Вы находитесь на странице: 1из 36

SÍMBOLOS DE LA PATRIA

CORO

Somos libres, seámoslo siempre,


y antes niegue sus luces el Sol,
que faltemos al voto solemne
que la Patria al Eterno elevó.

BANDERA HIMNO NACIONAL ESCUDO

Llaqtaypa
Declaración Universal de los Derechos Humanos
El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprobó y proclamó
la Declaración Universal de Derechos Humanos, cuyos artículos figuran a continuación:
Willakuynin

Qichwa
Chanka
PERÚ Ministerio
de Educación

DISTRIBUIDO GRATUITAMENTE POR EL MINISTERIO DE EDUCACIÓN


PROHIBIDA SU VENTA
Llaqtaypa
Willakuynin
Perú Suyupi Yachay Kamayuq

Simikunapi, Kawsaykunapi, Sapsikunapi Tukuy niraq Yachachina Umalliq


Iskay Simipi Kawsaypura Yachachiy Umalliq

LLAQTAYPA WILLAKUYNIN
Relatos del pueblo - quechua chanka

© PERÚ SUYUPI YACHAY KAMAYUQ


Comercio Ñanpi 193 yupayniyuqpi, San Borja llaqtapi tarikun
Lima - Perú
Qayana: 6155800
www.minedu.gob.pe
Maytu tupachiq
Analí Shakenka Chávez Zambrano
2019 watapi - allinchaspa yapamanta mirachisqa
Tiraje: 10,460 mirachisq
Siqiq
Impreso en diciembre 2019
Analí Shakenka Chávez Zambrano
Ruraqkuna
Victor Gedeón Palomino Rojas Se terminó de imprimir en diciembre de 2019, en los talleres
Elizabeth Corimanya Alegría gráficos de Corporación Gráfica Navarrete S. A., sito en
Docentes y promotores quechua Chanca: Huancarama, Acobamba, Carretera Central 759 Km 2, Santa Anita, Lima-Perú.
Kishuará, Chincheros y La Mar Teléfono: 3620606 RUC: 20347258611

Yanapaqkuna
Maritza Nuñonca Lupo 2019-18098 yupawan Perú Suyupa Hatun Ñawichana
Virginia Soto Espinoza Wasipi churasqa.
Hecho el Depósito Legal en la Biblioteca Nacional del Perú
Suyukunamanta qawaypi yanapakuqkuna N° 2019-18098
Apu Rimaqmanta: Nora Zamora Viguria,
Reynalda Hilda Junco Herhuay, Edith Montoya Morccolla Kay maytutaqa paqarichiqkunapa mana munayninwanqa
Wanka Willkamanta: Jenny Marisol Esplana Raymundo, manam pipas mirachinmanchu.
Bertha Huincho Calderón, Yovana Talavera Meza,
Jesusa Nemesia Martinez Zarabia Perú suyupi mirachisqa / Impreso en el Perú / Printed in
Peru
Ayakuchumanta:
Gabriela Moya Chuchón
Llapan llamkaypi yanapaq DIGEIBIR
Moisés Cárdenas Guzmán, Ricardo Gonzales Estalla, Genaro Quintero
Bendezú
KAQNINKUNA

ATUQWAN UKUCHA 5
MISKI URUNQUY 14
TURUWAN HAMPATU 22
YUTUWAN ATUQ 26
ATUQWAN UKUCHA
(willakuy )

H
uk punchawsi atuq ukuchawan tuparqusqa, hinaspas nisqa:
- Ukucha, yarqayniypim rikurirqamunki, kunanqa mikurqusqaykim.
- Amaraq mikullawaychu, miski apichataraq aparqamusqayki,
ninsi ukuchaqa.
- ¿Maymanta? nispa atuq tapuykun.
- Suyachaykuway ninsi ukuchkaqa.
5
Kutirqamuspansi ukuchachaqa malliykachin atuqmanqa.
Atuqñataqsi mana saqsaspa, machuchakunapa wasinman,
mankapi api mikunanpaq ukuchawan pusachikusqa.

6
Hinaptinsi atuqqa umanta allpa mankaman winarqusqa,
mana hurqukuyta atispansi, kayman wakman,
waqtakachaspa machuchapa umanpi mankataqa pakirqusqa.
Anchata piñakuspansi ukucha maskaq rin.
7
Ukuchañataqsi pampata aspichkasqa, hinallamantqasi atuqqa
chayarqusqa, hinaspas nin: kunanmi ichaqa mikusqayki, nispa.
Yachaysapa ukuchaqa ninsi: kunanmi nina para chayamunqa
chaymi pakakunaypaq tuquchkani.

8
Upa atuqqa ñawpaqtas tuqumanqa yaykurqun,
ukuchañataqsi allpawan, kichkawan pamparqun. Unay
uyarayasqanmanta, makinta hawaman hurqusqa,hinaspa
nisqa: manataq paramusqachu, lluqsirquspansi ancha
piñasqallaña kaqmanta ukuchata maskaq risqa.

9
Puriykuchkaspansi ukuchataqa tarirusqa qaqa hapirayaqta, hinaspa
nin: kunanqa ichaqa manañam ayqiwankimanchu, mikurqusqaykim.

10
Ukuchaqa kaqmantas qaqata qapiykachisqa, Mama
pacham kuyunqa, kaspita maskarqamusaq nispalla
qucha pataman ayqikusqa.

11
Chaypi kusisqallaña tusuchkaptinsi, atuqqa, llumpay,
llumpay piñasqa chayarqun hinaspas nin: kunanmi ichaqa
manaña ayqinkichu, mikusqaykipunim, nispa.

12
Chaywantaqmi hamuchkanki tayta
atuq, kunansi kay qucha chakinqa,
chaymi yakuta upyachkani,
qampas utqaymanña upyay,
atuqllaqa wiksanpas tuqyanankamas
yakutaqa apyan, chaysi wiksan
tuqyarquptin wañurqusqa.

13
MISKI URUNQUY
(willakuy )

H
uk punchawsi urunquy waytakuna mikukuq
lluqsirqusqa.

14
Qallu qallupa umanmansi chayarqun,
wayta waytawan uraykachimusaq
ninsi, kikillanpaq hinaspas waytata
qawachin. Chaywansi urunquychaqa
utqayllamanña uraykun.

15
Urunquyqa musyarquspas
sachapa pallqankama
ayqirqun. Hampatuwan
qallu qalluñataqsi nin:
- Uraykamuy rimasunchik
nispankus qayanku.
- Mikurquwankichikmanmi
nispas urunquyqa
mana munanchu.
- Ama manchakuychu,
manammikusqaykikuchu,
ninsi.

16
Saksarquspansi mullipa kullunpi puñurqun.
Urunquychaqa qunqayllamantas hampatuwan qallu
qalluqa urunquy manchachinankupaq qispirqamunku.

17
18
- Ama manchakuychu, ninsi hampatu. Qamqa allin
allin qarim kanki; sumaq miski ruraqmi kanki.
- Aw, ninsi urunquyqa.
- Allin llamkaq urum kanki. Ñuqanchikqa
yanapanakunanchikmi, ñuqapas kusikunim
riqsiykusqaywan, ninsi qallu qallupas.
- Kay punchawmanta pachaya riqsinakusunchik
nintaqsi urunquypas.

19
20
Chay punchawmanta pachas kimsanku wawqintinhina
kawsanku.

21
TURUWAN
TURUWAN
HAMPATUWAN
HAMPATU
(willakuy )

H
uk punchawsi turucha mayuta, yaku upyaq risqa
hinaspa hampatuchawan tuparqusqa.

22
Yaw turu, yakuytachu upyachkanki, nisni
hampatuchaqa.

23
Turuñataqsi asikuspa hampatuta qawasqa.
Hampatuñataqsi piña piñaraq qawasqa. Chaysi
turuqa yaku suqusqanta saqiykuspa nisqa:

- Ama piñakuychu asllatam suqusaq, llumpay


yakunayasqam kachkani.

Hampatutaqsi kaynata kutichin: allinmi yakuqa


llapanchikpaqmi kanan, chaymi qipa kawsaypi
mana pisinanpaq chaninchananchik, nispa.

24
25
YUTUMANTA
YUTUWAN
ATUQMANTAWAN
ATUQ
(willakuy )

26
H uk punchawsi atuq, yutu sukaqta rikusqa. Chaysi paypas
sukayta munaspan, yutu yachachinanpaq rimapayasqa,
yutuqa atuqpa simintas sirarqun, sukananpaqñataqsi uchuy
uchkuchata puchuykusqa.

27
Sirarquspansi yutuqa pawarparisqa; atuqñataqsi rumi
hawanman lataspa sukayta munasqa, manas atisqachu.

28
29
Chaymantas simin sirasqa qiparqusqa
manañas ima mikuytapas atisqachu.

30
El 22 de julio de 2002, los representantes de las conformamos esta sociedad, nos sintamos parte de
organizaciones políticas, religiosas, del Gobierno y de ella. Con este fin, el Acuerdo promoverá el acceso
la sociedad civil firmaron el compromiso de trabajar, a las oportunidades económicas, sociales, culturales
todos, para conseguir el bienestar y desarrollo del país. y políticas. Todos los peruanos tenemos derecho a
Este compromiso es el Acuerdo Nacional. un empleo digno, a una educación de calidad, a una
salud integral, a un lugar para vivir. Así, alcanzaremos
El Acuerdo persigue cuatro objetivos fundamentales. el desarrollo pleno.
Para alcanzarlos, todos los peruanos de buena
voluntad tenemos, desde el lugar que ocupemos o el 3. Competitividad del País
rol que desempeñemos, el deber y la responsabilidad Para afianzar la economía, el Acuerdo
de decidir, ejecutar, vigilar o defender los se compromete a fomentar el espíritu de
compromisos asumidos. Estos son tan importantes competitividad en las empresas, es decir, mejorar
que serán respetados como políticas permanentes la calidad de los productos y servicios, asegurar
para el futuro. el acceso a la formalización de las pequeñas
empresas y sumar esfuerzos para fomentar la
Por esta razón, como niños, niñas, adolescentes o colocación de nuestros productos en los mercados
adultos, ya sea como estudiantes o trabajadores, internacionales.
debemos promover y fortalecer acciones que
garanticen el cumplimiento de esos cuatro objetivos 4. Estado Eficiente, Transparente y
que son los siguientes: Descentralizado
Es de vital importancia que el Estado cumpla
1. Democracia y Estado de Derecho con sus obligaciones de manera eficiente y
La justicia, la paz y el desarrollo que necesitamos transparente para ponerse al servicio de todos los
los peruanos sólo se pueden dar si conseguimos una peruanos. El Acuerdo se compromete a modernizar
verdadera democracia. El compromiso del Acuerdo la administración pública, desarrollar instrumentos
Nacional es garantizar una sociedad en la que los que eliminen la corrupción o el uso indebido
derechos son respetados y los ciudadanos viven del poder. Asimismo, descentralizar el poder y la
seguros y expresan con libertad sus opiniones a economía para asegurar que el Estado sirva a todos
partir del diálogo abierto y enriquecedor; decidiendo los peruanos sin excepción. Mediante el Acuerdo
lo mejor para el país. Nacional nos comprometemos a desarrollar maneras
de controlar el cumplimiento de estas políticas de
2. Equidad y Justicia Social Estado, a brindar apoyo y difundir constantemente
Para poder construir nuestra democracia, es sus acciones a la sociedad en general.
necesario que cada una de las personas que
SÍMBOLOS DE LA PATRIA
CORO

Somos libres, seámoslo siempre,


y antes niegue sus luces el Sol,
que faltemos al voto solemne
que la Patria al Eterno elevó.

BANDERA HIMNO NACIONAL ESCUDO

Llaqtaypa
Declaración Universal de los Derechos Humanos
El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprobó y proclamó
la Declaración Universal de Derechos Humanos, cuyos artículos figuran a continuación:
Willakuynin

Qichwa
Chanka
PERÚ Ministerio
de Educación

DISTRIBUIDO GRATUITAMENTE POR EL MINISTERIO DE EDUCACIÓN


PROHIBIDA SU VENTA

Вам также может понравиться