WWW.VBO.

BE
>INFORVBO
Nieuwsbrief voor decision makers

[ 7 APRIL 2011 – Nr. 13 ]

Loonindexering sociaal of juist niet?

De voorbije maand ging er geen dag voorbij of
de energieprijzen lagen onder vuur. De vak-
bonden gebruikten deze problematiek als blik-
semafleider voor de automatische indexering
van de lonen en de politici om Electrabel te
bashen. Breng de prijzen onder controle of leg
zelfs maximumprijzen op en het probleem van
de inflatie en de automatische indexering van
de lonen verdwijnt vanzelf. Het tovermiddel
was gevonden: als er geen prijsstijgingen zijn,
is er ook geen probleem met de automatische
indexering van de lonen. Is dat wel zo?
De prijsverhoging voor elektriciteit met onge-
veer 72 euro voor een gemiddeld gezin, vorige
week toegestaan door de CREG, toont pijnlijk
aan dat dit niet het geval is. Dit geval gaat
veel verder dan alleen de compensatie van de
kosten ten laste van Eandis als gevolg van het
Vlaamse subsidiebeleid voor de plaatsing van
zonnepanelen. In feite legt het open en bloot
de problematiek van de automatische indexe-
ring van de lonen op tafel. Federaal tracht
men de prijzen in toom te houden en regio-
naal verhoogt men ze! Wie is er de dupe van?
De ondernemingen die via de indexering auto-
matisch hun loonkosten zien stijgen. Maar er
is nog veel meer aan de hand, zowel micro-
als macro-economisch.
Micro-economisch wordt een aanpassing van
de lonen aan de index niet meer beschouwd
als een loonopslag. Men gaat er als het ware
van uit dat een onderneming op het einde van
de maand een groot cadeau van Sinterklaas
krijgt waarmee de indexering gefinancierd
wordt. Men vergeet dat het bedrijf (en dus zijn
werknemers) eerst deze indexeringskosten
moeten verdienen via meer omzet, meer ver-
koop of… via besparingen. Bovendien geldt in
een open economie de micro-economische
wetmatigheid dat vele van onze Belgische
bedrijven geen prijszettingsmacht hebben
aangezien ze prijsnemer zijn. Belgische onder-
nemingen ondergaan (internationale) prijs-
schommelingen, ze kunnen ze nauwelijks of
niet beïnvloeden.
Maar ook macro-economisch doet in moeilijke
economische tijden de automatische indexe-
ring ons de das om. Het verleden heeft dit tot
tweemaal toe bewezen. De loon-prijsspiraal
die als gevolg van de olieprijsschok in het
midden van de jaren ’70 in gang werd gezet,
deed onze loonkosten over een periode van
vier jaar met maar liefst 34% stijgen, waar-
door begin 1982 de Belgische economie op
haar achterste lag en onze munt moest gede-
valueerd worden. Een devaluatie is niet meer
of niet minder dan een algehele lineaire verar-
ming die vooral de laagste inkomens treft. Een
gelijkaardig verhaal zagen we in het begin van
de jaren ‘90, toen de lonen elk jaar met bijna
7% stegen, waardoor de regering gedwongen
werd om een vorm van interne devaluatie door
te voeren door drastisch de lonen, eerst nomi-
naal en vervolgens reëel, te bevriezen.
Het huidige debat rond de energie-
prijzen en de distributietarieven
overtuigen ons des te meer van
de nood aan een degelijke index-
studie.
Uiteindelijk heeft dit geleid tot de fameuze
loonnormwet van 1996. Vijftien jaar later drei-
gen we ons een derde keer aan dezelfde steen
te stoten doordat de internationale prijsstijgin-
gen (energie, grondstoffen,…) opnieuw een
loon-prijsspiraal op gang dreigen te brengen.
Maar het asociale karakter gaat nog verder.
Studies van de Nationale Bank en de Europe-
se Centrale Bank tonen aan dat er ook belang-
rijke tweede ronde effecten optreden: stijgen-
de prijzen leiden tot hogere lonen die op hun
beurt de kosten voor de bedrijven doen toene-
men waardoor de afzetprijzen opnieuw stijgen.
Bij ons is dit effect zelfs bijna drie keer ster-
ker dan het gemiddelde van de eurozone.
Om verschillende redenen hebben de werkge- >

BLIKVANGER CIJFER VAN DE WEEK

PENSIOENEN> Sterk verschillende regelingen tussen
Bevolking veroudert

Europese landen
> > Tweede verjaardag
ONDERNEMINGEN IN MOEILIJKHEDEN
aanleiding evaluatie wet betreffende continuïteit
UITVOERING ONTWERP-IPA > Koninklijk besluit
loonnorm gepubliceerd
WEKELIJKS – AFGIFTEKANTOOR: SINT-NIKLAAS – P409959
2,28
Volgens het zopas verschenen demografische
rapport van de Europese Commissie zal de
bevolking in België blijven stijgen van 10,8
miljoen in 2009 naar 12,2 miljoen in 2050. Met de vergrijzing zal echter ook
tegen 2050 voor elke 65-plusser nog maar 2,28 personen op arbeidsleeftijd
staan, tegenover 3,86 in 2009 en 4,72 in 1970.
www.vbo.be > publicaties > cijfers en feiten
[ INFOR VBO 13 — 7 APRIL 2011 ]
> vers tijdens het laatste IPA-overleg niet gepleit
voor de afschaffing van het indexmechanisme
– we kennen ook wel het belang voor de bin-
nenlandse consumptie –, maar wel voor een
degelijke studie. In plaats van, zoals in het
verleden, te wachten tot een externe instantie
of de financiële markten ons zullen dwingen
heel drastische ingrepen door te voeren, zijn
wij ervan overtuigd dat men beter vooraf
> ONDERNEMINGEN IN MOEILIJKHEDEN
Tweede verjaardag aanleiding evaluatie wet
betreffende continuïteit
In april 2009 is de wet betreffende de conti-
nuïteit van de ondernemingen in werking getre-
den. Deze wetgeving, die werd goedgekeurd
onder impuls van het VBO, hervormde het vroe-
gere gerechtelijk akkoord, met als doel de
ondernemingen in moeilijkheden in staat te
stellen zich gemakkelijker te reorganiseren.
Zoals de jongste becijferde studie van Graydon
VBO-ACTIE
> Debat Ecolo-jongeren:
minder werken om beter
te leven?
Op 31 maart nam het VBO deel aan een debat
over collectieve arbeidstijdvermindering, dat
werd georganiseerd door Ecolo-J (UCL). Overige
deelnemers waren de UCM, het ABVV/FGTB en
het ACV/CSC.
Het ABVV en het ACV beweerden dat met col-
lectieve arbeidstijdvermindering iedereen min-
der zou kunnen werken om beter te leven en de
werkloosheid uitgeroeid zou kunnen worden.
Het VBO wees er van zijn kant op dat de invoe-
ring van de 35-urenweek in Frankrijk geen sig-
nificante daling van de werkloosheidsgraad
teweeg heeft gebracht en dat de regering her-
ingrijpt op een consensuele en billijke manier,
m.n. de zwakkeren ontzien en de perverse
effecten wegwerken. Dat was de inzet van het
IPA-debat over de index! Een debat weigeren
kan dan ook enkel als asociaal bestempeld
worden.
Het huidige debat en de publieke verontwaar-
diging rond de energieprijzen en de distribu-
tietarieven overtuigen ons des te meer van de
aantoont, zijn de resultaten bemoedigend:
sinds de inwerkingtreding van de wet zijn er
zo’n 2.250 vonnissen uitgesproken die de pro-
cedure van gerechtelijke reorganisatie open-
den. Positief is wel dat vandaag meer kleine
vennootschappen gebruik maken van deze wet-
geving, terwijl voorheen enkel de grote onder-
nemingen zich konden veroorloven een beroep
te doen op het gerechtelijk akkoord. Dit statis-
tische succes mag echter een aantal proble-
men niet verdoezelen. Sommige ondernemin-
gen zouden van de procedure misbruik maken
door het voordeel van de gerechtelijke reorga-
nisatie te vragen terwijl hun continuïteit niet
bedreigd zou zijn. De mogelijkheid om de
onderneming over te laten aan een derde onder
de controle van de rechter blijft volkomen
onderbenut. De preventiemechanismen wer-
ken slecht en zouden heel dringend moeten
herzien worden. Te weinig bedrijfsleiders ken-
nen de mogelijkheden die de wet biedt. Ten
slotte heeft de nieuwe wet het waarschijnlijk
wel mogelijk gemaakt de schok van de crisis te
haaldelijk het aantal toegestane overuren heeft
moeten verhogen. Hierdoor heeft Frankrijk nu
een hogere effectieve arbeidsduur van de werk-
nemers dan de onze (OESO 2010). Onnodig te
zeggen dat er hevig werd gedebatteerd.
Michèle Claus – mc@vbo-feb.be
> OESO bezoekt België
Verleden week was een delegatie van de
Organisatie voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO) in ons land. Om de twee jaar
publiceert de OESO immers een rapport over
België, en in dit kader werden de tussentijdse
vaststellingen en aanbevelingen aan een reeks
van beleidsverantwoordelijken voorgelegd. Ook de
sociale partners werden binnen de Centrale Raad
nood aan een degelijke indexstudie. Maar
blijkbaar zijn sommigen hier nog niet van
overtuigd en blijft men zweren bij het status-
quo. Hopelijk zal men niet ontwaken wanneer
het te laat is.
PIETER TIMMERMANS,
BESTUURDER-DIRECTEUR-GENERAAL
verzachten, maar bereikt ook het aantal fail-
lissementen recordhoogten…
Het VBO bracht de wet betreffende de
continuïteit van de ondernemingen naar de
doopvont. Vandaag, na twee jaar toepassing
van de wet, en gelet op de vragen die de toe-
passing ervan doet rijzen, is de tijd voor een
eerste evaluatie gekomen. Het VBO zal bin-
nenkort alle betrokken partijen bijeenbrengen
op een rondetafel, om de problemen die rijzen
in het kader van de toepassing van de wet te
identificeren en om concrete voorstellen te for-
muleren met het oog op de amendering van de
wet. Ondertussen zijn alle opmerkingen of sug-
gesties welkom op onderstaand adres (*).
Charles Gheur – cg@vbo-feb.be
(*) LCE-WCO@vbo-feb.be
> UITVOERING ONTWERP-IPA
Koninklijk besluit
loonnorm gepubliceerd
De bindende loonnorm voor de periode 2011-
2012 wordt, bij gebrek aan een ondertekend
interprofessioneel akkoord (IPA), bepaald bij
koninklijk besluit van 28 maart 2011. >
voor het Bedrijfsleven gehoord. Het VBO heeft
input geleverd over ons systeem van automatische
indexering en de voorbereiding van de vergrijzing.
Het finale OESO-rapport over België wordt tegen
eind juni verwacht.
Geert Vancronenburg – gva@vbo-feb.be
> Nieuwe gouverneur
Nationale Bank op het VBO
Het directiecomité van het VBO ontving Luc
Coene, de gouverneur van de Nationale Bank van
België (NBB). Hij presenteerde de belangrijke
wijzigingen in de nieuwe architectuur van het
financiële stelsel. Het model dat bekend staat als
'Twin Peaks' berust op twee pijlers. De NBB is,
onder andere, bevoegd voor het macro- en micro-
 [ INFOR VBO 13 — 7 APRIL 2011 ]
> PENSIOENEN

Sterk verschillende regelingen tussen Europese landen

De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
(OESO) publiceert om de twee jaar een uitvoerige analyse van de pen-
sioenregelingen (Pensions at a Glance) (*). Dit werk verschaft informa-
tie over de vele uitdagingen die onze pensioenregelingen wachten en
maakt het mogelijk elk van hen te situeren ten opzichte van het gemid-
delde of ten opzichte van dat van andere landen. In de grafiek wordt de
Belgische pensioenregeling vergeleken met die van Nederland en van
Zweden. Deze twee landen worden vaak als voorbeeld aangehaald.
Nederland heeft inderdaad een vrij lage armoedegraad bij de bejaarden
dankzij een aan iedereen uitbetaald basispensioen, dat in de meeste
gevallen gepaard gaat met goed ontwikkelde aanvullende pensioenen
(werkenden = 129,8% van het bbp). En in Zweden werd een nieuwe
regeling ingevoerd waarbij, enerzijds, de berekening van het wettelijk
pensioen steunt op de betaalde bijdragen en niet op een doelstelling in
termen van inkomen en waarbij, anderzijds, de kapitalisatieprincipes die
Netto vervangingsgraad van de pensioenregelingen – gemiddeld loon
120,0
100,0
Met een vervangings-
In % van de lonen van de loopbaan
het mogelijk maken rekening te houden met de stijgende levensver-
wachting worden toegepast in de wettelijke regeling, maar met reparti-
tie (notionele rekeningen). De private pensioenregeling is in Nederland
en in Zweden verplicht. Niet in België, ook al neemt ze er jaar na jaar
serieus uitbreiding. Met een netto vervangingsgraad in Nederland van
nagenoeg 100%, waarvan 2/3 afkomstig is van de private regelingen,
begrijpt men beter de impact die de financiële crisis er op dit pen-
sioenmodel heeft gehad. Zweden is, met een netto vervangingsgraad van
iets meer dan 50%, per slot van rekening het best in staat om de ver-
grijzing het hoofd te bieden. België geeft een volkomen aanvaardbare
situatie te zien voor de gepensioneerde die een gemiddeld loon had en
zijn hele loopbaan lang een aanvullende pensioenregeling genoot, aan-
gezien de vervangingsgraad hier netto meer dan 70% bedraagt.
Wij begrijpen niet zo goed de beslissing van de regering om op
algemene wijze de pensioenen voor 2011 en 2012 te verhogen met
1,25%, bovenop de indexering. Is
deze verhoging houdbaar, billijk of
gewoonweg gerechtvaardigd wan-
neer men weet dat de lonen met

niet meer dan 0,3% bovenop de

80,0 graad van netto meer indexering mogen stijgen?
60,0 19,3 66,7 dan 70% geeft België Bernadette Adnet – ba@vbo-feb.be
een volkomen aan-
40,0 22,6 (*) www.oecd-ilibrary.org/
vaardbare situatie .../pensions-at-a-glance-2011_
52,1
20,0
33,1 31,0
te zien. pension_glance-2011-en

0,0
België Nederland Zweden
Publieke regeling Private regelingen

> In 2011 mogen de lonen in de privésector ge voorzien van maximaal 0,3% van de loon- > DUURZAME ONTWIKKELING
enkel stijgen met de indexering en de bare- kosten bovenop de indexering en de baremie-
mieke verhogingen (in zoverre in de sector of ke verhogingen. FRDO-forum rond grond-
de onderneming van toepassing), m.a.w. zon- Sectoren en ondernemingen zijn vrij om deze stoffenefficiëntie kent
der marge bovenop. Voor 2012 is in een mar- marge niet, gedeeltelijk of volledig in te vullen
op de manier die zij verkiezen. Voorwaarde is
veel belangstelling
dat de totale kostprijs van de loonsverhogingen
Het jaarlijkse forum van de Federale Raad voor
binnen de marge blijft. Alle nieuwe loonsvoor-
Duurzame Ontwikkeling (FRDO) was dit jaar
prudentiële toezicht op delen en arbeidsvoorwaarden die de loonkosten
gewijd aan het thema van grondstoffeneffi-
de kredietinstellingen, verhogen worden daarop aangerekend. Dit
ciëntie. Een onderzoeker van het Oostenrijks
verzekeringsondernemin- geldt niet voor bestaande systemen van winst-
onderzoeksinstituut SERI schetste het kader
gen..., en de Commissie deelneming, de innovatiepremie en bijdragen
en wees naar het onduurzame gebruik van
voor het Bank-, Financie- voor sectorale sociale pensioenstelsels, die
grondstoffen vandaag, vooral in de geïndus-
en Assurantiewezen, die expliciet aan de norm onttrokken worden.
trialiseerde landen. Voor hem was het dan ook
voortaan Autoriteit voor De norm geldt op intersectoraal, sectoraal, bedrijfs-
Luc Coene, de gouver-
belangrijk dat er indicatoren worden uitgewerkt
Financiële Diensten en én individueel niveau. Bij niet-naleving riskeert de
neur van de Nationale om het grondstoffengebruik te kunnen meten.
Bank van België
Markten/Financial Servi- werkgever een administratieve geldboete.
Ook de World Business Council for Sustainable
ces and Markets Authority heet, voor het toe- Het VBO is verheugd dat de bindende
Development (WBCSD) werd op dit forum uit-
zicht op de financiële markten en beleggings- loonnorm een feit is. De teerling is geworpen.
genodigd om zijn ambitieuze plan ‘vision
instrumenten, alsook voor de gedragsregels van Het roept de vakbondsonderhandelaars op tot
2050’ toe te lichten dat een economische groei
de financiële spelers en het toezicht op de infor- verantwoordelijkheidszin op sectoraal en
voor ogen heeft binnen de natuurlijke grenzen
matie en de bescherming van de consumenten ondernemingsniveau, en om hun acties tegen
van de planeet. Voorts werden er in de werk-
van financiële producten en diensten. het loonakkoord te stoppen.
groepen specifieke thema’s behandeld zoals
Christine Darville – cda@vbo-feb.be Bart Buysse – bb@vbo-feb.be de bouwsector, governance, ecodesign en recy- >
[ INFOR VBO 13 — 7 APRIL 2011 ]

AGENDA Specialised Study Programme (LL.M.) in Competition Dates and theme: Venue: FEB, Brussels
Law and Economics 8 & 15 April: EU Competition Information & Inscription:
Law and Intellectual Property www.brusselsschoolofcompetition.eu,
From 12.30 p.m. to 6.30 p.m. info@brusselsschoolofcompetition.eu

9th EUROPEAN BUSINESS SUMMIT Date and theme: Venue: Brussels

18 & 19 May – Europe in the
Europe's key meeting place for business leaders and World: leading or lagging?
decision makers
Datum en thema: 23 mei,
Hoe de sociale verkiezingen 2012 in uw onderneming van 14 u tot 17 u – Sociale
voorbereiden? Het VBO helpt u deskundig wegwijs Verkiezingen 2012: de ver-
plichtingen van de werkgever
Meer info: www.vbo.be > events
Information: www.ebsummit.eu
Plaats: VBO, Brussel
Info: Nathalie Petit,
T 02 515 09 64, np@vbo-feb.be
www.vbo.be > Events & seminars

> clage, en socio-economische modellen voor
grondstoffenefficiëntie. In de afsluitende
plenaire sessie presenteerde Europees
Commissaris Potočnik het Europees beleid
inzake grondstoffenefficiëntie, dat niet alleen
centraal staat in het milieubeleid, maar ook in
andere beleidsdomeinen zoals transport, ener-
gie, landbouw, enz. Een kort debat gaf elke
maatschappelijke groep de mogelijkheid om te
reageren alvorens de vertegenwoordiger van
federaal minister Magnette het woord nam.
> INTERNATIONALE NORM
MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID
Gezien de globale uitdagingen van mor-
gen zoals de bevolkingstoename, de econo-
mische groei en de klimaatveranderingen, zal
grondstoffenefficiëntie een cruciaal element
vormen om de transitie naar een duurzame
maatschappij te verwezenlijken. Dit levert niet
alleen ecologische voordelen op, maar laat
ook toe de afhankelijkheid van grondstoffen en
kosten te verkleinen. Gezien de internationa-
le markt, de verschillende grondstoffenstro-
men en de lange waardeketens, is het echter
een complex dossier. Kennisopbouw en inno-
vatie dienen dan ook veel aandacht te krijgen.
Birgit Fremault – bf@vbo-feb.be
> JUSTITIE
Uitbreiding minnelijke
schikking in strafproce-
dures
Het parlement heeft het voorstel tot uitbrei-
ding van de minnelijke schikking in strafpro-
cedures goedgekeurd. Zowel het toepas-

Eerste ISO 26000-conferentie in België! singsgebied als de proceduremogelijkheden

De in november 2010 gepubliceerde ISO
26000-norm is de enige internationale norm
op het gebied van maatschappelijke verant-
woordelijkheid (MV) die de wil vertolkt om
duurzame ontwikkeling centraal te stellen in
de organisatie en de activiteit. In tegenstelling
tot andere normen, zoals ISO 14001 (met
betrekking tot het milieu), is ISO 26000 niet
dwingend en geeft hij geen aanleiding tot enig
certificaat. Hij bevat richtsnoeren voor alle
organisaties (niet alleen ondernemingen) die
de MV-principes wensen te integreren. In
België vond op 1 april, op initiatief van de
Programmatorische Federale Overheidsdienst
principes van de norm voor te stellen, maar
ook de concrete toepassing ervan te behan-
delen aan de hand van ervaringsgetuigenissen
uit binnen- en buitenland. De conferentie ein-
digde met een voortreffelijk panelgesprek tus-
sen Sophie Sokolowski (POD DO), Arnaud
Zacharie (CNCD), Daniel Van Daele (ABVV)
en Rudi Thomaes (VBO).
Het VBO verheugt zich erover dat een
dergelijk voorlichtings- en bewustmakingseve-
nement in België heeft plaatsgevonden. Voor
Rudi Thomaes, gedelegeerd bestuurder van het
VBO, was dit een gelegenheid om te onder-
strepen dat de Belgische ondernemingen al
om een minnelijke schikking te bekomen, wor-
den verruimd. Dit houdt concreet in dat wan-
neer het openbaar ministerie een maatregel
voorstelt voor een bepaald misdrijf en de ver-
dachte hiermee instemt, de strafvordering
vervalt zonder proces. Bij een minnelijke
schikking streeft het openbaar ministerie
ernaar om de belangen van de verdachte en
desgevallend het slachtoffer of de Staat te
verzoenen. De toepassing blijft echter een
facultatieve mogelijkheid, waartoe noch het
openbaar ministerie, noch de verdachte
gedwongen kunnen worden. De rechter stelt
nadien het verval van de strafvordering vast,
maar is niet bevoegd om te oordelen over de
Grafische productie: The Mailshop – tel. 03 771 12 30 – mail@themailshop.be

Duurzame Ontwikkeling (POD DO) en in veel MV-initiatieven hebben genomen, stuk voor inhoud van de minnelijke schikking.
samenwerking met de partners VBO, stuk treffers op het gebied van imago, aantrek- Het VBO is voorstander om de minne-
Tractebel, Belgacom en Cap Conseil, een eer- king van talent, kostenvermindering, enz. lijke schikking uit te breiden. Ondernemingen
ste conferentie over ISO 26000 plaats. De Anne Defourny – ad@vbo-feb.be zijn gebaat met de mogelijkheid om een onbe-
bedoeling van dit event (*) was niet alleen de (*) www.iso26000.be twiste zaak versneld en vereenvoudigd te kun-
nen afhandelen in plaats van een klassiek
VBO – Verbond van Belgische Ondernemingen vzw strafproces dat vaak jarenlang aansleept en
Ravensteinstraat 4 – 1000 Brussel – tel. 02 515 08 11 – fax 02 515 09 15
hopen geld kost. Dit creëert ook meer ruimte
REDACTIE: Anne Michiels – tel. 02 515 09 44 – am@vbo-feb.be
bij de strafrechtbanken voor meer betwiste
Linda Janssens – tel. 02 515 08 18 – lj@vbo-feb.be
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Olivier Joris – Wolvenbergstraat 17 – 1180 Brussel zaken, wat een positief effect zou moeten heb-
PUBLICATION MANAGER: Stefan Maes – tel. 02 515 08 43 – sm@vbo-feb.be
ben op de problematische doorlooptijden. Het
ADVERTENTIEBIJLAGEN: ADeMar bvba – tel. 03 448 07 57 – nele.brauers@ademaronline.com
ADRESWIJZIGING: VBO – Dienst Mailing – tel. 02 515 09 06 – fax 02 515 09 55 – mailing@vbo-feb.be lijkt dan ook aangewezen dat het openbaar
COPYRIGHT: overname met bronvermelding is toegestaan
ministerie de evolutie stimuleert van een
Voor het drukken van Infor maken we gebruik van papier afkomstig uit duurzaam bosbeheer. Duurzaam bosbeheer houdt
rekening met het bosecosysteem, heeft respect voor sociale aspecten (zoals inheemse bevolkingsgroepen of rechten van
opgelegde naar een meer consensuele justitie.
bosarbeiders) en is economisch leefbaar.
Stefaan Verhamme – sv@vbo-feb.be