St.

Paul University Philippines

Tuguegarao City, Cagayan 3500

BASIC EDUCATION UNIT

PAASCU LEVEL III ACCREDITED
ISO CERTIFIED

May 12, 2020

Dear Parents/ Guardians:

Warm Paulinian Greetings!

It’s been a while and I pray that your family is safe and healthy!

It has always been our mission at St. Paul University Philippines to provide our students with quality Catholic
Paulinian education. In this time of pandemic, we will continue to do so- but now in a different way- as we
transition into the new normal.

For the fourth quarter of School Year 2019-2020, we will take a systematic path and employ a very manageable
approach in administering class instruction. Over the past few weeks, teachers have been working diligently on
their Dynamic Instructional Plans (DIPs) which will be delivered to all the learners to ensure continuity of
learning.

On the succeeding pages, you will find the fourth quarter learning targets of Aralin Panlipunan 6. All learning
tasks of the subject are anchored on the learning competencies your child needs to master. Since these tasks are
to be done at home, I ask that you take time to assist/guide your child to assure his/her success of education.

Please do also take note that all accomplished tasks may be send through email, messenger, other social media
platform, or be brought to the designated drop boxes strategically situated at the university’s pedestrian gate.

I am fully aware that these difficult times are having a significant impact on you, your family, and the school
and so we will remain in constant communication with you and will be available for questions during this
transition. We are confident we can move into this new normal together.

Thank you and looking forward to seeing the accomplishment your child will create. I fervently pray that we
will all be blessed and that we will overcome all the difficulties during this time of uncertainty. Let us
continuously pray and work together, all for the greater glory of God!

Sincerely yours in Christ,

LEMY AN B. RUMBAOA
Subject Teacher
09063538287
 St. Paul University Philippines
Tuguegarao City, Cagayan 3500

BASIC EDUCATION UNIT

PAASCU LEVEL III ACCREDITED
ISO CERTIFIED

DYNAMIC INSTRUCTIONAL PLAN

(SPECIAL EDITION)

ARALING PANLIPUNAN 6
KASAYSAYAN NG PILIPINAS

IKAAPAT NA MARKAHAN

Inihanda ni: BB. LEMY AN RUMBAOA Iwinasto ni: GNG. LOIDA M. ESMUNDO
Subject Teacher Subject Team Leader

Inaprubahan ni: GNG. GLENDA P. CARONAN

Principal
 St. Paul University Philippines
Tuguegarao City, Cagayan 3500

BASIC EDUCATION UNIT

PAASCU LEVEL III ACCREDITED
ISO CERTIFIED

MODYUL 1: HAMON NG BATAS MILITAR

PANIMULA (Introduction)
Tinalakay nating sa ating nakaraang aralin ang tungkol sa pagtugon sa mga suliranin, isyu at hamon sa
kasarinlan ng bansa. Gayundin ang mga programa ng iba’t-ibang administrasyon upang tugunan ang mga
suliranin sa kahirapan at pangkapayapaan. Sa ikaapat na kwarter, inyong pag-aaralan ang mga dahilan ng
pagtatakda ng Batas Militar, pangyayaring nagbigay wakas sa Batas Militar at ang pagbibikis ng mga Pilipino
upang bigyang wakas ang masalimuot na dulot ng Martial Law at kaakibat nito ang mahahalagang aral na
iniwan nito.
LAYUNIN (Objectives)
Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
1. Nasusuri ang mga dahilan na nagbigay-daan sa pagtatakda ng Batas Militar sa Pilipinas;
2. Nakikilala ang mga mahahalagang pangyayari na nagbigay wakas sa Batas Militar sa
Pilipinas at;
3. Nabibigyang ng halaga ang mga aral na iniwan ng Batas Militar tungkol sa kahalagahan ng
karapatan, kalayaan, at hustiya.

TALAKAYAN (Lesson Proper)

Nagkaroon ng eleksiyon noong 1969 at nahalal muli si Pangulong Ferdinand Marcos.Hindi maganda
ang lagay ng ekonomiya ng ating bansa dahil sa labis na paggasta at pangungutang ng ating bansa nang
nakaraang taon. Mas naging Malala ang kalagayan ng ating bansa ng hindi nasiyahan ang mga mamamayang
Pilipino sa pamamamalakad ng Pangulong Marcos.

Madalas ang Ang laki ng gastos at Magulo ang kalagayang

pagpupulong, pagrarali, katiwalian sa Pamahalaan politikal sa ating bansa
at demonstrasyon ng ay nagdulot ng paglaki ng dahil sa iba’t- ibang
mga estudyante at mga utang ng Pilipinas sa ibang ideolohiya at paniniwala.
manggagawa. bansa.

Setyembre 21, 1972 nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos ang Proklamasyon Blg.
1081 na mapapasailalim sa buong bansa sa Batas Militar.

Sa ilalim ng batas militar, ang bansa ay pinamumunuan ng militar.

 Ang lahat ng opisyal ng pamahalaan, pati na rin ang mga mambabatas at ang mga
nanunungkulan ay inalis

Sinuspinde ang Writ of Habeas Corpus o ang karapatan ng mamamayan laban sa

illegal o hindi makatarungan pagpipigil o pagkapiit nang walang kasulatan ng utos ng
hukuman

Nagimbal ang mga Pilipino nang mawalan ng koryente ang buong Pilipinas. Isinara ang estasyon ng
radyo at telebisyon. Pinaghuhuli ang mga nagsisipagrali at mga politikong lumalaban o sumasalungat sa
pamamalakad ni Pangulong Marcos. Maraming ang nabalitaang napatay o na- slavage. Namayani ang takot sa
mga mamamayan. Nawalan ang demokrasya sa bansa. Walang pinahihintulutang magsalita o sumulat laban sa
pamahalaan. Halimbawa ang mga sumusunod;

Eugenio “Geny” Lopez Jr. Ikinulong at pinagbintangang may balak ipapatay si

Lino Brocka
Benjamin “ Behn” Cervantes
Senador Benigno Aquino, Jr.
Pangulong Marcos.
Isang mahusay na director, inakusahan at ipinakulong ni
Marcos dahil gumawa siya ng subersibong pelikula laban
kay Pangulong Marcos. Isa sa kanyang nilikha ang “Bayan
Ko” ay ipinagbawal na ipalabas sa ating bansa.
Isang propesor, aktor, director, freedom fighter na bumatikos
kay Pangulong Marcos. Nagsusulong ng free the Artist, free
media movement, Justice for Aquino, Justice for all (JAJA),
Congress for restoration of democracy (CORD), at National
Alliance for Freedom, Justice and Democracy.
Ipinakulong siya dahil tutol niya sa pamamalakad ng
Pamahalaang Marcos.

Ang saligang Batas 1973 ang pinairal ni Pangulong Marcos sa kanyang panunungkulan at ang
pamamahalang ito ay kinilala bilang Ikaapat na Republika. Isang Parlamentaryong uri ng pamamahala ang
nakabalangkas sa Saligang Batas 1973 o (ang tawag din ng marami na Konstitusyong Marcos). Ang
kapangyarihan ministro ang ginamit ni Pangulong Marcos upang ipairal ang sarili sa pamamahal. Ang mga
balangkas ng pamahalaan at mga tuntunin ng Konstitusyong 1973 ay hindi natupad bagkus ginamit ni
Pangulong Marcos ang Transitionary provision para maantal ang pagtatakda ng Saligang Batas 1973. Pinalitan
niya ang balangkas ng Pamahalaan upang lalong lumakas ang kanyang kapangyarihan. Ito ang dahilan kung
bakit ang pamahalaan ay naging diktadura sa halip na demokratiko. Nagpatupad siya ng mga programa at
patakaran kabilang ang mga sumusunod;
 Nagkaroon ng CURFEW
tuwing gabi.
 Nagroronda ang mga
militar sa kalye at
hinuhuli ang mga
nasa labas ng tahanan
kung nakalipas na
ang 10:00 pm
 Natigil ang pag-aalsa
 Nabawasan ang mga
krimen
 Pabahay para sa kawani ng
pamahalaan
 Nagpatayo ng pamilihang
bayan at kasama sa DIWA
o KADIWA centers na
nagtitinda ng mga pagkain
sa mas murang halaga.
 Nagpatayo ng ng mga
puericulture center
 Makabagong ospital tulad
ng heart center at national
kidney institute.

MGA PANGYAYARING NAGBUKLOD SA MGA PILIPINO UPANG PABAGSAKIN ANG

DIKTATURYAN MARCOS.
Nang magkasakit si Benigno Aquino, Jr. siya ay pinayagang pumunta sa Amerika
Pagpaslang Kay upang magpaggamot.Masayang hinintay ng mga taong hindi nasisiyahan sa
Senador Benigno pamamalakad ng Pangulong Marcos ang pagbabalik ng lider ng oposisyon na si
Aquino, Jr dating senador Benigno Aquino, Jr..Sa ilalim ng proteksiyon ng Aviation
Security Command (AVSECOM) sa pamumuno ni Luther Custodio ngunit siya
ay pinaslang pakababa palang eroplano.Pinaslang din si Rolando Galman,
pinagbintangang isang bayaran at miyembro ng National’s People’s
Army(NPA),na siyang pumatay kay Aquino.Ang Pagpaslang kay Ninoy Aquino
ay gumimbal sa buong bansa.Ang balita ay daliang kumalat sa buong mundo, lalo
na sa Amerika.
Nagpatawag ng biglaang eleksiyon si Pangulong Marcos para patunayan sa
Amerika, dayuhang mangangalakal at namumuhunan, International Monetary
Fund at World Bank ang mabuting kalagayan ng ating bansa at may tiwala ng
Snap Election mga Pilipino sa kanyang pamamalakad. Ayon sa resulta COMELEC si Marcos at
Tolentino ang nanalo sa halalan.

Tumanggi si Gng. Corazon Aquino at nanawagan sa taong-bayan na magdaos ng Civil disobedience at

hiniling na huwag kilalanin ang pamahalaang Marcos.Ipinahayag din Gng. Corazon Aquino ang tunay na
nanalo sa halalan at hiniling na magbitiw si Marcos sa kanyang tungkulin. Nanawagan sa mamamayan ng
suporta at bigyang proteksiyon ang mga militar na tumiwalag sa pamahalaan. Ang ginawa nilang ito ang naging
simula ng EDSA o People Power I. Nagtipo-tipon ang mga napakaraming tao sa Epifiano de los Santos
Aveneu (EDSA), sa pagitan ng kampo Aguinaldo at Kampo Crame.Nagdala sila ng pagkain at inumin.
Naghanda sa anumang mangyari.
PORMATIBONG PAGTATAYA (Formative Assessment)
Ngayon ay handa ka ng gawin ang pormal na pagtataya. Sagutin ang mga sumusunod na katanungan
hinggil sa iyong pananaw sa mga pangyayari na naganap noong panahon ng Matial Law. Dalawang puntos ang
bawat bilang.
1. Magbigay ng salitang na
naglalarawan sa reaksiyon ng mga
Pilipino sa batas militar? Masasabi
mo ba kung bakit?
2. Ano ang ginawang pagtutol ng mga
Pilipino sa batas militar? bakit?
3. Makatwiran ba ang kanilang ginawa?

4. Ano ang mga nakikita kung may

rebolusyon?
5. Kung may rebolusyon, ano ang
maririnig mo?

SUMATIBONG PAGTATAYA (Summative Assessment)

Sa kabuuang pagsusuri, gumawa ng isang anonymous letter na nakabatay sa tema na nakasaad sa ibaba at
pagsunod sa pamantayan na naibigay sa kanan na bahagi nito.
1. Bilang isang Mag-aaral paano mo maihahayag sa pamamagitan ng isang Anonymous Letter ang iyong
mga nasaksihan sa mga paglabag ng karapatang pantao at kalayaan ng mga tao sa malayang
pamamahayag? (15 PUNTOS)

PAMANTAYAN
NILALAMAN 5
PAGLALAHAD 4
EBIDENSIYA 3
MAKATOTOHANA/ 4
KAPANIPANIWALA
TOTAL 15

MAHUSAY! NATAPOS MO NA ANG UNANG MODYUL!

St. Paul University Philippines

 Tuguegarao City, Cagayan 3500

BASIC EDUCATION UNIT

PAASCU LEVEL III ACCREDITED
ISO CERTIFIED

MODYUL 2: PAKIKIBAKA TUNGO SA GANAP NA KALAYAAN

PANIMULA (Introduction)
Isang marahas na hakbang ang batas militar na maaring isagawa ng pamahalaan upang hadlangan ang
mga nagbabantang panganib katulad ng himagsiakan, rebelyon, paglusob at karahasan. Ginamit ni Pangulong
Ferdinand Marcos ang kanyang kapangyarihan upang mabago ang pamahalaan ayon sa kanyang kagustuhan.
Pinagsama niya ang kapangyarihang ehekutibo, lehislatibo at lumikha ng panibagong batas (tinaguriang
presidential decree o pagdedeklara ng mga kalatas ng pag-uutos ng pangulo).Maraming karapatang pantao ang
nalabag ng ating pamahalaan sa ilalim ng diktatutang Marcos.Ngayon pag-aaralan natin ang mga pagbabago sa
administrasyong Aquino sa ilalim ng demokratikong pamamahala.Ang mga Karapatang tinatamasa ng mga tao
sa panibagong Saligang Batas 1987 sa ilalim ng demokratikong pamamahala,ang kahalagahan ng pagtatanggol
at pagpapanatili sa karapatang pantao at demokratikong pamamahala at pananaw tungkol sa demokratikong uri
ng pamahalaan at diktaturyang pamamahala.

LAYUNIN (Objectives)
Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
4. Natutukoy ang mga karapatang tinamasa ng mga tao ayon sa saligang batas 1987 sa ilalim ng
demokratikong pamamahala;
5. Napahahalagahan ang pagtatanggol at pagpapanatili sa karapatang pantao at demokratikong
pamamahala at;
6. Nabibigyang katwiran ang mga pananaw tungkol sa Demokratiko uri ng pamamahala at Dikaturyang
uri ng pamamahala.

TALAKAYAN (Lesson Proper)

Matapos mapaalis si Pangulong Marcos sa pamamagitang ng Rebolusyong EDSA, kaagad na nagtatag ng

Rebolusyonaryong Pamahalaan si Pangulong Corazon C. Aquino at pinawalang-bisa niya ang Saligang Batas
1973.Binuwag niya ang batasan pambansapara makapagpatibay ng mga batas. Nagtalaga din siya ng kanyang Gabinete na
tutulong sa kanayang pagpapalakad ng pamahalaan.

Presidential Commission on Good Nilikha ito upang maibalik ang nanakaw na pera sa
Government (PCGG) kaban ng bayan.

Constitutional Commission Komisyon na babalangkas sa Saligang Batas na

(CONCOM) naging batayan ng kalimang Republika ng Pilipinas.

Ang pagpapatibay sa saligang batas o Konstitusyong 1987 ang nagbigay-wakas sa rebolusyonaryong pamahalaan
ni pangulong Aquino at nagbigay-daan sa pagkakatatag ng Ikalimang Republika ng Pilipinas. Ang saligang batas 1987
ang siyang saligan ating pamahalaan hanggang sa ngayon. Sa ilalim ikalimang republika pinahahalagahan ang ang mga
karapatan ng bawat mamamayang Pilipino.
 Nanumbalik ang demokrasya sa bansa at
nagkaroon ng malayang pagtatalakayan sa mga
diyaryo, radio, at telebisyon. Nagkaroon din ng
pambansa at lokal na eleksiyon.

Ang pagdaraos ng eleksiyon ang ebidensiyang nagpapatunay na matatag na demokrasya sa sa ilalim

Ikalimang Republika. Sinubukan sa ilalim ng pamamahala ni Pangulong Corazon C. Aquino na tugunan ang
pangangailangan ng atin bansaa, lalo ang malaking pagkakautang ng ating bansa sa World Bank at International Monetary
Fund.Nagtatag din sila ng mga patakaran at program para sa pag-angat ng ating ekonomiya at bigyang proteksiyon ang
mga kababaihang mahihina at biktima
Malayang pagtatag ng negosyo bilang pangkalahatang patakaran sa
Free Enterprise System pangangalakal.
Ang pagbibigay kaluwagan, pag-alis sa pagkontrol at pagpapataw ng
Trade Liberalization malaking buwis sa mga produktong pumapasok sa ating bansa.
Ang pagsasapribado 0 pagbebenta sa mga korporasyon pag-aari ng
Assets Privatization Trust pamahalaan sa mga pribadong mangangalakal
Nangangalaga sa mga kapakanan ng mga kababaihan at mag-aangat
Bureau Of Women’s Welfare sa mga kaalamang pangkabuhayan.
Tumutulong sa mga kababaihang nasa panganib, tulad ng pang-
Crisis Intervention Center aabuso, at pambubugbog ng asawa, biktima ng panghahalay, illegat
recruitment, di-boluntaryong prostitusyon at marami pang iba.
Kautusang Tagapagpaganap BLG. 56 Nagbibigay sa Deparment of Social Work and Development o DSWD
ng kapangyarihan pangalagaan ang mga batang biktima ng pang-
aabuso seksuwal o prostitusyon.
Day Care Law (Batas Republika 6972) Nagbibigay ng pangangalaga at proteksiyon sa mga bata sa barangay.
17,000 Typhoon-Resistant Coreshelter Para sa mga lugar na laging dinaraan ng bagyo.
National Reconciliation and Upang matugunan ng pamahalaan ang dahilan kung bakit
development program nagkakaroon ng pag-aalsa at pagrerebelde, at mabigyan sila ng
alternatibong makabalik sa katahimikan na pamumhay.
Summer work Appreciation Ang mga kabataang hindi nag-aaral at nagbabakasyon habang walang
Program(SWAP) pasok sa paaralan ay hinihikayat magtrabaho.
Community Employment and Ang pamahalaan ay nagpagawa ng mga impraestruktura, gtulad ng
Development Program mga daan, at pinag-ibayo ang mga rural na komunidad
 Overseas Employment Pagpapadala ng mga manggagawa sa ibang bansa. Nakakatulong ito
sa pamahalaan dahil sa dolyar na kinikita nila.
Industrial Peace Accord (IPA) Nagsisilbing balangkas para sa pangmatagalang katahimikang pang-
industriya at sectoral na samahan.
.

Ang demokratiko ay isang uri ng pamahalaan na nagpapatamasa ng maraming karapatan sa mga

mamamayan samantalang ang diktaturya ay limitado lamang ang kalayaan ng mga tao gayundin ang kanilang
mga karapatan. Isa sa pinakamahalagang tungkuling ng pamahalaan ang protektahan ang ating bansa at kasama
nito ang mga mamamayanan o sabayanan sa pagpapanatili ng kaayusan ng ating bansa. Mahalagang malaman
ang mga ito upang maging handa. Naipaparating sa sambayan ang mahalagang tungkulin na dapat gawin.
Natatalakay ang nga kahalagahan nito sa ating bilang mga mamamayan nito.

PORMATIBONG PAGTATAYA (Formative Assessment)

Panuto: Buuin ang puzzle. Isulat sa mga kahon ang letra ng mga salitang tinutukoy.

3 2.
2. 1.

1
4. 4

5 5

PAHALANG PABABA
1.Binuwag niya ang saligang batas 1973 1. Komisyon na babalangkas sa Saligang Batas
na naging batayan ng kalimang Republika ng
Pilipinas..
2.Nagbibigay ng pangangalaga at proteksiyon sa mga 2. Isang uri ng pamahalaan na nagpapatamasa ng
bata sa barangay. maraming karapatan sa mga mamamayan
3. Ang mga kabataang hindi nag-aaral at 3.Ito ang uri ng pamahalaan na naitatag
nagbabakasyon habang walang pasok sa paaralan ay pagkatapos ng diktaturyang Marcos.
hinihikayat magtrabaho.
4. Nangangalagaan sa mga batang biktima ng pang- 4. Limitado ang kalayaan ng mga tao
aabuso seksuwal o prostitusyon. gayundin ang kanilang mga karapatan.
5. Nagsisilbing balangkas para sa pangmatagalang 5.Ang pagdaraos na nito ang ebidensiya ng
katahimikang pang-industriya at sectoral na samahan. matatag ang demokrasiya sa ilalim ng Ikalimang
Republika ng Pilipinas.

B. Panuto: Punan ang patlang ng tamang sagot. (5puntos)

 1. Malayang pagkakatatag ng negosyo bilang pangkalahatang patakaran sa pangangalakal.

F_____ E_____ E______ T______ R ______ R______S____ S_____ S______E ____

2. Ang pagbibigay kaluwagan, pag-aalis sa mga kontorl, pagpapataw ng malaking buwis sa mga kalakal na
ipinapasok sa bansa.

T _____ A_____ E L_____B _____ R _____ L _____ Z_____ T_____O ____

3. Pagbebenta ng mga korporasyon na pag-aari ng pamahalaan sa mga pribadong mangangalakal.

A_____ _____ E___ P___ I ____A _____ I ____ A ____ I ___ N T ___ U____ S______
4. Tinatamasa ng mga tao sa ilalim ng demokratikong pamamahala.
_____A______A________A_________A________
5. Nilikha ito upang maibalik ang nanakaw na pera sa kaban ng bayan.
P____E____I____EN____I___L C__MM___SS___ON ___N G___ ___D
G___V___R____M____N_____
SUMATIBONG PAGTATAYA (Summative Assessment)
Sa kabuuang pagsusuri sagutin ang mga sumusunod na katanungan, bigyang katwiran ang mga ito batay sa
mga nakalahad na impormasyon na inyong nakalap sa Modyul 2. Tatlong puntos bawat bilang (15 puntos)
1. Para saiyo, ano ang pangunahing tungkulin na dapat tuparin ng bawat mamamayan para sa bansa?

2. Bakit maituturing na isang tunay na demokrasya ang pamahalaan sa ilalim ng Ikalimang Republika?

3. Paano mo magagamit ang mga aral na ito sa pagtupad ng iyong mga tungkulin at pananagutan sa
pagtamasa ng mga karapatan bilang isang Malaya at maunlad na Pilipino?
 4. Anong pag-unawa ninyo sa diktaturyang uri ng pamamahala?

5. Tama bang alisin ang karapatan ng mga mamamayan upang mapanatili ang katahimikan at katiwasayan
ng isang lipunan? Bakit?

MAHUSAY! NATAPOS MO NA ANG IKALAWANG MODYUL!

St. Paul University Philippines
Tuguegarao City, Cagayan 3500

BASIC EDUCATION UNIT

PAASCU LEVEL III ACCREDITED
ISO CERTIFIED

MODYUL 3: PAGTUGON SA MGA HAMON NG PAGKABANSA

PANIMULA (Introduction)
Kahirapan sa buhay ang patuloy na naging suliranin ng ating pamahalaan sa ikalimang republika ng
Pilipinas sa mahabang panahon.Sinubukan ng iba’t-ibang administrasyon na lutasin at tugunan ang mga
suliranin na kinahaharap ng ating bansa.Ngayong araw ating tatalakayin ang mga programa na ipinatupad ng
iba’t-ibang administrasyon at suliranin sa kahirapan, makabubuo ng isang malikhaing sa mga patugon ng bawat
administrasyon sa mga suliranin na kanilang hinarap at pagpapahalga sa mga kontribusyon ng bawat
administrasyon sa pagkamit ng kaularan at kapayapaan ng ating bansa.
LAYUNIN (Objectives)
Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahan na:
1. Natutukoy ang mga programang na ipinatupad ng iba’t-ibang administrasyon at mga suliranin na
kanilang
hinarap;
2. Nakabubuo ng isang malikhaing paglalahad tungkol sa pagtugon ng iba’t-ibang administrasyon sa mga
suliranin na kanilang kinaharap at;
3. Nabibigyang-halaga ang mga kontribusyon ng bawat administrayon sa pagkamit ng kaunlaran at
kapayapaan ng ating bansa.

TALAKAYAN (Lesson Proper)

Ang mga pangulo ng ikalimang republika ng Pilipinas ay binubuo nina; Pangulong Fidel Ramos, Joseph
Estrada at Gloria Macapagal Arroyo.Alamin natin kung paano hinarap ng mga pangulong ito ang mga hamon sa
kanilang pamamahala sa ating bansa
MGA PANGULO
FIDEL V. RAMOS
JOS
EPH EJERCITO ESTRADA
“ERAP PARA SA MAHIRAP”
GLORIA MACAPAGAL ARROYO
BENIGNO AQUINO III
SULIRANIN
 Pag-alis ng control ng langis,
tumaas ang mga presyo ng
bilihin
 Expanded value- added tax
 Pork Barrel
 Umangat ang kaunlaran ng
bansa ngunit ang dating
mayaman lamang ang lalong
yumayaman at ang mahihirap
ay hindi gaanong
natutulungan
 Tumaas ang kriminalidad
 Maraming lupang sakahan
ang ginawang subdibisyon,
ito ang naging sanhi ng
pagbabang agrikultura sa
bansa
 Malaking pagkakautang ng
Pilipinas
 Mga kalamidad
1. La Niña- matinding tag-
ulan
2. El Niño- matinding
tagtuyot
 Pagbagsak ng ekonomiya na
Asya
 Pagtaas ng presyo ng gasolina
at bilihin
 Pagsasara ng mga pabrika,
bangko at mga kompanya
dahil sa kakulangan ng pondo
 Kriminalidad
 Malawakang katiwalian sa
pamahalaan
 Kawalan ng tiwala ng mga
lokal at dayuhang negosyante
sa ekonomiya
 Pagtaas ng antas ng
kriminalidad
 Pagbaba ng halaga ng piso
laban sa dolyar
 Paglala ng katiwalian sa
pamahalaan
 Kahirapan
 Paglobo ng kakulangan sa
badyet
 Paglaki ng utang ng Pilipinas
 Pagtaas ng mga bilihin
 Kakulangan sa pondo ng
pamahalaan
 Malaking utang sa ibang
bansa
 Katiwalian sa pamahalaan
 Kakulangan sa trabaho
 Kakulangan sa puhunan sa
pangangalakal
 Kahirapan sa pamumuhay
PROGRAMA
Pang-ekonomiya
 Newly Industrialized
Country o NIC
 Ipinagpatuloy niya ang
Asset Privatization Trust
 Pangongolekta ng buwis sa
pagpapairal ng expanded-
value added tax (e-vat) na 10
bahagdang buwis sa mga
kalakal ng mga negosyante.
Pang-kapayapaan
 Special Zone of Peace and
Development (SZOPAD)
Pangkabuhayan
 Ipinagpatuloy niya ang
Trade liberalization at
Assests Privatization Trust
Pakikipag-ugnayang panlabas
 Dumalo sa Asia-Pacific
Economic Cooperation
(APEC)
 Ipinagpatuloy niya ang
Asset Privatization Trust at
Trade liberalization.
 Computerization ng halalan/
eleksiyon
 Edukasyon para sa lahat
 Kuryente at tubig sa lahat ng
barangay
 Pagkakaloob ng 6 hanggang
10 milyong trabaho
 Pagsulong ng katahimikan
sa Mindanao
 Pagpuno sa kakulangang sa
ating mga silid aralan at
itaas ang kalidad ng
edukasyon
 Pagbibigay ng serbisyong
pangkalusugan, tulad ng
philhealth para sa lahat
 Palakasin at palaguin ang
bilang ng ating kasundaluan
at kapulisan para sa
 Paglabag sa saligang batas 2. Pagtataksil sa bansa 3. Panunhol 4. Pandaraya 5. Pagsira sa tiwala ng
bayan 6. Iba pang malubhang krimen.

IMPEACHMENT- Isang prosesong konstitusyonal na makapag-aalis sa tungkulin sa isang pinuno ng

pamahalaan tulang ng Pangulo, Pangalawang-Pangulo, at mga Mahistrado ng korte suprema bago matapos ang kanilang
panunungkulan. Maaring silang maalis kung ginawa nila ang mga sumusunod;

MGA NAHARAP SA IMPEACHMENT

PANGULONG JOSEPH E. ESTRADA PANGULONG GLORIA M. ARROYO CHIEF JUSTICE RENATO CORONA

Inakusahang sangkot sa Pumutok ang iskandalong “Hello

illegal na sugal at jueteng
ayon sa reklamo na inihain
ni Gobernador Chavit
Singson
Garci” tape-pag-uusap ni
Sinampahan siya ng walong
Pangulong Arroyo kay
kaso. Siya ay nahatulang
COMELEC Commissioner
nagkasala kaugnay ng Artikulo
Garcilliano.Ayon sa tape dapat
II na inakusa sa kanya.
lalamang siya ng isang milyon sa
kanyang kalaban.

PORMATIBONG PAGTATAYA (Formative Assessment)

Ang mga impormasyon na ito ay magsisilbing aral sa ating bilang mga mamamayan na maging responsible sa
pagpili ng ating mga lider ng ating bansa. Batay sa ating mga tinalakay at impormasyon na inyong nakalap paano nabago
ang inyong pananaw sa pagpili ng isang matapat na lider at malinis na pamamahala? Upang malaman ito sagutin ang
gawain sa ibaba.

A. Panuto: Gumawa ng isang malikhaing graphic organizer na naglalahad sa mga pangulong ng ikalimang
Repubkila ng Pilipinas at mga programa na nakilang ipinatupad pupang tugunan ang mga suliranin na
kinahaharap ng ating bansa. Halimbawa nito ang nasa ibaba. Ilagay ito sa malaon na papel (long bond
paper). 15 puntos
 PAMANTAYAN
PAGKAMALIKHAIN 4
IMPORMASYONG 4
PUMAPALOOB
KAAYUSAN NG DATOS 3
KAANGKUPAN NG PAKSA 4
TOTAL 15

SUMATIBONG PAGTATAYA (Summative Assessment)

Sa kabuuang pagsusuri sagutin ang mga sumusunod na katanungang. Basahin ang panuto na nasa ibaba
bilang batayn sa pagsagot.
A. Panuto: Isulat ang TAMA kung ang nasalungguhitan ay wasto at MALI kung hindi. Palitan ang
nasalungguhitan na salita upang ito ay maging tama.2 puntos bawat bilang
.
_________1. La Niña ang tawag sa matinding tagtuyot. _________________
_________2. Nawala ang tiwala ng taong bayan kay Pangulong Gloria Macapagal Arroyo dahil
sa isang eskandalo ukol sa “Hello, Garci” tape. __________________________
_________3. Sa reklamo ni Fidel V. Ramos, inakusahan si Pangulong Joseph Estrada na
sangkot sa illegal na sugal at jueteng. _______________________________
_________4. Napaalis si Pangulong Joseph E. Estrada sa pamamagitan ng People power I
__________5. Naiangat ni Pangulong Gloria M. Arroyo ang ekonomiya ng ating bansa.

B. Panuto: Gumawa ng isang poster na nagpapakita ng pagpapahalaga ang mga kontribusyon ng bawat
administrayon sa pagkamit ng kaunlaran at kapayapaan ng ating bansa.

PAMANTAYAN
PAGKAMALIKHAIN 1
NILALAMAN 2
KAUGNAYAN SA TEMA 2
TOTAL 5

MAHUSAY! NATAPOS MO NA ANG IKATLONG MODYUL!

 St. Paul University Philippines
Tuguegarao City, Cagayan 3500

BASIC EDUCATION UNIT

PAASCU LEVEL III ACCREDITED
ISO CERTIFIED

MODYUL 4: PAGTATAGUYOD NG KAUNLARAN NG BANSA

PANIMULA (Introduction)
Ang pagharap ng hamon at pagtugon sa suliraning kinahaharap ng ating bansa ang ating tinalakay sa
nakaraang talakayan ngayon naman ating tatalakayin ang mga kontemporaryong isyu ng lipunan tungo sa pagtugon
sa mga hamon ng malaya at maunlad na bansa ;Pampulitika (Hal., usaping pangteritoryo sa West Philippine Sea,
korupsyon, atbp) Pangkabuhayan (Hal., open trade, globalisasyon, atbp) Panlipunan (Hal., OFW, gender, drug at child
abuse, atbp) Pangkapaligiran (climate change, atbp), mga gampanin ng pamahalaan at mamamayan sa pagkamit ng
kaunlaran at kapayapaan ng ating bansa at ang aktibong pakikilahok ng mamamayan sa mga programa ng pamahalaan
tungo sa pag-unlad ng bansa .

LAYUNIN (Objectives)
Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahan na:
1. Natatalakay ang mga kontemporaryong isyu ng lipunan tungo sa pagtugon sa mga hamon ng malaya at
maunlad na bansa;
2. Natutukoy ang mga gampanin ng pamahalaan at mamamayan sa pagkamit ng kaunlaran at kapayapaan
ng ating bansa at;
3. Napahahalagahan ang aktibong pakikilahok ng mamamayan sa mga programa ng pamahalaan tungo sa
pag-unlad ng bansa.

TALAKAYAN (Lesson Proper)

Sa pag-aaral ng ating bansa nangangailangan may sapat tayong pag-unawa sa mga pangyayari na mayroon sa
lugar na ating tinitirhan at kinabibilangan. Kung paano nakakaapekto ang mga isyung ito sa atin. Ang ating saligang batas
ay nagbibigay ng mga probisyon sa ating konstitusiyon sa Artikulo II: Deklarasyon ng mga prinsipiyo at patakarang pang-
estado, seksiyon 9 at 10 kabilang ang mga sumusunod;

Indikasyon ng pambansang kaunlaran

Ngunit alin kaya sa
1.Makatwiran at dinamikong kaayusan mga ito ang natupad
sa lipunan na ng ating
pamahalaan?
2.Kasaganaan at kasarinlan
Kalayaan sa kahirapan, hanapbuhay
para sa lahat,umaangat na istandard ng
pamumuhay, at mainam na uri ng
buhay para sa lahat. Lagyan ng tsek (/) ang sa tingin ay naabot
3.Sapat na lingkurang Panlipunan na ng ating pamahalaan.

4.Katarungang Panlipunan

Ngayon alamin natin kung anu-ano ang mga sukatan ng kaunlaran ayon sa mga
nagkakaisang bansa (United Nations) na batay sa mga istatistikong index tula ng income per capita (per person) GDP, life
expentancy, rate literacy at iba pa dahil dit nakagawa ang UN ng human development index (HDI).

TATLONG URI NG KAUNLARAN

PAPAUNLAD NA BANSA UMUUNLAD NA BANSA MAUNLAD NA BANSA

 Kulang sa Third World
industriyalisasyon at mga  Bansang may mga  Bansang may mataas na
impraestruktura industriyalisasyon na Gross Domestic
 May mababang antas ng kasalukuyang pinapaunlad
Product(GDP)
agrikultura  May mataas na income
 wala pang mataas na
 Maraming likas na yaman
industriyalisasyon, per capita
na hindi napapakinabangan impraestruktura, capital  mataas na Human
at nalilinang investment, modernong
Development Index
 May mababang per capita teknolohiyalaganap na literacy at
income maayos na pamumuhay (HDI)

Ang mga bansang nakakaranas ng kahirapan ay taglay ang mga isyung nagiging balakid at hadlang sa kanilang
pag-unlad o pagkamit ng kaunlaran. Narito ang kontemporaryong isyung Panlipunan na nagiging haldang sap ag-unlad ng
mga ibang bansa kabilang ang Pilipinas.

Kontemporaryong Isyung Panlipunan

Isyung Pampulitika
 Usaping Pangteritoryo sa Philippine Sea- Umaasa na lamang ang Pilipinas sa tulong ng Estados Unidos
at ibang pang makapangyarihang bansa sa paghahanap ng mapayang solusyon sa suliranin.
 Graft – Pagkuha ng pera o posisyon sa paraang madaya at kuwestiyonable
 Korupsiyon- Tahasan o intesiyonal na pagtatakwil sa tungkulin at obligasyon ng isang opisyal ng
pamahalaan.
 Terorismo- Isinasagawa ng mga grupo, samahan o pamahalaan upang makamit ang kanilang adhikaing
pulitikal o criminal.

Isyung Pangkabuhayan
  Open Trade- Malayang pakikipagkalakalan

Epekto:
1. Pagtindi ng kahirapan dahil sa pagsusulong at pagbibigay pabor sa mgadambuhalang kapitalista at
dayuhang namumuhunan
2. Pagdami ng taong walang trabaho dahil natumba ang maliliit na negosyo
3. Pagbaba ng halaga ng sahod ng mga manggagawa
4. Pagkakalugi at pagsasara ng mga local na kumpanya at industriya na hindi makasabay sa
pandaigdigang kumpetisyon

 Globalisasyon-Malaya at malawakang pakikipag-ugnayan ng mga bansa sa daigdig sa gawaing pang-

ekonomiya, Panlipunan, pang-teknolohiya at kultural.

Epekto:
1. Pagkasira ng kalikasan
2. Pagkawala ng katutubo o indigenous na kultura
3. Pagkawala ng pagkakakilanlan ng bansa dahil sa pagiging sunud-sunuran sa mga mayayamang bansa
4. Pagpasok at pagkalat ng mga nakakahawang sakit sa iba’t ibang panig ng mundo.
5. Brain Drain

Isyung Panlipunan
 Pag-alis ng mga mamamayan (OFW)
 Mga pang-aabuso
Halimbawa: Pang-aabuso sa bata o Child abuse, Gender Abuse, Pang-aabuso sa Droga o Drug abuse

Isyung Pangkapaligiran
 Pagbabago ng Klima
 Pagdami ng Basura
 Pagdumi ng kapaligiran

Bilang mamamayan ng ating bansa tayo ay may tungkulin sa pag-unlad ng ating bayan. Ito ang magiging susi
upang matugunan ang ating mga pangangailan at maitaas ang antas ng ating pamumuhay. Ngunit Paano natin ito
makakamit? Narito ang mga kailangan nating gawin.

1. Mahalin natin an gating bansa 6.Maging produktibo

2. Suportahan nating an gating pamahalaan at tugunan
an gating mga karapatan,lagi nating sundi at
igalang ang mga batas.
3. Alagaan natin an gating kapaligiran at ang mundo
4. Tumulong tayo sa pagpuksa sa korupsiyon o
katiwalian sa pamahalaan
5. Linangin at gamitin ang sariling kakayahan at talent
7.Pagbutihin at paunlarin ang produkto ng
bansa
8. Tangkilikin ang produktong Pilipino
9.Magtipid ng enerhiya
10.Makilahok sa mga gawaing pansibiko.

Ang mamamayan at pamahalaan ay may mahalagang tungkulin sa paglago ng ating bansa samakatwid
kailangang magtulungan ang dalawang panig upang magkaroon ng maayos at maunlad na bansa. Sa
pamamagitan ng mga impormasyon nakalahad pangatwiranan ang iyong tungkulin bilang mamamayan ng iyong
bansa.

PORMATIBONG PAGTATAYA (Formative Assessment)

 Ngayong alam mon ang tungkol sa ating aralin, ikaw ay handa na upang tayain ang iyong kaalaman sa
pamamagitan ng pagsagot sa ma sumusunod na gawain.

A. Panuto: Pagtambalin ang mga pangungusap na nagpapakita ng sanhi at bunga.

_____1.Maraming walang trabaho A. Mataas ang kriminalidad

_____2.Hindi naipapatupad ang mga batas B. Lumalabas ang pera ng bansa

_____3.Produktibo ang mga tao C. May katarungang Panlipunan

_____4.May sapat na lingkura para sa lahat D. Bumubuti ang kabuhayan

_____5. Mataas na gastusin para sa mga produkto E. Nahihirapan Sila
mula sa ibang bansa F. May pagkakaisa sila

B. Panuto: Lagyan ng tsek (/) ang dapat gawin upang maitaguyod ang pambansang kaunlaran. Layan ng exis(Ⅹ) ang
dapat iwasan.

_____1. Linangin ang mga kakayahan

_____2. Pangalagaan ang Kapaligiran
_____3. Gumamit ng sobra-sobrang materyales
_____5. Sumunod lagi sa batas
_____6. Tangkilikin ang produktong banyaga
_____7. Masikap at maging produktibo sa trabaho
_____8. Tumulong sa pagpapatupad ng batas
_____9. Umasa sa mga serbisyo ng pamahalaan
_____10. Samantalahin ang ibinigay ng ibang tao.

SUMATIBONG PAGTATAYA (Summative Assessment)

Sumahin natin ang inyong mga kaalaman sa pamamagitan ng gawain na nasa ibaba. Gumawa ng isang
poster na nagpapakita ng pagpapahalaga sa aktibong pakikilahok ng mamamayan sa mga programa ng pamahalaan tungo
sa pag-unlad ng bansa.
 PAMANTAYAN
Pagkamalikhain 4
Nilalaman 4
Kaayusan At Kalinisan 3
Kaugnayan Sa Tema 4
TOTAL 15

MAHUSAY! NATAPOS MO NA ANG IKAAPAT NA MODYUL!