2.
шричандакапалир увача
гхатастхайогам йогеша татваджнянасйа каранам
иданим шротум иччхами йогешвара вада прабхо
Гхеранда сказал.
Благо, благо, о мощнорукий, что ты меня спрашиваешь;
Расскажу ведь тебе, сынок; внимательно воспринимай.
4.
насти майасамах пашо насти йогатпарам балам
насти джнянатпаро бандхурнаханкарат паро рипух
Нет пут, подобных Майе (Иллюзии); нет более великой, чем Йога, силы;
Нет более великого, чем Знание, друга; нет более великого ,чем себялюбие,
врага.
5.
абхйасаткадиварнани йатха шастрани бодхайет
татха йогам самасадйа таттваджнянаньча лабхайет
6.
сукртайрдушкртайх карйайрджайате пранинам гхатах
гхатадупадйате карма гхатийантрам йатха бхрамет
7.
урдхвадхо бхрамате йадвадгхатийантрам гавам вашат
тадваткармавашадждживо бхрамате джанмамртйубхих
8.
амакумбха ивамбхастхо джирйаманах сада гхатах
йоганалена сандахйа гхаташуддхим самачарет
9.
атха саптасадханам
шодханам дрдхата чайва стхайрйам дхайрйанча лагхавам
пратйакшанча нирлиптанча гхатасйа саптасадханам
10.
атха саптасадханалакшанам
шаткарманам шодхананча асанена бхаведдрдхам
мудрайа стхирата чайва пратйахарена дхирата
11.
пранайамаллагхаванча дхйанатпратйакшаматмани
самадхина нирлиптанча муктирева на самшайах
Теперь очищение.
Дхаути, также Басти, Нети, Лаукики, также Тратака,
И Капалабхати: эти шесть действий следует практиковать.
13.
атха дхаутих
антардхаутирдантадхаутирхрддхаутирмулашодханам
дхаутим чатурвидхам кртва гхатам курванту нирмалам
Теперь Дхаути.
Внутреннее Дхаути, Дхаути зубов, Дхаути сердца, очищение зада:
Дхаути четырехвидное делая, тело следует делать чистым.
14.
атха антардхаутих
ватасарам варисарам вахнисарам бахишкртам
гхатасйа нирмалартхайа антардхаутишчатурвидха
15.
атха ватасарах
какачанчувадасйена пибедвайум шанайх шанайх
чалайедударам пашчадвартмана речайеччханайх
17.
атха варисарах
акантхам пурайед вари вактрена ча пибеччхайах
чалайедударенайва чодарадречайедадхах
18.
варисарам парам гопйам деханирмалакаракам
садхайеттатпрайаптена девадехам прападйате
19.
варисарам парам дхаутим садхайедйах прайатнатах
маладехам шодхайитва девадехам прападйате
20.
атха агнисарах
набхигрантхим мерупрштхе шатаваранча карайет
агнисарамеша дхаутирйогинам йогасиддхида
атха – теперь; агнисарах – «сила огня»; набхи-грантхим – пупочный узел;
мерупрштхе – к вершине Меру (позвоночнику?); шата-варанча – сто раз;
карайет – следует поместить; агнисарам – «сила огня»; еша – это; дхаутир –
Дхаути; йогинам – йогам; йогасиддхида – дающая йогическое совершенство.
21.
ударамайаджантйактва джатхарагним вивардхайет
эша дхаутих пара гопйа деванамапи дурлабха
кевалам дхаутиматрена девадехо бхаведдхрувам
22.
атха бахишкртадхаутих
какимудрам садхайитва пурайедударам марут
дхарайедардхайаманту чалайедардхавартмана
эша дхаутих парагопйа на пракашйа кадачана
23.
атха пракшаланам
набхимагно джале стхитва шактинадим висарджайет
карабхйам кшалайеннадим йаванмалависарджанам
таватпракшалйа надинча ударе вешайет пунах
Теперь омовение.
С погруженным (в воду) пупком в воде стоя, Шакти-нади (канал Шакти;
кишечник?) следует извлечь;
Двумя руками следует омыть канал; пока (не закончится) извлечение
нечистот,
До тех пор омывая, канал в живот следует ввести снова.
24.
идам пракшаланам гопйам деванам апи дурлабхам
кевалам дхаутиматрена девадехо бхаведдхрувам
Это омовение, (которое) в высшей степени следует держать в тайне, даже для
богов труднообретаемо;
Посредством только лишь Дхаути божественное тело будет несомненно.
25.
атха бахишкртадхаутипрайогах
йамардхам дхаранам шактим йаванна садхайеннарах
бахишкртам махаддхаутиставаччайва на джайате
26.
атха дантадхаутих
дантамулам джихнамулам рандхранча карнайугмайох
капаларандхрам панчайте дантадхаутим видхийате
27.
атха дантамуладхаутих
кхадирена расенатха мрттикайа ча шуддхайа
марджайеддантамуланча йаваткилбишамахарет
атха – теперь; данта-мула-дхаутих – Дхаути корней зубов; кхадирена – из
акации катеху; расена-атха соком затем; мрттикайа – глиной; ча – и;
шуддхайа – чистой; марджайед – следует тереть; данта-мулан-ча – корни
зубов; йават – пока; килбишам – грязь («порок»); ахарет – удалит.
28.
дантамулам пара дхаутирйогинам йогасадхане
нитйам курйатпрабхате ча дантаракшам ча йогавит
дантамулам дхаванади карйешу йогинам матам
29.
атха джихвашодханам
атхатах самправакшйами дживхашодханакаранам
джарамарарогадиннашагреддиргхаламбика
атха – теперь; джихва-шодханам – очищение языка; атха-атах – после
этого; самправакшйами – объясню; дживха-шодхана-каранам – причину
очищения языка; джара-мара-рога-адин – старость, смерть, болезни и
прочее; нашайед – уничтожает; диргха-ламбика – растяжение (языка).
30.
атха джихвамуладхаутипрайогах
тарджанимадхйаманама ангулитрайайогатах
шанайх шанайрмарджайитва капхадошам ниварайет
31.
марджайеннаванитена дохайенча пунах пунах
тадаграм лаухайантрена каршайитва шанайх шанайх
марджайен – следует тереть; нава-нитена – свежим маслом; дохайеч-ча – и
(смазывать) молоком (букв. «молочить, доить»); пунах пунах – снова и снова;
тада – затем; аграм – кончик (языка); лауха-йантрена – железным
инструментом; каршайитва – следует тянуть; шанайх шанайх – медленно-
медленно.
32.
нитйам курйатпрайатнена раверудайаке стаке
эвам кртам ча нитйам са ламбика диргхатам враджет
33.
атха карнадхаутипрайогах
тарджанйанамикайоганмарджайет карнарандхрайох
нитйамабхйасайогена надантарам пракашайет
34.
атха капаларандхрапрайогах
врддхангуштхена дакшена марджайедбхаларандхракам
эвамабхйасайогена капхадошам ниварайет
35.
нади нирмалатам йати дивйадрштих праджайате
нидранте бходжананте ча диванте ча дине дине
36.
атха хрддхаутих
хрддхаутим тривидхам курйаддандаваманавасаса
37.
рамбхадандам хариддандам ветрадандам татхайва ча
хрнмадхйе чалайитва ту пунах пратйахареччханайх
38.
капхапеттам татха кледам речайедурдхвавартмана
дандадхаутивидханена хрдрогам нашайеддхрувам
39.
атха ваманадхаутих
бходжананте пибедвари чакантхапуритам судхих
урдхвам дрштим кшанам кртва таджджалам вамайетпунах
нитйамабхйасайогена капхапиттам ниварайет
40.
атха васодхаутих
чатурангулавистарам сукшмавастрам шанайрграсет
пунах пратйахаредетатпрочйате дхаутикармакам
41.
гулмаджвараплихакуштхакапхатиттам винашйати
арогйам балапуштишча бхаветтасйа дине дине
41.
атха мулашодханам
апанакрурата тавабйаванмулам на шодхайет
тасматсарвапрайатнена мулашодханамачарет
43.
питтамуласйа дандена мадхйамангулинапи ва
йатнена кшалайедгухйам варина ча пунах пунах
45.
атха бастипракаранам
джалабастих шушкабастирбастих сйаддвивидха смрта
джалабастим джале курйаччхушкабастим сада кшитау
47.
прамеханча удавартам круравайум ниварайет
бхаветсваччхандадехашча камадевасамо бхавет
49.
эвамабхйасайогена коштхадешо на видйате
виварддхайеччатхарагнимамаватам винашайет
50.
атха нетийогах
витастиманам сукшмасутрам насанале правешайет
мукханниргамайетпашчат прочйате нетикармакам
атха – теперь; нети-йогах – йога Нети; витасти-манам – длиной в витасти
(пядь); сукшма-сутрам – тонкую нить; наса-нале – в носовое отверстие;
правешайет – следует ввести; мукхан – изо рта; ниргамайет – следует
вывести; пашчат – потом; прочйате – называется; нетикармакам –
действием Нети.
51.
садхананнетикарйасйа кхечарисиддхимапнуйат
капхадоша винашйанти дивйадрштих праджайате
52.
атха лаукикийогах
амандавегена тундам ту бхрамайедубхапаршвайох
сарвароганнихантиха деханалавивардханам
атха – теперь; лаукики-йогах – йога Лаукики; аманда-вегена – с большой
силой; тундам – живот; ту – же; бхрамайед – следует поворачивать; убха-
паршвайох – в обе стороны; сарва-роган – все болезни; нихантиха –
уничтожает; деха-анала-вивардханам – увеличивающее телесный огонь.
53.
атха тратакам
нимешонмешакам тйактва сукшмалакшйам нирикшайет
йавадашруна патати тратакам прочйате будхайх
Теперь Тратака.
Отбросив закрывание и открывание глаз (моргание), следует созерцать
мелкую цель,
Пока не потекут слезы; знающими (это) называется Тратака.
54.
эвамабхйасайогена шамбхави джайате дхрувам
нетрарога винашйанти дивйадрштих праджайате
эвам-абхйаса-йогена – благодаря такой практической йоге; шамбхави –
сиддхи Шамбхави («происходящая от Благого (Шивы)»); джайате –
появляется; дхрувам – несомненно; нетра-рога – болезни глаз; винашйанти –
устраняются; дивйа-дрштих – «чудесное зрение»; праджайате – возникает.
55.
атха капалабхатих
вамакраменавйуткрамиена шиткрамена вишешетах
бхалабхатим тридха курйаткапхадошам ниварайет
Теперь Капалабхати.
(Капалабхати) подразделяется на «левый способ», «обратный способ»,
«шипящий способ»;
Тремя способами следует делать Капалабхати; это устраняет расстройство
слизи.
56.
атха вамакрамакапалабхатих
идайа пурайедвайум речайетпингалапунах
пингалайа пурайитва пунашчандрена речает
атха – теперь; вама-крама-капала-бхатих – Капалабхати «левого способа»;
идайа – через Иду (зд.: через левую ноздрю); пурайед – следует набрать;
вайум – воздух; речайет – следует удалить; пингала – через Пингалу (зд.:
через правую ноздрю); пунах – снова; пингалайа через Пингалу (зд.: через
правую ноздрю); пурайитва – набрав; пунаш – снова; чандрена – через луну
(зд.: через левую ноздрю); речает - следует удалить.
57.
пуракам речакам кртва вегена на ту чалайет
эвамабхйасайогена капхадошам ниварайет
58.
атха вйуткрамакапалабхатих
насабхйам джаламакршйа пунарвактрена речайет
пайам пайам вйуткрамена шлешмадошам ниварайет
атха – теперь; вйуткрама-капала-бхатих – Капалабхати «обратного
способа»; насабхйам – обеими ноздрями; джалам – воду; акршйа – втянув;
пунар – затем; вактрена – через рот; речайет – следует удалить; пайам
пайам – медленно (букв.: «вода за водой», «глоток за глотком»);
вйуткрамена – благодаря «обратному способу»; шлешма-дошам –
расстройство слизи; ниварайет – удаляется.
59.
атха шиткрамакапалабхатих
шиткртйа питва вактрена насаналайрвиречайет
эвамабхйасайогена камадевасамо бхавет
60.
на джайате варрддхакам ча джвара найва праджайате
бхаветсваччхандадехашча капхадошам ниварайет
на джайате – не возникает; варрддхакам – старость; ча джвара - и
лихорадка; найва праджайате – также на появляется; бхавет – будет;
сваччханда-дехашча – обладающим здоровым телом; капха-дошам –
расстройство слизи; ниварайет – устраняет.
двитийопадешах
Второе наставление.
1.
атха асанани
гхеранда увача
асанани самастани йаванто дживаджантавах
чатурашитилакшани шивена катхитани ча
Теперь асаны.
Гхеранда сказал.
Имеется (столько) асан, сколько живых существ –
Восемьдесят четыре сотни тысяч (асан), возвещенные Шивой.
2.
тешам мадхйе вишиштани шодашонам шатам кртам
тешам мадхйе мартйалоке дватриншадасанам шубхам
3.
атха асананам бхедах
сиддхам падмам татха бхадрам муктам ваджранча свастикам
синханча гомукхам вирам дханурасанамэва ча
4.
мртам гуптам татха матсйам матсйендрасанамэва ча
горакшам пашчимоттанам уткатам санкатам татха
5.
майурам куккутам курмам татхачоттанакурмакам
уттанамандукам вркшам мандукам гарудам вршам
майурам – Майурасана («Павлинья»); куккутам – Куккутасана
(«Петушиная»); курмам – Курмасана («Черепашья»); татхач-
оттанакурмакам – а также Уттанакурмакасана («поза верхней черепахи»);
уттана-мандукам –Уттанамандукасана («поза верхней лягушки»); вркшам –
Вркшасана («Древесная»); мандукам – Мандукасана («Лягушачья»); гарудам
– Гарудасана («поза Гаруды»); вршам – Вршасана («Бычья»).
6.
шалабхам макарам чоштрам бхуджанганчайогасанам
двитримшадасананиту мартйалокехи сиддхидам
7.
атха асананам прайогах
атха сиддхасанам
йонистханакамангхримулагхатитамсампидйа гулпхетарам
медхропарйатха саннидхатха чибукам кртва хрди стхапитам
стханух самйамитендрийо чаладрша пашйан бхруворантарам
эшаммокшавидхайатепхалакарам сиддхасанам прочйате
8.
атха падмасанам
ваморупари дакшинам хи чаранам самстхапйа вамам татха
дакшопари пашчимена видхина кртва карабхйам дрдхам
ангуштхау хрдайе нидхайа чибукам насаграмавалокайед
этадвйадхивинашанашанакарам падмасанам прочйате
Теперь Падмасана.
На левое бедро правую ногу установив, а левую – на правое бедро, задним
образом прочно поместив в руки оба больших пальца (ног),
Подбородок установив посредине, следует созерцать кончик носа; это
уничтожает болезни, называется Падмасана.
9.
атха бхадрасанам
гулпхау ча вршанасйадхо йаткрамена самахитах
падангуштхау карабхйанча дхртва ча прштхадешатах
Теперь Бхадрасана.
Обе лодыжки под мошонкой старательно установив,
Большие пальцы ног руками следует держать сзади.
10.
джаландхарам самасадйа насаграмавалокайет
бхадрасанам бхаведэтатсарвавйадхивинашанам
11.
атха муктасанам
пайумуле вамагулпхам дакшагулпхам татхопари
самакайаширогривам муктасананту сиддхидам
Теперь Муктасана.
(Поместить) левую лодыжку в основании ануса, правую лодыжку – сверху;
Тело, голова и шея (должны быть) ровными (по одной линии); (это) –
Муктасана, дающая сиддхи.
12.
атха ваджрасанам
джангхабхйам ваджраваткртва гудапаршве падавубхау
ваджрасанам бхаведэтадйогинам сиддхидайакам
Теперь Ваджрасана.
При помощи обеих голеней как алмаз (прочно?) поместить около ануса обе
стопы;
Это будет Ваджрасана, дарующая йогам сиддхи.
13.
атха свастикасанам
джанурворантаре кртва йоги падатале убхе
рджукайах самасинах свастикам татпрачакшате
Теперь Свастикасана.
Между коленями и голенями йог (должен) поместить стопы обеих ног,
Сидя с прямым телом; это называется Свастик(асана).
14.
атха симхасанам
гулпхау ча вршанасйадхо вйуткраменордхватам гатау
читимулау бхумисамстхау кртва ча джанунопари
Теперь Симхасана.
Обе лодыжки под мошонкой противоположным образом (крест-накрест)
идут вверх;
«Основания столбов» сделать стоящими на земле над коленом.
15.
вйактавактро джаландхранча насаграмавалокайет
симхасанам бхаведэтат сарвавйадхивинашакам
16.
атха гомукхасанам
падау ча бхумау самстхапйа прштхапаршве нивешайет
стхиракайам самасадйа гомукхам гомукхакрти
Теперь Гомукхасана.
Обе стопы на земле установив, в заднюю сторону следует (их) ввести;
Следует добиться устойчивости (неподвижности) тела; (это) Гомукх(асана),
ибо имеет вид коровьей морды.
17.
атха вирасанам
экападаматхайкасминвинйаседурусамстхитам
итарасминстатха пашчадвирасанамитиритам
Теперь Вирасана.
Одну стопу следует поместить на другую, установив (первую стопу) на бедре
(другой);
Также (следует поместить другую стопу) на другое (бедро и повернуть)
назад; это называется Вирасана.
18.
атха дханурасанам
прасарйа падау бхуви дандарупау карау ча прштхе дхртападайугмам
кртва дханустулйапаривартитангам нигадйа йоги дханурасанам тат
Также Дханурасана.
Протянув ноги на земле как палки, и руками сзади схватив пару стоп,
(Следует) сделать тело расположенным как лук; йоги называют это
Дханурасана.
19.
атха мртасанам
уттанам шававадбхумау шайананту шавасамам
шавасанам шрамахарам читтивишрантикаранам
Теперь Мртасана.
Подобное трупу лежание на земле как труп лицом вверх –
(Это) поза трупа, устраняющая усталость, приносящая покой уму.
20.
атха гуптасанам
джанурворантаре падау кртва падау ча гопайет
падопари ча самстхапйа гудам гуптасанам видух
Теперь Гуптасана.
Поместив стопы между коленями и бедрами, стопы следует скрыть,
Установив анус поверх стоп; (это) известно как Гуптасана.
21.
атха матсйасанам
муктападмасанам кртва уттанашайананчарет
курпарамбхйам широ вештйа матсйасананту рогаха
Теперь Матсйасана.
Сделав свободную Падмасану, нужно совершать лежание на спине,
Введя голову между локтей; (это) Матсйасана, устраняющая болезни.
22.
атха матсйендрасанам
ударам пашчимабхасам кртва тиштхати йатнатах
намрангам вамападам хи дакшаджанупари нйасет
Теперь Матсйендрасана.
Сделав живот «задним видом» (таким же, как задняя часть), (йог) усердно
пребывает;
Левую стопу, при том что конечность (левая нога) согнута, следует
поместить на правое колено.
23.
татра йамйам курпаранча йамйакаре ча вактракам
бхрувормадхйе гата дрштих питхам матсйендрамучйате
24.
атха пашчимоттанасанам
прасарйа падау бхуви дандарупау самнйастабхалам читийугмамадхйе
йатнена падау ча дхртау карабхйам йогиндрапитхам пашчимоттанамахух
Теперь Пашчимоттанасана.
Вытянув ноги на земле как палки, со лбом, помещенным посреди пары
«колонн» (коленей?),
Усердно следует держать стопы ладонями; (эта) поза повелителей Йоги
называется Пашчимоттан(асана).
25.
атха горакшасанам
джанурворантаре падау уттанау вйактасамстхитау
гулпхау чаччхадйа хастабхйамуттанабхйам прайатнатах
Теперь Горакшасана.
Между коленей и бедер – стопы, повернутые вверх и явно (или красиво)
составленные;
Лодыжки (следует) старательно покрыть кистями (рук), повернутыми вверх.
26.
кантхасамкочанам кртва насаграмалокайет
горакшасанамитйаха йогинам сиддхикаранам
27.
атха уткатасанам
ангуштхабхйамаваштабхйа дхарам гулпхау ча кхе гатау
татропари гудам нйасйа виджнейамуткатасанам
Теперь Уткасана.
Большие пальцы устойчиво установить на земле, а лодыжки находятся в
воздухе;
Над этим (следует) поместить анус; (это) следует знать (как) Уткасану.
28.
атха санкатасанам
вамападам читермулам самнйасйа дхаранитале
пададандена йамйена вештайедвамападакам
джануйугме карайугмамэтатсанкатамасанам
Теперь Санкатасана.
Левую стопу (и) «основание колонны» (колено?) поместив на поверхности
земли,
Правой ногой («палкой ноги») следует окружить левую стопу;
На паре коленей – пара ладоней; это – Санкатасана.
29.
атха майурасанам
дхарамаваштабхйа карайосталабхйам таткурпаре стхапитанабхипаршвам
унчасано дандавадуттхитах кхе майурамэтатправаданти питхам
Теперь Маюрасана.
На земле прочно установить ладони обеих рук, на их локтях помещена
область пупка;
В верхнем положении как палка подняться в воздухе; эту позу называют
Маюр(асана).
30.
баху кадашанабхуктам бхасма курйадашешам джанайатиджатхарагним
джарайеткалакутам
харати сакала роганамашу гулмаджварадинбхавати вигатадошамасанам
шримайурам
(Когда) съедено много плохой пищи – превращает (ее в) золу без остатка;
порождает пищеварительный огонь; уничтожает сильный яд
(растительного происхождения, содержится в клубнях);
Быстро устраняет все болезни – опухоли живота, лихорадку и другие; Шри
Маюрасана является лишенной недостатков.
31.
атха куккутасанам
падмасанам самасадйа джанурворантаре карау
курпарабхйам самсина унчастхах куккутасанам
Теперь Куккутасана.
Приняв Падмасану, между коленями и бедрами (поместить) ладони;
При помощи локтей сидя подняться вверх; (это) Куккутасана.
32.
атха курмасанам
гулпхау ча вршанасйадхо вйуткрамена самахитау
рджукайаширогривам курмасанамитиритам
Теперь Курмасана.
Лодыжки расположены под мошонкой обратным порядком (крест-накрест);
(Пребывать) с прямым телом, головой и шеей (тело, голова и шея на одной
прямой); это называется Курмасана.
33.
атха уттанакурмасанам
куккутасанабандхастхам карабхйам дхртакандхарам
питхам курмавадуттанамэтадуттанакурмакам
Теперь Уттанакурмасана
Находясь в Куккутасане, ладонями держать шею;
Поза как у черепахи, лежащей на спине; это Уттанакурм(асана).
34.
атха мандукасанам
падаталау прштхадеше ангуштхе две ча самспршет
джануйугмам пураскртйа садхайенмандукасанам
Теперь Мандукасана.
Подошвы стоп сзади, два больших пальца должны касаться (друг друга);
Пару коленей поместив вперед, следует осуществлять Мандукасану.
35.
атха уттанамандукасанам
мандукасанамадхйастхам курпарабхйам дхртам ширах
этад бхекавадуттанамэтадуттанамандукам
Теперь Уттанамандукасана.
Находясь в Мандукасане, локтями держать голову;
Такое лежание на спине как лягушка – это Уттанамандук(асана).
36.
атха вркшасанам
ваморумуладеше ча йамйам падам нидхайа ту
тиштхетту вркшавадбхумау вркшасанамидам видух
Теперь Вркшксана.
На основание левого бедра поставив правую стопу,
Следует стоять как дерево на земле; это знают как Вркшасану.
37.
атха гарудасанам
джангхорубхйам дхарам пидйа стхиракайо двиджануна
джанупари карайугмам гарудасанамучйате
атха – теперь; гарудасанам – Гарудасана; джангх-орубхйам – обеими ногами
и бедрами; дхарам – землю; пидйа – следует давить; стхира-кайо – с
неподвижным телом; дви-джануна – благодаря двум коленам; джан-упари –
на коленах; кара-йугмам – пара ладоней; гарудасанам – Гарудасана; учйате –
называется.
Теперь Гарудасана.
Обеими ногами и бедрами следует давить землю (пребывая) с неподвижным
телом благодаря двум коленам;
На коленах – пара ладоней; (это) называется Гарудасана.
38.
атха вршасанам
йамйагулпхе пайумулам вамабхаге падетарам
випаритам спршедбхумим вршасанамидам бхавет
Теперь Вршасана.
На правой лодыжке – основание ануса; на левой стороне – другая стопа
Противоположным образом (крест-накрест); следует касаться земли; это
будет Вршасана.
39.
атха шалабхасанам
адхйасйах шете карайугмам вакшебхумимаваштабхйа карайосталабхйам
падау ча шунйе ча витасти чордхвам ваданти питхам шалабхам муниндрах
Теперь Шалабхасана.
Лечь (лицом) вниз; пара рук на груди; в землю прочно опереться ладонями;
Стопы в воздухе, на витасти (пядь) вверху; мудрецы-владыки называют (эту)
позу Шалабхасаной.
40.
атха макарасанам
адхйасйах шете хрдайам нидхайа бхумау ча падау ча прасарйамано
ширашча дхртва карадандаугмедехагникарам макарасанам тат
Теперь Макарасана.
Лечь (лицом) вниз, сердце (центр тела) поместив на земле, а ноги вытянув,
Голову держа в руках («в паре палок рук»); это – Макарасана, порождающая
телесный огонь.
41.
атха уштрасанам
адхйасйах шете падайугмавйастам прштхе нидхайапи дхртам карабхйам
акунчайетсамйагударасйагадхамауштранча питхам йогино ваданти
Теперь Уштрасана.
Лечь (лицом) вниз, пару ступней по отдельности (или: повернутую пару
ступней) у спины поместив, держать (ноги) ладонями; а
Следует хорошо вжать (втянуть) живот и рот; йоги называют (эту) позу
Уштр(асаной).
42.
атха бхуджангасанам
ангуштханабхипарйантамадхобхумау вининйасет
караталабхйам дхарам дхртва урдхваширшах пханива хи
Теперь Бхуджангасана.
От больших пальцев (ног) до пупка внизу на земле следует растянуть (тело);
Ладонями землю держа, поднять голову как змея.
43.
дехагнирвардхане нитйам сарварогавишанашанам
джагарти бхуджаги деви бхуджагасанасадханат
44.
атха йогасанам
уттанау чаранау кртва самстхапйа джанунопари
асанопари самстхапйа уттанам карайугмакам
Теперь Йогасана
Сделав обе ступни повернутыми вверх, поместить (их) на колени;
На землю («на сидение») поместить повернутую вверх пару ладоней.
45.
пуракайрвайумакршйа насаграмавалокайет
йогасанам бхаведэтадйогинам йогасадхане
тртийопадешах
Третье наставление.
1.
атха мудракатханам
гхеранда увача
махамудра набхомудра уддиянам джаландхарам
мулабандхам махабандхам махаведхашча кхечари
2.
випаритакари йонирваджроли шактичалани
тадаги мандуки мудра шамбхави панчадхарана
3.
ашвини пашини каки матанги ча бхуджангини
панчавимшати мудрани сиддхаданиха йогинам
ашвини – Ашвини; пашини – Пашини; каки – Каки; матанги ча – Матанги;
бхуджангини – Бхуджангини; панчавимшати – двадцать пять; мудрани –
Мудр; сиддхадани – дающие сиддхи (совершенство); иха – здесь; йогинам –
йогам.
4.
атха мудранам пхалакатханам
мудранам паталам деви катхитам тава саннидхау
йена виджнятаматрена сарвасиддхих праджайате
5.
гопанийам прайатнена на дейам йасйа касйачит
притидам йогинанчайва дурлабхам марутамапи
6.
атха махамудракатханам
пайумулам вамагулпхе сампидйа дрдхайатнатах
йамйападам прасарйатха каре дхртападангулах
7.
кантхасамкочанам кртва бхрувормадхйамнирикшайет
махамудрабхидха мудра катхйате чайва сурибхих
8.
атха махамудрапхалакатханам
кшайакасам гудавартам плихаджирнаджварам татха
нашайетсарвароганшча махамудра ча садханат
9.
атха набхомудракатханам
йатра йатра стхито йоги сарвакарйешу сарвада
урдхваджихнах стхиро бхутва дхарайет паванам сада
набхомудра бхаведэша йогинам роганашини
10.
атха уддийанабандхах
ударе пашчимам танам набхорурдхвам ту карайет
уддийанам куруте йасмадавишрантам махакхагах
уддийанам твасау бандхо мртйуматангакесари
Теперь Уддиянабандха.
В животе над пупком следует делать Пашчиматану («заднее натяжение»);
Поскольку Великая Птица безостановочно делает взлѐт («уддияна»),
(То) это – Уддиянабандха – лев, (убивающий) слона смерти.
11.
атха уддийанабандхасйа пхалакатханам
самаградбандханад хйэтадуддийанам вишишйате
уддийане самабхйасте муктих свабхавики бхавет
12.
атха джаландхарабандхакатханам
кантхасамкочанам кртва чибукам хрдайе нйасет
джаландхаре крте бандхе шодашадхарабандханам
джаландхарамахамудра мртйошча кшайакарини
13.
атха джаландхарабандхасйа пхалакатханам
сиддхам джаландхарам бандхам йогинам сиддхидайакам
шанмасамабхйаседйо хи са сиддхо натра самшайах
14.
атха мулабандхакатханам
паршнина вамападасйа йонимакунчайеттатах
набхигрантхим меруданде сампидйа йатнатах судхих
15.
медхрам дакшинагулпхе ту дрдхабандхам самачарет
джаравинашини мудра мулабандхо нигадйате
16.
атха мулабандхасйа пхалакатханам
самсарасамудрам тартумабхилашати йах пуман
вирале сугупто бхутва мудрамэтам самабхйасет
17.
абхйасадбандханасйасйа марутсиддхирбхавед дхрувам
садхайед йатнато тархи мауни ту виджиталасах
18.
атха махабандхакатханам
вамападасйа гулпхена пайумулам ниродхайет
дакшападена тадгулпхам сампидйа йатнатах судхих
19.
шанайх шанайшчалайетпаршним йонимакунчайеччханайх
джаландхаре дхарайет пранам махабандхо нигадйате
20.
атха махабандхасйа пхалакатханам
махабандхах паро бандхо джарамарананашанах
прасададасйа бандхасйа садхайет сарваванчхитам
21.
атха махаведхакатханам
рупайауваналаванйам наринам пурушам бина
мулабандхамахабандхау махаведхам вина татха
22.
махабандхам самасадйа удданакумбхакам чарет
махаведхах самакхйато йогинам сиддхидайаках
23.
атха махаведхасйа пхалакатханам
махабандхамулабандхау махаведхасаманвитау
пратйахам куруте йасту са йоги йогавиттамах
24.
на мртйуто бхайам тасйа на джаро тасйа видйате
гопанийам прайатнена ведхойам йогипумгавайх
26.
эвам нитйам самабхйасалламбика диргхатам враджет
йавадгаччхед бхрувормадхйе тадагаччати кхечари
27.
расанам талумадхйе ту шанайх шанайх правешайет
капалакухаре джихна правишта випаритага
бхрувормадхйе гата дрштирмудра бхавати кхечари
28.
атха кхечаримудрайах пхалакатханам
на ча мурччха кшудха тршна найваласйам праджайате
на ча рого джара мртйурдевадехах са джайате
29.
нагнина дахйате гатрам на шошайати марутах
на дехам кледайантйапо дамшайенна бхуджангамах
30.
лаванйанча бхаведгатре самадхирджайате дхрувам
капалавактрасамйоге расана расамапнуйат
31.
нанарасасамудбхутаманандам ча дине дине
адау лаванакшаранча татастиктакашайакам
32.
наванитам гхртам кширам дадхи такрамадхуни ча
дракшарасанча пийушам джайате расанодакам
33.
атха випаритакаранимудракатханам
набхимуле васетсурйасталумуле ча чандрамах
амртам грасате сурйастато тато мртйувашо нарах
35.
бхумау ширашча самстхапйа карайугмам самахитах
урдхвападах стхиро бхутва випаритакари мата
36.
атха випаритакаранимудрайах пхалакатханам
мудрам ча садхайеннитйам джарам мртйунча нашайет
са сиддхах сарвалокешу пралайе пи на сидати
атха – теперь; випаритакарани-мудрайах – Мудры Випаритакарани; пхала-
катханам – объяснение плодов; мудрам ча – Мудру; садхайен – пусть
практикует; нитйам – постоянно; джарам – старость; мртйунча – и смерть;
нашайет – уничтожит; са – сей; сиддхах – Совершенный; сарва-локешу – во
всех сферах; пралайе пи – даже при конце света; на сидати – он не погибнет.
37.
атха йонимудракатханам
сиддхасанам самасадйа карначакшурнасамукхам
ангуштхатарджанимадхйанамадибхишча садхайет
38.
какибхих пранам самкршйа апане йоджайеттатах
шатчакрани крамаддхйатва хум хамсамануна судхих
какибхих – при помощи Каки(мудры); пранам – прану; самкршйа – втянув;
апане – с апаной; йоджайет – следует соединить; татах – затем; шат-
чакрани – на шести чакрах; крамад – по порядку; дхйатва –
сосредоточившись; хум хамсам – (мантры) ХУМ и ХАМСАХ; ануна – пусть
произносит; судхих – мудрый (йог).
39.
чайтанйаманайеддевим нидрита йа бхуджангини
дживена сахитам шактим самуттхапйа карамбудже
40.
шактимайах свайам бхутва парам шивена сангамам
нанасукхам вихаранча чинтайет парамам сукхам
шактимайах – наполненным Силой (Шакти); свайам – сам; бхутва – став;
парам – высший; шивена – с Шивой; сангамам – союз, соитие; нана-сукхам –
многоблаженный; вихаранча - и приятный; чинтайет – следует размышлять;
парамам – высшее; сукхам – счастье.
41.
шивашактисамайогадэкантам бхуви бхавайет
анандаманасо бхутва ахам брахмоти самбхавет
42.
йонимудра пара гопйа деванамапи дурлабха
сакртту лабхасамсиддхих самадхистхах са эва хи
43.
атха йонимудрапхалакатханам
брахмаха бхрунахачайва сурапи гуруталпагах
этайх папайрна липйета йонимудранибандханат
44.
йани папани гхорани упапапани йани ча
тани сарвани нашйанти йонимудранибандханат
тасмадабхйасанам курйадйади муктим самиччхати
45.
атха ваджронимудракатханам
дхарамаваштабхйа карайосталабхйамурдхвам кшипетпадайугмам ширах
кхе
шактипрабодхайа чирадживанайа ваджронимудрам мунайо ваданти
46.
атха ваджронимудрайах пхалакатханам
айам його йогашрештхо йогинам муктиракарам
айам хитапрадо його йогинам сиддхидайаках
47.
этадйогапрасадена биндусиддхирбхавед дхрувам
сиддхе биндау махайатне кинча сиддхйати бхутале
48.
бхогена махата йукто йади мудрам самачарет
татхапи сакала сиддхистасйа бхавати нишчатам
бхогена – с наслаждением; махата – великим; йукто – соединен; йади – если;
мудрам – (эту) Мудру; самачарет – практикует; татхапи – все же; сакала –
всякое; сиддхис – совершенство (сиддхи); тасйа – у него; бхавати –
возникает; нишчатам – несомненно.
Даже если (йог) соединен с великим наслаждением, если (эту) Мудру (он)
практикует,
Всякое совершенство (сиддхи) у него несомненно возникает.
49.
атха шактичаланимудракатханам
муладхаре атмашактих кундали парадевата
шайита бхуджагакара сарддхатривалайанвита
50.
йават са нидрита дехе тавадждживах пашурйатха
джнянам на джайате тават котийогам самабхйасет
йават – пока; са – она; нидрита – спит; дехе – в теле; тавадж – до тех пор;
дживах – Джива (душа, жизненный принцип); пашур – животное; йатха –
как; джнянам – Знание; на джайате – не возникает; тават – до тех пор;
коти-йогам – десять миллионов йог; самабхйасет – (хотя) бы он
практиковал.
Пока она спит в теле до тех пор Джива (душа, жизненный принцип) – как
животное,
До тех пор не возникает Знание (хотя) бы он (йог) практиковал десять
миллионов йог.
51.
удйадайет каватангча йатха кунчикайа хатхат
кундалинйах прабодхена брахмадварам прабхедайет
52.
набхим самвештйа вастрена на ча нагно бахистхатах
гопанийагрхе стхитва шактичаланамабхйасет
53.
витастипрамитам диргхам вистаре чатурангулам
мрдулам дхавалам сукшмам вештанамбаралакшанам
эвамамбарайуктанча катисутрена йоджайет
54.
бхасмана гатрам самлипйа сиддхасанам самачарет
насабхйам пранамакршйа апане йоджайед балат
55.
тавадакунчайедгухйам шанайрашвинимудрайа
йавадгаччхет сушумнайам вайух пракашайеддхатхат
До тех пор следует медленно втягивать тайное место (половые органы либо
анус) посредством Ашвини Мудры,
Пока воздух не пойдет в Сушумну (и не) проявит (себя) посредством Хатхи.
56.
тада вайупрабандхена кумбхика ча бхуджангини
баддхашвасастато бхутва урдхвамаргам прападйате
58.
ити те катхитам чандакапале шактичаланам
гопанийам прайатнена дине дине самабхйасет
59.
атха шактичаланимудрайах пхалакатханам
мудрайам парама гопйа джарамарананашини
тасмадабхйасанам карйам йогибхих сиддхиканкшибхих
60.
нитйам йо бхйасате йоги сиддхистасйа каре стхита
тасйа виграхасиддхих сйадроганам самкшайо бхавет
61.
атха тадагимудракатханам
ударам пашчимоттанам кртва ча тадагакрти
тадаги са парамудра джарамртйувинашини
62.
атха мандукимудракатханам
мукхам самудитам кртва джихвамулам прачалайет
шанайрграседамртам танмандуким мудрикам видух
63.
атха мандукимудрайах пхалакатханам
валитам палитам найва джайате нитйайауванам
на кеше джайате пако йах курйаннитйамандуким
64.
атха шамбхавимудракатханам
нетранджанам самалокйа атмарамам нирикшайет
са бхавеччхамбхави мудра сарватантрешу гопита
66.
са эва адинатхашча са ча нарайанах свайам
са ча брахма срштикари йо мудрам ветти шамбхавим
67.
сатйам сатйам пунах сатйам сатйамуктам махешвара
шамбхавим йо виджанийат са ча брахма на самчайах
68.
атха панчадхаранамудракатханам
катхита шамбхави мудра шрнушва панчадхаранам
дхаранани самасадйа кинча сидхйате бхутале
69.
анена нарадехена сваргешу гаманагамам
маногатирбхаветтасйа кхечаратвам на чанйатха
анена – при помощи этого; нара-дехена – человеческого тела; сваргешу – на
небесах; гамана-агамам – приход и уход; мано-гатир – со скоростью мысли;
бхавет – будет; тасйа – у него; кхе-чаратвам – хождение по воздуху; на
чанйатха – несомненно.
70.
атха партхивидхаранамудракатханам
йаттаттвам хариталадешарачитам бхаумам лакаранвитам ведасрам
камаласанена сахитам кртва хрди стхайинам
пранам татра вилийа панчагхатикашчиттанвитам
дхарайедэшастамбхакари сада кшитиджайам курйададходхарана
71.
атха партхивидхаранимудрайах пхалакатханам
партхивидхаранамудрам йах кароти ча нитйашах
мртйунджайах свайам сопи са сиддхо вичаред бхуви
72.
атха амбхасидхаранамудракатханам
шанкхендупратиманча кундадхавалам таттвам килалам шубхам
татпийушавакарабиджасахитам йуктам сада вишнуна
пранам татра вилийа панчагхатикашчиттанвитам дхарайедэша
духсахатапапапахарани сйадамбхаси дхарана
атха – теперь; амбхасидхаранамудра-катханам – объяснение Амбхаси
Дхарана Мудры; шанкха-инду-пратиманча – подобная раковине и луне;
кунда-дхавалам – белая как (цветок) жасмина; таттвам – истина (Таттва);
килалам – водная; шубхам – прекрасная; тат – это; пийуша-вакара-
биджасахитам – связанная с семенем воды – буквой «ва»; йуктам –
соединена; сада – всегда; вишнуна – с Вишну; пранам – прану; татра – там;
вилийа – закрепив, спрятав; панча-гхатикаш – на пять гхатик (1 гхатика – 24
минуты); читта-анвитам – вместе с сознанием (Читта); дхарайед – следует
удерживать; духсахата-папапа-харани – устраняющая беды и грехи; сйад –
это; амбхаси дхарана – Амбхаси Дхарани.
73.
атха амбхасидхаранимудрайах пхалакатханам
амбхасим парамам мудрам йо джанати са йогавит
джале ча габхире гхоре маранам тасйа на бхавет
74.
ийам ту парама мудра гопанийа прайатнатах
пракашат сиддхиханих сйат сатйам вачми ча таттватах
75.
атха агнейидхаранамудракатханам
йаннабхистхитаминдрагопасадршам биджам триконанвитам таттвам
теджомайам прадиптамарунам рудрена йат сиддхидам
пранам татра вилийа панчагхатикашчиттанвитиам дхарайедэша
калагабхирабхитихарани вайшванари дхарана
76.
атха агнейидхаранамудрайах пхалакатханам
прадипте джвалите вахнау йади патати садхаках
этанмудрапрасадена са дживати на мртйубхак
77.
атха вайавидхаранамудракатханам
йадбхиннанджанапунджасаннибхамидам дхумравабхасам парам таттвам
саттвамайам йакарасахитам йатрешваро девата
пранам татра вилийа панчагхатикашчиттанвитам дхарайедэша кхе
гаманам кароти йаминам сйадвайави дхарана
78.
атха вайавидхаранамудрайах пхалакатханам
ийам ту парама мудра джарамртйувинашини
вайуна мрийате напи кхе гатешча прадайини
79.
шатхайа бхактихинайа на дейа йасйа касйачит
датте ча сиддхиханих сйат сатйам вачми ча чанда те
80.
атха акашидхаранамудракатханам
йат синдхо варашуддхаварасадршам вйомам парам бхаситам таттвам
девасадашивена сахитам биджам хакаранвитам
пранам татра вилийа панчагхатикашчиттанвитам дхарайедэша
мокшакаватабхеданакари курйаннабходхаранам
81.
атха акашидхаранамудрайах пхалакатханам
акашидхаранам мудрам йо ветти сача йогавит
на мртйурджайате тасйа пралайе навасидати
82.
атха ашвинимудракатханам
акунчайед гудадварам пракашайет пунах пунах
са бхаведашвини мудра шактипрабодхакарини
83.
ашвинимудрайах пхалакатханам
ашвини парама мудра гухйарогавинашини
балапуштикари чайва акаламаранам харет
ашвинимудрайах – Ашвини Мудры; пхала-катханам – объяснение плодов;
ашвини – Ашвини; парама – высшая; мудра – Мудра; гухйа-рога-винашини –
устраняющая болезни тайного места (анус или половые органы); бала-
пушти-кари – вызывающая силу и процветание; чайва – также; акала-
маранам – безвременную смерть; харет – она отводит.
84.
атха пашинимудракатханам
кантхапрштхе кшипет падау пашавад дрдхабандханам
са эва пашини мудра шакти прабодхакарини
85.
атха пашинимудрайах пхалакатханам
пашини махати мудра балапуштивидхайини
садханийа прайатнена садхакайх сиддхиканкшибхих
86.
атха какимудракатханам
какачанчувадасйена пибедвайум шанайх шанайх
какимудра бхаведэша сарварогавинашини
87.
атха какимудрайах пхалакатханам
какимудра пара мудра сарватантрешу гопита
асйах прасадаматрена на роги какавад бхавет
88.
атха матангинимудракатханам
кантхамагне джале стхитва насабхйам джаламахарет
мукханниргамайет пашчат пунарвактрена чахарет
89.
насабхйам речайет пашчат курйадэвам пунах пунах
матангини пара мудра джарамртйувинашини
Потом следует удалить (воду) через обе ноздри; следует снова и снова делать
таким образом;
Матангини – высшая Мудра, устраняющая старость и смерть.
90.
атха матангинимудрайах пхалакатханам
вирале нирджане деше стхитва чайкаграманасах
курйанматангиним мудрам матанга ива джайате
92.
атха бхуджангинимудракатханам
вактрам кинчит супрасарйа чанилам галайа пибет
са бхавед бхуджаги мудра джарамртйувинашини
93.
атха бхуджангинимудрайах пхалакатханам
йаванча ударе рого аджирнади вишешатах
тат сарвам нашайедашу йатра мудра бхуджангини
94.
атха мудранам пхалакатханам
идам ту мудрапаталам катхитам чанда те шубхам
валлабхам сарвасиддханам джарамарананашанам
95.
шатхайа бхактиханийа на дейам йасйа касйачит
гопанийам прайатнена дурлабхам марутамапи
96.
рджаве шантачитайа гурубхактипарайа ча
кулинайа прадатавйам бхогамуктипрадайакам
рджаве – честному; шанта-читайа – спокойному; гуру-бхактипарайа ча – и
почитающему наставника (Гуру); кулинайа – из благородного рода;
прадатавйам – следует передавать; бхога-мукти-прадайакам – дарующую
наслаждение и Освобождение.
97.
мудранам паталам хйетат сарвавйадхивинашанам
нитйамабхйасашиласйа джатхарагнививардханам
98.
на тасйа джайате мртйурнасйа джарадикам татха
нагниджалабхайам тасйа вайорапи куто бхайам
99.
касах швасах плиха куштхам шлешмарогашча вимшатих
мудранам садханаччайва винашйанти на самчайах
100.
бахуна кимихоттена сарам вачми ча чанда те
насти мудрасамам кинчит сиддхидам кшитимандале
бахуна ким иха-уттена – к чему здесь больше говорить; сарам – суть; вачми
– я говорю; ча чанда те – тебе, о Чанда!; насти – нет; мудра-самам –
подобного Мудрам; кинчит – ничего; сиддхидам – дарующего совершенство
(сиддхи); кшити-мандале – на Земле.
чатуртхопадешах
Четвертое наставление.
1.
гхеранда увача
атхатах самправакшйами пратйахаракамуттамам
йасйа виджнянаматрена камадирипунашанам
Гхеранда сказал.
Теперь я объясню высшее воздержание,
Лишь благодаря познанию которого уничтожается страсть и другие враги.
2.
йато йато нишчарати манашчанчаламастхирам
татастато нийамйайтадатманйева вашам найет
3.
пураскарам тираскарам сушравйам ва бхайанакам
манастасманнийамйайтадатманйева вашам найет
4.
сугандхе вапи дургандхе гхранешу джайате манах
тасмат пратйахаредэтадатманйева вашам найет
5.
мадхурамлакатиктадирасам гатам йада манах
тасмат пратйахаредэтадатманйева вашам найет
панчамопадешах
Пятое наставление.
1.
гхеранда увача
атхатах самправакшйами пранайамасйа йадвидхим
йасйа садханаматрена деватулйо бхавеннарах
Гхеранда сказал.
Теперь я объясню метод Пранаямы,
Лишь благодаря практике которого человек становится равным богу.
2.
адау стханам татха калам митахарам татхапарам
надишуддхим татха пашчат пранайамам ча садхайет
4.
авишвасам дурадеше аранйе ракшиварджитам
локаранйе пракашашча тасмат трини виварджайет
6.
вапикупатадагам ча прачирамадхйаварти ча
натйунчам натинисрам ча кутирам китаварджитам
7.
самйаггомайалиптам ча кутирантатранирмитам
эвам стханешу гуптешу пранайамам самабхйасет
самйаг-гомайа-липтам ча – полностью обмазанная коровьим навозом;
кутиран-татра-нирмитам – (должна быть) хижина; эвам стханешу – в
таких местах; гуптешу – укрытых; пранайамам – Пранайаму; самабхйасет –
следует практиковать.
8.
атха каланирнайах
хеманте шишире гришме варшайам ча ртау татха
йогарамбхам на курвита крте йоги хи рогадах
9.
васанте шаради проктам йогарамбхам самачарет
татхайоги бхавет сиддхо роганмукто бхавед дхрувам
10.
чайтрадипхалгунанте ча магхадипхалгунантике
двау двау масау ртубхагау анубхавашчатушчатух
11.
васантачайтра вайшакау джйештхашадхам ча гришмакау
варша шраванабхадрабхйам шарадашвинакартикау
маргапаушау ча хемантах шиширо магхапхалгунау
12.
анубхавам правакшйами ртунам ча йатходитам
магхадимагхавантешу васантанубхавам видух
13.
чайтради чашадхатам ча нидагханубхавам видух
ашадхади чашвинантам правршанубхавам видух
14.
бхадрадимаргаширшантам шарадо нубхавам видух
картикадимагхамасантам хемантанубхавам видух
маргадичатуро масанч шиширанубхавам видух
15.
васанте вапи шаради йогарамбхам самачарет
тада його бхавет сиддхо винайасена катхйате
16.
атха митахарах
митахарам вина йасту йогарамбхам ту карайет
нанарого бхаветтасйа кинчидйого на сидхйати
атха – теперь; мита-ахарах – умеренность в пище; мита-ахарам -
умеренность в пище; вина – без; йасту – тот, кто; йога-арамбхам ту – начало
йоги(ческой практики); карайет – осуществляет; нана-рого –
многочисленные болезни; бхавет – будут; тасйа – у него; кинчид – никакая;
його – йога; на сидхйати – не осуществится.
17.
шалйаннам йавапиштхам ва годхумапиштакам татха
мудгаммашачанакади шубхрам ча тушаварджитам
(Следует есть) пищу из риса или пищу из ячменя, а также пищу из пшеницы,
Бобы Phaseolus Mungo, бобы Phaseolus R
adiatus и другую светлую (пищу) без шелухи.
18.
патолам панасам манам какколам ча шукашакам
драдхикам каркатим рамбхам думбарим кантхакантхакам
патолам – Trichosanthes Dioeca; панасам – плод хлебного дерева Artocarpus
Integrifolia; манам – Arum Colocasia; какколам ча – ягоды каккола;
шукашакам – ююбу; драдхикам – орехи Bonducella guilandina; каркатим –
огурцы; рамбхам – Musa Sapientum; думбарим – думбари (?);
кантхакантхакам – фиги (?).
19.
амарабхам бхаларамбхам рамбхадандам ча мулакам
вартаким мудакам рддхимйоги бхакшанамачарет
20.
балашакам калашакам татха патолапакракам
панчашакам прашамсийадвастукам хиламочикам
бала-шакам – молодые овощи (?); кала-шакам – черные овощи (?); татха –
также; патола-пакракам – листья Trichosanthes Dioeca; панча-шакам – пять
(видов) овощей; прашамсийад – восхваляются; вастукам – Chenopodium
Album; хиламочикам – Enhydra Hingcha.
Dосхваляются пять (видов) овощей: молодые овощи (?), черные овощи (?),
Также листья Trichosanthes Dioeca, Chenopodium Album, Enhydra Hingcha.
21.
шуддхам сумадхурам снидхам ударардхавиварджитам
бхуджйате сурасам питйа митахарам идам видух
22.
аннена пурайедардхам тойена ту тртийакам
ударасйа турийамшам самракшедвайучаране
23.
катвалмам лаванам тиктам бхрштам ча дадхи такракам
шакоткатам татха мадйам талам ча панасам татха
24.
кулаттхам масурам пандум кушмандам шакадандакам
тумбиколакапиттхам ча кантхабилвам палашакам
25.
кадамбам джамбирам бимбам лакучам лашунам вишам
камарангам пийалам ча хингушалмаликемукам
26.
йога-арамбхе варджайечча патхастривахнисевинам
наванитам гхртам кширам гудам шаркаради чайкшавам
27.
пакварамбхам нарикелам дадимбамашивасавам
дракшангалаваним дхатрим расамамлававарджитам
28.
эладжатилавангам ча паурушам джамбу джамбалам
харитаким кхарджурам ча йоги бхакшанамачарет
29.
лагхупакам прийам снидхам татха дхатупрапошанам
манобхилашитам йогйам йоги бходжанамачарет
30.
катхинйам дуритам путмушмам парйушитам татха
атишитам чатичошмам бхакшйам йоги виварджайет
31.
пратахснанопавасади кайаклешавидхим татха
экахарам нирахарам йаманте ча на карайет
пратах-снана-упаваса-ади – утренние омовения, посты и прочее; кайа-
клеша-видхим татха – а также то, что приносит страдания телу; эка-ахарам
– питание (только) один (раз в день); нирахарам – голодание; йаманте ча – в
течение одной стражи (трех часов); на карайет – не следует совершать.
32.
эвам видхивидханена пранайамам самачарет
арамбхе пратхаме курйат кшираджйам нитйабходжанам
мадхйахне чайва сайахне бходжанадвайамачарет
ити митахарах
33.
атха надишуддхих
кушасане мргаджине вйагхраджине ча камбале
стхаласане самасинах пранмукхо вапйуданмукхах
надишуддхим самасадйа пранайамам самабхйасет
34.
чандакапалирувача
надишуддхим катхам курйаннадишуддхисту кидрши
тат сарвам шротумиччхами тадвадасва дайанидхе
35.
гхеранда увача
малакуласу надишу маруто найва гаччхати
пранайамах катхам сидхйетттаттваджнанам катхам бхавет
тасмададау надишуддхим пранайамам тато бхйасет
Гхеранда сказал.
По загрязненным каналам ветер не движется.
Как можно осуществить Пранаяму? Как может возникнуть знание Истины?
Поэтому в начале следует практиковать очищение каналов, потом –
Пранаяму.
36.
надишуддхирдвидха практа саманурнирманустатха
биджане саманум курйаннирманум дхаутакармана
37.
дхаутакарма пура проктам шаткармасадхане татха
шрнушва саманум чанда надишуддхирйатха бхавет
38.
упавишйасане йоги падмасанам самачарет
гурвадинйасанам курйад йатхайва гурубхашитам
надишуддхим пракурвита пранайамавишуддхайе
39.
вайубиджам тато дхйатва дхумраварнам сатеджасам
чандрена пурайедвайум биджам шодашанайх судхих
40.
чатухшаштйа матрайа ча кумбхакенайва дхарайет
дватримшанматрайа вайум сурйанадйа ча речайет
41.
набхимуладвахнимуттхапйа дхйайеттеджо ванийутам
вахнибиджашодашена сурйанадйа ча пурайет
42.
чатухшаштйа матрайа ча кумбхакенайва дхарайет
дватримшанматрайа вайум шашинадйа ча речайет
43.
насагре шашадхргбимбам дхйатва джйотснасаманвитам
тхам биджашодашенайва идайа пурайетмарут
44.
чатухшаштйа матрайа ча вам бидженайва дхарайет
амртам плавитам дхйатва надидхаутам вибхавайет
лакарена дватримшена дрдхам бхавйам виречайет
45.
эвамвидхам надишуддхим кртва надим вишодхайет
дрдхау бхутвасанам кртва пранайамам самачарет
46.
сахитах сурйабхедашча уджджайи шитали татха
бхастрика бхрамари мурччха кевали чаштакумбхаках
47.
сахито двивидхах проктах сагарбхашча ниргарбхаках
сагарбхо биджамуччайа ниргарбхо биджаварджитах
48.
пранайамам сагарбхам ча пратхамам катхайами те
сукхасане чопавишйа пранмукхо вапйуданмукхо
дхйайедвидхим раджогунам рактаварнамаварнакам
49.
идайа пурайедвайум матрайа шодашайх судхих
пураканте кумбхакадйе картавйастуддийанаках
идайа – через левую ноздрю (Иду); пурайед – пусть наберет; вайум – воздух;
матрайа шодашайх – за время шестнадцатикратного (повторения Мантры);
судхих – мудрый; пураканте – в конце Пураки; кумбхакадйе – в начале
Кумбхаки; картавйас – должна быть сделана; ту-уддийанаках –
Уддияна(бандха).
50.
саттвамайам харим дхйатва укарам кршнаварнакам
чатухшаштйа матрайа ча кумбхакенайва дхарайет
51.
тамомайам шивам дхйатва макарам шуклаварнакам
дватримшанматрайа чайва речайордвадхина пунах
52.
пунах пингалайапурйа кумбхакенайва дхарайет
идайа речайет пашчад тадвидхена крамена ту
53.
ануломавиломена варамварам ча садхайет
пураканте кумбхакантам дхртанасапутадвайам
……..(текст испорчен)……………
54.
пранайамо ниргарбхасту вина биджена джайате
вамаджанупаринйаставамапаниталам срамет
экадишатапарйантам пуракумбхакаречанам
55.
уттама вимшатирматра шодаши матра мадхйама
адхама двадаши матра пранайамастридха смртах
56.
адхамаджджайате гхармо мерукампашча мадхйамат
уттамачча бхумитйагастривидхим сиддхилакшанам
57.
пранайамат кхечараттвам пранайамад роганашанам
пранайамадбодхайеччхактим пранайаманманонмани
анандо джайате читте пранайами сукхи бхавет
58.
атха сурйабхедакумбхаках
гхеранда увача
катхитам сахитам кумбхам сурйабхеданакам шрну
пурайет сурйанадйа ча йатхашакти бахирмарут
атха – теперь; сурйабхеда-кумбхаках – Сурьябхеда Кумбхака; гхеранда –
Гхеранда; увача – сказал; катхитам – объяснена; сахитам кумбхам – Сахита
Кумбхака; сурйабхеданакам – о Сурьябхеда (Кумбхаке); шрну – послушай;
пурайет – следует набрать; сурйа-надйа ча – через правую ноздрю;
йатхашакти – изо всех сил; бахир-марут – наружный воздух.
59.
дхарайедбахуйатнена кумбхакена джаландхарайх
йават сведам накхакешабхйам тавад курванту кумбхакам
60.
прано панах саманашчоданавйанау татхайва ча
нагах курмашча кркаро девадатто дхананджайах
прано – Прана; панах – Апана; саманашча – и Самана; удана-вйанау – Удана
и Вьяна; татхайва ча – а также; нагах – Нага; курмашча – Курма; кркаро –
Крикара; девадатто – Девадатта; дхананджайах – Дхананджая.
61.
хрди прано вахеннитйамапано гудамандале
самано набхидеше ту уданах кантхамадхйагах
62.
вйано вйапйа шарире ту прадханах панча вайавах
пранадйах панча викхйата нагадйах панча вайавах
63.
тешамапи ча панчанам стханани ча вадамйахам
удагаре нага акхйатах курмастунмилане смртах
64.
кркарах кшуткрте джнейо девадатто виджрмбхане
на джахати срте квапи сарвавйапи дханунджайах
65.
наго грхнати чайтанйам курмашчайва нимешанам
кшуттршам кркарашчайва джрмбханам чатуртхена ту
бхаведдхананджайаччхабдам кшанаматрам на нихсарет
наго – Нага; грхнати – держит; чайтанйам – сознание; курмашчайва – а
Курма; нимешанам – моргание; кшут-тршам – голод и жажду;
кркарашчайва – а Крикара; джрмбханам – зевоту; чатуртхена ту –
четвертый (ветер); бхавед – возникает; дхананджайач – от Дхананджайи;
чхабдам – звук; кшана-матрам – даже на мгновение; на нихсарет – не
выходит.
66.
сарве те сурйасамбхинна набхимулат самуддхарет
идайа речайет пашчад дхайрйенакхандавегатах
Все эти (ветры) следует поднять из основания пупка, отделив (их) от Сурьи;
Затем следует спокойно, с полной силой вывести (воздух) через левую
ноздрю (Иду).
67.
пунах сурйена чакршйа кубхайитва йатхавидхи
речайитва садхайетту крамена ча пунах пунах
пунах – затем; сурйена – через правую ноздрю (Сурью); ча-акршйа – втянув;
кубхайитва – сделав Кумбхаку; йатха-видхи – согласно правилам;
речайитва – удалив; садхайетту – следует практиковать; крамена ча – все
более и более; пунах пунах – снова и снова.
68.
кумбхаках сурйабхедасту джарамртйувинашаках
бодхайет кундалим шактим деханалам вивардхайет
ити те катхитам чанда сурйабхеданамуттамам
69.
атха уджджайи кумбхаках
насабхйам вайумакршйа мукхамадхйе ча дхарайет
хрдгалабхйам самакршйа вайум вактре ча дхарайет
атха – теперь; уджджайи кумбхаках – Уджайи Кумбхака; насабхйам – через
обе ноздри; вайум – воздух; акршйа – втянув; мукха-мадхйе ча – посреди рта;
дхарайет – следует удерживать; хрд-галабхйам – из внутренностей и горла;
самакршйа – втянув; вайум – воздух; вактре ча – во рту; дхарайет – следует
удерживать.
70.
мукхам пракшалйа самвандйа курйаджджаландхарам татах
ашакти кумбхакам кртва дхарайедавиродхатах
71.
уджджайикумбхакам кртва сарвакармани садхайет
на бхавет капхарогашча круравайураджирнакам
72.
амаватах кшайах касо джвараплиха на видйате
джарамртйувинашайа чоджджайим садхайеннарах
73.
атха шиталикумбхаках
джихвайа вайумакршйа ударе пурайеччханайх
кшанам ча кумбхакам кртва насабхйам речайет пунах
74.
сарвада садхайедйоги шиталикумбхакам шубхам
аджирнам капхапиттанча найва тасйа праджайате
75.
атха бхастрикакумбхаках
бхастрайва лохакаранам йатхакрамена самбхрамет
татха вайум ча насабхйамубхабхйам чалайеччханайх
77.
триварам садхайедэтам бхастрикакумбхакам судхих
на ча рого на ча клеша арогйам ча дине дине
78.
атха бхрамарикумбхаках
ардхаратре гате йоги джантунам шабдаварджитам
карнау пидхайа хастабхйам курйат пуракакумбхакам
атха – теперь; бхрамари-кумбхаках – Бхрамари Кумбхака; ардха-ратре гате
– когда наступила полночь; йоги – йог; джантунам шабда-варджитам – (в
месте), свободном от звуков животных; карнау – уши; пидхайа – зажав;
хастабхйам – руками; курйат – пусть совершает; пурака-кумбхакам –
Пураку и Кумбхаку.
79.
шрнуйаддакшине карне надамантаргатам шубхам
пратхамам джхинджхинадам ча вамшинадам татах парам
80.
мегхаджхарджхарабхрамари гхантакамсйам татах парам
турибхеримрдангадининаданакадундубхих
81.
эвам нанавидхо надо джайате нитйамабхйасат
анахатасйа шабдасйа тасйа шабдасйа йо дхваних
82.
дхванерантаргатам джйоти джйотирантаргатам манах
танмано вилайам йати тадвишнох парамам падам
эвам бхрамарисамсиддхих самадхисиддхимапнуйат
83.
атха мурччхакумбхаках
сукхена кумбхакам кртва манашча бхруворантарам
самтйаджйа вишайан сарван маномурччха сукхапрада
атмани манасо йогаданандо джайате дхрувам
84.
атха кеваликумбхаках
хамкарена бахирйати сахкарена вишет пунах
шатшатани диваратрау сахасранйекавимшатих
аджапам нама гайатрим дживо джапати сарвада
85.
муладхаре йатха хамсастатха хи хрди панкадже
татха насапутадвандве трибхирхамсасамагамах
86.
шаннаватйангулиманам шарирам кармарупакам
дехадбахиргато вайух свабхавад двадашангулих
87.
гайане шодашангулйо бходжане вимшатистатха
чатурвимшангулих пантхе нидрайам тримшадангулих
майтхуне шаттримшадуткатам вйайаме ча татодхикам
89.
тасмат пране стхите дехе маранам найва джайате
вайуна гхатасамбандхе бхавет кевалакубхакам
90.
йавадждживам джапенмантрамаджапасамкхйакевалам
адйавадхи дхртам самкхйавибхрамам кеваликрте
йавадж – хотя; дживам – (всякое) живое существо; джапен – бормочет;
мантрам-аджапа – мантру Аджапа (Гайатри); асамкхйа-кевалам – не ведя
подсчет; адйавадхи – каждый день; дхртам – следует вести; самкхйа-
авибхрамам – внимательный подсчет; кевали-крте – при совершении Кевали
(Кумбхаки).
91.
ата эва хи картавйах кеваликумбхако нарайх
кевали чаджапасамкхйа двигуна ча манонмани
92.
насабхйам вайумакршйа кевалам кумбхакам чарет
экадикачатух шаштим дхарайет пратхаме дине
насабхйам – обеими ноздрями; вайум акршйа – втянув воздух; кевалам
кумбхакам чарет – следует осуществлять Кевали Кумбхаку; экадикачатух
шаштим – от одного до шестидесяти четырех (повторений мантры);
дхарайет – следует удерживать (воздух); пратхаме дине – в первый день.
93.
кевалим аштадхам курйад йаме йаме дине дине
атхава панчадха курйад йатха тат катхайами те
Кевали следует совершать восемь рез каждый день – (по одному разу)
каждую стражу;
Или же следует совершать пять раз (в день), как я объясню тебе:
94.
пратармадхйахнасайахне мадхйе ратричатуртхаке
трисандхйаматхава курйат самамане дине дине
95.
панчаварам дине врддхирварайкам ча дине татха
аджапапариманам ча йават сиддхих праджайате
96.
пранайамам кевалим ча тада вадати йогавит
кевали кумбхаке сиддхе кинна сиддхйати бхутале
шаштхопадешах
Шестое наставление.
1.
атха дхйанайогах
гхеранда увача
стхулам джйотистатха сукшмам дхйанасйа тривидхим видух
стхулам муртимайам проктам джйотистеджомайам татха
сукшмам биндумайам брахма кундалипарадевата
2.
атха стхуладхйанам
свакайахрдайе дхйайет судхасагарамуттамам
танмадхйе ратнадвипам ту суратнавалукамайам
3.
чатурдикшу нипатарум бахупушпасаманвитам
нипопаванасамкулайрвештхитам парикха ива
4.
малатималликаджатикешарайшчампакайстатха
париджатайх стхалападмайргандхамодитадинмукхайх
5.
танмадхйе самсмаредйоги калпавркшам манохарам
чатухшакхачатурведам нитйапушпапхаланвитам
6.
бхрамарах кокиластатра гунджанти нигаданти ча
дхйайеттатра стхиро бхутва махаманикйамандапам
7.
танмадхйе ту смарадйоги парйанкам суманохарам
татрештадеватам дхйайетйаддхйанам гурубхашитам
8.
йасйа девасйа йадрупам йатха бхушанаваханам
тадрупам дхйайате нитйам стхуладхйанамидам видух
9.
пракарантарам
сахасраре махападме карникайам вичинтайет
вилагнасахитам падмам двадашайрдаласамйутам
Другой способ
В великом Тысячелепестковом Лотосе, внутри семенной коробочки
Следует представлять маленький лотос с двенадцатью лепестками.
10.
шуклаварнам махотеджо двадашайрбиджабхашитам
хасакшамамалаварайум хасасвапхрем йатхакрамам
шукла-варнам – белого цвета; махо-теджо – (испускающий) сильное сияние;
двадашайр-биджабхашитам – с двенадцатью Семенными (Слогами);
хасакшамамалаварайум хасасвапхрем – ХА СА КША МА ЛА ВА РА ЮМ
ХА СА СВА ПХРЕМ; йатха-крамам – в таком порядке.
11.
танмадхйе карникайам ту акатхади рекхатрайам
халакшаконасамйуктам пранавам татра вартате
12.
надабиндумайам питхам дхйайеттатра манохарам
татропари хамсайугмам падука татра вартате
13.
дхйайеттатра гурум девам двибхуджам ча трилочанам
шветабварадхарам девам шуклагандханулепанам
14.
шуклапушпамайам малйам ракташактисаманвитам
эвамвидхагурудхйанат стхуладхйанам прасидхйати
16.
муладхаре кундалини бхуджагакарарупини
дживатма тиштхати татра прадипакаликакртих
дхйайеттеджомайам брахма теджодхйанам паратпарам
17.
пракарантарам
бхрувормадхйе манордхве ча йаттеджах пранаватмакам
дхйайет джвалаватийуктам теджодхйанам тадева хи
Другой метод.
Между бровей и над (местом расположения) ума (Манаса) (находится) свет,
имеющий своей сущностью слог ОМ;
Следует созерцать его сияние; это тоже Световая Дхйана.
18.
атха сукшмадхйанам
гхеранда увача
теджодхйанам шрутам чанда сукшмадхйанам шрнушва ме
бахубхагйавашад йасйа кундали джаграти бхавет
атха – теперь; сукшма-дхйанам – Световая Дхйана; гхеранда – Гхеранда;
увача – сказал; теджо-дхйанам – о Дхйане Сияния; шрутам – (ты) услышал;
чанда – о Чанда; сукшма-дхйанам – о Тонкой Дхйане; шрнушва ме –
послушай от меня; баху-бхагйа-вашад – благодаря великому счастью; йасйа
- у кого; кундали – Кундалини; джаграти бхавет – пробуждается.
19.
атмана сахайогена нетрарандхрадвиниргата
вихаред раджамарге ча чанчалатванна дршйати
20.
шамбхавимудрайа йоги дхйанайогена сидхйати
сукшмадхйанамидам гопйам деванамапи дурлабхам
21.
стхуладхйаначчхатагунам теджодхйанам правакшате
теджодхйаналлакшагунам сукшмадхйанам паратпарам
Говорится, (что) Световая Дхйана в сто раз (лучше), чем Грубая Дхйана;
Высочайшая Тонкая Дхйана в сто тысяч раз (лучше), чем Световая Дхйана.
22.
ити те катхитам чанда дхйанайогам судурлабхам
атма сакшад бхавед йасматтасмаддхйанам вишишйате
саптамопадешах
Седьмое наставление.
1.
атха самадхийогах
гхеранда увача
самадхишча паро його бахубхагйена лабхйате
гурох крпапрасадена прапйате гурубхактитах
2.
видйапратитах свагурупратитиратмапратитирманасах прабодхах
дине дине йасйа бхавет са йоги сушобханабхйасамупайти садйах
Тот йог, у кого каждый день будет доверие к знанию, доверие к своему Гуру,
доверие к самому себе и пробуждение ума,
Быстро обретает (эту) весьма прекрасную практику.
3.
гхатадбхиннам манах кртва айкйам курйат паратмани
самадхим там виджанийанмуктасамджно дашадибхих
4.
ахам брахма на чанйо сми брахмайвахам на шокабхак
саччиданандарупо хам нитйамуктах свабхававан
5.
шамбхавйа чайва кхечарйа бхрамарйа йонимудрайа
дхйанам надам расанандам лайасиддхишчатурвидха
7.
атха дхйанайогасамадхих
шамбхавим мудрикам кртва атмапратйакшаманайет
биндубрахмамайам дрштва манастатра нийоджайет
Теперь Дйхана-Йога-Самадхи.
Сделав Шамбхави Мудру, следует сделать Атман видимым;
Увидев Брахму, состоящего из бинду, следует установить там ум (Манас).
8.
кхамадхйе куру чатманам атмамадхйе ча кхам куру
атманам кхамайам дрштва на кинчидапи бадхате
саданандамайо бхутва самадхистхо бхавеннарах
9.
атха надайогасамадхих
садханат кхечаримудра расанордхавагата йада
тада самадхисиддхих сйаддхитва садхаранакрийам
Теперь Нада-Йога-Самадхи.
Когда посредством совершения Кхечари Мудры язык поднимается вверх,
Тогда без совершения дополнительных действий осуществляется Самадхи.
10.
атха расанандайогасамадхих
анилам мандавегена бхрамарикумбхакам чарет
мандам мандам речайедвайум бхрганадам тато бхавет
Теперь Расананда-Йога-Самадхи.
Медленно (вдохнув) воздух, следует совершить Бхрамари Кумбхаку;
Медленно-медленно следует удалить воздух; от этого возникает звук
(жужжания) пчелы.
11.
антахстхам бхрамаринадам шрутва татра мано найет
самадхирджайате татра анандах со хамитйатах
12.
атха лайасиддхийогасамадхих
йогимудрам самасадйа свайам шактимайо бхавет
суэкарарасанайва вихарет параматмани
Теперь Лайа-Сиддхи-Йога-Самадхи.
Установив Йоги-Мудру, следует стать самому состоящим из Шакти
Став одним, они растворяются в Параматмане (Высшем Духе).
13.
анандамайах самбхутва айкйам брахмани самбхавет
ахам брахмоти чадйватам самадхистена джайате
14.
атха бхактийогасамадхих
свакийахрдайе дхйайедиштадевасварупакам
чинтайед бхактийогена парамахладапурвакам
атха – теперь; бхакти-йога-самадхих – Бхакти-Йога-Самадхи; свакийа-
хрдайе – в собственном сердце; дхйайед – следует представлять; ишта-дева-
сварупакам – (личное) Возлюбленное Божество (в его) собственной форме;
чинтайед – следует помышлять; бхакти-йогена – с преданной любовью;
парама-ахлада-пурвакам – (о Нем), исполненном великой услады.
Теперь Бхакти-Йога-Самадхи.
В собственном сердце следует представлять (личное) Возлюбленное
Божество (в его) собственной форме;
Следует помышлять с преданной любовью (о Нем), исполненном великой
услады.
15.
анандашрупулакена дашабхавах праджайате
самадхих самбхаветтена самбхавечча манонмани
16.
атха раджайогасамадхих
маномурччхам самсадйа мана атмани йоджайет
паратманах самайогат самадхим самавапнуйат
атха – теперь; раджа-йога-самадхих – Раджа-Йога-Самадхи; маномурччхам
– Маномурччху; самсадйа – установив; мана – ум (Манас); атмани
йоджайет – следует соединить с Атманом; паратманах самайогат –
благодаря соединению с Высшим Атманом; самадхим – Самадхи;
самавапнуйат – достигается.
Теперь Раджа-Йога-Самадхи.
Установив Маномурччху, следует соединить ум (Манас) с Атманом;
Благодаря соединению с Высшим Атманом достигается Самадхи.
17.
атха самадхийогамахатмйам
ити те катхиташччанда самадхирмуктилакшанам
раджайогасамадхих сйадэкатманйева садханам
унмани сахаджавастха сарве чайкатмавачаках
19.
бхучара кхечарашчами йаванто дживаджантавах
вркшагулмалатаваллитрнадйа вари парватах
сарвам брахма виджанийат сарвам пашйати чатмани
20.
атма гхатастхачайтанйамадвайтам шашватам парам
гхатадвибхиннато джнятва витарагам вивасанам
21.
эвам митхах самадхих сйат сарвасанкалпаварджитах
свадехе путрадарадибандхавешу дханадишу
сарвешу нирмамо бхутва самадхим самавапнуйат
22.
таттвам лайабхртам гопйам шивоктам вивадхани ча
тешам самкшепамадайа катхитам муктилакшанам
23.
ити те катхиташчанда самадхирдурлабхах парах
йам джнятва на пунарджанма джайате бхумимандале