Lekcje 12-22

LEKCJA № 12
Родительный падеж (Dopełniacz)
Dopełniacz kogo? czego? (Родительный падеж: кого? что?)

Родительный падеж передает значение принадлежности, например «стакан
воды», «туфли тансовщици». Родительный падеж обычно употребляется за
существительным или существительными, которые оно определяет.
płaszcz ojca плащ отца zakupy mamy покупки мамы
 Единственное число (ед.ч) существительных:
а) существительные мужского рода единственного числа принимают в

родительном падеже окончания –а или –u,
которые прибавляются к форме именительного падежа.
Существительные, принимающие окончания –а:

1) все одушевленные существительные мужского рода, то есть
обозначающие людей или животных:
sąsiad – sąsiada(соседа) kot – kota(кота)

lekarz – lekarza(врача) człowiek – człowieka(человека)
2) месяцы, обозначение мер и весов, инструменты, большинство названий

польских городов, части речи:
styczeń – stycznia(января) lipiec – lipca(июля)

litr – litra (литра) kilogram – kilograma(килограмма)
Gdańsk – Gdańska(Гданьска) Kraków – Krakowa(Кракова)
nóż-noża(ножа) ołówek – ołówka(карандаша)
Все остальные неодушевленные существительные мужского рода принимают

окончание –u:
ból –bolu(боли) naród – narodu(народа)

cukier – cukru(сахара) teatr – teatru(театра)
Londyn – Londynu(Лондона) Rzym – Rzymu(Рима)
Однако в этой группе существует несколько исключений:

Izrael – Izraela Paryż – Paryża Berlin – Berlina
ПРИМЕЧАНИЕ: Конечные гласные некоторых существительных
изменяются. Основные изменения таковы:
e опускается sen –snu (сна), Jacek – Jacka (Яцка)
ó переходит в о stół – stołu (стола), ból –bolu(боли)
ą переходит в ę mąż – męża (мужа).
б) У существительных женского рода единственного числа окончания

именительного падежа –а заменяется на –у или –i
-y следует за твердым согласным:

kobieta –kobiety (женщины) cisza – ciszy (тишины)
-i следует после мягких согласных и k, g:

książka – książki (книги) fala – fali (волны) ziemia – ziemi (земли)
Pani сохраняет ту же форму, что в именительном падеже.
в) Существительные среднего рода единственного числа имеющие в

именительном падеже окончания –о или –е, в родительном падеже меняются
на –а:
okno – okna (окна) oko – oka (глаза) zdjęcie – zdjęcia (фотографии)
Однако существительные, оканчивающиеся на ę, являются исключением. Корни

слов меняются следующим образом:
imię – imienia (имени) cielę – cielęcia (теленка) zwierzę – zwierzęcia (животного)

dziewczę – dziewczęcia (девочки) kurczę – kurczęcia (цыпленка)
 Единственное число (ед.ч) прилагательных
а) Все прилагательные мужского и среднего рода единственного

числа в родительном падеже оканчиваются на – ego.
mój – mojego (моего) młody – młodego (молодого) słaby – słabego (слабого)
ПРИМЕЧАНИЕ: У всех прилагательных, корень которых заканчивается на –k, g,

перед окончанием – ego прибавляется –i.
polski – polskiego (польского) drogi – drogiego (дорогого)
б) Все прилагательные женского рода единственного числа в
родительном падеже оканчиваются на – ej:
moja – mojej (моей) młoda – młodej (молодой) słaba – słabej(слабой)
 Множественное число (мн.ч) существительных
а) существительные мужского рода множественного числа в

родительном падеже оканчиваются на –ów, - i или – у, в зависимости от того
каков последний согласный корня.
Большинство существительных мужского рода оканчивается на – ów:

sąsiad- sąsiadów (соседей) ogród – ogrodów (садов) widelec – widelców (вилок)
chłopiec – chłopców (мальчиков) krawiec – krawców (портных)
Существительные, корень которых оканчивается на cz, sz, ż(rz), dz и немногие

существительные, оканчивающиеся на –с, принимают окончания –у:
pisarz – pisarzy (писателя) pieniądze – pienędzy (денег)
miesiąc – miesięcy (месяца) tysiąc – tysięcy (тысячи)
После мягкого согласного употребляется: – i

gość – gości dzień – dni koń – koni
Исключения:
uczeń – uczniów ( ученика) kraj – krajów (страны)
б) существительные женского рода множественного числа разделены на

следующие группы:
Существительные, оканчивающиеся на –а, теряют его в родительном падеже

(Pani теряет конечное –i):
kobieta – kobiet pani – pań głowa – głów
noga – nóg ręka – rąk
Существительные женского рода оканчивающиеся на согласный принимают

окончания –i (после мягких согласных) или –у(после твердых согласных и –с):
sól –soli noc – nocy
в) существительные среднего рода множественного числа,
оканчивающиеся на –е или – о, теряют конечную гласную, и, как и у
существительных женского рода, предпоследняя гласная в этих словах
может опускаться или заменяться на другую:
zdjęcie – zdjęć ciało – ciał jabłko – jabłek

okno – okien święto – świąt
Существительные среднего рода, оканчивающиеся на –um, принимают в

родительном падеже окончание –ów.
muzeum – muzeów
Существительные на –ę мн. ч. Р.П. имеют следующие формы:
imię – imion cielę – cieląt zwierzę – zwierząt
 Множественное число (мн.ч) прилагательных
Все прилагательные в множественного числа в родительном падеже

оканчиваются на –ych или –ich(после k, g или мягких согласных).
młody – młodych drogi – drogich mój –moich tani – tanich

kobieca – kobiecych szerokie – szerokich wasze – waszych
Słownik
chleb – хлеб ciężki – тяжелый długi – длинный

hotel – гостиница kilo – килограмм koszt – цена
list – письмо pasażer – пассажир pokój – комната
pół kolo – полкило ser – сыр smak – вкус
wino – вино wysoki – высокий zimny – холодный
Ćwiczenie 1. Proszę prztłumaczyć na język polski:

1. Тяжелые покупки матери ………………………....................................
2. Большие чемоданы мальчиков ……………………………………..…...
3. Дешевый билет друга …………………………………………………….
4. Синий паспорт пассажира ………………………………..………………
5. Интересная книга доктора ………………………………………………..
6. Длинные улицы города ……….…………………………………………..
7. Холодные комнаты гостиницы …………..……………………………….
8. Вкус вина ……………………………………………………………………
9. Длинное письмо его сестры ……………………………………………….
10. Высокая цена хлеба ……………………………………………………….
11. Килограмм красных помидоров, пожалуйста ………………………….
12. Полкило сыра, пожалуйста ……………………………………………….
Ćwiczenie 2 . Proszę odpowiedzieć na pytania:

1. Czy Jerzy nie ma ołówka? Tak, ....
2. Czy znasz tego człowieka? Tak, ....
3. Czy masz psa? Tak, ....
4. Może trzeba kupić chleba i sera? Tak, ....
5. Czy w waszym mieszkaniu jest korytarz? Nie, ...
6. Czy trzeba wstawić do zdania zaimek? Nie, ....
7. Czy Piotr zna siostrę Janka? Tak, ....
8. Czy wczoraj był egzamin? Nie, wczoraj nie było... .
9. Czy oni czytają tekst? Nie, oni nie ...
10. Czy to jest list z domu? Nie, to nie jest....
11. Czy ona ma zeszyt? Nie, ....
12. Czy oni już wysiadają z pociągu? Tak, oni ... .
13. Czy już był jedenasty numer pisma "Sport"? Nie, jeszcze nie było ....
Ćwiczenie 3 . Proszę użyć odpowiedniej końcówki dopełniacza wyrazów ujętych w

nawiasie:
1. Początek (tekst). 2. Koniec (wagon). 3. Środek (plac).
4. Nie widzę (peron). 5. Wejście do (hotel). 6. Praca (malarz).
7. Ołówek (brat). 8. Student (uniwersytet). 9. Kraj (śnieg i lód).
10. Zeszyt (student). 11. Początek (egzamin). 12. Życie (człowiek).
13. Matka (Janek). 14. Książka (chłopiec). 15. Płaszcz (Michał).
16. Praca (profesor).
Родительный падеж личных местоимений
Единственное число Множественное

число
Им.п. Род. п. Им.п. Род. п.
ja mnie my nas
ty ciebie wy was
on jego, go, niego oni ich, nich
ona jej, niej one ich, nich
ono jego, go, niego
Возвратное местоимение: siebie

Niego, niej употребляются после предлогов.
Личные местоимения 3-го лица jej, jego и ich имеют ту же форму, что и
притяжательные местоимения.
Основные правила употребления родительного падежа
Формы родительного падежа широко используются в польском языке. Вот

несколько правил:
- Как и в русском языке, родительный падеж выражает принадлежность:
То jest kapelusz (mojego) brata. Это шляпа моего брата.
Monika nosi płaszcz matki. Моника носит плащ матери.
- После отрицания винительный падеж заменяется родительным.

Znam dzisiejszą datę. Я знаю, какое сегодня число. (букв. Я
знаю сегодняшнее число).
НО:
Nie znam dziesiejszej daty. Я не знаю, какое сегодня число. (букв. Я
не знаю сегодняшнего числа.)
Andrzej je dojrzałe jabłka. Анджей ест спелые яблоки.

НО:
Andrzej nie je dojrzałych jabłek. Анджей не ест спелых яблок.
• Многие предлоги управляют родительным падежом. Например:
od от
do к, до
blisko (do/od) около, близко к/от
daleko/niedaleko (do/od) далеко/недалеко от/до
z из, с (какого-либо места)
naprzeciwko напротив
obok рядом
w pobliżu поблизости
koło около
u у (какого-либо места)
bez без
dla для
według согласно
podczas во время
Od ciebie do nich jest dosyć daleko.

От тебя до них довольно далеко.
Jan mieszka blisko biura, ale daleko od biblioteki.
Ян живет около офиса, но далеко от библиотеки.
Andrzej siedzi naprzeciwko Jerzego i obok Barbary.
Анджей сидит напротив Ежи и рядом с Барбарой.
Jerzy wychodzi z restauracji koło galerii.
Ежи выходит из ресторана около галереи.
Spotykamy się u koleżanki i idziemy kupić prezent dla profesora.
Мы встречаемся у подруги и идем покупать подарок для профессора.
- Будьте внимательны, некоторые глаголы требуют употребления

существительного в родительном падеже:
szukać (III) (искать) Szukam kapelusza. Я ищу шляпу.
życzyć (II) (желать) Życzę szczęścia. Желаю счастья.
uczyć (II) (учить) Wiktor uczy się angielskiego. Виктор учит английский.
słuchać (III) (слушать) Jan zawsze słucha ojca. Ян всегда слушает своего отца.
bać (II) się (бояться) Mała Monika boi się kotów. Маленькая Моника боится
кошек.
- Родительный падеж употребляется в датах:
trzeciego marca третьего марта siódmego grudnia седьмого декабря
Urodziny Jana są piątego sierpnia. День рождения Яна — пятого августа.
Ćwiczenie 4. Proszę dać negatywną odpowiedź na pytania:
1. Czy ma pan/pani bagaż?
2. Czy to jest pana/pani paszport?
3. Czy lubi pan/pani koniak?
4. Czy pije pan/pani dużo herbaty?
5. Czy znacie datę moich urodzin?
6. Czy oni mają dobry adres?
7. Czy one kupują wodę mineralną?
8. Czy idziemy dziś do kina?
Количественные числительные
Числительные от пяти и далее гораздо проще, чем числительные от
одного до четырех (см. урок 8).
Формы числительных от пяти и далее таковы:
Окончание -оrо (pięcioro, sześcioro, siedmioro и т.д.) получают

числительные, которые относятся к существительным, обозначающим лиц обоего
пола, и к одушевленным существительным среднего рода.
Widzę pięcioro dzieci Я вижу пятерых детей
Na wykladzie było tylko siedmioro studentów На лекции было только семеро
студентов.
Числительные после четырех требуют глагола в единственном числе.
Siedmiu mężczyzn pije kawę
Семеро мужчин пьют кофе (буквально: Семерка мужчин пьет кофе.)
ПРИМЕЧАНИЕ: У сложных числительных от 20 и далее окончание -оrо

принимает последний компонент числа.
0 zero
1 jeden, jedna, jedno
2 dwaj, dwa, dwie, dwoje
3 trzej, trzy, troje
4 czterej, cztery, czworo
Cуществительные Все остальные

м.р. (лица) существительные
1 pięciu pięć
2 szećściu sześć
3 siedmiu siedem
8 ośmiu osiem
9 dziewięciu dziewięć
10 dziesięciu dziesięć
11 jedenastu jedenaście
12 dwunastu dwanaście
13 trzynastu trzynaście
14 czternastu czternaście
15 piętnastu piętnaście
16 szesnastu szesnaście
17 siedemnastu siedemnaście
18 osiemnastu osiemnaście
19 dziewiętnastu Dziewiętnaście
20 dwudziestu Dwadzieścia
21 dwudziestu jeden dwadzieścia jeden
dwadzieścia jedna
22 dwudziestu dwóch dwadzieścia dwa
(другие м.р. +cp.p.)
dwadzieścia dwie (ж.р)
23 dwudziestu trzech dwadzieścia trzy

24 dwudziestu czterech dwadzieścia cztery
25 dwudziestu pięciu dwadzieścia pięć
26 dwudziestu sześciu dwadzieścia sześć
27 dwudziestu siedmiu dwadzieścia siedem
28 dwudziestu ośmiu dwadzieścia osiem
29 dwudziestu dziewięciu dwadzieścia dziewięć
30 trzydziestu Trzydzieści
31 trzydziestu jeden trzydzieści jeden
trzydzieści jedna
32 trzydziestu dwóch trzydzieści dwa
(другие м.р. +cp.p.)
trzydzieści dwie (ж.р.)
33 trzydziestu trzech trzydzieści trzy
40 czterdziestu czterdzieści
50 pięćdziesięciu pięćdziesiąt
60 sześćdziesięciu sześćdziesiąt
70 siedemdziesięciu siedemdziesiąt
80 osiemdziesięciu osiemdziesiąt
90 dziewięćdziesięciu dziewięćdziesiąt
100 Stu sto
200 dwustu dwieście
300 trzystu trzysta
400 czterystu czterysta
500 pięciuset pięćset
600 sześciuset seśćset
700 siedmiuset siedemset
800 ośmiuset osiemset
900 dziewięciuset dziewięćset
1 000 tysiąc tysiąc
tysiące (2-4) tysiące (2-4)
tysięcy (5+) tysięcy (5+)
1.000.000 milion milion
miliony (2—4) miliony (2—4)
milionów (5+) milionów (5+)
примеры:
58 pięćdziesiąt osiem 97 dziewięćdziesiąt siedem
169 sto sześćdziesiąt dziewięć 643 sześćset czterdzieści trzy
Ćwiczenie 1: Proszę napisać po polsku:
1 3+6=9
2 9 + 11 = 20
3 15+19 = 34
4 31+46 = 77
5 5 8 + 6 9 = 127
6 7 8 + 9 9 = 177
7 101 + 367 = 468
8 1 500 + 6 798 = 8 298
9 20 351 + 37 489 = 57 840
10 1 769 203 + 755 = 1 769 958
11 4 детей
12 2 женщины
13 4 мужчин
14 3 магазина
15 2 автобусные остановки
Ćwiczenie 2: Proszę przyczytać:
1. Mała Zosia ma 7 lat.

2. Jej brat ma 8 lat.
3. Już 5 lat studiuję język angielski.
4. Michał ma 18 lat, Andrzej - 19, a ich kolega Paweł ma już 20 lat.
5. Mój numer to +39 565 87 925.
6. Ania wygrała 100 000 złotych w loterję.
7. Tam było tylko 2 osoby, 1 mężczyzna i 1 kobieta.
8. Znany polski piłkarz strzelił 3 bramki pod rząd.
DIALOG: Proszę przeczytać i przetłumaczyć na język rosyjski
Zakupy
Jerzy Cześć! Masz czas nа kawę? Тu niedaleko jest dobra kawiarnia. Robią
bardzo dobrą kawę i pyszną szarlotkę.
Thomas Nie, nie mam czasu.
Jerzy Szkoda. A gdzie się tak śpieszysz?
Thomas Idę do sklepu na zakupy, a potem wracam do domu.
Jerzy A co kupujesz?
Thomas Dużo rzeczy. Nie mam niczego do jedzenia. Czy jest tu gdzieś sklep
spożywczy?
Jerzy Jest mały sklep w pobliżu restauracji Balaton. Kupisz tam prawie
wszystko. To znaczy pieczywo, ser, mleko, kiełbasę, jarzyny, owoce,
chrzan i nawet alkohol. Lubię szampan. A ty lubisz?
Thomas Nie, nie bardzo, ale lubię wino. I wodę mineralną. Piję dużo wody.
Jerzy Mówią, że woda jest zdrowa, ale pić wodę z kiełbasą?
Thomas No, nie. Masz rację. Do kiełbasy pasuje czerwone wino. Gdzie mówisz,
że jest ten sklep?
Jerzy Naprzeciwko kina Oko, blisko biblioteki, niedaleko przystanku autobusu
numer 75.
Thomas Ile przystanków stąd?
Jerzy Tylko 3.
Thomas To idę piechotą. Jest za zimno stać i czekać na autobus. Do widzenia.
Jerzy Do widzenia. Widzimy się jutro u Marty!
Thomas Jutro?
Jerzy Nie pamiętasz? Jutro są urodziny Marty. Ósmego grudnia!
Thomas Rzeczywiście. A ja nie mam dla niej prezentu. Nie wiem, co kupić!
Jerzy Kup jej butelkę szampana.
Thomas A może ona nie lubi szampana?
Jerzy Lubi, lubi. I kwiaty też bardzo lubi!
SŁOWNIK
Albo или
Autobus автобус
Butelka бутылка
Chrzan хрен
cześć! привет!
Dobry хороший; правильный
Dużo много
Gdzieś где-либо
Grudzień декабрь
iść piechotą идти пешком
Kino кино
Jedzenie еда
Jutro завтра
Kawiarnia кафе
Kwiat цветок
mieć (III) rację быть правым
no (междометие) ну
owoc (мн.ч. owoce) фрукт
ósmego grudnia восьмого декабря
pasować (I) подходить
pieczywo выпечка
potem потом, затем
prawie почти
prezent подарок
pyszny очень вкусный
restauracja ресторан
rzeczywiście действительно
sklep spożywczy продуктовый магазин
stać (II stoją, stoisz) стоять
stąd отсюда
szampan шампанское
szarlotka яблочный пирог
szkoda жаль
śpieszyć się (II) торопиться, спешить итак,
ten (ta, to) этот (эта, это)
też также
tylko только
urodziny (мн.ч.) день рождения видеться
woda mineralna минеральная вода
wódka водка
wracać (III) z возвращать из, от
za слишком (+ прил.), за чемлибо,кем-либо
zimno холодно
DIALOG: Proszę przeczytać i przetłumaczyć na język polski / rosyjski:
1. Кто этот человек? — Это наш директор, господин Петров.
....................................................................................................................................
2. Это моя жена, ее зовут Вера.— Очень приятно, а меня зовут Виктор.
....................................................................................................................................
3. Вы из Варшавы?— Да, я здесь живу.
....................................................................................................................................
4. Вы здесь живете? — Да, вот моя визитная карточка, здесь адрес и телефон.
....................................................................................................................................
5. Как называется эта улица?— Маршалковская.
....................................................................................................................................
6. Вы понимаете по-польски?— Да, немного понимаю.
....................................................................................................................................
7. Извините, где находится ближайшая станция метро? — Направо, это близко!
....................................................................................................................................
8. Алло, это гостиница? — Нет. — Извините.
....................................................................................................................................
9. Алло, это господин Новак?— Да, слушаю Вас.
....................................................................................................................................
10.Halo, tu Nowak, czy jest pan dyrektor? — Tak, proszę bardzo.
....................................................................................................................................
11.Przepraszam, pana nazwisko? — Nazywam się Iwanow.
....................................................................................................................................
12.Skąd pan pochodzi? — Jestem Rosjaninem.
....................................................................................................................................
14. Pani tu pracuje? — Tak, jestem sekretarką.
....................................................................................................................................
15. Przepraszam, czyj to bagaż? — Dziękuję, to moja torba.
....................................................................................................................................
16. Kiedy można do państwa zadzwonić? — Zawsze rano jesteśmy w biurze.
....................................................................................................................................
17. Którego zaczyna się konferencja? —W środę, 26 stycznia.
....................................................................................................................................
18. Kiedy i gdzie się spotkamy? — Może wieczorem na Starym Mieście?
…………………………………………………………………………………………..
19 Przepraszam, czy jest świeże mleko? — Tak, oczywiście.
....................................................................................................................................
20 Ile kosztuje ten słownik? — lOO złotych.
………………………………………………………………………………………….
Krzyżówka. Proszę wpisać nazwy kolorów w formie bezokolicznikowej oraz znaleźć
słowo kluczowe:
śnieg; węgiel; policzki; łąka; krew; niebo
W BIBLIOTECE
Nasza uczelnia ma bogatą bibliotekę. Każda książka ma swoje miejsce. Każda

leży na swojej półce. W tej szafie można znaleźć gramatykę polską, rosyjską lub
inną.
W bibliotece jest literatura piękna i bogaty dział literatury naukowej. Biblioteka
jest czynna codziennie prócz niedziel i świąt. Każdy student może korzystać z
biblioteki, może codziennie tu przyjść i zmienić książkę lub poczytać na miejscu.
Przy bibliotece jest czytelnia. Zawsze są tu świeże czasopisma i gazety. Każdy
czytelnik biblioteki może korzystać z czytelni.
Do biblioteki wchodzi Jadwiga ze swoją koleżanką Zofią. One studiują filologię
polską. Często przychodzą razem do biblioteki.
- Jaką książkę zmieniasz? - pyta koleżankę Jadwiga.
Ale Zofia nic dziś nie zwraca. Chce tylko poczytać czasopisma.
- Proszę o czasopismo "Język polski" - zwraca się Zosia do bibliotekarki.
Tymczasem Jadzia prosi o książkę. Bibliotekarka szuka na półce powieść
Sienkiewicza.
Potem Jadwiga wchodzi do czytelni.
- Jaką masz książkę? - pyta koleżankę Zofia. Jadzia pokazuje swoją książkę i
siada obok koleżanki.
- To rzeczywiście ciekawa książka - mówi Zosia.
Zofia siedzi dziś niedługo. Spieszy się bardzo, zwraca czasopisma, żegna się z
koleżanką, dziękuje bibliotekarce i wychodzi. Jadwiga siedzi jeszcze długo.
Употребление союзов • Użycie spójników
Proszę o "Sport" lub (albo) o inne pismo. - Дайте, пожалуйста, "Спорт" или
(либо) другой журнал.
Proszę albo о "Sport", albo о inne pismo. - Дайте, пожалуйста, или (либо)
"Спорт", или (либо) другой журнал.
Обратите внимание на то, что союз lub не может повторяться, при
повторении разделительного союза используется союз albo.
Ćwiczenie 1. Proszę użyć odpowiedniego przypadka:

1. Biblioteka ma bogaty dział (literatura naukowa)…………………………………
2. Kto siedzi obok (Jadwiga)?....................................................................................
3. Długo szukam (książka)…………………………………………………………..
4. Zawsze korzystam z tej (teczka)………………………………………………….
5. Ona szuka (Jadwiga)……………………………………………………………..
6. Zwracam się do (kolega) i proszę o znaczek pocztowy………………………….
7. Zofia pyta (bibliotekarka) o (nowa książka)…………………………………….
Ćwiczenie 2. Proszę zadać wszystkie możliwe pytania do podanych niżej zdań:

1. On prosi o angielskie pisma.
2. One czytają świeże pisma.
3. Ona ma podręcznik języka francuskiego.
4. Nie chcą oni dziś iść do biblioteki.
5. O n prosi o inną książkę.
6. Piszemy trudne ćwiczenia.
7. Świeże pisma leżą tam
Ćwiczenie 3. Proszę użyć jednego ze spójników: prócz, albo, lub, ale:

1. Proszę o pisma francuskie ....................... inne - zwracam się do bibliotekarki.
2. Idę dziś razem z koleżanką ....................... do czytelni, ....................... do kina.
3. Mam już dwie książki, ................................................. proszę o jeszcze jedną.
4. Mogę dać wszystko......................................................................... gramatyki.
Ćwiczenie 4. Proszę przeczytać w osobach, potem powtórzyć z pamięci:
1
- Czy Maria już jest w bibliotece?
- Nie jestem pewien.
- A kto to siedzi przy otwartym oknie?
- Może to Hela?
- Tak, to Hela. Ona zawsze siedzi przy otwartym oknie.
2
- Dzień dobry!
- O, to ty, Basiu! Dzień dobry!
- Co robisz dziś w bibliotece?
- Pomagam bibliotekarce. Układam książki.
- Ja też mogę wam pomóc.Trzecia półka jest pusta. Możesz tam układać książki.
3
- Idziesz do biblioteki?
- Tak, oczywiście, przecież niedługo będzie egzamin.
- Co chcesz przeczytać?
- Nie mam gramatyki języka polskiego.
- Mogę dać.
- Dziękuję. Twoja gramatyka jest już bardzo stara. - Rzeczywiście. W naszej
bibliotece zawsze możesz znaleźć nową.
- Prócz gramatyki chcę też poczytać niektóre czasopisma naukowe.
4
- Proszę pani, czy mogę prosić o gramatykę języka polskiego?
- Proszę, oto (вот) gramatyka. Co jeszcze?
- Jeszcze poproszę o świeże czasopisma naukowe - angielskie lub francuskie.
- Francuskie leżą na pierwszej półce, angielskie na drugiej, ale świeżych czasopism
jeszcze nie ma.
- Mogą być stare. Proszę też o pisma sportowe. Mój brat lubi czytać sportowe.
Dziękuję. Do widzenia.
NIE PIEPRZ, PIETRZE
- Nie pieprz, Pietrze, pieprzem wieprza,

Wtedy szynka będzie lepsza.
- Właśnie po to wieprza piepszę,
Żeby mięso było lepsze.
- Ależ będzie gorsze, Pietrze,
Kiedy w wieprza pieprz się wetrze.
Jan Brzechwa
Комментарий к стихотворению
nie pieprz – не перчи lepsza – лучше
Pietrze – Пётр (старая звательная форма) właśnie – именно
pieprz – перец żeby – чтобы
wieprz – боров ależ – но, ведь
wtedy – тогда gorsze – хуже
szynka – ветчина wetrze się – вотрётся
LEKCJA № 13
Указательные и вопросительные местоимения
Указательное местоимение указывает, какой именно человек или предмет

имеется в виду, например, «этот человек», «та девушка» и т.д., тогда как
вопросительное местоимение используется в вопросах: «какой человек?», «какой
стол?».
M.p. Ж.p. Cp.p.
Им.п. ten ta to
Вин.п. tego tę (tą) to этот
Род.п. tego tej tego
Им.п. tamten Tamta tamto
Вин.п. tamtego Tamtą tamto тот
Род.п. tamtego tamtej tamtego
Им.п. który Która które

Вин.п. którego Którą które какой/который из?
Род.п. którego której którego
Им.п. jaki Jaka jakie
Вин.п. jakiego Jaką jakie какой/что за...?
Род.п. jakiego Jakiej jakiego
Указательные и вопросительные местоимения склоняются как обычные
прилагательные.
Jaki to jest hotel? Niedobry, ale tamten jest bardzo dobry.
Что это за гостиница? Эта плохая, а вот та очень хорошая.
Którą książkę chce pani kupić? Kupię tę angielską.

Какую книгу Вы хотите купить? Я куплю эту английскую (книгу).
Który также выступает в роли относительного местоимения, также как

местоимения «который», «какой» в русском языке.
Kawa którą piję jest gorąca. Кофе, который я пью, горячий.
SŁOWNIK
Gram грамм
kosztować (I) стоить
Litr литр
Owszem да, конечно
pieniądze (мн.ч.) деньги
Razowy из непросеянной муки (о хлебе)
Sałata салат
sprzedawać (I) продавать
Świeży свежий
1. — Сколько стоит килограмм сыра?
— 50 злотых.
2. Пожалуйста, три булочки, один хлеб из непросеянной муки, 50 граммов масла
и литр молока. А, и бутылку вина.
3. Какое вино Вы (вежливое обращение к мужчине) любите?
4. — Шампанское дорогое?
— Да, конечно, оно дорогое, но хорошее.
5. У Вас (вежливое обращение к мужчине) есть деньги?
— Есть, но немного.
6. Где продают цветы?
7. Килограмм красных яблок, килограмм помидоров, немного салата и хрена,
пожалуйста.
8. — Где продуктовый магазин? Он далеко?
— Нет, он очень близко от остановки 125-го автобуса, рядом с библиотекой,
напротив кинотеатра и недалеко от почты.
9. И там продают хлеб, овощи, фрукты, минеральную воду и сыр?
10.— Какой хлеб свежий?
Весь (букв, все хлебы) свежий.
1. Я хочу этот пирог и тот чай.
2. - Какой кофе Вы хотите? - Я хочу тот черный кофе.
3. - Я сегодня иду в кино с Аней(z Anią творительный падеж). - С какой Аней

ты идешь?
4. - Какого цвета этот ковер? - Он синего цвета.
5. - Какой цвет тебе нравится? - Мне нравится красный. А тебе какой?
6. Тот диван лучше, чем этот.
7. Эта квартира лучше, чем та.
8. - Это дерево выше того. - Какого? - Того возле магазина.
9. Эта девушка очень красивая.

Модальные глаголы
Вспомогательные модальные глаголы очень важны. Они употребляются в
предложении с другими глаголами и имеют множество значений, например,
могут выражать возможность, разрешение и желание. Модальными глаголами
легко пользоваться, просто употребляя их с глаголами, стоящими в инфинитиве.
Вот некоторые из них:
móc musieć chcieć
ПРИМЕЧАНИЕ: Безличные формы można или wolno + инфинитив также

употребляются в значении «можно».
Например: Czy można palić?

Можна (разрешено) курить?
Czy wolno palić?
Безличная форма trzeba + инфинитив имеет значение «необходимо, следует».
Например: Trzeba uważać. Следует быть осторожным.
Ćwiczenie: Proszę przetłumaczyć na język polski:
1. – Когда ты должен ехать? – Я должен ехать завтра.
2. Она должна идти завтра на работу.
3. Следует пить молоко.
4. Я хочу смотреть фильм, а он хочет идти на прогулку.
5. Тут запрещено (нельзя) плавать!

Глаголы со значением «знать»
В польском языке есть несколько глаголов со значением «знать» —
wiedzieć, umieć, znać, — которые выражают идею знакомства с чем-либо. Важно
различать следующие оттенки значений:
wiedzieć (IV) – знать какой-либо факт
znać (III) – знать человека, место или предмет
umieć (IV) –знать, как сделать что-либо; уметь
Wiem, że mówisz po polsku. Я знаю, что ты говоришь по-польски.
Znam dobrze Polskę. Я хорошо знаю Польшу.
Umiem mówić po polsku. Я умею говорить по-польски.
Ćwiczenie 1. Proszę uzupełnić zdania podanymi niżej czasownikami w

odpowiednich formach: umieć, wiedzieć, znać
1. Nie.................................tego wytłumaczyć. A ty.................................................?

2. .............................................................tego piosenkarzа, on śpiewa bardzo dobrze.
3. Ty...................................................., że Anna już od miesiąca chodzi z Piotrem?
4. Asia bardzo dobrze ...................................................................mówić po chińsku.
5. Marta nie............................................................................sobie poradzić z prałką.
6. Wszystcy ............................................................, że Warszawa jest stolicą Polski.
7. - Czy ty ..........................kto to jest Kopernik? - Tak, nawet go ........., Piotr
Kopernik chodzi ze mną na matymatykę. – Ale ty głupia jesteś, przecież Mikołaj
Kopernik zmarł 24 maja 1543 roku.
8. Ewa ..........................................................................................mówić po angielsku.
9. A twoja matka ....................................................................................., że tu jesteś?
10. Bardzo dobrze....................to miasto. A ty .............................................................?
Ćwiczenie 2. Proszę wstawić czasowniki "wiedzieć" lub "znać" w odpowiedniej

formie czasu teraźniejszego albo w bezokoliczniku:
1. Nie........................................................................, czy jego siostra już przyjechała.
2. Nie ....................................................................................................... jego ciotki.
3. Czy pani ...................................................................................... język angielski?
4. Czy kolega ............................................................., że jutro nie będzie egzaminu?
5. Chcę ................................................................................jaka jutro będzie pogoda.
6. Andrzeju, czy nie ......................................, kiedy będzie wycieczka do Krakowa?
7. ................................................................. to zdjęcie ale nie pamiętam, kto to jest.
8. Czy państwo ........................................................, że jutro jedziemy do Gdańska?
9. ..............................................................., że przewodniczka czeka, więc idę szybko.
Наречия(Przysłówki)
Наречия — такие слова, как «медленно», «хорошо», «неожиданно» —

описывают прилагательные или, чаще, глаголы. Многие из них образованы от
прилагательных. Образовывать их очень просто. Нужно заменить окончание
прилагательного мужского рода единственного числа, например -у или -i, на -о
или, реже, на -е.
wolny — wolno duży — dużo tani — tanio zły — źle
медленный — медленно большой — много дешевый — дешево плохой — плохо
smaczny — smacznie łatwy — łatwo dobry — dobrze
вкусный — вкусно легкий — легко хороший — хорошо
ПРИМЕЧАНИЕ: Когда наречие оканчивается на -е, предыдущий согласный

смягчается, если он был твердым, ł переходит в l, а r переходит в rz.
Как уже было сказано выше, наречия образуются от прилагательных и

меняют соответствующее окончание прилагательного на окончание наречия.
1. В случаях, когда прилагательное оканчивается на -i или -y наречие
принимает окончание -o
Например: szybki → szybko, jasny → jasno itd.
2. В случаях, когда прилагательное оканчивается на -ry, наречие принимает
окончание -rze
Например: dobry → dobrze, mądry → mądrze itd.
3. В случаях, когда прилагательное оканчивается на -ny и перед этим
окончанием стоит согласный, кроме мягких согласных и k, наречие
принимает окончание -nie:
Например: łagodny → łagodnie, wygodny → wygodnie, smaczny → smacznie
itd.
ALE:
konny → konno, wolny → wolno
Исключения:
ciemny→ciemno; zimny → zimno; brudny →brudno zły → źle, trwały → trwale
śmiały → śmiało
В польском языке наречия употребляются перед глаголом:

On nudno mówi. Он скучно говорит.
On wygląda zdrowo. Он выглядит здоровым.
Имя прилагательное Наречие
Мужской род Средний род
świeży, średni, świeże,średnie, świeżo, średnio,
duży, duże, dużo,
uroczy, wąski, urocze, wąskie, uroczo, wąsko,
От основ на твёрдые согласные наречия образуются и с помощью суффикса
-- е, и с помощью суффикса -о.
Имя прилагательное Наречие
Мужской род Средний род
codzienny, ładny, codziennie, ładne, codziennie, ładnie,
potężny, silny, potężne, silne, potężnie, silnie,
szczęśliwy, dobry, szczęśliwe, dobre, szczęśliwie, dobrze,
ciemny, ciemne, ciemno,

nowy, ciepły, bogaty nowe, ciepłe, bogate, nowo, ciepło, bogato,
SŁOWNIK
Interesujący интересный
jeść (IV) есть
jeździć (II) ездить; путешествовать
Obiad обед
pachnieć (I) пахнуть
Piękny красивый
Róża роза
Samochód машина
szybki (прил.) быстрый
Teatr театр
wyglądać (III) выглядеть
Ćwiczenie 1. Proszę przetłumaczyć na język polski:
1. Он готовит вкусные обеды, потому что любит вкусно поесть.

2. У него скоростная (букв, быстрая) машина, потому что он любит быстро
ездить.
3. Театральные билеты (букв, билеты в театр) недешевые, но он покупает
недорого (букв, дешево) билеты в кино.
4. Он очень хорошо знает, что это хорошая книга.
5. Роза красивая и пахнет хорошо (букв, красиво).
6. Ежи очень интересный и говорит интересно.
7. Марта не очень молода, но выглядит молодо.
8. Это очень длинная книга. Вы долго ее читаете?
Ćwiczenie 2. Proszę utwórzyć z podanych niżej przymiotników przysłówki:

1. Cichy → 2. Mocny →
3. Świeży → 4. Głośny →
5. Brudny → 6. Tani →
7. Różowy → 8. Niebieski →
9. Wolny → 10. Drogi →
11. Dobry → 12. Zły →
13. Świetny→ 14. Nerwowy →
15. Zimny → 16. Piękny →
17. Gorący → 18. Słoneczny→
19. Biały → 20. Stary →
Krzyżówka. Proszę wpisać antonimy podanychniżej słów:

Порядковые числительные
Порядковые числительные указывают место лица или предмета в
определенном ряду. Это числительные «первый», «второй», «третий» и так
далее. Помните, что они склоняются как прилагательные и согласуются с
существительными, к которым относятся.
Именительный падеж единственного числа:
М.р. Ж.р. Ср.р
1-й – pierwszy 1-я – pierwsza 1-e – pierwsze
2- й – drugi 2-я – druga 2-e – drugie
3- й – trzeci 3-я – trzecia 3-e – trzecie
4- й – czwarty 4-я – czwarta 4-e – czwarte
5- й – piąty 5-я – piąta 5-e – piąte
6- й – szósty 6-я – szósta 6-e – szóste
7 - й – siódmy 7-я – siódma 7-e – siódme
8 - й – ósmy 8-я – ósma 8-e – ósme
9 - й – dziewiąty 9-я – dziewiąta 9-e – dziewiąte
10 - й – dziesiąty 10-я – dziesiąta 10-e – dziesiąte
Именительный падеж множественного числа:
М.р. Другие
(лица) существительные
1-е pierwsi Pierwsze
2-е drudzy Drugie
3-й Trzeci Trzecie
4-е czwarci Czwarte
5-е Piąci Piąte
6-е Szóści Szóste
7-е siódmi Siódme
8-е Ósmi Ósme
9-е dziewiąci Dziewiąte
10- e dziesiąci Dziesiąte
Следующие порядковые числительные приводятся только в форме
мужского рода единственного числа, но помните, что они изменяются по родам и
числам.
11-й jedenasty 70-й siedemdziesiąty
12-й dwunasty 80-й osiemdziesiąty
13-й trzynasty 90-й dziewięćdziesiąty
14-й czternasty 100-й setny
15-й piętnasty 200-й dwusetny
16-й szesnasty 300-й trzechsetny
17-й siedemnasty 400-й czterechsetny
18-й osiemnasty 500-й pięćsetny
19-й dziewiętnasty 600-й sześćsetny
20-й dwudziesty 700-й siedemsetny
21-й dwudziesty pierwszy 800-й osiemsetny
30-й trzydziesty 900-й dziewięćsetny
40-й czterdziesty 1000-й tysięczny
50-й pięćdziesiąty 2000-й dwutysięczny
60-й sześćdziesiąty 5000-й pięciotysięczny
В промежутке до 100 в сложных числах оба элемента числительного
являются порядковыми.
Например: trzydziesty piąty 35-й (м.р.); pięćdziesiąta czwarta 54-я (ж.р.)
Но в сложных числах от 100 и выше только десятки и единицы являются

порядковыми:
Например: sto dwudziesty 120-й (м.р. ); pięćset trzydziesty czwarty 534-й (м.р.)
ПРИМЕЧАНИЕ: В датах порядковые числительные употребляются в форме
мужского рода именительного или родительного падежа.
Например: 1994 - tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty czwarty (rok)
или: tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego czwartego (roku)
Иногда слово rok (год) опускается.
Дни недели и месяцы

poniedziałek Понедельник
Wtorek Вторник
Środa Среда
Czwartek Четверг
Piątek Пятница
Sobota Суббота
Niedziela Воскресенье
Styczeń Январь
Luty Февраль
Marzec Март
Kwiecień Апрель
Maj Май
Czerwiec Июнь
Lipiec Июль
Sierpień Август
Wrzesień Сентябрь
październik Октябрь
Listopad Ноябрь
Grudzień Декабрь
В польском языке, как и в русском, названия дней недели и месяцев
пишутся с маленькой буквы. Запомните, что даты обычно выражаются
сочетанием порядкового числительного и существительного в родительном
падеже.
Например: pierwszego stycznia trzeciego grudnia
первого января третьего декабря
Ćwiczenie 1. Proszeę przetłumaczyć na język polski.
1. понедельник, 21 мая 1990 года
2. суббота, 30 ноября 1948 года
3. вторник, 15 апреля 1913 года
4. четверг, 7 января 1944 года
5. воскресенье, 24 декабря 1950 года
6. пятница, 18 февраля 1817 года
7. среда, 3 октября 1587 года
8. понедельник, 5 июля 1765 года
9. четверг, 29 сентября 1994 года
10. пятница, 22 августа 1316 года
Ćwiczenie 2. Proszę wpisać liczby porządkowe:

1. Luty to ..................................... miesiąc. 2. Maj to .............................. miesiąc.
3. Lipiec to .................................... miesiąc. 4. Wrzesień to ...................... miesiąc.
5. Listopad to ............................. miesiąc. 6. Marzec to ......................... miesiąc.
Ćwiczenie 3. Przoszę uzupełnić zdania:

1. Pierwszy miesiąc nazywa się.......................................................................... .
2. Czwarty miesiąc nazywa się................................................................................ .
3. Siódmy miesiąc nazywa się................................................................................. .
4. Dziewiąty miesiąc nazywa się......................................................................... .
5. Dwunasty miesiąc nazywa się............................................................................ .
6. Dziesiąty miesiąc nazywa się............................................................................ .
Ćwiczenie 4. Przoszę przetłumaczyć na język polski:
1. В понедельник Аня и Катя идут в кино.
……………………………..........................................................................................
2. В среду всегда есть свежие булочки.
…………………………………………………………………………….………….
3. В июле мы едем отдыхать. А вы когда едете?
......................................................................................................................................
4. Они идут в театр во вторник, а мы идем в субботу.
………………………………………………....…………………………………….
5. 7 мая мы идем на матч.
………………………………………………………………………….……………
6. В пятницу мы едем на море.
…………………………………………………………………………………………
7. В четверг я везу дочку в школу.
…………………………………………………………………………………………
8. В это воскресенье мы берем коньки и идем на каток.
…………………………………………………………………………………………
9. Выходные проходят очень быстро и начинается рабочая неделя.
………………………………………………………………………………………
LEKCJA № 14
Творительный падеж (Narzędnik)
Творительный падеж отвечает на вопросы кем? чем ?(kim? czym?).
 Единственное число существительных:
а) существительные мужского и среднего рода единственного числа

принимают в творительном падеже принимают окончание -еm. Если
основа существительного оканчивается на k или g, согласный смягчается,
принимая перед окончанием -еm гласный i:
rozum - rozumem разум, понимание ból — bólem боль
lekarz — lekarzem врач okno — oknem окно
pole — polem поле
НО:
rok — rokiem год sok — sokiem сок
wujek — wujkiem дядя imię — imieniem имя
cielę — cielęciem теленок
б) Все существительные женского рода единственного числа в

творительном падеже меняют -а на -ą:
kobieta — kobietą женщина głowa — głową голова
 Единственное число прилагательных:
а) Прилагательные мужского и среднего рода единственного числа в

творительном падеже оканчиваются на -уm или -im.
Прилагательные, основа которых оканчивается на твердый согласный, с,

dz, cz, dż, , rz, sz, ż, принимают окончание -ym:
młody — młodym молодой zielony — zielonym зеленый
Прилагательные, основа которых оканчивается на мягкий согласный, k или

g, принимают окончание -im:
słodki — słodkim сладкий tani — tanim дешевый
szerokie — szerokim широкий
б) Все прилагательные и существительные женского рода единственного

числа, подобно существительным женского рода, принимают окончание -ą:
papierowa serwetka — papierową serwetką бумажная салфетка
ciężka walizka — ciężką walizką тяжелый чемодан
 Множественное число существительных:
У большинства существительных множественного числа, вне

зависимости от рода, форма творительного падежа образуется
добавлением окончания -ami к форме именительного падежа единственного
числа:
м.р. rozum rozumami lekarz lekarzami
chłopak chłopakami sok sokami
ж.р. kobieta kobietami głowa głowami
cp.p. okno oknami pole polami
imię imionami cielę cielętami
Некоторые существительные, основа которых оканчивается на мягкий
согласный, принимают окончание -mi:
koń — końmi gość — gośćmi pieniądz — pieniędzmi
 Множественное число прилагательных
Все прилагательные множественного числа, вне зависимости от рода, в

творительном падеже оканчиваются на -ymi или -imi.
Прилагательные, основа которых оканчивается на твердый согласный, с, dz,
cz, dż, l, rz, sz, ż, принимают окончание -уmi:
м.р. młody profesor młodymi profesorami
ж.р. papierowa serwetka papierowymi serwetkami
cp.p. zielone pole zielonymi polami
Прилагательные, основа которых оканчивается на мягкий согласный, k или

g, принимают окончание -imi:
м.р. słodki cukierek słodkimi cukierkami
tani płaszcz tanimi płaszczami
ж.р. ciężka walizka ciężkimi walizkami
cp.p. szerokie okno szerokimi oknami
Запомните:
- У существительных мужского и среднего рода в творительном падеже

окончания совпадают.
- У всех прилагательных, вне зависимости от рода, в творительном падеже
окончания совпадают.
SŁOWNIK
biżuteria украшения
budynek здание
dolar доллар
Irlandczyk, Irlandka ирландец, ирландка
kroić (II), pokroić (II) кроить, резать
kwaśny кислый
łyżka ложка
młotek молоток
narzeczony жених
nowoczesny современный
nóż нож
ołowek карандаш
poważny серьезный
półka полка
różowy розовый
srebrny серебряный
stawiać (III) ставить
taksówka такси
tępy тупой
twardy твердый
ucho ухо
umawiać (III) się договариваться
uniwersytet университет
waluta валюта
wczorajszy вчерашний
widelec вилка
wołowina говядина
zajęty занятый
zegarek часы
zepsuty испорченный
Ćwiczenie 1. Proszę wyrazy podane niżej podać w formie narzędnika:

1. różowy kwiat 11. wczorajszy chleb
2. twardy ołówek 12. zsiadłe mleko
3. wielkie młotki 13. kwaśne wina
4. szare budynki 14. tępe noże
5. duże ucho 15. srebrna biżuteria
6. drogie restauracje 16. zepsute zegarki
7. poważna praca 17. nowoczesna wystawa
8. młodzi Irlandczycy 18. twarda waluta
9. wolna taksówka 19. duże łyżki
10. zajęte pokoje 20. mój widelec
Случаи употребления творительного падежа

В польском языке творительный падеж употребляется в нескольких случаях:
- Как и в русском языке, творительный падеж указывает на средство, при
помощи которого что-либо сделано:
а) используемый предмет, инструмент, вещество:
Maria rysuje ołówkiem, a jej brat maluje pędzlem.

Мария рисует карандашом, а ее брат пишет (картину) кистью.
Nie lubię się myć zimną wodą.
Я не люблю умываться холодной водой.
Jan zdenerwował się i walnął ręką w stół.

Ян разозлился и ударил кулаком (букв, рукой) по столу.
б) любой вид транспорта:
Pojechaliśmy do znajomych samochodem.

Мы поехали к нашим друзьям на машине (букв, машиной).
Nie ma tam gdzie zaparkować, więc pojedziemy autobusem.
Там негде парковаться, поэтому мы поедем на автобусе (букв, автобусом).
Nie lubię podróżować samolotem. Wolę jeździć pociągiem.
Я не люблю путешествовать на самолете (букв, самолетом). Я предпочитаю
ехать поездом.
- Как и большинство падежных форм, творительный падеж сочетается с

определенной группой предлогов. В основном, это предлоги места:
przed перед zc nad над pod под między между za за
Предлог «z» (ze) используется, в частности, для обозначения

«совместности» действия: с сыном — z synem. Но! Я из Лондона- jestem z
Londynu.
Spotkamy się przed kinem.

Встретимся перед кинотеатром.
Jacek stoi nad siostrą i zagląda jej do zeszytu.
Яцек стоит над своей сестрой и заглядывает в ее тетрадь.
Nie widzę wielkiej różnicy między twoim piórem a moim.
Я н е вижу большой разницы между твоей ручкой и моей.
Zostaw buty za drzwiami.
Оставь свои ботинки за дверью.
- Несколько глаголов требуют после себя творительного падежа:
interesować się (I) (czymś/kimś) интересоваться (чем-либо):
Mój ojciec interesuje się malarstwem. Мой отец интересовался живописью.
rządzić (II) (czymś/kimś) править (чем-либо):

Królowa Elżbieta rządzi Wielką Brytanią.
Королева Елизавета правит Великобританией.
opiekować ( I ) się (czymś/kimś) смотреть (за чем-либо);заботиться (о чем-

либо):
Ona się opiekuje starą ciotką przez długie lata.
Она заботилась о своей тете много лет.
tęsknić (I) za (czymś/kimś) скучать (по кому-либо)

Marta nie tęskni za rodzicami, tylko za psem.
Марта не скучала по родителям, только по своей собаке.
- Когда говорят о профессии человека, его национальности или

общественном положении, то после соответствующей формы глагола być
употребляются существительные в творительном падеже:
On jest świetnym lekarzem. Он отличный доктор.
On jest Anglikiem a ona Polką.Он англичанин, а она полька.
В русском языке в аналогичных случаях используется глагол «являться»:
Он является отличным врачом.
Ćwiczenie 2. Proszę odpowiedzieć na pytania:

Wzór: Czym on je zupę? (ложка) Ответ: On je zupę łyżką.
1. Czym pan jedzie? (такси)
2. Gdzie stoi pani samochód? (дом)
3. Z kim się umawiasz? (подруга)
4. On jest z Anglii, a kim on jest? (английским доктор)
5. I czym on się interesuje? (современное искусство)
6. Gdzie stoją zakupy? (за холодильником)
7. Czym się kroi wołowinę? (острый нож)
8. Z kim i gdzie spotyka się Maria? (жених, перед воротами университета)
9. Gdzie stoi Kolumna Zygmunta? (перед Королевским замком)
10. Czym się płaci w Stanach? (доллары)
TAK CZY NIE?

Tak bardzo Cię kocham! Przecież możesz to
czytać w moich oczach. Jesteś pierwszą kobietą, przed
którą klękam. Dlatego teraz i tutaj pytam: Czy mam
szansę na wspólne życie z Tobą? Znasz mnie już tyle
lat. Masz więc świadomość, że tylko ja dam Ci
prawdziwą miłość, spokojne życie i dobrobyt. Do tego
wszystkiego świetnie gram na akordyonie. W domu
sam bez trudu naprawiam instalacje elektryczne.
Sprzątam bardzo dokładnie. Kiedy mam kłopoty, nie
sięgam jak inni mężczyźni po alkohol. Nie uciekam od trudności, lecz
odważnie stawiam im czoło.
Przyznasz też, że bardzo dbam o swój wygląd. Ubieram się modnie i
elegansko. Uprawiam sport. Gram w szachy i doskonale pływam. Czytam
tylko klasykę. Zachwycam się malarstwem i rzeźbą awangardową. Ale
bardzo dokucza mi samotność. Znam wiele kobiet i czasem nawet z kimś
się spotykam. To jednak nie ma znaczenia, bo ja – Roman Nowak, czekam
na Ciebie, Krystyno Kowalska! A ty zmuszasz mnie czekać. Zawsze ozięble
mnie witasz i zawsze zbyt szybko żegnasz. Nie odpowiadasz na moje listy.
Chętnie sprzeczasz się ze mną. Teraz też bardziej zachwycasz się tym
prezętem niż mną. Po prostu zamykasz mi drogę do szczęścia. Ale uparcie
powtarzam, że Cię kocham. Stawiam sprawę jasno i otwarcie. Więc tak, czy
nie?
KTO TY JESTES?
- Kto ty jesteś? - Polak mały.
- Jaki znak twój? - Orzeł Biały!
- Gdzie ty mieszkasz? - Między swemi.
- W jakim kraju? - W polskiej ziemi.
- Czym ta ziemia? - Mą Ojczyzną!
- Czym zdobyta? - Krwią i blizną!
- Czy ją kochasz? - Kocham szczerze!
- A w co wierzysz? - W Polskę wierze!
Władysław Bełza
SAMOCHWAŁA
Samochwała w kącie stała Znakomicie muchy łapię,

I wciąż tak opowiadała: Wiem, gdzie Wisła jest na mapie,
"Zdolna jestem niesłychanie, Jestem mądra, jestem zgrabna,
Najpiękniejsze mam ubranie, Wiotka, słodka i powabna,
Moja buzia tryska zdrowiem, A w dodatku, daję słowo,
Jak coś powiem, to juz powiem, Mam rodzinę wyjątkową:
Jak odpowiem, to roztropnie, Tato mój do pieca sięga,
W szkole mam najlepsze stopnie, Moja mama - taka tęga,
Śpiewam lepiej niz w operze, Moja siostra - taka mała,
Świetnie jeżdżę na rowerze, A ja jestem - samochwała!"
Jan Brzechwa
1. Czy pan jest Polakiem? (nie, Rosjanin)

2. Czy ta pani jest lekarzem? (tak)
3. Kim pan jest? (pracownik banku)
4. Kim jest ich syn? (student)
5. Kim pani jest? (tłumacz)
6. Czy pan jest dyrektorem? (nie, menedżer)
Запомните: Названия национальностей пишутся с большой буквы.
Ćwiczenie 4. Proszę przerobić zdania w sposów podany we wzorze:

WZÓR: Pani Anna –to nasza profesorka –> Pani Anna jest naszą profesorką.
1. Pan Łukasiewicz — to nasz lektor.

2. Staszek — to chłopak Anny Wasilewskiej.
3. H. Sienkiewicz — to mój ulubiony pisarz.
4. Pan Witold Sieradzki — to pracownik naszej firmy.
5. Zbigniew — to dobry uczeń.
6. Warszawa — to zielone miasto.
Ćwiczenie 5. Proszę przywrócić pytania:
1. Nie, jestem lekarzem.
2. Jego żona jest docentem prawa.
3. Nie, on jest aktorem.
4. On jest Prezydentem Polski.
5. To rosyjski malarz.
6. Teraz jestem studentem.
Ćwiczenie 6. Proszę powiedzieć po polsku: kto jest Prezydentem i Premierem Rosji

oraz Polski; kto jest twoim ulubionym pisarzem, artystą, kompozytorem; Kogo z
polskich postaci kultury, polityki i in. znasz?
Ćwiczenie 7. Proszę użyć odpowiedniego przypadka liczby mnogiej:

1. Czytamy (ciekawa powieść).
2. Widzę (młoda, wesoła twarz).
3. Lubię (ciemna noc i silna burza).
4. Chcę tłumaczyć (inna część) opowiadania.
5. Ona ma (ładna brew).

1. Czy jedziesz razem z żoną do Zakopanego?
2. Z kim oni jadą do Warszawy?
3. Czy ona jedzie do siostry?
4. Kiedy jedziecie?
5. Z kim Ania spędza wakację?
6. Z kim chodzi Piotr?
7. Ania rozmawia z (Maria)...

1. Czy często spotykasz się z takim wesołym człowiekiem, jakim jest Michał?
Nie, ……………………………………………………………………………………
2. Czy za naszym domem jest poczta? Tak, .......................................................... .
3. Kto u was zwykle chodzi na spacer z psem? U nas zwykle ……………………..
4. Czy niedziela jest dniem pracy? Nie, ...................................................................
1. Я студент, мой брат ученик, а наш отец художник.
…………………………………………………………………………………………….
2. Вы (обращаясь к мужчине) врач? Нет, я техник.
…………………………………………………………………………………………….
3. Я иду в кино с братом……………………………………………………………….
4. За домом стоит машина (автомобиль). …………………………………………..
5. Я еду к вам с сыном…………………………………………………………………
LEKCJA № 15
Обстоятельства места (Okoliczniki miejsca)

Наречия места tu, tam, gdzie, wszędzie, nigdzie могут отвечать и на вопрос
gdzie? "где?" ; gdzie?"куда?".
Например: Со tu leży? Что здесь (тут) лежит?
On chce tu przyjechać. Он хочет сюда приехать.
Byłem tam. Я был там.
Jadę tam. Я еду туда
Gdzie jest czytelnia? Где читальный зал?
Gdzie idziesz? Куда ты идёшь?
Nigdzie nie byłem. Я нигде не был.
Nigdzie nie idę. Я никуда не иду.
А также на вопрос dokąd? "куда?".
Dokąd jedziesz? Куда ты едешь?
Skąd oni jadą? Откуда они едут?
Widzisz stąd dobrze? Ты хорошо отсюда видишь?
On wraca stamtąd. Он возвращается оттуда.
Ćwiczenie 1. Proszę użyć odpowiedniego przysłówka:

1. One jadą........................ jutro. stamtąd
2. Chodzę ....................... pieszo. tam
3................... masz numer czasopisma "Sport"? nigdzie
4. ..................................................nie chcę dziś iść. dokąd
5. ......................................................... pan jedzie? skąd
6. Oni dopiero .............jadą, a my już.................wracamy.
7. ....................nie byłam poza Polską.
8. ....................on o tym wie?
9. ..................idziecie?
10. Idę...........po świeże bułki.

1. Откуда ты идёшь?...............................................................................................
2. Я еду туда. ..........................................................................................................
3. Когда он сюда приходит?..................................................................................
4. Вы никуда не едете? ...........................................................................................
5. Я нигде не вижу Анну…………………………………………………………….
6. Куда он идет?.....................................................................................................
7. Почему Аня никуда не идет?………………………………………………….…
8. Откуда Петр едет? ……………………………………………………………….
9. Отсюда мы доедем до центра города за 15 минут, а оттуда за 25
минут..……………………………………………………………………………….
10.- Куда ты идешь? –Никуда!..................................................................................
В польском языке существуют, выраженные наречиями, обстоятельства места,
отвечающие на вопрос "каким путём?":
którędy? каким путём?
tamtędy тем путём
tędy этим путём
Обстоятельства места, отвечающие на вопрос "каким путём?", могут также
выражаться существительным в творительном падеже, например:
- Którędy chcesz iść? - Lasem.
Обстоятельства места, отвечающие на вопрос "где?", могут выражаться
существительными в родительном, творительном и предложном падежах с
различными предлогами, например:
Oni mieszkają obok nas. Jestem na wsi.
Wzdłuż ścian stoją półki. Jesteśmy nad morzem.*
Papier leży pod słownikiem. Chodzimy po muzeach.
Stoję przy oknie.
*Nad morzem, nad rzeką и т.п. соответствует русскому у моря, у реки, на берегу, na morzu, na
rzece это не на берегу, а непосредственно на море и т. д.
Обстоятельства места, отвечающие на вопрос "куда?", могут выражаться

существительными в родительном и винительном падежах с различными
предлогами, например:
Jadę do domu.
Jadę za miasto.
Jedziemy nad morze, na Krym, w góry.
Ćwiczenie 3. Proszę zadać pytania do podkreślonych wyrazów:

1.Jadę do pracy przez plac Puszkina. gdzie?
2.Idziemy dzisiaj do kina. dokąd?
3.Jedziemy lasem. skąd?
4.Oni jadą tam przez Kraków. którędy?
5.Wracam z fabryki.
6.Pan Kowalski idzie do sklepu.
7.Wracamy z urlopu w środę.
8.Ania i Jacek jadą tam przez Poznań.
1. Когда Вы (обращаясь к женщине) туда едете?
…………………………………………………………………………………………
2. Они едут на Волгу.
…………………………………………………………………………………………
3. Когда и куда вы едете?
…………………………………………………………………………………………
4. Я в деревне с братом и его товарищем.
…………………………………………………………………………………………
5. Кто сидит рядом с Марией?
…………………………………………………………………………………………
6. - Каким путем лучше всего дойти до вашей школы? – Тем путем!
…………………………………………………………………………………………
7. Этим путем я дойду до вокзала?
…………………………………………………………………………………………
8. Откуда Аня звонит?
…………………………………………………………………………………………
9. Где находится главный вокзал?
…………………………………………………………………………………………
10. -Куда вы идете? - Мы идем в магазин.
…………………………………………………………………………………………
PODRÓŻ
Dziś wyjeżdżamy. Wsiadamy do taksówki i jedziemy na dworzec Białoruski.
Walizki mamy niewielkie i lekkie. Spotykamy kilka osób z naszej grupy. Widzę
właśnie, jak nasz znajomy wysiada z taksówki, inny wychodzi z metra. A tu jest
przystanek autobusowy. Kilka koleżanek jedzie autobusem. Plac przed dworcem jest
bardzo ruchliwy. Wychodzimy na peron i czytamy na tablicy: Pociąg Moskwa - Berlin
- tor numer trzy. Mamy jeszcze pół godziny.
Na naszym wagonie widnieje napis: Moskwa - Warszawa. Obok wagon
restauracyjny.
Wsiadamy. Mamy dobre miejsca: czwarty przedział, jedno miejsce dolne, drugie -
górne. Kładziemy walizki na półce. Konduktor uprzedza: "Pociąg niedługo rusza,
odprowadzających prosimy opuścić wagon".
Nas odprowadza brat. Żegnamy się z nim. Brat wysiada. My podchodzimy do okna.
Jeszcze dwie - trzy minuty i pociąg rusza. Jedziemy szybko. Pociąg jest pospieszny i
zatrzymuje się tylko na dużych stacjach. Stolicę Białorusi Mińsk mijamy w nocy. Rano
jesteśmy na granicy. Odprawa celna i inne formalności trwają krótko. Przejeżdżamy
most przez Bug i już jesteśmy w Polsce. Jeszcze kilka godzin i... będziemy w
Warszawie.
Nikt nie czyta książek ani gazet, każdy chce stać przy oknie i zobaczyć Warszawę.
-Na który dworzec przyjeżdżamy? - pytam konduktora.
-Na Dworzec Centralny.
-Nasz hotel jest w śródmieściu. Czy dworzec jest blisko?
-Tak, proszę pana. Można dojść pieszo.
- Dziękuję.
1. Kiedy wyjeżdżamy? 2. Czym jedziemy na dworzec? 3. Czy nasze walizki są ciężkie?
4. Kogo spotykamy przed dworcem? 5. Dokąd wychodzimy? 6. Co czytamy na tablicy?
7. Ile czasu mamy do odjazdu pociągu? 8. Jaki wagon jest obok naszego wagonu? 9.
Jakie mamy miejsca? 10. Gdzie kładziemy walizki? 11. О czym uprzedza konduktor?
12. Kto nas odprowadza? 13. Czy pociąg zatrzymuje się na każdej, stacji? 14. Kiedy
mijamy granicę? 15. Gdzie jest nasz hotel?
Ćwiczenie 6. Proszę użyć odpowiedniego wyrazu w odpowiedniej formie:
1. Dzisiaj jest bardzo ........ lekcja, a jutro ..... łatwy
2.Jadwiga .................................. do taksówki. trudny
3. To mój przystanek. Ja tu ........................... lekki
4. Do biura .......................... moja znajoma. ciężki
5.Twoja walizka jest duża i.......................... . wchodzić
6. ................ z domu i idziemy na przystanek. wychodzić
7. Autobus ............................. przed hotelem. wsiadać
8.Śniadanie zawsze mam ................................. wysiadać
zatrzymywać się
Ćwiczenie 7. Proszę połączyć dwie części zdań:
Jedziemy autem nam herbatę.
Moje rzeczy jak zawsze jutro rano.
Konduktor podaje albo metrem, albo taksówką.
Wracamy do Moskwy kładę swoją walizkę na półce.
Jadę do nich mieszka sama.
Kiedy pociąg rusza, są bardzo lekkie.
Nie mogę sama nieść z jednego dworca na drugi.
Moja matka przez Radom rano.
Zawsze przejeżdżamy takiej ciężkiej walizki.
Nie lubię spać na górnej półce.
Na tej stacji nieść takich ciężkich rzeczy.
Dlaczego twoja walizka pociąg się nie zatrzymuje.
Nie mogę sama one nie lubiąjeździć autobusem.
Barbara i Zofia jadą metrem jest taka lekka?
Мой знакомый и его жена едут за границу. Они живут в Польше. Его зовут
Михаил, её Софья. Михаил хорошо знает Варшаву, Краков и другие города своей
родины. Теперь они хотят ехать в Москву. У них уже есть билеты на скорый
поезд. Они едут на вокзал на автобусе. Они выходят на перрон и садятся в свой
вагон. Кладут вещи на полку. Поезд отправляется. Потом Михаил говорит: "Я
проголодался". Жена отвечает: "Вагон- ресторан рядом. Мы можем туда пойти".
Ćwiczenie 9. Proszę przeczytać w osobach i powtórzyć z pamięci:
1
-Pani pozwoli? Pomogę nieść walizkę.
- Dziękuję, jest taka lekka, że mogę nieść sama. Może kolega pomoże pani
Kowalskiej? Ona ma ciężką walizkę.
2
-Czy pani już była za granicą?
- Jadę po raz pierwszy. Ale moja siostra już była w Szwecji i w Hiszpanii i
opowiada dużo ciekawych rzeczy.
-Czy pani ma dolne miejsce?
- Owszem. Miejsce mam dolne. Ale ja mogę dobrze spać i na górnym.
- I ja tak samo.
3
-Macie już bilety?
-Oczywiście.
-Na jaki pociąg?
-Na pospieszny.
-No to jedziemy razem. My też mamy na pospieszny.
-Który wagon macie?
-Trzeci.
-To i wagon mamy ten sam.
4
-Czy ten pociąg zatrzymuje się na małych stacjach?
-Nie, tylko na dużych.
-A do granicy jeszcze daleko?
-Już blisko. Z pół godziny.
Ćwiczenie 10. Proszę opowiedzieć o swojej podróży pociągiem.

LEKCJA № 16
Прошедшее (несовершенное) время
В польском языке окончания прошедшего времени у глаголов всех

спряжений одинаковы. Однако глаголы, как и существительные, и
прилагательные, в прошедшем времени разделяются по родам. В единственном
числе разделение по родам не вызывает больших трудностей, но во
множественном числе следует учитывать разницу между согласованием глаголов
с существительными, обозначающими лиц мужского пола, и согласованием со
всеми остальными существительными.
Кратко сформулированное правило таково:
 единственное число = м.р. + ж.р. + ср.р.
 множественное число = только мужчины + все остальные.
Чтобы образовать прошедшее время глаголов, нужно заменить

конечное -ć инфинитива на следующие окончания:
Ед.ч. М.р. Ж.р. Cp.p.
-łem -łam _
-łeś -łaś _
-ł -ła - ło
Мн.ч. М.р. Все остальные
(лица)
-liśmy -łyśmy
-liście -łyście
-li -ły
Например:
całować (I) (целовать)

Ед.ч. M.p. Ж.р. Cp.p.
całowałem Całowałam -
całowałeś Całowałaś -
całował całowała Całowało
Мн.ч. М.р. (лица) Все остальные
całowaliśmy Całowałyśmy
całowaliście Całowałyście
сałowali Całowały
być (быть) (неправильный глагол)
byłem byłam
byłeś byłaś
był była Było
Мн.ч. M.p. (лица) Все остальные
byliśmy byłyśmy
byliście byłyście
byli były
mówić (II) говорить
mówiłem mówiłam -
mówiłeś mówiłaś -
mówił mówiła Mówiło
mówiliśmy Mówiłyśmy
mówiliście Mówiłyście
mówili mówiły
Cуществуют исключения из правила. Вот главные из них:
• Многие глаголы, оканчивающиеся на -eć, перед согласной –i

окончаний прошедшего времени, принимают -а вместо -е.
( Другими словами: У глаголов с основой инфинитива на -е этот гласный
сохраняется только в лично-мужской форме. Во всех остальных случаях -е
переходит в –а)
Например: umieć, mieć, widzieć, chcieć, słyszeć:
umieć (IV) (быть способным, уметь)
umiałem umiałam –
umiałeś umiałaś –
umiał umiała Umiało
umieliśmy Umiałyśmy
umieliście Umiałyście
umieli umiały
mieć (III) (иметь; намереваться что-либо сделать)

miałem miałam –
miałeś miałaś –
miał miała Miało
mieliśmy Miałyśmy
mieliście Miałyście
mieli miały
widzieć (II) (видеть)
widziałem widziałam –
widziałeś widziałaś –
widział widziała widziało
widzieliśmy widziałyśmy
widzieliście widziałyście
widzieli widziały
• Глаголы, оканчивающиеся на -ąć, сохраняют гласную –ą только в

формах мужского рода единственного числа;
в других формах -ą переходит в –ę:
ciągnąć (I) (тянуть)
ciągnąłem ciągnęłam –
ciągnąłeś ciągnęłaś –
ciągnął ciągnęła ciągnęło
ciągnęliśmy ciągnęłyśmy
ciągnęliście ciągnęłyście
ciągnęli ciągnęły
zacząć (I) (начать)

zacząłem zaczęłam –
zacząłeś zaczęłaś –
zaczął zaczęła zaczęło
zaczęliśmy zaczęłyśmy
zaczęliście zaczęłyście
zaczęli zaczęły
При образовании ряда форм прошедшего времени от глаголов с

суффиксом -nąć, обозначающих устойчивые состояния или длительные
процессы, происходит выпадение этого суффикса, например: moknąć, mokła,
mokli; gasnąć (гаснуть, угасать), gasła, gaśli.
• Когда от инфинитивов некоторых глаголов образуются формы
прошедшего времени, происходят изменения в корне слова. Вот наиболее
распространенные примеры:
а) в случаях, когда инфинитив оканчивается на -с:

Инфинитив 3-е л. ед.ч. 3-е л. мн.ч. м.р.
м.р. (лица)
печь piec piekł piekli
бежать biec biegł biegli
б) в случаях, когда ć предшествует мягкий согласный;

Инфинитив 3-е л. 3-е л. Мн.ч.
ед.ч. м.p. мн.ч. м.р. (остальные)
(лица)
нести nieść niósł nieśli niosły
есть jeść jadł jedli jadły
сидеть siąść siadł siedli siadły
красть kraść kradł kradli kradły
класть kłaść kładł kładli kładły
давить gnieść gniótł gnietli gniotły
трясти trząść trząsł trzęśli trząsły
вести(кого- wieść wiódł wiedli wiodły
либо)
везти(что- wieźć wiózł wieźli wiozły
либо)
Глаголы, образованные от вышеприведенных, ведут себя точно таким же

образом.
Например, przynieść (приносить) образует такие же формы, как и исходный
nieść (нести).
• Глаголы móc и pomóc (помогать) сохраняют гласную -ó только в
формах 3-го л. ед.ч. м.р., в других формах -ó переходит в -о:
móc (быть способным, мочь)
mogłem mogłam -
mogłeś mogłaś -
mógł mogła mogło
mogliśmy mogłyśmy
mogliście mogłyście
mogli mogły
• Глагол iść (идти). Глагол przyjiść прийти образует свои формы по
такой же схеме.
iść (идти)
szedłem szłam -
szedłeś szłaś -
szedł szła szło
szliśmy szłyśmy
szliście szłyście
szli szły
Иногда окончания прошедшего времени отделяются от глагола и

присоединяются к слову, стоящему перед ними:
Coście robili?/Co robiliście? Что вы делали?
Ćwiczenie 1. Czasowniki w czasie terazniejszym proszę podać w czasie

przeszłym:
1. а) Со robisz? (обращение к мужчине)

б) Со robisz? (обращение к женщине)
2. Pan Antoni jest chory.
3. On lubi chodzić do kina.
4. Państwo Sznabel umieją mówić po polsku.
5. Widzę, jak dziecko śpi.
6. a) Nie macie niczego do jedzenia, to możecie iść do restauracji.
(обращение к женщинам)
б) Nie macie niczego do jedzenia, to możecie iść do restauracji.
(обращение к мужчинам)
7. On zawsze jest pierwszy.
8. Marta idzie ostatnia.
9. Dzisiaj jest trzecie grudnia. (Wczoraj...)
Случаи употребления прошедшего (несовершенного)
времени
Прошедшее (несовершенное) время используется для описания действий,

происходивших в прошлом, в следующих случаях:
 Чтобы описать незавершенные действия (в отличие от завершенных).

Акцент в этом случае делается на самом действии, а не на его результате:
Czytałem/-łam gazetę podczas śniadania.

Я читал(-а) газету за завтраком.
Czy słuchałeś/-łaś wiadomości dzisiaj rano?
Ты слушал(-а) новости этим утром?
Wczoraj padał deszcz, a dziś świeci słońce.
Вчера шел дождь, а сегодня светит солнце.
Ależ w lutym było zimno!
Как холодно было в феврале!
 Чтобы описать повторяющиеся или привычные действия:
Jan chodził do szkoły w Krakowie.

Ян ходил в школу в Кракове.
Spotykaliśmy się w kawiarni na Duńskiej.
Мы (обычно) встречались в кафе на Датской.
Małgosia zawsze lubiła kawę, a teraz pije tylko herbatę.
Малгошя всегда любила кофе, но теперь она пьет только чай.
 Когда указывается продолжительность действия:
Mieszkaliśmy w Warszawie przez trzy lata.

Мы жили в Варшаве три года.
Jak długo uczył się pan języka polskiego?
Сколько времени Вы учили польский язык?
Uczyłem się trzy miesiące.
Я учил его три месяца.
SŁOWNIK
biedny бедный
ciągle постоянно
coś что-либо
dawno давно
po raz pierwszy впервые
gość гость
gubić (II) терять
gubić się теряться
jeżeli если
już уже
kiedy когда
kiedyś когда-то, однажды
martwić się (II) беспокоиться
mieć na imię зваться
niestety к несчастью
nigdy никогда
pamiętać (III) помнить
zapominać (III) забывать
w Polsce в Польше
potrafić (II) быть способным
pracować (I) работать
przecież в конце концов/ ведь
przylatywać (I) прилетать, прибывать самолетом
raz раз
Ćwiczenie 2. Proszę przeczytać i przetłumaczyć:

Piątek, trzeciego grudnia. Pan Ivanov jest w Polsce po raz pierwszy. Dziś
przylatuje do Warszawy i mieszka u kolegi. Kolega ma na imię Jerzy, a nazywa
się Siarski. Pan Ivanov, który ma na imię Aleksandr, jest gościem Jerzego. Jerzy i
Aleksandr znają się bardzo długo. Razem studiowali, ale dawno się nie widzieli.
Aleksandr zawsze się spóźnia i zawsze się gubi. Kiedy był studentem, to
zapominał książki, nie pamiętał wykładów i prawie zawsze zapominał, kiedy są
egzaminy. Biedny Jerzy martwił się i musiał bardzo uważać. Niestety Aleksandr
nigdy nie pamięta nowego adresu i ciągle gubi paszport i bilety. Przecież Jerzy
musi pracować, nie może ciągle pilnować swojego kolegi. Ale Jerzy lubi
Aleksandra i zawsze go lubił.
Ćwiczenie 3. Proszę użyć odpowiedniego przypadka liczby pojedynczej lub mnogiej:
1. (Noc) były (ciemna).
2. (Burza) były (silna).
3. Ona ma ładne (dłoń).
4. Ona ma czarne (brew).
5. W naszej bibliotece są (ciekawa powieść).
6. One czytają (nowela).
7. Nie lubię (silna burza i ciemna noc).
8. (Kolega) Piotra studiowali ekonomie.
9. (Kobieta) były w Rzymie.
10. (Dzień) były (słoneczny).
- ty(женщина\мужчина)……………… ..................
- on.........................................................................
- ona.............................................................................
Kto był wczoraj w kinie? – pan Jan.................................................................
– Hania.....................................................................
– pani............................................................................
– My z żoną...........................................................
– Pan Jan i Pani Anna...........................................
– Dorota i Halina....................................................
Kto z państwa był w muzeum? – tylko wy.................................................................
– jej dzieci.............................................................
– wszyscy..............................................................
– Andrzej z siostrą.................................................
Снег, нож, зима, солнце, желтый, я видел, ты знал, я пришла, ремень, школа,
я\ты зеваю, просьба, перевоз, массаж, лосось, свежий, я\ты держал, каша,
кривой, плащ, он висит, важная, пекарь, если, он жил, я\ ты\ он слышал.
Ćwiczenie 6. Wyrazy w czasie teraźniejszym proszę podać w czasie przeszłym:
1. Jestem w domu. .......................................................................................................
2. On jest w muzeum..................................................................................................
3. Moja koleżanka Kasia jest w Warszawie. ..............................................................
4. Kto tu jest? .............................................................................................................
5. Pan Kowalski jest w Berlinie. ..............................................................................
6. Moje miejsce jest tutaj. ...........................................................................................
7. Zadanie nie jest trudne. ............................................................................................
8. Jej siostra wieczorem jest u mamy. ........................................................................
9. Czy pani jest chora? ..............................................................................................
10. Czy pan jest w biurze? ........................................................................................
1. Ты была в Варшаве? — Нет, еще не была, но недавно с нашим директором я

была в Кракове. Это очень старый польский город. Там была столица Польши.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
2. Польша — большая страна в центре Европы. Она член ООН, Евросоюза и
НАТО. Герб Польши — белый орел на красном фоне.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
3. У Вас есть брат? — Да, он студент первого курса.
……………………………………………………………………………………………
4. Директор вашей фирмы поляк или русский? — Он поляк, но давно живет в
Москве.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
5. Кто ее ученик? — Сейчас он сотрудник польской фирмы, а до этого был нашим
студентом.………………………………………………………………………………
Ćwiczenie 8. Proszę uzupełnić zdania. Czasownik być proszę użyć w odpowiedniej

formie czasu przeszłego:
1. Helena i Jola: Wczoraj...................................................................... na wykładzie.
1. Wiktor do Heleny i Joli: Gdzie wczoraj..............................................................?
2. Marek do pana Janusza i pana Wiesława: Kiedy..................................w biurze?
3.Ewa do Adama: Czy..................................................................wczoraj u Marka?
4.Staszek i Wanda: Rano.......................................................................na lektoracie.
6. Lech do Ireny i Oli: Z kim tam...............................................................................?
7. Matka do synów: Czy......................................................................dziś w szkole?
8.Lektorka do studentki: Kiedy po raz ostatni ...............................................na lekcji?
9.Barbara do pana Wiejskiego: Czy.......................................................w rektoracie?
10.Borys do pana Kowala i pani Kowal: Czy...........................................w Moskwie?
Мой муж знает польский язык и уже 5 лет работает в большой российско-
польской фирме. Он переводчик и консультант директора. Я, к сожалению, не
говорю по-польски, но немного понимаю.
Недавно, 24 и 25 декабря мы с мужем были в Кракове, старом польском
городе, который до Варшавы был столицей Польши. Я впервые была за границей
во время Рождества. Наша гостиница была в центре, за знаменитым Ягеллонским
Университетом, основанном в 1364 году. Везде в городе было очень красиво.
25-го мы были у господина Янковского, сотрудника фирмы. Он живет в
Москве, но во время праздников был с семьей дома, в Кракове. У него очень
милая жена и симпатичная маленькая дочь. После 10 января пан Ежи будет в
Москве, и мы встретимся у нас. Я уже начинаю учить польский
язык. ..................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
..........
SZCZĘŚLIWE DZIECIŃSTWO JANKA
Mogę powiedzieć, że miałem szczęśliwe dzieciństwo. Moi rodzice doskonale

mnie rozumieli. I chyba ja też ich rozumiałem. Szczególnie tata stosował wobec mnie
dość nowatorskie metody wychowawcze. Takie jakich nie stosowali inni ojcowie.
Może oni nie byli tak cierpliwi i konsekwentni, jak był mój ojciec. Miał dla mnie
zawsze dużo czasu. A wiem, że rodzice moich kolegów tego czasu tak wiele nie mieli. I
chyba nie pracowali więcej. Pamiętam, że ojciec też ciągle pracował. Ale za to kiedy
wracał do domu, byliśmy razem. Razem siadaliśmy do stołu, ja siadałem zawsze obok
niego. Mama prawie wcale nie siadała. Ona chyba nigdy nie usiadła na dłużej niż na
kilka minut.
Mama świetnie gotowała. Dla tego jedliśmy codziennie coś innego. Ja nie jadłem
tylko buraków i zupy szczawiowej. Mama nigdy na mnie za to nie krzyknęła. Tata
raczej też nie. Oni nie krzyczeli, ale kiedy byłem niegrzeczny, często stałem w kącie.
Po paru minutach rodzicom było mnie żal, więc stali razem ze mną. Staliśmy sobie
razem i żartowaliśmy. Było fajnie.
Pamiętam, że raz znależliśmy w lesie chorego ptaka. A w zasadzie to znalazł go
tata. Niósł go delikatnie zawiniętego w swetr. A ja chyba nie niosłem, bo bałem się. Po
jakimś czasie ptak wyzdrowiał i pofrunął sobie. Wtedy nie rozumiałem, dlaczego nie
frunęliśmy razem z nim, tylko krzyknęliśmy coś na pożegnanie.
Wieczorami chętnie bawiliśmy się. Nikt nie bawił się ze mną tak ciekawie, jak tata.
Dzisiaj już wiem, że uczyłem się wtedy czegoś. A może obaj się uczyliśmy? Ja
naprawdę miałem szczęśliwe dzieciństwo. Wy też mieliście?
1. Czy Janek rozumiał się dobrze ze swoimi rodzicami?
2. Jakie metody wychowawcze preferował ojciec Janka?
3. Czy rodzice Janka poświęcali mu dużo czasu?
4. Czy mama Janka była dobrą kucharką?
5. Co Janek jadł niechętnie?
6. Jak rodzice karali niegrzecznego Janka?
7. Gdzie tata Janka znałazł chorego ptaka?
8. Z kim Janek lubił bawić się najbardziej?
9. Jakim dzieckiem był Janek?
10. Czy Janek miał szczęśliwe dzieciństwo?
Ćwiczenie 11. Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiednich formach czasu

przeszłego:
Wzór: (być) – byłem
1. Ja nigdy nie (chcieć).................................................................. zostać lekarzem.
Ale moi rodzice bardzo tego (chcieć)................................................................... .
2. Ty zawsze (mieć) szczęście do kobiet. ................................................................ .
My raczej nie (mieć)............................................................................................. .
3. Adam już raz (lecieć)....................balonem. Czy wy też (lecieć).........................?
4. Kiedyś Anna często (zapominać)...........................................................wyłączyć
żelazko. Jej siostry też (zapominać)..................................................................... .
5. Ten obraz (wisieć)........................................................................ w naszej galerii.
Dużo dobrych obrazów tam (wisieć)...................................................................... .
6. Dziadek przez dwa tygodnie (leżeć).........................w szpitalu. A teraz jest zdrowy.
7. Ja zawsze (patrzec)................................ tylko na Annę. Moi koledzy też chętnie na
nią (patrzec)............................................................................................................ .
8. Ty nie (musieć)..........................................studiować wieczorami. Janek i Michał
(musieć).....................................................................................................to robić.
9. Wczoraj wieczorem ja (woleć).....................................................zostać w domu.
Ale cieszę się, że wy (woleć)...................................................wybrać się do kina.
10. Ja przez wiele lat (śledzić).............................karierę artystyczną mojej sąsiadki.
Dobrze wiem, że wy też ją (śledzić).................................................................... .

przeszłego:
1. Czy już (ty jeść)................................... obiad? Ja(jeść)........................ w restauracji.
2. Państwo Kowalscy (znaleźć) ............................bezdomnego psa. Pamiętam, że ty
(znaleźć) ....................................................................................................kiedyś kota.
3. Pszepraszam, ale Pan (usiąć) ...............................................................................na
moim miejscu. My z żoną (usiąć)................................................ tu tylko na moment.
4. Rodzice (przynieść)............................................................. dla mnie mały prezent.
5. Adam (wieść)......................................................samotne życie. Później on i Anna
(wieść) ............................................................................................................je razem.
6. Fryzjer (zapleść).................................................Ewie warkocze. Moje córki chyba
nigdy ich nie (pleść).................................................................................................... .
7. Michał nigdy nie (chcieć)........................jeździć do babci na wakacje. Dobrze, że
choczaż wy (chcieć).................................................................................................. .
8. Nawet nie wiecie, jakie ja (mieć).................................... wczoraj kłopoty w pracy.
Wy jesteście bezrobotni, więc ich nigdy nie (mieć)................................................... .

przeszłego:
1. Adam (wziąć).................................urlop. Czy Anna też go (wziąć).........................?
2. W czasie konferencji dyrektor (ziewnąć).....................................................kilka razy.
Gdy jego sekretarka to zauważyła też (ziewnąć)....................................................... .
3. Czy ktoś z was kiedyś (płynąć)...................przez ocean? Państwo Wiśniewscy już
(płynąć)............................................................................................................................ .
4. Marek wyszedł i (trzasknąć)..............................................drzwiami. A może to same
drzwi(trzasknąć)................................................................................................................?
5. Anna (klęknąć)....................przed ołtarzem. Obok niej (klęknąć)....................Adam.
6. Jan od dziecka (pragnąć)................................mieć akwarjum. Jego obecna żona też
tego (pragnąć)................................................................................................................ .
Ćwiczenie 14. Proszę uzupełnić zdania podanymi niżej czasownikami, użytymi w
czasie przeszłym: potrzebować, chcieć, woleć, móc, pragnąć, musieć
1. Janek zawsze .....................................................................mieć sportowy samochód.
Anna .....................mieć bogatego męża. A ja .............................mieć święty spokój.
2. Wy zawsze ....................................pić czerwone wina. My .......................wina białe.
Zaś oni.............................................................................................unikać alkocholu.
3. Kobiety zawsze...................................................... więcej czasu spędzać u fryzjera i
kosmetyczki. Ale mężczyźni zawsze ..................................wtedy więcej pieniędzy.
4. Kiedy byłem dzieckiem, .......................jeść wszystko, co kazali mi rodzice. Chyba
każdy w dzieciństwie....................................................................................to robić.
5. Adam nigdy nie..............zrozumieć Anny. Ale i Anna nie ...........zrozumieć Adama.
6. Ja nie tylko chciałem zostać dyrektorem, ale wręcz tego......................................... .
Niestety, wielu innych też tego................................................................................. .
Ćwiczenie 15. Proszę uzupełnić zdania podanymi niżej czasownikami, użytymi w

czasie przeszłym: iść, chodzić
1. Wiele lat fascynowałem się filmem europejskim. Był to powód, dla którego często
........................................................................................................................do kina .
2. Pan dyrektor bardzo lubił Annę, więc często.......................................jej to na rękę.
3. Pamiętam, że kot mojego dziadka prawie nigdy nie był w domu. On zawsze
.....................................................................................................własnymi drogami.
4. Dobrze wiem, że tej kobiecie zawsze .......................................... tylko o pieniądze.
5. W czasie wykładu profesor mówił tak szybko, że nie wiem zbyt dokładnie, o co
mu.................................................................................................................................... .
6. Tędy kiedyś.........................................................droga, która prowadziła do jeziora.
7. Anna była piękną, ale konfliktową kobietą. Dlatego Paweł nie...............z nią długo.
8. Nasz pradziadek ożenił się z naszą prababcią wbrew woli swoich rodziców. To
wspaniałe, że .........................................................zawsze za głosem własnego serca.

przeszłego:
1. (ja) Mogę powiedzieć, że (mieć) szczęśliwe dzieciństwo.
2. (oni) Moi rodzice doskonale mnie (rozumieć).
3. (ja) I chyba ja też ich (rozumieć).
4. (on) Szczególnie tata (stosować) wobec mnie dość nowatorskie metody
wychowawcze.
5. (oni) Takie jakich nie (stosować) inni ojcowie.
6. (oni, on) Może oni nie (być) tak cierpliwi i konsekwentni, jak (być)mój ojciec.
7. (on) (Mieć) dla mnie zawsze dużo czasu.
8. (oni) A wiem, że rodzice moich kolegów tego czasu tak wiele nie (mieć).
9. (oni) I chyba nie (pracować) więcej.
10. (on) Pamiętam, że ojciec też ciągle (pracować).
11. (on, my) Ale za to kiedy (wracać) do domu, (być) razem.
12. (my) Razem (siadać) do stołu.
13. (ja) Ja (siadać) zawsze obok niego.
14. (ona) Mama prawie wcale nie (siadać).
15. (ona) Ona chyba nigdy nie (usiąć) na dłużej niż na kilka minut.
16. (ona) Mama świetnie (gotować).
17. (my) Dla tego (jeść) codziennie coś innego.
18. (ja) Ja nie (jeść) tylko buraków i zupy szczawiowej.
19. (ona) Mama nigdy na mnie za to nie (krzyknąć). Tata raczej też nie.
20. (oni) Oni nie (krzyczeć).
21. (ja) Ale kiedy (być) niegrzeczny, często stałem w kącie.
22. (ono, oni) Po paru minutach rodzicom (być) mnie żal, więc (stać)razem ze mną.
23. (ono) (Być) fajnie.
24. (my) Pamiętam, że raz (znaleźć) w lesie chorego ptaka.
25. (on) A w zasadzie to (znaleźć) go tata.
26. (on) (Nieść) go delikatnie zawiniętego w swetr.
27. (ja) A ja chyba nie (nieść), bo (bać się).
28. (on) Po jakimś czasie ptak (wyzdrowieć) i (pofrunąć) sobie.
29. (ja, my) Wtedy nie (rozumieć), dlaczego nie (frunąć) razem z nim.
30. (my) Tylko (krzyknąć) coś na pożegnanie.
31. (my) Wieczorami chętnie (bawić się).
32. (on) Nikt nie (bawić) się ze mną tak ciekawie, jak tata.
33. (ja) Dzisiaj już wiem, że (uczyć się) wtedy czegoś.
34. (my) A może obaj się (uczyć)?
35. (ja) Ja naprawdę (mieć) szczęśliwe dzieciństwo.
36. (wy) Wy też (mieć)?
BRACIA
Dawno już, bardzo dawno temu, trzej bracia Lech, Czech i Rus rozeszli się w trzy
strony świata, aby znaleźć miejsca dla swych plemion, założyć sobie nowe państwa.
Lech udał się na północ. Prowadził swój lud przez nieprzebyte puszcze, przeprawiał
przez szerokie rzeki, przez zdradzieckie moczary, aż wyszedł na równinę nad brzegami
Warty.
Zachwyciła go uroda tego kraju, żyzność ziemi, obfitość ryb w rzekach i zwierzyny
w puszczy. Postanowił tu się zatrzymać i gród sobie zbudować.
Wtem zobaczył w niebie białego orła, który szybował nad wysokim rozłożystym
drzewem, na którym widniało gniazdo orle. Lech pomyślał, że to dobra wróżba i obrał
sobie białego orła za znak wojenny, a gród, który niedługo zbudował, nazwał Gnieznem.
I była to pierwsza stolica Polan.
KOMENTARZ DO TEKSTU
miejsce - место zachwyciła go uroda- восхитила его
красота
założyć sobie państwa- основать государства
żyzność- плодородие udał się - отправился
obfitość- изобилие nieprzebyte -непроходимые
zatrzymać się- остановиться szybował -парил
zdradzieckie moczary- предательские болота wtem- вдруг
Ćwiczenie 17. Proszę użyć przymiotnika lub przysłówka:

1. ............................................ chodziliśmy na spacer. dobre
2.W pokoju było bardzo .......................... i ............... . dobrze
3. ............................ burze bardzo nam przeszkadzały. ciepłe
4.Niebo było zupełnie................................................ . ciepło
5.Śniadania i obiady były ......................................... . jasne
6.Nad morzem było nam .......................................... . jasno
7.Noce były .............................................................. . codzienne
codziennie
Ćwiczenie 18. Proszę przetłumaczyc oraz dopasować miejsc podane szyldy:
Wstęp wzbroniony 8. na sali operacyjnej (операционная)
Ciągnąć 2....................................................................( магазин)
Nie dotykać! 3. …………………………………................…( двери)
Promocja 4…………………………………………..(супермаркет)
Szatnia płatna 5……………………………………….....………..( бар)
Zakaz palenia! 6…………………………………..............……..( театр)
Czynne od...do 7…………………………………...............……( музей)
Dla kobiet(pań) 8. ……………………………………..……….......(офис)
Do wynajęcia 9………………………………………….…......(туалет)
Dla (nie) palących 10……………………………………….………..(вагон)

CHRZĄSZCZ
W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie
I Szczebrzeszyn z tego słynie.

Wół go pyta: ''Panie chrząszczu,
Po co pan tak brzęczy w gąszczu?''

''Jak to - po co? To jest praca,
Każda praca się opłaca.''

''A cóż za to Pan dostaje?''
''Też pytanie! Wszystkie gaje,

Wszystkie trzciny po wsze czasy,
Łąki, pola oraz lasy,

Nawet rzeczki, nawet zdroje,
Wszystko to jest właśnie moje!''

Wół pomyślał: ''Znakomicie,
Też rozpocznę takie życie.''

Wrócił do dom i wesoło
Zaczął brzęczeć pod stodołą

Po wolemu, tęgim basem.
A tu Maciek szedł tymczasem.

Jak nie wrzaśnie: ''Cóż to znaczy?
Czemu to się wół próżniaczy?!''

''Jak to? Czyż ja nic nie robię?
Przecież właśnie brzęczę sobie!''
''Ja ci tu pobrzęczę, wole,

Dosyć tego! Jazda w pole!''

I dał taką mu robotę,
Że się wół oblewał potem.

Po robocie pobiegł w gąszcze.
''Już ja to na chrząszczu pomszczę!''

Lecz nie zastał chrząszcza w trzcinie,
Bo chrząszcz właśnie brzęczał w Pszczynie.
Jan Brzechwa
LEKCJA № 17
Грамматический вид глагола
В польском языке, как и в русском, есть только три глагольных времени:
настоящее, прошедшее, будущее.
Действия различаются по своей законченности или незаконченности. (Тоже
мы наблю даем в русском языке, например, «Я шел к ней» и «Я пришел к ней».) В
польском языке разница между завершенным и незавершенным действиями часто
выражается при помощи приставки. Незавершенные и повторяющиеся действия
выражаются глаголами несовершенного вида, с чем Вы уже встречались в
предыдущем уроке. Завершенные действия выражаются глаголами совершенного
вида. Некоторые глаголы имеют показатель многократности действия, описывая,
таким образом, повторяющиеся действия. Некоторые глаголы, как подсказывает
их значение, имеют только один грамматический вид (например: zdawać się —
казаться).
Формы совершенного вида
Совершенный вид глагола образуется одним из трех способов:
а) При помощи приставки, присоединяемой к глаголу несовершенного вида:
Несовершенный вид Совершенный вид
czytać (Ш) читать przeczytać прочитать
pytać się (III) спрашивать zapytać się спросить
pamiętać (III) помнить zapamiętać запомнить
uczyć się (II) учиться nauczyć się выучить
słyszeć (II) слышать usłyszeć услышать
chorować (I) болеть zachorować заболеть
gotować (I) готовить ugotować приготовить(еду)
myć się (I) мыться umyć się умыться
prać (I) стирать(одежду) uprać постирать
kończyć (II) кончить skończyć закончить
patrzeć (II) смотреть popatrzeć посмотреть
rozmawiać (III) говорить porozmawiać поговорить
prosić (II) просить poprosić попросить
pić (I) пить wypić выпить
robić (II) делать zrobić сделать
rozumieć (IV) понимать zrozumieć понять
iść (l) идти pójść пойти
siedzieć (II) сидеть usiąść (I) сесть
Правописание префиксов
z-
Префикс z- пишится:
а) перед ci буквой ś, например: ściskać, ściemnieć;
б) перед глухими согласными (кроме h, s, sz) буквой s, например: schodzić,
sprawdzać;
в) перед всеми другими согласными и перед h, s, sz, буквой z, например:
zrobić, zginąć, zdobyć, zdziwić się, zharmonizować, zszyć, zsinieć.
roz-, bez-
Префиксы roz-, bez- всегда пишутся через z, например: rozmawiać,
rozpoczynać, bezduszny, bezsensowny.
wz-, wez-, ws-, wes-

Перед звонкими согласными пишется wz-, wez-, например: wzgląd, wezwać.
Перед глухими согласными пишется ws-, wes-, например: wskazać.
ПРИМЕЧАНИЕ: В ряде случаев префиксация может существенным образом

изменить лексическое значение глагола, например:
dążyć - стремиться zdążyć - успеть
б) При помощи изменения суффикса или корня глагола несовершенного

вида. Это может привести к изменению спряжения глагола:
dawać (I) давать dać (III) дать
pomagać (III) помогать pomóc (I) помочь
spotykać (III) встречать spotkać (III) встретить
wracać (III) возвращать wrócić (II) вернуться
zwracać (III) возвращать zwrócić (II) вернуть
przepraszać (III) извиняться przeprosić (II) извиниться
wstawać (I) вставать wstać (I) встать
wyrzucać (III) выкидывать wyrzucić (II) выкинуть
odpowiadać (III) отвечать odpowiedzieć (III) ответить
zapominać (III) забывать zapomnieć (III) забыть
zabierać (III) забирать zabrać (III) забрать
krzyczeć (II) кричать krzyknąć (I) крикнуть
pokazywać (I) показывать pokazać (I) показать
otwierać (III) открывать otworzyć (II) открыть
zaczynać (I) начинать zacząć (I) начать
oddawać (I) отдавать oddać (III) отдать
в) В некоторых случаях завершенные и незавершенные действия
выражаются разными глаголами:
widzieć (II) видеть zobaczyć (II) увидеть
oglądać (III) смотреть obejrzeć (II) посмотреть
odchodzić (II) отходить odejść (I) отойти
przychodzić (II) приходить przyjść (I) прийти
brać (I) брать wziąć (I) взять
kłaść (I) класть położyć (II) положить
mówić (II) говорить powiedzieć (IV) сказать
Некоторые глаголы не имеют видовых пар, например: umieć, mieć, móc,
wiedzieć, znać, zależeć, siedzieć, spać, zyć, pracować.
Запомните! У глаголов совершенного вида (например глагол kupić) нет
форм настоящего времени, и окончания прошедшего времени совпадают с
формами несовершенного вида. То есть, мы можем сказать kupuje (я покупаю)
от глагола несовершенного вида kupować, но при этом нет форм настоящего
времени глагола kupić, так как, это уже свершившееся действие.
Например:
kupować (I) (покупать) kupić (II) (купить)
Прошедшее.вр. несоверш.в. Прош.вр. соверш.в.
kupowałem/-am kupiłem/-am
kupowałeś/-aś kupiłeś/-aś
kupował(-a) kupił(-a)
kupowaliśmy/-łyśmy kupiliśmy/-łyśmy
kupowaliście/-łyście kupiliście/-łyście
kupowali/-ły kupili/ły
и неправильные глаголы:
brać (I) (брать) wziąć (I) (взять)
Прош.вр. несоверш.в. Прош.вр. соверш.в.
brałem/-am wziąłem/wzięłam
brałeś/-aś wziąłeś/wzięłaś
brał(-a) wziął/wzięła
braliśmy/-łyśmy wzięliśmy/-łyśmy
braliście/-łyście wzięliście/-łyście
brali/-ły wzięli/ły
usiąść
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
osoba r. męski r.żeński r.nijaki f.męsko-osobowa f. niemęsko-osobowa
1 usiadłem usiadłam usiedliśmy usiadłyśmy
2 usiadłeś usiadłaś usiedliście usiadłyście
3 usiadł usiadła usiadło usiedli usiadły
Proszę uzyć odpowiedniej osoby i liczby czasu przeszłego:
l. One (wejść i usiąść). 2. Dziecko (usiąść) koło matki.

3. Chłopcy (usiąść) przy stole. 4. Dziewczyny (usiąść) przy oknie.
5. Dokąd on (pójść)? 6. Dokąd one (pójść)?
7. Oni (pójść) do brata.
Случаи употребления глаголов совершенного и
несовершенного вида
В настоящем времени употребляются только формы несовершенного вида. Они
используются и в прошедшем времени, для того чтобы описать какое-либо
действие, продолжавшееся в течение некоторого времени или до того момента,
когда началось новое действие. Акцент делается на действии или состоянии,
описываемом глаголом.
Chorowałem w kwietniu.
Я болел в апреле.
Dawniej Maria piła dużo kawy.
Мария раньше пила много кофе.
Czytałam gazetę cały wieczór.
Я читала газету весь вечер.
Mówiłam ci wiele razy.
Я тебе много раз говорила.
Если есть указание на продолжительность действия, употребляются формы
несовершенного вида. Этот же грамматический вид применяется для описания
повторяющихся действий.
Глагол совершенного вида описывает то, что произошло, с акцентом на
завершенности действия. При этом может подразумеваться переход из одного
состояния в другое.
W kwietniu zachorowałem.
Я заболел в апреле. (переход от здоровья к болезни)
Dzisiaj Maria wypiła tylko jedną kawę.
Сегодня Мария выпила только одну чашку кофе, (подразумевается, что
действие было полностью завершено)
Przeczytałam gazetę i wyrzuciłam ją.
Я прочитала газету и выбросила ее.
(одно завершенное действие последовало за другим)
Powiedziałam ci już.
Я тебе уже сказала, (завершенное действие)
В случаях, когда смысл отрицательного предложения состоит в том, что
действие не смогло завершиться, глагол будет стоять в форме совершенного вида.
Nie ugotowałam wczoraj kolacji.
Вчера я не приготовила ужин.
Сравните:
Czytałem/-łam gazetę, kiedy zadzwonił telefon.
Я читал(-а) газету, когда зазвонил телефон.
Już przeczytałem/-łam tę gazetę.
Я уже прочитал(-а) газету.
Już przeczytałem/-łam gazetę, kiedy zadzwonił telefon.
Я уже прочитал(-а) газету, когда зазвонил телефон.
Выбор инфинитива совершенного или несовершенного вида зависит оттого,

что хочет подчеркнуть говорящий: процесс выполнения или факт завершения
действия.
Многократность действия
Несколько глаголов имеют также показатель многократности действия, чтобы
описывать привычные или повторяющиеся действия.
być (неправ.) — bywać (III) быть —бывать

mieć (III) — miewać (III) иметь
czytać (III) — czytywać (I) читать — почитывать
pisać (I) — pisywać (I) писать — пописывать
mówić (II) — mawiać (III) говорить – поговаривать
widzieć (II) — widywać (I) видеться с кем-либо; встречать кого-
либо — (часто) видеться, встречать
Naprzykład:
Dawniej często bywałam w parku.
Mój ojciec codziennie czytywał gazetę.

SŁOWNIK
deszcz Дождь
dziennie ежедневно, каждый день
dzwonić (II), zadzwonić (II) звонить (по телефону)
fałszować (I), sfałszować (I) фальшивить; петь фальшиво
fotel Кресло
na fotelu в кресле
gdzieś indziej где-нибудь в другом месте
głowa Голова
lepiej Лучше
list Письмо
masować (I), pomasować (I) Массировать
mąż Муж
mu (dam. n.) Ему
nic mu nie jest с ним ничего не случилось
myśleć (II), pomyśleć (II) (o) думать(о)
narzekać (III), ponarzekać (III) Жаловаться
nudzić (II) się, znudzić (II) się Скучать
odrazu сразу же, немедленно
padać (III), spaść (I) Падать
pada (deszcz) идет дождь
park Парк
przed tą telewizją перед тем телевизором
przyjść (I przyjdę, przyjdziesz), приходить, приезжать
przychodzić (II)
róg Угол
na rogu на углу
siedzieć Сидеть
spotkanie Встреча
szyja Шея
śpiewać (III), zaśpiewać (III) Петь
tak до такой степени
więc Поэтому
wychodzić (II), Выходить
wyjść (I wyjdę, wyjdziesz)
wysyłać (III), wysłać (I)) Высылать
zaczynać (III), zacząć (I) Начинать
zasypiać (III), zasnąć (I) Засыпать
zdawać (I) się (нет соверш.) казаться
zobaczyć (II) (соверш.) увидеть
Ćwiczenie 1. Podane czasowniki proszę użyć w odpowiedniej formie:
1. (Я прочитал(-а) — совершенный вид) książkę i (вернул(-а) — совершенный

вид) ją Michałowi.
....................................................................................................................
2. Со wieczór (я смотрел(-а) — несовершенный вид) telewizję, ale wczoraj (я
решил(-а) — совершенный вид) pójść do kina.
.................................................................................................................
3. Dlaczego (ты не пришел/не пришла или Вы не пришли — совершенный вид)
na spotkanie?
....................................................................................................................
4. Ależ on (приготовил — совершенный вид) pyszny obiad w niedzielę!
....................................................................................................................
5. (Я написал(-а) — совершенный вид) list i (послал(-а) — совершенный вид) go.
....................................................................................................................
6. Czy ty często (покупал(-а) — несовершенный вид) kwiaty dla swojej matki?
................................................................................................................
7. (Я прибежал(-а) — совершенный вид) do sklepu, ale (я опоздал(-а) —
совершенный вид).
.................................................................................................................
8. (Я шел/шла — несовершенный вид) przez park i (думал(-а) — несовершенный
вид) о tobie.
.................................................................................................................
9. (Он позвонил — совершенный вид) do mnie i (сказал — совершенный вид), że
nie może (прийти — инфинитив совершенный вид).
......................................................................................................................
10. Jerzy (увидел — совершенный вид) Martę i odrazu (подбежал —
совершенный вид) do niej.
......................................................................................................................
Ćwiczenie 2. a) proszę zmienić rodzaj męski czasownika na rodzaj żeński;
b) proszę zmienić formę męskoosobową na niemęskoosobową:
a) 1. Dlaczego nie pojechałeś na wycieczkę?
2. Przy tłumaczeniu korzystałem ze słownika.
3. Nie brałem twojego zeszytu.
4. Dlaczego nie byłeś tam wczoraj?
5. Myśłałem, że jutro będzie słonecznie.
b) 1. Czy przetłumaczyliście już artykuł?
2. Oni przeglądali czasopisma.
3. Spacerowaliśmy długo.
4. Co oni robili?
5. Byliśmy wczoraj za miastem.
Ćwiczenie 3. Proszę zamienić czas teraźniejszy na czas przeszły:
1. One czytają.
2. Jedziemy do biura metrem - mówią Helena i Maria.
3. Oni pracują razem.
4. Czy uczycie się języka polskiego? - pytam Andrzeja i Michała.
5. Maria, Zofia i Michał stoją (stać) przy oknie.
6. Co ona pisze?
7. Jesteśmy studentkami.
8. Pracuję w firmie na pół etatu.
9. Ania śpiewa świetnie.
10. Piotr je kolację.

1. Анна и её брат вчера вечером долго слушали радио.
2. Я спросила (zapytać) своих подруг: "Что вы делали утром?".
3. Мы вместе с преподавателем проверяли перевод.
4. Я возвращалась домой очень поздно.
5. Когда ты купила этот материал?
6. Я уже окончила школу.
7. Аня, Кароль и Агата вчера ели ужин вместе.
8.Мы с мамой вчера ходили в театр.
9. Кашя много выпила лимонада и теперь у нее болит живот.
10. Агата и Камил приехали с моря.
11. Вы ходили вчера в кино?
12. Аня и Нина позавчера готовили свинину на ужин.
13. Господин Ковальский, Вы сегодня приехали?
14. Агнешка всегда любила ездить на экскурсии.
15. Доктор осматривал больного, когда у него зазвонил телефон.
Ćwiczenie 5.Proszę zamiast rosyjskich zwrotów podanych w nawiasie użyć polskich

odpowiedników:
1. Nie byliśmy tam (весь месяц).
2. (За это время) dużo przeczytałem.
3. (Первую неделю) lekarz przychodził codziennie.
4. Helena była u chorej siostry (с понедельника до четверга).
5. Ona nie przychodziła (сюда с воскресенья).
6. Nie przeglądałem czasopism (с июня).
7. Jej siostry przychodziły (сегодня утром).
8. (Я с понедельника не был) w czytelni.
9. (С первого июля я ходил) na uczelnię pieszo.
10. Nie mogłem dużo przetłumaczyć (за один день).
Ćwiczenie 6.Proszę połączyć części zdań:

Na zachód od stacji jechaliśmy autobusem.
Wróciliśmy do domu ciągną się pola.
Oni przyjechali do nas przed zachodem słońca.
Na południe od lasu kto tam był?
Okna mieszkania jest piękny.
Połowę drogi bardzo gorąco.
Michał skończył pracę wychodzą na zachód.
Czy pamiętasz we wtorek w południe.
Wschód słońca nad morzem o północy.
W południe było tędy czy tamtędy?
Którędy chcesz jechać widzimy piękny park.
Ćwiczenie 7. Proszę użyć zaimków osobowych i czasowników w liczbie mnogiej:

1. On przyjechał wczoraj do Moskwy.
2. Ona przyjechała ze wsi.
3. O czym rozmawiałeś?
4. Co ona mówiła?
5. Odpowiadałem na każde pytanie.
6. Opowiadałam o ciekawej powieści.
7. Czy zwiedzałeś już nowy gmach uniwersytetu?
8. Czego on się uczył?
9. Spieszyłam się bardzo do biblioteki.
10. Czy byłeś wczoraj w kinie?
1. В середине лета мы поехали на юг.
2. Я очень люблю восход солнца.
3. К югу от станции стоит большой дом.
4. Мы приехали с юга в середине октября.
5. Мы разговаривали всю дорогу.
6. Мы поехали туда поездом.
7. Я целую неделю болел (был болен).
Ćwiczenie 9. Proszę wstawić odpowiednie nazwy miesięcy:

1. Zima trwa od ...................................................... d o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Wiosna trwa od ..................................................... d o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Lato trwa od ...................................................... d o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Jesień trwa od ...................................................... d o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ćwiczenie 10. Proszę użyć odpowiedniej osoby i liczby czasu przeszłego:

1. Helena (podejść) do telefonu.
2. Rodzice (chodzić) do ciotki.
3. Dokąd one (iść)?
4. Dziewczyny (usiąść) przy oknie.
5. Dziecko (usiąść) koło matki.
6. Jeden (wejść), drugi (wyjść).
7. Nie słyszałam, kiedy dziewczyny (wejść).
8. Kto tam (przyjść)?
9. Marysia i Kasia (wejść i usiąść).
10. Andrzej (wyjść) z domu.
11. Chłopcy (usiąść) przy stole.
12. Goście (wejść) do mieszkania.
13. Dokąd on (iść)?
14. Chłopcy (iść) do kina.
15. Oni codziennie (iść) do brata.
TRUDNO SIĘ ZDECYDOWAĆ
Kiedyś trzeba wreszcie spytać samego siebie o to, co chciałoby się robić w życiu,
ja pytałem siebie już wiele razy. I chyba zrobiłem też niejedno. Najpierw śpiewałem w
operze, a dokładniej w chórze operowym. Nigdy nie miałem więc takiej szansy, by
zaśpiewać coś samodzielnie. Po roku zrezygnowałem. Ja, niestety, często rezygnuję.
Pomyślałem sobie wtedy, że to nie dla mnie, ale dziś już myślę trochę inaczej.
Później pojechałem za ocean. Nie jechałem zresztą sam. W tym czasie wiele
młodych osób decydowało się na taki krok. Czemu więc ja nie miałbym się
zdecydować?! Już w trakcie podróży ktoś mi poradził, otworzyć polską restaurację.
Ludzie lubią radzić innym. Zacząłem więc gotować. Ugotowałem setki naprawdę
dobrych obiadów i kolacji. Ale i sam się przy tym ugotowałem. Dlaczego? To
oczywiste. Amerykanie boją się utyć. A tyje tam wiele osób i wcale nie potrzebują do
tego polskiej kuchni.
To kolejne niepowodzenie bardzo mnie zmartwiło. Na szczęście nie umiem
martwić się zbyt długo. Po jakimś czasie wróciłem do kraju i nauczyłem się nowego
zawodu. Ciągle jeszcze,uczę się szybko. Zostałem fryzjerem. Czesałem i strzygłem
ludzi całymi dniami. Czasem miałem okazje uczesać lub ostrzyc kogoś znanego -
jakiegoś sportowca czy aktora. Ale i to szybko się skończyło.
Bo wszystko przecież kiedyś się kończy. Jak to było? Goliłem,
znanego polityka. Spieszył się. Ja też, niestety. Więc nie
ogoliłem go zupełnie tak, jak sobie życzył.
Przez pewien czas pisałem opowiadania i nowele. Napisałem
ich kilkanaście. Były całkiem interesujące. Wiem, bo
przeczytałem je parę razy. Problem w tym, że nikt inny ich nie
czytał.
Teraz żyję z dnia na dzień. Oczywiście nie chcę przeżyć tak
całego życia. Muszę zdecydować sie na coś nowego. Lubię
decydować. Ale tym razem...
Ćwiczenie 11. Proszę odpowiedzieć na pytania dotyczące tekstu:

1. Czy Adam był artystą operowym?
2. Czy Adam wyjechał do Australii?
3. Jaką pracę wykonywał na obczyźnie?
4. Czy Adam jest dobrym kucharzem?
5. Czy Amerykanie mają problemy z nadwagą?
6. Kogo najchętniej strzygł Adam?
7. Kto był niezadowolony z jego fryzjerskich usług?
8. Jakim rodzajem literatury zajmował się Adam?
9. Jakie plany na przyszłość ma Adam?
10. W jakiej sytuacji finansowej jest obecnie Adam?
Ćwiczenie 12. Użyte w zdaniach czasowniki proszę podać w formie dokonanej:

WZÓR: Michał pisał list, ale go nie napisał.
1. W zasadzie rozumiem język polski. Nie wiem jednak, czy
kiedyś....................................................................................... samych Polaków.
2. Adam pytał już wszystkich o sens istnienia. Nie..................... jedynie samego siebie.
3. Anna robi doskonały sernik. Mam nadzieję, że na dzisiejsze przyjęcie też go............ .
4. Powoli tracę cierpliwość do moich studentów. Aż boję się myśleć, co będzie,
gdy........................................................................................................ją do końca.
5. Wszystko się kiedyś kończy. Ale kiedy ........................................się ta nudna lekcja?
6.Wiem, że często coś gubisz, Anno. Nie rozumiem jednak, jak
mogłaś......................................................................................................nasze meble.
7.Adam zawsze buduje tylko zamki na lodzie. Czekam, aż
wreszcie................................................................................................coś realnego.
8. Z reguły nie jem kolacji tak późno. Ale z tobą chętnie teraz coś jeszcze................... .

WZÓR: Janek czytał książkę, ale jej nie przeczytał.
1. Czekałeś już tyle lat. Czy nie możesz.............................................. jeszcze kilka dni?
2. Ewo, całowałaś mnie tysiące razy. Dlaczego więc nie chcesz.............................mnie
ten ostatni raz?
3. To prawda, że gotuję dobrze. Ale wiem, iż..............................prawdziwy bigos nie
jest wcale łatwo.
4. Dzisiaj pijemy wódkę w zasadzie bez okazji. Możemy więc.......................... nawet
za zdrowie twojej teściowej.
5. Od trzech dni uczymy się do egzaminu. Jest szansa, że
zdążymy....................wszystkiego.
6. Piotr goli się zawsze rano. Dzisiaj jednak zaspał i nie..........................przed
wyjściem do pracy.
7. Czy to prawda, Mario, że grasz na kontrabasie? Może teraz ...............................nam
coś ładnego?
8. Szukałem twoich okularów już chyba wszędzie. Teraz ty
sama...................................spokojnie ostatni raz.
9. Bardzo nie lubię myć się w zimnej wodzie. Więc tylko przed
obiadem....................... ręce.
10....Nie musicie państwo notować wszystkiego, co mówię. Ale podstawowe
informacje warto jednak ...........................................
11....Wujek Mieczka ma chore oczy i niestety ślepnie. Lekarz mówi jednak, że
nie.............................................................całkiem.
12....Papuga Agaty jest tak inteligentna i ufna, że możną ją karmić prosto z ręki. Jeśli
chcesz, możesz sam............................................ .
13....Moja jedyna biała koszula właśnie schnie po praniu. Nie mam pojęcia,
czy......................................................do wieczora.
14. Kiedy słyszę twój głos przez telefon, natychmiast mam dobry humor. Wierzę, że i
jutro też go.................................................. .
15. Wszyscy wiecie, że ja sam nie lubię się chwalić. Dlatego wy
mnie............................ za to, co dla was zrobiłem.
16. Twoje postępowanie nie prowadzi do niczego dobrego. Boję się, że
kiedyś................................cię w ślepy zaułek.
Ćwiczenie 14. Podane czasowniki proszę podać w odpowiednich formach

dokonanych:
1. pytać - .................................................................................................................
2. robić - ..................................................................................................................
3. śpiewać - ..............................................................................................................
4. rezygnować - ...............................................................................................................
5. myśleć - ...............................................................................................................
6. jechać - ................................................................................................................
7. decydować - ...............................................................................................................
8. radzić - ................................................................................................................
9. gotować - ................................................................................................................
10. tyć - .....................................................................................................................
11. martwić - ................................................................................................................
12. uczyć - ................................................................................................................
13. czesać - ................................................................................................................
14. strzyc - ................................................................................................................
15. kończyć - ................................................................................................................
16. golić - ..................................................................................................................
17. pisać - ..................................................................................................................
18. czytać - ................................................................................................................
19. żyć - .....................................................................................................................
LEKCJA № 18
Вопросительные и неопределенные местоимения
кто что никто ничто

Mianownik kto со nikt nic
Biernik kogo со nikogo nic
Dopełniacz kogo czego nikogo niczego
У местоимений ktoś (кто-то), coś (что-то), ktokolwiek (кто- либо), cokolwiek (что-
либо) склоняются только kto- и со-, а -ś и -kolwiek сохраняют свою форму:
Mianownik ktoś coś ktokolwiek cokolwiek
Biernik kogoś coś kogokolwiek cokolwiek
Dopełniacz kogoś czegoś kogokolwiek czegokolwiek
Запомните! С помощью частицы -ś можно образовать неопределённые

местоимения и наречия, например: ktoś - кто-то, coś - что-то, czyjś - чей-то, jakiś -
какой-то, gdzieś - где-то; куда-то.
Ćwiczenie 1.Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. – Аня, кого мы ждем? – Мы ждем Адама и Петра.
2. – Что вы прячите в подвале? – Ничего!
3. С Адамом никто не хочет играть, потому что он все время плачет.
4. – Мы с Адамом идем сегодня в супермаркет. Тебе, что-то купить?
– Нет, спасибо, мне ничего не нужно.
5. – Кого ты все время ищешь взглядом? – Никого.
6. Кто-то из вас идет со мной на прогулку вечером?
7. Я чего-то не понимаю!
8. – Я сама не справлюсь с переводом такого сложного текста!
9. Кашя на ужин приготовила что-то очень вкусное.
10. Мария, разве тебя можно о чем-либо попросить! Я лучше попрошу кого-то
другого!
Ćwiczenie 2. Proszę uzupełnić zdania podanymi niżej zaimkami:
kogo, coś, gdzieś, ktoś, nikt, czyjś, cokołwiek, czegoś, kto, jakieś, kogokołwiek
1. – Nie wiem...................poprosić o pomoc w przeprowadzce!

– Jestem pewna, że .....................z chłopaków ci napewno pomoże.
2. .................zostawił pieska z kokardką przed moim domem. Nie mam
pojęcia................ to mógł być.
3. .................nie chciał czekać na Adama, bo on ciągłe się spóźnia.
4. Nie da się w tym chałasie ...............zrobić!
5. – Anno, potrzebujesz ................ z apteki? – Tak, potrzebuję ........... witaminy.
6. Rano...............pies szczekał u mnie pod oknem, ale nie wiem czyj.
7. .............. zgubiłam swoją rękawiczkę, ale nie mam pojęcia gdzie.
8. – Kogo chcesz zaprosić dziś do kina, Julię czy Martę? – ....................., jest mi
wszystko jedno!
9. – Co chcesz znałeźć w tej encyklopedji? – .................o roślinach wodnych.
10. Chcę.............z was poprosić ugotować pierniki dla naszego przyjęcia.
Личные окончания прошедшего времени
Личные окончания прошедшего времени нередко отрываются от глагола и
присоединяются к словам, стоящим перед ним.
Они обычно присоединяются к тому слову, на которое падает логическое
ударение (как правило к первому слову в предложении), например:
Bardzośmy chcieli obejrzeć nowy gmach.
Личные окончания прошедшего времени могут также присоединяться к
союзам и союзным словам, например:
Nie wiedziałem, żeście wczoraj byli w kinie.
Pokazałam ojcu, cośmy kupili.
Coś ty tam robiła?
У возвратных глаголов вместе с личным окончанием переносится и
возвратное местоимение, например:
Dlaczegoście się spóźnili?
Присоединение к каким-либо словам личных окончаний прошедшего времени
не изменяет ударения в этих словах.
Ćwiczenie 1.Proszę przetłumaczyć na język rosyjski:

1. Czyście nie wiedzieli, że pociąg odchodzi?
2. Dlaczegoście się nie przebrali po podróży?
3. Oni myśleli, żeśmy już pojechali.
4. Twój brat opowiadał, żeście nie chcieli wracać do miasta w lipcu.
5. Pókiś ty ze mną była...
Ćwiczenie 2. Proszę przetłumaczyć na język polski, zwracając uwagę na miejsce

końcówek osobowych czasu przeszłego:
1. Вы уже видели наши музеи?
2. Почему ты не пришёл?
3. Вчера мы никуда не ходили.
4. Мы уже столько осмотрели, что больше ничего осматривать не можем.
5. Что ты привезла?
6. Где вы были?
7. Зачем вы написали это письмо?
Обстоятельства времени
Обстоятельства времени (Okoliczniki czasu) отвечают на вопросы kiedy? (ко-

гда?), odkąd? (с каких пор?), jak długo? (до каких пор? сколько времени?).
Обстоятельства времени могут быть выражены:
1. Наречиями, например: Jutro nie będzie egzaminu.
Dawno nie byłem w Krakowie.
2.Предложными конструкциями, например:
Nie byliśmy w bibliotece od poniedziałku do piątku (с понедельника до пятницы).
Nie widziałam brata od maja (с мая).
Po południu (после обеда, во воторой половине дня) poszedłem do biblioteki.
Pracowaliśmy przez miesiąc (месяц, в течение месяца).
Обстоятельственные конструкции с предлогом przez используются для
обозначения промежутка времени, в течение которого длится действие. Они
переводятся на русский язык беспредложно, конструкцией с предлогом "за" или с
помощью наречия "в течение", например: Byliśmy przez tydzień na wsi - (неделю, в
течение недели). Nie przeczytałam przez ten miesiąc ani jednej książki (за этот месяц,
в течение месяца).
Ćwiczenie 1. Proszę zamiast rosyjskich zwrotów podanych w nawiasie użyć polskich

odpowiedników:
1. Nie byłyśmy tu (в течении месяца)…………………………………………………
2. Не видела сестру(от сентября)…………………………………………………….
3. (Сколько времени).............................................……..już jesteście małżeństwem?
4. Ania była (в течении недели) ........................................na zwolnieniu lekarskim.
5. (Первую неделю).................................................. lekarz przychodził codziennie.
6. Ania była u chorej babci………………………….. (с пятници по понедельник).
7. (С первого сентября Адам ходил) ….................…………do szkoły na pieszo.
8. Nie mogłem dużo przeczytać (за один день)…………………………………… .
9. (Мы со среды не были)……..................……………………………w bibliotece.
10. (Bо воторой половине дня)....................................my z Anią idziemy do kina.

1. Аня была больна и с четверга не была на работе.
……………………………………………………………………………………………
2. Мы были в деревне всё лето.
……………………………………………………………………………………………
3. Я ездила к брату весь июнь.
……………………………………………………………………………………………
4. Вчера я целый день слушал радио.
5. У Ани экзамин во второй половине дня, а у меня через час.
……………………………………………………………………………………………
6. С апреля я не видела родителей.
……………………………………………………………………………………………
7. Уже два часа я их жду на вокзале.
……………………………………………………………………………………………
8. Мы работали целый месяц, а они только неделю.
……………………………………………………………………………………………
9. Аня за все лето не прочитала ни одной книжки.
……………………………………………………………………………………………
10. С понедельника по пятницу мы ходим в школу.
……………………………………………………………………………………………
Союзы (Spójniki)
Союзы употребляются для того, чтобы соединять слова, словосочетания и

части предложений. Ниже приводятся некоторые из наиболее часто
встречающихся польских союзов.
• iи
Jan słucha radia i czyta gazetę. Ян слушает радио и читает газету.
• а а, тогда как
Tadeusz pisze list a Maria napewno go wyśle.
Тадеуш пишет письмо, а Мария его обязательно отправит.w
Dzisiaj zwiedzimy muzeum, a jutro pójdziemy do teatru.
Сегодня мы посетим музей, а завтра мы пойдем в театр.
• ani ни, не
Nie idę do kina ani nie zostaję w domu.
Я не иду в кино и не остаюсь дома.
• ani... ani ни ... ни
Ani nie poszedł po zakupy, ani nie ugotował obiadu.
Он НИ пошел в магазин, ни приготовил обед.
• ale но
Nie widziałem się z Antkiem, ale spotkałem Jacka.
Я не видел Антека, но я встретил Яцека.
• jednak однако
Chciałam kupić samochód, jednak był za drogi.
Я хотел купить машину, однако она была слишком дорогая.
• albo или
W marcu zwiedzimy Wenecję albo pojedziemy w góry.
В марте мы посетим Венецию или поедем в горы.
• albo ... albo или... или
Możesz albo oglądać telewizję albo słuchać radia.
Ты можешь или посмотреть телевизор, или послушать радио.
• lub или
W niedzielę zaproszę cię do dobrej restauracji lub ugotuję ci kolację.
В воскресенье я приглашу тебя в хороший ресторан или приготовлю
тебе обед.
• więc поэтому
Boli mnie głowa, więc nie idę z tobą do kina.
У меня болит голова, поэтому я не иду с тобой в кино. (разг.)
• dlatego потому, поэтому
Nię lubię tego aktora, dlatego nie chcę oglądać tego filmu.
Мне не нравится этот актер, поэтому я не хочу смотреть этот фильм.
Ćwiczenie 1. Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiednich formach oraz użyć
odpowiednich spójników:
1. Mam jutro egzamin, ............... nie (moc).........................dzisiaj iść na imprezę.
2. (my chcieć )..................zjeść obiad w domu ................................w restauracji.
3. Na urlop możemy ...........jechać do Włoch ..................................do Hiszpanii.
4. Adam (wstawać) bardzo wcześnie,...................ma czas na śniadanie i gimnastykę.
5. Adam (mieć).............wątpliwości co do tego mieszkania, .................. go kupił.
6. Maria nie (jeść)........................... ..................... ryby, ...................... mięsa.
7. Irena (wkładać)..................listy do koperty, ...........Piotr (kleieć)..............znaczki.
8. Paweł (czytać)...................gazetę..........(słuchać).................................muzykę.
9. Już jest 18:00, ...............roboczy dzień już (skończyć się)............................... .
10. Anno, musisz wybierać ...................ja, ...................................................Piotr!
1 Адам обычно никогда не ходил к врачу, но вчера

пошел, потому что у него сильно болела голова.
.....................................................................................................................
2 Он купил книгу, однако не дочитал ее
(букв, не закончил).
....................................................................................................................
3 Я хотел(-а) встретиться с тобой (с Вами), но мне
пришлось ехать к моей тете.
.....................................................................................................................
4 — Почему ты не прочитал эту книгу?
— Потому что у меня не было времени.
.....................................................................................................................
....................................................................................................................
5 Я долго ждал(-а) автобуса, вот почему я опоздал(-а)
в театр.
.....................................................................................................................
6 У Ежи был выбор — или идти на выставку, или
остаться и писать статью.
.....................................................................................................................
7 Господин Смит потерял свой паспорт, поэтому ему
пришлось вернуться в Лондон.
.....................................................................................................................
8 Адвокат взял деньги и сбежал.
…………………………………………………………………………….
9 Барбара сказала , что она долго ждала
ответа профессора.
.....................................................................................................................
10 Анджей выпил свой кофе, попросил счет и пошел
посмотреть выставку.
.....................................................................................................................
SŁOWNIK
Adwokat адвокат
Anglia Англия
Artykuł статья
ci (дат.п.) тебе
ciocia, ciotka тетя, тетушка
Człowiek человек
dawać (I), dać (III) давать
Dorosły взрослый
drzwi (мн.ч.) дверь
przy drzwiach у дверей
dzwonić , zadzwonić звонить
Dżentelmen джентльмен
Gapa дурак
Głupy глупый
Kierunek направление
Koncert концерт
mieć nadzieję надеяться
nie tylko ... ale i не только ... но и
Odpowiedź ответ
ojej! ой! ох!
Pewnie наверно
pokazywać (I), pokazać (I) показывать
Prawdziwy настоящий
przyznawać się, признавать
przyznać (III) się
przynieść (I), przynosić (I) приносить
Rachunek счет
Radość радость
spotykać (III) się, встречать
spotkać (III) się
szkodzić (II) быть вредным, вредить
(nic) nie szkodzi не имеет значения
Świetny отличный
tu i tam тут и там
uciekać (III), ucięć (I) убегать
wędrować (I) бродить
witać (III) приветствовать
Własny собственный
wstydzić (II) się стесняться
wszystkiego najlepszego всего наилучшего;
с днем рождения!
wybierać (III), wybrać (I) выбирать
Wybór выбор
Wystawa выставка
URODZINY
Marta Kto tam?
Jerzy To ja, Jerzy.
Marta Jerzy, witaj! Cieszę się, że jesteś!

Jerzy Wszystkiego najlepszego! Życzę ci dużo zdrowia i dużo radości! Mam nadzieję,
że nie jestem ostatnim gościem.
;
Marta Nie, oczywiście, że nie. Przecież nasz drogi kolega Aleksandr jest zawsze
ostatni.
Jerzy Rzeczywiście. Niestety, nie mogłem się z nim spotkać wcześniej, bo musiałem
długo pracować. Mam nadzieję, że on nie wędruje tu i tam zagubiony.
Marta A on ma adres?
Jerzy Dawałem mu adres, ale znasz go. Co za gapa! On potrafi się zgubić na własnej
ulicy.
Marta Ale przecież to dorosły człowiek!
Jerzy Napewno wstydzi się pytać o kierunek.
Marta Może i wstydzi się, ale on nie jest głupi. Jak ja byłam w Anglii, to on
pokazywał mi nie tylko Londyn ale i Oxford i nigdy się nie gubiliśmy. Zapraszał
mnie do teatru, do kina, na koncerty i nigdy nie gubił biletów. Znał świetne
restauracje, wybierał bardzo dobre wina. Zachowywał się jak prawdziwy
dżentelmen.
Jerzy Ojej, Marto! Muszę się przyznać, że zapomniałem przynieść prezenty!
Marta Nic nie szkodzi. Możesz mi jutro ... Oho, ktoś dzwoni do drzwi. Pewnie
Aleksandr... Aleksandr! Witam! Ależ piękne róże! I szampan! Dzjękuję!
LEGENDA O SMOKU WAWELSKIM
Dużo jest legend o Krakowie. Jedna z nich jest legenda o smoku wawelskim. Smok
żył w jaskini. Porywał bydło, owce, a także ludzi i nikt nie potrafił go zgładzić.
Ludzie bali się. Pewnego dnia do króla Kraka, który miał swą siedzibę na Wawelu,
zgłosił się młody szewczyk obiecując zniszczyć straszliwego smoka. Szewczyk uszył
wielki wór z owczych skór, napełnił go siarką i podrzucił smokowi. Potwór zjadł
przynętę. Poczuł pragnienie. Poszedł nad Wisłę i zaczął łapczywie pić wodę. Pił aż
pękł.
Król dał szewczykowi swoją córkę.

l. Czy wczoraj był egzamin z matymatyki? Nie, wczoraj nie było... .
2. Czy oni czytają tekst? Nie, oni nie ... .
3. Czy wczoraj było zajęcie? Nie, wczoraj nie było....
4. Czy ona ma zeszyt? Nie, ona nie ma ....
5. Czy oni mają już urlop? Nie, oni nie mają jeszcze ... .
6. Czy już był jedenasty numer pisma "Sport"? Nie, jeszcze nie było ....
7. Czyj to jest ołówek? To jest ołówek............
8. Czy Ania miała już sprawdzian? Nie Ania nie miała jeszcze.......
9. Czy rano było słońce? Nie rano nie było.............
10. Czy przeczytałeś już tę książkę? Nie, nie przeczytałam jeszcze..................
Ćwiczenie 2. Proszę użyć odpowiedniej końcówki dopełniacza wyrazów ujętych w
nawiasie:
1. Początek (tekst) 2. Koniec (wagon)
3. Środek (plac) 4. Nie widzę (peron)
5. Wejście do (hotel) 6. Praca (malarz)
7. Ołówek (brat) 8. Student (uniwersytet)
9. Kraj (śnieg i lód) 10. Zeszyt (student)
11. Początek (egzamin) 12. Życie (człowiek)
13. Matka (Janek) 14. Książka (chłopiec)
15. Płaszcz (Michał) 16. Praca (profesor)
Ćwiczenie 3. Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiednich formach:
1. Czy (ty (chcieć) (herbata)?
2. Często (ja(spotykać) (ojciec) Moniki.
3. (ja(nieść) (horongiewka).
4. Agata (kochać) (Rafał).
5. Oni czekają na (Piotr).
6. Na (kto) czekasz?
7. Na (co) czekasz?
8.(Kto) dzisiaj spotkaliście?
9. (Co) wam brakuję?
10. – Co (ty(chcieć) dzisiaj na obiad? (ja(chcieć) (zupa ogórkowa).

1. Na drzewie nie ma już ani (jeden liść).
2. Nie mam (hiszpański słownik).
3. Nie rozumiem (nowy tekst).
4. W szafie nie ma (twój płaszcz).
5. Wczoraj nie było (żaden deszcz).
6. Dlaczego nie masz ani (jeden ołówek)?
7. Wsiadamy do (pociąg osobowy).
8. Oni wysiadają z (ósmy wagon).
9. Uczymy się (język obcy).
10. Na półce nie ma ani (jeden talerz).
11. Chcę kupić (chleb i ser).
12. Nie mogę znaleźć (początek) opowiadania.
13. Nie mam (dobry długopis).
14. Ona ma (brat student).
15. Mam (dobry pies).
16. Moja siostra ma (stary kot).
17. Andrzej zamówił (herbata), a Ania (kawa).
18. To są rzeczy (młodzi mężczyźni).
19. Idziemy (długa ulica)
20. My z (ojciec) kierujemy biurem, a matka kieruje (dom).
Słownik do tekstu „POMNIKI”
astronom астроном przenieść перенести, переместить
czyli – то есть czynny 1) активный; 2) действующий
przywódca вождь, руководитель rocznica годовщина
dalej дальше rzeźbiarz скульптор
duński датский setny сотый
gmach задание słynny знаменитый
historyczny исторический stanąć 1) встать, остановиться; 2) быть
jak również а также воздвигнутым
koło 1) круг; 2) колесо; 3) около stąd отсюда
kolumna арх. колонна strona 1) сторона; 2) страница
król король szczyt вершина, пик
książę (род. księcia) князь, принц szewc сапожник
lud народ twórca творец, создатель
najstarszy самый старый urodziny рождение;день рождения
największy самый большой, величайший walka борьба
obecnie в настоящее время, ныне wejście вход
obejrzeć осмотреть, смотреть wiek 1) век; 2) возраст
obejrzenie осмотр wielki 1) большой; 2) великий
odbudowany восстановленный wojna война
oglądanie осмотр wolność свобода
ojczyzna отчизна wrócić вернуться
okupant оккупант zabytek памятник старины
pałac дворец zabytkowy старинный
poeta поэт zginąć погибнуть
pomnik памятник zniszczony уничтоженный,разрушенный
posąg статуя posuwać się двигаться (вперёд)
został wzniesiony был воздвигнут, сооружён
powstanie 1) восстание; 2) возникновение zwiedzanie посещение, осмотр
przede wszystkim прежде всего
POMNIKI
Zaczynamy spacer po mieście. Wychodzimy z hotelu i jesteśmy na Krakowskim
Przedmieściu. Dobrze jest stąd zaczynać oglądanie pomników warszawskich, bo
właśnie na tej ulicy stoi ich kilka.
Więc przede wszystkim pomnik wielkiego polskiego astronoma Mikołaja
Kopernika. Stoi on przed Pałacem Staszica, historycznym gmachem, w którym mieści
się obecnie Polska Akademia Nauk, czyli PAN. Pomnik ten, zniszczony jak prawie
wszystkie pomniki warszawskie przez okupantów hitlerowskich, po wojnie wrócił na
swoje miejsce.
Posuwamy się dalej Krakowskim Przedmieściem i widzimy po prawej stronie
pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, który zginął w walce o wolność swojej
ojczyzny. Było to na początku dziewiętnastego wieku. Twórcą tego pomnika, jak
również pomnika Kopernika, jest słynny rzeźbiarz duński Torvaldsen.
Idziemy dalej i zatrzymujemy się przed pomnikiem największego poety polskiego
Adama Mickiewicza. Pomnik ten został wzniesiony w końcu dziewiętnastego wieku, w
setną rocznicę urodzin poety.
Na Placu Zamkowym, na tym placu, od którego zaczynamy zwykle zwiedzanie
Starego Miasta, widzimy wysoką kolumnę, a na jej szczycie posąg króla Zygmunta III
Wazy, tego, który przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. Jest to najstarszy z
pomników warszawskich. Oglądamy pięknie odbudowany Zamek Królewski. Mamy do
obejrzenia jeszcze dużo pomników, ale jednego dnia nie możemy obejrzeć wszystkich.
Niedaleko Placu Zamkowego, na Starym Mieście kolo zabytkowego Barbakanu
widzimy ciekawy pomnik Jana Kilińskiego, szewca, który brał czynny udział w
Powstaniu Kościuszkowskim, był przywódcą ludu warszawskiego.
Na tym kończymy swój pierwszy spacer po Warszawie, wracamy do hotelu i
oglądamy telewizję.
1. Od czego zaczynamy oglądanie Warszawy i jej pomników?
2. Gdzie stoi pomnik Mikołaja Kopernika?
3. Jaki pomnik oglądamy dalej?
4. Kiedy został wzniesiony pomnik Adama Mickiewicza?
5. Jaki pomnik widzimy na Placu Zamkowym?
1. Czy Adam Mickiewicz żył w XIX wieku?
2. Czy ta wycieczka stoi przed posągiem Zygmunta III?
3. Czy Thorvaldsen był rzeźbiarzem duńskim?
4. Czy w godzinach szczytu łatwo jest jeździć po mieście?
5. Czy ten gmach po drugiej stronie ulicy to muzeum?
6. Od której ulicy zaczynamy oglądanie Warszawy i jej pomników?
7. Kiedy stanął pomnik Adama Mickiewicza?
8. Czyj pomnik stoi na Starym Mieście?
9. Czy codziennie oglądasz telewizję?
Ćwiczenie 7. Proszę użyć odpowiedniego przypadka i przyimka:
1. Hotel znajduje się (druga strona ulicy).
2. Kolumna Zygmunta III jest (najstarszy pomnik) Warszawy.
3. (... godziny szczytu) trudno jest jeździć po Warszawie.
4. Adam Mickiewicz był (wielki poeta) (dziewiętnasty wiek).
5. Nie jeżdżę w godzinach (szczyt).
6. Stoimy przed (posąg).
7. (Twórca) (ten pomnik) był wielki rzeźbiarz duński.
Ćwiczenie 8. Proszę przeczytać:
1
-Proszę pana, czyj to pomnik?
-To jest pomnik wielkiego poety polskiego Adama Mickiewicza.
-Czy ten pomnik stoi już dawno?
- Stanął w końcu dziewiętnastego wieku, w setną rocznicę urodzin poety.
-Dziękuję za informację.
2
-Co to za gmach?
-To jest Pałac Staszica. Obecnie mieści się tu Polska Akademia Nauk.
-Przed gmachem widzę pomnik.
-To jest pomnik Mikołaja Kopernika.
-Kto jest twórcą tego pomnika?
-Słynny rzeźbiarz Torvaldsen.
Ćwiczenie 9. Proszę przeczytać i przetłumaczyć na język rosyjski:

1. Znam pana Leśniewskiego, to dyplomata. A kim jest jego brat? — Jego brat jest
lekarzem, on jest znanym chirurgiem. 2. Moja żona była inżynierem w biurze
projektów, teraz ona nie pracuje. 3. Brat Marysi jest dobrym tłumaczem, zna chiński i
japoński. 4. Czy byłeś już w Paryżu? — Tak, byłem z ojcem i bratem. Paryż jest
wspaniałym miastem! 5. Czy pan jest studentem? — Tak, jestem na pierwszym roku.
(Nie, jestem teraz słuchaczem pierwszego roku). 6. Kto był twoim profesorem w
Warszawie? — Pani Ewa Brzezińska. To jest wspaniała lektorka, byłem bardzo
zadowolony.
1. Ты была в Варшаве? — Нет, еще не была, но недавно с нашим директором я
была в Кракове. Это очень старый польский город. Там была столица Польши.
2. Сейчас осень, идет дождь. Вчера вечером было очень холодно.
3. Польша — большая страна в центре Европы. Она член ООН, Евросоюза и
НАТО. Герб Польши — белый орел"на красном фоне.
4. У Вас есть брат? — Да, он студент первого курса.
5. Директор вашей фирмы поляк или русский? — Он поляк, но давно живет в
Москве.
LEKCJA № 19
Дательный падеж
Дательный падеж отвечает на вопрос кому? чему?, (komu?, czemu?) как и в

русском языке.
Формы дательного падежа образуются следующим образом:
• Единственное число существительных
а) Существительные мужского рода единственного числа в дательном

падеже принимают окончание -owi, которое добавляется к форме именительного
падежа:
syn — synowi сыну adwokat — adwokatowi адвокату
Некоторые существительные, большинство из которых односложные,

принимают окончание -u:
brat — bratu брату ojciec — ojcu отцу pan — panu господин

Bóg - Bogu Богу świat - światu миру
Существительные мужского рода, оканчивающиеся в именительном

падеже на -а, ведут себя как существительные женского рода.
б) У существительных женского рода единственного числа в

дательном падеже окончание -а заменяется окончаниями -е, -у или –i.
- е обычно следует за твердым согласным:
kobieta – kobiecie женщине matka – matce матери noga — nodze ноге
Обратите внимание, что: t переходит в ci

k переходит в с
r переходит в rz
g переходит в dz
-у, как и в родительном падеже, следует за cz и с:
stolica — stolicy столице tęcza – tęczy радуге

noc — nocy świeca — świecy ulica — ulicy
-i, как и в родительномпадеже, следует за гласными и мягкими согласными:

ziemia — ziemi земле
в) Существительные среднего рода единственного числа в дательном
падеже меняют конечное -о или -е на -u:
oko — oku jabłko — jabłku pole – polu
Существительные, оканчивающиеся на -ę, образуют формы дательного

падежа следующим образом:
imię — imieniu cielę — cielęciu zwierzę — zwierzęciu
• Единственное число прилагательных
а) Все прилагательные мужского и среднего рода единственного числа в

дательном падеже оканчиваются на -emu:
Ojciec dał młodemu synowi wiele dobrych rad.
Matka dała małemu dziecku zabawkę.
Обратите внимание, что у прилагательных, оканчивающихся на -k или -g, перед -

emu появляется гласная -i:
drogi — drogiemu słodki — słodkiemu
б) Все прилагательные женского рода единственного числа оканчиваются в

дательном падеже на –ej:
Maria oddała płaszcz swojej matce.
Uczeń zadzwonił do starej nauczycielki i podziękował za lekcję.
• Множественное число существительных
Все существительные множественного числа, вне зависимости от рода, в

дательном падеже оканчиваются одинаково, на –оm:
syn – synom adwokat – adwokatom pan – panom Bóg – Bogom
świat – światom kobieta – kobietom noga – nogom ziemia – ziemiom
dziecko – dzieciom okno – oknom pole – polom
Исключения: imię — imionom cielę — cielętom
• Множественное число прилагательных

Все прилагательные множественного числа в дательном падеже, вне
зависимости от рода, оканчиваются на -ym или -im.
Окончание -im следует за k, g или мягким согласным.
Grecy składali ofiary starym bogom.

Maria dała jeść dzikim zwierzętom.
Случаи употребления дательного падежа
Дательный падеж употребляется:

- с некоторыми глаголами:
dawać (I)/ dać (III) (komuś) давать/дать (кому-либо)
pokazywać (I)/pokazać (I) (komuś) показывать/показать(кому-либо)
mówić (II)/powiedzieć (IV) (komuś) сказать/рассказать(кому-либо)
Ambasador dał celnikowi paszport.

Marta pokazała mężowi swoją nową sukienkę.
On powiedział nauczycielowi, że nie miał czasu na wypracowanie.
- с некоторыми предлогами:
dzięki благодаря
wbrew несмотря на, против, вопреки
ku к
przeciwko против
Dzięki twojemu przyjacielowi pojechaliśmy do Anglii.

Wbrew pozorom on się bardzo ucieszył żeście przyszli.
Nie mam nic przeciwko twojemu przyjściu.
– с некоторыми другими глаголами и в составе употребительных

словосочетаний, описывающих физическое и душевное состояние:
dziękować (I)/podziękować (I) (komuś) благодарить/поблагодарить (кого-либо)
życzyć (II) (komuś) желать (кому-либо)
pomagać (III)/pomoć (I) (komuś) помогать/помочь(кому-либо)
Jest mi bardzo miło pana/panią poznać.

Jest mi gorąco/ciepło/zimno.
Wstyd mi, że rozlałem/-łam kawę.
Żal mi ciebie, że cię boli głowa.
Zdaje mi się, że Maria wraca do Londynu za dwa dni, ale może się mylę.
Дательный падеж личных местоимений
Ниже приводятся формы тех падежей личных местоимений, с которыми Вы уже

познакомились.
Им.п Вин.п. Род.п. Твор.п Дат.п.
ja mnie, mię mnie, mię mną mnie, mi
ty ciebie, cię ciebie tobą tobie, ci
on jego, go jego, go nim jemu, mu
(niego) (niego)
ona ją (nią) jej (niej) nią jej (niej)
ono je (nie) jego, go nim jemu, mu
(niego) (niemu)
my nas nas nami nam
wy was was wami wam
oni ich (nich) ich (nich) nimi im
one je (nie) ich (nich) nimi im
Возвратные się siebie sobie sobą sobie

Местоимения
pan pana pana panem panu
Вежливая форма pani panią pani panią pani
обращения
państwo państwo państwa państwam państwu

panowie panów panów panami panom
panie panie pań paniami paniom
Ćwiczenie 1.Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Он поблагодарил свою мать и пошел в кино.
..................................................................................................................................
2. Благодаря своему брату, я снова опоздал (-а).
..................................................................................................................................
3. Я ждал(-а) его очень долго, а он даже не извинился за опоздание.
..................................................................................................................................
4. На каникулах Витольд помогал своей матери ходить за покупками.
..................................................................................................................................
5. Господин Шарский подошел к адвокату и пожелал ему удачи.
..................................................................................................................................
6. Он поблагодарил своего отца за совет, но сделал то, что он хотел сделать.
..................................................................................................................................
7. Петр сказал Марте, что он хочет встретиться с ней около школы.
.................................................................................................................................
8. Мне жаль, что Петр не может уехать на каникулы.

..................................................................................................................................
9. Госпожа Шарская пошла в книжный магазин напротив библиотеки,
потому что, вопреки желанию господина Шарского, она хотела купить себе
еще одну книгу.
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
10. Мачек помог своей сестре написать письмо и пошел на почту, чтобы
отправить его.
..................................................................................................................................
11. Aдам вышел без пальто, потому что ему было жарко, и заболел.
..................................................................................................................................

1. Bibliotekarka dała (czytelnik) książkę.
.................................................................................................................................
2. Dawałem (Michał) nową książkę, ale on chciał inną.
.................................................................................................................................
3. Lektor oddał zeszyt (student).
.................................................................................................................................
4. Student oddał książkę (lektor).
.................................................................................................................................
5. Czy pomagasz w nauce (swój mały brat)?
.................................................................................................................................
6. Mój kolega nie rozumiał nowej lekcji. Objaśniałem (kolega) nową lekcję.
.................................................................................................................................
7. Siedziałem przy biurku i pokazywałem (ojciec) swoje zdjęcia.
.................................................................................................................................
8. Rozmawialiśmy z (twórca) pomnika (słynny poeta).
.................................................................................................................................
10. Jego ojciec jest (marynarz).
.................................................................................................................................
1. Отцу трудно садиться в автобус, он обычно ездит на такси.
.................................................................................................................................
2. Я начал рассказывать брату интересную историю.
.................................................................................................................................
3. Я хотел вам (обращаясь к мужчине) показать интересную книгу.
.................................................................................................................................
4. Я помогал Андрею переводить статью из английского журнала.
.................................................................................................................................
5. Я отдал свой словарь профессору.
.................................................................................................................................
6. Я уже видел (букв, осмотрел) памятник великому украинскому поэту Тарасу
Шевченко.
.................................................................................................................................
RODZINA
Państwo Czechowiczowie są warszawiakami z dziada pradziada. Józef Czechowicz
jest taksówkarzem i zna stolicę Polski jak własną kieszeń. Jego żona pracuje jako
sprzedawczyni w sklepie spożywczym niedaleko domu. Mają dorosłego syna i córkę.
Córce na imię Barbara, synowi - Andrzej. Barbara jest uczennicą ósmej klasy. Andrzej
pracuje jako agronom. Po ukończeniu Akademii Rolniczej wyjechał na wieś. Rodzice
już cały rok nie widzieli syna. Niedawno otrzymali wiadomość - Andrzej postanowił
się ożenić. Cała rodzina była ciekawa, z kim się Andrzej żeni. Nareszcie rodzice
otrzymali od Andrzeja list, w którym napisał, że jego żona ma na imię Zosia. Rodzice
jej zginęli w katastrofie lotniczej, gdy Zosia była jeszcze zupełnie mała. Nie pamięta
ani ojca, ani matki. Zosia wychowywała się u dziadków. Wyjechała ze wsi tylko na
studia. Po studiach wróciła na wieś. Teraz jest lekarzem. Lubi swoją pracę i dużo
pracuje.
Basia napisała do brata list z powinszowaniem. Rodzice też złożyli gratulacje
synowi. Andrzej chce przyjechać z żoną na urlop do Warszawy. Teraz cała rodzina
czeka na ich przyjazd. Zosia ma w Warszawie ciotkę i ciotecznego brata, który dzwonił
już kilka razy i pytał, kiedy przyjeżdża młode małżeństwo.
W sobotę rodzice otrzymali telegram. Andrzej i Zosia przyjeżdżają w niedzielę. Mają
miesiąc urlopu. Matka i Barbara chciały pójść na dworzec, ciotka i kuzyn też chcieli
pójść, ale Andrzej nie podał w telegramie numeru pociągu.
Andrzej i Zosia przyjechali w niedzielę rano. Po przywitaniu Andrzej zaczął
opowiadać o swoim życiu na wsi. Opowiadaniom nie było końca.
Matka cały czas przyglądała się Andrzejowi. Przecież nie widziała syna tak długo.
Basia nie odchodziła ani na krok od Zosi. Pokazywała Zosi swój pokój, biblioteczkę,
fotografie swoje i Andrzeja. Potem zaprowadziła Zosię do pokoju Andrzeja. Tam
wyjęły rzeczy z walizek i powiesiły ubrania do szafy.
Potem cała rodzina długo siedziała przy stole. Rozmawiali o wszystkim: o życiu na
wsi, o pracy, o koncertach i przedstawieniach, na które wybierają się w Warszawie.
Nazwy pokrewieństwa(родства)
mąż syn
} małżeństwo } dzieci
żona córka
dziadek wnuk
} dziadkowie } wnuki
babcia wnuczka
ojciec brat
} rodzice } rodzeństwo
matka siostra
stryj дядя
} со стороны отца
stryjenka тетя
wuj дядя
} со стороны матери
ciotka тетя
siostrzeniec племянник (сын сестры)

siostrzenica племянница (дочь сестры)
bratanek племянник (сын брата)

bratanica племянница (дочь брата)
kuzyn двоюродный брат

kuzynka двоюродная сестра
teściowa тещя; свекровь

teść тесть; свекр
Запомните! (o) żenić się (z kimś) жениться (на ком?)
(po) gratulować (komu? ; czego?) поздравлять (кого?; с чем?)
Użycie spójnika jako

Andrzej pracuje jako agronom. - Андрей работает агрономом (в качестве
агронома).
Wieloznaczność wyzów:
Ćwiczenie 4 . Proszę odpowiedzieć na pytania:

1. Gdzie pracuje Józef Czechowicz i jego żona? 2. Kim jest pan Czechowicz? 3. Kim
jest jego żona? 4. Czy ich dzieci są już dorosłe? 5. Kim jest Andrzej? 6. Jaką uczelnię
ukończył Andrzej i dokąd wyjechał po studiach? 7. Jak długo rodzice nie widzieli
Andrzeja? 8. Z kim się Andrzej ożenił? 9. Co napisał o swojej żonie? 10. Kogo z
krewnych Zosia ma w Warszawie? 11. Kto czekał na przyjazd Zosi i jej męża? 12.
Kiedy rodzice otrzymali telegram? 13.Dlaczego matka i Barbara nie mogły pójść na
dworzec?14. Kiedy Andrzej i Zosia przyjechali? 15. Co Barbara i Zosia zrobiły z
walizkami? 16. O czym cała rodzina rozmawiała przy stole?

1. Jeszcze nie otrzymałem (urlop)…………………………………………………… .
2. Po egzaminach pojechałam razem z koleżanką do jej (rodzina)…………………… .
3. Oni mieszkają razem ze (swój dorosły syn)…………………………………….… .
4. Dostaliśmy (telegram)………………………. od (kuzyn)………………………... .
5. Kierownik (nasz dział)…………………………………………….. jest inżynierem.
6. Czekamy na przyjazd (ciotka)……………………… z (córka uczennica)
…………………………………………….(szkoła średnia)………………………… .
7. Zaprowadziłam (cioteczny brat)………………….. do (swój pokój)……………. .
8. Po (przedstawienie)………….. pojechaliśmy do domu (taksówka)……………... .
9. Jeszcze nie przeczytałem (ten obszerny artykuł)…………………………………. .
10. Czy nie otrzymaliście (moje powinszowanie)…………………………………….?
11. Ósmego (marzec)…………....................................………….. byłam u rodziców.
1. На ком женился её брат?
………………………………………………………………………………………….
2. Её дедушка работает врачом.
………………………………………………………………………………………….
3. Вы уже поздравили Михаила?
………………………………………………………………………………………….
4. Родители долго ждали телеграмму.
………………………………………………………………………………………….
5. Анджей женился на двоюродной сестре Михаила.
………………………………………………………………………………………….
6. Мы ездили на экскурсию с дядей.
………………………………………………………………………………………….
7. Она ещё работает учительницей?
………………………………………………………………………………………….
8. Как зовут Ковальскую?
………………………………………………………………………………………….
9. Родители, тёти и двоюродная сестра поздравили Елену, когда она окончила
школу.
………………………………………………………………………………………….
MOJA RODZINA
Kiedy byłam jeszcze zupełnie mała, mieszkaliśmy razem z dziadkami. Pamiętam
jak dziś: do przedszkola chodzę z dziadkiem, czasem z ojcem. Wracam do domu
wieczorem z mamą albo z babcią. Z babcią zwykle nie chodzimy, częściej jeździmy
trolejbusem: babcia nie lubi dużo chodzić.
Dziś jest nas już dużo i mieszkamy osobno. Razem z dziadkami mieszka wujek
Władzio, który jeszcze nie jest żonaty, chociaż jest już niemłody. Tata nazywa go
starym kawalerem. Ale wujcio się nie gniewa, jest wesoły i pogodny.
Dziadkowie są obecnie na emeryturze. Dawniej dziadek pracował jako nauczyciel,
babcia też była nauczycielką. Wujek Władzio jest lekarzem.
Mam jeszcze dużo krewnych, ale o nich mowa będzie później.
A teraz kilka słów o rodzicach. Rodzice są z zawodu inżynierami. Obecnie tata
pracuje jako informatyk w elektrociepłowni, a mama jest urzędniczką w miejskim
przedsiębiorstwie komunalnym. Moje rodzeństwo to brat i siostra. Brata nie ma teraz w
domu: wyjechał na miesiąc razem z żoną do jej rodziców. Siostra jeszcze jest mała,
chodzi do szkoły. Jest uczennicą siódmej klasy.
Siostra mojej matki, ciocia Hela, nie ma córki, więc nie mam ciotecznej siostry.
Cioteczny brat Michał jest studentem. Ciotka mieszka niedaleko i często przychodzi do
nas z całą swoją rodziną.
Ćwiczenie 7 . Proszę opowiedzieć о swojej rodzinie.

MAŁŻEŃSTWO I SZOSA
Ona: Niepotrzebnie zacząłeś hamować na śliskiej szosie.

On: Zacząłem hamować, kiedy złapałaś za kierownicę.
Ona: Złapałam za kierownicę, jak cię zaczęło rzucać.
On: Zaczęło mnie rzucać, kiedy pociągnęłaś za ręczny hamulec.
Ona: Pociągnęłam za ręczny hamulec, jak krzyknąłeś "rany boskie".
On: Krzyknąłem "rany boskie", kiedy zepchnęłaś mi nogę z gazu.
Ona: Zepchnęłam ci nogę z gazu, bo mnie nie chciałeś posłuchać.
On: Nie chciałem cię posłuchać, bo mi radziłaś prowadzić kozę na sznurku zamiast
samochodu.
Ona: Radziłam ci prowadzić kozę na sznurku zamiast samochodu, bo jechałeś jak
wariat.
On: Jechałem jak wariat, żeby uciec przed Fiatem, którego zwymyślałaś przy
wyprzedzaniu.
Ona: Zwymyślałam go przy wyprzedzaniu, bo patrzył na mnie i stukał się w czoło.
On: Stukał się w czoło, bo wystawiłaś przez okno prawą rękę, jakbyśmy mieli skręcać
w prawo.
Ona: Wystawiłam rękę, żeby ci pokazać, w które drzewo rąbniemy, jak będziesz tak
głupio jechał.
On: Ale w końcu rąbnęliśmy w inne.
Ona: Pewnie! Czego ty nie zrobisz, żeby tylko mnie na złość.
Użycie wyrazów kiedy i gdy
В польском языке имеется наречие kiedy (вопросительное и относительное),

соответствующее русскому наречию "когда".
Например: Kiedy tam byłeś? (вопросительное наречие).
Nie mówiłeś nam jeszcze, kiedy tam byłeś, (относительное наречие).
Слово kiedy может также выступать как союз.

Например: Widziałem twojego brata, kiedy tam byłem.
Слово gdy выступает лишь как подчинительный союз и употребляется в

предложениях, выражающих временные отношения. По значению союз gdy
совпадает с союзом kiedy.
Например: Widziałem twojego brata, gdy tam byłem.
Запомните! Союз gdy имеет книжный характер и в устной речи мало-
употребителен.
Ćwiczenie 1 . Proszę wstawić "kiedy" w funkcji przysłówka albo spójnik "gdy":

1. Zacząłem pracować w tej fabryce, ........................... byłem jeszcze bardzo młody.
2. Brat nie napisał, ................................................................................. przyjeżdża.
3. Lubię jeździć na nartach, .................................................. nie ma wielkiego mrozu.
4. ............................................................. Aleksander przyjechał, poszliśmy nad rzekę.
5. Ojciec opowiadał ciekawe historie z czasów, ................................ był jeszcze młody.
6. Nie pamiętam, .................. to było: w połowie marca czy tez w połowie kwietnia.
7. ......................................................................... zaczęliście powtarzać gramatykę?
8. ..................................... mieszkaliśmy nad brzegiem rzeki, często jeździłem łódką.
9. Nie lubię jeździć za miasto, .................................... pada deszcz i wieje zimny wiatr.
10. Chcemy pojechać na południe, ................................. tam będzie nie bardzo gorąco.
11. Nie rozumiem, ...................................................................... chcesz tam pojechać.
12. .............................................................................. oddałeś słownik Wiktorowi?
13. Wziąłem tę książkę, ............................................................ byłem u Aleksandra.
Ćwiczenie 2. Proszę użyć słowo „kiedy” lub „gdy”:

1. ......................................................................pada, deszcz, narzekamy na pogodę.
2. Nie wiem ,.......................................................................................on tu przyjdzie.
3. ........................................... będę w Warszawie, zobaczę pałac w Łazinkach.
4. Pytam panią..................................................................przyjedzie pani nad morze.
5. Zastanawiam się, ..................................................... wreszcie będzie pogoda.
LEKCJA № 20
CZĘŚCI CIAŁA
Arteria Артерия
Biodro Бедро
Broda Борода
Smak Вкус
Włosy Волосы
Oko Глаз
Gardło Горло
Klatka piersiowa грудная клетка
Pierś Грудь
Warga Губа
Policzek, policzki щека, щеки
Dziąsło Десна
Żółć Желчь
Brzuch Живот
Żyła Вена
Wzrok Зрение
ząb; zęby зуб, зуба
jelito(-a) Кишка
Skóra Кожа
Kolano Колено
Kość Кость
krew; krwi кровь(-и)
Dłoń Ладонь
Płuca Лёгкие
twarz; twarzy лицо, лица
Czoło Лоб
Łokieć Локоть
Łopatka Лопатка
Mózg Мозг
mięsień; mięśnie мускул, мускулы
Nerw Нерв
Nos Нос
Palec Палец
Wątroba Печень
Ramiona Плечи
Kręgosłup Позвоночник
Nerka Почка
Pięta Пятка
Żebro Ребро
Ręka Рука
Serce Сердце
Słuch Слух
Stopa Стопа
Staw Сустав
Ucho Ухо
Szczęka Челюсть
Czaszka Череп
szyja, kark Шея
Język Язык
U LEKARZA
Doktor Dzień dobry.
Pani Kowal Dzień dobry, panie doktorze.
Doktor Dawno pani nie widziąłem. I pewnie znaczy, że pani zdrowa.
Pani Kowal Tak, panie doktorze. W zasadzie jestem zdrowa. Bardzo mało
choruję.
Doktor No to dlaczego pani przychodzi do mnie? Co pani dokucza?
Pani Kowal Nie wiem, co to jest, ale od paru dni nie jestem sobą. Jestem bardzo
zmęczona i podenerwowana.
Doktor Może pani za dużo pracuje. Albo przeżywa pani jakieś stresy.
Pani Kowal Może tak, zawsze mam za dużo do roboty. Ale to nie
wszystko,panie doktorze.
Doktor Słucham.
Pani Kowal Mam mdłości.
Doktor Nie jest pani w ciąży?
Pani Kowal Nie, to napewno nie.
Doktor A boli panią brzuch? Są jakieś inne objawy?
Pani Kowal Owszem, pobolewa.
Doktor Dam pani proszki na mdłości, ale, wie pani, wydaje mi się, że pani
powinna się zrelaksować. Pochodzić na jogę, medytację, masaże,
poczytać jakąś spokojną książkę... Wykroić sobie trochę czasu dla
siebie. Chociaż pół godziny dziennie. I niech pani dba o dietę,
dobrze się odżywia.
Pani Kowal Dziękuję, panie doktorze. A czy jest tu w pobliżu apteka?
Doktor Owszem, jest naprzeciwko. I otwarta jest do szóstej
wieczorem.
Pani Kowal Jeszcze raz dziękuję i do widzenia.
Doktor Do widzenia. I życzę pani spokoju.
***
Przed dwoma tygodniami byłem chory. Miałem temperaturę i bóle mięśni. Nie
czułem się dobrze i wyglądałem bardzo źle. Poszedłem do lekarza. Zapytał mnie, co mi
dolega. Potem mnie zbadał. Stwierdził grypę. Dostałem 3 recepty. Lekarz życzył mi
szybkiego powrotu do zdrowia. Poszedłem do domu. Po drodze kupiłem moje
lekarstwa. Wszystkie musiałem przyjmować trzy razy dziennie. Robiłem wszystko, co
zostało mi zalecone. Po kilku dniach byłem znów zdrowy.
Ćwiczenie 1 . Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. На что вы(уважительное обращение к мужчине) жалуетесь?
...............................................................................................................................
2. У меня насморк, кашель и болит грудь.
...............................................................................................................................
3. Адам чувствует слабость.............................................................................
4. У Ани болит голова. .......................................................................................
5. Я чувствую боль вот здесь. .............................................................................
6. У меня болит горло. ..........................................................................................
7. Какая у Вам температура? .............................................,,................................
8. Снимите, пожалуйста, рубашку. .....................................................................
9. Пожалуйста, дышите глубоко. Кашляните. Откройте рот.
.................................................................................................................................
10. Я Вам випишу лекарства. Вот Ваш рецепт.....................................................
11. Вы должны полежать в постели.......................................................................
CHOROBY
anemia Анемия
bezsenność Бессонница
angina Ангина
zapalenie Воспаление
- płuc - лёгких
- oskrzeli -бронхит
zwichnięcie Вывих
zatrucie Отравление
zawroty głowy Головокружение
cukrzyca Диабет
grypa Грипп
przepuklina Грыжа
zawał serca Инфаркт
gruźlica Туберкулёз
katar Насморк
odmrożenie Обморожение
omdlenie Обморок
oparzenie Ожог
obrzęk Опухоль
złamanie kości перелом кости
gorączka повышенная температура
żółtaczka Желтуха
atak serca сердечный припадок
POMOC LEKARSKA
dezynfekcja дезинфекция
kompres Компресс
- cieply - тёплый
- zimny - холодный
operacja Операция
opatrunek Перевязка
płukanie gardla полоскание горла
pogotowie ratunkowe скорая помощь
zastrzyk Укол
ampułka Ампула
antyseptyczny антисептический
bandaż Бинт
wazelina Вазелин
wata Вата
gliceryna Глицерин
płyn Жидкость
jodyna Йод
krople Капли
lekarstwo Лекарство
zioła lecznicze лечебные травы
maść Мазь
syrop Сироп
- od kaszlu - от кашля
pigułka Таблетка
plaster Пластырь
proszek Порошок
roztwór Раствор
soda Сода
spirytus Спирт
środek: средство:
- przeczyszczający - слабительное
- przeciwbólowy - болеутоляющее
tabletka Таблетка
termometr Термометр
zastrzyk Укол
strzykawka Шприц
trucizna Яд
Ćwiczenie 2 . Proszę przetłumaczyć na język polski:
1. Скажите, пожалуйста, где здесь аптека?

...............................................................................................................................
2. Ане нужно делать уколы каждый день в течении недели.
...............................................................................................................................
3. Могу ли я получить лекарство по этому рецепту?
...............................................................................................................................
4. Дайте, пожалуйста, бинт, вату, шприци и что-то от головы.
...............................................................................................................................
5. Эти табоетки нужно принимать во время еды.
...............................................................................................................................
6. Два года назад у Ани было воспаление легких.
...............................................................................................................................
7. У Адама грипп, а у его сестры ангина.
...............................................................................................................................
8. У дедушки Павла диабет.
...............................................................................................................................
9. Аня записалась к доктору на среду.
...............................................................................................................................
JÓZEK MA ANGINĘ
Od wczoraj Józek czuje się niedobrze. Wrócił z uczelni wcześnie. Matki w domu
nie było. Jeszcze nie wróciła z przychodni. Mówiła z rana, że chce pójść do dentysty.
Józek zmierzył sobie temperaturę. Miał niewielką gorączkę. Kaszlu ani kataru nie
miał. Wziął proszek na ból głowy i położył się do łóżka.
Gdy matka wróciła, zdziwiła się, że syn leży w łóżku.
- Co ci jest, Józku? - zapytała. - Pewnie się zaziębiłeś?
- Sam nie wiem, co mi jest - odpowiedział Józek. - Kataru nie mam. Bolą mnie oczy
i głowa. Gardło mnie tak boli, że ust nie mogę otworzyć.
Matka chciała wezwać lekarza, ale Józek się nie zgodził. - Po co mi lekarz -
powiedział. - Nic mi nie jest!
Ale następnego dnia czuł się źle. Temperatura się podniosła. Miał silny ból głowy.
Matka wezwała lekarza. Przyszedł po godzinie, umył ręce i wszedł do pokoju chorego.
Zapytał, na jakie choroby zakaźne chorował jako dziecko i czy nie miał zapalenia płuc.
Józek powiedział, że dawniej zawsze był zdrów. Na płuca ani on sam, ani nikt z rodziny
nigdy nie chorował. I dodał jeszcze od siebie, że ma doskonały apetyt i sen i że nie chce
iść do szpitala.
- Wesołego ma pani chłopca. Może jeszcze chce coś powiedzieć, na przykład, że
słuch i wzrok ma w porządku i okularów nie nosi. Albo, że nie wie, z której strony jest
wątroba.
Na to Józek odpowiedział, że rzeczywiście nie wie.
Lekarz zbadał chorego i stwierdził anginę. Powiedział, że serce i płuca są zupełnie
w porządku. O szpitalu nie ma mowy. Zapisał lekarstwo i zalecił płukanie gardła. Kazał
Józefowi leżeć w łóżku przez trzy dni. Dał zwolnienie lekarskie.
Matka wzięła receptę i poszła do apteki po lekarstwo. Gdy wróciła, dała Józkowi
lekarstwo, a potem herbatę z cytryną.
Józek nic nie jadł i prawie przez cały dzień spał. Dzwonili koledzy, pytali o jego
zdrowie. Matka odpowiadała, że pewnie już czuje się lepiej, bo śpi spokojnie.
Wieczorem przyszedł jeden z kolegów. Przyniósł dla chorego pomarańcze.
- Józek! Mam dla ciebie bilet na koncert grupy rockowej na niedzielę - powiedział.
Matka była z tego niezadowolona. Józek jeszcze wyglądał mizernie. Lekarz kazał
przez jakiś czas leżeć w łóżku, więc nie może być mowy o koncercie. Ale kolega jest
pewien, że do niedzieli Józek będzie zdrów i wesół jak zawsze.
W sobotę matka zadzwoniła do przychodni i zamówiła wizytę domową. Przyszedł
ten sam lekarz. - Któż to tak długo leży w łóżku? - powiedział internista. Pozwolił
Józkowi wstać z łóżka i wychodzić z domu.
Запомните!
boleć (kogo?; co?) - болеть (у кого?; что?)
Глагол boleć (boli) так же, как в русском языке глагол "болеть (болит)",
употребляется только в 3-м лице, Mamę boli serce (У мамы болит сердце).
chorować (па со?) - болеть (чем?) Mama choruje na serce. - У мамы болит
сердце (хроническая болезнь). У мамы больное сердце.
Lekarstwo, proszek, środek (nа со?) - лекарство, порошок, средство (от чего?)
Ćwiczenie 3. Proszę użyć odpowiedniego przypadka z przyimkiem lub bez:

1. Co (ty) boli?
2. W nocy (Maria) bardzo bolała noga.
3. Uszy (ja) bolą.
4. Ciotka Marii już dawno choruje (serce).
5. (Ty) zawsze boli albo głowa, albo ucho, albo oko, a (ja) nigdy nic nie boli.
6. Już (ja) zęby więcej nie bolą.
7. Nie wiedziałem, że jego ojciec choruje (gardło).
8. Wieczorem często bolą (ja) oczy.
9. Czy w nocy nie bolały (ty) zęby?
10. Boli (ja) nie cała głowa, tylko czoło.
11. (Józek) bolą oczy.
12. Dlaczego wuj się położył? Czy (wuj) głowa boli?
13. Co (ty) zalecił lekarz na ból głowy?
14. Nigdy nie nosiłem (okulary).
15. Co (kto) boli, o tym mówić woli.
Ćwiczenie 4. Proszę, użyć odpowiedniego przypadka i , jeśli trzeba, z odpowiednim

przyimkiem:
1. (Siostra) boli głowa.
2. Nigdy nie chorowałem (zapalenie płuc).
3. Nie chciałam, żeby matka poszła (ja) do przychodni i poszłam sama.
4. Nie mogę sama wnieść (szafa).
5. Maria weszła (pokój).
6. Zmierzyłam sobie (temperatura).
7. On nigdy nie miał (dobry słuch).
8. Dziadek ma (chora wątroba).
9. Jeszcze nie kupiłem sobie (okulary).
10. Zapisałem (ty)(wizyta)(dentysta) na drugą po południu.
11. To jest najlepsze lekarstwo (grypa).
12. Zaraz (pani) zbadam.

1. Доктор, воспаление лёгких это инфекционное заболевание?
2. Дядя не может подняться пешком на четвёртый этаж: у него больное сердце.
3. Это та же книга? - Не знаю.
4. Врач дал тебе рецепт?
5. Юрий живёт один.
6. У этого мальчика грипп.
7. В котором часу ты принял порошок?
8. Я не могу пойти с вами в парк: у меня насморк и кашель.
9. Больной поднялся и сел на кровать.
10. Ты, наверное, простудилась.
11. Чьи это очки?
12. Глаза и уши у вас (обращаясь к мужчине) в порядке, а горло надо лечить.
13. Я всегда сплю на правом боку.
14. В аптеке нет лекарства, которое вы, доктор, мне прописали. - Вы (обращаясь к
женщине) уверены?
15. Я себя плохо чувствую, у меня ангина.
16. Если у тебя болят зубы, почему ты не идёшь к зубному врачу?
17. У меня был кашель. Врач прописал мне очень хорошие порошки от кашля.
18. У нашего преподавателя было воспаление лёгких.
19. У дедушки больное сердце.
20. Может быть вызвать врача?
21. Что у тебя болит? - У меня болит глаз.
22. Я ещё не вымыл руки.
23. В детстве (ребёнком) он часто болел, а теперь почти никогда не болеет.
24. Рецепт лежит на письменном столе.
25. Почему ты лёг в постель?
26. Я уверен, что дождя не будет.
27. Он ещё не вернулся из поликлиники.
28. Врач советовал мне заниматься спортом.
29. Я не хочу ехать в Познань один.
30. У меня так болят зубы, что я не сплю уже вторую ночь.
31. У меня насморк и высокая температура, я думаю, что это грипп.
32. Я не помню, чем болел в детстве (ребёнком).
33. У меня есть хорошие средства от гриппа.
34. Зачем мне лекарства? Я совершенно здоров.
Ćwiczenie 6. Proszę przeczytać:

1
-Halo, Janek! Dlaczego tak długo nie dzwoniłeś?
-Miałem zapalenie uszu.
-Jak to? Jednocześnie bolało cię i prawe i lewe ucho?
-Tak, bolało mnie i jedno i drugie.
-To dziwne. Nigdy o czymś takim nie słyszałem.
2
-Czy rodzice pani są zdrowi?
-Nie mogę tego powiedzieć.
-A na co chorują?
- Ojciec na serce, a matka ma słabe płuca. W zeszłym roku dwa razy chorowała na
zapalenie płuc.
3
-Zośka, dlaczego tak mizernie wyglądasz?
-Nic dziwnego, przecież chorowałam przez cały tydzień.
-Na co?
-Miałam grypę i bardzo wysoką gorączkę.
4
-Znów mnie bolą zęby.
-To dlaczego nie idziesz do dentysty?
-Boję się.
-Nie jesteś już małym dzieckiem.
-Jednak się boję.
-No, to idziemy razem.
Прописные и строчные буквы
Употребление прописных букв в большинстве случаев аналогично с русским.
Но имеются и различия в употреблении прописных букв. Так, например, с
прописной буквы(большой буквы) пишутся:
а) названия национальностей и групп народов:
Rosjanin, Polak, Słowianin;
б) названия жителей частей света, стран, областей, а также названия рас и
племён:
Europejczyk, Austriak, Ślązak, Małopolanin, Kujawiak, Murzyn, Papuas;
П р и м е ч а н и е . Названия жителей городов пишутся со строчной буквы (с

маленькой буквы), например: warszawianin, poznaniak, berlińczyk.
Иногда одно и то же слово может обозначать жителя области и жителя города.

В зависимости от этого оно пишется с прописной или со строчной буквы,
например: Krakowiak (житель Краковского воеводства), krakowiak (житель
Кракова).
в) все значимые слова, входящие в состав географического названия:

Morze Czarne, Jezioro Aralskie, Kanał imienia Moskwy, Półwysep Krymski,
Ocean Lodowaty Północny;
П р и м е ч а н и е . Слово "imienia" в составе названий пишется со строчной
буквы.
Если слова góra, rzeka и т. п. не входят в состав названия, то они пишутся со

строчной буквы:
góra Łomnica, rzeka Wisła, półwysep Korea, północny brzeg jeziora Bajkał.
г) все значимые слова, входящие в названия учреждений, организаций,
праздников и т. п.,
Akademia Nauk, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Międzynarodowy Dzień Kobiet,
Organizacja Narodów Zjednoczonych, Święto Morza;
д) все значимые слова в заголовках периодических изданий:
"Tygodnik Powszechny", "Przegląd Prawa Handlowego", "Kobieta i Życie".
Исключение составляют несклоняемые названия, например: "Dookoła świata";
е) в письмах, заявлениях и т. п. слова, используемые для обозначения
адресата и обращения к нему, например:
" Drogi Ojcze, wczoraj otrzymałem Twój list.
Szanowny Kolego, już dawno nie miałem od Was wiadomości.
Zwracam się do Pana Profesora z prośbą.
Ćwiczenie 1 .Od podanych niżej wyrazów utworzono nazwy mieszkańców(w rodzaju
męskim). Prosze zdecydować czy pierwsza litera ma być mała, czy duża:
Przykład: Ameryka- Amerykanin; Londyn- londyńczyk
1. Europa – ...uropejczyk 2. Berlin – ...erlińczyk

3. Azja – ...zjata 4. Nowy Jork – ...owojorczyk
5. Wrocław – ...rocławianin 6. Holandia – ...olender
7. Australia – ...ustralijczyk 8. Litwa – ...itwin
9. Francja – ...rancuz 10. Włochy – ...łoch
11. Ateny – ...tenczyk 12. Warszawa – ...arszawiak
Ćwiczenie 2 .Proszę utworzyć przymiotnik od podanych rzeczowników:

Przykład: Anglia – angielski akcent
1. Polska – ............................kultura 2. Francja – ................................aktor

3. Hiszpania – ..........................język 4. Korea – ...........................samochód
5. Australia – ........................pisarz 6. Belgia – ...............................moneta
7. Czechy – ............................piwo 8. Szwecja – ..................................film
9. Wietnam – .....................kuchnia 10. Brazylia – .........................drużyna
11. Rosja – ............................balet 12. Boliwia – ..........................muzyka
Ćwiczenie 3 .Proszę zdecydować, czy podana w nawiasach litera ma być duża czy
mała:
Przykład: Irena przyjeżdża do nas w (w)Wielką (s) Sobotę.
1. Urodziłam się w (m)...aju, a moja siostra w (g)...rudniu.

2. Chodzę na (j)...udo w (p)...iątki, a na (k)...oszekówkę w (ś)rody.
3. Czy ta wyspa znajduje się na (o)...ceanie (s)...pokojnym czy na (a)...tlantyku?
4. Gdzie leży (g)...óra (k)...ościuszki? W (a)...ustralii czy w (e)...uropie.
5. Jutro w (p)...ołudniowej (e)...uropie wystąpią silne wiatry, a pojutrze w (a)...meryce
(p)...ołudniowej przewidywane jest (t)...ornado (f)...eliks.
6. Bardzo piękny jest (k)...rzyż (p)...ołudnia, ale wolę (w)...ielki (w)...óz.
7. Jesteś (k)...rakowianinem i nie umiesz tańczyć (k)...rakowiaka?
8. Nie każda (p)...olka musi umieć tańczyć (p)...olkę.
9. Czy wiesz jaka jest długość mięzy (k)...siężycem, a (s)...łońcem.
10.Jutro (s)...łońce zajdzie o 19:20.
Ćwiczenie 4 .Proszę zdecydować, czy podana w nawiasach litera ma być duża czy
mała:
(t)...arnów, 12 (m)...aja, 2012 r.
(k)...ochana (m)...ałgosiu!
Dawno nie pisałam do (c)...iebie, ale bardzo chorowałam. Miałam (g)...rypę, choć
bez gorączki. Już czuję się prawie dobrze. Ostatnio odwiedzała mnie „(m)...ała” –
pamiętasz ją? Właściwie nie wiem dlaczego tak (j)...ą nazywałyśmy – przecież jest tak
samo wysoka jak (t)...y.
Ciekawa jestem jak się czuje (t)...woja (c)...iocia (e)...leonora. Ile (o)...na już ma
lat 90 czy 91?
Mam nadzieje, że (w)...asz (f)...iat jest już naprawiony! Jeśli tak,to może
przyjedziecie do (n)...as w (n)...iedzielę po (b)...ożym (n)...arodzeniu?
Serdecznie zapraszamy!
Trzymaj się i pozdrów (w)...szystkich! Do zobaczenia!
Ćwiczenie 5 .Proszę podkreślić odpowiednią literę:

Przykład: Droga A\aniu!
1. Interesuję się literaturą A/amerykańską i kulturą P/polską.
2. Jaka jest odleglość od M/marca do K/księżyca?
3. Mój przyjaciel jest A/afrykaninem, ale mieszka w E/europie.
4. We W/wtorki chodzę do F/filharmonii.
5. Umiesz tańczyć M/mazura?
6. W L/lutym zacznę studiować M/medycynę.
7. Naszym ulubionym K/kompozytorem jest C/czajkowski.
8. Mój O/ojciec codziennie czyta „G/gazetę W/wyborczą”.
9. Każdy P/polak wie kto to jest K/kopernik.
10. Nasza koleżanka jest A/angielką; zwiedziła wiele państw E/europejskich.
11. Ona mieszka w R/rzymie, więc chyba jest R/rzymianką.
12. Nowa wyprawa astronawtów na W/wenus rozpocznie się w P/październiku.
13. Znasz język słowacki? Nie, znam tylko C/czeski.
14. Bardzo lubie góry, ale najbardziej T/tatry.
15. Dla mnie krajobrazy T/tatrzańskie są najpiękniejsze.
16. Jesteśmy K/katolikami, a nie P/protestantami!
Ćwiczenie 1 . Do wyrazów z grupy A proszę dobrać wyrazy z grupy B o takim samym
lub podobnym znaczeniu:
1. gród a. trochę
2. zapiski b. kościół
3. nieco c. dużo
4. świątynia d. zakłócić
5. mnóstwo e. w dalszym ciągu
6. czarowny f. położony
7. unikalny g. miasto
8. naruszyć h. niepowtarzalny
9. nadal i. notatki
10.usytuowany j. uroczy
Ćwiczenie 2 . Do wyrazów z kolumny A proszę dobrać wyrazy o znaczeniu podobnym

z kolumny B:
1. mag a. tajemniczy
2. zwierciadło b. czarnoksiężnik
3. świetnie c. na zawsze
4. zagadkowy d. lustro
5. zdołać e. nieodgadniony
6. kpić f. wspaniale
7. niezbadany g. dotrzeć
8. sprytny h. potrafić
9. trafić i. pomysłowy
10. na wieki j. drwić
PADA, PADA, PADA ...

Całą sobotę lało, a w niedzielę temperatura w górach spadła do zera. W Zakopanem
było tylko 8 stopni ciepła. Ci, którzy wybierają się na wczasy w sierpniu, niech nie
liczą na poprawę pogody, a sięgną po ciepłe ubrania. W lipcu przez Tatry i Podtatrze
przeszły cztery pory roku, a jak będzie dalej ... Mimo chłodu na szlakach górskich
panował duzy ruch. Góry nawet w deszczu i chłodzie są piękne.
W Krakowie, jak zawsze, wielu turystów przemierzało Trakt Królewski,
odwiedzało komnaty zamku na Wawelu - mimo zimna i deszczu. Wielu mieszkańców
miasta skorzystało z wycieczek organizowanych przez zakłady pracy i wyjechało do
okolicznych lasów na grzyby. Mimo zimna w lasach Gór Świętokrzyskich grzybów w
bród. To też przeżywają one prawdziwą inwazję grzybiarzy - po której, niestety, las
wygląda jak "pobojowisko". I tu pogoda nie odstraszyła turystów.
W Warszawie, w sobotę i niedzielę, również padał deszcz.
Na Mazurach też pada. Ale stali bywalcy w tych stronach i tym razem zajęli
"swoje" miejsca na campingach.
Nad morzem tak, jak w innych rejonach kraju - też zimno i pada. Słońce skąpi
promieni - ale na plażach zawsze pełno. Mniej chętnych do kąpieli - woda w Bałtyku
zimna.
Różnice w znaczeniu wyrazów:

naród нация, народ
lud народ
narodowy национальный
ludowy народный (ale strój ludowy - национальный костюм)
Proszę użyć wyrazów "naród", "lud", "ludowy", "narodowy" w odpowiedniej
formie:
1. Orkiestra gra hymny ................................................................................................. .
2. Bardzo lubię pieśni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Organizacja ........................................................................ Zjednoczonych (ООН).
4. To była jedna z ulubionych piosenek ........................................... warszawskiego.
5. Każdy region polski ma swój strój ......................................................................... .
LEKCJA № 21
Предложный падеж (Miejscownik )
Одной из функций предложного падежа является указание на место, где

происходит действие.
Отвечает на вопровы о, на, в ком? о, на, в чем? (o, na ,w kim? o, na, w czym?)
• Единственное число существительных
а) Существительные мужского и среднего рода единственного числа в

предложном падеже принимают окончание -е или -и.
Существительные, основа которых оканчивается на твердый согласный, имеют

окончание -е.
kot — kocie nos — nosie drzewo — drzewie miasto — mieście
Запомните, что твердый согласный смягчается перед -е.
Существительные, основа которых оканчивается на мягкий согласный, на

с, dz, cz, dz, l, rz, sz, ż, k, g, сh, принимают окончание -u:
pokój — pokoju lekarz — lekarzu rok — roku dach — dachu
mąż — mężu łóżko — łóżku oko — oku глаз
Несколько других существительных мужского и среднего рода также

принимают окончание -u:
pan — panu syn — synu
НО: imię — imieniu cielę — cielęciu и т.д.
б) У существительных женского рода единственного числа окончание

именительного падежа -а заменяется в предложном падеже на -е, -i или -у.
Если основа слова оканчивается на твердый согласный, оно принимает

окончание -е:
kobieta — kobiecie siostra — siostrze ręka — ręce noga — nodze
Запомните, что:
t переходит в ci
s переходит в si
k переходит в с
r переходит в rz
g переходит в dz
d переходит в dź
Если основа оканчивается на мягкий согласный, существительное принимает
окончание -i:
ciocia — cioci pani — pani
Слова, основы которыхоканчиваются на твердый согласный или с,

принимают в предложном падеже окончание -у:
noc —nocy rzecz — rzeczy ulica — ulicy stolica — stolicy
• Единственное число прилагательных
а) Прилагательные мужского и среднего рода единственного числа в

предложном падеже оканчиваются на -уm во всех случаях, кроме тех, когда
основа прилагательного оканчивается на k или g. В этом случае необходимо
окончание -im:
suchy — suchym długi — długim
б) Прилагательные женского рода единственного числа оканчиваются в

предложном падеже на -ej во всех случаях, кроме тех, когда основа
прилагательного оканчивается на k или g. В этом случае необходимо поставить
окончание -iej:
sucha - suchej długa - długiej
• Множественное число существительных
Все существительные, вне зависимости от рода, в предложном падеже

оканчиваются на -ach:
(м.р.) kot — kotach nos — nosach pokój — pokojach syn - synach

lekarz — lekarzach dach — dachach pan — panach mąż — mężach
(ж.р.) ciocia — ciociach pani — paniach noc — nocach
(cp.p.) łóżko - łóżkach drzewo — drzewach miasto — miastach okno — oknach
ПРИМЕЧАНИЕ: oko — oczach, imię - imionach, cielę - cielętach и т.д.
• Множественное число прилагательных

Все прилагательные во множественном числе имеют окончание -ych или -ich:
suchy dom — suchych domach długa ulica - długich ulicach duże miasto -
dużych miastach
Случаи употребления предложного падежа
Употребления существительного в предложном падеже требуют некоторые

предлоги, среди которых наиболее часто встречающимися являются:
nа на
о о, с, в
ро после, по
ро по (поверхности)
przy у, при, рядом, за
w/we в
Kot łeży na łóżku.

Кот лежит на кровати.
Okropnie się nudziłem/-łam na początku.
Мне было очень скучно сначала.
Program rozpoczyna się о godzinie szóstej.
Программа начинается в 6 часов.
О czym żeście dyskutowali?
Что же вы обсуждали? (букв. о чем)
Po zebraniu pójdziemy na kawę.
Мы пойдем выпить кофе после собрания.
Jabłko potoczyło się po podłodze.
Яблоко покатилось по полу.
Jurek siedzi przy biurku i pisze list.
Юрэк сидит за письменным столом и пишит письмо.
Ćwiczenie 1 . Proszę dokończyć według wzoru:

WZÓR: Czytałem artykuł, rozmawiałem o artykule.
1. To jest mój syn, rozmawiałem o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Mam urlop, mówiłam Jerzemu o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.Na biurku leżał papier, pisałem na . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Nie zdejmowałem płaszcza, siedziałem w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Widziałem nowy pomnik, pisałem siostrze o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Znam dobrze Bagdad, byłem kiedyś w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7 . Poszedłem na Plac Czerwony, byłem na ... .

1. Czytałem dużo o (autor)........................................................... "Wojny a pokoju".
2. Kto stał na (korytarz)................................................................... podczas lekcji?
3. Ile miejsc jest w (autobus)...................................................................................?
4. Słuchaliśmy radia w (język polski)..................................................................... .
5. Oni rozmawiali o tym (inżynier)......................................................................... .
6. Czy poszliście wczoraj na koncert? Tak, byliśmy na (koncert)........................... .
7. Staliśmy na (przystanek) i czekaliśmy na (tramwaj)........................................... .
8. Pięknie było w (ogród)....................................................................................... .
9. Ojciec przyjechał w (listopad)...........................................,a matka w
(grudzień).............................................................................................................. .
Ćwiczenie 3. Proszę użyć odpowiedniej końcówki:

1. Egzamin był w (czerwiec)...................................................................................... .
2. Dziadek przyjechał w (sierpień)................................................................................. .
3. Jeździliśmy tam w (lipiec). ................................................................................... .
4. W (grudzień i styczeń)............................................................... było bardzo zimno.
5. W (marzec)..................................................................... jeszcze bywa dużo śniegu.
6. W (październik)....................................................................... często pada deszcz.
7. W (kwiecień i maj)............................................................................ już jest ciepło.
NOWE MIESZKANIE
Nasza rodzina składa się z dziadka, babci, rodziców, syna i córki.

Ja właśnie jestem tą córką. Rodzice wstąpili do spółdzielni, bo nasze stare
mieszkanie jest bardzo małe. Teraz otrzymaliśmy już nowe.
Dziadek i babcia zostali w starym mieszkaniu. Jest ono dla nich bardzo wygodne,
bo na parterze, a babcia nie lubi windy.
Nowe mieszkanie jest na szóstym piętrze, ale to nam nie przeszkadza, przecież
jest winda, więc nie trzeba wchodzić po schodach.
W sobotę poszłam z mamą obejrzeć nasze mieszkanie. Bardzo nam się
spodobało. Z przedpokoju pierwsze drzwi z prawej strony prowadzą do dużego pokoju,
drugie do małego pokoiku, z lewej - do kuchni i do trzeciego pokoju. W końcu
korytarza jest wejście do łazienki.
Pierwszy pokój jest duży, jasny, o dwóch oknach, które wychodzą na spokojną
uliczkę. To będzie pokój rodziców.
- Który pokój mój? - zapytałam mamę.
- Myślę, że ten mały, a chłopcu można dać ten z balkonem.
Potem weszłyśmy do łazienki. I wanna, i prysznic, i umywalka - wszystko nam
się spodobało.
W przedpokoju jest telefon. Chciałam zatelefonować do koleżanki i podać swój
nowy adres i numer telefonu, ale okazało się, ze telefon jeszcze nie działa.
Przeprowadziliśmy się w niedzielę. Rzeczy przyjechały ciężarówką. Przed
domem czekali na nas wujek i ciocia.
Ojciec razem z wujkiem i moim bratem Antkiem wnieśli do dużego pokoju stół,
sześć krzeseł i kanapę. Mama pokazywała, gdzie jaki mebel postawić. Brat wziął do
swojego pokoju tapczan i fotel. Telewizor również stoi w jego pokoju. Matka chce
kupić meblościankę zamiast serwantki.
W moim pokoiku nie ma ani jednego ciężkiego mebla. Moje biureczko, łampa,
nawet łóżko-wszystko jest lekkie.
W kuchni postawiliśmy niewielki kredens, lodówkę i stolik.
Ojciec był juz zmęczony i położył się na tapczanie. Dałam ojcu kołdrę i
poduszkę.
Różnice w rodzaju i znaczeniu polskich i rosyjskich wyrazów:

mebel (rodzaj męski) предмет меблировки
meble (liczba mnoga) мебель
Zwroty
jeździć windą ездить на лифте
wsiadać do windy садиться в лифт
wysiadać z windy выходить из лифта
wchodzić po schodach подниматься по лестнице
schodzić ze schodów спускаться по лестнице
położyć się (na czym?) лечь (на что?)

postawić (na czym?) поставить (на что?)
usiąść (na czym?) сесть (на что?)
zatelefonować, zadzwonić (do kogo?) позвонить (кому?)
Użycie przyimków
położyć się na łóżku лечь на кровать
położyć się do łóżka лечь в постель
usiąść w fotelu сесть в кресло

1. Z kogo składa się rodzina, o której jest mowa w opowiadaniu "Nowe mieszkanie"? 2.
Czy dziadek i babcia też przeprowadzili się do nowego mieszkania? 3. Na którym
piętrze jest nowe mieszkanie? 4. Czy to przeszkadza, że mieszkanie jest wysoko? 5.
Jakie jest nowe mieszkanie? 6.Gdzie jest wejście do łazienki?
7. Co matka chce kupić? 8. Jakie meble ma córka w swoim pokoju? 9. Czy telewizor
stoi w pokoju córki? 10. Gdzie stoi łampa? 11. Gdzie stoi kredens? 12. Czy w tym
mieszkaniu jest telefon i czy można już dzwonić? 13. Jakie meble są w kuchni? 14. Kto
się położył na tapczanie i dlaczego?
Ćwiczenie 5. Proszę zadać pytania do poszczególnych zdań:
l. Wszedłem na piąte piętro po schodach.
2. Ona wstąpiła na uniwersytet.
3. Ten fotel jest bardzo wygodny.
4. Kupiliśmy sześć krzeseł.
5. Dywan leży w dużym pokoju.
1. Byłem taki zmęczony, że położyłem się na (tapczan)……………………………….. .
2. Jeszcze nie jest późno, a ty się już położyłeś do (łóżko)………………………….. .
3. Zadzwoniłem do (mieszkanie)…………………………., ale nikt nie otworzył drzwi.
4. Każdy mebel stoi już na swoim (miejsce)………………………………………….. .
5. Położyliśmy książki na (podłoga)………………………………………………….. .
6. Brat usiadł w (fotel)………………………………………………………………… .
7. Postawiłam telewizor na (stolik)…………………….. w (kąt)……………… pokoju.
8. Proszę położyć poduszki na (dywan)……………………………………………… .
9. Postaw kwiaty na (buirko)…………………………………………………………. .
Ćwiczenie 7. Proszę użyć odpowiedniego czasownika w czasie przeszłym:
usiąsc; postawić; położyć się; przeprowadzić się; spodobać się; kupić; zadzwonić;
wstąpić.
1. Po drodze ………………………………….... do dziadka, potem poszliśmy dalej.
2. Na czym ……………………...…………………….. telewizor? - zapytałam brata.
3. Byłam bardzo zmęczona, ale nie ............ na tapczanie, tylko .................. w fotelu.
4. W poniedziałek cała rodzina ............................................... do nowego mieszkania.
5. Już ............................................................ na stole talerz dla mamy - mówi Anna.
6. Andrzejowi bardzo ............................................................................ przedstawienie.
7. Moja siostra z mężem ........................................................................ do spółdzielni.
8.Wieczorem ojciec ...................................................................................... do wuja.
9. Ciocia................................................................................................. meblościankę.
Ćwiczenie 8. Proszę użyć czasownika w odpowiedniej osobie i liczbie czasu przeszłego

i, jeśli trzeba, z odpowiednim przyimkiem:
1. (Zejść)................. schodów i (pójść)............ przystanek - mówią Zofia i Jadwiga.
2. Mama i ciocia właśnie (obejrzeć)....................................................... nowe meble.
3. (Przeprowadzić się).............................................. w zeszłym miesiącu, ale nie
(zdążyć)......................................... jeszcze powiesić firanek - mówią moje siostry.
4. (Wyjąć)..................... lodówki i (postawić)................ stole mleko – mówi Ania.
5. Andrzeju, dlaczego tak długo nie (wychodzić)......................................... łazienki?
6. Na górę (jeździć)..................................... windą, na dół (schodzić).....................
schodach - opowiadają Zofia i Michał.
7. W którym pokoju (położyć)...................................... dywan? - pytam znajomych.
8. (Pojechać)................................................. windą na piąte piętro - mówią rodzice.
Ćwiczenie 9.Proszę przeczytać w osobach, potem powtórzyć z pamięci:

1
Malinowska: Halo! Słucham.
Korespondent: Czy to mieszkanie państwa Malinowskich?
M.: Tak, kto mówi?
K: Jestem korespondentem jednego z dzienników warszawskich. Nazywam się
Nowakowski. Czy mogę z panią porozmawiać?
M.: Owszem. Ale kto panu dał mój telefon?
K: Telefon państwa mam z redakcji "Moskiewskiej Prawdy". Chodzi o to, (дело в том)
że chcę napisać o nowych domach, nowych mieszkaniach, nowych osiedlach w
Moskwie.
M.: Chce pan do nas przyjechać?
К: Z przyjemnością, jeśli pani pozwoli (pozwolić - разрешить).
M.: Czekam na pana.
K: Właśnie wychodzę.
К.: Dzień dobry pani.
M.: Pan Nowakowski? Proszę. Chce pan obejrzeć nasze mieszkanie i zadać jakieś
pytania?
К: Tak jest (так точно), proszę pani.
M.: Słucham pana. Co pana interesuje?
K.: Jak dawno państwo tu mieszkają?
M.: Juz prawie miesiąc.
К: Czy meble, które tu widzę, są nowe czy stare?
M.: Starych jest zupełnie mało. Prawie wszystkie są nowe. No, na przykład,
meblościanka i regał są nowe, biurko jest stare.
K.: Możę jeszcze od rodziców?
M.: Nie, to biurko mojego dziadka.
K.. Piękny mebel. Stare meble są teraz bardzo modne. Jeszcze jedno pytanie. Jak długo
trzeba było czekać na to mieszkanie?
M. Dwa lata.
K.: Słyszy pani, ktoś otwiera drzwi?
M : Tak, słyszę. To mąż wraca do domu. Teraz może pan porozmawiać z mężem.
Ćwiczenie 10 .Proszę opowiedzieć o swoim mieszkaniu.

Słownictwo
С помощью суффикса -ik(-yk) могут образовываться уменьшительные
существительные мужского рода, обозначающие обычно неодушевлённые
предметы, например:stolik, fotelik, artykulik, piecyk, talerzyk, korytarzyk, samolocik.
Возможны, однако, уменьшительные образования с этим суффиксом и от
некоторых существительных, обозначающих людей, например: chłopczyk.
ROZMÓWKI FRANCUSKIE
Naszym największym marzeniem była wspólna wycieczka do Francji. Tylko we

dwoje. Sytuacja finansowa pozwoliła nam wyasygnować na razie niewielką tylko sumę
na realizację marzenia, długo więc zastanawialiśmy się, jak zainwestować
przeznaczone na to 15 złotych. Wybór padł wrzeszcie na "Rozmówki francuskie".
Weszliśmy do księgarni i uroczyście zakupiliśmy. Pierwszy krok w kierunku realizacji
marzenia został dokonany.
Cały wieczór przesiedzieliśmy nad małą książeczką wybierając z niej przydatne
zdania.
Książeczka była zachwycająca. Nawet zwroty potoczne zawierały skarby ekspresji,
a w transkrypcji fonetycznej nabierały wdzięku i egzotyki.
- Miło mi pana widzieć - odczytałam z przekonaniem.
- Bardzo dziękuję za miłe przyjęcie - odpowiedziałeś z ukłonem.
- Pragnę, aby pan został tu dłużej.
- Pani jest bardzo miła!
Następne działy przerzuciliśmy szybko: zaprzeczenie, odmowa, wyrażenie
wątpliwości, ostrzeżenie, to nas nie mogło dotyczyć. Wyrazy radości i zadowolenia...
tak, to coś dla nas.
- Jakże jestem szczęśliwy!
- Jestem pełen nadziei.
- Jestem zachwycony.
- Jestem oczarowany!
Z Podróży spodobało nam się "proszę zarezerwować dwa miejsca", z Restauracji -
"czy ma pan stół na dwa nakrycia". Z Hotelu - "chciałbym pokój z dwoma łóżkami".
Z rubryki Zdrowie przydać nam się mogło tylko jedno jedyne zdanie: "Czuję się
bardzo dobrze".
Z tym zasobem wiadomości dalibyśmy sobie radę. Ale nie pojechaliśmy. Nie
pojechaliśmy wtedy razem do Francji, a teraz już żadne rozmówki nie są w stanie
sprawić, abyśmy kiedykolwiek i gdziekolwiek znaleźli się razem.
Zawiadomiono mnie, że istnieje możliwość wysłania mnie do Francji. Odszukałam
samouczek i zaczęłam go wertować. Samotnie.
"Co robić?", "Co się stało?". Podawano tylko pytania. Odpowiedzi, tak bardzo mi
potrzebnych, w "Rozmówkach" nie znalazłam.
"To bardzo przykre", "To bardzo smutne", "To bardzo niemiłe", "Okropność!".
Praktyczna książeczka.
"Nie mam szczęścia!", "Nic z tego", "To mnie rani do żywego". Chyba specjalnie z
myślą o mnie wydana.
I znów z różnych działów wypisuję potrzebne zwroty: "Chciałabym pokój z jednym
łóżkiem", "W moim pokoju jest za zimno", "Lampa nie działa", "Kaloryfer nie grzeje".
"Nie wolno mi jeść tej potrawy", "Ta potrawa jest dla mnie za słona", "Za zimna",
"Za gorąca", "Nieświeża", "Niesmaczna".
Zakupy: "Ten rozmiar nie nadaje się dla mnie", "To obuwie kaleczy mnie", "To jest
za małe", "To za wąskie", "To za szerokie", "To ściska", "To gniecie", "To za drogo".
Będę sama. Samotna. Spragniona towarzystwa jakiegoś żywego stworzenia...
"Chodźmy zobaczyć wybieg dla niedźwiedzia", "Basen dla hipopotamów", bo cóż
innego mi pozostanie? To będzie moje życie towarzyskie.
- Nie czuję się dobrze - odpowiem na czyjeś pytanie- Źle śpię, nie mam apetytu.
Przejrzałam wypisane zwroty. Nie pojadę do Francji. To musi być smutny kraj.
Według opowiadania Stefanii Grodzieńskiej "Rozmówki francuskie "
Ćwiczenie 10 . Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie. Przed

nawiasami proszę użyć odpowiedniego przyimka:
WZÓR: (miasto) jest piękny park – w mieście jest piękny park.
1. Ona ma pracę (uniwarsytet)............................................................................... .

2. Moja siostra jest (teatr). .................................................................................. .
3. U mnie (dom) jest telefon. ............................................................................... .
4. Ten mężczyzna pracuje (fabryka). .................................................................. .
5. Chcemy pokoju (świat)................................................................................... .
6. Oni są (bar mleczny, obiad) ....................................................................... .
7. Pani Katarzyna jest (Paryż) ........................................................................ .
8. Andrzej przyjechał do nas (kwiecień) ....................................................... .
9. Byłyśmy (urodziny) .................................................................................... .
10. Arek świetnie gra (gitara) ........................................................................... .
LEKCJA № 22
Будущее время(Czas przyszły)
В польском языке существует две формы будущего времени. Это формы
простого будущего времени и составного будущего времени. Они соотносятся с
понятием о несовершенном/совершенном виде глагола, т.е.
завершенном/продолжающемся действии.
Простое будущее время (Czas przyszły prosty)

Простое будущее время выражает отдельно взятое действие, то есть действие,
которое будет завершено. «Я прочту», «ты увидишь», «он пойдет» и т.д.
Чтобы образовать формы простого будущего времени, нужно взять основу

инфинитива совершенного вида и присоединить соответствующее оконча ние
настоящего времени.
Например, возьмем глагол «платить».

Инфинитив несовершенного вида этого глагола — płacić ( I I ) , в настоящем
времени он спрягается так:
płacę płacimy
płacisz płacicie
płaci płacą
Чтобы образовать форму простого будущего времени, нужно взять основу

инфинитива совершенного вида (zapłacić) этого глагола, т.е. zapłać-, и
добавить окончания второго спряжения настоящего времени.
Следовательно, в простом будущем времени глагол «платить» спрягается
следующим образом:
zapłacę zapłacimy
zapłacisz zapłacicie
zapłaci zapłacą
Naprzykład:
Osoba Liczba pojedyncza
Napisać zrobić przeczytać dać kupić
1 napisz-ę zrobi-ę przeczyt-am dam kupię
2 napisz-esz zrob-isz przeczyt-asz dasz kupisz
3 napisz-e zrob-i przeczyt-a da kupi
Osoba Liczba mnoga
1 napisz-emy zrob-imy przeczyt-amy damy kupimy
2 napisz-ecie zrob-icie przeczyt-acie dacie kupicie
3 napisz-ą zrobi-ą przeczyt-aj-ą dadzą kupią
Ćwiczenie 1. Proszę użyć odpowiedniej formy czasu przyszłego:
1. (Pójść)................................................ razem do centrum handlowego i
(kupić)................................... tam podkolanówki dla Zosi i chustki do nosa dla ciebie.
2. Nie wiem, czy (zdążyć)............................. na pociąg, bo mamy bardzo mało czasu.
3. Moja matka juz przyjechała: teraz razem z nią (ugotować)........................... obiad.
4. Oni (przyjechać)............................................................ do nas w ten poniedziałek.
5. Halina zaraz (wykąpać się i przebrać się)............................................................... .
6. Chłopcy, kiedy (wykąpać się)...................................................., teraz czy wieczorem?
7. Andrzeju, czy (pojechać).................................................................. zimą na narty?
8.Pierwszą stronę (przetłumaczyć).................... razem, a drugą
(przetłumaczyć)................................................................................................. sama.
9. Lektorzy (dać)............................................................. wam teksty do tłumaczenia.
Ćwiczenie 2. Proszę utworzyć czas przyszły od czasowników:

kończyć — skończyć
zgadzać się — zgodzić się
zapominać —zapomnieć
korzystać — skorzystać
łączyć —połączyć
prenumerować — zaprenumerować
przebierać się — przebrać się
słuchać — posłuchać
słyszeć — usłyszeć
spóźniać się — spóźnić się

1. Мы ни к кому сегодня не пойдём: будем весь вечер сидеть в парке и слушать
музыку ..................................................................................................................... .
2. Почему вы (обращаясь к мужчине) никому не позвонили и не сказали, что
Анна приезжает завтра?...........................................................................................
...................................................................................................................................
3. Мы ни от кого ни о чём не слышали, - сказал Михаил. - Ты в нашем городе, а
мы об этом ничего не знаем....................................................................................
...................................................................................................................................
4. Я ещё ни с кем не говорил о вашем (обращаясь к женщине) проекте.
...................................................................................................................................
5. Ты уже видела новые фотографии моей дочери? - Нет, я никаких фотографий
не видела. .................................................................................................................
...................................................................................................................................
6. У меня был лёгкий грипп, но я не принимал никаких лекарств. .....................

...................................................................................................................................
7. Никаких твоих книг я не брал................................................................................
WARSZAWA JEST I POZOSTANIE STOLICĄ
Warszawa wyzwolona! Jutro wracam. Pojadę samochodem wojskowym, bo innej

komunikacji jeszcze nie ma.
Z daleka wydaje się, że miasto stoi, ale z bliska ... Naokoło wypalone mury... Ale
jeszcze nie zrozumiałem wszystkiego.
- Pójdę Nowym Światem - pomyślałem - potem Krakowskim Przedmieściem. Czy
to możliwe, że już nie zobaczę tych domów, tych pałaców, tych pomników? Tu
mieszkali i tworzyli wielcy poeci i malarze, myśliciele i filozofowie, artyści i historycy.
Tu rodziły się i wyrastały akademie, instytuty naukowe, uniwersytety. Była też
Warszawa głównym, nieraz decydującym o losach reszty kraju, ośrodkiem myśli
politycznej i ruchów rewolucyjnych.
Właśnie to miasto leżało teraz puste i martwe.
Ale nie trwało to długo.
Warszawa jest i pozostanie stolicą! Tak postanowił cały naród. Powstanie nowa
Warszawa, stolica Polski Ludowej. Z dużych miast i małych miasteczek Polski, ze
wszystkich stron kraju przybywały dzień w dzień wagony ze sprzętem technicznym i
materiałami budowlanymi. Ludzie pracowali dniem i nocą. Ludność wracała do stolicy.
Entuzjazm, który się z niczym nie da porównać, pozwolił na szybką odbudowę stolicy.
Most Poniatowskiego znowu połączył Warszawę z Pragą. Niedaleko Placu Zamkowego
powstała trasa W - Z , która biegnie przez całe miasto ze wschodu na zachód. Przy
odbudowie Starego Miasta architekci nie zapomnieli żadnego szczegółu architektury
starej Warszawy. Powstały nowe szerokie ulice, nowe domy, sklepy, szkoły, teatry,
kina, boiska, fabryki. Warszawa stała się znowu ośrodkiem kultury i nauki. Każdy
Polak cieszył się, kiedy przed pałacem Staszica stanął pomnik Kopernika, dalej, na
Krakowskim Przedmieściu, pomnik Mickiewicza, a na Placu Zamkowym Kolumna
Zygmunta, kiedy zaczęły powstawać nowe osiedla.
Kto pamięta powojenną Warszawę, w której nie było ani wody, ani światła, ani
komunikacji, ani nawet domów, może zrozumieć, ile wiary we własne siły miał naród,
kiedy powiedział: "Warszawa jest i pozostanie stolicą".
Wieloznaczność wyrazów
остановиться, стать, задержаться na chwilę

достичь, дойти u celu
встать, стать, ступить na lądzie
stanąć приступить, явиться, вступить do walki
остановиться, расположиться na nocleg
явиться, предстать przed sądem
кончиться, завершиться
powstać возникнуть восстать

Ćwiczenie 4. Proszę wstawić przepuszczone wyrazy i zwroty:
stać, w domu, stała się, nie da się porównać, wolnego, do kina, miastami, komunikacja,
zrozumiesz, wydawał się, zadecyduje, czuł, się nie stanie, o tydzień, codziennie:
l.Może się ..., że goście przyjdą, a ... nikogo nie będzie.

2.Warszawa ... znowu ośrodkiem kulturalnym kraju.
3.Nic ... z tym pięknym gmachem.
4. Mam tak mało ... czasu, że nie mogę sobie pozwolić na chodzenie ....
5. Czy między tymi ... jest dobra ...?
6. ..., co się stało, gdy ci opowiem wszystko.
7. Gmach ten z daleka ... niewielki.
8. O moim przyjeździe ... zdrowie dziadków.
9. Jak będę się dobrze ..., to przyjdę do was.
10. Nic ci ..., jak pojedziesz ... później.
11. Nie mieliśmy dobrej pogody: ... padał deszcz.
Ćwiczenie 5. Proszę uzyć odpowiedniego czasownika w czasie przyszłym:

pozwolić, powstać, zrozumieć, pamiętać, stanąć, zatrzymać, stać się, zapomnieć:
1. Wiedza architektów ... na odbudowę tej części miasta ze wszystkimi szczegółami.

2. Na tym pustym miejscu ... nowe miasto.
3. Przeczytam ten artykuł w piśmie angielskim, ale nie jestem pewien, czy ... .
4. Każdy, kto widział Warszawę zaraz po wojnie, ... ją przez całe życie.
5. W którym mieście ... pomnik Słowackiego?
6. Czy wrócimy wozem Andrzeja? Tak, on ... swój wóz przed domem.
7. Pójdę bez płaszcza, nic mi ..., dziś nie jest tak zimno, jak było wczoraj.
8. Wkrótce dziecko ... o wszystkim.
Ćwiczenie 6. Proszę przypomnieć sobie, co oznaczają poniższe czasowniki, oraz

położyć je w czasie przeszłym i przyszłym i użyć w zdaniach:
stać, stać się, pozostać, zostać, stanąć, powstać, postanowić

WZÓR: Teraz idziemy do kina. Czy ty też pójdziesz ?
1. Biorę udział w spotkaniu absolwentów naszej szkoły. Mam nadzieję, ż e t y
t e ż ....................................................................................................................... .
2. Dochodzę do wniosku, że to wszystko nie ma większego znaczenia.
I wiem, że wy też kiedyś............................................do takiego przeświadczenia.
3. Jest późno i kładę się właśnie spać. Może i ty wreszcie się.................................. .
4. Wczoraj mówiłaś dużo przykrych rzeczy. Czy właśnie to chciałaś............................?
5. Od pięciu łat wkładam na siebie tę samą starą i niemodną sukienkę. Dzisiaj
chcę.....................................................................................................coś nowego.
6. Jutro pan dyrektor po wielu latach pracy odchodzi na emeryturę. Wszyscy wiemy,
jak trudno jest mu...................................................................................................... .
7. To ćwiczenie jest trudne i odkładamy je na później. Pozostałych nie możemy
niestety................................................................................................................... .
8. Widzę, że przychodzę nie w porę. Może będzie lepiej, jeśli ...............................jutro.
9. My wszyscy lubimy siadac na tej ławce. Jest nas jednak za dużo, by
..............................................................................................................na niej razem.
10. Niechętnie wchodzę do gabinetu stomatologicznego. Czy
możesz ............................................................................................................... razem
ze mną?
11. Urszula widziała ten sentymentalny i łzawy film już siedem razy. Tomek nie ma
chęci g o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Trudno znajdować się w kilku miejscach jednocześnie. Ty nie potrafisz
............................................................................właściwie nawet w tym jednym.
13. Wiem, że chcesz wyjechać. Ale nie .............................................bez pożegnania!
14. Jola dokłada jeszcze dwadzieścia złotych na wspólny prezent dla Andrzeja. Kto
jeszcze trochę...........................................................................................................?
Ćwiczenie 8. Proszę wybrać właściwy czasownik i podać go w odpowiedniej formie:

1. W tej starei fabryce palił się wczoraj magazyn. Niestety, mimo szybkiej interwencji,
(zapalić, wypalić, spalić)................................................................................ się cały.
2. Radzę ci, żebyś tego nie robił. W przeciwnym razie będziesz musiał (doradzić,
poradzić, zaradzić)......................................................................................sobie sam.
3. Wcale nie musisz tyle gadać przez cały wieczór. Czy ty nie boisz się, że kiedyś nas
wszystkich (obgadać, zagadać, wygadać)...................................................... na śmierć?
4. Kiedy jest nam smutno, śpiewamy tę piosenkę. Myślę, że i dzisiaj ją sobie
(pośpiewać, wyśpiewać, zaśpiewać).......................................................................... .
5. Kto niesie tę ciężką walizkę? Będzie lepiej, jeśli (wynieść, ponieść,
zanieść)........................................................................................ją razem na dworzec.
5. Anna nie paliła papierosów prawie dwa lata. Dzisiaj, niestety, znowu
(wypalić, zapalić, spalić)....................................................................................... .
6. Kelner proponował nam wiele wykwintnych i wspaniale nazywających się potraw,
ale niczego taniego nie (zaproponować, wyproponowac,
doproponoć)................................................................................................................. .
8. Dlaczego pukasz tak cicho? Następnym razem (popukać, wypukać, zapukać)
...................................................................................................zdecydowanie głośniej.
Составное будущее время (Czas przyszły złożony)
Составное будущее время соотносится с понятием о несовершенном виде
глагола и подразумевает действие, повторяющееся или продолжающееся в
будущем: «я буду читать», «ты будешь смотреть», «он будет ходить».
Формы составного будущего времени образуются двумя способами:
• при помощи форм простого будущего времени глагола «быть» (być) и

инфинитива несовершенного вида.
Будущее время глагола być:

będę będziemy
będziesz będziecie
będzie będą
я буду читать będę czytać

ты будешь читать będziesz czytać
он/она будет читать będzie czytać
мы будем читать będziemy czytać
вы будете читать będziecie czytać
они будут читать będą czytać
•при помощи форм простого будущего времени глагола «быть» (być) и

глагола в форме 3-го лица единственного или множественного числа прошедшего
времени несовершенного вида:
я буду читать będę czytał(-a)

ты будешь читать będziesz czytał(-a)
он будет читать będzie czytał
она будет читать będzie czytała
оно будет читать będzie czytało
мы будем читать będziemy czytałi/ły
вы будете читать będziecie czytałi/ły
они будут читать będą czytałi/ły
Запомните: Окончания 3-го лица прошедшего времени изменяются по родам:

окончания м.р. + ж.р. + ср.р. — в единственном числе м.р. (лица) + все остальные
окончания — во множественном числе.
!
Формы составного будущего времени, образованные вторым способом,
встречаются в речи гораздо чаще.
Ćwiczenie 1.Proszę w następujących zdaniach użyć czasowników w czasie przyszłym
złożonym (forma II):
l. Rozmawiam z profesorem.
2. Andrzej i Piotr biorą udział w meczach piłki nożnej.
3. One jedzą obiad.
4. Nie mogłyśmy przyjść do was.
5. Koledzy, czy korzystacie ze słownika?
6. Ona nosi jasny płaszcz.
7. On też chce pojechać na wycieczkę.
8. Adam studiuje fizykę.
9. Dzisiaj idziemy do kina.
10. Michał ogląda film o wojnie.
Ćwiczenie 2. Proszę przetłumaczyć na język polski używając czasu przyszłego

złożonego (forma II):
1. Мы не будем вам мешать?....................................................................................... .
2. Я не буду писать письмо. .................................................................................... .
3. С завтрашнего дня автобус не будет здесь останавливаться. ........................... .
............................................................................................................................... .
4. Профессор, когда Вы будете проверять наши работы? ......................................
............................................................................................................................... .
5. Какой язык ты будешь учить?............................................................................ .
6. Мы не будем тебя так долго ждать..................................................................... .
7. Теперь мы будем пользоваться новым читальным залом...................................
................................................................................................................................ .
8. Марэк не будет бриться вечером............................................................................ .
9. Мы будем заниматься разными видами спорта....................................................
................................................................................................................................ .
10. Я не буду принимать это горькое лекарство и лежать в постели.................... .
11. Ребята, вы будете обедать?................................................................................ .
12. Когда у нас будет экзамен?.............................................................................. .
13. Мои дети не будут болеть гриппом. ...................................................................... .
14. Твои родители будут болеть за нашу олимипийскую сборную? ......................
................................................................................................................................ .
15. Когда российские граждане будут ездить в Польшу без визы? .....................
................................................................................................................................ .
Ćwiczenie 3. Czasowniki podane w czasie przeszłym proszę podać w czasie przyszłym:
1. Czytałem, kiedy on zadzwonił.
.......................................................................................................................................
2. Adam zjadł kolację i spotkał się z Leszkiem.
......................................................................................................................................
3. Była piękna pogoda, więc siedziałyśmy w ogrodzie.
.......................................................................................................................................
4. Jurek zgubił książkę matki, ale wkrótce ją znalazł
.......................................................................................................................................
5. Jest śliczna pogoda. Chcę iść na spacer
.......................................................................................................................................
6. Alfred kupił kwiaty i pięknie je ułożył.
.......................................................................................................................................
7. Dlaczego nie chcecie iść do kina?
.......................................................................................................................................
8. Coś się jej w życiu zmieniło, bo jest bardzo spokojna.
.......................................................................................................................................
9. On bardzo dobrze pływał, ale nie tak dobrze skakał.
.......................................................................................................................................
10. Andrzej i Małgosia szukali grzybów, ale nic (żadnych grzybów) nie znaleźli.
.......................................................................................................................................
11. One brały udział w konkursie fotograficznym.
........................................................................................................................................
12. Adam miał urodziny we wrześniu.
.........................................................................................................................................
13. Kasia przeczytała „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
.........................................................................................................................................
14. Marysia nauczyła się języka hiszpańskiego.
........................................................................................................................................
15. Aga była świetną aktorką.
.........................................................................................................................................
Ćwiczenie 4. Proszę uzupełnić zdania używająć odpowiedni dzień tygodnia:

1. Dzis jest niedziela, wczoraj byla .............................. , jutro będzie ........................ .
2. Jutro będzie środa, dzis jest.................................................................................... .
3. Wczoraj byl czwartek, dzis jest............................................................................. .
4. Dzis jest sobota, jutro będzie ... .........................., pojutrze będzie ......................... .
5. Pojutrze będzie czwartek, jutro będzie ..................................................................... .
6. Dzis jest piątek, jutro będzie .................................................................................. .
7. Dzis jest poniedzialek, pojutrze będzie ..................................................................... .
8. Wczoraj byl poniedzialek, przedwczoraj byla................. , jutro będzie .................. .
9. Pojutrze będzie niedziela, dzis jest........................................................................... .
DOBRA WRÓŻKA
- Marku, ty nigdy już nie będziesz decydować o

własnym losie!
- A kto będzie to robic?
- Ja! Dlatego będziesz musiał dużo pracować i mało
odpoczywać. Dlatego nie będziesz mieć satysfakcji z
tego, co będziesz robić. W tym czasie twoi koledzy
będa
szybko awansować. Będą jeździli dobrymi samochodami i żenili się z pięknymi
kobietami. Oni będą bogaci i szczęśliwi. Ty nie!
- A czy przynajmniej nie będę mieć kłopotów finansowych?
- Będziesz, będziesz. Całe życie będziesz siedzieć w kieszeni u innych. Będziesz brać
kredyty i pożyczki, które potem latami bedziesz spłacać.
- To niesprawiedliwe. Będę z tobą walczył.
- I będziesz przegrywał. Będzie cię prześladował pech. Nigdzie nie będziesz mógł
zdążyć. A ni niczego zrealizować.

- Czy nic dobrego nie biędzie mnie spotykać?
- Będziesz mieć pięn e marzenia. Będziesz śnić o sukcesach, zaszczytach i
popularności. Będziesz pragnąć ,władzy i bogactwa. I niczego nie będziesz mógł
urzeczywistnić. Ja osobiście, będę pilnowała tego wszystkiego. I tylko ty jeden nigdy
nie będziesz mógł powiedzieć o mnie, że jestem dobrą wróżką. A wiesz dlaczego? Bo
ja cię, Marku, po prostu nie lubie!!!
Ćwiczenie 5. Proszę odpowiedzieć na pytania dotyczące tekstu:

1. Kto będzie decydować o życiu Marka?
2. Czy życie Marka będzie beztroskie?
3. Jak będzie wyglądało życie kolegów Marka?
4. Czy Marek ożeni się z piękną kobietą?
5. Jak Marek będzie sobie radzić finansowo?
6. Czy Markowi uda się coś zrealizować?
7. O czym będzie marzyć Marek?
8. Jaki jest stosunek wróżki do Marka?
9. Czy Marek kupi sobie dobry samochód?
10.Czy Marek spotkał dobrą wróżkę?
Ćwiczenie 6.Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiednich formach czasu
przyszłego złożonego.
WZÓR: (pisał) - będzie pisać
1.My nie (czekamy) ........................................................ na ciebie kolejny kwadrans.
2. Czy wy (oglądacie) .........................................................................ten nowy film?
3. Ja i mój brat (oszczęzamy).......................................................pieniądze które
(zarabiamy).......................................................................................w czasie wakacji.
4. Adam postanowił, że nie (pracuje)................................................dłużej za pół darmo.
5. Moi znajomi od jutra (mieszkają)............................................przy sąsiedniej ulicy.
6. Ja nigdy nie mówiłem, że (kocham)...........................................cię przez całe życie.
7. Mam nadzieję, że moje dzieci (szanują)............................................rodzinne tradycje.
8. Anno, czy ty możesz mi obiecać, że już nigdy nie (spotykać
się)........................................................ z tym zarozumiałym i głupawym Karolem ?
9. W najbliższych latach (mieć).......................................... miejsce w Polsce ogromne
zmiany gospodarcze.
10. Przysięgam, że (mówię)......................................................prawdę i tylko prawdę.
Ćwiczenie 7.Występujące w zdaniach czasowniki proszę podać w czasie przyszłym

złożonym:r
WZÓR: Ja pływam doskonale. Wy też kiedyś będziecie pływać tak dobrze.
1. Wiem coś, co i ty................................. kiedyś...................................................... .
2. On ma w sobie coś takiego, czego nikt inny n i e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Wczoraj mogłem wam pomóc. Dzisiaj już nie...................................................... .
4. Dzisiaj Adam biegnie razem z nami przez park. Ale nie wiem, czy jutro
też......................................................................................... .
5. Nasza babcia ciągle piecze najlepsze w świecie pączki. Kto
je ......................................................................................... , kiedy już nie będzie babci?
6. Dlaczego ciągle powtarzasz: „Byłem, jestem........................................................?
7. Pijesz dużo alkoholu! Chyba nie zawsze t y l e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
8. Anno, mamy już pięcioro dzieci. Czy myślisz,że...............................jeszcze jedno?
9. Mam osiemnaście lat i wiem, że mnie kochasz, Anno. Ale
czy .....................mnie....................kiedy................................... sześćdziesiąt cztery lata?
10. Roman śpiewa bardzo ładnie. Mam nadzieję jednak, że nie .....................................
nam.....................................................................................................przez cały wieczór.
Ćwiczenie 8. Proszę uzupełnić zdania według wzoru:

WZÓR: Śpię mało i nigdy nie będę spać więcej.
1. Nie mam czasu dla ciebie i nigdy nie............................... .................................. .
2. Nie pragnę sławy: i nigdy n i e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jej .......................................... .
3. Nie lubię ciasnych mieszkań i nigdy nie .............. ich ........................ .
4. Michał ma „glowę na karku". Wierzę, że zawsze
.........................ją...........................................właśnię w tym miejscu.
5. Pracuję w firmie budowlanej, która........... ................nowe hotele w tym mieście.
6. Obecnie studiuję matematykę. W przyszłości może ........... ............jeszcze ekonomię.
7. Mam duże problemy ze wzrokiem. Nie wiem jak długo
jeszcze..................... ........................................................ .....................................
książki bez okularów.
8. Anna szuka nowego mieszkania. Ona nie...............................
przecież................................................................................... całe życie z rodzicami.
9. Adam jest tak zmęczony, że tej nocy................ ...............dłużej niż zwykle.
10. Janek zawsze jest głodny. Ale tej zupy pomidrowej nawet on nie.............. ......... .
Ćwiczenie 9.Proszę uzupełnić zdania podanymi niżej czasownikami, użytymi w czasie

przyszłym złożonym: czesać, robić, pisać, decydować, mieć, telefonować, jeść,
przekracać, przeszkadzać, prosić:
1. Czy ty zawsze ..................................... .......................................... z siebie wariata?
2. Kiedyś nasze dzieci.......................... ...................................same o własnym życiu.
3. Pamiętaj(Помни), że musisz mieć paszport, kiedy........................ .................granicę.
4. Anna boi się utyć, dlatego nie.......................... ................................z nami tej
smacznej, ale obfitej i późnej kolacji.
5. Anna wraca do domu bąrdzo późno. Dlatego mу .............do niej ..................dopiero
wieczorem.
6. Wszyscy możecie iść ze mną do muzeum. Pod warunkiem jednak, że
nie .......................................................................... .......................................................... .
7. To prawda, że wyjeżdżam na całe dwa łata. Obiecuję,
że...................... ...................................................................................................do ciebie
długie listy.
8. My nie zawsze mamy szczęście. Ale zawsze................................. ..............nadzieję.
9. Andrzej jest fryzjerem. Twierdzi, że nigdy
nie ....................................................................................własnej rodziny i przyjaciół.
10. Mam tak dużo spraw do załatwienia, że chyba.............. ................was o pomoc.
Ćwiczenie 10. Proszę uzupełnić zdania według wzoru.

WZÓR: Jutro niestety nie będę z tobą jeść kolacji.
1. W czasie urlopu ja nie...............................nawet........................................o pracy.
2. Na konferencji profesor Roszkowski.................. .................o swojej ostatniej książce.
3. Wykład jest wyjątkowo nudny. My chyba nie...............go...................... ..............do
końca.
4.Adam od trzech dni ma katar. Niestety, nie.......................... .............. zapachu
nowych perfum Anny.
5. Żelazko jest chyba ciągle gorące. Na wszelki wypadek, ja nie................go
jeszcze........................................................................................................................ .
6. Po obiedzie zostało wyjątkowo dużo brudnych naczyń. Niestety, dzisiaj
ty..........................................................................je .................................................. .
7. To była bardzo dziwna i komiczna sytuacja. Ja jeszcze
długo ...........................................................................................................................z
niej.
8. Od kilku minut obieram cebulę. Czuję, że za moment..................................................
...........................................................................................jak małe dziecko.
9. Pan Wiśniewski ma teraz duży ogród. Chyba ..................w nim......................kwiaty.
10. Za tydzień ciotka Agata ma imieniny. Czy wy.......... ..............żeby kupić jej kwiaty?
Ćwiczenie 11. Wyrazy w nasach proszę podać w odpowiednich formach czasu

przyszłego złożonego.
WZÓR: (ja) (spać) - będę spał
1. (ty) Marku, ty już nigdy nie (decydujesz) o własnym losie!

2. (on) A kto to (robi)?
3. (ty) Ja! Dlatego (musisz) dużo pracować i mało odpoczywać.
4. (ty) Dlatego nie (masz) satysfakcji z tego, co (robisz).
5. (oni) W tym czasie twoi koledzy szybko (awansują).
6. (oni) (jeżdżą) dobrymi samochodami i (żenią się) z pięknymi kobietami.
7. (oni) Oni (są) bogaci i szczęśliwi. Ty nie!
8. (ja) A czy przynajmniej nie (mam) kłopotów finansowych?
9. (ty) (jesteś, jesteś).
10. (ty) Całe życie (siedzisz) w kieszeni u innych.
11. (ty) (bierzesz) kredyty i pożyczki, które potem latami (spłacasz).
12. (ja) To niesprawiedliwe! (walczę) z tobą!
13. (ty) I (przegrywasz)!
14. (on) (prześladuje) cię pech.
15. (ty) Nigdy nie (możesz) zdążyć. Ani niczego zrealizować.
16. (ono) Czy nic dobrego mnie nie (spotyka)?
17. (ty) (masz) piękne marzenia. (pragniesz) władzy i bogactwa.
I niczego nie (możesz) urzeczywistnić.
18. (ja) Ja osobiście (pilnuję) tego wszystkiego.
19. (ty) I tylko ty jeden nie (możesz) powiedzieć o mnie, że jestem dobrą wróżką.
A wiesz dlaczego? Bo ja cie, Marku, po prostu nie lubię.
Zdania podrzędne ze spójnikiem ŻE
Польским придаточным предложениям с союзом że соответствуют русские
предложения с союзом "что", например: Myślałem, że dziś będzie deszcz. - Я
думал, что сегодня будет дождь.
Ćwiczenie 1. Proszę przeczytać i zadać pytania do zdań podrzędnych (придаточных
предложений):
Wzór: Co mówi Michał? Michał mówi, że nie może przyjechać.
1. Andrzej powiedział ojcu, że Anna przyjechała.
2. Hela mówi, że Andrzej już poszedł do Akademii.
3. On myślał, że pani już wyjechała.
4. Kuzynka Piotra mówiła nam, że on wraca z południa we czwartek.
5. Halina pisała Andrzejowi, że nie może przyjechać w listopadzie.
Zdania podrzędne z zaimkiem CO
Польским придаточным предложениям с местоимением со в русском языке

соответствуют придаточные предложения с местоимением "что", например: Nie
pamiętam, со on mówił. - Я не помню, что он говорил.
Ćwiczenie 2. Proszę wstawić "со" albo "że":

1. Nie rozumiem, ... on pisze.
2. Siostra pisze, ... jutro przyjeżdża.
3. Lektor zapytał, ... tłumaczymy.
4. Powiedziałem lektorowi, ... tłumaczymy artykuł.
5. Kto wam powiedział, ... egzaminy będą w czerwcu?
6. Dlaczego nie opowiadasz, ... robiłeś nad morzem, jak spędzałeś czas?

1. Я не вижу, что там лежит.
2. Я думал, что это ты взял мой словарь.
3. Мы думали, что вы возвращаетесь c отдыха в четверг.
4. Он сказал, что хочет прийти в половине шестого.
5. Я напомнилa сестре, что хочу посмотреть её новое пальто.
6. Почему ты не рассказываешь, что ты там видел?
7. Я думала, что ковёр уже лежит на полу.
8. Я хочу знать, что вы переводите.
9. Он сказал, что вы (обращаясь к женщине) хорошо переводите.
NA SYLWESTRA
- Możesz sobie wyobrazić, Danusiu, że wczoraj spotkałem Jacka Nowickiego.

Chyba znasz go dobrze?
- Którego Nowickiego? Tego, co studiował razem z moim bratem na Uniwersytecie
Warszawskim?
- Właśnie.
- Oczywiście, że znam go bardzo dobrze. Gdzieżeś go spotkał?
- Zaraz ci opowiem. Wczoraj po kinie poszliśmy się przejść z chłopcami i na rogu
Alei Jerozolimskich i Marszałkowskiej, koło przystanku tramwajowego, gdzie się
zatrzymuje piętnastka, podchodzi do mnie jakiś mężczyzna i mówi: "Cześć,
Zbyszku . Poznajesz mnie?" Przyglądam się ze zdziwieniem i nagle poznaję, że to
Jacek.
- Ale dlaczego nie poznałeś Jacka? Czyżby się tak zestarzał? Nie rozumiem, co mogło
tak zmienić Jacka, żeby aż nie można było poznać człowieka.
- Nie wiem, czy pamiętasz, że Jacek jako student nosił brodę. Otóż teraz zgolił brodę i
przez to zmienił się nie do poznania.
- Teraz rozumiem. Ciekawa jestem, czy się ożenił.
- W zeszłym roku.
- Więc trzeba było zaprosić Nowickich na niedzielę.
- Proponowałem, ale on twierdzi, ze lepiej będzie zamówić na Sylwestra stolik w
restauracji i razem spędzić noc Sylwestrową. Zapisał nasz telefon i obiecał wszystko
sam załatwić.
- To doskonały pomysł. Chcę tylko, żeby stolik nie stał w kącie. Nie lubię siedzieć w
kącie. Poza tym muszę się zająć swoją fryzurą i doprowadzić do porządku suknię.
Już idę do telefonu, żeby się zapisać do fryzjera. Halo, czy mogę się zapisać na
pojutrze do pani Zosi? Taka duża kolejka? To może na czwartek? Na którą? Nie
słyszę, proszę powtórzyć. Dobrze, zapisuję: na wpół do trzeciej. Będę punktualnie.
Nigdy się nie spóźniam. Do widzenia.
- Zapisałaś się, Danusiu? Ja też muszę się ostrzyc. Pójdę chyba jutro.
- Tylko nie bardzo krótko. Nie lubię krótkich włosów.
- Zgoda. Ale jak tam z moim granatowym garniturem?
- Omal nie zapomniałam, ze jest w pralni chemicznej.
- Dziś pralnia nieczynna.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
LEKCJA № 23
Степени сравнения прилагательных (Stopniowanie
przymiotników)
 Сравнительная степень прилагательных выражает более высокую степень

качества, чем прилагательное в обычной форме. Прилагательные в сравнительной
степени склоняются так же, как и прилагательные в обычной форме.
а) При образовании сравнительной степени прилагательное единственного

числа, стоящее в именительном падеже, теряет окончание -у, -а, -е (в зависимости
от рода) и принимает соответственно окончание -szy, -sza , -sze:
stary/-a/-e старый starszy/-sza/-sze старее

młody/-a/-e молодой młodszy/-sza/-sze моложе
nowy новый nowszy новее
gruby толстый grubszy толще
chudy худой chudszy худее
ciekawy интересный ciekawszy интереснее
У тех прилагательных, основы которых оканчиваются на два или несколько

согласных, -у, -а, -е превращаются соответственно в –iejszy, –iejsza, –iejsze:
nudny/-a/-e скучный nudniejszy/- iejsza/-iejsze скучнее

ładny симпатичный ładniejszy симпатичнее
zimny холодный zimniejszy холоднее
ostrożny осторожный ostrożniejszy осторожнее
Прилагательные, основы которых оканчиваются на -ki, -gi, -oki, -ogi, -eki, при
образовании сравнительной степени теряют эти окончания, которые заменяются
на окончания -szy, -sza, -sze:
wysoki/-a/-e высокий wyższy/-sza/-sze

niski низкий niższy
tęgi полный tęższy
długi длинный dłuższy
bliski близкий bliższy
daleki далекий dalszy
biały белый bielszy
gorący горячий gorętszy
ПРИМЕЧАНИЕ: При образовании сравнительной степени
-s и -g превращаются в -ż
– c превращается в –t
-ł- превращается в –l,
a превращается в e
ą превращается в ę
r-rz
Несколько прилагательных образуют сравнительную степень от другого корня:

dobry хороший lepszy лучший
zły плохой gorszy худший
mały маленький mniejszy меньший
duży; wielki большой większy больший
lekki легкий lżejszy более легкий
б) Окончания сравнительной степени прилагательных множественного

числа таковы:
-si — у прилагательных, согласующихся с существительными,
обозначающими лиц мужского пола:
młodsi panowie более молодые мужчины
-sze — у прилагательных, согласующихся со всеми остальными

существительными:
młodsze panie более молодые женщины
młodsze dzieci младшие дети
 Превосходная степень прилагательных выражает наивысшую степень

качества по сравнению с прилагательным в обычной форме, но склоняется так
же, как другие прилагательные.
Формы превосходной степени прилагательных образуются от форм
сравнительной степени с помощью приставки naj-:
młody młodszy najmłodszy
молодой более молодой самый молодой
ciepły cieplejszy najcieplejszy
теплый более теплый самый теплый
 В польском языке существует еще один способ образования сравнительной

и превосходной степеней сравнения прилагательных. Для этого используются
слова bardziej — «более» (перед прилагательными для образования
сравнительной степени) и najbardziej — «самый» (для образования превосходной
степени).
interesujący bardziej interesujący najbardziej interesujący
интересный более интересный самый интересный
 Чтобы выразить более низкую степень качества, перед прилагательным

просто ставят mniej (менее) или najmniej (наименее):
interesujący mniej interesujący najmniej interesujący

интересный менее интересный наименее интересный
ostrożny mniej ostrożny najmniej ostrożny
осторожный менее осторожный наименее осторожный
SŁOWNIK
ciemny темный hałaśliwy шумный
liczny многочисленный rozsądny разумный
surowy сырой trudny трудный
uparty упрямый zwykły обычный
ruchliwy живой (о человеке)', оживленный (обулице и т.д.)
Ćwiczenie 1. Podane niżej przymiotniki proszę przetłumaczyć na język polski oraz

podać je w stopniu wyższym i najwyższym:
1. разумный (м.р. ед.ч.)
2. обычный (ж.р. ед.ч.)
3. трудный (ср.р. мн.ч.)
4. темный (ср.р. ед.ч.)
5. многочисленный (ср.р. мн.ч.)
6. красивый (ж.р. ед.ч.)
7. шумный (м.р. ед.ч.)
8. оживленный (ж.р. ед.ч.)
9. плохой (ж.р. ед.ч.)
10. легкий (ср.р. ед.ч.)
11. близкий (м.р. мн.ч. — лица)
12. холодный (м.р. мн.ч. - — лица)
13. упрямый (м.р. мн.ч. — - лица)
14. сырой (ж.р. мн.ч.)
15. старый (ср.р. мн.ч.)
Помните, что необходимо делать различие между окончаниями

прилагательных во множественном числе: лица + все остальные.
Ćwiczenie 2. Proszę utworzyć stopień wyższy i najwyższy od następujących

przymiotników:
świeży, jasny, miły, dumny, doskonały, bogaty, stary, potrzebny, twardy, łatwy, bliski,
silny, głęboki, krótki, głodny, ostry, szybki, ładny.
Ćwiczenie 3. Proszę użyć stopnia wyższego lub najwyższego:
1. Kopernik był jednym z (wielki)…………………………………uczonych w Polsce.
2. Ten pałac to jeden z (piękny)……………………………………. gmachów stolicy.
3. Który dom jest (wysoki)…………………………………………..,ten czy tamten?
4. Nasza drużyna zwyciężyła, bo była (silna)……………………………………….. .
5. Twój płaszcz jest (krótki)……………………………………………….. niż suknia.
6. Andrzej jest (dobry)………………………………… sportowcem w naszej grupie.
7. Kto jest wśród was (młody)………………………………………………………..?
Ćwiczenie 4 . Proszę użyć odpowiedniego przymiotnika w odpowiednim stopniu:

1. Mieszkamy na ……………………………………………….... piętrze tego domu.
2. Na wiosnę poziom wody w rzekach jest ……………………………... niż w lecie.
3. Michał jest ………………………………….. narciarzem wśród studentów uczelni.
4. Szynka jest według mnie ……………………………………………... niż kiełbasa.
5. Ta fabryka zajmuje ………………………………………….. przestrzeń niż tamta.
6. Łódzka galeria handlowa jest jedna z ...................................................w Europie.
 При сравнении качества разных предметов прилагательные в

сравнительной степени требуют употребления сравнительного союза niż, после
которого сравниваемое слово ставится в именительном падеже, например: Jestem
starszy niż ty или предлога od, после которого сравниваемое слово ставится в ро-
дительном падеже, например: Jestem starszy od ciebie.
Превосходная степень требует при сравнении предлогов: z, spośród (из числа)
и wśród (среди) с родительным падежом, например: Jestem najstarszy z was Kto
jest najsilniejszy spośród was? On jest najmłodszy wśród nas.

1. Te jabłka, które kupiłaś dziś są (dobre)...................................niż te, co kupiłaś w ze-
szłym tygodniu.
2. Moja walizka jest (lekka)....................................................................... od twojej.
3. Te pantofle są jeszcze (złe)............................niż te, które mierzyłam w domu
towarowym w naszym mieście.
4. Wasze nowe mieszkanie jest (małe)............................ze wszystkich, które dotychczas
widziałam.
5. Wybrałeś chyba (duży)..............................bukiet ze wszystkich, które były w sklepie.
6. To jest (stary).......................................................................pomnik w Warszawie.
7. (Młody).......................................................... z moich braci ma na imię Władysław.
8. Ten gmach jest (wysoki)........................................................... w naszym mieście.
9. Te ciastka są (smaczne)............................................................................niż tamte.
Ćwiczenie 6. Proszę dokończyć zdania:
1. Jerzy jest starszy ....................................................................................................... .
2. Zofia jest najmłodsza............................................................................................ .
3. Te kwiaty są ładniejsze....................................................................................... .
4. Andrzej jest najsilniejszy ..................................................................................... .
5. Jesteś zdrowsza i silniejsza ....................................................................................... .
6. Praca kolegi Kieleckiego była najlepsza ............................................................... .

1.Твой чемодан тяжелее моего.
...................................................................................................................................
2. Рубашка, купленная вчера, больше, чем моя старая.
...................................................................................................................................
3. Какая из прочитанных тобою книг самая интересная?
...................................................................................................................................
4. Платье легче плаща.
...................................................................................................................................
5. Сегодня выступает один из самых знаменитых певцов.
...................................................................................................................................
6. Волга длиннее и шире Вислы.
...................................................................................................................................
7. Зимой ночи длиннее, чем летом.
...................................................................................................................................
8. В декабре самые короткие дни.
...................................................................................................................................
9. У меня самая маленькая комната в квартире, но самая светлая.
...................................................................................................................................
Ćwiczenie 8. Proszę uzyć odpowiedniej formy stopnia najwyzszego:

1. Jaka góra jest (wysoki).............................................................. szczytem Karpat?
2. Ze wszystkich polskich książek, które przeczytałem tego lata,
(ciekawa).................................................... była powieść Dąbrowskiej "Noce i dnie".
3. Mam trzy siostry. (Stara)..................................... jest inżynierem, średnia malarką
(młoda).................................................................................... jest jeszcze na studiach.
 При сравнительной степени может употребляться частица(partykuła) coraz,

выражающая нарастание качества, например: W październiku noce są coraz dłuższe
(все длиннее).
При превосходной степени может употребляться частица jak, указывающая на
высшую степень качества, например: Lubię tłumaczyć jak najtrudniejsze teksty
(самые трудные).
Ćwiczenie 9. Proszę użyć wzmacniających partykuł przy stopniu wyższym lub
najwyższym:
1. Zaczyna się zima: pogoda jest .......................................................... chłodniejsza.
2. Czekamy na twój ................................................................. najszybszy przyjazd.
3. Nasz chłopiec rośnie bardzo szybko: za każdym miesiącem jest ............ wyższy.
4. Znów pada, pogoda jest........................................................................... gorsza.

1. Mam wrażenie, że dziś jesteś jeszcze ..................................... zmęczona niż wczoraj.
2. Egzamin z języka polskiego był dla mnie...........trudny niż egzamin z literatury obcej.
3. Profesor powiedział, że wszyscy odpowiadali dobrze, a ...................... zadowolony
był z odpowiedzi Kowalskiego.
4. Języki wschodnie są dla nas ........................................... trudne, niż europejskie.
5. Ten proszek od bólu głowy jest.............................................. gorzki, niż tamten.
Słownik do tekstu
bliski близкий skrzypce скрипка

bystry быстрый sonet сонет
carat царизм społeczeństwo общество, обшественность
cenić ценить stowarzyszenie общество(организация)
carski царский stracić утратить, потерять(безвозвратно)
coraz все (усилительная частица) tajny тайный, секретный
daleki далекий, дальний tęsknota тоска, грусть
dekabrysta декабрист twardy твёрдый, жёсткий
doskonały 1) превосходный, ucisk гнёт
отличный, прекрасный; umiłowanie (do czego?) влечение (к чему-л.)
2) совершенный, идеальный, ustrój строй, устройство
абсолютный utwór произведение
dzielny 1) мужественный, uważać 1) (za kogo? za со?) считать (кем?
храбрый, 2) энергичный чем?), полагать; 2) (na kogo? nа со?)
gorący горячий, жаркий беречь (кого? что?), смотреть (за кем? чем?)
hasło зд. лозунг, девиз беречь, остерегаться; 3) быть внимательным
klęska 1) поражение; wpłynąć повлиять
2) неудача, несчастье, бедствие wspaniały прекрасный, великолепный
kłopot беспокойство, забота, wspólny общий, совместный
проблема wszelki всевозможный
krytyk критик wydarzenie событие
łączyć соединять wygnanie ссылка, чужбина
na czele во главе zabronić (czego?) запретить(что?)
nastrój настроение zapał энтузиазм
nienawiść ненависть zawiązać się завязаться
odbyć пройти, проделать(путь) zesłanie ссылка (куда-л.)
ogólny общий, всеобщий zgubić потерять, затерять
organy орган (инструмент) zły 1) злой; 2) плохой
patrzeć смотреть, глядеть znaczenie значение
poezja поэзия znakomity отличный, превосходный
postępowy прогрессивный великолепный, замечательный
powrócić (do czego?) возвра- serdeczny сердечный (об отношениях)
титься, вернуться samotność одиночество
przyjaciel друг rewolucjonista революционер
przyjaźń дружба przyjąć принять
MICKIEWICZ W ROSJI
Adam Mickiewicz, poeta, o którym znany krytyk polski Żeleński pisał, że zrobił z
języka polskiego "najdoskonalsze skrzypce, najwspanialsze organy, najbogatszą
orkiestrę", został wysłany przez rząd carski do Rosji za udział w tajnych
stowarzyszeniach młodzieży. Opuścił kraj, do którego już nigdy nie powrócił.
"Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię cenić trzeba, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił".
Tak rozpoczyna Mickiewicz "Pana Tadeusza", swój najpiękniejszy utwór.
Postępowe koła społeczeństwa rosyjskiego w Petersburgu przyjęły serdecznie
najznakomitszego poetę polskiego. W Petersburgu zapoznał się Mickiewicz z
Bestużewem, Rylejewem i innymi rewolucjonistami, stojącymi na czele tajnych
stowarzyszeń dekabrystów.
Cele dekabrystów, którzy dążyli do lepszego, sprawiedliwszego ustroju, bliskie
były Mickiewiczowi, który cenił hasło: "Za waszą wolność i naszą". Uważał on
dekabrystów za towarzyszy broni; Rylejewa i Bestużewa pokochał jak swoich
najbliższych przyjaciół. O dekabrystach Mickiewicz powiedział: "Tajne te
stowarzyszenia składały się z najdzielniejszej, najpełniejszej zapału i najbardziej
czystej młodzieży rosyjskiej".
Z Petersburga poeta wyjechał do Odessy. Odbył stamtąd dwumiesięczną podróż na
Krym, gdzie po raz pierwszy w życiu oglądał tak piękną przyrodę. Z podróży tej i z
tęsknoty do dalekiej ojczyzny zrodziły się jego "Sonety Krymskie".
W Odessie Mickiewicz był niedługo. Władze zabroniły mu pobytu na południu.
Zamieszkał w Moskwie. Przez pierwsze kilka miesięcy czas upływał mu w tęsknocie i
samotności; spotykał się tylko ze starymi przyjaciółmi Polakami. Może wpłynął na to
ogólny ciężki nastrój po klęsce dekabrystów, a może własne coraz większe kłopoty
materialne.
Nastrój ten zmienił się dopiero wtedy, gdy poeta wszedł do środowiska literatów
rosyjskich, a szczególnie, gdy zapoznał się z największym poetą rosyjskim
Aleksandrem Puszkinem.
Między rosyjskim a polskim poetą zawiązała się od razu serdeczna przyjaźń.
Łączyła ich nienawiść do caratu, do wszelkiego ucisku, gorąca tęsknota do wolności i
umiłowanie poezji. Gdy Mickiewicz w Paryżu dowiedział się o śmierci wielkiego
poety rosyjskiego, napisał artykuł "Aleksander Puszkin" i podpisał go: "Jeden z
przyjaciół Puszkina". W artykule tym nazywa "Oniegina" "jego najpiękniejszym,
najoryginalniejszym i najnarodowszym" utworem. O pobycie Mickiewicza w Rosji
Żeleński pisał: "Zesłanie do Rosji było wygnaniem, ale i wyzwoleniem, było, można
powiedzieć, najszczęśliwszym wydarzeniem w życiu Mickiewicza i tak on sam na to
patrzył... To były najpiękniejsze, najszczęśliwsze lata jego życia".

1. Przez kogo Mickiewicz został wysłany do Rosji? 2. Czy wrócił jeszcze na Litwę? 3.
Jak przyjęły poetę postępowe koła społeczeństwa rosyjskiego? 4. Z kim zapoznał się
Mickiewicz w Petersburgu i w Moskwie? 5. Dlaczego cele dekabrystów były Mic-
kiewiczowi bliskie? 6. Dlaczego opuścił Odessę? 7. Jak upływał mu czas w pierwszych
miesiącach pobytu w Moskwie? 8. Co wpłynęło na nastrój poety? 9. Co łączyło dwóch
wielkich poetów? 10. Jak Mickiewicz nazwał "Oniegina"? 11. Co pisał Boy Żeleński o
pobycie Mickiewicza w Rosji? 12. Co pisał o jego poezji?
Ćwiczenie 12. Proszę uzupełnić tekst czasownikami w odpowiedniej formie z

przyimkiem lub bez przyimka:
uważać, bronić, zabronić, opuścić
1. Wszyscy ..................... kolegę Wojcickiego ........................... dobrego tłumacza.

2. Matka wyszła na chwilę z kuchni i poprosiła córkę, zeby ...................... mleko.
3. Helena .............................................................................., że Kuba nie ma racji.
4. Mickiewicz .............................................................................. Litwę na zawsze.
5. Znów .......................... dwa wyrazy w ćwiczeniu - mówi nauczyciel do chłopca.
6. Każdy żołnierz ................................................................................... Ojczyzny.
7. Rząd carski..................................................... Mickiewiczowi powrotu do kraju.
8. Turyści.......................... Kraków ....................... najpiękniejsze miasto w Polsce.
Ćwiczenie 13. Proszę użyć wyrazów w odpowiedniej formie:

ogólny, wspólny, zgubić, stracić
1. ............................ dziś dużo czasu na chodzenie po sklepach - powiedział Andrzej.
2. Marysia ...................................................................................... chustkę do nosa.
3. Dziadkowie i rodzice mieli ................................................................. mieszkanie.
4. Po godzinach biurowych odbyło się ...................................................... zebranie.
5. ........................................................................................ widok miasta był piękny.
6. Planujemy z Nowakami.............................................................. wyjazd na wczasy.
7. Nie mogłem wysłać listu, bo ......................................................................... adres.
8. Dla takiej dziewczyny każdy chłopak może głowę .................................................. .
9. Ona podczas wojny ................... swego brata i dopiero po roku odszukała go.
10. Oni .................................................... podczas wojny ojca, który zginął w walce.
11. Nie mam wykształcenia specjalnego, mam tylko .............................................. .
12. Po chorobie ona ....................................................................................... apetyt.
Ćwiczenie 14. Proszę przeczytać :

1
-Z kim spędziłeś wczorajszy wieczór?
-Z przyjaciółmi.
-Było wam wesoło?
- Wesoło i przyjemnie. Jeden z przyjaciół ma piękny głos.
-Czy on coś śpiewał?
-Oczywiście. Cudownie śpiewał piosenki ludowe.
2
-Kto z was jest starszy: ty czy twój przyjaciel Jurek?
-Jestem od Jurka starszy o jeden miesiąc.
- Jesteście więc w jednym wieku. A mnie się zdawało, że on jest starszy.
-To chyba dlatego, ze on już ma siwe włosy.
3
-Czy pani czytała "Pana Tadeusza"?
- Czytałam nie tylko ten piękny poemat, ale i inne utwory Mickiewicza, lecz,
niestety, prawie wszystkie po rosyjsku.
-Dlaczego?
-Pani przecież wie, że jestem Rosjanką. Polskiego nauczyłam się dopiero
niedawno.
- Rozumiem panią. Mnie również czytanie klasyków w języku, który znam słabo,
nie sprawiłoby przyjemności.
***
1
- Urodziłam się dwadzieścia lat temu.
- Jesteś więc ode mnie młodsza o dwa lata. Okazuje się, że to ja wśród nas jestem naj-
starszy.
2
- Byłyśmy w teatrze, Basia i Marysia miały miejsca blizsze, w szóstym rzędzie.
-A gdzie siedziała Ola?
- Ona miała miejsce w dalszym rzędzie.
3
- Trzcińscy mają ładny samochód.
- Uważam, że nasz jest ładniejszy.
-Dlaczego tak uważasz?
-Nasz samochód jest szybszy.
4
-Kupuję nowe meble. Nie wiem, co kupić do spania.
-To nie problem. Może pan kupi tapczan?
-Tapczan jest najwygodniejszy, ale zajmuje dużo miejsca.
-To może pan kupi kanapę?
-Kanapa jest niewygodna do spania.
-To już nie wiem, co panu zaproponować.
-Kupię łóżko: jest najtańsze.

1. Один из друзей Пушкина, поэт-декабрист Кюхельбекер (Kuchelbecker) провёл
в ссылке много лет и не вернулся оттуда. Он умер в изгнании.
2. Когда Мицкевич покидал Литву, он не знал, что никогда туда не вернётся.
3. Наш кружок состоит из молодых литераторов и критиков.
4. Я читаю роман известного польского прогрессивного автора второй половины
XIX века.
5. Мицкевич и Пушкин были соратниками в борьбе за свободу.
6. Мицкевич встречался с Рылеевым и Бестужевым. Он считал себя другом
декабристов.
7. В изгнании Мицкевич испытывал (miał) всё большие материальные трудности.
8. Оружием поэта является поэзия.
9. Пребывание в России имело для Мицкевича особое значение.
10. Царские власти запретили великому русскому поэту Пушкину жить в
столице. Он был выслан из Петербурга.
TEKSTY DODADKOWE
Utwory Adama Mickiewicza
DOM... (MARYLI)
(Wiersz napisany w roku 1822)
Precz z moich oczu!... posłucham odrazu,

Precz z mego serca!... i serce posłucha,
Precz z mej pamięci!... Nie! tego rozkazu
Moja i twoja pamięć nie posłucha.
Jak cień tem dłuższy, gdy padnie zdaleka,
Tem szerzej koło żałobne roztoczy,
Tak moja postać, im dalej ucieka,
Tem grubszym kirem twą pamięć pomroczy.
Na każdem miejscu i o każdej dobie,
Gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił,
Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie,
Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawił.
Czy zadumana w samotnej komorze
Do arfy zblizysz nieumyślną rękę,
Przypomnisz sobie: właśnie o tej porze
Śpiewałam jemu tę samąpiosenkę.
Czy grając w szachy, gdy pierwszemi ściegi
Śmiertelna złowi króla twego matnia,
Pomyślisz sobie: tak stały szeregi,
Gdy się skończyła nasza gra ostatnia.
Czy to na balu w chwilach odpoczynku
Siędziesz, nim muzyk tańce zapowiedział,
Obaczysz próżne miejsce przy kominku,
Pomyślisz sobie: on tam ze mną siedział.
Czy książkę weźmiesz, gdzie smutnym wyrokiem
Stargane ujrzysz kochanków nadzieje,
Złożywszy książkę z westchnieniem głębokiem,
Pomyślisz sobie: ach, to nasze dzieje...
A jeśli autor po zawiłej próbie
Parę miłosną naostatek złączył,
Zagasisz świecę i pomyślisz sobie:
Czemu nasz romans tak się nie zakończył?
Wtem błyskawica nocna zamigoce,
Sucha w ogrodzie zaszeleszczy grusza,
I puszczyk z jękiem w okno załopoce...
Pomyślisz sobie, że to moja dusza.
Tak w kazdem miejscu i o każdej dobie,
Gdziem z tobą płakał, gdziem się z tobą bawił,
Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie,
Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawił.
KOMENTARZ DO TEKSTU
żałobny траурный wyrok приговор
kir чёрная (траурная) ткань stargane разбитые
pierwszemi ściegi на первых ходах po zawiłej próbie после серьёзного испытания
matnia ловушка, западня puszczyk z jękiem załopoce неясыть (серая
nim zapowiedział прежде чем сова) со стоном забьётся
объявил
STEPY AKERMAŃSKIE
( Sonety Krymskie)
Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu,

Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi,
Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi,
Omijam koralowe ostrowy burzanu.
Już mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu;
Patrzę w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek łodzi;
Tam z dala błyszczy obłok?Tam jutrzenka wschodzi?
To błyszczy Dniestr, to weszła lampa Akermanu.
Stójmy! - jak cicho! - Słyszę ciągnące żurawie,
Których by nie dościgły źrenice sokoła;
Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie,
Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła.
W takiej ciszy - tak ucho natężam ciekawie,
Że słyszałbym głos z Litwy — Jedźmy, nikt nie woła!
KOMENTARZ DO TEKSTU
przestwór простор, ширь nie dościgłyby źrenice sokoła не увидели
brodzić рыскать бы глаза сокола
śród fali łąk зд. среди волн лугов kędy уст. 1) где; 2) куда, как
śród powodzi среди половодья, разлива dotyka się zioła касается травинки
jutrzenka 1) утренняя заря, рассвет; 2) утренняя звезда
natężać напрягать
АККЕРМАНСКИЕ СТЕПИ
Выходим на простор степного океана,
Воз тонет в зелени, как чёлн в равнине вод,
Меж заводей цветов, в волнах травы плывёт
Минуя острова багряного бурьяна.
Темнеет. Впереди - ни шляха, ни кургана;
Жду путеводных звёзд, гляжу на небосвод;
Вон блещет облако, а в нём звезда встаёт:
То за стальным Днестром маяк у Аккермана.
Как тихо! Постоим. Далёко в стороне
Я слышу журавлей в незримой вышине:
Внемлю, как мотылёк в траве цветы колышет,
Как где-то скользкий уж, шурша, в бурьян ползёт.
Так ухо звука ждёт, что можно бы расслышать
И зов с Литвы ... Но в путь!... Никто не позовёт!
Перевод И. Бунина
TRZECH BUDRYSÓW
Ballada litewska. Wiersz napisany w latach 1827-1828
Stary Budrys trzech synów, tęgich jak sam Litwinów,

Na dziedziniec przyzywa i rzecze:
"Wyprowadźcie rumaki i narządźcie kulbaki,
A wyostrzcie i groty i miecze.
Bo mówiono mi w Wilnie, że otrąbią niemy lnie
Trzy wyprawy na świata trzy strony:
Olgierd ruskie posady, Skirgiełł Lachy sąsiady,
A ksiądz Kiejstut napadnie Teutony.
Wyście krzepcy i zdrowi, jedźcie służyć krajowi,
Niech litewskie prowadzą was bogi!
Tego roku nie jadę, lecz jadącym dam radę,
Trzej jesteście i macie trzy drogi.
Jeden z waszych biec musi za Olgierdem ku Rusi,
Ponad Ilmen, pod mur Nowogrodu;
Tam sobole ogony i srebrzyste zasłony
I u kupców tam dziengi jak lodu.
Niech zaciągnie się drugi w księdza Kiejstuta cugi,
Niechaj tępi Krzyżaki psubraty;
Tam bursztynów jak piasku, sukna cudnego blasku
I kapłańskie w brylantach ornaty.
Za Skirgiełłem niech trzeci poza Niemen przeleci,
Nędzne znajdzie tam sprzęty domowe;
Ale zato wybierze dobre szable, puklerze,
I mnie stamtąd przywiezie synowę.
Bo nad wszystkich ziem branki, milsze Laszki kochanki,
Wesolutkie jak młode koteczki,
Lice bielsze od mleka, z czarną rzęsą powieka.
Oczy błyszczą się jak dwie gwiazdeczki.
Stamtąd ja przed półwiekiem, gdym był młodym człowiekiem,
Laszkę sobie przywiozłem za żonę;
A choć ona już w grobie, jeszcze dotąd ją sobie
Przypominam, gdy spojrzę w tę stronę".
Taką dawszy przestrogę, błogosławił na drogę;
Oni wsiedli, broń wzięli, pobiegli.
Idzie jesień i zima, synów niema i niema,
Budrys myślał, że w boju polegli.
Po śnieżystej zamieci, do wsi zbrojny mąż leci,
A pod burką wielkiego coś chowa.
"Ej to kubeł, w tym kuble nowogrodzkie są ruble?"
- "Nie, mój ojcze, to Laszka synowa!"
Po śnieżystej zamieci, do wsi zbrojny mąż leci,
A pod burką wielkiego coś chowa.
"Pewnie z Niemiec, mój synu, wieziesz kubeł bursztynu?"
- "Nie, mój ojcze, to Laszka synowa!"
Po śnieżystej zamieci, do wsi jedzie mąż trzeci;
Burka pełna, zdobyczy tam wiele;
Lecz nim zdobycz pokazał, stary Budrys już kazał
Prosić gości na trzecie wesele.
KOMENTARZ DO TEKSTU
dziedziniec двор
rumak скакун(конь)
narządźcie kułbaki приготовьте, наладьте сёдла
grot стрела, дротик
otrąbią niemyłnie совершенно точно объявят (дословно: протрубят)
wyprawa поход
ogon хвост
zaciągnie się w cugi вступит в ряды (дословно: впряжётся)
tępić истреблять
bursztyn янтарь
kapłańskie ornaty одеяния священников
nędzny бедный, нищий
puklerz щит
branka пленница
zamieć метель
kubeł ведро
БУДРЫС И ЕГО СЫНОВЬЯ
Три у Будрыса сына, как и он, три литвина.
Он пришёл толковать с молодцами.
"Дети! сёдла чините, лошадей проводите,
Да точите мечи с бердышами.
Справедлива весть эта: на три стороны света
Три замышлены в Вильне похода.
Паз идёт на поляков, а Ольгерд на пруссаков,
А на русских Кестут воевода.
Люди вы молодые, силачи удалые
(Да хранят вас литовские боги!),
Нынче сам я не еду, вас я шлю на победу;
Трое вас, вот и три вам дороги.
Будет всем по награде: пусть один в Новеграде
Поживится от русских добычей.
Жёны их, как в окладах, в драгоценных нарядах;
Домы полны; богат их обычай.
А другой от пруссаков, от проклятых крыжаков,
Может много достать дорогого.
Денег с целого света, сукон яркого цвета,
Янтаря - что песку там морского.
Третий с Пазом на ляха пусть ударит без страха.
В Польше мало богатства и блеску,
Сабель взять там не худо; но уж верно оттуда
Привезёт он мне на дом невестку.
Нет на свете царицы краше польской девицы.
Весела, что котёнок у печки,
И как роза румяна, а бела, что сметана;
Очи светятся, будто две свечки!
Был я, дети, моложе, в Польшу съездил я тоже
И оттуда привёз себе жёнку;
Вот и век доживаю, а всегда вспоминаю
Про неё, как гляжу в ту сторонку".
Сыновья с ним простились и в дорогу пустились.
Ждёт, пождёт их старик домовитый,
Дни за днями проводит, ни один не приходит.
Будрыс думал: уж видно убиты!
Снег на землю валится, сын дорогою мчится,
И под буркою ноша большая.
"Чем тебя наделили? что там? Ге! не рубли ли?"
- "Нет, отец мой; полячка младая".
Снег пушистый валится; всадник с ношею мчится,
Чёрной буркой её покрывая.
"Что под буркой такое?
Не сукно ли цветное?"
- "Нет, отец мой; полячка младая".
Снег на землю валится, третий с ношею мчится,
Чёрной буркой её прикрывает.
Старый Будрыс хлопочет и спросить уж не хочет,
А гостей на три свадьбы сзывает.
Перевод А. Пушкина
WSTĘP DO POEMATU "PAN TADEUSZ"

Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Panno święta, co jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
Jak mnie, dziecko, do zdrowia powróciłaś cudem,
(Gdy od płaczącej matki pod Twoję opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę;
I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu),
Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.
Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną
Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;
Do tych pól malowanych zbozem rozmaitem,
Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;
Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,
A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą
Zieloną, na niej zrzadka ciche grusze siedzą.
KOMENTARZ DO TEKSTU
cud чудо bursztynowy świerzop янтарная полевая горчица
ofiarowany pod Twoję opiekę порученный Твоему покровительству
gryka гречиха łąka луг żyto рожь
dzięciełina pała rumieńcem клевер пылает румянцем miedza межа
zboże rozmaite различные хлеба, злаки wstęga лента
Степени сравнения наречий (Stopniowanie przysłówków)
Наречия имеют те же степени сравнения, что и прилагательные, образуются

они сходным образом.
При образовании сравнительной степени наречий конечное -о заменяется

на -iej (-i смягчает предыдущий согласный).
wolno медленно wolniej медленней

sztywno жестко sztywniej жестче
ładnie - ładniej, ciekawie - ciekawiej, trudno — trudniej, nisko - niżej.
Точно также, как прибавлялась приставка naj- к форме сравнительной

степени прилагательного, чтобы образовать превосходную степень, чтобы
получить форму превосходной степени наречия, нужно прибавить ту же
приставку naj- к форме сравнительной степени наречия:
wolno медленно wolniej медленнее najwolniej наиболее медленно

sztywno жестко sztywniej жестче najsztywniej наиболее жестко
Точно так же, как прилагательные, оканчивающиеся на -ki, -gi, -oki, -ogi,
теряют эти окончания, прежде чем принять окончания сравнительной степени, и
наречия на -ko, -оkо, -go, -ogo теряют эти окончания, перед тем как
принимают –iej:
blisko bliżej Najbliżej

близко ближе наиболее близко
daleko dalej Najdalej
далеко дальше наиболее далеко
długo dłużej Najdłużej
длинно длиннее наиболее длинно
krótko krócej Najkrócej
коротко короче наиболее коротко
prędko prędzej Najprędzej
скоро скорее скорее всего
wysoko wyżej najwyżej
высоко выше наиболее высоко
ciepło cieplej najcieplej
тепло теплее наиболее тепло
Запомните: s и g превращаются в ż, a ł - в 1.
Следующие наречия образуют сравнительную и превосходную степень, так
же как соответствующие прилагательные:
dobrze - lepiej - najlepiej dużo - wiele - więcej - najwięcej
źle - gorzej – najgorzej mało - mniej - najmniej
От наречия lekko степени сравнения образуются следующим образом:
lekko - lżej – najlżej
Для выражения сравнения при наречиях, употребляются те же предлоги od, z,
spośród и тот же союз niż, что и при прилагательных, например:
On tłumaczy lepiej ode mnie.
On tłumaczy lepiej niż ja.
On tłumaczy najlepiej z nas.
On tłumaczy najlepiej spośród nas.
Для усиления превосходной степени наречий употребляется та же частица jak,
что и при прилагательных, например: Wracaj jak najprędzej!
Сравнительная и превосходная степень наречия bardzo употребляется для
выражения описательных форм сравнения прилагательных и наречий, например:
bardziej (najbardziej) trudny; bardziej (najbardziej) trudno.
Ćwiczenie 1. Proszę utworzyć stopień wyższy od następujących przymiotników i

przysłówków:
szeroki - szeroko ciepły - ciepło
obszerny - obszernie zimny - zimno
dawny - dawno daleki - daleko
jasny -jasno radosny - radośnie
głęboki - głęboko chłodny - chłodno
młody - młodo szczęśliwy- szczęśliwie
wesoły - wesoło ładny - ładnie
wygodny - wygodnie spokojny - spokojnie
Ćwiczenie 2. Proszę użyć przymiotnika albo przysłówka w odpowiedniej liczbie i

rodzaju:
1. Na język obcy jest ........................ tłumaczyć niż tłumaczyć krótszy - krócej
z obcego języka na rodziny. dłuższy-dłużej
2.Sobie wezmę ................... tłumaczenie, a tobie dam........... . łatwiejszy-łatwiej
3.Jesienią dni są coraz .............................................................. . trudniejszy - trudniej
4.Dawniej pracowałem ........................., teraz wracam do domu
nie o dziewiątej, lecz o siódmej.
5.W lecie ............................... jest wstawać wcześnie niż w zimie.
6.W marcu dni są......................................................... niż w lutym.
7.Postaraj się powtórzyć swoje opowiadanie .............................. .
1. Мы переезжаем на другую квартиру. Теперь я буду жить ближе к
университету, смогу выходить из дому позже, а возвращаться буду раньше.
2. Эти туфли мне малы, дайте, пожалуйста, побольше.
3. Дайте мне, пожалуйста, больше тетрадей.
4. Эти номера я уже читал, может быть есть более свежие?
5. Лучше всего сделаем так: встанем на полчаса раньше и зайдем за ними.
6. Самые красивые платки всегда бывают в этом магазине.
7. Это место лучше, отсюда я вижу всю сцену.
8. Я отсюда лучше вижу.
9. Лучше повесим ковер сюда, так будет оригинальнее.
10. На моей полке меньше книг, чем на твоей.
11. У него меньше книг, чем у тебя.
12. Этот шкаф меньше, чем тот.
13. Вчера было теплее.
1Ćwiczenie 4. Proszę przetłumaczyć na język polski:

1. Господин Милевский ест очень медленно, но его жена ест еще
медленнее.
…………………………………………..…………………………………………
2. Ежи думал, что купил самые дешевые на рынке огурцы, но его невеста
нашла киоск, где огурцы продавали еще дешевле.
…………………………………………..…………………………………………
3. Почему ты так серьезно реагируешь? В конце концов, ничего серьезного
не случилось.
…………………………………………..…………………………………………
4. Можешь попросить кассиршу о скидке. В крайнем случае, она скажет
«нет».
…………………………………………..…………………………………………
35. Вчера был самый холодный день месяца.
…………………………………………..…………………………………………
6. Он, конечно, сделает это лучше, чем ты.
…………………………………………..…………………………………………
7. - В Большом Театре идет отличный спектакль. Пойдем вместе?
- Весьма охотно.
…………………………………………..…………………………………………
8. Это был, возможно, самый скучный спектакль, который я когда-либо в
жизни видел(-а). И в зале было ужасно душно.
…………………………………………..…………………………………………
9. Извините (букв, прошу прощения), где ближайший продуктовый магазин?
…………………………………………..…………………………………………

Язык

Lekcje 12-22

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Lekcje 12-22

Оригинальное название:

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

LEKCJA № 12

Родительный падеж (Dopełniacz)

Dopełniacz kogo? czego? (Родительный падеж: кого? что?)

 Единственное число (ед.ч) существительных:

а) существительные мужского рода единственного числа принимают в

Существительные, принимающие окончания –а:

sąsiad – sąsiada(соседа) kot – kota(кота)

2) месяцы, обозначение мер и весов, инструменты, большинство названий

styczeń – stycznia(января) lipiec – lipca(июля)

Все остальные неодушевленные существительные мужского рода принимают

ból –bolu(боли) naród – narodu(народа)

Однако в этой группе существует несколько исключений:

б) У существительных женского рода единственного числа окончания

-y следует за твердым согласным:

-i следует после мягких согласных и k, g:

Pani сохраняет ту же форму, что в именительном падеже.

в) Существительные среднего рода единственного числа имеющие в

Однако существительные, оканчивающиеся на ę, являются исключением. Корни

imię – imienia (имени) cielę – cielęcia (теленка) zwierzę – zwierzęcia (животного)

 Единственное число (ед.ч) прилагательных

а) Все прилагательные мужского и среднего рода единственного

mój – mojego (моего) młody – młodego (молодого) słaby – słabego (слабого)

ПРИМЕЧАНИЕ: У всех прилагательных, корень которых заканчивается на –k, g,

moja – mojej (моей) młoda – młodej (молодой) słaba – słabej(слабой)

 Множественное число (мн.ч) существительных

а) существительные мужского рода множественного числа в

Большинство существительных мужского рода оканчивается на – ów:

Существительные, корень которых оканчивается на cz, sz, ż(rz), dz и немногие

После мягкого согласного употребляется: – i

б) существительные женского рода множественного числа разделены на

Существительные, оканчивающиеся на –а, теряют его в родительном падеже

Существительные женского рода оканчивающиеся на согласный принимают

zdjęcie – zdjęć ciało – ciał jabłko – jabłek

Существительные среднего рода, оканчивающиеся на –um, принимают в

Существительные на –ę мн. ч. Р.П. имеют следующие формы:

imię – imion cielę – cieląt zwierzę – zwierząt

 Множественное число (мн.ч) прилагательных

Все прилагательные в множественного числа в родительном падеже

młody – młodych drogi – drogich mój –moich tani – tanich

chleb – хлеб ciężki – тяжелый długi – длинный

Ćwiczenie 1. Proszę prztłumaczyć na język polski:

Ćwiczenie 2 . Proszę odpowiedzieć na pytania:

Ćwiczenie 3 . Proszę użyć odpowiedniej końcówki dopełniacza wyrazów ujętych w

Единственное число Множественное

Возвратное местоимение: siebie

Основные правила употребления родительного падежа

Формы родительного падежа широко используются в польском языке. Вот

- После отрицания винительный падеж заменяется родительным.

Andrzej je dojrzałe jabłka. Анджей ест спелые яблоки.

Od ciebie do nich jest dosyć daleko.

- Будьте внимательны, некоторые глаголы требуют употребления

Окончание -оrо (pięcioro, sześcioro, siedmioro и т.д.) получают

ПРИМЕЧАНИЕ: У сложных числительных от 20 и далее окончание -оrо

Cуществительные Все остальные

23 dwudziestu trzech dwadzieścia trzy

1. Mała Zosia ma 7 lat.

Nasza uczelnia ma bogatą bibliotekę. Każda książka ma swoje miejsce. Każda

Ćwiczenie 1. Proszę użyć odpowiedniego przypadka:

Ćwiczenie 2. Proszę zadać wszystkie możliwe pytania do podanych niżej zdań:

Ćwiczenie 3. Proszę użyć jednego ze spójników: prócz, albo, lub, ale:

NIE PIEPRZ, PIETRZE