Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
fsiqoTerapiasa
da treningSi
rusudan mircxulava
Tbilisi
2007
norvegiis ltolvilTa sabWo
SvedeTis ganviTarebis
saerTaSoriso saagento
3
lied gardaiqmna. pacientTa SemoqmedebiTi procesi veli) ara ubralod CarTo mxatvrul SemoqmedebaSi,
aq mTeli klinikis sivrcis `aTvisebas~ gulisxmob- aramed dramatuli xelovneba mZlavr Terapiul in-
da. darbazebi, oTaxebi, palatebi, baRi, calkeuli strumentad aqcia.
nivTebi – yovelive Semoqmedebis masalad gamoiyene
boda. pacientebi Tavisuflad irCevdnen masalas, 60-70-ian wlebSi artTerapevtTa soliduri jgu-
mimarTavdnen xelovnebis ama Tu im dargs, xerxsa Tu fi antifsiqiatriuli moZraobis aqtiuri monawile
meTods, awyobdnen namuSevarTa eqspoziciebs, mar- xdeba; artTerapias isini ganixilavdnen ara mxolod
Tavdnen diskusiebs. `cocxal muzeums~ xSirad stum- dasaqmebiT (SromiT) Terapiad, aramed fsiqiatri-
robdnen profesionali mxatvrebi da xelovnebis uli praqtikis alternativadac. dResdReobiT amg-
moyvarulni. vari radikalizmi Senelebulia, Tumca sul ufro
artTerapiis ganviTarebaSi sruliad gansa- izrdeba TerapevtTa da trenerTa ricxvi, romlebic
kuTrebulia jeikob morenos fsiqodramis roli da artmeTodebs mimarTaven da iyeneben TavianT praq-
mniSvneloba. fsiqiatriul klinikaSi daarsebulma tikaSi. msoflios mraval qveyanaSi Camoyalibebulia
Teatrma pacientebi (da sazogadod, nebismieri msur- artTerapevtTa komitetebi da asociaciebi.
4
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
sagani sizmrisa da Semoqmedebis wyalobiT misawv- ganumeoreblobas aniWebs rogorc jgufis artis-
domi xdeba. magaliTad, bavSvi, romelsac alergiis tuli monacemebi Tu mxatvruli neba, aseve Treneris
gamo marwyvi ekrZaleba, sizmarSi marwyvs miirTvevs. arCevani da mxatvrul meTodTa originaluri kombi-
froidis mixedviT, msgavsi meqanizmi xelovnebasTan nacia.
mimarTebaSic iCens Tavs; SemoqmedebiT xelovani
`eufleba~ da `wvdeba~ imas, rac realobaSi misTvis arttreningi da pedagogika
miuRwevelia. sruliad gansakuTrebulia artmeTodebis roli
k. iungis xelovnebis Teoriis gagebiT, mxatvruli pedagogikaSi. swavla-aRzrdis procesSi maTi gamo
Semoqmedebisadmi miswrafeba adamianis Taviseburi yeneba ara mxolod xelSemwyob emociur fons qmnis da
instinqtia, misi Sinagani moTxovnilebaa. avtoris amiT aumjobesebs pedagogis urTierToba-kontaqts
mixedviT, Semoqmedebas autoTerapiuli potenciali aRsazrdelebTan, aramed, aseve, aiolebs daswavlas,
axasiaTebs; adamians misi wyalobiT SeuZlia TviT- axali masalis aTvisebasa da Cvevebis dauflebas.
gankurnebas miaRwios. Cven mier qvemoT SemoTavazebuli meTodebi SeiZle-
ganwyobis Teoria xelovnebas ararealizebul ba farTod iqnes gamoyenebuli skolaSi, sxvadasxva
(anu moqmedebaSi gadausvlel) da aracnobierSi ar- asakis bavSvebTan.
sebul ganwyoba-mzaobebTan akavSirebs. Cveni faru-
li `daukmayofilebeli~ ganwyobebi xelovnebis dax- arttreningis ori ZiriTadi saxe –
marebiT hpoveben ganxorcielebas. monomodaluri da multimodaluri arttreningi.
5
monomodalur arttreningSi xelovnebis mxolod mohyavT saxelganTqmuli jeikob moreno, didi maest
erTi dargia gamoyenebuli, multimodaluri ki – ro, fsiqodramis avtori da fsiqiatriul klinikaSi
sxvadasxva dargebis erTobliv gamoyenebas gulisx- pirveli Teatris damaarsebeli, romelic Tavisi
mobs. eqstravaganturi ieriTa da artistuli manerebiT
rogorc praqtikam gviCvena, multimodaluri art- waruSlel STabeWdilebas axdenda.
treningi rigi upiratesobebiT gamoirCeva. kerZod, 2. artsesiis xangrZlivoba
treningis monawiles saSualeba eZleva sakuTari rogorc gamocdilebam gviCvena, artsesia sasur-
SesaZleblobebi xelovnebis gansxvavebul dargebSi velia ramdenime dRe gagrZeldes. Cven qvemoT Semog-
mosinjos da srulad gamoavlinos SemoqmedebiTi TavazebT samdRiani artsesiis struqturas, dReSi 6
potenciali. erTi artsesiis farglebSi xelovne- saaTis muSaobiTa da ori naxevarsaaTiani SesvenebiT.
bis erTi dargidan meoreze gadanacvleba (xatvidan dasaSvebia erTdRiani, Sinaarsobrivad ufro `Sem-
dramaze, dramidan – simReraze da a. S.) erTgvari Widrovebuli~ sesiac.
TamaSis saxes iZens, rac xels uwyobs yuradRebis 3. artsesiis garemo – pirobebi
mudmiv fokusirebas SemoqmedebiT amocanaze da, Se- sasurvelia, farTo oTaxi – darbazi, romelSic
sabamisad, aiolebs trenerisa da jgufis wevrebis sesiis monawileTa moqmedeba ar SeizRudeba. oTa
muSaobasac. xis erT mxares unda wriulad ganTavsdes skamebi da
TeTri dafebi (white boards). oTaxis meore, Tavisu-
arttreningis aucilebeli pirobebi da instru fali mxare – dramatul moqmedebas, moZraobiT sa-
mentebi varjiSoebs da cekvas daeTmoba. artsesiis Catareba
1. treneris pirovnebas gansakuTrebuli mniS- nebismier Tavisufal adgilas da, aseve, sufTa haer-
vneloba eniWeba; kerZod, mis emociur `Riaobas~, zec SeiZleba. aseve, dasaSvebia scenis ageba da moq-
keTilganwyobas, azartulobasa da interess mimdi medebis scenaze warmodgena.
nare moqmedebis mimarT. aseve, mniSvnelovania trene 4. aRWurviloba – masala
ris SemoqmedebiToba da mxatvrul aqtivobaSi CarT- multimodaluri artsesia garda Tavisufali
vis unari. trenerma sruli Tavisufleba unda miani- sivrcisa (moqmedebis gasaSlelad) saWiroebs TeTr
Wos sesiis monawileTa TviTgamoxatvas, stimuli da dafebs an didi formatis qaRaldebs, ferad markereb-
biZgi misces maT moqmedebasa Tu Ria diskusias. sa da flomasterebs (SeiZleba saRebavebic) koleqti-
zogierTi avtori arttreneris `aucilebel~ uri naxatisaTvis; aseve, didi raodenobiT ferad qa
qarizmatulobazec ki laparakobs. magaliTad Ralds, makratlebsa da webos – sasceno rekvizitis,
6
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
artsesiis struqtura
7
bulebi~ laRad da siamovnebiT CaerTon mxatvrul varjiSos Sesrulebisas maT erTmaneTisken Tavis mo-
moqmedebaSi. trialeba ekrZalebaT.
savarjiSo `Rimili~ - aqtiorebi gulxeldakre- III etapi: aqtiorebi zurgSeqceviT cdiloben erT-
filebi, warbSekrulni erTmaneTs `mrisxaned~ aTva- maneTis moZraobebis gameorebas.
liereben. treneris niSanze isini CamouSveben xelebs IV etapi: aqtiorebi gverdigverd siarulis dros
da RimiliT Sexedaven erTmaneTs (meordeba ramden- cdiloben moZraobebis kopirebas.
jerme).
2. TamaSi anu mxatvruli moqmedebis etapi (play)
moTelvis savarjiSo `sarke~ am etapze aqtiorebi SemoqmedebiT amocanebs as-
aqtiorebi or-orad iyofian da erTmaneTis moZ- ruleben (xataven, mRerian, amzadeben Teatralur
raobebis gameoreba – kopirebas cdiloben; erTi kostiumebs, asruleben rolebs, qmnian cocxal
adamiania, meore – misi anarekli sarkeSi. skulpturebs anu ama Tu im poziT garkveuli emociis,
savarjiSo ramdenime etaps moicavs (davaleba Tan- Sexedulebis, ideis warmodgenas cdiloben (vrclad
daTan rTuldeba). qvemoT ganvixilavT).
I etapi: aqtiorebi pirispir dganan da ase asrule-
ben savarjiSos. 3. “Seringi” (gaziareba) anu mxatvruli moqmede
II etapi: aqtiorebi gverdigverd dganan da sa- bis analizisa da gagebis etapi
aqtiorebi msjeloben TamaSis etapze warmod-
genili mxatvruli moqmedebis Sesaxeb. ixilaven da
afaseben rogorc sakuTar, aseve jgufis wevrTa
`TamaSs~ da `namoRvawars~; aRniSnaven, Tu ra da ra-
tom iyo maTTvis gansakuTrebulad mniSvnelovani
da sayuradRebo, rogor aRiqves esa Tu is simbolo
da mxatvruli saxe, ra axali `aRmoCena~ gaakeTes, ra
grZnobebi, survilebi da ganzraxvebi aReZraT.
“Seringi” gulisxmobs diskusiasa da interpreta-
ciaTa Sepirispirebas. aucilebelia jgufis koleq-
tiuri moqmedebis saerTo Sejameba – analizi da
jgufis, rogorc mTelis, Sefaseba.
8
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
Cveni gamocdilebis mixedviT, sesiis ganmavloba- gadasvlas da stimuls iZleva Semdgomi moqmede-
Si sasurvelia ramdenime `mcire~ diskusiis gamarT- bisaTvis. bolo “Seringma” ki unda Seajamos jgufis
va (magaliTad, koleqtiuri naxatis an konkretuli muSaoba mTeli sesiis ganmavlobaSi da xeli Seuwyos
dramatuli amocanis Sesrulebis Semdeg). es `mcire daskvnebis gamotanas.
diskusiebi~ aiolebs axal SemoqmedebiT amocanaze
aqtiorebma miaRwion iseT fsiqologiur fenome zemoqmedebis mqonea niWieri msaxiobi, kargi pedago-
nebs, rogorebicaa: gi Tu oratori.
1. empaTia anu socializacia; Cvenze empaTiurad zemoqmedeben ara mxolod
2. kaTarzisi anu eqspresia; konkretuli adamianebi an mTlianad sazogadoeba,
3. insaiTi anu `wvdomiT~ Semecneba. aramed fizikuri garemoc; landSafti, peizaJi, oTax-
is dizaini, tansacmlis feri, amindi – es yvelaferi
ganvixiloT TiToeuli maTgani: adamianSi Sesabamis emociebs aRZravs.
empaTias sxvanairad Tanagancdas an STagrZnobas gaixseneT Tqveni guneba-ganwyobileba Semodgomis
uwodeben. igi grZnobaTa gadacemas an grZnobebiT gadabmuli wvimebisas da gazafxulis naTel mzian
urTierTdamuxtvas niSnavs. empaTia adamianTa Soris diliT! – gansxvaveba aSkaraa! amindi TqvenSi Sesaba
emociuri kavSiris safuZvelia. yvelam kargad viciT, mis emocias empaTiurad aRZravs.
Tu rogori gadamdebia sicili; sakmarisia erTma empaTiuri anu emociuri kavSiri ara mxolod
gulianad gaicinos da sicilis talRa mis garSemo- mozrdilebs, aramed Cvilebsac axasiaTebT; axal-
myofTac gadauvlis. aseTi `gadamdebloba~ met-nak- Sobili alerssa da dayvavebaze didi xalisiT rea-
lebad yvela emociisaTvis aris damaxasiaTebeli. girebs, mxiarul simReras energiul moZraobebs ayo-
iTvleba, rom masebis winamZRolebs, liderebsa lebs, Zilispirulze Zili ereva da a.S.
da beladebs swored empaTiuroba gamoarCevT; maT xelovnebaSi empaTias gansakuTrebuli roli eni-
gansakuTrebulad exerxebaT sakuTari emociebiT Weba. xelovnebis nawarmoebi CvenSi uSualod, empa-
(rogoricaa SemarTeba, enTuziazmi, zogjer risxva Tiurad aRZravs Sesabamis emociebsa da grZnobebs.
da a.S.) garSemo myofTa damuxtva da amiT adamianTa magaliTad, musikalur nawarmoebSi (vTqvaT, Sopenis
didi jgufebis gamTlianeba. aseve, didi emociuri sonata) avtoris mier Cadebuli emociuri infor-
9
macia Cvenamde, msmenelamde, empaTiis gziT aRwevs. Tarziss Teatraluri tragediis mier mayurebelSi
msmeneli ara mxolod ar rCeba gulgrili, aramed emo- grZnobaTa gamowvevasTan akavSirebs. ZvelberZeni
ciebiT imuxteba da esTetikur sferosTan ziarebasa filosofosis azriT, tragedia iseT uaryofiT
da gamTlianebas ganicdis. leqsis kiTxvisas poetis gancdebs iwvevs, rogoricaa dardi da tanjva da amiT
grZnobebi Cvens grZnobebad iqceva, Teatraluri sa- xels uwyobs am mZime da damTrgunveli gancdebisa-
naxaoba saSualebas gvaZlevs ara mxolod davinaxoT, gan ganmuxtvas an, sityva – sityviT, `ganwmendas~;
aramed `vigrZnoT~ kidec personaJTa gancdebi, maTi adamiani Tavisufldeba, ganiwmindeba uaryofiTi
sixaruli Tu dardi. gancdebisagan maTi aSkara da Riad gamoxatvis gziT
artTerapiasa da arttreningSi empaTia jgufis da sasiamovno Svebas, `frTaSesxmul Tavisuflebas~
muSaobis erT-erTi aucilebeli pirobaa. trenerma grZnobs.
unda uzrunvelyos jgufis moqmedeba dadebiTi emo- fsiqikis e.w. `hidravlikuri modelis~ mixedviT,
ciuri foniT (e.w. `Terapiuli siyvaruliT~); SeZlos fsiqika energiis rezervuaria, romelSic emociebi
aqtiorTa damuxtva sakuTari interesiT, enTuzi- iseve grovdeba, rogorc saqvabeSi orTqli. Tuki emo-
azmiT, SemoqmedebiTi stimuliT, xeli Seuwyos maTs
`Riaobas~ erTmaneTisadmi, waaxalisos Tanagancdis
nebismieri gamovlineba.
rac mTavaria, empaTia arttreningis erT-
erTi mizania, vinaidan igi gulisxmobs socia
luri kavSirebis aRdgenasa da sakuTari izo-
lirebulobis daZlevas.
artsesiis ganmavlobaSi gamoyenebuli
ritualuri qmedebani (rogoricaa xelCa
kidebiT wris Sekvra, ferxuli, sarkis sa-
varjiSo, aplodismentebi da a.S.) swored aq-
tiorTa Soris empaTiur-emociuri kavSire-
bis damyareba-ganmtkicebas emsaxureba.
kaTarzisi fsiqoTerapiis umniSvnelo-
vanesi faqtoria. Tavad termini fsiqo
Terapiaze bevrad xnieria.aristotele ka-
10
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
11
SeZaxiliT - `evrika!~, SiSveli gavarda gareT. Sesruleba, niRbebis damzadeba da a.S.) aqtiori ig-
insaiTi aris azrovnebis ara Tanmimdevruli Sede- ebs da wvdeba sakuTar grZnobebs, cxovrebis miseul
gi, aramed swrafi, myisieri wvdoma. amitomac mas stils, konfliqtebsa da motivacias, adamianebTan
xatovnad `gaciskrovnebasac~ uwodeben; igulisx- urTierTobis Taviseburebebs da sxva. am gziT miRe-
meba gonebis gaciskrovneba ideis SuqiT. insaiTs buli informacia SeiZleba sruliad moulodneli
aracnobier fsiqikur muSaobasTan akavSireben; ada- da paradoqsulic ki iyos. magaliTad, fsiqodrama-
mians aracnobieri gonebrivi Sromis produqti `mza~ Si Svilisa da mSoblis mier rolebis gacvlam SeiZ
da `dasrulebuli~ saxiT eZleva. leba adamians, misda gasaocrad, cxadad daanaxos,
artTerapiaSi am terminis qveS gulisxmoben ara mxo rom ojaxuri konfliqtis mizezi swored TviTonaa,
lod momentalur wvdomas, aramed zogadad azrovnebis gaacnobierebinos meore adamianis pozicia da, rac
process; magram, ara logikur azrovnebasTan, aramed mTavaria, insaiTurad anu `momentalurad~ apovni-
SemoqmedebiT procesTan dakavSirebul gagebas. nos konfliqtis mogvarebis gzebi.
SemoqmedebiT procesSi (rogoricaa xatva, rolis
simbolo
simbolo artsesiis mTavari iaraRi da instrumentia. simbolo amouwuravia. masSi sul axali da axali Si-
rogorc viciT, xelovnebis ena simboluria. igi naarsobrivi plastebis amocnobaa SesaZlebeli. ami-
simboloebis saSualebiT cdilobs garkveuli idee-
bisa da emociebis gamoxatvas.
simbolo ewodeba TvalsaCino xats – warmodge-
nas, romelic ufro mets aRniSnavs, vidre gamox-
atavs, ufro mets gulisxmobs, vidre TvalnaTliv
gviCvenebs. magaliTad, simbolo +(jvari) vizualu-
rad gamoxatavs vertikaluri da horizontaluri
xazebis kveTas, xolo aRniSnavs qristianul rwmenas,
adamianis xelgaSlil figuras, yvela mimarTulebiT
swrafvas, sulierisa da fizikuris gamTlianebas,
harmonias, adamianisa da RmerTis kavSirs... namdvili
12
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
13
li `patara bavSvis~, `mozardis~, `dedikos biWis~
roli. aseve, xdeba axal rolTa aTviseba – daufle-
ba da rolTa diapazonis gafarToeba – gamdidreba.
Cveni srulwlovani axalgazrdisaTvis aseTi iqneba
`damoukidebeli pirovnebis~, `profesionalis~, `me-
gobris~ da a.S. rolebi.
14
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
- idealur `me~-s, `me~ - niRabs, `cud jgufs~ - “karg aucilebelia treneri darwmundes, rom jgufi
jgufs~. meTodi saSualebas iZleva axleburad, axa- efeqturad muSaobs da siZneleebis gareSe asrulebs
li kuTxidan davinaxoT sakuTari Tavi Tu moZvele- amocanas. am mizniT SeiZleba moewyos mokle disku-
buli problemebi da aRmovaCinoT axali, aqamde uc- sia – msjeloba Sesrulebuli davalebebis Sesaxeb.
nobi sulieri resursebi. g) aqtiorebi warmoidgenen peizaJs mxedvelobiTi,
smeniTi, ynosviTi da Sexebis SegrZnebebis daxmare-
artsesiis I dRe biT (ra Tqma unda, treneris Sesabamisi miTiTebebis
mixedviT). treneri frazebs unda warmoTqvamdes
1. moTelva (masze zemoT ukve visaubreT). dinjad, pauzebiT; Tvalyurs unda adevnebdes aq-
2. TamaSi. warmosaxviTi savarjiSoebis Sesruleba. tiorTa reaqcias. magaliTad, `warmoidgineT zRvis
savarjiSoebi TandaTan rTuldeba. sanapiro... talRebisa da Toliebis xma... qviSis xmau-
a) aqtiorebs evalebaT sakuTari Tavis wardge- ri fexqveS... zRvis surneli... wylis wveTebi saxeze...
na garkveuli simboloebis gamoyenebiT (`romeli SeexeT xeliT qviSasa da kenWebs...~
mcenare, cxoveli, sagani da a.S. var da ratom”).
es TamaSi bevrisTvis `asociaciobanas~ saxeliT
bavSvobidanaa cnobili, amitomac aqtiorebi xalisiT
da siZneleebis gareSe iReben masSi monawileobas. es
aris erTgvari misalmebisa da urTierTwardgenis
rituali. magaliTad, erTma aqtiorma Tavi martod
mdgar fiWvad warmoadgina, meorem – morcxv iad, me-
samem – sakuTar TavSi uSiSari d’artaniani amoicno,
meoTxem – sevdiani wvima da a.S.
b) am etapze aqtiorebs evalebaT treneris mi-
TiTebebis mixedviT sxvadasxva modalobis SegrZne-
baTa warmodgena (mxedvelobiTi, smeniTi, ynosviTi, d) aqtiorebi asruleben Cven mier modificire-
Sexebis, gemos). warmatebuli warmodgenisas isini bul r. asajolis warmosaxviT savarjiSoebs - `Sina-
xels maRla sweven. magaliTad, `warmoidgineT dedis gani samoTxe~ da `qoxi~. am etapze maT evalebaT ara
saxe... megobris xma... vardis surneli... kaqtusis Se mxolod warmosaxviTi amocanis Sesruleba, aramed
xeba... limonis gemo...~ warmosaxulis gageba – interpretaciac.
15
savarjiSo `Sinagani samoTxe~ savarjiSos Sesrulebis Semdeg, aqtiorebi
TvaldaxuWuli aqtiorebi mihyvebian treneris rigrigobiT mogviTxroben, Tu ra da rogor war-
mier SemoTavazebul warmodgenebs, rogorebicaa: moidgines (detalebis miTiTebiT): ra saxis iyo ga-
1. galavani da daxuruli (Caketili) karibWe; lavani, rogori iyo karibWe da baRi; romeli vardi
2. karibWis gaReba; amoirCies. vardisTvis dasmuli kiTxva SeiZleba
3. karibWis miRma baRi – walkoti; saidumlod datovon, Tuki is Zalzed piradulia. aq-
4. gaseirneba baRSi; tiorebma unda mogviTxron sakuTari SegrZnebebisa
5. warmtaci vardnari; da gancdebis Sesaxebac.
6. yvelaze ufro lamazi vardis amorCeva; Semdeg etapze aqtiorebi cdiloben maT mier war-
7. vardisTvis dasmuli `yvelaze mniSvnelovani~ modgenilis gagebas. magaliTad, ras SeiZleba niS-
SekiTxva; navdes (rogorc simbolo) galavani da daketili kar-
8. vardis `pasuxi~. ibWe, karibWis miRma mSvenieri walkoti da, rac mTa-
varia, ras gulisxmobs `gasaubreba vardTan.~ tren-
eri damxmare kiTxvebiT uadvilebs aqtiorebs ama Tu
im simbolos gagebas da waaxalisebs maTs interpret-
aciul Tavisuflebas.
16
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
17
savarjiSos ZiriTadi miznebi: artsesiis II dRe
1) socialuri rolebis (Zvelisa Tu axlis, Cveu-
lisa Tu moulodnelis) aRmoCena sakuTar TavSi. Ti- I. moTelva.
Toeuli `arseba~, “qoxis” TiToeuli binadari aqtio- II. TamaSi.
ris garkveul socialur rols Seesabameba. magali- a) koleqtiuri naxatis Sesruleba Temaze `sibnele
Tad, kurdReli, lomi, keTili feria, kaciWamia, – sinaTle~.
juja, goliaTi – aqtioris garkveuli socialuri pirvel etapze aqtiorebi xataven `sibneles~ Sesaba
rolebis anareklebia. misi simboloebis gamoyenebiT; isini rigrigobiT midian
savarjiSos Sesrulebis dros mniSvnelobas iZens TeTr dafasTan da winaswari SeTanxmebis gareSe qmnian
is, Tu Tavad aqtiori rogor aRiqvams, rogor afasebs kompozicias. meore TeTr dafaze ixateba `sinaTle~.
ama Tu im `arsebas~ sakuTar TavTan mimarTebaSi. treneri winaswar uxsnis aqtiorebs, rom `sibnele~
2) sakuTari Tavis aRqma socialur rolTa diapa- da `sinaTle~ metaforebad gaiazron da maT mimarT
zonis, speqtris TvalsazrisiT (vin var me? romeli sakuTari damokidebuleba Sesabamisi simboloebis
`arseba~ ufro axloa CemTan? romelia ufro Sors? saxiT warmoadginon.
ra iyo sruliad moulodneli CemTvis?). Cven mier Catarebul sesiebze sinaTlis simboloe-
3) axali informaciis miReba sakuTar pirovne- bad gamoyenebul iqna mze, yvavili, cisartyela, naTu-
basTan dakavSirebiT (axali ra gavige sakuTari Tav- ra, xelgadaxveuli adamianebi, momRimari saxe, guli,
is Sesaxeb? ra iyo moulodneli da amitomac sain- frTagaSlili Citi, wigni, sanTeli, msxmoiare xe...
tereso? rogor vafaseb sakuTar Tavs Cemi warmod-
genebidan gamomdinare?).
III. sesiis pirvel samuSao dRes asrulebs “Serin
gi” _ miRebuli Sedegebis ganxilva da analizi. aq-
tiorebi afaseben da komentarebs akeTeben rogorc
sakuTar, aseve sxvaTa aqtivobasTan dakavSirebiT,
erTmaneTs udareben interpretaciebs, gamoxataven
artsesiisadmi TavianT damokidebulebas.
18
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
19
“Seringi”:
aqtiorebi msjeloben Sesrulebuli savarjiSos
Sesaxeb, afaseben sakuTar da megobarTa Semoqmede-
bas, gamoaqvT daskvnebi, mogviTxroben sakuTari
STabeWdilebebis Sesaxeb.
savarjiSos mizani:
1. erTi da imave movlenis mimarT gansxvavebul
emociur damokidebulebaTa gamovlena – icvleba
damokidebuleba, xolo movlena (Tovli) igive rCe-
ba.
2. gacnobiereba imisa, rom emocia kavSirSia Tavad
riki~, `flegmatiki~, “melanqoliki~. maT evalebaT ganmcdelTan da araa `mijaWvuli~ gare movlenaze.
erTi da imave movlenis (Tovlis) mimarT oTxi SesaZ- Sesabamisad, adamians SeuZlia nebismierad cvalos
lo reaqcia gamoxaton mimikis, pantomimis, Sesabami emociuri reaqciebi da amiT Tavi daaRwios emociaTa
si moqmedebis, teqstis da intonaciis meSveobiT. `tyveobas~.
niSanze - `daviwyeT~!, iwyeba `Tovli~ da aqtio-
rebi gamoxataven oTx SesaZlo emociur damokide
bulebas: sixaruls (sangviniki), risxvas (qoleriki),
simSvides (flegmatiki), dards (melanqoliki).
20
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
21
garemocvaSia `Cveni figurebi~ (anu ra saxisaa maT realuri kavkasielis `figura~ sakmaod bevri sim-
garSemo arsebuli samyaro?) boloTi Seivso - jvari, taZari, sasmisi RviniT, Tofi,
Cvens sesiebze realuri kavkasielis simbolod xmali, wigni, `qarTlis deda,~ xe, cremli, myinvari,
gamoyenebul iqna mravalkuTxedi (yvelaze xSirad), yvavili, Tolia da a.S.
aseve kubi, konusi, paralelopipedi. rogorc ara TiTqmis yvela sesiaze simboloTa Soris cent
erTxel aRniSnes aqtiorebma, - `es figura aucile- ralur adgils ikavebda taZris gamosaxuleba. didi
blad unda iyos mravalkuTxiani!”; `iqneb, texili raodenobiT iyo warmodgenili iaraRic, rasac aq-
xazebi da araTanabari kuTxeebi gamogveyenebina?~ - tiorebi rwmenis da sabrZolo SemarTebis, samSob-
xSirad gvTavazobdnen aqtiorebi. maTi azriT, aseTi los dacvis survilis dominirebiT xsnidnen.
geometriuli figura simbolurad ufro ukeT asa sainteresoa, rom Cvens sesiebze realuri kavkasie-
xavs kavkasielis rTul, winaaRmdegobriv bune- lis figura erTgvar `Wrel qaoss~ emsgavse-
bas, vnebaTa Relvas, Zlieri emociebi- boda – masSi yvela saxis da yvela feris
sadmi midrekilebas, gadauwyvetel simbolo iyo warmodgenili. es qao-
problemebs... si aqtiorTaTvis mimzidvelic
realuri kavkasielis sim- ki aRmoCnda - `kargebi vyo-
bolur ferebad xSirad filvarT!~, `ra ucnauria:
gamoiyeneboda wiTeli da realuri kavkasieli iseTi
Savi (mwvave emociebis, kargia da lamazi!~
gancdebis ferebi). gan- idealuri kavkasie-
sakuTrebuli sixSiriT lis Sesatyvis figurad
iyenebdnen aqtiorebi yvelaze xSirad gamoi-
speqtris yvela fers yeneboda cisferi wre
anu realuri kavkasieli (harmoniis tradiciuli
simbolurad ferTa mTel simbolo). wreSi Caixata:
palitras moicavda, rac mtredi, jvari, cisartye-
kidev erTxel cxadyofs la, mze, gaRimebuli saxe,
(aqtiorTa gagebiT) kavkasie- kompiuteri...
lis rTulsa da araerTgvaro- rogorc vxedavT, iaraRis ad-
van bunebas. gili daikava mSvidobis simboloeb-
22
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
23
Tvisebebad aqtiorebi miiCneven: Tavazianobas, mz-
runvelobas, keTilganwyobas, yuradRebianobas, rac
Sesabamisi moqmedebebiT gamoixateba. magaliTad,
erT-erT sesiaze aqtiorebma ganasaxieres saxlis
mSenebelTa megobruli, `Sekruli~ koleqtivi – aq-
tiorebi erTmaneTs exmarebodnen, cdilobdnen me-
gobris tvirTis Semsubuqebas da sxva. gamoiyeneboda
simboluri qmedebebic. magaliTad, `kargi jgufis~
simbolod iqca cekva `ferxuli~ - aqtiorebi ener-
giulad cekvavdnen da erTmaneTs SeZaxilebiT amx-
nevebdnen. `cudi jgufis~ ZiriTad niSnad misi wevre- II savarjiSo `niRbebi~
bis erTmaneTisadmi indiferentuloba da agresiu- instruqcia: `warmoidgineT, rom sakarnavalod
loba iqca, rac qaoturi, erTmaneTTan daukavSire- emzadebiT, sadac mogiwevT TqvenTvis sasurveli
beli moZraobebis saxiT gadmoica. iyo agresiuli personaJis (filmis an wignis gmiris, romelime mce-
qmedebebic: dacinva, xelis kvra, zurgis Seqceva da naris, Tundac sagnis...) gansaxiereba. daamzadeT
sxva. niRabi, Semdeg moirgeT. ganmarteT Tqveni arCevani,
“Seringi”: aqtiorebi msjeloben maT mier im- gvesaubreT niRbis saxeliT... SegiZliaT leqsis de-
provizirebuli sanaxaobis Sesaxeb. cdiloben axs- klamireba da simRerac...
nan, Tu ra sxvaobebia `cud~ da `karg~ jgufebs Soris, I etapi: aqtiorebi amzadeben maTTvis sasurvel
imarTeba diskusia adamianTa Soris urTierTobebis niRbebs (feradi qaRaldebis gamoyenebiT).
Sesaxeb. aqtiorebi cdiloben, gaiazron savarjiSos II etapi: aqtiorebi erTmaneTis winaSe niRbe-
amocanebi da miznebi. biT warsdgebian; saubroben da moqmedeben niRbis
“Seringamde” dasaSvebia davawerinoT Txzuleba saxeliT. cdiloben axsnan sakuTari arCevani, kiTxu-
Temaze: `ra arTulebs adamianebs Soris urTierTo- loben leqsebs, asruleben simRerebs.
bas?~ (individualurad). III etapi: aqtiorebi kontaqtSi Sedian niRbebis
savarjiSos mizania antagonisturi wyvilebis daxmarebiT, ewyoba msvleloba-karnavali.
(`cudi me – kargi me~ da `cudi jgufi – kargi jgufi~) Seringi: aqtiorebi cdiloben, Seafason sakuTari
Sepirispireba qmedebis saSualebiT da amiT maT So- da mTlianad jgufis mxatvruli moqmedeba, `gaugon~
ris sxvaobebis gamovlena. sakuTar niRabs, axsnan savarjiSos arsi, daniSnuleba
24
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
25
maT saSualeba, `Seqmnan~ TavianTi personaJebi da aRiniSneboda personaJTa didi mravalferovneba:
moaxdinon maTTan `gaigiveba~. SeiZleba am periodSi sayvareli wiTelquda da sastiki lurjwvera, sasaci-
CavrToT sasiamovno musika. lo buratino da saxelganTqmuli mxedarTmTavari...
yovelgvari urTierTSeTanxmebisa (aravin icis, Tu Seringi. aqtiorebi msjeloben performansis Sesa
ra moamzada misma megobarma) da repeticiis gareSe xeb. ixilaven yvelaze saintereso epizodebs, Teat
gaTamaSebuli performansi avlens da avarjiSebs aq- ralur kostiumebs, gamoaqvT daskvnebi. cdiloben
tiorTa ara mxolod improvizaciul Tu mxatvrul, daukavSiron maT mier warmodgenili sanaxaoba aq-
aramed komunikaciur unarebsac. tualur problemebs, Seafason jgufis erToblivi
Cven mier organizebul sesiebze jgufidan jguf- mxatvruli moqmedeba.
Si icvleboda gmirebis xasiaTi; erT SemTxvevaSi savarjiSos mizani:
ufliswuli zedmetad pasiuri da daxmarebis mor- savarjiSo agvirgvinebs samdRian artsesias da
Cilad momlodine aRmoCnda, meore SemTxvevaSi – amitomac mas gansakuTrebuli mizani aqvs. kerZod,
agresiulobiTa da uxeSobiT gamoirCeoda. erTi mze- jgufis wevrTa gamTlianeba erTi saerTo miznis miR-
Tunaxavi ki imdenad Wkviani iyo, rom misi gamocanis wevis procesSi – mTeli jgufi exmareba ufliswuls
gamocnoba SeuZlebeli aRmoCnda. mzeTunaxavis siyvarulis mopovebaSi da, rac mTa-
mzeTunaxavis SekiTxva an mxatvruli wyaroebi- varia, zRapars asrulebs “happy end”-i!
dan iyo amoRebuli (`vin aris, vinc diliT oTx fexze samdRiani artsesiis bolo etapze aqtiorebs eZle
dadis, SuadRisas – orze, saRamos – samze?~ pasuxi: vaT saSualeba, Seafason sesia mTlianobaSi, gamo
adamiani) anda aqtualur, saWirboroto sakiTxs itanon daskvnebi, gamoTqvan samomavlo survilebi.
exeboda (`ra aris saWiro, raTa Cemi qveyana gabedni-
erdes?~).
araCveulebriv sanaxaobas warmoadgenda aqtio-
rTa mier damzadebuli Teatraluri kostiumebi da
jadosnuri nivTebi – ulamazesi `kabebi~ da `mosas
xamebi~, ~gvirgvinebi~ da `skiptrebi~...
26
artmeTodebi Tanamedrove fsiqoTerapiasa da treningSi
literatura:
27
154
ISBN 978-9941-9032-8-1
gamomcemloba S. p. s. `siesta~
Tbilisi, TabukaSvilis q. 27
telefoni/faqsi: + 995 32 33 32 20
el. fosta: kighuradze@yahoo.com