NAZIV SEMINARSKOG RADA:

„OBLICI ORGANIZOVANJA PREDUZEĆA“

SAD R ŽAJ

1. 1.POJAM PREDUZEĆA........................................................................4

2.INSTITUCIONALNI OBLICI ORGANIZOVANJA PREDUZEĆA U

SRBIJI
........................................................................................5

3. ZAKLJUČAK........................................................................................19

5. LITERATURA.......................................................................................20
1.POJAM PREDUZEĆA

Preduzeće ili poduzeće je osnovni privredni subjekt (organizacija), koji se osniva radi sticanja
dobiti. Ciljna funkcija prduezeća je dobit (profit). Ovo karakteriše sve pravne forme preduzeća.
Preduzećima koja obavljaju delatnost od opšteg interesa svojstveno je da, pored ove ciljne
finkcije, mogu imati i sekundarnu ciljnu funkciju. Ona se sastoji u zadovoljavanju potreba
korisnika usluha iz obavljanja ove delatnosti. Nije isključeno da se preduzeća osnivaju radi
uštede troškova svojim osnivačima, bez obzira na to što privredno zakonodavstvo to izričito ne
predviđa. U pitanju su: istraživanja tržišta, istraživanja nalazišta određenih rudnih sirovina,
obavljanje određenih zajedničkih funkcija i slično.
Profit direktno označava čisti dobitak, odnosno zaradu, tj. pozitivnu razliku u odnosu uloženo-
dobiveno.
Riječ vuče svoje korijene još iz latinskog jezika, gdje je značila "pravljene (ostvarivanje)
napretka", a direktno u srpskohrvatski jezik dolazi od francuske riječi "profit" - označava
pozitivan prihod na investiciju od strane individualca ili poslovne operacije.
Pojam profit se razlikuje od od učenja, tako postoje dva značenja: kapitalistički i marksistički.
Danas se uglavnom kapitalističko značenje profita uzima kao valjano.
U ekonomiji postoje dva glavna shvatanja profita: računovodstveno i ekonomsko. Po
računovodstvenom shvatanju, profit je pozitivna razlika između prihoda i rashoda. Podaci po
prihodu i rashodu se dobijaju iz računovodstvenih izveštaja.
Profit (dobit) je izvor sredstava za finansiranje rasta preduzeća. Ostvarivanje što većeg rasta
predstavlja najbolju moguću dugoročnu strategiju preduzeća za stabilno postizanje što većih
profita. U ovoj povezanosti rasta preduzeća i maksimiziranja profita nalazi se odgovor na pitanje
o motivaciji preduzeća u savremenim razvijenim privredama
Preduzeća organizuju proizvodnju, nude na tržištima određene količine roba (gotovih proizvida),
nastojeći da maksimiziraju svoje dobiri. Kada odlučuju o proizvodnji ponudi, preduzeća nastoje
da svoje prozvode (usluge) prodaju po takvim cenama, kako bi pokrili cene koštanja (odnos
ukupnih trpškova proizvodenje i prometa po jedinici proizvoda) i ostvarili određeni iznos dobiti
(na primer, u vrednosti 10% cene koštanja). Preduzeća se uzdržavaju od smanjivanja cena, jer to
mogu uraditi i konkurenti. Tima mogu više izgubiti nego dobiti. Ovakvo ponašanje preduzeća
svojstveno je privredama sa izraženom konkurencijom i bez značajnih inflatornih i
monoplističkih tendencija.
Osnovna obeležja preduzeća su:
 preduzeće ima svoju ekonomiju;
 ekonomiju ostvaruje u okruženju sa kojim je u permanentnoj komunikaciji;
 preduzeće je složen, dinamički, ekonomski sistem;
 preduzeće je poslovno-finansijski entitet, te se kao takav rukovodi, pre svega, poslovno-
finansijskim ciljevima;
 procesima i pojavama u preduzeću upravlja kompetentan menadžment.

Osnivanje privrednih subjekata

REGISTRACIJA OSNIVANJA PRIVREDNIH
SUBJEKATA
Pravni osnov
ZAKON O PRIVREDNIM DRUŠTVIMA («Službeni glasnik RS» br. 125/04)
ZAKON O PREDUZEĆIMA («Sl. list RS», br. 29/96, 33/96, 29/97, 59/98,
74/99, 9/2001- odluka SUS i 36/2002 i«Službeni glasnik RS» br. 125/04).
Prestao da važi, osim čl. 392 – 399. i čl. 400a, 400b, 400v i 421a, koji
ostaju na snazi do isteka rokova za privatizaciju, utvrđenih zakonom kojim
se uređuje privatizacija.
ZAKON O REGISTRACIJI PRIVREDNIH SUBJEKATA («Službeni glasnik
RS» br. 55/04, 61/05)
ZAKON O AGENCIJI ZA PRIVREDNE REGISTRE («Službeni glasnik RS» br.
55/04)
ZAKON O PRIVATNIM PREDUZETNICIMA («Sl. glasnik RS», br. 54/89 i
9/90 i «Sl. glasnik RS», br. 19/91, 46/91, 31/93- odluka u RS, 39/93, 53/93,
67/93, 48/94, 53/95, 35/02, 55/04, 61/05 i 101/05)
Registracija privrednih subjekata se obavlja u:

Registracija privrednih subjekata obavlja se u Agenciji

za privredne registre u Beogradu.
Adresa Agencije: 11000 Beograd, Trg Nikole Pašića
5/IV •

2.INSTITUCIONALNI OBLICI ORGANIZOVANJA PREDUZEĆA U

SRBIJI

Prema ovom kriterijumu preduzeća se dele na:

1.Privredna ili trgovačka društva:

1 društva lica:
2 ortačko
3 komanditno
2.Društva kapitala:
4 akcionarska društva
5 društva sa ograničenom odgovornošću

3.Javna preduzeća
4.Inokosna preduzeća (radnje)
5.Zadruge
6.Korporacije
7.Holdinzi
8.Poslovna udruženja

2.1.PRIVREDNA ILI TRGOVAČKA DRUŠTVA

Društva lica

Društva lica predstavljaju forme ili institucionalne oblike organizacije preduzeća u koje se
udružuju dva ili više lica radi ostvatrivanja određenih ciljeva. Ova društva se osnivaju prema
odredbama građanskog ili trgovačkog prava. Ovi organizacioni oblici nazivaju se i partnerska ili
ortačka društva. Njih osnivaju partneri koji ulažu potreban kapital za rad preduzeća (osnovna
glavnica). Ovi partneri učestvuju u raspodeli dobiti na onovu uloženog kapitala.
Povezanost između lica koja osnivaju ove vrste preduzeća čini obavljanje zajedničkog biznisa, a
ne posedovanje kapitala u njima. Ono što ove oblike preduzeća čini posebno različitim od
društva kapitala jeste davanje primata ličnostima sa kojim se udružuju sredstva i organizuje
poslovanje radi dobiti.

Za poslovanje ovih preduzeća potrebna je saglanost svih članova društva, a isto važi i za prijem
novih članova u društvo.

Postoje dva osnovna oblika društva lica:

6 ortačko (trgovačko) društvo;
7 komaditno društvo.
8
2.1.1.ORTAČKO DRUŠTVO

ORTAČKO DRUŠTVO (partnersko, trgovačko) se tretira kao društvo sa neograničenom

solidarnom odgovornošću članova. Za razliku od društva kapitala društva lica su uglavnom
manja preduzeća. Ortaci su obično zaposleni u društvu i za poslovanje društva odgovaraju
svojom imovinom. Uobičajeno je da ortaci učestvuju u kapitalu društva, mada nije obavezno.
Odluke u društvu se donose glasanjem prema broju ortaka u njemu, a ne prema visini njihovog
uloga. U praksi razvijenih zemalja postoje dva tipa ortačkih društava:

9 javno ortačko društvo,

10 tajno ortačko društvo.

I jedno i drugo društvo čine ortaci, s tim što su u javnom svi ortaci poznati, dok u tajnom nisu.
Jedan ili više njih poznati su samo članovima društva, ali ne i javnosti. Početrak rada društva
vezuje se za upis u sudski registar.
Ortaci društva mogu biti osim fizičkih i pravna lica. Ovakav koncept postoji samo u svetu.
Javno ortačko društvo predstavlja privredno društvo koje se osniva ugovornim
sporazumevanjem dva ili više lica radi obavljanja određene delatnosti pod zajedničkom firmom,
uz neograničenu solidarnost svih ortaka za obaveze prema poveriocima društva.
Ugovorom se regulišu osim osnivanja i druga pitanja kao što su organi društva,
početak rada društva, odnosi između članova itd.
Ugovorom o osnivanju društva utrvđuju se:
11 visina i vrsta uloga u društvu;
12 trajanje društva;
13 otkazni rok ortacima;
14 upravljanje i zastupanje društva;
15 raspodela doho
Za osnivanje društva se ne propisuje minimalni ulog kapitala, niti obaveza upisa uloga u sudski
registar.

Tajno ortačko društvo postoji kada jedan ili više članova nisu poznati javnosti. Ovo društvo
nastaje sporazumnim učestvovanjem tajnog ortaka u privrednoj delatnosti koju obavlja neko
drugi; tajni ortak ulazi u posao sa odgovarajućim imovinskim ulogom, a taj ulog prelazi u
imovinu vlasnika privredne delatnosti. U ovom ortakluku vlasnik je lično odgovoran za
zaključenje poslova u preduzeću.
Osnivanje tajnog ortakluka je motivisano željom tajnog ortaka da njegova aktivnost ostane
nedostupna javnosti. U ovom društvu može biti jedan ili više tajnih ortaka, odnosno fizičkih ili
pravnih lica. Ulozi su obično u novcu, ali mogu biti i u stvarima i uslugama. Preko uloga tajni
ortaci stiču pravo na učešće u dobiti.
Ugovorom između ortaka u tajnom društvu se reguliše način obračuna učešća tajnih ortaka
raspodeli dobiti.

2.1.2.KOMADITNO DRUŠTVO

Komaditno društvo nastaje sporazumevanjem dva i više lica putem ugovora o obavljanju
određene delatnosti pod zajedničkom firmom, pri čemu u ovim preduzećima bar jedan od ortaka
ne odgovara neograničeno i solidarno za obaveze prema poveriocima društva, već ograničeno u
zavisnosti od njegovog uloga u društvo.
Komaditno društvo ima dve vrste članova sa stanovišta odgovornosti, i to:

komplementari- oni vode poslovanje društva i odgovaraju za njegove obaveze prema trećim
licima neograničeno solidarno;

komanditori- oni ne učestvuju u poslovanju društva i odgovaraju samo u visini uloga u društvo.

Članovi ovog društva mogu biti fizičkja i pravna lica- fizička, samo kao komplementari koji
neograničeno solidarno odgovaraju za obaveze društva, a fizička i pravna lica, kao
komanditori tj. oni koji za obavee društva odgovaraju u zavisnosti od visine svog uloga.
Komplementari imaju isti položaj i ulogu kao i orataci u ortačkom društvu: rade u društvu, vode
poslovanje društva i odgovaraju svom svojom imovinom za poslovanje društva.
Komanditori nemaju obaveze da rade u društvu, niti da odgovaraju za dugovanja društva. Oni su
kao ortaci obavezni da unesu ulog u društvo koji predstavlja osnovu njihovog učešća u raspodeli
dobiti. Ulog može biti u novcu i stvarima, dok se ulog u uslugama kod njih za razliku od
komplementara, obično ograničava.

Ugovor o osnivanju komaditnog društva obično sadrži sledeće elemente:

16 ukupnu vrednost uloga svih ortaka,

17 iznos uloga svakog pojedinca-komlementara i komanditora,
18 udeo svakog ortaka u raspodeli dobitka i gubitka,
19 režim prenosa udela između ortaka na treća lica.

Prednosti udruživanja u ovu pravnu formu su određene poreske pogodnosti, ograničena

odgovornost (jemstvo), i nezavisnost poslovanja preduzeća usled promene ortaka.
2.2.DRUŠTVO KAPITALA

Kod ovih društava kapital je dominantan faktor osnivanja, a ne lica sa kojima se ulazi u to
poslovanje. Za osnivače lica sa kojima posluju su beznačajna; njih mogu da čine bilo koja fizička
ili pravna lica koja rapolažu kapitalom koji bi uložili u ovo društvo.
Sa obzirom na činjenicu da ulagači sredstava nisu bitni, to su ulozi u ovim društvima lako
prenosivi. Ulozi mogu bez teškoća da menjaju vlasnika, da se prodaju na tržištu kapitala bez
saglasnosti ostalih ulagača, što nije slučaj u društvima lica.
U ovim društvima ne postoji odgovornost ulagača za obeveze društva prema trećim licima. Ta
odgovornost postoji samo za društvo u celini. društvo odgovara za obaveze prema poslovnim
partnerima u visini kapitala sa kojim raspolaže.
Ova društva se obično javljaju kao organiozacioni oblici velikih poslovnih sistema.
Društva kapitala se najčešće definišu kao institucionalni oblici organizovanja kapitala u kojima
uplaćeni ulozi, odnosno udeli supstituišu (zamenjuju) ličnost ortaka.
Ova društva se javljaju u tri forme:

20 akcionarsko društvo,
21 društva sa ograničenom odgovornošću,
22 komaditnog društva na akcije.

2.2.1.AKCIONARSKO DRUŠTVO

Akcionarsko društvo je najpoznatije društvo kapitala i ono predstavlja oblik

institucionalnog organizovanja brojnih preduzeća u svetu, a pre svega onih najvećih.
Akcionarsko društvo se može definisati privredno preduzeće (društvo) koje osniva jedno ili više
pravnih, odnosno fizičkih lica, radi obavljanja određene delatnosti pod zajedničkom firmom, a
čiji je osnovni kapital (osnovna glavnica) unapred definisana i podeljena na akcije.
Ovo društvo može osnovati samo jedno lice fizičko ili pravno, a onda se ono naziva
jednopersonalno akcionarsko društvo.
Osnivanje akcionarskog društva vrši se ugovorom o osnivanju. To je slučaj kad ovo društvo
osniva jedno ili više pravnih il fizičkih lica. Ako ga osniva jedno lice, tada je za osnivanje
dovoljna odluka o osnivanju.
Akcionarsko društvo se može osnovati na dva načina:

23 sukcesivno-osnivači upućuju javni poziv za upis i otkup emitovanih akcija

društva, a to znači da vrše otkup, pored osnivača i treća lica.

24 simultano- osnivači sami otkupljuju emitovane akcije društva i ne upućuju javni

poziv.

Karakteristike akcionarskog društva su:

 25 Akcionarsko društvo ima svojstvo privrednog društva bez obzira na delatnost-
a.d. je obavezno da se pridržava svihpravila propisanih zakonom za ova društva;

26 Akcionarsko društvo ima status pravnog lica jer plaća porez na društvo za koji
kao osnovica služi ostvarena godišnja dobit (profit) društva- tzv. porez na dobit.
Akcionarsko društvo kao subjekt privređivanja ima sopstvenu pravnu i poslovnu
sposobnost, pa se stoga razlikuju prava i obaveze a.d. od prava i obaveza lica koja
ga čine. Ovo društvo kao pravno lice može samostalno stupati u pravni poslovni
promet, može imati svoju firmu, može se obraćati sudu, može vršiti promet hartija
od vrednosti itd.

27 Akcionarsko društvo ima osnovni kapital podeljen na akcije- pri osnivanju se

pribavlja osnovni kapital, koji ne može biti manji od propisane zakonske norme.
tako utvrđeni osnivački kapital (osnovna glavnica) podeljena je na akcije jednake
vrednosti čija se visina određuje statutom društva (visina ne sme biti niža od
zakonom utvrđene nominalne vrednosti). Otkup akcija vrši se gotovinom ili
stvarima, čija se vrednost prethodno mora proceniti.
Akcije su hartije od vrednosti koje reprezentuju deo kapitala društva i one vlasnicima
omogućavaju:
28 pravo učešća u upravljanju društvo (ne sve vrste akcija);
29 pravo učešća u raspodeli dobiti.

Akcionarsko društvo ima sopstvenu obavezu i odgovornost prema trećim licima- odgovornost
nemaju suvlasnici (posednici akcija). Akcije su stalne komponente društva, a ne lica koja ih
poseduju. Ta lica se kupoprodajom akcija menjaju vremenom. Zato ona i nisu odgovorna lično,
za poslovanje a.d.

Prednosti akcionarskog društva čine:

30 mogućnost pribavljanja ogromnog kapitala od niza sitnih investitora;
31 pravo da se organizuje biznis, a da sami partneri ne učestvuju u njemu;
32 ograničene odgovornosti, odnosno rizik partnera;
33 pravo upravljanja po osnovu vlasništva- uloga u društvo;
34 mogućnost prenosa vlasništva, odnosno prodaje akcija.

Slabosti akcionarskog društva su:

35 visoki troškovi osnivanja;
36 nemogućnost učesnika svih posednika akcija u upravljanju društvom;
37 nesigurnost članova uprave, pogotovu onda kad ne poseduju kontrolni paket akcija;
38 povećani formalizam u sazivanju i radu generalne skupštine društva, i dr.

Upravljanje akcionarskim društvo vrše sledeći organi:

39 skupština akcionara,
40 upravni odbor društva,
41 nadzorni odbor društva,
42 direktor društva.
2.2.2.DRUŠTVO SA OGRANIČENOM ODGOVORNOŠĆU

Ovaj oblik organizovanja za razliku od akcionarskog društva koriste mala i srednja preduzeća.
Društvo sa ograničenom odgovornošću je privredno društvo koje radi obavljanja određene
delatnosti osniva jedno ili više pravnih, odnosno fizičkih lica, sa unapred određenom glavnicom i
rizikom za poslovanje društva u visini svog uloga u njemu. Ovo društvo ima status pravnog lica i
osnivači ovog društva učestvuju u osnovnom kapitalu sa svojim ulozima, ali ne odgovaraju za
obaveze društva. Ortaci su obavezni samo prema društvu, i to u visini svojih uloga.
Ovo društvo je slično akcionarskom društvu, ali se od njega razlikuje što u njemu ne postoje
akcije već ulozi koji nisu u vidu prenosivih hartija od vrednosti, kakve su akcije od vrednosti, i
stoga se ne mogu koristiti u berzanskim poslovima. Članstvo u ovim društvima ima individualni,
lični karakter, sličan onome u ortakluku.
Društvo sa ograničenom odgovornošću može da osnuje jedno ili više fizičkih ili pravnih lica. U
slučaju kada jedno lice osniva ovo društvo, dovoljna je odluka osnivača, a u slučaju kada ga
osnivaju više lica potreban je ugovor o osnivanju. Ovo društvo može biti i jednopersonalno.

Ugovor o osnivanju društva sa ograničenom odgovornošću uglavnom sadrži:

43 firmu i sedište društva;

44 predmet poslovanja;
45 način i vreme uplate novčanih uloga;
46 broj članova;
47 imenovanje direktora i njegovog zastupnika;
48 uslove i način raspodele dobiti;
49 nenovčane uloge i njihovu vrednost.

Zakon propisuje :

50 maksimalnu visinu uloga osnovnog kapitala i pojedinačnog uloga;

51 maksimalno učešće uloga u stvarima i minimalnu gotovinsku uplatu pre
upisivanja u sudski registar.

Veličina učešća u raspodeli dobiti određuje se prema ulozima članova društva. Učešće ne može
biti određeno akcijama ili hartijama od vrednosti. Svaki član ovog društva može imati samo
jedan udeo, a ako pribavi drugi udeo njegov udeo srazmerno raste. Jedan udeo može imati više
vlasnika, koji se u dnosu na društvo smatraju jednim članom i svoja prava mogu ostvariti preko
predstavnika, a za obaveze odgovaraju solidarno.

Ulozi se mogu prenositi među članovima shodno ugovoru o osnivanju. Ulozi se prenose na treća
lica samo onda kada nijedan od članova društva ne želi da kupi udeo.

Ovo društvo ima u principu iste organe kao i akcionarsko društvo i to:
52 skupštinu;
53 upravni odbor;
54 nadzorni odbor i
55 direktora.
 Pogodnosti koje pruža ovo društvo odnose se na mnogostruke mogućnosti izmene oblika
odnosno transformacije (prelasci iz društva sa neograničenom odgovnošću u akcionarsko
društvo), zatim fleksibilnost rukovođenja i zastupanja, poreske privilegije, mogućnosti
ograničavanja rizika itd. Ovo društvo je veoma rašireno i u društvima tržišne privrede.

2.3.JAVNA PREDUZEĆA
Javno preduzeće ili poduzeće je preduzeće čiji je većinski vlasnik država. Formiraju se u
oblastima interesantnim za državu (elektroprivreda, telekomunikacije, željeznica). Često javna
preduzeća imaju monopolski položaj na tržištu, što odmah poskupljuje uslugu i prouzrokuje niži
kvalitet. Organi upravljanja su nadzorni odbor i odbor za reviziju.
Cilj osnivanja javnih preduzeca je obezbedjivanje i zastita interesa drzave u funkcionisanju
vitalnih sektora privredne delatnosti koje su od velikog znacaja za drzavu i zivot gradjana.Zbog
znacaja i uloge ovih preduzeca njihove organe upravljanja biraju organi drzave
2.4.INOKOSNA PREDUZEĆA
Inokosno ili individualno (lično) preduzeće je najjednostavnija pravna forma organizacije
preduzeća u privredi. Ovo preduzeće forma institucionalnog organizovanja preduzeća u kojo
privrednu aktivnost obavlja samo jedan vlasnik. To je firma koju osniva i vodi jedan pojedinac,
odnosno pojedinačni preduzetnik. On ulaže sopstveni kapital u nju i on vodi svoj sopstveni
biznis.
Osnivanje ovog tipa preduzeća vrši se putem osnivačkog akta o obavljanju delatnosti
preduzetnika, odnosno ugovora ako delatnost obavlja više preduzetnika zajedno. Po donošenju
ovog akta preduzeće se može registrovati kod nadležnog državnog organa.
Fizičko lice koje osniva ovo preduzeće, neograničeno odgovara za poslovanje. Karakteristike
ovog preduzeća su:
56 osniva ga i vodi jedno lice, vlasnik preduzetnik;
57 celolokupan kapital za osnivanje nabavlja preduzetnik;
58 inokosni vlasnik je nosilac potpunog rizika poslovanja preduzeća; ono odgovara
poveriocima celokupnom imovinom- poslovnom i privatnom;
59 osnovanje ovog preduzeća ne podleže oporezivanju, mada tokom poslovanja plaća
razne vrste poreza, kao što su:porez na promet, porez na imovinu, porez na dohodak,
itd.
Osnivač ovog preduzeća dužan je da podnese prijavu za rad preduzeća.

Firma inokosnog preduzeća sadrži ime i prezime vlasnika ili nosioca firme, delatnost i sedište
firme. Ona može da sadrži i oznaku ili sliku koja određuje njenu delatnost. Naziv firme mora biti
upisan u sudski registar. Podaci iz sudskog registra su javni i objavljuju se u službenom listu.
Sud je dužan da obavesti upravu javni prihoda, inspekcije, socijalno osiguranje i statističku
službu, o datumu početka rada, u roku od tri dana.

Fizičko lice može osnovati preduzeće pod sledećim uslovima:

60 mora imati propisani osnivački kapital ( po ranijim zakonima 5.000 dolara);
61 za obavljanje delatnosti mora imati odgovarajuće obrazovanje;
62 mora imati odgovarajuću fizičku, mentalnu i zdravstvenu sposobnost;
 63 ne sme biti krivično kažnjavano;
64 ne sme biti u radnom odnosu u drugim preduzećima;
65 mora obezbediti potrebne kadrove, opremu i prostor za obavljanje deltnosti;
66 mora vositi računa o uslovima na radnom mestu.

PRESTANAK ZADRUGE

Zadruga prestaje:

1. ako se broj zadrugara smanji ispod broja propisanog Zakonom o zadrugama,

2. kada skupština zadruge dvotrećinskom većinom svih glasova zadrugara odluči da zadruga
prestaje, da se spoji sa drugom zadrugom ili da se pripoji drugoj zadruzi odnosno da se podijeli
na više zadruga,

3. ako se pravomoćnom odlukom suda utvdi ništavost upisa u sudski registar,

4. u slučaju stečaja,

5. u drugim slučajevima utvrđenim zakonom, ugovorom o osnivanju zadruge, odnosno pravilima

zadruge.

Ako se zadruga spoji s drugom zadrugom, pripoji drugoj zadruzi ili se podijeli na više zadruga
imovina i obveze zadruge prenose se na njene pravne sljednice.
Nad zadrugom koja prestaje u slučajevima predviđenim u točkama 1., 3. i 5., provodi se
postupak likvidacije primjenom propisa o likvidaciji javnog trgovačkog društva.

ZADRUGA I ZADRUŽNI SAVEZ

ZADRUGA

Zadruga je oblik organizovanja fizičkih lica u kojoj oni,

poslovanjem na zadružnim principima dobrovoljnosti i
solidarnosti, demokratičnosti, ekonomskog učešća, jednakog
prava upravljanja, samostalnosti, zadružnog obrazovanja i
međuzadružne saradnje, ostvaruju svoje ekonomske, socijalne
i kulturne interese.
Zadruge se osnivaju kao zemljoradničke – opšte i
specijalizovane (žitarske, voćarske, vinogradarske, ratarske,
stočarske, pčelarske, domaće radinosti i sl.), stambene,
potrošačke, zanatske, zdravstvene, studentske, omladinske i
učeničke, kao i druge vrste zadruga za obavljanje proizvodnje,

prometa robe i vršenje usluga .

Registracija
Uz registracionu prijavu osnivanja zadruge prilaže se:
•dokaz o identitetu osnivača (fotokopija lične karte ili
pasoša);
•akt o osnivanju (odluka ili ugovor);
•zapisnik sa osnivačke skupštine;
•izjava osnivača o tome da su obezbedili ulog u skladu s
aktom o osnivanju, ako ta izjava nije sadržana u
pomenutom aktu;
•odluka o imenovanju direktora zadruge, ako nije
imenovan aktom o osnivanju;
•overen potpis zastupnika;
•naknada za registraciju u iznosu od 3.000,00 dinara

ZADRUŽNI SAVEZ
Zadružni savez je samostalna interesna i
stručno-poslovna organizacija, koja se
osniva radi unapređenja delatnosti zadruga i
zaštite njihovih zajedničkih interesa.
Zadružni savez se osniva po vrstama
zadruga i za određenu teritoriju, kao okružni
za određeno područje i područje pokrajina,
teritoriju republike Srbije.

Registracija
Uz registracionu prijavu osnivanja
zadružnog saveza prilaže se:
•ugovor o osnivanju zadružnog
saveza;
•odluka o imenovanju zastupnika;
•overen potpis zastupnika;
•naknada za registraciju u iznosu od
3.000,00 dinara
2.6.KORPORACIJA
Korporacija (lat. corpus = tijelo, engl. corporation, njem. Körperschaft, Kapitalgesellschaft,
Aktiengesellschaft, Handelsgesellschaft) je najrazvijeniji oblik društva kapitala. Jedan od
pravnih oblika trgovačkih društava; ima brojne prednosti u odnosu na druge pravne oblike
trgovačkih društava. Korporacija je uspjela otkloniti sve slabosti ortačkih društava, posebno one
koje se odnose na rizik, budući da u slučaju bankrota korporacije vlasnik dionica gubi samo ono
što je uložio u dionice.

Korporacija je društvo kapitala, koje do sredstava za osnivanje i poslovanje dolazi izdavanjem

dionica. Novčani iznos potreban za osnivanje i rad korporacije zove se osnovna glavnica, koja se
dijeli na određeni broj dionica. Dionice se nalaze u rukama dioničara, vlasnika korporacije.
Korporacije se najčešće osnivaju kao dionička društva. U gigantskim korporacijama broj
dioničara se penje na stotine tisuća pa, u nekim slučajevima, i više od milijuna. Korporacija je
jedan od najsavršenijih načina prikupljanja kapitala, posebno u onim djelatnostima u kojima
priroda procesa proizvodnje zahtijeva velik novac. Korporacije imaju složenu organizacijsku
strukturu, s većim brojem poduzeća (kćeri) u svom sastavu

Korporativno upravljanje

2.6.1. Definicija
Osnovni je kriterij upravljanja korporacijskim poduzećima u njezinu sastavu posredstvom
većinskog vlasništva nad dionicama tih poduzeća. Velike korporacije, s obzirom na složenost
svoje strukture, pristupaju procesima divizionalizacije organizacijske strukture i
decentralizacije rukovođenja, te formiranju relativno autonomnih jedinica po djelatnostima,
profitnim centrima i strateškim poslovnim jedinicama, kako bi izbjegli njihovu veliku tromost i
poticali prilagođavanje zahtjevima okoline u kojoj djeluju.
Korporacije imaju, posebno one najveće, na stotine pa i više lokalnih kompanija (poduzeća),
širom svijeta. Sve se te lokalne kompanije objedinjavaju u manji ili veći broj poslovnih područja,
odnosno programa. Jedno poslovno područje odnosno program može objediniti veći broj
tvornica iz različitih zemalja koje po srodnosti spadaju u određeno poslovno područje.

2.6.2. Problem koncentracije vlasništva

Istraživanje koncentracije vlasništva ukazuje na nisku razinu odvojenosti vlasništva i kontrole u
hrvatskim korporacijama. Visoka koncentracija vlasništva u većini slučajeva sprečava oportuno
ponašanje menadžmenta u smislu korištenja kontrole za svoju osobnu korist. Međutim, visoka
koncentracija vlasništva ima svoju cijenu - veliki vlasnici, s udjelima koji osiguravaju kontrolu
mogu pratiti osobne interese na račun drugih interesno-utjecajnih skupina, a prije svega na račun
malih dioničara.[1]

2.6.3. Područja korporativnog upravljanja

Područje korporativnog upravljanja obuhvaća korporativni pravni okvir i praksu donošenja
odluka u nadzornim odborima i upravama korporacija, razne aspekte korporativnih financija,
zakona koji reguliraju poslovanje vrijednosnim papirima, stečajne zakone, zakone koji reguliraju
poslovanje financijskih institucija, odnose sa zaposlenicima, ugovorno pravo i teoriju, vlasnička
prava, kompenzacijske sustave i sustave internog informiranja i kontrole.

2.6.4. Kodeks korporativnog upravljanja

Svjesna važnosti odgovornog i etički utemeljenog ponašanja poslovnih subjekata u okviru
gospodarstva, svjetske korporacije usvojile djelomično na vlastitu inicijativu, a i po preporuci
Organizacije za ekonomsku suradnju i razvoj (OECD) etički Kodeks poslovanju kojim se
obvezala poštivati načela etike u svim svojim poslovnim odnosima te je prihvatila obvezu
djelovanja u skladu s načelima odgovornosti, istinitosti, učinkovitosti, transparentnosti, kvalitete,
postupanja u dobroj vjeri, te poštovanja dobrih poslovnih običaja prema poslovnim partnerima,
poslovnom i društvenom okruženju i vlastitim zaposlenicima.

2.7.HOLDING
Holding je izraz koji u privredi označava preduzeće koje u svom vlasništvu, ili pod svom
kontrolom drži jedno ili više manjih, zavisnih preduzeća, najčešće putem vlasništva nad većinom
dionica ili vlasničkih udjela.
U užem smislu se izraz holding koristi za preduzeće čija je osnovna djelatnost odnosno svrha
postojanja kontrola nad drugim preduzećima.

2.8.POSLOVNO UDRUŽENJE

Ne postoji opšta definicija pojma ''poslovno udruženje'' u nekom zakonu na

državnom nivou. Zakon o preduzećima u RS pod poslovnim udruženjem
podrazumijeva povezivanje dva ili više preduzeća ili preduzetnika ''radi
unapređenja sopstvenog privredivanja i usklađivanja svoje djelatnosti'' (čl. 404.
st. 1.), bez namjere sticanja dobiti. To znači da je za osnivanje poslovnog
udruženja u RS dovoljno i samo dva pravna i/ili fizička lica. Zakon o privrednim
društvima Federacije BiH ne sadrži sličnu odredbu o poslovnim udruženjima.
Subjekti poslovnog udruživanja mogu biti pravna i/ili fizička lica. Pravna lica su
najcešće svi oblici privrednih društava (preduzeća), uključujući konzorcije,
zajednice preduzeća, poslovne unije, poslovne sisteme, pulove i sl. To mogu biti
banke, mikrokreditne organizacije, štedno-kreditne zadruge, zadruge.
 Postojeća poslovna udruženja, kao pravna lica, i sama mogu biti subjekti povezivanja
odnosno udruživanja u nova poslovna udruženja. Fizička lica kao članovi
poslovnih udruženja mogu biti pripadnici slobodnih profesija (umjetnici, muzičari,
advokati, ljekari i sl.), imaoci radnje (obrta) i svi drugi preduzetnici koji obavljaju privrednu
djelatnost u skladu s posebnim propisima.

3.ZAKLJUČAK

Preduzeće mogu osnovati fizička i pravna lica.

Fizička lica mogu osnovati:
67 lično ili porodično preduzeće (inokosno preduzeće);
68 partnersko odnosno ortačko preduzeće;
69 komaditno društvo;
70 društvo sa ograničenom odgovornošću;
71 akcionarsko preduzeće.

Pravna lica mogu biti osnovati:

72 akcionarsko društvo;
73 društvo sa ograničenom odgovornošću;
74 državno preduzeće;
75 društveno preduzeće;

Strana fizička i pravna lica mogu da osnuju preduzeće kod nas na osnovu Zakona o preduzećima
i Zakona o stranim ulaganjima.

Preduzeće se smatra osnovanim kada je izvršen njegov upis u sudski registar pravnih lica. Da bi se izvršio
upis preduzeća u sudski registar, potrebno je sledeće:

76 pisana izjava fizičkih ili pravnih lica koja žele da osnuju preduzeće;
77 osnivački akt preduzeća (od strane osnivača), koji potvrđen u sudu;
78 statut preduzeća, potvrđen od strane osnivača;
79 potvrda od banke da je obezbeđen osnivački kapital preduzeća;
80 rešenje državnog organa da su ispunjeni uslovi za obavljanje delatnosti
osnivača.
Preduzeće može obavljati jednu ili više delatnosti ako ispunjava propisane uslove za to. Potrebni uslovi
za obavljanje delatnosti odnose se na:
81 osnivački kapital preduzeća mora obezbediti početak rada i poslovanje
preduzeća;
82 tehnička opremljenost za obavljanje predviđenje tehnologije i poslovanje
preduzeća;
83 kadrovsku osposobljenost za obavljanje predviđene tehnologije i poslovanje
preduzeća;
84 bezbednost radnika na radu i zaštita radne i životne sredine od štetnog delovanja
tehnologija;
85 pisane izjave, osnivački akt i statut preduzeća
4.LITERATURA :
86 http://sh.wikipedia.org/
87 http://www.ecdlcentar.com/forum
88 leksikon ekonomskih pojmova,Milica Bogdanović i lazar šestović , 2002. godina
/