikiTx-
miTologiur simbolikaSi. adamiani Tavis Tavs aRiqvamda rogorc
252 253
oT marjvnidan; xolo Tu icqirebian marcxniv, unda wavikiTxoT unda CaiTvalos ukuRma wakiTxulad, rasac aucileblad mcdar
marcxnidan. am wesis dacva yvela mkvlevarisTvis savaldebuloa. Sedegebamde mivyavarT.
(naxeT: `egviptologia~ `rogor wavikiTxoT ieroglifebi~. `mis Cemi mosazreba, festosis diskos wakiTxvis mimarTulebis
emili sendsis dRiuri 1926 w. noemberi~. 2007 w. konsultanti: Sesaxeb, damidastures egviptologebma: manana xvedeliZem, ana
egviptologi manana xvedeliZe). kldiaSvilma da ramaz patariZem. Sevxvdi Zalian bevr mecniers,
zemoT aRniSnuli wesis mixedviT, vinaidan festosis diskos romelTaTvisac ieroglifebis wakiTxvis zemoT moyvanili wesi
ieroglifuri naxat-nawerebi icqirebian spiralis gareT – marcx- cnobilia da maTi sityvebia: `es xom yvelam icis~.
nidan marjvniv, aucilebelia isini wavikiTxoT spiralze gare- festosis diskos msoflioSi 1500-mde mkvlevari ikvlevs, maT
dan centrisken, anu TiToeuli segmenti unda wavikiTxoT mar- Soris saqarTveloSic. zogs miaCnia, rom is aris `kunZul kretas
jvnidan marcxniv. sagadasaxado inspeqtori~, zogierTi masze kiTxulobs Tanamedrove
megrul enaze daweril raRac himns.
festosis diskos wakiTxva spiralze centridan gareT mkvl-
evarTa udidesi Secdomaa, ukuRma wakiTxul teqstsa da daskvnebze
rom aRaraferi vTqvaT, rac mkvlevarTa winaswar gamiznuli cru
ideis warmoCinebis didi survilisa da udidesi ampartavnebisaken
miswrafebis Sedegia, rasac sinamdvilesTan araferi aqvs saerTo.
araerTxel mivuTiTe piradad Tu sajarod, rom maTi es gamokvleva
dasawyisSive mcdaria, vinaidan teqsts kiTxuloben ukuRma. festo-
sis diskoze ukuRma da Tanac romeliRac enaze, araviTari sagalo-
belis teqsti ar ikiTxeba. Cemi kvlevebis safuZvelze TvalsaCinoa,
festosis disko
rom maTi kvlevebi mcdaria da araferi aqvs saerTo realobasTan.
nebismieri adamiani raime naweris wak­iTx­visas, pirvel rigSi, qarTvelebs odiTganve hqondaT TavianTi anbani, romelic Rrmad
arkvevs naweri saidan saiT ikiTxeba. mag. qarTuli, somxuri, rusu- kosmiuria. masSi aisaxeba samyaros genetikuri kodi, rac samyaros
li naweri aucileblad ikiTxeba marcxnidan marjvniv; ebrauli, pirvelsawyisSive iyo Cadebuli da mihyveba iberiis civilizaciaTa
arabuli naweri ikiTxeba aucileblad marjvnidan marcxniv. sadao mTel jaWvs sawyisidan sasrulamde, maradisobidan maradisobamde.
ar aris, ras miiRebda mkvlevari Tu qarTulad nawers waikiTxavda qarTuli anbanis kosmiuri saidumlos warmoCinebas eZRvneba es
ukuRma. mag: xeli-ilex, fexi-ixef, Tvali-ilavT da a.S. rogorc wigni. ase Rrmad kosmiuri anbanis mflobel qarTvel kacs arafer-
vxedavT, teqstis ukuRma wakiTxvis SemTxvevaSi miviRebT raRac Si sWirdeboda naxat-nawerebis teqstis Sedgena. festosis disko
uazrobas, absurds, siyalbes! rom qarTuli fenomeni iyos, msgavsi naxat-nawerebi aRmoCndeboda
zemoT aRniSnulis mixedviT, festosis disko, rogorc msof- dRevandeli saqarTvelos teritoriazec, romelic odiTganve sam-
lioSi dadgenili `mandalas~ principidan, aseve, ieroglifuri yaros pirvelsawyisi genis matarebel xalxs – qarTvelebs ekuT-
naweris wakiTxvis wesidan gamomdinare, aucileblad unda ikiTx- vnodaT, amas adasturebs msoflios araerTi mecnieris daskvnac:
ebodes spiralze garedan centrisken. winaaRmdeg SemTxvevaSi igi civilizaciis `akvani~ kavkasia da saqarTveloa!

254 255
festosis diskoze asaxulia mandala – drois borbali, es aris moxda saswauli: Cems Tvalwin dadga es disko, masze gamosaxulma
erTi ganzomilebidan – erTi dro da sivrcidan meore drosa da yvela ornamentma didi siswrafiT daiwyo wriuli moZraoba sxva-
sivrceSi gasasvleli sarkmeli – e.w. `Savi xvreli~. dasxva mimarTulebiT, erTianobaSi qmnida raRac `qarborbalas~
festosis diskoze spiraluradaa dawerili 12 zodiaqos da msgavs konuss, romelic garedan centrisken spiralurad ixveoda
sxva xvTaebaTa saxelebi, romlebic qmnian `mandalas~ – drois bor- da didi siswrafiT win gadaadgildeboda; raRac magnituri RerZiT
balis spiralur energias da ganapirobeben mlocvelis `me~-s miR- mimagrebuli viyavi diskos centrSi ganTavsebul patara wresTan da,
miur mogzaurobas. yvelafer amasTan erTad, didi siswrafiT win gadavadgildebodi.
oTxi aTasi wlis win kunZuli kreta da mTeli xmelTaSua ucbad igive xma meubneba: `axla dadga dro, gamoxvide am mdgomare-
zRvis sanapiro teritoria egviptes ekuTvnoda da festosis dis- obidan da Tvali gaaxile~. `brZanebas~ davemorCile. mivxvdi, rom
koze gamosaxulebebic Zvel egviptelTa naxat-nawerebia. kunZul raRac ucnobi Zala mmarTavda, romelmac maCvena diskos namdvili
kretaze berZnebi axali xalxia da festosis diskoc ver iqneba ber- daniSnuleba – misi daxmarebiT qurumi qalebi sakulto ritualis
ZenTa winaprebis kuTvnileba. mandalas codna berZnebma mogvianebiT dros gadiodnen sxva ganzomilebaSi da ukavSirdebodnen uzenaess.
egviptelebisgan da aRmosavleTis xalxisgan SeiTvises da gaiTavis- disko iyo is mowyobiloba, romelic mTavar damakavSirebel rols
es. amas mowmobs mcxeTis sveticxovlis zodiaqos kalendari. asrulebda. es iseTi saswauli SegrZneba iyo, rom Cemi fiqrebi ver
is, rasac dRes mecnierebi `Sav xvrels~ scildeboda am sakiTxs; vgrZnobdi, rom am sakiTxis gacnobiereba
uwodeben, qurumebisTvis da maTi msgavsi jer ar iyo damTavrebuli.
Tvisebebis adamianebisTvis didi xania cno- Cems mier moZiebuli
bilia `mandalas~ fenomenis saxiT. qurumebs masalis mixedviT aRmoCn-
piradi saritualo nivTebi paralelur da, rom qurumi qalebis
samyarosTan dakavSirebaSi exmarebodaT. gulsakidi diskoebi
am mxriv, metad sainteresoa saqarTvelo- igive `mandalaa~.
Si, borjomis xeobaSi aRmoCenili qurum msoflios sazoga-
qalTa samarxebi (Zv. XIV-X ss). aq aRmo- doebrivi azri `mandalas~
Cenil nivTebs Soris, erT-erTi mniSvnelo- fenomens Semdgnairad axa-
qurumi qalis samarxi borjomis xeobidan
vani adgili swored saritualo diskos siaTebs: Zvel indur enaze
uWiravs. gavecani germaniaSi gamocemul niSnavs: `mze~, `wre~, `disko~, `borbali~, `beWedi~, `orbita~,
katalogs, romelSic samarxebSi aRmoCenil `zeciuri karibWe~, `yovlismomcveli Sesakrebeli~. `mandala~ ko-
disko borjomis xeobidan sxva nivTebTan erTad diskos ramodenime smiuri wesrigis grafikuli gamosaxvaa, romelic zeSTagonebiT
gamosaxulebaa dabeWdili. am katalogis amoZravebulma sulierebam unda gaiaros. `mandala~ `me~-s miR-
daTvalierebisas Cemi yuradReba erT-erT diskoze SeCerda, romel- miuri sulieri mogzaurobis xatia~. es aris ierarqiuli
mac momawoda Semdegi informacia: `xeli daade da Tvalebi daxuWe~. kibe, romelzec ganTavsebulia RmerTTa panTeoni. isini cidan eSve-
diskodan miRebuli es informacia ar gamkvirvebia, radganac TiTqmis bian `mandalas~ centrSi lotosis adgilze, sadac anxorcieleben
30 welia metafizikaSi vmuSaob. me davemorCile am `brZanebas~ da nayofierebis, warmatebis, siuxvis aqts. am momentSi mas Semoaqvs

256 257
`vertikaluri koordinati~, damakavSirebeli centrsa da mlocv- diaqos kalendars~. stelaze Cazneqil-amozneqil 6 xazze daweri-
els Soris da am mimarTulebiT adgili aqvs mis gadaadgilebas, li anbani qmnis suraTze mocemuli genetikuri kodis or spirals,
rogorc ritualis ukanasknel aqts. igi ukavSirdeba `samyaros xis~ romelic, Tavis mxriv, qmnis mandalas da romlis centrSi qarTuli
yvela simbolikas, ganTavsebuls am vertikalur RerZze, mTlianad anbanis 37 – ჵ – ox – ω (omega) aso-niSania. aseve, mcxeTis sveticx-
samyaros sulierebas, samyaros vertikalur nagebobas. es aris mi- ovlis taZris zodiaqos kalendris – mandalas centrSi gamosaxul
Tiuri sulieri sasaxle, romlis `dagegmarebis~ msgavsad agebdnen qristes Sublze `ω~ aso-niSani aweria.
qalaqebs, salocavebs, taZrebs, saxelmwifos. maTi aSenebis principi anbani, Sesabamisi cifrebiT, ezoTeruli xilvebiT miRebuli
aris `mandala~, romelic aris `sicocxlis xis~ modeli. `manda- informaciaa da asaxavs samyaros genetikur kods. swored is qm-
las~ meSveobiT religiuri ritualis dros miiRweva qvecnobieris nis `drois borbals~, `yofierebis borbals~. Cemi gamokvleve-
siRrmeebi. am mdgomareobas aRweven individualurad – ritualis biT pirvelad iyo `dro~
dros `mlocveli~ (wamyvanis rolSi) Tavis Tavs ganaTavsebs `man- – `drois borbali~,
dalas~ centrSi da elodeba xvTaebas, xvTaebriv suls, romelic romelmac Seqmna samgan-
cidan masze unda gadmovides. `mandala~ zomilebiani samyaro. ig-
gansakuTrebul energias aniWebs centrSi ive cnobierebaa asaxuli
myof mlocvels da masSi amyarebs kavSirs dagonebis miTologiaSi,
mikro da makro samyaroebs Soris. centrSi romlis mixedviTac, sam-
moiazreba antropomorfuli xvTaeba. gare yaro gansxeuldeba TviT
wreze ganlagdeba 12 simboluri elementi samyaroul TeslSi –
samyarouli kvercxi (dagonebi)
– 12 zodiaqo, romelSic TiToeuli gan- kvercxSi arsebuli drois
isazRvreba winamorbediT, gansazRvravs spiraluri borbaliT, romelic pirvelsawyisSi absolutur
mis momdevnos da ganapirobebs cxovrebis mdumarebaSia saaTis isris sawinaaRmdegod mbrunavi energeti-
genetikuri kodis ori
nakadis uwyvetobas. igi aris `drois bor- kuli spiralis – `amma~-s zemoqmedebiT, Semdeg ki, roca gaixs-
spirali davaTis
bali~, `yofierebis borbali~, romelic neba `amma~-s `Tvali~, garedan masze zemoqmedebas iwyebs mbrunavi
stelas mixedviT
brunavs – exveva spiralurad marcxnidan energetikuli spirali – saaTis isris mimarTulebiT mbrunavi
marjvniv periferiidan, centrisken, romlis centri 8 foTliani `drois borbali~, ris Sedegadac samyaro daiwyebs gansxeulebas.
lotosia – kosmiuri sicocxlis wyaro, romelSic ganTavsebulia jer kidev pirveli adamianebi Tvlidnen, rom TiToeuli aso-niSani
Tayvaniscemis xvTaeba, romelic samyaros oTxive sawyisis energe- kosmiuri `energetikis~ gamomxatvelia drois gansazRvrul peri-
tikis gacxadebaa. odSi. swored es azrovnebaa Cadebuli sityvebSi `pirvelad iyo
zemoT aRniSnuli, yvelaze TvalsaCinod, festosis diskozea sityva~ da `qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis~ (g. merCule, X s.).
asaxuli. gulsakidi diskoebi mxolod qalebis samarxebSia aRmo- qarTuli anbanis roli `mandalas~ fenomenSi Zalian didia da am
Cenili. kuTxiT misi Seswavla momavlis saqmed mimaCnia.
jer kidev 20 wlis win, davaTis stelaze muSaobisas, masze mTa-TuSeTSi erT-erT qvaze asaxuli `zeciuri navis~ marcxena
gamosaxuli qarTuli anbani Sevadare mcxeTis sveticxovlis `zo- mxares gamosaxulia erTmaneTSi Casmuli sami wre, rac `mandalas~,

258 259
drois borbals, `Sav xvrels~ asaxavs da mTlianad gamosaxuleba misi gamosaxvis principi dedamiwis yvela kuTxeSi erTnairi iyo.
gveubneba, rom igi dakavSirebulia genetikur kodTan, sulis gas- sityva `mandala~ – `man-dala~ qarTuli sityvaa da pirvel-
vlasTan paralelur samyaroebSi. nebismier mikro Tu makro sam- sawyisi enis cnobierebidan modis. am sityvaSi `man~ qarTuli an-
yaros (argos zeciur banis 13-m-man-40 aso-niSania da bibliuri kabalas kodiT, am aso-
navs) aqvs Savi xvreli, niSnis Sesabamisi kosmiuri procesis saxelia `sikvdili~. aseve,
romlis saSualebiTac `dala~ qarTvelTa qalRmerT `dali~-s saxelia da ukavSirdeba
xdeba sulis gamateri- mis `qvesknelis samefoSi STasvlas~, sikvdils, gardacvalebas,
alizeba, gardasaxva – gardasxeulebas, materialur samyaroSi Camosvlas. `mandala~
materiaSi naTelgamov­ swored is metafizikuri drois borbali – kosmosuri energeti-
lena. am suraTsa da kuli spiralia, romlis gavlis dros xdeba sulis gamaterial-
mTa-TuSeTi
aseve, borjomis xeobis izeba, erTi ganzomilebidan meoreSi gasvla. SumerTa qalRmerT
qurum qalTa diskoebze asaxulia evropelTa runebi, romlis war- inanas `qvesknelis samefoSi STasvla~ da kosmiur meuRlesTan
momavlobac mecnierebam dRemde ver daadgina. SeerTeba – Serwymaa aRwerili SumerTa miTologiaSic. mdedris
maSasadame, `drois borbalis~ – `Savi xvrelis~ fenom- da mamris sawyisebis gayofa samyaros gansxeulebasTan – gamate-
eni qarTvelTaTvis odiTganve cnobili iyo. rializebasTanaa dakavSirebuli. adamis civilizaciis kosmiuri
`mandalas~ gamosaxulebas ganaTavsebdnen Tayvaniscemis sxva- procesis mizania maTi isev SeerTeba, ris Semdegac kacobrioba ga-
dasxva adgilebze: taZrebSi, samsxverplo da saritualo sagnebze. dava civilizaciis axal ciklSi.
amzadebdnen sxvadasxva masalisgan: qvis, Tixis, liTonis, xisa Tu mecnierTa azriT, samyaro mTlianobaSi aris `mbrunavi konu-
comisgan. si~, romelSic spiralurad mbrunavi kosmiuri energia ciur sx-
warmarTobis periodis salocavebs TiTqmis yvela qveyanaSi eulebs gadaaadgilebs `Savi xvrelis~ mimarTulebiT, sadac isini
`mandalas~ forma hqondaT. tibetis, indoeTis bevri sakulto nage- STainTqmebian. dReisTvis ucnobia, ra xdeba `Sav xvrelSi~ da mis
boba `mandalas~ principze Sendeboda. amis magaliTia: `stounx- iqiT, rogor itevs `Savi xvreli~ am moculobis materias. dRevan-
enji~ inglisSi, SuamdinareTSi SuaSi erTi qalaqi da irgvliv 12 deli fizikis kanonebi am movlenas ver xsnian. Cemi azriT, `Sav
qalaqi; CineTis imperatoris sasaxle; aRmosavleT saqarTveloSi xvrelebTan~ mimarTebaSi adgili aqvs `mandalas~ feno-
Sildis samlocvelo erTmaneTSi Cadgmuli ori wriuli formis mens, mTlianad samyaro aris didi `mandala~ da `Savi
nagebobaa, SigniT oTxkuTxa formis sakurTxevliT; gansakuTrebiT xvreli~ aris `mandalas~ centri, romlis meSveobiTac
sainteresoa yvarlis raionSi Zveli gavazi, sadac TiTqmis wriuli ciuri sxeulebi gadadian sxva ganzomilebaSi. aq ki fizikis
formis sakulto nagebobis saxuravze ganTavsebulia ori bolnuri kanonebi uZluria. aq metafizika muSaobs. mecnierebs aseve miaCniaT,
jvari horizontalur mdgomareobaSi da qmnis 8 furclian loto- rom vakuumis fenomenis Seswavla uazrobaa, vinaidan is mxolod
sis yvavils; `mandalas~ energetikas qmnis agreTve, samebis taZari sicarielea. SegaxsenebT aRmosavleTis filosofosTa Sexedulebas
irgvliv 12 patara eklesiiT. am sakiTxze: `absoluturi sicariele absoluturi sisavsea~.
zemoT ganxiluli masala dasturia imisa, rom jer kidev uxso- yovelive zemoT aRniSnulma gamaxsena Cemi cxovrebis erTi mo-
vari droidan qurumebisTvis cnobili iyo `mandalas~ fenomeni da menti. daaxloebiT 20 wlis win, CemTan movida sami axalgazrda.

260 261
vsaubrobdiT samyaros kosmiurobis Sesaxeb, qarTul anbanze da sa iZvroda wylebs zemoT~. `Sesaqmis~ meore dRes Tqva RmerTma:
sxva. saubris dros orma maTganma raRac ixila Cems Tavze. mTxoves, `iyos wyalTa Soris myari da gahyaros wylebi~. ` ... da gahyara erT-
Semewyvita saubari da momeyola, Tu ra SegrZneba mqonda. davukvir- maneTisgan wyali, romelic aris myars qvemoT da wyali, romelic
di CemSi mimdinare raRac ucnaur process: vgrZnobdi, Tavze medga aris myars zemoT~.
didi siswrafiT mbrunavi energetikuli konusi da konusis wvero- am sakiTxiT biblia migvaniSnebs pirvel adamianTa warmodgenas
dan CemSi Semodioda raRac energia ZabrSi Casxmuli `siTxis~ sax- imis Sesaxeb, rom arsebobs miwieri da metafizikuri, anu `miRma sam-
iT, romelic Cems tvinSi iyo Semo- yaros~ wyali; vinaidan miRma samyaro ormagi sarkis principzea ga-
suli erT wertilSi; Cems sxeulSi dabrunebuli am samyarosTan mimarTebaSi, maSin aRar gagvikvirdeba,
Semosvlis Semdeg es energetikuli
`siTxe~ Sxapis, `wyvetili xaze-
bis~ – wveTebis saxiT qmnida qveda
konuss da Cemi sxeuli ivseboda
`siTxiT~ zemodan qvemoT, rogorc
ori energetikuli konusi
WurWeli da ara qvemodan zemoT,
rogorc fizikis mizidulobis kanonia. Sevsebis sibrtyis zeda moc-
uloba iyo SegrZneba savse WurWlis, xolo qveda moculoba iyo
SegrZneba carieli WurWlis. am sisavsis SegrZneba dResac maqvs.
Cems SekiTxvaze, Tu ra ixiles Cems Tavze, axalgazrdebma mipasux-
es, rom maT ixiles CemSi Semomavali mamakaci gadaSlili wigniT.
qarborbala
mravali wlis Semdeg, swored axla, `mandalas~ fenomenTan Sexebis
saidumlom yvelaferi naTeli gaxada. rom Cemi sxeuli, rogorc WurWeli, ivseboda `zeciuri wyliT~ ze-
`mandalas~ fenomenTan mesamedac mqonda Sexeba, rodesac 2004 modan qvemoT. Tu davukvirdebiT movlenas, Tu rogor Cadis ZabrSi
wels, samebis taZris kurTxevamde ori kviriT adre, vixile: aRsav- an niJaraSi masSi dagrovili wyali raime meqanikuri zemoqmedebis
lis karis Tavze, Werze ganTavsebuli TaRis centridan SemoiWra gareSe, aRmovaCenT, rom wyali Zabris an niJaris xvrelSi gavlis
saocari sinaTlis sxivi, romelmac Seqmna wyvetili da mTliani dros aucileblad qmnis saaTis isris mimarTulebis spiralur
energetikuli xazebis – sxivebis konusi; igi mTel taZarSi ifrq- moZraobas, rac igive `Savi xvrelis~ Tvisebis nawilobrivi gamov-
veoda. linebaa, magram amjerad warmoqmnili es `Savi xvreli~ moklebulia
Cemi azriT, igive process aqvs adgili e.w. `Sav xvrelSi~. `man- drois energiis zemoqmedebas, rac aris ZiriTadi faqtori `manda-
dala~ – `Savi xvreli~ aris kosmosuri mowyobiloba – laSi~ – Sav xvrelSi mimdinare kosmiuri procesisa, romelic gana-
`sarkmeli~, romlis saSualebiTac xdeba gasvla-gamos- pirobebs erTi saxis materiis gardaqmnas sxva drosa da sivrceSi.
vla samyaros sxva ganzomilebebSi, TvalisTvis uxilav wyalia samyaros pirveli elementi, amas migvaniSnebs mendeleevis
paralelur samyaroebSi. qimiur elementTa perioduli sistema, sadac pirveli elementi wy-
SegaxsenebT bibliidan `Sesaqmis~ pirvel dRes: `suli xvTi- albadia. amas migvaniSnebs miTologiac, rom yvelafris pirvelsaw-

262 263
yisi wyalia. yvelaferi samyaroSi wylisganaa warmoqmnili. ufal- siRrmisken, rac mowmobs, rom `mandalas~ fenomenis kosmiuri arsi
ic xom wylis stiqiis gacxadebaa (Sumeris qvis beWedi. Zv.w. 3400w. samxreT amerikis xalxTa uSoresi winaprebisTvis ucxo ar iyo.
londoni, britaneTis muzeumi). qarTvelTa pirveli xvTisSvili sainteresoa rogor aris mowyobili am spiralis centri da ra aris
buqna baaduri `wylis beri~-s saxeliTaa moxseniebuli. SumerSic mis qvemoT ganTavsebuli.
`sin~ – qriste wylis stiqiis gamovlinebaa. qarTuli anbanis kodiT, maias saxelmwifo izrdeboda ara centridan periferiisken,
qriste `droa~ – `xan~ aso-niSnis Sesabamisi energiaa. wyalia Ziri- aramed piriqiT – periferiidan centrisken. aq moiazreba is, rom
Tadi informaciis matarebeli. samyaroSi yvelaferi `wylisgan da maias xalxi saxelmwifos `mandalaSi~ arsebuli drois borbalis
wyliT~ Seiqmna. adamianis organizmi TiTqmis 80% wyalia. `Seicani principze agebda – garedan centrisken. Cveni samyaroc xom galaq-
Tavi Seni da Seicnob samyaros~, rac niSnavs imas, rom yoveli mikro tikaTa moZraobis erTiani didi spiralia, romelSic arsebuli
Tu makro samyaros Secnoba wylis metafizikuri SemecnebiT unda galaqtikebi centrisken gadaadgildebian, xolo centrTan miax-
daviwyoT. aq moyvanili sakiTxebi daexmareba mecnierebs samyaros loebisas xvdebian Sav xvrelSi da gadadian, anu gardasxeulde-
kvlevis sakiTxSi. bian sxva ganzomilebaSi – sxva drosa da sivrceSi da ubrundebian
Tu ganvixilavT qarborbalas zemodan – kosmosidan, igi qm- mega samyaros. maSasadame, `Savi xvrelis~ spiraluri energetikuli
nis saaTis isris sawinaaRmdegod mbrunav borbals. Tu mas Sevxe- principi arc meqsikis uZvelesi mosaxleobisTvis iyo ucxo.
davT dedamiwidan, is saaTis isris mimarTulebis spirals qmnis.
erTianobaSi is qmnis e.w. Savi xvrelis spirals, amitomaa, rom misi
miwaze daSvebuli energeti-
kuli wvero isrutavs da caSi
aaqvs yvelaferi, rasac ki Se-
exeba. qarborbalas mier haer-
Si atacebuli nivTebis, miwis Savi xvrelis energetikul gamovlinebas xSirad vxvdebiT
Tu wylis masa, ganapirobebs praqtikaSi. mecnierebma Semdegi cda Caatares: nax. 1a-ze gamosaxu-
misi uxilavi mbrunavi energi- lia saswori, romlis erT mxares bzrialaa moTavsebuli, meore mx-
is xilulobas – naTelgamov- ares misi wona gawonasworebulia; Tu bzrialas davatrialebT mar-
lenas. uxilavi kosmiuri Savi jvena mxares – saaTis isris mimarTulebiT nax.1b, bzriala `damZ-
peru (samxreT amerika) xvreli fizikurad xiluli imdeba~ da sasworis TefSi qvemoT – dedamiwisken gadaadgildeba;
qarborbalas msgavsadaa mow- xolo Tu bzrialas davatrialebT marcxena mxares – saaTis isris
yobili. `mandala~-sgan gansxvavebiT, qarborbalaSi `dro~-is en- sawinaaRmdegod nax.1g, bzriala `Semsubuqdeba~ da sasworis TefSi
ergia ar moqmedebs, romelSic mTavar gardasaxvas – gardaqmnas maRla aiwevs. kidev erT magaliTs moviyvan: ZabrSi, romelsac qveda
`drois~ fenomeni iwvevs. gasasvleli daxSuli aqvs, CavasxaT siTxe; Tu Zabris qveda gasas-
gansakuTrebiT sainteresoa samxreT amerikaSi perus gigan- vlels gavanTavisuflebT, wyali bunebrivad daiwyebs saaTis is-
turi saaTis isris mimarTulebis spirali, romelic saguldagu- ris mimarTulebiT spiralur moZraobas da qvemoT, gasasvlelisken
lod pirdapir miwazea mowyobili da TandaTan gadaadgildeba miwis gadaadgildeba.

264 265
zemoT moyvanili praqtikuli magaliTebidan aSkaraa, rom `TeTri xvrelebi~, romelTac SeiZleba vuwodoT `Savi xvrelis~
saaTis isris mimarTulebiT energetikuli spiraluri moZraoba meore mxare, rogorc medlis ori mxare: erTi, romelic ciur sxeu-
iwvevs centriskenuli Zalebis warmoqmnas, rac obieqts gadaaadg- lebs `ylapavs~; xolo meore, saidanac igive ciuri sxeuli samyaros
ilebs spiralis centrisken da cdilobs spiralis meore mxares ubrundeba gardasaxuli energiis saxiT. amis magaliTia kosmosSi
gasvlas. xolo saaTis isris sawinaaRmdegod moZravi spiraluri arsebuli `kvazarebi~, romlebic arian Savi xvrelis spiralis me-
energia ki piriqiT – centridanul Zalebs warmoqmnis da iwvevs ore mxare, saidanac e.w. konusuri formiT gamoityorcneba iqeTa
spiralis centridan gareT gamosvlas. maSasadame, bunebrivad Tu samyaros `materia~ gardasxeulebuli sxva drosa da sivrceSi.
xelovnurad Seqmnili saaTis isris mimarTulebiT moZravi energe- SevimecnoT `dro~, rogorc ganzomilebaTa wina etapi da ara
tikuli spirali aucileblad qmnis centriskenul Zalebs, xolo rogorc meoTxe ganzomileba. es SesaZlebelia mxolod metafizikis
saaTis isris sawinaaRmdegod mbrunavi – centridanul Zalebs. Ses- kanonebiT. swored es aris sxva ganzomilebis – paraleluri sam-
aZlebelia energetikuli spiralebis meqanikurad Seqmna, romelT- yaros Secnobis gza. `dro~ gacxadebulia `informaciaSi~ da `in-
ac sxeulze mxolod meqanikuri zemoqmedeba aqvT. aq muSaobs miz- formacia~ gacxadebulia `droSi~. e.i. `dro~ da `pirveladi in-
idulobis da ganzidvis Zalebi da ara `dro~. bunebrivad, drois formacia~, anu genetikuri kodi, erTi da igivea.
energiiT Seqmnili spiralebia e.w. `Savi xvrelebi~, romlebic Cveni zeciuri kosmiuri samyaro saaTis isris mimarTulebiT
emsaxureba `obieqtis~ erTi dro da sivrcidan meore drosa da mbrunavi didi spiralia, drois borbalia, `mandalaa~, romlis
sivrceSi gadasvlas – gardasaxvas. `Savi xvrelis~, anu `drois centri aris e.w. `Savi xvreli~ – paralelur samyaroSi gasasv-
borbalis~ xelovnurad Seqmna momavalSi SesaZlebeli gaxdeba, leli sarkmeli; masSi moxvedrili ciuri sxeulebi gadian e.w. `Sav
magram mxolod mas Semdeg, roca adamiani Seimecnebs drois feno- xvrelSi~, gardaisaxebian – gardaiqmnebian da isev `mega~ samyaros
mens, mis namdvil metafizikur arss. ubrundebian.
dRes mecnierTa mier ar aris Seswavlili, Tu rogor modis yovel mikro Tu makro samyaros aqvs erTmaneTis-
amqveynad adamiani, ra gziT da rogor Semodis masSi dabadebis mo- gan gansxvavebuli Savi xvreli – drois borbali; igi in-
mentSi suli – sasicocxlo energia. sikvdilis momentSi suli `mi- dividualuria da ganumeorebeli.
frinavs~ raRac gvirabSi, romlis boloSic mas xvdeba manaTobeli Cems mier dasmuli sakiTxi, rom `mandalas~ fenome-
sfero – sinaTle da ekiTxeba: `ra gaakeTe?~; Semdeg `ekranze~ midis ni igive kosmosis `Savi xvrelia~ – orive `drois borba-
micvalebulis cxovrebis mTeli gza da a.S. es gadasvlebi erTi gan- lia~. Cven `Savi xvrelebi~ unda SevimecnoT ara kosmosSi, aramed
zomilebidan meoreSi, anu paralelur samyaroSi, sworedac `Savi aq, dedamiwaze. es ufro advili da xelmisawvdomia.
xvrelebis~ – `mandalas~ meSveobiT xdeba. ganzomilebaTa ricxvi samyaroSi usasruloa, ami-
mecnierTa mosazreba, rom `Savi xvreli~ usazRvro simkvrivis tom usasruloa misi Semecnebis gzebic. aseve bolomde Seucnobadia
obieqtia da misi masa mzis sam masaze ufro didia, arasworad mi- `mandalas~ – `Savi xvrelis~ fenomeni.
maCnia. metad sainteresoa mTaSi Cawerili qarTvelTa uZvelesi
`Savi xvrelebis~ mier `Caylapuli~ obieqti meore mxares sxva locva, romelic mTeli siRrmiT warmoaCens Cveni eris udides
droisa da sivrcis energiad gardaisaxeba da gaibneva samyaroSi metafizikur azrovnebas samyaros Sesaxeb. mecnierebs, albaT,
uxilavi energetikuli sxivebis saxiT. Cemi gamokvleviT, arsebobs aTaswleulebi ar eyofaT, Seimecnon da aRiqvan samyaro im siR-

266 267
rmiT, romelic qarTvelTa winaprebisTvis uSores warsulSi
kargad iyo cnobili: `dido dedao, cao mSveniero, momlocvelo
kontaqti micvalebulebTan
yovelivesi, Samqnelo da dambadebelo, sasrulo, samyaroSi Caute-
velo, um­ciresSi Cateulo... uwono, umanZilo, carielav da savsev, dRes samyaro `Tevzis~ zodiaqos kosmiuri periodidan, romel-
uJamo, uZravo wyvdiado cao, sivrceSi, droSi naTelgamovleni- ic dadebiTi da uaryofiTi Zalebis didi dapirispirebiTaa cnobi-
lo... erTo da erTTa erTobao... momec ufleba uflebaTa, davrCe li, gadadis axal – `merwyulis~ zodiaqos periodSi. esaa udidesi
marTali Cemsav ufalTan, da samarTliani sxvaTa mimarT, raTa da- harmoniulobis, siyvarulis, `oqros~ xana.
vicva cis si­wminde...~ Cveni cxovreba arsTa wrebrunvis maradiuli procesis patara
zemoT ganxiluli masala kidev erTi mtkicebulebaa imisa, rom nawilia, Tumca daxuruli gonebisa da TvalTaxedvis gamo, amas sa-
dedamiwis pirvelma adamianebma dagvitoves simbolikis enaze `daw- Tanadod ver aRviqvamT. Cven amqveynad gamocdas gavdivarT, ris Sem-
erili~ udidesi kosmogoniuri codna samyaros Sesaxeb. imisTvis, degac damsaxurebisamebr davimkvidrebT adgils arsTa wrebrunvis
rom SevimecnoT samyaro, rasac emsaxureba mecnierebis TiTqmis maradiul procesSi, raSic CarTulia mTeli kosmosi da Cven misi
yvela mimarTuleba, aucilebelia SeviswavloT `simbolikis ena~, mciredi nawili varT.
raTa SevimecnoT winaparTa danatovari codna samyaros Sesaxeb, sikvdilis Semdeg sicocxle grZeldeba. micvalebulebi mud-
gaviTavisoT da mecnierebis axali aRmoCenebiT davamtkicoT maTi mivad an periodulad CvenTan arian. maT surT kontaqti daamyaron
WeSmariteba. bolo Jamis adamianebi unda daubrundnen civilizaci- cocxal adamianebTan sizmarsa Tu cxadSi, uweven maT sxvadasxva
is pirvelsawyis codnas, romelic Seqmnis saTanado energetikul xilul Tu uxilav daxmarebas, afrTxileben mosalodneli usiam-
garemo pirobebs da xels Seuwyobs adamianebis gadasvlas civili- ovnebis an ubedurebis Sesaxeb.
zaciis axal ciklSi. mravali weli metafizikis kuTxiT muSaobam CemSi ganaviTara
gansxvavebuli SegrZnebebis Tvisebebi.
minda, Cemi mosazreba gagiziaroT erT maTganze, kerZod,
micvalebulebTan kontaqtis damyarebaze. erT dRes, CemSi sruliad
axali Tvisebebi aRmovaCine, romelic dRemde grZeldeba Cemi sur-
vilisagan damoukideblad.
yvelaferi ki, ase ubralod daiwyo. daaxloebiT 25 wlis win
marjaniSvilis moedanze gamovedi metrodan. gadavedi meore mxares,
`cekavSiris~ maRaziasTan da uceb, Zalian ucnauri SegrZneba dameu-
fla – raRac Zalam yelis areSi SexebiT SemaCera. vifiqre, cudad
var – meTqi da... uneburad SevCerdi. CavuRrmavdi Cems mdgomareobas
da vgrZnob, rom ar var cudad, raRac axali xdeba Cems Tavs. uceb,
Cems azrovnebaSi viRac CaerTo. mivxvdi, rom es iyo micvalebuli da
Cemgan raRacas iTxovda. mimovixede, mosaubre ver SevniSne, mivxvdi,
rom raRac dafarulTan – uxilavTan mqonda saqme. SevniSne amave

268 269
SenobasTan Tavmoyrili xalxi da mivxvdi, rom am micvalebulze isev nacnobi SegrZneba movida yelis areSi. vgrZnob, rom CemTan
saubrobdnen. ratomRac, intuiciiT, saWirod CavTvale micvalebu- micvalebuls surs saubari. mindoda Tu ara es, mainc davyevi mis
lisTvis damesva SekiTxvebi: ras iTxovda Cemgan – avsuliyavi da nebas. movusmine da ai, ra miTxra, rom mas surs misi naTqvami de-
sanTeli amenTo? (qvemoT jer ar hyavdaT Camosvenebuli); pasuxi damiss gadavce. am dros man daiwyo azrebis TandaTanobiT gadmocema
ver miviRe. mere isev vkiTxe: xom ar surda yvavilebi meyida da da maZlevda imis saSualebas, rom TanamimdevrobiT dedamisisTvis
ametana masTan? kvlav dumili. am dros isev damyarda informaciu- gadameca Semdegi sityvebi: `is xedavs, rogor itanjeba dedamisi
li kontaqti. miTxra, rom me ar unda damesva kiTxvebi, aramed unda wlebis ganmavlobaSi. TviTon micvalebulic Sewuxebulia misi ti-
momesmina misi Txovna. gavCumdi da davelode. igi mTxovda Semdegs: riliT da godebiT. is ojaxSi dabrunda ukve patara disSvilis
`meTxova RmerTisTvis, rom epatiebina misTvis Cadenili codvebi~. saxiT, romelsac misi saxeli daarqves. dedamiss sTxovs, rom sasa-
Txovna Sevusrule, ris Semdegac Tavdapirveli SegrZneba momexsna flaoze aRar iaros ase xSirad da aRar itiros. CaTvalos, rom es
da gzac Tavisuflad ganvagrZe. patara gogona misi Svilia~. me, ra Tqma unda, amis Sesaxeb vuTxari
am faqtisTvis didi mniSvneloba ar miminiWebia. ramdenime SavebSi Cacmul qals. man ar daijera, Tumca ki didi yuradRebiT
kviris Semdeg Cems siZes daeRupa moxuci babo TeTriwyaros raionis momismina. me Cemi misia Sevasrule, Tumca ar damiZalebia, rom es
sofel RoubanSi. ra Tqma unda, CavediT gasvenebaze. rodesac Sevedi yvelaferi erwmuna.
micvalebulis oTaxSi, iqac igive SegrZneba dameufla yelis are- amis Semdeg, ramdenjerme Sevxvdi am qals. misi cxovreba
Si, rogorc pirvelad. radganac ukve mqonda patara gamocdileba, sagrZnoblad Seicvala. erTxelac meubneba, rom marto iyo saxlSi
micvalebuls `gavesaubre~. manac igive TxovniT mommarTa. magram da moesma gardacvlili Svilis xma, romelic aRSfoTebuli eZax-
amjerad davsvi kiTxva, mqonda Tu ara amisi ufleba? zemodan iyo da. es qali maSin verafers mixvda. mixvda raRac periodis Semdeg,
pasuxi, rom es Cemi saqme ar iyo. oTaxidan gamosvlisas Sevxede, rom rom Svili raRacas iTxovda da man ver Seusrula. Cveni Sexvedris
kibeze mRvdeli amodioda. mimaniSnes, rom es misi saqme iyo. dros is momiyva amis Sesaxeb da mTxova, gamego, apatia Tu ara misma
Semdegi kontaqti micvalebulis sulTan ramdenime Tvis Semdeg Svilma is, rom Tavidan ver gaugo da Txovna ver Seusrula. me ar
moxda. es iyo Cemi babos – nina gogolaSvilis suli, romelmac Sem- vicodi am sityvebis namdvili arsi, magram am kiTxvis damTavreba da
dgomSi Cems cxovrebaSi mniSvnelovani roli Seasrula. es ar xde- micvalebulis pasuxi erTi iyo – `me didi xania, vapatie~. gakvirve-
boda Cemi surviliT. yoveli kontaqti mniSvnelovani informaciis bulma gavimeore misi pasuxi. qals kmayofilebis Rimili moefina
momcemi iyo. saxeze.
kidev ramdenime SemTxvevis Sesaxeb giambobT. Cems meore nacnob qals, romelic TiTqmis ori weli ar me-
erevanSi stumrobisas erT qals Sevxvdi, romelsac didi xnis naxa, am periodSi gardacvloda mama, vaJi daeqorwinebina, SeZenoda
win axalgazrda, gauTxovari qaliSvili gardaecvala. me mis gogo- pirveli SviliSvili – vaJi. amas yvelafers miyveba da vgrZnob, rom
nas ar vicnobdi da arc suraTi mqonda nanaxi. gaubedurebul dedas gardacvlil mamas surs masTan saubari. me gadaveci am qals mamis
dRemde Savebi acvia. SekiTxvaze, Tu ratom acvia Savebi, man Rrma survili. saubari daaxloebiT aseTi Sinaarsisa iyo: micvalebuli
mwuxarebiT gamiziara Tavisi dardi. am qalma miTxra, rom hyavs madlobas uxdida am qals, rom igi dedas kargad eqceoda da pa-
meore qaliSvilic, romelsac axlaxans SeeZina gogona da ratom- tronobda, uTxra, rom misi rZali meore bavSvze iyo fexmZimed (rac
Rac, gardacvlili Svilis saxeli daarqves. am saubarSi varT da am qalis ojaxisTvis im droisTvis cnobili ar iyo), es iyo biWi da

270 271
micvalebuli iTxovda, rom am bavSvisTvis aucileblad daerqmiaT sakiTxze isaubra. me kidev erTxel ganvumarte, rom aucileblad
misi saxeli; micvalebuls surda, amqveynad ganmeorebiT mosuliyo unda Seasrulos gardacvlilis Txovna.
amave ojaxSi. es iyo misi daJinebuli Txovna. daaxloebiT 20 wlis win SemTxveviT ucnob ojaxSi movxvdi.
roca yvelaferi vuTxari, qali gaocebuli darCa am momentiT. SavebSi Cacmuli axalgazrda diasaxlisi sandomiani saxiT Semomege-
sul ramdenime dReSi rZali waiyvanes gamokvlevaze da marTlac aR- ba. mas gagonili hqonda Cems Sesaxeb da didi survili hqonda CemTan
moCnda, rom fexmZimed iyo, magram bavSvis sqesis dadgena jerjero- Sexvedrisa. kedelze misi gardacvlili, axalgazrda meuRlis da 22
biT SeuZlebeli gaxda. male esec dadginda da ojaxi micvalebuli wlis qaliSvilis gadidebuli suraTebi ekida. man aRniSna, rom am
mamis naTqvamis sisworeSi darwmunda. gavida xani. gaCnda bavSvi da sakiTxze saubari sxvasTan ar SeuZlia da amitom moxarulia CemTan
mas papis saxeli ar daarqves. gavida kidev ramdenime weli da am Sexvedris. saubari sakmaod didxans gagrZelda, amitom Tqven am
ojaxis bedi katastrofulad sul ukan da ukan midis. amas Tvi- saubris mxolod patara monaTxrobs gagiziarebT: am qalbatons
Tonac xedaven, magram, samwuxarod, situaciis gamosworeba ukve kidev erTi qaliSvili hyavs. orive xedavda, maTi ojaxis gardacv-
aRarafriT SeuZliaT. lili wevrebi rogor dadian oTaxidan oTaxSi, ra acviaT, rogor
kidev erT SemTxvevas gavixseneb: mogvianebiT SeZenil mego- sxdebian maTTan erTad magidasTan da rogor sadiloben. es qali am
barTan var stumrad. mis student vaJTan erTad vsxedvarT magi- yvelafers didi simSvidiT, momRimari saxiT miyveboda. man aRniSna,
dasTan da uceb, nacnobi SegrZneba dameufla yelis areSi. mivxvdi, rom misi simSvidis mizezi aris is, rom is xedavs Tavis micvalebul
micvalebuls surda CemTan saubari. gavarkvie, rom es iyo misi qmars da qaliSvils, romlebic maTTan erTad isev cxovroben am
mamamTili, romelic didi xnis winaT gardacvliliyo. mas ar vic- saxlSi. es aniWebs mas simSvides.
nobdi da arc suraTi mqonda nanaxi. Cems megobars xmamaRla vuTx- 2001 wlis aprilSi ramdenimejer mqonda cnobili bulgareli
ari, rom mis mamamTils undoda maTTan saubari: papa aRSfoTebuli naTelmxilvelis vangas gamocxadeba da informaciuli kontaqti.
iyo imis gamo, rom misi SviliSvili, romelic CvenTan erTad magi- amis Sesaxeb calke visaubreb.
dasTan ijda, am dReebSi apirebda mniSvnelovani gadawyvetileb- SumerTa rwmena-warmodgenebiT, sikvdilis Semdeg adamianis ux-
is miRebas, is sastiki winaaRmdegi iyo amisi. man uTxra SviliS- orco suli bnel da pirquS `samefoSi~ eSveboda da iq ganagrZobda
vils, rom Tu am gadawyvetilebas miiRebda, sastikad daisjeboda. beCav arsebobas, rac misi miwieri yofis mxolod aCrdili iyo.
micvalebulma ar daakonkreta, Tu raze iyo saubari. Cems megobars egviptelTaTvis `ka~ iyo adamianis sasicocxlo energia
gaeRima da Tqva: albaT, mis SviliSvils vinme gogona moswons da – suli, misi oreuli, meore `me~, misi aCrdili, TvaliT uxila-
papa winaaRmdegiao. Cemi megobari ramdenime wuTiT meore oTaxSi vi `kosmiuri tyupi~, romelsac uwodebdnen `tyupi RrublebSi~.
gavida. SeSfoTebulma vaJma Cumad mTxova, momewyo ise, rom mas egviptelTa warmodgeniT, `ka~ ibadeboda adamianTan erTad, gansaz-
gavecilebine, radgan raRac mniSvnelovanze surda saubari. me Rvravda mis beds, iyo misgan ganuyofeli sikvdilis Semdegac da
Txovna Sevusrule da rodesac marto davrCiT, miTxra, rom mas ganagrZobda cxovrebas iqiTa samyaroSic.
hyavs sacole, romelic masze TiTqmis 7 wliT ufrosia, romelsac qarTvelTa eTnografiuli masalis mixedviT, gardacvlili
hyavs ukve mozrdili Svili da am or dReSi apirebs misvlas mis adamianebi saiqioSi Crdilebis saxiT agrZeleben arsebobas. ada-
mSoblebTan xelis saTxovnelad, ris Sesaxebac misma mSoblebma mianebi Tavis gardacvlilebs Crdilis saxiT xedavdnen – `arau-
araferi ician. man aRniSna, rom gardacvlilma papam swored am Cinoni iyvnen isini TvalisaTvis~. Tu surdaT adamianis sikvdili,

272 273
klavdnen mis Crdils, magram SemorCenili ar aris cnoba imis Ses- ovrebas agrZeleben.
axeb, Tu rogor axerxebdnen amas. micvalebulis suli, romelic aq aucileblad gagvaxsendeba SoTa rusTavelis sityvebi: `Cemi
saiqioSi cxovrobda, adamianis oreulad, mis materialur gamosax- lxinia sikvdili, gayra xorcTa da sulisa~.
ulebad iTvleboda. qarTvelebs swamdaT, rom sikvdilis Semdeg cx- adamianebs gardacvalebis dros ubrundebaT is TvalTa da
ovreba grZeldeboda. adamianTa sulebi sqesisa da asakis mixedviT goniTi xedva, rac hqondaT maT amqveynad mosvlamde da xmamaRla
ganirCeodnen, TiToeuli im saxisa iyo, romelic hqonda adamians ekontaqtebian TavianT gardacvlil axloblebs, romlebic sikvdi-
sicocxleSi. micvalebulebs saiqioSi hqondaT yvelaferi: piru- lis momentSi maTTan modian, raTa gauadvilon sxva ganzomilebaSi
tyvi, saqoneli, sabrZolo iaraRi da sxva. micvalebulis suls gasvlis procesi. dRes bevri mkvlevari ikvlevs klinikuri sikvdi-
iseTive gancdebi hqonda, rogorc cocxal adamians: mwuxareba, lis fenomens, raTa ukeT SevimecnoT samyaro, romelSic Cven vcxov-
usiamovneba, sixaruli, gulistkena, sicive, siTbo, daRliloba robT, SevimecnoT, Cveni Tavi, Tu ra xdeba gardacvalebis Semdeg.
da sxva. TiTqos izrdebodnen kidec. daWril adamians Wrilobe- dRes sazogadoebaSi arsebobs erTi mniSvnelovani kiTxva:
bic ki mihyveboda saiqioSi, imdenad xorcSesxmuli iyo. svanebis adamiani erTxel modis amqveynad, Tu es procesi ganmeorebadia?!
rwmeniT, micvalebulebi maTdami miZRvnil dReobebze, Crdilebis am sakiTxze kvlevebi mimdinareobs da es informacia periodulad
saxiT modian cocxlebis sanaxavad. micvalebulis netareba damok- Cndeba presis furclebze. gansakuTrebiT sainteresoa, hipnozis
idebulia samzeoSi (amqveynad) misi saxelis xsenebaze. roca bavSvs gamoyenebiT, adamianTa droSi ukan mogzauroba. kvlevis Sedegi
micvalebulis saxels arqmeven, maSin TviTon cxaddeba am bavSvSi – aseTia: adamiani ixsenebs Tavisi wina cxovrebis detalebs, sad
am dros bavSvi Tavisi winapris saxesa da Tvisebebs iZens. swamdaT, da romel saxelmwifoSi Tu qalaqSi cxovrobda; ra enazec maSin
rom gardacvlils Tavisi aqauri sulis cxeni iqac unda hyoloda laparakobda, im enaze iwyebs laparaks da es ena zogjer ukve `mkv-
da cxens `Tan atandnen”. micvalebulis mosaxseniebel yvela dRes dar~ enad iTvleba; am sakiTxis gasarkvevad iwveven `mkvdari~ en-
– ormoci, wlisTavi da sxva, gansakuTrebuli dadgenili wesebiT ebis specialistebs, asmenineben hipnozSi myofi adamianis saubars,
moixseniebdnen. am qveyanaze gaCenili adamiani pirvelive wuTebSi ismenen pasuxebs maT kiTxvebze. zogierTma Tavisi STamomavlebic ki
tiris, xolo gardacvlili adamianis saxeze Rimilia aRbeWdi- ipova, naxa is sasaxle Tu saxli, romelSic wina cxovrebaSi cxov-
li. adamiani Tvlida, rom amqveynad tanjvisTvis aris movlenili, robda. ixila Tavisi wina cxovrebis suraTebi da maT mier naTqvami
xolo gardacvalebis Semdeg `mSvidi da saamuri~ cxovreba iwyeba. sikvdilis mizezi, saxeli da gvari. yvelaferi es zedmiwevniT emTx-
amitom gardacvlil adamianebs imqveynad e.w. `zeimiT~ acileben. am veva maTi STamomavlebis mier monaTxrobs gardacvlilis Sesaxeb;
azris matarebelia gardacvlilisTvis qelexis, anu `purmarilis~ zogierTma Tavisi wina cxovrebis qalaqi, quCa, ojaxi da mSoblebic
sufris mowyoba, sadac aucileblad saklavi ikvleba. yvavilebis ki ipova. es sakiTxi saubris didi Temaa.
TaiguliT gardacvlilis panaSvidze misvla, kuboSi aucilebeli TiToeuli adamianis mosvla amqveynad genetikur kodSia Caw-
nivTebis Calageba, romelsac gardacvlili sicocxleSi gamoiyen- erili da winaswaraa gansazRvruli misi arCevanis mixedviT: rodis
ebda, gansakuTrebuli axali da lamazi tansacmlis SerCeva, zogjer daiwyeba da rodis damTavrdeba misi sicocxle, romel xalxSi dai-
gauTxovar qals sapatarZlo tansacmelSi gamoawyoben, panaSvidze badeba, romeli dedis Svili iqneba da a.S.
da xSirad Ramec musika, simRera – galoba, sanTlebis anTeba da yoveli adamiani amqveyanad Tavisi misiiT modis da am misias,
sxva, naTlad gamoxatavs im azrs, rom micvalebulebi saiqio cx- nebiT Tu uneblied, mainc asrulebs. samyaroSi yvelaferi uf-

274 275
lis Seqmnilia, zedmeti araferia, yvela da yvelaferi saWiro da garkveuli periodis Semdeg presaSi gamoCnda informacia mec-
aucilebelia. magram risTvis? amas ver vacnobierebT. albaT, asea nierTa didi aRmoCenis Sesaxeb, romlebmac, kirlianis fotoefeq-
saWiro! aseTia uflis Canafiqri! tis gamoyenebiT, gadaiRes xis foToli, romelsac erTi nawili
SegaxsenebT, rom uflis meored mosvlas elodeba qristianu- CamoWrili hqonda, magram kirlianis aparatiT gadaRebul fotoe-
li samyaro. bze gamoCnda isev mTliani foToli, sadac moWrili nawili ukve
metafizikuri energiis gamoyenebiT adamianTa diagnostikis da gansxvavebuladaa asaxuli. es niSnavs imas, rom Cems mier Catareb-
mkurnalobis didi gamocdileba maqvs. Cems praqtikaSi iyo SemTx- uli mkurnaloba adamianTa sxeulis mokveTil nawilebze, realuri
vevebi, roca modiodnen avadmyofebi, romelTac moWrili hqondaT movlenaa. imedi maqvs, momavali Taoba kacobriobisaTvis am umniS-
fexi an xeli, amokveTili hqondaT Tirkmeli, elenTa, naRvlis vnelovanes sakiTxs ufro Rrmad Seiswavlis da warmoaCens.
buSti, saSvilosno, sakvercxe. maT es adgilebi iseve stkiodaT, ganxilulis safuZvelze SeiZleba aRvniSnoT, rom adamiani
rogorc operaciamde. am fenomens eqimebi ver mkurnaloben. amas namdvilad Sedgeba ori – materialuri da sulieri sx-
`fantomur~ movlenas uwodeben, anu is, rac ar arsebobs, xolo ar eulisgan. gardacvalebis SemTxvevaSi igi tovebs mate-
arsebulis mkurnaloba praqtikulad SeuZlebelia. rialur sxeuls, xolo sulieri sxeuliT agrZelebs
iqiTa – uxilav samyaroSi mogzaurobas.
pirvel adamianTa rwmena-warmodgenebiT, uwin sikvdili ar ar-
sebobda. Semdeg adamianebi kvdebodnen da isev brundebodnen, bo-
los es Tvisebac dakarges, rac dakavSirebulia imasTan, rom maT
codva Caidines, amitom dakarges RvTaebrivi ukvdaveba. RmerTebi
da xvTisSvilebi ki ukvdavebi arian. qristem, Tavisi mobrZanebiT,
`gamoisyida~ adamianTa codvebi.
momavalSi adamianebi isev ukvdavni da maradiulni iqnebian.
me micvalebulebs arasdros viZaxeb. es dauSvebelia! ar Sei-
Zleba maTi simSvidis darRveva. magram, roca TviTon modian da
kirlianis fotoefeqti gTxoven daxmarebas, SeuZlebelia zurgi aqcio da ar `gaesaubro~.
isini SemTxveviT ar gekontaqtebian. aseT SemTxvevaSi SeZlebisdag-
me amas ase ar aRviqvamdi. Cemi azriT, sxeulis raime nawilis varad unda Seasrulo maTi Txovna.
mokveTisas iWreba mxolod sxeulis materialuri nawili, xolo dRes adamianTa umetesi nawili Tvlis, rom amqveyanad maTi yof-
sulieri – SegrZnebadi sxeuli, romelic aris adamianis namdvili na droebiTia da aq sicocxlis damTavrebasTan erTad yvelaferi
`me~, rCeba ucvleli da mTliani. aseT SemTxvevaSi vmkurnalobdi mTavrdeba; cdiloben, maqsimalurad moaswron im cudi Tu kargi
adamianis e.w. `fantoms~ da vmkurnalobdi ukve moWril fexs, Tirk- saqmeebis keTeba, rac maT daxSul gonebas mouva azrad. es ki maT
mels da sxvas iseve, rogorc mTlians, gansxeulebuls materiaSi mTeli samyaros mimarT didi gamocdis winaSe ayenebs.
da sakmaod kargi SedegebiT – avadmyofebi Civilebisgan Tavisufl- bunebaSi didi kanoni moqmedebs – yvelam yvelaferi icis,
debodnen. yvela yvelafers xedavs, mxolod ver acnobierebs. sam-

276 277
yaros am kanonis Seucnobeloba Cveni sazogadoebis didi ubedure- ovrebis im pirobebs, romelic momavalSi, 2000 wlis Semdeg iqneba
baa, amitom yvelam unda icodes, rom qvecnobieris doneze aR- dedamiwaze. es uceb ar moxdeba. darCenili 2000 weli axali `ti-
qmuli dausjeli ar rCeba. pis~ adamianis da dedamiwaze axali garemo pirobebis Camoyalibebas
Tqvengan ganawyenebuli da gaborotebuli adamiani, piradad Tu dasWirdeba. sikvdili aRar iqneba!
qvecnobierad, gigzavniT uaryofiT azrebs da energias, romelic suli maradiulia, drosa da sivrceSi gardasaxva-
adamianze Zalian cudad moqmedebs. Tu mas moklav, micvalebuli dia, pirvelsawyisis nawilia da isev pirvelsawyis mar-
cocxalze ufro saSiSia, vinaidan cocxals xedav, uyureb, akon- adisobas ubrundeba.
troleb, reagireb, xolo micvalebuls ver xedav, ver akontro-
leb da ras dagiSavebs, ar ici. Cveni winaprebis azrovneba aseTi
iyo: micvalebuli ar unda gaaboroto, SeZlebisdagvarad unda
Seusrulo Txovna, pativi unda miago. adamians rom klav, uflis
gzaze da ufalTan ayeneb, vinaidan is Seni xeliT mowameobrivad
kvdeba; xolo bunebrivi sikvdilis SemTxvevaSi, adamiani uflis
winaSe TviTon warsdgeba da pasuxs agebs Tavis codvebze. adami-
anma rom icodes, sinamdvileSi ra xdeba da ras akeTebs,
arasdros aravis ar moklavda, arasdros arc sityviT
da arc saqmiT borotebas ar Caidenda. samyaro TviTon
cocxali `arsebaa~ da amavdroulad, masSi yvelaferi Taviseburad
cocxalia, yvelas da yvelafers SeuZlia informaciis miReba, Se-
naxva, gadacema, amitom zemoT Tqmuli exeba ara mxolod adamians,
aramed yvelas da yvelafers. gaukeTe sxvas is, rasac Sens
Tavs usurveb da arasdros Secdebi.
Cvens irgvliv samyaros vxedavT da vacnobierebT im `doziT~,
rac aucilebelia mxolod adamis civilizaciisTvis. adamianma
swored am TvalTa da `goniTi~ xedviT unda gaiaros adamis civi-
lizaciis kosmiuri cikli.
2000 wlidan Seicvleba adamianTa TvalTa da `goniTi~ xedva,
Seicvleba maTi aRqmiTi da SegrZnebiTi Tvisebebi. es procesi ukve
daiwyo. amis dasturia axal adamianTa dabadeba, romelTac dRes
sazogadoeba `indigo~ adamianTa Taobad moixseniebs. maTi `gaxsna~
moxdeba im `doziT~, im zRvramde, rac saWiroa civilizaciis axal
ciklSi arsebobisTvis. Seicvleba maTi da dedamiwaze yvelafris
genetikuri kodi , yvela da yvelaferi moergeba im moTxovnebs, cx-

278 279
k
` osmosi qarTul enaze laparakobs~
mipasuxa: `iq ar damasaflaves, sadac mindoda~. vkiTxe: `amas
SenTvis raime mniSvneloba hqonda?~ mipasuxa: `Zalian didi~. vkiTxe:
/vangas gamocxadeba/ `vuTxra maT, rom gadagasvenon?~ mipasuxa: `ara, magram Zalian uk-
mayofilo var; me xalxSi mindoda dasaflaveba~.
2001 wlis 19 aprils redaqciaSi vestumre Jurnal `fenomenis~ minda, raime gamosavali miTxras, vaZlev kiTxvebs, Tu ra
redaqtors, gigla gobeCias. Cveni saubari, nawilobriv, bulgarel eSveleba da gamosavals vTavazob. miTxra: `nu mekiTxebi, ar miy-
naTelmxilvel vangas Seexo, romelic 1996 wlis 11 agvistos gar- vars, ijeqi Cumad, me unda vilaparako. giglam gamacno Seni Tavi.
daicvala. keTili iyos, damilocnixar. (raRac wuTebi Cumad vijeqiT). gigla
jer kidev baton giglasTan yofnis dros vigrZeni, rom kibesTan, gTavazobs, rom Camoxvide CemTan. ar Camoxvide, roca saWiro iqneba,
roca macilebda, gardacvlili vangas suls undoda CemTan saubari. me TviTon gestumrebi.~
ufro sworad, is eswreboda Cvens saubars, amas hqonda gacnobis momatanina 2001 wlis Jurnali `fenomeni~ #2 (SeviZine, magram
saxe. jer ar mqonda wakiTxuli), gadamaSlevina da wamakiTxa statia,
romelSic moTxrobilia vangas Sexedulebebi kosmossa da ucxo-
planetelebze. Semdeg isurva, wamekiTxa amave JurnalSi dabeWdili
wina statia, mTvareze kosmonavtebis mogzaurobis Sesaxeb. statie-
bis wakiTxvis Semdeg miTxra: `axla Seisvene~.
avdeqi, gavedi samzareuloSi, vgrZnob, isic adga, gamomyva,
Tan Cveni kontaqti ar wydeba. vekiTxebi: `ratom, ratom melapar-
akebi qarTulad, Sen xom qarTuli ar ici?~ meubneba: `mTeli kos-
mosi qarTulad laparakobs. moxdeba qarTul enaze molaparakeTa
gawmenda. qarTul enaze unda ilaparakon mxolod im adamianebma,
romlebic kosmosTan harmoniaSi movlen. magram amisTvis dro
aris saWiro. es TandaTan moxdeba~; es statiebi imitom wamakiTxa,
rom man (moSverili TiTiT, romelic fotozea) daanaxa Cemi Tavi
da ai, 20 aprils, ukve Cems binaSi, dilas 11 sT da 13 wT. gamome- kosmoss, mTvares. minda aRvniSno, rom Jurnalis gadaSlis momen-
laparaka vangas suli. miTxra, rom `raRac unda miTxras – misi tSive vigrZeni suraTidan gansxeulebuli, cocxali vanga Cemken
suli SeSfoTebulia~. iSverda xels. TiTqos raRacas meubneboda. Sewuxebuli saxiT ra-
Sevedi kabinetSi, vamzadeb kalams. am dros davsvi kiTxva, Tu Racas mevedreboda. aman Zalian SemaSfoTa, CemTvis es uCveulo
ra adgilze imyofeboda. iqve, sawer magidasTan isurva dajdoma SegrZneba iyo.
skamze. man kidev erTxel damiwyo saubari im ukmayofilebaze, razec
movubodiSe, rom bevrjer Cavedi bulgareTSi da ar mivedi mas- werilis TavSia naTqvami. miTxra, rom `mas surda xalxSi epova sab-
Tan. man miTxra, rom is ar maZlevda amis uflebas, radgan TviTon oloo gansasvenebeli, kerZod, sofiis taZarSi~. me veubnebi: `es xom
undoda CvenTan mosvla. vkiTxe: `SeSfoTebuli ratom xar?~ RvTis nebaa da man iq migiCina adgili, sadac saWirod Tvlida~ (am

280 281
saubris momentSi Cemi suli Zalian SfoTavda). ramdenime wamSi man icnobda ramdenime bulgarel Jurnalists da momca maTi koordi-
warmosTqva: `Sen marTali xar! marTali xar! marTali xar!~, rasac natebi.
Zalian swrafad imeorebda ramdenime wuTis ganmavlobaSi (TiTqos 2001 wlis maisSi gavemgzavre bulgareTSi. Sevxvdi bulgarel
kosmosi eqos aZlevda). vgrZnobdi, rogor mSviddeboda Cemi suli Jurnalist q-n rada milevas, romelic megobrobda vangasTan. movi-
da masTan TviTon vangac. igi sruliad damSvidda da madloba ga- naxule vangas saxli q. petriCSi, vangas saflavi da mis mier aSen-
damixada. vuTxari, rom `igi unda Seeguos da moergos im adgils, ebuli eklesia sof. rupiSi. brma vangam bevri Zebnis Semdeg Tvi-
sadac axla ganisvenebs~. Ton SearCia es adgili sacxovreblad. is grZnobda, rom swored am
megona amiT Cveni saubari damTavrda, magram miTxra, rom jer
ar damTavrebula, mas kidev surs saubris gagrZeleba. ramdenime
wuTSi TviTon daasaTaura Cveni saubris Canaweri: `kosmosi qarTul
enaze laparakobs”.
saintereso iyo gamomSvidobeba: vangam isurva gamomSvidobeba.
me mas xeli gavuwode, xelis CamorTmeva ar isurva, ukeTesi Seg-
rZnebisTvis Tvalebi damaxuWvina, orive xeli gavSale da sadac
vgrZnobdi rom ijda, gadavexvie jer marjvniv, Semdeg – marcxniv,
Semdeg Tavis win TavCaRunuli gamaCera. vgrZnobdi rogor dama-
do Tavze marjvena xeli da Tavis gulSi mlocavda. Semdeg isev
vangas eklesia sof. rupiSi vangas saflavTan
TvaldaxuWulma Tavi maRla avwie da davinaxe vanga axalgazrda,
qeraTmiani, xveuli lokonebiT, rogor miiRo angelozis saxe. yve- adgilzea gansakuTrebulad Zlieri kosmiuri energetikuli gare-
laferi es ramdenime wuTs gagrZelda. mo. gaocebuli davrCi am adgilis xilviT – gogirdovani wylebis
am yvelafris Semdeg vzivar gaognebuli sawer magidasTan, tbebi, romelSic SeWrilia patara naxevarkunZuli, sadac vangas
Tvalebze xeli avifare da gulSi vambob: `RmerTo, es ra xde- saxli da taZari dgas. yvelaferi es ganTavsebulia maRali mTis
ba?!...~ ZirSi, romelsac wminda mTas uwodeben. danaxvisTanave rCeba STabe-
pasuxi zemodan: `Sen Seasrule is, rac me dagavale~. Wdileba, rom es adgili analogiaa Zveli Tbilisisa, mTawmindisa.
ufalma CemTan moiyvana vanga, rom misi SeSfoTebu- mis ZirSi gogirdis wyali, romelic arsTa wrebrunvis kosmiuri
li suli damemSvidebina, saboloo gamocda mouwyo da suraTis analogiaa da gansakuTrebul energetikul vels qmnis. ai,
mas caSi Tavisi adgili miuCina. amitom gadmoitana vaxtang gorgasalma sataxto qalaqi TbilisSi.
2001 wlis 20 aprili. mTeli am mogzaurobis periodSi veZebdi Sexebis wertilebs
Cems xilvasa (aprilis TveSi saubari vangas sulTan) da sinamd-
am Canaweris asli meore dRes Jurnal `fenomeni~-s redaqtors viles Soris. vangas mier aSenebul taZarSi SeviZine rusul enaze
– gigla gobeCias mivutane. vuTxari, rom gadavwyvite bulgareTSi gamocemuli wigni: `vanga – cxovreba xalxisTvis~, romlis avtoria
wasvla, raTa gamerkvia, ramdenad Seesabameboda realobas is in- cnobili bulgareli fsiqologi, boika cvetkova, romelsac vangam
formacia, romelic vangasgan miviRe. gigla namyofi iyo vangasTan, miando Tavis Sesaxeb wignis dawera. avtori 20 weli agrovebda ma-

282 283
salebs da gamosca vangas gardacvalebidan 2 wlis Semdeg. am wignSi droiT 11sT. 13wT. – 12sT. 55wT. drois monakveTSi. es is droa, roca
vnaxe dasturi Cemi xilvebisa: mas darTes neba weliwadSi erTxel dedamiwaze dasabruneblad. mas
1. axalgazrda, qeraTmiani, lokonebiani vanga qmarTan erTad Zalian enatreba bulgareTi da taZarSi am ritualis Sesrulebis
(xilvebis dros vangam cad amaRlebis mometSi aseTi saxe mi- dros is moinaxulebs yvelas. taZarSi mas eqneba gansakuTrebuli
iRo). adgili ara misi xatis adgilze, arc saflavze, aramed, taZarSi
2. vanga sikvdilis win maT sTxovda, rom waeyvanaT sof. rupieSi, sxva adgilas (miuTiTebs Semdeg) xatis saxiT warmoadginon misi
raTa misi dakavSireba imqveyniur samyarosTan ganxorcielebu- axalgazrdobis suraTi lokonebiT (qmris gverdiT rom aris), rad-
liyo iq, sadac igi xalxs Rebulobda da aZlevda darigebebs. ganac mas axla aseTi saxe aqvs.
wignis avtori, ukanaskneli Txovnis SeusruleblobisTvis, baton gigla gobeCias daxmarebiT, es masalebi gavugzav-
patiebas sTxovs gardacvlilis suls. neT Wadrakis saerTaSoriso federaciis presidents, baton kirsan
3. gardacvalebidan 40 dRis Semdeg paraklisze damswre sazoga- ilumJinovs, romelTanac vanga megobrobda da vangas sazogadoebas
doeba eloda, rom vangas saflavidan misi sulis cad amaRle- bulgareTSi.
bas ixilavda, magram es ar moxda, amitom igi wmindanad ver sikvdilis win vangam iwinaswarmetyvela: `mova saocrebebis
Seracxes. (Cemi xilvebidan gamomdinare, SemiZlia ganvacxado, da didi aRmoCenebis dro aramaterialur samyaroSi; iqneba didi ar-
rom sxvadasxva mizezTa gamo misi cad amaRleba moxda 2001 qeologiuri aRmoCenebi, romlebic Zirfesvianad Secvlis warmod-
wlis 20 aprils dilis 11sT 13 wuTidan – 12sT 55 wuTamde). genas samyaroze uxsovari droidan. asea winaswar gansazRvruli~.
amerikelma mecnierma raimond moudim Seiswavla 150-mde ada- CvenTvis, qarTveli erisTvis mniSvnelovania vangas mier gacxa-
mianis klinikuri sikvdilis mdgomareoba, romelic Camoayaliba debuli informacia bolo Jamis Sesaxeb: `mTeli kosmosi qarTu-
wignSi `cxovreba gardacvalebis Semdeg~. SegaxsenebT nawyvets lad laparakobs. moxdeba qarTul enaze molaparakeTa
am wignidan: `rodesac fizikuri sxeuli SeiZleba iyos susti da gawmenda. qarTul enaze unda ilaparakon mxolod imaT,
damaxinjebuli, sulieri sxeuli mSvenieri da Zlieria. iyo SemTx- vinc kosmosTan harmoniaSi mova. magram amisTvis dro
vevac, rodesac sulier sxeuls ar gaaCnda asaki~, e.i. masze `dro~ aris saWiro. es TandaTan moxdeba~.
ar moqmedebda.
zemoT aRniSnulidan gamomdinare, Cemi xilvebi sruliad emTx-
veva boika cvetkovas wignSi warmoCinebul masalebs vangas Sesaxeb.
madlobas vwirav bunebis Zalas, rom Rirsad CamTvala, mexila da
davswrebodi 2001 wlis 20 aprils didi fenomenis – vangas cad
amaRlebas.
2001 wlis 2 seqtemberi, dilis 11sT. 30wT. fiqri gadavida
vangasTan, Semdeg mieca saubris saxe; `xma~ ismoda Zalian Sori-
dan – kosmosidan, zemodan. is mTxovs, vuTxra bulgareTSi mis
sazogadoebas, taZars, aRavlinon locva – rituali misi sulis
cad amaRlebasTan dakavSirebiT yoveli wlis 23 aprils, Tbilisis

284 285
vin ibadeba saqarTveloSi?! aSkaraa, rom axali adamiani sruliad gansxvavdeba Cveulebri-
vi adamianisagan. iqneb `zekacia~? marTlac, axali adamiani aSkar-
salvador dalis `geopolitikosis~ mixedviT ad gigantia da ra gasakviria, rom mis dabadebas dedamiwis ngreva
mohyves. amas gvafiqrebinebs, agreTve, `axali adamianis~ mZlavri
2001 wlis Jurnal `fenomeni~-s erT-erT nomerSi gamoqveynda xelis mtevani, romliTac igi ebRauWeba planetas, TiTqosda, misi
akademikos merab gegias werili `salvador dali axali adamianis CabRujviT cdilobs, Tavi daaRwios sapyrobile-naWuWs, dedamiwis
dabadebis adgilad saqarTvelos miiCnevs~. igi aRniSnavs, rom sam- wiaRs.
yaros idumali movlenebis amoxsnisken swrafvam Tavis piks XX sau- `geopolitikoss~ sasqeso organoze leRvis foToli aqvs mi-
kunis 20-ian wlebSi miaRwia da sazogadoebis warmodgenebSi rev- farebuli. mas sxeulis zogierTi nakvTi qaluri aqvs, zogi ki – ma-
oluciuri gadatrialeba makacuri.
moaxdina. swored am dros baton merabs statiaSi dawvrilebiT aqvs aRwerili fertilo,
iSva espaneli mxatvris sal- gamoTqmuli aqvs rogorc piradi, ise mecnierTa da sazogado moR-
vador dalis fenomeni sax- vaweTa cnobili mosazrebebi.
viT xelovnebaSi. erT-er- vinc icnobs Cems mier gamoqveynebul statiebs, ar gaukvirdeba
Tia misi ferweruli naxati Cemi daintereseba zemoT aRniSnuli ferweruli tiloTi.
`geopolitikosi, romelic me ar vapireb baton merab gegias werilSi gamoTqmuli azre-
akvirdeba axali adamianis bis gaanalizebas, mxolod im sakiTxebs Sevexebi, romlebic am fer-
dabadebas~. tilosTan dakavSirebiT, Cemi TvalTa da goniTi xedvidan gamomdin-
naxati kompoziciurad are, pirvelad iqneba warmoCinebuli.
martivia: kvercxis naWuWi suraTze dedamiwa ganxilulia kosmosTan mimarTebaSi. is erT-
ganasaxierebs dedamiwas, erTi kvercxia, kosmosis mikrokosmia, romelic iseTivea, rogoric
axali adamiani amtvrevs dedamiwa. es aris samyaro samyaroSi. masze igive kosmosuri kanon-
naWuWs da nel-nela evline- ebi moqmedeben. meore mxriv, es kvercxi SeiZleba mivakuTvnoT im
salvador dali. `geopolitikosi~
ba qveyanas. `kvercxujreds~, romlidanac ibadeba adamiani. salvador dalis es
statiis mixedviT, `ge­o­politikoss~ (aSkarad hermafrodits) ferweruli tilo migvaniSnebs, rom es `kvercxujredi~ dedamiwis
vxedavT kompoziciis marjvena nawilSi, romelic miuTiTebs Savi da analogia, dedamiwac is `kvercxujredia~ kosmosisTvis, saidanac
kaspiis zRvebs Soris mdebare teritoriaze, sadac unda iSvas es ax- `mesia~ unda daibados.
ali adamiani, anu migvaniSnebs axali adamianis dabadebis adgilze. suraTze gamosaxul yvela sagans aqvs Crdili, es ki imis mi-
baton merab gegias azriT, axali adamiani saqarTveloSi ibade- maniSnebelia, rom gadmocemuli kosmiuri procesi materiaSi, anu
ba, romelic kvercxis `naWuWs~ texs amerikis kontinentze. miwier doneze xdeba. suls Crdili ar aqvs. Crdili aqvs materias.
`hermafroditis~ fexebTan bavSvis figuraa gamosaxuli. igi suraTze kvercxis marcxniv gamosaxulia `arlekini~ – masxara,
fexze ebRauWeba geopolitikoss, TiTqos SeSinebulia da misgan romelic bibliuri kabalas – egviptis `taros arkanebis~ mixed-
dacvas iTxovs. viT, nulovani arkania, dgas 21-e da 22-e arkanebs Soris. mas ase axa-

286 287
siaTeben: uazro, suleli, Steri, pirvelqmnili adamiani. qarTuli iduli Tavi da fexebi ar ekuTvnis naWuWis napralidan amosul
anbanis mixedviT, mas Seesabameba aso-niSani `Â~-`vie~, romelsac ar tans, aqedan gamomdinare, igi orsaxa adamiania, romlis erTi saxe
aqvs ricxviTi mniSvneloba, e.i. nulovania da dgas 21-e da 22-e aso- aRmosavleTisken iyureba, xolo meore – dasavleTisken. aseTi ada-
niSnebs Soris, meordeba agreTve 22-e aso-niSanSi. rac Seexeba ar- mianis dabadebas winaswarmetyvelebs salvador dali saqarTveloSi
lekinisa da meore adamianis erTad dgomas, es niSnavs maT erTobliv ax.w. II aTaswleulis bolos.
mzadebas arsTa wrebrunvis axal kosmiur safexurze asasvlelad, vin ibadeba – orsaxa adamiani?
rac erTxel ukve moxda – sulieri samyarodan miwier samyaroSi SevexoT kidev erT metad mniSvnelovan sakiTxs.
mosvlis momentSi, romelic qarTuli anbanis 22-e aso-niSanSi axali tipis adamiani, rogorc `geopolitikosi~ migvaniSnebs,
aisaxa ori aso-niSniT. ibadeba saqarTveloSi, magram amave dros, igi ibadeba atlantis
suraTze kvercxis marjvniv gamosaxulia sami adamiani: pirveli okeaneSi. atlantis okeaneSi ki, cxadia, mxolod titani `atalan-
moSorebiT dgas, meore – bavSvia, mesame ki – `geopolitikosi~, ti~ daibadeba, romlis saxelsac atlantis okeane atarebs.
romelic xeliT migvaniSnebs saqarTveloze, sadac, baton merab ge- miTologiurad atlanti cis TaRis Semkavebeli titania. cis
gias da ara marto misi azriT, isini elodebian da SiSiT Tvals ad- TaRi mcire xniT heraklem Seidga mxrebze, Semdeg mas atalanti
evneben axali adamianis dabadebas. naxatidan gamomdinare, rogorc Seenacvla. atalanti xasiaTdeba, rogorc `brZeni bumberazi~, `sam-
araerTxel aRiniSna, salvador dali migvaniSnebs, rom es unda yaros gonis simbolo~. herakles ki aigiveben damwerlobisa da si-
moxdes saqarTveloSi. brZnis RmerTTan `ToT~ (tot)-Tan.
im mosazrebas, rom `geopolitikosSi~ moiazreba `hermafrodi- enciklopediis mixedviT, qarTvelebis amirans bevri ram aqvs
ti~, radgan masSi Serwymulia qalisa da mamakacis nakvTebi, me kat- saerTo berZnebis heraklesTan. amiranis samSoblo ki, saqarT-
egoriulad uarvyof, radganac mis sasqeso organoze mifarebuli veloa.
foToli imis mimaniSnebeli ki ar aris, rom sqess faravs, aramed Cvens mier miRebuli kosmiuri informaciiT, `atalantis~ da-
imisa, rom aq `geopolitikosis~ anatomiuri sqesi arafer SuaSia. badebiT Seicvleba arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi, romelsac
salvador dalis am fertilos mimarT yvela mkvlevari erT qarTuli anbanis kodiT, `j-jan-8000~ aso-niSnis Sesabamis arsTa
kiTxvas svams: `vin ibadeba?~. wrebrunvis kosmiur suraTSi amirani aris cis TaRis Semkavebeli,
davakvirdeT suraTs: Cveni xedvis aredan kvercxis naWuWis bza- saiqios mTavari mosamarTle. mas cecxli, anu cecxlis stiqia
ris marcxena mxares Cans adamianis TaviTa da fexiT amoburculi moaqvs adamianebTan. SumerTa qalRmerTi inanac cis TaRis Semkave-
kvercxis naWuWi, Cans misi fexebis moZraoba – dasavleTisken mkve- belia, casa da miwas `Su~-a mdgomi – `xelebiT cas ikavebs, fexiT
Trad gadadgmuli marjvena fexi. miwas exeba~.
mrCeba STabeWdileba, rom misi Tavi da fexebi mimarTulia salvador dalis naxatis mixedviT, sami adamiani ukve daibada,
dasavleTisken, xolo tani aRmosavleTisken. amaSi advilad dar- romlebic SiSiT akvirdebian meoTxe adamianis dabadebas. vin aris
wmundebiT, Tu suraTs odnav marcxniv SeabrunebT. napralis mar- meoTxe, romelic saqarTveloSi unda daibados?!!
jvniv Cans zemoT amosuli Zlieri marcxena xeli da qalis orive salvador dalis fertiloze asaxuli winaswarmetyveleba
mkerdi. qali mTeli taniT mibrunebulia aRmosavleTisken, magram emTxveva Sumerebis qvis beWedis (Zv.w. 3400w.) winaswarmetyvelebas,
Tavi jer kidev ar Cans. mrCeba STabeWdileba, rom naWuWidan amoz- romelzec Tevzis zodiaqos bolos orsaxa RmerTia gamosaxuli. es

288 289
ki, droSi ax.w. 2000 wels Seesabameba. samwuxarod, dRes samecniero sazogadoeba ver acnobierebs, ra
orsaxa RmerTi meoTxe – cecxlis stiqiis gacxadebaa da qa- aris zogadad oTxi sawyisis stiqia, rogori saxiT vlindebian bune-
lis saxiT warmoCindeba. SumerTa qalRmerTi `inana~ – `in-an-a~ or- baSi. aq miwa, wyali, haeri da cecxli, ar SeiZleba gavigoT pirda-
bunebovania, dRisiT meomaria da mamria, Rame siyvarulis qalRmer- piri mniSvnelobiT. es aris is metafizikuri oTxi sawyisi, romel-
Tia, anu `in~ da `ian~ urTierTsapirispiro sawyisTa erTianobaa. mac ganapiroba pirvelsawyisi sulis materiaSi gamovlineba.
qarTuli sityvebi `q-ali~ da qalRmerTi `dali~ – `da-ali~-c salvador dalis ferwerul tiloze swored am oTxi pirvel-
Tavisi arsiT cecxlis stiqias gamoxatavs. SegaxsenebT, rom si- sawyisis dabadebaa asaxuli, TiToeulSi mdedri da mamri sawyisebi
tyvis Semadgeneli aso-niSnebi TviT sityvis energetikul arss war- erTiandeba, meoTxe – qalis dabadeba cecxlis stiqiis gamovline-
moaCenen. baa, romelic orsaxa RmerTis saxiT warmoCindeba, romelTagan erTi
maSasadame, salvador dalis am ferwerul tiloze asaxulia qalissaxiania, materiaa, meore – Crdilia, sulia materiaSi gamov-
igive winaswarmetyveleba, rac SumerTa qvis beWedze, rom 2000 wl- lenili. yvelaze saintereso is aris, rom orsaxa RmerTi, salva-
isTvis ibadeba da dedamiwidan amodis meoTxe – cecxlis stiqiis dor dalis miniSnebiT, saqarTveloSi ibadeba. es aris axali tipis,
qalRmerTi, romelsac yvela uZvelesi harmoniuli adamianis dabadeba.
xalxi kosmiuri `da-Zmis~, orsaxa Rmer- salvador dalis Sesrulebul fertiloze `geopolitikosi,
Tis saxiT gamosaxavda. amasTanave, igi romelic akvirdeba axali adamianis dabadebas~, gadmocemuli winas-
ar aris hermafroditi, aramed igi md- warmetyveleba, Sesrulebuli XX saukunis 20-ian wlebSi, emTxveva
edri da mamri, `in~ da `ian~ sawyisTa SuamdinareTis didi civilizaciis uZvelesi xalxis – Sumerebis wi-
gamTlianebuli energiaa, romelsac uZve- naswarmetyvelebas. es sakiTxi arc qarTvelTaTvis iyo ucxo. amaze
lesi xalxi cecxlis stiqias, oqros saw- metyvelebs uZveles xalxTa miTologia da arqeologiur Zeglebze
miss, gamTlianebuli ori mzis energias simboluri gamosaxulebebiT gamoxatuli kosmiuri informacia.
uwodebs. es ukve moxda – dedamiwaze dad- qarTuli anbanis genetikuri kodiT, ax.w. III aTaswleuls Seesa-
ga cecxlis stiqiis aqtivobis – `morige- bameba `h-hae-9000~ aso-niSnis kosmiuri periodi, sadac mijaWvuli
obis~ periodi, romelic oTxive stiqiis amirani aRar aris cis TaRis Semkavebeli, saiqios mosamarTle. man
(miwa, wyali, haeri, cecxli) aqtivobis Seasrula Tavisi kosmiuri misia, rasac miTologia ase gadmogvcems:
gamovlinebaa. amis Sedegia globaluri amirans cecxli moaqvs dedamiwaze adamianebTan. man ukve mogviyvana
daTboba da acieba, katastrofebi, mi- cecxlis stiqiis aTaswleulTan. swored es aris amiranis mier ada-
wisZvrebis da vulkanuri amofrqvevebis mianebTan cecxlis mitana. daiwyo kacobriobis cecxlis stiqiiT
Sumeri. orsaxa RmerTi
gaaqtiureba, polusebis dnoba, dedamiwa ganwmendis 2000 wliani periodi. ax.w. III aTaswleuli dedamiwaze
kargavs polarobas. am sakiTxebis CamoTvla Sors wagviyvans. `cecx- iqneba `in~ da `ian~ pirvelsawyisTa Serwymis, SeerTebis, didi gan-
lis~ stiqiis aqtivoba dedamiwaze yovel mikro Tu makro samyaroze wmendis da amave dros, harmoniulobis aTaswleuli. kacobrioba
aisaxeba, icvleba samyaros genetikuri kodi. samyaro emzadeba civi- emzadeba civilizaciis axal safexurze gadasvlisTvis.
lizaciis axal ciklSi gadasvlisTvis da es yvelaze da yvelaferze dedamiwis centrSi aris birTvi, romlis temperatura mzis tem-
aisaxeba. peraturas uTanabrdeba da warmoadgens dedamiwis erTgvar guls –

290 291
centrs – mzes, romlis energia ax.w. 2000 wlisTvis Tavisufldeba
da orsaxa adamianis, anu `oqros sawmisis~ saxiT amodis miwis zeda-
yaCaRanis jvari
pirze. rac niSnavs, rom ax.w. 2000 wlidan dedamiwaze daibadebian adamianis samyaros Seqmna
cecxlis stiqiis – ori pirvelsawyisis gamTlianebuli kosmiuri
energiis adamianebi. swored es kosmiuri procesia asaxuli salva- jvari, rogorc samyaros modelis asaxva, misi simbolikis aR-
dor dalis fertiloze `geopolitikosi~. qma, Tayvaniscema da religiuri ritualuri sagnis saxiT gamoy-
sainteresoa TviT salvador dalis gvari – `dali~, rac qarT- eneba, dedamiwis jer kidev pirveli adamianebidan modis da Zveli
velTa cecxlis stiqiis qalRmerT `dali~-s saxelia. vfiqrob, civilizaciis yvela xalxis arqeologiur da istoriul Zeglebzea
es mis espanur – baskur – iberiul warmomavlobasTanaa dakavSire- gamosaxuli. jvari xSirad asaxavs adamianis models, an antrofo-
buli. morful xvTaebas da adamianis sxeulis jvaris bunebas – adamiani
salvador dali Tavisi ferweruli tiloTi gveubneba, rom gaSlili xelebiT igive jvaria. jvari asaxavs agreTve `samyaros
axali tipis adamiani daiwyebs axal civilizacias da es axali ada- xis~ geometriul models. adamiani aris orive – jvarica da sic-
miani saqarTveloSi isev qarTuli geniT daibadeba. Tu gaviTval- ocxlis xec. SumerTa miTologiaSi cnobilia sicocxlis xe `mesi~
iswinebT bunebis kanons, rom yvela da yvelaferi pirvelsawyiss (aqedan warmosdgeba sityva `mesia~), romlisganac qalRmerTma inan-
ubrundeba, aqedan gamomdinare, axali adamiani isev iq daibadeba, am `taxti da sawoli~ gaikeTa.
sadac wina civilizaciebi daiwyo. maSasadame, adamis civilizaciis jvris vertikalur da horizontalur sivrceTa gadakveTa,
pirveli adamianic aq, kavkasiaSi, saqarTveloSi qarTuli geniT da- kosmiuri gaazrebiT, aris xvTaebrivi centri, sayrdeni samyaros
badebula. mTlianobisa, xolo pirovnuli gagebiT, igulisxmeba adamianis
guli, rogorc gansaxiereba misi sulier-xorcieli mTlianobisa.
samyaros es simboluri gamosaxuleba gamoxatavda qveynierebis oTx
mxares, weliwadis oTx dros, stiqiis oTx elements, cxovrebis xes
da zogadad, samyaros orsawyisianobas, rac asaxulia saqarTvelo-
Si, marneulis raionSi aRmoCenil yaCaRanis jvarsa da maias tomebis
erT-erT qvaze.
sicocxlis xis simboloa aseve qarTvelTa `dedaboZi~, anu sam-
yaros safuZveli, romelic aris uZveles winaparTa rwmena – war-
modgenebi samyaros Sesaxeb. TviT dedaboZi jvris gansxeuleba da
asaxvaa. jvris da dedaboZis ornamentebSi Cadebulia samyaros oTxi
mxaris idea. jvari ganzogadebuli kosmogoniuri niSania da war-
moadgens ara sazRvrul teritorias, aramed mTel qveynierebas.
`xati~ da `jvari~ enobrivad sicocxlis `xe~-s da `Zels~
enaTesaveba. arqauli periodis jvris sxvadasxva varianti kosmog-
oniuri Sinaarsisaa. igi TviT samyaros asaxavaa, Semdgom iqca qris-

292 293
tianul simbolod. jvris simboluri niSani gamoisaxeba saTavsebze, yaroebi avseben kosmosis sivrces. am spiraluri moZraobis dros
sacxovreblebze, avejze, ritualur nivTebze, ritualur namcx- Tavisive RerZis garSemo ixsneba oTxi Caketili `laviwi~, jvris
vrebze, rogorc sakraluri niSani. Zveli xalxebis SexedulebiT, oTxi frTa – oTxi mimarTuleba, romelic gansazRvravs sivrcis
qveynierebis ageba jvars ukavSirdeba. es maTi religiur kosmogo- ZiriTad mimarTulebebs.
niuri warmodgenebis anarekli unda iyos. msoflios xalxTa rwmena-warmodgenebiT, jvari ganzogadebu-
qarTuli azrovnebiT, `jvari~ – `j-var-i~ migvaniSnebs, rom li kosmogoniuri niSania, igi zeciuri kibea – samsxverplo boZi.
TviT adamiani aris `jvari~ da `j~ aso-niSani ki cecxlis stiqiis jvari sulis zeaRsvlis simboloa. jvari SumerTa `sin~ – qristes
simboluri gamosaxulebaa. simboloa; is erTaderTi xvTisSvilia, romelsac gulze jvari
dedamiwis erT-erTi uZvelesi xalxis – dagonebis (egvipte hkidia (SumerTa qvis beWedi Zv. w. 3400 w.) am qvis beWedze Sum-
– sudani) miTologia gadmogvcems maT rwmena-warmodgenas sam- erTa `sin~-i wylis stiqiis gacxadebaa. `sin~ – qarTvelTa `buqna
yaros Seqmnis Sesaxeb, romlis mixedviTac, zeciur sivrceSi im- baaduri~ miTologiaSi wylis berad moixsenieba da xvTisSvilTa
yofeba RmerTi `amma~ – `mama~ (mdedri). is arsebobda jer kidev Soris pirvelia. wyalbadi (H) mendeleevis qimiur elementTa pe-
maSin, roca ar iyo samyaro, ar iyo dro da sivrce. iyo mxolod rioduli sistemis saTaveSi dgas, rac mas gamocxadebiT mieca. es
oTxi Sekrul-SekumSuli `laviwi~ (es ukavSirdeba jvris sim- ki niSnavs, rom yvelaferi `sin~ – qristesgan warmoiqmneba, anu
bolikas), rac dagonebis enaze `amma~-s – `erT adgilze myofobas~ qristea mamasTan erTad samyaros Semoqmedi, romelic materialur
niSnavs Zlierad `SekumSul~ mdgomareobaSi. saqme gvaqvs `sam- samyaros pirveli elementiT – wyliT qmnis. wyali aris samyaros
yaroul kvercxTan~. msoflios xalxTa miTebis mixedviT, es aris yvela qimiuri elementis Semqmneli. amas gvidasturebs qarTvelTa
kvercxi, romelSic SekumSulia qaoturi samyaro droisa da sivr- miTologia, sadac samyaros ZiriTadi Semoqmedi – 64 xvTisSvili
cis gareSe, anu samyaros oTxi sawyisis pirvelqmnili mdgomare- yvela aris jvari – `morigis winaSe 63 jvari idga~, xolo 64-e
oba. `amma~, dagonebis warmodgeniT, TviTon aris spiraluri moZ- bolo `morigea~ da yvela erTis – giorgi naRvarmSvenieris, TeTri
raoba kvercxis SigniT, ris Sedegadac warmoiqmna pawawina Tesli giorgis, wminda giorgis – qristes 64 gacxadebaa, rac ujredis ge-
`pa~ – mamri sawyisi, saidanac modis qarTvelTa mamri winaparis netikuri kodis spiralebSi aisaxeba. maSasadame, jvari igive wylis
`papa~-s saxeli. is ganTavsebulia kvercxis centrSi, brunavs da stiqiisa da qristes RvTiuri energiis materiaSi naTelgamovlenaa,
asxivebs materiis nawilakebs, igive pirvelqmnili `mze~ – oTxi romelic mamisagan – didi mamri pirvelsawyisi winaprisagan `iSo-
sawyisi mbrunavi saaTis isris mimarTulebiT, romlebic ganicdian ba~. maSasadame, wyali aris erTis gamovlena yvelaferSi. samyaro
bgerebis da sinaTlis moqmedebas, rac ar ismis da ver SeigrZnoba. Seqmnilia pirvelsawyisi nivTierebisgan – wylisgan. is yvelganmyo-
`pa~-s nawilakSi `amma~-s spirali aSenebs mTel samyaros. Semdeg fia, mTel samyaroSia sxvadasxva fizikuri da metafizikuri for-
xdeba spiralis `Tvalis~ gaxsna (e.w. `Savi~ xvrelis gaxsna) da miT. kosmiuri sulieri `me~-s gamaterializeba – naTelgamovlena
momavali sagnebi – nawilakebi samyarosi moZravi `pa~-s nawilak- xdeba wyliT.
Si spiralurad iwyeben gareT gamosvlas, amasTan inarCuneben Ta- samyaroSi SobasTan da gamravlebasTanaa dakavSirebuli
vianT spiralur moZraobas. es ganapirobebs spiralurad moZravi Zveli civilizaciis yvela xalxTa `nayofierebis~ dResaswauli.
varskvlavT sistemebis warmoqmnas, romlis SemadgenlobaSic Sedis qarTvelebTan igi `adrekilais~, `muryvaobis~, `yeenobis~, `ber-
spiralze moZravi Cveni mzis sistemac. spiraluri varskvlavT sam- ikaobis~ saxelebiTaa cnobili. am sakiTxs ikvlevda qarTveli eris

294 295
udidesi moazrovne da mkvlevari iv. javaxiSvili. codnas samyaroSi mimdinare kosmiuri procesebis Sesaxeb. maT
yvelieris xuTSabaTs TiTqmis mTel svaneTSi Tovlisagan icodnen, rom adamianis, rogorc samyaros Casaxvis – Seqmnis momen-
`muryvams~, anu koSks akeTeben, romelsac SuaSi maRal xes Caatanen. tSi, aucilebelia moxdes qalis da mamakacis SeerTeba, SeuRleba,
am xis wvers Zvel kalaTas an sacers Camoacvamen, or xis xmals da Sejvareba. maT, amavdroulad, icodnen, rom TiToeuli adamiani
xisgan gamoTlil kacis `asos~ Camohkideben. saceris Ziri, svanTa `in~ da `ian~-isgan Sedgeba, anu
rwmeniT, mdedris – nayofierebis simboloa. irCeven or meTaurs, TiToeul adamians Tavisive sx-
romelTagan erTs `yaini~ ewodeba, meores ki – `saqmisai~. erTs Cveu- eulSi hyavs meore `me~: qals
lebrivi kanis feri aqvs, anu TeTria, xolo meores – `saqmisai~-s – uxilavi mamri, kacs – Tavisi
saxes naxSiriT umuraven, sartyelze xisgan gakeTebul mamakacis uxilavi mdedri da, ra Tqma
faloss Camohkideben, romelic STamomavlobiT erT-erT ojaxSi unda, bavSvis Casaxvis momen-
inaxeboda da Taobidan Taobas gadaecemoda. amJamad saqarTvelos tSi – procesSi isinic Tavis
saxelmwifo muzeumSi inaxeba. yains ori `dedofali~, anu qali, kosmiur rols asruleben, ani-
namdvilad ki qalurad Cacmuli ori mamakaci eZleva. sartyeliT Weben adamianis Canasaxs sasi-
welze xisgan gamoTlil mamakacis faloss `yainsac~ Camohkide- cocxlo energias, xolo maTi
ben, cixis – Tovlis koSkis maxloblad qeCas daugeben, romelzec gamovlena – naTelgamovlena
Tavisi `dedoflebiT~ wamowveba, viTom earSiyeba da ekurkureba. aris am adamianTa fizikuri sx-
Semdeg `yains~ viTomda daeZineba. am dros mas miepareba `saqmisai~ euli. amitom adamianTa meore
da dedoflebs mostacebs. `yainsa~ da `saqmisais~ Soris `brZola~ `me~-s roli adamianis Casax-
imarTeba. erT-erTis gamarjvebis Semdeg cekva-TamaSi imarTeba. mzis vis kosmiur procesSi Zalian
Casvlisas koSks angreven. am momentSi, saiTkenac koSki gadaixreba, didia. momavalSi, vimedovneb,
yaCaRanis jvari VII s.
im mimarTulebiT mdebare soflebSi kargi mosavalia mosalodneli. am sakiTxs mecnierul doneze
`adrekilais~ dResaswaulis msgavsi saqarTvelos TiTqmis yvela gamoikvleven.
kuTxeSi icodnen: `yeenoba~, `muryvaoba~, `berikaoba~. cxadia, es miTologia ganixilavs berZenTa aTenel gmirs – Tezevss, rom-
dResaswaulebi nayofierebasTan, Svilierebis matebasTanaa dakav- lis miwieri mama aris aTenis mefe egeosi, xolo deda – eTra. imave
Sirebuli. warmarTobis periodSi Svilosnobis mfarvel RvTaebad Rames eTras sareceli gaiziara poseidonmac – Svili sadao gaxda.
kviria iTvleboda. maSasadame, `muryvaoba~ sqesobrivi siyvarulis maSasadame, Tezevss hyavs `ori mama~: erTi miwieri, mefe egeosi da
da Svilosnobis mfarveli xvTaebis – `kvirias~ dResaswaulis naS- meore – poseidoni, romelic aris zRvaTa da qariSxalTa meufe,
Ti unda yofiliyo, romlis ritualSic mTavari moqmedi piri ori dedamiwis Semaryeveli, mcenareTa da wyalTa xvTaebis mbrZanebeli,
mamri da ori mdedria. uzenaesi RmerTis – zevsis ufrosi Zma. berZnebma es miTologiuri
erTi mamri orive qalis mflobelia, xolo meore siuJeti libielebisgan (egvipte) gadaiRes, anu msgavsi SemTxvevebi
mamri ebrZvis mas Tavisi qalis mosapoveblad – dasa- sxva xalxTa miTologiaSic gvxvdeba.
bruneblad. iyo dro, roca mamakaci ar arsebobda, magram adamianebi ibade-
zemoT aRwerili rituali warmoaCens qarTvel winaparTa Rrma bodnen TviTganayofierebiT, anu adamianSi arsebuli `in~ da `iani~

296 297
asrulebda am process, Cemi azriT, axlac aqvs am process adgili dri angelozisken. am ganlagebiT da aq aRwerili procesiT, oTxive
– nebismieri ujredis warmoqmna sxeulSi arsebuli `in~ da `ian~- angelozi monawileobs axali adamianis SeqmnaSi. amaze mianiSnebs
is mier xdeba. am process kargad icnobdnen msoflios pirveli is, rom oTxives awvdili aqvs xelebi da ukaviaT jvris centrSi
adamianebi. vinaidan yvela da yve- ganTavsebuli wreSi Casmuli `bolnuri~ jvari, romelic oTxi sam-
laferi pirvelsawyiss ubrundeba, kuTxedisgan Sedgeba. masSi samyaros oTxi sawyisi – miwa, wyali,
momavalSi – axal civilizaciaSi haeri, cecxli – materialuri samyaros ZiriTadi `samSeneblo
isev mamris gareSe moxdeba adami- masalaa~, anu isini qmnian TiToeuli ujredis 64 nukleinis mJavas
anis Casaxva. es iqneba zeadamiane- samwnulebs – sameulebs, rac, qarTuli miTologiiT, samyaros Semo-
bis, RmerTebis donis adamianebis
civilizacia, sadac yvelam yve-
laferi icis, yvelas yvelaferi
SeuZlia.
zemoT aRwerili nayofierebis dResaswaulis eTnografiuli
masalis gaazrebaa marneulis raionis sof. yaCaRanSi aRmoCenili
jvris simbolika, romelic `yaCaRanis jvaris~ saxeliTaa cnobi-
li. am jvarze asaxulia adamianis,
rogorc samyaros Seqmnis procesi,
romelSic ori mdedri da ori mam- yaCaRanis jvris fragmenti kopturi jvari
ri angelozi iRebs monawileobas.
jvris vertikaluri nawili qmed 64 xvTisSvilSi aisaxeba. yaCaRanis jvarze rom axali samyaros
pirvelsawyisi mamris energeti- – adamianis Seqmnis kosmiuri `modelia~ asaxuli, amaze migvaniS-
kuli gacxadebaa da amitom ver- nebs aseve isic, rom bolnuri jvris TiToeul samkuTxeds Soris
tikalSi ori mamri angelozia gamosaxulia – egviptelTa `anx~-i e.w. kopturi jvari. samkuTxe-
asaxuli, xolo jvris horizonta- dis aseTi gamosaxuleba, SuaSi Casmuli wertiliT, simbolurad
luri nawili mdedris energetikis gamosaxavs kabalas – samyaros bibliur kosmiur codnas samyaros
gacxadebaa da amitomaa masze ori genetikuri kodis Sesaxeb da migvaniSnebs, rom TiToeuli adamiani
mdedri angelozi gamosaxuli. kabalas bibliuri kodiT iqmneba. yaCaRanis jvarze bolnuri jvris
rogorc mdedr, ise mamr angelo- Semadgeneli oTxi samkuTxedi SuaSi wre-wertiliT aris materi-
zebze mkveTradaa gamoxatuli aluri samyaros oTxi sawyisis asaxva, xolo SuaSi `wertili~ aris
sasqeso niSnebi. orive mdedri mi- adamianis sxeulSi Sesuli pirvelsawyisi xvTiuri sulierebis sim-
trialebulia da gadaadgildeba jvris qveda nawilSi ganTavsebuli boluri gamoxatuleba, romelic oTx sawyisSi trialebs da gansx-
mamri angelozisken, razec migvaniSnebs maTi fexebis moZraobis mi- euldeba.
marTuleba. xolo meore mamri angelozi miemarTeba erT-erTi mde- bolnuri jvris samkuTxedebs Soris e.w. `kopturi~ jvari

298 299
– sicocxlisa da nayofierebis simbolo, qarTvelTaTvis ucxo ar nebulia da sruliad sakmarisia imisTvis, rom msoflios moazrovne
iyo. jvris aseTi gamosaxuleba pirdapir asaxavs `in~ da `ian~ saw- sazogadoebam Seiswavlos da Seimecnos qarTuli genis fenomeni.
yisebs. am jvris horizontaluri nawili `in~ – mdedri sawyisi en- gansakuTrebiT minda aRvniSno is faqti, rom jvari
ergiis gamoxatulebaa, rac praqtikulad qalis X qromosomaSia qarTuli anbanis 24-e †-q-600 aso-niSania. Sumeruli kaba-
gamovlenili. jvris vertikaluri xazi mamri energiis gamomsaxve- las mixedviT, misi saxelia – `seqsualuri kavSiri~. amas
lia, magram mis Tavze wre mdedri energetikis simboloa da saerTo ukavSirdeba sityvebi – Sejvareba, jvriswera, qorwineba, rac kidev
jamSi gamodis, rom kopturi jvris vertikaluri nawili, romelic erTi didi miniSnebaa imisa, rom yaCaRanis jvarze aRwerili kosmi-
Sedgeba vertikaluri – mamri da mis Tavze wre-mdedri energiebisgan, uri procesi da nayofierebis dResaswaulebi pirdapiraa dakavSire-
pirdapiri asaxvaa mamris energiisa – `ian~-isa, romelic mamakacis buli rogorc samyaros genetikur kodTan, ise samyaroSi mimdin-
qromosomaSi XY-iT aisaxeba, sadac X – mdedria, xolo Y – mamria. are pirvelqmnili sulis materiaSi gamovlenis procesTan. zemoT
maSasadame, yaCaRanis jvris centrSi bolnuri jvris Semadgenel ganxiluli masala gveubneba, rom samyaroSi gamravlebis procesi
samkuTxedebs Soris gamosaxuli oTxi kopturi jvari migvaniSnebs, da masTan dakavSirebuli kosmiuri azrovneba ukve qarTvelTa uSo-
rom pirvelsawyisi mdedrisa da mam- res winaparTaTvis iyo cnobili.
ris energia oTx sawyisSi gansxeul- yaCaRanis qva-jvari miCneulia VII s. Zeglad. vfiqrob, es aras-
deba bibliuri kabalas – qarTuli wori daTariRebaa da amis naTeli gamovlinebaa aq mocemuli kvleva
anbanis kodiT. TviT kopturi jvris – igi uZvelesi warmarTobis periodisaa, kerZod, roca qarTvelebi
arsi qarTvelTaTvis ucxo ar yofi- angelozebs sqesiT gamosaxavdnen, aseve, hqondaT jvris gamosaxvis
la da mas Cveni winaprebi pirvel- simbolika. angelozebi sqesiTaa gamosaxuli davaTis stelazec (Zv.
sawyis xvTiur `in~ da `ian~ erTian w. 680w.).
kosmiur sulierebas, samyaroul TiToeuli adamianis pirvelsawyisi xvTiuri energia gamovlin-
`me~-s ukavSirebdnen. `in~ da `an~ deba – `kopturi~ jvris saxiT. sulieri amaRlebis raRac mo-
qarTuli aso-niSnebia da qarTul mentSi adamianma SesaZlebelia dainaxos Tavisi `kopturi~ jvari.
anbanSi, rogorc samyaros geneti- `kopturi~ jvris simboluri gamosaxuleba gamocxadebiT miRebu-
kur kodSi, umniSvnelovanesi kosmi- li informaciaa.
uri adgili ukaviaT. samebis taZris kurTxevamde ori kviriT adre mqonda gamocx-
yaCaRanis jvari, romelzedac asaxulia adamianis, rogorc sam- adeba: aRmovCndi samebis taZarSi, aRsavlis karis zemoT, Werze,
yaros Seqmnis – Casaxvis momenti da gadmocemulia udidesi Rrmad TaRis SuaSi haerSi videqi. Cemi Tmebi TaRis zedapirs exeboda. ze-
filosofiuri kosmiuri codna samyaros warmoSobisa da `mowyobis~ modan davyurebdi taZris Sida nawils. roca Cems sxeuls davxede,
Sesaxeb, migvaniSnebs imaze, rom samyaros yvela saidumlos amoxsna mas ,,kopturi~ jvris forma hqonda. mas Semdeg wminda ninos jvarTan
saqarTveloSi, mis miTologiaSi, eTnografiasa da arqeologiur ma- erTad `koptur~ jvarsac vatareb. – es jvari egviptel
salebSi unda veZioT. yaCaRanis jvari unikaluri Zeglia da didad koptebze adre qarTvelebs hqoniaT. amis naTeli dadas-
Rirebuli mTeli msoflios moazrovne sazogadoebisTvis. marTa- turebaa warmarTobis periodis yaCaRanis jvari, romelzedac oTxi
lia, is dRes aRar arsebobs, magram am Zeglis fotomasala SenarCu- kopturi jvaria asaxuli.

300 301
samyaroSi yvela da yvelaferi `in~ da `ian~ kosmiuri energieb- yaCaRanis jvarsa da maias tomebis aq warmodge-
isgan Sedgeba. Tu amqveynad qalad aris gacxadebuli, misi angelozi nil gamosaxulebebze erTi da igive kosmiuri procesi
`uxilavi mamakacia~ da piriqiT. maT Tavi da mxrebi (uReli) erTi sxvadasxva simboloebiT gadmocemuli informaciaa –
aqvT, xolo saxeebi diametralurad sapirispiro. aqedan modis si- rogor iqmneba adamiani, rogorc samyaro. es migvaniSnebs
tyva `meuRle~. sulieri amaRlebis raRac safexurze xdeba misi imaze, rom msoflios yvela uZvelesi xalxi, maT Soris qarTvelTa
uxilavi angelozis gacxadeba, romelic uxilavi Crdilis saxiT da maias tomebis uSoresi winaprebi, samyaroSi mimdinare kosmiur
mudmivad Tan dahyveba adamians. es aris misi meore `me~. sulierad procesebs erTnairad, genetikuri kodis doneze acnobierebdnen.
amaRlebul adamianebs es sakiTxi gacnobierebuli aqvT da amitom amis Sesaxeb informacia dagvitoves eTnografiul da miTologiur
maT ar SeiZleba hyavdeT miwieri meuRle. svaneTSi sanadirod wasul masalaSi, amasTan simboluri gamosaxulebebiT asaxes istoriul da
mamakacebs ecxadebaT Tavisive meore `me~ – mdedri – qalRmerTi arqeologiur Zeglebze.
dali. ramdenic mamakacia amqveynad, imdenive qalRmerTi dali arse-
bobs – yvela mamakacs Tavisi `dali~ hyavs.
daaxloebiT 25 wlis win mqonda gamocxadeba: caze vixile Rru-
blebiT gamosaxuli erTarsebas biusti (ianusis saxiT). marcxena
mxares Cemi gamosaxuleba iyo, Sublze patara `mziT~, meore mxares
– TeTrwvera moxuci, romelTanac mivida TeTri cxeni.
yaCaRanis jvarze asaxuli kosmiuri procesi arc maias tome-
bis uSoresi winaprebisTvis iyo ucxo. amis naTeli magaliTia ma-
ias tomebis qvemoT moyvanili kosmiuri procesis asaxva adamianis,
rogorc samyaros Seqmnis Sesaxeb, sadac wreSi urTierTsapirispiro
mxares, jvris principiT, ganTavsebulia ori mdedri da ori mamri,
mkveTrad gamosaxuli sasqeso organoebiT, iseve, rogorc yaCaRa-
nis jvarze gamosaxul angelozebze. Sua wreSi gamosaxulia `in~
da `ian~-is, naTelisa da bnelis urTierTsapirispiro energiis
gamomxatveli ori spirali, rac informaciulad iseTive mniS-
vnelobis simboluri datvirTvisaa, rogoric yaCaRanis jvris cen-
trSi gamosaxuli bolnuri jvari. orive gamosaxuleba ukavSird-
eba samyaros genetikur kods, romlisganac Sedgeba mikro da makro
samyaro.
aucilebelia dRes mecnierul doneze gamovikvlioT Tu ra
rols asrulebs bavSvis Casaxvis momentSi dedis da mamis meore
`me~, rac cnobili iyo rogorc qarTvelTa, aseve maias tomebis
uSoresi winaprebisTvis.

302 303
saqarTvelo – SumerTa `uflis wminda guliT kuri kodis codna, romlis mixedviTac, qarTvelebma adamis civi-
lizaciis dasawyisSi daiwyes welTaRricxva `qarT adams aqaT~ jer
arCeuli~ `didebul wesTa qveyana~ kidev 8000 wlis win. qarTvelebma icodnen, rodis moxda `warRvna~
da aqedan daiwyes welTaRricxvis aTvla `dasabamiTgan~; maT icod-
nen, rom qriste 2000 wlis win movida da es TariRi iyo `dasa-
Sumeri aris ucnobi warmomavlobis tomi, romelic mivida
bamiTgan~, anu `warRvnidan~ 5604 weli. `kabalas~ samSoblo, anu
SuamdinareTSi (dRevandeli erayis teritoria) jer kidev Zv.w. VI
kabalas cnobierebis sawyisis adgili aRmosavleT saqarTveloa.
aTaswleulSi. amas adasturebs iq aRmoCenili saxviTi xelovnebis
qarTvelebs gvqonda Cveni individualuri da ganumeorebeli miTo-
nimuSebi, xolo, werilobiTi wyaroebiT, Sumeri ukve Zv.w. III aTas-
logia, eTnografia, arqeologiuri masala, samyaros kosmiuri pro-
wleulidan warmoCindeba.
cesebis gamosaxvis simbolika. qarTuli anbanis kvalia msoflios
vin arian is ucnobi tomebi, romlebic SuamdinareTSi mivid-
Zveli civilizaciis TiTqmis yvela xalxis istoriul Zeglebsa
nen jer kidev Zv.w. VI aTaswleulSi da romlebsac dRes msoflios
Tu miTologiaSi; dRes saqarTvelos istoriaSi ar aris cnobili
xalxi Sumerebs uwodebs?!!
farnavazianTa dinastiis mefobis periodebi da istoria, romelTa
istoriografiis dRevandeli gagebiT, Sumeri ar arsebobda
erT-erTi warmomadgeneli iyo mefe farnavazi (Zv.w.288w), romelmac
miuxedavad imisa, rom maT hqondaT miTebi da epikuri Tqmulebebi,
`ganavrco ena qarTuli...~.
RmerTebisadmi miZRvnili himnebi da godebani, andazebi da igav-ar-
bibliis mixedviT ebrael xalxs pirveli `goji~ miwa `aRTqmul
akebi; hqondaT xamurabis da lifiT-iSTaris kanonebis krebulebi
miwaze~ sworedac qanaaneli qarTveli xeTebis `mefem~ aCuqa.
Sumerul enaze; Sumerebs ar hyavdaT erTpirovnuli gamgeblebi,
abraamis dros qanaaneli xeTebis saxelmwifo iyo maRali civi-
isini yvela mniSvnelovan saqmeze rCevas gavlenian moqalaqeebs
lizaciis mqone: maT hyavdaT `mefe~, hqondaT saxelmwifo kanon-
ekiTxebodnen didmniSvnelovan Sekrebebze. erT-erTi aseTi `par-
ebi, romlis mixedviTac, ucxo tomis xalxs ekrZaleboda am miwaze
lamenti~ mouwveviaT jer kidev 5000 wlis win. im dros am qveya-
micvalebulis dakrZalva. Cven varT is xeTebi, romelsac msofliom
nas Sumeri ewodeboda. zemoT aRwerilic sakmarisia vifiqroT, rom
dRemde ver miagno; Cven, qarTvelebi, viyaviT qanaanis saxelmwifos
Sumeri maRalcivilizebuli eri yofila, magram erTi ram ucnau-
mflobelebi. mas es saxeli – `qanaani~ qarTuli anbanis `qan~ da
ria: SumerebisTvis ucnobi iyo istoriuli literaturis Janri im
`an~-is mixedviT davarqviT.
saxiT, ra saxiTac igi hqondaT Zvel ebraelebsa da berZnebs. Sum-
aq moyvanili masalebis mixedviT, qarTvelebi da saqarTvelo
erSi taZrebisa da sasaxleebis arqivTa mwerlebi Tixis firfite-
maRalcivilizebuli pirvelsawyisi genis matarebeli eria, magram
bze iwerdnen politikuri, samxedro an religiuri xasiaTis iseT
miuxedavad amisa, Sumerebis msgavsad, arc im periodis
cnobebs, romelTac TviTon Tvlidnen yuradRebis Rirsad, magram
qarTvelebi werdnen TavianT istorias. maT ukeT esmodaT
aseTi Canawerebi ar aRmoCnda sakmarisi qveynis istoriis uwyveti
samyaroSi mimdinare kosmiuri procesebi, ar arRvevdnen bunebiTo-
da Tanmimdevruli TxrobisTvis. istoriuli Janris Canawerebi Sum-
bis da harmoniulobis kanons, amitom ar gvaqvs qarTvelebsa da Sum-
erSi ar arsebobda.
erebs im periodis istoria.
aseve qarTvelebs, jer kidev adamis civilizaciis dasawyisSi,
Sumeris arqeologiuri gaTxrebis dros aRmoaCines 5000 wlis
gvqonda qarTuli anbani – bibliuri kabalas pirvelsawyisi geneti-
Tixis firfita zomiT 23X23 sm, romelzec pawawina niSnebiT 600

304 305
striqonad dawerilia: `enmerqari da araTas batoni~. aq monaTxro- ... oqro misi Sobis adgilze damimzados
bis mixedviT, samxreT SuamdinareTSi iyo qalaqi uri, romelsac vercxli qviSidan amoaridos.
marTavda SumerTa gmiri enmerqari. miTis mixedviT, uruqis Cr- ... taZari enlilisa, Sumeris moymisa,
diloeTiT mdebareobda saxelmwifo `araTa~. uruqsa da `araTas~ ufal nudimudis (Sum. `Semqmneli~-enkis erT-erTi saxeli)
erTmaneTisgan Svidi mTagrexili aSorebda. `araTa~ ganTqmuli yo- wminda gulis (gulmarTalis) arCeuli,
fila simdidriT – sxvadasxva Zvirfasi liToniTa da wminda qvebiT. wminda wesebis qveyanam (araTam) amiSenos.
`erTxel, didi xnis winaT...~ enmerqari, mze uTus Svili, Seevedra ... odes gveli ar iyo, morieli ar iyo,
Tavis das, SumerTa qalRmerT inanas, siyvarulisa da omis RmerTis afTari ar iyo, lomi ar iyo,
yovlisSemZle xvTaebas, eqmna ise, rom `araTas~ wminda miwidan ZaRli ar iyo, mgeli ar iyo,
CaetanaT uruqSi oqro, vercxli, lilaqva da sxva Zvir- SiSi ar iyo, Zrwola ar iyo,
fasi qvebi, raTa am wminda qvebiT miwa-wylis RmerTis kacTa modgmas mteri ar hyavda,
enkis taZari aeSenebinaT. ... maSin Sumeris mxare tkbilmetyveli
qalRmerTma inanam, romelic mkvidrobda `araTas~ diadi qveyana didebul wesTa,
qveyanaSi, gulTbilad miiRo enmerqaris gamogzavnili macne. qal- uris qveyana mqonebeli yovelTa saxsarTa,
RmerT inanas davalebiT `araTas~ batonma uruqSi oqro, vercxli da ... mTeli samyaro, morCili xalxi
Zvirfasi qvebi gaagzavna. es yvelaferi imaze miuTiTebs, rom `araTas enlils erT enaze adidebda~.
qveyana~, romelic Sumeruli miTis mixedviT, mdebareobs uruqidan qurumi macnes, gamgzavrebuls ucxo qveynad
CrdiloeTiT Svidi mTagrexilis iqiT, aris qalRmerT inanas `gan- araTasken sityvas gaatans:
sasvenebeli~, samkvidrebeli – samSoblo. `araTas~ wminda miwidan `macnev, RamiT euli RrubeliviT awvimdi,
waRebuli oqro, vercxli da sxva qvebi iTvleba im siwmindeebad, dRisiT pirqariviT aRiZari!~
romlisganac enmerqarma uruqSi enkis taZari aaSena da Seamko. macnem Tavisi mefis sityva daixsoma,
RamRamobiT varskvlavebs mihyveboda,
q. uruqis qurumi enmerqari mimarTavs qalRmerT inanas: dRisiT ciur mze-uTus mihyveboda,
`... uruqisTvis oqro da vercxli gamomixurnon... brZen uTus didi sityva brZanebad mihqonda,
... uruqSi, wminda mTaSi momitanon, brolis mTaze adioda,
anSanis saxli, sadac Sen dgaxar, amiSenon! brolis mTidan Camodioda
... araTas xalxma Semimkos... didi saydari, RmerTebis ... anSanis qveyanas
saydari gamomibrwyinos, ... mcire mgalobeliviT Tayvans scemda.
...raTa Cemi qurumoba gaifurCqnos, raTa ...wminda gvirgvini miviRo,~... didi mTagorebis gadamlaxavma
`inana, samyaroTa dedofali, ... eubneba: miwis mtverSi gza gaigno.
... sityvis mcodne macne gamoZebne ... xuTi mTa, eqvsi mTa, Svidi mTa gadaiara,
inanas didi sityvebi brZanebad miutanos! ... Tvali aRapyro, araTas miadga.
araTas qurums etyvis da dasZens: man gadasca qurum enmerqaris da qalRmerT inanas danabarebi araTas

306 307
batons: am Sumeruli miTis mixedviT, `araTas~ qveyana gaigivebulia
`me var qurumi... SumerTan. Sumeri rom saqarTvelos nawilia, amaSi vrwmundebiT
... cisa da miwis dedoflisa, Semdegi masalebiT: Sumers `an~ cis RmerTi hyavs, `en~ – wylis
bevreul wesTa dedofalma, wminda inanam RmerTi, magram Sumers ara aqvs qarTuli anbani, saidanac aRebulia
araTaSi, wminda wesTa qveyanaSi momiyvana...~ sityvebi `an~ da `en~ – qarTul aso-niSanTa meoradi saxelebi. Sum-
ers lursmuli damwerloba aqvs, romelsac araferi aqvs saerTo
Sumeruli miTi `enmerqari da araTas batoni~ `araTas~ qveyanas qarTul anbanTan. Sumers ara aqvs sityva `me~, Tumca mas `Su-me-eri~
Semdegnairad moixseniebs: `diadi qveyana didebul wesTa~, `oqro hqvia da, amave dros, aqvs yvelaze mniSvnelovani `me~-s `xvTaebrivi
misi Sobis adgilze damimzados~, `wminda wesebis qveyanam (`araTam~) sjuldebebi~, anu sjulis kanonebi. maSasadame, SuamdinareTi
amiSenos~, `bevreul wesTa dedofalma, wminda inanam `araTaSi~, ar aris `me~-s `xvTaebrivi sjuldebebis (kanonebis)~ –
wminda wesTa qveyanaSi momiyvana...~. `wminda wesebis~ samSoblo da es codna iq saqarTvelo-
gavarkvioT, Tu ra moiazreba sityvebSi: `wminda wesebi~ da danaa Catanili. qarTuli enis mixedviT, sityvidan `Sumeri~
`wminda wesebis qveyana~. – `Su-me-eri~, `Su~ – Suaguls niSnavs, `me~ – samyarouli `me~-a,
Sumerul miTSi warmoCenil sityvebSi: `wminda wesebis qveyana~ romeli sityvac Sumers ara aqvs, `eri~ – `erTi~ – `era~ identuri
– `araTa~, `diadi qveyana didebul wesTa~, `bevreul wesTa ded- qarTuli sityvebia. TviT qalRmerT `inana~-s saxeli `in-an-a~,
ofali~, migvaniSneben im qveyanaze, romelic aris `wminda wesebis qarTuli anbanis meoradi saxelebisgan Sedgeba da `in~ da `ian~
qveyana~, romlis saxelia `araTa~. amave dros es `wminda wesebi~ da ori pirvelsawyisis energiaTa erTobas asaxavs: qalRmerTi inana
`bevreuli wesebi~ aris SumerTa `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, rom- dRisiT meomari da kacia, xolo RamiT siyvarulis qalRmerTia, anu
lebic TviT qalRmerT inanas kuTvnilebaa da mas miTi moixseniebs orbunebovania. yovelive zemoT aRniSnuli amavdroulad migvaniS-
`bevreul wesTa dedoflad~. `wminda wesebis qveyana~-Si moi- nebs imaze, rom es kosmogoniuri cnobiereba, jer kidev Zv.w. VI
azreba sworedac `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ – kaba- aTaswleulSi, SuamdinareTSi kavkasiidan – saqarTvelodan Casulma
las bibliuri codnis samSoblo – saqarTvelo, vinaidan qarTul enaze molaparake xalxma – Sumerebma Caitanes, romelTa
`me~-s `xvTaebrivi kanonebi~ mxolod qarTuli anbanis Sesatyvisi STamomavlebi is xalxia, visac dRes msoflio Sumerebs uwodebs.
`qarTuli kabalaa~. swored am `xvTaebrivi kanonebiT~ – geneti- Sumeri is eria, romelmac Seqmna kacobriobis yvelaze ufro
kuri kodiT mimdinareobs samyaros cvalebadobis kosmiuri pro- Zveli kultura. mkvlevarebi da xelovnebis istorikosebi dRemde
cesi. miTi kabalas `wminda wesebs~, `didebul wesebs~ uwodebs da am weren: `vin arian Sumerebi? iqneb swored aqedan unda daviwyoT Cveni
wesebis samSoblo qveyanas `diad qveyanad~ moixsenebs. miTis mixed- civilizaciis istoria? amave dros, Cven araferi viciT maTi war-
viT, `diadi qveyana didebul wesTa~ aris kabalas bibliuri cod- momavlobis Sesaxeb da maTi ena ara hgavs CvenTvis cnobil rome-
nis samSoblo – saqarTvelo. qarTveli xalxi kavkasiis ZirZveli lime mkvdar an cocxal enas~. amaze sruliad Tamamad SeiZleba vu-
mkvidria da arsaidan mosuli ar aris. kavkasia – saqarTvelo bib- pasuxoT, rom Sumeruli ena hgavs amJamad cocxal enas – qarTuls.
liuri kabalas samSobloa, aRmosavleT saqarTvelos did nawils am eniT daerqva SuamdinareTis qalaq-saxelmwifoebs, tbebs, mdina-
odiTganve `kabala~ erqva (naxeT aqve: `qarTuli anbani samyaros reebs saxelebi: aqadi, babeloni, baRdadi, nifuri, isini, larsa,
genetikuri kodia~). basra, muxTari, uri, uruki, uma, qerbela, mosuli, vanis tba, ur-

308 309
miis tba, md. diala, kerxe da a.S. miwis feniT dafarva), sadac mopovebul madans amuSavebdnen. nax-
miTebis mixedviT, `Sumerad~ `ara­Tas~ qveyana da es oqros dasamuSavebeli iaraRebi. Cans, Zalian maRali xarisxis
xalxi moixsenieba. warmoeba hqondaT. aRmoCenili Saxtebidan aiRes oqros sinji da
Sumeri sityva `me~-Ti axasiaTebs Tavis genetikur warmomav- saTanado laboratoriuli analizi Cautares. am SaxtebSi aRebu-
lobas. igi qaldevis mosaxleobis nawils `ara-me~-s uwodebs, rac li oqros monacemebis mixedviT, Seamowmes msoflios im periodis
niSnavs imas, rom `arame~-s xalxi Sumers Tavis sapirispiro gene- TiTqmis yvela Zveli oqros nakeToba da daadgines, rom mxolod
tikuri kodis xalxad miaCnia. sityva `qal-devi~ ori sityvisgan – SumerSi aRmoCenili oqros nakeTobebia sof. saydrisis
`qal~-i da `devi~-sgan Sedgeba, sadac `devi~ bevr aRmosavlur ena- Zveli Saxtebis oqrosgan damzadebuli. es umniSvnelovane-
Sia da maT Soris qarTvelebTanac, xolo `qali~-qarTuli sityvaa si mtkicebulebaa imisa, rom SumerTa miTSi `enmerqari da araTas
da Sumeris enazec es sityva `qals~ niSnavs. `arame~-s – izraelis batoni~ moxseniebuli miTologiuri procesi realur cxovrebaSi
xalxs metyvelebaSi ara aqvs sityvebi `ara~, `me~, `qali~, `devi~. gadmotanili namdvili ambavia da exeba mxolod da mxolod saqarT-
es sityvebi maTTan sul sxvagvarad gamoiTqmeba. maT es saxelebi – velos – `araTa~-s – `arani~-s (`rani~-s) – `ranTa-aranTa qveya-
`qaldevi~ da `arame~, SumerTa winaprebma – qarTvelebma uwodes. nas~, saidanac qalRmerT inanas davalebiT waiRes oqros nakeTobebi
miTis mixedviT `wminda wesebis qveyana~ `araTas~ xalxia. saqarT- SumerSi – `misi Sobis adgilze damzadebuli~. zemoT ganxiluliT
velos mefeebi moixseniebian: `mefe afxazTa, qarTvelTa, ranTa, kax- irkveva, rom `uflis wminda guliT arCeuli~ `didebul
Ta, herTa... ~. aq naxsenebi istoriuli `rani~ samxreT-aRmosavleT wesTa qveyana~ `araTa~, sworedac saqarTveloa!
saqarTveloa, romelic adre `arani~-s saxeliT moixsenieboda. erT-erTi miTis mixedviT, `Sumeri~ asea daxasiaTebuli: `o,
sityva `ara-ni~ Sedgeba `ara~ da `ni~-sgan, sadac `ni~ marcvali Sumero, dido mTav, cisa da miwis qveyanav! madliani SuqiT Semosi-
sityvaTa daboloebaSi damaxasiaTebelia qarTuli metyvelebisT- lo! mzis aRmosavleTidan mzis dasavleTamde `rjuls~
vis (mag: qarTvelni, kaxelni...). Tu ganvixilavT sityvas `araTa~ aZlev xalxebs. Seni rjuli uzenaesi rjulia, Seni wiaRi
– `ara-Ta~, aqac marcvali `Ta~ kuTvnilebis mimaniSnebeli qarTul (guli) Rrma da miuwvdomelia~. aq moyvanilis mixedviT, `Su-
sityvaTa daboloebaa (mag: qarTvelTa, kaxelTa...). maSasadame, si- me-eri~ `rjuls~ aZlevs qveynierebas, romelic `uzenaesi rjulia~.
tyvebi `araTa~ da `arani~ erTi sityvis fuZe `ara~-dan warmosdgeba `Su~, `me~ da `eri~ qarTuli sityvebia. amasTan, sityva `rjuli~-s
da unda vaRiaroT, rom `araTa~-s qveyana igive `aranTa~ qvey- arsi ukavSirdeba qarTul `kabalas~, romelic samyaros bibliuri
ana – istoriuli samxreT-aRmosavleTi saqarTveloa. genetikuri kodia da SumerSi mas `me~-s `xvTaebrivi sjuldebebi~
swored am teritoriazea kazreTis da misgan 15 km-iT dacilebuli hqvia, rac pirdapir qarTul gens da qarTul anbans ukavSirdeba.
bolnisis raionis sof. saydrisis oqros sabado. dRes aq muSaobs maSasadame, aq ganxilulis mixedviT, Sumers qarTuli geni,
saerTaSoriso eqspedicia, romelsac mecnierebi irina RambaSiZe da qarTuli `rjuli~ miaCnia uzenaes `rjulad~, amasTan,
andreas hautmani xelmZRvaneloben. saydrisSi genialuri aRmoCena pirvelsawyisi Sumerebi igive qarTveli xalxia.
gakeTda – 5000 wlis winandel oqros sabadoebs miagnes (Zv.w. III SumerTa omisa da siyvarulis qalRmerTs gansakuTrebulad
aT.). aseTi adreuli sabadosTvis msoflioSi jer aravis miugnia. Tayvans scemdnen xeTebic, romlebmac msoflioSi pirvelebma dai-
25-30 m-is siRrmeSi aRmoCnda nasaxlaric (Cemi azriT, es dasaxleba wyes rkinis mopoveba da gamoyeneba, cxenebis etlebis damzadeba,
5000 welze adreulia, amaze migvaniSnebs am soflis 25-30 metris pirvelebma Seadgines konstitucia, pirvelebma dades samSvidobo

310 311
xelSekruleba, Tayvans scemdnen nayofierebis RmerTebs. qarTvele- da `j~ (jan)-sgan. am sityvas ufro kargad warmoaCens sityva `gur-
bi varT is xeTebi, romelsac msofliom dRemde ver miagno. Cven varT jaani~, sadac `gur~ niSnavs 33 wlis `maradqalwuls~, xolo `jan~
ka-xeTi, ku-xeTi, mes-xeTi, java-xeTi da kol-xeTi, dedaqalaqsac (janu) niSnavs `samoTxes~. maSasadame, msoflios aRmosavleT-
mc-xeTa davarqviT. sityva `xeTi~ momdinareobs qarTuli sityva ma odiTganve icoda, rom saqarTvelos miwa-wyali bib-
`xe~-dan, romelic miTologiurad sicocxlis xesTan aris dakav- liuri `samoTxis~ qveyanaa, xolo qarTvelebi `samoTx-
Sirebuli. ar meguleba msoflioSi xalxi, romelTa enaSic ,,xe~ is~ xalxia, `samoTxe~ TviT samyaros deda-qalRmerTia.
ixmarebodes xes mniSvnelobiT. zemoT ganxiluli mtkicebulebaa ase gamosaxavdnen kosmiur aRmosavleTSi samyaros dedas (oTxi md-
imisa, rom qarTvelebi, Sumerebi da xeTebi erTi xalxia. edris da sami mamris erTobas. qvesknelis samefoSi meoTxe wyvili
`iberiis~ civilizaciis saxeli `iberia~ qarTuli fenomenia, eZebs erTmaneTs, raTa SeuRldes. cecxlis stiqia oTxi mdedri
romelic ukavSirdeba samyaros genetikur kods, romlis mixedvi- da oTxi mamri sawyisebisgan Sedgeba. unda moxdes maTi SeerTeba
Tac, ZiriTadi Semoqmedni arian qarTvelTa xvTisSvilebi – berebi, – gamTlianeba). am miniSnebiTac saqarTvelo `maradqalwu-
romelTac ara hyavT mdedruli cali. isini maradiulni arian. aqe- lis~ – `samoTxis~ wilxvedri qveyanaa.
dan gamomdinare, iberiis civilizacia didi da maradiulia, romlis istoriuli saqarTvelos – hereTis teritoriaze arqeolo-
Semadgenelia mikro civilizaciebi, maT Soris erT-erTia adamis giuri gaTxrebis Sedegad aRmoCenilia Zv.w.IV aTaswleulis yor-
civilizacia. saqarTvelos odiTganve `iberia~ erqva (da ara `iv- Ranuli samarxebi. aq aRmoCenili WurWeli da sxva nakeTobebi iden-
eria~, romelic `ver Semdgari eris~ energetikuli gamoxatulebaa. turia mesopotamiaSi, uruqSi aRmoCenili arqeologiuri masalisa,
Tu ukuRma wavikiTxavT, miviRebT sityvas `airevi~. sityva `iveria~ romelic uswrebs mesopotamiaSi Sumerebis civilizacias, e.i. Sum-
aucileblad unda Seicvalos sityviT `iberia~). dRes msoflios erze adreulia. es metyvelebs imaze, rom am orive – SumerTa da
mkvlevarTa azriT, erT dros mTeli msoflio iberiis civilizaciis qarTvelTa kulturis Semqmnelebi erTi xalxia. im periodis Sum-
xalxiT iyo dasaxlebuli. albaT, es iyo maSin, roca yvela xalxi erTa miTebis mixedviT, araTas qveyana qalRmerT inanas samSob-
erT enaze laparakobda. iberiis civilizaciis gza maradis- lod, misi `Sobis adgilad moixsenieba~. qristianuli mrwamsiTac
obaSi daiwyo da isev maradisobas daubrundeba. saqarTvelo xvTismSoblis wilxvedri qveyanaa, rogorc aRmoCnda,
SumerTa miTi `araTas~ qveyanas `samoTxes~ adarebs, sadac xalxi es sakiTxi Soreul kosmogoniur cnobierebasTanaa dakavSirebuli.
,,erT RmerTs erT enaze adidebda”. sinur mravalTavSi iovane-zosime `araTas~ qveyana – saqarTvelo moixseneba `wminda wesebis qvey-
Segvaxsenebs: `meored mosvlisas macxovari am enaze (qarTul enaze) anad~, romelic `uflis wminda gulma airCia~ (sityvebi: qarTli,
ganikiTxavs da amxilebs qveyanas~. maSasadame, qarTuli ena bolo qarTveli, saqarTvelo – gulqarTli, gulmarTali, `gulTan~ da
Jamis da uflis enad ganixileba. Tu qarTuli ena bolo Jamis enaa, `gulmarTalTanaa~ dakavSirebuli). TviT qalRmerTi inana `bev-
maSin is pirvelsawyisis – pirveli `Jamis~ enac yofila, vinaidan reul wesTa~ dedofalia da swored `araTa~ – saqarTvelo moiaz-
samyaroSi yvela da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba. reba inanas samSoblod da `wminda wesebis qveyanad~.
aris Tu ara `araTas~ – saqarTvelos miwa-wyali bibliuri zemoaRniSnulidan gamomdinare, saqarTvelos miwa-wy-
`samoTxis qveyana~? Sumeruli miTebis garda amaze migvaniSnebs is ali, qarTuli geni da qarTveli xalxi samyaros Seqm-
faqti, rom aRmosavleTis xalxi saqarTvelos da qarTvelebs `gur- nidan iTvleba samyaros didi dedis wilxvdomilad –
jistans~ da `gurjebs~ gviwodebs. sityva `gur-j-i~ Sedgeba `gur~ samoTxed, wminda miwad.

312 313
axla, ax.w. 2000 wels – `qarT adams aqaT~ 8000 wels, romlis
Sesabamisi qarTuli anbanis kodiT aris `j-8000~ aso-niSani, daiwyo
q
` arTveloba Znelia, magram aucilebeli~
cecxlis stiqiis energetikuli kosmiuri era, romlis Sesabamisi mama giorgi
arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTi – RmerTis `beWedi~ saqarT-
veloSi gacxadda. am periods ukavSirdeba saqarTveloSi kabalas dRes yvela qarTveli ocnebobs mowameTas moZRvar mama
bibliuri codnis dabrunebac. `samoTxe~ – samyaros dedaqalRmer- giorgi basilaZesTan Sexvedraze. amis survili gansakuTrebiT
Ti dabrunda edemSi `adamTan~. es niSnavs, rom dabrunda `samoTxis~ momeZala wignebis: `Tavni da boloni ityvian giorgi~ da ,`fexiT
kosmiuri dro. sul male dadgeba didi harmoniis periodi da xalxi mosiarule~-s wakiTxvis Sem-
isev erT enaze, azrovnebis enaze, qarTul enaze alaparakdeba. deg. 27 welze metia vmuSaob
zemoT ganxiluli masala mtkicebulebaa imisa, rom is xalxi, kabalas bibliur codnaze,
romelsac dRes msoflio Sumeris saxeliT icnobs, qarTul anbanze da swored
ar aris namdvili Sumeri da aris maTi winapari, vinc mama giorgis azrovnebaSi da-
qarTul-iberiuli genis da damwerlobis matarebeli vinaxe is udidesi kosmogoni-
xalxi iyo, romelic jer kidev Zv.w. VI aTaswleulSi uri RvTiuri codna, romel-
kavkasiidan – saqarTvelodan wasula da ganfenila ic Cemi kvlevebis mignebebi
mTel msoflioSi. da daskvnebia. uflis nebiT,
mama giorgisTan telefoniT
uflis angelozi qarTvelTa warmomavlobis Sesaxeb gvamc- samjer saubrisa da orjer
nobs: `iberielTTas arssnss Zlierss StoTagans viTar qarTuel- Sexvedris bedniereba mqonda
TTas winaparTTas, uflis CanafiqrTaTvss momavalss mSvenierssa – erTxel Terjolis r-is
edemissas Seqmnissas. meoreds ierusalims viTar qmniss~. sof. WognarSi, mis saxlSi da
mama giorgi (basilaZe)
meored – mowameTas taZarSi.
mqonda bedniereba, mesaubra masTan Cemi kvlevis sakiTxebTan dakav-
SirebiT, mivarTvi Cemi wignebi da gamoqveynebuli ramdenime statia.
mama giorgi didi yuradRebiT mismenda da TiToeul TemasTan dakav-
SirebiT, drodadro azrs gamoTqvamda. misi yoveli sityva Tu azri
dasturia imisa, rom RmerTma dRes saqarTvelos misi saxiT udidesi
wmindanis suliT dajildoebuli bolo Jamis mfarveli mouvlina.
qvemoT ganxilul sakiTxebSi warmovaCen paralelebs mama gior-
gis zogierT gamonaTqvamebsa da Cems gamokvlevebsa Tu samecniero
mignebebs Soris.
TiTqmis sami aTeuli welia vikvlev kabalas bibliur codnas,
qarTul anbans, rogorc samyaros genetikur kods, qarTul gens, mis

314 315
kosmiur da xvTiur misias bolo JamisTvis. am sakiTxebTan dakav- gramiT, TiToeuli mTliani da wyvetili 6 xaziT. qarTvelebi sam-
SirebiT vikvlev qarTul da msoflios miTologias, enTografiasa yaros qmedebas ara mxolod 6 xaziT gamosaxavdnen, aramed TiToeul
da arqeologiur masalebs, romelic moicavs codnas samyaros gene- xazze ganaTavsebdnen garkveul aso-niSnebs da maT garkveul raode-
tikur kodSi mimdinare kosmiuri procesis Sesaxeb. nobas. amis magaliTia davaTis stela (Zv. w. 680w.).
dedamiwaze mcxovrebi yvela adamiani erTi genetikuri kodiTaa 2. Sumeruli `kabala~ – `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, rom-
Seqmnili, erT navSi zis, romelsac dedamiwa hqvia da erTi cis qveS lebic Seqmnis dRidan awesrigebdnen samyaros mudmiv mimoqcevas,
dacuravs. amitom informacia, miRebuli adamianis Sida samyaro- e.i. samyaros genetikuri kodia. `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~ udide-
dan, dedamiwidan Tu galaqtikidan, yvela adamianisTvis erTnairia. si sizustiT aisaxeba qarTul anbanSi. Sumeris miTologiiT, qal-
yvela adamians mikro Tu makro samyaros mimarT odiTganve erT- RmerTi inana aris `me~-s `xvTaebrivi kanonebis~ mflobeli, es aris
nairi aRqma hqonda. amitomaa, rom miTologiuri procesebi uZve- qalRmerTis kosmiuri gza `qvesknelis samefoSi~, ris Semdegac igi
lesi civilizaciis sxvadasxva xalxTan meordeba, mxolod moqmed xdeba rogorc cis, aseve qvesknelis dedofali.
pirTa saxelebia gansxvavebuli. samyaros pirvel adamianebs gax- 3. egvipturi `kabala~ – `taros arkanebi~, romelic Sedgeba
snili hqondaT e.w. `mesame Tvali~. isini xedavdnen da aRiqvamd- 78 arkanisgan. msoflioSi arsebul anbanTagan mxolod qarTuli an-
nen samyaros yvela ganzomilebaSi. droTa ganmavlobaSi es `Tvali~ banis 37 aso-niSanSi aisaxeba, rogorc ufros arkanTa, ise umcros
daixura da metafizikuri Tvisebebi SemorCaT mxolod qurumebsa arkanTa jgufi.
da xeldebul adamianebs. maT mier samyaros aRqma dedamiwis yvela 4. evropuli kabala – `runebi~ (ra-un). TviT evropelTa azriT,
kontinentze erTnairia. ar ician es codna saidan mivida maTTan. unda aRvniSno, rom bor-
jer kidev pirvel adamianebs gauCndaT rwmena imisa, rom Rmer- jomis xeobaSi aRmoCenil qurum qalTa gulsakid diskoebze (Zv. w.
Tma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyobiT. maTi azriT, II aT.) da saqarTvelos mTis xalxTa qvebze gamosaxulia runebi.
TiToeuli aso-niSani aris damoukidebuli arseba, kosmiuri el- maT Soris iseTi runebia, romlebic evropelTaTvis ucnobia. es
ementi, aRniSnavdnen ricxviT da RmerTis gansakuTrebuli niSniT gvaZlevs safuZvels vifiqroT, rom evropelTa runebi qarTuli
gamosaxavdnen. TiToeul aso-niSans Seesabameboda arsTa wrebrun- fenomenia.
vis kosmogoniuri suraTi, romelic samyaroSi moqmedebda im xan- rogorc vxedavT, `kabalas~ kvals saqarTvelosTan da qarTul
grZlivobiT, ra ricxvic weria mis gverdiT anbanSi. es aris cisa anbanTan mivyavarT. msoflioSi arsebuli 14 anbanidan igi zedmiw-
da miwis, xilulisa da uxilavis da maT Soris arsebulis erTiani, evniT zustad, mxolod qarTul anbanSi aisaxeba. aseve mniSvnelova-
cocxali da harmoniuli kosmiuri procesis asaxva, misi cvaleba- nia TiToeuli aso-niSnis meoradi saxelebi: an, ban, gan, don..., maTi
doba droSi. mdebareoba anbanSi – rigiTi nomeri anbanSi, aso-niSnebis gverdiT
dedamiwis pirvel adamianTa da qurumTa codna RmerTze, adami- miwerili cifrebi. Sumerebi RmerTebis saxelebs im cifrebiT moix-
ansa da samyaroze, mis yvela ganzomilebaSi, rogorc erTian kosmiur seniebdnen, romlebic qarTul aso-niSnebs gverdiT uweria. `qarTu-
sinTezze, dRemdea motanili. msoflio dRes am codnas `kabala~-s li anbani samyaros genetikuri kodia~ – es moxseneba warvudgine
saxelwodebiT icnobs: `mecnierebis da religiis~ pirvel saerTaSoriso konferencias,
1. Cinuri `kabala~ – `iZini~ – `cvalebadobaTa wigni~, sadac romelic 2005 wels gaimarTa q. TbilisSi.
samyaros cvalebadobis kosmiuri procesi gamosaxulia 64 heqsa- kiTxvaze, Tu vin da rodis Seqmna anbani, SegviZlia vupasux-

316 317
oT, rom RmerTma samyaro Seqmna aso-niSanTa gansakuTrebuli wyo- qarTuli anbanis mixedviT, `kabala~-s codnaze dayrdno-
biT, rac migvaniSnebs anbanis, rogorc genetikuri kodis udides biT, SegviZlia gan­vsa­zRvroT: rodis daiwyo adamis civilizacia,
funqciaze. Cems gamocxadebebSi, kosmiuri wrebrunvis suraTebSi, welTa­Rricxva `qarT. adams aqaT~ da `dasabamiTgan~, rodis moxda
asomTavruli aso-niSnebi qveynierebis mTavars – mamaRmerTs Tavze warRvna, rodis daingra babelonis godoli, ra aris gralis Tasi,
adgas, energetikulia, mbrunavia, amitom hqvia asomTavruli. xolo oqros sawmisi, noes kidobani, samyaros Seqmnis 6 dRe, masSi aisaxeba
mxedruli aso-niSnebi kosmiur mxedars Sublze aweria, amitom samyaro warRvnamde da warRvnis Semdeg, samyaros 4 sawyisis kosmi-
hqvia mas mxedruli anbani. rogorc asomTavruli, aseve mxedruli uri periodebi. masSia samyaros yvela saidumlo.
anbani gamocxadebiT miRebuli informaciaa. RmerTi ambobs: `me var swored `kabala~-s bibliuri codna aris is udidesi saidum-
ani da oxi (alfa da omega)~. es sityvebi gveubneba, rom anbani TviT lo, razec migvaniSnebs iovane-zosime `qebaÁ~-s teqstis winaswarme-
RmerTia, xolo adamians ar SeuZlia anbanis, anu RmerTis Seqmna. tyvelebaSi, romlis mixedviTac qarTuli anbanis saidumlo, yvela
qarTuli anbanis kvalia yvela Zveli civilizaciis xalxSi. qarTve- miniSnebiT, unda gaixsnas da warmoCindes axla, III aTaswleulis
lebs anbani jer kidev 8000 wlis winaT gvqonda. dasawyisSi.
`kabala~ – `kaba-ali~ qarTuli sityvaa da cecxlis stiqiis `kabala~-s bibliuri codna Tavis samSobloSi – saqarTveloSi
samoss, materias, anu `kaba~-s niSnavs. `kabala~-s codna rom qarTu- dabrunda.
lia, amis dasturia isic, rom aRmosavleT saqarTvelos – hereTs, mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `qarTveloba
amJamad saingilos aRmosavleT nawils Sirvanamde, odiTganve `ka- RmerTidan gvaweria~. `saqarTvelos aRorZinebis gasaRebi aq aris.
bala~ erqva. azerbaijanSi dResac SemorCenilia q. kabala. aseve saqarTvelos da TiToeuli qarTvelis bedi aq da zeciur saqarT-
saqarTveloSi, lagodexsa da yvarels Soris dResac aris md. kabali veloSi wydeba~. `gamaognebeli zogadsakacobrio mniSvnelobis
da sof. kabali. es ki `kabala~-s codnis sadaurobis, anu `kabala~-s saidumloebebi gamJRavndeba saqarTveloSi. RmerTi msoflios daa-
codnis ZirZveli samSoblos moZiebis sakiTxSi msoflios xalxebi- naxebs qarTvelebis namdvil saxes da es male iqneba. RmerTisgan da-
sTvis didad mniSvnelovania, vinaidan ebraelTa codna `kabala~-s faruli uzarmazari codna, romelic saidumlod gadaecema wminda
Sesaxeb gveubneba, rom `kabala~ aris igive `Tora~ da `bibliis berebs Taobidan TaobaSi da romelsac wignebSi ver amoikiTxavT,
xuTwigneuli~, anu `Zveli aRTqma~. male gagvexsneba~.
zemoT ganxiluli masala safuZvelia imisa, rom ganvacxadoT: qarTvelebs ori welTaRricxva gvqonda – `qarT. adams aqaT~ da
`kabalas bibliuri codna~ qarTuli fenomenia da aisaxeba mxolod `dasabamiTgan~. qarTve­lebma `qarT. adams aqaT~ aTvla daiwyes adamis
qarTul anbanSi. es codna aris samyaros genetikur kodSi mimdin- civilizaciis dasawyisidan, `kabala~-s codnis mixedviT `a-an~ aso-
are kosmiuri procesis asaxva. igi yvelaferSia da yvelaferi mas- niSnis kosmiuri periodidan, romlis saxelia `adami-ani~. sityva
Sia. qarTuli anbani jer kidev maSin arsebobda, roca xalxi erT `qarTli~ da `saqarTvelo~ qarTul metyvelebaSi `gulqarTlTan~,
enaze laparakobda. qarTuli anbani aris uflis winaswar `gulwrfelTan~, `gulmarTalTan~ aris dakavSirebuli, amitom
dasaxuli `gegma~ – Canafiqri, romlis mixedviT, dasa- qarTvelebma `qarT~, `marTali~, `wrfeli~ pirvel adamians, anu
bamidan dRemde iqmneba mikro Tu makro samyaro yovel adams uwodes. Cven, qarTvelebi, `marTlmadideblebi~ vyo-
wuTs, yovel wams, masSia `kabala~-s bibliuri `dabade- filvarT jer kidev adamis civilizaciis dasawyisSi,
bis~ da `warRvnis~ kosmiuri arsi. vinaidan pirvel adamians davarqviT `qarT. – qarTuli~ (marTali,

318 319
wrfeli, gulqarTli) adami da daviwyeT welTaRricxva `qarT (mar- lenas ukavSirebdes Tavis or welTaRricxvas. es gvaqvs mxolod
Tal) adams aqaT~. maSasadame, sityva `qarTveli~ `marTals~ qarTvelebs. es gvaZlevs imis safuZvels, aRvniSnoT, rom qarTveli
niSnavs, sityva `qarTveli~ gvqonda ukve adamis civili- eri Tavisi anbanis, rogorc samyaros genetikuri kodis mflobeli,
zaciis dasawyisSi. msoflios xalxTa eTnografiuli masala adamis civilizaciis dasawyisSi ukve udidesi civilizaciis eri
gveubneba, rom adamiani guliT azrovnebs, RmerTi ki azrovnebaa. iyo, romelsac `iberiis~ civilizacias uwodebdnen. sxvagvarad
arseboben adamianebi, romlebsac tvinis arcerTi naxevarsfero ara qarTvelebi adamis civilizaciis pirvelive dReebidan welTaR-
aqvT, magram Cveulebrivad azrovneben. es kidev erTi dasturia imi- ricxvas ver daiwyebdnen. aseTi didi da Soreuli welTaRricxvis
sa, rom adamiani guliT azro­vnebs. mqone xalxi mxolod qarTvelebi varT. mecnierTa varaudiT, preis-
mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `marTlmadide- toriuli msoflio iberiul-kavkasiuri tomebiT iyo dasaxlebuli.
bloba – es aris RmerTis mier dadgenili cxovrebis wesi. es aris amas adasturebs Sveicariel da germanel mecnierTa sensaciuri aR-
sicocxle RmerTSi~. moCena – egvipteli faraonebi da egviptis mkvidrTa naxevarze meti
qarTvelebma icodnen, rodis daiwyo adamis civilizacia. amas genetikurad kavkasielebi arian, kavkasiuri genebi aqvT germanelTa
mowmobs sveticxovlis aRmosavleTis kedlis warwera `q. adams 45%-s, SveicarielTa 50%-s, espanelTa 70-%-s.
aqaT~ 7186w, winarexis xvTismSoblis taZris warwera `q. adams aqaT~ Sumerebi SuamdinareTSi kavkasiidan Cavidnen: amaze metyvelebs
7190w., qarTveli mematiane leonti mroveli qarTuli mwignobro- sityva `Su-me-eri~; maT RmerTebs qarTuli anbanis meoradi saxele-
bis gavrcelebas sruliad saqarTveloSi mefe farnavazs ukavSirebs bi hqviaT: `an~-cis RmerTi, `en~-wylis RmerTi. isini RmerTebs im
da aTariRebs kidec am istoriul faqts: `aqa mwignobroba daiwyes cifrebiT moixsenieben, romelic uweria gverdiT qarTul anbans.
qarTvelTa qarT. adams aqaT ZRib (3712) wels,~ es ki `kabala~-s qalRmerT inanas kosmiuri gza `qvesknelis samefoSi~ zedmiwevniT
codnis mixedviT Zv.w.2288 welia. aseTi magaliTebi mravladaa is- zustad misdevs qarTul anbans, rogorc samyaros genetikur kods.
toriul Zeglebsa da qarTul xelnawerebSi. `qarT adams aqaT~ 8000 maT aqvT `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~, romlebic Seqmnis dRidan
wels Seesabameba ax. w. 2000 weli. awesrigeben samyaros mudmiv mimoqcevas – es aris Sumeruli kabala.
qarTvelebma icodnen, rodis moxda `warRvna~. esec qarTuli maTi es kosmogoniuri codna mxolod qarTul anbanSi aisaxeba.
anbanis – `kabala~-s kods ukavSirdeba. `warRvnas qarTvelebma~ da- Cinuri `kabala~ – `iZini~ qarTuli anbanis kodiTaa Seqmnili
sabami uwodes da `warRvnidan~ aTvlil welTaRricxvas – `dasabam- da mis 64 heqsagramaSi aisaxeba qarTvelTa 64 xvTisSvili, rogorc
iTgani~. qarTvelebi `dasabamiTgan~ qristemde 5604 (5600) wels iT- samyaros ZiriTadi Semoqmedni.
vlidnen. Tu gaviTvaliswinebT, rom qristes mosvlidan kidev 2000 centraluri amerikis uZveles mkvidrTa Soris yvelaze Zveli
weli gavida, maSin ax.w. 2000 wlisTvis qarTuli `dasabamiTgan~ civilizaciis xalxad iTvleba monte-albanas mkvidri mosaxleoba-
7604 (7600) weli gasula. amis Canawerebi mravladaa Zvel qarTul sapotekebis STamomavlebi. am teritoriazea kampeCes yure. saqarT-
xelnawerebSi. velos istoriuli wyaroebi aRniSnaven, rom aRmosavleT saqarT-
msoflioSi ar moiZebneba uZvelesi civilizaciis romelime velos teritorias uZvelesi droidan `alvaneTi~ (mogvianebiT
eri, romelsac ase myarad, xazgasmulad da damajereblad hqondes `albaneTi~) erqva, romlis SemadgenlobaSic Sedioda `kabala~ –
dRemde motanili sakiTxi, Tu rodis daiwyo adamis civilizacia, hereTi da `kambeCa~ – qiziyi. aRmosavleT saqarTveloSi dResac
rodis moxda warRvna da dedamiwaze am or umniSvnelovanes mov- gvaqvs alvanis veli, zemo da qvemo alvani. meqsikis monte-albanas

320 321
teritoriaze aRmoCenil arqeologiur Tu istoriul Zeglebze Zveli dedaqalaqi mc-xeTa.
mravladaa gamosaxuli qarTuli aso-niSnebi. `iberia~ – razec zemoT ukve vimsjeleT.
qarTuli anbani mxolod qarTvelTa kuTvnilebaa. qarTuli an- `kab~ – `samosi~ – materia, saidanac modis sityva `kabala~
baniTaa dawerili uZvelesi qarTuli xelnawerebi da piriqiT. es ki – cecxlis stiqiis samosi. igive mniSvnelobisaa Sumeruli sityva
Zalian mniSvnelovania. `kab~ da centraluri amerikis `kab~.
iberiuli civilizacia daxvda adamis civilizacias. sityva qarT. – `marTali, wrfeli, gulqarTli, saidanac modis sityva
`iberia~ qarTuli fenomenia, romelic sityva `beri~-dan modis – `qarTli~ da `saqarTvelo~. korsikelebi axlac `qarT~-s uwodeben
qarTvelTa 64 xvTisSvili – samyaros ZiriTadi Semoqmedni, yvela TavianT enas, kunZuls da qveyanas.
aris `beri~, romlebic maradiulni da ukvdavni arian. samyaros ki – SumerebTan `ki~ miwis qalRmerTia, qarTvelebs gvaqvs
Semoqmedi mamaRmerTi msoflios yvela xalxs `beri~-s – TeTrwvera kistanis – `ki-s-tanis~ salocavebi. amasTanaa dakavSirebuli: ki-
moxucis saxiT ecxadeboda. amerikis uZvelesi tomebic ki TeTrw- bela, ki-Ce, ki-tai, ki-eva.
vera moxucs scemdnen Tayvans, Tumca wverosani mamakaci ar enaxaT de – deda – aRmzrdeli. `de~ – aris is, riTac mkvidrdeba ada-
– maT mamakacebs wveri ar hqondaT. TeTrwvera mamaRmerTis aRqma mianis sicocxle. CineTSi, jer kidev inis epoqaSi, `de~-s udides
gamocxadebiT miRebuli informaciaa. sityva `beri~ qarTuli si- mniSvnelobas aniWebdnen. `de~ – aris is, rac cisa da miwis wyalo-
tyvaa. ar meguleba sxva romelime eris xalxi, romelic TeTrw- biT aris boZebuli, riTac Zlierdeba `in~ da `ian~ Zalebi. `de~
vera moxucs `bers~ uwodebdes. amavdroulad, qarTvelebs gvaqvs – ganekuTvneba adamianis bunebis wvrTnisa da aRzrdis sferos, ada-
sityvebi: beberi, berberi, dedaberi, berdeda. bolo periodSi si- mianis zneobis kanonebs. `de~-s axasiaTeben Semdegnairad: mSvidoba,
tyva `iberia~ Secvales sityviT `iveria~, rac yovlad dauSvebe- aRorZineba, simarTle, naTliereba, megobroba. `de~ aris `dao~-s
lia, vinaidan sityva `iveria~ – `ver-eri~, anu ver Semdgari eris sxeulebrivi gamovlena, misi saxieri gamocxadeba. sityvaSi `da-o~
energiis Semcvelia. – `o~ ufals niSnavs. Zvel qarTul xelnawerebSi sityvas `ufali~
mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `Cven pirveli civ- ar werdnen da mis nacvlad werdnen `o~ aso-niSans. `dao~ – dafaru-
ilizaciis, gadarCenili civilizaciis nawili varT~. `jerjerobiT li dasa­bamia da arsia samyarosi, romelic samyaroSi `de~-s gareSe
dafarulia pirveli civilizacia, anu qarTvelTa civilizacia~. ar vlindeba. ase didia samyaroSi `de~-­s da, Sesabamisad, `deda~-s
qarTul enaSi arsebobs sityvebi, romlebic aucileblad mniSvneloba.
pirvelsawyisi enisTvisaa damaxasiaTebeli: pa – pirvelsawyisi mamri (ixileT egviptis dagonebis da ti-
`me~ – Sumerul kabalas `me~-s xvTaebrivi kanonebi hqvia, rom- betis miTologia). aqedanaa romis `papa~-s saxelic. qarTvelebic
lebic Seqmnis dRidan awesrigebdnen samyaros mudmiv mimoqcevas. pirvelsawyis mamrs `papa~-s, mamis mamas uwodeben. bevri eri ina-
`me~-ebis mflobeli aris SumerTa qalRmerTi inana. man isini Cat- trebda, rom metyvelebaSi odiTganve hqonoda sityva `papa~ da
virTa zeciur navSi da Cavida qvesknelis samefoSi. `me~-sTan aris `mama-papa~. bolo periodSi saqarTveloSi sityva `papa~ `babua~-m
dakavSirebuli sityva `Su-me-eri~. sityva `me~ msoflios arcerT Secvala. qarTuli enis udidesi mkvlevaris akaki SaniZis azriT,
enaze ar iTargmneba. sityva `babua~ qarTul enaSi igive `bebia~-s niSnavs da aRmosavleT
`xe~ – kosmiuri `xe~. amasTanaa dakavSirebuli sityva `xeTi~. saqarTvelos `bab-o~-sTan aris dakavSirebuli, romelic sityva
Cven varT ka-xeTi, ku-xeTi, mes-xeTi, java-xeTi, kol-xeTi da gvaqvs `bab-el-on~-idan modis.

322 323
qarTuli enis kvalia yvela Zvel enaSi, amas mowmobs qveynebis, mama giorgi pasuxobs: `biblias ara mxolod kiTxva, aramed
mdinareebis da adgilebis saxelebi. gageba da Semecneba sWirdeba!.. gasagebia?~
qarTul enaze dro ar moqmedebs – qarTul enaze dawerili Cemi gamokvleviT, Cven, qarTvelebi, varT iberiis civilizaci-
uZvelesi xelnawerebi qarTvelebisTvis dResac sruliad gasagebia, is xeTebi, vinaidan Cven varT ka-xeTi, ku-xeTi, mes-xeTi, java-xeTi,
maSin, rodesac berZnebi, somxebi da yvela Zveli enis mflobeli kol-xeTi da dedaqalaqic gvqonda mc-xeTa – `qarTlad friadi
xalxi Tavis Zvel enas xelaxla swavlobs. (xuTi) qveyanaჲ aRiracxebis~... (g.merCule Xs.). bibliaSi naTqva-
qarTul enaSi yoveli sityvis arsi TviT sityvaSia, Tu is mia, rom abraamma saras dasasaflavebeli miwa `qanaanis xeTebis me-
ZirZveli qarTuli sityvaa. sityvis TiToeuli marcvali cal-cal- fisgan miiRo~. xeTebi rom qarTvelebi arian, amis dasturia isic,
ke sityvebad aRiqmeba da ganixileba. qarTuli enis TiToeuli sity- rom sityva `qanaani~ – `qan-a-ani~ sufTa qarTuli warmoSobisaa
va kosmiuri da Rrmad filosofiuri azris da arsis matarebelia, – `qan~ da `an~ qarTuli aso-niSnebis meoradi saxelebia. aseve si-
rac sxva enebisTvis naklebad damaxasiaTebelia. mag: samSoblo, ma- tyva `qanaani~-s msgavsi gamonaTqvamebia aRmosavleT saqarTvelos
muli, Tavisufali, gulkeTili, keTilSobileba da sxva (es saubris qalaqebis da soflebis saxelebi: gurjaani, melaani, mirzaani, maS-
didi Temaa). naani da sxva. `xe~ sufTa qarTuli sityvaa da aq sicocxlis `xe~
mama giorgi ambobs: `dRes, dedamiwaze mcxovreb adamianebs moiazreba. Cven, qarTvelebi, varT is xeTebi, romelsac mecnierebma
yvelas ara aqvs zecidan Camosuli suli~. da msoflios moazrovne sazogadoebam dRemde ver miagnes. xeTebi ki
qarTvelebs qarTveloba Signidan – dnm-is or spiralSi gvaw- bibliaSi araerTxelaa naxsenebi.
eria. swored qarTuli genis adamiania zecidan Camosuli sulis ma- mama giorgi ambobs: `samyaros mow-
tarebeli. isini mxolod qarTvelTa Soris ar arian, aramed mTel yobis saidumloeba namdvilebs gacilebiT
dedamiwaze cxovroben. dRes Seqmnilia xelsawyo, romlis meSveo- adre ufro Rrmad hqondaT gaxsnili, vi-
biTac ganisazRvreba nebismieri nakeTobis oqros maxasiaTeblebi dre Tanamedrove mecnierebs...~
da SesaZlebelia imis gansazRvra, Tu dedamiwis romel teritori- ramdenime wlis win Tbilisis saxelm-
azea mopovebuli esa Tu is oqro. mecnierebma sul cota xnis win wifo universitetSi Catarebul saerTa-
am meTodiT daadgines, rom SumerSi mopovebuli oqros nakeTobebi Soriso sameciero konferenciaze erT-
saqarTvelos – bolnisis oqroTia damzadebuli. msgavs xelsawyos erTma qarTvelma mecnierma konferencias
mecnierebi sul male Seqmnian adamianis genis pirvelsawyisobis warudgina moxseneba SoTa rusTavelis
gamosavlineblad. cru informaciis gamavrcelebeli xalxis gad- `vefxistyaosnis~ Sesaxeb. gaimarTa ka-
arCeva male moxdeba – amisTvis sityvebi `me var kacobriobis saw- maTi. ucxoeli mecnierebi gamoTqvamdnen
yisi, fuZe eri da xalxi~, saჭiro aRar iqneba. es dro sul axlosaa. azrs, rom msgavsi Sinaarsis nawarmoe-
zogierTs aviwydeba, rom saiqios oci sazveredan sicruis sazvere bebi aRmosavleTis qveynebsac hqondaT. SoTa rusTaveli
meorea. mec momeca saSualeba gamomeTqva azri da
mama giorgi ambobs: `vai mas, visganac modis sacduri~. aRvniSne Semdegi: `vefxistyaosnis~ WeSmariti Secnoba jer ar daw-
mama giorgis ekiTxebian: `mama giorgi, ratom ar aris Zvel yebula da amisi droc dadgeba. `vefxistyaosani~, rogorc nawar-
aRTqmaSi cnobebi qarTvel erze?~ moebi, qarTul miTologiaSi mimdinare kosmiuri procesis asaxvaa

324 325
da vinaidan msoflios TiTqmis yvela xalxis miTologia samyaroSi saxe aris TeTr cxenze mjdomi wminda giorgis – TeTri giorgis
mimdinare erTsa da imave kosmiur procesebs gadmoscems, gasakviri gamosaxuleba. kosmiuri cxeni aris igive `bedis bedauri~, rom-
araa, rom `vefxistyaosanSi~ cocxlad gadmocemuli miTologiuri lis mflobelebic `morigeobiT~ arian qarTvelTa xvTisSvilebi.
siuJetebi msoflios sxva xalxebTanac aRmovaCinoT. yoveli maTgani aris giorgi naRvarmSvenieris, rogorc `morige~
arcerT mokvdavs ar ZaluZs `vefxistyaosnis~ eniT aseTi ge- RmerTis sxvadasxva saxe, misi `morigeoba~ droSi. yovelive es
nialuri qmnilebis, yovelTa aRmatebuli, xvTaebrivi Sedevris Se- aisaxeba qarTul anbanSi, rogorc samyaros genetikur kodSi da
qmna, rogoric `vefxistyaosania~. misi teqsti RmerTTan pirdapiri gacxadebulia rogorc mikro, aseve makro samyaroSi. is yvelafer-
kontaqtiT – `saxeliTa RmrTisaჲTaa~ dawerili qarTveli eris Sia da yvelaferi masSia.
yvela drois udidesi geniosis, SoTa rusTavelis mier. vefxistyao- 64 xvTisSvilidan TiToeuli aris beri, naxevarRmerTi, `bedis
sanSi kabalas bibliuri kodis miTologiuri kosmiuri procesia bedauris~ mflobeli, naxevarmze.
gadmocemuli; is qarTul enaze dawerili qarTvelTa bibliaa; masSi Sumerebis qvis beWedze (Zv. w. 3400 w.) dobiliani iaxsari
`CatvirTuli~ kosmiur kanonzomierebaTa sibrZnis gadmocema mx- gamosaxulia orsaxa RmerTis saxiT – erTi saxe kacisaa, meore – qa-
olod qarTul enaze – RmerTebis enaze aris SesaZlebeli. Sors lis, romelsac ax.w.2000w., anu `qarT. adams aqaT~ Seesabameba 8000
araa is dro, roca `vefxistyaosani~, rogorc qarTuli genis ko- weli. igi samyaros 4 sawyisidan cecxlis stiqiis, anu mzis-oqros
smiuri cnobierebis Sedevri, axali metafizikuri TvalTaxedviT sawmisis energiis gacxadebaa da oTxive stiqias moicavs. qarTvele-
warmoCindeba. bi or xvTisSvils scemdnen Tayvans: `Ze~-s – giorgi naRvarmSve-
mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `vefxistyaosnis~ niers, romelic 64 xvTisSvilis gacxadebaa da `asuls~ – dobils
SairebSi, udidesi poeturi xelovnebiT, Sefarulia didi sulieri – samZivars. isini orive naxevarmzeebia da miTologiiT xdeba maTi
sibrZne, saidumlo da winaswarmetyveleba bolo Jamis saqarT- SeerTeba, Serwyma, gamTlianeba mTlian mzed, anu erTiandeba mze
velos gabrwyinebaze. `vefxistyaosani~ aris suliwmindiT Seqmnili `Sina~ da mze `gareTa~, erTiandeba `in~ da `ian~-i – genetikuri
naSromi da SeuZlebelia mis sulier samyaroSi SeRweva qarTuli kodis ori spirali. es umniSvnelovanesi kosmiuri movlena xdeba
qristianuli sulieri xedvisa da codnis gareSe. Cven varT xvTis axla, III aTaswleulis dasawyisSi.
rCeuli eri, romelsac RmerTma misca samyaros Seqmnisa da marTvis qarTvelebs mze qalis saxiT warmoedginaT, rac maT uZveles
saidumloebebis xvTaebrivi codna. mtrebi aq mxolod vazis asaCexad kosmiur azrovnebaze migvaniSnebs. zemoT ukve aRvniSneT, rom cecx-
ki ar modiodnen, aramed isini aq did saidumlos eZebdnen. qarTuli lis stiqias – oqros sawmisis energias msoflios uZvelesi civi-
eklesia dRes berZnuli, rusuli, ebrauli cnobierebiTaa saxeSecv- lizaciis xalxi simbolurad orsaxa RmerTis saxiT gamosaxavda.
lili. Jami axlosaa. Cven gagvexsneba namdvili `vefxistyaosani~ im qalRmerTi inana dRisiT meomeria da mamria, xolo RamiT – siy-
saxiT, ra saxiTac Seqmna is misma avtorma. msoflio gaogndeba, roca varulis qalRmerTia. aseTive TvisebebiT xasiaTdeba qarTvelTa
qarTvelebi maT Caaxedeben `vefxistyaosnis~ WeSmarit arsSi~. dali, aqadelTa iSTari, SumerTa inana, afrodita, venera, kibela
mama giorgisTan pirveli Sexvedrisas mas vkiTxe: mamao, ras da TiTqmis yvela uZvelesi qalRmerTi. axla 64 xvTisSvilidan
niSnavs `Tavni da boloni ityvian: giorgi!~ man Cems SekiTxvas mx- bolo, 64-e xvTisSvilis kosmiuri periodi mTavrdeba. es niSnavs,
olod RimiliT upasuxa. rom mTavrdeba `iZinis~ – `cvalebadobaTa wignis~ 64-e heqsagramis
Cems gamocxadebebSi mama RmerTi mra­val­saxaa da misi erT-erTi kosmiuri cikli. mecnierebma 64 heqsagrama safuZvlad daudes sam-

326 327
yaros genetikur kods – aRmoaCines, rom TiToeuli ujredi 64 nuk- arebas Zalian bevri TviT saqarTveloSi uSlis xels da dRes cru,
leinis mJavasgan Sedgeba, xolo, qarTvelTa miTologiiT, samyaros viTomda axali ideebiT abruebs adamianTa cnobierebas. albaT,
ZiriTadi Semoqmedi 64 xvTisSvilia – 64 beri. es qarTuli fenom- amiTac vlindeba, rom bolo Jamis gadarCeva midis – sicrue xom
enia da aqedanaa sityvebi: `iberia~ da `iberiis civilizacia~. udidesi codvaa uflis winaSe. ai, amitom gveubnebian, rom Zalian
`morige~ RmerTi – 64 xvTisSvilia da yoveli maTgani aris cotani gadavrCebiT.
giorgi naRvarmSvenieri, e.i. yvela giorgia, mxedari, bedis be- mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `saqarTvelo msof-
dauris mflobeli. es yvelaferi niSnavs, rom adamis civilizaciis lio sulieri misiis qveyanaa ara imitom, rom Cven es gvindoda ase,
kosmiuri procesis `TavSic~ da `boloSic~ `giorgia~, romelic aramed imitom, rom RmerTma ase ineba~. `marTali sityva, es Rmer-
mTavrdeba axla, ax.w. III aTaswleulis dasawyisSi. am kosmiur mov- Tamde misvlis umoklesi da utyuari gzaa~. `qriste RmerTi br-
lenas miTologia ase gadmogvcems: `morigis winaSe 63 jvari idga~. Zanebs: vai imas, visganac modis sacduri~.
Cven `bolo Jamis~ Taoba varT. msoflios mecnierTa gamokvlevebiT, preistoriuli msoflio
mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `Tavni da boloni iberiul-kavkasiuri tomebiT iyo dasaxlebuli, xolo saqarT-
ityvian: giorgi!~ `xvTisSvilebi dResac dadian dedamiwaze, gansa- velos odiTganve iberia erqva, sadac dRemdea Semonaxuli cik-
kuTrebiT ki, qarTvelebSi!~ `xvTisSvilebi Cveni msgavsi fizikuri lopuri qalaqebi: varZia, ufliscixe, daviT gareji, romlebic
sxeulebiT arian CvenSi~. `udides wmindanebsac uWirT dRes dedami- adamis civilizaciamdeli, anu iberiis civilizaciis Zeglebia.
waze `morigeoba~ – `morige RmerTis~ rolis Sesruleba. warmoud- amisi kvali saqarTveloSi mravladaa. borjomis xeobaSi aR-
genel sulier Zalebs moiTxovs milionobiT adamianis uZlurebis, moaCines 3 metri simaRlis adamianTa samarxebi. daviT garejis
codva-madlis Tvalyuris devneba. swored siyvarulis gamo uWirT kldeze gamokveTilia giganturi orTaviani drakoni, giganturi
wmindanebs `morigis~ rolis Sesruleba~. qarTuli asomTavruli aso-niSnebi, rac imis mimaniSnebelia, rom
ra gvemarTeba qarTvelebs?! is kosmiuri cnobiereba, ena, ma- qarTvelebi arsaidan ar mosulan da arian adgilobrivi, mkvidri
muli, sarwmunoeba, romelic erisTvis yvelaze didi Rirebule- mosaxleoba, rom qarTvelebs jer kidev 8000 wlis win hqondaT an-
bebia da Cvenma winaprebma dRemde mogvitanes, ucxo tomis xalx- bani. miTebi gveubnebian, rom argonavtebi `кизики~-Si – qiziyi-Si
ebi gvarTmeven. qarTvelebi gadagvarebis gzaze vdgavarT. iqneb movidnen oqros sawmisis wasaRebad. (`Мифы народов мира~, в 2-х
davsvaT kiTxva: aseTi `mcire~ eri ufalma risTvis dagvifara da томах. 1980г. – `Аргонавты~). qiziyi aris q. siRnaRis istoriuli
dRemde mogviyvana? am kiTxvas me ase vupasuxebdi: qarTvel xalxs saxeli. es niSnavs, rom q. siRnaRi aris umniSvnelovanesi ener-
udidesi kosmiuri misia aqvs – unda Rrmad Seimecnos da gaacno- getikuli adgili; albaT, amitom daasrula aq Tavisi sicocxle
bieros kabalas bibliuri WeSmariti codna, romelic Tavis sam- wm. ninom. aseTi ram SemTxveviT ar xdeba. aqve aRvniSnavT, rom
Soblos, saqarTvelos daubrunda. amavdroulad, Seimecnos Tavisi q. siRnaRis muzeumSi inaxeba arqeologiuri eqsponati, romelzec
Tavi da gare samyaro, qarTuli genis saidumlo gaacnos da gau- msoflioSi yvelaze didi miTologiuri siRrmiTaa gamosaxuli
ziaros mTel msoflios. amas qarTvelebi Tu ar gavakeTebT, Tvi- `oqros sawmisi~. yovelive zemoT aRniSnuli, qarTvel ers msof-
Ton qarTvelebi Tu ar visaubrebT am sakiTxebze saerTaSoriso lios xalxebis winaSe warmogvaCens, rogorc pirvelsawyis ers.
doneze, CaTvaleT, rom Cven uflisa da xalxis winaSe ver Sevasru- nu davkargavT qarTul enas da qarTul gens, qarTul suls da
leT kosmiuri misia. bolo Jamis am codnis warmoCinebas da aRi- tradiciebs!

328 329
Cven bolo Jamis adamianebi varT. 2012 weli kacobriobisTvis gacema. samyaroSi qvecnobier doneze yvelam yvelaferi icis. sain-
didi katastrofebis weli iqneba. swored qarTul genzea damokide- teresoa im meqanizmis axsna, Tu rogor xdeba maT Soris infor-
buli bevri ram. unda SevqmnaT mSvidi `sananeli~ – `san-an-eli~, maciis gadacema, romlis drosac manZils mniSvneloba ara aqvs.
anu axal civilizaciaSi gadasvlis mSvidi `sasamarTlo~. amisT- ufalma miboZa naTladsmenis da naTladxedvis unari, ramac saSu-
vis aucilebelia davubrundeT pirvelsawyis mdgomareobas – cno- aleba momca am Temaze memuSava. kvlevis Sedegi aseTia: samyaros
bierebas. es CvenSi Seqmnis iseT energias, romelic adamians miiy- azrovnebis ena qarTulia. yoveli mikro da makro samyaro, yoveli
vans im sulier da fizikur mdgomareobamde, romelic gadaarCens ujredi, mxolod qarTul enaze dasmul kiTxvebze mxolod qarTul
mas. bolo Jamis gankiTxvisTvis mosuli cecxlis stiqiis energia enaze iZleva pasuxs. dnm-is or spiralSi qarTuli anbania Cawerili.
gaaqtiurdeba, igi Tavis TavSi moicavs oTxive stiqias: `miwa~, qarTuli ena aris ena qvecnobierisa, sulieri azrovnebisa. samyaro
`wyali~, `haeri~, `cecxli~, anu gaaqtiurdeba miwisZvrebi, wyal- qarTul enaze laparakobs!
didobebi, zRvebidan da okeaneebidan safrTxe, qariSxlebi, aiwevs mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `wmindanebi, romeli
temperatura, Seicvleba polusebi, gaqreba polaroba. kabalas eris warmomadgenlebic ar unda iyvnen, erTmaneTSi saubroben erTi
codna gveubneba, rom am dros xdeba dedamiwis centris – `gulis~ eniT da es ena aris qarTuli da odiTgan iyo sasaubro ena~.
energiis Serwyma galaqtikis centridan, anu e.w. Savi xvrelidan gadavarCinoT Cveni Tavic da msoflios sxva xalxic. isini
amosul energetikul speqtrTan. dedamiwaze yvela da yvelaferi am qarTuli genis cnobierebis gareSe ver mivlen pirvelsawyisTan.
gamTlianebuli energiis zegavlenis garemoSi moeqceva. es Zalian gavacnoT maT qarTuli enis da anbanis pirvelsawyisi kosmi-
mniSvnelovania!!! gadarCebian is adamianebi, romelTa cnobiereba uri arsi. Cven ki nu gadavalT inglisur, rusul da sxva enebze,
daubrundeba pirvelsawyis cnobierebas – es aris qarTuli genis, aramed msoflios adamianebs vaswavloT qarTuli ena, avuxsnaT
qarTuli anbanis, rogorc samyaros genetikuri kodis Secnoba, am fenomenis Seswavlis da Semecnebis aucilebloba, rom meored
rom samyaroSi yvela da yvelaferi qarTuli anbanis kodiT aris mosvlis Jams isaubron uflis enaze – qarTul enaze. maSin isini
mowyobili. is yvelaferSia da yvelaferi masSia. am gziT SeicnobT SeZleben isaubron mTel samyarosTan. yvela da yvelaferi sam-
Tqvens Tavs da gare samyaros, vin xar, saidan moxvedi da sad mi- yaroSi cocxalia da erTmaneTSi uflis enaze `laparakobs~. Cven,
dixar. usazRvro gaxdeba Tqveni sulieri Tu fizikuri SesaZle- qarTvelebma, es unda gavakeToT. es aris Cveni kosmiuri misia.
blobebi, swored aseTebi iqnebian axali civilizaciis adamianebi, amiT movaxedoT msoflio saqarTvelosken! es iqneba saqarT-
swored isini gadavlen civilizaciis axal ciklSi, axal safex- velos gabrwyineba!
urze. mTavrdeba adamis civilizacia. yvela da yvelaferi samyaro- sinuri mravalTavi gvauwyebs winaparTa winaswarmetyvele-
Si ubrundeba pirvelsawyiss. aRar iqneba sikvdili. es yvelaferi bas: `meored mosvlisas macxovari am enaze (qarTul enaze) gani-
uflis Canafiqria, misi didi `gegmis~ nawilia. samyaroSi arc didi kiTxavs da amxilebs qveyanas~. bolo Jams ufali kacobriobas
da arc patara saqme uflis nebis gareSe ar xdeba. aseTia pirvel maT pirvelsawyis – qarTul enaze aalaparakebs. qarTuli ena
adamianTa cnobiereba. bolo Jamis enaa, amavdroulad is aucileblad pirveli Jamis
samyaro cocxali sxeulia, romlis TiToeuli ujredi muSao- enac unda yofiliyo, vinaidan, bunebis kanoniT, yvela da yve-
bs Cveni gonebisTvis jer kidev Seucnobeli didi kanonzomierebiT. laferi pirvelsawyiss ubrundeba. qarTuli anbanis kodiT, 2000
samyaroSi TiToeul ujreds SeuZlia informaciis miReba, Senaxva, wlis Semdeg mTavrdeba adamis civilizacia, manamde moxdeba

330 331
`ganwmenda~ – `gadarCeva~ da axal kosmiur ciklSi isev qarTu-
li genis adamianebi gadavlen. isini Cauyrian safuZvels kaco-
keTilisa da borotis arsi adamis
briobis civilizaciis axal kosmiur cikls. es iqneba `iberiis~ civilizaciaSi
axali civilizacia!
mama giorgi zemoTqmulis Sesaxeb ambobs: `Cven bolo Ja- `vardTa da nexvTa vinaTgan
mis samyofi yvelaferi gagvaCnia. RmerTma Semogvinaxa mze sworad moefinebis~.
yovelive~. `ufro zustad da farulad aqvs dagegmili
SoTa rusTaveli
RmerTs Cveni gadarCena da gabrwyineba, Tanac Zalian
didi xnis win~. `saqarTvelos msoflio sulieri mi-
msoflios TiTqmis yvela uZvelesi xalxis miTologiiT ar-
sia akisria~. `RmerTi male aamaRlebs qarTvelebs~.
sebobda pirveladi samyarouli `kvercxi~, romelSic CatvirTuli
`saqarTvelo gabrwyindeba!~
iyo droisa da sivrcis `nazavi~ SekumSul mdgomareobaSi da sam-
yaros oTxi pirvelsawyisi elementi (dagonebis miTologiiT dro
da sivrce cal-calke ar arsebobs); masSi aisaxeboda samyaros 4
mxare, romlis zeciur samyo-
felSi sufevda RmerTi `amma~.
igi qmnida kvercxis SigniT
erTgvar energetikul spi-
rals. pirvelsawyisSi mTeli es
`nazavi~ kvercxis SigniT abso-
luturi uZraobis – `mdumare-
bis~ mdgomareobaSi imyofeboda.
dagonebi
miuxedavad amisa, `amma~-s ener-
getikul spirals hqonda saaTis isris sawinaaRmdego moZraobis mi-
marTuleba da Tavis centrSi qmnida `pa~-s energetikul marcvals
– erTgvar `Tvals~, romelic, dagonebis miTologiiT, Tavis mxriv,
iyo kosmiuri tyupi (androgeni) – ori urTierTsapirispiro ener-
giaTa erTianoba. roca es `Tvali~ gaixsna, warmoiqmna saaTis is-
ris mimarTulebis energetikuli moZraoba. `pa~-m (amas ukavSirdeba
qarTuli sityva `papa~ – mamri winapari) daiwyo gansxeuleba, ris
Sedegadac warmoiqmna dRevandeli samyaros spiralurad moZravi
varskvlavT sistemebi, romelsac yvela xalxis miTologia sicocx-
lis `xe~-s uwodebs.
zemoT aRniSnulidan gamomdinare, TiToeul mikro Tu makro
332 333
samyaroSi Cadebulia kosmiuri `tyupi~-s energia – ori urTierT- bi Seqmna dedamiwaze, xolo meored Seqmna Tanamedrove adamianebi,
sapirispiro pirvelsawyisi `in~ da `ian~-i, romlisganac warmoiqm- romelTac Tvalze e.w. `bindi~ gadaafara, anu Tvalebi `daubura~.
na 4 tyupi pirvelsawyisi – samyaros oTxi sawyisi (miwa, wyali, `meburTvalo~ hyavT centraluri amerikis xalxebs da qarTvelebs
haeri, cecxli). TiToeuli aris kosmiuri tyupi da miTologia maT – giorgi naRvarmSvenieri aris igive `meburTvalo~.
ganixilavs rogorc 4 mdedr da 4 mamr sawyisTa erTianobas, rom- dasabamidan samyaros ori pirvelsawyisi – `in~ da `ian~-i
lebic warmoiqmna pirvelsawyisi `pa~-s `tyupisgan~ – kosmiuri erTiani iyo, Semdeg isini gaiyo da daupirispirda erTmaneTs. ad-
da-Zmisgan. msoflios Zveli civilizaciis xalxTa miTologiaSia amis civilizaciis mizania, isev gaaerTianos es ori pirvelsawyi-
asaxuli kosmiuri da-Zmis Tema, romelic adamis civilizaciaSi ori si da daabrunos samyaro maradiul sasufevelSi. or urTierTda-
urTierTdapirispirebuli pirvelsawyisis – adamis da evas saxiTaa pirispirebul energiaSia gamovlenili ZiriTadad materia da suli
warmodgenili. keTilisa da borotis saxiT. mdedri – materia aris boroti, av-
SumerTa miTologiaSi cnobilia qalRmerT inanas sicocxlis suli, qaji, devi da a.S., xolo mamri suli – keTili. samyaros ori
xe `mesi~, romlisganac qalRmerTma `sawoli~ da `taxti~ gaikeTa. pirvelsawyisis gaTiSvis, dapirispirebis, daaxloebis da isev gaer-
samyaros Seqmna da gansxeuleba, dagonebis miTologiis Tanax- Tianebis genetikuri kosmiuri procesia aRwerili yvela xalxis
mad, xdeba `amma~-s winaswar dasaxuli gegmis – `Canafiqris~ mixed- miTologiaSi.
viT, magram moxda am `gegmis~ darRveva – `gzidan gadacdoma~, ramac Sumeruli miTologiis mkvlevarebi aRniSnaven, rom mTeli
gamoiwvia samyaros areuloba da `dabinZureba~. am sakiTxis gamos- miTologia qalis fenomenis – materiis Secnobis sakiTxs ukav-
worebis mizniT `amma~-m oTxi nommodan (`noe~-dan) SearCia da `msx- Sirdeba.
verplad Seswira~ `o~ nommo (qarTvelebi sityva ufalis nacvlad sicocxlis xis erTgvari simboluri
werdnen `o~ aso-niSans), romlis aRdgomis Semdeg samyarom miiRo gamoxatvaa `in~ da `ian~-is – ori Tevzis
misTvis damaxasiaTebeli droiTi – sivrciTi saxe da ciurma mna- gamosaxuleba. is erT-erTi uZvelesi niSa-
Tobebma daiwyes moZraoba. dagonebis miTologiiT `amma~-m samyaro nia centraluri aziis da Soreuli aRmosav-
orjer Seqmna. samyaros pirvel `Seqmnad~ moiazrebdnen samyaros leTis xalxTa kulturaSi da samyaros ori
pirvelsawyis mdgomareobas kvercxis SigniT, sadac uZraobaa – mdu- pirvelsawyisis dapirispirebul erTianobas
marebaa da erTi droa – ucvlelia da ar arsebobs warsuli, awmyo ganasaxierebs. Cinuri filosofiis Tanaxmad,
da momavali. meored samyaros `Seqmnad~ warmoaCenen ukve kvercxi- `ian~ – ca, mze, siTbo, sinaTle, aqtiuri ma-
dan drosa da sivrceSi gamovlinebul spiralur-energetikul moZ- makacuri sawyisia, xolo `in~ – pasiuri, `in~ da `ian~
rav samyaros, romelSic dRes Cven vimyofebiT. am samyaros Seqmnis qaluri sawyisi.
mizania `ganiwmindos~ es samyaro da daubrundes pirvelsawyiss – `ian~-s TeTri feriT gamosaxaven, `in~-s Savi feriT. maTSi
erTian da ganuyofel maradisobas. Caxatuli patara TeTri da Savi wreebi gamoxatavs azrs, rom es
RmerTebs ar undodaT, rom adamianebi maT damsgavsebodnen, ori pirvelsawyisi erTmaneTis `marcvals~ Seicavs. iTvleboda,
rom ar gvajobono, rac aris RmerTis upiratesoba adamianTan. asea rom ganviTarebis zenitis miRwevisas `ini~ `ianad~ gardaisaxeba.
rogorc dagonebis, ise centraluri amerikis xalxTa miTologia- or saw­yiss Soris Tanafardobis SenarCuneba Cinuri religiur-
Si. aqedan gamomdinare, RmerTma pirvelad RmerTis donis adamiane- filosofiuri skolis erT-erT ZiriTad cnebas warmoadgens.

334 335
ai, ras gveubneba samyaros ori sawyisis dasabamiseul er- mTavarangelozebi sTxoven, gauSvas xeli. eSmaki RmerTs eubneba: me
Tianobaze sxvadasxva xalxTa miTologia: adamis pirveli coli – da Sen orive TeTr qvaSi visxediT, orive erTi warmoSobisani varT.
liliTi RmerTma Seqmna Tixisagan. adamsa da liliTs Soris gaim- me var qvis guli, rogorc Sen. amitom gamomiyavi me raime samyaro-
arTa dava. liliTi umtkicebda, dano~.
rom isini, orive, Tixisagan iyvnen egvipturi miTologiiT `ra~ – samyaros guli, samyarouli mze
Seqmnilebi, raSic ver daarwmuna qmnis mTel samyaros da adamianebs.
adami, gabrazda da misgan `gafrin- `ra~-s damcveli aris cecxlismfrqve­veli gveli. `ra~-s sxeu-
da~. rabinTa moZRvrebiT, liliTi li aris egviptelTa atoni – mzis disko, igive `Su~ – samyaros guli.
Seiqmna adamTan erTad, iyo misi igi warmoSobs kosmiur tyupebs – androgens, ori sapirispiros –
coli, Semdeg ki gaborotda da keTilisa da borotis mravalmxrivi gamovlinebiT qmnis samyaros
gaxda adamianTa Semcdeni. liliTi – sicocxlis xes. erTxel ki ar Seiqmna samyaro, aramed dResac,
aris SumerTa macduri, ali, avi yovel wuTs da yovel wams iqmneba mikro Tu makro samyaro imave
suli. liliTma TavisTavze miiRo genetikuri kodiT, romelic iyo civilizaciaTa dasawyisSi (naxeT
sasjeli – yoveldRe asi bavSvi aqve: `samyaros Seqmnis 6 dRe~).
mokvdeboda misi Svilebidan. erT- msoflios xalxTa miTologia or pirvelsawyiss warmoaCens,
erTi miTis mixedviT, liliTi fer- gayofils da urTierTdapirispirebuls, magram amis miuxedavad,
flad iqca evas Seqmnamde. aseve aRniSnavs, rom samyaros kosmiuri procesisTvis orives ar-
igive sakiTxi SumerSi Semdeg- seboba aucilebelia, orive Tavis funqcias asrulebs. mag. aR-
nairadaa gadmocemuli: deda qal- mosavleTi ganixilavs maT urTierTdapirispirebul da harmoniul
RmerTi ninxursanga gabrazda wy- Tanaarsebobas, xolo dasavleTi – or urTierTsapirispiro pirvel-
duglas zamTaraZe. `adami da eva~.
lis RmerT enkize da miatova igi, sawyisTa harmoniul Tanaarsebobas gviqadagebs ukve qristianobis
vinaidan enkim edemis baRSi qalRmerTis mier dargul 8 mcenares periodidan, razedac qvemoT gveqneba saubari.
ylortebi moacala da SeWama, enki avad gaxda – kvdeboda. Rmer- ai, ras ambobs amis Sesaxeb msoflios xalxTa miTologia: Sum-
Tebma sTxoves ninxursangas, dabrunebuliyo da momakvdavisTvis eruli miTebis mixedviT, anunakebi dabali rangis uaryofiTi xvTae-
emkurnala. ninxursanga dabrunda enkisTan edemSi da igi sikvdil- bebia. maTi samyofelia qveskneli, sadac isini mkvdarTa samarTals
isagan ixsna. arCeven. babilonuri kosmogoniis mixedviT, mardukma 300 anunaki
SegaxsenebT erT qarTul legendas `samyaros Seqmnaze~: `Rmer- qvesknelSi gaamwesa, 300 – caSi. erT miTSi isini Sedarebulni ar-
Ti kldidan gadmodis, moiwyens, Camouvardeba ori cremli. erTisgan ian pirvelyofil adamianebs – ar icodnen puris Wama, samoseliT
mTavarangelozi miqaeli warmoiSoba, meorisgan – mTavarangelozi Semosva, cxvrebiviT piriT Zovdnen balaxs da arxebidan svamdnen
gabrieli, midian erTad. Sors dainaxaven TeTr qvas. RmerTs qvasTan wyals.
misvla unda, magram mTavarangelozebi gzas uxveven. RmerTi gauw- zogjer anunakebi did RmerTebad arian moxseniebulni: `anu-
yreba mTavarangelozebs da miva TeTr qvasTan; gadaartyams maTraxs, nakebi, didi RmerTebi, ikribebian: bedisweris Semqmneli RmerTebi
qvidan eSmaki gamovardeba da RmerTis cxens aRvirSi stacebs xels. maTTan erTad bedisweras gadawyveten, daadgenen sikvdil-sicocx-

336 337
les, sikvdilis dRes ar gaacxadeben~. `dedamiwa anunakTa velad gveli – drakoni. sityva gveli – ebraelebTan mamrobiTi sqesisaa,
iwodeboda. `an~ – cis RmerTma anunakebi Seqmna cisa da miwis mTaze romelic mindvris yvela gvelze cbieri iyo. gveli, Seqmnili iahves
maSin, roca jer kidev araferi iyo qveyanaze Seqmnili~. es niSnavs, mier, acdunebs adamis cols. man icis simarTle, rom akrZaluli
rom ori pirvelsawyisi, `an~ cis RmerTma, samyaros Seqmnamde Se- xilis WamiT adamianebi ar mokvdebodnen, rogorc emuqreboda iahve,
qmna. aramed gaxdebodnen RmerTebis msgavsni, romelTac ician keTilis
SumerTa rwmena-warmodgenebiT, anunakebi mardukTan erTad aq- da borotis arsi.
tiurad monawileoben samyaros Seqmnasa da masSi mimdinare kosmiur gveli dacemuli angelozia yuranis da agadebis legendebi-
procesebSi (cnobilia mardukis 50 saxiT gamovlineba – igive qarT- Tac.
velTa xvTisSvilebi). qristianuli swavlebiT gveli aris igive satana da eSmaki,
aRmosavleTis zeciuri mxedari tengri, romelic cxovrobs 33 romelsac miRebuli aqvs gvelis saxe. gveli aris macduris da
samefoSi (rac qarTuli anbanis mxedrul 33 aso-niSans ukavSird- borotebis gacxadeba.
eba), igive qarTvelTa wminda (TeTri) giorgi, ganixileba, erTi erT-erTi gadmocemiT, gvelma `icxovra~ adamis colTan, amis
mxriv, rogorc keTili RmerTi, xolo meore mxriv – rogorc boro- Semdeg orives Tvali aexila, xedavdnen TavianT siSiSvles da rcx-
ti RmerTi. maSasadame, kosmiuri mxedari miTologiaSi aris orives venodaT.
– keTilis da borotis gamovlineba, anu orive sawyisi erTSia. qarTuli cnobierebiT, gveli aris falosi. erT-erT mRvdels
`qaji~ upirispirdeba da ar emorCileba uzenaes RmerTs. xvTis- sZulda Tavisi Svilebi, Tvlida, rom `isini gvelis gaCenilebi ari-
metyvelebs uWirT amis axsna, CvenTvis es miuwvdomeliao. es Sei- ano~. am azrovnebis anareklia qarTul enaSi Semdegi gamoTqma – `Se
Zleba ubralod aixsnas: qveynad ori sawyisia – keTili da boro- gvelis wiwilo~. aleqsandre didis, scipionis, avgustusis dedebs
ti, mdedri da mamri, materia da suli da a.S. isini erTmaneTs ar esizmraT, rom Svilebi gvelTan gaaCines. `gveli~ – falosi aris
emorCilebian, anu erTmaneTisgan damoukideblad moqmedeben, magram gamanayofierebeli – sicocxlis sawyisi, romliTac iqmneba axali
Tanaarseboben da orive monawileobs samyaros mowyobasa da masSi adamiani – sicocxlis xe. SegaxsenebT, rom wminda mariams qriste
mimdinare kosmiur procesebSi. mamis gareSe Caesaxa.
es samyaro iqiTa samyarosTan mimarTebaSi ormagad gadabruneb- miTologiuri masala gvidasturebs, rom gvelis – falosis
uli sarkis principiTaa mowyobili da orive erTad mikro Tu makro mflobeli kacia. kaci cdilobs, gamoisyidos danaSauli xatis wi-
samyaros qmnis. es niSnavs imas, rom ormagad gadabrunebis SemTx- naSe – xatSi salocavad mxolod kacebi midian, msxverpls swiraven,
vevaSi maTi energiebi ara dapirispirebuli, aramed erT mxaresaa mi- xolo qals ukrZalaven xatTan misvlas. qarTvel mTis xalxTa re-
marTuli. es sakiTxi genetikuri kodis or spiralSi aisaxeba, sadac ligiur ritualebSi dRemde mxolod mamakacebi monawileoben.
orive spirali erTi mimarTulebiTaa daxveuli. maSasadame, orive mas Semdeg, rac kacma da qalma erT saxlSi erTad daiwyes cx-
sawyisi erTi mimarTulebiT moZraobs, anu `erT saqmes emsaxureba~. ovreba, gvelma maTTan daisadgura. gveli qarTvelebTan Sviliere-
SegaxsenebT nawyvets iobis wignidan: bis – nayofierebis xvTaebas ukavSirdeboda. zogjer mas fuZis an-
`erT dRes movidnen xvTisSvilebi uflis winaSe warsadgomad, gelozsac uwodeben. saqarTveloSi gergeTis salocavis karis Tavze
satanac movida maT Soris~ (iob.T.1.6). gamosaxulia rgolurad mokecili gveli, romelic sakuTar kuds
msoflios yvela xalxis cnobierebaSi borotebis simboloa piriT etaneba. rgolSi warweraa: `yvelaferi erTiania~.

338 339
moxeveebi saxlis karebze kudebgadagrexil or gvels gamosax- ba, simRerebi da imave gzas daadga, saidanac movida. mivida zRvis
avdnen, Cinelebi `oqros sawmisis~ arss gamosaxavdnen qalisa da napirze, kidev erTxel iqadaga Tavisi sibrZne, itira da bolos
kacis saxiT, romlebsac xelSi mdedrisa da mamris simboloebi Tavi daiwva. misi guli dilis varskvlavad gadaiqca (venera – af-
uWiravT da wels qvemoT kudebgadagrexili gvelebi arian. xeTe- rodita). mas dabrunebis aRTqma
bis `oqros sawmisis~ cxvarze qali dgas, kacs daudvia. kecalkoatlis ca mxre-
Crdilis – `saCrdilobelis~ saxe aqvs da maT biTa da xelebiT uWiravs, igive
Soris gvelia gamosaxuli. gveli rom fa- meqsikelTa atlanti – samyaros
losTanaa dakavSirebuli, amis dasturia sam- gonis simbolo. mwvanefrTebiani
yaros oTxi sawyisis simboluri gamosaxuleba gveli, samyaros da adamianebis
alJiris erT-erT gamoqvabulSi, romelzedac Semqmneli, stiqiebis gamgebeli,
alJiris gamoqvabulis kedlis naxati
qali da kaci – sakmaod daSorebuli erT- ciskris varskvlavis xvTaebaa.
maneTisgan da mxolod falosiT arian dakav- suli, naTelgamovlenili materiaSi, aris adamianis sxeuli.
Sirebulni, qali mzea, razec migvaniSnebs misi materiis da sulis gamovlinebaa dedakacic da mamakacic – orive
aweuli xelebi da xelebze dakidebuli sxive- kacia, oriveSia mdedris da mamris ori pirvelsawyisi. adamianis
bi, romlebic miTologiiT gulidan gamodis. marcxena mxare mdedria, xolo
am scenaSi warmodgenili arsebebi samyaros marjvena – mamri. adamiani aTas-
oTxi sawyisis simboluri gamosaxulebebia, wleulebis manZilze cdilobda mx-
kadukeusis emblema-
xolo falosiT dakavSirebuli, anu SeuRle- olod mdedri an mamri yofiliyo,
turi gamosaxuleba
buli qali da kaci, cecxlis stiqiis – `mzis~ anu momxdariyo saboloo gaTiSva
– `oqros sawmisis~ simboluri gamosaxulebaa. `oqros sawmisis~ qalisa da kacis; amitom fiqrobd-
energetikuli gamoxatulebaa patriarqis kverTxi – kadukeusi, nen, rom winadacveTis dros kaci
romelzec boloebgadagrexili ori gvelia Semoxveuli. kargavda Tavis qalur sawyiss,
saqarTveloSi, daviT garejSi, erT-erTi kldis wverze orTa- xolo qali qalwulobis dakargvis
viani giganturi drakonia gamokveTili, zed adgas koSki. samyaros dros kargavda mamakacur sawyiss,
pirveli adamianebi drakonze dadgmuli koSkis saxiT babelonis magram es mcdari Sexedulebebi iyo.
godols gamosaxavdnen. samyaros `in~ da `ian~ ori pirvel-
orTavian gvels scemda Tayvans rogorc aRmosavleTi, ise sawyisi genetikuri kodis donezea
dasavleTi – centraluri amerikis uZvelesi xalxi. maTi uzenaesi Cadebuli adamansa da yovel mikro
xeTebis oqros sawmisiani cxvari
RmerTi kecalkoatli – bumbulebiani orTaviani gveli – movida Tu makro samyaroSi, romelsac
`amomavali mzis qveynidan~. mas ecva grZeli TeTri samosi zemoT moxseniebuli wesebiT adamianidan ver amoSli.
da wvers atarebda. man aswavla adamianebs mecniereba, gonivruli SumerSi maradiuli sicocxlis balaxis mflobeli gvelia.
wes-Cveulebebi da kanonebi, Seqmna samefo, magram ratomRac, iZule- arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi TeTr cxenze mjdomi mxedari
buli gaxda, mietovebina es qveyana. man aiRo kanonebi, damwerlo- (mamaRmerTis erT-erTi saxe) sinamdvileSi ar ebrZvis da ar klavs

340 341
eqvseSvian spilosTavian gvels, romelsac arsTa wrebrunvis kos- qorwili~). `xSirad devebi da avsulebi erTmaneTSi Cxubobdnen~.
miur procesSi Tavisi funqcia aqvs. `orSabaTobiT morige RmerTis winaSe warsdgebodnen avi sulebis
samyaros ori sawyisis urTierToba samyaros kosmiur procesSi ufrosebi da xvTisSvilebi, sadac moaxsenebdnen mas erTi kviris
yvelaze kargad da Tanmimdevruladaa warmoCenili qarTul miTeb- ganmavlobaSi maT mier Cadenil karg da cud saqmeebs~.
Si, sadac ori pirvelsawyisi, marTalia, urTierTdapirispirebu- `davlaTi – zebunebrivi Zalaa, visac mxarze daajdeba, yov-
lia, magram orive aqtiurad monawileobs samyaroSi mimdinare kos- elTvis warmatebas aRwevs. davlaTian adamianebs boroti Zalebis
miur procesebSi, orive ikribeba morige RmerTTan. zogjer morige ar eSiniaT, midian kidec maT dasamarcxeblad da xvTisSvilebis ms-
RmerTi maT icavs kidec, bolos uaryofiTi energiis matarebeli gavsad imarjveben~.
sulebi kargaven Tavis Zvel, uaryofiT saxes da xdebian dadebiTni erT-erTi qarTuli miTis mixedviT, erTxel davlaTiani TuSi,
da harmoniulni. ai, ras gveubneba qarTuli miTebi yovelive amis saxelganTqmuli monadire meqobari sanadirod wavida, Tan 12 va-
Sesaxeb: `zeskneli RmerTebisa da qalRmerTebis samyofeli iyo. iq Jkaci monadire waiyvana. gzaze gawolil erT gveleSaps miadgnen,
asvlis neba mxolod xvTisSvilebsa da avi sulebis mbrZaneblebs imxela iyo, ver gadaabijes – gzas ar aZlevda, rom gaevloT. es gve-
hqondaT~. `RmerTebi da xvTisSvilebi morige RmerTTan mzis Casv- leSapi adamianTa moyvaruli aRmoCnda, xidiviT gaido mdinareze da
lis Semdeg ikribebian da qveynierebis ambebs moaxseneben. iq borot monadireebs aniSna, zed gadamiareT da mdinareze gadadiTo – `veSap
xvTaebebsac SeeZloT misvla~. `yvela xvTisSvili devebTan ibrZvis, gaido xidada, iqna brZaneba xvTisao~. iq meore gveleSapi daxvdaT,
raTa qajTa cxovelebi moipovon~. `sumbaT devi Sav mTvares hgav- romlisTvisac sulerTi iyo – vis SeWamda: devs, qajs Tu adamians.
da, kopalas egona, baadurma devis saxe miiRo da mexumrebao~ (e.i. am or gveleSaps Soris gaimarTa brZola – `veSapi veSaps Seeba, iqna
xvTisSvilebs SeeZloT xandaxan devis saxe mieRoT). `devebs Tavisi daqceva cisao~, keTil veSaps davlaTiani meqobari miexmara: `meqo-
dasaxlebebi hqondaT, zog SemTxvevaSi adamianebi da devebi mego- baris maxvili veSaps moriviT Wrisao~ (saerTo mtris winaaRmdeg
brobdnen, eZmobilebodnen – verxvela devi da uTurga~. `devebis erTad ibrZvian veSapi da adamiani). tbis didi gveleSapi daamarcxa
qorwilis~ miTis mixedviT, siZe aris devi, saxelad `bera~. `cxraT- patara keTilma gveleSapma da gadaarCina davlaTiani Tavisi 12 me-
aviani qajebis mbrZanebelTan da sxva mavne sulebis mbrZaneblebT- gobriT, Semdeg waiyvana isini da uzarmazar gamoqvabuls – devis
an erTad morige RmerTis karze Sekrebebsac eswrebodnen xolme. sadgoms miadga. patara gveleSapma did gveleSaps Svilebi dauxoca;
maT morigesTan imitom iwvevdnen, rom isinic dambadebeli RmerTis mere gamoqvabulidan sabrZolo iaraRi gamoitana da Tavis qomagebs
mier iyvnen Seqmnilebi. avi sulebi cdilobdnen, rom moriges karze dauriga...
meti Zalaufleba moepovebinaT da xvTisSvilebi SeeviwrovebinaT, erT-erT svanur miTSi `monadire~ Corla Seuyvarda erT-erT
ar eridebodnen sicrues da ciliswamebas. qajebi, Winkebi, alebi, dal-dedofals. monadirem uamravi jixvi mokla, rac dal-dedo-
kudianebi da sxva avi sulebi cdilobdnen, rom adamianebi dae- fals ar moewona. dal-dedofalma Tavisive Seqmnil uamrav dalis
SorebinaT TavianTi mfarveli angelozisTvis, adamianuri gzidan ubrZana, SeeboWaT monadire da masTan mieyvanaT. Corlas Tan hyavda
aecdinaT da daeRupaT. amisaTvis mraval sacdurs iyenebdnen, magram ZaRli. SeboWes Corla da kldeze gakides. ZaRli saxlSi gaiqca
morige RmerTis TanaSemweebi – iasaulebi, meeneebi, meyuradeebi maT maSvelis mosayvanad. gzaSi jgragi – wminda giorgi Sexvda. Corlas
xSirad amxnevebdnen da borot zraxvas ufuSavdnen~. zogjer devebi mfarveli ZaRli mas gauZRva da erT-erTi dalis kldesTan miiyvana.
adamianebs sxva devisgan icavdnen, araferi dauSaoso (miTi `devis es dali Corlas siyvarulis gamo gamoeZevebinaT sxva dalebs. igi

342 343
cxared tiroda. jgragi dalebs daemuqra ise, rogorc motiralma imaze, rom qarTvelebisTvis jer kidev Soreul warsulSi, roca
dalim daariga. dalebma miuges – `ras gverCi, Cveno ufaloo~. am miTebi iqmneboda, icodnen, rom iqiTa samyaro am samyarosTan mi-
miTis mixedviT ufali erTia adamianebisTvis da dalebisTvisac. marTebaSi ormagad gadabrunebuli sarkis principzea Seqmnili.
qarTvelTa xvTisSvilebi mudmivad ebrZvian devebs, qajebs da amaze migvaniSnebs Semdegi sityvebi: `amobrunebul taxtze ijda~,
sxva uaryofiT arsebebs, raTa moipovon qalRmerTis wminda cx- `gvirgvini ukuRma exura~ da `fexis koWebi Sebrunebuli hqonda~.
ovelebi, romlebic qalRmerTis – sfinqsis sxeulis nawilebia. am miniSnebebiT qajeTis qveyana iqiTa samyarosTan mimarTebaSi or-
oTxi wminda arseba – lomi, iremi, arwivi da `qali~, samyaros magad gadabrunebulad moiazreba.
oTx sawyiss (miwa – wyali – haeri – cecxli) ukavSirdeba da maT RmerTi zesknelidan amiranis dasas­jelad Camovida da sayve-
erT kompoziciaSi sfinqsis saxiT gamosaxavdnen. bolo xvTisS- durobs amirans: `mWedlebi Segiviwroebia, keTili saqmeebis qmnasac
vili iaxsari moipovebs im qals – samZivars, romelic msoflios uSli da Seni momrevi casa da miwaze aravin migaCnia, Savi Rrubleb-
xalxTa miTologiiT sfinqsis qalRmerTia, igive mze, iaxsarTan is batons ukiTxavad qalic ki mostaceo~. `bolos devebi cotani-
erTad qmnis gamTlianebul mzes, cecxlis stiqias, oqros sawmisis Ra iyvnen darCenilebi, maTi boroti TanamoZmeebi ise amoewyvitaT
energias, rasac qarTvelebi borjRaliT – mbrunavi mzis simbo- xvTisSvilebs, rom cocxlebi moTvinierdnen, TavianT Zal-Rones
loTi gamosaxaven. SromaSi xarjavdnen da kmayofilebic iyvnen~. `TviT qajeTel qals
dRevandeli sazogadoebisTvis cnobilia e.w. `saxadi~ daavade- axalgazrda, lamazi monadire ise Seuyvarda, rom daiWra grZeli
bebi, anu `batonebi~: wiTela, qunTruSa, ybayura da sxva. rogor frCxilebi da cecxlSi Cayara~. aq naTelia `in~ da `ian~ urTierT-
iqceva am dros adamiani?! uZveles xalxTa rwmena-warmodgenebiT dapirispirebul ZalTa kosmiuri cvalebadoba. qajis qalis mier
am dros maTTan misuli arian `batonebi~. imisTvis, rom es proce- grZeli frCxilebis moWra da cecxlSi Cayra migvaniSnebs imaze,
si – maTi `stumroba~ ar garTuldes, adamianebi atareben erTgvar rom es kosmiuri periodi dakavSirebulia `cecxlis~ stiqiasTan –
RonisZiebebs: umRerian, umaspinZldebian tkbileuliT, xmamaRla `oqros sawmisis~ energiis kosmiur periodTan. am dros isini aRar
saubars – yvirils da Cxubs eridebian, `batonebis~ gabrazeba ar iqnebian dapirispirebulni, boroti da uaryofiTi Zalebi, aramed
SeiZleba, mxiaruloben, wiTlebiT imosebian – avadmyofs wiTel sa- iqnebian moTvinierebulni da harmoniulni.
bans axuraven, wiTlebs acmeven. am ritualSi gamovlindeba damok- Sumerebs swamdaT, rom adamianTa yovelgvari ubedurebis miz-
idebuleba keTilis da borotis mimarT, swored aq Cans, rom orives ezi maTive codvebi da danaSauli iyo; da, rom dedamiwis zurgze
erTnairi pativiT da mowiwebiT epyrobian. ar arsebobs ucodveli adamiani. isini aswavlidnen, rom yovel-
moviyvanoT nawyveti erT-erTi qarTuli miTidan – `Wabuki gvari adamianuri tanjva ganpirobebulia ama Tu im mizeziT, rom
monadire da qajaveTis asuli~, sadac ukve `gardasaxuli~ qajis yvelaferSi TviT adamianebi arian damnaSaveni da araviTar SemTx-
qali qmarTan erTad brundeba mSoblebis saxlSi: `wavidnen qajav- vevaSi – RmerTebi. maTi rwmena-warmodgenebiT, TiToeul adamians
eTSi. vaJs pirvelad qajebTan yofna gauWirda, radgan isini adami- Tavisi `piradi~ RmerTi hyavda. qarTvelTa eTnografiuli masalis
anebisgan gansxvavdebodnen; gaCeCili Tmebi da beWebze gamobmuli mixedviT, qarTvelebs swamdaT, rom TiToeuls Tavisi mfarveli an-
frTebi hqondaT, fexebi wvrili da dagrexili, fexis koWebi ki gelozi hyavda, romelic dResac akontrolebs adamianis saqciels
Sebrunebuli; mamamisi amobrunebul taxtze ijda da riyis kenWebiT da fiqrebs. TiToeuli adamianis avadmyofoba Sedegia misi aras-
moWedili gvirgvini ukuRma exura~. es qarTuli miTi migvaniSnebs wori saqcielis da azrovnebis, adamianis yoveli ujredi cocxali

344 345
arsebaa da isini karnaxoben – ubiZgeben adamianebs ama Tu im saqcie- `samoTxis xe~ miTologiaSi cnobilia, rogorc keTilisa da
lisken. amis mixedviT, adamianis esa Tu is ujredebi `isjebian~ an borotis Semecnebis xe: `aRmoacena RmerTma xe cxovrebisa da igi
`jildovdebian~. gulwrfeli monaniebis Semdeg zogjer maT epatie- cnobad keTilisa da borotisa~ (dab. 2-9).
baT da xdeba adamianis gamojanmrTeleba. adamianma rom icodes, uTxra RmerTma adamians: `Wame yvela xis nayofi baRSi, garda
uangaro sikeTis da siyvarulis gacemis dros ukan ra odenobis Semecnebis xis nayofisa, rameTu im wuTas mokvdebi~. Tu gaviTval-
dadebiTi energia ubrundeba, saerTod Seicvlida cxovrebis wess iswinebT, rom sikvdili aris sulis Camosvla sxeulSi – materia-
da mxolod `aTi mcnebis~ da Tomas saxarebis cxovrebiseuli kanon- Si – `WurWelSi~, aq moiazreba is, rom adamianis sikvdili aris
ebiT icxovrebda. es aris maradisobaSi dabrunebis gza, sadac har- amqveynad mosvla da misi sxeuli aucileblad gansxeuldeba or
moniuladaa Serwymuli ori urTierTsapirispiro pirvelsawyisi. urTierTsapirispiro energiaTa TanaarsebobiT. xeTebis kosmogoni-
ori pirvelsawyisis – materiis da sulis gaTiSvasTanaa dakav- uri azrovnebiT, samyaro aris `in~ da `ian~ – materiisa da sulis,
Sirebuli adamianebis sikvdil-sicocxlis sakiTxi. xalxma icoda, mdedris da mamris erTianoba, romelsac akavSirebs gveli. swored
rom yovel dabadebas sikvdili mosdevda, magram es rodis moxde- gvelia Semoxveuli im sicocxlis da Semecnebis xeze, romliTac
boda, aravin uwyoda. gansxeulebulia nebismieri mikro da makro samyaro, es aris ori
uwindel droSi adamianebs sjerodaT, rom bedi caSi iwereboda pirvelsawyisis – keTilis da borotis – in da ian-is gansxeuleba
da am beds zeciuri bedis mwerlebi ganagebdnen, magram adamianebi da swored am sxeulSi arsebobis, cxovrebis periodSi Tu Seic-
mainc cdilobdnen, eZiaT ukvdaveba. msoflios sxvadasxva xalxTa nobs adamiani keTilisa da borotis arss, is TviTon xdeba RmerTi.
miTologiaSi mravladaa ukvdavebis maZiebeli gmirebi. qarTuli swored am sakiTxis Secnoba aiyvans da daabrunebs adamians xvTae-
miTi – `ukvdavebis maZiebeli Wabuki~ swored am sakiTxs exeba, sa- briv caTa sasufevelSi, sadac mxolod RmerTebi cxovroben.
dac igi midis ukvdavebis – maradiuli sicocxlis mosapoveblad. keTils da borots erTi sawyisi aqvT. amis naTeli magaliTia
gzaSi xvdeba iremi, taxi, qori (sami stiqia – miwa, wyali, haeri), bibliis Zveli aRTqmis meore wigni – `gamosvla~, romlis mixed-
romlebic hpirdebian Wabuks xangrZliv, magram ara maradiul si- viTac ufali midis mosesTan, agzavnis mas faraonTan da arigebs,
cocxles. is maTTan ar rCeba da agrZelebs gzas. bolos miadgeba gadasces faraons uflis sityvebi: `gauSvi Cemi xalxi (egviptidan),
iseT qveyanas, sadac mxolod qalebi cxovroben, romelTac Tavi- rom dResaswauli gamimarTon udabnoSi~ (gamos. 5-1). ufalma mose
anTi dedofali hyavT. man ukvdavebis maZiebel vaJs uTxra: `me ukv- ramdenjerme gagzavna faraonTan msgavsi TxovniT da muqariT, rasac
daveba var, maradiuli sicocxle, igi CemSia da CemTan aris; magram ufali maleve asrulebda. saintereso is aris, rom igive ufali
SeiZleba aq ver gaZlo, Seni sxeuli miwisgan aris Seqmnilio~. va- midioda faraonTan, `guls usastikebda~ da uariT istumrebda mo-
Jma iqorwina dedofalze. bolos moenatra Tavisianebi da wavida ses. metic, TviT moses eubneba ufali: `guls gavusastikeb faraons
Tavis qveyanaSi (dabrunda dedamiwaze), magram aRaravin da araferi da ukan dagedevnebaT~. aqedan Cans, rom orive dapirispirebul mx-
daxvda, yvela misiani gardacvliliyo. amasobaSi daberda, bolos aresTan midis ufali da orives erTmaneTis sawinaaRmdegod ganaw-
gaaxsenda dedoflis – meuRlis mier micemuli vaSli, SeWama da yobs. es sakiTxi naTeli magaliTia imisa, rom orive urTierTsa-
isev gaaxalgazrdavebuli dabrunda ukvdavTa qveyanaSi. am miTSi pirispiro azris – keTilis da borotis ukan ufali dgas da es
moyvanili `vaSli~ aris `samoTxis xis~ nayofi – akrZaluli xili, kargad icis mosemac da faraonmac, amasTanave, orive aris uflis
nayofi `xe cnobadisa~. sityvis Semsrulebeli.

346 347
antiqriste aris qristes sapirispiro, misi yalbi oreuli, – ax. w. 4000 wlamde, raTa ar gadavides adamis civili-
romelic gamoCndeba droTa dasasruls da iqneba damarcxebuli. zaciis axal ciklSi.
qristianuli swavlebiT, igi aris codvili adamiani. amave periodSi xdeba meore mniSvnelovani ram – dedamiwaze
2000 wlidan daiwyo bolo Jami – cecxlis stiqiis aTaswleu- ufalic movida. rogorc Tomas saxareba gvamcnobs, Seicvala damok-
li, saxareba gveubneba da aRwers kosmiur process cecxliT ganw- idebuleba borotebasTan – mociqulebi da wminda mamebi gviqadage-
mendis Sesaxeb. aqedan gamomdinare, axla aris antiqristes mosvlis ben ukve manamde arsebulis sapirispiro damokidebulebas, patiebis
Jami. antiqriste ar iqneba erT adamianSi mosuli. igi mova uxi- da siyvarulis gzas, rac borotebas Zalas ukargavs. xvTaebrivi
lavad, misi uaryofiTi energia samyaroSi yvelaze da yvelaferze siyvarulis energia daifaravs pirvelsawyis iberiul-qarTul gens
aisaxeba. adamianebi mas SeigrZnoben Semdegnairad: antiqriste da es procesic paralelurad mimdinareobs: qarTvel ers daviwye-
imoqmedebs adamianTa gulebze da gonebaze, raTa gaxd- buli hqonda, vin iyo, vin aris da ra misia akisria kacobriobis
nen marTalze da samarTlianobaze moZalade, ecdebian, winaSe. es cnobiereba saqarTveloSi ukve dabrunda – kabalas bib-
ZaladobiT daamtkicon sicrue, dakargon adamianoba liuri pirvelsawyisi kosmiuri codna Tavis samSoblos – saqarT-
da yovelgvari adamianuri Rirebuleba. antiqristes gav- velos daubrunda, gaixsna samyaros bevri kosmiuri saidumlo, rac
lena yvelaze metad saqarTveloze eqneba, yvelaze didi da Zlieri ganapirobebs qarTuli genis maradisobaSi dabrunebis sakiTxs. es
sulieri brZolebi iqneba saqarTveloSi, yvelaze didi da mkacri ukve moxda – iberiul-qarTulma genma daimkvidra gza
ganwmenda da zemoqmedeba eqneba qarTul genze, vinaidan am genis maradisobisken. am sakiTxs eZRvneba es wigni.
xalxi iwyebs da amTavrebs kacobriobis civilizaciaTa ciklebs maTes saxareba gveubneba: `Tqven gsmeniaT, rom Tqmula: Tvali
– es aris iberiul-qarTuli geni. am genis matarebeli xalxi aris Tvalisa wil da kbili kbilisa wil. xolo me geubnebiT Tqven: nu
xvTisSvilTa pirdapiri STamomavali. xvTisSvilebi ki `ukvdavni aRudgebiT win borots; aramed vinc Semogkravs marjvena yvrimalSi,
da maradiulni arian~. qarTuli geni pirvelsawyis maradisobaSi miuSvire mas meorec~ (maTe 5-38, 39). `Tqven gsmeniaT, rom Tqmula:
Cadebuli genetikuri kodia da imave maradisobaSi mxolod qarTu- giyvardes moyvasi Seni da gZuldes mteri Seni. xolo me geubnebiT
li genis matarebeli xalxi dabrundeba. am genis matarebeli dRes Tqven: giyvardeT Tqveni mterni; daloceT Tqveni mawyevarni; keTili
mxolod qarTvelebi ar arian. erT dros mTeli msoflios xalxi uyaviT Tqvens moZuleT da iloceT Tqvensav mdevnelTa da Seuracx-
erT enaze laparakobda da es iyo qarTuli ena, romelic, winas- myofelTaTvis. raTa iyoT Tqven Svilni mamis Tqvenis zecierisa,
warmetyvelebiT, aseve bolo Jamis enaa. swored am mizeziT, an- visac Tavisi mze amohyavs keTilTa da borotTaTvis da wvimas ugza-
tiqristes saqmeTa gamovlena saqarTveloSi iqneba vnis marTalTac da usamarTloTac~. `iyaviT Tqven srulyofilni,
yvelaze Zlieri da TvalsaCino, ukiduresad maqsi- rogorc srulqmnilia mama Tqveni zecieri~ (maTe 5-43, 44, 45, 48).
malurad da Zlierad Tavs iCens usamarTloba, Zala- `rogorc Tqven gsurT mogeqcnen kacni, Tqvenc aseve moeqeciT maT;
doba, sicrue, adamianuri Rirebulebebis miwasTan vinaidan esaa sjuli da winaswarmetyvelni~ (maTe 7-12).
gasworeba, brZola da Zaladoba yovelgvari qarTu- am cnobierebaSi axleburad Sesvla aris sworedac samyaros
lis, qarTuli enis da qarTveli xalxis winaaRmdeg. es RvTiuri kosmiuri procesebis axali aRqma. rogori cxovrebisa
iqneba mcdeloba maradiuli sawyisi genis ganadgureb- da urTierTobebis wesebic iyo adre, qristes da mis mociqulTa
isa, raTa am genma ar miaRwios civilizaciis bolomde mier uaryofilia. aRar unda iyos dapirispireba, aramed saWiroa

348 349
mterTan (uaryofiT da dapirispirebul adamianebTan) harmoniuli mxolod marTali, wminda da uangaro siyvarulis cxovrebis
Tanaarseboba, maT gadasarCenad locva. es gza, amave dros, aris wesi miiyvans adamians keTilis da borotis sicocxlis xis `nayofis
yvela adamianis xsnis gza – uflisken maradisobaSi mimavali gza. Secnobamde. roca mixvdebi, rom samyaroSi uflis gareSe araferi
maradisoba ki pirvelsawyisia, sadac es urTierTsapirispiro ener- ar xdeba da yvelaferi – rogorc keTili, ise boroti – aucile-
gia erTarsSi iyo pirvelsawyisSive Cadebuli. yvela da yvelaferi belia, uflis Seqmnilia, yvela da yvelaferi Tavis kosmiur mi-
samyaroSi pirvelsawyiss ubrundeba. amaze migvaniSnebs keTilis sias asrulebs, maSin Camogiyalibdeba gamTlianebuli azrovneba da
da borotis harmoniuli Tanaarsebobisken ganviTarebuli dina- Sens winaSe mosul rogorc sikeTes, ise borotebas miiReb rogorc
mika, gadmocemuli, Tundac, qarTuli miTologiiT. aRmosavleTis aucilebels Seni sulieri CamoyalibebisTvis. rac metad icdebi,
miTologia or pirvelsawyiss ganixilavs ara rogorc urTierT- sulierebis ufro maRal safexurze adixar~.
dapirispirebuls, aramed, aucilebels, romlebic harmoniulad, yvela xalxis religiaSi andro-
erTdroulad Tanaarseboben. samyaro ori pirvelsawyisisganaa geni xvTaeba moiazreba rogorc sruli
Seqmnili da orive erTad ganapirobeben mis ganviTarebas adamis da srulyofili – simbolo erTiani,
civilizaciaSi, romelSic samyaros pirvelsawyisi or urTierTsa- daunawevrebeli `ori mzis~ erTiano-
pirispirodaa gamovlenili, rac aucilebeli da saWiro faqtoria. bisa (qarTvelTa bolo xvTisSvili
am or pirvelsawyis urTierTsapirispiro velSia mTeli samyaro, dobiliani iaxsaria, romelic Tavis
dedamiwa da yvelaferi, rac masSia. amis mniSvnelovani magaliTia dobilTan erTad moiazreba rogorc
is, rom adamianSi marcxena mxare mdedria, xolo marjvena mxare – naxevarRmerTebi – naxevarmzeebi da
mamri. locvis dros SeerTebuli xelis mtevnebi mdedri da mamri qmnian mTlian mzes). pirvelsawyisSi
sawyisebis energiaTa SeerTebis gamovlinebaa, rac cecxlis stiqiis isini iyvnen erTianni, Semdeg moxda
kosmiuri da-Zma
– mzis xvTiur energias qmnis. iqeTa – saiqio samyaroc am samyaros maTi gayofa. adamis civilizaciis
ormagad sapirispiroa, magram orive erTiania da ganuyofeli. dasasruls, axla ori pirvelsawyisi isev gamTlianda – SeerTda,
ori urTierTsapirispiros gamomxatvelia sityvebi `keTili~ anu moxda keTilisa da borotis Secnoba – gamTlianeba, rasac msof-
da `boroti~. zemoT ganxiluli masala warmoCinebaa imisa, rom lios yvela xalxis miTologia kosmiuri `da-Zmis~ saxiT warmoaCens
orive – keTilic da borotic uflisganaa daSvebuli da gamosaxavs cecxlis stiqiis – oqros sawmisis – gamTlianebuli
Cvens gamosacdelad da Cvens sulierad `gasazrdelad~. mzis – borjRalis saxiT.
ar arsebobs `keTili~ da `boroti~. es pirobiTi cnebe- adamiani TviTon aris samyaro samyaroSi da aris ori pirvel-
bia, romelic TviTon adamianma ganacalkeva da ganasxva- sawyisis erTianoba. yoveli adamianis marcxena mxare mdedria, xolo
va. pirvelsawyisi samyarosTvis da Cveni sulis Camosayalibeblad marjvena – mamri. imisTvis, rom adami, rogorc samyaro, dabrundes
orive aucilebeli da saWiroa. am sakiTxis warmoCenaa zemoT ganxi- pirvelsawyisSi, man Tavis TavSi unda Seimecnos sicocxlis xe – `xe
luli masala. `keTilis~ da `borotis~ namdvili arsis Secnoba keTilisa da borotisa~ da dRevandeli religiuri cxovrebis gziT
aris uflisken mimaval gzaze siaruli. es aris uflis Canafiqri – Tavis TavSi gaaerTianos, gaamTlianos ori urTierTsapirispiro
didi gegmis nawili. uflis gareSe araferi ar xdeba qveyanaze, arc sawyisi – keTili da boroti ara borotebiT, aramed siyvaruliT.
didi da arc patara saqmeebi. adamis civilizaciis kosmiuri xvTiuri Canafiqria samyaros

350 351
pirvelsawyis maradisobaSi dabruneba, sadac aris maradiuli dro erTianoba, rac kabalas bibliur kodSi sruladaa warmoCenili.
da sivrce – ori pirvelsawyisi, romlisganac Seiqmna samyaro, msoflios yvela xalxis miTologia aRiarebs, rom samyaros
sadac `dro~ – aris pirvelsawyisi xvTiuri energia, gavixsenoT sawyisi dedaqalRmerTia, masSia samyaros orive pirvelsawyisi. amis
qarTuli sibrZne – `droni mefoben da ara mefeni~; samyaros Ziri- kidev erTi dasturia egviptis qalaq naqamadiSi Zv. w. IV-III s.s. aR-
Tadi Semoqmedi xvTiuri energia `drois~ energiaSia gacxadebuli moCenili qalRmerT izidas himni:
– naTelgamovlenili, xolo sivrce aris materia, suli materiiT
naTelgamovlindeba – `dro~ `dao~-a, romelic `de~-Ti gamovlin- `rameTu me var pirveli da meve ukanaskneli;
deba, `dao~ da `de~ erTia – `dao~ igive `de~-a. es sakiTxi kar- me var pativcemuli da moZulebuli;
gadaa Camoyalibebuli aRmosavleTis kosmogonur codnaSi, Tumca me var mruSi da wmindani;
sityvebi `dao~ da `de~ – qarTuli fenomenia. vinaidan `dao~ da me var coli da qalwuli;
`de~ erTmaneTis gareSe ar arsebobs da erTarsia, amitom Cvens mier me var deda da Svili;
`keTilisa~ da `borotis~ – ori pirvelsawyisis Secnoba aucile- me Cemi dedis xelebi var;
beli da gardauvalia, raTa samyaro daubrndes pirvelsawyis mar- me berwi var, magram uTvalavi Svili myavs;
adisobas. me bednieri var qorwinebaSi da ar var gaTxovili.
aRmosavleTis miTologiaSi (indoeTi, vedebi) `devi~ aris sam- me is var, vinc Svilebs aCens da is, vinc verasodes
yaros didi dedaqalRmerTi, romelSic gamovlinebulia pirvelsaw- mogcems STamomavlobas.
yisi mdedri energia. `devi~ – xvTaebrivi energiis dedaqalRmerTia, me vamsubuqeb mSobiarobis tkivilebs;
romelic erTdroulad aris `deda~ da `mama~ – orive xvTaebrivi me var qmari da coli da swored me gavaCine Cemi qmari;
pirvelsawyisis matarebelia. SumerTa qalRmerTi inana-iSTari, me mamaCemis deda var;
Suaaziis kibela, qarTvelTa dali, dRisiT wverosania – meomari da me Cemi qmris `da~ var, Tayvani meciT marad,
mamria, xolo RamiT siyvarulis qalRmerTia, e.i. RmerTi TviT aris rameTu me avzniani var da didsulovani~.
urTierTsapirispiro ori sawyisis erTianoba.
momavalSi adamianebi TavianTi cnobierebiT avlen RmerTe- romaelTa izidas erT-erT taZars aweria: `me var yvelaferi
bis donemde da erT enaze, RmerTebis enaze – qarTul enaze ala- rac aris, iyo da iqneba da arc erT mokvdavs ar ZaluZs odnavadac
parakdebian. adamians gaexsneba unari, esmodes yvelas da yvelafris axados Cemi saburveli – pirbade~.
saubari – samyaroSi yvela da yvelaferi erTmaneTs azrovnebis eniT aq moyvanili himni izidas Sesaxeb gvamcnobs, rom qalRmerTs
ukavSirdeba da es aris qarTuli ena. qarTul enas ara aqvs sity- kidev Tavisi deda hyavs. amaze migvaniSnebs Semdegi sityvebi: `me
vaTa daboloebebSi mdedris da mamris gansxvaveba; maSasadame, masSi Cemi dedis xelebi var~, rac niSnavs imas, rom qalRmerT izidas `xe-
ori pirvelsawyisi energetikulad gamTlianebuli, erTiani da har- lebiT~ misi deda Tavis misias asrulebs am qveyanaze.
moniulia. srul TanxmobaSi myof samyaroSi yvela da yvelaferi mogvianebiT qristianebma warmarTobis periodis deda qal-
`Tanxmobis da harmoniis~ erT enaze isaubrebs. RmerTi xvTismSobel mariamTan gaaigives. vfiqrob, amis safuZveli
TviT samyaro aris or urTierTsapirispiro, erTian da aris is, rom `qriste iyo uwinares yovelTa saukuneTa~, anu is iyo
ganuyofel, erTmaneTis mimarT ormagad gadabrunebul samyaroTa jer kidev pirvelsawyisSi – vidre samyaro drosa da sivrceSi gan-

352 353
sxeuldeboda. qalRmerT izidasadmi miZRvnili himni gveubneba, rom
Cveulebrivi mokvdavi ver Cawvdeba samyaros ori pirvelsawyisis
Seicani Tavi Seni da Seicnob samyaros
saidumlos. es moxdeba maSin, roca adamiani ava iseT sulier doneze, genetikuri kodis sami spirali
roca gaexsneba mesame – goniTi Tvali, ava RmerTebis cnobiere-
bis da SesaZleblobebis doneze – iqneba ukvdavi da damkvidrebuli dReisaTvis mecnierebma aRmoaCines genetikuri kodis ori spi-
caTa sasufevelis maradisobaSi. rali, romelebic TiToeul ujredSia ganTavsebuli da samyaros
oTxi sawyisis 64 kombinaciiTaa Seqmnili samwnulebis – triplete-
bis saxiT. maT zogadad nukleinmJavebs uwodeben. mecnierebma trip-
letTa 64 kombinacia daukavSires CineTis bibliuri kabalas codnis
– `iZinis~, `cvalebadobaTa wignis~ 64 heqsagramas. Cemi gamokvlev-
iT, es sakiTxi pirdapiri asaxvaa qarTvelTa miTologiaSi gadmo-
cemul 64 xvTisSvilisa, romlebic ukvdavni da maradiulni arian,
amasTanave, moiazrebian samyaros Semoqmed RmerTebad. kabalas bib-
liuri kodi srulyofilad da zustad msoflioSi arsebul anban-
Tagan mxolod qarTul anbanSi aisaxeba da qmnis genetikuri kodis
or spirals.

yaCaRanis jvris fragmenti kopturi jvari

qarTvelTa winaprebisTvis genetikuri kodis ori spiralis


sakiTxi, jer kidev, Soreul warsulSi iyo cnobili. xevsureTSi
erT-erT qvaze aRmoCenilia oTxi xaziT Sedgenili ori spirali,
rac genetikuri kodis oTx sawyiss asaxavs. yaCaRanis jvarze asax-
ulia oTxi e.w. kopturi jvari – egviptelTa `anx~-i, Casmuli
bolnuri jvris oTx samkuTxeds Soris. es gamosaxuleba mTlianad

354 355
samyaros genetikur kodTanaa dakavSirebuli. dRes msoflios moaz- rac jerjerobiT mecnierebaSi ar aris aRmoCenili. es
rovne sazogadoeba genetikuri kodis or spirals `in~ da `ian~-is codna qarTvelTaTvis cnobili iyo jer kidev Soreuli warmar-
saxeliT moixseniebs. e.w. kopturi jvari vertikaluri da hori- Tobis periodSi. e.w. `kopturi~ jvrebi qarTvelebTan Tanamedrove
zontaluri nawilebisgan Sedgeba. jvris horizontaluri nawili, qristianobasTan ar aris dakavSirebuli da ekuTvnis warmarTobis
rogorc yaCaRanis jvridan Cans, mdedr `in~ energias asaxavs, im periods, roca qarTvelebi angelozebs sqesiT gamosaxavdnen, isi-
romelic qalis organizmSi `X~ qromosomiT gamovlindeba. kop-
turi jvris vertikaluri mdgeneli mamr `ian~ – `i-an~ energias
gamoxatavs, romelic Tavis mxriv `in~ da `an~ energiaTa erTobaa da
mamakacis `XY~ qromosomaSi aisaxeba. es sakiTxi simbolikis eniT
gadmocemulia Semdegnairad: `kopturi~ jvris vertikaluri xazi
mamri energiis gamovlinebaa, xolo Tavze wre-mdedris; orive er-
Tad `ian~ – mamris energiis gamomxatvelia, romelic XY mdedris
da mamris qromosomebiT xasiaTdeba.
kopturi jvari planeta veneras – ciskris varskvlavis sim-
boloa, ukvdav qalur sawyiss ganasaxierebs, ganuyofel triadas
Seadgenda mzesTan da mTvaresTan. actekebis miTologia veneras
sikvdil-sicocxlis misterias ukavSirebda da Tavis mrisxane xv-
TaebasTan kecalkoatlTan aigivebda.
kopturi jvris simboluri gamosaxuleba uxsovari droidan
modis. msoflios uZvelesi xalxi mas `sicocxlis sawyiss~ da `si-
maias civilizacia
cocxlis gasaRebs~ uwodebda.
miTologiaSi e.w. kopturi jvari `sicocxlis xisa da nayofi- ni swor jvars aRiqvamdnen gulSi bolnuri jvris gamosaxulebiT,
erebis simboloa~, romelic `in~ da `ian~ urTierTsapirispiro rogorc samyaros gansxeulebas. Tavis mxriv, bolnuri jvris sam-
ZalTa harmoniuli TanaarsebobiT iqmneba. adamianic erTgvari sic- kuTxedebs Soris moTavsebuli iyo e.w. kopturi jvrebi sicocx-
ocxlis xea. swored amitom, bibliuri kabalas kodSi gadmocemulia lis pirvelsawyisi xvTiuri energiis asaxvaa, romelic adamianis,
adamianis, rogorc samyaros Seqmnis da droSi cvalebadobis gene- rogorc samyaros Casaxvis momentidan iwyebs spiralur moZraobas
tikuri gza. yoveli adamiani ori – mdedri da mamri sawyisebisagan da materiis oTx sawyisSi gansxeuldeba. sakiTxis aseTi Rrma codna
Sedgeba, rasac `in~ da `ian~ ZalTa erTian kosmiur process uwode- hqondaT qarTvelebs da swored es kosmiuri procesia asaxuli yaCa-
ben. adamianis, rogorc samyaros genetikuri kodis `in~ mdedr saw- Ranis jvarze.
yiss Seesabameba genetikuri kodis erTi spirali, xolo `ian~ mamr qarTvelebma jer kidev Soreuli warmarTobis
sawyiss – `i-in~ da `an~-is Sesabamisi ori spirali; maSasadame, ada- droidan icodnen, rom adamiani bibliuri kabalas
mianis genetikuri kodi sul sami spiralisagan Sedgeba: qarTuli anbanis genetikuri kodiT iseve Caisaxeba da
erTi `in~ mdedris spirali da ori `i-an~-is spirali, viTardeba, rogorc samyaro. qarTvelebi genetikur

356 357
kodSi ara or, aramed sam spirals moiazrebdnen. es sam- fexebiT miwas exeba. amave dros, is dRisiT mamri da meomaria, xolo
yaros pirvel adamianTa azrovnebaa. im dros adamianebi erT enaze RamiT siyvarulis qalRmerTia, anu damakavSirebeli `rgolia~ ori
saubrobdnen da es iyo qarTuli ena. `in~-i da `ian~-i qarTuli sapirispirosi – cisa da miwis.
enidan darqmeuli saxelebia: `an-1~ qarTuli anbanis pirveli aso- bibliuri kabalas mesame arkanis kosmiuri procesia asaxu-
niSania da kabalas codnaSi misi saxelia `zeciuri mama~; `in-10~ li maias tomebis am suraTze: marcxniv kosmiuri mdedri sawyisia
qarTuli anbanis meaTe aso-niSania da kabalas codniT, misi saxelia gamosaxuli xelSi erTi spiraliT, romelic genetikuri kodis
`bedis borbali~, `qalbatonis mudmivi xelisufleba~. `in~ sawyisis mimaniSnebelia, marjvniv – kosmiuri mamri xelSi ori
bibliur ricxvTa kabalas kosmiuri codna gveubneba: `1 qmnis spiraliT, rac genetikur kodSi `in~ da `an~, anu `ian~ mdedri da
2-s, 2 qmnis 3-s da sami yvelafers~. es aris bunebisa da samyaros mamri ori spiraliT gamovlindeba. SuaSi Cans maTi damakavSirebeli
kanoni. egvipturi bibliuri kabalas kodis-taros arkanebis (said- `rgoli~ – `Su~, romelic kabalas codniT – usqesoa, mdedria, anu
umlos) mixedviT, pirveli saidumlo aris `zeciuri mama~ – `adami- masSi orive sqesi moiazreba – `in~ da `ian~ sawyisebis erTiano-
ani~ – `mama~, pirveli xvTaebrivi sawyisi, Sesabamisi cifria `1~ da bis gamovlinebaa. dReisaTvis cnobilia, rom mdedrisa da mamris
qarTuli anbanis bibliuri kodiT, `a-an-1~ aso-niSani Seesabameba. SeuRlebiT – SejvarebiT – jvrisweris Sedegad – seqsualuri kav-
RmerTma adamiani Tavis xatad da msgavsad Seqmna. SiriT Caisaxeba bavSvi – nayofi, romelic pirveli ramdenime kvira
meore saidumlo aris `qalRmerTi~ izida, `taZris karibWe~, usqeso arsebaa, anu masSi orive sqesi – mdedri da mamri pirvelsaw-
`qali~, `deda~, haeri – xvTaebrivi materia, azri – mecniereba, Se- yisia Cadebuli, bavSvis sqesi mogvianebiT viTardeba. swored es kos-
sabamisi ricxvia 2 da qarTuli anbanis bibliuri kodiT, `b-ban-2~ miuri procesia asaxuli bibliuri egvipturi kabalas taros mesame
aso-niSani Seesabameba. arkanSi, romlis mixedviTac, es sami qmnis adamianSi yvelafers da
taros III arkani aris dedofali, dedabuneba, venera, afrod- am kosmiur process Seesabameba adamianis kvercxujredis ganayofi-
ita, xvTaebrivi buneba, wyali, nayofi – dabadeba, ojaxuri keris erebidan pirveli sami dRe. meoTxe dRes iwyeba Rerovani ujredebis
bedisweraze zrunva. Seesabameba cifri 3, rac, qarTuli anbanis bib- warmoqmna, rac aris `Sesaqmis~ pirveli dRe. am dRis Sesabamisi kos-
liuri kodiT aris, `g-gan-3~ aso-niSani. miuri procesi aisaxeba taros meoTxe arkanSi. Rerovani ujredebis
bibliuri kabalas codnis mixedviT, kenti ricxvebi mamrobiTi warmoqmna grZeldeba eqvsi dRe, xolo meSvide dRes, anu sawyisidan
energiis, xolo luwi ricxvebi – mdedrobiTi energiis matare- me-10 dRes, es eqvs dReSi Seqmnili iwyebs wrebrunviT moZraobas,
blad iTvleba. romelsac, kabalas codniT, `bedis borbali~ da `qalbatonis mud-
cifri 3 am SemTxvevaSi ara `mamri~, aramed `mdedria~ – rogorc mivi xelisufleba~ ewodeba. mas qarTuli anbanis – bibliuri kaba-
gamonaklisi SemTxveva. es arkani aris `asuli~ da xasiaTdeba las genetikuri kodiT Seesabameba `i-in-10~ aso-niSani. swored am
rogorc `usqeso~, vinaidan `dedofali~ arc `in~-ia da arc `ian~-i, sakiTxs ukavSirdeba is faqti, rom adamianis guli Casaxvidan me-10
es aris `Sua~, damakavSirebeli rgoli, sapirispiroTa gamaerTiane- dRes iwyebs feTqvas. zemoaRniSnuli sakiTxi warmoaCens, bibliiis
beli. gavixsenoT qalRmerTi `inana~ – `in-an-a~, romelic aer- mixedviT, samyaros 6 dReSi Seqmnis kosmiuri procesis saidumlos,
Tianebs or urTierTsapirispiro `in~ – mdedr da `ian~ – mamr ener- romelic exeba uSualod adamianis samyaros `Seqmnas~.
giebs. Sumeruli miTologiiT, qalRmerTi `inana~, igive `Su~, casa bibliuri kabalas codna samyaros genetikuri kodis Sesaxeb,
da miwas Soris mdgomia, xelebiT cis TaRis Semkavebelia, xolo romelic mxolod qarTul anbanSi aisaxeba, gvauwyebs, rom samyaros

358 359
arseboba da ganviTareba daiwyo e.w. `didi afeTqebiT~. es sakiTxi
naTladaa warmoCenili kabalas codnaSi, romelic gveubneba, rom
qristianoba – marTlmadidebloba
e.w. `didi afeTqeba~ exeba `adamiani~-s samyaros, romel- kacobriobis maradiuli da sayovelTao
ic analogia mTeli samyarosi. amaze migvaniSnebs kabalas
religiaa
codnis pirveli `saidumlo~, romlis saxelia `adamiani~.
Tu davakvirdebiT, SeviswavliT da SevimecnebT adamianis kver-
`uaxloes momavalSi Savi zRvis
cxujredis ganayofierebis pirvel sam da momdevno eqvs dRes,
sanapiroze gaixsneba codna qristes
SegviZlia CavTvaloT, rom samyaros e.w. `didi afeTqebis~ saidum-
namdvili swavlebis Sesaxeb~.
lo amoxsnilia.
satia sai baba
zemoT moyvanili sakiTxi naTeli dadasturebaa imisa, rom
rogorc qarTvelTa, ise maias tomebis uSoresi winaprebisTvis cno- dedamiwaze adamianis arsebobis yvela periodSi iyo wminda
bili iyo adamianis, rogorc samyaros ganviTarebis mTliani gene- samebis – mamis, Zisa da suliwmindis aRqma da Tayvaniscema. gavixse-
tikuri procesi da es asaxulia qarTul anbanSi genetikuri kodis noT `mrwamsis~ locva:
saxiT. aseve odiTganve cnobilia, rom `in~ da `ian~ urT- `mrwams erTi RmerTi, mama yovlisa mpyrobeli, Semoqmedi caTa
ierTsapirispiro mdedri da mamri sawyisebi ujredSi da qveyanisa, xilulTa yovelTa da ara xilulTa;
ara ori, aramed sami spiraliT aisaxeba, rac mecniere- da erTi ufali ieso qriste, Ze RvTisa mxolodSobili, ma-
baSi jer kidev ar aris aRmoCenili. es sakiTxi rom qarT- misagan Sobili uwinares yovelTa saukuneTa. naTeli naTlisagan,
velTa winaprebisTvis jer kidev warmarTobis dros iyo cnobili, RmerTi WeSmariti RvTisagan WeSmaritisa, Sobili da ara qmnili,
gvidasturebs yaCaRanis jvarze gamosaxuli oTxi e.w. kopturi erT-arsi mamisa, romlisagan yoveli Seiqmna...~
jvari xilviT miRebuli kosmiuri informaciaa, rac samyaros `in~ es sityvebi samyaros Sesacnobad Zalian bevris mTqmelia. sam-
da `ian~ ori pirvelsawyisis – cecxlis stiqiis – `oqros sawmi- yaro usasrulo ganzomilebaTa droisa da sivrcis usasrulo har-
sis~ kosmiuri gamosaxulebaa (naxeT aqve: `yaCaRanis jvari – ada- moniuli sxeulia. sityvebi `uwinares yovelTa saukuneTa~ niSnavs,
mianis samyaros Seqmna~), romelSic genetikuri kodis sami spirali rom vidre samyaro drosa da sivrceSi gansxeuldeboda, `Ze~ ma-
aisaxeba. masTan erTad ukve arsebobda da maT erTad, `winaswar dasaxuli
Seicani Tavi Seni da Seicnob samyaros! gegmis~ mixedviT, Seqmnes samyaro, romelSic axla Cven vimyofebiT.
amis aRqma hqondaT jer kidev pirvel adamianebs dedamiwaze da es
Tayvaniscema kacobriobam dRemde mogvitana. amas metyvelebs msof-
lios xalxTa udidesi miTologiuri, eTnografiuli da arqeolo-
giuri masala. maT gaxsnili hqondaT e.w. mesame Tvali, xedavdnen
da aRiqvamdnen imas, rasac dRes Cven ver vxedavT da aRviqvamT. maT
zedmiwevniT zustad icodnen, rogor warmoiSva samyaro da rogor
iyo igi mowyobili. mamaRmerTisa da `Ze~ RmerTis aRqma da Tay-
vaniscema hqondaT adamianebs yvela periodSi. vecdebi, Tqvens wi-

360 361
naSe warmovaCino es sakiTxi SumerTa uZveles azrovnebaTa analizis RmerTis, ori naxevarmzis giorgi naRvarmSvenieris, romelic gacxa-
safuZvelze. warmogidgenT Sumer-aqadis, qvis beWeds (Zv. w. 3400w.). debulia 64 xvTisSvilSi da misi dobilis `samZivaris~ SeerTeba –
Sumerebma 3400 wliT adre iwinaswarmetyveles qristes gamTlianeba, rasac droSi ax.w. 2000 weli Seesabameba.
mobrZaneba Tevzis zodiaqos, anu ax. welTaRricxvis
dasawyisSi da asaxes igi am qvis beWedze.
Sumerebma aseve dagvitoves winaswarmetyveleba, Tu ra unda
momxdariyo samyaroSi bolo 4000 wlis manZilze – Zv.w.2000 wli-
dan ax.w.2000 wlamde. drois am monakveTSi, yoveli 1000 wlis Su-
alediT iwinaswarmetyveles samyaros oTxi sawyisis maqsimalur en-
ergiaTa `mosvla~, romelTac RmerTkacis saxe da sxeuli aqvT da
hyavT Tanxlebi arsebebi: `miwa~ – lomi, ZaRli an mgeli; `wyali~
– iremi, Cvili xbo, xari; `haeri~ – TeTri mTis qori, arwivi, orbi;
`ca-cecxli~ – qali. maT yvelas egebeba frTebgaSlili angelozi. Sumeri (Zv.w. 3400w.)
isini yvela wyalze mcurav erT navSi sxedan. qvis beWedze `drois
mdinaris~ saxiT asaxulia Tevzis zodiaqos periodi urTierTsa- samyaros oTxi stiqiis gacxadebaa sfinqsi: miwa – lomi, wyali
pirispirod mcuravi sam-sami TevziT da moicavs 2000 wels. – xari (Cvili xbo), haeri – arwivi (qori), cecxli qali – orsaxa
qvis beWedze asaxuli kosmosuri procesi yvela niSniT RmerTi (qalRmerTi inana orbunebovania – dRisiT kacia da meoma-
emTxveva xevsurTa `kopala... iaxsaris~ miTSi asaxul xvTisSvilTa ria, xolo RamiT siyvarulis qalRmerTia); oTxive sawyisis gaer-
kosmiurobas: Tianebaa sfinqsi: TaTebi aqvs lomis, mxrebi-xaris, frTebi-arwivis
I RmerTkaci kopala – monadire mSildisriT, moipova lomi; da saxe-qalis. amis aRqma da Tayvaniscema hqondaT jer kidev Soreu-
igi `miwis~ stiqiis gancxadebaa. li warmarTobis dros yvela Zveli civilizaciis xalxs da maT So-
II RmerTkaci buqna baaduria (Cabuqnuli) – naxevrad naT- ris qarTvelebsac. qristianuli taZrebis sakurTxevelSi
lobis embazSia da gamosaxulia mxolod wels zemoT, Subnuri ma- dResac gvaqvs oTxi sawyisis – lomi, xari, arwivi, ada-
TraxiT xelSi, Tavze qalRmerTi adgas angelozis saxiT, erT mxar- mianis gamosaxulebebi.
eze, anu mxarze iremi hyavs, igive `Cvili xbo~, xolo meoreze – xe. Sumerebis qvis beWedze yvelaze mniSvnelovani is aris, rom
igi `wylis~ stiqiis gancxadebaa. masze asaxulia qristes mobrZanebis winaswarmetyveleba. firfit-
III RmerTkaci Tergvaulia, mxrebze bade aqvs mosxmuli, aze meore RmerTkaci gamosaxuli Tevzis zodiaqos dasawyisSi, naT-
xelSi frTebgaSlili TeTri mTis qoriT; igi `haeris~ stiqiis lobis embazSi, welamde wyalSia, gulze hkidia didi jvari, Tavze
gacxadebaa. adgas qalRmerTi angelozis saxiT, gaSlili frTebiT. misi Tan-
IV RmerTkaci dobiliani iaxsaria – orsaxa ianusi, erTi mxlebi cxovelia `Cvili xbo~ (iremi, xari). igi `wylis~ stiqiis
saxe kacisaa, meore – qalis; kosmiuri `da-Zma~ `ca-cecxlis~ stiqiis gacxadebaa, misi mobrZaneba droSi Seesabameba ax.w. 0 wels, anu
gancxadebaa da qarTul ikonografiaSi mzis simbolos – borjRalis `qarT adams aqaT~ 6000 wels, rasac qarTuli anbanis kodiT Seesa-
saxiT aisaxeba. qarTvelTa miTologiiT unda moxdes ori naxevar bameba `x~ – `xan~ – 6000 aso-niSani. maSasadame, qriste aris `xan~

362 363
– `dro~ – `Jami~, anu `drois mbrZanebeli~ (`droni mefoben da ara rogorc Sumerebis qvis beWedze – masze asaxulia qrite 30 wlis
mefeni~). `dro~ aris samyaros kosmiuri filosofiuri gza, materia asakSi, igive qarTvelTa buqna baaduri – `uflis nasaxTa batoni~,
`drois~ gareSe ar arebobs. aRmosavleTis TiTqmis yvela saxelmwi- aseTi ki, mxolod kviriaa, romelsac `morigis axlos karavi aqvs
fos umaRlesi pirebi `xan~–ebad iwodebodnen. `dro~ aris samyaros gaSlili da samwerlobo aqvs mowyobili~. kviria `wylis berad~
`mbrZanebeli~ iseve, rogorc wyali – samyaros Semoqmedi da yvel- ixsenieba. igi erTdroulad mzecaa da mTvarec. iv. javaxiSvilis
ganmyofi. adamianis organizmi 80% wylisgan Sedgeba. gamokvleviT `kviria~ ufals niSnavs.
qvis beWedze naTlad Cans, rom qriste wylis stiqiis morige RmerTi – giorgi naRvarmSvenieri, igive wminda
gacxadebaa, rasac ukavSirdeba wyliT naTlobis qristianuli giorgi – warmarTobis TeTri giorgia. qarTvelTa 64 xvTisSvili
wesi, wylis kurTxeva, sityvebi `ufalo Segviwyale~, adamianTa aris TeTri giorgis 64 `saxe~, romlebic arian uSualod yoveli
`mowyale~ mxolod ufalia, sityva `wyaloba~-c ki wylisgan war- ujredis da samyaros dnm-is ZiriTadi Semoqmedni. yvela xvTisS-
mosdgeba. vili aris qarTvelTa uzenaesi RmerTis – morigis nasaxi, beri,
wyali, iseve rogorc cecxli, mudmivad icvlis formas da am bedis bedauris mflobeli, naxevrad RmerTi. 64-e xvTisSvili –
TvisebiT sayovelTao da maradiuli moZraobis princips ganasax- iaxsari uerTdeba Tavis `dobils~ – samZivars (samZimars) da qmnian
ierebs. daosur moZRvrebaSi, sadac wyali Tvinierad gars uvlis gamTlianebul mzes, romelic aris dobiliani giorgi naRvarmSveni-
dabrkolebas, magram saboloo jamSi ganlevs da qviSad aqcevs ne- eris 64-e `saxe~. xvTisSvilebi arian TiToeuli adamianis
bismier bariers, ganasaxierebs daTmobaTa gziT miRebul gamarjve- sxeulSi dabadebidan sikvdilamde. miTologiurad ki isini
bas. wyali aris sicocxlis simbolo. yvelafris sawyisi wyalia da maradiulni da ukvdavni arian, rac erTis – mamaRmerTis mravali
TviT samyaroc wylisgan warmoiqmna. SemTxveviTi ar aris is, rom saxis gamovlinebaa; mama `Ze~-Sia gacxadebuli.
mendeleevis elementTa periodul sistemaSi pirveli adgili wy- buqna baaduris salocavi xevsureTSi `sane~-s mTazea. sityva
albads (H-s) ukavia. wyali yvela xalxis miTologiaSi ganixileba, baaduri, igive `badri~, niSnavs savse mTvares. xvTisSvilebi jvar-
rogorc samyaros pirvlsawyisi substancia. wyali Soreuli xatebis saxiT moixseniebian, romelTa yoveli qmedeba xvTis nebiT
warmarTobis droidan religiuri kultmsaxurebis aris gansazRvruli. adamianTa bedisweras, qarTuli miTologiiT,
erT-erTi aucilebeli da Semadgeneli nawili iyo. kviria ganagebs, magram bedis bedauris mflobeli yvela xvTisS-
qvis beWedze II RmerTkaci qristea, gamosaxuli wels zemoT, vilia morigeobiT; isini yvelafers morige xvTis davalebiT as-
igive qarTvelTa `buqna baaduri~. firfitaze erTi SexedviT mix- ruleben. qarTvelTa rwmena – warmodgenaTa da zemoT moyvanili
vdebiT, rom `Cabuqnuli~ baaduri II RmerTkacia, yvela danarCeni msjelobiT, qriste igive kviriaa – buqna baaduri da warmarTobis
fexze dgas da mTeli sxeuliTaa gamosaxuli. qarTvelebi xvTaebriv TeTri giorgia. buqna baaduri gudanis wminda giorgis zedwode-
bavSvs wels zemoT – biustiT warmarTobis periodSi gamosaxavdnen. baa. 64 xvTisSilTagan yvela jvaris saxeliT moixsenieba. xati da
amis magaliTia yvelasaTvis cnobili davaTis stela (Zv.w. 680w.) jvari `sicocxlis xes~ – Zels – svets enaTesaveba.
qarTuli anbaniT, romlis erT waxnagze asaxul fexze mdgom xvTis- morigem kviria Tavis mrCevlad daniSna da qveynierebis
Sobels xelSi ukavia xvTaebrivi bavSvi gamosaxuli biustiT, mxre- saqmeebis mogvareba Caabara. kviria suleTsac mfarvelobda, mas
bze dayrili grZeli TmiT, Sublze RarebiT, rac migvaniSnebs imas, `xmelT mouravs~ uwodebdnen, adamianebis beds ganagebda. brZanebe-
rom am SemTxvevaSi stelaze xvTaebrivi bavSvi gamosaxulia iseve, bis Sesruleba xvTisSvilisaTvis savaldebulo iyo. morige RmerTi

364 365
qveynis saqmeebSi ar ereoda, mxolod gankargulebebs da brZanebebs yisSi, romelic axali welTaRricxvis dasawyiss Seesabameba. Sum-
iZleoda. kviria mosamarTle da Suamavalia uzenaes RmerTsa da ada- erTa `sin~ igive qristea. am qvis beWedze asaxulia qrite, romlis
mianebs Soris, xvTisSvilTa winamZRolia. xvTisSvilebi jvar-xate- mosvlac Sumerebma 3400 wliT adre iwinaswarmetyveles. SumerTa
bis saxiT moixseniebian. gamokvleulia, rom qristianobamde `sin~, igive mTvare – vercxlia, romlis saxelia `30~. vfiqrob,
fxovelni jvaris msaxurni iyvnen. bibliaSi moxseniebuli ambavi iudas mier qristes `30~
SumerTa miTologiiT, qvis beWedze II RmerTkaci aris `sin~ vercxlad gayidvis Sesaxeb, araswori informaciaa, si-
– `savse mTvare~, anu vercxli. Sumerebs hyavdaT 50 xvTisSvili, namdvileSi `30~ vercxli qristes Sumeruli saxelia.
romlebic uzenaesi RmerTis mardukis – enlilis – `an~ cis Rmer- qristes salocavi `sina~-s mTaze dakavSirebulia SumerTa `sin~-
Tis sxvadasxva `saxe~ – gamovlinebebia. `sin~ aris mardukis erT- is saxelTan. qarTul metyvelaebaSi sityva `usindiso~ uRmerTos
erTi saxe. marduki aris mzis RmerTi, niSnavs.
iTvleba RmerTebis mefed, romelmac qarTuli anbanis kodiT `30~ aris 12-l-las-30 aso-niSani. bib-
sZlia qaosi, amyarebs wesrigs sam- liur kabalas, egviptis taros me-12 arkanis saxelia `CamoxrCobi-
yaroSi da gaaCina adamiani; xasiaT- li~, es ki Zalian miSvnelovania da samyaros genetikur kods ukav-
deba rogorc brZeni, mkurnali, wy- Sirdeba, romelic msoflioSi arsebuli yvela anbanidan mxolod
lis RmerTi, RmerTTa mosamarTle, qarTul anbanSi aisaxeba. `las~ Zveli qarTuli sityvaa da `Tev-
RmerTebis mama, mzis xvTaebrivi zebis RmerTs~ niSnavs. masTanaa dakavSirebuli `laS~ – laSaris
bavSvi, bedisweris dafebis mflo- jvari, rac igive `las–aris~ jvaria da asaxavs TeTr giorgis –
beli, ganagebs adamianTa da samyaros wminda giorgis – buqna baadurs, Tevzs da wyals. qarTul metyvele-
bedisweras, ganmsazRvrelia samyaros baSi xSirad `s~ aso-niSans `S~ enacvleba.
moZraobisa da samyarouli proceseb- Tevzs qristianTa cxovrebaSi gansakuTrebuli adgili ukavia,
isa. mardukis mdedruli calia qalx- igi yovelTvis wminda arsebad iTvleboda. Tevzi gandobilTa niSani
vTaeba carfaniTu – `vercxlovani~. iyo – monacvle jvrisa. Tevzi ieso qristes simboloa. berZnulad
`sin~ – marduki xasiaTdeba: `Cvili `Tevzi~ niSnavs `ieso qriste Ze RmrTisa da mxsneli~. zogierT sau-
xbo~ – `xari~, `Saravandedis bato- flo dResaswaulebze marxva TevziT xsnildeba. Zvel romaelTaT-
ni~, `naTeli Suqis xbo~, `cis didi vis paraskevi siyvarulis dRe iyo da qalRmerT veneras eZRvneboda;
Sumeris qvis beWdis fragmenti
navi~, `brwyinvale namgali~. `sin~ – Tevzi ki, siyvarulis qalRmerTis atributad iTvleboda. babelo-
nayofi, romelic TavisTavad ibadeba. uZvelesi civilizaciis xalxi nis siyvarulisa da nayofierebis qalRmerTis – iSTaris saxeli
RmerTebs cifrebiT gamosaxavda, maT Soris Sumeric, gamosaxavda gamoisaxeboda niSniT – `saxli, romelSic Tevzi binadrobs~. egvip-
ara 1, 2, 3, 4 da ... a.S., aramed im cifrebiT, romlebic gverdiT uwe- teSi Tevzi sakulto mniSvnelobis iyo da osirisis gansxeulebad
riaT qarTul aso-niSnebs anbanSi. `sin~-is sakraluri ricxvia `30~, aRiqmeboda. miaCndaT, rom Tevzs erT dros adamianis saxe hqonda.
am niSniT iwereba misi saxeli da iTvleba `30~-e dRis RmerTad. ikonografiul gamosaxulebebSi Tevzi iyo atributi xvTismSobli-
qvis beWedze `sin~ naTlobis embazSia, gulze didi jvariT, Tavze sa. dagonebis miTologiur simbolikaSi nommos-noes kidobans Te-
suliwmidis angelozi adgas, gamosaxulia Tevzis zodiaqos dasaw- vzis forma aqvs TaviT qvemoT. davaTis stelaze (Zv.w.680w.) qarTu-

366 367
li anbani dawerilia Tevzze TaviT qvemoT. aSic, kosmiuri irmis Temas mniSvnelovani adgili ukavia. saqarT-
zemoaRniSnulidan Cans, rom qristianuli re- velos TiTqmis yvela kuTxeSia miTi, xisbeWiani irmis Sesaxeb. cx-
ligiis kultmsaxurebaSi Tevzs mniSvnelovani adgili ovelTa mfarvel qalRvTaeba dalis aqvs unari periodulad irmis
uWiravs, rac uSoresi warmarTuli sarwmunoebis siR- an jixvis saxe miiRos. xevsurebTan iremi xvTis simbolos war-
rmeebidan modis. moadgenda. nekresSi aRmoCenilia orTaviani irmis gamosaxuleba,
xars scemda Tayvans yvela Zveli civilizaciis xalxi. romelzedac qal-RvTaeba dgas. bagrationTa ojaxis yvela wevrs
Sumerebi `sin~-s – mardukis `mzis xbos~, `oqros xbos~, `xars~ ekrZaleboda irmis mokvla (legenda Tamar mefeze). imereTis mefeTa
scemdnen Tayvans. ebraelebic moses dros `oqros xbos~ scemdnen gerbze gamosaxulia iremi maRali rqebiT da rqebs Soris jvriT,
Tayvans. `xari~ xan mzis, xan mTvaris sakulto ritualTan iyo Tavze samefo gvirgviniT. romis imperator traianes stratistats
dakavSirebuli. mefe aietis cecxlismfrqveveli xarebi misi `mzi- (II s. das.) evstate plakidas nadirobis dros gamoecxada iremi,
uri~ warmomavlobis mimaniSnebel simbolod aRiqmeba. Zvel egvip- romlisganac gamodioda xma – `me var ieso qriste~. bizantiur
teSi xari osirisis gansaxiereba iyo. sakulto xars Sublze TeTr xelovnebaSi mas gamosaxavdnen muxlebze damxobils irmis winaSe.
samkuTxeds axatavdnen, xolo sikvdilis Semdeg maT mumiebs akld- amave sakiTxs ukavSirdeba dRevandeli Tovlis papa da Tovlis
maSi inaxavdnen. sfinqss xaris mxrebi da zurgi aqvs. gogona, romlebic gvilocaven axal wels, orsaxa RmerTis ianusis
Cems gamocxadebebSi, arsTa wrebrunvis kosmiur suraTSi, dResaswaulis dRes da mobrZandebian marxiliT, romelSic Sebmu-
qriste mamis marjvniv – aRmosavleTiT (amasTanaa dakavSirebuli lia irmebi.
is, rom kvirias saxelis warmoTqmisas mlocvelebi saxiT aRmosav- xaris da irmis Tayvaniscema msoflios uZvels
leTisken icqirebian) Cans mxolod wels zemoT, yrmobis asakisa (da xalxs hqonda jer kidev Soreuli warmarTobis peri-
ara Cvili xvTaebrivi bavSvi), xelSi gadaSlili wigniT, romelSic odSi, rac qristianobamac gaiTavisa.
adamianTa bediswera iwereba – mama da `Ze~ am wigns erTdroulad SumerTa miTi, sadac marduks damnaSaveebTan erTad sikvdiliT
dahyureben. qristes Tavze ganaTebuli samkuTxedi adgas sjian, mas saiqioSi Cahyveba coli, samosels sisxlisgan uwmends
wveroTi zemoT da erTi SexedviT zeciuri karavis STabeWdile- da marduki mkvdreTiT aRsdgeba. siyvaruli sikvdilze Zlieri aR-
bas stovebs. aqedanaa kviria karavianis saxelic da amasTanaa dakav- moCndeba. es miTi Zlier gvagonebs qristes jvarcmas da
Sirebuli egviptelTa sakulto xaris Sublze TeTri samkuTxedis mkvdreTiT aRdgomas.
gamosaxvis tradicia. xari mTvaris xvTaebis wminda cxovelad iT- atisi, igive adonisi, mcireaziuli Wabuki RmerTi, rea – ki-
vleboda. zevss warmoidgendnen TeTr xarad gardasaxuls. saqarT- belas sayvarelia. atisi, adonisis msgavsad, nadirobis dros taxma
velos mravali taZris kedlebze xaris Tavebia gamosaxuli. amis daglija, damarxes, mere mkvdreTiT aRdga. mis mosagonebel
magaliTia sveticxovlis galavnisa da taZris kedlebze gamosax- dResaswaulebze pursa da Rvinos Seeqceodnen – misi xor-
uli xaris Tavebi. qarTvelTa uZvelesi winaprebis warmodgeniT, cisa da sisxlis simboloebs. imarTeboda atisis da kibelas
qveynierebis dambadebelma RmerTma adamianebis Semdeg cxovelTa gamosaxulebaTa wyalSi ganbanva, rac naTlobis msgavsi
samyaro Seqmna. RmerTma cxovelTa Soris `xari~ gamoarCia: `up- ritualia. sakulto rituali Zlier iyo mimsgavsebuli adonisis
irveles cxovelad Sen CamiTvlixaro~. da qristes sakulto msaxurebas. Zvelebraulad `adonai~ – `ufa-
uZveles xalxTa rwmena-warmodgenebSi, aseve qarTul kultur- lo Cemo~-s niSnavs. centraluri amerikis indielTa tomebs da ara

368 369
marto maT, miaCndaT, rom cocxali arsebis suli mis sisxlSi iyo. gis Ze. sityva `kvira~ modis kvirias saxelisgan da uflis dRed
sisxli adamianis sxeulSi xvTaebriv elements ganasaxierebda. iwodeba. `bel~ – enlilisa da mardukis – `sin~-is saxelwode-
qarTul xelnawerebSi sityvis magias sisxlis cxovelmyofeli baa da niSnavs `ufali~, `batoni~. Zvel aRTqmaSi uzenaesi RmerTi
Zala unda Serwymoda da amitomac, qarTul xelnawerTa Tavfur- `ufali~-s saxeliT moisxenieba. es mimaniSnebelia imisa, rom `Ze~-s
celi da TavsarTi (sazedao – sawyisi) asoebi wiTeli melniT – sin- – `ufalis~ aRqma da Tayvaniscema pirvel adamianTa
guriT iwereboda. genetikuri naTesaobac sisxliT naTesaviT gan- droidan modis.
isazRvreba. SumerTa `sin~-s wyvdiadis dasamarcxeblad aqvs dakbiluli
galaqtionis sityvebma: `wveTi sisxli ar aris CemSi araqarTu- satevari – xerxismagvari oqros xmali – `oqros namgali~, romel-
li...~ gamaxsena erTi Jurnalis publikacia qarTveli jariskacis ic qarTvelTa miTologiiT, buqna baaduris – ber baaduris – be-
eraySi vizitis Sesaxeb: `is mihyavT manqaniT adgilobriv xalxTan beri xatis `Subnuri maTraxia~.
mosalaparakeblad, trial mindorze ramdenime baraki dgas, ada- qristianuli taZrebi warmarTuli salocavebis adgilas
mianebi ar Canan. mas auxsnes, rom adamianebi barakebSi arian. igi Sendeboda. iq arsebuli warmarTuli salocavebis qvebi taZre-
gaemarTeba barakebisken. mas kari didi aRfrTovanebiT gauRes da bis kedlebSi dRemdea CaSenebuli. amis uamravi magaliTis moyvana
Semdegi SekiTxviT miegebnen – `Sen gurji xar?!~ axalgazrdam Tanx- SeiZleba: davaTis stela, sveticxovlis kedlis qvaze amokveTili
mobiT upasuxa. Turme, isinic gurjebi iyvnen. axalgazrdas SekiTx- farSevangi, qaroni, xaris Tavebi, bolnuri jvari – yaCaRanis jvari
vaze, Tu saidan mixvdnen rom igi qarTveli-gurji iyo, upasuxes: da sxva, rac naTeli magaliTia imisa, rom Tanamedrove qristianu-
barakebis irgvliv bevri gvelia, radgan Sen barakamde ise moaRwie, li religia gagrZelebaa qristianobamdeli religiisa, romelsac
rom ar daggesles, maSasadame, gurji xar – gurjis sisxli gaqvs, msoflios yvela uZvelesi xalxi sxvadasxva saxis kultmsaxurebiT
radgan is gvelebi, ar geslaven mxolod gurjebs. Cvenc gurjebi gamoxatavda.
varT da es Cvenze gvaqvs gamocdilio~. SumerTa marduki, romlis erT-erTi saxea SumerTa xvTisSvili
sityva `gurji~ maradqalwuls – `samoTxes~ niSnavs, ,,sin~ – wylis RmerTi, miTebis mixedviT, amarcxebs gveleSaps –
xolo samoTxeSi gveli aravis geslavda. borotebis simbolos, aqvs `oTxi Tvali~ da `oTxi yuri~. qarTvel-
es ambavi Zalian bevris mTqmelia. Cveni, qarTuli geni – sisxli Ta miTologiaSi mardukis Sesatyvisia warmarTobis wminda giorgi
im periodis adamianTa modgmisaa, roca dedamiwaze yvela suldg- – TeTri giorgi, romelic aris `bedis bedauris~ mflobeli, `wy-
muli srul Tanxmobasa da harmoniaSi cxovrobda. SumerTa mi- lis beri~, aseve ebrZvis gveleSaps – borotebis simbolos. TeT-
TologiiT, es iyo maSin, roca `mTeli samyaro, morCili xalxi en- ri giorgis erT-erTi saxea dobiliani iaxsari, romlis Sesawiria
lils erT enaze adidebda~. es dro isev dabrundeba da dedamiwaze oTxrqa da oTxyura cxvari.
isev mxolod qarTuli genis matarebeli adamianebi icxovreben. Sumerebi gansakuTrebulad afasebdnen WeSmaritebas da sikeTes,
maSasadame, puri da Rvino, rogorc macxovris kanonierebas da wesrigs, samarTlianobasa da Tavisuflebas, gu-
xorcisa da sisxlis simbolo, aseve wyali, jer kidev laxdilobas, Tanadgomasa da gulmowyalebas. sZuldaT sicrue,
Soreuli warmarTobis dros iyo sakulto ritualeb- boroteba, ukanonoba da uwesrigoba, usamarTloba da Cagvra, bi-
is nawili da hqondaT uflis Tayvaniscema. wiereba da garyvnileba, sisastike da Seubralebloba. mefeebi da
qarTuli miTologiiT, kviria igive qristea – uzenaesi mori- mmarTvelebi imiT iwonidnen Tavs, qveyanaSi kanoniereba da wesrigi

370 371
davamyareTo, susti davicaviT Zlierisagan, bolo movuReT boro- qarTvelebs bevri ram gvaqvs saTqmeli.
tebas da Zalmomreobaso. Sumer brZenkacebs swamdaT, rom RmerTebi sityvebi `qarTuli~ da `saqarTvelo~ iwarmoeba sityvisgan
upiratesobas yovelTvis maRalzneobriv saqciels aniWebdnen. sam- `qarT~.
yaros aRiqvamdnen mowesrigebul erTian sxeulad, sadac yvela da sityva `qarT~ arsebobda adamis civilizaciis dasawyisSi. kaba-
yvelaferi erTmaneTTan harmoniaSia. las bibliuri codnis mixedviT, qarTvelebma sityva `qarT~ pirvel
Sumerebi uzenaesi RmerTis – mardukis erT-erT `saxes~ – `sin~-s adams – adamians uwodes da aqedan daiwyes welTaRricxva `qarT
ase mimarTavdnen: adams aqaT~.
sityva `qarT~ ukavSirdeba `guls~: gulqarTli, gulmarTali,
`mefev, maRla caSi miuwvdomelo, gulwrfeli. maSasadame, `qarT~, `qarTli~, `qarTveli~, ukavSird-
mefev, siwrfelis moyvarulo, eba marTals, wrfels, wminda gulis adamians. vinaidan qarTvelma
sin, siwrfelis moyvarulo, borotis moZulev, sityva `qarT~ uwoda pirvel adamians, es niSnavs, rom qarTvelebs
sin, siwrfelis moyvarulo, borotis moZulev, adamis civilizaciis dasawyisidan hqondaT sityva `marTali~,
gaacamtvere boroteba, rogorc gveli...~ romelsac marTali sityvis didebas – `marTlmadideblobas~ ukav-
Sirebdnen. marTali sityva yovelTvis iyo qarTveli eris cnobiere-
aq naTlad Cans, rom SumerTa marduki – `sin~-i aris `siwrfe- bis da mrwamsis aucilebeli Tanmdevi. qarTveli genetikuradaa mar-
lis moyvaruli~ da `borotebis moZule~. es yvelaze mniSvnelo- Tlmadidebeli. man pirvel `adami-ans~, genetikuri kodis pirvel
vania, radgan teqstSi es styvebi samjer meordeba, rac miuTiTebs bibliur kosmiur saidumlos – `qarT~, gulqarTli, gulmarTali,
imaze, rom am xalxisTvis gulwrfeloba, borotis siZulvili, mar- gulwrfeli uwoda. sityva `qarTli~, `saqarTvelo~ da `qarTveli~
Tlad cxovreba, yvelaze mniSvnelovani iyo, swored es iyo maTi – gulmarTalis, gulqarTlis, marTalis da `marTlmadideblobis~
religia. sinonimebia. qarTvelma jer kidev 8000 wlis winaT daiwyo
qarTveli kaci bunebiT yovelTvis marTlmadide- welTaRricxva `qarT adams aqaT~ da Tavis samSoblos
beli iyo. misTvis marTal sityvas da simarTles udidesi mniS- saqarTvelo daarqva, rac marTali sityvis didebas –
vneloba hqonda. amas adasturebs qarTvelTa istoriuli da eT- `marTlmadideblobas~ ukavSirdeba.
nografiuli masala. jer kidev XX saukunis Sua wlebamde qarTveli `sin~ – mTvare miaCndaT kaSkaSa haerismagvar sxeulad, romel-
kaci kars saketiT ar ketavda. kaxeTSi venaxebi ZiriTadad alaznis ic rogorRac Seiqmna atmosferosgan. zemoT aRwerili gamokvlev-
velze aqvT, rac sacxovrebeli adgilidan ramdenime kilometriTaa iT, SumerTa `sin~-i igive ufali `ieso qriste~ – `mxsneli jvari~
daSorebuli, magram aravis araferi ekargeboda – mosavali yov- gaTanabrebulia erTdroulad mTvaresTan da mzesTan (am SemTx-
elTvis xeluxlebeli xvdebodaT. qarTveli Tvlida, rom mas yov- vevaSi metafizikuri `mze~ da `mTvare~ moiazreba da ara Cveni mzis
elTvis Tan sdevda uflis mier miCenili angelozi-SumerTa `piradi sistemis manaTobeli ciuri sxeulebi), manaTobeli sfero qristes
RmerTi~. adamiani cdilobda, uflis winaSe marTali yofiliyo, erT-erTi gacxadebaa. TbilisSi, metexis taZarSi aris fexze mdgomi
romlis kriteriumadac misi `sin-disi~ iTvleboda, misTvis `u- macxovris xati, asakiT 30-33 wlis, marcxena xelSi ukavia kaSkaSa
sin-diso~ adamiani uRmerTos niSnavda. maSasadame, RmerTis saxeli haerismagvari, moTeTro feris sfero, rac qarTvelTa miTologiiT,
`sin~ qarTvelTaTvis ucxo ar iyo. am sakiTxTan dakavSirebiT, suleTis RmerTis simboloa. Cems ojaxSi gadaRebul fotosuraTe-

372 373
bze ramdenjerme gamoisaxa TvalisTvis uxilavi savse mTvarismag- dRemde uflis wyalobiTa da mfarvelobiT.
vari didi manaTobeli sfero. aq ganxiluli kvleva naTeli magaliTia imisa, rom rogorc
erT-erT gamocxadebaSi Cemi gulis adgilas vixile savse Sumerebi, ise qaTvelebi – `marTlmadideblebi~, anu marTali si-
mTvaris gamosaxuleba, romelic mzed gardaisaxa. SegaxsenebT va- tyvis madideblebi iyvnen jer kidev 8000 wlis win, rasac Sumerebi
Ja-fSavelas sityvebs: `gulzed mesvena mze-mTvare, vlaparakobdi ukavSirebdnen `sin~ – marduks – SumerTa qristes, xolo qarTvele-
RmerTTana~. bi kviria – TeTr giorgis – qarTvelTa qristes. marTlmadide-
rogorc qarTvelebs, ise Sumerebs hyavdaT xvTisSvilebi. mar- bloba adamis civilizaciis msoflios xalxTa pirvel-
duki SumerTa 50 xvTisSvilis gacxadebaa, yovel maTgans hyavda sawyisi religiaa. qristes – marTalis energia ganagebs samyaros
Tavisi mdedruli cali. marduki ganagebs adamianebisa da samyaros im droidan, roca samyaro drosa da sivrceSi gansxeulda.
bedisweras. qarTvelTa TeTri giorgi 64 xvTisSvilis gacxadebaa, Sumerebma qristes mosvla `gankacebuli saxiT~ iwinaswarme-
bedis bedauris mflobelia, rac samyaros genetikur kods ukavSird- tyveles jer kide 3400 wliT adre da es informacia asaxes qvis
eba. Sumerebisgan gansxvavebiT, qarTvelTa xvTisSvilebi be- beWedze.
rebi arian da ar hyavT mdedruli cali. samyaros ZiriTadi yvelaze didi zarali miTologiasa da saerTod warmarTobas
Semoqmedni arian qarTvelTa xRvTisSvilebi – `berebi~, romlebic, (miTologia ki sxva araferia Tu ara warmarToba) msoflio re-
miTologiis mixedviT, ukvdavni da maradiulni arian. swored amas ligiebma miayenes, Tumca Tavis mxriv, es religiebi sakmaod kargad
ukavSirdeba `iberiis~ civilizaciis saxeli, romelic qarTul iyenebdnen warmarTul religias. bibliis Zveli aRTqma xom mTli-
enaze molaparake xalxma daarqva. iyo dro, roca dedamiwaze xalxi anad warmarTuli periodisaa.
erT enaze laparakobda da es iyo qarTuli ena. qarTuli ena da geni warmarTobis periodis samyaros oTx sawyiss ukavSirdeba
pirvelsawyisi maradiuli fenomenia. qristianuli eklesiis oTxi maxarebelis saxelebi: maTe – adamiani
xvTisSvilTa simravle mravalRmerTianobas ar (qali), markozi – lomi, luka – xbo (xari), ioane – arwivi, romelTa
niSnavs. is aris erTis – mamis mravali `saxe~ – gamovlineba, gamosaxulebebi qristianuli taZrebis sakurTxevlis aucilebeli
romelic yvelaferSia da yvelaferi masSia. ,,atributebia”. qristes 12 mociquli 12 zodiaqosTanaa gaTanabre-
bibliis Zvel aRTqmaSi sityva `RmerTis~ adgilas moixsenieba buli. qristianul msaxurebaSi wirvis dros taZris SigniT saaTis
sityva `ufali~. SumerTa mardukis da kvirias saxelebi `ufali~-T isris mimarTulebiT moZraoben, xolo garedan saaTis isris sawi-
ixsenieba. jer kidev pirvel adamianebs uZvelesi droidan hqondaT naaRmdegod uvlian – es codnac Soreuli warmarTobidan modis da
uzenaesi RmerTis aRqma, romelsac `ufals~ uwodebdnen. `ufali~ samyaros did kanonzomierebas ukavSirdeba (naxeT aqve: ,,ra elodeba
RmerTi yovelTvis iyo, aris da iqneba. mas sxvadasxva enaze mola- dedamiwas). sakurTxevelSi SvidsanTliani Sandali xvTismSoblis –
parake adamianebi sxvadasxva saxeliT moixseniebdnen. aseve gansx- `samoTxis~ simboloa.
vavebuli iyo Tayvaniscemis ritualebi, magram msoflios yvela mamaRmerTma samyaros meored Seqmnis pirvelsawyisidan Cado
xalxi, arsebobis yvela periodSi, erT RmerTs adidebda da Tayvans masSi `aRdgomis~ arsi, roca samyaros ganwmendis mizniT Seswira
scemda. msoflios uZveles xalxTa sakulto ritualeb- `o~ nommo-noe (dagonebis miTologia – `samyaros Seqmna~), romlis
Si iyo da dResac aris jvari, wyali, Tevzi, xari, sfin- aRdgomac iwvevs samyaros ganwmendas. uZveles qarTul xelnawereb-
qsi – samyaros oTxi sawyisi, puri da Rvino. ase movediT Si sityva `ufalis~ nacvlad werdnen `o~ aso-niSans. samyaros dedas

374 375
– suliwmindas mtredis saxiT gamosaxavdnen. patriarqis kverTxze
boloebgadagrexili ori gvelia gamosaxuli. samyaros xvTaebrivi
nostradamusis winaswarmetyvelebiT bolo
`goni~ xvTaebrivi cecxlis saxiT warmoedginaT, romelic iyo `xi- Jamis movlenebidan mxolod saqarTvelo
luli saxe uxilavi RmerTisa~, rac qristianul religiaSi dResac
gadarCeba
yvelaze did siwminded iTvleba da aRdgomis dRes ierusalimSi xv-
Taebrivi cecxlis saxiT gadmodis. bolo ramdenime welia msoflios sainformacio saSuale-
zemoT aRniSnuli cxadyofs, rom Tanamedrove religiebs bebi gvamcnoben dedamiwaze 2012 wlis 21 dekembers mosalodneli
bevri ram warmarTobidan aqvT aRebuli. sabediswero katastrofebis Sesaxeb. erTni fiqroben, rom Cven
SegaxsenebT mama giorgi basilaZis sityvebs: `marTlmadide- gvelodeba samyaros dasasruli; sxvebi gvarwmuneben, rom araferi
bloba aris RmerTis mier dadgenili cxovrebis wesi. es aris sic- amdagvari ar moxdeba.
ocxle RmerTSi~. 2012 wlis 21 dekembris movlenebTan dakavSirebiT, erT-
marTali sityvisa da samarTlianobis Sesaxeb SoTa rusTaveli maneTisgan damoukideblad, sul mcire 16 mizezs asaxeleben. ga-
ambobs: `qmna marTlisa, samarTlisa, xesa Seiqms xmelsa nedlad~. gacnobT ramdenime maTgans.
qristianoba – marTlmadidebloba kacobriobis maias kalendris mixedviT, dedamiwis arseboba unda dasrul-
maradiuli da sayovelTao religiaa. des 2012 wlis 21 dekembers, vinaidan maTi kalendari am TariRiT
mTavrdeba.

maias kalendari planeta nibiru planetaTa aRlumi

2012 wlis 21 dekembers dedamiwam unda gaiaros mzesa da nibi-


rus – mzis sistemis me-12 planetas Soris. planeta nibiru dedamiwa-
ze TiTqmis oTxjer didia. mzis garSemo orbitis gavlas 3600 wels
andomebs. Tavisi mizidulobis ZaliT iseTi didi zegavlena eqneba
dedamiwaze, rom misi maqsimaluri moaxlovebis momentSi SeiZleba
dedamiwa raRac periodiT gaCerdes; xolo roca dacildeba, ganz-
idvis Zala gamoiwvevs dedamiwis e.w. filebis ryevas, ris Sedegadac
moxdeba Zlieri miwisZvrebi, vulkanuri amofrqvevebi, cunamebi,
kontinentebi wyliT daifareba, Seicvleba polusebi, Seicvleba

376 377
dedamiwis klimati. planeta nibirus erT-erTi aseTi moaxlovebi- yvela da yvelaferi, rac dedamiwazea Seqmnili, masze mim-
sas gadaSendnen dinozavrebi da CaiZira kunZuli atlantida. dinare kosmiur process eqvemdebareba da emsaxureba – asrulebs
2012 wlis 21 dekembers moxdeba planetaTa aRlumi, anu moxde- Tavis kosmiur misias. dRemde aravis gamoukvlevia, Tu ra funqcias
ba planetaTa erT xazze ganlageba, romelic daemTxveva galaqtika- asrulebs dedamiwisTvis, rogorc cocxali arsebisTvis, mis wi-
Ta spiraluri moZraobis centridan gamosul sxivs. es xdeba 26000 aRSi arsebuli navTobi, gazi, tyis masivebi, sxvadasxva wiaRiseuli
weliwadSi erTxel, romlis zemoqmedebiT iRupeba aseulobiT saxis – oqros, vercxlis, qvanaxSiris da sxva sabadoebi. iqneb swored
cxoveli da mcenare. isini arian dedamiwis „sisxli“, „sasicocxlo organoebi“, aucile-
2012 wlis Semodgomaze dedamiwas globaluri katastrofa beli da saWiro sasicocxlo komponentebi orbitaze misi moZrao-
daatydeba Tavs. am daskvnamde mecnierebi mzis aqtivobis Seswavlis bisTvis; dedamiwa xom am periodis – adamis civilizaciis erT-erTi
Sedegad mividnen. mzeze daiwyeba uZlieresi amofrqvevebi, ris Sed- cocxali organizmia. Cven ki, adamianebma, yvela da yvelaferi Cvens
egadac sivrceSi miliardobiT tona gamdnari plazma gaityorcneba Tavs davukavSireT.
da maTi nawili dedamiwisken wamova. maTi siCqare saaTSi miliono- kacobriobam miaRwia mniSvnelovan moments – dedamiwaze
biT kilometrs miaRwevs. dedamiwamde moRwevas sul raRac 17 saa- borotebis da sicruis uaryofiTma energiam maqsimalur zRvars mi-
Ti dasWirdeba. amiT gamowveuli magnituri qariSxali sul raRac aRwia, adamiani sruliad dacilda samyaros, bunebasTan harmoniul
erT wuTSi gamorTavs eleqtromomaragebas mTels planetaze, aRar urTierTobas; adamianma daiviwya, rom is am samyaros nawilia da ara
iarsebebs eleqtroenergia, `dedamiwa ukun wyvdiadSi CaiZireba~ – mbrZanebeli. dedamiwaze adamis civilizacia mTeli kosmosisTvis
aseTia amerikis SeerTebuli Statebis mecnierebaTa akademiis daskv- ukiduresad autaneli gaxda. kosmosi amas veRar aitans da Tvlian,
na. yvela denis wyaro daiwveba, isini, ubralod, dadnebian. Tu ra rom saWiroa dedamiwis „gawmenda“.
mohyveba yvelafer amas, advili warmosadgenia. eleqtroenergiis kosmosidan dedamiwisken gaaqtiurebulia informaciul-
gareSe aRar imuSavebs metro, aRar ivlian eleqtromatareblebi, vibraciuli talRebi, rac adamianebis dasaxmareblad xdeba da
aRar ifrenen TviTmfrinavebi, gaiTiSeba xelovnuri Tanamgzavrebi, SemdegSi ufro gaaqtiurdeba, vinaidan dedamiwam daiwyo gardama-
radio, televizia, kompiuteri, telefonebi, liftebi, dazaral- vali da gadamwyveti etapi usasrulobasa da maradisobaSi gad-
deba samedicino sfero, mokled, ar gveqneba eleqtroenergia da asasvlelad. kosmosidan erT-erTi Setyobineba aseTia: `dedamiwis
SeizRudeba yvelaferi, rac masTanaa dakavSirebuli. mkvidrno adamianebo! Tqvens planetas emuqreba gardauvali katak-
bunebrivi katastrofebis Sedegad Seicvleba dedamiwa da lizmebi, dakavSirebuli magnituri velis darRvevasTan. yvelaferi
gaxdeba adamianisTvis sruliad gamousadegari. es gamowveulia im negatiuri vibraciebiT, romliTac Tqven urT-
ra xdeba?!! ratom aRsdga mTeli samyaro dedamiwasa da masze ierTobT erTmaneTTan aTaswleulebis manZilzed~... `Cven didi
arsebuli sicocxlis, adamianis modgmis winaaRmdeg?! xania uari vTqviT problemebis omiT gadawyvetaze~... `zedapirze
samyaro mTlianad erTiani, uaRresad mowesrigebuli orga- unda amovitanoT Sinagani energia Sinagani samyarodan im sulebisa,
nizmia, romelSic yvela da yvelaferi cocxali „arsebaa“, yvelas romlebic dadian dedamiwis naTelSi~... (Cennelingi t. IV).
Tavisi bedisweris genetikuri kodi aqvs. dedamiwac cocxali `ar- samxreT koreeli Cennelingis (kavSiri sxva ganzomilebebis
sebaa~. vinaidan dedamiwa samyaros nawilia, ciklur cvalebadobas arsebebTan) sferos specialistis xvi-iong iangis wignSi: `ra elo-
eqvemdebareba da CarTulia mTliani samyaros genetikur kodSi. deba dedamiwas 2012 wlisTvis?~, gadmocemulia giganturi kosmo-

378 379
suri proeqti, romlis saxelia `Гея~. dRevandel adamians, marTalia, vuwodebT `adamians~, magram
2012 wlidan dedamiwaze daiwyeba `gawmenda~, anu adamianTa is am velidan gasulia. `adamiani~ iyo `adamis~ modgmis dasawyis-
`gasamarTleba~. imisTvis, rom es procesi warimarTos mSvidad da Si, roca is iyo `adami-ani~. SemdegSi man TandaTan dakarga `adami-
ara didi katastrofebis fonze, am wignSi miTiTebulia, rom amisT- anoba~ da Tavisi `me~-oba. bibliuri kabalas Cven mier Secnoba da
vis dedamiwaze gamoagzavnes `gidebi~ fizikur sxeulSi. isini zemo- agreTve sveticxovlis warwera `qarT adams aqaT 7186w.~, gvexmare-
dan exmarebian am `gidebs~, Seimecnon TavianTi Tavi, gaacnobieron ba SevimecnoT Cveni `me~. Sumers aqvs `me~-s `xvTaebrivi kanonebi~,
TavianTi misia da gaakeTon Semdegi: Seqmnan `naTelis~ energia. `romlebic Seqmnis dRidan awesrigeben samyaros mudmiv mimoqce-
am wignSi naTqvamia, rom `Гея~-s proeqtis SeqmnaSi vas~. sityva `me~ aris runebis da taros arkanebis pirveli kosmi-
monawileobda samyaros pirvelSemqmnelebis III wevri, e.i. samebis uri procesis Sesabamisi mdgomareoba, rac, qarTuli anbaniT, `an~
mesame wevri – `Ze~. magram, amavdroulad, naTeli, anu `mzis~ – aso-niSnis kosmiurobis Sesabamisia da misi saxelia `adamiani~.
`oqros sawmisis~ energia rom moviyvanoT adamianTa sulebSi, unda maSasadame, sityva `me~ aris mxolod adam da evas civili-
SevimecnoT `oqros sawmisis~ namdvili arsi, rac Cven ukve gavakeTeT zaciis adamianis pirvelsawyisi kosmiuri mdgomareoba. amavdrou-
da am sakiTxTan dakavSirebiT, ramdenime welia vaqveyneb statiebs, lad, SevicaniT, rom saxeli `adami~ qarTuli enidan – sityva
vawyob leqcia-seminarebs. ras niSnavs es? – qarTvelebi or xvTisS- `adami-ani~-dan momdinareobs, e.i. mas es saxeli ewoda maSin, roca
vils erTdroulad scemdnen Tayvans – Zes da asuls. esenia kos- yvela erT enaze laparakobda, es iyo iberiul-qarTuli ena. amitom,
miuri `da-Zma~, igive, pirvelqmnili suli da materia, romlebic qarTvelma adamianebma jer kidev `adamis~ civilizaciis dasawyisSi
aqamde `dacilebuli~ iyvnen erTmaneTs da axla, Cveni aTaswleulis pirvel adams `qarT adami~ uwodes, vinaidan is iyo ara mxolod
dasawyisSi SeerTdnen, rac miTologiurad aris `oqros sawmisi~, `adami~, aramed pirveli `adami-ani~. maSasadame, qarTvelebs jer
igive `mze~ da `oqro~, rac cecxlis stiqiis gacxadebaa. `oqrom- kidev `adamis~ civilizaciis IV ciklis dasawyisSi, daaxloebiT
ravali~ ki qalRmerTi afroditaa. maSasadame, Cven saqarTveloSi 8000 wlis win, gvqonda qarTuli anbanis saidumlos aRqma. am dros
SevicaniT `oqros sawmisis~ namdvili arsi. is mTeli msoflios daviwyeT qarTvelebma welTaRricxva `qarT adams aqaT...~. sityvebi
xalxTa miTologiaSia da yvelas kuTvnilebaa. amiT Cven mzis, anu `qarT~ – `qarTuli~ – `qarTveli~ gulqarTlTan da gulmarTal-
`naTelis~ energiasTan mivediT da Cveni gonebrivi Semecnebis gziT Tanaa dakavSirebuli.
CvenSi, adamianebSi, es `naTeli~-s energia Semovida. es aris `Гея~-s samyaros yvela saidumlo qarTul anbanSi da qarTul enaSi
proeqtis erT-erTi umniSvnelovanesi sakiTxi. aisaxeba: rodis daingra `babelonis godoli~, rodis moxda `war-
kosmosis `Гея~-s gegmis meore mniSvnelovani sakiTxi, romel- Rvna~, ra aris `gralis Tasi~ da `oqros sawmisi~, noes kidobani;
ic am droisaTvis dedamiwis xalxma unda Seimecnos, aris `adamis~ anbanSi aisaxeba samyaro warRvnamde da warRvnis Semdeg, samyaros
civilizaciis pirvelsawyisi energiis Seqmna, vinaidan adamiani mas Seqmnis 6 dRe; qarTul anbanSi aisaxeba Sumerebis qalRmerT inanas
Zalian dascilda da axla, 2000 wlis Semdeg, ax. w. 4000 wels, `ad- kosmiuri gza `qvesknelis samefoSi~; masSi aisaxeba qarTul wel-
amis~ civilizacia pirvelsawyis kodirebul energetikul velSi TaRricxvaTa aTvlis wertilebi `qarT adams aqaT~ da `dasabamiT-
unda dabrundes da Sevides genetikuri kodis axal ciklSi, axal gan~; masSia asaxuli samyaros oTxive sawyisis saidumlo. bibliuri
safexurze. amisaTvis ki, unda daubrundes da Seimecnos Tavisi kabalas codna samyaros udidesi kosmiuri saidumloa. egviptelma
pirvelsawyisi `me~. qurumebma herodotes (Zv. w. Vs.) aCvenes 341 qurumis qandakeba, rom-

380 381
lebic monacvleobiT iyvnen anbanis saidumlo codnis mflobelebi. vebi. isini jer patarebi arian da momavalSi Tavis TavSi aRmoaCenen
es aris bibliuri kabalas saidumlo codna, romelic msoflioSi da gaacnobiereben udides metafizikur SesaZleblobebs.
arsebuli 14 anbanidan mxolod qarTul anbanSi aisaxeba, rac sam- biblia gvamcnobs: ` ... moveliT axal cas da axal mi-
yaros genetikuri kodis – dnm-is gamovlinebaa. was, romelzedac damkvidrebulia simarTle~. (2 petre,
zemoT ganxiluli masala naTeli safuZvelia imis gasacxa- 3, 13).
deblad, rom Cemi, rogorc `kosmosis gidis~ misia Sesrulebulia: moviyvan nawyvets ian paramonovis wignidan – `nostra-
gacxadebulia `oqros sawmisis~, anu `naTelis~ energiis saidumlo, damusidan globamde~ (1992w.): `adamianebi, romlebic teqnikas
amavdroulad, qarTvelma erma daibruna da gaacnobiera bibliuri da saerTod mecnierebas CaeWidebian, raTa cxovreba gaagrZelon,
kabalas saidumlo codna. am kvlevam migviyvana qarTul enasTan, CanTqmulni da ganadgurebulni iqnebian dedamiwis da kosmosis en-
qarTul anbanTan, qarTuli genis pirvelsawyis saidumlosTan. ergiebis morevSi, vinaidan isini xels uSlian evoluciis bunebriv
swored es Seqmnis dedamiwaze `naTelis energias~, samyaros meoTxe procesebs, sulier ganviTarebas, bunebasa da masSi adamianis rolis
sawyisis – cecxlis stiqiis energias, rac kosmiuri codnis da az- Semecnebas. isini iqnebian damrRvevi samyaros harmoniisa, maT ara
rovnebis xvTiuri energiaa. aqvT momavali. gaixsneba cisa da miwis sazRvrebi da gaxdeba er-
2012 wlis katastrofebi aris ara samyaros dasasruli, Tiani. adamianebi Seicnoben, Tu saidan movidnen kosmosidan dedami-
aramed didi cvlilebebis dasawyisi. moxdeba adamianSi `miZinebu- waze maTi Soreuli winaprebi. ganviTarebis axal safexurze asasv-
li~ udidesi unarebis, masSi Cadebuli bunebiTi Zalebis gamoRviZe- lelad dagvexmareba ara teqnika, aramed suliereba da azrovneba,
ba. adamiani ifiqrebs ganaviTaros sulieri sawyisi da harmoniuli swored es aris kosmosis samyaro, realuri gardasaxvis realuri
cxovreba bunebasTan. igi Tavis TavSi aRmoaCens da gaxsnis xvTae- Zala~.
briv cecxls, samyaros harmoniulobisa da bednierebis kanonebs, amqveynad mosul adamians daviwyebuli aqvs vin aris, ratom
moergeba gare samyaros. am droisaTvis adamians eqneba `imu- da saidan movida amqveynad, sad midis gardacvalebis Semdeg. nos-
niteti~ sicruis winaaRmdeg. tradamusi Tvlida, rom adamiani kosmosis nawilia, rom adamiani
bevri adamiani igrZnobs `drois cvalebadobas~, rac maT- bedisweris xelSi saTamaSoa da winaswar gansazRvruli bediswer-
Si gaaRviZebs adre dakargul zebunebriv Tvisebebs. maTTvis naT- is Secvla aravis ZaluZs. adamianma unda Seicnos Tavisi Tavi da
ladxedva, sivrcesa da droSi, anu `ganzomilebebSi~ Tavisuflad daniSnuleba – misia dedamiwaze mosvlisa.
gadaadgileba, Cveulebrivi ambavi iqneba. isini warsuls, awmyosa da bolo Jamis Sesaxeb arsebobs mniSvnelovani winaswarmetyve-
momavals erTdroulad aRiqvamen. avadmyofobisgan ganikurnebian lebebi.
maTSive arsebuli Sinagani Zalebis daxmarebiT. swored usazRvro indoelma profesorma da gasxivosnebulma ostatma q. banga-
metafizikuri Tvisebebis Secnoba da praqtikaSi gamoyeneba iqneba lodan, kriSnamurtim, gaSifra nostradamusis winaswarmetyvele-
maTi cxovrebis da arsebobis safuZveli. gadarCenilebi icxovreben ba, Tu ra elodeba dedamiwas da adamis civilizacias. is arc ise
ara rogorc dRes, aramed sxvagvarad, sxvagvar garemoSi – momav- damamSvidebelia. nostradamusis winaswarmetyvelebiT, 2012 wlis
lis adamianebi dakavebuli iqnebian adamianTa axal TvisebaTa ganvi- Semodgomaze daiwyeba omebi mTel dedamiwaze, gamoyenebuli iqneba
TarebiT. TandaTan Seicvleba TviT adamianis da zogadad samyaros masobrivi ganadgurebis iaraRi. ifeTqebs konfliqtebi axlo aR-
dnm – genetikuri kodi, ris Sedegadac ukve ibadebian indigo bavS- mosavleTSi, aziasa da Crdilo afrikaSi. aRwerili aqvs saSinele-

382 383
baTa scenebi. 2012 wlis bolosTvis `super~ saxelmwifoebis mier Semadgeneli `rgolia~ iberiis civilizaciis didi `jaWvisa~.
gamoyenebuli iqneba masiuri ganadgurebis axali iaraRi, romelic me-20 saukunis udidesma naTelmxilvelma da winaswarme-
did klimatur katastrofebs gamoiwvevs. buneba gadaireva, sruli am tyvelma vangam sikvdilis win uceb Semdegi sityvebi warmoTqva:
sityvis mniSvnelobiT, aTasobiT adamiani gaxdeba am katastrofaTa `mova saocrebebis da didi aRmoCenebis dro aramaterialur sam-
msxverpli, bevri dasaxlebuli punqti aRigveba pirisagan miwisa. yaroSi. iqneba didi arqeologiuri aRmoCenebi, romlebic Zirfesvi-
am samkvdro-sasicocxlo brZolaSi mxolod erTi qveyana gadar- anad Secvlis Cvens warmodgenas samyaroze uxsovari droidan. asea
Ceba. am qveyanas nostradamusi ase axasiaTebs: `uZvelesi amaRldeba, winaswar gansazRvruli~.
moaqvs adamianebisTvis imedi, is ar iswrafvis batonobisken~. amas- CvenTvis, qarTveli erisTvis, mniSvnelovania vangas mier
Tan, nostradamusi am qveyanas mdedrobiTi sqesiT moixseniebs. aseve, gacxadebuli informacia bolo Jamis Sesaxeb: `mTeli kosmosi
am qveyanas `didi qalbatoni~, anu qalRmerTi Cuqnis siyvarulis Za- qarTulad laparakobs. moxdeba qarTul enaze molaparakeTa gawmen-
las. swored is daifaravs am qveyanas didi katastrofebisgan. nos- da. qarTul enaze unda ilaparakon imaT, vinc kosmosTan harmoniaSi
tradamusi am sityvebSi moiazrebs aRmosavleTis uZveles qveyanas. mova. magram amisTvis dro aris saWiro. es TandaTan moxdeba~.
Semdeg dedamiwaze daeSveba `cis xvTaebrivi naTeli~. quTaisis mowameTas taZarSi moRvawe beri, mama giorgi basi-
kriSnamurti varaudobs, rom es qveyana SeiZleba iyos indoeTi, laZe, ambobs (2008w.): `saqarTvelo msoflio donis aRmoCenebis
magram, amavdroulad, es azri eeWveba, vinaidan indoeTi didi qveya- wina periodSia. gamaognebeli zogadsakacobrio mniSvnelobis said-
naa, xolo nostradamusi ki patara qveynis gadarCenas winaswarme- umloebebi gamJRavndeba saqarTveloSi. RmerTi msoflios daanax-
tyvelebs. kriSnamurtis amis safuZvels aZlevs is, rom msoflios vebs qarTvelobis namdvil saxes. RmerTisgan dafaruli uzarmazari
yvelaze Zveli indoeTis ena `sanskritia~. sinamdvileSi pirvelsaw- codna, romelic saidumlod gadaecemoda wminda berebs Taobidan
yisi indoeTi kavkasia da saqarTveloa. gavixsenoT ramas mogzau- TaobaSi da romelsac wignebSi ver amoikiTxavT, male gagvexsneba.
roba saqarTveloSi – kavkasiis indoeTSi. msoflios yvelaze Zvel saqarTvelo gansakuTrebuli misiis qveyanaa. Cveni eri imuSavebs
enaSi – `sanskritSi~ bevri qarTuli sityvaa rogorc warmoTqmiT, bolo Jams sxva erebis gadarCenaze. amisTvis ki jer Cven unda gam-
ise mniSvnelobiT. Tumca, mecnierTa gamokvleviT, sanskrituli ovCndeT msoflios rukaze, mere unda gavacnoT Tavi, mere unda da-
enis – devanagaris warmoSobas Zv.w. I aTaswleuls miakuTvneben. es vumtkicoT, vinca varT, rom dagvijeron, iswavlon da gadarCnen.
ki niSnavs, rom devanagaris ena warmoqmnilia ufro Zveli enidan – da yvelafer amaze sxvadasxva Zalis, madlis da daniSnulebis wmin-
qarTulidan. amavdroulad, samyaros `didi qalbatoni~-s, samyaros danebi muSaoben, rogorc moqmedi, ise dafaruli. Cven sawyali eri
didi dedis samSoblo, wilxvedri qveyana, am wignSi ganxiluli kv- ki ara, ubednieresi eri varT!... udidesi saidumloebebi gagvexs-
levebis mixedviT, odiTganve kavkasia da saqarTvelo yofila. neba, amitom RmerTi winaswar tanjviTa da tkivilebiT gvwmendda
nostradamusis winaswarmetyvelebiT, bolo Jamis movlenebs da gvimzadebda suls. amitom varT yvela erze natanji eri da ami-
gadaurCeba mxolod civilizaciis pirvelsawyisi patara qveyana, tomac gaabrwyinebs xvTismSobeli Cvens ers bolo Jams.
sadac cxovrobs is xalxi, romlis genmac daiwyo dedamiwaze adamis xvTismSobels es aRTqma TviT qriste RmerTma daudo~.
civilizacia. am xalxs samyaros `didi qalbatonis~ – xvTismSob- qarTveli eri kavkasiis ZirZveli, mkvidri mosaxleobaa,
lis siyvaruli daifaravs da gadaarCens, raTa isev am genma gaagrZe- romelsac jer kidev 8000 wlis win hqonda anbani. igi arsaidan mo-
los gza sicocxlisa maradisobaSi. adamis civilizacia erT-erTi suli ar aris. amas gvidasturebs bibliuri kabalas codna, romel-

384 385
ic msoflioSi arsebuli yvela anbanidan, mxolod qarTul anbanSi qveyanas~.
aisaxeba. sityva `kabali~ – `kaba-ali~ qarTuli warmoSobisaa da qarTuli geniT, qarTveli xalxiT daiwyo adamis civiliza-
cecxlis stiqiis samoss – kabas, materias niSnavs. amasTanave, aR- cia. 2000 wlis Semdeg, ax. w. 4000 wels kacobrioba civilizaciis
mosavleT saqarTvelos hereT -kaxeTs odiTganve `kabala~ erqva. axal ciklSi isev pirvelsawyisi geniT – qarTuli genis matarebeli
dResac aris iq sof. kabali, md. kabali, q. kabala. daviT garejis xalxiT unda gadavides. adamis civilizacia erT-erTi Semadgeneli
erT-erT kldeze gamosaxulia giganturi qarTuli asomTavru- `rgolia~ iberiis civilizaciis didi `jaWvisa~.
li anbanis „f~ da `]“ aso-niSnebi, romelsac minimum 8000 wliT samyaroSi yvelaferi uflis nebaa, uflis didi gegmis – didi
vaTariReb. qarTuli aso-niSnebi udidesi kosmiuri mniSvnelo- Canafiqris nawilia da adamiani verafers Secvlis. samyaroSi yvela
biT warmoCinebulia CineTSi, SumerSi, maias tomebis piramidebsa da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba.
da arqeologiur Zeglebze. qarTuli anbani kosmiuri niSnebia da
gamocxadebiT miRebuli informaciaa. RmerTi ambobs: `me var ani
da oxi~, anu anbani TviT RmerTia, magram am sityvebSi moiazreba is
anbani, romelSic aisaxeba kabalas kosmiuri codna RmerTze, ada-
miansa da samyaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze. aseTi ki
mxolod qarTuli anbania, rac aseve aisaxeba qarTul miTologiaSi,
eTnografiasa da arqeologiaSi, rogorc samyaros pirvel adami-
anTa kosmiuri codna. qarTuli anbanis kvalia yvela Zveli civi-
lizaciis xalxTan. samyaro gansxeulebulia qarTuli an-
banis genetikuri kodiT, romelic TiToeuli ujredis
dnm -is or spiralSia `CatvirTuli~.
gavixsenoT mama giorgi basilaZis sityvebi: `qarTveloba
Znelia, magram aucilebeli~, `qarTveloba naxevari cxonebaa~,
`yvelas rodi aqvs zecidan Camosuli suli?!~ raze migvaniSnebs ase
damajereblad mama giorgi?
msoflios xalxTa miTologia gvamcnobs, rom iyo dro,
roca dedamiwaze mxolod RmerTebi cxovrobdnen. mogvianebiT maTi
nawili caSi avida, xolo nawili dedamiwaze darCa. swored maTi
STamomavlebi arian `me~-s kodis – qarTuli anbanis genetikuri
pirvelsawyisi kodis matarebeli xalxi, romelsac ufalma iberiis
civilizacia uwoda. isini erT enaze, qarTul enaze azrovnebdnen da
laparakobdnen. qarTuli ena RmerTebis enaa. sinur mraval TavSi
(Xs.) iovane-zosime gvamcnobs winaswarmetyvelebas: `meored mosv-
lisas macxovari am enaze (qarTul enaze) ganikiTxavs da amxilebs

386 387
indigo bavSvebi – axali tipis adamianebi deli ganaTlebis sistema Znelad ergeba maT. pedagogebi, eqimebi,
aRmzrdelebi maT miiCneven rTul bavSvebad. maT ar SeuZliaT erT
ukanasknel wlebSi dedamiwaze ibadebian Cveulebrivi adami- raimeze didxans SeaCeron yuradReba. zog maTgans SeuZlia mSobleb-
anebisgan gansxvavebuli axali tipis bavSvebi. maT Sesaxeb infor- is fiqris gamocnoba.
macia pirvelad amerikis SeerTebul StatebSi gavrcelda li ker- adamiani cxovrebis manZilze Tu ganiwmindeboda da sulierad
olisa da ian troubesis wigniT `indigo bavSvebi – axali bavSvebis gaciskrovndeboda, mis auraSi Cndeboda iasamnisferi (indigo)
dabadeba~. feri. axali tipis bavSvebis auraSi ki dabadebidanve Warbobs indi-
indigo bavSvebis Sesaxeb saintereso mosazrebebs gvTavazobs go feri. zogierTi mkvlevaris azriT, es bavSvebi dedamiwaze cno-
amerikeli mecnieri, ezoTeriki, mkurnali da moZRvari drunvalo bierebis Zalian maRali, aramiwieri donidan Camodian. drunvalos
melqisedeki. misi azriT, adamianis genetikaSi moxda gadaxaliseba, azriT, maTi misia samyaros Secvlaa.
anu dnm-ma ganicada cvlilebebi da es aisaxa bolo wlebSi dabade- aucileblad unda gadaxedoT am bavSvebTan damokidebulebis
bul bavSvebze. dedamiwaze sami tipis bavSvebi ibadebian: indigo sakiTxs. moskovis erT-erT arxze fsiqologi mSoblebs aZlevda
bavSvebi, Sidsis bavSvebi da eqstrasensi bavSvebi. miuxedavad kanis rCevebs, Tu rogor unda moeqcnen aseT bavSvebs, rogor aRzardon
ferisa, adamianebs erTnairi sisxli aqvT. Seicvala adamianis kvebis isini. misi rCeviT, am bavSvebTan ar SeiZleba jibri, dapirispireba,
racioni – xorcs daemata xili da bostneuli, Seicvala klimati, ar aris aucilebeli mSoblis da aRmzrdelis azris gaziareba. maT
ramac sisxlSi reaqciebi gamoiwvia. adamianebi, romelTa sisxlSic unda mieceT arCevanis sruli Tavisufleba, SeiZleba misceT rCeva,
dnm-is cvlilebebia SemCneuli, arian axali tipis indigo bavSvebi. magram araviTar SemTxvevaSi ar unda daaZaloT.
am bavSvebis misia gaxlavT, rom gadaarCinon kacobrioba uaxloes axal bavSvebs ganekuTvnebian e.w. `Sidsis bavSvebi~, maTi imu-
momavalSi mosalodneli udidesi gansacdelis Jams. nuri sistema iseTi maRali donisaa, rom Sidsis Tandayolili vi-
1974 wels CineTSi pirvelad daafiqsires genetikurad sax- rusi organizmSi mospo. aseTi bavSvebi dRes mravlad ibadebian da
eSecvlili bavSvi: patara biWs SeeZlo daenaxa yurebiT, zustad sxva infeqciebiT ar avaddebian.
ise, rogorc Cven TvalebiT vxedavT. rogorc drunvalo aRniSnavs, indigo bavSvebSi Zlieria eqstrasensuli Tvisebebi. maTi cno-
ukeTesadac ki. amerikaSi indigo bavSvebis dabadeba 1984 wlidanaa biereba aris ara samganzomilebiani, aramed ukve gasulia sami gan-
dafiqsirebuli. dRes aseTi bavSvebi ibadebian mTel planetaze da zomilebidan. rasac ki es bavSvebi gaifiqreben, realobad iqceva
dabadebulTa 80-90% ukve indigo bavSvebia. aseTi bavSvebi ufro im xolme. maT SeuZliaT dainaxon yurebiT, muxlebiT, eniT, xelis-
qveynebSi ibadebian, sadac farTod gamoiyeneba kompiuterebi. maTi gulebiT. meqsikaSi ukve aTasamde aseTi bavSvia dafiqsirebuli.
RviZli mkveTrad gansxvavdeba Cvenisgan, rac imis dasturia, rom CineTSi maTi ricxvi 100 aTass aWarbebs. maT aseTi bavSvebisTvis
unda momxdariyo cvlilebebi dnm-Si. zogierTi mecnieri fiqrobs, specialuri skolebic ki gaxsnes. CineTSi Catarda eqsperimenti: au-
rom es gamoiwvia ekologiurad mowamlulma sakvebma. adamianis dnm- ditoriaSi myof aTasamde kacs Sesvlisas vardis kokrebi dauriges;
ma ganicada mutacia (Cemi azriT, es mcdari daskvnebia). 6 wlis patara Cinelma, romelic scenaze gamovida, xeli zemoT as-
aseT bavSvebs axasiaTebT brwyinvale gonebrivi SesaZleblobe- wia da auditoriaSi mjdomTa xelSi daWerili vardis kokrebi sul
bi, maTTvis araviTar siZneles ar warmoadgens kompiuteruli raRac erT wamSi gaifurCqna umSvenieres vardebad. aseve, am bavSveb-
programebi. kompiuteri TiTqos maTi tvinis gagrZelebaa. dRevan- ma SeZles azris ZaliT gamoeRoT nebismieri nivTi, romelic masiur

388 389
seifebSi iyo Caketili. maT amisTvis seifis gaReba ar dasWirvebiaT kiTxeT rCeva, sTxoveT, gamoTqvas, sakiTxTan dakavSirebiT, Tavisi
– fiqri momentalurad materializdeba, anu sinamdvileSi xdeba. es mosazreba. imisTvisac mzad iyaviT, rom misi pasuxis Semdeg CixSi
bavSvebi maRali ganzomilebis SesaZleblobebis arian, Cveulebrivi aRmoCndebiT. es pasuxebia im codnis yulabidan, romelic TqvenT-
adamianebi ki e.w. `samganzomilebian~ SesaZleblobebs floben. ada- vis miuwvdomelia. arasodes ar daamciroT maTi Tavmoyvareoba,
mianTa raodenobam dedamiwaze 6 miliards gadaaWarba; Tu CavTv- ar gazardoT Tqveni survilebis wnexis qveS da ar akontroloT
liT, rom mosaxleobis 1% indigo bavSvebi arian, maSin maTi ricxvi mkacrad. unda miandoT maT TavianTi cxovreba asaSeneblad ise, rom
ukve 60 milionia. man igi moawyos Tavisi cxovrebiseuli amocanis Sesasruleblad.
dRes mSoblebi da aRmzrdelebi bavSvebs unikalur SesaZle- is, riskenac miiswrafvian, kargad aqvT gacnobierebuli. arasodes
blobebs amCneven, kerZod, naTelmxilvelobis, mkurnalobis da maR- ar moatyuoT, isini srulad aRiqvamen Tqvens azrebs da Canafiqrs.
ali inteleqtis dones. indigos uwodeben maTi auris fer- mieciT arCevanis saSualeba, mosalodneli safrTxeebis Sesaxeb mx-
is gamo. yovelwliurad es ricxvi ufro matulobs, magram dRes olod gaafrTxileT. Txovnas brZanebad nu gamoxatavT. gaxsovdeT,
sazogadoeba dadga im amocanis winaSe, Tu rogor aRzardon isini. rom Cveni standartuli azrovneba maT ar moutans arc bedniere-
indigo bavSvebs metad aqvT ganviTarebuli tvinis marjvena nax- bas da arc janmrTelobas. SeuqmeniT SemoqmedebiTi garemo. maT uy-
evarsfero, romelic ganapirobebs adamianTa warmosaxviT azrovne- varT cekva, simRera, leqsebis wera da kiTxva. SeuqmeniT lamazi da
bas, romelic aWarbebs logikur azrovnebas. isini Tanamedrove myudro garemo. yvela sakiTxze informacia amomwuravad da sru-
informaciuli epoqis Svilebi arian. am bavSvebs ar sWirdebaT lad miawodeT. isini iReben mxolod imas, rac sWirdebaT axla da
logikuri azrovnebis jaWvis aSeneba, romelic axasiaTebs marcxena momavalSi. Tqven maT unda auxsnaT, saidan da rogor miiRon saWiro
naxevarsferos azrovnebis bavSvebs. indigoebi momentalurad wvde- informacia. isini eZeben namdvil da myar megobrobas, siyvaruls
bian sakiTxis arss – acalkeveben simarTles tyuilisgan, sakiTxebs irgvliv myofi adamianebisgan. amiT xels SeuwyobT Tqvens bavSvs,
swvdebian intuiciurad, momentalurad pirdapir gamoicnoben – am- ipovos Tavisi adgili cxovrebaSi.
oicnoben sakiTxis siRrmes. aseTi bavSvebis aRzrdas gansakuTrebu- cxovreba gvamzadebs axali samyarosTvis, axal civilizaciaSi
li meTodi sWirdeba. maT aRzrdaSi didi mniSvneloba aqvs ara imas, gadasasvlelad, rasac dRevandeli adamianis azrovneba da fizi-
rasac sityvierad gadmoscemen, aramed saqcielsa da azrovnebas. kuri SesaZleblobebi ver moergeba. momavali dedamiwaze indigo
aseT bavSvebTan urTierTobisas unda gaxsovdeT, rom Tqven urTier- bavSvebisaa.
TobT ZiriTadad maT qvecnobierTan. amasTanave, isini Tqvens azrebs axali bavSvebis Tvisebebi da SesaZleblobebi ufro metad
kiTxuloben. aRmzrdelis fiqri, saqcieli da laparaki erTi unda gamJRavndeba, maT eqnebaT yvelaferi, rasac moisurveben – SeeZle-
iyos. indigo bavSvebi unda aRzardon sufTa da gaxsnili sulis da baT TavianTi survilebis gamaterializeba. samyaroSi adamianTa
gonebis adamianebma. tyuils da cru azrovnebas isini agresiulad Soris da bunebaSi Tavs iCens axali urTierTobebi. droTa ganma-
pasuxoben an tirian, isini simarTlis moyvareni da simarTlisTvis vlobaSi ar dasWirdebaT Sroma, Wama, keTeba, aSeneba, maTi yvela
mebrZoli sulisani arian. survili gamaterializdeba iseve, rogorc zRaprebSia.
indigo bavSvebi bevrs swavloben damoukideblad. maT yovelT- maT ar dasWirdebaT gaTboba – maTi temperatura iqneba TviT-
vis ician, ra undaT. yuradRebiT usmineT da gulwrfelad upa- regulirebadi, ar dasWirdebaT wigni, kompiuteri, televizia – yve-
suxeT. gaiazreT: Tqveni Svili Tqvenze gacilebiT Wkviania. xSirad laferi ecodinebaT. iqnebian yvelgan myofni, survilis SemTxveva-

390 391
Si, e.w. mesame TvaliT, yvelafers dainaxaven iqidan, sadac iqnebian; Si dabrunebam ganapiroba cecxlis stiqiis – oqros
ar dasWirdebaT transporti – SeeZlebaT telepatiuri gadaadg- sawmisis energiis mosvla, rac indigo bavSvebis – axali
ileba, anu aq gaqrebian da iq gaCndebian; iqnebian yvela sasurveli tipis adamianis dabadebis safuZveli gaxda. dRes mxolod
informaciis mflobelebi. dRes Cven ar SegviZlia srulyofilad adamianebs vakvirdebiT. male SevamCnevT, rom es cvlileba dedami-
warmovidginoT maTi didi metafizikuri SesaZleblobebi, vinaidan wazec da masze arsebul yovel mikro da makro samyaroze aisax-
warmodgena ar gvaqvs im udides kosmiur procesebze, rac dRes sam- eba. samyaroSi yvela da yvelaferi informaciulia da samyaros es
yaroSi metafizikur doneze mimdinareobs. axali tipis adamianisT- Tviseba male aSkara gaxdeba – yvela da yvelaferi erTmaneTTan
vis es yvelaferi gaxsnili iqneba: ar dasWirdebaT anbani sawerad da ilaparakebs azris eniT, erTi eniT da es iqneba qarTuli ena.
kiTxva, wigni, informaciis sxva saSualebebi. indigoebi iyvnen jer momavalSi Seicvleba adamianTa damokidebuleba da urTierTo-
kidev samyaros pirveli adamianebi, romlebsac kacobrioba dRes bebi sagnebTan, bunebasTan, yvelaferTan. isini Seicnoben bunebis
ciklopur, mesame – goniTi Tvalgaxsnil adamianTa civilizacias did kanons – samyaroSi yvela da yvelaferi cocxalia da maT Soris
uwodebs da aris iberiis civilizaciis didi genetikuri jaWvis harmoniuli Tanaarsebobaa. momavalSi samyaroSi yvelaferi
Semadgeneli erTi `rgoli~ iseve, rogorc adamis civilizacia. bunebis erT kanonze iqneba agebuli – harmoniuli Ta-
aseTma `adamianebma~ aRiqves da daafiqsires dRemde motanili bib- naarsebobis samarTlianobis kanonze.
liuri `kabalas~ daSifruli saidumlo codna RmerTze, adamiansa yvela da yvelaferi pirvelsawyiss ubrundeba: swored adamis
da samyaroze, rogorc erTian kosmiur sinTezze, romelic qarTuli civilizaciis dasawyisSi arsebobda iseTi xalxi, rogoric iqneba
anbanis, rogorc samyaros genetikuri kodis saxiT dagvitoves. maT 2000 wlis Semdeg. isini iqnebian dRevandeli indigo bavSvebis STa-
adamis civilizaciis pirvelive dReebidan daiwyes welTaRricxvis momavlebi.
aTvla `qarT adams aqaT~. Tanamedrove indigo bavSvebi axlandeli, indigo bavSvebis, axali tipis adamianebis xvedri
Cveulebrivi adamianebis STamomavlobaa. aseve pirveli adamianebi, maradiul ukvdavebaSi, caTa sasufevelSi gadasvlaa.
romelTac daiwyes adamis civilizacia, iyvnen jer kidev wina, `yov-
lisSemZle~ civilizaciis STamomavlebi. es codna momaval Taobebs
zepirsityvierad gadaecemodaT. maT icodnen samyaroSi mimdinare
yvela kosmiuri procesi, icodnen samyaros Sesaxeb yvelaferi.
pirvelma adamianebma, romelTac es codna jer kidev SenarCunebuli
hqondaT, dagvitoves miTologiis, eTnografiis, arqeologiuri Tu
istoriuli simbolikis saxiT.
indigoebi jer kidev bavSvebi arian, patarebi, romelTac ar
SeuZliaT Tavis Tavze muSaoba. maT mier TavianTi SesaZleblobebis
gacnobiereba momavalSi ufro daCqardeba.
adamis civilizacias, arsebobis aTaswleulebis manZilze, ar
gauwyvetia sulieri kavSiri wina civilizaciis xalxTan. kabalas
cnobierebis pirvelsawyis samSobloSi – saqarTvelo-

392 393
ra elodeba dedamiwas romelic `aTasi viTarca erTis~ mixedviT aris 8 dRe. am periods,
rogorc mniSvnelovan movlenas, warmoaCens rogorc qarTuli, ise
msoflios sxva xalxTa miTologia.
samyaros `yoveli saidumlo~ kosmiuri codna qarTul enasa da
mTavrdeba Tevzis zodiaqos da iwyeba merwyulis zodiaqos
anbanSia Cadebuli. qarTuli asomTavruli anbani warmoaCens mama-
oriaTaswleuli. es sakiTxi kargadaa warmoCinebuli mcxeTis svet-
RmerTis mier Seqmnil samyaros winaswari `Canafiqris~ – dagegmilis
icxovlis zodiaqos kalendarze, sadac gare wreze zemoT – centrSi
mixedviT, sadac aisaxeba qalRmerT inanas mogzauroba `qvesknelis
gamosaxulia mze, romelic icqireba marcxniv, saidanac mzisken mi-
samefoSi~. igi aris dedofali cisa da surs gaxdes dedofali mi-
emarTebian – moZraoben zodiaqos gamosaxulebebi. sveticxovlis
wisac. am mizniT Camodis `qvesknelis samefoSi~, raTa moZebnos Tav-
es kalendari ax.w. II aTaswleulisaa – Tevzis zodiaqos periodis.
isi kosmiuri meuRle da gaxdes dedofali miwisa (qali dedofali
amitomaa mzesTan pirispir ori Tevzis gamosaxuleba, romelTa
xdeba mxolod daqorwinebis dros). kosmiur suraTSi asomTavruli
kosmiuri drois damTavrebis Semdeg, anu ax.w. 2000 wlidan mzis
pirispir aRmoCndeba merwyulis zodiaqo, romelic wels qvemoT
Tevzis, xolo wels zemoT adamianis saxiTaa warmodgenili. merw-
yulis zodiaqos Cinelebi kosmiuri da – Zmis saxiT gamosaxavdnen,
xolo wels qvemoT ori kudebgadagrexili gvel-Tevzebis saxiT.
msoflios xalxTa miTologiaSi kosmiuri da-Zma simbolurad
mzes, oqros da cecxls ganasaxierebs. maSasadame, ax.w. 2000 wels,
romelsac qarTuli anbanis kodiT, `]-j-8000~ aso-niSnis kosmi-
uroba Seesabameba, aris dedamiwaze cecxlis stiqiis mosvlis kos-
miuri periodi.
qarTuli miTebis mixedviT, dobiliani iaxsari mis mosapove-
blad 7 dRe ebrZoda devebs da 1 dRe qajebs, e.i. sul 8 dRe, rac
sveticxovlis zodiaqos kalendari CineTi. kosmiuri da-Zma
igive 8000 welia. igive azrovnebaa asaxuli SumerTa qvis beWedze
(Zv.w. 3400 w.). aRsaniSnavia sveticxovlis zodiaqos kalendarze
aso-niSnebi mamaRmerTs Tavze adgas. mamaRmerTi mravalsaxaa. misi
meore wreSi gamosaxul angelozTagan erT-erTi, romelic mde-
erT-erTi saxe aris kosmiuri mxedari – wminda giorgi, romelsac
bareobs mzis qvemoT. mas marcxena xelSi uWiravs naTeli sfero,
Sublze mxedruli aso-niSnebi aweria. qarTuli anbanis bibliuri
romelzedac gamosaxulia diagonaluri jvari – cecxlis stiqiis
kodis mixedviT, ax.w. 2000 wels Seesabameba `qarT adams aqaT~ 8000
simbolo.
weli da Sesabamisad, mamaRmerTs Tavze horizontalurad adgas aso-
cecxlis stiqia moicavs oTxive stiqias, romelTa simboluri
mTavruli `]~ – aso-niSani – diagonaluri jvari, romelic energe-
gamosaxulebebia miwa-lomi, wyali-xari, haeri-arwivi, cecxli-qa-
tikulia, mbrunavia da erTi SexedviT, svastikis forma aqvs, xolo
li da erT kompoziciaSi qmnian sfinqss. sveticxovlis zodiaqos
kosmiur mxedars Sublze aweria mxedruli `j~ aso-niSani; maSasa-
kalendarze centrSi gamosaxulia qriste, romelsac Sublze aweria
dame, axla, ax.w. 2000 wels, damTavrda `qarT adams aqaT~ 8000 weli,
qarTuli 37-ჵ-ox aso-niSnis Sesatyvisi berZnuli `ω~ aso-niSani,

394 395
xolo mis irgvliv gamosaxulia oTxi stiqiis Sesabamisi cxoveli. lav samyarosTan mimarTebaSi warmoaCens ormagad gadabrunebuli
cecxlis stiqia aris sfinqsis energetikuli gamovlineba. sarkis principiT mowyobils, anu qvesknelis samyaro zesknelis sam-
cecxlis stiqia bibliaSi, miTologiasa da eTnografiul ma- yarosTan mimarTebaSi ormagad gadabrunebulia, rac ganapirobebs
salebSi msoflios Zveli civilizaciis yvela xalxTan moiazreba, kosmiuri procesebis erTi mimarTulebiT moZraobas. es sakiTxi
rogorc bolo Jamis uflis energetikuli gamovlineba, romelmac kargadaa warmoCenili egvipturi kabalas arkanTa gamosaxulebebze,
moqmedeba daiwyo ax. w. 2000 wli- evropelTa runebze.
dan. es procesi SemdegSi ufro cecxlis stiqia, romelic energetikulad 2000 wlidan iwyebs
gaaqtiurdeba, maqsimums miaRwevs gamovlenas, samyaroSi yvelaferze aisaxeba: polusebi kargaven po-
aTasi wlis Semdeg – ax. w. 3000 larobas; dneba polusebi; eleqtro-magnituri energia, romelic
wels, anu qarTuli anbanis kodiT, gamodioda samxreT polusidan, gars uvlida dedamiwas, miemarTe-
`qarT adams aqaT~ `h_9000~ aso- boda Crdilo polusisken, Cadioda Crdilo polusSi, gaivlida
niSnis kosmiur periodSi. dedamiwis RerZs da isev gamodioda samxreT polusidan. axla es
msoflios Zveli xalxebi mniS- procesi Seicvala sawinaaRmdego mimarTulebiT, energetikulad
vnelovnad warmoaCenen, qarTuli Seicvala CrdiloeTi da samxreT polusebi. es movlena CinelebisT-
anbanis kodiT, `f-]~ kosmiur pe- vis cnobili iyo jer kidev 5000 wlis win da dRemdea Semonaxuli
CineTi riods, romlis drosac mTavrde- gamosaxuleba, romelzec asaxulia samyaros wrebrunvis kosmi-
ba raRac mniSvnelovani da iwyeba uri suraTis ormagad gadabrunebuli sarkis principiT sqematuri
cecxlis stiqiis moqmedebis aqtivobis periodi. es azrovneba aisax- gamosaxuleba, Sedgenili trigramebiT, romelzec zemoT samxreTia,
eba CineTis `iZinis~ klasikur wignSi, samyaros cvalebadobis Sesax- qvemoT CrdiloeTi, marcxniv – aRmosavleTi, marjvniv – dasavle-
eb, sadac pirveli heqsagramis Sesabamis ieroglifSi aris qarTuli Ti. es ki ormagad sapirispiroa dedamiwaze samyaros oTxi kuTxis
aso-mTavruli `f-(a)~ aso-niSani, xolo 64-e heqsagramis Sesabamis dRevandeli aRqmis – zemoT CrdiloeTi, qvemoT samxreTi, marcx-
ieroglifSi aris `]-(j)~ aso-niSani. maSasadame, `iZini~ moicavs niv – aRmosavleTi, marjvniv – dasavleTi. samyarom axla, cecxlis
qarTuli anbanis bibliuri kabalas kodis 8000 wels. igive kosmiur stiqiis aTaswleulSi, daiwyo iseTi kosmiuri procesi, roca aqeTa
periodze migvaniSnebs maias tomebis kosmogoniuri codna samyaros samyaro SesabamisobaSi unda movides iqiTa samyarosTan, anu 2000
Sesaxeb. giganturi `f~ da `]~ aso-niSnebia gamosaxuli daviT wlidan TandaTan gaqreba zRvari da aRar iqneba aqeTa da iqiTa sam-
garejis kldeze amokveTil gigantur Tevzze. Zveli civilizaciis yaro, is gaxdeba erTi da erTiani.
xalxma icoda, rom ax.w. 2000 wels movidoda dedamiwaze cecxlis axla varT merwyulis zodiaqos oriaTaswlovan periodSi,
stiqiis, oqros sawmisis, kosmiuri mzis xvTiuri energia da amas romelic damTavrdeba ax.w.4000 wels da gadavalT Txis rqis zo-
sxvadasxva simboloebiT gamosaxavdnen; aseve hqondaT qarTuli an- diaqoSi, anu zodiaqoTa sawyisSi. Tu ganvixilavT dasavleTis zo-
banis, rogorc samyaros genetikuri kodis aRqma. qarTuli enis da diaqoTa Sesabamisad Cinur zodiaqoTa kosmiur process, axla varT
anbanis mniSvnelovani kvalia maT miTologiaSi, eTnografiasa da xaris zodiaqos 2000 wlovan periodSi da ax.w. 4000 wels daiwyeba
arqeologiur masalaSi. virTxis zodiaqos oriaTaswleuli. ra xdeba am dros?! amas kar-
kabalas bibliuri codna TvalisaTvis xilul samyaros uxi- gad warmoaCens Cinuri kalendris metad saintereso gamosaxuleba.

396 397
kalendari sami wrisgan Sedgeba. gare wreSi Sav fonze gamosaxulia pirispiro mimarTulebiT mbrunav or mandalas – drois borbals.
Cinuri zodiaqos 12 gamosaxuleba, romlebic miemarTebian saaTis yvelaze mniSvnelovani is aris, rom gare wreze gamosaxul
isris sawinaaRmdego mimarTulebiT iseve, rogorc sveticxovlis Tormet zodiaqoTagan TerTmeti mimarTulia saaTis isris sawi-
zodiaqos kalendarzea, romlis SigniT gamosaxulia 8 segmentisgan naaRmdegod, xolo erTi – Savi virTxa mimarTulia piriqiT – saa-
Tis isris mimarTulebiT, rac emTxveva kalendris centrSi gan-
Tavsebuli oTxi sawyisis mimarTulebas. es xdeba maSin, roca gare
da Sida energiaTa mimarTulebebi erTmaneTs daemTxveva da erTi –
saaTis isris mimarTuleba eqnebaT, anu SeTavsebuli energiebis moq-
medebaTa garemoSi moaqceven samyaros. es moxdeba virTxis oriaTas-
wleulSi, romelic, rogorc zemoT aRvniSneT, daiwyeba ax.w. 4000
wels. saTanadod Seicvleba samyaroSi yvelaferi da samyaro gadava
civilizaciis axal ciklSi. swored es kosmiuri procesia asaxuli
am Cinur kalendarze. ase martivad da primitiulad asaxavdnen war-
sulis adamianebi kosmiur procesebs, romelTac Rrma kosmogoni-
uri codna hqondaT warsulis, awmyosa da momavlis Sesaxeb.
am TvalTaxedviT Tu ganvixilavT
dedamiwas, isic erTgvari samyaroa,
Cinuri kalendari romelic ZiriTadad sami nawilisagan
Sedgeba: dedamiwis qerqi, dedamiwis
Seqmnili momwvano feris wre, romelSic Caxatulia `neitraluri~ guli – lava da gulisguli – lavas
– `uZravi~ simboluri figurebi, anu maT mimarTuleba ara aqvT da centrSi aris birTvi, romlis temper-
qmnian neitraluri energetikis simbolur gamosaxulebas, SigniT atura mzis temperaturas utoldeba
Caxatulia wre, sadac aris saaTis isris mimarTulebiT moZravi da, ra Tqma unda, masSi igive kosmiuri
sami stiqiis simboluri gamosaxuleba: ZaRli – miwa, gveli – wy- procesebi aisaxeba, romelic Cinur
ali, frinveli – haeri, xolo TviT wriuli yviTeli foni aris da sveticxovlis zodiaqoTa kalen-
cecxlis, anu mzis stiqia. aSkaraa, rom centri qmnis samyaros gu- drebzea warmodgenili. dedamiwa
lis simbolur asaxvas. maSasadame, am sami wriT gamoisaxeba mik- adamis civilizaciis mTel pe-
ro Tu makro samyaros energetika – saaTis isris sawinaaRmdegod riodSi, romelic grZeldeba ukve 38000 wlis manZilze da kidev
mimarTuli, neitraluri da saaTis isris mimarTulebiT mbrunavi, gagrZeldeba 2000 weli, dedamiwis garSemo kosmosuri metafizi-
romelic emTxveva dagonebis miTologias samyaros warmoSobis da kuri energia trialebs saaTis isris sawinaaRmdego mimarTulebiT,
mowyobis Sesaxeb, rom samyaro ganTavsebulia ori urTierTsawi- xolo dedamiwis SigniT – centrSi, sadac aris mzis temperaturis
naaRmdego mimarTulebiT mbrunav energiaTa Soris da maTi zemo- lava, oTxi sawyisis energia brunavs saaTis isris mimarTulebiT,
qmedebiT iqmneba samyaroSi yvelaferi. isini qmnian urTierTsa- anu TviT dedamiwa da masze arsebuli yvela da yvelaferi or urT-

398 399
ierTsapirispiro energiaTa zemoqmedebas ganicdis. swored am cno- lis qveS mewva didi sqeli gveli, Savi feris. TavSi Cavavle xeli,
bierebis gamovlinebaa, roca taZarSi ritualis dros SigniT uv- gamovaZre da aRmoCnda, rom ramdenime samosi ecva erTmaneTze, zemo-
lian saaTis isris mimarTulebiT, anu marcxnidan marjvniv, xolo dan muqi molurjo-moiasamnisfro – indigo feris. Tavi movaglije
garedan uvlian piriqiT – saaTis isris sawinaaRmdegod. fexis qusliT. tanidan gamoZvra da Tavs gahyva Zalian wvrili, gr-
qarTuli anbanis bibliuri kabalas kodSi asaxulia informa-
cia, Tu ra elodeba dedamiwas adamis civilizaciis darCenil bolo
2000 wels. es sakiTxi TvalsaCinoa e.w. egvipturi kabalas cod-
naSi. ganvixiloT 21-e arkani – saidumlo, romelic qarTuli an-
banis 21-t-tar-300 aso-niSnis kosmiurobas Seesabameba da misi saxe-
lia `gralis mopoveba~. es periodi Seesabameba `qarT adams aqaT~
300 wels. aq moyvanili kosmiuri suraTis mixedviT, nebismieri Se-
mosazRvruli samyaro oTxi sawyisisganaa Seqmnili (miwa, wyali,
haeri, cecxli), razec migvaniSnebs am stiqiaTa Sesabamisi 4 cx-
oveli. gamosaxulebis centrSi dgas qali – androgeni, mas yelTan
gamosaxuli aqvs samkuTxedi wveroTi zemoT, qvemodan jvariT. igi
migvaniSnebs, rom es aris erTgvari simboluri gamosaxuleba su-
lis sxeulSi gamaterializebisa, mis fonze Cans erTgvari yviTeli
mze – samyaros guli da mTlianad es gamosaxuleba erT wreze gan-
lagebul or Tormet zodiaqoSia moqceuli, anu sul 24 zodiaqo,
romelic SemosazRvrulia drakoniT, romelsac sakuTari kudi pir-
iT uWiravs da qmnis erTgvar Caketil usasrulo samyaros. drakonis
arkani #21 arkani #78
gare sivrceSi ganlagebulia varskvlavT sistemebi. maTi cisferi
foni migvaniSnebs, rom es aris ca, sadac samyaros oTxi sawyisia Zeli sxeuli. pirvelad nawlavi megona, magram Semdeg aRmoCnda, rom
ganTavsebuli da romelic aris zeciuri, anu miRma samyaro, xolo es iyo misi axali, norCi sxeuli, romelsac Tavi isev Zveli sxeu-
gvelis SigniT Savi foni migvaniSnebs, rom es aris miwieri samyaro; lisa darCa. nanaxi ase avxseni: axla, 2012 wlidan moixsneba sqeli,
erTianobaSi es suraTi warmoaCens cisa da miwis erTianobas, xolo gamyofi, uxilavi `farda~ saiqiosa da saaqaos Soris, romelsac qm-
maT Soris aris gveli – erTgvari gamyofi da amave dros, damakav- nida sqeltaniani didi gveli, romelic amieridan Seicvleba ufro
Sirebelic. es aris ori urTierTsapirispiro sawyisis – materi- wvrili gveliT – Txeli, gamyofi, uxilavi `fardiT~. es kosmiuri
is da sulis kavSiri. 21-e arkanSi warmoCenili procesi mihyveba procesi gagrZeldeba kidev 2000 wels.
qarTuli anbanis danarCeni aso-niSnebis kosmiur periodebs mcire ax.w. 2000 wlidan erTiandeba samyaros oTxi sawyisi da warmo-
gansxvavebiT. qmnis cecxlis stiqiis kosmiur aTaswleuls. es aris `h-hae-9000~
2011 wlis 29 oqtombers mqonda gamocxadeba: Cemi samsaxuris aso-niSnis aTaswleuli, romelsac saTaveSi udgas `j-jan-8000~
ezos karebTan axlos, Ria cis qveS, viweqi sawolSi. vigrZeni, we- aso-niSnis kosmiuri energia. am dros iwyebs gaerTianebas `in da

400 401
ian~ ori pirvelsawyisi, anu kosmiuri mdedri da mamri, romelic, civilizaciaSi ax.w.4000 wels da damTavrdeba dedamiwaze adamis
Tavis mxriv, qmnis oqros sawmisis – ori mzis gamTlianebul cecx- civilizacia, Seiqmneba axali energetikuli garemo, axali ganzo-
lis stiqiis kosmiur energias, rac samyaroSi da dedamiwaze yve- milebis dro da sivrce.
laferSi aisaxeba genetikuri kodis doneze. aq gamosaxuli 78-e ar- am sakiTxTan dakavSirebiT, moviyvan nawyvets amiranis miTidan:
kani aris qarTuli anbanis 37-ჵ-ox-10000-is Sesabamisi, anu `qarT `yamar qali eubneba amirans, rom misma dedam igi Tagvebis anabara
adams aqaT~ 10000 wlis Sesabamisi kosmiuri procesis simboluri miagdo kuTxeSi. yamarma naxa, misi amirani mkvdaria da gulamoskvniT
gamosaxulebaa, romelic Seesabameba ax.w. 4000 wels. atirda. saidanRac Tagvis wruwuna gamoZvra da mis sisxls lokva
kosmiuri procesis kosmogoniur suraTSi, romelsac kabalas dauwyo. yamari gabrazda, qoSi waiZro, Tagvs dahkra da mokla. so-
78-e arkani Seesabameba, rogorc vxedavT, aRar aris gveliT Se- rodan am wruwunas deda gamovida, mindorSi raRac balaxi mogli-
mosazRvruli, anu barieri ixsneba sulsa da materias Soris – aRar ja, Svils miusv-mousva, gaacocxla da kinwiskvriT soroSi Seagdo.
iqneba iqiTa samyaro adamianis Tvalisa da gonebisTvis daxuruli. yamarma igive balaxi moiZia da amirani da misi Zmebi gaacocxla~.
aseve, 24 zodiaqo erTmaneTTan SeTavsdeba da aq ukve gamosaxulia msoflios TiTqmis yvela xalxSia miTi ukvdavebis maZiebeli
12 zodiaqo, romelSic ganTavsebulia materiaSi naTelgamovleni- gmirebis Sesaxeb. ukvdavebas eZebda gilgameSi. ukvdavebis maZiebe-
li suli. androgeni qalis Tavze Tqven xedavT samkuTxeds wveroTi lia, erT-erTi qarTuli miTis mixedviT, Wabuki, romelmac mara-
qvemoT, romelic fargalTan erTad qmnis cecxlis stiqiis erT- diuli sicocxle cecxlis stiqiis qalRmerTTan SeuRlebiT moi-
erT simbolur gamosaxulebas da gvawvdis informacias, rom am ko- pova.
smiur process cecxlis stiqiis metafizikuri energia warmarTavs, aRar iarsebebs polusebi, anu ori polusis warmomqmneli urT-
romelic aris ori pirvelsawyisis mTlianobis energetikuli gam- ierTsapirispiro ori sawyisi energia samyaroSi. isini yovelTvis
ovlineba. suraTis qveda nawilSi erTgvari farda gadaweulia. es miiswrafvian SeerTebisa da gamTlianebisken, anu pirvelsawyi-
niSnavs, rom gvaxedeben, Tu ra xdeba am kosmiur periodSi TviT Sig- sisken.
niT materiaSi: mamriT gamosaxulia metafizikuri oTxi sawyisis er- axla, daaxloebiT ax.w.2000 wlidan, ibadebian indigo bavSvebi,
Tianoba, amaze migvaniSnebs oTxi simboluri gamosaxuleba – xmali, romelTa energetikuli veli ukve gansxvavebulia maT mSoblebTan
sawmisi, kverTxi, moneta da rac yvelaze mniSvnelovania, am mamakac- SedarebiT. aseT bavSvebs momavalSi gaexsnebaT e.w. mesame – goniTi
Tan misulia da mis mxarze zis TeTri virTxa saxiT marjvniv, anu Tvali. sul sxva iqneba maTi damokidebuleba samyarosa da ada-
saaTis isris mimarTulebiT, rac emTxveva zemoT aRweril aRmosav- mianebisadmi, momavalSi dainaxaven da aRiqvamen samyaros sxva
lur-Cinur kalendars, romlis mixedviTac, ax.w. 4000 wels dadgeba TvaliT, dRemde arsebuli fizikis kanonebi Zalas dakargaven da
virTxis zodiaqos kosmiuri periodi, romelic iqneba saaTis isris es ukve saxezea – daiwyo dedamiwaze nanoteqnologiebis era, es
mimarTulebis energiisa da daemTxveva dedamiwis `gulisgulis~ ukve metafizikaa.
energetikul mimarTulebas. (mqonda TeTri virTxis gamocxadeba, samyaros yoveli saidumlo qarTul enasa da qarTul anbanSia,
romelic CemTan movida da marcxena TeZosTan gaCerda. SegaxsenebT, romelic asaxavs uflis Canafiqrs samyaros mowyobisa da masSi
rom adamianis marcxena naxevari mdedria, xolo marjvena naxevari mimdinare kosmiuri procesebis Sesaxeb; samyaros genetikur kodSi
mamri). swored es Secvlis samyaroSi energetikulad yvelafers. mimdinare kosmiuri procesia asaxuli msoflios uZveles xalxTa
aseTi energetikiT gadava kacobrioba adamis civilizaciidan axal miTologiaSi, eTnografiasa da arqeologiur simbolikaSi. adami-

402 403
anebma unda Seimecnon pirvel adamianTa es azrovneba, raTa gaacno-
bieron, vin aris adamiani, saidan movida, sad midis gardacvalebis
x
` vTaebrivi goni~-s kosmiuri misia
Semdeg. adamianma unda Seicnos Tavisi Tavi, gare samyaro da Tavisi
`he, RmerTo erTo,
misia am samyaroSi. samyaros yoveli saidumlo qarTul enasa da
Sen Sehqmen saxe yovlisa tanisa~.
qarTul anbanSia Cadebuli. RmerTi ambobs: `me var ani da oxi, dasa-
SoTa rusTaveli
bami da dasasruli~. e.i. anbani TviT RmerTia, misiT iwyeba da misiT
mTavrdeba samyaroSi yvelaferi, magram es sityvebi yvela anbanis metafizikuri TvisebebiT `gaxsnili~ adamianebisTvis didi
Sesaxeb ar aris naTqvami, aramed exeba mxolod im anbans, romelSic mniSvneloba aqvs `gamocxadebas~. TiToeuli maTgani udides kos-
asaxulia bibliuri kabalas genetikuri codna. aseTi ki mxolod mogoniur codnas da winaswarmetyvelebas gadmogvcems rogorc vi-
qarTuli anbania. zualurad, ise informaciulad.
SegaxsenebT giorgi merCules (X s.) sityvebs: `qarTuliTa am mxriv, metad sainteresoa indoelTa xvTaebrivi gmiri `rama~
eniTa Jami Seiwirvis~, rac mimaniSnebelia imisa, rom samyaroSi – RmerTi `viSnus~ meSvide `gardamosvla~, saxe, gamocxadeba indur
dro-Jami qarTuli anbanis genetikur kods eqvemdebareba. qarTul religiaSi.
asomTavrul anbanSi 37 aso-niSania, Tumca masSi oTxi aTeuli, anu induri eposiT, viSnu aris mzis RmerTi, qveynierebis momwes-
40 kosmiuri periodi moiazreba – erTeulebis, aTeulebis, aseuleb- rigebeli, mebrZoli borot ZalebTan. mas gamoxataven msoflio
is da aTaseulebis saxiT. TiToeuli aTeulis meaTe, momdevno aTeu- okeanis SuagulSi maradisobis simbolur gvelze wamowolils, mZ-
lis pirvelia. aqedan gamomdinare, 10-100-1000-is Sesabamisi aso- inares, sasTumalTan Tavaweuli kobrebiT garemoculs. viSnu sam-
niSnebi ormagi kosmiuri datvirTvisaa da Sesabamisad, erTdroulad yaros wyobas moicavs da mis wesrigs ganagebs (qarTvelTa morige
sawyisis da sasrulis energias asaxaven. mTlianobaSi qarTuli RmerTi). sxva variaciebiT, viSnu indras sataxto mTazea dafuZneb-
asomTavruli anbanis 37 aso-niSani, romelic 10 000 moicavs, `aTasi uli. igi awesrigebs sicocxlis, sikvdilisa da aRdgomis erTian
viTarca erTis~ mixedviT, Tavis mxriv, aris kosmiuri 10 dRe ad- kosmiur process. mas oTxi xeli aqvs da gamosaxaven mefuri lurji
amis civilizaciis Semdegi ciklisTvis, romelic, kabalas codnis samosiT (aq gagvaxsendeba SumerTa oTxyura da oTxTvala marduki,
mixedviT, aris `i-in-10~ – `bedis borbali~, `qalbatonis mudmi- qarTvelTa dobiliani iaxsaris oTxrqa da oTxyura cxvari), anu
vi xelisufleba~, anu adamis civilizacia, romelic, Tavis mxriv, masSi gaerTianebulia ori pirvelsawyisi. rogorc ki boroti Za-
oTxi mcire ciklisgan 4X10000 wlisgan Sedgeba, mTlianobaSi aris lebi qveynierebis daRupvas moiwadineben, viSnu romelime cxove-
cecxlis RvTiuri energiis gamovlineba – pirveli 10 dRis ener- lis an avataras saxes iRebs, Rrublebidan eSveba da ixsnis xolme
getikuli gamovlinebaa da kidev ufro didi ciklis Semadgeneli samyaros.
nawilia, romelic axal ciklSi iwyebs gansxeulebas, is `gulia~ indoelTa xvTaebrivi gmiri rama Tavdapirvelad adamiani iyo.
axali ciklisTvis, romelic 2000 wlis Semdeg axal `feTqvas – igi miiswrafoda sulieri Semecnebisken da am mizniT mogzaurobda
pulsacias~ daiwyebs. dedamiwaze. Semdeg viSnu iRebs ramas saxes da ereva miwier saqmeebSi.
is iTvleba samyaros yovlismomcveli pirvelsawyisis gansxeule-
bad. ramas naxevarRmerTad Tvlidnen (qarTvelTa xvTisSvilebic
naxevarRmerTebi arian). `xvTaebrivi macne~ yoveli gamocxadebisas

404 405
ramas aZlevda mniSvnelovan davalebas, uxsnida mis misias dedami- lis mcxovrebTac Tavis taZrebSi hyavdaT giganturi gvelebi da
waze. erT-erTi gamocxadebis dros iyo Rrubliani dRe; maRal kl- warRvnamdeli iSviaTi saxeobis cxovelebi, romlebsac Tayvans
deze idga qali, CamoSvebuli TmebiT. mzad iyo sasikvdilo dartyma scemdnen, hqondaT ciklopuri qalaqebi. rama Tavisi misiis
mieyenebina mis fexebTan dagdebuli, xelfexSekruli meomrisTvis. Sesasruleblad wamovida kavkasiaSi – indoeTSi, iq, sa-
ramam dauyvira: `winaparTa saxeliT gTxov SeCerde~ da mivarda dac ariuli TeTri rasis civilizacia warmoiSva, raTa
qals. am dros tyis Tavze moTareSe Rrubelma daiquxa, gaielva da Seesrulebina Tavisi misia-davaleba, romelic miiRo `xvTaebrivi
TvalismomWreli gamosaxuleba gamoCnda, mTeli tye ganaTda. Tme- macnesgan~ – samyaros `xvTaebrivi gonisgan~. is kavkasiaSi movida
bCamoSvebuli qali elvadartymuli davarda, xolo Sekrul tyves xalxTan, romelTa kosmogoniur codnas Tu gavyvebiT, migviyvans
borkilebi daawyda. ramam TvalismomWrel naTebaSi xvTiuri arseba ufro Soreul warsulSi, roca ori urTierTsapirispiro ener-
Seicno – TeTrebSi Semosili didi adamiani, xelSi kverTxiT, mis- giebi – pirvelsawyisi xvTiuri Zalebi iyvnen SeerTebulni didi
gan sinaTle asxivebda. maSin ramam dainaxa, rom is idga gaxsnil harmoniiT; es aris pirvelyofili ariuli epoqa. swored im xalxis
taZarSi, romelic ramdenime svets eyrdnoboda. msxverplSewirvis azrovnebaSi ixateba rwmenis sisrule, Zala da sinaTle, romlis
adgilas agebuli iyo sakurTxeveli, romlis gverdiTac idga meo- dabruneba dRemde ver SeZlo kacobriobam. isini ganwyobilni arian
mari, Zirs davardnili mkvdari Canda, xolo TeTri samosiT war- samyaros erTianobis SegrZnebiT, romelsac marTavs erTi `xeli~
mogzavnil `xvTaebriv macnes~ marjvena xelSi ekava CiraRdani, – samyaros `xvTaebrivi goni~, romelic aerTianebs samyaros erT
marcxenaSi – Tasi. man uTxra ramas: `me madlieri var Seni, xedav am harmoniul xvTaebriv organizmad.
CiraRdans? es xvTaebrivi sulis wminda cecxlia. xedav am sawmiss? rama dajildoebuli iyo xvTiuri unariT, romliTac jil-
es aris sicocxlisa da siyvarulis sawmisi. mieci CiraRdani kacs, dovdebian uflisgan xeldebuli adamianebi. igi cdilobda war-
xolo sawmisi – qals~. moeCina xvTaebrivi azri adamianTa cxovrebisa da arsebobisa,
ramam Seasrula macnes miTiTeba. rogorc ki CiraRdans Seexo uaryofda adamianTa monobas, avrcelebda Tanasworuflebianobas,
meomris, xolo Tass – qalis xeli, wminda xvTaebrivi cecxli Tvi- wminda xvTiuri cecxlis kults, rogorc `xiluli sim-
Ton ainTo sakurTxevelze, oriveni idgnen da gardaisaxnen misi bolo uxilavi RmerTisa~.
naTelisgan. amavdroulad, taZris kedlebi gaiw-gamoiwia, xolo vin aris is xalxi, visTanac rama movida kavkasiaSi Tavisi
svetebi camde aizida, misi TaRi gardaisaxa varskvlavebis cad. am misiis Sesasruleblad, visTanac `xvTaebrivi macne~ – `xvTaebrivi
xilvaSi ramam dainaxa Tavisi Tavi – igi idga mTis kldis Tavze goni~ agzavnis wminda xvTaebriv cecxls, romelic aris `xiluli
TeTrebSi Cacmul xvTiur macnesTan erTad, romelic mas uxsnida simbolo uxilavi RmerTisa~ da amave dros es miwa-wyali `qalwu-
TanavarskvlavedTa arss. lebriv qveyanad~ da aziis `gulad~ rom moixsenieba?...
ramam hkiTxa: `vin xar Sen?~ man upasuxa: `me var xvTaebrivi ramas aRmosavleTSi mogzaurobis Sesaxeb eposSi aRwerilia
goni. Sen gaavrceleb Cems sxivebs dedamiwaze. me moval yovelT- misi mosvla kavkasiaSi, magram aRar aris aRwerili misi mogzau-
vis Seni daZaxebisTanave, axla ki wadi SenTvis winaswar dasaxul roba dRevandel indoeTSi. Tu gaviTvaliswinebT imas, rom zogi-
gzaze~ da man miuTiTa aRmosavleTisken. ris Semdegac rama erTi mkvlevaris azriT, Zveli induri enis – `sanskritis~ (de-
wamovida aRmosavleTSi – `misTvis winaswardasaxul vanagaris) didi nawili qarTuli sityvebisgan Sedgeba rogorc
gzaze~, aziis `gulSi~, `qalwulebriv~ qveyanaSi, rom- gamoTqmiT, ise mniSvnelobiT, ramas misiis dros moxseniebuli maS-

406 407
indeli kavkasiis indoeTi sworedac qarTveli xalxi da maSasadame, rama wamovida `xvTaebrivi macnes~, TeTri samos-
saqarTveloa. iT Semosili TeTrwvera moxucis, `xvTiuri gonis~ mier winas-
qarTveli xalxi odiTganve dRevandeli saqarTvelos mkvidri wardasaxul gzaze aRmosavleTSi, `qalwulebriv qveyanaSi~, azi-
mosaxleobaa. amas gvidasturebs daviT garejis kldeebze gamokveTi- is gulSi, kavkasiis indoeTSi. amasTanave, am qveynis xalxs aqvs
li giganturi gvelebi da qarTuli aso-niSnebi, Seqmnili ciklopur pirvelsawyisi kosmogoniuri codna, romelSic moiazreba qarTuli
adamianTa mier. rama wamovida kavkasiis indoeTis `qalwulebriv anbani da romelSic `damarxulia~ codna samyaros bibliuri ka-
qveyanaSi~. saqarTvelos miwa-wyali samyaros dedis – maradqalwu- balas kosmiuri kodisa. zemoT aRniSnulis mixedviT, is ariuli
lis samSoblod iTvleba jer kidev SumerTa miTologiiT, mogvi- civilizaciis pirvelsawyisi qveyanaa, sadac wamovida rama Tavisi
anebiT ki, marad qalwulis, xvTismSobeli mariamis wilxvedrilad misiis Sesasruleblad kavkasiaSi. maSasadame, saqarTvelo da
aRiares. qarTveli xalxi samyaros pirvelsawyisidanve iTvle-
ramas mogzaurobaSi naxsenebi `qalwulebrivi qvey- boda TeTr ariul rasad, romelmac daiwyo dedamiwaze
ana~, zemoaRniSnulis mixedviT, aris kavkasia – saqarT- civilizacia, sadac ramam Camoitana xvTaebrivi cecxli
velo. – `xiluli simbolo uxilavi RmerTisa~.
Sumeri am qveyanas samoTxed warmoaCens da warRvnamdel xalxs maias tomebis Soreuli winaprebi Tayvans scemdnen kecalkoat-
uwodebs, ramas eposi mas aziis `gulad~ moixseniebs, Sumerebi lis, romelic maTTan `amomavali mzis qveynidan~ mivida. mas ecva
`didebul wesTa qveyana~-s uwodeben, sadac bibliuri kabalas cod- grZeli TeTri samosi da TeTr wvers atarebda. man adamianebs aswav-
nis samSoblo moiazreba. bibliuri kabala ki msoflioSi arsebuli la mecniereba, gonivruli wes-Cveulebi da kanonebi, gadasca Rrma
anbanebidan mxolod qarTul anbanSi aisaxeba. kosmogoniuri codna, romelic aisaxa im periodis qalaqebsa da pi-
sityva `azia~ momdinareobs qalRmerT izidas saxelidan, aR- ramidebze, gadasca codna samyaros Seqmnisa da mowyobis Sesaxeb,
mosavleT saqarTveloSi gvaqvs mdinare `al-az-ani~, am sityvaSi rom samyaro erTiani, cocxali, usasrulo organizmia, qadagebda
`az~-azia aris miwis qalRmerTi, `ani~ cis mamaRmerTi, orive erTad sikeTes da samarTlianobas. erTi legendis Tanaxmad, bolos igi
ki cisa da miwis erToba, xvTiuri cecxli – ali, oqros sawmisi, ko- gavida zRvis piras, itira da Tavi daiwva. misi guli dilis varskv-
smiuri mze, rac ori pirvelsawyisis erTobas warmoaCens da swored lavad gadaiqca. am legendis meore versiiT, bolos kecalkoatlim
am xvTiuri energiis gamomxatvelia sityva `alazani~. xalxTan mitanili codna isev Sekriba da imave qveyanaSi dabrunda,
aRmosavleTi saqarTvelo bibliuri kabalas samSobloa. aq saidanac movida. mas dabrunebis aRTqma daudvia.
Zalian Zlieria cecxlTayvanismcemlobis kvali. es is cecxlia, sad aris `amomavali mzis qveyana~, saidanac, legendis Tanax-
romelic qristianul religiaSi dResac uxilavi RmerTis xilul mad, kecalkoatli mivida maSindel centraluri amerikis xalxebT-
gamovlinebad iTvleba. aRmosavleT saqarTveloSi md. alaznis an?! Tu samganzomilebiani TvalTaxedviT vimsjelebT, msoflios
`auzSi~ mdebareobs nekresi – Soreuli warmarTobis cecxlTayvan- yvela qveyanaSi aris mzis aRmosavleTi da dasavleTi. aq ki konk-
ismcemlobis kultmsaxurebis udidesi kompleqsi; cnobilia, rom retulad erT qveyanaze migvaniSneben. kosmiuri aRmosavleTi TviT
aRmosavleT saqarTveloSi mogzaurobis dros, berZeni mogzauri samyaros didi deda – `samoTxea~, romelSic erTdroulad orive
straboni (ax. w. I s.) daeswro qiziySi (q. siRnaRSi) mzis qalRmer- sawyisi – mdedri da mamria gaerTianebuli. qalRmerTi inana, iS-
Tis cecxlTayvanismcemlobis religiur dResaswauls. Tari, kibela, dali, dRisiT mamri da meomaria, xolo RamiT – siy-

408 409
varulis qalRmerTia. `amomavali mze~ – `samoTxe~ TviT sam- energetikul gacxadebas swiravdnen (Camoacmevdnen). aRmosavleT
yaros dedaqalRmerTia. misi wilxvedri qveyana, misi saqarTvelos sxvadasxva kuTxeebis istoriuli saxelebi hqviaT
samSoblo ki saqarTvelos miwa-wyalia, xolo misi xalxi dResac centraluri amerikis sxvadasxva teritorias, ris Sesax-
bibliuri kabalas qarTuli anbanis genetikuri kodis matarebeli ebac am wignis araerT TavSi vsaubrob.
xalxia. Tqvens winaSe msurs warmovaCino Cveni erisTvis mniSvnelovani
Sumeri `amomavali mzis qveyanas~ `dilmunis~ saxeliT moixse- kidev erTi sakiTxi.
niebs. qarTuli cnobierebiT, sityvaSi `dilmuni~ – `dil-m-uni~, qarTvelebs aRmosavleTis xalxi `gurjebs~ gviwodebs. amas
`dil~ – dilas, dRes, mzes niSnavs, xolo `uni~ qarTuli anbanis ukavSirdeba sityvebi `guria~ da `gurjaani~, romelic ori
`22-u-un~ aso-niSania, romlis saxeli, Sumeruli kabalas mixedviT, nawilisgan Sedgeba – `gur~ da `jan~, sadac `gur~ niSnavs `qal-
aris `warRvna~. wuls~, romelic mudmivad 33 wlisaa, e.i. sityva `gur~ 33 wlis
ai, ras mogviTxrobs erT-erTi Sumeruli miTi: ziusudra (Sum- maradqalwuls niSnavs, xolo `jan~ (`janu~) – `samoTxe~-s
erTa `noe~) warRvnis Semdeg ganerTxa mze `uTus~ winaSe da Tayvani (`Мифы народов мира~, 1980г., Т.1, ст. 341, `Гурии~). qarTuli anbanis
sca; RmerTebma mas maradiuli sicocxle mianiWes da aiyvanes `dil- `j-jan-8000~ aso-niSnis kosmiuroba cecxlis stiqiis, oqros saw-
munSi~, saidanac mze amodis. Sumeruli miTebi `dilmuns~ `amoma- misis, kosmiuri ori pirvelsawyisis, gamTlianebuli mzis gamov-
vali mzis~, anu `maradiuli sicocxlis~ qveyanas uwodeben. linebaa. es is kosmiuri periodia (ax.w.2000w), roca xvTismSobeli
maSasadame, maias tomebTan moxseniebuli `amomavali mzis qvey- – `samoTxe~ brundeba edemSi da ikavebs adgils mamis marjvniv.
ana~, saidanac maTTan Cavida uzenaesi RmerTi kecalkoatli, igive maSasadame, sityva `gurji~ maradqalwulis – samyaros
SumerTa `amomavali mzis qveyana~ – `dilmunia~, igive kosmiuri aR- dedis – xvTismSobeli mariamis – `samoTxis~ arsis
mosavleTi – `samoTxe~ – `samyaroTa dedoflis~ wilxvedri qveyana gamoxatulebaa. amas ukavSirdeba sityva `guru~, romelsac
`araTa~ – saqarTveloa, romelsac Sumeri `maradiuli sicocx- aRmosavleTis qveynebis xalxi sulier maswavlebels uwodebs.
lis qveyanad~ moixseniebs. (naxeT aqve: `saqarTvelo – SumerTa es sakiTxi ukavSirdeba imas, rom TviT qalRmerTi aris sibrZnis
`uflis wminda guliT arCeuli~ didebul wesTa qveyana~). da pirvelsawyisi kosmogoniuri codnis matarebeli. vinaidan
saqarTvelos miwa-wyalze mcxovrebi qarTuli genis matare- qarTvelebs odiTgan kavkasiaSi – Cvens ZirZvel miwaze macxovre-
beli xalxi iwyebs da amTavrebs kacobriobis yovel civilizacias. blebs gviwodeben `gurjebs~ da `gurjis-tans~ – maradqalwulis
amitom, maias tomebis uzenaesi RmerTis kecalkoatlis samSob- – samoTxis `sxeuls~, es niSnavs, rom Cven, qarTvelebi, msof-
lo – `amomavali mzis qveyana~, sworedac aris kavkasia lios aRmosavleTis xalxTa cnobierebiT, varT mar-
– saqarTvelo. didi da Rrma paralelebia qarTvel da meqsikel adqalwulis – samyaros dedis – xvTismSoblis genis
uZveles xalxTa kosmogoniur cnobierebaSi. meqsikis teritoriaze matarebeli xalxi. amas ukavSirdeba sityvebi: janmrTeli,
aRmovaCine qarTuli aso-niSnebi maTi RmerTebis gamosaxulebebze. jangatexili, janiani da sxva, sadac `jan~ – xvTiuri cecxli
isini cecxlis stiqias qarTuli asomTavruli `]~ (j) aso-niSniT da adamianis sasicocxlo energiaa. Cveni qarTuli miwa-wyali –
gamosaxavdnen da mzis RmerTisadmi Sewiruli adamianis Tavs or- `gurjistani~, marad qalwulis – samyaros dedis wilxvedri qvey-
magad gadabrunebul (es samyaro miRmiur samyarosTan mimarTeba- anaa. maSasadame, sityva `gurji~ maradqalwuls – samoTxes
Si ormagad gadabrunebulia) `]~ aso-niSans – cecxlis stiqiis niSnavs.

410 411
ai, ras gveubneba qarTveli poetis SoTa niSnianiZis Sinagani ba, rom xatis CarCos sazRvrebi TandaTan oTaxis kedlebs gascda, me
xma erT-erTi leqsiT: aRmovCndi xatis SigniT, xolo taxtze mjdomi – Cems sasTumalTan
da ukve cocxali adamianis saxiT miyurebda. bolos usityvod – az-
`ukan davbrundi samoTxidan ori dRis mkvdari, rebiT mekiTxeba: `rogor iyeneb, rac moganiWeT~?! me vpasuxob, rom
ase ambobda erTi kaci, sityviT qvelobda. `adamianebs vmkurnalob, fuls ar viReb momsaxurebaSi. madliere-
kaco, aravin gamiRoo samoTxis kari - bis niSnad mxolod yvavilebze ar vambob uars. es darigebebi mi-
Sen TviTon xaro samoTxidan, saqarTvelodan!~ viRe estoneTis q. tartus universitetis profesor aili paiusgan,
romelic swavlobs Cems `fenomens~ da maZlevs saTanado rekomen-
gansakuTrebul da aucilebel SemTxvevaSi, `samyarouli daciebs~ (mec aseve usityvod-azrebiT vesaubrebi). am situaciaSi
goni~, rCeul adamianebs TeTri samosiT Semosili TeTrwvera moxu- SeCerda Cemi xilva – me davrCi mis gverdiT.
cis saxiT, xelSi kverTxiTa da oqros namgliT ecxadeba, akisrebs es xilva bevris mTqmeli iyo CemTvis. davrwmundi, rom
gansakuTrebul misias da aZlevs davalebebs, ris Semdegac, misgan mkurnalobis Tvisebebi maT momaniWes da amavdroulad, Tvalyurs
xeldebuli adamiani aqtiurad ereva samyaros kosmiur procesebSi. madevnebdnen, Tu rogor viyenebdi yvelafer amas.
es kidev erTi dasturia imisa, rom samyaroSi uflisgan Seqmnili sakmaod didi Sedegebi mqonda: pacientTa diagnostikisa da
zedmeti araferia, yvela da yvelaferi, cnobierad Tu qvecnobi- mkurnalobisTvis manZils ar hqonda mniSvneloba. telefonze
erad, asrulebs Tavis misias usasrulo kosmiur procesSi. TiTqmis darekviTa da suraTiT vsvamdi diagnozs da vmkurnalobdi. infor-
27 welia vikvlev qarTul anbans da masSi Cadebul kosmogoniur macias pacientis organizmidan vRebulob morzes anbanis msgavsi
codnas. es ar aris SemTxveviTi movlena. es ganapiroba `gamocxade- impuslebiT, rac yvelas esmis, vinc axlos dgas. damewyo infor-
bebma~ da aqedan miRebulma kosmiurma informaciam. maciis miReba varskvlavebidan, planetebidan, waiSala zRvari iqeTa
yvelaferi ase daiwyo: erT dRes, sruliad SemTxveviT, aRmo- da aqeTa samyaros Soris. Cems ojaxSi gadaRebul fotosuraTebze
vaCine, rom SemeZlo avadmyofi adamianebisTvis diagnozis dasma da xSirad aRibeWdeba TvalisTvis uxilavi didi manaTobeli sfero.
mkurnaloba, romelic efuZneboda adamianis ujredebTan infor- mogvianebiT igi Cemi gulis adgilas vixile, romelic Semdeg mzed
maciuli kontaqtis damyarebas usityvo, azrovnebiTi saubris sax- gardaisaxa. zogjer adamianis organizmSi organoebs vxedav. vxe-
iT. TiToeuli pacienti CemTvis iyo adamianis, rogorc samyaros dav adamianTa da saganTa energias da ganvasxvaveb dadebiTia is
Semecnebis gza. Tu uaryofiTi – vxedav am energiaTa moZraobas. aRmovaCine, rom
erT dilas, naxevrad mZinares, mqonda xilva: TiTqos viweqi im uaryofiTi energiis matarebeli kenti raodenobis sagnebi an ada-
oTaxSi da im sawolSi, romelSic sinamdvileSi viweqi. oTaxs Weris mianebi erTad qmnian uaryofiT energias, xolo wyvili uaryofiTi
nacvlad ca hqonda. davinaxe cis siRrmidan Cemken didi siswrafiT energiis matareblebi erTad qmnian dadebiT energias. swored amas
mofrinavda raRac gamosaxuleba, romelic Tavdapirvelad werti- efuZneba maTematikaSi uaryofiT niSnian sidideTa gamravlebis da
lis saxiT moCanda, Semdeg TandaTan gadidda da davinaxe, miax- gayofis wesi – Sedegi niSniT uaryofiTia Tu dadebiTi, bunebaSi
lovdeboda taxtze mjdomi mamakacis xati, Savi wveriT da samefo metafizikur doneze arsebul kanonebs emorCileba. piradad Semiy-
samosiT; taxti, romelzedac is ijda, hgavda sveticxovlis da same- vanes da maCvenes, Tu ra aris `Savi xvreli~ – `drois borbali~,
bis taZrebis sapatriarqo taxts. ise axlos movida es gamosaxule- rogor aris is mowyobili da ra kosmiuri procesi mimdinareobs

412 413
masSi. xilvebiT gadmomces samyaros ori pirvelsawyisis kosmiuri macias momawvdida. Tavi ar unda memoZravebina da unda aRmeqva is,
arsis da qarTuli anbanis saidumlo codna, kidev mravali sxva rasac fanjris CarCos areSi davinaxavdi. gamaxsenda axali aRTqmi-
saidumlo kosmiuri xvTiuri codna gamandes. swored am sakiTxebs dan ioanes gamocxadeba, sadac iq moyvanili winaswarmetyveleba
eZRvneba es wigni. caze RrublebiT ixateba. mec damebada azri, mimeqcia yuradReba
erTi periodi gadavwyvite, Cemi saqmianobiT mTlianad medici- am sakiTxisTvis. vxedav, ca mowmendilia, mziania, magram Cemi xe-
naSi gadarTva, magram Cemma sulierma maswavlebelma aili paium dvis areSi mze ar Cans, niavic ar moZraobs da xis foTlebic ki
erT-erTi Sexvedris dros aseTi rCeva momca: `Sen es yvelaferi imi- gaCerebulia. uceb, sxvadasxva mxridan caze gamoCnda pawia TeTri
sTvis ar geZleva, rom xalxs umkurnalo, aramed es aris mosamzade- Rrublebi, Cemi xedvis areSi Segrovda, brunavda, bolos miiRo
beli periodi. sul male gaarkvev Tu risTvis mogeca es unari da raRac forma da gaCerda. am gamosaxulebaSi Sevicani Cemi Tavi,
amis Semdeg mTlianad unda gadaerTo Seni ZiriTadi misiis Sesas- saxiT marcxniv, Semdeg, TiTqos, Signidan gamovida patara mze da
ruleblad~. safeTqelTan Sublze miebnia; am patara mzis sxivebi Zalian Zlieri
didi xani ar iyo gasuli am saubridan, rom damewyo arsTa wre- iyo da Cemamde aRwevda. Semdeg am gamosaxulebam daiwyo mobruneba
brunvis kosmiuri suraTebis – RmerTis `beWdebis~ xilvebi, sa- 1800-iT da roca marjvniv Semotrialda, mas hqonda TeTrwvera ma-
dac aris RmerTTa samyofeli, sicocxlis xe, saiqio sasamarTlo, makacis saxe, romelTanac marjvena mxridan mivida TeTri cxeni. bo-
samoTxe – xvTismSobeli, mamaRmerTi, romelic, erTi SexedviT, aris los gavakeTe aseTi daskvna: me vixile erTarseba wels zemoT, erTi
kosmiuri mTa. igi mravalsaxaa. erT-erTi misi saxe kosmiuri mxe- TaviT da orsaxa, romlis marcxena mxare qalia da Cemi saxe aqvs
daria. mamis marjvniv qristea – kviria karaviani. sul sami `beWdis~ safeTqelTan mibneuli mziT, xolo marjvena saxe aris TeTrwvera
xilva mqonda. yoveli xilva didi informaciis gacxadebisTvis meZ- mamakacis, romelTanac mivida TeTri cxeni. informaciulad meu-
leoda. gansakuTrebiT gaamaxviles Cemi yuradReba qarTul anbanze. wya, rom es aris `oqros sawmisi~ – cecxlis stiqia, romelic aris
qarTuli asomTavruli aso-niSnebi mamaRmerTs Tavze adgas, xolo ori pirvelsawyisis – mdedris da mamris erTianoba – erTarseba.
mxedruli aso-niSnebi kosmiur mxedars Sublze aweria. qarTuli isini dacildnen erTmaneTs adamis civilizaciis dasawyisSi da kv-
anbani bibliuri kabala da samyaros genetikuri kodia. TiToeuli lav unda gaerTiandnen. amaSia adamis civilizaciis mTeli kosmi-
aso-niSani RmerTis `beWedia~ da Tavisi kosmiuri procesi Seesabam- uri procesis arsi.
eba, romelsac eqvemdebareba samyaroSi yvela da yvelaferi. aqedan Cemi kvlevebis kosmogoniuri codnis ZiriTadi amosavali
daiwyo Cemi daintereseba qarTuli anbaniT, msoflios miTolo- qarTuli ena da qarTuli anbania. ramas msgavsad, mec mqonda TeTrw-
gia, eTnografia, arqeologiiT. isini me gansakuTrebul informa- vera moxucis gamocxadeba: uceb aRmovCndi did taZarSi, romlis
cias mawvdian. am sakiTxebze muSaobis procesi metad saintereso TeTr qaTqaTa kedlebze dawerili iyo qarTuli anbani vertikalu-
da bolomde amouxsnelia. aq muSaobs metafizika, erTdrouladaa rad da horizontalurad. taZarSi var marto, vixedebi aqeT-iqeT,
CarTuli xiluli da uxilavi samyaro. amis aRwera da gadmocema avixede zemoT da vxedav taZars Weri ara aqvs, taZris kedlebi ise
Cveulebrivi gasagebi eniT Zalian rTulia. maRalia, rom kosmosis usasrulobaSi ikargeba.
`oqros sawmisis~ kosmiuri saidumlo erTi mniSvnelovani taZris Ria karebSi, Cems zurgs ukan, vigrZeni viRacis Semos-
gamocxadebiT gamemxila. samsaxurSi vijeqi Cems kabinetSi, movida vla. mivixede da davinaxe grZeli TeTri samosiT, xelSi TeTri
informacia, rom caze unda mexila raRac, rac mniSvnelovan infor- kverTxiT, TeTrwvera moxuci. momiaxlovda, Semaxeda kedlebze

414 415
gamosaxul anbanze da miTxra (saubari mimdinareobda usityvod – bibliuri kabalas codna Tavis samSoblos – saqarT-
azrebiT): `anbans Sen gabarebT, Sen unda upatrono~. Semdeg velos daubrunda. swored es aris is didi kosmiuri saidumlo,
marjvena xelSi gadmomca TeTri kverTxi. ase damTavrda Cemi xilva. razec migvaniSnebs iovane-zosime `qebaÁ~-s teqstSi. am sakiTxs mi-
TeTrwvera moxuci darCa Cems gverdiT da arsad wasula. erT-erTi vuZRveni Cemi pirveli wigni `SesxmaÁ qarTvelTaÁ da qarTvelTa
didi saswauli Cems cxovrebaSi is iyo, rom es TeTrwvera moxuci, enisaÁ~ (am saTauriTaa Setanili `qebaÁ~-s teqsti sinuri mraval-
romelmac qarTuli anbani `Cam- Tavis nusxaSi – saZiebelSi TviT iovane-zosimes mier), romelic
abara~ da `kverTxi~ gadmomca, 2004 wels gamoqveynda.
daaxloebiT 15 wlis Semdeg aR- iberiis civilizacia mikro civilizaciaTa usasrulo jaWvia,
movaCine SumerTa erT-erT qvis romlis erT-erTi Semadgeneli `rgolia~ adamis civilizacia. igi,
beWedze (Zv.w.3400w.) – cecxlis Tavis mxriv, oTxi mikro civilizaciis periodisgan Sedgeba da ka-
stiqiis gamosaxuleba – erTarsi, cobrioba mas Semdegnairad axasiaTebs: Savi, wiTeli, yviTeli da
romelsac erTi Tavi, erTi tani TeTri energetikuli periodebi (da ara rasebi). TiToeuli 10000
da ori saxe aqvs – marcxena qa- wlis periods moicavs da ukve 38000 welia grZeldeba. mis das-
lia, xolo marjvena saxe TeTrw- rulebamde darCa 2000 weli. ax.w. 4000 wels damTavrdeba adamis
vera mamakacia – saxiT zustad civilizacia da daiwyeba iberiis civilizaciis axali cikli.
is TeTrwvera moxucia, romel- qarTuli geniT daiwyo adamis civilizacia da isev
mac TeTri kverTxi gadmomca da qarTuli geniT damTavrdeba. Semdegi civilizaciis
qarTuli anbani `Camabara~. axali cikli isev qarTuli geniT daiwyeba. samyaro kvlav
amis Semdeg gansakuTrebulad RmerTebis enaze – qarTul enaze alaparakdeba. es iqneba azrovnebis
Rrma kosmogoniuri codna gamex- ena. usazRvro iqneba maTi metafizikuri cnobiereba da fizikuri
sna qarTuli anbanis da qarTuli SesaZleblobebi.
enis mimarT. 2004 wlis Semodgo- `iberiis~ civilizacias es saxeli pirvelsawyis enaze – qarTul
mxatvari vardumiani liliTi. maze samebis taZris kurTxevas enaze molaparake xalxma daarqva da misi saxeli `bers~, TeTrwvera
1998w. daukavSirda iovane-zosimes (X s.) moxucs – `samyaroul gons~ daukavSira, romelic `wesrigs~ aZlevs
`qebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~-s kosmiuri saidumlos gaxsna, samyaros, aris stiqiaTa (miwa, wyali, haeri, cecxli) mbrZanebeli,
romelic ZiriTadad Seicavda winaswarmetyvelebas qarTuli anban- `xvTaebrivi cecxli~ – `xiluli simbolo uxilavi RmerTisa~.
is saidumlos gaxsnis TariRze da ax.w. 2000 wlisTvis, rac, Tavis ramdenime wlis win CemTan movida qalbatoni n.S.-q. (ar maqvs
mxriv, ukavSirdeba am periodisTvis oqros sawmisis, gamTlianebuli misgan Tanxmoba, rom srulad movixsenio misi saxeli da gvari),
mzis, xvTaebrivi cecxlis stiqiis – samyaros IV sawyisis kosmiuri romelmac macnoba, rom, uflis nebiT, uflis angelozis STagonebiT,
periodis mobrZanebas, romelic aris `xiluli simbolo uxilavi daaweries CemTvis gadmosacemi informacia, romelic exeba Cems
RmerTisa~. swored am dros movida da gaixsna qarTuli anbanis ko- metafizikur cnobierebas, Cems misias da Seicavs miTiTebebs Cemi
smogoniuri codna samyaros bibliuri genetikuri kodis Sesaxeb, moRvaweobis Sesaxeb. xSirad, Cemi TandaswrebiT, xdeboda pirda-
romelic aisaxeba da dRemdea mosuli bibliuri kabalas saxiT. piri kontaqtis damyareba. iyo momentebi, roca fiqrSi raRac azri

416 417
gamielvebda. isini ukve pasuxs maZlevdnen. `kontaqtis~ Sedegad am wignSi gadmocemulia qarTuli anbanis kosmiuri arsis
daiwera sazogadoebisTvis dRemde ucnobi sveticxovlis istoria metafizikuri siRrmeebi da moicavs mTlianad samyaros yvela gan-
– `saxeldebiTisa wignTTas pirvelTaiTisadmnss: juarTa, kuarTTa, zomilebaTa erTian kosmiur process, warmoaCens erTian uwyvet
mcxeTadmns suetisa cxovelissas iberielTa sdroiTTisssdgans. genetikur jaWvs, saqarTvelos da qarTuli genis misias
amin, uflis wyalobani~, romelic calke wignad gamoica 2010 wels. kacobriobisa da samyaros winaSe. es cnobiereba aris
aq gadmocemuli informaciis mixedviT, sveticxovlis terito- safuZveli momavlis civilizaciisa, romelic kacobri-
ria sakulto Tayvaniscemis adgilia adamis civilizaciis dasaw- obas daumkvidrebs gzas maradisobaSi da Seqmnis `mar-
yisidan. Talis~ energias.
uflis angelozi araerTxel gvamcnobs, rom iberielebi qarT- ioanes gamocxadeba `bolo JamisTvis~ winaswarmetyvelebs:
velTa winaprebi arian. maTgan erT-erTi rCeva Cems mimarT aseTia: `...vixile wminda qalaqi, axali ierusalimi, RmerTisagan zeciT
`xeTuri miTologia iswavle da iberieli winaprebi getyvian xeTe- Camomavali, gamzadebuli, rogorc sasZlo, da sasiZosaTvis Semku-
bis pirvelsamyofelTa saganZurTT~. mivyevi maT rCevas da aRmova- li~ (21-2). `da momesma mgrgvinavi xma zeciT, romelmac Tqva: aha,
Cine, rom `xeTebi~, romlebsac mTeli msoflio eZebs, sinamdvileSi karavi RmrTisa kacTa Tana, da daemkvidreba maTTan da isini iqnebian
iberielTa STamomavlebi – qarTvelebi arian. aseve qarTvelebi ar- misi xalxi, da TviT RmerTi iqneba maTTan~ (21-3).
ian qanaaneli xeTebic. uflis angelozi gvamcnobs:
am kontaqtebiT dawerili informaciis nawili CemTan inaxeba, `...iberielTTas arssnss Zli­erss StoTagans viTar
xolo didi nawili – TviT qalbaton n.S.-q.-sTan. misi sityvebiT qarTuelTTas winaparTTas, uflis CanafiqrTaTvss
rom vTqvaT, jer ar damdgara is dro, roca es nawerebi me unda gad- momavalss mSvenierssa edemissas Seqnissas. meoreds
momeces, Tumca ukve TiTqmis, yvela xelnawers gavecani. erT-erT ierusalims viTar qmniss~.
xelnawerSi damevala, damewera es wigni, romlis saTauri ukve pi-
radad me macnobes: `qarTuli geni iberiis civilizaciaTa
saTaveebTan~. am wignSi gadmocemuli masala 27 wlis manZilze
periodulad ibeWdeboda sxvadasxva Jurnal-gazeTebSi. gamoqveyneb-
uli maqvs 60-ze meti statia-naSromi. ramdenime saerTaSoriso kon-
ferenciaze wavikiTxe moxseneba.
ramdenjerme Sevxvdi saqarTvelos kaTolikos-patriarqs,
vesaubre, mivarTvi Cemi wignebi da statiebi. saqarTvelos bevri
mecnieri icnobs Cems kvlevebs. bevri maTgani xels miwyobda am
wignSi gamoyenebuli arqeologiuri, istoriuli, eTnografiuli,
miTologiuri, CemTvis saintereso, masalebis moZiebaSi.
udidesia Cemi pasuxismgebloba am nawerebis, qarTveli erisa
da kacobriobis winaSe. es wigni swored axla unda daweriliyo.
samyaroSi yvelas da yvelfers Tavisi dro aqvs.

418 419
17. qarTvelTa `kopala ... iaxsaris~
sarCevi
miTi Sumerebis qvis beWedze........................................................ 149

18. `gonio~ – marTlmadideblobis simbolo.................................. 164


1. msoflios udidesi moazrovneebi qarTuli genis,
19. oqros sawmisi – ori mzis saidumlo......................................... 168
qarTuli enisa da anbanis Sesaxeb....................................................5
20. TrialeTis oqros da vercxlis Tasebi...................................... 187
2. qarTuli anbani samyaros genetikuri kodia. bibliuri
21. zogierT simboloTa kosmiuri arsi............................................ 195
kabalas codna Tavis samSoblos _ saqarTvelos daubrunda........8
22. samyaros oTxi sawyisi – miwa, wyali, haeri,
3. manaTobeli sfero Cemi informaciis wyaroa............................... 21
cecxli. sfinqsis fenomeni saqarTveloSi.................................. 203
4. ra aris civilizacia? `adamis~ da `iberiis~ civilizaciebi....... 29
23. vin aris mijaWvuli amirani?!....................................................... 210
5. qarTuli welTaRricxva `qarT adams aqaT~ da `dasabamiTgan~... 34
24. `samoTxe~ – samyaros dedis uZvelesi gamosaxulebebi.
6. `qebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~........................................... 45
`guli~ da `gulisguli~................................................................ 218
7. qarTuli anbani msoflios Zveli civilizaciis
25. daviT gareji, varZia, ufliscixe – ciklopuri
yvela xalxis kuTvnilebaa/anbani qarTvelebs
civilizaciis qalaqebi.................................................................. 228
8000 wlis win hqondaT/................................................................... 56
26. `alvaneTi~ kavkasiis albaneTis istoriuli saxelia.
8. samyaros Seqmnis 6 dRe................................................................... 67
Tanamedrove `uZvelesi qarTuli~ xelnawerebi. `qanwili~........ 242
9. ra aris `dro~ da `ganzomileba~.................................................... 70
27. `Savi xvreli~ – paralelur samyaroSi
10. arsTa wrebrunvis kosmiuri suraTebi _ `RmerTis beWdebi~...... 77
gasasvleli sarkmeli..................................................................... 252
11. samyaro qarTul enaze laparakobs................................................ 84
28. kontaqti micvalebulebTan......................................................... 269
12. ratom acves andria pirvelwodebuli diagonalur jvarze?!.... 97
29. `kosmosi qarTul enaze laparakobs~ /vangas gamocxadeba/....... 280
13. qarTuli anbani somxebis Seqmnili ar SeiZleba iyos!............... 104
30. vin ibadeba saqarTveloSi?! salvador dalis
14. davaTis stela qarTuli anbaniT da misi paralelebi
`geopolitikosis~ mixedviT ........................................................ 286
CineTis `dao~-s kosmogoniur filosofiasTan........................... 113
31. yaCaRanis jvari adamianis samyaros Seqmna.................................. 293
15. saqarTvelos mTis xalxTa uZvelesi
32. saqarTvelo – SumerTa `uflis wminda guliT arCeuli~
kosmogoniuri azrovneba.............................................................. 128
`didebul wesTa qveyana~............................................................... 304
16. qali – maradiuli kosmiuri saidumlo..................................... 136

420 421
33. `qarTveloba Znelia, magram aucilebeli~ /mama giorgi/.......... 315 qarTuli geni
34. keTilisa da borotis arsi adamis civilizaciaSi..................... 333 iberiis civilizaciaTa
35. Seicani Tavi Seni da Seicnob samyaros saTaveebTan
genetikuri kodis sami spirali................................................... 355

36. qristianoba – marTlmadidebloba kacobriobis

maradiuli da sayovelTao religiaa........................................... 361


nazi xaniaSvili
37. nostradamusis winaswarmetyvelebiT bolo Jamis
tel: 236-10-17
movlenebidan mxolod saqarTvelo gadarCeba........................... 377

38. indigo bavSvebi – axali tipis adamianebi................................. 388


mob: 558-25-52-97

39. ra elodeba dedamiwas................................................................... 394

40. `xvTaebrivi goni~-s kosmiuri misia............................................. 405


koreqtorebi: ia kupraZe
neli beJuaSvili

kompiuteruli momsaxureba:
aleqsandre kuzanaSvili

operatorebi: maia laWyepiani


zurab ratiani

Tbilisi
2012

422 423
424

Вам также может понравиться