Adam Mickiewicz Dziady cz. III (fragm.

)
Scena IV
DOM WIEJSKI PODE LWOWEM

Zad. Przykładowa Proponowana punktacja

odpowiedź
1 Przedstawiona scena rozgrywa się w pokoju sypialnym
Ewy, w którym dziewczyna modli się i zasypia. W ten
sposób pojawi się jeszcze inna, równoległa przestrzeń –
przestrzeń snu, marzeń sennych bohaterki. A zatem w
załączonej scenie następuje połączenie elementów świata
realnego i wyobrażonego. Nadaje to Widzeniu Ewy
mistyczny charakter i podkreśla rolę wizji w kreowaniu i
postrzeganiu rzeczywistości w dramacie Adama
Mickiewicza.
(0–2)
2 pkt – poprawne określenie przestrzeni, w której
rozgrywa się scena, oraz poprawne wyjaśnienie, w
jaki sposób charakter przestrzeni wpływa na
wymowę sceny
1 pkt – poprawne określenie przestrzeni, w której
rozgrywa się scena
0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

2 a)
Lilijo przeczysta, mleczna! / Ty nie z ziemi – tam rosłaś,
nad białym obłokiem – lilia w wianku Ewy symbolizuje
czystość, niewinność dziewczyny.
Narcyzie, jakim śnieżnym patrzysz na mnie okiem –
narcyz, podobnie jak lilia, uosabia świeżość, szlachetność
bohaterki, bezgrzeszność jej duszy.
(0–2)
a)
1 pkt – poprawne wyjaśnienie symbolicznego
znaczenie trzech kwiatów: lilii, narcyza i róży
0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Różo błyszcząca, słoneczna; Róża, ta róża żyje! / Wstąpiła

w nią dusza, / Główką lekko rusza, / Jaki ogień z niej bije
– róża jest symbolem życia, ale także powrotu do życia,
zmartwychwstania, co można odczytywać jako
zapowiedź odrodzenia się narodu polskiego.

b) b)
Kwiatowy wianek oplatający czoło Ewy, w który 1 pkt – poprawne objaśnienie symbolicznego
wplecione są narcyzy i lilie, podkreśla niewinność, znaczenia kwiatowego wianka w załączonej scenie
czystość i szlachetność dziewczyny. Róża w tym wianku 0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
dodaje jeszcze inne znaczenie – wskazuje, że senne
widzenie niewinnej Ewy to rodzaj przepowiedni –
zapowiedzi zmartwychwstania ciepiącego narodu,
ciemiężonego przez zaborcę. Cierpienia te zostają
zasygnalizowane na początku załączonej sceny, kiedy
bohaterka wspomina o męczeństwie Litwinów
uwięzionych przez bezwzględnego cara i poddanych
strasznym torturom. Róża w wianku może być
wyobrażeniem Konrada.

3 Mistyka Widzenia Ewy ma ścisły związek z Biblią. (0–1)

Symbole (lilije narcyzy) obecne w przywołanym 1 pkt – poprawne uzasadnienie z odwołaniem do
fragmencie III cz. Dziadów i w Pieśni nad Pieśniami Pieśni nad Pieśniami i znajomości Biblii
mają podobny charakter i znaczenie. Analogiczny jest też 0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
sposób obrazowania w obu tekstach (Na sennym jej sercu
złożę me skronie / Połóż mię jak pieczęć na twoim sercu).
Wyznaczenie Ewie misji prorockiej, mistyczność
 widzenia, odwołania do symboliki męczeństwa
Chrystusa, miłości Chrystusa do ludzi współgra w scenie
Widzenia Ewy z mistycznym wyobrażeniem narodu
ukochanego przez Boga oraz mesjańskiego posłannictwa
polskiego narodu wieszczonego przez Księdza Piotra.
4 Nawiązanie do sceny więziennej: Zły car kazał ich (0–2)
wszystkich do ciemnicy wsadzić. 2 pkt – poprawne wskazanie nawiązań i objaśnienie
Nawiązanie do Widzenia Księdza Piotra: I jak Herod ich znaczenia dla odczytania sensu Widzenia Ewy
chce całe pokolenie zgładzić. 1 pkt – poprawne wskazanie nawiązań, ale brak
Nawiązanie do Prologu, sceny więziennej i postaci objaśnienia ich znaczenia dla odczytania sensu
Konrada: Zmówię za tego, co te piosenki ogłosił; / Widzenia Ewy
(pokazując książkę) / I on także w więzieniu, jak nam gość 0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
donosił.
Odwołania do sceny więziennej, uwięzienia Konrada,
elementów męczeństwa dzieci (przywołanie Heroda) to
zapowiedź odrodzenia zniewolonego narodu. Róża, w
której można się domyślać symbolicznie postaci Konrada,
podkreśla tę symbolikę i związek sceny Widzenia Ewy z
całością dramatu.

5 Scena Temat Funkcja w (0–5)

wizyjna dramacie 5 pkt – poprawne określenie tematu każdej spośród
(widzenie) 5 scen wizyjnych wskazanych w tabeli
wyobrażenie widzenie i poprawne objaśnienie ich funkcji w dramacie
Mała Konrada o sobie określa status 4 pkt – poprawne określenie tematu 4 scen
Improwizacj jako proroku, bohatera, wizyjnych i poprawne objaśnienie ich funkcji w
a profecie widzącym przygotowuje dramacie
przyszłość – jego bunt 3 pkt – poprawne określenie tematu 3 scen
bohater uznaje wyrażony w wizyjnych i poprawne objaśnienie ich funkcji w
siebie za równego dalszej części dramacie
Bogu dramatu 2 pkt – poprawne określenie tematu 2 scen
wizyjnych i poprawne objaśnienie ich funkcji w
spór Konrada z widzenie jest dramacie
Wielka Bogiem o władzę podstawą 1 pkt – poprawne określenie tematu 1 sceny
Improwizacj nad duszami – kreacji wizyjnej i poprawne objaśnienie jej funkcji w
a bohater wyrasta na Konrada na dramacie
pierwszego wśród przywódcę 0 pkt – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
mistrzów i narodu,
proroków, bo jest wielkiego
gotów poświęcić bojownika
wszystko dla narodowej
ojczyzny sprawy, nawet
za cenę
zgubienia
własnej duszy

Widzenie mistyczna wizja scena wpisuje

Ewy miłości i nadziei – się w
Ewa staje się mistyczne
uosobieniem widzenia
miłości i cierpienia obecne w
dramacie i
wzmacnia
mesjańskie
 przesłanie
utworu
Widzenie Ks. proroctwo scena wpisuje
Piotra męczeństwa narodu się w całość
i jego mesjańskiej dramatu i jego
misji w świecie – przesłanie – w
Ksiądz Piotr romantyczną
występuje w roli koncepcję
proroka narodowo-
wieszczącego mesjańską
przyszłe losy Polski
Sen Senatora ukazanie scena
prawdziwej natury uwypukla
Senatora – przeciwieństwa
sen ujawnia lęki i obecne w
pragnienia dramacie,
Nowosilcowa, szczególnie
obecność diabłów opozycję dobra
podkreśla złą i zła
naturę bohatera
6 Romantycy wierzyli, że poza światem rzeczywistym (0–3)
istnieje jeszcze świat nadprzyrodzony, „cichy, głuchy, 3 pkt – poprawne uzasadnienie z odwołaniem do
tajemniczy”. I to właśnie kontakt z tym światem pomaga podanych źródeł, wiedzy o epoce i znajomości
ujawnić „życie duszy” – głęboko ukrytą prawdę o naturze całego dramatu Adama Mickiewicza
człowieka. Dlatego też twórcy romantyczni tak chętnie 2 pkt – poprawne uzasadnienie z odwołaniem do
łączyli w swoich utworach realizm z fantastyką. Sceny podanych źródeł i znajomości dramatu Adama
widzeń w III części Dziadów stanowią doskonałą Mickiewicza
realizację tych założeń programowych. Ujawniają 1 pkt – poprawne uzasadnienie z odwołaniem do
bowiem głęboko skrywane cechy i pragnienia bohaterów, podanych źródeł
podkreślają charakter postaci, uwydatniają ich cechy 0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub brak
osobnicze. Ujawniają prawdę o świecie i człowieku. To odpowiedzi
właśnie w kontakcie z duchami i światem
pozarzeczywistym ujawniają się pragnienia Konrada
i Ewy, natura Senatora i mistycyzm proroctw Księdza
Piotra. Widzenia czynią z dramatu Mickiewicza utwór,,
który w sposób dogłębny i przenikliwy realizuje
podstawowe założenia epoki i wpisuje się w program
walki narodowowyzwoleńczej oraz narodowo-mesjańskie
wizje losów polskiego narodu i jego misji w Europie.