THE

COMPLETE WORKS
OF

VENERABLE BEDE,

IN THE ORIGINAL LATIN,

COLLATED WITH THE MANUSCRIPTS, AND

VARIOUS PRINTED EDITIONS,

ACCOMPANIED B_"

A NEW ENGLISH TRANSLATION

OF THE HISTORICALWORKS,
AND

A LIFE OF THE AUTHOR.

BY THE REV. J. A. GILES. I).C,I_..

LATE F_LLOW OF C,C.Co_ OXFOKD_

VOL. V.

HOMILIES,

LONDON :

WHITI'AKER AND ('O., AVE MARIA LANE,

MDCCCXLIIL

/t62d
 LONDON :

PRINTZD BY RICHARD AND JOHN E. TAYLOR,

RED LION COVRT, FLEET STRBET.

"B3_
v_,/..r-
 I

¥E NER A B I L I S

BEDA

OPERA QUiE SUPERSUNT OMNIA,

NUNC PRIMUM IN ANGLIA,

OPE CODICUM MANUSCKIPTORUM,

EDITIONUMQUE OPTIMARUM

EDIDIT J. A. GILES, LL.D.,

ECCLESI_ ANGLICANtE PRESBYTER,

ET COLL, CORP. CHR. OXON, OLIM 80CIU$.

VOL. V.

HOMILI_.

LONDINI ."
VENEUNT APUD WHITTAKER ET SOCIOS
MDCCCXLIII,
 THE

MISCELLANEOUS WORKS
OF

VE N E R A B L E B E !1 E,

IN THE ORIGINAL LATIN,

COLLATED WITH THE MANUSCRIPTS, AND

VARIOUS PR1NTEI) EDITIONS,

ACCOMPANIED BY

A NEW ENGLISH TRANSLATION

OF THE HISTORICAL WORKS,

A_ND

A LIFE OF THE AUTHOR.

BY THE REV ,! A, GILF,_. I .( I,,o

LAT_ FELLOW OF C.C.C._ OXI(i'ORI).

VOL. V.

HOMILIES.

LONDON:
"WHI'IqAKER AND fO. A\ E MARIA I,ANE

MDCCCXLIII.
 . PREFACE.

OF all the works ascribed to the Fathers of the Church,

none are so likely to cause difficulty to an editor as the
Homilies. For this class of compositions, like sermons
in the present day, there was a general demand; and,
as is evident from the Manuscripts still in existence, it
_ was usual for copyists to make selections from different
authors, so as to form a course of Homilies for the
whole year. This is indeed the general character of the

volumes of Homilies preserved in our public libraries.

That Bede composed Homilies, is certain from his own

list of his writings, wherein he enumerates "Homiliarum
Evangelii libri duo ;' and we may infer from this, that
although he may have written others, yet those which
he expressly published to the world were contained in
two books, and treated of subjects selected from the
four Gospels. In the BMe and Cologne editions of his
works there are nearly two hundred homilies ascribed
a
X PRE FACE.

to Bede: but the great inequality not only in their

length but also in their merit, the difference of style,
the dullness of some of these contrasted with a certain

liveliness of expression observable in others, have long

since induced critics to look on the collection with

suspicion, and scholars have made more than one'at-

tempt to discover some means of separating those which
are genuine from the spurious. The celebrated Ma-
billon was the first to elucidate this subject. In the
library of De Thou, now the Colbertine library, he
discovered two Manuscripts of great antiquity, one of
which contained forty-eight homilies of Bede, divided
into two books, each consisting of twenty-four homi-
lies ; the other Manuscript, which was much older than
the former, contained only thirty-eight homilies, in one
continued series. At the end of Book I. of the first of

these Manuscripts was this note, EaTlicit Homiliarum

liber primus, numero XXV.; but, as we have before
stated, there are actually only twenty-four homilies in
each book. On comparing the two volumes, it appeared
that they contained together forty-nine homilies, and
the fact of their being in one of these MSS. divided into
two books, with their great antiquity, induced Mabillon
to believe that the articles therein contained were

undoubted productions of Venerable Bede. Moreover,

with the exception of ten, they are all found in the
 PREFACE. Xi

folio editions of his works. At a later period this same

subject was handled by Martene, who found two similar
manuscripts, and from them pubfished in his ' Thesau-
rus Anecdotoeum," vol. v., eleven homilies which had not
previously seen the light. Ten of these are the same
which Mabillon discovered: with regard to the eleventh,
Martene, probably because he had not Mabillon's au-
thority to support him, expressed doubts of its genuine-
ness. From Martene till the present time no further
attempts had been made to elucidate this subject. The
discoveries of Mabillon and Martene had confirmed the

suspicion which before existed, that the great mass of

homilies ascribed to Bede were undoubtedly spurious.
But the data furnished by these discoveries did not ap-
pear to throw so much light upon the question as would
enable the editor to see his way with sufficient clearness
in preparing his new edition; and after examining several
public fibraries in his own country without success, he
determined to visit the continental libraries of the great-
est note, ff haply anything might there be found to assist
him in his researches. This resolution was no sooner

adopted, than a fortunate circumstance at once put him

in possession of all that he required. In the public
library of Boulogne sur Mer, although little known to
the scholars of our own country, are some valuable Ma-
nuscripts of the Fathers of the Church. &mong these
a2
XH PREFACE.

is one of the earliest copies which exist of the Homilies

of Venerable Bede. It is a large quarto of the eighth or
ninth century, and formerly belonging to the monastery
of St. Bertin at St. Omer: it is written in double

columns on parchment, divided into two books, and

contains fifty homilies, forty-nine of which are the same
as those mentioned by Mabillon, and the fiftieth is one
of those found in the folio editions of our author. This

discovery appeared to clear up the whole subject. The

obvious inference to be drawn from the concurrent

testimony of these Manuscripts seemed to be, that

Bede published two books of Homilies, each containing
twenty-five, though from obvious reasons the order and
even number of these would in lapse of time become
deranged, and that, although more may in later Manu-
scripts be attributed to him, yet the authority of five
of the most ancient copies ascribe to him that number
only. This fortunate discovery enables the editor to
put forth a collection of the Homilies of Venerable
Bede, which has greater claims to be considered as
genuine than any that have preceded. The volume

contains the fifty found in the Boulogne Manuscript,

forty-vine of which are those mentioned by Mabillon
(and of these forty-nine, ten are given by Martene),
and also the additional or eleventh Homily published
by Martene. Besides these, which may, from the ar-
 °°.
PREFACE. XII1

guments above-mentioned, be considered as undoubt-

edly genuine, will be found eight others, which are taken
from the B_le edition of the work, and which happened
to have been collated and prepared for the press before
the discovery of the Boulogne Manuscript. It was
therefore not deemed necessary to reject them_ though
their genuineness rests on no such grounds as that of
the others.

The Homilies in this volume have been printed with-

out regard to order, but as best suited the convenience
of the compositors ; the contents of the several Ma-
nuscripts will be easily seen from the annexed Table of
Contents. The first column shows their order in this

edition; whilst the second and third give the order in

which they occur in the Manuscripts of Boulogne and
of Mabillon.

The various readings will be given in the Appendix

to the sixth volume, in order to allow time for the com-

plete collation of a valuable MS. in the Biblioth_que de

l'Arsenal, Paris_ which, though not earlier than the

tenth century_ contains exactly the same fifty Homilies

found in the Boulogne MS, and in the same order.

The editor takes this opportunity of acknowledging

the attentions which he received from Mons. Gerard_
keeper of the public library at Boulogne, the value of
which can be appreciated by those only who know
XiV PREFACE.

what difficulties environ the student in public libraries,

when he has not the good fortune to secure the co-

operation of those to whose charge they are com-

mitted.
J. A. GILES.

Paris, Sept. 20, 1843.

 CONTENTS.

No. Boul. Mab. Pa_¢

1 2,5 2,5 Domin. 2 post Pasc. Lveta Domini kc ............. 1
2 2,6 2,6 Domin. 3post Pase. Sicutexl.Ev.,fr.car.,audiv. 7
3 2,7 2,7 Domin. 4 post Pasc. Potest movere ............... 15
4 2,1 2,1 In Vig. Paso. Vigiiias nobis ........................ 23
5 2,3 2,2 Feria 3 Pase. Gloriam sure ....................... 31
6 2,4 2,3 Feria 6 Pase. Evaug. leer., fr. car .................. 39
7 In litaniis maj. et rain. Rogatus a .................. 46
8 2,10 2,10 Domia. Exaudi. Exmultis ........................... 57
9 2,11 2,11 Infest. sancta Pentee. Quia sancti ............... 69
10 Dorain. 5 p. 7)_in. Stagnum Genes ................ 81
11 Domin. 7 p. Trin. In hac lectione .................. 85
12 Domin. 13 p. Trin. Non oculi ..................... 91
13 Domin. 14 p. Trin. Leprosi non .................. 96
14 Domin. 16 p. Trln. Naim civitas .................. 101
15 Domin. 17 p. Trin. Hydropis morbus ............ 103
r In festo inven. S. Crucis. Sicut ex I. s. E., fr.
16 2,12 2,12
_l, car., audistis ....................................... 109

Dora. 1 post Epiph. Aperta est nobis, ft. c., s,

17 1,11 1,12 t. Evang .............................................. 117

18 1,10 1,13 f Dora. 2 post Epiph. Quod Dominus noster a.

L S. ad nup .......................................... 124
19 Dora. 3 Quadrag. D_emoniacus iste ............... 134
20 1,22 1,21 Dora. 4 Quadrag. Quisignaetmir ................ 142
21 1,24 1,23 In Qnadrag. Mediator Dei ........................... 149
22 1,8 1,10 In oetavis Domini. Sanctam venerand ............. 156
23 1,9 1,11 In octav. Eplph. Lectio sanctl Evang ............. 163
24 1,14 1,15 Iupurific. S. Marine. Solennitatem nobis ...... 172
25 2,12 2,17 In nat. S. Bencdieti. Audiens a Domino ......... 179
26 2,16 2,15 In _igii. App, Petri et Pau[i. Virtutem nobis ... 185
27 2,15 2,16 In nat. Petri et Pauli. Lectio sancti Evang ...... 193

28 1,16 1,18 _ In festo

demptortransfig. Dora. Quia Dominus
............................................. ac Re. 200
 xvi CONTENTS.

No. Boul. Mab, Page

29 2,18 2,20 In uat. D. Joan. Bapt. Natalem, fr. car., b. Joan. 209
30 2,21 2,22 In _t. S. Matthcei. Legimus, Apostolo ......... 219
31 2,19 2,21 In dedic. Ecclesi¢_. Audivimus ex lectione Evang. 228
32 2,14 2,14 In nat. D. Joan. Bapt. Prmcursoris Domini ...... 236
33 1,17 1,19 Domin. 2 in Quadrag. In lectione sancti ......... 243
34 2,22 2,23 In nat. _. ,4ndre_. Tanta ac talis est ............ 249
35 1,6 1,8 In die D. Joan..4p. et Evang. Lectio s. Ev., qu_e 258
36 1,7 1,9 Innat. SS. Innocentium. De morte pretiosa ...... 266
37 1,13 1,14 In Epiphania Dora. Joannes Baptista ............ 271
38 1,19 2,19 Domln. 12post Trinit. Surdus ille ............... 278
39 2,13 2,13 In vig. S. Joan. Bapt. Venturus in came ......... 284
40 2,24 1,2 In solem. Deip. Vir 9. Mari_. Lectio, quam ...... 295
41 2,17 2,18 In nat. D. Jacobi .4p. Dominus Jesus ............ 307
42 2,20 -- In dedic. Ecclesia. Quia propitia .................. 315
43 1,23 1,24 Feria 2 post Palm. Moris esse prud ............. 327
44 2,25 2,24 In Galli Cantu Nat. Dora. Audivimus ex lec .... 334
45 1,4 1,5 In .4urora Nat. Dora. Nato in Bethleem ......... 345
46 1,5 1,7 Ad summam Missam in Nat. Dora. Quia tempor. 351
47 2,23 1,1 [nfesto annunc. B. Mar. 1/. Exordium nostrm... 360
48 1,1 1,3 Inferia 2prim. Hebdom. advent.Dora. Adventure 368
49 1,2 1,4 Redemptoris nostri 374
50 1,3 1,5 In vlg. Nat. Dora. Nativitatem Domini ......... 382
51 1,15 1,17 Post Theophan. Audivimus ex lectione ............ 388
52 1,18 1,20 Domin. 3 Quadrag. Pr_esentem sancti Evang .... 398
53 1,20 1,22 Feria 2 in Quadrag. Solet movere ............... 405
54 1,21 1,16 In Quadrag. Duo pariter miracula .................. 414
55 2,2 2,4 Infra octavas Pasc. Aperta nobis est ............... 424
56 2,8 2,8 In litania majore. Dominus et Redemptor ...... 432
57 2,9 2,9 In .4scensu Domini. Ascensurus in ccelum ......... 441
58 Ingrediente Domino ......... 452
59 1,25 1,25 In Cwna Domini. Scripturus Evangel ............. 458
 B E D_/E VENERABILIS

HOMILIAL

HOMILIA I.

JO._NNIS XVI. In illo tempore dixlt Jesus discipulis

suis : Modicum et jam non videbitis me, et iterum mo-
dicum et videbitis me, quia vado ad Tatrem, _yc.

fratres carissimi, lmto cordis auditu percipere

debemus, sedulaque intentione persistere, qua-
_ ./ETA Domini et salvatoris nostri promissa,
tenus ad h_ec contingere mereamur. Quid est
enim, quod merito lmtius audiatur, quam perveniri
posse ad gaudium, quod nunquam possit auferri ? No-
tandum autem quod tota lectionis hujus Evangelicm
series illis convenit, qui earn proesentes audierunt a Do-
mino : pars autem illius etiam nobis, qui post passionem
et resurrectionem Dominicam ad fidem venimus, aptis-
sime congruit. Quod ergo ait :
Modicum et--adpatrem.] Ad illos speeialiter pertinet,
qui ejus discipulatui preedicantis in came adhvesere, et
post tristitiam passionis visa resurrectione et ascensione
ejus l_etifieari meruerunt. Nam quia hmc illa, qua tra-
debatur noete locutus est, modicum erat, id est, ejusdem
la
 BED28 VENERABILIS

nocfis et diei sequentis tempus, usque ad horam qua

ilium non videre inciperent. Tentus enim nocte ilia a
Jud_eis, et in crastinum crucifixus cum sero factum esset
depositus est de cruce, et intra septa sepulcri ab hu-
manis seclusus obtutibus. Et iterum modicum erat,
usque alum illum viderent: resurrexit enim a mortuis
die tertia, et apparuit eis in multis argumentis per dies
quadraginta. Quare autem modicum esset et non vi-
derent eum, et iterum modicum et viderent, annectit
causam_ dicens -"

Quia vado adpatrem.J Ac si aperte dicat : Ideo post

modicum a vestris aspectibus in monumenti claustris
abscondor, et iterum post modicum destructo morris im-
perio vobis intuendus appareo, quia tempus est ut ex-
pleta dispensatione assumptae mortalitatis cure resur-
rectionis triumpho, jam revertar ad patrem. Potest et
aliter intelligi quod ait :
Modicum et jam non videbitis me, et iterum modicum
et videbitis me.] Modicum quippe tempus futurum erat,
quo eum non viderent, illud scilicet triduum, quo erat
quieturus in monumento. Et iterum modicum erat
futurum quo viderent eum, illi videlicet dies quadra-
ginta, in quibus eis post passionem suam szepius usque
ad tempus ascensionis apparuit. Quod autem sub-

Quia vado ad patrem.] Juxta hunc sensum, ad illud

specialiter respicit quod praemisit, et iterum modicum,
et videbitis me. Ac si apertc diceret: Propterea me re-
suscitatum a mortuis modico tempore videbitis_ quia non
semper in terra corporaliter mansurus, sed per humani-
tatem quam assumpsi, jam sum ascensurus in emlum.
Hzec quidem verba Domini, ut diximus, illis specialiter
qui ejus resurrectionem videre potucrunt conveniunt.
Quod vero illis qu_erentibus exponendo subjungit,
Amen amen dico vobis, quia plorabitis et flebitis vos,
mundus autem gaudebit. Vos autem eontristabimini, sed
 HOMILI:E. 3

tristitia veslra vertetur in #audium.] Et ipsorum, et

totius eeelesize statui congruit. Plorabant quippe et
flebant amatores Christi cure iUum comprehendi ab
hostibus, ligari, ad concilium duci, damnari, flagellari,
derisui haberi, ad ultimum crucifigi, lanceari, et sepeliri
viderent. Gaudebant mundi amatores, quos ob infimas
cogitationez mundum vocat Dominus, cum morte tur-
pissima condemnarent illum, qui gravis emt eis etiam ad
videndum. Contristabantur discipuli posito in morte
Domino, sed agnita ejus resurrectione, tristitia iUorum
versa est in gaudium: visa ascensionis potentia, jam
majori gaudio sublevati laudabant et benedicebant Do-
minum, ut Lucas Evangelista testatur [Lucre 24.]. Sed
et cunctis fidelibus hie sermo Domini convenit, qui per
lacrymas pressurasque prmsentes ad gaudia eterna per-
venire contendunt. Qui merito in praesenti plorant,
flent, et tristes sunt, quia necdum valent videre quem
diligunt. Quia quamdiu sunt in corpore, peregrinari se
a sua patria et regno cognoscunt, quia per labores et
certamina ad coronam sibi perveniendum esse non du-
bitant. Quorum tristitia vertetur in gaudium, cure
finito agone vitro hujus bravium vitro perennis accipiunt,
de quo dicitur in psalmo [Psalm. 125.]. Qui seminant
in lacrymis, in gaudio metent. Flentibus autem et
contristatis fidelibus, mundus gaudet, quia jure in prae-
sentibus qualecunque gaudium habent, qui alterius
vitae, vel nulla esse gaudia spemnt, vel se ad hmc per-
tingere posse desperant. Quod tamen specialiter de per-
secutoribus fidei Christianae potest intelligi, quia cruci-
atis occisisque martyribus, ad tempus se praevaluisse
gaudebant. Sed non post multum illis in occulto coro-
natis, ipsi pcenas perfidi_ sum simul et homicidii
subibant eternas. Quibus divina increpatione recte
dicitur per prophetam [Esai_e 63.]. Ecce servi mei lm-
tabuntur, vos autem confundemini. Ecce servi mei ex-
ultabunt in lretitia, vos autem clamabitis pr_e dolore
B9
4 BED_ VENERABILIS

cordis vestri, et pr_e contritione spiritus ululabitis.

Sequitur :
Muller cure paril, tristitiam babel, quia venit hora
e:ius.] Mulierem dieit sanetam eeelesiam, videlicet prop-
ter foeeunditatem bonorum operum, et quia spirituales
Deo filios gignere nunquam desinit. De qua et alibi
dieitur [Matth. 13, et Lucre 13.1 • Simile est regnum
eoelorum fermento, quod aeeeptum mulier abseondit in
farinm sara tria, donee fermentaretur totum. Mulier
quippe fermentum aeeepit, eum ecclesia vim supern_e
dileetionis et fidei Domino largiente eonseeuta est. Abs-
condit hoe in farinm sara tria, donee fermentaretur to-
turn, eum Asian, ]_uropm, et Afriem partibus verbum
vitae min_,stravit, donee omnes terrarum termini regni
c_elestis amore flagrarent. Ad hujus mulieris membra
se pertinere signabat, qui, reeedentibus quibusdam a
eastitate fidei, tristis aiebat _Gala. 4.1 • Filioli mei, quos
iterum parturio, donee formetur Christus in vobis. Ad
hujus se membra pertinere testantur, qui eoelestibus de-
sideriis aeeensi, in eonditoris sui laude proelamabant
[Esai_e 26.1. A timore tuo, Domine, eoneepimus et
parturivimus, et peperimus spiritum. H_ee mulier eum
parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus. Cure autem
pepererit puerum, jam non meminit pressuree propter
gaudium, quia natus est homo in mundum. Quia ni-
mirum saneta ecclesia quamdin in mundo spiritualium
virtutum profeetibus insistit, nunquam mundi tentatio-
nibus exereeri desistit: at eum devieto laborum eerta-
mine ad palmam pervenerlt, jam non meminit pressurm
pr_eeedentis propter gaudium pereeptte retributionis
[Roma. 8.] • Non sunt enim condignm passiones hujus
temporis ad superventuram gloriam, qum revelabitur in
nobis.
Non meminit, inquit, pressurce propter gaudium, quia
natus esl homo in mundum.] Sicut enim mulier nato in
hune mundum homine lmtatur, ita ecclesia nato in vitam
 HOMILI_E. 5

futuram fidelium populo, digna exultatione repletur, pro

qua ejus nativitate multum laborans et gemens, in pray-
senti quasi parturiens dolet. Nec novum debet cuiquam
videri si'natus dicatur, qui ex hac vita migraverit. Quo-
modo enim consuete nasci dicitur, cum quis de utero
matris procedens hanc in lucern egreditur, ita etiam rec-
tissime potest natus appellari, qui solutus a vinculis car-
nis ad lucern sublimatur eternam. Unde mos obtinuit
ecclesiasticus, ut dies beatorum martyrum sive confes-
sorum Christi, quibus de seculo transierunt, natales vo-
eitemus, eorumque solennia non funebria, sed natalitia
dicantur. Sequitur, Dominus exponens ipse paradigma,
quod de muliere proposuit :
Et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis : iterum
autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum, et gaudium
vestrum nemo tollet a vobis.] Quod de ipsis quidem dis-
cipulis facile intelligitur, quia tristitiam habuerunt passo
ac sepulto Domino: sed peracta resurrectionis gloria,
gavisi sunt viso Domino. Et gaudium eorum nemo
tollit ab cis, quia et si postmodum persecutioncs pro
Christi nomine ac tormcnta passi sunt, spe tamen resur-
rectionis et visionis illius accensi, libenter qumque ad-
versa fercbant : imo omne gaudium cxistimabant cure in
tentationes varias inciderent. Denique c_esi a principi-
bus sacerdotum, ut scrlptum est [Actu. 5.], Ibant gau-
dentes a conspectu coneilii, quoniam digni habiti sunt
pro nomine Jesu contumeliam pati. Gaudium eorum
nemo tollit abeis, quia talia patiendo pro Christo me-
ruerunt regnare sine fine cure Christo. Sed et omnis
ecclesia per hujus vitae labores et angustias, ad eterna
ccelcstium tendit prmmia gaudiorum, attestante Apo-
stolo [Actu. 14.] : Quia per multas tribulationes opor-
tet nos intrare in regnum Dei. Quod autem ait,
Ilerum videbo vos, et gaudebit cor vestrum.] Videbo
vos dixit : eripiam vos ab adversariis, coronabo vos vic-
tores, me vos decertantes semper vidisse probabo.
6 BED2E VENERABILI8

Quando enim non videret suos maxime pressuris cir-

cumventos, cure quibus se ipse omnibus diebus seculi
manere promisit ? Sed morientibus inter tormenta
fidelibus, arbitrabantur eos tortores divino earere prm-
sidio, dicentes [Matth. 27.]: Ubi est Deus eorum ?
Unde quidam ex his eircumseptus mmmnis aiebat
[Psalm. 78.] : Vide, Domine, affiictionem meam, quo-
niam erectus est inimicus meus. Quod est aperte di-
cere: quoniam inimicus insequens cervicem superbim
contra tuos humiles attolht, tuo nos auxilio, eonditor
omnipotens, subleva, te victis ac repulsis hostibus no-
stros semper agones vidisse, tibi hos placuisse comproba.
Videt itaque electos post tristitiam Dominus, eum eorum
patientiam damnato impugnatore remunerat. Potest et
ira intelligi quod air, Iterum autem videbo vos, quasi di-
ceret: Iterum vobis videntibus appareo, quomodo dixit
Abrahm [Gem 22.] : Nunc cognovi quod timeas Do-
minum, pro eo ut diceret: nunc cognoscere homines
feci, quod timeas Deum, qui hactenus nesciebant, quod
apud me semper habui certum. Si ergo, carissimi, sa-
lubri tristitia nunc afficimur, si juxta hortamenta Apo-
stoli [Rom. 12.], spe gaudentes, in tribulatione existimus
patientes, si nostra errata, si miserias proximorum debita
lamentatione deflemus, videbit nos iterum Dominus, id
est, videndum se nobis ostendet in futuro, qui quondam
vos videre, idem fidei sum nobis agnitionem largiri dig-
natus est. Videbit ut coronet, qui quondam vidit ut
vocaret. Videbit et gaudebit cor nostrum, et gaudium
nostrum nemo tollet a nobis, quia hmc est vera et unica
merces eorum, qui secundum Deum contristantur de
perpetua ejus visione gaudere. Quam profecto merce-
dem promisit ipse sublimiter cum air tMatth. 5.] : Beati
mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Quam de-
siderabat ardenter psalmista cure dicebat [Psalm. 41.] :
Sitivit anima mea ad Deum vivum, quando veniam et
apparebo ante faciem Dei. Quam se Apostolus cum
 HOMILIM.

suis similibus accepturum esse _mtu_atur, qui certami-

num suorum conscins confidenter protestatur, dicens
[1 Cor. 13.] : Videmus nune per speculum in _enigo
mate, tunc autem facie ad faeiem. Quam nos quoque
et fideliter qu_erere, et veraeiter apprehendere donec ipse
certantinm auxiliator, et vincentinm remunerator Jesus
Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cure patre
in unitate spiritus sancti, Deus per omnia seeula secu-
lorum, Amen.

HOMILIA II.

JOANNIS XVI. In illo tempore dixit Jesus discipulis

suis : Vado ad eum qui me misit, et nemo ex vobis in-
terrogat me, quo vadis ? Sed quia h_c locutus sum vo-
bis, lristitia implevit cor vestrum, _c.

simi, audivimus, Dominus ac redemptor nos-

ter, imminente suae passionis articulo, disci-
s ICUT ex lectione Evangelica, fratres earis-
pulls et gloriam ascensionis, qua ipse post
mortem et resurreetionem erat clarificandus, et adven-
turn spiritus sancti, quo illi erant illustrandi, patefecit :
quatenus instante hora passionis ejusdem, minus pro
illius morte dolerent, quem post mortem ad ccelos sub-
levandum non dubitarent: minus de sua desolatione
trepidarent, quos, abeunte llcet Domino, spiritus sancti
gratia eonsolandos esse sperarent.
Vado, inquit, ad eum qui me misit, et nemo ex vohis
interroga$ me, quo vadis ?] Ae si aperte dicat : Revertor
ascendendo ad eum, qui me incarnari constituit, et tanta
tamque manifesta erit ejusdem ascensionis claritas, ut
nemini vestrum opus sit interrogare_ quo vadam: vi-
dentibus eunetis, quia ad ccclos pergam. Bene autem
eum de ascensione sua dixisset, Yado ad eum qui me
8 BED_E VENERABILIS

misit, addidit, l_t nemo ex vobis interrogat me, quo va-

dis ? Superius namque cum de sua passione protestare-
tur, dieens, Ouo ego vado, vos non potestis venire, in-
terrogavit eum Petrus, et ait : Domine, quo vadis ?
Responsumque est el: quo ego vado, non pores me
modo sequi, sequeris autem postea. Ouia nimirum
passionis mortisque ejus mysterium needum intelligere,
necdum poterant imitari: majestatem vero ascensionis
statim ut videre cognoverunt, totisque animi votis ut
sequi mererentur, optabant.
Sed quia hcee locutu_ sum vobi8, tristitia im?levit cor
vestrum.] Seiebat Dominus ipse, quid haec sua verba in
diseipulorum eordibus agerent, quia videlicet tristitiam
magis de abseessu, quo eos desereret, quam de aseensu
quo pattern peteret, laetitiam generarent. Unde benigne
eonsolando subjunxit :
8ed ego veritatem dico vobis, e@edit vobis ut ego va-
dam.] Expedit ut forma servi vestris subtrahatur aspee-
tibus, quatenus amor divinitatis aretius vestris infigatur
mentibus. Expedit ut notam vobis formam eoelo in-
feram, quatenus majori pro hoe desiderio iUue suspi-
retis, sieque suspensis ad superna eordibus vestris, ad
aeeipienda jam spiritus saneti dona eapaees fiatis.
Si enim non abiero, paraeletus non veniet ad vos : si
autem abie_'o, mittam eum ad vo8.] Non quia non pore-
rat ipse in terra positus dare spiritum diseiputis, h_ee
loquitur, cure aperte legatur, quia post resurreefionem
apparens eis insufflavit et dixit eis [Joan. 20.1. Aeei-
pite spiritum sanctum. Sed quia ipso in terra posito,
et eorporaliter eonversante eum eis, non valebant illi
erigere mentem ad sitienda munera gratiae 9oelestis:
aseendente autem ipso ad ecelos, et iUi pariter omne de-
siderium suum illo transferebant, juxta hoe quod alibi
audierunt [Matth. 6.]. Ubi enim est thesaurus tuus,
ibi et eor tuum erit. Ideoque eapaees spiritus jam faeti
erant, non ultra de morte ejus eontristati, sed de pro-
 HOMILI_. 9

missionis ejus munere lmtati: Luca attestante qui ait

[Lucre 24.] : Et factum est dum benediceret illis, re-
cessit ab eis, et ferebatur in c(elum. Et ipsi adorantes
regressi sunt in Hierusalem cure gaudio magno, et erant
semper in templo laudantes et benedicentes Deum.
Patet autem, nec laboriosa expositione indiget, cur
eundem spiritum paracletum, id est, consolatorem cog-
nominet : quia nimirum corda discipulorum, qum reces-
sus ipsius m(esta reddidisset, hujus consolaretur et re-
crearet adventus. Sed et singulis quibusque fidelium
vel de peccati perpetratione mcerentibus, vel communi
hujus seculi afilictione laborantibus, dum spem venire et
misericordiee ccelestis inspirat, profecto ab angore trisS-
tim mentem illustrando sublevat. Quia vero spiritus
eidem menti, quam replet, non solum vim divin_e cari-
tatis infundit interius, verum etiam carnali timore de-
pulso, ad increpandam pravitatem malorum foris fidu-
ciam praestat, recte subditur:
Et cure venerit iHe, arguet mundum de peccato_ et de
justitia, et de judicio.] Claret namque, quod ipse filius
Dei Domlnus noster Jesus Christus, cure esset in mun-
do, arguebat mundum, id est_ sectatores mundi, de pec-
cato suae incredulitatls : arguebat de justitia, quia vide-
licet justitlam fidelium nollent imitari: arguebat de
judicio, videlicet quare diabolum, qui jam judicatus ac
damnatus erat, sequerentur. Sed non sine causa spiri-
turn cure venerit hoc idem dicit acturum, quia profecto
per hujus inspirationem corroborandus erat animus di-
scipulorum, ne mundum, qui contra se fremebat, arguere
timerent. Exponens ergo sententiam suam Dominus,
adjunxit:
De peccato quidem, quia non credit in me.] Peccatum
incredulitatis quasi speciale posuit, quia sicut tides origo
virtutum, ita solidamentum est vitiorum in increduli-
tate persistere, Domino terribiliter attestante, qui dlcit
[Joan. 3.] : Qui autem non credit jam judicatus est,
10 BlgD2g VENERABILI8

quia non credit in nomine unigeniti filii Dei. At con-

tra justus ex fide vivit.
De justitia ve'fo, quia ad pattern vado, et jam non vi-
debitis me.] Justitia diseipulorum Christi eonfessio erat,
quod Dominum, quem verum hominem eemebant, verum
quoque Dei filium esse erediderunt: et quem sibi eor-
pomfiter ablatum noverant, eerto semper amore eole-
bant. Justitia ceterorum fidefium, id est, eorum qui
Dominum in earne non viderunt, h0ee est, quod eum
quem eorporali intuitu nunquam viderunt, Deum et
hominem verum corde eredunt ae diligunt. De qua
profeeto justitia fidei arguuntur infideles, cur ipsi vide-
lieet eum similiter verbum vitae audierint, noluerunt
eredere ad justitiam. Neque enim nequitia malorum
ex sua solum fortitudine, verum etiam ex eomparatione
reetorum, quam sit damnanda monstratur. Hine etenim
scripture est [Sapient. 1.] : Probata autem virtus eor-
ripit insipientes. Arg_it ergo mundum spiritus sanctus
de peceato suo, quia non erediderit in Christum : arguit
et de justitia eredentium, quia exemplum eorum sequi
noluerint, qui hune ad patrem aseendisse, neque ultra
eorporaliter in terris eonversaturum esse seiebant, nec
tamen ab ejus dileetione poterant ulla ratione separari:
hoe est enim quod ait, Quia ad pattern vado, et jam non
videbitis me. Non videbitis me postquam aseendero,
qualem nune videre soletis, earne mortali et eorruptibili
cireumdatum, sed in majestate ad judieium venientem,
et peraeto judieio in majore gloria sanetis apparentem.
Sequitur :
De judieio autem, _tuia princeps mundi hujus judicatus
est.] Prineipem mundi diabolum dieit, quia prineipatur
eis, qui ordlne perverso mundum potius quam mundi
eonditorem diligunt. Qui judieatus est a Domino, qui
ait [Lue_e 10.] : Videbam Satanam sieut fulgur de carlo
eadentem. Judieatus est ab eo, cure et ipse d_monia
ejieeret, et diseipulis claret potestatem ealeandi super
 HOMILI2Ro | I

omnem virtutem inimici. Argultur itaque mundus de

judicio, quo diabolus est judica'tus, quando homines ne
Dei voluntati resistere prmsumant, exemplo damnati
propter superbiam terrentur archangeli. Arguit mun-
dum spiritus sanctus de judicio, quo princeps mundi
judicatus est, cure loquens in spiritu sancto Judas apo-
stolus ad corrigendam hominum pravorum nequitiam
pcenam superbientium commemorat angelorum dicens :
Angelos vero, qui non servaverunt suum principatum,
sed reliquerunt suum domicilium, in judicium magni
diei vinculis etemis sub caligine reservavit. Sequitur :
Adhuc mulls habeo vobis dicere, sed non polestis por-
lare modo. Cure autem venerit ille spiritus veritatis,
docebit vos omnem veritatem.] Certum est quidem, quia
veniente desuper spiritu apostoli majorem multo scien-
tiam veritatis, quam carnales eatenus potuere consecuti
sunt, majori desiderio eertandi pro veritate succensi
sunt. Non tamen putandum est in hac vita quempiam
omnem veritatem posse comprehendere, cure hmc fidei
nostrve merces in alia sit vita promissa, ipsa veritate di-
cente [Joan. 17.1: Hvec est autem vita eterna, ut
cognoscant te solum verum Deum, et quem misisti
Jesum Christum. Et alibi ad Jud_eos EJoan. 8.] : Si
manseritis in verbo meo, vere diseipuli mei eritis, et
eognoscetis veritatcm. Unde et Apostolus, qui ad ter-
tium ccelum raptus audivit arcana verbs, qu_e non lice-
bat homini loqui, Ex parte, inquit I1 Cor. 13.], cogno-
scimus, et ex parle prophetamus. Intelligendum est
ergo, quod sit de spiritu, Docebit vos omnem veritatem,
quasi diceret: Diffundet in cordibus vestris caritatem,
cujus magisterio intus edocti proficiatis de virtute in
virtutem, dignique efficiamini pervenire ad vitam, in qua
vobis eterna claritas summm veritatis, et verve sublimi-
tatis, id est, contcmplatio vestri conditoris appareat.
Non enim loquetur a semetipso, sed qu_ecunque audiet
loquetur.] Non loquitur spiritus a semetipso, id est, sine
]_ BED_E VENERADILIS

patris et filii communione, neque enim divisus ae a se

partitus est spiritus, sed quaecunque audiet ioquetur:
audiet videlicet per unitatem substantim, et proprieta-
tern scientim. Non loquitur a semetipso, quia non est
a semetipso. Pater quippe solus, de alio non est. Nam
et filius de patre natus est_ et spiritus sanctus de patre
procedit. Ab ipso autem audiet spiritus, a quo procedib
quia non est a seipso, sed ab illo, a quo procedit. A quo
illi est essentia, ab illo utique et scientia. Ab illo igitur
audientia, quod nihil est aliud quam scientia. Quod
vero adjunxit :
Et qu_e futura sunt annunciabit vobis.] Constat in-
numeros fidelium per donum sancti spiritus prmnosse,
ac prmdixisse ventura. Sed quia sunt nonnulli, qui spi-
ritus gratia pleni infirmos curant, mortuos suscitant,
dmmonibus imperant, multis virtutibus coruscant, ipsi
angclicam in terris vitam gerunt_ nec tamen qum sibi
sint ventura spil_tus ejusdem revelatione cognoscunt.
Potest hic Domini sermo etiam sic accipi, quia spiritus
adveniens, qum ventura sunt nobis annunciat, cum gau-
dia nobis patrim coelestis ad memoriam reducit, cum
festa illa supernm civitatis per donum nobis sum aspira-
tionis innotescit. Yentura nobis annunciat, cure nos a
delectatione prmsentium abstrahens, promissi in coelis
regni desideriis inflammat.
Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annuncia-
bit vobis.] Spiritus clarificavit Christum, quia per eum
tanta caritas in cordibus discipulorum accensa est, ut
abjecto timore carnali effectum resurrectionis ejus con-
stantes pra_dicarent, a quo tempore passionis pavidi fu-
gerunt. Unde scripture est [Actu. 4.1 : Et repleti sunt
omnes spiritu sancto, et loquebantur verbum Dei cum
fiducia. Spiritus clarificavit Christum, cure impleti
gratia spirituali doctores sancti, tot et tanta miracula in
nomine Christi fecerunt, quibus orbem tofum ad fidem
Christi converterent, tot ac tanta pro Christi nomine
 HOMILI_. 1_

passionum certamina pertulerunt, donec ipsa etiam su-

perborum colla persecutorum suavissimo Christi jugo
submitterent. Spiritus clarificat Christum, cum sua
nos inspiratione ad diligendam ejus visionem accendit,
cum illum patri in divinitate a_qualem esse credendum
fidelium cordibus intimat.
Quia de meo, inquit, accipiet, el annunciabit vobis.]
De patre accipit spiritus sanctus, undo accipit et filius,
quia in hac trinitate de patre natus est filius, de patre
procedit spiritus sanctus. Qui autem de nullo natus sit,
de nullo procedat, pater est solus. Omnia qumcunque
hahct pater, mea sunt, propterea dixi, quia de meo acci-
piet et annunciabit vobis. De his dixit, qum ad ipsam
patris divinitatem pertinent, in quibus illi est mqualis
omnia, qum habet pater habendo. Neque enim spiritus
sanctus de creatura, qum patri est subjecta et filio crat
accepturus, quod air, De meo accipiet, sed utique de
patre de quo procedit spiritus, de quo natus est et filius.
Sed quia donante Domino lectionem sancti Evangelii
patrum vestigia sequentes exponendo transcurrimus,
restat vestram fraternitatem, carissimi, mecum pm-iter
admonere, ut ejus memoriam solicita semper intentione
servemus, ejus suavitatem et devoto pectore scrutemur,
et casto smpius ore ruminemus. Quid enim prodest ad
audiendum Dei verbum convenire, et expleto auditu ad
inania mox, et secularia colloquia vel acta converti ?
Recolamus ergo juxta quod eadem admonet lectio, quia
Dominus noster expleta passione rediit ad pattern, a quo
missus est, nec patrem cure ad nos veniret, nec nos de-
serens cure redlret. Illuc ejus vestigia toto mentis nisu
sectemur, et ut illo pervenire, et illius regni januam me-
reamur intrare, perpendamus magnopere, quibus acti-
onum gressibus in terra degens incesserit. Qui enim
dicit se in Christo manere, debet, sicut ipse ambulavit,
et ipse ambulare. Certe ipse per agones passionum ad
coronam pervenit glorim : merito ergo intimatur et nobis,
14 BE]_ VENERABILIS

quia per multas tribulationcs oportet nos intrare in reg-

num Dei. Unde et apostolus Petrus obsessus fervore
tentationum quibusdam fratribus, consolans aiebat
[1 Pet. 4.] : Nofite paverc, quasi novi aliquid contin-
gat, sed communicantes Christi passionibus gaudete, ut
et in revelatione glorim ejus gaudeatis exultantes. Re-
vocemus ad mentem, qnia gratiam spiritus discipnfis, ct
se missurum csse promisit, et misit: et curemus omni
vigilantia ne cegitationibus illeeebrosis contristemus spi-
ritum sanctum Dei, in quo signati sumus in diem re-
demptionis. Sic enim scripture est [Sapient. 1.] : Spi-
ritus sanctus disciplinm effugiet tictum, et auferet sea
cogitationibus, qum sunt sine intellectu, unde provide
Psalmista:, cure hujus spiritus accendi desiderio flagra-
ret, prius cordis mundi hospitium, in quo hunc recipere
posset, et sic demum tanti hospitis ingressum quzerebat.
Cot mundum, inquit [Psalm. 50.], crea in me, Deus, et
spiritum rectum innova in visceribus meis. Prius quippe
cor mundum in se creari, ac deinde spiritum rectum in
suis visceribus precabatur innovari, quia utique sciebat
spiritum rectum in corde polluto sedem habere non
posse. Retineamus sedulo corde, quia idem spiritus
arguit mundum de peccato, et de justitia, et de judicio.
Caveamus ne ima quaerendo ad mundum pertineamus,
quia mundus transibit, et concupiscentia ejus. Ouae
sursum sunt quaeramus, qu_e sursum sunt sapiamus, ubi
Christus est in dextera Dei sedens. Conversationem
nostram cum Apostolo habeamus in ccelis, et ne de pec-
cato incredulitatis arguamur, exerceamus operando quod
credimus: tides enim sine operibus otiosa est. Ne ex
comparatione justorum, quos imitari noluerimus acrius
judicemur, solerti animo memoremus, quod de contem-
ptoribus suae gratire Dominus ait [Lucze 11.], Regina
Austri surget in judicio cure generatione ista: et con-
demnabit earn, quia venit a finibus terrm audire sapicn-
tiara Salomonis, et ecce_ plus quam Salomon hic. Ne
 HOMILI_, 15

cum mundi principe damnemur, resistamus illi fortes in

fide, et fugiet a nobis. Loquamur veritatem in corde
nostro, nec faciamus dolum in lingua nostra, ut spiritus
veritatis magis magisque ditfundendo caritatem in cor-
dibus nostris, ducat nos ad agnitionem omnis veritatis.
Hujus spiritus gratiam in cunctis actibus nostris, caris-
sinai, hujus preeemur auxilium, dicamus singuli Domino,
dicamus omnes : Spiritus tuus bonus deducet me in ter-
rain rectam. Sicque fit ut qui Apostolus superveniens
ea, qum ventura erant, annunciavit, nostris quoque men-
tibus venturm vitae gaudia patefaciat, nos ad h_ec inqui-
renda benignus incendat, cooperante ipso qui hunc et
polliceri suis fidelibus, et dare consuevit Jesu Christo
Domino nostro, qui vivit et regnat cure patre in unitate
ejusdem spiritus sancti Deus per omnia secula seculo-
rum, Amen,

HOMILIA III.

JOANNI8 XVI. In illo tempore dlxit Jesus di_cipulis

suis : Amen, amen dico vobis, si quid petieritis patrem
in nomine meo, dabit vobis. Usque modo non petistis
quicquam in nomine meo, $yc.

in capite leetionis hujus Evangelicm discipu-

D ]is Salvator
OTEST promittat.
movere infirmos Amen,
auditoresamen, dico
quomodo
vobis, Si quid, inquiens, petieritis patrem
in nomine meo, dabit vobis: cure non solum nostri
similes multa, qum pattern in Christi nomine viden-
tur petere, non accipiant, verum etiam ipse aposto-
lus Paulus tertio Dominum rogaverit, ut a se angelus
Satanm, a quo tribulabatur, abscederet, nec impetrare
potuerit. Sed hujus motio qumstionis antiqua jam pa-
trum explanatione reserata est_ qui veraeiter intellexe-
 16 BED_I_ VEN ERABILIS

runt illos solum in nomine Salvatoris petere, qui ea qu_e

ad salutem perpetuam pertinent petunt : ideoque Apo-
stolorum non in nomine Salvatoris petisse aiunt, ut ten-
tatione careret, quam ob custodiam humilitatis accepe-
rat, qula si hac caruisset, salvus esse non posset, ipso
affirmante cure ait [2 Cor. 12.] : Ne magnitudo revela-
tionum extoUat me, datus est mihi stimulus carnis me_c
angelus Satanee, qui me colaphizet. Quotiescunque
ergo petentes non exaudimur, ideo fit, quia vel contra
auxillum nostrm salutis petimus, ac propterea a miseri-
corde patre beneficii gratia nobis, quod inepte petimus
negatur, quod eidem apostolo Paulo contigisse probatur,
cui ter petenti responsum est: Sufficit tibi gratia mea,
nam virtus in infirmitate perfieitur: vel utilia quidem,
et qum ad veram salutem respiciant petimus, sed ipsi
male vivendo auditum a nobis justi judicis avertimus,
incidentes in illud Salomonis [Proverb. 28.] : Qui aver-
tit aurem suam ne audiat legem, oratio ejus erit execra-
bills: vel dum pro peecantibus quibusdam, ut resipi-
scant oramus_ et si salubriter petimus, atque ex nostro
merito digni sumus auditu, ipsorum tamen perversitas
ne impetremus obsistit. Fit etiam aliTlando , ut salu-
taria prorsus et precibus solicitis, et devotis qumramus
aetionibus, nec tamen statim obtineamus qum petimus,
sed in futurum petitionis nostrm differatur effectus, sicut
cure genibus flexis quotidie rogamus patrem, dicentes :
Adveniat regnum tuum, idem tamen regnum non mox
oratione finita, sed tempore congruo sumus accepturi.
Quod pia provisione nostri conditoris constat actitari, ut
videlicet desideria nostra_ devotionis dilatione crescant,
et ineremento quotldiano magis magisque provecta,
tandem perfectius capiant gaudia qum requirunt. Inter
qum notandum, quia cum pro peccantibus oramus, et si
eorum salvationem impetrare nequimus, nequaquam
tamen fructu precis nGstra_ privamur: "quia etsi illi
digni non sunt salvari, nos tamen amoris quem illis im-
 IIOMILI_E. 17

pendimus, mereede donabimur, sieque in tall petitione

implebitur nobis ilia Domini promissio, qua ait:
Si quid petieritis pattern in nomine meo, dabit vobis.]
Intuendum enim, quia non ait simplieiter dabit, sed da-
bit, inquit, vobis : quia etsi non eis pro quibus petimus
dabit, nobis tamen eum pro aliorum erratibus miseri-
eorditer intervenimus, premium nostr_e benignitatis re-
stituet. Sequitur :
Usque modo non petistis quiequam in nomine meo.]
Non petierunt eatenus in nomine Salvatoris, quia dum
ipsum Salvatorem visibili pr_esentia eompleeterentur,
minus ad invisibilia salutis dona mentis intuitum erexe-
rant. Sed et nostra fragilitas patrem petens non in no-
mine Jesu, id est, Salvatoris petit, dum eontra rationem
sum petit salutis, non ut apostolorum simplieitas eorpo-
raft visu sui Salvatoris ab etern_e salutis petitione sit
retardata, sed obstaeulo proprke eupiditatis ab intuitu
Dominie_e voluntatis impedita. Quid autem prineipa-
liter petendum, ae sine ulla dubietate eis, qui fideliter
in petendo perstiterunt, sit parandum a patre, Dominus
subdendo manifestat, dieens :
Petite et accipietis ut gaudium vestrum sit plenum.]
Ordo quippe sensus est: Petite ut gaudium vestrum sit
plenum, et accipietis. Plenum ergo gaudium beatitu-
dinem perpetuae pacis appellat. Nam ut taceamus de
gaudio reproborum, quo sibi luctum mercantur eter-
hum, habent sancti etiam in pr_esenti gaudium de spe
co_lestium bonorum, cure pro Domino terrenis exercen-
tur adversis: habent gaudium cure amore fraternitatis
suadente, discunt gaudere cure gatdentibus, et flere eum
flentibus. Sed non est plenum gaudium, quod fletu va-
riante miscetur. Plenum quippe gaudium fit, ubi he-
mine flente cure softs datur gaudere gaudentibus. Ait
itaque,
Petite et acciavietis, ut gaudium vestrum sit plenum.]
Ae si patenter dieat: Non fluxa seeuli gaudia, quse et
C
18 BED._E VENERABILIS

mcerore semper mixta, et certo sunt fine obnoxia: sed

iUud singulare gaudium a patre petite, cujus plenitudo
hullo eujuslibet inquietudinis attaetu minuitur, eterni-
tas nullo unquam termino dissolvitur. Si enim persti-
teritis in petendo, procul dubio qu_e petitis aeeipietis.
De eujus plenitudine gaudii Petrus fidelibus seribit, di-
cens [1 Petr. 2.1: Credentes autem exultabitis la_titia
inenarrabili et glorificata, reportantes finem fidei vestrae
salutem animarum vestrarum. Petere autem hujusmodi
gaudium est, non verbis tantummodo patriae ccelestis
introitum flagitare, sed et digna operatione pro ejus per-
eeptione certare. Neque enim quippiam utilitatis affert
bene orando superna qu_erere, qui non desistit perverse
vivendo infimis implicari.
Hoec in _roverbiis locutus sum vobis. Ve_it hora, cure
jam non in proverbiis loquar vobis, sed palam de palre
annunciabo vobis.] Illam nimirum horam significat, qua
eis peraeta sua passione ac resurreetione spiritus sancti
erat gratiam daturus. Tune etenim spiritualiter intus
instructi, spirltuali dileetione suceensi, quo perfectius
omnia qum de agnitione divinitatis mortallbus erant ca-
pienda, eeperant, eo ardentius sola quze ad ejus visio-
nero promerendam juvarent, petere ac desiderare eura-
rent. Hoc est enim quod subjunxit :
Illo die in nomine meo petetis.] Possumus horam quam
pollicetur in futura vita intelligere, in qua palam de patre
annunciat, id est, palam patrem ostendet eleetis, quan-
do sieur Apostolus ait [1 Cot. 13.], Videbimus eum fa-
eie ad faciem. De qua annunciatione dicit et Joannes
[1 Joan. 3.]. Carissimi_ nune fifii Dei sumus, et non-
dum apparuit quid erimus. Seimus enim quia cure ap-
paruerit, similes ei erimus : videbimus enim eum sieuti
est. Ubi veraeiter in nomine Jesu petunt electi, dum
pro nostra fragilitate intercedunt, quatenus ad sure sal-
vationis sortem pertingamus, a qua adhuc inter insidias
hostium peregrinamur in ten'is, quam sanctomm peti-
 HOMILI_E. 19

tionem aptissime in die futura promisit, Illo, inquiens,

die in nomine meo petetis. In die etenim petunt, quia
non in tenebris pressurarum, ut nostra in pr_esenti,
sed in luce sempiteru_e pacis, et glori_e beatorum spiri-
tuum pro nobis intercessio funditur. Possunt autem
idem spiritus electorum in ilia c0_lesti civitate positi,
etiam pro seipsis in nomine salvatoris petere intelligi:
quia videlicet tempus universalis judicii et resurrectionis
corporum, in quJbus pro Domino certavere, venire desi-
derant. Unde et Joannes ait [Ap_c. 6.] : Vidi sub al-
tare Dei animus interfectorum propter verbum Dei, et
propter testimonium quod habebant. Et clamabant voce
m_na, dicentes : Usque quo, Domine, sanctus et verus,
non judicas et vindicas sanguinem nostrum de his qui
habitant in terra ? Ubi continuo subinfertur: Et dat_
sunt illis singul_e stol_e alb_e_ et dictum est illis ut re-
quieseerent tempus adhuc modicum, donee implerentur
conservi eorum, et fratres eorum. Singulas quippe sto-
las albas nunc habent anim_e, cure sola sua felicitate
fruuntur : binas tune accipient cure impleto in fine nu-
mero fratrum, corporum quoque immortalium recep-
tione l_etantur.
Et non dico vobis, quia ego rogabo patrem de vobis.]
Quia enim Dominus noster Jesus Christus_ et Deus et
homo est, modo summa deitatis, modo humanitatis hu-
milia loquendo designat. Quod enim dieit non rogatu-
rum se patrem, de diacipulis propter consubstantialem
patti divinitatis sure potentiam dicit, in qua non patrem
ipse rogare, sed rogata cure patrem eonsuevit donare.
Quod vero Petro air [Lucre 22.], Ego autem rogavi pro
te, ut non defieiat tides tua, Et de iUo Joannes [1 Joan.
2.], Advocatum, inquit, habemus apud patrem Jesum
Christum justum: propter dispensationem dictum est
assumptae humanitatis, eujus cure triumphum patris
ostendit oeulis_ pro nostra infirmitate propitius interve-
nit. Potest et ita non inconvenienter accipi quod ait,
c2
_0 BED_E VENERABILIS

Et nOR dieo vobis, quia ego rogabo patrem de vobis,

quia non de prmsenti rog% sed de futuro tempore posuit
rogab% quod sanctis in interna pace receptis non opus
sit jam aliquid rogarl de illis: quia nimirum tanta bea-
titudine d_nati sint, qum ampIior esse non potest.
Ipse enim pater amat vos, _ruia vo8 me amastis, et ere-
didistis quia a Deo exi_q.J Non ita intelligendum est,
quasi amor et eredulitas diseipulorum Prmcesserit amo-
rein quo illos pater amaret, meritumque humanum Prius
sit muneribus grati_e c0elestis, eum apertissime dieat
Apostolus [Rom. 11.3, Aut quis prior dedit illi, et retri-
buetur el? Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso
sunt omnia: sed ita potius, quia pater illos gratuito
amore preevenerit, atque ad amandum eredendumque
filium amando sustulerit, et quia ipsi agnitam filii dilec-
tionem ae fidem pio et solicito corde servaverint, majo-
ribus eos donis patern_e dileetionis esse remuneratos.
Non autem arbitrandum quia pater sine filio et spiritu
saneto amare, vel amoris possit munera dare. Nee rur-
sus mstimandum_ quia filius sine patre et spiritu sancto
valeat amari vel credi. Quod ergo ait, ipse enim pater
amat vos, intelligendum est una cum filio et spirltu
sancto amare, quos amore dignos judieat. Et quod ad-
junxit, quia vos me amastis, eadem ratione sentiendum
est: quia quicunque filium recte amat, hunc cure patre
et amborum spirim amat, quia quorum inseparabilis est
natura divinitatis, horum una eademque sunt dona vir-
tutis.
Exivi a patre, et veni in mundum. [lerum relinqua
mundum_ et vado ad patrem.] Exivit a patre et venit in
mundum, quia mundo visibilis apparuit in humanitate,
qui erat invisibilis apud patrem in divinitate. Exivlt a
patre, quia non in ea forma qua _equalis est patti, sed in
assumpta ereatura minor apparttit. Et venit in mun-
dum, quia in forma servi quam aceepit, etiam mundi
hujus amatoribus se videndum prmbuit. Iterum reli-
 HOMILI:E. 2|

quit mundum_ et rediit ad pattern, quia ab aspectu ama-

torum mundi quod viderant abstulit, et se amatoribus
suis _qualcm patti essc credendum docuit. Rcliquit
mundum, ct rediit ad patrem, quia humanitatem quam
induit, per ascensionem ad invisibilia pcrduxit. Ha_c
quidem verba Domini mystica, et sicut ipse testatur, in
provcrbiis sunt dicta: sed diseipuli quibus dicebantur,
adeo carnales adhuc erant, ut eorum profunditatem mi-
nime caperent, et non solum arcana dictorum_ sed nec
ipsam ignorantiam suam intelligerent, putantes simpli-
citer et dilucide prolata, qu_e non intelfigentibus prover-
bia erant. Uncle eontinuo responderunt:
Ecce nunc palam loqueris, et proverbium nulJum dicis.]
Palam igitur eum toqui autumabant, cujus mysteria dic-
torum needum comprehendere valebant. Quod autem
adjungitur,
Nunc scimus quia 8cis omnia, et non opus est tibi ut
quis te interroget. In hoc credimus quia a Deo existi.]
Aperte ostendunt, quia loquens ad eos Domlnus de his
maxime disputabat, quae illos delectabat audire, et quae
illi interrogare volebant, h_ec ipsa praeveniens eis ultro
proferebat. Unde merito ilium scire omnia quasi Deum,
et quasi Dei filium a Deo venisse credunt et confitentur.
Aperture namque divinitatis indicium est, cogitationum
nosse secreta, Salomone aflirmante, qui Deo supplicans
ait [1 Reg. 8.] : Tu enim solus nosti corda omnium fili-
orum hominum. Uncle etiam Hieremias ait [Hiere. 11.] :
Tu autem Domine Sabaoth, qui judicas juste, et probas
renes, et cor. Neque hoec transeunter, aut negligenter
commemoraada, sed solerter invigilandum est, fratres
mei, ut non verba tantum, et opera nostra, sed ipsa quo-
que cordium secreta divinis aspectibus digna reddamus.
l_on in templo nostri pectoris odiorum flamma, non in-
vidi_e rubigo resideat, non inde turpis, vel contumeliosi
sermonis radix oriatur, non ibi meditatio facti nocentis
innascatur: memores simus Dominic_e comminationis,
2_ BED_ VENERABILIS

qua dicltur [Esai_ 66.] : Ego enim opera, et cogitatio-

nes eorum venio ut congregem. Et expulsis vitiorum
ruderibus, talem cordis nostri paremus mansionem, cu-
jus ipse dignetur inesse mansor, qui ejus inevitabilis
inspector et judex est. Sciendum autem, quia triplex
est modus cogitationum nequam : unus earum, qum de-
liberatione, et proposito peccandi mentem contaminant :
alius earum, qum delectatione quidem peccati mentem
perturbant, nec tamen hanc ad peccandi consensum per-
trahunt : tertius earum, qu_e naturali motu mentem per-
currentes, non tamen hanc ad perpetranda vitia iUiciunt,
quam a bonis qum cogitare debuit, impediunt, veluti
est cum phantasmata rerum, quae aliquando supervacue
gesta vel dicta novimus, ad memoriam reducimus : qua-
rum crebra retractatio quasi importuna muscarum im-
probitas, cordis oculos circumvolare, ac spiritualem ejus
aciem inquietare magis, quam exc_ecare consuevit. A
cunctis autem his cogitationum nequam generibus casti-
gari, monuit Salomon cure (licit [Prover. 4.]: Omni
custodia serva cor tuum, quoniam ex ipso vita procedit.
Cujus monita sequentes agamus soliciti, ut si quid con-
sensu perpetrandi facinoris in animo deliquimus, cito
hoc confessione, et dignis poenitenti_e fructibus abster-
gamus. Si delectatione peccandi nos tentari senserimus,
noxiam delectationem crebris precibus ac lacrymis, cre-
bra amaritudinis perpetu_e recordatione pellamus : et si
nos solos ad hanc propulsandam sufficere non posse vi-
derimus, fratrum quaeramus auxilia, ut quod nostris vi-
ribus nequivimus, illorum consilio et intercessione suma-
mus. Multum enim valet deprecatio justi assidua: et
sicut idem prmmisit, oratio fidei salvabit infirmum, et
aUeviabit eum Dominus, et si in peccatis sit, dimitten-
tur el. Quia supervacuis cogitationibus ad integrum
carere non valemus, has in quantum possumus, immis-
sione bonarum cogitationum, et maxime frequenti scrip-
turarum meditatione fugemus, juxta exemplum psalm-
 HOMILI_°, 2_

istm, qui dicit [Psalm. 118.]: Quomodo dUexi legem

tuam_ Domine_ tota die meditatio mea est. Petamus
supernam clementiam_ quod est vere in nomine salva-
toris petere_ ut et cordis munditiam_ et boni operis prm-
stet et_caciam_ et ante omnia illam sedula mente reco-
lamus horam_ Ulam citius venire optemus_ in qua non
jam per scripturas loquatur nobis Dominus_ sed palam
de patre annunciet nobis_ cure quo vivit et regnat Dells
in unitate spiritus sancti, per omnia secula seculomm_
Amen.

HOMILIA IV.

MATT. XXVIII. MAR. XVI. LUCAE XXIV. JOAN. XX.

In illo tempore, Ve_ere autem sabbati qu_ lucescit i_

prima sabbati, venit Maria Magdalena, et altera Ma-
ria videre sepulcrum. Et ecce terree motus factus est
magnus. Angelus enim Domini descendit de cvelo, et
aceedens revolvit lapidem, et sedebat super eum, 8yc.

sicut" ex lectione Evangelica audivimus, fra-

tres carissimi, resurrectio Domini ac Salva-
_ IGILIAS nobis hujus sacratissim_e noctis,
torls nostri dedicavit. Juste etenim hanc
pro ejus amore vigillia celebramus et hymnis, qui pro
nostro amore in ea dormire in mortem, ac de morte vo-
luit excitari: nam sicut Apostolus ait [Rom.4.], Mortuus
est propter delicta nostra, et resurrexit propter justifi-
cationem nostram. Quod ipso quoque stature temporis
quo vel mortuus est in eruce, vel a mortuis resurrexit_
ostendit. Circa horam quippe nonam, cure inclinata
jam esset ad vesperam dies, et tepefactus a meridiano
fervore radius solis, mysterium victoriosissimve passionis
consummavit, evidenter se insiauans propter auferenda
_4 BEDrE VENERABILIS

seelera, quibus a divina luee et dileetione in hujus mor-

tern peregrinationis incidimus, crueis subisse patibu-
lure. Surrexit mane prima sabbati, qu_e nunc dies Do-
minica voeatur, manifeste docens se nos a morte animae
resuscitaturum: et in lucern perpetua_ felieitatis esse
perducturum. Sed et aliud nobis memorabile myste-
rium tempore sum passionis, sepulturae et resurrectionis
intimare curavit. Sexta quippe feria crucifixus est, sab-
bato quievit in sepuicro, Dominica resurrexit a mortuis,
significans electis suis per sex hujus seculi aerates, inter
pericula persecutionum bonis operibus insudandum. In
alia autem vita quasi in sabbato perpetuo requiem ani-
mature sperandam : porto in die judicii quasi in die do-
minica, corporum quoque immortalium receptionem esse
celebrandam, in quibus deinceps animze superno gau-
dio sine fine fruantur. Quod autem in lectione Evan-
gelica dictum est, quia sancta_ mulieres vespere sabbati,
quae lucesclt in prima sabbati, venerint videre sepul-
crum, ira intelligendum est : quia vespere quidem venire
coeperint, sed lucescente mane in primam sabbati ad
sepulcrum pervenerunt, id est, vespere aromata parave-
runt, quibus corpus Domini ungere desiderabant, sed
parata vespere aromata mane ad sepulcrum detulerint.
quod Matthaeus quidem brevitatis causa obscurius po-
suit, sed alii Evangelista_ quo ordine sit factum eviden-
tius ostendunt. Sepulto namque sexta feria Domino,
reverste a monumento mulieres paraverunt aromata et
unguenta quamdiu operari licebat, et sabbato quidem
siluerunt secundum mandatum, sicut Lucas aperte de-
signat. Cum autem transisset sabbatum, vesperaque
adveniente tempus operandi redisset, mox prompte ad
devotionem emerunt, quze minus paraverant aromata,
sicut Marcus commemorat, ut venientes ungerent eum,
et valde mane una sabbatorum veniunt ad monumen-
turn. Quaerendum autem, cur noctem Dominicae re-
surrectionis Evangelista describens ait,
 HOMILI_. 25

Vespere autem sabbati, qu_ lucescit in prima sabbati.]

Cure consuetus ordo temporum habeat, vesperam ma-
gis tenebrescere in noetem, quam in diem lueescere. Sed
mystiee loquens Evangelista quantum dignitatis hmc sa-
cratissima nox de gloria devictm mortis accepit, insinuate
studuit, dum ejus exordium quo devot_ Christo f_min_e
in obsequium iUius vigilare cceperunt, in sequentemjam
diem lucescere perhibuit. Nam dominus auctor et ordio
nator temporum, qui in ultima noctis hujus parte sur-
rexit, totam earn nimirum ejusdem resurrectionis luee
festivam reddidit et eoruscam. Siquidem ab exordio
mundanm ereationis usque huc, ita temporum eursus
distinguebatur, ut dies noetem pr_eeederet, juxta ordi-
nero videlicet primm conditionis. Hac autem noete per
mysterium resurreetionis Domini temporum ordo muta-
tus est. Nam qaia nocte resurrexit a mortals, die vero
sequenti ejusdem resurrectionis effectum discipulis osten-
dit, ac participato cum eis convivio, veritatem virtutis
ejus mirantibus simul et gaudentibus astruxit: rectis-
sime nox illa sequentis diei conjuncta est luci, ac si tem-
porum ordo statutus est, ut dies noctem sequatur. Et
quidem aptissime quondam diem sequebatur nox, quia
homo a luce paradisi peccando lapsus, in hujus seculi
tenebras mrumnasque decidit: aptissime nunc dies se-
quitur noetem, quando per fidem resurrectionis a pee-
cati tenebris et umbra morris ad lucern vitze Christo
largiente redueimur. Quapropter necesse est, fratres
carissimi, ut quia noetem hanc praecipuam gratia Domi-
nicae resurrectionis illustratam eognovimus, ipsi quoque
solieite curemus, ne qua ejus particula nostro in corde
tenebreseat, sed tota lucescat in diem, et nune videlicet
nobis vigilias ejus digne devotione laudis agentibus, et
completis quoque vigiliis sobria ac pura conscientia, diei
Dominici paschalia festa expectantibus.
Venit, inquiG Maria Magdalena, et altera Maria vi-
dere seavulcrum. ] Du_e unius nominis ejusdemque amo-
26 BED_E VENERABILIS

ris ae devotionis fcemin_e, qu_e Dominieum venerunt in-

visere sepulcrum, duas fidelium plebes, Judaicam scili-
cet et gentilem designant, qum una atque indissimili
studio passionem, resurrectionemque sui redemptoris
quacunque ejus ecclesia per orbem diffusa est celebrare
desiderant. Quod autem terrm motus resurgente Do-
mino de sepulcro sicut etiam moriente in cruce factus
est magnus, significat terrena prius eorda et ccelcsti spe
dejecta per fidem passionis ac resurrectionis ejus eoncu-
tienda ad pcenitentiam, ac saluberrimo pavore permota,
ad vitam sublimanda perpetuam. Quod angelus adve-
nit, obsequium servitutis sure quod Domino debuit, ex-
solvit. Quia enim Christus Deus et homo est, inter
acta humanitatis ejus semper angelorum ministeria Deo
debita non desunt, sieut inquisita sancti Evangelii co-
piosissime probat historia. Revolvit autem lapidem,
non ut egressuro Domino januam pandat, sed ut egres-
sus ejus jam faeti pr_estet hominibus indicium. Qui
enim mortalis adhue clauso virginis utero potuit nas-
eendo mundum ingredi, ipse absque ulla dubietate jam
factus immortalis, clauso licet sepulcro potuit resur-
gendo exire de mundo. Nec pr_etereundum quare tes-
tis Dominicm resurreetionis angelus sedens apparuerit,
cure is qui natlvitatis ejus mundo gaudium evange-
lizabat, juxta pastores stetisse legatur. Stare quippe
pugnantis est, sedere autem regnantis. Et recte stans
apparuit angelus qui adventure Domini in mundo prm-
dicabat: ut etiam stando signaret, quia is quem prmdi-
eabat, ad debellandum mundi principem veniret. Recte
prmco resurrectionis ejus sedisse memoratur, ut etiam
sedendo figuraret eum superato mortis auctore, sedem
regni jam eonscendisse perpetui. De qua ipse paulo
post discipuUs apparens ait: Data est mihi omnis po-
testas in ccelo et in terra [Matt. 28._. Et Evangelista
Marcus [Marc. 16.] : Et Dominus quldem Jesus, in-
quit, postquam locutus est eis, assumptus est in ccelum,
 HOMILI_E° 27

et sedet a dextris Dei. Sedebat autem super lapidem

revolutum, quo ostium monumenti claudebatur, ut elau-
stra inferorum sua ilium virtute dejecisse ac superasse
doeeret, quatenus omnes quos ibi suos invenisset ad
paradisi lucern requiemque sublevaret, juxta illud pro-
phetlcum [Zaeh.9.] : Tu quoque in sanguine testamenti
eduxisti vinctos de laeu, in quo non est aqua.
Erat aspectus ejus sicut fulgur, et vestimenta ejus sieur
n_.] Ut ipso quoque habitu et vultu significaret, quia
is, eujus gloriam resurreetionis nuneiabat, et terribilis ad
damnandum reprobos, et benignus esset ae blandus ad
consolandum eleetos. In fulgure etenim terror timoris,
in hive autem blandimentum candoris exprimitur. In
cujus indieium divinae discretionis ipse quoque angelus
apparet, et custodes sepulcri impios timore perterret,
ac mortuorum instar terrm prosternit, et visitatrices
ejusdem sepuleri piissimas benigna consolatione refo-
vet, acne paveant confortat. Insuper etiam familiari
affatu prior ipse, quia seiret eos Jesum quaerere, dicit,
et quia jam surrexit addit, mox etiam ipsas honorifico
ac laetissimo subditas ministerio gaudium resurrectionis
ejus evangelizare praecipit. Et quam felices f_eminae,
qum angelico doetae oraculo trinmphum resurrectionis
mundo annunciate meruerunt, atque morris, quam Eva
serpentino sedueta affatu contraxit, imperium praedicare
dirutum. Quanto feliciores animve virorum pariter et
fceminarum, quotquot in die judieii pereussis pavore ac
digna ultione reprobis, ips*e coelesti gratia adjutae tri-
umphare de morte, et gaudium beatae resurrectionis in-
trare meruerint. Currentibus autem eis evangellzare
discipulis oceurrit Jesus, easque salutat, ostendens se
omnibus iter virtutum inchoantibus, ut ad salutem per-
petuam pervenire queant, adjuvando oceurrere.
Illce autem acc6sserunt et tenuerunt loedes ejus.] Vi-
deamus, fratres, in Domino resurgente a mortuis verita-
tern nostr_ eamis, videamus gloriam nov_ ineorruptio-
_8 BED_E VENERABILI8

his. Superius quippe lectum est, quia clauso surrexit

monumento : nunc autem legitur, quia mulieres tenue-
runt pedes ejus, et ad)ravemnt eum. Surrexit enim
clauso ostio monumenti, et exiit, ut immortale jam fac-
turn doceret esse corpus, quod in monumento clausum
fuerat mortuum. Tenendas mulieribus praebuit plantas,
ut veram se habere camem, qua_ a mortalibus tangi pos-
set intimaret.
Ire, inquit, nunciate fratribas meis, ut eant in Gali-
l_am, ibi me videbunt.] 0 mira pietas salvatoris, mira
benignitas! Quos ante passionem discipulos, et ali-
quando etiam servos vocare consueverat_ hos post re-
surrectionem fratres appellat, ut et ejusdem se humani-
tatis, quam et ante habuerat_ habitum resurgendo re-
sumpsisse monstraret, et illos quoque ad promerendam
sperandamque in sua came coronam immortalitatis qua
ipse jam prmminebat, erigeret. Sane quod se in Galilaea
videndum a discipulis przedixit_ et sicut sequentia sancti
Evangelii declarant, exhibuit etiam in hoe mystice, et
veritatem sum resurrectionis et nostr_e profectum vitae
spiritualis insinuat. Galilaea quippe transmigratio facta
interpretatur. Et bene in Galilaea videtur a discipulis,
qui jam de morte ad vitam, de corruptione ad incorrup-
tionem, de p_ena transmigraverat ad gloriam, ut victo-
riam resurrectionis non solum ostensione corporis et
exhortatione sermonis, sed nomine quoque loci in quo
appareret et loqueretur commendaret. Sed et ipsi gaudio
resurrectionis ejus ita solum tunc frui valemus, si nunc
de corruptela vitiorum ad virtutum opera transmigrare
satagimus. Unde curandum summopere est, fratres
mei, ut quia resurrectionis Domini et salvatoris nostri
tempus agnovimus, quia ejus solennia celebramus, con-
tinuis bonorum operum profectibus ad contemplandam
ejus celsitudinem transmigTemus : quia nostrae resurrec-
tionis tempus ignoramus, quod tamen futurum nullo
modo ambigimus, et omni quidem, et in hac praecipua
 HOMILI_° 29

noete solieitas pro ejus expeetatione vigilias agamus.

Obsecremus misericordiam illius, qui suseeptam pro
nobis humiliter mortem mox sublimiter superavit, ut
nostrm nos tempore resurrectionis de morte ad vitam
transmigrare concedat. Rogemus eum qui pascha no-
strum immolatus est Christus, ut et inehoata paschalis
gaudii solennia nos digne peragere, et per h_ec contin-
gere ad gaudia prmstet eterna. Inter hmc vero notan-
dum, quod hujus saeratissimm noctis ac redemptionis
nostrm, quam colimus solennitas, jam olim est in antiquo
Dei populo mystice designata. Cum enim idem popu-
his diu fuisset 2Egyptia servitute gravatus, nee eum di-
mittere _¢ellent Ag_oTptii ad liberum sui conditoris exire
servitium, tandem pr_ecepit ei Dominus in celebratione
pascha_ immolare agnum, ejusque carnes hac nocte as-
sam et edere, et ex ejus sanguine, qui esset effusus in
limine, postern domorum suarum utrumque ac superli-
minare perungere, atque intus paratum ac vigilantem,
horam sum redemptionis expectare : quod dum faceret,
ecce noetis hujus medio Dominus adveniens, percussis
2Egyptiorum primogenitis, liberavit populum suum a
pondere longm servitutis, atque ad terrain promissm
olim patrim perduxit, jubens eum hanc noetem in me-
moriam sum salvationis omnibus annis immolatione agni
paschalis agere solennem. Qum profecto redemptio
populi illius spiritualis nostr_ redemptionis, qum re-
surgente a mortuis Domino hac nocte completa est,
typum gessit, sicut etiam carnales ejusdem populi Ol>-
pressores zEgyptii diriora nequitim spiritualis arma de-
signant, quibus subjectum sibi genus humanum impia
damnatione premebat. Sed veniens agnus immaculatus
dignatus est immolari pro nobis, dedit sanguinem suum
nostra_ salutis pretium, qui morte ad tempus suscepta,
mortis imperium perpetuo damnavit_ mirandoque ae
desiderabili spectaculo agnus innocenter occisus, leonis
qui occiderat vires potenter attrivit. Agnus qui tollit
_0 BED_ VENERABILI8

peccata mundi, leonem qui intulit peccata mundo con-

fregit: agnus, qui nos suae carnis et sanguinis libamine
ne pereamus reficit, leonem qui nos rugiens circuit, et
quem de nobis perdat, inquirit, interficit agnus, qui sure
mortis signum frontibus nostris ad decutienda tela mor-
tiferi hostis imposuit. Nam et ideo sanguis agni legalis
in limine superliminari, et utroque poste domorum in
quibus edebatur jussus est poni, ut etiam quadripartita
sanguinis distinctio quadrifidum Dominicae passionis
vexillum, quo nos signati liberamur exprimeret, dejecit
adversarium nostrae libertatis et pacis, qui insidiatur no-
bls in occulto, sicut leo in cubili suo. Sicuti ergo nocte
hac immolato agno in 2Egypto, signatis ejus sanguine
domibus fidelinm, comestis ejus carnibus venit Domi-
nus repente, et eos qui mysterii coelestis exortes mane-
bant puniens, e contra populum quem sacramentis sa-
lutaribus imbutum vidit, redemit: ita nimirum Domi-
nus ac redemptor noster cure suum pro nobis corpus
et sanguinem hostiam patri obtulisset, subvertit poten-
tiara diaboli, et satellitum ejus spirituum videlicet im-
mundorum audaciam comminuit. Disjecit claustra in-
ferni, electos qui ibidem quamvis in tranquillitatis sinu
tenebantur emit, et hac ipsa noctc resurgens a mortuis
ad ccelestis ragni gaudia reduxit, impleta prophetia quae
dixit [Psal. 67.], Ascendens in altum captivam duxit
captivitatem, nec justos solum quos apud inferos inve-
nit, abstulit, verum etiam eis, quos in came adhuc posi-
tos suos esse cognovit, necnon et nobis, quos in se credi-
turos in fine temporum praevidit, remedinm salutis morte
sua ac resurrectione procuravit. Nobis etiam antequam
crearemltr spiritualem vitae alimoniam qua recrearemur
sacravit, signum victoriae quo ab hostium insidiis munire-
tour paravit, vitze perennis iter quod seqnamur aperuit.
Unde et ipsi merito nocte hac redemptionis nostrm me-
mores vigiliis Deo dignis instamus et precibus lectioni-
busque divinis, quae datae nobis gratiae munera narrant,
 HOMILI2E. 31

audiendis operam damus, novam adoptionis plebem spi-

ritualis 2Egypti Domino subtractam, uni veto Domino
fonte regenerationls sacramus, missarum solennia cele-
bramus, corpus sacrosanctum et pretiosum agni nostri
sanguinem, quo a peceatis redempti sumus denuo Deo
in profeetum nostrve salutis immoiamus. F_tquia de re-
surrectionis Dominiem simul et ereptionis nostrm myste-
riis annua solennitate l_etamur, studeamus, carissimi,
hmc eadem mysteria interno mentis amore compleeti,
h_ec vivendo semper tenere, hvec quasi munda animalia
nune oris locutione ruminanda, nunc cordis penetrallbus
retractanda servemus, et ante omnla talibus vitam du-
cere curemus aetibus, quibus nostrm quoque resurreetio-
nis eventum l_etantes mereamur aspicere, ut cure tuba
novissima totum genus humanum excitans ad tribunal
justi judieis advocaverit, nos a sorte reproborum seeer-
nat, signum ejusdem judicis nostri, quo sacramur, a
p_na negligentium secernant vigilim quibus adventure
ejus expectamus, eisque digna ultione mulctatis ipse nos
ad mansionem supemm pacis, quam ante secula pro-
misit, inducat, qui vivit et regnat cum patre in unitate
spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA V.

Lucre xxxv. JOANNIS XX. In illo tempore, Stetit Je-

sus in medio discipulorura suorum, el elicit eis, Pax
vobis, ego sum, nolite timere, _c.

demptor noster paulatim diseipulis et per in-

crementum temporis ostendit, quia nimirum
_ LORIAM sure resurreetionis Dominus et re-
tanta erat virtus miraculi, ut hanc repente
totam capere fragilia mortalium pectora non possent.
32 BED_E VENERABILIS

Consulens igltur ipse imbccillitati qu_erentium, primo

venientibus ad monumentum et f_minis suo amore fer-
ventibus et vifis, revolutum lapidem, et ablato suo cot-
pore linteamina, quibus involutum erat, sola posita
monstravit: deinde curiosius inquirentibus fceminis, et
de eo quod invenerant mente eonsternatis angelorum
visionem ostendit, qui ilium resurrexisse eerta manifes-
tatione patet_acerent, ae sic prmcurrentc lama patrat_
resurreetionis tandem ipse Dominus virtutum et rex
gloriw apparens, quanta potentia mortem quam ad ho-
ram gustaverat devieisset, aperuit. Et quidem quantum
ex Evangelieae serie leetionis invenimus, quinquies ipsa
qua resurrexit die, visus est hominibus. Primo Ma-
rine Magdalenm ad monumentum, quando ei desideranti
pedes ejus ampleeti dictum est [Joan. 20.]: Noli me
tangere, nondum enim aseendi ad patrem meum. De-
inde duabus a monumento eurrentibus nuneiare disei-
pulis qum ab angelis de perfeeta ejus resurreetione di-
dicerant, de quibus scripture est : Ouia aecesserunt, et
tenuerunt pedes ejus, et adoraverunt eum VMatth. 28.].
Apparuit ipso die advesperascente duobus euntibus in
castellum Emaus, qui eum ad hospitium vocantes in
panis fractione cognoverunt: apparuit et Petro [Lucre
24.]. Quod si Evangelista quando vel ubi factum sit,
minime designaverit, tamen quia factum sit non tacet,
scribens quia cure pr_efati duo discipuli, cognito Domino
in Emaus, statim redissent Hierusalem, invenerunt con-
gregatos undecim, et eos qui cum ipsis erant, dicentes :
Ouia surrexit Dominus vere, et apparuit Simoni. Ac
deinde subjungit : Et ipsi narrabant qum gesta erant in
via, et quomodo cognoverunt eum in fractione panis.
Statimque annectit quintam ejus apparitionem_ de qua
modo cure legeretur audivimus, ira incipiens :
Dum tu_c autem loquunlur, Jesus stetit in medio eorura,
et die'it eis : Pax vobis, ego sum, nolite timere.] Ubi
primo notandum, et diligenter memori_e eommendan-
 HOMXL_. 35

dum est, quod de se loquentibus diseipulis Dominus

astare in medio, et pra_sentiam sum vislonis revelare dig-
natus est. Hoc est enim quod fidelibus cunctis alibi
promisit_ dicens [Matth. 18.] : Ubi sunt duo vel tres
congTegati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Ad
confirmandam namque fidei nostr_ constantiam, quod
semper agit praesentia divinae pietatis, aliquando etiam
praesentia voluit eorporalis ostendere visionis. Nam et
de nobis quamvis porro infra apostolorum pedes jacen-
tibus hoc ipsum ejus misericordia fieri confidere debe-
mus, ipsum videlicet esse in medio nostri, quotiescunque
eonvenientes in nomine illius congregamur. Nomen
quippe illius Jesus, id est, salvator est. Et cum de ac-
quisitione perpetuae salutis locuturi convenimus, constat
nimirum, quia in nomine Jesu congregamur. Nec du-
bitare fas est de his qum ipse amat conferentibus nobis
eum esse przesentem, et tanto utique verius, quanto ea
quae ore proferimus, perfectiori corde retinemus. De-
inde videndum, quod apparens salvator discipulis pacis
statim eis gaudia mandat, id ipsum celebrata immortali-
tatis gloria iterans, quod ad passionem iturus mortis
quasi pignus eis speciale salutis accurate commendave-
rat dicens [Joan. 14.]: Pacem relinquo vobis, pacem
meam do vobis. Cujus gratiam muneris eo quoque
nato visi mox pastoribus angeh prmdicabant laudantes
Deum, et dicentes [Luca_ 2.] : Gloria in excelsis Deo,
et in terra pax hominibus bonae voluntatis: quia nimi-
rum tota redemptoris nostri in came dispensatio, mundi
est reconciliatio. Ad hoc quippe incaruatus, ad hoc
passus, ad hoc est resuscitatus a mortuis, ut nos qui
peccando iram Dei incidimus, ipse reconciliando ad Dei
pacem reduceret. Uncle recte eta propheta pater futuri
seeuli, princeps paeis nominatur [Esaim 9.]. Et Apo-
stolus de eo scribens his qui ex gentibus crediderant,
ait [Ephes. 2.] : Et veniens evangelizavit pacem vobis
qui longe fuistis, et pacem his qui prope, quoniam per
D
_4 BED_ VENERABILIS

ipsum habemus accessum ambo in uno spiritu ad pao

trem. Apparcntc autem sibi Domino, conturbati et con-
te_iti discipuli, existimabant se spiritum vidcre. Ag-
noscentes quidem Dominum esse qui apparuit, sed
putantes quia non in corporis eum, sed in spiritus sui
substantia vidcrunt, id est, quia non corpus ipsius quod
defunctum et sepultum noverant, jam resuscitatum a
morte conspicercnt, sed spiritum potius quem relicto
corpore in manus patris commendaverat, prre oculis ha-
berent. Sed hunc eorum errorem simul et pavorem,
quo ad novam ineognitamque visionem fuerant perculsi,
henigna magister piissimus gratia consolatio_is et ad-
monitioai_ abstcrgere curavit.
Quid, inquiens, turbati estis, et co#itationes ascend_tnt
in corda vestra ? Videte manus meas et pedes, quia ego
_se sum.] Non autem sine eausamanus suas potius ae
pedes, quam vulture quem aeque noverant, cos videre ae
reeognoseere jubet, sed ut visis elavorum signis quibus
cruci erat aflixus, non solum corpus esse quod videbant,
sed ut ipsum Domini sui corpus quod crucifixum nove-
rant_ intelli_re po_sent. Unde bene Joannes Dominica_
apparitionis memoriam faeiens, latus quoque suum, quod
a milite fuerat vulneratum, discipulis eum ostendisse
perhibet : ut quo plura notissimve passionis ac suseeptve
morris indicia cognoscerent, eo certiori patratre jam re-
surrectionis ac dirut_e mortis fide gauderent. Qui ut
illos per omnia de fide resurrectionis certos redderet,
non tantum oculis intuendum, sed attrectandum quoque
manibus corpus quod immortale iUis ostendebat_ ex-
hibuit dicens :-
Palpate et videte, quia _iritus car_em el ossa mm
ltabet, sieur me videtis habere.] Quatenus gloriam" re-
eurreetionis prvedicaturi, modum quoque nobis resusci-
tati corporis qualis esset sperandus absque omni vale-
rent ambiguitate monstrare. Unde cure magna fiducia
beatus Joannes apostolus auditores suos ad sequenda fidei
 HOMXLL_. 35

et veritatis, quam didicit, arcana provoeat dicens [1Joan.

2.] : Quod fitit ab initio, quod audivimus et vidimus oculis
nostris, quod perspeximus, et manus nostr_e tentaverunt
de verbo vitae. Solent autem gentiles hoc in loco slm-
plicitati fidei nostr_ deceptionum laqueos tcndere di-
cendo: qua temeritate confiditis, quia Christus quem
colitis, vestra de pulvere corpora possit incorrupta re-
ducere, qui nec suorum vulnerum, qu_e in cruce susce-
pit, potuit cicatrices obducere, sed resuscltato ut dicitis
suo corpore a mortuis, signa adhuc mortis inesse non
celavit ? Quibus respondemus, quia Christus cure om-
nipotens sit Deus, et nostra ut promisit corpora de cor-
ruptione ad incorruptionem, de morte ad vitam, de terrve
pulvere cc_lestem suscitavit ad g]oriam, et suum quod
moriendo exuerat corpus quale voluit revocavit ad vitam.
Quod cure abolitis passionis indiciis ostendere disclpulis
posset, certe utique dispensationis gratia passlonis in eo
maluit indicia reservare. Primo videlicet ut diseipuli
qui h_ec videbant, manifeste possent dignoscere non spi-
ritum sine corpore, sed corpus esse spiritualc quod vi-
debant, certamque fidem peract_ resurrectionis ejus,
certam spem futurve omnium hominum resurrectionis
mundo pr_edicarent. Deinde ut ipse Dominus et Deus
noster Jesus Christus, qui in humilitate patrem inter-
peUat pro nobis, ostensis vulnerum suorum cicatricibus,
quantum pro humana salute labomverlt, ei perpetuo de-
monstret, miroque et inefl'abili nobis ordine eum, qui nil
unquam potest oblivisci, qui semper misereri paratus
est, absque intermissione admoneat, quam congrue ho-
minibus misereatur, quorum particeps natur_e, doloris
et passionis ipse Dei fiUus effeetus sit, pro quibus ipse
confligens, mortis imperium moriendo prostravit. Tertio
ut omnes electi perpetua beatitudine suscepti, videntes
in Deo ac Domino suo signa passionis, nunquam illi
gratias agere desistant, per cujus mortem se vivere cog-
noscunt, sicque fieri valeat quod voce totius ecclesive
D2
_ BED._ _ENERABILIS

cantat propheta in psalmis [Psalm. 88.] : Misericordias

Domini in _eternum cantabo. Ad extremum ut etiam
reprobi in judicio signa ejusdem passionis aspieiant,
sieur seriptum est [Joan. 19.] : ¥idebunt in quem trans-
fixerunt, ac se justissime damnandos intelligant, non
solum hi, qui ei impias intulere manus, sed et ilU qui
vel suseepta ejus mysteria pro nihilo eontemnunt, vel
sihi oblata nunquam suscipere curarunt, vel etiam ma-
jore impietate in eos, qui susceperant odii_ ac persecu-
tionibus extinguere aut corrumpere laborant. Non ergo
fallit tides resurrectionis Christi, non decipit nos spes
resurrectionis nostra_,quia Deus pater et Dominum sus-
eitavit, etnos suscitabit per virtutem suam [Rom. 8.].
Et sicut alibi idem Apostolus air : Quod si spiritus ejus,
inquit, qui suscitavit Jesum a mortuls, habitat in vobis,
qui suscitavit Jesum Christum a mortuis, vivificabit et
mortalia corpora vestra per inhabitantem spiritum ejus
in vobis [Rom. 8.]. Quod de electis specialiter dictum
constat, quoniam quidem omnes resurgemus, non autem
omnes immutabimur: sed soli qui nune spiritus sancti
inhabitatione reguntur, tunc in etern_e vita_beatitudine
majori ejusdem spiritus gratia sublevantur. Igitur Do-
minus ad confirmandam resurrectionis fidem se ipsum
vivum diseipulis praebuit, verha exhortationis attulit,
vestigia passionis non solum inmenda, sed et palpanda
demonstravit. Sed infirma adhuc eorum pr_eeordia no-
vitatem tanta_ potentize eapere nequeunt, magisque mi-
raft pr_e gaudio quod videbant, quam credere quod
doeebantur ineipiunt. Verum Dominus ne quid in
eorum mente resideret ambigafi, sumptis etiam epulis
comedit coram eis, ut si visibus oculorum, si suorum
tactibus non erederent digitorum, vel alimentorum ear-
nalium pereeptione carnem esse, qu_e apparuit eognos-
cerent. Qua in re, fratres, cavenda est hzeresis stulta
Cerinthianorum, ne quis videlicet pueriliter desipiens
vestimet vel mediatoris Dei et Domini nostri corpus ex-
 HOMILI_I_. 37

citatum a mortuis,sustentaculo eguisseciborum,vel

nostrapostrcsurrectionem corporain vitaetconversa-
tionespirituali
escis reficienda
carnalibus,
ubiclivinvecon-
templatioclaritatis esurireet sitire,sicutet bonorum
cveterorumpenuriam patinullatenus sinit.Unde ar-
dentissimus vitroillinsamator de sua certusdevotione,
Deo speIvetabundus loquitur[Psalm.16.I. Ego autem
cure justitiaappareboin conspectutuo,satiabor dum
manifestabitur gloriatua. Et Philippus eodem fervens
amorc [Joan.14.I : Dominc, inquit_ ostcndenobispa-
trem,ct sufficit nobis. Simpliciter itaqueet piesen-
tiendum estresuscitatuma morte,et immortalcjam
factumcorpusDominicum, nullamquidcm necessitatemb
attamenfacultatcm halmissevesccndi:idcoqueubiop-
portunitas probandvesubstantive naturaliscxigebat cibis
csscrcfcctum,qui vlm_rum cibinullum saginve adju-
mentum, ut mortaliumcorporibus solcntilli
prvebuerint,
sed quomodo in ignem missa aclua , itamox comesti
spirituali
ejussintvirtute absumpti.Sed etnostrapost
rcsurrectioncm corporac_elesti gloriaprmdita, creden-
dum estad quicquidvoluerint agcndum esse potentia,
ad pervenieadumubicunquelibuerit essepromptissima:
sedquia tunc nullamanducandi necessitas velutilitas
aliundepotestincurrere, nullatenusimmortalcseculum
cibismortalibusessefruiturum, ubi filiis
resurrectionis
non aliudesca et potus_quam vitaet salus, gaudium,
pax, et omnia bona quam illudnimirum sit, quod in
psalmo canitur[Psalm.83.1: Beati qui habitantin
domo tuaDomine, in seculaseculorumlaudabuntte.
Et iterum_Ibid.1 : VidebiturDeus dcorum in Sion.
Undc et Apostolus illiusseculiarcana scribens_ air
[I Cor.15.1: Quando eritDeus omnia in omnibus.
Expletaautem refectione Dominus adhuc exhortationis
monitasubjunxit dicens:
H_ec sunt verba quce locutus sum ad vos, cure adlmc
_ BEDdE VENERABILI8

essem vobiscum.] Id est, cure mortali adhuc et passibili

came vestri essem similis.
Quoniam necesse eat impleri omnia, _e scripla sunt
in le#e Moysi et prophetis et psalmis de me.] Omnem
magister veritatis tollit serupulum simulationis, undique
veritatis jura eonfirmat. Videtur, palpatur, reficitur,
sermo exhortationis per singula pr_ebetur, et ne solum
ejus testimonium minus sufllcere putaretur, etiam Moysi
et prophetarum auetoritas, qui ejus inearnationem, pas-
sionem et resmTectionem suis pr_esignaverunt seriptis,
ad medium producitur. Ne vero ad inteUigenda horum
mystiea dicta, tardi forte remanerent, sensum quoque
illis quo h_ee intelligere possent, aperuit: quo facto nil
ultra prise0e dubietatis in eorum mente residere per-
misit, nee tamen illis adhuc rationem passionis ac resur-
reetionis suoe reddere desistit. Nam sequitur :--
Et dixit illis : Quoniam sic scripture est, et sic opor-
tebat Christum pati, et resurgere a mortuis die terlia :
et pr_edicari in nomine ejus peenitenliam et remissionem
peccatorum in omnes gentes.J Ideo autem Christum pati
et resurgere oportebat a mortuis, quia impossibile erat
mundum salvari nisi Deus homo veniret, qui in hominis
habitu apparens, et homines qu_e essent divina instru-
eret, et mortem ut homo suscipien8 divlna virtute re-
vinceret, sicque in se credentes, et ad contemptum
subeund_e mortis aecenderet, et certitudine sperand_e
resurrectionis ac vitoe perpetis animaret. Quo enim ap-
tins exemplo poterant homines ad fidcm participandm
gloriae, et promercnd0e vitae immortalis erigi, quam cure
ipsum Deum cognoscerent humanitatis ac mortalitatis
sure factum participem ? Quo efficacius ordine ad tole-
randa pro sua salute adversa qu0eque provocarentur,
quam cure auctorem suum didieissent pro eorum salute
innumera ab impiis genera probrorum, et ipsam morris
subiisse sententiam ? Qua ratione eongruentius spem
 HOM I I.,I_E. _9

resurrectionis acciperent, quam cure ejus se sacramentis

ablutos et sanctificatos, ejus corpori adunatos esse me-
minissent, qui pro ipsis morte gustata, citins exemplum
resurgendi a morte pr_eberet ? Oporteb_t itaque pail
Christum, et resurgere a mortuis die tertia, et prsedieari,
inquit, in nomine ejus poenitentiam, et remissionem ia
omnes gentes. Qui nimirum ordo erat neeessarius, ut
prius pro salute mundi sanguis funderetur. Christi, post-
quam per ejus resurreetionem et aseensionem patefieret
hominibus eoelestis janua regni: et sic demum mitte-
rentur, qui eunetis per orbem nationibus verbum vitse
praediearent, ae saeramenta fidei, quibus salvari atque
ad gaudia superme patri_e possent attingere, ministra-
rent, eoopemnte ipso mediatore Dei et hominum, hornine
Jesu Christo, qui vivit et regnat eum patre in unitate
spiritus saneti Deus, per omnia seeula seeulorum_
Amen.

HOMILIA VL

MATTH. XXVIII. I_ illo tempore u_fecim d_scipuli abi-

erunt in Galila_am, in montem ubi conslituerat illis
Jesus. Et videntes eum adoraverunt, Sye.

modo audivimus, et juxta literam g-audio plena

refulget: quia triumphum redemptoris nostri_
_ VANGELICA leetio, fratres earissimi, quam
simul et redemptionis nostrse dona piano ser-
mone deseribit. Et si hane enueleatius pertractare ve-
limus, gratiorem in litera fruetum spiritualis sensus in-
ditum esse eomperimus. Sermo etenim Dei aromatum
more, quo subtilius quasi terendo et eernendo diseutitur,
eo majorem internee sure virtutis fragrantiam reddit.
Planum namque est, et dulee ad audiendum piis, quodm
Discipuli abierunt in Galil_eam in montem ubi consti-
tuerat iris Jesus, et videntes eum adoraverunt.] Sed aoa
40 BED_ VENERABILIS

vacat mysterio, quod Dominus in Galiizea post resur-

rectionem, vel quod in monte diseipuUs apparuit. In
monte etenim apparuit, ut significaret quia corpus, quod
de communi humani generis term naseendo susceperat,
resurgendo jam super terrena omnia sublevatum ccelesti
virtute induerit. In monte apparuit, ut admoneret fide-
les, si illic celsitudinem resurrectionis ejus cupiunt vi-
dere, hic ab infimis eupiditatibus ad superna studeant
desideria transire. Nomen veto Galilveve quid mysterii
sa]utaris contineat, erebra patrum expositione notissi-
mum est. Sed non ab re est s_epins verbo repetere,
quod semper necesse est animo retinere. Galilvea quippe
transmigratio faeta, vel revelatio dieitur. Utraque autem
interpretatio nominis ad unum finem respicit. Siquidem
supra legimus, dixisse angelum mulieribus: Ite_ dieite
diseipulis ejus quia surrexit, et ecee prvecedet vos in
Galila_am, ibi eum videbitis. Et nunc evangelista nar-
rante cognovimus, quia
_dbierunt dlscipuli in Galil_eam, et videntes eum adora-
verunt.] Quid est ergo, quod Dominus Jesus pra_eedit
diseipulos in Galila_am, ut videatur ab eis, sequuntur illi
et videntes eum adorant: nisi quia surrexit Christus
a mortuis, primitive dormientium [1 Cor. 15.] ? Se-
Cluuntur autem hi ClUisunt Christi, et ipsi in suo ordine
ad vitam de morte transmigrant: ibique eum videntes
adorant, quia in speeie sua_ divinitatis eontemplantes
sine fine eollaudant. Cui visioni eongruit iUud, quod
Galila_a etiam revelatio interpretatur. Tune etenim
revelam faeie, sieut Apostolus testatur, gloriam Domini
speeulantes, in eandem imaginem transformamur, qui-
eunque modo revelamus ad eum viam nostram, ejusque
vestigia fide sequimur non fieta.
Et videntes, inquit, eum adoraverunt : quidanz autem
dubitaverunt.] Si ClU_erimus unde dubitaverint, qui vi-
dentes Dominum adomverunt, nulla magis eausa oeeur-
rit, quam ea eujus Lueas meminit [Lueae 24.] eum ipso
 HO_ILI_° 41

resurrectionis sure die diseipulis rum apparuisse narra-

ret, conturbati vero et conterriti existimabant se spiri-
turn videre. Videntes ergo Dominum eognoseunt, et
quia hune Drum esse didicerant, dimissis in terrain vul-
tibus adorant. Sed inerat mentibus eorum non eon-
temnenda dubietas, quia se non corpus in quo passus est
resuscitatum : sed spiritum quem finita passione tradi-
dit, solum videre putabant. Unde eonfestim magister
pius et eos qui jam erediderunt, in fide confortat, et il-
los qui adhuc dubitaverunt, ad fidei gratiam convocat :
omnibus scilicet intimans, ad quantam glori_e magnifi-
eentiam assumpta pro hominibus et morti data humani-
tas resurgendo pervenerit.
Data est mihi, inquit, omnis potestas in ctvlo et in ter-
ra.] Non enim hoe de eoeterna patri dlvinitate, sed de
assumpta loquitur humanitate, quam suscipiendo mino-
ratus est paulo minus ab angeUs, et in qua resurgendo
a mortuis, gloria et honore coronatus est [Psal. 8.], et
constitutus super opera manuum patris, omniaque sub-
jeeta sub pedibus ejus. Interque omnia etiam mors
ipsa, quae ei ad tempus praevalere visa est, ejus pedibus
substrata est. Quod ergo Psalmista de Domino resur-
genre a mortuis ait patti, Omnia subjecisti sub pedibus
ejus, hoc est utique quod resurgens ipse Dominus air
diseipulis :-
Data est mihi omnispotestas in c_eloet in terra.] Et qui-
dem etiam priusquam a morte resurgeret, noverant an-
gelicw in ccelo virtutes jure subditas homini, quem a suo
conditore specialiter assumptum esse videbant : sed eaeci
in terra homines dedignabantur ei subjici, quem com-
muni secum mortalitate eognoverant indutum. Contem-
nebant ejus virtutem in miraeulis intelligere divinam_ cui
infirmitatem in passionibus inesse cernebant humanam.
Propter quod benigne mediator ipse Dei et hominum,
etiam hominibus in terra notum fieri volens, quia data
sit ei omnis potestas in c_lo et in terra, quatenus et
42 B_D_ VENE_AmLlS

ipsis cure angelis in coelo vitam possent habere peren-

nero, misit doctores qui cunctis per orbem nationibus
verbum vita_ prvedicarent.
[Matth. ult. Mare. 16.] Eunles, inquit, docete omnes
gentes, bal_tizantes eos i_ nomine patris el filii el
titus suncti, docentes eoe servare orania quwcunque man-
davi vobis.] Reetissimus autem ordo prmdieandi et mo-
dernis quoque prvedieatoribus eeclesiee diligentissime
seetandus, ut primo quidem doeeatur auditor, deinde
fidei saeramentis imbuatur, deinde servandis Domini
mandatis ex tempore tiberius instruatur. Quia neque
indoetus quisque et ignarus Christianae fidei, potest
ejusdem fidei sacramentis ablui, neque lavacro baptismi
a peccatis emundari sufficit, si non post baptisma stu-
cleat quisque bonis operibus insistere. Prius ergo do-
cere gentes, id est, scientia veritatis instruere, ac sic
baptizare przecipit, quia et [Hebr. 11.] sine fide impos-
sibile est placere Deo: et [Joan. 3.] nisi quis renatus
fuerit ex aqua et sphStu sancto, non potest introire in
regnum Dei. Ad extremum vero subjungit :--
Docentes eos servare omnla queecunque mandavi vobis.]
Quia sieut corpus sine spiritu mortuum est, ita et tides
sine operibus mortua est. Quanta autem merces pim
conversationis, quale pignus futur_ beatitudinis etiam
in pr_esenti fidelibus maneat, subsequenter insinuat, di-
cens :--
Et ecce ego vobiscura sum omnibus diebus usque ad
consummationera seculi.] Libet autem eonferre huie tes-
timonio, quod Marcus ait [Mare. 16.]: F,t Domlnus
quidem postquam loeutus est eis assumptus est in ece-
lure, et sedet a dextris Dei. Quia enim ipse Deus et
homo est, assumptus est in eoelum humanitate, quam
de terra suseeperat : manet cure sanetis in terra divini-
rate, qua terrain pariter implet et eoelum : manet autem
omnibus diebus usque ad eonsummationem seeuli. Ex
quo intelligitur, quod usque ad finem seeuli non strut
 HOMILI_o 43

defuturi in mundo, qui divina numsione et inhabitatione

sint digni. Nec dubitandum eos post hujus seculi cer-
tamina manere cure Christo in regno, qui in seculo cer-
tantes Christum in sui cordis hospitio meruerunt habere
mansorem. Notandum interea, quod pr_esens ubique
divina majestas a]iter electis suis, aliter adest reprobis.
Adest enim reprobis potentia natur_ incomprehensibi-
lis, qua omnia cognoseit novissima et antiqua, intelligit
cogitationes a longe, et omnes vias singulorum pr_vi-
det. Adest electis gratia pi_e protectionis [Psal. 138.],
qua illos specia|iter per pr_sentia dona vel flagella quasi
filios pater erudit, atque ad possesionem futur_ h_redi-
tatis erudiendo provehit. Adest eleetis, ut scripture est
[Psal. 34.] : Juxta est Dominus his, qui tribulato sunt
corde, et humiles spiritu salvabit. Adest reprobis, ut pr_e-
missum est [Ibidem.] : Vultus autem Domini super fao
cientes mala, ut perdat de terra memoriam eorum. Uncle
neeesse est, ut semper in operibus nequam paveant mall,
quorum etiam eo_tationes singul_e eonspeetui distrieti
judieis patent, semper in operatione justiti_e et in his,
quze propter justitiam patiuntur, gaudeant boni [P,om.
8.], quibus Deum diligentibus omnia eooperantur in bo-
num, et in quaeunque tribulatione positis nunquam ejus
pietas abest, eui eanitur in psalmo [Psal. 9.] : Tibi enim
derelietus est pauper, pupillo tu eris adjutor. Contere
braehium peeeatoris et maligni. Quam pietatis sum
pr_esentiam non tantum nobis verbo promisit, sed et evi-
dentibus designavit indieiis, cure post resurreetionem
suam diseipulis srepius usque ad diem quo ecelos petiit,
apparuit, eorumque animos admonendo, inerepando, spi-
titus saneti donum tribuendo roboravit. E quibus qui-
dem apparitionibus deeem solummodo in Evangelista-
rum seriptis invenimus, sed plures fuisse doeet Aposto-
lus, dieens [1 Cor. 15.] : Et resurrexit tertia die seeundum
Seripturas, et visus est Cephae, et post hzee undecim.
Deinde visus est plus quam quingentis fratribus simul,
44 BEU_ VENERABILIS

deinde visus est Jacobo, deinde ApostoUs omnibus : no-

vissi_ne autem omnium tanquam abortivo, visus cst et
milfi. Quibus enhn locis vel temporibus t_ct_ sint visi-
ones_ quas commemorat, ignoramus : tantum scimus
quia quod sibi novissime visum esse Dominum confir-
mat_ post ascensionem ejus factum est [Act. 9.], vel
quando ilium de ccBlo alloquens de persecutore docto-
rein cccles_ fecit: [1 Cor. 12.] vel quando in paradi-
sum et tertium e_lum raptus audivit arcana verba, qu_
non licebat homini loqui. Et sieut alibi dicit [Gal. 1.] :
Mysterium Evangelii_ quod ab homine non accepit, per
revelationem Jesu Christi didicit. Decies vero visum,
ut diximus, post resurrectionem Dominum Evangelio-
rum nobis et actuum apostolorum prodit historia, ubi ipso
resurrectionis suze die quinquies apparuisse legitur.
Primo quidem Mariae Magdalenae flenti ad monu-
mentum : deinde eidem Mariae, et alteri ejusdem nomi-
his fceminze regredientibus a monumento nunciare disei-
pulis, quae ibi compererant, oecurrens apparuit: tertio
Simoni Petro: quarto Cleophte et socio ejus, cum qui-
bus ipse gradiens in Emaus, ibidem in panis fractione
cognitus est. Qui mox reversi Hierosolymam, invene-
runt discipulos loquentes : Quia surrexit Dominus vere,
et apparuit Simoni. l_am pleniu_ alibi quando Simoni
apparuerit, non legitur. Quinto apparuit eis in eodem
loco januis clausis, ubi non erat Thomas. Sexto post
dies octo, quando erat cure eis et Thomas. Septimo
piscantibus ad mare Tiberiadis. Octavo in monte Gali-
lae_e, quod hodierna lectione audivimus. Nono recum-
bentibus illis undecim apparuit, die quo ascendit in coe-
lum. Decimo viderunt eum ipsa die non jam in terra
positum, seal elevatum in aera, ccelosque petentem di-
centibus sibi angelis : Sic veniet quemadmodum vidistis
eum euntem in ccelum. [Marc. 16. Joan. 20. Matth.
28. Lucze 24. Joan. 20. Joan. 21. Matth. 28. Marc.
16. Act. 1. Marc. 16.]
 _XO_TLT_. 45

Hac ergo frequentia corporalis sum manifestationis

ostendere voluit Dominus, ut diximus, in omni loco se bo-
norum desideriis divinitus esse pr_esentem [Marc. 16.].
Apparuit namque ad monumentum lugentibus [Joan.
20.1 aderit et nobis absentim ejus recordatione salubriter
eontristatis. Oceurrit revertentibus a monumento, ut
agnita resurrectionis gandia prmdiearent [Matth. 28.] :
aderit et nobis, dum bona qum novimus proximis fideliter
annuneiare gaudemus. Apparuit in fractione panis his,
qui se peregrinum esse putantes ad hospitium vocaverunt
[Lucre 24.1: aderit et nobis eum peregrinis et pauperibus,
qumcunque possumus, bona libenter impendimus. Ade-
rit et nobis in fraetione panis, eum saeramenta eorporis
ejus, videlieet panis vivi, casta ac simplici eonseientia su-
mimus. Apparuit in abdito de sua resurreetione loquen-
tibus [Joan. 20.1 : adest et nobis, modo ejus dono idem
agentibus. Aderit nobis semper eum ab externis operi-
bus ad tempus vacantes, de ejus gratia loeuturi eonve-
nimus [Joan. 1.1. Apparuit, cure foribus clausis intus
Judveorum metu residerent EJoan. 20.]. Apparuit cure
minorato eodem metu apertis eum gressibus in montis
vertice qu_ererent [Aetu. 1.1. Adfuit quondam eonfor-
taturus suo spiritu eeclesiam, eum ab infidelibus pre-
meretur. Ad publicum venire ae dilatari prohiberetur.
Adest eidem et nunc cure inelinato ad fidem culmine
regali terror quievit persecutionis, et omnis mundi sub-
lim_tas apostolicis est subdita vestigiis. Apparuit pis-
cantibus [Joan. 21.1: eisque apparens divinis adjuvit
beneficiis, aderit et nobis, cum necessaria vitro tempo-
falls recta intentione curamus, justisque nostris labori-
bus subsidium suae pietatis adjungit. Apparuit recum-
bentibus [Marc. 16.1, aderit et nobis, cum juxta Apo-
stoli monita, sivem anducamus, sire bibimus, sire aliud
quid agamus, omnia in gloriam Dei facimus [1 Cor. 10.].
Apparuit primo in Judaea [Actu. 1.1, deinde in Gali-
l_ea, post h_ec rursum in Judaea die quo ascendit in cm-
46 BED_ V_NERABILIS

lum. Aderat ecclesi_e, cure primo solius Jud_e termi-

his clauderetur, adest modo, cure Jud_eis ob culpam
perfidke derelictis transmig,_avit ad gentes. Aderit in
futuro, cure ante finem seculi revertetur ad Jud_eam, et
sicut Apostolus ait [Rom. 11.], Intrante gentium mul-
titudine, sic omnis Israel salvus erit. Novissime illis
apparuit ascendens in c_lum [Actu. 1.]. Aderit et no-
bis, ut eum post mortem sequi mereamur ad e_los, si
ante mortem eum in Bethaniam unde aseendit, id est,
in domum obedienti_e sequi curamus [Marc. 16.]. Ipse
etenim c_los aseensurus Bethaniam venit: quia sicut
Apostolus ait [Philip. 2.], Factus est obediens usque ad
mortem, mortem autem crucis, propter quod et Deus
illum exaltavit. Venimus ibidem et nos, si quod ille
monet a_mus, quod promisit intendimus. Esto, air, fi-
dells usque ad mortem, et dabo tibi coronam vit_ [Apo-
cal. 2.]. Fitque ipsius _tia largiente, ut qui nobiscum
usque ad vitae hujus terminum manet, post hane nos
vitam ad videnda secure vitae c0_|estis pr_emia sublevet,
in qua vivit et regnat cure patre, Deus in unitate spiri-
tus sancti, per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA VII.

Luc$ xx. MA_TH. VH. In illo tempore dixit Jesus

di_citrulis suis : Quis vestrum habebit amicum, et ibit
ad illum media nocte, et dicer illi : Amice, commoda
mihi tres panes, quoniam amicus meus venit de via ad
me, et non habeo quod ponam ante illum, _c.

formam orationis, sed et instantiam frequen-

_ tiamque
OGATUS tradit orandi.
a diseipulis Salvator, non modo
Amieus ergo ad quem media noete venitur,
 HO_ZLI_. 47

ipse Deus intelligitur, cui in media trlbulatione suppti-

care, et tres panes i. e. intelligentiam Tilnitatis, qua
preesentis vitae eonaolentur labores, emagitare debemus.
Amicus qui venit de via, ipse noster est animus: qui
toties a nobis recedit, quoties ad appetenda terrena et
temporalia foils vagatur. Redit ergo, cc_lestique ati-
monia refici desiderat_ cum in se reversus superna era-
petit ac spiritualia meditail, de quo pulehre qui petierat
adjungit, non se habere quod ponat ante ilium: quoniam
anim_e post seeuli tenebras Deum suspiranti, nil pr_eter
eum cogitate, nil loqui nihilque tibet intueil, solum quod
reeognovit, summ_e trinitatis gaudlum contemplail, at-
que ad hoe plenius intuendum pervenire satagit. Quo-
niam voluptuose vivens, et illecebrosis desideilis suc-
eumbens terrenisque commodis ac temporatibus lueris
inhians, si quam habuit mysteriorum Dei notitiam, per-
didit et in se reversus, nee amissam valet recuperate,
neque quam non habuit omnino adipisei nisi divina
illustratione alimentis recreetur spiritualis intelligenti_e,
quibus exhaustus et esuilens necesse est amici panibus
salutailbus recreari et refici.
Et ille deintus respondens, dicat : Noli mihi molestus
esse, jam ostium clausum est, et pueri mei mecum sunt i_
cubili, non possum 8urgere et dare tibi.] Ostium amici di-
vini est intelligentia sermonis, quod sibi Apostolus ECo-
los. 4.] orat aperiri ad loquendum mysteilum Christi:
elausumque est tempore famis cure inteUigentia verbi
non datur. Et iili qui Evangelic-am sapientiam tanquam
panem erogantes, per orbem terme pr_edicaverunt, pueri
patrisfamitias, jam sunt in seereta quiete cure Domino,
et tamen orando eflicitur_ ut aecipiat desiderans intellee-
tuna ab ipso Deo, etiam si homo desit; per quem sapi-
entia pr_edieetur.
JEt ille si perseveraverit pulsans, dieo vobis : etsi non
dabit illi surgens, eo quod amicus ejus sit, propler impro-
bitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquot habet
48 BEDiE VENERAB1LIS

_cesaarios. Et ego dico vo_ : Petite, et da_tur vo_ ;

_'ite, et invenietis ; pulsate, et aperietur vobis.] Com-
paratio est a minore. Si ergo amieus homo surgit de
lecto, et dat non amicitia, sed t_edio eompulsus, quanto
magis dat Deus .qui sine t_edio largissime donat, quod
petitur! Dominus etenim Salvator noster ad ccelestis
regni gaudia nos pervenire desiderans, etnos eadem
gaudia a se petere doeuit, et nobis petentibus se h_ee
daturum esse promisit.
Petite, inquit, et dabitur vobis ; queerite, et invenietis ;
pulsate, et aperietur vobis.] Qu_e nobis sunt verba Do-
mini nostri, fratres earissimi, magnopere ae toto ex eorde
pensanda: quia videlicet regnum ecelorum non otiosis
et vaeantibus, sed petentibus, qu_erentibus et pulsanti-
bus dandum, inveniendum et aperiendum esse testatur.
Petenda est ergo janua regni orando, qu0erenda reete
vivendo, pulsanda perseverando. Non enim suftleit ver-
bis tantummodo Dominum rogare, si non etiam qu_esi-
erimus diligentius qualiter nobis sit x4vendum, ut digni
simus impetrare qu_e poseimus, ipso attestante qui air
[Matth. 7.] : Non omnis qui dieit mihi, Domine, domine,
intrabit in regnum e_lorum, sed qui faeit voluntatem
patris mei qui in ecelis est, ipse intrabit in regnum eo_-
lorum. Neque aliquid prodest bona inehoasse, si non
quisque studeat ea qua_ bene inehoaverat, usque ad
finem firmum perdueere: quin imo melius erat nor
eognoseere viam justitioe, quam post eognitionem re-
trorsum eonverti. Unde neeesse est, fratres mei, ut
petamus seduli, sine intermissione oremus, proeidamus
ante Deum, ploremus eoram Domino qui feeit nos : et
ut exaudiri mereamur, videamus solieite qualiter nos
vivere velit, quid nos faeere jusserit qui feeit nos. Qum-
ramus Dominum et eonfirmemur, qu_eramus faeiem ejus
semper : et ut hune invenire ae videre mereamur, mun-
demus nos ab omni inquinamento earnis et spiritus_.
quia non nisi easti eorpore in die resurreetionis ad eoe-
 HOMILI-_g. 49

los sublevari, non nisi mundi eorde gloriam valent di-

rinse majestatis intueri. Pulsemus infatigabili desiderio
etern_e beatitudinis aures pii conditoris, nec deficiamus
a eceptis, priusquam illo aperiente de careere morris hu-
jus mundi eripi, ae portam mereamur c0elestis patri_e
ingredi. Nemo sibi blandiatur de innoeentia, nullus
suis fidens aetibus, quasi qui misericordia justi judieis
non egeat, a preeibus eesset : quin potius etiam cure se
aliquid boni quis egisse eognovefit, quia qua hoe distrie-
tione judieetur, ignorat, tremens cure Propheta clamet
[Psal. 142.] : Ne intres in judleium cure servo tuo, quia
non justifieabitur in conspeetu tuo omnis vivens. Et
cure beato Job [Job 9.] : Si justifieare me voluero, os
meum eondemnabit me. Si innocentem ostendero, pra-
rum me eomprobabit: memor semper illius Apostolici
sermonis [1 Joan. 1.] : Quia si eonfiteamur peceata no-
stra, fidelis et justus est, ut remittat nobis peccata nostra,
et emundet nos ab omni iniqttltate. Si dixerimus quo-
niam non peceavimus, mendaeem faeimus Deum, et
verbum ejus in nobis non est. _eque rursus quispiam
considerata peeeatorum suorum qualitate seu quantitate,
a petenda venia mentem desperando revocet, neminem
visa suorum putredo vulnerum, sui magnitudo languoris
a salute qu_erenda retrahat. Pr_ebeat magnam obti-
nend_e sanitatis fiduciam, quod ipse eonditor noster,
medieus nobis fierl, ipse ad nos venire in came, ipse in-
firmitates nostras suseipere ut sanaret, dolores nostros
ut auferret, portare dignatus est: ipse suum pro nobis
sanguinem fudit, suam pro vita nostra mortem obtu-
lit, ipse magnis peceantium admissis, magna pceniten-
ti_e remedia ostendit, dieens per pr_ecursorem suum
[Luca_ 3.]: Genimina viperarum, quis ostendit vobis
fugere a ventura ira ? Faeite ergo fruetus dlgnos p0_nj-
tentia. Et paulo post inquit: Qui habet duas tunieas,
det non habenti: et quJ habet escas, sinfiliter faeiat.
Ipse levioribus quotidianisque nostris erratibus, sine
E
50 BED._ VENERABIL1S

quibus h_ec vita transigi non potest, quotidiana confes-

sionis et iutercessionis mutu_e medicamenta concessit,
dicens per apostolum Jacobum EJacobi 1.]: Confite-
mini alterutrum peccata vestra, et orate pro invicem ut
salvemini. Ipse rogari ut preestet, admonet, qui animos
inopum ad se rogandum largus donator erigit.
Omnis, inquiens, qui petit, aceipit ; et qui queerit, inve-
nit; et pulsanti aperietur.] Non ergo dubitandum quod
petentes aeeipiemus, qumrentes inveniemus, pulsantibus
nobis aperietur, quia nimirum fallere non potuit veritas
qu_e ea promisit. Sed hoe est vigilantius intuendum,
quia non omnes qui eoram hominibus orare videntur, in
eonspeetu eterui arbitri petere vel qu_erere, vel e_eles-
tis regni aditum pulsare probantur. Neque enim Pro-
pheta dieeret _Psal. 144.], Prope est Dominus omnibus
invoeantibus eum in verltate, si non aliquos Dominum
invoeare, sed non in veritate eognoseeret. Invoeant
quippe Dominum in veritate, qui in hoe quod orando
dieunt, vivendo non eontradieunt. Invoeant Dominum
in veritate, qui suas ei preees oblaturl, primo jussa illius
implere satagunt, qui dicturi ei in oratione [Matt h. 6.] :
Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dlmittimus
debitoribus nostris: illud ejus mandatum impleverunt
quod dicit [Marci ll._, Et cum stabitis ad orandum,
remittite si quid habctis adversus aliquem, ut et Pater
rester qui in ccelis est, dimittat vobis peccata vestra.
Unde et de talibus apte Propheta subjungit [Psal. 144.] :
Voluntatem timentium se faciet, et orationes eorum ex-
audiet, et salvos faciet eos. Illi itaque in veritate Do-
minum invocant, qui eum timere comprobantur. Horum
ipse cure clamaverint, orationes exaudit, horum cure ad
se suspiraverint, pia desideria perficit, hos cure de hac
vita trausierint, ad salutem sustollit eternam. At contra
sunt qui Dominum, sed non in veritate invocant, quos
redarguens Jacobus, ait [Jacobi 4.] : Petitis, et non ac-
cipitis, eo quod male petatis. Male namque pett.mt, qui
 HOMILI_E. 51

perseverantcs in peccatis pro eisdem peccatis quze ipsi

minime dimittunt, ut sibi a Domino dimittantur, impu-
denter exorant, quales ipse per Esaiam reprobat, dicens
[Esaize 1.] : Et cum extenderitis manus vestras, avertam
oculos meos a vobis. Et cure multiplicaveritis oratio-
nero, non exaudiam: marius enim vestra_ sanguine ple-
nm sunt. Quibus adhuc consulendo qua ratione possent
impetrare quae poscerent, ostendit cum subdidit : Lava-
mini, mundi estote, auferte malum cogitationum ves-
trarum ab oculis meis. Male petunt, qui vocem Domi-
ni jubentis audire obtemperando contemnunt_ et nihilo-
minus Dominum suam vocem supplicantes exaudire
miserando deposcunt_ quos ipse repellens in Evangeho
loquitur [Lucre 6.]: Quid autem vocatis me Domine,
domine, et non facitis qua_ dico ? De quibus et Salomon
in Proverbiis [Proverb. 28.] : Qui declinat, inquit, au-
rein suam ne audiat legem, oratio ejus erit execrabilis.
Male petunt et illi, qui non supernze mercedis intuitum,
sed ad exemplum Pharisaeorum humanoe gratia laudis,
longis incubant precibus, de quibus ipse testis et judex
terribiliter protestatur [Matth. 6.]: Quia receperunt mer-
cedem suam. Male petunt et illi, qui terrena maffis in
oratione, quam coelestia bona requirunt, quorum preces
Apostolus in ipsa de qua loquimur sententia, specialiter
reprehendit. Cum enim dixit [Jacobi 4.], Petitis, et
non accipitis, eo quod male petatis, adjunxit continuo,
Ut in concupiscentiis vestris insumatis, neque autem
prohibentur cives patrize coelestis in terra peregrinantes,
pro pace temporum, pro salute corporum, pro ubertate
frugum, pro serenitate aurarum, pro caeteris hujus vita_
necessariis Dominum petere: si tamen haec non nimie
petantur, et si ob id solummodo petantur, ut abundante
viatico in pr_esenti, tiberius ad futura dona tendatur.
Sed quia sunt qui temporalem quietem et prosperitatem
a suo creatore requirunt, non quidem ut eidem creatori
devotioribus animis obedianb sed ut abundantius comes-
E2
5'2 BED_E VENERABILIS

sationibus et ebrietatibus vacent, et securius ac licentius

suis concupiscentiis, sum carnis serviant illecebris, me-
rito tales male petere dicuntur. Verum quia omnes
hujuscemodi petitores, eo quod male petant, accipere
non merentur, studeamus nos dilectissimi et bene petere,
et digni obtinendi qua_ petimus existere. Quod ita fit,
si et ea qu_e Deus jussit orando quaerimus, et quales ipse
nos fieri docuit, tales ad orandum procedimus, et intenti
in precibus donec impetremus, insistimus. Si autem
scire cupimus qum ipse nos petere velit, audiamus illud
Evangelicum [Matth. 6.] : Qumrite primum regnum Del
et justitiam ejus, et hacc omnia adjicientur vobis. Reg-
hum autem Dei et justitiam ejus qumrere, est ccelestis
patri_e dona deslderare, et quibus justitim meritis ad hzec
perveniri debeat, indesinenter inquirere: ne si a via
forte qum illo ducit, aberremus, pervenire quo nitimur,
minime queamus. Quod si verba Domini et Salvatoris
nostri, qulbus nos de exemplo terreni parentis ad rogan-
dum Deum patrem hortatur, diligenter inspicimus, ci-
tius agnoscimus quae sit maxime justitia, qum iter nobis
regni coelestis aperiat.
Qu/s, inquit, ex vobis patrem petit panem, numquld la-
pidem dabit illi? Aut piscem, numquid pro pisce serpen-
tern dabit illi ? Aut si petierit ovum, numquid porri#et
illi scorpionem ?] Aperta etenim est comparatio h_ec, et
eunctis audientibus ad intelligendum facillima: quia
si homo quilibet mortalis ac fragilis, et peecati adhuc
came gravatus, petentibus se filfis quos diligit, qum
habet bona_ quamvis terrena et fragilia dare non dene-
gat, multo magis pater e(_lestis petitoribus suis suo ti-
more et amore pr_editis, non defectiva in ccelis bona
largitur. Sed juxta typicam intelfigentiam panis dilee-
tionem slgnifieat, qula sicut ille principalis est eibus, ita
ut sine eo mensa inops esse videatur : ita hme prineipalis
est virtus, ita ut sine illa virtute reliqu_e spirituales vir-
tutes esse nequeant. Quia nimirum quicquid boni agitur,
 XO_ILIm. 53

in sola dilcctione pcrticitur. Uncle dicit Apostolus

[1 Cor. 13.], Quia si linguis hominum loquerctur et
angelorum, et si haberct prophetiam, ct nossct myste-
rla omnia et omncm scientiam, ct si habcrct omnem
fidem, ita ut montes transferret, ct si distrlbucrct omncs
facultatcs suas in cibos paupcrum, ct si tradidissct cor-
pus suum ita ut arderct, carltatem autcm non haberct,
nihi| ei prodesset. Carltas autem vcra est, qua et Do-
minum cx toto corde, tota anima, tota virtute_ ct proxi-
mum tanquam nosmet ipsos diligerc praecipimur. Nee
tantum proximis et amicis, verumetiam inimicis per-
rectus quisque beneficium dilectionis impendere debet,
Domino dicente [Matth. 5.] : Diligite inimicos vestros,
benei_acitc his qui oderunt vos, et orate pro persequenti-
bus et calumniantibus vos, ut sitis filii patris vestri qui
in coelis est. In pisce autem tides non ficta exprimitur.
Quomodo enim piscis sub tegumento aquarum nascitur,
vivit ct alitur, sic et tides quae in Deum est, quae alte-
rius vitae gaudia per lamenta praesentia fletusque requi-
rib invisibiliter in corde gignitur, invisibili gratia spiri-
tus per aquam baptismatis consecratur, invisibili auxilio
divinae protectionis ne deticiat, nutritur, invisibilium
przemiorum intuitu quaeque valet, bona operatur, memor
illius Apostolici [2 Cor. 4.]: Quia quae videntur, tem-
poralia sunt: quae autem non videntur, eterna sunt.
Possumus et hoc dicere, quia piscis in eo fidei typum
reheat, quod sicut ille crebris marls fluctibus tunditur,
nec perimitur, ita tides firma quantislibet adversantis
pressurls mundi impugnetur, inconvulsa persistat : imo
efiam de certamine gloriosior existat, adjuvante illo qui
missis ad praedt_anda ejusdem fidei dona discipulis air
[Joan. 16.]: In mundo pressuram habebitis, sed con-
fidite, quia ego vici mundum. Porro per ovum, spei
nostrae certitudo figuratur: quia in ovo nondum foetus
cernitur, sed futurm avis foetus speratur. Et tideles
quique necdum in praesenti supcrnae patrl_e gloriam
54 BEDrE VENERABILIS

quam credunt intuentur, sed futuram sperando praesto-

lantur. Unde dicit Apostolus [Rom. 8.]: Si autem
quod non videmus speramus, per patientiam expecta-
mus. H_ee igitur sunt, fratres carissimi, bona qu_e
prineipaliter a Domino petere, hmc est justitia regni
Dei quam ante omnia qu_erere debemus ; tides videlicet,
spes et caritas, quia sieut scriptum est [Psal. 31.1 : Jus-
tus ex fide vivit. Sperantes autem in Domino, miseri-
cordia eireumdabit, et Plenitudo legis est dilectio. Ore-
his enim lex in uno sermone impletur, Diliges enim
proximum tuum sieut teipsum. Et iterum [Rom. 13.] :
Dilectio proximi malum non operatur. Non est autem
metuendum, ne si gratiam dilectionis a Domino pia de-
votione queeramus, si intimo ex corde dicamus, Panem
nostrum quotidianum da nobis hodie, ille cor nostrum
rigore odiorum constringi permittat. Hune etenim rigo-
rem per duritiam lapidis insinuat eum dieit :
Quis autem ex vobis patrem petit panem, numquid
lapidem dabit illi ?] Non est formidandum, ne si ford-
tudinem fidei contra hostis antiqui tentamenta prece-
mur toto ex corde dicentes [Lucre l 7.J, Domine, auge
nobis fidem, ille nos infidelitatis sinat interire venenis.
Jure enim nomine serpentis virus infidelitatis_ quod per
ipsum generi humano aspersum est, exprimitur cum
dicitur,
Aut ._ipiscem petit, numquid pro pisce serpentem da-
bit illi ?J Non est timendum, ne si spem ccelestium bo-
norum, per quam prmsentia, adversa simul et prospera
contemnere possimus, a Domino postulemus, ille audi-
turn avertat, ac nos desperatione futurorum retro respi-
cere, id est, ea quve reliquimus, patiatt_ labentis seculi
eommoda virulenta requirere. Recte namque immuta-
rio boni propositi nociva, et coneupiseenti_e carnalis re-
petitio veneno seorpionis, quod retro, id est, in eauda
gestat, comparatur cure dieitur,
Aut si petierit ovum, numquid porr_get illi scorpio-
 i_OMILI_. 55

nero ?] Haec itaque petamus a Domino, carissimi, ut sci-

licet alimentum nobis purae earitatis, sincerae fidei, certm
spei tribuat, ut duritiam odiorum, ut perfidiae virus, ut
aculeum nobis desperationis, qui ad caduca retrahere
solet, auferat, et absque ulla dubietate quod pctimus,
accipiemus. Ait enim veridica voce Joannes Apostolus
[1 Joan. 5.] : Quia quodcunque petierimus secundum
voluntatem ejus, audit nos. Sed et ipse Dominus cer-
tain nobis fiduciam dat impetrandi quze recte petimus,
cure subjungit :
Si ergo vos cure sitis mali, nostis bona data dare filiis
vestris, quanto magis pater vester de evelo dabit spiritum
bonum petentibus se?] Malos autem voeat discipulos,
qui utique quantum ad humanum speetat judicium, boni
erant : quia nimirum nemo est qui in hae vita a eunctis
valeat immunis esse delietis, Salomone attestante, qui
ait [Eccles. 7.] : Quia non esthomo justus in terra, qui
faciat bonum et non peccet. Unde provide Dominus,
qui gravibus peccantium reatibus graviora poenitendi
medicamenta demonstrat, ipse quotidianos electorum er-
ratus, qui verbo maxime vel cogitatu contingunt, quoti-
dianis orationum studiis docet debere curari, quos inter
alia sic orate pr_ecipit [Matth. 6.]: Et dimitte n obis de-
bita nostra, sicut etnos dimittimus debitoribus nostris.
Vel certe malos appellat discipulos, quia in compara-
tione divinae bonitatis omnis creatura mala esse proba-
tur, dicente Domino [Marci 11.], Nemo bonus, nisi unus
Deus, cure tamen participatione ejusdem divinm boni-
tatis rationalls creatura bona fieri posse cognoscitur.
Unde et Dominus pia promissione testatur, Quia pater
de ccelo dabit spiritum bonum petentibus se: ut pro-
recto ostendat, quia qui ex seipsis mall sunt, per accep-
tam spiritus gratiam boni possunt effici. Spiritum bo-
num petentibus dandum a patre pollicetur, quia sire
fidem, spem, caritatem, sive alia qua_libet bona coelestia
desideramus adipisci, non aliter nobis h_ec quam spiri-
56 BED2E VENEI_ABILIS

tus sancti donum tribuuntur. Hinc est enim quod idem

sanctus spiritus in Esaia [Esaioe 11.], Spiritus sapientiae
et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus
scientim et pietatis, spiritus timoris Domini, et in alio
loco [2 Cor. 13.], Spiritus dilectionis et paeis, spiritus
gratize et precum nominatur: quia nimirum quicquid
boni veraciter habemus, quicquid boni agimus, hoc eo-
dem spiritu largiente percipimus. Quod intel!igens pro-
pheta cum cordis mundltiam qumreret_ dicens [Psal. 50.],
Cor mundum crea in me Deus, continuo subj_unxit : Et
spiritum rectum innova in visceribus meis. Quia si non
interiora nostra spiritus Domini rectus impleverit, cor
in nobis mundum, unde sit non habet. Cure operis
boni profectum concupiscens dixisset [Psal. 142.]: Do-
mine, ad te confugi, doce me faccre voluntatem tuam,
statim quo hunc ordine consequi deberet, ostendit, cum
subdidit, Spiritus tuus bonus deducet me in viam rec-
tam. Cujus vestigiis juxta modulum nostinlm, fratres
dilectissimi, adhmrentes, petamus Deum patrem, ut spi-
titus sui gratia nos in viam rectm fidei, qum per dilec-
tlonem operatur, inducat. Et ut optata mereamur ob-
tinere, taliter vivere studeamus, ne tanto patre simus
indigni_ quin potius mysterium regenerationis, quo in
baptismate filii Dei sumus effecti, illlbato semper cor-
pore pariter et mente servemus. Certum namque est_
quia si summi patris mandata sectamur, remunerabit nos
hmreditate sempiternae benedictionis, quam nobis ante
secula paravlt_ per Dominum nostrum Jesum Christum,
qui cum eo vivit et regnat Deus in unitate spiritus sanc-
ti, per omnia secula seculorum, Amen.
 HOMILI_Z. 57

HOMILIA VIII.

JOANNIS XV. fn illo tempore dixit Jesus discipulis suis :

Cure venerit paracletus, quem ego mittam vobis a pa-
tre, spiritum veritatis, qui a patre procedit, ille testi-
monium perhibebit de me_ _yc.

quia diseipuli ante adventure spiritus saneti

minus capaees erant ad intelligenda areana
X multis sancti Evangelii loeis invenimus,
divin_e sublimitatis, minus fortes ad toleranda
adversa human_e pravitatis, sed eis adveniente spiritu
cure augmento divin_e cognitionis, data est etiam con-
stantia vineend_e humanve perseeutionis. Unde illis
Dominica promissione nunc dicitur :
Cure venerit paracletu_, quem ego mittam vobis a patre,
spiritum veritatis, qui a patre procedit, ille testimonium
perhibebit de me. JEt vos testimonium perhibebitis.] No-
tandum autem in prlmis, quod Dominus spiritum veri-
tatis, et a se mittendum esse testatur, et eundem mox a
patre procedere subjungit, non quia idem spiritus aliter
a patre procedit, quam a filio mittitur, aut alio tempore
a patre procedit, quam cum a filio mittitur, sed ideo fi-
lius eum a se mitti, et a patre dicit procedere, ut_ aliam
patris, aliam esse suam personam designet, atque ut in
eadem distinctione personarum unam esse operationem,
ac voluntatem suam cum patris voluntate, et operatione
denunciet. Cum enim ejusdem spiritus gratia datur
hominibus, mittitur profecto spiritus a patre, mittitur et
a filio : procedit a patre, procedit eta filio : quia et ejus
missio ipsa processio est, qua ex patre proeedit et filio.
Venit et sua sponte, quia sicut coaequalis est patri et fi-
ll% ita eandem habet voluntatem cum patre et filio com-
munem. Spiritus enim ubi vult spirat [Joan. 3.]. Et
sicut AI)ostolus enumeratis donis c(elestibus ait [1 Cor.
58 BED_ VENERABILIS

12.], H_e autem omnia operatur unus atque idem spi-

titus, dividens singulis prout vult. Adveniens autem
spiritus testimonium perhibuit de Domino, quia disei-
pulorum eordibus asplrans, omnia qum de illo erant sei-
enda mortallbus, clara illis luee revelavit : quod videlicet
mqualis et consubstantiahs erat patti ante seeula, quod
eonsubstantialis nobis factus est in fine seeulornm, quod
de virgine natus, sine peeeato vixit in mundo, quod
quando voluit, et qua voluit morte transivit de mundo,
quod veraeiter resurgendo mortem destruxit, quod ve-
ram, in qua passus et resurrexit, camera ad c_tos ascen-
dendo levavit, atque in paternm glori_ dextera eonsti-
tuit, quod omnla prophetarum seripta fili testimonium
perhibent, quod eonfessio nominis ejus usque ad fines
erat propaganda terrarum, ea_teraque fidei illius myste-
ria spiritus saneti testimonio sunt reserata diseipulis.
Neque illis tantummodo, sed et omnibus, qui per vet-
bum eorum eredunt in Dominum, quiequid recte sa-
piunt, ejusdem spiritus est munere eoneessum. Ille
ergo, inquit, testimonium perhibebit de me, et vos testi-
monium perhibebitis: quia qu_e spiritn intus doeente
pereeperunt, h_ee abjeeto timore pristino foris loquendo
et aliis ministrabant. Ipse namque spiritus eorda eorum
et seientia veritatis illustravit_ et ad doeenda quve nos-
sent eulmine virtutis erexit: uncle reete apud Esaiam
[Esai_e 11.], spiritus idem fortitudinis et seientive nun-
eupatur. Est enim spiritus seientke, quia per ipsum
quee reete agere, vel etiam eogitare debeamus, agnosei-
mus : est et fortitudinis, quia etiam per ipsum, ut qum
bene novimus operemur, aeeipimus, ne adversitate all-
qua a bonis, qu_e eepimus repellamur.
E1 vos, inquit, testimonium perhibebitis, quia ab initio
mecum estis.] Nam data spiritus gratia etiam hoe fidu-
eiam diseipulorum juvit, quod ab initio erant cure Do-
mino, ideoque qum apud ilium viderunt et audierunt,
absque ulla ambiguitate prvcdieare valebant. Unde bene
 HOMILI2S° 59

Petrus alium pro Juda ordinare volens Apostolum, non

hunc neophytum, sed probatum extempore curavit eli-
gere, dicens [Actu. 1.] : Oportet ergo ex his viris, qui
nobiscum congregati sunt in omni tempore, quo intravit
et exivit inter nos Dominus Jesus, testem resurrectionis
ejus nobiscum fieri unum ex istis. Hinc ipse gentibus
Christum evangelizans, confidenter aiebat [Actu. 10.] :
Hunc Deus suscitavit tertia die, et dedit eum manifes-
tuna fieri non omni populo, sed testibus prmordinatis a
Deo, nobis qui manducavimus et bibimus cum illo post-
quam resurrexit a mortuis. Sed quia crescentibus elec-
torum meritis statim crescere solet antiqui hostis invi-
dia, qua vel per seipsum latenter, vel per homines sum
malignitati subditos patenter, inchoata pietatis germina
conatur obruere, recte Dominus promissa discipulis prm-
dicandi fiducia persecutionem quoque eorum, qui eidem
preedicationi resisterent, pariter exorturam ostendit cum
subdidit :
Heec locutus sum vobis, ut non scandalizemini. ,4bsque
synagogis fac_ent vos.] Curavit namque plus magister
futura diseipulis pravorum bella pr_edieere, quo minus
h_ee eos venientia possent offendere, quia solent nimi-
rum levius ferri adversa, qu_e possunt ante prmnosei.
,Nam qu_e imparato ae non pmevidenti animo mala in-
geruntur, gravius hune svepe ab integritatis sum statu
dejieiunt. Unde bene Salomon admonet dieens [Ec-
cles. 2.1 : Fill, aeeedens ad servitutem Dei, sta in justitia
et timore Domini, et prmpara animam tuam ad tenta-
tionem. Non solum vero diseipulos Salvator a eontri-
bulium soeietat_ pellendos, sed abeis etiam mortis peri-
eula passuros fuisse pr_emonuit. Nam sequitur:
Sed venit hora, ut omnis qui interfleit vos, arbitretur
obsequium se preestare Deo.] Arbitrabantur autem obse-
quium se Deo preestare Jud_ei in eo, quod mihistros
novi testamenti odiis insequebantur et mortibus: quia
sieut illis testimonium perhibet Apostolus [Itom. 10.],
60 BED2E VENERABILIS

_emulationem Dei habent, sed non seeundum scientiam.

Et de seipso loquitur [Actu. 26.]: Et ego quidem ex-
istimaveram me adversus nomen Jesu Nazareni debere
multa eontraria agere, quod et feei Hierosolymis. Prze-
dietis ergo pressuris adversantium repente quasi conso-
lans diseipulos adjunxit :
Sed venit hora, ut omnis qui interficit vos, arbitretur
obsequium se preestare Deo.] Ac si aperte dieat: Bella
quidem tribulationum a contribulibus vestris estis pas-
suri, sed eo tolerabilius hmc suscipite, quo non tam odio
vestri_ quam divinm legis mmulatione vobis ingerentur.
Cujus memor admonitionis beatus martyr Stephanus
flexis genibus pro his, qui se interficiebant pia voce sup-
plieabat_ dieens [Actu. 7.] : Domine, ne statuas illis hoe
peccatum. Arbitrabantur ergo legis a_mulatores obse-
quium se prmstare De% dum prmconibus grati_e neces
inferrent : sed frustra legem qu_e per famulum data est,
defendunt, qui gratiam quam ipse filius offert, accipere
renuunt. Incassum Be Deo patti placere _estimant_ qui
Dei filium contemnere, imo etiam persequi ac blasphe-
mare laborant. Unde recte subjungitur:
Et heecfacient vobis, quia non noverunt palrem, ne_ue
me.] Quia enim filius in patre, et pater est in fifio, et
qui videt filium, videt et patrem [Joan. 14.], pater pro-
recto qubd quicunque filii credulitati obstinata mente
resistunt_ nec patrem nosse probantur. Unde etiam
idem Joannes veritatem divinm unitatis insinuans, ait
[1 Joan. 2.] : Omnis qui negat filium, nec patrem ha-
bet: qui confitetur fifium, et patrem habet. Et iterum
[1 Joan. 5.] : Et omnis qui diligit eum qui genuit, dili-
git eum qui natus est ex eo. Yerum quia discipuli, qui
patrem bene noverant_ et filium, multa pro ejusdem sci-
entire defensione ac propalatione fuerant passuri, pro-
vida Dominus admonitione subjungit:
Sed heec locutus sum vobis, ut cure venerit hora eorum
reminiscamini, quia ego dixi vobis.] Magnopere pensan-
 HOMILL_. 61

dum est, quod ait, Ego dixi vobis, ego qui pro vestra
vita ac salute moriturus sum, qui vos meo sanguine re-
dempturus, qui vos in tribulatione semper adjuturus,
qui eterna vobis pr_emia post tribulationem datums
sum. Magnum quippe certantibus levamen, magnam
consolationis gratiam pr_estat, quando ille certamina
eadem futura pra_dixisse reminiscitur, quiet milites suos
ne vinci possent adjuvare, et ne incassum vincant im-
mortalem post pr_elia solet rependere palmam. Qui
enim hic horam persecutionis venturam prmmonuit, ipse
paulo post in eadem persecutione suum fidelibus auxi-
lium pollicetur, dicens, In mundo pressuram habebitis,
sed confidite, ego vici mundum ; ipse alibi legitime cer-
tantibus coronam vitae repromittit, dicens [Matth. 5.],
Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam,
quoniam ipsorum est regnum c0elorum. H_ec de Evan-
gelica lectione, fratres carissimi, breviter explanando
transcurrimus, nunc libet de ipsa quam colimus, quin-
quagesim_e solennitate subtilius aliquid loqui. Sicut
enim imminentibus solenniis paschalibus quadragesi-
roam jejuniorum observantia celebravimus, sic eisdem
peractis, quinquagesimam non sine certi causa mysterii
festa devotione agimus. Nam quia sancta ecclesia in
quibusdam suis membris adhuc pro etcrna requic labo-
rat in terris, in quibusdam vero omni finito labore cum
Christo jam regnat in ccelis, in memoriam utriusque
vitro constituere patres nostri gemina ha_c congru_e reli-
gionis solennia, quadragesimam videlicet afflictionis et
jejuniorum, instante jam Dominica_ resurrectionis tern-
pore, gaudiisque paschalibus, ut per earn nobis smpius
ad memoriam revocarent : quia per labores et continen-
tiam, per vigilias et orationes, et per cmtera, qua_ Apo-
stolus commemorat [2 Cor. 6.], arma justitim, ad vitro
immortalis prmmia debeamus attingere. Porro quinqua-
gesimam ab ipso Dominicee resurrectionis die inchoare,
et gaudiis potius taudibusque divinis, quam jejuniis vo-
6_ B E D_E VENERABILIS

luerunt esse celebrem, quatenus annuis ejus festis dul-

cius admoneremur, desiderium nostrum ad obtinenda
festa, quze non sunt annua sed continua, non terrena
sed coelestia, semper accendere, fixumque tencre, quia
non in tempore mortalitatis hujus, sed in eternitate fu-
turae incorruptionis vera nobis quaerenda felicitas, vera
est invenienda solennitas, ubi cessantibus cunctis lan-
guoribus tota in Dei visione ac laude vita geritur. Juxta
hoc quod propheta corde pariter et carne in Deum vi-
rum exultans, aiebat [Psalm. 83.]: Beati qui habitant
in domo tua, Domine ; in secula seculorum laudabunt
re. Unde merito quinquagesimm diebus in memoriam
hujus nostrm quietissim_e ac felicissimae actionis cre-
brius ac festivius Alleluia canere solemus. Alleluia
namque Hebraeus sermo est, et interpretatur Latlne,
Laudate Dominum. Denique in psalmis ubi nos cani-
mus, Laudate Dominum, pro hoc verbo apud Hebrmos
semper Alleluia canitur: quod Evangelista Joannes in
Apocalypsi sua [Apoc. 19.] c_elestium agmina virtutum
cantantia se audisse perhibet. Sed et venerabilis pater
Tobias ex visione angelica intelligens, qualis superno-
rum civium gloria, quanta ipsius Hierusalem ccelestis
sit claritas, hme mystica voce dicebat [Tob. 13.]: Ex
lapide pretioso et mundo omnes platem ejus sternentur,
et per vicos ejus Alleluia cantabitur. Rectissime autem
et pulcherrime generalis sancta_ ecclesiae mos inolevit,
ut hoc divinm laudationis carmen, propter reverentiam
primm auctoritatis, a cunctis per orbem fidelibus He-
brma voce cantetur. Quod ideo fit, ut per talis conso-
nantiam devotionis admoneatur ecclesia, quia et nunc
in una fidei confessione, ac dilectione Christi consistere
debeat, et ad iUam in futuro patriam festinare, in qua
nulla diversitas mentium, nuUa est dissonantia lingua-
rum. Nam quomodo in Hierosolymis quondam multi-
tudinis credentium in Dominum erat cor unum et anima
una: et erant illis omnia communia, ita in illa summm
 HOMILI2E. 63

pacis visione multitudinis videntium Deum: erit cor

unum et anima una, videlicet diligendi ac laudandi eum,
cujus se gratia viderint esse salvatos: et ibi veraeiter
erunt omnibus omnia communia, quia sicut Apostolus
air [1 Cor. 15.], Erit Deus omnia in omnibus. In cu-
]us typum temporis ac laudabundm nostrm quietis ultimi
eidem psalmi, qui specialiter in Domini laudem canun-
tur, Alleluia titulo pr_enotantur. Septima quippe dies
sabbati, id est, requiei, per legem vocari et haberi pr_e-
cepta est. Et apte liber psalmorum post tanta coeles-
tium praeceptorum instituta, tot arcanorum spiritualium
mysteria decantata, tantas saluberrimae confessionis ac
deprecationis humillimae voces editas, semper Alleluia
titulis finitur: quia quicquid in hac vita boni gerimus,
quicquid in obsequium redemtoris nostri lingua exul-
tante proferimus, quicquid pro eternze patriae desiderio
cogitamus, cuncta hmc nimirum ea nobis mercede re-
compensantur, ut in requie sempiterna et audire vocem
laudis ejus, et ipsi cure sanctis eum benedicere, gloriam
regni ejus dicere, et potentiam virtutis ejus loqui mere°
amur. Idcirco autem plures magistri ecclesim decan-
tationem Alleluia tempore quadragesimze intermitten-
dam esse sanxerunt, quamvis in ecclesia nunquam a di-
vina laude cessatur, sed aliis verbis, quze id ipsum per-
fecte significant, ejus quotidie dona canuntur, ut nova
ejus repetitio majorem gratioremque paschalibus solen-
niis honorificentiam reddat et splendorem. Sed et hoc
in eo mysterium maxime designare voluerunt, quod in
hujus exilii peregrinatione, sicut ex parte novimus, et
ex parte prophetamus, ita etiam ex parte Dominum lau-
damus, dicentes cure propheta [Psalm. 136.]: Quomodo
cantabimus canticum Domini in terra aliena ? Cure
veto nostram patriam, terram scilicet viventium, do-
mumque regni c(elestis nobis olim a Domino repromis-
sam intrare meruerimus, tunc ut illum et perfecte in-
tueri, sic etiam perfecte valebimus laudare, juxta iUud
64 _Ev._ VENERABILIS

Psalmist_e [Psalm. 28.]: Et in templo ejus omnes di-

cent glorlam. Unde et alibi dieit : Cecil enarrant glo-
riam Dei. Coelos quippe coelestis patri_e cives appellat.
Et quidem terrigenm glol_am Dei narrare possunt, non
autem hanc enarrare nisi cmli cives suffieiunt, qui quo
hane vleinlus vident, eo certius valent eloqui. Utram-
que sane hanc solennitatem, scilicet et quadragesimm
et quinquagesim_e, non quorumlibct hominum, sed ip-
sius Domini ac Salvatoris nostri prima nobis sanxit
auctoritas: quadragesimam videhcet in co, quod qua-
draginta diebus et quadraginta noctibus jejunavit in
deserto, victaque tentatoris versutia, ministeriis frueba-
tur angelicis : ubi suo nos informavit exemplo, quia per
macerationem carnis adversarii spiritualis machinas evi-
tare, et ad angelorum debeamus pervenlre consol_tium.
Porro quinquagesim0e nobis gaudia in eo servanda mon-
stravit, quod post resurrectionem seipsum discipulis vi-
rum in multis argumentis per dies quadraginta pr_ebuit,
apparens eis, et loquens de regno Dei et convescens, ut
in eorum actibus legimus, quia illos sure frequentia visi-
tationis l_etabundum hoc tempus habere fecit ac festi-
rum. Sed et in coelum ascendens nequaquam eis prisc_e
sum pr_esentim dulcedinem abstulit, sed eandem potius
promisso spiritus sancti charismate cumulavit. Deni-
que cum promitteret cos spiritu sancto baptizandos post
dies non multos, eisque benedicens ascenderet ac ferre-
tur in coelum, quadragesimo utique die sum resmTectio-
nis, mox illi adorantes regressi sunt in Hierusalem cure
gaudio magno, et erant semper in templo laudantes et
benedicentes Deum. Hoc quoque nobis gaudio, ac laude,
et benedictione coelesti, qua spiritus sancti prmstolaban-
tur adventure usque ad diem quinquagesimum, quem
Gr_eci Pentecosten appellant, solennitatls hujus lmti-
tiara docuerunt esse protelandam. Inter h_ec vero so-
lertius intucndum, fratres carissimi, quod Dominus hac
quadraginta dierum conversatione cum discipulis, non
 HOMILI_. 65

solum futuri seeuli gaudia, quee cum illo sumus habi-

turi przesignavit, verum etiam ineffabilem circa nos suze
pietatis ostendit affectum, qui deposita jam infirmitate
corporis, imo jam finita_ et per resurreetionis virtutem
in c0elestem gloriam commutata_ dignatur tamen adhuc
discipulorum interesse convivio, ut eos socios habere
possit in ccelo, ut przecepta, quibus ad regnum Dei per-
veniant, vivacius ipsa familiaritate commendet. Quid
enim, fratres mei, quid sibi vult horum conjunctio verbo-
rum, qua dieitur, "Apparens eis et loquens de regno Dei,
et convescens," nisi quia patenter ostenditur, quod ob
hoc maxime convictui sociabatur eorum cure de regno
Dei loqueretur, ut terrenas inter eos sumens epulas, qui-
bus coeleste corpus suum monstrabat, arctius eos vin-
culis sum caritatis obligaret, atque illius temporis me-
moria roboraret, de quo eis ante passionem suam pro-
mittendo pr_edixerat [Lueze 22.] : Et ego dispono vobis,
sieut disposuit mihi pater meus regnum, ut edatis et bi-
batis super mensam meam in regno meo. Merito ergo
saerosanctis diebus his nos quoque majoribus epulis at-
que hymnis ccelestibus vacamus, ob reverentiam nimi-
rum Dominicze resurrectionis, ob memoriam Domini
cure discipulis simul comedentis, et ob spem futurae
nostrae quietis ac vitae immortalis. Sed et genu in ora-
tione minime juxta morem flectimus, quia pro certo
genuum inflexio poenitentiae et luctus indieium est.
Quod etiam in omnibus Dominieis diebus observandum
propter ejusdem resurreetionis, vel Dominica_ vel nostra
sacramenta patres instituerunt. De sacramento autem
quinquagenarii vel quadragenarii humeri multipliciter a
patribus disputatum est. Sed quia nos in longum duxi-
mus sermonem, breviter modo fraternitati vestrve dicere
sat est, quod reete jejuniorum ceremonke quadragenario
dierum numero observantur : ut scilicet per hoc insinu-
etur, quod toto hujus vitze tempore pro etern_e vitae
perceptione laborare debeamus. Quater enim deni qua-
F
66 BED2E VENERABILIS

draginta sunt, et vita prvesens congrue quaternario nu-

mero figuratur, vel quia quatuor annuis temporibus tota
variatur, vel quia mundus ipse in quo vivimus, quatuor
elementis subsistit, videlicet igne, aere, aqua et terra.
Futurm autem vit2e beatitudo denario numero non in-
convenienter exprimitur. Hinc est enim quod Domi-
nus operarios vinem denario remuneratos esse perhibet.
Operarii quippe vinem cultores sunt sanctm ecelesive.
Denarius autem vitro c_lestis perfectionem designat, in
qua gloriam Dei, summi videlicet regis, speculantes, in
eandem ima#nem transformamur, non solum in eo quod
regis imaglnem habet et inscriptionem, verum etiam in
eo quod decem obolis, qui perfectus est numerus, con-
star, unde et nomen accepit. Reete ergo quadragena-
rio, hoe est, quater denario dierum numero, jejunium
annue celebmmus, ut per hoe specialius admoneatur,
quia quam diu vivimus in mundo, pro eo_lestium prm-
miorum adoptione semper laborare debeamus. Recte
etiam quinquagenario dierum numero statum futurm
nostrm beatitudinis in imagine vencramur, jejunia vide-
licet relaxando, A]leluja canendo, stantes orando, quoe
sunt aptissima perpetum quietis, resurrectionis, et laudis
prmsag_a. Septies enim septem, quadraginta novem fa-
ciunt. Et quidem per septem srepe requiem designari
luce clarius est. Septem vero septies ducta, ejusdem
requiei perfectionem insinuant, qum hullo unquam fine
clauditur, nuUa labe maculatur, sed ubi dies judicii uni-
versalis ac resurrectionis advenerit, amphori corporum
receptorum gratia perficitur. Quod enim ad septem
septimanas monas additur, id est, ipsa dies Dominica
Pentecostes, qua spiritum sanctum accepit ecclesia pri-
mitiva, et ita quinquagenarius humerus perfecte com-
pletur, ipsum judicii et resurrectionis omnium tempus
ostendit, quando sanctarum requies animarum, qu_e
nunc in ilia vita geritur, etiam corporum immortalium
receptione geminabitur, et ille Apostoli sermo adimple-
 HOMILI_. 67

bitur [Rom. 8.]: Quod si spiritus ejus qui suseitavit

Jesum a mortuis, habitat in vobis, qui suscitavit Je-
sum Christum a mortuis, convivificabit et morta|ia cor-
pora vestra, per inhabitantem spiritum ejus in vobis.
Verum hoc quoque quod non statim peracta die qnin-
quagesima genu ad adorandum curvamus, sed et illa ad-
huc septimana stantes Domino supplicamus, et quamvis
intermissa repetentes jejunia, tamen Alleluja quotidie
personamus, nemo absque discretione apta et congrua
ratione mysterii putet actltari. Quia enim spiritus sancti
septiformis est gratia, jure solennitas adventus ejus per
septem dies laude hymnorum debita, simul et missarum
celebratione colitur. Quia enim tempore Pentecostes ec-
clesia toto orbe novos semper Deo populos per aquam
regenerationis aggregare consuevit, merito saluti eorum
congaudentes, quousque albis induuntur stolis, et nito-
rein purificatm mentis splendore habitus prmmonstrant,
hymnum Deo devotm laudis offerlmus, juxta prmceptum
ipsins piissimi pastoris ac redemptoris nostri, quo ait
[Lucre 15.]: Congratulamini mihi, quia inveni ovem
meam qum perierat. Merito ergo nunc stantes oramus,
ob significantiam videlicet liberationis corundcm, quia
per donum sph'ims sancti de morte anim_e ad vitam re-
suscitari ac resurgere meruerunt : cujus donante gratia,
etiam carols immortalitate nos in novissimo die vestien-
dos, atque ad gaudia beatve resurrcetionis perducendos
esse speramus, juxta hoc quod paulo ante Apostolo teste
docuimus. _uod vero inter hvec jejuniorum castigatio rc-
petitur, de ipsorum Apostolorum exemplo sumptam cre-
dere debemus, qui accepto spiritu, quo perfectius nova
cc_lestium bonorum suavitate fruebantur, co altius men-
tern a memoria deliciarum abstulere terrestrium. Jam
cnim advenerat tempus illud, de quo Dominus pr_edixit,
quia discipuli ipso secure conversante jejunare non pos-
sent, ablato autem eo jejunarent. Nam cure interro-
garent eum discipuli Joannis, dicentes, Quare nos et
F2
68 BEDiE _ENERABILIS

Pharis_ei jejunarnus frequenter, diseipuli autem tui non

jejunant ? air illis, Numquid possunt filii sponsi lugere,
quamdiu eum illis est sponsus ? ¥enient autem dies,
cure auferetur abeis sponsus, et tune jejunabunt. Quia
ergo et ante passionem et post resurreetionem Domini-
cam propter ipsius Domini pr_esentiam lugere ae jeju-
nare nequiverant, eonstat profeeto quia post ablationem
ejus spontaneis sese subdidere jejuniis. Namque ubi
saneti spiritus sunt acceptione reereati, sieut a eveteris
mundialibus illecebris, sic et ab epularum appetitu men-
tern prorsus averterant: animae potins quam corporis
alimonia gaudentes, et pr_e memoria patriae c_lestis ora-
tionibus ac lacrymis insistentes salubribus. Denique
Luea referente, eognovimus de illis tribus millibus viro-
rum, qui ipso die Pentecostes Petro praedicante credide-
runt, quam parco victu contenti fuerint, quam sobriam,
ccelestemque in terris egerint vitam. Erant, inquit [Ae-
tu. 2.], perseverantes in doctrina Apostolorum, et com-
municatione fractionis panis, et orationibus. Et paulo
post : ¢tuotidie quoque perdurantes unanimiter in tem-
plo, et frangentes circa domos panem, sumebant cibum
cure exultatione et simplicitate eordis, eollaudantes De-
urn, et caetera hujusmodi. Ad quorum nos exemplum,
vitam, moresque solerter aptare neeesse est, quia per-
rectum vitro magisterinm est, ecclesiae primitivae semper
actus imitari: illamque _edificii spiritualis normam ad
finem usque servare, quam ab ipsis Apostolis in funda-
mento fidei liquet esse propositam. Nec dubitandum,
quia quorum nunc vestigia sequimur, ad eorum in futuro
sumus pr_emia perventuri. Et quidem, fratres mei, pul-
cherrimam etiam in pra_senti futur_e beatitudinis figu-
ram gerimus, de qua modo aliquanta perstrinximus:
sed ita nobis vivendum est, ut qu_e exterius in imagine
colimus, ante interni arbitri oculos veraci corde serve-
mus. Perseveremus ergo etnos in doctrina sanetorum,
ut _'idelicetdiscendo, et operibus exercendo quve docent,
 HOMILI_E. 69

orationibus incumbamus assiduis, Dominici panis com-

munione di_i satagamus existere, unanimiter in eccle-
sia horis persistamus canonieis, panem indigenti proxi-
mo, vel quicquid valemus piae consolationis porrigamus,
et ita cibum corpori indulgeamus, ut memoria vivi panis
potius mentis intima laetificet, simplicitatem cordis in
omnibus teneamus, quod est sola intentione supernm
retributionis bona operari: et quod pr_esentia festa
maxime decet, hymnum divinm laudis consona voce si-
mul et mente personemus. Sic enim solummodo Deo
nostro jucunda fit laudatio, si quod ore canimus, non
impugnamus opere : si cum labiis Alleluia proferimus, a
turpi et maligna cogitatione prmeordia easta gestamus.
Ea tamen ratione suavis erit ei laudatio nostra_ si non
in rebus caducis et infimis, sed delectemur in Domino.
Quod ipse prmstare dignetur, qui tanta nobis tamque
pracclara beneficiorum pignora per paschalia sacramenta
przerogavit Jesus Christus Dominus noster, qui vivit et
regnat cum patre in unitate spiritus sancti Deus per
omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA IX.

JOANNIS XlV. In illo tempore dixit Jesus discipulis suis :

Si diligitis me, mandata mea serrate. Et ego rogabo
patrem, et allure paracletum dabit vobis, ut maneat
vobiscum in eternum, spiritum veritatis, quem mundus
non potest accipere : quia non videt eum, nec scit eum,
$;c.

eelebramus adventure, debemus ipsi con-

gruere solennitati quam
UIA sancti spiritus hodie,eolimus. Hoc ete-
fratres earlssimi,
nim ordine tantum festivitatis hujus digne
70 BED_EVENERABILIS

gBudia cetebramus, si nos quoque Domino opituIante

aptos reddiderimus, ad quos spiritus sanctus advenire,
et in quibus habitare dignetur. Ea autem solummodo
ratione adventu et iliustratione sancti spiritus apti exis-
timus, si et corda nostra divino amore replcta, et corpora
sint Dominieis maneipata prmceptis. Unde in exordio
leetionis hujus Evangellem discipulis Salvator ait:
Si dili#itis me, mandata mea serrate. Et ego ro#abo
patrem, et allure paracletum dabit vobis.] Paracletus
quippe consolator interpretatur. Et spiritus sanctus
recte paracletus vocatur, quia corda i]delium ne inter
hujus seeuli adversa deficiant, ecelestis vitm desideriia
sublevat ac reficit. Unde in Actibus Apostolorum cres-
cente sancta ecclesia dieitur [Actu. 9.] : Et mdifieabatur
ambulans in timore Domini, et consolatione sancti spi-
titus replebatur. Quod ergo ait, Si diligitis me_ man-
data mea servate, Et ego rogabo patrem, et allure para-
cletum dabit vobis : in ipsis quidem diseipulis, quos eum
vere dilexisse, vere mandatis ejus obediisse non dubi-
tatur, hodierna die completum est, quando ilfis in coe-
nacu]o orantibus, repente spiritus sanctus in igneis lin-
guis apparuit, eosque et in ore per diversitatem lingua-
rum docuit, et in corde per amoris sui eonsolationem
roboravit. Habebant autem et prius paraeletum, ipsum
videlicet Dominum secure in earne commorantem, eujus
et miraculorum dulcedine, ct ope prmdicationis_ ne infi-
delium persecutionc scandalizari possent, erigi et con-
fortari solebant. Verum quia iUe post resurrectionem
ascendens in ccelum eos corporaliter deseruit, quibus ta-
men divinm prmsentia majestatis nunquam abfuit, recte
de hoc paracleto, id est, spiritu sancto subjunxit :
Ut maneat vobiscum in eternum.] In eternum nam-
que manet cure sanctis, quos et in hae vita semper in-
visibiliter intus iUustrat, et in futuro ad contemplandum
perpetuo spcciem sum majestatis introducit. Sed etnos,
fratres carissimi, si Christum perfecte di!igimus, ita ut
 HOMILI_Eo 71

ejusdem dileetionis veritatem mandatorum ejus obser-

vatione probemus, rogabit etiam pro nobis patrem, et
alium paraeletum dabit nobis pater. Rogabit patrem
per humanitatem, qui dabit cure patre per divinitatem.
Neque enim putandum est, quia ante passionem suam
tantummodo pro ecclesia rogaverit, et non etiam nunc
post ascensionem roget, cure dicat de illo Apostolus
[Rom. 8.J : Qui est ad dexteram Dei, qui etiam inter-
pellat pro nobis. Habemus autem etnos paracletum,
Dominum nostrum Jesum Christurn, quem etsi eorpo-
raliter videre nequimus, ea tamen qum in corpore gessit
et docuit, in Evangeliis seripta tenemus. Et si his audi-
endis, tegendis, invieem conferendis, corde et opere con-
servandis curare impendimus, eonstat nimirum quod
mrumnas seculi faeillime, quasi Domino nobiseum per-
petuo commorante acnos consolante, vincamus. Si ergo
hunc paracletum diligimus, ejusque mandata servamus,
rogabit patrem, et allure paraeletum dabit nobis, id est,
spiritus sui gratiam nostris cordibus clementer infundet,
qum nos inter adversa prmsentis exilii, patrim c0elestis
expectatione lmtificet, ira ut cure propheta possimus di-
cere [Psalm. 93.]: Seeundum multitudinem dolorum
meomm in corde meo paracleses, id est, eonsolationes
turn, Domine, lmtificaverunt animam meam. Allure ergo,
inquit, paraeletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in
eternum. Et addidit :
Spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere.]
Mundum autem appellat homines mundi hujus amori
deditos, sieut e contra sancti qui coelesti desiderio fla-
grant, cceli reete voeantur, dieente Psalmista [Psalm.
21.]: Et annuneiabunt co_li justitiam ejus populo qui
nascetur, quod est dicere: let annunciabunt excelsi
mente, voce, aetione, doetores justitiam ejus populo, qui
ad fidem veniendo nuper in illo nasci desiderat. Quis-
quis igitur eonsolationem foris in mundi rebus inquirit,
hic divime consolationis munere intus reformari non
7_ BED_E VENERABILIS

valet. Quisquis infimis deleetationibus inhiat, non po-

test aecipere spiritum veritatis. Fuglt enim spiritus
veritatis cor quod vanitati subditum cernit, solosque hos
quos mandata veritatis per dilectionem operari conspicit,
adventus sui luee refieit. Unde bene cure dieeret, Quem
mundus non potest aeeipere, mox addidit dieens :
Quia non vidit eum, nee scit eum. Vos autem cogno-
scetis eum, quia apud vos manebit, et in vobis erit.] Do-
minum namque Salvatorem, et infideles ante passionem
in came viderunt, sed quia Dei filius esset, quia para-
eletus a Deo missus in mundum, non nisi fideles seire
potuerunt. Spiritum autem sanctum neque oeulis vi-
dere infideles, neque animo valebant eognoseere, quia
non indutus humanitate diseipulis apparuit, sed ita ad
eos venire, ita apud eos maluit manere, ut in ipsis eomm
eordibus gratissimam sibi sedem eonseeraret. Hoe est
enim quod air, Vos autem eognoseetis eum, quia apud
vos manebit, et in vobis erit. Qui autem invisibiliter in
hae vita manet eum eleetis, invisibiliter utique eis gra-
tiara sure eognitionis exhibet.
Non relinquam vos orphanos, veniam ad vos.] Vide-
batur in fidelibus, quia moriens in eruee Dominus disei-
pulos relinqueret orphanos : sed non reliquit orphanos,
quibus et pr_ebuit seipsum vivum post passionem suam
in multis argumentis, per dies quadraginta apparens eis,
et post dies deeem assumptionis sum, hoc est, hodierna
die, spiritus saneti illos de coelo eharismate donavit. Ubi
ipsum Christum ad eos venisse nullus ambigit, qui in-
separabilem sanctae trinitatis naturam, virtutem et ope-
rationem esse cognovit. Quod ipsum latius exequens,
quantum causa illorum de gente non sancta sit disereta
denuneiat.
Adhuc modicum, et mundus me jam non videt. Vos
autem videtis me, quia ego vivo, et vos viveti_.] Nam
quia h_ee ad passionem iturus loquebatur, modicum erat
usque ad tempus explet0e passionis, ex quo illum reprobi
 HOMILI2E, 7_

nunquam videre va]ebant. Soli etenim justi qui morte

iUius erant contristati, gaudium resurrectionis ejus vi-
dere meruerunt. At qui visa morte ejus exultabant, ne-
quaquam ipsi visa ejus resurrectione l_etari, sed audita
conturbari ae :.olere prout deeebat, habebant.
_o8 aulem videtis me, inquit , quia ego vlvo, el vos vive-
t/s.] "Ego vivo" pra_sentis temporis verbo posuit_et CCvos
vivetis" futuri, quia nimirum in proximo esse cernebat :
ideoque quasi prmsentem nominabat horam, in qua ipse
morte destructa in eternam rcsurgeret vitam: illorum
vero vitam in futurum noverat esse difl'erendam, quos
et usque ad pr_efinitum morris sua_ tempus sing_alos pro
ingressu vitee perennis agonizari, et usque ad finem
seculi resurrectionem sui corporis expectare oportebat.
Air ergo : Adhue modicum, et mundus me jam non vi-
det: vos autem videtis me, quia ego vivo, et vos vivetis.
Ac si aperte dicat : Adhuc modicum, et mundi amatores
me mortalem ultra videre desistunt, resurgentem vero a
mortuis eernere nequeunt: quia illam nesciunt vitam,
cujus soil amatores gloriam mea_ resurrectionis meren-
tur intueri. Vos autem ideo me post heec videre vale-
tis, quia et ego vivo resuscitatus a mortuis, et vos digni
estis mea_ rcsurrectionis exemplo eonfortari, quiet ipsi
ad perpetuam vitam, et beatm resurrectionis estis gau-
dia venturi.
In illo die vos cognoscetis, quia ego in patre meo, et
vos in me, et ego in vobis.] Noverant etiam tune Apo-
stoli Christum esse in patre per unitatem individua_ di-
vinitatis, noverant se esse in Christo per susceptlonem
fidei et sacmmentorum ejus, noverant in se esse Chri-
stum per dilectionem et observantiam mandatorum ejus.
Dixit enim eis ipse : Si quis diligit me, sermonem meum
servabit, et pater meus diliget eum, et ad eum venie-
mus, et mansionem apud eum faciemus. Ha_c utique
et tune imbuti a Christo noverant Apostoli, et nunc
apostolJcis imbuta literis, novit omnis ecclesia Christi.
74 BEDAE VENERABILIS

Sed in i||o nimlrum die quo veraciter vivere ineipiunt,

longe melius ea justi co_-_oscunt, hoc est, in die resur-
reetionis, quando eo perfectins cuncta qu_e scienda sunt
sciunt, quo ipsum seientke fontem vicinius sine fine
eonspieiunt. Quod etiam de quibusdam perfeetioribus
sanetis, et ante tempus resurrectionis fieri dubium non
est, illis videlicet, qui fidueia bonorum operum dicere
cure Apostolo valent [Philip. 1.] : Cupio dissolvi, et esse
cure Christo: mihi enim vivere Christus est, et moil
lucrum. H_e quidem omnia Dominus quasi Apostolis
speeialiter dicere videtur, sed ne putaremus eum i]Us
solummodo, et non etiam nobis, si iliorum exempla se-
queremur, beatitudinem divin_e cognitionis polliceri,
generalem post h_ec sententiam subintulit, et omnibus
se diligentibus eadem sum visionis et eognitionis pr_e-
mia promittit, dieens :
Qui habet raandata mea, et servat ea, ille est qui dili-
git me. Qui autem dill#it me, diligetur a patre meo : et
ego dili#ara eum, et manifestabo ei melpsum.] Ubi omni
intentione eonsiderandum, quia Christum vere diligere,
est non ipsam dileetionem lab[is profiteri, sed mandata
Christi, quve discendo habemus, operando servare. Untie
et Joannes admonens, air [2 Joan. 3.] : Filioli mei, non
diligamus verbo neque lingua, sed opere et veritate.
Omni gaudio ampleetendum est nobis, quia merees ver_e
nostr_ dilectionis ilia erit, qua esse major nulls poterit,
nos scilicet a patre et filio diligi, nobis eontemplandam
perpetuo filii Dei gloriam revelari. Non autem dubi-
tandum, quia quibus gloria fil[i revelabitur, eisdem quo-
que patris, et spiritus sancti lieeat adesse conspectui:
quia quorum una est divinitas, una utique et insepara-
bilis visio est. Hine etenim dicit [Joan. 14.] : Qui me
rider, videt et pattern. E,t notandum, quia eum pr_e-
sentis temporis verbo diceret, Qui autem diligit me, ad-
jecit de futuro, diligetur a patre meo: et ego diligam
eum, et manifestabo ei meipsum. Diligit namque etiam
 HOMILI_E, 75
nunc dilectores suos cure patre filius, sed nunc diligit ad
hoc, ut reete vivant per fidem qum per dUectionem ope-
ratur: tunc ad hoe di|iget, ut perveniant ad visionem
veritatis, quam per fidem gustaverant, et pro qua ad
mortem usque certaverant. Non autem frustra cure
additamento ait, Et manifestaho ei meipsum. Se enim
cunctis hominibus, seipsum veto solis manifestabit elec-
tis. Nam et reprobi in judieio Christum videbunt, sed
sieut scripture est [Joan. 19.], Videbunt in quem trans-
fixerunt, soli autem regem in decore suo videbunt oculi
justorum. Beati enim mundo corde, quoniam ipsi Deum
videbunt. Hzec de lectione _Evangelica, fraternitati ves-
trm, carissimi, prout Dominus dedit, exponendo diximus.
Videtur autem opportunum de solennitate adhuc hodi-
erna breviter aliqua disserere. In primis autem sciendum
est, quod hmc solennitas non Evangelicis tantum con-
secrata charismatibus, verum etiam jam olim legalibus
prmsiguata est mysteriis, ac Domino jubente, per omnes
annos sacris observata cmremoniis. Hodierna etenim
die, ut novimus, positis in ccenaculo"_l,iscipulis, factus
est repente de coelo sonus, et splritus sanctus in visione
ignis apparens, scientiam illis omnium linguarum tradi-
dit. Facta autem hac voce, convenere viri religiosi, qui
de diversis nationibus Hierosolymam paschalis festivi-
tatis gratia confluxerant, stupebantque mirantes, quo-
niam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes
magualia Dei. Exponentibus autem discipulis quia spi-
ritus saneti esset gratia, quam cernebant, olim quidem
voce prophetarum promissa, tunc autem Christi munere
missa, crediderunt ex eis tria millia vlrorum, et baptizati
acceperunt etiam ipsi donum spiritus sancti. Hmc est
diei hujus annua eelebritas, hmc gratim ccelestis semper
grata festivitas. Ob hujus memoriam fidelium cordibus
arcthm imprimendam pulcherrimus sanctm ecelesim mos
inolevit, ut annis singulis in ea baptismatis mysteria
celebrentur, ablutisque fonte salutari credentibus, super-
76 BED.._ _rENERABILIS

venientl spiritu saueto templum venerabile paretur. Ac

per hoc non solum veteris faeti recordatio, verum etiam
in novos adoptionis filios novus in ea spiritus saneti
celebretur adventus. Attendat ergo caritas vestra, fra-
tres mei, qualiter huie nostrm festivitati legalis festi typus
et figura concinat. Liberati de tEgyptiaca servitute
filli Israel, per immolationem agni pasehalis exierunt in
desertum, ut venirent ad terrain repromissionis_ perve-
neruntque ad montem Sinai : et descendens Dominus in
igne super montem_ comitante sonitu buccinm, tonitmis
ac fulgoribus, quinquagesimo die peracti Paschm, legis
decalogum eis aperta voce disposuit, atque in memoriam
datm legis statuit, eodem die per annos singulos sacri-
ficium sibi novum de frugibus ejusdem anni, panes vi-
delicet primitiarum duos ad altare deferri. Qum autem
sit agni paschalis immolatio, qum 2Egyptiacm servitutis
absolutio, cunctis legentibus liquet, quia videlicet Pascha
nostrum immolatus est Christus, et ipse verus est agnus,
qui abstulit peccata mundi, qui sui sangninis pretio nos
a peccatorum servitute redemit, sum resurrectionis exo
emplo nobis spem vitro et perpetum libertatis ostendit.
Quinquagesimo vero die post occisionem agni data est
lex, descendente Domino super montem in ignc, et quin-
quagesima tuque die post resurrectionem nostri redemp-
toris, qum est hodie, data est gratia spiritus sancti dis-
cipulis in ccenaculo constltutis, qum apparente foris igne
visibili, invisibiliter eorum pectora luce scientim irradia-
vit, ac inextinguibili caritatis ardore succendit. Ethic
autem altitudo ccenaculi, et ibi cacumen montis, sublimi-
tatem prmceptorum et donorum indicat ccdestium: et
quia nemo infimis adhue desideriis inhmrens, vel divinis
obtemperare mandatis, vel supernis possit dignus ex-
istere donis, sed hic in majoris signum perfectionis om-
nes qui accipiebant spiritum, in ccenaculo erant positi ;
illic ad designanda infirmorum corda auditorum, popu-
lus quidem omnis infra montem stabat, at pauci seni-
 no_tLI_. 77
orum montis partem conscenderant. Solus autum Moy-
sea in ipsum ejus vertieem, ubi in igne et caligine divina
majestas pr_efulgebat, ascendit: quia, nimirum, altiora
et intim_ legis arcana perfectiores solum capere et ser-
vare noverunt, populus vero carnalis liter_e superfieie
contentus, quasi exterius et infra positus verbi c_lestis
astabmat audltui : at nunc data latius gratia sancti spi-
titus, ad intelligenda sublimius simul et implenda per-
fectius sancti Evmagelii dicta, fidelium corda sublevan-
tur. Ibi inter flammas ignium et micantia fulgura, fragor
quoque tonitruorum, et clangor sonabat buccin_: hic
cam ignearum visione linguarum sonitus pailter de e_elo
tanquam spiiltus vehementis advenit. Sed eum in utra-
que datione, et legis videlicet et gratis, foils audiretur
sonitus_ hie tamen amplioil miraeulo eum auditu sonitus
adfuit virtus doni eoelestis, quze intus sine sonitu disei-
pulorum cords doeeret, lbi auditis legalibus edietis,
respondet omnis populus una voee_ dieentes [Exo. 19.
et 24.] : Omnia verba qu_e loeutus est Dominus, et au-
diemus et faeiemus. Hie aeeepta illustratione apiritus
naseentis eeelesiee, eoetus omnium nationum linguis Dei
magnalia loquebatur, eerte utique diseretionis gratia:
quia legis observatio uni tantum genti Jud_e_e data sit,
verbum veto evmagelii eunetis per orbem gentibus prae-
diemadum, eunctorum linguis populorum Christianze
fidei essent praeeonia dieenda, impleta prophetia quae
dieit [Psal. 11o.] : k solis ortu usque ad oeeasum lau-
dabile nomen Domini, exeelsus super omnes gentes Do-
minus. Sed et hoe quod in venerationem aeeeptze legis
omnibus mania saerifieium novum Domino die Pente-
coates offerri jussum eat, in nostra quoque festivitate
spiritualiter agi ex aeeeptae grati_e tempore mmquam
desiit. Novum quippe in ea saerifieium offert ecclesia,
eum sabbato ineipientis sanet0e Penteeostes, novum
adoptionis popuhm per baptisms Domino eonseerat
ritu vere deeentissimo, sieut et supra monuimus, ut non
78 BED£ VENERABILI$

solum populis Christianis veteris facti memoria innove-

tur, sed et in novam renatorum sobolem, nova paracleti
a patre missio celebretur. Novum in ea sacrificium
Domino ipsi quoque Apostoli, mox accepto dono spi-
titus obtulerunt, cum evangelizantes his qui convene-
rant, plurimos eonverterunt ad fidem, ethos fonte bap-
tismatis renatos, ac spiritus gratia sanctificatos vivas
utique novi testamenti primitias ad eommunionem Do-
minici altaris obtulerunt. Bene autem duo panes pri-
mitiarum de novis frugibus jubebantur offerri, quia ni-
mirum ecclesia de utroque populo, Judaeorum scilicet
et gentium colligit, quos in novam sui redemptoris fa-
miliam consecret. Inter haec vero solerter intuendum
est, quod non sine magno mysterio quinquagenarius
numerus in datione vel legis, vel grati_e observatus est.
Nam quinquagesima die Paschae, et illa in monte populo
data, et hoec discipulis in cmnaculo missa est. Sed hoc
nimirum numero perpetuitas futurre quietis ostenditur,
in quo recte vel legis decalogus mandatur, vel spiritus
sancti gratia datur hominibus, ut aperte monstraretur,
quia quicunque divinm legis jussa juvante spiritus gratia
perficiunt, ad veram profecto requiem tendunt. Quia
enim quinquagesimus annus in lege Jubil_eus, id est,
dimittens sire mutatus appellari jussus est, in quo po-
pulus ab omni operatione quiesceret, omnium debita
laxarentur, servi liberi redirent, annus ipse majoribus
solenniis ac laudibus divinis eminentior c_eteris existe-
ret, merito per hunc numerum illa summae paeis tran-
quillitas indicatur: quando, sicut Apostolus ait [1 Cot.
15.], Canente novissima tuba mortui resurgent, etnos
immutabimur in gloriam: ubi cessantibus hujus seeuli
laboribus et aerumnis, dimissis omnium culparum debi-
tis, in sola divinae visionis contemplatione cunctus elec-
torum populus in eternum gaudebit, impleto illo desi-
derabili Domini ac salvatoris nostri mandato, Vacate
et videte, quoniam ego sum Deus. Ad quam profecto
 HOMXLI_. 79

vacationem et visionem incommutabilis veritatis, quia

non nisi per observantiam pmceptorum ccelestium ac
spiritus saneti donum pertingitur, recte et iegem deea-
logi, et ej.:_dem spiritus gratiam in eo dierum numero
qui requiem designaret, dari decebat. Neque hoc pr_e-
tereundum, quod ideo numerus quinquagenarius signi-
ficationi internse quietis aptatur, quia ex septem septi-
manis et monade perficitur. Sex quippe diebus in lege
populus operari, septima quieseere: sex annis arare et
metere, septimo jussus est cessare: quia et Dominus
sex diebus mundi ornatum perfecerit, septimo ab opere
suo eessaverit. Quibus omnibus mystiee admonemur,
quod hi qui in hoc seculo, quod sex vetatibus eonstat,
bonis operibus pro Domino instant, in sabbatum in fu-
turo, id est, in requiem a Domino indueuntur eternam.
Quod autem septem dies vel anni septies dueuntur,
multiplicem ejusdem requiei abundantiam designant, in
qua pr_emium illud sublime datur electis, de quo Apo-
stolus nit [1 Cor. 2.], Quod oeulus non vidit, nec auris
audivit, nec in cor hominis ascendit, qu_e prreparavit
Deus diligentibus se. Cujus pr_emii cognitionem quia
in cor hominis, id est, humana adhuc sapientis aseen-
dere non posse testatur, aperit subsequenter uncle hoc
diligentibus Deum possit ostendi : Nobis autem, inquit,
revelavit Deus per spiritum suum. Per spiritum ergo
revelatur pr_emii magnitudo perennis, quia dum ipse
corda qu_e implet appetitu invisibilium inflammat, eadem
bona invisibilia quam sint pr0eclara, quam terrenis om-
nibus pr_ferenda manifestat. Unde bene ejusdem spi-
titus gratia septiformis a propheta deseribitur, quia ni-
mirum et per ejus inspirationem ad requiem pervenitur,
et in ejus plen a perceptione ac visione requies vera pos-
sidetur. Porro ipse dies vel annus quinquagesimus, qui
septem septimanis superest, et majore pr_e e_teris erat
solennitate venerabilis, tempus futur_e resurrectionis in-
dicat, in quo illa requies qua nunc anim_e fruuntur elec-
80 BEDtR _ENERABILIS

t0mm_ corporum quoque receptorum gloria cumu|abitur.

Ubi sol|icitius intuendum est, fratres mei_ quia spiritus
sanctus non solum in futuro perfectam_ sed et in prm-
senti maximam justis quietem tribuit, cure eorum mentes
ccelesti igne caritas accendit. Dicit namquc Aposto|us
[Rom. 5.] : Spes autem non confundit, quia caritas Dei
dii_sa est in cordibus nostris per sputum sanctum, qui
datus est nobis. Et hmc est vera_ imo hmc est sola in
hac vim requies animarum, divina dflectione repleri, spe
supernm retributionis prospera mundi simu| et adversa
contemnere, terrena a se desideria funditus extirpare,
concupiscentiis renunciare secularibus, iUatis pro Christo
contumeliis et persccutionibus gaudere, et cum Apostolo
dicere posse: Et gloriamur in spe glori_e filiorum Dei:
non solum autem, sed et gloriamur in tribulationibus.
Nam qui in rerum mundanarum delectationibus, et
opulentia se requiescere posse confidit, fallitur: etenim
et creberrimis ejusdem mundi pcrturbationibus, et ipso
fine convincitur, quia super arcnam fundamentum sum
quietis posuerit. At quicunque sancto afltati spiritu,
suavissimum illud Dominicm dilectionis jugum super se
levaverint, atque exemplo illius mites esse et humiles
corde didicerint, nonnulla etiam in prmsenti futurm qui-
etis imagine fruuntur, dum a conturbatione hominum
secularium tota mente secreti, vultum sui conditoris
semper reminisci gaudent, atque ad perfcctam ejus con-
templationem pertingere sitiunt, dicentes sibi cum apo-
stolo Joanne [1 Joan. 3.] : Scimus quia cure apparuerit,
similes ei erimus, videbimus enim eum sicuti est. Ad
cujus praemium visionis si pervenire desideramus, 0por-
tet, fratres carissimi, ut hujus Evangelicm lectionis per-
petuo memores, a mundi nos illecebris immunes exhi-
beamus, quatenus ad percipiendam spiritus sancti gra-
tiara, quam mundus non potest accipere, digni existere
valeamus. Diligamus Christum, ejusque mandata qu_e
habemus incipiendo, servemus perseverando. Fit enim
 HOMJLX_. 81

justa mercede, ut ilium diligendo diligi amplius merea-

tour a patre, sed et ipse majorem dilectionis sue gratiam
prmstare dlgnabitur in futurum. Dat enim nune dili-
gendo n_, ut credentes speremus in eum :tunc autem
ut videamus eum facie ad faeiem; manifestabitque se-
ipsum nobis, hoc est in clarltate, quam habuit priusquam
mundus esset apud patrem, cure quo vivit" et regnat
Dells in unitate spiritus sancti, per omnia seeula seeu-
lorum, Amen.

HOMILIA X.

Lvc_ 5. In illo tempore, cure turbw irruerent ad Jesum

ut audirent verbum Dei, et ipse stabat secus sta#num
Genesareth, 3yc.

quod mare Gafilaeze_ vel mare Tiberiadis : sed

mare Galilzeze ab adjacente provincia dictum,
TAGNUM Genesareth idem dicunt esse,
mare Tiberiadis a proxima civitate_ quae olim
Chennereth voeata, sed ab Herode tetrarcha instaurata,
in honorem Tiberii C_esaris Tiberias est appellata. Porto
Genesas a laci ipsius natura, qua crispantibus aquis de
seipso sibi excitare auram perhibetur, Gr_eco vocabulo,
quasi generans sibi auram dicitur. Neque enim in stagni
morem sternitur aqua, sed frequentibus auris spirantibus
agitatur, haustu duleis et ad potandum habilis. Sed He-
brae_e linguae eonsuetudine omnis aquarum congregatio,
sire dulcis, sire salsa, mare nuncupatur. Qui lacus in-
terfluente Jordane eentum quadraginta stadiis in longi-
tudinem, et quadraginta extenditur in latitudinem. Quia
ergo stagnum sive mare praesens seculum designat, Do-
minus seeus mare stat postquam vitae ]abentis mortali-
tatem devineens in ea_ qua passus est came, stabilitatem
perpetuae quietis adiit. Turbarum conventus ad eum,
G
8_ BED_ VENERABILIS

gentium in fide concurrentium typus est, de quibus

Esaias: Et fluent, inquit_ ad eum omnes gentes, et
ibunt populi multi, et dicent: Venite et adscendamus
ad montem Domini.
Et vidit duas naves stantes secus Magnum.] Du_e na-
ves secus stagnum positm circumcisionem et pr_eputium
figurant: quas bene Jesus vidisse perhibetur, quia in
utroque populo novit Dominus qui sunt ejus, eorumque
cot a fluctibus seculi hujus ad futur_e vitro tranquillitatem
quasi ad soliditatem litoris videndo, hoc est misericordi-
ter visitando, provehit.
Piscatores autem descenderant, et lavabant retia.] Pis-
catores sunt ecclesi_e doctores, qui nos rete fidei com-
prehensos, et de profundo ad lumen elatos quasi pisces
litori, sic terrm viventium advehunt. Quasi enim qu_e-
dam retia piscantium sunt complexm pr_edicantium dic-
tiones, qum eos quos ceperint in fide non amittant : unde
et retia quasi retinentia sunt vocata. Sed heec retia modo
laxantur, in capturam modo lota plicantur: quia non
omne tempus est habile doctrinm, sed nunc exerenda
lingua doetori, nunc suimet cura gerenda.
Ascendens autem in unam navem, quae erat Simonis,
rogavit eum ut a terra reduceret pusillum. Et sedens,
docebat de navicula turbas.] Naris Simonis est ecclesia
primitiva, de qua Paulus ait [Gala. 2.] : Qui enim ope-
ratus est Petro in apostolatum circumcisionis, operatus
est et mihi inter gentes. Bene una dicta, quia multitu-
dinis eredentium erat cor unum et anima una. De qua
docebat turbas, quia de auctoritate ecclesia docet usque
hodie gentes.
Ut cessavit autem loqui, diaeit ad Simonem : Due in
altum, el lawate retia vestra in capturam.] Quod primo
rogavit Simonem navem a terra reducere pusillum, sig-
nificat temperate utendum verbo ad turbas, ut nec ter-
rena eis pr_ecipiantur, nec sic a terrenis in profunda
sacramentorum recedatur, ut ea penitus non intelligant,
 HOMILI_E. 83

vel prius in proximis regionibus gentibus pr_edicandum,

ut quod dicit item Petro, Duc in altum, et laxate retia
vestra in capturam, ad remotiores gentes quibus postea
prmd;catum eat pertineat.
Et respondens Simon, dixit illi : Preceptor, per totam
noctem laborantes, nihil cepimus, in verbo autem tuo lav-
abo rete.J Nisi Dominus a_dificaverit domum, in vanum
laborant qui mdificant earn : nisi Dominus cot illustra-
verit auditorum, doctor in nocte laborat: nisi in verbo
gratia_ supernm laxata fuerint instrumenta disputatio-
hum, frustra vocis sum prmdicator jaculum mittit. Quia
tides populorum non sapientia vcrbi eompositi_ sed di-
rinse voeationis munere provenit.
Et cure hocf ecissent, concluserunt piscium multitudinem
copiosam. Rumpebatur autem rete eorum.] Pra_ multi-
tudine piscium rete rumpebatur, quia nunc ad confes-
sionem tidei etiam cure eleetis reprobi tanti intrant, qui
ipsam quoque eeclesiam hmresibus seindant. Rumpitur
autem fete, sed non labitur piscis, quia suos Dominus
etiam inter persequentium scandala servat.
Et annuerunt sociis, qui eranl in alia navi, ut venirent
et adjuvarent eos.] Alia naris, ut prmdiximus, est eccle-
sia de gentibus, qu_e et ipsa non suffieiente una navieula
piscibus impletur electis : quia novit Dominus qui aunt
ejus_ et apud ipsum certus est suorum numerus cicero-
rum. Dumque tot in Judaea credituros non invenit,
quot ad fidem vitamque prmdestinatos novit eternam,
quasi alia_ navis reeeptacula piseibus qumrens suis, corda
quoque gentium fidei gratia replet. Et bene rupto fete
soeia navis advocatur, quoniam ante Judas proditor,
ante Simon Magus pisces nequissimi capti sunt: ante
Ananias et Saphira fidei rete subdole tentabant ingredi :
ante, ut Joannes testatur, multi discipulorum ejus able-
runt retro, et jam non cure illo amplius ambulabant : ac
deinde Barnabas et Paulus ad gentium sunt apostola-
turn segregati.
G2
84 BED_ VENERABILIS

Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ila ut

pene mergerentur.] Harum impletio navium usque in
finem seculi crescit :sed quod implet_e merguntur, hoc
est, in subversione premuntur (non enim submersm,
sed tamen sunt periclitat_e) Apostolus exponit, dieens
[2 Tim. 3.] : In novissimis diebus erunt tempora pericu-
losa_ et erunt homines seipsos amantes, &c. Nam mergi
naves, est homines in seculum, ex quo elati per fidem
fuerant, morum pravitate relabi. Qualem se et ipse
Petrus adhuc in infirmitatc positus, hoc loco demonstrat.
Unde et sequitur :
Quod cure videret Simon Petrus, procidit ad genua
Jesu, dicens: Exi a me, quia homo peccator sum, Do-
mine.] Quia carnales quique in ecclesia regimen spiri-
tualium, in quibus maxime Christi persona eminet, a se
quodammodo repeUunt. Non enim hoc voce lingum
dicunt bonis ministris Dei, ut cos a se repellant, sed
voce morum et actuum suorum suadent a se recedere,
ne per bonos regantur, et eo vehementius quo deferunt
eis honorem_ et tamen factis suis a se recedere admo-
nent_ ut honorificentiam eorum significaverit. Petrus
cadens ad pedes Domini: mores autem in eo quod ait,
Exi a me, Domine, quia peccator homo sum. Quod ta-
men quia non fecit Dominus (non enim recessit ab eis,
sed eos subduetis navibus ad litus perduxit), significat in
bonis et spiritualibus viris non esse oportere hanc volun-
tatem, ut peccatis turbarum commoti, quo quasi securius
tranquillJusque vivant, minus ecclesiasticum deserant.
Et ait ad Simonem Jesus: Noli timere.] Confortat
Dominus timorem carnalium, animosque fragilium con-
solando efigit, ne quis vel de sure conscientia culp_e tre-
mens, vel de aliorum innocentia stupens, sanctitatis itcr
formidet aggredi. Quod autem sequitur:
Ex hoe jam homines eris capiens.] Ad ipsum Petrum
specialiter pertinet. Exponit enim ei Dominus quid
h_ee eaptura piseium significet, quod videlicet ipse sieut
 HOMILI_E. 85

nunc per retia pisces, sic aliquando per verba sit captu-
rus homines : totusque facti hujus ordo quid in ecclesia,
cujus ipse typum tenet, quotidie geratur ostendat. Quod
vero subjungitur,
JEt subductis ad terrain navibus, relictis omnibus secuti
sunt eum.] Potest significare finem temporis quo ab
hujusmodi seculo, qui Christo inhmserint_ penitus re-
cessuri sunt. Scienduln est autem hanc eandem non
esse lectionem, qua Matthmus et Marcus binos de navi-
curls piseatores, primo Petrum et Andream, deinde filios
Zebedmi a Domino narrant esse vocatos. Non enim
cos Lueas nunc a Domino voeatos, sed tantum Petro
fuisse prmdictum, quod homines esset capturus, insi-
nuat. Quod non ira dictum est, quasi jam pisces nun-
quam esset capturus : nam et post resurrectionem Do-
mini legimus eos esse piscatos. Unde datur intelligi,
eos ad capturam piscium ex more remeasse, ut postea
fieret, quod Matthmus et Marcus narrant, quando eos
binos voeavit. Tune enim non subduetis ad terrain na-
vibus tanquam cura redeundi, sed ita eum secuti sunt,
tanquam vocantem ac jubentem ut sequerentur.

HOMILIA XI.

MAR. viii. MATTH. XV. In illo temlaore, cure multa

turba esset cure ]esu, nee ha3erent quod manducarent,
convocatis diseipulis ait illis : Misereor super turbam_
quia ecce jam triduo sustinent me, nec habent _uod
mandueent,_;c.

demque redemptore nostro distincta operatio

divinitatis
N et humanitatis
hac lectione : atque
consideranda est error Euty-
in uno eo-
chetis, qui unam tantum in Christo opera-
86 BED_E VENERABILIS

tlonem dogmatizare prmsumit, procul a Christianis finl-

bus expellendus. Quis enim non videat hoc, quod su-
per turbam miseretur Dominus, ne vel inedia vel vi_
longioris lahore deficiat, affeetum esse et compassionem
humanm fragilitatis ? Quod vero de septem panibus, et
piseiculis paucis quatuor hominum millia saturavit, di-
vinve opus esse virtutis ? Mystice autem hoc miraculo
designatur, quod viam seculi pmesentis aliter incolumes
transire nequimus, nisi nos gratia redemptoris nostri ali-
mento verbi sui reficiat. Hoc vero typice inter hanc
refectionem et illam quinque panum ac duorum piscium
distat, quod ibi litera veteris instrumenti spirituali gra-
tia plena esse signata est: hic autem novi veritas ae
gratia testamenti fidelibus ministranda monstrata est.
Sane utraque refectio in monte celebrata est, ut aliorum
Evangelistarum narratio deelarat : quia utriusque scrip-
tura testamenti recte intellecta altitudinem nobis coeles-
tium et praeceptorum mandat et prmmiorum: utraque
altitudinem Christi, qui est mons domus Domini, in ver-
tice montium consona voce pr_edicat. Qui enim vedifi-
catam super se civitatem sive domum Domini, id est,
ecclesiam in altum bonorum extollit operum, et cunctis
manifestam gentibus exhibet, ipse hanc ab infimis de-
lectationibus abstractam pane cceh reficit, atque ad ap-
petitum supemm suavitatis dato pignore cibi spiritualis
accendit.
Misereor, inquit, super turbam : quia ecce jam triduo
xuztinent me, nec habent quod manducent. Et si dimi-
sero eos jejunos in domum suam, deficient in via.] Quare
triduo turba Dominum sustinuerit, Matthveus exponit
plenius, qui ait [Matth. 15.] : Et ascendens in montem,
sedebat ibi. Et accesserunt ad eum turbm mult_e, ha-
hentes secure mutos, e_eeos, claudos, debiles, et alios
multos, et projeeerunt eos aft pedes ejus, et euravit eos.
Turba ergo triduo Dominum propter sanationem infir-
morum suorum sustinet, cure eleeti quinque fide sanc¢ _
 HOMILI_. 87

trinitatis lucidi Domino pro suis suorumque peccatis,

anim_e videlicet languoribus, perseveranti instantia sup-
plicant. Item turba triduo Dominum sustinet_ quando
mt,i_ltudo fidelium peecata qu_e perpetravit, per poeni-
tentiam deelinans ad Dominum se in opere, in loeu-
tione, atque in eogitatione convertit. Quos dimittere
jejunos in domum suam Dominus non vult, ne deficiant
in via: quia videlicet conversi peeeatores in pr_esentis
vitro via defieiunt_ si in sua eonscientia sine doetrin_e
sanctoe pabulo dimittantur. Ne ergo lassentur in hujus
peregrinationis itinere, pascendi sunt sacra admonitione.
Valde autem pensanda est pia sententia_ qu_e proeessit
ex ore veritatis, qua dieitur:
Quidam enim ex eis de longe venerunt.] Est enim qui
nihil fraudis et nihil carnalis corruptionis expertus ad
omnipotentis Dei servitium festinavit. Iste de longin-
quo non venit, quia per ineorruptionem et innocenfiam
proximus fuit. Alius nulla impudicitia, nullis flagitiis
inquinatusj solum autem conjugium expertus ad mini-
sterium spirituale conversus est. Neque iste venit e
longinquo, quia usus eonjunctione concessa per illicita
non erravit. Alii vero post carnis flagitia, alii post falsa
testimonia, alii post facta furta, alii post illatas injurias
et violentias, alii post perpetrata homicidia ad pceniten-
tiara redeunt, atque ad omnipotentis Dei servitium con-
vertuntur: hi videlicet ad Dominum de longinquo ve-
niunt. Quanto enim quisque plus in pravo opere erra-
vit, tanto ab omnipotente Domino longius reeessit.
Dantur ergo alimenta eis etiam qui de longinquo veni-
unt, quia conversis peccatoribus doctrina_ sanet_e cibi
prmbendi slant, ut in Deum vires reparent, quas in fla-
gitiis amiserunt. Item Jud_ei quieunque in Christo cre-
diderunt, de prope ad ilium venerunt, quia legis et pro_
phetarum erant literis edoeti de illo. Credentes veto
ex gentibus de longe ufique venerunt ad Christum, quia
8_ BED_E VENERABILIS

nullis paginarum sanetarum monumentis de ejus erant

fide prmmoniti.
Et interrogavit eos : Quot panes habetis ? Qui dixe-
runt, Septem.] Bene septem panes in mysterio novi tes-
tamenti ponuntur, in quo septiformis gratia spiritus
sancti plenius fidelibus cunctis et credenda revelatur et
credita datur. Neque hordeacei fuisse produntur, sicut
illi quinque de quibus sunt quinque hominum millia sa-
tiara: ne iterum sicut in lege vitale animve alimentum
corporalibus sacramentis obtegeretur. Hordei enim me-
dulla tenacissima palea tegitur.
Et prcecepit turbte discumbere super terram.] Supra
in refectione quinque panum turba super foenum viride
discumbebat, nunc ubi septem panibus reficienda est,
supra terrain discumbere pr_ecipitur: quia per scriptu-
ram legis carnis desideria calcare et eomprimere jube-
tour. Omnis enim caro fcenum, et omnis gloria ejus
tanquam flos fceni. In novo autem testamento ipsam
quoque terram, ac facultates temporales derelinquere
preecipimur. Yel certe quia mons in quo turba Domi-
nicis panibus refieiebatur, altitudinem, ut supra dixi-
mus, redemptoris nostri significat, ibi super fcenum,
hic super terrain refieitur. Ibi enim eelsitudo Christi
propter carnales homines, et Hierusalem terrenam car-
nali spe et desiderio tegitur: hic autem remora omni
cupiditate carnali convivas novi testamenti spei perma-
nentis firmamentum tanquam ipsius montis soliditas
hullo fceno interposito, continebat.
JEt accipien8 septem panes, gratias agens, fregit, et da-
bat discipulis suis ut apponerent, et apposuerunt turb_e.]
Dominus aceipiens panes dabat diseipufis, ut ipsi ae-
ceptos turb_e apponerent : quia spiritualis dona scientia_
tribuens Apostolis, per eorum ministerium voluit eecle-
sia_-su_e per orbem vitae cibaria distribui. Quod autem
fregit nanes quos diseipufis daret, apertionem designat
 HOMILI_. 89

sacramentorum, quibus ad perpetuam salutem nutrien-

dus erat mundus. Cure enim ait ipse Dominus [Lucre
10.], Et nemo novit filium, nisi pater: neque patrem
qum novit, nisi filius, et cui voluerit filius revelare, quid
nisi panem vitw nobis per se aperiendum demonstravit,
ad cujus interiora cernenda per nos ipsos penetrare ne-
quivimus ? Cui contra propheta miserabilem quorun-
dam famem deplorans, aiebat [Thre. 4.] : Parvuli perie-
runt panem, nee erat qui frangeret eis. Quod est aliis
verbis dicere: Indoeti qumsierunt pabulum verbi Dei,
quo ad virtutem bonm operationis eonvaleseerent refiei,
nee erat, magistris deficientibus, qui eis seripturarum
arcana patefaceret, eosque ad viam veritatis insritueret.
Acceptis autem ad frangendum panibus Dominus gra-
tias agit, ut et ipse quantum de salute generis humani
congaudeat, ostendat, etnos ad agendas semper Deo
gratias informet, cure vel terreno pane carnem, vel ani-
roam coelesti superna graria largiente reficimus.
Et habebant pisciculos paucos, et ipsos benedixit, et
jussit apponi.] Si in panibus septem scriptura novi tes-
tamenri designatur, in eujus lectione per gratiam saneti
spiritus internas mentium epulas inven]mus, quid in
piscieulis quos benedicens pariter Dominus turbm jus-
sit apponi, nisi sanctos aeeipimus illius temporis, quo
eadem cst condita scriptura, vel quorum ipsa seriptura
fidem, vitam et passiones continet ? Qui de turbulentis
hujus seeuli fiuctibus erepti, ae divina benedictione con-
secrari, refeetionem nobis internam, ne in hujus mundi
transeuntis exeursu defieiamus, exemplo sum vel vitro
prmbuere vel morris.
Et manducaverunt, et saturati sunt.] Mandueant de
panibus Domini ac piseibus, et saturantur, qui audien-
tes verbum Dei, et exempla intuentes ad profectum vitro
eorrectionis per hmc excitari atque assurgere festinant.
Quibus apte eongruit illud Psalmistre [Psalm. 21.],
90 BED_E VENERABILIS

Edent pauperes, et saturabuntur, et ]audabunt Dotal-

hum, qui requirent eum, vivent corda eorum in secu-
lure seculi. Quod est aperte dicere: Audient humiles
verbum Del, et facient_ et ad laudem non suam, sed
superni largitoris cuncta, qu_ bene egerint referent.
Unde merito ad vitam interioris hominis eternam_ ut-
pore pane vit_ saturati pervenient. Cui contra tardis
auditoribus per prophetam exprobratur [Aggei 1.]:
Manducastis, et non estis saturati. Manducant nam-
que, et non saturantur_ qui panem verbi Dei audiendo
degustant, sed non faciendo qum audiunt, nihil ex his
intem_ dulcedlnis, quo cor ipsorum confirmetur_ in ven-
trem memorim recipiunt.
Et sustulerunt quod superaverat de fragmentis septem
sportas.] Quod turbis saturatis superat_ Apostoli sustol-
lunt, et septem sportas implent, quia sunt altiora per-
fectionis pr_eeepta vel potius exhortamenta et consilia,
qu_e generalis fidelium multitudo nequit servando et
implendo attingere. Quorum exeeutio illos proprie re-
spicit_ qui majore saneti spiritus gratia pleni generalem
populorum Dei eonversationem mentis atque operis sub-
limitate transcendunt, qualibus dicitur [Matth. 19.]:
Si vis perfectus esse, vade, et vende omnia qum habes, et
c_etera. Unde bene sportm, quibus Dominicorum sunt
eondita fragmenta ciborum, propter septiformem spiri-
tus gratiam septem fuisse memorantur. Nam quia
sportm junco et palmarum foliis solent contexi, merito
in sanctorum significatione ponuntur. Juncus quippe
super aquas nasci consuevit, palma vero victricem ornat
manum. Et junceis vasis recte comparantur electi, cure
radicem cordis ne forte ab amore etemitatis arescat, in
ipso vitae fonte eolloeant. Assimilantur et eis quve de
palmarum sunt foliis eontexta, cure indefectivam etern_e
retributionis memoriam puro in eorde retinent. Et bene
turba, quamvis reliquias Dominiei prandii non caperet,
 HOMILIAE. 9l

manducasse tamen et saturata esse narratur: quia sunt

nonnulli qui etsi omnia sua relinquere nequeunt, neque
explere hoc quod de virginibus dicitur, Qui potest ca-
pere capiat, emteraque hujusmodi: tamen esurientes et
sitientes justitiam saturantur_ cure audiendo mandata
lcgis Dei ad vitam perveniunt eternam.
Eraut autem qui manducaverunt quasi quatuor millia,
et dimisit eos.] Bene quatuor millia, ut ipso etiam nu-
mero doeeret Evangelicis se pastos esse eibariis, et sta-
tim aseendens navem cure diseipulis suis, venit in partes
Dalmanutha. Pro hoe in Matthmo legimus : Et dimissa
turba, ascendit in navieulam et venit in fines Magdela.
Non autem dubitandum est eundem locum esse sub
utroque nomine : ham plerique codices non habent etiam
seeundum Mareum nisi Magedan.

HOMILIA XlI.

LUC2E X. MATT. XV. In illo tempore dixit Jesus dis-

cipulis suis: Beati oculi, qui vident quee vos videti¢,
¢c.

pus tantum Domini videre, sed illi beati ocu-

li, qui ejus possunt cognoscere sacramenta,
ON oculi seribarum et pharismorum, qui cor-
de quibus dicitur [Lucre 10.]: Et revelasti
ea parvulis. Beati oculi parvulorum, quibus et se et
patrem filius revelare dignatur.
Dico enim vobis, quod multi prophet_e et reges volue-
runt videre quve vos videtis, et non viderunt : et audire
qu_e auditis, et non audierunt.] Abraham exultavit ut
videret diem Christi, et vidit et gavisus est : Esaias quo-
que et Micheas et multi alii prophetm viderunt gloriam
Domini. auae et propterea videntes sunt a_mellati. Se,
92 BED_E VENERABILIS

hi omnes a longe aspieientes et salutantes_ per speeu-

lum_ et in _nigmate viderunt. Aposto|i autem in pr_-
sentia habentes Dominum_ eonvescentesque ei_ et qu_-
eunque voluissent interrogando discentes_ nequaquam
per angelos_ aut varias visionum species opus habebant
doeeti. Quos vero Lucas moltos prophetas et reges di-
cit_ Matth_eus apertius prophetas et justos appellat.
Ipsi enim sunt reges magni_ quia tentationum suarum
motibus non consentiendo sueeumberej sed regendo
pr_esse noverunt.
El ecce quidam le#is peritus surrexit tertians eum_ et
dicens : Magister_ quid faciendo vitam eternam possideo
bo ?J Legis peritus qui de vita eterna Dominum ten-
tans interrogat, oeeasionem ut reor tentandi de ipsis
Domini sermonibus sumpsit, ubi air ELue_e 10.] : Gau-
dete autem quod nomina vestra sctipta sunt in cedis.
Sed ipsa sua tentatione declarat_ quam vera sit illa Do-
mini confessio qua patti loquitur : Quod abscondisti h_ee
a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis.
At ille dixit ad eum : In le#e quid scripture est ? quo-
modo legis ? Ille respondens, dixit : JDili#es Dominum
JDeum tuum ex toto corde tuo_ et ex tota anima tua, et
ex omnibus viribus tuis_ et ex omni mente tua_ et proxi-
mum tuum sicut teipaum.] Dum legis perito respondet_
perfeetum nobis Salvator iter vitae ecelestis ostendit:
cui primo de dileetione Dei et proximi legis sctipta pro-
ponenti, dicit:
Recte respondisti : hoc fac_ et vives.] Deinde post in-
ductam parabolam respondenti illum fuisse proximum
vulnerat% qui fecit miseticordiam in iUum, adjiclt:
Vade, et tu fac similiter: id est_ tall misericordi0e studio
proximum tuum necesse habentem_ diligere et susten-
tare memento : apertissime declarans_ solam esse dilec-
tionem miseticordiam_ et ipsam non verbo tenus ostenta-
tam, sed operis executione probatam_ qu_e perpetuam
ducat ad vitam.
 HOMILI:E. 93

IUe autem volens justificare seip_m, dizeit ad Jesum :

El 9uis est meus prozimus ?] Quanta inanis gloilm de-
mentia: legis peritus ob vulgi favorem eaptandum, quo
sapienter respondisse jactaretur, primum se legis fatetur
ignorare mandatum, vere juxta Salvatoris sententiam,
sapiens et prudens in lege : sed quia non humiliail cum
parvulis Christi, sed seipsum justificare desiderat, beatos
oculos columbarum innocentim lacte lotarum, quibus
Christi arcana videre posset, accipere recusans. Cui
profecto Dominus ita responsum temperavit suum, ut
omnem qui misericordiam faceret, cuilibet proximum
doceret : et tamen hmc eadem parabola specialiter ipsum
Dei filium, qui nobis per humanitatem proximus fieri
dignatus est, designaret. Neque enim ita proximum,
quem sicut nos diligere jubemur, super Christo inter-
pretari debemus, ut moralia mutum fraternitatis insti-
tuta sub allegoilm regulis extenuare, et auferre co-
nemur.

Suspiciens aulem Jesus, d_it : Homo quidam ab Hie-

rosolymis descendebat in Hiericho.] Homo iste Adam
intelligitur in genere humano : Hierusalem, civitas pacis
illa ccelestis, a cujus beatitudine lapsus in hanc mor-
talem miseramque vitam devenit : quam bene Hiericho,
qum luna interpretatur, significat, vailis videlicet defec-
tuum laboilbus erroribusque semper incertam.
El incidil in latrones.] Latrones diabolum et angelos
ejus intellige, in quos quia descendebat, incidit; nam
nisi prius intus intumesceret, foils tentatus tam facile
non caderet. Vera est enim satis sententia, quae dicit
[Proverb. 16.] : Ante ruinam enim exaltatur cor.
Qui etiam despoliaverunt eum.] Gloria videlicet im-
mortalitatis et innoeenti_e veste privarunt. Hme est
enim prima stola, qua juxta aliam parabolam luxuriosus
filius per p_enitentiam rediens ornatur, et qua proto-
plasti amissa eognoverunt esse se nudos, tunieasque
pellieeas nature mortalis induti sunt.
94 BED_E VENERABILIS

Et plagis impositis, ablerunt semivivo rellcto.] Plagm

peceata sunt, quibus naturm humanm integritatem vio-
lando, seminarium quoddam, ut ita dieam, angendm
morris fessis indidere visceribus. Abierunt autem non
ab insidiis aliquatenus eessando, sed eamndem insidi-
arum fraudes oeeultando. Semivivum reliquerunt, quia
beatitudinem vitro immortalis exuere, sed non sensum
rationis abolere valuerunt. Ex qua enim parte sapere
et eognoseere Deum potest, vivus est homo: ex qua
vero peeeatis eontabeseit, et miseria deficit, mortuus
idem lethiferoque est vulnere fcedatus.
Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem
via, et viso illo pr_eterivit. Similiter et Levita, cure esset
secus locum et videret eum, tranaiit.] Sacerdos et Levita
qui viso saucio transierunt, saeerdotium et ministerium
veteris testamenti est, ubi per legis deereta mundi lan-
guentis vulnera monstrari tantum, non autem curari
poterant: quia impossibile erat, ut Apostolus ait [Heb.
10.], sanguine vitulorum et agnorum et hircorum au-
ferri peccata.
Samaritanus autem quidam iter faciens, venit secus
eum : et videns eum, misericordia motus est.] Samari-
tanus qui interpretatur custos, Dominum significat, eui
reetissime propheta, ne hos latrones posset incurrere,
supplicat : Custodi me, inquiens, a laqueo quem statu-
erunt mihi, eta seandalis operantium iniquitatem. Qui
propter nos homines, et propter nostram salutem de-
scendens de cmlo, vitoe pr_esentis iter arripuit, et venit
seeus eum qui vulneribus tabescebat inflictis : id est, in
similitudinem hominum faetus, et habitu inventus ut
homo, compassionis nostrve susceptione finitimus, et
misericordi_e factus est eollatione vicinus.
Et appropian8 alli#avit vulnera ejus, infunden8 oleum
et vinum.] Peecata quve in hominibus invenit, rcdar-
guendo cohibuit, spem veni_e pcenitentibus, terrorem
pmna_ peecantibus incutiens. Alligat enim vulnera,
 HOMILI_E. 95

dum praeeipit, Pcenitentiam agite : infundit oleum,.dum

addit, Appropinquabit enim regnum e0elorum : infundit
_t vinum, dum dieit, Omnis arbor qu_e non faeit frue-
tuna bonum exeidetur, et in ignem mittetur.
Et imponens ilium injumentum suum, duxit in slabulum,
et curare ejus e#it.] Jumentum ejus est earo, in qua ad
nos venire dignatus est : in quo saueium imposuit, quia
peccata nostra ipse portavit in corpore suo super lignum:
et juxta aliam parabolam inventam qu_e erraverat ovem,
humeris suis impositam reportavit ad gregem. Itaque
imponi jumento, est in ipsam inearnationem Christi
eredere, ejusque mysteriis initiari, simul et ab hostium
incursione tutari. Stabulum autem est ecclesia pr'zesens,
ubi refieiuntur viatores, de peregrinatione hac in eter-
nam patriam redeuntes. Et bene jumento impositum
duxit in stabulum, quia nemo nisi baptizatus, nisi cor-
pori Christi adunatus eeclesiam intrabit.
Et alters die protulit duos denarios, et dedit stabu-
lario, et air : Curare illius habe.] Alters dies est post
Domini resurrectionem. Namet ante quidem per Evan-
gelii sui gratiam illuminaverat his qui in tenebris et in
umbra mortis sedebant, sed potior resurrectione cele-
brata perpetua_ lucis splendor effulsit. Duo denarii
sunt duo testamenta, in quibus eterni regis nomen et
imago eontinetur. Finis enim legis Christus. Qui
altera die prolati dantur stabulari% quia tunc aperuit
illis sensum, ut intelligerent seripturas. Alters die sta-
bularius denarios, quorum pretio vulneratum euraxet,
aeeepit: quia spiritus sanctus adveniens doeuit Aposto-
los omnem veritatem, qua gentibus erudiendis instate,
atque Evangelium prvedieare suffleerent.
Et quodcunque supererogaveris, ego cum rediero red-
dam tibi.] Supererogat stabularius quod in duobus de-
nariis non aeeepit, cure dieit Apostolus [1 Cor. 7.1 : De
virginibus autem pr_eeeptum Domini non habeo, con-
silium autem do. Itemque [1 Cor. 9.J: Et Dominus
96 nEv_ VENERABILIS

ordinavit his qui Evangelium annuneiant, de Evangello

vivere: sed non usi sumus hae potestate, ne quem
virum gravaremus. Cui redlens quod promiserat de-
bitor reddet, quia veniens in judieio Dominus (licit
[Matth. 25.]: Quia super pauea fuisti fidelis, super
multa te constituam. Intra iv gaudium Domini tui.
Quiz horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui
incidit in latrones ? At ille dixlt : Qui fecit raisericor-
diam in illum.] Juxta literam manifesta est Domini sen-
tentia, nullum nobis amplius eo qui misereatur ease
proximum, si Hierosolymitm eivi non saeerdos, non
Levita ex eadem gente, imo in eadem urbe nati et
nutriti, sed exter_e gentis aeeola, quia magis misertus
est, faetus est proximus. Saeratiore autem intelleetu,
quoniam nemo magis proximus quam qui vu]nera nostra
curavit, diligamus eum, quasi Dominum Deum nostrum :
diligamus quasi proximum : nihil enim tam proximum,
quam caput membris: diligamus etiam cure qui imi-
tator est Christi. Hoe est enim quod sequitur.
Et all illi Jesus : Vade et tu fac simililer.] Id est, ut
vere te proximum sieut teipsum diligere manifestes,
quiequid vales in ejus vel eorporali vel spirituali neces-
sitate sublevanda devotus operare.

HOMILIA XIII.

Luc._ xvII. In illo tempore, dum iret Jesus in Hierusu-

lem, transibat per mediam Samariam. JEt cure ingre-
deretur quoddam castellum, occurrerunt ei decem viri
leprosi,_;c.

scientiam verm fidei non habentes varias

_ doctrinas
EPROSI profitentur
non absurde erroris.
intelligi Non enim qui
p_sunt, vel
abseondunt imperitiam suam, sed pro summa
 HOMILI2E° 97

peritia prot'erunt in lucern, et jactantiam sermonis osten-

tant. Nulla porro falsa doetrina est, qu_e non aliqua
vera intermiseeat. Vera ergo falsis inordinate permixta,
in una disputatione vel narratione hominis, tanquam in
unius eorporis colore apparentia, significant lepram tan-
quam yetis falsisque colorum locis humana corpora va-
riantem atque macuiantem. Hi autem tam vitandi sunt
ecclesi_e, ut si fieri potest longius remoti, magno cla-
more Christum interpellent. Unde et apte subjun-
gitur:
Qui steterunt a longe et levaverunt vocem, dicentes :
Jesu Frwceptor, miserere nostri.] Et bene ut salventur,
Jesum prveeeptorem nominant. Quia enim in ejus ver-
bis se errasse significant, hune salvandi humiliter prve-
ceptorem vocant: cumque ad coguitionem pr_eceptoris
redeunt, mox ad formam salutis recurrunt. Nam se-
quitur:
Quos ut vidit, digit: lie, ostendite vos sacerdotilms.
JEt factum est, dum irent mundati sunt.] Nullum Do-
minus eorum, quibus hmc corporalia beneficia prvestitit,
invenitur misisse ad sacerdotes nisi leprosos: quia vi-
delicet sacerdotium Judmorum figura erat futuri sacer-
dotii regalis, quod est in ecclesia, quo consecrantur
omnes pertinentes ad corpus Christi summi et veri prin-
cipis sacerdotum. Et quisquis vel h_eretica pravitate,
vel superstitione gentili_ vel Judaica perfidia, vel etiam
schismate fraterno, quasi vario colore per Domiui gra-
tiara caruerit, neeesse est ad ecclesiam veuiat, colorem-
que fidei verum quem acceperit, ostendat. Cvetera veto
vitia tanquam valetudinis et quasi membrorum animm
atque sensuum, per seipsum interins in eonscientia et
intelleetu Dominus sanat et corrigit. Denique et Pau-
lus, voce Domini audita [Actu. 9.], Quid me perseque-
ris ? Et ego sum Jesus quem tu persequeris, ad Ana-
niam tamen missus est, ut illo sacerdotio quod in ecclesia
constitutum est, sacramentum doctrinm et fidei perci-
H
98 BED2E VENEItABILIS
/

peret, et verus ejus approbaretur color: non quia non

potest per seipsum Dominus omnia facere (nam quis
alius hvec facit etiam in ecclesia ?), sed ut ipsa soeietas
congregatorum fide]lure approbando in invicem atque
communicando verve fidei doctrinam, in omnibus quve
dicuntur verbis vel signantur sacramentis, tanquam
unam speciem veri coloris obducat. Cornelius etiam
cure et eleemosynve ejus aeeept_e, et preces ejus auditve
illi ab angelo nuneiarentur, propter doetrinve tamen
sacramentorumque unitatem ad Petrum jubetur mittere,
tanquam illi et suis diceretur, Ite, ostendite vos sacer-
dotibus, ham et cure irent, mlmdati sunt. Jam enim ad
eos venerat Petrus, sed tamen ipsi nondum accepto
baptismatis sacramento, nondum spiritualiter ad sacer-
dotes pervenerant, et tamen infusione spiritus sancti, et
admiratione ]inguarum eorum mundatio declarata est.
Unus autem ex illis, ul vidil quia mundatus est, re-
gressus est cure magna voee magnificans Deum, et cecidit
in faeiem ante pedes ejus, #ratias agens. ] Unus iste qui
magnificans Deum regressus est, unius ecclesive devotam
Christo humilitatem significat: qui bene eadens ante
pedes Domini gratias egit. Ille enim vere Deo gratias
agit, qui repressis prvesumptionis suve cogitationibus,
quam in semetipso infirmus sit humiliter videt, qui ni-
hil sibi virtutis tribuit, quia bona qu_e agit esse de
miserieordia conditoris agnoscit. Unde et reete sub-
jungitur :
El hic erat Samaritanus.] Samaritanus quippe inter-
pretatur eustos. Quo nomine ille populus aptissime
significatur, qui gratias agendo ei a quo accepit, tribuit
omne quod aceepit, quodammodo cantans illud de
psalmo [Psalm. 58.] : Fortitudinem meam ad te custo-
diam, quia tu Deus susceptor meus es, Deus meus
miserieordia ejus prveveniet me. Cadit autem in faeiem,
quia ex marls qum se perpetrasse meminit, crubescit: ibi
enim cadit homo ubi confunditur. Uncle et Paulus 01,-_'
 I

HOMILI2E. 99

qu_usdam in facie jaeentibus diecbat [Horn. 6.] : Quem

ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus nunc eru-
bescitis ? At contra de aseensore equi, id eat, de eo qui
in hujus mundi gloria elatus est, dicitur: Ut cadat
ascensor ejus retro. Rursumque de persecutoribus Do-
mini scripture est [Joan. 18.] : Abierunt retrorsum, et
eeciderunt in terram. Quid est hoc, quod electi in fa-
eiem, et reprobi retrorsum cadunt, nisi quod omnis qui
- post se cadit, ibi procul dubio cadit ubi non vldet: qui
vero ante se ceciderit, ibi cecidit ubi videt ? Iniqui ergo
quia in invisibilibus cadunt, post se eadere dicuntur,
quia ibi corruunt ubi, quid eos tunc sequatur, modo vi-
dere non possunt. Justi vero quia iatia visibilibus ae-
metipsos aponte dejiciunt, ut in invisibilibus erigantur,
quasi in faeiem eadunt, quia timorc compuncti videntes
humiliantur.
Re_ondens autem Jesus dixit : Nonne decem mundati
sunt, et novem ubi sunt ?] Unum si addatar ad novem_
qu_edam effigies unitatis impletur: quo fit tanta eom-
plexio, ut ultra non progrediatur humerus, nisi rursus
ad unum redeatur_ et hmc per infinitatem numeri regula
euatodiatur. Novem itaque indigent uno, ut quadam
unitatis forma eoagulentur, et decem sint : unum autem
non eis indiget, ut custodiat unitatem. Quamobrem ut
unus ille qui gratias egit, uniem eeclesim signifieatione
approbatua atque laudatus eat, ita ilfi novem qui gratias
non egerunt reprobi effeeti, a consortio unitatis exclusi
sunt. Ideoque tales in novenario numero tanquam im-
perfeeti remanebunt. Et merito eoa Salvator quasi ig-
notos ubi sunt inquirit : seire enim Deum eligere_ nescire
reprobare est.
Non est inventus qui rediret_ et daret gloriam Deo,
nisi hic alienigena.] Seeuudum corpus quidem facile eat
videre, posse hominem non habere lepram, et tamen
animi esse non boni : secundum significationem autem
hujus miraculi, eonturbat eonsiderantem, quomodo mun-
n2
100 BEDIE VENERABILI@

dus dici possit ingratus. Sed jam facile est etiam illud
videre, fieri posse ut quisque in eeclesive soeietate doe-
trinam integram veramque assequatur, et omnia secun-
dmn catholicve ecclesiae regulam dissemt, distinguat a
creatore ereaturam, eaque manifestetur varietate menda-
ciorum tanquam lepta caruisse, et tamen ingratus sit
Deo et Domino mundatori suo: quia e]atus superbia
gratiarum agendarum pia humilitate non sternitur, siml-
lisque eflieitur eis, de quibus dieit Apostolus [Rom. 1.]':
Qui cure cognovissent Deum, non ut Deum magnitica-
verunt_ aut gratias egerunt. Quod enim dieit eos Deum
cognovisse, ostendit quidem a lepra fuisse mundatos_ sed
tamen stathn accusat ingratos.
El ait illi : Surge, vade, quia fides tua te salvum fecit.]
Qui devotus ante Dominum cecidit, surgere et ire prve-
cipitur : quia qui infirmitatem suam subtiliter cognoscens
humiliter jacet, per divini verbi consolationem surgere
ad fortiora opera, et crescentibus quotidie meritis ad per-
fectiora passim proticere jubetur. Si autem tides salvum
fecit eum quem ad agendas Salvatori et emundatori suo
gratias inelinavit, ergo perfidia perdidit eos, qui de ac-
eeptis beneticiis Deo gloriam dare neglexcrunt. Qua-
propter et heec lectio superiori ea ratione conjungitur,
quod ibi tidem per humilitatem augeri debere parabola
data decernitur : hic autem manifestins ipsis rebus
ostenditur, non fidei tantum agnitam rationem, sed ex-
ecutam manifestamque tidei operationem esse, qu_e sal-
rum faciat credentem, detque gloriam patti qui est in
cc_lis, qui vivit et regnat Deus, Amen.
 nottzhi_. 101

HOMILIA XIV.

Luc_ VXL In illo tempore, ibat Jesus in civitatem qu_e

vocatur Naim, et ibant cura illo discipuli ejus, et turba
copiosa, rye.

D AIM eivitas est Galilmm in secundo milfiario

Tabor montis contra meridiem juxta Endor,
qui est vieus grandis in quarto mi]fiario ejus-
dem montis ad meridiem.
JEt ibant cure illo discipuli ejus, et turba copiosa. Cura
autem at_propinquaret port_e vivitatis, ecce defunctu8 ef-
ferebatur fllius unicus matris suee.] Defunctus hie qui
extra portam eivitatis multis est intuentibus elatus, sig-
nificat hominem lethali criminum funere soporatum,
eandemque insuper animm mortem non cordis adhue
cubili tegentem, sed ad multorum notitiam per locutio-
nis operisve indicium quasi per sum civitatis ostia pro-
palantem. Qui bene filius unicus matris sum fuisse
perhibetur, quia licet e multis colleeta personis una sit
perfecta et immaculata virgo mater ecclesia, singuli qui-
que tamen fidelinm universm se ecclesim filios rectissime
fatentur. Namet electus quilibet, quando ad fidem im-
buitur, fillus est: quando alios imbuit, mater. An non
materno erga parvulos agebat affectu, qum ait [Gala.
4.] : Filioli mei_ quos iterum parturio, donec formetur
Christus in vobis ? Portam civitatis qua defunctus ef-
ferebatur, puto aliquem de sensibus esse corporeis. Qui
enim seminar inter fratres diseordias, qui iniquitatem in
excelso loquitur, per oris portam extrahitur mortuus.
Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, per ocu-
lorum portam sum morris indicia profert. Qui fabulis
ociosis, obscc_nisve carminibus, vel detractionibus aurem
libenter aperit, hane auimm sum portam mortis efllcit,
c2eterosque qui non servat sensus, morris sibi ipse reddit
aditus. Obseero, Domine Jesu, cunctas me_e civitatis
10_ BEDIE VENERABILIS

portas justiti_e facias, ut ingressus in eas confitear no-

mini tuo, tuaeque majestati cure ministris ecelestibus earn
erebrius invisenti, non fc_tor elati eadaveris oeeurrat, sed
occupet salus muros illius, et portas ejus laudatio.
Et heee vidua erat, et turba clvitatis multa cure illa.]
Viduam esse eeelesiam, omnis anima quae sponsi domi-
nique sui se morte redemptam meminerit_ agnoseit.
Divino autem nutu multa Dominum turba multa vi-
duam eomitabatur, ut viso tanto miraeulo multi testes,
multi Dei fierent laudatores.
Quam cure vidi._set Dominus, misericordia molus super
earn, dixit illi : Noli flere.] Desiste, inquit, quasi mor-
tuum flere, quem mox vivum resurgere videbis. Ubi
mystiee Novatiani dogma eonfunditur, qul de sua mun-
ditia superbe gloriatus, et humilem p0enitentium munda-
tionem evacuate eonatur, veramque matrem eeelesiam
de natorum suorum spirituali extinctione plorantem, spe
vitae redonandae negat consolari debere. Et pulehre
Evangelista Dominum prius misericordia motum esse
super matrem, ae sic filium suscitare testatur: ut in
uno nobis exemplum imitandae pietatis ostenderet, in
altero fidem mirandae potestatis astrueret.
yet accessit, et tetigit loculum. Hi autem qui porta-
bant, steterunt.] Loeulus in quo mortuus effertur, male
seeura desperati peeeatoris eonseientia est. Qui vero
sepeliendum portant, vel immunda desideria, qu_e homi-
nero rapiunt in interitum, vel lenoeinia blandientium
sunt venenata soeiorum, quae peeeata nimirum dum fa-
voribus extollunt, aeeumulant, peeeantesque eontemptu
quasi aggere terrae obmunt. De quibus alibi dieitur
[Matth. 8.] : Dimitte mortuos sepefire mortuos suos.
Mortuos quippe mortui sepeliunt, eum peeeatores qui-
que sui similes alios noeivo favore demulcent, eongesta-
clue pessimae adulationis mole, ne qua aliquando spe
resurgendi potiantur, opprimunt. Domino ergo locu-
lum tangente funeris bajuli steterunt, quia superni for-
 HOMILIAi. 103

midine judicii attacta conscientla, et carnalium s_epe

afltuentiam voluptatum, et injuste laudantium turbam
coercens, ad seipsam revertitur, vocantique ad vitam
festina respondet Salvatori. Unde recte sequitur :
El air illi: Adolescens, tibi dico, ' surge: El resedit
qui erat mortuus, el c_pit loqui, el dedit illum malri
su_.] Residet quippe qui erat mortuus, cure interna
compunctione reviviseit peccator: incipit loqui, cum
reducis indicia vitoe cunctis qui peccatum luxerant, os-
tendit : redditur matri, cure per sacerdotalis decreta ju-
dicii communioni soeiatur ecclesi_e.
Accepit autem omnes timer, et magnificabant Dsum,
dicentes: Quia propheta magnus surrexit in nobis.]
Quanto desperatior animoe mors ad vitam revocatur,
tanto plures eodem corri_mtur exemplo. Vide David
prophetam, vide apostolum Petrum, quorum quo gradus
celsior, eo casus gTavior: quo autem gravior casus, eo
pietas erigentis gvatior : quo veto gratior in eis Domini
pietas apparuit, eo certior cunctis p_nitentibus spes
salutis apparuit, ut jure omnes qui audiunt dicant:
Quia Dsu8 visitavit plebem suam.] Non tantummodo
verhum suum semel ineorporando, sed etiam nostra hoc,
ut suscitari debeamus_ semper in corda mittendo.

HOMILIA XV.

Luc_ xxv. In illo tempore, cure intrarel Jesus in do-

mum cujusdam principis Phariseeorum sabbato mandu-
care panem, el ipsi observabant eum. Et ecee homo
quidam hydropicus eral anle illum, Sic.

bulum trahit : Greece enim _3_0O aqua voca-

tur. Est autem humor subcutaneus de vitio
_ ¥DROPIS morbus ab aquoso humore voca-
vesieve natus, cure inflatione turgente, et an-
104 BED_ VENERABILIS

helitu fcetido: propriumque est hydropiei, quauto magis

abundat humore inordinato, tanto ampflus sitire. Et
ideo recte eomparatur ei quem fluxus earnalium volup-
tatum exuberans aggravat : comparatur diviti avaro, qui
quanto est copiosior divitiis, quibus non bene utitur,
tanto ardentius talia concupiseit.
Et reapondens Jesus, dixit ad legis peritos et Phari-
s_eo8: 8i licet sabbato curare ? At illi tacuerunt.]
Quod dleitur respondisse Jesus, ad hoe respieit quod
prvemissum est: Et ipsi observabant eum. Dominus
enim novit cogitationes hominum, quam vanve slant.
Sed merito interrogati taeent, qui eontra se dictum
quicquid dixerint vident. Nam si fleet sabbato curare,
quare Salvatorem an curet observant ? si non fleet, quare
ipsi sabbato peeora curant ?
Ipse vero apprehcusum sanavit cure ac dimisit.] Pro-
vida dispensatione Dominus ante legis peritos et Phari-
sa_os hydropieum curat, et mox contra avaritiam dis-
putat, ut videlicet per hujus _egritudinem eorporis, in
ilfls exprimeretur vegritudo eordis. Denique post multa
disputationis ejus hortamenta, subjunetum est [Lue_e
16.] : Audiebant autem omnia h_ee Pharis_ei, qui erant
avail, et deridebant ilium. Hydropieus quippe quo
ampflus biberit, ampflus sitit. Et omnis avarus sitim
multiplieat, qui eum ea qu_e appetit adeptus fuerit, ad
appetenda alia amplius anhelat.
Et respondeus ad illos dixit: Cujus vestrum usinus
aut bos in puteum cadit, et non continuo extrahet illum
die sabbati ?] Sic observatores sui Pharis_eos convineit,
ut eosdem etiam avariti_e condemnet. Si vos, inquit, in
sabbato asinum, aut bovem, aut aflud quodflbet animal
in puteum deeidens eripere festinatis, non animafl_ sed
vestrm avariti_e eonsulentes: quanto magis ego homi-
nero, qui multo meflor est pecore, debeo flberare ? Con-
gmcnterque hydropieum animali, quod ceeidit in puteum,
comparavit : humore enim laborabat. Sieut et illam mu-
 HOMXLI_. 105

lierem quam decem et octo annis alligatam dlxerat, et ab

eadem alligatione solvcbat_ comparavit jumento quod
solvitur, ut ad aquam ducatur [Lucre 13.]. Et bene
utroque loco bovem posuit et asinum, quia sire sapi-
entes quosque et hebetes, sire ut supra dictum est,
utrumque populum eos significare sentiamus, cure vide-
ficet cujus cervicem jugum legis attrivit, atque eum
quem quilibet seductor reperit, quasi brutum animal, et
nuJla ratione repugnans, quo voluit errore subtraxit,
omnes Salvator adveniens, Satan_ vinculo adstrictos,
omnes in imo concupiscenti_e puteo demersos invenit.
Non est enim distinctio, omnes enim peecaverunt, et
egent gloria Dei, justificati gratis per gTatiam ipsius,
per redemptionem, qu_e est in Christo Jesu.
Dieebat autem et ad invitatos parabolam, intendens
quomodo primos accubitus eligerent, dicens ad illos : Cure
invitalus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loeo.]
Aperta quidem ad literam est h_ec admonitio Salvatoris,
doeens humilitatem non solum apud Deum, sed etiam
apud homines esse laudabilem : sed quoniam hane evan-
gelista non frustra parabolam voeat, breviter intuendum
quid etiam mystiee signet. Nuptias appellari Christi et
ecclesiee conjunctionem, multis locis apparet. E quibus
unum est [Marc. 2.] : Numquid possunt filii nuptia-
rum, quamdiu sponsus cure illis est, jejunare ? Aliud
[Matth. 22.] : Simile factum est regnum coelorum ho-
mini regi, qui fecit nuptias filio suo, et misit servos suos
vocare invitatos ad nuptias. Has ergo nuptias quisquis
invitatus adierit, id est, ecelesise se membris fidei gratis
conjunxerit_ non discumbat in primo loco, hoe est, non
se de meritis gloriando, quasi caeteris sublimior extollat.
Et quidem studeat juxta alterius loci parabolam veste
nuptiali vestiri, hoc est, virtutum fulgore coruscans ap-
parere, sed et ipsarum habitum virtutum loco devotae
humilitatis adornet.
Ne forte honoratior te sit invitatu_ ab eo, et veniens is
10_ BEDA_ VENERABILIS

qui teet illum vocavit, dieat tibi : Da huic locum, et tune

incipias cure rubore novissimum locum tenere.] Honora-
tiori post invitato loeum dat ille, qui de long_e su_ eon-
versationis eonfidentia seeurior faetus, eita illomm qui
se in Christo seeuti sunt, agilitate pr_eitur. Et eum
rubore novissimum loeum tenet, quando de aliis meliora
eognoseens, quiequid de sua operatione eelsum sentie-
bat, humifiat dieens cure propheta [Psal. 87.] : Egens
sum ego in laboribus a juventute mea, exaltatus autem
humiliatus sum et eonfusus.
Sed cure vocatus fueris, vade, recumbe in novissimo
loco.] Quanto magnus es, inquit, humilia te in omni-
bus. Et Psalmista gloriatur [Psal. 118.] : Humiliatus
sum usquequaque, Domine, vivifica me secundum ver-
bum tuum. Manifeste significans ita sea Domino posse
vivificari, si de suis ipse virtutibus humilia sentiret.
Ut cure venerit quite invitavit, dicat tibi : Amice,
ascende superius.] Veniens Dominus quem humilem
invenerit, amiei nomine beatifieans, superius aseendere
pra_eipiet. Quieunque enim humiliaverit se sieut par-
vulus, hie est major in regno c_lorum.
Tune eril tibi gloria coram simul discumbentibus.]
Pulehre dieitur, Tune erit gloria, ne nune qua_rere in-
eipias quod tibi servatur in fine: quia sicut Salomon
ait [Prover. 20.], Ha_reditas ad quam festinatur in win-
eipio, in novissimis benedietione earebit. Potest autem
et in hae vita inteUigi, qui in novissimo loco reeumbens
invenitur Domino veniente sublimatus: quia quotidie
"Dominus suas nuptias intrat, quotidie mores, sedes,
habitus convivantium dijudicat, et superbos despieiens
humifibus saepe tanta sui spiritus munera prmstat, ut
eos merito simul diseumbentium, hoe est, in fide quies-
centium coetus unanima admiratione glorificet, stupens-
que in auctoris sui laudationem prosiliat dicens [Psal.
138.] : Mihi autem nimis honorificatl sunt amiei tui_
Deus, nimis confortatus est principatus eorum.
 HOMILI_. 107

Quia omnis qui 8e exaltat, humiliabitur: et fui 8e

humiliat, exaltabitur.] Et ex hae eonelusione manifeste
claret, pr_eeedentem Domini sermonem typice inteUi-
gendum. Neque enim mox omnis qui se eoram homi-
nibus exaltat, humiliabitur, aut qui se in eonspeetu
hominum humiliat, exaltabitur ab eis: sed e contrario
nonnunquam qui se vel in apiee dignitatis, vel in alia
qualibet aequirenda gloria sublevat, usque in finem ex-
altari non cessat. Similiter et humilis quilibet ae vere-
eundus in sua qua eontentus est usque ad vitae terminum
medioeritate perseverat. Et ideo quia juxta veritatis
sententiam, omnis qui se incaute de meritis aUevat, hu-
miliabitur a Domino : et qui provide se de benefactis
humiliat, exaltabitur ab eo, in eundem procul dubio sen-
sum pr_emissus sermo redemptoris, quo primos in nuptias
accubitus qumri vetat: congruit.
Dicebat autem el el, qui se invitaverat : Cure facis
prandium aut coenam, noli vocare amicos tuos, neque
fratres luos, neque cognatos, neque vicinos divites.]
Fratres, amicos, et divites, alterutrum eonvivia cele-
brate, non quasi scelus interdicit, sed sicut e_etera ne-
cessitatis humanm eommereia, ubi et peccatores pecea-
toribus f(enerantur, ut recipiant mquaUa, qum ad pro-
merenda vitro cmlestis pr_emia nil valere ostendit, denique
subjungit:
Ne forte et ipsi te reinvitent, et fiat tibi retributio.]
Non ait, et fiat tibi peccatum, sed et fiat, inquit, tibi
retributio. Cui simile est quod alibi dicit [Lucre 6.] :
Et si benefeeeritis iis qui vobis benefacinnt, qu_e vobis
est gratia? Neque hic dicit, peccatum est vobis, sed
qu_e vobis est gratia. Siquidem et peccatores hoc fa-
ciunt. Quamvis sunt qumdam mutua fratrum, amico-
rum, cognatorum, vicinorumque divitum convivia, qu_e
non solum in pr_esenti retributionem, sed et damna-
tionem percipiunt in futuro : denique ab Apostolo inter
opera tenebrarum adnumerantur. Sicut in die, inquit
10_ BED_E VENEItABILIS

[Rom. 13.], honeste ambulemus, non in comessa-

tionibus et ebrietatibus. Comessationes quippe sunt
luxuriosa convivia, qum aut colIatione hominum cele-
brantur, aut vicibus solent a contubernalibus exhiberi, ut
neminem pudeat inhoneste aliquid dicere aut facere:
quia in hoc convenitur, ut fceda illie gerantur copia
vini, et incitetur libidinis diversa voluptas.
Sed cum facis convivium, voca pauperes, debiles, clau-
dos, caecos, et beatus eris, quia non habenl retribuere
tibi : retribuetur enim tibi in resurrectione justorum.]
Resurreetionem justorum dicit, qui etsi omnes resur-
gant, eorum tamen quorum redditur merito quasi pro-
pria cognominatur, qui in hae se beatos non dubitant
esse futuros. Ergo qui pauperes ad convivium voeat,
in futuro prmmium pereipiet : qui amieos, fratres et
divites voeat, reeipit mereedem suam. Sed et si hoe
propter Deum faeit in exemplum filiorum beati Job,
sieur cmtera fratern_e dilectionis officia, ipse qui jussit,
remunerat. Qui gulosos ac luxuriosos propter lasci-
viam invitat, pcena in futuro plectetur mterna.
Hcec cure audisset quidam de simul discumbentikus,
dixit el: Beatus qui manducabit panem in re#no Dei.]
Panis qui manducatur in regno Dei_ non juxta Cerin-
thum eorporalis inteUigendus est cibus, sed ille utique,
qui ait: Ego sum panis vivus, qui de cmlo descendi.
Si quis manducaverit ex hoc pane, rivet in _eternum:
id est, Si quis me_e incarnationis sacramento perfecte
incorporatus me_e divinm majestatisvisione frui mereatur,
is perpetua vitro immortalis beatitudine gaudebit. Sed
quia nonnulli hune panem fide tenus quasi ad horam
percipitmt, dulcedinem veto ejus attingere veraeiter gtm-
taudo fastidiunt: subjecta parabola Dominus talium tor-
porem co_lestibus epulis dignum non ease redarguit.
 HO_ILI_. 109

HOMILIA XVI.

JOAN. 3. In illo tempore, erat homo ex Phariseeis, Nico-

demus nomine, princeps Jud_eorum, _;c.

carissimi, audistis, princeps Judveorum venit

ad Dominum noete, cupiens seereta ejus al-
s ICUT
loeutione ex plenius
leetione diseere
saneti mysteria
evangelii,fidei,
fratres
eu-
jus aperta ostensione signorum aliquatenus jam rudi-
menta perceperat. Qui quoniam prudenter ea qum ab
illo fieri videbat, inteUigere curavit, subtiliter ea quve ab
iUo qumrebat, investigare promeruit.
Rabbi, imluit, scimus, quia a Deo venisti magister.
Nemo enim potest h_ec signa facere qu_ tu facis, nisi fu-
er/t Deus cure eo.] & Deo igitur Jesum venisse ad ma-
gisterium c_eleste mundo adhibendum confessus eat,
Deum cure iUo fuisse miraculis prodentibus intellexit,
necdum tamen ipsum Deum esse eognovit. Sed quia
quem magistrum noverat veritatis, studiose docendus
adiit, merito ad agnitionem divinitatis ejus perfeete doc-
tus subiit, merito utriusque nativitatis ejus, divinm sci-
licet et humanm, sed et passionis atque ascensionis ip-
sius areana pereepit: neenon etiam modum secundve
generationis, et ingressum regni e(_lestis, aliaque per°
plura doctrinm evangelic_ sacramenta Domino reve-
lante didieit.
Reapondit Jesus, et dixit ei : Amen amen dico tibi,
quis nagu8 fuerit denuo, non potest videre regnura
De/.] Qum sententia tanto apertius cunetis fidelibus
lucet, quanto constat, quia sine hujus luce fideles esse
n_queunt. Quis etenim sine lavacro regenerationis re-
missionem peccatorum consequi, et regnum valet intrare
c_lorum ? Sed Nicodemus qui nocte venit ad Dominum,
necdum lttcis mysteria capere noverat. Nam et nox in
ll0 BED.E VENERABILIS

qua venit, ipsam ejus qua premebatur ignorantiam de-

signat. Necdum enim eorum numero sociatus erat, de
quibus ait Apostolus [Ephes. 5.], Fuistis aliquando te-
nebrae, nunc autem lux in Domino : sed inter eos potius
remanebat, quibus loquitur Esaias [Esaiae 60.], Surge,
illuminate Hierusalem, quia venit lumen tuum, et gloria
Domini super te orta est.
Respondit Nicodemus : Quomodo potest homo nasci,
rum sit senex ? Numquid potest in ventrem matris au_e
iterato introire et nasci ?] Qfiia enim secund_e nativita-
tis adhue neseius perseverabat, de salute autem sua jam
solieitus extiterat, necessario de una quam noverat nati-
vitate, an posset iterari, vel quo ordine regeneratio pos-
set impleri_ qu_erebat : ne hujus expers remanendo, vitro
etelestis particeps ease nequiret. Notandum autem quia
quod de carnali dixit, hoe etiam de spirituafi est gene-
ratione sentiendum, nequaquam videlicet earn postquam
semel expleta fuerit, posse repeti. Sire enim h_ereticus,
sire sehismatieus, sive faeinorosus quisque in eonfessione
sanctm trinitatis baptizet, non valet ille, qui ira bapfiza-
tus est, a bonis catholicis rebaptizarl, ne eonfessio vel
invoeatio tanti nominis videatur annullari. Et quia Ni-
codemus ad primam Domini responsionem sofieitus, quo-
modo sit inteUigenda diligenter inquirit, meretur jam ple-
nius diseere, et Tlia seeunda nativitas non earnalis, sed
spiritualis sit, audire.
Respondit namque illi Jesus : Amen amen dico tibi,
nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu sancto, non
potest introire in regnum Dei.] Cujus nativitatis mo-
dum subsequenter exponens, prorsusque a earnali di-
stinguens ait :
Quod nature est ex earne, taro eat: et quod nature e#t
ex spiritu, spiritus est.] Natura spiritus invisibilis, ear-
his visibilis est: atque ideo earnalis generatio visibiliter
administratur visibilibus inerementis: qui in came nas-
citur, per vetatum momenta proficit: spiritualis autem
 HOMILIJE. I II

regenemtio iota invlsibiliter agitur. Nam vldetur qui-

dem baptizandus in fontem descendere, videtur aquis in-
tingi, videtur de aquis ascendere : quid autem in iUo la-
vacrum regenemtionis egerit, minime potest videri. Sola
hoc fidelium novit pietas, quia peccator in fontem de-
scendit, sed purificatus ascendit: filins mortis descendit,
sed filius resurrectionis ascendit: filius pra_vaticationis
descendit, sed filius reeoneiliafionis ascendit: filius ir_e
descendit, sed filins miserieordia_ ascendit: filius dia-
boil descendit, sed filins Dei ascendit. Sola hvec ecclesia
mater, qua_ generat novit: eveterum oculis inspicientium
videtur talis exire de fonte, qualis intravit, totumque ]udus
esse quod agitur. Unde in fine videntes gloriam sanc-
torum dicent gementes in tormentis : Hi sunt quos ali-
quando habuimus in derisum, et in similitudinem pro-
verbii [Sap. 5.]. Quomodo ergo computati sunt inter
filios Dei? Et apostolus Joannes [1 Joan. 3.] : Carissi-
mi, inquit, nunc filii Dei sumus, et nondum apparult quid
erimus. Quod ergo nature est ex spiritu, spiritus est:
quia qui ex aqua et spititu regeneratur, invlsibiliter in
novum hominem mutatur, et de earnali effieitur spiritu-
alis. Qui ideo recte non solum spiritualis, sed etiam spi-
titus vocatur, quia sicut substantia spiritus invisibilis est
nostris aspeetibus : ita is qui per gratiam Dei renovatur
invisibiliter, fit spiritualis et Dei filius, cum visibiliter
omnibus earo et filius hominis appareat. Sequitur:
Non mireris quia dixi tibi, Oportet vos nasci denuo.
Epiritus ubi vult, spirat, et voeem ejus audis: sed non
scis uncle veniat, aut quo vadat. Sic est omnis qui natus
est ez _iritu.] Spiritus ubi vult, spirat, quia ipse habet
in potestate ilium, eujus cor gratia sum visitationis illus-
tret. Et voeem ejus audis, cure te pr_esente loquitur is,
qui spiritu sancto repletus est, sed non seis unde veniat,
et quo vadat : quia etiamsi te preesente quempiam spiri-
tus ad horam impleverit, non potes videre quomodo in
eum intravetit, vel quomodo redierit, qui natura est in-
1 1_ BED_E VENERABILIS

visibilis. Sic est omnis qui natus est ex spiritu. Et

ipse enim invisibiliter agente spiritu incipit esse quod
non erat, ita ut infideles nesciant unde veniat, aut quo
vadat : id est, quia a gratia regenerationis venit in adop-
tionem filiorum Dei, et vadit in perceptionem regni
ccelestis. Quaerente autem adhuc Nicodemo, quomodo
possint fieri: subjungit Dominus dicens,
Tu es magister in Israel, et haec i#noras ?] Non quasi
insultare volens ei qui magister voeetur, eum sit ignarus
saeramentorum eoelestium: sed ad humilitatis ilium viam
provoeans, sine qua janua eoflestis non potest inveniri.
Ei terrena dixi vobis, et non creditis, quomodo, si di_ero
eobis eoelestia, credetis ?] Terrena iUis dixit, ut in supe-
riori leetione invenimus, cure de passione ac resurree-
tione sui corporis, quod de term assumpserat, loqueretur
dicens [Joan. 2.] : Solvite templum hoc, et in tribus
diebus excitabo illud. Non tamen credebant verbo quod
dixit, sed ne hoc quidem intelligere valebant, quia non
de alio quidem quam de templo corporis sui diceret.
Qui ergo terrena audientes non capiebant, quanto minus
ad coelestia, id est, divinm generationis capienda myste-
ria sufficiunt! Addit autem adhuc Dominus et de cce-
lestibus sacramentis, et de terrenis instruere eum, quem
videt sapienter ac diligenter his qum audit intendere.
Ccelestis namque est ascensio ejus ad vitam sempiter-
ham, terrena veto exaltatio ejus ad mortem temporalem.
Dicit ergo de ccelestibus :
Et nemo ascendit in c_lum, nisi qui de co_lo descendit,
filius hominis qui est in c_elo.] Subjtmgit vero de terrenis:
JEt sieur Moyses exaltavit serpentera in deserto, ita em-
altari oportet filium lwminis.] Merito autem qua_ritur,
quomodo dieatur filius homlnis vel deseendisse de emlo,
vel eo tempore quo h_ee loquebatur in terra, jam fuisse
in ecdo. Nota est namque eonfessio fidei eatholiem, quia
deseendens de emlo filius Dei, filium hominis in utero
virginali suseepit, eumque eompleta dispenaatione pas-
 HOMI LI2S. ] 13

sionis sum restmcitavit a mortuis, et assumsit in cmlum.

Non ergo caro Christi descendit de cmlo, neque ante
tempus ascensionis erat in ccelo. Et qua ratione dicitur,
nemo ascendit in cmlum nisi qui descendit de cmlo filius
hominis qui est in coelo, nisi quia una Christi persona
est in duabus existens naturis? Atque ideo filius ho-
minis recte dicitur et deseendisse de ccelo, et ante pas-
sionem fuisse in ccelo: quia quod in sua natura habere
non potuit, hoc in filio Dei a quo assumtus est, habuit:
sicut propter eandem unius Christi personam quze ex
duabus erat naturis, Apostolus air [Act. 20.] : Vos spi-
titus sanctus posuit episcopos regere ecclesiam Dei,
quam acquisivit san_ine suo. Neque enim Deus in
sua substantia, sed in homine assumto sanguinem quem
pro ecclesia funderet, habuit. Hint etiam Psalmista
dicit [Psal. 46.] : Ascendit Deus in jubilatione. Quo-
modo enim Deus nisi.in homine assumto ascenderet,
qui in sum natura majestatis semper ubique prmsens
adest ? Sed et hoc quaerendum, quomodo dictum sit, Et
nemo ascendit in cvelum, nisi qui descendit de c_lo:
cure omnes electi veraciter confidant ascensuros se in
ccelum, promittente sibi Domino [Joan. 12.], Quia ubi
ego sum, iUic et minister meus erit. Cujus tamen no-
dum quaestionis apertissima ratio solvit, quia videlicet
mediator Dei et hominum homo Christus Jesus electo-
rum omnium caputest: itemque omnes electi ejusdem
capitis membra sunt, dicente Apostolo [Ephes. 1.], Et
ipsum dedit caput supra omnem ecelesiam: et rursum
[1 Cor. 12.], Vos enim estis corpus Christi, et membra
de membro. Nemo ergo aseendit in coelum, nisi qui
descendit de c_lo, filius hominis qui est in ccelo, quod
est aperte dicere: Nemo ascendit in c0elum, nisi Chris-
tus in corpore suo, quod est ecclesia, qui in seipso qui-
dem primum cernentibus apostohs eminentioribus ni-
mimm membris suis ascendit, et exinde in eleetis suis
quotidie ascendens se colligit in ccelum. Hinc est enim
I
114 BED_E "VENERABILIS

quod ipsum corpus ejus inter adversa pr_esentis seculi

deprehensum gloriatur et dicit [Psal. 26.], Nunc autem
exaltavit caput meum super inimieos meos, ae si aperte
dicat : Qui occisum a Jud_eis Christum, caput videlicet
meum suscitavit a mortuis, ac frustratis omnibus inimi-
eorum insidiis sublevavit in ccelum, spero me etiam de
pr_esentibus periculis eruens meo capiti jungat in regno.
Quia ergo nemo ascendit in ccelum, nisi qui descendit de
cello, quisquis in coelum ascendere desiderat, ei qui de-
seendit de cvelo, fidei dileetionisque unitate conjungat :
aperte intelligens, quia nullo alio ordine, nisi per eum qui
descendit de ccelo,potest ascendere in ccelum: unde alias
ipse dicit [Joan.14.] : Nemo venit ad patrem, nisi per me.
Haec ideo Nicodemo, et cunctis dicuntur catechumenis,
ut discant ejus membris renascendo incorporari, per quem
possint ascendere in regnum Dei. Et quia ascensio vel
ingressus regni ccelorum non potest fieri absque fide et
sacramentis dominic_ passionis, recte subjungitur:
Et sicut Moyses exaltavit sergoentemin deserto, ila
exallari oportet filium hominis : ut omnis qui credit in
igosum,non pereat, sed habeat vitam eternam.] Magna
magisterii ecelestis arte Dominus magistrum le_s Mo-
saiea_ad spiritualem legis ejusdem sensum inducit, re-
cordans historize veteris, ethanc in figuram suzepassionis
atque humanve salvationis faetam edisscrens. Narrat
quippe fiber Numerorum, quia pertaesus in eremo po-
pulus Israel itineris longi ae laboris, murmuraverint
contra Dominum et Moysen, ideoque Dominus immise-
tit in illum ignitos serpentes: ad quorum plag-as et
mortes plurimorum, cum clamarent ad Moysen, et ille
oraret pro eis, jussit eum Dominus facere serpentem
a_neum,et ponere pro signo: Oui percussus, inquit, aspex-
erit in eum, rivet : et ira factum est. Plagae iffitur ser-
pentium ignitorum venena sunt et ineentiva vitiorum,
qu_e animam quam tangunt, spirituali morte perimunt.
Et bene murmurans contra Dominum populus serpen-
 HOMILIzE. 115

tium morsibus sternebatur, ut ex ordine flagelli exterioris

agnosceret, quantam intus perniciem murmurando pa-
teretur. Exaltatio autem serpentis venei quem dum
percussi aspieerent, sanabantur, passio nostri redemto-
ris est in cruce, in eujus solum fide regnum mortis et
peccati superatur. Reete etenirn per serpentes peecata
quae animam simul et corpus ad interitum trahunt, ex-
primuntur: non solum quia igniti, quia virulenti, quia
ad perimendnm sunt astuti, verum etiam quia per ser-
pentem primi parentes nostri ad peccandum persuasi, ae
de irnmortalibus sunt peceando mortales effecti. Recte
per serpentem aeneum Dominus ostenditur, qttia venit
in similiSudine carnis peeeati, quia sicut veneus serpens
efllgiem quidem ignitis serpentibus similem, sed nullum
prorsus in suis membris habuit ardorem veneni nocentis,
quin potins percussos a serpentibus sua exaltatione sa-
nabat : sic nimirum, sic redemptor humani generis non
carnem peecati, sed similitudinem induit carnis peccati,
in qua mortem erucis patiendo credentes in seab omni
peceato, et ab ipsa etiam morte liberaret. Sieur ergo
Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita, inquit, opor-
tet exaltari fillum hominis : quia sicut illi qui exaltatum
pro signo serpentem veneum aspiciebant, sanabantur ad
tempus a eorporali morte et plaga, quam serpentinm
morsus intulerat: ita et qui mysterium dominicm pas-
sionis credendo, confitendo, sinceriter imitando aspici-
unt, salvantur in perpetuum ab omni morte, quam pec-
cando in animo parker et came contraxerant, unde recte
subjungitur: Ut omnis qui credit in ipso, non pereat,
sed habeat vitam eternam. Cujus quidem verbi patet
sensus, quia qui credit in Christum, non solum per-
ditionem evadit peenarum, sed et vitam percipit eter-
nam. Et hoc inter figuram distat et veritatem, quia
per iUam vita protelabatur corporis, per hanc vita dona-
tur sine fine mansura. Sed curandum solerter est, ut
quod intellectus bene sentit, operatio condigna perficiat,
12
116 BED_ VENERABILIS

quatenus confessio reetm nostrm fidei pie et sobrle con-

versando ad perceptlonem promissm nobis vitae mereatur
attingere. Verum quia hme de filio hominis dicuntur
qul exaltati in cruce, et mortem potuit pati, ne putaret
Nieodemus fiUum tantum hominis esse eum_ a quo vita
esset expectanda perpetua, curavit ei Dominus etiam
divinitatis sum patefacere sacramentum, unumque et
eundem filium Dei et filium hominis mundi ostendere
salvatorcm. Nam sequitur [Joan. 3.] : Sic enhn dilexit
Deus mundum, ut filium suum unigenitum darer, ut
omnis qul credit in eum_ non pereat_ sed habeat vitam
eternam. Uncle notandum est quod eadem de filio Dei
unigenito replicat, qum de filio hominis in cruce exaltato
prmmiserat, dicens : Ut omnis qui credit in eum, non
pereat, sed habeat vitam eternam. Quia profecto idem
redemptor et conditor noster filius Dei ante secula ex-
istens, filius hominis factus est in fine seculorum, ut qui
per diviuitatis sure potentiam nos creaverat, ad perfru-
endam vitro beatitudinem perennis, ipse per fragilitatem
humanitatis nostrm, nos restauraret, ad recipiendam
quam perdidimus vitam, unde nobis satagendum est,
fratres catissimi, ut divinis beneficiis vicem rependentes,
diligamus toto corde, tota anima, tota virtute Deum pa-
trem, qui nos tanto amore prior dilexit, ut proprio suo
filio non parceret, sed pro nobis omnibus traderet illum.
Diligamus ipsum filium, qui cum in forma Dei esset,
nostrm libertatis et vitae gratia formam servi accepit,
factusque est obediens patti usque ad mortem, mortem
autem crucis: et sicut de eo dicit Joannes Apostolus
[Apoc. 1.], Qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis nos-
tris in sanguine suo. Diligamus sanctum ejusdem pa-
tris et filii spiritum, cujus gratia renatl, cujus unctione
signati sumus in die redemptionis, qui ubi vult spirat:
et ubicunque spirat, continuo flammam ejusdem divinm
dilectionis accendit. Credamus ipsum patrem, et filium
et spititum sanctum unum esse Deum et Dominum
 HOMILI/_. 117

nostrum, ac debitis laudibus exaltemus nomen ejus in

invicem, cui est gloria, imperium et potestas_ in secula
seculorum_ Amen.

HOMILIA XVII.

Luc_ II. In illo tempore cure factus esset Jesus anno-

rum duodecim, ascendenlibus illis Hierosolymam secun-
dum consuetudinem diei festi, consumraalisque diebus
cure redirent, remansit puer Jesus in Hierusalem, tic.

]_vangelii leetio reeitata, neque opus est ut

_ in ea quidestexponendo
PERTA loquamur.
nobis, fratres Deseribit
earissimi, sancti
namque infantiam puetitiamque nostri re-
demtotis, qua nostr'ee partieeps humanitatis dignatus est
fieri: eommemorat eternitatem divina_ majestatis, in
qua patti mansit, ae manet semper _equalis: ut videlicet
inearnationis ejus humilitate ad memoriam revoeata, et
ipsi eontra omnium vulnera peeeatorum medieamentum
vera_ humilitatis euremus exereere, pio semper animo
reeolentes quantum nos pro divino amore, quantum pro
nostra salute oporteat humiliati, qui terra sumus et el-
his, si tantum summa ilia potestas pro nobis humiliari
non respuit: ut ad suseipienda nostra_ frag4litatis in-
firma deseenderet. Item audita, eredita et confessa
divinitate Domini salvatotis, qua patri et spititui saneto
consubstantialis semper et coeternus perseverat, spere-
mus nos per humanitatis ejus saeramenta quibus imbuti
sumus, usque ad contemplandam divinitatis ejusdem
glotiam posse pertingere, quam ipse suis fidelibus ser-
vis fideli pietate pollieetur, dieens [Joan. 14.] : Qui ha-
bet mandata mea_ et servat ea, file est qui diligit me:
qui autem diligit me, diligetur a patre meo, et ego dili-
gain eum, et manifestabo ei meipsum. Meipsum, in-
118 BED_ VENERABILIS

quit, manifestabo, id est, non qualem me omne_s eonspi-

cere, qualem etiam infideles videre possunt et crucifi-
gere, sed qualem in decore suo regem seeulorum soli
videre possunt ocu|i mundi sanetorum, talem me ad re-
pendendam vicem dilectionis his qui me diligunt, osten-
dam. Igitur speremus nos, ut diximus, per humanitatis
ejus sacramenta ad videndam divinitatis speeiem posse
conseendere : si tamen eadem sacramenta digno justiti_e
et sanctitatis et veritatis honore, ut aceepimus, illibata
servemus, si humanve conversationis ejus exempla, si
doctrin_e, quam per hominem nobis ministravit, humi-
liter dicta sequamur. Nam qui humilitatis ejus vestigia
sequi dedignatur, qua temeritate sperat se ad intuenda
claritatis ejus gaudia posse penetrare? Quod ergo
Dominus per omnes annos cure parentibus in Pascha
Hierosolymam venit, humanze nimirum est humilitatis
indieium_'Hominis est namque ad offerenda Deo saeri-
ficiorum spiritualium vota eoncurrere, et auctorem suum
omtionibus laerymisque sibi coneiliare profusis. Fecit
ergo Dominus inter homines homo natus, quod faeien-
dum hominibus per angelos imperaverat Deus. Serva-
vit ipse legem quam dedit, ut nobis qui purl homines
sumus, servandum per omnia quicquid Deus jubet_
ostenderet [Psal. 26.]. Sequamur igitur iter humanze
conversationis ejus, si divinitatis gloriam deleetamur
intueri, si optamus habitare in domo ejus eterna, in
ccelis omnibus diebus vitae nostree, si juvat videre vo-
luntatem Domini, et protegi a templo saneto ejus. Et
ne ulla in eternum malorum aura pulsemur, memineri-
mus praesentis ecelesim domum necessariis preeum mun-
darum frequentare muneribus. Quod ipse duodenis in
templo sedit in medio doctorum audiens et interrogans
iUos, humanm est humilitatis indieium : imo etiam exi-
mium diseendae humilitatis exemplum. Dei quippe vir-
tus, Dei sapientia eterna qum divinitus loquitur [Pro-
verb. 8.]: Ego sapientia habito in consilio, et eruditis
 HOMI Ling. 119

intersum cogitationibus. Meum est consilium et a_qui-

tas, mea est prudentia, mea est fortitudo, per me reges
regnant, et conditores legum justa decernunt. Beatus
homo qui audit me, et qui vig_t ad fores meas quoti-
die, et observat ad postes ostii mei. Ipsa homine in-
duta ad audiendos homines advenire dignata est, ut ni-
mirum hominibus, quamvis summo ingenio pra_ditis,
necessariam discendi verbi formam prverogaret: ne si
qui diseipuU veritatis fieri refugerent, magistri efliceren-
tur erroris. Et bene quijuvenis erat doctrinee subiturus
oflieium, puerulus adhuc seniores audit et interrogat, ut
videlicet eorum provida dispensatione compescat auda-
clam, qui non solum indoeti, sed etiam impubes ad do-
cendum prorumpere magis, quam ad discendum volunt
submitti. Sequamur iter ejus humanitatis, si nos man-
sio divinve delectat visionis, memorcs semper illius pr_e-
cepti [Proverb. 1, 8.] : Audi, fili mi, diseiplinam patris
tui. et ne dimittas legem matris tua_, ut addatur gratia
eapiti tuo, et torques collo tuo. Per auditum quippe dis-
ciplJna_ patern_e ac pro observantia maternve legis gra-
tia eapiti nostro, et collo torques additur: quia quanto
quis divinis intentus fuerit auscultare prveceptis, quanto
ea qu_e didieerit in unitate matris ecelesi_e diligentlus
observare studuerit, tanto et nunc dignius ad honorem
preedieandi, et in futuro sublimius aseendet ad beatitu-
dinem cure Christo sine fine regnandi. Verum ne quis
autumet Dominum salvatorem ob imperiti_e necessita-
tern adiisse audisseque et interrogasse magistros, videa-
mus quid sequitur.
Stupebant autem omnes, _ui eurn audiebant s_tloerln'u-
dentia et responsis ejus, et videntes mirati sunt.] Qui
enim idem verus homo et verus erat Deus, ad osten-
dendum quia homo erat, homines magistros humifiter
audiebat, et ad eomprobandum quia Deus erat, eisdem
loquentibus subfimiter respondebat. Quod matri qu_e-
renti ae dieenti:
1.00 BEDrE _ENERABILIS

Fill, quid fecisti nobis sic ? eece pater tuus et ego do-
lentes qua_rebamuste (respondit) Et quid eat quod me
qua_ebatis ? .4n nesciebatis quia in his qu_epatris raei
sunt, oportet me esse ?] Divin_e majestatis indieium fuit,
de qua alibi dieit : Omnia qu_eeunque habet pater, mea
sunt: atque ideo reetissime templum non minus ad se,
quam ad patrem pertinere testatur. Inventus quippe
in templo dicib quia in his quze patris mei sunt, oportet
me esse: quia nimirum quorum una est majestas et
gloria, horum etiam una series ac riotous est: nec solum
materialis Dei domus, quae ad adorandum eum tempo-
raliter fieri solet, sed etiam domus inteUectualis, qu_ead
laudandum eum in eternum eonstruitur, _equepatri ae
filio, imo etiam spiritui sancto constat esse communis.
Denique idem Dei filius, qui de se ac patre dilectori suo
promittit [Joan. 14.] : Veniemus ad eum, et mansionem
apud eum faciemus, dicit de spifitu: Et ego rogabo
patrem, et alium paracletum dabit vobis, ut maneat
vobiscum in eternum, spiritum veritatis, qui apud vos
manebit, et in vobis erit. Quia videlicet ejusdem sanctze
trinitatis, eujus una atque indivisibilis natura divinitatis
est, mansio in eordibus electorum dispar esse non po-
test. Ergo quod Dominus in templo sedens dicit, In
his quae patris mei sunt oportet me esse, declaratio est
consempiternm Deo patri potestatis et gloriae. Quod
autem rediens Nazareth erat subditus parentibus, hu-
manze est veritatis indicium, simulque humilitatis ex-
emplum. In ea namque natura subditus erat homini-
bus, in qua minor est patre. Unde et ipse dicit: [Joan
14.] Vado ad patrem, quia pater major me est: in qua
etiam minoratus est paulo minus ab angelis. In illa
autem in qua ipse et pater unum sunt, in qua non ex
tempore vadit ad pattern, sed semper in ipso est, omnia
per ipsum facta sunt, et ipse est ante omnes. Cujus
multum est miranda magnze dispensatio pietatis, qui
dum parentes suos mysterium divinze sum majestatis
 nOMILI_g. 121

needum eapere vidisset, exhibuit eis humanm subjeetio-

nem humilitatis, ut per hanc eos paulatim ad agnitio-
nem divinitatis institueret. Cum enim dixisset, Quid
est quod me qumrebatis ? an nesciebatis, quia in his qum
patris mei sunt, oportet me esse ? ct ipsi non intellexe-
runt verbum, quod locutus est ad illos, sicut Evange-
lista eonsequenter insinuat :
Descen_it cure eis, et venit Nazareth, et erat subditus
illis.] Dieebat ergo areanum sum divin_e virtutis paren-
tibus humanm sum fragilitatis, matri sum scilicet verm
sum carnis, et easfissimo tutori eastitatis illius, qui per
id temporis, nee dum prolata lute Evangeliea, ab omni-
bus pene qui cos nosse poterant, earnali conjunctione
vir ejus, carnali administratione pater mstimabatur, si-
mulet voeabatur ipsius Domini salvatoris. Dieebat,
inquam his, Quia in iis, qum patris mei sunt, oportet
me esse. Qui cure arcem tanti mysterii aseendere intel-
ligendo non possent, neque aliter eum in iis qum vere
patris ejus essent, manere decernerent, nisi ut eompre-
hendere nossent, descendit ipse cum ipsis ad inferiora
conversationis eorum, c_pitque manere in his, qu_e illo-
rum erant: et erat eis pia dispensatione subjeetus, do-
nee proficiente humilitatis magisterio, quantum omnibus
creaturis esset prmferendus, agnoseerent. Quid pro his
nostra agat superbia, obsecro paucis attendamus. Certe
cure ea, qum non eternaliter novimus, sed juvante Do-
mino extempore didicimus, arcana seripturarum, sim-
pliciores quosque fratres loquentibus nobis intelligere
non posse sentimus, statim extolli consuescimus: eis-
que despectis de nostra nos quasi singulari ac perplu-
rima eruditione jactamus, quasi non sint perplures etiam
nobis multo doetiores: et qui a doetioribus nolumus
despici, ipsi indoctiores nobis despieere, imo etiam irri-
dere gaudemus : neque reminisci euramus, quia non eis
qui vel mysteria fidei, vel sui praeeepta conditoris tan-
turn meditando percipiunt : sed his potius_ qui ea qum
\
I_.o BED_ VENE_AaILIS

discere potuerunt, operando exercent, regni c_lestis adi-

tus patet. Insuper etiam scienti bonum facere, et non
facienti, peeeatum est illi. Et sicut Dominus ipse tes-
tatur [Lueze 12.]. Omni cure multum datum est, mul-
turn requiritur ab eo. Ne nos ergo scientia inflet, sed
caritas potius zedificet: sequamur exemp]um apparentis
in homine filii Dei, qui eis, quos se ad sublimia discenda
sequi needum valere conspexit, seipsum benigna humi-
litate subjeeit, cujus exemplo imbutos eorum animos
c_elesti gTatia dignos, ecelestis arcani redderet esse ca-
paces.

El mater, inquil, ejus conservabal omnia verba heec

conferens in corde suo.] 0mnia qu_e de Domino, eel a
Domino dicta sive aeta cognoverat mater Virgo, dili-
gentius in eorde retinebat, solieite euneta memori_ com-
mendabat, ut eum demum tempus pr_edieand_e sire scri-
bend_e inearnationis ejus adveniret, suflicienter universa,
prout essent gesta, posset explieare qu_erentibus. Imi-
temur etnos, fratres mei, piam Domini matrem, ipsi quo-
clue omnia verba et facta Domini ae Salvatoris nostri
fixo in eorde conservando, horum meditatione diurna et
noeturna importunos inanium noeentiumque eogitatio-
num repellamus incursus: horum erebra eollatione et
nos et proximos nostros a fabufis supervacuis et male
duleoratis detraetionum eolloquiis castigate, atque ad
divin_e frequentiam laudis aeeendere euremus. Si enim,
fratres earissimi, in futuri beatitudine seeuli habitare in
domo Domini, ae perpetuo ilium laudare desideramus,
oportet nimirum et in hoe seeulo, quod in futuro ClUa_-
ramus, solieite pr_emonstremus: frequentando videlicet
eeelesi_ limina, et non solum in ea laudes Domini ea-
nendo, sed et in omni loeo dominationis ejus ca, qu_e ad
laudem gloriamque eonditoris nostri profieiant, verbis
pariter ae faetis ostendendo.
Et Jesus_ inquit, proficiebat seientia, _etate et #ratia
apud Deum et homines.] Natura ver_e humanitatis indi-
 noMILl_. 123

cat, in qua proficere ad tempus voluit, qui in divinitate

idem est, et anni ejus non deficient. Juxta hominis
quippe naturam proficiebat sapientia, non quidem ipse
sapientior extempore existendo, qui a prima conceptio-
nis hora spiritu sapientise plenus permanebat, sed ean-
dem, qua plenus erat, sapientiam cxeteris ex tempore
paulatim demonstrando. Juxta hominis naturam pro-
ficiebat rotate, quia de infantia ad pueritiam, de pueritia
ad juventutem, consueto hominibus crescendi ordine
pervenit. Juxta hominis naturam proficiebat gratia,
non ipse per accessum temporis accipiendo, quod non
habebat, sed pandendo donum grati_e quod habebat.
Et bene cum dictum esset, quia Jesus proficiebat sapi-
entia, vetate et gratia, adjunctum est, apud Deum-et
homines: quia quantum proficiente vetate hominibus
sapientim et grati_e, qu_e sibi inerant, dona patefacie-
bat, tantum eos ad laudem Dei patris semper excitare
curabat, peragens ipse quod c_eteris agendum pr_ecepit
[Matth. 5.]: Luceat lux vestra coram hominibus, ut
videant opera vestra bona, et glorificent patrem ves-
trum, qui in ccelis est. Atque ideo non solum apud
homines gratia ct sapientia proficere dicitur, in quan-
tum ipsi ejus sapientiam gratiamque potuere cognos-
ccre, sed etiam apud Deum, in quantum ad ejus lau-
dem gloriamque, sapientiam ac gratiam, quam in eo
eognovere, retulerunt: cujus beneficiis ac muneribus
eternis sit laus et gratiarum actio in omnia secula secu-
lorum, Amen.
124 BED_E VENERABILIS

HOMILIA XVIII.

JOANNI8 II. In illo tempore nupti_e facile sunt in Cana

Galil_e_e, et erat mater Jesu ibi, dye.

nuptias voeatus, non solum venire, sed et

miraeulum ibidem, quo eonvivas l_etifiearet,
UOD Dominus noster atque Salvator ad
faeere dignatus est, exeeptis ecelestium saera-
mentorum figuris, etiam juxta literam reete fidem ere-
dentium confirmat. Porro Tatiani et Marciani, cmte-
rorumque qui nuptiis detrahunt, perfidia quam sit
damnabilis, insinuat. Si elfim toro immaculato, et
nuptiis debita castitate celebratis culpa inesset, nequa-
quam Dominus ad has venire, nequaquam eas signo-
rum suorum initiis consecrare voluisset. Nunc autem,
quia bona est castitas conjugalis, melior continentia vi-
dualis, optima perfectio virginalis, ad comprobandam
omnium electionem graduum, diseernendum tamen sin-
gulorum meritum, ex intemerato Marine virginis utero
nasci dignatus est, a prophetico Annm viduve ore mox
natus benedieitur, a nuptiarum celebratoribus jam ju-
venis invitatur, et hos sure pr_esentia virtutis honorat.
Sed nunc redeamus ad altiorem ccelestium lmtitiam figu-
rarum. Miracula namque facturus in terra Dei filius
venit ad nuptias, ut ipsum se esse diceret, de quo sub
typo solis Psalmista prmcinuit [Psal. 18.] : Et ipse tan-
quam sponsus procedens de thalamo suo, exultavit ut
glgas ad currendam viam, a summo ccelo egressio ejus.
Qui et ipse quodam loco de se suisque fidelibus ait
[Matth. 9.] : Numquid possunt filii sponsi lugere quam-
diu cure illis est sponsus ? Venient autem dies, cure
auferetur ab eis sponsus, et mnc jejunabunt. Quia ni-
mirum incarnatio nostri Salvatoris ex quo patribus c_e-
pit promitti, multis est sanctorum lacrymis et luctu
 HOMILI2_° 125

semper expeetata donee veniret. Similiter ex quo post

resurreetionem aseendit ad pattern, omnis sanctomm
spes ad ejus pendet reditum. Solo autem quo eum ho-
minibus eonversatus eat tempore, flere ae lugere nequi-
verunt: quia jam secure etiam eorporaliter eum, quem
apiritualiter dilexerunt, habebant. Sponsus ergo Chris-
tus, sponsa ejus est ecclesia, filii sponsi vel nuptiarum
singuli quique fidelium ejus aunt: tempus nuptiarum
est, tempus illud quando per incarnationis mysterium
sanctam sibi ecclesiam sociavit. Non igitur casu, sed
certi gratia mysterii, venit ad nuptias in terra carnali
more celebratas, qui ad copulandam sibi spirituali amore
ecclesiam de ccelo descendit ad terrain: cujus quidem
thalamus incorruptm genitricis uterus fuit, in quo Deus
humanae natur_e conjunctus est, et ex quo ad socian-
dam sibi ecclesiam tanquam sponsus processit. Primus
nuptiarum locus in Judma extitit, in qua fitius Dei
homo fieri, et ecclesiam sui corporis participatione con- .
secrare, suique spiritus pignore in fide confirmare dig-
natus eat : sed vocatis ad fidem gentibus, usque ad fines
orbis terr_ earundem nuptiarum votiva gaudia perve-
nerunt. Nec vacat a mysterio quod die tertia, post
ea qum superior Evangelii sermo descripserat, nuptim
factm referuntur: sed tertio tempore seculi Dominum
ad aptandam sibi ecclesiam venisse designat. Primum
quippe seculi tempua ante legem patriarcharum exem-
plo, secundum sub lege prophetarum scriptis, tertium
sub gratia prmconiis Evangelistarum, quasi tertii diei
luce mundo refulsit, in quo Dominus et Salvator noster
pro redemptione generis humani in carne natus apparuit.
Sed et hoc quod in Cana Galilaem, id est, in zelo trans-
migrationis, perpetratm eaedem nupti_e factm perhiben-
tur, typice denunciat eos maxime gratia Christi dignos
existere, qui zelo fervere pim devotionis, et mmulari cha-
rismata majora, ac de vitiis ad virtutes, bona operando,
de terrenis ad eterna norunt sperando et amando trans-
 l_ BED_ VENERABILIS

migrare. Discumbente autem ad nuptias Domino, vi-

hum defeeit, ut vino meliori per ipsum mirabili ordine
facto, manifestaretur gloria latentis in homine Dei, et
credentium in eum tides aueta profieeret. Quod si
mysterium qumrimus, apparente in earne Domino, me-
raca illa legalis sensus suavitas paulatim e(eperat ob
carnalem Pharis_eorum interpretationem, a prisca sua
virtute defieere, qui mox ea qum carnalia videbantur
mandata ad spiritualem convertit doctrinam, eunetam-
que literm legalis supertieiem Evangeliea_ eoelestis gra-
tim virtute mutavit, quod est vinum fecisse de aqua.
Sed primo studeamus indagare quid sit, cure deticiente
vino diceret mater Jesu ad eum :
Vinum non habent. Respondit : Quid mihi et tibi est,
mulier? nondura venit hora mea._ Neque enim matrem
suam inhonoraret, qui nobis jubet honorare patrem et
matrem: nut earn sibi esse matrem negaret, ex eujus
. came virginea carnem suscipere non despexit, etiam
Apostolo teste qui ait ERom. 1.] : Qui factus est ei ex
semine David seeundum camera. Quomodo ex semine
David secundum carnem, si non ex eorpore Marlin
seeundum earnem, quze ex semine David deseendit?
Sed in eo quod miraculum facturus air, Quid mihi et
tibi est, muller ? significat se divinitatis, qua miraculum
erat patrandum, non principium temporaliter accepisse
de matre, sed eternitatem semper habuisse de patre.
Quid mihi et tibi, inquit, est, muller? cure divinims,
quam ex patre semper habui, cure tua came, ex qua
carnem suscepi, communia non est. Nondum venit
hora mea, ut fragilitatem sumptee ex te humanitatis
moriendo demonstrem: prius est ut potentiam eternae
deitatis virtutes operando patefaciam. Veniet autem
hora, ut quid sibi et matri commune esset ostenderet,
cure earn moriturus in cruce diseipulo virgini virginem
commendare euravit. Carnis namque infirma perpe-
tiens, matrem, de qua ha_c suscepit, pie cognitam, ei,
 HOMILX_E. ]0 7

quem maxime diligebat, diseipulo commendavit, quam

divina facturus quasi ineognitam se nosse dissimulat :
quia hane divinze nativitatis auctorem non ease recog-
noscit.
Erant autem ibi lapide_e hydride sex posit_ secundum
purificationem Judeeorum, capientes singul_e metretas bi-
nets vel ternas.] Hydride vocantur vasa aquarum receptui
parata: Grmce enim _op aqua dicitur. Aqua autem
scriptur_e sacrze scientiam designat, quae suos auditores
eta peecatorum sorde abluere et divinae cognitionis so-
let fonte potare. Vasa sex quibus continebatur aqua,
corda devota sunt sanctorum, quorum perfectio vita_ et
tides exemplum recte vivendi ac credendi proposita est
generi humano per sex seculi labentis rotates, id est,
usque ad tempus Dominicm passionis. Et bene lapidea
sunt vasa: quia fortia sunt praecordia justorum, utpote
illius fide et dilectione solidata lapidis, quem vidit Da-
niel preecisum de monte sine manibus, factumque in
montem magnum, et implesse omnem terrain: et de
quo dicit Zacharias [Zaeh. 3.]. In lapide uno septem
oculi sunt: id est, in Christo universitas scientiae spiri-
tuaiis inhabitat: cujus et Apostolus Petrus meminit ira
dieens, [] Petr. 2.J Ad quem aceedentes lapidem vivum,
et ipsi tanquam lapides vivi supereedifieamini. Bene
secundum purificationem Jud_eorum tantum posit_e sunt
hydriae: quia Judeeorum tantum populo lex per Moy-
sen data est. Nam gratia Evangelii et veritas non mi-
nus gentibus, quam Judmis per Jesum Christum facta
est. Capientes, inquit, singnlm metretas binas et ternas,
quia scriptur_e sanctae auctores et ministri prophetm,
modo de patre tantum loquuntuT et filio, ut est illud:
[Psal. 103.] Omnia in sapientia fecisti. Virtus enim
Dei et sapientia Christus est: modo etiam spiritus
saneti faciunt mentionem, juxta illud Psalmographi:
[Psal. 32.] Verbo Domini eceli firmati sunt, et spiritu
otis ejus omnis virtus eor_am. Verbum Domini et spi-
128 BED2E VENERABILIS

ritum totam, qu_e unus est Deus, intellige trinitatem.

Sed quantum inter aquam et vinum, tantum distare in-
ter sensum iUum, quo scriptur_ ante adventum Salva-
toris intelligebantur, et eum quem veniens ipse revela-
vit Apostolis, eorumque diseipulis perpetuo sequendum
reliquit. Et quidem potuit Dominus vacuas implere
hydrias vino, qui in exordio humanm creationis cuncta
creavit ex nihilo : sed maluit de aqua faeere vinum, quo
typice doeeret, non se ad solvendum improbandumque,
sed ad implendum potius legem prophetasque venisse :
neque alia se per Evangelieam gratiam facere et doeere,
quam quae legalis et prophetica scriptura eum t_actururn
doeturumque signaret. ¥ideamus ergo, fratres, sex hy-
drias seripturarum aqua salutari repletas, videamus ean-
dem square in suavissimum vini odorem gustumque
eonversam. In prima rotate seeuli Abel justum fi'ater
invidens oceidit : et ob hoe ipse perpetua martyrii glo-
ria beatus, etiam in Evangelicis et in Apostolicis literis
j ustitiae laudem aeeepit, et fratrieida impius eternae ma-
ledietionis poenas luit. Quicunque his auditis metuunt
cure impiis damnari, eupientes benediei cure piis, om-
nium odiorum et invidize fomitem abjieiunt, Deo pla-
eere per sacrifieium justitiae, modestize, innoeentiae ae
patientiae eurant, vas plenum aqua in seriptura inve-
niunt, unde salubriter abluti potatique gaudeant. Sed
si intellexerint Cain homieidam Judreorum ease peril-
diam, oecisionem Abel passionem ease Salvatoris, ter-
rain quae aperuit os suum, et suseepit ejus sanguinem
de mann Cain, eeelesiam esse_ qu_e effusum a Judazis
Christi sanguinem in mysterium sum renovationis aece-
pit, nimirum square in vinum mutatam repererunt :
quia sacrae dicta legis saeratius intelligunt. Seeunda
aetate seeuli inehoante deletus eat aquis diluvii mundus,
ob magnitudinem peceatomm: sed solus Noe, propter
justitiam eat cure domo sua liberatus in area. Hujus
plague audita vastatione horribili, paueorumque libera-
 HOMILI_E. 129

tione mirabili, quisquis emendatius vivere c_perit, libe-

rari desiderans cum electis, timens exterminari cum
reprobis, hydriam profecto aquae, qua mundaretur vel
reficeretur, invenit. At veto cure altiua reapicere ecepe-
rit, et in arca ecclesiam, in Noe Christum, in aqua de-
lente peecatores aquam baptismi, quae peccata diluit, in
hominibus vel in animalibus, quoe arca continebat, mul-
tifariam baptizatorum differentiam, in eolumba, quze
post diluvium ramum olivaeintulit in arcam, unctionem
spiritus sancti qua baptizati imbuuntur, intellexerit, vi-
hum profecto de aqua factum miratur: quia in veteris
historia facti suam ablutionem, sanctificationem, justifi-
cationem prophetari contemplatur. Tertia rotate seculi
Deus tentans obedientiam Abrahae, filium unicum ejua
quem diligit, in holocaustum sibi offerri praecepit. Non
differt Abraham facere quod jubetur, sed pro filio im-
molatur aries: ipse tamen pro obedientiae virtute exi-
mia perpetuae benedietionis haereditate donatur. Eece
habea hydriam tertiam. Audiens enim quanta sit vir-
tua obedienti_e, quanta mercede remuneretur, et ipse
obedientiam discere atque habere satagis. Quod si im-
molationem filii uniei dilecti paasionem ejus intelligis,
de quo dicit pater [Matth. 3.]: Hie est filius meus di-
lectus, in quo mihi bene eomplacui: in qua quia divi-
.nitate impassibili permanente, sola humanitas mortem
passa eat et dolorem, quasi filius offertur, sed aries
mactatur. Si intelligis benedictionem, quae promissa
eat Abrahae, in te de gentibus eredendis munus esse
eompletum, nimirum tibi de aqua vinum feeit: quia
spiritualem senaum, eujus nova fragrantia inebriaris,
aperuit. Quartm aetatia initiis David pro salute reg-
hum Iara_liticm gentis sortitur, humilis, innoeens et
mitis, exul pro illo, cujus injusta dirt perseeutione cru-
ciabatur. Ecee hydria quarta fonte salutari repleta.
Quisquis haee audiens humilitati atque innocentiae stu-
dere, et auperbiam coeperit atque invidiam auo de corde
K
l_0 BED_E VENERABILIS

repellere, quasi haustum aquve limpidissimve, quo refi-

ciatur, invenit. At si in Saule Judmos persequentes, in
David Christum et eeclesiam significari cognoverit, illo-
rum ob perfidiam, et carnale simul imperium et spiri-
tuale destructum, Christi autem et ecclesive regnum
semper esse mansurum, poculum utique vini de aqua
factum sentiet: quia se suamque vitam ct regnum, sed
et ipsum regem ibi scripture legere novit, ubi prius
quasi de aliis veterem legebat historiam. Ouinta vetate
seculi populus peccans, captivante Nabuchodonosor, in
Babyloniam transmigrat: sed post septuaginta annos
pcenitens et correctus, in patriam per Jesum sacerdo-
tern magnum reducitur: ubi domum Dei, quve incensa
est, et civitatem sanctam, quve destructa est, revedificat.
Heec legens sive audiens qulsque cure peccandi metum
corripit, et ad pcenitendi remedium confugit, aqua by-
drive purificantis ablutus est. Si veto intelligere didice-
fit Hierusalem et templum Dei ecclesiam Christi, Baby-
lonem confusionem peecatorum, Nabuchodonosor dia-
bolum, Jesum sacerdotem magnum, verum eternumque
pontifiecm esse Jesum Christum, septuaginta annos bo-
norum plenitudinem opemm, quve per spixitus sancti
dona largiuntur, videlicet propter decalogum et septi-
formem ejusdem spiritus gratiam, videritque hoc quo-
tldie fieri, aliis nimirum a diabolo de ecclesia peecando
raptis, aliis gratia spiritus sancti per Christum resi-
piscendo ac pcenitcndo reconciliatis, vinum de aqua fac-
tuna habet: quia ad se pertinere quve scripta sunt intel-
ligens, magno mox eompunctionis ardore, quasi musto
incaleseens, quicquid sibi peccati captivantis inesse
deprehenderit, per Christi gratiam liberari deposcit.
Sexta inchoante secull vetate Dominus in came appa-
tens octava die nativitatis juxta legcm circumcisus est,
tricesima et tertia post h_ec ad templum delatus, et le-
galia pro eo sunt munera oblata. Hvec intuentes ad
literam, aperte discimus quanta nobis diligentia sunt
 HOMILI_E, 131

Evangelic2e fidci subeunda mysteria, quando ipse bene-

dictionem grati_eafferens, qui legem literm dedit, vete-
rum primo ceremoniarum ritu consecrarg quo cuncta
divinitus consecrat, ct sic nova grat_ sacramenta susci-
pere simul et tradere curavit. Ecce hydria sexta ad
abluenda peccati conta#a, ad potanda vita_gaudia mun-
diorem cmterisafferensundam. Verum si in octavi diei
circumcisione baptisma, quod in mysterium Dominiem
resurreetionis a peccatorum nos morte redemit, intel-
ligens, in inductione in templum et oblatione hosti,e
purificantis figuratum cognoscis, fideles quosque de
baptisterio ad altare sanctum ingredi, ac Dominici cor-
poris et sanguinis victima singulari debere consecrari,
vino quidem de aqua facto, et quidem meracissimo do-
natus es. Porro si circumcisionis diem ad generalem
humani generis resurrectionem, quando mortalis pro-
pago cessabit, et mortalitas tota in immortalitatem mu-
tabitur, interpretaris: et circumcisos induci in templum
• cure hostiis intellexeris, qaando post resurrectionem uni-
versali expleto judicio sancti jam incorruptibiles facti,
ad contemplandam perpetuo speciem divin_emajestatis
cure bonorum operum muneribus intrabunt = mirandum
profecto, vinum de aqua fieri videbis, cujus conditori
recte protesteris et dicas, Et poculum tuum inebrians
quam pr_eclarumest. Ergo Dominus vinum in gaudia
nuptiarum non de nihilo facere voluit, sed hydrias sex
impleri aqua prmcipiens, hanc mirabile convertit in vi-
num : quia sex mundi ,etates sapientia_salutaris largitate
donavit, quam tamen ipse veniens subllmioris sensus vir-
tute fo_cundavit. Nam qum tamales carnaliter tantum
sapiebant, ipse spiritualiter sentienda reseravit. Vultis
audire fmtres, qualiter de aqua fecerit vinum ? Appa-
ruit post resurrectionem suam duobus discipulis aml_u-
lantibus in via, ibatque cure illis, et incipiens a Moyse
et omnibus pl_phetis, interpretabatur illis in omnibus
scripturis, quae de ipso erant. Vultis iterum audire
K2
_3_ BED_ VE,_ERABILIS

-quomodo eodem sunt vino inebriati? Postmodum cog-

-noseens quis esset, qui eis verbum vitro propinabat, di-
cebant ad iaviccm: [Lucre 24.] Nonne cot nostrum
ardens erat in nobis_ cure loqueretur in via et apefiret
nobis scripturas ?
Dicit ergo Jesus ministrls : Implete hydrias aqua. Et
impleverunt eas risque ad summum.] Quid per ministros,
qui hrec jubentur facere, nisi Christi signantur discipuli,
qui impleverunt hydrias aqua ? Non quidem ipsi prze-
teritas mundi _etates legalibus, ac propheticis implendo
scriptis: sed ipsi intelligendo prudenter, et aperiendo
fideliter: quia scriptura, qum a prophetis ministrata est,
et salubrls esset ad haustum sapientim ccelestis, et ad
operum castigationem utilis. Implevel_ant autem eas
usque ad summum, quia recte intellexerunt nullum fu-
isse tempus seculi a sanctis alienum doctoribus, qui sive
verbis, sive exemplis, sive etiam seripturis viam vitae
mortalibus panderent.
El dicit eis : lie, et haurlte nune, el ferte arehitri-
clino. Et tulerunt.] Architriclinus aliquis legis peritus
illius temporis est, fortasse Nieodemus vel Gamaliel, vel
discipulus tunc ejus Saulus_ nunc autem magister totius
ecelesi_e Paulus apostolus. Et dum talibus verbum
Evangelii ereditur, quod in litera leg'is et prophetise late-
bat oeeultum, vinum utique architricfino de aqua faetum
propinatur. Unde eonvenienter perhibetur, quod ar-
chitriclinus vocato sponso dixerit:
Omnis homo primum bonum vinum ponlt, et cure ine-
_briatl fuerlnt, tune id quod deterius est. Tu autem ser-
vasti bonum vinum usque adhuc.] Quia doetorum est
cognoseere distantiam legis et Evangelii, veritatia et
umbrm, eunetisque veteribus institutis, eunetis regni
terreni promissis, novam Evangeliem fidei gratiam, et
perpetua eoelestis patrise dona proferre.
Hoe fecit initium s_gnorum Jesus in Cana Galilmee, et
manifestavit gloriam suam.] Manifestavit hoe signo,
 XO_ILI_. 133

quia ipse esset rex glorize, et ideo sponsus ecclesize,

qui ut homo communis veniret ad nuptias, sed quasi
Dominus c_li et terroe elementa prout voluisset, con-
verteret. Pulcra autem rerum convenientia, qui initio
signorum, quae mortafis adhuc mortalibus erat ostensu-
rus, aquam convertit in vinum: ipse initio signorum
quze immortalis jam per resurrectionem effectus, im-
mortalis vitze studia sola sectantibus ostenderet, car-
nalem prius et quasi insipidam mentem eorum sapore
scientize co_lestis imbuit. Nam et primo consistens in
terra, sui spiritus munere aperuit illis sensum, ut intel-
ligerent scripturas: et postmodum misso eodem de
ca_lis majorem superni amoris simul et sapient H spiri-
tualis flagrantiam eorum cordibus infudit : data insuper
omnium cognitione linguarum, quibus universo orbi
earn, quam pereeperanb vitae g'ratiam propinare suffice-
rent. Has ergo Christi et eeclesiaenuptias, fratres ea-
rissimi, quae et tune una in civitate figurabantur_ et
nunc universo celebrantur in orbe terrarum, tota mente
diligamus, harum gaudiis ccelestibus indefessa bonorum
operum intentione jungamur. Has quia per fidem vo-
cati intravimus mundo dilectionis habitu, celebrare cure-
mus, nostr_que actionis simul et cogitationis maculas
ante diem extremi discriminis ipsi solicite examinando
diluamus: ne forte tunc ingrediens rex, qui suo filio
nuptias fecit, si viderit nos nuptialem earitatis vestem
non habere, ejiciat nos, et ligatis a bene agendi facultate
pedibus nostris ac manibus exteriores mittat in tenebras.
Mundemus fide fortia cordium nostrorum vascula se-
cundum purificationem praeceptorum ccelestium, im-
pleamus hzec aqua scientiae salutaris, sacrze lectioni cre-
brius attendendo. Rogemus Dominum ut ipsam, quam
nobis scientize gratiam eontulit (ne forte inflet) earitatis
suze fervore calefaciat, et ad superna quaerenda sola ae
sapientia convertat: quatenus spiritualiter inebriati_
possimus et ipsi cure propheta cantare [Psal. 59.]:
134 nED_ VE_ERAmLIS

Potasti nos vino eompunctionh. Sieque fit. ut nobis

quoque bene proficientibus_ et nunc ex parte prout ca-
pere sufficimus, et in futuro perfecte Jesus manifestet
glorhm suam : in qua vivit et regnat cure patre in uni-
tate spiritus sancti Deus_ per omnia seeula seculorum,
Amen.

HOMILIA XIX.

Luc_ xL MATT. _X. MAR. hi. In illo tempore erat

Je_s ejiciens d_monium, et illud erat mutum, _;c.

.fEMONIACUS iste apud Mattha_um non

curatusque dicitur a Domino, ita ut toque-

D solum et
retur, mutus_
videret.sed et
Triacrocus
ergo fuisse
signa narratur,
simul in
uno homine perpetrata sunt: c_ecus videt,
mutus loquitur_ possessus a d_emone liberatur. Quod
et tunc quidem carnaliter factum est" sed et quotidie
completur in conversione credentinm, ut expulso pri-
mum d_emone fidei lumen aspiciant" deinde ad laudes
Dei tacentia prins ora laxentur.
Quidam autem ex eis dixerunt : In Beelzebub principe
deemoniorum ejicit deemonia.j Non hoe aliqui de turbaj
sed Pharismi calumniabantur et seribm, sieur alii Evan-
gelista," testantur. Turbis quippe, qum minus eruditm
videbantur, Domini semper facta mirantibus, illi eontra
vel negare h_ee, vel quve negate nequiverant_ sinistra
interpretatione pervertere laborabant: quasi non h_ec
divinitatis, sed immundi spiritus opera fuissent" id est"
Beelzebub, qui deus est Accaron. Nam Bel quidem
ipse est Baal, Zebub autem musca vocatur. Nee juxta
qu_edam mendosa exemplaria, vel 1 litera, vel el, in fine
est nominis legenda, sed b. Beelzebub ergo Baal mus-
carum, id est, vir muscarum, sive habens museas inter-
 nOMtLt_. 1,$5

pretatur: ob sordes videlicet immolaticii cruoris, ex

cujus spurciasimo ritu vel nomine principem d_emonio-
rum eognominabant.
Et alii tentantes, signum de coelo qu_erebant ab eo.]
Vel in morem Heli_e ignem de sublimi venire cupiebant,
vel in similitudinem Samuelis tempore _estivo mugire
tonitrua, coruseare fulgura, imbres mere: quasi non
possent et illa calumniari, et dicere ex oecultis et varlis
a_ris passionibus aceidisse. At tu qui ealumniaris ca,
qu_e oeulis vides, manu tenes, utilitate sentis, quid fe-
ceris de iis, qu_e de coelo venerint ? Utique respondebis,
et magos in zEgypto multa signa fecisse de emlo.
Ip_e autem, ut vidit cogitationes eorum, dixit eis :
Omne regnum in seipsum divisum, desolabitur, et domus
supra domum cadet.] Non ad dicta, sed ad e_)gitata re-
spondit, ut vel sic eompellerentur credere potentise ejus,
qui eordis videbat occulta. Si autem omne regnum in
seipso divisum desolabitur, ergo patris, et filii et spiritus
sancti regnum non est divisum, quod sine uUa contra-
dictione non aliquo impulsu desolandum, sed _etexna
eat stabilltate m'ansurum. Si ergo sanct_ et individu_
trinitatis individuum, imo quia individuum manet reg-
num, desistant Arriani minorem patre filium, minorem
filio sanctum dieere spiritum: quia quorum unum est
regnum, horum eat et una majestas.
8i autem et satanas in seipsum divisus eat, quomodo
#tabit regnum ipsius, quia dicitia in Beelzebub ejicere me
d_monia ?] Hoe dieens ex ipsorum eonfessione volebat
intelligi, quod in eum non credendo in regno diaboli
ease delegissent, quod utique adversum se divisum stare
non posset. Eligant ergo Pharisvei quod voluerint: si
satanas satanam non potest ejicere, nihil contra Domi-
num quod dicerent, invenire potuerunt : si autem potest,
multo magis sibi prospiciant, et recedant de regno ejus,
quod adversum se divisum stale non potest. In quo
136 BED_ VENERABILIS

autem Dominus Christus ejiciat d_mones, ne d_monum

principem existiment, attendant quod sequitur:
Si ergo ego in Beelzebub eficio d_monia, fllii vestri in
_o eficiunt ? Ideo ipsi judiees vestri erunt.] Dixit hoe
utique de diseipulis suis illius populi filiis, qui certe disci-
puli Domini Jesu Christi bene sibi conscii fuerant nihil
se malarum artium a bono magistro didieisse, ut in prin-
eipe dzemoniorum ejicerent daemones. Ideo, inquit, ipsi
judices erunt vestri, ipsi, inquit, ipsi ignobilia et eon-
temptibilia hujus mundi, in quibus non artifieiosa ma-
lignitas, sed sancta simplieitas mere virtutis apparet,
ipsi testes mei judices erunt vestri. Aliter, Filios Ju-
daeorum exorcistas gentis fllius ex more significat, qui
ad invocationem ejiciebant d_emones. Et coarctat eos
interrogatione prudenti, ut confiteantur spiritus sancti
esse opus. Quod si expulsio, inquit, daemonum in filiis
vestris, Deo, non daemonibus deputatur, quare in me
idem opus non eandem habeat causam ? Ergo ipsi
vestri judices erunt, non potestate, sed comparatione,
dum illi expulsionem dzemonum Deo assignant_ vos
Beelzebub principi dmmoniorum.
Porto si in di#ito Del ejicio cla_monia, lrrofecto perve-
nit in vos re#hum Dei.] Iste est digitus, quem confi-
tentur et magi, qui contra Moysen et Aaron signa
faciebant, dicentes [Exod. 8.] : Digitus Dei est iste, quo
et tabulze lapidem seriptm sunt in monte Sina. Si igi-
tur manus et braehium Dei filius est, et digitus spiritus
sanctus, patris et filii et spiritus saneti una substantia
est. Non te scandalizet membrorum inzcqualitas, cum
vedifieet unitas corporis. Aliter, Digitus Dei vocatur
spiritus sanctus propter partitionem donorum, quae in
eo dantur unieuique propria, sire hominum sire ange-
lorum. In nullis enim membris nostris magis apparet
partitio quam in digitis. Quod autem dixit, Pervenit in
vos rcgnnm Dei: regnum Dei nunc dieit, quo damnan-
 HOMILI_. 157

tur impii, eta fidelibus de peeeatis suis pt_nitentiam

nune agentibus secernuntur.
Cure fortis armatus custodlt atrium _n_um, in 1_ace
Bunt ea quce possidet.] Fortem diabohim, atrium vero
illius mundum, qui in maligno positus est, appellat, in
quo usque ad Salvatoris adventure male paeato potie-
batur imperio: quia in eordibus infidefium sine ulla
eontradietione quieseebat. Unde et alibi prineeps mundi
voeatur, dieente Domino [Joan 14.] : Venit enim prin-
ceps mundi, et in me nihil inveniet. Et iterum [Joan.
12.] : Nune princeps mundi ejieietur foras, de qua hie
ejeetione subjungitur :
Si autem fortior illo 8uperveniens vieerit eum, uni-
versa arma eis auferet, in quibus eonfidebat, et spolia
ejus distribuet.] De seipso quippe loquitur, quod non
eoneordi fallax operatione quemadmodum ealumniabano
tur, sed fortiori potentia vietor homines a d_emonio libe-
raret. Arma in quibus male fortis ille eonfidebag
astuti_e dolique sunt nequiti_e spiritualis: spolia vero
ejus ipsi homines sunt ab eo deeepti. Qu_e victor
Christus distribuit, quod est insigne triumphantis, quia
eaptivam dueens eaptivitatem, dedlt dona hominibus,
quosdam quidem Apostolos, alios Evangelistas, hos pro-
phetas, illos pastores ordinans et doetores.
Qui non est mecum, adversum me est : et qui non col-
li#it meeum, disperglt.] Non putet quisquam de h_ere-
tleis hoe dictum et sehismatieis, quanquam et ita ex
supeffluo possit intelligi, sed ex eonsequentibus textu-
que sermonis ad diabolum refertur, eo quod non possint
opera Sa!vatoris Beelzebub operibus eomparari. Ille
eupit animas hominum tenere eaptivas, Dominus ilbe-
rare: ille pr_edieat idola, hie unius Dei notitiam: ille
trahit ad vitia, hie ad virtutem revoeat. Quomodo ergo
possunt habere eoneordiam inter se, quorum opera di-
visa sunt ?
138 BED2E VENERABILIS

Cura immundus spiritus exierit ab hornine, arabulat

per loca inaquosa.] Quamvis simplieiter intelligi pos-
sit, Dominum h_ee ad distinetionem suorum et satame
operum adjunxisse, quod scilicet ipse semper poUuta
mundare, satanas veto mundata gravioribus festinet at-
taminare sordibus, tamen et de ha_retico quolibet vel
sehismatieo, vel etiam malo catholieo potest non incon-
venienter intelligi. De quo tempore baptismatis spiritua
immundus, qui in eo prius habitaverat, ad eonfessionem
eathofie_e fidei, abrenuneiationemque mundau_e eonvero
sationis ejieiatur, locaque inaquosa peragret, id est, eorda
fidelium, qum a mollitie fluxm cogitationis expurgata
sunt, callidus insidiator exploret, si quos ibi forte sure
nequiti_e gressus figere possit : sed bene dicitur,
Qu,_rens requiem, et non inveniens.] Quia castas men-
tes effugiens, in solo diabolus corde pravorum gratam sibi
potest invenire quietem : uncle de illo Dominus [Job 4.] :
Sub umbra, inquit, dormit in secreto calami et locis hu-
mentibus. In umbra videlicet tenebrosas conseientias,
in ealamo, qui foils nitidus, intus est vacuus, simula-
trices, in locis humentibus lascivas mollesque mentes
insinuans.
Dicit : Revertar in domum meam uncle e_ivi.] Timen-
dus est iste versiculus, non exponendus, ne eulpa, quam
in nob_s extinctam eredebamus, per incuriam nos va-
cantes opprimat.
Et curn venerit, invenit scopis mundatam.] Hoc est,
gratia baptismatis a peccatorum labe castigatam, sed
nulla boni operis industila cumulatam. Uncle bene
Matthams hanc domum vacantem, seopis mundatam
atque omatam dicit inventam. Mundatam videlicet a
vitiis pristinis per baptismum : vacantem a bonis actibus
per negligentiam: ornatam simulatis virtutibus per hy-
pocilsin.
Et lunc radii et assumit seplem alios sl_irilu8 secure
 HOMILI_E° 139

nequlores ee, et ingressi habitant ibi.] Per septem malos

spiritus universa vitia designat. Quemcunque enim
post baptisma sive pravitas hmretlca, seu mundana cu-
piditas arripuerit, mox omnium prosternit in ima vitio-
rum. Unde recte nequiores tune eum spiritus dicuntur
ingressi, quia non solum habebit ilia septem vitia, quw
septem spiritualibus sunt contraria virtutibus, sed et per
hypocrisin ipsas se virtutes habere simulabit.
Et sunt novissima hominis illius pejora priorilms.]
Melius quippe erat ei viam veritatis non eognoseere,
quam post agnitionem retrorsum converti. Quod in
Juda traditore, vel Simone mago, ceeterisque talibus
specialiter legimus impletum. Quo autem genemliter
tuee parabola tendat, ipse secundum Matthamm Sal-
vator exposuit, ubi ea terminata mox subdidit_ dicens
[Matth. 9.] : Sic erit et generationi huic pessimm: id
est, quidem de uno specialiter geri solere narravi, hoc in
tota generaliter hujus populi gente geri non desinit.
Immundus quippe spirims exivit a Judmis, quando ac-
ceperunt legem, et ambulavit per loca arida qua_rens
sibi requiem : expulsus videlicet'a Juda_is ambulavit per
gentium solitudines. Qua_ cure postea Domino credi-
dissent, ille non invento loco in nationibus dixit: Re-
vertar ad domum meam, unde exivi: habebo Judmos,
quos ante dimisi. Et veniens invenit vacantem, et sco-
pis mundatam. Vacabat enim templum Juda_orum, et
Christum hospitem non habebat dicentem, Dimittetur
vobis domus vestm deserta. Quia igitur Dei et ange-
lorum prmsidia non habebant, et ornati erant superfluis
observationibus Pharl._s_eorum, revertitur ad eos diabo-
lus, et septenario sibi numero d_emonum addito, habitat
pristinam domum, et fiunt posteriora illius populi pejora
prioribus. Multo enim nunc majore d_emonum numero
possidentur blasphemantes in synagogis suis Christum
Jesum, quam in 2Egypto possessi fuerant ante legis no-
titiam : quia aliud est venturum non credere, aliud eum
140 ngD_ VENERABILIS

non suscepisse, qui venerit. Septenarinm autem nume-

rum adjunctum diabol% vel propter sabbatum intellige,
vel propter numerum spiritus sancti, ut quomodo in
Esaia super virgam de radice Jesse_ et florem, qui de
radice conscendit, septem spiritus virtutum descendisse
narrantur, ira et e contrario vitiorum numerus in diabolo
consecratus sit.
Factum est autem cure heec diceret, extollen8 voeera
qu_edam mulier de turba, dixit illi: Beatus renter qui
te portavit, et ubera qu_ su_isti.] Magn_e devotionis et
fidei h_ee muller ostenditur, qu_e scribis et Pharis_eis
Dominum tentantibus simul et blasphemantibus_ tanta
ejus inearnationem pr_e omnibus sinceritate cognoseit,
tanta fiducia eonfitetur, ut et pr_esentium proeerum ca-
lumniam, et futurorum confundat ha_retieorum peril-
diam. Nam sieur tune Jud_ei sancti spirltus opera
blasphemando verum eonsubstantialemque patri Dei
filium negabant, sic h_eretici postea negando Mariam
semper virginem, sancti spiritus opemnte virtute nasci-
turo ex humanis membris unigenito Deo carnis sure
materiam ministrasse, sed verum eonsubstantlalemque
matvi filinm hominis fateri non debere dixerunt. Sed
si caro verbi Dei secundum camera nascentis a came
virginis matris pronunciatur extranea, sine causa renter
qui cam portasset, ubera qu_e lactassent, beatificantur.
Qua enim eonsequentia ejus laete eredatur nutritus, cu-
jus semine negatur esse conceptus ? ctun ex unius ejus-
demque fontis origine seeundum physicos uterque liquor
emanare probetur. Nisi forte putanda est virgo semen-
tivam sure carnis materiam nutriendo in came Dei filio
suggerere potuisse, incarnando autem quasi majori et
inusitato miraeulo minime potuisse. Sed huic opinioni
obstat Apostolus dieens, [Gal. 4.] Quia misit Deus fi-
lium suum factum ex muliere_ factum sub lege. Neque
enim audiendi sunt, qui legendum putant, natum ex
muliere, factum sub lege, sed faetum ex muliere: quia
 HOMILIfd_. 141

conceptus in utero virgina|i, camera non de nihilo, non

aliunde, sed materna traxit ex carne. Alioquin nec vere
filius hominis dieeretur, qui originem non haberet ex
homine. Etnos igltur his contra Eutyehen dietis ex-
toUamus voeem cure ecclesia eatholiea, eujus hme mu-
ller typum gessit, extollamus et mentem de medio tur-
barum, dicamusque Salvatori: Beatus renter qui te
portavit, et ubera qu_ suxisti. Vere enim beata 9a-
rens, qua, sieut quidam [Sedulius] ait,

]_nixa puerpera regem,

Qui ecelum terramque tenet per seeula, eujus
Nomen, et eterno complectens omnia gyro,
Imperium sine fine manet: quae ventre beato
Gaudia matris habens cum virginitatis honore,
Nec primam similem visa est, nee habere sequentem.

At ille digit : Quin imo, beati qui audiunt verbum Dei,

et custodiunt illud.] Pulehre Salvator attestationi mu-
lieris annuit, non earn tantummgdo, qum verbum Dei
corporaliter generare meruerat, sed et omnes qui idem
verbum spiritualiter auditu fidei concipere, et boni opc-
rls custodia vel in suo vel in proximorum corde parcre,
et quasi alere studuerint, asseverans esse beatos. Et
quia eadem Dei genitrix et inde quidem beata, quia
verbi incarnandi ministra est facta temporalis : sed inde
multo beatior, quia ejusdem semper amandi custos ma-
nebat. Qua sententia sapientes Judzeorum clam per-
cutit, qui verbum Dei non audire et custodire, sed ne-
gate et blasphemare qu_erebant.
 142 BEDxE VENERABILI$

HOMILIA XX.

JOAN. VI. LUCREIX. MARC. VI. MATT. XIX. In _llo

tempore abiit Jesus trans mare Galilww, quod est Ti-
beriadis. JEt sequebatur eum multitudo magna, quia
viderant si#na qua_faciebat super his, qui inflrmaban-
fur, _c.

recte, cure legunt vel audiunt, accipiunt, non

tam in his quid foils stupeant attendunt,
UI signa et mimcula Domini ae Salvatoris
quam quid horum exemplo intus agere, quid
in his mysticum perpendere debeant inspiciunt. Ecee
enim appropinquante Pascha_ die festo Jud_eorum, se-
quentem se multitudinem Dominus verbo salutis pariter
et ope curationis crigebat. Nam sicut alius Evangelista
scribit, loquebatur illis de regno Dei, et eos qui cure in-
digebant sanabat, eademque doetrlna et sanatione com-
pleta, paucis de cibariis abundantissime refccit. Etnos
ergo, fratres carissimi, hujus exemplo facti propinquante
Pascha die festo nostra_ redemptionis, adjuneta fratrum
caterva Dominum toto eorde sequamur, quoque aetionum
itinere ingressus sit diligentissime contemplemur, ut ves-
tigia ejus sequi mereamur. Qui enim (licit, se in Christo
manere, debet sicut iUe ambulavit et ipse ambulate. Quit-
quid in nobis imperiti_e noeentis inesse deprehenderi-
mus, crebra verbi illius auditione tergamus : et quicquid
vitii tentantis morbi, videlicet spiritualis, nos interius
vastare senserimus, solit_ pietatis [[flus munere postu-
lemus emundari. Sed etsi ei unitos nos c_elestis vitae
dulcedine conspexerimus, ejus gratiam flagitemus: ut
necessari_e nos compunctiouis et c_eterarum virtutum
spiritualium donis satiate dignetur, quatenus tempore
sacrosanct_e resurrectionis illius interius exteriusque de-
center ornati sacramenta nostr_e salutis puro corpore
simul et eorde sumamus. Verum quia breviter ista
 HOMILI_. 143

praellbavimus, libet diligentius totam sacrae seriem lec-

tionis intueri, et quicquid in ea mysticum indagare vale-
amus, vestr_e pandere caritati.
.4biit Jesus trans mare Galilww, 9nod est Tiberiadis.]
Primo dieendum juxta historiam, quia mare Galilaem,
quod multis pro diversitate eireumjaeentium regionum
vocabulis distinguitur, illis tantum in locis Tiberiadis
voeatur, ubi Tiberiadem eivitatem aquis, ut aiunt, carl-
dis salubrem ab occidente praemonstrat habitationem.
Siquidem interfluente Jordane, duodevig_nti passuum
millibus in longum, et quinque extenditur in latum.
Mystice autem mare turbida ac tumentia hujus seculi
volumina significat, in qulbus pravi quilibet injuste de-
lectati, quasi profundis dediti pisces mentem ad superna
gaudia non intendunt. Unde bene idem mare Galila_e,
id est, rota cognominatur: quia nimirum amor hbentis
seculi quasi in vertiginem eorda mittit, quae ad perennia
vit_ desideria erigi non permittit. De quibus Psal-
mista [Psal. 11.], In circuitu_ inquit, impii ambulant.
Sed abeuntem trans mare Galilaeae Jesum multitudo
maxima sequebatur, quae doctrinae sanationis et refec-
tionis ab eo ceelestis summa munera perciperet_ quia
priusquam Dominus in came appareret, sola illum gens
Judea sequebatur, credendo : postquam veto per incar-
nationis suae dlspensationem fluctus vit_ corruptibilis
adiit, calcavit et transiit_ maxima mox eum multitudo
credentium secuta est nationum, spiritualiter instrui,
sanari ae satiari desiderans, et cure Psalmista deprecans
[Psal. 1_2.], Domine, ad te confugi, doce me faeere vo-
luntatem tuam. Et miserere mei, Domine, quoniam in-
firmus sum : sana me, Domine, quoniam eonturbata sunt
ossa mea. Et iterum de percipiendis ab eo vitae perpe-
tuae alimentis confisa [Psal. 23.], Dominus, inquit, pas-
cit me, et nihil mihi deerit_ in loco pascuze ibi me col-
locavit. Quod autem subiens in montem Jesus ibi sede-
bat cure discipulis suis, sed veniente ad eum multitudine
144 13E D_E VENERABILIS

descendit, atque hzec in inferioribus refeeit, quae in supe-

rioribus paulo ante curaverat, nequaquam frustra factum
credamus, sed ad significandum mystice, quia doctri-
ham et charismata sua Dominus juxta percipientium ca-
pacitatem distribuit, infirmis quidem adhuc mentibus
ac parvulis spiritu simpliciora crcdens sacramenta, cel-
sioribus autem quibusque et perfectioribus sensu secre-
tiora sum majestatis arcana reserans, arctiora devotee
conversationis itinera suggerens, et altiora przemiorum
ccelestium dona promittens. Denique cuidam sciscitanti,
quid faciens vitam eternam possideret, quasi inferlus
adhuc posito communia sum dona largitatis impendit
dicens: Non occides, non moechaberis, non furtum fa-
cies, non falsum testimonium dices, honora patrem tuum
et matrem. Cui postmodum majora qu_erenti, et velut
ad montem virtutum ascendere cupienti, Si vis, inquit,
perfectus esse, vade, vende omnia quae habes, et da pau-
peribus, et habebis thesaurum in ccelo, et veni sequere
me. Cujus discretionem modemminis non solum per se
Dominus in came docens exhibuit, verum nunc quoque
per verbi sui ministros exhibere non cessat. Unde de eis-
dem sub unius boni servi persona testatur, quia dare de-
beant conservis in tempore tritici mensuram, id est, pro
captu audientium opportune et mensurate verbi dapes
suggererc. Quod vero appropinquante Pascha Dominus
turbas docet, sanat et reficit, possumus ita mystiee in-
terpretari, quia Pascha transitus dicitur, et quoscunque
Dominus interna munerum suorum suavitate recuperat,
ad salubrem profecto transitum praeparat, ut carnis vi-
delicet concupiscentias mentis sublimitate transcendant,
infirma mundi desideria prospera pariter et adversa cce-
lesti spe et amore conculcent : etsi necdum anima vel
came ad superna valeant pertingere, quia hoc nimirum
in futuro promittitur, quicquid tamen camales quasi
altum complecti conspiciunt, compamtione eternorum
quasi nihilum despiciant : juxta exemplum illius qui vi-
 UOMILX_. 145

dens imperinm superexaltatum et devatum super cedros

Libani, transiit teml_ralia contemplando, et quasi non
esse videbat, quem cito toUendum prwvidebat. Quod
sublevasse oculos Jesus, et venientem ad se multitudi-
nero vidisse perhibetur, divin_ pictatis indicium est:
quia videlicet cunctis ad se venire qu_rentibus gratia
misericordi_ c_[estis occurrcre consuevit. Et ne qu_-
rendo errare possint, lucern sui spiritus aperire qu_ren-
tibus solitus est. Nam quod oculi Jesu dona spiritus
ejus mystice designent, testatur in Apocalypsi Joannes,
qui figurate loquens de illo [Apoc. 5.], F.t vidi, inquit,
agnum stantem tanquam occisum, habentem cornua
septem, et oculos septem, qui sunt septem spiritus Dei
missi in omnem terrain. Quod tentans Philippum Do-
minus, Unde, inquit, ememus panes ut manducent hi?
provida utique dispensatione facit, non ut ipse qu_ non
noverat discat, sed ut Philippus tarditatem su_ fidei,
quam in magistro sciente ipse neseiebat, tentatus ag-
noscat, et miraculo facto eastiget. Neque enim dubltare
debuerat pr_esente rerum ereatorc, qui educit panem de
terra, et vino l_etifieat cot hominis, paucorum denario-
rum panes sufl_cere turbarum millibus non paucis, ut
unusquisque sufl]eienter aeciperet, et jam saturatus abi-
ret. Quinque autem panes, quibus multitudinem populi
saturavit, quinque sunt libri Moysi, quibus spirituali in-
tellectu patefaetis, et abundantlore jam sensu multip]i-
catis auditorum fidelium quotidie corda refieit. Qui
bene hordeaeei fuisse referuntur, propter nimirum au-
steriora legis edieta, et tegumenta liter_ grossioris, quw
interiorem spiritualis sensus quasi medullam celabant.
Duo autem pisces quos addidit, pealmistarum non in-
convenienter et prophetarum scripta significant, quorum
unum canend% alterum colloquendo suis audltoribus
futura Christi et ecclesi_e sacramenta narrabant. ]_t
bene per aquatilia animantia figurantur illius _cvi pr_e-
cones, in quo populus fidelium sine aquis baptismi
L
146 B E D._E VENERABILIS

vivere nullatenus posset. Puer qui quinque panes et

duos pisces habuit, nee tamen eos esurientibus turbis
distribuit, sed Domino distribuendos obtulit, populus
est Judmorum litemli sensu puerilis, qui scripturarum
dicta clausa secure tenuit, qum tamen Dominus in came
apparens aceepit, et quid intus haberent utilitatis ac
dulcedinis ostendit, quam multiplici spiritus gratia, qum
pauca ac despeeta vid_bantur, exuberarent, patefecit, et
h_ec per Apostolos suos Apostolorumque successores
cunctis nationibus ministrando porrexit. Unde bene
alii referunt Evangelistm, quia panes et pisces Dominus
discipulis, discipuli autem ministraverunt turbis. Cure
cnim mysterium humanm salutis initium ccepisset enar-
rari per Dominum ab eis qui audierunt, in nobis con-
firmatum est. (_uinque siquidem panes et duos pisces
freglt et distribuit discipulis suis, quando aperuit illis
sensum, ut intelligerent omnia, quae scripta essent in
lege Moysi et prophetis et Psalmis de ipso. Discipuli
apposuerunt turbis, quando profecti praedicaverunt ubi-
que, Domino cooperante et sermonem confirmante se-
quentibus signis. F_enum in quo discumbens turba
reficitur, concupiscentia carols intelligitur, quam calcare
et premere debet omnis, qui spiritualibus alimentis sa-
tiari desiderat. Omnis enim caro fvenum, et omnis gloria
ejus tanquam flos foeni. Discumbat ergo super foenum
ut florem fceni conterat, id est, castiget corpus suum,
et servituti subjiciat, voluptates carnis edomet, luxurim
fluxa restringat quisquis panis vivi cupit suavitate refici :
quisquis superna_ gratiae dapibus renovari amat, ne in-
fima vetustate deficiat, caveat. Quinque millia viri qui
manducaverunt, perfectionem eorum qui verbo vitro re-
ficiuntur, insinuant. Virorum quippe nomine solent in
Scripturis perfectiores quique figurari, quos fceminea
mollities nulla corrumpit, quales cupit eos esse, quibus
dicit Apostolus [1 Cor. 16.], Vigilate, state in fide, viri-
liter agite et confortamini. Millenarius autem numerus,
 HOMILI_. 147

ultra quem nulla nostra computatio succrescit, p|enitu-

dinem rerum de quibus agitur, indicate consuevit: qui-
nario veto numero quinque notissimi eorporis nostri
sensus exprimuntur, visus videlicet, auditus, olfactus,
gustus et tactus. In quibus singufis quieunque agere
et confortari satagunt, sobrie et pie et juste vivendo, ut
c_lestis sapienti_ mereantur duleedine recreari, hi ni-
mirum quinque millibus virorum, quos Dominus my_
stieis dapibus satiavit, figurantur. Nee pra_tereundum
quod refeeturus multitudinem gratias egit. Egit quippe
gratias, ut et nos doceret de perceptis e_lestibus mune-
ribus gratias semper agere, et ipse quantum de nostris
profectibus gratuletur, de nostra spirituali refectione
gaudeat intimaret. Vultis enim nosse, fratres, quan-
tum nostra_ congaudeat saluti? Narrat Evangelism
Lueas dedlsse eum diseipulis potestatem caleandi supra
omnem virtutem inimiei, eorumque nomina scripta esse
indicasse in c_lis, et statim infert, In ipsa hora exultavit
in spiritu sancto, et dixit : Confiteor tibi, pater, Domine
c_li et terr_, quia abscondisti ha_c a sapientibus et pru-
dentibus, et revelasti ea parvulis. Claret ergo quia
saluti ac vlta_ fidelium eongratuletur, qui patrem gratias
agendo coUaudat, quod ea qua_ superbientibus abscon-
dit, humillbus spiritu seereta revelaverit. Quod autem
saturata multitudlne jussit discipulos colligere, qua_ su-
peraverant fragmenta ne perirent, hoc si_nat profeeto,
quia pleraque sunt arcana divinorum eloquiorum, qua_
vulgi sensus non eapit: nonnulla qua_ per se quidem
minus docti assequi nequeunt, sed a doetioribus exposita
mox intelligere queunt. Ha_c ergo necesse est, ut qui
valent diligentius scrutando eolligant, et ad eruditionem
minorum suorum dicto vel seripto faeiant pervenire : ne
alimenta verbi illorum desidia pereant, plebibusque tol-
lantur, qui ha_e Domino donante interpretando colfigere
norunt. Collegerunt, inquit, et impleverunt duodecim
cophinos fragmentorum. Quia duodenario numero solet
L_
148 BEDAS VENERABILIS

perfectionis cujuslibet summa figurarl, recte per duode-

cim eophinos fragmentorum p]enos omnis spirituallum
doctorum chorus exprimitur, qui obscura Scripturarum,
qu_e per se turbav nequeunt, et meditando col|igere, et
meditata et mandata literis suo pariter et turbarum usui
conservare jubentur. Hoe ipsi facere Apostoli et Evan-
gelistm, non pauca legis et prophetarum dicta mystica
suis interpretatione addita inserendo opusculis. Hoc
sequaces eorum eeclesim toto orbe magistri, etiam inte-
gros nonnulli utriusque testamenfi libros diligentiori
explanatione discutiendo: qui quamvis hominibus de-
specti, ccelestis tamen gratia,• sunt pane foeeundi. Nam
servilia cophinis solent opera fieri. Unde de populo,
qui in luto quondam ac lateribus serviebant in _/Egypto,
dicit Psalmista [Psal. 80.] : Manus ejus in cophino ser-
vieruut.- Illi ergo homines cure vidissent, quod feeerat
signum, dicebant : Quia hic est vere propheta, qui yen-
tutus est in mundum. Recte quidem dicebant Dotal-
hum prophetam magnum, magnze salutis prmeonem jam
mundo futurum. Namet ipse prophetam se vocare
digmatur, ubi alt [Lucre 13.]: Quia non capit perire
prophetam extra Hierusalem. Sed necdum plena fide
profieiebant, qui hune etiam Dominum dicere neseie-
bant. Ergo illi videntes slgnum, quod feeerat Jesus,
dicebant : Quia hic est vere propheta, qui ventunls est
in mundum. Nos eertiori cognitione veritatis et fidei
videntes mundum, quem fecit Jesus, et signa quibus
ilium replevit, dieamus : Quia hic est vere mediator I)ei
et hominum, qui implet mundum divinitate, et mundus
per ipsum factus est, qui in proprla venit, genus huma-
hum quaerere et salvare, quod perierat, ac recreate mun-
dum, quem fecerat, qui eum suis fidelibus per prmsen-
tiara divinitatis est in mundo omnibus diebus usque ad
consummationem seculi, qui in consummatione seculi
per humanitatem venturus est in mundum, ut reddat
singulis seeundum opera eorum : impios quidem et pee-
 _O_ILI_. 149

catores eternum projiciens in ignem_ justos autem in

vltam introducens eternam, in qua vivit cum patre in
unitate spiritus sancti, Deus per omnia secula seculo-
rum, Amen.

HOMILIA XXI.

MATTH. XXI. MARC. Xl. Lucre xIx. JOAN. XII. In

iUo tempore cure appropinquasset Jesus Hierosolymis, et
venisset Bethphage ad montem Oliveti, tuuc misit duos
de discipulis suis diceus eis : Ile in castellum, quod
contra vos est, et statim ir_ve_detis asinam alli#atam
et pullum cure ea, solvite et adducite mihi, _c.

Jesus, qui pro humani generis salute passurus

de cwAo descenderat ad terras, appropinquante
_ EDIATOR Dei et hominum, homo Christus
hora pasaionis, appropinquare voluit loco pas-
sionis, ut etiam per hoc claresceret, quia non invitus, sed
sponte pateretur. In asino venire, eta turbis rex appel-
lari et laudari voluit, ut etiam per hoc eruditus quisque
agnosceret ipsum esse Christum, quem sic iUo venturum
prophetia olim prmmissa slgnaverat. Ante quinque dies
paschm venire voluit, sicut ex Joannis Evangelio didiei-
mus, ut etiam per hoc ostenderet se esse agnum imma-
culatum, qui peccata toUeret mundi. Agnus quippe pas-
chalis cujus immolatione populus Israel est ab 2Egyptla
servitute liberatus, ante quinque dies pasehee, id est, quar-
ta deeima luna, ad vesperam jussus est immolari : signifi-
cans eum qui nos suo sanguine redemturus ante quinque
dies pasch_e, id est, hodierno die magno pr_ecedentium
sequentiumque populorum gaudio ac laudatione deduc-
tus, venit in templum Dei, et erat quotidie doeens in eo.
Quinta demure peracta die, ubi veteris paschve sacra-
150 BED_ VENERABILIS

menta hactenus observata eonsummavit, ac nova deinceps

observanda discipulis sacramenta eontradidit, egressus in
montem Oliveti, tentus est a Judzeis, et mane crueifixus,
ipsa nos die a daemoniaca dominatione redemit, qua anti-
quus ille Hebrzeorum populus immolatione agni jugum
_Egyptiae servitutis abjecit. Ergo Dominus instar agni
paschalis ante quinque dies, quam pati inciperet, locum
passionis adllt_ ut se insinuaret es_e illum, de quo prmdixit
Esaias [Esaim 53.] : Sicut ovis ad oceisionem dueetur, et
quasi agnus coram tondente se obmutescet, et non aperiet
os suum. Et paulo superius : Ipse autem vulneratus est
propter iniquitates nostras, et livore ejus sanati sumus.
Sed invidorum corda principum in cunetis, qum provide
gessit, eum persequi, quam in eum eredere maluerunt,
et multum miseri vitro auctorem morti potius dare, quam
per eum ipsi vivificari studebant. Verum nos perfido-
rum caecitate declinata eorum magis exempla_ qui fide-
liter Dominum laudavere, sequamur, et iter ejus mysti-
cum mystica, ut decet, interpretatione scrutemur. Asina
et pullus ejus, quibus sedens Hierosolymam venit, utri-
usque populi, Judmi videlicet et gentilis, simplicia corda
designant, quibus ille pr0esidens quaeque a noxia liber-
tate suo frenans imperio ad visionem supernm pacis
perducit. Hierosolyma etenim visio pacis interpretatur.
Et bene cure ad montem Oliveti venisset Dominus_ dis-
cipulos qui h_ec animalia adducerent, misit: quia non
nostris ad eum meritis, sed sola ipsius gratim largiente,
pervenimus, Joanne attestante, qui ait [1 Joan. 4.] : Et
in hoc caritas est, non quasi nos dileximus Denm, sed
quia ipse prior dilexit nos. Mons namque Oliveti cel-
situdinem Dominicm dilectionis, qua nos misericorditer
illustrare ac salvare dignatus est, insinuat: non solum
quia olei natura lucis ministra est, et laborum dolorum-
que solamen, verum etiam quia cunctis quibus immisce-
tur, solet excellere liquoribus. Et Apostolus de caritate
locuturus [1 Corinth. 12.], Adhuc_ inquit, excellentio-
 IIOMII, I£. 151

rein vobis viam demonstro. Ad montem igitur Oliveti

veniens Dominus, asinos sibi quibus Hierosolymam
petat, pr_ecepit exhiberi, figurate signifieans hoc, quod
alibi dicit aperte [Joan. 3.], Quia sic Deus dilexit mun-
dum, ut filium suum unigenltum darer, ut omnis qui
credit in ipsum non pereat, sed habeat vitam eternam.
Duos ad exhibenda sibi jumenta misit diseipulos, ut
signifiearet in utrumque populum, eircumeisionis vi-
delicet et pra_putii, pr_edieatores esse destinandos. Vel
certe duos misit, ut eosdem praedieatores doctrina sirnul
et operatione perfectos esse moneret : ne vel erroris verba
indoeti veritati miseerent, vel ca qua_ recte docuissent,
perverse vivendo negarent.
Invenielis, inquil, usinam alligatam et pullum cure ea,
solvite et adducite mihi.] Pullum cluoclue alfigatum fuisse
alfi Evangelistic testantur. Uterque enim populus funi-
bus peeeatorum erat eireumplexus, et so!utione divina
opus habebat ; iste lege cluam aeeeperat male utendo,
ille nuncluam aeeipiendo peeeaverat. Unde bene dieit
Apostolus [Kom. 3.], Quia non est distinctio: omnes
cnim peeeaverunt ct egent gloria Dei, justifieati per gra-
tiara ipsius ga_tis. Et pulere alii tres Evangelistve, clui
gentibus seripserunt, puUum solummodo Domino ad-
duetum memorant. Matthams autem Evangefista, clui
ex Hebr_eis et Hebr_eo sermone seripsit Evangelium,
etiam asin_e faeit mentionem, provida utraque dispensa-
tione, ut quorum salutem seribendo qu_sierunt, hos
salvandos a Domino mystiee doeerent esse figuratos.
Et si quis vobis, inquit, aliquid diwerit, dicite quia Do-
minus his ol_us habet, et eonfestirn dimittet eos.] Et doe-
toribus pr_eipitur, ut si cluis eis obstiterit adversitas, si
cluis prohibuerit peeeatores a laclueis diabofi solvi, et
per eonfessionem fidei Domino adduei, non tamen pr_e-
dieando desistant, sed constanter insinuent, quia Domi-
nus ad aedificandam eeclesiam talibus opus habet. Quam-
vis enim s_evus sit persecutor et immanis, non potest
15_ B E D._E VKNERA.BILIS

eorum obslstere salvationi, quos novit Dominus, quia

sint ejus quos ad vitam prmordinavit eternam. Adhibe-
tur autem huic facto prophetm testimonium, ut appareat
Dominum quidem in omnibus, qua_ de ipso erant scHpta
eomplesse, sed invidia c_ecatos scribas et Pharismos ea,
qu_e ipsi legebant, intelligere nequivisse.
Dicite fili_e Sion, Ecce rex tuus venit tibi mansuetus,
sedens super asinam el pullum fllium subju#alis.] Filia
Sion ecclesia est fidelium, pertinens ad supernam Hieru-
salem, qum est mater omnium nostrum, cujus portio
tunc non minima erat in populo Israel rcgem habens
mansuetum : quia non terrena immitibus, sed mansue-
tis coelestia regna dare consuevit dicens [Matth. 11.]:
Discite a me, quia mitis sum et humilis come, et inve-
nietis requiem animabus vestris. De quibus Psalmista
[Psal. 36.]: Mansueti, inquit, possidebunt terram, et
delectabuntur in multitudine pacis. Rex vero mansue-
tus m_nsuetis, id est, humilibus corde, tcrram pacis tri-
buit, quos in terra belli et tribulationum quondam rex
impius, id est, diabolus, superbim vulnere stravit. Se-
dens, inquit [Esaiee 66.], super asinam et pullumfilium
subjugalis, quia requiescit in corde humilium et quieto-
rum et trementium verba ejus, sive eorum qui in syna-
goga jugum legis trahere noverunt: seu illorum qui
gentili diu libertate effrenes, ejusdem synagogee instan-
tia ad fidei et veritatis sunt gratiam conversi.
Adducentes autem asinam et pullum discipuli, imposue-
runt super eos veslimenta sua, et Dominura desuTer 8edere
fecerunt.] Vestimenta discipulorum opera sunt justitim,
Psalmista teste, qui ait [Psal. 131.] : Sacerdotes tui in-
duantur justitiam. Asinos qtms nudos inveniunt disei-
pull, suis sternunt vestimentis, et ira desuper Dominum
imponunt, cure pr_edicatorcs sancti quoslibet a sanctita-
tis habitu vaeuos inveniunt, hosque virtutum suarum
exemplis ad suscipiendam fidem et dilectionem sui con-
ditoris imbuunt. Non enim nudam Dominus asinam,
 HO_1LI_. 155

non nudum voluit aseendere pullum, quia sive Judteus

sive gentilis, nisi sanetorum fuerit dietis ornatus et aetis,
non potest Dominum habere reetorem, sed regnat potius
peeeatum in mortali ejus eorpore ad obediendum concu-
piseentiis ejus.
Plurima autem turba straverunt vestiraenta _a in
via.] Plurima h_ee turba innumerabilem martyrum de-
signat exereitum, qui corpora sua, animarum videlicet
tegumenta, pro Domino dabant, quo sequentibus eleetis
planiorem reete vivendi eallem faeerent : ne qui videlicet
dubitarent ibi pedem bon_e aetionis ponere in pace, ubi
non paueos viderent in hello preeeessisse martyrii.
Alii autem ewdebant ramos de arboribua, et sternebant
in v/a.] Rami arborum, dicta sunt patrum pr_eeedentium
exempla. Et quisquis in exemplum reete eredendi sive
operandi quid prophetae, quid Apostoli, quidve e_eteri
sanefi dixerunt seu feeerunt, pandit : ramos profeeto de
arboribus e_edi% quibus iter asini Dominum portantis
eomplanet: quia sententias de sanetorum libris exeer-
pit, per quas simpl_cium Christi eorda ne in via veritatis
errent, aedifieet.
Turb_e autem, quee preecedebant et quee sequebantur,
elamabant dicentes: Hosanna filio David.] Una eadem-
clue eonfessionis et laudatio_is voee Dominum, qui pr_ei-
bant et qui sequuntur exaltant: quia una nimirum tides
est eorum, qui ante inearnationem Dominieam, et qui
postea fuere prohati, quamvis saeramenta habuerint pro
temporum ratione disparia, Petro attestante, qui ait
[Act. 15.]: Sed per gratiam Domini Jesu credimus
salvari, quemadmodum et illi. Quod autem aiunt, Ho-
sanna filio David, hoc est, quod in psalmo legitur
[Psal. 3.] : Domini est salus, et super populum tuum
benedictio tua, hoc est, quod in magnve devotione laudis
in Apoealypsi sanctorum chorus resonat [Apoc. 7.]:
Salus Deo nostro, qui sedit super thronum, et agno.
Benedictus _i venil in nomine Domini.] In nomine
154 BED_E VENERABILIS

Domini, in nomine Dei patris significat, quod ipse alibi

Judaeis non credentibus dicit [Joan. 5.] : Ego veni in
nomine patris mei, et non recepistis me : alius veniet in
nomine suo, illum recipietis. Venit enim Christus in
nomine Dei patris, quia in omnibus quze gessit et dixit,
patrem glorificare et glorificandum hominibus praedicare
curavit. Veniet Antichristus in nomine suo, qui cure sit
homo omnium nequissimus et diabolo comite plenus, non
dedignabitur se filium Dei cognominari: adversatur enim
et extollitur super omne, quod dicitur Deus, aut quod
colitur. Assumunt autem versiculum laudis turbae de
psalmo centesimodecimo septimo, quem de Domino can-
tatum nemo qui dubitet. Unde pulcre de ipso in eodem
psalmo praemittitur : Lapidem quem reprobaverunt _edi-
ficantes, hic factus est in caput anguli: quia videlicet
Chrisms, quem reprobaverunt Jud0ei aedificantes sua-
rum decreta traditionum, factus est in munimentum
utriusque populi credentis, Judaei scilicet et gentilis.
Quod enim in psalmo lapis angularis vocatur Christus,
hoc est utique quod in Evangelio praecedentium sequen-
tiumque collaudatur voce turbarum. Quod autem in
eisdem laudis prosequutione subjungitur, Hosanna, id
est, salus sive salvifica in altissimis, perspicue docet ad-
ventum Domini in came, non solum humani generis in
terra, sed et angelorum in ccelis esse salutem : quia dum
nos redemti ad superna perducimur, eorum profecto
numerus, qui satana cadente erat minoratus impletur.
Hic enim Paulus ait [Ephes. 1.], instaurari omnia in
Christo, quae in ccelis et quze in terra sunt in ipso. Recte
igitur Hosanna in altissimis in ejus laudem canitur,
cujus tota incarnationis dispensatio pro implenda gloria
patrize ccelestis aderat. Proinde necesse est, fratres mei,
ut ad promissam nobis patriam tota mentis devotione
tendamus, semper recordantes, quia etsi angusta est via
qua ingredimur, beata est mansio ad quam festinamus.
Felicius quippe est per asperum iter ad regnum, quam
 HOMILI_E. _55

per amcenum planumque ad supplieium duel Felieius

est continentia carnis temporali gaudium perenne me-
reri, quam pro lascivia parvi temporis eternam lucrare
vindietam. Eeeejejunium quadragesimale Domino au-
xiliante jam p|urima ex parte complevimus, testis est
unicuique eonscientia sua: quia quanto districtius se
sanctis his diebus Domino maneipasse meminit, tanto
amplius gaudens sanctum Dominiem resurrectionis tern-
pus expeetat. At si quem forte adhue eonseientia minus
perfeete castigata aeeusat, nulli dubium quin pavidus ae
tremens tantm so]ennitatis prmstolatur adventure. Nee
tamen hie talis de salute diffidat, ne aliqua suorum nu-
merositate vel enormitate scelerum eonfusus, barathrum
desperatione ineidat, juxta iHud Salomonis [Proverb.
18.]: Impins cure venerit in profundum malorum, con-
temnet: sed solicite perpendat, quia si tempus annum
festivltatls, qua de auetoris nostri resurrectione ]mtamur,
tanto vel gaudio castos, vel impuros metuo et confusione
aflleltur, multo magis in tempore distrieti examinis,
quando generalis omnium resurrectio eelebratur, et jam
auditajudieis sententia, hos eonscientia munda exeusans
]_tifieat, illos noxia aeeusans in perpetuum damnat.
Quieunque ergo, fratres dileetissimi, eontinentim carnis
armis aceincti ab initiojam quadragesimali cure tentatore
superbo certare eceperunt, videant caute ne e_pta dese-
rant, priusquam hoste prostrato ministeriis donentur
angelicis. Qui vero haetenus armatura virtutum se non
induit, vel hodie incipiat, hodie cure turbis illis fidelibus
fidei opera assumat, imploret pietatem ejus, qui in no-
mine patris adveniens benedietionem mundo attulit,
Hosanna in altissimis proclamans, salvari se superna in
patria flagitet. Sternat vestimenta sua in via, id est,
membra sui corporis humiliet in przesenti, ut exaltet
Deus in futuro, memor illius Davidici, quia exultabunt
ossa humiliata. Ramos de arboribus eaedat, et sibi
sternat in via: id est, sanctorum seripta sedulus ad
15_ BEDME VENERABILI8

memoriam revocet, quibus stantes ne cadant roborant,

lapsos ne diutins jaceant hortantur, resurgentes ut vir-
tutilms exerceantur instruunt, exercitatos virtutibus prve-
mia in e0elis ut sperent, erigunt: sicque gressus sure
actionis, ne in lapidem offensionis et petram scandali
offendant, pr_emuniat, ac sic etiam ipse cum eaeteris fide-
libus redemtoris sui vestigia sequatur, passionisque ac
resurrectionis ejus mysteria digna mentis puritate vene-
retur, qui electis omnibus membris videlicet suis in
remedium vulnerum simul et c_elestium gaudiorum pig-
nus dare dignatus est Jesus Christus Dominus noster,
qui vivit et regnat cum patre in unitate spiritus sancti
Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXII.
D

Luc_ H. In illo tempore cure consummati essent dies

octo, ut circumcideretur puer, vocalum est nomen ejus
Jesus, gyc.

S ANCTAM venerandamque prmsentis festi

memoriam, paucis quidem verbis Evange-
lista comprehendit, sed non pauea coelestis
mysterii virtute gravidam reliquit. Exposita
namque nativitate Dominiea, eujus gaudia mox angeli
dignis laudibus extulerunt, pastores devota visitatione
celebmrunt_ omnes qui tune audiere, mirati sunt_ nos
quoque pro modulo nostro, prout potuimus, Christo Do-
mino largiente, congruis missarum hymnorumque solen-
niis exegimus, subjunxit atque ait:
El postquam consummati s*_nt dies oclo, ut circumci-
deretur puer, voealum est nomen ejus Jesus, quod voca-
turn est ab angelo, priusquam in utero co_peretur.]
Hzec sunt festivitatis hodiern_e gaudia veneranda, haec
 HOMILI2$, 157

saer_e solennitas diei, ha_c ilia supernve pietatis munera

sacrosancta, qu_e fidelium cordibus commendans Apo-
stolus ait [Gala. 4.] : Quia, ubi venit plenitudo tempo-
ris, misit 'Deus filium suum factum ex muliere, factum
sub lege, ut eos qui sub lege erant, redimeret, ut adop-
tionem filiomm reeiperemus. Magna namque dispen-
satione pietatis ad redemtionem generis humani Deus
pater non angelum, non arehangelum, sed filium suum
unigenitum mittere dignatus est. Quem quia in divini-
tails sure specie videre nequimus, magna rursum dilee-
tionis arte providit, ut hunc factum ex muliere, hoc est,
ex matern_e carnis substantia, sine virili admixtione con-
ceptum, ad humanos verum hominem proferret aspec-
tus : qui in divina virtute ac substantia manens, per om-
nia quod erat, veram naturee mortalis infirmitatem quam
non habebat, indueret. Et ut nobis neeessariam obedi-
endi virtutem pr_eeipuo commendaret exemplo, faetum
sub lege, filium suum misit Deus in mundum: non
quia ipse legi quiequam debeat, qui unus magister no-
ster, unus est legislator et judex, sed ut eos qui sub lege
positi, legis onera portare nequiverant, sua eompassione
juvaret, ae de servili eonditione, qui sub lege erant, erep-
tos in adoptionem filiorum, qu_e per gratiam est, sua
largitate reduceret. Suseepit ergo cireumeisionem lege
deeretam in came, qui absque omni prorsus labe poilu-
tionis apparnit in carne, et qui in similitudine earnis
peccati, non autem in came peccati advenit, remedium
quo caro peccati consueverat mundari non respuit :
sicut etiam unda baptismatis, qua novae gratiee populos
a peecatorum sorde lavari voluit, ipse non necessitatis,
sed exempli eausa subiit. Scire etenim debet vestm
fraternitas, quia idem salutifera_ curationis auxilium cir-
cumcisio in lege contra originalis peecati vulnus agebat,
quod nune baptismus agere revelat_e gratke tempore
consuevit, exeepto quod regni ecelestis januam necdum
intrare poterant, donee adveniens benedictionem daret,
158 BEDJE VENERABILIS

qui legem dedit, ut videri posset Deus deorum in Sion,

tantum in sinu Abrahre post mortem beata requie eon-
solati supemre paeis ingressum spe feliei expeetabant.
Qui enim nune per Evangelium suum terribiliter ae sa-
lubriter elamat [Joan. 3.], Nisi quis renatus fuerit ex
aqua et spiritu, non potest introire in regnum Dei: ipse
dudum per legem suam elamabat [Gem 17.3, Maseulus
eujus pra_putii taro eireumeisa non fuerit, peribit anima
ilia de populo suo, quia paetum meum irritum feeit, id
est, quia paetum vitre in paradiso hominibus mandatum
Adam prrevarieante transgressus est, in quo omnes pee-
caverunt : peribit de ecetu sanetorum, si non ei fuerit
remedio salutari subventum. Utraque ergo purifieatio,
et eireumeisionis videlicet in lege, et in Evangelio bap-
tismatis, tollendm prmvarieationis prim_e gratia posita
est. Et ne cui seculi labentis mtati superni respectus
munera deessent, illi quoque qui a mundi exordio usque
ad tempora dat_e circumcisionis vel post datam circum-
cisionem, de aliis nationibus Deo placuerunt, vel hostia-
rum oblationibus, vel certe sola fidei virtute suas suo-
rumque animas creatori commendantes, a primi reatus
vinculis absolvere curabant. Sine fide enim impossibile
est placere Deo: et sicut alias scriptum est [Abac. 2.],
Justus autem ex fide vivit. Sed veniens in carne Dei
filius, qui solam carnis naturam, nullam autem peccati
contagionem contraxit de Adam, et quia spiritus sancti
virtute de virgine conceptus et natus, nullo eguit mu-
nere gratim renascentis: utrumque genus purificationis
subire dignatus est, et circumcisus videlicet a parenti-
bus octava die nativitatis, et tricesimo mtatis anno bap-
tizatus a Joanne, imo etiam tertium salutaris hostim
munus ipse templi Dominus pro se non respuit offerri.
Cujus die dehinc tricesima tertia, Domino opitulante,
vestra caritas auditura simul est et celebratura myste-
rium. Cuncta, inquam, et legalis et Evangelicm purifi-
cationis genera, qui nullo indiguit, Dominus suscipere
 HOMILI$. 159

non despexit, et consummandre jam legis deereta suo

tempore doceret esse saluberrima, et advenientis Evan-
gelii cunctis fidelibus ostenderet reque subeunda reme-
dia. Sed et hoc quod eodem die sure circumeisionis no-
men ut Jesus voearetur, accepit, ad imitationem priscre
fecit observationis: quam ex eo credimus sumptam, quod
Abraham patriarcha, qui primus circumcisionis sacra-
mentum in testimonium sure magnre fidei et divinre ad
eum promissionis accepit, eodem die sure suorumque cir-
cumcisionis etiam nominis amplificatione simul cum sua
conjuge benedici promeruit, ut qui eatenus Abram pater
excelsus dictus est, deinde Abraham, id est, pater multa-
rum gentium vocaretur : quia patrem, inquit, multarum
gentium constitui te. Qure fidelissima promissio tam
late per orbem jam patet impleta, ut etiam nos ipsi de
gentibus ad fidei iUius devotionem vocati, ipsum nos pa-
trem spiritualiter habere gaudeamus, dicente etiam nobis
Apostolo [Galat. 3.] : Si autem vos Christi, ergo semen
Abrahre estis, secundum promissionem hreredes. Et Sa-
rai, inquit, uxorem tuam, non vocabis Sarai, sed Saram,
id est, non principem meam, sed principem: videlicet
aperte docens, ut earn qure tantre fidei particeps et soeia
facta est, non proprie principem sure domus, seal abso-
lute principem, id est, omnium recte credentium f_emi-
narum vocaret, et intelligeret esse parentem. Unde bea-
tus Apostolus Petrus credentes de gentibus fceminas ad
humilitatis, castitatis et modestire virtutem provocans,
ejusdem matris nostrre Sarre debita cum laude meminit.
Sicut Sara, inquit [1 Pet. 3.], obediebat Abrahre, domi-
hum eum vocans, cujus estis filire benefacientes, et non
timentes ullam perturbationem. Hrec dilectionem yes-
tram, fratres, admonere curavimus, ut singuli vestrum
meminerint, etiam seipsos pereepta fide Christi cure
patriarchis nominis excelsi meruisse consortium, si per-
cepta in Christo purificatione, baptismi salutaris deri-
vatum a nomine Christi, gaudeant mutuasse cogno-
l_O BED _!_ VENERABILIS

men, et hoc usque ad finem firmum intemeratumque

servare contendant, gaudentes in se illud Esaim vatici-
nium esse completum [Esa. 65.], Et servos suos voca-
bit nomine alio, hoc est nomine Christiano, quo nunc
omnes servi Christi se delectantur insigniri. Neque
enim nomen aliud sub ccelo datum est hominibus, in
quo oporteat eos salvos fieri. Unde propheta conse-
quenter adjungit [Act. 4.] : In quo benedicendus super
terrain, benedicetur in Domino, amen. Dicit et alias
de eodem, multiplicandam etiam de gentibus ecclesiam
alloquens [Esa. 62.] : Videbunt gentes justum tuum, et
cuncti reges inclytum tuum, et vocabitur tibi nomen
novum, quod os Domini locutum est. Quare autem
puer qui natus est nobis, et filius qui datus est nobis,
Jesu, id est, Salvatoris nomen aceeperit, non expositione
ut a nobis possit intelligi, sed sollicita ac vigili eget in-
tentione, ut etiam nos possimus ejusdem nominis parti-
cipatione salvari. Legimus quippe angelo interpretante
[Matth. 1.]: Quia ipse salvum faciet populum suum a
peccatls eorum. Et indubitanter credimus ac speramus,
qui a peccatis salvat, ipse etiam a corruptionibus, qu_e ob
peccata contigerunt, et ab ipsa morte salvare non omit-
tit, Psalmista testante, qui ait [Psalm. 103.] : Qui pro-
pitius fit omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes
languores tuos. Dimissis quippe omnibus iniquitatibus
nostris ad integrum omnes languores nostri sanabuntur,
cure resurrectionis apparente gloria novissima inimica
destructa fuerit mors. Et ha_c est vera et plenaria nos-
tra circumcisio, cure in die judicii cunctis simul anima_
cm'nisque corruptionlbus exuti, mox peracto judicio ad
videndam perpetuo creatoris faciem, aulam regni c0eles-
tis in_edimur, typice designans parvulos circumeisos ad
templum Domini Hierosolymam cure laudibus hostia-
rum munus aceeptabile deferri. Vera enim circumci-
sione purgatus templum Domini cure muneribus ingre-
ditur, qui gloria resurrectionis ab omni labe mortalitatis
 HOMILI2_° 161

excoctus, cum bonorum fruetibus operum supernae ci-

vitatis gaudia sempiterna subit. Dismpisti, inquiens
[PsaL 115.], vincula men, tibi sacrificaho hostiam lau-
dis. Vota mea Domino reddam in atriis domus Do-
mini, in conspeetu omnis populi ejus, in medio tui
Hierusalem. Quod desideratissimum tempus ecclestis
introitus ilia dies oetava, qua cireumeisio celebratur, in-
dicat. Sex etenim sunt hujus seculi _tates notissimis
tempomm distinetm articulis, in quibus pro Deo labori-
bus insistere, et pro adipiscenda requie sempiterna ad
tempus operari necesse est. Septima est mtas non in
hac, sed in alia vita quieseentinm usque ad tempus re-
surrectionis animarum. Oetava autem _etas, ipsa est
dies resurreetionis sine ullo temporis fine beam, quando
vera omuimodo circumeisionis gloria coruscante, non
ultra corpus, quod corrumpitur, adgravat animam : non
terrena inhabitatio deprimit sensum multa eogitantem,
sed corpus jam corruptibih l_etificat animam, et suble-
vat ecelestis inhabitatio totum hominem visioni sui eon-
ditoris inhmrentem. Cujus eterni diei beatitudinem
Propheta in illo, cujus supra meminimus, Psalmo eon-
sequenter exponit, animam suam ipse et omnes interi-
oris sui hominis affectus ad benedieendum Dominum,
recordandasque omncs ejus retributiones exeitans: Qui
redimit de interitu, inquit, vltam tuam, qui satiat in bo-
his desiderium tuum, qui coronat te in miseratione et
misericordia, renovabitur sieur aquilm juventus tua. Et
ideo necesse est, fratres carissimi, ut qui ad hujus pul-
cherrima_ renovationis, quasi summa_ cireumcisionis,
desideramus prmmia pertingere, curemus interim pri-
mitiwe circumcisionis et renovationis, qua_ quotidiano
virtutum exercitio fit, subire rcmedia. Deponamus se-
cundum pristinam conversationem veterem hominem,
qui corrumpitur secundum desideria erroris, renovemur
spiritu mentis nostrm, et induamus novum hominem,
qui secundum Deum creatus est in justitia et sancti-
M
162 BED_E VENRRABILIfl

tare verltatis. Neque audientes circumeisionem in uno

corpofis nostri membro nos castigare, sumcere creda-
mus • sed sicut idem alibi monet Apostolus [2 Cor. 7.],
Mundemus nos ab omni labe et inquinamento carnis
et spiritus, perficientes sanctificationem in timore Dei:
relegamus Acta Apostolorum, videamus beatissimum
protomartyrem Stephanum Jud_eis se cum Domino per-
sequentibus terribiliter intonautem: Duri cervieej et
ineireumeisi eordibus et auribus, vos semper spifitui
saneto restitistis. 8i ergo incircumeisl cordibus et auri-
bus sunt_ qui spiritus saneti monitis resistunt_ est uti-
que cordium et aurinm circumcisio. Et si est cordium
et aurinm, estet omnium exterioris interiorisque homi-
nis nostrl sensuum. Qui enim viderit mulierem ad con-
cupiscendam eam, qui habuerit oculos sublimes_ hujus
ineircumclsus est visus: quibus voee veritatis dicitur
[Joan. 8.]_ Qul est ex De% verbum Dei audit. Propter-
ea nos non auditis_ quia ex Deo non estis. Incircum-
eisl sunt auribus, inclreumeisi lingua et manlbus sunt,
quorum os loeutum est vanitatem_ et dextera eorum
dextera iniquitatis : qui loquuntur pacem cure proximo
su% mala autem sunt in eordibus eorum_ et dextera
eorum repleta est muneribus. Ineireumeisi sunt gustu,
quos propheta redarguit, dicens [Esai_e 5.] : V_e qui
potentes estis ad bibendum vinum, et viri fortes ad mis-
eendam ebrietatem. Incireumeisi olfaetu et taetu, qui
unguento et variis odoribus sunt delibuti : qui sequun-
tur amplexus meretricis, aspergentes eubile suum myr-
rha, et aloe et einnamomo. Ineireumeisi gressibus, de
quibus Psalmista eommemorat [Psal. 11.]: Contritio
et iufelieitas in viis eorum, et viam paeis non eognove-
runt. At qui omni custodia servant suum eor_ qui aver-
tunt oculos suos ne videant vanitatem, qui sepiunt au_es
suas spinis_ ne audiant linguam nequam_ qui gustant et
vident, quam suavis est Dominus, quam beati viri qui
sperant in eo, qui custodiunt vias suas ut non delin-
 HOMILI_. 1G_

quant in lingua sua, qui donee superest halitus in eis,

et spiritus Dei in naribus eorum, non loquuntur labfis
iniquitatem, nee lingua eorum meditatur mendacinm,
qui levant manus sua8 ad mandata Dei qu_e diligunt,
qui ab omni via mala prohibentpedes suos ut custo-
chantverbum Dei, isti omnes suos sensuspetraspiri-
tualis exercitiiseostendunthaberecircumcisos.Petri-
nisquippe cultriscircumcisionemfieri legimus:petra
autem erat Christus, cujus fde, spe et caritatejnon
solum in baptismatc,sed in omni prorsusactionede-
vota purificantur
corda bonorum. Qum et ipsaquo-
tidinnanostracircumcisio,id est,continuacordismum-
datio,semper octav_echeisacramentum celebrare non
desistit,
quianos in exemplum Dominicveresurrectio-
his,qum octavadie,id est,postseptimam sabbatifacta
estsanctificare
consuevit,
ut quomodo surrexit Christus
a mortuispergloriampatrls, itaetnos in novitate
vitro
ambulemus, pr_estante
Deo, quivivitetregnatin secula
seculorum,Amen.

HOMILIA XXIII.

MATTH. III. MARcI h LvC_ III. JOANNIS I. /n illo

temlgore venit Jesus a Galikea in Jordanem ad Joan-

nero, ut baptizaretur ab eo, @.

audivimus, magnum nobis et in domino et in

servo dat perfeetm humifitatis exemplum. In
ECTIO saneti Evangelii, quam modo, fratres,
domino quidem, quia cure sit dominus non
solum ab homine servo baptizari, sed etiam ipse ad hune
baptizandus venire dignatus est. In servo autem, quia
cum sciret praecursorem se ac baptistam Salvatoris sui
esse destinatum, memor tamen proprim fragilitatis in-
juncture sibi humiliter excusavit officium, dicens: Ego
M_o
164 BED_ _ENERARILIS

ate debeo baptizari, et tu venis ad me ? Sed quia omnis

qui se exaltat, humiliabitur, et qud se humi_at, exaltabitur,
et Dominus qui in forma hominis propter homines instru-
endos humilis apparuit, mox a Deo patre quantum super
homines, imo etiam quantum super angelos, et super
omne quod creature est_ en_eret, apparuit voce lapsa
ad eum hujusmodi a magnifica gloria: Hic est filius
meus dilectus, in quo mihi eomplacui. Et fidelissimus
atque humiUimus servus ille Joannes, qui baptizari a
Domino, quam Dominum baptizare magis adoptavit,
et ipsum baptizare Dominum, et apertis sure mentis
oculis descendentem super eum spiritum prve c_eteris
mortalibus videre promeruit. Verum quia breviter ista
pr_elibavimus, latius jam euncta exposituri ipsum sacrm
leetionis videamus exordium.
Tunc venit, inquit, Jesus a Galil_a in Jordanem ad
Joannem, ut baptizaretur ab eo.] Venit filius Dei bapti-
zari ab homine_ non anxia necessitate abluendi alicujus
sui peceati qui peeeatum non feeit ullum, nec inventus
est dolus in ore ejus: sed pia dispensatione abluendi
omnis nostri contagionem peecati, qui in multis offendi-
mus omnes, et si dixerimus quia peccatum non habe-
mus, nos ipsos sedueimus, et veritas in nobis non est.
Venit baptizari in aquis ipsarum eonditor aquarum, ut
nobis qui in iniquitatibus coneepti, et in delictis sumus
generati, seeundm nativitatis_ quee per square et spiritum
celebratur, appetendum insinuaret mysterlum. Dig-
natus est lavari aquis Jordanieis, qui erat mundus a
sordibus cunctis, ut ad diluendas nostrorum sovdes sce-
lerum omnium fluenta sanctificaret aquarum. Sed quia
humiltlmam Domlni dispensationem ex tectione Ev_.n-
gelica cognovimus, etiam servi humilllmam obeditionem
soUicita intentione videamus. Sequitur:
Joaunes autem proh_ebat eum, dice, s: Ego a te debeo
itaptizari, et tu veals ad me ?] Expavit ilium ad se ve-
niase ut baptizaretur aqua, cui nulls inerat quw hap-
 HO_ILI_. 165

tismo tergeretur culpa, imo qui per sui gratiam spiritus

cunctam credentibus mundi toUeret culpam. Unde recte
intelligitur quod hic dicit Joannes, Ego ate debeo baF-
tizari, hoc esse quod apud Evangelistam Joannem illo ad
se veniente dixisse narratur r Joan. 1.] : Ecce agnus
Dei, ecce qui toUit peccata mundi. Ab illo enim debe-
mus omnes baptizari, qui ad hoc veuit in mundum, ut
peccata tolleret mundi. Ab illo debuit ipse Joannes
baptizari, id est, a peccati origins]is contagione mundari,
qni quamvis nullus inter natos mulierum major, tamen
quasi natus ex muliere culp_ n_evo non carebat. Ideo-
que cum c_eteris mulierum natis ab eo qui natus ex vir-
gine Deus in carne apparuit, opus habebat ablui. Quo-
niam ergo scripture est [Job 15.], Quid est homo ut
immaculatus sit, et ut mundus appareat natus ex mu-
liere ? jure timuit homo quamvis sanctus, natus tamen ex
muliere, et ob ida cull_ macula non immunis baptizare
Dominum, quem ex virgine nature noverat, nullam
prorsus habere maculam culwe. Sed quia vera humili-
tas ipsa est, quam obedientia comes non deserit, quod
prius o_cium expavit, humiliter implevit. Nam se-
quitur:
Re_ondens autera Jesus dixit ei : Sine modo, sic enim
decet nos adirnplere omrwra justitiam : tune dlmisit eum.]
Id est, tune demure dimisit, tune consensit, tune passus
est eum a se baptizari, cure tall ordine cognovisset ore-
nero justitiam debere compleri. Sine modo, inquit, sine
me modo, ut jussi, ate baptizari in aqua, et tu post-
modum a me quod qu_ris, baptizaberis in spiritu. Sic
enim decet nos pr_erogare exemplum implendze omnis
justiti_e, ut videlicet discant fideles neminem posse ho-
minem absque unda baptismatis perfecte justum existere,
et esse omnibus quamvis innocenter et juste viventibus
necessarium vivific_ regenerationis oflicium, cum me
qui spiritus sancti opere conceptus et natus, cognove-
rint seeund_ nativitatis subiisse, vel potius mihi conse-
1_6 BED_E VENERABILIS

crasse lavaerum. At nulla personarum majorum con-

tempta ab humilibus meis in remissionem peccatorum
baptizari, cure meminerit Dominum, qui in spiritu sancto
baptizans peccata dimittere solet, suum baptizandum in
aqua submisisse servi manibus caput. Sequitur :
Baptizatus autem Jesus, confestira ascendit de aqua :
et ecce aperti sunt ei c_li, et vidit spiritum Dei descen-
dentem sicut columbam, et venlentem super se.] Et hoe
ad impletionem omnis justiti_e pertinet, quod baptizato
Domino aperti sunt ei eceli, et spiritus deseendit super
eum: ut hint nimirum tides nostra contirmetur, per
mysterium sacri baptismatis, aperiri nobis introitum
patrize c_lestis, et saneti spiritus gratia ministrari.
Numquid enim ercdi deeet, Domino tune primum ct_-
lesfia patuisse seereta, cure recta tides habeat non minus
tempore, quo cure hominibus conversatus est, quam et
post et antea in sinu patris mansisse, et sedem tcnuisse
ecelestem ? Auta trieesimo aetatis sure anno, quando
baptizatus est, spiritus saneti dona pereepit, qui prima
eoneeptione spiritu saneto plenus semper extitit ? No-
bis ergo, fratres earissimi, nobis sunt h_ee eelebrata mys-
teria. Quia enim nobis Dominus saerosaneto sui eor-
poris intinetu baptismi lavaerum dedieavit, nobis quoque
post aeeeptum baptisma ecefi aditum patere, et spiritum
sanctum dari monstravit. ]_t congrua multum distantia,
quia primus Adam ab immundo spiritu deeeptus per
serpentem, gaudia regni ecelestis amisit: secundus Adam
a spiritu saneto per eolumbam glorifieatus ejusdem regni
limina reseravit, flammamque vibrantem, qua ingressum
paradisi expulso Adam primo Cherub eustos interelusit.
Seeundus Adam hodierua die per aquam lavaex4 renas-
eentis extingui debere monstravit, ut unde ille cure sua
eonjuge ab hoste rictus exiit, ibi iste cure sanetorum
ecclesia, sponsa videlieet sua, de hoste victor rediret,
imo potiora redemtis a peeeato vitae immortalis munera
pater futuri seeuli princeps paeis donaret, quae pr_e-
 HOMXLI_. 167

sentis nostrl seculi pater princeps discordke venumdatus

sub peccato sua cure stirpe perdidit : quia nlmirum vita
ilia beatissima, q,mm deseruit Adam, q-amvis incom-
parabili luce et pace sublimis ab omninm curarum sti-
muiantium nube serena crebra Dei et angelorum fuerit
visione et aUocutione glorificata, in terr_ tamen hujus
erat locis constituta terrenis, quamvis nullo lahore qu_-
sitis alenda fruetibus : at h_c quam Christus tribuit in
ccBlorum est arce vita perenuis non crebra, sed e con-
tinua divin_c contemplationis luce refecta. Prima ho-
minis vita bcata ita fuit immortalis, ut posset in ea homo
non moil, si sea peccati seductione cautus servaret:
secunda vero ita fiet immort_lis, ut non possit in ea
homo moil, nec ulla peccati pulsantis seductione tentari.
Bene autem spiritus reconciliator in columba, quve mul-
tum simplex est avis, apparuit, ut et sua_ videlicet naturee
simplicitatem per hujus speciem animalis ostenderet.
Spiritus enim sanctus disciplinm effugiet fictum, et eum
ia quem descendit, mansuetum mitemque ac miseri-
cordim supernm prveconem ministrumque doceret muudo
esse futurum : simul et omnes qui sua gratia essent re-
novandl, simplices ac mundi corde admoneret ingredi,
juxta quod scripture est [Sapient. 1.] : Sentite de Do-
mino in bonitate, et in simplicitate cordis qumrite iUum.
Quoniam in malevolam animam non introibit sapientia,
nec habitabit in corpore subdito peccatis. Hinc est
quod Simon, qui in felle amaritudinis et obligatione ini-
quitatis permanere consensit, partem sortemque in hoc
spiritu habere nequivit. IUo enim spiritu plenus erat,
qui in serpente hominibus apparendo, quia ipse malitim
et insidiarum peste infectus esset, corda diligenter edo-
cult. Sed descendente super Dominum spiritu, videa-
mus quid sequitur :
Et eece vo_ de cod'is dicens : Hie est filius meus dilec-
tns, in quo mihi complaeui.] Filins Dei baptizatur in
homine, spiritus Dei descendit in columba, pater Deus
1_8 B E D._E VENERABILIS

in voce sanct_ et individum trinitatis in baptisrni decla-

ratm'mysterium. Et recte, ut qui sacramentorum suorum
dispensatoribus erat prmcepturus, docere omnes genres,
et baptizare cos in nomine patris, et filii, et spiritus
sancti, primus ipse suo in baptismate totam personaliter
panderet adesse trinitatem. Quod ait vox paterna, hic
est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui, ad
comparationem terreni hominis dieit, in quo peccante
quodammodo sibi displicuisse Deus eonditor insinuat,
cure ait [Genes. 6.]: Pcenitet me hominem fecisse in
term. Pcenitentia quidem in Deum nulla eadit, sed
nostro more loquens, qui compungi pcenitentia so]emus,
quando eontra votum nostra opera verti videmus. Pcs-
nitere se dlxit hominem fecisse in terra, quem a recti-
tudine sum facturm peccando degenerare conspexit. In
filio autem suo unigenito sibi singulariter complacuit,
quia hunc hominem quem induerat, a peccato immunem
servare cognovit. Et in hac quoque voce patris, sicut
et in cmteris baptizati Domini mysteriis, omnis justitim
deelaratur impletio. Coeternus enim et consubstantialis
patti filius, descendente super earn spiritu, qui sit ho-
minibus intimatur, ut per hoc discant homines per gra-
tiara se baptismatis accepto spiritu sancto de filiis
diaboli in Dei filios posse transferri, sicut Apostolus
edocet, fidelibus ira loquens [P_m. 8.] : Aeeepistis spi-
ritum adoptionis filiorum, in quo elamamus, Abba pater.
Et Evanglista Joannes : Quotquot, inquit [Joan. 1.], re-
eeperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his
qui credunt in nomine ejus. His de baptismo nostri
Salvatoris, fratres carissimi, prout ipse donavit, comme-
moratis, ad nosipsos revertamur, et quia humilitatem
obedientiamque baptistm simul et baptizati audivimus,
per humilem obedientiam baptisma quod suscepimus,
servare curemus, mundantes nos ab omni inquinamento
earnis et spiritus_ perfieientes sanctificatlonem in timore
Dei. Humiliter ergo ejus subeunda et servanda myste-
 HOMILIMo 169

ria eis, qui needum in his sunt initiati suadeamus, et

quotquot per gradum sacerdotalem ad dispensanda illo-
rum sumus sacramenta promoti, humiliter injunctum
nobis impleamus ofllcium. Smdeamus omnes sollieiti,
ut januam patri_e eoelestis, quve nobis est divinis pate-
facta mysteriis, humanis ipsi nobis non intercludamus
illecebris. Neque enim frustra Dominum apud Evan-
gelistam Lucam post baptisms orasse, et sic coelo aperto
spiritum ac vocem patris venisse commemoratur, qui
etiam tribus consonantibus Evangelistis baptizatus, mox
jejunium quadraginta dierum solitarius exercuit: sed
nos profecto docuit, nosque suo informavit exemplo, ut
post aeceptam in baptismo remissionem peccatorum,
vigiliis, jejuniis, orationibus, c_eterisque spiritus fruc-
tibus operam demus, ne nobis torpentibus minusque
soUicitis immundus spiritus, qui de corde nostro expul-
sus in baptismo fuerat, redeat, nosque spiritualibus di-
vitiis vaeuos inveniens, septemplici peste deprimat, et
sint novissima nostra pejora prioribus. Caveamus seduli,
ne iguem nobis ipsi, qui vitro iter occludat, nostro__tm
crebro aecendamus fomitem vitiorum. Flammeus nam-
que gladius qualiseunque ille est, qui paradisi ostia set-
vat, singulis quibuseunque fidelium fonte baptismatis ex-
tinctus est, et ut redire possit homo ablatus, infidelibus
autem manet semper immobilis. Sed et falsis fidelibus
vocatis quidem, sed non electis, dum post baptisms se
criminibus implicare non metuunt, quasi post extinctio-
nero idem ignis reaccenditur : ne mereantur intrare reg-
num, quod ficto corde ac duplici requirunt, serpentino
potius dente fraudulenti, quam simplici oeulo columbini,
quem in ecclesia sua multum se diligere Dominus osten-
dit, qui in amoris Cantico sit [Cantic. 1.]: Ecce tu
pulcra es, arnica mea, ecce tu pulcra oculi tui eolumba-
rum. Uncle quia nobis ad discendam Deo placitam
simplicitatem columb_e forma proponitur, diligentius
ejus naturam videamus, ut per singu|a innocenti_e ejus
]7 0 BED_ VENERABILIS

exempla, vitro nobis cmendatioris instituta sumamus.

H_c a malitia fellis prorsus aliena est. Et nos igitur a
maliti_c felle alienemur, omnisque amaritudo, et ira, et
indignatio tollatur a nobis cum omni malitia. Ita nul-
lure ore vel unguibus lmdit, nec minimas quidem mus-
culas, vel vermiculos, quibus minores pene omnes avi-
culm se suosque pu]los nutrinnt, inquirit. Videamus
nos ne dentes nostri sint arma et sagitt_, ne mordentes
et comedentes invicem, consumamur ab invicem. Con-
tlneamus manus a rapinis : qui furabatur, jam non fureo
tur. Magis autem laboret operando manibus suis quod
bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patienti.
Nam et columba szepe ahenos quasi suos fertur alere
pullos. Ipsa terr_e fructibus et semine paseitur. Au-
diamus Apostolum [Rom. 14. t : Bonum est non man-
ducare carnem, et non bibcre vinum. Et Apostolus Pe-
trus: Ministrate, inquit [2 Petr. 1.], in fide vestra
virtutem, in virtute autem scientiam, in scientia autem
abstinentiam, in abstinentia autem patientiam, in pati-
entia autem pietatem, in pietate autem amorem frater-
nitatis. Gemitum pro cantu habet. Miseri simus, et
lugeamus et ploremus coram Domino, qui fecit nos.
Risus noster in luctum convertatur, et gaudium in mce-
rorem. Beati enim lugentes, quoniam ipsi consolabun-
tur. Super aquas sedere consuevit, ut venturi rapture
accipitris prmvisa in aquis umbra declinet. Et nos
mundi simus, ac mundati scripturarum fluentis, seduli
assidere curemus, quarum specuhs edocti dignoscere et
pr_ecavere valeamus insidias hostis antiqui. Tales quippe
amat ecclesia, sponsa videlicet Christi, quze in amoris
sui laudibus cantat: Oculi cjus sicut columbre, qum
lacte sunt lota_j et resident juxta fluenta plenissima.
Nidificare solet in foraminibus petrze, in caverna ma-
cerize. Petra Christus est, cujus in cruce clavis manus,
latus est lancea perforatum, unde eontinuo sanguis et
aqua, nostr_ vidclicet sanctificationis et ablutionis rays-
 no_iLl_. 171

terium, exivlt. Maceria ejus est virtus cozdunata sane-

torum, eaverna in ea sinus patern_e dUectionis, quo
teneriores fidelium auimos dum ad fidel, spei et dilectic_
nis perfectionem nutriendos suscipiunt, quasi nidifican-
tibus columbis in se locum pandunt. H_ec ergo fortiorum
auxilia, qui adhuc pusiUi in fide sumus, humiliter subea-
mus, his Dominicm passionis sacramentis semper sanc-
tificari curemus. Talem namque omnium nostrum
conversationem Dominus qu_erit, talibus intentam stu-
diis uniuscujusque nostrum vitam videre desiderat, ta-
lium voce suas laudes decantari ac pra_dicari gratulatur.
Surge, inquit [Cantic. 2.], arnica mea, speeiosa mea, et
veni, columba mea, in foraminibus petra_, in caverna
macerim. Ostende mihi faeiem tuam, sonet vox tua in
auri.bus reels. Hmc de natura columbm septem virtutis
exempia commemorasse sufllciat. Et reete fortasse, quia
spiritus sancti, qui in columba descendit, septiformis est
gratia. ¥erum ex omnibus, qum de ejus natura morali-
ter interpretanda humana potest comperire solertia, re-
stat unum quod de ejus actu mystico sacra narrat his-
toria. Cum enim Dominus in figuram futuri baptismatis
originalis mundi scelera diluvii aquis ablueret, transacta
mundatione scire volens Noe, qualiter se facies haberet
terrm, emisit corvum, qui ad arcam redire contempsit:
significans eos, qui abluti licet unda baptismatis, niger-
rimum tamen veteris habitum hominis emendatius vi-
vendo deponere negligunt : et ne sancti spiritus unctione
renovari mereantur, statim ab intima catholicae pacis et
quietis unitate, exteriora, id est, seculi desideria sequendo
desciscunt. Emisit post eum columbam: at iUa venit
ad eum vespere, portans ramum oliva_ virentibus foliis,
in ore suo. Animadvertitis credo, fratres, et me lo-
quentem vestro intellectu preevenitis, ramum olivae vi-
rentibus foliis gratiam esse spiritus sancti vitae verbis
abundantem: de cujus plenitudine super Christum re°
quiescente, psalmus ait [Psal. 44.], Unxit te Deus_ Deus
172 BEDm VENERA.BILIS

tuus, oleo ]_etiti_, pr_ consortibus tuis. De eujus dono

consortibus Christi dato loquitur Joannes [1 Joan. 2.] :
Vos unctionem habetis a sancto, et nostis omnia. Et
pulcherrima eomparatione umbra veritatis coneinit. Ra-
mum oliv_e columba corporalis ablutam diluvii aquis
detulit in arcam, spiritus sanctus in specie columbve
corporalis baptizatum aqua Jordanis descendit in Dotal-
num. Nos quoque Christi et ecclesive membra, quos
non solum homines, qui erant in arca cure Noe, sed et
animantia qu_e arca continebat, et ipsa quoque ligna, ex
quibus eadem facta est arca_ figurant post acceptum
undue regenerationis lavacrum: per unctionem sacri
chrismatis gratia spiritus sancti signamur, quam conser-
rare in nobis intemeratam dignetur ipse, qui dedit Jesus
Christus Dominus noster, qui vivit et regnat in cter-
hum, Amen.

HOMILIA XXIV.

Lvc_ 2. In illo tempore, postquam impleti _unt dies

pur#ationis Mariw secundum le#em Moysi, tulerunt
Jesum.

tatis, quam quadragesimo Dominic_e nativi-

itatis die debitis veneramur officiis, maxime
s OLENNITATEM nobis nostri,
ejusdem Domini salvatoris hodiern_e
simulcelebri-
et in-
temeratm genitricis ejus humilitate dedicatam sacra
Evangelii lectio designat: exponens eos qui legi nihil
debuerant, implendis se legalibus per omnia subdidisse
decretis. Sicut enim modo cure Evangelinm legeretur,
audivimus, Postquam impleti sunt dies purgationis ejus
(videlicet matris illins) secundum legem Moysi, tulerunt
illum in Hierusalem, ut sisterent eum Domino: sicut
scriptum est in lege Domini. Quia omne masculinum
 HOmLI_. 173

adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur. Prve-

eepit namque lex, ut mulier qu_e suscepto semine pepe-
risset filium, immunda esset septem diebus, et in die
octavo circumeideret puerum, nomenque aptaret: deinde
etiam alios triginta tres dies ab ingressu templi ae viri
toro abstineret, donee quadragesimo nativitatis die filium
cure hostiis ad templum Domini deferret: primogeni-
ture autem omnis maseulini sexus sanctum Domino
voeari, atque ideo munda qn_eque offerri Deo, im-
munda autem mundis mutari, vel oeeidi, et primogeni-
ture hominis quinque siclis argenti debere redimi. Si
autem fceminam peperisset mulier, immunda fieri jussa
est quatuordeeim diebus, et sexaginta sex aliis diebus a
templi ingressu suspendi, donee octogesimo nativitatis
die, qum dies purgationis ejus vocabatur, illa se suam-
que sobolem hostiis sanctificatura veniret, ac sic demure
ad torum viri libera redire deberet. Intueamur, fratres
earissimi, diligentius verba legis quae proposuimus, et
videbimus apertissime, quam beatissima Dei genitrix, et
perpetua virgo Maria, simul cum filio quem genuit, ab
omni fuerit legis subjeetione liberrima. Cure enim dicat
lex, mulierem quve suscepto semine peperisset, immun-
dam deeerni, et per longa tempora simul cum prole
quam genuisset, oblatis victimis debere mundari: patet
profeeto, quia iUam quae sine virilis susceptione seminis
virgo peperit, una cure filio qui natus est ei, neque im-
mundam describat, neque per hostias salutares doceat
esse mundandam. Sed sicut Dominus ac Salvator noster,
qui divinitatis legem dedit, apparens in homine, fieri
voluit sub lege, ut eos qui sub lege erant, redimeret, ut
adoptionem filiorum reciperemus: ira etiam beata geni-
trix illius, qum sin_tlari privilegio supra legem fuit, pro
ostendendo tamen humilltatis exemplo, legalibus subdi
non refugit institutis : juxta illud viri Sapientis [Eccles.
3.], Quanto magnus es, tanto humilin te in omnibus.
JEt ut darent, inquit, hostiam secundum quod dictum
 174 B_v._ VIENERABILIS

est in lege Domini, Par turturum, aut duos pullos colum-

barum.] Hostia hmc pauperum erat. Prmcepit quippe
Dominus in lege, ut qui posset, agnum pro filio vel filia,
simu] et turturem sire columbam offerret : qui vero non
sufficeret ad offerendum agnum, duos jam turtures, re|
duos columbm pullos offerret. Ergo Dominus nostrm
per omnia memor salutis, non solum homo fieri, cure
Deus esset, sed etiam cum dives esset, pauper fieri dig-
natus est pro nobis: ut nos sua paupertate, simul et
humanitate divitiarum, et divinitatis sum donaret esse
participes. Sed libet paulisper intueri, cur hze maxime
volucres in hostiam Domini jubentur offerri. Nam. et
Abraham patriarcha tanto ante legem tempore has in
holocaustum Domino legitur obtulisse, et in plerisque
legis ceremonils, qui mundandus esset, per has jube-
batur mundari. Columba ergo simplicitatem, turtur
indicat castitatem : quia et columba simplicitatis, et cas-
titatis amator est turtur : ita ut si conjugem casu perdi-
derit, non aliam ultra qumrere curet. Unde in laudibus
ecclesiee loquitur Dominus [Cantic. 1.]: Pulcrm sunt
genre turn, sieur turturis. Et iterum : Eeee tu pulcra es,
arnica mea, ecce tu pulcra, oculi tui columbarum. Genas
quippe ut turturis habet, qui ab omni impudicitia_ peste
castum se custodit, et immunem: oculos habet colum-
barum, qui nulli nocere desiderans, etiam inimicos sim-
plici amore eontuetur. Sed utraque avis memorata,
quia gemitum pro eantu edere solet, sanctorum in hoe
seculo designat ploratum, de quo Dominus memorat,
dicens [Joan. 16.] : Amen, amen, dieo vobis, quia pio-
rabitis et flebitis vos, mundus autem gaudebit: vos
autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in
gaudium. Et rursus [Matth. 5.] : Beati lugentes, quo-
niam ipsi consolabuntur. Merito ergo turtur et columba
Domino offeruntur in hostiam: quia nimirum simplex
et pudiea fidelium conversatio gratum eat illi saerifieium
justitim: quia qui laborat in gemitu suo, qui laerymis
 HOMILI_° | 75

stratum suum singulas per noctes abluit, acceptissi-

mum Deo victimam mactat. Cure vero utraque avis
ista propter consuetudinem gemcndi pr_sentes sancto-
rum luetus et desideria superna deslgnet, hoc tureen dif-
ferunt, quod turtur solivagus, columba autem gregatim
gemere consuevit: et ob id ista secretas orationum h-
crymas, ilia publicos ecelesi_e eonventus insinuat. Bene
autem puer Jesus primo circumciditur, ae sic interpositis
diebus Hierosolymam eum hostia defertur : quia et ipse
jam juvenis prius omnem carnis corruptionem moriendo
aut resurgendo ealcavit, ae deinde interpositis diebus
cure ipsa came jam immortali, quam pro nostra salute
hostiam Deo feeerat, ad gaudia supernze civitatis aseen-
dit. Et unusquisque nostrum prius aqua baptismi a
peecatis omnibus, quasi vera cireumeisione purgatur, ac
sic profieiente gratia novae lueis, ad altare sanctum salu-
taft hosfia Dominiei corporis et sanguinis consecrandus
ingreditur. Nam et ipsa singulariter simplex et easta
nostri Salvatoris humanitas, qu_e oblata est Deo patri
pro nobis, non incongrue per immolationem columbm
sive turturis potest figuraliter exprimi. Sed et omnis
in fine mundi ecclesia primo eommuni resurrectione
cunctam terrenm labem mortalitatls et corruptionis
exuet, ac deinceps in regnum ecelestis Hierusalem bo-
norum victimis operum Domino eommendata transfere-
tur. (_uod autem Simeon et Anna, prov'eet_e videlicet
_etatis vir et foemina, devotis confessionum offieiis Do-
minum, quem eorpore parvum _iaent_ se6 magnum
divinitate intelligunt, excipiunt: illam profeeto populi
Jud_eorum synagogam figurate denunciant, qme longa
incarnationis ejus expectatione fatigata, promptissime
ilium mox, ut advenit, et piarum ulnis actionum, et fidei
non fictm vocibus exaltare ae magnificare studuit, aecla-
mails illi, et dieens [Psal. 24.] : Dirige me in veritate
tua, et doee me, quia tu es Deus salvator meus, et te
176 BED,d_ VENERABILIS

susfinuitotadie. Sed et hoc dicendum, quia merito

uterquesexuseigratulabundus occurrerit, quiutriusque
redemtorapparebat. Magno sane metu, fratres mei,
audiendasunt verba,quibus idem Simeon de Domino
prophetansmatrem ejusalloquitur :
Ecce positus est hic in ruinam el resurrectionem mul-
torum in lsrael, et in signum cui contradicetur. Et tuam
ipsius animam pertransibit gladius, ut revelentur ex mul-
tis cordilms cogitationes.] Desideranter namque multum
auditur, quod positus dieitur Dominus in resurreetionem
multorum: quia sieur in Adam omnes moriuntur, ita
et in Christo omnes vivifieabuntur: quia et ipse dieit
[Joan. 11.], Ego sum resurreetio et vim, qui credit in
me, etiam si mortuus fuerit, rivet: et omnis qul vivit,
et credit in me, non morietur in eternum. Sed non
minus terribiliter sonar, quod prmmittitur, Eece positus
est hie in ruinam. Infelix namque saris est, qui agnita
resurreetionis gloria deterius eadit, qui visa luee veri-
tatis gravioribus peeeatorum nebulis obeveeatur. Uncle
eurandum nobis summopere est, ut recta qum eognovi-
mus, operando semper exereere meminerimus, ne de
nobis dieatur iUud Apostoli Petri [2 Petr. 2.] : Quia
melius erat eis viam veritatis non agnoseere, quam post
agnitionem retrorsum eonverti ab eo, quod traditum est
illis saneto mandato.
Et in si#num, inquit, cui eontradicetur.] Signo domi-
niece erueis multi smpe Jud_eorum exterius, multi con-
tradixere gentilimn : multi, quod est gravius, falsi fmtres
hoe interius professionis superfieie sequuntur, sed se
veritate prav_e aetionis nimium persequuntur, dieentes
se nosse Deum, factis autem negantes.
Et tuam i29siusanimam pertransibit gtadius.] Gladittm
appellat affeetum Dominle_e passionis et mortis in eruee,
qui Maxim animam pertransivit: quia non sine aeerbo
dolore potuit crucifixum morientemque videre, quem
 HOMILI_E. 177

fleet resurrecturum a morte quasi Deum nul]atenus am-

bigebat, tamen quasi sua e came proereatum mori pa-
vida dolebat.
Ut revelenlur ex multls cordibus co#itationes.] Ante
incarnationem Dominicam velat_e erant cogitationes mul-
torum, nec late patebat, quis eternorum amore flagTao
ret, quis co_lestibus bonis te.mporalia mente praeferret :
sed nato cecil rege in terra confestim pius quisque gau-
debate Herodes autem turbatus est, et omnis Hieroso-
lyma cure illo. Przedicante et miracula faciente, omnes
turbze et timebant, et glorificabant Deum Israel : Pha-
risaei autem et seribae dicta ac facta ejus salutaria rabido
ore carpebant. Passo in cruce impii laetitia stulta, pii
tristitia justa replebantur: sed resurgente a mortuis, et
ascendente in ccelum horum laetitia mcerore, illorum est
m(estitia gaudio mutata perenni : sieque juxta prophe-
tiara beati Simeonis apparente in came Domino, reve-
latae sunt ex multis cordibus cogitationes. Non haec
autem disparium revelatio cogitationum tune solum aeta
in Judaea, sed nunc etiam apud nos credenda est acti-
tari. Et nunc enim Domino apparente revelantur ex
multis eordibus cogitationes, cure lecto vel praedicato
verbo salutis, alii audientium libenter auscultant, gau-
dentes perfieere aetu, quae auditu didieerint : alii fasti-
dientes quae audiunt, non haec agendo patrare, sed his
potius insultando nituntur contraire. Unde oportet,
fratres, ut quoties verbum doetrinae coelestis aliquid
eontrarium a duris auditoribus pati senserimus, imi-
temur tristitiam cordis eorum, qui passim in came Dei
verbum digno dolore compassionis tenebant: quoties
vero idem verbum in auditorum fidelium mente per di-
lectionem resurgere, atque ad gloriam eonditoris nostri
per bona opera profieere viderimus, gaudeamus cure eis,
qui Christum resurrexisse a mortuis, atque ad ecelos
aseendere votis aspexere felicibus. Sane quoniam eas-
tas, simplices et gemebundas ayes Domino offerri con-
N
178 BED/E VSNERABILI_

salevisse eognovimus, quibus nostra sobrietas, simp]icitas

et compunctio cordis auctori nostro semper offerenda
signat, oportet intueri diligentius : quia non frustra duo
turtures, aut duo pul]i columba_, et unus ex his pro pec-
cato, alter in holocaustum offerri debere pra_cipitur. Duo
sunt namque genera compunctlonis, quibus semetipsos
Domino fideles in ara cordis immolant : quia nimirum,
sicut ex patrum dictis accepimus, Deum sitiens anima
prius tlmore compungitur, postea amore. Prius enim
sese in |acrymis afficit : quia dum malorum suorum re-
co]it, pro his perpeti supp]icia eterna pertimescit, quod
eat unum turturem sive pullum columbae pro peccatis
offerre : at dum longa m_eroris anxietate fuerit formido
consumpta, quzedam jam de pr_esumtione veniae securi-
tas nascltur, et in amorem coelestium gaudiorum animus
inflammatur. Et qui prius flebat, ne duceretur ad sup-
p]icium, postmodum flere amarissime incipit: quia dif-
fertur a regno, quod est de altero turture sive pullo
columbino holocaustum facere ; holocaustum namque
totum incensum dicitur. Et holocaustum se ipse Do-
mino facit, qui spretis omnibus terrenis: solo supern_e
beatitudinis desiderio aestuare, solam hanc per luctum
ac lacrymas quzerere dulce habet. Contemplatur et-
enim mens, qui sint il]i angelorum chori, qu_e ipsa so-
eietas beatorum spirituum, qu_e majestas eternae visionis
Dei, et amp]ius plangit, quia a bonis perennibus deest,
quam flebat prius, cum mala eterna metuebat. Utram-
que autem nostra_ eompunctionis hostiam gratanter ae-
cipere dignetur, quiet pro peccato lugentibus, atque
afltictis clementer errata dimittit: et pro ingressu vita_
eoelestis tota mentis intentione ferventes eternae sum
visionis luce reficit Jesus Christus Dominus noster, qui
vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti, Deus
per omnia secula seeulorum, Amen.
 nOMILI_. 179

HOMILIA XXV.

MATTH, XIX. LUC, XVIII. MARC, X. In illo tempore

dixit Simon Petrus ad Jesum: Ecce nos reliquimu$
omnia, et secuti sumus re. Quid ergo erit nobis ? $yc.

cile intraret in regnum ccelorum, sciensque

secure suis condiscipulis ad integrum mundi
_ UDIENS a Domino Petrus, quia dives diffi-
fallentis sprevisse delieias, voluit agnoscere
quid vel ipsi, vel e_eteri, mundi eontemptores pro majore
mentis virtute majoris pr_emii sperare deberent. Et
respondens Domino ait:
Ecce nos reliquimus omnia, el secuti sumus te.] Ubi
solerter intuendum, quod non solum se omnia reliquisse,
sed et Dominum sequi gloriatur: quia stultum profecto
est, juxta Platonem et Diogenem, et quosdam alios phi-
. losophos, vitae Tfidem hujus divitias ealeare, et non hme
pro eterna adipiscenda vita, sed pro inani agere morta-
lium laude captanda: stultum prresentes labores ultro,
absque spe futurae subire quietis et pacis. Perfectus
autem ille eat, qui abiens vendit omnia quae habet, et dat
pauperibus, ac veniens sequitur Christum. Habebit
enim thesaurum non deficientem in ccelis. Unde bene
interrogante Petro, dixit talibus Jesus:
Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in re#ene-
ralione cure sederit fllius hominia in sede majeslatis su_e_
sedebitis et vos super sedes duodecim_ judicantes duodecim
tribus I_raeL] In hae quippe vita pro ejus nomine labo-
rantes, in alia pr_emium sperare doeuit : id est, in rege-
neratione, cure videfieet in vitam immortalem fuerimus
resurgendo regenerati, qui in vitam eadueam mortaliter
eramus geniti. Et justa prorsus retributio, ut qui hie
pro Christo humanae gloriam celsitudinis neghxerunt,
itlic a Christo judices glorificati singulariter cure eo
human_e conversationis assideant: et quia sequendis ejus
N2
180 BED2_ VENERABILIS

vestigiis nulla ratione poterant avelli. Nemo autem

putet duodecim tantum Apostolos, quia pro Juda prve-
varicante Matthias electus est, tune esse judicaturos:
sicut nec duodecim solve sunt tribus Israel judicand_e.
Alioquin tribus Levi, quve tertiadecima est, injudicata
reeedit: et Paulus qui tertiusdeeimus est Apostolus,
quia pro Juda prvevaricante Matthias electus est, judi-
candi sorte privabitur, cum ipse dicat [1 Cor. 6.] : Ne-"
scitis quoniam angelos judicabimus, quanto magis seeu-
laria? Sciendum namque est, omnis qui ad exemplum
Apostolorum sua reliquerunt omnia, et secuti sunt Chri-
stum, judices cure eo venturos, sicut etiam omne mor-
talium genus esse judicandum. Quia enim duodenario
svepe numero solet in Seripturis universitas designari,
per duodecim sedes Apostolorum omnium numerositas
judicantium, et per duodecim tribus Israel universitas
eorum, qui judicandi sunt, ostenditur. Uncle notandum,
quod duo sunt ordines electorum in judicio futuri : unus
judicantium cum Domino, de quibus hoc loco memorat,
qui reliquerunt omnia, et secuti sunt ilium: alius judi-
catorum a Domino qui non quidem omnia sua pariter
reliquerunt, sed de his tamen quve habebant, quotidi-
anas dare eleemosynas Christi pauperibus curabant.
Uncle et audituri sunt in judicio [Matth. 25.] : Venire,
benedicti patris mei, possidete pr_eparatum vobis reg-
hum a constitutione mundi. Esurivi enim, et dedistis
mihi mandueare : sitivi, et dedistis mihi bibere, et cve-
tera, quorum et in superioribus hujus lectionis Dominus
meminit, cum principe quodam interrogante, quid boni
faciendo vitam possideret eternam: Si vis, inquit [Matth.
19.], ad vitam ingredi, serva mandata. Non homici-
dium facies, non furtum, non falsum testimonium dices :
vel honora patrem et matrem, et diliges proximum tuum
sicut teipsum. Ergo qui mandata Domini servat, ad
vitam ingreditur eternam: qui autem non solum man-
data servat, verum etiam consi!ium Domini, quod pro
 HOMILI_. 181

contemnendis divitiis mundi a luxibus tribuit, sequitur,

non tantum vitam ipse percipiet, sed etiam de vita alio-
rum cure Domino judicabit : atque ita fit, ut in judicio,
ut diximus_ duo sint ordines bonorum. Sed et repro-
borum duos ibi futuros ordines Domino narrante com-
perimus: unum eorum qui fidei Christlanm mysteriis
initiati_ opera fidei exercere contemnunt, quibus in ju-
dicio testatur EMatth. 25.] : Discedite a me maledicti in
ignem eternum, qui praeparatus est diabolo et angelis
ejus. Esurivi enim, et non dedistis mihi manducare, et
czetera. Alterum eorum, qui fidem et mysteria Christi
vel nunquam suscepere, vel susceptam per apostasiam
deseruere, de quibus dicit [Joan. 3.] : Qui autem non
credit, jam judicatus est, quia non credit in nomine uni-
geniti filii Dei. Qui quoniarn nec verbo tenus ChrisLum
colere voluerunt, nec verba saltem ejus quibus coar-
guantur judieio, merentur audire: sed ad hoe tantum
veniunt in judieium, ut cum eis qui judicantur peccatori-
bus, in damnationem mittantur eternam. Verum his cure
timore et pavore debite paulisper commemoratis, ad lae-
tissima potius Domini et salvatoris nostri promissa con-
vertamus auditum. Videamus quae tantae gratim pietatis,
non eteruae tantumnmodo vitae praemia suis sequacibus,
sed et praesentis munera pollicetur eximia.
Et omnis, inquit, qui reliquerit domum, vel fratres, aut
aorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios,
aut agros proTter nomen meum ; centuplum accipiet et
vitam eternam possidebit.] Qui enim terrenis affectibus
sire possessionlbus pro Christi discipulatu renunciaverit,
quo plus in ejus amorem profeeerit, eo plures inveniet,
qui se interno suscipere affectu, et suis gaudeant susten-
tare substantiis: ejus nimirum professionibus vitaeque
consortes, qui se pro Christo pauperem faetum in suis
domibus agrisque recipere, et majorem prorsus quam
uxor, parens, ti'ater, aut filius carnalis devotione caritatis
refovere delcctcntur. Centuplum namque quod ait, non
18_ BED_. VENERABILIS

numerum amantium in Christo, et servientium pro

Christo fidelibus, sed universitatem perfectionemque
qua per caritatem invicem serviunt, ostenditur. Cu-
jus rei et in nobis ipsis, fratres carissimi, saepe exem-
plum sumsimus, cum alicubi pro rerum necessitate
digredientes cuncta nobis monasteriorum habitacula,
quasi propria, patere cognovimus, cunctos in nostrum
obsequium sincerissima devotione pronos aspeximus, et
maxime in beatae memoriae patre nostro beato Bene-
dicto, cujus hodie venerandam assumtionis diem debita
solennitate recolimus, totum lectionis hujus tenorem
videmus perfectissime compleri. Derelictis enim omni-
bus secutus est Christum, quando spretis eis qum in
monasterio regali acquisierat vel acquirere valebat, cum
esset nobilis natu, ad beatorum apostolorum limina pe-
regrinaturus advolavit: ut quia rudis adhuc in gente
Anglorum tides et ecclesiarum institutio florebat, ibi
potius perfectam vivendi formam sumeret, ubi per sum-
mos Christi apostolos totius ecclesiae caput eminet exi-
mium. Ibi ergo eruditus in Christo, illis in partibus
attonsus, ibi est monasterialibus imbutus institutis:
ibidem totum vitae suae erat exacturus, si non apostolica
Domini papm prohibuisset auctoritas, qui eum propter
ducendum in Britanniam sanctae recordationis archie-
piscopum Theodorum in patriam redire przecepit. Nec
longo post tempore etiam reges seculi, cognito virtutum
ejus studio, locum eis construendi monasterii non ab
aliqua minorum personarum ablatum, sed de suis pro-
priis donatum dare curabant. Quem ille acceptum mox
perfectissime juxta regularem disciplinam interius exte-
riusque instituit, non pro suo captu decreta nobis sta-
tuens, sed antiquorum statuta certissima monasteriorum,
quae in peregrinatione didicerat, sibi suisque observanda
proponens. Nec cuilibet vestrum, fratres, grave debet
videri, si nota loquamur, sed delectabile potius zestimare,
quia vera loquimur, quando patris nostri spiritualia
 nO_1LI_g. 183

gesta narramus, cui manifesto miraculo Dominus, quod

fidelibus suis promisit, adimplevit: quia omnis qui re-
liquerit domum, vel fratres, aut sorores, aut pattern, aut
matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen
meum, eentuplum accipiet in hoc tempore, et in seculo
futuro vitam eternam. Reliquit quippe eognatos, quando
patriam deseruit : accepit vero centuplum, quia non so-
lure a cunctis in hac terra pro virtutum industria merita
veneratione habitus est, sed et in Gallia atque Italia,
Romae atque in marls insulis, ab omnibus qui eum nosse
potuerunt dilectus, adeo ut ipse papa apostolicus ad
profectum monasterii hujus quod iUum nuper fundasse
gaudebat, Joannem illi abbatem atque archicantorem
Romance ecclesiae, sieut caritas vestra bene meminit, in
Britanniam a Roma deducendum praestaret, per quem
idem monasterium morem canendi ac ministrandi cano-
nicum juxta ritum sanctze Romanae atque apostolica_
ecclesiae perciperet. Reliquit domos et agros quos ha-
buerat, pro Christo, de quo agrum semper virentis para-
disi, et domum non manufactam, sed eternam in ccelis
se accipere sperabat. Reliquit uxorem et filios, non
quidem uxorem acceptam, et fihos ex ea came natos,
sed uxorem prorsus accipere, ex qua filios habere posset,
castitatis amore contempsit, malens ad ilia centum qua-
draginta quatuor miUia electorum pertinere, qui cantant
canticum novum ante sedem Dei et agni, quod nemo
potest dicere nisi illi [Apoc. 14.] : Hi enim sunt qui
cure mulieribus non sunt coinquinati, et sequuntur ag-
num quocunque abierit. Et accepit centuplum, quando
non in his solummodo, sed et in transmarinis eum par-
tibus plurimi in domos suas recipere viantem, suorum
fructibus agrorum reficere desiderabant, quando ma-
tronae perplures i11i,quando viri Deo devoti pro animi
constantis excellentia, non minori quam conjugibus aut
parentibus propriis, dilectionis instantia serviebant. Ac-
cepit centuplum domus et agros, quando loca hzec in qui-
]_4 BED_E VENERABILIS

bus monasteria construeret, adeptus est. Uxorem si di-

misisset pro Christo et hoc centuplum acciperet, quia
nimirum ccntuplum majus esset tunc meritum caritatis
inter continentes propter fructum spiritus, quam inter
lascivientes quondam propter desiderium carnis. Filios,
quos carnaliter habere despexit, centuplum accipere me-
ruit spirituales. Centenarius quippe numerus, ut saepe
dictum est, perfectionem figurate significat. Nos nam-
que sumus filii ejus, quos in hanc monachicm devotionis
domum pius provisor induxit: nos sumus filii ejus, si
iter virtutum ejus imitando tenemus ; nos sumus
filii cjus, si non a semita regulari, quam docuit, tor-
pendo deflectimus. Mcminimus namque, fratres, qui
illum nosse potuimus, dicere crebro auditu, quos post
obitum illius in nostrm fraternitatis consortium pietas
superna congregavit, quia quamdiu sospes erat corpore,
pro gloria sanctm Dci ecclesim, et maxime pro hujus
monasterii pace, honore ct quiete semper laborare per-
stabat: toties marl transiit, nunquam, ut est consuetu-
dinis quibusdam, vacuus et inutilis rediit, sed nunc li-
brorum copiam sanctorum, nunc reliquiarum beatorum
martyrum Christi, munus venerabilc detulit, nunc archi-
tectos ecclesim fabricandm, nunc vitrifactores ad fenes-
tras ejus decorandas ac muniendas, nunc cantandi, et in
ecclesia per totum annum ministrandi secure magistros
adduxit, nunc epistolam privilegii a Domino papa mis-
sam, qua nostra libertas ab omni extrinseca incursione
tutaretur, apportavit, nunc picturas sanctarum historia-
rum, quve non ad ornatum solummodo ecclesiae, verum
etiam ad instructionem intueiatium proponerentur, ad-
vexit, videlicet ut qui literarum lectione non possent
opera Domini ct Salvatoris nostri, per ipsarum contui-
turn discerent irnaginum. Qui in his et in hujusmodi
rebus ideo tam plura laborare studuit, ne nobis sic labo-
randi remaneret necessitas : ideo toties transmarina loca
adiit, ut nos omnibus scientiae salutaris dapibus abun-
 HOMILIAIg. 185

dantes, intra monasterii claustra quiescere, et cure se-

cura libertate Christo servire queamus. Qui etiam cure
corporis infirmitate corriperetur premereturque acer-
bins, semper inter Deo debitas gratiarum actiones de
monasteriorum quas didicerat, docueratque regulis ser-
vandis, semper de ecclesiasticis observationibus, quas
per omnes civitates, et maxime Romm viderat, semper
de loeis sanetis, qum se lustrasse juvenem meminit,
loqui et iterate delectabile habebat. Sic longis virtutum
studiis exereitatus, longo insuper animo semper infirmi-
tatis martyrio exeoctus, post centupla grati_e prmsentis
munera ad vitam transivit eternam. Unde neeesse est,
fratres earissimi, ut tanquam boni filii, et tanto parente
digni, exempla ae praeeepta illius in omnibus servare
curemus, nequ'e ulla nos a vestigiis tanti ductoris se-
quendis anim_e vel carnis illecebra revocet : quatenus et
ipsi qui carnales atfectus substantiamque reliquimus ter-
renam, qui uxores ducere, ac filios carnaliter procreare
angelicae conversationis amore fastidivimus, augescente
spiritualium virtutum merito, et in praesenti centuplum
accipere de societate sanctorum, et in seculo venturo vi-
tam possidere meream,ur eternam, przestante gratia re-
demptoris nostri, qui vivit et regnat cure patre in unitate
spiritus sancti, Deus, per omnia secula seculorum,
Amen.

HOMILIA XXVI.

JOAN. XXI. In illo tempore dixit Jesus Petro : Simon

Joa_nis, diligis me t_lus his ? _yc.

• sens saneti Evangelii leetio eommendat. Per-

_ recta etenim nobis
IRTUTEM dilectioperfeetae
est, quadileetionis
Deum ex pree-
toto
corde, tota anima, tota virtute, proximum
18_ BED_ VENERABILIS

autem tanquam nosmetipsos diligere jubemur. Et

neutra harum dilectio sine altera valet esse perfecta:
quia nec Deus vere sine proximo, nec sine Deo vere
potest proximus amari. Unde Dominus toties inter-
rogato Petro, an se diligeret, et illo respondente, quod
eum ipso teste diligeret, adjungebat per singula, ita con-
cludens: Pasce oves meas, sive agnos meos. Ac si
aperte diceret: Ha_c sola et vera est probatio integri in
Deum amoris, si erga fratres studueris curare soliciti
exercere laboris. Nam quicunque fratri opus pietatis
quod valet, impendere negligit, minus justo se condito-
rein diligere ostendit, cujus mandatum in sustentanda
proximi necessitate contemnit. Qum profecto caritas,
quoniam sine divin_e gratia inspirationis minime possit
haberi, tacite quodammodo I)ominus insinuat, qui Pe-
trum de illa interrogans, Simonem eum Joannis, quod
nusquam alias, cognominat. Simon, inquit, Joannis,
diligis me plus his ? Ubi quamvis simpliciter mentio
facta terreni parentis ejus possit intelligi, non tamen ab
re est, si quis nomine Joannis donum supernm genera-
tionis mystice indicatum velit accipere, de quo Aposto-
lus Joannes admoneudo tesmtur [1 Joan. 4.] : Caris-
sinai, diligamus invicem, quoniam caritas ex Deo est:
et omnis qui diligit, ex Deo natus est, et cognoscit
Deum. Simon namque obediens: Ioannes dicitur Dei
gratia. Et propterea recte primus Apostolorum, cum de
amore suo requiritur, Simon Joannis, id est, obediens
Dei gratim vocatur, ut liquido cunctis ostendatur, hoc
quod majore pr_e cmteris obedientia Domini jussis ob-
sequitur, quod ardentiori illum caritate amplectitur,
non humani meriti, sed muneris esse divini. Unde et
Apostolus Paulus eadem gratia confortatus aiebat [Rom.
v.], Quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris, per
spiritum sanctum qui datus est nobis. Qui ergo cveteris
ttagrantius Dominum amare probatur, filius Joanai_
cognominatur: quia nimirum virtus ejusdem amoris
 HO_ILX_. 187

non nisi per g_atiam spiritus percipitur. Qui tamen

ipse (notandum) quam caute et circumspecte testimo-
nium reddat suo amatori, cure Domino seiscitante an se
plus a1iis difigeret, non est ausus respondere, Tu scis
quia amo te plus his: sed temperata ac simplici voce,
Etiam, inquit, Domine, tu seis quia amo te. Quod est
aperte dicere: Scio quidem, quia ipse te, ut tu melins
nosti, integro eorde diligo: quantum veto te alii dili-
gant, mihi quidem ignotum, sed tibi omnia sunt nota.
Cujus cautela responsionis nostr_ profeeto est institutio
loeutionis simul et cogitationis, ut videficet ejus exemp|o
discamus minus de nostr_e eonscienti_ purltate prwsu-
mere, minus temere de fratern_ eonseienti_ oecultis
judicare, in dubiis maxime rebus, et qu_ qua intentione
vel necessitate gerantur, inspieere nequimus. Nam de
apertis fratrum erratibus, non solum potestatem, sed et
pr_eeeptum judicandi ut eorrigantur habemus, dieente
Domino [Matth. 18.]: Si peccaverit frater tuus, in-
erepa ilium : et si poenitentiam egerit, dimitte illi. Am-
bigua autem eorum gesta, et quve in quamlibet partem
interpretari possuut, divino potius examine reservare
jubemur. Dieit namque Apostolus [1 Cor. 4.] : Nolite
ante tempus judieare, quoadusque veniat Dominus, qui
et illuminabit abseondita tenebrarum, et manifestabit
eonsilia eordium. Siquidem et ipse Petrus ideireo se in
hae Dominiea interrogatione cautius respondendo eohi-
bebat, quia meminit se pridem imminente ejus passione
plus sibi constantine tribuisse, quam haberet : spondendo
videlicet se esse paratum, et in eareerem et in mortem
ire eum illo, qui needum erat idoneus instante perieulo
saltem eonfiteri, quia nosset ilium, vel quia fuisset ali-
quando cure illo. Instruetus ergo perieulo priore cau-
tins loqui cure Domino, quem bene didieerat humame
eonseientive statum melius nosse, quam ipsa se eonseien-
tia ullatenus nosse sufllceret. De fraterni quidem eor-
dis oeeultis nil prorsus audet definire: de sui autem
188 BED_ VENERABILIS

amoris integritate non suimet solius, sed et ipsius qm

interrogabat, Domini testimonium pandit etiam inqui-
ens: Domine tu scis, quia amo te. 0 quam felix, et
pura conseientia, qu_e conditori suo, eujus nuda oculis
et aperta omnia novit, dicere non metuit, Domine, tu
scis, quia amo te ! Quam easta et sancta anima, qum et
suam cogitationem Domino patere non dubitat, et se nil
aliud quam ea qu_e Dominus approbat, cogitare non
ignorat! Unde bene in Apocalypsi sanctorum corda
phialis aureis comparantur, dicente Joanne [Apoc. 4.] :
Et habebant singuli citharas, et phialas aureas plenas
odommentorum, quw sunt orationes sanctorum. Ci-
tharas quippe aureas habent electi, quia omnis eorum
sermo, omne quod de illorum actibus ad notitiam proxi-
morum lama vulgante personuerit, pur_e dileetionis luce
rutilum apparet. Phialas quoque habent anreas, qu_c
sunt vasa patula amplitudine diifusa, quia corda sua
quo verius solo ejusdem dilectionis sentiunt igne splen-
descere, eo latius h_ec divinis gaudent pandere con-
speetibus. Uncle reete subjungitur: Plenas odoramen-
torum, qu_ sunt orationes sanctorum. Phial_e namque
aureve odoramentorum plenitudine redundant, cure ful°
gida caritate justorum pr_cordia, virtutum quoque
spiritualium opinione proximis innoteseunt. Et pul-
ere ipse qui h_ec videbat Joannes interpretando sub-
didit, Qu_e sunt orationes sanctomm. Odoramenta
etenim phialarum sunt orationes sanctorum : quia quie-
quid boni operantur aut dieunt, qui simplici intentione
Deo deserviunt_ totum hoe profeeto vieem pro eis ora-
tionis adimplet, quando devotionem mentis eorum di-
vinis commendat aspeetibus. Neque aliter veto apo-
stolieum illud praeceptum quo ait [1 Tim. 5.], Sine in-
termissione orate, perficere valeamus, nisi omnes actus,
sermones, eogitatus, ipsa etiam silentia nostra ira Do-
mino donante dirigamus, ut singula haec cure timoris
illius respectu temperentur, cuncta perpetuae nostne
 HOMILI_E. 189

saluti proficua reddantur. Provida autem pietate Do-

minus, tertio Petrum an se diligat, interrogat, ut ipsa
trina confessione vincula quve ilium ter negando liga-
vcrant, absolvat: et quoties territus ejus passione, quod
eum nossct, negaverat, toties ejus resurrectione recrea-
tus, quod ilium toto amet corde testetur. Provida
dispensatione tertio confitenti amorem, tertio tuque pas-
cendas suas ores commendat: quia decebat, ut quoties
in pastoris fide tituhaverat, toties cure renovata fide
pastoris membra quoque ejusdem pastoris jubeatur cu-
rare. Quod enim hic dicit ei, Paste oves meas, hoc est
utique quod ei ante passionem apertius dixerat [Lucre
22.] : Ego autem rogavi pro te, ut non deficiat tides
tua: et tu aliquando conversus, eonfirma fratres tuos.
Pascere ergo oves Christi est credentes Christo, ne a
fide deficiant, confirmare, et ut in fide magis magisque
proficiant, instanter operam dare. Quamvis solertius
intuendum, quod eadem pastio gregis Dominici non
uniformi, sed multimoda est solicitudine gerenda. Nam
et terrena subsidia neeesse est, ut subditis rector ne de-
sint diligenter pr_evideat, et exempla virtutis simul cure
verbo pr_edicationis eisdem solicitus impendat: et si
quos aut spiritualibus, aut etiam communibus eorum
commodis adversantes deprehenderit, horum violenti_e
quantum valet obsistat: ipsos quoque cure forte erra-
verint subjectos, juxta Psalmistae vocem [Psalm. 140.],
Corripiat justus in misericordia et increpet, neque oleo
noxize consensionis eorum corda demulceat. Et hoc
enim ad pii pastoris ofllcinm pertinet. Nam qui subdi-
torum errata corrigere, et vulnera in eis peccatorum in
quantum sufficit curare neglexerit, inter pastores ovi-
hum Christi qua fronte se annumerare preesumit ? Sed
et hoc pastori est fixo corde tenendum, ut eos quibus
prmest, non quasi suos proprios, sed ut Domini sui
gregem tractare meminerit, juxta illud quod Petro dici-
tur [Joan. 21.] : Si diligis me, pasce oves meas. Meas,
190 BED_E VENERABILIS

inquit, non tuas. Meas tibi oves commendatas scito,

et has quasi meas regere, si me perfecte amas, recole:
ut meam videlicet in eis gloriam, meum dominium, mea
lucra, non tua propria qumras. Sunt enim qui oves
Christi non amore Christi, sed sure vel glori_e, vel do-
minationis, vel qumstus gratia pascunt. Quorum mul-
titudinem dolens Apostolus Paulus, ait Philippensibus
[Philip. 2.] : Spero antem in Domino Jesu Timotheum
me cito mittere ad vos, ut et ego bono animo sire, cog-
nitis quve circa vos sunt. 1Neminem enim habeo tam
unanimem, qui sincera affectione pro vobis solicitus sit.
Omnes enim quve sua sunt quverunt, non quve Jesu
Christi. Unde Dominus in Evangelio talcs non pas-
totes, sed mercenarios potius voeat dicens [Joan. 10.],
Quia lupo veniente mercenarius fugit, quia mercenarius
est, et non pertinet ad eum de ovibus. Veri autem pas-
toris, et cui sineera est cura de ovibus evidens ae speciale
indicium est, cure quisquis non solum commodis omnibus
vitae temporalis carere, sed ipsam quoque vitam pro
grege Christi ponere in promptu habet. Unde nunc
ipse postquam pascendas ores suas Petro, hoc est, plebes
docendas gubernandasque, commisit, subsequenter addi-
dit, dicens [Joan. 21.]: Amen, amen dico tibi, cum
esses junior, cingebas te, et ambulabas ubi volebas:
cure autem senueris, extendes manus tuas, et alius te
cinget, et ducet quo tu non vis. In extensione etenim
manuum positionem membroralm ejus, qua cruci erat
aptandus, insinuat : in cinctione alterius, impositionem
vinculorum quibus a perseeutione arcendus erat, expri-
mit: in ductu quo no]Jet, ipsam morris ac passionis
acerbitatem indicat, quam corporalis ejus infirmitas hor-
rebat, cujus animi firmitas spiritualis etiam adversa pro
Domino lmtabatur cuncta sufferre. Neque enim volun-
tatem suam, sed voluntatem qumrebat ejus qui misit
eum Christi. Pr_emissa igitur Dominus ovium suarum
pastione, adjungit mox eidem primo pastorum etiam
 HOMILIiE° 191

passionis sure triumphum, Extendes, inquiens, manus

tuas, et alius te cinget et ducet quo non vis. Ac si pa-
tenter dicat : Quanta me caritate diligas, hinc liquido
probabis, cure pro parvulorum meorum vita usque ad
mortem certando perveneris: et ut illi in corpore pos-
sint pariter et mente salvari, ipse tormenta corporis
omnia, quve adversarium infligere libet forti mentis con-
stantia toleraveris. Quod ipse quoque Evangefista sub-
sequenter insinuat cure ait:
Hoc autem dixit, significans qua morte clarifieaturus
esset Deum.] Clarificavit quippe Petrus morte sua Deum,
quando hoc indicio cunctis quantum Deus esset colen-
dus, amandusque monstravit, dum ipse data optione
mallet crucis subire tormentum, quam a c_elestis verbi
praedicatione cessare. Qui notandum, quod non solum
morte, sed et vita sua et passionibus quee mortem prae-
cesserant, Deum clarifieavit. Clarificavit namque vita
Deum, qui per omnia qum gessit non suam propriam,
sed eonditoris sui voluntatem laudesque qumrebat. Cla-
rifieavit et passionibus quem a propositis superni amoris
obsequiis nulla persequentium valuit revocare pressura.
Verum quia cure memoria beati Petri etiam coapostoli
ejus Pauli hodie natafitia celebramus, videamus, fratres
earissimi, utrum et ipse vel vita, vel passionibus, vel
morte clarificaverit Deum. Clarificavit utique et ipse.
Testatur enim Lucas Evangelista, qui librum actuum
Apostolorum maxima ex parte, agones ipsius et labores
pro Christo deseribendo eomplevit : testatur hoc et ipse
. qui opus scriptorum suorum quod quatuordecim epi-
stolis conclusit, solo, ut ita dixerim, Christi odore resper-
sit. Quicquid enim ibi legeris, aut fidei areana revelat,
aut bonorum operum fruetus ostendit, aut cQelestis regni
gaudia promittit, aut quod ipse tribulationum hic prm-
dicans sustinuerit pandit, aut quod inter tribulationes
divinae eonsolationis aeceperit, refert; aut generali ex-
hortatione, quod omnibus qui pie volunt vivere in
192 BED_E VENERABILIS

Chrism, persecutiones deesse non possunt, insinuat.

Testatur quantum vita sua Deum clarificaverit, cure in
vineulis positus, et appropinquans passioni, Timotheo
per epistolam exemplum sni operis proponit, dicens
E2 Tim. 4.1 : Bonum certamen ccrtavi, cursum consum-
mavi, fidem servavi. Monstravit quali morte clarifica-
turus esset Deum cure prmmisit, Ego enim jam immolor,
et tempus resolutionis me_e instat. O quam preciosa
in conspectu Domini mors sancti illius, qui apcrtissime
noverat, qni libera voce prmdixerat, se occidi pro Do-
mino, non aliud esse quam gratissimam Deo, mundissi-
mamque hostiam offerri. Clarificavit ergo et Paulus
Deum, clarificaverunt et ceeteri apostoli, quia et ipsi
puro eorde Christum diligebant, ipsi sincera intentione
oves Christi curabant. Quod enim Petro dictum est,
Pasce oves meas, omnibus utique dictum est. Hoc
namque erant c_eteri Apostoli quod fuit Petrus, sed pri-
matus Petro datur, ut unitas ecclesi_e commendetur.
Pastores sunt omnes, sed grex unus ostenditur, qni et
ab Apostolis omnibus tunc unanimi consensione pasce-
batur, et deinceps a successoribus eorum communi cura
pascitur : quorum plurimi conditorem suum morte, om-
nes autem vita sua clarificare probantur. Non solum
autem maxima illa ecclesi_e luminaria, sed et reliqua
eleetorum turba, vel vivendo, vel moriendo Deum suo
quique tempore elarificat. Quorum vestigia nos quoque,
fratres mei, nostro tempore seqni oportet, et vitro vide-
licet nostra_ ordinem ad exempla bonorum dirigendo, et
in proposita vitro rectitudine ad mortem usque persis-
tendo, ut socii conversationis eorum existentes, socii
etiam remunerationis mereamur effici. Hoc autem ita
perficiemus, si juxta hujus sacratissim_e lectionis teno-
rem, et redemptorem nostrum debito affectu complecti-
tour, et erga proximorum salutem fraterna solicitudine
vigilamus, ipso opitulantc qui hmc etnos faeere jubet,
et se facta remunerate pollicetur, Jesu Christo domino
 HOMILL, E° 19_

nostro, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus

sancti Deus, per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXVII.

MATT. XVI. MARCX VIII. Luc_ Ix. In illo tempore

venit Jesus in parle_ Cvesare6ePhilippi, et inlerro#avit
di_cipulos _os, dicens: Quem dicunt homines esse
]ilium hominis _ _;c.

audistis, tanto intentius cogitanda, ac sine

oblivione est jugiter retinenda, quanto con-
_ ECTIO sancti Evangelii, quam modo, fratres,
star quia magnam nobis fidei perfectionem
commendat, magnum ejusdem perfectm fidei contra om-
nia tentamenta robur tuque demonstrat. Si enim scir¢
volumus, quomodo in Christum credi oporteat, quid
lueidius eo quod ait ad eum Petrus, Tu es Christus
tilius Dei vivi. Rursus, si audire deleetat quantum h_ec
tides valeat, quid apertius eo quod ait Dominus de ec-
clesia qu_e super eum vedificanda erat, Et port_ inferi
non prmvalebunt adversus earn ? Sed h_ec suis in locis
plenius exponentur. Nunc autem revertentes ad expla-
nandam ex ordine leetionem Dominicam, primo videa-
mus de loco in quo habita memoratur.
Venit, inquit, Jesus in partes Ceesare_e Philippi.] Phi-
lippus, ut Lueas testatur [Lucre 3.], erat tetrareha Itu-
rive et Traconitidis regionis. Hic ergo statuens civitatem
in loco ubi Jordanis ad radices oritur Libani montis, et
est terminus Judve_e contra septentrionem, appeUavit
earn Cvesaream Philippi, in memoriam videlicet sui no-
minis, pariterque honorem Tiberii C_esaris, sub quo ipse
regnabat.
In cujus parles veniens Jesus, ir_terrogabat discipulos
0
194 BED_ VENERABILlS

SUOS,dieens : Quem dicu_t homines esse filium hominis _']

Non autem quasi neseiens sententiamde se, vel disci-
pulorum, vel extraneorum inquirit : sed ideo discipulos
quid de se sentiant, interrogat, ut eonfessionem reetve
fidei illorum digna mercede remuneret. Nam sieur in-
terrogatis generaliter omnibus Petrus respondit unus
pro omnibus, ira quod Petro Dominus respondit, in
Petro omnibus respondit. Ideo quid alii de se sentiant
inquirit, ut expositis primo sententiis errantium, disei-
pull probarentur veritatem sure eonfessionis non de opi-
nione vulgata, sed de ipso percepisse Dominic_e revela-
tionis arcano. Quem, inquit, dieunt homlnes esse filium
hominis ? Pulere homines appellat eos, qui de fiho
hominis tantum loqui noverant, quia divinitatis ejus ar-
eana neseiebant. Nam qui divinitatis ejus mysteria
capere norunt_ merito supra homines esse dicuntur,
Apostolo _attestante, qui ait [1 Cor. 2. et Esa. 64.] :
Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor
hominis ascendit, quae pr_paravit Deus diligentibus se.
Qui cum haec de hominibus, hoc est, humana solum
sapientibus corde, aure et oculo prmmitteret, mox de se
ac de suis similibus, qui generalem humanitatis scien-
tiara transcenderant, adjecit [Ibidem]: Nobis autem
revelavit Deus per spiritum suum. Cui simile est, quod
hic Dominus cure interrogasset discipulos, quem eum
dicerent homines esse, et ilti diversas diversorum opini-
ones praemisissent, dicit illis :
Vos autem quem me esse dicilis ?] Quasi ab hominum
generalitate illos sequestrans, et deos ae Dei filios per
adoptionem factos insinuans, juxta illud Psalmistm
[Psal. 81.], Ego dixi, dii estis, et filii excelsi omnes.
Respondens Simon Petrus, dixit : Tu es Christus filius
De.i v/v/.] Deum vivum appellat ad distinctionem fal-
sorum deorum, quos vario delusa errore gentilitas, vel
de mortuis sibi hominibus instituit, vel majore dementia
de insensibili materia quos adoraret, creavit, de qualibus
 HOMILI_o 195

canitur in Psalmo _Psal. 115.] : Simulacra gentium,

argentum et aurum_ opera manuum hominum. Os
habent et non loquentur, &c. Notet autem dilectio
vestra, quam miranda distinctione sit factum, ut cure de
utraque ejusdem Domini- et salvatoris nostri natura ab
ipso Domino, et a fideli ejus discipulo esset proferenda
sententia, Dominus ipse humilitatem assumptee huma-
nitatis profiteatur, discipulus excellentiam divinve eter-
nitatis ostendit. Dominus de se quod minus est, disci-
pulus de Domino intimat quod majus est. Dominus de
se quod faetus est propter nos, discipulus declarat de
Domino, quia ipse est qui fecit nos. Sic et in Evangelio
Dominus multo crebrius se fitium homlnis, quam filium
Dei appeUare consuevit ut nos admoneat dispensationis
quam pro nobis suscepit. Sed nos necesse est tanto
humilius divinitatis ejus alta venerari, quanto iUum me-
minimus pro nostra exaltatione ad humanitatis infima
descendisse. Si enim inter sacramenta incarnationis
ejus quibus redempti sumus, potentiam divinitatis qua
creati sumus, pia semper mente recolimus, fit ut ipsi
quoque cure Petro supern_e beatitudlnis mercede done-
tour. Nam confitente iUo Christum filium Dei vivi,
videamus quid sequitur :
Respondens autem Jesus, dixit : Beatus es, Simon Bar
Jona.J Constat ergo, quia post veram Christi confessio-
nem, vera beatitudinis pra_mia restant. Sed intueamur
attente, quale quantumve sit nomen illud, quo perfec-
tuna sui nominis eonfessorem glorificat: ut hujus etiam
nos veraeiter eum confitendo mereamur esse consortes.
Beatus es, inqnit, Simon Bar Jona. Bar Jona Syriace,
Latine dieitur filius columb_e. FilJus autem eolumhve
recte voeatur apostolus Petrus : quia videlicet columba
multum simplex eat animal, et ipse prudenti ac pia sim-
plieitate Dominum sequebatur, memor illius pr_ecepti,
quod cure suis eondiseipulis ah eodem magistro simpli-
citatis ac veritatis aceepit _Matth. 10.1: Estote pru-
o2
196 BED._ _ENERABILIS

dentes sicut serpentes, et simpliees sieut columb_. Vel

certe, quia spiritus sanctus super Dominum in columb_e
specie descendit, reete filius columb_ nuneupatur_ qui
sp_ituali gratia plenus extitisse monstratur. Et justa
laude dileetorem confessoremque suum Dominus remu-
nemt_ cure eum sancti spirltus filium esse testatur a quo
ipse filius Dei vivi asseveratur: quamvis hoe ipsum
multum dissimiliter fieri, nullus fidellum dubitat. Do-
minus enim Chrlstus filius Dei per naturam ; Petms_
sicut et cmteri electi, filius est sancti splrims per gratiam.
Cbristus filius Dei vivi_ quia de ipso natus est ; Petrus
filius spiritus sancti, quia de ipso renatus est. Christus
filius Dei ante tempora, ipse est enim Dei virtus et Dei
sapientia quac dicit [Proverb. 8.] : Dominus possedit me
ab initio viarum suarum, antequam quicquam faceret a
principio. Petrus filius spiritus sancti ex eo tempore,
quo ab ipso illuminatus gratiam divinae cognitionis ac-
cepit. Et quia una voluntas_ eadem est operatio sanctae
trinitatis, recte cure dixisset, Beatus es, Simon Bar Jona,
id est, filius gratim spiritualis, protinus adjunxit :
Quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed pater meus
qui in ceelis est.] Pater quippe filio columb_e revelavit:
quia una est gratia patris et spiritus sancti_ eadem quo-
clue et filii, quod facillimis saerm Scripturm probabitur
exemplls. Dicit namque de patre Apostolus [Gal. 4.] :
Misit Deus spiritum filii sui in corda nostra. Dieit
ipse filius de spiritu saneto [Joan. 15.]: Cure autem
venerit paracletus, quem ego mittam vobis a patre.
Dicit de spiritu sancto Apostolus [1 Cor. 12.] : H_ec
autem omnia operatur unus atque idem spiritus, divi-
dens singulis prout vult. Pater ergo mittit spiritum,
filius mittit spiritum: spiritus ipse ubi vult, spirat:
quia profeeto ut diximus, una est voluntas et operatio
patris, et filii, et spiritus sancti. Et propterea conveni-
enter dieitur, quia pater qui in ccelis est, revelaverit filio
eolumb_e mysterium fidei_ quod ei caro et sanguis reve-
 HO_ILI_. 197

lare nequibat. Caro autem et sanguis reete inteUi-

guntur homines sapientia carnis inflati, columbin_e sim-
plieitatis nescii, ideoque a sapientia spiritus omnimodis
aversi. De quibus supra dictum est, quia Christum
non intelfigentes, alii Joannem Baptistam, alii autem
Heliam, alii vero Jeremiam, aut unum ex prophetis esse
dicerent: de qualibus dicit Apostolus [1 Cot. 2.] :
Carnalis autem homo non percipit ea, qu_e sunt spiritus
Dei. Sequitur :
JEt ego dico tibi, quia tu e8 Petrus, et super hanc pe-
gram _dificabo ecclesiam meam.J Petrus qui Simon
antea dicebatur, ob fortitudinem fidei, et confessionis
sure constantiam, a Domino Petri nomen accepit : quia
videlicet illi firma ac tenaei mente adh_esit: de quo
scripture est [1 Cor. 10.], Petra autem erat Christus.
Et supra hanc petram: id est, super Dominum salva-
torero, qui fideli suo cognitori, amatori, confessori par-
tieipium sui nominis donavit, ut videlicet a petra Petrus
vocaretur: supra quam vediflcatur ecclesia, quia non
nisi per fidem et dileetionem Christi, per suseeptionem
sacramentorum Christi, per observantiam mandatorum
Christi, ad sortem electorum et eternam pertingitur
vitam, Apostolo attestante qui ait [2 Cor. 3.] : Funda-
mentum enim aliud nemo potest ponere pr_eter id quod
positum est, quod est Christus Jesus.
Et porgee inferi non prxvalebunt adversus eam.] Port_e
inferi doctrinve sunt nequam, quve seducendo impru-
dentes ad inferos trahunt. Portee quoque inferi et tor-
menta et blandimenta sung persecutorum, qum infirmos
quosque deterrendo vel emolliendo a stabilitate tidei
introitum eis etern_e morris aperiunt. Sed et prava
fidelium opera ineptaque colloquia port_ utique sunt
inferi, in quantum suis vel fautoribus vel sequaeibus iter
perditionis ostendunt. Namet tides si non habeat
opera, mortua est in semetipsa: et [1 Cor. 15.], Cor-
rumpunt bonos mores colloquia mala. Mult_e sunt
198 BED_ VENERABII.,IS

itaque portm inferi, sed harum nulla ecclesia quae supra

petram fundata est, pr_evalet: quia qui fidem Christi
intimo cordis amore perceperit, omne quicquid exterius
perieuli tentantis ingruerit, facillime contemnit. At qui-
cunque eredentium fidem vel opere vel negatione de-
pravatus prodiderit, non hic supra petram Domino co-
operante domum suee professionis a_dificasse, sed juxta
alterius loci parabolam [Matth. 7.], super arenam sine
fundamento posuisse credendus est: hoc est, non sim-
plici ac vera intentione Christum sequi, sed terrenam
quamlibet fragilemque ob causam habitum przetendisse
Christiani. Sequitur:
Et tibi dabo claves _egni coelorum.] Qui regem eoelo-
rum majori pr_e caeteris devotione confessus est, merito
prae caeteris ipse eollatis clavibus regni ccelestis donatus
est, ut constaret omnibus quia absque ea eonfessione et
fide regnum ccelorum nullus posset intrare. Claves
autem regni coelorum ipsam discernendi scientiam po-
tentiamque nominat, qua dignos recipere in regnum,
indignos secludere deberet a regno. Unde manifeste
subjungit :
Et quodcunque ligaveris super terrain, erit ligature et
in ccelis : et quodcunque solveris super terrain, erit solu-
turn et in coelis.] Quee solvendi atque ligandi potestas,
quamvis soli Petro videatur a Domino data, absque ulla
tamen dubietate noscendum est, quia et caeteris Apo-
stolis datur ipso teste qui post passionis resurrectionis-
que suze triumphum, apparens eis insut_tavit, et dixit
eis [Joan. 20.] : Accipite spiritum sanctum. Quorum
remiseritis peecata, remittuntur eis : et quorum ret_nue-
ritis, retenta sunt. Neenon etiam nune in episcopis ae
presbyteris omni ecclesize oflieium idem committitur, ut
videlicet agnitis peccantium causis, quoscunque humiles
aevere p0en!tentes aspexerit, hos jam a timore perpetum
mortis miserans absolvat: quos veto in peccatis qui
egerint persistere cognoverit, illos perennibus suppliciis
 HOMXLIZ. 199

obligandos insinuet. Uncle alias dominus de eorrepto

semel et iterum, ac tertio, sed non lxenitente fratre prve-
cipit, dicens EMatth. 18.] : Si autem eeelesiam non au-
dierit, sit tibi sieur ethnicus et publieanus. Et ne leve
quisquam putaret eeelesia_judicio eondemnari, mox ter-
ribiliter adjunxit : Amen dico vobis, qu_eeunque ligave-
ritis super terrain, erunt ligata et in ccelo: et qu_ecunque
solveritis super terram, erunt soluta et in coelo. Omni
igitur electorum ecclesi_e juxta modum eulparum vel
p_enitenti_e ligandi ac solvendi datur auetoritas. Sed
ideo beatus Petrus qui Christum vera fide eonfessus,
vero est amore seeutus, speeialiter elaves regni ecelorum
et prineipatum judieiaria_ potestatis aeeepit, ut omnes
per orbem eredentes intelligant, quia quieunque ab uni-
rate fidei vel societatis illius quolibet modo semetipsos
segregant, tales nec vinculis peeeatorum ahsolvi, nee
januam possint regni ecelestis ingredi. Unde nos ne-
eesse est tota intentione, fratres carissimi, et fidei quam
doeuit, saeramenta diseere, et eongruentia fidei opera
demonstrate. Neeesse est omni vigilantia multipliees
subtilesque portarum inferi eavere insidias, quatenus
juxta Psalmista_ voeem, de his adjuvante Domino eripi,
atque ad annuneiandas ejus laudes, portas filia_ Sion,
hoe est gaudia supern_eeivitatis mereamur intrare. Nee
suffieere nobis ad salutem arbitremur, si turbis negli-
gentium, vel quorumlibet indoetorum fide vel aetibus
ada_quamur, quibus in literis saeris uniea est credendi
pariter et vivendi regula pr_eseripta: sealquotieseu_que
nobis errantium ingeruntur exempla, nos confestim
avertentes oculos mentis nostra_ ne videant vanitatem,
magis quid veritas ipsa decernit, sedulo corde serute-
tour: sequentes exemplum beati Petri, qui spretis er-
rantium sectis, vera_ fidei areanum quod cognoverat,
indubia otis confessione protulit, insuperabili cordis
cura servavit. Nam de fiducia eonfessionis hoe loeo
eognovimus, de virtute autem unica_in Christura dilee-
_0_ BED_ VENERAB|LIS

tionh ipsc alibi testatur [Joan. 6.] : Qui cure discede-

rent ab eo quidam diseipulorum ejus, dieeretque ille ad
duodecim, Numquid et vos vultis abire ? Respondit ei
Petrus, dicens: Domine, ad quem ibimus ? Verba vitae
etern_e habes, etnos cognovhnus, et credimus quia tu es
Christus filius Dei. Hujus ergo, fratres mei, pro mo-
dulo nostro exemplum si imitari satagimus, etnos cure
illo beati et appellari et esse valebhnus : nobis quoquc
Simonis, hoc est, obedientis Christo, nomen congruet 3
nosque propter simpticitatem fidel non fietm, aeceptam-
que a Domino gratiam, virtutum filii columb_e vocabi-
tour, eongaudensque ipse spiritualibus anim_e nostrw
profectibus dicet [Cant. 4.] : Quam pu]cra es_ arnica
mea ! quam pulera es_ oculi tui eolumbarum ] Sicque fit,
nt nobis supra petram fidei, aurum, argentum, lapides
preciosos, hoc est perfecta virtutum opera construenti-
bus, nil tribulationum ignis detrimenti adfemt, nulli
tentationum turbines pr_valeant : quirt potins adversi-
tatibus probati, accipiamus coronam vitae quam ipse
nobis ante secula promisit_ qui vivit et regnat Dens cure
patre in unitate spiritus sancti, per omnia secula seculo-
rum_ Amen.

HOMILIA XXVIII.

MATTH. xvH. MARC1 ix. LUCREix. In illo tempore,

assumpsit Jesus Petrum et Jacobum, et Joannem fra-
trem ejus, et duxit illos in montem excelsum deorsum,
el transfi#uratus est ante eos, ,_-c.

suos per hujus vita_ labores ad illam, qu_ la-

borem neseit, vitam futur_e beatitudinis intro-
UIA Dominus ac redemptor noster eleetos
ducere disposuit, modo per Evangelium suum
sudores eertaminum temporalium_ modo eternorum de-
 nOMILX_. 201

scrlbit palmam prmmiorum: ut auditis videlicet ago-

hum necessitatibus meminerint sibi requiem in hac vita
nequaquam esse petendam: audita rursum dulcedine
futura_ retributionis levius ferant mala transeuntia, qua_
bonis speraverint remuneranda perpetuis. Cure enim
suas suorumque passiones paulo snperius commemoras-
set, confestim ea qu_e modo cure legeretur, audivimus,
adjunxit dicens :
Filius enim hominis venturus est, in gloria patris sui
cure an#elis suis, et tunc reddet unicuique secundum o'pera
eju_.] Ubi aptissime diem extremi designat examinis,
quando in potestate re%o-ha et majestate veniet judiea-
turus de mundo, qui quondam in humilitate et abjee-
tione venerat judieandus a mundo, quando cure judi-
eiaria distrietione qu_ret operum perfectionem abeis
quibus miserieordi_e largitate przerogaverit suorum gra-
tiam munerum, quando reddens singulis seeundum opera
eorum, eleetos in regnum patris sui perducet, reprobos
autem cure diabolo in ignem rejiciet sempiternum. Et
pulere dieitur, quia filius hominis venturus est in glo-
ria patris sui. Filius quippe hominis in gloria Dei pa-
tris venturus est, quia qui in hominis natura minor est
patre, ipse in divinitate unius ejusdemque est gloriae
cure patre verus homo, per omnia verus existens et
Deus. Merito autem laetificat pios, merito terret eon-
tumaces, quod sequitur. Et tunc reddet unieuique
seeundum opera ejus: quia qui nunc bona operantes
pressuris malorum affliguntur iniquis, lzetanti nimirum
animo tempus expectant illud, quando per judieem jus-
turn non solum ab injustorum liberentur injuriis, sed et
justitize ac patientiae sure mereedem percipiant. Qui
vero male viventes patientiam judicis negligentiam pu-
tant, juste sero pcenitentes eternae damnationis sen-
tentia feriuntur. Concinit huie Evangelic_e sententim
quod. ait Psalmista [Psalm. 100.], Misericordiam et ju-
dicium cantabo tibi, Domine. Primo quippe misericor-
_0_ BED_ VENERABILIS

diam, ac deinde judieium se cantare perhibet: quia ni-

mirum Dominus, quod primo suo adventu depositum
nobis benlgne contulit, hoc in secundo distrietus exiget.
Sed perversus quisque qui misericordiam largientis con-
temnit, jurejudieium diseutientisDominipertimescit. At
qui gratiam miserieordiw grate se meminit suscepisse,
gaudens utique judicii discrimen expectat: ideoque libera
modulatione suo judiei misericordiam et judicium eantat.
Verum quia incertum est omnibus tempus universalis
judicii, incerta singulis sui exitus hora, et poterat longa
videri pr_sens afllietio nescientibus quando rcquies pro-
missa veniret, voluit pins magister aliquibus discipulo-
rum suorum adhue in terra degentibus eterna_ repro-
missionis gaudia przemonstrare: quatenus et ipsi qui
vidissent, et omnes qui audire possint, levius adversa
praesentia tolerarent, reducto szepius ad mentem futuree
retrlbutionis munere quod expectarent. Unde sequi-
tur :

Amen dico vobis, sunt quidam de hic stantilms, qui non

#ustabunt mortem, donec videant fllium hominis venien-
tern in regno suo.] Venientem quippe in regno suo vi-
derunt discipuli, quia in ea claritate viderunt fulgentem
in monte, in qua peracto judicio ab omnibus sanctis in
regno suo videbitur. Sed quod mortales adhuc et cor-
porales discipulorum oculi sufferre nequiverunt, tunc
per resurrectionem jam facta incorruptibilis potenter
tueri sufficiet omnis ecclesia sanctorum, de qua scrip-
turn est [Esaiae 33.]: Regem in decore suo videbtmt
oculi ejus.
Et post sex dies assumpsit Jesus Petrum et Jacobum,
et Joannem fratrem ejus, et ducit illos in montem excel-
sum.] Ostensurus gloriam suam diseipulis, in montem
eos dueit exeelsum: ut doceat omnes qui hane videre
desiderant, non in infimis jaeere voluptatibus, non ille-
eebris servire earnalibus, non cupiditatibus adhrereseere
terrenis, sed eternorum amore ad superna semper erigi :
 HOMILI_. 20_

angeliem munditim, pietatis, pacis, dileetionis, et justi-

tim vitam, quantum mortalibus possibile est, semper
imitari debere juxta eum qui dixit [Philip. 3.], Nostra
autem conversatio in ccelis est, unde etiam Salvatorem
expeetamus Jesum Christum Dominum nostrum. Os-
tensurus gloriam sum majestatis, in montem discipulos
ducit, ut discant ipsi, discant omnes qui hanc videre
sitiunt, non earn sibi in hujus seculi profundo, sed in
regno supernve beatitudinis esse qu_erendam. Et bene
cure dieeret, quia dueit illos in montem exeelsum, addi-
dit seorsum: quia justi et nunc cure pravorum vieinia
premuntur, animo tamen sunt toto atque intentione fi-
dei separati ab illis, et in futuro funditus seorsum abdu-
cuntur abeis, cam abseondet eos in abscondito vultus
sui a conturbatione hominurn, proteget eos in taberna-
culo suo a eontradietione linguarum. Quod autem post
dies sex ex quo promisit discipulis, elaritatem sum visio-
his ostendit, significat sanctos in die judieii regnum per-
cepturos, quod eis promisit, qui non mentitur Deus ante
tempora secularia. Tempora quippe secularia sex veta-
tibus constant, quibus eompletis audient ipso dicente
[Matth. 25.]: Venite, benedietl patris mei, possidete
paratum vobis regnum a eonstitutione mundi. Possunt
dies sex promiss_e Dominica- • visionis et glorim bonorum
perfeetione operum designari, sine quibus ad eontem-
plandam eonditoris sui majestatem quisque aliquid agere
valet, pervenire non valet. Quia enim Domlnus sex die-
bus return creaturam forma_it, septlma requievit ab ope-
ribus suis, reete per sex dies opera bona quibus ad re-
quiem pervenire debeamus, exprimuntur. Et quia qui
Deum videre, qui ad gloriam beatm resurrectionis per-
tingere coneupiseit, debet agere bona quve novit, recte
post dies sex gloriam sui regni, quam spopondit disci-
pulis Salvator, ostendit. Sequitur :
Et transfignratus est ante eos, et resplenduit facies
ejus sicut sol: vestimeata autem ejus facla sunt alba si-
204 nzt)_ W_aAmLIS

cut _.] Transfiguratus est ante diseipulos Dominus,

et sui corporis gloriam, qua per resurreetionem erat
illustrandus, signifieat: et electorum omnium quant_e
claritatis post resurrectionem sint corpora futura, mani-
festat. Nam et de his alibi dieit [Matth. 13.] : Tune
justi fulgebunt sieur sol in regno patris eorum, et hie
in exemplum futurm clarificationis ipsius resplenduit
facies ejus sicut sol. Non quia Domini et sanetorum
ejus _equalis possit esse claritas et gloria, cure et de iis-
dem sanetis dieat Apostolus [1 Cor. 15.], Stella autem
a stella differt in claritate, sic et resurreetio mortuorum:
sed quia nihil sole clarius videre novimus, non solum
Domini, sed et sanetorum in resurreetionis gloria solis
aspectui compamtur, quia darius sole aliquid unde ex-
emplum daretur hominibus, minime potuit invenifi.
Hanc autem glorifieam Dominiei eorporis majestatem,
hanc sanetorum corporum claritatem nullus in judieio
reproborum videre putandus est. Tantum videbunt in
quem transfixerunt, et plangent se super eum omnes
tribus terr_e. At cum peracto judicio sublati fuerint
impii, ne videant gloriam Dei, tunc justi ad contem-
plandam perpetuo gloriam regni ejus, et ipsi pro mo-
dulo suo incorruptionis luce transfigurati intrabunt:
unde dicit Apostolus [Philip. 3.], Qui reformabit cor-
pus humilitatis nostree, configuratum corpori claritatis
sua_. Si autem qurerit aliquis quid vestimenta Domini,
qu_e facta sunt alba sicut nix, typice designant, possu-
mus recte intelligere sanctorum ejus ecclesiam per hmc
esse monstratam, de quibus Esaias ait [Esaiae 49.],
Omnibus his velut ornamento vestierls: et Apostolus
[Galat. 3.], Quotquot enim, inquit, in Chl4sto bapti-
zati estis, Christum induistis. Qui in tempore resur-
rectionis omni labe iniquitatis simul et ab omni morta-
litatis obscuritate castificantur. Unde pulcre de ves-
timentis Domini dicit Evangelista Marcus [Marc. 9.],
Quia facta sunt splendida eandidaque nimis velut nix,
 HO_ILI_. 205

qualia fullo super terram non potest candida facere :

quia quod omnibus pater, nemo est qui sine corruptione
ac dolore vivere possit super terrain. Quod omnibus
sapientibus pater, licet h_eretici contradicant. Nemo
est qui sine attactu alieujus peccati vivere possit super
terrain. Sed quod fullo, id est, doctor animarum sire
inundator aliquis sui corporis eximius super terrain non
potest, Dominus faciet in c_elo emundans ecelesiam vi-
delicet suam ab omnibus inquinamentis carnis et spiri-
tus, insuper et eterna carnis ac spiritus beatitudine ac
luce refieiens. Sequitur :
Et ecce apparuit illis Moyses et Helias cure eo loquen-
tes.] Quales apparuerintj et quid loeuti sunt cure eo,
Lucas manifestius seribit, dicens _Lucm 9.]: Erant
autem Moyses et Hellas visi in vaajestate, et dicebant
excessum ejus, quem completurus erat in Hierusalem.
Moyses ergo et Hellas qui locuti sunt cure Domino in
monte, et passionem ejus ac resurrectionem dicebant,
oracula legis et prophetise deslgnant, qum in Domino
completa et nunc doctis quibusque patent, et electis
omnibus in futuro manifestius patebunt. Qui bene visi
in majestate dicuntur, quia tunc apertius videbitur,
quando veritatis dignitate omnis divinorum eloquiorum,
non solum sensus, seal et sermo fuerlt prolatus: quam-
vis in Moyse et Helia omnes, qui cure Domino regna-
turi sunt, recte intelligi possunt. In Moyse quidem
qui mortuus ac sepultus est, hi qui in judicio resusci-
tandi a morte : in Helia vero qui necdum morris debi-
turn solvit, hi qui in adventu judicis vivi inveniendi sunt
in came. Qui utrique pariter in uno eodemque mo-
mento rapti in nubibus obviam Domino in aere mox
peracto judicio ad vitam inducuntur eternam. Quibus
apte convenit, quod Moyses et Helias in majestate fu-
isse visi perhibentur: per excellentiam namque majes-
tatis insigne muneris quo sunt coronandi, monstratur.
Bene convenit et hoc quod excessum ejus, que'm corn-
206 BED._ VENI_RABILIS

pletums erat in Hierusalem, dixisse memorantur : quia

nimirum uniea laudis materia fidelibus suis fit passio
redemptoris : qui quanto magis meruerint ejus se gratia
esse redemptos, tanto sum reparatiouis memoriam de-
voto semper in peetore versant, devota confessione tes-
tantur. Verum quia cure amplius quisque vita_ ecclestis
dulcedinem degustat, eo amplius fastidit omnia, qu_e
placebant in infimis, merito Petrus visa Domini et sanc-
torum ejus ma_estate, repente euncta quve noverat ter-
rena obliviscitur, solis iis qu_e vidit perpetuo delectatur
adh_erere, dicens :
Domine, bonum est nos hie esse, si via, faciamus hic
tria tabernacula, tibi unum, Moysi unum, et Heli_e unum.]
Et quidem beatus Petrus, sieur alius Evangelista testa-
tur ELuca_ 9.J, neseiebat quid diceret, in eo quod cce-
lesti conversatione tabernacula facienda putavit. In ilia
namque ecelestis vitro gloria domus necessaria non erit,
ubi divin_e contemplationis luce omnia paeificante, aura
adversitatis alicujus timenda nulla remanebit, testante
Apostolo Joanne, qui ejusdem supernve eivitatis clarita-
tern describens, inter alia dicit _Apoc. 21.1: Et tern-
plum non vidi in ea, Dominus enim omnipotens tern-
plum illius est et agnus. Sed bene noverat quid diceret,
cure, cure ait : Domine, bonum est nobis hic esse, quia
re vera solum hominis bonum intrare in gaudium Do-
mini sui, et huic contemplando in eternum adsistere.
Unde merito nihil unquam veri boni habuisse putandus
est, eui reatu suo exigente contingit nunquam sui faciem
videre creatoris. Quod si beatus Petrus glorifieatam
Christi humanitatem contemplatus tanto afllcitur gau-
clio, ut nullatenus ab ejus intuitu velit seeerni, quid pu-
tamus, fratres carissimi, esse beatitudinis, qui divinitatis
ejus altitudinem videre meruerunt ? Et si eum duobus
tantum sanctis, Moyse videlicet et Helia, transfigura-
tam in monte hominis Christi speciem videre bonum
maximum duxit, quis sermo explicare, quis sensus valet
 HOMILI._. 207

comprehendere, quanta sint gaudia justorum cure acees-

serint ad Sion montem, et ad civitatem Dei viventis Hie-
rusalem, et multorum millium angelorum frequentiam,
ipsumque eivitatis ejusdem artificem et conditorem Deum
non per speculum et in _enigmate sicut nunc, sed facie
ad faciem conspexerint ? De qua visione dicit ipse Pe-
trus, loquens de Domino fidelibus [1 Petr. 1.] : In quem
nune quoque non vldentes credetis, quem cure videritis,
exultabitis l_titia inenarrab_li et glorificata. Sequitur :
.4dhuc eo loquente, ecce nubes lucida obumbravit eos,
et ecce vox de nube dicens : Hic est filius meus dilectus,
in quo mihi bene complacui, ipsum audite.] Quia taber-
naeula facere qu_erebant, obtectu lueidm nubis admo-
nentur in illa vlt_e ccelestls habitatione domos non ease
neeessarias, ubi omnia Dominus eterna sure lueis obum-
bratione protegit. Qui enim populum per deserta gra-
dientem, nec per diem sol, nec luna ureret per noctem,
quadraginta annos expandit nubem in proteetionem
eorum, quanto magis inhabitantes in tabernaeulo regni
ecelestis in secula, sanctarum velamento proteget ala-
rum ? Seimus enim docente Apostolo [2 Cor. 5.], Quia
si terrestris domus nostra hujus habitationis dissolvatur,
quod mdificationem ex Deo habemus, domum non manu-
fact.am eternam in ccelis. Quia vero resplendentem filil
hominis faeiem cernere desiderabant, adfuit pater in voce,
doeens eundem esse filium suum dileetum, in quo sibi
bene eomplacuisset: ut discerent ab humanitatis ejus
gloria quam videbant, ad divinitatis qua _:xlualis eat ilfi
contemplandam suspirare prmsentiam. Quod autem ait
vox paterna de filio, In quo mihi bene eomplacui, hoe
eat quod ejus filius alibi testatur [Joan. 8.] : Et qui me
misit, mecum est: et non reliquit me solum, quia ego
qum placida sunt el, facio semper. Et quod adjunxit,
Ipsum audite, admonuit eum ease de quo Moyses idem
populum eui legem dedit, prmmonebat [Deut. 18.].
Quia prophetam vobis suseitabit Dominus Deus vester
_0_ BED2E VENERABILIS

de fratribus vestria tanquam me ipsum, audietis juxta

omnia qu_eeunque locutus fuetit vobis. Neque enim
Moysen et Heliam, id est, legem et prophetas audiri
vetat, sed omnibus his auditionem filii, qui legem aut
prophetas venit adimplere, prmferendam insinuat, cune-
tisque veteris instrumenti typis et aenigmatibus lucern
Evangelicae veritatis anteponendam intimat. Et qui-
dem pia dispensatione tides discipulorum, ne erucifixo
Domino titubet, solidatur, dum imminente crucis ar-ti-
culo et humanitas ejus, qualiter per resurrectionem sit
sublimanda ecelesti luce monstratur: et quia coetemus
sit in divinitate patti filius, c_elesti ejusdem patris voee
probatur, quatenus adveniente hora passionis minus mo-
rientem dolerent, quem post mortem mox glorificandum
in homine, in divinitate autem semper a Deo patre glo-
rificatum meminissent. Verum discipuli quasi carnales
adhuc substantiae fragilis, audita Dei voce timentes in
faciem ceciderunt. Dominus autem quasi plus per om-
nia magister, verbo simul eos et tactu consolatur et eri-
git.
Et descendentibus, inquit, illi8 de monte pr_eeepit Je-
sus, dicens : Nemini dixeritis visionem, donec fllius homi-
his a mortuis resurgat.] ¥isionem ostensa_ sine majes-
tatis ad tempus taeeti pr0eeepit, ne si palam vulgaretur
in populos, aut dispensationem passionis illius iidem po-
purl prineipibus repugnando impedirent, et sic humana_
salutis effeetus, qui per sanguinem ejus erat futurus, re-
tardaretur; aut certe hi qui eandem visionem audien-
tes credidissent, viso crucis opprobrio scandaUzarentur.
Opportunius autem completa passione, resurreetione, et
ascensione ejus in ccelum, repletis spiritu saneto Apo-
stolis praedicata est, quatenus omnes qui sacramentis
ejus initiari voluissent, non sohim effectum resurreetio-
nis credere, sed etiam modum ejusdem resurreetionis ab
his qui x_idebant, _otuissent ediscere, nec non et eterni-
tatem divinm nativitatis, quam a patre audierant, cunc-
 XaOMILIAZ. 209

tis pariter eredcndam amandamque prvedicarent. Ex-

posita igitur lectione Dominie_e transfigurationis, ad
nostram, fratres earissimi, conseientiam revertamur, et
si Domini gloriam videre delectat, transitis carnalibus
desideriJs subeamus in montem virtutum. Si ad vesti-
menta Domini candidissima perfinere volumus, munde-
mus nos ab omni inquinamento earnis et spiritus, per-
fieientes sanetificationem in timore Dei. Si vocem Dei
patrls audire, si consubstantialis ejus filii majestatem
desideramus intueri, studeamus solieiti perversa et inu-
tilia mortalium verba deelinare, studeamus a superva-
cuis seeuli fallentis oculos avertere spectaculis, quatenus
resurreetlonis nostr_ gloria coruseante, et ipsi quidem
qum modo nequimus, magnalia nostri conditoris videre
simul et dieere mereamur, prvestanti ipso qui vivit et
regnat cure patre in unitate spiritus sancti Deus, &c.
Amen.

HOMILIA XXIX.

MATTH. XIV. MARCI VI. LUCA_ IX. In illo iempore

audivit Herodes tetrarcha famam Jesu, el all pueri_
suis. I-_c est Joanne8 Baptista, 3yc.

ATALEM, fratres carlssimi, beati Joannis

stantiam passionis illius pia devotione recola-

diem celebrantes
mus, sed et eorumoportet,
.a quibusut non
passussolum
est_ con-
ma-
litiam nobis in arma vertamus salutis. Tunc etenim
seripturis sanctis utiliter animum intendimus, cure non
solum in eis virtutes ae pr_emia justorum, verumetiam
vitia, vindictamque reproborum ad incitamentum no-
bis bene agendi proponimus. Hoc siquidem et ipsius
I)omini doeemur exemplo, qui ut humanve superbive
eervieem frangat, ae sublime nobis humilitatis jugum
P
 _I0 BED_ VENERABILI8

imponat, non suae tantum humilitatis formam quam

sequamur, insinuat dicens [Matth. 11.], Diseite a me,
quia mitis sum, et humilis come: seal etiam angeliere
superbiee dejectionem, quam eaveamus ad memoriam
nobis revoeat, dicens [Lucre 10.], Videbam Satanam
quasi fulgur de cmlo eadentem: quatenus non solo nos
sine divinze bonitatis, seal et dzemoniac_e pravitatis ex-
emplo ad observantiam summ_e virtutis azcendat.
Audivit ergo Herodes tetrarcha /amain Yesu, et ait
pueris suis : Hic est Joannes Baptista, ipse surrexit a
mortuis, et ideo virtutes operantur in eo.] Qtui bene in-
tellexit mortuum posse hominem resuseitari ad vitam,
bene de resurreetionis gloria.sensit, qui justos post re-
surrectionem majoris potentive quos mortalis fragilitas
eapit, futuros esse perspexit: sed misere desipuit, qui
quod de homine puro sponte eredere potuit, hoe de Deo
homine eredere tot miraeulis attestantibus, tantis pr_e-
dieatorum praeeoniis eonsonantibus, nulla ratione con-
sensit. Quare hoc, fratres carissimi, nisi ut nos aperte
intelligamus, non ineredibile resurrectionis miraculum,
sed pravorum animos a eredendi gratia peccatis obstan-
tibus esse przepeditos, majoresque illi gratias referamus,
qlfi nostris cordibus ablato erroris velamine, lucern veri-
tatis aperire dignatus est.
Herodes enim tenuit Yoannem, et alligavit eum, et 190-
suit in carcerem, propter Her'odiadem v_vorem fratris sui.
Dicebat enim illi Joannes : Non licet tibi habere eam.] Im-
pletum videmus in Joanne, quod de iUo angelus Zaehariae
priusquam naseeretur, prtedixit: quia pr'oeeederet ante
Dominum in spiritu et virtute Heliae. Ambo namque
eontinenter viventes, ambo habitu inculti, ambo in soli-
tudine degentes, ambo praecones veritatis, ambo regis et
reginae persecutionem propter justitiam perpessi sunt:
ille Achaia et Jezabel, iste Herodis et Herodiadis. Ille
ne ab impiis oeeideretur, igneo eurru est raptus in eoe-
lure: late ne ab impiis vineeretur, perfecto martyrii
 nOMILX_g. 211

certamine spiritu cc_lestia regna petivit, angelorum uti-

que subveetus auxili% de quibus scripture est [Psal.
68.] : Currus Dei decem miUia multiplex miUia ]a_tan-
tium, Dominus in illis. Et iterum [Ibid. 103.] : Qui
facit angelos suos spiritus, et ministros suos ignem uren-
tern. Sed qurerit forte afiquis, quis sit iste Herodes,
quive frater ejus, qu_e etiam Herodias, de quibus sermo
iste. Herodes iste qui et Joannem decollavit, et in
passionem redemptoris nostri Pilato assensum przebuit,
filius est Herodis illius, sub quo Dominus natus est:
qui cure post nativitatem Dominiearn paueo tempore
regnaret, sieut Evangelica testatur historia, Archelaus
ejus filius suceessit in regnum : quo cure vix deeem
annis potiretur, aeeusantibus insolentiam ejus Juda_is
[Matth. 2.], pulsus est regno ab Augusto, ae perpetuo
damnatus exilio. Deinde Augustus, ut regni Judaiei
minueret potentiam, divisa in quatuor partes provincia,
quatuor fratres Arcbelai eidem regenda_ prvefecit, qui
singuli a prineipatu quart_e partis Grzeeo sermone sunt
tetrarch_e vocati. E quibus Philippus Herodiadem,
filiam Arethoe regis Arabum, aeeepit uxorem, quam
idem Aretha postmodum ablatam ab eo declit Herodi,
eo quod ipse esset majoris potestatis et ramie, factum-
que est adulterium pub]ieum. Sieut perfidis eausa est
pereundi, ita fidelissimo proeconi nostrre redemptionis
materia triumphandi, qui prohibendo regis injusti see-
lera, morte quidem injusta meruit pleeti, sed post mor-
tis gustum a rege justitia_ eui testimonium perhibebat,
justam vit,qe perennis coronam accepit. Dicebat ergo
illi Joannes :
Non licet libi habere earn. JEt volens, inquit, illum oc-
cidere, timuit populum, quia sicut prophetam eurn habe-
bant.] Non populus tantum, sed ipse etiam Herodes
Joannem sieut prophetam habebat, teste Evangelista
Marco, qui dieit [Marc. 6.]: Herodes enim metuebat
Joaunem, seiens eum virum justum et sanctum, et cus-
P2
_]2 BED2E VENERA.BILIS

todiebat eum. Et audito eo multa faciebat, et libenter

cure audiebat. Sod vicit amor mulieris, eumque in illum
quem sanctum esse noverat et justum, manus mittere
coegit. Qui quoniam noluit cohiberc luxuriam, ad ho-
micidii reatum prolapsus est, minusque illi peccatum
majoris erat causa peccati: cui districto Dei judicio
contigit, ut propter appetitum adulterm quam detestan-
dam sciebat, sanguinem funderet prophet_, quem Deo
acceptum esse cognoverat. H_ec namque est illa divini
dispensatio examinis, de qua dicitur [Apoc. 22.] : Oui
nocet, noceat adhuc: et qul in sordibus est_ sordescat
adbue. At contra quod sequitur, Et sanctus sanctifice-
tur adhuc, ad beati Joannis personam convenienter ap-
tatur, qui sanctus existens sanctificabatur adhuc, dum
per officium evangelizandi ad martyrii palmam per-
venit.
Die autem natalis Herodis saltavit filia Herodiadis in
medio, et placuit Herodi. Unde cum juramento pollicitus
est ei dare quodcunque postulasset ab eo.J Tria pariter
impiorum scelera audivimus: celebrationem natalis in-
faustam, saltationem puellm lascivam, juramentum regis
temerarium, quibus singulis oportet nos, ne talia gera-
mus, instrui. Non enim festis diem nostri natalis in
memoriam revocare, non ullum tcmpus illecebris indul-
gere carnalibus, sed diem potius exitus nostri debemus
lacrymis, precibus, crebrisque prmvenire jejuniis, hinc
etenim vir sapiens admonet, dicens [Eccles. 7.]: In
omnibus operibus tuis memorare novissima tua, et in
eternum non peccabis. Sed nec membra nostra qu_e
jam Domino consecrata sunt, lusibus atque ineptis dare
motibus decet. Dicit namque Apostolus [1 Cor. 6.] :
Nescitis quoniam corpora vestra membra sunt Christi ?
Tollcns ergo membra Christi, faciam membra meretri-
cis ? Absit. Unde et alibi obscerat per misericordiam
Dei, ut exhibeamus corpora nostra hostiam viventem,
sanctam, Deo plaeentem. Quantum vero temeritatem
 HOMILI_E, 213

jurandi vitare debeamus, et ipse in Evangelio Dominus

[Matth. 5.], et Jacobus in epistola sua doeet, dicens
[Jacob. 5.] : Ante omnia autem, fratres mei, nollte ju-
rare neque per ccelum, neque per terrain, neque aliud
quodeunque juramentum. Sit autem sermo vester, est
est, non non, ut non sub judicio decidatis, illo videlicet
judieio sub quo decidit Herodes, ut vel pejerare, vel ob
perjurium cavendum aliud necesse haberet patrare flagi-
tium. At si aliquid ineautius forte nos jurasse conti-
gerit, quod observatum scilicet pejorem vergat in exitum,
libere illud consilio salubriore mutandum noverimus, ac
magis instante necessitate pejerandum nobis, quam pro
vitando perjurio in aliud crimen gravius esse diverten-
dum [1 Reg.25.] : Denique juravit David per Dominum,
oeeidere Nabal virum stultum et impium, atque omnia
qua_ ad illum pertinent demoliri: sed ad primam inter-
cessionem Abigail f_mina_ prudentis, mox remisit minas,
revoeavit ensem in vaginam, neque afiquid culpm se tall
perjurio contraxisse doluit. Juravit Herodes dare sal-
tatrici quodeunque postulasset ab eo, et ne perjurus di-
ceretur a convivis, ipsum convivium sanguine polluit,
dum prophetm mortem saltationis prmmium fecit. Non
solum in jurando, sed in omni quod agimus, h_ec est
moderatio solertius observanda, ut si talem forte lapsum
versuti hostis inciderimus insidiis, ex quo sine aliquo
peccati contagio surgere non possimus, ilium potius
evadendi aditum petamus, in quo minus periculi nos
perpessuros esse cernimus: juxta exemplum eorum qui
hostilibus clausi muris_ dum evadere desiderant, sed por-
tarum omnium accessum sibi interdictum considerant:
ibi necesse est desiliendi locum eligant, ubi muro ex-
istente breviore minimum periculi cadentes incurrant.
Sequitur :
At illa pr_monita a malre sua, Da mihi, inquit, hic in
disco caput Yoannis Baptist_ : et contristatus est rea_.]
Tristitia regis non absolutio est, sed confessio sceleris.
 214 BED_ VENERABILIS

Haec etenim est superni justitia judieii, ut plerumque

reprobi et agnoscant se, et fateantur errasse, certamque
erroris sui pmnitudinem gerant, nec tamen ab errore
quiescant, quatenus eadem confessione ac poenitentia
contra se ipsi testimonium dent: quia non nescii delln-
quunt, dum a peccato quod culpant, prohibere detrec-
tant, eoque justius pereant, quo foveam perditionis quam
praevidere valuerant, declinare neglexerant. Talis quippe
est tristitia Herodis, qualis pmnitentia Pharaonis et Ju-
da_: quorum quisque facinora sua postquam accusante
conscientia invitus prodidit, vecors augmentavit. Itaque
Herodes caput Joannis petitus, tristitiam quidem prse-
tendebat in vultu, qua se ipse damnaret, ostendendo
cunctis liquide, quia insontem et sanctum noverat, quem
erat neci datums. Verum si diligentius cor nefandum
inspicimus, lretabatur occulte, quod ea petebantur qum
et antea facere, si excusabiliter posset, disponebat. Qui
si caput Hcrodiadis peteretur_ nulli dubium, quoniam
illud dare veraciter tristis abnueret.
Propter juramentum autem, el eos qui pariter recumbe-
banl, jussit darl : misitq_e, et decollavit Joannem in car-
cere, et allatum est caput ejus in disco.] Indignum quidem
natali suo rex spectaculum pmebuit, qui convocatis ad
epulas principibus, tribunis ac ducibus gentis, spectan-
dum in disco caput occisi protulit. Indignique con-
viv_e, an potius invitatori suo condigni, e quibus nullus
inventus est, qui hominem inter festa discumbentium
puniri, qui ab adulteris justum, qui judieem a reis eapite
plecti vetaret : pr_esertim cure rex assumpta specie moe-
stitiae, coactum se hoc facere protestaretur, essetque op-
portunum quod hortatu convivantium a promisso scelere
revocari deberet, si non illum hmc de iudustria pr_e-
struxisse cognoscerent, imo ipsos quoque par ejusdem
sceleris amor irretiret. Sed dignam supernis aspecti-
bus virtutem sui certaminis beatus prmcursor Dotal-
niche nativitatis, praedicationis et mortis ostendit, qui ut
 HOMILI_. _15

Scriptura ait [Sat_3.], Et sl coram hominibus tormenta

passus est, spes fl|ius immortalitate plena est. Cujus
diem nataUs merito festa eelebritate repetimus, quem
ipse propria passione nohis solennem reddidit, quem
roseo sanguinis sui furore deeoravit : merito memoriam
illins cure spirituali gaudio veneramur, qui testimonium
quod Domino perhibuit_ martyrio signaculo conclusit.
Neque enim dubitandum est, quia beatus Joannes pro
redemptoris nostrl, quem pr_ecurrebat, testimonio, car-
cerem et vincu]a sustinuit, pro ipso et animam posuit :
cui non est dictum a persecutore ut Christum negaret,
sed ut veritatem reticeret, et tamen pro Christo oceu-
buit. Quia enim Christus ipse air [Joan. 14.], Ego
sum veritas, ideo utique pro Christo, quia pro veritate
sanguinem fudit: et cui naseituro, pr_edicaturo, bapti-
zaturo, prius naseendo, pr_dicando ac baptizando testi-
monium perhibebat, hunc etiam passurum prior ipse
patiendo signavit. Quorum tamen pasaiones diverso
ordine eonsummari, certa superme provisionis dispensa-
tione gesture est: ut videlicet redemptor noster extra
portam civitatis euncto assistente populo, sublevaretur
in crucem : prtecursor vero ejus collectis in domum con-
vivii magistratibus atque optimatibus plebis, misso tan-
turn spiculatore, in abdito careeris capite truncaretur.
Et quidem eongruum videbatur, ut mysterium Domini-
eve crucis crucifixus prvefiguraret Joannes: sed quia idem
Joannes testimonium Domino perhibens aiebat [Joan.
3.], Ilium oportet crescere, me autem minui: hoe est,
ilium quem prophetam magnum esse miramini, Chri-
stum Dominum, ae Deum verum oportet intelligi: me
autem quem Christum esse arbitramini, non Christum,
sed esse prophetam Christi patebit, disparem utriusque
quafitatem, dispar modus passionis insinuat, non in car-
nifieum potestate constitutus, sed e0elesti ratione pra-
visus. Quia enim iterum dicit idem Joannes [Ibidem],
Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur: qui
_t(_ B E I)_[_ VENERABILIS

autem de coelo venit,superomnes est,pr_fatammino-

mtionem ejus qui de terra est, decollatio ilia in car cere
et in obscuro patrata capitis ablatio designat. Porto
erementum ejus qui de ccelo venit, et supra omnes est,
illa in eruce exaltatio qum sub divo et omni spectante
populo faeta est, aperte denunciat. Exaltatus quippe
in cruce, caput erectum ad coelos tenuit, manus super
tetras ad aquilonem tetendit, et austrum, ut et cmlise
esse Dominum, et universam terrain, omnesque potes-
tates ai_reas sure ditioni subditas, ipso etiam corporis
situ figuraret. Infima crucis ipsius terrm abdita pene-
trabant, ut inferorum regnum passione illius transfixum
ac destruetum esse signaretur. Regem hunt csse cre-
dendum seripto in eruce titulo, astantes Hebr_ei, Gr_eei
et Romani legebant, ut videlicet ejus imperium appare-
ret per omnes gentes esse dilatandum. Qum cuncta
Apostolus breviter una sententia complectitur, dicens :
Factus est obediens usque ad mortem, mortem autem
crucis. Propter quod et Deus illum exaltavit, et dona-
vit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine
Jesu omne genu flectatur ccelestium, terrestrium, et in-
feromm: et omnis lingua confiteatur, quia Dominus
Jesus Christus in gloria est Dei patris. Decollato autem
Joanne, et allato capite ejus in disco, sequitur :
Et datum est puellae, et delulit matri suez. Et acce-
dentes discipuli ejus, tulerunt corpus ejus, et sepelierunt
illud.] Et hoe ad minorationem pr_ecursoris Domini
pertinet, quod corpus ejus sepultur_e absque capite
datur. Namque ut in ecclesiasticis invenimus historiis
[Joseph. Ant. 18, 10. Eus. 1, 13.]_ corpus ejus in civi-
tate Samaria, qu_e nunc Sebaste vocatur, caput autem
in Hierosolymis humatum est: decollatus veto est in
castello quodam Arabise, quod Macherunta nominant.
In quibus videlicet historiis hoc quoque reperimus, quod
caput ejus sanetissimum longo post decollationem tern-
pore, ab ipso revelatum sit duobus monachis orientali-
 HOMILI_E. 217

bus, qui orationis _atia venerant Hierosolymam, atque

inde in Edessam Phc_nici_e civitatem perlatum, debito
fidelium sit honore frequentatum. At vero ossa ejus,
tempore procedente, de Samaria Hieroso|ymam trans-
lata, ac mox Alexandriam missa, nunc ibidem in ecclesia
qu_e nominis ipsius est honore eonsecrata, servantur.
Quod divina providentia constat actum, ut scilicet per
plum loea deportatis beati martyris reliquiis plura virtu-
turn signa fierent, pluresque per memoriam doctrin_e et
vitae illius ad fidem ac dilectionem ejus quem prmdieabat,
confluerent. Inter hme sane considerandum est, et at-
tentius memorim commendandum, quomodo omnipotens
Deus eleetos, dilectosque suos famulos quos ad vitam,
regnumque proedestinavit eternum in tantum in hae
vita pmvorum patitur perseeutione eonteri, tot ae tantis
poenarum mortiumque generibus eonsumi, quatenus per-
speetis perfectorum virorum passionibus, minus de his
qu_e nobis forte adversa contigerint, doleamus, ae potius
discamus omne gaudium existimare, cure in tentationes
varias inciderimus : memoria retinentes, quia quem dili-
git Dominus, eastigat: flagellat autem omnem filium
quem recipit. Nam etsi prineipali sententia constat,
quia in multis offendimus omnes, quis tamen nostrum
dieere audeat, beatum Joannem in actu, vel ditto, vel
habitu, vel vietu peceasSe? cujus austeritatem indu-
menti, cujus parsimoniam alimenti Evangeliea laudat
historia, eujus omne quod loquitur, aut veritati testimo-
ilium reddit, aut eos qui eontradicunt, redarguit : cujus
opera justitioe etiam qui non amabant, venerationi habe-
bant ? Quis in eis prvecordiis peccato poterat esse locus,
qu_e et ante nativitatem spiritus saneti consecravit ad-
ventus ? Quando saltem humanve conversationis intuitu
valuit a virtutis via vel ad modicum deflecti, qui totam
ab ineunte pueritia vitam solitarius peregit ? Et tamen
talis ac tantus vir pr_esentis vitro terminum post longam
vinculorum afltictionem sanguinis effusionem suscepit.
_l_ BED_ VENERABILIS

Ille qui libertatem supernae paeis evangelizabat, ab im-

piis in vineula eonjieitur : clauditur obseuritate careeris,
qui venit testimonium perhibere de lumine: quique ab
ipsa luee, quae Christus est, lucerna ardens et lucens
appellari meruit, quo in naris mulierum major nemo est,
ad petitionem mulierum turpissimarum capite plecti-
tur : et ipse proprio cruore baptizatur, cui redemptorem
mundi baptizare, cui vocem patris super ilium audire,
eui spiritus sancti gratiam in eum descendentis videre
donatum est. Seal non erat grave, imo leve ae deside-
rabile erat talibus tormenta pro veritate temporalia per-
peti, quae perpetuis noverant remuneranda gaudiis.
Optabile habebat mortem quae naturae necessitate in-
evitabilis imminebat, confesso Christi nomine cure pal-
ma vitae perennis excipere. Unde bene dicit Apostolus
[Philip. 1.] : Quia nobis donatum est a Christo, non
solum ut in eo credatis, sed etiam ut pro illo patiamini.
Qui ideo donum esse dicit Christi, ut pro iilo patiantur
electi, quia sicut idem dicit [Rom. 8.], Non sunt con-
dignae passiones hujus temporis ad superventuram glo-
riam quae revelabitur in nobis. Cure ergo tam eximios
regni ccelestis haeredes tanta in hujus exilio mortalitatis
pati viderimus, quid nobis inter haec, fratres carissimi,
restat agendum, nisi ut tanto magis humiliemur in con-
spectu pii eonditoris et redem'ptoris nostri, quanto nos
patenter animadvertimus eos, nec vitae imitatione sequi
posse, nec mortis ? Itaque juxta vocem primi pastoris,
humiliemur sub potenti manu Dei, ut nos exaltet in
tempore visitationis: humiliemur cum Joanne, jejune-
mus, et obsecrationes faciamus assiduas: exultemus
minui coram hominibus, exerceamur et defieiat paulis-
per spiritus noster utique, id est, carnalis et superbus,
qui solebat inflari, ut bonae aetionis profectibus ante il-
Ium crescere, et cure illo exaltari valeamus, qui de ccelo
ad tetras venire dignatus est, ut nos qui de terra sumus,
sublevaret ad eoelosJesus Christus Dominus noster, qui
 nOMILI,_. 219

vivit et regnat cure patre in unitate splritus sancti Deus,

per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXX.

MATT.IX. MARC.II. Lvc_ v. In illo tempore cure

transiret Jesus, vidit hominem sedentem in telonio,
Mattheeum nomlne, et ait illi, 8equere me. Et sur#ens
secutus est eum, _c.

peceavemnt et egent gloria Dei, justifieati

gratis
EGIMUS, per gratiam
Apostoloipsius.
dicente,Quiet
Quia iterum
omnes
in_estimabilem ejusdem gratiee magnitudi-
nero eommendans, ait [Rom. 5.] : Ubi autem abunda-
Vit peecatum, superabundavit et gratia: quia nimirum
quanto graviorem Dominus in electis suis peeeatorum
languorem curavit, tanto ampliorem cunctis grati_e me-
dentis potentiam monstravit. Unde et ex leetione Evan-
geliea aUdivimus, quia sedentem in telonio Matth_um,
ae temporalibus cuffs intentum, repente miseratus Do-
minus voeavit, et de publicano justum, de teloniario
diseipulum feeit: quem etiam profieientibus ejusdem
grati_e inerementis, de communi diseipulorum numero
ad apostolatus gradum promovit, nee solum pr_edicandi,
verum etiam scribendi EvangeIium illi ministerium eom-
misit: ut qui curare terrestrium omiserat negotiorum,
eoelestium talentorum dispensator esse ineiperet. Quod
ob id utique providentia superna fieri disposuit, ut nul-
lure enormitas peecatorum suorum, nullum numerositas
seelerum, a speranda venia revoearet, cure hune tantis
mundi nexibus absolutum, tam coelestem faetum eon-
spieeret, ut eommunieato eum angelicis spiritibus voea-
bulo, Evangelista nominaretur etesset.
_0 BE D2_, VENERABILIS

Vidit, inquit, Jesus hominem sedentem in telonio Mat-

ttueum nomine, et air illi, _equere me.] ¥idit autem non
tam corporei intuitus, quam internee miserationis aspee-
tibus, quibus et Petrum negantem ut reatum suum cog-
noseere ae deflere posset, respicere dignatus est : quibus
populum suum _/Egyptia servitute depressum, ut eripe-
ret aspexit, dieens ad Moysen [Exod. 3.] : ¥idens vidi
afflictionem populi mei, qui est in 2Egypto_ et gemitum
ejus audivi, et descendi liberate eum. ¥idit ergo homi-
nero et miseratus est eum, qui humanis tantum studiis
deditus, needum angelico nomine dignus extiterat. ¥idit
sedentem in telonio, pertinaei videlicet animo tempo-
ralibus lueris inhiantem, Matthreum, inquit, nomine.
Matthaeus Hebraiee, Latine dieitur donatus : quod pro-
recto nomen illi apte congruit, qui tantum gratiae su-
pern_e munus aecepit. Nee praetereundum est, quod
idem Matthreus erat binomius : ham et Levi vocabatur,
quod etiam nomen eidem gratiae, qua donatus est, testi-
monium perhibet. Interpretatur enim additus_ sire as-
sumptus : significans quia assumptus est per eleetionem
a Domino, et additus ad numerum gradus apostoliei.
Hoe autem ilium nomine Marcus et Lucas in hae elee-
tione magis appellate voluerunt, ne eonsortem operis
Evangelici, de prisca eonversatione palam notabilem
redderent. At veto ubi ad deseribendum duodeeim
Apostolorum eatalogum pervenerunt, taeito Levi voea-
bulo, Matth_um ilium aperte nuncupaverunt. PorTo
ipse Matthams, juxta hoe quod scripture est, justus
prior aceusator est sui, venit amieus ejus et investigavit
eum, vulgato se nomine vocat, cum de telonio voeatum
narrat. Sed et in decalogo Apostolorum eum addita-
mento se publieanum eognominat. Thomas, inquit, et
Matthaeus publicanus, quatenus majorem per hoe pub-
licanis et peceatoribus adipiscendae salutis confidentiam
pr_ebeat. Quam doeendi formulam Paulus quoque se-
eutus, ait [1 Tim. 1.] : Ouia Christus Jesus venit in
 liO_ ILI_I_. 221

hune mundum peceatores salvos faeere, quorum primus

ego sum. Sed ideo miserieordiam consecutus sum, ut
in me primo ostenderet Christus Jesus omnem patien-
tiam, ad exemplum eorum qui credituri sunt. illi in
vitam eternam. Vidit ergo Jesus publicanum, et quia
miserando atque eligendo vidit, ait illi, Sequere me.
Sequere autem dixit imitate. Sequere dixit non tam
incessu pedum, quam executione morum. Qui enim
dieit se in Christo manere, debet sieut ille ambulavit, et
ipse ambulare : quod est non ambire terrena, non caduca
lucra sectari, fugere honores, contemptum mundi omnem
pro cmlesti gloria libenter amplecti, cunctis prodesse,
amare, injurias nulli inferre, at sibi illatas patienter
sufferre, sed et inferentibus a Domino veniam postu-
lare, nonnunquam suam, sed conditoris semper gloriam
qumrere, quotquot valet secure ad amorem supernorum
erigere. Hmc est hujusmodi gerere, Christi est vestigia
sequi.
Et surgens, inquit, secutus est eum.] Non est miran-
dum, quod publicanus ad primam jubentis Domini vo-
cem, terrena qum curabat lucra reliquerit, opibusque
neglectis illius comitatui, quem nil divitiarum habere
cernebat, adhveserit. Ipse enim Dominus, qui eum
foris verbo vocavit, intus invisibili instinctu ut seqne-
retur edocuit, infundens menti ill]us lumen grative spiri-
tualis, qua intelligeret, quia is a temporahbus vocabat
in terris, incorruptibiles in c_elis dare thesauros valeret.
Surgens, inquit, secutus est eum. Surrexit, ut seque-
retur: dimisit caduca qum gerebat, ut consequeretur
eterna, ad qua_ ilium veritas invitabat: quale est illud
[Ephe. 5.], Surge qui dormis, et exsurge a mortuis, et
iUuminabit te Chrisms.
Et facturn est discumbente eo in domo, ecce publicani
et peccatores venientes discurabebant cure Jesu et disci-
pul/s ejus.] Unius publicani conversio multis exem-
plum imenitenti_e ac indulgentia_ publicanis et peccato-
_22 BED2K V]_NERABILIS

ribus tribuit. Non enim dubitandum, quia publicani

ac peccatores esse desierant, qui cure Jesu et discipulis
ejus discumbebant: nec si in peceatis perseverare de-
eernerent, ei qui sine peccato est, convesci auderent.
Publicani quippe vocantur, qul vel publice sceleribus
fcedantur, vel publieis implicantur negotiis, qum sine
peccato aut vix, ant nuliatenus valent administrari. Et
pulcro saris prmsagio, qui Apostolus et doctor gentium
erat futurus, in prima sua conversione peccantinm post
se gregem trahit ad salutem : ofl_ciumque evangelizandi,
quod proficiente merito virtutum erat expleturus, a pri-
mis jam fidei sum rudimentis incipit. Neque enim
solum, qui fratrem verbo erudit, sed etiam qui exernplo
ad meliora convertit, ministerium gerit doctoris. Deni-
que iidem publicani non tunc solummodo cure Domino
discumbebant, verum et deinceps abjectis secularibus
negotiis, ad imitationem Matthmi illum sequi gaude-
bant, teste Evangelista Marco, qui dicit [Marc. 2.]:
Multi publicani et peccatores discumbebant cure Jesu
et discipulis ejus. Erant enim multi, qui et sequeban-
tur eum. Notandum autem quod Lucas hmc referens
dicit, quia Dominus in domo ejusdcm Matthmi cure
publicanis discubuerit, et quia ipse convivium iUi mag-
num paraverit. Oui quidem Matthmus, quantum ad
generale judicinm respicit, congruam beneficiis ccelesti-
bus vicem rependit: ut a quo perennia bona sperabat,
illi sua temporalia commodaret: eumque corporalibus
epulis rcficeret, quo ipse donante gustum spiritualis ac-
ceperat suavitatis. Porro si altiore inteliectu, qum gesta
sunt indagare cupimus, non tantum in domo sua ter-
restri convivium Domino corporale cxhibuit, sed multo
gratius illi convivinm in domo pectoris sui per fidem ac
dilectionem paravit, ipso attestante qui ait [Apoc. 3.] :
Ecce ego sto ad ostium, et pulso. Si quis audierit vo-
cem meam, et aperuerit januam, intrabo ad ilium, et
ccsnabo cure illo, et ipse mecum. Stat quippe ad ostinm
 HOMILI2Eo 223

Dominus et pulsar, cam memoriam sum voluntatis vel

per os doeentis hominis, vel per suam intus inspiratio-
nem nostro eordi infandit. Audita autem voee ejus,
januam ut recipiatur aperimus, quando illius sive secre-
tis sive apertis admonitionibus libenter assensum pr_e-
bemus, et his perfieiendis qua_ facienda cognovimus,
operam damus. Intrat vero, ut et ille nobiscum, et nos
cam illo eoenemus: quia in cordibus eleetorum per
amoris sui gratiam inhabitat, ut et ea semper lace sum
praesentim reficiat, quatenus ad superna desideria magis
magisque proficiant, et studiis eorum ccelestibus quasi
gratissimis dapibus ipse pascatur. Sequitur:
JEt videnles pharisozi, dieebant discipulis ejus: Quare
cam peccatoribus et publicanis manducat magister ves-
ter ?] Duplici errore tenebantur pharismi, cam magistro
veritatis de susceptione peccatorum detrahebant: quia
et se justos arbitrabantur, qui superbim fasm a justitia
longe dlscesserant: et cos criminabantur injustos, qui
resipiseendo a peeeatis non parum jam justiti_e propin-
quabant. Invidia namque fratern_e salutis obc_eeati re-
colebant: quia publicanus erat Matthams, publicanl et
peccatores erant multi alii, qui cam Domino discumbe-
bant: sed meminisse nolebant, quia idem Matthmus,
sicut Lucas scribit, relictis omnibus qu_e gerebat, seeu-
tus est eum. Sed et alii publicani ac peceatores eo
animo cam illo discumbebant, quod illi deineeps adhm-
rere disponebant. Errabant ergo pharis_ei, qui nee
aliena, nec sua saltem corda noverant. Sed qui novit
occulta cordis, qui venit qurerere et salvum facere quod
perierat, et cos quos jam pcenitentes susceperat, amplius
in fide confortat: et cos quos adhuc superbos tolerat et
impios, ad humilitatis gratiam ac pietatis provocat ;nam
sequitur :
Non est opus valentibu_ medico, sed male habentibus.]
In eo etenim quod male habentibus medicare se adve-
nisse testatur, auget spem obtinend_e sanitatis et vitro
_4 BED_E VENERABILIS

eis, qui de peccatorum suomm languore turbati, Salva-

toffs ac vivificatoffs magisterium jam sequi co_perant.
In eo autem quod valentibus non opus esse medico
dicit, illorum temeritatem redarguit, qui de sua justitia
prvesumentes, grati_e ccelestis auxilium qu_ererc detrec-
tabant. Quis namque justus esse poterit, ut divina
opitulatione non egeat, cum ille, quo in natis mulierum
major nemo est, de se Joannes apertissime dicat [Joan.
3.] : Non potest homo a se accipere quicquam, nisi ei
datum fuerit de ccelo ? Dum vero subjungit,
Euntes autem discite quid est, Misericordiam volo, et
non sacrificium.] Iisdem pharismis de falsa justitia tu-
mentibus, etiam consilium correetionis ostcndit. Ad-
monet namquc cos, ut per opera miserlcordim sibimet
ipsis supernae miscricordi_e prmsidia conquirant, et non
contemptis pauperum necessitatibus, per oblationem se
sacrificiorum Dominum placare confdant. Proposuit
autem eis testimonium de propheta, et hoc illos euntes
discere jussit: euntes videlicet a temeritate stultae vitu-
perationis, ad diligentiorem Scriptur_e sancta_ medita-
tionem: ut qui eum peccatores suscipientem contra
Scripturarum decreta facere calumniabantur, ipsi se
potius intclligcrent, qum cssent Dei prmcepta nescisse,
vel agnita non fecisse. Qui enim quotidianis in templo
oblationibus instantes, nulla dclinquentibus compassione
miserabantur, patet profecto quia contra sermonem pro-
pheticum sacrificium potius, quam misericordiam qu_e-
rebant. At vero Dominus qui, sicut scriptum est, per-
transivit benefaciendo et sanando omncs oppressos a
diabolo, et quoties templum intravit, magis verbo lan-
guentes curare, erudire nescios, contumaces redarguere,
vel etiam foras deturbare, quam victimas studuit offerre :
liquet utique quia voluntatis divin_e, quam propheta
monebat, jussa pcrfccit, misericordim scilicet opus exe-
quendo, et non sacrificium celebrando. Qui etiam re-
prehensoribus suis quare cure publicanis et peccatoribus
 HOMILI_. 2_5

manducaret, rationem reddere non despexit, ut vel sic

eos a supervacua murmuratione cohiberet, atque ad se-
quenda sure pietatis dona provocaret. Non enim, inquit,
veni vocare justos, sed peccatores. Idcirco igitur pec-
catorum convivia frequentabat, ut insidiatores suos do-
cendo ccelestes invitaret ad epulas. Sed movet forte
aliquem, quomodo Dominus dixerit non se venisse ad
justos, sed magis ad peccatores vocandos, cure cunctis
legentlbus constet, quod etiam illos quos secundum
Mosaicm legis instituta justos invenit, ad Evangelieve
perfectionis eulmen plurimos vocavit. Si enim solos
peccatores, et non etiam justos voearet, nequaquam
Nathanael diseipulatus illius consors existeret, quem ad
se primo venientem tanta laude dignum putavit, ut di-
eeret [Joan. 1.] : Ecce vere Israelita, in quo dolus non
est. Si non justos vocaret, Petrum et Andream in
apostolatus aree non haberet, qui quanto amore justiti_e
fiagraverint, docuerunt cure ad testimonium praecursoris
continuo Dominum videre et audire gavisi sunt. Quo-
modo ergo non venit vocare justos, sed peccatores_ nlsi
quia, sicut Lucas hmc referens apertius dicit [Lucre 5.],
Non veni vocare justos, sed peccatores in pmnitentiam ?
Omnes namque electos ad regnum cceleste Dominus
vocat, sed illos solum ad pcenitentiam vocat, quos pec-
catis gravioribus involutos invenit. Quos vero justitiae
operibus deditos reperit, non eos ad pcenitentiam pree-
t_ritze conversationis, sed ad profectum magis vita_ per-
fectioris invitat. Vocat peccatores, ut per pcenitentiam
corrigantur : vocat justos, ut magis magisque justificen-
tur. Quamvis et ita recte possit intelligi quod ait, Non
veni vocare justos, sed peccatores: quia non illos voca-
verit, qui suam justitiam volentes constituere, justitiae
Dei non sunt subjecti, sed eos potius qui fragilitatis sum
conscii non erubescunt profiteri, quia in multis offendi-
mus omnes. Si quos autem et de illis qui fallaciter sunt
justi, correctos vocat ad veniam, etiam in illis implebi-
Q
_6 BED_E VENERABILIS

tur ejus sermo, quia non venerit vocare justos, sed pec-
catorcs, id est, non elatos, sed humiles : non de sua jus-
titia inflatos, sed ei qui justificat impium devota mente
substratos. Nam et tales ubi convertuntur, nequaquam
se justos, sed peccatores necesse est, sincero corde tes-
tentur. Libet autem meminisse, fratres carissimi, ad
quantam Dominus arcem justitim Matthaeum, quem de
publicanis actibus elegit, ut spem remissionis peccatori-
bus ampliaret, advexerit. Qualis namque sit factus,
ipse apostolorum numerus cui insertus est, docet : docet
et ipsa gens 2Ethiopum, quam de finibus terrm ultimis
ad sanctm ecclesiae societatem praedicando convertit, ab-
lutamque fonte baptismatis, de fusca formosam reddidit,
quia vitiorum nigredinem exuit, ac virtutum dec0ravit
ornatu : docet ipsum Evangelium, in quo scribendo novi
testamenti consecravit exordium, cui speciali privilegio
donatum est, ut Dominicee incarnationis mysteria, qum
cuncti a seculo prophetm futura pr_ecinebant, ipse pri-
mus omnium jam facta descripserit, et credentibus le-
genda transmiserit. Quod videlicet Evangelium ad
_edificandam fidem ecclesi_e primitiv_e, quae ex Hebrmo-
rum maxime populo collecta est, Hebraeo sermonc com-
posuit. Dilatata autem per orbem ecclesia, et Grmcis
ac barbaris in ejusdem fidei unitatem confluentibus,
curaverunt prmsules fidelium, ut idem etiam Graecum,
Latinumque transfcrretur eloquium: quomodo etiam
Marci, Lucre, et Joannis Evangelia, qu_e deinceps Graeca
lingua ediderunt, mox in Latinum transfudere sermo-
nem, quatenus haec omnes per orbem nationes legere et
intelligere possent. Testatur et Ezechiel propheta,
quantum idem Matthaeus inter praecipua sancta_ eccle-
siae membra effulserit, dum sub figure quatuor anima-
lium admirabiles omnium Evangelistarum virtutes, quas
coelesti vlsione didicerat, plenissimo sermone describit.
Sed ct Joannes Apostolus, qui erat unus ex eis, et ipse
visione doetus spirituali, inter prima ecclesia_ sacra-
 _OM_m_. 227

cramenta eorundem Evangelistarum faeit mentionem.

Tant_e quippe erant dignitatis illi, qui redemptoris no-
stri facta et dicta scribendo memorim tradiderunt, ut
non solum prophetico, sed et apostofico essent testi-
monio eommendandi. Tanta_ erant dignitatis, ut utri-
usque testamenti Scriptura eis merito testimonium daret,
eorumque gloriam co_li cives non ante exortum tantum-
modo eorum, verum etiam post inehoatum vel exp]etum
sanctissimi munus operis, hominibus ad memoriam re-
ferret, et quanti apud Deum habeantur, ostenderent.
Multa ergo de illis Ezechiel, multa eximius ipsorum
eommemoravit Joannes : sed nos in prvesenti_ quia ser-
mo elaudendus est, unum Joannis testimonium com-
memorate suflleiat: Et cure darent, inquit [Apoc. 4.],
quatuor animalia gloriam et honorem, et benedictionem
sedenti super thronum, viventi in secula seculorum,
procidebant vlginti quatuor seniores ante sedentem in
throno, et adorabant viventem in secula seeulorum_ et
mittebant coronas suas ante thronum. Oportet nam-
que, ut quoties regis eterni magnificentiam in sanetis
Evangeliorum libris pr_edieari eognoverimus, procida-
mus humi]es ante illius misericordiam, et devotis preei-
bus imploremus, et quiequid boni operis habere possu-
mus, non nostris hoc meritis, sed ejus grati_e semper
tribuamus, qui sedens in throno patris una eum spiritu
sancto, vivit et regnat Deus per omnia secula seculo-
rum, Amen.

Q2
_ BED_ VENERABILI8

HOMILIA XXXI.

JoA._. x. In illo tempore facta sunt encamia in Hieroso-

lymis, et hyems erat, et ambulabat Jesus in templo, in
porticu Salomonis, _c.

carissimi, quia facta sunt enc_enia in Hiero-

solymis. Enc_enia autem vocabantur solen-
_ UDIVIMUS
nia dedicationis ex templi,
lectione qu_e
Evangelica, fratres
populus Dei ex
antiqua patrum traditione per annos singulos celebrare
consueverat. Quorum vestigia nos hodie juxta morem
Christiani orbis sequentes, annuam dedicationis ecclesim
nostrm diem divinis laudibus et vigiliis studuimus agere
solennem. Et hanc nos festivitatem eo majore devo-
tione celebrare oportet, quo earn redemptori nostro gra-
tissimam esse cognovimus, adeo ut in illa ipse templum
ingredi, et sermonem facere ad populum, ac divinitatis
sum sacramenta pandere dignatus sit.
Facla sunt, inquit, enceenia in Hierosotymls, el hyems
erat, et ambulabat Jesus in templo, in portieu Salomo-
n/s.J Si ergo voluit in templo ambulare, in quo earo et
sanguis brutorum animalium offerebatur, multo magis
nostram orationis domum, ubi earnis ipsius ae sangui-
nis saeramenta celebrantur, visitare gaudebit. Si per-
ambulare non despexit portieum, in qua rex quondam
mortalis ae terrenus, quamvis potentissimus et sapien-
tissimus, adorandum stare solebat, quanto magis pene-
tralia eordium nostrorum invisere atque illustrate desi-
derat, si tamen ea porticum esse Salomonis, hoe est, si
ea timorem suum quod est initium sapientim habere per-
spexerit! Neque enim putandum est, quia domus so-
lummodo, ad quam ad orandum, vel ad mysteria eele-
branda eonvenimus, templum sit Domini, et non ipsi
qui in nomine Domini eonvenimus, multo amplius tern-
 ttO_ILI_. 229

plum ejus et appellemur, et simus, cure manffeste dicat

Apostolus [2 Cor. 6.], Vos enim estis templum Dei vivi :
sieut dieit Deus [Levit. 26.7, Inhabitabo in eis, et inter
illos ambulabo. Si ergo templum Dei sumus, euremus
solerter, et bonis aetibus satagamus, ut in eodem suo
templo s_epius ipse et venire, et mansionem facere dig-
netur. Caveamus hyemis exemplum, ne videlicet corda
nostra Dominus adveniens a earitatis ardore torpentia
reperiat, et ideo ea citius aversatus relinquat. Quid
enim pertinuit ad Evangelistam hyemis tempus com-
memorare, nisi quia duritiam perildi_e Jud_eomm per
asperitatem aurarum voluit designate brumalium: et
quia plurimis eorum quos tune in templo invenit, con-
gruebat sermo quem dixit [Matth.24.]: Quoniam abun-
davit iniquitas, refrigeseet earitas multorum ? Sieut
etiam subsequenter aperte denunciat, dieens :
Circumdederunt ergo eum Jud_ei, el dicebant : Quous-
que animam nostram tollis ? Si tu es Christus, dic nobis
palam.] Non enim hmc veritatem fidei qu_erendo, sed
illi quem interrogabant insidiando, et calumniam stru-
endo dieebant. Christum namque, quem tides ortho-
doxa verum Deum, verum confitetur et hominem, illi
purum tantummodo hominem futurum, non autem et
Deum esse credebant: memores videlicet, quia de hu-
manitate il]ius juravit Dominus David de fructu ven-
tris ejus sedere super sedem suam: sed obliti quod
ipse de divinitate sua per eundem David cecinit di-
cens [Psal. 2.], Dominus dixit ad me, Filius meus es
tu. Credebant ergo Christum de stirpe David nasci-
turum, et regem ceeteris omnibus excellentiorem esse
venturum: qua etiam dementia posteri eorum usque in
prmsens tempus, et donec Antichristum pro Christo sus-
cipiant, errare non cessant. Et si se Dominus Jesus
Christum esse responderet, cogitabant eum tradere po-
testati prmsidis puniendum, quasi eontra Augustum re-
pugnans, illieitum sibi usurparet imperium. Sed ipse
_30 BED_ VENERABILIS

nostrm saluti consulens, propter quos hmc scrlbenda

erant, ita responsum temperavit suum, ut et ca]umnia-
torum ora conctuderet: et quia Christus est, fidelibus
aperta voce proderet. Illi enim de homlne Chrlsto qu_e-
rebant, ipse autem divinitatis su_ qua mqualls est patti,
palam mysterla narrat. Circumdemus ergo ct nos
cure, carissimi_ non sicut Judmi insidiis appetendo, sed
ut fidelissima domus ejus placidam illi in nobis sedem
parando, de quibus merito dicatur [Psal. 45.] : Sancti-
ficavit tabernaculum suum altissimus, Deus in medlo
ejus non commovebitur. Petamus eum non ut illi in-
sanlendo, quousque animam nostram tollls, Si tu es
Christus, dlc nobis palam (quid enim vesanlus, quam
ut magistrum veritatis ideo sibi animam tolleret, qum-
rerent, quia non eis incredulis et contradicentlbus aperte
sum majestatis areana reseravlt ) sed ut Scriptura admo-
net, sentiendo de illo in bonitate et simplicitate cordis
qumrendo illum: quoniam invenitur ab his qui non
tentant eum, apparet autem illis qui fidem hahent in
illum. Dicamus el suppllces, quia tu es Christus, te
filium unigenltum Dei patti et spiritui sancto coeter-
num esse, et consubstantlalem in divinitate nostrm sub-
stantlm participem, ex tempore factum esse cognovimus:
da ut quod interim pia fide veneramur, plena in futuro
visione speculemur. Hmc est etenim unica animm nos-
trm salus et vita, tuum perpetuum vultum, tuam cernere
lucern. Nec dubitandum, quia rogantes exaudiet nos,
quando quod ipse pr_ecepit, rogamus: quod dare ipse
desiderat, intenta mente poscimus. Quomodo enim pie
supplicantibus famulis negare credendus est bona, quae
etiam rebellibus ultra quam petebant, aperire non re-
nuit ? Qui cum illum an homo, an Christus esset, in-
terrogarent, ipse non hominem tantum, sed etiam Deum
Christum, et Dei filium se esse non tacuit. Respondit
enim eis, dicens :
Loquor vobis, et non creditis. Opera q_ ego .facio
 HOMILI_E. 231

in nomine patris mei, h_c testimonium perhibent de me.

Bed vos non creditis, quia non estis ex or/bus me/s.] Qui
ergo se in nomine patris opera sua faeere testatur, pro-
recto quia filius Dei sit, credendus insinuat. Sed illi du-
plici reatu tenentur obnoxii, qui nec verbis qum locutus
est, nec factis, quibus veritatem verborum astruebat, ad
fidem poterant invitari. Meiltoque ex ovibus ejus non
esse dicuntur, quia non ovina simplicitate pastorem bo-
num sequi, sed ferina potius rabie satagebant persequi.
Yerum, quia sunt nonnulli, qui fidem verbo tenus ser-
vant, et habitu ovium beluina corda pr_etexunt, subse-
quenter ipse pastor, qum ovium suarum vita, quze sit
merces, edocet :
Oves meee vocem meam audiunt, el ego agnosco eas, et
sequuntur me, et ego vitam eternam do eis, el non peri-
bunt in eternum.] Quicunque ergo eternum deelinare
inteiltum, ae vitam desiderat videre perpetuam, vocem
Christi neeesse est non solum audiendo et eredendo, sed
et bene vivendo sequatur. Quod autem se oves suas
cognoscere dicit, eligere utique, et ad regnum cceleste
prmdestinare significat. Unde Salomon ait [Proverb.4.]:
¥ias qu_e a dextris sunt, novit Dominus. Et e contrailo
de reprobis Apostolus [1 Cor. 14.] : Qui autem ignorat,
inquit, ignorabitur. Pulchre autem de his, qui audirent
vocem ejus, et sequerentur, ait [Sapient. 3.]: Et ego
vitam eternam do eis, et non peribunt in eternum. Visi
sunt namque martyres oculis insipientium moil, visi aunt
peilre, cum mortalem vitam dlversis pcenarum generi-
bus subacti amitterent: sed non peilbant in eternum,
non videbant mortem in eternum: qui mox soluti car-
cere carnis, debita suo certamini prmmia sortiuntur: de
quibus adhue aperte subditur :
Non rapiet eas quisquam de manu mea.] Nitebantur
quippe persecutores impii rapere pios Christi eonfessores
de manu ejus, quando vel eos ad negandam fidem tor-
mentis eogebant, ut animas eorum alienas redderent a
03_ BE D_i: VENERABILIS

Christo, vel a morientibus victi nihilominus exanima

eorum corpora aut in aquas dissolvenda, aut in ignem
eomburenda jactabant, ut quasi Christo resuseitandi ea
facultatem tollerent. Sed nemo rapiebat cas de manu
ejus, cui sieut ipse alibi ait [Matth. 11.], 0mnia mihi
tradita sunt a patre, qma et certantes ut vincant adju-
vat, et victores ut perpetuo regnent coronat, et eisdem
etiam carnem in qua certaverunt_ immortalem suo tem-
pore reddet. Quibus verbis eorum quoque temeritatem,
qui sibi laqueos morris parabant redarguit: manifeste
insinuans, quia stultissime de ejus perditione dolls age-
rent, qui vitam dare posset immortalem, cui nemo rape-
ret aliquem de his quos suos esse ante secula pr_enosset.
Sed ne ha_c loquendo suam videretur gloriam queerere,
totam suam potentiam ad patris gloriam refert_ cure sub-
jungit.
Pater meu8 9uod dedit mihi_ majus omnibus est.] Ma-
jus autem omnibus quod mediatori Dei et hominum ho-
mini 2esu Christo pater dedit, hoe est, ut sit unigenitus
ejus filius in nullo gignenti, vel natura dissimilis, vel
virtute inferior, vel tempore posterior. Quam videlicet
a_qualitatem ipse Dominus in divinitate habuit, prius-
quam mundus esset apud patrem, nee in humanitate ex
tempore inearnatibnis aecepit.
Et nemo potest rapere de manu patti8 mei.] Supra de
ovibus suis dieit, Non rapiet eas quisquam de manu
mea : et nune subjungit, Et nemo potest rapere de manu
patris mei : aperte dans intelfigi, unam atque indissimi-
lem esse manure, hoe est, virtutem suam et patris, atque
ideo Christum se fore eredendum, qui non sieut c_eteri
sanetifieatus per gratiam extempore, sed verus semper
extiterit Dei filius. Quod etiam sequenti sententia luee
darius aperit, dieens :
Ego et pater unum _mu,.] Unum_ inquit, sumus, una
nobis substantia, una divinitas, una eternitas, perfecta
_equalitas, dissimilitudo nulla. Quibus profeeto verbis
 HOMILI_° 2_3

non przesentem solummodo Jud_eorum qu_estionem,

quia an ipse easet Christus interrogabant, explicavit ;
sed etiam h_ereticorum perfidiam, quam futuram pra_-
vidit, quantum sit exeeranda monstravit. Fotinus enim
dicit, Christua homo est tantum, Deus non est. At cum
ipse dicat, Ego et pater unum sumus ; manifeste patet,
quia unum cure Deo patre substantiahter homo purus
esse non poteat. Et quia Christus idem quod pater est,
cavenda h_eresis Fotini, qui hunt credi Deum prohibet.
Arrius autem, Chriatus inquit, factus a Deo, non ex Deo
natus eat : et ideo minor patre credendus est. Cui con-
tradieens ipse, Ego, inquit, et pater unum sumus. Quis
enim non facile viderit, quia nulla ereatura unum cum
illo qui omnia creavit naturaliter existere possit ? Et
quia naturaliter Christus unum cure patre eat, dam-
nanda eat Arfii pervicacia, qui illum creaturam affirmat.
Porro Sabelhus, Non aunt, inquit, du_e persona_ patris
et filii eontitend_e, sed ipse pater quando vult pater est,
quando vult filius est, quando vult spiritus sanctus est,
ipse tamen unus est. Quem memorata sententia filius
ipse eondemnat. Constat enim, quia ego et pater de
una persona dici non potuit, sumus de uno, diei non
eongruit. Quapropter etiam Sabellii errore cure e_ete-
ris abjeeto, sequenda noliia eat apostolica beati Petri
tides, qua Dominum eonfessus, ait [Matth. 16.] : Tu es
Chriatus, filius Dei vivi. Ha_c de lectione Evangelica
prout Dominus donavit, explanando transcurrimus : sed
libet adhuc de enc_eniorum solennitate, quam et tunc
Hierosolymit_e, etnos hodie celebramus, fraternitati ves-
trm latius disserere. Hoe autem in primis notandum est,
quod eneamia, qua: in lectione Evangehca facta cogno-
vimus, non ad primam dedieationem templi, sed ad ulti-
mam pertinent, quod ex eo i_acile colligitur, quia hyeme
facta referuntur. Prima siquidem ejus dedicatio a Salo-
mone, tempore autumni ; media a Zorobabel, eta Jesu
saeerdote, tempore veris; ultima a Juda Machab_eo, tem-
234 BED2$ VENERABILIS

pore hyemis est facta, quando specialiter constitutum

esse legitur, ut eadem dedicatio per omnes annos in
memoriam solennibus revocaretur officiis, juxta quod
ad tempus Dominica_ incarnationis observatum fuisse,
modo cum legeretur Evangelium, audivimus. Hzec
autem fuit causa secundae et tertiae dedicationis, quia
Salomon quidem templi opus, quod Domino Deo con-
didit, septem annis perfecit: octavo autem anno, hoc
est, decima die mensis septimi, qui a nobis October ap-
pellatur, in magna regni gloria dedicavit : quae videlicet
dies et antea per legem erat statuta solennis, ira ut in
ea tabernaculum omne per singulos annos majoribus
hostiis expiari deberet. Denique Zacharias pater beati
Joannis Baptistze, eisdem expiationibus ad altare deser-
viens, adveniente angelo de Dominiea_ mysterio nativi-
tatis, gaudioque humanze salvationis instruitur. Sed
templum hoc post annos quadringentos triginta inceu-
derunt Chaldzei, et Hierosolymorum urbe destructa,
populum Israel in Babyloniam adduxere captivum : qui
post annos septuaginta regnantibus Persis in patriam
remissus, rursusque aedificatum est templum per annos
quadraginta sex, et tertia die mensis duodecimi, quem
nos Martium vocamus, opus ad finem usque perduc-
turn. Cui videlicet tunc operi praefuerunt duces plebis
strenuissimi, ut diximus, Zorobahel de regio genere, et
Jesus sacerdos magnus; sed et prophetae Agg_eus et
Zacharias adjuvantes eos, atque adversus insidias hos-
tium opus impedientium cot populi roborantes. Inde
post annos fere trecentos et quinquaginta sex, rex Grze-
corum nefandissimus Antiochus, fraude capta Hierusa-
lem, templum idem sordibus idolorum profanavit, aufe-
rens inde et confringens altare Domini aureum, mensam
propositionis, candelabrum luminis, et c_eteratempli vasa
aurea, quae invenire potuit ; sed et in templo Jovis simu-
lacrum statuens, populumque tormentis ad sacrifican-
dum idolis cogens. Qua persecutione multi de populo
 HOMXLI_. °35

pro divin_e legis custodia trueidati sunt, inter quos et

mater ilia septem filiorum merito famosa nobilissimam
pro Domino cure sobole martyrii meruit coronam. Sed
Judas Machabzeus cure de genere esset sacerdotali, col-
lecto exercitu justorum adversus Antiochi duces arma
arripiens, eosque de Judaea expellens, persecutioni gra-
vissim_e finem imposuit, ac templum ab idolorum ima-
ginibus emundans, nova rursus altaria, et caetera vasa
vel ornamenta faciens, atque in templo imponens, dedi-
cavit ea simul cum templo quod purificavit, et renovavit
vicesima quinta die mensis noni, qui apud nos vocatur
December, et ad hyemem pertinere nulli dubium con-
star: statuitque decretum, ut przediximus, annis singu- -
lis diem encmniorum, id est_ innovationis dedicationis
templi festa devotione celebrari. Ouze profecto omnia
sicut Apostolus docet [1 Cor. 10.], in figura facta sunt
nostri, et propter nos utique scripta, ideoque nobis soler-
tius spirituali ratione discutienda. Salomon quippe rex,
qui interpretatur pacificus, ipsum redemptorem nostrum
typice designat, de quo Esaias ait: Multiplicabitur ejus
imperium, et pacis non erit finis. Templum quod _edi-
ficavit, catholica ejus ecclesia est, quam de universis per
orbem credentibus, quasi de vivis lapidibus in unam
sum fidei et caritatis compaginem ag_egat. Quod
autem septem annis redificatum est, templum significat :
quia per totum hujus seculi tempus, quod septem die-
bus evolvitur, sanctae structura ecclesim crescere nun-
quam desinit. Quod autem octavo anno dedicatum est,
et celeberrima illa ac maxima solennitas a Salomone
rege cunctis filiis Israel tempore completm dedicationis
exhibita insinuat mystice, quia perfecto in fine mundi
numero electorum dlu desideratm immortalitatis est fu-
tura festivltas: et peracto universalis resurrectionis mi-
raculo, mox omnes qui ad pacifici regis verissimi Salo-
monis regnum pertinent, eterna eum Deo gaudia patrim
ccelestis intrabunt.
_ BEDA_ VENERAB1L1S

HOMILIA XXXII.

Lucre i. In illo ternpore, Elizabeth impletum est tempus

pariendi, et peperit filium. JEt audierunt vlcini et
cognati ejus, quia ma#nificavit Dominus misericordiam
suam curn illa, et con#ratulabantur ei, _c.

cratissima leetionis Evangelica_ prodit histo-

_ ria,
R2ECURSORIS
multa miraculorum
Dominisublimitate
nativitas refulget
sicut sa-:
quia nimirum decebat, ut ille quo major inter
natos mulierum nemo surrexit, majore pr_e cmteris sane-
tis in ipso mox ortu virtutum jubare clareseeret. Senes
ac diu infoecundi parentes dono nobilissimm prolis exul-
tant, ipsi patri quem incredulitas mutum reddiderat, ad
salutandum novae prmconem gratim os et lingua resera-
tur. Nec solum facultas Deum benedicendi restituitur,
sed de eo etiam prophetandi virtus augetur. Excitati
fama faeti omnes vicini admiratione ac metu percellun-
tur, omnium qui audiere, eircumquaque ad adventum
novi prophetic corda prmparantur. Unde merito sancta
per orbem ecc|esia, qu_e tot beatorum martyrum victo-
rias, quibus ingressum re_ni ccelestis meruere frequen-
tat, hujus tantummodo post Dominum etiam nativitatis
diem celebrare consuevit. Quod nullatenus sine Ev_n-
ge]ica auctoritate in consuetudinem venisse eredendum
est: sed attentius animo recondendum, quia sicut nato
Domino pastoribus apparens angelus ait [Lucre 2.1, Ecee
evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni po-
pulo, quia natus est vobis hodie Salvator, qui est ChH-
stus Dominus: ita etiam angelus nasciturum Zachari_e
pr_edicans Joannem, Et erit, inquit, gaudium tibi et ex-
ultatio, et multi in nativitate ejus gaudebunt. Erit enim
magnus coram Domino. Jure igitur utriusque nativitas
festa devotione eelcbratur, sed in illius tanquam in Chri-
 HOMILI_° 237

sti Domini, tanquam in Salvatoris mundi, tanquam in filii

Dei omnipotentis, tanquam in solis justiti_ nativitate,
omni populo gaudium evangelizatur. In hujus autem
tanquam in pr_ecursorls Domini, in servi Dei eximii, in
lucern_ ardentis et lucentis exortu multi gavisuri memo-
rantur. Iste magnus coram Domino esse narratur: de
illo propheta testatur [Psal. 47.], Quoniam magnus Do-
minus et laudabilis nimis, et magnitudinis ejus non erit
finis. Iste, peccatorum consortia declinans, ab omni
quod inebriari potest abstinebat: ille inter peccatores
conversatus peccati omnis immunis permansit. Hic ad-
huc ex utero matris spiritu sancto repletus est, in illo
habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter, quam
dono sui spiritus sedem sibi uteri virginalis in quo car-
nem susciperet, ipse consecravit. Iste multos filiorum
Israel ad Dominum suo tempore pr_edicando convertit :
ille multes quotidie de universis per orbem nationibus
ad suam fidem et caritatem interius illustrando conver-
tere non desistit. Hic in spiritu et virtute Helim pr_e-
cessit ante ilium, ut plebem ejus aqua baptizans ad sus-
cipiendum eum, ubi appareret, doceret esse perfectam :
huic successit ille in spiritu et virtute Dei patris, ut ple-
bern suam spiritu sancto et igni baptizans ad videndam
faciem patris sui donaret esse perfectam. Joanne nato
congratulabantur vicini et cognati genetrici illius, quia
magnificavit Dominus misericordiam suam cure ilia:
Domino autem nato congratulabantur ecclesize, quia
venit tempus miserandi ejus, spiritus angelici qui sunt
vicini ejus et cognati, cives videlicet ejusdem patriae
ccelestis, quam et ipsa expectat qui hymnum glorize
Deo canendo quid ilia per orbem esset actura, priores
ipsi de ccelis admonebant. Recte igitur nativitas cele-
bratur illius, qui talis potentia magnitudinis Dominicis
propinquabat operibus. Reete ortus illius solennitas
coI_tur, cujus tanta est vitro sublimitas, ut quicquid illo
sublimius est, hoc jam hominis naturam transcendere
_S B E D ._E VENERABILlS

dubium non sit. Siquidem Dominus cure majorem eo

neminem in naris mulierum esse dixisset, mox subdidit
dicens, Qui autem minor est in regno e0elorum, major
e_t illo: seipsum videlicet insinuans, qui humana nati-
vitate posterior Joanne, sed coelestis regni esset apice
pr_estantlor. Nec vacat a mysterio, quod Joannis na-
tivitas cum dies decrescere, Domini autem cure dies
erescere inchoant, facta memoratur. Hujus eteuim
seeretum dlstantia_ revelat ipse Joannes, qui cure prm
magnitudine virtutum Christus erederetur a turbis, Do-
minus autem pra_ infirmitate carnis a quibusdam non
Christus, sed esse propheta putaretur, Illum, inquit,
oportet erescere, me autem minui. Crevit quippe Do-
minus, qula per totum orbem fidelibus quod Christus
esset, qui propheta credebatur, innotuit. Decrevit ac
minoratus est Joannes, quia qui Christus a_stlmabatur,
quod non Christus ipse, sed prmco Christi esset appa-
ruit. Ideoque jure nato Joanne lux diurna minorari
incipit, eujus lama divinitatis desitura, et baptismus in
brevi erat finem aeeepturus. Jure etiam nascente Domi-
no abbreviata dies ad inerementum luminia redit- quia
ille nimirum apparuit, qui lucern sum cognitionis, quam
prlus solet Judaea, et hoc ex parte habebat, eunctis gen-
tibus aperiret, sum ealorem dilectionis in totam mundi
latitudinem diffunderet. Notandum autem, quod hmc
eadem beati Joannis natix4tas nonnullam habet simili-
tudinem adventus Dominici, et gratia_ quam prmdicare
veniebat. Nam et eongruum valde est, ut eui omnes
propheta_ priores et patriarehm, vel naseendo, vel mo-
.riendo, vel vivendo, vel pra_dieando testimonium perhi-
buerunt, hunc multo amplius pr_eeursor suus, qui plus
quam propheta extitit, non tantum in vita et passione,
sed in ipsa quoque sua nativitate designet. Quid est
enim quod veteranis parentibus natus est Joannes, nisi
quia illius mox secure nativitas signabatur, qui spiritu-
alia Novi Testamenti proferens arcana, carnalem legis et
 _OMILI_. 239

saeerdot_ veteris observantiamjam terminandam esse

doceret ? Quod enim antiquatur et senescit, prope in-
teritum est. Quid quod muto patre, prineipe videlicet
tunc saeerdotum, ortus est prmcursor Domini, nisi quia
ipso apparente Domino, lingua jam saeerdot_ veteris
magna ex parte a doetrina sensus spiritualis obmutue-
rat, solam litera_ custodiam eurantibus ac doeentibus
seribis et legisperitis, imo et ipsam literam plerisque in
loeis per suas traditiones eorrumpentibus, juxta quod
eis Dominus in Evangelio saepius improperare proba-
tur? Et quid quod diu sterili genitrice nascitur, nisi
quia lex, quae auxilio sacerdotalis ofticii spiritualem Deo
sobolem gignere jussa est, neminem ad perfectum ad-
duxit_ quia nimirum suis cultoribus regal ccelestis ja-
nuas aperire non potuit ? Sed factus sub lege auctor
ipse legis sterilitatis opprobrium legi abstulit, qui hanc
spiritualiter intelligendam monstravit, et supernae beati-
tudinis gratiam, quae in Evangelio nunc apertissime lu-
cet_ in ea jam olim przefiguratam, et quasi conceptam
fuisse docuit.
JEt factum est, inquit, in die octavo, venerunt circum-
cidere puerum, et vocabant eum nomine patris ejus Za-
chariam. JEt respondens mater ejus dixit, Nequaquam,
sed vocabitur Joannes.] Joannes interpretatur Domini
gratia, sive in quo est gratia. Quo nomine et totam
Evangelic_e dispensationis gratiam quam prmdicat, et
ipsum speciallter Dominum signat, per quem eadem
gratia mundo donata est. Qui vero nature puerum
patris Zaeharim nomine magis, quam Joannem vocan-
dum esse decernebant, eos profecto figurant, qui Domino
nova gratim munera declarante_ cuperent eum potius
consueta sacerdotii veteris edicta pr_edicare. Unde bene
Zacharias memor Domini interpretatur, quia videlicet
memoriam antiqum observationis, qum utique a Domino
data est, figurate denuneiat. Contendebant ergo de
nomine nati prophetm hi qui convenerant, et Zachariam
 _40 BED2F. VENERABILI$

hunc vocari satagebant : at contra mater verbis, et pater

scriptis, quia Joannes magis appellandus est, astruebant.
Quia fuere nonnulli cmlestium sacramentorum minus
pcrlti, qui in primordiis Evangelil coruscantis carnalla
adhuc legalls sacerdotii statuta simul observanda esse
decernerent, quos profccto ipsa legis doctrina de susci-
pienda gratis Christi, quasi Elizabeth de nomine Joan-
nis viva voec eonfirmat dicendo per legislatorem _Deut.
18.1, Prophetam vobis suscltabit Deus vester de fratri-
bus vestris; tanquam meipsum audietis, juxta omnia
qu_cunque locutus fuerit vobls. Ipsum quoque legale
sacerdotium tacitis ceremoniarum suarum typis, quasi
mutls literarum figuris, Zacharias eidem gratiw nas-
centi testimonium perhibet, quia nihil prorsus in om-
nibus sacerdotli veteris observationibus actum vel dictum
esse credendum est, quod non Evangelli gTatiam, si
recte intelligatur, expresserit. Quod autem declarato
postmodum et confirmato nomine Joannis aperture est
os Zacharim, et loquebatur benedicens Deum; patet
. utique quia manifesta per Apostolos gratia Novi Testa-
menti, multa etiam turba sacerdotum obediebat fidei,
relictaque taciturnitate nociva, ad confitenda, laudanda
et pr_edicanda sui dons redcmptoris se devota submitte-
bat. Et quidem in die clrcumclsionis Joannls, quando
et nomen accepit.
Factus est timor super omnes vicino8 eorum, et super
omnia monlaua Judxe_e divulgabantur omnia verba h_ec.]
Porto in tempore Dominicm rcsurrectionis, ubi misso
desuper spiritu gloria nominis cjus per Apostolos mundo
innotuit, timor continuo saluberrimus non solum Judre-
orum, qui erant vicini vel situ videficet loci, vel scientia
legis, sed et exterarum usque ad fines terrm gentium
corda concussit. Nec tantum montana cuncta Jud_eae,
verum etiam omnia mundani regni, mundanmque sa-
pientim culmina virtutis ejus fama transcendit: ita ut
relicta ubique cultura ac vita priori ad percipienda fidei
 _OM1L_£. 241
illius sacramenta confluerent. Recte etenim circumei-
slonls dies Dominie0e resurrectionis ima_nem pr_fert_
quia et hmc octava die, hoc est post sabbatum facta est :
et sicut ills a reatu perpetu_ mortis absolvere solebat)
its ista perfectam vit_ immortalis novitatem et in auctore
nostro exhibuit, et in nobis sperandam monstravit.
Quod vero inter h_ec Zacharias impletttr spiritu sancto,
ac de redemptore nostro simul et nostra redemptione
prophetat, significat mystlce, quia multi de stirpe sacer-
dotah, qui a confesslone Christi diutius ora continuerant,
postmodum per susceptionem fidei illius spirltus sancti
xSrtute replendi, dono prophetim sublimandi, et magis-
terii pastoralis officio populis essent prmferendi. Quam-
vis eadem aceepfione spiritus et prophetia Zaeharim hoe
quoque eonvenienter figurari eredendum est, quia tune
instaret tempus quo fidelibus panderetur omnes legalis
saeerdotii titus et eeremonias spirituali intus scientia et
propheticis exuberare mystetiis, quae mediatoris Dei et
hominum hominis Jesu Christi vel dispensatione tempo-
ratine vel eterna_ divinitati testimonium ferrent, juxta
quod ipse Judreorum duritiam increpans, dicit [Joan. 5.] :
Si crederetis Moysi, erederetis forsitan et mihi. De me
enim ille scripsit. Quid autem prophetans, et benedi-
eens Deum Zacharias dixerit, m_tiamus.
Benedietus Dominus Deus Israel, quia visitavit et feeit
redemptionem plebi_ su_.] In quibus profecto verbis
notandum, Tfia beatus Zachafias quod inchoatum et
proxime futurum in spirltu pr_eviderat, prophetico more
quasi jam factum esse narrabat. Visitavit enim nos ap-
parens in carne Dominus, quasi longius a se recedentes,
quos in peeeatis positos qu_erere et justifieare curavit.
¥isitavit quasi medicus _egrotos, qui ut inveteratum
superbi_e nostr_ languorem sanaret, novum nobis sure
humilitatis exemplum adhibuit. Feeit redemptionem
plebis sum, qui nos venundatos sub peceato, et antlqui
hostis servitio addictos, dato sui sanguinis pretio libe-
R
_4_ B EDAEI VENERABILIS

ravit. Unde benigne nos hortatur ApostoIus, dicens

[1 Cor. 6.1: Empti estis pretio magno, glorificate et
portate I)eum in eorpore vestro. Plebis autem sum
dieit, non utique quam veniens plebem suam reperit_
sed quam visitando et redimendo suam feeit. Yultis
etenim audire, fratres mei, qua]era invenerit earn, qua-
lem reddiderit. Finis eantiei hujus, quod ob notitiam
simul et prolixitatem sui totum earitati vestrm reeen-
sere et expianare longum duximus_ aperte denuneiat_
dicens :
Visitavit nos oriens ex alto, illuminare his qui in tene-
bris et in umbra mortis sedent, ad diri#endos pedes nostros
in viam pacis.] Invenit ergo nos sedentes in tenebris et
in umbra mortis, hoe est, longa peeeatorum et igno-
rantim emeitate depressos, atque hostis antiqui fraude
deeeptos, obsessosque erroribus. Ipse etenim reete mors
et mendaeium, sieut e eontra Dominus veritas voeatur, et
vita. Attulit autem nobis veram eognitionis sum lueem,
exelusisque errorum tenebris eertum nobis iter patrim
ec_lestis aperuit: direxit gressus operum nostrorum,
quatenus per viam veritatis, quam monstravit ineedere,
atque ad mansionem perpetum paeis possimus intrare,
quam promisit. Hme igitur dona, fratres carissimi, su-
pernm bonitatis, hmc eternorum donorum promissa ha-
bentes, benedicamus etnos Dominum in omni tempore,
quia visitavit et feeit redernptionem plebis sure. Semper
laus ejus in ore nostro versetur, semper ejus et memo-
riam retineamus, et in invieem annuneiemus virtutes,
qui de tenebris nos voeavit in admirabile lumen suum.
]_jus continue flagitemus auxilium, ut lucern scientim
quam contulit in nobls, ipse eonservet, atque ad perfec-
turn usque diem perducat. Et ut digni simus exaudiri
preeantes, abjiciamus ipsi opera tenebrarum, et indua-
mus nos arma lucis. Sic etenim supplicantes concite
qum desideramus accipimus, quia nimirum verba devotm
orationis adjuvat marius pim operationis. Et quia beati
 HOMILXm. 243

prmcursoris hodle natalitia celebramus, oportet at quem

salutis eternve prmconem suscepimusj hunc etiam nostra_
orationis adjutorem qu_eramus. Ipsum itaque interce-
dendo rogemus impetrare, ut ad eum cui testimonium
perhibuit, lucern, vitam et veritatem pervenire merea-
tour, Jesum Christum Dominum nostrum, qui vivit et
regnat cum patre in unitate spiritus sanetij per omnia
secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXIII.

MATT. XV. LUC_ XIX. MARCI VII. In illo tempore

e#ressus Jesus seeessit in partes Tyri et Sidon_. El
ecce mulier Cananeea a flnibus illis egressa, elamavit,
dicens ei : Miserere mei, Domine, fill David: filia mea
male a &emonio vexalur, 3ye.

est, fratres earissimi, audivimus magnam mu-

lieris fidem, saneti
N leetione patientiam, eonstantiam
EvangeUi, et humi-
qu_e modo leeta
litatem. Cujus magis est admiranda mentis
devotio, qua ipsa quidem utpote gentilis a divinorum
eloquiorum funditus erat segregata doetrinis, nee tamen
illis qu_e eadem eloquia prmdieant, sit privata virtutibus.
Hnbebat namque magnam fidei perfeetionem_ qu_e pie-
tatem Salvatoris implorans ait:
Miserere mei_ Domine, fill David.] Cam enim eundem
Dominum fifium David appelht_ profeeto patet, quia ve-
rum hune hominem_ verum credit et Deum. Cam pro
filia rogans, non illam secure addueit, non Dominum ad
earn venire preeatur, eonstat apertissime quod eum verbo
_lutem posse dare eonfidit, eujus pr_esentiam eorporis
nullam requirit. Sed in hoe quod eum post multas la-
a2
244 BED._ VENERABILIS

crymas tandem prostrata adorat, dicens : Domine, adjuva

me, nequaquam se de ejus divina majestate ambiguam
docet, cujus adorandam ut Dei didicit esse potentiam.
Habet patienti_e virtutem non exiguam, qum Domino ad
primam petitionem ejus non respondente verbum, ne-
quaquam a precibus cessat ; sed ampliori instantia au-
xilium, quod caeperat, pietatis ejus implorat. Respon-
dere autem ei differt Dominus, non quia misericors me-
dicus miserorum preces despicit, de quo veracissime
scripture est [Psal. 9.], Desiderium pauperum exaudi-
vit Dominus, sed ut perseverantiam mulieris nobis sem-
per imitabilem demonstret, qum quo magis contempta
videbatur a Domino, eo ardentius cceptis instabat preci-
bus. Respondere differt, ut discipulorum quoque suorum
misericordes animos (qui quasi homines ad clamorem
mulieris publice eos persequentis erubescebant) ad pos-
tulandum simul cum ea provocaret. Nam ipse tem-
peramentum misericordize sum noverat, qui omnia in
mensura, et numero et pondere disposuit. Respondere
distulit, ne daretur occasio Judmis calumniandi, quod
gentiles in docendo vel sanando preetulit, ideo ipsi fidem
ejus suscipere juste recusaverint. Et hoc est quod ait :
Non sum missus nisi ad oves qu_ perierunt dornus
Israel.] Quia per se ipse solus docebat Judmos, qui per
suos discipulos etiam gentibus ad fidei gratiam vocavit, de
quibus alibi dicit [Joan. 10.] : Et alias oves habeo, qu_e
non sunt ex hoc ovili, et illas oportet me adducere, et
voeem meam audient, et fiet unum ovile, et unus pastor.
Hinc est quod unam per se in eorpore gentilem sanatu-
rus puellam, non hoe, antequam probata omnibus in-
comparabili fide matris perficit. Habet autem eadem
mater etiam constantive et humilitatis insigne prmci-
puum, quve canibus eomparata a Domino, nec sic quidem
ab instantia precandi desistit, vel a sperando pietatis
munere mentem revocat: sed susceptam libenter com-
plexata contumeliam, non solum canibus se similem non
 HO_XLI_. 245

negat, sed et catellis seipsa mquiparandam adjungit, pru-

dentique argumento Domini sententiam confirmat, nec
cceptm a se tamen petitionis improbitate quiescit. Con-
firmat namque sententiam Domini, cui dicenti,
Non est bonum sumere panem flliorura, et mittere ca-
nibus, reapondit : Etiam, Domine.] Id est, veraeiter ut
asseris, ita est: quia non est bonum, sumere salutem
plebis Israel ccclltus destinatam, et dare earn gentibus:
sed cure addit,
Nam et catelli edunt de micis _uee cadunl de mensa
dominorum suorura.] Prudentissime demonstrat, quan-
tam humilitatem, quantam intus gerat peetoris eonstan-
tiam_ qum indigna quidem sit integris Domini doctrinis,
quibus Judmi utebantur epulis refici, sed quantulacunque
ei a Domino foret impartita gratia, hanc sibi ad salutem
proficere posse putaverit. Unde recte a pio Salvatore,
qui preces illius non superba dedignatione_ sed dispen-
satione provida ad tempus disttdit, audire meruit:
0 muller, magna est tides tua, fiat tibi slcut vis.]
Magnam quippe satis habebat fidem, qum nec prophe-
tarum antiqua, nee recentia ipsius Domini miracula,
prmeepta vel promissa cognoscens, insuper a Domino
toties contempta perseverat in precibus : et quem lama
tantum vulgante didicerat salvatorem, rogando pulsate
non omittit. Propter quod 'et magnum sum postula-
tionis consequitur effeetum, cure Domino dieente, Fiat
tibi sicut vis, sahara est filia ejus ex illa hora. Merito
autem hmc muller, natura quidem gentilis, sed corde
eonstans et credtda, eongregatm de gentibus ecelesim
fidem devotionemque signifieat, quem expulsi de Judma
prmdieatores saneti, verbo simul et mysteriis grati_e
ccdestis imbuerunt. Relegamus namque superiorem
saneti Evangelii lectionem, et inveniemus_ quia venien-
tes ab Hierosolymis serib_e et pharismi, gravissimis Do-
minum et diseipulos ejus perfidim sum pulsavere tumul-
tibus, quos ipse mox digna invectione co_reitos rdiquit.
2_ BED _r, VENERABILIS

Et egressus inde, secessit in partes Tyri et Sidonis.

Ubi manifeste pr_fi_ratur_ quod post passionem re-
surrectionemque suam Dominus in pr_dieatoribus suis,
Judmorum perfida eorda relieturus, et in partes gen-
tium exterarum esset secessurus. Tyrus quippe et
Sidon_ qu_ civitates fuere gentilinm, monlmenta doe-
trinm ae vit_ gentilis_ in quibus stulti confidunt_ indi-
cant. Uncle bene mulier, qum Dominum credula pre-
catur, a finibus illis egressa perhibetur; quia nisi prisc_e
conversationis habitacula vana reliquisset, ad Christi
ecclesiam nunquam veniret : nisi antiqui dogmata ana-
thematizasset erroris, nequaquam novam fidei gratiam
suscipere posset. Unde beatus Paulus cure in Judaismo
profeeisset, postea vocatus in ecclesia Dei profeeit ultra
co_etaneos suos. Filia d_emoniosa, pro qua postulat,
anima qumlibet est in ecclesia, malignorum spirituum
magis deceptionibus, quam conditoris sui mancipata
pr_eceptis : pro qua necesse est mater ecclesia Dominum
solicite interpellet, ut quam ipsa foris monendo, obse-
crando, increpando corrigere non valet, ille interius
aspiraudo eorrigat, atque ab eorum tenebris conversam,
ad agnitionem verm lucis exerceat. Verumetiam si ad
primas rogantis ecclesi_e lacrymas Dominus respondere,
id est, postulatam errantibus sospitatem mentis dare
distulerit, nec sic quidem a petendo, qu_erendo, pun
sando desistendum est, neque impetrandi subeunda est
desperatio: sed tanta potius perseverandum instantia,
tam obstinato frequentandus clamore Salvator, tantum
etiam sanctorum ejus inter lmtanias appetenda suffragia,
donec et ipsi de c0flis Domino pro audienda supplicent
ecclesia. Sicque fit, ut si mentem ab intentione pro-
posita non mutaverit, nequaquam fructu petitionis frau-
detur: sed sive pro sua fragilitate quis, seu pro aliis
intervenerit, desiderato potiatur effectu. Nam etsi quis
nostrum conscientiam habet avariti_e, elationis, vance
glori_e, indignationis, iracundi_e vel invidi_e, c_eterorum-
 uomL1_. 247

ve vitiorum sorde poUutam, filiam profecto habet male

a d_emonio vexatam, pro eujus sanatione supplex ad
Dominum currat : quia nimirum de eorde cogitationem
progenitam diabolica tolerat arte dementatam: cujus
emendationem a pio conditore crebris, imo continuis
debeat flagitare lamentis et precibus. Si quis bona qua_
gessit, forte perjurii, furti, blasphemi_e, detractionis,
rix_e, vel etiam corporalis immunditi_e_ cveterorumve
hujusmodi peste re,davit, filiam habet immundi spiritus
furiis agitatam: quia videlicet actionem, quam bene
laborando ediderat, jam diaboli fraudibus serviendo stulte
disperdidit. Ideoque necesse est, ut cure feature suum
coguoverit, mox ad preees lacrymasque eonfugiat, sanc-
torum crebris intercessionibus auxilia qumrat, qui pro
ejus salute rogantes Domino dieant [Psal. 85.] : Preca-
tour, Domine miserator et misericors, patiens et multve
miserationis, dimitte earn, quia clamat post nos : dimitte
reatum, et dona gratiam, nostrum intimo affectu qu_erit
pronus sutfragium. Necesse est debita submissus bu-
militate, non jam se ovium Israelitiearum, id est, mun-
darum consortio dignum judicet auimarum, sed potius
eum comparandum, et coelestibus indignum arbitretur
esse muneribus. Nec tameu desperando a precandi
quiescat instantia, sed indubitata mente de largitoris
summi bonitate confidat: quia qui de latrone confesso-
rein, de persecutore Apostolum, de publicano Evange-
listam, de lapidibus potuit facere filios Abrahve, ipse
etlam canem impudentissimum convertere Israeliticam
possit in ovem : cui merito donatm castitatis etiam vitro
etern_e pascua largiatur, id est, peccatorem conversum
a via sua mala justum facere dignetur, quem merito
bon_e actionis ad regnum cceleste perducat. Vidensque
Dominus tantum fidei nostra_ ardorem, tam pertinacem
orandi perseverantiam, tandem .miserebitur, et nobis
quoque sicut volumus fieri, concedet: ut videlicet ex-
pulsis vitiosarum tumultibus cogitationum, dimissis pec-
_48 BEDIE VENERABILIS

catorum nexibus, et pura nobis serenitas mentis, et per-

fectio boni redintegretur operis. Notandum interea,
quod hmc orandi pertinacia ita solum meretur esse fruc-
tifera, si quod ore precamur, hoc etiam mente medite-
tour, neque alio clamore labiorum, quam cogitationum
scindatur intuitus. Sunt enim, qui intrantes eeclesiam
multis psalmodiam vel orationem sermonibus perlegant,
sed alibi corde intendentes, nec ipsi quid dicant reeo-
lunt: ore quidem orantes, sed mente foris vagantes,
omni se orationis fructu privant: putantes a Deo pre-
cem exaudiri, quam nec ipsi, qui fundunt, audiunt:
quod antiqui hostis instinctu fieri, nemo est qui ani-
madvertere nequeat. Sciens enim utilitatem orandi, et
invidens hominibus gratiam impetrandb immittit homi-
nibus multimoda cogitationum levium, et aliquando
etiam turpium noeentiumque phantasmata, quibus ora-
tionem impediat, adeo ut nonnunquam tales tantosque
discurrentium eogitationum fluctus prostrati in oratione
toleremus, quales nec in lecto resupini jacentes tolerare
noverimus. Unde necesse est, fratres carissimi, ut ag-
hiram diaboli curemus superare malitiam ; et ipsi vide-
licet animum ab hujusmodi nebulis, quas hostis asper-
gere ffaudet, in quantum possumus servando, et pii
defensoris perpetuum flag-itando prmsidium, qui potens
est quamvis indignis peccatoribus et pure orandi et per-
fecte impetrandi eoncedere gratiam. Multum autem
juvat orationis puritas, si in omni loeo vel tempore nos
ab actibus temperemus illicitis ; si semper ab otiosis
sermoeinationibus auditum pariter castigemus et lin-
guam ; si in lege Dei ambulare, et testimonia ejus assue-
scamus toto corde scrutari. (tuaeeunque enim saepius
agere, loqui vel audire solemus, eadem necesse est sin-
plus ad animum quasi solitam propriamque recurrant ad
sedem ; et sicut volutabra sues palustria, columbm lim-
pida solent frequentare fluenta, ira cogitationes impurae
mentem immundam perturbant, castam spirituales sane-
 HOMILI2g° 249

tificant. Sane si ad exemplum Cananmm mulieris, in

orando perstamus_ fixique manemus, aderit gTatia con-
ditoris nostri, qum euncta in nobis errata corrigat, im-
munda sanctificet, turbulenta serenet. Fidelis namque
et justus est, ut remittat nobis peccata nostra, et mundet
nos ab omni iniquitate, si ad illum sedula mentis vote
clamemus, qm vivit et regnat cure patre in unitate spi-
ritus saneti Deus, per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXIV.

JOANNIS I. In illo tempore stabat Joannes, el ex discf-

pulis ejus duo : et respieieus Jesum ambulantem, elicit :
Ecce agnus Dei : et audierunt eum duo discipuli lo-
quentes, et secuti sunt Jesum. Conversus autem Jesus,
et videns eos sequentes se, dixit eis : Quid qua,riti8 ?
qui dixerunt ei : Rabbi, quod dicitur interpretatum,
Magister, ubi habitas ? _-c.

tas, ut non solum verba, qum a sanctis vel ab

ipso Domino dicta referuntur, sed etiam cir-
ANTA ac talis est divin_e Scriptur_e sublimi-
cumstantia rerum, qum simpliciter posita vi-
dentur, spiritualibus sit plena mysteriis. Ecce enim
narrante Evangelista, fratres earissimi, audi_4mus, quia
stabat Joannes, et discipuli ejus duo, et respiciens Je-
sum ambulantem, dicit: Ecce agnus Dei, statimque
cognovimus, imo jam notum ad memoriam revocavimus,
quare Jesum prmcursor suus agnum Dei vocaverit:
quia videlicet eum prm cmteris mortalibus singulariter
innocentem, hoc est, ab omni peccato mundum novit:
quia nos sanguine suo redempturum (quia dona sui vel-
leris sponte largiturum, ex quo vestem nobis nuptialem
facere possimus, id est, exempla vivendi nobis relictu-
250 _n_ V_N_RAmus

rum) pr_vidlt, quibus in dilectione calefieri deberemus.

Hoc est ergo testimonium pr_ecursoris Domini, quia
facile patet fidelibus cure amotis intimi fomitem audi-
entium cordibus infundit. Sed non est putandum, quia
sine certi ratione mysterii hoc relaturus Evangelista prve-
misetit, stetisse Joannem cure diseipulis, Jesum nero
ambulasse, et illo utique ambulasse, ubi sequentibus sc
diseipulis Joannis mansionem, in qua habitabat osten-
deret, eoeteraque hujusmodi, quw sequentia leetionis
Evangelicm eommemorant, si enucleatius diseutiantur,
inveniemus ecelestibus redundare mysteriis. Stabat enim
Joannes, et respexit Jesum, quia in magno jam culmine
perfeetionis animi gressum fixerat, unde jure celsitudi-
nero divir_e majestatis mereretur intueri. Stabat, quia
illam virtutum areem conscendemt, a qua nullis tenta-
tionum posset improbitatibus dejiei. Stabant cure illo
et diseipuli, quia magisterinm ejus come sequebantur
immobili.
Et respiclens, iuquit, Jesum ambulantem, dicit : Ecce
agnus Dei.] Ambulatio Jesu dispensationem incarna-
tionis_ qua ad nos venire, ae nobis exempla vivendi prze-
bere dignatus est, insinuat; sicut mansio eius eternita-
tern divinitatis, in qua semper est patti _equalis, aptissimc
designat. Respiciens ergo Jesum ambulantem Joannes
elicit : Ecce agnus Dei, quia videns eum inter homines
conversantem, profeetumque illis vitae cmlestis et faetis
demonstrantem, et verbis aperte pronunciabat, quia non
ipse ut putabant, sed file esset, qui ad redemptionem
genetis humani a Deo patre missus esset in mundum,
file qui formam innocentim et patientim in se credenti-
bus esset datums, de quo in came venturo prmcinens
propheta dicebat [Esai_e 53.] : Sicut ovis ad occisionem
ducetur, et sicut agnus coram tondente se sine voce, sic
obmutescet. Et iterum: Ipse autem xmlneratus est
propter peccata nostra, et livore ejus sanati sumus.
Et audierunt eum duo discipuli loquentem, et secuti
 HOM_LIa_. 251

sunt Jesum.] Testimonium perhibente Joanne, cluia Jesus

esset agnus Dei, secuti sunt ilium duo discipuli, magis
desiderantes ab ipso Jesu, quam a pr_eeursore illius ver-
bum gratiae percipere, quo et ipsi mererentur in agno-
rum Dei sorte eomputari. Bene autem duo disciputi
sunt inventi, qui Dominum primi sequerentur, ut etiam
mystice designarent, omnes qui illum perfecte sequeren-
tur, gemina dilectione devotos esse debere, hoe est, et
ejusdem sui redemptoris et fratrum simul amore fla-
grantes.
Converses autem Jesus, et videns eos sequentes se, dicit
eis : Quid qu_eritis ?] Non potuit ignorare Dominus,
quid sequentes se discipuli Joannis qu_ererent: sed in
eo cluod ad illos se secluentes convertitur, quod ipse prior
quid qu_ererent, interrogat, quod dat eis fidueiam qum-
clue vellent rogandi; manifeste innotuit, quantum bonis
nostris studiis delectetur, quam tibenter iter veritatis in-
ehoantibus ipse auxilium laturus oceurrat.
Qui dixerunt ei : Rabbi, quod dicitur interFretatum ,
ma#ister, ubi habitas ?] Nolebant transitorie magisterio
veritatis perfrui, sed mansionem potius, in qua habitaret,
inquirebant; quatenus et tunc tiberius in seereto verbis
iltius imbui, et exinde svepius eum possent visitare ple-
nius instruendi. Unde et ipse, quia illos bene petentes,
qu_erentes, pulsantes vidit, tibens eis secretarium sui re-
seravit arcani, eosque introducens veritatis Evangeticm
rudimentis, cluve desiderabant, illustravit. Nam se-
quitur:
Dicit eis : Venire, el videte. (Statimque subjungitur )
Venerunt et viderunt ubi maneret, et apud eum man_e-
runt die illo.] Quod si altiore sensu tibet inspieere, quid
nobis agendum, insinuent diseiputi in eo cluod ad Do-
minum cluidem ambulantem venerunt: sed loeum eon-
tinuo, ubi habitaret, incluirebant, admonent uticlue nos,
ut quoties incarnationis ejus transitum ad mentem redu-
cimus, soticito semper eum eorde rogemus, ut habita-
_5_ BED_E VENEItABILIS

tionem nobis etern_ sure mansionis, qu_e est apud

pattern, ostendere dignetur, dieentes cure Moyse [Exod.
33.] : Domine, ostende nobis gloriam tuam. Quia autem
ipse diseipulos venire, et ubi maneret, videre pr_ecipitj
virtutum profecto studium, quibus ad eterna gaudia
perveniamus, subeundum nobis ostendit. Venire etenim
post Jesum, est ut mansionem ejus videre possimus,
bonis operibus qu_e ipse pr_monstravit, insistere, ho-
rumque quotidianis profeetibus ad celsitudinem divin_e
visionis attingere.
Venerunt, inquit, el viderunt ubi maneret, et apud eum
manservant die illo : hora autem erat quasi decima.] Quia
lex in decem pr_eeptis data est, solet in denario numero
perfeetio legis indieari. Bene ergo deeima hora vene-
runt diseipuli, ut mansionem Jesu viderent : quia nimi-
rum neeesse est, ut qui Deum videre desiderat, Dei se
mandatis humiliter subdat : quique luee divin_e eontem-
plationis postmodum frui appetit, prius adjuvante Do-
mino deealogum legis per opera lueis, quasi deeem horas
diei sole illustrante eompleat. Et illi quidem die illo
manentes apud Domlnum, felieissima veritatis speeula-
tione vesperam expeetabant. At veto omnes eleeti post
.operum bonorum perfeetionem, post impleta legis Dei
prveeepta, perpetuum et nulfi fini obnoxium diem sunt
cure illo aeturi: ilium videlicet quem videre desiderans
propheta eantabat, Quia melior est dies una in atriis tuis
super millia.
Erat autem Andreas, frater Simonis Petri, unus ex
duobus qui audierant ab Joanne, et secuti fuerant eum.
Invenit hic primum fratrem suum Simonem, et dicit ei :
Invenimus Messiam, quod est interpretatum, Christus.
El adduxit eum ad Jesum.] Andreas Dominum quem
invenit, etiam fratri Simoni sequendum evangelizat :
quia hoc est vere Dominum invenire, vera illius dilee-
tione fervere, fratern_e quoque salutis curam gerere. IUe
enim perfecte eonditoris sui ducatum sequitur, qui etiam
 HOMILI_E. 253

proximi, quantum valet, habere eomitatum nititur. In-

venimus, inquit, Messi.am, quod est interpretatum, Chri-
stus. Messias idem est, quod Christus: sed Messias
Hebr_eo sermone, Christus dieitur Gr_eco : Latine autem
unetus interpretatur. Unde et chrisma Grveee, Latine
unetio dieitur. Christus autem, id est, unetus appella-
tur Dominus, quia sieur Petrus ait [Act. 10.] : Unxit
eum Deus spiritu saneto et virtute. Unde etiam Psal-
mista in ejus laude loquitur [Psal. 44.] : Unxit te Deus,
Deus tuus, oleo l_etiti_e prm eonsortibus tuis. Consortes
autem ejus nos voeat, qui ad aceipiendam spiritus saneti
gratiam in baptismo etiam ehrismate visibili perungimur,
eta Christi nomine Christiani voeamur. Sed ille pr_e
eonsortibus unetus est, eui sicut Joannes Baptista testa-
tur, non ad mensuram dat Deus spiritum, sed omnia
dedit in manu ejus. Nam de eonsortibus ejusdem une-
tionis dieit Apostolus [Ephes. 4.]: Unicuique autem
nostrum data est gratia seeundum mensuram donationis
Christi. Voeabantur autem Christi, et saeerdotes in lege
et reges, in figuram nimirum ejusdem viri regis, et pon-
tificis magni, Domini ae Salvatoris, in cujus typo etiam
• materiali liniebantur oleo. Non solum autem illi, sed
et nostri temporis fideles, ut a Christo Christiani, ira
etiam ab ipsa saeri ehrismatis unetione, et ab ipsa spiri-
tus saneti gratia, qua eonseerantur, Christi reete nun-
cupantur, propheta teste qui ait [Abac. 3.J : Existi in
salutem populi tui, ut salvos faeias Christos tuos. Exiit
quippe in salutem populi sui, ut salvos faeiat Christos
suos, qui propter nos homines, et propter nostram salu-
tern deseendit de e_lis, et inearnatus est, ut spifituali
gratia perunetos ae sanatos sui saneti nominis donaret
esse participes. Sequitur :
Intuitus autem eum Jesus, dixit : Tu es Simon filius
Joanna.] Intuitus est Simonem Jesus, non exterioribus
solum oculis, sed et interno divinitatis intuitu, juxta
iUud beati Samuelis [1 Reg. 16.] : Homo videt in facie,
254 BED2E VENERABILIS

Deus autem intuetur cor. Vidit cordis ejus simplici-

tatem, vidit animi sublimitatem, cujus merito cunctm
esset prmferendus eeclesla_. Vidit, quia vocante Andrea
fervente ad se amore pervolaverit: ideoque venientem
mox familiari affatur eloquio, Tu es, inquiens, Simon
filins Joanna. Nec magnum est Domino vocabulum
cujuslibet hominis vel paths ejus dicere, qui omnium
sanctorum nomina scripta tenet in carlo: sed positurus
discipu]o nomen meriti sublimioris, ditaturus vocabulo,
quod totius eeclesiae pra_suli congrueret, primo voluit
ostendere, quia quod a parentlbus acceperat nomen,
etiam ipsum significatione virtutis non careret. Simon
ergo obediens, Joanna dlcitur Domini gratia. Tu es
Simon filius Joanna, tu es obediens filius gratim Dei.
Et merito iUe obedientis nomine censetur, quiet prius
invitante Andrea mox Dominum videre curavit ; et post-
modum cure ipse Dominus eum ad discipulatum voca-
ret, statim cure eodem Andrea, quem pariter vocavit,
relictis retibus quorum usu _vebat, eum sequi non dis-
tulit. Uncle et Andrem quoque nomen veram mentis
ejus imaginem prmfert. Andreas namque Gra_ce, La-
the dicitur virilis. Et illi libenter Dominum vel ad
praedicationem Joannis, vel ad ipsius Domini jussionem
sequendo ad eorum se sortem pertinere docet, qui tem-
poralia qum possident, fortiter eternorum amore con-
temnunt : qui credentes videre bona Domini in terra
viventinm, donec haec pereipiant, expectare Dominum
cure Psalmista, et viriliter agere, ac cot suum confortare
contendunt. Quod antem Simon filius fuit Joanna, i. e.
gratioe Dei, aperte demonstrat: quia quicquid devotae
obeditionis Domino impendit, quicquid merito obe-
dientive pr_emii perennis a Domino recepit, totum hoc
nimirum prmveniente se gratia supernm/pietatis, ut
habere posset, accepit. Ecce audistis, fratres carissi-
nil, quare primus Apostolorum prins Simon dictus quo
mysterio filins sit Joanna: restat perscrutari, quid ar-
 aou_u_. 255

eani eontineat nomen, quo eum denuo Salvator appel-

lavit.
Tu, inquit, vocaberis Cephas, quod interpretatur Pe-
trus.] Neque vero Petri voeabulo, quasi Hebrmo vel
Syro, aliam interpretationem qu_erere oportet : sed pro
certo nosce, quia idem Greece et Latine Petrus, quod
Syriaee Cephas significat, et in utraque lingua nomen a
petra derivatum est. Voeatur autem Petrus ob firmi-
tatem fidei: vocatur Petrus ob invincibile robur men-
tis : voeatur Petms, quia illi solidissimve petra_, de qua
Apostolus ait [1 Cor. 10.], Petra autem erat Christus,
uniea devotione adh_esit. Hinc est enim, quod eadem
petra, videlicet Christus_ cure interrogaret discipulos
suos, quem eum dicerent esse_ ac Petrus responderet,
dicens [Matth. 16.1, Tu es Christus, filins Dei vivi, con-
tinuo puram ejus confessionem juxta utriusque nominis
significantiam digna remuneratione donavit : sed et ipsa
Petri appeIlatio quid in se sacmmenti gestaret, aperuit.
Primo namque ait de Simone: Beatus es, Simon Barjona,
quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed pater meus,
qui in ecelis est: ac deinde subjunxit de Petro, Et ego
dico tibi, quia tu es Petrus, et super hane petram a_difi-
cabo ecclesiam meam. Tu es, inquit_ Petrus, et super
hane petram vedificabo eeclesiam meam: tu es Petrus,
et super bane petram, a qua tu nomen aceepisti, hoc est,
super meipsum a_difieabo eeclesiam meam : super hane
fidei perfeetionem, quam tu confessus es, _edificabo ecele-
siam meam, a cujus societate confessionis quisque devia-
verit, quamvis sibl magna videatur agere, ad vedificium
ecclesia_ mew non pertinet. Petrus igitur a firma petra,
videlicet Christo, quem ardenter amavit, nomen aceepit.
Chrisms etenim vocatur petra, quia inexpugnabile ad se
confugientibus prvesidium tribuit: quoniam sperantes
in seab antiqui hostis insidils munitos reddit et tutos.
Nec pr_etereundum est, quod ob hoc quoque Dominus
petra vocatur, quia spiritualium nobis charismatum flu-
¢256 BEDz_ VENERABILI$

enta ministrat, quia sacrosancta nos sui sanguinis com-

munione purificat. Quod facUius intelligitur, ct jucun-
dius forte retinebitur, si ad memoriam revocetur, quae
sit juxta historiam petra, de qua Apostolus mystice, quia
Christum significaret, cxponit [l Cor. 10.]. Liberatus
namque 2Egyptia servitute populus, per mare rubrum
venit in desertum, in quo per annos XL_ donec ad ter-
ram repromissionis veniret, iter agebat. Qui quodam
tempore fame ac siti fatigatus, in eremo clamavit ad
Moyscn. At Dominus, orante Moys% sicut scriptum
est, pluit illis manna, manducare panem cceli dedit eis.
Rursus quoque praecepit Moysi, ut percuteret virga pc-
tram. Quod dum faceret, exiit aqua, ct bibit populus.
Unde dicit in Psalmis [Psal. 77.]: qtuoniam percussit
petram, et fluxcrunt aquae. Nos ergo, fratres carissi-
mi, nos sumus populus Dei, quia 2Egyptiae servitutis ju-
gum per mare rubrum libcrati evasimus : qula per aquam
baptismi remissionem peccatorum, qu_e nos premebant_
acccpimus : nos qui inter aerumnas vitro praesentis, quasi
in siccitate eremi promissum nobis patriae coelestis ex-
pectamus ingressum: in qua videlicet eremo siti peri-
clitamur, et fame spirituali deficimus, si non redempto-
ris nostri nos dona confirment, si non incarnationis ejus
sacramenta renovet. Ipse est enim manna, quae nos
victu coelesti, ne in hujus seculi itinere deficiamus, re-
creat: ipse petra, quae spiritualibus nos donis inebriat,
quae.ligno crucis percussa, poculum nobis vitae suo de la-
terc manavit. Unde dicit in Evangelio [Joan. 6.1 : Ego
sum panis vitae. Qui venit ad me, non esuriet ; et qui
credit in me, non sitiet unquam. Et congruenti satis
figurarum ordine primo populus per mare salvatus est,
ac sic ad cibum mannae atquc ad petram mystici potus
pervenit : quia primum quidem aqua nos regenerationis
abluit, ac deinde ad participationem sacri altaris, ubi
redemptoris nostri carni ac sanguini communicemus,
transmittit. Haec de mysterio petrae spiritualis, a qua
 nO, ILia. 257

et primus pastor ecclesia_ nomen accepit, et in qua to-

tius saneta_ eeclesi_e fabrica immobilis et inconeussa
persistit, et per quam ipsa ecclesia nascitur ae nutritur,
latius exponendo dieere libuit: quia solent arctius multo
et aliquando duleius inh_erere eordibus audientium ea
qua_ figurarum antiquitate pr_emissa, sic demure nova
spiritualiter explanatione dilucidantur, quam qu_ sine
ullis figurarum exempils simplici tantum narratione cre-
denda vel agenda monentur. Curemus autem, fratres
carissimi, ut hujus petrve pra_sidio semper adha_rentes
nulla labentium rerum contrarietate terrente, nulla blan-
diente serenitate, a fidei firmitate divellamur. Neglectis
deliciis temporalibus, sola nos in pra_senti redcmpto-
ris nostri dona c_lestia delectent, sola inter _erumnas
seculi spes visionis illius consoletur. Reeolamus seduli
egregium David propheta_ et regis exemplum, qui cure
in tantis regni aflluentiis, honoribus ae divitiis nullum
anim_e sure solarium posset invenire, tandem ad supema
desideria erecto mentis intuitu memor fuit Dei, et delec-
tatus est. Utque ad eandem ejus visionem pervenire
mereamur, obstacula vltiorum, qu_e hanc impedire so-
lent, satagamus a nostro et corpore et mente excludere.
Neque enim ad eum nisi rectis operum gressibus per-
venitur, neque facies ejus munda nisi a mundis corde
videtur. Beati autem mundo corde, quoniam ipsi Deum
videbunt. Quod ipse nobis pr_estare dignetur, qui pro-
mittere dignatus est Jesus Christus Deus et Dominus
noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus
sancti per omnia secula secutorum, Amen.
_58 BED_E VENERA,BILIS

HOMILIA XXXV.

JOANNIS XXl. In illo tempore dixit Jesus Petro, Se-

quere me. Conversus Petrus, vidit illum discipulum,
quem diligebat Jesus, sequentem, qui et recubuit in
c_ena super pectus ejus, et dixit, Domine, quis est qui
trader te ? _yc.

est, fratres mei, tanto majori a nobis inten-

tione
ECTIOdebetsaneti
per singula verbaqua_
Evangefii, pensari,
nobis quanta
lecta
magna grati_e supern_e dulcedine tota redun-
dat. Commendat enim nobis beatissimus Evangelista
et Apostolus Joannes privilegium amoris pr_ecipui, quo
e_eteris amplius meruit honoraria Domino: commen-
dat testimonium evangefic_e deseriptionis, quod veritate
divina subnixum nuUus fidelium dubitare permittitur :
eommendat placidam sum earnis absolutionem, quam
Domino speciafiter se visitante percepit. Sed ut per-
fect_e lectionis hujus principia considerate valeamus, li-
bet superiora parumper attendere. Apparuit Dominus
post resurrectionem discipulls septem, inter quos erat
Petrus et Joannes, quibus frustra in piscando tota nocte
laborantibus, et stans in litore copiosa rete eorum pisci-
um muItitudine implevit, moxque egressos ad terrain
invitavit ad prandium, et inter prandendum tertio Pe-
trum an se amaret, interrogavit ; ac tertio amorem con-
fitenti, quia ter eum negaverat, ei tertio pascendas suas
ores commisit : ac deinde quia per earundem ovium, id
est, animarum fidellum cura pastorali usque ad marty-
rium crucis esset perventurus, intimavit dicens: Amen
amen dieo tibi, cure esses junior, cingebas re, et ambu-
labas ubi volebas : cure autem senueris, extendes rearms
tuas, et alins te clnget, et ducet quo non vis. In ma-
nuum namque extensione designavit, quod per mortem
crucis martyrio coronandus : in cinctione alterius, quod
 HOM_L_. 259

vinciendus a persecutore : in ductu quo non yeller, quod

tormenta passionis contra voluntatem esset passurus hu-
mana_ fragilitatis. Sed ne gravis forte videretur Petro
pra_dicta a Domino passio crucis, hanc suo confestim
]enire curavit exemp|o, ut cruciatum martyrli eo |enius
ferret, quo se meminisset similem suo redemptori mor-
tls exclpere sententiam. Postquam enim significavit ei_
qua morte clarificaturus esset Deum, protinus adjungit,
quod in hujus caplte lectionis audivimus.
Et dicit el, Sequere me.] Ac si aperte dicat: Quia
ipse pHus pro tua redemptione erucis suppliclum subire
non timui, cur tu pro mei confessione nominis crueem
pati fortuities ? Oui eo gloriosiore martyrii palma elari-
ficaberis, quod in hae promerenda magistH iter sequeris.
Jam vero ab Evangelista non subditur, quid post haee
dicta Dominus et discipuli fecerint: sed ex co tamen
innuitur, quod subjungit, Conversus Petrus vidit illum
discipulum, quem diligebat Jesus, sequentem. Patet
namque, quia cure dixisset Petro, Sequere me, id est,
crucem patiendo imitare, surrexit de loco convivii, et
abire jam ccepit. Seeutus est autem eum Petrus etiam
ineessu pedum_ cupiens implere quod audivit, Sequere
me. Secutus estet ille discipulus quem diligebat Jesus.
Neque enim areendum sea eonseetatu Christi putabat,
qui non minori se gratia dilectionis a Christo complexum
noverat. Neque incredibile est ideo utrumque discipu-
lum corporali gressu vestigia Domini secutum, quia nec-
dum inteUexerat quid signifieaverit in eo, quod Petrum
se sequi prmeepit. Notum autem novi vestrae fraterni-
taft, qui sit ille discipulus, quem diligebat Jesus: Joan-
nes videlicet ipse, eujus hodie natalitia festa eelebramus,
qui hoe seripsit Evangelium, atque ideo suam personam
maluit indiciis rerum aceidentium, quam proprio desig-
hare vocabulo. Diligebat autem eum Jesus non ex-
ceptis caeteris singulariter solum, sed prae ea_teris quos
diligebat familiarius unum, quem specialis prmrogativa
s2
_0 BED_ VENERABILIS

castitatis ampliori dileetione fecerat dignum. Omnes

quippe se diligere probat, quibus ante passionem loqui-
tur [Joan. 15.] : Sicut dilexit me pater, et ego dilexi
vos. Manete in dilectione mea. Sed hunc prm omni-
bus diligit, qui virgo electus ab ipso, virgo in mvum
permansit. Tradunt namque histori_e, quod eum de
nuptiis volentem nubere, voeaverit ; et propterea quem
a carnali voluptate retraxerit, potiore sui amoris dulee-
dine donavit. Denique huie moriturus in cruee matrem
suam eommendavit, ut virginem virgo servaret, et ipso
post mortem ac resurrectionem in codos ascendente, non
deesset ejus genitriei filius, eujus casta vita eastis ejus
tueretur obsequiis. Ponit et aliud sure personae beatus
Joannes indicium, subjungens : Quiet recubuit in ccena
super peetus ejus, et dixit, Domine, quis est qui tradet
te ? Hoc quomodo gesture sit, superiora hujus Evan-
gelii loca plenius ostendunt: quia videlicet in eoena,
quam ultimata ante passionem cure diseipulis Salvator
habuit, in qua eorum pedes lavit, eisque eorporis ac san-
guinis sui tradidit mysteria celebranda, discipulus ille
quem diligebat supra pectus ejus recubuerit. Et cum
dixisset eis, Amen amen dico vobis, quia unus ex vobis
tradet me, respondit iUe discipulus, innuente Petro ut
interrogaret et diceret ei, Domine, quis est ? Ait Do-
minus, Ille est, cui ego intinctum panem porrexero.
Quod aute_a discipulus ille supra pectus magistri recu-
buit, non prmsentis solummodo dilectionis, sed et futuri
erat signum mysterii. Figurabatur etenim jam tunc
Evangelium, quod idem discipulus erat scripturus, ube-
rius atque altius cveteris sacra_ scripturae paginis areana
divinre majestatis esse comprehensurum. Quia enim in
pectore Jesu sunt omnes thesauri sapientise et scienti_e
absconditi, merito supra pectus ejus recubat, quem ma-
jore creteris sapientive et scientiae singularis munere do-
nat. Creteros quippe Evangelistas novimus plura de
miraculis nostri Salvatoris, pauciora de divinitate locu-
 HOMILI_llg° 261

tos : Joannes autem perpauca de humanis scribens acti-

bus, potins se exponendis divinve natur_e indidit arca-
nis, patenter insinuans quanta de pectore Jesu fluenta
doctrin_e c¢_lestis, qua_ nobis ructaret hauserit. Sequi-
tur :
Hunt ergo cure vidisset Petr,_s, dicit Jesu, Domine,
hic autem quid?] Quia se beatus Petrus audierat per
passionem erucis clarificaturum esse Deum, voluit etiam
de fratre et discipulo eognoscere, qua esset ipse morte
perpetuam transiturus ad vitam.
Dicit ei Jesus, Sic eum volo ma_ere donee veniam ;
quid ad te ? Tu me sequere. ] Non, inquit, eum per pas-
sionem martyrii volo consummari, sed absque violentia
persecutoris diem expectare novissimum, quando ipse
veniens eum in etern_e beatitudinis mansione recipiam.
Et quid hoc ad te ? Tu tantum emcis patibulum sub-
eundo mea te vestigia sequi debere memento. Et qui-
dem hanc Domini responsionem fratres tune temporis
ita tractabant, quasi Joannes nunquam esset moriturus.
Quod non ita esse inteIligendum ipse Joannes admo-
here eumvit, qui cure pr_emisisset exisse sermonem
istum inter fratres, quia diseipulus ille non moritur,
solerter adjecit atque ait: Et non dixit ei Jesus, quia
non moritur, sed sic eum volo manere donee veniam ;
quid ad te ? Non ergo putandum, quia discipulus ille
non sit mortuus in came, quia nee Dominus hoe de illo
futurum pr_edixit, et Psalmista ait [Psal. 88.], Quis est
homo qui vivit, et non videbit mortem ? seal ita potiua
inteUigendum, quod cseteris Christi diseipulis per pas-
sionem eonsummatis ipse in pace eeelesi_e adventure
voeationis expeetaverit. Et hoe est quod ait Dominus :
Sic eum volo manere donee veniam, non quia et ipse
multos antea labores pro Domino, pressurasque malo-
rum toleraverit, sed quia ultimum in pace senium fini-
erit, utpote eeelesiis Christi per Asiam quam regebat,
jam longe lateque fundatis. Nam et in Aetibus Apo_
_ BED_E VENERABILIS

stolorum cure eveteris Apostolis flagellatus invenitur,

quando ibant gaudentes a conspectu concilii, quoniam
digni habiti sunt pro nomine Jesu eontumeliam pati.
Et a Domitiano Cvesare in ferventis olei dolium missus,
in ecclesiastica narratur historia, ex quo tamen divina
se protegente gratia tam intaetus exierit, quam fuerat a
corruptione concupiscentive carnalis extraneus. Nec
multo post ab eodem principe propter insuperabilem
evangelizandi constantiam in Patmos insulam exilio
relegatur, ubi humano licet destitutus solatio, divin_e
tamen visionis et allocutionis meruit crebra consolatione
revelari: denique ibidem Apoealypsim, quam ei Domi-
nus de statu ecelesive prvesenti vel futuro revelavit, ma-
nu sua conscribit. Unde constat promissionem sic ma-
nendi donec veniret Dominus, non eo pertinere, quod
sine labore certaminis victurus in mundo, sed illd po-
tius quam sine dolore passionis transiturus esset e
mundo. Sicut enim in patrum literis invenimus, cure
longo confectus senio, sciret imminere diem recessus
sui, convocatis discipulis suis post monita exhortatio-
num ac missarum celebrationem, ultimum eis valefecit :
deinde deseendens in defossum sepultur_e sure locum,
facta oratione appositus est ad patres suos, tam liber a
dolore mortis, quam a corruptione earnis invenitur alie-
nus. Atque ita completa est veridica Salvatoris senten-
tia, quia sic eum voluerit manere donec ipse veniret.
Possumus autem mystiee in his quoe Petro et Joanni a
Domino pr_edieta atque in eis sunt gesta, duas eeelesioe
vitas, quibus in pr_esenti exercetur, aetivam scilicet et
contemplativam, designatas accipere, quarum activa
communis populo Dei via vivendi est. Ad contempla-
tivam vero perpauci, et in hoc sublimiores qulque post
resurreetionem pi_e actionis aseendunt. Aetiva quippe
vita est studiosum Christi famulum justis insistere labo-
ribus, et prius quidem seipsum ab hoe seculo immacu-
latum custodire, mentem, manure, linguam_ ac membra
 HOMILI_° 263

corporis c_etera ab omni inquinamento culpse tentantis

continere_ ac divinis perpetuo subjugate servitiis. De-
inde etiam proximi necessitatibus juxta vires oceurrere,
esurienti clbum, potum sitientl, algenti vestitum mini-
strando, egenos vagosque in domum reeipiendo_ infir-
mum visitando, mortuum sepeliendo, eripiendo inopem
de manu fortioris ejus_ egenum et pauperem a rapienti-
bus eum; sed et erranti viam verltatis ostendendo, ac
cveteris se mancipando fraternm dilectionis obsequiis, in-
super et usque ad mortem pro justitia certaudo. Con°
templativa autem vita est, cum longo quis bon_e actionis
exercitio edoetus, diutin_e orationis duleedine instmc-
tus, crebra lacrymarum compunctione assuefactus, a
eunetls mundi negotiis vacare_ et in sola dileetione oeu-
lure mentis intendere didlcerit, gaudiumque perpetu_
beatitudinis quod in futuro percepturus est_ vita etiam
in pr_esenti eceperit ardenter desiderando pr_egustare,
et aliquando etiam in quantum mortalibus fas est_ in
exeessu mentis speeulando sublimiter evolare. H_ec
autem vita divinm speeulationis illos maxime reeipit,
qui post longa monasticm rudimenta virtutls secreti ab
homlnibus degere norunt, eo liberiorem ad c_lestia
meditanda animum habentes, quo a terrenis separantur
tumultibus. Namque activa non solis in ecenobio mo-
nachis, sed et euncto, ut diximus, populo Dei gene-
raliter ingredienda proponitur. Et quidem utrumque
Apostolum, et Petrum videlicet et Joannem, quamvis
inter homines positum_ pro exeellentis culmine grati_
constet in utraque vita fuisse perfectum : attamen una
vita per Petrum, alia designatur per Joannem. In eo
etenim_ quod air Petro Dominus, Extendes manus tuas_
et alius te cinget et ducet quo non vis_ perfectionem
exprimit actlv_e conversationis, qu_e tentationum solet
igne probari. Unde alibi de ea dieit apertius : Beati qui
persecutionem patiuntur propter justitiam. Cui recte
subjungit_ dicens: Sequere me, quia nimirum juxta
264 BED_E V_ENERABILIS

ejusdem Petri vocem Christus passus est pro nobis, re-

linquens nobis exemplum, ut sequamur vestigia ejus.
Quod autem dicit de Joanne, Sic eum volo manere do-
nec venio, stature contemplativve virtutis insinuat, qu_e
non per mortem finienda ut activa, sed per mortem est
perfectius Domino veniente complenda. Activus nam-
que labor cure morte deficit, mercedem post mortem
accepturus eternam. Quis enim in illa vita panem esu-
rienti dat, ubi nemo esurit? quis aquam sitienti, ubi
nemo sitit ? quis mortuum sepelit, ubi terra viventium
est ? quis cvetera opera miserieordi_e exercet, ubi nullus
miser invenitur ? Actionis ergo ibi labor nullus, sed
solus prmterit_ actionis perpetuus remanet fructus.
Speculatlva autem felicitas, qu_ hic inchoatur, illic sine
fine perficitur, quando et supernorum civium et ipsius
Domini pr_esentia non per speculum et in amiffmate,
sicut nunc, sed facie ad faeiem videbitur. Unde recte
de ea sub typo discipuli quem diligebat, quemque supra
pectus suum feeit discumbere, dicit Dominus : Sic eum
volo manere donec venio. Ac si aperte dicat: Nolo
gustum speculativ_e suavitatis, quam maxime in sanctis
meis diego, sperantibus in protectione alarum mearum,
inebriatis ab ubertate domus me_e, sicut laboriosse usum
aetionis lethi conditione finiri, sed post mortem subli-
rains me apparente, atque in me_e eonspectum majesta-
tis illos perdueente perfici. Sequitur:
Hic est discitmlus ille, qui testimonium loerhibet de his,
et #cripsit heec. Et scimus quia verum est testiraonium
ejus.] Jam manifeste beatus Joannes suam personam
designat ex officio, quam designare vitat ex voeabulo.
Non autem prvetereunter intuendum, quod dicitur, Qui
testimonium perhibet de his, et scTipsit h_ee. Perhi-
buit quippe testimonium verbo Dei pr_edicando, perhi-
built seribendo, perhlbuit denuo eadem quve scripserat
doeendo:'perhibet etiam nunc Evangelium, quod de-
seripsit ecelesiis legendum, pandendo. Siquidem a
 HOMILI,_. _65

tempore Dominicve passionis, resurrectionis, et ascen-

sionis in co,lure usque ad ultima Domitlani principis
tempora, per annos circiter sexaginta quinque, absque
ullo seribendi adminiculo verbum Dei prmdicabat. At
ubi a Domitiano, qni seeundus post Neronem Christia-
norum persecutor extitit, in exilium missus est, irrum-
pentes in ecclesiam hveretici, quasi in destituta pastore
ovilia lupi Mareion, et Cerinthus, et Hebion, c2eterique
Antichristi, qui Christum fuisse ante Mari_m negabant,
simplieitatem fidei evangeliem perversa maculavere doc-
trina. Sed dum ipse post occisionem Domitiani permit-
tente pio principe Nerva rediret Ephesum, compulsus
est ab omnibus pene tunc Asim episcopis, et multarum
eccleslarum legationibus de coeterna patrl divinitate
Christi altius facere sermonem, eo quod in trium Evan-
gelistarum scriptis, Matth_ei videlicet, Marci et Lucre
de humanitate ejus ac de his qum per hominem gessit,
sufficiens sibi viderentur habere testimonium. Quod
iUe se non aliter faeturum respondit, nisi indicto jejunio
omnes in commune Dominum preearentur, ut ille digna
scribere posset. Et hoc patrato instructus revelatione,
ae sancti spiritus gratia inebriatus omnes hvereticorum
tenebras patefaetm subito veritatis luce dispulit. In
prineipio, inqniens, erat verbum, et verbum erat apud
Deum, et Deus erat verbum. Similemque initiis totum
sui sermonis circum faciens, Dominum nostrum Jesum
Christum sicut verum hominem, vere ex homine tem-
poraliter faetum, ita etiam verum Deum, vere ex Deo
patre eternaliter natum, vere cure patre, et cum spiritu
sancto semper existentem clarlssima assertione perdo-
cuit, imo omnia divinve veritatis et verm divinitatis,
quantum alteri mortalium nulli licnit, arcana reseravit.
Et hoc virgini privilegium reete servabatur, ut ad scru-
tanda verbi incorruptibilis saeramenta incorrupto ipse
non solum corde, sed et corpore proderet. De cujus
dictorum veritate, quam sit nemini ambigendum, ipse
26(_ BED._E VENERA.BILIS

quoque curavit ostendere_ qui cure dixisset_ Hic est

discipulus, qui testimonium perhibet de his, et scripsit
h_c_ continuo subjeeit_ et air: Et scimus quia verum
est testimonium ejus. Quia ergo etnos cure c_teris
fidelibus scimus verum esse testimonium ejus_ curemus
per omnia recta fide intel|igendo_ recta operatione exer-
cendo qu_e docult_ ad dona sempiterna qu_ promisit_
pervenire_ per Dominum nostrum Jesum Christum_ qui
vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti per
omnia secula seculorum_ Amen.

HOMILIA XXXVI.

MATTa. 1I. In illo tempore angelus Domini apparult

in somnis Joseph_ dicens : Sur#e_ et accipe puerum et
matrem ejus_ et fuge in _Egyptum_ et esto ibi usque dum
dicam tibi_ _yc.

centium sacra nobis est_ fratres carissimi,

Evangefii lectio recitata_ in qua tamen om-
E morte pretiosa martyrum Christi inno-
nium Christi martyrum pretiosa mors est
designata. Quod enim parvuli occisi sun b significat
per humilitatis meritum ad martyrii perveniendum glo-
riam_ et quia nisi conversus fuerit quis_ et effectus ut
parvulus, non possit animam dare pro Christo. Quod
in Bethleem et in omnibus finibus ejus oeeisi sunt_
ostendit non solum in Jud_ea_ unde ecclesi_e e_epit origo,
sed et in omnibus ejusdem eeelesi_e finibus quacunque
per orbem diffusa est_ persecutionem s_evituram peril-
dorum_ et piorum patientiam esse eoronandam. Qui a
bimatu oeeisi sunt_ doetrina et opexatione perfectos in-
dieant: qui veto infra, simplices vel idiotas fidei_ tamen
non fict_e eonstantia fortes _eque denuneiant. Quod illi
 HOMILI_. 2(;7

quidem oecisi sunt, sed Christus qui quaerebatur vivens

evasit, insinuat corpora quidem ab impiis posse perimi,
sed Christum pro quo perseeutio tota svevit, nullatenus
eis vel viventibus vel occisis posse auferri, sed eos vera-
citer eontestari, quia sive vivimus, Domino vivimus;
sive morimur, Domino morimur. Sive enim vivimus
sive morimur, Domini sumus. Quod juxta vatieinium
Hieremia_ [Hier. 31.] vox in mma, id est, in excelso
audita est ploratus et ululatus, manifeste denunciat luc-
turn sanet,_eecclesi_e, qua_ de injusta membrorum suorum
nece gemit, non ut hostes garriunt in vacuum eedere,
sed usque ad solium ascendere superni judicis: et sicut
protomartyris Abel, ita etiam sanguinem ca_terorum
martyrum de terra clamare ad Dominum, juxta illud
viri sapientis [Eccles. 35.] : Non despicies preces pupilli,
nec viduam, si etfundat loquelam gemitus. Nonne la-
crym_e vidu_e ad maxillam descendunt, et exclamatio
ejus super deducentem eas ? A maxilla enim ascendunt
usque ad ccelum, et Dominus exauditor non delectabitur
in illis. Quod Rachel plomsse dieitur filios suos, nec
voluisse eonsolari, quia non sunt: signifieat eeclesiam
plorare quidem sanctorum de hoe seculo ablationem, sed
non ita velle eonsolari, ut qui seculum morte vieerunt,
rursus ad seeuli certamina secure toleranda redeant:
quia nimirum non sunt ultra revocandi in mundum, de
cujus _emmnis semel evaserunt coronandi ad Christum.
Rachel namque, qu_e ovis aut videns Deum dicitur, ec-
clesiam figurate demonstrat, cujus tota intentio ut videre
Deum _ ereatur, invigilat. Et ipsa est ovis centesima,
quar- . _gor bonus relictis in ecelo nonaginta novem
ovibus a_.gelicarum virtutum, abiit qu_erere in term, in-
ventamque suis humeris imposuit, et sic reportavit ad
gregem. Qu_eritur autemjuxta literam, quomodo Rachel
plorasse dicitur filios suos, cure tribus Juda qu_e Beth-
leem tenebat, non de Rachel, sed de sorore ejus Lia
fuerat orta. Ubi tamen facilis patet responsio, quia non
268 BED_ VENRRABILIS

tantum in Bethleem, verum etiam in omnibus finilms

ejus pueri sunt omnes trucidati. Tribus autem Benja-
min, qu_ de Rachel orta est, proxima fuit tribui Jud_.
Unde mcrito credi debet_ quod plaga crudelissim_ necis
non paucos etiam Benjamin_e_ stirpis pueros involverit,
quos progenies Rachel clara in excelsum voce ploraverit.
Potest et aliter intelligi, quia Rachel juxta Bethleem
sepulta est, sicut titulus monumenti ejus mauens usque
hodie testatur, ad occidentem civitatis ultra viam, qu_e
dueit Hebron : quod ea qu_e in loco eodem agebantur,
ipsa cgisse prophetieo loeutionis modo recte dicatur, cu-
jus corpore et nomine locus ipse fuerat insignis. Quod
Domi_us ipse ne oeeideretur ab Herode sublatus est a
parentibus in _Egyptum, significat electos svepins ma-
lorum improbitate suis effu_audos sedibus, vel etiam
exilio damnandos. Ubi simul exemplum datur fidelibus,
ne dubitent rabiem persequentium, ubi opportunum fu-
erit declinare fugiendo, cure hoc Deum ac Dominum
suum fccisse meminerint. Si quidem ipse qui erat suis
pr_eepturus, Cure vos persecuti fuerint in civitate ista,
fugite in aliam, prins fecit quod pr_eepit fugiendo ho-
minem, quasi homo in terra, quem magis paulo ante
monstravit steUa de ccelo. Quod oceisis pro Domino
pueris Hcrodes non longe post obiit, et Joseph monente
angelo Dominum cure matte ad terrain Israel reduxit;
significat omnes persecutiones, qu_ contra eeclesiam
erant movend_c, ipsorum persecutorum morte vindican-
das, eisdemque multatis persecutoribus paeem ccclesi_
denuo reddendam, et sanctos qul latuerant, ad sua loca
fuisse reversuros. Herodes quoque in diabolo fremit_
et auferri sibi iniquitatis sure regnum in his, qui ad
Christum transeunt_ ingemiseit. Unde si parvulos in-
terficiat, Jesum sibi videtur occidere. Quod utique sine
eessatione molitur, dum primordiis renatorum spiritum
sanctum arripere, et quandam tener_ fidei infantiam
tentat extlngucre. Possumus quoque odium Herodis
 HOMILI_I_o 269

quo perdere Jesum voluit super persecutionibus, qum

Apostolorum sunt temporibus faerY, in Judaea speciali-
ter aecipere, quando invaleseente invidia pr_edicatores
verbi sunt pene omnes expu]si de provincia, et in genti-
bus pr_dicaturi sunt longe lateque dispersi. Sicque
factum est ut gentilitas qum per _Egyptum figumtur,
peccatis ante tenebrosa lumen verbi pereiperet. Hoc
est enim puerum Jesum et matrem ejus per Joseph in
_Egyptum transferri, fidem scilicet Dominica_ incarna-
tionis et ecc]esim soeietatem per doetores sanctos genti-
bus committi. Quod emnt in _Egypto usque ad obituIn
Herodis indieat figurate fidem Christi in gentibus man-
suram, donec plenitudo gentinm introeat, et sic omnis
Israel salvus fiat. Obitus quippe Herodis terminum
intentionis malitios_e, qua nunc contm eeelesiam Judm
smvit, insinuat. Occisio parvulorum, mortem humilium
spiritu, quos fugato a se Christo Jud_ei peremere, de-
signat. Quod autem defuncto Herode redit ad terrain
Israel, finem seculi denunciat, quando Enoch et Helia
prmdieantibus Jud_ei sopita moderna_ invidi_e flamma
fidem veritatis aeeipient. Et bene cure Judoeam deserit,
fugere, et hoc in nocte dicitur: cure veto revertitur in
illam non solum fugue, sed nee noctis fit mentio: quia
nimirum quos ob peccatorum tenebras olim persecutores
refiquit, ipsos ob lucern fidei tandem se qu_erentes re-
visit. Quod damnato licet Herode Joseph timore Ar-
chelai filii ejus in Judmam, ubi metropolim habebat, ire
formidans, monente angelo in Nazareth Gali]m_e seeedit,
ultima prvesentis ecclesi_e tempora designat, quando pro
ea qu_e nunc est, universali gentis illius c_ecitate, qua
Christianos in quantum valet persequi non desistit, aerior
in quibusdam Antichristi persecutio consurget. Et qui-
dem plurimis ad pr_dicationem Enoch et Heli_e a per-
fidia conversis, sed c_eteris ad instinctum Antichristi
tota intentione contra fidem dimicantibus. Pars igitur
Judeeae in qua regnabat Archelaus, perfidos Antichristi
270 BED_I_ VENERABILIS

sequaces ostendit. Polro Nazareth Galilm_, quo Do-

minus transfertur, pattern gentis ejusdem, qum tune
temporis fidem Christi est susceptura, designat. Unde
bene Galil_ea perpetrata transmigratio, Nazareth flos aut
virgultum ejus interpretatur: quia nimirum sancta ec-
clesia, quo ardentiori desiderio ab his, qum in terris videt,
ad coelestia promerenda transmlgrat, eo majore spirltua-
lium abundat flore atque germine virtutum. Unde opor-
tet, fratres carissimi, quia primitias martyrum hodierna
festivitate vcneramur, de eterna, quae in cmlis est, mar-
tyrum festivitate sedulo cogitcmus, eorumque vestigia
in quantum possumus sequendo, et ipsi ejusdem festivi-
tatis supernm participes existere curemus, testante Apo-
stolo : quia si socii passionum fuerimus, simul et conso-
lationum erimus. Nec tam de morte eorum lugeamus,
quam de justa palmm perceptione lmtemur. Si quidem
singulos eorum cum per tormenta pellerentur, ex hac
vita Rachel gemebunda, id est, sancta ecclesia quae ge-
mit, luctu lacrymisque prosecuta est: sed jam hinc
expulsos superna Hierusalem, qum est mater omnium
nostrum, mox in aliam vitam obviis laetiti_e ministris
excepit, atque in gaudium Domini sui perpetuo coro-
nandos introduxit. Unde dicit Joannes [Apoc. 7.]:
Stabant ante thronum, et in conspectu agni amicti stolis
albis, et palmae in manibus eorum. Stant enim modo
ante thronum Dei coronati, qui quondam ante thronos
judicum terrenorum jacebant peenis attriti. Stant in
conspectu agni nuUa ratione illic a contemplanda ejus
gloria separandi, a cujus hic amore nec supplicio pote-
rant separari. Stolis fulgent albis, et palmas in manibus
habent: quia prmmia in operibus habent, dum corpora
quae pro Domino ignibus et bestiis dilacerata, tlagris
absumi, per praecipitia dissolvi, ungulis abradi, omni-
modo pmnarum genere passi sunt dissipari, per resurrec-
tionem glorificata recipiunt. Et clamabant, inquit, voce
magna dicentes [Ibidem] : Salus Deo nostro, qui sedet
 HOMILI2E. 271

super thronum, et agno. Magna voce salutem Deo de-

cantant, qui magna gratiarum actione recolunt, non sua
se virtute, sed ipso auxiliante tribulationum impugnan-
tium superasse certamina. Dieit iterum eorum et pr_e-
teritos agones et coronas describens perpetuas [Ibidem] :
Hi sunt, qui venerunt de tribulatione magna, et lave-
runt stolas suas, et dealbaverunt eas in sanguine agui.
Stolas quippe martyres in sanguine agni laverunt, dum
membra sua, qum oculis insipientium visa sunt p0enarum
squalore fo_dari, sic potius fuso p_ Christo sanguine
ab omnibus mundavere contagiis : insuper et beata im-
mortafitatis luce digna reddidere, quod est lotas etiam
dealbasse stolas in sanguine agni. Ideo sunt, inquit,
ante thronum Dei, et serviunt ei die ae noete in templo
ejus. Non est laboriosa, sed amabilis et optanda servi-
tus, in Dei laudibus perpetuo adsistere: dies quippe et
nox non vicissitudinem temporis proprie, sed perpetui-
tatem tropice significant. Nox enim non erit iUie, sed
dies una melior in atriis Christi super millia, in qua non
plorat Rachel filios suos, sed absterget Deus omnem
laerymam ab oculis eorum: dantque vocem l_etitim et
salutis etem_e in tabernaculis justorum ei, qui vivit et
regnat Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXVII.

JOAN. I. MA'PTH. III. MARCI I. Luc_ II1. In illo

tempore vidit doannes desum venientem ad se, et ait,
Ecce agnus Dei, ecce qlui tollit peccata mundi, _;c.

Salvatoris, quem din venturum populis verbo

pr_edicaverat, ipsum jam venientem ad se,
_ OANNES Baptista, et prvecursor Domini
sicut ex leetione saneti Evangelii, fratres,
272 BE D_S VENERABILIS

modo cure legeretur, aucHstis, mox digito demonstravit,

dicens :
Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi.] Ecce
agnus Dei, eece innoeens et ab omni peccato immunis,
utpote qui os quidem de ossibus Adam, et caro de carne
Adam, sed nullam de carne peccatrice traxit maculam
culpa_. Ecce qui tollit peceata muncH, eece qui justus
inter peccatores, mitis inter impios, hoc est, quasi agnus
inter lupos apparens, etiam peccatores et impios justi-
ficancH habet pote_tatem. Quomodo autem peccata
munch tollat, quo ordine justificet impios, Apostolus
Petrus ostendit, qui air [1 Pet. 1.] : Non corruptibifi-
bus argento vel auto redempti estis de vana vestra con- "
versatione paternve traditionis, sed pretioso sanguine
quasi agni incontaminati et immaculati Jesu Christi.
Et in Apocalypsi EApoc. 1.] Joannes Apostolus, cujus
est hoc Evangelium: Qui chlexit nos, inquit, et lavit
nos a peecatis nostris in sanguine suo. Non solum
autem lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo,
quando sanguinem suum decHt in eruee pro nob[s, vel
quando unusquisque nostrum mysterio sacrosanctm pas-
sionis illius baptismo aqua_ ablutus est, verum etiam
quoticHe tollit peceata muncH. Lavat itaque nos a pec-
catis nostris quotidie in sanguine suo, cure ejusdem
beat_e passionis ad altare memoria repficatur, cure panis
et vini creatura in saeramentum carnia et sanguinis ejus
ineffabili spiritus sanetificatione tmnsfertur: sicque cor-
pus et sanguis illius non infidelium manibus ad perniciem
ipsorumfuncHtur et occicHtur, sed fidelium ore suam su-
mitur in salutem. Hujus recte figuram agnus in lege
paschalis ostendit, qui semel populum de ._Egyptia ser-
vitute liberans, in memoriam ejusdem liberationis, per
omnes annos immolatioae sua popubam eunde4n sancti-
ficare solebat, donec veniret ipse, carl talis hostia testi-
monium dabat, oblatusque patri pro nobis in hoslSam
odoremque suavitatis, mysterium sum passionis oblato
 HOMILI2E° _7_

agno in creaturam panis vinique transferret, sacerdos

faetus in eternum, seeundum ordlnem Melchisedech.
Sequitur :
Joannes testimonium perhibens de Domino, Hic est, in-
quit, de quo dixi : Post me venit vir, qui ante me factus
est, quia prior me erat.] Post me venit vir, post me na-
tus est in mundo, post me pr_edicare ineipiet mundo
qui ante me factus est, qui me potentia majestatis tan-
tum, quantum sol lueiferum, lieet post apparens, antecel-
lit, quia prior me erat, quia in prineipio erat verbum, et
verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum. Post me
venit vir, tempus humanm nativitatis, quo Joanne poste-
rior est, inteUige. Qui ante me factus est, primatum regime
potestatis, quo etiam angelis prmsidet, intuere. Quia
prior me erat, eternitatem divin_e majestatis, qua patti
est _equalis, intellige. Post me venit vir, qui ante me fae-
tus est, quia prior me erat. Post me venit humanitate, qui
ideo me pr_eeellit dignitate, quia prior me erat divinitate.
Et ego nesciebam eum, inquit.] Certum est, quia scie-
bat Dominum Joannes, eui testimonium perhibere mis-
sus est, quem judieem omnium venturum pr'eedieabat,
dieens [Matth. 3.] : Cujus ventilabrum in manu sua, et
permundabit aream suam : a quo spiritum sanctum dari
debere testabatur, Ipse vos baptizabit, inquiens, spiritu
saneto, a quo seipsum ablui desiderabat, dieens: Ego a
te debeo baptizari, et tu venis ad me ? Quomodo ergo
dieit, Et ego neseiebam eum, nisi quia eum quem antea
noverat, perfeetiusjam eum baptizaretur agnovit? Quem
mundi Salvatorem et judlcem noverat, hujus potentiam
majestatis altius spiritu sancto super eum descendente
agnovit. Neque enim dubitandum est, quia beatus
Joannes cum spiritum sanctum licet corporali specie
videre, cum vocem patris licet corporaliter sonantem
meruisset audire, multum ex hoe visu et auditu pro-
fecerit, multum de divin_e potestatis excellentia reve-
latis oculis mentis seienti_e ecelestis aecepen't a Deo,
T
_7 4 BE D._E VENERABILIS

ut ad comparationem inte|ligenti_ qua tunc i]]ustrari

cceperit, eatenus illum quantus esset omnimodis sibi
videretur ignorasse. Qui testimonium, in quod missus
est, Domino diligenter perhibens, adjungit:
Sed ut manifestaretur in Israel, propterea veni ego in
aqua baptizans.] Quod est aperte dicere : Non ideo veni
in aqua baptizans, quia peeeata mundi baptizando tol-
lere possum, sed ut eum baptizando ac pr_edieando ma-
nifestarem populo Israel, qui in spiritu saneto baptizans
ad tollenda peccata non solum Israel, sed totins mundi,
si ei credere voluerint, idoneus est. Propterea veni ego
in aqua baptizans, ut sic baptizando illi viam pr_epara-
rein, qui baptizaret in remissionem peccatorum.
Et testimonium perhibuit Joannes, dicens : Quia vidi
sl_ritum descendentem quasi columbam de c_elo, et man,it
super eum.] Bene in columb_e specie descendit super
Dominum spiritus, ut diseant fideles non aliter ejus
spiritu se posse impleri, nisi simplices fuerint, nisi veram
cure fratribus habuerint pacem, quam significant oseula
columbarum. Habent autem oscula et corvi, sed lani-
ant, quod columba omnino non faeit: significantes eos
qui loquuntur pacem cum proximo suo, marl autem
sunt in cordibus eorum. Columbve autem natura, quve
a laniatu innocens est, illis innocentibus aptissime con-
gruit, qui pacem sequuntur cure omnibus et sanctimo-
niam, soliciti servare unitatem spiritus in vineulo pacis.
Atque ideo spiritus in columba descendendo non suam
tantummodo, vel ejus in quem descendit, innocentiam
simplicitatemque designat, sed eorum _eque qui sentiunt
de illo in bonitate, et in simplicitate eordis qu_erunt
ilium. Quorum unanimem pietatem ac mansuetudinem
spirituali gratia donatam, Dominus ipse laudans loqui-
tur [Cantic. 6.] : Una est columba mea, una matrl sure,
electa genitriei sum. Matrem qlfippe ac genitricem ec-
clesiae spiritus gratiam vocat, qua inspirante percepit, ut
ipsa quoque possit columba recte nuncupari. Denique
 HOMILI_I_. 275

Hebr_ sermone, quo scriptura sancta est edita, spiri-

tus genere foeminino appellatur. Propter quod conve-
nienter ecclesia una Christi columba, et hvec matri ac
genitrici sum electa nominatur : quia nimirum quod in
unitate fidei Christian_e multis de gentibus congre_atur,
quod eolumbina ad invicem pace lmtatur, quod electio-
ni_ sorte beatur, non suo habet merito, sod dono accepit
gratim spiritualis.
Et ego, inquit, nesciebam eum.] Subaudis tam subtili-
ter quam spiritum in eum descendentem, cognovi.
Sed qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dLvit :
Super quem videris spiritum descendentem, et manentem
super eum, hic est qui baptizat in spiritu sancto.] Bap-
tizat Dominus in spiritu saneto per spiritus saneti gra-
tiara peeeata dimittendo. Sive enim ipse aqua aliquos
diseipuloxalm suorum primus baptizaverit, per quos ad
c_eteros fideles baptismi rivus proflueret, eosdem etiam
spiritu baptizabat peccata illis relaxando, et spiritus
dona ministrando, sire fideles ejus invocato nomine ip-
sius aqua baptizent electos, et crismate sacro perungant,
eosdem nihflominus ipse spiritu sancto baptizat: quia
nemo printer ipsum peccatorum nexus solvere, aut spi-
ritus sancti valet dona tribuere. Unde Evangelista Jo-
"annes cure dixisset, Audierunt pharismi quia Jesus
plures discipulos facit et baptizat quam Joannes, pro-
tinus adjunxit, Quamquam Jesus non baptizaret, sed
discipuli ejus : aperte dicens, quia etsi discipuli Jesu in
nomine ejus aqua balrtizant , ipse tamen magis baptizare
intelligendus est, qui peccata dimittit. Bapti_at quoque
Dominus in spiritu sancto, cure per afflationem ejusdem
spiritus corda fidelium suorum fervore sui sive fraternm
caritatis aceendit. Caritas enim, inquit, Dei diffusa
est in oordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus
est nobis. Baptizat in spiritu sancto, cum euilibet eleo-
torum dat manifestationem spiritus ad utilitatem virtu-
tes operando. De quo baptismate ascensurus in coelumv
T2
_0_6 BED_ VENERABILIS

dixit discipulis [Act. 1.] : Vos autem baptizabimini in

spiritu sancto non post multos hos dies. Sed diligen-
tius intuendum est, quia cum dixisset, Super quem vi-
deris spiritum descendentem, addidit, Et manentem
super eum: in sanctos enim ejus spiritus deseendit.
Verum quia quamdiu sunt in corpore, peccato earere
nequeunt, quia ccelestium eontemplationi semper ocu-
lum mentis intendere non sufficiunt, sed smpius hune
ad terrenae curam eonversationis inflectunt, in eorum
proeuldubio cordibus spiritus aliquando venit, aliquando
recedit. Unde dictum est [Joan. 3.] : Spiritus ubi vult
spirat, et vocem ejus audis, seal non scis unde veniat,
aut quo vadat. Venit quippe ad sanctos, vadit a sanctis
spiritus, ut quem semper habere idonei non sunt, ejus
per tempora redeuntis crebra luce reficiantur. In solo
autem mediatore Dei et hominum homine Jesu Christo
spiritus perpetuo veraciter manet, in quo nec sordidze
cogitationis maculam quam refugeret, ullam invenit.
Mansit autem totus in illo non ex eo solum tempore,
quo hunc Joannes super eum vidit deseendentem, seal
ex quo homo fieri ineipiens ejus ministerio et opere con-
eeptus est. Unde etiam potestatem dandi hominibus
spiritum non minus habet ipse, quam pater, ipso attes-
tante, qui ait [Joan. 14.] : Paracletus autem spiritus
sanctus, quem mittet pater in nomine meo, ille vos do-
eebit omnia. Et in alio loeo quod ipse hunc mittat,
ostendit, dicens [Joan. 16.] : Si enim non abiero, para-
cletus non veniet ad vos: si autem abiero, mittam eum
ad vos. Quia nimirum una est in divinitate substantia,
inseparabilis operatio patris, et filii, et ejusdem spiritus
sancti. Nam et de ipso spiritu, quod sua sponte veniat
ubi velit, sua potestate operetur quae velit, testatur fillus
ubi ait, quod et supra memoravi: Spiritus ubi vult
spirat. H_ec autem omnia, inquit Apostolus [1 Cor. 12.],
operator unus atque idem spiritus, dividens singulis
prout vult. Ideirco autem super eum, in quo semper
 nOMILI_. 277

manebat, baptizatum spiritus deseendere ostenditur, ut

et Baptista ipse celsius jam quem prvediearet, agnosee-
ret, et credentibus daret indieium nequaquam se nisi
baptizatos aqua, spiritus ejusdem posse baptisma mereri.
Qua_rendum interea quomodo speciale filii Dei agno-
seendi signum fuerit, quod super eum descenderit et
manserit spiritus, cure etiam discipulis ipse promittat,
dieens [Joan. 14.]: Et ego rogabo patrem, et allure
paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in eter-
num, spiritum veritatis. Et paulo post : Quia apud vos
manebit, et in vobis erit. Si enim apud servos Dei
electos manet, et in iUis erit spiritus, quid magni est
filio Dei, quod in ipso manere spiritus astruatur ? No-
tandumque quod semper in Domino manserit spiritus
sanctus, in sanetis autem hominibus, quamdiu mortale
corpus gestaverint, partita maneat in :eternum, partita
rediturus seeedat. Manet quJppe apud eos, ut bonis in-
sistant aetibus, voluntariam paupertatem diligant, man-
suetudinem consequantur, pro eterno desiderio lugeant,
esuriant et sitiant justitiam, misericordiam, munditiam
eordis, et tranquillitatem pacis amplectantur : sed et pro
observatione justitim perseeutionem pati non vereantur,
eleemosynis, orationibus et jejuniis, c_eterisque spiritus
fruetibus insistere desiderent. Reeedit autem ad tern-
pus, ne semper infirmos curandi, mortuos suseitandi,
dmmones ejiciendi, vel etiam prophetandi habeant facul-
tatem. Manet semper, ut possint habere virtutem qua
mirabiliter ipsi vivant; venit ad tempus, ut etiam aliis
per miraculorum signa quales sint intus, eifulgeant.
El ego vidi, inquil, el teslimoniurn t_erhitmi, 9uia hic
est fllius Dei.] Supra dixerat, Post me venit vir, qui
ante me faetus est: nunc testimonium perhibet, Quia
hie est filius Dei, utriusque naturee veritatem, humanve
videlicet et divinm, in una eademque Christi persona
manifeste designans. Erubeseat Manichams audiens,
Ve_it vir: contieescat Fotinus audiens, Itic est filius
_78 BED_ VEN]_RABILI$

Dei. Audiant mansueti et l_etentur, quia venit vir post

Joannem fortior Joanne, qui baptizat in spititu sancto,
et quia hie est filins Dei. Quia enim per superbiam
reeesaimus homines a Deo, filius Dei per misericordiam
faetus est homo, ut idem ipse et per divinitatem patti,
et per humanitatem eongrueret nobis : per humanitatem
similem nobis pro nobis cure hoste confligere, per divi-
nitatem patti consubstantialem ad imaginem nos Dei et
similitudinem, quam peccando amisimus, posset digne
recreate : per mortem nostrm fragilitatis destruere eum,
qui habebat morris imperium, et per impassibilem sure
divinitatis potentiam reconciliaret nos Deo patri, cure
quo vivit et regnat Deus in unitate spititus sancti, per
omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XXXVIII.

MARCI VII. In illo tempore, exiens Jesus de finibus Tyri,

venit per Sidonem ad mare Galihe_e inter medios fines
Decapoleos, eye.

turn a Domino modo cure evangelium lege-

retur, audivimus, genus designat humanum,
_ URDUS
in his quiilleab
et mutus,
errore quem mirabiliter
diabolie_e eura-
deeeptionis
divina merentur gratia liberari. 0bsurduit namque
homo ab audiendo vitae verbo, postquam mortifera ser-
pentis verba eontra Deum tumidus audivit :muttts a
laude eonditotis effectus est, ex quo cure seduetore col-
loquium habere pr_sumpeit. Et merito elausit aures
ab audienda inter angelos laude creatoris, quas ad audi-
endam ejusdem creatoris vituperationem sermonibus
hostis ineautus aperuit. Merito clausit os a praedicanda
cure angelis laude ereatoris, quod velut ad meliorandum
 _OMILI_. 279

ejusdem opus creatoris_ cibi vetiti prmvaricatione super-

bus implevit. Et heu miser generis humani defectus,
quod in radice vitiosum germinavit, vitiosins multo di-
latari ccepit in propagJne ramorum, ita ut veniente in
came Domino, exceptis paueis de Judaea fidelibus, totus
pene mundus ab agnitione et confessione veritatis sur-
dus erraret et mutual Sed ubi abundavit peccatum,
superabundavit et gratia. Venit namque Dominus ad
mare Galilaeae, ubi noverat aegrotare quem sanaret.
Venit suae gratia pietatis ad tumentia, turbida, et insta-
bilia gentium corda, in quibus noverat esse qui ad suam
gratiam pertinerent. Et bene inter medios fines Deca-
poleos act mare Galilaeae, ubi aegrotum sanaret, venisse
perhibetur, quia relicto ob perfidiam populo, qui deea-
logi mandata aceeperat, exteras venit ad genres, ut sicut
Joannes ait [Joann. 11.], Filios Dei qui erant dispersi,
congregaret in unum.
Et adducunt, inquit, ei surdum et mutum, et depre-
cantur eum, ut imponat illi manum.] Quia ipse surdus
salvatorem agnoseere, mutus rogare nequibat, addueunt
eum amiei, et pro ejus salute Domino supplicant. Sic
nimirum, sic in spirituali neeesse eat euratione geratur,
ut si quis humana industria ad auditum eonfessionem-
que veritatis eonverti non potest, divinae pietatis offera-
tur aspectibus, atque ad sanan_um eum supernae manus
fiagitetur auxilium. Nec tardat cc_lestis misericordia
medici, si iutenta preeantum non haesitat, nec deficit
oratio ; unde st_im subinfertur:
Quia aFiJrehenden_ _#rotwn Jesu_ de turba 8eorsum,
misit digitos suos in aurictdag ejus, et e_Tme_ tetigit
lingua_n ejus.] Digitos quippe surdo in auriculas mittit
ut audiat, cum per dona gratiae spiritnnlls diu non ere-
dentes ad auditum sui verbi eonvertit. Expuens, fin-
guam muti, ut loqui valeat, tangit, cure per ministerium
praedieationis rationem fidei, quam eonfiteri debeat, prae-
stat. Per digitos namque Domini spiritus sancti dona
_O BED2E VENERABILIS

signifieari et ipse docet dieens [Lueae 11. Matth. 12.],

Si ego in digito Dei ejicio d_emonia: quod alius evan-
gelista manifestius ponit, Si ego in spiritu Dei ejicio
daemones : et Psalmista ubi air [Psal. 8.], Quoniam
videbo ccelos opera digitorum tuorum, id est, videbo
sanctos non sum merito virtutis, sod tui munere spiritus
a terrenis suspensos, et ccelesti factos conversatione sub-
times. Sputum quoque capitis et otis Domini verbum
est Evangelii, quod ex invisibiti divinitatis arcano sump-
turn, visibiliter mundo ut san,ari posset, ministrare dig-
natus est. Notandum sane quod Dominus priusquam
aurlculas linguamque sanandi tangeret mgroti, appre-
hendens eum seorsum duxit e turba. Prima namque
salutis spes est, quemlibet assuetos vitiorum tumultus
turbasque deserere, et sic ad suscipienda sanitatis mu-
hera humiliter caput inclinare. Neque ullatenus salvari
posse putandus est, quamdiu quis inordinatis moribus
adhmrere, supervacuis verbis delectari, turbulentis eogi-
tationibus non timet devastari. At qui miserante et
adjuvante jam Domino turbidam priscve conversationis
vitam mutavit, qui inspirationem divinae gratire corde
concepit, qui verbo doctrin_e ccelestis confessionem verve
didicit fidei, restat ut eonfestim optata sanitatis gaudia
eonsequatur. Uncle bene postquam de turba segregat
infirmum Dominus, postquam mittit digitos in auriculas,
postquam sputo tangit linguam iUius, continuo subin-
fertur:
Suspiciens in cwlum i_tgemuit, et ait illi, Ephpheta,
quod est adaperire : et stalim apert_e sunt aures ejus, et
solutum est vinculum lingutv ejus.] Et recte sanaturus
mgrotum Dominus suspieit in ccelum et ingemuit, ut
ubi nobis speranda salus, et qua eompunctionis vel la-
erymarum sit devotione quverenda, ac petenda signifi-
eet. Suspieiens in evelum ingemuit, quia nos quos ad
eoelestia possidenda ereavit, longe in terrestria d_eetos
esse doluit. Suspiciens in eQelum ingemuit, ut nobis
 HOMILI2Eo 281

qui a c_lestibus gaudiis per terrena oblectamenta dis-

cessimus, ad hmc per gemitus et suspiria insinuaret esse
redeundum. Quod autem ait Ephpheta, id est, adape-
rire, proptcr aures dicit sanandas, quas surditas diutina
clauserat, sed ad audiendum jam tactus patefecit ipsius ;
unde credo mos increbuerit ecclesim, ut sacerdotes illius
his, quos percipiendis baptismi sacramentis prveparant,
prius inter eaetera consecrationis exordia de saliva otis
sui nares tangant et aures, dicentes Ephpheta : per sail-
yam quidem oris sui, gustum quo initiandi sunt supernae
sapientim designantes : per tactum vero narium, ut ab-
jectis delectationibus noxiis, solum Christi semper am-
plectantur odorem, de quo dicit Apostolus [2 Cor. 2.] :
Christi bonus odor sumus Deo in omni loco, et ut me-
minerint se juxta exemplum beati Job, Donec superest
halitus in eis, et spiritus Dei in naribus eorum, non
loqui iniquitatem labiis, nec lingua mendacium meditari
debere. Porro per tactum aurium, ut relicto auditu
linguze nequam, audiant verbi Christi et faciant ea,
similes viro prudenti, qui aedificavit domum suam supra
petram. Et unusquisque nostrum, fratres carissimi, qui
baptisma Christi rite suscepit, ho_ ordine consecratus
est. Omnes quidem qui salutare lavacrum vel proximo
hoc paschae tempore, vel aliquando alias rite suscepturi
sunt, ipso sunt ordine consecrandi. Unde multum ne-
cesse est, ut quod Dominus in nobis propitius abluere
et sanctificare dignatus est, ipsi passim contaminare, et
pro nihilo profanare timeamus. Sed etsi qui in coenum
nequitim sordidantis incidimus, festinemus rursum la- "
crymarum et poenitentim fonte mundari. Renovemus
aurium puritatem, quam nobis auditu fidei divinitus
constat fuisse collatam, caventes illud Apostoli, quod
quibusdam exprobrans, ait [2 Tim. 4.]: Et a veritate
quidem auditum avcrtent, ad fabulas autem converten-
tur. Cohibeamus linguam a malo, qum confessione
fidei sanctificata est ; timeamus in ipsa, in qua benedici-
_8_ BED_E VENERABILIS

mus Deum, et patrem, maledieere homines, qui ad ima-

ginem Dei faeti sunt. Qui enim putat se religiosum
esse, non refrenans linguam suam, hujus vana est re-
ligio. Eece enim dieitur, quia apert,_esunt aures ejus, et
solutum est vineulum linguve ejus, et loquebatur recte.
Qui ergo reete loqui baptismatis nostri tempore didici-
mus, eorde credendo ad justitiam, ore autem confessio-
nero faeiendo ad salutem, curandum summopere est_ ne
post baptisma ad injusta et noxia verba deelinemus. Si
enim ipso judice attestante, omne verbum otiosum quod
]ocuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die
judieii, quid putamus fieri de illis, qui non solum otiosa_
sed et criminosa loquuntur, qui impudieitive, jactantiae,
blasphemia_, et quod maxime miseros libet detractionum
sermonibus servire non timent, qui proferunt mendacia,
testes fallaees, qui seminant inter fratres discordias?
Non solum autem a malls aures linguamque satis est
castigare loquelis, si non etiam juxta Psalmistam incli-
nemus aurem nostram in verba oris Dei, si non os
nostrum loquatur sapientiam, et meditatio eordis nostri
prudentiam. Sed et cunetos simul interioris exterio-
risque hominis nostri sensus, quia cuncti in baptismo
abluti sunt, oportet mundos ac bonis operibus servemus
semper ornatos. Curato autem surdo et muto, videa-
mus quid sequitur :
Et pr_ecepit, inquit, illis, _e cui dicerenZ. Quanto
autem eis preecipiebat, tanto magis plus pr_edicabaat, et
eo amplius admirabantur, dicentes : Bene omnia fecit, et
surdos fecit audire, et mulo8 loqui.] Quare, fratres caris-
simi, l_c aeta eredamus ? Numquid nam vestimandum
est, quod unigenitus Dei ftlius signum faciens, et abs-
condi hoe voluerit, et contra voluntatem illius sit pate-
factum in turbas, nee potuerit silentio signum tegere si
yeller, quod potuit facere cure voluit ? An forte nobis
exemplum dare voluit, ut virtutum opera facientes, vi-
tium jactantim per omnia glor;.amque vitemus humanam,
 HOM[LX_. 283

ne bona nostra actio, per inanem vulgi favorem supernre

retributionis munere privetur ? Et tamen sciamus opera
nostra, si digna imitatione sunt, nullatenus posse celari,
sed ad utilitatem fraternae correctionis ipso dispensante
patefieri, qui dicit [Matth. 5.] : Non potest civitas abs-
condi super montem posita. Et alibi [Luca_ 12.]:
Quoniam qure in tenebris dixistis, in lumine dicentur.
Et revera ita omnimode, ita intelligenda est Dominici
dispensatio prmcepti. Quod non ita tamen dictum quis
aestimet, quasi bona facientes fraternos eavere debeamus
aspectus, cure Dominus dicat [Matth. 5.], Luceat lux
vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona :
sed ut per opera qum fratribus ostendimus, non laudem
ab illis, sed profectum qumramus, hoc est enim quod
sequitur: Et glorificent patrem vestrum, qui in ccelis
est. Nam qui ea intentione bona ostentant opera, ut
ipsi solum laudentur, non autem ut laudantes in bono
proficiant, neque ut pater qui in ccelis est glorificetur,
tales sunt nimirum illa terribili increpatione plectendi,
qua dicitur: Amen, amen, dico vohis, receperunt mer-
eedem suam. Sed et hoc dicendum, quia si illi virtutes
Dominicas tacere nequeunt, qui tacendi proeceptum ac-
ceperunt, multo amplius sit nobis divin_e gratia_ pro_
coniis semper insistendum, qui quotidianis invicem nos
verbi ecelestis alimoniis reficere pra_cipimur, dicente
Apostolo Joanne [Apoc. 22.] : Qui audit dicat, veni, id
est, qui gratiam supernre aspirationis mente concepit,
qui verbum exhortationis, quo utiliter proximum eon-
fortare valeat, didicit, nequaquam bonum quod novit
silentio abscondat, sed ipeum protinus fratrihus apeaJ-
endo communicet. Si enim ea qure novimus benigne
proximis dicere bona non negligimus, aderit ille in quo
sunt omnes thesauri sapientiae et scienti_e absconditi, et
quod nunc ex parte cognovimus, ad peffectum nobis
lumen veritatis intimare dignabitur Jesus Christus, Do-
minus noster, unigenitus patris, qui cure eo vivit et
284 BEV_ VENERABILIS

regnat in unitate spiritus sancti Deus per omnia secula

seculorum, Amen.

HOMILIA XXXIX.

Lvc_ z. Fuit in diebus Herodis regis Judwee sacerdos

quidam, nomine Zacharias, _c.

noster multos dispensationis sure testes prm-

misit et nuncios, qui diversis temporibus cU-
_ ENTURUS in carne Dominus et Redemptor
versis Israeliticm plebis tribubus orti, non
diversa fide, sed uno eodemque per omnia sensu, ejus-
dem incarnationis mysterium prophetando prmcinerent.
Horum ultirnus et quasi limes quidam legis et Evange-
]ii, figur_e et veritatis Joannes apparuit, Domino attes-
tante qui alt [Matth. 1] .] : Lex et prophetm usque ad
Joannem, ex eo regnum Dei evangelizatur. Und_ etiam
plusquam propheta dictus est, quia quem c_eteri a longe
prophetando solum praedixerant, file et primo venturum
prophetando signavit, et mox venientem ostendendo
monstravit. Qui certe gratia dispensationis non solum
justis, sed et de pontifieali stirpe ortis parentibus natus
asseritur.
Fuit enim sacerdos, sicut ex lectione evangelica audi-
vimus, nomine Zacharias, de vice Abia, et uxor illi de
filiabus ,4aron, et nomen ejus Elizabeth. Erant autem
justi ambo ante Dominum.] Justis quippe parentibus est
genitus, ut eo confidentius justitiae prmeepta populis
darer, quo h_ee ipse non quasi novitia didicisset, sed
velut hmreditario jure a progenitoribus accepta ser-
varet. De sacerdotafi prosapia ortus est_ ut eo poten-
tius imitationem sacerdotii pr_econaretur, quo ipsum
ad saeerdotale genus pertinere claresceret. Redemptor
 HOMILI_. 085

etenim noster in carne apparens, sieut rex nobis fieri

dignatus est regnum cceleste tribuendo, ita etiam pon-
tifex factus est semetipsum pro nobis oiferendo Deo
hostiam in odorem suavitatis. Unde scripture est
[Psal. 109.] : Juravit Dominus et non pmnitebit eum,
tu es sacerdos in eternum secundum ordinem Melchi-
sedech [Gem 14.]. Melchisedech quippe, ut legimus,
sacerdos Dei summi, longe legalis sacerdotii tempora
przecessit, otferens Deo panem et vinum. Et ideo Re-
demptor noster saeerdos esse dicitur secundum ordi-
nero Melchisedech, quia ablatis victimis legalibus, idem
sacrificii genus in mysterium sui corporis et sanguinis
in Novo Testamento offerendo instituit. Ouis ergo con-
gruentius translationcm leg_lis, ut substitutionem evan-
gelici sacerdotii, quam summi juxta legem sacerdotis
filius prophetaret ? Oui cum et ipse summus sacerdos
secundum legem existere videretur posse, maluit do-
eente intrinsecus incommutabili ratione veritatis novi
sacerdotis praeco, quam successor et h_eresexistere vete-
ris. Maluit doctus in spiritu vocatis in desertum popu-
lis Novi Testamenti sacramenta przedicare, quam ad se
venientibus in templum, gloriosissimo illo tune tempo-
ris sacerdotii veteris officio pr_eesse. Pr_etulit longam
solitudinis sitim et esuriem continuis hostiarum solen-
ntis, pilis camelorum et cinctui zonae pellieeae, auro tex-
tas pontificum postposuit stolas. Ut quid enim h_ec,
fratres mei, nisi ut is qui merito justitiae perfectioris
auctoritatem sibi praedicandi asciverat, ipse etiam neg-
leeto ordine paterni pontificatus ostenderet, quia non
dubie melioris pontificatus pr_eco et prmcursor existe-
ret ? Si veto fraternitatem vestram audire deleetat, quis
sit Abia, de cujus vice Zacharias genus duxisse perhi-
betur, hic temporibus David regis summus erat sacer-
dos. Siquidem jubente Domino per Moysen, primo
unus in lege pontifex Aaron est constitutus, post cujus
mortem Eleazar filius ejus sacerdotium suseepit. Et
 _6 BEDA_ VENERABILIS

hoc quoque mortuo, Phinees filius ejus sacerdotii suc-

cessor extitit, et sic usque ad tempora David per annos
circiter quadringentos septuaginta, unus post unum ex-
titere pontificatus h_eredes. At veto David cure magno
fervens studio religionis templum Domino condere desi-
derasset, Dominus autem magis hoc per filium ejus Sa-
lomonem vellet impleri, nihilominus ipse David omnia
qu_e ad futuram ejusdem templi constructionem vel
reverentiam pertinerent, solicitus pr_parare curavit.
Unde etiam cantores statuit, qui tempore sacrificii quo-
tidie psalmos cure melodia resonarent, atque animos
populi circumstantis ad memoriam amoremque cceles-
tium, non solum sublimitate verborum qu_e dieebantur,
sed etiam suavitate sonorum qua dicebantur, erigerent.
Voiensque ut creseente cultu et magnificentia templi,
decus quoque ministerii illius et ministrantium eresce-
ret coitus, eonvocavit omnem progeniem filiorum Aaron,
et eos videlicet qui de Eleazar, et illos qui de Ithamar
stirpe descenderant, divisitque hos in partes vlginti-
quatuor, ac de his singulis singulos pontifices eligens,
c_eteros qui in partibus erant saeerdotli minoris, qui
nunc presbyteratus voeatur, officio fungi pr_cepit, ea
videlicet provisione, ut dum quilibet pontificum vita
deeederet, quicunque in ejus parte optimus putaretur,
ei in pontificatu succederet. Quas videlicet partes tali-
ter ordinavit, ut sin_li pontifices cure subjcetis sibi
sacerdotibus, per oetonos dies, hoc est a sabbato usque
ad sabbatum, ministmrent. Et cure omnes gradu sacer.
dotali essent _quales, unus tantum in eis qui dignior
videretur, speciali reverentia ae potestate pr_eeminens,
summi sacerdotis nomen haberet. Qui autem ordo par-
tium earundem servari deberet, missa coram David rege
et principibus familiarum sacerdotalium, et Levitarum
sorte qu_erebatur. In quarum distributione sortium,
Abia, de eujus vice et genere Zacharias oritur, octavo
loco positus invenitur. Et recte pr_eco Novi Testa-
 HOMILI_E. 287

menti, in quo gloria resurrectionis mundo declaratur,

loeo octavae sortis nascitur: quia et Dominus noster
una sabbati, qum est a die conditionis octava, resurrexit
a mortuis, et nobis post sex hujus seculi _etates, ac sep-
timam quietis animarum, quae est in alia vita, octava
jam vetas perpetu_e resurrectionis in flne promittitur.
Erant autem justi ambo ante Deum, incedentes in om-
nilms mandatis et justiflcationibus Domini sine querela.]
S_epe contingit, ut hi qui jam perfecti hominum _estima-
tione judicantur, adhuc in oeulis interni arbitri, minus
aliquid perfectionis habeant: et rursus evenire solet, ut
nonnulli quibusdam virtutum operibus immoderatius
studendo, dum sine scientia Deo placere appetunt, proxi-
morum oculos offendant. A qua utraque reprehensione
parcntes beati Joannis immunes esse declarantur, de
quibus cure dictum esset, Erant autem justi ambo, con-
tinuo subneetitur, Ante Deum : et cure adjunetum esset,
Incedentes in omnibus mandatis et justificationibus Do-
mini, mox infertur, Sine querela. Ac si aperte dieatur,
Adeo se in actibus pariter et cogitationibus suis circum-
specte agebant, ut et divinis obtutibus in oceulto, et hu-
mano foils judicio placerent, juxta illud Apostofi [2 Cor.
8.] : Providemus enim bona non solum coram De% sed
etiam coram hominibus.
Et non erat illis filius, eo quod essel Elizabeth steri-
lis, et ambo processissent in dielms _/s.] Divinitus est
proeuratum, ut sterili matre et utroque parente provee-
tioris _etatis Joannes naseeretur, quatenus etiam ipso
ortus ejus miraculo patesceret, virum magnze virtutis
futurum esse qui naseebatur, ubi desinente omni lasaivia
concupiscentiae earnalis constaret : quia nulla in con-
ceptione causa voluptatis, sed sola cogitata sit spiritualis
gratia prolis. Sic Isaac filins promissionis, qui in figu-
ram Redemptoris nostri factus est obediens patri usque
ad mortem, de veteranis parentibus et sterili diu matre
natus est: sic Jacob et Joseph patriarch_e, sic Samson
_88 BEDrE VENERABILIS

fortissimus ducum, et prophetarum eximius Samuel

steriles diu corpore, sed fiecundas semper virtutibus
habuere genitrices, ut miraculo nativitatis, natorum dig-
nitas nosceretur, et probarentur sublimes in vita futuri,
"qui in ipso vitae exortu conditionis humanze jura tran-
scenderent; quod vero sequitur,
Factum est autem, cure sacerdotio fungeretur Zacha.
rias in ordine vicis ante Deum, secundum consuetudinem
sacerdolii, sorte exiit ut incensum poneret, in#ressus in
templum Domini.] Claret quidem omnibus, quia jam
redeunte ex ordine septimana vicis suae, quae ei de vice
Abia eontigerat, templum ministraturus intravit: sed
forte aliquibus obscurum est, quia scriptura tacere vi-
detur, quo haec sint anni tempore gesta. Qulbus inti-
mandum, quia nee hoc scriptura praetermisit, sed ex eo
quod addidit, latenter innuit,
Et omnis, inquiens, multitudo erat populi orans fori8
hora incensi.] Una etenim tantummodo per annum so-
lennitas erat, in qua pontifice ad orandum sancta sanc-
torum intrante, nuUum prorsus hominum intra fores
templi remanere liceret, sed omnes tempore oblationis
exterius juberentur orate. Haec autem erat statuta so-
lennitas septimo a Pascha mense, decima die mensis,
quae dies propitiationis sive expiationis vocabatur : quia
videficet oblatis in altari holoeausti victimis, sanguis
in sancta sanctorum ad expiandum inferebatur. Nee
solum sanguis ibi aspergebatur, sed et thymiama ado-
lebatur, quod in praesenti lectione Zacharias fecisse
memoratur. Dicit ergo de hac solennitate Dominus
Moysi [Levit. 16.] : Mense septimo, decima die mensis
afitigetis animas vestras, nullumque facietis opus. Ex-
piabit autem pontifex sanctuarium, et tabernaeulum
testimonii, atque altare, sacerdotes quoque et univer-
sum populum: eritque hoe vobis legitimum sempiter-
num, ut oretis pro filiis Israel, et pro cunctis peeeatis
eorum semel in anno. Et paulo superius, cure ritum
 HOMILI2E° 289

ejusdem expiationis doceret, ait inter alia [Ibidem.] :

Nullus hominum sit in tabernaculo, quando pontifcx
ingreditur sanctuarium, ut roget pro se, et pro domo
sua, ct pro universo ccctu Israel, donec agrediatur.
Longmm est de singulls hujus dici ccrimoniis scriptur_e
testimonia ponere, |ongius multo singu|a sufl_cicnter,
quomodo nune spirituafiter in ecclesia agantur, expo-
nere. Unde hoc maxime libet vestr_e fraternitatis auri-
bus intimare, quam convenienter electum sit tempus, in
quo pr_cursoris Domini nativitas, et virtus futura nun-
ciaretur. Septimus quippe mensis, ct decima hujus dies
sacratissimo huic oraculo dedicatur, quia nimirum illc
nasciturus praedicabatur, qui consummationem obscr-
vantim legalis, et evangelicae gratim prmdicaret initium :
quia ortus monstrabatur illius, qui primus omnium et ve-
nire, et jam adesse ostenderet Dominum salvatorem, de
quo scripture est [Rom. 10.] : Finis enim legis Christus
ad justitiam omni credenti. Nam et septenario propter
sabbatum, et denario numero propter decalogum, legis
adimpletio recte figuratur. Dies hmc propitiationis crat
et expiationis, in qua populus omnis ab operibus vacare,
et per orationes atque abstinentiam afltigi et castigari
prmceptus est. Quod beati Joannis et vita_ et praedica-
tioni multum congruit, quiet ipse a mundanis vacans
opcribus, ccelestibus solum studiis ac desideriis animum
dabat, et convenientes ad se turbas a malls operibus abs-
tinere, ac per poenitentiam fidemque expiari, et Christo
consecrari docebat: quia tempus jam divinze propitia-
tionis instaret, in quo cunctis pie quaerentibus regni c_e-
lestis pateret ingressus. Quod autem hac die pontlfex
sanctuarium et tabernaculum testimonii, atque altare,
sacerdotes quoque et universtlm populum expiare jus-
sus est, Joannes ipse quis sit iste pontifex, quae haec ex-
piatio manifestat, cure illo veniente ad baptismum suum
loquitur, dieens [Joan. 1.] : Ecce agnus Dei, ecee qui tol-
lit peecata mundi. Qu_e videlicet expiatio semei in anno
u
290 BEDzE VENERABILI$

celebrari statuta est, quia sicut Apostolus ait [Hebr. 9.],

Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda
peccata, secundo sine peeeato apparebit expectantibus
se in salutem. Quod autem pontifice ad rogandum ino
grediente sanctuarium, nemini hominum in tabernaculo
esse licebat donee exiret, infirmitatem sanct2e eeclesi_e
designat, qum pro flde ejus pati needum erat idonea.
Quod in ipsis patefactum est apostolis, qui inchoata ea-
dem passione illius, omnes relicto eo fugerunt. Egre-
diebatur autem expleta expiatione pontifex, ut et aliis
tabernaculum intrandi facultas daretur: quia perfecto
sum sacrificio passionis, apparuit discipulis Christus: et
data spiritus sancti gratia, ad offerendas Deo hostias
non solum devotione operis et orationis, sed et proprii
sanguinis, eorum quoque corda roboravit. Hmc de ob-
servantia festivitatis legalis latius exposuimus, ut agno-
sceret caritas vestra, quam congruenter in ea nova
gratize pr_econia sumpserint exordium, in qua tam mul-
tipliciter opus ejusdem grati_e et totius mundi redemp-
tio significabatur.
-4Tparuit autem oranti Zachari_ angelus, slans a dex-
trls altaris incensi.] Quo notandum quod non solum
virtute sermonum quos protulit, _;erum etiam statu tem-
poris, et loci situ in quo apparuit, grati_e quam evan-
gelizare venerat, testimonium perhibet. Tempore quippe
oblationis sacerdotii apparuit, ut verum se eternumque
pontificem, veram pro mundi salute hostiam venturam
pr_edicare signaret. Stabat juxta altare incensi, ut novi
testamenti prmconcm se venisse doceret. Duo namque
altarla erant in templo, qum duo testamenta signant in
ecclesia. Primum altare holoeausti vere coopertum, et
ante fores templi ad offerendas victimas et sacrificia po-
situm, quod carnales veteris testamenti cultores signi-
ficat. Deinde altare incensi auro tectum, prope ostium
sancti sanctorum, ad adolenda thymiamata erat statu-
turn, quod interiorem perfectioremque novi testamenti
 HOMILI_Eo 291

et cultorum illius gratiam designat. Stabat etiam a dex-

tris ejusdem attaris, ut non terrena et infima, sed gaudia
coelestis et sempitern_e beatitudinis, qu_e per dextram
solent figurari, hominibus se promittere monstraret:
illis maxime qui per cordis sui munditiam ipsi altare
aureum effici, qui prope ingressum regni ecelestis sedula
cogitatione assistere, qui aromata orationum per ignem
amoris Deo ineendere, qui dlcere possunt cure Propheta
_Psal. 140._, Dirig_atur oratio mea sicut ineensum in
conspeetu tuo, quod autem air Zachari_e :
Quia exaudita est deprecatio tua, et uxor tua Eliza-
beth pariet tibifilium.] Non est arbitrandum, quod pon-
tifex qui pro populo oraturus intraverat, mutato repente
animo pro privatis negotiis coeperit rogare, maxime pro
liberis, a quorum generatlone in tantum homo senex ac
deerepitus spem totam averterat, ut neque angelo pro-
mittente crederet nasci sibi filium posse. Sed hoc cer-
tissime sciendum, quia pro populi salvatione rogabat,
quem et maximo peccatorum languore vexatum, et in-
super alienigenae regis dominio pressure noverat. Unde
angelico oraeulo et se exauditum cognovit a Domino, et
quo ordine salus quam quaerebat esset adventura didi-
cit : quia videlicet nasceretur sibi filius, qui propheta et
doctor eximius existens, eundem populum ad viam veri-
tatis, spemque promerendre salutis converteret, et mox
sequeretur ipse salvator, qui ei regni ecelestis dona pr_e-
staret.
Et vocabis, inquit, nomen ejus Joannes, et erit tibi #au-
dium et exultatio, et multi in nativitate ejus gaudelmut.J
Magnae laudis est et virtutis indicium, quoties in scrip-
turis hominibus a Deo nomen imponitur vel mutatur.
Bene autem pr_eeursor redemptoris nostri Joannes vo-
earl jubetur, Joannes quippe Domini gratia_ sive in quo
eat gratia dicitur: quia et ipse specialem pr_e creteris
sanctis ejusdem praecursionis gratiam aecepit, et inau-
ditam eatenus mundo ecelestis ingressus gratiam przedi-
v2
292 BED_ VENERABrLIS

care advenit. Qui ergo et gratia plenus extitit, et eveteris

Dei gratiam evangelizavit, recte pra_eonium gratia_ ipso
etiam suo nomine signavit. Meritoque in ejus nativi-
rate multis exultandum pra_dieitur, per quem sum rege-
nerationis mundo auetor ostenditur.
Erit enira magnus coram Domino.] Notandum quod
idem laudis pr_eeonium Joanni ab angelo, quod ab Evan-
gelista parentibus fertur illlus. Et iUi enim justi ante
Deum, et hie eoram Domino magnus esse perhibetur.
Quam magnus autem eoram Domino fuerit, ipse qui
solus virmtem magnitudinis ejus et donavit et novit_
Dominus insinuat, dieens [Matth. 11.]: Non surrexit
inter natos mulierum major Joanne Baptista. Sed et
angelus multifariam ejus eoram Domino magnitudinem
subsequenter exposuit,
Et vinum, inquiens, el sieera non bibet, et spirilu
saneto replebitur adhue e_e utero matris suae, el mullos
filiorum Israel converter ad Dominum Deum ipsorum.]
Siquidem in eo quod ilium a vino et sieera_ id est, ab
omni quod inebriare potest, eontinentiam habiturum
asseruit, patenter indieavit, quia ab omnibus vitiis et
mundi illecebris, qure statum mentis solent avertere,
futurus esset immunis ; in eo autem quod ilium adhuc
ex utero matris spiritu saneto replendum esse memora-
vib profecto quia natus in mundum, cunctis virtutum
fruetibus esset clarificandus ostendit. Quid enim vi-
venfi et conversanti inter homines poterat deesse virtu-
tis, qui etsi ut homo in iniquitatibus conceptus est,
eontra morem tamen humanm eonditionis non in delic-
tis eum praevaricationis, sed in gratia remissionis mater
sua peperit ? Neque enim dubitandum est, quia spiritus
sanctus qui eum replevit, etiam a peccatis omnibus ab-
solvit. Constat quippe veridica patrum sententia, quia
lege non stringitur spiritus saneti donum. Et propterea
qui Cornelium et domum ejus ante pereeptionem bap-
tismi sua gratia conseeravit, ipse utique doannem non
 HOMILI_E. 293

solum ante eircumcisionem_ sed et ante nativitatem

ejusdem gratize munere perfudit, ita ut ofllcium sua_
praeeursionis Domino adhuc in utero positus, quia ]o-
quendo nondum poterat, jam gratulando pr_eberet,
quando sicut sequentia sancti Evangelli testantur, in-
trante beata Dei genitrice, et salutante Elizabeth, exul-
tavit in gaudio infans in utero ejus. Sed et in eo quod
ilium multos filiorum Israel ad Dominum Deum ipso-
rum conversurum asseverat, manlfeste angelus quam
magnus eoram Domino esset futurus indieat, quem op-
timo genere conversandi vitam peracturum esse declarat.
Qum enim inter homines sublimior, et Deo gratior esse
conversatio potest, quam eorum qai se castigant a vit//s,
qui virtutum studiis animum subjugant, insuper etiam
alios quotidiano exercitio ad auctoris sui gratiam stu-
dent eonvertere, et erebra animarum fidelium acquisi-
tione gaudium semper patrize ccelestis augere ?
Et ipsepreecedet ante illum in spiritu et virtute Heli_e.]
Joannes in spiritu et virtute Heliae Dominum pr_eeedere
dieitur, quia sieur Hellas in magna virtute spiritus seeun-
dum ejus adventure przeveniet, ita Joannes non minore
spiritus potentia pra_ditus pra_venit primum. Sicut il/e
prmeursor futurus est judieis, ira iste pr_eeursor factus
est redemptoris. /qec solum adventus ordine, sed doc-
trinm quoque similitudine Joannes in spiritu et virtute
Heliae Dominum praeeessit. Nam sieut de Joanne an-
gelus subjungit,
Ut convertat corda patrum in fllios, el incredibiles ad
prudentiam justorum.] Ita et Dominus per prophetam
non disparem de Heliae przedlcatione sententiam protu-
llt, dleens [Maiaeh. 4.] Eeee ego mittam vobis Heliam
prophetam, antequam venlat dies Domini magnus et
horribills, ut eonvertat eorda patrum ad filios, et eor
filiorum ad patres eorum. Unum igitur atque idem
utriusque opus est, fidem scilicet atque inteilectum,
quem habuere patres, filiorum mentibus pr_edicando
294 BEDIE VENERABILIS

infundere. Nam patres et justi appellantur veteres

saneti, de quibus salvator ait discipulis: Multi pro-
phet_ et justi cupierunt videre qu_e vos videtis, et non
viderunt. Filii vero et ineredibiles illius mvl homines,
quo eel Helias prmdicaturus est, eel Joannes pr_dica-
bat, vocantur. Convertit autem Joannes corda patrum
in fillos, quia sapientiam quam habuerunt patres Chri-
stum credentes ac desiderantes in carne venire, trans-
fudit in filios doeendo eos credere et gaudere, Christum
in came venisse. Convertit ineredlbiles ad prudentiam
justorum, quia eos quos sine fide Christi invenit de ope-
ribus legis frustra glorlantes, doeuit credere in Christum,
ejusque se gratim tota intentione submittere, ac prmee-
dentium justorum imitari prudentlam, quiet legem per-
ficere diligentissime studebant, et nihilominus in gratia
Domini desu, non autem in operum suorum justitia,
salutem sperare didicerant. Hinc namque unus ex eis
dicit, Justus autem ex fide vivit ; unde et aperte sub-
ju_gitur :
Parare Domino plebem perfectam.] H_ec etenim pul-
eherrima Dominie_e plebis perfeetio est_ quam et Joan-
nes suo tempore prmdieando parabat, et nune Dominus
ipse donando per orhem latius adimplet, cure nos evan-
gelieis et verbis instituti et imbuti mysteriis eandem
fidem ae dileetionem habere diseimus, quam legalibus
pr_eeeptis edoeti patres habuisse probantur. Hoe per-
ihetissimum sanet_e eeelesim deeus est, eum ad eadem
qu_e illos intrasse constat, supernm pacis gaudia suspira-
mus : atque ut haee etiam nos intrare mereamur, c_les-
tern in terris exereere vitam eontendimus, cure eorum
exemplo nulla qu_e faeimus vel pereipimus bona, nostris
meritis adseribimus, sed ad auetoris nostri per omnia
gratiam respieimus. De quo illorum quoque testimo-
ntis edoeemur, quia ipse est Deus, ipse feeit nos et non
ipsi nos, non solum scilicet ut homines simus, verum
etiam ut sancti et beati homines simus. Cujus dona
 HOM_m_. 295

grati_ si puro semper et infatigabili corde seetamur,

ipse juxta eorundem patrum promissa propitius fit omni-
bus iniquitatibus nostris, ipse satiat in bonis desiderium
nostrum, ipse non in operibus justiti_e, qum ex nobis
habere potuimus, sed in miseratione et misericordia
quam ipse donavit, nos in vitam coronat eternam, qui
vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti
Deus, &e.

HOMILIA XL.

Luc_. I. In illo tempore, exsurgens Maria abilt in mon-

tana cum festinatione in civitatem Juda, et intravit in
domum Zachari_, et salutavit Elizabeth, _c.

et redemptionis nostrm nobis semper vene-

randa
ECTIO,primordia preedieat, et sancti
quam audivimus, salutariaEvangelii,
semper
imitandm humilitatis remedia commendat.
Nam quia peste superbim attaetum genus humanum pe-
rierat, decebat ut medicamentum humilitatis quo saua-
retur, prima mox incipientis salutis tempora prmtende-
rent. Et quia per temeritatem seduetm mulieris mors
in mundum introierat, congruum fuit ut in indicium
vitro revertentis mulieres se devotm humilitatis invicem
ac pietatis pr_venirent obsequiis. Prior ergo nobis
beata Dei genitrix ad sublimitatem patrim ccelestis iter
ostendit humilitatis, non minus religionis, quam casti-
tatis exemplo venerabilis. Siquidem gloria virginei et
intemerati corporis qualis sit vita supem_e civitatis, ad
quam suspiramus, insinuat, ubi neque nubent neque
nubentur, sed sunt sicut angeli Dei in ccelis, ac virtutem
mentis eximiam, qua ad hanc pertingere debeamus, in-
dicat. Namque sicut prmcedente sancti Evangelii lec-
296 BEDzlg VENERABILIS

tione cognovimus, postquam angelica visione et allocu-

tione meruit sublimari, postquam se c_e]esti onustandam
partu didicit, nequaquam se de donis e_lestibus quasi
a se h_ec essent extulit: sed ut magis magisque donis
esset apta divinis, in custodia humilitatis gressum mentis
fixit, ira evangefizanti sibi archangelo respondens :Eece
ancilla Domini, fiat mihi seeundum verbum tuum. Ut
veto ex hodierna ]ectione audivimus, eandem, quam an-
ge]o exhibuerat humilitatem, hominibus quoque curavit
exhibere, et quod majoris est virtutis, hoc etiam minori-
bus. Quis enim nesciat virginem Deo consecratam,
muliere Deo dedita gradum habere potiorem ? Quis
dubitet matrem regis eterni jure matri militis pr_eferen-
dam ? Attamen ipsa, memor scripturve praecipientis
[Eccles. 3.], Quanto magnus es, te in omnibus humilia :
mox, ut angelus qui loquebatur ei ad coelestia rediit,
surgit ac montana conseendit, gest_nsque in utero
Deum, servorum Dei habitaeula petit, ac requirit allo-
quia. Et apte post visionem angeli in montana subiit,
quze g_stata suavitate supernorum civium humilitatis
gressibus ad virtutum alta se transtulit. Intrat ergo
domum Zacharize atque Elizabeth, quam servum ae
przeeursorem Domini parituram noverat, salutat, non
quasi dubia de oraeulo quod aeeeperat, sed ut eongratu-
latura de dono, quod eonservam accepisse didicerat:
non ut verbum angeli mulieris attestatione probaret, sed
ut mulieri provectm zetatis virgo juvencula ministerium
sedula impenderet.
Ut autem salutationem Marine Elizabeth audivit, exul-
tavit infans in utero ejus, et repleta est _iritu sancto
Elizabeth.] Aperiente os ad salutandum beata Maria,
repleta est mox spiritu sancto Elizabeth, repletus est et
Joannes: atque uno eodemque spiritu ambo edoeti, illa
salutantem quae esset agnovit, et ut matrem Domini sui
debita cum benedictione venerata est, ille ipsum Dotal-
hUm esse, qui in utero virginis portaretur, intellexit : et
 nOMILI_. 297

quia lingua necdum valuit, animo exultante salutavit,

ottlciumque suze prvecursionis quam devote, quam li-
benter juvenis esset impleturus, et antequam nasceretur
adveniente Domino quibus valebat indiciis intimavit.
Aderat namque tempus quo impleretur angeli sermo
quem dixerat [Lucre 1.3, quia spiritu sancto replebitur
adhuc ex utero matris sure.
Replela esl ergo spiritu sancto Elizabeth, el exclama-
vit voce magna.] Recte voce magna, quia magna Dei dona
cognovit: recte voee magna, quia illum quem ubique
pr_esentem noverat, etiam eorporaliter adesse sentiebat.
Magna etenim voee non tam clamosa, quam devota in-
teUigendum est. Nequd enim modic_e vocis devotione
Dominum laudare valebat, qu_e spiritu sancto plena fla-
grabat: qu_e et ilium in utero gestabat, quo in naris
mulierum major nemo esset: et eum advenisse gaude-
bat, qui coneeptus ex came matris virginis filius altis-
sinai vocaretur, et esset.
Exclamavit autem, el dixit : Benedicta tu inter mu-
lieres, et benedictus fructus venlris lui.] Non solum
benedicta inter mulieres, sed inter mulieres benedictas
majori benedictione speeiafiter insignis. Benedietus
fruetus ventris tui. Nec ipse generali sanctorum more
benedietus, sed sicut Apostolus air [Rom. 9.3, Quorum
patres, et ex quibus Christus secundum carnem, qui est
super omnia Deus benedictus in secula. De hujus ortu
fructus Psalmista mystico sermone testatur_ dicens
[Psalm. 84.] : Etenim Dominus dabit benignitatem, et
terra nostra dabit fructum suum. Dedlt quippe Domi-
nus benignitatem, quia genus humanum a reatu pr_eva-
ricationis per unigenitum suum liberate disposuit : dedit
benignitatem, qui ejus ingressui virginalis uteri templum
spiritus saneti gratia consecravit. Et terra nostra dedlt
fructum suum, quia eadem virgo qu_e de terra corpus
habuerat, filium genuit divinitate quidem Deo patti eo-
_equalem, sed sibi carnis veritate eonsubstantialem. De

Q
298 BED_ _'EN ERABILIS

hoc et Esaias humanw redemptionis tempus intuens,

ait [Esai_e4.] : In ilia die erit germen Domini in mag-
nificentia et gloria, et fruetus terr_ sublinds. Germen
namque Domini fuit in magnifieentia et gloria, cure
sempiternus Dei filius in came temporaliter apparens,
magnitudine virtutum ccelestium mundo clarus effulsit.
Fructus quoque terrze sublimis effectus est, quando car-
nero quam de nostra natura Deus mortalem susceperat,
virtute resurrectionis immortalem jam redditam ad coe-
los sublevavit. Recte ergo dicitur, Benedicta tu in
mulieribus, et benedietus fruetus ventris tui. Benedicta
est enim ineomparabiliter, quae et divini germinis sus-
cepit gloriam, et coronam integritatis servavit. Bene-
dicta tu inter mulieres, per cujus partum virgineum a
natis mulierum maledictio prim_e matris exclusa est.
Benedictus fructus ventris iUius, per quem et semen
incorruptionis, et supernze ha_reditatis, quam perdidi-
mus in Adam, fi'uctum recepimus. Et vere ac singu-
lariter benedictus, qui non nostro more postquam natus
est, gratiam a Domino benedictionis percepit, seal ipse
ad salvandtma mundum benedictus qui venit in nomine
Domini.
Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me ?]
O quanta in prophetissa_ mente humilitas, quam verus
sermo Domini quem dixit [Esaiae 6G.], Super quem re-
quiescet spiritus meus, nisi super humilem et quietum
et trementem verba mea ? Matrem quidem Domini,
quze adse venerat, mox ut vidit, esse cognovit: sed
nihil in se talis meriti reperiens, quo digna fieret a tanta
hospite visitari, Uncle hoe mihi, inquit, ut mater Do-
mini mei veniat ad me ? quia nimirum ipse spiritus, qui
ei prophetize donum contulit, munus pariter humilitatis
pr_estitit. Prophetico repleta spiritu genitricem ad se
adventasse Salvatoris intellexit, sed humilitatis spiritu
circumspecta minus dignam se ejus adventu depre-
hendit.

O
 ROM[LX._. 299

Ecce enlm ut facta eet vox 8alvationis tu_ in auribus

melt, exultavit in gaudio infans in utero meo.J Intellexit
1_[izabeth eodem quo impieta erat spirltu revelante, quid
ilia exultatio sui significasset infantis, hoc est illius ve-
nisse matrem_ cu_us ipse pr_eeursor ac demonstrator
esset futurus. Et quam miranda, quam cita sancti spi-
ritus operatio I NuUa quippe in discendo mora est, ubi
spiritus sanctus doctor adest. In uno eodemque mo-
mento cure voce salutantis gaudium nascitur infantis,
quia dum vox ad aures pervenit corporales, virtus spiri-
tualis cor intravit audientis, nec solum genitricem, sed
et sobolem amore Domini advenientis accendit. Unde
mox cadem pr_ecursoris Domini genitrix ea, qum in oc-
culto cognoverat, his qui simul aderant et audiebant
palam evangclizare curavit. Nam subdit:
Et beata gu_e credidit, quoniam perficientur in ea, qu_
dicta sunt ei a Domino.] iNam et hoc quoquc per spiri-
turn didlcit Elizabeth_ qum angelus ad Mariam verba
protulerit, quod illa mox evangelizanti crediderlt, quod
hmc divina operante potentia absque uUa essent dubie-
tate complenda. Mirumque in modum idem spiritus
eam cure replevit, pr_esentium simul pr_eteritorum et
futurorum scientia instruxit. De prmsentibus namque
se edoctam monstravit, cure beatam Mariam matrem
Domlni sui vocans, quia redemptorem humani generis
in utero gestaret indicavit. Unde etiam fructum ventris
ejus singulariter benedietum esse professa est. Pr_eteri-
torum se notitiam accepisse signavit, qum et verba an-
geli ad Mariam, et consensum Marine credentis sibi
innotuisse prodidit. Sed et futurorum scientiam sibl
non negatam intimavit, cum perficienda a Domino, qum
ei dicta essent aperuit. Quis autem, fratres mei, dicere,
quis mstimare sufficiat: qum tunc gratia spiritus Dei ge-
nitricem repleverit, cum tanta in matre prmcursoris lux
doni ccelestis emicuit ? Verum audiamus verba qum
dixit, si forte ex his valeamus aliquantulum dignoscere
300 BED_ VENERABILIS

quid intus habuerit. Audita ergo responsione Eliza-

beth, qua earn beatam inter mulieres przedicavit, matrem
Domini sui cognominavit, fide fortem laudavit, ad cujus
ingressum seipsam cure filio spiritu sancto repletam esse
signavit, non amplius tacere potuit dona qu_e pereepe-
rat, sed qme semper animo gerebat, ubi aptum tempus
invenit, etiam devota otis professione patefecit. Nam-
que ut virginalem deeebat pudorem, aceeptum diviuitus
oraeulum aliquamdiu silentio tegebat, areanum mysterii
ccelestis in sui pectoris abdito venerabatur occultum,
expectabat reverenter donee ipse donorum distributor
quid sibi doni specialis tribuisset, quid secreti revelas-
set, quandocunque veUet ostenderet. At postquam eadem
qu_e sibi erant charismata pr_estita per alios spiritu re-
velante esse patefacta cernebat, mox ipsa etiam thesau-
rum cceli quem in corde servabat, aperuit. Ait ergo:
Magnificat anima mea Dominum. Et exultavit spiri-
tus meus in Deo salutari meo.] Quibus profeeto verbis
primo dona sibi speeialiter eoneessa eonfitetur, deinde
generalia Dei benefieia quibus generi humano in eter-
num consulere non desistit, enumerat. Ejus autem
anima Dominum magnificat, qui omnes interioris homi-
nis sui affectus divinis laudibus ac servitiis mancipat,
qui observantia praeceptorum Dei semper ejus potentiam
majestatis se cogitare demonstrat. Ejus spiritus in Deo
salutari suo exultat, quem nihii in terrenis libet, nulla
caducarum rerum aflluentia emollit, nulla adversitas
fmngit, sed sola fllius a quo salus speratur eterna, sui
conditoris memoria delectat. Quae cum omnibus per-
fectis verba recte conveniant, maxime tamen ea beatam
Dei genitricem proferre decebat, quae meriti privilegio
singularis spirituali ipsius dilectione flagrabat, cujus cor-
porah conceptione gaudebat. Quae jure in Jesu, id est,
in salutari suo speciali prae caeteris sanctis gaudio potuit
exultare, quia quem perpetuum salutis auctorem noverat,
hunc ipsum tempomli ortu de came sua nasciturum esse
 HOMILI_E. 301

sclebat_ quatenus in una eademque persona veraciter

suus et filius esset et Dominus. Quve sequentibus quo-
que verbis, quam villa de seipsa senserit edoeet, et quod
omne quicquid boni merit] habuit, hoe superna gratia
largiente pereeperit, dicens :
Quia respexit humilitatem aneillae sure : ecce enim ex
hoc beatam me dicent omnes generationes.] Humilem
quippe Christi aneillam suo judieio se fuisse demon-
strat, sed respeetu se grati_e emlestis repente sublimatam
prommeiat, atque in tantum glorifieatam, ut sua beati-
tudo pr_eeipua merito eunctarum gentium voee miretur.
Addidit etiam adhue divinm pietatis munera, qum mira-
biliter aeeepit, digna gratiarum aetione eoUaudans.
Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum no-
men ejus.] Nil igitur suis mefitis tribuit, qu_e totam
magnitudinem ad iUius donum refert, qui essentialiter
potens et magnus existens, fideles suos de parvis atque
infirmis fortes faeere eonsuevit, et magnos. Bene autem
addidit, Et sanctum nomen ejus, ut admoneret audien-
tes, imo omnes ad quos ejus verba pervenirent, instrue-
ret ad fidem, et invoeationem ejusdem nominis advolare,
quatenus et ipsi sanetitatis etem_e, ae salutis ver_ pos-
sent esse participes, juxta iUud propheticum [Johel. 2.],
Et erit omnis quicunque invocaverit nomen Domini,
salvus erit. Ipsum enim est nomen, de quo supra ait_
Et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Unde
adhuc apertius addit,
Et misericordia ejus a pro#enie in progenies, timenti-
bus eum.] Progenies autem et progenies vel utriusque
populi, Jud_ei videlicet et gentilis appellat, vel eerte om-
nium per orbem nationum, quas in Christo eredituras
esse prmvidebat : quia sieut Petrus ait [Aetu. 10.], Non
est personarum aeeeptor Deus, sed in omni gente qui
timet eum, et operatur justitiam, aeeeptus est illi. Con-
cinit autem his beatoe Marim verbis ipsius Domini sermo,
quo non tantum matrem, qum se corporaliter meruit
 _0_ BED_ VENERABILIS

generare, sed et omnes qui sua przeeepta servarent, pro-

nuneiavit esse beatos. Cure enim doeente iUo populum
quodam loeo, et miraeula faeiente, omnes sapientiam
ejus ae virtutes mirarentur, extollens voeem quredam
mulier de turba, dixit illi [Lucre 11.] : Beatus renter
quite portavit, et ubera quae suxisti. At ille testimo-
nium veritatis prolatum libenter aeeipiens, eontinuo re-
spondit : Beati qui audiunt verbum Dei, et eustodiunt
illud, ut ipsa quoque mulier, imo universi qui audiebant,
se beatos fore confiderent, si divinis vellent obtemperare
mandatis. Ae si aperte dieat: Quamvis singulare prre-
vilegium beatitudinis habeat, quze filium Dei inearna-
tum virgo in utero gestate, parere, ae nutrire digna
extitit, przeeipuum tamen in eadem vita perpetuae bea-
titudinis loeum et ipsi sunt habituri, qui ejus fidem ae
dilectionem easto in eorde eoneipiunt, qui sedula in
mente prreeeptorum ejus memoriam portant, qui hane
et in mente proximorum solerti exhortatione nutrire
satagunt. Verum quia venerabilis Dei genitrix miseri-
eordiam ejus omnibus per orbem, qui eum timerent
affuturam esse perdoeuit, restat ut etiam superbi et
eontemnentes monita veritatis, quid mereantur, insi-
nuet.
Fecit, inquit, potentiam in brachio suo, dispersit su-
perbos mente cordis sui.3 In brachio suo, in ditione pro-
prire virtutis significat. Non enim alieno ad operandum
indiget auxilio, cui sicut scripture est, subest cure volu-
erit posse. Quod ad distinctionem nostrze bonae opera-
tionis dleit, qui non in nostrae juribus libertatis, sed in
Deo facimus virtutem, et sicut alias scriptum est [Psal.
43.], Et braehium eorum non salvavit eos, sed dextra
tua, et brachium tuum, et illuminatio vultus tui. Di-
spersit autem superbos mente eordis sui, quia initium
omnis peceatl superbia, ob eujus meritum I)ominus
genus humanum a stabili habitatione patrire cvelestis
ejieiens, in hujus peregrinationem exilii longe lateque
 HOMILI2_o 303

dispulit: sed et his qui in peccatis perdurare non ti-

ment, graviorem futur_ dispersionis vindietam reser-
vavit.
Deposuit potentes de sede.] Eosdem potentes appel-
lat, quos ante dixerat superbos. Qui ideo nimirum su-
perbi vocantur, quia supra mensuram se sum conditionis
extollunt ; potentes autem, non quia vere potentes sunt,
sed quia confidentes in virtute sua, conditoris adjuto-
rium qumrere detrectant. Illi autem vere potentes sunt,
qui dicere cum Apostolo norunt [Philip. 4.]: Omnia
possumus in eo qui nos confortat. De qualibus scrip-
turn est [Job. 36.], Deus potentes non abjicit, cure et
ipse sit potens. Deposuit ergo potentes de sede, et
exaltavit humiles, quia omnis qui se exaltat, humiliabi-
tur ; et qui se humiliat, exaltabitur. Quamvis etiam ita
recte possit intelligi, quod nonnunquam illi ipsi, qui
merito sum elationis a Domino fuerant dejecti, denuo
miserante illo ad humilitatis gratiam redeant, sicque
merito devotm humilitatis erigantur ad gloriam. Deni-
que Saulus ad superbiam de sede doctrinae legalis de-
positus est, sed mox ob humilitatis subjectionem ad
evangelizandam Christi fidem levatus.
Esurientes implevit bonis, et divites dimisit inanes.]
Qui eterna perfecte nunc esuriunt, atque ad hmc appe-
tenda infatigabili operum justorum instantia certare
non desistunt, satiabuntur utique cure sui redemptoris
gloria, quam desiderabant, apparuerit. At quicunque
ccelestibus divitiis terrenas prmponere gaudent, hi ni-
mirum tempore ultim_e discretionis inanes totius beati-
tudinis dimittuntur a Domino, ideoque cure diabolo
perennis miserim pcena plectuntur. Quod etiam in hac
vita ex parte non minima videmus impleri, ut et humiles
videlicet supern_e bonitatis alimoniis repleantur, virtu-
tumque ccelestium largitate ditescant : et qui vel de ter-
renis divitiis gloriantes superbiunt, vel de opibus se
bonorum operum quasi h_ec per se habeant, extollunt,
_04 BED2E VENERABILIS

intus a lumine veritatis inaneseunt. Singulis autem his

versiculis, quos de diverso superborum atque humilium
statu beata Maria protulit, adjungendum est quod prae-
misit, A progenie in progenies : quia nimirum per omne
lahentis seculi tempus creator justus ac misericors et
superbis resistere, et humilibus dare gratiam consuevit.
Unde bene post generalem divina_ pietatis et justitize
commemorationem, ad specialem novae incarnationis
dispensationem, qua mundum redimere dignatus est,
confessionis suae verba convertit, dicens :
Suscepit Israel puerum suum, memorari misericordi_
sute.] Israel quippe vir videns Deum interpretatur. Quo
nomine omnis redemptorum hominum coetus designa°
tur, propter quos ut Deum videre valeant, ipse Deus
homo visibilis inter homines apparuit. Qui suscepit
Israel quasi medieus aegrum quem curaret, quasi rex
populum, quem ab hostium incursione defenderet, imo
hoste prostrato liberum redderet, ac secure perpetuo
regnare donaret. Et bene addidit, Puerum suum, vide-
lleet humilem obedientemque significans: quia non nisi
per virtutem humilitatis, quis ad sortem potest redemp-
tionis attingere. Unde et Dominus ait [Matth. 18.] •
Nisi conversi fueritis, et eillciamini sieur parvuli, non
intrabitis in regnum eoelorum. Bene quoque subjunxit,
Memorari miserieordiae suae, quia quod Deus hominem
ut redimeret, assumpsit, non humanae meritum eonditi=
onis, sed divinae donum pietatis extitit. Quid enim
post eulpam przevarieationis, nisi justam conditoris iram
meruimus ? Unde restat, ut quotquot ad salutem vitam=
que reeuperamur eternam, non hoc nobis, sed ejus gra=
ti_e tribuamus, eui dictum est [Abae. 3.], In ira miseri-
cordite memor eris.
Sicut locutus est ad palres nostros, Abraham el semini
ejus in secula.J Patrum memoriam faeiens beata Maria,
recte Abraham nominatim exprimit: quia etsi multi
patres ac sancti Dominieae inearnationi testimonium
 HOMILIIE. 305

mystice protulerunt, ipsi tamen primo manifeste sunt

ejusdem incarnationis, ac nostra_ redemptionis arcana
prmdieta: ipsi speeialiter dictum est [Genes. 12.], At-
que in te benedicentur universve cognationes terrm.
Quod ad Dominum Salvatorem pertinere nullus fide-
fium dubitat, qui ad dandam nobis benedictionem per-
petuam, de stirpe Abraha_ acl nos venire dignatus est.
Semen autem Abrah_e non illos tantum dieit electos,
qui ex Abrah_ progenie sunt eorporaliter editi, verum
etiam nos qui de gentibus ad Christum congregati, illis
fidei societate patribus copulamur, a quibus prosapia_
carnalis origine longe segregamur. Etnos enirn semen
ac filii sumus Abrah,e, cure saeramentis nostri Redem-
ptoris, qui de genere Abrahae camera assumpsit, renasei-
tour. Nos sumus filii Abraham, cure ilium videre solerti
intentione qua_rlmus, cujus diem ipse Abraham exulta-
vit ut videret, et vidit et gavisus est. Hine autem Apo-
stolus ait, Si autem vos Christi, ergo semen Abrahve
estis, seeundum promissionem hveredes. Reete autem
in eonelusione subjungitur, In seeula: quia nimirum
prmfata promissio supernm h_ereditatis nullo unquam
fine claudetur. Nam et usque in finem seeuli hujus
non deerunt, qui in Christum eredendo semen fiant
Abrahm, et futurm beatitudinis eidem semini manebit
gloria perennis. Uncle nos neeesse est, fratres carissi-
mi, quibus eterna merees a Domino promittitur, inde-
fesso nisu mentis pro ejus pereeptione luetari. Oportet
enim ut pro obtinendo bono_ quod sine fine cupimus
habere, sine ulla intermissione donee accipiamus, eertare
curemus. Verba igltur evangeliem leetionis frequenti
meditatione revolvamus, exempla beatm Dei genitricis
Marive semper animo retineamus, ut et in conspeetu
Dei humiles inventi, et proximis quoque honore debito
submissi mereamur una cure ipsa perpetuo sublimari.
Studeamus sollicite ne nos laudantium indebite favor
extollat, cure illam videamus inter verba vera_ laudatio-
X
_0_ BED_ VENERAB1LIS

nis inconcussam humilitatis tenuisse constantiam. Si

immoderatus temporalium return nos appetitus delectat,
reminiscamur quia judex noster divites dimittit inanes :
si temporalis afflietio forte mentem conturbat, reeogite-
mus quia et humiles exaltat. Nunquam de impetranda
admissorum venia desperemus, quia misericordia ejus a
progenie in progenies timentibus eum. Nulli inter mala
quze fecit gravior imp_enitendi culpa surripiat, quia Deus
superbis resisfit, eosque a beatorum sorte secernens, per
varia pcenarum loea pro peccatorum varietate dispergit.
Fit autem largiente Domino, ut si beatze Maxim semper
actus et dicta recolamus, semper in nobis et observantia
castitatis et virtutis opera perseverent. Nam et opti-
mus ac saluberrimus in sancta ecclesia mos inolevit, ut
hymnus ipsius quotidie cure psalmodia vespertinae lau-
dis ab omnibus canatur, quatenus ex hoe animos fide-
lium et frequentior Dominicse incarnationis memoria ad
affectum devotionis aecendat, et recogitata smpius ex-
empla g_nitricis il]ius in virtutum soliditate confirment.
Et hoc opportune ad vesperas fieri complacuit, ut vide-
licet fatigata per diem et distenta diversis cogitationibus
mens nostra, incumbente tempore quietis ad unionem
se sum considerationis colfigeret ; jamque salubriter ad-
monita quicquid superfluum vel nocivum diurna nega-
tione contraxisset, totum hoc nocturnis precibus denuo
ac lacrymis extempore mundarct. Verum nos quia in
longum duximus sermonem, jam conversi ad Dominum
clementiam ipsius postulemus, ut et memoriam beatm
Marine congruis veneremur officiis, et ad celebranda Do-
minica_ nativitatis sollennia purioribus animis venire
mereamur, adjuvante ipso ad facienda opera spiritualia,
et ad percipienda dona c0elestia desiderium nostrum, qui
pro nobis incarnari, atque inter homines vivendi formam
dare voluit unigenitum suum Jesum Christum Domi-
hum nostrum, cure quo vivit et regnat Deus in unitate
spiritus sancti per omnia secula seculorum, Amen.
 HOMIL_. 307

HOMILIA XLI.

MATTH. XX. MARCI X. In illo tempore accessit ad Je-

sum mater filiorum Zebe&ei cure flliis gui8 adorar_, et
peten_ aliquid ab eo, _;e.

demptor noster, vulnera superbi_e nostrm

sanare desiderans, et ipse eum in forma Dei
D OMINUS Jesus Christus eonditor ae Re-
esset, forma hominis assumpta, humiliavit
semetipsum, faems obediens usque ad mortem : et nos
quoque, si eulmen ver_e sublimitatis eonseendere volu-
mus, iter humilitatis arripere prsemonet : nos, si veram
vitam videre eupimus, et adversa qu_eque pr_esentis
seeuli, et ipsam quoque mortem patienter ferre pr_eee-
pit. Promisit nobis dona glori_e, sed pr_emisit eerta-
mina pugn_e. Dixit promittens [Lue_e 6.], Erit merees
vestra magna, et eritis filii altissimi: sed prmdixit ju-
bens, Diligite inimicos vestros, benefacite, mutuum date,
nihil inde sperantes. Ita igitur prmmia pollicetur elec-
tis, ut et digna pr_emiis merita prmmonstret : sic vitam
donat eternam, ut per angustam portam, et arctam viam
ad hanc perveniendum esse decernat: uncle ait [Lucre
13.] : Contendite intrare per angustam portam. Con-
tentione etenim non parva opus est, si quis ad alta velit
ascendere. Nam cure tanto sudore vertices montium
subeamus, quantum necesse est eonari, ut conversatio-
nero in c_elis habere, et in monte sancto Domini, de quo
canit Psalmista, mereamur quieseere. Uncle etiam in
hodierna Evangelii sancti lectione cure filii Zebedmi ab
eo sedes regni peterent, confestim illos ad bibendum
ealicem suum, hoc est, ad imitandum passionis sum
agonem revocat : ut meminissent quia c_lestium summa
petere non nisi per abjecta et aspera terrestrium debe-
rent.
x2
_08 BED_E VENERABILIS

_4eeessit, inquit, ad eum mater filiorum Zebed_ eum

filiis suis adorans, et petens aliquid ab eo. Qui di_t ei :
Quid vis ? etit illi: Dic ut sedeant hi duo fllii mei, unus
ad deztram tuam, et unus ad sinistram in re#no tuo.]
Nemo autem _estimet matrem h_ee pro filiis absque il-
lorum eonsensu ae voto petisse, sed potius intelligat
unanimi omnium eonsilio eorum fuisse dispositum, ut
per matrem quam maxime dilectam Domino noverant,
suum illi desiderium discipuli patefaeerent. Unde hme
referens Evangelism Marcus, tacito matris interventu,
discipulorum veto solummodo, quorum eordis appeti-
turn sciebat, facit mentionem. Et aceedunt, inquit, ad
eum Jacobus et Joannes, filii Zebed_ei, dicentes: Ma-
gister, volumus ut quodeunque petierimus, facias nobis.
At ille dixit eis : Quid vultis ut faeiam vobis ? Et dixe-
runt: Da nobis ut unus ad dextram tuam, et alius ad
sinistram sedeamus in gloria tua. Illos ergo tantum
aeeedere ad Dominum, et eum rogare asserit, quorum
voluntatem in rogando potiorem eonspicit, et quorum
hortatu matrem ad rogandum novit esse eommonitam.
Credendum est atttem, quod ilia maxime eausa, vel mu-
liebrem matris affeetum, vel earnales adhue diseipulo-
rum animos ad h_ec postulanda eoneit,averit, quia memi-
nissent sermonis Domini, quem ait [Matth. 19.] : Cure
sederit filius hominis in sede majestatis suse, sedebitis
et vos super sedes duodecim judieantes duodeeim tribus
Israel, nossentque se inter diseipulos specialius a Do-
mino diligi, se speeialius eum beato Petro eonscios s_epe
faetos areanorum, qu_e ignomrent c_eteri, quod frequens
saneti Evangelii textus indic-at. Hine est enim quod
ipsis quoque, quomodo Petro, novum ab illo nomen im-
ponitur, ut sieut ille qui prius Simon dieebatur, per for-
titudinem ae stabilitatem fidei impugnabilis voeabulum
Petri meruit, ita et isti Boanerges, hoe est, filii tonitrui
vocarentur : quia videlicet et voeem patris super Domi-
num in monte elarificatum, una cure Petro audirent_ et
 HOMILX_. 309

plura aliis discipulis mysteriorum seereta cognoscerent:

quodque ad reln plurimum pertinebat, se integro eorde
Domino adhmrere, et maxima illum dilectione sentie-
bant amplecti. Ideoque non diseredebant fieri posse,
ut circa eum vicinius ipsi in regno sederent : prmsertim
cum viderent Joannem pro singulari puritate mentis et
eorporis tanto amore habitum, ut in eoena in sinu ipsius
reeumberet. Sed quid eis dignitatem sedium qu_erenti-
bus ipse cognitor meritorum ac sedium distributor re-
sponderit, audiamus.
Responden8 autem Jegas, dixit: Nesciti_ quid peta-
t/s.] Neseiebant etenim quid peterent, qui in regno e(e-
lestis patrim quenquam ad sinistram Christi sessurum
esse putabant : cure in illa discretione novissimi exami-
uis omnes electi ad dextram summi regis ac judieis
legantur esse statuendi. Nil quippe sinistrum vita illa,
nil habet feficitas eterna reprobum, nil pax sempitema
recipit caducum. Sinistra autem Christi cure in bono
accipitur, prmsens sanctm ecclesi_e vita inteUigitur, unde
scripture est [Proverb. 3.] : Longitudo dierum in dextra
ejus, in sinistra ejus divitim et gloria. Longitudo quippe
dierum in dextra, sapientia videlicet nostri Redemptoris
est: quia in illa supernm habitatiouis patria electis, et
angelis et hominibus lux indefectiva donatur. In si-
nistra illius diviti_e et gloria, quia et in hujus exilio
peregrinationis divitiis virtutum et gloria fidei, donec
ad eterna perveniamus, reficimur. De qua videlicet
gloria dicit Apostolus [Rom. 5.], Et gloriamur in spe
glorim filiorum Dei: non solum autem, sed et gloria-
tour in tribulationibus. De quibus item divitiis: Quia
in omnibus, inquit [1 Cor. 1.], divites facti estis in illo,
in omni verbo et in omni seientia. Nesciebant quid
peterent, quia autumabant humano arbitrio prmelegi
posse, quibus quisque sedibus in futuro, qua retribu-
tione donetur. Et potius Dominum precabantur, ut
fiduciam et gloriam spei quam habebant, usque ad finem
310 BED_E VENERABILIS

firmum bene merendo perducerent : scientes quia quic-

quid boni agerent, ipse inmstimabill mercede remune-
raret. Et quidem laude digna est pia simplicitas eorum,
qui fiducia devot_ mentis sedere in regno circa Domi-
num poscebant: sed multo dignins laudabitur prudens
humilltas ejus, qui conseientia propri_ fragilitatis aiebat,
Elegi abjectus esse in domo Dei mei magis, quam habi-
tare in tabernaeuUs peccatorum. Nesciebant quid pe-
terent, qui sublimitatem potius pr_miorum a Domino,
quam operum perfeetionem qu_rebant. Sed cc_lestis
eos magister quid primo qu_rendum esset insinuans,
revocat ad viam laboris qua ad bravium pertingere pos-
sint retributiouis.
Potestis, inquit, bibere ealieem quem ego bibiturus
sum?] Calieem suum dieit amaritudinem passionis,
qua_ infidelium acerbitate erebro justis offertur. Nam
hane quisquis humiliter, patienter, gaudenter pro Christo
suscipit, merito cure illo sublimiter regnant. Quia ergo
filii Zebeda_i cure illo sedere desiderabant, admonet
eos primo passiouis sum sequi exempla, et ita demure
aptare majestatis culmen appetere. Quem vivendi or-
dinem eunctis fidelibus sequendum docet Apostolus, di-
cens [Rom. 6.] : Si enim complantati facti sumus simi-
litudini mortis ejus, simul etiam et resurrectionis ejus
erimus.
Dicunt illi : Possumus.] Mentem quidem devotionem-
que suam, qualis in pra_senti erat simpliciter Domino
pandebant, dum se calicem ejus bibere posse testaban-
tur: qui tamen quantm infirmitatis adhue essent, post-
modum patenter ostendebant, dum adveuiente tempore
quo ipse Dominus eundem calicem biberet, etiam illi
cure ca_teris diseipulis ejus relicto fugerunt. Sed non
din metus idem bibendi calieis eorum corda premebat,
quin potins qui passuro Domino fugerunt, eo resurgente
ocyus redierunt : et quia passionis turbine terrente tre-
pidaverunt, fulgente resurrectionis ejus triumpho con-
 HOMILL_. 31 1

firmati sunt : atque accepta sancti spiritus gratia firmum

de reliquo pectus ad bibendum Domini calicem tenebant,
quia ad patiendum moriendumque pro illo jam invinci-
biles esse cceperunt, impleta ejus promissione qua dixit,
eos calicem suum esse bibituros. Nam sequitur.
.4it illi8 : Calicera quidera meum bibetie, aedere autem
ad dextram meam et slnistram, non est meum dare vobix,
sed quibus paratum est a patre meo.] Sedet ad dextram
Salvatotis, qui in superna beatitudine de prmsenti ejus
visione l_etatur: sedet ad sinistram, qui in hac peregri-
natione sanctm ejus ecclesim sacerdotali regimine pr_e-
sidet. Sed intuendum solertius quomodo se petentibus
discipulis dicat verax magister, Non est meum dare vo-
bis, sed quibus paratum est a patre meo, cure alibi dix-
erit ipse [Matth. ll.], Omnia mihi tradita sunt a patre
meo, ideoque constet, quia qumcunque pater dederit,
vel paraverit dona fidelibus, hme eadem una cure eo
filium parare sive dare. Nam et rursum (licit de patre
Dominus [Joan. 5.], Qumcunque enim ille fecetit, hmc
et filius similiter facit. Si ergo omnia qu_ecunque pater
fecerit, h_ec et filius similiter facit, quomodo dicit filius,
Non est meum dare vobis, sed quibus paratum est a
patre meo, nisi quia idem filius et Deus et homo est ?
Ideoque per Evangelium suum aliquando ex voce divin_e
majestatis, qua mqualis est patti, aliquando ex voce lo-
quitur humanm assumptionis, qua vequalis factus est
nobis. In hac autem lectione quia humilitatis formam
erat prmbiturus hominibus, cuncta maxime ex assumpti
hominis natura loquitur. Nam et in ptincipiis, ut mater
ad eum cure filiis petitura advenit, qumsivit ab ea quid
veUet, interrogans quasi homo, quasi nescius occultorum,
quasi ignarus futurorum, qui in eternitate divin_e poten-
tim omnia novit antequam fiant. Et quia illa in preci-
bus humanitatis ejus, potius quam divinitatis memoriam
prmtulit, postulans sedem filiis a dexttis ejus et sinistris,
qui in habitu corporeo dextram habuit et sinistram, sed
31_ B_DzI_VENERABILI_S

in divina majestate nul|a membrorum est compositione

formatus, consequenter et ipse tacita impassibilis g|oria
deitatis memoriam passionis, quam humanitus erat
suscepturus, in medium protulit, atque hanc discipulis
imitandam proposuit, cum devotam eorum sponsionem
sua etiam attestatione confirmasset, dicens: Calleem
quidem meum bibetis, sedere autem ad dextram meam
et slnistram, non est meum dare vobis, sed quibus para-
turn est a patre meo. Ae si aperte diceret: Passionem
quidem quam secundum carnem subeo, vos patiendo
estis secuturi: sed non est meum secundum ipsam in
qua patior humanae fragilitatis substantiam, donorum
c0elestium vobis munera dare, quze dignis quibusque ad
percipiendum sunt a patre parata, me pariter cure iUo
in divinitate cure illo parante ac dante: quia omnia
quaecunque ille fecerit, h_ec et ipse per divinitatem po-
tentize similiter facio. Quia vero iidem filii Zebedaei
promptum gerebant animum ad bibendum calieem Do-
mini, constat eos cure eaeteris Apostolis dignitatem
sedium, quam quaerebant, accepisse: non tamen ea di-
stinctione qua petebant, ut unus a dextris in regno ejus,
alter sederet a sinistris, sed juxta quod supra exposui-
mus, ambo prius ad sinistram ejus ad tempus, ambo
nunc ad dextram ejus sedere perpetuo meruerunt. A
sinistris quippe Christi sedebm_t, cure regendis in hac
vita fidelium populis apostolico jure przesiderent, illo
nimirum in regno, de quo ipse ait [Lucze 17.] : Regnum
Dei intra vos est. Sedent a dextris nunc in ilia, quae
mortem nescit, vita, judices mundi cum illo, utramque
hanc sedem illis ipso filio cum patre parante. Neque
enim largitio donorum in eis separare potest, in quibus
unitas naturae semper inseparabilis manet, eodem filio
attestante qui ait [Joan. 10.] : Ego et pater unum su-
mus. Neque enim hoc sine consideratione transeundum,
quomodo dixerit Dominus indifferenter filios Zebedaei
calicem suum bibituros, cure noverimus unum ex his,
 BOMXL_. 315

Jaeobum scilicet, per effusionem sanguinis vitam finisse :

alium vero, id est Joannem, in pace eeclesiae quievisse.
Nam de Jacobi martyrio Lucas aperte testatur, quia
misit Herodes rex manus, ut affligeret quosdam de ec-
clesia, oceidit Jacobum Joannis fratrem gladio. De
eujus passione etiam historia eeclesiastica [Euseb. ii. 9.]
rem quandam dignam memoria refert. Quandoquidem,
inquit, et ei qui obtulerat eum judici ad martyrium, Ja-
eobum scilicet, motus etiam ipse confessus est se esse
Christianum, Ducti sunt, inquit, ambo pariter ad sup-
plicium. Et dum ducerentur in via, rogavit Jacobum
dare sibi remissionem. At ille parumper deliberans,
Pax tibi, inquit, et osculatus est eum. Et ira ambo si-
mul capite plexi sunt. Porto de Joanne narrant historiae
fideles, quia cum sciret sibi supervenisse diem recessus
sui, convocatis discipulis suis in Epheso, per multa sig-
norum experimenta promens Christum, descenderit in
defossum sepultur_e sum locum, et facta oratione positus
sit ad patres suos, tam extraneus a dolore morris, quam
a corruptione carnis invenitur alJenus. Quomodo ergo
calicem Domini bibere dictus est, de quo constat, quia
nequaquam per mortem passionis de corpore exivit ;
nisi quia duobus modis idem calix bibitur, uno videlicet
cure a persecutore illata mors patienter suscipitur ; alio,
cure mens ad passionem prompta habetur, cure vita mar-
tyrio digna geritur ? Nam et Joannes ipse quoniam sit
paratus ad potandum pro Domino mortis calicem do-
cuit, quando cure czeteris Apostolis, sieut in actibus
eorum legimus, carcerem et verbera gaudenti animo tole-
rabat, quando propter verbum Dei et testimonium Jesu
in Pathmos insulam exilio relegatus est, quando, sicut
historia ecclesiastiea narrat, a Domitiano principe mis-
sus est in ferventis olei dolium, de quo tamen propitio
Domino tam sospes et mundus extitit, quam fuerat
mente et vita castissimus : et in exilium ab eodem mis-
sus, quo magis humano solatio destitutus esse videbatur,
314 BED2I_ VENERABILI8

eo ampliori supernorum eivium meruit frequentia con-

solari. Unde ipse quoque veraciter calicem Domini
cure fratre Jacobo, qui oeeisus est gladio, bibisse intel-
ligitur: quia qui tanta pro veritate sustinuit, quam
promptus etiam ipsam mortem si offerretur, exciperet
ostendit. Sed et nos, fratres carissimi, etiamsi nil tale
perpetiamur, si non vincula_ non verbera, non careeres,
non supplicia eorporis alia, non ulIam hominum perse-
cutionem, propter justitiam toleremus, ealieem tamen
salutaris aecipere, et martyrii palmam obtinere valemus,
si castig_re corpus nostrum et servituti subjicere cura-
mus, si in spiritu humilitatis et animo contrito Domino
supplicare assuescimus, si illatas a proximo eontumelias
placida mente suscipere satagimus, si et eos qui nos
odio habent, qui injurias nobis inferunt, diligere, his
bene faeere, pro horum vita et sospitate studemus exo-
rare, si cure virtute patientize bonorum quoque operum
fructibus adornari contendimus. Taliter enim conser-
vantibus nobis, et corpora nostra_ jaxta Apostoli vocem,
hostiam viventem, sanetam, Deo plaeentem exhibenti-
bus, Domino largiente dabitur, ut eommuni cure eis qui
membra sua in mortem pro Christo dederunt gloria re-
muneremur : quia sicut mors illorum, sic et vita nostra
pretiosa fit in eonspectu Domini, diruptisque vineulis
carnis, et ipsi atria supernae civitatis intrare, atque inter
choros beatorum martyrum vota gratiarum Redemptori
nostro reddere merebimur, qui vivit et regnat cure patre
in unitate spiritus saneti Deus per omnia secula seculo-
rum_ Amen.
 HOM]LI_. 315

HOMILIA XLII.

Lvc_ vi. MATTH. VII. In illo tempore di_'it Jesus dis-

cipulis suis: Non est arbor bona quee facit fructus
malos, neque arbor mala faciens fructum bonam. Una-
qu_eque enim arbor de fructu suo cognoscitur. Neque
enim de splnis colligunt flcus, neque de rubo vinde-
miant uvam, _yc.

lennia dedieationis eeelesi_e eelebramus, debe-

mus ipsi eongruere sollennitati, quam eolimus:
UIA propitia divinitate, fratres earissimi, sol-
ut sieut ornatis studiosius ejusdem eeelesi_e
parietibus, pluribus aeeensis luminaribus, ampfifieato
numero leetionum, addita psalmorum melodia, l_etis
noetem vigiliis ex more transegimus, ita etiam penetra-
lia eordinm nostrorum semper neeessariis bonorum ope-
rum deeoremus ornatibus. Semper in nobis flamma
divinae pariter et fraternze caritatis augescat, semper in
sanctum'io pectoris nostri ccehstium memoria pr_ecepto-
rum, et angelicae modulationis duleedo sancta resonet.
Hi sunt enim fructus bon_e arboris, hic boni thesaurus
cordis, hzec fundamenta sapientis architecti, qure nobis
hodierna sancti Evangelii leetio commendat, nos non
formam solummodo, sed virtutem potius habere pietatis.
Quod etiam mystiea veteris instrumenti nobis historia
diligenter insinuat, quando vel Moyses tabernaculum,
vel templum Domino Salomon, in sanctre ecclesi_e ty-
pure condidit. Utraque enim domus firmiter fun&am
esse refertur : tabernacuhm quidem, quia compactos de
tabulis habebat parietes, super bases argenteas : tern-
plum autem super lapides quadros suppositos. Ligna
quoque erant imputribilia, e quibus et tabernaculum
omne factum, et templum intus ornatum, ac desuper
rectum fulgebat. Aurum etiam de thesauro bono opti-
mum proi'erebatur, de quo et tabernaculi parietes intus
_]_ B]_ D2E VENERABILIS

et foris vestiti, et templi non tantum parietes, verum

etiam laquearia, trabes, ostia, postes et pavimenta erant
cooperta. Sed et vasa et utensilia domus utriusque
cuncta pene aurea, neque hmc nisi de auro purissimo
fieri liccbat. Fnmtus etiam arborum qui in domum
Domini offerebantur, purissimi et exquisiti esse jube-
bantur : hoc est vitis_ olivm, thuris, myrrhm_ vel stactis,
et cmterarum hujusmodi. Qu_e videlicet cuncta spiri-
tualiter intellecta, veram nostr_e fidei et operationis sin-
ceritatem denunciant. Domus namque utraque, ut dixi-
mus, universalis ecclesi_e figuram prmmonstrat. Neque
incongruum quis arbitretur, quod dum sunt domus
Domini in mysterio fact_e, cure unam Christi domum
esse ecclesiam nullus fidelis ambigat. Dum eteuim sunt
condit_e domus ob significationem utriusque populi, in
eandem fidem venturi, Jud_ei scilicet et gentilis. Unde
bene tabernaculum sola plebs Hebrma condidit in ere-
too, templi autem structuram prose|yti, id est, adven_e
de gentibus quotquot in populo Israel tunc invenirl po-
tcrant, devota fide compleverunt. Sed et rex potentis-
simus Tyri conductus a Salomone, eommodatis artifici-
bus et lignis gratantissime juvit, quia nimirum ante
incarnationem Dominicam notus tantum in Judaea erat
Deus. At postquam iUe in ea qua natus et passus est
came, resuscltatus a mortuis, et exaltatus est super
ccelos Deus, continuo super omnem terrain nominis ejus
gloria refulsit, orbisque universus ad _edificationem do-
mus illius, aceepta ab eo promissione donorum c_les-
tium_ gaudens accurrit. Quid ergo ipse conditor et
Redemptor noster de constructione sum domus, qua nos
sumus, in ea qum nobis modo reeitata est lectione Sancti
Evangelii dicat, audiamus.
Non est arbor bona, qu_ facit fructus malos : neque
arbor rnala facie_ fruclum bonum.] Bonas ergo arbores,
et bonos harum fructus in constructionem sive ministe-
rium sui templi rex sapiens quverit. At veto mal_e ar-
 HOMILIzE. 317

boris quis sit finis, idem alibi docet, dicens [Matth. 3.] :
Omnis arbor, quve non facit fracture bonum, exeidetur,
et in ignem mittetur. Arbores namque homines, fructus
autem dleit opera ipsorum. Vultis etenim nosse, qui
sint arbores mal_e, qui marl fmctus ? Apostolus docet,
dieens [Galat. 5.] : Manifesta autem slant opera earnis,
qu_e slant fornicatio, immunditia, luxuria, idolorum set-
virus, veneticia, inimicitia_, contentiones, _emulationes,
ir_e, rixa_, dissensiones, h_ereses, invidive, homicidia,
ebrietates, comessationes, et his similia. Vultis audire
an arbores, qum tales fruetus faciunt, ad eterni reds
templum c_leste pertineant ? Subjungit Apostolus, di-
cens: Qu_e prvedico vobis sieur prvedixi, quoniam qui
talia a_nt, regnum Dei non consequentur. Bonm
quoque arboris fruetus subsequenter enumerat, dieens :
Fructus autem spiritus est caritas, gaudium, pax, pa-
tientia, bonitas, benignitas, tides, mansuetudo, continen-
tia, de quibus et alias admonens, air [Ephes. 5.] : Ut
filii lueis ambulate. Fructus enim lucis est in omni
bonitate, et justitia, et veritate. Qui nimirum fructus
cure arboribus e quibus procedunt, ethic ad domum
fidei, et illic ad habitationem supernm beatitudinis ve-
raciter pertinent. Audiamus denique arboreta bonam
de bonorum fructuum proventu l_etantem [Psal. 51.] :
Ego autem sicut oliva fructifera in domo Dei, speravi in
misericordia Dei mei in eternum, et in seculum seculi.
Fructus quippe olivve lucidum est opus misericordim, et
ideo jure in misericordia Dei sperat in templo eterni-
tatis, qui in domo Dei pr_esenti misericordim gratia re-
splendet. Jure se talis ad templum magni regis perti-
nere confidens, alibi dicit [Psal. 22.]: Et misericordia
tua subsequetur me omnibus diebus vitro mere, ut in-
habitem in domo Domini in longltudine dierum. At
contra mala arbor videamus quales fructus ferat, et tales
ferre ipsi vitemus. Dicit propheta Hieremias [Hier. 17.] :
Maledictus homo qui confidit in homine, et ponit carnem
_]S BE D._E VENERABIL1S

braehium suum, et a Domino recedit cor ejus. Erit

enim quasi myrica in deserto. Myriea namque est in-
fructuosa arbor et humilis, gustu nimis amara, omnique
humana cultura prorsus indigna, ac propterea fructifi-
cans in deserto. Cui merito comparatur is qui a divino
timore et amore recedens, ab hominibus regnnm vel di-
vitias sperat. Qui quantum a decore domus Dei sit extor-
ris judicandus, propheta subdendo manifestat [Ibidem] :
Et non videbit eum venerit bonum, sed habitabit in de-
serto in siecitate, in terra salsuginis et inhabitabili.
Nemo ergo sibi, fratres mei, in occulto male vivens, de
favore vulgi quasi bonus sit, blandiatur: quia etsi folia
verborum perpulchra, si florem fame gignit odoriferum,
non est arbor bona, qu_e thcit fructus malos. Nemo,
cure recto eorde bona qu_e valet operatur, de sua salute
desperet: quia non est arbor mala, qu_e facit fruetum
bonum.
Unaqu_eque enim arbor de fructu auo eognoscitur.]
Hmc cognitio de apertis solummodo vitiis sive virtu-
tibus accipienda est, quafia superius ex Apostoli sen-
tentia commemoravimus. Namque sunt nonnulla, qure
quo animo gerantur, ignoratur a proximis, unde et in
utramque partem possunt interpret.aft. Sed ambigua
queeque justius ab his, qui bona diligunt, interpretantur
in bonum, ut impleatur illud Apostoli [1 Cor. 4.] : No-
1ire ante tempus judieare.
Neque enira de spini_ colligunt flcus, neque de rubo vin-
demiant uvam.] Spin_e et rubus plenm aculeis arbores,
illorum eorda designant, qui vel luxuri_e, invidi_e, eon-
eupiseenti_e stimulis ipsi foedantur, vel certe iraeundive,
detractionis, odii, superbi_e, et amaritudinis asperitatibus
insuaves proximis et quasi intractabiles existunt. Ficus
autem dulcem regni eoelestis memoriam, uva fragrantiam
Dominie_e dileetionis significat. Non ergo de spinis
colligunt ficus, neque de rubo vindemiant uvam: quia
quieunque adhuc vitiorum aeuleis sordent, exempla vel
 HOMILI2E. 319

doctrinam virtutum ministrare proximis nequaquam

digne prmvalent.
.Bonus homo de bono thesauro cordi8 sui profert bonum_
et malus homo de malo thesauro cordis sui profert ma-
lum.] Thesaurus eordis, intentio est eogitationis, ex qua
proventum operis internus arbiter judieat. Unde fit
plerumque, ut minora bona nonnulli majori e_elestis
gratiae mercede operentur, videficet propter intentionem
cordis qua majora voluerant patrare bona si possent, et
alii majora virtutum opera ostentantes, ob incuriam cor-
dis tepidi minora a Domino pr_emia sortiantur. Denique
opus vidum, quae duos nummos detulit ad templum, in-
numeris divitum donariis ab interno cordium scrutatore
prmfertur.
E_ abundantia enim cordis os loquitur.] Humanum
quippe judicium szepe fallit, quia cot proximi neseit nisi
ex ore et opere pensare * Dominus autem ipsum opus et
sermones ex cordis radice perpendit. Illius ergo ex
abundantia cordis os loquitur_ qui ex qua intentione pro-
mantur verba, non ignorat. Quod etiam subsequenter
astruit_ manifeste ostendens, quia locutio bona absque
operum attestatione nihil omnino prosit.
Quid autem vocatis me Domine Domine, el non faclti8
qu_ dieo ?] Dominum namque voeare boni donum the-
sauri, bon_e videtur esse fruetus arboris. Omnis enim
quieunque invoeaverit nomen Domini, salvus erit. Sed
si is qui invoeat nomen Domini, prveeeptis Domini per-
verse vivendo repugnat, profeeto patet quia de bono
eordis thesauro prolatum non fuit bonum, quod lingua
sonuit: nec talem fructum confessionis fici radix, sed
spin_e_ hoe est, horrida vitiis, et non multitudine Do-
minieae dileetionis, onusta conscientia proereavit. Quae
autem sit vera fructuum bonorum malorumque discre-
tio, Dominus sub alia figura subdendo desiguat :
Omnis qui venit ad me, el audit sermones meos, el
facit eos, ostendam vobis eui similis sit. Similis est ho-
320 BED._ VENERABILIS

mini wdificanti domum.] Homo autem hle domum mdi-

fieans, ipse est mediator Dei et hominum, homo Chris-
tus Jesus, qui dileetam sibi domum sanctam videlicet
ecclesiam, in qua perpetuo maneret, _cdificare et conse-
crare dignatus est.
Qui fodit in allure, et Tosuit fundamenta supra pe-
tram.] Quia in eorde suorum fidefium quicquid terren_e
intentionis invenit, funditus extirpate studuit, quatenus
ejeetis prise_e consuetudinis ruderibus, ae eogitationibus
superfluis, stabilem in eis ipse et ineoncussam possit
habere mansionem. Ipse est enim petra, supra quam
hujusmodi domus fundamenta eollocavit. Nam sicut
in domo _edifieanda nil petrie, cui fundamentum impo-
natur, antefertur ; ita sancta ecclesia petram suam, vide-
licet Christum, imo habet in come reeonditam: neque
aliquid fidci illius ae dileetioni pr_ponit, adeo ut pro
hac etiam mortem pati non dubitet : eui nimirum petrie
princeps eeelesi_e, quia firmissime inh_esit, ab ea nomen
aceepit_ quando audivit EMatth. 16.], Tu es Petrus, et
super bane petram _edifieabo eeclesiam meam.
Inundatione autem faeta_ illisum est flumen domui illi,
et non potuit earn movere - fundata enim erat supra pe-
tram.] Patet expositio, quia pulsata est s_epe pressuris
ecclesia, nee dejeeta. Quod si qui eredentium male vieti
eesserunt, ad hane utique domum non pertinebant : quia
si supra petram fidei, et non potius super arenam per-
fidi_e vel lcvitatis fundati eonsisterent, labefactari pror-
sus nunquam valerent. _otandum autem, quod h_ee
inundatio tentationum tribus modis eeclesiam impugnat.
Nam vel a sua eoneupiscentia tentatur quisque abstrae-
tus et illectus, vel falsorum fratrum improbitate fatiga-
tur, vel aptioribus externorum appetitur insidiis. Qu_e
videlicet tentamenta Dominus alibi portas inferi nun-
cupat, et merito: quia nimirum si vieerint, in eter-
hum trahunt interitum. Et super hanc petram, inquit
[Matth. 16.], _edificabo ecclesiam mcam, et port_e inferi
 HOMILI-_E° 321

non pr_valebunt adversus earn. Etsi ergo pulsant, non

tamen dejiciunt ecclesiam Christi port_e diaboli: etsi
irruit inundatio perfidi_, non subruit domum fidei.
Quae enim adjutori suo veraciter dicere potest, Dum
anxiaremr cor meum, in petra exaltasti me : non debel-
latur ab extraneis, quia rabiem persequentium infidelium
cure corona martyrii patiendo superat : non corrumpitur
a falsis fratribus, quia et hvereticorum dogmata recte
credendo refutat, et vitiosa quorundam catholicorum
exempla sobrie et juste, et pie vivendo devitat : non ob-
cmcatur fumo proprim cupiditatis, quia ferret interius
solo ardore Dominicre caritatis. Huic autem homini, id
est, redemptori nostro, qui ecclesiam sibi universalem
invincibili mentis fortitudine copulavit, pro modulo suo
quique similantur electi, quando quod ipse in tota ec-
clesia generaliter facit, hoc illi in suis singuli cordibus
agere specialiter curant. Nam quasi in altum fodiendo,
suam vigilanter conscientiam discutiunt: ne quid in ea
sordidum lateat, solerter inquirunt: cunctas a fundo
cordis supervacuorum cogitatuum latebras, manu sedu-
lm discretionis exhauriunt, quatenus firmam quietam-
que fidem petrm illi fortissimze, hoc est, Christo przepa-
rent: fitque ut per ejus praesentiam insuperabiles inter
seculi torrentis adversa simul et prospera blandientis
perdurent. Hmc, adjuvante Domino, fratres carissimi,
de Evangelicae leetionis expositione transcurrimus : sed
videtur congruum solennitati quam colimus, de vedifi-
catione templi aliqua commemorare, et quam decenter
ornatus illius ecclesiae significationi conveniat, indagare.
Narrat ergo sacra scriptura, quia przeceperit Salomon,
ut toUerent lapides grandes, lapides pretiosos in funda-
mentum templJ, et quadrarent eos. Lapides autem
grandes et pretiosi, qui in fundamento loeati, totum
onus templi sibi superimpositum portant, eximios sanctre
ecclesim doctores insinuant, grandes nimirum excellen-
tia meritorum, pretiosos claritate signorum, qum ab ipso
Y
322 BED2E VENERABILIS

Domino verbum audientes totam ecclesi_ crescentis

fabricam sua pr_edieatione genuerunt. Quando enim in
seripturis fundamenta p|urali numero dieuntur, vel pr_-
dieatores sanetos, vel fmnas justorum cogitationes sig-
nificant. Unde est ilind Psalmist_ [Psal. 8].] : Funda-
menta ejus in montibus sanctis. At cure singtdari
numero fundamentum ponitur, ipsum s_pius auctorem
bonorum omnium indicat, de quo Apostolus ait [1 Cor.
3.]: Fundamentum enim aliud nemo potest ponere,
prater id quod positum est, quod est Christus Jesus:
et de quo rursus ad credentes, Sed estis, inquit [Eph. 2.],
elves sanctorum, et domestiei Dei, super_dificati super
fundamentum apostolorum et prophetarum. In hoc
ergo fundamento, lapides gmndes et pretiosi, qui tern-
plum omne gestarent sunt positi: quia per ipsum ad
propagandam toto orbe ecclesiam, et prius patriarchve et
prophetm, et postmodum sunt apostoli instructi, qui quo
arctius amori ejus inhmrebant, eo fortins sectatores suos
in vedificio c_lesti sustentabant. Quos videlicet lapides
rex quadrare prvecepit, ut magistros ecclesim compositos
moribus, et immobiles animo esse debere signaret. Sic-
ut enim quadratum quacunque vertitur parte, stat; ita
nimirum vita perfectorum, qu_e ad veritatis lineam soil-
cite directa est, nullis tentationum impulsibus a sua
novit stabilitate dejici. Erat autem templum de mar-
more Pario, qui est lapis albus, extructum, ut eandorem
ecclesiasticm castitatis exprimeret; de quo in amoris
cantico Dominus ait [Cantic. 2.]: Sicut lilium inter
spinas, sic arnica mea inter filias. Habebat sexaginta
cubitos in longitudine, et viginti cubitos in latitu-
dine, et triginta cubitos in altitudine. Longitudo ergo
templi fidem sanctm ecclesive designat, per quam lon-
ganimiter inter opera sua bona pravorum adversa to-
lerat: latitudo caritatem, qua ipse intus per viscera
pietatis spatiatur: altitudo spem, qua propter bona,
qum per caritatem operatur, c_lesti vitro prmmia ex-
 HOMILI_. 323

pectat. Et bene longitudo sexaginta est cubitorum.

Senario enim numero, bonorum operum solet perfeetio
designari: quia et Dominus mundi ornatum sex diebus
perfecit, et sex sunt hujus seculi a_tates, in quibus sancta
ecclesia pro eterna requie piis actibus instat. Bene vi-
ginti sunt cubiti latitudinis, quia geminum est pra_cep-
turn caritatis, qua ecclesia in tribulatione dilatatur,
quando perfectus quisque et conditorem ex toto corde,
tota anima, tota virtute, et proximum tanquam seipsum
diligere probatur. Bene tri_ta in altitudine sunt
cubiti, quia omnis electorum spes ad visionem sancta_
trinitatis, quantum valet, se exercendo et purificando
pra_parat. Sex igitur ad fidei long"animitatem, tria ad
celsitudinem spei, duo pertinent ad latitudinem amoris,
quibus tribus virtutum insignibus totum sancta_ eecle-
sia_ stature constat perfrui. Quod autem per denarinm,
qui perfectus est numerus, singula ha_c multiplicantur,
multiplex ejusdem perfectionis augmentum fignrate de-
nunciatur. Notandum sane quod triginta cubiti altitu-
dinis non usque ad supremum templi fastiginm, sed
usque ad laquearia pertir_ebant: delude ad laquearia
medii emnaculi alii triginta cubiti altitudinis assurge°
bant. Porro tertium co_naculum quod supererat sexa-
ginta habebat cubitos in altitudine, ac sic omnis altitudo
domus in centum viginti erat cubitos extenta. Prima
igitur domus triginta cubitis in altitudinem surgit, quia
praesens ecclesia ad videndam speciem sancta_ trinitatis
tota intentione suspenditur: superior domus triginta
a_que cubitis se in altum attollit, quia soluta_ corpori-
bus anima_ per£ectorum, usque ad diem universalis ju-
dicfi, ejusdem beata_ et individu_e trinitatis pra_senti
visione fruuntur. Suprema domus bis tricenis alta est
cubitis, quia resuscitati a mortuis omnes electi, in con-
templatione ejusdem sui conditoris, qui in tribus per-
sonis unus est Deus, eterna spiritus simul et carnis im-
mortalitate gaudebunt. Factus est autem medins paries
Y2
324 BEV_ VENERABILIS

in templo de tabulatis cedrinis viginti cubitorum altitu-

dinis, qui divlderet oraeulum, id est_ sanctum sanetorum
a priore parte templi, habebatque oraculum viginti cu-
bitos longitudinis, et viglnti cubitos altitudinis. Porro
ipsum templum pro foribus oraculi quadraginta eubi-
torum emt, in quo erant mens_ et candelabra de auro :
sed et altare aureum prope ostium tabernacull, quate-
nus incenso in eo thymiamate, vapor fumi aseendens
aperirct oraculum ubi erat arca testamenti, super qum
emnt Chembin glori_ obumbrantia propitiatorium.
Prior ergo domus prmsentis ecclesim stature, interior
vit_ cc_]estis ingressum designat. Unde recte in priori
mensa et candelabra sunt facta, quia nimirum in hac
vita, ]umine sanctarum scripturarum et sacramentorum
ccdestium refeetione, opus habemus: in futuro autem
talibus non egemus subsidlis, ubi juxta Psalmist_ voeem
qumcunque apparuerint cure justitia, satiabuntur mani-
festata gloria Christi. In hae quoque vita corda justo-
rum, quasi altarc incensi aureum, splendida fulgent per
munditiam sanctitatis, aromatlbus referta dcsideriorum
spiritualium ineendio flagrant amoris continui: et quasi
in proximo c_lestis introitus positus, suavissimum sum
orationis vaporem juxta sancta sanctorum supema emit-
tunt, ubi Chrisms est in dextra Dei sedens. Quem
aptlssime arca testamenti, qum erat intra velum, deslg-
nat, in qua urna erat aurea habens manna, et virga
Aaron qu_ fronduerat, et tabula_ testamenti. Ipsa
namque arca naturam humanitatis ejus, urna mann_
plenitudinem divinitatis_ virga Aaron potentiam sacer-
dotii ejus inviolabilem, tabul_e testamenti designant:
quia ipse legem dedit, quique etiam benedietionem his
qui legem faeiunt, dabit. Bene templum prze foribus
oraculi quadraginta cubitorum erat longitudinis, quando
in hae adhuc vita jejuniis, et eontinentia nos castigari
oportet, ut ad internee dulcedini_ satietatem pervenire
mereamur. Namque hoe numero castigationem vitae
 HO_ILX._. 325

pr_esentis significare intelligit omnis, qui quadragena-

rium Moysi, vel Heli_e, vel ipsius Domini jejunium recte
intelligere novit. Bene ipsum oraculum, in quo arca
per Cherubin glorke tegebatur, vi_nti cubitos longitu-
dinis, latltudinis et altitudinis habebat, qui humerus per-
fectionem, ut diximus, gemin_ dilectionis insinuat : quia
quicquid in hac pere_,'inatione pro Deo geritur, totum
hoc in illa mansione patri_e perennis, ubi magnificentia
ejus continua beatorum spirituum laudatione sustollitur,
in sola dilectionis amplitudine perficitur. Erat et por-
ticus ante templum viginti cubitorum longitudlnis, juxta
mensuram latitudinis templi, et deeem cubitorum latltu-
dinis, habens ostium eontra ostium templi ab oriente:
quoe videlicet porticus iUam sanct_ ecclesi_e plebem de-
signat, qu_e Dominicm incarnationis tempora pr_ecessit :
nec tamen ab ejusdem incarnationis fide vacua remansit.
Hoc est enim ostium porticus, contra ostinm templi esse
ad ortum solis, fidem populi prloris de Christo eandem
esse qu_e sequentis, eodemque grati_e orientis lumine
cunctorum fidelium corda illustrari. Unde bene in
eadem porticu duze column0e zere_e, maximi et mirandi
operis circa ostium templi narrantur esse statutab et his
capitella quasi opere lilii superimposita. Columnae enim
stant ante ostium templi: quia adventum Redemptoris
nostri qui ait [Joan. 10.], Ego sum ostium, per me si
quis introierit, salvabitur: praecesserunt doetores egre-
gii, de qualibus dicit Apostolus [Galat. 2.], Jaeobus et
Cephas et Joannes, qul vldebantur column_e esse, qui
eidem adventui ejus testimonium perhiberent. Una
enim a dextris ostii, alia stabat a sinistris : quia et po-
pulo Israel_ qui tune divina fide et caritate ealebat_ in-
earnationem sui redemptoris futuram praecinebant: et
non minus gentibus_ qua_ adhue quasi ad aquilonem
positae perfidire frigore torpebant, ejusdem Redemptoris
ingressum pra_dieabant esse pandendum. Quod veto
eapitella columnarum quasi opere lilii fabrieata erant,
326 BEV_ VENERABILIS

significat quia tota pr_dicationis eorum summa, de cla-

ritate perpetum beatitudinis insonuit : ejusque videndam
gloriam suis auditoribus promisit, qui eternus ante se-
cula Deus existens, homo factus est in fine seeulorum,
ut quasi flos lilii interius co]orem aurosum, exterius
haberet candidum. Quid namque auri rubor in can-
dore, nisi fulgor est divinitatis in homine ? Quem vide-
licet hominem et prius virtutibus clarum ostendit, et
post mortem niveo ineorruptionis splendore vestivit.
Hme nos, fratres carissimi, in prwsentis festi nostri gau-
dium de structura templi pauea ex pluribus fraternitati
vestrm exposuisse libuit, quatenus et miranda terrestris
domus Domini fabriea deleetaret auditum, et h_ec spiri-
tualiter intelleeta mentes nostras ardentius ad amorem
supern_e habitationis erigeret. Diligamus ergo, fratres
mei, toto corde decorem domus eternm, quam ex Deo
habemus in ccelis, et de loco tabernaculi gloriae ejus
sedulo cogitare, ac nos alterutrum admonere curemus.
Unum ante omnia petamus ab eo, et hoc infatigabili in-
tentione qumramus, ut inhabitare mereamur in domo
ejus omnibus dlebus vitae nostrae, hoc est, perenni vita
ac luce felices. Non autem spernit neque despicit
preces pauperum, quando hoc quod diligit ipse, pre-
camur: sed clementer exaudiens donabit nos videre bona
sua in terra viventium Christus Jesus Dominus noster,
qui vivit et regnat in zevum.
 HOMILIAE. 3_ 7

HOMILIA XLIII.

JOAN. XIIo I_ i_lo tempore ante sex dies pasch_ venit

Jesus Bethaniam, ubi fuerat Lazarus mortuus, quem
suscitavit Jesus, 3;c.

eis, qumrecte apprehenderint, verumetiam

ex illis, qum aliter gesta seu dicta cognove-
ORIS esse prudentinm solet, non solum ex
tint, prudentia_ discere virtutem: ha_c nimi-
rum ut imitentur sequendo, ilia ne incurrant devitando.
Quod nos, fratres clilectissimi, in hodierua saneti Evan-
gelii leetione facere ratio cogit, non tantum videlicet
devotionem amatorum Christi ad exemplum discere vir-
tutis, sed perfidiam considerate, et eonsideratam citins
declinare persequentinm. Sequamur enim necesse est
illarum prudentiam fceminarum, quas tanta fide et di-
leefione Domino adh_esisse cognovimus : fugiamus insi-
pientiam pontificum et pharismorum, qui sapientiam
Dei circumvenire insidils et interficere qua_rebant: ca-
veamus dementiam eorum, qui sanctificandi propter
paseha Hierosolymam ascenderant, sed obliti saneti-
fieationis, in ipsa domo orationis de Salvatoris nece
tractabant. Imminebat paseha, quo sanctifieatum quem-
que ae mundum ad esum agni venire oporteret: et ipsi
qui sanctificandi ad templum aseenderant, sordidiores
jam de conspiratione effundendi sangaxinis descende-
bant. Curemus solerter, quia pasehm nostri tempus
appropiat. In illo jam veniente sanetificati ad altare
Dominieum aecedamus, non ag_i carnes comesuri, sed
nostri Redemptoris mysteria sancta sumpturi. Munde-
mus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus, per-
ficientes sanctificatlonem in timore Dei. Nemo domum
orationis convertat in speluncam latronum : nemo mem-
bris Christi mortis laqueos substernat, nemo manens
_28 BED._ VENERABILIS

adhue in morte ad aeeiplenda vit_ mysteria pr_sumat

aeeedere. Qui eum non diligit, manet in morte. Dili-
gamus Chrlstum in seipso, difigamus in membris ejus:
quwmmus Dominum, et rivet anima nostra : quwramus
autem eum, non sicut impii ad occidendum, sed ut fide-
les perpetuo fruendum. Quwrebant, inquit, Jesum, et
colloquebantur adinvieem in templo stantes. Quid pu-
tatis, quia non venit ad diem festum ? Qu_rebant enim
Jud_ei Jesum, sed male : quwrebant eum ut venientem
ad diem festum interfieerent. Qu_ramus autem nos
ilium stantes in templo Dei, et perseverantes unanimiter
in oratione, et co|loquamur adlnvieem psalmis, hymnis,
cantiels spiritualibus, in gratia postulantes ipsum, ut
venire ad diem festum nostrum, et sua nos prwsentia
i]lustrare, sua ipse nobis dona sanetificare dignetur.
Dederant autem pontiflces et pharisa4 mandatum, ut si
quis cognoverit ubi sit, indicet, ut apprehendant eum.]
Demus et nos invieem mandatum, fratres mei, ut si quis
eognoverit in cujus eorde fratris uberiora sint viscera
miserieordive, major humilitas, benignitas, modestia, po-
tentia, c_eterarumque abundantior eopia virtutum, pr_e-
sentis videlicet indicia Christi, indieet confestim ubi sit
talis, ut vestigia Christi qu_e apud eum sunt inventa
fideliter imitando teneamus. Sciens autem Dominus
conspirasse de se oceidendo Jud_eos, non fugit insidian-
tium marius, sed eertus de gloria resurrectionis primo
venit Bethaniam, proximam Hierosolymis civitatem, ubi
Lazarum suseitaverat a mortuis : deinde etiam Hieroso-
lymam, ubi ipse pateretur et resurgeret a mortuis. Hie-
rosolymam quidem, ut ipse ibi moreretur: Bethaniam
vero, ut suscitatio Lazari cunctorum memorive arctius
imprimeretur, et magls magisque confunderentur, atque
inexcusabiles convineerentur impii principes, qui ocei-
dere non timerent eum, qui suscitare possit a mortuis,
et nec benefieiis suscitationis provoeatl, nee divina susei-
tantis virtute perterriti_ animos ab injusta evede tetra-
 HOMILI._E. 329

herent. Et ne dicerent machinatores calumniarum,

phantastice suscitatum fuisse Lazarum, facta ibi Do-
mino co_na, et ipse unus erat ex discumbentibus cure
eo, ut dum viventem, loquentem, epu]antem, cure suis
familiariter conversantem viderent sire audirent, vel sus-
citantis potentiam agnoscerent, et aeciperent _ratiam,
vel obdurato corde nolentes veritati aequiescere, incur-
rerent p_nam. Mystice autem co_na hmc Dominica,
ubi Martha ministrabat, et Lazarus inter alios discum-
bebat, tides est ecclesim qum per dileetionem operatur :
unde alibi Dominus de eredituris in se populis dicit ad
diseipulos [Joan. 4.] : Ego cibum habeo manducarc,
quem vos nescitis. Et hoe exponens adjunxit: Meus
cibus est, ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut
pertieiam opus ejus. In qua ecena Martha ministrat,
cure anima qumque fidelis operam Domino sum devo-
tionis impendit : Lazarus veto unus fit ex discumbenti-
bus cure Domino, cure etiam ii qui post peccatorum
mortem resuscitati ad justitiam sunt, una cure eis qui
in sua permansere justitia, de prmsentia veritatis exul-
tant, poenitentes simul cum innocentibus coelestis gratim
muneribus aluntur. Et bene eadem ccena in Bethania
celebratur, qum est civitas in latere montis Oliveti, et
interpretatur domus obedientim. Domus namque obe-
dientim ecclesia est, qum fideliter Domini jussis obtem-
perat: et ipsa est eivitas, qum super montem miseri-
cordim constituta, nunquam potest abscondi, ipsaque de
de sui latere constructa Redemptoris, id est, aqua ablu-
tionis et sanguine sanctificationis, qum de ipsius latere
pro se morientis exiere, imbuta est : ubi etiam altera soror
Lazari Maria in magnm indicium dilectionis, sicut se-
quentia monstrant Evangelicm lectionis, accepit libram
unguenti nardi pistici pretiosi, et unxit pedes Jesu, et
extersit capillis suis pedes ejus. Ouo facto non solum
sum dat indicium devotionis, sed et aliarum fidelium Deo
animarum signat pietatis obsequium. Sed prius notan-
 330 BEDIE VENERABILIS

dum, quod sicut narmntibus Matthmo et Marco didici-

mus, non solum pedes Domini Maria, sed et caput nardo
perfudit. Nec dubitandum est quin et ipsa sit mulier,
qum, sicut Evangelista Lucas refert [Lucre 7.], Quon-
dam peccatrix ad Dominum cure alabastro venit un-
guenti, et stans retro secus pedes ejus_ lacrymis co,pit
rigare pedes ejus, et capillis capitis sui tergebat, et oseu-
labatur pedes ejus_ et unguento ungebat. Eadem ergo
est mulier, sed ibi pedes solum Domini prona ungue-
bat, et hoc inter pc_nitentim lacrymis, hic autem gaudia
just_ operationis et pedes ungere, et ad caput quoque
ungendum non dubitavit erigi. Ibi quippe rudimenta
pcenitentium, hie justitiam perfectarum designat anima-
rum, unde recte tunc mensura unguenti non dicitur,
nunc autem libra fuisse perhibetur. Quid namque per
libram unguenti, nisi perfectiojustitim exprimitur? Tunc
quale fuerit unguentum, tacetur, nunc quia nardi pistici,
id est, fidelis, neque extraneis speciebus adulterati, sed
pretiosi fuerit indicatur, ut perfectm fidei et actionis
qu_c sit castitas, intimetur. Per caput autem Domini
quod unxit Maria, sublimitas divinitatis ejus, per pedes
humilitas incarnationis exprimitur. Et pedes ungimus
ejus, cure mysterium susceptm incarnationis debita laude
prmdicamus; caput ungimus, cure excellentiam divini-
tatis digna verbi opinione veneramur. Quid enim per
unguentum, nisi bonus odor opinionis insinuatur ? Paulo
attestante, qui ait [2 Cor. 2.] : Deo autem gratias, qui
semper triumphat nos in Christo Jesu, et odorem noti-
tim sum manifestat per nos in omni loco. Potest quo-
que per caput Domini mediator Dei et hominum, qui est
caput ecclesim_ recte significari ; per pedes autem ultima
qumlibet membra ejus non ineonvenienter intelligi, de
quibus in fine dicturus est [Matth. 25.], Quamdiu fe-
cistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis.
Et caput ungimus Domini, cure divinitatis ejus gloriam
digna fidei, spei, caritatisque dulcedine eomplectimur,
 HOMILI _,. 331

cure |audem nominis ejus bene vivendo dilatamus. Pedes

ungimus Domini, cure pauperes ejus verbo consolationis
ne desperare in pressuris debeant, refovemus. Eosdem
capillis nostris exterghnus, cure de rebus quae nobis su-
perfluunt, egentium neeessitati communicamus: fitque
de nobis quod sequitur,
Et domus implela est ex odore unguenli.] Quia pro.
modulo nostro mundus impletur ex opinione devotiouis,
qua Deum et proximum simplici puroque come vene-
raft ac diligere probamur : fitque quod in amoris eantico
sponsa gloriatur, dum esset rex in aceubitu suo, nardus
mea dedit odorem suum. Ubi aperte quid Maria semel
fecerit, typice autem quid omnis ecclesia, quid anima
qu_eque perfecta semper faciat, ostenditur.
Dixil ergo unus ex discipulis ejus Judas Iscariotes, qui
erat eum traditurus : Quare hoc unguentum non vendidit
lreeenlis denariis, el datum est egenis ?] V_e impio tra-
ditori, we comp]icibus nequiti_e ejus, etiam nunc mem-
bra Christi persequentibus, qui famam virtutis, quam
ipsi habere non merentur, proximis, qui hanc habent,
invidere non cessant! Et quidem putare possemus
Judam cura pauperum hzec fuisse locutum, sed prodit
mentcm illins testis verax, qui air:
Dixit aulem hoc, non quia de egenis perlinebat ad eum,
sed quia fur eral, el loculos habens, ea quee mittebantur,
exportabat.] Non ergo tune Judas periit, quando pecu-
uia corruptus Dominum prodidit, sed jam perditus Do-
minum sequebatur, qui loculos habens Dominicos, ea
qu_e mittebantur in iis, non solum in ejus ministerio por-
tare, sed etiam furto exportare solebat. Videns enim
Dominus cor Judm cupiditatis jam sortie pollutum, pra_-
videns pejoris proditionis sorde polluendum, commisit
ejus fidei quiequid habebat in saeculis, eumque de his
qu_e veUet facere, permisit, ut vel collati honoris, vel
habitue memoria pecuuiae mentem ab ipsius venditione
revocaret. Verum quia semper avarus eget, neque un-
332 BE D._E VENERABILIS

quam beneficiorum perfidus meminit, impius a furto

pecuni_ quam portabat, pervenit ad traditionem domini
qui commendabat.
Dixit ergo Jesus - Sine illam, ut in diem sepulturae me_e
servet illud.] Quasi innocenter interroganti Judge Do-
minus simpliciter et mansuete, quo ministerium Marine
pertineret, exposuit : quia ipse videlicet moriturus, et ad
sepeliendum aromatibus esset ungendus. Ideoque Ma-
rlin, cui ad unctionem mortui corporis ejus, quamvis
multum desideranti pervenire non liceret, donatum sit
viventi adhuc impendere obsequium, quod post mortem
eeleri resurrectione pr_eventa nequiret: unde bene Mar-
cus Dominum de illa dixisse testatur [Mar. 14.], Quod
habuit, hmc fecit : prmvenit ungere corpus meum in se-
pulturam. Quod est aperte dicere : Quia corpus meum
jam defuncti tangere non poterit, solum quod nune po-
tuit, fecit, prvevenit vivum adhuc funerandi officio do-
hare.

Pauperes enim semper habetis vobiscum, me autem non

semper habetis.] Et hic magnm moderamine patientive
Dominus non Judam arguit avaritim, et non pauperum
gratia de pecunia loqui, sed ex ratione demonstrat non
esse culpandos eos, qui ei inter homines eonversanti de
facultatibus suis ministrarent, cum tam parvo tempore
ipse apud ecclesiam corporaliter mansurus, pauperes au-
tern, quibus eleemosyna fieri posset, in ea semper essent
habendi.
Cognovit ergo turba multa ex Judeeis, quia illic esset,
et venerunt non propter Jesum tantum, sed ut Lazarum
viderent, quem suscitavit a mortuis.] Curiositas hos, non
earitas, adduxit ad Jesum. Sed nos versa vice, fratres
carissimi, si eognoseimus ubi Jesus est, ubi mansionem
faeit, ubi Bethaniam, id est, domum anim_e obedientis
in qua habitet, invenit, veniamus illuc contemplatione,
non propter hominem tantum, quem a morte animm
suscitatum spiritualiter vivere donavit, sed ut bonam
 HOMILI.cE° 333

hominis vitam imitando per hoe ad visionem Jesu per-

tingere mereamur : quia pro eerto eognovimus u.bi Jesus
est. Resurrexit enim post mortem, et aseendit in eve-
lure, ibi habet mansionem perpetuam. Ipsa est vera
Bethania, civitas scilicet ccelestis, quam nullus valet nisi
obediens intrare. Studeamus igitur venire illue internis
eordis affectibus, suspiremus illue ipsum domus illius
conditorem, petamus omnes, petamus singuli, ut inha-
bitemus in domo ejus omnibus diebus vitae nostr_e : non
ut Lazarum ibi videamus quem suscitavit a mortuis, sed
ut ipsi cure Lazaro et caeteris sanetis resuscitati a mor-
tuis, videamus voluntatem Domini, et protegamur a
templo sancto ejus.
Cogitaverunt autem principes sacerdotum, ut Lazarum
interficerent : quia multi propter illum abibant ex Judwis,
et credebant in Jesum.] 0 caeca caecorum versutia, occi-
dere velle suscitatum, quasi non possit suscitare occi-
sum, qui poterat defunctum ! Et quidem se utrumque
posse doeuit, quiet Lazamm _lefunctum, et seipsum
suscitavit occisum. Sed nos, fratres, relicta malitia per-
fidorum, sequamur devotionem fidelium, abeamus ab
impiorum eontubernio, non sedeamus in eonsilio vani-
tatis, et cure iniqua gerentibus non intremus : credamus
in eum, qui non tantum corpus, sed et animam salvat a
morte, servemusque operando quod credimus, ut cre-
dentes vitam eternam habeamus in nomine ejus, qui
cure patre et spiritu sancto vivit et regnat Deus per
omnia secula seeulorum, Amen.
 3_4 BED_ VENERABILI8

HOMILIA XLIV.

Luc2E II. In illo temjoore edit edictum a C_sare .Au-

gusto, ut describeretur universus orbis, _;c.

carissimi, quia nascituro in mundum Redemp-

_ tore mundi, Deo
UDIVIMUS et Domino
ex lectione nostro fratres
Evangeliea, Jesu
Christo, exiit edictum a Cmsare Augusto, qui
tunc mlmdani regni apicem tenebat, ut mundus descri-
beretur universus. Quod non casu contigisse putandum
est, sed certissima dispensatione ejusdem nostri Re-
demptoris intelligendum esse provisum. Ipse etenim
mediator Dei et hominum, sicut matrem sibi divinitus,
quam voluit prmvidit, de qua nasceretur, quando vellet,
humanitus ; ita etiam tempora nativitatis, qum voluit
elegit : imo ipse ea qualia voluit esse, donavit, talia vide-
licet in quibus sopito turbine bellorum, nova pacis inso-
litre tranquillitas totum contegeret orbem. Quod enim
majus in hac vita potuit esse pacis indicium, quam ab
uno homine orbem describi universum, atque unins cen-
sus numismate concludi? Matrem quippe elegit virgi-
nero, quia non aliter Dei filium nasci in came, quam de
intemerata genitrice decebat. Tempus quando nascere-
tur summ_e pacis elegit, quia hmc nimirum ei nascendi
in mundo causa fuit, ut genus humanum ad supernm pa-
cis dona reduceret. Hinc etenim scripture est [Ephes.
2.]: Ipse est pax nostra, qui fecit utraque unum: id
est, qui de angelis et hominibus unam Dei domum pius
mediator et reconciliator instituit. Pacis temporibus
natus est Dominus noster, ut etiam statu temporis ipsum
esse se doceret, de quo prmmissa propheta dicebat:
Multiplicabitur ejus imperium, et pacis non erit finis.
Unde bene idem propheta alias cure incamationem
illius ac nostrm redemptionis sacramenta mystico ser-
 nO_ILX_. 335

mone descripsisset, dicens : Et erit in novissimis diebus

pr_eparatus mons domus Domini in vertice montium, et
elevabitur super colles, et fluent ad eum omnes gentes :
serenitatem quoque pacis, qu_e tunc esset futura, mani-
feste designavit, subjiciens: Et conflabunt gladios suos
in vomeres, et lanceas suas in falces. Non levabit gens
contra gentem giadium, nec exercebuntur ultra ad pr_-
lium. Propter quod et mox exhortando subjunxit : Do-
mus Jacob, venite, et ambulemus in lumine Domini.
Pr_emisit ergo tempora pacis, et sic apparens in came
ipse auctor pacis et temporum conditor, primo domui
Jacob, id est, plebi Israelitic_e, deinde cunctis gentibus
ad se eonfluentibus, januam lucis aperuit, et pacis etern_e
gaudia pr_dicavit. Nec pr_etereundum, quod ejusdem
pacis tcrrena serenitas nato regi cmlestl, non solum testi-
moninm grati_e perhibuit, sed et obsequium impendit:
quia pr_edieatoribus verbi illius peragrandi orbem facul-
tatem tribuit, et ubicunquc vcllent Evangelii gratiam
disseminandi. Quod fieri minimc posset, si non uno
totus orbis regeretur imperio. Sed et ipsa totius orbis
descriptio, qu_ a terreno rege facta memoratur, ccelestis
opera regis manifeste designat: qui ad hoe nimirum
apparuit in mundo, ut de cunctis per orbem nationi-
bus eleetos in unitatem fidei sure colligeret, ac nomina
eorum, sicut ipse promisit, in eteruum scriberet in cello.
Hoc quoque quod ad edictum kugusti ibant omnes, ut
profiterentur, singuli in suam civitatem, in nostri regis
est nobis scrvitio spiritualiter agendum. Nostra quippe
civitas sancta ecclesia est, qu_e partita adhuc peregrina-
tur a Domino in terris, partita jam cure Domino regnat
in ecelis, et post finem hujus seculi perfecta, in eteruum
tota cure illo regnabit. In hane ergo civitatem debemus
omnes ires nullum a tam salubri itinere oportet excusari.
Omnes nos necesse est nato regi debitum pendere cen-
sure : hoc est, et in unitate nunc eeclesi_ pr_esentis jus-
sis obtemperare divinis, et ad ingressum patri_ cc_lestis
336 BED_ VENERABILIS

infatigabifi bonorum operum cursu properare. Dabatur

autem in professione census denarius, qui decem num-
morum in se pondus habebat, Cmsaris imaginem eonti-
nens et nomen. Quod nos quoque spiritualiter oportet
imitari: solvimus enim regi nostro denarium, cure de-
eem praeeepta legis illius implere satagimus. In quo
videlicet denario nomen ejusdem regis nostri conscrip-
turn gestamus, cure in eunctis aetibus nostris memine-
rimus nos a Christo Christianos vocari, et dignitatem
nominis ipsius intemeratam in nobis conservare cura-
mus. Imaginem quoque ejus in eodem denario bona_
nostra_ conversationis exprimere debemus, illam utique,
quam ipse docuit, dicens [Levit. 19.]: Sancti estote,
quia et ego sanctus sum, Dominus Deus vester. Hzec
est namque imago Dei, ad quam in primo homine con-
diti sumus, ut videlicet participatione divime sanctitatis
perpetuo sancti essemus. Hinc etenim Psalmista ait
[Psal. 4.]: Signatum est super nos lumen vultus tui,
Domine. Seal quia hoc lumen divini vultus homo pec-
cando amisit, placuit Deo humani vultus habitum in
carne naseendo assumere, quo nos doeeret in spiritu
debere renasci: placuit in similitudine carnis peccati
sine peccato apparere, ut nos emundaret ab omni pee-
cato, et claritatem in nobis suae reformaret imaginis.
Ascendit autem, inquit, et Joseph a Galileea de ¢ivitale
Nazareth_ in Jud_eam, civitatem David, qu6evocatur Belh-
leem, eo quod esset de domo et familia David, ut profi-
teretur cure Maria desponsata slbi uxore pr_gnante.]
Divinitus constat esse procuratum, ut ad suam quisque
civitatem pergens ibi censure profiteretur, quatenus hoe
edieto generali parentes nostri Salvatoris de Nazareth
in Bethleem venire contingeret, sieque ad complenda
vatieinia prophetarum utraque eivitas incarnationis ejus
insigniretur arcanis ; una videfieet eonceptionis, altera
nativitatis honore prmfulgens. Testatur namque Esaias
propheta, quod Redemptorem nostrum in Nazareth con-
 HOMILI_, 337

cipi oporteret, cure dieit [Esaiae 11.] : Egredietur virga

de radice Jesse, et Nazareus de radice ejus ascendet.
Interpretatur autem Nazareus flos svie mundus. Quo
vocabulo incarnatus pro nobis Dei filius recte potuit
cognominari, quia et ipse mundam vitiis omnibus na-
turam suscepit hominis, et in se credentibus eunetis
fons spiritualium fructuum origoque proeessit, quibus
recte ac beate vivendi et monstravit exempla, et dona
coneessit. Egressa est ergo virga de radice Jesse, et
Nazareus de radice ejus aseendit, quia intemerata virgo
Maria de stirpe David orta est, de cujus came Dominus
in civitate Nazareth veritatem carnis sine inquinamento
carnis assumpsit. Quod vero in Bethleem esset nasei-
turus, hoc quoque propheticis designatur oraculis, cure
dicitur [Matth. '2.] : Et tu, Bethleem Ephrata, parvula
es in miUibus Juda: ex te enim egredietur, qui sit do-
minator in Israel. Qui bene in Bethleem natus esse
dicitur, non solum propter judicium regii stemmatis,
quia David inde fuit, sed et propter nomen ipsum, quia
Bethleem domus panis interpretatur. Ipse namque ait
[Joan. 6.] : Ego sum panis virus qui de ccelo descendi.
_uia ergo propterea de coelo ad terrain descendit, ut
nobis vitae coelestis alimoniam donaret, nosque eternae
dulcedinis munere satiaret, merito locus in quo nasci-
tur, domus panis vocatur. Est et alia ratio supemae
dispositionis, qua Dominus noster non in ea qua con-
ceptus erat civitate, sed in alia nasceretur, ut videlicet
ex hoc inimicos insidiantes facilius nativitatis cjus con-
scii vel ministri devitarent. Praevidebat quippe, quod
eum mox natum Herodes persequl, atque ad mortem
quaerere inciperet : et propterea sic nativitatis ejus my-
sterium voluit in civitate David peragi, ut parentes ejus
non ibi domum, non possessionem haberent, sed tan-
tummodo tempore nativitatis ipsius iUo novitii adven-
talent, hospites manerent, statimque completa eadem
nativitate, ac declaratis signis coelestibus quae ei testi-
Z
338 B E D._E VENERABILIS

monium dare decebat, in iEgyptum cure ipso secede-

rent. Sic etenim factum est, ut non solum eum dum
qumreret Herodes, minime reperiret: sed nec ullam
cognatos ejus vexandi oceasionem haberet, cujus paren-
tes qui essent, explorare non poterat. Nec prmtereunda
silentio maxima conditoris et Redemptoris nostri digna-
tio, qui non solum incarnari pro nobis, sed et eo tern-
pore vo]uit incarnari, quo mox natus professione census
ascriberetur. Induit enim carnem, ut nos virtute spi-
ritus induerct: descendit de ccBlo ad terras, ut nos de
terris e|evaret ad ccelum: so]vit tributum Cmsari, ut
nobis perpetum libertatis gratiam donaret : servivit Dei
fifius in homine regi, qui divinm servitutis ignorabat ob-
sequium, ut nobis per hoc etiam humifitatis formam tri-
bueret: insinuans videlicet quantum per caritatem ser-
vire debeamus invieem, cum ipse non despexerit el, qui
verm caritatis erat nescius, impendere servitium. Ubi
hoc quoque suo prmmonstravit exemplo, quod postmo-
dum principis Apostolorum erat verbo docturus [Rom.
13.]: Subditi, inquit, estote omni creaturm humanm
propter Deum, sire regi quasi prmcellenti, sive ducibus
tanquam ab eo missis.
Factum est autem, inquit, cure essent ibi, impleti sunt
dies ut pareret. Et peperit filium suum primogeniture.]
Primogeniture vocat Dominum, non quia credendum sit
beatam Dei genitricem alios post eum peperisse filios,
quam perpetua castitate una cure viro suo Joseph con-
star esse memorabilem : sed ob id eum recte primoge-
niture appellat, quia sicut Joannes ait [Joan. 1.], Ouot-
quot autem eum receperunt, dedit eis potestatem filios
Dei ficri. In quibus filiis ipse jure primatum tenet, qui
et antequam nasceretur in came Dei filius, absque initio
natus extiterat. Descendit autem ad terras, factus est
nostrm particeps naturm, ]argitus est nobis sum partici-
plum gratim, ut sicut Apostolus ait [Rom. 8.], Sit ipse
primogenitus in multis fratribus.
 HOMILI_. 539

Et pannis eum, inquit, involvit, et reclinavit eum in

pr_sepio, _,ia non erat ei locus in diversorio.] Et hie in-
tuenda est, fratres carissimi, marina Redemptoris nostri
dignatio, hie ex totis medullis cordis unicuique nostrum
cum Propheta dicendum [Psah 115.]: Quid retribuam
Domino pro omnibus qu_e retribuit mihi. Ille enim
cui veraciter canimus, Magnus Dominus et laudabilis
nimis, et magnitudinis ejus non est finis: parvuhis na-
tus est nobis, ut nos renascendo de parvuUs magnos,
hoc est, de peccatoribus faceret justos. Qui ad dextram
patris sedet in ccelo, loco egebat in diversorio, ut nobis
copiam felicium mansionum in domo patris sui donaret.
Qui omnem creaturam sive in ccelis invisibilem, sive
visibilem in hoc mundo, multifarlis induit ornatibus, qui
in sua majestate, sicut de eo Propheta dicit [Psal. 103.],
Amictus lumine sicut vestimento ipse in assumptione
nostr_e fragilitatis exignis contegitur pannis, ut primam
nobis stolam restituat, id est, ad gratiam nos immortali-
tatis, quam in primo parente amisimus, miseratus redu-
cat. Ille per quem omnia facta sunt, manus pedesque
suos, imo totum corpus quod induit, cunis involvi dis-
posuit, ut manus nostras in bono opere promptas red-
deret, pedes nostros in viam pacis dirigeret, cuncta cor-
poris nostri membra divinis manciparet obsequiis. Ille
quem ccelum et cc_li c_lorum non capinnt, parvi pr_e-
sepis angustia continetur, ut amplitudinem nobis super-
narum sedinm tribueret. Et quadam prsecipui gratia
sacramenti in pr_esepio sibi sedem elegit, ubi animalia
solent ad vescendum convenire. Insinuavit enim jam
tunc, quia fideles omnes in sacrosancta altaris mensa
ejusdem incarnationis sure mysteriis esset refecturus:
indicavit etiam, quia cure cunctos sibi humiliter obse-
quentes internee suavitatis soleat gratia recreare, de qui-
bus bene per Prophetam dicitur [Esaise 1.]: Bos cog-
novit possessorem suum, et minus pr_esepe domini sui.
In bove etenim designat populum Judveorum, qui ju-
z2
340 BED_ VENERABILIS

gum le_s portare, et ejus consueverat verba ruminare :

in asino autem exprimit populum gentium, qui sordibus
idololatriae semper manebat immundus. Et quo utro-
que populo plurimi ad Evangelii gratiam conversi, et
possessorem a quo creati sunt, cognoverunt, et ccelesti-
bus ejus qu_erebant alimoniis ad perpetuam crescere
salutem. Quorum primitias ei consecratas accipimus
in pastoribus illis merito venerandis, qui natum eum
primi, angelo nuntiante, videre et przedicare meruerunt ;
et in Magis qui ad ejus cunabula de Oriente cure mune-
ribus et precibus, stella duce, venerunt. Hi namque de
Judmis ad Dominum, illi venere de gentilibus. Verum
de Magis die sancto Epiphanim ipso ad quem venere,
Domino propitiante, plenius audiemus : interim de pas-
toribus, qui primi ad eum venientes prioris populi fi-
deles designant, qum sint gesta videamus. Sequitur :
Et pastores erant in regione eadem vigilantes, et cus-
todientes vigilias noctis super gregem suum. Et ecce,
angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Domini cir-
cumfulsit illos.J Apte autem saris hoe superna est pro-
videnria dispositum, ut nascente Domino, pastores in
vicinia civitatis ejusdem vigilarent, suosque greges a ti-
more nocturno vigilando protegerent. Oportebat nam-
clue, ut cum magnus pastor ovium, hoc est, animarum
nutritor fidelium in mundo natus est, testimonium ejus
nativitati vigilantes super gregem suum pastores darent.
Ipse est enim qui air [Joan. 10.]: Oves me_e voeem
meam audiunt, et ego cognosco eas, et sequuntur me,
et ego vitam eternam do eis. Nam et futurum jam tunc
erat, ut per orbem universum electi pastores, id est, pr_-
dieatores sancti, mitterentur, qui ad ovile Dominieum,
videlicet sanetam ecclesiam, populos eredentium coge-
rent: quorum primo, hoe est beato Petro, cure se Do-
minum amare profiteretur, idem Dominus ac princeps
pastorum ad comprobandum eundem amorem prmeepit,
dicens [Joan. 21.] : Pasce ores meas. Quia nimirum
 IIOMILI£, 341

solus ille conditorem perfecte diligit, qui et proximis

curare puri amoris impencHt.
Et ecce, inquit, angelus Domini stetit juxta illos, et cla-
ritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt timore maffno.]
Quid est quod, apparente angelo, divinae quoque clari-
tatis eos splendor circumdedit, quod nunquam in tota
testamenti veteris serie reperimus, cure tam innumeris
vicibus angeli prophetis et justis apparuerunt, nusquam
eos fulgore divinae lueis homines circumdecHsse legimus,
nisi quod hoc privilegium reete hujus temporis dignitati
servatum est ? Cure enim vera lux munch naseebatur
in mundo, chgnum profeeto fuit, ut praeco nativitatis
illius etiam corporales hominum visus novitate coelestis
perfunderet lucis. Dieit namque de iUius nativitate Pro-
pheta [Psal. 112.] : Exortum est in tenebris lumen rec-
tis eorde. Et quasi quaereremus quod esset lumen de
quo diceret, continuo subcht [Ibidem]: Miserieors, et
miserator et justus Dominus. Cure ergo miserieors et
justus conditor ae Redemptor generis humani mundum
gloria novae nativitatis illustrare dlgnatus est, decebat
omnimocHs, ut ipsam etiam in qua natus est regionem
claritas lueis novae compleret. Apparens ergo cure cla-
ritate quid angelus pastoribus dicat, audiamus.
Nolite limere. Ecce enim evangelizo vobis gaudium
magnum, quod erit omni IJotralo.] Vere gaucHum mag-
num, quia gaucHum cceleste, gaucHum eternum_ gaucHum
quod nulla tristitia interveniente turbatur, quo cure so-
fts civibus eoelestis patriae frui donatur.
Quod erit omni l_opulo.] Non omni populo Judaeo-
rum, neque omni populo gentium, sed omni populo cre-
dentium, qui vel de Judaeis vel de gentibus orbis totius
ad unam Christi confessionem aggregatur, ab una eadem-
que mysteriorum Christi pereeptione Christianus voca-
tur, de quo cHcit Propheta [Esaiae 9.] : Populus qui am-
bulabat in tenehris, vicht lucern magnam.
Quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus
342 BED_ YENERABILIS

Dotal,us, in civitate David.] Bene dixit, Hodie natus

est. Non dixit, Hac nocte: quia videlicet cure luce
ccalesti apparuit, qui diem nature evangelizabat his qui
vigilias noctis agebant, ilium videlicet de quo Psalmista
prmcinit, dicens [Psal. 95.] : Bene nuntiate diem ex die
salutare ejus. Salutaris quippe Dei, id est_ Dominus
Jesus, dies est ex die : quia qui temporaliter in civitate
David homo ex virgine matre apparuit, ipse ante omnia
tempora non localiter lumen de lumine, Dens verus de
Deo vero natus est. Quia ergo habitantibus nobis in
regione umbrve morris lux orta est vit_, apte nuntius
ortus ejusdem dicit, Quia natus est nobis hodie Salva-
tor: ut hoc quoque verbo admonitl, semper recordemur,
quia nox pr_ecessit antiqum c_ecitatis, dies autem appro-
pinquavit etern_e salutis : et ipsi abjiciamus opera tene-
brarum, et ut filii lucis ambulemus. Fructus enim hieis
est, sicut idem Apostolus air [Ephes. 5.], in omni jus-
titia, et bonitate et sanctitate.
El hoc vobis si#num : invenietls infanlem _annis invo-
lutum, et positum in pr6esepio.] Hoe nobis signum nati
in came Salvatoris semper animo retinere eondecet, ut
semper ejus beneficiis gratias rependere bene vivendo
discamus: quia ita voluit habitum nostr_e fragilitatis
assumere, ut paupertatis quoque generalis stature non
refugeret. Est enim indieium assumptm infirmitatis,
quod infans et pannis involutus est: et paupertatis,
quod non in stratu, sed in prBesepio positus invenitur.
Misericordias ergo Domini in eternum cantemus, quia
ut nos perpetuo beate vivamus, ipse abjectionis ac mor-
talitatis nostrse socius fieri non abnuit. Annuntiante
autem angelo uno gaudium Dominicm nativitatis, re-
pente multitudo militive ccelestis adfuit, qu_e eidem nato
Domino obsequium sure devotionis redderet: et quem
in ccelo semper gloriilcare consueverat, nunc solita hym-
norum laude apparente in terra concelebraret. Ubi nos
quoque sua laudatione cceli elves instituunt, qualiter
 HOMILI_. _4_

hujus sacratissim_e sollennitatls gaudia celebrare, quantas

verbo Dei laudes dicere debeamus [Joan. 1.], quod in
ea caro factum est, et habitavit in nobis, ut nos ad sure
glori_ visionem sublevaret, nobis participium grati_ et
veritatis, qua ipsum plenum est, donaret. Laudant ergo
Deum, et dicunt :
Gloria in altissimis Deo, et in terra paw horninib_,
bon_e voluntati_.] Et aperte gloriam Deo dieunt, pacem
pr_edieant hominibus, quia ilium, in cujus nativitate l_e-
tantur, mediatorem Dei et hominum, hoe est, Deum
esse verum et hominem norunt. Gloriam in exeelsis
Deo eantant: quia jam venisse tempus illud exultant,
quo mundus abjeetis diis, qui ab hominibus faeti slant,
conditorem suum qui est in cmlis, eo_noseeret. Paeem
optant hominibus : quia quos ejeetos Wins ab etema fe-
licitate merito peecati despexerant, jam nune redimente
Domino in ejusdem superna_ habitationis gaudiis secure
futuros inteRigunt. Pacem hominibus mandant, quos in
ccelesti Hierusalem, hoe est, in visione perpetu_e paeis,
soeios habere desiderant: ut ipsos quoque homines admo-
neant per observantiam paeis ad suum debere pervenire
consortium. Et bene cure dicerent, Et in terra pax ho-
minibus, adjungunt, Bon_e voluntatis: quia cure illis
societatem pacis angelici spiritus habere festinant, quo-
rum mentibus puritatem bonm voluntatis inesse consi-
derant. Illos secure post absolutionem carnis ad con-
templationem verse pacis subvehere lmtantur, quos in
came commorantes omnia quae agunt aut loquuntur, de
radice bonm voluntatis proferre eonspiciunt. Tales nam-
clue et si infirmitas forte aliquando vel ignorantia, a per-
ficiendo ea quam cupiunt, bona actione retardat, ante
interni tamen arbitri oculos integritas, quam corde te-
nent, bonm voluntatis excusat. Bona autem voluntas
est conditorem nostrum ex toto corde, tota anima, tota
virtute, diligere et proximos tanquam nosipsos, atque
ejusdem dilectionis in nobis vigorem indiciis quibus va-
344 BED2E VENERABILIS

lemus, plm actionis ostendere. Quod cure omnibus

horis ac momentis facere debeamus, quanto magis cure
nativitatem Domini ae Salvatoris nostri, _el annua festi-
vitate colimus, vel frequentiori devotione recolimus: in
qua speeialiter angelica exhortatione doccmur dona ei
bon_e voluntatis offerre, in qua cives patri_e cc_lestis
eldem bon_e voluntati nostr_e consortium suee pacis pro-
mittunt, in qua ipsi quoque eundem hymnum angelici
concentus Deo dieere solemus. Sit igitur nobis, fratres
carissimi, communis ista sollennitas, sit terrestribus cure
coBlestibus nec tantum ista sollennitas, sed et omnis nos-
tra conversatio sit supemorum civium apta consortio.
Meditemur interim in via quod habere desideramus in
patria, coneordemus etiam nos quantum valemus, vitve
illi mundissim_e beatorum spirituum, cui tunc associari
speramus interna puritate mutu_e dilectionis : si divinre
laudationis dona, quibus in futuro vacare cupimus,
etiam in prvesenti sectemur, diseamus cure Apostolo
dicere [Philip. 3.]: Nostra conversatio in ccelis est, ut
hoe quoque, quod sequitur, eum fidueia possimus ad-
dere, Unde etiam Salvatorem expectamus Dominum
nostrum Jesum Christum. Illi namque Salvatorem ad
judicium venientem cure gaudio expectant_ qui se ad
ejus voluntatem ecelestem in terris vitam egisse memi-
nerunt. Dat autem etiam fragilibus nobis ae minus
perfectis magnam spem percipiendve salutis ipse con-
ditor et Salvator noster, qui pro nostra confirmatione
fragilis apparens, mox ore consono militi_e coelestis borne
nostrve voluntati dona sum perpetuve pacis promisit Je-
sus Chrlstus Deus et Dominus noster, qul vivit et reg-
nat cure patre in unitate spiritus sancti, per omnia
secula seculorum, Amen.
 HO_ILt_. 345

HOMILIA XLV.

Luc._ xx. In illo tern_pore paslores lo_uebantur adin-

vicem : Transeamus usque Bethleem, et videamus hoe
verbum quod factum est, quod fecit Dominus et osten-
dit nobis, _yc.

ATO in Bethleem Domino salvatore, sieut

sacra ]_vangelii testatur historia, pastoribus
qui in regione eadem erant vigilantes et cus-
todientes vigilias noctis super gregem suum,
angelus Domini magna cure luce apparuit, exortumque
mundo solem justitlm non solum c_lestls voce sermonls,
verum etiam claritate divin_e lucis astruebat. Nus-
quam enim in tota veteris instrumenti serie reperimus
angelos, qui tam sedulo apparuere patribus, cure luce
apparuisse: sed hoe privilegium recte hodierno tempori
servatum est, quando exortum est in tenebris lumen
rectis corde, misericors et justus Dominus. ¥erum ne
parva unius _ngell videretur auetorltas, postquam unus
sacramentum novae nativitatis edocuit, statim multitudo
cvelestium agminum, qum gloriam Deo caneret, pacem-
que simul hominibus pr_edicaret, adfuit : aperte demon-
strans, quia per hanc nativitatem homines ad pacem
unius fidei, spei et dilectionis, atque ad gloriam divinm
laudationis essent convertendi. Significant autem my-
stice pastores isti gregum doetores quosque ac rectores
fidelium animarum. Nox, cujus vigilias custodiebant su-
per gregem suum, pericula tentationum indlcat, a qui-
bus se suosque subjectos omnes qui perfecte vigilant,
custodire non desistunt. Et bene nato Domino pasto-
res super gregem suum vigilant, llle etenim natus est,
qui dicit [Joan. 10.]: Ego sum pastor bonus: bonus
pastor animam suam dat pro ovibus suis. Sed et tern-
pus imminebat, quo idem pastor summe bonus, missis
_46 BED_ VENBRABILIS

in mundum pastoribus, oves suas, quse longe lateque

dispers_e errabant, ad semper virentia c_lestis vim
paseua revoearet. Quorum summo pastori pr_ecepit
[Joan. 21.]: Si diligis me, pasce ores meas. Quod
apertius aperiens, air ELuc,_e 22.], Confirma fratres
tuos.

Et factum est : ut discesserunt abeis angeli in coelum,

pastores loquebantur adinvieem: Transeamus usque Beth-
leem, et vldeamus hoc verbum quod factum est, quod fe-
clt Dominus, et ostendit nobis. Et venerunt festinantes,
et invenerunt Mariam et Joseph, et infantem positum in
pr6esepio.] Pastores quidem illi feliei gaudio festinarunt
videre quod audierant: et quia ardenti amore qu_esi-
erunt, eontinuo Salvatorem quem qu_esierunt, invenire
meruerunt. Sed et intelleetualium pastores gregum,
imo euneti fideles qua mentis industria Christum qu_e-
rere debeant, dietis pariter suis ostenderunt, et faetis.
Transeamus, inquiunt, usque Bethleem, et videamus
hoc verbum quod factum est.] Transeamus ergo etnos,
fmtres carissimi, eogitando usque Bethleem eivitatem
David, et reeolamus amando quod in ea verbum earo
faetum est, atque ejus inearnationem dignis eelebremus
honoribus. Transeamus, abjeetis eoneupiseentiis earna-
libus, toto mentis desiderio usque Bethleem supernam,
id est, domum panis vivi non manufaetam, sed eternam
in ecelis, et reeolamus amando, quia verbum earo fae-
turn est. Illue came aseendit, ibi in dextra Dei patris
sedet. Illo eum tota virtutum instantia sequamur, et
sollieita eordis et eorporis eastigatione proeuremus, ut
quem illi in pr_esepio videre vagientem, nos in patris
solio mereamur videre regnantem.
Et videamus, inquiunt, hoe verbum quod faetum est.]
Quam recta et pura fidei sanet_e confessio, In prineipio
erat verbum, et verbum erat apud Deum, et Deus erat
verbum ! Hoe verbum natum ex patre, non faetum est,
quia ereatura Deus non est. In qua nativitate divina
 HO_ILX_. 347

videri ab hominibus non potuit; sed ut videri posset,

verbum caro factum est, et habitavit in nobis. Videa-
mus ergo, inquiunt, hoe verbum quod factum est: quia
antequam faetum esset, hoc videre nequivimus. Quod
feeit Dominus et ostendit nobis, quod incarnari fecit
Dominus, et per hoc visibile nobis exhibuit.
El venerunt festinantes, et invenerunt Mariarn el Jo-
seph, et infantern positura in pr_esepio.] Venerunt pasto-
res festinantes, et invenerunt Deum hominem nature,
simul et ejusdem nativitatis ministros. Festinemus et
nos, fratres mei, non passibus pedum, sed bonorum pro-
feetibus opemm videre eandem glorificatam humanita-
tern cure ejusdem ministris digna servitutis sum mercede
remuneratis: festinemus videre ilium in divina patris
ae sun majestate fulgentem. Festinemus, inquam : nam
non est tanta beatitudo cure desidia ae torpore qua_-
renda, sed alacriter sunt Christi sequenda vestigia. Nam
ipse cursum nostrum data mann juvare desiderat, delec-
taturque audire a nobis: Trahe nos post te, eurremus
in odorem unguentorum tuorum. Citius ergo virtutum
gressibus sequamur, ut mereamur consequl. Nemo tar-
dat converti ad Dominum, nemo differat de die in diem,
ipsum per omnia et ante omnia precantes, ut gressus
nostros dirigat secundum eloquium snare, et non domi-
netur nostri omnis injustitia.
Vidente8 autem co#noverunt de verbo _uod dictum erat
illis de puero hoe.] Etnos, fratres dileetissimi, qua_ dicta
sunt nobis de Salvatore nostro Deo vero et homine, in-
terim pia fide pereipere, et plena dileetione festinemus
ampleeti, ut ha_e in futuro perfeeta_ eognitionis visu
eomprehendere valeamus. Hvee etenim sola ae vera est
beatorum non solum hominum, sed et angelorum vita,
faciem perpetuo sui cernere creatoris, quam desiderabat
ardenter Psalmista, qui dicebat [Psal. 42.] : Sitivit ani-
ma men ad Deum vivum, quando veniam et apparebo
ante faeiem Dei ? Cujus solius visione non autem ulla
_48 BED_E VENERABILIS

terrenarum rerum affluentia desiderinm suum satiari

posse signavit, cure air [Psal. 17.] : Satiabor dum mani-
festabitur gloria tua. Verum quia non otiosi ae desldes,
sed qui virtutum opetibus insudant, divina contempla-
tione sunt digni, sollicite pra_misit : Ego autem cumjus-
titia apparebo in conspectu tuo. Videntes ergo pastores
cognovertmt de verbo quod dictum erat ilUs de Chtisto,
quia visio Dei cognitio ejus est, et ha_c est sola beata
hominis vita, homine ipso dicente ac testante, qui nos
patti commendans dicit inter alia [Joan. 17.] : Ha_c est
antem vita eterna, ut cognoscant te esse verum et unum
Deum, et quem misisti Jesum Christum.
_t omnes qui audierunt, mirati sunt, et de his qu_
dicta erant a pastoribus ad ipsos.] Non eelavere silentio
pastores arcana qu_e divinitus agnoverant, sed quibus-
cunque potuere dicebant: quia et spitituales eeclesive
pastores in hoe maxime sunt ordinati, ut verbi Dei my-
steria prvedicent, et mira quve in Seripturis didieerint,
miranda suis auditotibus ostendant. Non solum autem
pastores, episcopi, presbyteri et diacones, vel etiam rec-
tores monasteriorum sunt intelligendi, sed et omnes fi-
deles, qui vel parvuL_ sure domus custodiam gerunt,
pastores recte vocantur, in quantum eidem sure domui
soUieita vigilantia prvesunt. Et quicunque vestrum sal-
tern uni aut duobus frattibus quotidiano regimine prve-
est, pastotis ejusdem debet oitleium implere. Quia in
quantum sufllcit, paseere hos verbi dapibus jubetur:
imo unusquisque vestrum, fratres, qui etiam privatus
vivere creditur, pastoris officium tenet, et spiritualem
paseit gregem, vigiliasque noctis custodit super ilium,
si bonorum aetuum cogitationumque mundarum sibi
aggregans multitudinem, hvee justo moderamine guber-
nare ccelestibus Setipturarum pascuis nutrire, et per-
)'igili solertia contra immundorum spirituum insidias
servare contendit.
Maria autern cor_ervabat omnia verba lwec, conferens
 HOMILI2Eo 349

in corde suo.] Maria virginalis pudiciti_e jura custo-

diens, secreta Christi qu_ noverat, nemini divulgare
volebat, sed ipsum hmc quando yeller, et quomodo vel-
let divulgare, reverenter expectabat. Ipsa autem eadem
secreta ore taeito, vigili tamen corde sedula scrutabatur.
Et hoc est quod air, Conferens in corde suo. Confere-
bat quippe ca qu_e aeta videbat his qum agenda legerat.
Videbat namque se de stirpe David ortam in Nazareth
de spiritu saneto filium Dei concepisse. Legerat in
propheta [Esaim 11.] : Egredietur virga de radice Jesse,
et Nazareus de radice ejus deseendet_ et requiescet super
eum spiritus Domini. Legeratet: Tu, BethleemEphrata,
parvula es in millibus Juda_ ex te enim egredietur qui
sit dominator in Israel, et egressus ejus ab initio a die-
bus eternitatis. Videbat se in Bethleem peperisse do-
minatorem Israel, qui eternus ex patre Deus ante secula
natus est: videbat se virginem coneepisse et peperisse
filium, et voeasse nomen ejus Jesum. Legerat in pro-
phetis [Esai_e 7.] : Eeee virgo eoneipiet, et pariet filium,
et vocabitur nomen ejus Emanuel. Legerat: Bos cog-
novit possessorem suum, et asinus praesepe domini sui.
Videbat Dominum positum in prmsepi, quo bos et asi-
nus solent nutriendi advenire. Meminerat sibi dictum
ab angelo [Lucre 1.] : Spiritus sanctus superveniet in
te, et virtus altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod
nascetur ex te sanctum, vocabitur filius Dei. Legerat
modum nativitatis ejus, non nisi angelo revelante potu-
isse cognoscl, dicente Esala [Esaiae 53.] : Generationem
autem ejus quis enarrabit. Legerat [Miche_e 4.]: Et
tu, turris gregis nebulosa, filia Syon, usque ad te ve-
niet, et veniet potestas prima_ regnum filize Hierusalem.
Audiebat angelicas virtutes, quae sunt filiae supernae
civitatis, apparuisse pastoribus in loco, qui a conventu
pecorum antiquitus turris gregis vocabatur, et est uno
milliario ad Orientem Bethleem, ubi etiam nunc tria
pastorum illorum monumenta in ecclesia monstrantur.
 _0 nEDA_ VENERABILI8

Noverat tune venisse in carne Dominum, cui una et

eterua est cure patre potestas, qui regnum daret eccle-
si_e, fili_ scilicet et cmlestis Hierusalem. Conferebat
ergo Maria ea qu_e fienda legemt, cure his qu_e jam
faeta cognovit : non h_ec tamen ore promens, sed clauso
servans in corde suo.
Et reversi sunt pastores, glorificantes et laudantes
Deum in omnibus 9u_ audierant et viderant, sicut dic-
tum est ad illos.] Discamus et nos, fratres carissimi, a
contemplatione Dominicee dispensationis qua nobis pie
subvenire dignatus est, ad agendas semper benefieiis
ejus gratias reverti. Si enim illi, sola adhue nativitate
ejus cognita_ reversi sunt glorifieantes et laudantes
Deum in omnibus qum audierant et viderant: quanto
magis oportet nos, qui totam incarnationis ilIius seriem
ex ordine cognovimus, qui saeramentis illius imbuti
sumus, in omnibus gloriam ejus ac laudem non solum
verbo_ sed etiam factis pr_edieare: neque unquam obli-
visei quod ideo Deus homo natus est, ut nos ad imagi-
hem et similitudinem sum divinitatis renascendo refice-
ret: ideo namque baptizatus est aquae ut ad nostrorum
ablutionem scelerum omnium fluenta f_eeundaret aqua-
rum: ideo tentatus in eremo, ut vineendo tentatorem
nobis quoque vineendi peritiam virtutemque tribueret :
ideo mortuus, ut mortis destrueret imperium : ideo re-
surrexit et ascendit in ccelum, ut nobis resurgendi a
mortuis, atque in ecelestibus perpetuo regnandi spem
exemplumque pra_beret. Pro quibus singulis reverai
ad intuitum pfissim_e dispensationis ejus, glorificemua
et laudemus ipsum Deum ae Dominum nostrum Jesum
Christum, qui vivit et regnat cure patre in unitate spi-
ritus saneti_ per omnia secula seeulorum, Amen.
 HOMILI2E. 351

HOMILIA XLVI.

JOAN. I. In principio erat verbum, et verhum erat apud

Deum, et Deus erat verbam, _;c.

num, hominis Jesu Christi nativitatem, qu_e

hodierna die facta est,
UIA temporalem sanctorum Dei
mediatoris verbis
et Evan-
homi-
gelistarum, Matth_ei videlicet et Lucre, ma-
nffestatam cognovimus, libet etiam de verbi, id est,
divinitatis ejus, eternitate in qua patti manet semper
_equalis, beati Joannis Evangelistm dicta serutari, qui
singularis privilegio meruit castitatis, ut cmteris altius
divinm Scripturm conditoribus divinitatis ipsius caperet
simul et patefaceret arcanum. Neque enim frustm in
ccena supra peetus Domini Jesu recubuisse perhibetur,
sed per hoc typice doeetur, quia cmlestis haustum sapi-
entiae caeteris excellentius de sanctissimo ejusdem peco
toris fonte potaverit. Unde et merito in figura quatuor
animalium aquilm volanti comparatur. Cunctis quippe
avibus aquila celsius volare, cunctis animantibus clarius
solis radiis infigere consuevit obtutus. Et czeteri Evan-
gelistm quasi in terra ambulant cure Domino, qui tem-
poralem ejus generationem pariter et temporalia facta
sufficienter exponentes, pauca de divinitate dixerunt:
hic autem quasi ad c_elum volat cure Domino, qui per-
pauca de temporalibus ejus actis edisserens, eternam
divinitatis ejus potentiam, per quam omnia facta sunt,
sublimius mente volando, et limpidius speculando cog-
novit, ac nobis cognoscenda scribendo contradidit. Ergo
alii Evangelistae Christum extempore nature describunt,
Joannes eundem in principio jam fuisse testatur, dicens :
In principio erat verbum. Alii inter homines eum subito
apparuisse commemorant, i11e ipsum apud Deum sem-
per fuisse deelarat, dicens : Et verbum erat apud Deum.
35_ BED2E VENERABILIS

A]ii eum verum hominem, ille verum eonfirmat esse

Deum, dicens: Et Deus erat verbum. Alii hominem
eum apud homines temporaliter conversatum, iUe Deum
apud Deum in principio manentem ostendit, dicens"
Hoe erat in prineipio apud Deum. Alii magnalia qum
in homine gessit, perhibent, ille quod omnem ereaturam
visibilem et invisibilem per ipsum Deus pater fecerit,
ostendit, dieens: Omnia per ipsum facta sunt, et sine
ipso faetum est nihil. Et mire beatus Joannes in initio
Evangelii sui de divinitate Salvatoris, et fidem reete cre-
dentium subfimiter imbuit, et h_ereticorum perfidiam
potenter exsupemt. Fuere namque h_eretiei, qui dice-
rent: Si ergo natus est Christus, erat tempus quando
iUe non erat: quos primo sermone redarguit, cure ait:
In principio erat verbum.] Neque vero ait, In prin-
cipio coepit esse verbum, sed in principio erat verbum:
ut videlicet eum non extempore ortum, sed in exortu
temporum jam existentem, ac per hoe sine ullo temporis
initio de patre nature monstraret, juxta quod ipse loqui-
tur in Proverbiis [Prover. 8.]: Dominus possedit me
initio viaxum suarum, antequam quicquam faeeret a
principio, ab eterno ordinatus sum. Item fuerunt h_e-
retiei, qui tres sanetee trinitatis personas esse negantes,
dicerent: Idem Deus quando vult, pater est: quando
vult, filius est: quando vult, spiritus sanctus est: ipse
tamen unus est. Quorum destruens errorem, sub-
jungit :
Et verlmm erat apud Deum.] Si enim alius apud allure
emt, duo sunt profecto pater et filius, et non unus. Ipse
modo pater, modo filius, modo etiam spiritus sanctus est:
quasi mutabilis sit divinve substantive natura, cum aper-
tissime Jacobus dicat Apostolus [Jacob. 1.] : Apud quem
non est transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio. Item
fuere quidam pravi dogmatis auctoresj qui Christum ho-
minem tantum confitentes, Deum prorsus esse non cre-
derent: quos consequenter exprimit, cure ait:
 HOMILI_. 353

JEt Deus erat verbura.] Fuere aiii qui Deum quidem

ilium, sed extempore incarnationis factum, non autem
eternum ante secula nature a patre putarent. Unde
quidam talium dixisse commemoratur: Non invideo
Christo facto Deo, quoniam et ego si volo, possum fieri
secundum ipsum. Et horum nefandam refeliit senten-
tiara Evangelista, cure ait:
Hoe erat in principio apud Deum._ Id est, hoc verbum
quod I)eus est, non ex tempore ccepit, sed in principio
erat Deus apud Deum. Item fuere veritatia inimici, qui
Christum et ante partum virginis jam fuisse non nega-
rent, non tamen nature ex patre Deum, sed faetum a
patre, et ideo minorem patre, quia ereaturam, crederent.
Etiam hoa damnat evangelieus sermo, qui dicit:
Omnia per ipsum facta aunt, el sine ipso faclum est
nihiL] Si enim nihil ereaturarum sine ipso factum eat,
patet profeeto, quia ipse creatura non est, per quem
omnis creatura facta est. Et ne quis audiens faetam per
Dominum ereaturam, mutabilem crederet ejus volun-
tatem, quasi qui aubito veUet facere ereaturam, quam ab
eterno nunquam ante feeisset, manifeste doeet Evan-
gelista, factam quidem in tempore creaturam ; sed in
eterna creatoris sapientia, quando et qualis crearetur,
semper fuisse dispositum. Et hoe est quod air :
Quod factum est, in ipso vita erat.] Id est, quod faetum
in tempore, sive vivum sire vita carens, apparuit, omne
hoc in spirituali i_actoris ratione, quasi semper vixerat
et vivit. Non quia eoeternum est creatori quod creavit,
sed quia coeterna est illi ratio voluntatis sua_, in qua ab
eterno habuit et habet, quid et quando creater, qualiter
creature gubernet ut maneat, ad quem finem singula
quae creavit, perducat. Sequitur:
El vita erat lux homiuum.] Quo verbo aperte doee-
tur, quod ipsa vitalis ratio, per quam omnia dispoaita
aunt et reguntur, non omnem creaturam, sed rationa-
bilem tantum ut sapere possit, illuminat. Hominea
2A
3_4 BED2E VENERABILI8

namque qui ad imaginem Dei facti sunt, percipere sapl-

entiam possunt, animalia non possunt. Sed et animalis
quicunque est homo, non pereipit ea qum aunt spiritus
Dei. Unde bene cure dixisset, Et vita erat lux hominum,
subjunxit, Et de his qui ab humanae eonditionis honore
procul reeedentes comparati sunt jumentis insipientibus,
et similes facti sunt illis, atque ideo recte veritatis ]umine
Irrivantur.
El lux, inquit, in tenebris lucet, et tenebr_ earn no_
comprehenderunt.] Lux quippe hominum est Christus,
qui omnia qu_e illuminari merentur, corda hominum sum
pr0esentia eognitionis iliustrat: tenebr_e autem stulti aunt
et iniqui, quorum c_ca pr_ecordia lux etern_e sapientise,
qualia sint manifeste eognoseit, quamvis ipsos radios
ejusdem lucis nequaquam per intelfigentiam capere pos-
sint: veluti si quilibet cvecus jubare solis offundatur, nec
tamen ipse solem, eujus lumine perfunditur, aspieiat.
Sed non tamen tales omnino superna pietas despexit,
verum medelam eis salutis, qua ad videndam lucern
pervenire possent, adhibuit. Ipsa enim lux invisibilis,
ipsa Dei sapientia, earnem, in qua videri posset, induta
est, q_a_ein hominis habitu apparens, et loquens homi-
nibus paulatim fide purifieata eorum eorda ad cogniti-
onem sure divin_e visionis proveheret. Missus est ante
illum homo magni meriti, cujus testimonio pararentur
omnes ad audiendam mox, ut appareret, ipsam Dei sa-
pientiam, ad videndum ipsum solem justiti_e, nube jam
eorporis rectum: id eat, ad videndum audiendumque
hominem, qui Deus esset, plenum gratioe et veritatis.
Fuit, inquit, homo missus a Deo, cui nomen eral Joan-
nes. Hic venil in testimonium, ut testimonium perhiberet
de lumine, ut omnes crederent per illum.] Non air, ut
omnes crederent in ilium [Hiere. 17.], Maledictus enim
homo qui confidit in homine, et ponit carnem brachium
suum: sed ut omnes crederent per illum, hoe est, ut
per iUius teatimonium erederent in lucern, quam nec-
 HOMILI_E, 355

dum videre noverant, Dominum videlicet Jesum Chris-

turn, qui de seipso testatur [Joan. 8.], Ego sum lux
mundi : qui sequitur me, non ambulabit in tenebris, sed
habebit lumen vitae. Sequitur:
Non erat ille lux, sed ut leslimoniurn perhiberel de
luraine. Erat lu.v vera, qu_e illuminat omnem hominem
venientem in hunc mundum.] Et sancti quidem homines
lux sunt recte voeati, dicente ad cos Domino [Matth.5.] :
Vos estis lux mundi, et Apostolo Paulo [Ephes. 5.] :
Fuistis aliquando tenebr_e, nunc autem lux in Domino.
Sed multum distat inter lucern qu_e illuminatur, et lucern
qu_e illuminat: inter cos qui participatione verm lucis
accipiunt ut luceant, et ipsam lucern perpetuam, qum
non solum lueere in seipsa, sed et sua pr_esentia quos-
cunque attigerit, illustrare suffieit. Ad cujus compara-
tionem verm lucis non tantum minimi quilibet electi,
verumetiam ipse Joannes, quo major inter natos mulie-
rum nemo surrexit, lux non esse asseritur, ut videlicet
Christus non esse, quod putabatur, monstretur. Ille
enim, ut scripture est [Joan. 5.], Erat lucerna ardens et
lucens. Ardens scilicet fide et dilectione, lucens verbo
et "actione. Gratiam vero lucis peceatoribus infundere
solius est ejus, de quo dicitur :
Erat lux vera, qu_e illuminat oranem hominem veni-
entem in hunc mundum.] Omnem videlicet, qui illumi-
natur sive naturali ingenio, sive sapientia divina. Sicut
enim nemo a seipso esse, ita etiam nemo a s:ipso sapiens
esse potest, sed illo illustrante, de quo scripture est
[Eccles.2.] : Omnis sapientia a Domino Deo est. Cujus
utramque naturam, et divinam scilicet, qua semper ubi-
que totus manet, et humanam, ex qua in tempore natus
loeo inclusus apparuit, consequenter describit Evange-
fista, dicens :
In mundo crag et mundu, per ipsum factus est, et mun-
dus eum non cognovit. In propria venit, et sui eum non
receperunt.] In mundo quippe erat, et mundus per ip-
'2A2
356 BED/E VENERABILIS

sum factus est, quia Deus erat, quia totus ubique, quia
sure praesentia majestatis sine labore regens, et sine onere
continens quod feeit. Et mundus eum non eognovit,
quia lux in tenebris lucet, et tenebrae earn non eompre-
henderunt. Mundum namque dieit hoe in loeo, homi-
nes mundi amore deeeptos, atque inhaerendo ereaturm a
eognoseenda creatoris sui majestate reflexos. In propria
venit, quia in mundo, quem per divinitatem feeit, per
humanitatem natus apparuit: in propria venit, quia in
gente Judaea quam sibi prm eaeteris nationibus speciali
gratia eopulaverat, incarnari dignatus est. In mundo
ergo erat, et in mundum venit. In mundo erat per di-
vinitatem, in mundum venit per inearnationem. Venire
quippe vel abire humanitatis est, manere et esse divini-
tatis est. _uia ergo cum in mundo esset per divinita-
tern, mundus eum non eognovit, dignatus est venire in
mundum per humanitatem, ut vel sic eum mundus eog-
nosceret, sed videamus quod sequitur :
In propria venit, et sui eum non receperunt.] Quem
enim in potentia deitatis cuncta creantem regentemque
non cognoverunt, ipsum in carnis infirmitate miraculis
eoruscantem recipere noluerunt. Et quod est gravius,
sui eum non receperunt, homines scilicet, quos ipse cre-
avit. Judmi quos peculiarem sibi elegerat in plebem,
quibus sum cognitionis revelaverat arcanum, quos miri-
ficis patrum glorificaverat actis, quibus sum legis doe-
trinam contulerat, ex quibus se incarnandum promise-
rat, et in quibus se incarnatum, ut promiserat, ostendit,
ipsi eum recipere venientem ex magna parte recusarunt.
Neque enim omnes recusarunt, alioquin nullus esset
aalvus. Nunc autem multi eum ex utroque populo cre-
dendo receperunt, de quibus Evangelista consequenter
insinuat dicens :
Quotquot autem receperunt eum, dedit eis polestatem
filios Dei fieri, his qui credunt in nomine ejus.] Consi-
deremus, fratres carissimi, quanta gratia Redemptoris
 no,_m1_. 357

nostri_ quam magna sit multitudo dulcedinis ejus. Unicus

ex patre natus est, et noluit remanere unus: descendit
ad terrain, ubi fratres sibi_ quibus regnum patris sui
dare posset, acquireret: Deus ex Deo natus est, et no-
luit Dei tantum tilius manere: hominis quoque filius
tieri di_matus est, non amittens quod erat, sed assumens
quod non erat, ut per hoc homines in Dei filios trans-
ferret, glori0eque sure faceret eoh_eredes: ut quod ipse
semper habebat per naturam, inciperent habere per gra-
tiara. Consideremus quanta vlrtus est fidei, cujus me-
rito potestas datur hominibus tilios Dei tieri. Unde bene
scripture est [Abae.2.], _uiajustus ex fide vivit. Vivit
enim justus ex fide non illa, qu0e labiorum tantum con-
fessione profertur, sed ea qua_ per dileetionem operatur :
alioquin tides si non habet opera, mortua est in semet-
ipsa. Nullus seipsum despiciat, nullus de sua salute
desperet: curramus omnes, curramus singuli_ ut qui
eramus longe, mereamur fieri prope in sanguine Christi.
Videamus quod dlcitur, Quia quotquot reeeperunt eum,
dedit eis potestatem filios Dei tieri. Quotquot, inquit,
receperunt [Act. 10.]: Non est euim personarum ac-
ceptor Deus, sed in omni genre, qui timet Deum et
operatur justitiam, acceptus est illi. Quo autem ordine
credentes filii Dei possent fieri, et quantum h_ec gene-
ratio a carnali distet_ subsecutus Evangelista designat.
Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntale earnis, ne-
que ex voluntate _ri, sed ex Deo nati sunt.] Carnafis
quippe nostra singulorum generatio ex sanguinibus, id
est_ ex natura marls et fceminoe, a complexu conjugii
duxit originem : at vero spiritualis spiritus sancti gratia
miuistratur_ quam Dominus a carnali distinguens air
[Joan. 3.] : Nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu
sancto, non potest introire in regnum Dei. Quod ha-
tuna est ex carn% caro est: et quod natum est ex spi-
ritu, spiritus est. Verum ne quis hominum dubitet
filium se Dei, et eoh_eredem Christi posse fieri, dat ex-
358 B E D./E VENERABILIS

emplum Evangelista, quia et ipse filius Dei homo fieri,

et inter homines habitare dignatus est, ut humanm par-
ticeps existendo fragilitatis, homines divinm virtutis sum
donaret esse participes.
Et verbum caro factum est, habitavit in nobis.] Quod
est dicere: Et filius Dei homo factus est, et inter ho-
mines conversatus est. Solet namque scriptura modo
anim_e, modo carnis vocabulo totum designare hominem.
Animm videlicet, ut scripture est [Gem 46.] : Quia de-
seendit Jacob in 2Egyptum in animabus septuaginta:
carnis veto, ut rursus scripture est [Lucre 3.], Et videhit
omnis caro salutare Dei. Neque enim vel animee sine
corporibus in _Egyptum descendere, vel earo sine anima
videre aliquid potest: sed hic per animam totus homo,
ibi signatur per camera. Sic ergo hoc loeo quo dicitur:
Et verbum caro factum est, nihil aliud debet intelligi,
quam si diceretur: Deus homo factus est, carnem vi-
deficet induendo et animam : ut sicut quisque nostrum
unus homo constat ex came et anima, ita unus ab incar-
nationis tempore Christus ex divinitate carnis et anima
eonstet: Deus ab eterno in eternum existens verus ut
erat, hominem ex tempore assumens in unitatem sum
personm verum, quem non habuerat. Sequitur:
Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a pa-
tre, plenum gratlee et veritalis.] Gloriam Christi quam
ante incarnationem videre non poterant homines, post
inearnationem viderunt, aspicientes humanitatem mira-
culls refulgentem, et intelligentes clivinitatem intus lati-
tantem, illi maxime quiet ejus claritatem ante passionem
transfigurati in monte sancto contemplari meruerunt,
voce delapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria
[Matth. 17.], Hic est filius meus dilectus, in quo mihi
bene complacui: et post passionem resurreetionis as-
censionisque ipsius gloria conspeeta, spiritus ejus sunt
dono mirifice refecti: qlfibus omnibus manifeste eogno-
verunt, quod hujusmodi gloria non euilibet sanetorum,
 HOMILI_° 359

sed iUi solum homini, qui esset in divinitate unigenitus

a patre, conveniret. Quod autem sequitur:
Plenum 9rati_ et veritatis.] Gratiae plenus erat idem
homo Christus Jesus, cui singulari munere prre caeteris
mortalibus datum est, ut statim ex quo in utero virginis
coneipi, et homo fieri inciperet, verus esset et Deus;
unde et eadem gloriosa semper virgo Maria non solum
hominis Christi, sed et Dei genitrix recte credenda et
confitenda est. Idem veritatis plenus erat, et est ipss
videlicet verbi divinitate, qu_e hominem ilium singulari-
ter electum, cure quo uns Christi persons esset, assu-
mere dignata est, non aliquid sum divinze substantiae, tit
haeretici volunt, in faciendam hominis nsturam commu-
tans: seal ipsa apud patrem manens, totum quod erat,
totam de semine David naturam veil hominis, quam non
habebat, suscipiens. Unde oportet, fratres carissimi, ut
qui humanam Redemptoris nostri nativitatem hodie sn-
nus devotione recolimus, et divinam pariter et humanam
ejus naturam non annuo, sed continuo semper amplec-
tamur amore. Divinam, per quam creati sumus, cum
non essemus : humanam, per quam recreati sumus, eum
perditi essemus. Et quidem divins eonditoris nostri
virtus, sine assumptione humanitatis nos recreare erat
idonea: humana autem ejusdem Redemptoris nostri in-
firmitas, sine sssumente se, et inhabitante in se, ct ope-
rantc per se divinitate nos recreare nequivit. Atque
ideo verbum caro factum est, id est, Deus homo factus
est, et habitavit in nobis, ut per cognitum nobis hominis
hsbitum nobis converssndo congruere, nos alloquendo
instruere, nobis vivcndi viam prvebere, pro nobis contra
hostem confligere, nostram mortem moriendo ac resur-
gendo posset destruere: per coeternsm vero patri divi-
nitatem nos interius vivificando ad divina sustolleret,
remissionem nobis peccatorum pariter ac spiritus saneti
dons coneederet, et post bonorum perfeetionem operum
non solum nos ad videndsm g|oriam clarificata_ sure per-
360 BED_ VENERABILIS

duceret humanitatis, sed et ineommutabilem nobis es-

sentiam sum divin_e majestatis osteuderet, in qua vivit et
regnat cum patre in unitate spiritus sancti per omnia
seeu]a seculorum, Amen.

HOMILIA XLVII.

Lucre I. In ills tempore missus est angelus Gabriel a

Des in civitatem Galil_e_e, eui nomen Nazareth, ad
virginem despousalam viro, cui nomen erat Joseph, de
domo David, et nomen virginis Maria, $yc.

rissimi, hodierna nobis saneti Evangelii leetio

eommendat, qua_ angetum a Des de cedis
_ XORDIUM nostra_ redemptionis, fratres ea-
missum narrat ad virginem, ut novam in
earne nativitatem filii Dei pr_ediearet, per quam nos ab-
jeeta vetustate noxia renovari, atque inter filios Dei
eomputari possimus. Ut ergo ad promissa_ salutis me-
reamur dona pertingere, primordia ejus intents euremus
aure pereipere.
Missus est, inquit, angelus Gabriel a Des in civitatem
Galike_e, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam
viro, cui nomen erat Joseph.] Aptum profecto humanve
restaurationis principium, ut angelus a Deo mitteretur
ad virginem partu consecrandam divino, quia prima per-
ditionis humanve fuit causa, cure serpens a diabolo mit-
tebatur ad mulierem spiritu superbi_e deeipiendam: imo
ipse in serpente diabolus veniebat, qui genus humanum
deeeptis parentibus primis, immortalitatis glolSa nuda-
ret. Quia ergo mors intravit per fmminam, apte redit
et vita per foeminam. Illa a diabolo sedueta per ser-
pentem viro gustum neeis obtulit, h_ee a Deo edocta
per angelum mundo auetorem salutis edidit.
 HOMILI_. 361

Missus est ergo angelus Gabriel a Deo.] Raro autem

legimus, quia apparentes hominibus angeli designantur
ex nomine. Verum quotiescunque fit, ideo utique fit,
ut etiam nomine ipso quod ministraturi veniant, insi-
nuent. Gabriel namque fortitudo Dei dieitur. Et me-
rito taft nomine prmfulget, quia nascituro in came Deo,
testimonium perhibet. De quo Propheta in Psalmo
[Psal. 24.] : Dominus, inquit, forth et potens, Dominus
potens in prmlio. Illo nimirum preelio, quo potestates
aereas debellare, et ab earum tyrannide mundum venie-
bat eripere.
_ld vir#inem desponsalam viro, cui nomen erat Joseph,
de dorno David, et nomeft virginis Maria.] Quod dieitur
de domo David, non tantum ad Joseph, sed etiam per-
tinet ad Mariam. Legis namque erat prmceptum, ut de
sua quisque tribu ac familia dueeret uxorem, Apostolo
quoque attestante, qui ad Timotheum scribens, ait
E2 Tim. 2.] : Memor esto Dominum Jesum Christum
resurrexisse a mortuis ex semine David secundum Evan-
gefium meum. Ideo enim veraeiter ex semine David
ortus est Christus, quia incorrupta ejus genitrix veram
de stirpe David originem duxit. Cur autem Dominus
non de simplici virgine, sed de desponsata viro coneipi
et nasci voluerit, phirimm a patribus rationabiles causm
proferuntur, e quibus permaxima est, ne veIut stupri
tea damnaretur, si virum non habens filium proerearet:
deinde ut in his etiam, quve domestiea cura naturaliter
exigebat, puerpera solatio sustentaretur virili. Opor-
tebat ergo beatam Mariam habere virum, quiet testis
integritatis ejus certissimus, et nati ex ea Domini ac
Salvatoris nostri esset nutritius fidelissimus : quique et
pro eo parvulo, seeundum legem, hostias ad temphim
deferrer, et rum instante persecutionis articulo in
turn cure matte ferret ac referret, aliaque iUi perplura,
quve assumptm humanitatis fragilitas poscebat, neces-
saria ministraret. Nee multum obfuit, si quis illum ad
362 BED2E VENERABILIS

tempus ejus filium credidit, cure pr_edicantibus Aposto-

lis post ascensionem ejus eunctis palam credentibus,
quod de virgine natus esset, patuerit. Nec printer eun-
dum, quod beata Dei genitrix meritis pra_cipuis etiam
nomine testimonium reddidit. Interpretatur enim stella
marls. Et ipsa, quasi sidus eximium inter fluctus seeuli
labentis, gratia privilegii specialis refulsit.
Et ingreasus autem angelus ad earn, dixit : Ave gratia
plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus.] Qu_e
salutatio quantum humana eonsuetudine inaudita, tan-
turn est beat_e Marine dignitati congrua. Vere etenim
gratia erat plena_ cui divino munere eollatum est, ut
prima inter fceminas gloriosissimum Deo virginitatis
munus offerret. Unde jure angelico aspeetu simul et
affatu meruit perfrui, qu_e angelicam studebat vitam
imitari. Vere gratia erat plena, cui ipsum, per quem
gratia et veritas facta est, Jesum Christum generare do-
natum est. Et ideo vere Dominus cure ilia erat, quam
et prius novae castitatis amore a terrenis ad coflestia
desideranda sustulit, et postmodum mediante humana
natura omni plenitudine divinitatis consecravit. Vere
quoque benedicta inter mulieres_ qum sine exemplo mu-
liebris eonditionis cure decore virginitatis gavisa est ho-
nore parentis, quodque virginem matrem decebat, Deum
filium proereavit. Qum postquam more humanm fra-
gilitatis, et visione angelica, et insolita est salutatione
turbata, mox idem angelus cam repetito sermone ne
timeat, hortatur: quodque maxime timorem pellere con-
suevit, quasi bene cognitam ac domesticam proprio earn
nomine vocat, et quare gratia plenam diceret, diligenter
edocet.
ATetimeas, inquit, Maria, invenisti enim gratiam apud
Deum. Ecce concipies in utero, et paries filium, et vo-
cabis nomen ejus Jegum : hic erit magnus, et filius altis-
simi vocabitur.] Notandus solerter ordo verborum, et
tantoaretius esteordiinserendus, quanto manifeste pa-
 HOMtLI_. 363

tet, quia in his tota redemptionis nostrze summa con-

sistit. Nam manifestissime Dominum Jesum, id est,
Salvatorem nostrum, et verum Dei patris, et verum ho-
minis matris filinm pra_dicat.
Ecce, inquit, concipies in ulero, el paries filium.] Ag-
nosce verum hunc hominem, veram de carne virginis
assumpsisse substantiam carnis.
Hic erit magnus, et filius altissimi vocabitur.] Con-
fitere eundem etiam Deum verum de Deo vero, et eterno
patri filium semper esse coeternum. Quod autem futuro
tempore dicitur, Hic erit magnus, et fiUus altissimi vo-
cabitur, nemo ira intelligendum putet, quod Dominus
Christus ante partum virginis non fuerit, sed ita hoe
potius dictum intelligamus, quia potentiam divinve ma-
jestatis quam Dei filius eternafiter habuit, hanc idem
homo natus extempore acee'perit, ut una in duabus
naturis persona esset mediatoris ac Redemptoris nostri.
El dabit illi Dominus Deus sedem David avatris ejus.]
Sedem David regnum dicit Israelitie_ plebis, quod suo
tempore David jubente pariter et juvante Domino fidell
devotione gubernavit. Dedit ergo Dominus Redemptori
nostro sedem David patris ejus, quando hune de genere
David inearnari disposuit, ut populum quenJ David tem-
porali rexit imperio, ipse gratia spirituali ad eternum
proveheret regnum de quo Apostolus ait [Coloss. 1.J :
Qui emit nos de potestate tenebrarum, et transtulit
in regnum filil dilectionis sure. Hine est quod idem
populus divino admonitus instinctu, cure passurus file
Hierosolymam properaret, in ejus landem gaudens de-
cantabat [Joan. 12.] : Benedictus qui venit in nomine
Domini, rex Israel. Et juxta alium Evangelistam
[Marci 11.], Benedictum quod venit regnum patris
nostri David. Aderat enim tempus quo redempti per
ejus sanguinem mundi rex agnoseeretur, non solum do-
mus David, sed et totius ecelesiw, imo omnium conditor
et rector seculorum. Unde reete angelus postquam dixit,
364 BED_E VENERAB1LIS

Et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus:

continuo subjunxit, Et regnabit in domo Jacob in eter-
num. Domum namque Jacob ecclesiam dicit universam,
quve per fidem et confessionem Christi ad patriarcharum
pertinet sortem, sire in iis qui de patriarcharum stirpe
carnis originem duxerunt, seu in illis qui de aliis na-
tionibus carnaliter editi, spirituali lavacro _unt in Christo
renati. In qua videlicet domo regnabit in eternum, et
regni ejus non erit finis. Regnat quippe in ea in prve-
senti vita, cum electorum corda per fidem et dilectionem
suam inhabitans regit, atque ad percipienda supernve
retributionis dona continua protectione gubernat. Reg-
nat in futuro, cum eosdem, finito statu temporalis exilii,
ad habitationem patrim ccelestis introducit : in qua prm-
senti ejus visione semper admoniti nihil aliud agere,
quam ejus vacare laudibus gaudent.
Dixit autera Maria ad angelum : Quomodo flet istud,
quoniam virum non cognoseo ?] Quomodo, inquit, fieri
potest, ut concipiam pariamque filium, qu_e in casti-
monia virginitatis vitam consummate disposui? Non
autem quasi incredula verbis angeli, quomodo hmc im-
pleri valeant, inquirit, sed certa quia oportebat impleri
quod et tunc ab angelo audiebat, et prius a Propheta
dictum legerat, quo id ordine implendum sit, interro-
gat : quia videlicet Propheta qui hoc futurum prvedixit,
quomodo fieri posset non dixit, sed angelo dicendum
reservavit.
Resavondeus ergo angelus dixit ei : Spiritus aanctus
superveniet in te, et virtus altissimi obumbrabit libi.
Ideoque et quod nascetur ex te sanctum_ vocabitur filius
De/.] Superveniens in virginem spiritus sanctus duobus
modis, in ea divinve sum potentim efllcaeiam ostendit :
quia et mentem illius adeo, quantum humana fragilitas
patitur, ab omni vitiorum some castifieavit, ut e_elesti
digna esset partu ; et in utero illius sanctum ac vene-
rabile Redemptoris nostri corpus sola sui operatione
 HOMILI_. 365

creavit : id est, nu|lo interveniente virili attactu, carnem

de came virginis sacrosanctam intemerata formavit.
Quem enim prius aperte spiritum sanctum dixit, hunc
ipsum denuo virtutem altissimi nominavit: juxta hoc
quod Dominus: cure ejusdem spiritus adventure discipu-
lis promitterct, ait [Lucre 24.] : Et ego mitto promissum
patris mei in vos: vos autem sedete in civitate, quoad-
usque induamini virtute ex alto. Obumbravit autem
beat_e Dei genetrici virtus altissimi : quia spiritus sanc-
tus cor il]ius cure implevit, ab omni _estu concupiscenti_
carnalis temperavit, emundavit a desideriis temporalibus,
ac donis ccelestibus mentem simul illius consecravit, et
corpus. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum, vo-
cabitur filius Dei: quia quod de sanctificatione spiritus
concipies, sanctum erit quod gignitur. Congruit con-
ceptioni nativitas, ut qu_e contra human_e conditionis
morem virgo concipis, supra human_e consuetudinis
modum Dei filium generes. Omnes quippe homines in
iniquitate concipimur, et in delictis nascimur: quotquot
autem donante Deo ad vitam pr0eordinati sumus eter-
nam, ex aqua et spiritu sancto renascimur. Solus vero
Redemptor noster pro nobis incarnari dignatus, mox
sanctus natus est: quia sine iniquitate conceptus est.
Possumus sane in eo quod dicitur, Et vlrtus altissimi
obumbrabit tibi, altius quiddam de sacramento Domi-
nice incarnationis intelligere. Obumbrari enim nobis
dicimus cum, fervente meridiano sole, vel arboreta me-
diam, vcl aliud quodlibet umbraculi genus inter nos et
solem opponimus, quo ardorem ejus vel lucern nobis
tolerabiliorem reddamus. Redemptor ergo noster non
immerito solis luce vel ardore designatur, qui nos veri-
tatis scientia illustmt et amore inflammat ; unde ipse
per Prophetam dicit [Malach. 4.] : Vobis autem timen-
tibus nomen meum orietur sol justitiee. Cujus scilicet
solis radios beata virgo suscepit, quando Dominum con-
cepit. Sed idem sol, id est, divinitas Redemptoris nostri,
366 BED_E VENERABIL1S

tegumine se humanm natur_e quasi umbraculo quodam

obtexit, quo mediante virginis eum viscera ferre sufli-
ccrent: sicque virtus altissimi obumbravit el, dum di-
vina Christi potentia et earn pr_sentialiter implevit, et
ut capi ab illa posset, substantia se nostr_ fragilitatis
obnubilavit.
.fit ecce Elizabeth cognata tua, et ipsa concepit filium
in senectute sua.] Non quasi ineredulam exemplis hor-
tatur ad fidem, sed ut bene jam eredenti qum audierat,
ampliora supernm dispensationis miracula replieat, ut
qum Dominum virgo erat paritura, pr_ecursorem quoque
Domini de anu ac diu sterili parente cognosceret esse
nasciturum. Nec mirandum juxta historiam, quod Eliza-
beth eognata dicatur Maxim, cure superius h_ec de domo
David, illa de fdiabus Aaron orta esse narratur. Legimus
namque quod ipse Aaron de tribu Juda, de qua David
ortus est, uxorem aceeperit, videlicet Elizabeth filiam
Amminadab, sororem Naason, qui fuit dux tribus Juda in
deserto, cure egrederentur ex _Egypto. Rursusque reg-
nantibus David posteris legimus, quod Joiada pontifex
maximus uxorem habuerit de tribu regali, hoc est, Josa-
beth, filiam regis Joram. Ipse est Joiada, cujus filium
Zachariam virum veque sanctissimum lapidaverunt inter
templum et altare, sicut etiam ipse Dominus beatorum
martyrum mentionem faciens in Evangelio testatur.
Unde tribus utraque, hoc est, regia et sacerdotalis, cog-
natione semper adinvicem probatur esse conjuncta. Po-
tuit autem hujusmodi conjunctio etiam recentiori tern-
pore fieri, datis nuptum f_minis de tribu in tribum, ut
manifeste beatam Dei genitricem, qum de tribu regia
descendit, cure tribu sacerdotali cognationem generis
habuisse constaret, quod ministeriis ccelestibus aptissi-
me congruit. Oportebat namque ut apparens in mundo
mediator Dei et hominum de utraque tribu carnis origi-
nero haberet: quia nimirum ipse in humanitate as-
sumpta utramque habiturus erat personam, sacerdotis
 HO_XL_. 367

scilicet et regis. Siquidem de regia ejus potestate, qua

electis suis regnum perenne tribuit, et prmsens sancti
Evange]ii lectio testatur : quia regnabit in domo Jacob
in eternum, et regni ejus non erit finis. Porto de pon-
tificali ejus dignitate, in qua pro nostra redemptione
hostiam sum carnis offerre dignatus est, testatur Pro-
pheta_ qui ait [Psal. 110.] : Tu es saeerdos in eternum
secundum ordinem Melchisedeeh. Aceepta autem tanta
gratia, videamus beata Maria in quanta humilitatis aree
persistat.
Ecce, inquit, ancilla Domini, fiat mihl secundum vet-
bum tuum.] Magnam quippe humilitatis constantiam
tenet, qum se ancillam sui conditoris dum mater eligi-
tur, appeUat. Beata in mulieribus angelico oraeulo
prmdicatur, incognita adhuc emteris mortalibus arcana
nostrae Redemptionis edoeetur : nec se tamen de singu-
laritate meriti excellentioris singulariter extollit, sed
potius sum conditionis ac divinm dignationis in omni-
bus memor, famularum se Christi consortio humiliter
adjungit, famulatum Christo devota quod jubetur, im-
pendit. Fiat, inquit, mild secundum verbum tuum, fiat
ut spiritus sanctus adveniens me c(_lestibus dignam
mysteriis reddat, fiat ut in meo utero fifius Dei humanve
substantim habitum induat, atque ad Redemptionem
mundi tanquam sponsus suo proeedat de thalamo. Cu-
jus voeem mentemque nos, fratres earissimi, pro modulo
nostro sequentes, famulos esse nos Christi in cunetis
actibus nostris motibusque recolamus, ejus semper ob-
sequiis omnia corporis nostri membra mancipemus_ ad
ejus implendam voluntatem totum mentis nostrm diriga-
mus intuitum : sicque perceptis ejus muneribus gratias
recte vivendo reddamus, ut ad majora pereipienda digni
existere mereamur. Precemur seduli cure beata Dei
genitrice, ut fiat nobis secundum verbum ejus, illud vi-
delicet verbum, quo rationem sum incarnationis ipse
exponens, dieit [Joan. 3.] : Sic enim dilexit Deus mun-
368 B]_V_ V_NERABILIS

dum, ut unigenitum tilium suum darer, ut omnis qui

credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam eternam.
Nec dubitandum, quin nos de profundis ad se elamautes
citins exaudire dignabitur, propter quos nee dum se
cognoscentes, ipse ad profundam hanc vallem lacry-
marum descendere dignatus est Jesus Christus Domi-
nns noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate
spiritus sancti Deus, per omnia secula seculorum,
Amen.

HOMILIA XLVIII.

MAac. xiv. In illo tempore fuit Joannes in deserto bap-

tizans et pr_edicans baptismum prenitenti_e in remissio-
nero peccatorum.

nes praevenlens, sicut ex lectione sancti Evan-

gelii, fratres carissimi, audistis, fuit in deserto
_ DVENTUM Dominie_e pr_edieationis Joan-
baptizans et prmdicans baptismum p(eniten-
tige in remissionem peccatorum. Ubi solerter intuenda
distinctio verborum qua dieitur, quia fuit baptizans et
praedicans baptismum pcenitentia_ in remissionem pec-
eatorum. Baptizabat namque ipse baptismo poenitentiee
in confessionem et emendationem peccatorum, et prmdi-
cabat baptismum pcenitenti_e futurum in Christo in re-
missionem peecatorum : in eujus solo baptismate pecea-
torum remissio nobis donatur, Apostolo attestante, qui
air: Unus Dominus, una tides, unum baptisma, unus
Deus [Eph. 4.]. Quod baptisma peenitentiee recte vo-
catur, quia non ob aliud quis in fonte vitro baptizari
desiderat, nisi quia pc_nitet se noxa prim_e prvevarica-
tionis anim_e simul et corporis morte eonstringi. Quod
si qu_erimus quare Joannes baptizaverit, eujus baptis-
 }IOMIIA_E. 369

mate peccata remitti nequivevunt ; patet aperta ratio,

quia prmcursionis sum servans otficium, sicut ante Do-
minum nasci, pmedicare et mori; ita etiam baptizare
debebat: simul ne Domini dispensationem, si primus
ipse baptisma hominibus daret, Pharisa_orum et Scri-
barum carperet invidiosa contentio : sed si interrogare
voluissent in qua potestate baptizaret, statim audirent :
Baptismus Joannis unde erat? E ccelo, an ex homi-
nibus ? [Marc. 11.] Quod cure e codo esse negare non
auderent, etiam ejus quem Joannes przedicebat opera
ccelitus acta cogerentur fateri. Nec tamen baptisma
Joannis, quamvis peccata non relaxaverit, infructuosum
omnimodis accipientibus extitit: quia ipse etsi non pro
remissione peccatorum, pro signo tamen fidei et pceni-
tentiae dabatur : ut videlicet recolerent se omncs qui hoc
initiabantur a peccatis continere, eleemosynis insistere,
in Christum credere, atque ad ejus baptisma quo in re-
missionem peccatorum abluerentur, mox ut appareret,
properare debere. Quod autem Joannes in deserto
baptismum suum dat, et baptisma Christi prmdicat,
immo totam a puero in desertis agit vitam : ideo fit ut
summus doctor quod verbis prmdicabat, exemplis astru-
eret; et qui suos auditores a peccatis poenitendo dis-
cedere suadebat, ipse peccantium vitia, non solum mun-
ditia mentis, sed corporis situ declinaret. Typice autem
desertum in quo Joannes manebat, segregatam a mundi
illecebris sanctomm vitam designat, qui sire solitarii,
sive turbis admixti vivant, tota semper intentione animi
prmsentis seculi desideria spernunt, soli Deo in abseon-
dito cordis adhaerere, et in iUo spem ponere dclectantur :
quam dilectissimam Deo solitudinem mentis, juvante
spiritus sancti gratia desiderabat adire Propheta qui di-
cebat : Quis dabit mihi pennas sicut columbte ? et volabo
et requiescam [Psal. 55.] ; eamque se mox Domino ju-
vante consecutum gratulatus, quasi communibus terre-
norum desideriorum implicamentis insultans adjungit:
2B
_0 BED_ "VENERABILIS

F,cee elongavi fugiens, et mansi in solitudine [Ibidem].

Denique Dominus liberatum sanguine agni populum de
zEgypto, et per mare rubrum eductum, prius in deserto
quadraglnta annis instituit, et sic in terrain repromis-
sionis induxit: quia nimirum populus fidelium non
statim post baptisma c_lestis patrim gaudia potest sub-
ire, sed primo longis virtutum exercendus agonibus;
ac deinde perpetuis supernm beatitudinis est donandus
muneribus. Quo autem fructu prmdicaverit Joannes,
consequenter ostenditur cum dicitur :
Et e#rediebatur ad eum omnis dudae_ regio et Hieroso-
lymil_e universi, el baplizabantur ab illo in Jordane flu-
mine, confitentes peccata sua.] Patet literm "sensus, quia
qui vieiniores vel doetiores eraat, primi affiuenter ver-
bum suseepere salutis. Sed quia Judma eonfessio, et
Hierosolyma visio paeis dieitur, possumus intelligere eos
mystiee qui eonfessionem reetm fidei didieerint, qui vi-
sionem supernm paeis amaverint, in Judmm et Hierosoly-
mitanorum appellatione designatos. Nam tales maxime
tune ad Joannem in desertum pro aeeipiendo baptis-
mate exisse eredendi sunt. Tales etiam nune audito
Dei verbo de prisca sua conversatione egredi, ae solitu-
dinem vitae spiritualis ad exemplum fidelium doctorum
constat ingredi : quia nimirum vita norm conversationis
quotidie castigati, quasi quotidiano Jordanis baptismate
lacrymis sum compunctionis ab omni vitiorum subripi-
entium contagione purgantur, juxta eum qui dicit : La-
vabo per singulas noctes leetum meum, lacrymis stratum
meum rigabo [Psal. 6.]. Unde reete Jordanis rivus
judicii interpretatur : quia nimirum electi quo sollieitins
suam eonscientiam discutiendo examinant; eo latiores
ex intimo cordis fonte lacrymarum fluvios fundunt, ut,
quia minus perfectos se esse deprehendunt, sordes sure
fragilitatis undis poenitentim diluant. Sequitur:
Et erat Joannes vestitus pills cameli, et zona pellicea
circa tumbos ejus, et locustas et reel silvestre edebat.]
 HOUILI,_. 371

Quantum ad literam indumenti et esc_e vilitas qu_e soli-

tarium et p_nitenti_e pr_econem decebat ostenditur. Sed
et figurate pills eameli, e quibus cilieium fit, poenitentia
vel eontinentia, qua et ipse exereebatur et c_eteros insti-
tuebat, exprimitur. Zona pellicea qu_e ex mortuo tol-
litur animante, et ipsum mortifieasse membra sua ter-
rena, et auditores suos idem docuisse signatur. Constat
namque per lumbos s_epe luxuriam designari: unde
propter bane eapessendam et eastitatis gloriam nan-
eiseendam Dominus pr_ecepit: Sint lumbi vestri prve-
cineti, et lucern_e ardentes in manibus vestris [Lucre
12.]. Qui ergo venerea_ motus eoncupiseentia_ funditus
edomuit, lumbos utique zona pellieea einxit. Loeustis,
qu_e alaeriter a terra evolant, sed eitius ad ten-am re-
deunt, et melle silvestri quod simu! edebat, brevitas
pariter et dulcedo pr_edicationis ejus intimatur: quia et
libenter a populis audiebatur pr_edicans, et eitissime
Domino veniente pr_edieationi ac baptismati suo ter-
minum posuit. Quod si quis habitum vel vietum Jo-
annis ad figuram Domini Salvatoris interpretari de-
siderat, opportunum ducens, ut quem prophetando
monstrabat, etiam vivendo signifieaverit, libenter hujus
est intentio sequenda. Intelligendumque quod pill ea-
meli propter cilicium, eos qui peccata p_enitendo, jeju-
nando, et flendo abstergere curant; zona pellieea propter
mortem animantis de quo fit, iUos signifieet qui camera
suam crueifixerunt cure vitiis et concupiscent[is. Et
quia scripture est: Quotquot in Christo baptizati estis,
Christum induistis [Gal. 3.] ; cure tales Christo inten-
tione seduli amoris adh_erent, quasi pills eameli vesti-
untur, et zona pellieea circa lumbos aeeinguntur. Lo-
eusta propter brevem volatum mobilem Judaic_e gentis
animum, quo inter Dominum et idola sursum et deorsum
ferebatur insinuat. Mel silvestre duleedinem naturalis
ingenii qua inculti extemarum nationum popufi reficie-
bantur signifieat. Et dum ex utroque populo Dominus
2n2
372 BED._ VENERABILIS

quos in unitatem sui corporis, quod est ecclesia, docendo

trajiciat digit ; loeustis nimirum et meUe silvestri pasci-
tur : quia et ex ca quve instabili intentione ccelestia quve-
sierat, et ex ilia gente qu_e terren_e solum philosophive
saporem noverat, multos in membra sua convertit. De-
scripto autem Joannis loc% ministerio, habitu et ali-
mento, mox etiam prvedicationis forma subinfertur. Nam
sequitur :
Et preedicabat dicens : Venit fortior me post me.]
Fortis quidem est multum, qui in confessionem pecca-
torum; fortior, quim remissionem baptizat : fortis, qui
spiritum sanctum habere dignus est ; fortior, qui tri-
buere: fortis, quo in naris mulierum nemo major est;
fortior, cui minorato paulo minus ab angelis omnia sub-
jeeta sunt sub pedibus ejus : fortis, qui regnum ecelorum
primus venit pr_edicare ; fortior, qui hoc solus potuit
dare: Cujus non sum dignus, inquit, procumbens sol-
vere corrigiam calceamentorum ejus [Marc. I.]. Et si
ad hoc tantum ministerium, quo calceamentorum ejus
corrigiam procumbens solveret, se dignum fateretur ;
magnee profecto esset devotionis indicium : nunc autem
prve mitre humilitatis virtute, ne hoc quidem ministerio
digne se fungi posse testatur. Quod si mysterio inten-
dimus, pater legis decretum : quia qui debitam sibi pro-
pinquitatis jure uxorem non ipse accipere, sed alteri
accipiendam permittere voluisset, in signo permissionis
ejusdem calceamentum de pede solutum, ei qui hanc
acciperet dare jubebatur. Et quia Joannem merito
virtutum populi Christum esse credebant, sponsum pro-
feeto ecclesi_e credebant. Sed ipse Joannes, ut quis sit
ostendat, ait: Qui habet sponsam, sponsus est; amieus
autem sponsi, qui star et audit eum, gaudio gaudet
propter vocem sponsi [Joan. 3.]. Non ergo se sponsum
patitur eredi, ne amieitiam sponsi perdat, quod est ad
solutionem ealceamentorum ejus se dignum non esse
testari. Denique Moyses et Josue cure duees synagogve
 HOMILIm. 373

constituerentur, caleeamentum solvere prseeepti sunt,

ut intelligerent eum qui h_ec mandabat sponsum, id _t,
Dominum synagogue credendum: se autem amicos
sponsi, in eo quod eidem synagogue praeessent, appellari
et esse debere.
Ego baptizavi vos aqua, ille veto balotizabit vos sioiritu
sancto.] Apud Evangelistam Matth_eum fertur dixisse
Joannes: Ego quidem baptizo vos in aqua in pmniten-
tiara [Matth. 3.]. Ob hoe ergo baptizabat aqua Joan-
nes, ut omnes quos ad p_enitendum Christoque ereden-
dum persuadere potuisset, sui signaeulo baptismatis ab
infidelium et imp_nitentium turba seeerneret: qui ne
hoe sibi baptisma suffieere ad salutem erederent ; sed ad
Christi potius baptisma festinarent, eonsequenter ad-
junxit : Ille vero baptizabit vos spiritu saneto. Baptizat
quippe spiritu saneto, qui munere spiritus saneti pee-
eata dimittit; et aeeepta remissione peeeatorum, etiam
spiritus ejusdem gratiam tribuit. Nam et dationem
carismatum in spiritu baptisma spiritus reete voeari tes-
tatur ipse qui aseensurus in e_lum diseipulis promittit,
dieens: Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem
baptizabimini spiritu saneto non post multos hos dies
[Act. 1.], signifieans deeimo Aseensionis sum die spiri-
turn sanctum super eos in linguis igneis esse venturum.
Qu_eritur sane, utrum Dominus qui eunetos fideles spi-
ritu baptizat, ipse aliquos etiam baptizaverit aqua. Ne-
que indignum tantze majestati dueendum est baptizandi
ministerium aliquibus diseipulorum suorum exhibuisse,
per quos in emtera sua membra baptismi dona propa-
garet, qui memorabile illud lavandi pedes diseipulorum
munus subire non despexit. Sed sive tune per se, seu
deineeps per suos aqua baptizaverit, solus tamen ipse
spiritu saneto baptizat, qui spiritum nobis tribuit et
operatur in nobis virtutes. Cujus in nobis gratiam,
fratres mei, integTam semper ilfibatamque eonservare
euremus_ omni videlicet tempore bonis insistendo operi-
374 BEDAE VENERABILI$

bus, sed maxime nunc cam nativitatem ipsius Domini

no_-ri Salvatoris proxime celebrare debemus, diligentius
solito invigilando, ut qnicquid negligenti_e subripientis
nobis inesse deprehenderimus, citius abstergere sataga-
mus : quiequid habend_e virtutis deesse nobis inspexeri-
mus, citius adqnirere studeamus_ evulsis diseordiarum,
vituperationum, jurgiorum,murmurationum,c,_eterorum-
que frutetis vitiorum, plantemus in nobis caritatem, gau-
dium, pacem, patientiam, bonitatem,benignitatem, fidem,
mansuetudinem, continentiam, et c_etera fructus spiritus
insignia: quatenus in illa die mundo eorpore et pura
conseientia ad altare Dominicum acceder% et ejus sacro-
sanctis mysteriis mereamur communicare sacramentis,
qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti
Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA XLIX.

JOAN. I. In illo tempore Joannes testimonium perhibet

de Domino, et clamat dicens, Hic erat quem dixi volds,
qui post me venturus est, ante me factus est, quia prior
me erat.

nium de ipso perhibens, certitudinem huma-

nitatis ejus pariter et divinitatis eternitatem
EDEMPTORIS nostri prmcursor testimo-
manifesta voce pronunciat. Clamat enim di-
cens, sieut modo cure Evangelium legeretur vestra frater-
nitas audivit : Hie erat, quem dixi vobis, qni post me ven-
turus est, ante me factus est, qnia prior me erat. In eo
namque quod ait, qni post me venturus est, ordinem
humanve dispensationis qua post eum natus, post eum
etiam pr_edicaturus, baptizaturus_ signa facturus et mor-
tern erat passurus, insinuat. In eo vero quod subjungit,
 no_lm._. 375

Ante me faetus est, subUmitatem ejusdem humanitatis,

qu_e c_eteris omnibus creaturis erat merito praeferenda,
designat. Quod enim ait, Ante me, non ad ordinem
temporis, sed ad distantiam pertinet dignitatis, juxta
quod de Joseph filiis, benedicente Jacob, scripture est:
Constituitque Ephraim ante Manassem [Gen. 48.], ubi
recte potuit dicere: Manasses, qui post me venit, ante me
factus est. Id est, qui post me natus est, potentia regni
me antecessit. ¢tuamobrem Joannes de Domino, qui
post me, inquit, venturus est, ante me factus est : id est,
qui post me ad pr_edicandum venturus est, culmine me
regni et saeerdotii perennis anteeellit. Quare autem is
qui post eum ventures erat, eum dignitate antecelleret,
aperuit cure subjungit, Quia prior me erat, id est, quia
etemus ante secula Deus erat : propterea me, licet pos-
terior natus, gloria majestatis etiam in assumpta humani-
tare pra_ibit. Exposito autem Evangelista praecursoris
Domini testimonio quod de illo perhibuerat, reddit sta-
tim sum assertionis, quod eceperat illi dare, testimonium.
Nam sequitur :
Et de plenitudine ejus omnes nos accepimus, gratiam
pro gratia.] Superius namque dixit, quia Verbum caro
factum est, et habitavit in nobis, et vidimus gloriam
ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre, plenum gratia et
veritate [Joan. 1.]. Quod cum prvecursoris quoque
ejus testimonio confirmasset dicentis: Hic erat quem
dixi vobis, qui post me venturus est, ante me factus est,
quia prior me erat [Ibidem] ; rursus ipse quve cceperat
exequitur dicens : Et de plenitudine ejus omnes nos ac-
eepimus, gratiam pro gratia [Ibidem]. Plenus quippe
erat Dominus spiritu saneto, plenus gratia et veritate_
quia sieut Apostolus air, In ipso habitat omnis plenitudo
divinitatis eorporaliter [Colos. 2.1 : de eujus plenitudine
nos omnes juxta modum capaeitatis nostr_e aceepimus,
quia unicuique nostrum data est gratia secundum men-
suram donationis Christi. De solo namque mediatore
376 BED_ VENERAnlLIS

Dei et hominum homine Jesu Christo veraciter dici

potuit: ]_t requiescet super eum spiritus Domini, spi-
ritus sapientise et intellectus, spiritus consilil et fortitu-
dini_s,spiritus scienti_e et pietatis, et replebit eum spiritus
timoris Domini [Esai_e 11.]. Omnes veto sancti non ple-
nitudinem spiritus ejus, sed de plenitudine ejus quantum
ille donat, accipiunt : Quia per spiritum alii datur sermo
sapientiae, alii sermo scientim secundum eumdem spiri-
turn, alteri tides in eodem spiritu, alii gratia sanitatum
in uno spiritu, alii operatio virtutum, alli prophetia, alii
discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpre-
tatio sermonum. Hme autem omnia operatur unus ac
idem spiritus, dividens singulis prout vult [1 Cor. 12.].
_uia ergo de plenitudine nostri conditoris non quiddam,
sed omne quicquid boui habemus, accepimus, curandum
summopere est. ne quispiam se de bona actione vel cogi-
tatione incautus extollat ; ne si ingratus largitori reman-
serit, perdat bonum quod accepit, ac digne apostollca
increpatione percellatur, qua dicitur : Quid enim habes
quod non accepisti ? Si autem acceperis, quid gloriaris
quasi non acceperis ? [1 Cor. 4.] Unde ipse Apostolus,
quia nihil dignum nosse vel operari posset, si non de
plenitudine Christi acciperet, alibi testatur manifeste
dicens: Non quia sufficientes simus cogitate allquid a
nobis quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est
[2 Cor. 3.]. _t alio loco : Et gratia ejus, inquit, in me
vacua non fuit, sed plus illis omnibus laboravi: non
autem ego, sed gratia Dei mecum [1 Cor. 15.]. Quod
ipsum suis auditoribus humiliter cogitandum sedulus
inculcat ; unde est illud: Cure tremore et metu yes-
tram salutem operamini. Deus est enim qui opera-
tur in vobis et velle et perficere pro bona voluntate
[Phil. 2.].
Cure autem dixisset Evangelista nos omnes de pleni-
tudine Christi aecepisse, eonfestim subjunxit, et ait:
Gratiam pro gratia. Geminam ergo nos gratiam aeee-
 nOMILI,'_. 377

pisse testatur, unam videlicet in pr_esenti, alteram in

futuro: in prmsenti quidem fidem qum per d_lectionem
operatur : in futuro autem vitam eternam. Fides quippe
quw per dilectionem Dei operatur_ gratia Dei est; quia
ut crederemus, ut diligamus, ut operemur bona qum
novimus, non ullis prmcedentlbus merltis nostris_ sed
ipso largiente percipimus, qui dicit : Non vos me ele-
gistis, sed ego elegi vos, et posui vos ut eatis, et fructum
afferatis, et fructus rester maneat [Joan. 15.1. Et ut
vitam propter fidem, dileetionem, et opera bona perci-
piamus eternam, gratia Dei est: quia ne a bono devie-
mus itinere, ipso duce semper opus habemus, cui dici-
tur: Dedue me in via tua, et ambulabo in veritate tua
[Psal. 86.] : ac si aperte dicatur : Nisi te duce ingre-
diens viam veritatis quam co_pi, tenere nequaquam
sutllcio. Ne in bonis operibus deficiamus, illius auxilio
debemus semper inniti, qui ait : _uia sine me nihil po-
testis facere; unde bene Psalmista, ut initium fidei et
bonm actionis a Domino nobis dari signaret, ait: Deus
meus, misericordia ejus pr_eveniet me [Psal. 59.]. Et
ut bona quae agimus illo opitulante perficienda doceret,
iterum dicit: Et misericordia tua subsequetur me om-
nibus diebus vitw mew [Psal. 23.]. Ut mercedem vitae
eternal, qua_ bonis redditur operibus, gratis nobis tribui
ostenderet, ait : Qui coronat te in miseratione et miseri-
cordia [Psal. 103.]. In misericordia quippe et misera-
tione nos coronat, quando propter bona opera quw nobis
ipse misericorditer exercenda donavit, supernm beatitu-
dinis prmmia retribuit. Et hoc est quod dicitur acci-
pere nos gratiam pro gratia, quia nimirum pro gratia
bon_e conversationis quam dedit, et ne deficere possit,
ipse servans adjuvat, dabit gratiam beatae remuneratio-
his, in qua misericordias ejus in eternum cantemus.
Denique Apostolus ipsam vitae eternm perceptionem,
qu_e utique meritis praecedentibus redditur gratiam vo-
care non dubitavit: qui cum prtemisisset stipendium
37_ BED_E VENERABILIS

peccati esse mortem, noluit e contrario dicere stipendium

justiti_e esse vitam eternam ; sed ait : Gratia autem Dei
vita eterna in Christo Jesu Domino nostro [Rom. 6.].
Non quia non juste meritis bonls a justo judice datur,
sed quia ipsa merita quibus dantur primo sunt a pio
Salvatore gratis data. Sequitur:
Quia lex per Moysen data est, gratia et veritas per
Jesum Chrislum facta est._ Lex quidem data est per
Moysen, in qua quid agendum, quid vltandum sit e_-
lesti jure deeernitur; sed quod ilia prvecipit, non nisi
gratia Christi completur. Illa quidem monstrare pec-
catum, justitiam docere, et transgressores sui reos osten-
dere valebat: porto gratia Christi diffusa per splritum
caritatis in cordibus fidelium, facit ut quod lex prmeipit
impleatur: unde illud quod scriptum est, Non concu-
pisces [Deut. 5.], per Moysen lex est quia jubetur;
sed per Christum fit gratia, quando quod jubetur im-
pletur. Veritas autem facta est per Christum, quia urn-
brain habebat lex bonorum futurorum, non ipsam ima-
ginem rerum. Et sicut alibi dicit Apostolus: Omnia
in figura contingebant illis [1 Cot. 10.]; sed pro um-
bra lucern veritatis, pro figura legis ipsarn imaginem
rerum qu_e figurabatur exhibuit Christus, quando data
spiritus gratia, aperuit _scipulis suis sensum ut intel-
ligerent scripturas. Lex per Moysen data est, cum
populus aspersione sanguinis agni mundari pr_ceptus
est : gratia et veritas quae in lege figurabatur, per Jesum
Christum facta est, cure ipse passus in cruce lavit nos a
peccatis nostris in sanguine suo. Lex per Moysen data
est, quia populum praeceptis salutaribus instituens, si
h_ec observaret, terrain repromissionis intraturum, et in
ea perpetuo victurum ; sin alias, prosternendum ab ho-
stibus praedixit. Gratia et veritas per Jesum Christum
facta est, quia dato spiritus sui dono, et legem spiritu-
aliter intelligi et servari posse donavit, et eos qui servant •
in veram ccelestis vitae beatitudinem, quam terra repro-
 HO_ILI_. 379

missionis signabat, introducit. Qu_c sit autem summa

grative et veritatis qu_e per Jesum Cbristum facta est,
Evangelista subdendo manifestat :
Deum nerao vidit unquarn. Unigenitus qui est in sinu
patris, ipse narravit.] Nulla etenim gratia major homi-
nibus daft, nulla veritas altior potest ab hominibus cog-
nosci, quam ea de qua unigenitus Del filius suis fidcli-
bus narrans ; Beati, inquit, mundo corde, quoniam ipsi
Deum videbunt [Matth. 5.] ; et de qua patti suppli-
cans air : Hmc est autem vita eterna, ut cognoscant te
verum et unum Deum, ct quem misisti Jesum Christum
[Joan. 17.]. Quve nimirum beatissima perceptio grati_e
et veritatis, quoniam in hujus seculi vita fieri non potest,
recte dicitur: Deum nemo vidit unquam [1 Joan. 4.],
id est, nemo corruptibili adhuc et mortali came circum-
datus incircumscriptam divinitatis potest luccm con-
tueri: undo manifestius dicit Apostolus: Quem nemo
vidit hominum, nec videre potest [1 Tim. 6.]. Nemo
enim hominum dicitur, nemo humano adhuc habitu ag-
gravatus, humana conversatione caducus. Hinc est enim
quod Moyses qui Deum, quem in angelo videbat, in ipsa
ejus natura videre desiderans, orabat: Si inveni gratiam
in conspectu tuo, ostende mihi gloriam tuam, audivit
[Exod. 33.]: Non _ qteris videre facicm meam, non
enim videbit me homo, et rivet [Ibidem]. Neque
huic assertioni putandum est esse contrarium, quod ali-
quotiens patriarchm vel prophetm Deum vidisse perhi-
bentur. Apparuit enim Dominus Abrahre in convalle
Mambre. Et ait Jacob : Vidi Dominum facie ad faciem
[Genes. 32.]. Item Esaias : Anno quo mortuus est rex
Ozias, vidi Dominum sedentem super solium excelsum
et clevatum [Esaim 6.]. Sed recte intelligendum in cunc-
tis hujusmodi visionibus homines sanctos Deum non per
ipsam naturve sum speciem, sed per quasdam imagines
• ease contemplatos. Et viderunt ergo sancti Deum per
subjectam creaturam, verbi gratia, ignem, angelum, nu-
380 BED/E VENERABILIS

bern, electrum: et tamen veraciter attestatur Joannes,

quia Deum nemo vidit unquam [1 Joan. 4.]. Veraciter
dicitur Moysi: Non enim videbit me homo, et vivet
[Exod. 33.]: quia fragili adhuc vaseulo carnis inelusi
per circumscriptas rerum imagines videre possunt, quem
per incircumscriptum eternitatis sum lumen nequaquam
valent intueri.
Qua autem ratione ad visionem incommutabilis et
eterni luminis pervenire debeat Evangelista consequen-
ter exposuit, dicens: Unigenitus filius qui est in sinu
patris ipse narravit [Joan. 14.]. Cui simile est quod
ipse Dominus ait: Nemo venit ad patrem nisi per me
[Matth. 11.]. Et alibi: Nemo novit filium nisi pater,
neque patrem quis novit nisi filius, et cui voluerit filius
revelare. Ipsius quippe ducatu ad patrem venire, ipsius
magisterio patrem et filium, nec non et spiritum sanc-
tum, unum Deum ac Dominum nosse debemus: quia
nimirum ipse homo factus pro nobis, in hominis habitu
loquens, nobis quid de sanctae trinRatis unitate recte
sentiendum, qualiter ad ejus contemplationem fidelibus
properandum, quibus actibus ad hanc sit perveniendum,
clara luce revelavit. Ipse sacramentis sum incarnationis
nos imbuens," sui nos spiritus carismatibus sanctificans,
ut ad hanc venire valeamus adjuvat. Ipse peracto in
hominis forma judicio novissimo, ad visioncm nos divi-
nae majestatis sublimiter introducet, atquc arcana nobis
regni ccelestis mirabiliter enarrabit.
Sane quod ait: Qui est in sinu patris, in secreto pa-
tris significat. Neque enim sinus patris pueriliter est
cogitandus in similitudinem nostri sinus quem habemus
in vestibus; aut putandus est Deus, qui humanorum
forma membrorum compaginatus non est, sic sedere
quemadmodum nos: sed quia sinus noster intus est,
more nostro loquens scriptura, in sinu patris esse (licit
quem in secreto patris, quo humanus intuitus pertin-
gere non valet, semper manentem vult intelligi. Non
 HOMILI2E. 381

tune autem solum enarrabit unigenitus filius Deum, id

est, sanctm et individum trinitatis, qum est unus Deus,
gloriam manifestabit hominibus, cure post universale
judicium omnes pariter electos ad visioncm claritatis
ejus introdueet. Sed et quotidie narrat, cure singulis
quibusque fidefibus perfectorum mox a carnis cor_p-
tione solutis implere c_epit quod promisit: Qui diligit
me, dili m_tur a patre meo, et ego diligam eum, et mani-
festabo ei meipsum [Joan. 14.]. Me ipsum, inquit, ma-
nifestabo dilectoribus meis, ut quem in sua eognovere
mortalem, in mea jam natura patri et spiritui sancto
videre possint mqualem. Verum hoc de apostolis, mar-
tyribus, confessoribus, c_eterisque arctioris ae perfectioris
vitee viris fieri credendum est; quorum unus certaminum
suorum conscius non dubitavit de seipso testari, Cupio
dissolvi et cure Christo csse [Phil. 1.]. Cveterum sunt
plures in ecclesia justi, qui post carnis solutionem con-
tinuo beata paradisi requie suscipiuntur, expectantes in
magno gaudio, in magnis gaudentium choris, quando
recepto corpore veniant et appareant ante faciem Dei.
At veto nonnulli propter bona quidem opera ad electo-
rum sortem pr_eordinati, seal propter mala aliqua, quibus
polluti de corpore exierunt, post mortem severe casti-
gandi excipiuntur flammis ignis purgatorii, et vel usque
ad diem judicii longa hujus examinatione a vitiorum
sorde mundantur; vet certe prius amicorum fidelium
precibus, eleemosynis, jejuniis, fletibus, hostile salutaris
oblationibus absoluti p_nis, et ipsi ad beatorum perve-
niunt requiem: quibus tamen omnibus unigenitus filius
qui est in sinu patris, Deum juxta modum sum capaci-
tatis cuique narrabit, cure tempore resurrectionis bene-
dictionem dederit, qui legem dedit, ut ambulantes de vir-
tute fidei et spei in virtutem contemplationis videant
Deum deorum in Sion, id est, incommutabilis specula
veritatis, cujus bencficiis et muneribus eternis laus et
gratiarum actio in omnia secula seculorum, Amen.
 $8_ BED_ VRNRRABILI8

HOMILIA L.

MATTm I. In illo tempore c_m esset desponsata mater

Jesu Maria Joseph, antequam eonvenirent, inventa est
in utero habeas de spiritu sancto.

Jesu Christi, qua eternus ante secula Dei

D filius, hominis extempore
ATIVITATEM filius apparuit,
Domini et Salvatoris nostri
Matth_eus Evangelista brevl quidem ser-
mone, sed plena veritate, describit, qui cure patrum
generationes ab Abraham usque ad Joseph virum Ma-
rim perduxisset, omnesque communi human_e ereatlonis
ordine genitos simul et generantes ostendisset, mox de
ipso locuturus, quantum ejus generatio a c_eteris distaret
apertfit: quia videlieet cmteri per eonjunctionem marls
et foeminm solitam, ipse autem per virginem, utpote Dei
filius, naseeretur in mundum. Et quidem deeebat om-
nlmodis, ut cure Deus homo propter homines fieri vel-
let, non alia quam virgine matre nasceretur; eum vir-
ginem generare eontingeret, non alium quam qui Deus
esset filium proerearet.
Cure esset, inquit, de_pon_ata mater ejus Maria Joseph,
ardequam eonvenirent, inventa est in utero haben8 de _i-
ritu saneto.] Quo hoee ordine, vel qua in eivitate sit
eelebrata eoneeptio, Lueas Evangelista suffieienter ex-
ponit: quod quia vestree sauetitati eonstat esse notissi-
mum, dieendum paueis de his qum Matth_eus seribit,
notandumque in primis in eo verbo quod ait : Antequam
eonvenirent, verho eonveniendi non ipsum eoneubitum,
sed nuptiarum qu_e prmeedere solent tempus insinuatum,
quando ea qu_e prius sponsata fuerat, esse eonjux ineipit.
Ergo antequam eonvenirent dieit, antequam nupfiarum
sollennia rite eelebrarent, inventa est in utero habeas de
. spiritu saneto. Si quidem memorato ordine postea con-
 HOMILI_° 383

venerunt, quando Joseph ad prmceptum angeli accepit

conjugem suam, sed non coneumbebant, quia sequitur,
Et non cognoscebat earn. Inventa eat autem in utero
habens a nullo alio quam Joseph, qui licentia maritali
futurw uxoris pene omnia noverat, ideoque tumentem
ejus uterum mox curioso deprehendit intuitu. Sequi-
tur :
Joseph autern vir ejus gum esset vir juslus, et holler earn
traducere, voluit oeculte dirnittere earn._ Videns Joseph
sponsam eoncepis_e suam, quam bene noverat a nullo
viro fuisse attactam, eum esset justus et juste omnia vel-
let agere, optimum duxit, ut neque hoe aliis proderet,
neque ipse earn aeeiperet uxorem, sed mutato oeeulte
nuptiarum proposito, in eonditione earn spons_e manere
pateretur ut erat: nam et in Esaia legerat virginem de
domo David eoneepturam et parituram Dominum, de
qua etiam domo noverat genus duxisse Mariam, atque
ideo non diseredebat in ea prophetiam hane fuisse eom-
plendam ; sed si earn occulte dimitteret, neque aceiperet
eonjugem, et ilia sponsa pareret, nimirum perpauci es-
sent qui cam virginem et non potius autumarent ease
meretrieem. Unde consilium Joseph repente consilio
meliore mutatur, ut videlicet ad conservandam Marlin
famam, ipse earn, eelebrato nuptiarum convivio, eonju-
gem aeciperet; sed eastam perpetuo eustodiret. Maluit
namque Dominus aliquos modum sum generationis igno-
rare, quam sum castitatem infamare genitrieis. Nam
sequitur :
Haec autem eo cogitante, ecce angelus Domini in sore-
his apparuit el, dicens : Joseph, fill David, noli tirnere
accipere Mariam conjugem tuam. Quod enim in ea
nature eat, de spiritu sancto est. Pariet autem filium, et
vogubis nornen ejus Jesurn. lpse enirn salvum faciet
populurn suum a peecatis eorum.] Quibus profeeto verbis
modus eonceptionis simul et dignitas partus edoeetur:
quia videlicet de spiritu sancto eoncepit, et paritura sit
384 BED_E VENERABILIS

Christum : quem etsi aperta voee angelus Christum non

appellat, in eo tamen quod etymologiam nominis Jesu
exponens, ipsum salutis ostendit auetorem populique
Salvatorem, eum populum ejus nuneupat, manifesta ra-
tione quia sit Christus signifieat, ut per hme et qum
neseierat diseat Joseph, eta eontaetu Dei genitrieis fun-
ditus mentem amoveat. Quam tamen dispensatione
justae neeessitatis aeeipere jubetur solo de nomine eon-
jugem, ne videlicet quasi adultera lapidaretur a Judaeis,
et ut in A_gyptum fugiens haberet solatium maseuli, qui
familiari eura, et tutor fcemineae fragilitatis, et testis esset
ejus perpetuze virginitatis. Produnt eatholiei expositores
et alias eausas quare Dei genitrieem Joseph aeeipere
debuerit eonjugem, quas in suis qui vult inveniet loeis.
Adhibet autem Evangelista partui virginali etiam pro-
phetiei sermonis exemplum, ut tantae miraeulum ma-
jestatis eo eertius erederetur, quo hoe non solum ipse
faetum praediearet, sed etiam a Propheta praedietum
reeoleret. Nam et huie Evangelistae, id est, Matthreo,
moris est omnia quae narrat etiam prophetieis affirmare
testimoniis : seripsit namqueEvangelium suum ob eorum
vel maxime eausam qui ex Judmis eredlderant, nec tu-
reen a legis cerimoniis, quamvis renati in Christo, vale-
bant evelli ; et propterea satagebat eos a carnali legis et
prophetarum sensu ad spiritualem, qui de Christo est_
erigere : quatenus sacramenta fidei Christianae tanto se-
curius perciperent, quanto haec non alia esse quam quae
Prophetae praedixerant agnoscerent. Ecee virgo, inquit,
in utero habebit, et pariet filium, et vocabunt nomen
ejus Emmanuel, quod est interpretatum nobiseum Dens
[Esaiae 7.]. Nomen Salvatoris, quod nobiscum Deus a
Propheta voeatur, utramque naturam unius personae ip-
sius signifieat. Qui enim ante tempora natus ex patre
Deus est; ipse in plenitudine temporum Emmanuel, id
est, nobiseum Deus in utero matris faetus est: quia no-
strae fragilitatem naturae in unitatem sum personae susci-
 HOMILIIE. 385

pere d_natus est_ quando verbum caro factum est et

habitavit in nobis: mirum videlicet in modum incipiens
esse quod nos sumus, et non desinens esse quod erat:
sic assumens naturam nostram, ut quod erat ipse non
perderet.
Exsurgens autem Joseph a somno, fecit sicut pr_cepit
ei angelus Domini, et accepit conjugem suam, el non
co#noscebat eam.] Aceepit earn ad nomen eonjugis ob
causas quas pr_ediximus ; et non cognoscebat earn ad
opus conjugale ob arcana qu_e didicerat. Quod si quis
huic nostrm expositioni obsistere, et contendere voluerit,
beatam Dei genitricem nunquam a Joseph celebratis
nuptiis in nomen eonjugis assumtam, exponat ipse me-
flus hune saucti Evangelii locum_ pariterque ostendat
licitum fuisse apud Judzeos, ut sponsze suae quisque car-
nali copula misceretur, et sano ejus intellectui libenter
cedimus: tantum ne erga matrem Domini quicquam
gesture, quod publiea opinio possit infatuate, credamus.
Quod veto additur, Donec peperit fifium suum primo-
genitum, nemo ira intelligendum putet, quasi post nature
filium earn cognoverit, ut quidam perverse opinantur.
Scire enim debet vestra fraternitas, quia fuere haeretici
qui propter hoc quod dictum est_ Non cognoscebat cam
donec peperit filium, crederent Mariam post natum
Dominum cognitam esse a Joseph, et inde ortos eos
quos fratres Domini scriptura appellat, assumentes et
hoe in adjutorium sui erroris, quod primogenitus nun-
cupatur Dominus. kvertat Deus bane blasphemiam a
fide omnium nostrum, donetque nobis catholiea pietate
inteUigere parentes nostri Salvatoris intemerata semper
fuisse virginitate pr_eclaros, et non fihos, sed cognatos
eorum fratres Domini consueto scripturarum more nun-
cupari, sed ob id Evaugelistam an post natum ei filium
earn cognoverit dicere non curasse, quia nulli hoc ambi-
gendum putaverit. Et revera nulfi ambigendum est
quod justi conjuges, quibus in virginitatis castimonia
2c
386 B E D z'E VIgNERABILIS

permanentibus Dei filium nasci singulari gratia datum

est, nullatenus ex eo eastitatis jura temerare, et templum
Dei sacrosanctum sure semine corruptionis attaminare
potucrint. Notandum quoque est, quod primogeniti
non juxta hvereticorum opinationem soft sint quos fra-
tres sequuntur alii, sed juxta auetoritatem scripturarum
omnes qui primi vulvam aperiunt, sive fratres eos aliqui,
seu nuUi sequantur, kttamen Dominus speciali ratione
potest primogenitus dictus intelligi, juxta hoe quod in
Apocalypsi dicit de illo Joannes: qui est testis fide-
lis, primogenitus mortuorum, et princeps regum terra_
[Apoe. 1.]. Et Apostolus Paulus : Nam quos pr_escivit
et prvedestinavit conformes fieri Imaginis filii sui_ ut sit
ipse primogenitus in multis fratribus [Rom. 8.]. Primo-
genitus quippe mortuorum vocatur, quia post multos
licet fratres incaruatus, primus omnium surrexit a mor-
tuis, et viam de morte credentibus vitro c_lestis aperuit.
Primogenitus est in multis fratribus, quia quotquot rece-
perunt eum, dec[it eis potestatem filios Dei fieri, quorum
recte primogenitus appellatur, quia omnes adoptionis
filios, etiam illos qui incarnationis ejus tempora nascendo
prvecesserunt, dignitate prvegreditur. Si quidem i|li pos-
sunt cure Joanne veraeissime testari, quia qui post nos
venit, ante nos faetus est, id est, post nos quidem in
mundo geuitus, sed merito virtutis et regni primogeni-
tus omnium nostrum jure vocatus. Quiet in ipsa di-
vina nativitate non ineonvenienter potest primogenitus
diei, quia priusquam ereaturam faciendo gigneret ali-
quam, coeternum sibi pater eternus genuit filium_ prius-
quam verbo veritatis adoptionis sibi filios redimendo
gigneret aliquos, coeternum sibi Pater eternus genuit
verbum : unde ipsum verbum, ipse Dei filius, videlicet
virtus et sapientia loquitur: Ego ex ore altissimi pro-
divi, primogenita ante omnem creaturam _Eccl. 24.].
Peperit ergo Maria filium suum primogeniture, id est,
sum substantive filium: peperit eum quiet ante omnem
 HO_ibI_. 387

creaturam Deus de Deo natus erat, et in ea qua cre-

atus est humanitate omnem merito creaturam prmibat.
Et vocable, inrluit, nomen eju_ Yesum.] Jesus Hebraice,
Latine Salutaris sire Salvator dicitur: cujus vocationem
nominis prophetis liquet esse certissimam: unde sunt
ilia magno visionis ejus desiderio cantata : Anima antem
mea exultabit in Domino, et delectabitur in salutarl ejus
[Psal. 35.]. Defecit in Salutari tuo anima mea. Ego
autem in Domino gloriabor [Psal. 118.]. Gaudebo in
Deo Jesu meo [Abac. 3.]. Et maxime illud : Deus in
nomine tuo salvum me fac [Psal. 53.], ac si diceret:
nominis tui gloriam qui Salvator vocaris, in me salvando
elarifica. Jesus ergo nomen est filii qui ex virg_ne natus
est, angelo exponente, significans quod ipse salver po-
pulum a peccatis eorum. Qui autem salvat a peccatis
idem utique a corruptionibus mentis et corporls, qu_e ob
peccata contigerunt, salvabit. Christus veto vocabulum
est sacerdotalis vel regive dignitatis. Namet sacerdotes
ac reges in lege a carismate, id est unctione olei sancti
appellabantur Christi: significantes eum qui verus rex
et pontifex apparens in mundo unctus est oleo 1,_etitim
pree participibus suis. A qua unctione, id est carismate,
ipse Christus ; et ejusdem unctionis, id est gTatim spirl-
tualis participes sunt christiani vocati. Qui per id quod
Salvator est, nos salvare a peccatis ; per id quod ponti-
rex est, nos reeoneifiare Deo patti; per id quod rex
est, regnum nobis patris sui dare dignetur eternum
Jesus Christus Dominus noster, qui cure patre et spiritu
sancto vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum,
Amen.

2c2
388 BEDA_ VENERABI I, IS

HOMILIA LI.

JOAN. I. [rt illo tempore voluit Jesus exire in Gali-

l_am, et invenit Philippum, et dicit illi Jesus, Se-
fuere me.

carissimi, benignam Redemptoris nostri gra-

tiara, quia non solum nos misericorditer ad
_ UDIVIMUS ex leetione Evangetii, fratres
se sequendum vocare, sed et venientes grate
suseipere, atque ad eognoseendam divinitatis sum elari-
tatem pie eonsuevit provehere. Audivimus devotam
diseipulorum fidem, caritatem et operationem, quibus
nimirum tribus vitro e_lestis virtutibus tota prvesentis
ecclesi_e perfeetio eonsistit, quia et sine fide impossibiIe
est placere Deo, et tides sine operlbus otiosa est; et
quibuslibet quis sit praeditus virtutibus, quantalibet fide
profecerit, si caritatem non habuerit, nihil illi prodest.
Quod enim vocantem se Jesum Philippus non tantum
lpse sequitur, verum etiam Nathanaeti sequendum pr_e-
dicat, tides profecto est qum per dilectionem operatur:
tides videlicet, quia in Jesum credere non distulit, quem
Christum esse cognovit: opus autem dilectionis; quia
quantum ditigeret quem cognovit, mox sequendo pate-
fecit: quantum etiam proximi amore flagraret, eidem
evangelizando perdocuit. Ipse quoque proximus ejus
Nathanael quantum curae ac dilectionis erga magistrum
veritatis haberet ostendit. Ad quem mox vocatus venire
non tardavit, quantum ejus magnitudinem fidei perfec-
tione caperet intimavit: quem contin_ao tilium Dei et
regem Israel, id est, Christum aperta voce confessus
est. Verum quia ista breviter prmlibavimus, tibet ab
exordio repetentes totam evangelicm lectionis seriem
latius scrutando percurrere.
Vol_dt Jesus, inquit, exire in Galileeam, et invenit
Philippum, et dicit ei, Sequere me.] Jam patet ex su-
 HOM I LI2E. 389

perioribus unde voluerit Jesus exire in Galilaeam, vide-

licet a Judaea, ubi erat Joannes baptizans, et testimo-
nium illi perhibens quod esset agnus Dei. Duos ex
diseipulis suis ad eum sequendum provocavit, e quibus
unus Andreas ad ilium etiam fratrem Petrum adduxit.
Patet juxta sensum spiritualem, et crebra expositione
vestrae fraternitati jam cognitum est quid sit Dominum
sequi. Sequitur namque Dominum, qui imitatur: se-
quitur Dominum, qui quantum fragilitas humana patitur
ea quae in homine monstravit filius Dei, humilitatis
exempla non deserit: sequitur, qui socius passionum
existendo, ad consortium resurrectionis ejus et aseen-
sionis pertingere sedulus exoptat. Sed non sine eerti
mtione mysterii refertur quod dieturus Philippo Jesus
Sequere me, voluit exire in Galilaeam. Galilaea namque
transmigratio facta dicitur, profectum fidelium desig-
nans, quo vel de vitiis ad virtutum celsitudinem trans-
migrate, vel in ipsius virtutibus paulatim proficere, ac de
minoribus ad majora quotidie subire contendunt, quo
usque de hae valle lacrymarum ad arcem laetitiae cceles-
tis Domino auxiliante perveniant. In eo autem quod
revelationem sonat, ipsam vitae eternae beatitudinem,
pro qua in praesenti laborant insinuans, cujus utramque
interpretationem nominis Psalmista uno versiculo com-
prehendit, ubi ait: Ambulabunt de virtute in virtutem,
videbitur Deus deorum in Sion [Psal. 83.]. Haec nam-
que visio de qua dicit Apostolus: Nos autem revelata
facie gloriam Domini speculantes, in eamdem imaginem
transformamur a gloria in gloriam tanquam a Domini
spiritu [2 Cor. 3.]. Bene ergo vocaturus ad sequendum
se discipulum voluit exire in Galilaeam, id est, in trans-
migrationem factam sive revelationem, ut videlicet sicut
ipse, teste Evangelio proficiebat aetate et sapientia et
gratia apud Deum et homines, sicut passus est et resur-
rexit, et ita intravit in gloriam suam ; sic etiam suos
sequaces ostenderet proficere virtutibus, ac per passiones
390 BEDtE VENERABILIS

trausitorias ad eternorum dona gaudiorum transmigrare

debere.
Erat autem Philippus a Bethsaida civitate Andrew et
Petri.] Non est putandus Evangelista fortuitu et alas-
que ratione mystica nomen civitatis de qua esset Phi-
lippus_ et quod eadem Andreve quoque et Petri esset
voluisse monstrare : sed per nomen civitatis typice qua-
lis tune animo Philippus, quaffs officio esset futurus,
quaffs etiam Petrus et Andreas ostenderet eurasse.
Bethsaida quippe domus venatorum dicitur, et vena-
tores utique erant qui audiebant a I)omino: Venire post
me et faeiam vos fieri piscatores hominum [Matth. 4.] :
Venator et file quiet antequam ad prvedicationis offi-
cium ordinaretur a Domino, quantum eapiendis ad vi-
tam anlmabus esset intentus, mox sponte pr_edieando
monstravit. Invenit enim Nathanael, et dieit ei: Quem
seripsit Moyses in lege et prophet_ invenimus, Jesum a
Nazareth. Videamus quantum fete fidei, Tiara capa-
eibus devotxe pr_edicationis maculis intextum invento
fratri eircumdet : quem ad eternam eupit providus cap-
tare salutem. Ilium dieit inventum quem Moyses et
prophetze venturum suis seriptis signaverint, ut eo
eunetis sequentibus intelligatur, quod ipse sit eujus ad-
ventui prveeonando universa veterum seripta servierint.
Ideo nuneupat_ quod nomen Christi futurum propheta-
rum oracula eoneinebant. I)icit namque Abacue per
gratiam ejus salvari desiderans, Ego autem in Domino
gloriabor, gaudebo in I)eo Jesu meo [Abac. 3.]. Sed
et Zacharias tentationis in qua diabolum vieit mentio-
nero faeiens, et ostendit, inquit, mihi Jesum sacerdotem
magnum, et stabat eoram angelo I)omini_ et Satan sta-
hat a dextris ejus, ut adversaretur ei [Zach. a.]. Item
Jacob patriareha mysterium incarnationis ejus a longe
salutans, et expeetans, Salutare tuum, inquit, expeetabo_
I)omine [Gen. 48.J. Ouod enim Hebraiee Jesu, Latine
dieitur Salutaris sive Salvator. Item Psalmista eternam
 HOMXLI_. 391

ejus visionem fidelium populo promittens, dieit ex per-

sona Dei patrls: Longitudine dierum replebo cure, et
ostendam illi Salutare meum [Psal. 90.]. Symeon quo-
que venerabilis iUe senex ac Novi Testamenti prophcta,
cure eum parvum corpore in manibus acciperet, sed
magnum divinitate monte sentiret, codem spiritu in-
structus, ita gratias egit: Nunc dimittc servum tuum,
Domine, secundum verbum tuum in pace, quia vide-
runt ocnli mei Salutare tuum [Luc. 2.]. Filium Joseph
appellat, non ut hunc ex conjunctione maris et femin_
nature assevcret, quem de virgine nasciturum in pro-
phetis didiccrat; sed de domo ac familia David unde
novcrat Joseph ortum, secundum vaticinia prophetarum
eum venisse doceret. Neque enim mirandum si Phi-
lippus eum filium Joseph quem intemerat_e genitricis
illius virum noverat vocet; cure ipsa genitrix interne-
rata semper vlrgo consuetudinem vulgi sequens, sic lo-
cuta legatur: Fili, quid fecisti nobis sic ? Ecce pater
tuus et ego dolentes qu_erebamus te [Luc. 2.]. Addit
et patriam a Nazareth, ut ipsum esse signaret, de quo
lagerant in prophetis quoniam Nazar_eus vocabitur.
Non ergo mirum si mox ad consensum credendi ac ve-
niendi ad Christum captavit Philippus Nathanael, cut
tantos undique veritatis casses prvetendit, quem scripsit
Moyses in lage, et prophet_e, invenimus Jcsum filium
Joseph a Nazareth [Cant. 2.]. Neque immerito Beth-
saida, id est domo venatorum oriundus asseritur, qui
tantam Deo dilect_e venationis curare pariter et gratiam
accepisse monstratur. Nam sequitur,
Et dixit ei Nathanael: a Nazareth potest aliquid boni
esse ?] Nazareth munditi_, sivc flos ejus, aut separata
interpretatur. Annucns ergo verbis evangelizantis sibi
Phifippi Nathanael, A Nazareth, inquit, potest aliquid
boni esse ? Ac si aperte dicat : Potest fieri ut a civitate
tanti nominis aliquid summ_ grati_e nobis oriatur ? Vel
ipse videlicet mundi Salvator Dominus qui singulariter
_9_ BED2_ VENERABILIS

sanctus est, innocens, impollutus, segreg_atus a peccato-

ribus, quique loquitur in Cantieis eantieorum, Ego flos
campi et lilium convallium ; et de quo propheta, exiet,
inquit, virga de radice Jesse [Esa. 11.], et Nazar_eus,
id est flos de radiee ejus, ascendet, vel eerte aliquis
doctor eximius, qui florem nobis virtutum munditiam-
que sanctitatis pr_edicare sit missus. Possumus hunt
locum et ita reete intelligere, quod dicente Philippo,
quem seripsit Moyses in lege et propheta_ invenimus
Jesum filium Joseph a Nazareth, Nathanael bene intel-
lexerit, miratus sit autem quomodo a Nazareth Chris-
turn venisse dlxerit, quem de domo.David et de Beth-
leem eivitate, ubi erat David, venturum prophetre
canebant ; ideoque admirando responderit a Nazareth ;
sed continuo reminiscens quantum etiam voeabulum
Nazareth mysteriis Christi congrueret, eaute assenserit
pr_edleanti, potest, inquit, aliquid boni esse ? Utrique
sensui potest eonvenire quod sequitur :
Die'it ei PhiliplntS: Veni et vide.] Ipsum namque
venire et videre monebat, ut si quid ei ad verba prve-
dicantis ambigui in eorde resedisset, totum hoe visio et
allocutio pr_esens ejus quem pr_edicabat abstergeret.
Nee distulit pius auditor pr_edicatum sibi lumen veri-
tatis soUieite qu_erendo ae pie pulsando, ut pereipere
mereretur insistere : unde mox Dominus satiate in bo-
nis desiderium ejus aecelerans, salutaria ejus ccepta
provida laudatione remunerat, ut hune paulatim ad al-
tiora qu_erenda simul et capienda provehat.
Vidit namque eum venientem ad se, e._ dixit de eo :
Ecce vere Israelita in quo dolus non est._ Ubi notan-
dum quod laudans hominem qui novit eorda Deus, non
eum ahsque peecato, sed absque do]o extitisse confir-
mat. Non cst enim homo justus in terra qui faeiat bo-
num et non peecet: multi autem sine dolo incessisse,
id est simpliei et mundo corde eonversati esse legun-
tur: immo cuneti fideles taliter vivere doeentur, dieente
 HOMILI2_o 393

scriptura, Sentite de Domino in bonitate, et in simplici-

tate cordis qumrite illum [Sap. 1.]. Et ipse Dominus,
Estote, inquit, prudentes sieur serpentes, et simplices
sicut columbm [Matth. 10.]. Talis erat exemplar pa-
tientim Job, de quo scripture est: Erat autem vir ille
simplex et rectus [Job. 1.]. Talis Jacob patriarcha, de
quo dictum est: Jacob autem vir simplex habitabat in
tabernaculis [Gem 25.] : qui quoniam puritate consci-
entire simplieis Deum videre meruit, etiam Israel, id est
vir videns Deum, appellatus est. Talis iste Nathanael
quem Dominus ob parilitatem innoxim conversationis,
ejusdem patriarchm meritis simul et nomine dignum
dueit, Ecce, inquiens, vere Israelita, in quo dolus non
est [Joan. 1.]. Ecce qui vere a patriarcha Deum vi-
dente genus ducit, cui sicut et ipsi patriarch_e doll du-
plicitas nuUa inesse probatur. O quam pulchrum auspi-
cium venienti ad Deum et videre ilium cupienti! Ecce
verc Israelita in quo dolus non est. Beati mundo eorde,
quoniam ipsi Deum videbunt [Matth. 5.]. Ethic vi-
dere Deum desiderans, non ab alio, sed ab ipso qui
scrutatur renes et corda Deo, mundus corde ]audatur et
Israelita, hoe est a vlro Deum vidente generatus astrui-
tur. O quam magna nobis quoque, qui de gentibus ad
fidem venimus, in hac scntentia nostri Redemptol_s spes
aperitur salutisl Si enim vere Israelita est qui doli
nescius ineedit, jam perdidere Jud_ei nomen Israelita-
rum, quamvis carnaliter nati de Israel quotquot doloso
corde a simplicitate patriarch_e sui degeneraverunt, et
asciti sumus ipsi in semen Israelitarum, qui quamlibet
aliis de nationibus genus carnis habentes, fide tamen
veritatis et munditia mentis ac corporis vestigia sequi-
tour Israel juxta illud Apostoli: Non enim omnes qui
ex Israel, hi sunt Israelitre. Neque quia semen sunt
Abrah_e, omnes filii, sed in Isaac vocabitur tibi semen
[Rom. 9.], id est, non qui filii carnis, hi filii Dei; sed
394 nEv_ VENBRAmLXS

qui filii suut reprom]ssionis mstimantur in semine. Se-

quitur :
Dicit ei Nalhanael : Uncle me nosti ? Respondit Jesus
el diwit ei, Priusquam te Philippus vocaret cure esses sub
ficu, vidi re. Respondit ei Nathanael, et ait : Rabbi, tu
es filius Dei, tu es rex Israel.] Quia eognovit Natha-
nael, vidisse et nosse Dominum qu_e alio in loeo gere-
rentur, id est quomodo et ubi voeatus sit a Philippo,
cure ipse ibi eorporaliter non esset, divin_e hie majes-
tatis intuitum eonsiderans, protinus eum non solum
Rabbi, id est magistrum, sed et filium Dei ae regem
Israel, id est Christum eonfessus est. Et libet intueri
quam prudens laudanti Domino eonfessio respondet
servi. Ille vere hune Israelitam, id est virum qui
Deum videre posset, eo quod dolum minime habet,
astruxit: iste eum non magistrum tantummodo qui
utilia pr_eeiperet, verum etiam filium Dei qui ecelestia
dona tribueret, et regem Israel, id est populi Deum
videntis, religiosa devotione fatetur, ut hae confessione
suum quoque hunc regem, et se ejus regni militem sig-
nifieet. Potest autem h_c Domini sententia, qua dixit
se Nathanael, priusquam vocaretur a Philippo cure esset
sub fieu, vidisse, super electionem spiritualis Israel, id
est populi Christiani, mystice intelligi, quem Dominus
necdum se viclentem_ necdum per Apostolos ejus ad
fidei gratiam vocatum, sed sub tegmine adhuc peccati
prementis abditum miserieorditer videre dignatus est,
Paulo attestante, qui ait: Qui benedixit nos in omni
benedictione spirituali in cc_lestibus in Christo, sicut
elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut esse-
mus sancti et immaculati in conspeetu ejus in earitate
[Eph. 1.]. Et quidem fici arbor aliquando in scripturis
dulcedinem supern_ dilectionis insinuat, unde scripture
est: Qui servat ficum, comedit fmetum ejus; et qui
custos est Domini sui, glorificabitur [Prov. 27.] ; sed
 HOMILI_E. 395

quia primi parentes nostri, reatu prmvaricationis confusi,

de fici sibi foliis succinctoria fecerunt, potest arbor fici
non_incongrue male dulcoratam generi humano consue-
tudinem peccandi signare, sub qua positos electos suos
adhuc, sed necdum electionis sum gratiam cognoscentes_
quasi sub fieu constitutum, nee se jam videntem Domi-
nus videt Nathanael. Novit enim Dominus qui sunt
ejus: quorum salvatioui ipsum quoque nomen Natha-
nael aptissime convenit. Nathanael namque donum Dei
interpretatur, et nisi dono Dei quisque vocatus, nun-
quam reatum primae transgressionis, nunquam male
blandientia algescentium quotidie peceatorum umbra-
cula evadit, nunquam salvandus venire meretur ad
Christum: unde dicit Apostolus: Gratia enim salvati
estls per fidem [Eph. 1.]. Et hoc non ex vobis, sed
Dei donum est, non ex operibus, ut ne quis glorietur.
Sequitur:
Respondit Jesus, et dixit ei : Quia dixi tibi : Vidi te
sub ficu, credis. Majus his videbis.] Quid sit majus de
quo dieit, ipse subsequenter aperit, futuram eredentibus
spondendo apertionem regni eoelestis, et praedieandam
mundo utramque unius sum naturam personae, quod
revera multo exceUentius est arcanum, quam quod nos
in peccati adhuc umbra positos a se illuminandos prae-
vidit. Majus est enim quod nos salvatos gratia suae
cognitiouis imbuit, quod cmli nobis gaudia pandit, quod
praedicatores suae fidei in mundo dispersit, quam quod
nos salvandos potentia suae majestatis ante secula prae-
scivit.
Amen amen, inquit, dico vobis, videbitis ewlum aper-
turn et angelos Dei ascendentes et descendentes supra
filium hominis.] Jam completum ceruimus promissi
hujus effeetum: vidimus etenim c(elum aperture, quia
postquam ecelum Deus homo penetravit, etiam nobis
in nomine ejus eredentibus supernae patrive patefac-
tuna cognoseimus ingressum. Videmus angelos Dei
396 BE D._E VENERABILIS

ascendentes et deseendentes supra filium hominis, quia

pr_edicatores sanetos novimus sublimitatem divinitatis
Christi simul et humanitatis ejus infirma nunt_are.
Aseendunt supra filium hominis angeli_ cum docent
doctores quia in prineipio erat verbum_ et verbum erat
apud Deum, et Deus erat verbum [Joan.1.]. Descendunt
super filium hominis angeli_ cure adjungunt iidem quia
verbum taro faetum esb et habitavit in nobis. Neque
immerito pr_edicatores sancti typiee angeli vocantur,
quibus consuete derivatum ab angelis nomen Evange-
listarum coneeditur, ut sieur hi nuntii, ita et iUi propter
idem summ_e pr_edicationis officium boni nuntii cogno-
minentur. Et notandum quod Dominus seipsum filium
homiuis nuneupat, Nathanael eumdem filium Dei pr_e-
dieat. Cui simile est quod apud alios Evangelistas ipse
discipulos interrogat, quem eum dieant esse homines
filium hominis; responditque Petrus: Tu es Christus
filius Dei vivi _Matth. 16.]. Et quidem justo dispen-
sationis moderamine aetum est_ ut cure utraque ejus-
dem mediatoris Dei et Domini nostri vel ab ipso Domi-
no_ vel ab homine puro esset eommemoranda substantia,
Deus homo fragilitatem assumpt0e ase humanitatis_
purus homo virtutem etern_e in eo diviuitatis astrueret ;
ipse suam humilitatem_ ille ejus fateretur altitudinem.
Notandum etiam quod Dominus qui beatum Nathanael
vere Israelitam nuncupat_ in hoe quoque verbo quod
aib Videbitis eoelum apertum_ et angelos Dei aseen-
dentes et descendentes supra filium hominis [Joan. 1.],
visionem Jacob patriareh_e qui per benedictionem voca-
tus est Israel ad memoriam redueit. Is namque cure
volens in quodam loeo requieseere lapidem capiti suo
subposuisset_ vidit in somnis sealam stantem super ter-
ram_ et cacumen illius tangens ere!urn ; angelos quoque
Dei aseendentes et descendentes per eam_ et Dominum
innixum scake_ dieentem sibi, Ego sum Deus Abraham
patris tui_ et Deus Isaac; surgensque mane_ et debito
 HOMILI_o 39_

cum pavore laudes Domino reddens, tuIit lapidem ip-

sum, et erexit in titulum fundens oleum desuper. Hu-
jus ergo loci Dominus faeit mentionem, et de se ac
suis fidelibus figuratum manifestissime testatur. Scala
quippe quam vidit, Ecclesia est, nativitatem de terra,
sed conversationem habens in coelis, per quam aseen-
dunt et descendunt angeli, cure Evangelista_ nune per-
fectis auditoribus supereminentia divinitatis ejus areana,
nunc rudibus adhuc humanitatis ejus infirma denun-
tiant. Vel certe aseendunt cure ipsi ad e0elestia con-
temphnda mente transeunt. Deseendunt vero cure audi-
tores suos qualiter in terris vivere debeant instruunt.
Lapis sub capite Jacob Dominus est, in quo tanto ma-
gis omni intentione debemus inniti, quanto nobis cer-
turn liquet, quia sine ipso nihil facere possumus. Unxit
lapidem Jacob et erexit in titulum, quia verus Israelita
intelligit Redemptorem nostrum unctum a Patre oleo
lzetitia_ prm consortibus suis: a qua unctione, id est
chrismate, Christus nomen accipit, eujus mysterium in-
carnationis nostra_ profecto est titulus redemptionis.
Et bene cure lapis in terra ungitur atque in titulum eri-
gitur, Dominus in coelo revelatur, quia nimirum ipse in
tempore apparuit inter homines homo, qui eternus per-
manet apud pattern Deus: qui morte devicta ascendit
super ecelos ccelorum ad orientem, ipse in titulum nos-
trm salvationis manet nobiscum omnibus diebus usque
ad consummationem seeuli, corpus quidem assumptum
de terra e0elo transferens, sed prmsentia divinitatis ter-
rain pariter complectens et eoelos. Igitur Dominus ve-
terem nobis exponens historiam in Israel simplicitatem
populi fidelis, cujus membrum erat Nathanael, figura-
tam demonstrat ; in lapide super quem angeli ascende-
bunt et descendebant, se significatum revelat, cujus
utramque naturam vicissim magistri spirituales annun-
tiant. Nam quasi lapidem ungit Israel oleo, cure con-
fitetur Nathanael quomodo unxit Jesum Deus spiritu
398 BED_ VENERAmLIS

sancto et virtute dicens, Rabbi, tu es filius Dei, tu

es rex Israel EJoan. 1.]. Patet jam, exposita lectione
saneti Evangelii, fratres mei, quod non sine ratione
magni mysterii in capite ipsius prmdietum sit, quia vo-
luerit Jesus exire in Galilmam, ac deinde subjunetum
quomodo vel Philippum ipse voeaverit, vel vocatum ab
eo Nathanael susceperit, ac luee veritatis instruxerit.
Galilma namque, ut diximus, Transfiguratio facta vel
Revelatio interpretatur. Et recte in Galilveam voluisse
exire dictus est, cure saeramenta sum majestatis fideli-
bus revelare dignatus est: ad quorum perfectam cogni-
tionem, qum est sola hominis vita beata, tanto tunc sub-
limius ascendemus, quanto nunc instantlus de terrenis
ad c_lestia transmigrare, ac per gradus virtutum profi-
eere curamus, adjuvante ipso qui bonorum desideria
ascendere, provehere, et coronare eonsuevit, Jesu Christo
Domino nostro, qui vivit et regnat cure patre in unitate
spiritus saneti Deus per omnia seeula seculorum, Amen.

HOMILIA LII.

JOAN. viii. In illo tempore perrexit Jesus in montem

Oliveti, et diluculo iterum venit in templum, et omnis
populus venit ad eum_ et seden8 docebat eos.

tanto intentius eonsiderare, fratres carissimi,

debemus
RiESENTEM ac semper
sanctireminisei, quanto
EvangelJJ maxi-
lectionem
mare nobis eommendat gratiam nostri eondi-
toffs. Eeee enim, ut audivimus, oblatam sibi ab impiis
accusatoribus mulierem peccatrieem, non juxta legis
prmceptum lapidare, sed ipsos accusatores primo semet-
ipsos considerare, et sic in peccantem sententiam dare
prmcepit, ut ex considemtione propri_e fragilitatis, qua-
 HOMILIIIt. 399

liter afiis misereri debuissent_ agnoscerent. Sed quia

moris esse solet seripturarum, ut aliquando a statu tern-"
poris, aliquando a statu loci, aliquando ab utroque qua-
fia sint post narranda signifieent, relaturus Evangelista
temperatam legis districtionem misericordia Redempto-
ris, prvemisit, quia Jesus pcrrexit in montem Oliveti, et
dilueulo iterum venit in templum. Mons quippe Oli-
veti sublimitatem Dominiexe pietatis et misericordi_e de-
signat, quia Grvece oleos misericordia, olivetum vocatur
oleon, et ipsa unetio olei fessis ac dolentibus membris
solet afferre levamen. Sed et hoc quod oleum et virtute
ac puritate prveeminet, et quemeumque ei liquorem su-
perfundere volueris, confestim hunc transeendcre eique
superferri consuevit, gratiam misericordi_e ceelestis non
ineonvenienter insinuat, de qua scripture est, Suavis
Dominus universis, et miserationes ejus super omnia
opera ejus [Psal. 144.]. Tempus quoque diluculi exor-
turn ejusdem grative, qua remota legls umbra ]ux evan-
gelica_ veritatis erat revelanda demonstrat. Pergit ergo
Jesus in montem Oliveti, ut arcem misericordi_e in se
constare denuntiet: venit iterum diluculo in templum,
ut eamdem misericordiam cure incipiente Novi Testa-
menti lumine fidelibus, templo videlicet suo pandendam
pr_ebendamque significet.
Et omnis, inquit, populus venit ad eum_ et sedens doce-
bat eos.] Sessio Domini humilitatem inearnationis ejus,
pro qua nobis misereri dignatus est, insinuat: uncle etiam
nobis praecipitur: Surgite postquam sederitis [Psal.126.],
ae si aperte dicatur : non ante sed posteaquam vera vos
humilitate eastigaveritis, prmmium supernse exaltationis
vos aeeepturos sperate. Bene autem dieitur, quia cure
sedens doceret Jesus, omnis populus venit ad etun : quia
postquam humilitate sure incarnationis proximus homi-
hum factus est, libentius est a multis ejus sermo recep-
tus : a multis, inquam, est ejus sermo reeeptus : namque
a pluribus est superba impietate contemptus. Audierunt
400 BED2E VICNERABILIS

namque mansueti et laetati sunt, magnificantes Dominum

cum Psalmista, et exaltantes nomen ejus ad invicem.
Audierunt invidi, et dissoluti sunt, nec compuncti sunt ;
tentaverunt eum et deriserunt, derisum striderunt in
eum dentibus suis. Denique tentantes adduxerunt mu-
lierem in adulterio deprehensam, interrogantes quid de
ea fled juberet: quoniam Moyses talem lapidare man-
daverit, ut si et ipse hanc lapidandam decerneret, deri-
derent eum quasi misericordiee, quam semper doceret,
oblitum : si lapidari vetaret, striderent in eum dentibus
suis, et quasi fautorem scelerum legisque contrarium
velut merito damnarent. Sed absit ut terrena stultitia
quid diceret inveniret ; et c_elesti sapientiae quid respon-
deret deficeret. Absit ut impietas c_eca soli justitim ne
mundo luceret obsisteret.
Jesus autem inclinans se deorsum, digito scribebat in
terra.] Per inelinationem Jesu humiUtas, per digitum
qui articulorum compositione flexibilis est, subtilitas
diseretionis exprimitur: porto per terrain cor huma-
num, quod vel bonarium vel aetionum malarum solet
reddere fructus, ostenditur. Postulatus ergo Dominus
judieare de peccatriee, non statim dat judicium, sed
prius inclinans se deorsum digito seribit in terra, ae sic
demure quia obnixe rogatur judicat: nos videlicet, nos
typice instituens, ut cure quaelibet proximorum errata
conspicimus, non heec antea reprehendendo judicemus,
quam ad conscientiam nostram humiliter reversi digito
earn discretionis solerter exsculpamus, et quid in ea
conditori placeat, quidve displiceat, sedula examinatione
dirimamus, jttxta illud Apostoli, Fratres, etsi prreoccu-
patus fuerit homo in aliquo delicto, vos qui spirituales
estis, instruite hujusmodi in spiritu mansuetudinis ejus,
considerans te ipsum ne et tu tenteris [Gal. 6.].
Cure autem perseverarent interrogantes eum, erexit
se, et dixil eis : Qui sine peccato eat vestrum, primus in
illam lapidem mittat.] Quia hine et inde Domino Seribm
 HOMILI/E. 401

et Pharls_ei tendebant laqueos insidiarum, putantes eum

vel immisericordem futurum in judicando, vel injus-
turn: pr_evidens file dolos, quasi fila transit arane_, et
judicium justiti_e per omnia, et mansuetudinem pietatis
ostendens: completumque est in eis illud Psalmista_
quod diximus, quia dissoluti sunt, nec compuncti sunt
[PsaL 34.]. Dissoluff sunt, namque ne Dominum in-
sidiis concluderent; nec compuncti sunt, ut eum di-
lectionis sequerentur oflleiis. Vis enim audire tem-
perantiam miserendi ? qui sine peccato est vestrum.
Vis iterum audire justitiam judicandi ? primus in illam
lapidem mittat. Si Moyses, inquit, mandavit vobis mu-
lierem hnjusmodi lapidare, videte quia non hoc pecca-
totes, sed justos facere prmcepit. Primo vos ipsi justi-
tiara legis implete, et sic innocentes manibus et mundo
corde ad lapidandam ream concurrlte. Primo spiritu-
alia legis edicts, fidem, misericordiam, et caritatem per-
ficite; et sic ad carnalia judicanda divertite.
Dato autem judicio, Dominus ite'fum se inclinan_ 8cri-
bebat in terra.] Et quidem juxta morem eonsuetudinis
humanm potest intelligi quod ideo Dominus eoram ten-
tatoribus improbis inelinari et seribere in terra voluerit,
ut alio vulture intendens, liberum eis daret exire arbi-
trium : quos sua responsione pereussos citius exituros,
quam plura interrogaturos esse pr_eviderat.
Denique audientes unus post unum e_ibant incipientes
a senioribus.] Sed figurate nos ammonet in eo quid ante
datam et post datam sentenffam inelinans se scribit in
terra, et ut prinsquam peccantem proximum corripia-
mus, et postquam debit_ casffffationis illi ministerium
reddiderimus, nosipsos digna humilitatis invesffgatione
perpendamus, ne forte ant eisdem qum in ipsis repre-
hendimus, ant aliis quibuslibet simus faeinoribus irre-
tiff. Evenit enim sa_pe, ut qul, verbi gratis, homicidam
publiee peeeantem judicant, pejus odiorum malum quo
ipsi in seereto depopulantur non sentiant: qui forrfiea-
21)
40_ BED_ VENEItABILIS

torero accusant, pestem superbi_e, qua ipsi de sua easti-

tate extolluntur, ignorent: qui ebriosum condemnent;
virus invidim quo exeduntur ipsi non videant. Quid
ergo nobis in hujusmodi perieulis remedii, quid restat
salutis ? nisi ut cure peccantem conspicimus allure, mox
inelinemur deorsum, id est quam dejeeti ex nostrm con-
ditione fragilitatis simus, si non nos divina pietas sue-
tentet, humiliter inspiciamus. Digito scribamus in terra,
id est diserimine solerti pensemus, an cure beato Job
dicere possimus, neque enim reprehendit nos cot nos-
trum in omni vita nostra [Job. 27.]; et meminerimus
seduli, quia si reprehenderit nos cot nostrum ; major est
Deus corde nostro, et novit omnia. Possumus autem
et ita recte inteUigere, quod veniam peccatriei daturus,
digito Dominus in terra scribere voluerit, ut ipsum se
esse monstraxet, qui legis decalogum suo digito, id est
spiritus sancti opere quondam seripsit in lapide. Et
bene lex in lapide seripta est, qum at[ edomanda duri et
contumacis populi prmeordia dabatur. Bene in terra
scripsit Dominus, gratiam remissionis daturus eontritis
et humilibus corde, qui fructum ferre possent salutis.
Belle inclinans se deorsum digito seribit in terra, qui
quondam sublimem se ostendens in monte digito seri-
bebat in lapide, quia per humiliationem suseepta_ hu-
manitatis, spiritum gratim fruetiferis fidelium eordibus
infudit, qui exeelsus in angelo apparens, duris dura
quondam dedit mandata populis. Bene qui ineliaatus
seribit in terra, ereetus misericordi_e verba depromit,
quia quod per humanee infirmitatis soeietatem promisit,
per divina_ virtutem potentim hominibus donum pietatis
impendit.
Erigens, inquit, se Jesus, diwit ei : Mulier, ubi su_t
quite accusabant ? Nemo te condemnavit ? Qu_e diwit:
Nemo, Domine.] Nemo condemnare ausus est peeeatri-
¢em, quia in se singuli cernere coeperant quod magis
damnandum cognoscerent. Sect qul acettsantium tur-
 HOMILI_. 403

barn prohto justitise pondere fugavit, videamus aceu-

satam quanto miserieordi_ munere sublevet. Sequi-
tur :
Dixit autem Jesus: Nec ego te condemnabo, vade et
amplius jam noli peccare.] Impleta est hoe loeo sen-
tentia Psalmographi, qui in Domini laudibus eanit:
Prospere proeede et regna, propter veritatem et man-
suetudinem et justitiam, et deducet te mirabiliter dex-
tra tua [Psal. 44.]. Propter veritatem quippe regnat,
quia viam veritatis mundo pr_edieando eatervis ereden-
tium regni sui gloriam dilatat. Propter mansuetudinem
et justitiam regnat, quia plures ideo se regno subjieiunt
illius, quod eum mansuetum in liberandis a peeeato po_-
nitentibus, et justum in damnandis pro peecato con-
tumaeibus esse eognoseunt: mansuetum in largienda
gratia fidei et virtutum eoelestium : justum in reddenda
mercede perpetua pro fidei et eveiestium eertamine
virtutum. Deduxit eum mirabiliter dextra sua, quia
habitans in homine Deus mirabilem eum in omnibus
quae faeeret et doeeret ostendit ; sed insidias quas astuti
hostes excogitare poterant, mirabili prudentia semper
ducentem monstravit. Nee ego te, inquit, condemnabo.
Vade, et amplius jam noli peccare. Quoniam miseri-
cots et plus est et justitiam diligit, ne ampllus peccet
interdicit. Verum quia poterant dubitare aliqui an pos-
set Jesus, quem verum hominem noverant, dimittere
peecata, dignatur ipse apertius qui divinitus valeat
ostendere. Post repulsam namque tentatorum nequi-
tiara, post solutam peccatricis eulpam, iterum loquitur
eis dicens :
Ego sum lux mundi, gui sequit=r me non ambulat in
tenebris ; sed habebit lumen vit_e.] Ubi manifeste doeet,
non solum qua auetoritate mulieri peeeata dimiserit ;
sed quid etiam figuraliter expresserit ipse pergendo in
montem Oliveti, quid diluculo iteram veniendo in tern-
plum, quid digito seribendo in terra: arcem videlicet se
202
404 BED_ VENERABILIS

esse miserieordiamm, et Deum totlus conso|ationis, prar_

conem slmul et largitorem lueis indefieientis, legls pari-
ter latorem et grati_e. Ego sum, inquit, lux mundi.
Ae si aperte dieat: Ego sum lux vera, quw illuminat
omnem hominem venientem in mundum: ego sol jus-
titi_ qui timerrtitms Deum orior, etsi nube carnis ad
tempus videor tegi. Tegor enim nnbe earnis, non ut
abseondar qu_erentibus, sed ut temperer infirmis. Sa-
nent oculos mentis, fide purifieent corda sua, ut meip-
sum mereantur intuerl : Beati enim mundo corde, quo-
niam ipsi Deum videbdnt [Matth. 5.].
Qui sequitur me non ambulabit in tenebris, sed habe-
bit lumen vitee.] Qui meis modo jussis et exempfis ob-
sequitur, non timebit in fnturo tenebras damnationis,
sed lucern potius vitro, ubi nnnquam prorsus moriatur,
habebit. Sequamur igitnr, fratres, modo lucern justiti_e
fide qum per dileetionem operatur, ut earn tune eonse-
qui mereamur specie, qu_e dileetionis meritum et remu-
neret et addat, ipso attestante, qui ait: Qui antem dili-
git me, diligetur a patre meo, et ego diligam eum, e_
manifestabo ei meipsum [Joan. 14.1. Veniamus tota
mentls intentione ad eum qui in invisibifi monte Oliveti
loeum habet: unxit enim eum Deus, Deus ejus, oleo
lvetiti_e prEe eonsortibus ejus, ut et nos eonsortes ejus-
dem sure unetionis, id est grati_e spiritualis dignetur
facere participes. Quod non tamen aliter quam dili-
gendo justitiam et odiendo iniquitatem adipisci merebi-
tour. Nam et de ipso psalmus qui hmc loquitur prmmi-
sit: dilexisti justitiam et odisti iniquitatem [Psal. 44.],
ut prmdicando videlicet gloriam capitis, membra qu_e
ad hoc pertinere possent quatiter conversari debeant
ostenderet. Reminiscamur quia ipse dilnculo venit in
templum, atque inter docendum peceatricem solvit a
crimine, et studeamus ipsi templum existere nostri con-
ditoris, studeamus discussis vitiomm tenebris in luce
proficere virtutum, quatenus etiam nostra prmcordia
 _OMXLI_. 405

visitare Dominus, nos ccelestibus instruere disciplinis,

et quiequid in nobis sordidum repererit protinus emun-
dare dignetur, qui vivit et regnat cure patre in unitate
spiritus sancti Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LIII.

JOAN. lI. In illo tempore descondit Jesus Capharnaum

ipse, et mater ejus, et fratres ejus, et discipuli ejus, et
ibi renianserunt non multis diebu_.

tionis hujus evangelicve dictum est, quia de-

scendente Capharnaum Domino, non solum
s OLET movere quosdam quod in exordio lec-
mater et discipuli, sed et fratres ejus secuti
sunt eum. Nec defuerunt h_eretici, qui Joseph virum
beatae semper Virginis Marive putarent ex aria uxore
genuisse cos quos fratres Domini scriptura appellat.
Alii majori perfidia hos eum ex ipsa Maria post nature
Dominum generasse putarunt. Sed nos, fratres earis-
simi, absque uUius scrupulo qu_estionis scire et confiteri
oportet, non tantum beatam Dei genitrieem, sed et bea-
tissimum castitatis ejus testem atque custodem Joseph
ab omni prorsus actione conjugali mansisse semper im-
munem ; nee natos, sed cognatos eorum_ more scriptuo
ris usitato, fratres sororesve Salvatoris voeari. Denique
Abraham tmc modo loquitur ad Loth: Ne qu_eso sit
jurgium inter me et re, et pastores meos et pastores
tuos ; fratres enim stunus. Et Laban ad Jacob : Num
quia frater meus es, gratis servies mihi ? [Gen. 29.] Et
quidem constat quia Loth filius Aran fratris Abraham
et Jacob sit filius Rebeeeve sororis Laban : sed propter
cognationem sunt fratres nuncupati. Hae ergo regula
in seripturis sanctis, ut dixi, frequentissima, etiam cog-
406 BED_E VENERA.BILIS

natos Mari_ vel Joseph fratres Domini appeUatos

oportet intel|igL Quod autem propinquante Pascha
Jesus ascendit Ierosolymam, nobis profecto dat exem-
plum quanta auimi vigilantia dominicis subjici debea-
mus imperiis, cure ipse in hominis infirmitate apparens,
eadem qua_ ex divinitatis auctoritate statuit decreta cus-
todiat. Ne enim putarent servi absque crebris oratio-
num bonorumque actuum victimis vel flagella evadere,
vel prmmia se posse percipere, et ipse inter servos ad
orandum immolandumque Dei filius ascendit: qui ve-
niens Ierosolymam quid ibi gerentes invenerit, quid
ibidem ipse gesserit videamus.
Et invenlt, inquit_ in templo vendentes bove8 et oves_ et
columbaz, et nummularios sedentes. Et cam fecisset
quasi fla#eUum de funiculis, omnes ejecit de templo_ boves
quoque et ores, et nummulariorum effudit ees, el mensas
subvertit.] Bores, ores, et columb_e ad hoc emehantur,
ut offerrentur in templo. Nummularii ad hoc sedebant
ad mensas, ut inter emtores venclitoresque hostiarum
promta esset pecunim taxatio. ¥idebantur ergo lieite
vendi in templo qum ad hoc emebantur ut offerrentur in
eodem templo Domino: sed nolens ipse Dominus ali-
quid in domo sua terrenm negotiationis_ nee ejus quidem
qum honesta putaretur exhiberi, dispulit negotiatores
injustos_ et foras omnes simul cure his qum negotiaban-
tur ejecit. Quid ergo, fratres mei, quid putatis faceret
Dominus, si rixis dissidentes, si fabulis vacantes, si risu
dissolutos, vel alio quolibet seelere reperiret irretitos,
qui hostias qum sibi immolarentur ementes in templo
vidit, et eliminare festinavit ? Hme propter illos dixi-
mus qui ecclesiam ingressi non solum intentionem orandi
negligunt, verum etiam ea pro quibus orate debuerant
augent, insuper et arguentes se pro hujusmodi stultitia
eonvitiJs odiisque vel etiam detraetionibus insequuntur:
addentes videlicet peccata peccatis, et quasi funem lon-
gissimum incauta eorum augmentatione texentes_ nee
 _OMILI_. 407

timentes ex eo districti judicis examinatione damnari.

Nam bis quidem in sancto Evangelio ]egimus quod ve-
niens in templo Dominus hujusmodi negotiatores eje-
cerit, nunc videlicet, id est tertio ante passionem suam
anuo, sicut ex Evangelli sequentibus scriptis agnosci-
mus, ct ipso quo passus est anno, cure ante quinque
dies Pascl_e sedens asino Ierosolymam veuisset. Sed
hoc idem eum in templo, sanctm ecclesive examine quo-
tidianm visitationis agere, omnis qui reete sapit intelli-
git: unde multum tremenda sunt h_ec, dilectissimi_ et
digno expaveseenda timore, sedulaque praecavendum in-
dustria, ne veuiens improvisus perversum quid in nobis
unde merito flagellari ac de ecclesia ejici debeamus in-
veuiat : et maxime in ilia qum specialiter domus oratio-
uis vocatur observandum, ne quid ineptum geramus, ne
cure Corinth[is audiamus ab Apostolo, numquid domos
non habetis ad agenda vcl loquenda temporalia, aut ee-
clesiam Dei contemnitis ? Eta Propheta cure Jud_eis :
Dilectus meus in domo mea fecit scelem multa [Jer. 11.].
Et quidem gaudendum est quia ipsi sumus in baptismo
templum Dei facti, teste Apostolo qui air: Templum
enim Dei sanctum est, quod estis vos [1 Cor. 3.]. Ipsi
civitas regis magui, de qua canitur: Fundamenta ejus
in montibus sanctis EPsal. 87.], id est fundamenta ec-
clesiee in soliditate fidei Apostolorum et Prophetarum ;
sed nimis tremendum, quia prmmisit Apostolus dicens :
Si quis autem templum Dei violaverit, disperdet illum
Deus E1 Cor. 3.]. Et ipse Judex justus, disperdam,
inquit, de civitate Domiui qui operantur iuiquitatem
[Psal. 101.]. Gaudendum, quia in nobis Paschm sol°
lennitas celebratur, cum de vitiis ad virtutes transire
satagimus. Pascha quippe transitus dicitur. Gauden-
dum quia Dominus nostra pectora, civitatem videlicet
sham visitare, quia idem Pascha nostrm bon_e actionis
prmsentia sure pietatis intustrare dignatur: sed timen-
dum satis ne nos in civitate sua aliud quam ipse diligit
408 B]EDAg VENERABILIS

agentes inveniat, et ipse se nobis qualem non diligimus

districtus redditor ostendat, ne nos in templo nummu-
]arios, ne venditores bourn, ovinm, columbarumve re-
periens damnet. Bores qnippe doctrinam vit_ ccBlestis,
oves opera munditi_ ct pietatis, columb_e spiritus sancti
dona designant, qnia nimirum bourn juvamine solet ager
exerceri. Ager autem est Domini cot cc_lesti cxcultum
doctrina, et suscipiendis verbi Dei pr_cparatum rite se-
minibus. Oves innocentes sua vellera vestiendis homi-
nibus pr_stant. Spiritus super Dominum in coinmb_e
specie descendit. Vendunt autem bores, qni verbum
Evangelii non divino amorc, sed terreni qu_stus intuitu
audientibus impendunt, quales reprehendit Apostolus
qnia Christum annunciarent non sincere. Vendtmt
oves, qui human_ gratia laudis opera pietatis exercent,
de quibus Dominus ait: qnia receperunt mercedem
suam [Matth. 6.]. Vendunt columbas, qni aeceptam
spiritus gratiam, non gratis, ut pr_ceptum est, sed ad
pr_emium dant, qni impositionem manus qua spiritus
accipitur, etsl non ad qu_estum pecuni_e, ad vulgi tamen
favorem tribuunt, qni sacros ordines non ad vit_ meri-
turn, sed ad gratiam largiuntur. Nummos mutuo dant
in templo, qni non simulate ccelestibus, sed aperte ter-
rcnis rebus in ecclesia deservinnt, sua qu_erentes non
qu_e Jesu Christi. Verum hujusmodi operarios fraudu-
lentos qu_c merces mancat ostendit Dominus, cure facto
de funiculis flageUo, omnes ejecit de templo. Ejiciuntur
enim de parte sortis sanctorum, qui interpositi vel ficte
bona vel aperte facinnt mala opera. Oves quoque et
boves ejecit, qnia talium vitam pariter et doctrinam
ostendit esse reprobam. Funiculi qnibus flagellando
impios de templo expulit, crementa stint actionum ma-
larum, de quibus materia damnandi reprobos districto
judiei datur :hinc etenim dicit Esaias: Yve qui trahitis
iniquitatem in funiculis vanitatis [Esa. 5.]. Et in Pro-
verbiis Salomon: iniquitates_ inqnit, sure eapiunt im-
 _OMILI_. 409

pinm, et funibus peccatorum suorum constringitur

[Prov. 5.]. Qui enim peccata peccatis pro quibus aerius
damnetur aceumulat, quasi funiculos quibus ligetur ac
flagelleturpauhtim augendo prolongat. Nummulariorum
quoque quos expulsat effudit _s, et mensas subvertit,
quia damnatis in fine reprobis etiam ipsarum quas di-
]exere return toilet figuram, juxta quod scripture est:
Et mundus transivit et coneupiseentia ejus.
El eio qui columbas vendebanl dixit: zluferte iota
hinc, et nolite facere domum patrio mei domum negolia-
tionis.] Venditionem columbarum de templo auferri
prveccpit, quia gratiam spiritus qui gratis aecepit gratis
debet dare: unde Simon magus ille qui hanc pecunia
emere voluit, ut majore pretio renderer, audivit : Pecu-
nia tua tecum sit in perditione, non est tibi pars, neque
sors in sermone hoc. Notandum autem quod non soft
venditores stint columbarum, et domum Dei faciunt
domum negotiationis, qui saeros ordines largiendo pre-
tium pecuni_e vel laudis vel etiam honoris inquirunt.
Verum hi quoque qui gradum vel gratiam in ecclesia
spiritualem, quam Domino largiente pereepere, non sim-
plici intentione, sed cujuslibet humanve causa retribu-
tionis exereent, eontra illud Apostoli Petri : Qui loqui-
tur, quasi sermones Dei ; qui ministrat, tamquam ex
virtute quam administrat Deus, ut in omnibus hono-
rificetur Deus per Jesum Christum [1 Pet. 4.]. Qui-
cumque ergo tales sunt, si nolunt veniente Domino de
ecclesia auferri_ auferant ista de suis aetibus, ne faciant
domum Dei domum negotiationis. Nee prvetereundum
quia sollicite nobis seriptura utramque Salvatoris nostri
naturam, et humanam videficct commendat et divinam.
Ut enim verus Dei filius intelfigatur, audiamus quod
ipse dicit : Nolite faccre domum patris mei domum ne-
gotiationis. Aperte namque se filium Dei patris osten-
dit, qui templum Dei domum patris sui cognominat.
Et rursum ut verus filius hominis sentiatur, recolamus
4t0 BED_E VENERABILIS

quod in hujus capite lectionis deseendens in Caphar-

nauru, matrem habuisse perhibetur. Sequitur:
Recordati vero sunt disclpuli ejus, quia seriptum est :
Zelu8 domus tu_ comedit me.] Zelo domus patris Sal-
vator ejeeit impios de templo. Zelemus et nos, fratres
carissimi, domum Dei, et quantum possumus, ne quid
in ea pravum geratur insistamus. Si viderimus fratrem
qui ad domum Dei pertinet superbia tumidum, si de-
tractionibus assuetum, ebrietati servientem, luxuria ener-
vatum, si iraeundia turbidum, si alio cuiquam vitio sub-
stratum, studeamus in quantum faeultas suppetit casff-
gate, polluta ae perversa corrigere, et si quid de talibus
emendare nequimus, non sine aeerrimo mentis sustinete
dolore, et maxime in ipsa domo orationis, ubi corpus
Domini conseeratur, ubi angelorum prvesentia semper
adesse non dubitatur, ne quid ineptum fiat, ne quid
quod nostram fraternamve orationem impediat, toffs
viribus id agamus. Sequitur:
Responderunt ergo Juda4, et dixerunt ei : Quod slgnum
ostendis nobis quia hwc fac4s ? tiespondit Jesus, et dixit
eis: Solvite templum hoc, et in tribus diebus excilabo
illud.] De quo templo dieeret Evangelista, post aperuit,
videlicet de templo eorporis sui, quod ab illis passione
so]utum ipse post triduum excitavit de morte. Quia
ergo signum queerebant a Domino, quare solita corn-
mercia projicere debuerit e templo, respondit ideo se
rectissime impios exterminare de templo, quia ipsum
templum significaverit templum corporis sui, in quo
nuUa esset prorsus alieujus macula peccaff. Neque im-
merito typicum purgaverit a sceleribus templum, qui
verum Dei templum ab hominibus morte solutum divinae
potentia majestatis excitare posset a mortuis.
Dixerunt ergo Juda4 : Quadraginta et sex annis _difi-
catum est hoc templum, et tu tribus diebus excitabis
illud?] Quomodo intenexerunt, ita responderunt: sed
ne nos quoque spiritualem Domini sermonem carnaliter
 HO_ILI_. 411

sentiremus, Evangelism eonsequenter de quo templo

loqueretur exposuit : Quod autem aiunt templum qua-
draginta et sex annis mdificatum, non primam, sed se-
cundam illius vedificationem significant. Primus enim
Salomon templum in maxima regni sui pace citissimo
septem annorum opere perfecit, quod destructum a
Chald_eis post septuaginta annos ad jussionem Cyri
Persm, relaxata captivitate, re_edificari cceptum est : sed
filii transmigrationis opus quod sub principibus Zoro-
babel et Jesu faciebant, propter impugnationem gentium
vicinarum ante quadraginta et sex annos implere nequi-
vcrunt. Qui etiam humerus annorum perfectioni Do-
minici corporis aptissime congruit. Tradunt etenim
naturalium scriptores rerum formam corporis humani
tot dierum spatio perfici, quia videlicet primis sex a
conceptione diebus lactis habeat similitudinem; sequen-
tibus novem convertatur in sanguinem, deinde duodecim
solidetur; reliquis decem et octo formetur usque ad
perfecta liniamenta omnium membrorum ; et hinc reli-
quo jam tempore usquc ad tempus partus magnitudine
augeatur. Sex autem et novem et duodecim et decem
et octo quadraginta quinque faciunt, quibus si adjeceri-
mus unum, id est ipsum diem quo discretum per mem-
bra corpus cremen_m sumere incipit, tot nimirum dies
in mdificatione corporis Domini, quot in fabrica tempU
annos invenimus. Et quia templum illud manufacture
sacrosanctam Domini camera quam ex virgine sumsilb
ut ex hoc loco discimus, figurabat: quia veque corpus
ejus quod est ecclesia, quia uniuscujusque fidelium cor-
pus animamque designabat, ut in plerisque scriptura-
rum locis invenimus, libet aliqua de templi ipsius fac-
tura commemorare, quibus vestra fraternitas quomodo
omnia qum de eo scripta sunt Christo et ecclesim con-
veniant agnoscat. Conversum stabat ad orientem, habens
ostium contra ortum solis, qui statim exortus cuncta
ejus interiora suo jubare perfunderet. Et ecclesia sancta
412 BEDA_ _ENERABILIS

totam mentis intentionem ad illius dirigit gratiam, de

quo Zacharias ait : Visitavlt nos oriens ex alto inlumi-
hare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent
[Lucre 1.]. Memorque semper promissi ipsius quo
dicit, Dilata os tuum_ et ego adimplebo illud [Psal. 80.] ;
l_ta respondet: Os meum aperui et attraxi spiritum,
quia mandata tua desiderabam [Psal. 118.] : quod est
dicere: Devotionem cordis mei aperui, et lucern tui
spiritus haurire promerui, quia non alia in mundo, quam
observationem mandatorum tuorum observare didici.
Foris albo lapide construetum parebat, intus laquearia,
parietes, pavimentum, trabes, ostia, et quicquid erat
vasorum aurum tegebat obrisum. Et ecclesia foris qui-
dem omnibus fortitudinem perfectm monstrat actionis ;
sed soli qui hanc pie considerando intrare didicerint,
quot anim_e virtutibus przemineat interius, quanta in
singulis his caritatis luce flagret intelligunt. Ipsm auri
hminae cedrinis sunt tabulis affixae vel abiegnis, vel
certe de lignis olivarum paratis: quae omnia ligna esse
egregia constat. Et fulgor Dominicxe dilectionis per
memoriam sacratissimze passionis ipsius, qum pretioso
crucis ligno consummata est, fidelium cordibus, ne la-
batur imprimitur. Templum ipsum velamento medii
parietis discretum est, domusque exterior sauctuarium,
interior autem ubi arca testamenti posita erat, sanctum
sanctorum vocabatur. Et ecclesia partita in terris pere-
grinatur a Domino, partim cure Domino regnat in c_elis.
Medius namque paries ipsum intelligitur cmlum, arca
testamenti Dominus, qui solus paternorum conscius ar-
canorum, c0eli interna penetravit. Ascensus qui in
superiorem et tertiam domum ducebat per viscera meri-
diani parietis quasi invisibili gressu factus est: ita ut
initium tantum ejusdem ascensus ab orientali angulo
memorati parietis appareret ; profectum vero ascensio-
nis ipsius solus qui scanderet nosset, cujus scriptura ita
meminit : Ostium autem lateris medii in parte erat do-
 HO_XLX_. 413

mus dextr_, et per cocleam ascendebant in medium

c_naculum, et a medio in tertium [1 Reg. 6.1. Passo
in cruce Domino, unus militum lancea latus ejus ape-
ruit, et continuo exivit sanguis et aqua. H_ec est aqua
baptismi qua abluimur, ethic sanguis calieis Domini
quo sanctificamur. Per h_ec saneti mysteria lateris
merito invisibilis tidei ascendimus de pr_esenti ecclesive
vita, qu_e peregrinatur in terris_ in vitam superu_e bea-
titudinis, qua exut0e corporibus fruuntur anim_e justo-
rum. Sed et de illa vita rcceptis in resurreetione cor-
poribus, usque ad supernam perpetu_e felicitatis gloriam
ejusdem Dominie_e passionis fide pr_via transimus ; de
qua nimirum gloria dicit Esaias : In terra sua duplicia
possidebunt, lmtitia sempiterna erit eis [Esa. 61.], id est,
in terra vlventium, qu_ sola sanctorum terra est, carnis
simul et anim_e felieis gaudia eterua percipient. In-
ferior ergo domus prmsentem sanctorum conversationem
significat: superior requiem animarum quw post hanc
vitam percipitur; suprema gloriam resurrectionis quve
hullo umquam fine mutabitur: ostium lateris medii,
quod in parte domus dextrin positum iter ad superiora
pandebat, tides est passionis Christi, cujus dextrum
latus foratum in cruce nobis emanavit sacramenta, qui-
bus imbuti ad cc_lestis vitae gaudia possimus aseendere.
Septem annis et totidem mensibus prima templi struc-
tufa perfecta est, octavo autem anno, et octavo mense
ex quo _editicari co,pit, dedicationis soUennitas secuta
est; et ecclesia per totum pr_esens seculum, quod sep-
tern diebus volvitur, spiritualia suorum sumere non de-
sinit incrementa membrorum usque ad tempora futur_
resurrectionis eterna, quando cure pacifico rege festa
sure dedicationis introibit. Nam quia Dominus octava
die, id est post septimam sabbati a morte surrexit, me-
rito hic numerus etiam nostrw resurrectionis futura
gaudia designat.
H_ec de factura pauca ex pluribus eommemorasse
414 BED_ VEN]_,RABILIS

sufliciat, ut quam cuncta spirituali intellectu refulgeant

clarius appareat. Sed finituri sermonem redeamus ad
Domini sententiam, qua quaerentibus signum Judmis
dicit : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo
illud [Joan. 2.], agamusque gratias misericordiae ejus,
qui mysterium sum passionis et excitationis a mortuis,
quod tentantibus se infidelibus clauso sermone pro-
posuit, nobis jam in se credentibus clara luce reseravit.
Et quia jam prope est tempus quo solutionem ejusdem
templi venerabilis qum facta est a perfidis, simul et ex-
citationem, quam ipse tertia die, sicut ipse promisit,
mirabiliter exhibuit, annua soUennitate eelebrare deside-
ramus, mundemus templa corporum cordiumve nostro-
rum, ut spiritus Dei habitare dignetur in nobis, et juxta
quod Apostolus admonet, abjectis operibus tenebrarum
induamus nos arma lucis, sicut in die honeste ambule-
mus ; non in eomessationibus et ebrietatibus, non in
cubilibus et impudicitiis, non in contentione et aemula-
tione; sed induamus nos Dominum Jesum Christum
[Rom. 13.], qui cure patre et srpiritu sancto vivit et
regnat Deus ante omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LIV.

JOAN. V. Erat dies festus Judeeorum el ascendit Jesus

Ierosolymam.

hodierna nobis sancti Evangelii lectio tradit;

unum invisibiliter per angelicam adm_nistra-
UO pariter miracula humanm s_nationis
tionem; alterum per dominicam prmsentiam
visibiliter exhibitum : sed utriusque nobis sunt breviter
exponenda myster_a, ne prolixmlectionis prolixaquo-
 HOMILI.tE, 4] 5

que explanatio cuiquam forte gravis existat. Probatica

piscina qu_e quinque portieibus cingebatur, populusest
Judeeorum, legis undique custodia, ne peccare debeat,
munitus. Recte etenim lex qu_e quinque libris Moysi
descripta est quinario numero figumtur: recte populus
qui in quibusdam munditiam vitae servare, in quibusdam
vero solebat immundorum spirituum tentamentis agi-
taft, per aquam signatur piseinve, quve nune plaeida
ventis stare, nunc eis inruentibus turbari eonsueverat.
Et bene piseina eadem probatica vocatur. Probaton
quippe Groeee oves dieuntur: quia nimirum in iUo po-
pulo qui dicere Domino nossent: Nos autem populus
tuus et oves gregis tui eonfitebimur tibi in secula EPsal.
78.]. Vulgo autem probatica, id est peeualis piseina
fertur appellata, quod in ea sacerdotes hostias lavare
consueverint. Multitudo languentium quae in memo-
ratis porticibus jacebat, eorum catervas significat, qui
legis verba audientes, suis se hanc viribus implere non
posse dolebant, atque ideo Dominieee auxilium grati_e
totis anim_e affeetibus implorabant. C_eei erant; qui
necdum perfeetum fidei lumen habebant: e]audi, qui
bona qua_ noverant operandi gressibus implere nequi-
bant: aridi, qui quamlibet oeulum scienti_e habentes,
pinguedine tamen spei et dilectionis egebant. Tales in
quinque porticibus jacebant, sed non nisi in piscina
angelo veniente sanabantur: quia per legem cognitio
peccati, gratia autem remissionis nonnisi per Jesum
Christum faeta est. Hunc designat angelus qui invisi-
biliter descendens in piseinam ad suggerendam vim
sanandi movebat aquam. Descendit enim came in-
dutus magni consilii Angelus, id est paternee voluntatis
nuntius in populum Jud,_eorum, et movit peccatores
factis ac doctrina sua, ut occideretur ipse qui sua morte
corporali non solum spiritualiter languentes sanare, seal
et mortuos vivificare suflSeeret. Motus ergo aquae pas-
sionem Domini quve mota turbataque Judmorum gente
416 BEDA_ VENERA, BILIS

facta est insinuat. Et quia per eamdem passionem re-

demti sunt credentes a maledicto legis, quasi deseen-
dentes in aquam piseinae turbatam sanabantur qui eate-
nus jacuerant in portieibus aegroti. Legis siquidem
]item, quae nescientes quid agendum, quid vitandum
esset edocuit, nec tamen edoctos ut sua decreta comple-
rentur adjuvit, quasi eductos de sedibus ignorantiae
prioris in portieibus suis eontinebat, nec sanabat lan-
guidos. Gmtia autem Evange]ii quae per tidem ae
mysterium Domiuicae passionis sauat omnes languores
iniquitatum nostrarum, a quibus in lege Moysi non
potuimus justifieari, quasi ejeetos de portieibus legis
aegTotos in aquam piseinae turbidam immittit, ut sanari
possint : quia a peceatis quae lex ostenderat per aquam
baptismatls abluit, testante Apostolo, quia quieumque
baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius bapti-
zati sumus. Consepulti enim snmus cure iUo per bap-
tismum in mortem, ut quomodo surrexit Christus a
mortuis per gloriam patris, ita etnos in novitate vitae
ambulemus [Rom. 6.]. Bene autem dicitur, quia qui
primus deseendisset post motum aquae sanus fiebat a
quocumque languore detineretur, quia unus Dominus,
una tides, unum baptisma, unus Dens : et qui in uni-
tate Catholica Christi mysteriis imbuitur sanus tit a
quocumque peccatorum languore detineatur : quisquis
autem ab unitate discrepat, salutem quae ab uno est
consequi non valet.
Haee de primo evangelicae lectionis miraeulo quod
Dominus dedit locuti, nunc de secundo quod ipse de-
derit fraternitati vestrae loquamur: in quo etiam ipso
unus commendatur sanatus, non quia omnipotentis pie-
tas Salvatoris omnes quos ibi languentes inveuit sanare
nequiverit; sed ut doceret printer nnitatem catholicae
fidei nullum cui]ibet patere locum salutis.
Erat aulem quidam homo ibi, inquit, triginta et octo
annos habens in infirmitate sua.] Homo iste multorum
 nOMILI_. 417

iafirmitate detentus annorum significat peccatorem

quemlibet enormi seelerum magnitudine vel numerosi-
tate depressum, cujus significando reatui etiam modus
temporis quo iste languebat congruit. Nam duodequa-
draginta annos habebat in infirmitate. Quadragenarius
autem humerus qui denario quater ducto conficitur pro
perfectione rectm conversationis solet in scripturis ac-
cipi; qma quisquis perfectre conversationis opera egerit,
legis profeeto decalogum per quatuor S. Evangelii libros
implet: a qua nimirum perfectione duo minus habet_
qui a Dei et proximi dilectione, quam legis pariter et
Evangelii scriptura commendat_ vacuus incedit. Quod
etiam Dominus mystice sanans infirmum docuit_ cure
ait : Surge, tolle grabatum tuum et ambula. Surge cure
dicitur, vitiorum torporem in quibus diu languebas ex-
cute, et ad exercitium virtutum, quibus perpetuo sal-
veris erigere. Tolle grabatum tuum: porta diligens
proximum tuum_ patienter ejus infirma tolerando, qui
te adhuc tentationum fasce depressum diu patienterque
sustinuit. Alter enim alterius onera portate, et sic
adimplebitis legem Christi [Gal. 6.]. Et sicut alibi
dicit: Supportantes invicem in caritate, soliciti servare
unitatem spiritus in vincalo pacis [Ephes. 4.]. Ambula
autem : toto corde_ tota anima, tota virtute Deum dilige :
et ut ad ejus visionem pertingere merearis, quotidianis
bonorum operum passibus de virtute in virtutem pro-
gredere_ nec fratrem, quem sufferendo ducas_ ob amo-
rem ejus ad quem pergis deserens, nec ob fratris amorem
ab illo qu_erendo cure quo manere desideras intentionem
recti incessus avertens ; sed ut pe_ecte possis salvari_
Surg% tolle grabatum tuum et ambula: id est, relinque
peccata pristina, necessitatibus fratrum succurre_ et in
universis qu_e agis vide ne in hoc secu|o mentem figas ;
sed ad videndam faciem tui festines Redemptoris. Surge
bona operand% porta grabatum diligendo proximum, et
ambula expectando beatam spem et adventure glori_e
2E
4]8 BED2S VENERABILIS

magni Dei. Sed mira perfidorum dementia, qui ad tam

inopinatam diu languentis sanationem credere, ac spiri-
tualiter sanari debuerant, e contra scandalizantur, et sal-
vato pariter ac Salvatori calumnias struunt: salvato
quidem, quia sabbato grabatum tulerit ; Salvatori autem,
quia sabbato et ilium salvarl, et grabatum tolli prmce-
perit, quasi melius ipsi de sabbato quam tanta divinitatis
potentia nosset.
Dicebant ergo Judag illi qui sanalus fuerat : Sabbatum
est, non lieet tibi tollere grabatum tuum.] Litteram leg-is
stulte defendebant, ignorando dispeusationem ejus qui
legis quondam edieta per servum deeernens, nune ipse
adveniens eamden_ legem g'eatia mutare disposuit, ut
quod juxta litteram diG earnales earnaliter observabant,
deineeps spirituales spirituatiter observandum eoglaosee-
rent. Sabbato quippe earnali, quod juxta litteram eus-
todiebatur, populus ab om_fi opere servili die septima
vacate pr_eeeptus est; spirituale autem sabbatum est in
luee gratim spiritualis, qum septiformis aeeipitur, non
una_ sed omni die, nos ab omni inquietudine vitiorum
manere feriatos. Si enim juxta voeem dominieam, om-
nis qui faeit peeeatum, servus est peeeati, patet liquido
quia peceata recte opera servilia inteUiguntur, a quibus
quasi in die septima in pereeptione grati_e spiritualis
immunes ineedere jubemur : nee solum a pravis conti-
nere, sed et bonis iusistere faetis. Quod in hae quoque
leetione Dominus typiee ostendit, cure eum qui duode-
quadraginta annos languebat, in die sabbati non solum
surgere, verum etiam grabatum tollere et ambulare prm-
eepit: videlicet insinuans, eos qui longo vitiorum lan-
guore tabescunt, et Dei ae proximi dileetionis inanes,
quasi a perfeeta virtutum summa duo minus habent,
jam per donum sancti spiritus a vitiis posse resurgere ;
eorumque diseusso torpore, cure fratern_e dilectionis
onere ad visionem debere sui properare conditoris.
Quod autem is qui sanatus est Jesum non in turba ad-
 HOMILIAE. 4t9

huc positus, sed post in templo cognoscit, mystice nos

instruit, ut si vere conditoris nostri gratiam cognoscere,
si ejus amore confirmari, si ad ejus visionem pcrvenire
desideramus, fugiamus sollicite turbam non solum nos
turbantinm cogitationum affectuumque pravorum ; re-
rum etiam hominum nequam qui nostrm sinceritatis
possint impedire propositum, vel malum videlicet exem-
plum suum monstrando, vel bona opera nostra deri-
dendo, aut etiam prohibendo. Confugiamus seduli ad
domum orationis, ubi secreta libertate Dominum invo-
cantes, et de perceptis ab eo beneficiis gratias ag-amus,
et de percipiendis humili devotione precemur: immo
etiam templum Dei sanctum, in quo venire et mansi-
onem facere dignetur, existere curcmus, audientes ab
Apostolo, quia corpora vestra templum cst spiritus sancti
qui in vobis est [1 Cot. 6.]. Inter quae diligentius in-
tuendum, fratres mei, quod inveniens in templo qucm
sanaverat Dominus, ait illi: Ecce sanus factus es, jam
noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Quibus
verbis aperte monstratur quia propter peecata languebat,
nec nisi dimissis eisdem poterat sanari : sed qui foris ab
infirmitate_ ipse ctiam intus salvavit a scelere: unde et
caute pr'zemonuit ne amplius peceando gravioris sibi
sententiam damnationis contraheret : quod non ita sen-
tiendum est, quasi omnis qui infirmatur, ob peccata
infirmetur. Quinque etenim modis in scripturis infir-
mitas corporalis data reperitur; peccatoribus videlicet,
ut vel ¢orrigantur per pmnitentiam, vel si corrig4 non
merentur, etiam in hac vita qualiter eterna morte dam-
nandi sint appareat: justis veto, ut vel majorem pati-
entire palmam percipiant, vel infirmitatibus admoniti
humilius justitiae meritum servent. Plerisque autem
ob hoc aliquoties infirmitas datur carnis, ut in eorum
sanatione vel Domini Salvatoris vel sanctomm ejus la-
tins gloria, vel utriusque patescat. Nam quod pecca-
tores ob qua_rendam mentis incolumitatem infirmitate
_E2
420 BED_E _ENERABILIS

plectantur eorporis, testatur hodierna lectio, ubi sanatus

qui languebat audivit: Eeee sanus faetus es, jam noli
peeeare, ne deterius tibi aliquid eontingat: testatur et
illa in qua sanando paralytieo Dominus ait: Confide,
fili, remittuntur tibi peecata tua. Quod hi qui gravio-
ribus sunt flagitiis involuti, neque ad veniam pervenire
merentur, aliquotiens etiam in pr_esenti initium sempi-
ternm damnationis accipiant, pcena prodit Herodis regis,
qui ob reatum blasphemia_ ante oculos viventium con-
sumtus a vermibus expiravit, illo utique post mortem
properans, ubi vermis ejus non moreretur, et ignis ejus
non extingueretur. Quod justi ad amplificandam pati-
enti_e sure palmam doloribus affieiantur eorporeis, beati
Job indicat historia, eui cure nullus esset similis super
terrain, pcenas eorporis quas adversarius immanis gra-
viores poterat exeogitare, non pro diluendis reatibus,
sed pro augendis meritis mira eonstantim virtute supe-
ravit. Quod item justi ob eustodiam humilitatis disci-
plime feriantur aegritudine, ostendit Apostolus qui ait:
Et ne magnitudo revelationum extoUat me, datus est
mihi stimulus carnis meae angelus satanm qui me cola-
phizet [2 Cor. 12.]. Unde iterum dicit : Libenter gloria-
bor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me virtus
Christi [Ibid. 9.]. Quod ob ostendendam eonditoris
sanctorumque ejus gloriam nonnulli smpe languescant,
ipse manifestat, qui de caeco nato sciscitantibus discipu-
[is air: Neque hic peccavit, neque parentes ejus ut cae-
cus nasceretur, sed ut manifestentur opera Dei in illo
[Joan. 9.]. Et de Lazaro languente sororibus, Infirmi-
tas, inquit, h_ec non est ad mortem, sed pro gloria Dei_ ut
glorificetur filius Dei per earn [Joan. 11 .]. Verum quia
nobis utrum propter augenda merita bona, an propter
mala minoranda puniamur incertum est, curandum sum-
mopere est, ut quotiens molestia corporali pulsamur, ad
discutienda protinus mentis nostrae interna redeamus,
et quidquid in nobis contra voluntatem auctoris nostri
 noMtm_. 421

egisse reperimus, digna pcBnitentim eastigatione mun-

demus; nee prius eorpori medelam qumramus, quam
nos ad interioris hominis puritatem pervenisse eogno-
verimus, ne forte exterius adhibitm curationi carnis ob-
stet latens intrinsecus valetudo mentis. Diseamus fla-
gellis pii eonditoris humiliter substerni, arbitrantes minus
pati quam meremur, semper illius sententim memores,
quia beatus homo qui corripitur a Domino [Job. 5.].
Et ipse in Apoealypsi, Ego, inquit, quos amo arguo et
eastigo [Apoe. 3.].
Longmvo autem languenti interius exteriusque sanato,
eodem eta flagellis apertm castigationis eta peccatis
quibus hmc merebatur erepto, Judmi e contra male intus
languidi jam deterius mgrotare incipiunt, persequendo
videlicet Jesum, quia hmc faceret in sabbato. Perse-
quebantur autem eum, quasi legis auctoritatem simul
et divinm operationis exempla secuti : quia et Dominus
sex diebus mundi perfecta creatione, septimo requieverit
ab omnibus operibus suis, et populum sex diebus ope-
raft, septimo vacare prmceperit, non intelligentes quia
carnalia legis decreta paulatim erant spiritual] interpre-
tatione mutanda, apparente illo qui non tantum legisla-
tor, sed et finis legis est Chrisms ad justitiam omni
credenti: neque animadvertentes quia conditor in die
septima non ab opere mundanm gubernationis et annum,
immo quotidianm rerum creatarum substitutionis, sed a
nova creaturarum institutione cessavit ; sed nec maxi-
mum illud sabbati mysterium cognoscentes, quo vel
ipse Dominus sexta feria crucifixus operatusque salutem
nostram in medio terrm, id est, carnis quam assumserat,
septima requieturus erat in sepulcro, donec octava re-
surgeret, vel quo sancti illius post sex hujus seculi rotates
in quibus bona operando laborant, septimam quietis
animarum in alia vita percipiunt, donec in octava re-
surrectionis corporum quoque incorruptibilium recep-
tione donentur. Yerum indoctis legis defensioribus quid
4_ _ED2_ VENERABILIS

ipse grati_ simul et legis auetor respondeat, qua cer-

vicem eorum rationis virtute frangat audiamus.
Pater meus, inquit, usque modo operatur et ego operor.]
Quod non ita dietum est, quasi patre eatenus operante,
ipse tune post pattern operari ineiperet; sed ira potius
quia ab initio ereaturarum patre semper operante, ipse
eadem opera eum eo pariter semper operetur. Ut enim
seias Deum patrem non primis tantum sex diebus, sed
usque modo operari, lege iUud ad Prophetam: Prius-
quam te formarem in utero novi te [Jerem. 1.]. Et in
Psalmo : Qui finxit singillatim eorda eorum [Psal. 33.].
Et alibi : Qui operit eoelum nubibus, et parat terr_e plu-
viam, qui produeit in montibus foenum [Psal. 147.], et
cetera hujusmodi. Notandum quippe quod non prvete-
riti temporis verbum posuit dieens: Qui operuit, et pa-
ravit, et produxit : sed pr_esentis, operit, parat, produeit,
ut quotidie patrem operari demonstraret, nee minus sab-
bato, quam eeteris diebus. Ut filium pariter euneta ope-
raft non dubites, reeole illud Psatmistve : Dixit et venit
cynomia et seynifes. Dixit et venit loeusta et bruehus.
Dixit et stetit spiritus proeell_e [Psal. 105.]. Si enim
ipse dixit et faeta sunt, per verbum utique fecit. Vet-
bum autem patris filius est, de quo Joannes air : Omnia
per ipsum facta sunt [Joan. 1.]. Item Psalmista cum non
solum primordialem mundi ereationem, sed et quotidia-
ham ereaturae gubernationem ad laudem Creatoris refer-
ret, ait inter cetera: Omnia in sapientia fecisti [Psal.
104.]. Si autem Christum Dei virtutem et Dei sapien-
tiara reete confitemur; et omnia in sapientia feeit ae
regit Deus; constat nimimm quia pater usque modo
operatur, operatur et filius. Ergo pater meus inquit, non
sex solum, ut putatis, diebus prius operatus est: verum
usque modo operatur [Joan. 5.], non novum ereaturre
genus instituendo, sed qu_e in principio ereaverat, ne
deficiant propagando. Et ego operor, subauditur usque
modo, cure ea cuncta disponens, regens, accumulans, ae
 HOMILI_. 423

si aperte dicat : Quid mihi invideti_ ? Cur me vitupera-

tis, cveci legislatores, quod in forma hominls sabbato
salutem unius hominis operatus sum, qui in natura
divinitatis una cure Deo patre totum genus humanum,
immo totam mundi machinam, et euncta visibilia et in-
visibilia quietus semper operor ? Sed ipsi tails ac tanti
mysterii minus capaces, propterea magis qumrebant eum
interfieere, quia non solum solvebat sabbatum, sed et
patrem suum dicebat Deum_ mqualem se faciens Deo.
In eo maxime dolebant, quia his qui verum ex infirmi-
tate carols hominem cognoverant ; verum se Dei filium
credi voluisset, id est, non gratia adoptatum ut ceteros
sanctos, quibus loquitur Propheta : Ego dixi dii estis, et
filii excelsi omnes _Psal. 82.] ; sed natura patri per om-
nia mqualem, ilium videlicet de quo pater ipse loquitur
in aspectu filiis suis, id est, prophetis, gratia videlicet
adoptati_ in filios. Ipse invoeavit me: Pater meus es
tu, Deus meus et susceptor salutis me_e. Et ego pri-
mogeniture ponam ilium excelsum prm regibus terrm
[Psal. 89.]. Intelligebant enim interfectores Christi
Juda_i, quod eonfessores nominis Christi inte]ligere ne-
queunt Arriani in eo quod ait Christus: Pater meus
usque modo opemtur_ et ego operor [Joan. 5.], mqualem
sc Deo patri praedicasse: quia quorum una eademque
operatio, eorum esset mqualis et majestas. Verum ad
unum finem utrorumque tendit impietas, quorum uni
quid dieeret Dominus intelligentes_ vera eum dixisse
negabant : alteri vera quidem de se Dominum testatum
fatentur; sed in his sensum veritatis sequi et compre-
hendere detrectant : quorum finem teterrimum ut vltare
queamus, necesse est, fratres carissimi, ut et verba nostri
Salvatoris veritate plena credamus_ et hmc reate intelli-
gere euremus_ insuper in his spem nostrre salutis omnem
ponere studeamus. Credamus veraciter se esse patti
mqualem potestate, gloria, eternitate, et regno, prmdi-
easse: et bene egendo satagamus ad unam utriusque
424 B ED2[_ VENERABILIS

visionem pervenire : de qua roganti Philippo ae dicenti :

Domine, ostende nobis patrem et sufllcit nobis [Joan.
14.], respondit ipse Dominus dieens: Qui videt me,
videt ct pattern meum. Notandum sane quod dictum
est vequalem se faeiens Deo, a Judveorum persona dic-
tum, qui putabant Dominum Jesum pr_edicando se
faeere quod non esset_ et non veraciter intimare quid
esset. Nos autem, fratres, qui fidei catholic_e sacra-
mentis et doetrina sumus imbuti, credamus et confitea-
tour Dominum nostrum Jesum Christum et in humani-
tate nobis factum natura _equalem, et in diviuitate patti
mansisse semper _equalem. Neque in ultralibet natura
se fecisse fingendo quod non erat ; sed in utraque mon-
strasse veraeiter pr_edieando quod erat, qui nos ad vi-
dendam perpetuo gloriam sure majestatis introdueere
dignetur, in qua vivit et regnat una cure patre et spiritu
sancto Deus per omnia secula seculorum, Amen.

HOMILIA LV.

LUC2E XXIV. In illo tempore una sabbati valde dilu-

culo venerunt mulieres ad monumentum portantes quee
paraverant aromata, et invenerunt lapidem revolutum
a monumento_ et in#ressee non invenerunt corpus Do-
mini Jesu.

D°mini et Salvatoris nostri lectio reCitata:

neque exponendo laborare opus est, ubi no-
PERTA nobis est, fratres, de resurrectione
tissima fidei nostrve mysteria evangelicis re-
pllcantur oraculis, sed breviter oportet intimarc quve
nobis sint ex ejus lectionis imitatione faeien_la.
Una, inquit, sabbali valde diluculo venerunt mulieres
ad monumentum.] Una sabbati prima cst dies post diem
 HOMILI_E. 425

sabbati, quam nunc ob reverentiam Dominicm resurrec-

tionis Do_ainicam vocare solemus. Sic enim secunda
sabbati, tertia sabbati et cmteri ex ordine dies in scrip-
tura sacra nomen a numero sortiuntur. Idipsum autem
significat, ubi una sabbatorum legltur, unam videlicet,
sive primam diem post sabbatorum, hoc est requietionum
diem ostendens. Quod autem mulieres Dominum qum-
siturm valde diluculo venerunt ad monumentum, mag-
ham sui amoris erga illum devotionem demonstrant, ad
cujus obsequium mox ut noetis umbra dicessit, ut luce
apparente facultas eundi dabatur, festinare eontendunt.
Sed et nobis typieum prmbent exemplum, ut si Dotal-
hum invenire, si angelorum desideramus pr_esentia con-
fortari, abjiciamus opera tenebrarum, et induamus nos
arma lucis, sicut in die honeste ambulemus. Decet
autem nos sicut operum bonorum luce fulgidos, ita
etiam spiritualium orationum gratia refertos qumrere
Dominum. Uncle bene mulieres qum ad monumentum
venerunt, aromata quve paraverant secure portasse refe-
runtur. Aromata etenim nostrarum voces sunt oratio-
hum, qulbus desideria cordis nostri Domino commen-
damus, attestante Apostolo Joanne, qui mundissima
sanctorum prmcordia mystice describens, habebant, in-
quit, phialas aureas plenas odoramentorum, qum sunt
orationes sanctorum [Apoc. 5.]. Qum enim Grmce aro-
mata, Latine odoramenta vocantur. Diluculo igitur aro-
mata ad monumentum Domini ferimus, cure memores
passibnis ae morris quam pro nobis suscepit, et actionum
bonarum proximis foris lucern monstramus, et suavitate
purm compunctionis intus in come fervemus: quod et
omnibus horis, et tunc ma_me fieri oportet, cure eccle-
siam oraturi ingredimur, cure appropiamus altari Domi-
nici corporls et sangninis mysteria sumturL Si enim
mulieres tanta eura corpus Dominl mortuum qumrebant_
quanto magis nos convenit, qui eum resurrexisse a morte,
qui ad c_los aseendisse, qui potentia divinm majestatis
426 BEDrE VENERABILIS

ubique prmsentem cognovimus, cure omni reverentia ejus

adstare conspectibus, ejus mysteria celebrare ? Bene au-
tern dicitur: Portantes qum paraverant aromata. Aro-
mata namque quve ad obsequium Domini portemus prius
parasse est ad eum cor ante tempus orationis a superva-
euis expurgare eogitationibus, ut in ipso tempore orandi
nihil sordium mente recipere_ nihil rerum labentium co-
gitate, nulla prveter ea qum preeamur, et ipsum eui sup-
plicamus meminisse noverimus_ juxta exemplum ejus qui
ait : Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum : can-
tabo, et psalmum dieam Domino [Psa1108.]. Nam qui
ad omndum eeelesias ingressus inter verba obsecmtionis
consuetudinem superflu_e cogitationis ab animo repel-
lere negligit, quasi Deum qu_erens, minus parata secure
aromata detulit.
Invenerunt autem mulieres lapidem revolutum a monu-
mento, et ingressoz non invenerunt corpus Domlni Jesu.]
Notum juxta historiam est, narrante Evangelism Mat-
th_eo, quia descendens de ecelo angelus revolvit lapidem
ab ostio monumenti, non quidem ut exeunti Domino
viam faeeret_ sed ut apertus vaeuusque monumenti lo-
cus hominibus eum resurrexisse proderet. Mystice au-
tern revolutio lapidis saeramentorum est revelatio divi-
norum, qum quondam littera legis elaudebantur oceulta.
Lex enim in lapide scripta est. Etenim et nobis sin-
gulls cure fidem Dominicm passionis et resurrectionis
agnovimus_ monumentum profecto illins, quod clausum
fuerat, aperture est. Ingredimur et ipsi monumentum,
nec corpus Domini invenimus, cure ordinem incarna-
tionis ac passionis illius sedulo eorde retractantes, resur-
rexisse illum a mortuis, neque ultra in came mortali
videndum esse recolimus. At vero Jud_eis ac paganis_
qui mortem quidem Redemptoris nostri quam credunt
irrident, triumphum verve resurrectionis ejus prorsus
eredere recusant, quasi clausum lapide adhuc monu-
mentum permanet, nec valent ingredi, ut cernentes ab-
 HOUILI_. 427

latum resurgendo corpus Domini resipiseant_ quia du-

ritia sure infidelitatis repelluntur ne animadvertant, quia
non potest in terris inveniri mortuus, qui destructo
mortis aditu, jam ccalorum alta penetravit. Hoc quo-
que quod mulieres non invento corpore Domlni mente
consternabantur, nos congruit imitari. Meminisse ete-
him continue debemus, quia corpus Domlni nostri in
terris invenire nequimus; et eo magis humiliari, quo
nos constat de profundis clamare ad eum qui habitat in
cello: eo amplius mente consternari, quo nos videmus
longe adhuc peregrinarl ab illo, in cujus solum pr_e-
sentia beate vivere valemus, omnique nisu virtutis agere,
ut magis peregrinari a seculo et pr_esentes esse merea-
tour ad illum. Mcestis autem de ablato corpore Jesu
mulieribus apparuerunt angeli, qui illis, patefacta ejus
resurreetione, consolationis remedia ferrent : quod nunc
quoque invisibiliter nobiscum agi minime dubitare opor-
tet, cure de longitudine pr_esentis ineolatus, ac de ab-
sentia nostri conditoris salubriter afltieti, repente super-
norum civinm qu_ sint gaudia eterna recolimus, ac
recordata illorum beatitudine_ in qua etiam nos futuros
speramus, exilli quam patimur _mmnam levius ferre
incipimus : et quo resurgens a morte Redemptor noster
ascendit, illo nos quoque quos redlmere dignatus est_
sequi posse confidimus. Nec latet angelos crebro elec-
tis invisibili adesse pr_esentia, ut cos vel ab hostis callidi
defendant insidiis, vel majori c_lestis desiderii gratia
sustollant, Apostolo attestante, qui ait: Nonne omnes
administratorii sunt spiritus in ministerium missi prop-
ter cos qui hereditatem eapient salutis? [Heb. 1.].
Maxime tamen angelici nobis spiritus adesse credendi
sunt, cure divinis specialiter mancipamur obsequiis, id
est., cure ecclesiam ingressi vel lectionibus sacris aurem
accommodamus_ vel psalmodi_e operam damus, vel om-
tioni incumbimus, vel etiam missarum sollennia cele-
bmmus. Unde monet Apostolus mulieres in ecclesia
428 BED_E VENERABILIS

velamen habere super caput propter angelos. Et Pro-

pheta nit: In conspectu angelorum psallam tibi [Psal.
138.]. Nec dubitare licet ubi corporis et sanguinis Do-
minici mysteria geruntur, supernorum civium adesse
conventus, qui monumentum quo corpus ipsum venera-
bile positum fuerat, et uncle resurgendo abseesserat, tam
sedulis servant excubiis. Unde studendum solerter, fra-
tres mei, ut cure ecelesiam vel ad divinae laudis debita
solvenda, vel ad agenda missarum sollennia intramus,
semper angelicee praesentia_ memores, cure timore ac
veneratione competenti cteleste eompleamus officium in
exemplum feminarum Deo devotarum, qu_e apparenti-
bus ad monumentum angelis timuisse, ac vulture de-
clinasse narrantur in terrain. Notandum vero quidnam
sit quod in hac leetione angeli secus mulieres stetissc
perhibentur, qui apud alios Evangelistas sedentes eas
alloqui memorantur. Sedere quippe in throno regis est
stare ad aram pontificis. Quia igitur Redemptor noster
rex nobis pariter et sacerdos fieri dignatus est ; sacerdos
videlicet, ut nos a peccatis hostia sure passionis emun-
det; rex, ut regnum nobis perenne tribuat; apparent
angeli sedentes, qui resurreetionis ejus gloriam nuntiant,
ut hunc significent sedem regni cc_lestis devicta mortc
petiisse: apparent et stantes, ut eum in secreto patris
etiam pro nobis quasi pontifieem interpellare demon-
strent, juxta quod de illo loquens Apostolus air: Qui
est ad dextram Dei, qui etiam interpellat pro nobis
ERom. 2.].
Dixerunt angeli mulieribus : Quid qua,rilis viventem
cure mortuis ? Non est hic, sed surrexit.] Quod aperte
est dieere: Quid qu_eritis in tumulo, qui locus est pro-
prie mortuorum, eum qui ad vitam jam surrexit a mor-
tuis ? Reeordamini qualiter loeutus est vobis, cure adhuc
in Galil_ea esset_ dieens: Quia oportet filium hominis
tradi in manus peccatorum hominum, et crucifigi, et die
tertia resurgere [Luc. g4.]. Plana sunt h_ee verba an-
 HOMILI_. 429

gelorum et cunctis nota fidelibus, utpote sine quorum

scientia nullatenus possunt esse fideles. Sed est quod
in ilfis fraternitatem restrain una nobiscum admonere
debeamus, ut, juxta quod angeli pr_eeipiunt, reeordemur
s_pius, ac solieita mente versemus_ quia filius Dei ho-
minis fieri dignatus est filius_ ut nos in se credentes
Dei faeeret filios. Traditus est in manus hominum
peccatorum, ut nos a consortio hominum peccatorum
segregaret, simul a spirituum malignorum potestate
liberaret. Crucifixus die tertia resurrexit_ ut nobis
virtutem pro se patiendi, et spem in se resurgendi, ae
secure vivendi donaret. H_ee Dominie_e dispensationis
arcana et semper nos animo deeet retinere, et intentius
solito ubi beatissim_ passionis saeramenta conficiuntur,
ubi mors Salvatoris nostri quam eitissima resurrectionis
virtute in eternum coneuleavit, mysticis in altari reno-
vatur offieiis. Nec sine discussione pr_etereundum quare
Dominus ac Redemptor noster tertia die resurgere_ hoc
est duabus noctibus et una die voluit in sepulcro quies-
eere : siquidem sexta sabhati qua passus est sero positus
est in monumento, mane prima sabbati surrexit. Dun-
bus etenim mortibus natura humana tenebatur obnoxia,
animm videlicet et carnis : animm quidem, propter pec-
catum ; carnis vero, propter pcsnam peccati. Mors nam-
que animm est cure propter peccatum suum deseritur a
Deo qui est vita ejus : mors corporis cure per judicium
divinum deseritur ab anima, qu_e est vita iUius. Sicut
etiam resurrectio anim_e est abjecta labe peccati in se
recipere Deum ; ita resurrectio est carnis soluta pcena
corruptionis in se recipere animam. His itaque duabus
mortibus a primo parente generis nostri tenebamur ob-
noxii; sed venit mediator Dei et hominum homo Christus
Jesus : suscepit unam misericorditer, et juste utramque
damnavit. Sola namque came mortuus, sola came sur-
rexit; quia anim_e sum vitam, quam pc_nitendo recipe-
ret, nunquam peccando amisit, ut et omne genus huma-
430 BED_ VENERABILIS

num in judicio de morte carnis surrecturum, exemplo

sum resurrectionis ostenderet, et omnes electos ante
judicium de morte animm suscitandos sacramento ejus-
dem sure resurrectionis intimaret. Qui ergo sua simpla
morte duplam nostram destruxit, recte duabus noctibus
et una inter has die in monumento jacuit, ut per ipsum
quoque tempus sua_ sepulturm signaret, quia tenebras
nostrm duplm mortis sum simplm morris luce discuteret.
Regress_e autem mulieres a monumento, nuntiaverunt
apostolis qu_e ibi viderant, vel ab angelis audierant.]
Quod divinm pietatis actum dispensatione eognoscitur,
ut a sexu femineo primse pr_evaricationis tolleretur op-
probrium. Ecce enim mortem, quam una mulier mundo
a diabolo seducta intulerat, plures ab angelis edoctm jam
destruetam pr_edicant. Una egrediens a cmlestibus gau-
diis iter aperuit: multi egredientes de exsilio prmsenti
ad patriam supernam repetendi januam jam reseratam
astruunt. Sed quia non immerito movet eos qui sim-
plicia tantum monumenta norunt, quomodo factum fu-
erit monumentum illud dominicum, ut tot homines una
cure angelis eaperet; opportunum putamus simpliciter
caritati vestme qu_e de illo compeHmus explicare, juxta re-
lationem illorum qui nostra rotate Hierosolymis fuerunt,
qumque ibi viderunt redeuntes nobis scripta reliquerunt.
Domus igitur rotunda erat, excisa in petra, tantm alti-
tudinis_ ut qui in medio staret manu culmen tangere
posset. Habebat autem introitum ab oriente, cui lapis
ille magnus, de quo Evangelia narrant, appositus est.
Hanc ingredientibus erat a dextris iUe locus, qui speci-
aliter Dominici corporis receptui paxatus est, septem
quidem pedum longus, trium veto mensura palmorum
reliquo pavimento eminentior qui non vulgarium more
sepulcrorum desuper, sed a latere meridiano per totum
factus est patulus, uncle corpus posset imponi. Et hoe
est quod Evangelista Marcus air: quia introeuntes in
monumentlm3 mulieres viderunt juvenem sedentem a
 HOMILI_. 431

dextris, quia nimirum angelus qui ad loeum Dominiei

corporis sedebat intrantibus erat a dextris, sed et ipse
eidem loco sepulcri dexter sedebat. Cuncta autem
h_ec continuata et non ab invicem erant separata, ut-
pote in una eademque petra exeisa. Talem quidem
Dominici monumenti primo positionem fuisse percepi-
mus. At nunc tradunt ecclesiam ibi esse rotundam
eximii operis, tripliei pariete distinetam, in eujus medio
sit monumentum, et hoe de foris marmorum erustis us-
que ad summa eulminis tecta: ipsum veto eulmen auto
vestitum auream erueem gestare non modieam, eujus
ad orientem eeelesi_e Golgothana est ecclesia, qu_e inter
alia omamenta tali loeo eongrua erueem argenteam ha-
bet pergrandem in loeo qu 9 Dominus erueifigi pro nostra
est salute dignatus ; pendente magno pharo desuper, id
est, _erea rota eum lampadibus, quve ipsam erueem de-
bita lueis veneratione eoronent. Sed et hujus ad orien-
talem pl_gam eeelesi_e proxima est ecclesia Constanti-
niana, qu_e alio nomine martyrium voeatur: ubi crux
Domini ab Helena Constantini matte reperta est, et ob
id ipse ibidem eeelesiam magnifico ae regio eultu con-
struxit. His de sanetorum situ loeorum, prout dieere po-
tuimus explanatis, libet intueri adimpletam esse prophe-
tiam Esai_e, quam de sepultura ae resurreetione domi-
niea simul et de nostra fide ae salute pr_edixit : In die illa
radix Jesse qui stat in signum populorum, ipsum genres
depreeabun_r, et erit sepulerum ejus gloriosum [-Esaize
11.]. Radix quippe Jesse Dominus est, natus quidem
ex sti_rpe Jesse seeundum humanitatem, sed conditor
ipsius Jesse seeundum divinitatem, qui stat in signum
populorum, quia signum salutis quo credentium populi
a eallidi hostis malitia muniuntur, ipsius est passione
saemtum. Ipsum gentes deprecabuntur, quia non so-
lum Jud_eos, sed etnos qui de finibus terrae ad eum
clamare noseimur, gratia sure visitationis advoeavit. Et
est sepulcrum ejus gloriosum, quia loeum in quo regnum
432 BIgD_EVENERAB1LIS

morris diruit, palm_e perennis indiciis memorabilem ser-

vavit. Quapropter, dilcctissimi, tota ad ipsum mente
conversi deprecemur, ut nos signo su_ protectionis ab
hostium liberet insidiis, ipse nos et redemptionis nostr_
sacramenta digne celcbrare et ad beata_ resurrectionis
tribuat gaudia pervenire Jesus Christus Dominus noster,
qui vivit et regnat cure patre in unitate spiritus sancti
Deus per omnia secula seculomm, Amen.

HOMILIA LVI.

Lucn_ 11. In illo tempore dixit Jesus discipulis suls:

Petite, et dabitur vobis ; queerite, et invenietis ; pulsate,
et aperietur vobis. Omnis enim qui petit acclpit, et qui
qu_erit invenit, et pulsanti aperietur, 3yc.

regni gaudia nos pervenire desiderans_ etnos

eadem gaudia a se petere doeuit, et nobis pe-
_ OMINUS et Redemptor noster ad emlestis
tentibus se h_ee daturum esse promisit. Pe-
tite, inquit_ et dabitur vobis; quaerite, et invenietis;
pulsate, et aperietur vobis. Ouse nobis sunt verba Do-
mini nostri, fratres carissimi, magnopere ae toto corde
pensanda: quia videlicet regnum ccelorum non otiosis
et vacantibus ; sed petentibus, quaerentibus, pulsantibus
dandum, inveniendum et ttperiendum esse testatur. Pe-
tenda est ergo janua regni orando, quaerenda recte vi-
vend% pulsanda perseverando. Non enim suffieit verbo
tantummodo rogare, si non etiam quzesierimus diligen-
tius, et qualiter nobis sit vivendum ut digni simus im-
petrare qua_ poscimus, ipso attestante qui ait: Non omnis
qui dieit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum eo_-
lorum ; sed qui facit voluntatem patris mei qui in emlis
 HOMIL_. 433

est, ipse intrabit in regnum e_lorum [Matth. 7.]. Nec

aliquid prodest bona inehoasse, si non quisque studeat
ea qua_ bene inehoaverat usque ad finem firma perdu-
cere : quin immo melius erat non cognoscere viam jus-
titim, quam post a_itionem retrorsum eonverti: unde
necesse est, fratres mei, ut petamus seduli, sine inter-
missione oremus, et procidamus ante Dominum, p]ore-
mus coram Domino qui feeit nos. Et ut exaudiri me-
reamur, videamus sollicite qualiter nos vivere velit, quid
nos facere jusserit qui fecit nos. _umramus Dominum
et confirmemur, qumramus faeiem ejus semper; et ut
hunc invenire et videre mereamur, mundemus nos ab
omni inquinamento carnis et spiritus: quia nonnisi
casto corpore in die resurreetionis ad ccBlos sublevari,
nonnisi mundo corde gloriam valent divinve majestatis
intueri. Pulsemus et infatigabifi desiderio eternm beati-
tudinis aures pii eonditoris, nee defieiamus a cceptis pri-
usquam, illo aperiente, de careere morris hujus eripi ac
portam mereamur patria_ cce]estis ingredi. Nemo sibi de
iunocentia blandiatur, nullus suis aetibus quasi qui mise-
ricordia justi judieis non egeat a precibus cesset : quin
potius, etiam cure se aliquid boni quis egisse eognoverit,
quia qua hoe districtione judieetur ignomt, tremens cure
Propheta proelamet: Ne intres in judieium cure servo
tuo, quia non justificabitur in conspectu tuo omnis vi-
vens [Psal. 143.]. Et cure beato Job: si justifieare me
voluero, os meum eondemnabit me: si innocentem os-
tendero, pravum me comprobabit [Job. 9.]. Memor
illius semper apostoliei sermonis, quia si confiteamur
peccata nostra, fidelis et justus est, ut remittat nobis
peccata nostra, et emundet nos ab omni iniquitate. Si
dixerimus quoniam non peccavimus, mendacem facimus
eum, et verbum ejus _non est in nobis [1 Joan. 1.]. Ne-
que rursus quispiam considerata peccatorum suorum
qualitate, seu quantitate, ab appetenda venia mentem
desperando revocet. Neminem visa suorum putredine
2F
434 BED_ VENERABILIS

vulnerum, sui magnitudo lang_oris a salute qu_renda

retrahat. Magnam preheat obtinend_ sanitatis fidu-
clam, quod ipse conditor noster medicus nobis fieri,
ipse ad nos venire in came, ipse infirmitates nostras
suscipere ut sanaret, dolores nostros ut auferret, pot-
tare dignatus est. Ipse suum sang_Linem pro nobis
fudit_ pro vita nostra mortem obtulit, ipse ma_s pec-
cantium admissis p_nitenti_ remedia ostendit, dicens
per pravcursorem suum: Genimlna viperarum, quis os-
tendit vobis fugere a ventura ira? Facite ergo fructus
dignos tmBnitentim [Lucse 3.]. Et paulo post_ Qui ha-
bet, inquit, duas tunicas, (let non habenti : et qui habet
escas, similiter faciat ELuem 3.1. Ipse levioribus quoti-
dianisque nostris erratibus, sine quibus hmc vita transigi
non potest_ quotidiana eonfessionis et intercessionis mu-
turn medieamenta eoneessit, dicens per Apostolum Ja-
cobum: Confitemini alterutrum peccata vestra, et orate
pro invieem ut salvemini [Jae. 5.]. Ipse rogari ut prm-
stet admonet, qui animos inopum ad se rogandum largus
donator erigit, Omnis, inquiens, qui petit accipit, et qui
qumrit invenit, et pulsanti aperietur. Non ergo dubi-
tandum quod petentes accipimus_ qumrentes invenlmus_
pulsantibus nobis aperietur: quia nimirum faUere non
potuit veritas qum promisit. Sed hoe est vigilantius in-
tuendum, quia non omnes qui coram hominibus orare
videntur, in eonspectu eterni arbitri petere, vel qumrere,
vel ccslestis regni aditum pulsare probantur. Neque
enlm Propheta diceret: Prope est Domlnus omnibus
invocautibus eum in veritate [Psal. 145.] ; si non ali-
quos invocare Dominum, sed non in veritate eognosce-
ret: invocant quippe Dominum in veritate, qui in hoc
quod orando dieunt vivendo non contradicunt: invo-
cant Domlnum in verltate, qui suas ei preces obhturi
primo jussa illius implere sataguntb qui dicturi ei in
oratione : Et dlmitte nobis debita nostra, sicut etnos
dlmittimus debitoribus nostris [Matth. 6.], illud ejus
 HOMILI_. 435

mandatum hnpleverunt quod dicit: Et cure stabitis ad

orandum, remittite si quid habetis adversus aliquem, ut
et pater vester qui in co_lis est dimittat vobis peccata
vestra [Marc. 11.] : uncle de talibus apte Propheta sub-
jtmglt: Voluntatem timentinm se faciet, et orationes
eorum exaudiet, et salvos lacier eos [Psal. 145.]. Illi
itaque in veritate Dominum invocant_ qui eum timere
comprobantur. Horum ipse, cure clamaverint, orao
tiones exaudiet ; horum, cure ad se suspiraverint pia
devotione, perficit. Hos, cure ex hac vita transierint,
ad salutem sustollet eternam. At eontra sunt qui Deum_
sed non in veritate invocant; quos redarguens Jacobus
ait: Petitis et non accipitis, eo quod male petatis [Jac.4.].
Male namque petunt, qui perseverantes in peccatis pro
eisdem peccatis, qu_e ipsi minime dimittunt, ut sibi a
Domino dimittantur, imprudenter exorant: quales ipse
per Esaiam reprobat dicens: Et cure extenderitis ma-
nus vestras, avertam oculos meos a vobis; et cure mul-
tlplicaveritis orationem, non exaudiam: manus enim
vestr_e sanguine ptenve sunt [Esa. 1.]. Quibus adhuc
consulendo qua oratione possent impetrare quve posce-
rent ostendit cure subdidit: Lavamini, mundi estote_
auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis
[Ibid.]. Male petunt qui vocem Domini jubentis ve-
nire, audire obtemperando contemnunt; et nihilomi-
nus Dominum suam vocem supplicantium exaudire mi-
serando deposcunt: quos ipse repellens in Ewngelio
loquitur: Qttid autem vocatis me, Domine, Domlne_ et
non facitis qu_e dico ? [Luca_ 6.] De quibus et Salo-
mon in Proverb[is, Qui declinat, inquit, aurem snare ne
audiat legem, oratio ejus erit exsecrabilis [Prov. 28.].
Male petunt, quia non superme mercedis intuitu, sed ad
exemplum Pharisa_orum humanw gratia laudis longis
incubaut preeibus, de quibus ipse testis et judex terri-
bills terribiliter protestatur, quia receperunt mercedem
suam. Male petunt et ipsi qui terrena magois in ora-
2P2
436 BED_E VENERABILIS

tione quam coelestia bona requirunt, quorum preces

Apostolus in ipsa, de qua loquimur sententia, specialiter
reprehendit. Cum enim dixisset: Petitis, et non acci-
pitis, eo quod male petatis; adjunxit continuo, ut in
concupiscentiis vestris insumatis [Jac. 4.]. Neque
autem prohibentur cives patriae coelestis in terra pere-
grinantes pro pace temporum, pro salute corporum, pro
ubertate frugum, pro serenitate aurarum, pro ceteris
vitae hujus necessariis Dominum petere, si tantum haec
minime petantur, et si ob hoc solummodo petantur,
ut abundante viatico in praesenti, liberius ad futura
dona tendatur: sed quia sunt qui temporalem qui-
etem et prosperitatem a suo creatore requirunt, non
quidem ut eidem devotioribus animis obediant, sed
ut abundantius comessationibus et ebrietatibus va-
cent, ut securius et licentius suis concupiscentiis, suae
carnis serviant illecebris, merito tales male petere di-
cuntur. Verum quod omnes hujusmodi petitiones, eo
quod male lcetunt, accipere non merentur, studeamus
nos, dilectissimi, et bene petere, et digni ad obtinenda
quae petimus existere : quod ita fit, si ea quae Dominus
jussit orando quaerimus, et quales nos ipse fieri docuit,
tales ad orandum procedimus, et intenti in precibus
donec impetremus insistimus. Si autem scire cupimus
quae ipse nos petere velit, audiamus nos illud evangeli-
cure ; quaerite primum regnum Dei et justitiam ejus, et
haec omnia adjicientur vobis [Matth. 6.]. Regnum
autem Dei et justitiam ejus quaerere est et ccelestis
patriae dona desiderare, et quibus justitiae meritis ad
haec pervenire debeatur indesinenter inquirere, ne si a
via forte quae illuc ducit oberremus, pervenire quo niti-
tour minime queamus. Quod si verba Domini et Sal-
vatoris nostri quibus nos de exemplo terreni parentis
ad rogandum Deum patrem hortatur, diligenter inspi-
eimus, citius agnoscimus quae sit justitia, maxime quae
iter nobis evelestis regni aperiat. Quis, inquit, ex vobis
 HOMILI_E, 437

patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi ? aut si

pisccm, numquid pro pisce serpentem dabit illi? aut
si petierit ovum, numquid porriget illi scorpionem?
Aperta etenim est comparatio h_ec et eunctis audicnti-
bus ad intelligendum facillima, quia si homo quilibet
mortalis ac fragilis et peccati adhuc came gravatus pe-
tentibus se filiis quos diligit quw bona habet, quamvis
terrcna et fragilia dare non denegat ; mu]to magis pater
cc_lestis petitoribus suis, suo timore et amore prveditis,
non defeetiva in ecelis bona largitur. Juxta typicam
intelligentiam panis dileetionem signitieat; quia sicut
ilie principalis est cibus, ira ut sine eo mensa inops esse
videatur, ira dilectlo principalis est virtus, ita ut sine ilia
virtutes reliqu_e spirituales virtutes esse videri nequeant :
quia nimirum quicquid boni agitur in sola dilectione
perficitur : unde dieit Apostolus, quia si linguis homi-
hum loquerctur et angelorum, et si habuerit prophetiam,
et noseet mysteria omnia et omnem scientiam, et si
habuerit omnem fidem, ita ut montes transferret ; et si
distribueret omnes facultates suas in cibos pauperum;
et si traderet corpus suum, ita ut arderet, caritatem au-
tern non haberet, nihil illi prodest [1 Cot. 13.]. Caritas
vera est, qua et Deum ex toto corde, tota anima, tota
virtute ; et proximum tanquam nos dillgere pr_eeipimur.
Nee tantum proximis et amicis, verum etiam inimieis
perfectus quisque beneticium dileetionis impendere de-
bet, Domino dicente: Diligite inimicos vestros, bene
faeite his qui oderunt vos. Orate pro persequentibus et
calumniantibus vos, ut sitis tilii patris vestri qui in
eoBlis est [Matth. 5.]. In pisee autem tides non tieta
exprimitur. Quomodo enim piseis sub tegmento aqua-
rum nascitur, vivit, et alitur; sic et tides qu_e in Deum
est qu_e alterius vitxe gaudia per lamenta pr_esentia fie-
tusque requirit, invisibiliter in eorde gignitur, invisibili
gratia spiritus per aquam baptismatis eonsecratur, in-
visibili auxilio divin_e proteetionis ne deficiat nutritur,
4_8 BRD_E VENERABILIS

invisibilium pr_emiorum intuitu qu_que valet bona ope-

ratur, memor illius apostolici quia ea qu_evidentur tcm-
poralia sunt_ quw autem non videntur eterna sunt
[2 Cor. 4.]. Possumus et in hoc dicere, quia piscis in
eo tidei typum teneat, quod sicut inquietis marls tiucti-
bus tunditur, nec perimitur; ita tides firma, quantislibet
adversantis mundi pressuris impugnetur, inconvulsa per-
sistat, immo etiam de certamine gloriosior existat: ad-
juvante iUo qui missis ad prmdicanda ejusdem fidei dona
discipulis air: In mundo pressumm habebitis, sed con-
tidite, ego viei mundum [Joan. 16.]. Porro per ovum
spei nostr_ certitudo tiguratur, quia in ovo nondum
fmtus cernitur, sed futurve avis fmtus speratur; et tideles
quique nondum in p.rresenti supemse patrire gloriam,
quam credunt, intuentur, sed futuram sperando prvesto-
lantur. Unde dicit Apostolus: Si autem quod non vi-
demus speramus, per patientiam expectamus [Rom. 8.].
Hrec igitur sunt, fratres carissimi, bona quve principali-
ter a Deo petere : htec justitia regni quam ante omnia
qumrer_ debeamus, tides videlicet, spes, caritas : quia si-
cut scripture est : Justus ex fide vivit [Rom. 1.]. Spe-
rautes autem in Domino misericordia eircumdabit [P_I.
32.], et, Plenitudo legis est dileetio. Omnis enim lexin
uno sermone impletur: Diliges proximum tuum sicut
teipsum [Rom. 13.]. F,t iterum : Dilectio proximi ma-
lure non operatur [Gal. 5. ; 1 Cot. 13.] Non est autem
metuendum ne si gratiam dilectionis a Domino pia de-
votione quaeramus, si intimo ex corde dieamus: Panem
nostrum quotidianum da nobis hodie [Lucre 11.] ; illo-
rum cot nostrum rigore odiorum constringi permittat_
Hunc etenim rigorem per duritiam lapidis insinuat, cure
dicit: Quis autem ex vobis pattern petit panem, hum-
quid lapidem dabit illi? [Ibid.] Non est £ormidan-
dum, ne si fortitudinem fidei eontra hostis antiqui ten-
tamenta preeemur, toto ex corde dicentes, Domine, auge
nobis fidem; ille nos infidelitatis sinat interire venenis.
 ItOMILI_. 489

Jure enim nomine serpentis virus infidelitatis, quod per

ipsum generi humano aspersum est, exprimitur, cum
dicitur: Aut si piscem petit, numquid pro pisce ser-
pentem dabit iUi ? Non est timendum ne si spem bo-
norum cc_lestinm, per quam prmsentia adversa simul et
prospera contenmere possimus, a Domino postulemus ;
me auditum avertat, etnos desperatione futurorum retro
respicere, id est ea qum reliquimus patiatur labentis seculi
co-mmoda virentia requirere. Recte namque i mmutatio
boni propositi nociva, et concupiscentim carnaIis repe-
titio, veneno scorpionis, quod retro est, quod in cauda
gestat, comparatur, cure dicitur : hut si petlerit ovum,
numquid porriget ei scorpionem ? Hvec itaque petamus
a Domino, fratres, ut scilicet allmentum nobis pur_
caritatis, sincerm fidei, certm spei tribuat, ut duritlam
odiorum, ut perfidim virus, et aculeum nobis despera-
tionis qui ad vit_m caducam retrahere solet attferat, et
absque ul]a dubietate quod petimus accipiemus. .kit
enim veridica voce Joannes Apostolus, quia quodcum-
que petierimus secundum voluntatem ejus, audit nos ;
sed et ipse Do mlnus certam nobis fiduciam dat impe-
trandi qu_e recte petimus, cure subjungit : Si ergo vos
cure sitis mall, nostis bona data dare filiis vestris, quanto
magis pater rester de c_lo dabit spiritum bonum pe-
tentibus se ? Malos autem discipulos vocat, qui utique
quantum ad humanum judieium spectat, boni erant,
quia nlmlrum nemo est qui in hac vita a cunctis va]eat
immnni_ esse dellctis, Salomone attestante qui ait:
Quia non est homo justus in terra qui faciat bonum et
non peccet [Eccl. 7.]. Unde providens qui gravibus
peccantinm reatibus grandiora pcenitendi medicamenta
demonstrat, ipsc quotidianos electorum erratus, qui verbo
maxime vel cogitatu contingunt, quotidianis orationum
studiis docet debere curare : quos inter alia sic orare pree-
cipit : Et dimitte nobis debita nostra, sicut etnos dimitti-
mus debitoribus nostris [Matth. 6.]. Vel eerte ma](/s
440 BED_E VENERABILIS

appellat discipulos, quia in eomparatione divinse bonitatis

omnis ereatura mala esse probatur, dieente Domino :
Nemo bonus nisi unus Deus [Marcae 10.] : cure tamen
participatione ejusdem bonitatis divinae rationabilis crea-
tura bona fieri posse cognoseitur: unde et Dominus pia
promissione testatur, quia pater de coelo dabit spiritum
bonum petentibus se [Lucae 11.] : ut profecto ostendat,
quia qui seipsis mall sunt, per aceeptam spiritus gratiam
boni possunt efllci. 8piritum bonum petentibus dandum
a patre poUicetur, quia sive fidem, spem, earitatem, sire
alia quaelibet bona cvelestia desideramus adipisei, non
aliter nobis hrec quam per saneti spiritus donum tri-
buuntur. Hine est enim quod idem spiritus in Esaia
spiritus sapientiae et inteUectus, spiritus consilii et forti-
tudinis, spiritus seientiae et pietatis, spiritus timoris Do-
mini ; et in alio loeo spiritus dilectionis et pacis, spiritus
grati_e et preeum nominatur: quia nimirum quiequid
boni veraeiter habemus, quicquid bene agimus, hoc
eodem spiritu largiente pereipimus: quod intelligens
Propheta, cure eordis munditiam quaereret dieens: Cot
mundum crea in me Deus ; eontinuo subjunxit : Spiri-
turn rectum innova in visceribus meis [Psal. 51.] : quia
si non interiora nostra spiritus Domini rectus imple-
verit, eor in nobis mundum unde sit non habet. Cure
in operibus bonis profeetum coneupiseens dixisset : Do-
mine, ad te eonfugi, doce me facere voluntatem tuam
[Psal. 143.] ; statim quo hunc ordine eonsequi deberet
ostendit cure dieit: Spiritus tuus bonus dedueet me
in viam reetam [Ibid.], eujus vestigiis juxta modulum
nostrum, fratres earissimi, adh_erentes, petamus Deum
patrem, ut spiritus sui gratia nos in viam rect_ fidei,
quze per dileetionem operatur, indueat. Et ut optata
mereamur obtinere, taliter vivere studeamus, ne tanto
patre simus indiffni, quin potius mysterium regenera-
tionis quo in baptismate filii Dei sumus eleeti, iUibato
semper corpore pariter et mente servemus. Certum
 HOMILIB_o . 441

namque est, quasi summi patris mandata sectamur, re-

munerabit nos hereditate sempitern_e benedictionis, quam
nobis ante secula paravit, per Jesum Christum Domi-
num nostrum, qui cure co vivit et regnat Deus in uni-
tare spiritus sancti per omnia secu|a seculorum, Amen.

HOMILIA LVII.

Lvc_ xxIv. In illo tempore dixit Jesus discipulis suis :

Heec sunt verba qu_ locutus sum ad vos cure adhuc
essem vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia
qu_ scripta sunt in lege Moysi et Prophetis et Psulmis
de me.

discipulos de mysterio sum fidei diligenter

instruere curavit, ut tanto certius hane mundo
SCENSURUS in ccelum Dominus primo
prmdicarent, quanto earn et ab ipso veritatis
ore pereepissent, et prophetarum ore jamdudum prae-
signatam fuisse cognoscerent. Apparens enim post
resurreetionis trinmphum, juxta hoe quod modo, cure
Evangelium legeretur, audivlmus: Heec sunt, inquit,
verba quve loeutus sum ad vos cure essem vobiscum, id
est cure simile vobis adhue corpus corruptibile ac mot-
tale gestarem, quoniam necesse est impleri omnia quve
scripta sunt in lege Moysi et prophetis et psalmis de
me. Impleta in se dieit saeramenta qum Moyses, pro-
phetee et psalmista pr_edieaverunt : uncle liquido pater
qnia una est ecclesia in omnibus sanctis ejus, eadem
tides electorum omnlum, praecedentinm videlicet et sub-
sequentinm carnalem ejus adventure: quia nimirum
sieut nos per fidem transactve incarnationis, passlonis,
ac resurrectionis illius salvamur; ita et illi futuram
442 BED_[_ VENERABILIS

ipsam incarnationem_ passlonem, ac rcsurrectionem cero

tissime ercdentes, per eundem _ auctorem salvari
sperabant: quod bene duo viri iUi qui botrum de terra
repromissionis ad populum in deserto expectantem in
vecte portabant, insinuant. Botrus quippe vecti im-
positus Dominus est in cruce exaltatus, qui dicit: Ego
sum vitis vera [Joan. 15.]. Et alibi poculum vini dis-
cipulis porrigens ; hic est calix, inquit, novum testa-
mentum in meo sanguine, quod pro vobis fundetur
[Lucre 22.]. De quo et ecclesia, Botrus Cypri, inquit,
dilectus meus mihi [Cant. 1.]. Portant autem botrum
in vecte duo viri, per quem populo ubertatem terr_ re-
promissionis astruant : quia prvedicatores utriusque tes-
tamenti, qui gloriam patrive cc_lestis Domino revelante
didicerunt, iidem passionis iUius arcanum populis inti-
mare non cessant, quo per hoc conjici possit quanta
fidelibus prsemia sit daturus in ccBlis, qui pro iUorum
salute filinm suum unigenitum passurum misit ad terras.
Quod autem duo portantes botrum similiter quidem
eum portare, sed non similiter valebant intueri, hoc
nimirum significat, quod Salvator ipse discipulis sum
visionis gratia glorificatis ait: Beati oculi qul vident
qu_ vos videtis. Dieo enim vobis, quia multi prophet_
et reges voluerunt videre qu_e vos videtis, et non vide-
runt, et audire qure auditis, et non audierunt [Matth. 13.].
Vel certe iUud quod unum eumdemque Dominic_e crucis
trinmphum prins Prophetae et Moyses quam Apostoli
noverant et pr_edicabant; sed Prophetae aliquotiens hoc
figuratis velatisque sermonibus : Apostoli autem Aposto-
lorumque successores patefacta luce Evangelii semper
aperte pr_edicabant : ita ut nunc omnis populus Chris-
tianus scire et confiteri debeat fidem quam eo tempore
pauci admodum et perfectiores quique noverant, quam-
vis omnis populus etiam tune ejusdem mysteria fidei in
legalibus cerimoniis typice portaret: uncle hie dicitur
quia Dominus, consummatis incarnationis stue sacra-
 HOMILIz_E. 443

mentis, apcruit discipuUs suis sensum ut intclligerent

scripturas. Aperuit diseiDulis scnsum_ ut ea qum ob-
seure Prophetm dixerunt, ipsi palam intelligere, atque
intdligenda credentibus tradere possent. Aperuit illis
sensum ut inteUigerent: quia qumeunque ilh in came
gessit vel docuit, hmc eadem eum PropheUe acturum
docturumque esse prmdixerant.
Et diadt eis : Quaniam sic scripture est, et sic opor-
tebat pati Christura, et resurgere a mortuis die tertia, et
pr_edicari in nomlne ejus poenitentiara et eendssionem
peccatorum in omnes genies, incipientibus ab Ierosolyma.]
Nomen Christi et ante passionem resurreetionemque
illius jam olim Prophetarum, ut diximus, patrumque
tides noverat, Petro attestante, qui de eisdem loquens
ait: Sed per gratiam Jesu credimus salvari quemadmo-
dum et illi [Act. 15.]. Peracta autem passione ac
resurrectione, sed et ascensione ejus ad co,los, ejusdem
nomlnis illius tides non solum posteris eorum, genti
videlicet Judm_, latius apertiusque prmdicatur, sed et
exteris nationibus eadem supema miseratione revelatur.
Ideo ergo Christum venire in came, pail, ae resurgere
oportebat, quia genus humanum aliter ad vitam institui,
a morte rediml, ad spem resurrectionis informari, quam
per ipsius prmsentiam, passionem, et resurrectionem_
minime valebat. Bene autem prmdicatio p_nitentia_ et
remissionis peccatomm in confessione nominis Christi
ab Ierosolymin ineipit, ut ubi doctrinm et virtutum ejus
m%guificentia, ubi passionis triumphus, ubi resurrectio-
his et ascensionis sunt gaudia perfecta, ibi prima fidei
iUius radix ederetur, primus ecclesim nascentis quasi
magnm cujusdam vinem sureulus plantaretur: qum per-
inde multiplicato verbi germine in totam mundi latitu-
dinem doctrinm sum palmites extenderet, completo Esaim
vaticinio quo dixit: quia de Sion exibit lex et verbum
Domini de Jerusalem, et judicabit gentes, et arguet po-
pulos multos [Esaia. • 2.]. Bene autem prmdicatio pmni-
444 BED2E VENERABILIS

tentim et remissionis peccatorum, qum in genres idola-

tras et variis poUutas sceleribus erat evangelizanda, ab
Ierosolymis sumit initium, ne uUus scilicet suorum mag-
nitudine facinorum perterritus, de impetranda venia, si
dignum pcenitentize fructum faceret, dubitaret, quando
etiam Ierosolymitis, qui filium Dei blasphemavere et
erucifixere indultum esse constaret.
Vos autem, inquit, estis testes horum : et ego mitto
promissum patris mei in vos.] Promissum patris gratiam
dieit spiritus saneti, de quo in Evangello Joannis multa
illis ante passionem suam loquutus est, ex quibus est
illud : Cure autem venerit Paraeletus, quem ego mittam
vobis a patre, spiritum veritatis, qui a patre proeedit,
ille testimonium perhibebit de me, et vos testimonium
perhibebitis [Joan. 15.]. Et in Actibus Apostolorum :
Praecepit eis ab Ierosolymis ne discederent, sed expec-
tarent promissionem patris, quam audistis, inquit, per os
meum : quia Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem
baptizabimini spiritu sancto non post multos hos dies
[Act. 1.]. De cujus promissi expeetatione hie quoque
subinfertur cum dicitur :
Vos autem sedete in civitate quoadusque induamini
virtute ex alto.] Virtutem autem eis ex alto superven-
turam pollieetur, quia quamvis et antea spiritum sane-
turn habuerint ; plenius tamen hune, illo ad e_los as-
eendente, pereeperunt. Nam et ante passionem ejus
per spiritus saneti potentiam multa demonia ejieiebant,
multos sanabant _egrotos, verbum vitro quibus valuere
prmdieabant, et ipso resurgente a mortuis speeialius sunt
ejusdem spiritus gratia reereati, quando sieut Joannes
seribit, insuflhvit et dixit eis: Aeeipite spiritum sane-
tuna, quorum remiseritis peecata, remittuntur eis [Joan.
20.]. Sed majori ejus virtute sunt ex alto induti, cum
post decem dies assumptionis Dominicae, hunc in linguis
igneis suseeperunt, et tanta per eum sunt fiducia forti-
tudinis inflammati, ut nullis principum terroribus, quin
 HOMILI_. 445

omnibus in nomine Jesu loquerentur, possent pro-

hiberi.
Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et elevatis ma-
nibus suis benedixit ds.] Quia Redemptor noster in
carne apparuit, ut peecata toUeret, meritum primm male-
dictionis auferret, hereditatem eredentibus perpetum be-
nedictionis donaret, recte cuncta qum in mundo gessit,
in verba benedictionis conclusit; ostendens se ipsum
esse de quo dictum est: Etenim benedictionem dabit
qui legem dedit [Psal. 83.]. Et bene eos quibus bene-
diceret, in Bethaniam, qum Domus obedienti_e interpre-
tatur, eduxit : quia nimirum eontemtus et superbia ma-
ledietionem, obedientia meruit benedictionem. Nam et
ipse Dominus, ut amissam benedictionis gratiam mundo
restitueret, factus est obediens patti usque ad mortem,
et solis eis, qui in sancta ecclesia divinis student obtem-
perare prmeeptis, benedictio vitro c_lestis tribuitur. Nec
prmtereundum est quod Bethania in latere montis Oli-
veti posita narratur. Sieur enim Bethania obedientem
Domini mandatis ecclesiam; ita mons Ofiveti ipsam
Redemptoris nostri personam multum decenter expri-
mit, qui in came apparens, et altitudine dignitatis, et
spiritualis gratia virtutis, omnes qui purl homines sunt
sanctos antecellit: unde et illi eanitur in psalmis, quia
unxit te Deus Deus tuus oleo l_etiti_e prm consortibus
tuis [Psal. 45.]. Et ipse, sicut etiam pr_esens saneti
Evangelii leetio testatur, ejusdem sanctm unctionis mu-
nus suis eonsortibus, hoc est fidelibus promisit, nee
multo post tempore, sicut novimus, quod promiserat
misit. Si autem quem delectat andire quomodo domus
obedienti_e, id est ecclesia sancta, in ejusdem montis Oli-
veti sit latere construeta, legamus Evangelium Joannis,
ubi passione ejus in eruee eompleta, unus militum lancea
latus ejus aperuit, et continuo exi-rit sanguis et aqua.
Hme sunt etenim sacramenta quibus ecclesia in Christo
nascitur et nutritur : aqua videlicet baptismatis, qua ab-
 446 BED_ VENERABILIS

luitur a peccatis; et sanguis calicis Dominici, quo con-

firmatur in donis. Qu_e quia spiritus quoque sancti
chrismate, ut periici valeat in die redemptionis, signatur,
recte mons in cujus latere civitas sancta sita est, in quo
benedictionis gratia datur, mons Olivarum vocatur.
Et factum est, inquit, dum benedieeret illis, rece_sit ab
eis, et ferebatur in co_lum.] Notandum quod benedic-
tione diseipulis data, Salvator aseendit ad e_los, simul-
que memorize eommendandum quod sieut in Aetibus
eorum legimus, ipsis aseensum ejus aspeetantibus appa-
rentes angeli dixerunt : Sic veniet quemadmodum vidis-
tis eum euntem in coelum [Act. 1.], atque omni in-
stantia ]aborandum, ut sicut in eadem carnis forma ac
substantia qua ascendit Dominus, ad judicandum de-
seendet, sic etiam qui benedicens Apostolis abiit, bene-
dietione sua nos, cum redierit, dignos eflleiat, eorumque
in sorte colloeet, quibus addextram stantilms dictums est:
Venire, benedieti patris mei_percipite regnum [Matt. 25.].
Et i178i adoranles regressi sunt in Jerusalem cure
gaudio ma#no, et erant semper in templo, laudantes et
benedicentes Deum.] Et semper, et in hoe maxime loco,
fmtres carissimi, meminisse nos decet sermonis Domini,
quo diseipulos glorificans, sicut paulo superins retnllmus,
Beati, inquit, oculi qui vident qu_e vos videtis [Matth.
13.]. Quis etenim dieere, quis digne valeat cogitate quam
beata compunctione oculos ad terrain deflexerlnt, quibus
ipsum quem adombant coeli regem, devieta mortalitate
quam assumserat ad paternve claritatis sollum jam redire
conspexerint ? quam dulces lacrymas, quanta spe ac ke-
titia ferventes, pro ingresau patri_e ccelestis fuderint_ quo
Deum ac Domlnum suum pattern sure naturve jam ferre
cernebant ? Merito ergo taft spectaculo refecti, post-
quam adoravertmt in loco ubi steterunt pedes ejus, post-
quam vestigia quee novissime fixit lacrymia rigavere pro-
fusis, confestim rediere Ierosolymam, ubi adventure
sancti spiritus expectare sunt jussi, et ut digni promis-
 nO_ILl_. 447

_is covlestibus existerent, erant semper in templo lau-

dantes, et beuedicentes Deum, scientes certlssime, quia
ilia solummodo corda spiritus sanctus invisere et inha-
bitare dignatur, qu_e locum orationis frequentantia, quve
laudi et benedictioni divina_ viderit ease ded:rta. Uncle
in Aetibus Apostotorum legitur de ipsis: Hi omnes
erant perseverantes unanimiter in oratione [Act. 1.].
Quod nobis est testimonium operis apostolici solerter
imitandum, videlicet, ut qui co_lestia promissa habemus,
qui pro his aeeipicndis sedulo supplicate pr_ecipimur, et
omnes ad orandum conveniamus, et in oratione persista-
mus, et unanimi Dominum devotione preeemur. Nec
dubitandum eat quod sic nobis orantibus pins eonditor
auditum accommodare, et spiritus sui gratiam nostris
quoque cordibus infundere dignabitur, quod nostros
quoque beatos faciet oculos, etsi non ut Apostolorum,
qui commorantem in mundo Dominum, qui docentem
et miracuia facientem, qui post triumphum mortis re-
surrexisse atque ad c0_los redeuntem videre meruerunt;
certe ut eorum de quibus Thom_e Apostolo dicit, quia
vidisti me, credidisti: beati qui non viderunt et credl-
derunt [Joan. 20.]. Cunctis etenim credentibus, sive
illis qui incarnationis ejus tempora nascendo pr_ecesse-
runt, sive his qui eum in came viderunt, sire nobis qui
post ejus ascensionem credimus, communis est ilia p'fis-
sima ejus repromissio qua dicit: Beati mlmdo corde,
quoniam ipsi Deum videbunt [Matth. 5.].
Hvec de lectione ]_van_elii, prout potuimus, expo-
nendo transcurrimus ; sed quia in eadem lectione aper-
ture discipulis sensum ad intelligendum Scripturas
audivimus ; libet de ipsis Prophetarum scripturis aliqua
ad memoriam reducere, ffaudiumque evangelic_e sollen-
nitatis etlam prophetic_e assertionis accumulare ac con-
dire pr_coniis. Loquitur ergo de hac soUennitate Psal-
mista. Ascendit Deus in jubilatione : Dominus in voce
tub_ [Psal. 47.]. Ascendit quippe in jubiiatione_ quia
448 BED_E VENERABILIS

lretantibus de sublevationis ejus gloria discipulis, c_lum

petit. Ascend_it et in voce tubae, quia pr_eeonantibus
angelis reditum ejus ad judicandos vivos et mortuos,
sedem regni ccelestis adiit. Qualiter autem Dens ascen-
deHt, qui semper ubique preesens de loco ad locum mu-
tabilis non est, idem alibi testatur dicens: Qui ponit
nubem ascensum, qui ambulat super omnes pennas ven-
torum [Psal. 104.]. Nubem namque dieit substantiam
human_e fragifitatis, qua se sol justitiae utab hominibus
ferri posset indult. Uncle dieit Esaias: Ecce Dominus
ascendet super nubem levem, et ingredietur 2Egyp-
turn, et commovebuntur simulacra 2Egypti a facie ejus
[Esaiae 19.]. Super nubem quippe levem Dominus
ascendit, ut ingressus 2Egyptum ejus simulacra sub-
verteret, qula ¥erbum caro factum est, et habitavit in
nobis [Joan. 1.], quia immune ab omni sorde iniquitatis
corpus assumpsit, in quo mundum ingrediens idolatriae
ritum destrueret, nigrisque ae tenebrosis gentilium cor-
dibus verum divinitatis lumen aperiret. Per natura_
humanEe nubem de loco ad loeum venire dignatus est
qui loco non clauditur : in hae irrisiones, et flagella, et
mortem quoque voluit pail qui impassibilis semper in
divinitate permanet: per hanc resurrectionis virtute
coronatam aseendit in c_|um qui potentia divinitatis
co_|um implet et terrain. Hane super pennas ventol-am
evexit, cure assumptam de terris non solum super uni-
versa a_ris hujus spatia, sed etiam aetheris alfitudinem
sustollens, in majestatis paternve dextra co|locavit. De
hae assumptae humanitatis gloria etiam Amos ait: Qui
aedificat in ccelum aseensionem suam, et promissionem
suam super terrain fundit [Amos 9.]. In cmlum quippe
ascensionem suam aedificavit, qui humanam sibi carnem
et animam, in qua cmlum subire posset, ipse creavit.
Promissionem vero suam super terram fudit, quia misso
desuper spiritu, omnes terrarum fines gratia sua_ fidei
ut promiserat implevit: eujus _ratiam promissionis
 HO_ILI_E. 449

Psalmista et venturam in spiritu prvevidens, et citius

venire desiderans, ait: Exaltare super cmlos, Deus, et
super omnem terrain gloria tua [Psal. 57.]. Ubi aperte
significat, quia priusquam Redemptor noster assumpta
mortali came mortis regnum dirueret, notus tantum in
Judaea erat Deus, in Israel magnum nomen ejus. At
ubi resurgens a mortuis c0eli alta Dcus homo penetra-
vit, toto jam terrarum orbe nominis ejus gloria pr_di-
catur et creditur.
Nec verbis solummodo prophetoe, verum etiam gestis
ejusdem Dominicee ascensionis pr_edicavere mysterium.
Nam et septimus ab Adam Enoch translatus de mundo,
et Elias in coelum sublevatus a_rium, ascensuro super
c0elos Domino testimonium pr_ebuerunt. Et quidem
Enoch in eo quod septimus ab Adam progenitus eat
figuravit Dominum, non consueto mortalis natur_e or-
dine, sed spiritus saneti potentia concipiendum et nasci-
turum, spiritus sancti gratiam omnem, qu_e septiformis
a propheta deseribitur, in eo singulariter requieturam,
ipsum in spiritu saneto baptizaturum, et ejusdem spiri-
tus dona eredentibus esse daturum. In eo autem quod
trecentis sexaginta quinque annis priusquam transfer-
rctur apud homines vixit, qui est numerus dierum anni
solaris, ejus futuram in carne conversationem designa-
vit, qui ascensurus ad c0_los unicam se mundl lucern
esse monstravit. Ego sum, inquiens, lux mundi; qui
sequitur me non ambulat in tenebris, sed habebit lumen
vitee [Joan. 8.]. Uncle a propheta sol mystice vocatur,
quia ipse nimirum cunctas mundi partes a so]is ortu
usque ad oecasum, at) aquilone usque ad meridiem, gra-
tia fidei et vcritatis illustrate dignatus est. Porro hoc
quod Enoch qui translatus est Dedicatio interpretatur,
significat eum qui resurgens a mortuis ascendit in c0_-
lure, et nunc ad consecranda corda fidelium pignus sui
spiritus dare, et in futuro per£cctam ex omni parte ec-
2Q
450 BE D_]E VENERABILIS

elesiam in gaudio resurrectionis et perpetua_ solhnnita-

tis inducere diguatur.
At veto Elias abundantiore miraculo figuram hujus
Dominiea_ festivitatls prmtulit. Cum enim instaret tern-
pus quo tolleretur de mundo, venit ad Jordanem cure
diseipulo Elizeo, et involuto pallio suo pereussit aquas :
qum divisa_ sunt, et transierunt ambo per siceum, dixit-
que ad Elizeum: Postula quid vis ut faeiam tibi antequam
tollar a te. At ille, Obseero, inquit, ut fiat duplex spiritus
tuus in me [2 Reg. 2.]. Cure incedentes sermoeinarentur,
eece eurru igneo repente raptus Elias, ut Seriptura ait,
aseendit quasi usque in ct_lum. Qua adjeetione signifi-
eatur quod Elias non in ipsum c0_lum, ut Dominus
noster, sed in alta tantum a_ris hujus sublevatus eat, ac
deinde invisibiliter ad paradisi gaudia relatus. Levavit-
que Elizeus pallium Eliae quod ceeiderat ei. Et veniens
ad Jordanem pereussit eo aquas, atque invocato Deo
Elim, divisit et transiit. Notet ergo dilectio vestra, fra-
tres mei, quam ordinate figura eoncinat veritati. Venit
Elias ad Jordanem, et exutus pallio suo percussit aquas
ac divisit. Venit Dominus ad fluvium morris, quo ge-
nus humanum mergi eonsuevemt ; et exuens se ad tern-
pus habitu earnis quam assumpserat, mortem moriendo
percusait, ac vitro nobis iter resurgendo patefecit. Reete
etenim per Jordanem fluxus nostr_ mortalitatis ac de-
fectus exprimitur: quia et Jordanis Latine Descensus
eorum dicitur, et ipse fluvins in mare mortuum influens
laudabiles suas ibi perdit aquas. Transit autem Elias
diviso atone per siceumj transit et Elizeus, quia resur-
gens a mortuis Salvator fidelibus suis quoque spem re-
surgendi tribuit. Transito Jordane, Elias dedit optic_
nero Elizeo postulandi qu_ yeller: et Dominus impleta
r_urrectionis gloria, plenius diseipulorum sensibus in-
saruit quod et antea promimt: quia quodeumque petie-
riffs in nomine meo, hoe faciam EJoan. 15.]. Petiit
 HOMILIzE. 451

Elizeus ut fieret spiritus Elim duplex in se, et edocti a

Domino discipuli promissam spiritus gratiam aecipere
desiderabant: quam non uni tantum genti Judaeae,
quam ipse prmsens in came docuit, sed et cunctis per
orbem nationibus praedicare suflieerent. Annon dupli-
cem spiritus sui gratiam pollicebatur, cure nit : Qui cre-
dit in me, opera qu_e ego facio et ipse faciet, et majora
horum faeiet [Joan. 14.] ? Sermocirmntibus Ella et Eli-
zeo subito currus et equi ignei rapuerunt Eliam quasi
usque ad ccelum: qui profecto curms et equi angelic_e
sunt intelligenda_ virtutes, de quibus scripture est : Qui
facit angelos suos spiritus, et ministros suos ignem uteri-
tern [Psal. 104.]. Horum namque Elias suiisidio, utpote
homo purus, quo a terra tolli posset egobat, et Dominus
cure apostolis colloquens subito videntibus illis eleva-
tus est, etsi rton angelieo fultus auxilio, angelico tamen
comitatus obsequio, vereque assumptus est in ecelum,
angelis quoque id ipsum attestantibus, qui illis dixe-
runt: Hic Jesus qui assumptus est a vobis in cmlum
[Act. 1.]. Sublevatus ad cmlum Elias dimisit Elizeo
pallium quo erat indutus. Ascendens in ccelum Domi-
nus sacramenta humanitatis assumpt_ discipulis, immo
omni ecclesi_e, quibus sanctificaretur et in virtute di-
lectionis calefieret, reliquit. Assumens Elizeus pallium
Eli_e percussit eo aquas Jordanis, et ubi invocavit Deum
Eliae, divism sunt, et transiit. Assumpserunt apostoli,
assumpsit instituta per eos ecclesia sacramenta sui Re-
demptoris, quibus spiritualiter erudita, abluta, et conse-
crata ; ipsa quoque invocato nomine Dei patris, impe-
tuna mortis superare, ejusque obstaculo eontempto ad
vitam transire didicit sempiternam.
Hane ergo Dominic_ ascensionis gloriam, fratres ca-
rissimi, quve prius prophetarum et dictis signabatur et
gestis; et post in ipso Mediatore nostro completa eat_
tota devotione veneremur, et ipsi quoque ut ejus vesti-
gin sequi, atque ad ccelos mereamur ascendere, interim
"2G2
452 BE])_ VENERABILIS

salubriter humiliemur in terra, memores semper, quia

sicut Salomon air: Superbum sequitur ignominia, et
humilem spiritu sequitur gloria [Prov. 29.1. Eece in
aseensione Redemptoris nostri, quo nostra sit omnis
intentio dirigenda didieimus : ecee aseendente ad ccc|os
Mediatore Dei et hominum patefactam hominibus ca-
lestis patri_e januam cognovimus. Ad hujus ergo pa-
triot perl_tuam felieitatem omni studio festinemus. In
hae quia necdum corpore possumus, desiderio semper
et mente versemus. Juxta vocem egregii pr_cdicatoris,
qu_e sursum sunt qu_ramus, ubi Christus est in dextra
Dei sedens, qu_e sursum sunt sapiamus, non qu_e super
terrain. Quwramus il]um et confirmemur spe inventio-
nis. Qu_ramus faeiem ejus semper, ut cure ipse qui
plaeidus ascendit terribilis redlerit, nos paratos inveniat,
quos secure ad festa supern_e civitatls introdueat Jesus
Christus Dominus noster, qui vivit et regnat cum patre
in unitate spiritus sancti per omnia secula seculorum,
Amen.

HOMILIA LVIII.

MATTH. VIH. In illo tempore ascendens Jesus i_ _avi-

culam, secuti sunt eum discipuli multi. Et eece motus
magnus factus est in marl, ita ut navicula operiretur
fluctibus ; ipse vero dormiebat. Et accesserunt, et
suscitaverunt eum discitn_li ejus, dicentes : Domine,
salva nos, perimus, 8;c.

cuti sunt eum discipull ejus ; non imbeeilles,

_ sed firmi et stabiles Domino
NGREDIENTE in fide, inmansueti et pii,
naviculam, se-
spernentes mundum; non duplici eorde, sed
simplici. Hi ergo secuti sunt eum, non tantum gressus
 HOMILI_E° 453

ejus sequentes, sed magis sanetitatem comitantes et

justitiam ejus conseetantes.
Et ecce temTestas magna facla eat in marl ita ut
navis operiretur fluctibus.] Cure enim multa magna et
miranda ostendisset in terra, transiit in mare, ut et ibi-
dem adhuc excellentiora opera demonstraret, quatenus
terrve marisque Dominum se esse eunctis ostenderet.
Fecit turbari mare, commovit ventos, eoncitavit fluctus.
Cur hoc ? ideo ut discipulos mitteret in timorem, et
suum auxilium postularent, suamque potentiam rogan-
tibus manifestaret. IUa tempestas non ex sese oborta
est, sed potestati paruit imperantis ejus qui educit ven-
tos de thesauris suis, qui terminum marl arenam con-
stituit. Dixit enim ei: Usque huc venies et non super-
gredieris, sed in temetipso confringentur fluctus tui.
Hujus ergo jussione et pr_ecepto orta est tempestas in
marl, propter occasiones superius memoratas. Facta
est tempestas magna et non pusilla, ut magnum opus
et non pusillum ostenderetur: quantoque fluctus navi-
culm inruebant, tanto magis timor discipulos contur-
babat, ut plus magis desiderarent ad liberandum se mi-
rabilia Salvatoris. Dominus vero dormiebat. O res
mirabilis et stupendal is qui nunquam obdormiit, dor-'
mit ; is qui coelum et terrain gubernat, dormit ; is qui
non dormit neque dormitat, ipse dormire dieitur. Dor-
miebat quidem corpore, sed vigilabat deitate, dormiebat
eorpore, sed conturbabat mare, erigebatque fluctus, et
apostolos conterrebat suam ostensurus potentiam ; dor-
miebat eorpore sicuti et ad puteum de itinere lassus vel
fatigatus sedebat, demonstrans quia vere humanum por-
tabat corpus, quod corruptibile induerat. Ipso corpore
dormiebat, deitate vero concitabat mare et iterum de-
placabat. Dormiebat itaque corpore ut apostolos susci-
taret et evigilare faceret. Pr_ecipue autem omnes nos
nequaquam animo dormiamus, neve intellectu aut pru-
dentia, sed vigilare in omni tempore, et jubilare Domino_
454 BEn_ VENERABILIS

et salutem ab eo postulare studeamus. Nam ipse qui

dormiebat eorpore, iUud sanctum verbum dicit : Ego
dormio ct cor meum vigilat _Cant. 5.]. ,kd quean ac-
cedentes diseipuli suscitabant eum dicentes: Domine,
salva nos, perimus. Tanto fuerant metu conterriti et
pene animo alieni, ut irruerent in eum, ct non modeste,
aut leniter suggererent, sed turbulenter suscitarent eum
dicentes: Domine, salva nos, perimus. O beati, o ve-
races Dei diseipuli, Dominum Salvatorem vobiscum
habetis, et periculum timetis ! Vita vobiscum est, et de
morte soiiiciti estis; maris turbatorem trementes, crea-
torem ejus prmsentem ita suscitatis, quasi non possit
dormiente corpore fluctus sedate vel mitigare. Sed
quid respondent hi dilectissimi discipuli? Parvuli, in-
quiunt, sumus adhuc infirmi et nondum robusti, ideo-
que timemus, ideoque trepidamus : necdum vidimus
erucem, necdum nos confirmavlt passio Domini et reo
surrectio, non ascensio in ccelis, nec missi descensio
sancti spiritus Paracleti ; propterea fragilitate nutamus,
a Domino increpationem pusillm fidei supportamus, to-
leramus libenter, voluntarie sustinemus: unde et nunc
dicente Domino: quare conturbati estis pusill_e fidei ?
cur non habetis fortitudinem, cur non confidentiam et
fiduciam apud vos tenetis ? Et si mors irrueret, nonne
earn debuistis constantissime sustinere ? Ad omne e_lim
quidquid evenerit fortitudo neeessaria est, ad omne pe-
riculum vel tribulationem usque ad animve exitum. Si-
militer et contra delieias et divitias et honores terrenos
animi fortitudo tenenda est, ut neque extollaris, o homo,
neque in superbiam erigaris, non despicias inimicos,
neque humiles spernas, neque obliviscaris Dominum,
neque derelinquas creatorem, nec existas ingratus. Si
ergo in necessitate et in periculis fortitudo necessaria
est, ut viriliter cure fide toleres universa; multo magis
contra delicias, ut dictum est, et luxurias fortitudo neces-
saria est, ne in museipulam ineidas diaboli. Quare ergo
 _o_xLx_. 4.55

turbatl estis pusill_ fidei, si potentem me super terrain

cognovistis ? Quare non creditis quod et in marl potens
siva ? Si Deum me vere ease creatorem omnium susce-
pist_, quare non creditis quod ea qu_e a me f_cta aunt
in mea habeam potestate ? quare ergo dubitastis mo-
dic_e fidei? Qui pusillum credit arguetur, et qui nihil
credit contemnetur ; fragiles in fide corripientur, afieni
omnino a fide punientur. Tales fuerunt Judvei et pa-
gani, ideoclue in mafia suis evanuerunt. Tales etiam
h_eretici, ideoque in die judieii damnabuntur.
Tunc surger_ imperavit ventis et marl, et faeta est
tranquillitas magna.] Scripture fuit: Et exsurrexit tam-
quam dormiens Dominus, tamquam potens crapulatus
a vino. Et percussit omnes inimicos suos in posteriora
[Psal. 78.] : et nunc surgens imperat ventis et mari si-
cut creator, sicut suis, ut potens, ut Dominus imperavit
ventis et marl primitus ante discipulos, ut venientes fir=
marentur in fide ; et potentia deitatis oeculta imperabat
et comminabatur ei, mn_a autem regebat, et placabat
illud secundum quod quidam ait: Potentia mitigavit
mare. Imperavit ergo ventis et marl, et facta eat tran-
quillltas magna. De magno vento et tempestate, magao
marl conturbato et tumenti, facta est magna tranquil°
litas. Decet enim hunc magnum magna et miranda
facere : ideoque paullo ante magna accinctus potentia
magnifice conturbavit profundum maria ; et nunc ite-
rum in eo ipso ostendens suae magnificentiam petesta-
tis, tranquillitatem magnam fieri jussit. H_ec ideo ut
nimium conturbati magnifice exhilarati l_etarentur. ]:)e-
dit enim per h_ee omnia nobis Dominus figuram et doc-
trin_e imaginem, ut et in omni eonturhatione et contuo
melia teneamus patientiam, stabiles simus, fidem non
deseramus: et si omnis iste mundus tamquam mare
ebuUiat, atque in furore consurgat; et si omnes venti
et vertigines dmmonum undique sseviant, et si omnis,
ut diximus, tempestas marls, id eat omnis principatus
456 BED2E VENERABILIS

et potestates mundi concitentur, et in tumore iracundi_e

spument aut furiant super sanctos ; et si adhuc usque
ad ccelum sese cxtollant, ut tempestates marls malig-
nantes et dolos ct fremitus concitantes adversum a]i-
quem vestmm; nolite timere, nolite turbari, nolite con-
tremiscere, nolite deficere. Omnes enim quotquot in
fidei navicula cure Domino navigatis : omnes enim quot-
quot in hac nimium sancta_ ecclesiae navicula cure
Domino per hunc undosum supernatatis mundum, etsi
ipse Dominus dormiat, pio somno vestram patientiam
et tolerantiam expectans, vel impiorum pmnitentiam et
conversionem sustinens, alacriter accedite ad eum, ora-
tionibus instantes, atque cum propheta dicentes: Ex-
urge, quare obdormis, Domine ? exurge, et ne repellas
nos in finem [Psal. 44.]. Et iterum : Exurge, Domine,
adjuva nos, et redime nos propter nomen tuum [Ibidem].
Et ipse surgens increpat ventis, his a_ris d_emonum spi-
ritibus. Ipsi enim maris tempestates commovent, hoc
est amaros et elatos concitant fluctus hujus principes
mundi, ad persecutiones sanctis omnibus immittendas,
ad contumelias fidelibus ingerendas. Omnibus Domi-
nus increpat, et comminatur, omnia mitigat, facitque
tranquiUitatem magnam circa corpus et spiritum, pacem
ecclesi_e et serenitatem mundo. Ouomodo namque
s_epius consilia infidelium commota sunt adversus veram
fidem et firmam ecclesiam, aliquotiens pag_norum, ali-
quotiens hzereticorum, quemadmodum saepius sicut maris
fluctus irruebant comminantes et conterrentes hujus
principes mundi, per omnia perdere se ecclesiae filios
arbitrantes ; sed surgens Dominus increpavit d_emo-
num ventis, et omnes evanescere fecit audaces adversa-
rios fidei, magnamque pacem et tranquillitatem dedit
ecclesiae sum.
Homines autem illi in navicula mirati sunt. Qui
homines ? scilicet hanc habentes naviculam. Navicul_e
nomine ne putes hie apostolos significatos. Nusquam
 HOMILI2E. 457

enim invenimus prveter errorem sic cognominari Do-

mini discipulos: sed semper aut apostoli aut discipuli
nominantur. Mirabantur ergo illi homines, hi qui cure
illo ambulabant, hi quorum erat navic_ula, illi qui in
eadem navicula sese transigebant: hi mirabantur. Et
admiratione dignum fuit mare a profundo commotum
mitigari, ejusque elatos deplacari fluctus, ventos siti-
entes compesci. Mirabantur ergo dicentes : Qualis est
iste, quia venti et mare obediunt ei ! Non interrogantes
dicunt : Quaffs est cui mare et venti obediunt ! Qua]is
est iste! hoc est quantus, quam fortis, quam potens,
quam magnus! Qualis est iste, major Moyse, poten-
tior I-Ielia! Illi enim ambo, quorum unns llgno mare
pereusso cure lahore discedit, alius ...... Jordanem
pertransiit: iste vero uno verbo mandat illis qui non
habent verba, et obediunt el: hi qui non habent au-
ditum obtemperant; hi qui prudenti_ et intellectus
expertes sunt inclinantur jubenti: quibus neque lo-
quela, neque, ut diximus, sermo eat obediunt, in ea-
dem substantia in qua sunt, et sua natura moventur,
et jussioni deserviunt ad confusionem mortalium, ad
condemnationem corruptibilium. Jubet mari, et non
contemnit; dicit ventis et tempestatibus, et mox com-
pescuntur; jubet omni creaturm, et non supergreditur
jussionem ejus: et unum hominum genus, et unum
quod secundum similitudinem Dei honorificandum est,
cui verbum et prudentia data est, hi soli homines resis-
tunt, hi tantum inobedientes aunt, hi soli contemnunt,
ideoque et hi soft in judicio damnabuntur, eta justitia
punientur velut deteriores mutis animalibus, vel his qui
sine spiritu et anima sunt in isto mundo. Mirabantur
ergo illi quia mare compescuit et venti mitigati aunt.
Admiremur etnos quando benignitates et benevolentias
ostendit circa nos Dominus, quando de periculis nos
salvare dignatur, quando de tumultibus nos liberat,
quando ab inimicis insequentibus eruit nos. Miremur,
458 BED_ VieNERABILIS

et _tes gratias agamus, gratiee obaudiamus_ obau-

dientes timeamus, timentes diligamus, ut etern_e cari-
tatis ab eodem heredes efliciamur. Mirabantur di-
centes, qualis *est iste! Sicut homo videtur, et sicut
Deus potentiam ostendit: sicut unus carnalium puta-
tur esse, et super omnia carnalia magna ostendit mira-
bilia: dormit sicut homo, et imperat marl et ventis sieut
Deus: in navicula sedet, et omnem creaturam jussione
inelinat ubi vult Jesus Christus Dominus noster, qui
cure Deo patre vivit et regnat in secula seculorum,
Amen.

HOMILIA LIX.

JOANNIS XIII. Ante diem festum Paschee, sciens Jesus

quia venit hora _us ut transeat ex hoc mundo ad
pattern, cure dilexisset auos, qui erant in mundo, in
flnem dilexit eos. Et coena faeta, cure diabolus jam
misisset in cor_ ut lraderet eum Judas Simonis Isca-
riotes, _;c.

bile illud Domini mysterium, quo diseipulis

in Pascha, priusquam ad passionem iret, pe-
_ CRIPTURUS Evangeliata
des lavare dignatus Joannes
est, primo ipsummemora-
nomen
Pascl_ quid mystiee significaret, aperire curavit, ira
incipiens: Ante diem festum Pascbae, seiens Jesus quia
venit hora ejus, ut trauseat ex hoe mundo ad patrem,
cure dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit
eos. Pascha quippe transitus interpretatur, nomen ex
eo vetus habens, quod transierit in eo Dominus per
JEgyptum, percutiens primogenita 2Egypti, et filios
Israel liberans, et quod ipsi filii Israel transierint ilia
nocte de 2Egyptia servitute, ut venirent ad terrain pro-
missve olim hmreditatis et pacis. Mystice autem signifi-
 nOMXLI_. 459

cans, quod in eo Dominus tranaiturus esset ex hoc

mundo ad patrem, et quod ejus exemplo fideles abjectis
temporalibus desideriis, abjecta vitiorum servitute, con-
tinuis virtutum studiis transire debeant ad promissio-
nero patrive ccelestls. Quomodo autem transierit Jesus
ex hoc mundo ad patrem, pulcro sermone designat Jo-
annes Evangelist, a, cum dicit: Cure dilexisset suos qui
erant in mundo, in finem dilexit eos [Joan. 13.], id
est, in tantum dilexit, ut ipsa dilectione vitam ad tempus
finiret corporalem, mox de morte ad vitam, de hoc mundo
tmnsitums ad patrem. Majorem namque hac dilectio-
nero nemo habet, ut animam suam quis ponat pro amicis
suis. Uncle recte uterque transitus, et legalis videlicet
et evangelicus, sanguine consecratus est, IUe agni
paschalis, iste ejus de quo dicit apostolus : Etenim pas-
cha nostrum immolatus est Christus [1 Cor. 5.]. Iste
sanguine fuso in cruce, ille in crucis modum medio
limine, et superluminari mediis asperso in postibus.
JEt coena, inquit, facts, cure diabolics jam misissel i_
cor ut traderet eum Judas 8i_nonis Iscariotes, sciens quia
omnia dedit ei pater in manus, el quia a Deo exivit, el
ad Deum vadit, a_rgit a c_tta, el ponit vestimenta sushi
Locuturus de maxima humilltate assumpt_e hmnaaitatia
prius commemorat eternitatem divine_ potestatis, ut et
ipsum verum Deum hominemque demonstret, et ut nos
illius pr_ecepti admoneat, ut quanto magni sumus, hu-
miliemur in omnibus. Homo namque erat verus, qui
hominum pedes tangere ac lavare, per hominem tradi,
atque ab hominibus poterat crucifigi: Deus erat verus,
cui omnia dedit pater in manus, quia a Deo exivit, et ad
Deum rediit. Sclebat ergo Dominua, quia diabohis jam
miserat in corde Juda_, ut traderet eum, sciebat quia
omnia dedit ei pater in manus: intex quve omnia et
ipsum traditorem, et eos quibus tradendus erat, et mor-
tern quam erat passurus, ut de his omnibus qu_e vellet,
faceret, malumque eorum sua potentia converteret in
 460 BED_E VENE_[_ABILIS

bonum. Sciebat quia per humilitatem incarnationis a

Deo exivit, et per victoriam resurrectionis ad Deum erat
rediturus, nec Deum cure inde exiret, nee nos deserens
cum rediret. Sciebat quidem omnia ha_c, et tamen in
magnae sum indicium pietatis, in magnae nostrae exem-
plum humilitatis surgit a ccena, et ponit vestimenta sua,
lavit pedes discipulorum, non Dei Domini, sed hominis
servi implens offieium, ut ejus quoque pedes humiliter
ablueret, cujus manus in sua traditione noverat procaci-
ter esse polluendas. Quod si altiori indaginc mysterium
" hoc humillimum nostri Salvatoris pertractare delectat,
ccena haec sacrosancta, in qua cum discipulis recubuit
Dominus, tempus sig_ificat universum, quo corporaliter
in ecclesia demoratus, et dapibus verbi salutaris ac mi-
raculorum suorum dulcedine cunctos longe lateque pavit,
et ipse auclientium fide ac dilectione pastus est: quia
quotquot ad gratiam veritatis convertit, per hos nimi-
rum corporis sui, quod est ecclesia, quasi more vescen-
tium fecit augmentum. Surrexit autem a coena, et po-
suit vestimenta sua, quando temporaliter cum hominibus
amplins conversari desistens, membra corporis assumpti
deposuit in cruce. Accepto linteo praecinxit se, quando
accepto a patre mandato patiendi, pro nobis in ipso pas-
sionis exercitio sua membra circumdedit. Solet namque
per linteum, quod multifario tormentorum labore con-
ficitur, atttictio passionum figurari. Et Dominus ponens
vestimenta linteo praecing4tur, ut significet se habitum
corporis, quem induit, non sine pressura dolorum, seal
longa crucis tribulatione deponere. Misit aquam in pel-
vim, et ccepit lavare pedes discipulorum, et extergere
linteo quo erat pr_ecinctus, quando defunctus in cruce
aquam una cum sanguine de latere suo profundit in
terram, quibus credentium opera mundaret, eademque
opera non solum passionis sacramentis sanctificare, sed
etiam ejusdem exemplis confirmare dignatus est. Quod
autem inchoata pedum lavatione dieitur, venit ergo ad
 HOMILIAB, 461

Simonem Petrum, non ira inteUigendum est, quasi post

atiquos ad ilium venerit: sed quia ab illo qui primus
apostolorum erat, cceperit, et ille tale ministerium,
quia mysterium nesciebat, non frustra horruerit. Quod
etiam quilibet eorum acturus fuisse non dubitatur, si
non illa terreretur sententia, qua Petro dictum est:
Si non lavero te, non habebis pattern mecum.] Ubi
aperte monstratur, quod h_ee pedum lavatio spiritualem
carnis et anim_e purificationem, sine qua ad consortium
Christi pervenire non potest, insinuat. Unde Petrus
h_e audiens, solito mox amoris divini fervore eorreptus,
respondit,
Domine, non tanlum pedes meos, sed et manus et caput.]
Ac si aperte dicat : Quia, jam tc docente inter, quod
lavando pedes meos errata mea te inundate significas,
non solum pedes, sed et manus et caput tibi lavandum
offero ; quia non solum incessu, sed etiam actu, visu
quoque, auditu, gustu, olfactu et tactu, multa me com-
mittere, qu_e a te debeant dimitti, non ambigo. Sed
fervldo amatori quid respondeat Dominus, quomodo
hunc ad intelligentiam mystieve lavationis paulatim pro-
voeet, audiamus.
Qui lotus est, inquit, non indiget, nisi ut pedes laver, sed
est mundus totus.] Manifeste dewantiat, quod lavatio
pedum ilia remissionem quidem peccatorum designaret :
non tamen ea quve semel in baptismate datur, sed ilia
potius qua quotidiani fidelium rcatus, sine quibus in hac
vlta non vivit, quotidiana ejus gratia mundantur. Pedes
namque, quihus incedentes terrain tangimus, ideoque
eos a contagio pulveris, sicut reliquum corpus, immunes
custodire nequimus, ipsam terren_e inhabitationis neces-
sitatem deslgnant, qua in quantum quofidie desides nos
et negligentes afllcimur, in tantum etiam ut magni qui-
que et summ_e conversationis viri a ccelesti, quam max-
ime diligunt, contemplatione revocantur, ut si dixerimus,
Quia peccatum non habemus, nos ipsos seducamus, et
46_ BED_ VENERABILIS

veritas non sit in nobis E1 Joan. 1.]. Qui ergo lotus

est, non indiget nisi ut pedes lavet, sed est mundus
totus: quia qui ablutus est fonte baptismatis in remis-
sionem omnium peccatorum, non indiget rursus, imo
non potest eodem mode ablui, sed quotidiana tantum
mundanve eonversationis contagia necesse habet, quoti-
diana sui Redemptoris indulgentia tergantur. Est enim
tote actionum suarum corpore mundus, exeeptis dun-
taxat iis quve menti necessitate curie temporalis adh_e-
serunt, ob quorum quotidianam sordidationem simul et
emundationem quotidie dicimus orantes, Et dimitte
nobis debita nostra sieut etnos dimittimus debitoribus
nostris EMat. 6. Luc. 11.]. Verum hvec de apostolis
eorumque similibus dicta sunt: Beati videlicet et im-
maculati, qui tlmentes Dominum ambulant in vils ejus
EPsal. 119.]. At, nos, qui, divlni sa_pe timoris obliti, iter
kevum incedimus, non ilia levi et quotidiana orationum
sollennitate possumus ab erratuum nostrorum sorde
liberari, sed major neeesse est inquinatio majori oratio-
hum, vigiliarum eel jejuniorum, iacrymarum atque dee-
mosynarum exercitio purgetur ; ipso nimirum interius
vestigia eordis nostri mundante, qui sedens in dexta_
Dei per assumptoe habitum humanitatis quotidie inter-
pellat pro nobis. Postquam veto lavit pedes diseipu-
lorum Dominus, accepit vestimenta sua, et cure recubu-
imet, it.rum aperuit verho ministerium lavationis, quod
eis paulo ante facto needum scientibus exhibuerat. Quia
postquam patiendo in cruce lavacrum nohis remissionis
consecravit, accepit membra jam immortn_a quse mor-
talia posuerat; ac cure pest resurreetionem apparuisset
discipulis, ac famillariter cure eis esset etiam in con-
vescendo per dies quadraginta conversatus, exposuit eis
utilitatem sum passionis, cujus eatenus, quia virtutem
mystieam nesciebant, eventum satis timebant [Act. 1.].
8i ergo, iaquit, lavi vestros pedes, Dominus et maffister,
et yes debetis alter alterius lavare pedes.] O.uve videlicet
 HOMILI2E. 4(_3

sent_ntia et ad literam et ad mysticum sensum recte ac-

cipi, et devote debet impleri : ad literam quidem, ut per
cari_tem serviamus invicem, non solum in lavando p_les
fratrum, aed etiam in quibuslibet eorum necessitatibus
adjuvandis ; ad mysticum vero intellectum, ut sicut Do-
minus nobis peccata pcenitentibus dimittere consuevit,
ita etiam nos peccantibus in nos fratribus dimittere festi-
nemus [Mat. 6. Marc. 11.]. Sicut iUe lavit nos a pecoatia
nostfis interpellando patrem pro nobis, ita etnos, si
scimus fratrem nostrum peccare peccatum non ad mor-
tern, petamus ut detur ei vita peccanti non ad mortem
[1 Joan. 5.]. Et sicut Jacobus apostolus admonet,.Con-
fiteamur alterutrum peccata nostra, et oremus pro invi-
cem, ut saivemur [Jac. 5.] : sicut ille pro nobis animam
suam posuit, sic etnos instante temporis articulo pro
fratrlhus animas ponamus [1 Joan. 3.]. Sequitur,
Amen dico vobis, non est serous major domino suo, ne-
que apostolus major eo qui misit ilium.] Hoc ideo dbdt,
quia laverat pedes servorum suorum Dominus, et ipse
qui misit eorum quos misit. Apostolus Grvece, Latine
dicitur missus, ut ostenderet ea qu_e excelsus fecit hu-
militer, multo magis humilibus et infirmis humiliter esse
facienda. Sed ut hoc in loco spiritualis intellectus com-
moneret, quia si ipse qul peccatum non £ecit, nec in-
ventus est dolus in ore ejus [1 Pet. 2. Esa. 53.], inter-
pellat pro nostris excessibus, multo magis ipsi debeamus
orare pro invicem. Sed etsi dimittit nobis iUe, cui non
habemus quod dimittamus, multo magis oportet nos
alterutrum dimittere nobis debita nostra. Quod ipsum
apostolus quoque prvecipiens, ait, Estote autem invicem
benigni, misericordes, donantes invicem, sicut et Deus
in Christo donavit vobis [Eph. 4.].
Si h_ec, infuit, scilis, beati eritis si feceritis ea.] Salu-
tails heec multum nostri Salvatoris, et sedulo est cogi-
tanda sententia, quia beati erimus sciendo c_lestia prve-
cepta, si tamen ea quve novimus operando sectemur.
464 BED2E VENERABILIS HOMILI_.

Qui enim cognita ejus mandata serrate negligit beatus

esse non valet: qui h_ec vel cognoscere contemnit,
multo longius a beatorum sorte secluditur. Congruit
his Psalmista, qui mortalium corda perpendens, V_lue
omnes beatitudinem amare, sed paucos ubi est qus_rere
conspiciens, ipse qu_e sit maxima in hac vita hominis
beatitudo manifeste protestatus est, dicens, Beati im-
maeulati in via, qui ambulant in lege Domini EPsal.
119._. Et ne putaretur h_e via immaeulatorum ac
beatorum ab imperitis passim et rudibus posse compre-
hendi, consequenter adjunxit et ait_ Beati qui scrutan-
tur testimonia ejus ; in toto corde exquirunt eum.
Quapropter, carissimi, rogemus ejus c]ementiam, qui
mandavit mandata sua custodiri nimis, ut dirigat ipse
vias nostras ad custodiendas justificationes suas, ipse
post custodlam mandatorum suorum ad beatitudinem
nos sure perpetu_e visionis inducat Jesus Christus Do-
minus noster, qui vivit et regnat cure patre in unitate
spiritus sancti per omnia secula seculorum, Amen.