Het is Cloudy vandaag

David Geens

Published: 2010
Categories(s): Non-Fiction, Computers, Information Technology
Tag(s): "cloud computing" informatica internet

1
HET IS CLOUDY VANDAAG
WAT IS CLOUD COMPUTING EN WAT ZIJN DE VOORDELEN VOOR
UW BEDRIJF?

DAVID GEENS

Voor Laurens en Lucas

© 2010 David Geens

Uitgegeven door Nucleus bvba - Noorderlaan 133/8, 2030 Antwerpen -
www.nucleus.be

Eerste druk: maart 2010

Tweede druk: mei 2010

ISBN 978-90-815323-0-3
Wettelijk Depot D/2010/12.258/1

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveel-
voudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open-
baar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mech-
anisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

2
Hoofdstuk 1
VOORWOORD
CLOUD COMPUTING IS OVERAL (EN NERGENS)

Elk jaar aan het eind van de zomer brengt uitgeverij Minoc Business
Press het ICT-jaarboek uit. Het jaarboek, dat steevast meer dan tweehon-
derd pagina's telt, is een referentie in de informaticasector. Het wordt
gemaakt door de redacties van een aantal vooraanstaande Belgische vak-
tijdschriften waaronder PC Magazine, ITProfessional.be en Smart Busi-
ness Strategies. Het jaarboek brengt cijfers over de markt en ook telkens
de tien belangrijkste trends in de sector.

Bij de laatste editie gebeurde er iets geks. In de traditionele lijst van tien
IT-trends werden de eerste drie plaatsen namelijk ingenomen door het-
zelfde fenomeen: cloud computing. Het was nog nooit gebeurd in het
tienjarig bestaan van het jaarboek dat één trend zo prominent domin-
eerde. Maar een verrassing was het niet. Het is lang geleden dat er nog
zo'n hype de sector beheerste. Dagelijks krijg ik persberichten in mijn in-
box van leveranciers die actief zijn in the cloud.

Ten tweede, en veel belangrijker, weerspiegelt cloud computing een fun-

damentele verandering van hoe we vandaag en binnenkort zullen leven
en werken. Onze data en toepassingen bevinden zich niet meer op onze
pc maar ergens 'in de wolken'. We e-mailen via Hotmail, zoeken op
Google, kijken op Facebook en maken gebruik van online banking. Alle-
maal zaken uit de cloud. Cloud computing is overal, maar tegelijk ook
nergens vermits we eigenlijk niet beseffen waar precies onze
bankgegevens en e-mails zich bevinden. En bovenal: het ook niet moeten
beseffen.

Daarnaast is cloud computing een vlag die vele ladingen dekt, meteen

3
ook de belangrijkste reden waarom het de eerste drie plaatsen in onze
top 10 bezette. Het gaat over computerkracht uit datacenters en over
software (zoals e-mail of voor bedrijfstoepassingen) die in onze browser
verschijnt. Of over virtualisatie wat eigenlijk de fundamentele technolo-
gieën zijn waarop cloud computing is gebouwd. Kortom, de ene cloud
computing is de andere niet.

Het is de grote verdienste van David Geens als CEO van Nucleus, een
vooraanstaand hosting bedrijf (sorry: cloud provider) dat hij alle aspec-
ten van cloud computing in dit boek behandelt. David doet dit met ken-
nis van zaken, mede doordat hij als een van de eersten in ons land het
concept volop aanwendde en met de onderliggende technologie pi-
onierde. Cloud computing is geen loze term vermits het zijn klanten ook
echt voordelen biedt inzake flexibiliteit en efficiëntie.

David geeft in dit boek een mooi overzicht wat cloud computing precies
omvat en wat het voor u kan betekenen. Bovenal worden alle begrippen
toegelicht in heldere en begrijpelijke taal, op zich ook al een verdienste in
de wereld van computers en software. Want cloud computing is te be-
langrijk om het enkel aan informatici over te laten.

William Visterin
Hoofdredacteur Smart Business Strategies
Editorial B2B Manager Minoc Business Press

4
Hoofdstuk 2
INLEIDING
Veel mensen denken dat de informatietechnologie - kenmerkend
aangeduid door de letters IT - de laatste jaren enorme sprongen
doormaakt. Niets is minder waar. De meeste ontwikkelingen gaan als-
maar minder revolutionair. De sprong van DOS naar Windows was
groter dan eender welke update Microsoft nadien aanbracht in het al-
lesoverheersende Operating System.
De belangrijkste evolutie schuilt hem in het feit dat IT alledaags is ge-
worden. Vandaar ook de titel. Het Engels bevat hier een goed woord:
commoditisation. Het proces waarin iets alledaags wordt. Een commod-
ity of alledaags product dus. Ik heb lang gezocht naar een goede vertal-
ing maar geen enkel woord heeft dezelfde lading. Daarom heb ik
makkelijkheidshalve de woorden commodity en commoditisation aange-
houden.

In de bedrijfswereld was IT al lang doorgedrongen. We kunnen ons geen

werkomgeving meer voorstellen zonder enige vorm van automatisatie.
Zelfs de ambachtsman stuurt je een factuur (misschien nog op papier)
opgemaakt vanuit zijn boekhoudsoftware.

IT heeft echter de laatste burcht ingenomen: onze thuiswereld. IT is nu

werkelijk alomtegenwoordig. De huidige tieners en kleuters zijn digital
natives. Zij zijn opgevoed met computers en Internet. Zij kennen de
wereld zonder sociale media niet. SMS, twitteren, bloggen, chatten… is
voor hen even gewoon als iets gaan drinken met vrienden.

Maar je vrienden even e-mailen, een telefoonnummer opzoeken op

www.goudengids.be, een recensie lezen over het restaurant dat we den-
ken te bezoeken, even facebooken, … we doen het allemaal en we zijn er
aan gewoon geworden.
Deze gewoonwording maakt dat we IT als een commodity zijn gaan

5
beschouwen. Overal waar we zijn, vertrouwen we op IT. Op kantoor, in
de auto, thuis, … Zonder IT zijn we verloren.

Technologisch schort er echter nog één en ander. Niemand kijkt op als je

zegt "even geduld, mijn computer is gecrashed" of als je te horen krijgen
"sorry meneer, even geduld, onze systemen zijn vandaag wat aan de
trage kant".
Iedere bedrijfsleider gruwelt van het idee dat zijn bedrijfsvoering te
lijden krijgt onder crappy IT. Ieder uur dat een server niet werkt, heeft
een invloed op de kosten en een omzetdaling tot gevolg.

We vloeken als IT niet werkt, terwijl we er zo afhankelijk van geworden

zijn. Er is een oud mopje over wat er zou gebeuren als Microsoft auto's
zou maken:
¢ Elke keer wanneer er nieuwe strepen op de weg werden geschilderd
zou je een nieuwe auto moeten kopen.
¢ Regelmatig zou je auto zonder reden stoppen, je zou dat accepteren,
opnieuw starten en verder rijden.
¢ Regelmatig zou je auto er bij een manoeuvre mee ophouden en niet
meer willen starten en zou je een nieuwe motor moeten laten monteren.
Om een of andere reden zou je ook dit gewoon accepteren.
¢ De airbag zou voor het in werking treden vragen: "Weet u het zeker?"

We kunnen er wel mee lachen, maar de waarheid is dat we van IT nog

altijd aanvaarden dat het regelmatig voorkomt dat het gewoon niet
werkt. Van vele andere commodities zouden we dit niet aanvaarden:
auto's, elektriciteit, TV, …
Het loont dus zeker de moeite eens stil te staan bij dit fenomeen. Van
waar komen we en waar gaan we naar toe met onze IT? En vooral de
vraag: hoe kunnen we er in ons bedrijf beter van worden?

6
Hoofdstuk 3
WAT IS CLOUD COMPUTING?
Cloud Computing is een hype. Je kan geen vakblad openslaan zonder de
term tegen te komen. Van waar komt de term? Wie geeft er een definitie
van?

Niemand staat er echt bij stil. Je kan vandaag de dag vele fora bezoeken,
symposia en congressen bijwonen, maar een definitie is soms ver te
zoeken. Het lijkt wel alsof Cloud Computing gewoon op een dag be-
stond en we dat allemaal al wisten.

Moesten we even rondvragen bij de mensen rondom ons, zelfs aan de

IT'ers onder ons, wat Cloud Computing nu eigenlijk is, je zou verstomd
staan van het antwoord.

7
COMPUTERS OP HET INTERNET
Een doorsnee antwoord zou kunnen zijn: "Dat zijn toch computers op
het Internet". Het lijkt kort door de bocht, maar het er zit wel een grond
van waarheid in.

Zonder Internet zouden we niet over Cloud Computing spreken. Het In-
ternet is een essentieel onderdeel van wat Cloud Computing is. Daarbij
mogen we niet vergeten dat de technologie die nog altijd de basis van
het Internet vormt, geen nieuwe technologie is, maar reeds decennia be-
staat.

De voorloper van het huidige Internet was ARPANET en werd in 1969

opgezet. In 1984 was er een volgende mijlpaal waarbij ARPANET over-
schakelde op TCP/IP, de taal die vandaag nog altijd door computers op
het Internet wordt gesproken.
Het grote publiek leerde het Internet pas in de jaren negentig kennen
dankzij de uitvinding van het World Wide Web (uitgevonden door Tim
Berners-Lee en Robert Cailliau ).

De kern van het Internet is dat het is uitgevonden om computers op een

complexe manier met mekaar te laten communiceren. Afstand en de
manier waarop netwerken aan mekaar verbonden zijn, mochten daarop
geen invloed hebben.
Bij Cloud Computing gaat het inderdaad ook om op afstand, van eender
waar en op eender welke manier, gebruik te kunnen maken van de tech-
nologie. Hoe simpel het antwoord "computers op het Internet" ook op
het eerste zicht lijkt, het is zeker geen fout antwoord. Het maakt er im-
mers de kern van uit. Zonder Internet is er geen Cloud Computing.

8
CENTRALISERING ZORGT VOOR DECENTRALISERING
De eerste computers op deze wereld waren (letterlijk) zware machines
die ergens goed weggestopt zaten en waar maar weinigen aan konden.
Met de komst van de Personal Computer kondigde men de dood aan
van deze mainframes. Ieder werkstation werd een eiland op zich. Vol-
gens mij is daaruit het beeld ontstaan van de sysadmin met zijn gympies:
het onderhoud van een PC machinepark vereist dat een systeembeheer-
der inderdaad heel wat kilometers moet afleggen. Sinds het ontstaan van
de PC zijn er massa's geld gespendeerd om alle neveneffecten van deze
decentralisatie beter beheersbaar te maken.
Het is dan ook niet abnormaal dat men nu terugkeert naar de bron. Cent-
rale systemen zijn immers makkelijker (en dus goedkoper) te onder-
houden én te beveiligen.

Een ander nadeel aan de gedecentraliseerde systemen is dat men raar

maar waar zeer sterk gebonden was aan deze gedecentraliseerde
werkplek. Alles wat we nodig hebben, zit op onze PC. Zitten we niet
achter onze bureau, dan waren bepaalde zaken enkel op te lossen door
terug te keren naar onze eigen werkplek.

De behoefte om mobiel te kunnen werken is het succes geweest van de

verspreiding van laptops. Vandaag zijn er meer laptops in omloop dan
vaste PC's. Tot nog grotere frustratie van de gympie sysadmin trouwens.
Want die laptops komen overal en net zoals met kleine kinderen die
eender waar gaan spelen, zijn laptops dus veel kwetsbaarder.
De mens is echter alsmaar mobieler geworden. We gaan van office
branch naar satellietkantoor, verplaatsen ons naar de klanten en leveran-
ciers en willen op tijd naar huis om de kinderen van school te halen,
maar we halen die tijd 's avonds wel weer in.

Kortom, we willen gedecentraliseerder dan ooit werken en we hebben

dus behoefte aan IT die ons daarin ondersteunt. En de PC als kern van
deze IT faalt net in die opdracht.
Cloud Computing is het antwoord op dat vraagstuk. Door de IT terug
centraal te zetten, maar tegelijk breed te ontsluiten dankzij het Internet,
kunnen we opnieuw van eender waar en wanneer onze taken vervullen.
Cloud Computing is dus zeker opnieuw een verhuis. We verhuizen de
rekenkracht opnieuw van de PC naar gecentraliseerde online systemen.

9
Tot grote vreugde van onze gympievrienden uiteraard. Binnen enkele
jaren is de gympie niet langer een standaard attribuut voor de sysadmin.

Het verschil met de mainframe van weleer zit er in dat we dankzij het In-
ternet deze IT van eender waar kunnen ontsluiten. De netbook die op di-
verse manieren in contact staat met een draadloos Internet - hetzij via
WiFi, hetzij via UMTS of andere draadloze technieken - is het symbool
bij uitstek dat de gympschoenen zullen vervangen.

10
EEN VEELVOUD AAN DEFINITIES
Hoewel ik reeds twee belangrijke kenmerken heb gegeven, hebben we
nog steeds geen definitie van wat Cloud Computing nu eigenlijk is.
Maar gelukkig is er Google. Die kan ons toch zeker wel aan een definitie
helpen.

Toen ik voor de eerste maal op zoek ging met behulp van Google, vond
ik een zeventigtal afgelijnde definities. Een vijftal miljoen hits en meer
bevatten nog veel meer informatie, maar ik beperk me nu even tot de af-
gelijnde definities die ik vond.

Definitie van Cloud Computing

Cloud computing is een manier van computing waarin dynamisch
schaalbaar en vaak gevirtualiseerde middelen worden verstrekt als een
dienst via het Internet. Gebruikers hebben geen kennis van, expertise in,
of controle over de technologische infrastructuur in de "cloud" die hen
ondersteunt.

In deze definitie zitten zeker bruikbare elementen. Virtualisatie is onmis-

baar een kenmerk van Cloud Computing, evenals het feit dat het Internet
een belangrijke rol speelt. Het feit dat gebruikers deze technologie
kunnen gebruiken zonder er zelf expertise over te hebben, is eveneens
een kenmerk.

Maar kenmerken opsommen alleen maken geen definitie, dus we mo-

eten verder zoeken.

Wees gerust, ik som ze niet alle 70 op. Ze bevatten allemaal wel een deel
van de boodschap, maar de belangrijkste conclusie is wel deze: er is geen
enkelvoudige definitie.

Wat belangrijk om te weten is, is dat Cloud Computing zeker niet te

definiëren valt als een product. Geloof dus de verkoper die u komt ver-
tellen "Cloud Computing? Da's ons product" zeker niet.

11
WAT IS DE INDUSTRIËLE (R)EVOLUTIE?
Laat ik u even deze vraag voorschotelen? U hebt zeker op school geleerd
over de industriële revolutie.
Als ik deze vraag stel tijdens een presentatie, krijg ik van uit het publiek
nogal verschillende antwoorden. Vaak hoor ik dat "het iets te maken
heeft met stoommachines". Dat is zeker correct. Zonder stoommachines
en mechanisatie in het algemeen, was er nooit een industriële revolutie
geweest. Net zoals zonder Internet er geen Cloud Computing mogelijk
is.
Google helpt hier ook niet veel. Wederom heb ik na het lezen van alle
definities er niet één gevonden die alomvattend was.
De industriële revolutie gaat over veel meer dan stoommachines. Het
gaat om een alomvattende verandering zowel qua technologie als mani-
er van leven. Het was een pervasieve evolutie die een enorme transitie
met zich heeft meegebracht. Het leven na de industriële revolutie was
onomkeerbaar veranderd.

Wat is trouwens het verschil tussen een evolutie en een revolutie? De

tijdspanne waarin deze verandering plaatsgrijpt. Enkel de geschiedenis
kan beoordelen of een transitie al dan niet een (r)evolutie was.

Persoonlijk vind ik dat een (r)evolutie best te vatten is in vier elementen

die deze transitie kenmerken:
1. Een concept: een (r)evolutie is maar te begrijpen als je een globale kijk
neemt op de geschiedenis er van. Er is geen sprake van één enkel ele-
ment, maar wel van een gans samenspel van veranderingen die samen
het concept van (r)evolutie uitmaken.
2. Geschiktheid: de technologie en de daaruit voortvloeiende producten
en manier van leven moest geschikt zijn. Een uitvinding die ons niet van
praktisch nut is, is gewoonlijk geen lang leven beschoren.
3. Technologie: de technologie is een derde sleutelelement van de transit-
ie. Zonder technologie die haar zekerheid bewezen heeft, is een transitie
niet te voltooien. De (stoom)machines waren dus wel degelijk een onder-
deel van de industriële (r)evolutie.
4. Houding: de houding van de samenleving veranderde ook. Van rurale
economie is de maatschappij tijdens de industriële (r)evolutie geë-
volueerd naar een werkende maatschappij. Steden bloeiden als nooit
tevoren, fabrieken rezen overal op, welvaart en onderwijs hebben onze
houding toen grondig gewijzigd.

12
Er is geen enkel bedrijf dat u zal komen zeggen "de industriële revolutie
was onze uitvinding".

Cloud Computing is evenzeer een uiting van een verandering, een trans-
itie die al vele jaren bezig is en nu op haar eindpunt aankomt. Veel meer
dan een technologisch verschijnsel, is het dus te begrijpen als een sociaal-
economische transitie.
In het volgende hoofdstuk zal ik u eveneens de vier elementen van deze
transitie uitleggen.

13
Hoofdstuk 4
DE TRANSITIE

14
HET CONCEPT
We geloven allemaal dat Cloud Computing nieuw is. Dat is verre van
weer. De basis van het concept is reeds lang geleden gelegd.

In 1961 sprak John McCarthy een publiek in het MIT toe met de
woorden:
Als computers van het soort waarvoor ik gepleit heb, de computers van
de toekomst worden, dan zal computing ooit kunnen worden georgan-
iseerd als een dienst van openbaar nut, net zoals de telefoon-systeem een
dienst van openbaar nut is. Dit kan de basis vormen van een nieuwe en
belangrijke industrie.

Van waar kwam zijn idee? Het was eigenlijk nog niet zo ver gezocht. Ik
vergelijk het altijd met elektriciteit. Dit is immers de publieke dienst bij
uitstek die ons het meest bekend is.

Elektriciteit is van alle tijden. Reeds in de jaren 1800 werd er volop geëx-
perimenteerd met elektriciteit. De chemicus en natuurkundige William
Wollaston verrichte in de laatste jaren van zijn leven enkele experi-
menten die later door de ons veel bekendere Michael Faraday tot
voltooiing werden gebracht.

Niet veel later kwamen er veelbesproken uitvindingen. Pixii vond in

1832 de eerste bruikbare dynamo uit. Veel meer dan een wetenschap-
pelijke mijlpaal was het echter niet.

Bruikbare producten waren de volgende stap. De uitvinding van de

gloeilamp wordt in onze geschiedenislessen toegewezen aan Edison in
1879, maar in werkelijkheid slaagde Heinrich Göbel reeds in 1864 een
gloeilamp te laten branden .
In 1890 werden de eerste publieke lichtnetten in Amerika geïnstalleerd.
Elektriciteit werd centraal opgewekt en stond iedereen ter beschikking,
zonder dat je zelf een elektrieker moest zijn.

Deze transitie van iets wat evolueert van een uitvinding over producten
naar alledaagse diensten, is wat men commoditisation noemt.

Met computers is het net zo gegaan. Startend met de Z3 van Konrad

Zuse in 1941 waren computers rare grote dingen. Een paar jaar later

15
hadden de Amerikanen hun eerste gadget: de Eniac. Uiteraard in handen
van de grootste gadgetfreaks van die periode: het Amerikaanse leger.

Eind jaren zeventig kwamen de producten stilaan op gang. Denken we

maar aan computers zoals de Apple I en II, de grote mainframes van
IBM, … Stilaan vonden de producten hun weg naar de industrie en de
ganse economie.
De volgende logische stap in deze transitie is dan ook dat IT zich als
gemeengoed gaat gedragen. Aan die stap zitten we vandaag, zoals ik
reeds eerder schreef. IT is alomtegenwoordig, zowel zakelijk als privé.

Het is dan ook verwonderlijk dat we net nog niet zo ver zijn dat IT zich
als elektriciteit gedraagt. Het is er altijd en overal, wordt centraal op-
gewekt en verdeeld over een publiek netwerk.

Of wacht, daar komen we net toe. Dit is wat Cloud Computing intrinsiek
is. Het concept klopt dus alvast.

16
GESCHIKTHEID
Om de transitie mogelijk te maken, moet de technologie en het concept
ook geschikt zijn. We moeten er duidelijk voordeel bij hebben om de ver-
andering blijvend te maken.
Het belangrijkste kenmerk van de geschiktheid is de zekerheid. Van een
nieuwe uitvinding accepteren we de onvolmaaktheid. Perfectionering is
een normaal proces. Naarmate een bepaald product evolueert, kunnen
we steeds meer gaan betrouwen op dit product.

Wil een product evolueren naar een dienstverlening, dan moeten we

zeker kunnen zijn van deze dienst. Net zoals met elektriciteit: die is er
altijd. Als die er niet is, is dat hoogst uitzonderlijk.

Iedere uitvinding evolueert indien ze nuttig is. Er is immers een con-

stante druk om te vernieuwen. Destructieve vernieuwing is een kenmerk
van de vrije markteconomie. Een bedrijf dat stilstaat, zal op een gegeven
moment voorbijgestoken worden door een nieuw bedrijf dat nieuwere,
betere, snellere technologie gebruikt.

Op die manier zal concurrentie altijd de beste producten naar boven

brengen. Naarmate producten beter worden, kunnen we er meer op ver-
trouwen. Tegelijk zullen meer gebruikers de beste bewezen producten
gaan gebruiken. Zo gaan zekerheid en commoditisation hand in hand.
Het één kan niet zonder de ander.

Een typisch voorbeeld in de wereld van Cloud Computing vind je in de

wereld van Customer Relationship Management (CRM). CRM is ooit be-
gonnen met het bijhouden van simpele lijstjes van klanten en hun
wensen op onze desktop.
In grote bedrijven is men dan begonnen met deze gegevens te structurer-
en en in databases op te slaan. Zo kon men deze gegevens beter beheren
en beter gebruiken.
De volgende stap is dat er specifieke software is uitgekomen voor CRM.
Zoals vaak eerst voor grote organisaties, maar later ook in aangepaste
vorm voor KMO's.
De laatste stap is dat deze software online is gegaan. Salesforce.com
geldt globaal als hét voorbeeld bij uitstek van een succesvol online plat-
form in de vorm van SaaS .
Doordat de software van Salesforce.com niet langer lokaal draait, maar

17
centraal beheerd wordt, is deze goedkoper en toegankelijker geworden.
CRM is dus van een nieuwigheid naar gemeengoed geëvolueerd. De
geschiktheid van dit businessmodel van Salesfore.com heeft een ganse
industrie in gang gebracht door de constante druk van destructieve ver-
nieuwing. Het pad dat door CRM succesvol bewandeld werd, is een
lichtend voorbeeld geworden voor de rest van de IT.

18
DE TECHNOLOGIE
Zonder geschikte technologie is er geen blijvende verandering. Het Inter-
net en bijhorende breedband penetratie is absoluut noodzakelijk om van
Cloud Computing een succes te maken.
Een ander element dat onlosmakelijk verbonden is aan Cloud Comput-
ing is virtualisatie. Virtualisatie houdt in dat men de band tussen applic-
atie en hardware gaat verbreken. Server virtualisatie is inmiddels
gemeengoed geworden. Zoals vaak met technologie is ze eerst bij grote
bedrijven binnengesijpeld, maar vandaag is de virtualisatietechniek vol-
wassen genoeg om ook de KMO-markt te bedienen.

Belangrijk voor de technologie is dat ze in belangrijke mate geperfection-

eerd is. Onder de constante druk van vernieuwing, moet technologie
zichzelf constant aanpassen tot we er met zekerheid kunnen op bet-
rouwen.
Dit is vooral een kwestie van tijd. Een nieuwe uitvinding kan en zal noo-
it voldoende zekerheid bieden. Hoewel technologische (r)evolutie steeds
sneller lijken te gaan, staan we vaak toch verbaasd hoe lang bepaalde
technologie al rijpt voor ze plots doorbreekt. Denk maar aan het voor-
beeld van het Internet dat ik eerder gaf. De technologie is uitgevonden in
de jaren zestig, maar pas doorgebroken bij het grote publiek eind jaren
negentig.
Met virtualisatie is dat niet anders. Iedereen in de IT sector denkt dat
VMWare - marktleider in virtualisatie software - pas rond de millenium-
wissel met deze technologie is begonnen. Wederom een foute veronder-
stelling. Het concept van virtualisatie duikt reeds in 1974 op in een paper
van Gerald J. Popek.

Zonder diep op de technologische aspecten in te gaan - daar bestaan gen-

oeg boeken over - wil ik toch even benadrukken waar virtualisatie echt
om draait (op de voordelen kom ik later nog terug).
Virtueel wil zeggen dat het niet "echt" bestaat. Met echt wordt dan fysiek
bedoeld, want je virtuele server bestaat wel, anders zou die niet werken.
Het belangrijkste kenmerk van virtualisatie is het feit dat er geen fysieke
verbondenheid meer is.

Om tot een succesvol geheel van Cloud Computing te komen, is het

daarom belangrijk dat dit concept van virtualisatie op alle niveau's door-
getrokken wordt. Om met zekerheid te kunnen vertrouwen op IT is het

19
belangrijk dat ze niet langer afhankelijk is van één enkel element. Er mo-
gen geen single points of failure meer zijn.

Met elektriciteit is het net zo. Het is niet omdat we groene stroom afne-
men, dat we zonder elektriciteit zouden vallen als de dichtstbijzijnde
windmolen zou stil vallen. Het elektriciteitsnet is zo opgebouwd dat het
door verschillende bronnen gevoed wordt. En als er ergens iets misloopt
in een schakelkast, dan kan een andere transformator snel overnemen,
zodat de onbeschikbaarheid van de dienst beperkt wordt en liefst zelfs
tot nul herleid wordt.

Zo moet het dus ook met Cloud Computing zijn. Door verregaande vir-
tualisatie worden alle componenten ontdaan van hun single point of fail-
ure van hun onderliggende fysische componenten. Als er een bepaald
(fysisch) onderdeel niet correct werkt, dan kan een ander onderdeel on-
middellijk overnemen zodat de virtuele machinerie blijft draaien, onaf-
hankelijk van hun fysieke component.

20
ONZE HOUDING
Er is ooit een moment geweest dat bedrijven die met stoommachines
werkten, uitgerangeerd werden door bedrijven die overgeschakeld war-
en op elektriciteit. Toen kon een verkoper zeggen "koop bij ons, want wij
werken met elektriciteit". Dat was ooit een behoorlijk argument. Moest
een verkoper het de dag van vandaag gebruiken, u zou eens goed
lachen.
Zo is het ook met IT en computers. Hoe zou u kijken als een verkoper te-
gen u zou zeggen "wij zijn beter want wij hebben computers"?

Waarschijnlijk glimlacht u bij dit gekke voorbeeld. Goed zo, want het il-
lustreert perfect onze houding tegenover IT. Het is gemeengoed ge-
worden.

Halverwege in het transitie proces levert het gebruik van nieuwe techno-
logie een competitief voordeel op. Door de constante druk van de-
structieve vernieuwing gaat echter iedereen uiteindelijk de nieuwe tech-
nologie gebruiken.
Op zulk moment verliest het zijn competitief voordeel en wordt de
nieuwe techniek gewoon een kost. De kost van elektriciteit wordt ner-
gens nog als investering geboekt, maar wel in de kostenrubrieken van de
boekhouding ingeschreven.
Zo vergaat het ook met IT. Bedrijven zullen allengs meer manieren zoek-
en om het gebruik van IT als een kost te beschouwen en niet langer als
een investering. We merken dit ook aan het feit dat IT binnen een bedrijf
niet langer als een aparte afdeling wordt beschouwd, maar als een on-
dersteunende dienst. IT Managers worden vervangen door CIO's, die
deel gaan uitmaken van het directiecomité. Net zoals de hoofdboek-
houder nu vervangen is door de CFO.

21
DE TRANSITIE IS COMPLEET
Alle elementen zijn dus aanwezig om vast te stellen dat Cloud Comput-
ing niet meer maar ook niet minder is dan de voltooiing van een veran-
dering die een halve eeuw geleden werd ingezet,
Het grapje uit de inleiding over "wat als Microsoft auto's zou bouwen"
zal stilaan tot het verleden gaan behoren. Onze IT is rondom ons en we
kunnen er stilaan gaan op vertrouwen.

Daarin schuilt dan ook de meerwaarde voor ieder bedrijf. Dankzij Cloud
Computing worden er kosten bespaard, zekerheden ingebouwd en
wordt IT just the cost of doing business.

In de volgende hoofdstukken gaan we dit vertalen naar concrete voor-

delen voor de KMO.

22
Hoofdstuk 5
DE 7 VOORDELEN VAN CLOUD COMPUTING

23
VOORDEEL 1: FLEXIBEL IN TE ZETTEN
Er moet geen hardware besteld en geïnstalleerd worden. De Cloud Serv-
er moet enkel virtueel worden aangemaakt. Een kwestie van minuten en
niet langer van dagen en weken zoals bij een traditionele server.
Als het moet, is uw server klaar voor gebruik binnen een paar minuten.

Aangezien uw server virtueel is, zijn uitbreidingen even makkelijk toe te

passen. Extra geheugen, nieuwe schijfcapaciteit of meer rekenkracht ver-
gen geen downtime om een server om te bouwen. Men verandert ge-
woon de parameters van uw Cloud Server en klaar is kees.

Cloud Servers zijn ook interessant voor tijdelijke projecten. Kort lopende
eventsites bijvoorbeeld. Of stel dat u een nieuwe versie van bepaalde
software wil uitproberen? Dan kan men perfect een exacte kopie van uw
huidige Cloud Server maken en die eveneens laten draaien in de Cloud.
Daarop kan u dan de upgrade eerst uittesten om na te gaan of alles naar
behoren werkt. Pas daarna beslist u of de nieuwe versie veilig kan toege-
past worden en kan de tijdelijke Cloud Server weer verdwijnen.

Ook langs de kant van de Cloud is er flexibiliteit ten overvloede. Onder-

houd aan machines gebeuren zonder enige downtime. Stel dat er een on-
derhoud moeten gebeuren op een bepaalde fysische server in de Cloud,
dan verhuist men eerst alle Cloud Servers die daar op draaien naar de
rest van de Cloud zonder dat u daar iets van merkt. Vervolgens kan men
de betrokken server uit de Cloud halen, herstellen en weer terugplaatsen
waarna de Cloud deze machine weer in productie kan nemen.
Een goede Cloud is ook zelf genezend. Hardware blijft hardware en kan
stuk gaan. In een Cloud systeem zal het Cloud OS echter alle onderdelen
monitoren. Als een bepaald onderdeel nog maar het vermoeden van een
defect geeft, kan de Cloud zelfstandig dit onderdeel in onderhoudsmod-
us plaatsen. Dit betekent dat wat de taak ook van dit onderdeel was, an-
dere onderdelen van de Cloud deze taak (tijdelijk) zullen overnemen. De
Cloud meldt dit ook aan de systeembeheerders die vervolgens het
nodige kunnen doen om dit onderdeel na te kijken en indien nodig te re-
pareren of te vervangen.

U hebt ook geen investering op voorhand te doen. U betaalt flexibel per

maand een abonnementsgeld gebaseerd op wat u nodig hebt. Zo gaan
kosten in gelijke tred met uw inkomsten en kan u uw budget flexibel

24
beheren.
Kortom, flexibiliteit in alle richtingen. Net zoals met het elektriciteitsnet.
U verbruikt wat u nodig hebt, wanneer u het nodig hebt. En u betaalt en-
kel daarvoor.

Samen met de schaalbaarheid (het volgende voordeel) is dit een groot

voordeel voor uw onderneming. IT is geen investering meer die gepland
en gebudgetteerd moet worden, maar wordt gewoon een kost die hand
in hand gaat met uw bedrijfsvoering.

25
VOORDEEL 2: SCHAALBAARHEID DOORHEEN DE TIJD
Aangezien uw server virtueel is, zijn uitbreidingen even makkelijk toe te
passen. Extra geheugen, nieuwe schijfcapaciteit of meer rekenkracht ver-
gen geen downtime om een server om te bouwen. Men verandert ge-
woon de parameters van uw Cloud Server en klaar is kees.

Zo bent u of uw IT-personeel verlost van de eeuwig moeilijke vraag bij

de start van een project "Hoe zwaar moet ik mijn server bestellen: zwaar
genoeg om de groei de komende drie jaar aan te kunnen en toch binnen
budget?".
U kan nu klein beginnen en snel groeien indien nodig. En zelfs omge-
keerd. Als u een bepaalde periode van het jaar meer capaciteit nodig
heeft, kan men gedurende die tijd meer kracht geven aan uw Cloud
Server en nadien weer laten krimpen.
Weet u, IT infrastructuur heeft een heel eigenaardige en zelfs vervelende
eigenschap? Ze is immers nooit juist groot genoeg. Ik vergelijk het altijd
met een harde schijf die we kopen om onze foto's - die we tegenwoordig
allemaal digitaal maken - op te slaan. Als ik nu pakweg 200GB aan foto's
heb, rij ik naar de winkel en koop ik een externe harde schijf van 500GB.
Al die maanden en jaren dat ik nog geen 500GB aan foto's bij mekaar
heb, zijn de afschrijvingen van die harde schijf eigenlijk veel te groot en
verspil ik opslagruimte en dus geld.

Maar de dag dat ik exact 500GB aan foto's heb, heb ik een nieuw prob-
leem. Want mijn volgende foto, mijn eerstvolgende gigabyte kan ik niet
meer opslaan en ik moet meteen opnieuw een nieuwe schijf kopen. Die
dus dan weer te groot is.
Dit geldt voor al uw IT infrastructuur maar niemand staat er echt bij stil
hoeveel geld er geïnvesteerd wordt in IT apparatuur met de verant-
woording "het is op de groei van ons project voorzien". Met Cloud Serv-
ers is deze zorg achter de rug. Als je twijfelt, kies voor de kleinste
oplossing. Blijkt het niet groot of snel genoeg, het vergt slechts de spreek-
woordelijke druk op de knop om meer capaciteit te hebben.

Een voorbeeld? Stel dat u gedurende enkele maanden een campagne vo-
ert en meer bezoekers op uw site verwacht? Dan maakt men uw web-
server in die maanden een stukje robuuster om de extra bezoekers op te
vangen en nadien zet men de parameters terug zoals voorheen. Idem
met de bijhorende abonnementskosten natuurlijk. U betaalt dus enkel

26
voor wat u echt nodig hebt.
En last but not least, omdat Cloud Servers zo vlot inzetbaar zijn, kan
makkelijk een tweede, derde, vierde, … server toegevoegd worden als
uw project groeit.

Biedt u bijvoorbeeld Software-as-a-Service (SaaS) aan uw klanten? U kan

makkelijk een afgesloten server per klant voorzien zodat iedereen in een
veilige, afgesloten omgeving draait en tegelijk bent u zeker dat de
groeiende behoeften van uw klanten nooit een probleem vormen voor
uw hosted omgeving, want die kan vlot meegroeien.
Bij dit alles mogen we ook niet vergeten dat uw budget ook schaalbaar
is: u groeit wanneer nodig, dus u betaalt ook pas meer kosten als uw
inkomsten stijgen. Zo gaan inkomsten en kosten hand in hand.

27
VOORDEEL 3: HOGE BESCHIKBAARHEID
In de huidige economie is falende IT een ramp voor uw bedrijf. Ieder uur
dat een server down is, kost geld. We spreken van een ramp als kritische
IT-onderdelen meer dan twee dagen uitliggen en kritische gegevens ver-
loren gaan.
Wist u dat in de US bijvoorbeeld 29% van de bedrijven die een IT ramp
ondervonden binnen de twee jaar sluiten? 10 dagen IT problemen leidt
zelfs in 93% van de gevallen tot een faillissement binnen het jaar.

Er bestaan nu ook al oplossingen om applicaties te clusteren en backups

te maken, maar deze kosten handenvol geld en zijn vaak van het type
"boot and pray" (opstarten en bidden dat het gelukt is). Deze oplossingen
zijn meestal ook maar geschikt voor echt grote installaties en zijn niet
echt schaalbaar voor kleinere opstellingen. Daarom dat je zo weinig aan-
treft op de KMO-markt.

Een falende server opnieuw bedrijfsklaar maken aan de hand van een
tape backup vraagt gemiddeld tussen de 24 en 48u.
Met een Cloud Server bent u hardware onafhankelijk. Kapotte schijven
of gebrekkig geheugen zorgen niet langer voor nachtmerries want van
zodra de Cloud merkt dat een onderdeel gebrekkig functioneert, wordt
dit onderdeel in onderhoudsmodus geplaatst en dankzij de High Avail-
ability modus wordt uw Cloud Server ogenblikkelijk ergens elders in de
Cloud opnieuw opgestart.

Dankzij High Availability hebt u dus de zekerheid dat er altijd

ogenblikkelijk en automatisch een andere machine klaarstaat om uw
Cloud Server opnieuw op te starten.

28
VOORDEEL 4: BACKUPS MET EEN KORTE TIME TO
RECOVERY
Met een Cloud Server kan u ook kiezen voor een complete set aan
backups. U beslist zelf hoe vaak een backup van de ganse machine moet
genomen worden en hoe lang deze moet bewaard worden in de Cloud.
Met deze Consolidated Backup hebt u altijd een Point in Time om naar
terug te keren. En omdat het een volledige snapshot van uw Cloud Serv-
er is, is deze in een mum van tijd opnieuw beschikbaar. Dit in tegen-
stelling tot een klassieke backup, waar u eerst een nieuwe server moet
opzetten, alle software opnieuw installeren en dan de data hopelijk suc-
cesvol kan herstellen. Gemiddeld duurt een Time To Recovery van op
een tape meer dan 24u!

Niets daarvan dus met de Consolidated Backup. De snapshot is een com-

plete kopie van uw volledige virtuele machine en kan dus in zijn geheel
worden opgestart in de Cloud zodat uw server er terug staat exact zoals
op het tijdstip waarop de backup werd genomen.

De Consolidated Backups hebben ook het voordeel dat ze als tweede

server in de Cloud kunnen heropgestart worden. Is er bijvoorbeeld iets
mis op uw server en zou u willen proberen of de kopie van gisteren ook
deze fout bevatte? Dan kan men de backup van gisteren laten afzonder-
lijk opstarten zodat u daar op terecht kan om alles na te kijken of om bij-
voorbeeld net dat ene bestand dat u overschreven hebt, terug te-
voorschijn te toveren.

Hier hebt u dus ook geen extra backup software voor nodig die u zelf
moet installeren en beheren. Dit gebeurt allemaal automatisch in de
Cloud. U moet enkel kiezen op welke intervallen u een backup wil en
hoe lang die backups bewaard moeten blijven. Eenvoud troef dus!

29
VOORDEEL 5: CAPEX NAAR OPEX
Dankzij Cloud Servers hoeft u zelf geen dure hardware meer aan te ko-
pen. U hebt ook geen gekwalificeerd IT-personeel nodig om zelf servers
te onderhouden.

Dus geen Capital Expense meer. Voortaan is uw server budget volledig

een Operational Expense.
U betaalt trouwens enkel voor wat u echt nodig hebt. Door de schaal-
baarheid en flexibiliteit van Cloud Computing weet u op voorhand wat
het u gaat kosten en gaan deze kosten hand in hand met uw inkomsten.

Bij dit alles mogen we ook niet vergeten dat uw budget ook schaalbaar
is: u groeit wanneer nodig, dus u betaalt ook pas meer kosten als uw
inkomsten stijgen. Zo gaan inkomsten en kosten hand in hand.

Belangrijk is dat wanneer u de financiële afwegingen gaat maken, u rek-

ening houdt met de Total Cost of Ownership (TCO) van uw IT infra-
structuur. Een server kopen en afschrijven zal op het eerste zicht altijd
een goedkopere oplossing lijken dan Cloud Computing.

Maar u moet ook rekening houden met andere kosten als u zelf in-
vesteert in IT materiaal. Zoals reeds eerder gezegd, investeert u altijd te
veel op voorhand. Verder moet u zelf dan voorzieningen maken voor
backups en u moet zich gaan beschermen tegen uitval.

Ik heb al veel bedrijven bezocht die inderdaad zelf maatregelen nemen.

Een ex-bezemhok is omgebouwd tot server ruimte met UPS en airco.
Staat u dan wel eens stil bij de kostprijs van deze extra voorzieningen?
Voor iedere kilowattuur elektriciteit die een computer verbruikt, ver-
bruikt uw koeling ook een kwh. En uw UPS slorpt ook nog wel eens 15%
op. Vaak vergeet men ook dat een UPS om de twee jaar vervangen moet
worden om zeker te zijn van een correcte werking bij stroomuitval.

Ik geef u een rekenvoorbeeld. Anno 2010 kost een kilowattuur elektri-

citeit gemiddeld 17 eurocent. Aangezien u 115% extra nodig hebt voor
koeling en UPS, kost een informatica kwh dan ook 36,55 cent. Een door-
snee server zal makkelijk 300 watt verbruiken (en dan spreek ik over
gemiddeld verbruik, u moet maar eens kijken naar de opgegeven vermo-
gens van de servers die u hebt staan). Ze zijn immers niet echt schaalbaar

30
en staan constant aan. Voor de maandelijkse kostprijs komen we dan uit
op volgende formule:
0,3 kw * 24 uur/dag * 31 dagen/maand * 0,3655€ = 81,58€

Op jaarbasis spreken we dus over 980 euro aan elektriciteit alleen. Een
kost die bij het huren van een Cloud Server is inbegrepen.

Als u eerlijk wil vergelijken, moet u trouwens altijd de prijs van twee
servers rekenen. U moet immers altijd eentje in reserve hebben staan
voor als er iets misloopt.

Kortom, bij een juiste vergelijking zal de TCO van een Cloud Server voor
een KMO altijd voordeliger uitvallen voor zijn kritische IT.

Daarmee heb ik ook in één klap u een tip gegeven: ga na wat uw krit-
ische IT is. Niet voor elk onderdeel moet u investeren in een altijd
werkend scenario. Voor de slagerij om de hoek is het geen ramp als zijn
website een paar uur uitligt, die verkoopt daardoor geen 100 gram
salami minder.
Maar als uw ordersysteem gedurende enkele uren onbereikbaar is en
daardoor uw klanten geen bestellingen kunnen plaatsen, zal er ongenoe-
gen zijn en sommige klanten zullen niet willen wachten en elders bestel-
len. En eenmaal ze elders geweest zijn…

Daarom is het belangrijk uit te vissen welke componenten voor u belan-

grijk zijn. Dat hoeft niet altijd enkel en alleen uw zwaarste systemen zijn.
Beeldt u bijvoorbeeld eens een dag zonder email in. Misschien heeft dat
wel een negatieve invloed op uw bedrijf als uw klanten gewoon zijn vlot
via email te communiceren met u en uw medewerkers.

31
VOORDEEL 6: VEILIGHEID TROEF
Veel bedrijfsleiders maken zich veel zorgen over veiligheid en ver-
trouwelijkheid wanneer ze een move to the Cloud overwegen. Terecht
dat men deze twee aspecten in vraag stelt. Zoals ik reeds eerder aangaf
zal u meestal net voor de cruciale aspecten van uw IT beroep gaan doen
op Cloud Computing en u wilt toch niet dat net uw cruciale gegevens te
grabbel gegooid worden?

Ik vind de Cloud an sich in theorie niet veiliger noch onveiliger dan an-
dere systemen.
Pragmatisch gezien is de Cloud in werkelijk gebruik zelfs veiliger dan de
doorsnee computer die ergens te velde staat bij een bedrijf of particulier
in het eigen netwerk.

Waarom? Omdat veel bedrijven niet zo intensief bezig zijn met security.
Zaken zoals consequente updates, intrusion detection, zero day exploit
protection, … kortom het geheel aan veiligheidsmaatregelen die geno-
men moeten worden om over veilige IT te kunnen spreken, zijn vaak
minder haalbaar voor bedrijven, zeker voor KMO's.

Cloud providers zijn uiteraard enorm hard bezig met de security aspec-
ten van de door hen aangeboden diensten.
Ik vergelijk het altijd met een bankkluis. Je kan je huis ook gaan beveili-
gen, een kluis en een alarmsysteem installeren en een contract met een
meldkamer afsluiten. Dat zal echter meer geld kosten dan een kluis
huren in een kluizenzaal in een bank. En we kunnen er op vertrouwen
dat de bank garant staat voor een goede beveiliging van alle kluizen in
hun gebouw.
Stellen we ons dan ooit de vraag of een kluis in een grote kluizenzaal
minder veilig is? Integendeel…

Een goed Cloud aanbod is net zoals die kluizenzaal. Je huurt een
gedeelte er van en je vertrouwt er dus op dat de aanbieder instaat voor
een betere beveiliging dan dat je dat zelf zou kunnen doen en zeker niet
voor hetzelfde bedrag.
Met dat als uitgangspunt ben ik er ook van overtuigd dat alles te kraken
valt. Ook in een bank kan ingebroken worden, het kost wel een pak meer
moeite.

32
Bij een goede Cloud provider hebben ze daarom een meerlagen security
model. Er zijn lagen die buiten én voor de Cloud staan, maar er draaien
zelfs gevirtualiseerde firewalls binnen in de Cloud apart voor iedere vir-
tuele server binnen, zodat ook de onderlinge security tussen de virtuele
servers zelf gewaarborgd is.

Het is voornamelijk dat laatste wat velen zorgen baart in verband met se-
curity in the Cloud. Er zijn kleinere Cloud aanbieders die wel een grens
protectie hebben, maar eenmaal binnen de Cloud onderling geen pro-
tectie. Er zijn Cloud providers die je toelaten om online, zonder verdere
controle van identiteit, een server te bestellen. Die anonieme servers
hebben dan vrij spel binnen de Cloud om andere servers aan te vallen in-
dien er geen onderlinge bescherming is.
Kiezen voor een goede Cloud oplossing is dus kiezen voor een betrouw-
bare leverancier. Net zoals je dat nu al doet voor je huidige IT. Ik hoop
dat niemand plots spotgoedkope servers gaat kopen van een deur-aan-
deur verkoper die misschien banden heeft met Aziatische bedrijven die
interesse zouden hebben in uw gegevens.

Ga dus op zoek naar de achtergronden van uw potentiële leverancier. Is

het een bedrijf dat reeds lang bestaat en een goede reputatie heeft in de
hostingwereld? Dat is op zich al een goede garantie. Want moest een
bedrijf zich eenmaal bezondigen aan het verbreken van de vertrouwens-
relati, het zou snel geweten zijn in onze twitterende wereld.

Kies daarom in de eerste plaats voor een bedrijf met een persoonlijke
aanpak. Ga het niet te ver van huis zoeken. Er is trouwens nog een reden
waarom u best twee maal nadenkt voor u zou beslissen uw gegevens on-
der te brengen bij een buitenlandse leverancier. U moet zich eens de
vraag stellen wat de juridische consequenties zijn als uw gegevens in het
buitenland staan. Want dan vallen ze onder de wetten van dat land.

Een anekdote die het belang daarvan aantoont. Swift is een Europees
bedrijf en behandelt het internationaal betalingsverkeer tussen ongeveer
negenduizend banken, goed voor meer dan vijftien miljoen transacties
per dag. Het hoofdkwartier van Swift is gevestigd in het Belgische Ter-
hulpen.

Swift had uit veiligheidsoverwegingen en om transatlantisch betalings-

verkeer te vereenvoudigen ook een tweede datacenter in de VS, In 2006

33
kwam het aan het licht dat Swift de Amerikaanse autoriteiten toegang
hadden moeten verlenen tot al het Europese betalingsverkeer. De
Amerikaanse overheid had dit kunnen afdwingen doordat de gegevens
gedupliceerd stonden op Amerikaans grondgebied. De wetten die hier-
voor gebruikt werden waren tot stand gekomen na de aanslagen van 11
september 2001 en hadden tot doel om verdachte geldtransacties van ter-
roristische groeperingen te kunnen volgen.

Toch ontstond er een hele hausse want Europese bedrijven waren plots
bezorgd dat de VS deze gegevens wel eens voor economische doeleinden
konden gaan gebruiken. Persoonlijk denk ik dat de VS wel ter goeder
trouw handelden, maar het laat toch maar zien welke onverwachte ef-
fecten er kunnen optreden als uw gegevens onder andere wetgeving val-
len.

Daarom is het belangrijk om te weten waar uw gegevens staan. Hoewel

het dus in de Cloud eigenlijk niet uitmaakt waar wat draait, kan u best
uw mogelijke Cloud provider de vraag stellen waar en hoe hij uw
gegevens bewaard. Vraag bijvoorbeeld om de datacenters te mogen
bezoeken. Zo kan u al makkelijk de ballonnetjes doorprikken van hen die
in wezen enkel diensten van buitenlandse leveranciers herverkopen alsof
het hun eigen platform zou zijn.

Hebt u echter een betrouwbare leverancier gevonden, dan kan u er van

uitgaan dat er in de Cloud meer en betere veiligheidsmaatregelen zijn
getroffen dan u dat zelf kan doen. Net zoals in een bank.

34
VOORDEEL 7: GREEN IT
Het hoeft geen betoog dat Cloud Computing de meest groene IT is die je
kan vinden. Door de consolidatie en virtualisatie, is de benutting per
server optimaal.

Cloud providers werken met servers die een stroom performantie halen
van meer dan 90%. Samen met een ideale bezettingsgraad daalt de
stroom- en milieukost per miljoen operaties aanzienlijk. Stroom is tegen-
woordig de grootste kost in IT. De afschrijving van de hardware zelf
komt op de tweede plaats. Daarom zal een Cloud provider altijd in-
vesteren in groene IT, want zo drukt hij zijn en uw kosten.

Meer nog: goede Clouds doen aan dynamisch power management. Indi-
en mogelijk zal de Cloud de Cloud Servers groeperen volgens hun ver-
bruik. Indien daardoor worker nodes in een inactieve status komen, zul-
len deze effectief uitgeschakeld worden door het Cloud OS. Van zodra
de belasting op de Cloud terug stijgt, zullen ze terug ingeschakeld
worden.
Vooral 's nachts zal er op die manier een pak minder stroom verbruikt
worden. Men heeft bereken dat men zo een besparing van 30% op
stroom kan realiseren.

Met Cloud Computing kan u dus ook denken aan onze leefwereld want
de meeste groene elektriciteit is nog steeds de niet-verbruikte kilowat-
tuur.

De totale CO² uitstoot van een Cloud ligt niet enkel dankzij de effi-
ciëntere stroombenutting lager, maar ook door het feit dat er heel wat
minder hardware nodig is vergeleken met alle individuele servers die
bedrijven nu gebruiken. Zo onstaat er dus minder industriële productie,
minder vervoer, enz…

Uit empirisch onderzoek over server belasting heb ik vastgesteld dat de

gemiddelde bezettingsgraad van de CPU maar op 3 tot 4 procent lag.
Daar schrok ik zelf even van. IT'ers zijn immers altijd op zoek naar meer
gigahertzen en alsmaar snellere computers. En nu blijkt dat we al die ex-
tra capaciteit niet eens nodig hebben. Dat wil dus zeggen dat één com-
puters eigenlijk de taken van 25 computers tegelijk aankan.

35
Sommige IT'ers zullen zeggen dat die laatste vergelijking nogal kort door
de bocht is. Uiteraard zijn er veel componenten waar rekening mee moet
gehouden worden, zoals geheugengebruik, toegang tot de schijven,
netwerkgebruik, … Maar in ieder van die onderdelen valt vast te stellen
dat we allemaal samen gigantische capaciteiten onbenut laten. Maar we
betalen wel allemaal voor de afschrijving van de hardware en we betalen
voor het nutteloze stroomverbruik.

Door de intrinsieke consolidatie die plaatsgrijpt door meer gebruik te

maken van Cloud Computing, zullen ze globaal een bezettingsgraad
halen op IT infrastructuur die tot 2000% efficiënter gebruik zal leiden.
Als dat al niet kan tellen als overweging voor duurzame economie.

36
Hoofdstuk 6
MIJN NAAM IS AAS
Wie zich interesseert voor Cloud Computing, hoort vaak ook de termen
IaaS, PaaS en vooral SaaS gebruiken. Ze zijn respectievelijk afkortingen
voor:
• Infractructure as a Service
• Platform as a Service
• Software as a Service

Ze hebben alle drie het as a Service stuk gemeen. Het is meteen ook het
belangrijkste onderdeel. In Cloud Computing draait het immers vooral
om het feit dat uw IT voortaan als een dienstverlening verstrekt wordt.

Het duidt dus vooral net op de tegenstelling tot de huidige manier van
leveren: van een eenmalige productlevering verschuift het ganse model
naar een recurrent dienstenmodel met een alles inclusief gedeelte.

De IT-leveranciers die willen (over)leven, zullen overschakelen van een

dozenschuiversprincipe naar een dienstverlenend model. Daarbij draait
het niet langer om het product, maar wel om de oplossingen en meer
nog om de resultaten. Men gaat van een prestatieverbintenis over in een
resultaatsverbintenis.

Waar voorheen de IT-leveranciers vooral in te delen waren op basis van

de geleverde producten (servers, storage, randapparatuur, …) zal dat
voortaan eerder gebeuren op basis van de laag waarin ze opereren. Daar-
in tekenen zich drie lagen af die op mekaar gebouwd zijn.

Ik stel deze lagen het liefst voor als een omgekeerde piramide. Je zou dan
kunnen denken dat dit een wankel model is omdat het niet gebaseerd is
op een stevige basis, maar je moet het eerder bekijken als een

37
opengeklapte waaier, waar een smalle maar stevige houvast zorgt voor
heel wat bewegingsvrijheid aan de brede bovenkant.

38
INFRASTRUCTURE AS A SERVICE
De stevige onderkant wordt gevormd door Infrastructure-as-a-Service
(IaaS). Dit is de meest elementaire vorm van Cloud Computing. Deze
laag vervangt kortweg uw eigen infrastructuur. Bij IaaS gaat het om pure
computing power.
IaaS vervangt eigenlijk uw hardware leverancier. In plaats van nog zelf
servers, storage, firewalls, netwerk apparatuur, enz… te kopen, huurt u
deze voortaan als een service.

IaaS geeft u dan ook de meeste vrijheid. U bepaalt zelf nog altijd wat met
deze infrastructuur gebeurt. U kan meestal kiezen welk Operating Sys-
tem er op deze systemen wordt geplaatst en kiest al dan niet welke man-
aged services u nog bovenop de infrastructuur wil nemen.

In zijn meest naakte vorm huurt u gewoon uw infrastructuur in de

Cloud en onderhoudt u met uw eigen IT mensen of vaste IT leverancier
deze virtuele servers op dezelfde manier als zou u zelf nog servers in
huis hebben.

De voordelen zitten dan vooral in het feit dat u geen zorgen meer hebt
omtrent investeringen, onderhoudskosten, high availability en backups.
De vrijheid betekent ook dat u nog altijd de vrije keuze hebt in de soft-
ware die op deze infrastructuur gaat draaien. In wezen zijn er weinig
nadelen verbonden aan deze manier van werken.

Waar u wel moet op letten, is dat u over voldoende bandbreedte

beschikt. Een server in uw lokaal netwerk is immers verbonden aan uw
eigen LAN, meestal aan een snelheid van 100 mbps of tegenwoordig
zelfs 1000 mbps. Een goede Cloud leverancier zal altijd samen met u
nagaan wat de consequenties zijn om een server te outsourcen.

Soms is bandbreedte zelfs de reden om dit te doen.

De meeste internetverbindingen, zowel kabel- als ADSL-verbindingen,

zijn asymetrisch. Dit wil zeggen dat u veel sneller kan downloaden (=iets
binnenhalen) dan dat u kan uploaden (=iets versturen).

Stel nu dat u een tweede of meerdere bijkantoren hebt, of mobiele me-

dewerkers zoals verkopers, of thuiswerkers, of klanten en leveranciers,

39
… die op uw servers op kantoor moeten data ophalen om één of andere
reden. Al die data naar buiten moet over dat smalle upload stuk. Als de
betrokken server(s) in een datacenter zouden staan, dan zouden we voor
iedereen, ook uw kantoor dat aan de brede kant van de pijplijn zit, snel
bereikbaar zijn.

Dankzij alsmaar snellere internetverbindingen wordt bandbreedte als-

maar minder een bezwaar om IT infrastructuur uit te besteden en
voortaan beroep te doen op InfraStructure as a Service.

In dit model bestaan diverse types van abonnementen, die in twee grote
groepen onder te verdelen zijn: elastische en dedicated Clouds.

Elastische Clouds zijn rekbaar. De schaalbaarheid is daar het belangrijk-

ste kenmerk. U huurt reken-, storage en bandbreedte-capaciteit en
betaalt naar wat u werkelijk verbruikt. Het verbruik wordt afgerekend in
CPU-cycles, read/write bewegingen, enz… Het grote voordeel is
natuurlijk dat applicaties ogenblikkelijk meer resources toegewezen krij-
gen wanneer de applicaties dit zelf vereisen. Grote nadeel aan dit sys-
teem is echter dat u op voorhand geen weet hebt van de kosten. Een an-
der nadeel is ook dat er geen garanties zijn op deze rekbaarheid. Een
speler zoals Amazon heeft natuurlijk een groot serverpark, maar het kan
natuurlijk gebeuren dat als er veel klanten tegelijk een piek hebben, ze in
totaal niet voldoende capaciteit hebben om iedereen even vlot te bedien-
en. Er geldt dan een best served principe.

Bij een dedicated IaaS model, gaat u op voorhand uw capaciteit bepalen.

Bij een speler zoals Nucleus definieert u uw Dynamische Cloud Server
aan de hand van aantal CPU's, geheugen en opslagcapaciteit. Die wordt
dan voor u gereserveerd (dedicated) in de Cloud. U bent dus zeker dat
deze capaciteit voor u altijd aanwezig is. Sommige aanbieders hebben
dan nog extra opties die u de zekerheid geven dat de capaciteit nog eens
dubbel voorhanden is, zodat wanneer nodig hierop beroep kan gedaan
worden.

Tegelijk behoudt u het voordeel dat u de kosten in handen houdt, maar

dat met één druk op de knop de capaciteit kan uitgebreid worden, zij het
dan zonder financiële verrassingen.

IaaS is meestal ook de toeleverancier voor de lagen die er bovenop

40
gebouwd worden, zoals PaaS en SaaS. Sommige aanbieders zullen dus in
meerdere domeinen tegelijk actief zijn, anderen zullen op hun beurt de
onderliggende laag uitbesteden.

41
PLATFORM AS A SERVICE
De volgende laag is Platform-as-a-Service (PaaS). Bovenop de infrastruc-
tuur wordt een extra laag gebouwd waarmee applicatie ontwikkelaars
aan de slag kunnen om hun software te programmeren in de Cloud en ze
nadien als SaaS aan te bieden.

Deze laag richt zich dus vrijwel uitsluitend naar programmeurs en is een
echte tussenlaag. Een sterke speler in deze sector is dan ook Microsoft
die met hun Azure platform een uitbreiding hebben gebouwd op de vele
programmeertalen die ze al jaren aanbieden als .NET.

Het grote nadeel aan PaaS services zijn de vendor-lockin's. Als u een ap-
plicatie ontwikkeld op een bepaald PaaS platform, dan bent u hieraan
gebonden. Er zijn nog maar enkele PaaS aanbieders en allemaal hebben
ze hun eigen standaard ontwikkeld zodat applicaties nog niet van de ene
PaaS Cloud naar de andere overdraagbaar zijn.

Voor software ontwikkelaars heeft deze laag als voordeel dat ze niet
langer moeten wakker liggen van problemen zoals verschillende soorten
systemen waarop hun software moet werken. Als het werkt op PaaS,
werkt het overal en voor iedereen nadien hetzelfde in een SaaS model.

De meeste PaaS standaarden leveren de ontwikkelaars ook tools en richt-

lijnen aan die hen in staat moeten stellen applicaties te ontwikkelen die
zelf enorm schaalbaar zijn. Ook de communicatie tussen verschillende
applicaties op het zelfde platform geschiedt veel makkelijker.

Zo zal het voor een ontwikkelaar niet nodig zijn zelf telkens opnieuw de
toegangscontrole te ontwikkelen. Hij maakt daarvoor gewoon gebruik
van een authentificatiemodule die in zijn PaaS platform ter beschikking
is. Zo zullen applicaties zeer dynamisch kunnen opgebouwd worden.
Als de ene klant bijvoorbeeld authentificatie wil met paswoorden en een
ander wil gebruik maken van USB-dongles, dan is het voor de program-
meur enkel een kwestie van de juiste module uit de PaaS Cloud aan te
roepen.

Doordat het PaaS platform zelf zorg draagt voor de schaalbaarheid, zal
de applicatie altijd even goed draaien, of er nu tien of tienduizend
gebruikers gebruik maken van de applicatie.

42
SOFTWARE AS A SERVICE
De grootste laag is dan de Software-as-a-Service laag. Dit zijn alle applic-
aties die niet als software worden verkocht, maar als service in de Cloud
draaien.

Met SaaS moet er dus (meestal) niet langer software lokaal op uw com-
puter geïnstalleerd worden. De meeste SaaS-toepassingen zijn via een
webbrowser te gebruiken. Het grote voordeel is dus dat u van eender
waar aan de slag kan.
Meestal zal u bij SaaS een maandelijks abonnement betalen, vaak ge-
baseerd op het aantal gebruikers. In dit bedrag is alles inbegrepen. SaaS
aanbieders zorgen er zelf voor dat hun applicatie in de Cloud draait
(door gebruik te maken van IaaS of PaaS - al dan niet zelf onderhouden).
U beschikt dan ook altijd over de meest recente versies van de software.

Nadeel is echter dat grote SaaS toepassingen een beetje eenheidsworst

worden. Maar daarin verschilt het niet van traditionele software. De
ontwikkeling van software is vrij kostelijk en over hoe meer gebruikers
ze kan afgeschreven worden, des te goedkoper wordt ze. Maatsoftware
is altijd duurder geweest dan standaardsoftware. Met SaaS is daarin
geen verschil.

Maatoplossingen zijn dus ook perfect mogelijk in het SaaS model. U kan
naar een software ontwikkelaar toestappen en vragen dat hij een SaaS
oplossing voor u op maat bouwt. Het grote voordeel blijft dan nog dat u
nog steeds over een oplossing beschikt die schaalbaar is en waar u mis-
schien zelf geen infrastructuur moet voorzien. U kan dan ook met uw
ontwikkelaar afspreken dat u geen eenmalige licentie betaalt, maar ge-
heel volgens het SaaS principe hem een maandelijks bedrag wil betalen.
Naarmate echter een ontwikkelaar meer, langer en specifieker voor u iets
moet maken, des te moeilijker het zal worden hem te overtuigen voor
een SaaS model te kiezen.

SaaS zal dus in de eerste plaats succesvol zijn voor applicaties die voor
veel gebruikers kan dienen. Zoals bv email, groupware, backups, collab-
oration, CRM, ERP, … De lijst is oneindig, maar sommige zaken liggen
meer voor de hand dan anderen.

Het bekendste voorbeeld is SalesForce.com. Zij hebben SaaS op de kaart

43
gezet. Salesforce.com biedt een enorm uitgebreid CRM pakket aan via
het web. In enkele minuten opent u een account en bent u aan de slag. Ze
bieden verschillende types abonnementen aan zodat u het product toch
enigszins naar uw smaak kan modelleren. Salesforce.com biedt CRM
oplossingen aan prijzen die vele malen lager liggen dan zelf traditioneel
software aan te kopen.

SaaS staat nu nog maar in zijn beginschoenen. Men verwacht echter op

enkele jaren tijd een vervijfvoudiging van het aantal applicaties die niet
langer als standalone zullen aangeboden worden, maar wel in de Cloud.

De voordelen voor u als KMO-gebruiker liggen in het feit dat u voor een
vast bedrag van de meeste zorgen gespaard blijft. U moet zich niks aan-
trekken van het onderhoud van de IT-systemen, zelf geen apparatuur
voorzien, niet wakker liggen van backups en security enz…

Natuurlijk zijn er ook enkele gevaren waar u moet voor opletten.

Daarover gaat het volgende hoofdstuk.

44
Hoofdstuk 7
WAAR U MOET VOOR OPLETTEN
Cloud Computing is de volgende logische stap in IT commoditisation. IT
wordt zulk gemeengoed dat het onvermijdelijk is.
Zal alles naar de Cloud verhuizen? Neen, zeker niet. Er zal evengoed
plaats blijven voor IT zoals we het nu kennen. PC's zullen niet verdwijn-
en, bedrijven zullen altijd servers nodig blijven hebben.

Dat is dan ook het eerste punt waar u moet voor opletten. De keuze
maken wat thuis hoort in een Cloud en wat niet. Kritische applicaties
zullen eerder in aanmerking komen, vooral gelet op de grote voordelen
van beschikbaarheid en always on technologie van de Cloud.

Er zijn ook geen zaligmakende recepten die voor iedereen werken. Ieder
bedrijf is uniek en u moet dus ook waken voor mirakelwerkers die u een
Cloud oplossing komen aanbieden zonder dat ze eerst voldoende naar u
geluisterd hebben en uw situatie hebben geanalyseerd.

Zo gaf ik al het voorbeeld van een mogelijke reden in verband met band-
breedte en bijkantoren. Voor een bedrijf met belangrijke satelliet
kantoren zal de keuze om hun servers buitenshuis te plaatsen belan-
grijker zijn dan voor een bedrijf zonder bijhuizen.

Of omgekeerd kan het voor een KMO net interessant zijn om verlost te
zijn van de zorgen van een eigen IT infrastructuur wegens te klein om
alle zorgen en bijhorende kosten, ook in verband met gekwalificeerd per-
sooneel, alleen te dragen.

Waar u ook moet bij stilstaan, is de keuze van uw leverancier. Kies een
leverancier die u goede referenties kan voorleggen. U beslist immers om
een deel van uw data en processen buitenshuis te leggen in iemand an-
ders handen. Dan is het belangrijk om te kiezen voor een leverancier

45
waar u een goede band mee kan ontwikkelen.

Daarop aansluitend moet u zeker ook nadenken over hoe de leverancier

uw diensten gaat beheren. Zo is het een belangrijke vraag waar hij uw
data gaat bewaren. Het is niet zo evident om zonder meer uw gegevens
over de grens te laten gaan. Stel dat uw gegevens in datacenters in de
Verenigde Staten staan, dan vallen deze onder de Amerikaanse wetgev-
ing.

Maar ook wetgeving betreffende hoe data moet bewaard worden, ver-
schilt van land tot land. Als u bijvoorbeeld boekhoudsoftware in de
Cloud zou gebruiken, bent u dan zeker dat uw boekhouding conform de
Belgische wetgeving wordt opgeslagen? Zo vereist de BTW-wetgeving in
België dat u er voor moet zorgen dat de controleurs altijd toegang
hebben tot de gegevens zelf. Stel u voor dat uw controleur plots gaat eis-
en dat u zijn vliegtuig ticket naar de VS gaat betalen?
Het kunnen aankloppen bij een lokale leverancier of zelfs het kunnen
kloppen op een leverancier - ik bedoel dan figuurlijk, via een rechtszaak
- is veel makkelijker in eigen land dan in het buitenland. Zelfs al zou dan
de applicatie bv door uw leverancier worden gehost op een buitenlandse
IaaS-oplossing, is het toch al veel handiger als er een lokale branche is
waar u terecht kan.

Eén van de belangrijkste aspecten die u moet in de gaten houden als u

een aaS-contract gaat afsluiten, is de Service Level Agreement (SLA). Dat
onderdeel van het contract bepaalt de verplichtingen van uw leverancier
over de beschikbaarheid van de aangeboden oplossing.

Zo moet u er bijvoorbeeld over waken dat er waarborgen zijn tegen

downtime. Meestal wordt dit uitgedrukt in een beschikbaarheidsper-
centage. Daarbij wordt vooral met het aantal negens gegooid, zoals "wij
hebben een SLA van 99,99%".
Het is dan van belang dat u ook eens vraagt "Is deze SLA op maand-,
kwartaal- of jaarbasis?". Een voorbeeld om het verschil te laten zien.

Een aanbieder die een beschikbaarheid garandeert van 99,99% op jaar-

basis, garandeert u eigenlijk dat hij maximaal 0,01% onbeschikbaar zal
zijn. 0,01% van een jaar in minuten uitgedrukt is 60 min * 24u * 365 da-
gen * 0,01 / 100 = 52,56 minuten.
Een leverancier die 99,99% belooft per maand, is maximaal 60 min * 24u *

46
30 dagen * 0,01 / 100 = 4,32 minuten onbeschikbaar. Een groot verschil
dus.

Even belangrijk is dat u niet tevreden bent met een SLA die u wel mooie
cijfers garandeert, zonder dat daar een boete clausule tegenover staat.
Een leverancier die zijn SLA serieus neemt, zal standaard in zijn contract
bepalen welke boetes hij aan u zal betalen indien hij de SLA niet haalt.

Een vraag die u best ook stelt, is wat er gebeurt bij het einde van het con-
tract. Zal u al dan niet tegen betaling een export van uw gegevens krij-
gen zodat u tenminste kan overwegen naar een andere leverancier over
te stappen?

Vraag zeker ook naar welke maatregelen een aaS-leverancier heeft geno-
men om uw data te beschermen tegen misbruik en tegen verlies.

Kortom, u moet ook dezelfde vragen stellen die u zou stellen aan elke
leverancier, in het bijzonder dezelfde vragen die u uw huidige IT-lever-
ancier zou stellen indien hij u servers of software ter plaatse zou leveren.
Er zijn KMO's die ook niet bij aangekochte software stilstaan bij het feit
of ze hun data kunnen hergebruiken als ze willen overstappen naar an-
dere software.

Als u de juiste vragen stelt, zal u merken dat bij de juiste keuze er meer
maatregelen zullen genomen zijn dan u zelf in uw eentje had kunnen
doen.

47
Hoofdstuk 8
NAWOORD
Dit boek is bedoeld als hulp voor bedrijfsleiders die zich afvragen of
Cloud Computing iets is wat ze moeten overwegen. Het bevat een korte
leidraad bij de verschillende onderdelen en licht een aantal zaken toe.
Ook kritische vragen ten opzichte van Cloud Computing worden
aangeraakt.

Cloud Computing is een logische volgende stap in de informatie techno-

logie die alsmaar rondom ons toeneemt en doorsijpelt in ons dagelijks
leven, zowel privé als zakelijk. De vraag of het om Hype of Hoop gaat
speelt minder een rol, als men Cloud Computing vanuit een niet techno-
logische hoek bekijkt.

Ik wil ook enkele mensen bedanken. In de eerste plaats mijn gezin -

vooral mijn echtgenote Isabel - voor hun geduld gedurende al die uren
dat ik op mijn laptop en netbook aan dit manuscript bezig was.

Ook mijn collega's bij Nucleus - en Wouter Sergeyssels in het bijzonder -

verdienen een dankwoord, omdat ik dankzij hun input en technologis-
che ervaringen enorm veel geleerd heb over hoe om te gaan met Cloud
Computing.
Dank ook aan William Visterin die zo vriendelijk was om het voorwoord
te schrijven.

Dit boek is dan ook nooit af. Cloud Computing komt nog maar net als
volwassen alternatief om de hoek kijken. Er zullen dus nog wijzigingen
gebeuren die zullen leiden tot nieuwe versies van dit boek.
Ik luister dan ook graag naar uw feedback en vragen. Aarzel niet om een
mailtje te sturen.

David Geens

48
Knesselare, 26 februari 2010
david@nucleus.be
twitter: @pappie

49
www.feedbooks.com
Food for the mind

50