cc

ACİL SERVİS TASARIMI İÇİN PÜF NOKTALARIc

cc

Ú
c cil Servis ! Her hastanenin kıyısında ± köşesinde bulunan ancak ne amaçla oluşturulduğu
halen kafamızda netleşmediği için hastalar tarafından bazen poliklinik bazen de sorunlarına umut
kapısı gibi görünen ama çalışan personel için ya sürgün merkezi ya da angarya işi olarak kabul edilen;
ne çalışanın ne de gelenin memnun olmadığı bir yerdir. Acil servisler neden mutsuzluk odakları olmak
zorundadır? Daha güler yüzlü, verimli bir ortam haline dönüştürülemezler mi? Elbette mümkündür.
Önce Acil servis nedir, nasıl olmalıdır sorusuna yanıt arayalım. Belki de nasıl olmalıdır sorusunu
yanıtladıktan sonra diğer soruların yanıtlarını daha kolay bulabileceğiz. Çünkü çevremizdeki fiziksel
ortam, çalışırken hayatımızı kolaylaştırdığı oranda biz daha uyumlu çalışacak ve daha mutlu
olabileceğiz. Gelen hastada daha mutlu olabilecektir.c

Acil servisin kapasitesi, gereksinim duyulacak üniteler, bu ünitelerin gereksinime göre planlanması bu
bildiri ile sunulmaya çalışılacaktır. c

Y

 Emergency Departments (ED) must adjust to changing demands in the health care
environment. Planners must decide whom the ED serves and what services it should offer. The ED
must have efficient patient flow, so it must be designed to include sufficient support areas and general
treatment and specialty areas that are adjacent and designed to ensure an efficient system of patient
flow. In this abstract You will find some ideas. c

Acil servise hasta veya hasta yakını olarak hiç gittiniz mi? Ya da orada çalışmanız gerekti mi?
Yanıtınız evetse, lütfen birkaç dakika o zamana geri dönün, sizce bu acil servis nasıldı? Ne kadar
rahattınız? Yanıtınızın olumsuz olduğunu duyar gibiyim.c

Peki, bu olumsuzluğun nedenini hiç düşündünüz mü? Ya da bu olumsuzluğun nedeninin acil servisin
mimarisi ile ilgili olabileceği hiç aklınıza geldi mi? c

Türkiye¶de ³Hastane Mimarisi´ diye bir kavram henüz mimarlık fakültelerinde bile yerleşmemiş
durumda, oysa gelişmiş ülkelerde bırakın hastane mimarisini özel bölümlerin mimarisi, mimarlıkta özel
bir alan haline gelmiştir; acil servis mimarisi gibi. Konuyla ilgili kitapların ve araştırmaların sayısı
oldukça fazladır. Türkiye¶de de bu konuda artık bir şeyler yapmanın zamanı gelmiş ve geçmek üzere.
Çünkü hastane diye yapılan yapılarda bazen asansör bazen tuvalet bulunmamaktadır. Hasta
odasında buzdolabı vardır ancak odanın kapısı sedye veya yatağın giriş çıkışına izin vermez ya da
yerler halı döşenmiştir. Çünkü gösteriş meraklısı cahiller o halının enfeksiyon kaynağı olduğundan
bihaberdirler. Oysa hastane mimarisi ve iç mimarisi gibi alanlar gelişmiş olsaydı ve bu insanlar
hastanede çalışan kişilerle birlikte oturup planlama yapsalardı bunlar olur muydu? Herhalde hayır.
Hastane mimarisine sadece bu nedenlerden dolayımı gerek var? Hayır, öncelikle verimli çalışmak ve
daha doyumlu olmak için bu gerekiyor. Hasta iseniz, düzensiz bir acil serviste hastalığınızın daha da
kötüleştiğini düşünürsünüz çünkü oradan oraya dolanmaktan başınız döner ve hastalığınıza bir de
yorgunlukla sinirlenme ekleniverir. Hemşire iseniz, hastaların tümünü görme şansınız yoktur, bir
oradan bir buradan çağırırlar, hastalara bakım vermekten ziyade trafik memurluğu ve danışmanlık
hizmetlerini yürütürsünüz. Akşam yorgunluktan perişanken herkesin bağırmasından ve işinizi
yapamamanın getirdiği doyumsuzluktan mutsuz bir halde eve yollanırsınız, yorgunluğunuz da ikiye
katlanmıştır. Peki doktorsanız değişen ne olacaktır? c

Yapılan araştırmalarla, çalışılan fiziksel ortamın insanın iş verimini doğrudan etkilediği saptanmıştır. c

Acil servis, insanların acil durumda başvurdukları bir umut kapısıdır. Oraya şifa dilenmek için gelirken
insanlar büyük acı ve kaygılarla doludurlar, kendileri ve aileleri paniktedirler. Oysa daha kapıda bu
umut kapısı insanların yüzüne para diye çarpar, sonra bekle doktor gelecek denir. Beklerken sinirler
gerilir umutlar umutsuzluğa ve çaresizliğe döner. Bunu bir nebze olsun azaltmak için acil servis daha
girişten başlayarak düzenlenmelidir.c

Bir hastanede acil servis nerede, nasıl olmalıdır, buna nasıl karar verilmelidir? c

r

içi
ö
ik ş sor r y

 r: c

† cccccAcil servis için planlanan kısım hastane ile bağlantılı mı? Ya da hastane olanaklarından ne kadar
yararlanılabiliyor? (örneğin: laboratuar, radyoloji, ameliyathane, yoğun bakım olanakları gibi.) c

2 cccccAcil servis için saptanan kısım, yürüyerek gelen hastalar, ambulans ve diğer araçların giriş
/çıkışları için uygun mu, özel araçlar için park yeri var mı? c

3 cccccAcil servisin büyüklüğü ne olmalıdır? c

ccccccHastanenin yatak kapasitesi c

ccccccYılda/ayda gelen acil hasta sayısı c

ccccccPersonel, destek hizmetler ve ekonomik olanaklar c

ccccccHastanede yapılabilen müdahaleler (örneğin ortopedi ameliyatı yapabilme, koroner yoğun

bakım olanağı vb.). Bu ve benzeri sorular acil servisinizin yerini ve kapasitesini saptamanıza
yardımcı olacaktır.c

c
c   c
c  cc  c  c
 cc  c

  c c
cc   c  ccccc  c c cc
 c c

cc c

 cc
c   c 
 c  c
  cccc c
cc c

cc
cccccc
  cc c cc  c
c c! c cc c c
c
 cc  c cc cc  cc c  c  c"c
 c
c ccc cc
 c cc  c   cc  c
 c

c# c$  c %c†c c
c

ACİL SERVİSİN YERİ KONUSUNDA ÖNERİLEN YERLEŞİM FAKTÖRLERİ: c

† cccccAcil servis için en uygun yer giriş katıdır ± böylece hasta girişinde yükseltiye veya basamağa
gerek kalmaz.c

2 cccccAcil servis için en uygun yer hastanenin köşesidir ± böylece ambulansların bir yandan, yürüyerek
gelen hastaların diğer yandan girişi sağlanır. c

3 ccccc
adyoloji, bilgisayarlı tomografi, laboratuar olanakları yanında veya yakınında olmalıdır.c

4 cccccdeali, dahiliye yoğun bakım, cerrahi yoğun bakım ve ameliyathaneye yakın olmalıdır. c

îY
 Y
Y YY
 c

† ccccckinci derecede acil hasta bakım yeri, akut hasta bakım yeri ve ambulans girişinden ayrı olmalıdır c
2 ccccckinci derece acil hasta bölgesinde çembersel akış en uygundur; hasta bu bölgeye triaj kayıt
odasının bir tarafından girip diğer tarafından çıkmalıdır.c

3 cccccAcil girişi, hastaneye yatacak hastalar ve personel girişinden ayrı olmalıdır. c


Y Y 

Y   

 c

cccccccc
esüsitasyon / majör travma c

ccccccccAkut hasta bakımı ( kardiyak monitorizasyonlu) c

ccccccccDekontaminasyon odasıc

ccccccKayıt c

ccccccccTriaj c

ccccccccHemşire çalışma alanı veya deskic

ccccccccHekim çalışma alanı c

ccccccccletişim odası;
adyo iletişimi / Hastane öncesi acil bakım ekibiyle haberleşme c

ccccccccHastalar için bekleme salonu c

ccccccccMadde Bağımlıları için Yoksunluk / tecrit odası (???) c

ccccccccMonitörlü odalar (anstabil veya kalp hastaları için) c

ccccccccMonitörsüz odalar (stabil veya az sorunlu hastalar için) c

ccccccccPediatrik, psikiyatrik, obstetrik/Jinekolojik, KBB, Göz, Ortopedi / alçı yapma, Minör cerrahi c

ccccccccNegatif hava basıncı odası (TBC gibi hastalıklar için ???) c

ccccccccKonferans odası,c

ccccccccPersonel için istirahat ve/veya soyunma odası c

ccccccccPolis odası c

cccccccc
öntgen ve röntgen okuma odaları c

cccccccc|aboratuarc

ccccccccKirli çamaşır c

ccccccccTemiz çamaşır c

ccccccccAlet deposu c

ccccccccEczane c
 ccccccccVe çeşitli müdahale dolapları ] sütür, damaryolu açma,göze ait/KBB ye ait, jinekolojik,
ortopedik, pediatrik, yanık tedavisi, toksikoloji, ilaç (eczane???) c



 

Y 



:c

r
   
      
cccccccc&cc'ccc c c(ccc)cc
c
c 
cccccccc
  ccccccc*
c c 
ccccccccÇocukların oyalanabilmesi için bir oyun alanı düşünülebilir c

ccccccccCola, fanta vs. gibi maddelerin para karşılığı alınabildiği makineler, içme suyu çeşmesi
bulunmalıdır c

ccccccccAilelerle görüşme yapmak üzere yakın bir yerde özel oda olmalıdır. c

cccccccclk müdahalenin yapıldığı bölümün görüş alanı dışında olmalıdır.c

ccccccccTelevizyon olmalıdır c

 !"#$# c

ccccccccTriaj birimine yakın (birleşik) olmalıdır. c

ccccccccHastanın kayıt işlemleri sırasında hastanın mahremiyeti (bilgilerin gizliliği) sağlanabilmelidir. c

ccccccccBekleme salonuna geçişi olmamalıdır c

ccccccccGeniş haberleşme olanaklarına sahip olmalıdır.c

ccccccccGenellikle kayıtların saklanması için en uygun yerdir.c

ccccccccAmbulans için gelen hastalar için ikinci bir kayıt alanı gerekebilir. c

% !"#$# c

Triaj birimi nedir? Triaj, bu alanda deneyimli hemşire tarafından gelen hastaların aciliyetinin
saptanması işlemidir. Triaj biriminde; î#&#' yürüyerek gelen hastaların yakınmasını, alerjilerini,
kullandığı ilaçları, vital bulguları hakkında bilgi toplayarak ( (##)*$  )#*$##
$+,-  )#*$##  .$ #/ (0$1+$*$2-#)*$  2$ /#
-#-+2,-1+$*$2# #/*#-$# *+, ,-*/#3c

ccccccccHastanın yürüyerek girdiği bölümden kolaylıkla görünebilir ve ulaşılabilir olmalıdır. c

ccccccccHastanın taşınması için gereken sedyeler ve tekerlekli sandalyeler bu birimde olmalıdır. c

ccccccccGüvenlik veya bir panik halinde basılabilecek bir düğme olmalıdır.c

cccccccc
esüsitasyon için gerekli ilk aletler burada da bulunmalıdır((ambu, entübasyon takımı vb).c

ccccccccBekleme salonu triaj hemşiresi tarafından görülebilir olmalıdır. c

 ccccccccHastaların muayene edildiği birimlere doğrudan geçişi olmalıdır.c

î#&#$&$4# * !"#$# c

ccccccccOrta yerde olmalıdır. Mümkün olduğunca çok hasta bakım birimine hakim olabilmelidir.c

ccccccccHasta dosyaları için merkezi bir alan oluşturulmalıdır.c

ccccccccTüm monitörlerin izlenebildiği bir merkezi monitör olmalıdır. c

ccccccccTriaj ve resüsitasyon birimlerine telefon bağlantısı olmalıdır. c

ccccccccki seviyeli deskler, personelin her iki tarafta da çalışabilmesi açısından idealdir.cc

 
  

      
ccccccccDaima merkezi bir alanda yer almalıdır.c

ccccccccHastalar tarafından görülmeyecek şekilde olmalıdır.c

ccccccccTemel kitaplar ve eğitim materyalleri için mutlaka bir bölüm(kütüphane) olmalıdır.c

ccccccccHaberleşme merkezinin yanında olmalıdırc

î)#$#&##*#0: Acil Tıp Hizmetlerinde, hastane öncesi acil bakım veren personelin
gerektiğinde olay yerinde iken acil tıp hekimi ile bağlantı kurarak ve tedaviyi karşılıklı tartışarak
yapılmasını sağlayan bir iletişim merkezidir. c

ccccccccHer bir nöbetçi hekim başına 90 †20 cm uzunluğunda bir çalışma deski olmalıdırc

ccccccccMerkezi monitör istasyonunu görebilmelidir(ideali). c

cc

ACİL HASTA rAKIM ODALARININY
 

c

ccccccccAlan en azından 3x3.6 metre olmalıdır.c

ccccccccElektrik çıkışlarının yarısı acile bağlı devrelerde olmalıdır (jeneratör için) c

ccccccccYataklar odanın ortasına yerleştirilmelidir.c

ccccccccOda çalışan kişiler tarafından doğrudan görülemiyorsa, hemşire deskine alarm bağlantısı
olmalıdır.c

ccccccccHava kanalları ve kalorifer boruları yatağın ayak ucuna yakın olmalıdır.c

ccccccccMalzemelerin depolandığı bölümler cam veya pleksiglas panellerle ayrılmalıdır.c

ccccccccBilgisayar bağlantısı için fazladan bir telefon hattı düşünülmelidir. c

c
RESÜSİTASYON / MAJÖR TRAVMA ODASININY
 
c

ccccccccEn az 6x6 metre (20x20 feet) boyutlarında olmalıdırc

cccccccc
esüsitasyon için gerekli olan tüm malzemeler odada bulunmalıdırc

ccccccccOdanın ısıtılabilmesi için kapılar kapanabilmelidir(hipotermik hastalar için) c

ccccccccBütün elektrik prizleri işlevsel olmalıdır c

ccccccccTavandaki veya duvardaki düzenlemeler iyi yapılmalıdır( Örneğin : Monitörler izlenebilir, mayi
askılıkları işlevsel olmalı ancak kişilerin hareketini engellememelidir vb.)c

URGENT/ACİL OLMAYAN HASTA rAKIM ODALARIY
 

 c

ccccccccHasta giysileri için raflar olmalıdır c

ccccccccHasta yakını için sandalye olmalıdır c

ccccccccHekim için yazı masası olmalıdır c

ccccccccYatak duvar kenarında olabilir c

ccccccccOksijen, aspiratör çıkışları ile en az bir tane acil elektrik çıkışı olmalıdır c

KADIN HASTALIKLARI-DOĞUM ODASI
Ú



 

cccccccc
ccc 
cccccccc
c  cc
c 
cccccccc$cc c+
c,c
c 
cccccccc-c
cccc c   
cc c 
cccccccc.

c  c c 
 c c
c  
c

O
OP
O 
Ú



c

cccccccc#cc
c
c 
cccccccc/  c
 c c
cc 
cccccccc" c 
c c c c
cc   
c
 c c 
cccccccc.c
  c c
c
c 
 cccccccc ccc 
c
c cc c c 
rş Dö
c

cc

 c

0 John Fowler, Acil ve Kriz Yönetimi Basılmamış Ders Notları, †996 †997 Öğretim Yılı
Bahar Dönemi Yüksek |isans Dersi, DEÜ SBE,zmir. c
1 Editorial Board American College of Emergency Physicians; Emergency Department
Design. In: |eonard M.
IGGS, editor. March †993. c
2 Accident and Emergency Department; issue 22 ; Health Building Note Department of
Health and the Welsh; HMSO Books †988, |ondon. ISBN 0 †† 32†††† c
( Bledsoe, B.E.; Porter,
. S.; Shade, B.
.; Brady Paramedic Emergency Care, 2 nd Ed.,
†994, pp: 22 23.cc
3 Ersoy, G.;
odoplu, Ü.; Atilla,
. Et all; Acil Servis Mimarisi; Sendrom, Ocak †999. c

c c

c c
c

c c

c
c

c c
c