Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
REGIONAL NATALIO.
TEMBIAPORÄ
Temimbo´e: Ismael Bordon
Mbo´erä: Sintaxis Guarani y Comparada
Mbo’esyry: Mbohapyha
Mbo’ehára: Mg. Jhonny Wilson Villalba
Maldonado
MOÑEPYRŨ (INTRODUCCIÓN).
Tales conocimientos son, sin duda, muy necesarios, y forman parte de los
contenidos primordiales en la actividad docente, que se requieren para acercarse
al estudio hacia la perfección de cada idioma.
Reconocido por Ley 2.574 como instituci ón de educación superior, con autonomía y rango universitario
Indicadores
• Presenta en la fecha establecida 29/01/2021. 2p.
• Las informaciones son nuevas y completas. 2p.
• Escribe de manera correcta, sin enmiendas, tachaduras o borrones. En
caso de ser a computadora, las informaciones son propias, no copia de
alguna página de internet. 2p.
• La introducción remite al lector al contenido a desarrollar. 2p
• La conclusión es en base a la idea central de la información obtenida y
esta relacionada con los conocimientos adquiridos del alumno y la
importancia de este para su labor como docente. 2p.
Ñe´ëjoajukatu
1- He’iséva: Ñe'ẽjoajukatu (karaiñe'ẽme: sintaxis) ha'e ñe'ẽtekuaa vore
ñenerekombo'éva mba'éichapa ñambojoajuva'erã ñe'ẽ ñe'ẽjoajúpe.
2- Amboysýi ñemboja’o:
Ñe'ẽjoajukatuete (karaiñe'ẽme: sintaxis regular.
Ñe'ẽjoajukatu ha'angáva (karaiñe'ẽme: sintaxis figurada).
Ñe'ẽjoajukatu apopyguáva (karaiñe'ẽme: sintaxis de construcción).
Ñe'ẽjoajukatu poguyguáva (karaiñe'ẽme: sintaxis de regencia).
Ñe'ẽjoajukatu mbojojáva (karaiñe'ẽme: sintaxis de concordancia).
3- Ahai mba’épa he´ise umi ñemboja´o ha avei ahai hendivei mokõi techapyrã:
Ñemboja'o
1- Ñe'ẽjoajukatuete:
Ñe'ẽjoajukatuete (karaiñe'ẽme: sintaxis regular) ha'e pe ñanerekombo'éva
mba'eichapa ñambojoajukatuva'erã ñe'ẽ ñe'ẽjoajúpe. Ñamohendaraẽva'erã
teroñe'ẽ ha upéi ae teroñe'ẽje'éva.
Techapyrã
Pe karia´y marangatu oguata pya'e iñangirü ndive
Kalo, Luchi ha Chive ojoguákuri peteĩ jopói isýpe
Teroñe'ẽ Teroñe’ẽje’éva
Reconocido por Ley 2.574 como instituci ón de educación superior, con autonomía y rango universitario
2- Ñe´ëjoajukatu ha´angáva:
Ñe'ẽjoajukatu ha'angáva (karaiñe'ẽme: sintaxis figurada) ha'e pe
ñanerekombo'éva mba'éichapa jaipurukatuva'erã ñe'ẽ hemiandu porã ha
hemiandu mbareteve hagua.
2.1- Temiandu ta´anga puru kuéra:
a- Mbojoavýva (antítesis): Kóva ojehu ojehu jave peteĩ ñe’ẽjoajúpe mokõi
temiandu ojoavýva.
Techapyrã.
Pe karai oñe'ẽrõ nde rekirirĩ.
Che aguatarô nde repyta.
b- Mbosyrysóva (apóstrofe): Kóva ojehu ñañehendukárõ ñande remiandu
(ñande py’aite guive osẽva) peteĩ tapicha añóme.
Techapyrã
¡Che ru! rohechaga'u jepémo remanóma.
¡Che angiru! Avy´aiterei aikuaavo de rekovegui.
c- Moñondivéva (comparación): Kóva ojehu ñambojoja jave mokõi
temiandu ha jajuhu ndojoavyiha, Ojojogua hikuái.
Techapyrã
Pe mitãkuña iporã yvotýicha.
Pe temimbo´e ikyra kureicha.
d- Mbotuicháva (hipérbole): Kóva ojehu ñambotuichaitereírõ peteĩ mba’e.
Techapyrã
Hova atãve itágui.
Itie´^yve ka´igui
e- Mbojoguáva (metáfora): Kóva ojehu jaipurúrõ ñe’ẽ jere ja’e hagua peteĩ
mba’e, ambue ñe’ẽ térã ñe’ẽ’apesã rupive.
Techapyrã
Nde resa kuarahy'ãme tapytu'u.
Kuimba´e ajura po´i andai pague.
g- Mbo'aváva (personificación): Kóva ojehu ñambohekovérõ peteĩ mba’e
hekove’ỹva.
Reconocido por Ley 2.574 como instituci ón de educación superior, con autonomía y rango universitario
Techapyrã
Yvága ohekuavo hesay nembyasývo.
Jasy opukavy nderecharamogui.
2.2- Ta´anga apopygua puru kuéra:
a- Moimba'ỹva (elipsis): Kóva ojehu nañamoĩmbáirõ ñane remiandupegua.
Sapy’ánte peteĩ ñe’ẽjoajúpe tero ipore’ỹ, ndaipóri ha katu oñeñandu oĩha.
Techapyrã
...resẽta che ndive.
…rohayhuta che.
b- Mboje'ejeýva (pleonasmo): Kóva ojehu ñambojo’áro peteĩ ñe’ẽ (ña-
mombaretevévo upe ja’eséva), jepémo natekotevẽi.
Techapyrã
Che resarupi ahecha.
Che apysarupi ahendu.
c- Ñe'ẽmomýiva (hipérbaton): Ñe’ẽjoajúpe oĩ ñe’ẽ omyikuaáva hendágui
ha jepémo upéicha naiñambuéi pe he’iséva.
Techapyrã
Kalo oguata kuehe
Kuehe Kalo oguata
3- Ñe'ẽjoajukatu apopyguáva
Ñe'ẽjoajukatu apopyguáva (karaiñe'ẽme: sintaxis de construcción) ha'e
pe ñanerekombo'éva mba’éichapa ñambojoajuva'erã ñe'ẽ ñe'ẽjoajúpe
hesakã ha oñeikümbyporãhaguáicha.
Techapyrã:
Kalo, mitãrusu katupyry, oguata pya'e Peru ndive Chore peve.
Chive hete porâ, ha ikatupyry oñani haguâ.
4- Ñe'ẽjoajukatu poguyguáva
Ñe'ẽjoajukatu poguyguáva (karaiñe'ẽme: sintaxis de regencia) ha'e pe
ñanerekombo'éva mba'éichapa jaipurukatuva'erã ñe'ẽ ha ñe'ẽpehẽtai
moĩmbahárõ.
Techapyrã:
Pe mitã ou ñúgui.
Reconocido por Ley 2.574 como instituci ón de educación superior, con autonomía y rango universitario
MOHU´Ã (CONCLUSIÓN).