МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ

РЕСПУБЛИКИ

АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРИТИТЕТ

НЕФТИ И ПРОМЫШЛЕННОСТИ

Пассивный силлабус по дисциплине «Гидраты и борьба с

гидратообразованием»

Подготовка бакалавров по специальности

« Нефтегазовая инженерия» - 050606

Данный силлабус составлен на основании программы для специальности

050606 – « Нефтегазовая инженерия», утвержденной приказом ректора
Азербайджанского государственного универститета нефти и
промышленности № 01-I/22 от 25.04.2017 г.

БAKУ – 2020

1
 Рабочая программа по дисциплине «Гидраты и борьба с
гидратообразованием»
Курс ………………………………………………………….. 3
Семестр ………………………………………………………..5
Общее количество учебных часов …………………………..60
В том числе :
Лекции ………………………………………………………..30
Практические занятия ……………………………………….15
Лабораторные занятия ………………………………………15
Количество кредитов …………………………………………4

Заведующий кафедрой «Нефтегазовая инженерия»,

профессор Салаватов Т.Ш.

Составил, доцент Богопольский В.О.

2
 1.Описание предмета

Предмет нацелен на обучение существования в природе газовых гидратов ,условия их

образования, создаваемые ими осложнения при разработке и эксплуатации нефтегазовых
месторождений и методы борьбы и предупреждения с этими осложнениями.
Обсуждаются исторические аспекты изучения газовых гидратов , их исследование,
свойства ,механизм гидратообразования и гидроразрушения, закономерности создаваемых
осложнений гидратообразования газожидкостных фаз в определенных
термодинамических условиях, встречающихся при технологических процессах
нефтегазодобычи.
Приводятся существующие методы борьбы с гидратообразованием в технологических
процессах добычи и транспорта газа.Описывается роль ингибитора для предупреждения
гидратообразования и расчет их количества для конкретных условий.Обсуждаются
предупреждение гидратообразования и разрушение гидратных пробок для реальных
технологических процессов, рассматривается образование гидратных пробок для
реальных технологических процессов ,рассматривается образование гидратных пробок
при наличии парафина механических примесей и смолистых соединений.Дается
информация о фундаментальных исследованиях, проводимых по освоению газогидратных
месторождений.
Обсуждаются использование гидратообразования в целях для хранения газа, получение
газов высокого давления, получение холода, разделение газовых смесей на отдельные
компоненты, для создания искусственных газогидратных пробок, для ликвидации пробок,
очищение минерализованных вод, для медицинских целей и других процессов.

2. Цель и задачи предмета

Основной целью и задачей обучения предмета является заранее прогнозирование и
предусматривание предупреждающих мероприятий по их ликвидации при разработке и
эксплуатации нефтегазовых месторождений.Информирование студентов о существовании
газогидратных месторождений и перспективы их использования, а также использование
физических процессов гидратообразования и гидраторазрушения в отдельных отраслях.

3. Информация о педагоге

Ф.И.О. педагога Научная степень и Кабинет Время Комната для

звание преподавателя консультаций консультаций
Богопольский Кандидат Вторник:
1223
Вадим технических 1224 1000 - 1200
Оскарович, наук, доцент Пятница:
e-mail: 1400 - 1600
vadim46.46@mail.r
u

3
 7 Новые оценки по компонентам дисциплин

Баллы
Лекции; Лекции, Лекции, Лекции,
Состав лекции и упражнения и упражнения, Упражнения и
дисциплин упражнения лаборатории лаборатория К.П. (К.Р.)
и К.П.(К.Р.)
Презентация 20 10 5 10
Лаборатория - 20 5 -
Курсовой проект( 20 (менее 10 20 (менее 10
курс.раб.) баллов не баллов не
- - допусккается до допусккается до
экзаменов) экзаменов)
Промежуточные 30 20 20 20
экзамены

Примечание: 1-й промежуточный экзамен проводится на 4-ой неделе;

2-ой промежуточный экзамен проводится на 13-ой неделе.

8 Темы для самостоятельного более глубокого изучения

1. Структура гидратов и определяющие ее факторы.

2. Определение места образования гидратов в газопроводах.

3. Осушка газа жидкими поглотителями.

4. Подогрев газа выше температуры гидратообразования.

5. Осушка газа твердыми поглотителями.

6. Характеристики газовых гидратов.

4
 Литература

1. Дж.Кэрролл. Гидраты природных газов. М., ЗАО «Премиум Инжиниринг»,2007,316с.

2. Макагон Ю.Ф. Гидраты природных газов, М., Недра, 1985
3. Бык С.Ш., Макагон Ю.Ф. Газовые гидраты, М., Химия, 1980
4. Коротаев Ю.П., Кулиев А.М., Мусаев Р.М. Борьба с гидратами при транспорте
природных газов, М., Недра, 1973
5. Б.В.Дегтярев, Э.Б.Бухгалтер. Борьба с гидратами при эксплуатации газовых скважин в
северных районах. М.,Недра, 1976, с.198.
6. Б.В.Дегтярев, Г.С.Лутошкин, Э.Б.Бухгалтер. Борьба с гидратами при эксплуатации
газовых скважин в северных районах.(Практическое руководство). М.,Недра, 1969,
с.120.
7. А.Е.Воробьев, В.П.Малюков. Газовые гидраты. Технологии воздействия на
нетрадиционные углеводороды. М., РУДН, 2009, 289 с.

5
 ПРИЛОЖЕНИЕ

Fənnin komponentlərinə görə yeni qiymətləndirmə

(Fənn yalnız mühazirədən və ya yalnız mühazirə və məşğələdən ibarət

olduqda)

Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsi və nəzarətin formaları

Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində 100 ballıq qiymətləndirmə

sistemi tətbiq olunur. Hər bir fənn üzrə semestr ərzində 2 dəfə aralıq imtahanı
keçirilir. Aralıq imtahanlardan birincisi semestr başladıqdan 20 gün sonra, ikinci
aralıq imtahan isə semestrin bitməsinə 20 gün qalmış keçiriləcəkdir.
Aralıq imtahanı yazılı və ya test şəklində, fənni tədris edən müəllim tərəfindən
aparılır. İlk aralıq imtahanından tələbə maksimum 5 bal, ikinci aralıq imtahanından
isə maksimum 25 bal toplaya bilər. Semestrin sonunda iki aralıq imtahanından
toplanan ballar cəmlənəcəkdir.
Bundan əlavə tələbə semestr ərzində təqdimat və ya sərbəst işə görə 20 bal
toplaya bilər. Beləliklə, tələbə imtahana qədər ən çoxu 50 bal toplaya bilər.

(Fənn mühazirə, məşğələ və laboratoriya dərslərindən ibarət olduqda)

Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsi və nəzarətin formaları

Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində 100 ballıq qiymətləndirmə

sistemi tətbiq olunur. Hər bir fənn üzrə semestr ərzində 2 dəfə aralıq imtahanı
keçirilir. Aralıq imtahanlardan birincisi semestr başladıqdan 20 gün sonra, ikinci
aralıq imtahan isə semestrin bitməsinə 20 gün qalmış keçiriləcəkdir.
Aralıq imtahanı yazılı və ya test şəklində, fənni tədris edən müəllim tərəfindən
aparılır. İlk aralıq imtahanından tələbə maksimum 5 bal, ikinci aralıq imtahanından
isə maksimum 15 bal toplaya bilər. Semestrin sonunda iki aralıq imtahanından
toplanan ballar cəmlənəcəkdir.
Bundan əlavə tələbə semestr ərzində sərbəst işə (və ya təqdimata) görə 10 bal,
laboratoriya işlərinə görə 20 bal toplaya bilər. Beləliklə, tələbə imtahana qədər ən
çoxu 50 bal toplaya bilər.

(Mühazirə, məşğələ, laboratoriya, kurs işi (və ya kurs layihəsi) olduqda.)

Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsi və nəzarətin formaları

6
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində 100 ballıq qiymətləndirmə
sistemi tətbiq olunur. Hər bir fənn üzrə semestr ərzində 2 dəfə aralıq imtahanı
keçirilir. Aralıq imtahanlardan birincisi semestr başladıqdan 20 gün sonra, ikinci
aralıq imtahan isə semestrin bitməsinə 20 gün qalmış keçiriləcəkdir.
Aralıq imtahanı yazılı və ya test şəklində, fənni tədris edən müəllim tərəfindən
aparılır. İlk aralıq imtahanından tələbə maksimum 5 bal, ikinci aralıq imtahanından
isə maksimum 15 bal toplaya bilər. Semestrin sonunda iki aralıq imtahanından
toplanan ballar cəmlənəcəkdir.
Bundan əlavə tələbə semestr ərzində təqdimat və ya sərbəst işə görə 5 bal,
laboratoriya işlərinə görə 5 bal toplaya bilər. Kurs layihəsi (və ya kurs işi) isə 20
balla qiymətləndirilir. Kurs işindən 10-dan az bal toplayan tələbələr imtahana
buraxılmır. Beləliklə, tələbə imtahana qədər ən çoxu 50 bal toplaya bilər.

(Mühazirə, məşğələ, kurs işi (və ya kurs layihəsi) olduqda.)

Tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsi və nəzarətin formaları

Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində 100 ballıq qiymətləndirmə

sistemi tətbiq olunur. Hər bir fənn üzrə semestr ərzində 2 dəfə aralıq imtahanı
keçirilir. Aralıq imtahanlardan birincisi semestr başladıqdan 20 gün sonra, ikinci
aralıq imtahan isə semestrin bitməsinə 20 gün qalmış keçiriləcəkdir.
Aralıq imtahanı yazılı və ya test şəklində, fənni tədris edən müəllim tərəfindən
aparılır. İlk aralıq imtahanından tələbə maksimum 5 bal, ikinci aralıq imtahanından
isə maksimum 15 bal toplaya bilər. Semestrin sonunda iki aralıq imtahanından
toplanan ballar cəmlənəcəkdir.
Bundan əlavə tələbə semestr ərzində təqdimat və ya sərbəst işə görə 10 bal
toplaya bilər. Kurs layihəsi (və ya kurs işi) isə 20 balla qiymətləndirilir. Kurs
işindən 10-dan az bal toplayan tələbələr imtahana buraxılmır. Beləliklə, tələbə
imtahana qədər ən çoxu 50 bal toplaya bilər.