Tablas basadas en la fórmula de Hazen-Williams y la ecuación de continuidad,

que establece los caudales circulantes por la tubería en función de la velocidad, pérdida

por fricción, coeficiente de rugosidad y el diámetro de las mismas.

TABLA 3.19 Pérdida por fricción para tuberías de ½”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = ½”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

0.1 0.7894 0.14082532 0.11806041 0.1005068 0.08667334 0.07556904 0.06651383

0.15 1.1841 0.29816014 0.2499615 0.2127964 0.18350774 0.15999732 0.14082532
0.2 1.5788 0.50767555 0.42560799 0.3623272 0.31245756 0.27242652 0.23978246
0.25 1.9735 0.76713142 0.6431219 0.54750043 0.4721441 0.41165453 0.3623272
0.3 2.3682 1.07486785 0.90111165 0.76713142 0.66154573 0.57679065 0.50767555
0.35 2.7629 1.42957398 1.19847828 1.0202846 0.87985566 0.76713142 0.67520835
0.4 3.1576 1.83017128 1.53431761 1.30619023 1.1264101 0.9820981 0.86441622
0.45 3.5523 2.2757466 1.9078641 1.6241966 1.40064702 1.22120068 1.07486785
0.5 3.947 2.76551018 2.31845565 1.97374006 1.70208036 1.48401536 1.30619023
0.55 4.3417 3.29876766 2.76551018 2.35432505 2.03028276 1.77016954 1.55805541
0.6 4.7364 3.8749006 3.24850918 2.76551018 2.38487359 2.07933134 1.83017128
0.65 5.1311 4.49335222 3.76698591 3.20689808 2.76551018 2.41120201 2.12227488
0.7 5.5258 5.15361685 4.32051641 3.67812786 3.17188129 2.76551018 2.43412736
0.75 5.9205 5.85523177 4.9087128 4.17886927 3.60370215 3.14200755 2.76551018
0.8 6.3152 6.59777087 5.53121782 4.7088182 4.06071049 3.54046547 3.11622207
0.85 6.7099 7.38083957 6.18770069 5.26769305 4.54266346 3.9606722 3.48607669
0.9 7.1046 8.20407072 6.87785361 5.85523177 5.0493351 4.40243071 3.8749006
0.95 7.4993 9.06712124 7.60138895 6.4711895 5.58051424 4.86555691 4.28253177
1 7.894 9.96966931 8.35803692 7.11533657 6.13600283 5.34987811 4.7088182
1.05 8.2887 10.911412 9.14754361 7.78745681 6.71561444 5.85523177 5.15361685
1.1 8.6834 11.8920635 9.96966931 8.48734616 7.31917311 6.38146445 5.61679264
1.15 9.0781 12.9113531 10.8241871 9.21481143 7.94651223 6.92843093 6.09821776
1.2 9.4728 13.9690238 11.7108816 9.96966931 8.59747371 7.49599334 6.59777087
1.25 9.8675 15.0648315 12.629548 10.7517454 9.27190718 8.08402059 7.11533657
1.3 10.2622 16.1985431 13.5799912 11.5608735 9.96966931 8.6923877 7.65080487
1.35 10.6569 17.3699363 14.5620245 12.3968949 10.6906232 9.32097533 8.20407072
1.4 11.0516 18.5787983 15.5754697 13.2596577 11.4346379 9.96966931 8.77503363
1.45 11.4463 19.8249252 16.6201558 14.1490165 12.201588 10.6383602 9.3635973
1.5 11.841 21.1081213 17.6959187 15.0648315 12.9913529 11.326943 9.96966931
 TABLA 3.19 (Continuación)

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = ½”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

1.55 12.2357 22.4281987 18.8026009 16.0069685 13.803817 12.0353169 10.5931608

1.6 12.6304 23.7849762 19.9400505 16.9752983 14.6388688 12.7633846 11.2339863
1.65 13.0251 25.1782795 21.1081213 17.9696966 15.4964011 13.5110526 11.8920635
1.7 13.4198 26.6079403 22.3066724 18.9900432 16.3763102 14.2782306 12.5673129
1.75 13.8145 28.0737962 23.5355675 20.0362221 17.2784962 15.0648315 13.2596577
1.8 14.2092 29.5756901 24.794675 21.1081213 18.2028624 15.8707709 13.9690238
1.85 14.6039 31.1134701 26.0838674 22.2056324 19.1493152 16.6959673 14.6953394
1.9 14.9986 32.6869888 27.4030212 23.3286501 20.1177642 17.5403417 15.438535
1.95 15.3933 34.2961037 28.752017 24.4770728 21.1081213 18.4038175 16.1985431
2 15.788 35.9406763 30.1307386 25.6508015 22.1203016 19.2863205 16.9752983
2.05 16.1827 37.6205721 31.5390733 26.8497404 23.1542221 20.1877784 17.7687373
2.1 16.5774 39.3356606 32.9769116 28.0737962 24.2098025 21.1081213 18.5787983
2.15 16.9721 41.0858148 34.4441472 29.3228783 25.2869647 22.047281 19.4054212
2.2 17.3668 42.870911 35.9406763 30.5968986 26.3856326 23.0051912 20.2485479
2.25 17.7615 44.6908291 37.4663981 31.8957711 27.5057322 23.9817872 21.1081213
2.3 18.1562 46.5454517 39.0212145 33.2194123 28.6471913 24.9770063 21.9840863
2.35 18.5509 48.4346648 40.6050295 34.5677405 29.8099396 25.9907871 22.8763888
2.4 18.9456 50.3583567 42.2177499 35.9406763 30.9939086 27.0230699 23.7849762
2.45 19.3403 52.316419 43.8592844 37.3381421 32.1990314 28.0737962 24.7097971

2.5 19.735 54.3087453 45.5295441 38.7600621 33.4252425 29.1429092 25.6508015

1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-58-
 TABLA 3.20 Pérdida por fricción para tuberías de ¾”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = ¾”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

0.1 0.350844444 0.01958433 0.01641845 0.0139773 0.01205351 0.010509253 0.009249961

0.15 0.526266667 0.04146461 0.03476171 0.02959322 0.025520099 0.022250547 0.019584331
0.2 0.701688889 0.07060155 0.05918856 0.05038821 0.043452926 0.037885878 0.033346127
0.25 0.877111111 0.10668362 0.08943784 0.07613992 0.065660252 0.057248074 0.050388209
0.3 1.052533333 0.14947999 0.12531602 0.10668362 0.092000005 0.080213264 0.070601548
0.35 1.227955556 0.19880835 0.16667027 0.14188919 0.122359984 0.106683621 0.093900042
0.4 1.403377778 0.25451871 0.21337486 0.18164959 0.156647877 0.136578661 0.120212848
0.45 1.5788 0.31648409 0.26532332 0.22587417 0.194785525 0.169830237 0.149479988
0.5 1.754222222 0.38459465 0.32242356 0.27448457 0.236705331 0.206379414 0.181649585
0.55 1.929644444 0.45875383 0.38459465 0.32741186 0.282347864 0.246174374 0.216676034
0.6 2.105066667 0.53887563 0.45176448 0.38459465 0.331660189 0.289168964 0.254518712
0.65 2.280488889 0.62488261 0.52386812 0.44597769 0.384594651 0.335321636 0.295141046
0.7 2.455911111 0.71670446 0.60084664 0.51151079 0.44110797 0.384594651 0.338509824
0.75 2.631333333 0.81427682 0.68264608 0.58114802 0.501160539 0.436953481 0.384594651
0.8 2.806755556 0.91754043 0.76921676 0.65484709 0.564715888 0.492366325 0.43336754
0.85 2.982177778 1.02644042 0.86051269 0.73256884 0.631740243 0.550803738 0.484802572
0.9 3.1576 1.14092573 0.95649104 0.81427682 0.702202179 0.61223832 0.538875632
0.95 3.333022222 1.26094865 1.05711183 0.89993698 0.776072331 0.676644468 0.595564184
1 3.508444444 1.38646443 1.16233754 0.98951738 0.853323155 0.743998168 0.654847091
1.05 3.683866667 1.51743094 1.27213285 1.08298796 0.933928726 0.814276815 0.716704458
1.1 3.859288889 1.65380842 1.38646443 1.18032035 1.01786457 0.887459073 0.781117505
1.15 4.034711111 1.79555923 1.50530072 1.28148767 1.105107522 0.963524741 0.848068451
1.2 4.210133333 1.94264765 1.62861177 1.38646443 1.195635594 1.042454651 0.917540426
1.25 4.385555556 2.0950397 1.7563691 1.49522638 1.289427874 1.124230569 0.989517381
1.3 4.560977778 2.25270298 1.88854556 1.60775041 1.38646443 1.208835117 1.063984018
1.35 4.7364 2.41560658 2.02511521 1.72401444 1.486726224 1.296251696 1.14092573
1.4 4.911822222 2.5837209 2.16605326 1.84399735 1.590195046 1.38646443 1.220328541
1.45 5.087244444 2.75701759 2.31133592 1.96767891 1.696853445 1.479458101 1.302179059
1.5 5.262666667 2.93546943 2.46094039 2.0950397 1.80668467 1.575218107 1.38646443
1.55 5.438088889 3.11905026 2.61484473 2.22606104 1.919672625 1.673730413 1.473172301
1.6 5.613511111 3.30773493 2.77302786 2.36072498 2.03580182 1.774981512 1.562290783
1.65 5.788933333 3.50149918 2.93546943 2.4990142 2.155057325 1.878958391 1.653808423
1.7 5.964355556 3.7003196 3.10214982 2.64091201 2.277424744 1.985648493 1.74771417
1.75 6.139777778 3.90417362 3.27305011 2.78640228 2.402890168 2.095039695 1.843997351
1.8 6.3152 4.11303937 3.44815198 2.93546943 2.531440154 2.207120276 1.942647651
1.85 6.490622222 4.32689573 3.6274377 3.08809836 2.663061695 2.321878893 2.043655086

-59-
 TABLA 3.20 (Continuación )

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = ¾”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

1.9 6.666044444 4.54572222 3.81089011 3.24427447 2.79774219 2.439304561 2.147009987

1.95 6.841466667 4.76949901 3.99849259 3.40398359 2.935469425 2.559386631 2.252702981
2 7.016888889 4.99820683 4.19022898 3.56721199 3.076231552 2.682114772 2.360724976
2.05 7.192311111 5.231827 4.38608362 3.73394632 3.220017064 2.807478952 2.471067141
2.1 7.367733333 5.47034135 4.58604128 3.90417362 3.366814784 2.935469425 2.583720899
2.15 7.543155556 5.71373222 4.79008715 4.07788128 3.516613841 3.066076715 2.698677907
2.2 7.718577778 5.96198243 4.99820683 4.25505704 3.66940366 3.199291599 2.81593005
2.25 7.894 6.21507524 5.2103863 4.43568896 3.825173944 3.3351051 2.935469425
2.3 8.069422222 6.47299436 5.42661188 4.61976542 3.983914661 3.473508474 3.057288336
2.35 8.244844444 6.7357239 5.64687026 4.80727506 4.145616035 3.614493193 3.181379278
2.4 8.420266667 7.00324838 5.87114845 4.99820683 4.310268529 3.758050945 3.307734934
2.45 8.595688889 7.27555265 6.09943378 5.19254995 4.477862836 3.904173615 3.436348161
2.5 8.771111111 7.55262198 6.33171387 5.39029387 4.648389873 4.052853282 3.567211988

Q 1.85 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-60-
 TABLA 3.21 Pérdida por fricción para tuberías de 1”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 1”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

0.1 0.19735 0.0048308 0.00404989 0.00344774 0.0029732 0.002592283 0.002281658

0.15 0.296025 0.01022794 0.00857456 0.00729966 0.006294959 0.00548847 0.004830803
0.2 0.3947 0.01741505 0.01459985 0.01242909 0.010718391 0.009345186 0.00822538
0.25 0.493375 0.0263153 0.02206134 0.01878119 0.0161962 0.014121195 0.012429095
0.3 0.59205 0.03687174 0.03091129 0.0263153 0.02269334 0.019785943 0.017415053
0.35 0.690725 0.0490394 0.04111201 0.03499934 0.030182137 0.0263153 0.023162016
0.4 0.7894 0.0627813 0.05263248 0.04480691 0.03863982 0.033689412 0.02965251
0.45 0.888075 0.0780661 0.06544643 0.05571564 0.048047109 0.041891469 0.03687174
0.5 0.98675 0.09486671 0.07953117 0.06770621 0.05838733 0.050906935 0.044806909
0.55 1.085425 0.11315931 0.09486671 0.08076161 0.069645824 0.060723028 0.053446769
0.6 1.1841 0.13292269 0.11143527 0.09486671 0.081809534 0.071328363 0.062781298
0.65 1.282775 0.15413775 0.12922084 0.11000786 0.094866705 0.082712691 0.072801477
0.7 1.38145 0.17678715 0.14820888 0.12617269 0.108806661 0.094866705 0.083499111
0.75 1.480125 0.200855 0.16838608 0.14334988 0.123619631 0.107781886 0.094866705
0.8 1.5788 0.2263267 0.18974018 0.16152899 0.139296622 0.121450391 0.106897354
0.85 1.677475 0.2531887 0.21225985 0.18070036 0.1558293 0.135864957 0.119584665
0.9 1.77615 0.28142842 0.23593452 0.200855 0.173209915 0.151018825 0.13292269
0.95 1.874825 0.31103408 0.26075432 0.22198451 0.191431224 0.166905679 0.14690587
1 1.9735 0.34199465 0.28671 0.24408102 0.210486432 0.183519595 0.161528991
1.05 2.072175 0.37429973 0.31379285 0.2671371 0.230369145 0.200855 0.176787145
1.1 2.17085 0.40793952 0.34199465 0.29114576 0.251073325 0.218906628 0.192675701
1.15 2.269525 0.44290473 0.37130761 0.31610037 0.272593259 0.237669497 0.209190272
1.2 2.3682 0.47918654 0.40172434 0.34199465 0.294923523 0.25713888 0.226326697
1.25 2.466875 0.51677659 0.43323782 0.3688226 0.318058958 0.277310279 0.244081017
1.3 2.56555 0.55566688 0.46584136 0.39657854 0.341994648 0.298179406 0.262449459
1.35 2.664225 0.59584978 0.49952855 0.425257 0.366725897 0.319742168 0.281428419
1.4 2.7629 0.63731799 0.53429327 0.4548528 0.392248213 0.341994648 0.301014451
1.45 2.861575 0.68006451 0.57012967 0.48536092 0.418557291 0.364933092 0.321204251
1.5 2.96025 0.72408265 0.60703212 0.51677659 0.445649 0.3885539 0.341994648
1.55 3.058925 0.76936593 0.6449952 0.5490952 0.47351937 0.412853608 0.363382595
1.6 3.1576 0.81590816 0.68401371 0.58231231 0.502164578 0.437828886 0.385365159
1.65 3.256275 0.86370335 0.72408265 0.61642366 0.531580944 0.463476523 0.407939516
1.7 3.35495 0.91274574 0.76519715 0.65142513 0.561764915 0.489793421 0.43110294
1.75 3.453625 0.96302974 0.80735257 0.68731274 0.592713061 0.516776592 0.454852797
1.8 3.5523 1.01454997 0.85054437 0.72408265 0.624422066 0.544423142 0.479186544
1.85 3.650975 1.06730122 0.8947682 0.76173112 0.656888721 0.572730275 0.504101718
1.9 3.74965 1.12127844 0.9400198 0.80025457 0.690109918 0.60169528 0.529595933
1.95 3.848325 1.17647673 0.98629509 0.8396495 0.724082645 0.631315532 0.555666879

-61-
 TABLA 3.21 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 1”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

2 3.947 1.23289134 1.03359008 0.87991252 0.758803979 0.661588481 0.582312311

2.05 4.045675 1.29051766 1.08190091 0.92104033 0.794271081 0.692511653 0.609530052
2.1 4.14435 1.34935121 1.13122381 0.96302974 0.830481194 0.724082645 0.637317986
2.15 4.243025 1.40938764 1.18155514 1.00587764 0.867431638 0.756299118 0.665674055
2.2 4.3417 1.47062271 1.23289134 1.04958101 0.905119803 0.789158798 0.694596258
2.25 4.440375 1.53305229 1.28522895 1.09413689 0.943543149 0.82265947 0.724082645
2.3 4.53905 1.59667235 1.33856461 1.13954243 0.982699203 0.856798978 0.754131317
2.35 4.637725 1.66147899 1.39289502 1.18579482 1.022585552 0.891575218 0.784740424
2.4 4.7364 1.72746838 1.44821699 1.23289134 1.063199845 0.926986139 0.815908161
2.45 4.835075 1.79463678 1.50452739 1.28082932 1.104539785 0.96302974 0.847632765
2.5 4.93375 1.86298057 1.56182316 1.32960616 1.146603131 0.999704067 0.879912517

Q 1.85 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-62-
 TABLA 3.22 Pérdida por fricción para tuberías de 11/4”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 1 1/4”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

0.1 0.126304 0.00163119 0.0013675 0.00116418 0.001003942 0.00087532 0.000770433

0.25 0.31576 0.00888572 0.00744931 0.00634172 0.005468868 0.004768215 0.004196854
0.4 0.505216 0.02119896 0.01777208 0.01512967 0.013047263 0.01137569 0.010012575
0.55 0.694672 0.03820979 0.03203304 0.02727026 0.023516864 0.02050396 0.018047032
0.7 0.884128 0.0596946 0.05004475 0.04260393 0.036740056 0.032033039 0.028194616
0.85 1.073584 0.08549263 0.07167244 0.06101595 0.052617893 0.04587666 0.040379397
1 1.26304 0.11547917 0.09681155 0.08241729 0.07107362 0.061967899 0.054542471
1.15 1.452496 0.14955283 0.12537709 0.10673561 0.092044839 0.080252354 0.070635954
1.3 1.641952 0.18762852 0.1572977 0.13391016 0.115479167 0.100684351 0.088619646
1.45 1.831408 0.22963308 0.19251208 0.16388875 0.141331589 0.123224646 0.108459005
1.6 2.020864 0.27550254 0.23096658 0.19662571 0.169562733 0.147838907 0.130123813
1.75 2.21032 0.32518015 0.27261363 0.23208054 0.200137665 0.174496679 0.153587263
1.9 2.399776 0.37861499 0.31741053 0.27021689 0.233025045 0.203170634 0.178825305
2.05 2.589232 0.43576092 0.36531863 0.31100185 0.268196485 0.233836024 0.205816152
2.2 2.778688 0.49657586 0.41630261 0.35440537 0.305626071 0.266470253 0.234539919
2.35 2.968144 0.56102109 0.47033004 0.40039983 0.345289987 0.301052557 0.264978329
2.5 3.1576 0.62906085 0.52737093 0.44895969 0.387166217 0.337563741 0.297114487
2.65 3.347056 0.70066191 0.58739743 0.50006125 0.431234309 0.375985972 0.330932697
2.8 3.536512 0.77579325 0.65038352 0.55368237 0.477475175 0.416302609 0.366418312
2.95 3.725968 0.85442583 0.71630487 0.60980231 0.525870936 0.458498062 0.40355761
3.1 3.915424 0.93653233 0.78513856 0.66840158 0.576404779 0.502557673 0.44233769
3.25 4.10488 1.02208699 0.856863 0.7294618 0.629060849 0.548467619 0.482746384
3.4 4.294336 1.11106544 0.93145777 0.79296557 0.683824152 0.596214826 0.524772185
3.55 4.483792 1.20344458 1.00890349 0.85889641 0.740680468 0.645786895 0.568404182
3.7 4.673248 1.29920245 1.08918177 0.92723865 0.799616282 0.697172045 0.613632002
3.85 4.862704 1.39831814 1.17227505 0.99797735 0.86061872 0.750359049 0.660445767
4 5.05216 1.50077168 1.25816662 1.07109827 0.923675497 0.805337197 0.708836048
4.15 5.241616 1.60654398 1.34684045 1.14658779 0.988774865 0.862096245 0.758793829
4.3 5.431072 1.71561677 1.43828124 1.22443287 1.055905572 0.920626385 0.810310477
4.45 5.620528 1.82797251 1.53247428 1.30462097 1.125056827 0.980918206 0.863377709
4.6 5.809984 1.94359436 1.62940544 1.38714009 1.19621826 1.042962668 0.917987569
4.75 5.99944 2.0624661 1.72906114 1.47197866 1.269379899 1.106751075 0.974132402
4.9 6.188896 2.18457213 1.8314283 1.55912553 1.344532137 1.172275053 1.031804837
5.05 6.378352 2.3098974 1.9364943 1.64856997 1.42166571 1.239526524 1.090997765

-63-
 TABLA 3.22 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 1 1/4”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

5.2 6.567808 2.43842738 2.04424695 1.74030161 1.500771676 1.308497691 1.151704324

5.35 6.757264 2.57014803 2.15467449 1.83431042 1.581841393 1.379181019 1.21391788
5.5 6.94672 2.70504576 2.26776553 1.93058671 1.6648665 1.451569219 1.277632019
5.65 7.136176 2.84310742 2.38350903 2.02912109 1.749838902 1.525655234 1.342840528
5.8 7.325632 2.98432027 2.50189432 2.12990446 1.836750755 1.601432223 1.409537387
5.95 7.515088 3.12867194 2.62291103 2.23292801 1.92559445 1.678893553 1.477716757
6.1 7.704544 3.27615043 2.7465491 2.33818317 2.016362602 1.758032784 1.54737297
6.25 7.894 3.42674409 2.87279876 2.44566162 2.109048035 1.838843661 1.618500521
6.4 8.083456 3.58044159 3.00165051 2.55535526 2.203643775 1.921320102 1.691094057
6.55 8.272912 3.73723189 3.13309511 2.66725624 2.300143037 2.005456193 1.765148372
6.7 8.462368 3.89710427 3.26712355 2.7813569 2.398539219 2.091246176 1.840658398
6.85 8.651824 4.06004828 3.40372708 2.89764977 2.498825886 2.178684442 1.917619197
7 8.84128 4.22605373 3.54289717 3.01612759 2.600996771 2.267765525 1.996025961
7.15 9.030736 4.3951107 3.68462548 3.13678327 2.705045761 2.358484097 2.075873997
7.3 9.220192 4.56720949 3.82890388 3.25960989 2.810966891 2.450834956 2.157158729
1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-64-
 TABLA 3.23 Pérdida por fricción para tuberías de 11/2”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 1 1/2”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

0.1 0.087711111 0.00067181 0.00056321 0.00047947 0.000413478 0.000360504 0.000317306

0.25 0.219277778 0.00365962 0.00306803 0.00261187 0.002252377 0.00196381 0.001728492
0.4 0.350844444 0.00873089 0.00731951 0.00623122 0.005373572 0.004685127 0.004123723
0.55 0.482411111 0.01573687 0.01319295 0.01123138 0.009685523 0.008444645 0.007432748
0.7 0.613977778 0.02458548 0.02061115 0.01754662 0.015131552 0.013192946 0.011612075
0.85 0.745544444 0.03521051 0.02951861 0.02512968 0.021670908 0.018894501 0.01663043
1 0.877111111 0.0475606 0.03987226 0.03394392 0.029271979 0.025521748 0.022463554
1.15 1.008677778 0.06159398 0.0516371 0.04395952 0.037909067 0.03305228 0.029091724
1.3 1.140244444 0.07727562 0.06478374 0.05515148 0.047560596 0.041467287 0.036498386
1.45 1.271811111 0.09457538 0.07928693 0.06749829 0.058208029 0.050750605 0.044669312
1.6 1.403377778 0.11346692 0.09512459 0.08098115 0.069835147 0.060888095 0.053592057
1.75 1.534944444 0.13392686 0.11227711 0.09558338 0.082427566 0.071867214 0.063255581
1.9 1.666511111 0.15593423 0.13072691 0.11129 0.095972376 0.083676708 0.073649978
2.05 1.798077778 0.17947003 0.15045806 0.12808746 0.110457887 0.096306381 0.084766276
2.2 1.929644444 0.20451692 0.17145604 0.14596339 0.125873424 0.10974693 0.096596284
2.35 2.061211111 0.23105897 0.19370747 0.16490641 0.14220918 0.123989802 0.109132475
2.5 2.192777778 0.25908144 0.21720001 0.184906 0.159456087 0.139027092 0.122367891
2.65 2.324344444 0.28857065 0.24192218 0.2059524 0.177605722 0.154851454 0.136296068
2.8 2.455911111 0.31951382 0.26786328 0.22803649 0.196650224 0.171456037 0.150910972
2.95 2.587477778 0.35189899 0.29501327 0.25114973 0.216582227 0.188834417 0.166206953
3.1 2.719044444 0.38571491 0.32336272 0.27528409 0.23739481 0.206980559 0.182178697
3.25 2.850611111 0.42095096 0.35290275 0.30043201 0.259081441 0.22588877 0.198821194
3.4 2.982177778 0.45759712 0.38362493 0.32658631 0.281635945 0.245553664 0.216129702
3.55 3.113744444 0.49564387 0.41552128 0.35374022 0.305052466 0.265970136 0.23409973
3.7 3.245311111 0.53508217 0.44858424 0.38188726 0.329325436 0.287133333 0.252727004
3.85 3.376877778 0.57590339 0.48280657 0.4110213 0.354449555 0.309038631 0.272007456
4 3.508444444 0.61809933 0.51818138 0.44113647 0.380419763 0.33168162 0.291937203
4.15 3.640011111 0.66166211 0.55470209 0.47222716 0.40723122 0.355058081 0.312512532
4.3 3.771577778 0.70658421 0.59236237 0.50428799 0.434879293 0.379163973 0.333729887
4.45 3.903144444 0.75285841 0.63115618 0.53731381 0.463359537 0.403995421 0.355585857
4.6 4.034711111 0.80047777 0.6710777 0.57129967 0.492667683 0.429548702 0.378077165
4.75 4.166277778 0.84943561 0.71212134 0.6062408 0.522799621 0.455820234 0.401200658
4.9 4.297844444 0.89972551 0.7542817 0.64213262 0.553751396 0.482806569 0.424953301
5.05 4.429411111 0.95134127 0.79755358 0.6789707 0.585519193 0.510504379 0.449332165

-65-
 TABLA 3.23 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 1 1/2”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

5.2 4.560977778 1.0042769 0.84193198 0.71675077 0.618099329 0.538910453 0.474334425

5.35 4.692544444 1.05852662 0.88741204 0.75546871 0.651488244 0.568021689 0.499957348
5.5 4.824111111 1.11408484 0.93398907 0.79512051 0.685682494 0.597835084 0.526198292
5.65 4.955677778 1.17094613 0.98165854 0.83570233 0.720678747 0.62834773 0.5530547
5.8 5.087244444 1.22910526 1.03041604 0.8772104 0.756473771 0.659556812 0.580524091
5.95 5.218811111 1.28855712 1.08025729 0.91964109 0.793064432 0.691459597 0.60860406
6.1 5.350377778 1.34929678 1.13117817 0.96299089 0.83044769 0.724053433 0.637292274
6.25 5.481944444 1.41131943 1.18317464 1.00725635 0.868620587 0.757335743 0.666586465
6.4 5.613511111 1.47462041 1.23624279 1.05243416 0.907580254 0.791304024 0.696484428
6.55 5.745077778 1.53919517 1.29037882 1.09852106 0.947323894 0.825955838 0.726984019
6.7 5.876644444 1.60503931 1.34557902 1.14551391 0.987848788 0.861288815 0.75808315
6.85 6.008211111 1.67214851 1.40183977 1.19340964 1.029152287 0.897300644 0.78977979
7 6.139777778 1.74051857 1.45915758 1.24220524 1.07123181 0.933989075 0.822071956
7.15 6.271344444 1.81014542 1.517529 1.2918978 1.114084838 0.971351912 0.854957716
7.3 6.402911111 1.88102505 1.57695068 1.34248448 1.157708915 1.009387015 0.888435186
1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-66-
 TABLA 3.24 Pérdida por fricción para tuberías de 2”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 2”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

0.25 0.12334375 0.00090271 0.00075678 0.00064426 0.000555586 0.000484407 0.000426362

0.5 0.2466875 0.00325426 0.0027282 0.00232256 0.00200289 0.001746287 0.001537034
0.75 0.37003125 0.00689003 0.00577623 0.0049174 0.004240587 0.003697297 0.003254261
1 0.493375 0.01173162 0.00983516 0.00837284 0.007220423 0.006295366 0.005541011
1.25 0.61671875 0.01772725 0.01486158 0.01265191 0.010910539 0.009512716 0.008372836
1.5 0.7400625 0.02483858 0.02082333 0.01772725 0.015287325 0.013328762 0.011731617
1.75 0.86340625 0.0330353 0.02769503 0.02357724 0.020332138 0.017727251 0.015603047
2 0.98675 0.0422925 0.03545577 0.03018409 0.02602964 0.022694807 0.019975356
2.25 1.11009375 0.05258907 0.04408786 0.03753274 0.032366842 0.028220107 0.024838576
2.5 1.2334375 0.06390677 0.05357602 0.04561016 0.039332512 0.034293358 0.030184088
2.75 1.35678125 0.07622955 0.06390677 0.0544049 0.046916775 0.04090595 0.036004312
3 1.480125 0.08954311 0.07506815 0.06390677 0.055110834 0.048050213 0.0422925
3.25 1.60346875 0.1038346 0.08704937 0.07410658 0.063906772 0.055719244 0.049042574
3.5 1.7268125 0.11909232 0.09984062 0.08499599 0.073297396 0.063906772 0.056249015
3.75 1.85015625 0.13530558 0.11343295 0.09656737 0.083276125 0.072607059 0.063906772
4 1.9735 0.15246454 0.12781811 0.10881369 0.093836899 0.081814821 0.072011195
4.25 2.09684375 0.17056008 0.14298844 0.12172845 0.104974106 0.091525165 0.080557978
4.5 2.2201875 0.18958371 0.15893683 0.13530558 0.116682524 0.101733538 0.089543113
4.75 2.34353125 0.20952751 0.17565664 0.14953944 0.128957273 0.112435687 0.098962855
5 2.466875 0.23038403 0.19314164 0.1644247 0.141793777 0.12362762 0.108813691
5.25 2.59021875 0.25214629 0.21138595 0.17995639 0.155187728 0.135305581 0.119092318
5.5 2.7135625 0.27480766 0.23038403 0.19612978 0.169135059 0.147466025 0.129795612
5.75 2.83690625 0.29836191 0.25013065 0.2129404 0.18363192 0.160105596 0.140920621
6 2.96025 0.32280309 0.27062082 0.23038403 0.198674659 0.173221108 0.15246454
6.25 3.08359375 0.34812555 0.29184982 0.24845663 0.2142598 0.186809531 0.164424704
6.5 3.2069375 0.37432392 0.31381313 0.26715436 0.230384031 0.200867979 0.176798569
6.75 3.33028125 0.40139305 0.33650644 0.28647356 0.247044189 0.215393691 0.189583709
7 3.453625 0.42932803 0.35992563 0.3064107 0.264237248 0.230384031 0.202777801
7.25 3.57696875 0.45812414 0.38406675 0.32696244 0.281960308 0.24583647 0.216378621
7.5 3.7003125 0.48777687 0.40892601 0.34812555 0.300210585 0.261748581 0.230384031
7.75 3.82365625 0.51828187 0.43449977 0.36989692 0.318985405 0.278118033 0.24479198
8 3.947 0.54963495 0.46078451 0.39227356 0.338282195 0.29494258 0.259600492
8.25 4.07034375 0.58183209 0.48777687 0.4152526 0.358098472 0.312220061 0.274807664
8.5 4.1936875 0.6148694 0.51547358 0.43883128 0.378431846 0.329948389 0.290411659

-67-
 TABLA 3.24 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN m m PARA D = 2”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

8.25 4.07034375 0.58183209 0.48777687 0.4152526 0.358098472 0.312220061 0.274807664

9 4.440375 0.68344962 0.57296757 0.48777687 0.420640714 0.366749594 0.322803086
9.25 4.56371875 0.7189854 0.60275886 0.5131387 0.442511813 0.385818639 0.339587145
9.5 4.6870625 0.75534705 0.63324252 0.53908994 0.464891208 0.405330859 0.356761274
9.75 4.81040625 0.79253127 0.66441578 0.56562826 0.48777687 0.425284484 0.374323915
10 4.93375 0.83053486 0.69627596 0.59275136 0.511166829 0.445677797 0.392273559
10.25 5.05709375 0.86935472 0.72882045 0.62045703 0.535059174 0.466509133 0.410608738
10.5 5.1804375 0.90898783 0.76204672 0.64874312 0.559452046 0.48777687 0.429328026
10.75 5.30378125 0.94943125 0.79595233 0.67760752 0.584343641 0.509479434 0.448430037
11 5.427125 0.99068214 0.83053486 0.70704821 0.6097322 0.531615294 0.467913422
11.25 5.55046875 1.0327377 0.86579199 0.7370632 0.635616013 0.554182957 0.48777687
11.5 5.6738125 1.07559524 0.90172145 0.76765055 0.661993413 0.57718097 0.5080191
11.75 5.79715625 1.1192521 0.93832103 0.79880838 0.688862775 0.600607917 0.528638865
12 5.9205 1.16370572 0.97558857 0.83053486 0.716222514 0.624462415 0.549634951
12.25 6.04384375 1.20895359 1.01352196 0.86282819 0.744071084 0.648743117 0.571006169
1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-68-
 TABLA 3.25 Pérdida por fricción para tuberías de 21/2”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 2 1/2”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

1 0.31576 0.00396134 0.00332098 0.0028272 0.002438075 0.002125716 0.001870998

1.25 0.3947 0.00598585 0.00501821 0.00427209 0.003684092 0.003212099 0.002827202
1.5 0.47364 0.00838708 0.00703128 0.00598585 0.005161974 0.004500639 0.003961341
1.75 0.55258 0.01115482 0.0093516 0.00796118 0.006865424 0.005985849 0.005268582
2 0.63152 0.01428064 0.01197212 0.01019207 0.008789264 0.007663212 0.006744952
2.25 0.71046 0.01775742 0.01488687 0.01267344 0.010929106 0.009528905 0.008387085
2.5 0.7894 0.02157899 0.01809067 0.01540089 0.01328116 0.011579621 0.01019207
2.75 0.86834 0.02573995 0.02157899 0.01837056 0.01584209 0.013812453 0.012157348
3 0.94728 0.03023546 0.02534779 0.02157899 0.018608926 0.016224811 0.014280641
3.25 1.02622 0.03506117 0.02939341 0.0250231 0.021578995 0.018814364 0.016559895
3.5 1.10516 0.04021315 0.03371255 0.02870006 0.024749867 0.021578995 0.018993248
3.75 1.1841 0.04568778 0.03830219 0.03260729 0.028119322 0.024516766 0.021578995
4 1.26304 0.05148174 0.04315953 0.03674243 0.031685311 0.027625892 0.024315564
4.25 1.34198 0.05759194 0.048282 0.04110327 0.035445941 0.030904723 0.027201502
4.5 1.42092 0.06401553 0.05366719 0.04568778 0.039399449 0.03435172 0.030235456
4.75 1.49986 0.07074983 0.05931287 0.05049403 0.043544186 0.037965446 0.03341616
5 1.5788 0.07779232 0.06521691 0.05552025 0.047878607 0.041744555 0.03674243
5.25 1.65774 0.08514064 0.07137735 0.06076473 0.052401257 0.045687779 0.040213149
5.5 1.73668 0.09279256 0.07779232 0.0662259 0.057110764 0.049793919 0.043827262
5.75 1.81562 0.10074598 0.08446003 0.07190224 0.062005828 0.054061843 0.047583774
6 1.89456 0.10899887 0.09137882 0.07779232 0.067085214 0.058490474 0.051481736
6.25 1.9735 0.11754935 0.09854708 0.08389478 0.07234775 0.063078791 0.055520248
6.5 2.05244 0.12639559 0.10596329 0.09020832 0.077792317 0.067825818 0.059698453
6.75 2.13138 0.13553585 0.113626 0.09673171 0.083417847 0.072730623 0.06401553
7 2.21032 0.14496848 0.12153381 0.10346376 0.089223318 0.077792317 0.068470696
7.25 2.28926 0.15469188 0.12968539 0.11040334 0.095207751 0.083010044 0.073063198
7.5 2.3682 0.16470453 0.13807946 0.11754935 0.101370207 0.088382986 0.077792317
7.25 2.28926 0.15469188 0.12968539 0.11040334 0.095207751 0.083010044 0.073063198
8 2.52608 0.18559175 0.15559019 0.13245653 0.114225606 0.099591393 0.087657654
8.25 2.60502 0.19646356 0.16470453 0.14021572 0.120916843 0.10542537 0.092792563
8.5 2.68396 0.20761905 0.1740567 0.14817738 0.127782684 0.111411583 0.098061466
8.75 2.7629 0.21905698 0.18364564 0.15634061 0.13482235 0.117549349 0.103463762
9 2.84184 0.23077611 0.19347033 0.16470453 0.142035086 0.123838013 0.108998874

-69-
 TABLA 3.25 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 2 1/2”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

9.25 2.92078 0.24277525 0.20352977 0.17326829 0.149420161 0.130276936 0.11466624

9.5 2.99972 0.25505325 0.21382299 0.18203109 0.15697687 0.136865504 0.12046532
9.75 3.07866 0.26760901 0.22434907 0.19099211 0.164704526 0.143603118 0.126395586
10 3.1576 0.28044145 0.23510709 0.2001506 0.172602466 0.150489199 0.132456528
10.25 3.23654 0.2935495 0.24609618 0.2095058 0.180670042 0.157523184 0.138647652
10.5 3.31548 0.30693216 0.25731549 0.21905698 0.188906629 0.164704526 0.144968475
10.75 3.39442 0.32058844 0.26876418 0.22880344 0.197311616 0.172032694 0.15141853
11 3.47336 0.33451736 0.28044145 0.23874449 0.20588441 0.179507169 0.157997362
11.25 3.5523 0.348718 0.2923465 0.24887946 0.214624433 0.187127449 0.164704526
11.5 3.63124 0.36318943 0.30447857 0.2592077 0.223531123 0.194893043 0.171539592
11.75 3.71018 0.37793077 0.31683692 0.26972857 0.23260393 0.202803471 0.178502137
12 3.78912 0.39294114 0.32942081 0.28044145 0.24184232 0.210858269 0.185591753
12.25 3.86806 0.4082197 0.34222954 0.29134573 0.25124577 0.219056979 0.192808036
12.5 3.947 0.42376562 0.35526241 0.30244083 0.260813771 0.227399159 0.200150598
12.75 4.02594 0.43957809 0.36851873 0.31372616 0.270545825 0.235884374 0.207619055
13 4.10488 0.45565632 0.38199786 0.32520117 0.280441445 0.2445122 0.215213034

Q 1.85 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-70-
 TABLA 3.26 Pérdida por fricción para tuberías de 3”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 3”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

1 0.219277778 0.0016315 0.00136776 0.0011644 0.001004132 0.000875486 0.000770579

1.5 0.328916667 0.00345426 0.00289586 0.0024653 0.002125981 0.001853608 0.001631495
2 0.438555556 0.00588154 0.00493077 0.00419765 0.003619896 0.003156127 0.002777938
2.5 0.548194444 0.0088874 0.00745072 0.00634292 0.005469903 0.004769117 0.004197648
3 0.657833333 0.0124526 0.0104396 0.0088874 0.007664167 0.006682259 0.005881544
3.5 0.767472222 0.01656196 0.01388466 0.01182024 0.01019334 0.008887403 0.007822452
4 0.877111111 0.02120298 0.01777544 0.01513253 0.013049733 0.011377844 0.010014471
4.5 0.98675 0.02636507 0.02210307 0.01881671 0.016226834 0.014147905 0.012452604
5 1.096388889 0.0320391 0.02685987 0.02286626 0.019719012 0.017192676 0.015132529
5.5 1.206027778 0.03821702 0.0320391 0.02727542 0.023521316 0.020507842 0.018050448
6 1.315666667 0.04489166 0.03763476 0.0320391 0.027629336 0.024089556 0.021202976
6.5 1.425305556 0.05205657 0.04364144 0.03715269 0.032039103 0.027934358 0.024587067
7 1.534944444 0.0597059 0.05005423 0.042612 0.036747011 0.032039103 0.028199953
7.5 1.644583333 0.06783427 0.05686862 0.04841321 0.04174976 0.036400916 0.032039103
8 1.754222222 0.07643677 0.06408049 0.0545528 0.047044312 0.041017147 0.036102185
8.5 1.863861111 0.08550881 0.07168601 0.0610275 0.052627853 0.045885344 0.04038704
9 1.9735 0.09504614 0.0796816 0.06783427 0.058497767 0.051003223 0.044891659
9.5 2.083138889 0.10504479 0.08806393 0.07497029 0.064651605 0.056368652 0.049614165
10 2.192777778 0.11550103 0.09682988 0.08243289 0.071087075 0.06197963 0.054552796
10.5 2.302416667 0.12641134 0.1059765 0.09021957 0.077802015 0.067834274 0.059705896
11 2.412055556 0.13777243 0.11550103 0.09832795 0.084794388 0.073930807 0.065071899
11.5 2.521694444 0.14958114 0.12540082 0.10675582 0.092062263 0.080267545 0.070649325
12 2.631333333 0.16183451 0.13567339 0.11550103 0.099603809 0.086842893 0.076436769
12.5 2.740972222 0.17452971 0.14631636 0.12456157 0.107417284 0.093655331 0.082432892
13 2.850611111 0.18766403 0.15732748 0.13393551 0.115501027 0.100703411 0.088636422
13.5 2.96025 0.20123491 0.16870457 0.14362102 0.123853452 0.10798575 0.095046141
14 3.069888889 0.21523986 0.18044558 0.15361634 0.132473042 0.115501027 0.101660884
14.5 3.179527778 0.22967655 0.19254852 0.16391977 0.141358343 0.123247972 0.108479536
15 3.289166667 0.24454268 0.20501149 0.17452971 0.150507961 0.13122537 0.115501027
15.5 3.398805556 0.2598361 0.21783267 0.1854446 0.159920553 0.139432052 0.122724326
16 3.508444444 0.27555469 0.2310103 0.19666293 0.169594831 0.147866893 0.130148445
16.5 3.618083333 0.29169645 0.24454268 0.20818327 0.179529549 0.156528807 0.137772428

-71-
 TABLA 3.26 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 3”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

17 3.727722222 0.30825941 0.25842819 0.22000424 0.189723508 0.16541675 0.145595355

17.5 3.837361111 0.32524171 0.27266523 0.23212447 0.200175551 0.174529711 0.153616337
18 3.947 0.34264151 0.2872523 0.24454268 0.210884557 0.183866713 0.161834515
18.5 4.056638889 0.36045706 0.3021879 0.25725761 0.221849442 0.193426813 0.170249056
19 4.166277778 0.37868666 0.31747062 0.27026805 0.233069156 0.203209094 0.178859156
19.5 4.275916667 0.39732864 0.33309906 0.2835728 0.244542683 0.21321267 0.187664033
20 4.385555556 0.41638141 0.34907188 0.29717073 0.256269036 0.22343668 0.196662931
20.5 4.495194444 0.43584341 0.36538778 0.31106073 0.268247254 0.233880289 0.205855113
21 4.604833333 0.45571313 0.38204549 0.32524171 0.280476409 0.244542683 0.215239865
21.5 4.714472222 0.47598909 0.39904376 0.33971263 0.292955593 0.255423075 0.224816491
22 4.824111111 0.49666986 0.41638141 0.35447246 0.305683926 0.266520695 0.234584317
22.5 4.93375 0.51775405 0.43405727 0.36952021 0.31866055 0.277834797 0.244542683
23 5.043388889 0.5392403 0.45207019 0.38485491 0.331884629 0.28936465 0.254690949
23.5 5.153027778 0.56112729 0.47041907 0.40047562 0.34535535 0.301109546 0.265028489
24 5.262666667 0.58341372 0.48910283 0.41638141 0.359071916 0.31306879 0.275554693
24.5 5.372305556 0.60609835 0.5081204 0.43257139 0.373033555 0.325241709 0.286268967
25 5.481944444 0.62917993 0.52747076 0.44904468 0.387239507 0.337627641 0.29717073
1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-72-
 TABLA 3.27 Pérdida por fricción para tuberías de 4”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 4”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

1 0.12334375 0.00040244 0.00033738 0.00028722 0.000247686 0.000215953 0.000190076

1.5 0.185015625 0.00085205 0.00071431 0.00060811 0.000524409 0.000457223 0.000402436
2 0.2466875 0.00145078 0.00121626 0.00103542 0.000892908 0.000778512 0.000685225
2.5 0.308359375 0.00219223 0.00183785 0.00156459 0.001349243 0.001176383 0.00103542
3 0.37003125 0.00307164 0.0025751 0.00219223 0.001890495 0.001648291 0.001450781
3.5 0.431703125 0.00408528 0.00342488 0.00291566 0.002514358 0.002192227 0.001929539
4 0.493375 0.00523007 0.00438461 0.00373269 0.003218935 0.002806535 0.002470237
4.5 0.555046875 0.00650339 0.00545209 0.00464146 0.00400262 0.003489817 0.003071643
5 0.61671875 0.00790298 0.00662544 0.00564034 0.004864024 0.004240861 0.003732692
5.5 0.678390625 0.00942687 0.00790298 0.00672794 0.005801926 0.005058602 0.004452445
6 0.7400625 0.01107328 0.00928324 0.00790298 0.006815238 0.005942092 0.005230069
6.5 0.801734375 0.01284062 0.01076489 0.00916433 0.007902981 0.006890477 0.006064811
7 0.86340625 0.01472746 0.01234671 0.01051096 0.009064265 0.007902981 0.00695599
7.5 0.925078125 0.01673246 0.0140276 0.01194193 0.010298277 0.008978895 0.007902981
8 0.98675 0.01885441 0.01580653 0.01345636 0.011604267 0.010117566 0.008905208
8.5 1.048421875 0.02109218 0.01768255 0.01505345 0.01298154 0.011318388 0.009962139
9 1.11009375 0.02344472 0.0196548 0.01673246 0.014429453 0.012580798 0.011073279
9.5 1.171765625 0.02591105 0.02172244 0.01849268 0.0159474 0.013904271 0.012238164
10 1.2334375 0.02849026 0.02388471 0.02033345 0.017534816 0.015288313 0.01345636
10.5 1.295109375 0.03118147 0.02614088 0.02225417 0.019191169 0.016732459 0.014727458
11 1.35678125 0.03398387 0.02849026 0.02425424 0.020915954 0.01823627 0.016051073
11.5 1.418453125 0.03689669 0.03093221 0.02633311 0.022708697 0.019799333 0.017426838
12 1.480125 0.03991919 0.03346611 0.02849026 0.024568946 0.021421253 0.018854408
12.5 1.541796875 0.04305067 0.03609138 0.03072519 0.02649627 0.023101654 0.020333452
13 1.60346875 0.04629047 0.03880745 0.03303743 0.028490261 0.024840181 0.021863656
13.5 1.665140625 0.04963796 0.0416138 0.03542653 0.030550526 0.026636492 0.023444721
14 1.7268125 0.05309251 0.04450992 0.03789204 0.032676692 0.028490261 0.025076358
14.5 1.788484375 0.05665356 0.04749531 0.04043355 0.0348684 0.030401174 0.026758292
15 1.85015625 0.06032054 0.05056951 0.04305067 0.037125307 0.032368933 0.028490261
15.5 1.911828125 0.06409292 0.05373207 0.04574301 0.03944708 0.034393248 0.030272008
16 1.9735 0.06797018 0.05698256 0.0485102 0.041833402 0.036473843 0.032103291
16.5 2.035171875 0.07195181 0.06032054 0.05135189 0.044283967 0.038610449 0.033983874
17 2.09684375 0.07603734 0.06374564 0.05426773 0.046798477 0.040802809 0.03591353

-73-
 TABLA 3.27 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 4”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

17.5 2.158515625 0.08022631 0.06725744 0.05725738 0.049376649 0.043050673 0.03789204

18 2.2201875 0.08451826 0.07085559 0.06032054 0.052018204 0.045353801 0.039919191
18.5 2.281859375 0.08891277 0.0745397 0.06345689 0.054722876 0.047711959 0.041994778
19 2.34353125 0.0934094 0.07830944 0.06666614 0.057490407 0.050124923 0.044118603
19.5 2.405203125 0.09800776 0.08216446 0.06994798 0.060320544 0.052592472 0.046290473
20 2.466875 0.10270744 0.08610442 0.07330213 0.063213045 0.055114395 0.048510202
20.5 2.528546875 0.10750807 0.09012901 0.07672833 0.066167673 0.057690486 0.050777608
21 2.59021875 0.11240927 0.09423791 0.08022631 0.069184199 0.060320544 0.053092514
21.5 2.651890625 0.11741067 0.09843082 0.0837958 0.072262398 0.063004375 0.055454749
22 2.7135625 0.12251193 0.10270744 0.08743656 0.075402054 0.065741788 0.057864146
22.5 2.775234375 0.1277127 0.10706749 0.09114834 0.078602956 0.068532601 0.060320544
23 2.83690625 0.13301264 0.11151068 0.0949309 0.081864896 0.071376632 0.062823784
23.5 2.898578125 0.13841143 0.11603673 0.09878401 0.085187675 0.074273707 0.065373711
24 2.96025 0.14390876 0.1206454 0.10270744 0.088571096 0.077223655 0.067970175
24.5 3.021921875 0.1495043 0.1253364 0.10670097 0.092014967 0.080226309 0.07061303
25 3.08359375 0.15519776 0.13010949 0.11076438 0.095519103 0.083281506 0.073302132
25.5 3.145265625 0.16098883 0.13496442 0.11489747 0.099083321 0.086389088 0.076037342
1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-74-
 TABLA 3.28 Pérdida por fricción para tuberías de 5”.

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 5”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

1 0.07894 0.00013589 0.00011392 9.6983E-05 8.36345E-05 7.29195E-05 6.41818E-05
1.5 0.11841 0.00028771 0.0002412 0.00020534 0.000177074 0.000154388 0.000135888
2 0.15788 0.00048988 0.00041069 0.00034962 0.000301503 0.000262875 0.000231376
2.5 0.19735 0.00074024 0.00062057 0.0005283 0.00045559 0.000397222 0.000349624
3 0.23682 0.00103718 0.00086952 0.00074024 0.000638351 0.000556568 0.000489876
3.5 0.27629 0.00137945 0.00115646 0.00098451 0.000849007 0.000740235 0.000651535
4 0.31576 0.001766 0.00148052 0.00126039 0.001086917 0.000947665 0.000834109
4.5 0.35523 0.00219596 0.00184097 0.00156725 0.001351539 0.001178385 0.001037182
5 0.3947 0.00266855 0.00223717 0.00190454 0.001642404 0.001431985 0.001260394
5.5 0.43417 0.00318311 0.00266855 0.00227178 0.0019591 0.001708106 0.001503429
6 0.47364 0.00373904 0.00313461 0.00266855 0.002301258 0.002006429 0.001766004
6.5 0.51311 0.00433581 0.00363491 0.00309446 0.002668549 0.002326664 0.002047866
7 0.55258 0.00497293 0.00416904 0.00354917 0.003060673 0.002668549 0.002348785
7.5 0.59205 0.00564994 0.00473661 0.00403236 0.003477354 0.003031847 0.002668549
8 0.63152 0.00636645 0.00533729 0.00454372 0.003918339 0.003416334 0.003006965
8.5 0.67099 0.00712206 0.00597076 0.005083 0.004383395 0.003821808 0.003363852
9 0.71046 0.00791643 0.00663671 0.00564994 0.004872302 0.004248078 0.003739044
9.5 0.74993 0.00874922 0.00733488 0.00624431 0.005384858 0.004694967 0.004132383
10 0.7894 0.00962013 0.008065 0.00686587 0.00592087 0.005162308 0.004543724
10.5 0.82887 0.01052885 0.00882682 0.00751442 0.00648016 0.005649943 0.004972927
11 0.86834 0.01147512 0.00962013 0.00818977 0.007062558 0.006157726 0.005419864
11.5 0.90781 0.01245867 0.01044468 0.00889173 0.007667902 0.006685515 0.00588441
12 0.94728 0.01347926 0.01130029 0.00962013 0.00829604 0.007233179 0.006366448
12.5 0.98675 0.01453665 0.01218675 0.01037478 0.008946828 0.007800589 0.006865868
13 1.02622 0.01563061 0.01310387 0.01115554 0.009620126 0.008387627 0.007382562
13.5 1.06569 0.01676093 0.01405147 0.01196225 0.010315803 0.008994176 0.00791643
14 1.10516 0.01792741 0.01502938 0.01279477 0.011033732 0.009620126 0.008467375
14.5 1.14463 0.01912985 0.01603744 0.01365294 0.011773792 0.010265372 0.009035303
15 1.1841 0.02036806 0.01707549 0.01453665 0.012535867 0.010929813 0.009620126
15.5 1.22357 0.02164185 0.01814337 0.01544575 0.013319846 0.01161335 0.010221757
16 1.26304 0.02295106 0.01924094 0.01638013 0.01412562 0.012315892 0.010840115
17 1.34198 0.02567505 0.02152459 0.01832424 0.015802145 0.013777626 0.012126694
18 1.42092 0.02853875 0.02392536 0.02036806 0.017564657 0.015314331 0.01347926
19 1.49986 0.03154096 0.02644225 0.02251073 0.019412422 0.016925365 0.014897249
20 1.5788 0.03468057 0.02907433 0.02475147 0.021344749 0.018610129 0.016380133

-75-
 TABLA 3.28 (Continuación).

PÉRDIDAS POR FRICCIÓN (S) EN mm PARA D = 5”

Q lts seg  V m seg  C=100 C=110 C=120 C=130 C=140 C=150

21 1.65774 0.03795653 0.03182072 0.02708951 0.02336099 0.020368056 0.017927413
22 1.73668 0.04136783 0.03468057 0.02952415 0.025460534 0.022198613 0.01953862
23 1.81562 0.04491354 0.0376531 0.03205472 0.027642801 0.024101295 0.021213309
24 1.89456 0.04859276 0.04073757 0.03468057 0.029907241 0.026075622 0.022951059
25 1.9735 0.05240464 0.04393325 0.03740111 0.032253331 0.028121139 0.024751467
26 2.05244 0.05634838 0.04723947 0.04021575 0.034680571 0.030237409 0.026614151
27 2.13138 0.0604232 0.05065557 0.04312394 0.037188487 0.032424019 0.028538746
28 2.21032 0.06462836 0.05418095 0.04612515 0.039776623 0.034680571 0.030524902
29 2.28926 0.06896314 0.05781501 0.04921888 0.042444542 0.037006685 0.032572285
30 2.3682 0.07342688 0.06155716 0.05240464 0.045191824 0.039401995 0.034680571
31 2.44714 0.07801891 0.06540688 0.05568197 0.048018068 0.04186615 0.036849454
32 2.52608 0.08273861 0.06936362 0.05905041 0.050922886 0.044398812 0.039078635
33 2.60502 0.08758536 0.07342688 0.06250953 0.053905905 0.046999656 0.041367827
34 2.68396 0.09255859 0.07759617 0.06605892 0.056966764 0.049668367 0.043716755
35 2.7629 0.09765773 0.08187101 0.06969816 0.060105115 0.052404643 0.046125152
1.85
Q 1.9735Q
S lts seg v ; D = pulg y Q = lts seg
0.01786CD 
; D = pulg Q =
2.63 1.85 D2
 Rango de velocidad aceptable.

-76-