THEMADOSSIER BIBLIOTHEEK VLISSINGEN

Dichten voor beginners

Inleiding
Een gedicht is een (literaire) tekst die tot de pozie wordt gerekend. Traditioneel wordt een gedicht in versvorm geschreven. Pozie, of ook wel dichtkunst, kan in zijn algemeenheid worden omschreven als een tekstvorm waarbij de lengte van de regels louter wordt bepaald door de auteur en niet afhankelijk is van de bladspiegel. Door dit kenmerk onderscheidt de pozie zich als tekstvorm van proza . De vorm van de tekst krijgt bij gedichten veelal veel aandacht. Tot de vorm kunnen onder andere klank, rijmschema's, traditionele stijlfiguren, het enjambement, strofes, beeldspraak, metrum, ritme en typografie behoren. Het is echter niet noodzakelijk dat al deze elementen in een gedicht terug te vinden zijn. Een gedicht hoeft niet te rijmen, hoeft zich niet te bedienen van een vast metrum of schema om een gedicht te zijn. Een gedicht kan emoties, toestanden, gebeurtenissen, processen, ideen, waarnemingen, taal enz. oproepen, beschrijven of bevatten. De inhoud is in elk geval irrelevant om te bepalen of iets al dan niet een gedicht is, al kan ze wel een bepalende factor zijn voor het bepalen van welk soort gedicht een bepaalde tekst is. Bron: Wikipedia

Meer lezen

Kranten en tijdschriften
Kinderpozie wordt zorgenkind Leer ze n gedicht per jaar In: NRC, 12 oktober 2007 Dichteres Monique Hagen gaf maandagochtend een workshop op een basisschool, waarbij ze kinderen van een jaar of tien gedichten liet schrijven: En meisje schreef zon prachtig gedicht over haar net overleden moeder, dat haar onderwijzeres diep ontroerd raakte." Volledige tekst

Dichten is geen goede therapie In: NRC, 17 oktober 2006 Bij depressie of het verwerken van een trauma kan schrijven therapeutisch werken. Dichten helpt niet zo goed als het vertellen van een verhaal. Het ideale gedicht. In: NRC, 15 december 2000 Een onderzoek naar Nederlands Ideale Gedicht leidde tot 3.200 inzendingen. En tot veel gewetensnood bij de inzenders. Volledige tekst Volledige tekst

Beeld- en geluid
De dichteres Een gedicht is een verzameling woorden die een bepaald ritme kunnen hebben en een betekenis. De dichteres Hagar Peeters vertelt hoe zij een gedicht laat ontstaan en waarom zij haar gedichten voordraagt. SchoolTV Beeldbank

Pozie op school Verslag n.a.v. de kinderboekenweek 2008 met als thema 'pozie' en met als motto 'zinnenverzinzin'. Op deze video is een greep uit de creaties van groep 7 en 8 van de Prins Johan Frisoschool in Koekange is te zien.

Spelen met woorden Hoe gaat dichter Mustafa Stitou te werk bij het schrijven van een gedicht? Hoe hangen vorm en inhoud bij hem samen? SchoolTV Beeldbank

Gedichten en songteksten Wanneer wordt een tekst een liedje, en wanneer een gedicht? Lotte van Dijk schrijft songteksten maar daarnaast ook gedichten. Een gedicht is niet zomaar een songtekst waar je de muziek van weglaat, maar heeft een andere manier van ontstaan. SchoolTV Beeldbank

Wat is een gedicht? Wat is een gedicht? Monique en Hans Hagen schrijven samen gedichten. Ze leggen uit wat een gedicht is: een gedicht is eigenlijk een heel klein verhaaltje. Soms rijmt het, soms niet. SchoolTV Beeldbank.

Klokhuis: Dichteres Johanna Kruit Johanna Kruit heeft een paar gedichtenbundels geschreven voor kinderen. Ze probeert in haar gedichten met weinig woorden mooie verhalen te vertellen. Het gedicht over de hond Vlekkie is daar een goed voorbeeld van. Klokhuis, 28 juli 2005

Klokhuis: Wat is pozie? Pozie, wat is dat? Lisa duikt in de wereld van de dichtkunst: wat is een goed gedicht? Wat voor rijmvormen zijn er? Wat is het ritme van een gedicht? Verder ontmoet ze de bekende dichter/schrijver Hans Hagen. Sketches met o.a. actrices Christine van Stralen en Loes Luca. Klokhuis, 16 juni 2010

Erik van Os - Gedichtenworkshop.wmv Verslag van een workshop gedichten schrijven van liedjesschrijver en dichter Eric van Os (bekend van o.a. Sesamstraat).

Boeken en dvds
Nederlands rijmwoordenboek / Jaap Bakker Jaap Bakker (1955) is naast arts, docent en tekstdichter een groot kenner van de vaste versvormen en de pozietechniek. Zijn rijmwoordenboek, waarvan dit een vernieuwde editie is, fungeert al jaren als het enige professioneel bruikbare. Bakker publiceerde ook over pozieschrijven. De 'Dichtgids' (55 blz.) die nu is toegevoegd aan het rijmwoordenboek bevat een uitgebreid overzicht van potische stijlmiddelen en vaktermen, helder uitgelegd en toegelicht met aansprekende gedichten. Naast nuttig, gebruiksvriendelijk en zo goed als volledig, is het boek ook zeer aangenaam leesbaar. Zonder bril kan ik niet zien: gedichten maken met verstandelijk gehandicap / Jeannine Boset Door middel van dit unieke boekje hebben de auteurs (docenten literaire vorming) getracht een eerste aanzet te geven voor een methode voor het activeren van de sluimerende taalcreativiteit van verstandelijk gehandicapten. Door middel van diverse praktijkvoorbeelden wordt een aantal lessen "literaire vorming en pozie" voor de gebruikers binnen (en buiten) de zorg voor verstandelijk gehandicapten (vormings- en groepswerk, ouders, speciaal onderwijs) op een heldere wijze vorm gegeven. Gedichten schrijven / Chrtien Breukers Uitgever, publicist, bloemlezer en dichter Breukers (1965) schreef een vlotte handleiding gedichtenschrijven voor beginners die de aandrang daartoe voelen en zich willen orinteren. Hij bepaalt zijn lezers bij hun motieven, introduceert termen en technieken, houdt een pleidooi voor studie en zelfkritiek en maakt wegwijs in de wereld van uitgeverijen, tijdschriften en weblogs. Zijn aanpak is down to earth. Hij illustreert zijn betoog met besprekingen van gedichten van verschillende dichters. Tips en nuttige informatie zijn samengevat in handige staatjes.

Dichter Dop Draak : pozie als woordspel / Henk Flipse Een soort handleiding voor dichters in de dop en andere taalliefhebbers.

Het maken van gedichten en het praten daarover / Judith Herzberg Dichteres Judith Herzberg geeft in dit boekje een verslag van de z.g. poziewerkgroep die zij heeft begeleid. Een groep vrouwen en mannen van allerlei leeftijden legden elkaar hun eigen gedichten voor. Er werd gediscussieerd over het juiste gebruik van beeld, woord, zin, als gevolg waarvan veranderingen konden worden overwogen. Een instructief boekje voor de beperkte groep mensen die soortgelijke pozie-workshops leiden.

Schrijven van gedichten en verhalen / Cees van der Pluijm Op prettige wijze krijgt de genteresseerde leek een groot aantal termen en begrippen uit de literaire techniek voorgeschoteld. Rijm, ritme, jambe, metrum, symbolen in de pozie, vertelschema's, perspectief etc. De voorbeelden van 'hoe het moet' zijn goed gekozen. Het is een aangenaam studieboek met praktische werkopdrachten, waar je veel uit kunt opsteken.

Nieuwe vergezichten: dertien fonkelnieuwe versvormen / Drs. P & Paul Lemmens H.H. Polzer ijvert sinds jaar en dag voor het vormvaste, rijmende gedicht. In deze uitgave worden dertien nieuwe dichtvormen gedemonstreerd worden, nl. e-rondeel, retour (d)e(e)f, E-triolet, telescoop, Weense ballade, Proteus, n-sonnet, balladine, stel & sprong, elftal, cirkelrijm en Siamees sonnet. Na elk voorbeeld volgt in dialoogvorm enige informatie en dan geven de beide auteurs en een gastdichter, o.a. Jan Boerstoel, Kees Stip en Ivo de Wijs, staaltjes van hun kunnen. Het rijmschap compleet / Drs. P en Ivo de Wijs Aanwijzingen bij het rijmen en dichten in diverse stijlen en moeilijkheidsgraden, ook het schrijven van gelegenheidspozie.

Versvormen: leesbaar handboek / Heinz Polzer 'Versvormen' is een onontbeerlijk naslagwerk voor makers en lezers van rijmende gedichten. Het boek bevat een theoretische (maar geen dorre!) inleiding over rijm, rijmschema's en metrum, gevolgd door de beschrijving in alfabetische volgorde van 59 bekende en minder bekende versvormen. Van iedere versvorm wordt aangegeven tot welke familie hij behoort, hoeveel regels hij dient te bevatten, wat het voorgeschreven metrum en rijmschema is en de handigste aanpak om er zelf een te maken, met een voorbeeld van eigen makelij dat alles verduidelijkt. Pozie graag! / Jan Van Coillie Dit boekje wil docenten van het basisonderwijs stimuleren zelf in hun klas met pozie aan de slag te gaan. Het geeft achtereenvolgens: een algemeen verhaal over kinderpozie, het waarom ervan, een aantal raadgevingen, speelvormen en panklare recepten voor de verschillende leeftijdsgroepen in het basisonderwijs.

In een plas zag ik de lucht / Lucie Visch Werkboek voor leerkrachten, waarin de Stichting Taalvorming beschrijft hoe zij met kinderen van midden- en bovenbouw van de basisschool gewerkt hebben. In het eerste deel wordt ingegaan op de verschillende aspecten die van belang zijn als je pozie gaat schrijven met kinderen. In het tweede deel wordt een aantal lessen beschreven..

Schriftelijke cursus dichten / Willem Wilmink De artikelen die ooit in Vrij Nederlands 'Blauw geruite kiel' verschenen zijn tot n bundel samengevoegd. Het resultaat is een uiterst boeiend, verhelderend en leesbaar boek over zowel de meer technische aspecten van pozie: rijmschema's en -vormen, metrum, speciale effecten, alsook over het leren begrijpen, interpreteren en waarderen van gedichten. Ter illustratie van zijn betoog gebruikt de auteur gedichten uit vele eeuwen, landen en genres.

Vandaag is het de grote dag / Willem Wilmink Spoedcursus gelegenheidsdichten. In twaalf hoofdstukken wordt een handleiding gegeven om gelegenheidsdichter te worden. Gelegenheden als: jubileum, Sinterklaas, verliefd, verloofd, getrouwd (gescheiden) enz. komen aan de orde, waarbij een aantal mogelijkheden en tips voor toepasselijke verzen gegeven wordt. Dit gebeurt steeds vanuit een taalkundige toelichting: rijmvormen, rijmschema's worden behandeld en er zijn veelvuldig voorbeelden en fragmenten van gedichten vanaf de Middeleeuwen tot onze tijd.

Jeugdboeken Hoe word ik schrijver of dichter? / Lonneke van Asseldonk De auteur geeft schrijverscursussen aan kinderen en heeft op basis van het cursusmateriaal deze praktische handleiding gemaakt met ideen, nuttige informatie, handige tips, voorbeelden en opdrachten om zelf uit te werken. De opdrachten zijn duidelijk omkaderd, de voorbeelden staan in een handgeschreven lettertype. De heldere tekst is overzichtelijk geordend voor kinderen en kan ook als leidraad dienen voor leerkrachten. Vanaf ca. 9 jaar.

Schrijf! alles over het schrijven van gedichten en verhalen / Marja Baseler Op een prettige toon bespreekt de auteur hoe je verhalen en gedichten kunt schrijven. Aan de hand van een logische indeling wordt eerst ingegaan op een goede schrijfvoorbereiding. Dan behandelt de auteur het maken van gedichten. Vervolgens bespreekt de auteur leerzame tips voor het schrijven van verhalen, waarbij de keuze voor het verhaalonderwerp en de opbouw worden besproken. Ten slotte worden lezers aangemoedigd hun verhalen en gedichten te publiceren. De voorbeelden, grotendeels door kinderen zelf geschreven, verduidelijken veel. Vanaf ca. 9 jaar. Rijmlijm / Willem Eekhof & Mark Janssen Tijm houdt van rijm. Hij laat zien hoe je met rijmlijm woorden aan elkaar kunt plakken. Met paginagrote en kleine omkaderde illustraties in kleur. Vanaf ca. 4 jaar.

Pozie, po-zie, po-zo, pozie-zo! / Marian van Gog Een project voor de basisschool, dat handvatten biedt om op drie leeftijdsniveaus (vanaf vier, zeven en negen jaar) te spelen met taal en in het bijzonder met gedichten. Hierdoor kunnen de kinderen op gevarieerde manieren bezig zijn met pozie. Op de bijbehorende cd staan veertien liedjes en geluidsfragmenten en een cd-romdeel bevat twintig teksten. Het geheel is vooral van belang voor leraren in het primair onderwijs en studenten van de Pabo. Onder begeleiding vanaf ca. 4, 7 en 9 jaar. Kat in t bakkie / Hans Kuyper Wat is een gedicht? Wat is een versje? Welke rijmschemas zijn er? Welke versvormen zijn er? Elke beginnende dichter die worstelt met deze vragen, moet deze dichthandleiding ter hand nemen. In duidelijke taal vertelt de schrijver (zelf een bekend dichter) hoe dichten nu eigenlijk moet. Hij geeft veel (achtergrond)informatie en doet dit op een zodanig humoristische manier dat het boek leest als een avonturenroman! Met veel voorbeelden en kleine illustraties in kleur. Vanaf ca. 10 t/m 12 jaar.

Adressen en cursussen
Pennevreugd Barbara van Dijk (secretaris) W. Druckerlaan 6 4385 JA Vlissingen Telefoon: 0118 584373 Meer informatie: Schrijfvereniging Pennevreugd Poziekamer Schouwen Duiveland Meer informatie: Arienne van Westen Kromme Reke 4 4325 AL Renesse 0111-461384 goodwest@zeelandnet.nl Cursus Gedichten schrijven Schriftelijke LOI cursus van 7 maanden.

Schouws Dichterscollectief Dit verzorgt op verzoek gedichten bij speciale gelegenheden en probeert dichters op maat aan te leveren voor elk werk. Er doen circa vijftien dichters mee met het collectief, van jong tot oud. Meer informatie: Agaath van Deventer, tel. 0111416480.

Meer informatie: LOI Cursus Gedichten schrijven

Websites
Gedichtendag Poziepaleis Website van de jaarlijkse Gedichtendag. Met nieuws, activiteiten. Platform waarop kinderen en jongeren kunnen kennismaken met pozie en zich kunnen uiten en ontplooien in de dichtkunst. Het Poziepaleis organiseert o.a. de wedstrijden Kinderen en Pozie voor basisscholen en Doe Maar Dicht Maar voor het voortgezet onderwijs, verzorgt workshops en masterclasses en produceert lesmateriaal. Informatie over projecten, wedstrijden en filmpjes.

Poziecentrum

Een uniek documentatie-, informatie- en studiecentrum voor pozie in Gent. Uitgever van de Poziekrant. Met nieuws, activiteiten en uitgebreid documentatiecentrum. Instructies over vorm en inhoud, rijm, metrum en schrijven van gedichten. Onderdeel van de website Pozie-leestafel over techniek en inspiratiebronnen bij het schrijven van gedichten. Website waar dichters en ontwerpers samenkomen om nieuwe vormen van pozie te ontwikkelen. Het is een virtueel platform waarin naar manieren wordt gezocht om tekst, beeld, geluid en interactie elkaar te laten versterken. Tips voor het schrijven van gedichten. Over rijm en versvormen. Uitleg over strofenbouw, metrum en rijmschemas. Met voorbeelden. Uitgebreide verzameling websites over gedichten schrijven. Met o.a. lesbrieven voor docenten en informatie over Gedichtendag 2011. Organisatie die workshops en schrijfateliers geeft rond pozie voor o.m. scholen en bibliotheken.

Pozie-instructie

Het hoe en wat van pozie

Digidicht

Tips gedichten schrijven

Collegenet Pozie

Kinderpleinen

Jeugd en Pozie

Gedichten in de klas Gedichtendag Lessuggesties naar aanleiding van de jaarlijkse Gedichtendag. Voor basis- en voortgezet onderwijs. Lessuggesties voor de verschillende werkvormen voor het omgaan met gedichten. Handleiding voor basisschoolleerlingen om een gedicht te schrijven dat als PODcast op internet verspreid moet worden. Huis van Gedichten ontwerpt & verzorgt pozielessen en projecten voor voorschool, basisonderwijs en voorgezet onderwijs. In het voortgezet onderwijs betreft dat alle schooltypes, speciaal onderwijs, praktijkschool vmbo, havo en vwo, inclusief Engelstaligen klassen. Huis van Gedichten heeft een basisaanbod van kant-enklare lessen, en werkt op maat. Samen met SLO publiceerde Huis van Gedichten een leerlijn pozie schrijven en lezen voor het voortgezet onderwijs Ga met een blauw paard dwars door de hoogste bergen. U kunt deze leerlijn downloaden. Dichter in het web wil middelbare scholieren de kans geven om op eigentijdse, dynamische wijze kennis te maken met pozie. Hiervoor worden achtergrondteksten, foto's, animaties, muziek- en geluidsfragmenten en interactieve opdrachten aan diverse gedichten toegevoegd. Deze kunnen in de klas, in de mediatheek of thuis worden bekeken en beluisterd. Voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.

Gedichten schrijven in de klas

Hoe schrijf ik een gedicht?

Huis van Gedichten

Dichter in het web

Pozie in Beweging

Educatieve pozie-website, bedoeld voor het voortgezet onderwijs. Met voorbeelden van lesplannen. Ook over pozie in Duits, Engels en Frans. Door docent verzamelde praktische lessuggesties over rijmen en dichten. Voor de onderbouw van de basisschool. Met werkbladen en handige links. DICHT/VORM ontwikkelt animatiefilmpjes met lessuggesties op basis van gedichten van moderne dichters. Deze 25 films zijn op deze site te bekijken. Voor zowel de serie Klassiekers als Modern is een lespakket voor Nederlands en CKV verkrijgbaar, gericht op de bovenbouw van HAVO / VWO. Website van de Zeeuwse Bibliotheek met 100 gedichten waarvan een 25 tal met geluidsfragment. De gedichten zijn voorzien van diverse opdrachten. Doelgroep: middelbaar onderwijs. De School der Pozie (SdP) ontwikkelt en voert in het hele land pozieprojecten uit met en voor kinderen en jongeren en incidenteel volwassenen. Informatie over gedichtwedstrijden, clips, projecten en lesbrieven.

Gedichten in de klas

Dicht/Vorm

Pozie op Kennisnet

School der pozie

Rijmwoordenboeken Gedichtenmachine Interactieve website over limerick, anafoor, haiku, snelsonnet en ander versvormen. Met voorbeelden en rijmhulp om zelf te dichten. Verzameling rijmwoorden die systematisch zijn gerangschikt qua klank, klemtoon en aantal lettergrepen. Rijmwoordenboek. Ook gedichten op thema.

Rijmwoordenboek

Rijmgein Sinterklaas Sinterklaasgedichten

Website met kant-en-klare Sinterklaasgedichten en een gedichtengenerator. Met tips, voorbeelden, een handig stappenplan en een rijmwoordenboek. Tips om zelf te dichten en generator voor het snel maken van een kant-en-klaar sinterklaasgedicht op thema, cadeau of hobby. Verzameling links met rijmhulpen en kant-en- klare sinterklaasgedichten.

Sinterklaasgedichten

Sinterklaasgedichten

Bibliotheek Vlissingen, samengesteld op 3 december 2012

Disclaimer
Dit themadossier (samengesteld door Bibliotheek Vlissingen) heeft niet tot doel diepgaande wetenschappelijke informatie te verstreken. Na totstandkoming van het dossier zijn de opgenomen informatie en verwijzingen aan veroudering onderhevig. Het kan voorkomen dat links naar websites niet meer werken. De samenstellers van dit dossier hebben getracht naar zo betrouwbaar mogelijke informatie te verwijzen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die mogelijk in de informatie en/of publicaties voorkomen. Informatie die van essentieel belang is voor de gebruiker dient door de gebruiker altijd op juistheid te worden geverifieerd. Beslissingen van de gebruiker op basis van informatie in dit dossier zijn voor zijn eigen rekening en risico. Meer themadossiers: www.vlissingen.nl/themadossiers of op Scribd.