Открыть Электронные книги
Категории
Открыть Аудиокниги
Категории
Открыть Журналы
Категории
Открыть Документы
Категории
Для преподавателей.
Міндеттері:
1. CLIL - тіл мен пәнді кіріктіру әдісінің бағыттары және күтілетін нәтиже
туралы түсінік беру.
- “Перифраз” тапсырмасы
- “Бейнефильм”
- “SMS” әдісі
3. Қорытынды
CLIL - тіл мен пәнді кіріктіру әдісі. Оқытудың бұл түрі екінші немесе үшінші
тіл арқылы белгілі бір ғылымды үйрену, пән арқылы тілді меңгеру, яғни бұл
әдіс арқылы пәндік және тілдік мақсаттарға қол жеткізу.
CLIL әдісі 4 бағытта жүзеге асады. Олар: Content (мазмұн) пәннің мазмұны
түсіндіріледі, Commuication (қарым-қатынас) тілдік қарым-қатынас жүзеге
асырылады, Cognition (ойлау қабілеттері) пәнді игеруде тілді қолдану,
Culture (мәдениеттанымдық) сөйлеу, өз іс-әрекетіне баға беру, игеріліп
отырған тіл тарихы және оны қолданатын ұлттың мәдениетімен танысу.
CLIL әдісі арқылы білім сапасын көтерумен қатар екінші немесе үшінші
тілді уақытты үнемдеу арқылы үйреніп, білім сапасын көтеруге мүмкін
болады.
Шығыс базары;
Сөйлем құрастыру;
Ақпараттық кеш;
Таразы.
Бетпе-бет әдісі
Бес қадам
Өкіл
15 сурет
Карусель
Жаялық әдісі
Сурет, кесте, диаграмма арқылы ақпаратты бірінші тілде оқып, оны екінші
тілде айтып беру тапсырмасы да оқушылар үшін өте қызықты. Мысалы,
күнделікті өмірде өзіміз қолданып жүрген ауа райы болжамы туралы
ақпаратты сурет арқылы беріп, оны екінші тілде айтып бере алады. (Үлгі:
2017 жылдың 6 қазан күніне ауа райының болжамы. Қостанай қаласында
жұма күні түнде күн ашық, ауа температурасы -2 градусқа төмендейді,
атмосфералық қысым 761мм, желдің жылдамдығы солтүстік-батыстан 3
м.с.,
ауаның ылғалдылығы 69% т.с.с.).hello_html_6d03cd34.jpg
Жазылым дағдысы негізінде анализ жасау, пікір, хат, эссе және т.б.
тапсырмаларды қолдануға болады. Сонымен қатар сюжетті суреттерді
пайдалану арқылы оқушылар тарапынан креативті жұмыстар орындалады.
Мысалы: "Берілген суретті пайдаланып, достарыңа хат жаз немесе блогқа
ақпарат жаз" - деген тапсырмаларды беруге болады. Кез-келген жазба
жұмысын орындау кезінде оқушы жазба жұмысының стилін сақтауды
ұмытпау керек. Егер ол хат болса, хат жазу үлгісін, егер мінездеме
болатын болса, ресми іс-қағаздар стилін және т.б.
Кейіпкерлері кімдер?
Мұндай кейіпкерлер өмірде кездесе ме?
Жаялық әдісі
мәтін беріледі
мәтінді оқиды
CLIL мақсаты:
Пәнге байланысты оқушыларға жаңа ұғымдар мен идеяларды таныстыру.
Оқушылардың пән мен тілді қатар меңгеруін қамтамасыз ету.
Оқушылардың екінші тілде сөйлеу сенімділігін арттыру.
Сабақта пән мазмұнын алдыңғы қатарға қою.
Сабақта екінші тіл оқу жоспарына сәйкес оқушылардың қабілетіне орай
жоспарлау.
Оқушылардың түрлі ойлау қабілетін арттыратын тапсырмалар беру.
Оқушыларды тіл мен пәнді қатар меңгеруі барысында қолдау көрсету.
Принциптері:
CLIL біріншіден көптілділікті емес, жалпы білім беруді қамтиды. Сондықтан
ол қосымша оқыту ерекшелігі болып табылады.
Оқыту 4 «С» аспектісіне сүйене отырып жүргізіледі.
Сабақ барысында психологиялық тепе-теңдікті талап етеді.
Тақырыпты түсіндіру барысында мұғалім мимика, жест, әр түрлі суреттер,
дауыс, т.б. қолдануға болады.
Артықшылықтары:
Білім алушылар бір-бірімен шет тілінде сөйлесу қабілетін арттырады.
Оқушылардың мәдениаралық білімін арттырады.
Оқушылардың ойлау және шығармашылық қабілетін дамытады.
Білім алушылардың сенімділігін және ынтасын жоғарылатады.
Шет тілін білу қызығушылығын арттырып, оны әр түрлі жағдайда қолдану
маңыздылығын арттырады.
Қорытындылай келе, білімді толық игеру үшін оқушылардың ойлау қабілетін
дамыту, еркін сөйлеуіне, өз ойын ашық және толық айтуға үйрету, ой-өрісін
кеңейту – оқытудың ең басты мақсаты болып табылады, және әрбір оқушыны өз
мүмкіндігіне қарай білім, дағды алатындай етіп оқытуымыз дұрыс. Осы мақсатқа
жету үшін, жаңартылған оқыту үрдісіне байланысты «CLIL» - Үштілділік оқыту
бағдарламасын жүзеге асырудың тиімді әдісі» болып табылады.
CLIL дегеніміз не немесе ағылшын тілі арқылы әлемді тани аламыз ба?
CLIL ағылшын тілін оқытуда жаңа бағыт болып табылады, онда мектеп пәндері
шет тілдерінде оқытылады. Термин «Content and Language Integrated
Learning» болып жіктеледі және «пәндік-тілдік интеграцияланған оқыту» деп
аударылады.
CLIL екі мақсатты көздейді, яғни тақырыпты шет тілі арқылы және шет тілін пән
бойынша оқыту. Осылайша, студенттердің өздерінің ана тілі және үйреніп жатқан
тілі – біртұтас болып табылады. Математика, жаратылыстану ғылымдары,
биология, химия, экономика, информатика, өнертану, география, философия,
классикалық әдебиет және басқа да көптеген пәндер ағылшын тілінде оқытылады.
CLIL әдіснамасының негіздері Лондон Экспресс Мектептерінде:
• тіл білімі пәннің мазмұнын зерттеудің құралы болып табылады;
•сабақтар қызықты түрде жүргізіледі, студенттер ғылыми тәжірибелер жасайды
және түрлі эксперименттер жүргізеді;
•тіл жалпы білім беру бағдарламасына біріктірілген;
•қызықты тақырыптарды талқылау үшін тілді үйренуді ынталандыру;
• сыныптар тілдік ортаға түсуге негізделген;
• қажетті дағдылар - шет тіліндегі мәтіндерді оқу.
Тілге тән интеграцияланған оқыту
CLIL – бұл кейбір пәндердің жартысы шет тілінде оқыту әдісі болып табылады.
Үйрену екі тілде жүргізіледі, сондықтан оқу жағдайында жағдайға және оқу
мақсатына сәйкес келетін тіл қолданылады. CLIL әдісіне сәйкес ана тілінен басқа
барлық пәндер шет тілінде оқытылады, демек тіл оқыту объектісі емес құралы
болып табылады.
Тілдік сабақтарда жүргізілетін оқыту шет тілін үйрену деп аталады. Оқыту ішінара
ана тілінде және ішінара шет тілінде жүргізіледі. Шет тілінде оқытуды тілдік класс,
«тілдік жауын» немесе екі тілде білім беру деп атауға болады. Оқыту сөйлеу
жағдайында ерте «толық тілді сіңіруге» негізделген.
CLIL (Content and Language Integrated Learning) - бұл шет тілін пәндік-тілдік
интеграцияланған оқыту. Мысалы, география мен тарих оқытудың тіліне
қарамастан барлық сыныптарға қазақ тілінде , дүние жүзі тарихы және
информатика орыс тілінде. Математика, физика, химия және биология ,
информатика сияқты барлық жаратылыстану пәндері, жоғарғы сыныптарда
ағылшын тілінде.
CLIL оқытудың құзыреттілік көзқарасы болып табылады, ол еуропалық білім беру
жүйелерінде серпін береді. Бұл пән шет тілі арқылы оқытуды, яғни, сабақты «тілді
қолдану арқылы» үйрету. CLIL бүгінгі жұмыс берушілер арасында сұранысқа ие
тұлғалық, мәдениетаралық және тілдік дағдыларды дамытатын бағдарламаларды
пайдалануға шақырады.
CLIL сабағы келесі компоненттерден тұрады:
• МАЗМҰН (білімді, дағдыларды, пәндік доменді дамыту)
•БАЙЛАНЫС (оқыту кезінде шет тілін пайдаланып, оны қалай қолдану керектігін
үйрену)
•ТАНУ (жалпы идеяны қалыптастыратын когнитивті және ойлау қабілетін дамыту)
•МӘДЕНИЕТ (өзіңізді мәдениеттің бір бөлігі ретінде танытып, баламалы
мәдениеттердің бар екенін түсіну. Бұл пәнаралық байланыстар мен азаматтықты
тәрбиелеуді қамтиды.)
Бұл жерде лексикалық бағыт грамматикаға қарағанда маңызды.
Мәтінмен жұмыс істеген кезде, оқуды визуализациялау үшін иллюстрациялары
бар, мәтіндерді схемалық түрде ұсынуға болады, бұл оқушыларға мәтіннің
идеясын және онда көрсетілген ақпаратты анықтауға көмектеседі.
Оқып болған соң, оқушылар мәтіннің идеясын өз сөздерімен жеткізу мүмкіндігіне
ие болады, сол уақытта, мұғалімдер пән мен тақырыпқа сай лексикасына назар
аудару керек. Сонымен қатар, мұғалім арнайы лексикаға назар аудару керек,
сондай-ақ кейбір әмбебап тілдік бірліктер: сабақтан тыс уақытта қажет болатын
фразалық етістіктер, тұрақты тіркестер, салыстырмалы шырайлар.
Тапсырмаларды құрастырған кезде, оқушылардың ойында қалу үшін
иллюстрациялық заттардың болуы ықтимал. Мысалы, сіз келесі тапсырмаларды
пайдалана аласыз: құрастыру немесе диаграмма, кесте, карта, т.б. толтыру, нақты
ақпарат (күні, уақыты және орны) тауып, дұрыс ретпен тармақтарды орнату
(мысалы, қолмен) іс-қимыл барысын анықтау, мәтіндегі бос жерлерді толтыру,
мәселе қоя білу: сұрақ-жауап, мерзімді анықтау, толық емес; нақты ақпаратты
іздеу бойынша міндеттер; ойындар арқылы сөздерді табу, сауалнама, мәтін
бойынша 20 сұрақ қою, көрнекі материалдар қолдау сұрақтар, түрлі көркем
диаграмма, жұмыстың ауызша презентациясы. Бұл жағдайда мәтіндер пән
бойынша болуы тиіс сонда ғана пәндік және тілдік құзыреттілік даму болады.
Мұғалімнен жүйелі жоспарлау, оқыту, бақылау және бағалау қажет.
CLIL артықшылықтары:
• тіл біліктілігін және өзін-өзі сенімділікті жоғарылатады
• мұғалім мен студенттердің ынтасын көтереді
•тәуелсіздікті және жеке пікірді ынталандырады және жігерлендіреді
• екі тілдегі сауаттылықты жақсартады
• оқу дағдыларын, шоғырлануын дамытады
• гендерлік мәселелерге оң көзқарас
• ойлау дағдыларын дамытады
• мәдениет пен мәдениетаралық білім дамытады
• оқу лексикасын көбейтеді
CLIL сабақтарында оқытушылар мен студенттер оқытатын тілмен бұрыннан таныс
болуы керек. Оқушылар тақырыпты түсіну және олардың идеяларын түсіндіруге,
қарым-қатынас мүмкіндігі болу үшін, пәндік (сөздік, грамматикалық
құрылымдардың) байланысты болып табылатын тілді білетініне сенімді болуы
тиіс. Мысалға, географияға сай, студенттер картаны сипаттау үшін және картадағы
оқылымды қалай түсіндіруге болатын арнайы сөздікке ие болуы керек. Олар
пәннің оқу материалын оқып-үйрену барысында қолдануға болатын
грамматикалық құрылымдарды қалай қолдануға болатынын біле алады.
Оқушылар әдетте тілді ағылшын тілінде үйренеді. Мысалы сыныпта картаны
үйренген кезде, өзен маршрутын сипаттау үшін студенттер «ағады» немесе
«тасиды» деген негізгі етістіктерді пайдалана алады . Олар сондай-ақ себептері
мен әсерін білдіру үшін шартты нысанын пайдалана алады.
CLIL дегеніміз не? Егер біз бұл тұжырымдаманы қазақ тіліне аударсақ, онда бұл
пәндік-тілдік интеграциялық оқытудан басқа ештеңе емес. CLIL - бұл пәндер шет
тілдерінде оқытылатын оқыту әдістемелерін сипаттайтын термин. CLIL екі
мақсатты көздейді, атап айтқанда, тақырыпты шет тілі арқылы және шет тілін пән
бойынша оқыту. CLIL әртүрлі білім беру контексттерінде - балабақшаның үлкен
тобынан жоғары білімге дейін қолданылады. CLIL білім беруінде шет тілін
пайдалану білім мақсаттары мен алдына қойылған мақсаттарға байланысты. CLIL
- бұл әртүрлі білім беру контексттерінде қолданылатын бірқатар тәсілдерді
біріктіретін «қолшатыр» термині. CLIL-ты жүзеге асырудың әртүрлі әдістерін
сипаттайтын бірқатар терминдер бар, мысалы: толық тілді меңгеру, «тілдік душ»
және т.б. CLIL әдіснамалық тәсілінің негізгі қағидаттарын айқындаған кезде, төрт
еуропалық елдерде мәдени және лингвистикалық ортаны қамтитын және негізгі
және білім беру проблемаларын шешуге бағытталған төрт негізгі аспект бар. 4
аспектілердің әрқайсысы студенттердің жасына, әлеуметтік-лингвистикалық ортаға
және CLIL-дегі меңгеру дәрежесіне байланысты түрлі жолдармен жүзеге
асырылады.Тілдік интеграцияланған оқыту қағидасын пайдалану идеясы шет тілін
білу деңгейіне қойылатын талаптардың көбеюіне байланысты, оны зерттеуге
арналған уақыт. Бұл мәселе барлық елдердегі мұғалімдерде кездеседі.
Структура урока
Особенно хорошо то, что для уроков по методике CLIL можно использовать
аутентичные материалы. Благодаря Интернету у нас есть доступ к огромному
количеству невероятно интересных ресурсов
Благодаря всему этому ученики видят, что английский язык это не просто
очередной предмет школьной программы. Изучение английского приобретает
смысл, которого не было бы, если бы ученики просто выполняли упражнения из
учебника.
Учителю, в свою очередь, тоже приходится столкнуться с определенными
требованиями, как-то: использовать разнообразные формы и методы презентации
учебного материала и организации учебной деятельности, учитывать
индивидуальные способности учащихся и самому быть в постоянном творческом
поиске. Со временем, работающий по методике CLIL учитель приобретает
специфические профессиональные компетенции.
CLIL қиындықтары:
1) Мұғалімдер мен оқушылардың ағылшын тілін жетік білмеуі
2) Команда да біріге оқытатын мұғалімдер арасында серіктестіктің жетіспеушілігі
3) Ортақ семинарлардың тапшылығы
4) Оқулықтардың тапшылығы
Қиындықтарды шешу жолдары:
5) Әртүрлі тапсырмалар мен қолдау көрсету
6) Индивидуалды оқыту
1)Guillamón-Суеста және Рено (2015)
2)Шамшидинова, Aюбаева, және Бриджс (2014); Роя (2014); Бейнгас (2012)
3) Плейдвал-Болстер (2015)
4) Бейнгас (2012), Кунан (2007), және Роя (2014)
5) Койль (2006); Васкез, Молина, & Лопез (2015)
6) Ортақ емес стратегиялар
Қорытынды
• Қатысушылар CLIL-ды жақсы қабылдады және бұл әдістің Қазақстанның білім
беру саласында қолданылуының болашағы бар. Себебі, ол оқушылардың сөздік
қорын кеңейтеді және дербес жұмыс жасай алу қабілетін нығайтады, сондай-ақ
жергілікті мұғалімдердің ағылшын тілі білімін дамытады
. • Көпмодальді оқытуды және оқушыға бағытталған оқытуды көздей отырып,
мұғалімдер жоғарғы деңгейде ойлану қабілеті мен ұлтаралық коммуникацияны
дамытатын әртүрлі оқыту әдістерін (аудио, визуалды, кинестетикалық, топтық
жұмыс) пайдаланады, бір тілден екінші тілге ауысуды, сондай-ақ командада бірігіп
оқыту әдістерін қолданады.
• Мұғалімдер CLIL-ды қолдану барысында келесідей қиындықтарға тап болады:
жергілікті мұғалімдер мен оқушылардың ағылшын тілін жетік білмеуі, ортақ
семинарлар мен CLIL материалдарының тапшылығы, командада бірігіп оқытатын
мұғалімдер арасындағы әлсіз байланыс. Кейбір мәселелер дифференциация,
көмек көрсету стратегиялары мен индивидуалды оқыту арқылы шешілген.
Пән мен тілді кіріктіріп оқыту әдісін (CLIL) Еуропалық комиссия 2004-
2006 жылдарға арналған Еуропада көптілді білімді дамыту іс-қимылдары
шеңберінде ұсынған. Аталмыш әдіс үздіксіз өзгеріс үстіндегі жаһандану
заманында мектеп түлектерінің бәсекеге қабілеттіліктерінің бір белгісі болып
табылатын тілдерді және басқа тілдерде пәндерді игеруді жүзеге асыру үшін
әзірленген [1].
CLIL әдісін көптілді білім беру саласындағы ғалым Дэвид Марш 1994
жылы Еуропадағы тілдік білім берудің жағдайы туралы зерттеулерді
үйлестіру жұмысының барысында қолданысқа енгізген [2]. Халықаралық
сарапшылар CLIL әдісіне төмендегідей анықтама береді:
«тілді мәдениетаралық түсінісуге, халықаралық көзқарасты
қалыптастыруға және жалпы білім сапасын жақсартуға дайындық
құралы ретінде қарастыратын әдіс» [3];
«пәнді оқуға және пән арқылы тілді үйренуге бағытталған әдіс» [4];
«екінші немесе үшінші тіл арқылы пәндерді оқу және пәндік
салаларды оқу барысында тіл үйренуді жетілдіру, яғни пәндік және
тілдік мақсаттарға қатар қол жеткізу» [5].
Назарбаев Зияткерлік мектептерінде үш тілде білім беру тек қана үш
тілді оқыту емес, сондай-ақ пәндерді де үш тілде оқытуды көздейтін білім
беру моделі негізінде жүзеге асырылады. Осыған байланысты, пәндерді
екінші және үшінші тілдерде оқытуда мұғалімдер CLIL әдісін кеңінен
қолдануда. Мысалы, Зияткерлік мектептерде оқыту тіліне қарамастан,
«Қазақстан тарихы», «Құқық негіздері» «География», «Қазіргі әлемдегі
Қазақстан» пәндері қазақ тілінде, «Дүниежүзі тарихы», «Информатика»
пәндері орыс тілінде, жоғары мектептегі жаратылыстану-математика
бағытындағы пәндер мен жаңа пән «Жаһандық көзқарастар және жоба
жұмыстары» ағылшын тілінде оқытылады.
Мазмұн Тіл тілді үйрену үшін ғана емес, нақты пән бойынша
(Content) білім алу үшін оқытылады. Яғни, тілдік дағдылар тек
тілдік пәндерде ғана емес, басқа пәндер арқылы да
дамытылады (мазмұн арқылы).