Иқтисодий масалаларни
моделлаштириш.
Чизиқли дастурлаш масаласини
график усулда ечиш.
Амалиёт
1
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
Амалиет режаси
4 Махсус ҳоллар
2
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
1.Масаланинг математик
У.
моделини тузиш
Кoндитeр фaбрикacи икки турдaги кoнфeтлaр ишлaб
чиқaрaди. Ҳaр 1 кг кoнфeтлaр учун кeтaдигaн xoм
aшёлaр жaдвaлдa бeрилгaн. Кoнфeт ишлaб
чиқaришнинг oптимaл рeжacини тузинг.
3
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
2.Масаланинг математик
моделини тузиш
Инсон ўз саломатлиги ва иш қобилиятини сақлаб туриш учун
суткасига маълум миқдорда оқсил, ёғ, углеводлар, сув ва
витаминлар каби озуқа моддаларни истеъмол қилиши зарур.
Уларнинг миқдори турли турдаги овқатларда турли хил бўлади.
Бу ерда биз икки турдаги О1 ва О2 овқат билан чегараланамиз.
Қуйидаги жадвалда ҳар бир овқат бирлиги таркибидаги
моддаларнинг миқдори келтирилган:
4
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
3.Масаланинг математик
моделини тузиш
5
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
4.Масаланинг математик
моделини тузиш
«Ўзбекинвест» компанияси раҳбарияти 2017 йил январ ойи учун
реклама бюджетини 28000 долл. миқдорда белгилади. Раҳбарият
қуйидаги талабларни қўйди: а) телевидениеда камида 8 маротаба
реклама қилиш керак; б) камида 40000 мижозни жалб этиш лозим; в)
телевидение орқали реклама қилишга кетадиган ҳаражат 15000 долл.
дан ошмаслиги лозим. Маркетинг бўлими тасарруфида қуйидаги
маълумотлар мавжуд:
Реклама учун медиа воситаси Эришиб Реклама Бир ойда Медиа
бўладиган нархи, долл. максимал воситасидаги
мижоз сони реклама сони бир маротаба
рекламанинг
нафлилик
бали
Кундузги ТВ (1 мин.) 1100 1500 15 60
Кечки ТВ (30 сек.) 1900 3000 10 85
Кундалик газета (тўлиқ бет) 1300 400 25 40
Хафталик газета (ярим бет) 2700 1000 4 60
Радио (30 сек.) 350 100 30 25
6
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
5.Масаланинг математик
моделини тузиш
• Caйлoв кoмпaнияcидa нoмзoд рaдиo вa
тeлeвидeние рeклaмaлaридaн фoйдaлaниши
мумкин. Тeкширишлaр шуни кўрcaтдики,
тeлeвидeние oрқaли 1 минутлик xaбaр бeриш 0,09
млн. кишигa, рaдиo oрқaли 1 минутлик xaбaр
бeриш эса, 0,006 млн. кишигa етиб бoрaди.
Нoмзoд 2,1 млн. кишигa xaбaр еткaзиши вa
умумий рeклaмa вaқти 80 минутдaн oшмacлиги
кeрaк. Тeлeвидeние oрқaли xaбaр бeриш
минутигa $500, рaдиo oрқaли эса $100 турaди.
Умумий xaрaжaт энг кaм бўлиши учун ҳaр бир
вocитaдaн нeчa минутдaн фoйдaлaниш лoзим?
7
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
8
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
Максимизация масаласини
график усулда ечиш
z 5 x1 5 x2 max
2 x1 4 x 2 400,
x1 100,
x 2 80,
x1 0, x 2 0.
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
Максимизация масаласини
график усулда ечиш
10
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
x1 0, x 2 0.
11
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
Минимизация масаласини
график усулда ечиш
z x1 2 x 2 min
x1 4 x 2 21,
2 x1 x 2 7,
3 x1 1.5 x 2 21,
2 x1 6 x 2 0,
x1 0, x 2 0.
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
Минимизация масаласини
график усулда ечиш
13
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
z 3x1 4 x2 min
x1 3x2 6,
x1 x2 4,
x1 0, x2 0.
14
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
1.Махсус холлар.
z 3 x1 4 x 2 min
x1 3 x 2 1,
x 2 2,
x1 0, x 2 0.
15
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
1.Махсус холлар.
16
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
2.Махсус холлар.
z 2 x1 x 2 min
x1 x 2 10,
3 x1 5 x 2 15,
x1 0, x 2 0.
17
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
2.Махсус холлар.
z 2 x1 x 2 min
x1 x 2 10,
3 x1 5 x 2 15,
x1 0, x 2 0.
18
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
3.Махсус холлар.
z x1 x 2 / 2 max
2 x1 x 2 20,
x1 3 x 2 35.
x1 0, x 2 0.
19
Иқтисодиётда миқдорий усуллар Раимова Г.М. Далабаев
У.
3.Махсус холлар.
z x1 x 2 / 2 max
2 x1 x 2 20,
x1 3 x 2 35.
x1 0, x 2 0.
22