LEKCJA № 24

Liczebniki ułamkowe

Дробные и смешанные числа выражаются следующим образом: półtora,

dwa i pół, dwie trzecie, trzy czwarte, pięć ósmych и т. п.
Półtora не изменяется по падежам и имеет две формы рода:
мужской/средний - półtora, женский-półtory, półtorej.
Слова pół и ćwierć присоединяются к целым числам с помощью союза i.
Существительные после них ставятся в родительном падеже единственного
числа, например: Spędzimy tam dwa i pół miesiąca.
Знаменатели дробей с числителем dwie, trzy, cztery обозначаются
порядковыми числительными в именительном падеже множественного числа,
например: trzy czwarte. При числителе pięć и более знаменатель выражается
числительным в родительном падеже множественного числа, например: pięć
ósmych. Дроби присоединяются к целым числам с помощью союза i, так же
как и в русском языке, например: dwa i trzy piąte.
В дробях с числителем jedna знаменатель обозначается порядковым
числительным в именительном падеже единственного числа женского рода,
например: jedna trzecia.

Ćwiczenie 1. Proszę napisać słownie:

2'/4, 3 3/4, 5 4/7, 6'/2, 10'/8, 125/6, 23'/2, 2412/11, 353/8.

Ćwiczenie 2. Proszę zastąpić cyfry słowami:

1. Po 4'/2 latach nauki zostałem nauczycielem.
2. Córeczka mojej koleżanki ma już 6'/2 lat.
3. Jego synek ma dopiero 1 '/2 roku.
4. 3/4 studentów pierwszego roku mieszka w domu akademickim.
5. 3/4, to więcej niż , 5/8 , 4/9 to mniej niż '/2.

Ćwiczenie 3. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Сколько лет вашей (обращаясь к мужчине) сестре? - Четырнадцать с
половиной.
2. Я купила себе ткани на костюм три метра с четвертью.
3. Что больше: три десятых или четыре пятнадцатых?
4. Я два с половиной года не был в отпуске.
5. Полтора года мне понадобилось, чтоб выучить польский язык.
 Liczebniki zbiorowe

Собирательные числительные имеют следующую форму: dwoje, troje,

czworo, pięcioro, sześcioro, siedmioro, dziesięcioro и т. д.
Они сочетаются с существительными и склоняются следующим образом:
M. dwoje ludzi
D. dwojga ludzi
С. dwojgu ludziom
В. dwoje ludzi
N. dwojgiem ludzi
Msc. o dwojgu ludziach

По образцу dwoje склоняются все собирательные числительные.

Собирательные числительные имеют две основы:

1) именительного/винительного падежей(прямые падежи);
2) косвенных падежей (все остальные).
Основа косвенных падежей образуется путем прибавления -g- к основе
именительного/винительного падежей, например: dwoj-, dwojg-.
В дательном и предложном падежах существительное при собирательном
числительном ставится в этих же падежах, например: trojgu ludziom, о
czworgu kolegach.
В остальных падежах существительное при собирательном числительном
ставится в родительном падеже, например: pięciorga ludzi, z sześciorgiem
kolegów.

Собирательные числительные употребляются с существительными:

а) не имеющими единственного числа, например: czworo drzwi;
б) обозначающими лиц разного пола, например: dwoje rodziców;
в) обозначающими молодые существа (соответствующие наименования
относятся в польском языке к существительным среднего рода), например:
troje dzieci, czworo cieląt;
г) в некоторых выражениях, например: z dwojga złego (из двух зол); na dwoje
babka wróżyła (бабка надвое гадала).
Ćwiczenie 1.Proszę napisać słownie odpowiedni liczebnik:
1. W tej klasie jest (30) dzieci. Dziś (3) nie przyszło.
2. Na korytarzu tego piętra jest (10) drzwi, o (2) mniej niż na dole.
3. Z (15) dzieci z naszego domu (8) wyjechało na lato nad morze.
4. Wczoraj przyjechała Mikulska z (3) dzieci.
5. Opowiedz mi o tych (3), którzy otrzymali złote medale.

Ćwiczenie 2. Proszę przeczytać, co pisała polska prasa o pewnej rosyjskiej firmie.

Może uda się zgadnąć, co to za firma?
Państwo w państwie.
'/3 wszystkich odkrytych światowych złóż gazu znajduje się w Rosji, z czego
ponad 60 procentów należy do firmy X. Od tego wielkiego koncernu zależy, czy w
rosyjskich domach będzie ciepło i elektryczność, a przedsiębiorstwa będą mogły
normalnie pracować. 2/3 elektryczności w Rosji (w tym 4/5 w europejskiej części
kraju, gdzie koncentruje się rosyjski przemysł i gdzie mieszka większość ze 147
miln ludzi) produkowane jest w elektrowniach spalających gaz. Bez tej firmy nie
istniałby rosyjski przemysł chemiczny.
Eksport 120 mld metrów sześciennych gazu do europejskich państw przynosi
corocznie do budżetu Rosji co najmniej 10 mld dolarów. 150 tys. km gazociągów,
które także są własnością koncernu, zszywa postsowiecką przestrzeń mocniej niż
połączone siły dawnej KGB i armii radzieckiej razem wzięte.
Trudno sobie wyobrazić, jak działałoby państwo o nazwie Federacja Rosyjska,
jeśliby na jego terytorium nie działało jeszcze jedno państwo o nazwie firma X.
Czyż można więc dziwić się, że poprzedni jej szef pan Z przesiadł się na fotel
premiera Federacji?
500 gigantów.
Firma X jest jedną z tysięcy spółek akcyjnych działających w Rosji. Jej akcje są
notowane na giełdzie i teoretycznie każdy, kto ma odpowiednią ilość gotówki,
może stać się współwłaścicielem. Jedna akcja kosztuje obecnie ok. 8,6 rubla, czyli
niespełna 35 centów. Prawda, akcji jest sporo, bo ponad 23 miliardy. Większość,
ale nie bezwzględną (35 proc.), posiada skarb państwa rosyjskiego. 35,99 proc.
należy do rosyjskich osób prawnych - firm i władz regionalnych. W rękach
rosyjskich osób fizycznych znajduje się 18,7 proc. akcji, pozostałe 10,31 proc.
trzymają akcjonariusze zagraniczni, z których największym jest niemiecka firma
Ruhrgaz.
Spółka ma swój zarząd, na którego czele stoi pan W i sześciu jego zastępców,
11-osobową radę nadzorczą, która nazywa się radą dyrektorów, oraz siedzibę w
Moskwie. Koncern znajduje się wprawdzie na liście 500 największych firm świata
(The Global 500), ale na dość odległym 403 miejscu i z rezultatami, które wcale nie
rzucają na kolana: kapitalizacja (czyli wartość rynkowa akcji) - 6,2 mld dolarów,
dochód w roku ubiegłym 12,5 mld dolarów. Dla porównania: kapitalizacja
najwyżej notowanej kompanii naftowej Exxon Mobil (3 miejsce na Liście 500)
wynosi 302 mld dolarów - czyli ok. 50 razy więcej niż firmy X.
 Odmiana rzeczowników rodzaju nijakiego z końcówką -ę

cielę (телёнок)
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
M. ciel-ę ciel-ęt-a
D. ciel-ęci-a ciel-ąt
C. ciel-ęci-u ciel-ęt-om
B. ciel-ę ciel-ęt-a
N. ciel-ęci-em ciel-ęt-ami
Msc. o ciel-ęci-u o ciel-ęt-ach

В эту группу существительных входят наименования невзрослых

домашних животных, например: cielę, prosię (поросёнок), а также два
наименования взрослых животных: zwierzę (животное, зверь) и bydlę (скотина,
домашнее животное). Существительное dziewczę (девушка) в современном
языке обычно употребляется только во множественном числе: dziewczęta
(наряду с dziewczyny).
Ćwiczenie 3. Proszę użyć odpowiedniej formy:
l.Tam było dużo (cielę i prosię)………………...………………………………… .
2. Zosia i Marysia to (dziewczę)………………………………….. z naszej szkoły.
3. Do kina idzie jeden chłopiec i kilka (dziewczę)……………………………….. .
4. Nie lubię oglądać (zwierzęta)………………………. w ogrodzie zoologicznym.
5. Takiego ładnego (źrebię) ………………………...nigdy w życiu nie widziałam.

Ćwiczenie 4. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Детскую сказку о трёх поросятах (prosię) я читал несколько раз.
2. Около 10 тыс. школьников занимаются на курсах при Московском
Университете.
3. Из 18 лауреатов Нобелевской премии, наших соотечественников, 11
являлись выпускниками или профессорами Московского Университета.
4. 12% всех открытий, зарегистрированных в СССР, принадлежат учёным
МГУ.
5. За последние 10 лет более 40 работ учёных МГУ получили
Государственную премию Российской Федерации.
6. В Московском университете преподают 2,5 тыс. докторов и почти 6 тыс.
кандидатов наук, около 1 тыс. профессоров и 2 тыс. доцентов и старших
преподавателей.
7. Университетская Научная библиотека им. Горького насчитывает 9 млн.
томов, из них более 2 млн. - литература на иностранных языках.
8. Эта крупнейшая библиотека обслуживает в год около 55 тыс. читателей,
которым выдается 5,5 млн. книг.
9. Велики международные связи университета - он входит в ассоциацию
университетов и имеет прямые договоры о сотрудничестве с более чем 60
зарубежными центрами.
10. В Европейском союзе до 1 мая 2004 года проживало 379 млн.
человек.
11. После вступления 10 новых государств это число превысило 453 млн., а
количество славян возросло с 0,015% до 12,6%.
12. Трое мальчишек играют с четырьмя щенками (szczenię).
13. У тебя же есть 5 брюк, зачем ты купила ещё одни?
14. Из 20 студентов нашего вуза - 5 иногородние.

NIEZWYKŁA RODZINA
W którymś z dzienników ukazało się ciekawe zdjęcie: młodo wyglądająca
kobieta w otoczeniu sporej gromadki dzieci w różnym wieku. Było tam kilkoro
małych dzieci - widocznie jeszcze przedszkolaków, kilku chłopców i kilka
dziewcząt w wieku szkolnym.
Z wywiadu, który przeprowadził korespondent owego dziennika, dowiadujemy
się ciekawych szczegółów o tej wielodzietnej rodzinie. Otóż jest to matka
czternaściorga dzieci. Pracuje jako pokojówka w miejscowym hotelu. Mąż jej był
ślusarzem, później ukończył technikum. Obecnie jest mechanikiem w jednym z
warsztatów samochodowych.
"Złota rączka - mówią o nim klienci i sąsiedzi. - Potrafi naprawić wszystko od
kosiarki po kopiarkę i adapter laserowy, no może z wyjątkiem laptopu".
Mieszkają w niewielkim domku na peryferiach miasta nad dużą rzeką w
Środkowej Rosji. Z czego się utrzymuje tak wielka rodzina? "W każdym razie nie z
mojej pensji - śmieje się matka. - Zarobki męża są całkiem niezłe, no i
gospodarstwo pozwala wyżywić dzieci".
Gospodarstwo naprawdę jest imponujące: duży ogród warzywny, szklarnia,
koza z dwojgiem koźląt (matka marzy o krowie, ale na razie rodziny nie stać na to),
maciora, co tej zimy wydała na świat aż ośmioro prosiąt, kury, kaczki, a także
spore stado gęsi. Nawet na fotografii widać kilkoro kurcząt.
Na zdjęciu nie widzimy całej rodziny, bo ojciec tego dnia pracował wieczorem,
z dzieci zaś również brakuje kilkorga, bo trzech starszych chłopców, w tym
bliźnięta, poszło juz do wojska, a jedna z dziewcząt właśnie pojechała w
odwiedziny do krewnych, którzy mieszkają na Syberii.
Kontynuując wywiad korespondent powiedział, że czytelnicy, a szczególnie
czytelniczki, którzy przeczytają tę notatkę o matce- bohaterce ciekawi będą
dowiedzieć się, jak ona daje sobię radę z prowadzeniem gospodarstwa na tak liczną
rodzinę.
Okazuje się, że sprawa ta nie jest bynajmniej tak skomplikowana, jak by się to
mogło wydawać. Po prostu każdy z członków rodziny, prócz tylko najmłodszego,
który ma pół roku, bierze udział w sprzątaniu, gotowaniu, zmywaniu naczyń, w
zakupach i innych sprawach domowych. Każdy stara się zrobić to lepiej i prędzej
niż inni, to znaczy jak najlepiej i jak najprędzej.
Nawet ta dziewczynka, co ma cztery i pół roku, stara się pomóc starszym.
Starsi bracia i starsze siostry pomagają i rodzicom i rodzeństwu. Pomoc w
nauce dzielą między sobą. Jeden ze starszych braci pomaga w matematyce i fizyce,
drugi w chemii. Z dziewcząt - jedna w historii i geografii, druga - w języku
ojczystym i języku obcym. Cała ta rodzina sprawia przyjemne wrażenie.
Analiza tekstu
Zwroty
w którymś ... - в одном из ...
w różnym wieku - разного возраста
sprawiać wrażenie - производить впечатление
z wyjątkiem - за исключением

Użycie wyrazów
ten i ów - кое-кто
w owych czasach - в те времена
ni z tego ni z owego - ни с того ни с сего

Składnia rządu czasowników

przeprowadzić wywiad (z kim?) - взять интервью (у кого?)
udzielić wywiadu (dla kogo?) - дать интервью (кому?)
utrzymywać się (z czego?) - содержаться (на что?), жить (на что?)
śmiać się (z kogo?) - смеяться (над кем?)

Wieloznaczność wyrazów
дневник
Dziennik = ежедневное издание (газета, журнал)
выпуск новостей (по телевидению, радио)

Użycie przyimków
na Syberii в Сибири na Syberię в Сибирь
Uwaga: Podobna różnica w użyciu przyimków występuje i przy niektórych
innych nazwach geograficznych, na przykład:
na Krymie в Крыму na Krym в Крым

Ćwiczenie 5. Proszę odpowiedzieć na pytania:

1. Gdzie się ukazało ciekawe zdjęcie? 2. Kim jest ta młodo wyglądająca kobieta? 3.
W jakim otoczeniu widzimy ją na zdjęciu? 4. Gdzie siedziało najmłodsze dziecko?
5. Skąd dowiedzieliśmy się o tej rodzinie? 6. Kim są z zawodu ci rodzice
czternaściorga dzieci? 7. Gdzie mieszkają? 8. Czy na zdjęciu widzimy całą rodzinę?
9. Ilu starszych braci poszło juz do wojska? 10. Dlaczego na zdjęciu nie widzimy
ojca? 11. Do kogo i dokąd pojechała jedna z córek? 12. Czy matka ma wiele
kłopotu z prowadzeniem gospodarstwa? 13. Jak starsi bracia i starsze siostry
pomagają w nauce młodszemu rodzeństwu?

Ćwiczenie 6. Proszę połączyć dwie części zdań:

Jedna z sióstr jest bezdzietna
Nie lubię gotowania,
Dawniej pracowałam w przedszkolu
Chciałbym pójść do wojska,
Staram się sprzątać mieszkanie
Prawdziwa z ciebie bohaterka:
Nie spotkałem jeszcze człowieka,
Nie pójdę do kina,
przed wyjściem z domu.
pracujesz w biurze i prowadzisz
gospodarstwo na tak liczną rodzinę.
bo jestem zmęczona.
ale brakuje mi kilku lat.
jako sprzątaczka.
jadam obiady w restauracji.
druga wielodzietna.
który by lubił zmywanie naczyń.

Ćwiczenie 7. Proszę uzupełnić zdania używając w odpowiedniej formie

wyrazów: dobry; dobrze; Krym; dziennik; owe czasy; stado.
1.Który ........................................................................ państwo prenumerują?
2.Chętnie byśmy pojechali ................................................................................. .
3.Ona zna chemię ......................................................................................... niż ty.
4.Było to ..........., kiedy ludzie jeszcze nie znali ani tramwajów ani autobusów.
5. Nowy słownik jest....................................................................... od starego.
6.............................................................. wilków trudno wyżywić się w zimie.
7. Dowiedziałam się o tym ......................................................... telewizyjnego.

Ćwiczenie 8. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Который из твоих братьев старше?
................................................................................................................................
2. У тебя, кажется, больше денег, чем у меня.
................................................................................................................................
3. Самому младшему её ребенку восемь с половиной лет.
................................................................................................................................
4. Какой иностранный язык ты знаешь лучше - французский или
английский? ................................................................................................................
................
5. Мытьё посуды не самое приятное занятие.
................................................................................................................................
6. Мне нужна помощь. Ты можешь мне помочь?
................................................................................................................................
7. Брату всё время не хватает денег, и он жалуется, что не в состоянии
прокормить семью.
................................................................................................................................
8. Корреспондент "Новостей" первого канала телевидения взял интервью у
президента страны.
................................................................................................................................
9. Министр иностранных дел соседнего государства в интервью журналу
"Политика" продолжал утверждать, что нарушенный кризисом баланс
торгового обмена удастся восстановить.
................................................................................................................................
................................................................................................................................
10. Сосед смеётся надо мной, называя мою зарплату „внушительной”.
................................................................................................................................
11. Сказка о волке и семерых козлятах произвела на детей в
детском саду сильное впечатление.
................................................................................................................................
12. Местный предприниматель собирается издать книгу "Три поросёнка".
................................................................................................................................

Ćwiczenie 9. Proszę przeczytać:

- Ilu synów, ile córek mieli twoi dziadkowie?
- Którzy? Ze strony ojca, czy ze strony matki?
- Jedni i drudzy.
- Dziadkowie ze strony matki mieli sześcioro dzieci. Czterech synów i dwie
córki.
- To rzeczywiście liczne potomstwo. No a dziadkowie ze strony ojca mieli o
wiele mniej?
- Tak, ich potomstwo było o połowę mniejsze.
- To znaczy troje?
- Najpierw urodziła im się córka, po półtora roku syn.
- Więc dwoje?
- Nie, słuchaj dalej. Trzecie dziecko urodziło się dopiero po szesnastu i pół
latach.
- Domyślam się, że to byłaś właśnie ty.
- Skąd wiesz?
- Twoja matka kiedyś opowiadała mi o tobie.
-
***
1
- Gdzie się zatrzymasz w Poznaniu?
- W najlepszym hotelu.
- W jakim celu tam jedziesz?
-Nie mogę ci powiedzieć.
- Jesteś bardzo tajemniczy.
2
- Czy nie ma ani jednego wolnego pokoju w tym hotelu?
-Niestety, wszystkie pokoje są zajęte.
- Może jest chociaż jedno łóżko wolne?
-Niestety, nie.
3
– Proszę pani, zarezerwowałem jednoosobowy pokój z łazienką.
-Zaraz sprawdzę. Owszem, jest dla pana zarezerwowany pokój jednoosobowy z
łazienką
-Na którym piętrze?
-Na pierwszym.
-Chciałbym prosić o pokój z łazienką, widokiem na morze.
-Może być dwuosobowy?
-Bardzo panią proszę o jednoosobowy.
-Niestety, nie ma. Są tylko dwuosobowe.

5
LEKCJA № 25
Союзы (Spójniki)
Продолжение

Мы уже встретились с некоторыми польскими союзами. Мы продолжаем

знакомство с ними. Ниже приводятся союзы, соединяющие части
предложений:

żeby так чтобы

gdyby если бы
jak как
kiedy/jak когда
jak gdyby/jakby как если бы
aż пока
zanim прежде чем
ponieważ/bo/dlatego, że потому что
choć/chociaż хотя, даже если
mimo że хотя, даже если

Ćwiczenie 1. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Я думаю, что ты поступил правильно.
..............................................................................................................................
2. Я организовал свое время так, чтобы иметь возможность заскочить в
библиотеку.
..............................................................................................................................
3. Я не знаю, как это сделать.
..............................................................................................................................
4. Я навестил его, когда он болел.
..............................................................................................................................
5. Я позвоню тебе, как только приеду.
..............................................................................................................................
6. Казалось, что (букв, как если бы) собирался дождь.
..............................................................................................................................
7. Я подожду здесь, пока ты не вернешься.
..............................................................................................................................
8. Позвони, прежде чем прийти.
..............................................................................................................................
9. Я куплю эту книгу, даже если у меня не будет денег.
..............................................................................................................................
10. Я встретился с ним, хотя он мне не нравится.
 ..............................................................................................................................
Слова и выражения со значением местоположения и
направления

iść ulicą идти по улице

skręcać (III), skręcić (II) поворачивать
mieszkać (III) przy ulicy X жить на улице X
mieszkać pod numerem 7 жить в доме 7
na rogu на углу
w prawo направо
w lewo налево
przejście dla pieszych пешеходный переход
po drugiej stronie ulicy на другой стороне улицы
po lewej stronie ulicy на левой стороне улицы
po prawej stronie ulicy на правой стороне улицы
postój taksówek стоянка такси
prosto прямо/ вперед
skrzyżowanie перекресток
stacja станция
światła светофор
m. mieszkanie квартира
ul. ulica улица
ul. Elektoralna 30 m. 87 ул. Электоральная, д. 30, кв. 87,
Warszawa Варшава

SŁOWNIK

akademicki академический, студенческий

błądzić (II), zabłądzić (II) бродить
dalej дальше
główny главный
katedra собор
kościół костел, церковь
krok шаг
metr метр
odwrotnie наоборот
para пара
plac площадь
prosto прямо вперед(-и)
prosty прямой
rynek рыночная площадь
serdeczny сердечный, искренний
spacer прогулка
święty святой, святая (о человеке) (о месте)
wydawać (I) się казаться
Ćwiczenie 2. Proszę przetłumaczyć na język polski:
1. Вчера я шел по самой длинной улице нашего города.
..............................................................................................................................
2. Мы с Аней шли по пешиходному переходу прямо к стоянке такси.
..............................................................................................................................
3. На перекрестке поставили новый светофор.
..............................................................................................................................
4. Мы живем на улице Крашинского, это на углу с улицей Мицкевича.
..............................................................................................................................
5. Чтоб к нам доехать ты должен ехать 100 метров прямо, а потом повернуть
направо.
..............................................................................................................................

KIERUNEK

Maria Proszę pana, jak stąd dojść do Starego Miasta?

Portier To zupełnie proste, proszę pani.
Maria Prosto tą ulicą?
Portier Nie, nie, ‘Zupełnie proste’ — łatwo. Jak pani wyjdzie tu z hotelu,
skręci
pani w lewo.
Maria To znaczy, nie w kierunku Ogrodu Saskiego?
Portier Nie, odwrotnie. Skręci pani w lewo i znajdzie się pani na Krakowskim
Przedmieściu.
Maria Czy to daleko?
Portier Nie, to parę kroków. Pięćdziesiąt metrów najwyżej.
Maria I jak dalej?
Portier Znowu pani skręci w lewo i pójdzie pani prosto, aż pani dojdzie do
kościoła.
Maria Jak się ten kościół nazywa?
Portier Świętej Anny. To jest kościół akademicki. Przed kościołem zobaczy
pani
Kolumnę Zygmunta i przy kościele Zamek Królewski. No i to już jest
Stare Miasto. Nie może pani zabłądzić.
Maria Mogę, mogę. Ja potrafię zgubić się na własnej ulicy. A Rynek Starego
Miasta jest tuż przy Zamku?
Portier Nie. Przed Zamkiem jest plac. Przejdzie pani przez plac. Po prawej
stronie
stoi Zamek, a po lewej są małe uliczki. Proszę nie skręcać w tą główną
ulicę, którą jadą autobusy. Pójdzie pani trochę dalej i skręci pani w
drugą
przecznicę, która się nazywa ul. Świętego Jana.
Maria Dlaczego Świętego Jana?
Portier Bo na niej stoi Katedra Świętego Jana. Pójdzie pani Świętego Jana do
końca i zobaczy pani Rynek.
Maria To strasznie daleko.
Portier Wcale nie. To tylko się tak wydaje. Dziesięć, piętnaście minut piechotą
najwyżej.
Maria Dziękuję panu serdecznie.
Portier Proszę bardzo. Życzę miłego spaceru.
 Odmiana zaimków

Odmiana zaimków osobowych 1 i 2 osoby i zaimka zwrotnego

Mianownik Ja Ty -
Dopełniacz Mnie ciebie, cię siebie
Сelownik mnie, mi tobie, ci sobie
Вiernik Mnie ciebie, cię siebie, się
Narzędnik Mną Tobą sobą
Miejscownik o mnie o tobie o sobie

Uwaga! Краткие формы mi, cię, ci, się употребляются тогда, когда на
местоимение не падает логическое ударение, например: Wykładowca oddał mi
zeszyty.
Краткие местоимения не могут стоять в начале предложения; в конце они
ставятся лишь в нераспространённых предложениях, состоящих, как правило, из
двух слов, например: Proszę cię! Но: Bardzo cię proszę.
После предлогов всегда употребляется полная форма местоимений,
например: Będę jutro u ciebie.
При противопоставлении или перечислении лиц всегда употребляется
полная форма, например: On dał jabłko mnie i tobie. On nie dał jabłka ani mnie
ani tobie.

Местоимения 1-го и 2-го лица в именительном падеже, в отличие от

русского языка, не могут быть безударными, поэтому они опускаются, если на
них не падает логическое ударение, например: Pójdę na spacer. Ja pójdę, a ty
zostaniesz.
Возвратное местоимение имеет краткую форму в винительном падеже. Эта
форма употребляется для образования возвратных глаголов.
При односложных местоимениях ударение обычно падает на предлог,
например: Ona chodziła 'ze mną do kina.

Odmiana zaimków osobowych 1 i 2 osoby

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

Przyp. r. męski r. żeński r. nijaki f. męsko- f.niemęsko-
osobowa osobowa
M. on ona ono oni one
D. jego,niego,go jej, mej jego, niego, go ich, nich ich, nich

C. jemu,niemu, mu jej, mej jemu,niemu, mu im, nim im, nim

B. jego, niego, go ją, nią je, nie ich, nich je, nie
N. nim nią nim nimi nimi
Msc. o nim o niej o nim o nich o nich
Местоимения 3-го лица в единственном числе имеют полные и краткие
формы. Краткие формы выступают в мужском роде в родительном, дательном и
винительных падежах, в среднем роде - в родительном и дательном падежах,
например:
Andrzej i Maria byli w parku. Jego nie widziałem, widziałem tylko ją. Nie
widziałem go w parku.
Komu oddałeś książkę? Jemu. Oddałem mu książkę.
Widziałem tylko jego, jej nie było. Widziałem go w teatrze.
Местоимения 3-го лица имеют, так же как и в русском языке, особые формы
с начальным n, употребляемые после предлогов, например: Idę do niego.
В отличие от русского языка в творительном падеже единственного и
множественного числа имеются только формы с начальным n, употребляемые
также и без предлогов, например: Interesuję się nim (nią, nimi).
В именительном и винительном падежах множественного числа
различаются лично-мужская и нелично-мужская формы, например:
То studenci, oni są moimi kolegami. Czy znasz ich?
To studentki. One są moimi koleżankami. Czy znasz je?
To dzieci. One przyszły do ciebie. Czy znasz je?
Czy twoje zeszyty leżą na półce? Nie, one leżąw biurku. Widziałem je tam.

Ćwiczenie 3. Proszę użyć odpowiedniej formy zaimka:

1. Czy on (ty) już mówił, że Andrzej jest w Poznaniu?
2. (Ja) ona nie powiedziała, kiedy znów będzie w Warszawie, a (ty)?
3. Oni byli u (ja) po koncercie.
4. Dlaczego tak długo nie zwracasz (ja) nart?
5. Jak (ty) widzą, tak o (ty) piszą (przysłowie -пословица).

Ćwiczenie 4. Proszę użyć odpowiedniego przypadka:

1. Kupiłem (zaimek zwrotny) na śniadanie szynkę.
2. Mogę to oddać tylko (ty).
3. Co ona (ty) powiedziała?
4. Nikt (ja) nie mówił, że Andrzej się ożenił.
5. Kto chce ze (ja) pójść do parku?
6. Twoja matka dużo opowiadała (ja) o (ty).
7. On nie lubi mówić o (zaimek zwrotny).
8. Hela i ja byłyśmy u Andrzeja, nie było tylko (ty).

Ćwiczenie 5. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Когда ты их(ж.р.) видела?
2.Ты знаешь ее брата? Нет, я его не знаю.
3. Я видел ее вчера в парке.
4. Учитель нас вчера спрашивал о ней.
5. Андрей, ты часто его встречаешь?
6. Почему вы ему не помогали?
7. Мы вчера долго разговаривали и о тебе и о нём.
8. Я сегодня видел его брата.
9. Я часто рассказываю о нём своему сыну.
10. Он не любит пирожных и никогда их не ест.
11. Елена и Софья очень любят пирожные и часто покупают их к чаю.

Ćwiczenie 6. Proszę wstawić opuszczone zaimki:

1. Halina i Zofia to moje koleżanki. Czy znasz ...
2. Nie wiem, gdzie jest Andrzej. W szkole... dzisiaj nie ma.
3. Widziałem dziś na ulicy Zofię, ale nie rozmawiałem z ....
4. Andrzej zawołał brata i oddał ... swoje łyżwy.
5. Zofia dziś nie będzie pracowała: gardło... boli.
6. Znam te książki. Brałem ... z biblioteki.
7. Maria i Helena chcą do nas przyjść. Czekamy na ... .

Ćwiczenie 7. Proszę zastąpić zaimki rodzaju męskiego zaimkami rodzaju żeńskiego i

zaimki formy męskoosobowej zaimkami formy niemęskoosobowej:
1. Wczoraj widziałem go w kinie.
2. Spotkałem się z nim wczoraj w parku.
3. Nie widziałem go już prawie pół roku.
4. Kupiłem mu książkę.
5. Byłem tam razem z nim.
6. Czy widziałeś ich w teatrze?
 Zależność form okoliczników czasu od czasu orzeczenia
Обстоятельство времени, соответствующее русскому обстоятельству,
выраженному винительным падежом с предлогом "через" (через час и т. п.),
может быть выражено:
а) предложным падежом с предлогом ро, например:
On wrócił po chwili. - Он вернулся через минутку.
б) при сказуемом в будущем времени - винительным падежом с предлогом
za, например: On tu będzie za chwilę. - Он здесь будет через минутку.

Ćwiczenie 8. Proszę wstawić "za" lub "po" i użyć odpowiedniego przypadka:

1. Jedziemy całą noc. (... godzina) będziemy juz w domu.
2. Chciałam spacerować kilka godzin, ale (... godzina) juz byłam zmęczona.
3. Czy możesz na mnie poczekać? (... kwadrans) będę u ciebie.
4. On zaczął się uczyć języka francuskiego i (... miesiąc) już dobrze czytał.
5. Andrzej przysłał telegram: (... tydzień) będzie w Warszawie.
6. Gdy weszłam do pokoju, Maria jeszcze spała, ale (... chwila) otworzyła oczy.

Ćwiczenie 9. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Мы будем читать через час.
2. Он уехал на север и вернулся через год.
3. Через месяц мы будем хорошо говорить по- польски.
4. Через неделю она уже была дома.
5. Через сколько недель вы (обращаясь к мужчине) будете опять в Варшаве?
6. Через месяц он будет жить в нашем городе.
7. Через сколько минут будет звонок?
8. Через полчаса мы уже были на вокзале.
9. Ежи женился и через месяц уехал с женой в Познань.

PRZED URLOPEM
Jest połowa czerwca. Za pięć dni Michał i jego żona Halina wyjeżdżają na urlop.
Jadą na południe, nad morze. Są zadowoleni, ze czeka ich podróż. Bardzo lubią
podróżować. W zeszłym roku jeździli razem z ciotecznym bratem Michała
samochodem do Chorwacji. W tym roku cioteczny brat będzie miał urlop w sierpniu.
Dziś Michał i Halina oglądają swoją garderobę i wybierają, co wziąć ze sobą, co
włożyć na drogę. Michał przymierzył swój garni-
tur sportowy. Kupił go przed rokiem. Spodnie są zupełnie dobre, ale marynarka jest
trochę za wąska. Czarny garnitur naturalnie nie jest potrzebny w lecie ale
ciemnoszary może się przydać. Michał mówi, że reszta nie będzie mu potrzebna.
Będzie chodził w spodniach i koszulach z krótkimi rękawami.
 Halina chce wziąć swój letni kostium i parę sukienek z jedwabiu. Postanowiła
kupić sobie jeszcze jedną suknię i kilka jasnych bluzeczek. Potrzebne jej są też
brązowe letnie pantofle i białe sandałki.
Następnego dnia Halina sama poszła do sklepu, bo Michał nie miał czasu. W
domu towarowym weszła przede wszystkim na drugie piętro do działu konfekcji.
Poprosiła o sukienkę w kolorze granatowym lub niebieskim. Ekspedientka pokazała
jej dużo ładnych sukienek, perkalowych i satynowych. Powiedziała klientce, że tka-
niny bawełniane są nadal modne. Bawełna to nie to, co tkaniny sztuczne.
Halina wybrała sobie granatową sukienkę z satyny w duże czerwone kwiaty, bo
bardzo się jej podobała. Obejrzała też lniane, ale nie kupiła, bo len jest za drogi.
Ekspedientka powiedziała, że suknia doskonale leży. - Ma rację - pomyślała
Halina - sukienka naprawdę dobrze lezy i jest mi w niej do twarzy.
Prócz sukienki kupiła sobie spódniczkę i dwie bluzeczki - liliową i różową.
Potem kupiła dla Michała kilka par skarpetek, chustki do nosa, oliwkowy krawat,
kilka koszul z krótkimi rękawami, a dla siebie rajstopy. Do działu obuwia juz nie
poszła, bo była bardzo zmęczona.
Dziś już nic nie będzie kupowała. Postanowiła resztę rzeczy kupić za kilka dni,
kiedy Michał będzie już wolny. Wtedy będą też mogli kupić pantofle dla Michała.
Po dwóch dniach kupili wszystko, co im było potrzebne, nie zapomnieli nawet o
mydle, paście do zębów i wodzie kolońskiej. Perfum Halina nie lubi. W ostatniej
chwili Michał przypomniał sobie, że trzeba jeszcze kupić szczotkę do ubrania i
szczoteczkę do zębów. Chciał też kupić sobie buty, ale Halina powiedziała, że do
zimy jeszcze daleko.
Wieczorem w przeddzień wyjazdu sprawdzali, czy czegoś nie zapomnieli, czy
wszystko włożyli do walizek, bo następnego dnia me będą mieli czasu. Pociąg
odchodzi wcześnie, o dziewiątej dwadzieścia. Z domu trzeba będzie wyjść o wpół do
dziewiątej.

Ćwiczenie 10. Proszę w następujących zdaniach użyć w odpowiedniej formie (i jeśli

trzeba z przyimkiem) wyrazów umieszczonych niżej:
krótki, jedwabna koszula, mały, twarz, białe kwiaty, jasna sukienka, rękaw, Michał,
nowe ubranie, dom towarowy, trzeba, czapka, on, leń, perkal, chustka, Janek.

1. Kupiłam sobie granatową sukienkę ...

2. Bardzo ci... w niebieskim kolorze.
3. Czy te pantofle nie będą dla niego ...
4. Proszę mi pokazać ....
5 .Nie mam ani jednej ....
6. Nie mogę włożyć twojej bluzki, bo ... są dla mnie trochę ....
7. Chcemy pójść jutro ... po ... dla Andrzeja.
8. Matka kupiła ... brązowy garnitur sportowy.
2. Nigdy nie kupowałam męskich ... do nosa. O.... jej powiedzieć, że ... nie kupiłam.
3. Nie trzeba ... kupować nowego ubrania. 2— nie jest mi potrzebna. Nie będę
kupowała ....
2. Chce sobie sama uszyć tanią sukienkę z tego. Nie widzę czy ta ... jest z perkalu, czy
też ze ....

Ćwiczenie 11. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Этот пиджак тебе немного велик.
2. Юрий примерил брюки. Они хорошо сидят.
3. Я не беру это серое платье: мне не идёт серое.
4. Галина была в коричневой юбке и белой блузке. Ей очень идёт белое.
5. Сегодня так тепло, что я надела летний костюм из шёлка.
6. Мой старый плащ мне короток. Я хочу купить себе новый, синий или
чёрный. 7. Мне нужны новые джинсы.
8. Какой это размер носков? Я хочу их взять, но не будут ли они мне велики?
9. Я не помню, взяла ли я с собой светлые туфли.
10. Тебе нужен галстук.
11. Завтра нужно купить билеты.
12. Позвонить ему? - Не надо.
13. Зачем ты купил десять носовых платков? Это слишком много.
14. Этот ситец для бабушки слишком светлый. Она предпочитает тёмные
платья. 15. Эта блузка из хлопка?
16. Я не люблю сатин.

Ćwiczenie 12. Proszę dokończyć zdania:

1. Chciałam pójść jeszcze do działu obuwia, ale...
2. Potrzebna mi jest letnia suknia, a Andrzejowi potrzebne są ...
3. Kupiłam sobie kilka par jasnych rajstop, ale zapomniałam... .
4. Halina włożyła ładną sukienkę w granatowe kwiatki, a Zofia ... .
5. Mam białe pantofle, chcę sobie kupić ....
6. Na każdym piętrze domu towarowego można kupić mydło, ....

Ćwiczenie 13. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Я вспомнил, что завтра надо позвонить дяде.
2. Мои старые брюки мне малы.
3. Эта юбка тебе коротка.
4. Ты берёшь с собой старый пиджак?
5. У этого платья слишком длинные рукава.
6. Твоя шелковая блузка висит в шкафу.
7. Я всегда покупаю этот одеколон.
8. Прежде всего надо пойти в универмаг.
9. Мы так устали, что не пошли за туфлями для жены и для меня.
10. Я ничего не купила в этом магазине, кроме колготок для себя и носков для
мужа.
11. Мы вместе покупали всё, что нам будет нужно: муж помогал мне выбирать.
Мы купили белое платье в голубой цветочек и зелёную блузку.
12. Все твои рубашки уже лежат в чемодане.
13. Надо купить ему новый костюм.
14. Накануне экзамена я лёг очень поздно и встал в 6 часов.
15. Я не хочу носить сапоги.

Ćwiczenie 14. Proszę przeczytać:

1
- Dzwoniłam do ciebie kilka razy, ale nie mogłam cię zastać w domu.
- Chodziłam po ubranie dla Antka. Chłopak nie ma w czym chodzić.
- Kupiłaś mu coś?
- Kupiłam nie tylko ubranie. Pomyślałam sobie: po co będę chodziła kilka razy.
Kupiłam więc kilka innych rzeczy.
- Bardzo mądrze zrobiłaś.
2
- Anka nie może już chodzić w tej starej sukience.
- Pewnie jest dla niej za krótka?
- I za krótka i za wąska. Dziewczyna przecież rośnie i trzeba jej coś nowego
kupić.
- A sama nie możesz uszyć?
- Mówi, że to, co matka szyje, nie leży tak ładnie, jak gotowe.
3
- Kto u ciebie wczoraj był?
- Przyszła Danka.
- I coście robiły przez cały wieczór?
- Poszłyśmy z nią do kina.
- Mogłam pójść z wami. Dlaczegoście mnie nie zaprosiły?
 LEKCJA № 26

Глаголы долженствования
Понятие долженствования может быть в достаточной степени
неопределенным, потому что существуют разные степени долженствования. В
польском языке это понятие выражено несколькими глаголами.
Глаголом, выражающим самую высокую степень долженствования, является
musieć («быть вынужденным», «быть должным»).
Muszę w tej chwili wyjść, inaczej spóźnię się do pracy.
Я должен выходить сейчас же, иначе я опоздаю на работу.
Marta musi przygotować się do lekcji fortepianu.
Марта должна приготовиться к уроку (игры на) фортепиано.
Формы совершенного вида глагола musieć не существует.

Глагол powinienem (следует), выражающий менее высокую степень

долженствования, то есть обязанность, к исполнению которой никто (ничто)
не принуждает. У этого глагола нет инфинитива. Он спрягается следующим
образом:
М.р. Ж.р.
powinienem powinnam
Ед.ч. powinieneś powinnaś
powinien powinna
powinniśmy powinnyśmy
Мн.ч. powinniście powinnyście
powinni powinne

Чтобы образовать формы прошедшего времени глагола powinienem,

нужно взять формы настоящего времени и добавить:
był для форм мужского рода единственного числа
byli для форм мужского рода множественного числа
była для форм женского рода единственного числа
były для форм женского рода множественного числа

Powinienem/Powinnam przeczytać książkę przed jutrzejszą lekcją.

Мне следует прочесть эту книгу к завтрашнему уроку.
Ona powinna była wysłać pocztówkę do matki.
Ей следовало послать матери открытку
Jacek powinien być na stacji o szóstej rano.
Яцеку следует быть на станции в 6 часов.
 В безличных предложениях употребляется форма среднего рода
единственного числа этого глагола — powinno było/być:
Jutro powinno być ładnie.
Завтра должна быть хорошая погода.

Еще один глагол долженствования — trzeba (надо, нужно) —

употребляется только в форме 3-го лица и всегда в сочетании с инфинитивом.
По степени выражения долженствования он находится между musieć и
powinienem.
Jest już późno. Niestety, trzeba iść do domu.
Уже поздно. К сожалению, нужно идти домой.

Ćwiczenie 1. Proszę przepłumaczyć na język polski:

1. Мареку действительно следует поговорить со своим начальником,
прежде чем он уедет в Штаты на три месяца.
...................................................................................................................................
.
2. Тебе следовало сказать мне, что тебе не хочется супа.
...................................................................................................................................
.
3. Мне надо пойти в банк внести деньги, хотя у меня нет времени.
...................................................................................................................................
.
4. Тебе (к женщине) не стоило кричать на него, потому что это не его вина.
...................................................................................................................................
.
5. Его отцу все время приходится платить за него, ему действительно
следует научиться лучше распоряжаться своими деньгами.
...................................................................................................................................
.
6. Если Вы (к мужчине) не пойдете в библиотеку и не вернете книгу ко
вторнику, Вы должны будете заплатить большой штраф.
...................................................................................................................................
.
7. Как только Вы сможете (к женщине), Вам следует позвонить врачу и
записаться на прием (букв, назначить встречу).
...................................................................................................................................
.
8. Когда болит зуб, нужно идти к стоматологу.
...................................................................................................................................
.
 9. После собрания Анджей должен был встретиться с начальником, потому
что на следующий день он уезжал на важную конференцию.
...................................................................................................................................
.
10. Нам следует сесть на поезд утром, иначе мы можем опоздать на первую
лекцию.
...................................................................................................................................
.

Безличные предложения

В некоторых случаях в предложениях отсутствует действующее лицо.

Świta. Светает.
Ściemnia się. Темнеет.
Со za pogoda! Wciąż pada! Что за погода! Не перестает лить! (о дожде)
Tak się rozpadało, że zalało drogę. Идет такой сильный дождь, что затопило
дорогу.
Ależ pięknie pachnie świeżo koszoną trawą! Как прекрасно пахнет
свежескошенной травой!
No, tak już się miało stać. Ну, вот так должно было случиться.

В других случаях действующее лицо присутствует, но слово,

обозначающее его, является в предложении дополнением и стоит в
винительном или дательном падеже.
а) Винительный падеж:
Jurka łamie w kościach. У Юрека ломота в костях.
Mdli mnie. Мне нездоровится.
Boli mnie głowa. У меня болит голова.

б) Дательный падеж:
Szumi mi w uszach. У меня шумит в ушах.
Przypomniało mi się jak byliśmy na nartach.
Мне вспомнилось время, когда мы ездили кататься на лыжах.
Płakać mi się chciało jak usłyszałam, że Jurek znowu się rozchorował.
Мне хотелось плакать, когда я услышал, что Юрек опять заболел.
Ależ mi się chciało śmiać! Как мне хотелось смеяться!
Podoba ci się ta sukienka? Тебе нравится это платье?
Przykro mi (jest), że się spóźniłam. Простите меня за опоздание.

Ćwiczenie 2. Proszę przepłumaczyć na język polski:

1. Мне жаль, что ты не можешь прийти.
2. Молния была такая яркая, что Марэк спрятался под кроватью.
3. Внезапно ему захотелось пойти в китайский ресторан.
4. У него кружилась голова от недосыпа.
5. Наконец-то хорошая погода!
6. Вчера было очень пасмурно. Всем было грустно и хотелось спать.
7. Ему было холодно, но он не надел еще один свитер.
8. Сегодня похолодало, и идет сильный дождь.
9. Я не хотел идти на прием, но не сумел избежать этого.
10. Мне пришло в голову, что мы можем поужинать вместе.
11. Мне удалось купить хлеб из непросеянной муки.
LEKCJA № 27

Tryb rozkazujący (Повелительное наклонение)

Osoba Liczba pojedyncza

2 nieś сiągnij rób przeczytaj
3 niech niesie niech ciągnie niech robi niech przeczyta
Liczba mnoga
1 nieśmy ciągnijmy róbmy przeczytajmy
2 nieście ciągnijcie róbcie przeczytajcie
3 niech niosą niech ciągną niech robią niech przeczytają

Повелительное наклонение в польском языке выражается с помощью

простых (2 л. ед. ч., 1 и 2 л. мн. ч.) и сложных форм (3 л, ед. и мн. ч.).

Сложные формы повелительного наклонения 3-го лица единственного и

множественного числа образуются с помощью повелительной частицы niech и
3-го лица настоящего (или простого будущего) времени, например: niech niosą
niech przeczyta.
В отличие от русского языка, во множественном числе существует форма 1-
го лица множественного числа, например: piszmy, czytajmy. Образуется эта
форма путём прибавления к форме повелительного наклонения 2-го лица
единственного числа окончания -mу, например: zacznij — zacznijmy, 2-е лицо
множественного числа имеет окончание -cie, например: rób - róbcie.
 Правильные глаголы I спряжения повилительное наклонение образуют
следующим образом:

pić myć żyć czuć się

ty pij myj żyj czuj się
on,ona,ono niech pije niech myje niech żyje niech się czuje
my pijmy myjmy żyjmy czujmy się
wy pijcie myjcie żyjcie czujcie się
oni, one niech piją niech myją niech żyją niech się czują

dawać wstawać
ty dawaj wstawaj
on,ona,ono niech daje niech wstaje
my dawajmy wstawajmy
wy dawajcie wstawajcie
oni, one niech dają niech wstają

ALE: dostawać: dostań, niech dostanie, dostańmy, dostańcie, niech dostają

dziękować obserwować
ty dziękuj obserwuj
on,ona,ono niech dziękuje niech obserwuje
my dziękujmy obserwujmy
wy dziękujcie obserwujcie
oni, one niech dziękują niech obserwują
 Неправильные глаголы I спряжения повилительное наклонение образуют
следующим образом:
Nieść Wieźć Brać Prać Pisać Czesać
ty nieś wieź bierz pierz pisz czesz
on
ona niech niesie niech wiezie niech bierze niech pierze niech pisze niech czesze
ono
my nieśmy wieźemy bierzmy pierzmy piszmy czeszmy
wy nieście wieźcie bierzcie pierzcie piszcie czeszcie
oni
niech niosą niech wiozą niech biorą niech piorą niech piszą niech czeszą
one

Płakać Śmiać się Wiać Biec Pragnąć Kraść

ty płacz śmiej się wiej biegnij pragnij kradnij
on
ona niech płacze niech śmieje się niech wieje niech biegnie niech pragnie niech kradnie
ono
my płaczmy śmiejmy się wiejmy biegnijmy pragnijmy kradnijmy
wy płaczcie śmiejcie się wiejcie biegnijcie pragnijcie kradnijcie
oni
niech płaczą niech śmieją się niech wieją niech biegną niech pragną niech kradną
one
Kląć Moknąć Ciąć Giąć Dąć Płynąć
ty klnij moknij tnij gnij dmij płyń
on
ona niech klnie niech moknie niech tnie niech gnie niech dmie niech płynie
ono
my klnijmy moknijmy tnijmy gnijmy dmijmy płyńmy
wy klnijcie moknijcie tnijcie gnijcie dmijcie płyńcie
oni
niech klną niech mokną niech tną niech gną niech dmą niech płyną
one
Iść Jechać Kłaść Chcieć Wrzeć Drzeć
ty idź jedź połóż chciej wrzej drzej
on
ona niech idzie niech jedzie niech położy niech chce niech wrze niech drze
ono
my idźmy jedźmy połóżmy chciemy wrzejmy drzejmy
wy idźecie jedźcie połóżcie chciecie wrzejcie drzejcie
oni
niech idą niech jadą niech położą niech chcą niech wrą niech drą
one
Rwać Tłuc Kąpać się Piec
ty rwij tłucz kąp się piecz
on
ona niech rwie niech tłucze niech kąpie się niech piecze
ono
my rwijmy tłuczmy kąpmy się pieczmy
wy rwijcie tłuczcie kąpecie się pieczcie
oni
niech rwą niech tłuką niech kąpią się niech pieką
one
 Глаголы II спряжения –

robić mówić zobaczyć krzyczeć

ty rób mów zobacz krzycz
on,ona,on niech robi niech mówi niech zobaczy niech krzyczy
o
my róbmy mówmy zobaczmy krzyczmy
wy róbcie mówcie zobaczcie krzyczcie
oni,one niech robią niech mówią niech zobaczą niech krzyczą

chodzić lecieć prosić

ty chodź leć proś
on,ona,on niech chodzi niech leci niech prosi
o
my chodźmy lećmy prośmy
wy chodźcie lećcie proście
oni,one niech chodzą niech lecą niech proszą

spać stać bać się

ty śpij stój bój się
on,ona,ono niech śpi niech stoi niech się boi
my śpijmy stójmy bójmy się
wy śpijcie stójcie bójcie się
oni,one niech śpią niech stoją niech się boi

Запомните: при отбрасывании окончания ć (например chodzić – chodź)

dzi переходит в dź
ni переходит в ń
si переходит в ś
zi переходит в ź
ci переходит в ć
r переходит в rz
Глаголы III спряжения - от основы 3-го лица множественного числа,
например: czytać: czyta+j (jmy, jcie, ją).
czytać wracać śpiewać
Ty czytaj wracaj śpiewaj
on,ona,ono niech czyta niech wraca niech śpiewa
My czytajmy wracajmy śpiewajmy
Wy czytajcie wracajcie śpiewajcie
oni,one niech czytają niech wracają niech śpiewają
Глагол mieć образует повелительное таким образом:
miejmy
miej miejcie
niech ma niech mają;
 Глаголы IV спряжения –

jeść wiedzieć
ty jedz wiedz
on,ona,ono niech je niech wie
my jedzmy wiedzmy
wy jedzcie wiedzcie
oni,one niech jedzą niech wiedzą

Глагол być образует повелительное наклонение следующим образом:

bądźmy
bądź bądźcie
niech będzie niech będą

Чтобы вежливо попросить о чем-либо, нужно поставить слово niech со

значением «пусть», «давайте» перед соответствующими формами настоящего
времени (единственного или множественного числа). Эти формы
употребляются со словами pan, panie, państwo и соответствуют формам 2-го
лица множественного числа повелительного наклонения в русском языке, на-
пример «садитесь».

Ед.ч. Мн.ч.
niech przychodzi! niech przychodzą! приходи(-те)!
niech się ubiera! niech się ubierają! оденься(-тесь)!
niech trzyma! niech trzymają! держи(-те)!

В польском языке существуют две особенно вежливые формы

повелительного наклонения:

- niech + pan, panie, państwo + 3-е лицо глагола:

Niech pani siada. Садитесь, госпожа.
Niech pan wejdzie. Войдите, господин.
Niech mi babcia da jeść. - Бабушка, дайте мне поесть.

- proszę (пожалуйста) + инфинитив:

Proszę siąść. Пожалуйста, садитесь.
Proszę nie palić. Пожалуйста, не курите.
Proszę przeczytać ten artykuł. Пожалуйста, прочитайте эту статью.
 В польском языке формы повелительного наклонения могут образовываться
от
глаголов совершенного и несовершенного вида в зависимости от того,
продолжается ли действие или оно завершилось.

Сравните: Niech pan się ubiera.

(действие продолжается)
и Niech pan się ubierze.
(подразумевается, что человек закончит одеваться в
будущем)
Сравните: Niech pani trzyma.
(действие продолжается)
и Niech pani potzyma.
(действие близко к завершению)

Команды и указания часто выражаются при помощи инфинитивов:

Nie wychylać się! Не высовываться!
Nie palić! Не курить!
Nie pluć! Не плевать!

RANDKA

Jerzy Kim chciałaś zostać, kiedy byłaś dzieckiem?

Marta Kiedyś marzyłam o tym, żeby być lekarką.
Jerzy To bardzo piękny, ale ciężki zawód.
Marta No tak, i to marzenie było krótkotrwałe. Jak tylko dowiedziałam się, że
na studia potrzebna jest nie tylko biologia i chemia, ale i fizyka i
matematyka, to odechciało mi się. Zupełnie zmieniłam kierunek.
Jerzy I teraz jesteś profesorką francuskiego?
Marta Nie, nie jestem profesorką, ale mówię po francusku, po angielsku i po
włosku.
Jerzy I po niemecku?
Marta Po niemecku na razie bardzo słabo. Więcej rozumiem, niż mówię.
Niemiecki jest bardzo trudnym językiem.
Jerzy Słuchaj, może pójdziesz ze mną do kina?
Marta Kiedy?
Jerzy Dzisiaj wieczorem?
Marta Dzisiaj nie mogę. Opiekuję się córeczką mojej przyjaciółki.
Jerzy To jutro.
Marta Jutro mogę. Ale czy grają coś ciekawego?
Jerzy Wiesz, że nawet nie wiem. Poczekaj, spojrzę do gaze ty... Niestety,
same
stare filmy, które już widziałem. Nieciekawe. To pójdźmy na kolację.
Zapraszam cię.
Marta Dziękuję. Ale słuchaj, przyszło mi do głowy, że jutro długo pracuję i nie
mogę się spotkać z tobą przed ósmą.
Jerzy Nie szkodzi. Spotkajmy się o ósmej przed ratuszem ... Powiedz mi, jak
przyjechałaś?
Marta Tu?
Jerzy Tu.
Marta No, samochodem.
Jerzy Tak myślałem. Białym Citroenem?
Marta Tak.
Jerzy To pędź! Bo zaraz będziesz musiała płacić mandat! Idzie policjant, a
zaparkowałaś przed bramą z napisem: NIE PARKOWAĆ!
Marta Ojej! To lecę! Do jutra!
Jerzy Do jutra!

Ćwiczenie 2. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Иди домой!
2. Пожалуйста, закажите свой обед.
3. Поставь ту сумку под стол.
4. Не опаздывайте!
5. Пожалуйста, угощайтесь, (к женщине)
6. Выбирайте, пожалуйста, вино, (к мужчинам)
7. Ешь суп большой ложкой, а не маленькой.
8. Не покупайте те помидоры, они испорчены, (к женщине)
9. Слушай, что тебе говорят!
10 Не парковаться перед воротами.

Ćwiczenie 3. Proszę użyć liczby mnogiej trybu rozkazującego:

1. Chodź ze mną.
2. Idź z nim.
3. Niech ona na mnie nie czeka.
4. Nie nalewaj mi kawy.
5. Oddaj mi list.
6. Przyjdź do nas jutro.
7. Nie spiesz się, jeszcze mamy dużo czasu.
8. Śpij, jutro wstaniemy wcześnie.
9. Nie spóźnij się na pociąg.

П р и м е ч а н и е . Различие в значении idź, chodź состоит в том, что idź

выражает удаление от говорящего, a chodź - приближение, совершаемое
совместно, например: Idźcie sami. Chodź tu. Chodźmy do kina.

Ćwiczenie 4. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Иди за хлебом, но не покупай слишком много.
2. Иди сюда.
3. Идите сюда скорей.
4. Иди спать.
5. Пусть он туда не ходит.
6. Пойдёмте домой.
7. Пойдёмте в библиотеку.
8. Иди к врачу.

Ćwiczenie 5. Proszę użyć 1 osoby liczby mnogiej trybu rozkazującego:

1. (Zacząć) pracę.
2. (Usiąść) tu.
3. (Pójść) razem do niego.
4. Nie (mówić) o mnie.
5. (Stanąć) przy oknie i (porozmawiać).
6. (Wrócić) do domu.
7. Nie (stać) tu.
8. (Zobaczyć), co ona kupiła.

Ćwiczenie 6. Proszę przetłumaczyć na język rosyjski:

1. Niech kolega zadzwoni wieczorem. 2. Niech ojciec przyjdzie do nas w
niedzielę. 3. Proszę, niech państwo siadają. 4. Niech mi koleżanka opowie, kogo
spotkała w teatrze. 5. Siądźmy do stołu i zacznijmy jeść.

Ćwiczenie 7. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Переведите все этот текст.
2. Не жди его: он придёт поздно.
3. Дедушка, не забудьте ответить на письмо.
4. Пойдёмте в лес.
5. Надень новое пальто.
6. Начните переводить вместе.
7. Давайте поблагодарим хозяйку.