This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com
 r ы f ‚ TIC... .
‚д. ‚
4.5’.
А. .M _ ./
r .
Í
. .
.S
»Hzîüîîzulnmlb ‘u
о . .
.
 у ‘ nîh` ¿vih?
.vu-Iso
...JFÄYÚNLPV
„ ì,\...` s.. . А . l
г ‚
._ Ь f
. î ..1 ._ . ‚. f
.. . \V -1.. . ЮС. Invii ‚ .
‚ .> ‚ к .
‚в .L к‘о-ч: ‚ l ц \
i ‚ :\ ~ ‚ »
c
. „ни-1 Qn. Ч\
... .. д’- хв. .‚ «a `
. ...á.. ‚ д .\‘.\. \‚Гм. ю. . _a
. . к . 4
. l.
С, \
` _l . .
.. .â»hrän.n
«до I
.„
wml. ~ A.,ç'
I
V.t s. 1-? а
\ l\­ с \\
0.
‚ т › \ \
..0 . «.wu.“ «я.

'lì
“_1
а

.t
t

“туй“ W ‚жди
. «i 4*..
.. 3
. „ ._ s
y urn YR. .
ч. г. ._.î-«M . .
l
ц l\\
\
О `
l за ‘Ih ÜN и n l l. . . ` „ а.
 ацык
i. J„
. ы E
vt ` ...-kv\.,
Ífr r
.r .
. . è . о.— с
anthln niark»
О . А v
z Г u J ii .
I
` ‘a l п _à
.
Ж/ r
И:
‚и
¿§79 .J
f @7% глаз“

<36629946530010 ум;
n

<36629946530010

Вауег. Staatsbibliothek
/áíau/ WMM/J.. M14/i Äcu/wmìça//ßyuQ мм

шт Аид/душим] ш ‚(дочь/щ. ./4L,Y

Www/M «то Мим/ш мы
имишш ЖМ`
ЖМЫш//М//Иёы я; Ёфиёс?
. ¿QL „MH МЮ мы" ИМ“ ‘М‘ш ,4L/miv
ль фр штат/м ХАРЮ.
МИМ: fû. Ä; Hw' 2742-7177@ _

Á /ÍMMI/ßm’ídßr

Жала»: Мм” d 5MM 795%? ¿MA и

И. ‚ум/„444. “ЗНЪСМЁИФЬ /f ¿ff/M
шил/3“ “Миш/4” ”и"
аут. „А. 2

...4J-K.
 al! Id|VA|LQ­l¢EÑ.\Au, . ...If ì‘\1. . Н‘ . . .H .\ . ‚ l . . x Í x .ìlx ‘\\Ã.`.\ l \\\1 \“ .
НЁ.\цН-=Ч‹\1‘1‘ ..
Il'l f? „u . :Il/.IIE . l Ё}ФЁЁ![\\“
'V11' ¿Vilnyîflllll
.
A 6‘ ` ‚
l
.
tы
_ ~|\
ь
ll
v
ЖИЛ/тещ
и

\ и!!!
'if' .. .71
к
.
Il’.
_, ...Irun
. г
г.’
l". ŕГа \ (ou
`3 ­ и ‘
‚А- 1 l* д у «Ёж Í`t
> чреды lám" ."
_F‚ „„д м ‚ дат
d
_‚‹ А à“
. Yк.
'5N
f '* г—
».m___‘A _» _. .._. _.__
и

ц › -Nf' I
.. „пргжуа/‚пнтщтщипиптш т у › у „и у | ‚у 1 ч мн. .-.- „ 1.4-1 м ьшщмицпшини—цтпш‘ш 4
'mmm-"wvl т'чттчтптт mum. ..._
___._.___ -. , ___-__ , ‚
„отл
»,/1/1
„И,
f»
'_
/„
‚щ,«W
„И,
_«‹‚дчаш/З,
.Mé/.745,94
и;
»“
ff’¿f
-",vg
‚а.'f› I
:`
‘д
ш‚‹
­vч f‚к;‚
' fNj?
ù
4,/‚‚

Ñ [unt
boßif.
Нес:
quibus
Индий
noarmamin,i; pqiumao
rщит
‘mwrj
mqurd
хитин
/v'

¿o

ада/1;

"VI
l . pu.;
'lì
".
l
0

'/

‘ll

‚7/7
И",
УС и I
Y Y’. l мм и

»JA г Ё` \ «f „
¿îî
'
A­\
A'

`
L»chI кнсш
ARнпзтокюакнрнх
I N EI SP'
opus de rebus HISPANIAE Memorabilz'» `
bm' modo “Шалит atcb C¢fare¢mai¢
Лай iuqu in Кисет «ed/imm.

п - ’ 'le i011.’ farao.

5 ç
_ — ` "Í"k.\b­¢ß‘ З а?!» - ‘»- 'if l» д -‘ ' чём Jv- и, “и: (‚д `

-I iî'ïër ж
‘_ Mgg ‚д
/+ _‹1Ё`\"‹‚3$‘„
(С, #A \ i ‘slum
IBARTHOLOMBI BVSTÀMAN
щ Complutenjìs carmen in laudcm
opcris SICVLI.

Иране quantum dcdcrit Trinacria teme

NominisJioc Siculi nobile môflrat opus.
Monjlrat opus bello,mößrat quail; parc рогат,
Dcm'q; q, n/ulli poflflt lnabenda lolo.
(ион, cadcm dcderit Шт Tartbejia Reger,
Nofcere, (y биотит grandia года potes.
Nomina,gejla , gcnus,magn41usnШтифт/145
Computer , arq, folum nobile quicquid babel,
Hefpcric montes , amnes Маврит- urbes,
Arq, lwminum mores , {отшить genus.
@yles cloâafuo {лишь Minerua Lyaeo
Belligeri ignaro: Marti; 'm arte uiros.
Et quosfumma fides Cbrilfo сотника 1с[и‚
Шт Рмшогит magna catcrna рыси.
@ando iгат- вши; ргохмхй! nomen Iberia',
Икса: byperboreos аорте:- ipfe dies.

то ANNBS oTHEVs.
I cupi: Hcfperic rcs mang nofcerc {те
S Hane lege,quam Siculus condáda't,laijlori3.
Hic tibi mgmnimos Reges штаты, (9' urbes,
щ, boni tcllus optima quicquid мы.
Efcum príncipibus numeral Comitefq, Писем;
Indupcratores , Pontifïccs , Equires.
(Eos lube! cnam! fœlix Hifpania fanfbs,
Dofìorumq, uirum nomina non fecit.
Virtutes etidm mulicrum [cripfzt Лжи:
Bellasi; fœminea fortia gefla татш.

([I-‘RANCISCVS SANCTIVS. _
' Arminlculu [uo {шит tribucrc Maroni,
Et laudem тети Tullius eloquio.
Crifpus ob bijloriam longo eclcbrafur in семо,
Necpoferit шаг: сатрап: tempus cdax.
Non ‘amen antiqui tanti; [с laudibus ornent,
Nec folum uercrcs garrula fama cdrw.
Acfas noßra Май: Crifpum, Cicerona,Maroncm,
Sed non plus uno pro tribus Ша dabit.
Fingers me cred/is Tlmbanì «enigma-ä топят
Non facie , т поЛю ucra patent Siculo.
Crìfpus in billoria , Maro camineJullius orc
Ille ejl ,fic igimr pro tribus unus ст.
 ßmlogus.
рты/си MARINI-31M SICVLI PROLOGVS AD IMPERATO
REM CAROLVM ET ISABEIJ
LAM IMPERATRICEM
CATHOLICOS HI
SPANIAE
REGES.

FFERVNT ALII SVIS PRINCIPIBVS, EX¢

‚ cellentes 8l Catholici Reges, визит, argentum,caereraq5 metalla, alii ‘
_ margaritas , gemmafcp pre'ciofas. Alii fuaues odores , thus fcilicet 8l
myrrham. Nónulli paniheras, iygres, elephanros. Alii camelos,mo
j у /‚ g nocerotes, leones, ali'an animalia титла. Alii equos 8l canes ad ve
\ "Í'- _ ы nandum. Alli varii generis accipitres. Alii pfiracos öl lul'cinias aliafç
n ¿à canentes auiculas , alii pauones, alii phafianos 8i imagines. Ми varia
М- Ы": à“ pulchracp mul'ices miirumenra. Tabulas alii pulchris imaginibus pin
âas.Alii Гpecioß domus ornamenta , periñromaia fcilicet, 8i aulœa variis hominû 8l aliorurn
animalium figuris,& antiquis hilìoriis comexta. Alli denic; maris öl Huuiorum res шепоте:
terraeq; fruäus 8l ar'borñ.Quœ quidë vel afpeflunel odore,vel camu,vel fono,vel gußu Prin
cipis aures,oculos, animüqg дышат. Ego vero pauperraris alumnus öl veßrœ laudis затон
dum Rudiofus,quoniam rebus aliis carebam,Nlaieñati гейш librum,quem in Hifpaníœ lau»
dem,veßrorñq; progenitorñ memoriam fcripferammon pauperis fortafïe , fed prœdiuitis mu
nus оН'Ъго.О_цет quidem fi legeriris,Hifpaniam veñram fere` totam,& omnia qu: Шт in ea
memorabilia , non fine delefiatione cognofcere facile poteritis.Annos nanq; propt’ quinquas
ginta,quibus in Hifpania fum cômoratusmulla mihi res fuit optatior , nulla maior штаты:
la frequentior aâiomullus deniqa labor iucñdior,quâ diligenier inquirere, ac cernere propriis
oculis res Hifpaniç memorabiles.De quibus magno ftudio conquifitisßl bene perl'peâis, ali»
quid quâ veriñlme fcriberem.O`uod quidem Тест: 6l honeßiflì'mo тю defiderio fatiflâcerë,
б! Caiholicorum Principum, ac rorius Hifpaniç genris,quç patrie fue laudibus 8i honorí ma
xime lludent , graiiam clemererer.O`uaproptei­ vr mihi rerum, qua: eram fcrípiurus,raiio pro
babilis,cerraq; cognitie conlìaret, primû multos antiquorñ libros euoluere fuit песет,“ ea
quç fcriplliïem, autoritate doârífirnorñ virorum comprobarawera effe crederentur. Hrfpaniä
deinde pene` roiam peragraui,res omnes diligenrer infpiciensßl ea que mihi memoratu digna
vii'a fuere, memoriç mandan . De quibus hoc opus,quod vobis отл-о, D E 0 iuuame con
feci. Quod eifi неф fcriproris oratione,neq; iìilo, muliarum ramen rerum cognitione ac varie
тещи; leâores inuitare folent , iuuare poterit.Quâdoqwdem non ea folum,quç tellus Hifpa
т; lliapte natura producir ‚ fcripfimus, led а‘ primis eriam Hifpaniç cultoribus vf@ ad tempo
ra пота Regum feriemßl res geßas,de viris illuíìribus viriufq; ordinis,de так 8! marin
bus Hil'paniç, de vrbibus öl oppidis,de cunâis deniq; rebus memoratu elignis.O`uapropteII
operi лото de rebus Hifpaniç memorabilibus nomen indidimus.Accipite igitur , excellenn
tlflìn1iPrincipes,Siculi vcfiri charrarum munus Quod quidem cum legeritis, non afpernati,
"орто: , aliorum donis, quäuis preciolìs, anteponetis.Suntenin1 caetera omnia fortunas bo
na ô! mutabilia.Quç irimirum paucis annis, ad alios aiqgalios rranlferñtur. Munera упада;
lirerarum monumenns offeruniur , immortalia fum , 6i accipiemium fimul 6l dedicamium
memoriam in perpetuum conferuanr.
*I* ii
 l

(220105119.
-EIVSDEM SICVLI PROLOGVS SECVNDVS
DE HISTORIAE LAVDIBVS AD
« EOSDEM PRIN
CIPES.

rarü complexu,p¢rpetuo còferuatur,eminentimmi Principes.Earum

('- enim rerum,quas olim viri fortiñìmi magnifice gelïerunrßi fcripto
" а res clarifi'imi literis tradiderunt,perutilis ac neceli'aria cognitioß pet
"13' grata iucundafq; narratio mortalibus prodelïe plurimum folet,Siquin
'; ¿ily dem cum in veterum l'criptorum libris illultrium virorum res inclyn
‚‚ ‚ te geñas,lä&a'q; praeclara non ingrata leâione cognofcimus, illorum
nimii'um virtutes 8! laudes inl'ignes admirantes non folum legimus libenter,verum снят Гит
mis efFerimus камыш pro пот]: viribus imitari quâ maxime côtendimus. Quocl fi ma
gnorum virorum gloriam confequl non polïumus,ex поте ramen labore non paruum can
pimus fruâum, fi quos in magnis rebus :square non valemus,eorñ faltem virtutibus nitímur
{птицами meo quidem iudicio plurimû debemus antiquis hominibusßl qui res prat»
claras единица! qui rationem pol'teritatis habentes,vel fuas vel aliornm res memorabile: no
bis fcriptas reliquerunt . A quibus nimirum maximas haereditates accepimusßi amритм
lpatrimonium. Nullus enim nobis effet vitae cultus, nullus ordo rerum,nulla deniq; praterito
rum tempomm cognitio , „ш multis veterum virorü monumentis öl praeclaris inñruerernur
“сырными enirn quid honelìum,quid magnificum,quid laudabile fit in vita cognol'cimus,
8l aliomm nobis perfpeé'tis honoribus ad virtutem, ad labores,ad aliquid agendum praeclare
laudabili femper ветшают/б! quafi agitati llimulis cxcitamur. Precioi'a res ей igitur ac pou9
incomparabilis prœteritarum rerum , Latino praeiìrtim exculra fermone , narrario, quam his
ñoriam vocamus,excellentilïìmi Principes.O`nae cum шт praedicatur a` mulris hominii vis
tz magißra,temporum гетманов тетонгшйсш veritatismimirum magnis principibus,
8l cun&is ßucliofis hominib? 8l obleâationis 8l vtilitatis honeftae plurimñ cófertßuius quin
dem pergratis акр iucundis leôionibus ac репе diuinis,nec in profреи: vnquâ rebus, nec in
aduerûs ab omero digredimur,fed omnes potius так]; fortuna cafus pariter ferimus, animi
femper atq; vultus aequabilitate feruata. Magni: iraq laudibus humanœ vitae perlucidum Гре—
culum celebrati debet hiltoriaDe cuius perfpicuo fonte,velut ex omniñ bonorum ventrabi»
li facrario fummi Reges 8l optimi' Principes humanitatem,clemëtiam, штамп, prudentiam,
confilia,cœterafe3 virtutes imitantur. Magni Durles öl firenui milites rei militaris vfum öl fou
titudinem induûturProuinciarum praefides perutiles colligunr ad gubernandum fanůiones»
Vrbium magilìratus 8l Keipublicse gubernatores exempla virtutis 8l humanitaria excerpunt.
Magnarum demum rerum negociatores inuiolatam fidem feruare 6i aliorû focietatem 8! am!
стат colere docentur. Enimuero nihil eli vtilius hilìoria, nihil homimbus necelïarium mas
gis, illis praefertim,qni funt in excelfo rerum fàltigio collocari.Nullum eli enim virrutis excm
plum, nullum memorabile faêhmi ab orbe condito ad поташ vf@ tempelìatem, quod non
bis hil'toria non velut omnis antiquitatis pulcherrima facies ante oculos oßendat. Infiituunt,
non inficior , hominum vitam pulchre commodqu fatis Philofophiae fanâilfima prœcepka,
fed multo pulchrius Штоф commodius bißoriœ leâiones. Monet illa quidem reâe fanůeep
praecipiens , fed fronte admodum feuera fummi boni fpeciem quandam Slangulîum callem
vlam@ diñ'icilem рте fe ferens, a` f'e plœrumç nônullos magnitudine laboris „шт . Excma
pla vero rerum,qua: cclebranturhißoria,l`iue qa íllorü virtutes Öl laudes,qui talia ge Петит, in
fubliml Ö( illultri loco Fitz cernuntur :l'iue Q З fcriptoribus,qui бара quocß magnos bonos
 рщшшш.
те: adepti Гит ‚ еЮраст: explicantur, muito {каша ай}; libentius lalrxipleëtuntnr , animii'tp
пойме tenacius inhaerentia firmiusretinemus . Sine quibus hominum vita in шит: rerum
varietatibus profeâo non ruitor effe poffet , quä nauis amiiî'o ciano fraâifq; velis in pelago
Huâuanti . Siquidem nemo ровен prœfentia refìe difponere , nemo poteft prouidere futura,
nifi qui de рискни: multa coguouerit. Nunquam igitur iàtis digne laudari poteri! шпона,
de cuius am pliil'imo finu шпаге virtutes, ficute` mari magno fontes omnes orinntur.Exqui
bus, fi verum Тат-я volumus, nimirum tanta пашой: hominibus commoda,tantaec3 proue»
niunt vtilitates,quantas ego vix poifum longo fermone compleäi . Ntmc паев multi: , que
мы ad híflorix laudem iure fpeñare videbantur , omiiìîs , illud vnum dumtaxat "регат,
quod i'upra memoraui , hiitoriam rem eiì'e praeclaram arq; diuinam,& hominibus maxime ne
«Штат. Нас enim ad omnes vitz partes , ad omnes tam publicas,quâ priuaras aâiones fre
quenter vtimur. Hac bona шпага тат]; cognofcimus. Hac illuflres homines illuiìriores fl’
rmt. Нас omnis таи: geña referuntur. Hac abfentes adfunt . Hac demum,quod omniñ ma
ximum elhmortui viuunt. Siquidem viuunt homines , {emperç viuent,quorum literis ртов
dita celebrataq; virtus emori hifioriam condídit , multoquidem maiori laude dignas videri
debet . quâ Pharlus Giges, qui a` nönullis primam pingendi artem commentus perhlbewr.
Fuit alioquin peracuta piäoris öl i'atis nobilis inuentio. Scriptoris vero diues ô( perutilis.Va
riis ille coloribus öl penicillo renuiiïìmas lineas perduccns , illuiìrium топит partes exterioe
res,8l Решит corporis шт . Hieautem attramento calamoçßi perpetnis chartis virtutes/
8€ animi bona cunâa teßatur. Latent illius operagvel tabulis vel parienbus impreil'a , huius ve
ro рез-решка cômiñä literarum monumentis , per vniuerfum orbem ad omnes gentes deferun
tunGoni'umit illa verußasß temporis longitude , Пси! б! alia щипал-Нес immortalia (unt 8l
perpetuo remanent, Hand enim Alexander Macedonum Rex nobis cognitus effet , quamuis
ab Apelle celeberrimo fui temporis ртом diligenter pingi fe станет , nifi res ab eo fortiiä
fi mc gaitas , vel Grace Clitarchus , aliiq; ercorum plurcs , vel Curtius 8i Arrianus Latine
confcripl'ifieñnViuit igitur Alexander , viuit szar , viuit Hannibal , viutmt öl alii quâpluris
mi Principes öl fortiiïimi viri , qui ina virtute , rebufq; genis vita digní fuere. Verñtanien nö
ринга viuñt,quae с“ inanis б! vacua , nö titulis öl imagunculis vel argento vel auro регента:
fed (ola viuunt hißoria,quse quidem eos a` mortalitatis пиитvendicauit. Legite igitur hiin!
mm,quâ vobis отл-(таз, altiiïimi principes,vt qui fuerint мы maiores,öl quae fecerint,ö£
te: нарам: memorabiles,quae multa: [unt 8l cognitione fcituep саднит, поп ignoretis.

" 'l
mi

112511119 pzologozum.

»en
 ßiiLTHAs'iiß COMES CASTILLO
‘ типа Summiq; Pontificis orator Siculo Caen
fari: Hiltoricoi S.
­ Y. l B hinc triennium veniens in Hifpaniam, ревете: follicitudinern curam q; pfad
._ puam те; legationis ad szarem nomine Summi Pontificis,magnnm quoq;
< mecum deiiderium ferebam, vt quae in Hifpania res eiïent ínfignes 81 fcitu di:
gnae cognofcerem . Surn enim fciendi res peregrinas 8( memorabiles , пира.
- niarum praei'ertim,quœ funi â multis i'criptoribus celebrarse , valde cupidus,ö¢
antiquitatibus maxime deditus. Verum enimuero hañenus ad eas perquirendas nullum mihi
fpacium fuperfuit. Tot enim снеге те pi'emunt , tot negocia diu подач; fatigant," plaerñcp
mei ipi'ius oblitus effe mihi videar.Qiiapropter quoniani audio ф fueris Hifpanarum rerum
memorabilium lìudioi'us,c‘{°; diligens indagator , te rogo,vir doôiii'i'me , vt hac in re me adn
iuues 8l labore/tam difficilis inquilitionis leues , тест deûderio,quod œquum ей , confulas,
ne prorfus ignariis Hifpaniae rerum in Italiam кишат. Res autem,quas ego potii'i'imum Га:
re maxime cupio , Гит numero fere` quatuordecim.ln piimis,quoniam (Шее fcruntur Hifpas
Шведка-10: fcilicet öivlteriorScire velim Citerior,qu:c a` Рулеты: montibus initium capit,
quoufcß protendatur. Praeterea quae funt in Hifpania vrbes patriciorum Romanorum coloa
nix. Item öl vbi columnae l'int Herculis laborum metae.Quis l'altus Caiiuloneniis,vbi Numä
tia fuerii , vbi Sagunthus, 81 an fini hodie,Vbi mons qui facer appellaturßi ati-.nis I_etbeus.
Vbi Bilbilis Мата“: patria.Vbi fons qui calculos diiïoliiit,8l alius,qui fanguinis proñuuiů
йП11.\’Ь11асш profundas,qui pii'ces nigros gignitßl imminentem pluuiam 'magno mufmu
re praenunciat. In qua regione pafcunt equae i'ylueitres,quae vento cöcipere dicûtur, Has iraq;
ree abs te doceri Sicule velim.O_uas etli (cio difficiles ст: 8l multis aliis vel doâiiïimis ignoâ
tas,vni tamen tibi , vt à quibufdam tuis familiaribus accepi,pro tua diligentia non dubito no
tas effe 81 pertrañatas. апатит quidem rerum noticiam per te confecutiis/quafi tui nominis
immortale monumentum mecum feram , tuaq; automate fretus de Hifpaniae rebus,cum nea
сене fuerit , liberius loquar 81 verius. Vale magnum Sicilian decus.
SICVLVS BALTHASARI CASTILLO
‚ neufi Comiti Romaniq; Pontificis oratori. S.
Dem mihi ipi'i , quod tibi nñc сметают fuit olim,magnanime Comes
8( orator excellens,magnaç cupiditas incci'i'it , non modo fci'endi res Hifpa
f' та: memorabiles,verum etiam fcríbèndi. Одни-орт 8i Hifpaniam рт:
I' grani ferc` totam, res orñes in ea memoratu dignas,quas apucl Grçcos öl La
'~ tinos autores legeram,recognofceiis.De quibus diligenter öl bene perfpefiis
atuiiïem,multae mihi magnaeq; difñcultates occurrerunt. Quae quidern perte»
mies ingenii mei vites fiiperantes, etiam cogitationibus 81 votis obñiterunt. In primis ipfius
Hifpaniae magnitudonnultarñq; rerum,quas in terra mariq; producir , fum ma fertilitas. Ad:
miranda quoq; principum geña , maxima multorum Diicum 6( equitum inilitumq; {отшив
do, viriles multarum mulierum animi , magnus lanâorum 81 martyrum numeros , 81 earum
rerü maxime,quas â me requiris,non facilis inquiiìtio.Multa praeterea nomina vrbtumflumi
num,montium,& aliarum rerum,quae fuerunt a` peregrinis б! barbarie gentibus deformata.
O¿iocirca longum nimis iter ingreffus multumqg difficile , eifi pedem ref'erre iam decreiierâ
81 аЬ incepto del'ifiere , multi: me tamen aniicis horiantibus vltra progrefi'us l'um meis 8! 8110
rum viribus adiutus.In quo multa , quae mihi memoratu digna vifa fuere , literis mandaui,vo
lumenq; confeci.Quod, vt itinerarium mean peregrinationis ad tc mitto,quafi pignus obfero
вали: obl'equii , quod tibi iure debeo. Vale.
 BALTHASAR сомвз CASÉ'ILLONEN»
fis Summing Pontificia ото: Siculo (Jaafari:` ~ ¿i ‘a c
~ Hinoricoß.. _ Q - д н ' ’
TINERARIVM TVAE PEREGRINATIONIS
" / accepi , Sicule doñiñìme . Accepi inquam типа: ampliffimum ,
.„ quod certe quantum valet œñimai'i non potefì . Quo quidem ficut
_ "' haâenus mihi nihil fuit opratius ,ita nunc accepta nihil eit precioe
` fins. Pro quo tibi magnam habeo gratiam,quando referre nullo mo
do poffumßgo autem ex aliis ruis operibus, quae mi'hi legere con:
`‘ Ã' дi* riffimum
tigit , erudizionem tuam öl l'cribendi genus facilli'mum {Шатер clan
‚ f facile perfpexeram , a` multis etiam , qui tuo contubemio
longaep confuetudine vl'i fuere , probitatem , more: faciles ô( ingenii dotes'audiueram , fed li
beralitarem ölanimi magnitudinem nòdum noueram. Qua quidemboc folo munere,quod
"nith deftinañi , cunâorum Regum muniñcentiam fuperauit. Ego fiquidem rerum bis feptë
noticiam,quam te rogaueram, nec amplius expeâabam, tu vero pro larga tu: liberalitate mi
hi plus centum quinquaginra milibus obrulißi. Quibus ego legendis , omnibus реактив
ils negoctis , nouem iam dies юго: б! noñes im репа! , praeter paucas horas , qua: natura: fa
rifñiciens capiendo cibo fomnoq; concedo , neq; defe lTus adhuc leñione tam longa . nel; fa
тещ. quat enim me magnopere primû Миг orationis tux , qui vt amnis placidiiïimus Huit
6i fine murmureDeinde plurimarum nouarumç rerum leâoribus amabilis 8i periucunda va
netas maxime deleŕìat. Auidiorem _me praeterea faciunt 8f attentiorem,dum lego, Regum fe:
“ещё! eorum res inclite geiìœ,per te breuiter 8i ornate compoûtae. Inuitant infuper pulchi'œ
vrbium , montium,l1uminum,8laliarum rerum defcrípriones.Placet infupei' mirum in то:
dum nobis cunâifq; fine dubio placcbit,qui literarum munere deleâantur , та tua de viris in
omcio rei militaris 8( aliis in literisillultribus honorifica narrano. Placebit öl plurimorñ fam
доп-ат marryrumq; numerol'iifimus catalogus , prircipnus laborum tuoium fruñus.0 fœ
lix Hifpania quœ tot haber in cœlo Напас: intercei'l'ores ö( mariyres. Hinc nimirum principi
bus Hifpaniae tanta foelicitas , hinc profperi bellorum шепни , hinc fœlices Omnium rerum
fucce (Таз, hinc дешев magnœ б! inopinarx идете proueniunt.0 fœlix, inquä,Hifpania te
fui nafta mltorë.Quœ quidê ruis laboribus 6i vigiliis illufiratacerte tibi plurimñ debet. Cw
landes 8i rcs memorabiles, quae fuerant haâerius occulta: , per te poßhac per vniucrl'um tern
rarum orbë circumferentur öl publicabunrur. Debcnt тат tibi Sicule non minus б! ipüus
Hifpaniz principes,magnates , equitesßl omnes viti vel armisvel literis illullres. Quorum
nomina refq; geitas tuus calamus aeternitare donauir.- Quid praeterea tibi non debent omnes
Hifpaniae штат г Q_uaruin res inflgnes 8i quzcunq; haben! memorabilia ruis operibus in
lucem proferenturßi vbiq; memorabuntur. Ego vero eti'i non fum Hifpanus, inter ecs rami
numerati volo,qui tibi plurimü debeanic enim ratio, fic 5i tua merita poiìulanr, Vale.

*I* “И
 ‚пищи | и un»
239 INDEXF baptifma ad ingenuum 8 prii'iinum fuzz
legis ritum rtdiere. cviii.
D. Antonius facrarium literarurn Archa co
eozîi чист Ьос ‘ gnominatus.
Anton” cognomine Pius,Romanorum Im
xxxi.
opere fcitu digna continena
perator. ooevii.
tur, digeiìus per ordi
Aquila domus. xv,
-nem alphabeticû,
Arbores frugiferœ in Hlfpania. fo.iii.
vt leâori in " Aranda durii. viii.
dagâti fa Archadius Imperator Coañantmopolitas
cilius
norum. oocviii. -
quae voluerit oc;
Arma fortiora quomodo fiunt. xix,
current. Alìurcones equi. (ели.
A .~ Altura Нищие ‚ a` quo Afiures populi. fo.v.
Bila ciuitas Luûtaniœ. Томи. тип; due. foar.
Albaizinus Granata. cxiii. Alìurica , quae nunc Aliorga dicitur. fond.
Alcaçaua quid interpretatur. eodem. Aragua, quae nunc Marchena dicitur. vii.
Alcazeriœ domus defcriptio. eodem. Sanâus Attilanus. xxvii.
Alhambra. eodem. Atlas cultor Hifpaniz. xxxiiii.
Alcantara oppidum vbi тат. fo.viii. Auca ciuitas,quam hodie Burgëfem vocant,
Almoguera patria nobilium. fox. fingulari encomio extollltur. Года.
Alphonfus calins fecundus. xxxvii. De eadem vide folio. xxxii.
Alphonl'ue,qui Petro fratri fucceiììt,rex Ara ß.
gonum quartus. xliii. Acchus Ниши: iuxta Cordubä. Том.
Alphonl'us rex Aragonum fextusßi Ваш: Balnea öl thermç Hifpaniae. Голы.
Í nona: Comes. fo.l. Balnea quatuor apud Toletum valde каши n
Alphonfus Rex Aragonum decimus,& Bar fera. eodem.
cinonae Comes. lvii, et. lviii. Baluaneda oppidum. xxxii.
Alphonfus cognomento benignus, Arago» Baremo vrbs pulcherrima. xiii.
num Rex duodecimus , ôißarcinonç Co Elufdem lans. lxxii.
mes. fo.lix. Barcinonz Comites öl eorum origo. xlv.
Alphôfus magnanimus Rex Aragonum de Bartholomeus Vius , vir memoria maxime
cimus feptimus. lxlii. dignus. bcxxvi.
Eiui'dem fermo confolaiorius ad Gabrielem Ваши! montes circa Granatam. cxiii.
Surrentinum familiareru.Y eoclem. Beiara oppiduru , olim Culminarium voci’
Eiufdem pulchra oratio ad Perdinandü filiñ tatum. fo.viii.
contra Florentinos proficilcentê. lxiiii. Bellon oppidum , quod nunc Tarípha dici:
Eiufdem orario ad Italie Principes in cxpedi
A, попе côtra Паша-09,8! quçdâ alia. lxví. Bellum contra Gothalanos gellum a Ioanne
Alphoniì Portugalliœ Regis irruptio in Re: Regs Aragonum decimo oâauo. lxxvi.
gnum Cañellae. Гошу. Belli inter principes Cathollcos,öl rege Por
Alphonqu Aragoneus quis Гнет. lxxv. tugalliae gelb concordia arq; finis. exi.
Sanñus Aemilianus Chrilìi côi'elïor. xxviii. Bellum Granatël'e, quod Catholici reges gd
Amnes in Hifpania cërü 6l quin quaginia. v. ferunt contra Матча. exil.
Atunes qui cadunt in Iberum. eodem. Bellum, quod gell'ìt Ioannes Rex Aragonü
Ampoßae defcríptio. lxxxix, cum Carolo тёща populis Barcinonen»
Eiui'dem oppugnatio. fo.xc. lìs Principatus.
Animaduerlìo in Iudaeos , qui poli acceptû Benauentum oppidum. fo.xi.
 детишкам loirpaniç.
Berengari9 Comes Barcinonç fextus. xlviii. Cartufianorñ domus _in ti'edecim/`
Bethis H uuius nobilifiìmus , ä quo Bethica 8i earum nomina. ­ ' xxxiii;2
prouincia сидя. fo«v. Cai'a Cereris oppidum /vbi fitum , 8i quare
Bethicae pronuncia: dei'criptio. vi. Пс diflutn. fo.vii.
Bilbao. (ом. Задав Cafilia. xxix.
Biibilis patria Martiaiis. xii. Cama domus. fo.xv.
Biuarâbla plateavrbis granate deferibif.cxiii « Caßella
Caitrorum domusí’ ` '
vnde сидя.
eodem.nl
f'ootltriii.l
Boadelis Rex minor Granatae. cxx.
Boetius fons ad пищит fanguinis i'iitendü Саши: quaedain dignitates fo.xvii,`
vtilis. Томи. Caûulo olim magna ciuitas. fo.vii.
Borellus Bardnonae Comes quartus. xlvii` Cafus memorabilis de quodâ Mauro, qui fe
Sanlìus Вишни: Epifeopus Czi'arauguiìaa а` Mahoma питии iaâauerat aduerfum
nus. folio. xxiiii. Chrilìianos. fo.cxvii.
Brigentiñbeca,quç nüc Ouetëfis dieitur ‚х. Catholicorum Principum munii'icentia 8i li
Briuega oppidum. eodem. beralitas. fo.cxxiii,
Brygus quid fit. xxxiii. Eorundem humanitas, fortime экв patien
Buitragnm. fo,x. tia. fo.cxxiiii.
Bulla quaedatn Apoi'tolica. xliii. Caui'a côtieri'ionis iudaeorñ îHifpania. cix.
Burga fons vehementiillmi caloria. fo.iiii. Gauß belli Granarenfis. fo.cxiiii,
Burgenfis ciuitas. xxxii. Саша: regnandi regibus catholids. ‘ exxi.
Bufa muiier diues ac liberalis. cxxiiii. Cœlia quid fit. ­ xix.
C. . Cœltiberorum топча deferiptio. eodem.
Acus Vulcani filiu ` vi. et. xiotiiii. Caeliticum promontorium. Гоп].
Calafi oppidi' defcriptio. lxxxv. Cœiarauguita. xii. et. xxxii.
Caiataiutum. Томи. Cçiâraugui'tanorum martynnn magna mul
Calagnrrium. eodem. titudo. xxvii.
Callœcia prouincia 8l eius vrbes. (ома. xi. Cepha Maurus. года.
Calibs птица, a‘ quo Calibespopuli nomen 8.Ссто11э/& Helena martyres. aotix.
habent» ' fox. Cinga Нищие. (он. »
Calpe mons. eodem. Claiiìs magna,quâ Catholici principes miie»
Calpophorus / 8i Abundius штуке: Hits runt in Italiam сбита Turcas. cvi.
palenl'es. Голи. Claudiuslupertiaßi Vittoricus pueri mar
Caluorum domus. foxv. tyres fortißìmi. xxii'ii.
Canaria vnde nomen acceperit. evi. Colonia: Romnnorum in Hifpania. xiiii.
Canaria: infulœ per Catholicos principes ac: Comites Caûellae. xviii.
quifitae. eodem. 'Comites Portugaliiae. eodem.
Canariorum та: atq; mores. eodem. Compluti delcriptio. ' ix.
Canatus mons. fo.vi. Compoftella. (ом. et. xxxi.
Cuneus ager. eodem. Concha ciuitas. xiii,
Caroli magni laus. lxv. Conradini Imperatoris aduentus in Italiaan
Caroli regis,qui fuit nepos Ferdinâdi regis contra Споют. lv
Catholici, aduentus in Hifpaniâ. cxxvii. Eiui'dem ingreii'us in Roma öl шатия. lvi.
Caroli Gallorum regis profectio in Siciliani! Cécilia multa memorabilia in Hiipania. xvi.
öl de hinc in Hifpaniam. Болт. Cófiliñ prudens'öi admirabile Ramiri regis
Carthaginenûs prouincia: ciuitates / ô! opa Aragonum quinti. xliiii.
pida. fo.xiii. Confilium, quod Alphoni'o regi Portugals
Санта oppidum. fo vi. liz dederunt fui familiares Тирс: expedi:
стенам mulieris fidelitas. xcvi, tionem contra reges Catholicos , ô( quid
_ œ v
 эпос): rCrum
rex refponderit. fo. ciii. Abuloi'a de Hercule. xiiii.
Самшит, quod Boabdeli Maurorutn regi Расти: magnum 81 memorabile Iaco
dederunt fui coniultoret, pro dedicatione bi Aragonum regis oâaui. lii.
vrbis Granatae. Y cxviii. Eacinus indignû cuiufdâ equitis, cui nomen
_Côuentus procerum Горе: Cañellae regni gu erat Шпаги: Annius Lugus. cxxi.
bernatione. fo.cii. Facinus memorabile Raimundi Barcinonae
Corduba ciuitas Betbicz. viLitë.fo.cviii. Comitis. xlviii.
Cornelia domus. _ xv. S. Facundus/öi Primitiuua martyres. xxx.
Cottelia domus. eodem. Famis magna vis. xcix.
Cofconia domus. eodem. Sâfius Fauiius , Ianuarius/ 81 Martialis mar
Crux apparuit in vrbe Ситца. хххтд tyres. xxvi.
D. Sanäus Банк/81 Anaitaúus/öl {зада digna
Aroca ciuiias. xii. et. xxxii. martyres. ` eodem.
Darrus amnir apud Granatam. cxiii. Ferraria promontorium. ` fo.v.
Dematum oppidum. xcii. Ferdinaiidus primus rex Caßellz. xxxviii.
Dertol'a ciuitaii. xiii. Ferdinâclus rex Aragonum. xvi. Etßarcin
Eiufdem defcriptio. xci. non: Comes. lxi. et. lxii.
Sâñus Dominicus Calagurritanus. xxxi. Ferdinandue тех/81 ПаЬеПа regina стон.
Sâñi Dominici Calciateni'is ciuitaa miracun с1 Principes. fac.
lo fingulari memorabilia. xxxii. Ferdinandus Reangariz frate: Caroli Im
Donia oppidum. food. pctatorie. cxxviii.
Durius amnis, Гол. Fiâilia Hifpanix. fo.iiii.
lCclefiae_ cathedrales
в. Tarraconeniis pro Fiâa oppidum. fonc.
Sanfia Florentina. xxiii.
uinciz. xlv. Sanñus Florentius martyr. жги.
Eleemol'inae quae diftribuütur in ecclefia То Fluminum nomina in Hii'pania. fo. v.
'A letana. Толк. Eonfeca domus. fo.xv.
Sanâus Elefmus. xxix. Fontes in Hifpania multi. iiii.
Elionora generoi'a mulier , Comitis Salinas F011111119 Gariiç f'ili9Aragoniç Duxiii. xli.
rum Ша. fo.xi« Fraga oppidum. xii,
Eluera olim ciuitas apud Granatam. cxiiii. Freiìn9natale folû Ferdinädi regis catholi. c.
D.Emetherius/ö( Celedonius, atq; alii mar» Западе Frufiuofus, Eulogius, 81 Augurius
tyres. xxv­ тянут. xxix.
îEmer'ita Anguita Romanorñ Colonia. vii. Sanâus Fruñus. xxx.
Запад Engratia virgo 81 martyr. xxiiii. S. Froylanus epifcopus Legioneñ. xxiiii.
Ennicus cognomento Аида , Dux Arago’ S.Fulgentiue epifcopus Haßigitanus. eodë.
A nize quintus.
yEpiiiola xli.
Ioänis Aragoniae regis ad Ferdinâ G
Aditana ciuitas , qu: hodic appellatur
dum filium. xci'x. Calix. ~ fo.vi.
'Equalaiû oppidñ 81 resin eo гене. lxxxviii. Gallatize prouinciae reformatio. cvii.
.Equae Zephirae quz vento concipere dicum Galliœ regis Verba ad filios fuos ,in difccfî'u,
t tur. fo.i. ‘ quando eos in Hii'pania oblides apud C:
Erganiciü,quod mmc Alcaniciñ vocät. xii. Гагат reliquit. xxi.
ErythrusHii'paniae cultor. ' xxxiiii. Gallorum ingens firages in Sicilia. lvi.
~,S.Eulalia virgo 81 martyr. xxiii. Galloruin domus. fo.xv.
S. Eugeni9 Archiepii'copus Toletam. xxvii. Garfiae Gometii ficinus egregium. xxxix.
S.Eutoi’ia virgo 81 martyr. xxix. Garl'ias Ximeiiius Dux contra Mauros pro
O feâus. fomit.
 Мегаватт Mifpaniç.
ваша: Eunic9 Aragoniae Dux fccñdzeodë. Ram volunt. ' socxiii.
Eiufdem nominis Dux fextus. ibidem. Hifpalis egregia lans 8l defcriptio. cviii.
Garlïas Sanâius cognomëto Tremulus Ara Homer! carmen elegâs in laudë Hil'paniç. ii.
goniœ Dux oiîauus. fo.xlii. Homo quando dicendus fcelix. lxiiii.
Geriones trigemini. xxxiii. Honorius Imperator Conitantinopolitano
Gerundae oppugnatio. lxxvii. tum. cxxviii.
Gibralfarum arx. cxvii. Humanitas Catholicorñ Principü. cicciiii.
Gothorum aduentus in Hil'paniam. muri. I.
San&us Gregorius. xxviii. Acaciuiras. fo.xii.
Granata: regionis 8i vrbis elegâs 8l pulchra Iacobus Aragonum Rex саване/8! Со
del'criptio. cxiii. mes Barcinonœ. Щи. er.liii.
Granate vrbis deditio quo anno/8i quomo Iacobus Aragonum Rex vndecimus/ßl Bar
do llt Гада. csdx. . стопа: Comes. lviii.
Grzca vocabula,quibus Hifpani vtuntur in Iaen quid interpretatur. fo.vii.
fua lingua. xxii. Iberi amnis origo. ii.v.et.lxxxviii.
Grilïeus Barcinonëi'is сопит? реет. хм. Idubeda mons. fo.vi.
Grifl'eus cognomento Pilus , primus Barc» D.Illei’¢nfus Toleranz Eccleilae Атласа.
nonae Comes. eodem. folio. ix м. xxiii.
Guadalupus. vii. et. xxxi. Ilerdaelaus infignis. fo.liii.
Guadalajara. Том. Eiul'dem defcriptio. lxxxiii.
Guzmani vnde originem ducunt. xvi. Imperatores,quos dedir Hifpania Romae/ ß(
с н .
Conßantinopoli. cxxvii.
Adrianus Helius Romanornm Impee Ingenia Hifpanorñ ad На: capeffendas. xxi.
тают. cxxvi. Inferna loca ludorum plena. fo.сх.
Hërrici GothornaniDucis Methymnç Sido Infignia regum Portugalliœ. fo,xl.
nia: viii? 6i liberalirasi bello Granate. cxv. Infulae fortunata. fo.cvi.
Hercules in Hifpania regnauit. xxxiiii. S. Ioänes pfbyter 8i cöfeñ'or Chrilli. xxvi.
Hifpaniae nomina, fo.i. Ioânis fobrarii Alœgnicêfis carmen in opus
Hifpaniœ fitus Si forma. eodem . Siculi elegans 8i felìiuum. fo.xl.
Hifpania caput orbis. ibidem. Ioannes Rex Aragonum decimus quartus/
Hifpania quib9 potifiîmñ abñdet reb9. eodë 8i Barcinonae Comes. ibe.
Hifpania: metalla 8i res alix. eodem. Ioâncs Aragoniac Rex decimus oŕìauus. De
Hifpania: fruges Si vina, fo.ii. huius ingenio б! rebus egregie geßis mul
Hifpania omnis generis fruñib9 abüdar. iii, ta noratu dignilïìma a.fo.lxvii.qu;. xcix.
Hifpania pecoribus diues. eodem. Ioannes Dux Andigaueni'ium. xci.
Нil'рама: diuifio in tres partes. fo.vi. Ioânes Cagnamaiii proreruitas contra Regë
Hifpanorñ mores,ingenia,ôl habitus. xix. Eerdinandum Catholicü. cxxiiii.
Hil'panorü veterñ còlìâtia öl fidelitas. xx. Iria Hauia, quae nüc faufra Maria finis terrz
HiГpanorñ primœ lingua: vocabula. xxi. dicitur. fox»
Hifpanorum laus in re militari. eodem. Il'abcllae Regina: Catholicœ mores,religio,8i
Hifpanorum vrbanitas öl diligentia in edu: itudium in bonas literas. nodi,
candis libcris. eodem. Eiufdem progenitores öl natiuitas. ci,
Hifpanorñ fobrietas 8i alize virtutes. xxu. Ifabella Imperatrix Emanuelis Porrugalliœ
Hifpaniae öialiarum regionum primi cultos Regis ñlia Caroli сайт nupta. xl.
res. xxxiii. Ilabellas Montanise fidelitas erga Ioannem
Hifpaniœ Pontiflces, magnates,6i omcia in Aragoniae Regem. xc.vi.
curia regum. xvi. SJi'idorus Hifpalenfis epifcopus. xxx.
Hil'palus Herculis filius,a` quo Hll'paniam di Sâfì9 Iulian? dodor/ 8i Archiepifcopua To
 gmac; rerum
Маши. 1'о1’.хх1х. Maioritñ,quodvulgo lMadrid appellant. ix,
Злата/81 Citicus élus ñlius martyres. xxv. ~Manrricorum nomen 81 origo. xvi.
_Iulia Regia. fo.vii. S,Marciel/ et. S. Nona. xxiiL
Iudaeorum ceremoniae. cviii. Marchionet Caltellae. xvii.
Iulìicia p Catholicos Reges reñituta. oociii. Marcus
тот Antonius cognomento vetus
Romanorum. Impe
cxxviii.l
lulliciae nouum genus (quod Hermandatl'l
appellant) a Catholicis Principibus exco Maria Paciequa mulier audax. cxi.
gitatum in delinquentes. ш. Martini duo Reges ,alter Aragoniaeßi alter
L. Sidliœ. f0.1xi.
Асов cuiui'dam mira natura. iiii. Maurorum aduentus in Hifpaniam. xxxvi.'
Y Lagonius amnis. fo.v. Maurorum magna ilragcs. м - xlvi.
Laletaniae prouinciœ populi. xiii. Maurus quidâ temerarius Sccuolâ Rcmano¢
Lapis fpeculariscuiui'modi ell. 1'» fo.i. tu imitatus qd defignarir. xxxix.et«cxvii.
Latronum domus. ­' xlii. Mellicola primus Hifpanos vfum mellis edo
Sanâus Lambertus. xxviii. cuit. xxxiiii.
D.I.2urentius martyr. xxiii. Мелки ciuitas Bcthicae primaria,uunc Iaen
S.I_aurian9Archiepifcop9 Hii'palël'is. xxiiii. ` ь appellata. vii. et. xxxii.'
Laus Regum Catholicorum. xxii. Meruloruiu domus. xv.
Effi!
¿Vg-_í
EZ»
Lans eximia templi Tolerani. Толк. Methymna Campi. viii.I
S.Leander Epil'copus Hifpaleni'is. xxx. Methymnacoeli. fax.
I_edefmç balneůi Hifpania mirçvirtutisJiii. Methynma Rofeca. fo.xi.
Legatio,quam Rex Portugalliae mißt ad Re Mezclita quid fit, ПИ.
L ges Catholicos , 81 rei'poniìo Catholicœ Minius Buuius. fo.v.
_rum Principum. ‘ с 1111. Mirñ de quodâ lacu in monte Canato. fo.vi.
Legio Germanica. fo.xi. Miro Barciuonae Comes i'ecundus. xlvii.
S.Leocadia Toletana. xxiii. Moclinum oppidum. cxvi.
Lepuzcua prouineia. fo.x. Molina oppiclum antiqnilï'imum. xiiii.
Liberalitatis multa genera. cxxiii. Monaiterium nobile íuxta Burgenlèm ciui¢
Liberalitas CaroliErancorum Regis. cxxv. tatem,quod Huelgas vocant. fo.xi.
Liberi Ferdiuaudi, 81 ПаЬеПа: Regum Ca: Montes Hifpaniae. fo .v.
tholicorum. cxxvi. Mons Cacci. fo.vi.
Lingua vetus Hifpanoruin. fo.xx. Mons Sacer. eodem.
Liugua,qua hodie vtuntur Hifpaui. xxi. Mons Serratus. eodem.
Linum in Hifpania optimñ prouenit. fo.vi. Mons Maior. fo.viii.
Logronium. fo.xii. Mons Iudaeoruniapud Barcinonem. fo.v.
Loxa ciuitas. cxvi~ Monfonium oppidum. xii.
Lucii Flori Encomium de Hifpania. xix. Montangi Cailellum. (охи.
Ludi 81 blafphemiç prohibitaeel Catholicis Мот incendium miferabile. fo.ix.
Principibus. fo,cx. ‘ Morella oppiclum vbi Шиш. lxxxii.
Ludouici Impatoris aduët? i Hifpaniâ. xlvi. Mors Ioannae Regime Aragoniœ. каш.
Lufitania prouincia deferibitur. fo.vii. ' Mors Il'abellae Regime. exxv.
1.11Гог1Ь115 multa mala incum bunt. Толк. Mors Ferdinandi Sigis. cxxvi.
M. Mors Ioannis Regis Aragoniae , 81 de genis H

Agnates степа, Legionis, Anda in ea. foxcix»

lufiae, 81 Calleciae. xvii. Mortis pulchra confobtio. lxiiii.
*D
Magnates lltagoniae,Valentia’­ , Toleraniae, ._ MulierumHifpauiç antiquarutn cultus. xx.
81 Nauarrœ. xviii.
Магнат Portugalllœ. ч eodem, Aturae magna vis. xlii.
 @emozabilium трат;
Nebtiffa venerea cognominata. fo.vii. Palentia nobiliiiîma ciuitas. ` Газа.
Nepotum domus. fo.xv. Panis multa genera. _ lxxxviii.
_ Мета Romanorum Imperator. cxxvii. Paitrana oppidü inûgni fonte nomтай. x.
Nomenclatura ciuitatum 8l oppidorum Gra Pax Auxuiìa, alio noie,ciuitas Paccufis. vii.
. пат Regni` cxi'x. Peña ftdelis. ‚ viii. ‘
Nomina eorum qui de bello Granatenii Гс“ Perpinianum oppidum. xiii.
pi'erunt. cxiii. De huius obiiclione vide folio. xevii.
Nomina vrbis Granata# quare lic nuncul Petracia Serrana. viii.
‘petuiw cxiiii. D. Petrus cognomine Barchi-is. xxiii.
Nomina in Bryga terminalia. xxxiii. D.Petrus Praeful Ol'omeniis. xxv
Nomina multorum proceruru quorum fi’ Petrus Запад Regis ieeundi пни: Aragoniç
des in bello fpeôabilis fuit. CV. Rex tertins. кии.
Nouercae raro amantpriuignos. xlviii. Petrus Alphonii iilius,Aragonum Rex fepti
Numii'ma repertum apud ludos Cçl'arisAu a mus,& Barcinonœ Comes. fo.l.
gulli imagine fculptum­ cvi. Petrus Aragonum Rex :tonus/8i Barcinonç
Nunilo/öl Alodia martyres Hii'panise. xxv. Comes. lili. et. lviii.
о. Petrus cognomento Ceremoniofus RexAra
ODium perpetuum inteil Gothalanos/ ’ gonum.XlII.et Comes Barcinonaedix.
8l Ianuenfes. xlix. Petrus Vera miifus ad infulas Canariasa' Са
Officiorü multa genera in domo regia. xvi. thoiicis Principibus. evi.
Olana domus. xv. Petrus Colonus. ibidem.
Oliana oppidum. xxxiii. Philippi Caroli cefaris filii fœlix natiuitas.xl.
Oluca vetus. Том. Pimentelorum domus. xv.
Oppiclorum compluriü nomina. vi. et.vii. Pincia,qnod hodie Valladolid vacant. xi.
6 piniones varíç (up nomine Granatç.cxiiii. Pifces in Hiipania multi 8l varii. folli.
Oratio Guidonia ad Carolum pro Florenti Pil'cis cuiuidam inaudita forma. eodem.
nis. е fo.liiii. Pyrenaei montes vnde сидя. ii.vic!e item. v.
Oratio Dominici Firmani Cardinalis »pro Placentia ciuitas. Томи.
pace Italiœ concilianda. lxv. Plinius quid icribat de coloniis a‘ Romania
Oratio Praefulis Tarraconeniis ad Ioannem - in Htipania conditie. хил.
Regem Aragoniae. lxxiii. Polancorum domus. xv.
Otdmes Portugalliz. ­ xvii. Polypus in Hiipania captus mitte magnitu
Oreniïs ciuitas nobilis. Годе. dinis. fo.iii.
Orius mons Hil'paniae. Гол. Pompilon metropolis Nauartœ. xii»
Oroipeda mons. Толя. Pontifices Callellae. xvi.
Ofea ciuitac. Голая. Pontifices Aragoniae,Valentiz , Laletaniae,
OiTet oppidum,ab Hifpanis Vents Hifpalis 6l Nauarrae. t xvii.
vocatum. vil. Pontiiicatus Portugalliae. eodem.
Oi'omeniis ciuitas. viii. Portugalliae Regis irruptio in Regnum Cae
Otogerins Golantes Germanicus. xlv. ilellae. Голу.
Опека vrbs multis diuorum reliquiis confpi Portus ciuitas Portugalliz'. Гоши.
cua. famosi. Portus duo infignes. xiii.
P. Prœcepta falutifera. D. Iiidori. xxx.­
Aci: fanñio inter Ilabella-‘n Саш": Praelium geiìum inter lCarolum/ßl Martire.
Reginam , öl Alphonfum Portugalliae dum apnd Benenentum. liiii.
Regem. cxii. Praelium geltum ab equitibus Contradini
Padillarum domus. xv. adueri'us Caroli exercitum. lv.
Palath domus. xxxiiii'. Praeliû nauale,geiiû â Iacobo Aragonñ Ree
 ginder rerum
ge' aduerfus Federicum frattem fuuin Ree Salina in Hifpania. fotti.
gem Siciliz. lix. Salis vtiiitas. fo.iiii.
Praelium apud Kubinatum. lxxxi. Salfus amnis apud Cordubam. fo.v.
Praeliiî acre apud Calafum oppidü. lxxxvi. Salmantica ciuitas clariiîima. viii.
Praelium apud Dematum. xcii, Saltus cañidonëiîsßerra Morena diâus. vi.
Prelium noäurnû inter Chrißiauos,& Mau Sanäa Maria Roncilionis. 1041114
` ros apud Granatam. cxv. $а11&1113 Garfias Dux AragoniœJI I I. xli.
Praelium,quod apud Olimetñ geftü ей. bex. Sanŕiius Garcefius cognomiue Auarco,Ara
Praelium apud Ilerdam. lxxxiiii," goniœ Dux i'eptimus. xlii.
Ptholemxus/ô( BruvToleti conditores. ix. Sanftius cognomfne Maior totius Hifpaniae
Pueri cuiufdam mira conitantia. xix. Imperator. eodem.
Pugna apud Azeniam. lxxxiii. Sanâius Aragoniae Rex fecundus. xliii.
Sanäi 81 martytes Hifpaniae. xxii.
Verelae oratoruin Siciliae apud Iacoe Scylus Huuius. Год.
bum rege AragoniœXL fo.lviii, Segouia ciuitas. fo.viii.
R Seguncia nobiliiïima ciuitas. fo.x.
Aimundus Borrellus Barcinonae Сов Septem res memorabiles Granata. cxiii.
mes quintas. xiviii. Septem peccata mortalia. Толк.
Raimundus Berengarius cognomëto Vetus Sepulueda. fo.viii.
_ Barcinome Comes i'eptimus. eodem. Series Сапе": Regum. xxxvii,
Raimundus Berengarius caput Stupae appel Sermo,quem Ioannes Portugalliae Regis
lius ad ракет habuit.
fin
fonti.’l
latusßircinonœ Comes.VI I. eodem.
Raimundus Berengarius ComesJX. eodë. S.Seruandus/ö£ Germana: martyres. xxxi
Eiui'dem expeditio contra Mauro: in Infulâ Sicoris amnis. i fom
Balcarem. xlix. Siculorum defecìio contra Galloe. Ivi.
Raimundo: Berengariiit Comes Barcinonë Sigifmundi Imperatoris aduentus in Hifpas
. i'is decimus. xlv.xlix. et. 1. niam ad Regem Eerdinandurn. lxii.
Ramirus Aragoniae Rex primus. xiii. Silii Italici carmen in commendationem Saz
Ramir? Monachus Aragoniœ Rex.V. xliiii. gunthinorum. fo.xx.
Redditus ecclel'iae Toletanç. fo. ix. Siluia domus. Года.
Reformatie facerdotû 711111113 focus per Caa Sii'apona,quae nunc Zamorenûs vocant. xi.
tholicos Principes. cix. Soi'ii oppidi deicriptio at@ landes. for.
»Reges Portugalliae. fo,xl. Spinarius pague Omnium totius Hifpaniœ
Reger Aragoniae. xii. nobilifiimus. fo.viii.
Regna per Catholicos Principes recuperata, Stadium quantum continet. fo,i.
81 а11а acquifita. cxxv. Stationes duodccim, quas Rex Ferdinanduo
Keligionis contemptus periculofur. lvii. difpoiuit in oppugnatione Malachç.cxvii.
Religionis magna vis. lxv. Stratagema magnei'ium. cxv,
Res geiiae a' Catholicis principibus in conuë Stratagema aliud perquam pulchrum Мам;
tu То1е11,81 ité in Methyiuna Cäpo. cxx. vxoris Iacobi Aragonü Regis, VIII. li.
Rubricatum ñumen. Гол. ­ Т
Rupes Gallica. vi. et xxxii, Agur amnis diues 81 amzenus. тих.
S. Tarraconenûs prouincia. xii.
Acelli cuiufdam regii dei'criptio. oodi. Tarraco â quibus condita. xiii. ‚
Sacrz aedes 8110с1 111 Hii'pania miracu¢ Tarraconis oppugoatio. lxxxii.
lis nobiles. xxxi. Tauera domus. xv.
Sagñth9 Romanorñ colonia î Hil'pania. xiii Taurus ciuitas laudata. Том.
Sagunthiuorum laus. xx. Tèpla а‘ Catholicis principib? гашиш. cx.
 @Ermozabilfum играм;
Ietrai'iicha duo Siculi in laudem Alphonß S.Valerian9Epifcopus Cielaraugullç. жил,
Aragonci. cxxvi. Valli's apud antiq ueram,quœ ialein „ты.
Theodoi'ius Imperator Conßantinopolitas modo progignit. fo. iiii
i поют. cxxviii. Vallifoleti ingenua laus. fo.xi°
Theodol'ius iunior Archadii Imperatoris fi может Tarraconenfis prouinciz. хм.
lius Conl'iantinopolis Imperator. eodë. Vandaluzia» xxxiiii.
Thormis Нищие. fo.v. Vbeda,quam Vllam dici purant, fomit,
Tintinabulû Ramiri regis Aragonñ.V. xliiii Venetia vnde шва. xxxiii.
Тип-Копа ciuitas. fo.xii. S.Viâor martyr. xxiii.
Tituli 8i отца Cal'tellœ magnatum. xvii. S. Vincentius martyr. xxii.
Tituli , iìgilla, 8i ini'ignia regutn Catholicos D. Vincentius theologus celeberrim?. xxxi.
rum. fo.cvii. S.Vincemius Ferrerius ordinis Prœdicatoa
Toleti cinitatis ampla defcriprio. viii.et.ix. rum , qui Iudaeis errores fuos арен-ш: in
Toleranz: ecclei'iz Animes-.11.5 rege. eodëo Hifpania. fo. ах.
S.Torquatus/ôi eins focii. xxviii. Идет ciuitas nobili°/& caput Alabse pro
Toti'ia dei ñagellum cognominatus. xxxv. uinciae. fo.x.
Traianus,qui Vulpius Crinetus cognomina Viche ciuitas. Гоши.
tus ей Romanorum Imperator. cxxvii. Vina Hifpaniae prœcipua. fou.
Trofilum velTurri's 1ulia. fo.vii. Viriatus dux Hifpaniae. xix.
Tubal сдано: Hifpaniç/ôi rex pm9.xxxiii. Virtutes Hifpanorum. ххи
S.Turi'bius Ailoricae Epifcopus. xxiii. Vlixbona ciuitas Portugalliœ. vii.
Turris Lacuna. fo.x. Votus/Öl Fœlix fratres heremiiae, xli.
Tuitana ciuitas. eodem. Vrinz magna vis inrit. xix.
Turris Syllana, fo,xi. ' X.
Turris Cremata` eodem. IfFreus Mironis filius Comes Barcia
Т nrris Lobatonia. eodem. nona: iertius. xlvii~
Turrur pifcis iocundifl'imi faporis/Sl in Hifa Z.
pania valde com munis. fo.iii. Apatera puella virtutis nobile excma
Turtur captus apud Salmanticam viginti li: plum. fo.xcvi.
brarum. eodem. S.Zoylus martyr Cordubenlls. xxv.
V. Zuritanum Caliellum. foar.
Alentiœ ciuitatis laudesi xiii.
Valeria domus. foam (1; Finis indicia.

Il: вишне ad lectozem.

ОРи: ‚ quod de rebus Hi[punite memorabilisz multas anno: elucubraueram, prolarurus in lucem,
candidiffimc Leŕìorde prius admonrre вышла; uolui, ut fi te ucl тещ bonor,uel Низшими
gmquoì ‘m eo opere машет 4дд4$‚Ё quod поп probaueris пе! ¿dus wel атйсс сотгаьтёср fami
ilariier admoncaséum mim fui [строг rationi proximus (9' ueritatt'; amicusfac igitur objccro quod
abs ic quàmiufliffime pcœd/iltgentcr ,utfimonwnenrum,quodu1 Hífpanitc laudem condidi , rurfu!
cxcudendumfuerit,tuo recogniium шато (9’ ccnfura caßigatum штатив акт (5 copioßur. Vak.
 ‚ёж
O
'I

~
.\.
‚ n
\
n и
-
i
l ц
0
n
.I
l
n

il'
I
ß
о—
. l
I
О
ч
n
с
о
о
.
с
ч
s
I n
О
l f

‘C
`
chn MARINEI sla
CVII DE REBVS HISPANIA
д“ MEMORABILIBVS. Minister
1,113 в R I, hammams
МЫТЬ; д
DE HISPANIAE NOMINIBVS.` ‚

gipanía/ iicuti витые ащчзieriptozeâ Plinius.

tradiderunt , regio prima in гоп: occaiu Europae terminos claudit.
Quam ab Hifpali vrbe eius iniigni diâam fuiife, plures affirmant.
Alii vero ab Hlipano Herculis nepote nominatam volunt. Eandem
Graeci Latiniil; ab Ibero amne dixerunt Iberiam . Sunt öl qui non Iberia.
_. .î I beriam,i`ed I beram vocauerunt:vnde Ibericum mare сидит папа Наем
” ­~ contendunt.Cçterum fcripi'erunt nonnulli ab Ibero, quem iecundñ
‚_ . . ‚ . t .. Hifpaniae regent poil Tubalem fuiffe dicût,Iberum aninemßl Ibee
riam prouinciam fuiiknominmani.Quorum fentitiam,cui nee repttgnam9,nec añèntimus,
aliorum iudicio relinquimus: Et de Ibero rege,ac de aliis tribus öl viginti,quos ab initio На
fpaniam côdidiñ'e ferunt, in alio loco dicemus.Heiperia quoq; ab Heipero iìella Occidentali Hefpcríd.
dicitur,vel vt alii юты?! icribi'tHiginins ab Hei'pero Atlantis i"ratre,a` quo etiarn , fratris ar Igìnus.
ma fugiente, Italia Hifperiae nomen accepit.O`uapropter quum Hefperiam tantum dicimus,
Italiani intelligimus,quum autem additnus vltimam ,fignificamus Hifpaniâ . 1deo q; fcripiit Нашим.
Horatius.Heiperia что: аЬ vltima. Diodorus autem Sieulus, Hefperiâ non ab Heipero, fed Diodorus.
ab Heiperi fcribit eius filia diäam fuiiTe . Celtiberia iniuperappellaŕâ Cçltis Galliœ populis. Celtiberia.
Qui quondam de fuis finibus egreiiï, quum ad Iberum anmem cóicendiiï'ent, de fuo 6l Hu
minis nomine Caeltiberiae prouinciœ 8i Cçltiberis populis nomë dedere . Quapropter dixit Lucanus,
Lucanus. Profugiq; a` fede vetuita Gallorum Celtae mifcentes nomen Iberis.
DE HISPANIAE SITV ET FORMA.
Ii'pania,cuius formam Iuitinus quadrata clepinxit, öl extenio alii corio ûmilë demone Iußiim s.
iìraruntdntcr Africâ 8l Galliam рота , Oceani freto Pyreneii'q; montibus clauià,ôi П
minor eil ambabus,vtraq; tamen,vt multi fcripferunt,eil multo fertilior. (lua: quidë ne@ i]
cut Africa ardenti fole torretur,ncq3 vt Gallia ventis amduis Fatigatur. Sed inter vtramq; mea
día hyeme ö( aeiìate tëperato i'ole pfruitur.O_uo fit vt fœlidbus öl tempeiliuis imbrib9 omni
genere frugiun foecundiiîlma fit,ac nö incolis tantñ i'uis,l'ed aliis etiâ prouinciis, öl Italiz ipi'i
cunfiarum rerû copia fuiïieiatßiì añt Hil'pania тете fitu magna, populis frequensßl Ocea
no таща, Mediterraneoq; freto côclui'a,praeter earn partent quae mötibus Pyreneisßl Aqui Hi'fpaníte 16,
raniae Galliae prouinclç coniungitur.Cuius fpacium eil iter ferë quiuq; dierum,id eil milium gi'tudo.
centum quinquaginta.Totius autem prouinciç longitudo,vr гены: Appia'nus,a Gadibus 6l Appìaims.
Herculis colûnis ad Pyreneos montes ad milla Radforum ferê decent protenditur . Latitudo
vero ab Auftrali ad Septëtrionale littus,hoc eit,a' Carthagine nona ad Lauretaníi portum ali
quanto eil „гниющими: autem prouinciae quae,vt спай сядь штоф mari môtibui`¢i Hìfpimíe cir
Pyreneis clauditur,ambitus milla iladiorum circiter quadraginta côpleâitur . Continet aute cultus.
ñadium pa {Таз centum viginti quinqsßçterü multi qui de terrarum fitu i'cripferunt,Hifpani Stadium.
am caput orbis elfe voluerezsiquidem Plinius in Europe dei'criptione,in ea, inquit, Hifpania Нifpeinia ed:
prima terras: eil vlterior appellata,eadë Bethica. Idë alibiterraae orbis vniuerl'us î tris diuidit put orlvis.
partes,Europâ, Afiä 8i Africâprigo ab occaiu folie 6l Gaditanio frcto. Veríi enimuero, i'iue
principiñ i'it Hifpania,fuie finis terrae,nihilrefert.Hac igitur c'iiiione i'epoljta,cum dereb9 Hi
fpaniae,quas terra (парте natura producir, quaedam primum dixcrimus, deinde de prouinciis 4
eins,de^vrbib9 5l oppiclis,de primis incolis,de ‚еды 6! Iiuperatorib?,6l coat “Ь? Ёж“, de
 -. пятилетним.
fanftis 8l martyrib? , de viris iliuitribus in rebus bellicis , ö( aliis virtutiblis , de viris denieß
diidplinis excellentibus , more noitre fummatim vereq; referemus. ' ’
DE BREVI SVMMA RERVM
quibus abundatHii'pania.
Imirü cñ рота iît l-Iiipania i'ub claro fœliciq; согни-ада,quod clima (Эта vocant, ‚р tl
uinciaiy multasnemosr,mötiñ
­i'ontibßbamoenitate antecedit pulchritudine regionis,aeris
iugis,fertilitate falubritate,
foli,vbertatc vëtoty Hatibus
pabuii,arbonr ,aîq'rñ
fruftib9,arn'ië
fr

" tis,gregibus,equis,pertuoiis maris litterib9,cäpis,pratis,iucundifïimis Huminñ ripis, venas

tienibus,aucupiis,piicibus,itë vino,eleo, melle,i'accaro,vellere,iino,canabo,i'parto,iñco,ru¢
bia,minio,argëto viuo,alumine,ßpone,vitro,lapide fpeculariJapide i'ubi'idiano , iafpide nua
p inuëta,rore marino,croco,cçra,pice,reûna,cocco,ierico, bóbice,marmore,alabaftro, creta,
ferro,aere,plûbo,fcoria,itagno,argento,auro,caeteriiq; metallis, 8i reba ad hominñ vitâ necei’
fariis abüclantiiì'ima {emper eit.Sed ad maiora trâfeamus. Siquidê fernper Hifpania вышиб!
nunc maxime Нот optimis principibusfortiiiimis ducibus, animoi'iiilmis equitibus,bels
licofiillmis militibus,vigilantiilimis Pontificibus, obferuantiiîîmis facerdetibus, clariiïìmis
virorñ 8i inulierñ ingeniis,magna`q; fortitudine,liberalibus itudiis,mechanicis arti'bus 8C di
ligentiifimisfideliffimiftp i'eruiciis. Quid praetcrea dicâ de multis ö( przeclariiîlmis vrbíbus!
(luid de multis magnis ö( epulentiiTimis eppidis referâä Quid de fexaginta,8i iex pentiti: ‘ÍE?
iifí;
. t"rr'id
;l.';­.;s;'

_eatibus Hii'paniae,quos alie loco,nerninatim recëfebimusë Vnius cuiufq;redditus cóputâtes

Et eedë modo magnatû детища cenfus referemus.Vidimus enim 8i numerauimus in Hii'
paniaprincipatus Centum i'exaginta inter equites 8i Pontifices. Quid de cenfpicuis regü pas
latiis,de multorû magnatûßi equitü magniticis 8i pulcherrimis zdibusä Quid de aliis innu
meris, 8i publicis öl priuatis aedit'iciis cömemeremäTalibusitacp rebus Hifpania feelix ещё!
â multis i'criptoribus nö immerito celebratur. Cuiusres memorabiles non folñ Iegim?apud
muitos autoresfed etiam non i'ine admiratiene peri'pesdmus.
Plinius.
DE HISPANIAE METALLISJETALIISREBVS. [L
ill-_;
L"
[ГАД
щ

y ‚ ч DE rebus Hii'paniœ Plinius multa magn'mpioquutus hoc addidit. Metallis,plñbi,ferri,

Lapis [ma çris,argenti,auri teta ferëm Hifpania i'catet,Citerier ö( fpecularibuslapidibusßit autë
шт. lapis i'pecularis perlucidus, qui finditur in tenuifl'imas crui'tas,ůifpeculi fimilitudinem haber.
Solinus, Qui infpicientis imaginé refert, 8i varies colores . Hñc elim fola Citerior Hifpania Котят
n1ittebat.Poftea vero Sicilia,Cyprus,& A frica miferübSunr 8i marmorñ iapidicinç vniucri'ç
Hifpaniçl-lçc Plinius. Solinus etiä ínquit, reuerfum ad côtinentë res Hifpanieni'es me vecât. Ц
i¿J
?.
Teri-artt coparâda optimis ё Hifpaniamulliq; poi't habëda frugû copia,ûue foli vbere,fiue vis
nearu prouentus rei'picere,i'iue arborarios velis,otnni materia afl-luft, quçcñç aut precie ams
biciofa eit,aut vfu neceiïària.Argentñ vel aurû ,fi requiras,habet. Ferrariis nunqä deñcitm'on
ccdit vitibus, vincit olea,nihil in ea ociofum, nihil iteríle. Quicquid cuiui'cumqs modi negar
meiiëmwiger pabulis.Etiam que arida i'unt ac fterilia rudentû materiâ nauticis fubminii'trat.
Strabo. Non coquûtur ibi fales,fed eHïodiuntur.Depurgant in miniñ nitelas pulueris,hec eil auri mi ¿l
cas inter arenas repertas.Fucant veliera,vt ad ruborê merû deputent Cocci veneno,ideit Сос i
Cclius Rinoa ci iucco colorant 6i tingunt.Strabo i'cribit Bethicâ fuiffe gentis ad modñ diuitis. Que a Car
адепт. thaginëiîbus elim Гнет inuenta prœfepibus vtens argenteisßœlius etiâ Rhodiginus de ree
bus Htfpaniae i'cribens энд-пазами verofœlicitatë iniìgniter admiratü Poi'ûdoniû oratoria
Appianns, quadâ eioquentiç vi i'efe iatius expâdentë „закинь ferñt,l­lii'paniç fubterranea non in fernum
ied Pluton ipfum,idelt opulentig,` Deir' inhabitare , täta eil in eo terrarñ traftu metallorum for
Что, cunditas.Apianus prçterea referti-Iiipaniç terra quoq; Бегах frumenti, vini,elei,auri, argens
laque арт: ti,gemmarû,ac metallerum emmñ: homínes infuper bellicoûilîmos gignit, equofq; velocit?
rue. fimes.Varro quoq; refcrt in Hiipania noniiullas equas vente concipere. Quasa Zephiro vé
 ’ ' l l l " ll

истощением. folli);
года! Hare folet ab occidenteZebras Hifpani vocant. Quae quidem filu'eiires, campefirefq;
i"unt, 8i indomitae.Ego vero Varrone hoc fcriplîiï'e arbitror propter equorñ Hifpaitiae velos
спадам non fine caufa ex vento côcepti vidëtur,cñ fint velociñîmißum prçfertim fcribat
Iulìinus hâc fabulâ ex equorñ fœcunditate 86 gregñ multitudine,r1imiz'1q; pernicitate ortä fuif Iußlnu s
(«Мои funt praeterea q Strabo de rebus Hifpaniae fcripfit omittenda . Cuius verba Гит Ьгес.
At Turdetania, agerq; coniuitäus nulla in hoc genere virtutis rationë còmendare volentibus это.
abeiî'e iinit. Nâ aurum,argentñ,çs,ferrû,nullibi terrarü,nec rantü, nec tâ probatum generati
haftenus côpertum eit.Aurum enim non folü ex metallis efi`oditur,verum etiâ Huit. Flumina
nanqtnorrentefl1; aureâ deferunt arenâ.Tot igitur,tantif'c5 natura: donis , foliq; bonitate foe;
lix,ö< orbis terrarû optima aefiimari poteit HifpaniaDe cuius magnis diuitiiswt ea,quae Ti»
t9 Liuius,aliiq;
dorus côplures autores tradiderñt,
Siculus cònieniorauit,filentio omittâ,ea ramen,
nó praeteribo.O`ui quae deГо]!
de Hil'pani metallis hifpaniae
Гшиспащб! rerñDio»
om Dìodorus.Y
nium copia,de iniiitutis moribus, 8i hominû cultu multa loquut9, нес addidit. Segtnr vt de
argento,quod plurimû apud Iberos,optimñq3 effodimr,quodq; multñ vtilitatis incolis afs
fert,fcribamus.Di&û eiì :ï nobis in Herculis geiiisteriae montes, quiPyrenei гасящая-‚б!
altitudine 8i magnitudine lóge alios соседа-еда a’ mari quod ad meridiëiacetyfrß ad Octal
num ferme` ad Arflos l'itü Gallia ab Iberia diuidñt,per Cçltiberiäquoq; protendñtur iìadiis
tribus шШЬиз. In quibus cñ По: filnç frequentes, ferunt, prii'cis teporibus igne a` paftoribus
тягаю mötanas omnes regiones fuifi'e côbufìas. Qua ex re aiunt montes cognominatos Py VndePyreneí
reneos.
ruin Ardente цапф continuis
ví eŕHuxm.Quod diebusPhoenices
incolis ignotñ, igne plures ex montibusrerñ
merœtoresvilí argenti puri riuuli Hama:
permutations emptü тёк: dicit.d
in Grzciam,Ai’iach , ac nationes caeteras deferentes magnas , ex eo côtnercio opes cörraxea
runt.Adeo autê niercatores quçiìusexcitaui't cupiditas, vt cñ onuiii's nauibus fuperaret argë»
tum amoto ab anchoris plübo , argentñ eius loco fubderent~Hoc lucro Phcenices admodù'
opulêti Гад! plures colonias tum in Siciliam,propinquaiq; infulas,tü in Libië, Sardiniamcß,
arq; Iberiä dei'tinarunt.Multis autë рой i'çctilis cognito argento, Iberi quoq; metallis quçren
dis operâ dedere,magna'q; optimi argenti copia reperta,ingens ex ea ve fiigal prodiit. Cû es,
aurû,argentûq; fint metalla praectpua,qui in reperiendo aere,clant operâ quarta eins quod eiîo
diunt porcionë capiunt.Eoruin vero,qui in argento eŕl'odiendo occupantur, quídâ tribus die
bus Euboicû percipiunt talentum . Terra enim omnis argento referta шт mirabilis Ш, 8!
eius patrie natura, 8i operariorum continuus labor. Nam qui primû his metalli's reperieiidis
incumbebant magnas contrahebant diuitias. In promptu enim eil argentû teria abunde ila
lud резеliantc. Poirea vero cum Romani Iberiä fubegiiiìnt, Italici qui lucri cupiditateid fibi
opus fumpfere , maxime ex eo ditati fum. Emprä enim fernorum copiâ ad effodienda metalla
depuœnt.Quivmiis locis metallorñvenas l'crutati,ac атлету terra effoiîä plurimñ auri,argë
ti@ eruñt,variis multorñ ftadiorum cunieulis fub terram aâis.Multo faciltor, quaeßuofiorqg
haec сип-ад; metallorum,quae apud Atticos reperiunturlbi enim multas in fodiendoiinpen
fas fubeunt fçpius opinione fruitrati,quñ aut non inueniant quod чик-тащат inuentum ita
parui ilt,vt fuperetura` i'umptuzapud Hifpaniam vero,qui metallis incñbunt reperiendis ama
pliora fpe percipiuntßonitate quippe foli glebas femper auro,argento'q; fcrtilesinueniíit.Vt _
pote omni terra metallis plena. In cuius etiam тете laudê Iul'tinus hoc modo fcripfit. Nó fru quhmf“
menti tantum copia magna eft,`verum etiam viní,mellis,oleiq;,neq3 ferri folû materia рта:
pua,fed 8i equorum pernices greges. Nec fumma tantum terrae laudanda bona,verum 8l ob:
irruforum metallorum foelices diuitiçßed de Hifpaniç metallis haâenusßœterum res Hifpa
niae,quas haâenns memorauimus, non folum legimus apud autores, fed etiam vidimus oma
nes praeter aurum 6l argentum. Cluse quidem duo metallaprsecipua , nunc Hil'paniae роли.
pes latere fub terra permittuntßi ab Indiis maximis impean öllaboribus arq; periculis affer
ri iubent.
' A ii
 71. @Sarmeißiculuîlibm
DE HISPANIAE FRVGIBVS ET VINO. ­
Vantnm autcm frugibus, cœterifq; rebus abûdet Hifpania ex puominatis autoribus
facile colligif,ideoq5 in harñ rerû narratione ero breuior . Haber iraq; Hifpania tota
maximos,ac fertililïimos câpos, Si planicies ampliiìîmas . (lne cü fereno coelo fubiaceat, ë(
Fauonio vento faluberrimo leniter ventilef , in ea quidë non folis aeitus ardës, nó frig9 hora
Iußínus. ridû, fed omni têpore viget fumma tëperies.vbi,tel'te Iulìino,magna cœli l'alubritas р omnë
Hifpaniâ,aequalifq; aeris l'piritus nulla paludü grani nebula inficif. Huc accedût 81 anrç ma’
ris 8f amdui ventose flatus, qbus omne Ípuinciâ penetrantib9 euentilato terreftri fpiritu pds
Homerus. pua omnibus lanitas reddifl-Iomerus omniñ fcientiaiy parës,ôi Hilpaniç fertilitatis arq; falu
briratis non ignarus in ea vitam hominibns diuturnam,vi&um facilcmßl câpos Elyl'eos effe
multis carmlnibus cecinit.Quorum panca haec exponere placuit.
Nulla ф Hi[pana icllusfœllcior,in qua
Vita шт {шт longijfrma iempora бита.
Non byemis uis mulгашиш non ingruii ìmber,
Stridula [ed [строг Zcpbyrorum flamina mirri i.
Ingens Oceanus, lenimina grata uirorum.
Semper ubi irrumpuntfplaidmiia lumina folis.
Alma: icllurìmoflem qui ducir орасат.
Inde тест: radi/js ситfol perculferìi arua
О ceani lentas alii prefugerii undas:
Incidii О ccano lux fulgentiifima [oli:
Nigranicm падет, Ф“ madídaniia [уди-а ducens.
Hinc неф p Hifpaniâ totâ puenit omniñ rerñ magna fertiliras, 6l omnis ager vi'q; eo liberar:
lis сам ех vno tritici modio,l'çpe triginta colonis reñitnat , 8C nönnnqâ quadraginta,in Bea
thica pl'ertim,c'1' quidë frngib9 ö( cñâis reb9 ей admodñ foelix.Cui lì tëpore fuo plnnia сбив
О г19 amnis gat Auftralisßß multo fertilior. О mnis deniq; Hii'paniae tell9â (мы qu; ad amnis Iberi
их“. fontë,q vltra Burgêfem vrbë apnd oppidulü,quod incolœ Fontible nominât , orif : nö folû
laetiflìmas frnges,i'ed omniñ quoq; rerñ copiâ Ípducit immeniam . Hanc ego regionë , cuius
lógitudo ad mille б! quingenta circiter milia pai'fuum,& latitudo f'ere` totidem ptenditur, ma
gnäq; Hii'paniae part?.I côtinetfertiliorem eiTe arbitror,q°; reliquas, 81 ratione cœlefiis падая,
Шел: His qnë,vt Торга diximus,Graeci clima vocantßl Fauonii vêti falnbritate , quë Graeci Zephyrö
[panne terra noniinât.Qui gdem farís Si arboribus vitâ pltat. Huius erñ vëti Наш praegnâs Hifpania: tel
fertilior. lus nó folü fruges lnxuriâtes, fed omne quoqg leguminů genus, 81 optima vina fœcûdii'iime
Hifpani.: ula pbetßneterü etli vino tota latis abundat Hifpania,panca tame@ барин funt,ö{ ab odore,co
na precipita. lore,& guitu maxime ,pbanfßî locis vbi largifiìme legnnŕ nominabo . Legir“ iraq; vini albi
optimiq; maxima copia apnd oppidñ nomine Sancti Martini vallis ecclei’iae , 6i î oppido Ma
щелям in Guadalcana oppido Bethicae puinciae,in quo etiâ rubeñ legiŕ ф optimü. Vinü
{пека Tarraconëfe ab antiquis l'criptorib9 fuit maxime cômendatü, In Ribadauia apnd Cala
lecosßl I oppido Caparico Portugalliœ. In Ocania qnoq; 81 Yepes bona legñturJn qb? et
Lucanû in Bethica,i’i nö primü,l'ecundü ramen obtinetlocñßed inter candida vina,quod in
oppido Oliuari legitnr,nò ей тетю dignü,fed memorabile.Rubeñ vero,and in Hifpania
plurimñ legitur, quod in oppido : quod Arenas appellant,fnnditur: caeteris nmlto melius ha
beturPoiì hoc ай: in regione Tolerana ferê tota maxima eft vini copiaßi pcipue in Scalona,
Mantua Carpentana,qnod oppidú Madrid appellant,in Xetapho,Pinto,Valdemoro,Calan
ruuio,Turrilacona,i`ed hoc copia magis ф bonitate laudabile.Q`uibus {пека vinnm oppidi
quod vulgo Santorquatiñ diciŕ',minimecedit.Sunt 81 in aliis cinitatib9 81 oppidis, in Tauro
fcilicet,Cantalpino,& Câtalapetra vina que magno habentur in precio. Salmanticëfe quocß
vinum ell Fuauilìîmumßpud puteü pfertim,quë Amarillü vocât.
 и arboribuspecozib9 venationib9 epifnbua. iol’. iii
‘ DE ARBORIBVSETERVCTIBVS. ­
Rboribus Hifpania fruftus ferëtibusßi aliis plena eß,öl omnis generis fruâibus abü
А dans.Quorñ arbores nö folü labor hominñßl induitria conl'eruit,i'ed ipiîus etiâ tere
ree bonirate natura produclt . Nemus enim vidimus vnü,prçter alia multa, apud oppidü no»
mine Montier maioris,in quo quercus,caûaneas, ilices,nltces,corilos,ceral'os,prunos, piros,
ficus,labrui2:as,& omne genus arborñ fruRiñcans fola natura plâtaui't. Arbores altitudinis in
gemis ö(_amplitudinis.Nam iuxta oppidñ Beieranñ,vbi nemus eil amoeniilìmñmitaneç ara
boris ambitñ inëii fumus pcdü cerciter quadragintafruâus autë arborñ numero plures, 8
forma grandiores habct Htipania.Pirorñ multa funi genera , fed quatuor prçcipue aliis omif
(Ездит i'unt оды-единиц; fuauimma,nomiiiabo.Apianü,quod niufcatû vocant,& eit om»
niñ pirorñ miniinü. Vinol'um,Pintñ, 8 aliud quod fine regula dicitur in Hifpania. Malorum
qucq; geera duo funt cœteris longe ineliora. Quoi-ü alterñ Camufiñßl alterum Regiü vocat
Hilpania. Sed inter meliores Hil'paniœ frufìus meo indicio, pulchri9 cit 8 excellentius illud,
quod Hilpani Melocotoniü vocât.Propterea q°d fit ex malo Perl'ico 8 Cidonio,hoc eßex du
racino 8 cotonio, quod Hiipani mêbrillñ vocant , Quid praeterea dicâ de multis oliuis На?
paniœEHil'palenfibus prœiertim, quae magnitudineiuglandes excedunt! O¿1id de Cordubae
ilcubus 8 oliuis сиз rei'erâEEiI Hifpania чищу,“ fupra diximus nemoribus,vinetis,oliuetis,
moretis,pinetis,ilicetis,öl palmetis,ad modñ diues.Caeterü palmas,eitros, 8 citrios,quas na
rangios Hifpani vocant,non multas vidimus in Hii'pania,nifi Cordubae, Hil'pali, Valentiœ,
Barcinonae 8 apud Placcntiam Citros du'mtaxatßl Citrios. Sunt 8 in aliis locis Cantabriae
marítimis, 02:11:52, 8 Portugalliae.Vidimus etiâ Toleti citrios fruäñ ferëtes. Eil infuper in:
Hifpania frequêsßlaltiiïima cupreiï'us. Cuius materia fuauiii'ime redolet. Sed iâ de fruâibus,
8 arboribus Hifpaniae fine тающей рапса Strabonis verba retulero.Qui de rebus Hifpaniae
multa loquut9,quâta,inquit,ex Hifpania,ex Turdetania prefemm exportidarñ rerum copia Sffdboe
iit,maxime declarar nauigiorü magnitudoßlnumeruslngentes enitn onerariae naues iithinc
Puteolos nauigant ‚8 Oitiä Romanorñ nauale permeant. Quibus oleñ non vbertate modo,
fed etiâ bonitate praecipuûlridem vinum,magna vis tritici,caera,pix, mel,grana,purpurae,
8 minii plurimum euehunt,ac piiciuin falfamenta.
DE PECORIB VS HISPANIAE.
il Hiipania {иска 8 pecoris oês generis diues,gregib9 8 armëtis plena,adeo vt niugis
tu balatnq; nemora,i`iluae,mötes,prata,câpi,iàltus vbiq; refonët. Ones imprimis тли:
meras haber Hifpania . Siqdë multos in Htipania ранок: nouimus, quorñ vnufquil'q; ouiü
rriginta milla poil'idebat.Cluapropter lanas moliiiïimas non Hiipaniç i'olum populis,ied ex
ternis etiâ gëtibus ones abundätiiïìme fuggerñt equos quâoptimos alit Hifpania,i`ed Bethica
plttres,Luiîtania velociores, Aituria forriores.Quos veteres Aßurcones appellabantleones Àßurconcs
autem camelos 8 elephantos non nouit Hifpaniamili cicures 8 adueâos aliunde. equi. _
DE VENATIONIBVS ET AVC VPIIS.
V Enationes Hil'paniae 11qu quadrupedum animaliummecp volatiliñ dei'untSiquiclë m6
tes 8 iìlnae,dâmas,ceruos,apros,vrios 8 planicies câpiq; lepores vbiq; gignñt. Синь
culorñ vero,qui 8 lepufculi vocantur,albi nigriq; 8 maculoi'i reperiuntur,multitudo ingens
adeo vt magnâ пбпйф vai'titatë i'atis ölplantis afîeiant . Aucupantur prgter'ea in Hifpania pe
ter alias aues,grues,aniäres,anates iylueitres 8 fluniales.Perdices 8 palumbas,quas torquatas
appellâe,inuineras.Sed attagines pauciores 8 ¿Sicilia пир allatos . Aqlae qîB,ciconiç,ardeç,ac
cipitres maloresat@ minores cçterçq; aues plurimç in Hifpania nidifieät.
‘ DEPISCIBVSHISPANIAE.
Vnc ай: qtñ iätis îHifpania venati fum9,î eadë qf'q; pil'cari volumi'. Primñq; rete мае:
1119 in mareßl deìde î amnes 8 riuulos,in gb?amoeniiiìme copioñîmeq; fine dubio pil'
mbimunSñt crñi Hiipania nö folñ maria,fed eti'â riui Наташу admodü расклейка eü а:
к iii
 ~ . .‚ 1'.. @Karimigialli. Tile.
Strabo. Turdetania,vt Strabe ret’ert,copia mediterranea,œqualë quo'q; maritimä ex pelagi benis ine
ttenies. О ñrea näq; öl côchilia orñia ей multitudine tû amplitudine onmi ex parte exteria ma
re fupat,pcipue cñ iluxus ac reflux? hicaugeanf . Qui caui'a,vr par eft, magnitudinis ac mul
titudinis ,ppter inundationes exiftunt.Eundë fe haber in medü circa Cetaria gña 6i Balenas,
quibus reflantibus nebuloi'ae cuiufdâ colt'inç vii'iolôge cernëtibus offerf.Quid Congri, qd
Murenç,quâto „На maiores capiunfëmxid alia còpiura huir generis edulia!In Carteia vero 522_

vidim? Celitas, ici eit murices а purpuras librarû decë. In exterioribus aütlocis Murenâ 6i 53.

Côgrñ minarû fupra oâogintaPolipü talëti pôdo.Duot§r ай: fepias cubiterñ öl i'imilia. Fre if
Ы
2-2
i;
rr.
Ь„зад)
eqn

quës añtThynnus magri? 6i pinguis herfum impelliŕ . Haec ô( _bis plura de maritimis Hii'pa
niç pii'cibus Strabo. M igna copia fuis têperib? in Hiipania ей pifciíi ques Saualos Hifpania
vocatJtë Salmonû öl muftellaar q a' petris,quas Iâbunt,Lâpetrae vocanŕ. Legimusin Hii'pa
Polípí та nia Polipü elim арт пинг tantas magnitudinis, vt eius caput eiteni'um Luculle quindecim
gnitudo. amphorarû capax Гнет. Crines quiduis vtroq; brachio côprehëderint,caliculi initar рений
vrnä çquauerinteReliquiae eius miraculo añ'eruatœ, feptingenta pende pepëderint. Caetera in
Hil'pania pifces,qui îmari Septëtrienali öl eccidue muito meliores haben fÃ; qui Mediterra
neo 6l Aultrali capiunfßuius rei cauiäm effe arbitrer mare frigidius, in quo pii'ces multiplie
cauf б! maxime pingucl'cunt’Quaprepter q pii'ces apud Câtabros,Aitures, Callcces 6i Por
rugalêi'es ad Gades vi'q; capiû f, fapore cçteros löge pilar . Sunt {яства in Hifpania pifces ma
Mire pifeif трат-езда! пб oua,t`ed animalia pariût.Valëtiae fiqdem pifcë vidimus, que pii'catores ê mari
forma. captü pertauerât, 8C torculari magno locauerât aqui; pleno,crailitudine 6i lögitudine magna:
mulae.Cuius caput,os,nares,oculi bouts elfe утешайте: cernua quibus carebat . Mamas
habebat muliebresßi manus mâmillis appoi'itas.Vuluâ quotp mulieris. Quâ poitero die vi
dimus pariente pifciculñ ilbi piîmilem lógitudine triñ pedumß cramtudine colli canis Gals
ИсЬОщет die quarto рой partñ mater fame,vt epinor,coa&a deuorauit . Quâ rem ne qui:
cömenticiâ putet,vidit etiâ mecñ vnâ Rex catholicus Eerdinâduswiderñt 8i alii côplures eg:
_tes.A bûdat Hiipania duobus anni rnëúbus optimis pifcibus,qui Bifuçi nominanf. Sunt б!
.alii in Hiipania pifces excelletës Meri fcilicet,Solii 8( ques Aguias Paladares appeUanLMulta
nobis de marinis Hifpaniae pifcibus occurrebät,quse cñ Scôbris,q multitudine mare côplët
Hii'panñ,ut рапса de fluuialibus dicamus,ptermittimusSunt erñ p Hii'paniâ те tetâ fiumi
na multa valdc'q; pii'cofa. Capitur itaq; in multis Hii'paniae amnibus pifcis aureis maculis ша -ffä

gnitus.Qui etii notiiilmus ett vbitßxftamë nomine vocetur ambigifßgo vero eû eil'e arbi
пиит/а} trer,quë Turturë quenalis appellat, que caríturñ dicebat VriidiumzCluandoquidë nomen
hoc turturis multarñ gëtit't vulgar! ferment maxime cöuenit.Nâ 8i Hifpani Truchâßi Itali
Siculiq; Troñâ vecât. Pil'cis eil ай: nö modo iucûdiillmi faporis, (ed eptimi q°q5 nutrimëti.
Quos medici fenibus öl etiâ aegrotis libentiñlme cöcedüLCuius in Hifpania magna ей mul
titudo 6i magnitudo ingësJ-Iis паев plarga captura nó diuites modo, fed etiâ pauperes vei'cü
tur vilius emptis.CLui et il in multis Hífpanig Huntinibus capiunf,illi tame qui apud Legio
nem Huminis Orbigonisßenauentñßurges,Molini,Nelä,Maniiliâ,Barchñ Abtrlae,ôlin
Тимин: ma amne, @uis paruo,cui nomë eit Corpus heminis,rnulto meliores habenf@ cœteri.Turturë
nitudo. captü vidimus in ripa Thermis ара Salmäticâ librarü.xx.Pariñt etiâ plures amnes Hifpaniœ
mules marinis атлеты a‘gemina barba,quâ in labro habët îi'eriori,barbenes appellâf.
DE HISPANIAE SALINIS.
E Salinis Hii'paniae fcripturus, de falis ipiius prius admirabili virtute panca dicä. Qui
bus apud homines non mineris fortaß'e œilimatienis@ partis habebitur.Panis enim,
carnes, pifces, 8 quodcunq; ciberum genus рте:- arborum'fructus öl herbas ab@ fale cos
mei'um non i'olum non cöcoquitur in itomacho, fed etiam putrefcñt 8l hemines necât.Qni
pi'ecto (ine fale diutiusviuere nequaquam peiî'ent. Eil igitur fai res humane vitç maxime nen
ceiïaria ._Quare nö immerito primus mentir тротилом öl comedendi appetitus excitar
 îbti'ali'nísbalneiaetbermia.' fold”
tine quo gultui gratum nihil ещё: cibus omnis dii'cübentibus faiiidiret. Non igiŕ fine cau
fa veteresbonos mores 8 voluptates honeltas dulcel'q; fermones fales appellauerñt . Caeterû
in quanto honore fal fuerit ‚ multa quidem anriquorñ monumëta declarathii falë non cibis
8 mëûs имама etiam l'acris adhibebant.Vnde ait Ouidius. Ante deos homini quod cöcia O uidius.
liare valeret,Far erat 8 puri lucida mica ialis.EtVergilius.Sparge molâ fale.Sal etiâ pier vfum Vergilius.'
mêl'ae multis quota medicamêtis adhibeŕßl languëtia hominñ corpora mirifice iuuar.O.uin
ша nö viuas modo , fed mortuas etiä carnes conferuat. quem бета iî quis mane fingulis die
bus i'inlingua ай liquefcat tenuerit, teile Plinio, fine dubio dentes à putredine 8 omni сот: Plinius.
ptione fernabit intactos.Ex quo vûtatñ eil vulgarepuerbium: Nihil fale 8 fole humanis cor Prouerbium
poribus vtilius. N6 igifratione carer, quod ferunt Аней Martium regë populo Romano c6
giarii loco falem diftribuerc conl'ueuiil'e. Cum Marcus etiä Varro fiile veteres pro fecundo ci Ancus Mara
bo 8 pulmentariis vfos affirmer Apud nos autem lal ell: multo maioris exœüentiœ.Quoniâ аж.
nos perlauacrum baptifmatis a' morte perpetua liberat,noñro'g redemptori Chriito còiun Mdm“ Vd,
ещё! infufa Cipientia niëtibus iioftris eodem nomine copulat.Salë iraq prouida natura, hoc то.
efr Deus Optimus Maximus magnum donñ maximoŕß neceñ'ariû mortalibus dedit , 8 per
omnes ferc` prouiucias tori? orbis terrarum 8 in multis Hilpaniç locislargiil'ime diiiribuit.
Suntenim in Hifpania multa iîtlinarum genera . Nam ûcutiûribit Solinus in Hifpania ial nó запит.
modo coquiŕ',verû etiâ plнит? elïodiŕ', hoc el't 8 fit et gigniturfit erñ in multi's Hifpaniç
locis cx aquis hauiiis e puteis,vt apud Seguntiam . Ex quo regibus magnum vefiigal exigi
tur. Gignitur autem iii extremis maris littoribus cçteris candidior . Sunt 8 montes Hifpaa
те natiui falis vt apud Ribagorciam in quibus lapidicinarum modo fal cçditur, 8 arbornm
modo poirea pullulatac renafciE.Apud oppidtî Antiqnerâ vallis ей amozniñîma, cuius lógie
“пеа‘зе.1ъгвьнжв=ин -_т ‚ rudo eiì palïuñ mille 8 quingêtoruni, 8 ex omni parte claufa môtiñ iugis:quœ vallis hyeme
pluuialibus aquis ipleŕ, 8 in formam tnagni lacus efficifßuius aquae calore folis in falein сё
didñ còuertiiiiEJn Atêcœ valle каппа Гunt афишей: 8 in oppido Salinarü Гаити memora
bilesßt alize in oppido,quod Salinas de Oro dimi-’ß apud Nouanos Nauarrae populos.
DE BALNEIS ET THERMIS.
Nueni'es in Hifpania balnea rhermal'q; admodum falutiferas . Оше quoniâ multa Гит de
qui'bul'dâ breuii'ermone referemusPrimüq; de balneo quod experiri nobis contigit. El!
нач; balnet'i in ripa Thormis amnis, quod ad hunc modi'i fe habet.ASalniâtica ciuitate рати
um milia circiter 0&0 mòs eiì,ex quo latitâs aqua per fulphureas venas deorfü Huit, 8 ртов
ре ilumë erûpit.Quç tâti caloris eß,quantû man9 8 nuda corpora ferre poil'unt.Cui'9 aquç _
virtutë ей Маш-пят ferüt,nomiiie Cepha expertas eifet , ей clanlìt aedíficio tefioq; lapideo Cepha.
cooperuit,quo 8 melius vim l'uam coiife'ruaret,öl in firmi curari côinoeli9 poi'i'ent.Aedificiü
añ: quod aquâ l'il'tit,pifeinç formä ePíicir. Ad quod aqua pueniësvbipñuete neqiiit , тет
crefcit ac furgit in altt'i, 8 aucta gurgitë prebetJn quo homines ad peŕìus vi'q; mergunŕ, 8
velut in pelago плаца!!! vbi languel'cere incipiuntaquç calore ad vilcera vitalia penetranti,
ńatim egrediuntur. fe'q; linteis inuoluunt, 8 palliis laneis coopti fudâdo dormieiidoíß purs "f
gât'f omni morbo , 8 pcipue fcabieHuic ай: balneo Ledefma oppi'dt't, cui ppinquû elt,no chdcfmd. _ 3
men самым ht'ic etiâ modñ balneum uidimus apud oppidü Beiarâ, nii'i q: hiii9 aqua de ge _
lido ac fermé (emp niuofo monte p fubterraneos ineatus ad planicie del'cëdit, vbi vicus eil lô
gus,qui ab ipfis balneis потё accepit.Verů hic vim duplice natura demôi'iratßñr enim bal
ЗЁ'ЕЧЭ'Ё
nea duo diuerfarü aquarû,quç nó multñ inter Гс сШ'ЪёЬШюгй alterü calidioris, 8 alterü fri
gidioris efr aquœ.Quarů altera bibentes,altera vero lauâtes homines mirifice iunat. Hinc pe Mira lueur
rerea no_lòge abeti lact'is nö vtilis min? admirabilis.O`ui 8 turtures,pil'ces fubnigros, 8 natura.
excellëtes gignit 8 futurâ pluuiâ turbinëiB magno aeris fonitu pnunciar. Adeo vt eius mura
mur ай tauri mugitr i'çpenumero ad duo de viginti inilia paiïuü fuerit anditiim. Apud Calle ' ­.
'eos,ppc Миш ßuminis ripa 8 Orenië ciuitate balnea muliimoda 8 fòs orir“ noie Вида in
A iiii
 7L. @Sarina Eiculi'. lib. i.
а11й1са11111ё3 fernëtior aqua fub igne.Adeo vt in eo 81 она сочпап1‚81 i'nes immeriì facile des
pilentur. Sunt prerea balnea valde falutifera in multis Hifpaniœ locis, vt Hifpali, сотые,
Granatœ,Valëtiae, Alhamœ,cuins virtute Gallicus etiâ 11101Ь113(111а1й1)ре1111111.То1е11{1121111
о11т balnea quatuor infra muros ciuitatis valde ialutifera , quae nuper deferta funt 81 negleŕìa.
Propterea qv homines in eis lauari non audebant , неф ingredi : qnoniam lanabantur in illis
pultnlis 81 Gallico morbo laborantesßaeterû legi ego in quadam hiiìoria,regem quendam
Caliellae Toleti balnea „phibuiñ'e dirniq; iuiììiïe. Propterea qv multorum malornm caui'a erât.
Qua de re fcripfimus alio loco.Sunt 81 alte rius Alhamœ balnea apnd Vobercam.
DE HISPANIAE FICTILIBVS.
Oniiciñŕ' in Hifpania quoq; fictilia varii gñris,ôl vafa lutea vitrea'q; pulcherrima,Quz
quidë etfi pluribus in Hifpaniae locis confpicna fiugütnr, ea ramen quae Valentiae,Mnr
ciae,Sagunthi,Elborae,qnae nñc Talanera dicif , 81 a` meTalabrica vocata eli in alio loco: Itë
Malachae, Toleti,Montefç,Tanrolii finnt ßcipnad'unt 81 сге1е113 pnlchriora . Vitria vero Bar
dnonae,Cataphalll, Cafpae preciofa i'unt 81 perlucida 1111111,81 111 aliis multis Hilpaniae locis i'a
tis pulchra,quae caufa brenitatis omittimus.
DE HISPANIAE FONTIBVS:
praniœ fontes,qui f'ermë fum innumerabiles, filëtio praeteribim9: fed ppancos,quos
vidimus memorabiles,breui narratione referemus.0mnes enim ciuitates,oppida,pa¢
gi,rura,filuae,montes,valles,domns deniq; qnâplurimae fontibus abundant . Siquidem apnd
Granatam vrbem,vt in bello Granatenfi fcripiimus , in quinq; 81 viginti milia paß'nñ fex 81
Multi fontes triginta fontes orinntnr. Et in agro Xericii in regione Pacis Auguiìae fontes Гении-111111 quin
apnd Granda genti fupra mille. O`uibus cum aliis omnibus omims, de cuiufdam in Lnfitania,puincia mia
iam. rabili natura mentionem faciemus. In paruo 113115 Luiîtaniae oppido,quod vulgo Villam noa
Póres phtres uam vocant,difìatq5 a‘ Canta ciuitate pañîxum milia circiter vndecim, f'ons oritur ab aliorurn
in agro Хот! fontium natura longe diuerl'us. Siqnidem non folum oritur, l'ed etiam occidit. Oritur antem
ao. kalendis Maiisßl ad kalendas vill; Nonëbres aqnas Villaenouanis abunde diiïnndit. Рота
Fons apnd vero occultatur latet'q; hyeme 1о1а,81 ad itatntum tempns,hoc ей ad kalendas Maias renal'cif
Cauram, 81 accolas reuii'it,Q_uod quidem fingulis annis fieri còpertnm cihSunt 81111 111111113 Hifpaniae
locis,in Callecia prael'erriin,fontes агат frigidiiï'i'mi.Sunt 81 in aliis partibus fontes merma
rabiles.CLtorum paucos,qui mihi nunc in mentem veninnt, rec'efebo с ([Supraitaq; Bure
genl'em ciuitatem ad pa iï'uum milia circiter viginti verfus Orientem,pagus elt,nomine Boca
Fons Boeiìus tins,i`ub altimma rupe poi'itus. Ex qua fonticulus efñuens in planiciem apnd pagnm равно:
minatum del'cenditß duosin lacus ingreditnr.O`uibus tâtam vim falubritatis 81 virtntis 1114
fundit,vt omnes Никит iang'ninis patientes,cum hac aqua lauantllr,i}atim liberentnr. In ina
go antem montis,vnde fonticul? oritur,aedes cir facra, Sancrœ Caiìlclae dicata. De qua fancta
Fons арка alio loco l'cribemusNon minoris virtutis ей fons egregius in Bethica prouincia iuxta oppia
Anriqucrâfa dum AntiqueramNam 11 10113 fons Boetius fangninis _pH nuium i'ißit, potis Antiquarius cal
lubcrrimus. culos diiîblnitldeoqaä petra,quam extrahit per vrinam,cognominatus eitApud oppidnm
autem,quod Caçares vulgo dicitur,fontem vidimus vberrimum valdqu confpicunmß aliñ
huic ûmillimñ prope arcem,quâ vulg? Sallàs appellatln Xatiua qnoq; oppido nobili,quod
eli inter Oriolam 81 Valentiam,fontes confpiciuntnr Viterbii fontibus ammiles . Gaudet 81
oppidnm Paitrana fonte fno pulcherrimo. Haec de fontibus hacienus.
DE HISPANIAE FLVMINIBVS.
NInes in Hifpania,prçter alíos,ce_ntum quinquaginta numerauimus.De quibus non
Ibcrusamnis nil'i qnofdam praecipnos 81 infignes nominabimns. Et in primis Iberus nobis occur
rit.Hic enim 81 fama celebris 211,81 vt Solinus,Strabo 81 Р111117 fcribüt, nauigabili cômerciO
 Машины: fonttbuallatipamç.
diues.Et Hii'paniae,vt fupra demonit'ra'nimu's. nomen dedit. Oritur autem apud Cantabro's О riusamiiis
iuxta parunm oppidñ,quod inpra Eontibile noniinauimusßl per multos Cantabriae,Naua'r lbcrì.
rae,Aragoniae 8 Laletani'ae populos ad Dertofam т; ciuitatei'n qnadringenta i'exaginta mi:
lia pal'fuum Hnens multis auctusfln'minibus in Mediterraneú littns tam violenter ingrediŕ,
vt quinquaginta paiî'us in mare profufus dnlcis hanriatur.Qui praeter'alio's multos amnes e‘ Amnes gras
Cantabria deñuentesßaiamßadoram , Tironem,Naierillam, Fruegam,Letiani, Melerum, агат 1Ъсгй;
Egam,Argam, Aragones qnoq; duos,qui Aragoniç prouinciae,vt alio loco diximusmomë
dedere . Et apud Caefarauguiìä, Gallicuni,Torium: 8 аЬ altera ripa Saloneni-,Congedů,Ve
ronemßl vlterius lapins Cingam,Sicorim,atqg alios ad i'e recipit . Cuius aqua vel ad bibe'nè. Sicoris amnis
dum vel ad lanandum perntilis in cadis ad regiones alias trani'i'ertur.Ea i'iquidem man? albi'o
res 8 facies molliores fiuut,ôl pota corpora faniora.Sed redeo ad Sicorim,vnde Sicanos et Si
caniam dici quidam voluere.Scribunt enim olim in Hiipania citeriori populos,qui i'uxta Sia
corim erât,ortis inter i'e diiI'eniionibus,vi`ctos patriam deferentes in Italiam niigraiießi inde~
in Siciliani profectosoQuani cum honiines iam смета: quietem quaerëtes totani penê vas
cnam inueniilëntanimaduerta terrae fertilitate -, ibi cöiediilefit igítur Sicoris nobis iure me ­
morandus,quem Lucanus non immerito inter primos Hilpaniae amnes comemo'rauit . Nâ
8 aureas defert arenasßl potus eil: valde ßlubris . Barcinona quoq; ex altera parte Rumen haa
bet Rubricatum â rnbeis arenis nominatuni.Ex altera vero aliud, quod incolae Beion vocät. Flumen Rui
Ego vero Betholonem dicerem.Cingam quoq; etfi per plumbeas arenas deiluir,niaiorib9 ta bricamm;
nien amnibus annumeratur. Apud Vaiconesautem Calibs oritur, cuius aqua ad ferri tëpee Betbolo.
ramentum plurimum valet. Adeo thifpani non alia arma , „ш quae temperata linins amnis Cinga.
aqua fuerint,approbent.A quo ilumine, vt Iuitinus ait, populi quoqg Calibes appellantnr, Calibs.
Per Callecize popuios Minius labitur,aninis quideni non faniae minoris.Qui ex Olnca ciui Iujlinus.
tate proñuens, oppidum Portnni niarinuni cognominatnm dnas ín partes diuidens,Pótem Minius:
belfariurn 8 Orenfem ciuitatë,niultaq; Calleciae oppidaperiabitur.Cui non cedit alius amnis
propinquus,quem Scylum Calleci vocant,memorabilis . In eadeni regione nafcitur Altura SCY lli Ёд
amnis non parui noniinis.A quo Aitnres populi denominantur. Limia praeterea Hunien eit Ajlura.
nö рати m, 8 Calleciç propinqnum.Quod cum Durio milcetur, nomen amittit.Eodë tno ' leìda
do Pil'orga, Relança, Reiançoniusßarriò 8 Пишет? amnes meniorabiles. Qnibus 8 aliis
_Durius auctus inter Hifpaniae primarios anines 8 celebriores connumeratur. (lui oritur,'vt Duriümnîì
Plinius 8 Strabo fcribunt,apud Cantabrosiuxta Nuniantiam : 8 Aituriainâ Vectonibus,
8 Lul'itaniam àGallecis diiterminansßi in occidentem proñnës Oceanum, Zamorç ciuita..
tis moenia radens longo tractu ad mare diicurritßl apud vrbem Portngalliae,qnae Port? ар;
peliatur,ingreditur.l­luic i'eTliornils immii'cet Нищие aquae valde faiubris, qua vtitur Salmâ" TbOTmÍÉa i
нса‚8 a' quo cognoniinatur Alua.Amnis quoq; inxta Valentiamñuit, qui Turia dicebatur, Turia.
ëlâ Ptolomeo Turulus fuit appellatusDe quo Пс СЛаисИат ineminit: Eloribus 8 roieis for '
moins Turia ripis.Caeterum Tagus,vt ait Piinius,ob aqnas admodum falubres 8 arenas ane сидящие;
Tdéuse e ~ '
riferas multis Hifpaniae Hnminibus antefertur.Per quem materia multa vehitnr. Qui â ferie;
ptoribus 8 poetis maxime celebraf . Vnde ait Innenalis: Таи tibi nó iît opaci omnis arena Pllñlliîa
Tagi. Cuius ort? eil in altiiilmis Aragoniae prouiiiciae iugis apud vrbem Albarracinum, vel quenalira
vt alii volunt oppidum Securinm,quod etiam Frias appellant.Hic amnis multis in locisynaui
gio tralicitur,ôl vbi Toleti mœnia pene` tota circuitßl oppidum Elboram,quodlnitric Тай
bricani vocant, Alcantaram 8 alia pertranlienslongiorilapiu Lagonio iiomëanf'erens apud -
vrbem Vlixbonam in occiduum cadiz Oceanum. Lagonius vero pritiiq'; i'oluat Tago tribu Idgûllíliít
tum Свит einitati ceteriiq; multis oppidis aq'uä „ppinat 8 câpos irrigat.Oritur 8 in Amoea
nítano agro Anas,vr fcribit Мотом! ctfi pil'ces ptet „шлама iñt optiniç,ïutile's gignir, Алая
fama tamë 8 natura eil: meniorabilis.Quippe qui modo fe fundit in itagnamiodo in angufii
as' Eeforbetßc totus in cunicuiis latenôl quaii nai'ci герб gandet. Hic etiâ,vt Strage тиши,
i’
 l I ’ l l ‘ ` "

71. @Sanneigtcuhâliuu
non longe oritur ab ortn Tagi.Vnde in occaiìim fluit öl apnd Emeritam Angultam longiill
mo ponte lapideo traniitnr. Inde l'el'e неги: in anftrum. In eifdem fere locis oritur etiam Bea
Ваш. this eodem Strabone dicente.Qui etiam Sciren dicitnr. Qui inter Anâ , Si Tagnm magnitu
dinis ей einfdem.Et a fui primordio,ficut Anas in occafum vergens inde in aßrum deelinans
per Cordubam 6l Hifpalim Bethicae prouiuciae vrbes iniîgnes , in idem littns excurrit.Ver`û
enim vero Bethis amnis nobilifiîmus ей magnaeq; vtihtaus.Quaproptn a fcriptoribus ma
:time celebratur.Q_uod quidem declarat in eo femper nauigiorum multitudo tâta, quäta vix
in vllo portu marisinnenitur.Apud Hifpalim praei'ertim. Qua: qnidë res mula ей , б! magni
I Martialis. cömerciißi multarum dinitiarumßuius etiam aqua ad infìciendas lanas plurimñ valet.O`uä
Мании: hoc modo cômendauirßerhis olinifera crinern redimite corona , aurea qui nitidis
vellera tingis aquis. Aquo etiam, vt Strabo Ö( Plinius ail'erunt,Bethica provincia nomen ас!
‘ Seneca. cepit.Et Seneca quoq; refert, nomenq; terris qui dedit Bethis fuis . Ingreditnr autem Bethis
mare plaerñç magno impetn.Sunt praeterea iuxta Cordubâamnes duo non ignobdes.Quo
Bacchus. rum alter autore Bocatio Bacchus,alter E all'us nomen habet.Inf'erius autem, öl in extremum
Рати. Occidentem labitur Oceanus.Amnes in Hifpania,vt fupra dictum eft,centnm qninqnaginta
Oceanus. vidimuan quibus ponies vltra feptingëtos numerauimus . Ех qbus duos iniîgnes fuipexß
mus/ ë( memorabiles / Segouieni'em fcilicet, qui potius arcusöi aqnae duâus dici poteit . Per
quem aqua proñuens ciuitatem ingreditur , ô( per omnes fere domos diuiditnr , öl in puteis
œltiuo tempore frigidilïima còferuatnr.Alter ей Alcantarae. (lui quidem funt,öl altitudineßl
opere, 6l artificio mirabiles . At qui cum Hil'paniae Huuios omnes côplefti öl enumerare cum
cauiis difficile fit, his veluti praecipuis ac notioribus traditis,Avocedalum, Aredam, Clerum,
Eficium,Eueninium, Floxium,Iläm,quem Hercnli gratum fuille ferunt,Florium, Lerium,
Menobam, Mil am, Nebim,Saliam,Sucrinem,Tagarem fiue Tadarem,Ticram, Larnüßuan
ronem, Arenatn,I.oçoiam,Xaramam, Lethemßeouium, qui Galliam diuidit ab Hifpania,
Thicim, Rnbricam,Taraxon,Sorabim,Tamarini,Henarem,Corpus hominis, Tainniam,ö£
complrues alios l'ilentio tranl'eo,ne nominandis Huminibus fai'iidio le ¿tores afñciam. Er quo
тат Darrum,Xenilem,6£ alios Granate regni H uuios memorabiles in hiltoria,quâm de bel
10 Granatenl'i ieripfimus,nominauimus,de ñuminibus haäenus.
DE HISPANIAE MONTIBVS.
Pyrêneus. Vnc de montibus Hifpania: i'criptnrus ,a Pyrennço principium fumam.I-Iic enim 8l al
mons titudineßi longitudine longe alios excellit,nam vt ante Diodori Siculi teitimonio des
monltrauimus, â mari , quod ad meridiem iacet , qu; ad Oceanum ferme` ad Arños fitum
Galliani diuidens ab Iberia, per Celtiberiam qnoq; itadiis tribus milibus protenditur.Qui,
vt Po mponius fcribit,in Británicnm procnrrit Oceanum , O`nantuin autem fit metallis dia
nes,& arborum fruâibns caeteril'q; rebus (сшита: in principio diximus.Vnde autem Py
rënçus nomen acceperit Diodori Siculi autorirate plane' demonftrauimus . In Tarraconeniî
Mär арий autem pronincia iuxta Barcinonem ad maris Balearicilittns mons ей altior , quem nonnulli
Barcinonë. 8i vere fortaii'e montem Ionis effe opinantur. Ego vero Iudaeorum potins appellarem. Proa
pterea q; illic olim Iudçi' l'epcliebantur.Quorú pluies adhuc ex magno lapide tumuli l'ignaq;
cernunturßum prœfertim Barcinonenfee hunc montem Moniuiß( Iudaeos Iuios appellane
rim. In vertice antem montis fummoc; ingo turris ей ‚ vnde i'peculator din linteo velo , quan
fi vexillo , Öl noân facibus nauigiorum aduentnm Barcinonae ciuibus oltenditJVlons autem
» conlitus eftvineisßl arboribusßl omni genere fruttus abnndantili'imnsDeorfum apnd Tar
Ранги Pro raconem Promontoriuni ей telle Pomponio, quod Ferraria dicitur. A nona autem Carthas
mouioriñ. ~ gine milla pa li'uiim circiter quinqnaginta Calpe mons ей eminmtißïmus.C)¿ii quâni's am bi
Calpe m55. tu parnns eß,altitudine ramen aerens.Ad vnius radices oppidum ей eiuldem nominis.In Bar
O rius m'îs. стат: quot; regione montes alii coni'piciuntur. Ex quibus vnus,qui mons Orius dicitur,
 @emonttbum follia'.
8 proprio fitu, 8 :edificio cuiuiclâ caitelli' videf inexpngnabilis.1të alius celeberrim9,qui Ser Serratus más
ratus appellaturßi ii aiceni'n iapidofns 8 aiper,Mariç ramen virginia venerabili еёplo,de quo
fno loco dicemus,a` Chrifrianis continue frequentatusPomponius etiâ fcribit tria in Lui'itae Trie promö
n ia ,pmotitoria , vnum iuxta Anam ilumen, quod quia lata fede procurrens paulatim ie fnacß toria.
latera fairigiat 8 rollit iiialtüßuneus agee appellatnr . Alterum iacrum, Magnû vero alterû Сипаи: agcr
quod plurimum maris occupet.Verum id Plinius 8 Strabo Artabrum vocauere,q> magno
cacumine in mare protenditurßl Hifpaniam ad occiduum finiens,maria,terras, coelum'q; di
iterminare viderur. Qnod Oliiiponenfe quoq; dicirnr a`maritima 8 opulenta ciuitate.Prope
opidum nomine Sanâi Ioannis Pedisportus,mös ей altifiîmus vndiq; fontibus vberrimus Mons шт
8 ferro quod in eo plurimum optimumqs effoditurnalde дика-Саше afcenius ей рай‘иит mus.
milla circiter vndecim. Refert Bocatins in vlteriori Hii'pania monté excelfuni effe nomine Ca Восайиг.
natnmzin cuius vertice lacum fummae 8 inextricabilis „pfunditatis colore nigrum. De quo in Más Canals
colte miranda cômem orant,Dicñt enim fi quis in eum lapidem vel durum aliquid iecerit, nia Miranda de
gnam protinus oriri tempeilatë, in Oceannm Cçliticnm promotorinni proctnrit excelfum, lac".
quod ab altitudine Caeiiticñ diäuni credunr . Ermininseminer in Lui'itania. Gris vero citeri Celitimm
oris Hifpaniae mons afiidue fete' maris vnda verberatur . Maitoria Medulufëß montes a' Boe promóioriů.
catio produntur.Et in Gallecia môs celebris,qui Sacer appellatur. De quo paulo рой dicenw Mons Sacer.
Inter Luftraniam, Bethicâ, 8 Tarraconem furgit Solorius,Sulurius iniuper,qui vt Bocarius
ей autor,ä fingularirare nomen fortitus eit.Quoriiam i'olus omnibus altior videatnr , ant fo:
lis radius in eo appareat anteqä alibi oriatur.Ab vrbe Tiriaifona mons non longe diitatâ Ca Mons Caei.
colatrone Vulcani тю, queab Hercule interemptum f'uilTefabuiantnr,nominatus ей 8 fa¢
ma notiñimus.Apud Callecos mons ей Sacer appellatus,viait Iuilinus,quë ferro violari nee
fas erat.Sed i'i quando fulgure terra prociii'a eii'er, dereltnni aurnm velut dei munus coliigeba
tur.In Luiìrania prçterea mons celeberrimus a` Saimantica quadraginta ferë niilia paITuü di
irat,quem Rupem Gallicam vocitatit. Qui' ob i'acram 8 inßgnem œdeni Dei genitricis, ma Rupee Galli»
gnum'q; religionis cuitum à plurimis aiildne populis frequëtainrzôl ab his maxime, qui Sal са.
таписг literie incumbnnt.Ii enim quorânis dies immunes 8 aî leftionibus vacuos hue proa
fieii'cuntur . Светит де hoc tëplo акр aliis Hifpaniae locis religiolis latins poitea l'cribem?.
In Mediterranea ante regione duos môtes iniignes apparent. E quibns alter Idubeda a Can Idtibfädr
tabris originem duccns ad Medirerraneñ littus protëdirur . Alter Orefpeda medio ex agro О rofpeda.
modo in occaium,modo Heftensin Auitrnm Шиит prope Carthaginem 8 Malachaeregio
nem attingirnbiq; finirur. In medio autem citerioris 8 vlterioris Hifpaniae falrus ей Cairn;
lonenûs altitudine longitudine'qì meniorabilis. Qui nuncvuigo Serramorena dieitur,8i Ma Salins Cajita
riani montes latine vocantur.Apnd Granatam Baitani i'unt altiiiîmi môtesDe quibns in his Ionenfts.
ñoria belli Granarenlis icripfimnsßnnt praeterea 8 alii permulti Hiipaniae montes 8111 ma:
ris lirtorib9, 8111 media regione arq; lateribus,prçiertim apud Aitnres 8 Callecos populos.
Qui et i'i Гипс meniorabiies,eos ramen quia nominibus carent, quç vt arbitror, longiiîlmo
гпо8 i'criptorum incuria ä memoria receiTerurit , relinquimus. Item nemora ingentia, lu:
cos frequentes,filuas amœnas,lacus magnos 8 pifculentos.Stagna immëi'a arq; paludes cans
i'a brenitatis omittimus.Ne quis ramen montuoiam ant ai'peram puter Hii'paniam. Nani ma
iores quidem planicies habet,Siqnidem longii'fimas per Hiipaniam vias confecimus, in qui;
bus ne lapiilum quidem inuenimns.Reitabat nobis dicendum de fparri,iunci, canabi, öllini
copia.Nâ Spartarios,inncarios,linarios 8 canabinos haber Hiipania câpos. Hinc enim fpar
tum in Italiam Romamç mittebanr Hii'pani. Ex quo Romani Sporrulas faciebant, vt ingr
Iuirinus . Et Strabo гей]: ей propter fparti copiam in Hiipania i'partarium campum {шт
потташт,8 ä iunco plurimo Iücariumlinutn vero plurimum optimumq; in Hifpania
legittir- Ex quo tenuiiilmç candiñìmaeq; telae conficinnt'ur. In quibns texëdis omni arte iini
ficii mirabilis Hiipaiiarû mulierü induitria iolertia'q; peripiciturßaetetñ iinifìcii palma Lw
 71.1939пп1е151ш11. тещ.
тамада: lanii'icii Carthagineniis prouinciae mulieribus tribuitur . Sed de rebus quae in Hin
fpania vi terrae 8( hominum induitria procreantur haâenusNunc autem,vt polliciii iumus,
primum de Hil'paniœ regionibus,de ciuitatibus 6i oppidis,deinde de primis Hii'paniae culto
ribiis,poitremo de regibus,de viris illuitribus in oiïicio rei militaris öl Гасите, arq; de rebii
aliis memorabilibus conicribemusßseterum cum 6l longo seno, 6i Barbaricze gëtis aduëtu
Hii'paniae ciuitatum 8i oppidoriim nomina mutata fint öl corrupta, fi qua non fatis latine no
minauerimus,imperrara à ieâoribus venia,quoad poterimus diligenter operam dabimus,vt
â nominibus,quibus nunc oppida vulgariter appellantur,nô longe difcedamus. Multa iiqui
dem ad auriü iudicium formabimus, 8i quibui'dam fortaiïe i'uum nomë antiquñ reitituema,
vt non omnia barbare, fed aliquid quo@ latine fcripfiiï'e videamur . Caeterum leâores obies
cro,vt й gd in hoc opere deiiderauerit,mihi clçmëter ignofcäi.Q,ui qdë mirati nö debebüt,
[i homo nö Hiipinus res oës Hifpaniae memorabiles,cì Гит pene' infinitçmö còprehëderit.

LIBER SECVNDVS
DE HISPANIAE DIVISIONE CIVIe
TATIBVS ET OPPIDIS.
Pomponius »7 О М Р О N I V S Mella vir Hifpanus 8C fcriptor excellens,Hil'pa¢
Meile. i', тат отпет diuiiit in partes tris: Tarraconëi'em,Bethicam,öi Luiî
taniam.Alii vero, quorum egoordincm fequar,Calleciâ addiderunt
‚ x f 6i Carthaginenicm,quam nonnuili Carpentariä dixerunt. Appian9
Appia nus. д Alexandrinus Tingitanam ,quae in Affrica ей, Hil'paniae prouinciâ
i ' ' . l l eiïè
‚ y ” 'Y '_ ro hac voluit,propterea qa oliin
i'epofita,de quinq; â Bethica
reliquie, iura petere
8l â Bethica confueuit.
primum Egoind
fcribere ve
Г J \ ~` ~ -' piam.Illud vero hocloco non omittendum putaui,vt quoniam dug
Шт Hifpaniœ: Citerior {стенд Vlterior , i'ciatleñoriiiter vtramq; terminû eû'e Saltñ Cae
ituloneniem, quem Магний montem latine , öl Serra Morenävulgo vocari fupra dixim?.
DE BETHICAE PROVINCIAE
DESCRIPTIONE.
В Ethica prouincia,vt i'upra dictum eit,a` Bethi Humine,eam mediam lìcâte(tei`te Plinio)
nomen accepit.A Turdulis etiam fine Turdis populis Turditania diciturßt a' Vâdalis,
vt quidam volunt,Vandalia feu Vandaluiia nuncupatur` Incipiens autem Bethica a` Gadibus
8i Herciilis columnis ad Saltum Cañulonëieni , öl a‘ Meridie maris littora longiiiirno пай“
Битое loin circuens pene` ad Carthaginem nouam protendiiur.Ex alia vero parte il umine Ana â Luiita
gitudo. . nia diuiditur.Cuiuelongitudinem quadringentorum i'exaginta quinq3,latitudiiienicp ducen
torum quinquaginta 6i i'eptem milia pail'uum Marcus Agrippa prodidit.Nunc autem quoe
niam de Hiipalis öl Cordubae rebus in Hiitoria,quam de regibus Catholicis {тратты
tain mentionem fecimus, Si quia in belli Graiiatae dei'criptione centum regni Granatenfis op
рядами: Bethicae prouinciç tere' Гит omnia,nominauimiis,reliqua nüc eiui'dem prouinciae
oppida breuiter proi'equemur. Initium itaq5eit Bethicae эпитет Gaditana ciuitas, quae Cas
lix nunc appelliturportu maris 8C Herculis columnis temploq; memorata. Vbi quondâ, vt
Arganioiii9. Plinius 8l Marcus Tullius fcripieruiit,Argaiitonius annos oâoginta regnauitßi centû vixit
8l viginti.Sunt 8i alia ante Gades oppida maritima.In quib9 oppidum ей nomine Palus, Ca
picium, Nebriiïàßhipion, Xericium,quod ego Mundam eiie opinor. Item Sanlucar Barra
metum connumeranturßl Rota,Chyclana,Conil,Barbatum,Algecira,Zibaltarin marislits
Cnam, _ toribus apparent.Poit autem Zibaitar Cartheia ей -Carthei'os a'Graecis appellata,Plinio StraA
 шестергошпаеОеГспрпо. folien.
bono'qa dicentibus. Item Belion,quod nunc Tariplia dicitnr,iiic ей 8 promontorium Iuno» I
nis.Sunt 8 alla multa oppida quorum nomi-na me latent.Praeter Calpe,quod vidimus i'ub al
to monte Пгит‚8 Abilae,quocl in Alïrica eit,oppoi`itum. МЫШЬ vero Venerea cognomi; Nebrìjfa.
natur,quam ego â Libero patte diäani fuiffe arbitror. Quod nomë iplum videŕ ойепdere.
Nebris enim hinnuli , hoc ей ceruini pulii fignificat peliem: qua Bacchi iocerdotes induti fa i
criticare iolebant, In agro autem anditânorum 8 in ripa Bethis Hiipalis ей vrbs adniodñ
celebris,De qua,vti‘upra dixlin9,plenius alibi i'cripiuiius.Vbi quondâ Caipophor9 preiby Calpoplror9
ter 8 Abñdius fub Maximiano crudeliiilmo tyrâno martyriñ paiìi ñierüt.l­lii'paiis ex aduer eb' Abundia
{от icribitPlinius,Olî`etoppidum habet,olini Iulia Coitâtia cognominatñ,öl nüc vet9 Hi martyre: Hi
i'palis appellatnrJnferius autë Horta ей optimo vino memorataöût öiî hac regione oppida Гранде.
multa 8 memorabilia.Guadalcanaliû,Conilantina,Alanizßaçallia, Mâçaniiia, Afnalcaçar,
Veas,LuqueVbeda,quç quidem oppida i`unt omnia magnis rebus ölmultis ac pcipne frngi Vbeda.
bus et optimo vino memorata.Ex alia vero parte,Carmona.Vtrera,Molares,Coronil,Alca Carmona.
la Guadairaßpera, Arens, 8 Methymna Sidonia cognominata reba oîbus ad homiiiü vitâ
neceiiîariis abundantii'iima. Ornant 8 hanc prouinciam plures etiam ciuitates 8 iniignes po
puli diuites 8 campis frugiferis memorabiles . Et praecipue Aftigi, quâ ego ей effe reor, quâ Aßigi .
­ incolae nunc Eciiam vocât,vbi fuit olim,teite Plinio, contientus inridicus.Et oppidum Aree Aragua.
gua, quod nunc Marchenam vocannItem Mairena. In Bethis autem ripa Corduba ей vrbs Соrdи lia.
ini'ignis 8 antiquiiiìma Marcelli opus,teite Strabone,öl Colonia patricia,dicen_te PlinioDe
cuius rebus memorabilibus alio loco fcripiimus .Sunt 8 Ьи19 regionis multae magnae'q; vra
bes oppida'q; nobiliiilmaßx quibus nobis occurrunt Vahenenl'es,quoruiii patria Iulia rea 1ulia regia.
gia dici poteit ex antiqua infcriptione in eo loco reperta.Item Caprenfes, qui Gabienfes dicea Gabienfes.
bantnr, Montillani, Aquilareni'es, Rabuienfes,Mons maior,Caitruni amnis,Porenenfes, Ara
quitani,Andugiarenfes , Vbedeniesfed Vbeda earn elle opinor,quae'in Cael'aris cönientariis
` Vila dicitur.Hic ей 8 Baecia ciuitas nobilis,Alcalenies,qni regii cognominantur. Item Гит V114.
Antiquarii in alto loco politi , 8 fonte aquae> falutiferae,quse calculos, vt alio loco diximus, dii' faccia.
foiuit, nonilmti. Suiit
Eons Oueioneiii'is, 8 Atchidoneiil'es,
Acceani, Cañetenl'es,
Lorani,ôl oppidum 8 Oliuarenl'es
PalmaV , Ol'unates,
non iolum nomine Stepeni'es,
claruni,fed etiâ Palma.
pulclierrimis inulieribnsiiobilimmumSnnt 8 Feriani,Benalcaçareies. In fine autem Bethi
cae prouinciae Cañulo cihquae fuit olim magna ciuitas.Vnde,teile Liuio,f'uit vxor Haniiibae Caflu lo .
lis nomine Helce. Caeterum Cañulonis hodie quota pars третей, quae vulgo Cafiona dicif. Heier uxor
In Lui'itaniae conñnibus 8 apud Anae Huntinis ripam Pacenlis cinitas colitur, quae'Pax aw штык.
guita dicitur.A qua Xericiuni alterum oppidum cognomiiiaturzin cuius agio foiitium maxi Pamugulld.
mus minierus,vr alio loco i'cripiimus,oritur.Cçterum milii nunc in mentem venir ciuitas iiô
obliuione quidem ,fed memoratu dignaßl inter Bethicas vrbes primarias merito reponëda,
quae Mentefa dieitur, 8 аЬ incolis nunc Iaen appellatnr .De qua Maui'us quidam milii cone Мопс/4. '
fultnsßt non indoftns Iaenein gazam 8 rerum copeam i'ignif'icare rei'pondit. Cuiusfentëtia
rnth probabilis videtur 8 иега.Ей enim cinitas nobiliii'ima 8 Chrilli iudario, quam Veroa
iiicam vocant,eeleberrima.Sita ей lub alto colle cin ¿lo muris 8 propugnaculis.Quae fontes
haber arnoenos 8 fertiiiiiîmos campos hortis 8 fruâibus abundantiiîimos.
DE LVSITANIAPROVI'NCIA.
Vfitania,quani Plinius â Lui'u Liberi patris 8 Lyl'a Pane'q; prçfeâis eins nomen acce`
L pill’ fcribit,ab Occidentali freto Orientem verins apud Iberum aninem 8 Hiipaniae
fer-e medioTarraconefi prouinciae coniungitnr. Alii vero Lufitaniam diäam volunt el Lufo,
qui fuit vnus de primis Hiipaniae regibus,vt poitea demòitrabimus . Ей autem Lui'itania ea
pars Hifpaniae, quae tribus iluminibus,Tago,Dnrio 8 Ana continetur. In cuius fere medio
Яга ей Toletana ciuitas in vmbilico toti9 Hil'paniae. Magna quippe ей Lul'itaniae prouincia.
 I l I l о о l оа

Liâìarmetßtcult. Дном.
quea' Berhica Humîe Ana, 5la` Callecia Durie diuiiîr îlôgitudinë ad paifuû milia circit’ quin
gëtaßi latitudinë.ccc.öl.l. ,prendiŕln qua miti funt öl nobiliii'imi ppliDe gb9 aliquos iniia
gnes 8i nobiliores Hifpane fermone magis (Б Latino , qrñ fieri aliter nö pòt,nominabim9. FLHEÍ'H

Vlixbona ci» Et фиг Lui'iraniç lpuinciaz Portugaliae regnñ caput ей, inde lcribere incipiem9 . Vbi ciuitas
uitas. ей iniignis ô( memerabilis.Quam quidam regiam nominarunt, 8i ab aliis Vlixbona dicia
шведам etiarn Strabo vocauit Viixeam.Q_uae quidem vnâ cum Мщение templo Vlixis
indicabat впопад iiluc exercitum delatum.Eil autem Vlixbena ciuitas maxima 6i opulena Hèf

rifilma,arq3 vna ex vrbibus roti? Hifpaniae primariis , öl portu maris öl Tagi fiuminis oirio
и­-. r-
титек
diues.Sita ей in aedito loco,&i tres haber colles.Quae,refte Plinie,Salacia quoq; fuir appellata
ô( Iulia fœliciras Romanorumrp colonia.In ойю autem Durii,qui vtfupra diximus,inter Lu
Portu s ciui¢ fitaniam Huit öl Galleciam,ciuiras ей celebris nomine Petrus. O`uae,fi non fallor, a' Gailis in
tas. Hifpaniam nauiganribus hec nomen aiì'trmpüt,8¿ Gallerum porrus appellatur.Sunt ö( Ebe
Ebora СоЫв гад Cohimbrica ciuitares, quae nemen antiquum ferment. Sunr 6i aiiae еще ciuiraies Braga
bricaciuitaies fcilicet öl Lamegus.In maris autem lirreribus funt Matui'inenles Valëcia cognomine Minia
Braga Lame Villa cemitis,Auerenes, Cezimbrani. A quibus remoti Гит Pons I_unae, Gnimaranenfes,
gus ciuirares Lamarantini,Trancofones,Chauenfes,oppidum magnum nomine Sanñarenaßraganciani
Villa regalis,Vaidixani, Frexo cogneruine Spadacinfta , Tentarenfes, E boranientani,Tela
benl'es, Almedani,Mòforrmûss,Piñelenies,Muxagatani, Penedones, Teutugalenies, Turris
vetus, Abrantenies,Certibalenles,Tauilenies,Oppidü Pharum,Caitrum marinum,0ll`ene Не!!!
L?
Lig
ba qui nunc Siluëiis dicitur . Quam non longe abeiî'e arbitrer a' Sacro promontorio , quod
nunc Sanâum Vincentium vocant.Oppidum Vifoncium, quod nunc Vifeum dicitur, Sila
uenfis diœceiis populus ей nobilis nomine Petrusmarinus . In quo Ieannes fummus Рои:
fex coni'eni'u Pertugaliae regis ordinem nouum equitibus,qui Chrifro militarêt,initituit ad;
uer fus Maures per vlreriorem Hifpaniam difcurrentes.Cuius militias prçfeŕlus maior ей Ab
bas Alcohal'iani monaiterii Ciitercienfis ordinis Vlixboneni'is diœcefis.Qui ôi confcribena
di 8i exautorandi miiitem facultarem habet.Sunt praeterea Portugaliae regni populi memora
biles Arroiolêi'es,Porrillini,oppidum Stremuciü , Borba,thla Deliciefa,Mons Arius,ô< Iu
ris niœnia,quod oppidunr vulgus hodie Geremeña vecat.Campus maior,eppidum nomia /v
¿I
Ы‘Н‘и
jf
ne Mons Fortis öl Orerondum.Sunt 8i alia oppida Portugalias regni,quorum nomina mi:
hi non occurrunr,ideocp rrani'im9ad aliaRelifto iraq; Porrugalise regno, quod vt (ирга dixi
Alcantara. mus, ей prouinci'ç Lui'itanise principiñ , Alcantara ей in ripa Tagi oppidû Pótc confpicuo
Emerita Au» поникший. Ad dexterä ей Emerita Augulla veruitiñ'ima ac nobilillima quondâ in margine
gialla. Anç,quç fuit, vt alie loco diximus,Romanorñ coloniaßl ptet alios honores 6i res in en me»
я}
Г
merabiles arcu lapideo 8C pente longiñìme celebris, ö( antiquis œdificiis memorabilis. Hinc
ad milia paiTuum fcrc`triginta diitat oppidü nobile Tagü verfus, quod тати: Сайхй Cae
'if'
'nl»
si;
д
Caf.: Cereris faris appelland ü ceni'ui,vulgarê i'equutus opinienë.Nunc ай: Cufam Cereris dicendum arbi
trot` .Propterea qa in ee Cercris imago nuper inuenra ей fpicarum rnanipnlum manu tenens.
Ей autem eppidum magnum Si cuiulîdam fonris,de que ante fcripfimusybertare conipicu
Turris Iulia um.A que non longe dillat aliud oppidum,qued Trofilum vccanr , 8i ego Turrem Iulíam
Montangi. dicerem. In hac regione Montangi Caitellum cernitur excelfum . Quod oppidum magnû
fuit olim,öl magna Calabria dicebatur,Mereilinum aliaq; multa babuit municipia. Paulo au
Guadalupus tem l'uperius eppidum ей nomine Guadalupus, quod lnporum Humen a' nennullis interpre
tatur, in que ей venerabile templum Dei genitrici dicatumßt multis magnii'q,` miraculis no Le'
minatum.De quibus alie loco dicemus.Eil: 8i eppidum nomine Deleroi'um,cum Bilbitanis
il"A
1L',
Öl Almareni'ibus. Inter Tagi vere accolas,quos fupra ineinorauirnus,funr Boracenfes, Arras
iotani,q Percitani cegneminanŕ'Sût ô( Labrocëfes albo vino diuires. Inferius Valérini funt Ii

O торс/4. de Alcâtara vulgo cegnominati . Q_uib9 ppinqui funt Alburqrquitani öl pòs ab Archiefao
Talabrica. cognominawltë Oropefani,Talabrici, q Elboréi'es q°q5 dicunf , 8i oppidum Sanfte Сдана,
 шлангамиpzoui'nei'afA » Sfomi Il’

Maquetani , Scaloneni'es arq; alii populi plures Orientem verfus,de quib9 ройеа fcribemus.
Nйс etñ ad alias huius ,puiucise vrbes 8 oppida memorabilia, с] Гит inter Tagñ 8 Anâ, ve Санта ciui»
.1; niem9.Eii iraq; in Lagonii Huminis ripa Саша атамана: ex vno latere Ciuitateni'es, 8 ex tas.
altero Galiitëfes habenœiibus Placëcia pulcherrima ciuitas, magno ей ornamëto . Cuius ci Placentia ci»
tria caeteriq; arborñ fruâus,panifq; candidii'fimus i'emp abundat.Habet autem Placencia op uitas.
pida amœnifiima. In quibus ей Xarahicium nemorib9 8 arboruni i'ruâibus placidifllmñ.
Item Pafaronem in conualle iacens velut altarein rei'iudine templi,ficub9 , citriis 8 aliis arbo Серега.
rum fruŕiibus abundâtißîmumißft 8 oppidum Capera Romanorü aedificiü, 8 balneis, de Мот maior
quibus fiipra fcripiimus, valde notum.A quo non multum clth Mòs maior in ripa fiumi,
nis,quod Corpus hominis appellatur. De cuius fructibus 8 aliis rebus alto loco fcripûmus. Beiara.
Huicpropinquutn ей oppidum Beiara,quod olim Culmenarium dicebatur,eit autem multa
rum rerum fertilitate foeliciiïnnum. Sunt 8 in hac regione populi multi nô ignobiles. In qui
bus pôs Cöguiius,Cefpetoiani,gb9 proximi fum Bonillenfes, qui Serrani cognominâtur.
Item oppidum Petrafiâa 8 vici duo nobiles . Quorum alter Villa Liberalis, 8 alter Villa Abìla ciuitas
Toms appellatur . A quibus intercapedine prope paiïuum viginti milium diitat Abila спи;
tas memorabilis turribus 8 propugnaculis tuta,diui'q3 Vincentii martyrio foelixßi multarü Alua Thor»
rerum copia femper abundans.Thormis haber oppoiitos Barcenfes,Saluaterianos, Aluanos mmìtana.
Thorminitanos cognominatos . Quorum caput ей 8 domina Salmantica clariiiînia ciuitas Salmâilca ci»
Omnium virtutum difciplinarumq; genitrix,equitibus 8 literatis alumnis illuiìrisln qua ей uitas.
omniû rerum fum ma fertilitas . Hinc omnes ferë Hifpaniae vrbes 8 populi tan@ a domina
leges,inititutiones 8 tura petunt. Hinc ad curiam regiam coniiliarii,iurecófulti,theologi,me .q

diciß( cuiufcunq; l'cientiae doâores 8 magii'tri proficifcuntur, ex collegio pfertim,quod Ia= Idroh9 Agna
cobus Añaius Hifpalenfis Archiepii'cop? códidir 8 сепГи magno dotauit. Et nö minus рой ius.
hac ciuitas haec illuiìrabitur alio collegio,quod nûc Alphonqu Fonfeeus archiepifcopus To Alplnonfus
letanus çclificat. Pro quo excolendo magna 8 сига 8 diligentia ф! iubet homines in omni Foufecus.
genere lirerarum doäiñimos . Ad hoc prœterea literarum gymnafium 8 omnium virtutum
emporium quamplurimi no nHil'pani folum , i'ed aliarum quoq; nationum literis operam
daturi' conueniunt.Qui ciuitatem per i'e nobilem arq; diuitem,multo clariorem 8 opulentio
rem faciunt. In qua quidem noiìris temporibus eorum qui literis operam dabant,mili‘a feptë
recenûra fuere.Multa preterea de rebus huius nobililllmae ciuitaris mihi l'ei'e oiîerebant,quae
prœtermitto , quoniam funt a` me in alio opere memorata . Cui finitinii Гunt Ledefmani bala Arcualo.
nets пои,8 Villoriani câpis fertilibus 8 aquis abüdantesapoflhœc funt Areualenfes , Olimc' О lt'metum.
tani raphanis öialiisrebus hortenfib9 noininatil2ons Tiberii : 8 Matrigalëfes albo vino di Metlnyimia
uites,aliiç populi non ignobiles. In quibus ей Methymna cognomento Campus. Haec etfi Campi,
Taepius incendium paña ей, foli ramen vbertate nundinis 8 mercatorum cômerciis ditiiïìma
'einper ей‚8 honorifîcis priuilegiis a` tributis 8 veäigalibus immunisln qua ne'q; rex haa
)et officiummeq; pontifex iacerdotium.(luae quidem res mali potins (Ё boni' caufa ей.Рго
пека т in côferendis i'acerdotiis 8 magiltratibus incolae plœrñq; crudeliiïime digladianí".
luare meo quidem indicio Methymnae cultores fapientiflîme fanâiilîmelß fibi fulfil; ройе
is confulerent,fi fuis regibus oiî'iciorum conferendorumßi Romanis Pontificibus benefia
iorurn fuum ius Sifacultatem renunciarent hac conditione, vt officia 8 beneficia fuse patria:
ion nii'i propriis Methymnae naturalibus 8 magisidoneis acpmerentibus conferri poffent.
'ic enim 8 equites militias munus libeiitius arq; diligentius exercerent laborefq; tolerarët, 8
1cerdotes honefiius viuentes vigilantius literis 8 diuinis officiis incumberët. Arq; eti'â тку
Deo optimoMaximo,fuich principibus feruiëtes inultorum nialorñ caufas euirarenr.(luod
uidem fi vel nofìro,vel Гио proprio conlilio fecerint,eos profeâo non poenitebit. Immunia
tes autem Meth ymnae 8 honores,quos in expugnatione Rondas promei'uit,in eins honori
:entifiìtnis priuilegtis continentur. Cuius pants 8 Vinum inter meliora totius Наравне ele
 menta non immerito côniendamus.Hinc Orienté verfus funi Collarenies pinetis 8i годны
abundantes.Sunt 8l Pontidonia,Tutela Duri'o cinfta репе tota, Supra iunt Oliuarenl'es albo
vino öl lapidefpeculari crocoiß diuites ab amne Durio paiTibus circiter mille remoti. оды
Peña iïdclis. proximi funt Poriiilanißt oppidum Trafpinetum. Supra quos oppidum ей nomine Peña й
clelis arce alta pulchraq; coni'picuü. Item Cureliani (по q'q; caitello defeniiSunt apud amnem
Айда Duri/j Durium Aranditani ab eodem Durio cognominati Roani nö ignobiles , 8i oppidum nomi i
ne Зала! Stephani cognomento Gormaçium in alto loco pofitumßl inferius О fomeniis cia ‘
Ofomcnjîs uitas cû Гцо Burgo.Quam Plinius,ni Раисы/кишат vocat,& vir quidam doâiiìhnusmil
ciuitas. dii'cipuiis eius accepimus, Os ouium nominauit. A Durio quoq; non longe diitant Soriani,
Soria, quos quidam Nuniantinos effe opinannir.()¿iœ magnos haber ac fertiliifimos campos , vbi
multas elfe facras aides accepimus . In hac quoq; regione Sepulueda fita ей fide nobilis :î Ca:
Sepulueda, tholicis principibus honorifico priuilegio 8C immunitate donata. Sita ей autem in excelio lo i
co rupibus aiperis öl Huminibus circundata . Hic ей б! pagus maximus nomine Spinarius,
Spinsrìu s. Omnium pagorum totius Hifpanise nobiliiiim9.Et ей со alii duo velut eius i'uburbani, quoi i
Petracia Ser» rum alter Villa Caitinaßl alter Reacia nomê habet.Ab alio autë latere Petracia ei't,quae Serra»
“ff” S na cognomiiiaturßi vt quidam volunt,'1`raiani Cacßiris patria . Hinc ad paiTuum miliafeptë
iitum ей Toroganumßamera Segouieniis epifcopi cum arce munitum , 8i tremore multae
venationis amoenum.Quoel oppidů fuit olim muito mai?, habet enim propê le aediticia mul
ta diruta Öl iolo aequata. Quapropter exiitimatur expugnatum гите. Verius autem Orienté
funt Aguillonenl'es fertilitaie diuites, öl ТЕГ; populus in aedito loco poi'iius,non minus abü
Segoiiia cíui dansßi caitello fortiiïîmo defeni'us . Horum autem 6l aliorû populoni Segouia matereß nos
_145. biliiiima ciuitas,Hiipaiiorum regum iimulachris illuitris 8i çdiñciis ponte'qgfumma arte con
ftruâo memorabilis.In qua quidem ciuitate plures funt equites,nobiles,mercatores,diuites,
б! venerabiles facerdotes. Ей praeterea ciuitas lanificio diues.Sunt in ea multe,` i'anäorû sedes,
8i deuotiiiima monaiteria.Sita ей ciuitas in alto loco,ôl vndiqg turribns ôivalidiiiîmis шип;
ciis munita.Abundat multis rebus ad vi'um vitae neceñîtriis, que de multis partibus in её dce
ferimturNeq; minus abiindat aquis per pontem ¿Si aquaeduâus adueâis, бил quamlibet do
mum proful'is.In cuius regione oppidü ей nomine Sanâ'a Maria niuis . Item Ifcar öl Cocca
populi diuites 8l optimo pane сессий}; rebus notiifimilideni bonisabundat oppidû,quod
vulgo Martin Muñoz hofpiciorum dicif, 6i Moiatum . Hic ей б! oppidü Guadarrama iub
monte poûtü,quod'1`abulatam vocant,quae caieis paruulis abundat.Nunc autem deicendere
oportet ad oppida,quç funi in regione Toletana memoratii digniiîîma.Quç Гит hçc fcilicei
vt ab inferioribus incipiamus. Ciuitas Regalis vbertate (ой foeiix, Almagrum,quod magna
vrbis i'imilitudinem refert Malagoniuni,l­lieuanes, Orgacium, Aiof'rinum, raphanis 8i her
bis horteniibus abundans,Cueruininapis memorati.A quib? pattini diftant Galuini,Ilieic2
ni,öi Cañellum Aquile in altifiîmo loco pofitum,Cretaceo agro ditiiiîmum,Qui populi ей
aliis q'; plurimis Tolerance ciuitati parenuôl res omnes neceiiarias fubminiitrant.Quib9 ami
pliifiina ciuitas opulentii'iìma eitDe qua nunc fcripturi fumus longiori narratione . Sunt си?
Томит. in hac ciuitate multa inemorabilia.Q,uapropter vt alio loco dbeinius,fita ей Toletana ciuitas
in medio Luiitaniç prouinciçßi in vmbilico fete totius Hifpaniae in alto акр ai'pero loco am
bulatuq; diiFicili propter ai'cenfus at@ dei'cenl'us. Cuitis maiorem ракет Tagus amnis сиси
Turríum mi it, 8C belli tempore ab .incurfionibus hoitium defendit. Reliqua vero pars,quç ad Arctict'i роэ
merits. lum fpeâatmiui'is validiiïimisßl centum quinquaginta turribus tuta eitvaldeq; munita. Ce
terum quoniam de rebus Toletame ciuitatis memorabilibus multi multa fcripierñt,ego pau
cs breuiter attingam. Ей iraq; Toletum multor й iudicio hui? prouinciç,q' caeteras Hifpanic
regiones vbertate (oli cœliq; ferenitate prçitat , caput öl reliquis Hii'paniie vrbib? primariis
decori 6i ornamento maximan ea fiquielem magnus ей equitiim numerusßi illuitrium via
rorum ipleiidor maximusmuiumq; frequens 6i maxima multitudo. Ей ciuitas hec non equi
Ilbüïî
 ‘ . ‚ д ‚е М
îbeiluiitamapzoutncta. к fotti
шт пюдопоЪШз 8 viris primariis illuitris, verum etiam iacerdotibus venerabilis 8 elii'clíl
plinis liberalibus excuita artibufq; niechanicis 8 отсиеадогпаттптотйф cômertiis ad'
rnoclum дтез‚8 praefertini lanificio 8 ierico . O`uibus duobus внаем lanas icilicet 8 Serici
vinnnt in hac vrbe hominum miiia fere decem . Ей prçterea Toietana cinitas ad moduni di’
ttes multis 8 inagnis niercatornm cômerciis.Quae hinc ad omnes fere populos Hifpaniç de’
Тех-птицам; res caußi ей vt hiec ciuitas rebus omnibus abundet,quas afrerñt inniti, qui vee
ninnt,vt res alias venales ad alios popnios deferât.Hacitaq; rerû cömutatione continuo@ c6
mercio res Toleti faepe vilius vëdunf (15 in locis vnde vehñtur. Ей ай: einitas diuiia in regiœ Tolcti tëpl
ries tres &vigîti,Quas nobilitat 8 illuiirat ampliiiì'mñ 8 pulcherriniñ tepium.Qnod nieor тает?! ,pui
indicio i'acras omnes aedes 8 forma conipicua 8 magnificis aedii'iciis iacerdotûcp niiniiteriis dimm ñ' с
8 ditiiïìmis ornamentis antecedit.In quo tëplo feneitrae fpeculares cóplures 8 imagines pnl ри1епгит,
cherrimç variis coloribus admirabiles ôiantiquas hiitorias referentes conipiciuiiŕ' .Vbi per Speculorum
lucida fpecula i'eptingenta quiiiqnaginta numeranimus. Ей praeterea templum non foluni immerus.
niagm't ,pulchrum,fplendidum,i‘ed etiâ opulentü.Iii cui? iaccllis, que capelli; vocäturßl inrit
numero plures ,altaria funi ornatiiïìma.Eit opere {Бай 8 res adniirabilis videre iingulis diee
bus 8 pcipue feitis hui9 eccfç iacerdotes fupplicâtesmñc aureis,nñc argëteisniiodo fericis, ali
quâclo purpureisßl nonnr'iq'; gemmatis ornamëtis 8 ir'gciol'iilimis indutos,rë diuinâ celebrâ Томат [e
resßl horas canonicas concinentes.Huins eccleiiç antilles in Hiipaiiia iecíîdus ей a` rege,non dis тише: j
digiiitate foluni 8 autoritate,verů etiam populis ,veâigalibus 8 potentia.Sub cui? imperio, таща rege
preter alios minores populos,oppida iiobiiiiîînia ac memorabilia i'eptëdecim gubernantur, неделе То
que nominatiin recenfuimus. Ex qbus magnus eccleiiae Toletanœ redditus exigitur. Cuius letame reddi
fumma eit,vt acepimus,anno quolíbet ducëtorum niiliuru ducatoruni.Suiit in hoc San бит ius.
mo templo porte numero fex,tres ad occidentem,duae ad nieridië,8l vna ad i'eptenitrionein . ` Есдфс рот:
Quae funt omnes grandes 8 pulchrae laminis aereis adornatae, татар fanŕtorû finiiilacliris te.
8 iinaginibnsßi antiqnis hiiìoriis confpicuae. Suut 8 pulpita duo pulciierrima arq; (НИШ: Diuus Шее
та.Ей öialtare,inquo diuns Iliephonl'us celebrauitacceptis ornamentis ad iàcrificâdû necei'e pbouius.
fariis,a‘ Virgine Dei genitrice.Sed quid praeterea dicâ de Sacrario 8 де iiiagnis diuitiis 8 fan
flornm reliquiis,quae in eo i'unt admirabilesëQuid de iacellis 8 altaribus huius t'épli,quae ca' ‘
peilae vocautur,adornatiiilmis§De ea prei'ertim,qnam Cabildü vocant,aureo «до 8 omnia
um pontificutn , qui hactenus huius eccleiiae fuerunt,imaginibus ornatiiïlmaDiitribuñtnr Настоящее
in hac ecclefia multas pauperibus eleemoiìnœ i'ingulis diebusßl 0&0 mime сот panis honii dìjlrìbuůtu t
iiibus probis 8 inopiaiaboranribus . qui'mendioare erubefcniit .Antiiles preterea triginta in сайда Tc
pauperibus quotidie largitnr elenienta.Qui magnas etiam conferr elcemoiinas viduatis pane Мета.
peribus, 8 orphanis virginibus niaritandis степа]; multis botninibus iieceiïìtate coafiis.
Sunt in hac ciuitatc monaiteria multa nionachoat,monialiû,& beatarů intra muros 8 extra,
omnia ordinis obferuantiaeNumerauimus in hac vrbe fora veiialia i'eptemdeci'mln quibns Fora amelie
omiiium rerum copia i'emper abundat. Sunt 8 hofpitalia duo,I quorum aiteruin redditus haa Domus ließ
bet ducatorl'i milla qnqmibus infirmi curäturßl infantes сирот! ait'itur, q°rñ quidë Тетper pìtales.
magnus ей numerus.Alterum vero cuius redditus ей prope duo milla ducatorum,inquo cue
rantur honiines qui puitulis 8 Gallico morbo laborât.Ei”t 8 aliud memorabile, vbi degunt
8 aluntur homines ieni'n carentes. Inquo praeterea dnodeciiii Генез 8 vita probi,qui labos Мите Toll
res ferte 8 ийпт quaerere nequeunt,alntitnr. Atq; alia quae œufs breuitatis omittimus . Vie tante ¿omni
eos autem propter domorum frequentiam dëi'itatemq; plures haber anguitos. Qui propter tmpliiuw's
ittíiiurñA pu
afcenñtm ac defceiiium Гunt ambulatu diŕlîcilesßaeterü domus magiiç inrit 8 intus pulchrio
res acconimodiores,quam foris 8 extra идёшь (klamm milia fere quatuor quadratis iiiie teis
pluuiis ушат-‚8 plaerçq; puteis.Sed venio nunc ad alia, quae iunt extra vrbein 8 mem c-ras Tagiisam»
tudigna .Facit enim Toletum forlix 8 opulentum Tagns amnis diues 8 amoenus. Qui' Toe itísdiitcs
lttanis piices optimos propinat,hortos irrigat , materia in ultâ ¿.nenioribusioitge diitâtibus ¿meeuw `
 2.19391‘111121 ЕЁШПЩГЦЙ.
е11е1111.Си1119 aqua, q per anreas arenas deferf,eit valde iàlubris, 8i Toleranos hortos irrigans
cauia ей,“ 1'1ц&1Ь119 8i herbis hortëiibns tota ciuitas abiìdet. Vtraq; iiquidem ripa fl uminis
Orienté verius hortis ö( arboribus ad paiiìiû milia feré quinq; («шиит ей, 8i ad Occiden
tem tantñdë. Ad meridië vero 6i Septëtrionë pier vineas multas, i'unt etiâ amygdalorñ 8i alia
rum arborû quai'i nemora incûdimma. Seruiût Toleranœ cinitati tanq'; domine multis 8i va
riis rebus oppida multa,pagorñq; maximus numerus.Qui quidë ciuitate diuitë faciñt öl rea
bus omnibus abundante.Alia pterea multa de rebus Toletanç ciuitatis meinoratu digna min
hi veniebant in mentem,qnae caufa breuitatis omitto,Caeternm de conditore Toleti aiïirmas
re certi nihil poli'nmIametii non deinnt, qui ab Hercule conditum fuiii'e fabulanŕ' . (luorü
iententia,quoniam fine teite loqnuutur,mihi certe non iatifiäcit .Cum praeiertim librum lege
rim antiquiiïimumfed fine principio 8i fine nomine eins qui icripieratj quo mihi multa vea
’iolomeus ra eiîe videbantur,vbi Toletum a` Ptolomeo 8i Bruto côdirum fuiife i'criptum erat,Sed a` quo
fa“ Brutus Ptolomeo 8i â quo Bruto non declarauitßi't ай: Toletû sedificiñ antiquum. De quo Plinius
TOleÍ COll» 6i alii icriptores meminernnt . Vbi fuir о11т magnum theatrum extra muros ad partem Se»
пот. ptêtrionaleru.Quod etiam nunc etû dirntum öl quai'i complanatum ей , eius ramen veitigia
formaq; cernuntur.Quod opus Romani magie (Ё alize gentes vllae facere confneuerunt.Poi!
Toletum autem О rientem verl'us oppida iunt ôi populi memorabiles. Hiepes albo vino dil
ues,Ocania chirotecis memorata. Sunt öl Lilienies, Laurëtii Balbi ingenio 6l eruditione me
morabiles. Inter Illei'canos 8i Còplutenûs duos nobiliii'imos populos velut in triangulo po
vlaioriium. i'itum ей oppidum magnum 8i relatione dignnm .Quod alii Madritum, alii Maioritum, alii
Mantuam Carpentanam vocant,öl Madrid vulgus appellat.Eit autern in optimo loco 8i fub
claro coelo i'itum,& non modo populoium et cultoribus plenum , i'ed etiam multis equitibus
nobile, Regumq; domicilium frequens: propterea gp multis 8i inagnis rebus abundat, et edi»
bus magnç familias capacibus.Hic ей et ialuberrimus aer,vbi Carolus Imperator diebus pau
cis commoratus morbo quartanç, quo diutius laboraueratdiberatus ей . Habet hoc oppidl'i
terminos ampliiïimos,et fertiliiiìmos câpos,qnos Matricios lumbos appellant. Qui qdem
innt frngibns et vino ceterifq; rebus abundautiliìmiSunt et iilicum lapidicinae, qui veluti in
gentia i'axa cernuntur in çdificiis. mupropter hoc oppidü Hiipanus poeta Ioannes Mena
vir doâ ns et ingenioi'us ignecinâurn elfe fuis elegätii'iimis carminibus cccinit. Quod et fi ci
uitas non eit,ciuitatis tanien initar habet. In quo Гам-2111111 œdes numero viginti,praeter alias
’redes [acne quae i'unt extra muros. In cuius circuitu turres nnineranimus 0&0 et viginti iupra centñ . Ей
11giniì. praeterea foeliciiîîmum Sanfti Damaii Sñmi Pontificis meritis. Qui Maioritanü гит perhi
furrium nu betur á multis.Habet etiä nñc alumnum virñ i'anftiiiîmñ nomine Il'idorum, qui fuit agrico
“ПСТИ 5. la vir ianiìiliîmus,pro cuius meritis et operibus Deus multa miracula î vita eius,et рой morn
541151115 Das tem bonis hominibus oitendit,quç nos in magno volumine legimus.In huíus oppidi conf!
nafus. nibus vndiep populi iunt optimi vini et aliarñ rerum copia ditiñîmiSunt enim Morani glas
Имени. diis et forcipibus nominati. Qui nuper incêdiû miierabile paiïifuerñt. In quo duo milia fe
incêdiú Мое re' hominñ in ecclei'ia,quo coni'ngerant,cöbuiti fuere.A quibns Orcia non multñ diitat sedia
не miferabile ficium vetuitiilimù'. Almonazilium,Maicaracëies,Boroxenies copia ialis abundantes,Valde
morani,Pintü, Xetafnm. Itë oppidü nomine Sâiti Martini cognomëto Vega , öl anrigiü
cognomëto Velal'cñ, quod ego anrë Iuliä vocare ioleo. Vidimns hic öl Pngnö Roitrñ arce
111111111‚С11111с110пеп1'е9,Ва1а1е11й9‚ 8i Sanftorquaciñ, que quidem oppida innt vini copia 8i
iuauitate fœlicia,ied Sanâorqnatiñ meo gultu reliquie vino rnbeo multo foelicius. A Maiori
Côpluium. to ай! ad paifuü milia circiter viginti Côplntû ей 111 1осо plano poiìtñ apnd amnë,qnë Hens
rem vocät,oppidü rent omniü qbus humanus vfus indiget,copia fertiliiiîmñ. OJtod nuper
Fräcifc? Ximenia Hii'paniœ Cardinalis magnie operibus öilŕarnm gymnaiiis nobiliiauit. Et
nñcrl dii'ciplinaaepfeii'oriba doftiii'imis ltudiofçq; iunëtntis ingeniis öl côcionib9 indies ma
gis топают; 111 11111119 орр1с11 laudatione fum bienio". Tllud tamë vnû nö omittâ, quod
 штангам ргощпсйа. i folli
multi referuntßiipfe cognoui. Q_uod hic populus acleo fuis prouentibus 8i omnibus rebus
abüdat,vt nullis aliüde bonisindigeatßiì autem fupra Côplutum Guadalaiara ciuitas.Cuius Guadalaiar
nomen multi lapidñ flumen figmficare dicñt. Quae ciuitas multis rebus abundat, Öl ей dw
¿um magnificis œdibus illullris,8i`Mendoçiae domus frequentifl'rma fedcs.Habet ай: Coma
plutü a latere Septëtrionali Thalamâœn1,e'j menfç formâ refertßi ей muris vndiq; cin&a,cre
brifg turribush qua nó lôge dißat Turris Lacuna inter plures vineas 8C fertiles campos ex
poiìtaßui ppinquñ ей Vzeda,ôi paulo fuperius oppidû Buitragñ fyluis 8i défis nemorib?,
in quibus Hifpanire principes venari folêt,memoratñ.Sunt etiä in regione варикап oppida
multa nö ignobilialn qbus Paßrana colif inligni fonte nominata~Enzina piris regiis 8l grä
dioribus diues. Itê Briuega i altoloco polîta,caßello fortis,aquis abûdans öl omnibus feb? Briuega. _
amoenifïima.0ppidû Fiâa i’de bonis 6l cômodis gaudens, 8i Zuritanñ caltellü,quocl Tag?
abluitßi â canibus„p qbus magnñ veâigal exigiŕ,cognominatur.Hic ей Almoguera noble Almoguem
lium финиша: nö agricolas admittitmeq; paitores. Opàvidum Bermingi malis Sidoniis
abñdansSunt öl Tindillani,Mödegiq3 ppinqui ê nüdinis ’ feriis diuitcs. ItëPlicëfes,8l alia
multa oppida,quae lôga nomëclatura defatigatue ptermittolufitania nâq; lpuincia , vt fupra
diximus,magna ей,б( Orienté verqu vi'q; ad Таурин“, & Anae fontes ,ptenditur . In qua
ей Segunda nobilifl'ima ciuitas venerabili tëplo,callello 8i duobus collegiis memorabilis, ö( Segunda.
multis rebus abûdans. (luâ nônulli Sagunthñ elfe fall'o putauerñt. Nä quae Gt Sagunthus po
йеа docebimus.Hinc apparet Methymna Coeli i loco, vnde nomëaccepit,eminëtilïlmo (ita. Metbymmi­
Ires in hac regione populi mihi nüc in merite venere,qui ptermittendi nó ат: . Almacianus Ст“.
in ripa Durii Н uminis pol'itus,Mós Acutus câpis fertilibus abñdäsß( Cocullutus таят do
mo memorabilisSunt 8i Moronëies,Gomarani,Sironëfcs,Agreditani,Aquilarëfes,öl Cer» y
ueria balneis falutiferis memorata,quo caui'a valetudinis ex Cornago,Alpharo,Prexano,Ian
gua nö lôge diiìantibus populis homines côplures lauatñ Гавре proficil'cunf.His ай: Lufitag
Шаг puinciae populis cömemoratis,ad Calleciâ tranûbimus, vbimultas ciuitates 8i oppida öl
res memorabiles vifuri fumus an; i'cripturi,quanta breuitate poterimus о In cuiusprouinciœ
deferiptione nonnihil erit,quod vt opinor,le&ores iuuare poterit.

LIBER TERTIVS
DE CALLECIA PROVINCIA ETEIVS VR:
BIBVS ETOPPIDIS. '‚
A l'. I. E C I A,quâ aliiGalleciâ, 8i alii, Gallaciâ vocant , ,puincia ей l
...rfi t,
„1; ingens, 6i a' Grœcis, G quìino credimus, fuit habitata. Propterea q: МВт“.
А.
Y рой Troiani belli finë Teucrü morte Aiacis fratris inuifum patri Te
Ц „М'l И ' lamonio,cû nôrecipefi
neantiquç patriae regnñßyprñ
Salaminâ сдают,
côdidii'iëJnde arq; ibiopinione
vero accepta vrbë nomi
pa
` . „ if Y terme mortis, patria repetitie . Sed cü ab винта Aiacis пно accefi'u
"х phiberef',l­lifpaniç littoribus appulfum,loca, vbi nüc ей Carthago
‘ noua,occupaii’e,atcp inde in Calleciam tranfiiïe,pofitii15 gentibus 8i
prouinciç nomë dedil'fe, ibi@ duas vrbes côdidiíe.erñ alterâ eam effe arbitrer, quâ nñc
Calleci Noiâ vocâtßiantiquißlmâelle машина vero NoelâDe qbus vrbibus Plinius eti
am meminit.Sed redeo ad puinciae defcriptionë.Quœ habet à Meridie Lufitaniâ, cui conter
mina dLA qua,vt ante demòilrauimusDurio ilumine diuidifßiab Occidente ad Septëtrio
nem ô( Oceanñ ptinet,ad Orienté (щ; folê p Aitures, Câtabros, 8i Vafcones Galliç Aquita
nix coniungif. Eй aíît prouincia cü aeris 8i plumbi copia diues, tñ vero Мяте, quod etiam
vicino ñumini nomen dedit, aurocp шипит, acleo vt aratro frequenter glebas зажав excinal
 диабета ElcultJiLtbau.
dant, Czeierum quoniam prouincia haec prçter alias regiones multos eriâ Legionis 8 Caire]
las regni populos continet, de fingulis harñ regionuin partibus iigillatim conl'cribemus. Er
primum regionis ipl'ius,quam nüc Galleciam dicimus,ciuitates 8 oppida nominatim recen
febimus. Incipit iraq; prouincia,quae Callecia dicitur, ab occidentali frcro 8 Durii fluminis
ria Идиш. oftio. Er iuxta Nerium promontoriñ Iria Hanta eit,quçnr`1c Sanña Maria finis terrae dicitur.
Sunt 8 in maris lirtoribus Corunia portu celebris. Patroniñ pregrinantibus notiñîmñ .Fer
rolani,Betancium,Muxia,Ares,Corcouioniû, Villanoua darocia. Item Canrbados,Redód¢
la,Bigones,Ribadeani,Nauiani, Luarchani, Pons vetus,Ceani,al quib9,Murani remoti Гит
Noiani, Riaiones,Ocarricenies,Ogouenies,Caniani,Baioneniîs.Sunt 8 ciuitates,quarñ Me
:spoilers trapolis ей Compoitella,quae nunc â Sanâo Iacobo nominatur, eiufdem Sanfli miiteriis 8
Omnium Chrißianorum votis frequentata . Ad quam i'e conferunt magni principes arq; rea
ges totius Chrißianitatis magna muriera ferentes , Sed de huius Зала! miraculis 8 rebus cia
тира uitatis memorabilibus alio loco fcribemrrs­Huí9 prouinciç ей Oreni'is ciuitas nobilis,öinoa
) luca. ta balneis falutiferis.Et О luca vetus cognominata ciuitas antiquiûîma, qua: fuit olim maxia
та‚8 murorü amplitudine memorabilis.Item Villamaior, 8 Tuitana ciuitas 8 altera Mon
Íuìtana ciui dañetana nomine nobilis vtraq; 8 memorabilis .Sunt 8 Ribadauiëfes optimovino albo di;
is. uires,Cherogani,Mons fortiszl Lemo cognominati,Chantadani,Pons Bellarius,quo tran;
fion dencia» útur Minius. Caldelani,Mons regius in alto loco poi'irus, Villanoua,quae dicitur infantium,
de Allaricenl'es,Sarriani, Portua Marinus , quë Minius duas in partes diuidir. Millitum,Arzua¢
ni,Oterones regii,Caitrü regiumßailrum viride,Caitellñ altçmirç,Villa franca carnpis t'ru
giferis 8 aquis amœna .Cacauelones,Póferratani,Mons Sacer,inquo caflellum ей altilïlmñ,
8 iuxta Миш ortum pagus ей magnus,qu Calleci Fomiñanarn vocant.Continet autem
Callecia prouincia,vt fupra diximus,alias regiones, Allurias fcilicet 8 alias, quas cncartacio:
nes vocant.Itê Vizcaiam 8 Guipuzœâ.Quç quidem 8 l'i i'ub vno l'ere nomine Vafconñ c6
tinentur,tamen feparatim de fingulis 8 vna quaq; confcribemus. Ailuriarum iraq; primum
ciuitares öioppida,quç memoraru digna funt,nominabimus.Ar qui fcire necei'fe ей Айипаз
Штифт. effe duas.Q_uarum altera dicitur Ouetenfis, 8 ad Callecosperrinet,altera нею ad Cantabros
8 Sani"tillanëi'es,a` quibus nomë accepit .Verum enim vero de populis harü regionum defcri
bendis ero breuior.Vereor enim in his explicandisabundare nominibus,ne propter nomi»
num inconfonantiâ iniocñda vel potius moleita reddatur ipi'a deferiptio. Apud Allures iraq;
) цапфе. Brigentium beca ей поьштта ciuitas ,quae nñc Oueteniìs appellatur . In qua mauris olim
per Hifpaniâ dii'currentibus multa Chriftianorum bona têplorumq; ornaments 8 i'acrç res
ad feruarae fuere.Quibus 8 cruce,dequa fcripfimus alio loco,merito gloriatur. Sed de rebus
huius ciuitatis memorabilibus 8 religionis miraculis fcribem? alias . Huius autë regionis po
pulos,Plinius,Strabo, Polibius,aliiq; i'criptores alios Vaceos,alios Carpentanos,alios Verto
nes,alios aliis nominibus appellarunt.In quibus Гит Autleni'es,Ripafillani,Gigionëies,Vil=
la deliciofa,Planenfes.Tangedani,Rupes Europœ,Prauiani,Gradetani,aliarp multa memoraa
„tu haud facilia~ Ideoq; rranûmusad alia,quç Гит Val'coniae regionis,quam nunc Vizcaiâ von
lilbao. cant.. In quibus Гит Bilbaonenfes portu maris illullres. Sunt 8 alia oppida maritima Berl
тент, Portugaletü, Lequerium.Durangñ,Vrdunia ciuitas nobilis fub altimmo monte pon
Нита. fita.HelOrfiů,Arratialondaroa Supra ей prouincia maior Aquitania: ваша: prouinciae cô
termina,quam Lepuzcuam vocantanua i'unt Vergarenies,apud quos Ondarcia domus ей
primaria. Mondragones,0gnates,oppidü Segura,Villa franca,Tolofani, Hernaniû. In ma
ris littoribus Sant Seballiani,Guetarienlîssßumaiani,Morricones, Deuani,Paiagël`es, Fons
Rabia,Gallis obflaculum 8 pernicies,San&anderi ani,I_auretani, qui populi funr omnesbel
licol'illlmç gëtis 8 omniñ rerücopia prçcipueq; pifcibus abundantes.A maris ай: littoribua
Viflorr'd. remota ей Viâoria ciuitas nobilis 8 rorius Alabç prouincia: caput. Apud quam Гит oppi-.n
dula multa quorum ей vnum Lâda patria Ochooe catholicorum ходит thelaurarii, Vbi Itî:
 шизикиpzouincia. fol’. x1
О ndarriani,Elgoiuarenles,Platea Vergaria,Delgueta Vergaria, Azcotiani,Azpetiani, Hela
uarenfesßalinae Legnicis,Villa regía,Ceitonates,Zarauzani, Villa bona.Reuerteniur nüc ad
alios Calleciae prouinciae popmos.Qm etfi Гит eiufdena prouinciç, non tamê Calleci,fed Ca
шпат dicunturlncolunt паев Durium amnem,prçter alios populos, qui fum ad occiduum
Portugaliam vet-fus, Siiäpona ciuitas nobilis 8 autiquii'iîma. Q_uœ nunc Zamorenfis appel» Sifapona.
lattinQue frugiferis campis 8 amne Durio fertilii'iìma ей,8 fanâorum reliquiis fœlix. In ea
dem ripa Durii Taurus ей ciuitas in alto loco plano'q; lìta . Quam nônulliâ Goti-iis conditâ Taurus.
{шт fabulantur , 8 Câpum Gothorum vocant. Quo: ego quoniam fine telic loquuntur,
non fecus falli ритм}? eos qui Zamoram Numätiam effe dixerunt. Nâ quç fuerit 8 vbi Nus
тата, paulo рой ойепдетиз. Ей autem Taurus ciuitas,vt ad её redeamus,rubeo vino nomi
nata,frugibus 8 arborum fruetibus abundansßuius mulieres itaturam corporum Romana
rum mulierum vultumq; referunt.Habet ревете: alios Durius appofitos Tordefillanos»Quo
rum patriam,quae memorabillis ei't,ego Turrem Syllanam nominarem. Sñt autem Tordefyl
Turris Буи
Iani campis fmgiferis diuitesßl regia domo magnifica. Villalarenies,qui finitimis Гоп fertili na.
tatem non inuident . A quibus nö multum diitant Septimâcini , fortes in armis 8 fide nobi
les,albo'q3 vino cœterifq; rebus necefi'ariis abundantes ~ (luibus propinqmlm ей oppidum
omnium quœ funi in Hifpania maximum ac nobilíli'imutn , quod Hifpani Valladolid appel
lant, 8 multi viri non indoâi Pinciam nommant a Huic oppido quas vrbes 8 ciuitatcs antes Pittcâa.
ponam non inuenio­Elì enim in optimo loco ñtum in Pifuergae Huminis amœnimma ripa,
liberalibus dii'ciplinis 8 mechanicis artibus excultum.Aedificiis,iacris œdibus,cœnobiis,ô¢
duobus collegiis ornatilîîrnum . Mercatorum cômerciis 8 omnium rerum copia ditißîmñ.
Vicis,plateis,muris,portisillultreßaiupis,fluminibus,hortis,fontibus amœniffimunr . In
“цв—Ч’ЗФТСОП'щтц—шиР quo preter alias res memorabiles,forun1 ей чепа1е ampliiïìmum 8 pulcherrimunt. In cuius In platea ia»
ambitu,qui paiTus l'eptingentos ampleâiturnricentas 8 triginta ianuas,& feneittarû tria mi miarü nume
lia numerauimus,6l omnia vidimus oŕHcia.Huicforo coniunâus ей vicus còfpicuus, qui ab rus (9' fcne»
argentariis opificibus Argëtari'us (“спинами-орт etú ciuiras nó ей hoc oppidummiule jlrarum.
tis tamen ciuitaiibus etiam primariis nö immerito praefertur.A rcgibus Hifpaniœ prçfertim,
qui hoc oppidum quaû domicilium placidiß'imum Frequentant~ In quo omnes fcrê Hifpaniç
magnates aedificant 8 ПЬепиШте commorantur. Hinc Orientem verl'us Cabeçoniana fubli
mis arx afpiciiur fupra Huminis eiufdem ripam. Vnde non longe dißat oppidum Donia,l'oli` Doma.
fertilitate diuesßi Catholicorum Regum coníugio memorata . Item Palentia nobilil'ilma cie Palmiia.
uitas in amnis Carrionis margine fita,vbi quoudam literarum gymnafium {шт memorant,
quod poitea Salmanticam traußatum fuit. Sun! autem in Palen tina dioecefi facerdotia gentili
cia,qtne Iuril'patronatus appellant,quadringenta.Hanc ego ciuitatem eam effe conieâo , quâ
Plinius,Pomponius,ô¢ Strabo Pallantiam чосат‚8 a’ rege Palatoo condita гит: plures opi
наших-Ей autem cinitas campis frugiferis 8 omnium rerum copia fertiliiïima. In eadem re:
gioneTurris Cremata colitur 8 Palenciola,Turris Mormogia,Turris altera cognomëto Lo
batonia . Ом; qdë oës frugib9 cçterifç rebus abundât. Süt in eadë regione Villalonëfes fen
tiis diuites 8 Còca,Villalpandü,Maioricani,Valderëfes,Sagaunii,Bezerrileuies,Manûllani,
Barcialëfes 8 Oppidů nobiliiïimü Benauentiì omniü rerü copia ditiñiniñ,aquis abñdâsßl Bmanenium
pulcherrimis aedibus,quas Rhodoric9 Pimëtellus comes magnanim9 œdiflcauitJlluitreSût
et Caltrñ Mucii, Frumei'tani et Carrionëfes,q comites cognominâf, Amufcani,Villa viridxs
8 Айииса ciuitas nobilis@ nüc Aßorga dicit'".Sût Herreriëles,Aquilarël`es,gb9 cognoniëto Aßurica.
`ЕЕ
Ей
е$_‘а. ей Cäp9.Melgarëfes,q Ferramëtales denomíuanf.Balmaiìdanißaretnni Nauëfis сидя, Aqla
t'el'es alii,Methymna Rofeca cognominatam] oîm rese copia fenip vberrima, nüdinarüq; сбе Mcilsymna
merciis Biferiis admodñ diues.Cui „ppinqui Гит Valdenebritani,q°rü рта fuit oli muito ma Ro/cea.
ior,ô{ omniñ rea: copia тих. A qbus nö multû dilìant Villabraxima,anris fumi, 8 Perra
cia cognomëti câpus, Petri al Platea viti doeii тещ; dii'cipuli patria fœliciiiìma. Ite Villa Gar
 1L. @artnetßlculuilibutp
cie Vronia olim diutius a Mauris obi'eita 8! acriter oppugnatamon expugnata ютам inui
да ртапйеЕй 8! oppidû Villa Iacobi nomínatü.Quib9 qdem magno ей ornamëto legio
gio От Germanica eius puinciœ regni caput.Quœ nñc Legionenfis ciuitas appellaŕJîit ай: nobilii's
“и“.
[ima ciuitas 8! tëplo pulcherrimo memorabilis , 8! multis vrbib? ecclei'iae Гиае mirabili sedif'is
cio merito pferendaNâ 8! й tëplñ, quod так noitra ciuitas Hii'paleni'is aecliñcat , alia omnia
magnitudine еще Toleranü cunftis aliis diuitiis ornamëtis 8! fpecularibus feneitris ей illu
itrius,i'i dem@ Cópoitellanum fortioribus çdificiis б! Sanâi Iacobi miraculis, 8! rebus aliis
memorabilius ей, Legionëi'e tamë artificio mirabili meo qdem indicio omnib9 ей атеропё
dum.In cuius clauitro i'acellü ей in quo iacët reges ieptë 8! trigintaßl vnus Hifpaniae Impera
tonßit {пека Legioneniìs ciuitas ей aliis rebus,qbus abundat,tñ vero типов: i'anftorü reli
quits ölmeritis admodû fœlix. Quantü añt bellicofi fueriut Legionëfes 8! fidei catholicç cul
tores,in ea narrar' hiitoria, quae feitû cötinet de duodecim virginib? Beate Marias virgin! fin
gulis annis ochrendis. Cuius rei memoria die Auguiti quindeci'mo folëniter in Legione cele;
bratur.Eiuidem prouiuciae Гит Caitrëfes á Caeiare cognominatißi Villaiàndini, arq; alia op
pida,quorû nomina me та. In quibus ciuitaseit infignis 8! antiquiiïima.Quâ Burgeniem
ucacìuìtas. nüc vocant, 8! Mai'burgi dictâ fuilfe quondâ legimus. Quae dicebatur 8! Аиса, quod nomë
mihi vero i'imi'lius elfe videŕ. Propterea q» гид mòtes apud eandë vrbë nüc Ocani dicunl", 8!
Auc mi melius dicerentur.Tametfi Plinius non Aucam,i'ed Ceucâ nominauit. Eit autem Bur
geni'is ciuitas,vt diximus,antiquiii‘ima, multifq; rebus iniignis Юте: primarias vrbes ют
Hiipaniç merito referendaßuius incolae non ociofi,non circûi'oranei funt,fed omnes nó mo
do viri,i`ecl etiâ fœminçlabore manuü i'uarum viftñ quaeruntß( honeitiffime viuñtßl alii me
chani'cas artes,alii diiciplinas liberales exercent. Mercatores, qui ciuitatë opulentâ faciût, fide
les Гит 8! liberales . Sacerdotes diuini cult9 8! rerum facrarum itucliofi diuinis oFñciis 8! litera
rum ltudiis diligenter incumbunt. Magiitratus 8! reipublicç gubernatores cômunibus com
modis reftiiï'ime prudentiiì'ime'q; proipiciunt . Sic itaq; cunŕtis ciuitatis ordinibus officium
‚ Гий libere refteq; faciëtibS'tota ciuitas indies auger', indies magis illuitraf.Equites,q plures î
ea fût 8! potètes,immunitates,leges,öl priuilegia,qb9 ciuitas gaudet,còferuare ac tueri diligë
tii'i'ime itudent. Ей preterea ciuitas magnis 8! pulchris nec min9 cômodis œdificiis adornata.
Foris vena-libus,plateis,vicis,pontibus,tëplis,cœnobiis,amnibus excultaßuius eccleiia ma
ior intus 8! extra opere ей б! edificio mirabilis. In qua res diuina faepenumero celebratur can
toribus б! organis in quinq; facellis inter fe diltantibusmec aliis alios perturbatibus. Ex (асе!
lis vero б! i'acrariis,quae multa Гит, illud vnum Caitellae Comeitabilis confpicuum arq; ditii’
fimum non ecclei'iae folum Burgenfis, fed etiam cunftis ciuibus magno ей ornamento . Sunt
­ 8! extra vrbem domus hofpitales,quae regiœ dicunf,ini'ignes 8! memorabiles et maximicen
flisQuarum inititutiones et ordines viuencli, qui ianfti funt 8! maxime laudabiles, caula bre
uitatis omittoDicam tamen breuiter de monaiterio monialium et i'anŕtiiiîma domo, quoniâ
res ей inilgnis 8! memorabilis . Quam domum Huelgas vocant Hifpani ­ Cuius maxima
i'acerdos fub imperio Гuo diligentiqg cuitodia centum quin quaginta monialibus imperat б!
Гапбйтте confulit. Qua: quidem moniales Гит omnes equitum nobiliumq; principum fie
lise 8! familias generoi'çPrœeit etiam hec facerdos,quam Abadei'am vocant,aliis feptendecim
monaiteriis 8! oppidis quatuordecim nô ignobilibus atc; aliis minorib? qnquaginta'Cons
fert prerea facerdotia multa facerdotib9 8! сепГиз còmendatarios viris.xií.cötribuit,ôl alia be
nei'icia 8! officia 8! fuis populis magiitratus б! gubernatores elegit.Eit aût nunc iacerdos ma
ior huius domus generofa mulier Elionora Sarmêto Iacobi Sarmëti Salinarñ Comitis i'ilia.
Que quidem, excepta Regina, carteras omnes Hii'paniç fœminas primarias antecedit. Нec
facerdos prima fufcepit alünam Mariä Oliuanâ Ioannis Garciae Secretarii szaris filiä.Acdi
ficauit autem hanc domum 8! opus ingës Rex Sancius , qui ,ppter opera, que fecit mirabilia
cognomen Amati proineruit. Ей паев multis magniiq; rebus memorabilis.Cuius homines
 @eßallecíapzouíncim Sfax: Il

fum humanii'llmißl aduenas maxime diligñt.Sù't 8i тешит: fuis pricipib?, 8i hofpités pa,
tientilïìme tolerant öl honorificentiiìlme таят. Рой ашё Burgenfem vrbem populi mul
ti Шитьё! лепнина: ciuitates memorabiles.Vidim9 erñ Beloratëfes in amoenillîmo còualleias
centes. Et oppidum Frias,oppidum Ezcarai,Cauieni`es, Cerefanos,Briuel'canos, quos Bris
dafcanos Ptolomaeus appellanöl Plinius Viridaitanos. Ей aüt oppidum forma quadratum,
quod quatuor clauditur portis.Ad cuius fimilitudinem Catholici principes apud Granatam
oppidum nomine Sanâam Eidem coitdiderunt . Habet ciuitas Burgenfis ad meridiem oppi
dum Lerma,ôi aliud quod San âa Maria câpi dicitur,vterqg populus frugibus 8l vinetis ads
modum diues. Et in Sanôa Maria campi templum vidimus magnum 8i venerabile . Quad
quidem quäcunq; ciuitatem quantumlibet nobilem decoraret.Habetpr_eterea Burgenlìs ciui
tas ad Orientem öl Septentrionem populos memorabiles,fcilieet Oñatenfes 6i O`uintanillë
fes œpis frugiferis diuites.Item Pnacoruini,Sagiani,Methymna Pomariaßl Frias aliud,Vil
la maior Sarmentorum domus,& Mendocia apud Câtabros nobililfima domus, ex qua plu '
res'Hilpaniae magnates cognomi'nantur.Ad Orientem vero öl apud amnem Iberum ciuitas~
ell nomine Sanâi Dominici Calciatenlis gallo 8i gallina candidis , de quib9 alio loco (три: Sanflus Do'
ri l'umus,memorabilis.$unt öl Naiarenl'es,oppidü Pharum,Brionenl'cs,Nauarretani,8( Los­ minicusCal»
gronium oppidñ magnum 8l memorabile Omnium q; rerum fertilitate plenum,Cui9 homia степ/35.
nes fide bellicalB virtute nobiles immunitate nuper 8i honorifico priuilegio ab Imperatore Logroniü.
Carolo donati ñxere. Ей autem Logronium câpis frugif'eris,vinetis,arborum frufiibus, veisv
nationibul'qg fertilill'imñ. Quibus propinqui Гит Calagurritani,quorum virtutes 8i fidem
Caefar Augultus expertus eorum falutis fuae caufa cultociiam elegit. Ей autem Calagurriñ an
tiqua ciuitas,vnde vt quidam volunt,Quintümnus originem duxit.Nunc autem 8i fi magna
Nauarrç pars proninciae Tarraconenllselt, hic tamen eins populos, qui proximi Гит Cantaa
bris exponemusßœterum quoniam Nauarrç fertilitas 8i Omnium rerû copia nota efr, 6i de
vnaquaq; re fcribere lôgum effet,eotum populorum nomina,qui nobis relatu digniores via
debuntur,memorabimus . Ей itaq; regni Nauarrç caput etprimaria ciuitas Pompilon, zîPò
peio Magno códita,teße Strabone. Quœ nûc Pampilona diciŕ',et Pòpeopolis pulchrius ара Pompiloti.' '~.`
pellaref.Elì ай! ciuitas magna, nobilis, et opulenta. Stella quoq; nobilis ей,“ titulo ciuitati's Stella ciuitas
decorata. Itë Tutela apud Iberñ amnê terrae fertilitate diues.Sunt Bicailillonêles, Lerinates, Tutela.
Pons Regime, Mêdigorriani,Raguenfesßañolen l'es, Artaxona, Nirâditani, Falcëfes,oppidü
Peralta,Vianenfes, Mendauiani,Arcus,Sel'mani,Andolìllani,Sâŕradrianenfes, Azagrani,Mar
fellani, Villa Fräca,Caclreitani,Balterrani,Arguetani,Corelani,Cintrueningones, Cafcâtini,
Corteni'es,Phatallani,Olitani,Caparol`um, San flacarël'es, Mellidani, Carcaflillones, Cai'eda
ni,oppidû Gallipenl'iû,Ayuarël‘es,oppidñ Sanguelä,et Lumberritani,quae duo nomina reti
пёс antiqua.Aoyzones,Vrozones, Iiauenfes, Oehangauiani, Roncel'ualles iuxta mòtë Рука
neum,vbi Roldanus pugnans fiti extinâus phibef. Ей et San 6ta Maria Röcilionisreligione
diui Augullini celebris.In cuius templo multa Гит memorabilia de duodecim Gallorñ paris
bus@ caul'a breuitatis omittimus.Efi et oppidñ nomine Sanfii Ioannis pedir portus cogno
minatñ in altili'imis montis iugispofitû,Cuius môtis afcenfus ell paiTuñ miliû circiter duos
decim et vndiq; fontibus vberrimus ct multis rebus fertililï'imus,in quo ferrñ plurimt'í elïoa
diturJn iugo pterea montis planicies ей et câpus amoenus et omni têporeviridis,elt et tëplû'
venerabile cognomine Caleta. Itë oppidü nomine Sanfti Pelagii cû duobus palatiis ingetia
bus et côfpicuis.O¿torñ alterñ Olgramoniü,et alterü Lul'a nomen habet.Sunt et Garenfes,
Licondones,Lal’acani Nauarrae populi non ignobile: et alius nomine Sanliiy Stephani.
DE PROVINCIA TARRAGONENSI. ~.
Arraconêfis „ротами! Tarraco ciuitas clarifiìma nomë dedit, regiones duas amplißï
mas côtinet.Celtiberiâ.iÍq nñc a duobus amnibus p eä ñuêtib9.q nomînâf Aragones
Шагом dicif, et Laletaniâ,quâ vulgares Cataloniam dicñt. De qbus leperatimniigillarimcp
 шашни вышьет.щ.
confcribemus.Et primñ ciuitates Aragoniae,quç i'unt numero decem,öl oppida cöplura noa
CefarAugu minabimus.Et in primis Augui'tam Caei'arearn,quç metropolis ей‚8 Aragoniç regni caput
cuius conditorem {шт legimus Iubam, a quo Saldyba fuit appellata , hoc ей Iubç domus.
Ройеа vero tempore Caei'aris Auguíli, qui ina virtute 8 munificentia , vt Suetonius fcribit,
omnium regum 8 ciuitatum grariam promeruit , Saldyba repudiato priori nomine сеет;
Auguiri nome alïumplît. Sita ей autem Cael'ar Anguita in ripa iluminis Iberi in loco plano,
Ex quo Iberus amnisinfigni ponte lapideo longo laroq; traiicitur . Vrbis autem ûtus foleae
oalcei formam refert.Portas haber quatuor ad totidem partes mundi fpeââtes~Eir 8 validiiiln
mis muris cinâa crebrifq; turribufq; tutaCçterum ciuitas nunc multo maioris ей incolarus.
Sunt enim extra muros priores ёршика dom9,& quail altera ciuitas, quas Caefar Anguita
ni populariones,appellant.Sunr praeterea 8 fora venalia,templa intra muros vrbis 8 extra c6
fpicm.Tota ciuitas ей aedíficiis,plareis,vicis adornata.Rerum Omnium copia шимми!»
nobilis, bonarum artium dii'ciplinis exculta, mercatorñ cômerciis diues, mechanicis oñìciis
decorata,campis,hortis,öl arborum fruêribus abñdantiñîma. Magno Sanfìorû martyrücp
numero,de quibus alio loco fcribemus,fœlicifiîrna.Quae deniq; пой“: temporibus,vt in fa
cris literis legim¢,inter nobiliiïimas torius Hii'paniç vrbes notilïìma, tâto inter cçteras Chri
ßiana religione prçfulger,quanto prae ceteris celebrior habetur ex nomine. Sunt in hac vrbe
res duç memoratu dignillîmç,domus fcilicet hofpitalis inter alias Chriitianitatisinfignes me
rito reponenda.Etaltera prope vrbem in campo amoenilïlmo fatis gradis 8 infignis, que di „.Hrucn-ulgnc.­„

citur Aliapharia,de qua i'criplimus alio loco.Hinc Orientem verfus Ifca ciuitas ей, qnç nunc
О да. Ofca dicitur, lirerarum gymnafio 8 difciplinis nobiliillma . Tiriaß'ona ciuitas apud monté
Tura/fond. Caci,quam :i Tiriis &;Aui'oniis conditam {или nonnulli opinanrurlïit autë ciuitas antiquif
lacca ciuitas . i'ima 8 campis vberrimis diues 8 rebus omnibus abundanthem Iacca quae iacer in conualli
Calataiutana bus,vnde nomen accepitlnferius autem ciuitas ей Calataiurana celebris, 8 vbertate foli frua
дыша; campis 8 omnibus rebus i'ertiliiiìma.Q_uam nonnulli Bilbilim elfe dicút Marrialis
poete celeberrimi paniam.Quod ego nec aiïirmomec reprobo . Ей 8 Tetuela ciuitas nobi
Тел-пей. lis,& Daroca facris corporalibus memoratiñîmaJtem Borla ciuitas non ignobilisßl ciuitas
Daroca. alia nomine Sanâa Maria Albarrazineni'is multis 8 magnisreb9 abüdans.Eil 8 ciuitas Bar
Albarrazìnc bailrenûs arcubus ferreis,quos balelìas appellant,nobilis 8 aliis rebus abundans. Ex oppia
Barbajlrd. dis anrem,quae multa funr,Erganicium,quod nunc Alcanicium vocât,primum nobis occur’
Erganicium. rit,oppidum quidem pluribus rebus amoeniiìîmum, 8 Ioannis Sobrarii Ludoniciq; que:
rii prçclaris iugeniis oprime celebratum. Poirhoc Exea ab equitibus cognominata.Itë Iха:
Monfottíum 8 Monfonium rerum fertilitare diriiïimůßi Aragoniç regum connentibus maxime celebra
rum.Sunt 8 alii populi,qui pagorum cômunitates appellantur. Штат capita Гит Calata
iurana ciuitas,Turuela,Daroca,& Albarracina,quas i'upra memorauima. Hic ей oppidñ Fra
ga {ирга Cingam ilumë pofitum in afpero loco 8 ambulatu difficili, i'ed Cinguç Питии: ri
pis 8 hortis amoeniii'imumSunt 8 Aiufani,Saranieuani,& Tamarirani populi non ignobin
les Item Alagonii,Sadauanenfes,Magallonenles,Alquecarenfes,8i oppidñ Sofium Ferdinan
di Regis natale folum.De quo plura fcripiìmus alio loco.0ppidum nomine Sanfli Stephani
Littera cognominatum.Sunt 8 Almudeuarëi'es,Mofquexulani , Boleani.lrern oppidum no
mine Campi Franqui,Loharrenfesßi aliud oppidum Vnumcal'lellum nominatü.Sunr prœ
terea eiufdem prownciae populi non ignobiles . Qui 8 i‘i nó magni fum incolarus,i’unt rami
memorabiles. Ideo@ nonnullos,qui nobis occurrunt,nominabimus.Eit iraq; inter Caßellç
8 Aragoniœ regnum oppidum nomine arcns . A quonon multum diflat Mons regalis pris
mus Aragoniae populus horris 8 campis amoenus.A quo nó longe аЬей oppidum Haricia,
8 Citina vterq; populus, rebus neceiïariis abundantes,& amomitarelocorû deleflabiles 8 hi
lares . Apud amnem autem Solonem pofita ей Alhama fub altis rupibus 8 balneis feruëtib?
memoratadîit in eadem ripa Voberca latens iu conuallibus amoenifiîmis hortis,fru&ibus,ôi
 Еве populislaletapwuinciç. _ @limit
amne Salone diues, 8 venatione varii generis animalium . Hinc CaeiarAuguilä verfus Atecaf.
ni Гит, 8 Terrerenfes initinere viatoribus liberalimme feruientes . Рой autem Calataiutum
Frefinum ей Ferdinandi regis conceptu memoratum.De quo icripûmus alio loco. Рой Fre
finum CefarAuguitam nobis euntibus Almunia populus alíquanto maior caeteris prsenomi
natis occurrinöl Mola minor optimo melle nominata.In aliis quoqg partibus huius regionis
kfäxnm@â%a.äizwny alii Гит populi, quorum notiores,qui nobis occurrunt,memorabimus. Ab Oi'ca ciuitate di¢
йа: oppidum Aierue рай'иит milibns quindecim , in loco fertili poûtum cum arce munitiî.
Sunt 8 aliipopuli minores eiufdem ditionís,quorurn nomina cauia breuitatis omittimus.In
alia vero regione iunt ша populi memorabiles,Xarquitani, â quibus Aranda cognominaŕ',
Mefonël'es arce tuti, Epilani in ripa Solonis, Neguellani, Arandicani,Mcradani 8 Pinates in
amnis Iberi' ира‚8 Riglaniln alia regione Гит Gueiani,Munieiànël'es,Segurani, Alacones.
DE POPVLIS LALETAN IAE PROVINCIAE.
i Vius prouinciae , quam principatum vocant 8 сотйашт ciuitates Гит numero десё.
Quarum Tarraco caput eit.Propterea q» cçteras dignitate precedit , 8 prouinciœ non r1_`arraco.
men dedit. Fuit hçc ciuitas a' Scipionibus conditaßl vt alio loco diximus. Romanorum colo С .
nia. Vbi ревете: alias antiquitates multa nüc etiâ Romanorü principü numiimata reperiunŕ
in agris 8 vineis.Vnde coniicimus olim fuiii'e Tarraconem multo maiorë. Celebratur à i'crif
ptorib? multis rebus 8 praecipue vino,quod optimñ illic legebaf, 8 hodie legitur.Cui9 ec:
cleúa cöfpicua ей aedil'iciis 8 facerdotib9 excultaßl titulo arehiepifcopat9illuitris$ita ей hçc s.
‘ц.
nu?, ciuitas in littore maris mediterraneißl cäpos habe! amoenos valdeq; fruâiferosPoit añt Tar `
‘unmßn‘w=‘l:g taconë Barcino ей ГирШз in еодё littore,oîm quas vidimus vrbiü pulcherrima. de cuius noîe Barcíno.
8 côditor'e,qrñ multe varie@ Гит ор!п10пеэ‚8 nulla certitudo,mihi diiTerëdñ nö eit.De lau
dibus ай: eius et rebus memorabilibus alio loco fcriplimus. Tertiûlocñ dignitatis Ilerda fia
bi vendicatDe cuius etiä rebus 8 honoribus alibi icriplimus. Dertoiam q1; deicripfirnus et Ilerda.
eius res memorabiles, 8 Gerundae fertililiîmos campos. Cuius tëplü memorabile 8 altare to ШИФР е
tum gemmatñ vidimus 8 ори1ет1ттит5шп autepraenominatae vrbes,vt alio loco fcripfi Gerunda.
mus,Romanorñ ColoniaeJn medio autë regionis Ilergetñ ciuitas ей Campeitris , qu: Via I la'gCm т о
geleniìs dicitur,in fruñifero iolo fita.Eiì 8 ciuitas,quœ nñc Viche дыни-‚8 olim vicus Aqua Vit-be.
:ius vocabaf. [её Elna,Minoreii’a ciuitatesnobilesßl Belaguaria.Quibkiuitatibus pgrandis Шт, маю
oppidorû numerus iertu't ‚резвее:- pagosinnumerabiles. Quorü côuentus certis dieb9 vrbes rejfa.
._„-—_-`ь.—щь.н
сотр1епе,8 opulentas faciunt. Legimus enim `huius prouinciae populos,prçter разозлит Bclaguaalai
numero quadrmgmtos.Quorum paucos 8 notiores referemus.Apud Galliâ iraq; Narbonë
fem, Rufcinoneniis prouincia ей, ioli fertilitate diues . Cuius caput ей oppidum Perpinianum Pcrìpinìanü.
purpura 8 laniiicio nobile.Et apud montë Pyreneum ConHuentani metallis,auro, argento,
quondam cü eñ"odiebantm',ditiilîmi.APerpiniano autë Galliamverius ей oppidum nomine
Salfas cum arcç munitilïima Gallis ‚д quibus Гере fuit acriter oppugnata , obitaculo magno,
adeo,vt inde boites oppugnatione defeiiì diñceITerintSunt 8 Empuriani fama celebresPalia
renfesßl inferius Albi montani fide nobües,Prateni'es,Ceruarienfes,Tarracenies,& Cardona
tes candido i'ale diuitesltë Gaprarienfes , 8 Stereliquitani in altolocopofiti arceq; muniti, A
quibns non multum diitant Blanenfesmaritimi. Apud Barcinonëoppidutn nomine Molen .' ‘ `
dinus regius решит quidem,ied palmetis,hortis 8 aliis rebusamoeniiïimum. In quo etiam
domus ей сопГр1сиа.Нтс non multum diitant Martorellanißi inferius ad meridië Villa Eri
ea cognomento Panades in agro (нешто,qui Suefanus,â magnis fuib9 appellaturßunt in
eadern regione Tuireniîs,Puicerdani,Caldenfes Móbiqueni cognominati, Granullël'es,Villa
maior,Colibrenfes maritimi,Villa Franca,Confluentinaßubellenûs, q Luiirunates quo@ Multa oppíi
dicuntnrltetn Arbuçiani, 8 oppidum Cabra , CorrialeniesPratenües cognomine regii , 8 дотит nomi
oppidum Vetta, at@ aliud nomine Бант Petri Охват. Sunt 8 Carnpredonesůïorrellani, na.
 11. @artnet зашитый.
Moncrini cognomiuatißeialonëfes,Figuerani,Talaronenits.In conñnibusAragoniae Naz
uarrseq; Гит Arguetani,ßalterrani,Villa liberalis,Marcilia,E uneniìs,Andofillani, 8! 8ап&а
е!г1ап1.1пе1е remoti diueri'is in locis alia Гит oppida quorû nomina nobis occurrñt тете;
randaDematü icilicetMiralcâpum,Caitellum aiïum.Sunt 8! Rubinates, Monti Catini, Ca
laphitani,Cerialeni'es,Morellani,Bifbaleni`es,Poblitani,Redonates, Granoleniës, ô.' oppidñ
Equalatii, de quo fcripfimus alio loco.Item Aldiconates, 8! Атройаш‚т amnis Iberi ripa,
quos 8! alibi memorauimus.
DE CivirA-rrßvs er opprnrs
prouinciae Carthaginenfis.
Arthaginëûs prouincia que â Carthagine noua,quam Pœni teñe Plinio cödider'e, no»
me accepit,regio ей ingësßl nobilium populorü multarñq; rerum copia (отжали
quidem â Granate regni confinib9 Orienté verfus ad Dertofanos vi'ç protenditur. Ipi'a ve
ro Carthago ciuitas,â multis autoribus celebratur . Cuius portus qualis fit ex ea Vergilii de:
i'criptione colligitur. In qua ей inquit in Гесей'и longo locus, infula portum echit 8! reliquat,l
Duo portas Duo i'iquidë Hifpaniç port? fama ferñtur iniignes ,alter Мои; Carthaginis, 8! apud Callecos.
iiyìgnes. alter in oppido Corouëfi . Suntetiä in huius maris littoribus Helchitani , Alicantina ciuitas
nobilis,cuius etiâ portus naucs tutas cötinent.Eit 8! oppidñ nobilenomineDianiñ, cuius vt
vrbis регате fcriptores meminerñt. Quam ego ей ей'е arbitror, quae Denia nunc appellan
tur.Sunt 8! Ойиёйе,б! oppidum Gandia.Quorü Omnium Valeria caput ей поЫйтта св
valentia lau uitas. Ответ Plinius 8! Strabo tradunt,â mari remota ей paiîtrñ tribus milibus.Quae qui
des.“ dem non immerito inter primarias Hilpaniç vrbes annumeratur. нес enim ciuitas fan¿tum
bene viuendi ordine i'ibi conititui't. Haec fuis ôihoueitiiiìmis moribus 8! fanäiiïîmisinititu
tis inter ciues pacë concordiâq; tueturHœc lites 8! iurgia femper odit.Equit1'tpraeterea fplen
dore nobilis.mercatorum cômerciis diues,mechanicis оные adornata.Vbi lanificiñ fit ma
ximü 8! panni cçteris totius Hiipaniae meliores,libera1ibus diiciplinisexculta,praeclaris hoi»
minum ingeniis illuitris,cäpis 8! hortis amoena. Opereprccium ей videre Valentines corpo
ris Chriiti feitum celebrantesßi aliorum cœlitñ facra myiteria recolentes luitrationefcß facien
tes.Qui die feito fanñi Mathias fumma humanitate fuppiicantes ad locum proficii'cuntur,in
quo cadauera iacent eorum,quib9 crimina mortis её fuere .CLuae iiue fufpenia iìnt,i'iue iaceât,
fufcipiuntß( feretris impoiìta ad ßcrum locû deuehunt, ibiq; facrificiis 8! orationibus hono
riñce fepeliunt.Multa deniq; fiunt,a' Vaientiç ciuibus memoraru digna , de quibus volumen
magnum confici poifet.Quare multis pretermiiiis,quçad Valentiae laudë pertinebant,iliud
dumtaxat referam, q? fit Valentina ciuitas foelix duobus San ¿tis , Laurentio fcilicet (отел:
то martyre, 8! confeii'ore Vincentio coniìantifñmo.Quam fit 8! illuitris duobus etiâ Pons
tificibusßalixto ieilicet tertio,cuius aufpicio Turcarum magn9 exercitus fuit ab Vngaria p
fligatus , 8! feitum tranifigurationis inititutum , 8! eius nepote Alexandro fexto Poutifice
maximoJllud prœterea non omittam,quod Marcus Tullius in Valentiç laude protulit.Qui
in attiene vltima contra Verrë Valentiuorum in quit honeitiiïîmorum homiuum teitimoa
nio.Poit autem Valentiam Sagunthus memoranda nobis occurrit 8! fummis quidem laudi
Загадать bus eittrendaFuit enim popqu Romano насытят. Nä cum i'enatui populoq; Romano pa
еет,8! аЬ Hannibale Garthaginëiîum duce 8! eius exercitu validifiîmo поиё тепйЬиз асш
ter oppugnaretur,deleti penitus maluit@ a Romanis deficereßçterñ, qui Sagunthinorum
admirabilem virtutem fummâq; ffclem cognofcere velint,Titum Liuium legant,vbi elicit б!
iam omnia паз Iberum preter Sagñthinos Carthagineni'iü erät. Fuit aut'e Sagüthus ,vt alio
loco fcripûni9,Romanorü Colonia,vbi fuit olim theatrum,cui9 adhuc forma vritigi'aeß cer
nuntur.Hanc vrbem a` Sagis I bericis edificata fuii'i'e quidä fcripitrñt 8! inde поте асссрят.
Dritat auteur Sagunthus,ainari tette Plinio 8! Strabane, mille paiì'ibus . Quant nunc More
 @eprouínci'a Earrbagineiifi'. гонит]
wn'“ик
J» uetrum vocant,muros vereres fignificare volentes.Cuius regionis funt Murciani fifiilibus öl
aliis rebus днища Oriola ciuitas nobilis, 8i alia ciuitas nomine Xatiua , fontibus, arborü
{ШЕИЬиз,& pcipue malispunicis memorabilisHinc remoti funtBòdiani,Creuilleni`es,Ville
nates, Cofentanien fes, Segobricenfes , oppidñ nomine San¿ti Mathei,Lucenates,Lirienfes,
Alpontani, Lucentini, Afpenies,Torrenrini, Paternionenfes,Alcocerëfes,Algcziia,Culleren
fes, Alponates, Hontenientes, Alcoini,Peñaguillanißratëles,Capdetani,Xaxonares, Villa re
galis, Caflellü Fabitanû, Ademuzinißaftellum planiciei,Morellani,Xericëfes,Caftillonen
fes,Villa formofa, Almenaren fes,Buniolenfes. In medio autem prouinciç Carthaginenfis op
pida memorabilia confpiciuntur. In quibus ей Concha ciuitas in vno de tribus iugis expofi Concha ешь
talllic enim tres colles binas valles eHìciunt, per quas amnes geinini dilabuntur. Quorü al: ш.
ter Succhariusßi alter Occharius appellatur.(liii vbi magnam ciuitatis partë circuit,in Suc
charium influitln horum iraq; fcopulorum altero,qui mediuseltunter duos Concha fita ей.
Qua: in altiori loco, id elbin altis rupibus turrim habet altimm ä.Vbi olim cairellü l'uit mu
niriilimumßiuitas autein magnis çdificiis et loci natura amnibufep,qu0s memorauimus,et
aliis rebus memorabilis ей. Quippe quae pecoribus et lanis tenuilïimis ей admodum diues.
Haber ай! ciuitas hec populos Orienté vertus et â laterib9 Almodouarëfes,Có'pilonëies, Rai
lones,Cardinetanosßarborëies,Moianos,Lâdetanos,RequenaresVillorëies,Cardineranos
ali'os.Ad meridiem vero funt Villafculîini,Ignefteniesßelmonrani,Chinchilani, Rodani op
pidum nomine Ганг?! Clementis , Villanouani, Motenfcs , Alcaracenfes. Eiufdem regionis
ей Vrana ciuitas nobilis,et Vcles equitum ordinis Sandi Iacobi côuentibiis illuitrisSunt et
Taranconenfes.Occurrit mihi nunc О itolgarenfe caftellum fortiilîmum,ad quod bellorum
tempore plures eius puinciœ populi fue falutis caufa confugiiint. In ea vero regione,quç Ara
goniae Manchia dicitur,et alio nomine Spartaria vocabaŕ а copia Sparti , populi Шт memo
rabilesßl pecoribus ac tritici copia diuites.O`uorum tellus etfi Huminibus carer ô( fontibus
frumento tamen,vino,caeterifq; necell'ariis rebus abundat, In hac iraq; regione quäuis arida,
populi ramen funt non
Socuellamus,Villa ignobiles,Alcaçar
Robleta,Pro uëcia,Villafcilicet
noua cognomento Confuegra,campus
cognomine Cardetç,Villa Tritana,
попа Infantiü l
‘ёЁ ‘ЁСёЗ Ё ‘Ё
Villa noua cognomento Xara, Alarconenfesßaftellñ Garciae Muñoci, Albacetëfes,Hellini
Touarrêfes,Xorquerani,Alcala cognomëto Riuus,Iumillani,Checlani, Almani'a'ni,in qbus
populis,vt accepimus,nem funt amnes neq; fontes,fed putei dütaxatöi falli. Eiude regionis
oppidñ ей antiquißîmû 8i memorabile,quod Molina dicitur.Cui9 tellus quatuor in partes, Molina.
quas Sefmas Molinates appellant,diiiiditur.Quamnr vna campeitris nominaf, q viginti cö
tinet pagos.Altera nomine Serrana ieptendecim ,alia Pedrigalëfis decê öl 0&0, quarta Sauina
ria viginti . Quarum domus duorû miliñ ölquingentorum numerum confici'ünQuae qui;
dem funt omnes pecoribus 8i lanis admodñ diuites.Vbi mollii'ilmç lanç numerantur ouium
'äîîëâ
8—3 rnilia quadringentaSunt 8i alia oppida memorabilia canellis 8C aliis reb9,Coueta fcilicet, Za
fra, Caftilnouü, Sanâiiultum, Enbid,Fontefaxum,Eitables,Mochales,Villed.Cuius domi
nus cudendi moneram facultatem habet dandiq; œmpum certaturis. Sed redeo ad Molinam
cuius caftellum ей memorabile ô( turris feparata, qui; dicitur Aragoniae.Mulra prœrerea nos
bis occurrunt de Molinœ rebus memorabilia,que caufa breuitatis omittimusNam de pifcin
а-а
Häfîâsë bus eius,qui turtures vocantur, 8l Гит optimi,diximus alio loco. Орт Molinates omniiim
rerum copia diuites nullis aliunde rebus indigent, fed fuas potius aliis fuggerunt lanas prefer
tim cçteris omnibus tori? Hifpaniae meliores. Cluas mercatores ad exteras nationes deferür,
qiiarum commercio ditifiìmi fiunt.Abundanr etiam Molinates agninis carnibus öl arietinis,
quibus magna pars vtitur Hifpaniœ.

E?
 [ЛЕВЕ QVARTVS
DE ROMANORVM COLONIIS
IN HISPANIA.

f. Voniam de ciuitatibus Hifpaniç loqnuri fumus,cle Romanorum cca

` loniis 8 aliis rebus,qnae neceiï'aria nobis videnturß( leHorib?, vt ar
\ bitranrur,do&is prçfertim non ingrata neq; l'uperflua videbunЕли—
, _ qua fummarim dicem9.Illud in primis paucis verbis repetenw,quod
h E, - Ag# fupra diflum cil,i'cripi`iñ`e nonnullos Hrl'paniam ab Hii'pano Hercua
s: lis nepote ieu fncceli'ore,quem Iuirinus Hifpalnm vocat,di&am еще
""" У) й‚8 vere fortalî'e. Quod ego nec afirmo, nec reprobo. Plures enim
» ~­„ещё A )_ -i'unt,qui fabulofa que de Hercule narrantur,exiirimant,â quorü feng
tentia non diicedimusïametlì Herculem in Hii'paniam veniil'e non imus int'icias.O`uandoa
quidem columnas apndGades Herculis laboruni metas 8 terminos plures affirmant. Crete;
rum Hercules Hifpaniam,quam gregibus 8 armentis exhaul'it,meo indicio nö aediticiis qui
dem nec aliis rebus vllis excoluirQJrapropter -Hii'paniç pontes inlignes 8 res alias memora
Sueionìus. biles nos profeâo nö Herculis,fed Romanorum potins 8 prçcipue Iulii Caefaris opera eiTc
conieâamns. De cuius inagnanimitate miiabiliq; munificenria Suetonius Tranquillus hoc
modo i'cripfit. Nec minore itudio reges arq; prouincias per terrarum orbem alliciebat,aliis ca
ptíuorum milia dono offerensßliis cirra fènatus populiq; autoritatem,quo vellenr 8 quoties
vellent,auxilia fummittenoSimilitercp Italiœ Galliarûrß 8 Hifpaniarum,Afiç quoq; 8 er
ciae potenrii'iîmas vrbes praecipuis operibus exornans. In Alcantarç prœterea ponte carmen
Carmen. hoc legimu s.Pons in rupe Tagi diuis 8 Celare plenus. Verum enimuero hûc Alcantarae pô
tern nó Iulii,fed Traiani Caefaris elle plures autumärSed fine Traiani fit fiue Iulii nihil referr,
quando Romanis vterq; pfuitlter prœtcrea longum per Hii'paniam lrrarñ lapidibus p tema
pore brumze,breuei'q; per inrerualla columnas ereftas,quae viatoribus iter hyeme träum nb
uibus ollenduntß( quicquid in Hii'pania memorabile vidimus, Romanorñ etïe minime du
bitamus.Propterea q: potentilïimi liberalil'l'lmiq; fuerunr,in Hil'pauia praeferrim quämplu:
rimos annos cômorantes . Quapropterlì dixerimus â Romanis nónullos Hifpaniae nobiles
Plinius. originem habuiiîefortaiïe non mentiemur.Sunt enim in Hifpania multe Romanorum colo
niœ patricioruaniquidem i'cribit Plinius in vlteriori Hifpania quatuor iuridicos (шве сопя
uentus,Gadiranumßordubeniem,Aftigiranurn 8 Н1Гра|епйпъорршасв numero centíi fea
pruaginta quinqsln quibus erât coloniç обо , municipia totideni,I.atio anriquirus donata I*."_a'­‘¥.­/~A.-ar­ »,c. «­_ . _ äi
nouem 8 viginti.Et paulo рой idë Plini9air, ö(al dextera Corduba colonia Patricia Cognos
minata,8(a leua Hil'palis colonia cognomine Romuleni'is. In delcriptione autë citerioris Hi:
fpaniç accedüt,inquitPlinius,inl'ulç,quarü mëtione fepoi'ita,prçter ciuitates aliis dillributas,
prouincia ipfa ducenta nonaginta tria côtiner oppida.In quib? eranr colonias tredecim. Op
pida ciuium Romanorum tredecim. Latinorum veterum decern 8 oâofoedcratorñ vnum.
трепdiaria centû triginta tria. Et fubîde fcribit Carthago nona colonia, 8 Valentia colonia
rria milia pafTuñ a` mari remota târñdëá mari Sagñrhus ciuiñ Romanorû fide nobilis. Tara
raco Scipionum opus пси: Charthago Poenorñ. Colonia Bracine cognomine Fauêcia,qua
earn cil'e arbitror,qnae nunc Barcinona (Пани-‚8 oppida Romanorû ciuium multa. Quib?
fubiungit populos quadraginta quaruor.Cluorum eelebcrrimi [unt inqnit Romanorü спай
Dertofani, Gerûdeulesßçfarauguita colonia ciuitas inrunis amne Ibero affufa, vbi oppidíi
anrea Saldyba vocabaf,de q°alibi fcripfinw. Inferius etiä fcribit Romanos: спай Ilerdëfes in
ripa Sicorisß( Ofcenl'es,Tiriañ'onenfes. Latinoiy veterû Caicanren fesin ñne regni Nauarrç,
8 Erganicenl'es AragonigFœderaroat Tarrageni'es. Aliis prerea rationib9 8 argumëtis rifa Lr
 @eRomanozñcoloniiein тигрята. forati’.
hçc conûrmatur opinio.O¿iib9 abfq; dubio côitabit multas Hifpaniç doma primarias â no
bilib? Romania habuiiïe pricipiümpterea q) cü Romanos: duces 8 ехегст î Hiipaniâ venil’
fent captisarcib? 8 caitellis equites nobiles pfecerunt.A quibns magna pars Hifpaniae cañel
1a multiq; populi Caitellani пойме etiam temporibus dicuntur.Propterea quod latini culto:
des arcium Caitellauos appellant.Et quoniam tunc Hilpania multis rebus ad vitœ vium necel'
fariis indigebat,attulerunt in eam Romani leges, bonos mores, difciplinas, 8 linguä Latina,
nam tunc Hi'fpani barbare loquebantur, 8 ea lingua qua nunc Vafcones vtuntur, 8 Canta»
bri,quod in alio loco clarius patebit.Caeterû dicam nunc breui'ter de qbuidâ nominibus 8
Hw-" ~«­»v ­ claris in Hifpania familiis,quas vtfupra diâum ей, al Romania originem duxilîe nö dubito.
(Lure quidem adhuc antiquos Romanorum mores,nobilitatem,& nomina retinent,nomina
dico non de plebeis 8 cômuiiibus,ied de fenatoribus,patriciis, 8 confulibus arq; aliis Roma
nis viris illuiìribus,qui magnis rebus geiiis in Romana republica Honieruntfuit паев olim
Вот: Pimentariorum domus illuitris, quae nunc in Hi'fpania Pimëtelorum intelligi poteft. Pimentelorñ
Nam qui Latini non йип‚8 barbare loquunturmomina corrumpunt, ölliteras pro literis ‚р domus.
ferunt 8 commutant.Fuit etiam Romae Caitroniorum generoia domus-,ex qua ,niû fallor, ì Caflrorum
Hil'panla qui Сайт! cognominanturpriginem ducunt.Imperantibus Romae Cxiaribus , q domus.
_HszJ
duodecim fiierunt.Proiapiam generoiam finire legimus, quae Fonteia dicebatur,vnde Föie Pöfeca дот9
corum genus in Hifpaniam veniiïe conie¿"tamus,lï uit praeterea Romae Siluia gens illuitris, с] Здийе d0m9¢
nunc in Hifpania maxime Ноге: Toleti praeiertim,vbi magni iunt nominis 8 autoritatis.Ve
rum domus haec a‘ Portugaliae regno in Cañellam veniiìî: à nonnullis praedicatur,quibus alii
non aiî'entiuntur,fed nos ita ей'е пес атгтаге рой'ишиз‚пес еергоЬая-емаф aliorum indicio
relin quimus.Propterea q’ Portugaliç Siluia дотиз,8 СайеНае contendere videtur, vtra ease
fit antiquior,8l vtraq; l'e putat ântiquiorem. Ego vero cum vtra@ fit nobilis 8 antiqua in an
tiquitate 8 generis nobilitate pares eiïe'iudico. Sed in Portugalia quaedam nunc reperitur an
tiqui'tas ex Romanorum teniporibus.Siquidem illic in antiquilìiino monumento,quod nus
per repertum eilz,epitaphium legitur bac i'cntentIaHJC iacet Lucius Siluius Iulii szaris cena
turio.Praeterea non dubitabunt,qui Romanas hiitorias legerint, Коте Plâcorû familiâ fuilïe Polaucorum
nobiliiìimainßi ab ea Eolancos in Hiipania cife oriundos, cum praefertim vnius literae muta domus.
rione diñìrant.Quod çuo tam longo contigiii'e non mirum ей . Fuerunt etiam temporibus
сеет: in Italia magni duces,qui Petilii dicebantur,a quibns in Hiipania, nec fortalïe fallor,
originem ducunt,qui Padillç cognominantur. Hoc tamen ego minime dubito gen? hoc ab Padillarum
Italia in Hifpaniam venilî'e, quod eorum deinonitrant infignia,quae iartaginis,quam Itali pa domus.
rellam vocant,iìmilitudinem habent. Et hoc nemo mirari debet, qnandoquidem Romani vea l
teres,qui fuerunt illuitres 8 fama celebres, non propter fui generis antiquitatem , fed propter
{паз virtutes 8 res magnifice geftas a` icriptoribus celebrati fuere. O`ui quidem ab initio tts
nues ignobilefq; fuerunt,vt Lentuli.Cicerones,Fabii, qui cognomi'nati fuerunt a` leguminis
Ьиз‚8 fuis virtutibus rebufq; geitis ie ûcerñtilluitres 8 immortales . Eodë modo Cincinati
Planci,quos ante diximusßl alii multi дяди fuere,quos rec'enfere longum еиъ: . (luapropter
alia pretermittimus,quoniam que diximus haâenus , opinionem noitram fatis confirmant,
ideoq; traniimus ad alia . Sunt qui credunt 8 minime dubitant in Hifpania nobiles equites,
qui Meruli dicuntur a' Merulorum Romana familia oriundos.Ego vero alioruni iequor opi: Merulorum
nionem,qui dicñt Merulos non al Merulis,i'ed â миомы Romanis illuitribus originem dus domus.
cere.Cliiod ego hac ratione confirmo,qv huius generis equites, quos in Hifpauia cognoico,
vulgus indoâum Merulos appellatllli vero fe non Merulos,l'ed Melos cognominant,iic eiñ
in eornm literis 8 cl'iirographis legimus.Hoc autem nomen corruptum ей propter. I. literç
in. В. mutationem.Scribant igitur poithac non Melos,fed Milos. Sunt in Hifpanial ceterino
bile: ex antiquis quamuis pauci,quorum cognomina Гит Coroneles . Q_uos bene fentiëtes
non dubitabunt a'Cornelioruxn pelarilïimaßomanorutn proiapia cognomen hoc 8genus Cornelia do»
mul
 il. @Barmerдолетит.
accepiitt.Quod illi fine clubic iudicabunt, qui fafta praeclara Lucii Cornelii Scipionis, alioe
rumq; huius cognominis legerint.Huius nomínis Коте fuit mulier illuitris in omnib9 corn
ports 8! animi virtutibus.Cuius non dimmi'lis vii'a ей тийет illa immortalitate 8! cœlo digna
Maria Coronel,ciuis Hifpalenûs,quae quidem Cornelia melius diceretur. Propterea qv vt pus
dicitiâ fuâ feruaret intaŕtam, б! йпе labe vitâ ageret,illud memorabile facin9 aufa eit,quod Io
armes Mena non immeriro fuis carininibus celebrauit. Noui ego Romae virum nobilitate ge
nrris 8! eruditioneprsedarum,cui nomen eratPaulus CorteiiusDe cuius familia eil'e,qui nñc
Сонет do» in Hil'pania Cortefii dicütur cóieŕtari licet. Ingenio praefertim rebuch geitis Ferdinâdi Cot
mus. tefii Valleni'is Marchionis.Qui profeŕto militari virtute caeterii'q; corporis 8! ап1т1 dotibus
omnes duces,qui fuerunt ab orbe condito viœad tempora noitra i'ine dubio lòge fuperauit.
Indagator enim rerum nouarñ vniuerfum orbem circuiuit, 8! apud antipodas nouam in ues
nit Hifpaniam,q ina virtate,fortitudine,ôi induitria admirabili effecit,vt Chriiti nomë vbi@
terrarum refonaret, 8! magnitudo Cefarisßi fua virtus cognoiceretur.Quare fi Iulius Cefar,
qui ab Aegypto in Britâniam nauigauit, magnum nomen adeptus eit, 8! magnos honores,
quibus,honoribus quo nomine Ferdinandum Cortefium, qui коей mare meni'us 8! vtrñq;
peragrauit hçmifperium,dignů iudicabimusiSed de hoc viro nunqâ fatis laudato,öl de Chri
itiana religione benemerito,multa fcribemus alias.Fuit olim Romae domus equitum nobilif
Domus ilma,quibus Aquila cognomen erat.Ex hac vnus,qui Pontius Aquila dicebatur,tri'bun9 ple
Aquila, bis imperante Iulio Cefare plurimû potentia 8! autoritate valebat. Adeo vt in negotiis 8! pri
uatis 8! publicis,quibus Сайт abutebaturmon paruo fuerit obitaculo.Huius etiam cognœ
minis in Hil'pania Гит equites,quos nouimus,nobiliiilmi. Qui , fi Latina pronunciationem
coniidereiuus,ab Aquila cognominantur.Quos ab illa nobiliifima Romanorñ progenie ve»
nii'ie non dubitamus . Legim? pretetea Romae Deciorum iamiliam vnâ fuiil'e de primariis,
Decía дот. ex qua fueruut duo uiri fortiiïimi duces,pater, et filius, quilfortiiïime pugnâtes cummagnâ
holtium itragem fecitî'ent,occubuerunt.A quibus," opinor, in Hii'pania ducunt originë vl
Tauera do» ri nobiles,qui de Deça cognominantur . Et eodê modo de Taueriisiudico,qui Rome fuerñt
mus. ойт 8! nitric in Hil'pania viri nobiles.Fuit quoq; Коте Nepotum domus illuitris.Et funt in
Nepotum do Hifpania cognominis huius viri nobiles,quos 8! 8а1тахтсае,8! aliis in locis cognouim9.No
тИУ. uimus etiam Cefarauguitae Coi'conios non ignobiles, Quos ab illis Romanis in Hii'paniam
Cofcoilid d0 veniiïe non dubitamus,ad quos Marci Tullii Ciceronis epiitolas legimus. Legimus etii fuif
mus. fe Rome Valerios 8! Cotas,quorum i'ucceiï'ores in Hiipania nouimus mediocri códitione 8!
Valeria do» honeitaNoti Rome fuerunt equites illuitres,qui Cami cognominabâtur, 8! in Hiipania eiuf
mus. dem cognominis virum nobilem nouimusin domo Almirantis, qui Fernandus Caiìius dis
Cuffia дот? cebatur.Non defunt in Hii'pania,qui Galli cognominantur ab antiqua Romanorum familia.
Gallorú dos Noui nâq; in Caura ciuitate Canonicû virum generoi’um , qui Martinus Gallus vocabatur.
mus'. Cuius etiam cognominis in Calleda Гит plures. Fuit in Italia quondam uit potens 8! prçdi
О lanadam9 ues,cui nomë erat Oleanus , qui Mediolanum condidit . Et nunc apud Vafcones domus ей
Olanorum ,de qua mihi dil'cipulus fuit Ioamies Olanus,qui nunc ей iureconi'ultus.Fuerunt
Caluorum etiam Rome Calui cognominati,cuius cognominis in Hifpani'a non defunt.Sed de nobilibn’
domus. Hifpanis, qui aliunde nomen 8! originem ducñt,ha&enus. Volum9 enim breuiter aliquid de
reliquis 8! indigenis dicere,quos hii'pani naturales appellant. Qui duobus modis cognomie
nanf,hoc ей vel a` patria i'icut á Toleto,a' Cordubaßl ab Auila . Vel a rebus quas itrenue gef
ferunt,vt Varguç,Ramirez,Machuquç,Spinoi`ç,Macelatrones, Vaccae, Quixatç, cuius fa
miliç nunc uiuit Gutterius Quixata nobiliifimus eques, б! omni munere natura: prçitantiitì
ишемии; domus eiul'modi, que ab operibus i'uis arq; virtutibus cognominati fuere . Sunt
8! alii qui cognominantur ab antiquis domibus, aedificia quorum nunc extât, veluti qui Ve
lai'qui, Mendoçae,Gueuarae,cçtericB fimiles, qui permanent in Alaua prouincia . Illi vero qui
aliunde venerunt 8! gentibus exteruis cum indigenis uullam ncq; loci neq; nomtuis ne@ pa
 f @eMífpauotûтенте. ' токмо
ш: iimilitudiném habët.Nam Manrrici, qui funt Alemani, nomem eorñ cula nationis lint
manifefte declarar. Quandoquidê notum ей quod apud Germanos Mâ figuif'icat forium, 8!
Enrrique fortë . Guzman! autem, qui f'c`re l'unt eiufdem nationisß Gothis l'e venire contenu
dunt vel alScythis, confirmanres, quod ego dicebam, quod Guzman eorum lingua fociü il:
gniñcat,vel hominë Gothum magnum.CLUa propter eos nonnulli Gothomanos appellant.
Henrricorû autem cognomen ab >Eluetiis ваша populis originem duxifi'e arbitror : propre
rea quod in Gallia viros primarios hui? terminationis cognominatos fuilTe legim9,ûcuti fue
runt Orgentorix Dûnorix,inter Eluecios magni principes тещ; поп diiîlmiles. Sed alii,
ds a` Romania origine duxii'fe diximus,cñ Hifpanis indigenis,vt fupra demoftrauimusmeq;
ран-1: nee; domus неф vernaculae linguae fimilitudinë habent,quç cum patriciorum nomia
nibus antiquis conueniat. Cuius rei contrarium probare nemo poterit. Nec Hil'panorum (Т;
uis nobili'lïimum quëquâ fore arbitror,qui fe i'e non forlicii'iìmñ putet,qui â ,Romania origia
nem duxerit.Cum prçfertim olim gens Romana cçteras omnes omni genere virtutis antecef
ferit.O`uod fiquis â me fcire voluerit,quç caulä fit quare Romanorum quidä ex his,quos rea
tulimus, in Hifpania nomen obfcurius famâq; minorem nüc habent, quam alii aduenticii 8!
indigenç,qui nunc plurimum valent , vt Гит Guzmani, Manrrici qui de Gothis remanëtßi
Velafci,Mcndocii Gueuarii,qui funt indigençmie ûbi relpondiiïe puter , quâdoquidem hoc
mea confirmatur opinio.Propterea quod antiquitas alios obliuioni tradidir , 8! alios fortuna
recens 8! fauorabilis 8! inconi'tans,vt l'olet, altius extulit. Sic enim rebus omnibus 8! homini
bus,qui Гит in alto rerum faltigio collocati,faepe iolet accidere.Quaproprer mihi non mirü
videtur,û Roma,quae quôdam totius orbis principatum tenuit 8! imperiummî'is têporibus
à multis opprimitur,quibus imperare confueuit , quâ ramë imperante Carolo Caei'are noltro
videmus in prii'tinû itatum reñirutam 8! legitime triumphantë.Sed,vt ad ,ppofitû redeamus.
Hûc Deus rebus terminñ poi'uit,vt alia: deprimâtur 8! finë habeâtßl alie,` nafcanf 8! altius in
furgant.Et deniq; nulla terminum l'ibi ftatutum praetereat :homo prœfertim qui ей eius vita
iìt fragilior arq; breuior 8! multis expoiìta periculis 65 caeterorum animalium, fua vel шпана
bili cupiditate vel alienae fœlicitatis inuidia,aliorum fœlicitatem famach praeclarâ totis viti:
bus 8! enixiiî'ime perdere йоде: ‚ех1й1тапз fali'oq; putans fe malis alienis altius afeenfurum,
DE PONTIFICIBVS ET MAGNATIBVS
Hifpaniaeöloŕñciisincuriaregum
R Em non ingratam fatturus наводи magnates arq; Pontifiees Инфанте praecipuosq;
magiltratus 8! ordines breui narratione retulero ­ Cum praefertim hoc a me multi Гас:
ре requirant 8! emagirentmon Hifpani folum, ied etiam gëtes externe 8! aliarum nationum,
quae res Hifpaniae Гене del'iderantDicam igitur de Hifpaniae Ducibus, Marchionibusßoa
mitibusßi Pontificibus alii@ dignitatibus,quibus Hifpania maxime lloret. Sed imprimis
concilia,magiltratus, 8! ofl'îcia memorabilia referam. Ей itaq; in l-Iii'pania domocp Regia c6
cilium i'ecretorum,cuius praelldenres funtreges. —
(Ей 8! aliud cöciliñ iulticiœ,qêl regale vocât , cui? pl'es omne ius 8! facultatë íußiclae libera
(Ей 8! aliud concilium belli gerendi,cui Rex praei'idet. (haber.
([Concilium ordinum,hoc ей equitum militie Sanäi Iacobi,Alcanrarae,8i Calattaux, quo
шт Prœl'identes al regibus eliguntur.
([Concilium regii cenl'us 8! omnium bonorum,cuius ptaefidentem reges eligunt.
([Concilium inquifitionis in prauos haereticos,cuius prei'es eodem modo eligirur.
([Concilium de rebus Indicis.
([Concilium de rebus Aragoniae,in quo ей Procaneellarius 8! auditores q rcgëtes vocärur.
([Sunt in Hifpania conuentus iuridici quatuor, vnus in oppido Pincia,quod Valladolid ap
pellant,alius in vrbe Granatae,tertius apud Callecos,öi alius in Нанта e Cçlmlm Pimmus
'ï Il.%armer§1cult.ltb.uu.
conuentus 8(Granateni'is i'unt maioris autoritaris,8( negociantibus frequentiorésßonrinet
autem Pincianus conuêrns fue iuril'diäionis populos, qui Тип: al ripa Tagi Caltellam verfus,
8 Granateni'is ab eadem ripa Bethicam ferê totani .Sunt ай: in vtroq; conuentu prçûdëtes,
8 auditores duodecim, 8 tres штат pfeäi,quos Alcaldes appellât,q de criminib9'iudicant.
(Е In curia autem regia iuiriciae prçfeâi funi quatuor,quos item vocâr Alcaldes,qui de crimi»
nibus cognoi'cunt, 8 facultatem habent in roto regno cognofcendi in fecunda 8 prima in;
irantia de criminalibus caufis 8( ciuilibus in curia regia 8 in populis 8( aliis locis diflanribus
â curia interuallo paiï'uum viginti milium,quod fpacium illi quinq; leguas appellantquorû
fupior ей Iñlìdens
to cû vno 8 iudices,qnos
de cói'iliariis auditores
carcerë vii'unt,vbi appellât.
reorñ cantasQuose pfeftoae
deliftaq;­ duo qnolibet
cognofcñt die. (abba
8 iudicant Praefi
dens autem 8 auditores carcerem quoq; vii'irant ter quoliber anno , id ей tribus pafchalibus
v Giliis.Nec alios quatuor illi praefefii [uperiores cognofcunr.Caeterum il quis eorñ deliquea
sind praelidente ритм-‚Ей autem praelìdentis autorita: maxima,in rebus pfertini iuiriciç, in
quibus liberam haber poteilatem. Оше totius regni gubernatores,magiitrat9 8 indices in
i'tituir.Curiae praei'es infuper potei'tatem haber comphendencli quëcune; Omnium magnatíi,
fine vllo Regis imperio,i'i caui'a infra fuerit,8( iuiìiciç neceilìras. Ей enim digniras hçc in om
cio iulticire 8 prçminentiae fum me autoritaria a` Rege fecundaQuç non tenetur vifere quì@
magnatnm,quanrnis primariumme@ exire obuiam legatis 8( oratoribusmec vllo proficifci,
nii'i duntaxat cum Rege,aut regio шт: . In fententiis autem ferendis меняют non haber,
fed fui iuris ей 8 voluntatis,vt lires finiantur 8( caufœ,quas voluerit. Ей autem hoc côcilium
regale i'upremnm,ad quod ranqä capurrecurrunt 8( appellant litigantes, qui fe non iui'te com
demnatos гита conquernntur.Sunr in hoc concilio regali fatellires,quos Algllaziles Hil'parii
vocant,ordinarii duodecim,flipendiarii 8 alii llne ilipendio.
«Sum 8( racionatores ieu computatores,quos contadores maiores appellanr.Qui regñ cen
fus exigunt,8('de cauiìs regii patrimonii cognoi'cunr , 8( cognoi'cendi 8( indicandi poteirarë
liberam habent, 8( vterq; fubititutü 8( fuum locum renërem, 8(alios neceifarios officiales 8(
miniilros eligunr. Q_ui preterea curam gerunt foluëdi itipendia regis alumnis 8( domeitícis.
In Hifpania i'iqui'dem nemo regibus feruit fine ftipendio 8 aliis einolnmenris,qnœ reges be:
nemerentibus vltro Iargiuntur. А
([Sunt 8( alii duó raciocinatores maiores,quibus omnes, qui regia negocia geiïeruntpmniû
rerum 8( expenlàrumrationem referunt.
(ISnnt praererea in regia domo officiorum genera multa at@ diuerfa,8( in vnoquocß,qui cz
reris praeiidet 8( maior appellatur,vt maiordomusmraior cubicularius,maior venator, maior
mulio,maior aquarius,maior vexilifernnaior iufl'icia,maior pincerna,rnaior difpenfatormnaa
ior hoi'piriorñ prœfeórusßx quib9 отеле aliqna poiîldent Hifpaniç nônulli magnates here
ditario iure. Pro quibus cxercendis a` regibus itipendia capiunr. Er Гит capitanei duo regiae
perfonç cuitodes. p
(ISunr 8( equires ducenti regie plone eui'iodes , quorñ vnufqnii'q; magno iripendio тет.
Sunt 8( alii qui Continui dicuntur,8( itipendium capiunt oâoginta ducatorum.
L ". DE PONTIFICIBVS CASTELLAE. „щь-_A‚

Nter Hi'fpaniç pontiilees,q Гит numero quinq; 8( quinquaginta,Toletanus antiiics carte

ros honoribus,redditibus,8( dignitate prœcedit. Ей enim Callellç maximus Cancellari?,
q nüc Hifpaniarñ primatñ tener ratione dignitarisßui? reddit9 ей oöoginra tuilia ducatoiìt.
@Archiepii'copus Hii'paleniis ducatorum milia quatuor 8( viginti.
- (Е Archiepifcopus Compoi'tellanus milia viginti.
([Granateniìs archiepifcopus cuius redditus ей decent milia ducarorurn,
lIEpii'eopus'Burg-,enfis cuius cent'us ей ducatorum milia viginti.
 @ciñentl'fitatibusisiliellç.’ì gomiti.
Epifcopus Siguntinus ducatoi): milium viginti. Conchtniîs Epil'copus ducatorum Геде
cim milium. Placentinus quindecim milium. ‚
Palcntinus Antilles 8 Perniae Comes tredeeim milium.
Menteianus decem milium ducatorum. Segouienfis Epil'copus milia quatuordecím.
Auilcnûs redditus ей 0&0 milium ducatorum. Zamoreniis duodecim milium.
Cordubeufis cuius redditus ей duodecim milium ducatorü. Oionieniis decë milium.
Legionenûs 0&0 miliñ. Calagurritanus redditus haber ducatorñ duodecim milium.
Salmanticeuûs decem milium, Pacenfis iex milium.
Ouetenús fex milium. Carthagincniis reddituseit quinq; milium dueatorum.
Ailoricenl'is quatuor milium. Caureniis 0&0milium. _
Ciuitateni'is quatuor milium. Malacheulis duœtorum decem milium. u ,­ »
Gaditanus 0&0 milium 8 quingentorum. Guadixeniis milia duo. î
Abderetanus mille 8 quingentorum. Mondonieniis mille 8 quingentotum.
Tuideniìs duorum milium. Oluceniis mille 8 quingentorum.
Отдав trium milium, Canarie praeiulis redditus ей 0&0 milium ducatorum.
([De Aragoiiiaßvalentiae,Laletaniœ,
Nauarre Pontificatibus.
Cœfar agußanu Atchiepilcopus haber redditus vigintimilia ducatornm.
Archiepiicopus Valentiuus tredecim miliñ.' ' Archiepiicopus Tarraconenlis 0&0 miliñ.
Tiriail'onenfis Epil'copus quinque milium. E pifcopus Oiceniis irirm milium.
Segobriceniis 8 Albarrazineni'is trium miliü. Barcinoneniis quin@ milium.
Ilerdeniis quinq; milium. Dertoianus 0&0 milium.
Geruudeni'is quatuor milium. Vrgelleniis feptem milium.
Vicenûs duorum milium 8 quingentorum. Euueiills mille 8 quingentorum.
Pompilonenûs epifcopus fex milium.
- (De Portugalliae Pontiñcatibus.
In Portugallia prima pontificalis dignitas ей Archiepii'copat? Vlixboneniîs,cuius redditus
ей duœtorum milium fedecim.
Atchiepil'copus Bragëlis duodecim miliñ. Epifcopus Eborëiîs ducatorü miliíi viginti,
Epifcopus Vilei 0&0 milium. Epii'copus Guardianus quiqu tnilium`
Fpifcopus Cohimbrenûs ducatorum duodecim milium.
Epilcopus Portus quatuor miliñ ducatorum. Epifcopus Lamegeniis iex milium.
([Dc aliis Caßellz dignitatibus.
Fuerunt haâenus in regno Caltellae tres ordines militia:,San &i Iacobi f'cilicet,cui9 cenfus ей
fexaginta milium ducatorum,Alcantarç,quadraginta quq; 8 Calatrauœ qiiadragintaQuoa
rum principes equitum magiilri vocabätur. Caeterum has dignitates Catholici principes ad
i'e tranftulerunt, ûbiig fußiruerunt alios,qui prœfefii maiores appellantur, 8 Н1фапо Гетто
ne Cômendadores maioresßit itaq; nûc реале maior Cañellae,praefe&9 maior Legionis,
jäfeftus maior Alcantarç,pfe&9 maior Calatrauae. Sub qb9 pfeflis Гит equites multi cömm
datarii magni cenfus. Sunt 8 Clauigeri duo,alter Alcantarçßf alter Calatrauae.
Ей 8 praefe&us militiç ordinis San&i Ioannis, cuius cenl'us ей ducatorñ milia quadraginta.
Apud Aragones autem , Valentinos 8 Laletaiios , praefeñus ей 8 magiiìer equitum milk
не ordinis Monteiani. u
­'-' > if’. ([Ordinespontugalliç.
Magii'ter equitum de Chriiìns cognominatus.
Magiiter equitum ordinis ßnâi Iacobi. ._
 l ilßäannerßtcuhltbaui.
Magiiter equitum cognomento Danis. `
Ртfeâus maior ordinis de Chriitus cognominatus.
Praefeflus maior ordinis Dauis. ­r
Praefeâus maior ordinis Sanŕii Iacobi.
Praefec'tus ordinis Sanâi Ioannis.
DE TITVLIS ETOFEICIISCASTELLAE MAGNATVM.
011111191 Н1Грз111а Caitelle Comeitabilê, Regis cubicalariü maiorë,de familia Velafco
N rñ.Eit eiñ Comeitabilis magri? princeps, q regë comitaf 81 111 Ье110 pfertim gerencia.
Nouimus 81 Almirante Caitellae,g maris Hifpani ius habetin nauigantes 81 1тре11й.1с1е0ф
dux maris 81 dominus intelligitur. Que dignitas ei! Henrri'corum domus.
Nouimus 81 Cailelle praefectum maiorem de domo Manrricorum.
Eit prœterea prefeâus Legionis de Pimentelorum familia.
Et prœfeâus Andaluiie de gente Hennica.
Item prefeâus Galliciae Mendocius.
Priefeâus Granate de domo Cardina. ~ l»
Praefeftus Caçorlœ,quem creatArchiepiicopus Toleranus.
Praefeâus Murciae cognomine Faiardus .Verumenimuero,quos prœieäos nos appellamus
Adelâtatos Hifpani vocât ,Sunt pratterea Cailelleregni magiilrat9 81 oŕBciales fex,quos Ma
rii'cales appellant.
DE MAGNATIBVS CASTELLAE, 1.1А..-‚i._ -‘.

ч Legionis, Andalufiaeß( Callecie. ..- .

Eilat nunc dicendum nobis de magnatibus Hiipanix 81 vnius cuiufcp cen fu,Qui&
~ fi non facile colligi poteii,noilro tamem 81 aliorum indicio ‚а' numerocerto 81 icopo
non longe difcedemus.
Ex magnatibus ita@ Саш": primus eiì Comeftabilis de Velafcorum familia. Qui сам.
lae Comeitabilis dlcirurßl Dux de Frias,8¢ Phari Comes,q regis ci! cubiculari9 maior . Cua
ius ceni'us eß ducatorum milla i'exaginta.
Almirätus Cañellœ 81 (31апа1ав,Сотез Modicanus ,dominus Methymne Bofece 81 Ра1ё110
las habet quolibet anno quinquaginta milia ducatorum.
Dux Aluanus Marchio Caureniìs 81 Comes Saluaterranus,ä Toleto cognominat9,miliaqna
Dux Iniäntatus Marchio Sanâillanae Comes Realis de Maneanares 81 Saldas (quaginta.
ñae al Mêdoea 81 á Vega nuncupatus,milia qui'nquaginta.
Dux MerhymmeSidonie Comes Nebule domus Gothomane qnquaginta quinq; milia.
Dux Beiaranus de Stugnica familia Marchio Bañaris Comes Gibraleonis 81 dominus Bur
gillos'öl Capille Candle@ iuiticia maior, milia quadraginta.>
Dux Naiareni'is Comes Triuigni 81 dñs Hamui'ci de ilirpe Manrricorñ 81 Laraeaoocmilia. А
Dux Methymnx cœli Comes Portueniìs cognomento Cerda regie iiirpis 81 antiquiii'imae
milla triginta:
Dux Alburquerquitanus­ Ledefme Comes Cueua cognominatus,milia
1 viginti quiucp. ì
Dux Arcus`Marchene dominus a‘ Leone cognominatus,milia viginti quinqa.
Dux Maquetanus Granata: praefeŕlus de domo Cardina ,milia triginta.
Dux Scalonœ Marchio Vilizne 81 М01ае‚С0тее Sancti Stephani de Pachieconim antiquiß
finta familia ,milia fexaginta. ‘ L'b'L»‘.^L'f.»__-.

Dux Sefae 81 Terrœ Мот: СотеГф Сар1епПв cognomento Corduba.,miliaГавани. .'s

‘i _

([De Marchionibus.
Marchio Ailoricëfis de О i'oria gëte Traiìamara: Comesßi Sanâarñ Martanîmilia quinq;
Marchio Aquilaris Comes Caitañede de genere Manrrico, milin поит. (81 viginti
March: о '22e 'tetanus de Mendocia familia ,niiliatrig-inta.
 @efomitibua Сайте: .
Marchio Villar Francae,cui cognomento ей Toletuni,milia decem.
Marchio Pliceniis domus Aquilaris 6i Figueroa’. 8i Comes Ferianus,milia quadraginta. f
Marchio Aiamòtanus, öl Comes Benalcaçaris Sturiicae doma ö( Sotomaioris milia triginta.
Marchio Tariphe Bethicaeq; prouincie prefeäus generis Heiirrici,triginta.
Marchio Mondeiaris Comes Tendillanus 8i Caitellanus Capiraneufq; generalis Granatae
Mendocia’. familie,quindecim milia.
Marchio Comareni'is Donzelorum cultos a' Corduba cognominatus,milia duodecim.
Marchio Velienfium Murcie praefeŕtus Faiardorum domus milia trigiuta.
Marchio Berlanguae Touaricae familiae,milia fedecim.
Marchio Villae Nouae domus Portu Carrerie,milia viginti.
Marchio Valleniis de domo Correiia,milia fexaginta.
DE COMITIBVS CASTELLAE.
Nhgnus ей in Caftella Comitum numerus 8l cenfus ,'quos in hoc loco fummatim referema.
{Ей то; in Caitclla Comes Beneuentanus,q p antonomafiä comes inteliigifßit prerea
Villalonenfium dominus , 8l Portillonenfium, cui cognomen ей Pimentelus. Habetauteni
cenfum quolibet anno ducatorum milia fexaginra.
Со mes Vreniœ, domin? Peñas fidelis,cui cognomen ей Gironius,ducatorum miliaviginti
Comes Ofornus 6i dominus Galiirei de familia Manrricorü,milia duodecim.
Eiufdemfamiliae comes Paretanus, milia duodecim. `
Со mes Miranditanus Öl princeps domus Auellanetae,gñre Stunic9,dtlcltot'ů milla viginti.
Comes Caftrenfis 8i Aitudilli de flirpe Mendoçia,duodecim milia.
Comes Montis Acuti Men docius,quindecim milla.
Comes Coruñe generis eiufdem,decë milia. Comes Plicëiis Mendocius,o&o milla.
Comes Alua Liiìenfis 8i Garrouillenfis Henrricusmiilia viginti.
Comes Aloaudetanusâ Corduba öl Velafco cognominatus,decem milia.
Comes Orgacii 8l dominus Запах Olaliae de familia Gothomana,niilia decem.
Comes Cifonrana ö( regis primipilus,quë Alferez maiorë vocât,de domo Siluia, niilia deci.
Comes Fonfalitanns ab Aiala cognominatus,milia отпер.
ComesSalinarum cog-nomine Sarmenrus, milia decem.
Comes Ribadei de familia Villandrâdi, qui nunc litigat, milla fex. ',
Comes Montis Rei Azeuedus ö( Stugnicus cognominatus,milia deoem. .
Comes Lune familias Q_uiñonenûs,milia quinç. _.' _
Comes Lemianus Oforius öl Сайте cognominatus,milia duodecim. .
Comes Chinchonenfis domus Bobadillae,o&o milia- ' _ ‘. » ‘
Comes Ribadauie 6i Gallecie prefeâus cognomine Mendocius,o&o niilia.
Comes Aquilaris Arellanus,milia decern. ­
Comes Siruela: dominus Roae Velafcus,milia fex. Comes Nieuae Velafcus,ruilia Гак. ‘
Comes Oropefanus ai Toleto cognominatus,fedecim milia. Lx
Comes qui dicitur Saluaterranus 6i dominus Hempudi'e cognomento Aiala , milia quinç,` _
Comes Ogñateni'is cle domo Gueuara,milia quatuor.
Comes Bondianuscognomine Acuña,m`ilia quindecim.
Comes Valentiae Portugal cognominatus,milia duodecim.
Comes Metellini de domo Villœ fortis,milia fedecim.
Comes Geluenfis a Portugallia cognominarus,milia decem
Comes Puñi Войн Arias ab Auila cognominarus,o&o milla.
Comes Sandi Stephani Portus cognomento Benauides,tria milia ducatorum.
1
ComesPaliuzePortucarrerius,o&o пата:- с u ’ —
 _' il..iZSarmetßrcultJltbnup.
Vicecomes Balduernç cognomine Baçanuspâo milia.
Vicecomes Altemir'ae cognomine Biuerus, quatuor milia.
f- DEMAGNATIBVSARAGONIAE
Valentiae,I..aletaniae,8( Nauarrae.
_ Omeilabilis Nauarrae 8( Comes Lerineni'is Viamontanae familiae,o&o milia.
Dux Lunç domus Aragoniae ducatorum milia viginti,
Dux Cardonae familie Remonfolcheni'is,8( Comes Galladenfis milia triginta.
Dux Segobriceniîs 8 Comes Ampuriarum domus Aragoniae,inilia i'eptëdecim.
Dux Gandianus familiç Borgenfis milia duodecim.
([De Marchionibus.
Marchio Denienfis cognomento Roias 8( Sandoualus,milia quaruordecim.
Marchio Elcheniis cognomine Cardinas,milia Decem,_. n _ l

Marchio Falceni'is de familia Peralta,o&o milia.

„ . . „ о _ (ЕОе Comitibus.
Comes Ribagorciae domus Aragoniae,ducarorum milia feptem.
Comes Aranditanus de familia Durrea,milia fepteni. `
Comes Fontanus _domus Herediae,milia quatuor.
Comes Saftageni'is,milia quatuor.
Comes Belchirànus Ixar cognominatus,milia quatuor.
Comes Oliuenlïs cognomento Centellas',milia quinqg.
Comes сошедшие de domo Corella,milia quatuor.
Comes Albaideni'is cognomento Milan,milia quatuor.
00m Мифами milia- " " '
` ` (De Vicecomitibus. -
Vicecomes Eboleniîa-Aragoniçdomns.rria milia.` .1,
Vicecorues Peraltae,cluo milla quingents. А _
Vicecornes de Bas cognomento Cabrera,d_uo milia 8( quingenta. «
(Пе Portugalliç magnatibus. f­
Portugaliç Rex ditilllmus. ­ «2' ' ‘' ‘ `
Sunt in Portugallia praeterea multi magnates тайге: 8( magni cenfus.Ex quibuseil dux
Berganciç regia itirpe progenitus,cuius ceni'us elbquadraginta milium ducarorum,
Dux Barcelorum filius ducis Berganciç. f - ....

Dux Cohimbrae 8( Marchio Turrium Nouarum,quorum cenfus 8 cognomina me latent.

Marchio Villas Regalis,8( Comes Alcourini,cuius cenfus ей quindecim ruiliurn ducatornrn.
s
.444|
.
(De Comitibus. _ 'à l, ‚ ‚
Comes Marialuggenere Continoru'mmília duodecim. ,v
‚ п
»nur

Comes Penilêni'is de familia Vafconcelomnumilia quatuorv - ‚31.- ‘

J

Cpmes Porralegrçnus Silueriae domus 8( Regis conomicus maior,milia quinqg.

Comes Vemiolänus de Sofa familia, 'regii patrimonii procurator,milia Чайку. у '_
Comes Monfantinus de genere Coutinorum,milia quinqs. . '
Comes Pratenlis genere Sofanus,rria milia. . ‚ ‚
Comes Teutugalenfis regia ltirpegenitusßflîŕi` lill-ilia. й -«
...L_
ComesBrareni'is Dalmeida cognominatus,rria ,
Comes Eeirenfis Pereirae domus,rria‚ milla,
. ‚. А ' . f.)
Comes Linares Porrngaliae Regi coniunlâii'fimusdria milla. .f f, с ­ j . î.’
Comes Rondoneni'is familia: Coutinorum,rnilia quintß. . Y Y ‚д ­. e, « . c 'J
s ­ ‚s'ì
 @citi/tifpanozummozwueatqäíngeniie. fomit.
Sunt in Hifpania praeterea multe domus nobiles 8 magni cenius , quos enumerare longü
eiil'tßçterum totius Hiipaniae cenius,me0 iudicio,in tris diuiditur partes ferê aequales,quae
tum vna ей Reguiu,altera Magnatum,tertia Pontificum 8 facerdotum.
DE HISPANO RVM MORIBVS, INGE
NIIS ET HABITV. ­
Iipanòrum hominum ingeniamiores 8 habitus alios гит quondam legimus , alios
nunc eiì'e cognoicimus -Diuerfitasenirn geiitium , quç de multis 8 remotis regionib9
in Hiipaniam venere,non folum mores,ingenia,cultus 8 linguam mutauit,ied etiam multas;
vrbium,oppid0rum,ñuminum 8 aliarum rerum nomina deformauit . O`uandoquidê con:
fuetudines 8 commercia mores faciuntßtqui bona Гере mutantur in peius, raro autem ma:
la vertuntur in bonumDe praeteritis igitur,vt ad reni redeamus, Hifpanorum moribus 8 111
geniis ea qu; legimus apud antiquos autoresßl de prael'cntibus,qu0d ientimus 8 longa сё:
virtute bellica
fuetudine magnalß fortitudiiie,de
cognouimusmon qua Grçci
ingrata narratione Latini. Etfcriptores
dicemus primum meminerunt,aliqtnd и
de veterunä` Hifpanorñ ;..‘«' д `
ferem us . Fuit iraq; gens Hiipana bellicoiîiiempßl prona militaribus 0H`iciis,equis 8 arniis l
vtens, bello magisgaudens сё pace,lab0ris 8 famis patiens,De cuius militari virtutc Lucius
Florus hoc Гcriptü reliquit. In vltionë igif patris ac patrui miiïus cû exercitu Scipio,cui` tam Lucius Ною
grande de Aphrica nomen fata decreuerant , bellatricem illâ viris armii'q; nobilë Hiipauiam, Lans Ним;
illä
diâ feminariâ
tib9 laborêq; hoitilis
in Herculis
animi,ad exercit9,illâ
colünas mortë
8 Oceaiiü Hannibalis
paratiDura eruditricë,incredibile
recupruit.
oîbus111111119,
8 йг1йа di&u,totâa`
Н1фапож,11191,1юй111
parfimonia, Pyreneis
belli'i ф corpora
ociû ad mò
nialñt. Si nie.
ine _. ï,
Iujlinus, y n `„I

cxtraneus deelt, domi hoiìë quçrûtßçpe t0rmëti's„p iilëtio rerü creditarü,imm0rtui : адео il ' ''
lis fortiortaciturnitatis cura elhq'; vitae.Celebrat`-' eodë etiâ bello Punico famiili illius ранена,
g vltus dominü inter tormëta rifu exultauit,ierenal}5 lœticia crudelitatë torquentiñ vicit.Velo Pucri con»
citas genti pnixanuies anim9 plurimis.militares equi 8 arma iänguine ipforñ chariora.Nul Латы.
lus Hii'panis nil'i feitis diebus epularñ apparatus.Nullusiii multis faeculis dux magnus praeter Viriatii s.
Viriatñ fuit, de quo icripl'im? alio loco . Repetenda memoria nobis ей 8 virtus ingës in ëlio Mendonius.
duorñ fratrû,Mend0nii icilicet,& Indibili's.O`ui vt Titus Liuius meminit,Scipionëillñ ma Indihilis.
gnum Roiuanorü дисё mirü in moduni fatigarñt, 8 ‚р patrias fue libertate fortii'iìmc pugnâ Titus Liui9,
tes ocmbuere.Quid @tersa de Numantinorñ fortib9 8 inui&is animis cômeinoremëDe qui
bus Lucius Florus aclmiratushaec l'cripûtNumâtia quautü Carthaginis, Capuç, Corinthi, Luci? Ноги;
ор1Ь9 inferior,ita virtutis nomine 8 honorepar 0mnibus,iummûq5,iì viros azilimes, Hiipa
nire deciis.O¿iippe qui fine muro, fine turribus modice edito in tumulo apud Hume l'ituata,
quatuor Caeltiberorñ milibus exercitü quadraginta miliü p annos quatuordecim fola fulti:
nuit. Nec l'uitinuit modo,ied aliquauto iaeuius perculitßl pudendis fuueribus этапыouiт
me cû inui&â elTe côßaret,0pus quoq; e0 fuit,qui Сhartaginë deleiteratDe quib9 cñ Scipio
veri vellet 8 йпе exceptione vi&0riä,e0 neceiiitatü cópulii,primü,vt deiìinata morte in pliů
ruerent,cü iel'e prius epulis quaiì inferiis impleuiii'ent,carnis femicrudae 8 cçliae, iic vocât in» Celia.
digenœ ex fruniëto potionë. Intelle&ñ fuit ab Imperatore côi'iliumJtaq; non ей ртШёрпэ
gna moriturisßum folla arq; lorica quatuorq; сайт circtinclatos,fames pmeretmb duce )Se
llum orantes,vt taniî; viros occideret. Vbi nö impetrabât,placuit eruptio . Sic itaq; in vltiniâ
rabië furorem il; conuerfi сайт Ьойшт inuai'ere . (lilo prœlio,vt icribit Liuius , a` Numana'
tinorum quatuor milibus Romanorum milia triginta сей Гиеге. Siquidem Liuius fic refert- Liuius.
Cum Cçltiberis bellum гейши ей à Romanis per viginti annos, quod Cantabricum appela
latur, al Cantabri's populis ~ In quo bello Numantia iuas oitentauit vites . Nam duces quolè
dam inperauit 8 triginta milia Romanorum illic caeia fuma quatuor milibus hoilium. Cetes
rum quod Diodorus Sicul9 de bellica Hiipanorü virtute fcripiit, omittëdû nö ей. Iberi quò Diodorus
dam,in Чuit i Czltae/‘BProa8 ris bello certätes Р ace demñ conitituta côniuuicata
С sinuicêpa»
ш Засим.
 1L. @Sarina‘Eiculuîiiibaup
tria,cü mutua cônubia pmiiliïent,dicunf harum rerñ comunione id nomë i'oriiti- Duse igif
robuitac nationes in patria fertili coniunâac effecere,vt magnü ст: Caeltiberorñ nomë.Non
enim equites modo,l'ed ¿Si pedites aptos bello, robore, malorüq; tolerantie ceteris exceliëtio
res habenrßreui vtunf veitc ac nigra,lanä habente iimilë caprarñ pilis. Armanf Celtiberos
rum qdam fcutis leuib9,alii rotñdis vmbonibus,magnitudine clypei.Cruribus ocreas ex pis
lis fattas aduoluût~Galeas fcrunt çreas criitatas palmis. Gladios iniìip ex ferro puro ad palmi
meni'urä,quibus in cöferta vtunf pugna. Ferrum fuo more ad côficiëda arma pparantNä fer
ngmodo ñ reas laminas i terrâ abi'còdentes ibi tâ diu eii'e i'inüt , quoad debilíori parte ferrugine abi'um
unt amafor pta,validior fuperl'it,ex eo tû eni'es fortiii'imos, tů caetera ad belli vñitn armaneceiïaria copos
tiora. nüt.Hoc pafto fabricata, caedñt omnia, vt nec fcutû nec galea nec qd aliud eis obfiitat. Duo
bus gladiis fulti cñ equeitri certamiue fu piores свайных equis dei'iliunt, öl pedeitrê adiuuât
pugna. Mirabilis apud eos viget confuetudo. Nâ cü mûdicia i'emp elegantes exiität,vna in re
vident' immûdi öl fpurciciae pieni. Vuiueri'uni i'iquidem corpus lauant vrina,dentei'i; fricât,
hanc optimi corporis curä exiitim âtes. Quod 6l fi vituperat Diodor9, ego tamë laudo.Ma
gua fiqdem vis iueit vrinœ,quç multis morbis medetur,vt philofophi dicñt öl medici.Erga
nep harios homines arq; boites crudeles Гunr,cñ aduenis ай: humani atq5 hoi'pitales . Adues
nientesexternos benigna hofpitio recipiunt,adeo vt aemulatione quadâ inuicem pro illorum
Hifpanorů honore certent. Quos aduenç i'equñtur,hos laudant,amícofq; deorum eii'e putant.Nutriuns
Meter-um сй tur afñuenter variis carnibus,potü ex mellc conficiunt, eius copiam prebente affatim patria.
aducnis hu» Vinum emptû bibunt mercatorum opera adueëtum. Ex propinquis gëtibus gratior eit eis
manitas. Vaceorü natio. Hi enim annis i'ingnlis fortitos inter fe agros colüt,fruttui‘q; cum ccteris côs
municät, cuiq; fua portione дым. Оцпос] i'i qs agricolas quid abitulerit, eueitigio mulŕtatur
morte. Celtiberorû fortiiî'imi habenŕ, q appellanŕ цитрат in bello paruas ex neruis
confcótas , quibus tegatur corpus, habët . Ниш bello ea agilitate vtuntur,vt öl iftus Si fagit
tas euitent.Iaculis ferrets hamati'fq; vtütur , que longe iaciunt 8i i'umma arte . In acie diuti'us
pfeuerât mobili corporeleuiqg,vr facile 8C fugiant hoitë 8l iniequanŕ'. In pferendis periculis
fupantur a' Caeltiberis. In pace aurë choreas leui ialtu exercent quadam crurum agilitateßel’
la ad numerñ aggrediûtur , I beri Luiltauiç çtate integra praefertim inopia oppreßi,qui ro
bore praeitant 8i audacia, in montibus afperis diuerfii'q; per Iberiam locis latronum more le
ui armatura agility corpore veloces dil'currunt. Populatifq; agris ad mötes veluti tutâpatriâ,
cum locorü afperitate nullus ed exercit9 adire pofiît,confugiûr.Aduerfus eos „pfefti cum (хе:
citu i'epe Romani eorum audaciam repreiïerunt,prçdam autem 8i latrocinia nequaquä tollere
Titus Liui9. potuere.Titus etiam Liui9 Hifpanos hoc modo commeiidauit,fcribens: prima luce, inquit,
fub iugo môtisprelium fuit,quo interclui'am a fuis leuem armatiiram , facile etenim numero
aliquantum praeitabät, Romani fuperaiïentmifi Hifpanorum cohors ad id ipi'um remiifa ab
Hannibale perueniifetßa montibus aiTuetior,8i ad concuri'audum inter faxa rupef'q; aptior
ac leuior, cum velocitate corporum , tum armorum habitu câpeitrem hoitem grauem armis
itatarrüq; pugnae genere facile cluüt. Ita haud quaq'; paricertamiue digreiii Hi'i'pani fete` oës
iiicolumes, Romani aliquot fuis amiifis in caitra contenderunt. Idem Liuius in oppugnatios
ne Сарае; fcripl'it Hannibal locum difficiliorem Hil'panis amgnauitldem i'cribit, Hifpanis
non qua` m Italiamodo , i'ed qua`m vlla pars terrarum bello reparando aptior `eit locorum
hominumq; ingeniis. Iгав ergo prima Romanis inita prouinciarum ,quae quidem continen
tis fint , poitrema omniû noitra demum aetate duétu aufpicioq; Auguiti Cçfaris perdomita
Strabo. eitStrabo quoq; deG illorum ö( Hifpanorum pugnandi virtute i'cribens fic primum de Gal
lis refert.Quam ob rem eorum facilius defolationes enenire contingit,cum gregatim inferäs
tur 8i torus l'imul exercitus ex vniueriis excitetur habitaculis , cuni ab aliis validioribus eiici~
antur. Hos Romani minori negotio, quâmHifpanos, fubiugarunt . His enim antea bellum
infette incipientes , nouimme i'iuierunt . Illos autem medio in tempore cunftos debellaues
 @eMifpanotummoubuaatqaingenua. golpe.'
runt penitus , qui »intra Rhenum Pyreneon montes iacent . Nam qui gregatim totis сори;
irrueb mt,gregatim fimul debellabautut . Hifpani vero prelia partiti , vites , vri depoiitum,l
fermbnnt.Alii alio tempore aliil'q; in partibus latrocinandi more belligerantcs. Hifpanorum
Aporro fuit olim hoftem punñim magis adoriri ф cefim, ideoq; gladiis breuibus vrebantur.
Quibuswt fcribit Phylarc9,micrologia propria Ельца! res vel minimas plurimifaciebât, вышине. 1“ '
-1wv«ö­m=iuanm­î uńn­w„ ­. 8! auariciç fìudio femel tantum die cibumcapiunt.Sunt,inquit б! hydroporœ , 8! in tam ат:
do ingenio, чей! bus ramen amiciuntur vel precioßlî'imis. Artemidorus autor elhmulieribus Аметист.
Hlfpanis топаю ferrea geßare confuetum,c` quibus in verticem furreâos coruos itidein fera
reos decumbere in frontern longius , vr propendens inde velum vmbellae vlccm prçlìet dea Anriquarum
fendendo foli . Mundus hic fumme illis preciofus. Apicem aliç pedali meufu protollunr, со: mulicrú cul»
тзтф apte circumneâunt,galearico atri coloris fuperie&0.Hçc nos apud Altures 8! Саша: tus.
Abros Гере vidimus,rifum vix comprimentes.Cum autem gererentur in Cantabrfca res,filios
ne fiercut hoitilis praeda 8! ludibriü,matres côtrucidarunt. Quin 8! puer cum patentes com Pueri {шли
pediti afferuarentur 8! germani, confodit omnes. Mulieribus 8! illud proprium opere ruftia
co fumptum fuum exerccrePuerperç viris ipfarum vice decumbentibus adminißrant. Infan
rem çditum in Huminur'n abluunt ripis.Cantabros ferunt iuris hoftium fados ac paribulo ar’ ~`
fixos in tanta fupplicii diritare nihilominus periudc ac geilientes Parana cócinere . Infpeëlis ’
humanis extis futura conieñant. Dexrras captiuorum praecifas numinibus obtulifi'e pium il 1 ‘ ‘
lis praecipue.Hydroporae imprimis,id efr,aquae porores,quimontaua incolunr, frére mirris
culta pugnam ineunt.Aegrotos produciît,vr a' praetereuntibus, quos eiufmodi quippiam in
fel'tarit,aliquid falutaris opis afFeratur. Huiufmodi moribus quòdatn типе ferñt,Callec_os,
Alturesßl Cantabros 8! caeteros qu; ad Pyrenea iuga morantes . Lulitanos, inquit Strabo, Strabo.
fcrutatores,veloces,agiles,verlätilee effe fama ей. Scurum duurn pedum ad latitudine geftant
curuü,ad anteri ora prolpeéìaus, loris depëdcns, cui неф fìbula, неф anla vlla dLGladiolus
‚ autem pugio lateri adhœretPlurimi lineos thoraces habent,perpauci loricis vtuutur, aut crie
iìatis cafildibusmonnulli neruatis galeis.Peditibus ocreç adfunt, vnnfquifqg plura fert iacula.
Quidam vtuntur 8! haliilibus,quibus cufpides Гит aereae.Vnicus illis ей cibus,mundus qui'
dem ac lìmplex,montes prefertim incolenribus.Aquarum potores 8! humi cubitores,lôgas,
vt fœminae,in ferius difFundunt comas.Hirco maxime vefcuntur,quem 8! Marti irnmolant,
пси: 8! captiuos 8! equos . Gymnica etiâ conficiuntcertaminaßrmis exercent ludosßl equis
8! ceflibus 8! curl'ibus 8! tumultuaria pugna 8! inlìruâo per cohortes plimMôtani homines
duabus anni’ partibus querna vefcunŕ' ghnde.Quam cñ flccauerinr,fraugunr, molût, panesl
conf'iciunt,ôl ad tëpus reponütHordeaceovtunf vino.Pro oleo bu ryrû vfurpât. Sedëtes coe
nitant,inter potandû ducto ad tibiâ vel tubâ choro laltant inflexis exultanres pollicibus.
DE VETERVM HISPANORVM СО NSTANa ~ l
TIA ET FIDELITATE. "
E bellica Hifpanorñ virtute , moribus 8! ingeniis loquuti,de fide arq; conlrantia paus,
ca referem?.Qu:e qdë duae virtutes cñ in aliis multis Hifpanis, tü vero in Sagñrhinoae'
animis admirabiles fuere. O`ui gdë,vt наг feruarêt,crudeliñîmâ fubire morrë maluerût, ЕЁ ё
Romanis deficereDe qb? Luci9 Flor? hoc mò gemëdo còfcripfit. In caula belli Carthang Lucius Flor’
iìbus côtra Romanos Sagunth? delata ей, Hifpaniae ciuitas 8! opulëta ölfidei erga Romanos
magnñ quidê,fed trifle monumentû.CLuâ Hannibal, caufas nouorñ moruû öl'rensßl lìiis 8!
ipforü manibus euertit, vt Italia fibi rupto foederc арии. Süma fœderñ Romanis religio eft.~
Iraq; ad auditû fociae ciuitatis obfidiû , mem ores ifri ей Poenis q"q; fœdcris, nö ßatim ad ar
ma pclirrüt, dum prins more legitimo ф! malût , interim nouë iâ mêfib? feflî Sagûthini fav
me,machinis,ferro, 8! igne, verfa deniq; in rabiî fide ïmanëí foro excitât rogñ,tü`defup fe_l'u
оГф cûi Hifpania
duoae opib? fuisScipionüßotidërp
ferro 8! igne continipüt.Quod et Valeri9
Romanifanguinis Max.hoc
exercituû штыкаmodo meminit.Poft_
йгаёё SagutliiuiI ХИМ“.
lill
 . 71. aannaßicumubun.
viñrieibus Hannibalis armis intra moenia vrbis Газе eompulfi, ей vim Punicam vlterius nb
quirent arceie, collatis in forum,quae тещ; erant ehariiîìmaatq; уполз circundans aecen
ûfçignis nutriinentis, ne a` foeietate noitra deliñcrent , publico б! communi rogofemetipli
i'upiecereSilius ша Italiens Sagñthinorñ nobilifiîmas animas eòmëdanshoe modo ceeinit.
Silius,
At uosfydereequas nulla армией: cias,
Ite беси: tcrrarum anime uerterabile uu!gus
нашит, Ф" callas [ede: decorate pìorum.
Qgis uero non equa dcdtt итоги nomen
Au dite ’ò gentes ,neu rumpiie {ведем parís,
Nec regni: рота-гс fidem.
Liuius. Caeterum,qui Sagüthinorum erga Romanos fident eognofeere velit, I_iuium legat ex eQ
loeo,vbi i'ic incipit. Et iam omnia trâs Iberum , prçter Sagûthinosßarthaginenûum erât.
Probatimhhi'panorû fides бС Iulii Caefaris iudicio. Qui cum totû terrarü orbem fubegifìet,
Romani reuerfus (uae falutis eauia Hiipanorum cultodes elegir. Quos cum dimififfet fide Roa
Suetoníus, manorû fretus paulo рой oecii'us ei'i.0`ua de re Suetonius meminit . Augui'tus etiâ Caei'ar in
Calagurrita fui cuñodiâ Calagurritanos elegit,quod idë Suetonius in Oâauiaui vita commemorat.
norum lans. DE VETERVM HISPANORVM LINGVA.
Rimis totins Hifpaniae cultoribus öl indigenis vi'q; ad aduentum Carthaginenfiñ et Ro
manorum,qui tune omnes latine loquebantur , eam linguam (шт: quidam autumant,
quanunc Vai'eones vtuntur ö( Cantabri.Qui tot faeculis 8l temporum varietatibusmeq; bn
guammeq; moresmeq; eorporis cultus vnq'; mutauere. Caeterum gen9 illud fermonis Hiipa
ni initium habuiii'e credendum ей,поп аЬ Iberis,non â Saggsmeea` Foenicibus, quos in Hi
fpaniam quondam veniiTe quidam fcri'pi'erunt,ied à primis illis Hifpaniç eultoribus,quos lin
guarum diuerfitasa’ patrie fedibus exulare coegit. (luifquis igitur ille fuerit, qui in Hifpanñ
orbem e` turre Babilonica l'e primum contulit, ifdem profeâo vnum fecû attulít c'l'eptuagin
ta duobus idioma,quac in illius попе ciuitatisereâione Deus Optimus Maximus turriin e6
ñruentibus impartiuit . O`uod cum in reliquis Hifpaniae partibus ob aduentieias gentes im:
rnutatum fuerit,aut eorruptum , apud Vafcones tamen 8l Cantabr'os eâdem illius idiomatis
formam abfq; mutatione ulla peri'eueraiîe indicio eft,regi'onum illarum veluti folitudo,ac nul
la cum exteris nationibus vel confuetudo vel commercium.Quç duo maxime folent,vt fupra
diximus,linguam fimul cum moribus immutare. Quatuor iiquidem Гит hominum fpeeies î
Hll'pania,dütaxat indigenarummulliufeß gentis externe participantium,Galleei {cilicet, Can
tabri,Vafcones,& Aituriarum montani populi.Quibus cñ леев Grçcimeq; Iudçimeq; Car
thagineni'es,aut Romani, aliçve gentes externe commercium habuere.Cuius rei caui'am inde
ni fallor,augurari licebit, qa harum regionum incolçfic femper fuerunt bellaciiïimi, arq; hoc
tempore,vel q» Im peratores cle hifee regionibus утонет геропатезш qui ramen fuerunt)
apud eafdem ob locorum afperitatem,gëtifm mores indomitç , diutia commorari noluert'tt.
Quod ii nofira heee de origine Hifpani i'ermoni's opinioquibufdam leâoribus obfcura vide
bitur öl minus probabilis,vna tamen fimillima in re fiet êverifiìma. Videmus enim Grana
tae regni populos barbarie; gemis a' Catholicis prin cipibus detii&os,Chriitianorum саги:
tudine акр eonuiäu linguam noitram, quam vulgo Caltellanam voeamus, iam omnes didi»
cill'eJìbitB propriam,vernaeulam,& natiuam oblitos penitus. Qui vero montes afperos ëlî
acceñ'ibiles,quos Alpuxarras appellant,incolunt,fuis moribus 8l lingua vti.Iden1 igif" 8l Ca
tabris öl Vafconibus accidifTe,qui in Hil'paniae prçiiis ac tumultib? ad regiones afperitatelœ
comm baud fumme cognitas receiî'erunt,minime mitum тет. Vnum interim iateboringe
nue antiquum illud Hil'panorutn idioma, quod integrum ей]; ad hxc ferê tempora maniìtßl
A... .f
 штатив играпоштт remi'li'tarí. fol’. tti.
incorruptum,a'etat`e ñoitra plurimum elfe etiam apud Cantabros deformatúm 0b commune
iam illorum cum exteris natiouibus confuetudinemßil начат vel Гит mis, quod aiunt, las'
biis antique illius Hifpanç linguae guilatiunculam attingamus,eiuidem idiomatis proprium
in compluribus di&i0nibus iingularem nuinerum in.A. litetani,pluralem vero in,ac, deiine ‚`

re,vt Lurra ilugulari p (спад Lurrac numero plurali pro tetris. Tametii genus hoc loquen
di nonnulli opinantur non aliunde adue&um fuilï'e,ied indigenarunnhoc eiì,non a gentibus
aduenticii's Hiipanos do&os fuiiie,feda‘ natura. Cui? iermonis exëpla quaedâ ponete placuit.
([Vocantitaq; Vaicones Cœlum , Ceru'a. Terram , Lurra. Solem, Egu'zquia. Lunam,
Ital-guía. Stellam, Icarra. Nubem, Ode'ya. Panem,0gui'a. Vinum, Ardaba. Carnem,l Hifpanoru
Aragui'a~ Maritû,Senarra. Flumë,Iba’ya. Bib0,Edatëdo‘t. Leg0,1racu'rtendot. Domii, primelins
Eche'a. Villam,Vria. Le&um,Oeea. Interulam,Alcand0'rea. Senem,çarra. Album,çur1'a. диском:
Nigrum,Belça. Rubrum,Gorti'a. Piicem, Atraya. Amare, Onercxtea. Dormio, Lonaçâ. buia.
Video,ßac1îit. Hominë,Guiçona. Mulierem, Emazte'a. Filium,Semeâ. Filiam, Alaue'a.
Patrem,Ayte'a. Matrë,Amcä. Fratrem,Anage'a. Sororem,Arreue'a. Corpus,Gorpuça`.
Ignem,Suâ. Formoiumßderral. C0medere,Ian. Ciuto,Lallereguitendôt .
(ЕНаЬетеИат numerandi modum dicentes. Vnum,Bat. Du0,ßi­ Tria,Iru‘. Qua
гноя-‚Дай. Шх:пф,Во&. Sex, Sey. Septem,çaçpi'. 0&0,çorci'. Nouem,Vedraç1`. De
cem,Amarr. Viginti,Oguc'y. Triginta,0guc’ytamar. Quadtagîtaßerroguéy. Quiqua
gintaßerrogue'ytamar. Sexagíta, Yruroguey. Septuaginta,Iruroguëytamar. Ofloginta,
Laurogue'y. Nonaginta,Laurogue'ytamar. Centum,Eun.

LIBER QVINTVS
DE LAVDIBVS
temporis in QVAS HISPANI
oiïicio militari meruerunt. NOSTRIА

— Cripiîmus надета de veterum Hiipanorñ moribus 8l ratione viuen

di. Reliquum eit igitut vt aliquid de prçientibus bteuiter attingamus.
Ж Nam ii resin bello geitas ab Hifpanis noitri temporis , aliaq3 preclara
’Jv/jf facinora ililo proi'equi vellemus, nimirum maiora volumina conficerê I
\ ф Liuius arq; alii multi vel Latini,vel Greci icriptores de Romanorû
rebusgeitis confcripiere . Siquidem neq3 Crifpus alter, neq; Valerius
д .‚ Maximus,aut Suetonius,qui paucis verbis multa magnaq; peritrinxe
tunt,Hifpanorñ noitri faeculi virtutes egregias öl res memorabilesmon dico modicis, ied ne
maximis quidem voluminibus comprehenderent . Quos enim icriptotes non defatigarent,
quos poetas non deterrerent, cuius ingenium fœlix c'Élibet öl facundum nö l'uperarent nume
rus ö( magnitudo rerum quas Hiipani viri admodum fortes çtate noitra domi foril'q; geil'ea
runt admirabilesiAut quis Hifpaniae duces magnanimos,quis inui&ilïimos equites 6i fortif
i'imos milites,quos in bello Granatenfi côtia Maures acerrimos boites animoiiiiìme pugnâe
tes vidimus,enumerauerit,aut meritis laudibus proi'equeturëQui ¿sfrEto debellatis ferociiiîs'
mis hoitibus magnos triumphos ö( ingentes landes famaniq; glorioiam inernert'it. Quas de
inde vi&orias in Italia magnaqs Graeci'a de pugnaciilïmis Gallis habuereSSůt enim iemperq; Hij'pani nam
fuerunt Hifpani natura bellaces,CLui vel â teneris annis armis libentius 6l equis itudët, ЕЁ cae ra bellaces.
сет artibus ölofñciis. (luapropter cum Eräcil'cus Rex Gallorum per Hifpaniam profieifce
returßl adulefcentulos impubes eniibus prœcin&os afpexiifet: O fozlix,inquit,Hiipania,quç
viros parit 8l nutrit armatos.Expertus enim fuerat Hil'panorñ vites б! inui&iil‘im0s animos. Gallorñ Rei
Quos armorum l'plendor vl'qu dele&at , öl tubarum ionitus aciiit 8l vehementer aecendit. gis тиши.
Quatre тес quidem 6C aliorum indici oiiiortales omnes Hifpani bellica virtute praecedunt.
C v
 шитпекэтсппшьм.
Q_uippe qui non modo viribus corporis б! agilitate plurimum valent, i'ed etiam animi forti.
tudinelabommfamifcp tolerantia,atq; prudentiilìmis confiliis, quibus optimi ducesvti ios
lcnt,rnaxime pollent.
DE HISPANORVM INGENIIS AD LITEs
RAS CAP ESSE NDAS.
Vnt Hifpani praeterea ad literas aliai'q; res 8( mechanicas artes capeil'endasidonei prom
' ptiq;.Qui facile mechanicas artes ô( liberales addifcunt, öl magnasingenii dotes öl altas
animi virtutes exercent.Quorum tamen plaericß vi'x quotam partem rerum,quas ad imitarß
` dum iibi propofuertmt,coni`equuti,falfam fibi' fcientiae perfuafionem induuntßf lucri cupidi
Сирина: tate capti,alii ВЫ populi regumëg gratiam conciliantßl mortuorum fiunt heredes.Alii calй;
inimìca nire
niofe itultorum lires controuerfiafq; differentes magnam pecuniaium fummâ venantur. A111
iuris Ё hominum vitae necifq; fefe dominos coniìituuntßl fiunt non iolum bonorum,fed etiam ani
М. marum negociatores.Qui quoni'am non, vt fcientiam adipifcaniur,dant operâliteris,i'ed vti
Идей! paus
litaris amore Hagrantesxtii pecuniarum diuites fiunt,pauperrimi tamen moriuntur . Siquidë
peres moría
itatim veniunt in obliuionemß eorum nomina cum vita i'imul extinguntur . Tametfi cupie
чтит. diras hec humanarum rerum,öl amor czecus habendi vbiq; terrarum còmunis eil. Sed ad Hi
i'panos redeo.Q`uorum qui [efe literarum iiudiis applicantßi non queiìus,fed fcientiz caui'a
quam cœperunt ire viam pergunt,indies altius euolantes,co:lunt fcanduutßl morienies i'e vis
' xiiie laborum iliorum monumentis,que Гит immortalia,tei'timonium relinquunt,Nos autë
talium virorum quoi'dam non folum prœteritorumfedetiam nunc viuentium,quos vel cone
fuetudine,vel fuis operibus famaq; cognouimus,in alio loco nominatim receni'ebimus.
l DEELISPA NORVM VRBANITATE ET
diligentia in educandis liberis.
Robantur Hifpanotum mores Si vibanitas etin liberis educandis probitas Si diligen»
tia,que quidem maxima eiì virtus.Siquidem liberis priui'q'; nafcanturmutrices profpici
unnöl paedagogos moribus 8( vrbanitate probatos.Quod non ram bene fit apud alias geii
tes.Quapropter Hifpanorum mores 6i virtutes egregias,optimam q; confuetudinem Садов
rum Rex expertus,ex Hifpania difcedens,vbi fiiios obfides relinqbat,er triftes 8l quaû Hen
_ @nu RC’ tes hoc modo coni'olabatur . Ego filii chariillmi vos in Hifpaniam veniiïe non molei'ie fero,
gif “erba ad fed magnas Deo gratias ago . Siquidem vos non vt obildes apud hoiies barbaros relinquo,
fîlìos, fed cum Hifpaniae principibusconfanguineis поймай nobiliiiimis equitibus,vt eorum mo
res addifcatis 8i vrbanitatem.Quibus quidem Hifpani iìne dubio reliquos omnes longe pre
iìantNouimus in multis Hifpaniœ ища nonnullis etiam mulieribus , meritoq; laudauim9
admirabilem patientiae virtutem,i'imulationem quandam ac diiîìmulationem . Que quidem
fuo loco ö( tempore fumma eit prudëtia, praefertim fi vel neceilîtatis caufa fiat,vel honoris,
DE LINGVA QVA NVNC VTVNTVR HISPANI­
Ermo vero.quo nunc vtuntur Hifpani,I.atinus eit,quem à Romania acceperunt,ideccp
Romancium vocant . Qui propter aduentum Barbarorum aliquantulum degenerauit a'
lingua Latina.Quod i'i neq; Gothi пав Mauri , Barbarae gëtes , in Hifpaniam veniiïent, tâ
Latinus eiïet nunc Hii'pauorum fermo,qua'm fuit Romanorum tempore Marci Tullii.Caete
rum lingua haec,quae nunc etiam Cailellana vocatur,in Bethica prouincia totaq; штатам
eil,a‘ Gadi'bus qu; ad ciuitatem Burgenfem öl Caei'araugui'tam multo eli elegantior, multocp
copioi'ior.Cuius rei caufam eiï'e arbitror,vel qv in hac regione, que fertiliorem Hifpaniç pare
tem mediumq; fcrÈ continet,plures Romanorum coloniae fuerunt, (Т; in aliis Hifpaniae parti»
bus.Vel qi in ciuitatibus ö! populis huius regionis Hiipaniae principes , multiq; nobiles, qui
magie ornate loqut'itur,<°ñ caeteri,_frequentius cómoranŕ' ¿fa in aliis. Vel ratione climatis,qug
 îbellatfpanozum fobnetate. for’. tru.
pars illa'tegitur Hifpauiœ,quâ diximus. Sub cuius fydere terra fertilior ей 8! clariora nafcuna
' turingeniaHifpanorñ autem linguam,quam Romanam elfe diximus,Graecae quoqg partici
pem fuiffe quibufdâ vocabulis,quib9 adhuc vtuntur Hifpani, facile probabimus. Siquidem Guilin: носа
loquacë hominem,quem Graeci pampharrö vocant, Hifpanifampharronem dicunt, 8! 6to bulis нуди,
та Graeci dicunt,öi Hifpani,pto accipe vel pofilde,Pafon Graeci dicunt, 8! Hifpani pafo pro ni шит,
ййе vel mane. Itë cara qd Graece caput ilgnifieatßamis Grçce dicitur,quâ Hiipani camâ vos Став.
cant.Tios Graece 8! Hifpani tio. Reo Graeceßl Hifpane rio. Artos Graece dicitur quod fign'ia
ficat panëßi inde Artefam dicunt Hifpani,in qua panis confîcitur. Camarâ dicunt Hifpani,
Graeciqa,quz fignificat fornicë . Vtuntur Hifpani prœterea ,en,ptœpoiïrione Graeca ‚р, in,la
tina. Fungus etiam dicitur a Graecis 8! larinis quo vocabulo vtñtur Hifpanißi tumorê fignia
ficat . Multa praeterea nobis occurrunt huiul'modi vocabula, quae, ne faitidio Пне 1е80нЬиз,
регеегтйитизУегй enim vero vocabula hase Grarca, quibus nunc vtunturHifpani,non a'
Graecis,vt opinor,fedâ Romanis acceperunt.Qui Graecorum confuerudine linguam quoq;
ercam callebant.Qui venientes in Hifpaniä 8! in ea cömorantes,Hifpanosvtrâq; linguam
elocuere Latinam praefertim.Quam pollea,vt fupra diximus,gentes Barbara: deprauarunr.
Quç ramen non adeo deformari poruit, vt non lit magis latina 8! Romano fermoni propina
quior ф cœteraelinguç,quç Гит a` latina corruptas 8! elegantior ac ŕacundior omnibus , exa
ceptis Graeca 8! latina . Legimus enim nonnullas epifiolas Hifpano fermone fctiptas effe la
tinas. Inquibus nomina 8! Verba latina funt omnia. I deoq; Romanum fermonem, qui male
pronunciaut Romancium voeant.
DEHISPANORVM SOBRIETATE ET
ALIIS VIRTVTIBVS.
D mirabilis ей Hifpanorñ ferc' ominum virtus magnalß laude digna fobrietas.Quia
bus cñ quinquaginta fere'annos cômorati ,ne vnñ quidê vidimus hominem temulëa
tum, fed viros complures hydropotas 8! plœrallp feeminas abitemias cognouimusfxquo
noltra illa fulcitur opinio,Hilpanos á Romanis originem habuifle. Quibus olim lege Гана:
tum erat,ne mulieres viuum fub poena capitis deguftarentlllud vero praetermittendû nòeit,
об aîaduertimus,Hil`panorü fcili'cet plaerofcp circa corporis cultü nimis elle fludiofos.Quip
pequi veftes alia'q; corporis ornamëta liberalius ac profufius emunt, (13 пай vel res alias фи
bet neceffarias.Quä quidem rë 8! й Stoicidç nonnulli vituperât, nos ramen laudamus,in die
uitibus praefertim,fi non âbitionis,fed honoris 8! liberaliraris œufa faciunt. Placët igitur no
bis Hifpanorum mores,fatiffaciunt ingenia,8l probantur habirus.Quapropter Hifi` анод й
confuetudinem quaerimus 8! viuendi ordinem fequimur . Qui non minori fludio rebus dia
uinis incumbunt Ölanimarü fuarum faluti profpiciût, ¿É diuitiis 8! voluptaribus obleäâtur,
Enim uero magna nüc ей Hifpanorum religio,magnus dei timor 8! cultus,magna facerdos
tibus animarû cura.Qui nò l'olñ rem diuinam omnia 'eB lacrorû milteria folenniter celebrât,
fed etiâ populos fibi cômiffos eoncionibus 8! exemplis diligente: initruüt,Homines praetea
rea non modo nobiles 8! literari,verum eriâ plebei 8! indoŕli prœceptis ecclefiae Chrifti'q; mâ
datis obedientilïîme l'eruiunt.Quorñ quidem alii faltë femel in anno,alii bis, nònulli ter,n1ul
ri quaterßl plaericß non modo fenes,fed etiä iuuenes adulefcëtelíl; decies,fingul1fq; menfibus
fef'e vel fuis parochis,vel aliis facerdotibus deregñt. Quare meo quide': iudieio in orbe toto ter
rarum nulla gens ей hodie Hifpana,vt ita dicâ, Chriltianior. Cuius quidë rei Ferdinâdus 8! Lans regimi
Helifabella catholici principes caufa fuere. Qui prçteritotum regû negligentia plçrofq; НИ? Cailnolico тй
panix populos in luxuriâ 8! отпе maleficiorum genus lapfos fuœ virtutis exëplo iuftiticiâ ce
terafq; virtutes exercentes ad fuû timorem , ad reuerëriam legñ , ad deicognitionem vfum'q5
bene viuendi reduxerñt.Quos etiam maleficiis affueros,raptores, fuperbos,crudeles,facrilea
gos,8l prophanos,non folum iufticiç iugum fubire 8! rationi parere compulerût, fed etiam
probos,contineutes,modelìos,humiles 8! religiofos eŕFecerûr. Tantü quippe valet bonorû
 laâäarineigiculilibm.
principum v!rtus.Tales enim populi fieri folët,qualis ей princeps fub cuius imperio regnnŕ.
Ei? namq; mores i'iue bonos Пне malos ,imitantur.A Caiholicis itaq; principibus Hifpaniœ
popul! fanâis legibus iiiñituti bonif'q; moribus informati Chriñianiñìme viuût.Quippe¢
qu! iufticiä metuunt,cccleûae praeceptis obediunt , diuinis officiis adi'unt, condones audiunt,
facerdores venera nturnnaioribus cedñt, proximos diligunr, amicos colunt, nocent лепит,
confolantur afiliâosnnopes adiuuant,viam demoíirät errantibus,peccantes admonent, posa
nitentib? ignofcunrfidë femantdiudíofos amât, improbos odio habent. (luapropter apud
Hifpanos ego vitâ agerc malo@ apud al!os.Tenet enim me fecñ maxime'ç deleäat Hifpano
rum mos egregiusmbaniias iingularis, ô! nobiliiïìma confuetudo , non folum equitum, Гав
ccrdotum 8l citiium,i'ed etiam pagauorum 8l agricolarum.
~DE SANCTIS ET MARTYRIBVS HISPANIAE.
Inuitabiîtleftores, religiofos prçfertim,deuotof Chrißianos , qui contemplatiuum vitâ
agûrßanâorum Martyrñq; virtutes ,fanfiiiïìmi mores cxëplaq; ,pficuaß opus noiìrñ
gratins facient ê( illuitriuslegant igii" Hifpaniç SanRos ö( Martyres diligentiiïime facerdo
tes,öl eorü exempla imitentur 8( vitamDoceât etiâ prazceptores fuos difcipulos fanâiiì'imas
leŕìiones . Studeât бС côciòatores видов: ригШЬиз exëplis 8С i fuis pulpitis auditores ifìruât.
DE SANCTO VINCENTIO MARTYRE.
Vit Si Vincëtius alter Hlfpanus,vir iànêiiiiîmus,inui&iilìmus ,8l confiantiñîmus mar
tyr.Sixti Pape difcipulus, öl diu! Laurenti! Martyris {cientia 8( viriuic prçitantiñîmm
O¿1i,vt quidam volunt,apud Abilam ciuitatem Luûtanç prouinciae martyriü pertulít acero
bißìmum.Alii autêapud Valentiam patriâ fimul cum Valerio ipfius vrbis Epifcopo a' Decia
no prouinciç prefide martyriü paiï'um diuum Vincenti'um feruntSunt etiam qu! patria non
Valentinum,fed Hofca шт velint.Cuius denim martyrium omnium fere Martyrñ poenas
8l cruciatus {uperauitSumma enim рота carceris,i’an1is inopia,cathenarû ittidore, таты
collo ceruicibus ferri pondera fuit!uens,per omnes corporis artus mortalia fupplicia patere f.
@tod diuus Augußinus fummo cum йироте miratus his verbis oñendit . Magnum ô( ads
mirandum fpeâiiculum nofter animus cepit , nec immanifl'imâ 8( pernicioiilîiniam,iicut for
lent in theatris quarumcñtp nugarum , fed plane vtilimmam ö( fruftuofìil'imam voluptatem
oculis interioribus haufiinus,cum beati Vincentii paÍBo legeretur . Тет: inquit videre iii-_»­
uiâam Martyris animam contra ini'idias antiqui hoi'i!s,contra faeuiciam imperi! Deciani,cô
tra dolores,mortis carnis accerrima conñiŕiatione certantemßl in exilio diu cunâa трети:
tem . Nam Declanus ipfe fanâimmum hominem in eculeo primum leuatum, toto corpore
diftend! шт: , differitqu diuerús vulneribus cruciari, cruciatû etiam peñinib? lacerarißl
carnifices ad crudelius faeuiendñ verberibusfecitvrgeri.Eiufdë deinde corpus in craticula po
fitum cum vncinis ferreis aperirißl ardentes laminas inf'igi ac fale ignito alpergidaccratum in
teterrimò carcere fecit includi , ibi'q; teitas acutiiïlmas cógeri,in ligno’q; pedes eius aßìg! 8f
fine humano folacio derelinquiEa'q; fupplicia multo'q; maioi'a diuñ Vincentium prçftamim
me fortifi'imc'cß vincentem diuus Augußinus admiratus alibi fic dicebat. Beams Vincenti'us
vere Vincëti? fuit,ga fortiffime omnia mortis pericula v!cit.Vicit int'lâ in verbis, vicit in рое
nis,vicit in confeiiìoue,vicit in iribulatione, vicit exuftus,vicít funimeriìls,vicit vi'uus, vicit
öl mortuus.œlia eo mortuo,vt еще facra habet hiftoria , angelos ei dixiiTe ferunt.AgnoÍce
о' Vincenti quia pro cuius nomine viriliter decertañidpfe tibi coronâ praeparatâ feritat in cees
lis,q te “йоге fecit in роете. Ешйв pamouënobilë'q; triñphñ Petrus Râfanus Panormita 8{
vates,luculëtiß'imis verfibus,quos Коте Panormiîl; legimus,expreñ`it. Diuus Augufiinus
prœtere-.i huius fanfiiiïìmi Martyris przconiñ quanto fit honore excipiendü,multis fermoni
bus demôitrauit. Eius autem celebre Гейши meritiñime celebramus. Cuius nomë cum apud
omnes Chriiiianos,tum veroapud Hil'panos precipue colitur.
 wegsnctiezmairrribua штате. готах.
" -DE DIVO LAVRENTIO M'ARTVRE.
Vbne&endus eit Vincentio Laurentius.Huncenim cum illo l'i compares, vier eorñ pla
S laudis öl glorias meruerit facile iudicarenon poiïìsPari цапф i'cientia,do&rina,patientia
fortitudine,martyrto,fide,morte deniq; Horuere. Laurentius enim Sixti Pontificis archiclias
conus öl adoptionis filius Romç via Tyburtina, pfidëte Decio , poit multa virtutü iniignia,
6l plurima tormentorum genera,id eit,carceris,verberum öl laminarum ardentium exuitios ‚
nem,ad vltimum quarto Idus Auguili in craticula ferrea crudeliiiîme aliàtus,martyrium c6
itantiilime compleuit. Hunc nonnulli cuiuidam Hifpaniae ducis filiuin fuilTe ferunt . Quem
daemon infantulum e` cunis in nemusaiportauerat,ied beatus Sixtus Pontifex cumin eadem
prouincia praedicaret,fub quadam arbore lauro diuinitus inueniens eum,Laurëtium vocauit,
8l diligenti cura nutriti ac edoceri iuliît.Quem adultum fecum vna cum Vincentio Romani
perduxit.ti poitea fa&us Pontifex conltituit eum intim archidiaconum.Laurentius itaqg ii
mul 8l Vincentius Chriiti fortiiïimi duces pto Chriiliana fide itrenuiii'ime militantes 8l His
Трата: laudis plurimum tribueruntßl in cœlis parem l'ibi gloriam iunt adepti . Fuit añt Lau
rentius ab Ipolito Romano partico clariflimo iepultus . Qui Öl ipfeâ Deciano comprehenf?
quod Chrißianus ellendiu arq; acriter сушил-‚66 cum idolis factificare nollet,iterum tam diu
fuilibus czeius eit ad deiatigationem caedentium. Sed cum iterum non acquiei'ceret, Decianus
iracundia percitus at@ plenus Valeriano Prefe&o praecepit , vt exquilita omni eius facultate
eum crudeliexaminatione interfîceret. Qui шт: complens Imperatoris primo omnë ipfius
familiam in c0nfpe&u eius morte capitis afl'ecit. Deinde ípl'um ligatis pedibus ad caudä indo
mitornm equorñ per cardetos actribulos crudelitet сиять: tâdiu iuiilt, donec fpiritñ emiiit.
quo defunŕto n0&eilla Iultinus lacetdos frußa eius corporis colle&a iimul ct'i ieruorñ {позе
corporibus fepeliuit extra porte Tyburtinae muros idib? Auguiti , quo die eos: natale colif.
` DE DIVO ILLEFONSO.
Tii permultç Hifpaniç vtbes merito San&is fuis illuitrantur, Toletana tamë elatiiiinia
ciuitas Illefonii gloriol'ilïimi metitis innumesz maiorem in modñ gloriari poteit. Hua'
ius цапф San&i patentes Toletani ciues,8£ generis nobilitateßl morum vitçq; ian такта
хптеНогцеюРаш enim nomine Stephanus alildue muriera pauperibus erogauit,mater ver
ro Lucia nomine, dies continuos ac no&es orationibus ad diuam MariamVirginem Dei ge
nitricem femper impëdit,orauitcp vt iìbi tandem proies naieereturßui quieicenti Maria Vit`
go viûbiliter apparuit,dixitç:i.ucia tibifilium praenuncio nafeituium.Qui magna l-lifpa'a7`
nis omnibus luoem аки-сациви сит hxc дыни, fummo fplendore refulgens ab illius ocu
lis euanuit.Concepit iraq; deinde Lucia iànä'ißîma твин-‚б! ñliumpeperitlllefoniìim. Cuir
vitam,quam {antiimme femper egit,enatrare longum ell'et.Eam itaqsßlornpia quç de hun?
San&i mirabilia dici polï'ent,praetermitto,cum praeiertima multis aliis piene fcripta fuerinf»
Ceteruni cugn adoleiìzentiam dil'ciplinis Öl rebus iacris'im'pëdiiiet ,poitea Eugenio iii-{[fçyleti.i
Atchiepiicopatu fuccedens in e0 vitam шатре 171111215 Aqui propter fuani erga Virginem
uinam
Dei eelebraturus'
genitricem accepiii'e in ecclelia
contemplationem Toletanańbi
dieitur nuncèxtat
ßôl Пр: dubio так, abaltaregin
ea юрт quocandidâ
celebrauit.
rem „

1 _.-,..вв SANGIA Lisodiarnirlgiîorfiafiiareii.'-l «

L Eocadia quo@ virgo celeberrimaToleti от fuil'i'e perhibetur. (lue propter fanшт
mos eins mores пеним cultum,cui feruentilïime ieruiebat,a' Deciano Hifpaniae prac
fe&o tanighriiliana принца apud vrbem Toletanam carceri mancipatur. Vbi cum gra;
uill'irnos tç Eulalie 8l reliquorum martyrum'cruciatus audiil'et, poiitisin oratione geniba
_ quinto idus Decembris impollutum deo reddidit ipititumßimt qui dicüt Leocadiam a`erw
 7l.i23aríneif5iculi.7lib.v.
deliiilmis Deciani fatellitibus ab aliis vrbis Tolerane mœnibus fuiiïe praecipitatâ, qu; ad los
cum,vbi nunc eius ecclei'ia colitur extra vrbem.De cuius vita öl morte plures eriâ i'cripierñt.
DE SANCTO MARCIELE ET SANCTA NONA.
Anâus Mardel 8l fanfta Nona cines Legionis {истица genere nobiles, Qui filios ha
buerñt numero duodecim,Chriiiiane religionis cultores ianŕliiìîmos.Quorû vndccim
cum patre Marciele vno clie martyrium paiil fuerunt acerbiiîlmum.Quos сит [anda Nona
паша ех:1п&ов,1т1сит filium paruulum brachiis complexa Нет genibus , 8( multis per
fafa lachrymis,Deum orauit,vt eam cû filio a' vitae periculis eriperet.Er cü hoc dixiiî'et repen
te lacus exortus eit,qui ftatimmatrë cñ filio diuinitus abforbuit . Cuius aquâ bibëtes infirmi
fanantur.Vbi Legioneniìs ciuitas circa lacum templum edificauit , quod Гнида: Nonae dicif.
De fanâis autem martyribus Marcielis 8l Nonae filiis,alibi fcripilmus,
DE EVLALIA VIRGINE ET MARTYR E.
Vlalia virgo ac martyr fanñi filma natione Barchinonëils in Emerita Auguiia спицам
olim fiorëtiiî'ima, pro Cьпш fide 6l confeiilone Deciani prouinciœ praefidis iuiï'u, pri’
mo eculeo fufpenfa 8i exungulata,demurn cum ardentes ad vtrumq; latus laminas admotae fu
iiï'ent,ig`ne haui'to quarto idus Decembris Deo i'piriturn reddiclit.
DE SANCTA ELORENTINA.
Diiciam his diuam Elorentinam Ifidori Fulgentii öl Leandri aliorum lp fauñorñ flo
А rentiflìmam beatifiîtnam'q; fororem.Quae non minusHifpaniam arq; parentes ipfa,
quam omnes fanfiiiïìmi fratres decorarunt.Seuerianum autem Torturam Ев Carthaginis nos JJ
l`4`
Ц
¿f-
[AYÍLI'
if
Ll’
in!
Ц`
’U
']

uae duces iitorum iänflorñ parentes,qui tales progenuere liberos, п quis qucq; fanftos appel
lauerit, nunq'; quidem mihi non bene стат iudicabitur . Huiui'modi enim fruâus non nifi
ex huiufrnodi arbore nafci potuiiTe quis dubitetë Sed, vt ad rem redeam,haec fanftiiì'ima vir,
go cum vitam ageret fanŕliiïlmammonaiterii's quadraginta preficitur. In quibus mille vim
gines vitam agebant deuotiiîlme deo famulantes,Demum Iuiìiniani temporibusa' vita difce
dens,fan&orum numero relata ей.
_w DE SANCTO TVRIBIO ASTORICAE EPISCOPO.
qus autem Turibius innumeris claruit miraculisßŕ Chriiìianâ religionem ac fidë cae
tholicam qìinaximeiuuiLNam quum adoleicens in Hierufalem profeflus мимы ат
nos fere' quinq; vitâ egit атакамâ.Mox autem ab angelo monitus in Hifpaniâ multis cum
reliquiis fanâorum arq; Dei Optimi Maximi reuerfus,cóplures ob pfecutionê faeuiffimâ titu
bätes ad Chriiìi fidê hortatus eiì.Cuius honor maximus Palenriae celebratur.
DE SANCTA CRISTETA ET SANCTA SABINA.
Egimus Cniletam б! Sabinam Chriili martyres 8i Auileni'es пища: vt nonnulli vos ,M_-_4_.1-„.2Ьf-4_./

lunt,fan&i Vincëtii forores. Qua: vt сыпи nomen fequerëtur acerbifilmû inartyrit'i

paiïae Рычащий memoriâ öl feiiñ Auileni'es ciues diligentiiîìme concelebrant.
DE DIVO PETRO COGNOMINE BARCHO.
qus autem Petrus cognomento Barchus,cñ рой multa cius miracula vita funâus in:
ueniretur,inter Barchitanos 8C Auilenies опа contentione,an Barchitanus eifer,an Aui
lenûs,eü “Роте oculis equae impofuere . Quae lu minibus extin ¿tisonus vehês fanftiilìmñ,
Auila diui Petri natale folum diuinitus peruenit.Vbi eius Sancti' memoria celebratur.".
DE SANCTO VICTORE MART'YRE.
Iui quocp Victoris martyrio mirum in modum gaudet Hifpania. Hic enim in Cerefas
no natus oppido adolefcentiâ literie 8i facris diuinifq; rebus impendir.In antro primo
vitam egit afpeirimam,quod ipie fuis manibus eifodit. Deinde vero Mauros patria fuain op
 @eganctíetiäartmbue трате. гектар
»ugnare Angelo nunciante, 8! Chriftianos amouere 8! abducereâ Chrifti cultu prorimis oc
urrit . Et Chriftianos omnes catholica reriuuit in tide , 8! in holtes vehementer hortatus ей.
luod c_um Mauri animaduertili'ent,eú роете acerbiffimis fultulerût. Iraq; marryrii corona
onatus á Chrilto in coeleitit'i numero aggregatus,fempiterno gaudio perfruirur.
DE ENGRATIA VIRGINE ET MARTVRE.
» 'Ngratia virgo 8! martyr fanétifllma pro спит religione 8! amore ardëtifilmo Гасить
mis pœnis 8! tormentis affetta, Chrifro animam reddidir.De cuius operibus 8! miracu
is magna uarrarur hilloriaßi Cœfar Auguiìae folêniter celebratur. `
DE DECEM ET OCTO MART YRIB VS.
Odem autem tempore,quo Engratia marryrium paña eiì,duo eriam de viginti пшене:
nobilifiìmos martyrio coronatos fuiffe legimus.Qui fimul omnes libentillimep Chri
ti amore mortem oppetere voluerunr, Decem autem 8! о&о fuerunt, Hifitius, Apodemius,
Liuxiusßuccelïus,Fauftus,Marcianus,Vrbanus,Publius,Matutinus,Caiìanus, Foelix, las
iuarius,Primitiuus,Quintilianus,Enotus,Cecilianus,Frontonius 8! Optatus.
DE SANCTO LAVRIANO ARCHI
epifcopo Hifpalenfi
LAurianus Hifpaleniis Archiepifcopus vir fanŕtifümus cum Hil'pali diuino culrui diligëe
tilllme feruiret,8i Chriftianos ad augendam fidem catholicam animaret, Rex Hifpaniae
emporis illius, nomine Totila, exirium ei parabat . Quâ ob rem Laurian? per quietem An
gelum ita ВЫ dioentem audiuitzSurge Lauriane 8! ab hac vrbe ltatim difcedas, nä ciuitas hçc
iropter hoftium Chriftianç religionis tyrannidemfaeuiüìma lógilïima'q; рейс vexabirur, 8!
­Iifpania tota feptem antros nullis irrigabitur pluuiis,& ilumina ferë omnia deficient. `Quo
udito Laurianus furgens Româ ftatim profetìus ei'r.Vbi fauâiiïimus vir innumeris miracu
ls cognofcitur.Мох autem ab eodem Angelo môitusvt in Hifpauiam rediret,quia pro fide
Shrifti martyrium patieum oporteret,reuertës in itinere a` Totila: regis fatellitibus capite ob
runœtur.Quod quidem caput abfciñ'um manibus fuis aecepit. Quod ей fatellites vidi lient
netuperterriti ad Chrilti fidem conuerfi 8! baptifmatis oleo perñcti caput Laureaniilentes
'Iifpalim demlerunt.Et ей regi omnia quç viderant retulifl'ent, Rex quoq; Chtiüi nomen afs д
impfit,öi huiusiâncti 8! aliorum templaçdificare prœcepit.
DE SANCTO BRAVLIQEPISCOPO ­
CAESARAVGV'STANO. '
Euertor nunc ad fanctorum familiam celeberrima.Nam Seuerianus 8! Tortura coniue
ges 8! nouae Carthaginis duces fex filios стай]; filiaspgenuere. Qui vt alibi diximus
'lifpaniam totam 8! Chriftianam religionem fummis laudibus extulerunt . Nam praeter eos,
[nos in Florêtinœ fororis vita memorauimus, tres alii fratres fuere,Hermegildus fcilicet mar
lyr,Recaredus,cuius opera plures homines ad fidem catholicam còuerfi fuereßi Braulius Се
lraugußanus Epifcopv. Quos tame alii Leuigildi 8! Theodofiœ filios fuilïe tradiderñt. Sûr ‚
tiam «qui hos tres tribusaliis frarres patrueles нит: opinanturßraulius атеизм ad rem re
Íeam,Epifcopus Caefarauguftae ciuitatis eleŕlus ей diuinit9. Nam cum ex multis quem elige
ent in plurimorum fapientum concilio haererent , fubito fiamma fuper Braulicaput omnilo? i
ila eft.Quœ innoxia coeliconuexa perens Braulum epifcopatus dignitate decorâdum,caete¢
`fil; przferendum lignificauit.Epifcopusigif aleëtus,religioni Chriltianae multum pfuit.
DE SANCTO FVLGENTIO EPISCOPO I

HASTIGITANO "
Vlgentius primo Halligitano epifcopatui,deinde Carthaginenfl praefuir. Qui quantíi ~
i' iu utroqä'frud'us fecerir plures teliauturßaeterü cum Arriana herefis Chriilianos aDel
 . ŕ lo vo I “n

cultu соната: abducere, eôuocato multorum Epifcoporum 6i Hifpanoruin principum e6»

cilio, apud Toletü Eulgentius,concionibus fuis 6i miris operibus, Arrianos omnes fortiter
oppreii'it,& Chriiiianos qui a fide Chrißi nonnihil erant alienati,fumma prudentia öl e хет;
plis ad priftinum Dei cultum reduxit.Fuit autem vir eruditifilmus.Quippe qui linguam He
brçam,Graeeam, Latinam б! Arabicam callebat. Demum cum annum ageret fextum öl frxa
geilmum,conuocatis Leandro fratre Hifpalëfl Epifcopo , ô! Laureano amicimmo Epifcopo
Gaditano,quem non fecus ac fratrem diligebat , fumma cum gloria kalendis Ianuariis e'- vita i
migrauit . Сит: fun? 8i a plurimis Epifcopis 8i a` Recaredo Rege honorificentiil'ime celebraa i
tum eil.Corpus autem eius ex Carthagine попа Hifpalim tran ñatum ей , Si fimul cum fanêli
Ifidori fui fratris corpore fepultum.
DE DIVO REGE FERDINANDO.
Imis quidem Eerdinandus Hifpaniae Rex nö immerito inter i'anños annumerâdus ей.
Summa enim fanâitate miraculis innumeris 8i moribus integerrimis admodñ claruit.
Quippe q Dei effigie, quâ femper habebat apud fe, deuotiil'ime adorabat,fumma ’rp venera
tionc celebrabat. Ab ea itaqs, qequid 5i necefiario 8( hondie petebat,facile femp ailequebaf.
Hoc igitur dei numine adiuuante , Hifpali aliifq; pluribus oppidis fugatis Mauris potit9 ей. ‘
Sie itaq; de religione Chriitiana bñmerit9,fan&ifiime топе: Hifpali fepulta dLVbi lemp 8i `
:lastima 6( plurima miracula vifa fuere. Quœ figs forte feite volet piene , ei? hiiloriâ plegar
DE SANCTO VALE RIANO EPIS COPO
C AESARAV GVSTAE.
Dqus etiam Valerianus Caefarauguitanus Epifeopus Diocleeiani iuil'u iimul cum dino
Vineentio martyriñ paffus ей аеееый’нпитд сое1ей1 corona donatus a` Chriiio . De
quo etiam longa legitur híftoria.
uw­ ц
_I .. DE SANCTO FROYL ANO EPISCOPO
lill i
|
L E G I O N E N S I.
Egimus Froylanum Legionenfem Pôtificem virñ гит faniìiiiimü: Et Attiilaniî ei’
coliegam,dignifiimü,qui Zamora ciuitatis epifcopatum promeruit. Caetetñ de Froy
lano multa narrat hiftoria memoratu digniilîmafuit autem tempore cuiufdâ regis Alphòfi,
‘iur:
il lil qui cum effet in Opetana vrbe apud Afturesßi Froylani fama fanŕìitatis tota peragraiïetHi
fpaniam , Eroylanum ad fe vocauit . Cui facultatem dedit acdificandi monafieria б! cœnobia
il L. ‘t 6i eligendi monachos vita probos,qui ea coierentßl Chriilianae religioni militarët.Multa pe
lí` l. 'l
теге: de Froylani fait Штате leguntur,quae caufa breuitatis omittituus. ’
LDE CLAVDIO, LVPERTIO, ETVICTO¢
rico pueris Martyribus fortifiìmis.
Puel Legione Hifpaniae vrbê tres pueri martyrium côñantiñime ptulerunt , tres Bac
A biloniae viros imitantes. Quos ей Roman? pies ad fe vocaiiet,dixit eis. Quid ей mul
tamilia Romanos: pceptis obediunt, vos fummaaudacia , vt nobis nunciatur,vultis refiftereâ
Pueri autem refpondernnt,habetur in lege noiira,videntes non videant, 3l audientes non au
diant.Et ideo tot milia Romanorum vidiili , fed horurn omniñ mirabiliorem multitudinë vi
dere no potuiiìi,a` quibus te modo fuperatum probabisDic quid nobis hodie, aut quid tibi
per nos putas 'eiTe praeitandumEPraefes dixit, praeilandum mihi a‘l vobis nihil quzro, fed fea
lum fcire volo cui còfcntire vos dicitis,aut quä habetis eöfidentiâßefpöderüt pueri nobis in
cf fit confldentia fi vis fcire poifumns te initruere.Habema cöfidentiâ in Ист öl Filiiì öl Spi
пей fan Eiü,g îTrinitate vnñ funt,ôi íhoc còfidentes I тратте: vfos öl vos,q ab eis ordinati
eitis,in agone cóilituti шатаний: etiâ cñ ex paire Diabolo fis,fac quiequid tibi perqu
det pater tuus.Tune Praefefiusiuillt eos intetńci,qui laudantes тащат: fpiritñ. Sed
_nl *__
 ißeganctiezßäartyribueштате. fOr. IW.'
qui pro trinitate pati cupierunt,tresin то tumnlo iëpulti funt in ciuitate Legionëß,vbi nñc
t сошки corpora maximo cum honore venerantur.
DE EMETHERIO ET CELEDO NIO ET
ALI IS MART YRIBVS.
Metherium 8l Celedonium citerioris Hiipaniae шаг leginius Equites nobiles. Qui
cum primum in сайт faecularibus itrenue „лишит ‚ deinde repentino Запад Spin
ritus ardore fuccenfi , poútis mundi armis ad foelicis palma: pralinni cucurrerunt , 8l fuee
runt in vtroq; vi&0res,& in vtroq; glorioii.Natn,vt a principio Dominum iequuti lìint , fic
à Deo,qui praemia merentibus elargitur,ele&i fuere. De quibns Diuus Gregorius hoc modo
loquitur. Pone hinc procellarn perfecutionis,inde naufragia tumei'centia ad deiìderium Horen
tis palmas perlati iunt.Inter primas iraq; dignitaires Regnorum cozleitium ponëdi fum. Qui
"Aw-‘ni n ad paiìionem venerunt non quseiìti. Excellentis voti ел inter tormenta proiilire , vbi non cit
criminis latuilîeßredo inquit idem Gregorius eos praeliurn iubituros hoc modo inuicem fu
ilïe locutos.Diii eit fratres chariiììmi. quod in his vanis iaeculi militamus, vbi шито titi ocii
breuiiìîmo caduci tempotis fine concluia ei't.Sequamur veri Regis iigna vi&rieia.Ecce пить
net bellum fidei. Ей occalio nobis augere ordinem militandi , veteranus miles mundi tiroci:
nium смене iufcipiat. Reie&is mortalibus telis furnamus arma diuina . (Lure in confli&ibus
non pateicantme infirmis niucronibus infra&a did'oluantur, fortius continuo fentiemus nos
elî'e munitos,cum l'igniferi nominis elata vexilla in holtem, qui nobis vincendus ей, infereru
tur. Firmet pe&us intrepidum contexts fidel opera virturum lorica . Operiant vulnerum los
œ oppofita i’pei,fcuti impenetrabilis proteflione fiduciaAttollant galeç adhaererues inuicem
chatitatis ere&a failigia . Fetiat vbiq; hoilem mimlibus fuis vibrata côfeilio. Haec funt muni
mina fempiterna . Sic iraq; pro Chriño {отит militantes apud vrbem Legionëfem mar
tyrium pam fuere. Vbi nunc a' Legionenfibus non immerito folemniter eorum feilum cele
braturßl multo longior hiitoria legitur.
i
DE NVNILONE ETALODIA
MAaTyatis.
А Nuo Chrillianre Salutis 0&ingenteiimo quinquageûmo primo , cum Sarracenorum
. Gentes Hifpaniam fete' totam occupati'ent , prçcepetunt'vt quiIChriitianus eifet , aut
Chtiltum Dei filium denegaret,aut gladio l`e&us occumberet.Qu0d impium aediâum Öl fe
rale praeceptum per Hifpaniam totam diuulgatum magnum timorem Chriltianis omnibus
incuiiìt.Quapropter Hifpanorum complures Chriitianae religioni fibiq; prudentißlme con
fulentes,öl nefandam Mahometi l'e&am fugientes, patriam 'qs (пат deierentes , vt alibi latius
(спрятав ‚ ad Pyreneos montes öl Cantabria: Galleciaelp montana loca fei'e contulerunt,
Quorum fucceifotes poi! multos annos Hifpaniae fuerunt recuperationis autores . De quiz
bus iu libro de Aragoniae Regibus hiltoriam fcripiimus pleuiorem. Quare nunc ad Nunie
ionem öl Alodiam Martyres redeo. Erantitaq; iub idem tempus in Oicha citerioris Hi:
Трата: ciuitate duae forores aetati's admodum paruulae . Quarum altera natu maior Nunilo 5l
altera ldicebatur Alodia . (has pater инст dereliquerat, 8l mater , quae Chriitiana erat , ab
infamia nutriuerat, 8l in Chriiìi fide diligentet edocuerat. Шаг autem matte deñinfta cum ad
intelleftus эстет решайП'епьсоерсшт in fide C H R I S T I proficere ieiuniis,orationi¢
bus , öl vigiliis incumbere . Quibus öl gratta San&i Spiritus adiutœ, martyrium fortilïime
pertulerunt acerbiilimum. 0 Beatiiiìniae Virgines are; foriiiììmae, quœ amore Chriitianae
religionis acceniae, mundi fallacias,tytannos,ö£ mortis tormenta vicerunt,vt in coelum vi&ri
сев 8l triumphantes aicenderent.
_ ‚ n
ь

7L. выжившими. '

DE DIVO PET-RO PRAESVLE OSOMENSI.
Nter miracula arq; virtutes , quas Deus ad laudem 81 honorem vitae viri venerabilis Ofof
menfis Epii'copi operari dignarus е11 , inilgnia quaedam б! inauditae nouitatis fpeftacue
lum contigiiie narratur . Сит enim vir honeitus apud villani , quae Erefuelo dicebatur ,in
territorio videlicet Ofomenfi eifetßl poit ecclei'iae coni'ecrationem eiufdem loci domorum co
gente penuria fub arbore, quae ilex vocatur,iuxta poi'ita cum fno comitatu ad reñciendum re
i'i'deret,cumcp manuum ablutioni aquam non haberent,quocl multis incredibile fortaiï'e vide
bitur,aqua defuper veníens ex praedifia arbore i'caturiens contra naturam defcendit.Quae cü
magna admiratione Omnium qui aderant Öl manibus abluendis 8l i'iti petentium fei'e obtulit.
Quae res admiranda öl eorum oculos non latuit , 81 circumiacentes regiones fama volâter im
pleuitldem Pontifex cum negotiis emergentibus,multorum precibus adduâus, Palentiam
veniiïët,reprehenfibile ducens frecularibus rebus 8l neceiì'itatibus fe côtinua follicitudine im»
plicari , inter mundanas varietaets manentis dei'iderio ciuitatis accenfus , propofuit in eccleiìa Y
Beati Antonini in vigiliis 81 orationibus pernoâareßl propoiitum executus 111 ad effeâum.
Quapropter ego 81 Dei magna opera referës, 81 huius'beatiiümiviri fanfiitatempb cui9 me
moriam,hec arq; alia diuina claementia dignabatur oilendere , quod praedixi miraculum de:
fcribens non foium praei'entiumifed etiam futuras poiteritatis memorias còmendare decreui.
DE. этого zoyLo Maeryee
ooanvßENsI.
В Еаиттцз Martyr Zoyius parentibus clariiîlmis Cordubenfibus progenita, ab infan
_ tia Chriilianus, cum'ei'fet adolefcens 81 publice Chriilum profiteretur , fubito a` Paga;
nis arreptusad praetorium cuiufdam iudicis prefentatus einst@ ab ipfo , vt ad cultuiam ах:
11101111111 rediret,diu eli exhortatus.Qui cum multa dierum ipacia,tam {ermonibus quam nin
neribus,admonitus eil'et,in' cimiterio praefatae ciuitatis cum peregrinorum corporibus ei'i ies
pultus,ne aliquandoà Chriitianis cognofcereturßi digna veneratione colereturßed cñ Chri
110 donante pax ecclei'iae dedita eiTet temporib? Regis Sifebuti, quidam vir nobilis de Gotho
rum propagine clarus, Agapitus nomine,ex laico vitam appetens monachi, Пс ad i'ummum
facerdotium eleâus eit. Et quoniam pro amore Chriili faeculum dimii'erat,non diitulit illum
fraudare bonis fuis.Cum corpus fuum ieiuniis maceratum in 111-211111118 recliiiaret,per quietem
1106115 о11е11 fum eit ei, quo loco corpus praediâi Martyris iaceret , 8l quo nomine vocaretur,
81 pro cuius amore capite'plexus eilet . Qui mane facto côgregatis fratribus 81 vulgi multitu
dine,~que viderat indicauit . Arq; cum omnibusChriitianis ad oitenfum i'ibi locum fine mos
ra peri-exit . Ad quem perueniens raiirum manu arri'piens effodere coepit quoufq; ad corpus
beatiil'imí martyris,ficut apaganis fuerat abfconditum,Deo iuuante peruenit. Quo quidem
inuëto gaudio magno repleti funt omnes.Praeiätus deniq; Epifcopus prae amoris magnitu:
d111€,cum corpus Sanŕli Zoyli ofculis demulceret,atç indignum fe iudicans vt manibus fuis
tanti viri tangeret reliquias, fubito oi'culando crebrius caruit primorum dentium adiutorio.
Quos ab oris officio vt minutos eiï'e confpexit in farcophago,vbi viri corpus humatum fue
erar, proiecit. Perafto inuenrionis obi'eqllio i'equenti noâe per vifum Sancrus Zoyius ita afs
fetus ei't ei. Сиг те fepius ofculando verberaitië iam pro eis que a' me popofceras intercedens
a Domino Iefu Chriitoimpetraiii,& nunc certus eito quia dimiiîà tibi funt peccata,
DE SANCTA ныть вт cinico Eivs
511.10 MARIVKIBVS.
Empore q°Alexander Impator adueri'us Chriitianos perfecutiones exercebat,öl 1111111
meros variis сгис1а11Ь9,8i excogitatis poenaae mortib? afficiebat, Iulitâ matrona nobi
 @ñancustñartynbua штате.
lem in legeLdomini diu noliqu meditautë, 8! fama boni operis celebrë,miliîs omcialibus illis ~
тетрод.
‚
шт: praefentari tribunalibus . Eratautem Iulita Deo ieruiens in timore , сайеф filium para ' `
uulum nutriebat.Cui cum latte carnis difcipliuam tradidit diuinae legis. Inter charos deniqs
complexus 8! такте pieraris ofcula,vt verum pattem agnofceret,colerer, arq; diligeret, ай
1а&е dulci ex eius alererur vberibus,ab ipfius ore pro tempore fidel imbuebatur dogmatiba.l
Infurgentibus igitur aduerfum fe perfecutio-nibus pro fua paruuliq; falute confefllonis pces
ad dominum voce clamauit.Et ipfc cuius ей falus,benedi&ionem ei dedit fuç gratiç.Ante c6­
fpeŕìum deniq; prœfentata Praeûdis, 8! аЬ eo requiilta,cuius eflet Ípuincir; velciuitatisßl quç
ei proprii cognitio nominis,ita refponditDe Hifpania quidem prouincia, 8! de primoribus
ciuitatis У contorñ progenita,ad Siciliae,tuas deuitäs perfecutiones,loca demigraui. Tarfoq; e
fum commorata.Et cum fim vere Chriitiana mihi nomen ей Iulita.Cui Prefes.Hortor,inqt­
te,ru tibi confuleßl Imperatoris iufìa регйсетф debita diis пойме libamlna redde.Cui bea -
ta Iulita refpondit. Ego immundis non facriñco daemoniis,c`|' vnius viui 8! veri Dei vera fum
cultrix. Ait Praefes,facrifica diis antec'p ad tormenta perducaris. Et illa nec diis ruis vanis lacriav
fico'mec tormenta pauefco. Interim dum inter eos hi fermones conferûtur,alina genitrix С!
rici filii nö modico anxiabatur mœrore animi. O`uod ipfa pofita in proeinŕtu belli pro con
{стопе fidei fui deitituta videretur folatioparuuli,marryrium cum filio palla cœlum afcendit.
.Anno domini ducenrefimo trigefimo.
DasANcro FELICI ETANAsrasio ‚
EISANCTADIGNA Matta `
Tyarßvs. ‚
Eatus Fœlix monachus ex oppido Complutenlî progenitus nattone Getulius ex quae
dam occafionein Айова: deuolutus ей . Vbi 8! fidem catholicam, 8! religionem mos
nafticam didicit fub profelïloue verse fidei gladio decifus ей . Eadem die quoq; fanfius Anas
itafius, qui ab incunte aetate apud Bafilicâ fanŕti Acifcli Cordubenfis difciplinis 8! literis erua
ditus qu; ad plenam iuuentutem ibidem in diaconatus officio degit. Et рой tuonaiticam via
tatu,qu dudum explero minifterio obledatit in cœnobiis egerat,demum l'acerdorío ей apa
plicatus. Deinde concirato greifu palatium perens altar confulibus, hoilemq; iudicis afi'ertio
num fiimulis feriens gladio confeitim abfcillîis aleigitur. Quaedam praeterea virgo adoleià e
oentula eodem die merito 8! nomine Digna,Deo reuelante 8! confortante,proceilìt.Paulo fig
dem ante тая-купит fuum affiliere fibi per fomnium vidit puellam fpecie 8! habiru ornatam
angelico , rofas 8! iilia manu geiìätem.Quam cum nomen eaufamq; fui percunñaretur aduë
tus, Ego fum,inquit Agatha,olim propter Chrifium diris attrita fuppliciisßl nunc veni par
rem tibi purpurei muneris huius conferre.Accipe паф rofam donarium 8! age viriliter in do
i'uinoNam reliquas rofarum 8! liliorum, quas in manibus gefto, datura lum Запас F oelici,
8! Anafrafio tecum hinc martyribus migraturis . Tali deniq; virgo facratilïima vifu ac mune
re illultrara cum dextera colloquëtisrofam fufciperet, beata Agatha admifïa cœleßibus auris
ab oculis intuentis eleuaturl-lœc autem puella cum pro fumma humilitate arq; obedientia ine»
t'er conuirgines vltimam fe in dicaret, elfetqs incomparabili habitu obfœcundara , nunqualm
ramen fe Dignä patiebatur appellari.Dicebatq3 nec fine lachrymis, nolite me Dignam voca
если magis indignam,pro cuius tneritofiue etiam nomine debeo “айвой-1.041; paulo рой
vna cum aliis crudeliliime tormentis affeäa fpiritum Deo reddidit.
сомввззоквснкхзтх.‚
цв SANCTOIOANNB рквзвутвковт ‚

_ Anélam nuncvitam laudefq; Ioaunis,cui cognomen fuit Ortega,referemus . (Lui ат

cöfeffor fait 8! amicilïim? natioue Hifpana de_regioue Введетruteвёрст!`Quintana ŕ
forti nomine, parentibus infimis ortus. Qui cum adhue tenerse effet aerati's, in vtilia шипа.
exercitia humane mortalitatis Öl quafi fe Deo ой'ехё: , literarum itudiis adhaefit,vt dieere pof
fet,hi in curribusßi hi in equis,nos autem in nomine Dei noitri gloriabimurJnde ей quod
implens dominus petitiones eius, tranfeunte temporis fpacio , fanfic inilans propofito, iâiu
uenis ad iàeros ordines promotus eit.Quibus afcriptus intëfior folito, corde,voee,opere di
uino obtemperauit obiequio` In cui? tempore, magna orta difcordia,accidit vt in bellum to
ta ferê conuerteretur l-Iifpania.Siquidem рой mortem Caitellae Regis Alphonfi, qui ilne hie
rede virilis fexus obierat, Rex Aragonum,qui Caitellae Regis filiam vxorem duxerat, Hifpag
niam totam fibi fubmittere volebat,cum non eiîèt qui ei refiilere poiTet in bello. Quod cum
animaduertiiïet Beatus Ioannes pacis amator,propter añ'iiäionem patrias vehementer то.
luit.Et cum difperilonem 8i exterminium genti: agricolaefuperante malieia,confideraret,fci
ens in tumuitu bellorum bona fua perditum iri, exifiimans ea quantulaeunq; muito meliusì
operibus miferieordiae difiribuere , fic fecum dicebat . Vae mihi quare peruerfitas fuperbiae
metas offendit innocentiaei Verum illud inquit ей poetae dictum . Quicquid delirant Reges,
pleŕiuntur Achiui. Sieitaq; pietatis vifceribus affluens bonorum fuorum partent pauperiba
erogauit. Quorum pofiemones hoililis furor furripuerat.Partem autem fibi retinuit, non ad
auariciam,fed potins ad gratiam Omnipotentis impetrandam. Quoniam cum videret nullo
modo fe poile matiere in patria natiuitatis fuae,fumpto confilio diuinç eontemplationis,prov
ficifci iiatuit HieruialemSumptis itaq; rebus,quas fibi feruaueratßi obnoxias temporaliper
ditioni cernebat,eas in itinere Sancte peregrinationis expendens , in fcientiae thefauris , vbi
nec rubigo , неф tinea demolitur , eollocauit . Sieitaq; vir Dei infii'tens fidei pacem quae!
rens,bellum fugiens,loeum pacis Hierufalem vifitauit,vt iuxta Pfaliniiiam adoraret vbi йео
teruntpedes Domini. s
DE Favsro, вт IANvAalo, EIMAR
‘HALE Mauryurßvs.
Lim cum Praei'es Eugenius Cordubam veniffet,ei Fauilus,Ianuarius,8i Martialis oo
currerunt dieetes.Quid tibi vis Eugeni, qui Dei' feruis mauis inuidere ф credere! Tñc
Eugenius ira pereitus dixit,ó‘ infoelices homines,quid vos effe vultisäFauilus refponditmos
Chriftiani Chriilum fatentes,qui dominus vnus ей, per quem omnia , Si nos per ipfum fas
Ri fumus.Eugenius dixit. Vnde vobis haec ей tam defperata focietasëFauilus refpondit.De
fperatioin nobis non eil,nifiin te folo,qui nos Deum negare fruilra compellis. Нос сит di
xiiiet Eauilus,magis iratus Praefes,imponite dixit Fauftum in eeuleo,qui täirreuerenter mia
hi refpondit.'1'une Ianuarius Eaufio dixit.O ehariiîìme tu pro nobis hoe pateris, qui metia
tis peceatorum nofirorum te focium eil'e voluiiti.Cui Еаийи: refpondens dixit-Societas noe
йта Ianuari manfit in terra femper,8i imperpetuum mancbit in cœlo.Hoc cum audiilet Eus
genius admiratus dixit. Quç ей ii'ia nunc allocutio veftra, qa tam impie voluiilis ambo refpôa
dere mihiEIanuarius dixit. Nobis confeiiîo Chriili 8l nulla ей impietas . Tune Eugeniusad
Martialem conuerfus dixit.Vides iitorum animi dementiam, qua te in foeietatem fuam cons
traxeruntëNoli maleficisiiiis 6i impiis te crederoCui Martialis dixit.Solus Deus immortalis
eit,qui coelum fecit 8l terram,ipfe pro tuis maiis operibus te puniet. Одной audiens Eugenia
öl hic,in quit,ponatur in eeuleo. Quod cü fieri vidifiet Martialis, о beata dixit immortalitas
gloria’. Chriiìi,qua nos tibi frater Eaufte fociaitiIum dixit Eugenius fateliitib? fuis,torq ues
te eos donec adorent Deos пойгоз-Еаийи: autem dum torqueretur,di'&`icile ей, inquit, tibi
8l patri tuo, qui diabolus ей, nos a paternis legibus ad mortalitatem тат conuertere. Pro
pter quod Eugenius dixit,abfciudantur ei nares 8i auriculae,iì|pereilia radantur,dcntefq; man
dibulœ fuperioris euellantur.Quod cum таит effet, FauftusDco gratins agens magis hilas
ris. faâuseilE ugenius Ianuario dicebat,Vides ne Ianuari quanta tormenta paifus fuerit Fau
 Wâancusziâäartyribuellaifpaniç. íol’. тещ.
itus,dum deceptus opinione l'ua pertinaciter imperio тю parere recufatë Ianuarius autem di
xit, im pietas Ша öl pertinacia Fauiti in me maneat,öl eius viaculum charitatis.Ad cuius vets
ba dixit Eugenius.Aufetanturöl huic quae illi prœcepitnusDñtp torqueretur Ianuarius Eu»
genius Martialem fic alloquitut . Vides Martialis l'ociorum tuorum dementiam, öl quae illis
mala venerñt {Та igittir confule ныли];diiiunge ab illorum mala confuetudine, praua lp vos
Iuntate.Martialis autem dixit. Coni'olatto mm Deus elt , quem ipiî gaudentes magna voce te»
i'tanturldeoq; confitendus öl laudauduseit Deus Pater öl Eilius öl Spiritus i'an&us.Tunc Eu
genius maiori furore i'uccenfus , шт: eos igne comburi . Cumq; perdu&i нити: ad locum
ina: pafilonisd'lc vno fpiritu plebem Chrilti' alloqui cœperunt diceutes. Vos chariiïimi mei
öl спит ñdeles nolite credere huic Diabolo inimico,i'ed agnofcite vos ad Dei ilmilitudinem
öl imaginem effe fa&os.Illnm igitur adorate,öl illum benedicite, qui autor eiì omnium. Nö
vt т: dicunt adoretis opera manuuin ipi'orum.Quoniam ligna öl petra,aurum öl argentum
iunt opera manuum hominñ, Vos паса conteninentes-huíus iniuriam,öl confidentes in Ieiu
сыто foli Deo fine ceil'atione quotidie referte laudes. Et cum ducerent eos li&ores,per quo
rum manus fueran! cruciati , cœperunt eos igni compellere,iimulqs traditi Hammis, exultan
tes tradidetunt Deo fpiritum.
DE SPERATO MARTYRE ETSO:
CIISEIVS. ‘
Pud nouam Carthaginem addulios Speratum,Natalium,Ciriniim,Donata m, Sectm
dam,BelI`iä,ölali0s hose focios, Saturnin9 Romanos: Procôiul talib? verbis allogtur.
Poteitis ab Imperatoribus veniam pro mereri, fi Deorum потопит cerimonias obferuauea
ritisßui Запали Speratus hoc modo rei'ponditNuntì male дампа conl'cii fumus,iniquitati
opem öl aii'enfum non praebuimus , nulli тиф male dixiiiî: recolimus, fed male tra&ati ac las
сети Deo gratias iemper egimus,0rantes etiam pro malefactoribus , öl Ша norma ab Impe
ratore noitro tradita nobis eitl-lçc cum dixiifet Speranis;San&us Cirinus dixit. N6 te aliud
a` nobis oportet audire Proconl'ulmiû ea quae focius noiler Speratus confeii'us ell. Cuius vere
bis San&a Donata Гuœ quoq; nientis conceptum adiecitl-Ionorem Cœfari,quia Deus praece
pit,reddimus.Timorem autem öl cultum Chriito prçitamus. San&a quoq; Бета Пс eil locu
ta.H0c meditabitur cor meum femper,öl labia mea prontmciabunt,quia Chtiitiana ium.San
(ta Secunda fubinde dixit. Ego quo@ Chriitiana fum, öl a` profeiiione fociorü meorum nun
quâ tecedam. Tunc Saturninus videns eos tam conilantes öl fortes, iententiam dedit dieens.
Speratum,Natalium,Cirinum, Donatani,"Sectindam, Bemam, öl omnes qui Chriili ritum
profeiil funt,gladi0 placet interire.Tunc Speratus dixit , Deo gratias. Natalius dixit hodie in
coelo martyre: Гати: Deo gratias.Proconiul veto шт: San&0s decollari ,Sanctum Speratñ,
Natalium,Cirinum,Beturium,Felicem,Aquilinum,I.etarium,Ianuariñ, Generolamßaiïiâ
Donatâ,öl Secundä.Q_uilaetantes ad locñ martyrii veniêtes beatas animas Deo tradiderůt.
DE SANCTO FLORENTIO MARTYRE.
Аида: Flotentius martyr Hifpanus öl genere nobilis fub Detiano praeiide рати mare
tyrio coronatus titl-loc legitur in catalogo lanŕ'torñ Romano. Cuius reliquie (впав: по
ilris temporibus in ecclefia шрама apud iacrariuni cü aliis Sanflorum reliquiis in magno
precio ac veneratione fidelium Chriitianoruiu in capfula vil'untur. Qua: talibus verûculis in
vrna fimul inclul'is deûgnâtnr.Requiefcit in pace Florenti9 vir ian&us ,die feptimo kras Mar
tias.Vixit annis quinquaginta tres,öl depofitus eil die tei-tia Idus MartiaseEra quinquageiis
ma tertia.Ann0 Domini quadringenteiimo 0&0gelimo quinto`
'DE SANCTO 4EVGEN IO TOLETANAE
's' f iedis Archiepikopo öl martyre.
D iii i
 7Liâ3erinei @iculiJLimelll
ог—Щ!__“_>Б’Г4
Aymundus olim Toletanae fedis antilles ad concilium apud Remos Galliae populus ce
‘ lcbrandum tem poribus Eugenii Summi Pontificiscum aliis multis Epifcopis in Gals
liam profeflus eil: . Qui cum in vrbe Pariiìorum ad eccleiìam Sanfli Diomili orandi gratia
ldiuertiifet ,in eadem ecclefia quoddam fepulchrum inuenit , quod apud eos magna: venera;
tionis habebaturln quo ex eius i'uperfcriptione beati Eugenii Tolerani Archiepifcopi corp?
humatunt eil'e cognouit.De quo diligentius inquirens qs fuerit,vel qua ratione a propria fede
quieuerit,tum ex relatu hominum,tum ex eins vita,quam ibi defcriptam inuenit, deprehens
dit.Scriptura fiquidem contine bat hunc Eugenium a‘ Beato Dionifio in Galliani proficii'cëte
ab vrbe Arelateni'i in Hifpaniam direftum Tolerane fedi praefuiil'e. Qui рот]? vifitauit mae ‘
giltrum i'uum Dioniiium cum iter eiletingreiï'us,â Gentilibus deprebenfus 81 ex fidei confef
попе quis eifet cognitus,gladio aperiente viam ,qua magiiler i'uus illuc iam praecr ilerat, cœlñ
coronams ingreditur.Cuins corpus poil multum >tem poris diuina reuelarione repertum in ee
clei'ia Beati Dionifii magna наела leticia 81 exulratione côdif.Vbi propter meritt'i впала“:
ßlgloriâ miraculorum,que ibi fiebant,ab omnibus ф deuotimme venerabatur.
DE SANCTO ATTILANO.
Pereprecium eil Sanflorum virtutes 81 gei'ta cognoi'cere,vel propter eorum memoriä,
quae femp eluceat,vel maxime ppter exëpla quae Гит nobis falutifera documëta.Quas
re Beams Attilanus annii agens quintum 81 vigeûmü , audiës in Morerola monailerio,quod
â Zamora ­non longe diiìabat,homine's fanfliiilme vixiiï'e,illuc ilatim fe contulit.Vbi decena
nium fub Eloriani Abbatis difciplina militauit.Cuius honei'tatem ianftitatem 'qgcognofcena
Florianus eum in monaiterii Priorent conitituit. Quorum temporibus Zamoreni'is aten Le
gionenfis Pontifices a‘ mortali vita dii'ceilerunt. Attilanus in Epifcopatu Zamorenfißl Flori
anus in Legionenfi i'ucceil'erunt.­ Propterea quod per omnem regionem clariiî'lma eorum Га‘
ma virtutû peruolabat.Qui die iancli Spiritus illo myi'terio fuere roborati.` Quapropter Ati
rilanus templa,loca,onmefq5 populos fumma cura gubernabatß( annos fere`decem magno:
81 aiìlduos labores tollerauit.Cl_ui memor exaäae vitae criminüq; fuoiyij antea cômiieiat,p¢
gre proficii'ci ilatuit. Epil'copnus “щ; reddit9 pauperib9 mädat comunes ileri , quod multis ‚
ra tionibus lîtos hortaf , quoniâ neceflltate coafl? fe per aliquod tempus receil'urum dicebai.
' 041011 i'i fecus mandatum feciifent,Deus iratus malediůione condemnaret. Hoc audientes q
vita m eius noutrant clamaut omnes .Te fequemur quocunq; vadis 6` mortalium omnium с]?
mentiilîme,quare nos in tanta calamitate relinquis ё Per Вей vnicum quicquicl rogas nos fai
Ruros teitamur. Ille autem verbis illorû fidem adhibës,cum eos benedixiil'etJlatim dii'ceillt»
Cütß venii'l'et ad pontem prope templum Sanäi Laurentii,anulum , quem digito geilabat,
de ponte proiecit'in flilmen,i'ic dicens.O`uando anulum hunc reuii'ero, tunc ab omnipotenti
Deo deliflorum meorû veniam promerebor.Inde autem dii'cedens cñ vno comite,quë plm
rimum diligebat,adeo feitinauit,vt eum defatigatum reliquerit in itinere. 8019 itaq; fe panni#
induit (137111111 mis,adeo vt a' nemine cognofci poiï'et, 81 duos annos eleemofinis vixit . OJ?
»xl-’__
tandem vox in fomm's audita diuinitus i'ic admonuit . Attilane iamiam tuurn ad ponti'ilcaiü
perge, tux enim exauditac funi preces. Ipfqumrecepto audito, le itineri accinxit.Venit itat; ¿ff
¿i?
`
¿l
59
на
à"

1106111 ad heremum ,que Sanfti Vincentii de Cornu vocabaturßl còuicina ianfto fepulchro­
Vbi quaedam muliercula cum marito fuo illum in parna domo receperunt , ei'tß coenam non
L_ lautam quidem dederunr. Мат: autem maritus 81 vxor pro pil'cibus ad Epifcopi domutn v8*
duut , vt antea coni'ueueranr . Et Attilianum rogant vt interim domum cuñodiat. Quibllß
dantur pifces,immemores vnius,quem domi reliquerant:reuerfi pro eo dederunt pil'cem ma
ioris ponderis . Quos pifces Attilanum rogant vt preparer donec ipfa pro aqua 81 тати!
pro igne vadnn't.O`uib9 A'ttilanv refpondit obi'equêter. Cut; maiorë pifcë accepiiïet dû «9
.kv
vii'cera volueret,anulû.quë â pôte deiecerat,inuenit. Tñc repete ,prv 81 geniba flexis deo gri в—
 @generierßäartmbueтрате. forma;
tias eglt 8! côtinuo fpöte eipanae fonitü dederñt,8l magna totius eluitatis admiratio опа ей. ~
Quappter per omnes domos 8! hofpitia arq; hofpirales pquirunt, nihilq; còperiebant. Cû;
спет йаф omnes folllciti,tâdem vir quidam procurator rei familiaris Epifcopi meminit, de
viro quodam,quem muliercula fibi dixerar hofpitatum apud fe,nefcius cuius diguitatis efieta
Omnesilluc concurrunt facerdotes 8! tota ciuitas.Attilanus autem velte nò preciolà неф no.
ua,fed vili arq; detrita inuentus ей, Deo gratias agenss Quapropter omnes ei gratulantes, 8!
Deo grarias agentes cum magno gaudio reduxerunt in ciuitatem.Qui ройеа vixit'annos cis
citer 0&0 fanâis femper operibus incumbens . Quem vita funâum nomine eiuitatis Vrban
nus Pontifex Maximus in fanŕlorum numerum canonizatum aggregauit, Anno millelìrno
fecundo,quo regnabat in Hifpania Rex Henrricus. _ д,
DE .SANCTO TO RQVATO ET
SOCIIS EIVS.
' ` Кот fcribit Callxtus Romanus Pontifex in libro, quem de vita Sanäi Iacobi 8!~miras
culis atelidit, in Hifpania Diuus Iacobus ¿Gallecia prouincia nouem difcipulos elegir,
Quorum feptem , duobus aliis in Gallecia praedicâdi caufa remanentibus,cum eo Hierofoli .
mas perrexerunt.Qui corpus eius рой palllonem per mare in Galleciam deportarüt. Ex qui ,
bus, vt idem Calixtus 8! beatus Hieronymus feripferunt, nonnulli cum beati Iacobi corpus _
î Gallecia fepelilîent, Romam le contulerunt, 8! ab apoñolis Petro 8! Paulo coroniseplfeopa
llbus ordinati ad praedicandum Dei verbum in Hifpaniam adhuc errore Gentilitatis implica
tam mifiì fuere . Qui fuapraedicatione innumerabilem Hifpanorum multitudinem ad Chria .»
iti cultum conuerterunt. Torquatus apud Gaditanos , quos tunc Accios vocabant , Etheila
phon ad Abderenfes,quos tunc Vergos , 8! nunc eorum patriam Almerlam dicunt. Seeun:
dus ad Abulenf'es,quorum ciuitas adhuc antiquum retlnet nomen,Indaletius ad Vrfios,quo -
rum ciuitas Vnga vel Verga vocabatur.Cçcillus ad Iliberos, idей Granatëfes, Hefichius ad
Carthefos, id ей, Ventofànos. Eufrafius ad Llcurgltanos . Qui omnes idibus Mails in pace -
quieueruut . In quorum quidem memoriam ad hoc qu; tempus miraculum cernitur , 8! со:—
rum gloriolìlïìruç mortis probatlffimum tettimonium . Siquidetn in eorum vigilia fingulis»
annis ad fepulchrum Sancti Torquati retro ecclefiam diuinirus arbor oliuœ florent таю:
ris fruäibus onußatur . De quibus oleutn ßatim conficitut , vndelampades ante eius altare
venerandum accenduntur. Quod apud Acitanam vrbem fieri quidam fcripferunt. Ego vea p
ro quae fit vrbs Acitana non bene compertum habeo . Alli vero duo Sancti Iacobi difcipuli,
fcilicet Athanafius 8! Theodorus, vt i beati Leonis epiltola legitur, iuxta apoitolieum corp?
'nus ad dexteramßl alius ad leuam fepultus ей. _ _
DE MAGNA CAESARAVGVSIANORVM '"
Martyrum multitudine. l

B hinc anno milleûmo centefimo trigeiimo feptimo Mariyres innumerabiles Caefar

Aaugußç рай? fuere.Tunc enim in Hifpania indies Chriltianorñ crefcente numero Dioay
dettanus 8! Maximianus Impera tores metuëtes ne Romano 8! totius orbis priuarenf impea.
rio,Dacianum prael'idem ad perfequendum Chriitianos in Hiipaniam miferunt. Qui Caefar
augultam ingrelï'us cum Chriftianorum mentes :l faniìo propolîto reuocare non potuillet,l
aduocatis vrbis fatellitibus шт: vr ex vrbe Chriitianorum multitudo pelleretur. Quant mili
teseius armati ex locis occultis fubito prolllientes occiderenthfe autem Dacianus interea ein
uitatis portasclauferat,vr lì quls aciem mucronis fugiens ad vrbem rediret , nequaqâ ingredea
retur cruento gladio periturusSatellites itam pereurrunt,prçconum voces refonât per vrbë,
ported; referanturßœterum gaudens piorunt Chriftionorum vtriufq; fexus ingens mulriru
_do progredltur,Gloria,cantans,iu excelûs Deo.meus digreillsex стаюungetatisobfex
lill
 ‚' пьвзшпаекиищъъж.
rantur portae ciuitatisßi ex occultis repente locis proûliunt armatorum cunei,Proñemuntur
non refiitentium corpora catholicorum inntunerabi'limnPraefesautë non ßtiatus crudelitate `_ . ­A\­»

[на praecepit multitudini paganorum , vt per omnes ciuitatis plateasiacentia corpora cögefta
ignibus traderenhQui vt nihil crudelitatis intentamm relinqueret,omn'es diuerforum сити
num reos,qui in ergaitulis carcerum tenebantur, amputatis capitibus fociari шт: fanâorum
corporibus,&ßmul ignibus comburißongeita funt igiturSanâorum corpora corporibus
damnatoßt 6i coniunâaQuç öl fi fimul côcremata fuere, virtute tamë coelefti Гит аЬ illis fe.
ранит]: quidem fuerunt omnia fafta veluti frumentfœndida mailao fœlix 8i nimiurn
beata ciuitas Cœfarauguitana beatorum fanguine circumfufa,que tot milium martyrum obs
lationes domino confecrafti. ì
DE. SANCTO LAMBERTO, ET SAN
CTO GREGORIO.
Vm in Hifpania citeriori apud Iberum атлет !осийатт multitudo ingens per mub
' tos annos fruâus omnes deuaftaret,eam 'qs nec precibus nec votis nec iacrificiis illius rea
gionis incolz abigere potuiiî'ent,tandem multorum coniîlio,vel potius diuino monitu p nii
cios Romanum confuluere Pontificem,quomodo fuis 8i aliorñ precibus öl confiliis tâto pof
ient obuiare malo.Шпагат lachrymofas preces Pontifex audiens triduanum populo ieiuniü
mdixit, orans vt Deus, cuius difpoiìtioni спада fubiacent, reuelare dignaretur, quo ordine
peüis illa iëdari pofietPoit autem triduum angelus Romano Pontifici , 6i cuidam Cardinal!
vifibiliter apparens nunciauit,vt Gregorium, qui propter operum fuorum fanâitatë ad Hor
л
Ц
:I:
1*.
\.;‘
ítienfem pontificatü promotus fuerat,mitteret. Quod Romanus Pontifex adimplens beatů
Gregorium itatim mißt in Hifpaniam . Qui cum veniifet primum oppidum Calagorritanü
vbi locuiìarum denúû'ima nubes campos obumbrabat,viiitauit.Cuius praeientiam peñis il,
la fui'tinere non valens,i1cut fumus â vento repulfa ей. Pergens deinde Lucroniurn ceterach
vifit'ans circñadiacentesregiones 8( fi'ul"tusa` Iocuitis 8l corpora dlangoribusßi animas a` via
tiis virtute diuina fue q; prçdicatione liberauit. 0411 etiam quendam opilionem nomine Don
minicum monitione diuina ad eum venientë facerdotem ordinauit, 8i indiuiduum comitem
femper Ватман! nunc Гавана Dominicus vulgo dela Calçada diciturßeatus vero Grego
rius plenus virtutibus prophetico fpiritu pollens 8l maximis corrufcans miraculis foelix mi
granit ad Dominum. Cum autem Dacianus prçfes in Hifpaniam adueniës multa fanâorum
corpora laniaretßi innumerabilium martyrum Caeiarauguitanorñ fanguinë fçuiiìîme profu
diiî'et,cupiens Chriftianitatis nomen funditus delere,fub prçconis voce tale promulgauit edi
йоту: й quis latenter Chriiìianum liberumaut in rurib9 feruum teneret, fub Talionis poen
na itatim proderet aut negare coger'et ñdemßumç beatus Lambertus fub cuiufdam infide
lis dominio in rure laborando degeret,dominus eum alloquës duorum optionem dedit, aut
fidem negare,aut gladio fuccumbere.(luod audiens Lambertus intrepida voce refpödit, an
te mori fe velle ф domini наг negare . Quapropter iratus domin9 euaginato gladio vno Юн
caput eíus abi'cidit . Martyr vero domini proprium caput propriis manibus accipiës qu; ad
eum locum,bobus prçeuntibue,peruenit, vbi innumerabiliurn martyrum precioia corpora
iacebât.Qui cantâs: Exultabñt iànäi in gloria,cçterii“rß nutu diuino reipòdentib?,I.a:tabûf
in cubilib? fuis,genibus Hexis пиф in cubiliamœno inter reliquos martyres fe collocauit.
DE AEMILIANO CHRISTI CONFESSORE.
Anñus Aemiliana i Aragoniae ,puincia iuxta môtë Cachü pañor ouiû fuit paßor homi
nii futurus.Qui oues ducebat ad vireta montiüßl vt paitorñ mos ей, citharâ fccum fe А'.1r'
'1'.7

rebat, ne ad gregis cultodiam torpor impediret ociofam mëtem штаб}; exercitatione fufpen
(впадин: autem ad difpoiitum locum perueniiî'et,eum diuiniius fopor inuaút . Qui citharz
 шЕгипте-2 @SarmibueИдите. fol’. prix.
mattriam vertit in literarum initrumenta,animamq; opilionis in a&um contemplationls.Ex
pergefalìns cœleltem meditatut vitam. Relinquens fubinde curam ouinm i'tatim fœlicem He
пищат adiit, qui erat in Саше Libi0.Poit cuius ialutarem do&rinam in herenio habitans
annis ferê quadragenis angelorum folummodo collegio fungebatur . Quem Tiriaiïonenlìs
Epifcopus Vrgelieniïs eccleiiç, vbi nunc eins corpus habetur, glorioium preib'yterum ordi:
nauit.Qni prefbyter ordlnatus daemonium oratione fugauit. Atmëtari'um monachum â tu
more ventris ianauit,ßarbaram fœminam a paralifi morbo, aliain lp claudam cutauit, öl ana
cillç culufdam Senatoris cçcae vii'usreititnit.Ante annum autem fuae migrationis öl vitae fete'
eentei'imum,cnm ei reuelatum eil'et humanos ie finiturnm labores, öl omnipotentis perceptn
rum promiliiones ad vitaiu fe connettit ai'petiorem, öl qui fe vigiliis ieiuniii'q; iâdel'iccauerat,
denno veteranus miles militiam aggreditur n0uam,vt finis effet praelìantior.Eodem igif ane
no quadraginta diebus ante reuelatur ei excidium Cantabriae. Vnde nñcio milio iubet ad dië
feitum pai'chae ienatum prçito elfe. Qui cum ad itatutum diem conueniii'entmarrat illis quod
videratSecreta eotum caedes,furta,inceita,violentias,cçtera vitiaincrepat, poenitentiam vt
agant pro his omnibus praedicat. Appropin quante autem mortis tempore accerl'iuit наша
prefbyterum fan&iliimum contubernalem . In cuius prçfentia fozlicilîima eins anima a‘ cora
pore ioluta,cœl0 eit teddita.
DE EVROSIA VIRGINE ET'MARTYRE.
Hodorici regis temporiba Manrisper iniìdias Inliani Comitis Hifpaniam deuaitantl
bus,Euroiia Bohemiae Regis filia Aragoniae Regi per nuncios трата veniës in Hin
fpaniam,cñ Maurorû rabiem feuientë cötra Chriilianos andilï'et,ad môtes Pyreneos fngiës,
in fpelunca apud oppidum,quod Verna vocabatur,latuit cum multis Hifpaniae öl Boherniç
nobilibus,qui cum ea venerant.Ad quam fpeluncam cü Mauri perueniifent, equites Euroi'iae
fortiii'ime contra Mauros pugnantes,omnes demum Maurorum multitudine circüuenti 0p
p'reiüq; cecidetùnt,öl Enrol'ia ab hoiìibns capta. Оше cum Regis filia agnoiceretnt , öl ст:
forma pulcherrima,admonita à Maurorum principe vt Chriitianam legem deiereret,öl ei c6
itigio copularetnr, nolens illi'us fraudulentibus fuafionibus acquiel'cere,ipfa cum paucis Гнева
qui praelio remanferant,iugulatur.CLuae cum ferientis gladiñ patienter expe&aret, hçc angeli
ca vox audita eiì.Veni ele&.i mea iponfa Chtiiìl,accipe coronam, quam tibi dominus prepa;
таща: donum,vt quotiefcunq; pro pluuia vel contra quâcunç tempei'latem fuerisâ Chtiñi
fidelibus inuocata,erit eotum orario exaudita . Cum hoc audiiìet brachiis detruncatis öl pea
dibus fpirauit. In loco autem vbi concidit miracula multa poitea viia fuere.Coi-p9 vero poi!
aliquot annos cuidam pailori diuinitus demonitratnm eit.Et inuentnm folëniter öl maximo
gaudio Chriltianorum ad Iacam ciuitarem delatum eil, vbi in arca reconditum in eccleúa cas
thedrali fnauiiiìme redolet. ч
DE FRVCTVQSO, EVLOGIO, ET
Augurio Martytibus.
набьют Tarraconenûs Epifcopns cñ Augurio öl Eulogio Diaconib9 fuis ab Armin
Fliani fatellitibus in carcerem conie&i fuere. Vbi poitero die Fru&nol`us Rogatianum ba
ptizauitPoit diem autem quintum ad Aemiliannm praefidem perdn&i fuerunt,öl Fru&u0fo
dixit Aemilianus.Audiili quid Imperatores iniTernntiFruftuofus dixit.Nefcio quid Impera
tores vŕi iuiTerunt.Eg0 vero C hriitianns fum. Aemilianus dixit.Prçceperunt deos coli. Erna
стойле refpondit.Ego vnum Deum colo,qui fecit cœluni öl terrâ,mare öl omnia quae in eis
funt. Aemilianus dixitzscis eil'eDeosëFructuol'us dixit.Nel°ci0.Aemilianus dixit.Scies ройся.
Fructuofns autem orare cœpit intra fe.Aemilian9 Augurio dixitNoli verba Fructnofi aufcul
tare.CuirefponditAugurius.Ego Deum colo omnipotentem._AemilianusEulogäoNnnqd
V
 ` lo vo е я

8l tu Fruâuofum colistEulogius dixit.Ego ipfum colo,quem 8i Fiuñuofus. Aemflian’ Рт

&ио1'о dbdt.Epifcopus esîFruŕtuofus refponditSum. Aemilianus dixit,fuiñi.Et ftatirn iuf:
fit eos viuos comburi. Qui cum ducerëtur ad incendium populus Fruâuofo condolere сое:
pit,quoniam eum diligebant etiam Gentiles.Edu&i de carcere 8i Hammis iniefti таты ine
йаг crucis expanfis orantes,vt vincula,quibus aitringebantur,urerentur,apertum ей cœlum
fuper eos,uidëntib9 etiam Praefielis Aemiliani domefticis, Qui Aemiliani filiae,cui feruiebât,
oítenderuntjruâuofum cum diaconibus fuis eœlum afcendere coro natos, adhuc ftipitibr,
quibus alligati fuerant,permanentibus.Aemilianus autem ad videndum vocatus,quia non di
gnus erat,videre tantam gloriam non meruit.O beati martyrcs igne probati ficut aururn,ves
Ша lorica fideißi galea falutis.Qui coronati funt corona coeleiti 8i immarcefilbili.
¢ DE SANCTOELESMO.
' Т Elefmus etß fuit natione Gallusßi ex claris paretibus ortusßl vir ianëlimmus,â Re
gina tamen Hifpaniae öl Alphonfo Rege per literas 8i nuncios rogatus,in Hifpaniam
venit.Vbi cómoratus, perfpeôis eius moribus 8C vite fanŕìitate Hifpaniae principes eñ apud
fe habere volentes,ei facellum , quod Saneti Ioannis Euangelißae nomine iuxta portam спи.
tatis Burgenfis in peregrinorum fepulturam condiderant, deftinarunt . In quod Elefmus vir
diuinis confecratus степе magnis fundis öl redditibus a' rege donatus fe recepit . Vbi fuper
humuin nudam dormimrusiacebat.Qui ieiunabar afìîdue 6i indefeiïus orabat,quottidie'rB
facris operabatunErat iedulus eleemofinarum largitor , egrotätium Si peregrinorum in re 8e
verbo diligens confolator. Cuius multa magnaq; miracula , quae Deus per 11119 virtutes ойеп
_pu
­
dit,quoniam funt ab aliis fcripta latins,praetermitto. Eius autem venerabile corpus in facello
»zal
fœmemorato funeratum efl,ö( fimulachrum eius lapideum ante ian'uâ templi vidimus,
DE SANCTA CE NTOLLA, ET HE
LENA MART YRIBVS.
"Ш Eutolla virgo Hifpana cum multis virtutibus effet infignisßhriftíanamíi; religionem
il Ш
accuratiffìme fertiaret ad Regem,qui tunc in Hifpania rerum fummä tenebat , duâa ей.
Qui videns eam in Chriito , praedicando eonftantifilmam cruciari crudeliffime шт: . Et
ройеа Seditio prœfeäo feuioribus, fi non mutaretanimum,afficiendam tormentis tradiclit.
Щ In qua Seditius omnia tormentorum genera exercuit.Ad quie vidôda frequës mulierůturba
dolentium intromiffa ethuae Centollam folando rogabant vt fententiam mutaret. Quib’
ì. illa fereno vultu fe maiora pari paratifî'i'mam effe refpondit . Omnia@ faeuiiïima tormenta ad
mortem qu; fußinuit. Ad quam veniens Helena millier nobilis hortata efl,vt nó defieeret in
tormentis.Cui Centolla refpondit,tu vide foror mea ne deficias,quç fimul mecû pro Chriito
trucidanda es . Et paulo рой prçies "катер decollari iumt. Quarum corpora in Burgenfiec
clefia rranflata fuerunt. 1 I
DE SANCTO IVLI ANO DO CTORE
Archiepifcopo Tolerano.
Vlianus cognomento Pomerius ecclefiae Toletanae fuit Archiepifcopus tertius рой diuü
Illephonfum. F uit in omni genere literarum doŕtimmusßl praecipue in iacris.Quem ma
gifter fen tentiarum citat in libro quarto , fcribens de igne purgatorii 8( inferni“, ô( autoritate
viri huius doâifiìrni arq; fan äiflìmi conñrmatopinionem fuam. Scripfithic libros complue.
res,qui' temporum iniquitate 8l hominum negligenria non apparent.0biit vir hic länâifîì:
mus ofiauo die Marci,quo in ecclefia Toletana feftum eius celebratur.
DE SANTA CASILLA.
Vit olim Toleti Rex Маш-нате: gentis nomine Canò homo viribus potens Öl armis
ftrenuus.Q_ui multis annis aduerfus Chriftiarios bellñ geffit,multaç damna catholic;
ûdei cultoribus iiitulit,atcp> фрикцион Chrifiianos captiuos longo tempore teriuit. Света
 Wßanctiezûaffifíbueтрате. fol’. xxl'.
huic Chrilliauç religionis hofti validilllmo crudelillìmdçmifpenfatione diuina,filia l'uit vnl
ca nomine Cafilla, vel vt alli volunt Cal'ilda , vt tam faeua |pgenies 8! ltlrps tâ uequam ŕlorem
8! fruftum miti candoris afferret,fuper que fpiritus domini conquiefceret, Virgo fiquidem
regir generis ita femper abinfantia in virtutum creuerat faltigium, vt cor eius ôlpietas,que fe
cundum Apoliolû ad omnia plurimü valet,miro modo repleuerat 8! iplìus praecordia veluti
gladius bis acutus penetrauerat,vt Dei totam famulam in fuum videretur dominium ven die
caffe. Stupendo nä@ modo 8! admirablli virginem illam fpiritus ille deificus perdeuorionis
incendium furfum femper agebat in Deum,per compaliìonis moliçiê trâlforniabat in Chri:
Rum, per pietatem del'cenflonis inclinabat ad proximum. Fetuido fiquidem 8! teneris annis
tenebatur affeâunta vt aft'nŕlis Chriltianis,licer Sarracenica nata effet progenie , inrentilllm'ç
compañlonis tenerirudine condefcenderet. Arq5 liquid penurias aut defefius in aliquo cerne
ret ,_pii cordis dulcedine regebat in lachrymis. Habebat enim clenientiam mgeniram, quam
Тире: infufa Dei pietas duplicabat . Ipl'ius itat; liquelcebat animus ad caprluos pauperes , vr
quibus manum non poterat,exlbeba`t affeâumßon Гuerudinis fiquidem er? etat fingulis die
bus ineH'Ítbilitermtl'i allquid elî'et impediës, pietatis per vifcera Chrilti almi Iefu propter гене
rentiam,captiuos Chriltícolas inopes fua (fsgratilïima prefentia vllitare, ipfi'q; per largitatis
impenl'ionë porrigere manus adiurrices,pe&oris gerês in ferutinio aueris literis confcriptam
Dauidtcâ fententiam,qua intonuitßeatus qui intelliglt fuperegeuum 8! pauperem,Mira res
8! infolita,a‘naturalt incifa oleaftro,contra naturâ fui generis ,in bonâtranlìbat oliuam,v't fru.
Нит bonum pofïetalïerre . Vnde arbor lnlruŕtuofa tantum producere valuitvberrimum.
нес autë Sanäa Caûlda(nele&ores elus laudes 8! virtutes ignorent) cum Huxñ fanguinis pa
тешьте сит captiuts Chriltianis,quos e'vinculis,abfente parte,|iberauit,ad Boeeium fon
tem,dequo allo loco fcripfimus,fe conrulir. Vbi lota ltatlm conualuit, ibiq; permitir ‚8! non
Пне multis miraculis,quae Deus propter illius fanâitatem multis Chriltiam's oftendit., vitam
нытьем propter Chriftiani fubinde in cacumine montis,vnde fonticulus oritur , ведет
facram condlderuut,quç niic â Chriltianis excolitur nomine 8! appellations Sanâç Cafildç.:
_DE SANCTO FRVCTO.
ì Rudiautë ferul Dei lànâilïìmam 8! afperrimam viti Segouienlls quotannis exultans
cantat ecclefia,Qui cum diues elfet,omnia que habebat vëdidit,6i preciû rerum , quas
prodlixerat,totum piuperibus erogauit, 8! pene nudus in heremñ fe contulit,ibiq; in fpelüa
ca inter montanas feras 8! l'ine humano contubernio vitam egit folitariam 8! торг. Qui fpia
ritu Dei plenusgdiuinls alfuetus praeceptis,perfeflionis Euangelieç fuir fedulus emulator.Vn
d# venditls omnibusßi precio diftributo egenis,ad hetemi fqualorem,fa&us folitari?, abiit.
Et nudus fequutus ей infatigabtliter Chrillñ nudumDecuius eximits virturibus 8! magnrs
_laudibus preter hy-mnos deuoril'fimas etiam кают: in eius hiltoria legërur. Exquibus vnâ
folenniter cantat ecclefia. Quâ hic exponere placuit.Cum partis lnollri Fruâi gloriolì meri»A
ta fingularla 8! opera mirabtlia nobis in meutë ventunt, noltrâ nimirñ viti iure reprehende
mus . Quz qdê , ll cñ Fruiti {анаши côparel" admodii vilis ей 8! non fine maxima culpa,4
DE S-ERVANDO ET GERMANO М ART YRIBVS.
LEgimus _etiam Seruandiôl Germani martyrium . Qui cum viri nobileselìent daemon
nes expellebant , 8! per impofitionem manuum multos langores curabant in Emerin
ta vrbe Lulïtanlçprouinciç.Quod cum praefes шит: eos ad fe vinâos cathenis adduci infn
lit. Er in Mauritaniam prouinciam profetturus fecñ ducere decreuit.Illi autem labores itine
rls,eathena_s 8! famem,guadëtes,animi virtute tolerabant.Tandem cûventum ell'et iu locum
qui dicebatur Vlianus,apud Gades шт: prçfes,vt colla eorum carnifices amputarent . Бит
igitur ad eoliem ilexis genibus orantes Deum,gladium от: eeruicibus excepenmt. Quos:
Setuâdus Hifpali cñ Iulia 8! Rufina,Germanus vero in Anguita Emerita lepultus ей.
 _ . «_ .1' Il.@39nnet§tcult.iltb.v. .
DE FACVNDO .ET PRIMITIVO MA RT YRIBVS.
N Hifpania praefes Detianus fuper ripa fluminis,quod Seya dieebatur,fecus flratam,vbi
Ierat Idolum ad immolandü ei,multitudinem gentit'i congregauit.Erant autënò longe ab
eodem loco duo fratres, Eacund? 8 Primitiuus Chriiiianiiilmi . Qui noluerüt Idoloimmo
lare. Et propterea aecufati apud iudicem ducti funi apnd eum.Quos ей multis minis exhor¢
tatus fuill'et,vt Idolis immolarent,refpòderüt,nos quotidieimmolamus domino Iefu Chr#
йо,8 nobis optabile ей pro eo pati.Et ile qu; ad mortem perfetierarunt.
DESANCTO LEANDROEPISCOPOHISPALENSI.
l Nter eçteros autë Hifpanos homines добыт: ехсеНете: Leander Hifpaleniis EpiiîcopS
‚ЕЁ fanclitate,do&rina,atcp eloquëtia maxime iloruit.Cuius cöcionibus 8 exemplis tota Ves
` l fegotarum gens per Recaredum eorum regent ab Arriana,impietate cöueria ей. Quippequi
д“ ‘ l‘ìî multa ad catholicae fidei eonfirmationë 8 ipiius Arriani hereiìs confutationê compoi'uit.Nâ
"i eandem peiiem Vandali plures in Hifpaniam ex AFFrica detulerant.Huic autë Leandro viro
‘ l lН inflgni diuus Gregorius Pontifex,adhuc monachus moraliunt fuorum librum fcripi'it.
Da_sANcrotsmoao HtspALENerpisCopo.
‚ е Eandro viro doäo fanñoeß frater Ifidorus doâißlmus ae fanôtfilmtis in Hifpaleniîs
l„î„ epifeopatus dignitate fucceilït. Qui vnus inter omnes Hifpaniae tum fanfiitatenñ lires
f. l ris clarus non fecus ae fol inter omnia iydera fulfit. Natus enim ex iiirpe regia, vents nobilis,
Í, l g verus do&us,verus fan élus 8 cunflis virtutiba excellens plurimum 8 patriam Hifpaniam 8
l Chriilianam religione дышащееuit autem diui Gregorii Papae difcipulus,â quo 8 doffri:
_ р i, i nam 8 fanâitatem doŕlus ob doflrinam Hngularem maximafq; virtutes miraculaç per mul
y ta in magnam apnd omnes admirationem deuenit.Qui ей eruditiiiìm9eil'et plurima ad Chri
iiianam пае pertinenti,ae de aliis rebus librorum volumina côfecit. Quorum hçc praeeipm
‚- х -- п fuertü. Ethimologiarum libri viginti,de fummo bono tres.Allegoriarum tres,Ailronomiç
liber vnus,oiflciorum libri duo,ad Fiorani fororem libri duo,diŕl'erentiart’t liber vnussScril
l pfit 8 de viris illuiìribus 8 grämaticae vocabulis.Item hiiioriam ab Adam vfcp ad fua tems
' рота‚8 Longobardorum geila inandauit literis,multorüq; ianöorum vitas.Librum in fus
per de Cofmographia 8 rerum naturis,multaq; alia ac pene innumeraban opera compofuit.
Ex cuius libris hase falutaria praeeepta eonilliacp fapientiae plena collegimus,quae iequuntur.
([Patienter abvno ferendñ eil,quod multis aecidit.DiH'lcile ей prauâ vincere eonfuetudi:
Precepta [ai nem,ailldua патер confuetudo in natura eonuertitur. Conor a'lapfu refurgereßl non valeo
.aI гашиш vfui reptlgnare.Trahor amore boni,retrahor malas eoufuetudinis lege . Quäuis cum dolore
-fori vfui malo refifte, Corrumpi non poteil corpus, niß prius corruptus fuent animus. Сайт:
hominë cœlo coniungit 8 angeloi'um eomitem facit. Saturi libido femper ей accëfa, ieiunio
vero deprimitur.Venis vino plenis in membris luxuria pullulat.Pocula Гит enim luxuriae in
i __ ì i ilrumenta Sligni adieâo fornite magis ineendium crefeit.Si vis a' fomicatione eiTe tutus,eilo
l; _ ,H corpore 8 vifione,muliere diferetus.Circs ferpent enim pofnêus diu illeçfus nö eris. Eiufs
l гм dë Sanfli fententiç memoratu digne de patientiaôl humilitate. -" ч
ln l Не :s ат?“
_ -lc“‚ militatis
{130412311 tum elllibenter
gradus humilitate audire
cor inelinatur ad infima,tantum
veritatë,memoriter profieit in excelfo.Primus
retinere,voluntarie hug
profieere. Veriias
l" mgm’ mentem fugit,quâ humilë non inueninDefcende vt afcendas, humiliate vt exalterisme exals
; ш tatus humilieris.Eiio рати: in oculis tuis,vt fis magna in oculis Dei. Tanto enim eris apnd
i p ul* бей precioilor,quäto fueris ante oeulos то: deipeâiorHumilitas cafum nefcit.Aequalis ello
in omnibus,mentein пес]; gaudio eômniutes neq; moerore.Nullus te cafus nnparattimnue
niat.Nullus fit cafus,quë non praemeditatio tua praeuiderit.Propone tibi nihil eil'e,quod non
li рот: accidere,nam prœcogitatio moleilias futuras attenuat, improuifa autë mala gratuter fc
­ .a riuut . Quod tibi in alio difplicet,in te ipfo difpliceat . Para tibi contra verbum afperum юз
 WEantíazßSartmbua штате. 520111111.
lerantiae elypeum,côtra linguae gladiû patientiœ fcntü.Conuiciñ non retorqueas. côtnmeliâ
ne repetas,tene­iilentii patientiâ,tacëdo facili? vinces.Aperi trangllo corde dololë iniuriç,vul»
mis qäuis graue iit apertû euaporat, valde aůt comedit animü vuln9 inclufñ. Inuidia iibimet
primû nocet,primû a&orê fnû mordet,eft erñ anime посади: fenfum comedit,pe&us vrit,
mêtem añìcit,cor quali peitis depafcit. Eiufde ßn&i {Эсеры de bona öl honeila côneriatione. Precepia de
([Profellïonem tuam habitu öl inoe'lî'n штатам 111 geiìu grauitas, î incelTu honeftas, boneßa cone
nihil lafciuiçmihil dedecoris,nihilpetulantisemihil infolentiaemihil in inceiïu tno leuitatis ap».` нет/даст.
pareat.Mores hominis lingua pandit,qualis enim fermo talis öl animus exiitimaŕ. Alienâ vie
:am non iaceres, de malo alieno os tnum non inquiries. Non detrahas peceanti, fed condole.
Quod in aliis detrahas in te potins pertimeicasDetrahentes quo@ non audias,pari enim rea
am detrabentes öl audientes tenentur. Inter fideles non cóputantur, qui quod vouerunt non
adimplent,quia fidem promiilïonis non ioluunt. In malis promillîs reicinde поет, 111 turpi
3 voto muta decretum,impia eil promim0,quae iedere impletuanlla pœna grauior eit, ф ma
la confcientia,mens erñ malas conicientiae propriis ilimulis agitatur.Prauas cogitationes tnas
manifellanitium emm proditum cito curatut. In bonis dilatio nocet . Saepe natura moribus
immutatur,coniuetndine fuperatnr. Quod cum diiricnltate cœperis,per vfum cum volunta
` te perficies.Non folum адовы etiam conicius peccati tenetur obnoxiusJ-Iaec iraq; prazces
pta ialutifera de lan&i glorioiiiiìmi codicibus hauûmusCuius dies feilns, cum fan&us fuetit
Ч egregius, cum apud Chrilliauos omnes,tum vero apud Hiipanos deuotißime celebratur.
DE DIVO ANTHONIO SACRARVM
literarnm archa cognominato.
Inns autem Antonius Hifpanus öl ex Vlixbona ciuitate oriundus arq; ordinis minos
Drum facerdos admodû quidem öl vita fan&us,öl inultisv irtntibus adornatus fuit.Quí
apud Patauinm innumeris clar9 m iraculis iumma cum gloria Deo anima reltituit . Quas 0b
resa' Gregorio fummo Pontifice ian&0rum confeii'orum confortio relatus eil, Cxterum cù'
religioi“os omnes non folum fui temporis öl œiatis, verumetiam priornm faecnlorñ longe lis
teris omnib? pirater , iàcrarum lŕaiye Archa cognominari meruit.Et cû Toloiae Bononiœep
att; Patauii theologiâ diuti? egregie docuiiï'et. Hac de re non paucos aedidilïe libros phibef.
DE DIVO VINCENTIO THEOLOGO
CELEBERRIMO. к" "
qus etiam Vincentius patria,vt quidam volunt, Valentinns, quantum Hifpaniam pa
_ triam religionem Chriitianam illuittaueritmarrare quis ролей Н1с:е1111п przdicatorü
ordini ieruiens declamator ac theologus celeberrimamô dottrina modo celebri, ied infignis
fanftitate iingulari , plurimum quidem Chriitianae religioni cun&ifq3 mortalibus ,pdtii'e man
xime itudnit.Quippe q cû còcionandi munere facñdifiimus öl vehcmëtiiiimus eiIet, qnoad
vixit,religionem Chriitianam öl fidem catholicam praedicando,docend0,öl monendo, non
verbis modo,fed exemplis augere ac iuuare nö dei'titit. Qui cum öl in morte öl poil mortem
plurimis niiraculis claruifienCalixtus tertius Summus Pontifex eiufdem patrias, de quo poe
пса fcribemus,ann0 domini. NLCCCGLV. Eas ob res in ian&orum numero eum aggre
gauit,öl eius feitum Norris Api-ills celebrati iuiñt. Qui dies etl'i in Hiipania tota diligenter öl
honorifice colifnnnlto tñ magis apud Valentiâ,vbi natale folû pŕia dino Vincëtio iui nomia
т: gaudet alûuo-De cuius admodü Ípficnis concionibns öl aliis rebus alibi plene fcripfimus.
DE SANCTO DOMINICO CALAGVRRITANO.
Tifñatueram de Hifpaniç папах: öl martyribus feparatim fcribere, quoniam tñ hi om
ues те literis потешных: his diuam _Ifidotnrn arq; alios талантов annumerani
 ~
т
.
lnâïarinetglcuhltbm. ~
' o l о ' 'l ­"­ \ ' '

mus,eorum quidem locum ВЫ quifqut mihi venerit in питающей Prçl'ertim cñ id San

Hum nullum moleße laturum certo fciam. Hunc iraq; locum diu9Dominicus вы vëdicat.
Q_ui mirabili (знайте 8 doftrina ûngulari decoratus, 8 religioni: Chriitianç quai] matuti
num fyelus effulgens,in Calagurra Hifpaniç ciuitate natus,vt accepimus,ex regulari canoni;
со vocatus á Deo cum l'ociis fratribus duodecim praedicatorum ordinem incredibili femore
religionis штат. Quo шатко diuinitus aglorioûßima Dei genitricelMaria ша ipûus ha
bitum religionis affumpfit. Cuius religionis cum eiTet cultor maximus procurant: Innocen
tio tertio Pontif'ice maximo hatrefim apud Tolofam пире: obortam mira celeritate arq; vir:
tute compel'cuitDeinde autem ab Honorio fequenti Pontifice ipûus ordinis côlïrmationem
тент obtinm.Quo quidem conflrmato innumerabilia fermëmonaíteria condidit, ac plu
rimis fignis miraculil'q; clarillìmus vniuerfam pené Europam docendo prçdicandoq; per-luf
ftrauirDe cuius multis miraculis vnum hic dunth cxponâ,quod in Sicilia contigit. In Au
guita паев .Siciliç ciuitatc deuotç cuiufdam matrona: filia vitio lapidis longo tempore labora
uit.Nullo autem medicinas conúlio fulïragantcfolum übi Гарема: infcitî'urz remediumßü
igitur dies efï'et itatuta,qua puellam oportebat inl'cidi,mater пи: periculum tin-rens prçcedëa
ti die ad ecclefiam beati Dominici fe contulitßi orationi fe dedit, luach filiam Deo 8 fanfic
Dominico voto quo potuit commendauit.Sequenti ergo noâe dormientí puellœ bœtus Do
minicus аййй,8 in manu eius lapidem,quo torquebaŕ',pofuit 8 abl'celïît» Qutm puella'eui:
gilans 8 fe liberatam inueniensmatri dedit 8 vil'ionem per ordinem explicauit . Mater vero
cum ingenti lacticia lapidem ad fratres attulit, rem quoq; geitam cori multis expoi'uit . Qué
fratres in ecclel'ia ante imaginem beati Dominici,ôl in futuram memoriam iam ñupeneli mi»
raculi fufpenderunt. Tandem anno пойме i'alutis millelìmo ducëteû'mo vigefimo tertio apud
Bononíam Italie vrbem Nonis Auguitis migranit ad Dominum. Орет ройеа Gregorim
eius auditis miraculis 8 vitae fanñimoniaJn i'anŕìorum numerû retulit.
DE SACRIS AEDIBVS ET LOGIS IN HISPAn
' nia religioi'is 8 miraculis celebratis.
I l Abet Hifpania prœter i'ant'tos 8 martyres,quos Гиря-а memorauimns,alios etiam com
plures, 8 facras :edes 8 domos mllgnes miraculis celebmtas,O¿ras non Hifpaniae folû
populi, fed externe quoq; gentes 8 principes religionis Chriirianae cultores frequentare Гос
1гт,Гиа vota pro mili'aep i'olucntes.Veniüt enim de remotiñlmis regionibus 8 ех Europa fc
Compoßclla rc` tota Cllriltiani Reges magni principes peregrinares in Hifpaniam Compoñellâcp Cala
lcciœ proulncia: ciuitatem Нант Iacobi miraculis inuirati fua dona magneqß танца: fum
mi Pontificia autoritate gratiaq; Sanfti fpiritus omni culpa poenaq; foluti,lçtantes domü l'uâ
reuertuntuereraeprecium ей anno remiñîonis peccatorum,quod iubileum vocant, videre
praten' Hil'panos plurimos,irmumeros etiam peregrinos ad hoc fanâißìmum templû con
Huentesßœterum ele huius apoltoli miraculis 8 vita Галдятma multi fcripl'erunt, 8 magna
circumfertur hiltoria. Quam qui videre voluerint legant apud alios, 8 prefertim apud Gre;
gorium pontificem шантажом de faneti Iacobi тиши; 8 meritis pleniffime fcriplìt.
;. {[In oppido prouinciç Luûtaniae,quod Guadalupum vocant, 8 vtalio loco fcripl'lmns,
Guadalupus Iuporum Humen interpretatur,domus ей ordinis fan ŕtiHiet-onymi Virgini deiparae côfecra
ta,fama celebris 8 miraculorum monumentis Шиит. Cui quicunq; fe commendant votaq;
prontittunt ab onmi_periculoliberantur.1n qua quidem domo plurima miraculorum l'igrra,
multa magna@ cernunf,q' numerare longû eiïet. Idecq; ptermittinw qrñ legunŕ' apud alios.
Отит. (Пл Ouerana vrbe preter crucem,quam diuinitus Angeli l'ecerñt, alia финиша memo
ratu digna legunturDc quibus pauca referrelibet,vr ea qui legerint, videre cupiâtlllic enim
colitur archa ab apolìolis ex incorruptibtli materia fabricata, Dciq; magnis operibuá plena.
I‚д im‚
Quaru Deus oinnium хай maximus opifex mitabiliter ab vrbe Hyerol'olimitanain Арин
 @efacrteçdibueelociemlßtfpama. fol’. rmi,
cam, ex Aphrica in Carthaginetn nouam, ex Carthagine Hifpalim, ab HifpaliToletum, 8!
ex Toleto in Alturiasad ecclefiam fanfti Затакт-13,8! iu locum,qui dicebatur O uetum,tran
itullr.Quam cum facerdotes aperuilîent,in ea multas archulasinuenerunt,allas aureas,alias ar
genteas,8l alias eburneas.O¿iibus magno cum Dei timore reclulîs fcripta quaedam viderunt
alïixa. In quibus archana multa continebantur. Quae nunc in Ouetana cultodluntur ecclel'ia
8! peregrinis lllac tranleunribus demon llrantur . Quorum multa praetermittentes, рапса, q
funt in ecclefia Ouetana monumenta falutifera breuiter enarrabimus. Continen f iraq; in hoc
шапито templo res quae fequuntur admirabiles.De llgno crucis domini,de fplnis eius coe
ronae,de fepulchro,de findone 8! tunica,de parmis in quibus Chriltus nafcens inuolurus iacu
it in pfepio,de pane согнав domini. Item de pane quo dominus hominum milla quinq; fatiaz
‘ uit.De mana,quod Deus pluit filiis Ifrael,de terra montis Oliueti,in qua dominus tenuit pe
des afcenfurus in cœlum,öi in qua pedes tenuit quando Lazarum fufcitauit . Et de fepulchro
_ Lazari. De laâe virginis Dei genitricis.De capillis 8! vellimentis eius.Vnus de triginta dena
_ rils,quibus Iudas dominum vendidit.Item pallium 8! ornamentum,quod Regina cœli dedit
Illephonfo Archiepifcopo Tolerano, 8! де alio palllo Не“; prophetœ.Veltimentñ beati Tira
й тзпупз.Мапиз fant'ti Stephani protomartyris. Calceum dextri pedis Apoltoli fanâi Pea
tri.Frons diui Ioannis Барий: 8! де eiufdem capillis.De ollibus fanftorum innocëtum . De
articulis digitorumDe olllbus trium puerorum,Ananiœ,Azariae,ôi Milaelis. De capillis, cü
quibus beata Maria Magdalena terfit pedcs dominl.De lapide,qu0 fignatum ñiit domini fea
pulchrum.De Oliua,quam dominus tenuit in feito Ramis palmarumDe petra montis Sinai
fupra quam Moyfes ieiunauitDe virga qua Moyfes mare rubrum diuiflt filiis Ifrael.Ibi funt
ölfportae Perri 8! Andreae Apoltoloaeßt partes pifcls aliari 8! fauû mellis.Er prœterea multa
corpora fanftoae martyrûßi olla pphetaae, Côfelïorü ac Virginü. Diuerl'a ibi Гит pignora
recondlta,efrum numerü Dei folius ей côprehendere .Haec iraq; 8! alla multa in archa дата
côtinenf. Sed funt preterea iu ecdella Ouetana fanâorü martyrû corpora , Eulogii fcilicet,
Lucretiißl Eulalia: virginis,fan&i Pelagii martyris, 8! Vincëtii martyris 8! аЬЬаи3‚8! fanâi
Iuliani pontificisßi corpus Regis Cafti, qui Ouetanam fundauit ecclel'iam. Crux ibi quoç
cófpicitur ab Angelis condita,atc5 vna de fex hydriis,in quib? dñs aquâ côuertit in viiiñ. _
(Cœfaraugulta f'elicill'ima ciuitas Marias virginis,quae Pilaria cognominafmiultis deco» Cefaraugu»
rata miraculis infignis ей 8! quoridle fanñll'fime colitur, Cuius ecclefia diuus Iacobus incho ~
auit,öl populus Caelaraugultanus abfoluit,magnifq5 redditibus шантаж nunc amdue
multis l'acrificiis 8! orationib9 deuotillîmis frequentafDe cuius miraculis 8! аштто туйе
rio multa fcripta fuerunt,quae nunc in e0 templo dillgentilìîme feruantur.
(Пи monte,quem Serratum vocant, apud Barcinonem beatae Marias virginis al'iìdue mi Мот 56m’
racula multa diuinaq; mylteria fumma cñ veneratione celeberrima cantar ecclefia. Domus ей “И.
iii altilfimo monte fita,öi in amœnill'imo conualle 8! altiliïmis rupibus adhaerensß( a` multis
non folum Hifpaniae populis,fed etiam ab externis gentibus 8! peregrinis frequentata. Que
fupra fe 8! in altioribus locis montilq; iugis domunculas 8! xdiculas haber,in quibus vlri rell
giofilìîmlDeo feruientes folitariam viram agunr. Qui fe adeuntibus fermocinanf, 8! lan ¿tifa
finie confulunt.Haec praeterea domus quamuis parua cubicula,tamë habet 8! hofpitia in quie
bus reges,duces,marchlones,co mites 8! equites fepararim recipiunf. Huius aüt fanâiffimze
religionis 8! деиоиттэе дот9 ordine diuinaq; mylìeria multaq; miracula, q' magno idigët
volumiiie,caula breuitatis omittimus,qtñ funt ab aliis autoribus commemorata.
([Daroca foeliciffima ciuitas non immeriro fills corporalibus gauder.In quibus holtiam, Ddïofdv
quam facerdos inter lacrilîcandum confecraueratßl fuperuenienribus hollibus inuolutâ pana
nieulo candido ГиЬ lapide repofuerar,inuenit in carnem conuerfam, 8! päniculo adhaerentem
cum vidrix â prœlio reuertilïet.Quae quldë res admirabilis 8! pro magno celebrata miracus
lo fecit vrbem Darocam fcellcem 8! memorabllem.
 21. @Sarinaвшить. v.
Матеря. II Mentei'a quoq; , quam хата vocant , vna de primariis Bethicae prouinciae ciuitatibus
Chriiti fudario,quâ dicimus alio nomine Veronicam,nò iinmerito gloriarur.Hoc enim Sa'a
âiifimo mimere donata ciuitas illa ей adrnodü foelix ‚ей admodñ diuesßl viiitaf ámultis 8
maxime colitur. Caeterum Sudaríum hoc qui diligenter intuentur cuius Ш coloris difcernts
re minime paifunt,tanta тай ei diuinitas 8 coiorum varietas.
Ciuitas Bur (I Apud Aucam vrbë,quä Burgenfem nunc appellant, tcmplü ей ordini: iänfii Auguili
gcnfir. ni venerabile magnae deuotionis. Inquo Chriiti faluatoris imaginé crucifixam adorauimus.
Quae â Nichodemo ñifla peribetiir.Hâc imagínen inuenitïe mercatorë quendam côtnemof
rant in archa maris H uftibus agitata.Cuius imagini's inuocato numine multos infinitos con
ualuiife nobis añirmaruntplures hommes fidedigni.
Вадима. (Пи oppido nomine Baluaneda dom9 ей ordinis (ада: Benediôi, vbi vir fanâus Atha» `
nal'ius habitum religionis accepit.Inqua quidem domo,i`icut 8 in CompoitellaJubileurnce
lebramr quolibet ieptënio.Quo Chriitianis eòfeiiis 8 pœnitentiba oía peccata dirnitiümr. l
(l: In iugo montis altiilîmi,quam rupem Gallicâ vocant, aedes ей lacra deigenitrici dicata.
RupesGaÜì» Quai: propter magna dei opera fumma veneratione colitur 8 a multis Hifpaniae populis 8
ca. peregrinantibus frequentatur Sia pluri'bus etiani Salmanticae ftudentibns.
(Шп antiquiiïima ciuitate , quam Sanâi Dominici Caiciatenfis vulgnsappellat,gallû via :l
этан: s dimus 8 gallinâ, Qui dû vixerunt cuius coloris fuiiî'ent ignoramus. Ройеа vero cum iugm
minicus Cal» lati fuiiient 8 ат candidiiïìmi reuixenmtmiagnâ Dei potentiam fummñq; miracult't referëf
ciatciißs, tes.Cuius rei veritas 8 ratio i'ie fe habet. Vir quidâ probus 8 amic? Dei 8 vxor eitis optima
mulier cum filio adulei'centulo magnae probitatis ad (знай Iacobum Compoftellam profiel
fcentes,in hanc vrbem itineris la bore defeiïì ingrediunturßl quiefcendi gratia reititerütindo
то cuiufdâ,qui adultam filiâ habebat. Quae cñ adolefcetë pulchra facie vidiiïet eins amore а
pta eit.Et cum iuuenis ab ea requifitus atq; vexatus ei?, voto repugnail'et,amoreni conuertit
in odiumßl ei nocere cupiens,tempore quo difcedere volebant eius cucullo craterâ fuipatri!
clam repofuit.Ct'iq; peregrini mane difceii'iifent exclamauit puella corâ parentib? crateri ûbi
{шт fubreptam . Quod audiens Praetor iàtellites confeitim mifit vt peregrinos “дискет.
(lui cüveniilent puella còfcia fui iceleris accefit ad iuuenë 8 crateram eruit ¿cuculloQuaptO f4’
£5.11
ptet' comperto deliâo,iuuenis in campü produt'tus iniqua fententia 8 fine culpa laqueo iuf
penfus ей, miieri'qs parentes cum filium deploraifent, рейса difcedentes Cöpoilellam peni' И!
¿eя«La
nerunt.Vbi folutis votis ölDeo gratias agentes fubinde,redeñtes ad locum perueiterunt,vbl __ Ñ«fа.

fllius erat fuipenfus, 8 mater multis perfuia lachryniis ad filium acceiììt multiì defuadente ma
rito.Cuinq5 filium iufpiceret dixit ei filia,mater mea noli Here fuper me,ego enimviuus fum,
qttoniam virgo Dei genitrix 8 fanâus Iacobus me fuitinent 8 fernât incolumë, Vade chai
riil'ima mater ad iudicê,qui me falfo condënauit,& dic ei me vinere propter innocentiâmtâ,
{Ё
vt me liberati iubeat,tibil}; reihtuatProper-at iollicita tintenöl 13 nimio gaudio flens vbeií?, ‘Щ
` t
if
praetorë conueni't in nienià fedentë , qui Gallnm, 8 gallina affos fcindere volebat. Praetor т: fi
quit filius meus viuit, iube folui obi'ecro. Одной cum audiiTet prœtor exiitimans eam quod
dicebatpropter amorem maternü fomniaiì'e,refponditfubrridens,quid hoc ей bona mulief!
Ne falaris,fic enim viuit filius tuus,vt viuñt , hse aues . Et vix hoc dbcerat,cíi gallus 8 gallißa
faltauerunt in menia, iìatïq; gallus cantauit, Quod cum prçtor шит: attonitv côtinuo eg“
¿nur s VOCQtfacfrdotes, 8 cities proficifcuntur ad iuuenë fufpëiumß inuerierunt incolumem
valdeq; lœtantem ‚8 parentibus reßituunt , domum'q5 reuerii gallum capiunt 8 gallinam ‚8
in ecclei'iaiu tranfferunt magna folennitate.Quae ibi claufae,res admirabiles 8 Dei potentiam
teitificantes obi'eruanturNbi i'eptennioviuunt ,hûc enim terminum Deusillis initituitßl i"
fine feptenniianteqâ moriantur pullum relinquunt 8 pullâ fui coloris 8 magnitudinis 8 hOC
fit in ecclefia quolibet i'eptënio.Magnae quoq; admirationis ей quod omnes per banc т
bem tranieuntes peregrini,qui Гит innumerabiles,galli hnius 8 gallinas plumam capiuntëŕ
ттт
 @epumislßiibamçcultozibua' iolxrxup
anni; 11lisl pluma deficiunt, hocego teitor propterea qa vidi öl intetfui, plumâi; mecíì feto.
; ГЕАрис! орршй'ОНапёдб eil î ripa_Sic0ris,öl diilat ab Ilerda palïuñ milia circiter.XI-.. '
dqmus eit Matiz virginis Caililuedrenfis in alto loco'poiita. Acl quä domû iingnlis annis in
lMartin menie diebus Venetia ex ininla Huminis tria lumina caerulei coloris aicëdunt, öl eccle
ßam p feneittas ingreifadâpades accendñt,öl fnbinde defcendüt ad eundë locñ vnde venerât,
,lbi'ç ab ini'picientiü oculis euanefcüt.O`uae res admirabilis â populis illius regionisv öl viris ‚т ; - - ‚ ‘i
fidedigli“añìflnatul'»y ,j » i', " =
у j 111811111 111 Híl'pania pretereaCartniìanorü domus magnç venetationismumero tredecim. а.

IQ,_uai'uni antiqnimtna eß Scaladei apud TarraconemPortacoeli Valëtinae dioeceús. Paularia

(повеса: То1е1апэе.Веа1а Maria de Couis apud Hifpalini.Mons hylaris,Barcinoneniis снова ‚ - . ~« .
.ceiìs.Vallis Chriitißegobricenfis.Mirailoresßpud vrbem BurgeniemDomns Aniaga, Pa . ' . ›
-1е1111те
fis diœoeiìsDomus
dioecefisDomus
apud Xericia
vrbem Granatâ,quae
dioeceiîs Gaditanae.Dom9
noitris temporibus
beatç Marias
initituta
de fuit
F6tibns,Oicen
à principib? . ‚

catholicisßt domus Nazareni dioeceûs Maioricenlis, 1 - '

Hate italy funt deuotilTimi Chriitiani, quae ­vidimus in Hifpania loca religionis memorae .­ ‚
.bilia
Deusölindomus
illis oitendit.Quarñ
inlîgnes propter
principia,canfas,
diuina mylleriaölölhiitorias,
opera fan&iiî`ima
caeterafq; res
, ­inulta'q;
prœtetmittimus
miracula,qnç
pro ,­ p ‚

ptet multitudinem magnittidinemlB.Quifquis igitur omnia plene icite voluerit,quaerat el fa

LIBER SEXTVSF ‘ ~ _
_cirdotibunqui domos,quas memorauimus,diligentiiiìme colnnt, öl omnia niyiteria callët.

DE Parmis жерлица BT A'Liiisvivi iti-1z _ ~ ч.

- - ‘610Ы7м07ьток11573. .
V N C A V 'I' E M de primisHiipaniae öl aliarnrn proninciarnrn
ш cultoribns fcripturus le&ores'admoneo,vt ea qnœ dixero nôex тю
5* capite deprompta fuiiïe purent, fed ab aliis öl non indolìis ictiptoria
.. . '
ч _ §`n bus,apud quos latins difful'a i'unt,accepta.Scribñt iraq; Iofephnsöl lOftpl-‘Mn
д „4
Beroins, quibns diuns Hieronymus öl Euiebins affentiuntur,Tnba ветри
- lem quintogenitû Iapeti filii Noç primû Hifpaniae Regent fuii'i'e.Idë негатив
I ‘_ Beroins aß'erit N 0am cognomento Ianñ, ex Phœnicia in Hifpaniâ Eufcbiuß
. , А traieciii'e. Qui Tubali nepoti ino ex Iapeto filio colonias dnas reliqt
`de'i'uo nomine di&as Noçlas öl Noaeglar.Quas Plinius Nozgas öl Noçlas ppellauit. Tuba] Рит“. .
iraq;­ primus Hilpaniae Rex fuiñ'e phibef.Quod vt clarius fiat, qdam nobis altius repetenda T“de
inthuibus nö Hifpaniœ iolñ,l’ed aliarü quoq; terrarñ primus cultus demöitrabiŕ. при НРЪФ
igitnr Noae filiusm docet Genefis,cni pater Noe benedicës ait,dilatct dñs deus dornû filiorû Idplvfl ffplê `
.tuort'uin Europa „pfe&us filios feptë ‚медитаций e2 duobus i'eptë quoq; nepote: habuit. lïlivî bdbßìß
-E1111 aût Gomer,Magog,Meder,Iauan,Tubal,Moi'ochoc, öl Thiras fuere. Qui regione , ci
.a' Tauro öl Amano mötibus incipit,öl p Afiâ viç Tansini flume ptendiŕ,coluere. Ex quiba
-s_nu«“<­«­ _Gamer primus'Iani filins in Europa Gomoritas ini'tituit. Quos deinde Graeci Galathas ape GOMOTÍM.
pellarñt.Magoga_üt in Scythiâveniës de ie Magogas formauit, quos Grseci dixere Scythas, Galatlre.
„мы öl Gothia öl Scythia regiones сна; fuere.Meder vero feu Mede? Medorñ gentes initi Gotbia.
¿lult . E gbus Media regio nomë accepit,q inter Perfiâ öl Afi'yriâ l'ita eil . Quae tñ a` quibul'dâ Scytbia.
‚Меде Medufae filio nûcupata esdi'timaturJauam infuper Ionib9,idei't, Grœcis nomë dedit,
Nude Ionium maredicitur,öl Ionia Grœcorum tellus,Quam ramen Vitrnuins ab Ionio no шипит,
,men accepilïe refett Athenieufium duce.Tubal autë côdidir Hifpanosmt fnpra di&û eit.An=
se cuius aduentum in Hiipaniâ neminem venill'ejpraeter eins anum Noam ninlti pro certo ha.
‚ валюта чистое primis Hiipaniaelcultoribusloquimur,aliarñ quocp prouinng cul
 .l
e 7L. @arineígicululibmp „а;

аТип-45.
i
›
r “19 Юта геГет nö ab opere пот-о alienñ ducim9,Moi'ochoc iraq; Capadocësinßituitßîui
Capadociâ regione vocarñt.Quâ poitea Cefareä'dixere Romani.Deniq; Thyrasvltimus a 9
ni filius Tyrel'es condidit.A quibus Thracia nómë accepit.Nüc ай: quoniä diximus,quas re
'-'giones 6i gentes feptë Iani та coluerñt,quas etiâ nepotes initituerñt,breuiter explicabirnus.
n
*Fi*
к

Lnf'ci
Ld'-
Е:
C!
ъ Ai'canes enim Gomeris filius öl Iani nepos initituitSarmatas, qui nüc in Scythia Meotidos
Afarines. paludis ,pfundü incolñt.Quae gdem идише Lucio Floro,ten`uis eit 8 inutilis ac infœlici
Sarinatas. bus arboribus 5i barbarie plena. Acieo vt pene' pacë öl humanitatis cultñ nö intelligent. No»
~ LuciusFlor9 {то 'pûttim têporibus [лифтам baereiîmJeRamlp nefandiiiimâ colères. Нас erñ puinciä
Bo bemia. plures mecñ vB-ciherniäeiïe opinanfßaphas ай: iecñd'us (Эстет i'ilius Ripheos,qui Papbla
{Карим - gone: appellan5,8! Troianos видимые regio Paphlagonia dicifiHi aüt,vt Cornelius in
e Cornelius. equinolimin Italië татам quiba выдавшим: difti Швед prouincia Venetia no»
Venetia. men accepit.Tergoma quoqulue Tigrâ Gomeris filius этом 10Гер119 narrar, informauit
Тег-дота. 'Tygrameos -. Quos Graeci Phriges vocarunt . Qui deinde â Dardano Iouis 6i Eleârœ тю
»i
ы.м _.4_ А„
Elifas. Dardani сна: fuere.Poitea vero Troiani a` Troc Dardani filiofuit praet'erea 6l Elifas Iauœ fi:
Folia. lius.Qui Elyfeis imperauit.Qui nunc Eolil il Grçcis denominantur, 8i a`quibus etiaminfula
Tarjìr. in то Siculo 'Eolia dicimr. Fuit 8i i'ecunclus Iauae films nomine Tarfis ­ Qui Tarfospopus
los in Afia штатом quondarn Gilices тая fuerunt,vnde regio Cilicia nominatur.Muk
ta prœterea commemorare poffemus , quae caufa breuitatis omitrimus , vt ad incoeptum rede
Augußinus. amus. Ab his autë öl eort'ì fucceiï'oribus Auguilino referente linguœöi gëtes ferê omnes in:
lelîlso ititutç fuereNâa' Cethi Iauç filio Cypri cognominati funt,8i â Rhadami ciufe'lî.` filio Rhodii.
ledamis. Vocauit etiam Ати- Aiï'yrios,öl Heber Hebraeosßi Merfa Merfeos. Qui deinde difli funt
Ajfur. Aegiptii ab Aegith fratre Danai,vt teßis eil Eufebius.Sed ad Tubalë redeo.Cuifilius fuccef
` Heber. fit IberusDe cui9~nomine amnis Iberus,vt quidâ volunt,nomê accepit, B( Iberia diciturHi
Метр“. Трата. Poi! Iberû autem Iubalda Rex terti9Hifpaniae fufcepit imperiü. A quo Iubalda môs
Eufebius. nomen accepit,teile Berofo. Quem Ptolemçus vel eius{трюка pro Iubalda Iubedarn fcri
Iberus. pferuntßi Mauri barbarae'linguae Zibaltar appellät. Iubaldae veroBrygum fucceillife nur;>
тьма.
rat Beroi­us. Quem Агата Cai'lelianum fignificare dicunt , 8i Brygola степа in alto loco
Brygus. pofirum.Q_œproprer Brygum Regemnonnulli ¿return purant,velq» in vesdilo шпага-е
Brygolii." bat,vt­ßeroi`us aiï'erit,vel qinHifpaniaœilella multafundauerit. шиш fuñ nomëindidit,
Р to lemëuï'. fry etiî'Ptolemae'uscòprobare videtur.Hinc itam fun't in Hilpania nomina quaedâ, quae terrni
Nomìnaìi'r ­-nanuir îßrygawt Laccobry'ga,Mirobry'ga,6i alia plura,de qbus alio loco fcripiïm94Quin
Bryga termi 2mm Hilpanie Regë Tagum fuiikrmemoriae Berofus „амид quo Tagus amnis in Hiipaa
Italia. ша diHus,v't idë Beroiirsait,pifculentus 8i aureis arenis атамана loco diximus. Poiìautë
Taglia. y Tagñ Beams Hiipinisrmpmmrm quida icnbñr. A quo Ваш: Huuius анаша promis
Bctbus. сито: eil patria тих 8i ’beata,vt quidâ fcripferüt.Quâ magnus etiâ Homerus Elyfios cam
Homerus. pos,vr aiioloco fcripiimus,appellauii, _rette Strabonehebraei vero Beihü a` Behin спай pu
Strabo . - tant,qùodinterpretatur a` Hieronymo locus vitae meç,ideii,opta'tae f'oelicitatis,quae cuir; vi:
Hieronymus и: locus ей 8i 'câpus Elyiiusßçterñ Beto Geriôï Hifpaniae principatu fucceiïiii'e{тащат
Gerion. tyrannidë,vt Berofusi'cripi'it,exercuit.Fuitай! Geriô Aphri generis.Cuius nome aduenâ В:
- gnincaredimmi-heretic Beroio,ex Mauritania traiecit in Hii'paniâ , Читы parere coegit.
A-Cui Grçco cognomento ñiit'Chryi'eus, 8i Latino Aureus . 'Proprerea q’ , vt fcribit Berofus
6i Diodorus Siculus, a`^magnis dmitiis nomë aifumpiìt.A quo,nifallor,Gerione dom9 in Hi
Gcrìones tri {рама anirquimma cognomen accepir,cïnunc (Енота (вашимones ай: Gerion tres reliqt
эстет. filios,quos Trigeminos Geriones appellarñt.Propterea qa,"alio loco fcripfimus, vnanimes
Hercules Lya fueruntjfumma'lß cöcorclia vixcrunt.Quos,vt aiunt,Her'cules Lybius Oi'iriclis filius'contr-a
bins'. fe vertientes campeilri certamine fuitulitHercules ай: viâoria potitusex Hifpania dil'ceclen s
Hifpalus. H ifpalum Hifpaniç regno praefecir.De cuius nomine Hifpalim et Hifpan'iâат fuiiïe quia
Тамани: dam voiunt.Q_uibus añentitur Toleranusantißes Шведа img ini'ignis hiiloricua» Ниш: ш
 @epnmlellalfpamç спишите. folírmu
tem Hifpalum Herculis filium fuifï'e memorant.Siquidem Hifpanus 8i Iliberia eius filia перо Iliberia.
tes Herculis :l fcriptoribus Hif'panis referuntur. Hifpalo autem mortuo regnun: fufccpnl-lia
{раме nepos Herculis cui nomen etat Hifpan?. A quo Hifpalim vrbem 8i Hifpaniam nomi; Ниши:
nata m fuiffe nonnulli volût.Hercules autem cû in Italia res memorabiles gefilmt, 8i magnis Hercules,
laboribns fun @tus спет: Berofns ей autor,in Hif'paniam rediit,vbi nepos eins Hil'pam ima
perabat. Quo mortuo Hercules ipfe,quamuis admodum fenex , Hifpaniae regnnm fufcepit.
Ibi'q; paulo poli ê vita сшит: apud Gades. Vbi Gaditani templum in eius memoriam com
diderunt.Quod Pomponius Mella,Suetonius Tranquillus 8l BerolnsaH'îrinant.Rhodoric9
.Archiepifcopus Toleta us Herculem fcribit in Hifpaniam Atlantem fecum duxifTe. O`uë Be '_
rofus non Maurum,f`e Italum fniffe narrat.Cui frater erat Hefperus,vt fcribit Iginins,quem Hefperů s.
Lyblus Hercules l'ibi fuccefforern reliquie. Одет polìea Atlas ei? frater ab Hifpania pellen:
in Italiam fugere co mpullt,vt fcribit Iginius . Quapropter Hilp aniam 8f Italiam Hefperias
ab HeГpero Rege dietas afirmar. Atlas Паев НеГрею fratre pulfo regnare cœpit in Hifpania. Atlas'. '
Quem ßerol'us Atlantem Italum kytim nominanit. Qui cum Sicorum filiñ Hifpaniœ Все
gem inftituilï'et , in Siciliam primum , deindein Italiam traiecit , vt Hetrufca refert hifìoria.
Itaq; fuccefïlt Atlanti filius nomine Sicor9,vt Berofns гнет . A quo Sicorim Humen сидит Simms.
fuifTe opinanŕ' . Sicoro vero Sicanus filius теснит ait Berofus. A quo Siculis 8 Italis no; Simms.
men inditum ей clarifllinû.O¿lotl a poetis Öl fctiptoribus maxime celebrafSuccefïìt aût Si: Siceleu s.
И (я.
Г) l?" cano Siceleus.Qui Siculis,vt Dioniûus Halicarnaf'eus meminitmomë dedit.Defun (to antem Lufus.
Siceleo Lufus eius вице in Hifpania regaauit. A quo Lnl'itania dieta elle nônulli contendnnt,
'Öl multas etiam colonias îl-Iifpaniam traduâ'as. Reliqnit aût Lufus Hifpanie Regë Siculum. SÍCMÍHS.
Caeterñ f'ciendñ eft HiГpanos olim nö Reg-es proprios,fed duces habuifie, vt Trogus fcribit. Trogus.
Ideoç Sicorus, Sicanus, Siceleus 6i Sicul9,nö Reges, fed Duces dict-bant". Habuit aût Sicula
fue cefforë темам," qdam fcribunt,ex Lybia fuit oriñdus in Tritonide patria Mineruç Tejid
ï;
РТ“!
ива ëi vrbë Tella côdidit in littore maris apud Valentia.Decui9 nomine Ptolemacus populos ‚ре
pinquos Côteßanos appellauit.Pofi Tefta vero Romus Hifpanis,vt qdam volñt, imperauit. Remus,
lQui Valentia vrbë clarifïima «замша de nomine fno Roma vocauit.Clua pofteaßcut alio
loco diximns,Romani nominis l'ignificatione feruata,Valentia dixerñt.Regnauit in Hifpania
poil Romû Palatous,qui Valentic domiciliñ habnii'fe ferf. Qua quidë rë populi Valëtiac pro Palatous.
И pinqui,q Palatoi nominanf,vero fimilë (аспид etia domus equitñ Valentinoiye, q Palatoi di Раиса do»
-ïï'vi
и
Н
в.
¿ï
г‘щ
‘D
“f
HLN*
cebanfßi nñc Môpalai dicuanalatoû Cacus Cœltiber,vt quida fcribñt,ab Hifpania„ppua mus.
lit.Q,ui viâoria corifequut9,vt aiüt, Caco monti nomë dedit . Quë tamen mòtem Martialis Саш.
поп Cacü,fed Canñ vocat.Quida vero dicût Palatoñ тай a Caco fuifî'e,propterea q» adoles
i'cens nondü militarem difciplina pceperatßœterü Cacus Vulcani fili? exiflimabaf, qrñ pri
mus in Hi'l'pania ferrñ inuenitß( arma cóficere docuit.Quë viflñ ab Hercule fuifî'e poeta: fan
bulantur.Sunt etia q dicunt Cacû a' Palatoo,q œtate firmiori arma refumpferat,proßigatñ in
Italia fugifl'e.Quo pulfo Palatons l-Iifpanie regnü recuperauit.Caco ай: fublato fucceflìt Ery
thrus in fopania,qui nomë ab Erythreis coloniis nomê accepit~Qui, telle Plinio,a‘mariru Ffïfbfuf.
-bro venientes in Hifpania Erythra infula coluerñt . Deniq; poil Erythrñ in Hifpaniae regno '
fuccefîlße feri" Mellicola.Qui proprio fuo nomine Gorgoris dicebaŕßf Mellicola cognomë Мета—014.
accepit,vt quida fcribůt,quonia primus Hifpanos vfum mellis edocuit.Hic nepotë ex filia ha
buit nomine HabidëDe cuius aduerfa fortuna ceterifq; rebus,quas деть 1иШп9 mentinit. Iußiuus.
1';
Ч‘
‘.\ Hi Гит ita@ quos memorauimus antiquos Hifpaniç Reges.De quibus autores multi pleni9
côfcriplìrnnLCçterû рой praenominatos Reges vfq; ad tëpora Carthaginenllü ô( Romano
.un'l‘\ rum,qui fuccefl'erint,alios in Hifpania principes non reperio.Verüenimuero Carthaginëfes
Б! Romani pro Hifpaniac dominio magna bella gefï'erunt. In quibus tandem viŕlis 8l expul
fis Carthaginenfibus fopaniam Romani fibi prouinciam fecerunt,eam'tp tenuerunt vl'q; ad
I(îothorum aduentumDe auibus nobis hoc loco fcribmdum eli.
 71.123911110 донимали. . 11
DE GOTHORVM ADVENTV IN
Н I S P A N I A M.
Aftenus Hifpanize gentis originem breuiter explicauimus.Nunc autem, vt Gothorñ
aduentum in Hifpaniam referamus , рапса prius repetere necei'fe ей . Quibus hiiloria
muito facilius intelligetur. Cum iraq; Carthagineni'es Gaditaiiis confanguineis fuis cum His
fpanis bellum gerentibus auxilio veniiïent,vi&is hoñibus Hifpaniae pattern tenuere.Quarn
Imikar. poitea per Amilcarem 8 eius generum Afdrubalem,ac poitremo per Hannibalem p enc` totâ
fdrubal. occuparuntDeinde vero Carthsginenfibus bello Romanorum occupatis, Romani miilìs in
[annide Hifpaniam Scipionibus , primo Pœnos prouincia expulerunt , 8 ройеа сит ipfis Hifpanis
l. Scipione: . grauii'iima bella geiferunt per ducentosannos,hoc ей â primis Scipionibusvi'q; ad Auguitü
Caefarem. Tametiî non continue, vt icribit Florus,fed vt caufae laceiïluerant . Nec initio cum
Hifpanis,i`ed cum Pœnis in HifpaniaPrimi autem Scipiones,vtidein F1019 meminit,per Py
muori, reneum iugum Annonem, Afdrubalem'q5 fratrem Hannibalis caecidere . Сар1а l); eo impetu
fuiii'et Hifpaniamifi’ illi oceubuiiient . Quibus Affricaiius fucceilît, qui йа11т capta Cartha:
gine Hifpaniam itipendiariam Roman is fecit, omnem i13 vltra citra [B Iberum amnem impe:
rio fubieeit,primufç Romanorum viâor ad Gades 8 Oceani ora peruenit. Caeltiberos prin
4arc9 Ca to mus prçlio fregit Marcus Cato Cenforinus,Deinde Gracchus pater Grachorum eos vrbiñ
Ienforinus` euerfione mulŕlauit.Denicp Гере deficientibus , Numätia ciuitas eorum bellû annos quatuor
ïracclms. decim fuitinuit, viftoq; p Megaram fortiiiìmum ducem Romanorum exercitu, Pompeium
Дедам. aggreii'i foedus maluere cuni debellare potuiifent.Hoitilium deinde Mancinum fregere, cum
Ioßiltus. boe quo q; fœdus maluere contenti armorum manubiis,cum ad internitionem fçuire potuifg
cipio minor feiit,fed foederis ignominia deditus Hoililius ñiit . Ройтето Зарю minor vrbem спетый
i'eie fualß omnia,Sagunthinorum more,igni tradidiilëntSed de Numantia fcribcmus alio lo
'abius Max. co. Bethicam Fabius maximus conful opprefierat , feel a` iucceffore Pompílio violata viflos
’ompiliim ria eit,Qui conficiendç rei cupidus frafìum ducem per fraudem 8 iniîdias 8 domeiticos per
Летит. cuifores aggreil'us eit.Turdulos Metellus Macedonicus vicít.Vacceos Lucullus. De quibus
‚110411111. Scipio poiterior fingulari certamine prouocatus,opima retulit ipolia. Luiitanos vero 8 0111
)ес19 Brut?. nis Calleciœ populos Decius Brutus latius domuit , fimul formidatum niilitibus obliuionis
Íiriams. fluuium tranfmifit qu; ad vltimum Occidentemlìos añt Viriata erexit.Qui annos.XI I II1
cum Populo Romano vari'a viâoria pugnauit.Cuius ea virtus 8 аЬй1пе1111а ñlit , vt confulas
res exercitus cum faepe viciiïet tantis rebus geilis,non armorum,non veitis cultum , non dea
Lucius Flor? niq; viŕtum mutauerit,i`ed, vt fcri bit Florus,in eo habitu,quo primum bellum coeperat,per»
feuerauerit,vt quiuis gregarius miles ipfo imperatore opulentior videremr.Tumultuantes eti
Viera? Iuni9 am Hifpanos Marcus lunius 8111119 pacauitDeniq; omnes occafione belli Sertoriani per Lus
Sìluius. cium Metelluin 8 Pompeium Magnum in deditionem accepti fuere. Ройеа autem proroga
L.Metellus. to Pompeio in quinquennium imperio attriti ftmt, 8 аЬ Augulìo tandem Cantaber omniü
Pompeius. vltimus fubiugarus ей vna cum reliqua Hifpania in prouincig formant reduâa , eoíß modo
Зигзаг/ат. per praetores adminiitratayiç ad Honorii principis temporaQuibus temporibus primü
Чопогйи: Vandali 8 А1ап1,тох Gothi , poitremo Mauri diueri'is cladibus *Hifpaniam diripuerunt.
iríticeps. Vandali iîquielem Bethicç partein occupauere,quœ adhuc ab Hiipa'nis Vandalia,corrupto'q;
Vandaluzia vocabulo Vandaluila dicitur. Cœterum Vandali paucis annis in Hifpania com morati, рой a`
Catlmlani. Gothis expulii in Aphricam traiecerunt. Gothi autem 8 Alani , qui hodie Cathalani dicuns
tur, in Hifpania confederunt . De quibus, 8 eorum rebus geiìis, ac de patria vnde venerint,
11:41:11":— fuinmatim dieemus.Gothorum varia genera traduntur. Cornelius Tacit9 in hiitoria (За-та:
Ablauius. nica Gothinos Gothos appellat,& inter Germanos ponit.Cui affentire videtur Ablauius Go
thus,qui fuum genus ex infula maris Germanici prodire commemorat . Extat 8 Hollandiz
Epartianus, nomen infulac.Spartianus autem in vita Cœiarum Gethas eos eiTe dicit.Quorum.CCC.milia
Procopius. Claudius.II.princeps apud Martinopolim in Melia prçlio deleuit.Procopi? vero Graecus au
 и êotbozum зацепи: mllaifpamam.Í folxt'rv.
tor, qui fub Iuitiniano fcripl'ithiitoriam, dicit Gothos 8l Villgothos , Vandalos 8l Alanos
vno Sarmatarum nomine appellati,eandem 'm elle narionem, tantum ducibus, quorum nos
mina accepere diferetos.Ho mines albos ell'e,coma flaua, magnis ocults, eifdem q; penitus les
gibus,fe&a Arrianaßt lingua Gothicaldem fcribit famam elle primutn Gothos ex Gimme
riis,qui ad Tanaim habitabanr,venifï`e iuuenes quofdam venando cauam'q; infequendo Hue
uium накатали tenerli deinde fuis agrum optimum fe vidill'e renunciatunt. Illi autem ar
mis freti’ cum exercitu ad Iirtum vfcp vincendo peruenerunt.Qui poitea cum Romano Ime
peratore fœdus inierunt,demum in Italiam primum, Öl deinde in Hifpaniam penetrarunr` In
hanc ille fententiam fcripllt. Raphael vero Volaterranus homo noñri faeculi doŕtiflìmus Goa Raphael Vo
thos effe Cimbros exifrimauit,qui olim a Mario vifti fuere, 8l ex Germanico matiprodeun» Испания
tes,Vifigoth0f'ip атома eñ, Occidentales. Olìrogothos autem Orientales eos elïe, quos
Flor-us didrex reliquiis Marianae vidoriae ad Meotidem confedilfe . Ex quo nomen 6i gens ÈÍOTHS.
Gothorum inter Tartaros in eadem hodie parte c0nfpicitut.Hi funt qui duce Theodorico p0 Theodorìc?.
теще venerunt. Rette autem vtriq; Sarmatae dicuntur . А Graecis autetn Sauromatae, quod
ita Batbaras eas omnia Germsnis vicinas nationes vocer antiquitas . Inier quos Cimonerios
Homerus роты: nobis Cimbtos appellatos. His itaq; de caufis Gothos Gethas effe, qui lô Homerus.
ge in Pôto habitant , verilîmile non fuerinSed res quas Gothi gelïerint in Italia,non minus
vere (pf ornate fcriptas a` Raphaele Volaterrano breuiter exponemus.Gothi iraq; tëpore Va Valens prin»
lentis principis ad Danubii ripam iuxta Maefiam ea conditione c0nfedete,vt non vltra proces Cepsa
derentßl vnd omnes Сbrilliant fierenLValens itacß milils ad eos Arrianis,quorñ[сдав le ad:
dixetant,totam entem eo dogmate pollutam кампуса aliquot vero ann0s,cû gens Bat
bara non pol'fet a maleficio c0ntineri,coa&us Valens aduerfus eos proficifci fuperatus eßßl
interfeâus.O„ua vittoria i'lli elati Conllaiitinopolim cum exercitu confeiltim petiere, öl cum
Dominica,quae Valentis fuerat coniux,muliete iapientilîìma pecunia tranfegerñt,ac domum Dominica`
раса“ le receperunt.Q_uos Gtatianus,qui tune Orientis imperio fuccellìratneprimere cupiës Vale'tis пита „
г1“li.
u
“спи
t»Q-
‘в
Ш
Ú
щ
'F1
‘cr
nec errer bello lîitis idoneus,Theodollum ex Hifpaniaaccerfiuit, Qui pluribus poirea praeliis Gratisnus.
cu m eis com millîs,p0ftremo paccm fecir.Qua fretus Atanaricus Rex eorum Conßantinopo Atanaricu s.
lim vrbis vifendae iludio profefìus,h0n0rificeŕßa` Theodolìo exceptus , ibidem paucis poll: Tbeoddftu 5.
diebus morbo extinâus eltaQuaptopter Gorhi Rege carentes Theodoin tunc militare coen
perütSed fraude Stiliconis,vr dicitur,eos Italiam inuadere cupientis exautorati Rege Alarico Stillen.
ereatoê Baltonum nobili familia Pannonias 8l Illyricum occupantes incommodis omnibus Шанс? Rex. y
al?eceruut.Anno SalutisßCCC. VI Iо Coniunfli'q; cum Radagafo altero Gothorum Rege, Radagiifust
de inuadenda Italia c0gitarunt.Radagafus itaqsv primuni ingrelfus ad Apperininum circa Fea
fulas confedit, vbi locos: angulìiis ac montiü afperitate {вшей}; opprelfus a' Stilicone cñ toto
exercitu fuperatur öl capitur.Alaricus Rex alter fubfequutus in agro Rauennate occurrentem
cum copiis Stiliconem habuir. Qui cum triennio bellum cum eis duceret poilus quam gerer
ret,iur`l'u Honorii pacem fecit hac conditione , vt in Galliae parte confidere poll'ent . Рой аи:
quot dein de annos-Stilico contra foedus Gothos in Gallia per Saulem Hebraeû in die Pafchae 84u19 He»
иw".
‚к. incautosßl ex religione relìiìere non audentes,adoritur.Poilcro vero die Alaricus Saulem cíi brass. -
toto exercitu infeäatus галит. Deinde Stiliconi ab Honorio auxilium petenti mill'us eir fue Honorius. д t
cerl'or.Qui eum 0b temetitatem,quamgelferat,0btruncauir.Alaricus rebus foeliciter fuccefa
ils,in Italiam holliliter ingrell'us omnia ferro igni valrâs vrbem nemini defenlam facile 0c:
1mч-иuпvуs.w cupat.Anno quadringeutel'imo duodecimo,vrbis ай: côditç millefimo cëtelìmo quatto. Inf
firm priniñ confugientes ad l'actas aedes effe làluos,inde magna ciuiñ faâa fitage, рой dië ter
tium difcefilt , ac per Campania iter faciens populabundus apud Coffmtiam ciuitatë morbo
correptus шитьем fucceßìt Ataulphus,q 81р1’е vrbem ingrelîus, fi quid ста: reliqui, diri Atanlphut.
puit,rapta infuper Placidia Honorii f0r0re,cuius nuptias dil'cedens apud forum Cornelii cele РИМ.
brauithuiuslcoiifortio dicitur barbari peâus delinitum,vt nö ea patratet, que faeêiiter in Ro
ш
‚ 71. выпавшим. vi. `
H
î'
FR'1-
manos cogitauerat.In animum enim fuum induxerat Romani Gothiâ vocare. Iiaq; Italia re
Tbeo делая. liâa in Galliam fe recepit . Quem polka Theodoûus iunior bello petens compulit, vt гена:
Narbone öl omni Gallia in Hifpaniam confugeret. Vbi breui deinde tempore ¿fuis interfen
î
Segericus. Rus eit,propterea q» vrbi Romae peperciiìetßui Segericus fuccedes, öl ipfe quocßny pacem
ди
Vallier. cum Imperatore feciß'et, â fuis necatur. Vallias рой hunc, regnum fufcipiens,fœdus cum eo
Н
LIES#
i4
'fr
dem iniuit,vtei fedes apud Tolofam in Gallia darentur,Placidiam 'q5 viduatam remifit.Aduer
fus infuper öl alios ßarbaros,qui Hifpaniam occupauerant, opes öl auxilium pollicitus . His
iraq; fretus Honorius Confiantinum ducem adueri'us Alanos öl Vandalos mifit. Qui totam
Hifpaniam praeter Cantabros vaftauerât . Et quâquam full, fugati'q; apud Emeritâ fuiiïent,
paulo poil vites redintegrabantltaq; vno tempore Gothi, Alani,Vanclali,Hii`paniam рота Le
ь‘.
Rbodorîwi» debant.Valliç extinäo Rhodoricus fucceß'it,qui inito cum Aetio fordere Valentiniani princi
Aeiius. pis duce in campis Catalaunicis in Galliam contra Attilam Vnnorum Regem ¿Pânonia Ita»
Thurifmune liam petentem in praelio occubuit.Cui Turii'mundus filius fucceilìt, qui ab Aetio in Hii'paniä иа-ь-

dus. ad regnñ paternum remiii'us,paulopoiì a` Theodorico fratre interflcitur.Re решето Romä

Tbeodoric?. ad Augufìum deduâa,Gothii-urfus excitati cum tertiam agri partem in Italia peterent,`Ore4
О rejles. ites Auguiluli pater minime confenriens eis ad Ticinum occurrens in praelio occubuit.Cdo.
L11:
O doaccr. acer eius miles vir Italicus Gothorü iìmul öl Erullorû auxiliis,vt ait Procopi?, fugato Augu
`s«
Procopius. iìulo ö( omni nobilitite, Romä inuadit, tenuit'qg annos quatuordecimDonec Theodorico:
¿11er
Augujlulus. Rex a` Gothis appellatus amicitia Zenonis principis fretus, a` quo etiâ itatua honorat9 fuerat,
Zanon. pctiit vrbis Romae imperium,i'i Odoacrû expelli ab eo côtingeret. Quo impetrato in Italia
i cü maxima manu ingreiî'us eunde ad Aquileiam occurrente prelio fuperauit.Ille Romam re
uertens ac claufas portas offendens Rauennâ petiit,quâ breui tepore per Theodorici obûdioe
nem relinquere coaâus eft.Specie deinde còcordiae inuitatus ab eode ad cœnam, contra iufiu
Tineocloriei`i randum interficitur.Theodoricus poli haec tota potitus Italia Romam pacific? adiit, teplifcp л‘
‚411:
'."7-
м’:
'­ uirtus. ' ac rebus aliis cum omniû gratia reñitutis, Rauennam reuertitur, quam fibi regiam delegerat.
' l Eats animimagnitudine fimul öl manfuetudine fuit,vt nemini Barbarus videretur.Qnippe
qui Germanum praefulem Ticinenfem virum fanäiilimum in Burgundiâ cü pecunia ad redir
Amalafunta. mendos captiuos miferat,alia q; opera pietatis obineratiQuo vita funôo ei9 filia Amalafunta
типам. cñ paruo filio Atalarico regnü adminiitrauit, adhibito Theodoro ppinquo, cui? opera mox
Theodorus. interfeêta eit. Ipfe'q; folus regno potif . Miifus interim Bellifariusâ Iuiìiniano in папа cum
Bellifarius. exercitu ad vlcii'cendâ Amalafuntâ cñ filio,ac Româ tyrannide ботов: liberandam Theodo
rum interfeâum oiïendens vrbe capit.Gothi ita@ tanto priuati imperio,qui ad eam die an» ‚7
4!
l.'4
nos.XLVI II. regnauerât, in Italia.XXXVII I. fub Theodorico.VI lI . fub Amalafunta
Vellìges rex 8l filio,duofq; fub Theodoro,Ve&igem Rege fulïecerunt, nö regio lane genere,fed probata
fr
‘ militia, q Amalafuntae ñliâ Theodorici nepte î matrimoniñ duxerat.Hic ad vrbis obfidione
.si
ct'i.CC.mill.pficifcif,ac primû molis Наш-лапа am bitü cîgit,mox Portuefe cafl'rü.Vnde c6
meat? phibebat aquaeduâ?.XIIII.rupit.Quare Bellifari9 int9 plitrina in Tybericöliituit q :i
Li
¿I
l.’
4.-"
L"
'1-
ll
Liberi’ Pon. mos adhuc durar. Liberiñ Ponga Gothis fauere videbafj exiliü mifit fuñïeŕto Vigilio.Cñ q; J..

diu reûiteret ac multis Veâige prçliis peteret profligatum , ad extremum cum toto exercitu
шаман. coepit,ac Coni'tantinopolim in triumphum duxit.Creatis poil eum Ildebaldo,deinde Alari»
тома. со Regibus,ad poltreinû Totila regnû accepit,cuius pater Taurifcis regnabat,qui cñ ваша
Pelagi9Pon. rio variis praeliis oongrediens,vi&or tandem vrbem cœpit , ac eueitigio Pelagium Pontifice
ad Iuiìinianuin Conitantinopolim oratorem cle pace mittit, qui redies retulit Imperatorern
тони Dei nihil aliud refpôdiile,c°f; fe Italie res femel Belliiärio delegaile,cum eo trâiigeret . Er Totila fun
l'
‹1‚г4.34}:
fligcllum co Наш: tertiam murorum partem vrbis difiecit,Capitolium incedit,omnia'q; diripuit. Ex quo ст

gnominatus Dei Hagellum cognominatus eitHunc Totilam Procopius magnis extollit laudibus,vt libe
Bab ralitate aliii'g animi virtutibus preditumßum ramen alii crudelem ac ûirgulari arrogâtia via
atie. ruin taxauerintDuces pluree fub (e habuit,inter quos Barbatia princeps nominatur . Poil@
 @eßotbozumзашит in тратят. 501111111.
Brllifarius ab vrbe (“Башмаки recepit manibus шпат; refecit,portas reñituitearum cla i
uibus Imperatori mifiìs,Totilam vrbem repetentem ac vi magna obl'identem repuliLVerurn' ' -' шт в
cum apud portum poftea in valetndinëincideretnefep paulatim nnfus aminereturpmnilìua' .
dio per Antoninam vxorem reditum a quìinianoimpetratutßnp item quinq; рояsnnos ф Antonius. ­ `
venerat , reuerl'us Diogenem cum _tribus milibus Roma prael'idio dimiût , qui Тон]; то; l '
rem non expefìans Gentumcellas aufugitJlle rurfus vrbem ingtefl'us miti9 fe gefiltnnultatp ‘_- . `
a' fe prius vallata tellituit,quod fama ell diui Benediŕìi contigiñë laenefido.Qui incognitum Dìui так, `
Totilam iuxta coenobium eius praterelmtem placaueritluuit etiam Pelagii Pontificis occurs ¿li beneficia.
sentis cum l'ago ô! lachrymis afpeâus venerabilis, Ba tëpeftate plures qutiniani duces per Ita
liam diuil'i magnis viribns reül'tebant, vt fcribit Procopius, Ioannes circa vrbem tutandam, Рисовал.
Iußmus Elorentiamßonltantinus Rauennam,Cyprianus Perufiamßeilas Spoletum, Mun
dus Illyricum tuebatur.Vbi poftSalonas receptas multal'cp de Gothis viäorias ad extremü
periit.Gcrmanus решето luftiniani pattuelis in Italiam miffus öl ipf'e breniter interficitur. » - ­
Deinde Conö, qui Anconœ przfuit,.item Vitalianus Bellil'arii fratris fllius рой unnos. 1X.­ COHOUà ' Q' `
ф Totila vrbë fecundo ingreffnselt,cum Narfete, iuuantibulq; Longobardis apud Brixels Neffen
lum prçlio congrelï'us interficitur. Naties interea, qui Bellifario fuccefferatmrbem iterum rea~ ‘
cuperarat. Deinde Teiam poil Totilam regnantem in Apuliam confee'tams prçlio interfecit.
Arq; ita de_mñpolt aunos.XVI II.Gothorñ bello finis impofitus.Qui ab initio regni ’The­
odorici Italiam annos l'eptuaginta duos tenuerunt. Anno SalutisDLXII. Pax dein de Go»
this data ac uolentes решит circa Padum remanere . Qui ramen non contenti Гавре Franco `
rum anxiliaquzefiuere, _vt Agatius , qui poll: Procopium fcripfit, teßatur , ac отпел; eorum ¿gquljfl
poftquam regno Italie funt eieâi profequitur hiltoriam» Ego vero Raphaelern Volaterranû
fequutus cum tantum quid in Hifpania Gothi gefï`erint,ab initio fcribere propofuerim, mis
IIC hi песет: fuit hœc altius explicare,vt eorum in ea res gelbe melius apparerent. Nam Theodo
“спадает fupra dixitnus in praelio Vnnorumcecidifl'e,tris reliquit filios, Thuril'mundum _ __
ser Theodoricumßi Henricumlhurifmundus vlcifcendi patrie Vnnofq; bello perfequendi cu Tbufîfmimi
't pidus, Aetio phibente deftititßi in Hil'paniam ad regnû paternñ rediit. Qui рой annos tris dus.
'âïîŕîî
a'Th/eodorico,vfratre interficifHêric9vero ali? ff regno Hifpanie fuccedës ad aunos.XVIII. Herman.
tenait, leges prim? l'criptas Gothis таящие“ Sirnplicio öl трате Leone primo,ûliñç
heredë reliqt Alaricü. ILQuiex côceflîone 8( hxreditate patrui Theodorici Tolofae î Gallia Шабаш
umana regnñ obtinuit,vbi fedë свят.Inde рота expulfusa' Clodoueo Francotñ rege plio ingëî
tiamillisomnibus,qnae in Gallia pofl'ldebat, in Hifpaniam fe recepit, vbi regnauit anno: га
decinr,intetfe&us demum a` Childeberto Francorum rege,q Clotildem coniugem eius foto t
rem Arriauç (её; repugnantë maletraâatetPoft hñc Tenda aunos.XVII. Quo a fuis tru Твида.
cidato Theodegoûlus annos fedecim . Qui ob libidinern in mattonas inferficitur. Agia ani 'Tlcodogss
nos nouem.Hic aduerfìls Corduba bellum fumpllt,in quo eius filius fuit interfeŕt9~Nec mul illus. g _- д
‘ëîcäì-ïìïäî läâ to poi't ipfemet à fuis apud Emeritam . Atanagildus annos viginti duos, 8i ipfe apud Toletñ ihgla. ‚ „ `
тексте, Í-ßnogildus cum Luiba fraire, 8f poi'tea folus annos quadraginta l'ex regni fines ÁAretiagìlllus
dilatauit.Cantabria deuifta öl Andegam Regem Sueuorum e' Callecia expulitßuius maiores Lenogildus.;
annos.C.LXXV_I Lin ea parte tegnauerant,ôi filium Hemxogiidumq à Геба patêtum ab: luyba.
horretet,ac Childebetti Fracorum Regis orthodoxi filiam duxiffet in matrimonium, bello lxuilega.l
perqu uutns 6l in potel'tatem redaâumfupplicio alïecit,quem pro martyre colunt'.Anno fal. Hermogilcl!
DLXXII. circiter ferê tempore lGregorii primi. Reœredus alter filius patri flmilis vir Chri Cbildclertus
itimiifilmusconcilium, Toleti celebrauit,vbi Atrianam l'eftam improbauita Leadro 8i Ful Немцам
выкормыш _rite ab ineunabulisin дантист: . cum Francis bellum geillt, ex erft; . »
»X
егд XL.milia in отрастить interfecit. Polìhüc Luiba a' fuccefl'ore Veterico тише. чтят.
SL
’fà-«J
Gundamidus deińde regnante annos.XXVIII.Vafëones domuit,Romanorum esœrcitum оплати, 'j
{ваумцтщшфащorthngnuire dimm-Prçtereannpçsomnêsìîuntre, ,susana
 :Lagl'íneí ßimliillibmíi. . .
айиегГи: Romanos 8 Шкет felicitcr dimicaú'e. Quo fautore ртом Iûdorus рай: l Hi
fpalenlìs concilium habuit contra Acephalorum feftam. весах-штифте fuccelütDeinde
Suitilla in bello exercitatus,quo duce vfus ей olim Sifebatus rex in propulfando Катаный
тесйшРптиГфт ait Lucas Tudëils,l­lifpaniç monarchiä ей айеешявапйе fuccefïit Sk
­ fenid? Suitilla. II. Tulgas Bidefuind? 8 Recenfuindus impauit Rex optim9annos«XXIII.
Cui’ têpora diri’ Illefonfus дм Toleran? illultrauitßâba Rex omni bonitate prçdit?abНе
ringio Гиееей‘оее propinatus memoriam amiút,regni'e3 deinde adminiilratione prohibitus,
fe cœnobio addixit,in quo vixit annos feptem,cum prius odo regnat'iìrDum tamen fenfun
viguit,rer praeclaras ac indignas tali calarnitate geiïìt.Primum Val'cones, deinde Nemanl'en:
fes rebelles,prçterea Narbonenl'cs perdomuit.Ducem quoi; Bitterëfem in Gallia res Gotho
rum ini'eiiautem­ fuperauitßaracenorum naues.CC~I.X. Hifpaniae littns primum applicanu
te: magna vi animi claß'e ingenti obuiam nuß’a,partim cœpit,partim «ритуалам то
leti concilium celebrauit . Herigius annos tredecim . Egicam generum fucceli'orem генов“.
î Qui annonXIII l. regnauit.Fafillam йиеё ТийепГет, vt eius vxore potiref, intertidch
tizam t'i'lium ei ciuit'ati praefecit.Cl_ui ройеа regno fuceei'ût vir admodurn fadnœofuaNam
4 i Theodebertum Kecëi'uindi Regis filium paruum olim reliftum,cui regnñ debebatur , oemig
ï y ‘ Rbodoricuf- priuauit. At ille diuina benignitate ac puidentia duŕ'ta, nihilomin? vxore Rhodoricñ genuit,
l ­ -' q ройеаregno fucceñltßuxilioç Pelagiipatrui Vitizâ vna‘ сй йШ: captñ Cordubç relegauir.

Ё
l
l
.
LIBERE SEPTIMVS
~ А Т R I A Gothic: genti: 8 origine rebufq; genis brmiterenarn
tis,Maurorllm aduentum in Hifpaniam fummatim quoçreferemîh
1 ’ _ \\ Rhodoricus паев," fupra diftum elt,Theodeberto fucceflîhQui ей
triennio totius Hifpaniz principatñ шиитами: ГиЬтйе pernicioe
î fa libido Gothorum non tam generi ф nomini regno'q; pacifico fin
~¿ nem attulit. Nam cum virginem cuiufdam Iuliani filiam,qui tücterm =
~ i poris Tingitanx prouinciç prçerat,viriafiët, dolor ingens 8 орроте
I .~ т . . l far/ff“~ - "Ш tunitas loci риепе patrem ad vltionem ñimdumt.Qui propter пи;
"vw

i fura dcdecus 8 iniuriam вы illatam Rhodoricum regem perdere cupiens ex Aphrica nume'
- . юГо: euocauit exercitus.CLuianno Sal.DCC.XIIII.veI,vt alii fcripferñt,DC~XVII,duoe
1| MWF Muza miil'o a‘ Miramamolino типе eorum Rege per Calpes anguilla: ingrei'fo triginta men
‘ шипит fium fpacio Hifpaniam репе totam occuparunt, растет quofdâ Миш populos,Vafcones,
nlm* ëlCan'tabros locorum natura mnnitos 8 nonnullos Aragoniae nobiles,& szaraugußz ci
f uitatis щипцам Гuae lalutis caufa 8 Сhriftiani nomini: at@ conferuandae catholic: fidel
gratia res facras 8 fanâorum reliquias deferentes ad Pyreneos monter confugeruntDe qui»
bus 8 Aragonix regibus alio loco fcripturi fumusJn przliis autem,qnze biennio per Hifpa
140”? т" ` niarn гей: fuerunt,ad.DCG.hominum milia геттер сгГа i'uiiîe dicuntur.Rex autem Rhodo
mm“ ч ricus,cum Santius ei? fratris filius, quem cum parte copiarum hoñibus obuiam przrnil'erat,
' ' occubuiliët,ipfe quoq; cum reliquis copiis ad oppidum Xericium holtibus occurrens отв:
Íâus ей,8 eius exercitus profl igatus ac pene` deletus.Mauri autem tanto breuiter imperio po
titi,cum late ferro igmîp omnia vattaíïent, Hifpamç regna inter Ге р|пга ГейеГев йЫсопйпне
АЪетйЬет re.Primum enim Cordubz,quod Abenaliberti regnum dixerlmt. Alterum арий Hifpalim.
Serdinanâus Tertium apudCarthaginem nouam. Qua: vf@ ad Ferdinädi tertii Regis tempora tenuerüt.
‚и nur Rex. _ Hic eiñ anno. NLCCXVL Toleto,Corduba, multi@ aliis мирта: locis Maurosregnts
 Иебпгпшвзапгошт{цитатам топишь
4if-ïrsîrs
um or parte deieâos expulir. Qui Granatam ac Malaeham ciuitates, quie prius fubCor a

dubœ regno fuerant,fefe receperunt,öl qu; adçtatem поташ tenuere.Vnde tandem Dei be Fcrdiuandus
nignitate ac Ferdinâdi regis öl Hifabellae regime virtute nuper expulll fuere.Sed de hoc Gras Rex fr' Hifa
natenlî bello aliâ`s.Nunc ad Rtgñ fuccellbres redeo. Pelagius iraq; Rhodotico ftatris filio fuc bella regina.
сеты: аЬ initio vbi Theodebertum pattern oculis mulrarum vidir,furorem Vitlzae fugiens Pelagiusi
U“ in Cantabriam fe сшитых; latuit.Vbl magno fuit adiumento rebus collapûsNam poi!
elaclem illarn Hifpanis â Mauris illaram cum his qui fupererant otetcitus ptolligati , in Altri»
газ м-гад ни ; riant vferecepit. Aitures enim 8l Vaocei б! Called môtibus 8l natura loci’ muniti tantum inco
lames, vt fupta dndmus,remanfetant,legioneip imprimis capta annos ibi triginta,quib9 res
gnauit,bellum gerensßf indies oppida plurarecuperaus paulatim effecit, vr afflitta gens all:
quantulum refpiiare vidererur.Hanc fedem polteti Callellam Vererem vocauere ad`dilî'erena
tiain поведи; circa Toletum fuerat,6i Lufitaniae prouinciae.Slc enim Hifpaniregiam .8l mu
nirum locum appellant,cli&i'q; deinde non Gothotum,fed Hifpanlae flue степа reges, qui
magna virtute res patrias quottidie recuperare itudebät. Phauila Pelagio patti fuccedens cum Pbauila.
annis duobus imperafl'er,inter venandum morfus ab vrfo periit. Hic quoniam virili prole ea
rebat, Alfonfum Petri Cantabriae ducis filium regem initituir de genere Gothorum,qui Peg Alphonfut
lati' filiam in matrimonium duxerat. Qui nô immerito Catholici cognomen acceptt,propte prlmus.v
rea q» Arriana feria rell&a,qua Gothi omnes infe&i erant,celebrato concilio, catholicam fidë
стащите; rellgionem fequebatutßl oppida multa rëpla'q; Chriilianis reitituerat 8l mae
gnis donis otnauerat.Regnauir aurë antros vndevlgintifroilamq; filiñ reliquit.Qui Mau. Fraile.
ris aduerlils Callecos bellum gerenribusoccutrir, öieoiy miliaerçcldit, 8l Vafcones tumul
mures in officio continuit. Hic cum annos duodecim regno дынек, ab Aurelio ñ'atreoœ Aurelius.
cifus efl.Aurelius autem рой necem ñ'arris regnum fibi 0ccupauir.Qili non vltra fextum an
num fuperui>dt.A quo nihil memoratu dignum geltum fuiß'e legimus, preter feruotñ in d0
шипов confpirarionem repreffam. Aurelio delude mortuo Silon genet Alfonl'i Catholici rea
‘.а
1.§.";" _Í\H gnum fufcepit,qu0d annos 0&0 gubernauit,pacemíp cñ Mauris ignominiolam fecit,qulb’­
tamenfoedus rumpentibus bello fortiilìme reltitit,Callaecolî1; rebellâtes compefcuit . Polt au
tem Silo nis obitum Magaretus Alphonfi Catholici filius nothus, quem alii Mau üvo: Mauregatus
cât,auxilio Maurorum regnum vfurpat. Quapropter degenerans Mantis ex fœdere magnñ
virgiuum numerumquottannis pro tributo mitrebat.l Hte demum viti agens haud fatis hos
neftâ paucls annis apud Añures moritur . Cui Veremundus Alphòfi Catholici nepos ex Bil Чистим”.
Tafta
тат filio fuccelilt,cum diaconus 8l facris initiatus effet . Qui fa&l pollea pœnitenr vxorr, î"

qua duxerat,religionern ingrelïa,ipfe quoip fe religioni dellinauit, 8i regnum Alphonfo con

Ё
‘а.
k-î
fobrino gubetirandum reliquir,fuperltitibus Ramiro öl Garfia filiis admodum paruults. Ala
phonfus autë cognomenro Callus Alphonfi Catholici ex Froila filio nepos cognomi'nis cau Alpböfuscit
iam си achutusPropterea q» vir fuerit religiofilllmus, öl vxorem,quam duxit, шлиф attige Литий”.
rit .F uit etiam Rex multis vl&0riis gloriofilllmusß O.uetenlls,Alturlcenfifrp ciuitatum baû
'Ж
àЕй
Ё
Tà-‘äî
'ú
-YÍ'TAWÃ
licas conlrrttxit,öt llmul donis locupletauit.Caeterum cum d Carolo magno per legatos auxin ч-с
lia pereret,Hifpanorum procettlm indignationem exititauir` Qui paßìm dicebant Hifpanos'
mori melius elle@ Gallis fubiici,aut per eos incolumes elle . Пир c0a&us ell rem {гита p
eofdem legatos detra&are. Quandoquldem ille cum Rolando caeterifq; ducibtt öl magnis co'
plis Pyreneum montetn iam fuperailët. Ex quo magnas in Hifpania tirages holtiû magnaq;
facinora fecit,vr in Gallotum htltoria öl Caroli vita continetur . Verum enimuero Rhodoris
cus Toleranus Antilles negar haec omnino vera elle , fed dûtaxat Gallos in primam Vafcouñ
regionem ingreffosß( lndein Galliam confeitlm redire coa&0s­ Hoc Alphonfo regnante in } . i’ r

Oluctenfi templo fama eli crucem auream fine humano artifice fa&am , repente comparuilfr. Crux appar
Quarti Rex,qui earn ptimus afpexit,facerdotibus плаща: religiol'itïime feruati iuffit.Quo ruit in urbe `°
¿vita migrante,regnum Ramiro _VereniundillIiQ natu maioriteitirutum ш OÈiod ille pari Спеши.
v
Garfus. _ poteiìate cum вата fratre,quem ipie vitro ob en vinutësilluitres ad regnñ vocauerat, шаг
ma concordia adminiiìrauirßui aduerfus Манго: bellum gerenti diuus Iacobus non dub#
tanter apparuit. IIlo enim prelio 8i multa hoftiñ milla perieruntßi plures Ramirus fuo regno
ciuitates addixit. Normandorum praeterea claiïem ingentem Calleciae [тоны appulfam, na
uibus.LX X. fuccenfis,reppulir. Mauro: infuper apud Calagurriurn vicit oppido ipfo in fui
poteiìatem redaâo. In quo praelio apparuiile ei dicitur Sanâum Iacobum in albo equo piu
O_rdonius. gnantem.Moriens autem filium Ordonium regem шиши. Qui Vafconesiterum tinnultu .
antes compefcuit.Vnde reuertens in Lufitaniam prouinciam Маше: late свода vaitâtes ой
мамино: prçlio commiil'o cum Muza eorum duce confregit, 8 Muzz filium apud To
letum in deditionem cum oppido recepit.Regnauit annonX.Qui moriens quinqgfìlios reli'v
quit. Alphonfum,Veremundum,Nuñiiim, Ordonium,ôi Froilam . Ex quibus Alphonñts
Alphonfus шиш cognomento Magnus patrifucceillt Anno.DCCC.LXXXIII. Qui de Mauri: fae
tern? cognoa pe gloriofe triumphauit,öi CohimbramNii'eumç Luiitaniç puinciç щите: recuperatiit.y
тёса magn9 Vafcones prçterea Nauarrofeß,qui tunc :î Mauris acriter oppugnabantur,ab obiìdione liber>
rauit.Hunc etiam Alphoni'um,vt fcribit Archiepii'copus Toleranus,templum fan ш Iacobi
Ioanncs Pon. primum excitaiï'e legimusßi Ouetenfe metropoliticurn conitituil'ie. Ad quem Ioannes oda'
валит. uur Pontifex fcripfilfe dicitur hoc modoJoannes i'eruus fertiorum Dei Alphonfo Hifpaniz»
regi Chri'ßianißìmo falutem 6i benedifiionem . Ex cuius i'criptiautoritate Hifpaniç regern î'
Bernardus › ‘f primis orthodoxttm exilliniantßub hocautem Rege militaiïe dicitur Befuardkognometo
Carpius.­ Е'хц
и!
*;‚r
Carpiusl-Iuic Alphoni'ofucceiilt Gariias. Quipatrias virtutes imitatus aduerfus Манто: fz'
primus. l penumero ilrenuifi'lme pugnauit.De quibus inclytam утопят confequutus Ayolam Mau'
Сатина:
rorum Regem captum reduxit.Cuius fpolia Ouetenûs ecclefiç Tholo fufpendit, vbi nunc 8b
Ayala. iple iacet fepultus. Huic frater fuccemtOrdonius Secundus . Quem pater Alphonfus anteai
Ordoni9Se» Called: prouinciç prefecerat. Hicetiam fapienti confilio 6i multa rei militaria fcientia marcie#
«oder» -' " me pollens a‘ Bethica 8l Lul'rtania prouincia Манто: omnes fugauit.Qui etiam templñ Lea
giònis magnis aedificiis ac multis donis ornauit.Tametiipochmo côtra Маш-03 infoeliciter'
elimicauit,captis in praelio multis Chrißianis 6i nonnullis Epilcopis. Inter quos Alturictnsl
fis etiam martyrium pail'useft шт. Abderae Maurorum RegimCLuapropter poilhaec Ordo
nius quatuor Gailellac comites,qui bellü illud ощетинившийся ad i'e venire öl inc'olumesÍ
fore­ pollicitus,necari iuiîlt.Quam ob rem ati; perlidiam Callellani,qui тис erâtin Legione
i . v1
‹ Ira ‘
ruinultuantes coniìitutis inter fe magiñratrbus aeiuclicibusrem Гнал: ipiì adminiitrabantßei
Fraile. Il. gnauit hic annos i'eptem.Cui Froila Secundus alter О rdonii frater 6i Alphoniî Magni fili?
vltimus fucceil'it. Qui cum multoa Hifpaniae nobiles fuiluliil'et, nota crudelitatis el! яство;
De quo nihil aliud memorabile fcriptum futile |egimus.Quileprr correptus morbo morte
i obiir acerbam,Reliquit autem пне: quatuor.Alp.hófum,Ramirum,Ordonium, 8i Froilam.'
Alpboiifus ‘l Ex quibus ei fucceiiît Alph'oni'ue quartus.Qni religionem ingrediens Ramiro fratri regnñ»
(Marius. demandauitßoiiea vero Гад! poenitens 6i religionem afpernatuqcum regnum a'Ramiro frasi
Ramirus tre иранца iìbi habere conaretur,ab ipfo trarre Ramiro luminibus extinâus eil.Qnä Ша
Roelf. fubinde crudelitatem,cuius cum poenitebat,pietateconlìruŕliâ fe templi penfauit,vbi шт ho
Меда. norifice tuinulauit.Poi’rea autem aduerfus Антип Maurorum Regem , quo cum Fernandina _lí

Hyuaricnfis 6i Iacobus Nuñius comites confpirauerant,fortii`ilme climicauit. Quo cxpugnir ¿à

ё,“
.si
¿e
.f4-f
¿if
дм
rf.
Santini Cral' to,comites cœpit.O`uos amide petentibus condonauitSucceil'it Ramiro Santi? cognometo'
fus primiis. Craiî'us.Qui vportentoi'a obefitate fuiil'e Шитьё: valetudini contraria.Quapropter pace fue~
да cum Abderamo Maurorum Rege medicinae perito," ab eo curareturßordnbam profes`
Ovriloníus âus аптека vero domiper еще abfcntiam,0rdonius cognomento Malus,filius или: Ale'
Md tu ‚с phonfi,cui lumina adempra пат diximus,auxilio procerum regnum inuadit.QuodSan&í9`
Fcrnrndus iam amiifum auxilio Abdera'mi Маш-оп? Rergis recuperauir. Qui {пека Fernädum Саши
Сопках. le comitemleiufq; fueceifo'res a' шпатом Regia Legionenfis imperpetuú шита elle voy
'. *i
ваг-г
й-щннняп
Избавитшиитамиilaifpaniam. тощий.
luit,deceiî`it aût ano falutis circiter,mille.C.XX II.Vel vt alii fcripfere.DCCCC»XXVIII.
81 regni fui vndecitno. Cui fuccefî'it Ramirus admodumpuer . Quo tempore Normandi ad Ритму
littus Callecum cum clafi'e valida applicuere . Quibus comes Eernandus Gonfalus fortifïime
reltitit.Mauti quoq; rupta pace,qua cum Ramiro puero fecerant,omnia populabâtur. Qua,
propter Called contempta regis aetate , Veremundum regis Ordonii filium apud Compex Vercmund’.
itellam regë вы declararunt.Contra quem Ramirus praelio cômifi'o,vtrinq3 fine víâoria dife Almanzor .
себ’ешт. Almanzot etiam Maurotum Rex cum exercitu numetofo aduerfus Hifpanos acti Ferdinanth
ter pugnans, â Fernando Gonfalo Comite magna virtute repuli'us ef't. Veremñdus fecundus Сопит.
Ё.
__
.Ú Ordonii вниз auxilio Garllœ Fernandi Caflelle Comitis,aduerfus Almanzorë proficifcitnt, Vercmund?
î“ praeliotp primo viftor dil'ceiìlt.Mox autem Mautus redintegratis vitibus б! magna colletta Secuudus
manu Veremundû ad Alturum montes cum fanflorum reliquiis effugere côpulit. Qui dein
в de Legion?` oppugnauit 81 murorum partë diruitßí cum expugnare nó potuiiïet, in Lulltaa
Pi niam difceflît,vbi multa loca vaitauit . Vnde profeäus in Galleciâ prouinciam воротит
“ Balìlicam тис. Tametli dini Iacobi facellum attingere nö ell aufus,territ9,vt ferunt,quoda
I“ fulgore diuinitus apparente.Cui bello dyfenteriç morbo correptus finem dedit.Poit hsec au
if: um Veremundus öl Garfias coniunŕtis copiisí magnam Almanzori cladë intulete. OJWPfO
Í pra ille'animi dolore coniiernatus paulo poli e vita deceflìt. Veremundus autë hac viftotia
1 ‘_ elatus cum domnm reuerteretur , fuperbe nimis ac crudeliter erga omnes fe habuit. Et Côpo
{tellanum Ouetenfem'q; praefules in carcerem coniecir. Cteterum Ouetenfem paulopoft vifo
portento quodatn admonitus liberauit, facinufq; fuum detei'tatus aliis compenfauit степе.
Ё“; Q_uippequi fanâi Iacobi loca facra, quae ab hoftibus diruta fuerant,reßituit. Quo mortuo Alfvllfui
‘m Alfonfus quintus eius filius adolefcens regno fuccefütnenuitfß annostx X X V I I. Qui for чтишь;
fm’ rotem Tyrefiam Abdalç Mauro Toleti regi collocauit,vt ei contra Cordubç tegem prsefta
Ш ret auxilium. Verü enim veto Tyrefia virgo fanfta infidelis viti nuptias congreffmníß detre .
âauit. Орг 011565 fçpe precibus,fçpe minis vexata {щитах ramen eo extinâo liberata fc
515 fe deo in cœnobio perpetuo dicauit. Alfonqu auteminterea dü Viieum Lufltaniç oppidum,
115 quod Miurorum tune etat, obl'idet ,fagitta percufï'usinteriitNeremun dus tertius Alfonfi fi Veremñd9.;
fdl lius deinde fine liberis anno regni quarto decefllt. Ideo il; ad Fernandum eius fororiñ regnû Fmïdus pri
Ё
TGI
‘ëï
“ät deduf-'tum вы, Sadii maioris Саши; Comitis filius fuit.Qui Sanôia filiam Alfonû Legio тт тех Ca»
nis fororem Veremñdi fupra di&i in mattimonium duxerat.Ex quo Legionis tegnum iure двиг—
vxoris haereditario affecutus,primus omniumvtrum'q; tenuit regnum,Qui rex Саши; fuit
appellatus anno.M.XV I LNam qu; ad hunc dië степа per Comites rcgebaf.Mortuo au
"C1 tem Garfia,qui contra Mauros fortitet pugnas occubuit,Vetemñdus Nauarrç regnû 6i Lu
iìtaniae prouincize pattern recuperauit.Regnauit aunos.XL . Cui? tempore Rhodoric? Vina Штата,
ä?.
казана; tins cognomento Cidus dux oeercitus inuiäifïimus in Htfpania maxime claruit . Cuius res Cidus.
indyte geftae masdme celebrantur. De quibus ma na circunfettur hifloria , 81 nos alio loco
fcripûmus. Qui ficut 81 Mendofiœ domus equites a Caftellœ Comitibus genus 8f originem
duxit. Fernandus igitur,vt ad rem redeamus, cum quadraginta annos tegnafl'et , a`vita difcea
dens Sanâium 6l Alfonfum filios reliquit . Alfonfus autem a fratre Sanâio pull'us Toletum Sdnůíüîfŕfů
ad regem Маш-0111111 fe recepit.Vbi tam diu permanfit,donec eo mortuo a populis ad regni dus»
i'uccefl'ionem reuocatus efr. Qui non prius a' Mauro dimiil'us eli, quam iuteiurando affirma Alfonfum.
uerit Гс perpetuo in eius amiticia permanfurum. (Luod ille minime feruauit.Sed tnito regno
B лент Toletum ,Mauro rege fugare, recepit.Mezclita,lìc enim Mauri templum vocat,ei tan
75.3
tum concefìà.Quam poftea Bernardus Epifcopus 81 regina adeûtes ea loca щит, Mantis
¢xpulfis,diuç genitrici confecrarunt.Quam obrem Mauri iegatos queltñ, ininrias ad Alfons
>.` t. fum Regem miferunt. Qui vehemëter iratus iurauit fe fine vlla venia in fuos animadueti'nrñ,
œ nec precibus vlliusaflenl'urumJlli vero prael'entientes,ai'iu pœnam vitauere,filia regis obniâ
il* mim,qu rexplurimum diligebat, vt ea deprecatrice veniam impetrarent. Tametfi eos a'
 .'lßianneißiculiâlibmu. '
morte non tarn fua Ef; puellae prudentia liberauit.Quae a' Rege,qui iurauerat fe tion {Забиты
quod a' filia fupplicareturmon vitam quidem Regine 8l aliorum, fed mortem а patre petíuit.
Rex itaeß delufus á filia 8i iureiurando folutus,omnibus peperdt.Hoc autem tempore Maus
ri cum magnis copiis ё Carthagine per Hifpaniam difcurrentes omnia vafiabât.Quibus ob
uiain ntiifus infans cum i'eptem comitibus apud oppidum, quod Alcaçar de Confuegra vul
go dicitur, omnes ad vnum interfeâi fuere. A quibus occiiìs adhuc locus ille i'eptem comitû
nñcupatur, Quarn ob caiifam Rex hoe animis mollicie nimia corruptis accidiiTe cognofcës,
Toleti balnea öl omnes illecebras,quas Mauri voluptatis cauia coniiittterant,iuitulit,ôl popu
los ad priitinam virtutem fœueritatemlß reducere conatus ей . Qui praeterea рой haec Тою
tanain, Burgeniemiß bai'ilicam multis donis ornauit.Et Vrracani filiam Rainiüdo Barchino
nenti comiti collocauit. Ex qua ille Alphonfum.VII.progenuit, qui ei fucceilìtin regnñ, Cit
itis mater рой Raimundi mortem nupi'it Alphonfo Aragoniae Regi.Qui quoniam vir fiut ia
ctilegus 6i iniuitus,in aerumnis öl fineliberis obiit mortem. Alphonfus autem, de quo nunc
loquimur,eum regnail'et annos.XLII Liine virili prole decemrHuic autem fucceiìît Alphö
Alphonfus fus.VI I. ê filia nepos g iterñ regna diuiút , Caitellam San то, 8l Legionem Fernando filiis
Septimus. tribuens,Beatricem'q§ filiam Ludouico.VI LFrancorunt Regi collocauit.Qui diui Iacobi të
plum ialutatum veniens â focero magnificentiiïlme apud Burgenfem ciuitatem fuit except?.
Toleti'q; eiusgratia conuentuseit habitus.Vl:ti legitimum genus Beatricis vxoris,quae prius
notha putabatur,declaratum ей . Hic autem Alphonfus potentiifintus omnium Reguin, qui
`
ante fe fuerant,habitus eit.Quapropter Imperator Hifpaniarum fuit appellatus.Qui Cordu
bam,Abderanr,qttae nunc Almeria diciturßi Baionam recepit,Quae loca cum adiret in itine
re iub arbore quadant fubito тет: . Cui fucceiîit Sanâius tertius eius filius , cognomento
видами; Defideratus. Propterea qtintempeiìa noäe Slimmatura morte decedens propter eius egres
Deftdcratus. gios mores öl in omnes iuiliciam defideratusa populis omnibus fuerit. Qui Ferdinandum
fratrem Regern Legionis ab eo diiïldentein coeperat,atq; rurfus in regnum reñituerat.on
rein duxerat Blancam'Gari'iae Nauarrae Regis filiam. Ex qua Alphonfum Oâauum genuit.
Fernandus Fernandus autem Secundus apud Legionem regnauit.Qui Alphonfum fui fratris filium pu
Secundus. erulum fuo iuri regnoq; iubiicere facramento fidei' conatus cit. O_uod animaduertens Nutri?
vn9 e'tutorib? infantulum in arce praeûdio'q; collocatum ab iniuria öl iniuiticia patrui defen
dit.Fernandus vero cuni regnaiî'et annos.XXX [.6 vita migrauir. Alphonfus autem cognœ
Alphonfus mento Bonus ex Helionora Ricardi Regis Anglia: filia prolem magnam progenuit,Henrri=
Саши se cunt i'cilicet,qui рой eum regnauit,Blancam,quae Gallorum Regi nupfit,e`x qua diuus Ludo
uicus fuit genitus, Berengariam , quae Alphonfo Regi Legionis , ex qua Fernandus Tertius
l.
Hieraeam,quae Portugalliae, öl Helionoram,quae Aragoniœ Regina: fuere.Alphonfus autem
cum femel adueri'o Marte contra Mauros pugna iTet,fubinde ramen initaurato praelio iterum
congreii'us boites magnis cladibus ailiecit,cœfis масс. milibus.Vbi crux ei e‘coelo apparu
iii'e dicitur. Quo tempore Rhodoricum praefulem Toletamim Romani miilt ad impetrandas
in expeditionem contra Mauros collationes. Regnauit hic princeps annos quadraginta qua»
Alphonfus tuor» Qui deceiïit anno.M. GLX. Cui гасит: Alphonfus Noiius Eernandi Regis Legion
попив. nis татом: regnü giibernauitQannosXX VI ILSucceiïìt huic Henrrictis Alphonfi отв
Ilenrricusl.` ui Regis Caitellae filiiis admodum plier. Qui impuli'ore Aluaro comite tutore fuo confobrís
itam eius Portugalliae Regis filiam line confeiiiu Pontificis in matrimonium duxit.Quod ab
Innoceiitio tertio poitea difi'olutum eit.Cui propter eius œtatem admodumpuerilem regnü PJ!
А“
и"
'i.;
.-'i
Berengaria foror adminiftrabat;. Ipie autë puer cñ in vrbe Palantia inter ludendñ ct'i pueris
Fernîdus icr tegulae iftum capite excepiifet , extinâus eit anno fecundo if; regnare coeperat . Cui fucceiîìg
iius тает Eerdinâdus Terri? ßerëgariœ fororis fili? , oîm Hifpaniç regû fœliciilim? at@ potëtiiïimlls,
Hotrrlei. Q_uippe q poli multas спасе M iuris illaras Hifpaniâ fere` totâ пикап, Hifpali, Corduba,‘
Václali'mßf­ Ветка ex magnaAparteтаращит ôi Mauros omnes, q fiipererât, in angiilü
 îbeñäauro'rum аппетит пгйфяпшт; 37011 11111.
шёай Bethicae puinciœ,quë Granate regnü nüc appellât,conclufit. De cuius reb9 fortiilîme
geftis multi copioi'e fcripferunt,& Rhodoricus Archiepíf'copus Toletanus magnâ conlecit hi
toriam.Huius etiam Regis auxilia,vt Coientinus refert,Iacobus Rex Aragoniae Baleares in
rlasfugatis ВОШЬ? , гесерп. Fuerunt huic ex Beatrice Germanorum Imperatoris,vel vtalii
licunt,Brabantiç ducts filia, f'ilii numero fex,fcilicet Alphonl'us, Fedcricus, Emanuelus, Phi
lppus,San&ius, 81 Henrricus. Ex Ioanna prœterea vxore fecunda Ludouicum öl Helionorâ
»rogenuquerdinando autem anno.M.CC. LXII.fuccellît Alphonqu Decimus,vel, vt alii Alplronfus
tripi'erunt,Nonus.O`ui Violantam Iacobi Aragoniç Regis filiam duxit vxorenr,Quaprœ Decìnms.
)ter iterilitatem dimillaJiberor um delìderio per legatos Daciç Regis filiam nomine Chriiîia
tam formaíß praeitantem in matrimonium petiit. (Luod Daciae Rex cum Regis Alphòiì le
gatos audillet, conditionem non renuit,fed filiam fuam Chrillianam Alphonfo Hifpaniae Re
gt' deitinauit.Quam, mediantibuslegatis,celebrato coniugio multis comitatam viris illuilri
bus in Hifpaniam ad Alphonl'um militQuœ сит veniiî'et,interim Violanta ex Alphôi'o Re
ge pepererat.Quae res Alphonl'o Regi fuit maximo pudori . Quod cum Phillppuseius fra:
ter animaduertiiïet,qui tunc erat Abbas Vallii'oletißl de caueis rubeis,i`imul öl Archiepifco:
pus Hilpaleniìs reliâo lacerdotio Chriilianam Daciç Regis filiam duxit vxorem,Quibus Al
phonfus Rex immenf'a manera tribuit . Tametû rë hanc alii aliter fcripi'erintßl Violantâ,quç
Ftlium pepererat,habuit multo chariorem.Quç рота multos alios peperit filios. Fernandiì,
qui Blancham diui Lodouici filiam duxit vxorem,cui't]5 pater fuit 111perlies.San&ium,q po
Пса regnauit, Ioatmem, Iacobum,Pettum,Berengarium , Öl Helionoram . Et ex concubina
Beatricem,quœ парт ШрЬот'о Portugalliç Regiß( Dionifium peperit . Ex his autem filiis
[oannes multa contra Маш-о: bella fortiiîlme geillt. Qui Margaritam marchionis Montis
Ferrari filiam duxit vxoren1.Sed ad Alphonfum redeoßui? domi forifq; multa preclate gea
[la memorantur.O`ui leges a' maioribus in Hifpania conditas immenfum opus in i'eptem di
geiïìtvolumina,quae Partidas appellant,çdidit, aliorum ramen ingenio, hiltoriam orbis,quâ
generalem Hifpani vocant.Canones item in Aitrologia , quostabulas nominant Alphoniîs
nas,vnde Aßrologi magni cognomen ei't adeptusPraedícaŕ' praeter hçc liberalitaspublica'q;
eius munificentia.Quippe qui in Eernandi ô( Blanchae nuptiis congíariñ populo dedit, pau
peres omnes veitibus viritim donauit. Imperator-em praeterea Conlìantinopolitanum a` Sola
dano captum ingenti zere collato redemit.Tametfi foris non acqua fœlicitate res geiïìt . Siquie
dem Maurus Granata: Rex rupto cum eo fcedere, Murcia: loca quœdam, öl Xericiü oppidü
poli longam obfidionem соври. In quo bello pulcherrimum facin? Garfiae Gometii Carilli, Facinusegn
qui arci praeerat,memoratur.Hic enim extremam expeflans ruinam,ac folus interfeäis сапе; giů Gar/île
ris refii'tens,in hoiles ruit,itragem'tß circa fe fecit,aliquandiu irruptionem impetum 'qs mora: Gemein C“
tus.Tandemviuus captus,ob fortitudinem venia donatus eil , öl ad Alphófum remiil'us inco rillt'~
lumis-O facinus memorabile öl magnis laudibus excolendum,quocl quidem meminilïe des „А4!
_дАм—_А„‘4—_.

bent omnes 8l imitari, qui oŕFicium rei militaris exercent. Q`uädoquidë viri,qui Гит in рта:
110 fortes, ab hoiìibusetiam diliguntur . Habuit praeterea Rex Alphonfus regni fui proceres
rebellantes,ac cum Granatae Rege confpirantesßuius difcordiae caufa fuit diminuta regni iw
tifdiâio,propterea qv Dionillutn ex Elia nepotem Portugalliae Regem, qui antea Callellœ Re
gi i'uberat,â tributo öl veâigali immunem fecerat, illis in conúlio reclamantibus . Dum autë
de EedericiSecundi abrogatione ageretur,dele&us ipfe imperator a magna eleäorum parte i :ms4 dn-l

Getmaniam profeflus eil. Verum (pe fruilratus,paulo рой rediit nihilo meliora domi offer»
dens,morte ñlii Ferdinandi dela Cerda comparta. Reges quoq; Granata: p ipfius abi'entiç oc
cal'ionem magna Bethicç puinciae incom moda intulere.Qui Sanflium Aragoniœ Infantem È.¿..¢
ь—„.-
'

prœfulem Toletanam, Nunium'q; de Lara interfecerannSanâius etiam eins filius fecundo loe
со gcm'tus occupato regno patrem venientem excluiìt.Quapropter Hifpali fubiïitens ex ani Зайди:
mi dolore decellltSanEtius itaq; quartus Alphoniì filius regnauit annos vndecim.Qui con, quartus.
."
.a
7L. @Sonnet Etculiälib. mi.
tra Mauros feliciter dimicauit.Quibus Tarifam,quondam Cartelam vocatam,ademit.Rege
de Phez Machometum appellatum,ac Benerizaph ex Africa contra Hiipaniam maxima clair
fe foluentes per Benedifiurn Zachariae Hifpaniae maris praefeñum bello nauali fuperauitßçi
119 natura fui(fe tradiŕ,in dii'ciplina prçfertim militari minima de caufa milites pleâebat. Qui
apud Pacem Iuliam quatuor hominum milla trucidari íuiIit , propterea qa in tuinultu quo:
Perdindnilus dam exorro, Al fonfum fratris filium regem appellauiifentfernan dus.III I. Santii fili? anno
quämse M. С С Х С V,extin&o patte puer in genitricis tutela remanfi't .Cuius prudentia multa errar
fit periculaNam cñ Alfonfo dela Cerda, qui fe Cañellae Rege diäitabat , ac Regibus Nature
rae,Portugalliae,ôl Aragoniae grauia bella per legatos gemiSed öl huius mulieris non minor
religio narratur.O`uaequidem,diuendita lautiore тралением egentibus fubueniret, ípi'a 11:
8111Ь118 frugi'q; viElu öl abilinentia lingulari fernper vtebatur. Cœnobia fepte egregia сбит
xit,Fernandus igitur dum per œtate licutt,ex Conñantia Portugalliç Regis filia Alfonfum ge
nuit Vndecimû. Qui Cañellae regno тест: ‚8! Helionorâ, quam Alfonfo Aragoniae Regi
loœuit,Zeliam oppidum ex Mauris recepit.Delatoribusaures faciles prxbuiii'e dicitur. Qua
re duos nobiles vii-os e' familia Carutial,velvt ego arbitror,Caruaial necari fola fufpicione iuf
ilt.Regnauit annos.X V.cui9 filius Alfonfus anno.M.CCCX. aduerfus Mauros. Almohar
ce Machometñ б! Hynzephreges Bellamarini 8i Granatae fceliciter dimicauit,recnpcratis op
pidis Alcala de ßencayre,quam nunc regalem appellant.GonEaluum Martinñ Calatrauç ma
giliru m virum maximum öl de Hifpania benemeritum leuibus de caufis interñci iulìît . Ipfe
vero cum oppida Sarant 6i Zibatar obllclere coepiiiet , peiiilentia caftra paillm intradentt
excefi'it , fuperitite filio Petro.In ea oblidione res mira, öl Scaeuolae Romani cxcmpli :emula
côtigiffe narratur . Siquidem Mautusquidam patriam cede regis liberatur9ex oppido egref ‚ыщ_._ _

fus gladio clam fub veite abdito per inimicorum caitra ad Hifpaniae Regern contendit. Que
captum vbi res deteâa 8C gladius manifeßatusßex hominisvirtutem öl audaciam admirams
Mauri Cuius remillt incolumem.Qui vt domum peruenit fui regis iram vitare nö potnit , quoniam clam
di remcriidr. eo rem fuit aggrcil'usndeoœ itatim necar? eil. Regnauit Alfonfus hic annos.XL.cum res mul
tas prseclare geilìiïetPotita enim aduerl'us Mauros viâoria triumphali,omnia Maurorum te
pla Ölmaleficiorum domos religioni Chriiìianœ confecrauibQuo mortuo filius eius Petrus
Petrus Pri» regno fuccei'fit.Qui nota cmdelitatisaccufaf a' multis.Cuius res geilas 6i qcñq; fecerit clñ rea
mus. gno prsefuit fi quis legere cupiat,quaeratab aliis,a` quibus latins fcripta funr.Quandoquidem
de eius vita Öl moribus magna circunfertur Hiltoria. E um tandem fratrer eius Henrricus oc
Henrríc? See cidit. Ad quem polt Petri necem plnres Hifpaniae viri nobiles, quibus Petrus magno timos
cundus. ri fuerat,cògratulatñ côuenerunt,eumq; Regern falutauere.Quos Henrric? iam rex appellata
к humanitate ac liberalitate fingulari' fibi deuinxit . Q_ui ex Ioanna coniuge Ioannem 111111111
р103с111111,б< Helionoram filiam, quae ñiit Nauarrae Regina . Caeterum cum regnai'fet Henrri
cus annos 0&0,diem {uum claufit vltimñ,Qui iacet fepultus in oppido fanŕti Dominici Cal
Ioiinne s ciatenlisßui fucceiilt Ioannes filius,q ex Helionora Petri Aragoniç regis filia fufcepit Enrri
Heim-ic9 ier cum Tertium regni fui ûiccefïoreni,6i Ferdinâdum, qui ройся fuit rex Aragoníae.chrric9
riusfueeefor. autem et fl minus profpera corporisvalitudine fuit,animi ramen fapientia caeterifq; vir-tutiba
fails pollens Si illuilris fuiiie memoratur. Qui Catherina Angliam Cloceiirienfis Ducis filiâ
IoannesScců vxorem duxit.Ex qua poil Mariam 6i Catherinam filias,illi tandem natus eil Ioânes cogno
dus. mento SecundusDe cuius rebus geilis б! vita fatis lôga circumfertur hißoria, Ö( nos quo
breui narratione,que neceflîiria etant alio loco fcripiìm?. Hic rex Mariain patrui fui filiam in
matrinionium duxit.Quae cum ex eo filias duas,quœ teneris annis evita migrarunt, 8i Hen
ricumpeperiiìetßliquanto poil e' vita dikeiiîtl-Iac iter; defun 8a,Ioannes vxorem duxit He
lifabellam Ioannis Portugalliae Regis ex Ioan'ne filio neptem.Exhac autem vxore fecunda p
- genuit Alfonfum, qui adolei'cens obii'r (de cuius morte alibi fcripfimus) et Hifabellam Re:
ginarn catholicamDe cuius rebus geitis cum Eerdinâdo iimul rege catholico magnum volu
 ‚штате 120Ю59ПЕ@.Ё"` fol’. rl.
la men impleuimus.Ioannes deniq; cum Саш"; regno annos prope quinquaglnta равнины,
moriens Henrricum filium Regë штанге euiusvita rebufq; geilis hilloria legitur', 8i nos нагадят
alio loco mentionetn fecimus . Quo шпаг flneliberis moriente Caitellae regnum ad Hißbel Hifabelld.
.ha Iam forotem eins iure deuenit.Quç~nupfit Ferdinando Sicilie Regi öl Aragoniç principi,qui
mu paulo poll in Aragoni'ae regno patri fuccefîißQJti diuina'prouidentia matrimonio coniûtti,
ш‘: res gefl'etunt admirabiles Öl opera fanâillîtnaDe quibus hifioriam magnain côfecin'tusßua
im ius breuë fumma huic operi adiiciemus, vbi de Regibus Portugalliae,Aragoniae,8l Nauartae'
пяди: nobis memoratu digna: videntur,more noftto peri'trîxerimus. Cçterum Reges' Na
.,. mera: cum
б! poitea regibus Aragoniç
diuifi.Quomodo comprehenduntut,quoniam
autein fub loco.
diiunâi fuere,fcribemusalio vníus Regis imperio
’ ‘ ' шип,
` l ’

DE REGIBvs рок-певице.
ш: _
от Р Ottugalliœ regnum circiter annum.M.C.X.hoc modo спер", Henrricu's quidâ Los' Нет-гит.
fm toringiae comes vir in bello fortifïlmus e' Gallia veniens , magnas aduerfus Mauros tes
getrith quibus Alphonfus fextus Caltellç Rex petmotus filiam fuam notham nomine Ti
reûam ei matrimonio collocauit. Et Calleciç partem,que in regno Portugalliae continetur,no_
mine dotis alïlgnauit. Ex eo poftea matrimonio natus eil Alphôfus,qui primus Portugalliœ МрЪб[и:
Rex fuit appellatus. Primus qui Vlixbonam a Mantis recepit.Quotñ quinq; ilmul Regibus RexJ.
vno ptaelio fuperatis,quinç fcutorum infignefaâi monumentum pofteris reliquit . Tametfl lnjîgnia Re
decus hoc in matrem crudelitatefœdauit.Quam propterea qvpoit viti mortem nupferat , in gumPortn»
vincula coniecit,nec vt earn dimitteret per legath a` Pontifice mill'um cöpelli vllo modo nec дате.
штате potuit. Quapropter materna in eum malediäio arq; imprecatio,caufa fuit, vt ab
holtibus caperetur­De quo nihil vltra legimus, neq; quis fuerit finis eius compertum habe-e
marl-luie continenter ex ordine fucceffotes “ф ad такт noflram fuerunt, qui fequuntur.
Siquidetn poll Alphonfum SanäiulelphonfusJLSanôiusJI. cognomento Capella, Al» SanŕliusJ.
phonfus.III.Dionifins qui fuit e'ûlia nepos Alphoan decimi Regis Caftellçá quo impetra: Alphófus Il.
uit ab omni veâigali immunitatem,quoniamprius Pornlgalliae Reges Саши: Regibus fub ЗададимI.
iciebantur.Alphoufus.IIII.Petrus Fernandus,Ioannes Nothus ex ordine ac religione mili Alpl:ó{9.lll.
д tari, vocatus ad regnum vir magnanirnus шиши Septëfem Mantis in prœlioиен: recepit. Díonífrus .L
Foelix praeterea pulchra prole fex'fillorum. Inter quos Eduardus, Fetnandus,Ioannes,Petr9 Alphonfus
Henrticusßl Eduatdus alter fuere.`Fernandü vitae abltlnentia pariter 8l religione inter beatos quartus.
retulerunt.Quippe qui a' Mauris in praelio captusea patientia in culto'dia manlìt apud eos, vt Petrus Ест;
т molae,ea enim viuere cogebatut,cum lfamulo quoq; per_fe fuŕñciëte, fuas partes obiret. Ioana
dus prìmu s.
"i rii filiae duae tantum fuere,quarum altetaAlphonfo, altera Fernado ex fratre Eduardo filiis lo Ioamies No»
catas fuetunt.Petrus altenim Petrum Aragonum Regem progenuit,qui fine fuccefTote decef thus.
iîtßi Ioannem Regent item Cypri.Tertium veroIacobum,qui fanâis morib? Катай; virtu Editar-dus.
tum confpicua tempore Pii, ILPontificis Ногти: decefllt,vbi fepultus iacet,Henrricus In
fans in Athlantico mari primus попав reperit infulas.Eduardus autë Rex natu maior Eernan»
dum genuit, 6i Alphonfum quinturn,qui poll patrem regnauit,Qui Zeliam,Tingem, öl Al Юры/иву
caçar Affricae ciuitates armis expugnatas Portugalliç regno adiecit.Ex fototibus autem alte
ram Ioanni Caitellie Regi,8l alter-am Heliono'ram Federico tertio Impatori collocauit . Qui
poll confcäas nuptias in Germania,fubinele Romain venetunt.Vbia Nicolao fummo Pons
tifice magnis honoribus excepti öl imperi! corona donati fuere.Hinc quoq; Neapolim diuer
tentesab Alphonfo Rege magnanimogquem Helionora arŕìiflìmo cöianguinitatis gradn cô
tingebat,fnmmis honoribus,magnis ludis variiqu fpeâaculis celebrati fuerunt.Similitet ölä
Venetia excepti fuere. Ex Helionota autein Maximilianus Caefar genitus eil Imperatot foris
domilg praeclatnsJitetis 8l omni genere virtutis excellës, 8l ingeniorum fautor б! cultor ma Ioannes. ll.
ximusJoannes Alphonl'o patri fuccelïitßuius filius Alphonfus,qui Hilabellam Саши: Re Alphonqu
 71.123arinei Eiculiůlib. vii. '
. ‘ gum Catholicorum filiam vxorë duxerat,lapfu currentis equi tnfœlicitet extinfluseñ .Qua
Мец propter Ioannes pater eius fine liberis deceiïìt. Cui fucceil'it Emanuel ex prole regia genitus,
‚ад ‚— 8 е1йет Regi {oanni cognationis aräiiîlmo vinculo coniunftus. Qui vxorem duxit Hits»
` bellam `Regum Catholicorum filiam viduatarn. Quae cum Cçßraugui'tae Michaelem filium
peperiil'et,lubinde magno dolore рани: obiit mortemßuius item filius Michael obiit Gra:
natz,cum nondum armos duos compleuifi'et . Czterum Catholici Principes ad retincndum
Emanuelis Portugalliae Regis affìnitatennei Mariam filiarn пита legatisin matrimonium de
1041111“. Ш. йееин1.0„иее10аппеи1 peperit,qui nunc ей Portugalliz RexPeperitôi Ludouicü,Ferdinan
para, А1рйопй1т,qui nunc ей Portugale Cardinalis , Henrricum Eduardñ pepertt 8 Ни
аЬеПат quae Carolo nupfit Imperatori 8 Hifpaniœ Regi . Ex qua Carolo mox filiustnatus
ей nomine Philippus in oppido Pincia,quod Valifoletñ vocâtßnno.MeD.XXVI.die Mar
tis decimo kalendas Iu'nias cum ingenti lçticia totius'Hifpantaeßo fiquidern nato nö Рта:
-‹ î-‘ folum,vbi mens ей;Гей etiam in omnibus Hifpaniœ -populis,rnagni ludi variar); fpeâacuia ce
lebratat'ueee. Peperit etiam filiam nomine Beatricem . Ощат dox Saboianus duxit vxorem.
Sed reuertor ай Emanuelem,quiрой obttum Marie Helionoram duxit vxorem Philippi Re
gis ñlmm.Quç filiam ререт11,8 рой Emanuelis obitum , Francich пира: Gallonun Regi.
‚В: '. `‘. к Ioannes autem Rex Portugale Catherinâ Philippi Regis-filiaal duxit vxorern.
|1| а п.
‚ад.
pir... v ‚л юшш: so 311111111 ALcÁcmansIs CAR. - '
„,1. ­ i
v _’. 1
¿.1
j fl' MiN 1N ons L.M.sicvrr'nr 1111— ^
«Á
‘ " шву: Антонин.”
vïjvwî'vî э In lucernreäeunt omneslabenńbur umhrís
„I т‘ё» .
‘ ". : сайта Regesßigni инверсии nulla
­ O ocultos babeant, it апатии inuida йота
'_:’... '.1 ‘
9^' f n
.
Temporis exbaú ’,quoäcunŕ'la abfumerctcntat. .
,‘
Sed decorata nimispullulatJempenî, refurgit
_.f .‚ ..` : . "i. ‚
.1.. .‚. .,7
...ï r..
. _ Pojl mortem тише[41184 (9' elarafepulcbris
‚21'1"“: . l , _ Erigitlaerocscterna adfieeulamunquam
I
an' ­ lau ‘ l n Ignauoрез-реле duccsfqualore teneri, '
‘ "(И ‘sin ‘t’
Рота qui inuiflo geileruntpeâore bella,
Ã

»nl-l 2' НЧ! r' Vieauntíìferos bojles terrao,

._ ,n
s- i »e
-s
1— т Ho:
Onís#da @ffolersoflo
regni modo cura затопят,
commijfus honor,an ordine longo I; '
q: r 'd' r
. вши;
U
Extulit, da’ (три: iujfit celebrare Iatinis.
Щуров quecunq;` habitant, Ú' атом uireta
’I

‘.nt"
'

в
Illujlres animc,po}l bac remearcfub aura:
.s
1
О ptabunt,tales Бега: Вущйа:habere,
11111, uirum,eui cura octet mndat4,l.atino
Ri O marceloquìoßìcu lu s quod munus about,`
., Hiflorìa prcflans Crifpur,uel Lìuius alter,
ŕ. Aut lingua prineepr, eb' софа Tullius от.
. Liber
е
«.1 '
Tl I t
 ibeñegibuaüragoníç. )î ' folíxli.
i ‘_ ‘ 'LIBER ост/туз DE REG_Ißvs ARAGONIAE.
A M I R V S ex Gothica iìirpe gcnm, vt quidâ fcriplenmtprimus l I

~ 1 Aragoniç regni titulis infignitus perhibetur.Dc quo priufc'É fcribâ,

. quaedam fummatim dicere mihi neceiï'aiium~ videtur . anae leftorie`
‚ bus,vt atbitrormeq; fuperñuameq; ingrata videbuntur. Anno пасу
‚ if» „м Cbtiftianœ Salutis,vt alio loco i'ctipfimus, Septingentcßmo,decimo
` fi' i quarto, Маш-13 Hil'paniam vañantibus, cum nonnulli regni Сайд:
. ' laenobiles ad Alìuriae 81 Cantabria: montes fe contuliilënt . Aragon
` niae quo@ plures equites ad Pyreneos montes aufugetunt . Vbi vir
­ ‚ .—`. ^ probus nomine Ioannes in quadam fpclunca còiunfta rupi , quae pen
ña dicebatur,aediculam fibi velut heremum conltruxeratßi fanäo Ioaxmi Baptifìœ dedicarle
rat,ibiq; года: vixit, 81 vitam ñniuit.Ad banc autem aecliculam in montlbus abditam Cœfar
augultanus eques vita probus,cui Votus etat nomen, сшит venationibus operam daret,cer¢ ”он". ‘ ‘
uum’q; inieqlleretur,deuenit.ln quam fentibus 61 агЬий1з enfe prçcil'is ingteiïus ей. ­Vbi cot . l(

pus Heremítœ,quod ini'epultum apud altare iacebat,afpexit.Quo vifo vehemente: admirar’

diu cogitabundus propina acceñlt, 81 literas in altari ferreo й11о iëulptas legit 111 hanc renten»
tiam~Ego Ioannes huius aediculae conditor б1 primus habitator velut in heremo Deoferuirc
‚рт-П.Y
cupiens,hanc ecclelìolam paruum'q; facellum erexi , fanftoqg Ioanni Барий: confecraui . In
qua vixi dlutius , 81 nunc mottuus in Domino requiefco . Наес паев cum идиш Votus vit ;
СЬ11й1ап1й1тиз multis perful'us lachrymis faepe Deo gratias agens , Heremitae corpus hun
mo coopcruitßi Caciarauguftam reuerfus bona fus vendidit omnia. Quorum precium Chri :f..
n. .
:fiianis pauperibus erogauit.Quod cum frater eius,qui Fœlix dicebatur, animaduertiflèt,idë ведём
fecit, 81Ищу lçtantes ad ediculam l'efe contulerunt. Vbi continue Deo fervientes i'anäiñ'ime
vixerunt.Quorum fapientiiïimis confiliis Chriitiani,qui ad cospropter famä шпалам con
ueniebant,animati , anno Chrilìianae lalutis Septingentel'imo trigefimo Garfiâ Ximeniñ de
genere Gothotum virum ftrenuum tibi ducem 81 Сар11апеш11 generalem cötra Mauroselu
гетмана: res geflas perbreui пша11опеге1'е1етие. ' ' `
DE GARSIA XIMENIO DVCE RRIMO
Chriiìianorum contra Mauros.
Atfias igitur Ximênius Chriñianorum duxдедов 11се1 paucorum viribus,erant enim
numero circiter fexcentißhriiìianç tamë religionis autore vchementer accëfus,Maun
ros a` montis Pyrenci confinibus,& aliis locis propinquis armis cxpulii, 81 loca multa breui
>tempore recupetauit. Qui deinde multis ад eum propter viâoriœ famam,conueniëtibus,ma
gnam quoq; Nauarrç prouinciç partem, fugatis Mantis Chriftianis reihtuitPolìremo vero
mortuis Voto 61 E œlice fratribus viris admodñ i'anñis 81 Го1ё1111е1 cól'epultis, in honoré fan г. .. .~ .

fìi Ioannis ecclefiâ paruulâ,quâ fupra demölìrauimv, ampliauit . 1Ь1св vita funâ? anno dñi
DCCLXXVIII. fcpeliŕ',filio Garcia Ennico fupßiteßerebat añt Garfias Ximenius in vc ртам mi
xillis 81 armís arborem viridê,öi iup cam crucem rubrâ 111 croceo campo. cis Garfnt
Ximemi.
De @ARSIA ENNIoo DvoE SECVNDO. ’
Atûas Ennicus рой mortem patris non minus Chrilìiamereligionis cultor , quam
G acer 81 йгетшз in armis,Mauros Chril'tiani nominis holles infclìiilîmos perlëqums,
Pompilonem primariam Nauarrae ciuitatem , тайге; орр1да breui fpacio temporis ab hos
itiuin Гашиш liberata: , öiacl 9 Ё В l ё E l qlltum tcduagit . Sub idem ширм;=vir qui»
 живяппавиипщаэщ.
Afnar Ara» dam res mirabiles expertusßi in armorü certa minibus fortis,cui Afnar erat nomén,cü Chri
gonìttCo; i'tianis quibufclam viris praeclaris,& tuendœ Chrilìianac fidei percupidis, Aragonium flumë
mes primas. traiiciens стена & oppida multa,Iaccam b; ciuitatem,quae a loci i'itu nomen accepit,proptc
lacca ciuitas rea q» in montium conuallibus iacet,ad Chriitianâ паст reuocauit.His rebus geitis, quoniä
Plumcn Ard primus Aragonium Humen кашицы-азоте prouinciœ Comes appellatus eit.Cuius titu
_ gonìum. lis inûgnitus dieb9 paucis ё vita dii'ceilît.Reliquit autem filium nomine GalindumJtem de
de mortuus ей Gatiìas Ennicus fuperilite filio Евгению. ’
DE FORTVNIO GARSIAE FILIO _`
-v
DVCE TERTIO.
Ortunius autém mortuo paire Galindi Comitis Aragoniç ñliam duxit vxorem,8i ra:
f tione coniugii comitatus Aragoniç titulos accepit,& ex vxore пиит Sanfiiñ батат
progmuit,Quem fuccei'i'orem 8l haeredem fibireliquit moriens.Anno.D.CCCXV.
DE SANCTIO GARSIA DVCE QVARTO.
Suprarbrìů. An&ius Garfias,Fortunio patti defunŕio fuceedens exercitu comparato Maures асам
Ribagorcìa. inuadit.Quos a‘Suprarbrii 8i Ribagorciç,fic enim loca quœdam vocantur Hii'pane, re:
gionibus depulitßi вы totam ferë Nauame prouinciam i'ubiecit.Vbi cum Маше praeliuin
committens hoiìium multitudine circñuemus,alioquin fortiiiime pugnans,occiditm.Qm
mortuo fine prole,Mauri Nauarram rurfus occuparunt , еат 2]; tenuerunt vi'q; ad Caroli Maa
„ди
.ài._
Duodecim gni Imperatoris aduentum.Qm fuit annoa` Chrii'ti nataliDCCCC. Nam Carolus Impera
Gallus дисс: tor cum duodecim ducibus,quos Pares appellant,in Hifpaniam per montes Pyreneos ingref
quos Parcs fus aduerfus Маню: bella geiïit afperrima. Quosá Nsuarra öl Aragonia ferê tota proñigan
дива-ю— ._,„-_5-121 шьОщЯЬпе rebus geitis Carolus Hilpaniam quail tutam relinquens, in Galliam teuerst eti,
#Pedim
8i Aragones Ennicum,cui Arifìa cognomen цацек Gothica geute,vel vt alii volñt, ex comi
tatu Bigorrae,iìbi ducem delegerunt, ‘
ША еды
: ,ir DE ENNICO COGNOMENTOARISTA
DVCE QVINTO.
Nno igitur.D.CCCC.XII.Carolo in Galliâ нашедшие: Аттапих eleâus vis
ô( manu ptomptus, öl in armorñ cettaminibus ardens,vnde cognome accepit.Qmp
pe qui non aliter viils hoi'iibus ardebatuî; in igne vritur arißa, cx montibus Pyrencis cñ ex:
ercitu defcendens Maurorum magnas copias deleuitßi что: in Nauarram peruenit,vbi prin
ceps a` Nauarris 6i Aragonibus eligitur,propoi'itis tamen nonnullis conditionibus, vt in eos
çquis legibus vteretur.A quibus etiam шаек qui medias inter eos eifet,petebatur,ôŕ Aragua
‚гадали та: Iuiticia vocaretur. His conceiîîs conditionibus,cogitäs quibus fignis 8l armis vteretur,
IHßìCid o ei diuinitus reuelatum eß,vt vbi in aere crucë videret,iliic confiiteret. Quod vbiq; diligentetl
obfetuans,cum eil'et in planicie quadam,quze iacet inter Suprarbros Si Pyrenees montes,in
Стих appa» aere crucem candidam fui'pexit . Cuius figura i'ignofß in vcxillis 8i ilgnibus vti perfeuerauit.
ruit. Tandem moriens батат Ennicum {Щит reliquit.
DE GARSIA ENNIco DVCE SEXTO.
Nnico Акта vita defunâo fuccefilt (Загнав Ennicus vir non minus armis ilrenuus, ф
vita 8i moribus шагали: vxorem duxit Vrracam fœminâ virtutibus ô! genere no»
bilifiîmâßum qua grauida ô( parini iam vicina р Nauarrœ montes 6l ai'pcra loca patuin cau
tus exercitum ducens,hoitibus осетина commifïo prœlio, quod vitare nö potuit, occii'us
eß , 8i cü eo fimul vxor in vtero lâcea grauitcr vulnerata inter fugiendû quafi тонна còcidit
in valle montis cuiufdam,qui_dicitut Шпицы! quemlocum Маш: abeuntibus б< iam lou:
 @tißmbueïëlragonia тещ.
ge digre lTis,homo quidam nobilis,cui Guiuara cognomë erat,peruenit. Et Vrraœm cogno
focns,quae tñc egcrat animâ,dü eam pfufus lachrymis intueretur,infans manú pvulnus extu
lit-Prob quantñ natura potelt,conabatur erñ штатив ex vtero matris moriëtis exile. Quod Magna natu
di animaduertiffet бинта itatim cxfo ventre mulieris eduxitinfantë,& pannis inuolutñ do ne nir.
mum ша ,ppere detulit.O`uë patrinis 8l teitibus adhibitis,vt probare poll'et in poñerñ, bap
tifmatis lauacro more Chriftiauç religionis зала": багееПит пот1паш:‚& vxori Гипс tradi
dit,vt dâ 8l diligëter alerct.Qui iâ рис: fafl'us 8l adultus,ne forte cognofceretur alñni prudë
tia,craiïìoribus pannis indutus etiâ peronibus pro calceis vtebatur, qv calciamëti genus ex co
rio crudo auarcas Hifpani vocant. Caeterü poil aliquot annos cíì Aragones ad eligendü prin
cipë Iaecâ côueuili’ent,illuc adolefcës annos narus circiter quindecim cñ equite, qui eü dâ nu»
triuerat veluti районе ñlius vilifilmis teftus indumëtisßi peronatus adducitur.Qui probati
oniths Si argumëtis euidëtibus admiíïls recognitus ещё:princeps eleâus. Et a` peronibus,
quos,vt fupra diximus,HiГpani auarcas appellant,Auarca cognomë accepit. Eques autë, á cf
clâ fuerat educatus,I.atro cognominatus eil. Quod nomë ö( hominü genus in Hifpanianos Vnde ага.
i'tris quot; temporibus extat non ignobile. :jl Latronîi,`
domus.
DE SANCTIO GARCESIO COGNO
mento Auarca,Duce feptimo. _
Aeterum Sanâius Garcelìus Auarca,titulo principams accepto,vxorë duxit praeiiantil'
(Imi nomine Toda. Ex quafiliñ fufcepit батат Sanâiü,qui etiâ Tremula dicebatur,
de quo dicemus inferius.Progenuit praeterea filias quatuor. Vrracâ,quç nuplit Alphonl'o Re:
gg Legionisßanâiiquç Ramiro Caltellx,Mariam,quç Ordonio Legionisßlafquitam, ci
Nugno Comiti Câtabriç.Res ай! gefüt armatus admirabiles , lìquidë Mauris Ибис ac depul
fis â Саяны-13,8! Pyreneorû mòtiü linibus ad Naiarâ “(в peruenitPermultisпасу rebus p
elare lànéte Ёв geftismiorlës filiñ вып: Sanůiû rcliquit haeredë. Vixit autë anni: fex öl quin» Naître.
.
quagmtaßuius corpus iacet in ecclefia Гала! Ioannisá Pegna cognominata. __.. L1_#

DE GARSI A SAN CTIO, DVCE O CTAVO

„ qui Tremulue cognominatus eli,
' Arfias autem Sanâius Tremulus cognomë habuit,ppterea q» cíì bella futura fentiebat,
` tremore quodä afficiebatumâetll in praelio fortis crat 8i intrepidus.llle i'iquidë tremor
8i prudentiz lignñ стана fortitudinisldeoq; cñ elï`et öl fortis 8€ cautus,hoites fœpius debe!
lauit.Annos enim 0&0 ö( viginti(tot паев tenuit principatñ)magnâ ilbi deuiñis Mauris glo
riam comparauit. Qui nunc iacet fepultus in ecdcl'ia pracdifta. Cui fuccellît filius nomine Зап
ñius Malor,Hifpzniœ totius Imperator. '
DE SANCTIO COGNOME-INTO MAIORE
qui fuit totiusHifpaniz Imperator.
Н Ic'Sanêtius Maior nò immerito fuit Imperator Hifpania: totius appellatus.Nâ totam
ferê дешев ЬоШЬиэ Hifpaniâ Cbriiliano nomini rei'tituit.Siquidem Mauro: omnes
a` Nauarrae, Aragoniaeßaßellç, Legionis,Portugalliae,Cantabriçßl Vafconñ finibus exters
minauit.Fuit praeterea nö minus iuiticia darmi? bello fortis. onrë duxit Eluirâ foeminâ no
bilißîmâ,cuius erat сайт Aiuaris.Ex qua frlium ,pgenuit nomine Ramirü,qvt ante dixim9,
8 paulopoit clarius declarabiinus,fuit Rex Aragoniae primusßeterum Eluira deñmâa San
âiusaliâ duxit vxorem Сапе"; Comitis filiam,quae Maior dicebatur.De qua tres illi fihi nas
ti fuere,Garfias,[-`erdinandus,ôl Sanftiusa.l quibus Garl'ias maior natu matrem apud Iтри-а
torem adulterii criininc falfo detulit . Propterea cp cum illi mater ex Imperatoris monitu 8l
equorum prçfeŕti conl'ilio equum quendam Imperatori charifümum accomodare помпы,
vt ей homlnum improbitas,côfinxit iniquus fili? infontë matrë cum год вчиове curä geren lau
l

bat,fe _coniumeifièNec асам: ire facilaus accenfus,ob equifibi vfum denegatum¿Hattem fu

 “ 2.Иаппе15кп[1.11щтц.
am in fummum diferimcu adducere.Nam cum hoc Imperator audii'i'et , vehementer dolens
vxorem Вант captam diligenter cuitodiri iuiTit,ôi omnium nobilium au; doâorum conuo
cato concilio,in eam itatuit, vt igni cremaretur , ша quis eâ aduerfus accufatores тю: vel ars
mis vel legibus defenderetßaeterum cum ne@ legibus quifeìëmem armorum certamine con
tendere contra filios Imperatoris audcret, folus tandem Ramirus Imperatricis priuigna vitro
duellum fratribus obtulit.Verum enimuero dum parantur arma,dum caufae difputantur, vir
quidam спит facerdosß moribus admodum fanftue,(iarfiam 8l fratres eius Imperatori»
filiosv защитой; fanôiffime cômonuit,vt fummum periculum,quod eis imminebat, evitan
rent.Siquidem neq; foeliciter,neq; diutius filios viRuros elfe dicebat, qui matris innocentlam
tanta immanitate perdere,fummoe’3 dedecore nomë Imperatricis deformare Ruduiilent.Qui
praeterea parri,pro cuius vita fanguinem profundere debebât,tantü dolori: attuliti'ent:qui de
mum totius Hifpaniae principatñ,qui vix nuper expulfis hoiiib9 quieuerat, rurfus perturbai'
fcntl-lis rationibus 8i multis exemplis filiorñ , qui parëtibus inobediëtes ante die miferandâ
vitam finiuerant,addu&is,eos adeo commouitm confettim fe falfo matrem шиит: accuiäß
fe dixerint,nec ob aliam caufammifi qv eis mater equü denegaueratPœnitëtia igitur дна: tie
ti fceleris errorem deflentes ad Imperatorem venerunt veniam deprecantes. Quibus Impen
rator ignofcere noluit,nifi prius â marre remiilìonem impetraren цап; fi mater fuum ius ex;
equi vellet,i'efe idem fupplicium de filiis fumpturñ effe rei'pondrt, quod vxori iubente lege ila
tuerat. Mater autem cum multorñ nobiliñ virorum ńlpplicationibus,tum vero precibus illi!
religioiì,qui principes monueratßi ad pomitentiam adduxeratßi amore materno iam como
ta,fuis filiis penc`matricidis hac conditione veniam ö( vitä eonccßit, vt ei Ramirus priuigrw,
cuius admirabilem virtutem pfpexerat,in Aragoniae regno fuccrcleret.Quë praeterea сип ¿ha
alientientibus,& etiam filiis cum Гавре benedixiilet, fibi filiü 8i haerch legitimum adoptauit.
Tum demñ omniü confenfu ab Imperatore cum vxore fiatutum di, vt Garú'as in Nauarrç,
Ferdinandus Cañellaeßanŕlius, que nönulli Gonfalñ nominarunt,in Vafconiae,öi Ramirusi
Aragoniœ regno iìtccederet.l­lis rebus ita gei'tis 8iinititutis,Impator paucis annis :l vita dif:
cemt,anno M.XVII I.qui fuit Hifpaniae ferc' totins Impator annos.].III I. Cui? corpus fe
pultum iacet apud Altures in ecclefia fanñi Saluatoris Октав; ciuitatis. Imperatrix itë pau:
lo poli diem fuum claufit,ôi in ecclei'ia fan¿ti Ioannis a' Pegna eius extat fepulchrum.
.DE RAMIRO ARAGONIAE REGE PRIMO.
Ifpaniœ Regnorum partitionem fupra demonitrauimus,quemadmodum fcilicet Gar
fiçNauarra, Ferdinando Caltella, Sanâi о Vafcon ia,quâ Suprarbrñ alii vocant, б! Ra
miro Aragonia eontigit.A quibns ad hoc qu5 tempus cuian prouinciç Reges ordine deicë
dunt.Caeterum nunc Сапе": б! aliarum Hifpaniae prouinciarum fucceßlones,quas alioloco
fcripi'imus,relinquentes Aragonû duntaxat Regü feriem profequemur.Ramirus igitur mor»
tuo paire Regis Aragoniaenomeug eo viuente recuiäuerat,accepit.onrë q; duxit Hermiiì
fandam,quç alto nomine Gilbiga dicebatur,Armeniscis ö( Bigorrœ Comitis filiâ . De qua f1
lios duos habuit,San&ium Si Gonfaluuni.Habuit 8i Шла: totidê,quarum altera nomine Тв
refia nupfit Comiti Prouinciae,Altera,cui San ¿tia nomëerat,Comiti Tolofanoßaeterum Ra
miri tempore Sanгни: frater eius Suptatbrorñ Rex occifus di à quodâ Vafcone nomine To
manerio,quo mortuo fine liberis, omnis populiSuprarbrorum principatus Ramiro Regi fe
fe dederunt,qui bellorum inter fratres caufa fuerunt. In quibus Ramirus âFerdinâdo San ¿tti
fui fratris filio,qui mortuo patte in Саши; regno fucceilerat, oceifus cit. Qui reliquit haare»
dem filium- SanâiumNâ Gonfaluus altus eius filius minor natu Iaceeni'is erat Epifcopus. Re
liquit praeterea filium fpurium nomine Sanâium, cui Aruarium 8 alia oppida cum fuis confi
tribus 6l Comitis titulum dederat.V1xit autem Rex Ватт poft ail'umptñ Aragoniœ regn ñ
annos.XLVI.Obiit anno.M.I.XI-II.Qui iacet cñ vxore {на i ecclia @difta (ада: Ioannis.
 îßeîäragomçfñegibus. “-`­_ . ., ._ {он ша
" l" ' ОЕ‘ЗКМСТ1О ARAGO NIAEREGE SECVNDO. _ _»
'.“›

_ Vcceillt ай: Ramitomortuo San&tus filius admodû adolcfccns,erat enim annoríimviii.

. O_ui Fœliciam duxitvxore'tn,ex’qua tres тю: progenuit,Petrum, Alphófum, ô( Rami
p rumtqui fuit ¿pattereligioni iânâi Petri,quœ Tomaris cognominaŕ,dellinams.$an¿tins ай:
regno fiifceptó,multis magnifq; corporis ö( animi virtutibus feruens,armis accin¿tus aduera
. fus' Macros magna praelia гашиш quibus multas cöi'eqûu'tus viäorias, oppidamulta recur
ремонтника 'iB condidit,Stellam fcilicet, Lunat'n,Aycruë,öl alia pmu!ta.Eugatis etiam Mau
п'ы
нnrа.г.w. .
тат: ЬоШЬиз ex Almeria ianâi Indaletii corpus ad ecclcfiä Гана! Ioannis a' Pegna папа Зайдите
' lit. Qui lanâus Indaleti9.diui Iacobi difcipul? fuerat,öi vn9 de primis,quos in Hifpania fan (т Ayerute
¿tus Iacobus ad Chriт cultü 6i ñdë cöuerterat , fuerat ша Epifcop9 ша; ciuitatis Шлите. conditor.
Mauros frieren cû aliis in locis,tü vero apud Cœlärauguflä 8i Tutelâ magnis affecit cladibui I Ё
Proñigauit in praelio etiam femel Rhodoricü Viuarium Cidñ , qui Cid Ruidicz vulgo ,dices u . д;
batur,virñ alioqui fui temporis fortilllmû опций ducum. (Luë Rex San&ius acriter'armis р
quxtebatur, propterea q: cum Ferdinando Самих Rege contra Ramirñ patrë fuum bellum
gefl'erat,quo bello Ramirus occubuit.Cui9 demü virtus admirabilis apparuit , cñ Alphoan
_frati-i patrueli Cañellae Regi, cuius antea ракет Ferdinandû ptaelio vicerat , obfel'i'o Toleti â
"я2_a 'Mauris ob amotë,quem maximum erga fidem Chriilianam habebat,iniuriarn de motte pa
tris oblitus,lì|buenite nö мшистые bellñ quoip geillt cum Garfia patruo Rege Nauar'a
lt'ç,quë vicit 8i Отшиб! á Nauarrae toti? populis Rex appellat? ell iuratufcp Ofcä ciuitatem, NauamAri
в‘1511
Ц
fi*
“чт-‘п-Ё
ата. `quâ Murri, tributü фант pendente:,poiîldebant,obûdione cinxitln cui? oppugnation'e goma: coniñ
'i'agitta percuil'us paucis швы occidit.Obitt anno fui principat9«xlv.Cu19 corpus primûiacu gimr.
Iii ìeccleila Cailrimötis Aragonüß( deinde l monai'teriü i'anâi Ioannis a' Pegna штат fuit',
DE PETRO SANCTII EILIO ARAGO; А _"
„ ’ y « NIAE REGE'TERTIO. _ . _ f
l_ Etrus San&ii filius patreadhuc viuentc Kibagortiae öl Montii'oniae Regis nomenaccéa
perat. Mot-tuo vero рте Rex Atagonñ confeßim fuit appellatus . Qui poil mortë рая
‚фифы: cü œcercitu praemiills, Ofcam сшита ptoñcifcimrßl ppe'cíuiratis muros свата po,
lfuit.Ad quem veniiex môtib? Pyreneis Fотит Liçana,quifuerat al Задаю Rege foris ho's
в. *u Ш: шакашвдпопйв deftinatus. Hic Fortunius Petri'Regis gratiâ clemereti cupiës,quë fcie
Qbatbellñ Maui-is Ofcitaniá illaturñ,fecum “кетоз pedites Vaf'coniae gëtis clauis ferreis at:
‚Ё matos adduxinß quibusacci-rime pugnantibus Mauri armorü nouitateßl virorum afpeâu
ldetcrtitiwiâ'i тат ceciderunt. Quorü multisinterfeâisyetrus Rex viflor ciuitatem ingrei'
fus Fortuniü Vai'conum Ducë a clauis,` quibus armatos Vai'cones adduxerat,quae vulgo man
` çae dicuntur@l Maca cognominauitmâ antea,vt fupra сидит eñ,Fottunius Liçana dicebaf (Ша ratione
tunauidam veto fcripi'erût hoc prçlium acre cliu Ев anceps гит, Bivi'âoria in neutrarn par Массе cogno
tem dediitante,magnum quendâac mirabilem equitetn apparuiffe repente, токай cädidis minuti fuere
‘5V.
‘le-LÃ
.H
в -ч._!*.›'а armisßl in medio peŕtore папашей сшсё germtemQuo vi'l'o тетей}; рю Chriûianis pug
f gnante,'Mauri viäi terga vataunt.Quœuitr multis occilîsß( reliquis fugientibns,dñ Chri Ratio crucis
Дашprçclas 6l fpolia colligunt,Maurorum quatuor abfciiîà capita,multis Ölpreciofis ornata Ú' armorú
gemmis 6i ptçcipuis armis inueneruni exculta.Cluapropter viélor'Petrus Chrilìianorñ Rex сит quatuory
capitlbtts,
’Manros Шов aut primarios vitos,aut Regcsfuißë ratus,inûgnibus 8l armis fuis adiunxit ru:
‚ Ilatam 5l Hammeâ crucëin albo clypeo cum Maurorñ capitibus quatuor, öl in memoriam vi v
il equitisßi in fignum vifloriç fuçßçterum Ofca ciuitate a‘ Chriftianis capta,Maurorü Rex ы _.
д Almoçabë ex Caei'arauguita cñ maximis сори; veniës,in loco Ofcç ciuitatis ,ppmquoug Al ._ l
g ста: vulgo dicitur,calìra pofuit.Quod Rex Petrus profpiciës fuas copias in acië adduxit,ct ~, ` `
T.
‚ inüruâis ordinib9,Mauris fi còfligere „нашла dedit. Mauri añt nihil figno refpôdcrüt,
Ц
“чах
.j 6i paulopolì Chrißianis ad eos accedétib?,rcli&is_ calìris,fe fugç mâdarüt. Ex qb? fugiëlib?
L. сайт! tn_ultoa occidcrütgnultofcpcaptos adduxcre¿Capt9_etiâ fuit (Зайка; frau; Regis Cas
' ` ` ' Ш
 72. @Sonnet деньжищ.
_-_ _
Р, - пене сит multis aliis сытными: contra Regern Petrum Машу: auxilio ven'eranton
_. tum multis interfeôis,Garllam feruauit incolumemßl captum fecu perduxitHabuit aut Pe
5 на: vxorem Agnetem,quae Petrum peperit vnicum filiü, 8i alteram filiam nomine Hifabek
Индии: fimul cñ fratre teneris annisß( ante patria mortem vitâ finiuit . Na Petrus Rex poli
obitum liberorum vixit annos o&o,qui difcelilt a‘ vita tertio Kalendas Oâobris Anno dnl
' M.C. VH1.8¢ çtatis fuç.XXX V.Hic Rex impetrauit ab Vrbanofecñdo Romano fummo
Pôtißce primitias, deci mas, 5i omnia beneficia iuris patronatus, que quidem lacerdotiageu
а и­ tilicia latine vocantur.0mnium ecclefiarum 8l ciuitatum,a` quibus infideles boites сиси-атм
~~ ipfe ac fui fuccelfores in perpetuum facerdotia,quibus vellent,côferre poiïent, exceptis epifoo
l. .- Apoßolica - patibus.Pro quibus beneficiis Vrbanus Pontifcx illi fequentem bullam совесть
' Rbanus Epil'copus Теги? i'eruorum Dei , Petro chariñîmo in сыто filio Hifpaniarü
bulla. ` Regi excellentifìîmo eiuf'q; fucccfl'oribus rite fubltituendis in ppetuum. Tux апеащъ
та: fili deuotionis añ'ëâum per venerabilem fratrem летит Aymericum Pinateñ. mona
паи abbatem acceptis iiteris circa facrofanftä Romana ecclelïâ agnitum,laeticia haud modica
mens exhilaratus ей anim9,fed vt verum fatcar,eii`dem perleâis, и; pturbationif'cß нит; c6
l] топот: inuitatusmec immedto. Ex earum пасу initio dileâionis ö( reuerentiae, quam erga
fanŕìam Romanam ecclefiam femper habuifti 8i habes,magnitudinë cognoui,quantum iB in
i] `ea confidas,quâm deuote ö( пасте: anime tu: laluationem eius orationibus 'cômittas,aduer
Ё‘l ' f 'v ti.
taeEx fine vero
maiorë earundê
, ЕЁ credi tamtam rerum conieciabuûonë,quae
pomt,immitteret {luporë . Te fcilicet proтёк! meae numerol'itate,malorñ
bonorñ lòge a Наш fuo dimo

Ё '` ' multiplicitatë pferre , 8l pturbata „plperitate tribulationñ in innocentiä ша cateruas, vnde au :y
Hanf. _.

i `xilia б! confilia prçcipue решен deberët,irruere.Sigdem cum inter modernos regnorû reäo
‚ ‚идиот plaeroibß animarum fuarum negligëtes,vei penitus oblitos,vtpote ab omni :equis
4-„А.n.‚ ›‹_. -.
tatis itinere deuios plana via ad mortem inducentis lì qui ingemifcimus, te fere' folum diuino
- .1м_‚гщ:тщ-_
afHatu fpiritu angultlas ad vitam ducentis elegiiï'c vldeamus cum шиш; rigore солдате: in
filiere eccleúarum tranquillitati, 8i рас! lìudiofe inuigilarePupillorum 8€ orphanorñ defem
'à'tatiuni
вот ingentem operam dare.
8i amplificationi Pagançinceiïânter
cum fumma genti deprellîoni 8l coaröationi,
ftrennuitate штат. EtChrilìianç
vt breuitervero ele
conclu
i dam,cum totius mali propulûoniuotiufcp boni exercitiis efificaciter incumbere gaudeamus.
Q Ipfi затеи qui ex tam preciol'orñ fruâuñ gußu vidnâ agnol'centes arborë,ochiolìus venera
щ ri acexcolere deberët,tui fcilicet regni antilìites,gbus pro alïidua experiëtia шток meritorü
Í fuse l'peciali9 venerationi,tuii"ç obiîsquiis elï'et штатам te,vt ptaxatarñ literarü pädet le»
ries, infurgütßt quia humili сыто côformatü patiëtiae clypeû velle abiiccrevideuf, ваш?
ereâis côtra te calcaneis ша deprimere 8l côtüdere mâfuetudinê nö erubefcñt.Venmtñ.&o
DE ALPHONSO, CLVI PETRO FRATRI SVC:
_ cemt,Aragoniae Rege quarto.
Jnìoftgnì Voniam Petrus," fupra demonltrauimusmullos reliquit filios,ei fucceilîtfrater eins
шлеп: (5' Alphonl'usßui nupfit Vrraca Alphonfi Caltellœ Regis filia~Cui9 nuptiis 6i côiugio
Aragona. Сапе“; quoq; regnum tenuit. Et principatibus regnii'ç coniunůis Imperatoris nomë acce
Secunduslm pit.O¿li сори: auflis 8i magnis exercitibus comparatis,Mauros a' Cœfaraugufta,â Tutela, â
регат. Daroca,:îBilbili,quam nûc Cal-¿talud Hifpani vocât,a‘ Tiriall'ona, a` Boria, 8i multis aliis op
детали“ pidis Si ciuitatibus eiecit~Aedificauit etiâ plura, б! imprimisBurgñ Pôpilonis,Soriâ, quâ de
„На mul» ШЕИ: Numantinis Scipio deleueratmomen q; mutauit,nam prius Numantia diccbaturßonf
ia. dit öl Almaçanum,Berlangam,& Bilforatumfrat enim Rex magnanimus 8i bellicofus. Tâ
ст fuit in rebus (Нытьё! cultu Chriñianae religionis negligentior.thote qui facpius equo:
in facris locis êleccleûis,velut in ßabulis babebatJdeoi'B quum Fragam oppugnaret,vt mul
*0mm ferilli' 0911110» Dd ißdlCiO предке concidit. Vbi , пси: alï'erunt quidam, neg; mortis
 ,çi
ш ìZElragomç Beginne. ’ ' 55011 т l
us neig viuus apparitit.Tametl’i non defunt qui dicant eum repertum,ôl in топайте М 6a
ris Aragonum fepultum тяге. Qui tune Саши; regnurn comiti Tolofano fuo priuigno rea Caßella ab
ñituerat.Vrraca fiquidem Tolofç Comiti antea nupferat,de quo filium habebat,cum Alphô Aragonie di
fo Regi fe coniunxit.Periit autem fine liberis,Anno.M.C .XXVI. „шт
vDE RAMIRO MONACl-IO ARAGONIAE
REGE QVINTO.
Mnes Aragoniœ Nauarrae q; nobiles, Petro Rege fine lib eris б! propriis heredib9 mor
tuo,de creando Rege conuocato c6 cilio,l`inguli fenten tias dicere cœperunt. Et cum alii
alla,prout erat animi cuiuf'q; defiderium, pr omlifiènt, in hanc demum fenrentiâ venerñt . Vt
Petrum quendam,cui Ateres cognomen erat,dominum Boriœ ciuitatis Regem haberent.Ad
que magis Aragoniae regnum i'peŕtare videbatur.Ad hunc autem legati mili] nomine totius
tam Nauarrae,q§ Aragoniœ regni cum veniû'ent,eius mores öl arrogantiâadmirati,qui veniës
tibus legatis,quibus obuiä exire de more debuiiïet,domus ianuas clauferat, magisindignans
tes ad concilium reuerl'i,verba haec dixerunt.Nô expedit nobis proceres сит habere Regem, Quem perbe
qui cum Rex non eli'et,inñatus ambitione nos temere contempfit. Et qui nö modo nobis ob tiofa dario. ‘
uius non occurrit,fed ne nos admifit quidem, propterea qv ат magnis occupata negociis vt
ianitores eius alebant, qui nos çdes iam ingreifos,ac fi holtes eiïem?, inxmaniiî'ime repulerüt»
Quidam ramen dicunteum legatisaccedentibus non negociis occupatum , fed cum tonfore
fuiil'e.Hac igitur iniuria proceres öl illius fuperbia cômoti,Ramirum Regis Petri fratrcm Re:
gem deligere itatuerunt.Qui iam diu in Gallia religioni fanfii Benediâi l'eruiebat in топай:
rio,quod dicitur Гана! Pontii de Tomeriis . (I Impetrata igitur â fummo Pontifice facultate
Ramiro, quem ex Gallia nuper adduxerant,Aragoniae regnum detulerunt.Qui vbi regni cu
:am fui'cepit,Pompilonem profeöìus a' Garfia Ramiro regnum Nattarrae, quod iniufte рот:
debat,repetiuit . Nec illorellituente,contra Nauarros,Aragones bello contendere согрешит.
Brat autem Garfias Ramirus filius Garûa: Regis Nauarrae,quë Ferdinandus Rex Сане": fraa
ter eius occiderat.Qui poft necem patris, metuens IIe 6l ipfe occideretur a'patruo Ferdinâdo,
‘Valentia le receperat,vbi tutius effe pofiet. Quem Nauarrç nobiles hinc per legatos acciturn
Regem elegerunt . Propterea cy Aragones fine Nauarrorum confilio ö( autoritate fibi Катю сап! ab Ara»
Naudrre
rum Monachum delegerantßçterum bellis acrius accëlîs inter Nauarros 8l Aragones, cum
Mauris belligerandi contra Chriñianos optata daretur occal'io, Nauarrae nobiles 8f Arago: зета. I
nix, quo malis maiorib9 occurrerët, egerunt cum штоф Rege, vt eorum controuerfia tomb;
caufa regni Nauarrç fex optimisviris ô( prudentilîîmis cómittereturfueruntitaq; indices ele
a а I ‘
а: ех Aragonibus. Petrus Caxalis, Ferrerius Hofcetanus, öl Petr? Ateres.Pro Nauarris vero ludzcesm Re Il`
quidam nomine Latronius,Guillermus Afnar Oretanus, 6l Ximenius Ainar cognomento gis стопе.
Cortes,vel vt alii dicunt,Torres,Qui fimul rem 6l cauiàm tanti ponderis diu penfitantes,hu
iufmodi tandem i'ententiam protulerunt.Vt Ramirus Rex Aragonum Nанаша populis от:
nibus imperaretßl Garfias magilìer equitum diceretur, Si ius in nobiles haberet. Cui Ramis
gus eorundem fex vlroruin precibus adduŕtus, quorundam oppidorum vfum dominium'q;
concelìlt.Qnae tamen oppida poi! Gariîae mortem Ramiro Regi, vel eius fuccelî'oribus refti
tuerentur.Quç vero fuerint ea oppida ройеа declarabimus. Etat autem Ramirus moribus бС
vita l'anŕtiß'imus.Qui poiteaq'; religionem ñierat ingreil'us,fibi plures epifcopatus 8l amplifil
mas dignitates oblatas recul'auerar.Necp regni quidem curam fponte fufcepit, fed efHagitanti
bus populisßl hortatione fummi Pontificis,ne fi' ipfe regnum negligeret,fuper einspoiïeiïio
rrem попа 8l inteltina bella confurgerent.Quapropter Ramirus б! regnum fufcepitßl Comi
ti Peitei filiam duxit vxorem.Ex qua filiarn progenuit nomine Petronillam, quâ Raimundo
Berengario Barcinonenfì Comiti matrimonio coniunxitßl Aragoniae regnum dotauiLCu
ius rei hoc ежа:inßrumentum,de quo nihil mutans ad verbum ponete fatius duxê.
ч. iii!
t _ .—- Ь
 Ilaâiarinetßtculiâiibmui. .
Go Ramit? Sandtii Regis filius, Rex Aragonenûum dono tibi Raimundo Comitißar
Е cinonenfi cum filia mea nieum regnum Aragonis ab integro totum, flcut diuiiit ipfum
San ¿tins Rex maior,auus patris mei, öl ficut diiiiii ego cum Rege Nauarrort'i Garfia Ramirez
in Pampilona.Excepto illas tenëcias, quas dedit Sanâius fupradiflus Regi Ramiro atto то
in Nauarra.Ex parte de Cañella,elono tibi de Hariza viq; Eerrera,de Ferrera vi'q; Tarraçona,
de Tarragona vi'q; Tutelam villas 8l cairella. Tutelam vero acquii'iuit öl coepit frater me? Rex
Alphôfus.Er dedit cam comiti de Perges,~ pro honore ipfe autem dedit earn Garilac Ramirez
cum filia fua,de hoc iicut melius poteris facere facias,vel cum eo còuenias. Caefarauguitamve
ro dedi Imperatori de Caitella cum fuis appendiciis î vita fna tâtt'i , öl fecit mihi hommage de
ea vt reddarur mihi vel fueceiïori meo рой оЫшт fuum.Qiiicquid enim mihi debebat face
re,volo 8l mâdo vt tibi faciat hoc ex parte de Caltella.Ex parte vero de Nauarra dono tibi de
fanâa Gratia de Portu,quam pater meus Sanâius bonte memorias dedit fanŕto Salvatori fuo
monaiterio qu; Brozal,cñ toto Ronchali,qui cit honor de Roi'ca de Brozal, i'icut vadit aqua
de Sarai'azo,& cadit in Idaunde vero ad pontein i'anâi Martini. Et ele ponte fanfti Martini fi
cut currit Ida, öl diuidit Nauarram 8l Aragoniam vi'ep cadit in ñuuium Aragonis, 8i inde p
medium pontein ad vadtim longum. Et de vado longo ad Gallippienço,ficut currit aqua.De
Gallippienço autem,i`iciir currit fluuius Aragonis,8l it'ígit fe cum Arga,& cadit in I bero Hu
mine magnolnde vero i'icut currit Iber vf@ iam diftam Tutelam. De Ronchali пёс}; 8i Ala
гнезд Q_itadreyta,öi щитам dico tibi,quia dedi eas Regi Nauarrorum Garfiae Ramirez
tantum in vita fua.Et fecit mihi homenage quod рой obitum fuum reddarur mihi,vel fuccef
fori meo.Quicquid enim mihi debebatfacere,volo Ö( mando vt tibi faciat . Hoc dono tibi
8i concedo filiis filiorum tuorum,qui fuerint de generatione de mea filia in fecula faeculorum.
Tu vero conuenis mihi in verbo veritatisßl mittis manus tuas inter manus meas,vt non alie
левши; facias alienate regnum iiiud,quod ego dono tibi a' generatione filiorum пи; noitrç.
Nec poil obitum Regis Gari'iae Ramirez dintittas тю fuo Ronchalßl Alafues, öl Quadrey;
4_.l.„›.- . ll
i сад Valterra.Et vtin tota vita mea teneas me Пси: patrem öl dominum. Tamen retineo mi, .nlL.

hi regale dominium fuper omnes ecclei'ias regni mei,Super monaiterium fcilicet ian cti Saluan
'f .i `l ‘
i1 ' toris Ligereniìs,cui dono illam meant medierarem de illo oliuare de Arafcuas, propter enfem
y'l ï i; lIottnnis. que ibi acceperam,quifuit de Lopls Ioan. Et fuper monaiteriñ fanñi Ioannis de Pinna . Et
fuper monaiterium fanäi Viâoriani.Et fuper omnes ecclefias parrochiales 8l proprie ,ppris
um iuper fanfrum Petrum de Cerefa cum fuis appendiciis feu pertinëtiis,8l Pertufa, 8i Гана“!
Vrbizßl ianfta Cecilia.Licet regnum tibi tradä,tamen dignitatë meam non amitto.6lcaer.
(Светит сит effet Ramirus,vt iupra diximus, vita fanŕïus 8i religioni maxmte dedit?,`
continue fan а: Benediâi ordinis habitum fub tunicis gerebat,ecclefias frequentabat,mona¢
iteria ôlfanâorum edes multas aedificabat.O`uam ob rem a cunŕtis fetë nobilibus tan ф nö
idoneus ad regni gubernationem negligebatur.Quod cum animaduertiiï'et , 8l diutius ferte
non poiïet,virum quendam,cui plurimum confidebat,ad abbatem fanñi Pontii de Tomes
riis clam mii'it,vt illius abbatis coniilio,qui fatis prudens 8l fand? erat,Aragoniae regni nobis
libus,a` quibus contemnebatur,rimori eiïe poil'et.Abbas autem Regis perleâis literis, ci? nñ
prudent Ú' cium in hortum,qui aderat,adduxit,ö£ cum eo fimul ingreifus gladiolum gerës, Tarquini Re
..-u ltum côs gis intirat? exëplñ,altiores hortuli' flores 8i herbarû caules gladio decuriebar,& minorili? ad
“Ч um. aequabar.Hoc cü feciii'et,nunciñ dimifit.Qui ad Regë reuerfus,ea ci fecerat abbas in horto re
`irimiribu» tulir. Rex aût callidû prudëtis abbatis cöiiliû intelligens,in Ofcâ ciuitate fe côtulit.I-Iic Tintin
'wu Regis nabulü magnû ie fafrurü diuiilgauit, quod ex omnibus roti? regni fui locis audiref . Ad qui
. ...'miri. rë faciendâ omnes Aragoniae pceres cöuocauit.Qui Regis ineptias öl deliramëta deridëtes,ôi
tâ magni tintinnabuli formi vidëdi pcupidi,libëtiilïme côuenerñt.Quos Rex in parrem do p
mus interiore abhontinü frequëtia femotâ fingulos admittës,quai'i dephëfol côfeitim iugula
illuAc occii'os paires filiis accitis oitëdit.Quib? idê ie ,prius {гашу dixit, i'i moresparëtñ {нов
 ­ о о a _ __ i' _ ' '

@elßarcmonçtßominbuai 9011119..—
5 sù', q fuo regi 1111119 obi'ecuti тегам, imitarenf.Necauit añtviros cx potëtiorib9 numero que y
i decim,quorum nomina flint hzc , quae fequunturlupum Рея-121111111 Lunam, Реп-11111 Bef Orcíforü п
l’ gamtRhodoricum Ximenium Ltmam,Egidium Atroûlum,Petrum Cornelium,Ferdinati ‘­ maus.
dum Go metium Lunam,Gatfiam Bidauramßonfalum Pegnam,Raymundum Foziñ,Pea
trum Martinum Lunam,Petrum-Luaelîam ,Michaelem Daßorem, San&ium Fontanam,ôl
Ретинит LiçanamHac re getta Tintinabulnm non modo per totñ Aragoniae regnum, fed
т etiam per vniuerfum orbem terrarum fuit auditum . Ex quo tëpore Ramirus Rex omnibus
‘l’ Aragoniae nobilibus fuit maximo timori , regnum'q; ttâquilliil'ime gubernauít vi'q; ad diez
l? vitae fuse vltimumßi in ОГса ciuitate magnâ çdificauit ecclefiam, quae fan Ri Petri veteris di:
H5 cirur,vbi monachos fanäi Benediêli otdinis cum redditibus infìituitJn qua nunc eccleila fe
11: pultus iacet. Qui migrauit a vita anno. M.cxxxviii. Regnauit autem annos decë 8i попав.
im' Quetn dicunt quidam tempore quo fuit â religione reuocatus ad Aragoniae regnñ Гаст- ors' =
i; dinibusiniciatum,fed non ad rem diuinam celebrandam promotum fuiñ'e. Alii vero aliter al' 1
’m ferunt,propterea q» facerdotia 8i ecclei'iae redditus habebat, 8l multarum dignitatum titulos,
ш quibus,qui facerdotem гита negant,difpeni`atione Summi Pôtificis vfum fuifl'evolunt,ôl di
pl gnitates per fuos vicarios 8l onera fuliinuill'e . Vbi vero regnum Petronillae filiae general;
oo! Raymundo Barcinonae Comiti renunciauit,in eccleûa,quä Гири diximus,côti‘nue permäût»

LIBER Nost
DE ßAaorNoNAE сомхть _ „j
«,
ßvs,51' вот/мот. "
ams.
` A У М V N D V S BerengariusßomesBarcinoneniis,quëadmœ »
д ! dum fupra fcripfimus , ratione matrimonii, propterea qa Petronillam
s _ ' Ramiri Regis Aragonum filiarn duxit vxorem,Ramiro Regi fuo foce
“f l ro in Aragoniç regno fuccciïit. Verumtamen non regis ipfe,fed prin
’ _ ’ cipis Aragoniae nomëail'umpfit. Sic enim Ramitus eius focet штиле:
rat, vt Raymundus iple Berengarius Aragoniae princcps, Ö( Ватно
nac Comes appellareturSucccil'ores vero,Reges Aragonumßi Ваш '
` попа: Comites dicerentur. Cuius inilitutñ femper fuit obfcruantum,
­ ` “ ' ‘ ô( noitris quoq; tëporib9, Rex Ferdinâclus Catholic? prinoeps, 8i со ‚
nepos G AR О L V S Impator 8i legitimus fucceiïor ,q proauosimitaf,in fuis omnib9 pris '_
“l tulegiis 6l diplomatibus diligenter obferuât. @At qui me loc? hic monetß oido rerum po
ñulat, vt qui Raymûdus hic Berengarius,de quo loquor , öl qua ratione Barcinonae Comes
fuerit,exponam.Quaequidem res öl fi 1111111 longius repetenda eiì,eam ramen multo pautiori
bus verbis ac dilucidius oßendam,quam fuerit a' multis aliis enarrataAnno Chriftianae fallu
1 t tis .D C С Х I I I LMauris Hifpaniam mil'ere vaftantibus, homo quidam natione бита о iogcrius
t Щепа genere nobilis ölanimo fortis , cui nomen erat Otogerius Golantes , quem Pipinus Galaxies,
ll" Gallia: rex Guiana: p'rouinciç Гц; ртфстты a` Сайте nomine Cathalo,quod frequenta!
re folebat,cognomë accepit. Nouë viros Germanicçgentis ad fe vocat fanguine claros 81711- Nom: ¿Wü
и: tute probatos,quibu`s стат nomina haecNapiŕFer Mócataßuilletmus Ceruera, Calcetand?
»dL-Í Pinus,Gnillermus Raymundus Cemello,Vgo Mataplana,Petrus Alemanusßaymñd’ Ana Germanica
nomina.
5w' glefolaGifpertus Ribellesßerengarius Rogeri9 Aerillus. Qui cû audiil'enr Hifpaniam Mau
ris crudeliter oppreilàm,& Chriilianum nomen iam deficere cœptiïe, Chriiìianç religionis a
more flagrantesß laudis auidi,conuocatis aliis equitibus cum exercitu paruO,.f¢f;:¢amm fof
n ‘ v
 ißâlîileígiûllíllíbdt.
ti, celeriter in' Hifpaniam venerñt. Ad quos per faltus Pyreneosvenientcs Chriftiani omnes'v
‘ quifupererät ô( in fide permanferât,itatin1 l'efc contulerût .His ad focietatem admiiiîs Otogc
rius Dux eleäus ab omnibus,exercitibus штабы: contra Mauros proficil'cens,breui tempo
re magnam Tarraconenfis prouincia: partem pulfis öl occifis hoñibus adeptus di ,6l captis
multis oppidis, Ampuriarum ciuitatë,quam Mauri pofiìdebant, obfidione premës, aduerfa ='
valctudine correptus é vita dilcefñt.Q_ui tamen cü primum morbo decubuit conuocatis по.
F f Шрам M6 uem còmtlitonibus,quos fecum duxetat, in пятим вы Napifcr Monticatinus vn? ex nouë,
детищ. quos ante nominauimus,in ducis locum fuccederct. (luod спите alï'entientibus Ездит eil'.
t'
Caeterñ Napifer Otogerio mortuo de Maurorum aduentu, qui copias innumerabilcs duce»
bant,còmonitus,ex Atupmiarum obi'idione dil'cedens,cum fuis copiís тёще ad Сетям: ~
loca tuta 6i Pyreneos montes i'e recepit,vbi pueros,vxores öl impedimenta reliqueratl-lic p
temporls conditionc fuas copias dlutius continuit­ Interim vero Carolus Magnus Im pera,
tortöl fummus Romane ledis Antiltes ст] maxima hominñ multitudine Narbonam ciuitatê,
quam Mauri longa oppugnatione cœperant,venerunt.Ex qua, vt facilius hoñes спевшими
::-ъ.дт._;5_.д—o‚ь.-„ . _.„ .
ti.' Hifpaniâ contra Mauros magnos miferunt exercitusln qui b9 стат equitum miba vigir'iti.
O`uibus Duces prçfecerât Roldanum,Oliuerium, Gabuinum,0togerium Pelñ , lOiogeriü
Normâdínum,Gâltonium,Angelcm, Arnaldum Montaluanum,& Gerardü Rofellium.l­1is
prazcepit Carol? Imperator ,vt quacñç facerët лимита ignc ferro'q; valtarent,& Mauros
omnes delerent.Hi duces cum validiiîîmis equítibus Pyreneos montes ingreil'i ,Napii'eri co,
piis occlurtlnt.O¿libus recognitis vitro citro'q; duces ô! equites omnes valde gauifi fuere.Et
copiis coniüäis d montibus defcendentes,acriter holten inuadût. Quorum plurimis interfere
Юз, 8C aliis profligatis ad Vrgelli campos magna potitiviäoria pcruenerunt. Vbi cômiŕfo
przlio campeitri tres Maurorum reges occiderunt, Faregâ Toleti,Superim Fragç,& вишь
Segobricenfem .Quo przlio periit cx Chrißianis dudbus Otogerius Normandinusl-iinc
cçteri уток: ad Carolum Rofillionem reuerlì,magnis fuerunt honoribus excepti. Tüc Ca»
rolus Imperator 6i fumm? pontifex intelled'a caufa de nouem viris,quos ante nominauima, `
б! 'cognita virtute mirabili,magna leticia gauiß fuefunt. Adeo vt in montibus,vbi tunc шт
ecclel'iam i'tatim çdiflcauerunt fub honore nominis fanâi Andreae , 8f in ea corpus Otogerii
Normandini,quem fupra campeltri prçlio fublatñ (шаг: diximus, celebratis folëniter exequi
is,honorifice fcpelierunt . Напс eccleiiam Carolus ‚ ne quandoq; polì'et ab люты expugna
ri,maximis operibus vnd@ muniuit. Qua re perfeâa Narbonam cum exercitu ndiit.Quâ
deuiñis 8( expugnatis hofiibu'sßi Magtano Narbonae rege, fimul öl Almanzore Cordubae
potcmiflîmo fugientibus,recuperauit, ölab hoûibus liberatam cuidam viro nobili,qui dices
batur Henrricus, cum Vicecomitis titulo traclidit. Cuius Romanus pontifex (ibi ius ecclelì
e4-—*Ñs.;
vendicauit,quod haâenus Narbonenl'is habet Archiepii'copusHinc rurfus in Hifpaniam re I
ueri'us a‘ primo duce nouem virorum,qui Otogcrius Cathalo diccbatur,&vt quidam volñt,
prouinciam Tarraconenfem Cathaloniam nominauit . Tameti'i hui9 nomini: ratio nobis ей \
allier alio loco notata . Egitqg cum fummo Pontífice, _vt a'nu mero nouem virorum, qui pri,
mum venerant in Hifpaniâ,eam l); contra Mauros tueri cœperant,ín honorem nouem ordi;
’ num angelorum,in hacprouincia Tarraconenfi nouem œthedrales eccleûas inñitueret. . Cul
fummus Pontifex шва petenti liberaliter omnia conceñìtß! fequentes ordinauitecclcl'ias.
DE PROVINCIAE TARRAGONENSIS ECCLESIIS
cathedralibus vna metropolitanaßl fuñ'ragraneis 0&0,
Archiepil'copus ciuitatis Tarraconis. Epifcopus Основана: ciuitatis.
E pil'copus ciuitatis Barcinonenûs. Epiicopus ciuitatis Eincnfis.
Epifcopus ciuitatis Vicenfis. Epil'copus ciuitatis Rothenfis,
Epifcopus Gerundae ciuitatis. 0421 tranfiatns fuit in Бегает.
‘ Epil'copus ciuitatis Vrgelli. ' ’ Epil'copus ciuitatis Minoreifat.
 ibeîßarnnonçißominbue.” futuri. »lí
, ([Verum enimuero non contentus inititutis ecclefiis Imperator Carolus, qui vt magnus Il _
nomine dicebaturßc erat 8( animo l'plendidus,potens 8l liberalis,inßituit etiamâ nouem vis
ris in eadem prouincia nouem comites, qui poteitates vocarenturßl vicecomites totidem,no
uetn nobiles,quibus adiunxit alios nouem,qui vulgo Varuafibres appellautueruorum ritu
‘ li nomina'q; ponuntur inferius.
",Comes Barciuonse. _ Comes Vrgelii. Comes Empuriarum.
Vicecomes Cardona. i Vicecomes Agerenlis. Vicecomes de Rupebertino.
Nobilis de Monclus. _ Nobilis de terminis- Nobilis de Ceruiano.
,Valuail'or de Boxadors'.' Valuaiïor de Guimerano.Vaiuali'or de Fuxanp,
Comes Pallarienfis. . Comes de Oliäna. ~ t Comes Bifulduni.
Vicecomes Villamuri., Vicecomes Caprariae. » Vicecomes de Bas.
Nobilis cle- Beliera. . Nobilis de Scintillis. Nobilide porqras q dicif de fait
-. . Valuaiì'or de Toralla. Valuaiïor de Vilademay. Valuaiior de Before. (tia pau.
Comes Cerdanige. ' ‚ ‚г Comes Rofilionis. Comes Tarraconae.
Vicecomes de Querforadat. Vicecomes de Caitellon. Vicecomes de Scornaibou.
Nobilis Durç. Nobilis de Caneto. Nobilis de Caltellet.
Valualïor Danueig. Valuaifor de Mûfcot,g dicii:I nñc Dolms. ValualTor de Mediona.

Llis praeterea nouem viris,qui primum cñ Otogeriovenerant in Hifpaniam, fingulis do Injliruiioner

minia ilugula dilìribuit.CLui nI'Ic ii funt,quos vulgo Varones appellanius,ôl dominia Va principatus
ronias.O¿Ios etiam viros principes appellari iumt,i'icut öl comites Poteftatesßgibus pera, quos Veron
(tis rebus, Imperator Carolus, quemadmodum fupra demonñrauimus,Mauris a` Nauarra öl паз-арий.
,Aragonia fete' tota depulfis,in Galliam reuerfus in humanis elTe defiit . Qui tamë priui'qä dii'
‚ celî'iil'etal vita, Ludouico filio,qui ei fucceffurus erat in regnis, teitamento verbo’q; prçcspit,
i vt quoacl fieri poli'et, _Chriitianae religionis пае: non deeifet, 8l omnia quae itatuerat de понг
yirorum dommiis,ôl reliquis dignitatibus in prouincia Tarraconenficceptis conficeret,8i iu
perpetuum confirmaret. Quam rem Ludouicus Gallia: Rex patte mortuo velut öl patri (Ша
obfequens,8i Chriitianç religionis admodum itudiofus,& libenter fufcepit,8i plenius явит,
pleuit.Nam cum рой Imperatoris Caroli Magni difceiïum, Mauri qui vifti in Bethicâ pron
uiuciam Si vlteriorem Hifpaniam fe reeeperant,indignantes propteramilTam citeriorem His
fpaniam,quam armis cœperant, ad nous bella contra Chriiìianos infurrexiñ'ent, tatami; fes
re' prouinciam Tarracouenl'em quadriennio rurfus occupañent,Ludouicus paterni côl'ilii me `Ludouící Int
mor cum magnis copiis öl equitibuseleâis in Hifpaniam venit anno.D.CCCC. XVII.Et рамой: ad»
ingreii'usper mötes Pyreneos , Chriitianos quos Ma urorum Reges вы tributarios fecerät, мети: in Hi
_commonuit fe cum magnis excreitibus adeii'e,eos vt â iugo feruitutis 8l immanitate Maurœ пилит.
rum liberaret,in Hifpaniam veniii'e dicens,quos hortabatur,vt l'imulin Mauros Chrißianz
religionis boites armis acceptis confurgerent.Cuius confilio Chriitiani,qui Maurorum fçui
пат nouerant,magno metu impediti obi'equi nö potuere. Ludouicus nihilomin9 fuis equi'ti
_ bus 8l diuino fretus auxilio,cohortibus штаты! montibus Pyreneis ad planiciem defccn
dit . Maurorum autem Reges interim Ludouici Regis aduëtus non ignari magnos exercitus
coegerantß С ЬиШатз obuiam veniebant. Qui loco,vbi Ludouic? сайта pofuerat, propi? Magnů рте:
accedentes praelio contendere coeperunt. Acritervtrinq; 8l aequo Marte pugnatum eit,diuq; Нит.
pugna fuit anceps.Plures ramen Maurorum q'; Chriitianorum cadebant.Erat Maurorum pe
ditum maxima multitudoßi quaenumero Chrißianos pedites excedebatßhriitianorum ve MagnaMau
to maior erat equitatus.Q_uare Maurorum ptimum proiligatis equitibus,eorum etiam pedi _rorumjlm
tes deficere cœperñtDemum iam viâi Mauri terga verterunt.Quorum'fugientium magnus Y ges.
l_numerus concidit.N1m cum ad filuas ôlaipera [от confugill'ent,in Chrilinnos, qui in auxili '
 i! Т` -. _ _ _ ._ _ _. _. f _
il. .‘.,_‘i_`Í «'___-\__ _. ~¢_ о l, о a r'

il Т ' i ' um Ludouici Regis ventebant,inciderunt. Et eorum prçter occifos pltu'és quo@ capfiftlte.
l t.` Ludouicus, hoc praelio geito,in quo praecipttos Манто: occidit,öl aliort'i vires perftrgimna
s; ii _ ~ gna potitus viftoria,breui fpacio temporis ex tota puincia Tarraccnëû Mauro:щипцам
5, м Tribute qui tris omnia шт perfecit.Chrii`tianis autê,qui moniti vt aduerfus hottes infurgerët,et propter
2i ,L huidamC bri metuin obfequi noluerür,idë itipendii nomë impofuit, quod Maurorñ principibusanteapë
-5 l 4 - Лит: impe: dere còfueiierant . Quod tributñ hoc etia têpore quifq; fuo domino quorannis pfoluit, Qui
._ i jira. pogiliyéttigalibus obnoxii funt,q_u_os modo vulgus Remenfanos appeller. Cçtetñ Rex [и
‘l 135 _ i f Ludouie? im doûicus cottiiratibus,dominiis,& reliquia dignitatibus titulis,vr pater cipceperat, шить
И ` i " perdior. tis,Barci`i'ionç fibi comitatuin тшшшщ; fevnû fecit ex nouë Comitibus , q czterisin ho
^ ~ _ il tr Видном note öl principatu praeeifetßt Barcinonç comitariii fuo'nomine virü querida praefectr, gene
‘i ` Comes. rc iiobilemßi in re militari pelarummoinine Grift'eñ,vel ’vt alii volunt,Goifredum. Qui nas
.t Ч tus fuerat in caitro cognomento Arria„puinciae coniluentis Стат сб1ип&г.Сш przces
__ __ Barcia-anis in ~` pilôletiaicçterisg Barcinonae ‘gubernationi pfuturi cliënt, vt штаб! infignibr Otógerii
` “ 'iii репы. -. Golatis vterëf,quç Гит îaureo capo purpurei baculi фит-‚тет 8i extreini crocei vel amer,
.i _DE Gaiaaao'ßaaomonßiisis _comtra'r'vs
‘ Prefectonornine LudouiciGalliç Regis. ' ' l 1

_ l| _ Oit Ludouici Regis difcefi'um, Gtiitìus Barcinonae principatů non minoriiuiticia, (la
il v fiele gubernauit.Verñenimuero virtus eius 6lhonor quo maior erat,eo minus inuidiaca
i вч
п ‚щепа uit qda nomine Salamon, vnus ex Galliç magnaribiis gubernationë Barcinonç prin
'_ i; ' 7' '­- ­ ­ cipatus affettansßû faliîs delationibus 8i infidi'is in Ludouici Regis odium adduxit. Ad quë
` ’_ y ` ` ' ï Ludotiicus Rex Salamonisindignis iemtonibus perfuafus,legatos mißt. Quibtis шт ad t'e
I wir” ~"«' Avenire iubebatin Gallialegatis autë precepitm Narbonam cñ venitt'ent,fuas ad шт literas
_ _ Í‘i’ it . mitterent.Nam Rex Narbona
Quapropter legati ad шт i'cribebat,vt fuis literas
profefti Regis lfis acceptis ad legaios
öl nt'tcios NarbonaQuas
ad ей miferunt. itatimvbi
veniret.
an
' _' i 1‹Д‚„о4j _ » feus accepit,8l Regis voluntatë cogitouit,ad legatos Narbona fe côtulit.Quo etia fecum filiů
` tq'uë habebat piilcherrimñ,fed admodum paruulû,diixít­ Hic vbi cum legatis multa contulit
'eque's quida ex his,qiii cum legaris venerât,orta verborü contentione,t’ieut fieri folet, Griñi'ei
5шт,Ё‚льд'еьт ._
barbam manibus inuafit,quë itriño pugione ttatim Griffe? occidit.Qttapropter legati Grif Щ'Ндеп—о
ДЗШЖЬЩш‘ПЯп—цд—:«ц1-щп

тент captum cü filio t'imul ad Regë ducere itatuerunt.Qpi per Gallia proficifcentes,eum Por
из.»
. _.
{полы tune etat rex Ludouicus,appropinquati'ent,legatorum comites de Griifeo colloqui
‘les primum certare verbis,ôl deinde manibus 8l armis cœpert'it. Quo certamine fiue Bâton]
ueïve'ro,folus fuit Griifeus occifus. Quem сит fepelifi'ent legati cum filio eius capro ad Regë
т " „Н ' ._ veneruiit,ciii rem ordine narraueruntßex autem Griffeimortem moleitiit'inte tulit, 8l eius в
г-33
ад—твин» s' z" ‘I " Нит deditalendunt Comiri Elandriarum,Cui diligenter öl honorifice commëdauir.Qui'Co
__ И _. .- magg» Griffei fueratamiciit'imus,puerum quidem 8l ­libent'er t'ui'cepir,& diligenter educauit.
С

De quo puero dicemits infertus. ‘

` DE GRIFFEOCOGNOMENTO PILO CVI REX
ji ‹ Ludouicus Barcinona: principatusliberam poitëttìonë öl omnia
.F f' pprietatis iura renñciauitßomite primo. ~ -
. N Vnc,vt paulo i'iiperius pollicitus t'um,de Griiîeo dica. Qué Flâdrismm Comes, vr an
i
~ '7 ‘ tea сидит eit,Ludouici Regis cómendatione nutriëdum fiit'ceperat.Hic in iedibus Co
mitts educatus 8i зданиями: ŕìliae mutuo captus amore,cum diutius,ne principes,a quibus
. F i тат? filius nutritus ñierat,offenderet,vrgenti 8l placido amori' repugnait'et,cum puella tandë
i д. l ' 'Veneris còfaticia telis,concubuit . Quae res oës dtu latuit, донес mater puellagrauida effe co
e: s ' ' t gnouitßui ñlia cum crimë ia manifeitü negare nö potuiifer,occultos amores ракетам:
.ef- '3 ' bus virtutis caufa,ne parëres doloribus ait'iceret, diu reititerar,fe dentñ amori' magno còuietâ
E'i'ttccubuiii`e.Nec Griiïcñ ntagis in culpa effe шефа: , qui muito forms amori repugnauerat.
 Евеlßarcmone iEomtnbua.
Hisv'erbis cómota шт fille pepcit',8i accitů статей pie monet 8i rogat,t_ie Fваты Comiti
. canili doloris ei'iè velit, hortatur vt ab eo dell oratä puellâ ô! grauidâ, vxorê ducat.Grifl’eú‘s ve
ro placidam б! optatam puellam pulcbram ö! generoiam non recuiàt , fedcontinuo dat fidë
vxorem вы fore puellam Flandriarum comltis filiam.Hac re fic ada deinde Elandriarum eo
mitis vxor Griffei iam foetus magnae prudential: mulier , Griffeum medici peregrinantis ha
bitus таща cum eo duas muiierculas admodum идиш; ö( iïmul in Hifpaniam 8i Barcia
nonam ciuitatem mii'it , vbi Griffei matenöi cognati complures erant.GriH`eusltaq3 cü ‘vetu
lis in Hifpaniam profeftus Barcinonam решете, Quo tuin neicio quo fato Salamô ex Се—
ritania,vbi fuerat diutius còmoratus,venerat ­ Ingreifus ciuitate Griñeus clam noâu matrë
“мошны filium recognouit alîeŕla magno gaudio cognatos omnes ad fe потащат
_ bus ftlium oiìenditßi quid faâurus venerit filins declamuit.Qm confiliurn probantes Grifa
feuin magie hortantur,vt mortem patris vlcifcarur . Poilero die per vrbem Salamon equita'e
bat incautusDe quo Griffeus admonitus afcendit equñ , б! occulto gladio fuccin виз ei obs Procliiorqutî~
uius exit. Орет confpeflum perflriŕìo gladio grauiter pcutiens ex equo deiecitßi occidit. uìsjero рое»
Q_ui cû fe вине: Barcinome principatus prçf'eâi filinm eñ'e dixilïet, ab omnibus collaudat? nas реп—[011411
ещё: Barcinona: princeps appellatus,ac inmmis honoribus aifeâus£1ui fpôi'ae 8i dat; fidei
nö immemor.ad Flandriarum Comitem öl eius vxorem legatos mifit,vt ei filiarn mitterent.
Quant parente: non inuitam öl multis comitatam nobilibus miferuntß( Griiïeus honorifi
centliïime recœpittCum qua primum Chriilianorum more folennitei nuptias confedt, 8i de
inde magnos ludos 8i fpeâacula varií generis celebrauit. Flandriatñ vero comes interea Gril'
fet focer vbi de filiae fuse magnis honoribus intellexit, ad Ludouicum Regem fe contulit.Cui
de filiae matrimonio cum Griiïeo, 8C quçcüq; битв egerat omnia narrauit. Eum'q; depri:
catur,vt п GrifFeus comitem Salamonem occiderattnon magnopere miiaretur,propterea q
Salamon patrë еще occiderat. Rex autem Ludovicus Griiïei virtute peripecia, 8i Salamonie
necis cognita caufa,GriH"eo, fupplicantc Господ nó modo pepercitti'eel etiä Barcinonae princi
para gubernationem детищ ad vitam confirmauit . Hac de re Griñ'eus certior Ради: a'fon
cero ad Ludouicum regem venit in Galliam,ei gra tias añurusßuius aduentus animui'q'; re»
gi certe gratiiïirnus fuit.Caeterum Griffen diutius apud Regent in Gallia commorante,Ma u
ri rurl'us ad occupandum Tarraconenfem prouinciam coniurgunr. Шее! vbi Griiîeus intel
lexit, a° Rege Ludouicoiuitum реши: auxilium.CLuo adverfus Maures ,puinciam шт роге
fet.Cui Ludouicus refpondit ‚ fibi томитmum eiï'e ,_ quod Mauri , quos à principatu то
procul fugauerat,iterum bella niouerent.Propterea q» ei tunc fubuenire 8i opem fen-e minus
poil'eLAtq; Griŕfeurn vehementer hortatus,ei`r,vt in Hifpaniam капищ quoad роте: pro
uinciam defenderet . Griffe? autem cû Regem Ludouicum Barcinonœ priucipatum iam' рая Ъидоийд íiif
rui facere cognouiü'et,i`occri fequutus confilium, regi fupplicauit, vt quoniâ folus б! propriis Barcinonis ré
viribus aduerl'us Mauros prouinciam defenl'urus eil'et , öl onus fupra vites fufciperet, ei Bare типами“.
cinonae principatus poifeiì'ioncm proprietatis 8i omnia iura renunciarct. Cui rex liberaliter
omnia статье: quicquid ipfe rex in Barcinonç, Ruiî'inonis,quâ Roilìlionem prouinciam
nunc appellantßl Ceritaniae principatu iuris habebatßriñìo totü 6i integrum deditßi libe
raliillma donatione renunciauit, 8i priuilegio patentiiiìmo confirmauit, anno. DCCCCL
XXV~GrifFeus hic igitur primus hac donatione Comes Батист; рт!пс1ра2из,аппо prçdi
do cum fuis б! eius foceri copiis Si equitibus ex Gallia ßarcinonam venit, Hic omnibus tos
tius principatus conuocatis vndiq; nobilibus eñ magnis exercitib9 Mauris occurrit. Quos
cum fçpe prœlio ист: ‚ omnes demum paucis annis ab omnibus fuse prouinciae finibus ex
pulit.Atq; vidorinftgnis 8i legitíme triumphans Вал-стонет reuerfus in honoré Virginie
Dei genitricis , 8i fue истома: memoriam Rumpulli monaiierium cum magnis redditibus
çdificauitln quo ûbi fepulturâ fecit . Qui ex vxore Flandriarum Comitis filia,de qua fupra
fcripiftmusJilios habuit quatuor,Rolfeum,quë mater ante парше in domo ратей реретт
 2L. @artnet внимают.
Sed hic Rumpulli monafterii religionëingreifusubi vitam peregitPoñ hñc Grilůü gennit,
qui non fine veneni lìlfpitione peremptus ell, 8i fuit in praediäo топайте fepultus, Tertio
loco Mirò наш: eit,qui in Barcinonaeßuülnonis öl Сея-пата: prindpatib? legitimis haer“
dibus vacuis,GrifFeo patri fucceflltPoitremo natus ей Suneri9,qui fuit Vrgelli cornes.Nam
Hermengando comite mortuo fine f'iliis,Vrgelli principat? ad выпей iure denenerat.Obiit
autem Griñeusanno.DC C C C X C Нм in monaiìerio Rüpulli iacct in fepulchro,quod,
vt (орта diâum eii,ipfe fibi prefecerat.
DEMIRONE GRIFFEI FILIO.COMITE SECVNDO.
' RiŕFeo Miron пива i'uccei'llt . Qui сенат!» bellis annos decem 8l noue татарина,
tranquillum quietût; continua pace gubernauit . Qui filios tres fufcepit Xifůeñ,quë
fibi fucefforem reliquit,Oliuanum,qui fuit comes Bifuleluni Öl Ceritaniç.Tertiutn reliquie fi
lium Mironë, qui fuit Getundae ciuitatis Comes ö( Epifcopus . Czterum Miron hic топа
quaten9 i'ilios admodnm paruulos relinquebat , eorum tutorem Sunerium fratrem 8l рада
patusgubernatorem шиш.
DE XIFFREO MIRONIS FILIO.COMITE TERTIO.
IŕFreus igitur poil Mironis patris obitñ fub patruo Slmerio tutore permanfit anno:
circiter viginti.Sic enim pater eins Miron teitamëto fcriptum reliquerat.Annos vero
pupillares egrciTuszî Sunerio patruo reûitutam principat? adminiitrationem fufcepit. In qua
vixit annos decê ô( nouem. Монет autem fine liberisprincipatum reliquit hereditario iure
ъ O liuan9 Ca Borrello Sunerii filio, fuo fratri patrueli. Proterea quod Oliuanus ñater eius ad gubernandñ
pelli: comita» minus ста! idoneusJinguç balbutiëtis impedimento , non cnim vocem poterat emittere,niil
sus titulo pri prius terram manibus efîodiiï'etnnde Capella fuit apellatus,quod hoc caprz facere folët.Ha
udmre buit autë Sunerius filios duos, Borrellum maiorem natu, qui patri fucceilit in Vrgelli corni:
tatu,ölHermengandum, qui fuit Vrgelli prœful,vbi femper adeo fanfic 6l religiofe vbdt , vt
Hermegîd? non immerito in fanñoruin numerum relatus Гнет.
[мидия
DE BOKELLO QVI XIFFREO FRATRI PA¢
trueli fucceilît. Comite quarto.
Vins Borelli tempotibus так], Mauri magnis exercitibus côparatis Barcinonç prin
cipatus Chrifìianos populos acriter inuaferunt. Quibus cum paruis copiis extempo n
те coaäis Borellus occurritßl in campo, qui eli apud caiiellum Monticatinum Öl Maäabon
nem vulgo dicitur,praelio viâus 8l equitibus quingentis злите, i'ugiens Barcinonem teuer
fus cit. Quant , Mauri Borellum comitem fub fequnti,acriter oppugnare coeperût.Et omnia
equitum capita,quos in prxlio trucidauerant , baliilis impofita proiecerunt in vrbem,vt ma:
gis eos,qui muros ciuitatis ö( portas defendebant, detenerent. Оша quidem capita pie со]:
1е&а,Сотез Borellus honorifice fe peliuit in cimeterio martyrë,quod eli in ecclefia Гана: 1u
itiCçterum Mauris acrius oppugnantibus,Borellus cum fe defendere non potuiil'et, ciuitate
жида difcedere ссадив eli, а cum рапс]: equitibus in montes apud Minoreiî'am ciui'tatem ­
fc recepiti-luc Comites,Vicecomitesmobiles 8i equites omnes accitos ,quid agendum foret
атм?! ciuitate confuluitJ-li primum lcgatos ad regent Ganrum 8l ad Summum Pôtificem в
D piimů сб: itatim inittendoseffe dixerunt imploraturos auxiliumDeinde legatis iam Romam 8l in Gal
!ы1“т. liain типе,“ Borellus Comes publicis ptçconiis denunciaret ac polliceretur militari` dignie
tatem «Sl ordinis equeitristitulos öl honores omnibus, qui cum armis öl equis ad eum venia
rent aduerfus Mauros опытам nominis hoiles Barcinonae principatum defenfuri. Quod
совести: Comes effectuöi quod pt_ecomo pollicebatur,cuiq cum armis öl equo ad fe vemë
ti priuilegium militaris öl dignitatis öl omnes immunitates cóceiïltHocpraeconio diuuigato
 Ebelßarcinonç'âominbue. íoßtlviii;
perpaucis diebus,praeter nobiles 8l equites,qui iam militaribus priuilegiis 8l honoribus gau
debant,alii quoq; numero circiter mille conuenerunt,equis 8l armis prseferoces.O`uos Borel
lus honorifice fufcepit,öl quoniam paratos le ad bellum gerendum contra Манго: veniiTe di
xerun't,promii`fis bonoribus inûgniuitßt Paratos cognominauit.Quorü gena adhuc 8i do
mus de Parata,quœ nunc Peralta dícif,nomë habetßü his igitur Borellus Comes 8l aliis eq Domus de
tibus Манго: omnes a` Barcinona total; puincia Tarraconeni'i breui tëpore fubmouit. Vbi Parete.
reliquü vitae fuse têp9 trangllißime vixit,8l fine Matuorñ bellis îpofuitßx vxore Ellos duos
„pgenuitßaimundñ Borellñ,quë fibi fuccelî'orë religt, 8l Hermengandñ Vrgelli Comitem.
DE RAIMVNDO BORELLO COMITE QVI_NTOÍ l'

Aimundus Borellus principatus imperio fufcepto , vocatus ab Aiphöfo Саде"; Rege

contra Mauros in vlteriorem Hifpaniam,quam ,vt alibi demonitrauimus, a`Romanis
'olim caitellorum pr &is,Cai`tellam vocant, libenter profefluseft, vtpote qui Maurorñ vis Vnde Caflel»
res frangere nomen q; delere vehementer optabat.Quem стена verfus ad Alphonfum Rea la'diciiur.
gem cum exercitu proficii'centë,praeter omnes ferê Tarraconenils prouinciç proceres 8i equi
tes,Hermengandus etiä Comes Vrgelli 81 frater eius Vgo Comes Ampuriarum, Gaitonius
Monticatinus,Dalmatius Vicecomes Rocabertinus, Bernarda Comes Bifulduni , Higuetus
Vicecomes Bal'enfis,ôl prçfules Anfoniae,Viceniis,Gerundç,ôl Barcinoneìifis cñ magnis со
plis comitati fuere.Qui iuxta Cordubam cum Alphonfo Rege,qui magan etiam dudaba!
exercitus,fefe coniunxerunt.Vbi cum Mauris praelio cômili'o iìrenuepugnaueruntft vifiis
hoitibus рой aliquot dies Comes Raimundus Barcinonë rediit cum omnibus equitib9 fuis,
prœter Hermengandü Comitem Vrgelli, quipraelium primus ingreiî'us a Mauris multis cô
folius vulnerlbus cecidit,Quo mortuo fucceiibres eius à Corduba cognominati fuere, pros Vnde cagna»
pterea q: periit praelio,quocl geiìum fuit apud Cordubam.Raimundus vero viâor Maurorü теп kalme’
Barcinonem reueri'us,vixitannos feptemdecim. Qui difceiïît â vita anno milleiitno feptimo rílt q dícñiur
fuperßite fucceiTore filio Berengario. a' acordaba. '
DE BERENGARIO СО MITE SEXTO.
Erengarius Raimundi filius рой mortë patris Barcinonae principatus adminillration'e
fufcepta,mllitarem dignitatem смешав virtutes,quae principibus funt maxime песет
riae,minus exercuit.Siquidem corporis feruítiis 8i ignauiae deditus,anirni munera bona'q; c6
tempiitldeo'q5 Maurorum vires 81 ini'idias temere defpiciensßl in gubernatione fuiprincipa
tus inœutus,partem magnam prouincia: Tarraconenfis arnifit.Hanc tamen,vt paulo poil de
monitrabimusßius filius Raimundus Berengarius cognomëto Vetus per arma recupeiauit.
Habuit autem praeter Raimundum Vetum filios duos,Guillermum Berengarium Minoref»
Га: Comitemßl Sanâium,qui etiam fuit Minorell'ae Comes poil obitum fratris,öl Prior ma
nafterii lanñi Benediâi Bagenfis.
DE RAIMVNDO BERENGARIO COGNO:
mentoadfcribenda,
Vlta cœlo funt 8l i'yderibus Vetus.Comite feptimo.
multa quoq; moribus educâtium pueros. Ä
Nam il bonus pater lilium gignit improbñ,vel ii patre improbo bonus oritur fili9,
id quidem mihi videtur,vel fatis nönunênel nutricibus iinputâduml-Ioc mihi nñc in men
tem venit,ex Berengario,de quo fupra locutus fum.Qui natus optimo paire degenerauit, 8l
ídë Raimundum Berengariü filium genuit excellentë ,qui,vt fupra memoraui,militari virtute
preclarus non folum patrem Barcinonç principatus a Mauris propter ignauiam patris occus
para recuperauit, fed etiâ Maurorum Reges duodecim câpeitri praelio vitìos iìbi tributarios Duodecim
fecit(in demum multas 8( magnas de Mauris viñorias confequutus,multis equitibus,quo Maurorů
rum viribus öl auxiliis vfus fuerat,tnagna munera multa 'qs оплатит viuerent,ailîznauit. гена tribu»
 il. шита gialli. 71115. it.
lonres habuit duas,ex altera genuit duos filios,Petrum Raimundûßi Berëgarium Капищ!
du m,ex altera Raimundum Berengartum . Quorum Petrus Raimundus natu maior veneno
Raro print» periit,vt aiût, a` nouerca dato. Raimundus vero Berengarius etus fuit heres.0biitBarcinonç
grrìì nouer vbi iacet in fede ciuitatis,cuius quidem i'edis 8i eccleiîa’­ cathedralts autor ipfe fuerat, ö( übtfen
ea diligitur. puichrum condidir prope ianuam facrarii.
DfE RAIMVNDO BERENGARIO BARCINONAE
Comite oftauo,qui Caput Пир; fuit appellatus.
Vtt hic Raimundus Berengarius multis 8i eorporis 8i animi munertbus oeoelleris, 8i î
primis in militariba rebus bello 'qe gerëdo forritudine itrenuusnnoriba' 8i humanitare
:eñfits benignus,in Dei cultu б! Chriitiana religione feruës 8i pins, liberalitate largaíq; monta
пегие magnanimus,vita in omni genere prob? б! côfuetudinefacilisStatura preterea corpo¢
¢`I
ris magnus,facte pulcher,afpe&u tocüdusßui erar Ваша deni'a q; caefaries, vnde Caput аире
@voiture nomë habuir.Cutus magnis 8i innumeris virtutibus inuidens frater eius Beregarius 8i princi
,parus cupidirate cômotus occulras molirus iniìdias,eñ Geruudä verfus ex Barcinona incarne
proficifcentê crudeliter occtdtt.Cuius mortë totius principatus populi maxime lugêtes 8i nœ
. biles oës vlcii'ci cupientes in fratrtcidä,q principatñ occupare conabaf,arrna coeperñt. Qnod
Aanima duertens Berëgarius fraterno fanguine pollutus,magno metu perrerritus mutus ей 111:
co faâusßc folus fugiens 8i tanti criminis ptefuserrorêßl iäpoenitentia duftus in pœnâ peca
cati,fpôte Hterofolymâ pfeftus ей ‚ vnde corpore animo’q; defeii'o reuertës in itinere defecrt.
.Caeterü `Raimundus Comes ante@ occideretur,afi`umpto principatu duxerat vxorë Roberti
y(irrifcardi Метит Si Apulia: ducis Bliam.Ex qua filiñ „pgenucrat Raimundû Beren gafmm
Qui poil necë pŕis in comitato Barcinonç fucceiiìt anno.M.I.XXXII.Cuius mater orba:
ta marito monaiteria duo côdidir,alrerü ordinis fanŕti Bernardi in valle Martre, g locus ett in
Capraria: vicecomitatu,ôi alterñ ordinis fanâi Benediŕri iuxta ciuitatem Gerundâ,quod fam
ŕti Danielis appellarur.In quo diurius pertanâe vixirvirâ q; tiniuirl-luius Comitis tempore
Comervra fuit Vrgelli Comes Hermëgandus vulgo Gerbus cognominatus , homo iirenuus in armis,
galli uìr [Ire
qui res prçclaras gettinôi Belagurium multa'q; oppida вещам Mauris rccuperautr~ ч
ИЩИ. .i . `DERAIMVNDOBERENGARIONONO
o­ Barcinonae Comite.

R Aimundus vero Berengarius ран-111011 tn`principatu regno@ folum,verumetiâ in ma

gnis Ö( multis virtutibus legitime fueceifitŕuit enim virtutum omntñ fplendore prees
"clarus,8¿ praecipue in armorum certaminibusáluippe qui montrus de Imperatrici's Alema»
Raimunili nite periculo, quam â duobus Alemaniç vtris potenriii'imis atm fortiiilmis adulterii accuiatä
nus memora Imperator morti' deiiinaueratmifi quis eam intra annum duello liberaret,vnovtro fui princi
Comitis
parus nomine Rochabuma Domicello comitat9,ad Imperatoris curiâ clam profeet? ett. Hic
aiu. omnibus ignotus гадая Francii'ci habitus indutus ad Imperatrice, a‘ multis in quadam turti
diligenter cuitodirâ,quafi patrtnus 8i confeifionem eius auditurus acceilìt . Cuius confeiïìone
« prudenter audita,cü earn fine crimine falloir; accui'atâ fuiiIe cognouiffetdlli quis eifet aperuit,
8l quo con itlio ventiler oftendit,vr её fcilicet indigne delatam apnd Imperatorem,Deo itman
te,liberaret.A qua prius impetrauit,vt шт per triduum рой certamen öl duellum confcftum
nemini detegeret.Quod Imperatrtx illi libenter promth öl iureiurando confirrnauit, 81111:
gëres grarias egir. Светит Comes Raimñdus die cerraminis Rochabumam Domicellñ Го
ctum,quem fecü duxerar,cum alrero de duobus Imperatricis accufatoribus certaturummon
inuenit.Ideoq; campum ad pugnâ conitttutum folus ingreiTus Imperatori fupplicauit, vt ей
altero primum conftigerer,ôi deinde fi viftor etiencü alrero congredererur. Нас re tmpetran
ab Impfmormertamen ingreiius cum alrero,nui fortior habebatumum multis irtibus per
 Meîlßarcínonçíominbus. íol’. izlir:i
(отит fortiter ocçidit. Alter autem cum hoc наше: metu deterrit9 experiri cum бюста for
tunç cal'us in armis non audens,i’1'ne pugna iam viäus m anus dedit.Tum laeticia plenus Im»
perator Raimundum Comitem iam viñorem c' campo deduxit,& ad hofpltiñ ei?, quod etat
in ingre'ffu ciuitatis,comitatus 8l ampliiïìmis collaudatum verbis honoriñce reliquit. Comes
autem qui cognol'cí nolebat,prima notte dilìedens magnis öl continuis itineribus Barcinonâ
paucis diebus reuerl'us eß . Imperator vero ройся-о die viâorem Comit?.` cognofcerecupiî-s,
8! plenius cômendatum magnis muneribus pfequi, regalibus paratis conuiuiis cum fimul 8! _ ` ‚д ‘
Imperatricë ad le vocari honorifice iumt,1mtltis mims nobilibus.(1_ui cum ad hofpitiü Соя ‘
mitis veniffentß( eum difcemi'fe nunciatum efi'et,ad Imperatore redeñtes ab hofpitio noâia
hora ferê fecunda di(ceiïîñ’e,vi&orë retulerunt.Imperatrix antë cum чтить Imperatore',
quifnam (шт: eius defcnl'or ßlŕbi reperiri poil'et,interrogata, vbi eiTet fefe nefcire трат,
verum qui fuifï'et cognouiiî'e,i’ed nifl рой bidnü propter паст б! iuûurandñ,quod illi рвет
terat,non рот dicere . Biduo igitur añ'umpto fuse falutis öl honoris Imperatrix autorë corâ
multis magnatibus Imperatori declarauit.Quod ей Imperator audi li'et,ingentëhorninis vir
tutem vehementer'admiratus,eñ per totam ciuitatem,per'q3 omnes vias ô! exitus типе фри!
rimis equitibus perquiri iullït.Quo peruel'tigato diligenter 8i nui'c'ß reperto,magis Iтрете
toreum шагая deûderio сот motus,Imperatrix inquit ухо: chariñ'ima , nulla nos тиф mE . ` `
i’a,nullus nos vn@ thorus coniunget , niû prius Raimundum Berengarium Barcinonae Cos ‚
mitem videro.Tuü eß igitur eum diligenter quaerere 8( ad nos inuentnm adducere , qui te nö e
Пне magnis laboribus öl vitae periculis зацепил! аЬ ignominiofa morte Iiberauit. Nö enim
gefcerepoteromiiì talë virñ cognoi'câßŕquoad potero eius шипы] mirabilis вшитая.
DE ADVENTV IMPERATRICIS IN HISPANIAM.
Vapropter Imperatrix huic Imperatori: voluntati, que ratione чтим; mouebat',
obfequi cúpiens,quatuor Cardinalibus cum fui: omnibus Epii'copis öl familiaribua
8C trecentis cquitibus coniitataßaimundum Berengarium Barcinonx Comitem querere па
tuit. chufq'; neceiläriis ad'profefìionem comparatis ab Imperatore difcedens,quadraginta
diebuä in Hii'paniam peruenit.O`u§ cum faltus Pyrenees pertraniìll'et,& eiustaduentus Bard
nome Comiti Raimundo nunciaretur, Нант nobiles omneé' totius principatus Comes Rain­
mundus conuocauit. Ac cibariis öl rebus acl prael'entem vi'um necei'iìriis omnium gerierñ con'
quilitis 8l comportatisfex Бая-стопа: ciuitatis portis vf@ ad Мопса; caltellum,quo ventua
ra erat Imperatrix cum maxima hominum multitudine, menfas шиши: & variis rebus та:
pleuít per pañ'uu'm milla circiter duodecim.Meni'is compofitis 8i omnibus epularum generi
bus refertis öl oneratis,Comes cum prçcipuis totius principatus muliet'ibus öl equitibus tre
centis Imperatrici apud Gerundam ciuitatem peroptatus occurrit. Cui iam appropinquanti
duos Cardinales Imperatrix honoris б! beniuolentiae gratia multoi'q; „еще: obuiam mii'it,
Comes autem Raimundus adImperatricem cum решета?! medius inter duos Cardinales,
öl exequo clefcendere conaretur,ä multis equitibus öl a' Cudinahbus iplls, quos Imperatrix
prœmonuerat,in equo retentus ей. Equitâtem igitur Imperatrix excepit, 8l multis verbis ho
norifìce collaudatum fummis honoribus añ'ecit. 0410 cum itinere toto colloquendo, Cardia
nalibus б! reliquie equitibus menfas 8C variorum cibariorñ copiasß aliarum femm apparat’
ad mirantibusßarcinonam peruenit.Hic per dies quindecimludi magniiîcmariaíl; fpeftacu
123,81 armorum fiŕta certamina in laudes Imperatricis б! honores magnis fumptibus 8! appa
tatu mirabili,celebrata ñlerunt.Quibus fpeftaculis ö( ludis confettis rebufq; neceiïŕtriis com
paratis,ad Imperatorem Raimundus Barcinonœ Comes cü Imperatricei'imul profcâus ей.
Cui munificentiiïimus Imperator öl fummis honoribus excepto multas 6l ingentesgraiias Semp haber
egitßŕ praeter plurima munera дота; ртшоптша, Prouinciae quoqa comltatum cû omni [ua premiaV
bus emolumentiaßommodisßuribus,ß( шин: largituseit. _ r _ taurus.
 Ilßiorineiñículíâlibx.
DE COMITIS RAIMVNDI EXPEDITIONE
contra Maures in infulam Balearem .
Vius Comitatus accepta poiïëñîone Raimundus Comes permultis 8i magnis mun'eric
bus ornatus Barcinonam reueri'us,omnibus Tarraconeni'is prouinciç conuocatis equi»
tibus, magnos exercitus Ianueníìum 8i Piianorum nauibusimpofitos in maiorem Baleariñ
infulam,quam Maioricatu vocant,traiecit.Hanc enim tunc infulam Mauri pomdebant, qui;
bus deuiâis öl expulfis,inl'ulanos omnes ad Chrifti cuitum мета; reduxit.Verñenimuero
dum hic Comes diutius commoratus ацтека Mauri Barcinonâ magnis copiis oppugnaa
re coeperuut.Hinc igitur in Hifpaniam reueri'us Barcinonenfibusauxiliü implorantibus, ina
fulam 8i ciuitatem Balearium,quam cœperat,Pii‘anis 8i Ianuenûbus commendauitiluos ad
fecuritatem certo fœdere б! iureiurando fibi focios adiumdt,öi armorum ńiorñ parte decora#
uit,vt fcilicet fanâi Georgii fignis 6C armis,quae Barcinonae comitatus «атланта-Дания
l enfes autem poli Comitís difceñ'um cçca pecunia: cupiditate сопит! , Mauris auri magnum
pondus olfcrentibusßiuitatem 6l infulam reñituerunt.Quod indignum facinus vbi Comes
Raimundus intellexit,vehementer indignatus omnibus fui principatus populis öl equitibug
T precepit,vt ne cum Ianueniîbus vnqä pacem habcrent, fed odia i'empet ö( inimicitias рея-рез
.Inter Gotha» tuas exercerenttßarcinonam tamen cum veniiïet contraâ'is auxiliis Maui-os ab obfidione fue
[lanas ‘e laß gauit.Quorum fugientium plurimos occidit. Et induciarñ foedus,quod cum Regibuleerc
­ „щи odiů dse,Dertofae 8i Valentia: fibi tributariis жилищные; bello vi&_os дышим: 8i
principatu deiecit.Multa prœterea gefi'it memoratu dignililma, quibus 6i fortißìmiviri nog
men 8i Chriitianiffimi gloriam ûbi comparauit.
DE EIVS VXORE ET LIBE RIS.
Xorem duxit Dulciam Gilberti Prouinciae Mediolani'q Comitis ñliâ.Quae duos per
perit filios,Raimundum Berengarium,qui mortuo patri i'uccelîìt,8l ßerengarium,qui
fuit Prouinciae Comes.Filiain vero genuit vnicam, que пир!!! AlphonfoRegi Cañellae. Cz
terum Raimundus Barcinonae Comesрой multas 6i magnas res magnifice [знай]; geftas,
Barcinonse iam fenio retardatus diu2velut â laboribus emcritus,conquieuit.Vbi еще poitrg
ma moriens,anno лишению oentelìmo triceûmo primo,l Hofpitalis Hierofolimitani ordinis
_ in domopauperíì (ibihabit!машешь? eius corp? inuolutñ iacet in топайте Rupulli'.

[ЛЕВЕ DECIMVS
DE RAIMVNDO BERENGARIO BARCINONAE
Comite decimo,qui cum Petronilla Ramiri Regis Ша fuit
.Aragoniœ princepsßi vtriufç princi’
r" ` patus vnione.
/l/Mrl' _ д
Ш 'b7.f
1 - ,n 'r D R A I М V ND V Miam nuncßerengarium redeo. De quo di
"" fupra fcribere cœpißèmme maiores 8i antecelibres eius ab incoepto
diuertere fecerunt . De quibus quoniam quae nece{Tai-ia etant, omnia
Seceiferuniâ ­ l _ 5"' dixiffe
garment videor,reuertor
ante diximus,vnde-digrefl'us fum. Raimundus
Petronillam Ramiri ita@ Встав
Monachi Regis Arago
prîcipdiu La . ‚’ ` ¿_ . num filiam duxitvxorem . Ex qua filios duos procreauit , Alphona
[шипит ï » ~ »Y fum,cuiregnum Aragonum Öißarcinonae Comitatum reliquit, 8i
non eb’ Cta Saum,qui iulìlnonis 8i Сшита: Comes. Filias habuit totidem, Dulciam, quœ nu
“г: тли. pfit Regi Portugallie, öl alteram,quç fuit vxor Hermengandi Comitis VrgelliEuit hic Rab
 @enemwaтвисте; fOr, lo'
mundus Barcinonç Comes 81 Aragoniae princeps multis 81 magnis virtutibus excellentiiïi
mus.$iquidem prudentia fingulari,fortitudine,muniiicëtia,modeñia,humanitate,iuiticia,cre
terifq; praeitantilîìmis animi virtutibus , omnes fui temporis principesexcelluitfuit etiâ cor
poris dotibus admodum fœlix,forma pulcherrimus , 81 omnium m'ebrorum fingulari prees
' {tantia iuuantc natura mirifice compoútusln bello vero gerëdo fortis 81 011119 81 laboris pa»
tientifl'imusNam ad Alphonfum Caitellae Regem fororium fuum contra Mauros cum exer
citn profcftus,pol't multa prelia,quœ fortiii'ime gefütßi hoftes acriter oppreiiît, demurn Ai: Abdera ш
meriam ciuitatem obfeditßi continuis oppugnationibus captam prudenter euertit.Proptcs pia di.
rea QMauris ex Affrica in Hifpaniam trancientibus hofpitium prgbebat.
DE REDITV EIVS AD BARCINONAM. -
Inc cum exercitu viftore Barclnonam reuerfus Anno.M. CXLVIIIJion diutius côs ’s

quieuit.Siquidem anno fequenti nobilibus Barcinonae principatus adiuuantibus Der Derfofd ш

tofam ciuitatem,quam Mauri rurfus occupauerant,obfedit, 81 paucis diebus expugnatä cees Pu'
- pit,multis hoiìibus occiûs 81 aliis captis . Hac viůoria valde laetatus Barcinonç ciuibus aurei
torquis vfum 81 :Ilia corporis ornamenta concefiitßi Guillermo Raimundo Monticatino,Pe Priuílegium
f tro'ep cognomento Samcnato, qui duo primi contra Maurorñ propugnationë accerrimam iorqnis autel
cafteilñ ciuitatis,quod erat armis 81 aliis reba premlmitûnngrefïi fuere, duas capii caf'telli par
tes diuiiìt,tertiam partem fibi retinuitPoft aüt captâ Dertoiam cum viäricibuscopiis Iler
dam profeôlus cit ‚ 111 cuius obiìdione Guillermñ Raimundum Monticatinü 81 alioslegatos
a` Rege Ramiro de Petronilla: matrimonio mill'os,corniter ac laetanterexcepit.Nâ quanqì vis
fo Guillermo Raimundo Monticatino , qui Tarraconis Archiepifcopum пир occiderat, 81 a'
principatus Barcinonç finibus exulabat,magna animi perturbatione repente commotus eil,
lvbi ramen eius aduentus caufam cognouit,eû libenter audiuit.Cui non folum cle morte Prev
fulis impunitatem facile соцветию etiââ Romano Poniifice veniâ 81 аЬ10111110112111 procura
uit.Et mox Mequinentiâ, 81 а11а dedit oppida cum iure proprietatis 81111 perpetuñ. Et Ilerda Ilcrdam те
ciuitate capta cum legatis expetitü matrimoniñ confecitQuod quidâ non apud Ilerdam fed pit. ~
Barcinonç confeñum fuiile fcripfere,fed hoc nihil refert. Нас igitur Barcinonae principatus nite
VnioсйLeletl"
Ан. l
81 Aragoniç regni coniunâiouë fafiâ noftris tëporiba aliis auâa regnisadditis,Dei benigni
tate 81 virtute Ferdinandi Regis 81 Caroli nepotis eius,ampliorë forliciorëbß,e fore fperamus. gonia.
DE CONDITIONIBVS AB во CVM LEGATIS
Regis Ramiri côilitutis,öliniîgn1'b9armorä.
Bi vero conuentum de coniugio fuit,lcgati conditiones, quasa' Ramiro Rege prxmo
' ' niti fuerant,petiuere.Primñ vt Raimundus,quemaclniodû fupra vifum efi,nô Rex Ara
goniz,fed princeps diceretur . Deinde vt Aragoniae nomen Barcinonç nomini praeponeref,
hoc modo 8l ordine fequenti . Raimundus Dei gratta princeps Aragoniç , 81 Comes Barcia
попе. Теша conditio fuit, vt in preliis gerendis eius vexillifer 81 primipilus ex Aragonibus
effet . Quz omnia Comes Raimundus facile conce-für , 81 iureiurandoac inftrumento confira .
mauit, 81 a` fuccefforibus vi'q; ad hoc tempus obferuatur. Item itatuerunt,vt in prelio femper lnuocatio. S,
diui Georgii nomen inuocaretur , 81 quibus armorum fignis ipû Raimundo 81 fucceñ'oribus Georgn'.
elì'et vtendum declararuut, vt fcilicet galea 81 arma capitis eli'cnt Aragoniae , quçfunt , vt ante ~
diximus, liuidi coloris cum cruce candida,cruci fanfti Ioannis Hierofolimitani perfimili. Ve
itis vero, clypeus, 81 equi phalerae rubri coloris 81 crocei,quae funt arma Barcinonae сопит
tus . Мох etiam fua figna Raimundus Aragoniae Magnatibus 81 populis petentibus dedit,
81 arma fantìl Georgii , quaeBarcinonœ principatus etant , 81 Maurorum Regum capita qua
tuor,et Crucem rubram in medio pofitam,cuius virtute Mauros viceratßl eorum Reges оса
derat. Vbi enim Petronillam duxit vxoreni Dertofam, Fragam , Mequinemiam, ÖiMiras`
 it. manufactureras.
betum c_œpir,eoruin Regibus occiiis,quorû capita cum figno crucis in fuis armis gettare её
тещи öl crucis gloriarn virtutemŕßßl Maurort't confuúonem denoraret.
De MAvats AB Eo vtori's at' PvLsts El'
multis aedificatts eccleiìis.
Aeterum Raimundus confettis nuptiis cum Petronilla Ramiri Regis filia regnife; com
iunftis maiores vires öl potentiâ naltus, Манго: Barcinonae principatus öl Aragontzit
gni finibus exterminauit,8t trecentas aedtficauit eccleiias.Euit enim princeps сытным,
.ns-hns
` öl in rebus,quœ
g I Ттёш dii uens diuinum
öl pius.Eccletias cultumnon
iì'quidem fidern'q; catholicam
aedificauit folum,videbanttir augere,tam
fed etiant magnis liberalis@
redditibus fer
excolutt,
_ ‘ ¿fr ' Яши adv 8i facerdotibus moribus öl vita probatis commiiihCaeßrauguitanae vero eccleiìz,prçter alb
fus, os redditus,Albalatum quo@ oppidum celebre dotauit. ‘
DE vLTtoNa Moarts saurais atvs вт
tempore are; loco fuse mortis.
Einde cum Berëgarium fratrem fuum prouincia: Comitern crudeliter â fuis populis'ot
cifurn cognouifi'etdn Prouinciam cum exerciru profeê'tus in necis eius vltionem Arles
tum ciuitatem 8l alia cöplura oppida caitellaŕß deleuit.Hinc in Hifpaniam reuerfns Aragoniz :Lauf-I J`FEQH._
regnû öl Вал-стопа: comitatñ non minori prudëria ф fortitudine gubernaitit. Obiit,vrql1i
dam fcript'erñt,apud ciuitatë Ianua,in Burgo,qui dicitur Sandana. Idib? Augutti' Атом.
CLXII.Cuiuscorpus in monaiterium Rupullii deLatum,iìiit honorifiee i'epultum.
DE ALPHONSO REGE ARAGONVM SEXTO ET
BARCINONAE COMITE.
. Lphonfus hic vnitis Aragoniae, öl Barcinonae principatibus primos Aragonum R5 `
о! Barcinonœ Comes fuit appellatus. Aedidit opera multa praeclara non folum vin'fOi
Turolium tis,fed etiam liberalis 6i Chriiti cultus amantiiitmi. Condidit ciuitatem Turolium ôiRuiìîlltJ
condidit. n_is,quam nunc,vt iupra diximus,Ruttîlionem vocant,öl Pallaris comitatus vniuit. Cunt K“
ge Caitellse diuturna bella magna'q; geiì'it.In quibus viftori'am confequutusad fuos пиит i.‘._’_A
Tfn
L'

principatus, Populeti monaiterium ardificauit , in quo tibi fepulturant elegir, 8i eccleiiz mit
gnos redditus initituit in perpetuum«Aedificauit 6i alias fanftorum sedes Ö( monaiteriamlii*
ta,ôi aliis in locis 8i etiam Barcinonœ.
‘ DE EIVSVXORE ET LIBERIS.
IJ
sL

` I Xorem habuit Saŕtiam Alphonfi Caitellae Imperatoris filiaEx qua illi iilii tres natifu
eruntßi filtç quoip tres.Quorñ primus nomine Petrus in Aragonum regnñ et Bard
E
лг?
ихг'в
nome comitatñ mortuo patri fuccefiìt.'Secñdus Alphôfus,qui fuit prouincia: Comes.wa
vero Eerdinadus primû Populeti Monach?,deinde fuit abbas Mòtis Aragonñfiliaiffpfima
nomine Còitantia,fuit vxor Regis Vngariç . Qtio mortuo Federico nupttt Romanoitf Im
peratori. Secñda Leonora,'fuit vxor Comitis Tolofani. Tertia vero nomine Sanŕtia. HUPm
filio Comitis Toloi'ç. Mortuus eit Alphonfus Rex Aragonum in oppido PerpignanO311110 fHaa.'Q-.rg
M-C«XC VI.Septimo Kalendas Maias.Qui fuit fepultus in monaiterio Populeti.
DE PETRO ALPHONSI EILIO ARAGONVM
Rege i'eptimo,öt Barcinonç Comite,
' Nnum'agens Petrus Alphoni'i filius Rex Aragoan viget'imum,regnt gubernation"
fuicepra,Maria Guillelmi Monrid Pefulani filia,8i Imperatoris Côttantinopolitaili "f
F’
pteni duxit vxoremDe qua Iacobi filii faŕtus ettpaterfuit at'itrex in bello gerendo forum’ i
 ­ шагайте üragom'ç. fol". lp'.
мамашам Regi Gailellanorum contra Mauro: anxiliurn шить in vlte'riorem Hifpaniä
8 in Bethicam prouinciam apud Idubedam ciuitatë, que nñc Vbeda dicitur, dcuiâis Mau
падшим maximus erat exercitus,infignem vifl'oriam reportauit.
DE EIVS PROFECTIONE ROMAM AD SVMMVM
l — Pontificemß eiufclem coronatione.
Inc Romam profeftus ab Innocentio tertio fummo Pòtilïce eoronatus eii coronapa
Нм: azymi,hoc elt fine fermëto,in eccl'ia ianâi Pâcratii,quin сна impetrauit a` Pôttŕ'ice, Coronapœ
'vt quinis ipf'e Romae coronatus fuerit,eius tñ fucceilbres in ppetuutn Caei'araugußae coronas nir щтя.
:enf a Tarraconis Antiitite,quëadmodñ priuilegio 6C diplomate,quod Innocëtius illi côceiì
ût,côtinef.Cuius exëplñ ì топайте (andi Ioannis a`Pegna cuñoditur,hoc exordio . Inno
«uw Epifcopa {eruus Ганса: Dei chatißîmo in Chŕo filio illui'tri Petro Regi Aragonñßc. _' ‘.
lt DE ALIIS REBVSVEIVS, QVAS ROMAE GESSIÍ.
Omae dum commoratus eß,cum vxore diuortium facere conatus cit. SedInnocentio
fummo Pontífice non cöl'entiente cñ ea manque ramen Romae реп finitâ lité Regie
confequuta coniugiîî , paucis diebusa’ vita (агат, quç fepulta iacet in ecclefia Гала: Petri in
facello fanêae Petronilleßenunciauit Romae Rex etiam iura patronatus, que faeerdotia 6l be: Remmcíauli
тащат ante dbcimus,°entilicia latine (Пашня-‚отит ecclefiarñ fui principatus. Cuius rei [тает
сани: fummus Pontifex ïnnocentius ei côceßîtm ipfe öl fuccelïores eins in pòtifiœtu vexillñ gmtilicia.
eccleûç ferrent cû armis Aragoniç,quç fum crocei' rubri'q; coloris . сват: etiam vt omnes
bullae,quae â Romana curia mitterenf,efl’ent munite Cordula prçdiâorum colorum. Vcrum
ernmuero nobile: Aragonñ Barcinonae'tß principatus omnesde renüciatione iuris patronat’
' ’equd изб: omnibus populis principatus nocitura videbaf,vno ore reclamarût,i’e@ voluntl
renñciationi Regis de iure patronat? nö affentiri publicis паштеты teiiati Гиен.
'DE EIVS EXPEDITIONB CO NTRA SIMO NEM
' " Сошки: Montiii'ottisöirnorteeiui'dem.Y
' Vb idem t'epus cum Tolofanus Comes cñ Simone Montiilfortis bellum заиньки Pe
S пи: Roma dii'cedens cü exercitu contra Simonem детдом prselio ища: Gallos om
nes Simonis
veuri'urn exercitus
adae quai-e 'in fugam vertitlôgeŕp
nö poterât,remot‘1 . Стай fugiemesfugiëtibus
digreß'us,a‘ Gallo: ini'ecutus,
homb9,q 6i a`ейfuis, qui qua
interi'e eiul

fi folû'viderût,côuerfis cireüuentus occiqu ей. Quo mortuo Simô filiñ quo@ eius Iacobum
que cömendatione pfis educauerat,i'ecü rennuit.Quë Барс repetitñ ab Aragoniae populi: 8i
tnagnatiba liberare noluit,propterea qv Iacobus ipfe Simó Môtiffortis mortë fui pfis impua
‘ne rernittere iureiurâdo nolebat. O`uapropter Aragoniae Barcinonae’q5 principaw nobile's 6¢
omnes eqtes exlcòmuni côi'ilio legatos Eximinû Corneliůßuillelmü Ceruariñ,Petrñ Hao»
trium,'8( tëpli magii'irû Romä ad fummiì Pontiflcem miierñtSupplicâtes, vt eorñ honori 8(
Regis Iacobi capti faluii Pôtii'ex Maximus сошлись Quo iubente Simó Aragoniç ö( Barci
nona: principatus populis Regent fuum,quem indigne рой necem patrie captum tencbat, li
beraretfui@ reñimeret.Quod fi forte Simon a` Pontificc iuffus facere nollet,vnus ex Arago
numlegatis apud Pontificem Simoni tanti? proditori ô( Pontificalis laefae Sanâiiatis reo peu
duellionis diem diceret. Simon autem commonítusä duobus Cardinalibus, quos ad ей Roi
manus Antißes mii’erat,fe nullo modo liberaturii refpondit Iacobum Aragonü радарами
il prius Iacobus ci mortë fui patris iureiurando remitteret.Hoc cü legatis nüciatum тёти?
eorum nomine Petrus Haonius acl Simonem literas mißt . оды cum proditorem appelli:
ad duellum prouocabat.His literis acceptis Simon , öl à Cardinalibus cómonit? Iacobñ iam
' Штат ôimcoiumë `Carditmlibusкишат illi Romain ad Pontificë бс Aèagoniae lea
ш
 шимпаэксишшм
gatos adduxerunt. Ille autem cum Summo Ponttñei gratta: egiifetßomç рапса. dies com
moratus cum legatis Barcinonant fe contultt` Habuit prater hunc Iacobum Rex Petrus fili
am quandam fpuriam, nomine Conflantiam , quz пира: Guillelmo Raimundo Молитв
no,eui dedit nontine doti: Aitonam öl alia opptda.Anno.M.CCXII.
DE IACOBO PETRI FILIO ARAGONVM REGE
' oâauo 8l Comite Бая-стопа. ‘
Acobus autem Petri Regis filius ob res magnifice fanâe'm geilasJacòbus Rex fortunati
6l foelicis memorias fuit appellattts.O`ui,vt nonnulli volunt,genitus fuit quaft штат. Ni
ей pater eius mulratü mulierü captus amore teneretur,d Regime Marias fue contugts,quâ mi
nus adamabatJeâo concubitu'q; ptinacius abilmebat.Marta vero Regina,quœ fuit tnorib9
8l vita praeilantiilîtna fcemtna, prolis admodum cupida, ne mortes principatus б! regna fine
Pulebrü Ли fucceil'ortbus 6l legitimis heredtbus relinqueret, egit cum Regis cubiculario,vt da' pro puel:
‘dggmdc
la.qu Rex concupt'uerat,ad eum adduceretur velut puella honeila fatts 8l vetecunda,quam
Rex nec agnofceret , nec alloqueretur t _ Cum ea igitur hac conditione fuppoûta Rexvna non
él: concubuit, из iam grautdam faŕlatn cum mane Rex öl ante dië,ne forte cognofceretur,
dimttteretmong te,inquit illa,difceelam chariflîme coniuxmifi nos prius tn lecto сопит Etos
altqui viderint,quibus in poiterü il, quod vehementer opto,pepereritn, tecñ fimul in lecto cu
buiife probare pommTû Rex quamuis delufus,lçtus tñ,Reginç {из côiugts induftrtâ pluriu
-mûcômendattit,öl duob9accitts nobiltb9 aflusilliimoâispublice notati feruarily iuñìt.
DE LOCO ET TEMPORE NATIVITATIS Е IVS
8l qua ratione nominatus fuit Iacobus.
COncepit igitur Regina illaпобеды: poil nonum menfem Iacobü peperitJn Monte»
oefulano,kalcndis Februariismnno. М. CXCVI. qu patitura cum primum dolo»
res fenfit 8l fe cômtftt obitetrtci, multis orantibus religion 8l equitibus pro falute parturienn
tis ftlium çdidtt. Quo nato fumma laeticia Regis,& omniuni nobilium, p omnes Aragorn:
8i Btrcinonç principatus populos fupplicationes 8l vbtq; res dtuinç celebrate fueruntjnfan
tem natum Regina itatim ad ecclefiam miilt,ad imagini: Мая-1; Virgiuisßñ puero multis ec
cleftam ingredientibus,facerdotes,qui mattttinas horas recitabant de infantis aduentu ignari,
tunc pfalmñ canere cœperunt,Te Det't laudamus . Hinc ad aliam eccleftâ cum infante venerüt
идет quicum deferebant,vbi facerdotes ша ipfts ingreiîìs canerc cœperunt, Benedictus dos
minus deus Ifracl.Tum vero in aulant reuerfi cû infante Regime rem narrauerût, quae fumma
lçticia affectaßum Rex Infanti nomen eligeret, duodecim cçreos albos eiufdem longitudinis
ponderis 'öl craifttudinis accendi шт: apud altare facelli in laudem 8l honorem Maria: Vir
nis,6¢ duodectm Apoilolorum , Quorû ilngula nomina i'ingulis caereis fcripferat vouerat
vt illius Apoiloli nomen imponeret, cuius степ: reliquie exttnŕlis öl confumptis folus дни
tius perdurail'ethc igttur ratione natus infans, Iacobus fuit appellatus,propterea Q czreus
Qta ratione
in quo дни 1асоЫ nomen fcriptuitt fuerat,reliquos vtrtute fuperauit.
fait appelle»
tus Iacobus. DE EDVCATIONE ET DISCRIMINII
bus 8l periculis in ea.,
Oc igitur modo nominatus infans cumin aedibus paternis educaretur, magnum dii'z
crimen euailt.Eum quidem cognati,qui regnum eius afFeñabant, de medio tollere co
Cupiditas ex mti funt. Pttero nanq; in cunts dormienti fupra cubiculum eius foramë inilruxerunt, in quo
тын. lapidem grandtorem poftterunt,mox in caput eius cafurum. Sed cadentem lapidem Deus in:
nocentium cuitosßi puerorum tutora' cunts infantis mettiti-lac re comperta Rex ô( Regina
de educando cuflodiêdoíß ft'lio diligentiorem curä adbibuerunt. Qué poll multas eleflionec
demum Simoni Comiti Montiffortis,ctti plurimttrn coniidebant,alendtun tradiderunt
 ì ’inc_neglbueïlregonie; “Ё fûml'ia
iv." „ .DE «Ex-pEorIrons-srvs ш :NvaAs
I » ; ..,‚- Balearesölgeiiisinea. _ ' .
avi POR necë-P'aîrisde цитата late fcrinimus,ä Simone Comite Montiffortis ¿'l ’ " ‘ ' A n
goniae legatis шт. Summi-Pontificis refiitutus Barcínonam venit,vbidiu сотню:
satus род fufceptñ regnum cum multa praeclare детям, demum cû magna claife magno
numero nobilium totius Aragonia: regni Barcinonae'q; principatus in infulas Baleares traies д ' ' "
¢it.Vbi multis preliis fortifiime geitis,Maioricarü tandem ciuitate, defefils Mauris, qui pro. Серб! ШВЕ _ 1
abant, 6l penitus deuiâis côtinuis oppugnationib?,murifc‘,g perfraftis ingreii'us elhpria f м‘ютдй
die Kalendas Eebruarias. Anno.M.CCXXIХ. Capra autem ciuitate ex tota infula Mauris:
expulfisfeorumbona mobilia militibus impartir? , cum exercitu viâore in Hifpaniam rediit.
Et Valentiam breui tempore cœpit fugatis Mauris.Hinc adeptus eit 6i Murcia: prouinciam Capìt Valeri
ufl; ad Carthaginem nouam.Qu2e bella confecit anno.M.CCXLI. f tiem.
. DE Ist-vs vxomßvs E-Ifußenrs. Ч
" потеет adhuc puellam quandâadamauit nomine Tirefram', Ioannis Bidaurse filia."
А Quam cum ne@ blanditiis vjllis nee; muneribus allicere po'tuiffetmoäe quadä in do
rhum patris iplîus puelle fe contulitgibi'eg latuitPoii autem mediä noftë cunâis iam clormiës
t'ibus puellae cubiculû ingreffus a'd eâ tandem peruenit. Сит; eum in fui amore flagrantem co~
gnofcens dixithe nullo modo cum illo rem habiturä , nifx fide öl iureiurando cóiugium proa
mitreret.Ille autemcñ primñ de coniugio recui'aiiìt, öl puellae cunRa praeter nuptias pollicit?>`
effet,eam(‘,è агат non potuifi'etgamoris iam iiirnulis agitat?,viro q'uodam adhibito, qui ей
e'ibl'eruabat,­ Tireiiam puellâ Ioannis Bidaurae filiâ iìbi vxor'e fore iuratus eil . 0 ptatis igitur
' ”r`_ibus,ex Tirefia duos filios progenuit,Petrñ cui dedit caitrum Aycrbaedìlßlaco> D0m9
‚3. 1} , ‘ti

titers arno »et

ärmquem fecit dominü ¿altri Xerícç 8l inultorum locorû iuxta Valentiam.A quibus locis_
cognominati fueru'ntßl regia fu mpferunt iniignia,quç' maternis armis circñdaueríit.'Quos Domi" XC?
etiam'Rex in teitamento legitinios filios nominauít in claufula quadâ legati eius teitamenti, ej" 'We '
fic incipit i Item filios meos Iacobû öl Petrum, quos legitime ful'cepimus ex domina пела“
Aegidii deBidaura,iniiituimus noilros hçredes in caiiris öl villis,quse 8l quasdedimus шаг мы: от; y]
cñ стадион: in 'ipfis plenius contineturßaeterñ Tirefia рой hçc â Rege,vt nuptiae ö( тат“
e r,
фота folemniter celebrarentur,efilagitante, de Regisipfi? matrimonio cû Leonora Alphô’ _.; '.1..
ilCañeliar'Re'gis
fuafus,vt AlphonfifiliaСтепа:
legatis vltro'citro'qâ
Regis filiali] potius
mim's,agi
habere
cœptíì
vellet
cit vxorë,
. Et a multis
qi Tirefiam
Rex Iacobus
Ioannis Br’ ‘ufl . ­ .

daurae, legatos in Galtellani milit`admatrimonium conficiëdu'm.0¿tod cum imellexill'et Tis

refia вант procuratores in Gaitellâ miiìt,qui die quo фавна ñerent,matrimoniü,quod Rex
Iacobus Tirelire fide iureiurando teilibufep côfirmauerat,publice denunciarent. CLuâ'r'et'ñ cd
procuratores ex condiâo iufi'u'q; Tirefiç diligentifiîme гамма“ Iacobus indigrtat? Tia
reiiam capere conatus сшей,“ nónulli opinantnr,vt occideretllla veto fibi periculü теша)
â Rege,paruo fuotum confanguineorü comitattt clâ fugiens Romä fe contuliteHinc Regi lite Regi dier di
fas citatorias miût,quibus сит prouocabat ad caufam рабы patrimonii corä fummo Pòtifice r ‘im’ filma _
dilputandamPontifex autem partlb? auditis cü Tirefia line teftibus, nam miles vnus, q мы Роттсгт.
iurando Regis interfuerat,a` vita difceiferar,matrimonium fola probare nö potuiiTet , 1асоьо}‚
Regi permiiitwt cum Leonora стена: Regis filia matrimoniumicontrahere pofî'et . Quamt;
Rex autoritate Pontificis vxorem duxit. Ex qua filiurn progenuit Alphonfum. ­ 'v'
ь;
'
9Ja.,

" ‘DEEIVS'ACCVSATIONE APVD

'l _
‹ ‘_ eins
Rex IaeobusiëI­ Summum Pontificem. confeflas nuptias, ôiAlpho'nfdfilio ‘_
Yxor Leonora
Ia saturo apugpsnrificrm Route use ершик; с1е1аи fierePioprerea q; «Énfaigumi-j
 шашниЕпсиишь.11. -
tarts gradu contunt'tiiiîmi matrimoan conrrahere line confenfu Sumini Pontificia non po
teranr . Quarti ob rem legatos Rex ad Pontificem mifit orarum, vt confumatum iâ connubi
Gregori? P5 umconfirmareLGregorius autem Summus Pontifex , quoniam Rex Iacobus 8i Tireiiä prix
tifex. mam coniugem deceperatßi Leonoram fibi cognatione valde proximam dolis fubrepriciii
vxorem duxerat,illorum mattimonium non folum confirmare nolutt, fed etiam dii'foluir 8i
Dittortíů P5 perpetuum diuorrium nundauinAlphonfo ramen filio legitimoremanenteliterafm conref
tifo: шаха. fit, quibus cum legitimum fecit . Quse quidem lirerç funt in forma propria ftgillo piumbro
Gregorii Summi Pôrtficis munitae. Quas fi quis legere voluerir,innenier in archiuariortgn
in domo depurationis. _ _
DE DISCORDIA E IVS CVM ALPHONSO FILIO.
V Erum enimuero Гада diuorrio cum Leonora coniuge шт: Pontificis, Alphoni'ur eti
_ filius marris iniurtam 5l feparationcm molette ilerensJacobo patri, qui earn i'ibi côi'an
gutnitate coniñftani vxorë duxerat,beliû tntulit,totam {в farigamit HifpaniâDonec res inter
pŕem 8i filiñ, qitiorp mirabilis arbitrio regni cômttìä prudêterq; dii'cuiiâ finì bellis ïpofuir,
DE VL'I'IMA EIVS VXORE ET LIBERIS.
Einde Rex Iacobus Alphonfo filio vita defunâo, quoniam тает: adhnc trat,- vxoti
duxit Hioleiiam,quae alto nomine dicebatur Ardeura,filiam Regis Vngarise.Quç pri
mum filium peperit nomine Petrum, qui patri fuir hseres in Aragoniç regno ö( Valeria Bar
cinonçq; principatu.Poft Petrum enuit Iacobum,qui fucceifit in regno Balcariñ, id eil,Ma
Regis Ara»
ioricaruni,8t comttatu Ruilìnonis Ceriran'iç,ac in monte Pefulano.Tertio parru aediditSari
gonne iîlius
ftlnm,qui fuit Toleranus днища: praelium côtra Mauros ingreil'us occubuit. Peperitrtit
Toleranusan filias quinep,l­lißbellam,quae nupfit Regi Gallorum,Violantâ,quœ fuit Regina Cañellç, Сб
ailles, Y iianttam,quae fuit vxor Emanuelis fratris Regis Caßeliç, Mariam , quae renerts annis obiitin
'i
Daroca ciuitate,& fepulra iacet Caeiarauguitç in rëplo папа: Saluaroris.Vlrimam genuit Leo
пои-атлас item permuta dii'cefiìr à vita,iacetq; in топайте Bonaeuallis in principato Bard
noneniiSufcepir preterea Rex Iacobus ex aliis foeminis filtos duos,Petrum Ferdinandumld
Шеф! Eerdinandum Sanâiumßt Petro quidem dedit Ixar oppidum,d quo oppido Petrus
Dom’ или tirulum 6l cognomen accepir,öl Regis Nauarrç filtam duxit vxorem. Cuius filii «Si reliqui i'uc
ceñ'ores armis 8i infiguibus Aragonumßi канате eathenis 8i bacults vii funi. Ferdinando
Вот93 См vero Sanctio dedit oppidum nomine Caiirum ,huius etiam fucceiï'ores a` Свято cognomini'
[iro соgno»
tur,& armis vrunrur,eriam baculis cum duabus trellis.
тёти.
DE EIVS EXPEDITIONE CONTRA
Mauros Granatenfes.
On obmitram quod nunc mihi venir in mëtem , Regis Iacobt magnum Расти: 8i mt
morabile.O¿rippe q requifitus a` Rege Caltellae genero fuo,vr fimul cñ eo bellü Mauri*
Granatenfibus inferrer,velut inuiratus ad nuptias,expeditionem ltbëriiïìme fufcepir.Er bipaf
titis exercitibus Cañellç Rex cum rerreiirtbus copiis Granatam profeâus, earn multis torni@
' tis 8i relis oppugnare coepitJacobus vero Rex Aragonum рой aliquot dies cum magnoP“
gnatotum numero ex littore Barcinonç claii'em foluës Amerie-,quam Mauri resedificaurtäf,
applicuir, 8i equitibus expoûtis in littore primum campos omnes ô( hortos tgne ferret; v2'
ita ri iuflìtDeinde ciuitatem machinis 6l relis terra marie; acriter oppugnar. Tormëris offen
fi Mauri propugnanres muros ciuitatis defemnr.Chriftiani fummotis hoi'tibus propius ecce
dunt.Paucis diebus muri machinis concuilì lapi'um ruinâq; iam fignifìcare videbant'OJlfjd
animaduerrentes Mauri cum fe rueri non poil'ent,impetratis induciis ad colloquium venerut,
Regiqg Chriltianorum П difcedere vellet ab obfidione,magnum vefiigal foluendum чист,
nis obrulerunr.Qutbus Rex Iacobus refpondit,Hifpanorum morts eiTe a' ciutratetarn CYP"
gnara 8i ига: hoitibus primû ciuitatis portas# «жертвах accipereltaç П prius ti Pof
 ßeärsgoniçñegtbus; " î 5:01: lù'i.
tas ciuitatis attulerint,poitea tributum,qnod Оттаве vltro,libenter accipiet. His verbisНеё
gis hoi'ies magis perterriti illi ciuitatis omnes portas a' valuis conuuli'as attulerunt.Portisigif
allatis de tributo conuenetuntßçterum ců стен; Regis equites hoc audiuifïentdnnidia c6 Abdcra роты
moti,propterea q» Rex Iacobus quindecim dierum fpacio, nec amplius, tam magnñ ŕacin9 т: dedit ('9
egerat, ö( Rex степа: quatuor iam menlîbus nihil oppugnando fecilïet,fuo Regi perfual'e: tn'buiumfol
runt viñoriam öl honorem Regis Aragonum Cañellanis omnibus 8l eorü Regi magno de uit
decori futurum.Quorum vocibus indignis prauis'q3 confiliis Caßellae Rex impullïis pacem
cum Mauris Granatenûbus 6i amiciciam confirmauitßí ab obûdione ciuitatis cumexercitit
difcefïir. Quibus abeuntibus Mauri Granateni'es obûdionc foluti magnú Almerise fubi'idiü
confeftim miferñt. Quo fuperueniente Rex Iacobus inde dil'cedere coaäus eil, ne Манит?
ingenti multitudine circunuentus opprimeretur.Vcrumenimuero fui generi caulä de pace б!
anncicia,quam cû Mauris confirmauerat,intelle&a vehementer indignatus , Carthagmëfem
prouinciam,quç стена: Regis erat, cum exercitu percurrës pene totam vaiìauitß Саши;
regnum hoitiliter ingremlrusgeneroqg. bellum acrius ф Маш15111ашт9 etat, nil'i cum liberte'
ad eum Шла eius сап—сиг Regina veniiTet. Qua: ракет filiis ad pedes eius Hentibus expoi'itis
mitigare vix potuit. Siquidem Rex multi; пиве precibus 8l nepotü lachrimis aut nihil aut pa
rum cómotus,Dionifii Portugalliç Regis Ша ГпррПсаиошЫ, & Petri Cœfaraugui'taniprçi'u
lis б! aliorû nobilium confiliis perfuafus, irae, quam maximâ côceperat, tandë ceilìt,conditio
nibus propolitis , vtidem praeful öl Dionifius caeteriq; nobiles tanc'f; indices vtriufqg Regis
caulam cognofcerentßl totam litem còponerent,pacem(]5 conñrmarent. Quorum virorum
fententia fuit тес,“ Rex Aragonum de Миша: regno,quod armis viflis Mauris acquifiueh
rat,ab oppido quod Caltrü Gualdalcanar appellatur, решаете: vi'q3 ad Oriolam ciuitatem,
ракет vero reliquam Rex Ca ßellœ.Qm tamen Aragonñ Regi focero fuo pecunias, quas in
acqutiîtione illius prouinciae con i'umpierat perfoluere teneretur. Huiufmodi fententia in aula
'Valentin ciuitatis reperitur in regii'iris eins ad verbum perl'cripta.
DE'IAC-CENSI MONETA AB EO CONFIRMAn
ta,öi iniïgni laude ciuitatis Ilerdz.
Vltis Aragoniç nobilibus at'q; populis fupplicâtibus Iaccenl'em monetamJeleß in
Iacca ciuitate perculfam iureiurando côfirmauit,vt пес}; aliis i'ignis imprimi рота.
Cluse quidem moneta Iaccae рокота fuit Anno.M.C C X X X V I.Pro cuius moneta: cô
firmatione öl itabilitatc ipfi Regi datus eftaureus nummus quolibet i'eptënio foluendus ab
his quorum res familiaris valeret nümos aureos decennpropterea qv illis temporibus feptem
folielos nůmus aureus vdebat.Quod hac ratione [вант eil', quia ante cf; huiufmodi monete
confirmatio fieret, Reges omnes monetam facere confueuerant , quorum vnus quifq; fuo fia
gno monetam percutiebat. CLuapropter moneta nunc ills Iaccëiîs diuerfis temporibus exc-uf
fa multiplex öl formata variis impreii'iombv inuenií".Ideoqg Rex Iacobus in Aragonia, Bar
cinonaeß( Valentia monetas exciucli шт: figuris öl titulis differentes. Quas in aureis, arge:
teisöi ç_reis nümis cernere licei. Caeterum Valentia fuse monetç iîgnum тиф munus accepit
ab Ilerela ciuitate. Nam cñ Rex Iacobus Valentíâ Mauris plenam propugnatoribus obiìden
ret,conuocatis ductbus ö( cuiufq; cíuitatis prscfedis,conitituit так ail'entientibus,vt q_uz
ciuitas primum Valentia muros oppugnando prorumperetß( ctuitatem ingrederetur,ea_ in
fue virtutis 8( honoris memoriam Valentiae colonias mitteret, 8l pondera,menfuras,& mo:
netz lìgnum conferret. Cum igiiur Ilerelae cines acritcr oppugnantes primum Valentrae mus Lem гиде.
ros diruil'fent expugnatam ciuitatem , Mauris fugatis ô( occifisingreßì fiîmmalœticia geitië
tes ei,prout Rex imperauerat , cultores adolefcentcs numero mille to'tidcm (B puellas virgines
ы tradiderunt, Öl cum menfuris 6l ponderibm Horem lllii vnum , quo monetam inûgnirent.
Namprius Ilerda quatuor in fuis armis öl infignibuslilii Horibus vtebatur, nunc(xero ты
I f
 пятнадцатым
dunïtaaât @Oltïarnobrem Valentia диктата ciuitas in literis , quas ad Ilerdam feribit,
leräa ЧАЙ matrem femper appellat , 81 111 magnis rebus non fecus ac parentem charilïimam confulit, 5è
i6 luder; ` “t Ilerda Valentiam filiam vocat.Cuius commodis 81 honoribus diligenter incumbit.

в.
DE LIBERAL'ITATE Eivs ERGA MILITES.
à.. .
' t ' Nimimagnitudinemuniñcentiaefplendore cunâosfuitemporis principes fuperauitf
i. i Quippequi Maioricarurn ciuitate capta,Maurorum bona 81 praedas omnes militibns'
diuilit. Inde î Hifpaniam reuerqu cum Valentiam ciuitatë 81 eius prouinciam armis cœpilïet,f
praeter prçdas 81 magna dona,quae pratcipuis equitibus diñribuit, trecentis etiam militibns1
cenůis equei'trcs öl magnos fundos dedit in perpetuum. Et Regi Caßellae genero fuomagnf
Carthaginenßsprouinciœ partë,a' qua Mauros ñigauerat,fpòte reliquit. ’
_. DE LOCO ETTEMPORE MORTIS EIVS. ‚
,à Vm effet Rex Iacobus Xatiuae multis defatigatus laboribus, 61 fenio iam cofeâus pro`
. 1 Нише ventris 81 febre vexatus in leâo decubuit с Sed egrotans in Algeziram e' Xatiuaï
„è
leäica delatus elt,vt hinc ad Petrum filium, quem apud Xatiuam cum exercitu reliquerat, cia
. .45.
I baria 81 res alias ad belli vfum necelfarias mitteret.Caeterum hic vehemëtiori febre morbo'q
7 тж?.'_n._ar.A
i
gzauarîfe moriturû pene' cognouit. Ideoq; vir С Н R I ST I A N I S S I M V S, omnibus
n" пегое“: 8i humanis rebus oiuiifis,animœ Нант prudentilüme conûiliiit.Accito enim patri
„fl-ì: no facerdoti magna contritione confeli'us omnia ccclefïae facramëta deuotißîme recepit . Pont,
.rnJÄIÈj
„Щ:
*_1i
тю autem die non minori diligentia teltamentum condidit.In quo Petrñ filiü natu maiorë,
тэьм. in regno Aragonñ,Valentiae ‚б1 Comitatu Батиста reliquit haercdemEt Iacobû filiñmi;
A прет inltituit in regno Maioricarñ,Rufllnonis, Ceritaniae, 81 Mòtis Pefulani . Hoc modo;
teltamento celebrato Petrû ñliû ab exercitu vocari 81 ad fe venire iu lfit, cui coram multis no
Мt *E bilibtug cum садик teflamento fcripta fueraut,recitali'ct,primum dei cultü 81 res omnes diui,
11:11 nas,8i deinde frati-ë Iacobñßi omnes equites,domefticos familiaresßl populos diligentiffif
` H.: y
: ­' ,d if me cömendauir,Pet_rus autem genibus ñexis patris manus 81 pedes ofculatus, е19 omnia iuil'a
l libentiß'imëfe faâun'i refponditHis rebus confettis, Rex,'vt qui rebus humanis oman rt
i ‚Цышзш‘. nunciat,fibi Ciftercienfis ordinis habitum induit, 81 de Rege fe monachum 81 religiofum ft
i §|||||~I -¿­
и— Чите; Deo feruire maxime cupiens Populetum proficifci itatuitnbiç permanereßaeterñ
1 cum ex Algezira Valentiam delatus effet, ibi grauius egrotâs vitam finiuit, Anno millelinml
1
‚мЁЁ-Г ilu; queentel'imoieptuagelìmo fextoOŕtauo Idus Augulii , 81 aetatis fuse Anno feptuagefimoft
сип do.Qui nunc iacet in monalìerio Populeti.

. Isíâëâälìëgilìíëás
nono,ôiBai-cinonae Comite, qui род Manfredum
3
' focerum Siciliae regno luccefíìt.
F T RV S Iacobi Regis filius adhnc viuente nec non inuito pafffßflb
­'= i'tantiam Manfredi Regis vtriul'q; Siciliae filiam (11116111:«огеп1.О.П“Ё
. Í" quidem Manfredum Carolus regis Gallorñ frater Sicilie regni» quod, QUI-1_7

Ё impheudum a` fummo Pontifice obtinuerat,cupiditate capt9,d€ nl? if

«LinAa
‚ . dio tollere cum fçpius cogitañet,eum tandem occultas molis? infidla’,_
w ‹‚ aggredi ßamit . Nâ cû primum regni Neapolis omnes fete nubile“di
‘ .f ._«- i magnis muneribus 81 1111111191а15111оп1ъизта1ога1в dona рошбтг f
_» f « "Ш ._ »'f vt a‘ Rege fuo Manfredo deficerent,fubornalîet , demde cum magma.
Copiis in Italiani veuit Neapolim verfus profetturusßui Manfrcdus equitum fuoivm Pfof;
s“ д.)
 n

«we’Beginne штифте; gettati. ‘fg’

ditionis' 'ignarus' obuiam in: non ­dubitauitßomitatus igitur hoitibus domefiic-is 8l familias..
ribus adnerfus Carolum proficifcitut.Sed eratei preterea aliud non minus incommcdñ,pro~
pterea qv vbi@ per Italiam ferê totamtimebatutßi praecipue Romanis 8i Florentinis fottninI
dolofus «nauibus magna d'amna 8l multas iniurias intuletat.Nrm cum Carola magnis со. ì A питай;
.E
В
(7€- piis Romain perueniii'et, Florentini', vtm hiltoria Florentiœ fcribit Leonardus Aretinus, 6i.
alii plures fcriptotes meminerunt,bœc ab initio profpicientesper aduerfas faftiones domo eie» Анализ.
(плагиат in fpem venerant in fua redeundi. Iraq iludio 8i diligentia prçueniendurn rati pA
contra Manfredum
legatos polliciti
ad Clementem funt fummum
quartum Si," eos nouo Regiiedis
Romane commëclatos
Antiliitemfaceret,poitulauerût.
miffosßl operam fuamPer ‘ _ I

cuni-lenti Clementi de eorum viribus 8i itatu,haec fermé teferuntur. Vitos effe militares grak
di numero,armis,equis aŕFatitn itruâo's, hos clientum magnam item i'equi manum . Seniorñ.
przterea ac eorum,qui in bello gerëdo minus apti viderëtur, magnum numerum fupereffe..
Haile totammultitudinem vrbibus Etturiç â Manfredo пищи aduerfa feñareŕ,expulfam~
in exilio ipfo nomen 8( gloriam fibi per arma uirtutem'c; pepertfie . Iam vero in Gallia hotñd
opera non itetiffe folum Romane fedis fautotes,verumetiam depulfis aduerfariis fuperiotes ef
fe.Pontifex excellentiarn virorum admiratus,magnuml;5 eius belli momentum in eorum fia
ducia reponens,oblationem grato fe recipere-animo,öi i'rbi cômendationem curse fore refpô
dit.Cohortatus deinde ad perfecutionernvirtutis,vteos вы partibufq; i'uis magis coniunget
ret,infigne fue gentis propriurn illis ferendü perpetuo donauitßa ei! imago rubëtis Aquila, Жилет quit
cçruleum draconeml vnguibus prementis. Id tunc infigne de Pontifice fufceptñ exules habu. Pótifgx mii
erunt'.Tunc igitur 8i fua ipfi fponteßl Pontificis hottatu egregie feprœparantesßuidonem, im; ddii,
cuŕeognomento Guerra fuit,virum conûlio manu'q; praeiiantetn,fibi ducem prœfecerñnAt.
vbi primum' Regis copias appropinqu'are-cognitum eit,obuiam illi in agro Mantuanopros
íeâigGallos in admirationë fui decoriscôuetterunt.Ornati fiquidëarmis equifç 6l catering ­
bus militares'infigniuntur viri,etii inter Gallos valde confpicui etant. Sufcepti ergo benigne..
à prsefeäis Regiistöi vna` iter facete rogatßqr Etruria validis aduerfariorum prœiidiis tenebaa. .
tui,8l i'imul q» in ea implicati bello haudquaq'; Galli volebant,pet Flamminiam at@ Vmbrt
am' Romam petiere.GtatiiIlmus fuit Carolo Etrufeotum aduentus,vtpote qui primi ex vItali ч
cis fefe illi coniunxerant. Etaccedebat Pontificis cômëdatio grauisßl ducum, qui ей illisiter`
fecerant,i'idei fimul virtuan teitimoniumltaq; benigne eos allocutus Rex ampliß'imis vera:
bis gratias едим fuos per ignota loca 8i impacatas regiones iter facientes egregia virtutein ч
duiìtia'tß adiuuarintßnimuero magna a` fe pruts expeâare eos debere, modo fr fœlicitas ads
iìt, quam pietas 6i iulticia 8i profeflo fuas vites б! amicorum certiiiîmam pollicêtur. Seq; dor.
то animamm veniiï'e,vt nomine duntaxat regio contentus ст: velit.Cçtemm ac что": {и
mia bis, quife'cum militauerint,partiturum.His паев huiufmodi verbis cum tâdem iinë Rex
аппетитам fibi praefeciii'e Etrufcœ diximus,in hunc modum locutus ей. ‚ -r
_ ORA'IIO­ GVID'ONIS AD CAROLVM
pro Florentinis.
«"3
и
Е
"è:-
Yi
Ef-c
Tfi noitrumerat 6` Rex inclyte tibi potius gratias ада-ед} te nobis', tuam tamen öl hu»
manitatem libenter agriouimus,öl cam cumfortitudineceterarnm q; virtutum tuarum
_cumulo adiimâam effe magnopere gaudetnus. Nos quidem faeuitia Manfredi patriis pulfi fes
dibus,non quantus ardor eli exhibete modum poii'umus. Et hac ipfa quae reitât corpora 86
lacertos ptaeilate magis cum tempus pofcet,¢ nunc intempeñiue oiientare iuuabat. Tibi au
tem gratias agere 8i habere nos сыщешь? vagis errantibufq tan@ falutare fydus ccelit? no
bis eŕïulgensniam ac fpcm remeandi domum,quam primo non cernebam9,appatuiiii,’1`ua
enim fu'nìma virtus irragem hoi'tium,ac per eorum tuinâ , reditum nobis in patriam certiiïì»
»op y mum pollicetur . Pro te igitur ne dum q» paueorum dictum iter dunes uros profequ qualefe
 2.293агйпе151сипщщй.
i 'aunq operas impendimus,fed ne cñ in vulnera quidem ac ferrum тент, faiiifectii'e tibi ic
tuts in nos meritis extttimabimus.Atqui dure,vri nos putamus,res ad fidem belli plurtmum
valent,commune hoirts odium,8i expetita viñoriae praemia,vrrinq; accommode . Нас duo
` Florentints caeterifi; Tufcis,qui tua i'igna in hoc bello feetituri funt,conuenire videmus. Nec
enimfuitmee ст: debui't adueri'us vllum vn@ maius 8i ardenti? odiû, qâ nobis el! in Manin
dum.Quippe qui non года has recenres,quas nuper ab eo perpeiii fumus clades , fed dinan
inuifam'm itirpë 8i partis ô( aut 6i proaui inturtas in filio profequetnur. Нас enim fceleita ne
phanda 'r3-familia ab extrema Germanorum barbarie esattgens,fortmtatos tranquillofqprr
idë tempus Etruria: populos ad vulnera ac iangui'në 8i vrbiü vai'titatem ppultt, nec vllas iam
mulros annos calamitates vidimus,quarü hic non fuerir fernen 8i œufs. Verů haec cômunia
mala 8i ab vtra'rß атоме,“ modo penitus nö dei'ipiâr,pariter deplorâda. Illud pprtñ noiin
rum parrium,quod цапф Pontifices Romanos haec familia pfecura cit,an nobis quoim
eadëfeâabamurfuerint ab eii'dë perfecutoribus clades inflidçfedericus hutus pauus,g Sue
uorum nome Romani principis falfo indutus ett, ф nepharia molitus tir nö ignorare te credi
musSenilt Iralia nó Romanñ Imperatorë,quern ille falfo fe menriebatur,fed nouñHanniba
lem aduenraiië,qui cû Mediolanum vrbë inclyram, ac maximñ Romani imperii ornamentñ
hoi'tts 8i barbarus euerritIer,expari'it per Etruria venenata malorñ femina, cñ ctuili diiiìdiop
ßngulas vrbes facto malos foueret,bonos periequeretur. Secntus ett huius acerbitatëHenni
cus filius стад ad fcelus parernü fummam ipfeingraritudinë addidit, рой regni типа: libe
raliii'imü pfecutor acerrimus fafiusßucceilìt in haereditatë fcelerû alter Eedertcus huius Man
fredt parer` Is quid aduerftis Pontifioes molttus fir, memorare quid atrinet 5 Narranr enim б!
narrabunt quädiu memoria hominum fuertt , concilia aduerfus illius vefaniam Lugduni ст
lebrara,cum Pontifex Italia profugus vix vltra Rumen Rodani turum ad dânandum huiuspi
Bdtam locû inuenerir,l~1œc tibi nota funt Вежа cñ ture domus laude còiunâaSed gd вант
fus noûrarum partiñ homines puras illâ faeutttâ per hçc. ipfa rëpora :ediditTeë Cü quattro im*
gis irritaterur,ranto aduerfus Pontificia fautores illirabies atrocius infaniret.Pnlii tüc vrbibi
` пот! exularunt.Caitellis б! arcibus,qutbus fe receperär, obfelil funr. (lui vel fortuna aliqua
l» belli,vel longa obfidione tn etus manu peruenerunr,barbarâilltus crudeliratem скрипт“
' 'ria öl inaudita fupplicia virâ amifere.Sunt multi in hoc cetu, quem vides, quorü ille parmi“
aut frarres aut agnatos necarir , qui nunc arma recum ferentes eadë illa fuppltcia in filio де?“
тат. Affulferar tandem poit huius mortem parumper fortuna , nobis тиши: parriä Mm*
fredusiterum diiiìpauirJtaç illud faris cerrutn exploratum lq; садов цапф quietern habil“
` ros,nifi haec ñrmilia funditus delearur. Quare 6i vetert odio öl prçfenris fpe quietisira nos ift
dere in Manfredü pura,vr omnis acoeleratio ad eius perniciem fegnis ac tarda nobis идиш,
Soler vero поппцпф mentes hominñ folltciras reddere przmiorum fufpicto , quotiensisril
ч s plus poreiißnegraui iaâura exoluere promiiIa non valer.Abi’unt haec à defiderio prznrioiu
noiìrorñ.Nor enim ea fequimur prœmia,quç nihil cômodiratimihil potentie: tua: ¿mama
{атм vim ac robur allatura.Nö enim agrtmem urbes hoitiñ bello captç,i`ed нашит P”
triam nobis premium i'it.Sic autem itatuimus , 8i tua in regno potenria nos in Etruriaffm’
bit,6i ipfe velut murú habebis ad vim,fi qua vn@ regno tuo imminear, ab ea par“PPulfan'
­ damßûma igif erga te fide hos fore homines pfuade, quos et comune hoñis odiü 7 ‘l com“
nts vriliras tibi cóiungirlllnd vero мф fummñ addidiii'e volumus, vr râri finito bello 110ifc
' ceris,quarirû tn ipfo bello ,pmereri côfpexeris,deuotos certe 8i addiâos tibi vrrñœ Ьдь‘ы"
LDE PRAELIO GESTO INTER CAROLVM ET
Manfredum apud Beneuenrum.
HA: oratione mag'is Elorerttinorû volürare perfpeâaßarolus mulro maiori tidutîia ‘ñ
Galltcisöi Errufcorü copiis Neapoli тайн côtendit. At Mâfreda cörradisvnd@ ‘o’
 шитые üragoniçäf, l folílv.
pits apud Sainnium itatuit hoitibus occurrere.O`uod vbi Carolus intellexit,ipfe que@ San
trium petit,ac demum iuxta Beneuentum vterq; conñitit. Hic prim us inñniâas copias in as
ciem Carolus eduxir. Nec detreäauit pugnani Manfredus. Sed eduôis in aciem copiis Топи
те fe off'erës lignum praelio tuba dart iuiïlt. Concurfum eli acriter vtrinq; , pugna@ dtu fuit
anceps,Germanis pro Manfredoßallis 8i Tufcis,pro Carolo enixe dimicantibus.Nec mili
tes foluni , [ed 8l Reges ipfi cominus pugnätes plurima ea die difcriniina pro viâoria fubies
rapoß longum certamen Caroli fortuna fœlicior. Siquidem p_roñigatis Germanis Manfre
dus acerrime pugnans occidmr.Qm praeli'o praeter magnam vtri'ufq; faâionis cçdem,mul Roe Маят
ti quoqsnobiles ö( ignobiles capri in manus vietoris deuenerunt. d? occiditur.
DE CONRADINI IMPERATORIS ADVEN;
tu in Italiam contra Carolum. '
Nno vero fequenti cum Carolus in Etruria ciuitates quae Federicuni 8i Manfredum
fecutç fuerant,ptaeter Senenfes 8i Pifanos ad fe traduxifl'et 8i doniitare conaretur,Coii>
radinus in Italiam Tridentum 213111111 perueniñ'e nunciatur , öl in vrbe Roma ac Sicilia magni
motus añerunturDJiarum rerum caufaxf'uit haec.Hifpani viri duo regii generis erât~Henrriel Hmrric9 (fr
cus 8i Federicus, Hi aduerfus fratrem regnum in Hifpania gubernantë infenii tandem patria Pedcrìcus {и
extorres exularunt. Colleâalß virorum manu , quando fe contra fratrem nil profìcei'e poffe tres Hifpduí.
exiltimabant,in Afïricam tranfgreiïìTunete apud Regem longo tepore meruerunt. Ibi рт
da ûmul 6i itipendiis ditati,cum de cômunibus tandem fortunis còfultarët,placuit thenrris
cus,qui maior natu erat, cü omni pecunia 81 caetera gaza Italiani traiiceret , Sardinia: regnii
a` Pótifìce Maximo petiturus. Delatus igitur e'Carihaginis portu,cuin ex coni'ilio Italia P64,
rificemiß adiifl'et,fautore vtitur Carolo qui nuper что Manfredo magna apud Pontilicem
gratta praeualebat. Et erât fanê Henrricus ô( fratres eius ardiñ'imoi-còfanguinitatis gradu ma
terna ltirpe Carolo coniunfii.Quamobreni öl neceßìtudinis iure,ëlprocurationis beneficio;
induftus petenti Carolo
gno deliberanöl magnam
Caroli gratia pecuniae
concedere vim ortis
paran­ Henrricus
in vrbemutuat
Romaо feditionibus
Sed dum Pontifex dere
, ciuibus'ç
ad arma ruentibus,ad fedaudas eas tempeltates a' Roinanis Henrricus expofcitur, ac ex Viter
bio,vbí tunc Pontifex erat,Roiiiam vocatur-Senatufq; poteitas volête populo illi tribititur..­
Pacata iraq; vrbe,cum veluti dominatum iure partum nullo Pontificis “Греби exerceret, ai:
maiora quedam moliri videretur, Pontifìci fi'mul 6i Carolo in fufpicionem venit.0b id in:
termiiï'um Sardiniç negocium eli á Pontificeßi Carolus repetenti niox pecunias,ne maiorca
ad nocendum facultates illi adeffent, bono conûlio haudquaqä reddebst . Coeperat Hennie?
tam inde ab initio contrariam Pontifici Caroloii; faftionem magisfouercwtram'q; ramen in
tra vrbeni aequitatis fimulationecontinebat.Vt vero fufpicionë Pontificis aduertit, alien? lu
bito faâns, Pilanos ac Senenfes caeteron huius faâionis hommes occulte follicitare cœpit,
Ad Conradinum item mittere fauorem fuum fratrii'q;,ac Ronianam vrbem,û aduenerit, pol
Iiceri. Itaeß ad Federicum Conradus Capitius Neapolitaiius tunc exul regni cñ vna Pilanol
ruin naui miffus elt,literas ferens ab Henrrico fratre,vt спите poßhabitis , ex Afñica in Si
ciliam ad res innouandas traiiceret.A Còradino etiam frequentes ad Siciliae populos Ö( pater
nos amicos literas Regio nomine fcriptas detulit.Maturata igitur re Federicusßi Capitius in
Siciliani tranfeunt, ducentos niilites Hifpani generis ,totidini Germanos, Tufcos vero qua: _
dringcntos fecum traduxere . Vbi ipargendis Conradini literis ö( maioribus (È attulerant
profitendis breui admoclum tëpore Siciliam fere totam ,praeter Siracufas,Melì`anâ, öl Panor
mum ad defeâionem côpulerunt. Et i'imul Коте dum de Sicilia: motu auditum di _Hennie
cus nó vltra cun âandiim ratus , viros amplifiîmos principes ciuitatis,qui Guelfarum partit'i
“атм fe in Capitoliñ euocatos armatorum corona circundat. Ex his Nepolionem öi Mat
thçum Vriìnos hommes gratta fumma'qg nobilitate confettirn ne quis motusin vibe fufciie
 Il. @Bennet 6111111. 711km.
timextra vrbem captiuos delegat . Ioannem` vero 81 Lucâ Sabellos in eapitolii carcere allers
напиши“: autem faâionis hominibus veniam impunitatemîq; promittit. Ita repente 11111
tatis rebus eodem pene tempore de Contadini aduëiu ,ac de Romanze vrbis motu, Siciliz'q;
defeâu, Carolus certior faäus aucipitiíß perculfus malo Senenfium Pifanorüq; стат omit
tere,ac velut ad domeiiicum extinguendum incendiů properare соа89 cit. Relifia igitur par
te equitatus in Etruriame Conradino veniente ciuitates,quç in fide eius erant, prçiidio часа;
forent,reliquae omnes copiç a Carolo contrahüt,& per Brutios 81 Lucanor item@ per Sicil
liam ad inhibendas defeñiones prœûdia fummitiuntur.Per idem fere' tempus Pilani quatuor
81 viginti naties longas ad populandam maritimam orain follicitâdafq; ciuitates aduerfus Ca
rolum dimifere.Edi€iumq§ erat,vt cum littus Italia: fatis штат, ех111е1'ч5,та.3на illorum
i
vis ea in claiïe vehebatur,i`uis locis expofuiffent, î Siciliâad Eedericum 81 Capitium peruadee
Malum com rentauxilio partium,ll quid expediret futurœ.Conradinum in Italiam venientem fupra d_ecë
L! типе Germanorum milia qu; Tridentum profecuta funt . Inde feu pecuniarum inopia , feu quod
11,11 fatis virium
equitum fibi aff'erre in Italiam
reieniis,ceteram propterdomt'i
multitudinem itucliaremiiît.
partiumIpi'e
exiliimabat,ad iria miliafecus
Tridento profefius deleôorñ
AthenA
v _ч-l
in

iim Huuiuni Veronam peruenit. Inde ad dexteram Неделе 111 Ligures duxit.Nam reâo qui
dem itinere haud qua@ petere Etruriam tä exiguis copiis aufus eiì,Bononieniìbus, Reginis,
Mutinenfibus 81 aliis quibufdam ciuitatibus cü Pontifice Carolo'q; fentientibus , populillp
Etruriae Appennini iuga obildere paratis 81 tranfiiu Germanos аппетите Ligures pelis
cum ad littus inferi maris defcendifi'ct, ipfe quidem cum paucis mari delatus, copia: vero per
Lunenfem agrum pedeitri itinere Piias venere . Paucis hic dieba ad quietrm aiTumpiis,cum
1517:чr
Т
l
1
__
n Pifanis ac caeteris fuse fafiionis,qui ad cum ex omni Etruria quantü ad neminem vn@ gratin
labundi gratta conuenerât,I.ucenfium in grcditur fines.Erant Luca: Caroli equítes,quosin
Etruria hoc ipfum i'upra oftmdimiis,a’Carolo dimiil'os. Etpraeterea Florentinontm caetera
ciuitatum ingentes equitum pedituniq; copie.
' DE PRAELIO GESTO ABEQVITIBVS
`' ~ Conradini adueri'us exercitus Caroli.
I oinnes obuiam hoñibus egreiil ad duo fete pañuum milla quali pugnaturi сонма
~ ' runt~At Germani 81 caeteri qui cum Conradino erant,adueri°am acicm intuentesfead
pugnam compararunt.Plumen e'proxima fluens palude acies dirimebat. Нес dum vtriqs vf
alteri priustranl'eantexpeâantfpaci'o diei ниша confumpto, cñ nihil aliud quam feieinuict
confpexifientnrrita mora demum abfcefi'ere.Conradinus haudmulto рой Pil'is mouens per
Florentinum agrum Bonicium peruenit ‚раной; diebus circa ea loca moratus, cum omnia
bus copiis Senas cotendit. At equitibus Caroli, quos praefidiis caui'a reliftos in Etruria dude
ттд'юс propofitum erat,vt acquis fere itineribus cum holte per amica vadentes oppida fuis
facerent animos,ö! h_oiies apopulationibus cohiberent.Itaq3,vi Senas perueniilîe Conradîß
num intellexere,ex Florentino agro Aretiam , nä ea iunc ciuitas in Carolipartibus ficliiîlma
eraf,traniire perguntßüq; Varicum perueniiìent, Elorentinorum equitatu comitentepfife
Rus Caroli quali in fe iatis viriu m eil'ettdimiiïis Florentinis equitibus 81 оН’пепиит vlira «P
fiequirepudiata opera,curn fuis Aretiñ verfus ire perrexit.At hoi'tes id futurum i'ui'picati dude
bus Florentinis exulibus decë fere pail'uum milibus ab Aretio iniìdias locant . Iter eli рт?!
gußum inter l'iniitros montes 81 Arni ripas,variol3 cônexu valliñ,aptiiîìma infidiis locaEO
cum Caroli equites nem exploraio неф fatis compofito agmine dei'cendißentßonradlßl i”
quites repente iîgno dato a` fronte 81 a' tergo Яти] inuadñtOccupatur pons a` Germanis,
quod facile erat tran fitu arcentur,alii fimul terga prentñt,alii defuper tela conuoluñt,ita in i'fie
dio circuiiuenti cum nu@ ptorumprre valerent, necvllus ad oiteniâdum virtutem IOC“sad
eii'et,breui opprimñiur.1`oto ex equitatu Caroli patua admodum разливе ante deudas Ш
 ‚ _ n г—

íbe'ñegtbua üragomç. folílw.

пат pontem ttanßerat,euailt.Reliqui omnes aut in eo loco сап funt,aut captiuiSenas addus
RLHanc vifìoriam Conradinus magniticentius extollendo cñ id latefama literifq; vulgafi'et,
multos mortales quali quodam futuri euentus prefagio a` Caroli fauore ad fe deHexit . Сане:
rum neg imminens Contadini terror, nec oppremo copiarum Caroli aliqnas Etruriae ешь
tates a` fide eius auertit,quando etiam Aretini жри, quorum in oculis penc` Гада eii cœdes «Si ‚р
ñigatio,in partibus Caroli conitantiiìîme perfeuerarñt . Inter hçc Pifanorum naues quatuor
ö! viginti , quas dimifiäs fupra demonfirauimus , omnia circa Gaietam öl aliquam maritimâ
oram populatae,cum multis in locis exules,vt commodum erat,oepofuiß'ent, multa (в ad res
bellionem concitaiTent,tandem ln Siciliam nauigarunt.
DE CONRADINI IMPERATORIS ADVEN
TV IN VRBEM.
Aucos dies Conradinus Senis cômoratus, inde mouës exercitu' p умыты агтт;
vbi tûc erat Pôtifex,Româ рвет: . Ad quë praemiferat Pötifex eñ monës graui cëfura,
ne Sicilia: regnñ,quod ad Romana i'peäaret fedë,ne ve Carolû ab eadetn fede Re ё appellatü
трапезам: fuperŕp effe , quod Romani Pontifices pro fua beniflcentia пир §maioribus
eius ingratiiïime perpefiî elfent. In ipfum tandë Pontificis mâdata fpernentë latae erant cenfu
фате adolefoens fublimi animo qu; adeo côtempi'it , vt ante Pontificia oculos exercitum
ducereßl holìilia cunâa olìëtare nö dubitarit.Et cü multi trepidareut tenentiñ parte сшей;
propter magna multitudinem ей fequentiñnpfe Pótifex vir Гаване orationib9 ô( ieiuniis des
ditus cóltans öl intrepidus ait.Nö oportet timers, qa omnis conatus eius vt fumus euanefcet. '
Romae appropinquantë popula Romanus armatus obuiâ pgreiî'us , omniü ordinii gratulati
one,imperatoria tranfueâû pôpa in Capitoliñ perduxit. Ibi cû non modo principe s,verum
etiam omnes cuiufç generis itudiis partiüinceulî ex Euuria,Vmbria,8£reliqua Italia cônes
niiïent,paratis omnib9,c] ad bellů neceiîària erât, quod р Сатпй aditus îregnñ Caroli рта:
ûdio tenerinüciabaturqg Tiburtiuñ Albanû'q; agrñ regni fines ingreñ'us eiì.Q_uo cñ vente
bat Heurricus Hilpanus cum haud contënenda manu, magno@ milttû numero mercede cô
duftorûßarolus vero 3i apud Meflàuâ,q° p id tëpus mari terra@ oppugnabatur, öl per mari
timâ regni orâ multis locis copias neceßärio difperferatln Etruria'qß parte miierat equitatus.
Magna tame animi fiducia his,quas habebat,copiis ad hoi'të дадите, „рай аЬ eo cai'trames
tatus силы cum multitudinë ac robur hoitiñ шей; ocaminaret frias, artis 8i ingenii op? fo
re itatuit.Nâaperto qdetu certamiue nö трап, fed nec нот gdë fe reiïitere poffe солнцем.
Conûlio ad eâ rë vfus dicitur Nardi cuiufdâ Гетман: hortatu Carolus ex orñi fuorum exers
citu 0&ingentos egtes deleäosnnfciis hoiìibus,pximo fub colle continuit, reliquâ vero mul
titudinê i planicie dimifit,prœfeâo quodâ ex fuis regio ornatu , Пс vt Rex ille crederetur, ipfe
non longe ab his,quos poll collé refentauerat,paulo fupiori de loco pugna fpeñaturus сбив
tit.Conradini duces cum'acies inliruerëturligures, Tufcos öl Hifpanos in fröte collocarüt,
Germanos circa iigna in fublidiis pofuerunt.Vt ergo pugnari сварит: efì,Tut‘ci,Hífpani,ë¢
Ligures ingëti ardore Caroli пита: aggreñî magnal firagë sedideruntNec lôgo tëporeims
petus сов: fuitineri potuit.Sed рот? antefiguanis теги: vêtum ei't ad intima Caroliagmina
ô( pfeftus Regis ornatusinûgnibus ad terrâ proßratus eit,clamâtib9 сшит: Carolutn ст œ
prumGermani quoq; 8i hi,qui ín fubfidio erant,ne expertes viäoriae forent, fel'e pugna ad»
mifcuerunt,.Ita profligatis hoiìibus то: quoq; ini'equendo propellëdo't; dimpatur. Nula
lum iâ in câpis agmëmullum in fubfidiis robur mâl'erat. Vagus miles б! praedae iutëtus quaû
чтет certiiïìmus exultabat. Maxima pars fugiëtis infecuta fefe longe a' confpeâu abftulerat.
Tunc repete Carolus circumdufta deleâorum acie in camputn асами. Striëlo ipfe ac denfo
agmine fparfos inuadit, multis fubita vi oppreiTis , aut in ñxgâ verfis in ipia figna Contadini
fertur,ac vno momëto dimpanCouradinus ceu miraculo attonitv,cum e' насте vid? inopie
 lßáríncígículitltbäis
nato faâus elfencum paucis inde comitibus fugit.Carolus fuos ab infequendo continuinfed
denfum cöglobatum {В tenës agmë,redeñtes ab inleâatione fuorû boites integer felîos 8 in `
cöpoiìtos itruäus excipiebat . Per hñc modñ oppreñis hollibus viâoria potirus ей Carol?. пhunn.c1я1.1ч;ди—4„А

DE CO NR ADINI EVGA ET EIVSDEM CAEDE.

I Onradinus Romam peruenitßià Guidone Feretrano, quem proiïdfcens 'ad beilü но.
а mae in praeûdio reliquerat,exceptus eit.Popqus quoi; Romanus eum recepit nö inuit’ =
inicia adhuc plebe
rico lnuperpulû cñcladium receptarů.
Carolo in Sed тох аднетапиы
pugna fuerant,ducibus Romanis
Vrilnis 8 Sabellisciuibus,qui ab Hen»
ciuibus côfefìim far
'Coriradinus it in armis. Qua ob rem metuens Conradinus vrbe reliâa Нанйангат incognnus petiit, vi
Imperator inde Pifas nauigaietSed circñ ea captus loca Carolo нашем“ multo рой Neapolim duw,
occiditur. fecuri perculfus eß.Quo etiâ genere mortis fimul cñ eo perierñt Dux Afcuriçßl Gerard’ Pi
fanus.Henricus чего Hil'panus inagro Reatino,quo fugerat, captus 8 Carolo traditusŕure d’
dam cölänguinitatis 8 paéiione eius qui tradiderat vitä redemit , perpetua tamen captiuitate
damnatamPolt haec in Sicilia caeteriíß regni locis omnia in Caroli poteiiatem rediere.
DE SICVLORVM DEFECTIONE ADVER
‘ fusGallos,ö£aliisrebus.
Vb cuiusрой
vpore.Nâ imperio durimmo
Manfredi Sicilie populi
8 Conradini multa
сведёт malaLeonardus
fcribit damna'q; fußulerñtfed breui te*
Aretinus,cü Sicilia: ci -
Imperìůfme
uitates,quae rebellauerant,in Caroli potelìatem rediiffent, pfeäi ad eas gubernâdas viti Gala
ratione dura
bile non lici ferocefq; natura ac fuperbi, innumeras Siculis clades inferebât.Tanta i); erat gubernatorg
petulmtia,tâta barbaricz gentis immanitas,vt non i'â liberorñ hominñ,fed mancipiorñ loco
Siculi omnes haberenŕ'. Pro leuilìîmis rebus ac Гавре рго verbo liberius emil'fo , fupplicia ade
rant crudeliiìîmaDelatorñ plenas erât vrbes,laquei 8 fecures in leuiilimis habebâtur роете.
.Ad bçc rapacitas 8 auaticia Gallorum inexhaulia 8 auri cupido infatiabilis nocëtes pariter et
innocentes peruadebant. Nec vllus rapinarum erat modus. Diuitiae pro crimine laefae Makita
tis habebantur,vt quifquis amplißïmo ‘erat patrimonio , ita in periculü acerrime vocabatur.
Id hominum genus rebellionis autor гите, id maledixiiïe Regi , id Manfredi, vel Contadini
imagine domi habuiiie accufabatur. Fortunarü iaâu'rae iam in cöfuetudinëvenerantpptabis
Magnum de les quidë,modo fupplicia 8 excarnificationes celTarent.I-Iis accedebant libidincs non maior:
modo,verñetiam minifirorñ in vxores 8 filias Siculorum fine vllo rei'peñu 8 verecñdia , vt
decus.
cuir; placitum fuerat.Hanc duriiïlmä feruitutem et immanitatëaliquot annos perpeii'ç ciuita
tes,tandë fuperantepatientiam magnitudine ininriarü in furorern vertunturlnitiñ autem res
rum nouarum al Panormitanis ей ГаййН! enim extra vrbë feññ agentes ,ad locñ ppin quñ,
qui Mons regalis diciturßl dPanoi-mo diftat pañ'uû milia ferê tria,in Гейш РаГсЬаПЫ гейш
reftiònis ibât plurimi utriufq; fex9 8 cuiufcñq; côditionis, tâ Panormi cines@ Galli, g ciui
tatis gubernationë 8 magiñrav exercebât.Ců ergo д Galli: ed Ipi'eéi'is arma explorarenf Si»
culorñßi ео ptextu mulierü finus 8 mâmillas obtreâarët, cöcitata ob eâ feritatcm feditione,
Gallos lapidibus primo,mox armis pi'ecuti omnes interfecerñt . Qui in vrbem reueriì in reli
Callorůßra quos Gallos iтрет magno irruëtes ad vn um occiderñt. Rumor deinde Panormo in alias ci
:S in Sicilia.
uitates delatus,eodem exemplo ad arma 8 cçdes populos excitauitlta per totam Siciliani tru
cidati,cum ardor eorum petulantia proprio fanguine extinäus elTet,non folum diuitias male
coaccruatas,fed corpora infuper Siculis reliquere.
DE CARO LI PROFECTIO NE IN SICILIAM
‹ ЕТ ALIIS REBVS.
Oc tempore Carolus etat in Etruria,qui Siculorum audita defeâione, cum Florëtinos
а mammal“ ‘Ogamth ei aiutilia fubmitterent,l'uis_ comitatuscopiis in regnñ mas
8015an
 @eBegibusürsgoníçy » 320141111
gnis itineribus contendit.Regium q; profecias,qua perbreuis eil in Siciliam traieâuskôßi»
titl-lic dum copiç, quas expeâsbat,conuenirent„quse neceßäria erant ad traiifitum parat. At
qui рижан: erat in Siciliam traiilitus,propterea q» omnes ferc`neues eius in Siciliae portue
bus 81 naualibus aiTeruabantur,q` tunc Siculi cñôatenebant . Itaq; contraâis prius ex onin-i
Italia ora maritima nauibus, Meil'snam, quae proxima erat, traduŕìis copiis obfidere coepit.
Vehemeris huius vrbis oppugnatio fuit,nec reniiifior fane' eorum,qui obfidebantur,in refr:
fiendo audacia. Nam 81 Carol? in hac vna vrbe,quam primo circuniiteterat,iudi'cium de fe fi»
eri apud alios Siciliae populos hand tälfo exiftimabat , vt resin ea fucceiîîiïet , ita ab aliis q°ep
aut formidari fe aut contemni.Nlamertini ай: côtra viftoris trani pertimefcebani . Galloium
enim fuperbia crudelita@ ante oculos verfabaturßui fceditati honeitarn profeâo mortë cen
febant prœferendamßarolo circa Melfanam habente caitra,bellicumŕ15 terrore Siculis often
tante,ciuitates crebris legationibus ad Petrum Aragonuni Regem miliìs , fibi vt fubueniret,
precabantur , quoiiiam vxor eius Confianti'a Manfredi' quondam Siciliae Regis filia eil'et, ad
qui , confumpta uirili prole , haud dubie perimeter fuccemo regnipoffeilîonem vero ciuitaf
tis vnanimiter 81 сир1спитте отце.Iam vero Manfredi mortem vlcifci , ad quetn magia,
q; ad generum nepote@ fpeâaret,praeferrim cum idem ûtinterfeâor,idem occupator regni
idem ciuitatuin vexator,quae pati vt ludibrio habeantur contra decus fit regii nominis.
DE PETRI REGIS ARAGONVM IN SICILIANI
profeâione 81 gei'tis in ea.
_ Is oratorutn verbis Petrus Aragonuni Rex perinotus,ôi omnium iam Siculorum des`
ûderio 81 voluntate perfpeâa, regni tam fœlicis occaiionern negligenter omittendä nö
putauit.Cum igitur Siciliam capefcere itatuifïètJegatis gratias agens,omniuin Siculorum fal
lutem 81 honoré fibi magnse cure fore relponditßc i'e rebus ad profeâionëlneceiï'ariis côpara
tis,in Siciliam nauigaturum,non tâ regni cupiditate cômotum, @fs Manfredi foceri fui mortë
vindicaturñßxpeditione igitur fufoeptaß( legatis honoriñce dimiñis ac admonitis quid inte
rim facere Siculos oporteat,in Siciliam tranl'itum properauit. Adiuuabat eius celeritatë qs ipfc
paulo ante magna parata clafi'e in Aíricam'traieceratßflliâiftp magna itrage Barbaris 81 op .
pido in littorc expugnatomon longe a` Sicilia vifiorem exercitum 81 claiïem habebat.Ex lit: шаланда
toribus igitur Afl'ricç quadraginta triremes 81 alias naues onerarias foluens, profpera vfus na trìremes Ф“
uigatione
goniç fignis,vr
perpaucis
a' Siculis
diebusexin
compoiìto
Siciliam delatus
cum legatis
Panormi
agnofceretur,portum
littoribus applicuit
fubiit,
. Hic81elatis
ситAra:
mul maiores.
elite neues

ris equitibus expofitus d quamplurimis,qui aderant , Siciliae nobilibus ciuibu@ Panormin

tanis Rex appellatus , apparatu regali pompa'q; mirabili fœlicem vrbem 81 ingenti laeticia
plenam exultanti plebepueri@ falientibus ingreiïus,per omnes vrbis vicos 81 parietes auleis
purpureis,fericis 81 aureis pannis excultosac iiratosin regias edes, vnde ciues paulo ante Gal
los deiecerant, maxima Siculorum öiHifpanorum nobilium multitudine comitante,perdus
¿hiseit.Hinc multis nauibus initruâis Mei'fanam,quam Carol9,vt fupra dixinius,oppugna
bltiíre contendihQuod vbi Carolus intellexit euni expeâare periculofum fore ratus aduers
lante tota Sicilia in ea includi 81 penuria cômeatus vrgeri,diiïoluendam obiidionem 81 111 Ita
liam remeandt'i ftatui't.Hoc Caroli confilium vbi per сайт delatum fuit,tantus repente côcur
fusad mare fäâus eii properantibus cunâisnie in poitremis traiicerent,vt non niultñ a fuga
81 defperatione resilla diŕFerri videretur, tentoriaq; machinas 81 apparatuni omnë in cañris re
liquerunt . Vix dum traduŕto exercitu, Siculorñ 81 Hifpanorû clafîìs aduenit. Carolus añt in
Apuliam traiiigrefi'us,quia non decertandû tunc exißimabat,copias diñ'oluit , Ölamicorum
ailxilia doniü remifit. Ex hoc iraq; tempore Sicilia fuit Aragoniœ domui coniunfta, trnipcg Sicilia cum
re quo Martinus quartus erat Pontifexßuius Pontificatus ccepit anno domini millefimo du Aragonia c5
centifitnooâogeúmo primo.Et durauit annos quatuor 81 duos inenfes. u шлепни
 Laterinaßieuuatibiu. 2— _p
DE aaßvs A' рвтвоквев ш siciLrA srA-rv'rrs. "
Etrus autem Rex Aragonumßarolo de мети; littoribus expuli'o , ô( Siciliae populis
. tandem quiefcentibusůlregni totius rebus compoiìtis,ciuitatibus öl oppidis шпалер
nobilibus regni niagan honores,libertates,ôl omne genus immunitatis cum diplomatibut
6l amplilììmis
coaccerlìta cumpriuilegus contulit.Quibus
filiis öl multis rebus iiadрегате,
comitata nobilibus Conltâtiavenit.
eum in Siciliam Regina еще vxor

DE CÄROLIADVENTV IN HISPANIAM ET
duello cum PetroRege. i _
Arolus абс с1е Sicilie regno iâ defperans, 8l multas perpeffus iniurias 8l incömoda,ñlio
eius Salemi principea' Petro Rege Aragonü capto,ad Pòtificem Romam fe côtulit. Ad
quem valde quçi'tus, illû ad duellum puocauit. Quod ex vtriufç confenfu atq; Pontificisad
certâ dié conllitutû ей,“ apud Anglia: Regem in ciuitate Bordegali ageretur. Quo cü Petri
Aragonum Rex matutius 8l ante сиг peruenilfet, de infidiis, quae fibi parabantur a` Gallis, vt
eum de medio tollerent,admonitus, die pugna:` còßituta armatus circiter meridië campum in
greii'us,eos qui cäpnmobi'eruabant,vtrñ Carol9 adeiletinterrogauit. His vero nö adciïe Ca
rolum refpondentibus,ter campñ percurrit armatuan cuius rei probationem teilibus ôlin'
ñrumentis acceptis propere difceßît. Cñ veroCarolus deinde fole iam inclinâte ad certamen
veniffet,de Regis Aragonñ r`e gena ac difcefl'u perdoâus iugemuitmiagnacß pereitus ira R0
mam reuerfus ,à Pontifice contra Petrñ Regem Aragonñ excômunicationem öl grauiilimâ
cenfuram obtinuit, ae vt Rex Petrus non modo Siciltae , fed etiâ Aragoniae regnopriuaretur.
Нас impetrata recum maximis copiisHii'paniam ingreiïus ad Gerundam vf@ ciuitatem per
ueuit.Quâ obfeifam cum multis machinis 8l tormentis oppugnare eoepiifet , eius exerciius
grauißlma pefiis inuafit.Qua multis extinâis ex cadauerum putore conuptus aer fçuiorcm
Perîculofus morbü faciebat~Erat praeterea in ciuitate Gerñda tëplum diui Philippi,in quofan 8i Nardlll
ell religionîf corpus multis celebratum miraculis obferuabatur.Hinc ob negleâam religionë,propterea q
eoritempûß. equos in altaribus velut in prefepibus alebant,grandium mufcarü тиф coloris agmë Gal'
los impetens aculeis non fecus ac gladiis occidebât.Qui multis-maiis oppreiìî de viâoria d“
„ « l, fperantes a’ ciuitate iam capta difcefferuntßl in itinere pallim cateruatimlq;­ concidebânln qlIl
Carolus mq bus 8l ipfe Carolus langere confeêus leâica delatus apud Ampurias defecit. '
i ­ DE Loo-0 вт твмцокв мовпз i-:Ivs ЕТ Ltßams.
Biit in villa Eranca «это Idus Nouembris , annomilleiîmo ducenteiimo сведет?
l'exto.Et çtatis (uae quinquagefimo quinto.Reliquit autem filios quatuorßl dnas filial,
Alphonfum,qui ei (песет: in regno Aragonum.Et Iacobum, qui primo fuit Sicilie 8008
moxmortuo Alphonfo Rex fuit AragonumJ-’oiì hüc Federicum genuit,qui ñiit etiam Rf“
Siciliae.Poftremo natus ей Petrus,qui fine vllo principatu cum fratribus vitam degit . МИМ
vero eius filia nomine Hifabella fuit Regina Portugalliae. Et altera Conilantia поташ "I"
alii volunt,Violanta nupfit Roberto Regi NeapolisJacet autem Rex Petrusin fanäarum Cf“
cum monaiterioßuius mors cum ab omnibusHilpmiç populis,tum veroä Siculisfuitillul
tis öl verislachtymis deplotata. 4.- ~
DE ALPHONSO PETRI FILIO REGE ARAGOs.
' ` num decimo,& Comite Barciaonae..
Е Х Petri Regis filiis Alphonst natu maior , vt {ирга eliximus, in Ai'agoniaereg/110ll'0
‘_ um* › homo plurimis maximiqu virtutibus ô( animi öl eorporis excellent'ii'fimmv
8‘ РГЗСС‘РШ fortitudine б! liberalitate przeilantiil'imus , ñatura'corporis б! forma рысьим
‘ mus. O`uibus лапше dotibus omniumhominum ша animos oculon conuertitÁlultcm
 @e певшие также. foßlvíil
poi-e quo pater eiusâ vita di'fceß'ii,erai in ciuitate Maioricarû.Vbi de patris morte nuncios ac
dpiens magno luâu totius ciuitatis Öl fue,` curie, fun us eius celebrauit. Hic paucis diebus c6:
morattis,dû prouincie,` Balearis liaiñ gubernationem'q; côpofuit,multis comitatus nobilib?
in Hifpaniam traiiciens,Cae larauguitam puenit. Hic à ciui bus ö( multis aliis regni totius equi
tibus honoriqce receptus,ê< obi'eruandi priuilegiorü formas öl regni cófiiiutiones iuraius,fo
lëni more ritu q; regni feruato coronaius eli, @plurimis öl regni nobilibus , 8l Caefarauguiia:
ciuitatis зашел :1Ьцз.Е uit auië,vt paulo ante dixiinus, Rex cü caeteris animi' doiibus,tuni vea
ro liberaliiatis 8i munificentiae virtute preltantifïlmusíunc enini prœcipue gaudebat , tunc
lng'entem lxticiain vultu prie fe ferebat, cuni preciofa muriera, cum dona infignia largiebaf,
adeo vt non immeriio fuerit d пани-ас Газе munificentia 8i immenla liberalitaie Rex Alphonn
fus Largus cognominatus ~ Qui cü olim ad colloquiü cü Anglia: Rege conueniiì'etillivinier
celi'ione Carolü Salerni principë, quë Rex Petrus longo tëpore captû tenuerat,ì carcere Ölcu
ñodialiberauit, duo'bus tamë eius filiis oblidibus acceptis , 8i feptë nobilib? regni Neapolis.
DE Eivs sTvDio Erni/ian ERGAßoNos вт
odio contra malos öl aliis rebus geiiis.
CAeterum vi viros bonos Si Hdeles honore,fic 6i improbos odio perfequebaf. Quippe
qui multos,quoriini virtutern fidem peripexeratnnirifice dilexiißl honorifìce cómo
de'q; traftariiiln prauos auië öl fediciofos fuit caiti'garor acerrinius.E i Iacobů patruum,qui
Gallorum partibus adheferat aduerfus patreni Peirü Regeln Aragonû,Maioricarû regno pri
Наташке regno potitus expulfo Iacobo,alterä Balearium infulâ, quae minor appellatur,de= Infulte Balea
шеи: Mauris fue ditioni fu begit.F uit praeterea Rex Alphonfus vita семье, nullâ enim duxit resArago»
vxorê,ideoq; Caitus fuit cognominatus.Qui cñ grauiter egrotaretfanâi Francifci habiturn те iůgůiu!
accepit,q°indutus obiit Barciiionae,anno.M.CCXCII.8l aetatis fuae.XXVII.Iacetq5 Bars
cinone fepultus in ecclefia fratrñ Minorum iii tumulo niairis.Aiqui mori'ens haeredeni initie
ruerat Iacobuni fratrem Sicilie Regem.Sic enim pater eius in teitamento liatutum reliquerat,
vt öl Iacobus etiam cû Rex eñ'etAragoniec ‚ Sicilia: regnü Federico fratri minori renñciaret.
DE IACOBO ALPHONSI FRATRE SICILIAE RE GE
qui poiìfratris obitü,reli&o Sicilia: regno Federico fratri '
minori,fuit Rex Aragonü vndecimus,6l
` Barciuone Comes.
Ragonia: regni Barcinonecp principatus,öl Valeniienobilee, Alphonfo Regemortuo
line liberis,Anipuriaruni Comitem cum tei'tamenii Alphonfi Regis exemple ad Iaco
bum Sicilia: Rege legatum in Siciliam miferuni,vtad Aragonießarcinoneßl Valentie prin
cipatus capiendam poffellîonê fiatiiii «птица! сит ршпй legationë accepi'i,de morte Re
gis Alphonfi peraâis exequiisßl Sicilia: regno,prout pater in tefiamento fiatuerat, Federico
fratri,qui tunc erat in Sicilia , renunciato libereq; reliâo , muliis Siciliae nobilibus comitaius
cü triremibus 0&0 Cefaraugultam in Hifpaniani venit.Vbi vt nios Si confuetudo eit Arago
num,län&iones 6l priuiiegia ciuitatis regu@ iuratus,honorificeregni coronani accepit.
DE EIVS VXORIBVS ET LIBERIS.
Xorem duxit Mariam степа: Regis filiä fororem fuam patrueleni , cñ qua nondum Ромб/а: щ
ттотищI
аса orata diuortiuni fecit шт: Romani Pôtificis,propter confanguinitatis gradum cô dißoluit.4
iunñimmñHac igi'ŕ' dimifiîi,Blanchâ duxit vxorë Caroli Neapolitanorü Regis Шла . Cuius
реп-абс matrinionio,Ludouicû 81 Robertñ fratres vxoris,quos vt fupra demòilrauim us,ob
fides pro Caroli liberatione diutius tenuerat,a` cuftodia libnauii.Qm cuiiodia foluti öl liberi
rationein naŕìi,ad Carolum pattern Neapolim Вант fc coniulerunt. Et Ludovicus,qui ma»
­ ’ ' ` Н ii
 71. @artnet @culleiltbxp
lor etattad quem Neapolis regni fucceiîlo,fpe&abat,vii’o patrenegniq; Шее:ñ'fone renñciata
Еще?! Francifci ordinis religionem ingreiïus eft,O_ui рейса propter integerrimós mores 8
Ludouìcusre vite iänâitatem ad Tolofœ pontificatum fuit añ'umptus , ac рой mortem in fan богат пи:
Itgionůingre memm relatustHuius frate'r Robertus in Neapolis regno,Carolo mortuo fuccemt.Et Violâ;
duur. tam fototem Regis Iacobi duxit vxorem , qua vita defunâa Бандит duxit Maioricarñ Re
gis fororem.(luç Neapoli condidit ecclelìam Твид; Clarae, 8 итог Crucis ordinis Mino,
rum Гана! Francifci obi'eruationis . In quo nunc i'epulta iacet . Duxit prœterea Rex Iacobus
рой Blanches mortem Elifendam Monticatinam.Quae monaiterium condidit iuxta Bards
Monaßeriû, nonam,quod Petras albas Appellanrnbiq; iacet.
quod Petras ­DE PRIVILEGIORVM TOTIVS REGNI
Albus appel»
laut. confirmatione eius 8 aliis rebus.
Oitulantibus multis Aragoniae populis i'uorum priuilegiornm conñrmationem omni
bus aß'cnfus elhöi liberaliter omnia compleuit. 0411 ex vxote Blâcha Caroli Neapolita
norum Regis filía filios quinq; procreauit.Iacobum,qui cum Leonoram Саши; Regis filiâ
duxifi'et vxorem line гады pudoris illi9,i`an&i Ioannis Hierofolimitaniordinis religioni’ fuit
ingreffusßi inde Montefani ordinis Magiiter eleftus. Polt autem Iacobum natus ед Альт
fus,cui nupfitTirefia neptis ComitisVrgelli.Quo matrimonio haeredítario iure comitatum
таи: Vrgelli,Sardos qui rebellauerant, ad oñ'ìcium 8 oblequium redire coegit. Petrus tere
-tio loco nat? eit,Qui primo fuit Comes Montium Pratenfium, 8 deinde Comes Ampuria
rum.Quartus numero genitus ей Raimund? Berengarius Pratarum Соте: 8 Ribagorcie.
l! Решето Ioannes fuit zditus,qui fuit Archiepiieopus Toleran9 , 8 poßea Tarraconenl'is 8
Alexandria 'Patriarchafilias progenuit totidem,Conitantiam,quae ñu't vxor Emanuelis fie
Toleian9an lia Regis Caltellae,Mariam etiam Petri InfantisCañellç,ßlancham,quç monialibua Xixenç
rijles так: 'monaiterii'prœfuitiViolantam quae nupfit principiTarentino.Et Hifabellam,quç fuit vxor
Aragonùe Ducis AultriœHabuit praeterea filiam quëdam nothum , et alteram титла; puella obiit.
Regie. dFilius autem nomine Iacobus Ioannam Lupi Lunas filiam duxitin matrimonium , em
qua Comitatus Luna: titulos accepit.
DE PACE шт INTER I'ACOBVM tti-:GEM
Aragonum 8 Carolum focerum eius.
Nito cum Blancha Carolifilia matrimonio ,Romanus Pontifex Bonifacius egit cum eo,
vt Caroloi'ocero Sicilie Regnum reftitueret, ei'qg fummus Pontifex öianteceiïoribus eius
'omnes iniurias,quas ecclelìae multas 8 graues intulerant,remitteret.Ad banc rem cum Iaco.:
è Вещает: bo Rege conficiendam,quidam Cardinalisê Roma mifl'us,in Hifpaniâ cum venii'i'et, nondñ
perfefta re dii'ceñlt à vitaDe cuius morte Pontifex à Carolo Rege «то: tad?, duos Archie
pifcopos,quib9 eandem caul'am delegauit,in Hii'paniam mifit. O`ui pacem inter ipfos Rege:
eonfirmarent 8 publicis prœconiis denunciarët. Et Iacobum Regem Aragonufn 8 omnes
eius principatus populos 8 anteceß'ores eius ab omnibus interdiâis,ceni'uris, 8 ехсбтитя
cationibus abfoluerentßi ecclelîae reconciliarent . Quae tes fuit Íolenniter celebrata pti blicia
praeconiis, Galli's qui aderant exuliantibus. -
DE ORATORVM SICILIAE QVERELIS
apud Iacobum Regem.
CVm ещё Rex Iacobus Siculorum legatos, qui nuper ad шт venerant,ace'itos топаю
Verba cuiuf» ferm ведете СатоЫв ратетет,8 iam Rentes confolari conareŕ', illi diu lachrymabñn
l di Siculiad di rel'ponclere' Vix poterant . Tandë poli magnos Пети: , eorum quidam viro non indoôus,
Regem Iacobe Rex inquit permultospopulos a` fuis principibua defeciiïe multis in locis legimus, 8
A
 @e“сайте üragomç. gol;
Осип rift Гавре viderunt , l'ed a' fno Rege populos гите defertos nec vidimus gdë vneiner an
diuimus.0_uapropter erit quidem noltra magis ф aliorü niil'erâda côclitio,magifq; deplorâ
da calamitas . Tua fiqdë fpe patricinioŕp деянии qd om nes Sicilia: populi faccrc debeât te nö
ignorare credimus.O¿1i quodcunœ mortis genus 8 omnes cruciatus pferrët potius, Ef; Gal
lis feruire queant.Et cuiufcûep vel barbari qdem principis imperiü libêtins ранен t', ef; infolë
timinos Galloríi тогез,8 indignilllmñiugû feruitutis vno die tollerare velint. О decus Ara
gonix domusßf magnum pietatis exemplû , cur pateris inclytä tuâ 8 maiorñ tuorñ famam
hoc vno dütaxat dedecore deformariëCñ pfertim qua nos tibi lege fumus aftriâixadë tu cfr;
nobis honefte deell'e nö poiiìs.Quod fi regia tua maieltate тог]; fattore Siculos, qui volentes `
Aragoniœ domui le fubiecerñt,indignos effe iudicas,&_Siciliae regnü, quod plurimi maximi
principes côcupifct'tt, afpernarismobis Бай? confiliñ nö deneges, fed que debeama optare Re
gem nobis côfulas.Tñ Rex his legatorumverbis, 8 aliorum fletu cômotus,ac dolore confer
dus ingemës,& obortis lachrymisite,inqt,boni viri ad domus veliras, vbi Federicus frater
me? vobis 8 Siculis omnib9 liberius ego сбыт poterit.Hoc refpòl'o accepto legati purs
pureas 8 fericas veltes,qb9 exculti erât,a` peâore гамака Rege difcellìrñt. >`Et in fignñ ma
gni doloris maliq; futuri nigras fibi vci'tcs 8 perlögasinduerütßtqstriremiü rnalos,anten»
nas 8 vela,quae câdida erât,in atrñ colorë verterüt спитой his шейки; fignis in Sicilia de;
lati,totius regni côuocatis nobilibus,Federio , que frater eins Rex Aragonû de Sicilia: regno
cum Carolo paâus fuerat,retulerunt. _
DE PRAELIO NAVALI QVOD GESSI'l­ `ADVERSV
Federicum fratrem Regern Sicilie. i
Edericus ай: legatis auditis„pceres,q aderât, 8 omnes еще: oculis circüfpeââs magna
. inquit liberalitate Rex Aragonû frater me9 vfus ей proceres, 8 fummo quidë principe redenen»
digna,fed inani tñ 8 prorfus таим qui её ртйшаиеп5,аш certe delirat, aut iocaf 8 dan gir ucrbd.
di voluntatë nö _haberla vero q huiufmodi |pmifi'a munera fefperat habiturüftultus 8 fatti?
haberidebetJâ fcitisequites vŕœ Sicilie 8 patriœ regnü nobis ab Alphonfo pŕe teflamento
{шт reli&ü,ûcut 8 illud Aragonû fratri meo Iacobo . Nö dedit ergo Rex Aragonñ Carolo
Sicilie regnü, quod dare nö poterat. Ille igif й munificus elfe velit Aragonüregnñ fuum cui
velit renñciet. Nos vero nol'trů tutemurHaec ей dixilTet,Siculos hortat? ad regni defenfionë
сплав exultaiitib9ab Epifcopo Cephalëii ltatir'n coronatus,viros cogere 8 armaparare criery
pit. Ac imprimis marítimas omnes ciuitates 8 totius infulae portus munitionibus, tormëtis,
8 aliis reb9 ad bellivfum ueceflariis prudëtiiììme côpleuit.Et in Mel'fanœ portu fexaginta trl
temes 8 alias naues armis 8 е1е&1з militibus onerauit. Iacobus vero interea Rex Aragonum
ex Hifpania llmul cñ Carolo focero 8 vxore fua Româ venerat.Vbi rogatus a` Bonifacio P5
tifice,vt Carolû in Sicilia: regni polfelîìonê,ficut Ipmiferat,collocaret , cñ ingenticlalïe 8 idë
Carolus cñ eo caeteriq; duces ex portu Neapolis in Sicilia foluerñt.O_uibus appropinquâtie
bus Eedericus in mari,quod ей Sicilia verfus,Nonis Quintilib9 occurrês, pli'um commifit. Fulcrum
Virincp diutius 8 acerrime pugnatñ ell,plurimis hinc inde cadentibus,& paucis fine vulncri prelium.'
bus, Rege etiâ Aragonú grauiter i pede fagitta pculï'oDemü рой lögü certamë Siculi magni
tudine nauiû holtlliñ ac multitudine pñigati, Mellanä rediere.Nônullistriremibus amilTis 8
magno militü numero defideratoRex ай: Aragonum cü triginta trlreinib? fills in Hifpaniâ
` remigranitßarolus vero cum reliquis ducibus primuni Neapolim ‚8 deinde Romain' fe con»
mlltßt Federicus Gallis gementibus 8 inuitis Siciliam retinuit.
DE LOCO ET TEMP ORE MORTIS EIVS.
РОй naualem pugnâ in Hifpaniam reuerfus , vt fupra deniöllrauimus , cum Valentia 8
Aragoniœ cônentus egilîetßarclnonâ demü fe recepit.Vbl aliquâdiu cômoratus,a vi:
ta difceiüt pridie Kalëdas Nouëbris,anno millefimo tricëtellmo vicefi'mo feptinio, çtatis ves
ь
H iii
 71.i%aríneí5iculi.leib'.ri.‘
Maiorcm E’ ro fuse anno iexagellmo fexto. Qui fuit fepnlt? in ianâarñ синей monaiietio. Настей añt а:
lutin cbdica» fuccei'forë вы filium reliquit Alphonfum,abdicato Iacobo maiore natu 8i primogenito,qui '
uit, _contra Sardos rebellantcs öl ad Piiänosdciìcientes in Sardiniam пяти â paire expedirionem
Sardiniœ'q; i'imul 6i regnorum fucceifionem reculäuit.
DE ALPHONSO IACOBI FILIO COGNOMENTO
Benigno Aragonum Rege duodecimo ô( Bars
_ ' cinonae Comite.
Aragoníie d-
A
nail@
EF'E

` Sardiniacô»
= Lphoni'us igitur magno cum exercitu Aragonum, multifq; Catbalanis 8i Valentini:
=А in Sardiniam profeâ'us,br_eui tempore Sardos omnes patris imperio i'ubergit.Multis
iungitur.
ltarnen habiiis ptaeliis,in quibus;animi fottitudinem mirabilem,_ôl rei militaria im: Miriam ê!
'cifficiñ magni Ducis oiientauit, 8i pcipue in Callaris duitatis expugnatione.Q_uânö minori
vconitantia ранений]; laboris@ viribus coepit poli multas oppugnationes,ciuib9 6i Pifano
rum multisequitibus,qui pertinaciterpropugnabantpccilisltaq; magna cñ viŕloria totius
­infulç imperio,Sardi_s perdomitis 8i Pifanorñ magnis copiis praelio fuûs,potitus,ad patrë tri
15511:'
umphanti perl'imilis in 'Hifpaniâ rem'eauit.Quem pater ingenti leticia plenus fummis bonos
'ribus excepit.Et Iacobus frater ад; honoribus inuidens,I.eonora fponfa relifta, quam vt in
ша patris Iacobi memorauimusmon viciauerat, fanfii Ioannis I'Iierofolimitani ordinis relic
gioni fe dicautt.Alphonfus igiturhxreditarioinre'paterno'q; teftamento morwopatre Cefar
auguftae regni coronaaccepit,anno.M,CCCXXVIl`. _ ~ _, `
ï ~ “iDENXORIBVSEIVSETLIB'ERIS ET S-T-I-l-Q

' ’ tempore mortis. _ ‚ ‚

I - Xorem,vt i'upra fcripûmusßdhnc adolefcës Tirefiam Dantenfam duxii витыми:
_‘_' ' - «:101Ш1яш,& VrgelliComitis neptë.Cuius coniugio fuit ComesVrgelli, 8i Vicecœ TJ

а т“ Agereniîs._De qua quidem vxore ñlios duos progenuit,'Petrum,quiei fucceilît in regno. пшгп’я

Nam propier expeditionëpatris contra Sardos,auo рапса; viuëtibus , haeres,vi primogeni

'tus fuit initiiutusProgenuit etiam Iacobum,cui dedit Vrgellicomitatum. Item ведшей 6i
‘Alphòfum 8i duos altos ac vnicä filiam Tireiìa peperit. Quiprimis aetatis annie á vita mi
lrunt, êi omnes Cœfarauguiìae iacent in eccleila гадая Fräcifci ordinis Minorum apud altare
'mams iuxta самшит matrisDbiit autern'firefia quinto Kalëdas Nouembris, anno milleû
#to тешите
gis fliia.Qu'ae viceiïrno
prius Iacobofeptimo.Qua mortua
velefponiata fuerat, nupfit
qux Alphôl'o Regi Leonora
peperit'Perdinandum Саши;
Dertofae Ка
Marchio
спешат," nönulli volant, 'iuli'uPetriRegis fratris eius fuit oçcifus in oppidoCaiIellione _ . „-._—.`‚ш

'apud Valentiä.Peperitetiam Ioannem,qui apud auum in Caiìeila o’biit.Et fiiiâ Conßantiam

_que fuit vxor Iacobi Maioricarum Regis vltitui.Rex autem Alphonfus obiii Barcinome,an
'no millelìmo tricenteflmo triceiimo (exto. Qui iacet Ilerdç in monai'ierio fan Ri Erancifci or
“сита Minoritarum', ficenim viuësteiiamento maudauerat.$ub idem têpus moriuus ей eiii
__ yFedericits Rex Siciliç,-tribus fuperñitibus filiis, Petro qui fucceñit in Sicilie regno, Ioanne q
4 :fuit DuxAthenarum‘,8i_alio qui iuuenis obiit fine titulo dignitatis.
DE PETRO COGN-OMENTO CERIMONICSO
. Rege AragonüXIII.ôiComiteBarcinonç.
в‘
Etrus'Alphoniîi Regis filius adolefcensöi annos natusferë fcpiëdecim, Leonorae nouer
iniqua nouer cae veritus ini'idias,c’1 priuigniî," дай fcripferñt,de medio tollere fiudebat , vt Ferdin'äa
Cd. dus €108 filius РОЙ Alphôfi Regis obitûin regno l'uccederiet,a` pfis domo curia'q5 recede: , ad
_mòtes Pyreneos i'ecôtulit,vbi magnis honorib9a' Ceritaniç et Rulïìnonis popfis recept? can
te vixit multos annos,qu3 ad têp? mortis pŕis Alphòfi. Morino ай: pfe regni gubernati опё
24.9?..-_ `fui'cepit,et Eerdinâelü {запад multh Aragoniç poplos ad rebellionë còcitauerat,occidit.Ae
 ibeßeglbu'aüragoníç. {отд
папино: Aragonire помады Ferdinandi faftionëfecuti гасит, Cefarauguitse capitepu
тамbi'q; priuilegiuin vnionis de regni voluntate corarn plurimis nobilibus gladio [notan
ta percitus ira celeritatelp protectritwrübi leuam manurn расцвет.
DE BELLO Q_VOD GESSIT CONTRA
Petrum Cañellanorum Regem.
Vi cum Hentrico Traltamarae Comiti Сапе": Regis fratri inuito Саде": Rege faue Рт, Сам
ret,cömotus Petrus Cai'tellanorû Rex pacis foedus,quod antea confirmauerat, diffols le Rex.
uit.Et cum magnis copiis Aragoniœ fines ingreiïus multa dana populis intulit. Atç Boriâ,
Bilbilim,qui Calataiutü vocant,Darocâ,ôl Turoliû expugnauit, Valentiae {В prouinciam inn
змию Sagunthñ ccepit,quant Valentini Мurñ veterem dicñt. Et Valentiarn obi'idione eine
Защитите tormentis oppugnare coeperat. Ad quem Petra Rex Aragonñ cum magno equi»
tum pediturn fx; numero profeâusßb obfidione ñlgauit, regni'tp fui finibus expulit . Et Ca:
ítellam ingrellîls Henrricum iuuare non deititit. Cuius auxilio Henrricus Petrum fratrem Ca
nella: Regent occidit.(lui fratre perempto Rex ab omnibus Calîellanorum populis appellaa
tus eitCçterum Petrus Rex Aragonum Henrrici virtute perfpeftafiliam fuam Leonora Io.
anni eius filio,qui patri in Caliella: regno filcceñ'urus erat,in matrimonium dedit.
DE PROFECTIONE EIVS IN SARDINIAM
Ö! aliis rebus ab eo geßis.
Ebus Aragoniae regni iam côpofitis,in Sardiniâtrant'iit rebellantëßuius puinciae po О ppreßìt
pulis рои multa praelta ad obiequiůadduâis, Ianuëfesßd quos Sardi defecerât,multis Cerdanií rcs
cladibus affecit.Hinc in Hifpaniä reuerlìxs,Darocâ,Turoliü,Bilbilim,que prius oppida fue: bellaniem.
raut,cinitatis titulis 6l infignibus ornauit.Iacobû añt Balearrñ Regë fuse fororis maritü,pro¢
pterea qv ei denegauit obfequtt't,Maioricarñ,RulI'monis,& Caeritaniae principatibus, quos no Maíorìrd,
mine i'uo tenebatî pheudo,fpolntut.Qws ,puincias Aragonie regno côiunxit. Iacobus autë Сайты
Rujfrno,
Baleariů Rex dû Maioricarñ regnñ armis defendere conareŕ , àDucibus Petri Regis occidii".
Cuius corpus iidem Duces Valentiam detulerunt.Vbi iacet in ecclefia maiori. Андопйс
DE VXORIBVS EIVS ET'LIBERIS. iunguntur.

Xores plures accepit,Mariam Nauarrae Regis filiâ. Que filiâ peperit Ioannem .Quae
fuit vxor Ampuriarü Comitis . Et duas alias, quarum altera nupût Federico Siculorñ
Regi Petri тю. Et altera, quae paruula migrauit a` vita. Peperit ô( filiñ Petrñ , qui natus paucis
-. diebus obiit.Ioanna autem dcfnnâa,I.eonoram duxit Portugalliae Regis filiam . Qua: рои
сбГедаз nuptias pbreui fpacio tëpotis obiit. Оша mortua,Leonorâ duxit filiâ Ragga Siculo»
rum,ex qua i'ufcepit Ioannë öl Martinü ñlios . Quorñ alter ei fucccfüt in regnis , alter fuit
Dux Mòtis albi. Genuit 8( filiâ Leonorâ,quae,vt fupra narrauim9, nupût Ioanni Саши; Re
gis filio.Leonora quoq; defnnfta Rex iä fcnio côfeäus amore cuiul'dâ mulieris viduç дерёт Senor таил
hominis admodû pauperis Шведа: Sibilla Forciana vocabaf,propterea q: in oppido nomi te mulieris
ne Forcia in Ampuriarutn ppincia nata fuerat,eam demû duxit vxorê.Q\1œ frlt'â peperitvni amorecapt?.
earnnomine Hifabellam,quae fuit vxor Iacobi Comitis Vrgelli 8i Vicecomitis Agerenûs.
DE EIVS INDVLGEN'I'IA ET`OBSEQVIO
erga-Sibiliam Reginatn.
Aeterum Petrus Aragonum Rex hac vxore l'uadcnte,cui omnibus in rebus nimis obi'es Res periodo
quebaf , Si omnia indulgebat,à fe multos ob res male gei'tas alienauit,multaq§ fecit gra [4 eff Ё ridi
uia ö( cenfura digna populart.Siquidern,vt-Sibilit,` Regiuç more-rn gereret,Ioannë filiñ primo cula [тёрка
genitû abdicare const? eß.O`uod gde ô( fine vlla caufa есть: omnino, nifi regni nobiles poe сПлт uxorê
` H пи ди‘ЧЁ:
 7l. манившим.
рнтв гес1атаП'ет. Et Ampuriarum Comitem generum fuum,quë`oderat-Regina,incligmf
fime traâauit,multifc; bonis 8l honoribus primuitßc Ioannâ filiam pro Comite marito nio
intercedentë Barcinonœ cori plurimis nobilibus aperta manu регент: in facie . Quae шт:
verecundia fummo@ dolore perculla cum domum fuä fe contulilfet paucís diebus obíit.
DE MOROSITATE EIVS ET ALIIS REBVS.
I N domus autem fuse familiaelß componendis ordinibus 8l viuendi nouis pemefligatis exs
arcìuonem emplis 8l domelìicis officiis fuit adeo diligens ac morofus,vt non immerito Cerimoniof?
ijìs durcir öl fuperßiciofus fuerit appellatus.Q3|itempore belli,quod aduerfus Regem Caftellanorů gef
litßarcinonam vafis omnibus aureis öl argenteis aliifq; preciofis rebus euacuauitßl argentra
quidem vafa cunäa conñauit in regales argëteos figno ciuitatis impreß'os.Ex aureis vero Ho
renos ред-сит: сит figno lilii Horisßl imagine Гала! Ioannis , vt Гит aurei Florentinorum.
Quod monetae genus primum Barcinonae coeptum,poliea Valentiç, Maioricis, 8l Perpigna
ni fieri iulllt.Valentiç prœterea fua arma concelllt,quç funt in clypeo baculi crocei rubri '05 öl
corona defuperimpolita.
DE TEMPORE MORTIS EIVSET AETATE. д
Raefuit autem regnis annos vnum 85 quinquaginta.Qui difcefïlt a' vita Barcinonœ ‚ ane.
no Millellmo,tricenteûmo,o&ogellmo feptimo.Natus anno feptuagelimo fecundo. Et
primum iacuit Barcinonae in eccleûa maiori , quam Sedem Barcinonenfes vocant , ö( deinde
fuit delatus in monaiterium Populeri.
DEIOANNE PETRI FILIO ET SVCCESSORE ARA»
gonum Rege decimo quartoßl Comite Barcinonae.
Oannes in regnis mortuo patri fuccedës, vxorem duxit Matheam filiam Comitis Arme
niacenfis.Ex qua filiam genuit nomine Ioannam,quae nupfit Mathaeo Foxae Comitißç
rerum Mathea cum hanc filiam peperiilet,breui tempore mortem obiit. Et Ioannes Rex du;
xit vxorem Violantam filiam ducis Ebaris.Quç peperit filium,qui Caefarauguftae parauqu
obiitßl Gerundç Delfinus dicebatur'Peperit etiam Violâtam filiam , qu; парт Ludouico
Regi Neapolisß Andagauenfium Duci.
DE MORVM EIVS VARIETATE ET INDVLGEN»
tia erga fecundam vxorem. l

Vit autë Rex Ioannes Mathea prima eius vxore viuente muniñcus,benignus,multifç
Р virtutibus excellens , 8l omnibus regnorum fuorum populis 8l nobilibus admodum
chatus,pacis fiudiofus , 8( Muficœ cultor шагни/ы vero Violantam duxit, eins voluntatt
nimis obfecutus öl omnia indulgens,â fe cunŕlorum fere' nobilium öl multorum populomm
mentes öl cultus auertit.Quod cum animaduertill'et vxor Violanta , vt Aragoniç nobiles 8
Barcinonœ principatus equites opprimeret,omnia'q; fola difрощица ad arbitrium Тай ad»
minillraret , Armeniacëfem Comitem multofq; Galliae proceres cum magna hominum mul
titudine,Rege coni'entiente, ad fe,vt conuenirent,in Hifpaniam vocauit . Quibus appropina
quantibusß( iam vltra Gerundam ciuitatem tranfgreiiìs,Martinus Ioannis Regis frater cum
multis equitibus Aragonumßathalanisßl Valentinis occurrit.Ac illorum multis occilîs, ie
liquos ab Hifpaniç finibus expulit. O`uo praelio Valëtinorum multi, qui fuam illic virtutem
militarem 8l inuiŕìos erga Regiam dignitatem animos viriliter спешащие, a` Regenobilitag
tis titulos 8l equefiris ordinis dignitates acceperunt . Ex quibusfuerunt inter alics , quorum
nomina mihi minus nota funt,equites qui nunc a` Villa попа cognominantur , öl Scribarum
domus,Corellarum genusßl familia Montagnis. l ­
c.'
 @e'Iìegçiauesüragoiiie.> = гонки.
` DE REBVS QVAE TEMPORE EIVS IN
fuis principatibus acciderunt.
Oc Ioäne regnâteß î Augußacçfarea cômorâtl,nonis Auguilis âno, MCCC XCI.
Populi Batcinonae principatus,Aragones,ßalearcs,Valëtini tumultuâtes aduerfus lue"
dços infurrexerunt omnes, exceptis Cçfaraugultç сапы, quos Regis praefentia compefcuit. Tumulr9 c6
Qua perfecutione in Iudseorum pernicië violêter exafta,Rex nonnullos,qui prsecipua то: tra Indoor
tiis 8 feditionis esula fuerant,capite puniuitßl ali'os magna parte bonorû mulâauit. His exa»
¿its poenis,ad Baleares cum Regina profeâus, Maioricarum ciues, vt ducenta milia Horenon,
rum perfoluerent,coegit.
DE REDITV EIVS IN HISPANIAM ET
morte repentina. ­
Inc in Tarraconenfem prouinciam remeans cum ventis reluâantibus Bardnonœ lits~
tus tenere non potuiiTet,in loco,qui еще Caput Crucis apud Ampurias expolîtus,in
oppidum Caltillonë fe recepit. Vbi per aliquot dies commoratus, in faltus 8 montes propin
quos cum multis eqnitibus venatum profeäus,ciim lupum venatores occidiil'ent, dum fi lus
pus an lupa effets venatoribus quaereret,repente mortuus è mula,qua vehebatnr, decidit~Cu Repenie то:
ius corpus Barcinonae fepultum iacuit in ecclelîa cathedrali, quod deinde iuiTu Martini fratris ritiri
Populetû delatum fuit.Obiita1itë quartodecimo Kalendas Iuni'as,Anno.M. CCCX C VI.
DE DVOBVS MARTINIS REGIBVS PATRE ET
filio,altero Aragoniz quintodecimo,öl Barcinouae
Comite,& altero Sidliae.
Mperante in Aragonia Rege Ioanne,de quo proxime locuti fumus , Martinus eius frate:~
Idux Mötis albi Mariä Lunas Comitis filiâ vxorem dnxerat. Ad quam mortuo patre fine
тю Гцссей'оге Lunas Comitatus lure deuenerat. Ex hac vxore filium fufcepit nomine Marti
num,qni Federici Siciliae Regis filiâ diixitvxorem.Et Federicofocero line virili prole deiìrns
ño ratione matrimonii Siciliœ regni titulos ôlcoronain accepit . Cuius pater Martinus cum
de Ioannis Aragoniae Regis fui fiatris erga fe voluntate dubitaret, quoniâ cum a quibufdam
de fua 8 Martini filii morte paranda follicitari nônullis conieâuris animaduerierat, cum filio
8 nurn parutfq; copiis Cathalanoruni,Aragonumßi Valentinorum in Siciliâ traiecit. Obla
ta vel honelta tunc occal'ione,propterea qv in Sicilia principibus,vt fieri folet,abfentibus, ma
gni tumultus 8 тайге feditiones erant . Vbi l'editionibuscompol'itis , fedatil'q; tumultibus,
n'ur9 8 filii nomine Siciliae regno tantifper prœfuit, doneclegatos Aragonü de Regis Ioânis
morte nnncios accepit. Ad quem mortuo Rege Ioanne fno fratrefine filio,fic enim Petrus eo
tum pater in teltamento reliquerat,Aragoniae regni {несете ip'eâabat.
DE ADVENTV EIVS IN HISPANIAM ET ALIISREBVS.
Elebratis igitur in Sicilia tota Ioannis Regis excquiis , cum feptem triremibus 8aliis
Cnauibusmultis Hifpanis 8 Siculis comitatus equitibus,Ad Marfiliae portíl delatus ей.
Hic dies quinq; cômoratus, Auinionem petiit, vbi tüc erat fedes Benediâi Luuae fummi Pô
rificis,a° quo fuit exceptus honorifìcentilîîme.Hinc autem profefl'usin Hifpaniam, primum
Barcinonamßi deinde Cefarauguflam peruenit.Vbi Rex falutatus ab omnibus,cuni magna
ciuiñ lzeticia coronat9 ей in ecclel'ia l'anâi Saluatoris,Idib9 Maiis,anno.M.CCCXCVIII.
' DE MORTE MARIAEVXORIS EIVSET
coniugio Margaritas.
Coronationeeius anno fete' nono Maria Regina multis corporisfatigata laboribus ‚8
animi curia confeŕla migrauitab humanis in Villa Regali regni Valentia. îlua mors .
‚ _ v
 " l. шипа вышитом;
ma Martinus Rex h'abëdorum liberorum alpidus,vxorem dusdt Margaritam Pratarum Co
mitts ñliamßenediôo Luna fummo Pontífice difpenl'ante,propterea qv ci valde Proxim? cu
illa cognationis gradus inrercedebat. Стай natura minus er? delìderio (шпат. Ex ea enim
prolem nuliam prorfus habuit. "
.DE мовте впзвт MARTIN: вцп зюццегкнетз.
- Vb idem tempus obiít та Martinus RexSiciliae filius ei? in ciuitate Callari , Sardis,.qut
rebellauerât,fuba&is 8l in obfequiñ Martini рт eius adduftisDil'ccfïït ай: á vita quinto
Kalendas Sextüis, Anno. М. СССС IX. Et iacet î ccclefia ciuitatis сильна apud aram таю
:empoli mortem vero Martini Siciliae Regis fuperuixit Martinus pater ei9 Rex Aragonum
ц menfes ferme` decem . Q_ui dil'ceû'it ab humanis prope Barcinonä in monafterio montalium
l ‘a’ ordinis ставшем: Vallis dòzellœ nomë empi-idle kalendas quias, Anno. NLCCCCX. l
4f
EP
ITI'
«lr-r
l
Hinc autë Barcinonam delatus-in ecclefta Pontificali, quâ Sedem Barcinonenfesvocant,l`epul
i? tus honorif'ice iacuit ad latus are maioris qu; ad tempus Regis Alfonû Ferdinandi fui fucoef
1Г
ч!” {от EULA quo Вши! сит Violanta Regina fait in Populeti monaflerium collat9. Vbi lacet
cum reliquie Aragoniç regibus.chnault autë Martin9 Rexaragonum annos.XIlII. Qui
‚ч .
moriensfine liberis Aragorn: regnum ad patria». ö( bonorum rcgnicolarum iudicium relis
:„Í'
quit,vt fcilicet proptnquiorem ac шепота virumß( cui iuftius regnum deberi videreturßc
L;
l" -j-.r ч шип: committi poíïet,elfgerent.
‘ .
DE` E ERDI NA NDO I OANNIS'CASTELLAE
i, ' '
Regis filio, qui poli Martini mortem AragoniatГасите,
Rege fextodecimo,& Bardnome Comite.
‘È l l
e `

ffii* i CAeterum vt Ferdinandi ad Aragoniae Regnmn fuccemo referatur, рапса rep'etëdafunt

а." _ ­ prius,quibus non Ferdinandi folum ñtcceffiod'ed ñliorum quoq; еще paternum ac ma
’ternum lgenus agnofcetur. Ab Icanne iraq; сатин Rege,qui fuit Hiläbellœ Regime noñri
I
.Y \
r
tëporis Ferdinandi lRegis vxoris pater-nus proauus,dicere in animo ell. Ioânes степа: Rex,
î
vt paulo ante mentionem fecimus,I.eonoram Petri Aragonum Regis Штат in matrimontñ
Í. фиброза: duos peperit filios,Henrricum, qui ob infirmam corporis valitudinem Valitue
Ё
dinarius fuit appellanrsß Perdinandum de quo loquimur. Ex quibus Ioannes patent-lens
\
ricum maiorem natu Regern inflituitßi Ferdinando , quem propter eximiam eius corporis
„ ,fl
n,
.Y
. am
animi'q; ptœlìantiam plurimum diligebat, moriës magnam bonorur'u mobilium partì тет
l.. ‚к »_i-Y' men-to reliquit . Henrricus autem mortuo patte quâuis minus profpera corporis valitucline,
'ff ч
.
«'“f
ì ‚а.
v
fingulari ramen animi fapientia секите}; virtutibus, que ad bonum principem (рейда: . ю
i
.,
l'i 'f ghñ fanäiflìme gubernauit , et Ferdinandum fratrem, cuius erga fe паст caetera@ vírtutes
L L” egregias in multis 8l magnis rebus perfpexerat,fummo (emp amore dilexit. Cui praeter mul .l«чuиm_.-nп-.A-

tam pecuniam magna'q; munmmultorum quoq; oppidorum poll'efüonem 6i cum omnia

busiuribus proprietatem donauit, propterea qv etus animi gratitudinem prius in exiguo mu
nere cognouerat-Quare non immemor fraternœ beniuolenttœ reglas/q; liberalitatis Репина:
ч<
„_“th dus , cum poli fratris Henríci Regis mortem omnes ferri` Cañellœ Magnates Toletum сапе!
lae primariam ciuitatem conueniß'ent,vt quem спет habituri Regern cognofcerent,1'pfumq;
a
Ferdinandum fefe vehemenrer optare lignificarent , nulla quidem сип ůatione nulla (в domi;
nädi cupiditate captus Ioannë Нант fratris Heurici filium admodum paruulum fuo humero
impoútum шпал; añantibus oftendensßex inquit,Proceres hic eil Ioanncs fratris mei fili?
nobis omnibus legitim'e colendusEgo autem tantifpet eins nomine Caltellae regni gubernä
di curam fufcipiam,donec mens hic Ioamies ex fratre nepos adolefcat. Huic ядам,“ nos ra
tio regni/q; inra monent,obfeq`uium prçßemusJolëni'q; facramëto тиф noñro Тех-пагоде:
Regern hunc habituros alìxingamus . О vocem díuinâ, öiufummis laudibus extolkndâ, que
 Евеliegwueживоте. : :. f §01’. lill'.
quidem naturam fuperauit humanatn , qua prorûiçimbecillaeiladpotentiâeontemn'endâ.
Не igitur Ferdinan dus cum maximis plurimii'q; virtutibus magnopere polleret,ab omnis
bus quidem totius Hifpaniç populis mirum in тост colebatur,Q¿1apropter Martino Ara
'gonum Rege auunculo fuo mortuo,cñ haereditario тщета: enim Leonorç Martini [ororis
filius) tum eximio fuarum virtutum iplendore,abAtagoniœ Magnatibns acpopulis ab An
tiquera,quod ей Berhícç prouinciae oppidum,perle_gat_os accitus eíì,vtAra,goniae Regis titu
lum,poiïeil’ione`m б! coronam acciperet. сошедшие ramen 6i сиди: pruts, omnib? eine со Ad Arago»
petitoribus,fcilicet Federico _Comite Lunae Sicilie Rege Martini Regis Aragonñ nepote,Lu nite regnum
douico Re e Neapolis б! Anclagauenûum Duce,Matlaço Gomite.Foxano,Alpbonfo Gane» сбивают. '
‘diaeDuce Ribagorciae Comiteßi Iacobo cognomento Pratenfi.O«`uorñ.l partim venerüt,
partim procuratore: miferuntßaeterum cum {прет h_oc diiï'eníîoues Aragones,Valenti
nos,6i Cathalanoe orirentur,in quibus praeter altos, etiam Garûas Gaeiarauguiìanus Archie Cefarauguc
pil'copus cum Antonio Luna liberius contendens occifus ей , quoniam alii - Еerdinandum, flanus Archi
alii Iacobum Aragonum Vŕgelli Comitem , alii Ludouicum башне:Ducem Regem opta’ ерш-ориг 0c
bant. Vt igitur maioribus maiis occurrerent , 8i populorum accenfos animos extinguerent di“, ф. и u'
8 furore: compei'cerët , nouem viris теще vitaíp probatiilîmis commiila res ей, quorum
indicio ас fententia Rex Aragonum futurasсидите-(Ринит паев but? reiiudices eletti её:
.AragonibusDominicus Ofcetanus Epifcopus, quipoitea'fuit Cardinalis,Berengarius Bare
daxinus iureconfultus egregius, 8! Еrancifcus Aranditanus eques.Valentinorum nomine fue Indice; ad eli
runt,Vincentius Еerrarienfisordmis prœdicatorum» , quiрой mortem non fine multis mas Задай chê
gni@ miraculis {апатит catalogo fuitai'criptus ‚ Ludouicus Cartuxanuaprrediûi Vincëa Этакий“:
ш frarer , б! Petrus Вещание i'ncceil'or Gener-ii Rabaci, qui eo tempore in infaniam incidir,
quam,vt nonnullivolunt,ne fententiam fuam diceret,ûmulatlit. Tametfi mente captum гит
certiiiïmum conßatPro Cathalanir vero Sagariga TarraconëlisArchiepifcopur , Guillelm?
-ïvßnïirvan cr-
чашею: Bernardus YGualbes iententiam laruri erant. Qui Яти! omnes hanc ob caufam in
Cafpam Aragoniae prouincíae oppidum omnium confenfu Гей contulerunt. Vbi 'complures
dies cömorantesßi
­tandem vt veri prudentes
i'eruatis competitorum omniaeorum
iuribusß( quae inperi'peâir
ройегитmoribus
potuiiïent accidere
8( rebus cogitantes,
genis, Ferdiq
напоит caereris prœtulerunt . Одет quidem non immetito coronandum iure declaratunt,
Quorum iudiciurn,quouiam eorum i'apientiam 8i vitae fanélitatem fatie peri'pexerant, он?“
quidem partes ситцевые nullo tanqua'm Dei отводит acceperunt ‚ & сит ingenti omnia
‘um laeticia Ferdinandutn confeiìim Regem appellauerunt . Qui cum in Cai'tellae re; no ,'vt
'fupra отит ей ‚ magnum oppidorum numerum magnqu patrimonium ab'hŕenrrieo
fratre reliäum habuiñet,Vrracam,quae mox Leonora nomen accepit,­Alburqucrqui Comi
i;
ñ
КБ-
51 tem admodu m diuitem vxorem duxerat. Cuius стат oppida отпер 8l Cañellç рапира“!!!
qui Hit"pane dicitur Infantatusßx qua Ferdinando foelicifiîma prole: orta eitQuimpenim
filii nati Гит отni natura: munere pracltantes . Alphonfus qui patri omnibus fuccefl'it in res
gnisfuaq; vii-tute proprioq; labore Neapolitanorum regnum adeprus ей.Rex quidem vnus
nа lmaximum fui temporis omnium virtutum ac praecipue liberalitatis exemplñ. Еuit enimmu
niflcentiil'imus princeps.Quo {Шиш ейм omnium hominum gratiam facile promeruerit.
не
22:
Sed de hoc aliasSecundo autem loco natus ей Ioannes, qui cum ex dote Blächœ Regime Na
Ё'ё‘ё‘ёг‘ёъац‘а uarrae, Regis Nauarrae nomen б! coronâ ail'umpûfl'et,deinde Alphoni'o fratre'iine legitimis li
beris 6! fucceilbribus moriente Siculis-öi Aragonibus imperauitDe 'quoiam plenam ‘contes
cimus hißoriamPoß Ioannem наше ей Henrricus, qui fan cti Iacobi ordinis magifterequi
_tum fuit.Deinde Sanâius,qui Ысатате б! Calatrauae ordinis militias praefeâuram 2‹;ей1г.Ро
йеето vero natus ей Petrus,qu_i Neapolitano bello periit.Filiae quoq; duz,Maria,'quae nu:
‚рт Ioanni Regi Callellanorum,&»l.eonora,quac fuit vxor Regis Portugalliœ . Sed ad Ec:
‚атеисты redeg. _ ‚ . ; ‚ . Е `
 ‚1,‘

даете:выпиши: .-~.

DE EIVS ADVENTV IN ARAGONIAM

` ET CORONATIONE.
IN Cai'pae igitur oppido publice lata ‚р Ferdinando fententia сот-ат Benediâo Lum fum
mo Pontiiìce,iegni proceres oratoresvad eum itatim ‚антиподы: accitus ad accipifrx
dam Aragoniae regni fucceßlonem cum liberis 8 vxote multis Сайд]: nobilibus сотню,
Caeiäraugußam venir. Vb! in maximo populorum 8 equitum totius regni côuentu celebra
tis conditionibus 8 йаши: ac obferuandorum priuilegiorum Гада confirmatione,ñut bono
rifice coronatus in ecdei'ia Сапа! Saluatoris,tertio Nonas Septëbris. Anno. NLCCCCX11.
O¿ri priui'qì vocatus effet ad Aragonie regnum , acre bellñ Маш: Granatenfibus шиш.
Quo: Antiquaria 8 aliis otpugnatis oppidis,magnis cladibus affecerat.
DE REBVIS EIVS GESTIS POST ACCEPTVM
l .
Atagouia: regnum.
Biveto Aragoniae ful'cepit imperium,noui рапира? rebus iam côpoûtis, multa pela
ComesVr» те geillt.Et Iacobü Comité Vrgelli, qui contra ей rebellauerat,captü 8 bonis omni»
Мечта: bus mulftatû cuitodibns adhibitis in Caltellam mil'it,Vnde mox in Xatiuae caltellñ detruiì:
ppetuo carcere dänatû.In quo Comes падайте carceris impatiës breui tepore vitâ finiuit.
DE ADVENTV SIGISMVNDI IMPERATORIS
adeuminHifpaniam.
Rat hoc tepore Romae мы fcii'ma , 8 eccleûae multorü annorü pnitioi'a dtuiiìo,~ tres
enim Pontifices erant.Quorñ vnus Benediäus Hifpani generis , qui ante pontificatü
Petrus Luna dicebatur,<iiueri'arñ fattionñ veritus infidias in Hifpaniâ venerat. Qui,vt fupra
fcripfimv , coronationi Ferdinandi Regis praefuerattCuius caufa Rex Ferdinandus 8 СЬпй!
ате rellgionis amore cómotuslegatos ад Imperatorem Sigifmñdû mii'it, rogatñ vt мат,
qua: ciuitaseiì Gallia: maritima nö longe ab Hifpaniz Bnibus, côuenirët, vt fcii'ma iâ diutur»
num tollerentßi vniueri'ç вытащим 8 Dei eccleûae cófulerent. Sigii'mundus añt Chriitia
nilïîmus Imperator accepta legatione ianâoŕß Perdinädi' Regis cognito deûderio fimul cum
legatis eius iter ingreil'us Nifam venitJnterim vero Ferdi'uandus 8 il Valentiae,vnde legatos
acl Imperatore milerat,grauifiîmo morbo decubuerat, triremem tamëingreiï'us ê Valeria ad
Colibritanü pottñ magno dolore fatigatus peruenit.Hinc leftiea Rumnonë oppidum,qucxl
Perpignanü vocant,delatus indies crei'cente morbo vltra ,pgredi non valuti. Quapropter de
valetudineeius certior taetus Imperator ad ей Ruiiìnonë venit . Cui Ferdinâdus in Hifpaniä
iâ ingreii'o Alphoni'um ей reliquis tlliis magnoq; numero nobiliñ obuiä miñt.Et interea fan
di Francii'ci monalteriñ,propterea qa etat capaciiîîma domus,hoipitiñ parare iufi'eiatJlle añt
ей veniiïet vbipaululü côquieuit Regë in letto iacentë adiit,öihonorifìcentiß'ime receptus eil
longolß fermone vltro стой; habito demñ familiaribus amotis duo foli multa côtulerunt.
Нише digreiì'us Imperator ад Pôtificë Benedietü in oppidi arcë fe cötulit.A quo magnis hoe
noribus exceptus et eius pedes ofculatus Eerdinâdi Regis 8 omniü Chriítianorñ principum
{поев nomine multa verba fecit.Cui fuâ 8 aliorü voluntatë aptiilìme declarauit. Nâ caeteri Re
ges ad Impatorë fua vota detulerätßi prudëtiüìme iìipplicauit," quêaclmoclñ Pontiñcesalii
„p cömuni Chriftianorû falute 8 Dei cultu 8 honore facere parati erât , ipfe его; Pontiûcaius
Pontiñeìs Bc onus 8 dignitatë deponerenßenecliftus ай: quo magis ab Impatore rogabaŕ , eo punacius
шайбе perils i i'ua côtumacia pmanebat,añ'irmё: vnñ fe dñtaxat atm uerû elle Pôtificem .Tñc Impator ad
nacía. Ferdinâdü Rege reuerfus ei Beiledifti ppofitü retulit.Rex igiŕ' et Impator illi obi'equiü dent
garñtßi ne qs ей Pôtificë diceret iulTerüt.Quod vbi Benediñ9 типажи, тешё: ne vfcapt?
pòtillcatü dimittere cogeref,vel aliq°d periculü l'ubiretmoŕlu clâ egreПи: ех oppido Colibri
fe cótulit,ac prima luce triremë,quâ ibi parata cû aliis habebat,afcêdir.de cui? difceffu rex Fer
dinâdus eertior fatta еще: ад ей йаит mißt,ii1pplicatñ ne difcedcre vellenppterra q» apud ft
 @mewa гашише. folílxii'i.
tutius effe poffet@ apud alium quenq'3.Ci1i Benediéius per equites ad fe milïos hoc modo re
fpondit.Men qui te feci in defertum mififtiëAllulît enim ad Regis coronationem. Cui Bene: '
diäus Pontifex,vt fupra diximus,prsefuerat,perinde ac й dixilTet,ego te Regem feci,& tuvis
.me priuare PontificatulHoc refponfo dato remos impellens in Peninfulam,hocей in infulam
paruulain,quç Panifcula dicitur,apud Valêtiam fe recepit. Et Sigifmundus Imperator ex Hi
ffpania difcedens ad imperium reuerfus ей.Rex vero Ferdinandus adhuc inñrmus aduerfa vali
‘tudine Barcinonam venit.Hinc in Aragoniam proficifcens itineris labore dcfeffus in Equala О bijt горы
:o oppido recidit in grauioretn valitudinem.O¿ia viftus decel'ilt quarto Nonas Aprilis,anno do Equelato
MCCCCX VI. Aetatis vero fuse. X L I II. Aragoniae autem regno pfuit annos quatuor 8
anenlès noueni.Qui fepultus ей in топайте Populeti . Cuius vxor Regina Leonora peras
¿tis excquiis in Cailellam теткам: in oppido Methymna cognomento Cäpo,fororum с]
Sanäimoniales dicuntur,monalteriñ condidit nomine San eli Ioannis Doniinarñ . Ibi plan
Re vixit annos.XI Х.8 diem fuû claufit Noni: Ianuariis.Anno.M.CCCCXXXV.
DE ALPHONSO REGE FERDINANDI EILIO COGNO
mento Magnanimo,qui fuit Rex Aragonum.le 1.8 vtriufq;
Siciliae,ôi Comes Barcinonç.
D magnam Ferdinandi Regis foelicitatem, 8 inclytani Aragoniae вины]; regni glo
riatu filius eins Alphonfus ingens omnium virtutum cumulus accelïit.` Cui? res magni
fice itrenue'q; gellas,quç plurimae funt 8 imniortalitate dignilìîniç,ego còfulto rranfeo.Eas
enim Laurentius Vallenfisßl Bartholomeus Faccius,duo praeltantillìmi viri fide (B dignillìs LValla.
mi carthis nunq'; perituris facundifïìme fcriptas reliquerunt. Si'quis igitur Alphóû Regis vir» Bartholome
tutes 8 res fortilïime geñas fuminis laudibus excultas cognofcere velit, 8 Laurentium legal us Faccins.
8 Facctum , qui de rebus geltis 8 virtutibus eius magnam 8 veram confecerunt hiltoriam.
Cçterum Laurëtianum de Regis Alphonfi rebus geitis opus,quod a' multis all'erif ab eo sedi
tuin futile, ego nondñ vidi.Bartholomœi vero Faccii magnum volumen,8i in decem libros
diuifum Neapoli perlegi nuper apud quendam Antonium ûue Bernardiuum,cui cognomen
to ей Bononia , qui eos Venetorum legatis ad Ferdinandnm Regem tranfcribcndos cómo
dauerat.Clulbus certe libris 8 recenti fama commotus Alphonl'i Regis multas 8 ingetes virs
tutes admiratus,illam demnm Stoicorum comprobaui fententiarn, чик mihi perdiHîci'lls ha
Remis videbatnr,vt omnes illi virtutes inelïe crederemusn'n'quo faltem earum vita elle videre
шьшф адео quidem Stoicorum nunc à me vetus confirmatur opinio , vt nullam prorfus li
tem deínceps illisintendam.F uerunt enim in Alphonfo Rege virtutes tain cumulatae 8 perfe
étageìmultœáluç non modo magnis hiltoriis ac fama circûlìrunturwerüetiam multis ad».
huc viuentibus 8 Hifpanis equitibus 8 Siculis,qu rebus ab eo geftis interfuere,memorans
rurlpfe quoq; memini рой captam Neapolim quod Siculos maximis honori'bus illultrauit,
quibus ampliillma muriera tribuit,quorum domus 8 genus praeclaris nobilitatis tituli окна
uit,_quos equeltris ordinis dignitate cenfu'q; donauit. ‘
DE EIVS ELOQVENTIA ET ERVDITIONE
Став ego virtutes 8 res geltas mecum cogitans,illud vnum quod rariliìme contigltmo Qginquagee
ftris prœl'ertim temporibus,perfaepe mirari foleo,q= fummus Princeps 8 quinquagena пани: Lari»
rius 8 maximis plurimifq; curis diflriëtus ad Latinas literas refpexit,earumq; delîderio com nis На: operi
motus 8 amore iam captus â primis grâmaticas rudimentis veluti puer omni cura folutv di fce dedit. '
re coepit. In quibus _Laurentio Valla 8 Antonio Panormita prœoeptoribus vl'us breui quidë
tempore plurimum profeclLHinc poetas'ôi oratores omnes totius Italiáe это; Sicilie` , quorñ
con l'netudiiie mirum in modum deleâabatur,mirifice inuit 8 @maxime сшитом: vbi fcie
enti; frufluin guitare cœpit, amplilì'imam 8pulcherriiuam i'ibi fuif@ literatis hominib? bi
 21.29Заг1пе151си11лиьжй.
bliothecam comparauit,libris ЕЁ plurimus conquil'itis 8i emptis immënfo precio .Quosua
Omninmlìe tem venalesinuenire non рота: a` publicis 8i priuatis bibliothecis cômodato dum пясть
brorů biblio y,berentur accepit . Arg multa Grœcorum volumina cuiui'cüq; fcientiae per .viros eruditos öl
ibecâ Шагни. eloquentes in latinum fermonem traducete diligentiflîme curauiteCuius aufpiciis 8i amplifB
ma liberalitate nimirum latinas litterç,quç iam pridem mii'erandam {запит fecerât öl petit:
tus ad interitum peruenerant,fuerunt ad priitinum Наши: 8i meliorem cultû птицами ma
gno@ precio ac veneratione habite. Floruerunt fub tanto principe quidem non folum bello
rum duces öl in re militari fortiilîmi equites ,fed etiam vates öl rhetores omnes ,in omni ges
_nete literarum indulgentia fummi Regis mdtati.Qm quanta 8! ipfe claruit eloquentia (cripta
.quidem eius 8i otationes quçdam facile declarant.(luarü,quoniâ de rebus eius гейш inentio
_nem nullam fum facturus,aliquid hic apponere рискнет caeteri príncipes aut inuidia palleât,
`uut idem facere itudeant diligenter. '
{l}
DE E IVS SERMONECONSOLATORIO
ad Gabrielem Surrentinum familiarem. ' A:LQ›‹

Т vales miGabrielëMedici quidem teextra mortis periculñ elle añirmant, ß modo il;
los obedienter audias.Q_uod vt facias te horror atq; etiam rogo, ne fecus luciendo ipi'e
~ tua: mortis caufa fuiß'e infameris.Et in inedicis quidem baud paruñ praelidium'vit'aefeft, verú'
.in Deo muito mains ac certius. Is erñ nö vitç modo,fed mortis etiâ ianitas 8i (Шей. НЮ ergo
in primis ante oculos habeas,illi tota cogitatione астр-ваш te fecit q te á morte moriês rede
mit,q te iudicatur9 cit. Iilñ iï q'ndo отыщите còtritione,oratione,côfeGlorie,ö( facris mk
Вещь: tibi places ac propniñ reddas.Hçc cum feceris,6i facies fcio , Si quidêdeuotifllme fi be
_ ne pietatem ac conitantiam tuam noui, hzec in@ cum feceris,illius ройся voluntati ac miferi:
.cordiaelaeto 8l forti animo te permittasßolus enim,quid nobis profiaturum,quid contrà no
.citurum lït,praenofcit.Nec te timor aut potius opinio mortis offmdauMoi-s quippe bene pu
»reqs morientibus vita eilt-liuc бином cupiunt qui bene vixeríit 8i effe cum Chriпо, vt be
ne ада: vite praemium confequantur,lumen çternumlît profefio mors vitç principium eil,
arq; eins vitae, quae mq; doloribusmeq; metui,neq5inuidiae , neq; çrumnis vllis fubieâaeit,
теч; 1рГ1 quo@ morti quicqä obnoxi'a. Et fialtius aliquanto repetam9,inueniemus, mortem
шиш aliud efi'e ¿fs peccandi finem.Nam cum Ада contr-a mâdatum Dei in Hagitium lapfus ef
:iètmeviuendoculpa reuiuifceret, 8i in peccato periißeret,eius corpnse' terra платим“: De
­us reddidit­Non vt creaturç,quam fecerat,fed vt peccato quod creatura ipfa cömiierat fînem
-imponereb Deus igitur 8i principium б! finis,cñ is vult,nal’cimur,cü vult etiâ morimur. Et
.-funt haec prorfus quidem diuinitatis fuœ nihil ad nos pertinentia. Illud vero tamñmodo nfo
' vreliquit arbitrio,vt bene кета; viuendo bonum nâcifceremur finemJ-Ioc itaqg,quod vnum
‚пойти: еп‚1с1 ей vtin Chriilo domino moriamur fumma ope adniti debemus . Q_uod qui
.faciunt non planemoriñtur,fed tranfeuntâ corruptione ad incorruptionem ,a'mortalitate ad
itnmortalitateni,â perturbationibus ad tranquillitatem. Non abfurde fortaflis quidam ехав
mamut mortem non modo malum non атм bonorum Omnium maximumtVerñenim»
uero quoniâ euocationis diem neq; horam nobis fcire datumещрегф falubrc fuerit nos рт;
yparatos' effe cñ cleo i’entientes 8i mandatis eius obi'equentes nec dië diferre tutum elle, fed inn
pienter faâum potins eiditimâdumPlçrofep enim vidim9 fumma corporis incolumitate res
'pente interceptos. Contra nonnullos vi'q; ad medicorum defperationem tedaftos cöualuiile.­
Ego quidem in prefentia ,vt vides ianus integer б! validus fum ‚ acide 5i tot tantorumq; Не?
regnorumppibus, potentia , exiflimatione fortail'is non im poilremísSed nunquid profita
4tura haec mihi quiccï; intelligâ ad horam mortis dignofcëdam laut fi intelligâ' ,putem me vel
tem poris momento illi refiftere,aut repugnare poflìëminime. Cum heec igitur omnia in Dei
1«tantum poteltate lint, nihil nobis reliquit videtur nifi cü Deo bene fcntientes eins praeceptis'
 штатив штопки:- t д
fol’. шаг.
t diximus cum infomttivitanum in vitae termino maximeobediamus. Seclquo'niam te vet`
»is meis alacriorem aliquanto {вбит intueor,pergam _te monete# iis quidem monitis,quin
»us haec breuis hora non modo fine metu,fed cum gaudio quoq; tranl'rgenda videaturßren
imus firme omnes@ Deus hominem fecerit ad imaginent 8l fimilitudinenr fui.Nec cum fe
crit; credirn9. corpus (шт: fui iìmile,i’ed inflatie illi fpiritum,id efr, animam ad fimilituìlinë
и. Id cum ita fit,quid nobis (аист: potei'taccidere, q? dimittete luteum corpus, viciorum'
ncinam, 6C ad eum euolantes redire , qui nos non dedignatus eiì ad iìmilitudinem fui facereâ Ä
[uo fpiritus noiìer diuinoiplius fpiritu repletas diuittitatis particeps öl foelicitatis eius agaf
enñ, perpetuo inter angelos 8l fanâorum chorosëEt quoniam nos fimiles fui natura creauit,’
5i iìmile appetat матрицы: nos legi natura: parere,hoc empli Deo, vt nemo vnqä fapi
ms repugnauit,Natura ergo rapimur ad fruitionern Dei , acl quam ne id refugias, niiì morte'
migrandum efr neminLO ineffabilem Del benignitatem,dedit ils qui credunt in nomine ci?
vel Dei filios fieri poife.Et adhuc veremur топ! atq; id ßatim facere, quod velimu's nolimus
quandoq; fañuri fumus.Sane niiì Deus id expreiï'evetuiñ'et, non expeâanda i'ed ccmcifcendal
nobis mors effet , quo citiusanima noi'ira pueniretad patrem rerum omnium 8l Гадает б!
dominum,quo ûmplicitatem,puritatem,aeternitatem,atqg vtita dixerim,Deitatem recognol
fceret öl recuperaret fuam in contemplationererum cœleitium 8( cöfortione fan fiorñ . Quid’
nos ita non dicam amplius mors fed agitatio mortis deterreatëa` qua momento temporis abs’
foluimurëEt in qua, aut uullus eli fenl'us,aut cette breuis quidam efHatus,ôl is quidem'œqua:
nimitate lenior ac facilior.Adeo ne molles aut infolentes erimus,vt quod omnib9`prorfus fub'
rundum' eli iter,nobis vnis haud effe fubeundum arbitremurë Adeo ne Ниш at detnentes,I `
, . ur
`
et nobis naturam , non natures nos parere debere cogitemusê Atqui viridiore c vita exeo in
fioreçtatis.O`uid refer! obi'ecro ф cito quis exeat fi femel exeundumî Миш}? ne animaduers’ Ingańofl `
tiling: quo magis crefcimus,eo magi: decrefeit vita? Quanti? per immortalem Deum quidì natio.
hac vita poteiì elfe diu, cum ipfa etiam hominum longißlma vita perbreuis fit , 8f pñâi inñar'
iudicanda , ii cum aeternitate ear-n соты-ш vt non temere fortaiîìs credendum videatur,non
ex interualloaliquo , fed та еабетф hora homines mori 8l nafci omnes . Степан вши
hi demum viuerevidetur,ů£ in aetate adhuc imperfeâa vitam perfeñam ducere, qui vi'g ad fan
pientiam,id cit,qu ad cognitionem Dei vixit, qui confdentia [из fret? mortis fiduciam ptas'
fc fer-ens lœto at@ hilari animo obeat aut abeat рожь-Е: iì vis etiam dinumerentur anni 5l Гад
uetttrordo , vt libet , qd tibi paucotum annorum acceiïio boni роют: afferretaut quid nö
malipotiusêTtbi fumma nunc tui principis gratia,tibi`fratres öl-parentesincolumes,tibi pan
trie ipfius tua: 8i baud paruus propterea dominatusftibi facultates 8l copiac not'tmedicicr'es,A
fed horum pigra@ fortunas temeritate regñmr.Quz certe nobis pro gratia inuidiä 6€ maliuo` ~
[шпат fubegerit,pro fanitatemorbos 8l aegritudines, pro dominant feruitutem 8l exiliuni,I
pro .Huentia öl diuitiis paupertatem а inopiam,pto bona зет: tzdium atc; odium.Hi niml'
rum hi fruäus funt,quos przefens vita acerbiiiîmos exornare confueuit,quos euitare 8l mor:I
te praecidere iapiës vir, fi liceat,debet.Et tñc fecû bene fœliciterîp aŕtû elle exiiìintare,fi cum Шато did
hçcfucata 8l fallacia bona fibi arrii'erint,ea deferathc veto te vlla de patentib9 aut fratribus, iur homo и
quos „наше fortams es,fubeat follicitudo.Eos quidë mihi cordi iâ трет & fore Газета lix.
minus fane',ne gd ardëtius dicâ,q§ te ipfum,in cui9 recordationê Marinñfratrë 8l ipfum pda
tz (pei adolel'centulñ in tuos honores,in tuasfort'unas 8l fortunas: i'pëptinusaiï'umqu vale'
atternñßl fi mâdatis meis impigre Temp obtêperaiìi, nunc п â Deo Opt. Max. ac regü Rege
tibi'vitae exitus denunciati videaturJœtus agean gratias pare 8l obtempera. (Нас oratione’
conflrmatus öl таи: adolefcens paulo рой hilariter öl cum Dei mira cognitione migranti.’ '
Rex illi inferias magnifice perfoluit,& fepulchro huiufmodidtitichon exculpi mandauit.
(Qui fuit Alpltotzft quondam pars maxima Regis ’ '
бате! Ь“ тсёёчёивсгчтидеш Рит?—
 l. @SuttnerSiculr'. ilrbxi;
orta'rro" Ervs an e Е aDINannvMarLrv-M
contra Florentinos proñcii'centem. ` y

отрыт: tandem Florentinorurn iniuriis , quae nobis ac Venetie fociis 8 amids no:
ltris quotidieinferre pergunt,coniìitui animo te,quo nihil habeo in vita charius,aduer¢
fus eos cuni hoc exercitu mittere.Sperâs Dei ope,qui irriticiç fauetßi tua arq; herum militum
virtute fore," acceptas iniurias vlcifcamurSirnul vt cognofcât 111111йе fe feciiïe,qui cum be»
itibus noltris fœdus акр ат1с111ат 1йхе11п1,й1в 111 eo erraß'enieç fatis reñe eorunr reipubli
ce confuluilïelìt quo id alacriore animo ful'cipiasagafqmol'ce veteranos commilitones mecs
rnihi charilì'imos,quos tibi magna: gloriç,fi iis vti fciueris,futuros reor,trado tuaeí; ûdei rnâ
do,quorum virtus ac­fides, multis meis magnis laboribus acpericulisfuperioribus bellis mi
hi nota 8 Гре&а1а eft.Quorum opera omneis ad hunc diem victorias 8 Neapolitanü hoc re
ч 'l gnum triumphum Ев adeptus fum. O¿ribus deniq; adiutorib? ac bellicis magnam Italie par
tem maiorum noltrorum imperio 8 gloria: adiecimus .Hos velim in primis ames фатой;
_ ЬаЬеаэ,р111ейв nihil ne vitam quidem ipfam a` me tibi commendari polfe diligentius. Quod
cum feceris,meam a' te gloriam amari expetilp tune deniq; exiltirnabol-los vide ne temere 111
dil'crimert mittas.Nec vero multum a` te cohortandiaut oratione incitandi erunt,fi quid pens
culi fubeundum fuerit,magis a te reprimendus moderandul'ep, 61'; verbis accendendus forum
animus erit.Tales tibi viros ad neceilärios cafus referues facito, in quibus fcilicet cle dignitate
tua agatur aut fama.Nec vero apud me dubirtm relinquitur quin eos ita habiturus fis,vt Ima
peratorem eundem habere fe fentiant.Id autem te ante omnia monitum velim,ne tantum tu:
Bonus prius aut horum militum fortitudini fidas,vt arbitreris abfq; diuina ope a` te boites fuperandos.Vi
âoriadenirB
“Bft ‚ l Tum enim non
tibi ex hominum
militares artesconlìliis,fed ex fummi Deum
profuturas fcito,curn Dei voluntate ac poteitate
tibi pietate ac iuitis proficifcitnr.
faRis propia
dum reddideris.Eum igitur fi vincere expetis,pura mente colito,fpem'q; omnern vittoria: in
eo reponito.Et lì quando,und folet in bello contingere, tibi quidquâ adueriì acciderit, quo
exißimare рот: ipfum Deü tibi fubiratum ст, vide ne ab eo perirnpatiëtiam aut animi per
turbationem dil'cedas,feel potius fatiûacicndo е1 reconciliari itude.Solet enim Deus quos dili
git interdum maiis aiïicere, 8 quos conitantes in aduerlis videt , ruri'us in meliorem fortuna
reñituereßxiltimationis diligeneimma tibi ratio habenda erit , putandum (в nihil ea ne in hn
тат: rebus pluris elfe aut fieri debere.Quippe cum vittoria nonnuntì magia exiitimatione
8 111111115 militum robore ac virtute comparetur . Et victoria quidem Гере cladibus muta?,
a_t fama fi cum probltate 8 fide coniunâa fuerit, 8ре1тапе1 8 cum omni çuo perduratrHor
пейаи iraq; a te incumbêclum erit,qua detrañamec principi illiDeo placere, неф apud more
tales autoritatem vllanr ñabilem aut gloriam confequi рой'цт9 . Venetorum vero amicorrrm
ac fociorum noltrorum rempublícam noitram elfe exiftimato , ramt; non minore itudio ac
diligentia, ф йа111т пойшт defendito . Pro qua quidem conferuanda 8 ampliñcanda, nec
fumptui nec militum labori parcas iubeo.Cum iis eo animo focietatenr iunxi, vt quâdiu nos
bis vita contigerit,omnia eorum profpera 8 aduerfa mihi communia habiturus lim . Nec
_ te ab hoc propoi'ito deterreat , aut pecuniae , aut alius cuiufpiain rei indigenria . Nanq; omnia
que bello vl'ui fuerint,tibi a nobis abunde i'uppeditabuntur.Et vt vno verbo again, non ma
gis tibi quam 1111111 ipl'e defuturus Гит,“ fcias l'i modo tibi ipfe nö defueris nihil tibiper 1108
с1е1'оге.11111с1 ройгето obl'eruato ac mandato memoriç,in quo tua larrs 8 gloria elucefcet . Si
qui ex holìibusantequâ oppugnentur in deditionem veniant,eos beirigne in fidem 1111111: 11:
с1р1зз.Ас fi qui fortall'e obitinatioribus animis diuturnam obl'idionrm pertulerint , cum in
poteiìatem tuant venerint,clementiam potius,quam illorum pertinaciam refpieias.Magifquf
quid te ac gente noltra,qrrœ femper crudeliraiem odio habuir,quä quid illis dignuni Гнет со
gitesCluç fi obferuaueris 8 nobis lçticiam 8 tibi glorianr parles. . .i
Oratio
 известнейшими. ' "ï folîlrv.
ORÃTIO DOMINIgCI E IRMANI CARDINALIS
ad eum pro Italia: paceconcilianda. '
R Em lìue'fàcilent 8 tibi vltro expetendam(vt pro omnibus his legatis verba faciâ) a` te
- . Rex oratum venimus,pacë fcilicet ac focietatem tuâ,quorum геттер 8 dare 8 accipe
re еще bonitatis eñ,prçfertim hoc miferrimo tempore,quo vniuerfo Chriitiano generi ac res
ligioni нойеае fanétilìlmœ periculum ab exteris nationibus iinpendet . Que caula imprimis
hol'ce populos ac principes mouit,vti armis pofitis cömuni quieti confulerent . Nec vero pus
tes ab hifcein agenda pace contëptui effe aut negleâui habitant@ eam te incöfulto fecerint,
ita enim fieri necelï'e fuit , quo facilius conflceretur . Quae fortali'e aliquanto plus difficultatis
ali'oquin fuiiTet habituraln ea enim hand praeterita ей honeita de tua dignitate mëtio. Sed 8
tibi relitrus 8 сбсей'цз eius ineundae locus. Nec tu id in itatus tui detrimentû aut dedecus vla
lum faflñ arbitrere. Quod fi te non alia ratio moueremî; Italicç диким]‚ри1нс1а diutill'ime
exagitata atq; intellinis bellis vexata ей ‚ ita vt qui vicit limilior viâo videatur , elle ramen 8
aequitatis humanitatis ture cömunembanc pacem 8 focietatë ampleñi, vt tandêaliquâdo,
quantum in te elTet,quiefceret. Arq; vt hanc ex ea pacata laudem gloriamq; tuarum laudû cus
mulo adiiceres.At cum in praelentiarum non de ca pacâda , fed potius de tutâda 8 conferuâda
agatur, multo magie debes communi huic fœderi 8 сонfentienti ceterorñ populorü ac prin
cipum volñtatiacquiefcerelmminet enim nobis bellü 8 graue 8 periculofum, quale multis
iam faeculis in Italia non auditû.Agitur falus Italise,agitur falus totius Chriftianae Reip. agiE
falus fanñilïlmç religionis нойте. Mahometus atrocilllmus Chriiliani nominis hoitis non
côtentus capta Conftantinopoli , quae vrbs a Conl'tantino potilTi'mü aduerfus Theucrorum
impetus condita ей.1н cuius expugnatione,quas caedes,quçincendia,quas rapinas,quos ins
celtus,quas templorñ violationes,quas facroruin corporû prophanationes, quae Chrilti Dei
пойман; virginis fanetilllmae ludibria conimiferint nö es nefcius.Nô contentus inq'; беге:
cla opprelîà, quae aut iam omnis paret,aut metu eius сбитыми contentus denim ñniti
marum gentiü obfequio,einergere iâ c‘ Graecize clauitrisfatq; in Italia erüpere,Romarncp cae
put ac l'edem facrofanâse religionis нойте petere velle ininitaůNec folû nullâ accepit pro tana
ris fceleribus fuis pœnâ,led tertiñ iâ annum Thraciae Graeclaeq; dominaf.Omni interim рой
captâ Còitantinopolim tëpore ad côparandos exercitus cötrahendafq; vites ex quibulcunq;
gentibus collato.Perl'uafit вы hol'tis callidilîlmus,fi diffentientë Italiam innenerit, ea fe facile
potiri pol'ieHac aüt fubafta, ceteros Chrifiianos populos ac pricipes imperata faâuros-Pro
perat holtis acerbißîmus,quo nos bello conteudentes improuifo opprimetmullû tempus pe
ítiferis conflliis еще exequendis aptius exíñimans, Nec fallent eû profele cogitationes fused]
ociofi illius conatus expeâabimusSi non occurrerimns eius furori. Tâta ей eius potëtia, tâta
auri arq; argenti vis,tanta батат moliendarñ opportunitas,tâta deniq; eius hominñ in bels
lum multitudoßlaufurn ей iam mare Aeget't nauibus noftris,nec ampli? nifi pluies fimul one
„палец; magnae Aegei maris infulas 8 oriëtales oras, gba in locis Chfianis negociarorib?
vberrimv qltus folebat ell'e,adire iâ nö pofiìint. Claufum ей nobis mare Pôticñ, 8 ipfum ge
neri nfo fruttuofuin, caltellis tranfitû impediëtibus i ipfo Bofforo Thracio ab vtroq; littore
excitatis.Habet pterea in bellñ còfentiëtes Scythas genus hominñßl multitudine 8 corpone
еоЬоее‚8 bellâdi artibus formidabile',qui Chril'tianoiy oppida@ in Pôto funt,aut breuiops
prlmët,aut certe quieta effe nó ûiiët.Diuifit iä in omnes partes Barbarorñ 8 infideliñnationíi
oratores ad eos maxime, q°s mari viciniores expeditioiii fuse pdelle poileintelligatm illoiy au
xiliis экв ор1Ь9 l'nff'ult9 incorruptiilimâ fidë noitrâ тат euertere,ac facrilegi illi'9 Mahome
ада De9 auertatmefandis legib9 fubiiciat.Nec diibiñ ей gn 8 Syros 8 Afros 8 Mauros re Magna eß le
ges 8 cçteros etiâa' mari remotiores aduerfus Chŕianos in belli focietatë trahat . Mira ей etñ gis uis 6 re
vis religionis@ etia fiY mala ac deteitabilisi'ir,tamen animis femel ini'ita ac penitus impreliadn ligionir.
ilamare hommes 8 concitare ad fui timore­ folct. Omnes enim qua ipfi colñtreligionë potio '
. ' 9 ' ` ‘ I
 v l
I e

«`‘ Liâllarítteíßiculifilûnfi.
rem ac l'aneliore aliena putantl-Iaec mala Italie акр pericula fola pax arq; cöfenfus vel toller'e,
vel fubleuare poteitIantü enim eiì Italiç in armis nomen,vt vel 1010 rumore côfeelae pacis ac
publici fœcleris рот: infolentiillmñ hoiìem a` pernicious conatibus fuis abilerrere . Sed nel:
hoc quoq; latis eit.Duce enim 6i autore opus eit,praefertim bello maritimo,in quo maxime
vifloria крота videatur. Qui enim p19 clail'e potuerit,facilem profeetoterreilris belli vitto
riam caeteris reliquerit.Nam quadiu mare illi tutum ac liberum Гнет, пес cömeatu nec milite
propter vicinitatem terrae Afiae ac paterni regni ,phiberi poterit,quo cömercio at@ opportu
nitate i'ublata,aut fame aut ferro vincatur песет eñ.Te aute vno neminem aptiorem ad tanti!­
imperium gerendum arbitrantur, omnes ad te fummo confenfu hanc praefeâuram deferunt.
Vident in te omnia abunde elle quibus eiufmodi Imperatorem praediäum elle oportet. Süs
mam'l'cilicet belli fcietiam , egregiam virtutem,amplifì'ima autoritatein,maxima fœlicitatem.
штат omniñ rerum mirifica exepla iis quae gefüllt bellis demòllraiti,Neapolitano,Mar
lilienll,l­lil'panienfi, Afîricano. Vielent etiam icl quod maxime i huiufrnodi bello requirif, te
maritimis copiis ac nauíb9 plurimü poile-Tatum Maieitati tu; tribut,vt nulla Italiae ciuitas,
nulla claiïis futura fit,quae tua figna nö libens fequatur,quaeq madatis tuis parendû nô exiili
metiQuae res maxime in hac expeditione necellaria exiilimatur , caeteris enim aequalitas ipia
inuidiam excitat,nec alios aliis przeile patif,tibi omnes prôptiillme abfq; inuidia obteperas
turi funt.Nec vero etll anteliac magna 8l praeclara facinora дают ‚ fuperiora bella tua cü hoc
bello gloria cöparada funt. Illaenim fuperiora habent fortall'e aliquid quod nö omnes pbet,
quonia nö fine Chriiìianorü fanguine côfefta ilnt,l­loc aute vera öl folida öl conitante omnia
um opinione gloria in ie habet,q_» côtra Barbarasgentes,côtra religionis perfecutores atrocif
i'imos fufcipitur ac4 geriturJn quo qui interilcit, magnum pietatis locum fibiapud Deum im
mortale vendicat.Hoc tuñ faftû omnes vno ore lattdabût,öl côfentieti Fauore pfequenŕNec
erit vllus ta iniquus rerû ветшают, qui nö illucl omnibus rebus hac aetate noitra ab omnib?
Regibus geitis merito anteponendñ iudicet.Hac igitur prouincia quo роте fufcipere,cômu
nem hac Italiae pace ac fœdus ineas oportet.Na abfcß hoc nec Italiae vites componi,nec maa
gnü aliquid mari geri poteiì,praefertim cótra hoftem potentiilîmum. Qui рот}? Conilätia
nopoli potitus eit,nihil omnino pratermifit teporis ad aedificadas clañ'es , cuius rei magna ei
cömoditatem praebet,8l loci fitus , öl materiç copia,quae in ea regione permagna eil . Hoc vt
NicoleusPô agasa' te petit vehementer Nicolaus Pontifex Maximus, a quo ego legatus ad te venlo . Qui
щек. imminentibus periculis паи ac reip.Chriitianae obuia iri quaprimñ expetit.Hoc te orat hi le
gati clarilllmi viri,hoc te omnis Italia, hoc te vnluerfutn Chriitianü genus, vt te duce maritia
mi belli in còmtmibus periculis vti quest.Noli obfecro Italia: deell'e,Rep.Chriiliana fanäifn
ûma religione noitra,quantñ in te eß,tuere ac ferua.Noli ран fide noitra ruere, in qua animas
rum noltrarñ falus còfiitit.0ccurre impendeti malo. Noli expeflare ай immatriflîmç gentes
Chriltiano nominiinimiciillmç acl tantñ bellü coeat,quocl fuitinere tota Europa non valeat.
Na quota pars orbis terrarü Europa elt,cuius etia magna parte Scythae tenent.'1'atos poii`unt
has getesexercit9 côficere,vt illorñ tatumrnodo afpeâñ Chriitiani fcrre vix poiìînt.At fi ma
turabimus,omnia nobis fecunda erñt.Recepta enim maris poll'eillone cñ in Greciaffhracia
exercit? nŕi trafmil'erint,Mahometi furor cohibebií", 8i caeteree getes rei euetñ tacite expefta
bütßaue Rex ptermittas hac fempiterme ac verte gliae occafione , q tibi â Deo immortali p
milfa 6l parata elt.Gogita quata fit eorñ principñ glia , q ,p Chŕiano noie vel amplificado vel
Ldus Caroli côleruacloaduerfus boites religionis nfç bella gelferütßarolßl ille Fracorñ Rex,q Aqtania et
Magni. Gallia Togata 8l Thracia, 6i alias quafda getes e‘ manu barbarorñ ereptas ad fide noßra reden
‘f gigöl Magni appellatione meruit,ôl @chu Orbis terrarñ ilabit ab omnibus mortalibv pleno
‘ ore laudabiŕlîotfredi nome,q Hierofolimas et Chfi Dei nŕi lacratiil'imñ monumetü eieŕ'tis
Э

Syris aliquâdo recepit, qui poitea locus rurfum in eorñ poteltate noitra negligetia recidit, in
omnib? getibus perq'; illultre eit.Sigifmüdi Impatoris gloria, q còtra hofce Theucros iacpi'?
 штифт iäragome. Sfolîlm
ptofpèrepugnauit, nulla vn@ setas conticefcet. IoannisVaiuodœ, qui toties та viitutc мер
coni'iliohuius Mahometi patrem prelio fudit ac vicit multis Theucrorutn niilibus cçiis,quâ
ta iìt fama apud omnes vides.Sed nil te magis commouete debet@ religionis поят fanttif
iîmae difcrimendn qua animatum noltrarum fœlicitasfempiterna continetur. Pto hac беса:
tandum,pro hac fundendç vires,pro hac denim vita ipia exponenda eit. Situ pacem banc 8
fcedus Italicñ afpernabere,teliqua Italia obtorpefcet,aut de bello inteilino follicita шпана
ceñ'ante aut de maritimis apparatibus nihil cogitante cçteri Chriiìiani principes ac populi, q
fibi remotiores ab hoc incendio videnturßl ipfi quotp ommifiìs belli cutis domi fe continea
bunt.Quaproptet ampleâere obl'ecro hanc communcm pacem ac focietattm, quae commu
nis non folñ Italie falutis,fed 8 totius Chriñiani generisatq; ordinis caufa initituta ей . Тсср
ad bene merendñ de toto genere Chrißiano de Italia prçfertim,quç te tancî; Ducë 81mpeta
totë fuü tefpicit, natü ст oltendetPro qua quidë re cöponëda in iis,quae equa 8 honeita po
ůulaueris,hofce legatos 8 eorñ ciuitates ac principes eä ob têad te pfeftos faciles teperies.
RESPONSIO EIVS AD LEGATOS.
Vn@ mihi adeo fecunda res aut domi aut belli fuere , quin ii cñ bello pacem cômutare
Ъ licuetit,bello pacem praetuleri'm,Nec vero nifi aut lacemtus aut pro fociis ad hunc diem ‚ . „ t..
arma fufcepi ac geflî.Nec me _tä ratio vIla moult imperii aut regni augendi, quod Dei muncre ' '~
fatis eiTe amplñ arq; opulëtum fcio, ф meae ac populatiü meorü quietis ac tranquillitatistq; MosegreglèA
femper finis côfiliorum meorum атм abfq; iniuria in pace viuetemJn bello pacem, nö in
pace bellü quaerere foleo` Et fi' quando a' nobis hoiìis pacë petiit „nñê eum afpetnatus fum,‘
nunquâ reieci,fed honeitis côditioni'b9 petitis paeë dedi, proq; amico poitea habiturn patins
tegnotû meotum comercio perfruiHoc poitetius bellü Florentinñ, iam neminë nefcite at:
bittor,Venetorü fociotû 8 anticorum caufa nö vlla cupiditatemea a` me fufceptñelfe. Quot'
eñœ vrgcri premi'q; ab hoftibus cernerê, nö fuit aequitatis теге in tanto ftatus diferimine des
itituereJta ß âme eii'et'petita pax,vt a` Venetis,nô fuiß'ein ,pfeâo durior in ea cöcedenda , ф
ipfi Veneti,quorû gratia bellñ fui'cepcrâNec debuit certe,vtVenetotü pace loquat, res tanta
iSfertim q inea tâtopere referret,me îfcio at@ incòfulto agi»Sed q ада funt tedatgui magisáä
emëdari qucñt.Ego p me Нате nolim,quin hec pax at@ focietas cômunis fiat. Nolo confett: Уайтl ddd»
tienti Italiae deeli'e, potiiTimñ cü hâc ipfani focietatë ac pacë quetnadmodñ ipfi dill'eruiilis ad gum“
totius Chriftiani generis falutë 8 cöi'eruationë p'tinere agnofcâ.Video enim quotfum tendât
Mahometi huius infolentiiïìmi conatus,video qd ilruat ac топа? tantarü cla fiiñ att; cxetci»
tuü apparatibus,video quo fpeâet illius audacia , quoue fît ptinacia 8 cupiditas eius euafura.
Si fuilï'eni bello vacuus,omnes ,pfefto iâ vites in ci9 pnicië cóuettiiïemmec ell'em pall'us quâa
tuin in me {отшив furorem euagari latius.Sed bellñ eôfilia mea conturbauit. Quo nunc li
beratus Deo volëte ,ppofitñ meû ,pfequi potero. Ego enini labêtí teip. Chriftianç deefle, i'iet:y
volo nec poiîumßi vel Dux vel Contes huius gloriofifiîmae 'cxpeditionis ire nö recufo. Tan­
гйф abeit vt её deferere in animo habeâ,vt otnnes copias ac facultates meas in eâ të collaturu
fim,ne vitae qdë parfurusStatui enim ‚р illius religione defendëda vitâ exponere,q „p humano
genere confetuâdo vitam exponere non dubitauit. Sic maiotes mei,ilc ego ab adolefcentia in
Шахт: fum,vt diuinam religionem omnibustebus anteponam. Sed fi honefta concedentur
pulorum ac principum voluntati
atc; poltulabunturmec Pontificisrefragabonatq; Ник neceifariae
Maximi, cuius autoritatem expeditioni
plurimi feruiam.
facio, nec horum

EIVS ORATIO AD CARDINALES ET ITALIAE

д principes in expeditione contra Theuctos. l
Cloplaerolq; veftrt'i demnari paires venerabiles 8 inclyti proceres,q> cum toties de expé
— ditione in Theucrosverba fecerimus, eamq; ni iro côfenfu omnes capelfendâ cefuerim?,
cut Ша Ьадешё me dilata ac pcnê банта videatur. Quod equidern n_olim arbitreniini, aut,
‚. „ u
 negligentia теща“: pufillanímitate шпате accidiit'e. lNam 8l bellum hoc nobis necefiîirium
vifum ещё: vtcuncß tandem omnino fuicipiendum.Verum dû alios Europse principes refpi
cio,ad quos huiufcemodi belli cura vel autoritate vel potëtia aut rerum peritia magis pettine-f
re videbatur,in hunc vic; diem rem diituliinus,certe ne infolentiœ aut arrogantiae argui ров
fem9. In praeientía vero cum illorum neminem ad hanc rem animum intendere animaduertâ,
ac propterea hoitium animos îdies magis crefcere arq; infolefcere,itatuo i'i id que@ vobis vb
ì fum fuerit , bellum î Chriiti domini ac Chriitianorum hoites vlterius non differemon quod
ad шатен: то1ет рег'те ipie fatis omnino eiï'econfidam,fed cp in Chriito, cui9 res man
me agitur, qêplurimum fperem.Hic enim öl vites nobis 6i opes 8l induitriam ö( deniç ибо
riam fuggeret. Nani fi nunqâ fperantes in feipi'um dereliquit,cur nos,qui n'ô in понга potëm,
que nulla eit,fed in eins brachio öl benignitate confidimus, deitituatt praefertim ei9 ipfmg ш
iurias vlcifcentesëßellum quidem contra eos fufcepturi fum9, qui Chriiti fummi öl инд-ивы.
Dei templum fœdauerunt, Marias matris eŕFigiem fagitta per ludibrium tranifixerunt, {впав
шт тшУшт reliquias Param lgnlipmim Canibus edendas abiecaunt.Quo quidê in bel;
lo fi vicerimus orbis terrarñ prœnrium erit,'û vidi fuerimus cœlum. Vteumq; igitur res седа:
magna nobis Si immortalis gloria paratur . Verü ego beneficia omnipotëtis Dei nonnun ф
тгш Dcì ma mecum reputans,tria illa vel prœcipue côniendare ac praeferre foleo. Primñ qv nie non beluâ,
gn.: muriera fed hominem,hoc eit animal ratione prgditum fecerit,alterum qv Chriitianñ,terrium q» tog 25
ютйч; regnorum Regë öl dominum.Sileo рт hçc plura. Sed his tribus tantû Deo optimo
ac benigniifinio me obligatñ ö( obnoxiü fentio, quibus mihi niñ mortaliíî ingraii'iïimus ef;
fe 6l haberi velim,haud amplius ofcitandû aut torpefcendü fit , riqu expedandñ an quid аш
moliantur aut parent,fed riipenda potius mora cla iii@ habcnae inimittendae. Nâ per immo;
talë Iefum , qd ей quod verear quo minus bellü hoc honeitiiîìmü ac piimmû amplc ¿tar ë an
ne corpufçulum hocäan ne regna б! reliqua bonaian ne deniq; animâ ipfam amittâëVerû hçe
спинам à Deo mihi côceiïa, ita ipl'i Deo tandem reitituenda funt . Vt plane profitear quie;
quid huic bello deitinandû lit meum nô clienti; ei, cuius id eit, iure ac merito reddi debeie.
Bellû itat; nobis proponitur,in quo nihil quod noitrum lit perdere poiï'umus , fed in quo
` etiâ perdendo vincamus perpetuach fœlicitatem adipifcamur.Sat mundo feruiuimusfat vo
luptatibus conceñ'imus, reliquiì aetatis Deo dandñ ölconfecrandñ ей. Viftoriam olim de fen
culari regno climicantes confecuti fumus, quid Грегакт fore lì de Chrifto ac pro Chriito pu;
gnam omniü pulcherrimam fubierimus E Perpudeat iamChriftianos 8i Chriitianorû prin;
cipes tot populorñ a Mahometanis debellatoiyßot Regñ Procerûq; interemptoiy, tot homi
nii in feruitutë adduŕtorü aut in Mahometanâ pditißîmâ hçrelìm redaŕtorû,virginñ пиры,
tarum,Dei veri ac fanêtorñ imaginñ fubuerl'arum, arq; huiufcemodi' prope innumerabilium
cötumeliarñ.Et iä cogitemus capta Côitantinopoli,hoc eit clauitris А“; штате , nifi Ьош
um conatibus ftatim obititerimus,de nobis deq; Chriftiana religione protinus aäñ стыд,
arq; aliis rationibus adducor, fi vos itë annueritis bellü pro fide catholica contra Thencrum,
quod nobis arq; omni Chŕianac reip.fauitü fœlix бС fortunarñ fit côfeitim fui'cipere.Auetm¢
DE EIVS VXORE ET LIBERIS ET LOCO ET
TEMPORE MORTIS.
Xorem duxit Alphonl'usMariä Henrrici степ; Regis patiuif'ui filiam. Ex qua pronl
lem nullâ fufcepit.Ex aliis tamë mulieribus Ferdinandů genuit filiü, quë primü Galan
briae Ducëßi deinde moriens _Regem Neapolis initituit.Habuit битва filias duas,Mariâ quç
fuit vxor Marchionis Ferrariaeß(` Leonora ‚ q nupfit filio Ducis Sueil'ani, cui dedit Roflîmi
principatü. Argonú vero 8l Sicilia: regnü cœterofep principatus reliqt Ioanni fï'i Regi Маш:
rae, fic erñ Ferdinäd9 pf ei? teflan'tento inâdauerat-.Deceifit aüt Rex Alphonfusin Сайге no -
uo ciuitatis Neapolis quarto Kalëdas Iulii,ann0.M-CCCCLVIII.6C maiis гирьку.
 _ @dommeшепотеRege; _ fohltvij
Ю Ь1ВЕК4аь щ .;
„он IOANNB ARAGONIAF REGE - -'
DECIMO OCTAVO. ч . -`д

CANNES SECVNDVS FE RDINANDI КЕ— f

‚ _ ‚ ‚А e’ gis filius Alphonfo fratri,qui fine legitima prole decelïìt,in Aragon `
' ” ¿y \ "Se niae 8 Sicilia: regno fuccefiît. De cuius vita rebufq; genis, qua.l mul»
l ff te magnch fuerunt , qua: praecipua пене, vt nobis тощей. breui
'-' p' volumíue periìringemus.
DE LOCO ET TEMPORE NATI»
­ vrrArxs муз.
Vit iraq; Ioannes Aragoniœ 8 Sicilia: Rex natus Methymna»,quz Campus cognurniA
паевые: zdibus paternis venali foro coniunñisßertio Kalendas Iulias infigm' die,quo
Petri 8 Pauli Apoltolorum Chriiìi [надев 8 merita celebrantur, anno vero драки Virginia.
Millri'imo trecenrefimo nonageßmofeptímo.Eft autem Methymna oppidum nobile Lufita
niae prouincizßŕ что; principum natale folum fcelixß â fcriptoribus mernoratum. De q’
nos etiam fcripfimus
ей reliquis alio loco.Vbi
frarribus Alphonfo Ioannes
fcilicet, Rex,de quo loquimur,nô
Нетт1со,$ан&ю‚8 folü natur ей. fed8etiâ
Petro diligentereducatur, aby
eifdë morñ 8 literarum magißris inftitutus.(luam quidem patriam chaiilîmaru fernper ha
buit,&eius habitatores Гной; conterraneos mirifice dilexit. " ~ "
' DE VXORIBVS EIVS ET L'IBERIS. ‘ ^ "
Nnum agen: ferê vigefimurn Blancharn Nauarrae Reginam Caroli Regis filiam duxit
vxorë.Ex qua filiñ progenuit Carolü,qui fuit Viana: princeps appellat9De quo a'lio
loco latius referemus . Progenuit 8 filias duas, quarum altera Henrrico Caltellç Regi нарт;
сит quo diuortium fecit,propter eius,vt ferunt,impotentiam defeâumq; naturœ.Altera nu
pfit Gai'tonio Foxano ComitiQuç filios peperit,de quibus alio loco fcribemus. ~Cztei'umt
Blancha Regina defunfraJoannam duxit vxorë Federici Almirantis Caltellae filiä. (lure ре
perir Ferdinandum Regë Catholicñ,& Ioannem , quae fuit vxor Ferdinandi Neapolitanorü
RegisPeperit 8 aliam filiam nomine Marinam,quae teneris armis obiit.
DE STATVRA ET F ORMA CORPORIS EIVS. " "
Tatura fuit mediocri, 8 omnibus mêbris al capite vf@ ad pedes tot? aequalis 8 côgruës.
Forma côfpicua,afpe&u graui,ore pulchro,colore candido , capilla plano 8 Гатааол'щ
perciliis diiunêtispculis fubnigris,denribus raris exiguis 8 candidis,mento «тьмы '
oe virili pleuacß,fed aliquanto retenta preña'q; propter nare: anguñasßuiprçterea formofiù
Вене mulieres candidilîlma танце inuidebant. _
DE VALETVDINE ET CVLTV CORPORIS EIVS»
Р Er omnem тат valetudine profpera vl'us fuiiïe perhibetur.Sedextremo tempore# ii
ottogenarius podagrç morbo laborauirß oculorum luminibus per temporis internal
la caruii'fe fertur . >Elus autem per tot annos profperae valetudinis adiuuante natura œufs: tres
‘precipue fuere,inûdicies fcilicer,cui9 i'tudioi'iiîïm9 erat,& ablìr'nêtia роет 8 cibi,a quon: fatie
tate femp abhorruitß laboris,cuius patientißîm? станице атдаае.Модета ûquidë corpo
ш otercitatio valetudini plurimum còl'ert. Arborum fruŕl'ibus libentius vefcebafń'; сеешь,
‘ Gl aliis ciborñ generib9.Ficus virides 8 rccëtes appetebatß eas m axime,quas Aragona Bu
Itiafotas appellätß( Latini Duricoriasln corporis ай! cultu nó minoris mûdiciae {011,81 то Freu: Duri»
dofericis,interdñ ameismônumî; purpureis vdiibus induebaŕßolloplzrñq; torlquë dñtasA com.
iii _
‘ Y JlLinlaríii'eißiculmliibaait.I v_
xat ex auto, nönuncìâ margaritis 8l aliis geminis precioiìfiîmis contextura geßare confueuit.

Cultus denim corporis adeo fuit itudiofus , vt omnes etia domenicosvtriufq; fexus öl cuiufg
спич; aetatis non fecusac feipfum faepius incluerit. ч
DE LvDIs E1' VEN'AIIONIBVS ary; _ к
Atigatum multis negociis antmum magniim laboribus, interdurni'pefia'culis vola,
Б ptatibus honeitis reficiebat . Quippe vielisarmorum certaminibus-¿ôl equitum luclis,
paribus haitis hint: inde concurrentium,quod certamen cannarum ludñ усатым, ci@
lettabaturNirorum preterea mulierum'qs choreis libenter interfuit, Etat quoep venatiomb?
deditus,öiferarum magis quam volatilium, l _л _,1 ‘­ .
Dis Dirson-ONE Ervs 'anon svós er
eorum flde ôlobferuantia in eum. _ ‚
' '_ w Quites milite@ fuos tantopere dilexit,vt nulla­ in re alia içuitia notatus vnc'ß ñierit, 11111
fuorum vlcifcenclis iniuriis. _Necem duorum ducum„quo_s Galliae Rex in auxilium ëius
etim„exercitu contra Gothalanos mifeiat,plurimorum iugulo, qui caedisillorum autores fue
rant,vltus eit.Et in oppiclulo nomine Momalone,quod eil apud Barcinona ,ì ob vnum intern
Гейши equitem a"­'Momaloniis,qui venienti fibi portas clauferantJeptendeci'm Momaloneru
ßum viros тербий-5051112111и1111,1ре&а1111135 morientes.Plurimis delinquetibus vltimo'ep
iupplicio deitinatis,quoniam eorum ope in defendenda fua dignitatevfus fueiat,facile peper:
cit.Q'uofdam etiam Baleares cluarum faelionum, qui regiœ Maiellatislœfae crimen commifen
rant,eorum virtutisbellicœ memor, qui multos annos'eum bellum gerentem fecuti fuerât, ad
тонкое,“ 11111 cauerent in'poiterummeue iterum delinquerent,impune dimifit. Multos de;
niq; in bello peremptoé, magno coai'lus dolore,collacbtymatus eit.Hac humanitate садов
qmdem llbifidelesac deuotqs faciebat. Ab eo enim Gothalanis deficientibus , prœter omnes
Aragonesa, Siculos, 8l Valentinos equites , multi quot; Gothalanorum nobiles ad eum cum
«мы: ölpecunia сжат; rebus,quç ad bellum gerendum vfui eiant,fponte venerunt,
nec domummiû confeelis bellis,redierunt.
f. 4nuviitrvtrisßisrrrcziitifisitisi/1u 0111111
öl eiul'dem militari eloquentia.
Irtutk bellica; намотать 8l amantiiiìmus fuit.Milites enim,quos in pralio fortes
‚ A v.animoiofcß cognouetat , á pugna itatim reeleuntes ampliiilmis 8i honorificenfiillmis
verbis collaudatos equeilris ordinis titulis öl honoribus ornabat,ac plaerumq; fecum difcum
bentes modo focios , modo i'ratres` appellabat . In eloquentia militari magis formse fuae di;
guitare verborum 13 grauitate,qua`m dicendi arte cultuq; fermonis milites ad iua vota perdus
xit.Apud Ampollam oppidum,de quo alio loco dicemus,onmes ferê milites,equites ducefq;
nonnullos longolabore defeßbs öl hyeme iaeuiente à cailris omnino clifcedere volentes maa
gna vi orationis retinuittEtapuel Rubinatum longiori fermone milites hortatus, cum paruis
фора: ingentem hottiummultitudinem deleuit. „l l ` - е
f na arvs orisiviaurm str_uvMAu-rzrara.
г Aiuta leniillmus fuit,magnum¢ clementiaenomen exhibuit. Permultos enim contra
. I шт infurgetes,in prçlioviâos 81 manu captos,ac de vita defperates , humanitate mtl'e
ricordiaq; cômot?, i'eruauit incolumes. Ceruariae ciuíbus. qui fola fame coafti fefe dediderñt,
qdquicl cibariorum tunc habebat in сайт impartiuit . Ilerdenfium quoq; legatis, nomine ci'
uitatis veniam impunitatem petentibus, inuito ac vocifeianti exercitu, qui prgdßm fPO’
num ciuitarisaneeiabai, omnia conceiiit. Baremonae passeren ciwbua mwa: pro. vita
 @egoauneüragouíeßege топит
fupplicâtibus, non vitam folutn 8 libertateni donauit,fed etiam bonorum Omnium poß'elìîa
ones, qtias штампами. .
DE LrBEsALrTA-.ru Etvs вт AVDIENTIA.
CVpiditatis 8 аиа1'1с1эс per omtrent vitam non modo nullum experimentum, i'ed ne con
ieâuram quidem vnqâ prçbuitJnimo fi liberalitas eius ex animi рои? magnitudine, ф
ex fortunis 8 opibus exilìimeturmon immerito quidem inter munific'etifîìmosprincipes ana
numerabíturln multos enim viros,qui Iib'eraliter ei feruierant,ingentia inunera 8 шарит:
ma beneficia contulit. De quibus multis спите, perpauca quafi neceiïaria eius munificentiee
teßimonia,referam.Rodorico fiquidem Rebolleto,cuius militareni virtutem,ôl erga fefidem
cognouerat,die nuptiarum eius aureorum,quos Horenos Aragones vocät,milia fexaginta tri
buit.Ioanni Villamarino clams eius praefeâo,qui terra mari'qs multos annos el magnon las
botes impenderat,Bofam in Sardinia ciuitatem liberaliter imperpetuum dedit. Bellum gerës
cum pecuniarum nihil penitus habetet,cuidam equiti pro vxote 8liberis,quos fanies vrges
bat,pecum'am petenti,fex argenti vafa, quae fi bi fola ad menfae vfum жида etant, impaŕtiuit.
Veñem praeterea nullam тиф fibi induit,quam non eodem die petenti fub hac conditione cö
cefferit,cum depofuero, cubiculario q; iubebat, vt ei quñ aliâ induerct,traderet.Deniqa nemo
vnq'; ab eo pecuniâ petiuit , cui П plures nö haberet , faltë centû iiñmos argëteos nö dederit.
qui deniq; fi pares animo facultates habuil'iìtpmnes principes munificëtia fuperaiïet.Spplicâ
tes autem 8 cum in omni genere negotiationis adeñtes benigne femper 8 patienter audiuit.
DE BENIVOLENTIA ETCVLTV EIVS ERGA
VXORES ET LIBEROS.
‘ 7 Там; coniugem non folum mirifice dilexit,i‘ecl quod; ůudioiliîîme coluit, Quíbus
8 fe facilem l'emper praebuitßi omnibus in reb9 morem дыша: inuitis nihil im@ fea
cit.Erat enim cum vxoribus caeterifq; fceminis natura benignus,ingeni‘o facilis,cöfuetudine
dulcis 8 placidus,atq; moribus elegans. Eodem modo liberos etiam femper amauit.Tametû
Carolum principem Vianç, poiteaquâ nonnullorum prauis coniìliis deceptus paternain gra
пат сотетрттоп amore folito diligere videbatur,odißî: tameii non potersi. Erga доте:
Ricos infuper 8 familiares omnes lents ac beniuolus femper скит.
DE CVLTV EIVS CIRCA PARENTES ET AMORE
erga fratres quandiu vixerunt.
Arentes quâdiu vixetunt fumma veneratione coluit.Quorum animos non dicatu re,fed
Рne leui quidem verbo vnquâ отпала phibeturßt fratres, quibus ipfe chariilîmïerat,
pariter omnes'amabat,ac non modo Alphonfo,qui eum praecedebat çiate,fed reliquia quoq;
minoribus operam,labores,öl quod fignum maiotishumanitatis erat,obfequium prçlìabat.
Cun¿tos deniqgnam parentes,quä fratres arq; fororesßl viuos fummo cultu fempet amauit,
8 vita fundos magnis honoribus,facriñciis 8 orationibus profequutus eithfe nant; defun
fris omnibus fuperuixit. l
DE MORTE PAR ENTVM, FRATRVM, ET
SO RORVM EIVS.
Iquidem рой чшш'ф parentis 8 duarum fororum obituni,primum Sandium frattem
8 Petrum,qui in obûdione Neapolis id'u bombarde percufìîis interiitDeinde Hêrticñ,
qui 8 ipfe quoq; apud Olimetum Caftellae oppidum,de quo poitea dicemus , ab holte per-aq
curo gladio in finilìra maiiuvulneratus infra paucos dies nimio dolore periit.Poftremo 8 А!"
phonfum Regent ,qui Neapoli vitam cum morte commutauitßmifit.
I iiii
 i Lasertnetgieultatmnf,
DE EIVS IN PVLCHRAS MVLIERES
Il\lCI.INATIONlZ.Á
N Venerem natura pronumßi pulcbrarum mulierum amatorem initie quiburdam afg“,
Imenris 8 rationibus conitat.Nam 8praeter liberos,quos vt Гиря-а diximus, ex топь“,
habuit,alios etiani plures ex concubinis alioqui'n nobiliiîlniis foeminis „pgenuit . Habuiteiñ ЩА^-„_

Ioanncm Archiepii'copum Caeiarauguiianumß Alphonfum ducem Villç штыком.

rum maires Caitellanae 8generoiae fuerüt. In Nauarra quot; ex foemiiia genere nobmßìma
de Aniarum familia fuicepit Ferdinandum 8 Mariam,qui puerilib? annis êvita migrarñr,&
Leonoram Lirini Comitein . Er Barciuonç tempore iam extremo 8 annorû fere' ofioginra
puellam forma prçi'tantem,nomine
raxat contentus,amoris Francinam
opus non perfecit. NaniRofam,
poirea adamauit.Verum cñ bac,
quum puella пират: ofculis
i'poni'o, dûs
à qu()­
die nuptiarum virginitatis muriera poicebar , i'e quidem non violatam elfe multarum шине: и‚._._

rum teitimonio probauir.

DE HABITATIONIBVS EIVS.
Etate prima,ilcut iupra diximus,Metbyrnnae natali i'olo mirum in modum deleâatus
eitHinc digreii'us in Aragoniam Caefaraugui'tam 8 Barcinonam libenter incoltiir,
8 nonnunq'; Valentiam.O_uarum etiam deiiderio deinde ex Neapoli, Alpböiofratre пиво
cum Henri-ico alrero frarre reuerfus ей in Hiipaniam.
DE CLEMENTIA ET SEVERITATE EIVS ERGA REOSÄ"
Eorum pro criminis qualitate alios condemnabat,alios abi'oluebat.Erar enim in rudi,
cando 8 adminiitranda iuiiici'a non minus clemës 8 facilis,c`f; ieuerus 8 grams.Qmp
pe qui Carolurn filium',qui ei patri bellum faepius intuli't,ter in praelio миф: ter etiam captü
liberauit. Gothalanoiy pterea q ab eo defecerât mtiltos ad ей reuertenres 8 veniâ fupplices de
precantes impune quidem benigne'q; recepitlacobum autem Aragoneum 8 Ioannem M6
ricatinü, nec non 8 complures alios in defeâione pertinaces bello'q; vicios vlrimo fupplicio,
i'ed lara prius fententia tamen,ail"ecir.Plaerii'¢ reisetiam capitis,accuiatione ramen ceñ`ante,nô
folum vitam семенам eriam mulfram pœnam'q; fifcalem remii'ir.
л’Й'Ьа/Ц
L."
LJ'
LEP.
.'4.
m

DEFORTITVDINE EIVS CONTRA HOSTES.

p Dueri'us boites animum fortem 8 inuiâum 8 in omnibus periculis admirabilein for
titudinem femper exhibuit. In expedirione enim Neapolitana fratrem Alphonfum ies
cutus, quutn in Liguiìico mari fratres eius 8 reliqui totius claiils duces ab boiìibus, ob eorü
nauium niagnirudinem niultirudinein'q; caperenrur: folus ipie boites acerrime prçliantes,â
iuae nauis ingreii'u milites i'uos bortatus 8 fortiiiime pugnans probibuit.Nec eius nauim cas
pere штамп ei 8 fuis omnibus oblata liberrate,potuerunr.Caefarauguñae quum 8 Henrri
ci Caltellç Regis legati ei bellum indixiilenrdì Stellam 8 alia Nauarrae oppida, quorum cëius
Rex Henrricus pro pecuniis quas Carolo Vianae principi mutuauerar, iìbi deberi dicebat, re
ñituere nollet,i'e nihil Henrrico deberelegatis eius reipondit. Eodë tempore Ludouici quoq;
Regis Gallorum legati venientes ab eo iìmilia 8 eadem condirione periuerunt, quibus 8 ­ipi'e.
eodem modo rel'pondir. Quum autem eius equites ei qua fiducia duos potentiñîmos princi:
pes contra fe venturos expeâaret dixiil'ent, multo minus, inquit, equites boites prefentes, ф
abientes timendi iunt.
DE CVLTV CHRISTIANAE RELIGIONIS
8 celebratione fei'torum 8 iolennium dictum.
Hriitianœ religionis 8 catholicae fidei feirorumqs dierñ cultor iemper d iligentiiiimus
extirit.Quoridie namen reb9 diuinis Знает oíiciis interfuit. Omnium iandorü dies
 @eßoanne üragoníçRege. l топить
feltos quü pridie deuote calteq; ieiunañet ,fumma veneratione celebrauit.Die vero,quo Chri
iti natalis recolitur,hurnanae falutis gratia, magnatp laeticia aflìââ’ quotannis рой nofturnas
Ё .ЁЗ"'Ё.
Ё.
Ё
ä
è? cerimonias 8 Г01ёпез celebrationes,omnes domeiìicos 8 complures eriâ familiares cöuiuari
coni'ueuitSed Virginis Dei genitricis,cui denotiiiimb’ erat,omnia fella praecipue vigilätiufq;
colebat.Deniq; quadragefimaspmniüq; l'anftorum vigilias ab adolefcentia'öl vigel'imo fuae
таи: anno vi'q; ad feptuagefimum ieiunio 8 abiìinentia carnis obferuauit.
DE STVDIO ЕТ шыевытц Ervs CIRCA
' ovLTvMDrervM.
Irca cultum diuinum diligentiorem 8 Chriitiani nominis ñudioiîorem ñii'ii'eper mul=
tis coniìat argumwtis.Quippequi multorum fanftorum fella, quae negligenti9 colebä
tur,venerari muito folennius,diligentius 8 obferuari , indiflis preconio pœnis cotrarium fa
cientibus,iu ßît.Mauros ,qui [их ditionis erât,Mahometanum nomem inuocare veruit,indis
gnilìîmum facinus 8 maximum dedecus exiitimansî terrís Chriftianorum a' perditi'iì'imis
Mauris Mahometae hominis iprobiil'imi nomen tanqä Dei numen inuocari.Hac igitut inuo
itil! catione dimifla,i'tatuir, vr quum Mauri côuocandiel'i'ent,veltuba,vel tympano,vel buccina,
пс! vocarentur.Item itatui't vr die corporis Chriiti dum corp9 Dominiper vicos,vt ñeri folet,de
me ferretur , fiquis vel Iudçus vel Maurus coni'piceretur , qui non itatim detefto capite genua in
terram deñeâetetdn carcerem conieftus ab eccleiiaitico cenfore mulftaretur. Feitñ quoq; de'
гО; Marias virginis côceptione,ficut 8 alia ei9 fetta , celebrati fumma cum veneratione praecepir.
` ' Et nequis virginem in peccato originali нит conceptâ неф publice неф priuatim dicere 'au
Uf’ derer. Initituit, etiam vr ianâi Georgii fei'tñ vigilanter magnaç veneratione coleretur,eiulì]5
lil dies non fecus ac dominicus obferuaretur. А s .
ат!
wt DE СУКА ET ORDINATIONE EIVS IN LITI»
'ПФ BVS ABREVIANDIS.
R Ebus diuinis 8 humanis quoq; negociis confulere cupiës , nelitigantib9, vtplaerù'q;
Вен i'olet,vires 8 res remporis interuans 8 iudicum negligentia deñcerent, totum ann
ni tempusin agendis caufis 8 expediendis negociis omnibus liberum eiïe itatuit. Conuocaa
ti's enim coni'iliarii's 8 iureconl'ultis , quibus iura populis adminiltranda commii'eiat, omnes
inquit principes,qui populorum fuorum cômodis 8 honoribus confulíit, сыпать iuiliciä
Ё‘Ё‘Ёё
'*ё‘%.Ё‘ёЁ
Еж
iìne difpendio temporis adminiitrât, magnum quidë Deo Оprimo Maximo i'acrificium от?
ferunt. Statuimus igitut," quocumç tepore caufas agere,litigantes audire,ius dicere,öl fen a
tentiam ferre noltrorum regnorum iudices pollini. Exceptis ramen diebus, quos in honoré
Dei 8 virginis ei9 genitricis omniumq; fanäorum reuerenter coli facroi'anâ'a prgcepit eccle
fia . Hos enim nos 8 venerari diligenter volumus 8 omnis operis 8 forenfisaftionis vacuos
elfe iubem9.Et eadë §terea folennirate vt Твой! Thomç, Iuliani, Martini, Laurëtii,Sebaftiaa
ni,Chriltophori, Brauli, Antonii,Blafii,itë fanŕtç Annœ,Catherinœ,Luciar,Apollonize, En
gratiçßl San&ç Crucis 8 сишГсшпъ noitraeciuitatis 8 oppidi cöceptiua feita facraç quot
tants celebrentur.
DE LEGIBVS ET INSTITVTIS PER EVM EDITIS
Eges 8 fanäiones vel quum gubernator effet Aragoniae,vel quum ройеа rex, multas
8 quidem perutiles aedidit . Caeterum haec 8 l'i leâoribus valde profutura cognofco,
quoniam ramen in Aragonû libris,quos Aragones fuos Eoros appellât , plene omnia dei'cri
pta funt ä me tanquam non necelîaria huic operi нойго prœtermittenda putauim9 . Ad eorü
ramen leäionë omnes homines hortamur, eos praefertim, qui principatus 8 regnorum си;
в, ram geruntlnuenientenim пищали: vel ad reŕtam fanâamqs gubernanonemŕvel ad be:
ad@
­ s. Lästríneigiculiâìünríí.
ne beateq; viuendum poterunt imitari. Bon9 quippe rex öl humanarum diuinarücp rerum
ftudiolus non folum bona cüfta Öl honeita prœcepit,verumetiam mala omnia öl illicita pros
hibuittHomines enim Chriitianos,qui cum aliquo foenore pecuniam mutuaifent, öl omnes
lenocinium facientes, amiiTis bonis infames elle iuillt, ôi tanquam latrones öl nephari'os hot
micidas exterminauitJllud etia non honeitum minus@ vtile conitituit," nequis lugubre:
veites a' tergo longiores per terram traheret,fed aequales 8i ad talos qu; dñtaxat.Qui' vero lö
giores indueret, 8i veiles amitteretßl folidos fexaginta pauperibus erogados perfolueret.'1`o
tidemq; fartores,qui contra itatutum veites longiores fecilïent , damnauit.
DE MILITIA EIVS ET BELLIS PEREVM GESTIS
Ex Nauarrae tirunculus adhuc öladmoclum iuuenis militias munus cum Alfonfo ба
tre in expeditione Neapolis exercere cœpit.In cuius vrbis oppugnatione longaq; obll
dionc terra mariq; fortiiïimi Dncis experimentum praebuit,ôi laborum tolerantiam admira
bilem . Ad quam expeditionem cum ingenti dail'e magnocp hominum numero eleâorum
nö Hifpaniae folum,i`ed etiam Siciliae öl Italie ex littote Barciuonis anno a' natali C hrilliano
M.C С С С Х ХХ V.Kalendis Augul'ti prol'eeti fuere.Caeterum de hoc bello, quod in ob
fidione Neapolitana per annos vigiitti дела elt Alfonlì Regis imperio , mihi fcribendñ non
eii.Nam öl ll belli huius gloria magma@ viâoriae laudes non minus ad Ioannem Regem Na
narra: öl reliquos l'ratres,qui iortiiìlme dimicarunt, ф ad Alfonfum pertinere nö ignoram9,
quia tamen Alfonfus Dux ô( autor huius expeditionis fuit,fcriptores totius belli viŕloriâ glo
Надир tribuerunt,De rebus enim geitis Alfonfl regis,de dittis 8i faflis memorabilibus Lau
rentius Valleniïs öl Bartholomaeus Eaccius eleganti itilo copiofecp fcripferunt . Hoc igitur
bellum non noilri operis eii'e oditimantes,trai`imus ad alia, quae Rex Ioannes per fe geilit.
DE REDITV EIVS IN HISPANIAM ЕТ DE
REBVS GESTIS IN EA.
(1 Vi poil expugnatam captamq; Neapolim cum Henrrico fratre reuerfus eil in Hifpa
niam.Vbi 8i Nauarrae fuo regno,öl Aragoniœ rogatu Regis Alfoniiprçfuit.Hinc au
tem multis equitibus Aragoniae comitatus 8l Henrrico fratre in Cañellam ad Ioannem fra
trein fuum patruele стене Regem cum vifendi öl falutandigratia profeâus eil. Cuius зане,
tus cum Aluaro Lunae moleitus от: ‚ Aluarus idem cauia fuit,vt inter vtrurnq; Regem graf
ues inimicitiae,magnae elifcordiae,mortale odium,ôl inteitina bella orirentur. Quib9 тли;
non folum damna malaq; , fed etiam caedes 8l mortes crudelifilmz confequutac fuere . Seel
haec,quoniam icripta fuerunt ab aliis magnis voluminibus,ego,iicut alia confueui , breuiter
attingam-Aluar? itaq;,qui Ioanni степ; Regi chariil'lmus сшиб! Omnium rerum Regiçq;
dom9 curam gerebat, timens ne fibi Rex Саши: fratres fuos patrueles Aragoniœ principes
anteponeret , homo pollens ingenio 8l oratione facundus omnibus modis 8l artibus niteba
tur,ne fauore fui Regis,8i autoritate,qua pluriinum valebat,priuaretur, vtrûq; Regem coma
militisic eit enim humana conditio, fic funt hominñ mores, vt non modo fuperiores, fed ne
pares quidem ferre polllnt. Quapropter Aluarus Luna fuis côi'iliis Aragones in Саши: Re
gis inuidiam adduxit, 6C perfuafionibus eiîecit, vt Rex Callellae Regem Nauarrç öl reliquos
Aragones apuel fe commotari nullo modo patereturProptereaq» honori iuo Regieq; dignis
tati non folum nö honeitum, fed etiam periculofiillmum eil'e dicebat.A quo Rex iam multis
perfuafus argumentis 6i rationibusßl ii eos fine caufa dimittere non audebat , fe tamen adeñ
tes vultu minus familiari@ cófueuerat,excipiebat. Quod quù' Ioannes Rex Nauarrae ein Гq;
frater Henrricus 8l Almiratns степ; Federicus, q tñc honore 8l bellica virtute omnes His
{рапид primates anteibat,animaduertiil'ent, nulloq; modo tolerandum exiitimantes iibi prae
ter [поз afflnes 6i propinquos, qui pluriinum poterant,alios etiam côplures степ; magna;
 _i ~ ‘_ f @desumeElrilgome'iìegte.­ готы.
tes,quibusAluarus inuifuserat, adiunxetimt. Qui cü omnes vnum in locumconu'eniiltnt,
itatuertlnt„vt Aluarutn Lunâ vel Regis Cai'tellae confuetudine colloquioq; priuarent,vel lì id
faeere~non poifent,quocunç modo de medio tollerent'. Паев Regent Caltellae-fimul adeuns
tes,vt eurn dirnittetet,a| fin@ regia fummoueret emagitatunt. Quod в faceret mirum in mo
dum
ad Omniumvellet
quçcumq;` tamzCaftellanotumdì
excitaretd'etnpertp_Aragonum
paratiitìmosnobiliumì,quibus illefacere
haberes ,Sin­ autem detrahebat, animos
попе: ‚ 8illum
apud fe tot nobilibus inuitishabere vellet,fe quidem honorem 8 dignitatë fuam non neglea
fturoselfe штатами RexlCaItellae,qui Aluarum plurimúm diligebat,adhunc mos Refpo nfum
dum “гранитном principum mortseiï'e, vt familiares 8 ainicos,-qui bene fideliterç Caßelle Re.
feruiuilfent, non inhonefte dimitterentdtd honorifice retinerent,nott от: 8 dignitate pri girati-Am.
uarerit , fed côniodis ‚8 honoribus augerent. шт omnes Caitellae Reges facere confueuiiî'e. gutter, _ l _ „
алое! igitur iniuite'petebant dixit fe minimefafturum . Реоргеееачэ Aluarum Lunâ ,qui ei . ` 'l
liberalitet 8 itudiofe plurium annoríî laboresimpendeiat ', honeite 8 ûne caui'a turpiter eiice
re non poll'et.Se
nim.Ac fiquid inprattei'eanon
Шпагат Lunam ad aliorum praefctiptñ,fed
lmoliretiturdllius ad [пат
quidem voluntatem
iàlutem dixit
8 honoré effe удав“
i'ibirnagnae
curse fore figniñcauit.. ~O`uib9 verbisillorum indignantes animosä femulto quidem magia
alienauitß prçcipue Ioannis Цанги-Ь Regis 8 eius fratris Henrrici,qui quum Regis. Caitela
Лаг fratres patrueles саммиты prepofitû fibi ferre nullo modo poterant.Tunc_itzq; Rete
Nauarrae iam difceiTurus, indignatione dimmulataßc pene fubridens ad fratrem Henrricuni
8 alios,qui cñ eo venetant, conuerfus optime inquit equites Rex Caitellae frater :neus pattue
lis locutus elt.'Nam quod ipfe pro noitra dignitate non fecerit,_nos quidem iplî, qui nobis de
eiì'e non poiïumus,multo melius faciemus.Cum [uo igitur Aluaro pei'rnaneat, eiusq; voluna
шит folet ,moretti gerat . Нас cumdixift'et ltatim шесть Q_uem frater Henrti'cus 8 fos'
cer Federicus caeteriep proceres,qui cñ eo.venetant,Caitell_anorum Rege pene foloreliëto, c6
i'ecuti {вея-«Сметы poithoc colloquium,quo Regis vtriufq; voluntas patefafta eit,Aluat9.
luna fibi valde timere coepitß( diligenter œum.Qm nufquammifi vel ilmul cum Caitellœ
Rege,vel armatorum manu feptus vfquam progrediebaturfingulisq; noŕtibus apud fe cuftol
des 8 vigiles armatos habebat . Qusequidem tes multo magis animos Aragonum irritauity
multorumq; талый initium fuit. Nam ölfi Aluarus tuendi fe potins, ф alios oitìndendi cau
fa,fecum milites ducebat armatos,eum tamen plures,inimicis ,quos metuebat, minati exiitia
mabant.Hinc igitur inter Caitellanos 8 Aragones 8 vtriufq; Regis equites 8 familiares con
tentiones coeptç fuerunt.Hinc vt fupradiximus,magni totiusHifpaniae tumult9,ôl inter Hit’
fpanos Reges inteitina bella опа funt . Nâ quiprimum certare verbis 8 aduetiarios laceiî'ete
cœperänquum deinde ab illis in fe dici , quod nolebant audimíentdrafcentes ad manus 8 ar
ma deuenerût.Hi quum fui Regis caufarn 8 honorem defenderent,ipl'os etiam Reges ad bels
lum getendum concitarunt.Q_ui perturbatis animis 8 iam fraterni nominis 8 propinquita
tis obliti,diutius hoitiliter dimiearuntßóntemorare poffem quot 8 quibus in locis гашиш
ma prçlia депеша“: quidem eo crudeliora fuerunt,quod inter duosReges fratres ранце?
les-öl inter equites afi'ìnes,cognatos 8 propinquos geña l'unt.Et in quibus _apud-Methymnä”
Ioannes­ Caitellanorum Rex, Aluaro Luna fugientefâ Rege Nauarrç captus elt.Aliis deinde fi
liis multorum nobilium Regisvtriufq; non folum captiuitates,verumetiä crudeliiïìm'ç cçdes
ôiindignifïimae mortes confecutœ fuere. Cuius belli permultos variofcß'cafus, 8 omnia,qu'çf
ленч; Regi grauiter acciderunt ,ego confulto trâfeo,-tanq’3 mininze neceiïaria, proptereaq’ ab,"
‚ aliis ibriptoribus,qiuloannis Regis Саш"; vitam memorie prodiderñtdògaquidem мы
:rianmi ferie iam pridem editay perlegi .Multis igitur omiiiis eertaminibus,quibus Ioannes' _ y
t Caitellanorum Rex mirñin moduni fuit opprelfus,vlti‘mo demum magno@ pŕœlio , quod Prieliñ quod
арт! Отит? Gppidumrge-ftum eit,.Aragones,à »Caltellanorum multitudine proñigati fuee apud О lime
reQuo praelio ptçteralios Arai ones vulneratos 8 interfcttos ,etiam Heruric9 Nauarrç Re: ti'i gejtñ ejl.
 2.9391111е191сшш1щт1. h
gis {там fuperrus дышим leua manu letale vulnus accepti, Qui 8 l'i n'imiò dolore vnls
neris conticiebatur,militibus tamen,qui iuperati diñugerantßd iua iìgna reuocaris, ринит
redintegrare volebat,iiii'i euin Rex eius frater,qui numeroiarn boitium mulutudinem сотри:
xerat,retinuiil'et, 8 111 tutiorem locum cum omnibus copiis addtixiiïer . Portero aurë die quñ
vix Heurricus dolori vulneris reiiitererß vitœ iuz anceps eiIer, Regem frarrtm funin depres
carus eit,vt in oniam cum exercitu proficiicerentur. Quoniam i3 iibt morimdum ага,
muito quidem maiorem dolorem ipiritus eius fentiret,ii fratrem, quem vebimenrer rmabat,
apud boites 8 111 alieno regno relinqueretßuius deiiderio Rex morem gerere cupiës, Aragon
тат verfus eodem die cum omnibus inilruâis copiis diice iIiii'ei, 8 paucis diebus in oppidü
Bilbiltm,quod Calataiutnm vocant Aragones,peruenerunt. Vbi Henrricus vulneris dolore
confettus a' vita difceilìtßuius obitus 8 Regisöl omnium Aragonum mentes mirum in mo
dum coniternauit. Fuerat enim Henrricus multis magniiqs cñ corporis,tum eriam animi vir
rutibus inilgnismec bumanitate 8 dementia minus@ generoiltate 8 excellëtxa clarus,in mi
litaribus ochiis :que coni'ilio ac fortitudine pollens,moribuselegans,coniuetudine facilis,iu
genio perfpicax,liberalitate iplendidus,pietare benignus,diuinarum rerum 8 Cbriitianz rcli
`7529:
14&1?erА.-‚ gionis diligentiiilmus cultor . Erin quo dentcp vno magno 8 ipetìato vito nimirum patera
nas omnes virtutes agnoi'cere facile poteras. Puder igitur me tantum virum tanta virtute pra:
ditum,tanto't; natura munereprçirantem tam breui iermone referre.De cui? prefetto virtu
i.-_xп'il„«iмиг, tibusadmits 8 rebus pricelare magnificelp гни. 116 psrua côftci рота: hiiloria. Nâ fi q’ vel
in Hiipania,vel in Italia fortii'ii'me geiiìt,et quam laudem velgloriam bello gerrndo fuerit arie
curus,delibare velim,longe quidem ab ini'tituro meo digreiïus videii potero. Q_uaproprer q`
de rebus eins geitis 8 meritis laudibus dicenda iure fuerant,iilentio trâiibo,i'i prius шт dier
." _.:;_Д;:ёа1_.1_.; _: 1 to fere' cunâis tam Hifpanis ф Italis qäcbariiïirnum питаю; funi’ eius ab oíba Arago:
i.' nie 8 Siciliie populis,atç Caitellanorum plurimis fummo mœrore multifq; lacbrymis celef
. ._‚_ w- _»
brarum ei't.Sed ab illis precipue nobilibus,a` quibus non minori iletu , ф pompa ftmerabas
tur.Ioannes vero Rex multis,qui eum diligenter coniolari conabanrur,flendñ t ile refpondir,
ie nant; non fratrern,ied vitae iuie lumen,ac fe ipl'um potius perdidiile dicebatJlle autem «а
dolore vulneris inrolcrabili rorquebatur,patientia ramen admirabili (отшив còi'tantia gemis
tum iupprimebar,ne Regem,qut prope eum lachrymabundus recumbebat, graui9 afficeret.
Defunëli corpus регат: ocequiis in Populeti templum delatum eir.
'F

LIBER. как.
DE BELLO'OgVOD CVM CAROLO FILIO GES»
Y SIT,ET CVMPOPVLISBARCINO:
NAE PRINCIPATVS.
I E VER SVS I N ARAG ONIA M,vrfuprademöittauim9,
l 8 Henriici celebratis exequiis , cuni in ciuitate Calataiuri conuenrus
_ Ё agerer,populiiq; tura petëtibus redderet,accepit,quod вы prçrer opi
y j nionë accidit,in Nauarra magnos tumultns 8 faâiones eß'e догмы,
„Ц teram fcilicet Agramòtanorum,qui Ioannam Reginam,& Luietano
` 'ë' rum, alteram, qui' Carolum Vian: principem frquebanrur . Carolus
`¿ enim cum Reginam , quae Nauarrae regno voluntate Regis przerat ,
quod regnum materno iure baereditarnim iibi deberi còi'ult9 8 perina
­ i . . ­~ ‘ fusa multis credidcrat , non acquis oculis intueref , папы magnû cer
ramen parat, quiiquis inducir filio nQuercam,öi more cupiditatts humanas regni Маши: im
 @Boanneñragonie'ñegee ­` fol". Мг.
perio captus Omnium Lufetanorü, quibus charißîmns erat, coninrationcm fecit., vt expnlfa
Regina Regem quoqga Nauarrae finibusinlriberentßaeterum de hoc bello,quod ego ruiïu
Ferdinandi Regis fcripturus fum, prius Hifpano fermone fcripferant equites duo . Goni'alua
fcilicet ab Auila cognominatusßi Ioannes Rochabertinus,qui Cañellanus Атройе diceba
tur. Qui Regis сайта fequebantur, 8 omnibus prçliis caeterifq; rebus interfuere . Quorum
fcripta vulgaria quail commentaria mihi tradi iußìt Rex Ferdinandus . O`uae partim ad vera
bum,partim ad feni'um latinitate donabo.Hui9 vero belli prçcipuam caufam,primvmq; mo
tum alii aliter ortum fui'fl'e referñt. Ego autë ,quod caeteri fenferint aliorum indicio reliquena
tantorum malorû caul'am fuifl'e arbitrorincoůantiam varietatemqg Гоните . Qua: cum Bar
cinonae ciuibus 8 cunñis eius prouincia: populis maximes honores 8 opes amplilTimas ina
uidilIet , primum quofdam Nauarrze populos , 8 де1нде Barcinonae principatus fere omnes
in fuum armauit exitium,filiumœ còtra patrem ñimulauit. Quodwt vnde digreífus fum res
uertar,cum Agramontani, qui Regem vel abfentem maxime colebant , feni'iflent,fubito Гей:
contra Lufetanos аетаейе,8 Reginâ, quae шт Stellt,` côm ombatur, enixiffime defenderût,`
Regemq; per literas 8 nuncios hac de re certiorem fiatim fecere . Qur' cômonitus de Regi в
me periculo confeiìim, qui aderant,conuocatis equitibus,illo'profeŕì9 eftMultoftp Nauarrç
populos inuenit in armiselî'e.Caeterum monere nos hic locus 8 ratio videtur,v-t qui Lufetaa
ni ûnt 8 Agramontani propter abfentes dicamus. Omnes igitur ferê Nauarrae nobiles 111111:
В Гане 111 partes duas. Шпагат alii Lul'am, alii Agramontem oppidum pomdêr-Hi propter
8 oppidorum propinquitatem,fpacio enim trium milium inter fe diftant 8 quç inter alia op
pida duo fita funt,alterum nomine fanâi Ioânis Pedis portus,ôl alterum fan&1.Pelagii,ö_l pro Vnde Agra»
pter vetus odium maiorum fuorum inter fe Реп? fempe'rarmis 8 bellis praeliifq; contendunts möiani Ú’
.Ab Agramonte iraq; Agramontanißi a Lufa Lufetani dicütur.Haec autem 8 ад rem cogno Lufcienidicí
1'сендат,8 ад tollendam ambiguitatern fcribenda pernecelïariû fuiiïe duxim9 . Ne quis hoe iur.
loco Lufetanos â Lulìtania prouincia diŕtos forte putaret~Rex еще," ад incepturn redeam9,
in Nauarram ingreffus cum Agramontanis apud Stellam, quae д1йа1 à Pôpilone ciuitate Nas
нате ре1тае1а viginti milia pail'uum ,fe coniunxìt , 8 ад Carolum legatos mißt . Qui eum chatichís
monerent, vt ab íncepto tam turpi falloq; деййееее , neu)` lìultis Lufetanorum côi'iliis fuam fa ad Слот.
lutem 8 honorem crederet . Quibus commotus tam vile nephas tarn exccrabile fcelus ccm
rniûñ'ehNam monfiri quidem perfimile ducitur, fi filius parrem,non dicam ofenderitfed of
fendere cogitauerit . Quod facinus indignißîmum â fe principe Chriñianiß'imo cômil'fum
eo fœdius omnibus grauiufq; videretur , quod ne Barbaris quidem vnquam 8 inñdelrbus
accidifi'et, шаге ne cômitteret, vt tam impium tamq; immane i'ibi nome obiici iure poiïir.
Ne Gallorum arq; Aragonum Regum Chriftianilfimorum genus huiufmodi turpitudine
tantoq; dedecore pollueret.Patrem ad filium legatos mifilï'e,non quidem quod ab ео. aliquod
übi periculum metueret, fed vt t'ilius magnam infamiam fugeret . Quod fi fuum pertefus era
rotem faceret , flatim paternam gratiam 8 amorem in perpetuum facile recuperaret . Sin au»y
tem in eo,quod coep'ilîet perfeueraret , 8 1н11н1соеат potius ф paterna confilia l'equeretur,v
fatis certo fcirer fe,vel patri,vel део graues pœnas effe datmñ.Quod fi йЫ fua culpa prauilì;
confiliis acciderir,multo quidem grauius laturusel'i'et` анод etiam eŕFugere facile poterat,û
patri,iì rationi parere voluifîet. Propterea quod ВЫ vr confuleret â patre pie fanâeqs monii9
fuerit акр rogatusNeigitur 8 fibi 8 patri caufa doloris ей'е velir. Ei паев, fi mali quid accis
deret,maiorem Regi propter amorem paternum dolorem fore,quam úbi домашнее cum
s_udilTet Carolus , 8 fi ratione 8 oratione commotus errorem fuum cognouit, eñq; conatus Refponfum
8 соер11 йаит pœnituit,a‘ Lui'etanis ta men,quibufcum coniurauerat, qua coniuratione i'ibi` Caroli ad le»
periculum a' Rege metuebantme деййееее ab incoepto iam perl'ua (113,13: patris gratiarn 8 1111;` gatos.
fioritatem plurimi facere refpondit, eiuch voluntati morem gerere paratiñ'imum elfeiuíïaq; _:
8 imperata omnia libentiñìiue fadurñJi ramen ab eo Nauarrze Regni, quod poitfuae mattia З:
 ишемиетэкиижъхаь ' `
obitum ad fe iure pertinebat,iibi poiTeiio relinquaturaNö decere patremfiliuimquem amati
fuo iure priuare,Necp filium ран-1,25 quo fuo regno fpolietur, obfequium praeilare . Ncqg vel
indignum vel iniquum cui@ videri debere , fiquis fua regna vel alia bona defendat, vel ab in
tuile pofl'lclentibus repolcat- Quem aequi9 cit credere deum hominefq; iuuare. Quod fi filiiî
quod fuum el't a‘ patte petere turpe videtur, pattern quidem rem filit contra ius phafq; poiììde
re neq; honeitum неф laudabile ваш autem patri f'ilii fui rebus vti [кпд filius patrem {та
rum rerum vfu priuare non debet, vtatur regni noilri Nauarrae populis pater fi velit, fed гас];
meis non autem pro fuis.Quod fi me populiqu meis inuitis alienum regnñ poflldere 8 vfur
pare voluerit, ei reilerre 8 атгтаге poteritisnos ,regnum noilrum vel armis habituros ,vel
cum eo vitam fimul amifuros. His cum refponiis legatis ad Regem reuertentibus , Carolus
omnes Nauarrae populos 8 equites nobiliores, quorum erga fe fidem 8 beneuolentiam mul
tis in rebus cognouerat,ad fe ilatim vndiq; cöuocauit 8 in armis eil'e шт: .His de rebusarq;
clifcordiis Henrricus Caitellae Rex certior faâus, 8 iniuriarum, quas ab Aragonum Rege fu
perioribus diebus acceperat non oblitus , in auxilium Caroli cum equitum fepte milibus ve
nit. O`uibus Rex priufqä fe cum Caroli copiis coniungerent cum multis Aragonñ equitibus
occurrit.Q_uibus cum apud Vianam,quod eil vltimñ Nauarrç oppidü Caitellam утвари;
lio commitens,omnes infugam conuertit. Quo tamen praelio plures vtriufq; partis equites
periere.Rex autem, Caitellanorum copiis fufis 8 proiligatisNianç fi forte redirent boites fir
'rnilllmuin praefidiû relinquens,hac enim iter ei't in Nauarra,reuerfus ad Carolum multa pole
praelia,quae apud Stellam,Pompilone,Olitum,öl Ilumberrû geita fuere , eurn tandem apud
' _` ' ï .Ayuarum montem,qui locus diitata` Stella decem 8 0&0 milia pail'uum,praelio vicitßl maa
' ‘ ,I nu captum ölincolumem in Monrroi cailello cuitodiendum reliquit . miemtamen paucos
ffl
мы... и" . poit dies amore paterno 8 dementia cômotus a‘ carceris cuitodia liberauit.Caeterum, ne con
~ tra eum filius aliquid in poiterum auderet , Ludouicum Beamontium ein@ quirq;filios inie
ptenium obildes accepit. Erat autem Ludouicus Lufetanae дают fere princeps, 8 Nauar
rae Comeitabilis, atq; Carolo ex genere materno fanguine coniunftus . A Regibus enim Gal
чщ lorum genus 8 originem ducebat,habuitq; filios omni virtutum genere praeclaros Carolñ,
. Tiuaurum,Henrricum,Philippum,öl Ioannem,qui nunc Nauarrae Comeitabilis eiì,ôl [со
notam Ioannis Regis Aragonum filiam habetvxoretnmoilraq; tempeitate cum liberalitate
Ycaeterifq; multis virtutibus,tum vero animi fortitudine 8 militari excellentia praelicq; geren
do ф maxime pollet , 8 el Ferdinando Rege пойте Chriitianiiîlmo 8 propter aflìnitatetn,"
eius enim iororem Ioannis Aragonum Regis filiam,vt Paulo fuperius oitendimus, in mattia
monium accepit, 8 etiam propter fuas excellentes multafq; virtutes maxime diligitur.Hiau
tem quatus pro Caroli liberatione manerent apud Regem,Carolus tamen,cuius anim9 regna
eli cupiditate femel incenfus quiefcere non poteratmulla eorum ratione habita patri rurfus bel
lum intulit.Ac рой multas pugnas demum apud Stellam fuorum aliis occifis pluribus captis
pene folus aufugit, ac plane deterritus 8 patris iram non iniuitam 8 animaduerfione times,
Neapolim ad Alphonfum patruum Neapolitanorum Regem difceiüt.O¿ieni rex Alphôfus
8 fi magnifice primum ac honorifìce iufcepitmiox tamen fui aduentus cognita caufa grani,
ter incufauit . Одной paire viuente regnum aifeâaiïet , quod ei,aquo genitus fuerat , inferre ­
bellum auiusfuiiî'et ,Cumcp сит patri reconciliare,paceq; coniungere conaretur , non dum
perfefta re,nec fine multoruin iaetura omniumq; Chriilianoaelachrymis â vita difcellìt.Quo
moreno Carolus Neapolis regnum ob omnibus fere populis oblatum БЫ поп fine magno -
' ` virtutis exemplo recufauit-Pauloç poil propteringetes ltalise tumultus multafq; feditiones,
quae poil Alphoan Regis obitum mouebatur, in Siciliam traiecit . Vbi fumma veneratione i
л 8 ingenti Omnium Siculorñ laeticia arq; apparatu pene Regali receptus eitPro cuiusaduens
tu patrifq; regnorum acceptione , ad quem Alphonfo fratre mortuo Aragoniœ вшита re:
gufi iure deuenerat, per omnes fete Siciliae populos multis dieb? ludi magnifici травам ‚ъ
 @e gomme Живота; Rege, §01'.щ.
la vatli generis:edita 8 celebrata fuere.Deinde autem Carolus aliquandiu cômoratus in Sicii
lia fe quidem Siculis omnibus indies multo chariorem faciebat. Tanta enim etat huius prin:
cipis modei'tia,tanta morum elegantia 8 vitae integritas,tanta liberaliras,tanta denim huma:`
nitas, vt nihil quidem quod ad rette fan fte@ viuendum 8 ad verum perfectumq; principem
pertineret,in eo deûderati potuerit.Adeo vt non ntodo fumntae probitatis 8 omnis vittutis
nomen ûbi vendicauerit,fed magnç quoq; ianttitatis exernplum haberetut. Quâ ob rem nö Caroli uìrtu
immerito quidetn â Siculis omnibus 8 Italiae populis , Neapolttanis praefertim , apud quos tes.
fuetat aliquot dies,non vt princeps folum,fed etiam tanqä numë,tngëtivenetatione colebaf,
Quilegatis ¿Sicilia miifis ad Regem,vt ei reconciliaretur,tandem cum per eos fe in gratiam
patris rediiß'e cognouit, multisSiciliae ntagnatibus comitatus in Hifpaniam reuerfus eit . Et
Regis manus 8 pedes ofculatus,I.ufetanos omnefq; Nauarrae populos,qui adeum defecerât,
in patris obl'equium redire coegit. Quare non parita letitia Rex affeâus ob reditum filii,quë
plurimum diligebat,Barcinonç,vbi tunc etât, magnos ac diuerfos ludos ingenti pópa 8 ap
paratu magnifq; fumptib9 затишье iam plena tum ciuibus 8 his,qui Regem fequebanal
ежи-‚гит etiam ют prouinciç maxima hominum multitudine, qui vel principis adiientu,vel
fama quoq51udorum vndiq; conuenerant . Verumenimuero fortuna fempet inconltans, cua,
ius oftlcium eit gaudiis humanis 8 fœlicitatibusinuidere, 8 alta deprimete,l ÖLRegis ocio 8
honoribus 8 Barcinome opulentiitîmae ciuitatis opibus inuidens ,- ficut olimßomanorum
potentiam immenfam dominantq; terrarum per focerum ac generum ciuilibus bellis at@ in
teitinis 8 arntis illicitis attriuit,iic etiam,vt Barcinonœ vites 8 opesingentesftangeret , ша
contra pattern faepius incitauit.Catolus namqepetaŕtis iam 8 celebratisfpeŕtaculis ей 8 ping
riium ciuium atc; aliorum populorunt animos erga fe pronos ûbiq; maxime deditoseogno
шага, 8 fuperiorem pati durum 8 indignum fecû eiditirnauiiîtt , paterni atnoris 8 honoris
penitus oblitus,tantum enim dominandi cupiditas poteit,tertio iant côtra eum ccperiri fora
:unam decteuit.Clam igitur omnes,quib9 plurimñ confidebat,cum fe adirent,fui confilii in
digniq; perpetrandi facinoris participes fecit. Nonnulli etiam,quibus bellum pace gratins en
rat,gladioq; magis,quam honeito laboregaudebant viftumq; quaerebant,eum magis quot
tidie follicitare . Ad eum praetetea accedebant omnes qui fcelerum fuorum confcientia уехав
bantur.Plures deniq; eo animo principern cû Rege armis contendere cupiebant,vti extinfto
Rege principë quocp de medio tollereut,omniq; dominatu liberi eifent.I.aborabat enim, for .
tuna Batcinonae omnino delete fotlicitatem,fupetbiamcp deprimere.Cui9 opes 8 res admon i ; i i' . '. ~ .t
dum fecundae per orbem terrarü mirabiles arq; inuidiofae nimium ferebantur. Etat enimgcinl Bamm“
uitas illuitriillma principibus, equitibus nobiliftîma, omnibus rebus, que ad viuendi vfum Mdm;
pertinent,ditiiilma,omttium fete ciuitatum terra marit; potentiiïlmamiultis magnifey rebus
domi гонад geitis clarifiìma, adeo vt eius nomë atcß potentia non immerito Hifpaniaeßak
lise, Afïriœe,ceterarumq; nationü principibus timori vel maximo ñterit. Plotebat enim no
folum maximis opibus ac diuitiis, fed etiam plurimorum virorum prudentia видимом
mis moribus 8 inititutis. Cities omnes in adminiitranda lrepublicaакр adaugenda quafi ve;
rerum Romanorum ordinem morëq; fequebatttur. Qui nihil vncì n_imis „fed omnia tâ pup
blica@ priuata pro modo rationeq; faciebant.Nöigitur illorum diuitiasrefq; familiares у};
las difcordiaemon lites,non iudicia,non iurgia,non feditiones , vt in plaetifq; fit,minuebant»
Quippequi ratione potius naturaqs@ legibus viuere malebanLNobiles armis 8 equis стр
. сыч; mi'li'taribus ftudebant,hifq; i'efe exercebantßl aduerfus hoites feroceserant.Mercatotqs
д honeltilîlme còmercia trattabât. In quibus exercendis nö tí quaeltusauidi ‚ с]; veri, fideles,
ac liberales eran t.Sacerdotes,ô< omnes qui rerum facrarum curam gerebartt,piefantteq; fem
per viuebant ,fummaqg venetatione ai@ timore diuino cultui facnfçreb? inciìbere. Reliqu
. crues cuiuqu etatis aut liberalibus,aut mechanicis artibus,quibus eratcultiiïìma ciuitas,opee
ti dateJn qua nemocireñfgranwgideltidçíidiolfus 8 inanis etat, fed honeitaaliialia_negocia
| r
 - ъшяппеткшьшьжщ.
vexerezereltaq; nemo malus,nemo¢ pauper,fed Optimus qui'qu erar,arq; жатым; Нас Га:
ma ciuitatis non ex Hifpania tota folum,fed ex aliis quocß multis nationib9 bomines bnc vn
diq; quoridie conueniebanr , ciuitatemq; libenter incolentes indies maiorem ditiorem (в fa:
eiebant.Hinc praeterea multe ciuitares ordinem moreniq; viuendi ianâiiìlmum, binc ахти
р1а Reip.gubernandae pulcberrima,hinc cçteras bonas artes imitabaritur' De côditore tanië
eius alt'irmare nihil außmdîquidem omnium qui de ea fcripferüt,de autore incerta opinio e3
Nä quod nonnulli de Barcanona pueriliter fabulantur,ego quidem non minus falfurn, q's ridi
culum miñiquçterum fuir olim i'itu ciuitas admodñ parua, 8 á littore niaris vno fete' ita:
dio remotapulcbra ramen капища altis tota moenibus elaui'a,fuerñi 8i ciuitatis portae nu
mero quatuor,in totidem mundi partes vergentes, :equo ferê omnes inter fe fpaeio diitanres,
quae adhuc extantßi in ipfi'us pend ciuitatis vmbilico vil'unrur.Poitea vero crefcente boniinü
multitudine bis тиф magnificis çdibus 8l confpicuis fanâorum remplis auâa,bis сиг pre
ualidis muris fuperbifqg turribus cinŕta eit . Qua: quidem eti'i magnitudine nónullis vrbib9
cedit,aedificiorum ramen eleganriadittoris amœnirate,viarum munditie,vicorum ценишь
ne,requalitate domorñ, anioeniitlmisborris , quos variis arboribus 8l nonnullis palmis ф;
domus cultiillmos haber, forma deniq; rerum omnium öl excellenti pulcbrirudine meo quie
dem iudicio,cui,abfitinuidia,cun&is profefto ciuitatibus eit anteponenda. Piura praeterea de
bac ciuitate memoratu digna narrare poffernus,quae ne longius ab incepto difcedamus,omit
timus.Redeo igitur ad Carolum;Q_ui Barcinonenûum conûliis 8l opibus fretus,tertio,ücuti
fupra demonltrauimus,acluerfus Regem , cui chariiïimus erat , fortunam voluit experiri.Cii
ius confilii Rex penitus ignarusßl a filio ûbi cauendum nihil exiitimans,ex Barcinona Aras
goniam verfus delëedere itatuit.Hinc ita@ pro'ficifcens ad deleftus habëdos, Aragones apud
Fragam,quod oppiduni eft Aragoniç ритма apud Singam Huuiñ, 8i Gothalanos ller;
l`clam,quae ciuitas eit in ripa Sicoris amnis,ad diem cerrum conuenire МИД Ilerdam die tere
tio peruenit. Poitero die quoq in ciuitatem Carolus non bonis aufpiciisingrei'fus ei't . Nani
ать bic Rex commoratur,donec, vt iniperauerat , Gorbalanorum equites ô( omnes nobile:
ad deleftum conuenirent,quidam de eo fufpitiones,quidain prauas eogitationes, nonnullico
`natus etiam impios ad Regem derulere. (luz cum Rex ab aliis diligenter quœrens , vera effe
reperiñ'etmó [те magno dolore 8l animi moru filiñ in femotam œdiñ partem accerfirñ buiiii
Verlxi Regis modi verbisalloquitur . Inter omnes paires immo omnes mortales neniin'e infoeliciorë vnqâ
чтет! МНЕ credo,iîliorum caui'a Carole filimi@ ego fum.Propterea qi te ralem filium genui,quein
ine'geiiuitïè pœniteat,8i de quo velinuitus vltimñ fumere fupplicium nö humano folum,fed
' Шато quoq; iure côpellar. Tua enim fuperbia, tua crudelitate,noitra elemëtiamoitra pietas,
‘iioitra patientia vil'ta eit.Sola iuiticia nobis vrendñ. Nani dû mea lenitas,dum amor paternus
luis peccatis ö! erroribus veniam tribuit,öi indigno tibi vitâ conceil'ir,cum râ impie Гщи? ele
мощам quidë iniuiticire nomen fubírc eoegit, ribiqs ad peecädum niulto maiorem pra;
buit audaciam.Et dum timui vulgi fermones,dü odiñ multitudini's virare conatus fum , Я de
tei'upplicium vel iuitiiilme fumpûiiem,te longe deteriorem ego feci. Ideoq; dum ш: falutis
rationem habere volui , tu me ran@ iniinicum acerrimum omnibus modis ïperdere tentaiti.
Сват ob rë quid me nunc in te ftatuere oporteat,qua pcena tua crimina pleŕti debeât, quod
te fubire fupplicium pro ruis auûs çquum fit,diuina quidem 8i humana nos exempla comrno
nent.Scimus enim angeluin,qui fuperbia rumeieensdn Aquilone ВЫ itatuere Мёд fuo crea
'tori fimilem fe facere cogitaueratßei iuiticia de coelo fuiife дышит. Multos prsererea morta
=les fuiiïè legimus viros etiâ ianŕtiiiïmos,qui iubente lege de propriis filiis cñ deliquiiï'ent,vlri
mum fuinpfere fupplicium.Q_uod fi Deus oniniporens,in quem paillo cadere nulla poreit,vt
iuiticiae fuç'eB voluntatis nobis praeberet exemplum, ingraritudinis Sl fuperbiç crimen {три
nitum effe noluit,fuperbof’q; de fede depofuit: Si multi quoq; patentes bumanœ virturi's amo
te мышц; commoti,pro cauûs alieni: in filios fuor anirnaduerterût,quod ego te dignñ flips
` Dlicium
 ßeäoannez'ëiragoníç'ßege. goh! rit]
pliciutn inueniamESi' me, qui in te educando 8C boni patris pia: quoq; matris стае funŕlus ‘к
{альта immanitate non modo de regno meo expellere,verum etiam vita fpoliare Гавре cona
tusjesêïantù' ne apud te regnandi cupido 5 tantum inimicorum потопил fceleratifìîma con
filia potuere evt patris animam gladio perdere nullo Dei timore,nullo hominutn iudicio,nul
la impeditus verecundia tantopere laboraueris 5 0 infœlicë illum fempet 8( штанина: diem,
quo te genui.Al1'i enim principes aliiq; patres omnes ad fuam cultodiam, ad fue vitae fecurita
tem,ad fuam gloriam filios progenuere,quorum virtute,quorů laudibus, quorum rebus ho
пене magniñcec; geiìis magnopere perpetuoq; gauderent.Me vero folum in orbe terrarum
nefcio quo fato,ñlius meus infidiis,odio,coniurationibus,armis praeliifq; continuo perfequi
mr.Quod fi vel ego ruis oculis tam inuifus fui,fi te dominandi cupiditas tantopere vexabat,
nonne tempus vel breuimmum expeâare potuiltië Non ne patris aetas iam prœcipitata, qui
annum quintum ö( fexagefimum agebat,monere te debebat, ne paucorum annorum impa:
tientia tantum nephas,tantum fcelus,tantum dedecus admitterestEgo nan@ quaecunq; mihi
Deus пошив maiores habenda ö( gubernanda tradiderunt,eodem Deo öl natura iubente cñ
vita ipia relitturus fum.Moriens enim mecum ferre non poil'um . Nec quenquam habebem,
preter te,ad que пота bona omnia hereditario iure pertinerent.Tu autem fiue ruis fiue aliorü
conftliis deceptus,non folum regna paterna 8i maiorum потопит principatus,fed поташ
чпоф gratiä imperpetuum amifiiti,teq3 omni fupplicio iudici'o omniñ dignum гетмана
propter fi quid in te grani? a`nobis ftatutum fuerit,nemo quidem fine iuftiñlma caufa, nemo
fine ratione ша cognofcet.Haec locutus Rex,qui Carolum cuñodirentßl illius domus, vbi
tun'c erat,exitu prohiberent, vocauit , adhibitifq; cultodibus eum refpondere volentem relie
quit.Ac inde paulo digreñîts lachryrnas 8l gemitus continere non potuit , tantum paterna pi
еще mouebatur.Carolus autem patris fententiam ß( indignationë timens, quae Ш)! mortem
minabatur, multis profufus lachrymis 8( opprefl'us , maxima verecundia oculos attollens 8€
furfurnafpicienxquafiDei clementiam imploraturus,ve inquit mihi mifero, fi neq; clemena
tie неф mifericordiç fpes vlla reliâa cit . Q_uae res vbi innotefcere cœpit non paruo quidë do
lore arq; trifticia omnes alfecit.O mnes enim tum regia: domus equites, tum ciues tota под:
non line gemitu cafus huiufmodi magnum malum fummumq; dolorem allaturos querebam
tur. Praeterea magnus erat in tota ciuitate tumultus . Отце: enim Ilerdœ ciues defiderabant
Carolum c`carcerls cußodia liberari.Captus fuit etiam cum eo Ioannes Beamontius Ludout
d,quem fupra memorauiinus,frater.Hunc enim Carolus propter propinquitatem 8l этап.
am ferc`conlìtetuclinem plurimum diligebatßl eius coni'ilium öl autoritatem omnibus in ro»
bus precipue fequebaf. Hinc Rex cum Carolum Mirauetum fub cultodibus mitrere itatuifa
fet,multorum nobilium Aragoniç precibus cômotus,ad IafFariam,quae domus ей apud С;
:['arauguñam ciuitatem,miffum cuñodire diligentiñîme iufiìt. (lua de re Gothalani certiores
faâi, qui res nouas 8f prauas belligerandicogitationes animo cöceperant , quo fibi Iibertatcm
vendicarent,ex totius prouinciaenobilioribus legatos ad Regem quindecim , qui fcirent qui
ob caufam captus Carolus 8( in carcerem conieftus анкетам mifertmt . Hi cum Ilerdam
ad Regem venilï'ent,eorum quidam Petrus Vrreus Tarraconeniîs Archiepifcopus,quivelelo
guentia vel dignitate caeteros antecedebat,apud Regem orationem hanc habuiiïe fertur.
([Si leges Ö( iulìicia te cogunt,inuí&iñ'ime Princeps,vt in Carolum ftlium шит, ас poti9 Orario Pra
in te ipfum grauius animaduertas,cum tu illñ progenueris femperq; plurimum dilexerismos [ulis Tatras
tibi pro illius falute öl incolumitate fupplicare non neceñ'arium ductmus.Nâ etß mifericordia eonenftsad
pietate б! humanitate êßmaxime mouemur, nos tamen ipfa ratio tua@ voluntas multo quidë Regen» а
magia conuincit. Preterea qnis ей tantum a` ratione alienus, vt puter patrem pro filii vita, qua
nihil illi charius effe poteft,aliorum precibus indigereëQuod ramen cum ita т, fummo qui:
dem compulû dolore caufam fcirc defideramus , quae res te de proprio tuo fanguine fuppliciü
fumereсогни . Omnes enim non tui folum populi. теша: etiam alize дешев . quae ruam cle»
 "f 71. шипе: вини. шиш:
mentiam 8 humanitatem non ignorant,non Иле magno itupore admirantur,llnunc aliquid
grauius in filium tuû itatuendum cefeas. Cum caeteris delinquentibus ac inimicis, fi nemo ф
ratur,facillime parcere confueueris.Ea naq; homines praecipue in magnam admirationem ad
ducunt,quae valde prœter naturam fieri exiilirnanturHuc accedit,excellentilîìtne Rex, qa Пси
ti queq'; i'ibi ipil nocere dilïicile ей, ita 8 рой admifiam culpam facile ей fuis erroribus ignon
fcere.Nos quem finem res haec llt habituramon poil'umus nö magnopere timers. Meter erñ
пойме non ша magnum dolorem aifuturum nobis praedicät.Nec haelenus,quae res nos ma i
xime cruciat,fcire nobis licet,quç noitrae huius infoelicitatis caul'a Пед/па i'iquidem Omnium
voce clamatur Carolum Vianae principem ab omni culpa liberum elfe-Praeteritos enim erro
res omnes fciunt te filio tuo iam (роще remiiill'e.O`uae igitur nunc te cauia mouerit intelligeu
te non poifumus.Ad te паев oratum venimus,clementilîlme Rex,vt 8 eius rei nos participes
fleri velis,vt populis, qui nos ad tuam Maieitatem miferunt refpondere 8 ratione reddere pof
lìmusßl Carolum ex te fuiiTe genitum memineris , 8 principatus tuos quos tibi maiores tui
in pace tranquillilllma reliquerunt,cöcordia prudentiaqa conferues. нес сит dixillet Praeful,
orationi fue finem fecit.Cçteriq; legati Hentes ide Regem deprecati filentium fecereaQuibus
erba Regis Rex рапса haec verbs refpondit.Nulla ira ,nulla rerum preteritarum recordatione mouemur.
Iíegatos. Sed nuper quod in honorem nol'trum at@ falute Carolus vefter conatus eil,nifi iuita animad
uerllone pleŕtendum cenfeatur,me profefto nö plum пес}; clemente,fed itultum potius ac den
mentem iudicare omnes merito deberentlllum enim fcimus rebus nouis iluduiil'e, in patria
pernitiem plurimum vigilañ'e,falfa öiiniqua regnandi dominandiep cupiditate cómotum no
itros me viuente principatus affeâalTeNihil magis q; vitam patris odille,cui nuperindignal
tendebat inildias~Nulla enim re maiori dolore concutitur,q'; propter patris fœlicitatem . Me
nacp, vt opprimere deq; medio tollerepolTet,ab Henrrico Caltellae Rege exercitus 8 amdlia
petitie quis ignoratëNihil deniq; non aufus eit,nullofceleris genere deteiritus,vt пойти per
deret feneftutemßx quo 8 cogitare ölintelligere pofiumus, aut illum diem foelicem non fuif
fe,qu`o ex me conceptus eit,aut bonñ eius ingenium preter nature fuae bonitatem prauis alio
rum conlìliis гите conuiftum.Quae res multo quidem maiorem mihi тёще? cuie'lâ morta:
lium,clolorem.Cogor enim iuitas de filio vel inuitus exigere pœuasßuius quidem fupplici'ü
noilram magis animam percutietsQuod fi pietas 8 amor рамп? ignofcere filio velit,mihi
tame non licetJllis enim venia dari aequum ей, qui 8 imprudenter, 8 femel 8 in re non ma
gna deliqueremò ай: eis,qui fcietes,qui pluries impia maximaq; crimina cômittunt . Nam fi
quis,quod ei nö liceat,femel cômil'erit infcitia,i'i quis etia bis, excul'ari imprudentia poteiì , i]
quis vero tertio recliit ad crime,aut demens ей aut obilinatusHuic igitur fi venia daref,öl im
pune peccare liceret,quaecüq; mala com mitteret in poilerû non illi quidem,fed eis afcribenda
viderentur, qui cum vel punire vel prohibere poterant. Carolusitaq; ea aniinaduerfione poe:
naq; pleeteturwt cuiq'; deinceps nocere non poiìlt.Qua in re meiuitiilîme itatuifl'e viros bo
nos exiltimaturos non dubito.Huic fentetiae legatis refpondere nö audentibus, Rex Eragam
verfus difcelTit,pauloq; hic moratus Ilerda reuerfus eit.Barcinonenfes autem interim, qui no»
uis rebus itudentes magnos exercitus eoegerat,öl fue ciuitatis imperio fe potiri poiî'e fibi fala
fo perfualerant,fexaginta legatos cum aliis quindecim,quos paulo ante memorauiinus,ex po
tentiñlmis ciuitatis eleêtos ad Regem miferunt. Ex quibus quendam virurn Abbate Agerz
ibbaiìs Age hoc modo Regem allocutum feruntJlli principes diuino 8 humano côfeniu principatu popu
enfis orario lorumcß fuorñ cultu 8 obiequio digni funt,excellentiflîme Rex,qui 8 cönuines vtilitates pri
d Regem. uatis anteponunt,et in eo femper manen t, quod cum fui principat? populis fide 8 íureiurado
itatuereJlle autem qui omnia ad fua commoda,ad fua voluntatem metiturßi iufiurandum fi»
demq; violat,hic quide 8 diuinam 8 humana lege cótemnens,fcfe 8 principatu 8 iuone obe
dietia manifeite facit indignñ.Quod ii ita eit,gd nos facere debentusëSi ius nfae libertatis iur
iticiâ clamat.Si Viana: principatus 8 oes tuoi; regnorñpopulinô immerito Caroli nŕi prin
 @e ЗоаппеïëlragoníeRege. вескими;
cipis liberation'èni defîderantä Eadem fides 8 obietuantia,quani tibi debema, nos `etiam illü
defenders compellit.Quod vt faciamusßl ratio 8 fortuna ipia nos vehemëtet hortanůQuac
non pedibus nos,i'ed alis perpetuo fouet,maximifm vitibus excitat. Ideoq; populorum mo
tus 8 excitatos animos còpefcere etfi vellemusmobis tamë millo modo liceret.Omniû mens
tes harü rerñ infœlices euentus praefagire vident'. Quid enim boni ex то malo fperare Неве!
Fidem enim 8 obferuantiam,quani tibi haótenus feruauimus 8 in perpetuum feruare iureius
rando itatuimusd] tua culpa feniel amiferis non facile quidem ad tuum teuocabis obiequium.
Populi nan@ qui iuftam ob caufam a`fuis principibus deficiunt , aut feto quidem ad eos , aut
шлиф redire folent. In belli's opulentus 8 numero magnus exercitus, de paucis 8 omniiì te;
rum penuria laborantibus facile viŕtoriam còfequiturDuces nobis ac ntilites prœter пойте
auxiliares 8 ltipendiarii non deerunt.Pecuniis enim,quas bellorñ neruos appellant, cçteril'q;
rebus ad bellunt getendum necei'l'ariis abundamus.Vites iam 8 animos noittos arq; in re mi
litari fcientias cum aliimulu,tum vero Gallorum principes populitB,quiferociiîìmi bellicofif
ñmi'tß femper fttere,funt experti. Qui oliiu cum magnos in Hifpaniam duxil'fent exercitus,
8 Gerundam qu; perueniiï'ent , quae ciuitas prope`centum 8 quinquaginta paiïuum ntilia a'
Gallia finibus diltat,amiit`o Rege cum exercitu,petpauci quidem domum fugientes redietñt.
Praterea nullç gentes externa: ne Hifpanicç quident nobis abfq; fua pernitie bellum intulere.
Terra mariq; noitra plurimum valet ac timetur autoritas.Scimus enim nomen noitrum oma
nes formidare pyratas .O b rerü geitarum memoriam multafq; noittas 8 infignes viŕtorias
.Alïricie quidë 8 Europse акр Aiîae non paruo timori fumus.Hac etiam caufa ют Hifpaniae
principes gratiam 8 amicitiant noitram appetunt,colunt 8 plurimi faciunt.Ncitrintaiores,
qui fortiffirui iuitiiïimiç fuere,non tam militum numero ac ntultitudine,q'; virtute atq; labo
se pofteris imperium 8 rempauftam reliquere. Omnes homines natura ad res magnas 8 ат
pliß'imos principatus al'pirant,attamen illi tantü fua vota confequunfßl diutius parta tueri 8
còferuate folët, quos nö temeritas,nö ptaua regnâdi cupiditas,nô odioiä crudelitas,fed ratio,
fed iuris ac vittutis amat-,fed ipfa denic; femp amabilis humanitas comitaf.Quod fi ita eit,e`j
nä tibi tuotum regnorü fpes habêda ей? Quam ob её nolter erga te amor,fides,pietas 8 ob
feniantia,quç tibi iure debentur ä nobis,huiufmodi tempore nos Maieitatem tuant deptecan
tum propere venite coegerunt , vt 8 faluti filii tui , 8 noitrae tuaeq; quieti atqg honori martire
confulas . Tum Rex conuerfus ad proximos venerabili ac vere Regia grauitate fic refpondit. Rebo-nd@ _
Quod ratio 8 iufticia monent hoc facere itatuimusNuntìî enini flue in noitris,fiue in aliorû RFK, @49h
caufis ac peticulis fententiam laturi fimus,ab oft'icio 8 ratione dil'cedemusPrincipes autê,qui
iuiticiani ехегсет,8 fuppliciis improbos afficiuntß de bonis optime merenturßl hominü
focietatem conferuant,& Deum fibi tanôé` ntaximis facrificiis conciliant in perpetuum, propt
ciuniq; faciunt.Glotia autem 8 quidquid cum ea tutpiter acquiritur durabile non eitNos au
tent quod bonis clicntibus ac populis in стае permanentibus prœitare debemus, hoc quin
dem fperamus â nobis neminem vn@ iufte defideraturum.Quod nilì de fontibus etiam poe в
rias debitas exigerem facere non poffem.Praeterea non ей Ducis famam 8 viŕtoriam quaerë n
tis, риала; videantnr peticula timere, 8 illorum motus 8 defeŕtionetn fine caufa fperare , qui
fibi lemper адептам fuerunt.Qui ramen fi temere tentare aliquid auderent, lìbi pro Гua den
mentia poenas eiTe daturosl-lçc dum agebâtur in aula, Rege veteri Gothalanorñ fidei 8 amo
ri plurimum confidente,illorum 8 magiitratus 8 duces clam populis perfuafctât,vt Rege cae
pto,eius omnes cöfiliariosinterficerent.Quod confiliû 8 tam numerofç multitudinis confpi
rationem,quivel premii fpe, vel metu poeme, ad Regent referret, nemo tepertus ей . Tantum
enim terü nouan'i itudi'ñ 8 belligerâdi cupiditas omniñ тёте: inuaferat , tätufq; furor fenfus
oppreiï'etat,vt nö ¿Rege folû,quë atdëtiß'lnto fimp amore, 8 tanqê numë aliquod fumma ve
neratione ,pfecuti fuerât,vetüetiâ a i'e ipfis alieni (шт videri potuilfent . Catterum illis arma iâ
дд-_—
capientibus, Rex p indicia te cognoi'cens,fuos clâ in confiliñ cóuocatos monuitnggd agëdü
 l. @annuвышит,ri .f
foi-ei ex tempore eoiifuiereiii.’1`um iraq; Pernis Durreus hse шиш “пропаж-штамм
Petri Darrel Ianorum fides 8l virtus arq; amor erga i'uos principes, inquit,niagnanime Rex (alum ¿5r mcg
confdium. lumitatis tuae nobis fpem certiit'imam pollicëtur.Nos autem pro noitra pugnantes omne pea
riculum propellemusldeoç fortunas cedendum non arbitror , ne forte boitibus mali Бинт
maiorem 6i optatâ prebeam9 occailonemhaec domus opportuna fatis 8l inexpugnabilis lo
ci natura 8l aedificiorum munitione,certam пот-ее falutis oitendit fecuritatemMüites ö( mul
tos 8l fortes babemus.Arma nobis non defuntßouorñ omniuni fubfidia aduentura in auxi
Ниш noltrum dubitâdurn non eit.O¿iidquid ergo boitesdi iä repugnare velint,faceie беси:
uerint expeêtanclum cëfeoDifcedentes enim belli iam cœpri manifeita i'igna daremus.Abirio
praeterea noitra fugas periimilis omnibus videretur. Quae res 8l Regiam tuam autoritatem fa
mamq; minuereßf inimicorum audacem plurimum augere poffet infaniâ. Illi deniqg viri de
fuis boitibus viftoriam confequunf,qui fe laboribus ö( periculis exponunt.Huic fenrentiç cü
Regis сбил. A
¿tis aiî'entientib9, Rex folus nö зачинщица! diuino fpiritu côinonit9 honorë,ingt, ö( iàlutê
Нит. veitrâ viri fortiiïimi ego nó fecus ac vitâ meam charâ babeo. Ex dnobv periculis quod magie
obeiïë poteit, hoc решете & eŕf'ugere diligêter debenius. Scimus iä Gotbalanos in armis erre.
Q_ui fi cötra me belligerantes violata iâ fide femel nos aggredi дно cœperintmifi penitus om
ni ratione careâr,vitœ fue; fpë omnëin ига топе pofitâ elfe putabñt, Hoc igiŕ euitare pericua
lum prudêtis ego,nö ай: timëtis exiitimoŕacilius eit enim apud populos bonori cöfulere@
пае illoiye p fcelus amiiiam Öl voluntatë recöciliare.O`uod fi buiufmodi belli cai'usineuitabilis
eit,'malo quidë boi'tibus in liberis occurrere cäpis , in qbus fortiiilrnus quifq; nö fine ipe fuse
шипя pugnare 8l fuis vri viribus point@ parierib? anguitis inclui'us cñ paucisinermibus Ь
perú актам: multitudinis expeŕtaroVbi nobis capriuorü more vel agnoiy potius in cobor:
te claufoiïe pereñdum eiì'et,aliis aliorü mortë fpeŕtantibus . Haec cñ сытые fecunda vigilia
equñ afceiidêsßernardü Rocabertñ,cui plurimñ côfldebat , cñ paucis armati: clam ciuitatis
спасшие рггшШ'шп ad porta, quae prçdicatorum dicif,paruo comitatu fubiecurus egrei'a
fus eit. Ac nulla parte noŕtis itinere inrermili'o,poitero die Fraga, quç diitat ab Ilerda paii'uû
fete` milia viginti,peruenit.Nönulli ramen сит cuniculis fub mœnibus aftis egreifum ferñr.
De tei-tia autem vigilia öl noêtem paulo роя media Franciicus Efpla, Ioannes Agullô 8l Gra
us Ceruellon prçcipui coniurarionis autores , öl qui manus impias in Regio fœdare lang-nine
deftinauerant,in Regis aulam venerunt.Vbi cum Regë non inueniil'ent,iumma triitici'a ô( do
lore affetti, domñ fuam reueri'i nouitate 86 magnitudine fceleris agitati noâë toiam infomnes
trani'iere,magno tota ciuitate tumulru видитесь]; res fummo dolore metuq; legatos af»
ficiebatPeripiciebant enim viri prudentes nephariü boe tanti fceleris initium,non nifi
ciofum 8l infœlicem ilnem babiturñ . Timebanrq; ne quod infolentes homines auii fuerant,
Rex illorü confilio faâum forte puraretDie i'equëti cü omnes coniurati magno cum exercitu
Fraga „pficifci itatuifiènt,quorundâ vi'i côfiliis hoc iter diitulere. Omnes ramen totius princi:
parus populos in armis elfe iuiìerunt.Qm paucos poit dies ай magnis copiis Ilerdâ conuene
rel-lie cum Regë Cçfarauguitam profeŕtum accepiiientjragam magnis itineribus comen;
elunt,eamm ciuibus 8i magiitratu confentientibus ingrediunfßub idem tempus Regi nunei
atum eit,Caitellœ Regë Henrricum,pacis 8l amiciriç foedere negleâodn Aragonum fines cü
magnis exercitibus aduenrail'e , magnüq; equitum 8l pedirû numerñ ad oppugnandü Boriä
miiîife,quod oppidnm diltata' Caelärauguita paiïuum milia circiter triginra.Eodem tempo,
pore Valentini quoq; Gorbalanorü tumultu pmoti,alii fecreto, alii publice arma,equos,arq;
alia omnia,quae ad bellum gerendum neceiìäria videbantur,parare.Siculi prxterea Sardi, Bas

,contra Regent confpirantibus aiTen

ramôtanis mfcrëubusßlpania ferê
_.
 íbegoanneïêlragoniçiìege. тошно.
tota maximis perturbationibusvoeabarurl-lic autem Rex prudentia i'ingulari,vr öl fortunas
conatibus occurreret,öl populorum furores extinguerer, Carolum iratim c` carcere liberauit.
Quem Regina Barcinonâ proficifcens щ; ad Villâ Francam fecum adduxit. Vbi Barcinos
пае legati Reginam abitinere prohibuere,leges quafdam öl códitiones perëtes,quasnon ram
neceifarias neq; râ шлам}? ad culpam fuam pregendam etexcufandñ errorem, quem nonies
uem cômiferant,excogitaife videbantur. Regina aurë re non conceiïa,erat enim iniqua,ßarci
none itinere dimiifo Cefarauguitam ad Regê reuerfa eit.Carol9 autem Barcinonam profe 89
a' ciuibus caeterifq; prouinciae populis,vt patri bellum inferret,aiìidue incirabaiur . Quod cü
audiffet quidâ Carolus Artheca cognominaw Ilumberrü oppidñ,cui regio шт: diutius prae
fuerat,pro Carolo principe gubernare ac defendere coepit.Ad quem oppugnandum Alphö
fus Aragoneus cum exercitu profeâus prope muros oppidi сайта pofuit.Cui Rex,vt pro лёд
pore opportunum mittere fubfidium poilet,cü Aragonum copiis Sâgofam venit,quod.op¢
pidum abeit ab eo paifuum milibus oäo.Caeterum cum hic Alphonfus Aragoneus propter ­
eiusiin re militariprçitantem öl excellentem fortitudinem öl rerum geitarum gloriam fit faepi
us memorandus , qui fuerit hoc loco dicere perneceiîarium ducimus . Alioquin non dubito Alphonfus
omnes qui eius virtutes in rebus bellicis öl praeliis ab illo fortiiiime geiiis legerint,illius gen? Aragoncus
öl anteceifores qui fuerunt fcire deûderaturos.Fuit iraq; Regis Ioannis,de quo fcri'birnus,fili9 qui fuenf,
non ramen ex legitimo matrimonio,öl Villae Forrnofae Dux. Qui paternam öl omnium ma '
iorum fuorum in re militari praelioq; gerendo virtutem nö folum eil imitatus öl zquauit,fed
lòge quidem fuperauit.Quod öl Rex ipfe öl Duces nòHifpani folum,fed Galli qucq; omnes
vno ore pdicabantßgo ай:preter ещё]аЬ со geiia funt his cômentariis fcriprurus fum,mul¢
ra quot; alia cömemorare poil'em,öl quibus locis cum paucis equitibus magnas hoiliü copi
as fuderit, quot öl quantas viftorias praeter Omnium opinionem coni'eeutus fuerir.A puericia
enim öl teneris annis tariff; natus ad Martis opus fe femper in armis exercuit. Nam öl bellis@
pater aduerfus Reges Cai'tellae öl cötra Gallos öl Nauarrae populos at@ Gothalanos relufran
res fortifiîme geüìtpmnibus non interfuit folü,i`ed praefuit,öl fummam fibi laudem öl glori
am comparauit,verum etiâ deinde Ferdinandum Regem fratrë fecutus aduerfus Alphonfum
Portugaliae Regem öl Mauros Granatenfes famâ Ducis öl gloriam immortalem adeptus eil.
Vir fuit corpore magnus,fed animo multo maior . Qui poil multas öl iniignes viftorias, de
niepî oppido Cailellae,quod Linares appellät,vitâ атаманша; ñliû Alphôfum,q fibii
ducatum Villae Formofç fucceiîìr,reliquit öl alios nothos multis virtutibus praeclaros . Нос
igt?. Alphoan filio öl Ioanne Cœfarauguitae Archiepifcopo altero filio, fe non minus forlicë
Rex exiitimabat@ reliquis,quos ex legitimis nuptiis fufcepit. Nam Ioannes @uis religione
’ magis ф re militari {стр fuit occupatus,non paruam ramen laudem iibi gerendoprçlio com
parauibSed de his haec рапса fuŕficiantNunc ad rem redeo. Carolus iraq; Arrheca ей fe oppi
dum diutius'defendere non poffe animaduertiiì'et,ad Regem Caitellç legarñ mii'itrogatum au
»xiliquuod nifi mature fibi fuccurrerit,fe cum oppido in Regis Aragonñ poreiiatem vêtu V
rum dicebaLAd quem Henrricus, Aragonum Regi nocere defiderans,equires numero mille
' fubfidio miiir.Quos Gonfaluum Saiaueträ Alcâtarae ordinis militiae Praefeäum cum aliis со
раз öl Rhodoricum Marchena fubfequi iuiTit.Quod Rex cum animaduertiffet Duces öl сб
~i1liarios omnes ad concilium conuocatos quid agere deberer itatim confuluit.Tum Rhodori= Rlyodorifì
-cus Rebolletus primus fententiam fuarn dixit . Et fi tuus exercitus virtute magnus eiì (отит: Rebellen/m
rne Rex,numero ramen fatis exiguus,adeo vt nii'i divino iuuerur auxilio,rantç hoiiiû multitu renna.
»,dinis impetñ fuilinere nullo modo poii'it.Quare ша falutëî tantû côferre difcrimë ego nòfor
-titudinis (телес! extreme dementiae iudicarë . Бот? enî Rex Caitellç quot armatorñ milia cô
' iicere роте, Aragonû pluresâ te alienatos elfe nö ignorama, Gothalanos in te refractarios ad
tuâ puitië Principe Caiolñ incitaiTe nobis cerriiïime cóilat-Hi fi cñ Caitellancge öl allori: сс
'pris ie forte côiunxerintmobis qdë neq; наставив falutis nfae vlla fpes сим? quid pau
 о о l D l О ll

»‘ Läannetßiculiâltblui.
cis Ер?uis fortlbus cötra tot hofliñ milia fperare licetë Cltiod il vitis fortib9 8 magnaniihi's p
vittute акр iuiticia rueda, pro honore vita profundere glorioium videfmos tame non ной ra
quide,fecl Reginç,ied Ferdinâdi filii tui' сажали: falutis habere ratione шьет. Nam ii tibi,
quod Deus auertat,grauius aliquid accideretmobis iam vil'tis non dubium eit,quin venirene
in hoitium poteitatem.Qua re nec infœlicius mentre nobis quid@ polïet , nec côtumeliofi?.
Hoc igitur tantü malum fummumqs dedecus ne nobis contingat,fummo itudio акр diligeŕ
tia profpiciendum cauendumq; eltJVlea igitur fententia eit,vt nos prçlium cômittere 8 cum
holtibus congredi 8 experiti fortunain permittasneq; tuto in loco côtineas.On1nis enim 8
Regime 8 Eerdinandi filii tui omniñcß tuorum falus in tua ipfius fallite рота ей.Ти iraq; dtì
fueris incolumis vbicûq; fueris,etfi nos pelotes fortunas cast iequanturmunc'ß tamen de nos
itra falute defperabimus.Huius opinioni Martinus Lanucius non alTentiens,hoc modo loe-u»
Martini Laß tus eit.Ego Regis gloriam Ducibus attribuenda non cenfeo~Cû praefertim faepenumero Res
‚тщетен: gis vel nome vel afpeetus in plio сана vittoria: fuerint,cui9 fama fua regna tutaf,augetq5 акр
côferuat.Te igitur in agmine vifo fortiillme Rex,tuofç inter pugnandñ hortate, et hoitium
franng animi,ôl tuorñ, alii virtute, alii pudore coatti mortis omnia pericula contemnentes
acrius cette pugnabñt.Quod in tua plentiapugnantes tuos equites militequ faepe feciile, vo
cem tua audientes experti fumus. Ideoq paruo ей exercitu plaerù'q; ingentes hoitiñ copias ,p
Aigaiti.De quibus ptet tua экв alion'i opinione infperata vietoria habuiiti.Te igif, inuiŕtiill
me Rex, plus imminetibus interei'fe opottere arbitror,tuofq3 milites hortari 8 voce manne;
iuuate. Nö ай! quid alii fecerint expeltatewt fi quid acceperint dettimeti, non abfentia tuant,
fed vel fortuna vel fuam ipforñ culpam accufare iure poilìnt.His confiliis nemine refpödente,
Rex quoq; cunetatus parüper ac ii vtriufq; iudicit't ppenderet, tande quafi Lanueii fententia
залипшие. côprobslîetäaetenusinqt nö meminiil'e vos arbitrorpceres, Caitelle Rege vncì ей maiori
si» bus copiis запит те fine magna fua calamitate pugnalfe. De qb9 multas 8 inlignes vietori
as me còfecutü fuifle vobis cômemotare, nifl fcire vos 8 earû rert'i inemores elle, 8 pticipes
honorifice futile. Quas res ego nö fottunaemô nfis virib9,vt multi faciñt,attribuo, fed Deo
optimo maximo,qui femp ‚р iuiticia virtuteq; pugnatib9afpirat.Quare dû пай Геопаь8 iu
itam caufsni habiteromeq; prçliis vriq'; abitinebo, неф de falute ac viôoria defpetabo . Нос
modolocutus, 8 cöcilio dimiiïo quieti fe pari'iper dedit.Erat enim tepus nottem ia рой mea
dia m.De quarta añt vigilia conuocatos так; milites armati, 8 pôtem tranfire, 8 in vlteriœ
rem lluminis tipaconuenite iuil'lt.Priina luce fubfecut9 cohortes, Alphôfum Aragoneum,
cuius fupra mentione fecimus,ab Ilumberri oblìdione reuocatñ cíi exercitu fecû coniñxit.Et
cum omnibus copiis Môtem Regale verfus, qui locus abelt a` Sangofa palï'uum milia citcitet
viginti,fignis militatibusereetisßl ingenti tubart'i 8 tympanoríi côcentu proficifcitur. Нас
cü exercitu bene initrufto côtendens in itinere locü caittis elegit môtis natura fatis cöinodü,
8 vbi ppauci contra multos pugnare tuto poterat.Hoc ideo fecit ne eins exercitus,qui nume
to etat inferior,ab hoitibus in loco facili circumueniri poliet . Etat autem haec loci natura, vt
рез-рапс! regii milites in fummo ingo montis , hottes a` tergo venietes ppeliere facile poilent.
Nam a latere nullus hoitibus aditus patebat,tanta enim loci ex vtraq; parte алтына: 8 afpe
ritas erat.Vbi vero caitra pofita erant,hic locus 8 ad planitiem,quae prope aderat,defcenfum
8 ad caitra regreil'um facilem praebebataHic паев Rex 8 loci oppornmitate 8 militiim virtu
te nimium fi'etus,holtes expeftare c9itituit.Quibus Ilumberrum itnris hac commodius iter
8 expeditius erat.Cçterum cum hoc Regis còiilium Cañellanorum Duces intellexiflentmeri
culum metuentes teŕto itinere omiifo, per aliud oblicum Ilumberrurn cum exercitu peruene
runt.Qua te cognita Rex Sangofam propere rediit.Hic aliquandiu commoratus cum hoites
cômittcre prçlium tecufal'fent, (сев in oppido côtineret, Pompiloniis, Lerinatibus,caeterifq;
Nauarrae populis Ioanne 8 Alphonfum Aragoneos Duces ей exercitu plïdio relin ques,Bil¢
bilim,quod ей oppiçlü Aragoniae nobile magnüqsßl Calataiuiñ vulgo appellaŕ,vt декана
 mïoanneitegeßragome. гонят
haberetmrofeitusей. Hinc Regina-ad Villâ Fräcâ reuerfa, parte legum 8 conditionñ', quae’

­petierant,Gothalanis côceititNt in eos iura omnia 8 impiû Carolus haberet.­Rex vero toto
comm principatu interdietus,Regis tantñ nome retineret.1­lac impetrata 8 côfeéta te'Ludos
.uicus Requil'enti9,8l Ioannes Beaniontius,quos dephenfos futile dentôitrauimus,e‘ cuito'dia
Мл: liberati fuere.Czeterû paulopoit Barcinonefes ей aliis ,puinciœ populis, omnia q côcu
piuerät adepti,cñ 15 â Regis impioaciureliberividerenàp fua libidine omnia facere,iuitutn
экв initiitñ fibi velle,acpto virtute 8 aequo,ieelus 8 arrogâtiam exercere,nemini,ne princie
»pi qde fuoCarolo propter eius manfuetudine 8 facilitate parere . Quin etiä Carol9 quotidie
Íolicibatur abiliis, vt armis patte pfequereŕ,vt côcubinä legitimis fibi nuptiis vxore confits
Alttaret,c1“ûlius in regno paterno i'ibi fucced'ere роте. Illorñ igiŕ' Carolus infolentiâ 8 immae
`tritate indignâter grauiterç feres,ex nimio dolore in grauiiilmâ febte incidit.Pro cuius ialua
‘te Barcinonenies aiiìdue pecunias ingetes profundere,vota multa côcipete,bona omnia pros
mittet'e,Deo reliqwa cœlitib9 facrificia ризыlle aüt,vt eratprinceps Chriitianiitìm9, vbi
'fue animç,more nŕse Chriitiana: religionis,cöfuluit,patris clementiâ itatim 8 milericordiam
inuocauitJnimicis omnibus pepercit,fuos ad bene viuendñ 8 pro fc orandñ hottatus, pau:
gis diebus Barcinonae шеста vita.Cuius funus nö fine maximo maerore 8 асегЫШто lus Dc morte C4
два!) I-lifpaniae populisß( â Siculis omnibus celebramm eit . Etat enim omniunt virtutum TOIÍ Ú“ eiufi
i'plendore przclatus,motibus integerrimuszöl iuiticia,modeitia,liberalitate,clemetia, huma: de uirtuiib?.
stirare, тещ; rebus чтем ante diximus,ad optimum perfedumq; principem pertinent,
отца quidem principes anteceilit.

ev [ЫВЕК ища .
1 i DEBELLO courait GOTHALANOS.
V B I D E M tempus Vianae ciues ad ­Caitellç Regem defecerant. Et
j f »É 1 lAlphonius Aragoneus,que Rex,vt fupra diximus,Pôpiloniis 8 aliis
L.2kw­\
,.Í_\\
t Nauarrç populis prçfidi'o reliquerat,ciî Caitellanorum Ducibus 8 со
l' it* »,/`r'»¿§ piis ad Barçuciam oppidû,quoda' Viana non longe diitat, praeliü c6
it i» I’ 'i
miierat,eofq; ptoiiigauerat . Quo plio ex Сaitellanis ptet occifos ac
in@ vulneratos
.f "\\\'
equites,etiâ quadtingenti cü equis 8 armis capii fuere.Tü ­
ì ` j' an! iraq; ne maiorafequerentur incómoda Alphôi'us Carillus'Toletanae fe
dis A айез‚8 t-_Ienrricus Hli'p'aniae maris Prefes,que Almirante vocant Hifpanßintet vtrñg
Rege pacis autores fuere. Ad cuiuspacis 8amicitiae fecutitate 8 cöfirntatione , alter Nauarrœ
òppida quatuor,quae Raga,Gardia,Arcus,ůl aliud nomine ianâi Vincetii vocanszl ter ven
to duo,Lorca,quod oppidü ей puinciae Carthaginei'is,6l Cornagiî Cantabria: ppe Numan
пат obiidñ nomine tradiderunt. CaeterûGothalani рой Caroli obitû ad Regem cateruatim
tveniunt,Ferdinandtîq;` Regis ex Ioanna vxore fecunda lilium , qui ей anniì газ decimñ ages
benin principe a` Rege petiuere.Que fuû elle ac fore principeiureiurando ritu more'q; patrio
töfirmarñt , 8 iimul cñ Regina Barcinonâ proficifcentecomitanf . Veríi enimuero cum hic
Barcinonefes Reginâ Principeq; cernerent,öl Regis aduentü ntaxime timeret,omnes,g antea.
áeliquiifent,côiuiationiiq3 côfcii 8 participes гниет, fuorûetrorû memoria 8 fcelerñ côlei
entia uexaban`f,Titnebât enim ne quâdoq; á Rege fuppliciis,quibus fe dignos putabât,aft'is
oerenůIdeoq; prius ЕЁ Rex adueniñet,tumultus ingentes inter eos повесь feditiones от; fue
reSimularůt enim, tätum metus improbos coegit , anintä Caroli Principis defunfti de patte
deq; nouerca поди p vicos ciuitatis mifetabilitet qitâ,multaq; miracula Гите-Рейде ас ii nö
morbo naturaliq; morte Carolus, fed aliq re itercept9 8 fublatus fuiitetßicitam ей ieanimad
uerßonedignos agnofcerent,ůlроете metu quieieerenôpoiì'ent, hui? fiftionis tîeílameto ruta
` iii!
 Y1. шипавини. шт.
fus omnes inA Regem confpirantßt que iinxerantßaroli синица“: miraculis,totins рюши.
ciœ populos in fanaticos impulere furores. Hac igitur coniuratione ac tumultu omnia@ poli
longos magnon labores quiefcere vix cœperant,ltatini atq; prreter omnium bonorum opi
nionem vehementer perturbaruntßl in maximam follicitudinem adduxerunt. Отце: enim
Remëße,Rui‘i'inonis,8¢ Ampurdaniae prouinciae populißc enim vulgo nominantur,feroces
hominesßi qui montana loca incolunt,quos Pagelïes vulg? ,p Paganis appellat,fumma des
inentia furëtes ad Pallarienûum Comité conuenerant, силку Ducem 8l totius exercitus Prin
cipem eligunt.Qui cum obltinarum ruiticorum furoremcòpei'cere debuilï'et,dominâeli cua
pidirare commorus 8l rpe fairs десерт, in maiorem potius infaniam eompuliiDum auiê tam
malas mentis homines 8l rationis expertes,vndiep conueniunt,eoninrant,arma parant, horni
nes 6i exercitus cogunt,öl Gerundam verfus ire contendunt.Regina ex Bareinone cñ Ferdis
nando filio dil'cedens , paucis comitantibus Gerundam venir Gerundenfium precibns addu
âa,qui eius contra refiltentes auxilium implorauerantßuius dil'ceffus Barcinonae ciuiba ino
lelìilfimus fuit.Nam quü iam penit? nulli regio imperio parere ватты, quo fibi facilius al'
fererent libertatê,Reginam cum filio de medio tollere cogitauerantßa iraq; digreiïa ‚ vt quae
' mente ptaua conceperant,liberius citiufm perficere pofient,é magiitratibns alios in carcerem
coniecerunt,alios expulerunt â ciuitate,in exiliunr'q; mil'erunt.Plures etiä occiderunt, tantum
enim apud eos non libertatis amor, fed fupplicii poenœç metusinualuit . Regina autë рана:
Gerrurdae cômorata diebus, quo Gerundenfir'r precibus adduâa venerat,vt fupra fcriplìmus,
qui ad eâ,vti fibi còtra Remeni'anorñ aliorumq; repugnantium inrpetñ ferret auxiliñJegaros
sniferät,eos indiciis percepit etiaîI ad tumultuâtes {ecreto defecili'e. Cñ igitur Comite Pallarien
fem cum magnis hoitium copi'is Gerundâ oppugnatr'r venire animaduertili'et,ad ciuitatis ma
giltratus,qui tû in conciliurn conuenerant ,filir'r Ferdinandum admodum puerum iua manu
Vr?de Rtgìs ducens, pedibus fuis venit.Quibus primum 1abores,quos tolerauerat dû illos' Regi recôciliaf
„ш Gerů» Гад còcordia рассев côiunxitïet,commemorauit. Deinde qriantt'rlibertatis, quantü gratis:
dcnfium ma impetraflent ‘a Regs ea deprecatrice, Carolü principem bis ê carcere liberatum fuiiTe , fe q; ad
ушить eos venil'fe eorñ pcib9 adduââ, vt illi'.` côtra Rem'èfanos alioi'q; pfidos inimieos auxilio tiret,
in memoriam титане etiam modo fe credere potuilì'e dicebat , eos crudelitatis autores
futuros, quibus opë ferens tanto vel lìudio vel amore venire curafî'et . Itê oltendebat ф шла
6l honeltum viris claris öl fortibus ell'et in huiufmodi fortuna gloriolam pori? oppetere mor
tem@ vitam viuere non honeilä.Quod l'emper omnes Hifpani non folum pro fuis Regibus
patrizq; l'uœ principibus,fed etiam ‚р externis,quos шлиф vidilï'ent,facere còfueuerât . Qui
laudem öl maiorü gloriâ,qui Regibus павианы femp fuerunt,imitari côleruarelß deberent,
ne п quis ab olïicio difcederet , nunc Hifpani'a primü nouum dedecus 8l inl'ignem ignomia
niam fubiret.Poih'emo retulit ф fortes, ф fideles, ф boni viriiudicarenŕ, quantâqr de fe vel
famarn vel gloriä (ibi (защиты. Item quae muiiera,quâ gratiam fperarent а‘ Regs, fi abfen
te eo principem vnicû filium ab extremis periculis liberarent , 8l incolumë patri reñituerent.
Illis deniq; piilî'imis precibus nec line lachrymis de manu Fetdinandü filium principern tra.
didit,veltri principis dicens,optimi viti non meam vobis cômendo falutem öl veltrç fideicô
тащат fi virtute fidetß velìra fummü , quod imminet ei periculum , eual'erit,nô dubitare
debetis,quin patentes eius dignum vobis veltra virtute premium perfoluant.Quibus etiam
Deus omnipotens multo quidem maiora тент-ат dona retribuet. Qui malis poenas graues
8l aeternas,bonis autem perpetuam largitur fœlicitatem.Haec orario prudentiifi'ma mirum щ.
modum Omnium animoscômouit,adeo vt non illi t'olum qui reâû virtutemep fequebantur, »
fed alii quoq; qui contra Regiam Maieltat'e côiurauerant 8l clam ad boites defecerant,l`ei'eaut
Reginam 6l Principë defenfuros,aut mortë pro eorum falute fubr'turos, iureiurando eòfirmaa
uerint.Reginâc3 obl'ecrare ftatim cœperunt,vt 8l lachrymis parceretßl rogâdi hortandi@ fis
nem facerer,ae fue ipi'ius 8i principis falutisipem vel certiiiìmam haberetk-hec cñ omnes ma f
 . и :roanneeiragomeRege. тошна.
ruff-.9;
»Fifi voce шпат; cöfeitim,quoniam Comitis aduentus cum magnis inimieq'rutn copiis appro
pinquare ferebatur, homines cogere,arma quaerere,ciuirate munite, omniaq; ad prop ugnä»
dum necelfaria parare cœperunrDum haec in ciuitate parabantut,hoites cum exercitu ingen
ti propina acceiîiiie nunciatum eil. A quibus confeiiim ciuesoccurrenres portarum ingreil'us
male viris öl armis premunitos defendere vix potuere. Нот: râdem repulii prope ciuitatem
letaitra pofuere , tormetifq; muros oppugnare cœperunt . Regina autem interim non fine mas
ximo labore arq; periculo in arcem templi, quod ibi fotrifiìmum arq; munitiiïimum etat , fe « '
tecepit.Vbi tietii fubita magnaeß ciuitatis trepidatione, fuorum equitü non occulto timore,
matronarûvirginumq; miferandis Вены anxia principis cura öl falutis defperatione fatis an
'gebatun maximum ramen öl vere regium animum fuptaq; foeminei fex9 naturâ fortifllmum
oiiendit. Non enim сете timori,non eius virtus in tanto periculo defecit,non virorum fuiful
ta cohottarionibus iletit,fed ipia omnes equites militefq;,qui etfi fortes etant, fuis ramen fin:
gulos nominibus appellans hortanfq; multos quidem fortiores effecir. Apud quos in vnum
conuocatos haec verba dixiil'e fertur . Illi viri perpetuo viuunt fortifiimi ac fideliilimi ,pceres Regime iter»
im: öl cceleili gloria perfruuntur,qui propter virtutem magnos adire labores щ; periculis expos be ad milires
nere, öl qäuis charam,profundere vitam non recuiarunt. Qui _vero contra ratione caufam alie
quam turpem fequenres,fptetis noilrae religionis legibus indignû faeinus ac fcelus admittût,
illi quidem öl fuum poileris nomen inuidiofum relinquunt , öl perpetuos moerores öl hottes
das inferorum tenebra: patiuntur.Quam ob rem etfi de fide fortitudineq; veitra minime du
bitabam,vos ramen hoc tepore liberius admonere horrariq; perneceilarium elle duxi , ne pl?
apud vos timor „тиф vfa folita virtus, neue mortalem öl breue infamemq; vitâ шиш ас
ppetuç fœlicirati pponendam putetis.Quâ varia@ mutabilis@ inconiiâs,öl in illis,q mini
mum poñ'unr,öl in his etiam qui rerû potiñr'." fortuna fit,his quide cafibus, q nobis пир acci
derunt,perfpicete facillime poil'umus.Hoc enim â nobis non alienis,fed noitris exeplis pbas
ri poteit.Quod cü grauiiiimñ fit,fine fummo quide dolore, ppter memoria pteritae foelicita
tis,cognofcere öl fentire non poil'umus,Deo ramen immortales gratias agimus,propterea er
vos viros fortes arq; fideles in tantis periculis öl laboribus mihi focios habere contigir,quo¢
rum fortitudine freta,etfi Rex abeit, de viftoria ramen contra tefraganres defperare no debeo.
Capefcite igitutarma viri {стати öl Ferdinandü principem veilrum liberos öl vxores ve»
ittas a' perfidis inimicis fieuifm larronibus enixiiilme defendite . Quorü furor ac dementia,
vt fubituseft öl fine caufa öl ratione fufceptus,ita breuis effe öl extingui facile folet . Ignobiles
enim multitudinis öl popularium топи riuulis comparantur,qui cum pluuiae confluentibus
nquis maxime tumefcunt,tum eorum impetus ceilante pluuia Нант deficiunt. Omnipotetis
igitut auxilium inuocare , öl qui fitis fernperq; fueritis hodie fceleratiiiìmis hoíbus oitendite.
Ego autem inretea precibus ölltlchrymis apud Virginem Dei genitricem pto vittoria veitta
onmiumq; noitrorum falute vigilabo.Haec orario fortes omnes multo fortiores öl animofos
snimofiores fecit,adeo vt perpauci cü ingentibus hoitium copiis pugnare non modo non res
cufauerint,fed etiam congredi vehementer optauerint . Incenderanr enim mirum in moduni
cum fermo Reginç,tum principis amor iidelium ac nobilium animos,öl equitum veteranos
rum fortiiiìrna peflora contra refiilentes ignobiles,qui cçci magno furore öl iniania сотто
ti,aduerfum Regem fuum arma temere aifumpi'erant.Omnes iraq; ex communi confilio öl au
toritate confenfuq; Reginae Puiccium, qui tum Monrefç ordinis equitü magiiier etat , öl rei
militaris peritiifimus, Ducem delegerunt . Hic ramen Dux ele&ns cum propter hoitiiun ine
airfionem öl repentinum aduentum Reginam pluribus verbis alloqui non potuiifet , eius tas
tnen dexterä ofculatus,arce Нант cômuniti,cfRegina fe receperat,öl armati milites öl omnes
equites imperauit. O`uosöl armatos öl in hoites, qui iam per portarum ingretïuscum ciuiba
acriter pugnabanr,exire eupientes,runc in arce rerinuit. Profpexerat enim vir prudës Comite
hoitiñ Duce, qui iä ciuitate irrupera r,arcemoppugnarü itatim venturñ, öl ведёт & pritis
 .‚ ч A
л
, д „ъ. „„ l
11.%зппс151си!ь7ш.ппь
<cipe`m Ferdinandutn aut caperent,aut occidetent. Quem nec fua quidem артистам;
ites enim Reginam inarcem fe contulil'ië rati,proptereaçp ibi tutior eii'e poterat, eo fubito ей
’magnis copiis contenderunt . Allis autem permultis apud dini Dominici çdem, quam Prat;
4'dicatotum vocant,reli&ls,8£ per omnes portarum exitus,ne eifugere Regina poiiet,difpoûtis
cuitodibus , prope atcem impiorum dux 6i in :edito loco акр eminentiligneam tutrim erigi
iuiiìt,arcem templi, vbi Regina etat, çquantëJ-iac защищаемые öl omnibus tormento
De Gerunde ‘rum generibus çdes Regime oppugnare boites cœperuntßegii milites interea contra hoitiù'
oppugnatio» »machinas б! oppugnationes munimenta multa попаду defenfiones ac propugnacula parano
me rant,quibus oppugnationibus boitlum facile reûñebantäoites primü protettivineis in ata
cem,ii muros afcendere poiïent,contenderunt. Qui cum icalis appofitisai'cendere coepilïent
7 8l ptopugnantium faxa magnl ponderis fuitinere nö potuiii'ent,icalis иная: in munitionem
fuam fefereceperuntDeinde multis continuifcß diebus arcem machinis öl tormentis,quç Bôa
bardœ vulgo dicuntur,aliii'cß variis armorñ generibus oppugnare non deititerunt . Et vt qui
' ~­dam,'ex his qui arcem defenderunt nobis retuletñt , orbieulatium lapidum miliaquinq; vno
. . .- » die boitium tormentis excui'ià,in area domus Regina: colletta filete. Caeterum poit multas öl
vmagnas oppugnationes cum hottes Reglas dom9 turres expugnare nö potuiifentmouum 6l
Ioccultů ingrediendi iter excogltarunt. Cuniculis enim fub terrain aftis, in eam aedium partë
’ pliires hoitium penetrarunt,a qua Regina cum omnibus matronis öl puellis fuis non procul
»`aberat.Qu:e propterea hoitium manu: eifugerunt,quoniam boites ingreiii temperate öl c6
'tiner'e i'e non potuere , feel magnis vocibus exultantes,veluti iam viâores Comitis,PaIlariëlîs
8 Barclnmiœ nomen extollere itatim cœperunt. Nam ad eorum exauditos clamores a‘ Regi»,`
те milltlbus multis ех partibus fublto concurfum eit. Qui bipartiti'alii ingredientes armis
"8 ignib9 regredi per cuniculos coegerunt, alii cum ingreiiis acetrime pugnantes eorum plu
’res occiderunt ,8i nonnullos captos vinculis 8l cathenis aitrinxere.Multi tamen è Regiismili
ltibus,ita vti eis a' Puiccio duce preceptum fuetat,turres 8i loca вы cômliiä non dei'eruere,fed
'oppugnantlbus reiiitebant.Vetumenimuero dum ita pugnabatur, Regina 8i hortendis put
gnantium voclbus б! itentium ac plangentiñ mulierum virginumq; mii'erandls fletibus exs
-tertlta de filli ialute iam dei'petans quafi exammis in terrain concidit,a` mattonifq; fufcepta ils
llum petquirens arq; huc illuc errans omnia pericula negligebat.Principe tädem ad tëpll отд
repertoßi 're bene getta, vlŕtis iam boitibus equites «am confolati conflrmauere. Quippequi
'hottes iar'n vlftoseiie dicebant. Proteteaq» eorum qui magis audaces öl fortiores {непопра
111т осс!с!егап:,& partim captos babebât,fecp minime dubitare, quin bac accepta clade,Coa
'mes Pallarienfis cum reliquis copiis ab oblîdione dii'cedetetJdem clues quo'cß (Штатам
adueri'atiñ, qui ciuitatem i'uetantingreiiì , multis occifis 8l captis,a` ciuitate reliquos expule:
rant.Tum Regina cum honorificis verbis gratias omnibus egiilet , templum ingteiìâ deo iìt`
crif'icla multa votaq; concepta perfoluit. Hinc domum reuerfa boites occiii'os humari, öl can
ptos cuitodire iuititßaetetum banc паша Ioannes Pollas.Petrus Zapatta , 8i alius Petrus,
Tres equites cui Sena cognomi etat, tres öl armis ö( aliis virtutib9 nobiles equites,minorë fecere.Qui pen
occifi. ciuitatis mœnia contra oppunâtes acetrime propugnantes,multis boitiü tormëtis percuiii œ
ciderunt.Quoruminteritus fummo quldë mœrote non Regina folum , i'ed omnium equitü
'mentes aiïecit.Ex repugnantibus quocp , praeter interfettos 8l alios captos, etiä Satriereniìts”
in Regina: poteitatem venerunt.Qui cum eam б! eius filium Ferdinandñ, quibus poiïent in.
ñdiis 8i ptodltionibus perdere conarentur,a` ciuitatis magiitratibus,qui, vt eos caperëtex сб
filio Regina: i'e boiteseiie i'imulauetant,decepti fueruntJib his enim in ciuitatë clam nottug .
recepti in птах Philippi templü fei'e receperunt.Vbi a' Regiisequltibus,qul armati in templi
iäcrarlo fe occultauerant, ftatim deprebeni'i fuere . Quibus captis 8i in carcetem duâis RegisI
tra cuitòdes cerros adhibuit.Quç res 8l i'i noŕtutno tempore magnoq; i'ilentio peraâa fuerat ­
8i panels nota,prima пашен luce palam per omnes ciuitatis vicos, infidiatotes шпана öl pro -_
 ît
ì
l
@e roanne ’Rege êtrsgonie.l got. тип.
clitorÈs proditiouibus elufos fuiife,fermones ferebantur.t­loruxn 8 Pailarienfis Comitis tum
aliis adueri'ariorum Ducib? confiiium fuerat, vt ciuitatis magiitratus omnefq; Gerüdae cines _
contra Regem multis cömodis conditionibufq; propoiitis concitarent.Et captam Reginam,
¢ius pudicitia multis proitrata,vel feruili more cuitodirent,vei cum Ferdinando тю frmul ocr:`
ciderent,i'ibi@ libertatem vendicarent . Caeterum maiorum vindex 8 bonorum Deus prote
¿tot prauñ in auŕtores coniilium vertit.Nam eodë die rumore de captis 8 compeditis Safaris~
eniibus in hoitium mitra perlato, magna qnidem triiticía fubitui'@ metns 8 Pallarieni'is Сов
mitts Stomnium reiiitentium animos mirum in modum perturbauit . Q_uibus praeterea ti:4
поест auxit intra paucos dies inopinatus nuncius de aduentu Gallorum exercitus in Hifpa
niam.Quos a' Ludouico Galiiae Rege,propter Gothaianorum defeëtionem , in auxilium Re
gis Aragonum miifos,iam Pyrenees montes traniîiïe conitabatßuiusexercitus etant equis
tes nobiliores 8 eletti numero feptingenti,quorutn vnufquif@ i'ecum tres alios equites habe _
bat 8 arniigerum puerü,qui domini haitam gerit 8 êduob9 equis altetñ ducit, hic eit enim
mos equitum Gallorum. Horum omnium Gaitonius Foxanns Comes Regis Aragonñ gea
nere praefeŕtus erat.Qui fimulac ingreifus eit in Hii'paniam cum exercitu,certior ilico fattus
rit Ioannam Reginam Regis Aragonum coniugem cum Ferdinâdo filio Getundç d Gotha
lanis recalcitrâtib? iâ diu 8 acriter oppugnari, 8 ob Regis abi'entiam magno i periculo effe.L
Hoc nuncio Eoxanus Comes vehementct commotus , vt maturius Regina: fubueniret, nis '_
hil cômoratus ordinibus verfus
ploratoribus,Gerundstn initruftis 8 propter hoitilium
proficifciturßuius ini'idiarû
aduentum fufpitioncm
Gothalani praemiiiis
perftdi,quos tx
meti’.l
iam coeperat,formidantes,no¿te motis caitris 8 obúdione relifta,magno filentio difceiferunt .
8 continuis itineribus in Ampurdanorum prouinciam,quem locum tutum fore putabant,
fefe receperunt.Regina antem poit illorum difceifum triduo Gerñdœ cömorata,dû quae pros
uidenda erant côfecit,die quarto cum fuis copiis 8 multis Gerundae ciuibus egreifa cñ exerci
tu Gallorum,quifuperuenerant,prope ciuitatem fe coniunxit. Et cum primum Gaitonio iis
lorü Duci,deinde reliquis equitibus magnas gratias egiiitt, iirnul omnes magno cñ exercitu
Barcinonam verfus proficifcuntur. At@ in itinere multa oppida,qua: defecerant,ad oftìcium
8 Regis obfequiñ redire cópulerunt.Tandem Moncatâ oppidum,quod a' Barcinona circiter
otto milia paifuum remotû eft,peruenerunt. Hic aût quid fafturi eifent, confiiiü Regis expe Y
¿tare Regina decteuit.Rex aût cum eifetin Caeltiberia de adueriariotñ coniurationibus 8 Re»
gina: laboribus ac periculis tandem certior faftus, cófeitim Aiphôfum Aragoncum cü exer
citu Laletaniam verfus,hoc eit in prouinciam quam vulgns Cataloniam vocat,praemifit,quë
ipfe non muito poit fubfequiturß( Thamaritñ ingreifus,quod eit oppidum extremû Arago
num,hinc Belagueram petens,quae ciuitas in ripa Sicoris pofita,diitat ab Ilerda paifuum mi
lia circiter duodecim,ciuitatis magiitratus obuiam вы veniëtes audit.Hos cum Rege hoc mo
do locutos accepimus.Tui ciues Bellaguerenfes excellentiifime Rex,nobis tuo nomineiuben Bellaguerer»
tibus,vt apparatu regali folitoq; more maieitati tuç obuiâ prodirent,parere noiuerñtlmmo ftů uerba ad
шит aduentum tanti? hoitis admirates , non fine magno tumultu nobisinhibentibus arma Regem.
¿l
temere fumpi'erunt. Quapropter cü nihil tua dignitatemihil tua ialute charius habeatnusduœ
v«
maieitati fupplicatum venimus,vt ingre ifum tuum in ciuitatem hauc paulñ differri veiis,Nos
enim in ciuitatem reuerfi ration ibus, vt iperamus,indignantium popularium motus compe
fcemusßt fcdato populi furore comprcifo@ tumultu ad te quâprimum reuertemur.Prudens
at@ fidele confilium Rex libenter i'ecutus Thainariium rediit.Poftero die legati ciuitatis et ma
iiiratus reuertentes ei reclufas ciuitatis portas eilt, fed nondum animos ciuium mitigari pol
tuifi'c dixerunt. Tum fecreto confultis a`Rege Ducibus 8 Confiiiariis quid fatto opus effet, 8
aliis alia ientientibns , Bernardus quidam cognomine Roccabertus , huiufmodi fententiam
promiit. In Gothalanos impermm fi tibi retinere tuif@ poiteris couittuare velis , inuiftiiiis Bernardi Ro
me Rex,noc quodmodo nobis fortuna periculum obiicit, aliis infortuniis, quae pera cabertì сопл.
 Ilßhnnetßtcuhltbxun.
tultmus quœq; nobis fubeunda fuperfunt cöpares ,nqu magnum quidemmeq; graue ninris
tibi videridebetPraefertim ß hofies prtuf@ tibifoeios altos aicifcant 81 vites matores colltgât дыцт шэтн—

inuaferimuslllts enim mora fubfidiimobts veto multum detrimenti afferenauam ob tem

huius fortunas cafus ego @primum experiendos effe puto, tametft fieri fine pertculo non pof
fe profptcto.Stultus eli enim non folum imprudens qutfquis cum hotte prelio contëdit,ftvea
lut exploratam fibt vifroriam pollicetur. Nam ай fe fore vtftorem falfo putat,& negligentins
fibt confulit,8£ ab hotte deceptus multo factlius Opprimttur.NOs tamen non tam certa viâos
ria: fpes,non hofìib9 cedere@ honoris 81 dignitatis noi'trç ratio monete ac vehemëter botta
rt deberet, 81 te ipfum praefertim Rex inuiâifiîme, qui 81 munere natura 81 ingenti przfiantil
reliquos omnes principes antecedisß( cuius nomen fortitudtnis 81 rerum geitarum fama mi
rabtlis Omnibus prœdicatur in tertich'Iuic confilio cunftis affenttentibus,Rex quoq; multo
libenttus acquieuttldemç fenûffe Roccabettum tefpondit, quod ipfe fecum facere decreuen
tat.0mntbus igitur monttis 81 111 otdiuem шатаю equittbus 81 magno tubarum et tympa
norum fonitu Bellagueram proficifcuntur. Quibus appropinquâttbus quidam nomine To ът_.-_н._
ralla Regi ftdeltmmus,ciuitatis portas,quç claufae fuerant,fubito patefecit . Omnium primus
Rexingteditur.Cut'usafpe&um grauitatemcp cines intuentes, alii тет, а111 fide 81 Obfequto
conuiftt Нант arma depofuere . Rex autem in arcem profeŕtus intmtcorum dolos 81 1111301;
as non defuturas prudenter cogitans,vbttp cuftodes 81 armatorum vigilias difpofnitDi'e aüt
fequsnti compreiïo tam 81 ех1111&0 populi tumultu ex Tarraca legati dâ ad Regent venetüt. .n
¿if
Q_ut in fide 81 obfequto,quo femper fuerant,i'e permanere dtxerñt, arq; ft Rex proficifci Tar
racans velit,fe tllum Regio folitoq; apparatu ГцГсер111гоз,81 quaecunq; tmpcraret faŕturos effe тп
polliciti fuere.Rex autemnunqâ fe de illorñ fide vel amore dubitatfe 81 pgratñ effe ûbi quod . -1. ­_¢~H„­.f~p\»nf1«­ 9`nwjrß’.lf;î’g
ро111сеЬап1ш'‚81 fe Tarracam tturum propedtem refpondtt . Dtmtitìs itam legatis,& Ioanne
111-2130080 cum paucis equittbusBelaguerae relt&O,Tarracam profeñus ett . Htc. vt dignitas
Regia poftulabat,honortftcëttti‘ime fufoeptus. Eodem die populi motus fecretofq; fermones,
qui ftbi fummum periculum pottendebant,intellextt.'1`antus enim Tarraoenies omnes perdë
dt Regem furor tnuaferat,vt dttîìmulare quae facere conitttuerant nullo modo potuertnt . Sed
alti verbts,alit vultu,nlií inceffn,quo:l in animo fcelus haberent,ûgnifîcate.No&ê igitur,quae
i'ecuta eft,Rex milttibus armatis 81 circumpolitis cuñodtbus ferê totam egtt infomnern , au;
prima luce anteqä fubfidta alitq; tumultuâtes,quos Tarracenfes expeâabant,conueniifent,cü
fuis ex opptdo diligenter egrefi'us,Belaguei-am reuerfus ett. Sed eo tam digrer inimiciindi:
guantes animo dtfrumpebantur,q> neq; ingredientem Regem adotti f'utifentmeq; ad itamtü
tempus, quod fafturt etant, celare poterant. Ой 11а fremunt 81 а111 altos increpant,maguus tü
finittmorum,tum aliorum,quos ad fcelusperagendum non fine magno ittpendto fibi fociOs
afctuerant fuperuentt exerctttts.Hi etant numero ferc` mille, quos Ioannes Agullon cum mul
tts equittbus рес1111Ьи1'св fubfequebatur. Tum vero Tarracëfes cû onmibus ferdfinittmts po
pults fefe contra Regem extulifi'e manifefta figna dedere . Sub idem tëpusßarctnonenfes ст;
. mitus quidem crimen atq; fcelus admtfere.Summa enim infolentta 811ттап11а1е furentes Re
l,gern publicis praeconum vOctbus hotìem iudtcauere.O`uod cum Pratenfts Comes 81 Тат:
Nobiles qui ­cOneniis Archtepifcopus audiuiifent, ad Regem itatim cum fuis omnibus copiis 81 facultatif
ad Regêfub 'bus venerunt.Mattheus quoq; 81 Petrus Monttcattntßutllelmus Arna9 Cerbellon, Antoni
[idio иена-й! 4us Cardona 81 а111 сот plures nobiles, quos vtrtus,ñdes,öl amor erga Regem folltcttabat,idë
fecete. Ht omnes fumma veneratione Hexifq; gentb9 Regis dexteram Ofculati verba hçc pau
Nobiliů uefa `ca dtxere. Etft qua: tmmanes arq; intrafiabtles Gothalani in te tacere aufi funt , excellentiffime
b4 ad Regê. Prineepsmobts dolorem vel maximû attuleruntmos tame in fumma moleflia confolari quis
:dem multa videntur.Prtmum q» in huiufmodi temporibus 81 reb9,quœ tibi tndtgntfftme ac
- ciderunt, 11011121111 81 Ьопошт Omnium erga te ftdem 81 amOrem experiri factlltme poteris,
deinde 9;.fperamus fore,vt improbipopuli,qui dementia 81 infantafurentes ab 055610 5l Ob
 ¿meaanname ansehe 3’011 т
fequio difceiierunßtua prudentia öl fortitudine iingulari arq; tuorum equitum viribus.quos
tibi non defuturos certo fcimus,opprei1ï,debitas tibi fuorum fcelerum pœnas perfoluât.Nos
preterea pro falute tua vel honore contra hoiìes impios 8i immanesiuite legitimeq; pugnans „
tes,ii forte cecideriinus,tam honeiia quidem morte pro Rege поте periifi'e iuuabit.Hoc erñ
ad te animo venimus,vt nó faciamus folñ fortia,fed etiam fi песет fuerit,patiamur.Tibi нач;
prater bona noftra omnia,íd eiì oppida,cailella,pecunias,ipläm quoq; animampollicemur,
Eorum voluntati ac virtuti Rex fe fatiffaâurum refpondens,in Gothalanos,quoniam iam ra»
tione contineri 8i ad fanitatem redire non polie videbat,milites cogere,arma parare,öl bellum
meditari @primum cœpit.Auxiliifq; contrafiis öl rebusquae ad bellum gerendum neceii'ariç
erant,comparatis,itineribus duobus öl exercitu bipartitoad Ilerdâ contendit.Hinc ex что;
parte depopulatis agris ô( Ilerdae ciuibus multis occiils multifq; captis magnam praedam mi ‚
lites afportarunt~Hac re audita totius fere' prouinciae populi,nec ramen line maxitno timore,
magisin Regem faeuire cceperunt. Anp omnes, quibus Regis falutem charâ eñë exiitimabât,
iuiinicitcr perfequebanturltatp dum multis locis preliis certabant,praeter damna multa ma’
iacp plurime quoq; mortes fecutœ fuere. Rex iterum cum Tarracenfes Ilerdae fubildiû пить
ros accepiii'et,vt eos impediret prin@ veníiï'ent,öi fe cum aliis immorigeris coniungerent,Io
annem Aragoneum cü exercitu Tarracâ ilatim mifit,vt Tarrac'enfesnon modo ab itinere ,pa
hiberet,fed etiam oppugnaret.Et eorum agros igni ferro l1; vafiaret. Is igitur illuc profeñus,
prope oppidum сайта pofuit.Et Ignicum Berberanam cñ multis equitibus omnes agros pof
i'eiîioneiîl; Tarracenfium depopulari iuiiitDum vaitantur agridnterim equites ex oppido tre
centi 8l quinquaginta totidetnq; pedites egrediunturßum his Ioannes Aragoneus fuis equi
tibus ab agrorû vaitatione reuocatisßl tuba figno dato praelium cómifit. O`uo praelio ex ho
ítibus centum capti,occiû iëptuaginta fuere,reliquis faluti fuit imber magnus fubito exortus.
Hoc praelio getto Si> depopulatis agris cñ captiuis Ioannes Aragoneus ad Regem triumphan
ti ilmilis rediit.Rex interea rurfus ad Ilerdam venerat,apu_d came; locum caitris elegeratßl fun
os ad vaitandum agros öl quiclquid in illis ст: miferat. Tum magnus equitum пишет cum
peditibus plurimis e" ciuitate profluens cum pontem tranfifì'et cöilitit.Hi vt vlterius progree
direntur regii militesA expeäabant,quo facilius liberiori loco arq; cômodiori cum eis pugnaa
re poiient.Verum enimuero cum Rex eosiam non prodire lógius audere cognouiiiet, fuis vt
in eos impetñ facerent tuba fignum dari шип. Quocl cüaudiifent equites leuisarmaturae cele
riter cöcurrentes illorum magna partë occideruntnnultofq; captos adduxerunt.Nonnulli per
hortos 8i fibi notiora loca fugientes euafere . Eoclem temporis fpacio to ta ferc' Gothalanorû
prouincia caitellorum öl oppidorum oppugnationibus,rapinis,prs:dis,direprionibusuncëa
diis at@ caedib9 @maxime laborabat.Adeovt plures> quifua innocentia tranquilla ’qa vita Лае—
ti libi vixifi'e videbantur,eorum qui ad huiui'modi tempora non perueniilent per beatâ vitarn
mortemq; gloriofam fuiife dicerent.Suam vero qui hanc faeuitiam шита: infœlicem eii'e ge
rnentes querebanaurßaeterum dum haec apud Ilercìam gerebantur,ex Barcinona hominum
milia fete` decem,qnibus prçerat quidam nomine Marimon, Ilerdam verfus magnis itineris
bus contendebant,vt Regem vbicunq; саге: obi'iderent. Rex vero illorum aduentñ paruifacis
'ens ab Ilerdae obfidione minime шитьем potius cum audiffet Ioannem Agullonë cûalio
exercitu aduentareß( inimicis auxilio venire,ciuitati propius acceiì'it, ô( quafi „ppe moenia can
ага pofuit,locaq;. omnia are; itinera гада trâfuerfaq; occupati Öl fuos omnes in armis effe iufa
fit. Hic paulo poil certior faŕlus Vgonë Cai-donâ villain, quä vulgo Miralcampum vocant,
obfediiï'e iiatim сайта inouens eo cñ fubfidio pfidfcens , accepit in itinere Vgonëfolis aeitus
impatientem ab obiïdione difceiïiiTeDimiifo igitur hoc itinere in Alphandarcllâ oppidum,
quod prope aderat,ingreiïns eii.Ioannes autem Agullon interea cum magno hoitium nume,
ro in oppidum,quod caftellû afinorum dicüt,fe receperat '. Quem Alphonfus Aragoncus cñ
рана: equitibus obfidione cinŕlum атеизм: veniëte fubiidio,quod ab Rege шиит еж А}
 v " s I о l ' a a lv
71.шипаденьжищ:
ре&аЬа!;орри,‹;пш @primum decreuerat.Hoc dum meditatur,Rex int'perato adue'nitßob
uocatofq; Duces 8 omnes equites buiufmodi verbis alloquitur . Perutile nobis effe cogitaui,
Yerba Regis idemq; vobis rettum videri nö dubito Proceres , в (Братан: boites oppugnare corperim?.
d militer, Illis enim i'patium vires,nobis vero labores augeret. Ne finamusigitur vt alios,quos жрет:
recipiant.Neue ptopugnaculis arq; aliis munitionibus,quas aiiidue param,fe defendere tuta,
“(в queant. Sed eos, dû Гит imparatl dumq; trepidant, aggrediamur. Facile enim erit vobis
vna' cum Rege veitro pto libertate,pro iuiticia,pro virtute-,pro tide deniq; (nam qui cötra Re
gem pugn ät Deum etiam abnegât) fceleratos 8 imanes vincere aduerfarios,Qui eü mali fini
8 degeneres, bonorum ac nobilium viribus reßitere vultumq; fetre nullo modo potetuntJl
los liquidem iui fcelerls confcientia акр perfidiç recordatio timidos,vos autem virtutis 8 fide
litatis memoria multo faciet fortiores~ Virtutis igitur hodie veitrae 8 honoris mementote, 8
ne vxores liberiq; veitri in propbanorum 8 immanlum hoitlum poteitatem deuenlantfors
tiñ'ime diligentiilimeq; cauebitis.Quod perfacile vobis fore certo fcio,i'i vos nobiles,vos for
tes,vos armorum pugnandiq; peritos contra tuiticos, côtra iguanas 8 rei militaris expertes,
fi vos deniq; fideles contra ren itentes pugnare meminetitislllud praetrrea vos hortari magno
pete debebit , quod lï rem bodie bene fortiterq; geiî'eritis , laboribus omnino veitris optatû
finem repetietis.Nam fi,vt fpeto,de peruerús iitis fupplicium fumpferimusmon dubium eit
quin ceteri omnes confœderatl iitorum exemplo pertertltl @primum in deditiontm veniâtt
Ego autem fi res nobis ex i'ententia fucceiferit,quod ita fore confidoßi hoitibus ntpbarii fee
leris fui meritas pœnas 8 vobis egregie veitrç virtutis ac fidelitatis premia debita perfoluain.
Нас otatione habita omnes regiam voluntatem, prudentifiìmum coniilium,atq5 fortitudinë
côprobantes,fumma alacritate cupidltsteç pugnandi fefe confeitim armis 8 oppugnationia
bus accingunt,pugnamq; depoi'cunt. Tum Rex fuos omnes ad pugnâdum contra fceleratos
patatiitimos eii'e videns nihil moratus,poi`itis 8 cömunitis ante oppidum caitris, equifq; di.
miiTis acies initruxit.Et .Alphoan Aragoneo primas oppugnationls partes amgnauit,Hunc Ч.
'n

Comitem Foxanum generum fubfequißt Bernardum Rocabertum cum fuis copiis топи.
culum,qui oppido impendebat,afcendere iuiiît.Vt multis partibus vno tempore figno dato,
celeritcr concurrerentlpfe autem Rex fubfidia feii'is quocun q; loco 8 tempore opus effet fum cn -w.:
mittetet-Omnes iraq; ordinatim difpoi'iti,fic vt ä Rege prœceptñ erar,fun ma pugnandi cupi
ditate fignum dati fibi cupiebant. Hoites ad ppugnandù' muros afcenderant , parater telit 8
faxis expeftabant.Tum Rex primü ex tormentis iaci lapides plutim os in muros portan inf
трате nudatis ac defertis a` defenforibus mœnibus 8 confrattis faxorum iftibus portis, в
и:
‘ш

fuis vt celeriter concurrerent i'ignum dedit. Qui nihil ad celetltatem relinquentes repente op
pldum ingreiii 8 per vicos cum hoitibus acriter pugnanres , eorum multos occiderunt , plus
refq; captos adduxerunt in caitra.Quorum prolata fententia,alii gladio,alii laqueo extinŕti fu fafa
re-

erunt. Ioannes Agullon in atcem confugit.Quem quidë fecuti Regii milites oppugnare itres
nue cœperunt, fed eos Rex ab ea oppugnatione reuocauit in caltra,ôl ampliitimis verbis cola
laudatos qulefcete,quiq; vulnera accepifi'ent curati @diligentiiïime шип. Deinde prope folis
occafum per totum fete' oppidum fiammas 8 ignes coniecerunt.l­loitium magna pars in at. зря-шпаг

cem fe recepit,quâ egerrime ea noête ab incendiis 8 incurßonibus militñ reglorum tutari po

tuete. De quarta autë vigilia рой Luciferi ortû ad Regê de deditionelegatos mifere. Si loans
ni Agulloni caeterifq; inimicotü ducibus parceret. Rex veto ne buiufmodi conditione gloriâ
8 autoritatem fuam oit'endetet, 8 quia iuiticiae clemëtiaeq; fuse prxbere volebat exemplum,
_nlug-Cv
hâc fibi non placere неф iuitam videri conditioncm refpondiißñ hoc refponfo legatis feuer
tentibus, omnes boites qui etant in arce 8 сит his ша Ioannes Agullö cum nullam penitus
fpem fuac falutls baberët,omnibus deditionis omifils côditionlbus,in Regis poteitat'e vene:
re»Tum Cзнало Ioanni Lôdonio vito nobili arq; ftrenuo Regi q; admodum fideli cômiii'o,
8 hoitibus in cathenas côieŕtis cuitodibus adbibitis,10anues Agullon magna itipatus mul
 . ‘йеэояппе’Reue агенте. foilrrr.
‚тощие Regem запьет; pedes humiliter ofculatus huiufoemodi orationë habult . Non qa
me velciementia vel vita dignum putauerimßd te venio fortifiîme Rex,tanta щ enim mei cria ходы; Agul
minis magnitudo,vt топе quidë muito iuitius,@ vita precari queâ.Sed qa poenitëtia duftus louis ucrba
venerâdam Maieitatë шипа fumma femper pietateantea coiuiii'em,videre prius 613 a` vita dii' ad Regem.
cederem vehementer optabâ,ad te veni,0„uod illis accidere folet, qui cum holte antiquo fuas
clëte Deum abnegalient,deindelegibus öiiudiciis mortiiam deitinati,tutu demñ fummo ani
mi dolore fuos errores intelligunt,at@ Deum, quem contempferant,recognofcunt, 8 lachry
mis perfuii 8 amare Rentes cum côplexi moriunturlpßm@ mortem,qua fe dignos cognos
fcnntmiinime recufantes,Ego ita@ П fuppliciis omnibus,iì quouis genere mortis me dignü
cognofcomon veniam quidem,fed pœnam finem@ vitae depofcoEa nä@ me cömififfe conn
teor excellentiiïìme Rex, ob quae nulla mihi viuendi fpes habenda iit.Addutt9 enirn regni cu
piditate non te folum inclyte Rex,qui de me (Творите meritus femp шт, fed Deum quo@,
_qui me de nihilo fecerat,imprudëter oftëudi. Quapropter nullam elfe caufam video,quae pof
fit tuam in me iufticiam 8 animaduerfionem retardare, nififorte tua iingulari prudëtia videas
me foiutn laboribus tuis at@ periculis,quibuses vndi@ circumuentus,finem daturum .Plus
res enim principes,qui fe fua@ prudentia Strattone conferuare voiuerunt, illis caui'a fuae falutis
plzrum@vitam côceduntß magnas offenfiones iniuriaf@ remittût,quos leges 8 iura mor
Ft
а
Чьё
Erä
'l
Ё
fili
_ tiiam deitinauerant,Qua in re non illorum quidem,fed fuae vitae rationem habuere.Potes tu
igitur, prudentiiiìme Rex, aliquandiu mortem noitram differreßi vitam protrahere,ii viuus
ego tibi magis prodeife, ф mortuus fatiffacere poifum.Cupioita@,quod me tibi praeitare fa
cile poiî'e confido,te in träquillum itatum reitituere. Cöiuratose enim mihifecrets omnia no
tifi'ima funt,qni vt me autore contra Maieftatem tuam infurrexiife , fic etiam per me ab incœ
ptis omnes facile defiiterent.Oro te igitur magnanime Princeps, vt non mese, fed tux faluti,
г. сею, quieti,vite, qua dignifiimus es,tua fapientia confulas. Piura dicere conantem aliof@ ho
везли! сит-со venerant,Rex amoueriiuiiit,motif@ caitris Bellagueram profeâus eft.Hic le
gibus infpectis 8 pro iurefententia publice prolata nonnulli hoitium Duces ac precipue con
iurationis
lpendio autores necati fuere~Aliorum
meruerantßtiïmortis autem,qui fub illis am
poena plettentìrveniebanmextamenîpabcßgmîirîcam
/7 @MAQ
"Puh
“ц—ц
rcer`enï,aliis отпПэщ 8аетепиа 8 iuñicia vfus,armis нишей Ilbîftatemonceiiit.
Daríhxc gerebantur,interca Ioannes Sarabius Regis legatus mmm
rise oppidi,quod ab Ilerda diitat fpacio fere' viginti milium, depopulatus agros, inde magna
Si?.е_ cum praeda 8 pecorum numero Rubinatum oppidum , quod non longius aberat, fe recepit,
Hic cum poitero die hoitium milia quatuor, quibus Vgo Cardona 8 _Gofredus a' Caftro co
„gnominatusßt Rogeríus Arillus preerant,ad fe oppugnandum venire intellexiifet, ad Regë
confeitim nunciû cum lŕis mifit, quibus oitendebat quanto in pericuio eifet. Quod nifi fub
iidium ad tempusfubmitteretur effugere non poifetDimiifo nuncio 8 appropinquantibus
.‹,__-f„г_‚. hoftibus,cum omnibus militibus,quos fecum habebat,in caitellû, quod ibi loci natura mus
nitiffimum eit,fe recepit.Hic.etfi propter hoitium numerofam multitudinem nö paruo more
tis metu premebaturmatura tamen arcis 8 edificio validiiiimo at@ fpe certa fubfidii,fe fuof@
- confirmare,tota@ notte propugnandi rationem 8 fe tuendi modum cogitare, que@ ad pro
pugnandum vfui erant preparare,arcem@ totam propugnaculis 8 armis munireDie iequëti
_cum per turres defenfiones 8 faxa difponerent,quibus hoitibus afcenfum prohiberent , hon
ram poit meridiem ferc' tertiam longius hoitium agtnen 8 magnum equitum numerum at@
peditum aduentarc profpiciunt.Horum qui primi aduenerant nouiiiimos expeŕtabant.Nam
cum primum ad oppidum agmen appropinquaifet-, vltimñ quatuor milium fpacto longius
aberatßum aût omnes conueniffent,dû œitra ponunt,dñ@ oppugnationis formâ confide
rant,fol occiditNotte locis opportunis 8 eleŕtis , machinas 8 tormëta diiponunt,quaeq; ad
oppugnandû uecelfaria erant стерта luce caitellü multis tormëtis oppugnant.Qui
 1'..@armerэстет.tuti.I
busvbi nihil obeiie videntßl ex his,qui arce côtinebanturmeminem conmiciunißormëntia
omiiiis caitello propius accedunt,ôiparietibus multis paru'bus appoiitis icalis protefii vine»
is ac icutis aioendere conantur . Tum vero regi! milites in eos afcendentes ex turribus repente
tela {Захар magni ponderis deüdunt.mem cum hoiìesreüitere non ротам , in сайта itatì
reuerii tormenta ruri'us exercer-e cœperunt. Сею-ат cum nullam caitelli partem promoueri,
acie fruiìra niti animaduertiil'ent,vineas plures nlrreicp,quibus tutius muros aicenderent, face
re cœpemnt.Quœ priuiq'; coniîcerenturmoiiero die Rex cum iubiidio oeletiq; etui'u veniene
impediuitHoites напев Regem cum excrcitu appropinquare cetnentes pugnandi coniilium
8i rationë mutauere . Etarcis oppugnatione climii'fa , tametii magno propter Regis aduennî
timore premebanf, praelium ramen Si pugnam expeäare itatuere . Eorû Ducibus copiarum
numero, qui maximus известив, 8( aliis omnibus certam viâoriam pollicentibus. Quin,
gentis igitur hominibus киша акр locis certis diipoiitisme regii militee,qui caitello clani'i te
nebantur egredi poffent,alii omnes iuga montis,qui iatis ai'per 8i ai'ceniu diflìcilis aderat,ocs
cuparuntJocaq; omnia,quae adeundi iumma erat diñ'icultas,complerunt. Hic poiìtis сайт,
alii tormenta dii'ponunt,alii ea loca,quae facilem prebere aditum hoitibns videbantur,i’axis,li
gnisßi quaii muris impediebantDenitp munitionibus paâis 8i шитая: ordinibus pugnâ
Inieŕfe iter» expedantes huiui'modi verbis alii alios cohortabantur.Hic ei't hic dies nobis femper ортщ
64 coniitrdfo fottiiiîmiviri,hic dies quotannisá nobis poñerii'q; noiiris миф fœliciiîimus ö( noiirñ om.
'um' nium dies natalis celebrabitur. Hoc enim die renaicemur omnes. Hoc die пота erit redêpta
libertas.Hoclie noi'tri principatus populi omnes nfa virtute arq; fortitudine liberi dominant
tandë peroptato ocio б! tranquillitate fruentur . In nfis цапф manibus eil vifioria, quin etii
pauci,qui Regem fuñ i'equñtur, metu perterriti ей copiis noitris praelio contendere nö гиде;
шпата vel dementia vel aliquo icelere caeci congredi voluerint, ей perpauci iint öl contra li
bertatë ieruitutë iequantur ac defendantmon dubitare quidë debemmos ad vnum pctituros.
Illis ita@ vel тещ б! cû ignominia fugientibuswtlpraelio vifils 6i occiiis nos oppido potiea
v
mur , 8C obieiii,qui arce clauû tenentur,omnes in поташ venient poteilatem.Tñ quib9 he»
noribus , quibus digni prœmiis quantaq; cü gloria пота ad vxores 8i amicos reuertetnut!
Nos hodie feruitutemos tyrannide patriâ „от liberabimusNos deniq; tâiniquis 8i iniuñis
bellis,nos tributi: ô( indignis exaâionibus,quibusvexamur amduefmtm reperiemus. Ab,
Ш igitur ê nobis omnia атм-‚б! animo forti magncq; pugni ac potins vifioriâ штата
Non minus enim fortes qui передан: praeliñ,quä qui cômittunt effe debent, Honeiiius quin
dem ей arq; laudabilius viris fortibus pro libertate motte fubire , quâ vitâ viuere non bonen
надоя ratione,nos cauia iuiiiiîlma mouemur , nihil enim praeter libertatë poiiulamus. Pro
qua fortimmus 8l Optimus quiiq; mori maluit,quâ priuari.Hanc igitur hodie,pro qua petite
cula omnia negligenda iunt,aut nobis vendicemus,aut pro ea glorioi'e omnes moriamur. In
vifioria vitae noiirae omnisipes eñ.Nâ пап неф clementiam neqs miiericordiä quidem nog
bis iperate licet.Cum autë animaduertiiìet Rex loci natur-am vbi hoiles coniiiterant,qui,vt iu
pra demoniitauimusßltus etat 8i afper,ac fi qua minus diтеша aditus hoiiibus patere vides
batur,huc ne poi'i'ent equites Regis pertrani'ire,lapides plurimos magnait; trabes côiecerant.
.Ab illorum caitris circiter mille ô( quingëîás рати caitra locauit . Hic primum pueros om
nei'q; Спеша: 6i impedimëta vnñ in locum , vbi tuti eii'e poiient, adduci 6i conferri iìngulari
prudentia vius imperauit.Hunc locum etiam milites qui defenderennfi opus effet, ей praeiì,
dio diipoi'uitDeinde initruâas acies biduo continuit , arq; metum i'imulans fugas iigna pla:
rüq; dedit.Quod hac ratione faciebat,vt hoiies id conipicati forte i'pe 8i opinione falia ¿ecce
pti plium,quod expeäabâtnpi'i cômitterentßi a loco,vbi vinci nó facile poterât, paruas Ree
gis copiascontënentes,ad planitië,q ,pxima erat,dei'cenderët.G`uod i`i (сайт, muito facilius
fuperari potuiiientßçterü dië рой tertiü hoiies ex loco tuto fuif@ caiìris excedere nö anden
tes,Rex fuis obieiiìs fubuenire 8i ope ferte pcupiens , tandem vel in alieno ac difficili loco ag.
eredi
 штатенедешевом I ~ 5:01: Ism'.
веса!prçllo 4llatuit. Conuocatoi'ç fuos omnes talibus verbis hortatus efl: . Virtus ñdefq; vfa
fortillîmi viri,quas ego multis periculis 8 rebus difficillimis Гере fum expertus,mc quidem Orario Rf.
magna fpe atqg fiducia vehemêter hortanf, vt fine vlla du bitatione hoftes armis aggrediamur gis ad mi1i,
de quibus certâ nobis vi&oriam pollicentur.Nam fi quos in Hlfpania, quos in Italia, qttos in ter,
aliis tetris principes magnofq; Duces at@ exercitus a‘vobis in prœlio pugnando fuiffe Тире:
peratos memoria repetere volueritis,nemo profeäo veih'û dubitare debebit,quin de hofhb?
ac rufticis hominibus victoria facilcm confequamurNos enim nö fortitudo folû 8 rei milita
sis vfus fcientiaq; iuuabit,fed caufa quoq3,quam iuiiimmam 8 honeflii'ilmâ fequimur . Nos
анода: iuite pugnantibus animos 8 vires auget,fed nos ipfe denic; bonorñ protefior De
us,qui initos 8 innocentesin neceiîìtatibus 8 periculis refpicit, impiorum hoilium manib9
perire non плаца: non Regis modo fui nomen,i’ed спит quoq; cultñ maieitatemq; c6»
ternnere ac violare aufi, per fcelus,velut olim Gigantes aduerfum Iouem.ut aiunt,infania fum
ma furentes ad regnum afpirant.Cuius incenfi cupiditate Reginâ 8 principe veitrum Ferdi» »
nandum armis 8 infidiis нажитые perdere conati funt,vitâq3 iâindigniiiîme fpoliaffentmiß
сов innocentia Deus refpexiifct om nipotensßi bonorum fideliumq; maxima virtus nobis
abfentibus атаманом autem omniü qui fit finis futurus ex hoc quidem nobis praeco
nofcere Всему temere line caufa,fine ratione contra nos arma iinmpferuanuod infano fala
fo@ confilio decepti nfos principatus bonos ac fideles omnes fuamqs patria , cuius quietem ` i
quçrere debebât,laboribus continuis,maximis incömodis, 8 cladib9indignifiîmis afficiüt. - J
Quod nos,quibus amorë 8 obfequiñ pilare iuitius potuere,quiefcere nö finunt.Quos ego.
nö vt fubditos princeps malus vnqä traflaui,fed vt filios bon? pf fummo femp amore dilexi.­
Quos nö illicitis vnqâ tributis,nô так !н!ийе vefiigalibus vexaui , nö vllis iniuriis affect,
fed bonis meis impartiui,munerib9 8 honorib9 auxi. Nos eos liberalitate,beneńciis,amore:
illi vero nos inûdiis„pditionibus,odiis,armis denic; pfequunf.Q`uapropter hoiies,g fe crus
delitati,fupbiç,ingratitudini,còiurationib9 are; aliis pmultis criminib? obnoxiosfecerñt,qs
dubitat 8 humanas 8 diutnae initiciae pœnas effe daturosë Nö en'i me folñ Regë,vti fupra me
moraui,fed Вей q°qs fumma demëtia furëtes abnegarñt. Nöp nfo igif honore folñ, fed pro
‚ 'Chŕi ch; cultu ac fide cötra pfidos boites bellñ gerim? . Quos eo timidiores in рис fore cer
I to (еще? fine caufa leuißîme itultiñìmecp defeceruntSemp ай mali trepidät nihich boni faz
cere queüt, q Плов: côfcientia fcelerñ vexanf.Regë erñ vel Impatorem,cuius vel autoritate vel
duiìu excitenŕ,quë deniq; fequâtur non habenomni denim gratin 8 auxilio diuino deilitu
ti funt,â quo fe iä alienos impie fecerñt,quñ Regi,quü fuse patrise bellñinferre ilatuerñt. Non
ergo diutius hâc pugnam шиш decreuimus. Vos itaq; moneo milites hortorqg, vt quifq;
fus: virtutis 8 rerñ geitarum hodie memineritHic enim dies victis hoiliba 8 oppreii'is labo
ribus noiiris finem faciet.In nfis iiquidem manibus паст eñ~O¿iç fumpto quidem de ini
micis fupplicio,pacë nobis 8 ociunt pltabitfgo autê 8 Regis 8 militis officio fungar.Sem
per enim 8 animo 8 corpore vobis adero. Quippe q regnum conferuare itatumq; delìdero,
Quo pro meritis 8 laborib9 vfis 8 vobis ipûs 8 liberis veiiris fatiffacere „атомном
finë faciens omniücp animos ad pugnandñ paratiiiìmos elfe талант multos e‘ militibus
ad equeßrë ordinem vocauit.Quos titulis 8 honoribus ornauit,ô( multis muneribus auxit.
Мох сй acies iilruere cœpiñetà Ioanne Luna,cui feruiebat oppidñ nomine также clan Ioannis Lu»
riiiìmo 8 rei militaris peritifiìmo retnoratus dbi-lic erñ hoc Regi côúliü dedit, vt in craitinü me confdiů.
die pliü фетиша fore,vt boitesvinci multo facili? poiTent, fi eos primo die a' parte folis in
шалаша fpreuit cöfiliû Rex, nouit erñ гита prudëtis.Pugna igif in iequentë lucë cómiiiä
tota ferë uoâe q"ordine acies ad boites acceffurae erât filium q; c6mittere deberent,confidera¢
uit«Ordinatimç difpofuit,vt a' fronte cum parte equitatus Alphòfus Aragoneus primus ho' Rex aciem iti
ites inuaderetßi Comes Pratenfis a latere dextro, Bernardus Rocabertus a finiitro iä pugnan ,limits`
les aggrederenf , His laborâtib? Herricus Regis ex fratre nepos, q etiâvlnfans fortuna diciŕ,
. L ‚
 'Laet'íneíßiculílibxve ‚а
81 Ioanues Aragoneus ad tempus cum equitibus leuis armatures fuccunnënt.Quos ipfe q°ç
Rex itatim recenti iubiidio iubkqunetm.Quem Carcoxana Regiae cohortis primipilus,Pe¢
trus Vrrea,Mattbreus,& Petrus Monticatini,Ioannes Luna,quem (ирга тетогаиш, Phi
lippus Caitrenûs,(ìomecius Suares Ficeroa, Ioannes Dembus,Andreas Pinera, aliiq; nobr
les plures i'equerentur at@ protegerent.Omnibus iraq; commonitis , vt i'tatutum ordinë fera
uarent,Rex de quarta vigilia magno filentio cum omnibus copiis verqu boites pedetentim p
fieii'citurß( ante lucem propius accetlît~Ac prian eius aduentus boitibus cognitus effet, Du
ccs longiori circuitu iuga montis iupra boites afcendere iuflìtPrima luce nondum exorto Го
1е 81 quaii matutino crepufculo boites copias Regis prope iua сайта cernentes,clamorem ma:
gnum tollere cœperunt,metumeß diiïimulantes ô( armis intenti pugnam depofcebantßegii
milites autem omnes eo ordine quo Rex imperauerat dii'poûti,cupidiq5 pugnädi fignñ, quod
Preliů apud tuba dandum erat,expe&abant.(1uod cum exorto iam iole Rex dan iuii'iiïet,celerirer omnes
Rubinatum. in boites impetü vno tempore maximum fecerunt, quem fortifiìme boites exceperunt . Diu
acriter vtrinq; pugnatum 211,81 aequo fere Marte.Horam autem diei circiter tertiam сит ho»
ites 1011: radios 6( intuitutn ac contrariorum armorum fulgorem oculis ferte non potuiiîent,
cum@ Rege fuperueniente cñ magno fubfidio magia premerenter, iam vulneribus defeiîîpe
dem referre tergaq; vertere соври-110104103 fugientes Regis equites ini'ecuti die 1010 magnü
Inierfeflorů eorum numerum occideruntßentum enim 81 triginta fupra mille interfefti , totidemq; capri
tmmeijus.ŕ тенденции etii locorum aiperitas profuit,nemo ramen eorû euadere potuiiìet, ii quibuidá
vittoribus Regiis non praeda magie@ 110001- cordi fuitTet.Hi enirn dum legendis ipoliis fen
uandiiq praedis commorantur,fugientibus viftis fpacium dabantDe Regiis autem militib9
multi vulneribus aiïeŕti,del'iderati vero pauci fuere. Iaŕturam tamen equorum magnam Тесе;
runt,quorum praeter multos vulneratos mortui quoep plures cecidenmt.Hoitiurn enim non
nulli dift'ugientibus aliis iîue pudore,fiue viftoriç fps, i'iue qv eis fuiiî'et erepta iugiëdi facultag,
ad fuam internitionem in praelio pertinaces fuere. Hi cum viros armatos relis fagittiiq; oiïem
dere non polient,omne telorum genus in equos coniicere nitebanturJlli autem , qui caitello
' fuerät oppoilti,cum fociorü alios interfeftos,alios captos, alios proñigatosanimaduertiiï'em,
ad Regem in deditionem venereldem 81 oppidani fecerunt. Sub veiperum Rex iuos omnesi
caitra reduxit,omnibus etiam,qui ñlgientesinfecuii longius difceiferant,reuocatis,ad {ерша
da fuorum cadauerafanandaq; vulnera diligentem curam adhibuit.

Ю [ДВЕКХУЁ М
DE EOD-EM BELLO.
I E S E (1V Е N Т I cum in nonnullos captiuorum coniuiatos
_* animadueriiiïet, Tarracâ verst , quae villa inter Ilerdam 81 Ceruarii
­ poi'ita eit, vbi Tarraconeni'isArchiepifcopusâ boitibus 8l Ilerdae ci
» uibus obiidione premebatur,celeriter côtenclit.De cuius aduëtu 010:
11111 boites alii Ceruariam,quod oppidû diitat á Tarraca paß'uummi
/‘­ lia quinq5,alii Ilerdam itatim obiidione пива ie receperüt, omneiq;
‘Ñ Tarracam deitituere.(luç timens ne ûbi idem quod Rubinatibus ae.
- cideret,fupplex ad Regis obfequium propere rediitJnterim Alphôa
s Villas, que Sanâa Coloma dicitur, depopulatus :gros , cum Ludouico quoe
dam Gothalanorum Duce,qui Villas fubiidium ferens repente iuperuenerat, 8l cum oppidan
nis praeiium committens illorum centum interfecit,totidemq; captos ad Regemmifit . Gü@
Ioannes Aragoneus cum ducentis equitibus veniens, i’qu cum Alphonfo fratre cöiunxiiïet,
81 oppidum rurius oppuguare itatuiiiennfboitibus pacem 61 Regis clemëtiam implorautib?
 @eyoanneütagome'ñege томит.
facile'pepercerunt . Eorum ramen ad Regent magiitratus miferunta Hinc cum oppidum nos
naine Cereale,quod prope erat,multis partibtis acriter oppugnare cœpifient,omnes oppida; О ppidü Ce
nos ad deditione uenire breuicoegerñtjrlac fama magno cû timore populi plures côntoti ad reale appt»
Rege fponte venere,eiui‘q; dexterâ non fine lacbtyinis oi'culati veniâvitâq; deprecabâturHIc длани.
Rex ad feciiritatem poiteri teporis iingtilis oppidis fingulos тетушки plurimñ cófidc ’
bat,cum rte со iarñ fuarum relin штаб Reginâatm principe ftlium Ferdinandñ,quoru
maximo geiiderio tenebatur,cunt paucis equitibtis Moncatâ verfus, quod oppidum diitat a’ O ppiduni
Barcinona pali'uuin milia circiter 0&0,niagnis itineribus côtenditJd oppidñ Rex cñ veniiïet Mancata.
Regina cum equitibus Galliç feptingentis,quos Gallort'i Rex ad eâ Gerundani fubl'idio miie Rex ad Regi
rat,artnis iâ expugnauetatßallis autem eqtiitibus Foxanus Comes prçerat.Qtii,vti iuperio пат Мопса»
ri libro fcripfimus,apud Gerûdam cunt exercitu Reginae fe coniunxetat, öl тиф côiunŕtus iam петь
exercitus multos coniuratos oppreiï`erant,multofq; populos aut armis fubegerant, aut ad Re
gis obfequiuiit adduxerant. тащу Monticatinis de oppugnâda Barcinona etiam confultü
habebant. Quocl côfilium Rex etfi minime fequctidü eit'e iam fecum cogltauerat, nam prius
membra hoitiü, Ф caput,hoc ett oppida pringpatns, quâ ciuitates Титры,
mmm@ Ggf-imm eguitü Duciscon i i'is repugnare aut contras
diceregideretutßorñ voluntatibus de oppugnandis Barcinoneniibus alîeiiius eit.Verumetfi
vero nihil nîägis htiic expeditiotii quiìeinpuggßcmtgriduìiímsgninfmaxi ,
mefçuieim
Eiern-Hmmm Nonis Decembribus profeftio contra Barcinonanfdectes
mmm Rex,vt fupra diximus,Reginae potius cófi'liis ô( Gallorum itudiis aiî'entiri man
мы}; vel fummdef-ummßgulâïulmßßo igitur aiIentientt’.
confeitim duo Galloruni Duces cum multis equiti us a portam qu; ciuitatis,quae попа dis
ciЕ, acceileruntltem alia ex parte Foxanus Contes per Iuncherae iter ad aedem lunette Marias
nomine Iei'u cuni Ducibus aliis öl magno equitum numero petuenit.Ciuitas autem portis fi
cluilsßl armatotum milibus q Миф per mtitos difpoûtis magno clamore Caitellae Regis ves
xilla fimul öl nomen exttilere.Erat autem in ciuitate pugnatorum ntaxima multitudo . Regis
vero vix eratit hominttnt ntilia decemßl nihilominus intra тоста cities fe contittebant.Ciui
tas autem 8l loci natura öl aedificiotum arte valde munittir. A meridienanq; pelagus admittit,
ô( ab occidente monte Iouis,i'eu vt alii volunt,Iudaeorum propiitquo plurimum iuuature-Per
reliquas veto partes etl'i campos haber patentes, murorutit tameu sedi'ficiis crebtiftp tutribus
8l circumduétis folt'is 8l aggeribus ferê fe inexpugnabilem prebet.Propret huiuimodi munie
tiones 8l defeiiforuni itigetent multitudinem Rex oppugnationem minime profuturam elle
videns,initrit&a acie 6l còniunitis caitris,hoites,fi forati odrent,expe6tabat,Lapidibus tamë Barcíttondop
interdum tormentis excuills muri feriebantutßiues autem muros non excedere , tormentis pregnant».
vti, quibus periit Iacobus Gothomanus , cuius mots magno quidem dolore Regent öl об: Iacobiis Gon `
equites alteci't. Erat enim nobilitate generis,ingeniomioribusßl militari virtute решив. Dü ¿tbomarius oc
vttinq; machiiiis öl tormentis contendunt,tandeni poit aliquot dies ex vrbe magnus eqititü cidiiur.l ' '
numerus egreii'us a рощиц; mari propinqua eit,cum paucis Regis equitibus,g propitiquh i
ores erant,prœlium
Gallis,terga
erant,dum ramen cômittunt.Quorum
vertetes, in ciuitatem
Gallorum imсогрешить/Ми
l'e tecipere
fiibftdiñ petunt equites
venilïet,fortiiiìiue Regíi
ramenetfi
fuitinuere. numero valde
ingredietes
Cities pauciores
vulnerati
tamen,venieutibus Prelíum
fu» Числ”.
h e»А v _ ¿_ l

ete,nònulliq; ceciderñr. Alphonftis Aragoneus interea cü magna parte equitatus multiftp pe v l '_ l
ditibus omnes agros 8C hottos ad Iuttcherâ qu; vaitauetat , mòteq; ciuitati propinquü, que `
fupra tnemoratiiiittis,depopulatus,magnñ inde pda reportatiit i caitraßit etti hic loc? multis ‘
reb9 admodñ dittes,öl hortis antœniiïi'mi's fcelix,que Barcitioneles vocabtilo corrupto öl de l`
prauata noniiiiis diŕtiorie Möiuy tiontinâtJrluic môti capto гиена reliqt, His febr geitis Vi '
lagius quidâ,qui Regie clalîi prçerat,cum oŕto triremibus in Regis auxilium veiiien,s,ciuitati l «ì
propius accelîlt. Sed ventis aduetfautibus ô( natura метлы nulla vn@ tuta natltigia fuere, `
ll
 71. взятаэгсшшгом "
at@ fuperueniente Frâcitco Pyno,qui numerofç Gothalanorum clams prçfeftus ërat,difcede =
re quidem coaŕtus ett. Hic Rex viginti ferê dierum fpacio commoratus , cum ö( expugnang
dx vrbis difficultatemßt magnos imbres infettat@ pluuias exercitus terre nullo modo pote
fe viditfet,eu m Regina Comite@ Eoxienti Gallot'um Duce de relinquenda ciuttatts Obfidioa­
ne comunicato tam confilto,ttatim cattra mouit . Ac ne forte inimicts aliquod fpacíum daret,
Villa franca. cum Omnibus copiis magna celeritate proitctfcens ,oppidum, eut Villa Franca nomen ett öl
Омар-твё— abett ab vrbe patfuum milta prope vtgintí, de improuifo ingretfus ett. Hic Rex Oppido iam
tos oppida» capro quadringentos oppidanos intert'ici шип. Quoniam Ducem quëdam Gallorum equi:
nos ìußu Ree tum virum nobitilmum Occiderant.Hac re делал: aliis finttimis oppidis ob titnorem in Re
gis acci/ot. gis potettatem redañisJarraconein proficifcuntur.Quç ciuitas in littore maris inter Detto
fam ůlßarctnonam pofita ett.Ciuitas ett nobilis a`fcriptoribus celebrata, 8( a'Romanis Scipio
ne Duce condita.Quam Rex.ciuibus egredi nö audentib9 , ex duabus parttbus machinis 8
tormentis bipartttis aliis apud aedem fanŕtt Francifci,aliis iuxtta templum diui Dominici dit
pofttis,oppugnare ttatutt.Apud eos autem,qut tormentis praeerant,tn altera parte Comitem
Foxanum öl Poncium Riberä,in altera duos Gallorum Duces cum tïrmitîìmts praeficli'is relis
quitlpt'e cum Ductbus reliquia ö( magno equitum numero loca omnia mari côtermina,quk
Terraconìs bus hottibus facilis patebat egretï'us,occupautt. Alphonfus Aragoneus interim vtneas 6i as
eppugnatt'o . gros omnes igni ferro@ vattabatDies quin@ moenia tormentis concutia iam cafum 8l ruk
nam minari vtdebantur. Nec propugnatores aderant . Tum ita@ cetìantibus iam tormentis
in muros omnes concurrunt , 8i fcalis appofitis б! proteett fcutis afcendebant . Tum repente
magna ciutum multime êturrtbus altis taxa magni ponderis Öl tela eonticientes eos {таит
teppulerunt. Rex autem fuos Египта nitentes reuocauit in сайта , öl rurfus exercere tormenta
violenti? 8i tneet'fanter imperautt.Tnm quidem Omnium 8l preterttm Gallorum itrita'tis anis
nits,intent'ius multo machinis 8i tormentis omnes incum bere. Ciues idë fecere.Sed hi пода
eetläfe, Regii vero nüquäDü hoc genere belli biduo côtendût,dte tertio magna Gothalanœ
fü clams t'ubftdio ciutbus шимпанзе сит propter regiâ elatiem portñ ingredi nö potuti'
ièt,a'pud çdem Запах Claras ltttortbus'appulttdbi@ magnus homtnum numerus expot'itus
ett» Нов cines fecû contügere öl in vrbë recipere volentes ciuttatts portas aperiunt, magno@
equitatu celeriter ad eos cótendüt.Rex ай: initruâts ordinib? ö( exerctm bipartito priuquâ
hottes tügerenf,in vtrof@ magnñ impetñ tiert шпаг. Primo prœlio ,pfligatos inimtcos altos
in naues,alios in vrbë reuerti côpulerñtPluref@ 8l in maris Si in ciuttatts ingretïu praeter vul
neratos occiderunt.In quo quidem praelto Regis Duces 8i plures equites magnum nomem
Prsiiaspua fortitudtnis 8l claram famam confecuti fuerunt, 6i praectpue Ioannes Cabrertus Regis alum:
_Tarraconà пища eques generofus.Qui pene folus ab hotttbus vndt@ ctrcüuentus,fortttiîme ttrenueq;
»L pugnâs ö( hottes fertës illçfus euaftt.Hoc praelio magittratus 8i omnesciues perterriti, cû etiâ

'lr tormëtis quatt muros 8l laborare iâ turres vidißentnimentesmevifti ö( armts expugnatt,ma

t iores perferrent crnetatus,clementiam Regis tmplorantes Öl veniam deprecati,fefe Regia vire
tutt tradtderunt.Hac deditione fatta finitimi fercI omnes ad Regem pacem petentes venerunt.
His impune recepttsßt Rodorico Reboleto ciuttatts gubernatote relitto, Rex 8( Foxan9 Со
mescum aliquo equitum numero Bellaguerâ profictfcûtur. Gallorum autë reliqui Duces eû
Morella op altis copis ö( exercitu Morella vertus ire iuttìt . Quod oppidum dittat a' Valëtia nobilttïïma
pidum. ciuitate fpacio miliû quadraginta.Dum Rex Bellaguerae commoratnr, Comes Pallartenfts 8!
dominus Cruyllae eñ magnis hotttum copiis Gerundâ Oppugnabant.Sed Petrus Roccaber»
tus,qut Gerundae prœfeftus erat , cum altis Ductbus Öl exercitu einitatis,eos primum ab ob:
‘l НоЛс: in tur ftdione difcedere
interfectt. coegtt,detnde
Atq; Duc'é campettri prçlio victtDerlòdî`
quendâ aduerfariorümomine , 5l fugientes praeter
cü multis aliiscaptos multos
fedttiotis etti
in шт,
‘ ri eombuffi» ad quam falutê quaerentes cöfugerât, igne cremautt. Alti ай: Duces quos,vt paulo ante dixtsv
mus, Rex cum exercitu Gallorum tu Vrgelli fines Мандат miterat,oppida multa caitella@
 1236 Эояппе ’Regeieiragoníçç.. fi 5:01. limiti',
и
Ei
l"и ­ afmls expugnauerant,multofep populos in Regis obedientiam venire compulerant.Eodem
temporis ipacio multa bella diuerús locis gerebanturßt prerea Rex Caitellç ruri'us pacis for» ‘
dere,quod cum Aragonum Rege iureiurando confirmauerat, negleŕto, magnum in yAragoe
та: fines exercitü in Gothalanotum auxilium mifit . His dum Rex cum Gallotumequitibus
occurrit, multi Gothalanorû populi, qui vel armis viâi vel timore perrerriti depofitis armis
1..Lи]
ЁГ-Ё?
if? :lám quiefcere cœperant,iterum defecerunt.Quç res magnü quidem Regi laborem artulit. С;
terum cum Rex aggredi prçlio Caitellanos itatuiiTetapud Ixaram,quod eit oppidum Arago
nite,Gallorum Duces aduerfus Caitellanorum Regem pugnare recui'antes, Regem Aragonû
deprecati funt,vr prçlium quod aduerfum Caitellanos parauerar,diiferret. Nolebant enim foe
dus amicitiae violare,quod inter Gallotum öl Caitellae principes itatutum longo tempore fer
uauerant.Dicebant iraq; ie cötra Gothalanos oîa libenter pericula iubirutos,öl aduerfus eos a`
"чип Rege Galloat miiibs fuiiieh quo etiâ mandatum habebär, vr 11 quid inter Aragonum öl Ca ­
псих principes accideret difcordiae,eos reconciliare öl pace coniungere diligentiiiime itude»
F. кивнет armis contedere paterenf. Ideoq; petiuerñt â Rege,vt fi Ludouici Gallotum Regis
Нel“
И
П‹ vel amicitia vel honore fibi charus eii'et,nò Gallos equites aduerfum Caitellç Rege bellñ gere
te iuberet.Se Caitellae Rege adituros dixere rogarurofq3,vt Caitellanorum copias ab Aragon `
niae finibus itatim difeedere iubererlta fore vr etiìbi Gallorü animos tanq's magnis oiticiis i '
perpetuů läcerer obnoxios,öl Gothalanos muito facilius opprimeret . Quod 11 Caitellanorü
Rex honorifice'rogat? eorû precibus abnueret,öl Gallorü Regis amicitia“ negligeret, feie mul
to libentius in ей ef; in fœdifragos pugrraturos elfe dixerût. Rex añtetfi Caitellanos armis öl
praeliis vincete mallebatxïs pcibus,cognita tame Galloar voluntate,q rñ quail iuita petere vie
»debanfdllorñ itudiis aifentiendû exiitimauit. Annuesigifeos vehemeterhortarus eit, vt gda
quid eiTent faëturi êprimñ expediret.Quoniâ fibi morâ plurimñ detrimeti allaturâvidebat.
Duo igiŕ' Gallon'i Duces Caitellanotum Rege itati'm adierût. Qui oía q~ cum Aragonñ Rege
nup egiiient ei retulere.Rogât vr qd î animo habear,quidq; faŕtur? eiTet iine mora refpôderet.
нес cñ audiil'et Caitellanorü, Rex fe quod petiifenr libeter fal'turñ teipödit,conitituitq5 cñ le
gatis, vt interpoiitis induciis cñ Aragonñ Rege vnü in locû ipfe eñ Rege Galloat ad colloqui `
um couenitet.Vbi fuas öl Gothalanorü res cü Aragonum Rege pace côponerent.Quod aus
tore Rege Gallorû fieri facillime poiiet , arq; tota diu iâ armis öl bellis vexata nimis pacaretur
Hifpania . Hoc refponfo accepto legati ad Regem Aragonum reuerfi cñ ei omnia retuliifent,
eñ fupplices deprecati funt,vt eâ conditione pacis öl còponendarü rerñ ratione,quam Henrri
cus Caitellanorû Rex còitituetatmô renueret . Rex aût öl fi Gothalanos ac Caitellanos boites
armis porius opprimere@ pace i'ibi recòciliare volebar,quia ramen id fine Gallorñ auxilio fa
cere non poterat,quos fibi defuturos minime dubitabat,ii Caitellanos bello perfequi vellet,ei’
plura mala maioraq; difctimina vitarer,cü Caitellanis öl obitinatis paâus inducias,eû Galles
ä‘îi "il
Íf'k rum Ducibus de colloquio ей Ludouico Galliae Rege cöitituit,vt öl ipfe illorñ colloquio ins
tereifet.Mox Caitellanisin Caitellam,öl Gallis in Nauarrâ pñdiemtibus,Caefarauguitâ fe cô
ruimt-lic paucis cömorarus diebus dû öl equites quos expeflabat côuenirenr,öl Galliäveri?
vt cum Ludouico Rege colloqueretur,profeetionem pararer,Caitellanorñ Rex öl Gallici ma
ris princeps,qui Almiranres vulgo dicitur,fecretos confetebant iermones,öl remotis vtriufep
familiaribus,quafi res magnas nouafq; molirentur, clam ioli nonnunq'; colloquebanf.Quo ­
rum occulta confilia multis male cogitandi caufam dedere.Qui iermones illotum clam omni
bus nouo infolitoq more collatos neq; ad commodum neq; ad honorem Gallotum öl Aras
gonum Regum pettinere fufpicabanttir.Hanc fufpicionem crebri rumores añìrtnabant, qui
Ё
‘EE-‘És eos i vrriufq; Regis dedecus нес]; 11не fraude locutos fuiife vulgo ferebanf.Quœ res multoríî
quide malorû materia pbuitNâ öl ab vtroq; Rege de colloquio confilium deititutum eit , öl
bella quae runc interpoiitis induciis iä quiefcere coepetant,redintegrata,multo magis accefa fu
Ё,
sre.Siquide violatis foederis öl induciarü iurib?,Mòteiani conuentus equites, q°rñ îfcorna Re
iii
 Laat'ineißículiâlŕbxv.
gis Aragonum legatus praefeñus erauDertofae agros vndiq; vaitarc cœperuntEi curb Der,
Preliů apud tolanis equitibus ¿ciuitate progrems prçlium committentes,illorum multis occiiis,alios om
Вело/ат. nes fers` vulneribus confeftos intra muros ciuitatis compulerunt- Hinc magna cum praeda 811
000001113 сар11013 reuertentes,oppidum Smertum,quod Caitellani paucis ante diebus vi coe
Afcorna дик petât,magnocp prefidio tenebant, oppugnatñ veneruntln cuius expugnatione Dux Afcor
Regis Ú“ na multis boitium relis grauiter vulneratus occidir.Reliqui vero,Caitellanis expulfispppidas
Материа nos in fide Regis,vt ante fuerant,retinuere« Eodem tempore multis in locis totius principat?
rum equini bella gerebanrur. Nam quidam vir in armis infignis, 81 valde itrenuus Cardonae Comitis ñli
prefeflus ос us,cui 81 genus 81 nomen erat Spurius,cum oppidum,cui nomen erat Gratia,quod a`Rege de
cidiiur._ fecerat,obfideret:Dertofanos,quos ciuitas cum Caitellanis quibufdâ fubiidio Gratianis 11111:
tebat,equeitri praelio deuicit , omnei'q; populos Pratarum prouinciç, qui iam nutare ac defi:
cerecœperant,diligenter in amore Regis 81 obiequio continuit. Tum etiam Fernand? Angn
103,81 Ioannes dToleto,qui iuii'u Regis Belaguerœ prçerantßeltranum Almëdarem cñ exer
citu frbiapud oppidum Lignolam occurrentem diuq; pugnantem magno certamine profil:
garunt.Quo praelio plures equites peditei'rp vtriuiq; partis conciderunr. Biures quoq; ordi:
nis fanfti Ioannis militias praefeâ?, cum excrcitu paruum oppidum Azeniâ,quod defecerat,
pugna apud obiîdione premebat. Sed Azenienfibus á Dertolanis,qui non longius aberant, auxilium pe
Ацетат. tentibus, a` ciuitate fubi'idio mill'us exercitus Regios equites oppidum oppugnâtes acriter in
uai'erunt. Hic diuri? vtrinq; itrenue 81 aequo Marte pugnatum ei't. Caeterñ plurimis equitib?
e' ciuitate in auxilium hoitiñ iuperueniëtibus,Regis equires opprimebanf . E quibus acri lon
goq; praelio iam defeiîîs,praerer vulneratos interfeäi ducenti totidem q; capri ñrere,reliqui fu
ga magnoq; labore,caitris ramen amiflîs,euaferunt. Item Comes Treuignii, Buriaonëiesß(
Tyrofonios, Alcalam Aragoniae oppidrî oppugnâtes , cû magnis copiis aggreiihs a tergo,
сов: quadringentos occidit.Et Ferrâdus,cui Camara cognomen erat,Cypranâ 81 Cafpë op,
pida,nònullis interfeftis oppidanis,expugnauit. Aluarus Mendoiius Caitellae Regis Legarus
Borridç caitellü,deceptis fraude cuitodibus,coepit,multaq; däna populis ,ppinquiorib? intun
lit.Multa pterea tñ plia,quae cóprebendi nequntßi aliis 10 locis principarus geita fuere . Tora
nâq; puincia Tarraconenús oppugnationib9,pliis,& faeuis populationibus arfit.Tâtus gppe
furor Gothalanos omnes inuaferat,tanta dementia vexabat, tanta mentis caligine ducebâtur,
vt nullisadmonitionibus,nullis minis, nullis deniq; cladib9 ad priitinä iànitatem тиф redire
potuti-int, Sed eorum viribus exhauitis,opibus,quas multis annis magnifq5 laboribus terra
mariq; parauerant,omnibus amifîls, 81 propriae falutis 81 11000113 оЬ1111 qu; ad mortem per
tinaces «anti-lis igitur omiiïîs,quoniam que nullo ordine geita fuerunt,in ordinem redige;
re literii'q; mandare non facile eit,ad Aragonum Regem reuerror.0411 cum multis Aragoniae
nobilibus Caeiarauguita proficifcens,in principarum perueniens apud Ilerdam ciuitarern cfr'
Pratarñ Comite,quem illic cum exetcitu reliquerat,i'e còiunxir.Et omnes equites,qui diueriis
locis aduerfus boites renitentes bella gerebant,ad fe vndiq; conuocauitlnterim Tarraconens
ils Antiftes,multim magnates ad гит сит Гиа 001115 familia fponre venerunt . Idem fecerñt
81 multi Siciliae nobiles , qui Regi i'uppetias tulerunt cum pecuniis 81 equis . Ita@ coniunâis
omnibus copiis in boites omnia ilgna conferri iubet,iubmorii‘q; Caitellanis 81 Aragoniç ‚р:
uinciç f'inibus expulfis,Gothalanos fediciofos magnis cladibus affecit. Breui tempore multa
oppida,depopularis agris,expugnauit.Multos populos metu perterriros ad obfequium rede
git.Et colleftis omnibus copiis Kalendis MaiisIlerdam, quae ítcrum defecerat, profeŕtus,in
bortis ciuitatis citra flume Sicorim caitra pofuit . Initruftaq; acie milires oës in armis effe iuiì
fit.Erat enim in ciuitate magnus militum numerus, quos Petrus Decius ciuitatis prçfeftus de
Regis aduentu non ignarus,ex multis parribus euocauerat.O¿ri Regis appropinquâtibus со:
Ílerde defcri plis equires 81 ciues omnes armi capere 81 locis ciuitatis opportunis tormëta, quibus in oppu
pito. gnâtes vteteutur,diiponereiuiîìt.Eitautem Ilerda Hifpanlz ciuitas uobilisdntexBarciuonam
 @egosnnettegeürsgome - @litten it
8l Ciellarauguitam , quae ab vtt-aq; pari ferme` diftat inteiuallo, memorata Romanorum bel?"
lis cittilibus.Hic ettint Iulius Caei'ar Magni Pompei copias , quibus Marcus Vario , Ludus
.Alfraniusßl Marcus Petreius ptaeerât,iuperauit. In ripa Sicoris pofita ciuitas in altiorem col
lent confurgit,Templis б! aliis aedificiis, fruŕtifeto folo, ölantiquiiî'imo literarum gymnafio
celebris.Antnis prçtetea,qui faxeo ponte tranfiturßl aquis öl aureis arenis infignis.Ctuitatis
сад fines Vrgelli fertililTimos agros attingunt.Vna re tantum minus foelix minuГц; faltibris,
qi ltyeme nubiloi'o plçrt'tq; tegittir cœlaSed haftenus de ciuitate~Poitero die Gotltalanorum
Duces cum magno equitttm peditumq; numero Нашел traiecerunt , öl cum Regis exercitu,
qui ad pugnam params etat, praelium commiferunt. Acriter vtrinq; primo congretTu 8l vis Preliñ apud
sibus equis pugnatû eit.Deinde vero durattte pugna,hoites,qui minus labores 8l arma ferte Ilerdam.
confuetterant,longo iam defeiïi certamine pedes referentes in ciuitatetn fefe receperunt.Ex ge ’ `
bus intetfeŕti pauci fuere.De Regis autem eqititibus numero pltires ceciderttnt. Nam qui fue
gientes boites ad muros qu; ciuitatis perfecuti fiterattt , eortmt multos ad fua caitra tedeuntes
tormenta,quç cities IlerdaeI iaciebant,interemerunt.Cum quibus 8l Ioannes Luna vir nobis Ioannes Lu»
lis öl forma corporis öl attimi magnitudlne prœitantiiiîmus occubuit.Cuius mortem niagn9 tta occiditur.
quidem Regis öl totius exercitus mœrot fecutus etti-loc tamen piglio Regii milites 8l proŕlie
gatis hoitibus in ciuitatemq; compull'is,ôl capto diui Auguitini templo vil-totes fuere.Muls
tos dies deinde ac prope duos nienies,modo equeitri prelio,modo pedeitri certamine, nec fia
ne vtriufq; partis cçde fufoq; fànguine pugnatutti eit.Caeterum poit ntulta variaq; pi'aelt'a lon
go iam labore смет boites inburbium ciuitatis 8l ontnes dontos atq; fanetotunt sedes, quae
extra muros ciuitatis erant,antiferunt.Eit autem fuburbium iuxta pontetn , quo trani'itur ad
ciuitatem. Hoc fuburbio capto , Regiis militibus magna quidem fpes expugnandae ciuitatis
acceifit,öl Ilerdettl'es non paruus timor inuafit. Itaq; Rex notte, quae feeuta eit, in fuburbium
caitra tranffetri ac {опа valloq; muniti, öl tormenta locis ad oppugnandum ttitis öl opportue л
nislocati iuiï'tt. Interea ciueseo loco,qui medius inter pôtem 8l muros ciuitatis etat, ntulto ro
bore magnifq; coitfixis trabibus praeualidam вы munitionem confecerantdìt ab altera para
te,quae ad pötem öl Regis caitra fpeftabat, vi'q; ad vttamq; ripam fluminis aggeres foifamq;
perdtneerattt,Hoc materne munimentum öl lignorum molem Rex prima luce multistortnee`
tis oppugnare iubebei complutes iaŕti lapides propugnantes hottes Гummouere, Regii nii
lites , capto pôte, certatim 6l foit'ani lapidibtts tertaq; completeßlconfixos fudes trabiumq; ­' f "i ' 'i '
ritunimen cuellete nitebantttr . Hue Ilerdae cities periculum вы pertimentes vndiq; repente
concurrunt, ôlin eos qui lignorum machinanicruete cottabantur ,tela coniicientes acertime ‹‘ ` "` "t"
pugnabant.Regis autem equites eti'i numero pauciores erant,propter anguitiam loci,qtti plu
res caperc tion poterat,hoitittm tamen numeroiam multitudinein propellebant. Quorum Si Ioannes Cile
culus quidam,cui Ioannes Cilei'trus etat itomen , faxo niagni ponderis coiicuiTus armatus in Яти: Siculus
fofiänt,quam trani'terat,in caput decidit,diuq; capite folo aŕtìxo itetit öl pedibtts ereftis , dos
necâ fociis,qui aderant,adiutus ad pugnant rediit.Tuiti öl Fetdinandus Rebolletus,qui pris Iierdíntitielus»1
mus holtiunt phalanges perfregerat,cum miltîlibus telis,armis quibus ittdtttus etat perforar Rebollcm s.
tis,vu1neratusin peŕtore concidiifet,â fuis atntigeris e` folo itatim fublatusßl commonit9, vt
in caitra fe reciperet,vulnul'q; ntcdico curandunt pberet, prius inquit vulnus vlcil'camut, pos
itea curabintus.Hçc locutus in boites conueri'us violentitts dimicauit. Acriter hic ab omnibil
ditiq; pugnatum eit.Nam defeit'is Regiis militibus alii recentiores fuccedebantDeniq; coms
pulfis intra muros ciuitatis hoitibus,omnes Regis eqtes in fua caitra viŕtores rediemttt.O¿io
rum etii tttulti vulnetati,nulli tamett defiderati fuere. Ex aliisvero ptet vulneratos complures,
`nonnulli quoq; ceciderunt.Cçterum dum haec apud Ilerdâ praelia gerebanttir,Regina öl Fer
‘dinandus -filiusex Caefarauguita cum duabus quingentariis cohottibits in auxilium Regis
vertientes apud diui Francifci templum caitra pofuere. Nam vt in htinc locurit copias adduces
:renin itinere literis Regis öl nunciis prientont'ti (встанет media citiitasittter clitos cxercitus
I. uit
 › llaâìartnetâtcultâlümtvt
aut factltus expugnaretur,aut cittus in deditionem птицам quidem coniilium Regens
minime fefelltt.Ctues enim 6l tonga fame languentes, qui iam diu ex ltni temine parte come
derant,multt@ inedia perierant,ôi omni fubfidiifpe dettituti, рой multa prelia , quibus maa
gnum vulnusacceperant,& quia praeter vattatos agros omnia@ bona confumpta te tpfos ps
Пегас dedi: dttunt tri cernebantme fua pertinacia interirent,ab Rege colloquium репетицией legati
fio. cum fuppltces ad Regem «штатыаЬ eo praeter vitam deprecabantur. Quibus Rex nö
vitâ folum 8l libertatemded ontnia quo@ bona coneetfttJd@ fecit nonnullis equitibus fuis, мА.—
quos tam
y quod predae cuptdttas
Barctnonae eœperat, inuttis.Demum
parabatur,veniret,praemtiïts clauibus
cum legatis acceptis,praecauës
multis ne fubfidiñ,
armatis equitibus,ciuitaiê

maturius ingretTus ещё! сит eo Regina fimnl 8l Ferditrandus filius.Qui cum ciuttatts magi
Iuratì mide tttattbus,quos a`iureiutando,quod pro conteruanda republica prçttant,Iuratos appellant,et
difli. ců altis ciuttatts equitibus per vieos equitantes ,iniferabiles efurtentiunt puerorum Heins 8l с}
rulas voces haurtebant . Quorü matres patiîs crinibus mtfere@ Hentes ad Regem 8l Reginâ
cum venttfent,dum eorum pedes ofculabantur,multis etiâ lachrymis irrigabant.Quarû pre
terea nonnullae longo ieiunio deficientes in terram nimio langore cadebant.VirOrum autem
complures 8l promttta barba terribilesßl exangui niacie pallentes , vt qui iam vultus huma,
nos exuerant,vel montanas trucef@ feras,vel mortuorum hominñ eflìgies reterebât . Quo:
Regine pics miterata Reginaßt praecipue pueros,ad fua cattra confetttm mitit, öl qui omnibus cibari'a di
fd Se ittibueret,imperauit.Htc dies 0&0 Rex cômoratus,dum 8l ciuitati quae necetlarta etant pro
таща milites qui ex acceptts vulnertbus aegrotauerât, conualefcerent.Tädem Nonis Quin
tilibus Alphonfum öl IOannem Aragoneosßomitem Pratenfem , 8l altos Duces cum feptë
cohorttbus Ceruariam vertus prçmißt.Quos ipte ciuttatts arce Ioannt Lefcano cômiñä,po¢
itero die cum reliquis copiis fubfecutus ett.Quod quü Barcinonenfes animaduettifi'entßwd
lio Cattellanorum omni@ tpe iam dettituti, ad Petrû Portugalltae Comitis Vrgelli nepotem
legatos miterunt.Qutbus omnem facultatë dederunt,vt ei nomine Gothalanorñ omniñ Bar
ctnonâ ciuitatem totum@ principatum oñìrrent . Quod ille munus regnandt cupiditate cas
ptits minime recut'auit. Sed fua vndi@ cöuocata familia multis equitibus comttatus fimul cñ
legatis Barctnonem profeŕtus, apparato репе Regali magno@ gaudio totius ciuttatts excipi
tur . Et vltro citro@ iuratis ex compatto conditionibus 6l priutlegits ingenti ciutum clamos
Lujîtanuî. re Rex appellatus etti-lune detnceps non Petrum Portugallite ne@ Regem, fed duntaxat Lu
Btanü denominabimus,â Lutïtanta vlterioris Htfpaniae proutncia,vnde a' Barcinonenûurn le
Lujìidnid» gatts accttus venetat.Ett autê Luûtania inter Galattam öl Bethicam,qnç tribus vberrimis flu
mintbus,Durio,Tago 8i Ana côtinetur.Cutus prouinciae pars vlttma , quae vergit tn folis oc
catum,ab incolis 8l recëttortbus hittoricis Portugallia nücupatur.Huius ай: nominis etti cer
tam reddere rationem non potî'umusmobis tamen opinari licet ex Gallia Oltm homtnes î hu»
ius regtonts maritimâ ctuttatem,quç Portus appellatur,ingretïi, fuse@ patrias nonten Gallia
Celtiberia. ciuttatts nomini,quod nônun@ fieri folet,addtditfe.Sicut öl Caettiberia, q' ab Ibero amne ci»
teriotis Hifpaniç 8l Caeltis Gallons populis nontë acceptt.Sed ad Lufttanñ redeo, qui etfi Rex
eleftus in titulos illuttres öl magnos principatus honores atfumptus fuerat , eius tame anim9
non minorem quidem curam öl follicttudinem,q§ lœrtciam tentiebat.Propterea q» 8l aliennrn
regnum ingreti'us eranôl Gothalanorum ne@ mores ne@ lingua faits intelligebatß Aragon
num Rex, qui tum Ilerdam ciuitatem armis cœperat,cum exercitu vif-lore propínquus etat,
Ilerdenfibus enim captis öl ciuttatts cañello Ioanni Lefcano,cut plurtmum Rex confidebat,
vtt fupra memorauimus , commitfo , Duces quos cum copiis Ceruartam vertus praemiterat,
magno cum equitum numero fubt'equebatur.Ex Gothalants interim perftdis, quos aduëtan
te Lufttano , Contes Pallartenfis öl alii coniurationis autores acciuerant . multitudo magna
conuenerant. Etant prçterea in ciuitate nonnulli Cattellant milites,quosâ Regits equitibus p
liis antegettis protltgatos öl in vltertorem ,pticitcentes Hifpaniâ Вакансии ciues apud te ma
 weScanne'ßegçeëiitagom'e,` `3 for. lim.
gnis precibus multaq; pecunia retinuerant. Ex Lufitania quo@ qui venèrant ôŕaliarum па: .
rionum milites Gothalanorum copias augebantPraefeêtisigitut ele&is öl ordinibus шаги:
¿iis 8l Ceruarienfium legatis auxilia petentibus,I_ufitanus cum omni exercitu côiunëtifqg co
piisc' ßarcinonçproficifcens
âBarcinona Equalatum
paii'uû milla circiter peruenit.(luod
quadraginta.Huc oppidum
fpeculatores, quosCeruariam verfus
é Barcinona diitat n
[штат
exploratum res Aragonum miferat, redeuntes, multos principatus populos, qui defecerant,
рой Ilerdä captain in Aragonuru Regis obfequium 8l gratiam rediifi'e, Si Tarraconenies cü
Ceruarienfibus metu perturbatis de deditione placandoq; Regis animo confilium iniiï'e dixe '
runt.Q_uorum delatis vulgarich fermonibus,non paruus quidem timor boites omnes inuaa
iìt.Et Lufitani , Lqui Ceruariëiìbus auxilium implorantibus opem ferte itatuerat,confilium ö(
cogitationes impediuit. Nam öl fi Ceruarienfibus fubuenire decreuerat, multis tamen,quos
ments cœperat,bortantibus,vt Barcinonem potius redire@ Ceruariâproficifci vellet,ne mu
ris illic öl obfidione claufus exituq; probibitus,vel longa fame,vel expugnato oppido,in boa
Шиш poteitatë venire cogeretur,diu cogitabundusßi ad deliberandum quid ст: fañur? an
ceps,nam öl Barcinonam reuerti pudoreßl Ceruariam ire metu probibebatur,demum пир
Barcinonam rediit,neq; Ceruariam profeŕtus eit.Sed itinere, quod Ceruariam ducebat,omif
fo, cum omnibus copiis tranfuetfum iter ingreiï'us ad dextetam Monté Serratum relinquës,
in Prateniis Comitis terrain peritenit.()¿1œ regio pars eit prouinciae Tarraconeni'is öl Catba
loniae principatus , verfus feptentrionem diitatq; a' Barcinona paifuum milia fexaginta . Hic
oppida multa,qu:e defenforibus carebant,expugnauit, quorum agros igne ferroq; vaitabat.
Hoc eo animo Luûtanus faciebat,vt Pratarurn Comes,qui Regis Aragonum copiis prçerat
fuis populis auxilia latur9,ab obfidione Tarracae,quam acriter oppugnabat,difcederet, Er cü»
‘cette
exercitu Pratas verfus proficifceretur,cum eo Pratis egreii'us in itinere prelio decertaret , quo
vifto 6l militibus eius fufis,deinde Regis copias,quas cum Comitis exercitu coniunftas plus
деть;
rimum polie cetnebat,tutius inuaderet. Ideoq; quo maturius Comesvenire, 8l fuis auxilium
růciä
implorantibus opem ferte cogeretur , violentius omnia тати, crudeli9 in captiuos animad
сига uertete. His praeterea qui femel moniti iuiia morarentur öl ferius portas pateiacerent horrena
ritmi!
dam öl per multa tormentorum genera mortem niinmi.Quod vbi Rex qui Tarracon ç tunc
tuffi-1° etat âmultis,qui inde reliâis omnibus rebus ad eum confugerant,accepit,tanta fœuicia come
moins Pratarñ Comitem ab obfidione Tarracç reuocatum cû aliis ducibus,quos Ceruariene
fes oppugnatum miferat,cü exercitu contra Lufitanñ celeriter ire iufiltßui mox 8l Eerdinäe
dum filium,quem multis nobilibus praefecerat,fubfidio mifit . Qui tâ öl fi puer çtate magis,
ff; adolefcës erat,annum enim. quartum decímü agebat,magnopere tamë armis ö( equo gana
debat.I.audis igitut ö( belligerendi cupidus magna celeritate proficifcens die quarto Cornia
tcm fuos fines ingreiium confequutus eit.Cuius aduentus incredibililçticia milites omnes af .
fecitPoitero die cum omnibus coniunŕtis öl initruftis cohortib? in oppidñ Comitis,quod
Calafurn vulgus appellat, öl á Pratis, quœ inde cetnuntur , milia paiïuñ fete` quinq; remotü
eit, Ferdinandus Princeps ô( Duces omnes ingrediuntur. Totaq; noâe,propter propinquos Щит.
boites ,patatas 8l armis initruŕtas acies habuere. Complures equites armati poiitis extempo
te tentoriis, extra muros oppidi pernoftarunthi dies illuxitexploratores nonnulliq; Praa
tenfes ad Eerdinandurn principem venerunt , öl Lufitanum Pratis egreii'um Calafum verfns
cum maximis copiis öl ordinibus штате venire díxeruntßl iâ figna eins öl fublatus equo
:um pedibus puluis confpiciebantur. Tum Ferdinandus omnes ex oppido copias “плаца Calafî oppi
ad ceponendas cohortes locum côûderauit.0ppidi fitus öl loci natura etat buiufrnodi, in pla di difcrípiic
no fete locoincipiebatßl in collem leuiter accliuem confutgens, in editiorë planiciem define
batHuc Ferdinandus copias adduxit, 8i milites omnes paratos 8i armis intentos rife iubës,
vertientes ö( iam appropinqnantes boites expeftabat . Tum in aere ciconiarum repente den; Ciconíarum
iiñ'imum agmen apparuit . Одной nouum_ genus augiuii non paruum quidem multorum mulniudo.
I. v
 ь
-' e
-
Lßäannetßteultfilfbxve
«_ о I I ' ' ‘

mentes perturbauit.Aues enim etii неф prodigiofae iunt, neq; bumanis carnibus “Гаити;
inter vtrumqs ramen gregatim volantes exercitum,multoae qdë futurâ стает fignificare via
debanturlnterim Luiiranus @uis eodem nonnihil turbarus augurio,meru ramen dimmula
to milites,quos proprer ini'peâum prodigium non paruus rimorinuai'erat,hortarus,oppido
propius acceil'it , et apud diui Iacobi templum,quod a' Calafo circiter mille paii'us abcrat,co¢
pias continuit. Medium inter vtrñq; exercitum fpacium maior erat planiries , 8C opportunus
ad puguandum locus.I.ufiran9 inftruëta acie 8i exercitu tripartito Gorbalanis equitibus, qui
вы primum prelium popoi'cerant,Petrum Decier pracfecit.l­1is omnes Burgundiae milites
quorum magnum numerum babebat,fubuenire iubet.Secundam aciem Nauarris ô( Caiìeb
lanis compleuir,quibus Beltranum ö( Ioannë Almendaretem prœpofuitïcrtiam, cuius ipfe
prefeâus erat,ex Lufitanis 8l nonnullis Gorbalanorum primariis equiribv initituit. Eius pri
mipil us erat Laurentius Monticatinus . Cuitodes autem Comes Pallarienûs , Redae Vicecoa
mes, Grans Cerbellonßt Cruillç dominus erant.Cobortibus boc modo dii'poiiris,longo fer
Lujîianì ucr топе Gorbalanos bortatus станции: primum maiorum fuorum virtutes illuitres öl res ter
ba ad Gotha ra mariqs magnifice geitas commemorauit. Deinde omnes iniuriasillis illatas a Rege Ioanne
lanas. crudeliiilrnas cçdes,bonorum amiilloncs ö! agros igne ferroq; depopulatos repetës,quot op
pida,quot ciuitates,quot caitella tormentis concuiïa corruiifent , quot viriforres apud Rubi
natum ceciderant in memoriam adduxit.Bareinona: principatum vel liberum ст debere,vel
ad Vrgelli Comiris baeredes pertinere Barcinonenfibus aermabat. O`ui ii priitinae iolirsrq;
virtutis in prselio gerendo eo die memores eiTe vellenr,facile quidem öl amiifas Omnium bo:
norum poil'eillones recuperarentßi ignominias, quas indignii'i'ime perferebant, vlcifcerenf.
Non eii'e dicebat de vittoria dubirandum. Propterea qw ö( virtute militum praeitantiores erât,
6l numero plures.Quod etiamfi numero plures eifentnlla tamë ratio nobis periacilem vittoa
riam pollicetur,quoniam cum hominibus,qui pueri iudicium in re militari iequuntur,côgres
Фетиш €fî'ct«Poitremo vt pro honore , pro vita pugnarët,admonuit. A Gothalanis ad Na
uarros accedens,illis cum multa verba dixiil'et , quibus illorum animos accendere facile poten
rat,demum Caroli Vianae principis mortem memorauit. Caitellanis bella, quae Ioannes Rex
Aragonum tot annos aduerfus Ioannem 8( Henrricum Caitellanorum Reges indigne geû
ierat,rerulit.Deniq; Burgundiae miliribus экв reliquis,qui itipendio 5i pracdae Гpe militabät,
honoresßi commoda,quae viftis boitibusviftores coniequi poiTent, 6i quâ plena diuiriis б!
ЬоШй i'polit's manus, quae bene pugnatï'et, in caitra rediret:oitendir.Dum Luiitanus orario:
ne coniuratos bortabatur,interea Ferdinâdus etfi corporis robore minus firmus,vt fupra dia
ximus,propter aetatem,auimi ramen viribus fortis,ex colle vbi conititerat, exercirum ad pla
Ferdinandus ultiem ded uxir,ibiq; ad bunc modum aciem initruxit ,vt Pratarum Comes cum parte mßs
«sci_ê длят“; gna equítatus cum boitibusa` fronte confligeret,primaq5 prœlia coinmitteret, itatimq; Bera
nardus Rocabertinus a dextera, 8i Matheus Monticatinus a` i'iniftra pugnantes boites a‘lateri
bus opprimercnt,He11rricus principis frater patruelis laborannbus, «Si quos boitium multi»
rudo magie vrgeret,cum fuis cquiribus fubiidium ferretßernardum vero Gaitonem cum pe
ditibus montem,qui aderat,afcenderciuiîît, vt inde ilgno dato celeriter in boites impetum fa
cerent.Tarraconenfis Archiepifcopusßomes Modiceni'is, Ioannes Pratus cum equitibus fu
is peditibufq; oppidum сайт}; tuerenrur . Ipfe aurem cum printipilo Carcaxona magnaq;
parte nobilium,quos falutis fuae caui'a cuitodes babebat, Prateni'em Comitem 6l qui cum eo
prima prelia commifiiï'enr,l'ubiequeretur. Hoc modo ordinibus initruŕtis, aduocatos Duces
`Verba Perdí# ö( omnes equites bis verbis alloquitur.Omnes bomines,quibus setas 6i rerum cxpcriëria de
жида рта; funf,forrilllmi viri,non dare quidcm, fed accipere doârinâ ô( coni'iliů decer. Ego iraq; q fum
`pis ad militer 8l serate puer,öi in re militari tyruncul9, 6C minus experrus,vos oës rogo obteitorq;,vt fi voa
bis ordines,tquos ï initruëda acie côûderauinninime forte probanfß( apte ö( itatim mihi c6’
Шиш vefttum 8C ienteutiam oitendatis ‚ retain@ aciem 8i pugnandi rationcm vobis mutar.
 @eäoanneüragoniçñegu forium'.
FWE'SDÈí
if'âiH
¿Giri?
Fl птиц-01131088011Ьег1из1о11шеге11сеа1д/о1о enim il quid чета: virtuti 8 reb9 inclyte ge
íìis fortunadetraxerit , vt non те ducem,fecl ipfam pofïltis accufare fortunamNam quo iras
tu fimus,quo in loco lita iìt пота falus , omnes чище mecum intelligere potelìis. Rex попе:
abeit,cuius nomen 8 praefentia nos hodie plurimum iuuare poffetßaeterum чета virtus 8
rei militaris fcientia , magnanimi proceres ,me quidë patris afpeäñ defiderare non únit.Mihi
enim in huiufmodi fortuna: conditione praelioq; gerendo, quod aduerfum tyränum (celexa,
torum hoitium ducem paramusß( fi patris abi'entia, fi mea puerilis таял deniq; rei militari:
pugnçq; nouitas,caufae non parui timoris elfe debeant,plus me ramen proceres fpes virtutis
velìrae,plus animi fortitudo , plus çtas 8 rei militaris vfus hortantur. Me näq; fortiorern fas
ciunt memoria viâoriarñ vefìrarumfamaq; preclara rerum,quas fortiflìme femper гетто
Qua’. omnia mihi non folum timorem minuñt,verüetiâ de fceleratiû'imis holiibus (15 сетй
íìmam viâoriam pollicentur . Quod fi hoñes hominum multitudine 8 exercitu ‘numerol'o
его
plurimum poil'e videntur,non tamen timori nobis effe debeut. Non ей еп1т fortium что:
а
rum,û quando numero pauciorrbus contra plures pugnare contingat,de falute aut de viâoa
asas ria defperare. Nam Alphonfum patruum (ерш: audiui narrare folitum,quod mihi quoq; pa
ter afñrnrauit,a vobis per paucis propter virtutem velìrâ,magnumœ vfum rei militaris,innu
meras hoitium copias нише ñrperatas.Mementote igitur hodie viri fortes 8 amici теист;
folitae virtutis,vt honorem 8 gloriam,quâ vincendo vobis comparaiiis, 8 a maioribus ve:
e? ñris,qui fortifìlmi fuerunt,accepiiìis,poi'ìeris fine aliquo dedecore relinquatis. Ego autë meo
rum more maiorum 8 in labor1b9, 8 in periculis,a° vobis nufcî; abero.Sed iam more nolìro
Ё‘
ä
Ё
5 proceres diuinum numë 8 аих111ит сопиосет9, 8111 prçlio fetuper in ore Aragoniœ nomë
8 Dei fan ¿tiШт; genitricis habeamus.Hac oratione habita primi duces, pugnandi ordines
Fi.
initruâos a' principe comprobantes, principem primum obfecrât arq; monenr,vt piglio ab
Б ñineretfuofq; pugnantes ex tuto loco cerneret,aliis deinde ad alia refpondere volentibus tern
Ё pus defuitPropterea cp equites,quos princeps ad explorandñ locorum fitus 8 ассеП'пз ad ho
a a äsna iles paulo ante praemii'erat,cum ad hoitium сайта propiusacceßìñ'ent,cum hoßium equitib?
è caftris egt-ems praelio contendere созреют ‚8 аЬ illorü numerofa multitudine i'uperati fu:
gientes ad fua ilgna reuertebantur.Quod cum princeps 8 cius duces animaduertiß'ent,con¢
fei'tim canere tubasß( in boites figna confetti iubentJdem Lufitanus fecit.Signis ita@ datis Acre рта
шт q; concurrunt . Comes Pratarum cñ multis equitib? , quos ex omni numero iuiï'u prin apud oppid
cipis elegerar,in hoßes ingreiïusdllorum multitudinem magno impetu perfregitßernardus Calafum.
Rocabertina 8 Matheus Monticatinus a` laterib9,vti princeps r'uih'tuerat, perturbatos boites
aggrediëtes,eorum multos occidunt. Hi tamen cum primo fatis profpere pugnaiïent paulo`
“ЗаМ‘
poitlabore magno defeffi vehementera` multitudine hoiìiñ , qui fuis fubfidio veniebant,pre
Н
'Ä mebanturl d cum animaduertifl'et princeps,fuislaborantibus, Henrricû fubfidio confeñim
miiltßlßernardo Gailoni,qucm iugum montis cum peditib9 afcendere iufl'erat, llgnum dea
dit. Ipfe cum reliquis equitibus, quos apud fe retinuerat, 8 Carcaxona primipili centurione,
Henrricum fubi'equiturlta vno tempore,magnum omnes in aduerfarios impetü fecere.Prç
Нит ingreiïus prínceps in exhortâdo duces multofq; equites nominatirn appellauit. Орет
cñ illi in prelio nec fine periculoтон vidiiTent eius faluti pertimefcentes acri9pugnare, 8 ho
Шиш non minus equos ф equites interñcere.Hoi`tes_ primo conñiäu iam perturbati, 2111112—
bore defeiïi,alii vulneribus retardati,cum principisequitibus amplius refilìere nö potuiiî'ent,
terga vertentes ad fua figna ducemq; Lnútanñ,qui nondum ex cafìris egreiîîrs erat, fe recipes
re coeperunt.Hos infequentes viâores a` tergo,alios occidunt,aliosvulnerant,non ab illis hor
tati prçlium redintegrât, fed fuga fimul cum aliis, qui fubfidio veniebant, falutem quçrunt.
Equites iraq; per loca ad curfum expeditiora,pedites per afperiora m ontanaq; timore pertera
riti nulloordme turpitcr diñìlgíñtßomplures interfugiendum,quo celerius currerent,arrna,
quœ deiicere poterant,abiccerunt`Yi&ores name; fugientiurn quofcüq; confequebantur,­vt
 шабаша510111.75me
.' hoitium multitudinem minuerent, omni negleâa redemptionis conditionenrucidabantlm t
` (папа: autem fuos omnes magna cum itrage proiiigatos eiie videns,pauore magno concuis
fus 81 anceps propriae falutis equo,quo vehebatur,dimiifo,recentiorem ali-.tm pernitiorerrtp _
fubito conicenditßt Regis dimiiiis iniigmbus,equitis habitus aiïumpûtft nofte iuperueni
ente ie vittoribus imrmimit.Quib9 cum ad portas vim Pratzrum peruenit,vbi milites non
nullos,qui oppidum tuerentur, reliquerat. Hincviâorib9 ad Principem Eerclinandurn rede
nntibus,admii'i‘is equo calcaribus ingreiïus ей oppidum.Quo deinde diiFugientes exercitus
eins reliquiae 1'parfaeq; cohortes,quç iìluis delituerant,flammarñ i'igna proipicientes ad multâ
noftem feie receperunt. Ceterum Ferdinandi milites etii primum nullis eorum,qui fugiebât,
hoitibus parcebat,deincle ramen preda: cupiditate capti,dñ colligendis hoitium ipoliisincña
bunt,öi cadentibus arma 81 quidquid precioium erat detrahunt,multis,quos velocciderc,vel
capere poterant,fugiendi locum fpaciüq; dederunt, minoremq; viŕtoriam fecere. In qua qui
dem Duces 81 equites omnes principis Ferdinandi fuas vires 81 animi fortitudinem in officio
В4г11эо1оте reimilitaris oitenderuntßiimprimis Bartholomaeuscognomento Vius,vt alios omittâ.Hic
usVlus me» enim eques leuis armaturœ cum hoite validiiîlmo cataphratto homine valentiiiimo, qui mae
тогда 1112719 gnitudine corporis 81 virium magnus Burgundius vocabaturßui Bartholomeus occurrens
lanceam per os emiiitßl auuli'a haita ferrů,quod oiitbus infixerat, reititit. Quo vulnere acce
pto magnus Burgundius ex equo cadës стат: animâ. Ferdinâdus añt рой iolis occaium ,et
iam dil'cedente crepuiculo luceq; diei multis hoitium captis,pluribus occiiis,ôl reliq uis difñia
gientibus,iniigni viftoria potitus,apud Pratas,quo fe recipiebant hoites,infidias veritus, iuo
­ rum ialuti coniulens,receptui canere iuiîit, iuaiç cohortes, que diitîrgientes adhuc hoites in
iequebantur,ad fe reuocauit.Cuius iuiïu reuertentes equites , alii captiuos boites i'ecum duxe:
runt,alii magnas pdasßl multa ipolia iignaq retulere . Lui'itani quippe exercitus equites gra
uis armaturae ptet vulneratos interfeŕti quoq; centñ ieptuaginta, 81 capti ducenti fuere. Quo
rum equi complures occiii,nonnulli fimul cum equitibus 81 armis in viñorum poteitatë ves
Anerunt.Et quod magnopere mirandum fuit laetioremœ viŕtcriam fecit,tanta hoitium тати
tudine Ferrandini,eti'1perpauci vulnerati,deiiderati tamennullifilere.(luç quidem res princi
pi Eerdinando,cunftiiq5 vittoribus iolidum 81 cumulatum gaudium , maiorerm; voluptatë
praebuit@ ipfa viftorialdeoqg princeps ea nofte copiis in oppidum redtxétis,öl captiuis cu»
. itodibus traditis,primum Deo pro parta vittoria gratias egit,votaq5 perioluit. Deinde vulne
, .` ' ratos omnes reuiiit,commendauitcß medici: diligenter. Hinc ad caitra reueri'us ad Regë Tar
raconem de praelio geito nuncios cum literis confeitim miiit . Qui nuncii de viftoria pers
optata incredibilem laeticiam Regi 81 Reginae,qui de filii i'alute valde iolliciti erant,attulerunt,
L adeo vt Rex prae nimio gaudio oculorum viius,quos amiierat,rccuperaucrit, 81 Regina vota,
quae pro filii ialute promiierat,Deo Optimo Maximo perioluit.Sed redeo ad Principem Fer .
dinandum.Qui magna viŕtoria potitus, vterat magnanimus 81 humaniiiimus Princeps, vt
vanimos Omnium equitum fuorum , quos fortiiiìmos cognouerat , ad maiora facinora coneß
taret,quum omnibus gratias egiil'et,öi eorum fortitutidinem collaudaiïet, paratis epulis ma:
gno lautoq; conuiuio cunttis Ducibus 81 multis equitibus , vt vna iecum 81 eadem menia fin
mul dii'cumberent,familiariter imperauit. Inter ccenandñ ай: чпиГошГЧ; lçticiae plenus 81 ho
noris quod in praelio feceratßi quidquid iibicontigerat,principi referebantPrinceps autcm
Ferdinâdus cum pariter Omnium virtutem 81 fortitudinem collauda ließvnum ex captiuis ad
ducl iuiïìt. Is erat ex Luiitanis , qui â principe Ferdinando, quot hominum milialufitanus
yex Pratis i'ecum dllxiii'et,ůl quot illic reliquerat,interrogatus,habuiil'e Luiitanum dixit hotni
num milia i'eptem,ex quibus Pratis quingentos,qui oppidum tuerentur 81 conferuarent,relie
quiife.Hoc in cuitodiam redufto,alius ex Caitellanis addufius ей . Hic eadem interrogatus,
eodem modo reipondit.Hac re geita Ferdinâdus certis equitibus imperauit vt itationes oma
‚ nes requirerent.O`uod cum diligenter omnes feeiil'ent,quieti ie dederunt. - _-
 l агентстве üragom'ç. î
fol’. ltrxvii
‘ to LIBER. XVI: » DE EODEM BELLO.
f O S T E R O D I E Lufitanusex Pratarum oppido,quo diiïugel
l rat,difoedens, certis ducibus vins per montes 81н111а loca proficifcës
j Manreiàm ciuitatem,quœ diiìat â Barcinona trigínta milia paiïuum, Маневр ci»
,c peruenit.Vnde paucis ante diebus magna cum fpe habendç viâoriae 111145.
.v .f
/ ' /f difceñ'erat.Qua quidem fpe fruilratus eius animus 8 111й1с1а aifeâus
ê „lf ‚
' '/ quiefcere nö poterat.Quippe qui deûderabat aduerfam fuperare fora
.‚ „д

/f/l,
ffl/mmv.” „www/4.4 3% Им L
У I tunam . Affiduispraelio
Qui Calafetano enim inultorum vocibus
filios infœliciter 8 querelis oifendebatur.
amiferantsMulierum quo@ l ì А
miferabiles qitus,quae cum ñliis etiam viros in bellis cxtinâos repetebant, moleiliiTime ferea
bat.Ideoq;»Beltranum Almendaretem legatum cum exercitu Ceruariae fubfidio mittens,ipfe
cum reliquis copiis in Ampurdaniam prouinciam venit . Quae regio ей provincie Tarraco: Ampurdae
nenfis Galliam verfus,multorum oppidorum 8 bellicofae gentis,diitat@ a ßarcinona quin: nia prouincia
quaginta milia paifuuerlic multis prouinciç populis conuocatis Befalonenfibus,qui rerum
omnium penuria laborabant,opem tulit. Ей autem Befalon oppidum inter Gerundâ 8 Bar о ррйдй Be
cinonam.Hacope recreati Beiälonenfesfumptis armis cum eo fimul proficifcûtunQuorum felon,
virtute fretus Lufitanus,erant enim bellicoii 8 armis at@ praeliis alïueti,'Turanam oppidum
quod aberat a Bifalone pati'uum milia triginta,cum magnis copiis oppugnatü venit, totü@
oppidum, ne quis eŕfugere poffet,obiîdione cinxit.Erant autem intus prçter oppidanos Rea
gli equites quadragintaßl oppidi prefettus,qui dicebatur Baniolus.Hi cum ne@ oppidum, Baniolus Re
ne@ ieipfos ab hoitium machinis,tormentis 8 oppugnationibus tueri poiient, 8 nulla fugas gis prdefi?
fpes eiïèt,conditione,vt pecunia redimerentur,fefe dederunt.Quibus in deditionem acceptis,
‘elatus ea viâoria Luiìtanus Bifbalim oppidum verfus,quod non longius aberat,exercitñ du Bisbalis oppì
xit. Cuius oppidi cultoresadmodum fideles fub Regis imperio conitantiiîlnre permanentes, dum.
aduerfus hoites arma parauerant. Et Petro Тот"; Regis legato,qui oppido praeerat, fefe aut PetrusTorel
Bifbalim patriam defenfuros , aut ad vnum mortem propugnando fubituros iureiurando la Regis le»
còfirrnauerant. Lufitanus autem prope oppidum copias adduxitßi loco ad oppugnandum gaius.
dum iatis opportuno сайта ponit,rnultis tormentis oppugnat,coneuiii iam muri difrumpes
bantur.Et qua tormenta propugnatores fubmouebant fcalis 8 vineis afcendere conabantur.
Regis autë legatus Petrus Torrella milites 8 oppidanos-hortatus in hoiìes ё muris tela iàxa@
coniicereiubet.Tum omnes fortiiiime propugnantes hoiiium nonnullos occidunt , alios in
сайта reuerti compulerunt.Ex сайт tormenta rurfus exercent,6£ ex oppido item tormentis
i'axa iaciunturJnterim Petrus Torrella,qui Bifbalis tuendaecuram habebat,nunciû,qui qui
to in difcrimine verfarentur omnes qui oppidum defendebant , Regi denunciaret , properare
iuiiit.Audito@ nuncio Rex cognito@ fuorum periculo,colle&um pro tëpore fubûdium obs
feiils confeiiim mißt.Et Duces qui tum Gerundae prseerant,miifis nunciis huc @primû trâf»
ire cñ fuis copiis imperauit.Hi diâo Regis audientes,omnes equites peditef@ fumptis armis
feitinare iubent,ac celeriter venientes сй aliis, qui Regio iuii'u fubfidio venerant, fe coniungüt.
Et in Pobolitano caiiello,quod d Bifbali paiïuum milia quin@ aberat,reli&is omnibus ima Pobolín oppi
pedimentis поди magno filentio prçmiifo nuncio, qui oppidanos de aduentu eorñ certiores dum.
faceret,ad oppidum propius acccdunt. In quod nondum orto fole portis reclufis recepti fue,
re, Lufitanus interea 8 de illorum aduentu commonitusßl Calafetanç fortunas mentor сайта
duplici foiTa muro@ muniri magnif@ fuelibus circumuallari iuiferat, Et locis,quib9 ad fe op,
pngnadum facultas 8 opportunitas hoilibus eiï'e videbatur,machinas 8 multatormëta co la
locaueratPoflero die Regii Duces ex oppido egt'eiii initruâas acies habuere. Et it hoites c'ca
 ­ 1,marineißicìilíâltbxví. `
ltrisexirentexpeêtabant.Q_uos vbi iam diurius infra valium fe conrinëre viclerunt,A propi? ac
cedunt, 8i in eos irrirarela coniiciuntJtaq; cum propter munitiones,quas deniiiîimis iudib?
inexpugnabíles confecerant, eos offendere nullo modo potuiflënt , б! ipii illorum tormenti:
premerenrur,inde difceil'ere. Er vt boitium vires frangerentur Anipurdanorum partis aduer
fœ,qui Luiitanû pecuniis б! exercitu iuuabant,omnibus agria 8i poil'eittouibus igne ferroq;
vaitatis, in oppidum magna cum praeda rediere. Interim Luiïtanus oppidum tormenris op»
О ppugnai pugnatßi turrirn,quefirmior erat,continuis 8i crebris iŕtibus concuiî'am iam diliecerar . Ex
Lufitanus op oppido item Regii i'axa tormentisin hoites iaciebät.Atq; ita pugnâtes vtrinq; multi perierñt
pidiim. plurefqg nobiles partim occifi pattini grauiilîme регент côcidebant. Die toto tormentis pu
gnatum eit,no&is tenebrse pugnandi finem fecereßaeterum Luftranus potiundi oppido ipe
deititutus,timenfcp ne obfeiTus in сайт, cömeatu,quë multis ex partibus expeâabatßt fub
iìdio probiberetur,de rerria vigilia caitra mouës,prima luce ad Pobolim,quam a` Bifbali pai
fuum milia quinq;abelï'e fupra demonitrauimus,cum exercitu puemtßt iuxta oppidum poi
firiscaftrís Ceruarieniîbus, quorum agros Ferdinand? Regis filius depopulabatur , fubfidiü
Mons Rupia шт.Мох autem cum шит: Regis exercitum Bifbali difceilliie,fuper monrë Rupiam, qui
aderat,copias мытым; caitra ponirJVIòtis non diftlcilis erat ai'cenfus,8l ab Oriente pla
nicies,hac venientes equites Regli praelium repente cômittllrit.Acriter vtrinq; pugnatuni eit.
Prrelío conté Primo prœlio pauci cadunr,vulnerati plures fuereTandë Lufitani ín caitra feie recepetunt, 6i
duur. infequentes Regios equites redire tormenta coegeruntPoit folis occafum omnes in сайта те:
cepri fuereluiltanus nofte ferê tota magno illentiopugnaefequentis diei ordinem 6i ratione
conilderaus vigilanter initituit, vt cum primum illucefcerer Regia сайта repëte iubitoq; cum
omnibus copiis inuadercr, ita fore iperans,vt boites ex improuifo ô( inopinantes aggrediës,
magno iinpetu valde perturbaret, 8l prut-baros ac îpeditos multo facilius opprimeret. Quod
Träffuga ex confilium tranifuga quidam ûue poenitenria duft us,fiue diuinitus, поди clam e Luiltani cas
парит; не: itris egreii'us Alphoni'o Aragoneo, qui ea nofte cum equitibus cëtum nn'ii'us a`Rege fuperue
nit ad cajlra nerat,aliiiq3 Regis Ducibus aperuit.Alphoni`us iraq Luiïtani dereŕto coniilio tranifugam in
Regis. iuum rabernaculum adduxit,reliquofq; Regis Duces equitefq; vocari cöfeitim iuii'it. Quib?
adbibiris quas copias, quot equites ë( quot pedites Lufltanus baberet d rrani'fuga diligenrifll
me дашь refpondir in Lui'itani caitris effe bominum milia fete quinqg, ex iis equites ага.
ter mille,peditum qui armis erant aiTueti nurnerurn trium milium, дешев pugnatorum milia
quatuor ie connumeraiie dicebatltlpbonfus bac re cognita 6i tianifuga cuitodibus honoris
tice tradito, Duces omnes б! cëturiones cômonet,vt quifq;coborti's fuse milites ad terriâ vi'q;
vigilia cöqniefcere finat,deiude vero vnüquemq; magno cñ filenrio diligenter in armis effe iu
bear. Iraq; fedulo fuum quifq; fecit oñficiñaliquantoeß maturius ф Dux Alpboiiius impera
uerat intëri fum pris armis expeftabant.A|phonfus aurë vbi Regios omnes equites экв pedia
tes ad pugnandum parariiïlmos eiïe vidit,exercitus quadriphariä partitus cit, vt in boites alii
â fronte,ali‘i â lateribus,alii etiam a tergo dato figno celerirer impetum facerët. Vt cum boites
in fua caitra fe recipere conarenturmrinus facile reuetti poiïent. Iraq; caitris bipartitis öl in me
dio caitrorum ad currenduin expeditiiïimo loco relifto,quafi magno vico ciuitatis,Alpbon¢
fus fuoiy altos ante сайт vëruris boitibus oppolîiit.Ad i'iniitrâ alios,alios ad dexterâ còi'iitere
iuber.ipfe vero poit caitra cum fuis equitibus còitirir. CLuos aurë in fronte caitrorñ aduerfos
boftibus oppoiuirnnon uerat,vr appropinquantibus boitibus per media caitra iimulata fuga
quail boitium perrerriti multitudine, terga verrenres öl equis admotis calcaribus celeritcr om
nes concurranrß( тише aliquantulum caitris in boites conuerterentur, fortifiìmeq; pugnag
rennAhi iimul ab vrroq; latere,iimul n`rergo omnes vno tempore pene` circumuentos boites
opprimerentJrlac iraq; ratione modoq; Regiis exercitibus partitís, cohortibufq; dii'pofitis,
Lufitanus ita vri itaruerat,fuos borrarus,vix expeäata luce diei,cum omnibus copiis e'caftrig
свинье repente iigna свиста in Alphonûnos equites,un ante сайта feie oppoiuerantim,
 швеями: Regeüregoniç. for. [inviti]
lieti iubet.0mnes ingenti clamore tubammq; clangore concurrunt. Iis propius ассе
dentibus 81 pilis репе direâis,equites Regii,vt Alphonfus Aragoneus imрешает, fimulato Prelium mi
mem fel'e fugç dederunt. Hos Lufitanos infequentes Regiae cohortes 81 á tergo fimul 81 â late gnqu
ribus inuadunt. Alphonfus Aragoneus cum fuis equitibus 81 cum aliis qui fugam fimulauea
rant,reuertentibus a`frortte magnum секте: in hofìes impetû fieri iubens,in hoitiü agmen
нищетой: multitudinis Omnium primus ingreffus eß.Cuius audita vox 81 fades afpefiu tern
ribilis hoitium quidem mentes,qui eum abetTe crediderant,maiorem in modum perturbauit
at@ impetum улей; cöprciïit.FortifI’ime ramen ab omnibus ex от: folis ad horam diei fea
:e quintam pugnamm ей. Vtrinq; prio plio plures cöcidere. Tandë circiter meridië Lufim
norum alii laboribus defèñi,alii retardativulneribus,quum iâ amplius 81 folis ardoribus(gca
лит eiì enim hoc przlium Nonis Quintilibus) 81 Regiis militibus adhuc ßrenue pugnantia
bus reûi'tere non potuiil'ent,omnes,qnos nö vires gde fed mortis pori? metus adiuuabat,reli
Ris caitris terga verterunt.O`uos diiFugientes Regii milites ad vnum quidem vel occidiffent
vel ad Regem captos adduxiiïentmifi 81 ipfoslongiflîmç pugnae maximus laborßi folis ardë
шиши: çlìus iam defatigatos ab hoftium perfecutione redire coegiffent» Perierunt tamë hoc O сей/отит
prelio Lufitanorum equites ducenti 81 fexaginta,pedites circiter mille,totidemq; capri fuere. equitum пи
Reliquorum pauci fine vulneribus euaferunt. Ex Regiis pauci dcúderati,vulnctati vero plures тени.
fuerñt.Hoc plio geftoßi audíta Lut'itanorñ ilrage,plures Ampurdaniœ „puinciae populi me;
tu pculû legatos ad Regë Tarraconë miferüt,q dicerëtfefe in officio Гавр öl obfequio ртам Fx multis op
{телеф Lufitanü vn@ шапито; cñ aliis obi'tinatis cöiurafï'eJefe omni tëpore ad oía que pidís legati
Rex трете: фрагакттоз effe femperç fuiil'e dixerunt. Obfecratum nunc oratumq; Re, метит 4d
giam maiefìatem veniiTe , vt bonis eorum fee; ipfis vti vellet . Нов Rex 81 libenter audtuit, 81 chcm.
eorum voluntatem fibi pergratam {шт fignificauitEich literas ad filium Alphonfum Ага:
goneum dedit,quibus сит rogabat vt bonos viros omnes ф commendatiñìmos haberet,
plurimi faceretßi magnis honoribus afl-îceret.Alphonfus A_ragoneus interea nuncio's de рте
lio geño deq; captiuis ad Regem mii'crat, 61 copiis in caitra reduäis , dum fepelirentur occiß,
vulneratos magna cura diligentiaq; curabat . Rex vbi deuiôishoiìibus 81 Alphoniì топа
ex nunciis accepit,Tarracone difcedens Ceruariam verqu ей paucis equitib9 ,pficifcitun Hic Rex «Tan»
Ferdinandus Regis filius,vti fupra demoniirauimusßgros Ceruariëfium populabatur. Hue топе Cer»
Rex 81 Alphonfum filium cum copiis omnibus,quas fecum habebat,venire iubet. Quo та 144113 italië
Regina,quae Vldeconates , qui a` Dertoi'a quatuor fere paifuum milia diñät,obfidione preme
bat, Regis nunciis accerûta cum multis equitibus 81 ред1шт feptem cohortibus venir. Cum
omnes vndiq; conuenifi'ent, Rex oppugnare Ceruariam ñatuit. Ceterum propter magnâ op
pugnandi oppidi difñcultatë Rex magnum tormentorum numerum multafq; machinas рая
rari conferriqs iubetJîiì enim oppidum non minus opere@ loci natura munitum,in accliui
colle fitû muris ac tutribus egregie стати. Dum iraq; шт: Regis machine 61 tormenta раз
rantur 81 conferuntur, Alphonqu Aragoneus Equalatum oppidum , quod abeii â Ceruaria O ppidum
milla paiTuum circiterfeptëdecim,cum equitibus centû 81 quinquaginta totidemq; peditib9 Equalaium
peropportune profeŕhts гадит еп1т in hoc oppido due fa&iones,alii quippe reclul'is por e'a' in 20 т
tisingenti tumultu Regem,alii Lufitanum expefiabantßñ igitur Alphonfus oppugnare op gelle.
pidñ cœpiifet, Regie faftionis oppidani itatim magno clamore Regem appellât, ac per vicos
cum diuerfae faŕiionis oppidanis,qui portas Alphonfo venienti clauferât,acriter pugnare con
pere.0`uod cum audiñ'et Alphonfus equo defcendens ipfe fcalas oppidi muris appofuit, 81 fu
orum militum alios muros ai'cendere, portas alios perfringere iubet .Dum militcs Alphonil
iufi'a peragunt,in oppido toto non â viris modo, fed a' mulieribus etiam aliis de (слепые lapi
des in boites deiicientibus,aliis gladiis telifq; per vicos pugnantes maritos adiuuantibus, acti
1er 81 ingenti clamore pugnam-.Alli quippe Regem, alii Lul'itanum Barcinonemqmomim
banttportis tandem perfraflis ac diuuli'is Alphonfus cum equitibus ingreditur . Quëhoflea
 I ' *w
' 1L. @Saurier 5111111. 711811911 ~ f _
сит vidiii'ent magno timore perterriti,celeriter domum'i'uam i'e quifq; recepit.Vbi ¿um fein
tari minus poffent,Regis 81 Alphonfi nomen magna voce veœumît.Quibus Alphoni'us ve
тат petentrbus facile pepercit,mulieribus praei'ertirn,quae miicrabile Bêtes 81 1'patiis crinib9
eius pedes ofculabantur.quas nemo quidem mortalis , niii penitus humanitaria 81 rationis ex
pers,i'ine lachrymis vel audire vel cernere petuiiTet.Aliç enim marito: multis grauibuiq; con
feâos vulneribus domñ egerrime reducebant,interfe&os aliae tabulis impoiitos ferebant,aliç
vifcera membratp {paria colligebantmonnullz fua ipfç vulnera patiebantur.Frangebant рте
terea hominum mentes 81 emnibuslachrymas excutiebant puerorum ac puellarum miferabi
les qlleitusPreuocabant etiâ lachrymas 81 maximes Hetus vici, ianuœ, parietes humano cru
ore madentes.Alphonius iraq; hoites non folum impune dimiiit,fed etiam commetus huma
nitate multis verbis coniolari conatus ей.Allis quoq3,qui caeteris coniurans in fide permanëa
tes maximum fidelitatis argumentum 81 ingentem virtutem резе ie tulerant , non immerno
quidem gratias egit.Cœterum qui ceciderant fepultis,poitero die Ceruariam ad Regem pre:
pere rediit.Rex interea Ceruariam multis tormentis oppugnat . Cuins mures ac шт: indies
minores` tormenta faciebant~ Ceruarienies Luiìtani copias 81 fubi'idium expeŕtantes ‚ multis
diebus ё muris 81 propugnaculis oppidum maximis laberibus fummifq; periculis tutari ce
naban ¿Sed diuturna oppugnatione iam defeiii,cum quati muros amduis tormenterum riti
bus 81 labare turres vidiii'ent, 81 vrgente fame coaâi ac ipe fubiidii penitus deitituti, Regi ecn
ditione i'eiè dedere,vt in priltina fide ac libertate manerent. Rex conditionem non renuit,quip
pe qui hoitium poznitentiam Ф рсепаш malebat . Portis igif recluiis Alphoni'um Aragcne
urn cum multis equitibus in oppidum prçmittit , quem Regina 81 Ferdinandus prinсер: tú
„ primis Ducibus coniequuntueri'e multis reliftis in caitris equitibus paucis comitatns ingre
diens eppidanis 81 veniam petentibus facile conceñlt,öi dexteram omnibus eiculandam pre
buit.Cumq; plates eppidanorum inedia longaq; fame confeêtos eris iquallore netaifet , arq)`
pueres efurientes non line lachrymis â parêtibus panem miierrime petentes audiifct, human!
dulia gene, tate permotus @primum molita cibaria ex caitris aiferri iuiiit,allatumq5 panem varii generis
a partis. id eit militarem,i'peuiticium hec eit iubito confettum,nauticum,qui 81 bis coâus dieitur,fo
cacium 81 cinericium viritim diuiiit.Paucos hic dies Rex cemmetat9 , oppido Ioanncm Cat
œibnam praefecit,qnem 81 dum viueret arcem oppidicíi iuribus 81 omni ceni'u donauit.Hine
cum omnibus copiis oppidum Pratarum verfus,quo Luiltanutab Alphôi'o Aragenco ртов
Higatus fuarum cepiarum reliquias adduxerat,proficifcitur. Quod vbi Lui'itanus intellexit
oppido deferto Barcinonem celeriter Ге recepitßex acceptis in deditionem Pratëûbus , dum
Э ppìdů Re Luiitanum perieqtritur ex itinere oppidum Redonam, quod diitat â Tarracone pail'uum mia
lona. lia ieptëdecim,aggreiïus eit.BiduotB eppugnatum iimul cum aree, quae cöcuii'a tormentis ca
fum minari cœperat, in deditionem accepit. Hac ita re geita omnes diœcei'ani Tarracenenfes
Запас Ст: arq; Bernardini religioû,qui diuo Bernardo templum dicatum , quod San¿tas Cruces appele
xs, ` lant, incelunt, ad Regem pacem 81 veniam petentesvndiq; nec iine muneribus conuenerunt.
Quibus clementer acceptis 81 huius preuinciç populis in poteitatem reda(tis, Rex Ferdinan
dum principem 81 Alphonfum Aragoneum alielhßDuces cum exercitu Dertofam verfus fag
тащат ciuitas пр; amnis Iberi appei'ita Orienté verius a Tarracene pa iiuü milra quina
quaginta,remota eit.Hos cum Regina reliquiiq; Ducibus atqg magneequitum numero in fin
Ampojldnů minis ripa cemmerantes apud Ampoitam die quarto cöiecutus eit.Qued oppidum in etuis
Callcllum, dem amnis altera ripa fitum eit,inter Dertoiam 81 Cœltibericum mare , diitatq; ab vtrcqs los
Штатив. ce ipacio fere` itadierum quadraginta. Hic Regis cepiasaliquot dies amnis Iberus commossa
tus eit.CLui ex Cantabriae montibus oriens,etii medico fonte,largiiilmo ramen traŕtu fluës
totaq; Caeltibererum preuincia 1ар11111‚р1г1111`ф Caefarauguitae moznia,vbi longe ponte trani'
itur,abluat,Salonem am nem 81 plures alles ad i'e recipit.Hinc etiam ad Derteiatn реет Gai
licum alle@ minoren Singam arq; Sycorim magnos amnes admittit.’1'unc etiam pluuiath s
 шутите'Rege шпионке. 'î гонщик.
aquis 8i hybernis imbribusauiìus ex vtra@ ripa campos inundauerat, Nullisigitur vadis re.'
pet-tis ad Caeßraugui'taepontem, quidiitat ab Ampoita paii'uum milla centû 8l quinquagin
ta,Rex exercitum ducere longñ nimis at@ laboriofum exiitimans,ratibus ex tepore faftis öl
cônexis inuioem trabibus , paucis diebus exercitum traduxit.Plures tamen 8i fortiores equi,
quos in fcaphasingredi cogere non potuere,celeriteramnem tranauerñtHos ramen artis паи
ticç peritiores c'cymbis, longis habenis funibuf@ praeeuntes ad alteram ripam Huminis tra
ducebant. Omnibusшпаг traduñis copiis, Rex,qui apud Ampoitâ faciliores accefi'us 8l pro
pinqualoca cognofoerentßl cômodum caitris locum diligentereligerent,miût.Hi locis от:
nibus тиф prudentes infpeäis, Öl quibus tutius сайта loœri poffent, eleŕìis, ad Regem res
uerfi locorum i'itus öl vbi caitra commodius effe poiIent отметит Rex initru Ras acies
ad locum,qu apud oppidum elegerant,adduxit,ibi@ poiitis caitris, locis opportunis tor
menta difponitCçterum Öl acceii'us ad oppidum propter Rumen ô! proximas filuas difficilis
erat,& oppugnandi fumma diificultas.Quae quidem res fpem nullam идете potiëdi@ op г
pido Regiis equitibus dabat . Nam oppidum vel loci natura velhominñiuduitria munitum, Ampojle de
itc fe habetSitum eit,ut fupra demonitrauimus,in ripa iluminis,cuius partes ferê duss oriene [афиш
rem verfusIberus amnis circumiluit. Tertia vero pars, quae ad occafum fpeftat , ex amneab
vrro@ latere duplicifoii'a vallo@ validißlme cingitur. In medio porta turn arte tum etiâ sedili
cio maximo valde munita,cñ ponte ligneo,mobili ramen pendulo@, vt pro tempore cultos
dum@ voluntate demitti tolli@ facile cito@ poiï'et.Et vter@ locus, vbi muri foire@ Ватт!
coniunguntur,duabus oppofitis arcibus tutiifimus.Arces quo@ vix expugnabiles,quarum
fundamentanô in primo mobili@ folo, fed in imis latomiis , hoc eit lapidicinis ада firma@l мота j,
confurgunt.Hac igitur animaduerfa munitione,Rex machinis öl tormentis omnibus triparti щадит.
ris oppidi portant öl vträ@ arcem die noâu@ acriter 8i inceiì'anter oppugnari iubet. Caeteriì
iuii'u Regis oppugnätibus preter magnas oppidi munitiones 8i propugnätes hoites,magno
quo@ anni tempus erat impedímentol-Iyems enim horrida fçuiebat magnis öl aifiduis ima
bribus. Tanta enim illius hyemis magnitudo fuit , vt ingës variuf@ ferpentum numerus ат верти; да
frigottbus,e‘proximis ftluis 8l montibus egreß'us ad ilationes б! caitra repfcrit. Serpentes añt или при.
quâuis admirabilis magnitudinis,innoxii ramen in caiiris oppreifi nimio frigore mter homi mnt.
nes verfabantur . Lupi quo@ gregatim milites êcaitris non procul egreifœ fsepius inuafere. Lupari ти]
Multorû praeterea fontiíi,quib9 milites in сайт vtebanf,aquae paludis 8l lacm't, qui aderant mudo, '
exhalatione corruprсв vaporibus infeétç , nönullis nobilibus inopinatç mortis caufa fuere.
Рот-сто perhorrenda vox öl humana: perfimilis uoâibus fetel fingulis audiri,quac nihil ps Читаем
ser horrorem moeiticiâ@ portendens, magnum quidë timorem viris etiâ fortiti'imis incutiea din;
bat,adeo vt ittenuilîìm" quif@ metu perterritus nö niû de difceifu cogitauerit.0mnes@ dif
ceñiiîënt omninomifi vel pudot,vel virtus,quç cum timore pugnabat,vel Regis autoritas ö!
afpeftus eos retinuiifetßaeterum cum diutius magna pericula,fum mos labores,vim imbrie
um, 6l perhorrendam temporis faeuitiam toletaiïent, demum longa vigilia 8l oppugnatione
defeil'i nònulli@ propugnantium telis percuiïì, iam minus iìrennue nec fuo more folita@ for
titudine oppugnare oppidum murof@ tormentis ferire videbantur. Eorumq; multi fronte,
nonnulli verbis,in caitris 8l oppugnatione fefe non fponte manere figniñcabantPlures prees
terea fe quamprimum dilcefi'uros aperte:dixere.Quod quum Rex animaduertifi'et, omnes ad о ratio Re»
Afe conuocatos huiufmodi verbis alloquitur. Quoties ego res a` vobis militis in locis animofe gis ad milio
ürenue@ geitas падет memoria repetere folebâ,fidiifimi milites , q°ties 8l infignes viñorias tes. I i
vobis partas animo cöplexus fum,quoties dent@ fortitudinem veftram 8l fafta praeclara, qui
bus certe vos im mortales fore cernebam,mecum côfiderare folebam, magnitudinem quidem
чет; yit'tutis admiratus,eos eil'e vobis animos,eas virtutis flammas, eos laudis amores, mis
.hi fine dubio perfuaieram, quibus non hoiiis vllus , non vlla pericttli magnitudo , non labor
штампах: дешев mors ipfa timori eifg vnqä poil'et. _Qua _quidem opinionem mihi de vit
M
s a .a _. 0 о l a д n

.. ‚ ilaâäannerдонимают.
tute veitra êteŕtiiiime fuicepram cü alia permulta,tum eriâ hoc vnum решит, quod пира
fecimus,confirmabat,cü perpauci numero Bellagueram,quae nobis venienribus porras clau
ferat,vobis audentibus ingreiii iumus,atq; numerofam ferocemq; boitiü multitudinë virtus
te veitra facile compreiîìmus.Verñ enimuero nefcio quae res hoc tempore veitros adbuc inui
ŕtos animos percuii'erir,vos enim non boites profeftomam boites rimendi cauia non eit,ied
fugere labores ö( temporis faeuiriae cedere,quod nunq'; fururum fperaui, vehementer admira:
tus,neůontibus quidem veitris neganribus animaduerto . Nam öl oppugnationis retardario
öl nonnullorum facies ф fraftas 6( 21 caitris alienas mentes habearis oñendunr.Quâob rë vos
ego milites non accuiandi quidem,fed monendi gratia vocaui, pro veitra erga me fide proq;
meoiu vos liberofq; veitros amore rogaturusme veitras iniïgnes laudes,nevirtutes immorta
les,ne rerum geitarum famam,qua cunftos mortales excediris,ne viftoriarum memoriam,ne
vitam fine labe fine vllo dedecore aftam , nunc paucorum dierum laboris impatienria defore
mari patiamini. Hic enim labor, qui petbreuis eit öiiam finirus, âvobis quidem qëprimurn
recederß veitrae virtutis nomen aetemum 8i darum iemper in poiterum fummis laudibus cf
feretur.Nam per Deum immortalem quid nobis laboris fupereitëNon ne boites omnes com
preil'imusëScimus milites,bomines qui iunr in Ampoita rum noitra oppugnatione, tum ine
dia Si rerum omnium penuria coattosin noitrarn propediem poteitatern eiïe venimos. Qui
eti'i rebus omnibus abundarenr,noitram ramen obiidionem diutius ferre non poii'enr.Derio
fanorum quo@ legatos ad nos de deditione mii'i'os in itinere eilt mibi iam nunciarum eitßar
cinonenies preterea, qui ioli ferc' debellandi fuperfunt, extrema laboranres egeitate côiumpris
eorum opibus ‚ fame iam 6i rerum omniurn inopia compulfos öl fubildii ipe penirus deitiru
ros arq; fuorum errorum pœnirentia duŕtos, nö folum de deditione, fed de prœrüpendis etiä
ciuitatis шипят nos,fi voluerimus,alro curru triumphantes excipiant,itatuiil‘e còperrû bas
beo.(1uare vos ego rogo milites moneoqgmâ praecipere vobis nibil debeo , vt animos mibi
veitros non infraŕtos,vultus nö demiiïosfed fortitudinis 8C alacritaris plenos,vt confueuiitis
fem per,oitêdatis. Non ignoro milites vos honoris öl amoris mei caufa multa pericula öl ma:
gnos labores pertuliiTeScd nunc fcire debetis noitros iam labores omnes exbauitos.Ad belli
quippe finem öl peroptaram de boitibus vittoria peruenimus.Nolire igif imitar! iegnes agri
colas,qui fuorum laborurn praemia 6l iam maturos fruftus aliis per ignauiâ 8( deiidiam reims
quunt. Erigire igitur animos veitros, oprimi viri, öl in iceleraros boites, qui noitrorñ laborû
caufa fuere,roris viribus foliraq; fortitudine veitra confurgire.t­lic enim nobis labor extrem?
qui omnibus veitris laboribus addir?, vobis certe quierem,vobis ad domos veitras, ad eòiu
‚ ges,ad liberos reditum conficiebHic deniq; vobis magnâlaeiiciamneitrifç poitcris ingente
gloriam aiFeret¢O`uod 11 vel audita,vox vel ferpêrum multitudo,quaii mali quidq'; futuri por
tendant,timorem vobis incutiunt, quis eit ram rationis expers,qui vocem,quam fingulis nos
Ribus audimus,bominís effe non fcntlatêA кв eius quidem bominis,qui propter metum qui
eicere non poteit, iicuti pertimidi canes , qui nofte afti fonnidine vel latrant continue vel vlu:
lant.Serpentes autem i'unt natura frigidiores,proprerea q» terrâ,quç frigidiillma eit,roto cora
pore continguntJdeoq; 11 vigente frigore bomines adeiï'e ientiunt, ad eos natura duce confu
giunt, vr calefianr.Vox vero,quam поди percipimus,û diuinitus eit emiiia,quid aliud prarci
pere vel monere debet , nifi vr boites iuorum errorum pœniteat 1 Qui öl fi fui Regis amorem
conrempierit, D Е 1 ramen Omnipoteuris iuiticiam timere velinr. Aduentus praetcrea ferpen»
tum, qui noitra in caftra repierunt, öl innoxii nobifcum degunt , ii nobis antiquorum more
liceret ominari,quid portenderet , 11111 boites neceiiìtate coaftos 8l noitrae clementiae ipe per:
motosin deditionem eii'e venturosê Sed ego milites bsec locutus fum , non vt eos , 01111110—
ptet id a meiam difcedere volunr,amoto metu fecuros in caitris retineam, nam fi quis boc me
tuir,quod nocere non poteit,mulro qdë magis boites rimebit armatosDii'cedâr igií" omnes,
П velint,apud quos plus met? poteit, ЕЁ virtus. Ego enim icio mibi milites 6i fortes viros nö
 ‚ y . . , . р_ y
wegeanneìlragomç'ßege. .‚ . gom.
ъ ‘ defuiuros.Non enim me deferent fideliilimiproceres vd Hifpani vel Siculi in Ampoi'ire opa
pugnationc , quae perbreuis ell 81 iam finita , qui mecum 81 шт frartibus meis in obfidione
.Neapolis continuos viginti annorum labores 81 quœcñq; mortales 81 viti fortes pati ротик
раМешпЬЕ: qui multis aliis in locis,vt вы vittutis famam 81 laudis gloriam quçterentmö
dicarn maximo: labores 81 quaccunq; pericula,fed ne mortem quidem vneî; timuertmt. Qui
bus ego 81 haâenus quoad potui fatiffecißl deinceps Deo iuuâte , multo melius fatifiaôurus
fumJgnauos vero qui леев labores ferte poíï'untmeq; virtutis premia cognofcuiit , non vt
me fequantur,ad virtutes 81 laudes hortati volui,fed vr Ducis officio fungat.Qui ramen fi vit
tutisamore deinceps laborem ocio ptçtuletínt,apud me non minus quidem , ф caeteri, quos
фаз-111111103 habeo,valebunt.Hoç ferm one Regis habito,mílites obortis lachrymis gemitus
continere vix рот-ат. Tum Scipio natione Siculus,cui Parella cognomen etat, quam de Si: Verba заряд
culis,inqnit,qui tibi nunc militant Rex fiduciam habes,ea profitto te nunquam fallet . Ego ni; 4d веде.
enim noui tum Siculorum,tum Aragonum omnium erga te voluntates, qui nö modo hic te ' _
non deferent,fed hoc etiam petaâo bello,quocunq; iuû'eris,ire @paratifïìmi fumiQuin cuna
dem eiî'e reliquis omnibus aniniñ dubitare gde tion poifum. Nâ quis dt tam laboris impari»
ens,quis tam fui honoris oblitus, quis tam vittutis 81 officii militaris immemor , vt in fine iâ
bellorum Regem fuum deferere tutpiter audeat i Cum praefertim quifq; non magie imperio
Regis@ ex vl'u fuo bellum getat. Omnes enim hoc bello confeRo 81 deuiflis hoitibus cum
honore, cum Rege viâore, cum gloria, ad laresnolìtos, ad coniuges,ad libetos , ad propina
quos 81 amicos viâotiam 81 потеютpremia laborum referentes alactes reuertemur. Nñc
autem quis adeo vel impudens vel imbellis vel ignauus eit,qui Rege deferto in patriâ ad ухо:
rem 81 liberos proficifcaturiExibunt enimobuiam redeunti, qêuis defettoti conciues et ami»
ci laetantes,quiel de filo Rege fcil'citantibus tefpondebitê Vel quo animo,quibus oculis in poe
делят conimilitones 81 Regent fuum,quem bellû adhuc gerenrcm crudelitct in caitris 81 opa
pugnarione deferuit,afpicietEQuaproptet,inui&iiììme Rex, ipfe quidë, qui tuotum militum
animos tam pluri busannis expertus Гит‚81 fi labor maximus 81 temporis fçuitia nonnulloiyz
virer petfregit, me ramen vadem Regia: tux maieftati praebeo , eorum honori tuo neminem
тиф defuturum, neminem dii'ceITutum ab officio,pto omnibus me tibi fponfcrem offeto.
œiidquid enim де meipfo polliceti pofï'um,de omnibus quidetn aliis affitmare non veteor.
ÍSuum quippe Regem illinon reliiiquent,qui me 81 fratrem meum Prancifeum Patellam crete
того; procetes non folum т1111апЬ1150тс11: 8111011011Ь11: , fed etiam laboribus 81 periculis
smette contendunr.the fortiflîme princeps, eorum militum, qui tc nondum finito bello
deferuetintmon folum culpam,vett‘metiam pcenas omnes ego pßabo.Quod fi iioßra nunc
'oppugnario virtufq; militaris tibi fottaiTe non tam vehemens,q’= fuperiotibus dicbus идей. i ."_ ~ ` 1
hoc quidem non eft magnopere mirandutu,nam etfi locorum difl'ìcultas,ú labor afiìduus, 81 f `_ i
temporis importunitas noitras minuere vites potuerunt,frangere ramen animos 81 volûtates
mutare non valebuntHçc locutus oculos ad concionem militqu соя-0115 conuerti't, 81 exe:
"citus omnis itatim Regent confpiciens dextris elatis quae Scipio dixiffet alacei' comptobauit.
Rex autem Scipionis Verba fibi non ingrata fuifi'e ferenitate vultus oßeridit . Siquidem itâ 81
follici'tudineni,quam paulo ante loquendo рте fe tulerat,in lenitatem manifeilamq; leticiâ сб—
типпзртпез с1тсит1'р1с1ёз amote,ver bifq; non minus paternis , (È Regiis vel humane vel
honorifice collaudauitßoncilicq; dimiifo, quicquid alimoniae tune 81 cêmeatus habebat in ' ‚ г;
œittis,confetri iubet.Allatumq3 per itationes incedës ipfe vitititn diuifit. Мох Duces сите: i
81 complures milites alactiter dexteram Re gis ofculati magno pugnandi liudio accenft feñina ‚‚ 4
to certatim q; machinas c6 mutanrßi maiora tormenta p opportuniora 1сса dilponñt,quibus
expugnari facili? oppidi'i репы-Оша re pfeâaßex oppugnâdi formâ 81 ordinë, que Duces
feite côfidetauctät,còptobans,vr cuiufq; virtute magis accèdent , certû стер locñ deferiplir,
81 quâштатив _oppidi partetotiiientis oppugnaredebetet,pinòiirattit.vt cñ1cvalpetet' opa
il
 ‚
71.Ыяппегвгсиишът. t t
ptdutn qui primi expugnationis autores fuitt'ent feite potter. Ex areibv igitur alteram Pucci9
Motitefae nitltttae ordinis prçfeäus, alteram Scipio Parella Stculus , oppugnandum fufcepit,
-alit portam. Villamarinusetiam 8 Aluarus Nana cum quatrtremibus , vt ex vtra@ parte flu»
mtuis,vel turres tormentis,vel nturos Oppidiferirent. Atitgnatts iraq; locis 8 omnibus forti
ter'oppugnare cupienttbus,quoniant tuni tol inclinabat in vefperam, Rex hanc in potterum
diem oppugnationem dittultt. Et milttes,quo fortiores ad Opus mane confurgerent, vt labos
ribus abttinerentß( noêtem ferê totam con quiefcerët,imperauit . Ipte quo@ deinde filio fno
'Ioanne Aragoneo 8 Tartaconenti Prœfule,vt cattrorum vtgtles requirerent,ôl ad luitrandas
diligenterttationes frequenter excitarent,praemonttis,quteti fomnoq; cœnatus indulfit. Сг
terunt hottes interim oppugnatione ceti'ante nintts infolenter exultabant. Extttimantes Rege
cum exercitu tam oppidi 8 vittorie defperatione diteetfurum. Rex ramen de tertia vigilia Du
¿snollen ces et omnes milites in armtsetï'e iutiìt~Et paulo ante folis exortum vndi@ ftgno dato magnis
pugiretto. 'militum clamoribus 8 tubarum fonttn in omnis ferë oppidi partes matora minora@ tormës
ta iaciuntu'r.Hottes autem ex turribus 8 eminentiortbus locis armis 8 tormentis vtt,propus
fgnare minus facile poterant.Propterea qi tllorum ex alto iafta tormëta ne@ cattra Regis,qu:e
=locis imis pofita erant,ne@pugnantes milites attingebant .Hocita@ cum animaduertitfent,
tormentis dimitì'is,ingentia taxa manibus demtttere coeperunt . Quae cunt tuo impulfa pons
dere ad planitiem vt@ deuoluerentur,ad Oppugnantes deficiente motu non perueniebant.5u¢
os nominattm Rex oppugnantesvrget hortatur@,& recentiores defeftìs fuccedere iubet. Ita
biduo vel tncetïänteracrtter Omnibus tormentis 8 militum vtribus Oppugnatum ett. Tertio
die priectpua oppidi turrts multis crebrif@ tormentorum iâtbus concut'i'a ingenti fragore
ne@ i'ine magnis oppugnantium vocibus preceps ex alto ad flumen pene` tota eorruttßuius
_ А
cafu repente maximus hottes timor inuafit. Et Regits milítibus auâus ett animus , ac fpes 8
­ulacritas omnibus oppidi capiendi maior accetllt . Nam eorum qui etant in arce,qua: cectdit,
aliis Oppretfis 8 obrutts 8 ruina peremptis,altiscedentibus 8 perterrttis, itattm Francifcus
'Patella 8 Roccabertinus cum plurtbus Siculis 8 Aragonibus oppidi vallunt tot'fam@ tranti
­erunt,6l qua turris lapfus acceti'um praebebat arcent ingretïi' tormentis 8 multis hottium res
'bus potiti, magno clamore ftgna Regis extulerunt.0¿1tbus infpeóttsßl Regis hortattone mi
Ampofld ed lites Omnes,qut proptnqutores erant, fubtecuti celeriter oppidum ingrediuntur . Rex ad eos
puur. hortanelum ,qui portam Oppugnabant,occurrit.Intertm plures ingretïi milites, eos qui pore
tam defendebatit,telis paruultf@ tormentis,quç vulgo Spingardç dtcuntur,â tergo vulneran
bant.Cl_uorum aliis Occtfts,altis ditïugienttbusßaptam pottam кашица: ponte, qui tubs
latus ab Oppidants fuerat , demitfo , Rex multis equitibus 8 pedtttbus comitatus ingreditui'.l
Planella ca s lOppidi praefeâus ir terea,cui Planella nomen erat, 8 сит eo quinquaginta milites, in arcem
не"! pfeil?, dini Ioannis templi,quod etat proxtntum,tefe receperant.Hinc veniam 8 miterr'cordiarn tup
lices petentes, Omnium Dertoianorum deditionem Regt pollicebantur . Rex eorum precis
bus 8 mulierum,quç pedes etus Rentes Ofculabantur,lachrymts tua@ clementta commotus,
de paucis exaéto fuppltcio,cçterts facile peperctt.Htc autem paucis diebus propter militum fa
tigattonem commoratus,mox rebus,quae necettartie erant,comparatts , cû exercitu multifq;
baleartbus , qui commeatus 8 fubfidtum ferentes cum teptem nauibus paulo ante fuperuenea
rant,DertOfam vertus proficifcitur,Alphonfo tanien Aragoneo cum equitibus quingentis et
crtofaiiorů duobus mtltbus pedttum praemitfo , qui Dertotanorum agros igne ferro@ vattaret . (Дисс!
egatì ed Re quum Dertofie cines refcttfent , approptnquanti Regt feitinato quadraginta legatos primos
гст. totius ciuttatts obuiam miferunt. Quos cum eo ad hunc moduni locuios acceptmus . Nulla
спад! necetlitatemullo timore compulfi,ted duntaxat ratione comnioti , excellenttfiìme Prin
ceps,ad te ve ntmus.Tuus exercitus nottrosagros,prçdta,vineas,hortos,ñegetes,arbores,prae
rer hominuni mores im manift'ime populantur.Nulla vtrtute , nullis prectbus hominum vin» ..
cuntur , nullo dent@’Dei timore cohtbentur . О Rex quis furor hic г O`uid tibi vult tanta~
 waoanne'ßegeñragome. fol’. rc
FÁÈÍ*QPF ?1fï’E-F­íï`íï andelitas 3 Tu ne fsuitiam hâc fer-re poteslNimirum quidem recens de Ampoilanis vifloria
(по: milites тащат; Dertofanorum pacem contemnunt, quam п deinceps iam noitris
depopulatis agris,ne conceiïìs quidem,qu volebamus conditionibus,petât, minus aifequë
­tut’. Inter Ampoiìam enim quotum oppidum öl Dertofam magnam locupletemq; ciuitatë
plurimum intercitQuare fi tuas Ampoita vires tam diu detinuit,quae nä tibi de vifioria Der
soiänorinn fpes habenda eitäContra nos igitur tui milites vires noilras experiri nolint.Siquis
dem fortuna,cuius incerti funt euentus, mutsbilis varia@ faepi'us eiî'e confueuit . Fama quo@
magniDucis 6C viftoris exercitus abfens quidem magix@ praefens terribilis еще: nonnunn
quam deuiflo qui timebatur,eius qui timebat gloria certe muito maior efficiturPrçterea qui
pluries belli cafus experiuntur,etfi faepe масти: confequuntur,eos tamen quando@ мена
и:
Я
Et
îïs
er.
et,
:essuer
3;. fortuna deitituit.Reuoca igitur ab agrorum noftrorum vaiìatiouibus milites tuos , neq; vites
Ys'itis ipfe progredi velis. Bonum quippe confilium etiami'i detur ab hoite , negligendum non
И}. Agrorů потопил vaitationes etii nobis plurimum damni , tibi ramen tuif@ militibus
nihil vtilitatis afferunt.Nos autem cum reliquos,qui â te defecerunt,populos tuo fub impe в
rio coniiitutos eife nouerimus,tibi quidem iibentiiiime feruiemus,obiequium@ iidelißlme
praeitabimusquod tu: maieilati vel ex hoc die non folum pollicemur,fed etiam iureiurando
:confirmamunEx hoc fermone Rex öl timere Dertoßnosß( animos improbos habere facile
_oognouit.Ideo@ fe meiioribus populis dignum effe legatis refpondit,Dertofani ciues an pas Refpoufum
sere fuo Regi,an et? experiri iuiticiâ malint itati eligât. Hoc refpöfoaccepto legati difceiïerñt. Regis,
O_ui cum Regis voluntatem verbaq; ciuitati retuliiient , ad eutn poitero die reuerfi Dertofat
Ycines Regi fidem Öl obfequium prçitare q'sparatiiiimos саг dixerunt,fi prius ramen conditio
tail'
»sr
'rt
-sres,quas ferebant,obtinerent.Rex autem «в dolofos illorum animos praua@ coniilia moles
.ite ferebat,fuam ramen tram ternperans quafi fubridens,haud inquit ego Dertofanorum Rex
_eii'em,£i iniui'tis eorum petitionibus 8i voluntati parerem. Seite fe Dertoianos ea qu: virtute
Èlů'xCx non fecerint,quamprimum metu coatios effe faâuronui п forte fue ciuitatis vel magnitu:
dine vel munitione confiderent, quod expugnari non poiïent , propterea q» Ampoita ferius
capta fuiii'et,eorum opinionem eife falfam. Nam @uis illud oppidum vel natura vel arte шва
nititiimum erat,captum ramen (шишиfero, non ramen munitionibus fuis «Si propugnatoa
а
_sum viribus,fed oeaflse potius hyemis intëperie , quae noiìros exercitus ab oppugnatione di
le?
’ï'à
@Ä
‘fue
Íâ'
“а
Т’т-
‘à
'à
sirius abitinere coegit, б! ex Idibus Nouembris ad Mattias Nonas ex tentoriis egredi prohi
buit. Caeterum mox imbrium ceii'ante fœuitia oppidum noiirorum militum fortitudine bis
duo expugnatum fuiii'e.Haec cum disdiTetJegatis dimiii'is ô! Alphonfo Aragoneo cum exer
cinuquem fecum duxerat,ab agrotum vaitatione reuocato,mox ordinibusinitrutlis,8£ prie
miiiìs qui locum cai'tris eligerent,ciuitati propiusacceifit,8i iuxta pontem mitra poiuit , Hic
enim locus commodiorem praebebat oppugnandi facultatem. Nam reliquasDertofae partes Вена/е den
gemini colles 6l amnis I berus vndi@ cingebantßt in altero colle caitellum folla vallo@ vals frriptio'
de munitum.CLuod,vt inultorum fert opinio, Romani quondam Duce Iulio Caefare concile Веко/а Ко:
dere.Ciuitatis mœnia vel loci natura,vel aedificiis egregie muniuntur. Pons erat ligneus, ma. тапогй op!
‘l
gnis trabibus ö( tabulis latioribus contextus,at@ fuppoiitis nauibus clauis ferreis confixus, Defßfipfìq
qui pro tempore cum ipfo ilumine deficientibus aquis deprimiturßl crefceutibusattollitur. pontis,
Е Ь‘Е‘Ь'Ё ЁЧ
ä:- In extremis autem partibus faciles aditus 6C egreifus praebebat iter magnis lapidibus ftratü,
quod ab vtra@ parte in fiuminis ripas definit,vbi gemine,` turres ampia@ aediticia côfurgñt,
quibus lignei pontis extrema nauef@ coniunguntur, 8( anulis ferrets magnii@ catenis сон;
neâunturDertofani autem,quo vel facilins exercere tormenta,vel expeditius egredi reuerti@
poiIent in ciuitatem,fuburbia öl quçcun@ domus extra muros ciuitatis erant, diruerant, fos
loq; adaequauerant . Quae res etiam Regiis oppugnatoribus non parum expediebat . His
èâïâ
erñ collapfis sedificiis muito com modius in тоста ciuitatis tormenta iaciebantur . Rex inte: Regis indus
simyvttormentorum prsefeäi tutius oppugnarent_,-6l minus ab hoiliutn tormentis отца: fina.
‘ ’ ' М ш '
 n» .

O". шианпегвяшилиьт. ’
`_ роты ‚ a frôre caitrorum latitudine pedum viginri , 6l altitudine totidem valium primarios
fteconfecit, foraminibus ramen reliétis, vbi rormenta,quibus oppugnanda ciuitas erat, ex?
ропегеп1111‚7а110ф 1есе011, quo propugnantiú iecurius iftus exciperër , eifoifa terra magnos
aggeres appoimt.meus initruEtis operibus mane ciuitatem maioribus tormëris acrirer op
>сг1о[еop pugnari iubet.Hoites ё murisirë propugnantes fua tormenta iaciebanrJtarormenris vtrinç
sagitario, per dies quinq; pugnarum eß.Quibrrs ex Regiis equitibus Alphonfus Gaitonius 8l nonnul
li milites,qui valium traniierant, pluie@ ciuium percuiü ceciderunt . Quo genere certaminis
plures quidem crudelirer vtriufm partis occubuiii'ent, 11111 ram faeuis oppugnarionibus initie
cçdibuicp nefandis diuinitus obuiarum fuiiTet.Tenipus enim iub idem Petrus Lufiranus,quë
DppiäůGra fibi Regem Barcinonenfes,quemadmodum iupra demonitrauimus, elcgeranr, cum ex Gan
rolum. noli oppido,quod viginti milia paii'uum diitar a Barcinone, parato iam fubiîdio, Dertoiäm
итал? то verfus proñcifci veller,i'ubito morbo correprus breui nec fine magna multorum admirador!
11111, diem fuum claniit . Cuius auditus obitus cunftis boitibus , 8l praecipue Derrofanis msg-nz
quidem `rriiticiae magniq; timoris,nec minoris diit'eniionis cauia fuit. Qui vel illius morte c6
iternati,vel fubiidii ipe deitituti,vel acri militum Regis oppugnatione,qui crebris tormento:
rum ittibus validos'ciuitatis muros iam prorumpere cœperant , pontiq; Hammas iniecerant,
perturbati fupplices a Rege colloquium petierunt.Q_uo impetrato legati cum veniil'enr, ofcu
landam Regis dexterarn veniamq; nec fine multis lacbrymis perentes,ei nomine totius ciuitae
Ваз-юрист tis obiequium 1110111 8l claues obtulerunt. ать“: benigne fufceptis continuo Rex in сита
то. tem Ioannem Aragoneum 6i Archiepiitzopum Tarraconenfem cum ducentis equitibus maa
gnocp pedirum numeropraemiût. Ipfe poitero die cum reliquis ducibus et ingenti armatorñ
multitudine iam ciuibus attoniris ingreifus eit.Reconciliatis autë öl obiequentibus Regi Der
rofanis Luûtanoç morruo magna interBarcinonenfes diittniîo magnumq; certamen, quod
in multitudine úne duce viuenti plœrumq; accidit, ortum eit . Luiitani enim регата exequiis
Barcinonenitum alii nouum Regem eligere,alii libertatem aiï'erere , nonnulliad priftinum Re'
gem,a‘ quo temere defecerant,redire cupiebant.Tandem vincenribus improbis Raineriñ quë
dam,vel vtalii dicunt,Raenarum nomine,narione Gallum tune Maitîlienfium princ m úbi
Ex Gallia Re Regem optauerunt. Hic autem Rex eleftus 8l per legaros accirus (15, 111 omnium fere mortali
gem Barcino um ad dominandum pronus animus oitendir.Nam erii iam fenex öl Aragoniae Regis amicus
11Е[es eligůt, er'at filioq; carebar,alieni ramen Regni cupiditate commotus Ioannem nepotem i'uum Andie
Ioaunes D ux ganenfium Ducemlcum copiis,quas ex tempore ooegit , in Hii'paniam coniëitim praemitrere
A ndigauerifì itatuit,exorato ramen prius Rege Gallorum,quem ipfe conianguiniraris gradu contingebat,
ит. vt illius voluntare per iuos fines eius exercitus tuto rranfire poii'et. Dux iraq; Ioannes per Gal:
liamlducens exercitum , ac iuueniliter exulrans continuis itineribus paucis diebus in Hifpaniâ
peruenit.Et rrani'aötis montibus Pyreneis apud Manreiam ciuitatem, quam fupra demoniira
uimus, cum magnis Gorbalanorum copiis fe coniunxit . Quorum aduentu Barcinonenfes
caeteriq; Gorbalani coniurari , qui poit Luiitani mortem Derroianorumq; deditionem Rca
gis Ioannis,aî quo imprudenter defeceranr,iram iuiticiamq; pertimefcebant, animoq; dimii'
i'o iam cecidiife videbantur,elati magno gaudio fefe totius Hifpaniae cirerioris principatu po»
tiri рот fperabanrJdeoq; nouum Ducem fequenres,primum multis Rufcinonenlis рюши;
cias populis,qui nondum a' Rege defecerant,vt rebellarent perfuai'erunr . Deinde copiis auftis
ad oppugnandam Gerundam ciuitatem,quam frumento prçi'idr'oq; carcre plures afůrmauen
rant,proficii'cuntur . Przeerat ramen Gerundae ciuitari Petrus Rocca berrinus cum admodum
paucis militibus,hos rfi öl ciues oës ille borrar? multifq; tormëris vfus, ab boitiù' inuaiionc ci
uirarë eo viq; ppugnâdo defendit , donec 101111110 а Rege i'ubfidiñ fupuenih Nâ Dertoiç Rex
cñ effet de Galloiyaduëru p nñcios certior fa&9 ad copias,quas rüc iecû babebat,alias ex Der
tofanis,alias etiâ ex Tarraconëûbus adiunxerat, qbus Ferdinâdû filiü @uis adbuc adolei'cër'e
_ piecerat, 8i cü multis Ducibus,gbus maxime còfidebat magnoep exercitu côrta veuiëtes bo
 iai:sommeiairiigoniigitege.-~1` ` gotten'.
it' iles Gerundam vernis рюмке: iuil'eratMagnoq; ramen tune dolore concuifuslproptereaq»
:sri ob prçteritz hyemls intemperiem,quarii nuper," fupra vifum старца Ampoiìampcrtulcn
an rat,luminibus captus , exercitus ipfe ducere ti neceiTario tempore non poterat. IdeocB omni Verba Regíi
im bus ad fe conuocatis Ducibus ingenieus 8( pend laehrymis obortis Hentiq; fimilis,graui си; ad Duces.
msi: ra,in quit,magnom dolore conficior amantiilìrni proceres,quoniam vos hoc acerbiflimo tE “ '
illi pore,quos chariii'imos habeo,quos alloquor videocp,cernere non poii'utn. Nä cñ paulo ante
ce: Gallis in noitrt'i principatü temere veniëtibus occurrere ilatuiii'em,me vifus tain neeeifario tE
ii'bii pore defecitßaetenî in fumma follicitudine maximoq; dolore, que nûc ego nö de Galloae ad¢
[im uentu,i`ed de maximo rife profeöionis impedirnëto capio,veiter in honore nieum cöilantiill
m mus amor 8( peri'peñiillma fides,quâ multis in rebus magniqu periculis expertus iurn,me q
ik dem nö mediocriter confolanŕ" Non enim dubito fortiii'imi proceres vos vbicunq; fueritis,
ш imprimis 8( nŕi nominis 8( Veltri honoris rationë femp habitui'os. Scio praeterea vos equites
mi etiâ me abfente veßra virtute Гашиш; militari magnas fœpe de hoilibus innumeris (отита
mia
mifq; vlflorias cüiëcutos. Hac itaq; veilrç virtutis fiducia fretus,acerbiiilrnam deficientis via
fus infœlicitatë equo animo ferës,vos noitris exercitibus prxponono s omnibus bellis gerë
ï; dis deinceps legatos inilituoßopiifq; nt'ic Gallos@ fe cñ hoilibv nŕiscôiunxerñt,obuiâ ireI
met volo fpeäatiflìmi proceres.l­lac ego fiducia falutë meâ 8( hpnorë omnern vobis eqtes credere
ш rió dubito.Hac deiiiq; Eerdinandû meuni vnicü filiñ virtuti fi'deiq; veiìrae cômitto . CLuem
ш ego nuper hac lege proceres vniuerfis exercitibiis priefeci,vt vobis vbiq; me referens nihil ta
mi, men in re militari ûbi frio duâ'u fine côfilio veiìro faciendñ putaret, quod aut fibi ipiî, de quo
м proculabfenteac in bellorum diierimiiie verfante non potero non eii'e valde follicitus,aut vo
¿à bis chariñlmi iocii,quorñ ego falutem 8( honore non minoris quidem fado@ meum, aliqd
vel dedecoris vel detrimenti pomtañhre.Quod nù'e quoq; propter eius aetatem,quç артп—
{@fтeаmче-кs'аnг:а
ä‘au
ä
Ёмё
та
за
rä
‘er
‘ai
Ё
Ё”
do magis cöfilio@ dando eil idonea,rurium propalam vobis prœfentibus côfirmo. Te igif
Ferdinande fili chariilîme moneo, 8( pro eo q uâti facts gratiâ б: falutë иная; parentis obte
пот,“ libenter omnibus in rebus bellicis 8( militaribus ofiîeiis noitrorñ Ducum 8( omniñ
cquitü ildelimmis prudentiil'imiftp cófili'is obûqmris.Quorñ virtutem б! autoritatcm fi tâti
feceris,quanti te faâ'urü effe credo,non :quidem-dubito te cû illis vnd magnam ad nos что:
xiam,deui&is 8( Gallis 8( Gothalanis,allaturumßçterû ego generali proceres interim quem
admodñ filiñ шей rnilitaribus in rebus 8( bello deinceps gerendo me abfente côiiliis 8( auto
rltatibus veilris obfequi iubco,ita quoq; vos omnes horror atm obiŕcromô qv aut ita neceiïe
fit,aut vei'tris ingeniis , quibus nihil vnq'; cognoui nobilius, штат: fed quia me paternus
amor,quo nihil eil ardëtius,omnino cogit,vt eius falutis in primis rationë habeaiis.Cui яда
mali, quod Deus prohibeat,eueniret, profedo videtis quantñ ex eo doloris tä vos „энд; nos
miferi patentes iure fentire poiTemusDabitis igitur operam viri fortißlmime noilris infœlici
bus oculis niiierçq; feneâuti obi'curiores tenebrç,maiorefq; calamitates accedant. Quod eti'i
non potero abi'ens non timere proceres,me tamë, vt paulo ante dixi, veiira quidem virtus ac
fides i'an âaq; iuilicia,quae nos сеткам-‚поп parum coiii'olari poieruiit.Qure nobisnon du
biam profeño vifloriae fpern de hoilibus improbis 8( Gallis in piro natura leuiil'imis pollici
tur»Vos itacp,quorü niilitarem virtutë 8( ingenth` fortitudiiiê fçpe cognoui , fortii'iìmi' milis
tes,hortari neceife nö habeo. Ite igiŕ hilares viriprenantes, 8( me vbicun q; fueritis, @uis ab
{степ-Метра tamen ante oculos habere creditore. Ego enim eti'i corpore vos fubfequi non
potero,animo ramen vobis femper adero,8( auxilia cçteiafq; res, quibus opus eil'e cogiioues
ro,q uotidi'e fubmitiamßœterum me rurfus paterna pietas equites cogir,vt vobis iterum Fer>
dinâdù' prin cipë còmen dé. Elus itaq; falutë vos obfecro rebus omnib9 antepouatis. Haec los _ _
сию Duces 8( omnes, q aderät,milites, er) 8( dolore 8( follicitudinë minuere magis (is augere Milíies refpâ
volëtes,eti`i côtinere lachrymas vix poterât,geinitu t'ñ ilugultuq; côpreû'o, nec rió alacritate fi шахт. j
щитами? honoré 8( Ferdinâdi principis falutë финиша: curse вы fore_refpoili`cìilerüt.Eü¢§
lili
 'I

ь
ibœaifineißiculideibrvi.. .
fupplices depcabaanuâ vt ipfe falutë valetudtnë@ curaret, nec qdqâ de bello gerëdo eogitas
Militum te» утет.$е nä@ eo abfente muito мигающей ti adetïet fore dtcebât. Nec de futura vittoria du
fponfum ad bitaret, qi ipfe Imperator 8 Dux exercitus tre non poti'et . Nam 8 fideles ipfi cötra hottes 8
Regem. - tn tuapatria aduerfus Gallos slienos fines ingretfos armts aggretïurierant,& Ferdinaitdo Du
_ ee,'qui etti admodum effet adolefcens, fatis tamen etus induttriam 8 milttarem virtutem Cas
lafetano praelio cognouerant.Haec cum dixtti'ent Princeps Ferdtnädus dexteram Regtsofcu
latus in сайт-ада: рои meenia ciuttatts erant,fe contulit.Idem Duces 8 equites omnes feces
re.Pottero autem die rebus ad protìcttcendum comparatts,öl exerctttbus шишек, Gemndä
vertus magntsttineribus contenduntíum vero Regina,cuiusanimus ingenti cura magna@ q
folltcítudtne fluftuabat,diu quidem anceps,prtncipem nefequeref,an cum Rege maneret , nâ
htnc amore coniugati 8 orbitate Regís,tnde materno agitabaturaifeâu, tandem materna pte
tate coatta at@'fuadente Rege,paucis equitibus comitata , die fequenti principem côfecuta ett.
Cutus aduentus non paruâ quidem omnibuslaeticiam attulit.Magno enim in re militari 8 in
Duo Gallo inttruenda acte conftlio pollebat.Intertm autem qui Gerundae prçerant,de principis aduentu
rum Duces в cum exercitu certiores fiuntßl alacrioreanimo propugnantes duos de Gallorum Ductbus oc
occifi. . cidunt,quorum altert Demetus,alteri Anîdteas Vallts erat nonten. Ideo@ aduëtante principts
O ppidů De exercitu,Gothalani alii@ Gallort'i Duces a 'ciuttatts obtidione difceiferuntßt Dematñ, quod
indium. oppidum dittatá Gerunda pstfuum milta vigtiiti,celertter tereceperunt.HtcIoannes Andiga
uentium Dux copiis квантом: ferê per inuia deferta@ loca Barctnonam vente, 8 Barcitio
nenfes allocutus, vt fibi milites 8 auxilia i fuppetias mitterent,ad exercitñ Dematunt clam te
uerfus ett.Ferdtnandusautem princeps interea Gerundam ingreifus cunt ciutbus at@ alits,q
ciuitatem propugnando defenderant,grattas egttfet,pottero dieтенета Regina, quae eum pos
itea cum Gerundentlbus, quibus шт longa propugnatione continua@ vigilia «степь aliq°s
dies quietcendum erat,tìtbtequeretur,cum fuis copiis al ciuitate difcedës totius Orae maritimes,
quam Ampurtam vocant,multà oppida multa@ cattella expugnautt,multa quo@ tine oppus
gnattone in Obfequium redegitSub idem tempus Ludouicus Gallier Rex,foeelere,quod cum
Ioanne Aragonum Rege paucos ante mentes interat,abrupto,magnum equitum pedituin@
numerñ, qutb9 Armantacenfem Comttent prçfecerat,Ioanni Andigauëúurn Duet 8 Gotha
Пата, qui cum eo etant, fubftdium mtfit . Armaniacentlum Comes cum ventiler, Duets Ion
annis coniilium 8 autoritatem fecutus,poit oppidi Demati muros сайта potutt.Princeps ай:
Ferdinaitdus­ omnibus,quç inter Gerundam 8 Dematum etant, captis oppidis,pugnâdi‘ eu
piditate nimis aecentus,cum magno equitatu 8 inftruftis ordinibus ad hottium сайта propi
Preliú apud us acceñit.O¿ios cum confpexittènt hottes,qut iuffu Duets tn annis etant, ftgno dato acriter
штамп. alti a fronte alii à latertbus inuateruntErant autem Galli cum Gothalanis numero plures,pri¢
mo ramen congreti'u aequo Marte pugnatum щёк vtriuf@ partis tnultt conciderunt.Dtutius
vero durante prœlto Ferdinandi principis equites hottium numerofa niultttudine pretft,eum
fuorum multos occtfosßt nònullos captos vtditi'ent , ipiì@ multo pauciores ingenti multitus
dine reftttere non poffent,ac de Ferdinanditalute valde tolliciti fugas fefe dederñt. Quos ne vi
flores quidem hottes ad extremum iam defattgati perfequebâtur. Caetertim prOHigato prin
cipis exercitu синапс]; dttïugientibusßl fi defatigati omnes anhelare videbantur, Dux тата
Ioannes,qut Gallts 8 Gothalanis prçerat, fcttote,1`nqutt, proceres nihil hanc viâoriam gatta
dit,nthil laudts nobis allaturam,ntfi Ferdinandum principem captamus.Cutus você animi@
defiderium cum audttïentequttes etus leuts armatura, celeriter omnes in Ferdtnädum oculis
animtf@ fet'ebantur. Qnem defetî'o iam equo fugientë Dux ipte cum altis permultis,quoríi
.3_обогйсйКе equi velociores etant, còfequebantur. Hoc cü Rhodortcus Rebolletus, qui de Ferdinâdi prin
v "eti iterba cipis vita valde folltettus erat,qnem cultos etus falutis â tergo tequebatur,animaduertttleutnn ч
­ i quites. ter currendum nonnullos equites hortatus,vt fugientem principem comitarentur 8 diligens
tet cuttodirent,reliquos in hottes conuertens.Hodie,tnquit,equttes nos omnes подтер vtr
 .-ibeaoanneметят. fol’. retti.
tute mori fatius cib@ pati principem noitrum Eerdinandum,quem Rex ,vt fcitis,tam pie no
bis commendauit,in hoilium poteitatem venire . Hodie cuiuf@ noitrum fides öl amor erga
noilros principes agnofceturßuius fermo tantum roboris omniü mentibus iniecit,vt q'5uis
perpauci eifent,viq; adeo ramen Omnium hoiiium impetû fuitinuere , donec princeps ad tu:
termiocum perueniens omne iam periculum euaferat,öt ad Reginam,quç tñc ex Gerunda cü
fubfidio valde follicita venerat,fe recepit.Dernum defeiiis equis,8¿ fuperuenientium hoitium
creicente numero,cñ`magnç multitudinis viribus vltra refiitere non poffent, rurfus terga ver
‘ tentes omnes incolumes quafi diuinituseuaferunt,praeter vnum Rodorictnn Rebolletum,qui Rhodorìeus
hoitium multitudine circumuentus 8l ipfe non титан: tamen,fed q» magnopere mirandñ Reboilci9 ab
аншлаги: ас fine vlio vulnere captus eil . Quem Dux Ioannes aliofq; captiuos ad fua caitra bollib9capi7
prirnum adduxit,deinde comitatos multis equitibus fuis cui'todiendos Barcinonä mifit. Cus
‘ ius captiuitas non modo Regis 8i principisanimos vehementer perturbauit,fed etiam omnes
proceres totum@ exercitum magno dolore concußit. Erat enim non folñ animo fortis, öl ge
nere nobilis,fed multis quo@ virtutibus clarusßi in rei militaris fcientia dando@ confilio ma
gnus.Caeterñ Ferdinandus Rebolletus eius nepos ex forore, cui chariiiimus erat', папе]? poil
auunculi captiuitatem quieuit,donec .poil multas repulfas 8l plurimis hoilibus multis, qui ta
lem virum nullo precio libcrandum effe cenfebant, eum tandem â Duce Ioanne decem millia
bus aureorum,quos florenos Aragoneos vocant,redemit.Caeterum hoc praelio plurimi quin
dem proceres tam de viêtoribus,q§ de vifiis defiderati fuere.Nam Ferdinandi principis equi,
tes сей numero pauciores, pugnandi ramen vfu peritiores erant . Ideo@ primo concurfu non
sam viribus@ rei militaris fcientia 8lpugnandi exercitatione plut-es hoitium, cum prius eo»
gum equos vulneraifentpcciderunt. ' -

so LIBER. XVIIÖ @a
D_E EODEM BELLO.
E X A VT E M cum primum de profligati principis periculo cern
tiortieret,q’3uis oculorñ cçcitate impediebatur,ingenii ramen acie om
_ 1 д nia videns, ex Dertofa ilatim рая-по nauigio per Iberum amnem celee
w» I riter in mare delatus eil. Hinc magna claife,quâ paratam habebat, cñ RexexDerio
l у д magno militum numero nauigans ad Eerdmandum in Ampuriâper fain Ampus
` ` uenit,cui apud Boraciam, quod eil Ampuriç oppidum, in littore exa ríam muis
,_ . _ ад; pofito vifus in lumina quai'i diuinitus redierunt.Quç res quantum П: gat.
‚ I bi fuif@ omnibus laeticiç, tantum quidë doloris at@ triiticiae cunftis Rex щи: гс
.A \ ~ _ ’ ЬоШЬив attulit, Coniunttis igitur vtriuf@ copiis öl exercitib9 aufiis cuperauit.
in boites Villain Dematum verfus proficifcuntur.Hos cum aduentare Ioannes Gallorum öl
Gothalanorum Duxintellexiii'et,quoniam prçlio,quod nuper profpere geiferat, Ferdinandi
equitum niaximamvirtutem öl pugnâdi fcientiam cognouerat,maioris exercitus vires 8l Re
gis autoritatem pertimuit.Eratpreterca de oppidanorum voluntatibus anceps. Qui, vr folet
шрамами; öl his quorum fortuna melior eii,femper adherent. Hinc ita@ caitra mos
tiens oppidoq; Demato reli&0,Perpignanum,quod erat oppidum maximum, бС â Gallis pa
cipue cuimm,fuas copias adduxit.Quem Perpignanenies qui, vt fupra diximus, omnes ferë
'Galli etant, libentianimo magna@ laeticia exceperunt.Hic igitur velut in tutiiïìmo loco relis
Gis copiis,ipfe paucis comitatus equitibus, vt fuum augeret exercitum, in Galliam profeftus
eiLEt ct'i d Ludouico Gailorñ Rege hominurn milia decem, öl magnam pecuniam impetrafn
fet,Perpignanü rediir,vbi copiœ,quas reliquerat,hybernabanuCaeterum Rex interim oppia
da 8i стенами: in еа erantprouincia,omnia cœperatß( apud Eiguerarn,quod Зарядив: di
­ ' ' v
 ­ n о l '­ о . . ‘д "

ßßannerßrculrltbxru. -
itat ¿Perpignano paiTuum milia circiter viginti,caitra poiuit. Et ex militibus alios in сайт;
alios in oppido manere iuiiîtlpfe vero modo oppidum,modo caitrarepetebar.Hic enim los
cus viqu etat idoneus,vbi côinode штоф contineret exercitus. Dum byemis tempus, quod
praclio gerendo repugnabat,praererirer. Idem quoq; coniìlium fuit boitibus, qui Perpignaa
ni commorabantur,vt ibi per duos menfes Магнит 6l Артист, donec pabuli copia fieret,
м conri'nerent . Kalendis igitur Mails Ioannes Gallorum Dux cum omnibus copiis egreů
fus ex oppido Figueriam verqu proficifcitur. Et cum bidui viam pedetentim cum initrufta
acie proceilliï'et,tertio die locum caitris idoneum elegir,& a` Regis caitris milia fers` feptern fua
caitra locauitJrioc cum animaduertiiïer Rex, Figueriae praefidio reliŕto reliqnas omnes copi:
Peralium op as eduxitßl continuo caitra mouens ordines initruxii,& oppidum nomine Peralrum, quod
pidum. aberata F igueria circiter quincp milla pail'uum, oppugnatum ,pficifcitur . Hic роба: caitris
8l difpoi'itis tormentis multis ex parribus oppugnari oppidum iniilt.Ad quod oppidum bo
ites poit tridumn,oppido nondum expugnatomoftu magno filentio, Regis excubiis ob nis
miam vigiliam fornno deuiŕtis,propius acceiierunr, 8l paulo ante iolis exortum ex improuii
fo magno impetucaitra Regis inuadenres cum paucis admodum Regis equitibus,qui runc in
armi: erant,acriter pugnare coeperůt.Reliqui nanq; Regis equites,quibus ad armandum fe tE
Rex в equi pus defuit,inermes equos afcendentes ieie fugç dederuntJrem Rex admiil'o equo celerircr Fi
tes fuga peri gueriam rediens fummum periculum euafit. Ex his autem qui armis re&i forriter boitium im
сшит euafe» petum exceperant,nonnullis occiûs,rcliqui cum мнит boitium viribus 8l multitudini non
fill l. polient,terga fugas verterunt.Omnibus diiïugienribus pauci duntaxat,qui tormentis 8i ai»
mis praeerant,fubiro nonnullis commutatis чета]; contra caitra tormentis, ab ingenti hoiti
um multitudine Regis caitra caeteraq; omnia defenderunt. Hoites iraq; cum propter tormêta
neq; oppidum ingredi,neq;_ Regis caitris potiripoiltnt,defeiiî tandem ad iua caitra pedes rcs
Multì Regis tulerunt.Hoc ramen praelio ex Gallis 8i Gorbalanis perpauci, de Regis vero equitibus plum
equites pertes ceciderunt. In quibusScipio Parella Siculus dei'iderarus eit, qui fugientibus ceteris vndiq; cir
re. cumuenrus ab boitibus acrirer pugnans multis demíi confoil'us vulneribus occubuitln quo
ScipíoPatell.: ramen plio 6i iniqua fortuna magnoq; diferimine multi Duces Regis öl equites inuiŕtos anis
Siculu s occie mos 8i magna's fui corporis vires forriiitme prignantes oitentarunt . Ex quibus fuit vnusex
ditur. fortioribus Ioannes Gamboa natione Guipuzcanus, cuius in alio loco mentionem fecimus,
Ioannes GI qui folus impetum magnae rnultitudinis boitiü iuiti'nuit . Quorñ itrenuiil'lme pugnans tres
boa. equites occiditßi alios multos vulneribus affecitßlamiii'o equo in fuo corpore decem vulne
ribus accepris,pedibus euafir. Er pieter occifos ex Regis equitib? plures etiarn capri fuere.Po¢
itero autem die Rex illnc cum omnibus copiis con feitim rediit.Er oppidñ,oppugnatione nô
ceiïîinte, breuiter ad obiequium adduxit.Quod cum primum ingreiïus eiïtr,boitibus fi con
gredi vellent,pugnandi tempus denunciari iuiiitJoannes autem Gallorum Dux nihil rei'pon
dens,die fequenri praeter multorum opiuionem caitra mouirßl cum omnibus copiis Barcia
nonam verfus proficii'cens ex itinere Gerundam,quae praefidio deitituta erat,inuaiir.Cui bres
uirer paruoq laborecaptae Ioannem Sarrieram prçilciens,ipfe cum exerciru Barcinonam p
Котласа: uenit.Hic paucis commoratus diebus,dum auxilia contraberet,magna continuaq; febre cor
lorum Dux 'reptns nono die valetudinis a vita difceifirßererurn Rex inrerea ex Peralto oppido digreii'us
Barcinouc Caitillonenfes multaq; propinqua oppida arq; caitella ad deditionem côpulerat. Hinc Figue»
morimr. riam renerfus Prararum Comitem cum exercitu Pcrpignanum miûr. Cuius exercitus fama p
territi Galli ceteriq; milites aliarum nationum,qui iìib Duce Ioanne meruerant, defertis, quin
bus prçpoiiri fuerant,itationibus,per Pyrenços montes domû fuam reuerrebanrur.Quç res'
non par ui quidem timoris cauia fuitcunftisboitibusldeoq; pluies eorum principes ad Rrgë
vlrro vcnienres,ei fe (нач; omnia oppida obtuleruntïunc etiarn Ioannes Sarriera,Margarir?
Petrus Ioannes Ferrerius Gefundean Epiicopusßl omnes Almendaretescñ aliis multiseqs
“buuprrteriti remporta impuniratem ailtcutißerundam ciruiarem tourmepCapreerice
 извините üragomç. „ fottuta.
comitattim Regis imperio fubiecerunt . His demû recôciliatis populis 8i equitibus Rex cum . . ­\..".v'
t’.

fuis copiis Montem Serratum verfus proficifcens,ad leuam Barcinone reliŕla,Martoreliâ vea ~ д у;
шпаной oppidum diitat a Barcinona paifuum milia decetn 8i 0&0. Hoc atq;aliis onmibe `
сарае oppidis,qua: interBarcinonam 8l Montem Serratum etant, Rex Alphonfum Arago:
neutri 8i Pratarum Comitem cum magno equitatu 6i peditum milibus quitte; contra Bard
nonenfes mii'it.Ipfe vero cum reliquis copiis in Ampuriam reuerfus, infra paucos dies Sanfe
lienies,Palamofenles,Vergenfes,ctnn aliis omnibus eius prouinciae populis, veniam petentes
íìne vlla conditione perbenigne recepit.Sub idem tempus Gaitonius Regisgenerßi Бота? Салат Co`
Comes magno cum exercitu in Nauarram, cuius poilefllonem vpoi't obitü .CaroliViana: prî meslïoxanus
_« magmm
cipis ad fetotius
iure hereditario pettinere
regni pattern dicebat,ingreil'us,cum Lufetanoruni
lcoepiiî'etfl'utelam,t:iuitatem,quae fañionibtis
fub imperio adiut9 Regis generJ
Regis eritt,obfiß>
dione premebat.Quod vbi Rex intellexit cum omnibus copiis,quas tum patatas habebat, i
Nauarram,vt maturius obfeliìs Tutelae ciuibus fubueniret,celeriter contenclit.v Симпатия
tus cuni Nauarrç populis nunciaretur,plures Lufetanç faäionis eqmtestomitëmonere hor Наката nó
tariq; cœperunt,vtä Tutelae ciuitatis oppugnatione defiileret,propterea ep fi ей exercitu,quë biliñ ad Cos
ducebat Rex Aragonum in Nauartam,femel ingredereturmô dubium quidem elfe dicebant, тает Ром.
quin facile fubitoç regno potuetm.Quod etiam neq; fine magnis cladibus,netp fine Gomis „ü conflitti,
ris maximo dedecore ac periculo fieri poffet.Nam 8l fecum magnas copias-ducere Regë Ara;
gonumßi ei pretereain Nauarra faâionem Agramontanorum,quae magna totiusregnipars а? ­." ­. “т l'
erat,non defututam fcire fe dicebant.Nosautem etfi tibi expeditionem тат diiï'uademus,te ‹ ­ il.'
"i
'lc' `
ramen de noiìrain te вас dubitare nolumus. Quippe qui te quacuriqs fortuna fequi @paran t , . д.
rimini fumus.Verum пес; fortis Ducis, неф prudentis effe ducimus , vbinulla victoria fpes \ .
¢it,fortimae cafus expetirivelle.Qu0d i'i Rex Aragonum regnum Nauarrç fuis liberis relina
quete veller,turn vero Comitiprofuo regno mori' fatius elle@ regno cü honore fimul antifa
fo perpetuo moerore vitam ducere, Sed Regis hanc elfe coniìantiiìîmam voluntatetn, vt poil
dus obitum itatim Nauarrae regnum tibi reitituatur.Regetn praeterea iam oëtogeiiarium eiïe
став mortalê. мат igitur ac fine peticulo motam perbrcuis temporis ferte@ paucotû diese
impatientia 6i importuna tegnandi cupiditate regnum,quod partum eil"et,amittere.lllorum
iraq; Comes verbis ö( rationibus adduâus exercitum ab oppugnanone reuocauit, 8i fuo toa
sin@ regni nomine legatos ad Regem „этом cum eo pepigeruntm ex arbitrio fuo dum
viueret Nauarrç regno , quemadmodum ReginaBlanca, pnufq'; a' vitaIdifeederet.initituei'aß
vreretut.Moriens autem Foxç Comitilibetam eiufdem regni poliefiìonem relinquererliac
igitur re perfeêla 6i legatis honorifice dimifils,Rex ab itinere rediens, Tatraconem, quo Regi
ria Ioanna coniux ö! Ferdinandus filius paucis ante diebus venerant,profe&us etti-lic p dies
commoratus circiter olio/,cum Barcinonam verfus prçrniffas cohortes fubfequi письму; Mors Regi»
na fubita grauicp febre correpta eius profefìionem diltulitßuius фит multis 8i magnis côs м ходим.
Ге&пз cutis continuacp çgrotatione laborans , infra paucos dies affliflum corpusafi'iduis las
boribus öl fupra mulieris natttram deñitigatum deftituitßuius inopinatus deceifus incredibi
le diâu eil quanto dolore non Regem folum öl Fetdinandum нищим etiam Tanaconenfes
omnes cities 8i exercitum totum conůernaueritio biit non minori fortitudine atqsprudêti'a`
с}? vixerat.Nam cum valetudine biduo fatigata decubuiifet,die tertio ö( fe morituram cogno
uit,& mortetn animofe iàuäeq; fubiuit.Die i'iquidem fue valetudinis quarto cum accito facer
doti Cbriñivicario diligenter exaâç vitaerationem retuliffet, omnia primum Chriitianae rez
lígionis ô( ecclefiç facra myiìeria c'Èdeuotiñìme petita recepít.Deindevvocatis fimul cum Rege д
nonnullis magnatibus 8l Atchiepifcopo Tarraconenfi teilamentum prudentiiïimecondidit. l
Poftero die eonfalutata reuerenter â pluribusintroiniñ'is equitibusgab vtroçlarere duabus in
nixa mattonis paululum caputextulitßl omnes qui aderant circumfpiciens tenui voce öl iam
ребре languenti:quâtutu сшиты: proceres, inquit,l Веха ego vobisp чета fingularivis
 шиттзшшшщщ
Regine um tute Si erga nos probatiiiìma fide deberemus, non immernores quidem laborum veitrorum
b4
A adter.magna i'i quando
bamur. noiter animus
Siquidem a' magnis cutis
vos qidigniiiimos eñ'e8liâэтакие cogitationibus quiefcebat,
diu cognouimus,quibus inuicem
iure quodam loque
premier;
5 п' virtutis plutimum debemus,ôi id ipfum,ii grati eii'e volumusnngenue profitemur. Nâ qv tot Í
lmmanesceniuratos oppreiïimus, q: boites externos deuicimus,q> non amifimus principatü
'qv honorem 8i Regie dignitatis cleats таинствам deniq; iumus incolumes vobis prerius ac
ceptum referimus fideliiilmi proceres.Sed quoniam bis miieris'temperibus baftenus officio
veitro fatiffacere noitrç facultatis nö fuit,vobis,vt icitis,equites quod potuimus,quotidie gra
tias agebamus,re fatiit'aâuri cum quietiore vita 8l fœliciori itams conditions f'rueternur , tam
ч eti't meritis veitris dignum referti nihil vncìä poterit.Nunc autem quia rnihi т; mortalis,cn
ius apud deminum rationem fum redditura,dies vltimus adeit,8l Rex тент erga vos отца
Исетф fui'cepit, fi minus officio virtutiq; veitrae таит“, a` praefentibus vobis 6i abfentibus
vniuetûs,quibus me multuin debere cognofco,retum Omnium veniam 8i debitorum remii'i
fionem peto.Et quoniam vos vel meritis veitris,vel пота commendatione Regi veitro Iсап
ni 8i Ferdinando principi qächariiiimos fore minime dubito,nobiliiïtmi proceres, ipfutn Re
gem i'enem 8l Ferdinandum filium adolefcentë fuppremo nunc fpiritu laborantis anima: vos
\
bis in perpetuum cömendoHaec lecuta itatim caput 8i languentia membra teiecit. Tum ve»
ro per omniuin ora manantibus lachrymis, ne Rex quidem eculis temperate potuit. Стай
VerbaPrie/ß compreñ'o tandem gemitu Tarraconeniis Prœful lefti fpondam,cui Rex adhaerebat, prepius
lis Tarraco» accedens,Deus,inquit,te Regina Chriitianiiiîma largitor omninm bonorum in priitinâ vale
unifi: ad Ro tudinem reitituet,Deusenim multorum hominñ precibusßi populorum tuorñ fupplicatiœ
ginaто tribus erationibuftß cômot? te Regi, te Ferdinando principi, te nobis ipiis reddet incelumê.
Siquidem magna eit mifericordiaeius ,qui iuitas hominñ voces 8l erationes exaudittOmnes
tui populi,emnes innocentes pueri,omnes puellae virgines ad Deum pre i'alute regiae tu: ma
ieitatis continuas preces eiïundunt. Cura igitur vt valeas 8i omnes cogitationes iitas, que nö
inñtmis modo,fed etiâ beneualentibus maxime necere felent,depone.Nâ 8l tu quidë Regina
nihil nobisßl nos omnia tue maieitati debemus.0mnes erñ principes de fuis militibus 6i pe
pulis iatis bene merentur,cumulateqs iatiifacmnt,quibus б< bene cenfulunt,8i fua defendant
öl iniuriam fierinon Пинт ,'Quod oiñcium â Regia tua maieitate nemo certe vncïs defideras
uit.Nos vero öl pro Deo,it neceife fuerit, 6l pre ptincipibus noitris,öl pro nebisipû's motie
типами it nobis idem nunc cit anitnus excellentiiiima Regina,qui fempet fuit, non equi
dem dubitare debes maxime nobis curse iemper fore Regem 6i Fetdinanclum principem no
ñrunr.wam öl nobis omnibus nihil optatiusmihil grati’ hoc tempore prçitare potes, ф
it omnibus reieâis cutis ш: valetudini confuluetis.Tunc oculis шкаф quail reuiuifcentis,et
gratum fibi Prçfulis fuiife fermonë prç fe пища reliquis equitibus, quae Ptaei'ul pollicitns ef»
fet,fe faftures afirmantibusgratias egit.Etonmibus dimii'ils equitibus Regent retinuit, qui
cum etiam cubiculariis mulieribus ametis,multa inuicem contulerunt. Caetetum paulo poit
à medicis,qui cum equitibus житницами: ii melius valeretinterrogata , certe reipòdit
adeit vitae meç finis.Nam.& grsuiori nunc totius corporis dolore шипит-‚86 peruitum om:
nia palatum faitidit.Ea enim que guitui grata elfe folebantmihil praeter amaritudinem fapiñt.
Шине ialuti potins animee multe quidem melius , ф corporis confulere poffumus . Magna
omnes,öi praecipue Regem,triiticia cum hoc dixiifet атаман! de falute eius iam defperann
tes continere gemitum vix poterant.At illam quidem nö minor animi dolenq'; valetudo cor
poris angebat. Eins enim corpus grauis infirmltas , fpiritum vere continua cogitatie defatiga
batSiquidem bellis,qua: contra boites gerebanturmondum côfeétis, et Regi iam feni, 8f Fer
dinando i'ilio adelefcentimaxime timebat,filio prefettim cuius tunc abfentis incredibili defi»
derio tenebaturllle nani; paucis ante diebus in Caitellam profeftus erat, vt cum Ifabella Io
annis сам; Regis filia connubiurn,quod per legatos pattü (штифтам. Tameti'i rnihi
P___-_.
 @e Зонта: 'Rege iärago'mç., ' î . íolìtev.
quidam equesillius temporis dixit Ferdinandum tempore quo Regina mater eius Ё vita mis
grauitmon in Cailella fuil`i`e,fed Caeiarauguitae. Quem videre Regina priufqä difcederet a vis
ta maiorem in modum dei'iderabat.Ferdiriandum iiquidem fiuc cum Rege,fiue cüv alio loquea
batur tertio quo@ verbo nominabat.Hac igitur animi follicitudine corpus quod longo dos
` lore magna@ febre grauiter aegrotabat,magis in horas debilitabai". Ea tñctfi nö min? anxie
tate animi@ corporis dolore fe confici fentiebat,a‘fe tamen curas ô( cogitationes auertere nui
lo modo poteratßaeterum cum laborare animam fenfiffet , vt a' меня iam corporis vinculis
folueretur,vocatis,quibus in facris rebus Ö( diuinis oificiis vti confueuerat,facerdotibus iena
ta voce öl imperfefta orate patres,inquit,genetis humani redemptorem pro animas noitrç fa
lute.Hœc dicentem ô( Chriiti crucifixi fimuiachrum ampiexam fpiritus defecit.Et ilatim fo:
lutis,quae iam diu compreii'ae fuerant,vocibus, lamentis, ac plan¿tibus tota domus perionaa
bat.Omnes enim cuiuf@ çtatis ac fexus homines,ita voces lachrymaf@ fundebât, vt inter fe
quandam mœtoris contentionem çdere viderentur.Mox vtvoces comprimerent, alRege c6
moniti,dum mattone puellae@ или illentio mutos q'itus animo voluñt,pueti nobiles, quos
illa tan@ filios educauerat,doloris magnitudine grani@ vulnere percuifi, ne@ gernitus, quos
emittere femeicœperant,iupprin1ere, ne@ fe plorantes propteriuifum Regis,intra domü Res
giam continere potuerunt . Sed foras egreiil maiores queilus, öl quales tunc illis recens dolor
fuggerebat,fundentes,totam ciuitatem magno топоте trilli@ таи complemnt. Tñ 8i oms
nium Tartaconenfium Hetusßl miiitutu,qui extra muros ciuitatis erât in cafiris, miferabiles
queitus exaudiebantur.Quorum alii prouidam твист, alii prudentem fœminam , mitëalii
dominam,alii fortem Reginam vitaginem@ vocabant, Detti@ moriens incredibiliiui deûde
rio cunftos aifecit.Et praecipue Regem,qui non amantiiiîmam folum coniuge,- i'ed etiâ пани
snam comitem,öl praei'tantiiiimam bellorum fociam,laborum@ patientiiiimam perdiditßu
ius obitum etti moderate ferte, quia prudens erat,omnibus videbatur,incredibilem turnen ei?
animusßi muito quidem maiorem,q'5 vultuрис i'e ferebat,dolorem fentiebat.Nam cum labo
rantem animâ proximas@ mortis certa figna vídiffet, fummo@ dolori par elfe refiiiereq; non
poiiètmtultis perfuqu lachrymis oculos auertens in aliud,quod proximum etat, cubicuium
feoeiiìt animo confternatusHuc ingrediensianitori cubicularic@ praecepit,ne quis ingrede:
retur cubiculummifi prçmonitusnie eum confolari conaretur.Tñ veites, quibus indut9- etat,
e-xntus,lugubr_es accepit.Et obuoluto capite diu lachrymis тиши quib9 tamen,vt facili?
multorum nobilium,qui ad ей veniebant, triiies animos 8i iuilum dolorëleniret,abitinuit,
at@ multis gementiba , qui recenti reiîitere dolori nullo modo poterant,fi Reginam Ioannâ Verba Regis
quam amifimus,inquit,procereslachrymis ai morte redtmere poffemus, nó equidem dubito
quin eâ mihi reilituerent oculi veiiri.Sed quoniam lachrymç nec illi mortuae,nec vobis profi
ciunt,cauendurn quidem nobis eit,ne dum lachrymas inanes fundimus diuinae voluntati na’
tutae@ repugnare videamur.Haec locutus omnium fingultus compreiilt 8i джигиты;
l Tarraconenli,qui fibi aderat,curâ funeris ö( ordinem commendauit. Poiiero die 8l in omib9
t ciuitatis eccleilis öl in Regia domo регате excquiis , corpus aronratib? öl opobalfamo Regü
t more perunâum, plures öl Tarraconenfes, öl domus Regie facerdotes cum militis equitibus
в 8( Tarraconis antiilite duce Populetum detulerunt.Quoniam iic teilarnento ilatutum fiierat,
я eil: paifuum
na enim Populetum tempiñ maxime
milia quinquaginta abeit,a`venerationis,diuo@ Bernardo
Tarracone vero diitat quatuordicatñ,quod ti Barcinos
Si viginti. In q"muito­
i
i tum .Aragoniç Regü monumenta fepulchraq; marmorea cernuntur . His autem qui fepeliem
t;dum cadauer deferebant,abeuntibus, Rex alios Duces ac milites omnescöruonuit,vt in tertis
lium die profeftionë pararent . Biduo igitur abfumptocutn omnibus copiis, que Tarraconae
u tunc erant,Barcinonê verfus proficifcens ad Alphonfum Aragoneum ô( Pratarü Comitem',
l
i' quos,vt fupra demonilrauimus,cü exercitu contra Barcinonenies miferat, die tertio peruenit.
i Sed nutte ordo rerû a` lunga digreillone me reuocat. Ad Alphonfum igitur Aragoneû 8i Pra
 ­ ‘­ ‘ o > о l J ‚г
f, . ~ шияппаэкишют.
т tast Comitë redeo. Ab his enim calamus fermoq; diuertit . Qui ex oppido Saitcugato; q'uod
abeit â ßircinone fere': decë milia pai'fuü, aduerius Barcinonenfesd Rege тип cis Rumen Be:
Flumâ Bcfon ion,quod cit prope ciuitatë,caitra pofuerunt. Hinc primum magnis 6i crebrisincurfionibus
. ad portas vitB ciuitatis omnes agros igni ferroq; quotidie depopulabantur . Deinde caitellñ.
quod in altiori loco iupra ñuminis ripâ propugnatoribus 8l :edificio valde munitü erat, гав
Iacobus Ga¢ ter oppugnare cœperunt.O„uod cû Iacobus Galeotus,quiciuitatis 6i exercit9 praefeftus erat,
learns. animaduertii'ietme dei'es in magno ciuitatis öl obie [forum difcrimine videretur, magno cum
equitatu 8ipeditü quatuor milibus,vt obieiiìs in caitello maturius fubueniret,egrediŕ'. Etins
itruöta acie, cobortibus eleâis, quibus initiû cômittendi prelii cômiferat,Dionyiìum Portu
Dionyi'wPor galliç prefecit. Alariis vero Menautus 8l Gratianus Aguerrius praeeranthie vero Galeotus
медик. Duces 8i milites omnes bortatus Regiis equitibus,fi prçliû còmittere vellentßgnü dedit . Al
pbonfusaiit Aragoneus interea киша qui caitellû oppugnabant, cñ reliquis omnib’ copiis
стишкам Ruinen traiecerat,öi initruftis ordinibus (эта Erediam,Ioannë Prataiy, Martinñ пинай.
{Е alu' Duces 6i Ioannem Dembü praepoiuerat.Hos paucis verbis bortatus, 8i in boites impetñ facere vo
Regis. . lentes continuit,donec propius accederent,vt procula' muris ciuitatis praeliû cómitterent . In
Preiiů apud eos ergo propiusaccedentes,magno tubarñ Öl tympanorum concentu iigno dato , Duces 6i
Barcinonem omnes equites Alphonfum Aragoneû fecuti magnü impetñ feoerlmt.Quibus boites eñ tur,
соттЩ’ит. ‚=Ьаи primo prielio relìitere non poiTcnt,in ciuitatem celeri fuga ieie recipere cœperüt.Qui cñ
о cciforú Ё portis ciuitatis ingr-edi fimul nequirent ~, eorñ a’ Regiis equitibus occifi quingenti,capta vero
raptìuorum tria milia fuereßi in bis Galeotus 6l Dionyûus Portugalliae non folñ capti , ied etiam grauiter
тазик: nu» vulnerati.Nonnulliaůt,quiprçuiderantingreifus difficultatëmon ad ciuitatem,fed ad praxis
тет. mos montes öl films fugientes periculû mortis euaferunt. Multi viëtores in ciuitat'e fugientes
'boites infecuti per porta, quam Nouâ Barcinonenfes vocât, in ciuitatem ingreñ'i cñ crues nó
“nullos occidiiTennmox ramen iaxis, quae de feneitris praecipitata cadebant,periculo cedere te
­grediq; coatti fuere . Ex quibus graue vulnus accepit Artalis Cardona Guliiani Comes . His
egreñìs Öi ciuitatis portis coneluiis, Alphonfus Aragoneus receptui canere Гит: ‚ 8i exercitus
omnes incolu mes in caitra reduxit.Hoc prelio quanq'a tanto vulnere регент: б! iam cöiterua
ta ciuitas lugebat,tëpla omnia,quo mulieres'cum pueris 8i puellis confugerant, lamentis 8 mi
ferandis vocibus perfonabant.0mnes totius principatus cöiurati metu perterriti,i'eie Regi:
clementiœ dederunt . Barcinoneniium tamen animi nö minus ф antea fuerât pertinaces crit.
Alphonfus ай: Aragoneus ingenti potitus vittoria fuperueniêtem Regë etfi propter obitutn
n пÍ Regine intcitino recentiq; dolore coniternatum,produi~`tis tamen triûpbantis more captiuis,
non parua lzticiaßl quâ ille diillmulare vix poterat,añ‘ecit.Hac enim vittoria , multis boitiü
captis principibnsßl totius ciuitatis deditionemßl omniñ laborum fincm polliceri videbas
tur . Hinc igitur Rex ad locum ciuitati proximum cöiunâas omnes copias adduxitß( œpto
fuburbio,quod Petralba tum dicebatur,ibi caitra pofuit,expugnatifq; omnibus,quç ciuitati
aderant,caitellis öl turribus, vnd@ terra mariq; ciuitatis muros maioribus minoribufq; tot
mentis oppugnari iuiüt. Nam praeter câpeitres exercitus,erant etiam in mari triremes vigna;
l-ti,iedecimq3 naues onerariac. Quibus Bemardus Villamarinus aliiq; Duces nö ignobiles cñ
magno pugnatorum numero praeerantßiues itaq; tum longa fame, tum acri continua@ op
pugnatione compulfi are; omni viŕtoriae iubiidiiep fpe deltituti, p triduum impetratis inclu»
ciia legatos ad Regent primos ciuitatis de deditione miferunt.Quorum vnum,cui Ludouicua
Seftätinus crat nomen,al Florentia Tuiciœ prouincia: ciuitatc oriundus,in bunc moduni Re:
О ratio Lm gem allocutum fuifi'e ferunt.O¿1emadmodum, clemëtiillme Rex, liberalis magnanímiq; vir
doniri Secian tus illuitrior eit,multoq; tunc excellentior habetur,quum is,qui praeter opinionem meritaq;
tint ad Regê, fua munns aliquod magnü recipit, 8i omni bencficii ipe deititutus , 8i extrema rei nece Папа:
' ссадив egeitate,miieram animam inopemq; vitâ duccbat : iic 8 omnis dementia maior-is eit
gloriç,quu'm crimen eius,cui remittitur cit grauiusmullame; venia тешит. Ingreti Barano
 йеэоаппе 'Regeживоты? Sf'ol'. по;
Инд
5l
H-
E.’ me clues omni quidem vel humano vel diuiuo fupplieio digiti fuminifi fortelqv 'eos fui con”
tus Татар maxime pœnitet,tuani nunc clementiam Dei@ mifericordism meteantur.Angeli
quorum natura noltra,id cit humana multo praeftantiot ell, ingratitudinis ctimë öl elationis
in Deum crtorem fuurn,cuius.fieri fimiles afectabantnniquilìlme commiferñt. Qui ftaniê
de cœlo nur@ cecidilientnanta quippe eli dementia Dei,iì quum deliquerunr nö ipiì i'ibi dea
.wt-ICF!
El' fuiiîentfuamq; culpam pœnitentia дна: cognouillent. Fortuna fempet inconftansmobis in
uidens vel noitra potius imprudentia 8i humanitatis infirmitas opes пота: omnesmaximis
laboribus terra marriq; partas euertit.Honores in contumelias öl oppobriuni , libertatem in
feruitutem mutauit.Nobis deniq; fenfus omnes eripuit, тыкв prçter mileras animas religt.
De quibus ii fuppliciumáuis iuitiiî'imum,i`umpferis , cû praefertim (иге folitç clemëtiat nos
tradere non dubitemus,niagnum quidem pietatis 8l humanitatis nomen, quo nihil laudabi'li
us ell in principibus,a‘te profeâo longe tecedet.Si vero Barcinonae ciuibus,qui mortem me
›М`›ЕЪ‘“П’Ё ?`П.Ъ’Й
В
rentur,vitam pietate concefferis, quod 8C iîne vlla repteheni'ione Öl tua magna cñ laude facere
potes,fan&ifîìmtnn quidem clementiaeШа: nomen бС immortalem gloriâ confequeris, maf@
virtutes omnis admirata poiteritas tibi fanâoq; tuo 8i vere Regio nomini benedicet. Sed ego
dum pro Barcinonenfibus oro,mitilîlme Вежа oratoris oificio fungor, nonignoro ramen
ф vel iniufte vel impudenter faciam,qui eorum falutem peto, qui non clementia quidem tua,
fed animaduerûone öl quouis genere mortis digni fmt,Qui diuinam öl Regiam tuam maiea
ilatem grauiter 6( indigne laeferuntNon igitur vitani,qua fumusindigni,fpetate, non veniä, .
quam non metemur,petete:non tanti criminis impunitatem deptecari,fed dignñ noitra cul»
pa iudicium,meritafq; poenas depofcere debemus. Cluare ne пойте preces iniuilae tuas aurea
magis offendant,excellentiiï`inie princeps,accipe claues tua: ciuitatis.Et quoniam a` te Rege pa
trecp noitro fine caulà defecimus, impieq; deliquiinus, quodcunep fupplicium mortifqg gena
а

а
in corpora noitra fiametis,cette non recußbimusJNloltrisenim cognitis erroribus á tua mas „
ieitate,quam crudeliter offendimus, non minus iudicitun precamur, ф mifericordiâ petim9.
Quod fi nos,vtmeremur fubire iulTeris,vna quidem nobis non paruo folatio futura res eilSi
quidem потов cognoi'centes errores,pi­o culpa fupplicium non coattimö pertinaces,fed vo
lentes vltroq; patiemutPcenitentibus enim 8l fuam culpam cognofcentibus, pœnas ö( crucia
tus omnes,quibus iure plefluntutmon dolori quidë,fed voluptatipotiuseffe folentl-Iis prees
fertim qui vel in Deum,vel in Regem,ficut nos,vel in parëtes temere fe deliquiife cognofcüt.
Haec locutus oiculatas 6l lachrymis afperfas claues obtulit.Rex autem pietate commotus non
fine lachrymis acceptis clauibus huic ceterifq; Hentibus legatis öl ofculandam dexteram Гир—
plicätibus liberaliter praeter niultorum opinionein praebuit , 8( Barcinonenfibus cûŕtifq; ho
ûibus non vitamfolum öl criminis impunitatem,verum etiä priitinam libertatem 8i bottone
Omnium reñitutionem 8l integritatem pariter conceil'it.Et legatis dimiilis, poilero die Ваш Rex Barrin
stonç pottis recluiisßi obuiä ciuibus pene omnibus egreillsnriumphali etitru, quein ciuitas nem iiigred
obtulerat,recufato, candido veótus equo per portam, quam diui AntoniiBarcinonenfes vos ful'.
cât,ingreii`us ей. Et cuni per omnes ferê ciuitatis vicos familiariter equitalfet,ciues penuriam
МЮ ô(famem pati i'quallore vultus ô( corporum macie facile cognouit.(luapropter edibus
in Regiis expofltus inopia panis öl ciuitatis inedia petmotus, Бая-стопа: itatim cöuocatis ma
gißtatibus alimoniae reiq; frumentariç confuluitHoc bello confeŕto , quod annos decem 8i ВеПит dccê
menfes quatuor perdurauerat,ölBarcinonenûbus in Regis fidem gratiamq; reuerl'is , omnes atmotum ‘É
totius principatus populi попади; pacis öl quietis percupidi promiferant, magnis 8i multo quatuor me
rum dierum fupplicationibus perfoluerunt. Idë Aragones, Valëtiui, öl Siculi omnes fecerñtt Лит.
:Quo-rum plurimi nobiles, öl praecipue Siculi, non fine magnis muneribus ad Regem itatim
gratulatum conuenerunt.Q_uos Rex honorifice fufceptos militaribus titulis 8l praeclari's iniïf
gnibus ornauit.O mnibusgratias agens,feq; fimul excufans,fi propter temporumconditios
влет,“ eins ammus optabat,teferre non _poffet . Ощфре qui totius principatus teconciliatis
 2.Дате:Видишь.ту.
populisßl prœfertim Barcinonenilbus,quorum recuperatienem iam defptrantrat,ñnitiqu la
boribus ingentë laeticiam,quam animo conceperat,oa|lis vultuq; prae ie ferens,bonis omnia
bus, per quos dignitatem 8i falutem fuam defenderat, fatiifacere q'smaxime iindebat . Deoç
optimo maximoq; cuiusauxilio perpaucisadiutus equitibus, non folum Gothalanos,vernm
etiam boites externos eppreii’etat,gratulabatur . Omnes enim Gethalanorü populi , paucis
exceptis nobilibns,& cum his Belaguereniîbus 6i Gerundinis 8i Montis Albi municipibus
i Rege defecerant, tameti'i Gerunda: nonnulli ciues ad Palarienlium Cemitem declinauenmr,
ques tamen Regina Ioanna , vt latins in alie loco fcripfimus , ad паст Stiamtatem magno
fermette reuocauinßelaguerae que@ populares tumultuari coeperunt , quos 8l eorum magi.
таща Regis ingredientisaipeftus compefcuit.Nunc autem etfiînonnullorum, qui Regt fi
deles fuerunt,meminii'ië velim,non audeo tamen quos poirem nominate. Aliis enim,fi ques
mibiignotes fua laude fraudarem filentioq; praetetirem,fortaß'e quidem non paruam innidiâ
facerem . Viris igitur omiiïis de nonnullis шептал: cenitantiiiimifc; mulieribus breni ier»
:ariliellana mene referam.Q_uarum vna Barcinoneniis nomine Carthellana magnae prebitatis atq; con,
legi fidelis itantiç foemina,vt Regi i'idem feruaret,primum i'e magnis opibus,deinde demo patriaq; nec
„им. non prepinqnis omnibus 8i añìnibus priuari ран?! eit. His enim киша omnibus , cum alie
rum conatus immanes ferre non poii'et,aî ciuitate difceilît.Msgnum nimirum ô( шит mue
liebris focus exemplum fortitudinis exhibuit. Mitabile quoq; fue virtutis тын-‚8 erga Re e
Zapateri: pu gem fincerœ fidei firmamentum cuiuidam puellç,cui Qapatera fuit nomen,animus ватта.
lla Regi fi» uit . CLuœ cum fuz domus emnesa` Rege defeciifent , a' fponi'o fue , qui cum aliis defecerat,
(Élise interrogata quem erga Regem animum haberet . Ego rei'pondit б! vnum Deum colo, qui in
cœlis ещё! vnum Regem Ieannem in tetris. Мокко deinde in defeâione fponfo funerieius
[abella Mon intereiïe „еще: fibi lugubre: veites ab affinibus eblatas non induit . Illud etiam quod Ш:
mia ßdelìs. bella Montants cegnominata fccit,rnagnae quidem fidelitatis nec minoris fortitudinis тю:
argumentum.Haec enim cum Вал-стоп: magnis opibus mulqu vel animi vel corporis vir
tntrbus maxime polleret,eratiiquidem admodum diuesßi forma iniignis,ôi a' шпал ciuib’
vt in Regê coniuraret,cogeref, ne cöiurationis crimen fubiret , clam noftu Pobolim oppidi
fuum in quo premunitam atcem babebat,paruo comitatu fe tecepit. Hic paulo poit a' fecero
diuti? armis ebfeifamec eppugnatione,nec minis тиф ceitlt,fed tam diu caitellü fe@ propria
gnando deiëndit,donec miifum â Rege fubiidium,quod aduocauerat iibi,fuperuenit ­ Nâ ей
primû Rex intellexiii'et Ifabellam mulierem fibi qâdeuotiiîìmâ ab boitibus eppugnari,öl ob
i'idione premi,itatim Petrum Torrellam cô excrcitu 8l auxilio Pobolim mifit. O`ui celeriter' il
luc prefef'tus breui boitibus tpiligatis 8i Ifabellâ Мамаша feruauit incelumë, 8i oppidanes
omnes, qui metu perterriti iam cogitare de deditione ceeperant,tutos in fide retinuit. Verum
enimuero,quod _admirabili9 fuit,in tanta mulierum multitudine tres,qnas modo memeraui,
duntaxat in officio permanferunt.Quae quidê quo pauciores# virtute atq; fide pates fuerüt,
eo pfeâe maiorë laudë 8i Regis gratiä meruerunt . Nunc ай: de praeliis 8i oppugnatienibus,
ti fub idë tempus multis in lecis acciderüt, non dubito quin aliqd immo multa ptermiferim.
Sunt erñ nönulla, ¿j ей aliis centexere vix potuimusmec tamen erant filëtie digna. In quibus.
multorñ qdem Ducñ an; equitum virtus nö foltî magna fuit pipetta , iisd etiamadmirabilise
. Prefertim in Ampuriarñ ciuitate , vbi centum 6i quinquaginta Regis equites ôi рапс: admo¢
dum pedites,qbus Petrus Torrella prçerat, ab ingenti Gallorñ multitudine тиши; termen
tis obi'eilî,prepe" duos menfes acriter prepugnantes ciuitatem defenderunt. Clues nô boi'tiñ
\
vires,nen multa tormenta,quibus acriter eiïendebanturfed fola quidem fames equis abiuma
ptis ad cibü,deferere ciuitatë coegit. Fuit hic tamë interfeftns eques quidam nobilis nomine
aura :ques SauraPercufi'i vero grauiter Raimundus Lauianus Gafparis Lauiani iilius,Martinus Garau:
cop et alu Cruillasëarreraßetrus Michael,qui fuerat Regis Alphenii Vicecâcellarius,Zapara eques et'
lares ии lne dinis Motefani, Ieannes Valcôcharius,leanchius Mefquitan9,Aluatll8 Мажа “ат“
Ау.
Framu
 ibegloanneßegeìlragome. гоняешь
En??
.Si
Э
ЁЁ—Ё Garrusln eopraeterea pisello , quod apud oppidum Dematum geitñ ниш: demôittauitnuii;
ptet Rhodoticum Reboletum,capti quoq; fuere Ioannes Cardona Comeitabilis, Dominus
Monialini Siculus,Puccius ordinis Montefani ‚этом, Raimñdus Labian9,Fetdinädus Ofo _
rius,Ioannes LanuciusDeiìderatus ай: dñtaxat Petrus Nignus,nec­hicquideab hoitib9,fed Petr? Nigif!
р etrore,quaii Gallus спеца? fociis occifus.Item apud oppidñ Peralarú multorû quideru то occifu't. А
admirabilis extitit. Perpauci gppe nobiles aduerfus ingente hoitiñ multitudine acerrime pue
gmntesme Rex ab hoitibus caperef,cŕt°ecetñt. Cuius quide rei pcipuam laude omnes q резе: -
lio interfuerunt,Scipioni Parella: libenter aifctipfere.Plures tñ 8 bic capri fuere,ex gbus Lus Ludouicur
douicus Mudatra сй in arce quadâ fub cuitodia maneret,poit mediâ nofte deceptis cuitodib9 Мим-‚44 Í
ex alta tutti dei'iluit,öl extra vallû arcis egrefi'us infpeftaa vigilibus 8 quifnâ eit'et interroga, Ч
tus,Mudarra itatim reipondlt inrrepidus,qni dvobis recedit.Sed redeo ad Regem.

WLIBERXVIIIM DE PERPIGNANI OBSIDIONE. i

V I F A Т A L I ratione,vr plures arbitrabantur,ad labores natus
continuos,poit tot vel externa vel domeitica bella,fenio iam côfettus « ..
aliud etiam 8 inopinatñ cum Ludouico Rege банок bellum geilir.
Huius ай: belli pcipua caufa fuit pecuniae , quam Rex Galliae Ioanni
Aragonû Regi mumauerat,repetirio.
icripfimus,breuiter De quo mutuo etû fupta igitut
ramen hoc loco tepetemus.Deiicientibus fufius l 'l
Gothalanis Ioannes Aragonñ Rex âLudonico Rege Gallotum tres i . ь
- г v- centa milia aureorü,quos Galli coronas voca't,mutuatus ei donec mu . l
tuum perfoluetet,oppidû Perpignanü totamq; ptouinciâ Rofcinonis oppignorauitßaeterü
Gorbalanico bello confefto Perpignani cities aliicp populi finitimi,qui Gallorñ mores 8 ima
perium moleitiii'ime fetebât,quotidie nec iine tumultu Тай Aragonñ Rege cöuocabant.Hoc
admonitus Ludouicus ab illis,quos Perpignanenfibus caeterifq; populis praefecerat, metues
ne ii Perpignanenies ad Aragonü Rege deficetet, 8 орршов: polietilene 8 peeuniâ,quâ mu
tuauetat,atnitteret,legaros ad Rege Ioanne mifit. Qui сй eo de recuperädis pecimiis синеет
ageret.Quas ii Rex Aragonû ioluere noller,aut nö poil'er,oppidorñ,qpignorauerat,iibi pro
prietatis omnia iura cedereLQuod й min? hoc facere vellet, de reddendo mutuo côpraedes 8
fpòfores in Gallia pitarer.Haec cü legati retulifi'ent,Rex hoc modo tefpödit.Si mutuñ quod a’ ведаю?“
me Regi veitro debef,foluedo пйс eii'em„pfefto 8 vos exigedç pecuniae 1аЬоте,8 те ipfum fum, `
reddedae cura,qua maxime pmot, êprimñliberare. Nihil ей eiñ quod hoc tepore me magis
tätigen@ hçc aetis alieni follicitudo,nihil quod magis optem,q'3 Galliae Regi,q nos tä песета
riis teporibus,fiverñ fateri volumusßi pecuniis 8 militibus plurimum iuuit,fatiil`acere,Nos
itris pfertim redeptis oppidis.Sed huic animo deliderioq; noitro vites 8 iacultates defunt. Si
quide bella, ci tot annos,vt fcitis,gefiìrnus,nihil nobis auti, nihil argenti, nihil deniq; rerum
omniñ mobiliû reliquerñt . Quicquid preretea preciofum noitri procetes 8 familiares tam
Siculi , ЕЁ Aragones habebant diututnitate belli confumptum ей . Regem igitut Ludouis
cum magnopere togam9,vt banc mutui repetitionetu tam diu diffetre velit, donec vel ex par
vuis ve&igalibus noitris, vel ex vfu cenfus oppidotum noitrorum,quae poiiidet, fibi fatilfacin
at.Nam ins proprietatis,quod ille petit,alienare non poiTum.Vades autem,quos dati libi' poe
-i'ci't in Gallia,neceiiarios non efi'eiam cognofcit,Multos enim ac tutos haber fideiufi'ores, dû
tot populis nf'is,quibus impetat,vtif.Quod ii defeêtione eorum timet dñmodo riò aliquam
patianŕ iniutiâ,illori`i ego fide 8 ofi'icium prçitabo.Ad cui9 tei fecuri'ratem fponfore me prac
-beo.Et quoniam mihi Rex Ludouicus nouis condiuombusquas poilulatsôi питающие—
 и lßäannetßtcultdiŕumvuy.
_ -. _— _.А_ .)А
rum noitrorñ,'quos ipfep pecunia,quaetibi debef,poßìdet,8i amicitia noitrç штампы.
eit,eo dilígëtius opera dabo,quo minus expoitulare mecñ iure poiiitßum boe refponfo lega
tis in Galliam reueriisßi oppignoratis populis imperiû Gallorum tumultuoiius recuiantib9,
Rex Gallorü Rex Galliae rurfus 8 amtitìonë pecuniae,8i PerpignanenНиш defeŕtionem verita, vndiq; mo
in Шлюхи? re Гио conuocatis equitibus magno cum exercitu Duces eleftos,vt Perpignani clues 8 reliefs
mißlfmds totius eius ‚рикша: populos armis 8 oppugnationibus opprimerët,in Hiipaniâ miiit . Qui
tum. difto Regis audientes p montes Pyrenços in Hifpaniam ingreiil Perpignanû verius proficta
fcuntur.Horum aduentñ cum Perpignani ciues intellexiilëntdtatim nñcios cum lith ad Re
Perpigndnen gem Barcinonam miferñt.Quibus сит deprecabanturm fi eorum vitam charâ haberet, 8
[es'Aragonů Perpignani poit'eiiionem in perpetuü amittere nollet,ad eos cum fubiidio celeritcr côueniret.
Regernnoeít Sefe côpertum habereconfirmabant Gallorum Regë magno cum exercitu Perpignanû proc
pediem venturum,ac de omnibus Perpignanenfibus 8 eorum finitimispopulis vltimñ fum
pturum elfe fupplicium.Perpignanenfesautem omnes decreuiii'e potius ad vnum velle mori,
ф illius vel aduentíi vel imperium ferre.Cum bis mandatis nunciis diicedentibus,arma quib’
aduenientes Gallos â ciuitatis ingreifu inbiberent,indignantes parare согрешит.Quod cum
Galli,qui in oppido cörnorabantur,animaduertiiitnt,iibi mortem timentes, in arcë,quâ Gal
В; Regis praefeŕtus tenebat,feie receperuntCuius arcis zdii'icium fic vel arte,veloperis magni
tudine przmunitum erat,vt nifi propter famem :t cuitodib9 deieratur,nullis boitium virib?,
nullis ingeniis expugnaripoiïit. Arcis autem praefeâus 8 omnes cuitodes fubito certis locis
munitiones 8 propugnacula difponentes, oppidanos oppugnantes ingrediç conantes acri
ter depellebant . Interim vero Rex ex Barcinona cum paucis equitibus adueniens oppidü ш
Perpignanñ greditur.Et oppidanos ab arcis oppugnatione magno labore reuocatos 8 adbuc maxime tu
Rex тупая. multuantes egerrime côpefcuit.Compoiltotandë tumultu,cum eos moneret,vt Gallorñ Res
tur. gi tantifper parerët,donec illi mutuñ pfoluerethatim conclamarunt omnes, vt eos aut morti
traderet,aut ab imperio Gallorü liberaret.Se паев vel iub Aragonü Rege viuere , vel mortem
fubire,vel lógius cômigraredibiq; nouñ domiciliñ quaerere itatuiile dixerût. Quos cñ Rex ì
eo, quod dicebant obitinatos elle, 8 песр pudorëmeq; metñ ientire cognouiifet,mulcere ma
luit (13 mirare.de igitur illis expediret fe наша eife rei'pödit. Interea Gallis q Perpignani
propinquas arces oppugnabât,Regë Aragonü Perpignanum veniiie 8 arcis cuitodes oppu
gnare nüciatñ eit.Qui vehemëter boc nücio cömoti генам oppugnabât ,pximis caitellis,
celeriter Perpignanü cü omnibus copiis côuenerunt.Et pofitxs caitris,multis tormêtsioppig
di portas ac muros oppugnare cœperñt.Eit aût Perpignanñ oppidû nobile magniq; incoia
tus inter Gerundâ Híipaniae 8 Narbonâ Galliae ciuitatë , ab vtraq; aequo ferr:I fpacio remotñ.
Tú itaq; Rex Aragonñ etii pacë magis optabat,q'5 bellñ,admiratus tamen infolentiâ Gallorñ
8 repentinum furorë,q eius voluntatis ignari nulla ratione дна: oppidü, quod poilldebant,
oppugnare coepiiient,oppidanos, cfs antea reprimere conabaf," acriter ,ppugnarët bortatus
eñ.Quod illi fine vila qdë bortati'one itrenue faciebât. Caeterü Gallorum etat oppugnatio du
plex.Nâ propugnantes oppidanos magia qdë arcis cuitodes@ ex caitris Gallorñ oppugnâ»
tes fatigabant.Ab illis erñ tormëtis a`tergo feriebanŕ'. Ideoq; Rex poit mediâ noŕtë , с] iecuta
eit,oîa loca in qbus propugnâtes ab arcis praefeftis ofttndi poterät , magnis multifq; còfixis
trabib9 inieftaep terra muniti iuiiît.Quod ut citi9 ac melius fieret,ipfe gdem tota 'notte çque
militisatç Regis officio vfus eit о Prima luce munitione peraŕta , oës vigilia nottis ac labore
operis defeii'os,vt côquieicerent,commonuit, aliofq; recentiores, qui viciii'im propugnarent
hortatus eit.Oppidani vero omnes 8 Regii milites, quibus etiam mulieres ac pueri armi mie
niitrabant,cum Gallorum magnus exercitus vndiq; oppidum circumplexus oppugnaret,eo
acrius vitro propugnantes bottes â muris propellebant,quod minime dubitabant,quin Гt' in
illorum poteitatem veniët , vltimo iam iupplicio pleŕterentur. Omnes igitur iibi mortis pes
riculum timentes propuguando fortiores erantß magnos labores côtiuuaiq; vigilias tolera
 íEe Beamte üragomç 'nega тенета.
Ё
ЁтЕЁ
ЕЁ:
¿î bantldeo@ ab ingënti hoitiü militudine longa@ obiìdione fefe incredibiltvittute'defendn
bant.Erat enim in caittis Gallorü,qui Гане in oppugnationibus ferociilîmi , hominum milla
qmdmgmta.Quos acriter oppugnâtes, ac nônunq'; icalís muris appofitis afcêdere certatì со Numer9Gal
nites, Perpignani clues ей i'ua virtute,tü Regis hortatu fortiillme reppuletüt. Er ‘quatuor pes lorum excr»
nê mëfes,§ter maximos labores,etiä fam'e multarñq; rerü inopiä ptulerunt. Nâ i'ub idë tëpus синя.
Ferdinandus Regis filius ex Caitella,vbi Regis Henrtici fororë Helifabê,vt fuperius demons
912-1 4
er
gâä'
tá-
äc'ń
a»
e:
itrauimus,iu matrimoniû duxerat, obi'eii'o patri fubuenire defiderans paucis comitatií eqriba
in citeriotë tranúitHifpaniâ.Et auxiliis in itinere côtraŕtis Barcinonë распеве-Ей etiâ 8( Getü
die copiis auttis,Perpignanñ verfus „pricii'ciiì Cuius aduent9 expefiatio terribilis admodû in
сайт Galiorñ ferebamenes enim 8( vlteriotis 8( citerioris Hifpaniae proceres сй magno
equitñ 8( peditü numero fecû ducere Fetdinandû multi Gallotum Ducibus fali'o nunciabât.
.Nam 8( equites valde pauci cü Fetclinando veniebât,8( peditum quo@ paruus erat exercitus.
Galli tamen crebtts falfii'@ rumoribus ptetriti prima notte raciti diiceiibm parate cceperunr.
Ее de fecunda vigilia magno i'ilentio caitra mouentes,obi’idione relil'ta,clam difceiTeruntJ'o Galli ab olijì
ta@ notte continentet euntes,in ваш; fines ante diem puennût.Quorum fugam сй vigiles шведа/свай;
ciuitatis nondum exorto fole,nil'iil in locis vbi Gallorum сайта fuerant concernëtes , animad
uertiiïentmiïefti magno gaudio ad Regem certatim concurrunt propter hoiliñ dii'ceitîim ре;
mia petentes. His abitionem Gallorum nüciantibus, incredibilis omnibus laeticia,fed maior
oppidanis orta eit.A quibus exultantibus maximus exortus ей clamor. Rex autem,cuius ani
Irrius 8( omnis mentis affettus etat in filio Ferdinâdo, fuipicariitatim veretiq; coepit adueri'us
eum Gallos elfe profeitos . Idro@ nonnullis confeitirn бинта pueris velociiiîmis,ipfe mox
cum multis equitibus 8( magna Perpignanenilú multitudine de filiiialute valde follicitus ex
oppido profeŕtus eit.Cum@ nö longius progreiïus спеце: 8( Шей cum exercitu iam aduene
tare,8( hoites in Galliam ingreil'os effe 8( Narbona ciuitatë verfus proficii'ci nüciatum ей . De
quibus rebus eifi minime Rex dubirabat, certiifimis nunciis ailìrmantibus, ramen non tâ 'an
ceps ф videndi filium percupidus ad eum pergere itatuit ­ Signa cuius 8( armorurn fulgores
vbi miliñ feptëiter confecit plane profpexit,8( multos a Ferdinando miiTos nuncios accepit,
ас ingentes laetantiü militum voces audiuit . Ferdinandus interea 8( de Gallorñ difceii'u` 8( de '
parrisaduëtu certior faftus , cü equitibus leuis atmaturae Regi celerius obuiam venit. A quo Ferdinandì
non minus honorifìce (Т; laetantet acceptus eit.Etpoit gtatii'i'imos amplexus,dñ milites vtria príiici'pisadr
а
uf@ conuenirenr,lôgos i'etmonesinuicem contulerunt. Demum Perpignanum fimul eodem пенни.
ЕЖЁЪЕ 'ё Ыдг'ёа‘Ё ЕФЁ‘ Ч
die i'efe recepetñt.Hic dies propê viginti,dü Ferdinandus 8( eius milites longi itinetis laboria
bus defeiiì côquiei'cerent, Rex cöniorat9,interim cóuocatos omnes oppidanos iterum cômoa
петле Ludouico Gallotum Regi,cuius amicitiam conferuare volebat, breui tëpore paretët,
donec mutuíi,quod illi iure debebat,perfolueretut.Ad hçc verba Regis ex oppidanis vit qui
dam nö ignobilis hoc modo refpondir.Quod ex me audies ,inuifliiìîme princeps,hoc nimi Verba сиди]—
rum ей тйей mentlbus отпей, q Perpignani ciuitate 8( totam eius prouinciâ colunt . Vnus di Perpigna
enim ex paucis ego fum,ne dicä folus, quos tuus hic populus omnibus in rebus 8( publicis et ucnjîsad Re»
priuatis negociis femper coniulere confueuit. Quaproptet nemo quidem ей in hoc oppido, gm»
cuius ego mores 8( ingenium ignoré. In hac autem re , quam nunc :l tua Maieitate iubemur;
iam pridem volñtates 8( animos om niñ i'um mpenus.Quibus omnino decretum eit,quod¢
uis mortis genus potius perfetto@ diem vnum Gallorum mores 8( imperiuni fubire.Afi`ueti
quippe tecum viuere benignifi'imo principe,barbaros quidem aliorum mores 8( infolitä fera
uitutem tolerate non poHumus.Quare fi tu, magnanime Rex,quod nó credimus,Galliae Ren
gis amicitiam pluris facis ф атоеет noitrû,quo te proi'equimur, tibi@ liber illi huius oppi
di liber-am poi'feliionë relinquere,hoc ей quod nos tuant Maieitatem fupplices deprecamur;
с. Ы:—
vr nobisautipfe alium colendum quemuis locum cöcedas,aut nos ipfos pto liberis noitris 8(
тиши aliud феи domiciliû pmittas.Q_ltod il hitte abite tibiin animo eßiôlhïqc ‘Lefñ C6
Й...“
 î ЪйЗаппеъЕпсиидЬЬшц.
tra nos rëuerfuros Gallorñ ехегс1ШзГцГр1саг1з,пиНит quidë nobis malus bencflciutn confer
re potes , (Б fi te laboribus 6i periculls eripiens aliquem tutum in locum centuletis . Nos erñ
te vel abiente femper honorem tuum,nos domes noitras,liberos 8i vxores,prçfertim contra
Gallos,facile defendemus,Qmpropter etfi monitis eius ebiequi nolle videbantur,eos ramen
quia вы 61? deuotiitimos eiTe cognouerat,confolari maluit,q'3 accufare. Quibus,quoniam ex
oppido iâ dlfcedere itatuerat,Ludouicñ Requifentiü pfecit,et cñ eo multes nobiles et eqtes re
‘ gnorü fuese q"rü multes paucis ante dieb9 militaribus denis 8l infignibus omauerat,manere
iuiñt.Quotû nomina panca bçc eccurrunt.Spurius Cardena,lVlartinus Angulusludouic’
Mudarra,Ioannes Clauerius,Michael Ioannes Gralla.His omnibus vbi gd facere deberët im
perauit.Poitero die militibus Caitellç,qui cum Ferdinando venerant,veniâ ôi miiiionê Hagi,
tantibusßl annona,quam in oppido relinquere velebat,iam deficiente, cum filio Ferdinans
do öl eius exercitn Barcinonam verfus proficifcitur. Septimoq; die poitq'; dii'ceiièrant in ciui
tatem peruenetunt.t­lic cum dies quinq; Ferdittandus commoratus спеши cum patte mane
te diutius optabat,fu tamen vxoris Helifabes Саши: Regine nunciis öl literis vrgentibus,
ad eam demum cum uis coplis,patre fuadente,diicei'ilt.Cuius diiceii'um cum primum Galli,
qui Perpignani atcem tenebant,intellexerunt, ad Ludouicum Regem in Galliam nuncios 8i
literas miferunt . Qlubus cum de Ioannis Aragenum Regis ablentia, öl eius filii Ferdinandl
in Caitellam receifu certiorem faciebantldeoq; il Duces cum exercitn tedirent , oppidum ca
pete facile poiïèntSin autem eius expeditionem negligeret , 6i ferius exercitum mittetet , fefe
‘ cum arce iimul in heitium poteitatem ventures eiïe dicebant . Nec dubium eiï'e , quin paucis
diebus aut eppugnatione aut fame deuiêti manus boitibus darent.Preptereaq» equites 8i op»
' р1с|ашропеаф ees Rex Aragenum deieruerat , inceiianter nos in arce multis tormentis acti?
oppugnabant , fecß que lengius vigiliis 8i magnis laboribus iam defeil'os vix poil'e pedibus
infiltere.Periculis igitur illorum Rex Ludouicus commetus,ac fecum reputans incommodñ
8i iniuriam,quae eum maneret in poitetum,Ducibus,qui cum copiis apud Narbonam сита
tem conititerant,imperauit,vt ad obiidendum rurfus Perpignaneni'es itatim feitinarent , dos
nec his expugnatis totam eorum prouinciam deuañment.Quœ etiam monuit,vt fi inde line
fue шт; recederent,i'cirent fe grauiores ei poenas ст daturos , (1E boltibus , fi in eorum poten
itatem venirentDuces erge Gallorum, quos ab oblìdiene мент grauiter poenitebat, coa
gnita Regis voluntate,non tantum minis eius 6i imperio,quantum verecundla cómoti,c‘fEpri
mum cenuocatis militibus, qui per oppida vagabantut, ad obfidendum oppidñ itatim còue
nerunt.Q_ued magna feitinatlene lecatis caitris difpoiitilq; tormentis acriter oppugnare coen
perunt . Exiitimantes oppidanos d Ducibus 8i Rege deititutos aut metu perculfes in deditios
nem elfe vêturos,aut paucis diebus eppugnatione deuiétos iâ manu capiëdos. Sed ramen cos
longe nimirû fua fefellit opinio.Perpignanenfes enim, qui dû Rex adetat in patrias defenfione
magna laudem pnteruerant,Rege quidë abfente multe fortiores erant,actiufq3 propugnabât.
Nec i'e diutius intra muros centinere potetât,i`ed odio magno , que Galles initniciterpfeque
bantur, 8i pugnandi dei'lderie cenilagrantes interdiu nônunq'; neâu pertis oppidi teclui'is î
caitta heitium erüpentes,illorum multis occifis 8i nônullis captis in oppidum fumma celeris
tate fei'e recipiebant.Ac potins eppugnatores@ propugnatores etant.Denec attoniti Galles
rum Duces 6( iam defeii] non felum ab eppugnatione ceiï'abant , fed vigente quoq; тет de
dii'ceit'u plaerumq; cogitauere.Fermidabät enim nö modo bellicoiiiiimos viros, fed armatas
ст; mulieres fettiilime pugnâtes . Quappter etii ful Regis lndignationis 8i irse memores ab »
obiìdione recedere non audebant , affefti tŕì multis magnifq; cladibus 8l de vifteria lâ defpe¢
râtes¢latins abiiiientmifi defeciiiè cômeatus obieiiis öl orñe cibarioiy gen? intellesdii'ent.(llxi
mëfes ab oblîclionis initio circiter 0&0 nö folü cibarils bumanls, fed oib9 etiâ cöfumptis ant
malib9 ê( herbis diututna fame lâguëtes dñ „ppugnabât fue ipfeat тогиcöcidebât . Intolerâ
da qppe fame vix credibile eit (13 patiëtes etant. Oës eiñ multis dieba nihil ptet muresac Не:
 SÍOEICÍXI.
'8l doi'nelticos canes,quos mulieres per vieos oppidi linteis 8 longis latifq; palliis venábanf,
cömanducauete. Quibus etiam deficientibusextretna iam neceffitate laborantes non folum i
carnes Gallotum,quos occiderant,dentesintulerunt,fed in fuorum quocp cadaueia morfus in Magna uit
ieceruntNònullç mulieres cü peperiifent rabie famis agiratç vtero fno cótinuo fœtus teddide tamis.
типам}; praetetea matres inediç itimulis ада: non eq uidem materna: pietatis oblitœ, fed fas Horrendum
mis imperio conuiŕtae fuos filios fiue fame fiue alio сайт pereptos,lamentatione miferabilipro ciborum ge
priifq; lacbrymis afperfos comederunt.O rem admitabilemßl cibi genus infandum. O ratiî nus.
­i'amis 8 extremç neceii'itatis exemplum.Qiiod in Hifpania ramen tertio niic accidir , bis ай
antea contigeratßi Numantínis a‘Romanis obfeii'is,ôi Saguntinisá Carthaginenfibus . Sed
Perpignaneniium fuit tolerantia maior, qui cum tot mala 8 iupptema pericula fuo etiam Res
ge monente vitare potuiii'entmoluerunt. O ingentem bominñ 8 admirandam in lal:otibus
8 periculis perfeuetantiam . Vfф adeo nanq; Perpignani ciues in patria: defeniìone рента.
­ees fuerunt,vi'q; adeo Gallos oderunt," ne illotum imperium fubirenr, omnia malorum ges
nera perfette maluerint.Magna tamen eorum virtus,magna fides 8 fortitudo laudabilis. Sed
equitum,quos illic Rex cum praefidio reliquerat , conitantia laudabilior. Ptopterea q: a' Rege
i'zpius admoniti per literas, vt extrem ex oppido , quoniam eis cömeatum 8 fubfidium mits
tere non poiTetnlli tamen ne ciues,quos fottiilìmos agnouetant,defererent,cum eis permane
xc 8 extretna pari decreuerantßaeterum cñ fairies indies magis vrgeret,& на]; fubfidii, ne@
vita’. vlla fpes eiiet,boneitas á Gallorü Ducibus oblatas de pace côditiones ,vt 8 cities bonos
rifice benigneq; traftarenturßl equites cum armis 8equis diicederent,acctperunt` Gallíigif
portis iam reclufis,multis in oppidum ad explendam fàniem 8 ciuiů mulcendos animos prg
пите cibariis,ingreiiitandem 8 fuis 8 aliorum laboribus finetn fecere. Equites vero Regii,
~ quoniam pro cibis equos omnes abfumpferant,armis щади; ferte non poterant,reliŕlis,pe
dibus iter facientes ad Regem Barcinonem peruenerunt. Quos Rex omnes amplex9 magnis
honotibus ехсерй‚8 eorum fide fortitudineq; mirifice laudata,pto tempore, quibus potuti
muneribus ptofecutus eit,excufata pecuniis 8 rei familiaris tenuitate.
DE MORTE EIVS ET GESTIS IN EA.
Mnibus confeftis 8 extinftis bellisreliquum vitae fuae tepus Barcinone trani'egit.Vbi
« demum labore fenioq; pene` confumptus, vitali iam deficiente virtute , febre defatigari
cœpit.Cum igitut lefto triduo decubuiß'et,vt eratfemper homo cautus 8 prudens,iam Те то
il! ritiuum cognofcens accerfitoanimç medico de omnibus exaŕtae vitae noxiis Chriitianorum
more geinens 8 magno cum dolore confeii'us eftAllatum mox factamentum,quod auidiilîn
' к
t
me petiuerat,lachrymabundus deuotifilme recepit­Vbi vero animas faluti confuluit,teitamen .

tum deinde condidit, 8 Ferdinandum filiñ hçrede fucceiforemq; legitimñ initituit . Ad que
in Caitella tunc commorantem nücios 8 banc mifit epiitolä. ([Satis me diuq; vixiii'e cogno Regis spilla»
Тсо, Ferdinande fili chariifimeßi ideo quoniâ 8 сйпииз‚8 vt opinor bene 8 сй honore vixes la ad Байт:
rim,magnas immortali Deo gratias ago.Nunc autem iam tempus ей,“ nature debitum per dum
=foluam.Cui ego iâ citatus,quoniä llc neceiïe ей,ратетс minime recufo.Atbitror iraqi ine pro
pediem ab bacvita mortali difceiïurûßôtinua ûquidefebte quinq; dient meñ репе detatigae
tum corp? 8 _ctate confefti'i in botas magis debilitati Тепио,8 сй Тре vite fimul deficere.Qua
ppter vbi noitrotiì maiorů more 8 Cbriitianç religionis initituto diuinis 8 humariis rebus
штамм zquû atq; pncceifari'ü vifum eit,vt te,que priufqâ difcedä videre non potero,de
valetudine mea vel emigratione potius p literas 8 nñcios certiorem facereni . Mirto igif tibi
-ûmul 8 Iiabcllç Шаг praeitantifiime coniugi falutem 8 patemani benediôione. Et quis de te
­bus a`me nuper inititutis quid tu Ferdinande fili pro nfa 8 aliorum falute fis fattura ex гейш
‘mento noitro plane omnia cognofces,bac epiitola vos,nam tecum etiam Ifabella filia chatim
‘ma loquor,ptomec erga vos атоте‚8 ite pro vta initie pietate moneo,r0g0, Забыты vl
' Ш
 nessunagentiment.
omnibus rebus bumanis diuinas anteponatis.Nihil vobis vn@ fit снят Dei шитыми,
tute przitantiusNibil pretereaiine bonorum virorü eoni'ilio faciatis. Mementote quçiofem
' iftius noitrç monitionis,quae vos ab amore paterno miiTa profeŕto nunqì fallet.Ego vos
bis 8 labores 8 aemulos non defuturos proi'picio . Sed vos i'i meis monitis parueritis , nullis
vnqä на: cedetis aduerfariismullis defatigati laboribus iuccumbetis , Equites iniuper vobis'
8 populos omnes veitri principatus 8 Regiam demü dignitarem plurimum cômendo. Van
lete 8 abientiâ noitram fertote moderate, Сй bis lfis nunciis ad Ferdinandü fìliñ mifi'is,om¢
nes qui aderant,quoniâtriitieiâ quandam рта: fe ferre videbantm',confolari coepit, vt vim ne
ceii'itatis œquo animo ferrent,omnibus moriendum ст: diccns,neq; ramen eos mori рот, q
bene vixiiientßonis hominibus 8 virtutem colëtibus auxilium diuinü non defuturû,quod
вы multis in rerum 8 fortunae varietatibus nunqâ defuiiTetHaec cum dbdii'et,rerr.ons omni
bus côtemplationi deditus aliquandiu conquieuit. Mox autëvbi vitae ipei minus habere cees
pit,admiñ'osequites 8 familiares perbumane fingulos amplexatus, fuppliciter ab omnib9 ve
тат petiuit,ii quem forte grauius oft'endiii'enfi cui nö pro meritis iàtiifeciñetJnterea medici
quo diutius eius mortë differrent, ex margaritis 8 auro caeterii'q; gëmls admodum pcioiis 8
iimul côtritisconfeftos ciboseippinabant. Quibus aliquâto iufFult9 ta diu vitam produxit,
donec que voluit eifecitdixitq; omnia. Nullt'i doloris iìgnum , nullam métis perturbationê,
nullum deniq; mortis metum рт fe ferens. Sed aduerius eâ fortis 8 conitans , omniñ praete
ritarum rerum memor,öi praefentes diligenterinitituit,& de futuris prudenter religioieqs сё;
fuluit.Pridie vero ф naturae fatiit'aceret,cum ie graui? aŕBci feniil'fet, extremum eccleûae penn
olei iacramentum . CLuo foiëniter perunftus, laborantis 8 iam demigrantis anime ipiritñ ma
gno labore ducens , â facerdotibus Euigelicam leftionë recitari,qua Cbriiti cruciatus referñ
tur,obfecrat,öi pœnitentiarñ рытью: orantibus aures dum prçbet attentiores Гubito nin
miocß langore defeii'us totus pent." concidit,sdeo vt conclufis iam luminibus 8 manibus fris
gidis a nonnullis стат animam crederetur. Verum mox reipirans 8 iam reclufis oculis om
nes,qui aderant,aipiciens.0 vanas,inquit,bominum cogitationes. O miieros omnes,th ad
principatus afpirant, qui diuitias,opes,8i nimios honores affettani. О fozlicë pauperurn eòcln
tionemßiillorum fecuram vitam arq; beatam,qui panem comedunt cü fudore fui vultus,qui
поит labore manuum iuarum.Nam mihi mifero quid regnum,quid bonores,gd obfequn
plurimorü contuleruntëQuidilabores fcilicet magnos 8 multa corporis 8 anima: pericula.
Nec vntï; œtate tâlöga potui mihi dies aliquos videre bonos.O me miferû 8 in foelicë,qui ta
{его fallace mundü coguolëo,qui vitâ certe vixiß'em multo meliorem,fi nö Rex, ted paupeng
agri cultor ватты; magno cü animi dolore ferebat,Alpbonfi fratris,vt „штыком
tus акр fecutus ctëplum,q Neapoli olim тонет eadem protuliffeverba memoraf . Caetenî
cü baec шт: imaginé Chriiticruciiìxi,quç iuxta ей erat,defixis oculis intuës: О conditor,
ait, múdi De9 omnipotës 8 hominñ piëtiiïìme redëptor,parce мы indigniitlmo ieruo tuo
miierere mei elementifiîme Ieiu , 8 d peocatis meis auerte faciem tuarn, non meis meritis dos
mine,quç nulla funt,fed illa tua ineit'abili pietate 8 infinita miiericordia,qua motus,vt bor-nie
nes a morte redimeres,crucis mortem fubire voluii'tLHaeclocutus voce iam deficiente Chri»
iti patibulum fçpius oieulatus expirauit.
DE AETATE EIVS _ET TEMPORE MORTIS
ET EXEQVI IS.
Eceitit Barcinone. кии. Kalendas Februarii, реп partum virginis anno. M. СССС.
­I.XXIX.}\etatis vero iuçLXXXI I I Lmëfibus quinq; minus 8 decë dieb9,Arago
111; аи! regno pfuit annos viginti . Cuius fun? maximis honor: bus 8 ingenti iolënitate cele;
bfalll CitSed muito malore omniñ moerore atq; Hetu deploratü, tota ciuitate fummo dolore
cocufià»acleo vt moeltiiiîmis lamêtis qty Barcinonç domafuneitata vident’qu пёс; Лид?
 « штате Енфощбв. î fol’. с.
` ibi@ gemitus,vbiç deniq; mii'erabilis Нед audiebarutßum primum egit animamQ рвет
multas hominñ quetelas 8i vberrinios Hetus,venaticos etiam canes,quibus perfequi feras сб
íueueiat, triltes vlulatusemittentes mirabiliter ñeuilï'e côplures nobis viri nobiles afirmarñt. Canes îmor
Aragones praeterea omnes, Gothalani, Siculi, Valentini vexilla magno gemitu per terrâ tra; te Regis ulti
lientes in fignum magni doloris etiâ clypeos côfregerunt. Huius ûquidë principis'mottê in: ат.
credibiles hominñ lamëtationes fecutç Гит, quae nondum etiâ poit trigiiita annosa типов:
ñoribus excideruntPluges eiñ q cñ eo vixerunt,fçpe mecû fermones côferentes eñ fine ge
trnitu lachtymifq; nominare vix poilìint.Pera&is exeq uiis defunfti corpus pciofis vnguëtis,
balfamocp punâü ex Barcinone magnus lacetdotñ numer9 öl ingës nobiliû multitudo Po
puletû detulerüt,fic enim teflamëto ltaturñ fuetat.De caetcris ай: rebus in teñamëto reliâis ni
bil côpertñ habui,niiì g» a'Ioanne Coloma lecrerario eius accepi,de iàcrificiis quibui'dâ ö( ren
Lbus diuinis ,p Шов: falute q°tannis celebrâdis,’q fub eius imperio mtiitätes i plus occubuifient.
‹
ь

Ю ЪЕВЕВФПХз М "
L. .DE sans seantnannoe'r.ISABELLA interna.-1
синоысхвркшсхшвуз. . ‘
‚ ¿je ' Т S I D E R E BV S, quas Rex Fetdinâdus 8! Ifabella Regina gef
' f” ` ferunt numero multas ô( magnitudine mirabiles,hiitoriä recentë ada
~ ‚ , f»»,. ,je nfo,qui
huc 6i vixготы
abi'olutampublicare
lvittutes auitas ô(nò licet, tamë
praeclatas Caroloignorat,tem
aâiones Regi Сдай
gtatâ faciemusdl pleniorë hiltoriam magnñq; volumë in annü quin
` quageiimû differentesfummä quäc'lani öl quali breuiariñ rerñ, qual
­ „ ,I l | .l -animofe fanäeq geiïer'unt,in lucë proferemus . In quo multis etiam
"i" i " ”М”. “Mg” Hifpania: nobilibus тер Siciliae,quorù' patentes pro Regia dignitate
lrttttgnos labores multaq; pericula paiïi magna laude грешат}; memoria metuere,gratifica¢
' bimurßaeterü priufc'ß de rebus,quas principes catholici gei'i'ere , quieti? dicamus, more nfo
_de vtriuft; natiuitate breui i'ermone referernus б! primo de Rege Ferdinando. a‘ .` д '. ‚.
l'
DE Loco ETTEMPORE CONCEPTIONIS
. ЕТ NAILVITATEEIVS, ` ‚3
Enitus fuit Rex Ferdinandus in Atagoniae pago,quetn Aragones Prefinü vocât, 8! di Frejlntin
itat â Calataiuto paifuum milia circiter duodecim.I.ocus стат, фене paruus,aquis ta
= men,horttilis,arboribus amcenus Si agi-is fertilis.Vbi Ferdinand! patentes dies aliquot com
inorantes eñ gcnuerunt,anno fupra iiiille 8( quadringentos quadragei'imo nono, circiter Id?
’- Iunias.In hoc ай: paruulo pago 8i cuiufdâ agricole pauperis hofpitio genitñ Гите Rege Fer
dinandt'i, nobis quidem multis rationibus còitatNam ct'i Rex Ioannes pater eius hinc difee
dens Valentiam verfus profeä'us effet," illic equitñ quotundam pernitiofas faâiones ê( mas
зное populorü tumulrus côpefcetet, Regina Ioaiina quae temâferat in Frei'ino poit Idus Ius
Vllas ceiî'antibus naturae menilruis fe grauidam ст cognouit . Сип rei nuncium cum literis ad
Regeln dei'tinauit.Cluem nuncium poileto die Ioannes Pietas Regis hofpes cum aliis Regine
literis fubl'equutus magnis a` Rege murieribus 8i omnis immunitatis priuilegio donatus eil,
arq etiâ vt omnes patrie fue,qui ferê omnes agricultores etant,honore praecederet.Rex praz:
«на Ferdinandus cum hac канате: Ifabëllae Regime me рта:fente fuum genitale folû often:
dens,e'céeinqt locus ecce domus,in qua mepatentes genuerunt.Erat ай: domus admodü par
ua,cuiu`s parietes nö marmorei, non lapidibtis шиш , fed qui ex compreiTa terra vix manca
шьшжищсаою Imperatore fo'araugultâ proficifcentes-,quia Ioannesllìxietas öl ei9A
iiii
 it.@StifríneiEicnli.intuitie.l
vnicus filius dvita migrauerant, ей 1оаппе Rulfo Archiepifcope Conièntino намотан
Pòtificis fine cultore vidim? 8l fine teñol-Iiuc Regina difcedës Kalëdis Ottobris vm@ 15 и.
mefcëti 6i p Nauarre principatû ,piiclicês Sangofœ côititit . Vbi ,ppter abfen tiâ Regis ipfa fia
mul ей Carole priulgno, côl'illariis öl iuitlciae pfeftls adhibitis , otnnib9 Nauarrae öl Arago.
ш; populis iuta prudëter ваттметр pariëdi tëpus initarefeni'iiiìtßi infans ex vm@
matris egredi сонетах-‚ею tunc temporis imbrium tepeitas etat horribilis, vt tamen in Ara
Soßumo gonla pareret,le&icam itatim confcendens Sofium , quod erat Aragoniae oppidum Nauarrz
propinqlti9,defcrri i'e propere iuiiitHuc dum vehltur, itinere toto per paiinum milia fcre’ fes
ptëdecim фин: magnis continuiiq; partus doloribus ait'lciebatut',tamen vt etat fortis 8i ptn
dens öl fue dignitatis arq; falutis non obllta,delotes,quibus maxime torquebatur,i'upprimës
at: dliilmulans,Deo preces öl erationes fundere шлиф deititit . Vbi tandem Soiium pernenn
Dei auxilio öl nomine Marie Virginia inuocato, 6i adluta diligentis obftetricis oficio, filiü
peperit Ferdinandum iexto Idus Martias,anne.M~CCCC.L.
вввюшзвтшшспзркозрвмв
Nartvrrartsatvs. а ..
Ve quidem nato magna repente ferenitas erta eit , Si fol,_qui dietote vix apparnerat,
multe clarior quam felebat leifuliìt . In çtberè praeterea corona variis ornata colori»
f bus öl Iridi lìmilis vifa eß.Quç figna nimirummultis,qui aderant,oitendere videbantur. vt
‚рве: qui proximo partu natus eii'et,clarii'i’imus inter hemines erat fututus.De cuius etiâ nata
fcellcitate multi viti fapientes 8i aitronomi n_on praefentes modo,qui eum natum viderñt
[ed abfentes que@ longer; dlitantes multa magnaq; praedlxere . Siquidem Neapoli eo die,
¿que natus eit puer,vir quidam religiofus ordinis Carmelitamm,hemo literis 8l meribus inii
gelegd Alphonfum Regem in caitellum neuum veniens,hodie inqui! Rex in Hifpanla cite:
.riotipuer tui generis natus eit,qui maximus elim inter Chrlitianes principes nominabitur.
»Qgtippe qui res magnas,multas,8i fanftas demi forifq; geret,quibus fidem, noitram religie
.nem Chriitianam,öi Hifpaniç nemen altius attollet.Cuius verbls 8l vatlcinieRex,quonlam
.vir гада“: а multis,qui meres eins 8l vitsm neuerant, habebatur, 8l multa quae antea prçdi:
xiii'et verillìma reperiebat,magnam fldê adhibmt.me nö multe poit cum de Ioannœ Re.;
gime partu nuncium accepiii'et,ait`ettus lctlcia confirmauit,Carol9 etiam princeps Vian'e,` ña;
ter eius ex patre,q'ui fuit virtute preclarus 8l diuini cultus admodü itudiefus, cñ ad it präden»
tem Ferdinädus admodñ puer öl актов: fere' quinqa venirenunciaretur, ei confeitim furgene
‘_ obuiam defcenditßi fuis quibufdam dicentibus vt eum,quoniam puer-erat,expeftaret in mi
i'a,nefcitis inquit que caufa vel que ratio potins me mouet, vt puerum hñc plurimñ diligam
8i magnifaciam,profe&o nö folum quia frater meus eit,i'ed qi eum fine dubio proipicie prin
cipes omnes,ques Hifpania noitra peperit omni genere virtutum fuperaturü . Alia режете;
multi virl non indofti multa predixerunt,qui (ш: epinionibus öl iudiciis decepti minime fus
erunLAiTerebant enim puetum adoleicentemq; labores magnos multaq; pail'urum pericula,
poitea vero de multis hoitibus 8i ad ueri'ariis viftorias babiturum triumphales, öl ex тешит
ma fortuna ad honores ampliiiimos venturum 8l altiitìma rerum faitigla,O¿iç quidem onu
nia fuum eifeŕtum iertlta iam vidimus . Gxterum Ferdlnandus in Frefine genitus 8l in Se,
fie natua, vt erat in omnes princeps bumanus 8i benlgnus, vtriufq; loci memor vtrñippes
pulum maxime celuit öimemorabilem fecit. f n
DESCRIPTIO SOSII ET LAVDES.
Vncautem quoniam de F refine fupra mentionem feclmus, :equum videtur,vt de Son.
по que@ panca dicamus.Eit itam Sofium,quod indigente Sos appellant,oppidñ Caek
ишемия: nunc Aragonia dicitur,prnnü quod ex Nauarra veniêtibne ости, in edito 19%.
l
 . штатив tEatbolitía. f iota,
co рощица; res caufa eft magna ßlubritatisßeminos colles ampleâiëŕx quiba defcë
fus 11181 ad toticlem planicies 81 agros admoclum fertiles,multumq; тщатся. Multis feb?
ad humane vitae vfum neceiïàriis abundansfœlix praeterea claris aiumnornm ingeniis, 81 eq
tibus nobile.Quorum praeter alios,q militari virtute ac eruditione,laude magna digni fuere,
duo praecipue viri recentiores 81 noftri temporis nobis occurrunt meritonominandi,Iacob9
fcilicet Eontius 81 Martinus Amplus moribus 81 literis infignes.
DE PVERICIA EIVS вт вшгСнтхбМЕ.
Vnc autem сто noitra finem habeatßl ad Ferdinanelum reuertatur oratio.Dect_l
Ъ ius infantia quod fcribâ nihil habeo , nifi qv cum effet forma côlpicuus ,in Гс omnium
oculos conuertens,parentibus magnam fpem probitatis magnaeq; virtutis promittere vides
batur.Cum autem feptimum ageretannum,quo iam setas difcere literas admonet , excellentis
ingenii magnœq; memorias figna dedit.Sed iniquitas tempomm fortunçq; fçuientis invidia
magnum principis inge nium,quod erat ad literas capeil'endas aptiiìîmum, a` bonarum artiü
Rudiis retraxit.Nam cum Hifpano more legendi fcribendiç ordinem didicifl'et,& iam gram
maticae prœceptis incñbere vellet,exorto bello, quod Carolus a quibufdâ male perfuafus pas
tri fuo crudeliter intulit, puer a' literarum fiuclio reuocat9, arma cum vix annum. decimum cô
pleniffet штате согр11‚81 aurigis ac pueris apedibus adiutus equum afcendere 81 agitare didi
cit.Qpi cum propter эстет fine vilo dignitatis titulo parum autoritatishaberet, 17181 bono
re aliquo gauderet,ô{ ab aliis diligentins obferuareŕ,Montis Albi Dux a` paire creat9 с“. Edu
catus autem inter equites armatos 81 adultus, cum literis vacare non potuiñ'et, eruditione can!
it. Tametl'i magnis ingenii viribus adiutusßl confuetudine fapientü non minusprudens спая
fit ac fapiens,c°f5 lì fuilfet doŕhmmis pracceptoribus eruditusSed de virtutibuseius 81 aliis ren
bus alias.Nunc enim quoniam quantam fortitudinem adolefcens in officio rei militaris опа.
dit,quantamq; meruit laudem multas adeptus viftoriasßi quas res qu; ad tempus quo duxit
vxorem gefilmt patris eins hiitoria demonftrauimus, cum de Ifabellç Regime die natalipau
ca dixerimus,ad ea quae matrimonio coniunâi fimul gefi'erunt fummatim referëda veniem?.
DE ISABELLAE REGINAE PROGENI'.I'ORIBVS.4 ‘
Т ß de Caßellae Regibus 81 Ii'abellae Regine profapia longam mentionetn fecimus,nü¢ ~
ramen aliquid repetere perneceffarium ducimus,vt qui fuerint eius proaui fcire volentin
bus gratificâtes: (Ё ге&а linea, quäq; legitimo iure in Сапоги; regno fucceiìêrit Ifabellapoů
mortem Henrrici fratris oßendamus.Ab Alphonfo itatp,reliquis omiflîs,initiutn (111110011:
Qui cum clemëtifftmus 81 humaniiïîmus fuii'i'et, Petrum genuit fibitp fuccelïorem iniìituit.
Q_ui crudelitatis infamia fubiit,vnde cognomen accepit.prropter ab Henrrico fratrei'uo
notho iure caefus exiftimatur.Quo de medio fublato compluresHifpam'œ proceres, quibus
illius immanitas formidoloia fuerat,ael Henrricum gratulatum conuënientes,eñ ftatim Regi
appellauerunt. Hic Caßellae nobilium 81 omnium populorum voce Rex ele&9,humaniiïirne
gubernauitßui mortuo Ioannes ñlius fuccei'iìt.Quí filium genuit Henrricum , cui Ioannes
ñlius in степ; regno fuccedens Hërricum filiü habuit.Qui propter adueri'am corporis van
letuclinem Valetudinarius fuitappellatus . Ex quo natus eil Ioannes cognomento Secundus,
Hic in Tauro ciuitate nat9 adhucinfantul? pfem amifit. Ideoq; patru9 eius Ferdinâdus quai] ‚
тщетен; regni curâ fui'cepit,8i iuitifiîmefidelilîîmeq; gubernauit,qu; ad tëpus, q° рис:
diligëter educatus 81 adult9 ad çtatê puenit,qua potuit gubernare. De cui? eleftione 81 iureiue А,
râdo,q°Hifpaniae nobiles 81 ciuitates Regi fuoquafi pignus fidelitatis pitare 1'01е111‚81 Ferdinä ‚
di patrui eins admirabilivirtuteanimoep magno 81 excellenti latius alibi fcripfimulelud aua
tem hocloco admonere volumus,quod vulgofertur 81 in multorñ mentibus inûtnm elt.Di
cunt enim Eerdinandumin Toleti templo maiori, quo magnates 81 ciuitatñprocuratores c6,
NL...
 lßlarineißiculianbsu,
uenerant,vt qui Rex erat futurus рой Henrrici mortem intelligerent, Ioannem fratris filium _,A-nwcoe-n ßnc

rparuulum circumitantibus oitendiife fuis hunteris impoiitum , quod alii minime probant.
Propterea q» eo tempore puerum Segouiœ fuiil'e dicunt, nec Toletum delatum fuiiTe propter
imbecillam aetatem,quapropter abfens Rex fuit appellatus. Qui procedente tempore diligë
ter eduœtus cum ad aetatem perueniifet,qua iam curatoris non egebat,multis initrnftus leftin
onibus 8i fapientutn virorum confiliis adiutusregni fui curâ fufeepitßi annos propê quinqua
ginta regnauit.De cuius adminiitratione rebuiq; geitis hiitoria pregtandis 8i capitulofa fatis
circumfertttr.Hic Rex vxorem duxit Mariam Ferdinandi patrui fui filiam,Quae primum ila
llas peperit duas,quae teneris annis a vita migraruntßi deinde peperit Henrricü,qui fuit but’
nominis numero quartus.Cuius matte defunéta pater Ifabellam duxit vxorem Ioannts Por»
tugalliœ Regis exiilio neptem . Ex qua illi Iiabella nata eit, de qua nobis eit fermo futurus, 8i
Alpboui'us,qui annum agens fere` decimt't quartum fublatus eit.De cui9 genere mortis quod
homiues opinantur,ego quidem nec affirmo nec inficior. Extinftum enim fuipicantur nö iis
ne veneni fui'pitione,quod fi fuit datum, quod ego non arbitrer , profefto nequae'f; guitailet,
_ il@ de quibuidam,quiregni patrimonium occupantes res nouas moliebantur,fentiebat,diû
iimulando tacuiii'etDecepta eit erñ puer,propterea qv nec eius animus excelknggenerofus, б!
vere Regius que fieri contra fuam dignitatem viciebat tacere potuit,nec таз puerilis hominü
mores б! infidias nouerathncautë quoniam de rebus geitis Henrrici Regis,de moribus,de
duabus vxoribus,quarum, quia natura mollis erat,neutram deflorauit,ab aliis autoribus mul
ta narranfßl nos etiä aliisin locis pleniorë fecim? mentionë,ad Iiabellâ iâ ига reuertaf orario. Ar._«4`|­\r~|e„n_.4

Dé Loco ET темронв NATIV Irans Ervs

.‘ ET ALIIS канув.
Ata ел Ifabella Regina in oppido Matricali , quod dSalmantiea ciuitate diitat pame
milia circiter quinquaginta,albi vini copia 8i bonitate nominatñ,anno iupra milefimü
quadringenteiimo quadragefimo nono.Quae poit obitii patris ей mater mariti defiderio nia
пиит ­flens in grauiiilmam non iolum corporis valetudinem,ied criant mentis aegritudinem
incidiilëtßenrricuiq; frater eins,quem'pater moriens Rege inititueratpmnia poillderet,edu
cata eit modicis opibus tenuiq; fortuna, fine faitu, iìne delieiis, fine mendaciis,iine adulationi
bus,iine vllis illecebris, quibus omnes ferê magnorum principum liberi delicatiores educati
folent.O¿mm adultam fine vila vel parentum vel aliorñ indulgentia,ûne multis epulis,quç ple
rumq; bonos mores бС clara corrñpunt ingenia , Caitellae regni proceres feteIomnes multim
Pontifices,qui vxoris fecundœ Regis Henrricí partum non legitimum fшт opinabanf,Hër
rici fratris haeredem futuram legitimeq; iucceiî'uram iureiurando conitituerant . Quae res Hi
ipaniae populis 8i ciuitatibus denunciata iiteris ô( praeconû vocibus famaq; late fuia multos
Chriitianorum principes,vt eins coniugium peterent,excitauit.Nam preteralios, qui clande
itino fecretoep modo nuptias illius affet'tabanmres praecipui certatim magnoqt itudio com»
petebant. Alphonfus icilicet Rex Portugalliç,cuius vxor a vita deceliërat, Carolus Dux Guia
nae Ludouici Gallorum Regis frater, б! Ferdinandus Aragoniae princeps . Que parentes hâc
0b cauiam pauloante Sicilian Revem initituerant. A Portugalliç Rege miil'us venit orator Vit
' iipponeniis Archiepiicopus,& a Luciouico Rege Francorum Cardinalis Albinus,Ferdinam
di vero cania m iuicepit Alphonqu Carrillus Toletanus Antiltes.O¿iibus Iiabelia etli di'u con
tabunda magnaq; vetccundia iuñìiiadicut in buiufmodi re puellarum mos cit, nibilrefpôdit,
Гавре ramen ac fœpius reqniiita cum Dei multis orationibusinuocaiietauxilium , rem tulit ad
coniiliarios 6i regni proceres arq; Pontifices, quos iibi beneuolos телеге, cognouerat . Qui
prudenter omnia cogitan tes,demum peniitatis omnibus competitorů partibus, ô( regni, pa
Ci,quietiq; future confulentes, Ifabellç confortium Ferdinandi Sicilia: Regis maxime con ue:
vnire dixerunt.Q_uorum fideli lilmis 6i amantiiîìmis coniiliisadmonita öl iam .perittaladomes
­_...rп-цх
u-sd
И ’ßegtbue Шайтана. . есть
ßicoruttiq; fuorum, quos honoris fui itudiofii'fitnos cognouerat, votis 6i precibus addufta,
cum Portugalllœ Franciaeq; legstos honorifice dimifiliet,cum Ferdinando del'poniata ei't Si
ciliae Rege.Qui quidem гипс eratimpubes öl annorum ferê decem öl n_ouem. Quem fponfa
menfibus vndecini tredecimeß diebus antecedebat. Iинд! Гит iraq; pares serate, pares etiâ for
шарах-ее corporis flatura,pares ingenio,pares moribus,pares fortitudine,pares`geiïeris amis
quitate propinquis 8i affinibusEx fratrib9 enim pattuelibus geniticöiunftill'imogradu cöis
fanguinitatis Hifpaniç primatesomnes pariter contingebantDe quorum cötraâo matrimo
riio cum parentes 5i cognatilitetas öl nüciosaccepill'ent, affefli Гит gaudio magno omnefcß
Caltellae, Aragoniçßiciliçcß ciuitates facerdoteiip pfalmum Те Deum laudamus concinentes
gratulationes magnas egerunt. Verum enimuero cum fortuna femper bonis aduerfetur, non
defuit hominum malorum dolor 8i alienae fœlicitatis inuidia,quotñ prauis conliliis Rex не:
ricus perfuai'us ac potius itimulis agitatus, cum connubio fororis 8i honore gaudere debuifs
ier,eam primum difpoi'itis infidiis caperc tentanitßl culìodibus ttadereDeinde cum неф ca:
pere неф nuptias eius dirimere potuiiì'èr,omnium rerum 8i oppidorum quç pater illi teitamë
to reliquerat,poñ'eifionem fpoliauit-Nec eo contentus armis il regno `clepellere conatus eit,Cu
ius itam vel cœcam potiusanitni caliginë cum Ferdinandus öl Ifabella неф literis deprecatos
riis неф legatis неф rationibus vllis placare potuill'ent,intereos magna: difcordiie crudelefq;
{атоме ortae [отд ea mala lecuta,quç i'empet in regni diuifione folent accidere . Nam cum
regni proceres alii Regis Henrrici,alii Ferdinandi 8C Ifabellœ faflionibus затмит, НИ'ра
nia rota multos annos durante difcotdiafine gubernatione,fine штампе pace, line quiete,
magnis continuil'q; flagrauitincendiis, öl genus omne malorum perpeila eil vf@ ad Hentrr'
ci Regis obitum.Qui mortuus eft in oppido Maiotito,arino.I_XXI III.fupra mille öl qua» O Ыш: Кр
dringêtos . tertioIdus Decembris hora нот: fett:` feptima.0biit autem inteilatus, vel quia, gis Herri-tici.
vt quidam dixerunt,fe tune moritutum non putauit,vel quia quod veri9 ei't,vt fuit in vita nea
gligens 8l improuidus femp,fic fuit etiâ in тотем! laborans in vltimis 8i articulo mortis
ea quae ad animee fuse falutem pettinebant,l­lifpani:e Cardinali 8l aliis quibufdam primatib’
còmendauitßx quorum numero fuere Rhodoricus Comes Beneuentanus, Marchio Sâtillas
пепле Cardinalis патлами: ComeltabilisDux Areuali,Marchio Villenae. Ex quibus p
ат; Hentrici Regis exequiis,alii ad Ifabellam Reginam,quae Segouiae tune etat, alii domum
{шт fei’e contulete.Rex quoq; Ferdinandus de Regis Henrrici morte cetior faâus,ex Calata
augui'ta Segouiatn ,magnis itineribus ad Ifabellam venit vxoremQuœ iam Regine Саши: .
б! Legionis nomë 8i titulum fibi vendicauetatß( cü multis cutiç fuç nobilibus 8i ciuitatis ma
gnoq; numero facerdotum Regis Henrtici fui fratrie fuuus folëniter celebrabat.Hic Segouiç
cines ingenti laeticia Regiis fublatis vexillis Fetdinandum Regem 6i Ifabellant Reginam Ca,
itellae 8i Legionis altis-vocibus appellaneruntptriufcß manus humiliter ofculantcs. Quod eti
am iuteiurando confitmarunt. Idem regni proceres feceruntßl omnes Сите niagnatesfcilis
cet Petrus Gonfalus Mendocius Hifpaniç Cardinalis,Alphôfus Carrillus Archiepifcop9 To
letanus, Iacobus Mendoçius,Marchio Santillanus,Garl`ias Aluatus a` Toleto Dux Albanus, Nomina pro
Alphonfusl-lentricus Hifpani maris Almirantes maximus Ferdinandi Regis auunculus, Ре cerû qui Re»
true Fernandus Velai'cus magnus Саши: Comeilabilis , Beltranus Cuuianus Dux Albura gesfalutarïit
querquitanus,Pettus Mannhicus Comes Trinignianv. Multi ptaeterea viti nobiles multiq;
Pontifices,atq; alii,quorum qui venire nö poterant,procuratotes mittebant,qui fuo nomine
quod ipfi prçllare tenebantur officio fungerentur.Idem faciebant аи; ciuitates lçtantes & ро
puli congaudentes.Quidam vero qui nouas conditiones ö( res iniui'tas competebant,tiô то
do non venerunt ipß, fed ne procuratores quidë miferunt. Qui rebus nouis fiudentes ö( fuis
principibus 8i l'ibiipfis multorum laborum niagnorumq; malotuni caufa fuere. Rex autë 8i
Regina cum multis equitibus 6i ciuitatum populorumq; ptocutatotibus oiïicia 6i priuilegia _
öl confirmallent,iu_lli_ciam,quç iam veneratin obliuionë, ›
 7l. взад—те:ЕЁФНЛЕЮ.т.
reuocareac exercere cœperunt, 8i adciuitates populon rectores miferunt. Cum autë gubci'»
nandi rationem modqu itatuere vellent,dubitatio quadam magnatibus 8i conüliariis ind
­cl.it.De qua nobis aliquid fcribere neceñ'e ей.

DE PROCERVM ET CONSILIARIORVM CON»

дети öl штатом fuper Сайт; regni fucceiiìone
ôlgubernatione.
­ Ic vbimagnates,vti fupra сидит eil, catholicis principibns obedientiam Зависти
dum praeititeruntdhbinde штат inter eos quçftio magnaq; contentio orta eft . Pro»
ptet-ea cp Caitellœ regni fuccei'iîonem 8i gubernationem alii ad Regem,alii ad Reginam
nere contendebannOJti Regis cauiam fufceperant iis nitebanf argumentis,q> степ; regnû
Henrrico Rege mortuo fine liberis ad Ioannem Regem Aragonum Ferdinandi pattern legis
timum fucceiï'orem pertinebat,vel quia Ferdinandi Regis Aragonum filius 8l Ioannis Regis
Caiteilae nepos слёте!etiam ratione fexus,quia vir erat 6i fœminœ pferebatur. Et propterea
hac eadem ratione ad Ferdinandûeius filium ius omne tam fucceiîìonís ф gubernationis ipe
Rare dicebantReginç vero Patrocinantes Hifpaniç nouislegibus vtebantur 8l antiquis hiito
тавцшьш inueniri itatumq; гит dicebantin Caitellae regni fuceefiîone muliercs êreäa li:
'nea dei'cëdentes viris prelatas fuiiî'e,quí eifent e'linea tranl'uerlà öl indireâaJdeoq; li'abellä Io
annis Caitellç Regis filiam ë кеда linea defcendentem Ioanni Aragonum Regis,qui tranfucr
falis erat,prieferendam effe contendebant.Reginâ praefertim fortem,prudentein, 8i ad omnia
quae ad regni gubernationem requiruntur idoneâ.Et quod regno Сапе"; fuccederent mulie
отд/тал: res öl gubernarent, olim itatum obferuatumq; {шт multispiobabant ocemplis . Siquidcm
Ormiiìnda Pelaii Regis filia patri fuo (песет: in regnoLegionis,quç nupfit Alphòfo,qni ca
ofdlfmdde tholici cognomen accepit. Ordifinda quoq; Froilii Regis Legioncuiîs Того: 8l Silonis vxor
Semilla, in regno fratri mortuo fucceiììtln eodem regno eodemq; modo fucceillt 8l Sââia рой Bere
Elmira. muti i'ui fratrie obitum.(luam duxit vxorem Rex Ferdinaudus cognomento Magnus. Е!“
uiria quo@ Nattarrse Regina fucceilìt in Сапе": comitatu~Cui fucceiïît filius Ferdinandus,q
primus степ; Rex fuit appellants.Vrraca praeterea,quç парт ComitiTolofano Alphonfo
Уши. рте mortuo i'ucceliît in regno Сапе": öl Legionis. Que poil obitñ Tolol'ani Comitis vs
xor fuit Alphöi'i Regis Aragonum.Ex quibus natus ей Alphôfus Imperator. Berenguela in
Berenguaria fuper feu Berëguaria сами: Regis Alphoniì iilia fucceflit Henrrico fratri qui Palentiae obiit
çdqu-imc admodum puer.Et Catherina Ducis Enclauitriie filia ad Сапе": regnum fuit aiïumpta cum
Нетто marito filio Regis Ioannis qui fuit Ifabellz Regime catholicœ proauus . His derm'i
rationibus 8i exemplis,quae iam venerât in confuetudinem iudicatum ell fucceifionem 6i etti
gubernationem ad Reginam pertinere сапе}? propriam 8i abfolutam regni fui dominant , 6i
nö ad Regem,qui regnum gubernare nö debebat,quod fibi non datum тиши nomine dotis
Verbi Regi» nec dariiure potuilTetHac in concilio procertim lata l'ententia, Regina, quae prudenti: maid'
Regê. etat, Regi moleitum iudicium illud fuifl'e fecum cogitans,ac etiam timem ne тише inter eos
amor effet ofFenfus,eü Пс eit allocuta.E`ti’i iure mihi Саши: regni fucce то gubernatioq; c5“
tigit,chariflîme coniux бС amantimme,tu tamen,quem Deus mihi comitem 8l laborum me*
orum focium dedit,vt vir,vt Rex,vt maritus omnia conititues,0mnia poifidebis, omnia gu*
betnabisNihil enim mihi referuo,fed erunt inter nos,vtpar eit, omnia communia. Nam cñ
Deus nos amore pares 6i moribus coniunxerit , pares etiam iìmus in regni focietate 8l omni
«iure neceß'e eli . In noltris igitur principatibus seque tua quidem ac пота iuñavalitura Гипс.
_Quad autem noi'tri proceres 8l côi'iliarii cui noi'trum Caltellae regnum fucceflîo competeret
fcire voluerunt,molelìum nobis ell'e non debet.Hoc enim ius,quod modo làpientum virorü
так“? dfleUm ¿bfi res 8i incommoda,quae poithac accidere poi'ient, pi'picere volumus, Si
mb“ iPÜ8 Mme СОШКШ‘об‘ fuccelïoribus noi'tris profutmñ eit , 8C maximeneceiiar'inm.
 @entgqu Шефские; I fol'. ci
Найти: mifit,vt vides,nobis filius non ей‚8 an й: futurus incettum ей 'Ilebellam bahem9
ЁЖ)?!
vnicam filiam.Quç i'i vixerit 8 а11с111 principi vel noitrae nationis vel externo nupfetit, mari
tus quidemeius fi de Hifpaniz itirpe Regia fuerit,q'auis e'ttanfuerfa linea defcendes , noittum
poit obitum hac ratione,qua vir foeminç 8 matitus vxori ptaecederet, regni proprietate gu:
bananoan i'ibi vendicare perfacile pollenSunt preterea tibi fratres patrueles,funt 8 ami;
tint complures,quorum quidem vnufquifq; noitris fucceli'oribus lire poii'etintendere.Qui ii
forte vel contra nos vel contra fuccefi'ores noitros aliquid agere conabuntur,hoc quidem iure
m r1. quod modo repertum ей,8 itatutum facile repellenŕ.Vides igitut qe commode @prudenter
'si
r¿segg
asieren; 8 nobis 8:пойт13 baeredibus confultum iìt.Quandoquidem nifiDei benignitate res afta fic
eiler,exiitimare at@ fcire poil'emus nepotes noitros,quos nobis gratias aeturos iperare poil'u
anus,negligentiam noitram apud Deum 8 hominesaccufaruros.Nunc autem nibi'leiie video
quod timere debeamus.Nihil quod nos follicitare poffit,prçfertim fi non ingrati ad Вей res
rioftras 8 omnia vota referemus . Cuius gratiam 8 auxilium fpero nobis nunqê defuturnm.
Hœc cum Regina dixiifet,eius prudenriam Rex admiratus primum procerum confilium lau: Rcfponß'r Re
dauit,deinde Reginae fermonem fibi gratitiìmum futile refpondit,poitremo dignam elle Rea gis ad Regi
ginam 8 fatis idonni,quae non modo Hilpaniam,fed etiam quae totius orbis imperium res пат magna
getet~Et eodem die hac de re illenrio iuii'o itatuerunr,vt in literis omnibus 8 priuilegiis,qbus ies@ coiifilil
т
F1 negocia expedirentur,vttiufeß nome fcriberetur hoc modo :Nos Eerdinâdus 8 1ТаЬе11а Dei arios,
И?
`Ё5
Ч
ik»
HWI. grana Rex 8 Regina.literaeq; fygillo premerenrur caitella,leones,baculos,8¢ aquilas continen
le.Quae funrregnorum quatuor infi'gniaDe quibus iuo loco plura fcribem9.In aurea qucq;
snoneta,quam cudi iuiïerunt,vtriufq5 nomen imprimi voluere,ficut in literis cum iignis eifde
8 praeterea facies capitibus coronariseOJii deinde multos annos 8 q'; diu vixerunt multa res
gna magnofq; principatus qâfanftiiïime gubernauerunt, admirabili iuiticia,magna fide,ium
macp concordia.Nam etl'i non defuerunr homines malas metis, qui diileniiones inter eos nio
_x:н
lirentur,qui tem fuam augere proairantes in triticum zizaniâ fpargeret,tanta tam en fuitvttis
вЕы;д-1„д
в
‘u
1'a
„н
нед uit; prudentia,tanta coni'tantia,ranta fides,tanta vitae morumç iimilitudo,tanta deniq; volü
tatis aequalitas 8 ап1тотй côcordia, vt humanam côditionem atqs natutâ,quç quidem in re
gni gubernatione focietatetn fette vix poteß,facile fuperauerint . Cuius quide rei caufa fuit Q
omnibus in rebus tam diuinis 613 hunianis nihil alter egit тиф йпе alterius vel confilio vel ai»
fenfuNihil alter faciendum iibi putauit,quod alterius vel dignitatem vel animum potuiifet of
fendere,nibil alter ab altero perere aufus ей, quod honeitü nö fui'iTet vel negati iure potuiiiet.
Etant enim vnanimes 8 fe mutuis afFeftibus amabant.Er alter alterum non vt coniugem, 8
dignitate parem,ied так]? fupetiorem maxime timebat 8 teuerenter obi'eruabat. His natura:
dotibus ornati,bispares virtutibus nímitum Тub eodem fydere nati fuiii'e videbâtur. Quib9
idem velle fuit fempet 81е1ет nolle. Quibus Deus ртор1с19Ти11Тетрет adiutor 8 protettor.
Cuius auxilio res magnas gefi'erunt,fuos principatus non modo defendetunt 8 conferuarüt,
fed auxetunt etiam mirum in modum 8 fuis virtutibus 8 rebus geitis illuitrarurir 8 immora
‘fifilräïëá
ан
talem famam perpetuamq; memoriam teliquerePerpeßi ramen labores innumeros 8 maxis
ma pericula . Nam cum рой Regis Henrici morte ei legirime fucceillffentßl autoritate Regia
multis malis occurrentes iuiticiam in multiphariam delinquentes exercere cœpiilent,idem ila
li qui Regis Henrici partes fufceperant,timenres ne rerum,quas iniuite poiîidebant,poifeillo
nes amitrerent,Alphonfo Porrugalliae Regi perfuaferunt vt Caitellœ regnum repeterer,quod
‘es-‘És fibi ratione matrimonii,quod cum Ioanna , quam Regis Henrici filiam effe iurauerant, con’
trahere volebat,iure debeti côtendebant.Qui malignis illotum confiliisimpulfus Тuoq; iudi
‘ijdeî'k
Ё cio deceptusßl alieni regni cupiditate captus,magnos coegit exetcitusßl сй equitum quincp
milibus 8 peditum quindecim in Caitellae regnum ingredi' itatnit . Tametfi non defuere fuse
domus
Quorumtunc temporis
vnus viti prudentes
fuo 8 aliorum nomine8fermoneni
confiliarii huiufmodi
, qui eum ahabuit,
propofito teuocate
у conabirur,
' i’`
l о
71.@artnetденьжат.
CONSILIVM QVOD DEDERVNT REGI ` ‘ '_
Portugalliae fui familiares.V B„ь,c.n„_-p*«_u-a

Oitra erga te tides 8i obieruantia, quâ tibi debemus, Rex excellens nos maxime cogüi
Si ianâiß'ime monent,vt ea quae de belli huius expeditione quam aliorum coniiliis iam
periuafus parari iu bes,proipicere videmur,tibi non ignota eil'e patiamur.Quandoquidë ша
nos animi noitri failunt buiufmodi belli motus 8i apparatus multa nobis magnaq; mala por
tendere videntur.M-agna nan@ res eit expeditio belli, 8i que bonis magie còlîliis ф magnis
viribus eget.Ideoq; viri prudentes 6i magni Duces non tam principíis rerum,qu aggredb
untur,quae plçrüq; maligne proipera fe oftërunt,confidere, ф qui fit futurus ûnis profpicere
folent.Quod quidem coniequi arq; prœicire facile eit bominibus,qui genus cauiae, quam fui
cipiunt,non ignorantßi iuas uires cum aduerfariorum viribus conferunt . Nam quum mz
gnis de rebus decertatur armis,eos ratione fouente viâores fore fperandum eit,quorurn cati»
fa iuitior eit 8C maior potentia. Duo nüc igitur tibi pcipua preteralia multa còfideranda funt,
magne princeps,primum iuitam an iniuitam belli gerendi caufam habeas , deinde vires та:
cum aduerfariorum viribus conferre debebis. Haec enim duo fi prudenter animo tecum volu
taueris,ôl fi rationi magis (13 hominum,qui res nouas moliuntur,conûliis parere volueris, bei
lum profefto,quod tibi gerendum putas,conitlio noitro non incipies.Propterea qv cauia no
тал verum dicere licet,non modo iuita non eit,fed ne honeita quidem.Quam fi defendens
dam iuiceperis, domus ш; nimirum dedecus,de quo nunc filetur,per vniuerium terrarum or
rnd._. _-мцc
bem circumferetunHenrico цапф Regi Caitellae genitiuam virtutem defuiii'e , nö folum et?
vxoris primas Regis Nauarrae filiç duodecim annorum contubernio 8i continua coniuetudis
ne compertum eit,fed etiam aliarum mulierum,quç die nottuq; cubiculum Regium frequëta
bant,teltirnonio côitat.Quod ii tibi in animo eit bellum gerere , vt forori ture famam 6i bosl
norë reitituas,cum diuinum ius ô( bumanum violaueris öl Deum grauiter omnderismulla p
fetto ratio eit,nullam caufam videmus,qua viftoriam fperare poiTimus aut debeamus . Quid
praeterea futurum putamus, ii vites 8i facultates nŕas ceterafq; res ad belli vium neceiïarias eû
adueriariorum noitrorum copiis 6C aliis rebus côtuicrimusëFacile quidem, fi nobis biandiri
nolumus,quanto rebus omnibus inferiores fumus, iudicabimus.Scimus erñ quanta fit Hifpa
niae magnitudo.Cuius tibi quota pats4obtigitä .Aduerfariivero Hifpmiam iam totam poii'i»
dent.Quocirca fi nos bominum milia decë coegerimus,illi,fi res poftulauerit,armatorum mi
lia centum facile conficient. Quippe qui dominantur non iolum multis magniiq; Luiitaniz
prouinciae populis,fed etiam Betbicis,Carthaginenûbusßaguntbinis, Tarraconeni'ibus,l_a
letanis,Aragoníbus,Caeltiberis,Vaiconibus,Cantabris,Aituribus 8i Callecis.Quibus non
modo tuos exercitus a fuis finibus probibere,fed onmes etiam Barbaricas gëtes debellare fa»
cile poit'ent.Quid praeterea Siculos referemus,quid Sardos êtBalearesëQui cíì maximis di’
uitiis 6i opibus abundent,Siculi prçiertim quorum tellus admodum frugifera eit , ö( equorü
alumna,quantum copiis,armis,nauibus,equis, cömeatibus öl pecuniis fuos principes , quo;
maxime colunt,adiuuare poterunt,hinc iam facile proipicimus.Rex autë Sicilia.l Ferdinâclus,
quem tibi puerum eit'e dicunt,etfi paruuseit aetate,iatis tamen magnus eitingenio,8iin bello
prudens,acer,& quodexperientia iam cognouimus,fortunat9.Quiadntodum puermagnas,
vt icimus,viftorias eit adeptuaVicitenim non VHne magna admiratione Petrum noitrû Porn.
tugaliiœ itrenuum virum , quem Barcinoneniesfibi Regem eiegerât . Vicit Si Ioannem Ana
digaueniìum Ducem virum in re militari fatis expertum.Qui veniens ex Gallia cum magma э
Gallorum copiis cum Gotbalanis ö( ßarcinoneniium copiis iecôiunxerat . Quid igitur eum
poithac fafturum arbitramur,cum iit Ölexperiëtia доты-‚а corpore firmior,öi copiis mula i
to potentioriQui nunc степа: Rex appellatus omnes Hiipaniae viros primarios, aŕñnes, б:
propinquog haber. Cui pater adeit Aragoniae Rex öl frater Alphonius Aragoneus ambo D u
cesin bello fortes officio@ rei militaris iniigues . Qui faepeparuis copiis magan Gallorum
 штате Шефские. `» '° _ iolíct'
exercitus proñigatuntßui praetetea deeffe nö poterit,i'i песет fuerit, 8i Rex Neapolis Ferdi
nandus eius frater patruelis,cuius filius Alphonst Dux Calabtite totius Italiae populis impe
пище lint igitur aduerfariorum vites iarn vides, Rex prudentililme.Nos autem in vltimo
Lulitaniœ ptouinciç angulo conclufi Штамб! quail pifces vndiq. retibus circumuenti. Vns
de i] femel egreill fuerimus redire fortaile nobis non crit integrum . Tecü prius igitur omnia
prudenter cogita,magnanime prineeps,ne tam faciles Cañellanorum verbis,qui tibi fefe olïe
runt,auresptçbeas,ne te vitisignotis temere committasmon omnibus confidas. Nâ qui nüc
a`fuis principibus iniufte deficiunt,te nimirum cum primíì belli fortuna ad hoiles то: inclis
natam viderint,cötinuo delerent.Facient enini fieut delphini facere folët, qui eum гуннов ad
pifcatorutn retia perducunt,fibi folis exitum falutemq; reperiunt.
RESPONSVM REGIS CONTRA затем.
IIAMALIORVM.
O с fermone habito fubinde,Rex enimuero,inquit,ele periculo cogitarqquod inc ertü
ещё: mortem timete,quç nullam fecum turpitudi'nem añferat, non tam ilren ui Ducis
ей 8i animi fortis с'Ё defidis hominis öl ignauißaufa noitra, quç nobis tacenda magis ф des
fendenda videtutdufta fit an iniulla folus quidem Deus, сш nihil elt occultum feite poteit.Res
enim quae non oculis hominum cernuntur humano cenferi indicio non debent.Scimusnâq;l
que fint hominum ingenia,qui fint mores,quanta fit honoris ambitio,quanta regnandi cupi
ditas.Quibus quidem rebus homines improbi,qui Deum non commune@ timent сенат
res 8i inuidiç itiniulis ад! plçrumqs bonos öl innocentes infimulant,calumniantur, infamât,
8i ii poiì'unt etiam de medio tollunt. His etñ rebus accenfus Abelum frattë fuû Саши: crude
liter occidit,Remum Romulus пиетет Iulius Caefar Pompeium genetum,cui multü des
bebat,ad mortem compulitßi Romain patriam fuam вы fetuire coegit.Pro cuius incolumu
tate multi ciues mortem fubire non recufatunt.Tantuntenitn роге]! reignandi cupiditas . N5
igitur facile credere debenius vera elle, quie nunc aduerfatii de Regis Н entriei defettu natura:
mendacia coniingunt.Propterea q» hanc folam fibi caufam reperiunt,qua regno Сапе”; ро
tiri queant.Quâ quidë caufam ,fi vera eil'et, Henrricus Rex fui ipûus eonfcius 8l homo Chris
itianiiïimusß forte viuens vel pudore vel metu,ne regno priuaretur,occultauerat,moriens ta
nien nequaqâ taeuiiïët. Quoniam igitur hoc nobis incertum eil, 8i me multi Сапе“: proces
res vltro vocant,qui profefto fe periculis non exponerent,fi de iuilieia noitra 8l vittoria dubi
rarentßl honoti тес ipfe deeiïe ne@ poiTum неф debeo,belli cafus, fi bello inqì opus ñietit,
8 fortuna expeririiam mihi decretum elt.Nam qv inimicotum copias öl numerofos exercit9
noiiris facultatibus maiores fore putatis,non adeo tam inopes леев tâ mii'eri fumus, vt ab ho
{tibus aut diuitiis aut liberalitate vincamur,Pecuniis enim,quib9 prçcipue bella gerunf,abii
damus.Equites nobis 6i milites non deerunt. Nani prieter noi'trae nationis homines, qui for
timmi funt,plurimi quoq; vel стенам vel aliarum nationum,quos fideles 8( coniiantes fos
te non dubito,nobis eïtlibentiiïime militabunt.Quod autem multos aduetiarii propinquos
8l affines habeant,non Гит nobis propterea formidolofi. Nos enim non ex filiee nati Тиши:
fed cognatos habetnus etiam liberos 8i amieos.Habemus praetetea pecunias, quae quidí: funt
omnibus amicis 8l propinquis fideliores. Erit infuper nobis pro iuflicia vittuteeß pugnanti
bus Deus propicius.Cuius praelidio muniti clypeoqg proteâi nihil timebimusßl inimicorü
copias @uis numerofas vincere arq; delete facile poterimus . Vos igitur qui fiue mein fiue alia
caufa tantopere contrariorû noi'trorum vites extollitis adnioneo ne poi'th ac,ii vobis nfa gra»­
tia chata elt,aut поит viribus diffidere,aut de viâoria defpetare videamini.
DE LEGATIONE QVAM REX PORTVGALa
_ lite miiit ad Reges eatholicos.
 7l.ß3aríneí§iculi.1£üa.rix,
Вес cum elixiiÍet ройего die Caitellç Regis 8 Legionis nomen accèpitŕt Royûñ Sd
fam Газе domus equitë,cui maxime cófidebat, ad principes catholicos cü mâdatis lega
tum milït.Quibus non dubitare fe dicebat,quin Ioanna, quam foror eius peperiiiet, ex Hen
rico Rege Caftellae genita fuiffet.Ad quâ patre mortuo Caltellœ 8 Legionis regnñ iurepetti
nebat propterea qv id bonis paternis heres legitima fola fuccedebat.Quod añt RegisHenrici
filia eil'et,teiles erât multi regni proceres multaeq; ciuitates 8 populi~Qui priui'që Rex Нету
cus dié fuü obiiñet,filiâ eius Ioannam poit obitü patris Reginä fore iureiurädo сём-111211651.
0415 Reginam quoniâ fibi matrimonio iügere decreueratßl ad regnñ fuü 15 haeres legitimns
venire volebat,eos rogabat ac monebat vt fibi regni fui,quodiniuite poñìdebâr , polfeiüon'ê
liberâ expeditamq; re1inquerêt.Acl quod regnñ i'i qd habere fe iuris arbitrarenŕ, ex eo donec
in iudicio caulà cognoi'ceretur exirent.Quod fi facere vellët,ipfe efqg, ne malos: cauiàm dedif
fe videref,aduentû fuum libentifiîme differretSin añt difcedere по11ё1,8 111 alieno regno corra
tra diuinñ ius 8 humanü pmanere vellët, ille Deo iuuâte cñ omnibus copiis, quas paratas 8
magnashabebat,in regnum fuum propediem venturus eñ'et.Et'ornniutn malorum,quœ Гос
lent iu bellis accidere,caui'am fe non futile Deum teitabatur 8 homines.
DE CATHOLICORVM PRINCIPVM RESPONSO.
REx autem Ferdinâdus 8 Ifabella Regina cü Portugalliae Regis oratore audiuiifent fue
curiae magnatibus 8 confiliariis còi-’ultis hoc modo rei'pondereNon fine magna cauiä
miramur Alphonfum Portugalliç Regë principî: multis, vt fama refert, decoratñ virtutibus,
magnoq; ingenio prçditü ad nos huiufmodi mifiiïe lagationëJn qua nimirû eius 8 pruden
tiam 8 сонйан115 requirimus.Quippe q Ioannâ fororis {их filiâ nihil ad Caitellç regnñ iuris
habere 116 ignarus fine vlla ratione fine vllo iuiticiœ fundamëto res :î nobis petere videf,nò in
1111123 modo 8 penitus indebitas,verûetiam „ppter honeitatë fubticendas 8 occultâdas.Quas
quidem res flue armis habere velit,fiue legib? неф tuile nobifcum bellñ geret, nec honeile 8
fine ful'pitione cupiditatis litigabit. Qui nunc prauis adduäus confiliis,eam ducat vxorem fo
roris fuae filiä regni cupiditate captus, cuius antea nuptias ab Henrico Rege rogatus cü regni
fucceiîione recui'auit , 116 aliâ ob caulàmmiiì quia regnum fibi dari iure non poiï'e reperiebat.
~(lue quoniä falfo pfuafum videmus atqs deceptñ pro neceflìtudine, qua nobis côiunäus ей,
admonemus atq; rogamus,vt inanem i’115 cogitationë 8 opinione falfam deponat,vt ab 111111
_tut o,quod in fuâ molit'" pernicië,difcedat , vt magna infamiä qua fuum genus 8 virtutes om:
nes deformabitmiiì fibi pfpiciatmelius,eiïugiat. Vt illis deniq; fuum honoré 8 falutë 116 cöe
mittat,qui fua cómoda ,peurantes неф е1 неф nobis feruire itudent. Idê ipiì нанф fuerunt 8
eorû parentes nouarü rerñ molitores,q proximis annis augere fua patrirnonia cupiëtes, inter
duos fratres Caltellae principes zizaniâ venenumq; fparferñt,atq p Hifpaniâ totâ 8 vltraius
reiurando publicauerû't,Henricum Regë неф genuiffe 11115,неф habere potmfie.041am ob
rem 8 Alphonl'um fratrë eins Regem eligëtes alterñ cum altero cômiferunt,multorumq; ma
lorum caufa fuere. Qui modo fine vlla verecundia,fine vllo Dei timore,quod tunc iure vere@
negauerunt,falfo nunc affirmare conanf.Quorñ diabolicas fuggeftiones 8 mentes dolis im
itruñasfi Rex Portugalliae prudenter 8 ан1то libero coniîderare voluerit„pfe&o nec fide nec
fua gratia dignas effe facile iudicabit. Et amicitiam noi'lram, quä caeteri Chriltianorñ princia
pes magnifaciunt,perniciofis aliort't mendaciis'faliìfq; confiliis anteponer . Quod fi fecerit, vt
volumus 8 fperamus, Chriltianiprincipis arq; prudentis officio funâus, multos hominum
interitus 8 omnia malorum genera,quae bella fecum ferte folent,euitabit. Siu vero praeter in
genium fuñ 8 Regios mores neceiïìtudinë noitram et amorem,quod non putamus futurum,
contempferirßi peruerfis potins aliorum fiudiis obi'equi,c‘{§ fideliñìmis noftris 8а111511 тт1s
monitis acquiefcere maluerit,ac nos vel ad iudicium vel ad arma prouocauerit,nos quidem ei
Deum teftem conuocantes 8111 foro libenter 8111 campo refpondere parati fumus.
De Porn
 @e певшие Шефские. fol’. cv:
DE PORTVGALLIAE REGIS INGRESSV
IN REGNVM CASTELLAE.
*N Vm hoc refponfum Portugailiae Rex accepiiïët, indignsius 8 alieni regni cupiditate cs
Uptusmum omnibus copiis,quasante dixitnus,in Caitellœ regnü ingteiïus cum Caitella
is (и; faftionis , á quibus accitus fuerat, fe coniunxit , 8 oppida multa nonnullach ciuitates
»ccupauit.CLui сшн Ferdinâdus 8 Ifabella praelia multa geil'erñt.Ex qbus ей alia,tů vero ils
ud vnñ бинт , quod inter duas ciuitates Zamoram fcilicet 8 Tautñ apudamnem Dutium,
luë locurn nônulli campum Gothorum dicunt,geitum eit,quoniam fuit maxime memorabi
e pluribus verbis alio loco légion@ narrationeferipfimus. Hoc enim praelio Reges ambo 8
:orum Duces 8 omnes equites maximas vites 8 fottillìmos animos oitentatunt.Acritet eiñ
string pugnatum eit ab hora fete` diei nona ui@ ad iolis occaftiin,sequo Marteßi vittoria in
neutrarn declinare partemDemum multis vtriufq; partis occiiîs multifq; gtsuiter vulneratis,
cum Portugallite Regis equiteslògo смет certamine magna@ pluuia retardati, pugnare vix
poiTent,terga vertere coepetuntßi fuga falutem quçtere. Quo: equites Ferdinandi iam vitto
res infequentes in amnem Dutium eópuletunt. In quo demerfi eomplures 8 aquas hauriëtes
animas exhalabant.Quotum multos amnis impetus ad Zamora: vfep mœnia deuoluit . Ala
phoni'us ай: Rex multis de numero fuorum captis 8 0&0 fignis amims 8 etiamfuo pene foe
lus effugit 8 beneficio fuperuenientis побив etiai'it.Gelturn fuit hoc prelium die Venerts Ka
lendis Martiis anno feptuagelimo fexto fupra mille 8 quadringentos.Subidem tempus Gals
loi-um Rex Ludouicus magnum in Htfpanism miût exercitum,ptoptetea qi Iiabella Carolo
GuianëfiDuct, cuius coniugium tecufauerat,Ferdinandum Sicilia: Regem praetuliiï'et. Cuius
exercitus oppidum maritimum,quod indigenas Fontein Rabiam vocant , acritet oppugnas
bant. Quo Rex Ferdinandus magno cum fubfidio proietta , boites ab obfidione fubmouit
8 in GalliarnKredire coegit.Hinc propuliis hoitibus 8 oppidanis 8 multis equitibus 8 рта
cipue Iacobo Sarmento Comite Salinarum , qui priufqâ Rex aduentaifet fuis -conuoœriseqa
tibus 8 copiis,quos fuis pecuniis coegerat,hoitibus occurrerat, qui contra Gallos fortiiììnie
propugnauerât,honorifieecollaudatis,ad Ifabellam per Cantabrise populosôi Aitutiae cons
tra mulios,qui grauitetdeliquerant,iuiticiam exercensin Turrem Sillanain reuerfus ей . Nñe
autem prefentibus hoc epitomate fummaep breui,quam in principio pollicitifumus, fatiifaci
entes alias res omnes , quas poitha'c vie; ad têpus vtriufep mortis Catholici pricipes animofe
ianâeq; geiïèruni,in maiorivolumine poiteris legendas relinquimusHiitoria enim non vis
uentibus,qui rebus geitis interfuerunt 8 estinti autores nouerunt , fed nepotibus feribitur 8
nafcituris.Res igitur Ferdiriandi Regis 8 Ifabellte meniorabiles,quas in lucem nunc proferre
non poffum9, admirata quidem vehementer poiteritas leger, Admirabiffiquidern quian ъъ: ­~ \
legerit Fernandinas 8 Ifabellicasvirtutes 8 res diuino potius Ф humano coniìlio geitas . Ad
mirabitur eorum ­coniugit'i foelicifiimum, cuius nö regnorum, fed virtutum dotes exiitimari
debent,Siquidem non ad voluptates,non ad deliciasmon humanis auipiciis,ied ad opera fans
{tiñlma'ad multorum malorum tetnedia maxime neeeiTaria fuit inititutum diuinitus . Vt fcili
cet Catholiei principes quail Dei gubernatores iuiticiçq; miniitri magnos Hifpaniç tumult!
iattiones,limultates,i'editiones còpefcetët.Vt типов: fupbiam,i'aeuitiä, audaciâ,fuiorë, teme
titatë,arrogantiä,inimanitatë,infolentiâinfrenarentyt latrocinia,furta,tapinas,violentias,8
graiiàtorum crudeles impetus opprimetent.Vt iniurias,continuelias,mottes,parrieidta, facri
legia,vitginum raptus, 8 iactarummulierü cum viris eommerciñ fufpeŕtamq; coniuetudinë
piohiber'eii't.Vt ad pacem,ael fecutitinem,ad concordiarn, ad träquillitatem, ad bene beateq;
viuenditm leges 8 iura componerent.Mirabitur 8 mutuain inter eos beneuolentiam,t’idem,
obitruantiamxoticordiammorum fimilitudinem,pares animos,eadëftudia,dignitatem Rea
_ gis 8 Reginaejvenuitatem, 8 vtriui'q; formam praeitantem maieitatemq; venerandam. Mira
bins'щита rerum geitarum ieriem, щит vittuturn штрихах.fiorum сатин mi
 1L. @Karimigialli. ИЮЛЕ.
rabilia monumenta,itudium erga Dei cultum vigilätiiiimûßi curâ maximam futnmâq; dila
gentiam»MirabiE tormenta,pœnas ô( fupplicia,gbus merito pleftebâtur hommes in Chim f
na пае vel titubätes vel male fentiëtes . Mirabitur exterminatos ex Hii'pania Siciliaq; fuiil'e,g .
fceleratiiîlmi Mahumeti nefandiûìmñ nomë adorabât , отпей}; Sabbatarior adbuc eiussdf д
uëtñ, quë crucifbeerât,expe&ätes.Mirabunf oës gëtes bella fortii'llme ianäiii'imeqr, gettare i
ŕtoriaqu triûpbales.Quas öl de barbaricisgentibus habuerñt, 8i de Chriitianis ройным:
principibus atq; ditiiiimis.A quibus non fua quidë, fed illorñ culpa {вере recufantes ad armi
prouocati fuereJt gbus praeterea principes Hiipaniae futuri cognoicët multarû rerñ робей)
nes initie repetitas 8i ilne mora recuperatas,quas anteceifores negligëter amiierât, â qbuidan
multos annos vfurpatas.Multofq; principatus videbñt,alios vitro reititutos,alios armisaeg:
fitos. Mirabútur 8i multas ac fanŕtas expeditiones акр lógitîlmas ad aurifodinas nauigatiöa ,
apud Antipodas, quos Indos appellât.i.egent erñ lztantes iui ciariifimi generis origine fum
mâq; nobilitatë repetëtes, qua ducunt a' fummis Imperatoribus 8i omniñ Chriitianoat Regi
bus primaruscluibus Ferdinâdi 6i Ifabellç filiae пире: fuere. Inueniët'denitp magniprinci
cipes 6i imitari virtutis aemuli itudebñt Ferdinâdi Regishumanitatë,clçmëtiâ,fortitudinem,
prudentiâßf Iiäbellz rnultipbarias virtutes.Quae quidë ii fuit,quëadmodñ vocabaŕ, alta, ti
men erat mitis,humilis 8i aitabilis. Si mulier animofa, virago, fortis 8i сбита potes, retti i
iuiticiae culth 6i côtinua comes:ii diues,non parca,nò diuiti'arñ cuitos 6i auida,fed таится
Гр!ёс11‹1а,!1ЬетаНз & magnanimazil Regina multis 8i magnis occupata negociis, religiofiiñm
facerdos 6i Dei Matiz Virginis 8i omniñ Sanftorñ maxima cultrix . Quibus nö borarium
modo i'acerdotû more,fed etiâ vt Cbrii'tianae religionis obferuantiiiima, muito plures ôi voti
на: orationes quotidie pfoluebatßrat erñ diuinarñ rerü ф humanarñ muito itudioiìor. Qui
bus quidë orationibus atq; ianftis operibus 8i meritis Dei benignitas fideliü fuorum mites
6i res Hifpaniz refpexit,defendit,iuuit,amplificauit,8i alti9 extulit. Et ex tenuiiìima fortuna
principes Catbolicos 8i fideles ad honoresampliilimos 6l ad fummum rerum faitigiurn fube
limauit,ilbicß propius adiunxit.Vnde non immerito datum eit illis nomen altitudinis. Quo
тат Deo ' qui iolus eit-aíiiitîmus,folus mâximus,folus optimus,folus omnipotës, mirabile
eins opera 8i immenia beneficia contëplantes 8i afiîdue gratias agëtes, proximi femper adm
'dim fuere.Q_uibUs res diuinas iemper humanis praeferentibus omnia profpere iucoedebant.
Dedit enim Deus illis praeter alia bona non folum viros magnos in confiliis capiendis так .
plenos 8i tidei,fed etiam itrenuos equites in bellis gerendis ô( Duces fortes 3l illuitres.Ex qui
'bus aliquos öieos praeiertim quorum maxima virtus 8i conitantiiiîma fides erga fuos princi
pes in multis magnifç laboriba 8i pericuiis in officio permâilt, breui nomëclatura recefebe. l
Multa 'proce Sunt iraq; viri memorabiles 8i fumma laude digniil'imi,qul fuis principibus oft'icium prziti '
rů nomina. terunt,qni fequuntunpetrus Gonialus Mendoçius Siguntinus Epifcopus, qui fuit Актер!
fcopus Toletanus 8i Hiipaniae Cardinalis,Alphonfus Aragoneus,Petrus Ferdinandus Phan
comes öl Caitellae Comeitabilis . Alphonfus Henricus Hifpani maris Almirantes Fшипы
Regis auñculusßi еще fratres Franciicus 8i Hëricusßariias Aluarus a"1'oleto, Dux Alban?
‘6i eius ûlius Federicus,Rodoricus Pimentellus Comes Beneuëtanus,Henricus Gothornanus
Dux Methymnç Sidoniae,Rodoricus Märicus Comes Paretanusßanfti Iacobi militiœ pfee
dus,& Georgius eins filius. Iacobus Médoçius Dux Infantatt9,& Inicus eius filius. Aluarus
Mêdoçius Comes Caitrëiislacobus a' Corduba,Comes Caprêfis 6i eins illius Rodoric9. Io
annes Silua Comes Cißôtan9,Ioannes Ribera dñs Môtis maioris 8i Ferdinâdi Reg is cuitos
Rodoricus Héricus Comes Alualiftêûs Almirâtis Alphonii filius.,Rodoricus Leo Dux Gac'i
tana, Alphófus Cardinas S.Iacobi militie pfeâus. Inici' Lopez Mêdoçia Comes Tendiliarŕ
Alpbôfus Fófecus Coccëfiü Dñs 8i Alahegioiyr . Alpbôfus Arellanus Comes мине, lace;
b9 Lupus Aiala, Laurëtius Suares Médoçi9 Comes Согните. Petr9 Mëdoçius Comes Mé»
tis acuti, Petri? Alinari’ Ого“? Aitoricç Marchio, Iacobus Sarmëtus Comes Запишу. Дойди l
..
 @e ‘RegtibuestEatbolici'e.v` î gotten.
Manricus Comes Свинцовым Mâricus Comes 0fornius,Pettus Manricus Comes
Ttiuigni,Pet19Acugni9 Contes Bödianus,& eius filii Ferdinâdus öl Ludouicus Зад” a' Ca
нападает: Märicus,I.autëtius Suares Ficaroa Comes Ferianus,Gatto Cerdanius Dux
Merhynœ cœli,Alpôfus Solifi9 Epifcopus Gaditanus, Alphôi'us F òfeeus Archiepifeopus Pa
Штампики: Capretius Marchio Moian9,lgnicus Mâricus Epñs Caurëi'is,Pettus Siluius
Epñs Paeëûs, Petrus Ribera principis Alphòfi nutricius, Iacobus Hurtatus Mêdoçius Epñs
Palëtinus,Petrus Antes Fafiardus Murciae pfeflus. Hi fuerñtfitaq; Саши: virigenerofi шт
ctie cultotes öl fideLQuibus adiuti Ferdinâdus 6i Ilabella catholici principes oës aduerfatios
oppreñ'erñt,8i vallidiiììmos hoites debellarñr 8i fuos principatus nö folû defenderüt 8i còfer
маем etiâ maiorë in modñ amplificatñt,aliaq; regna multa côfecuti fuere.Taks igif viros
Шиш" 8i memorabiles nominati @uis lôga nomenclatura recëfuirnus , vt pfentes Hifpaniz
prîdpesillorñ тю: 8i futuri nepotes fueceñ'orefq; cognoi'cit, vt par ежата 8( magnifaciât,
e DE NOVO GENERE IVSTICIAE QVOD _ l
~ * Catholici principes in delinquentes excogitarüt. ‘
Vm Rex Fetdinandus 8i Ifabella Regina duos magnos Portugale Franeiœq; Regis
актив: ê fuis finibus areebât 6l ppulfabant côplures Hifpaniae ciuitates 8l populi qi __. » _
plurimis faeuiillinislattonibs,homicidis,raptoribus,iactilegis,graiiàtoribus,adulteris,temes _ '
rariis,innumeris infultibusßl oî gñe delinquëtiñ crudelill'ime vexabanf.A qbus неф Reges
шеф Deü timëtibus nö modo fortunas fuas 6l patrimonia defendete nö poterât , fed ne filias­
‘
дав 8i vxores.Erat enî fceleratorñ hominñ maxima методист alii leges humanas di
ltinafep сбегается magiitratus oës infolëtet vfurpabi'it. Alii vëtri foninoep dediti vimpalam
nupngvirginibusß [actie mulieribus inferëteslibidinë 8i incei'tñ tutpiter-exercebant . Alii
suereatores itinetâtes
abât.Alii qbus ôt ad
maintes nüdinas
vites pficifcëtes
erât maior@ omnefç
demëtia, viatores‚шпатом:
populorñ crudeliter occidebât
8803121: 8i fpoli»
arces oe K
cupabâtßx quib? violëter e diëtes omniñ finitimorñ agros populâtes nö folů gte-ges ars
métal; 8i oía bona pdaban ,fed hommes etiâ fecû ducebât eapiiuos, quos deinde cognati 8l
атм pecunia redimere cogebätur.’1'otigitur tâtifq; maiis arq; periculis Rex` öl Regina defin
derätes occurre nouñiuiticiae genus remediñq; ,pficuñ,quod Hermandarû, vel vt alii volunt,
Наташей dicitur,inueneru't effiieilius improbi capi puniriq; poifen`t.Côiiocatis itat; etuis
latibus öl--populis eorñq; ,peuratoribus тщете,“ aduerfus delinquëtes 8l homines fceleran
tos vnufquiftp pecunias cotribueret.Quocl oës côtradicëte nullo libëtißime fecere . Ex colla
tisitaq; pecuniis exercitus equitñ duorü miliñ magnufeß peditû numeri? côparatus eli. Qui Ы boni“ ‘
bus Alphonfum Aragoneü Villae Forniofae Ducë тентом breui tepore- multos rebels p '
Aragoneus
les 8l grañàtores omnes deleuit,eaflella multa recuperauit:populofç, qui Regë öl Regina> côs contra delitto
tempferantpmnes imperio Regio fubegit.In ciuitatibus бета populi@ шиш; praefeftos, quentcs Dwi
таща: l'atellites extraordinarios cöftituere.Qui mifeiabiles accuiatorü querelas audirët, 8i eligitur. i
reos euiufq; criminis fugiëtes pfequerentur,atq; deprehëfos palisin capo defixie alligator fas
gittariisinterfîdendos exponei'ent.Perfecutorum ай: tanta erst diligentia côtra peruetfos ho
mures Si immanesßantaep per omnes vias feitinatiomt etiader'e delinquentium nemo роты.
Queres ybeanie omnibusgmagnam fpem fecuritatis attulit,& malts fuit maximo timori. ¿_l_.

' “‘__DE CANARIIS INSVLIS ACQVISITIS. _ y

' I&is iam öl propulfatis'hoilibus externis Catholici principes in rebelles 8(omnes im»
,pbos animaduertëtes cü multas ciuitates populos multacß cai'tella гетры-тенета:
gnâ
omnibus adclaifem
deinde ad Canarias
nauigandñ 8i bellüinfulas
gerendûmifere,multafm напев Quibus
necefiâriis onuitas. atrnis,equis,cômeatib9
pfecetñt Petrñ б! teb9 Pettit: Ver-sY
cogno
mento Verá virum fans'fortë 6i in omcio rei militatis expertum,Qui trienniñ гад cñ Barba
-sis Canaria: bellum geuit difficilLimumßanarii enimetfiarmis kneep стишки: tñ vies
n
 bäumenвкатить
banE ex arborü ramis,quae petris acuebät tenuiiïìmis. Quibus quali iaculisfe'rreis 8 pacutir НС!
(зон—м
шц4.-

clypeos Шкаф facile pforabätlapides {пекаfortiiilme iaculabâŕ. Quippe q funt hommes

lacertoiî magnarñç viriü,pugnaces 8 animoû.Qui ex antris,e] plurima funi apud eos,veluti
ex arcib9 ferociiîìme ppugnabannViâi шпаг ГнЬашф catholicis principib? paruere.Quir
bus vinci multo quidë fuit чинный; п viciiient, propterea q’ antea ferarü moreviuebâr,nunc
añt cultü humanñ diuinumq; cognofcunt,8i Chriiìi nume adorar. Quoiyr tellus ei't callidiot
multüm frugifera,pecorib9 8 pfertim domei'ticis abundâs. Mellis multarücp reist ad human
me vitae vfum magna illic eil copia.Homines coloreнеф câdido funt неф nigro , nafo plano
De morìlms latoq3,acri ingenio. Qui nö lana, nö lino,fed dütaxat ex animaliñ pellibus veiìiebanf, 8 het
et rìtu Cana barü radicibus eaprarñ laäe vei'cebanf 8 carne,arborñ {пека еетгавфГти&1Ьиз.1Эотое на.
riorum. bebät oe'arborü ramis côtextas 8 fpelücas, Quib9 folis çltus 8 pluuias arcebât. Тет? cole:
bât bouinis cornibus , 8 labore maiori ф cultura multü colligebât ñ'uftñDeñivn'icûadora
bant fublatis ad coelü manibus.0râdilocñ habebât certü i'tatutücp, quë locii нише caprino
laäe fpargebât, 8 capras,quaríi laffe hoc f'aciebâtn'eleftas habebât,quas laneta vocabanr ania
malia.Lingua vtebanf barbara,iìbicß folisintelligibili-Quappter catholici principesad eos
Hifpanorñ colonias miferuntßi iacerdotes virofep fapientes,vt eos initruerent , 8 ad los
Stpltm infn» nem спинам пан; catholicä conuerterëtßçterů funtin Atlâtico mari infulç,quas Plinius
[адептам 8 alii fcriptores fortunatas appellat,numerofeptë.Quas rë nö ingratâfaâuri инеем] noma
natim recen fuero.Obrion,quâ Plini? vocat Ombriñ,fine vllis aedificiorü veitigiis, q” пегий
habet in môtibus.& arborea ferulae finiiles.Ex quibus aqua exprimif,ex nigris amara,ex сё
didis dulcis рониф iucunda.Iunonia,in qua ст çdicula lapidibus extruâa. Pluuialia, q поп
habet aquas niiì ex pluttiis 8imbribus.Capraria,qure en lacertis grâdibusreferta~Planaria,c’|
planicies habet 8 conualles.Niuaria, quä Plinius appellat Ningariä â perpetua niue nebulaqg.
Vnde Cana» Huic,pidma eli Canaria@ Пс nominaf a multitudine canñ 8 magnitudine;Quç ей ацидоз.
ria nomen de copiapomorñ'öl auiñ omnis generis abundër,vna palmetis cariciasferêtibus ямы. Abnn
:epit, dat pieren nuce pinea 8 mellis copia.Siluros etiâ pii'ces 8papyrum gignit in amnibue. ''
DE ALIIS INSVLIS AB HEMISPERIO NOSTRO
. ‚ i remotis,quas Indiœsappellant.
Vbañis ай! Canariis 8 ad cultiì Chrii'tianç religionis alleftis,eatholiciprincipesad alias
Smulto maiores infulas 8 aurifodinas _non magis auri caufa, quod inde pluriinñ optimüg
«стыд falutisanimarñ rationë habentes, Petrů Colonü cum triginta quinq; nauib9,qnag
Petrus Colo
carauellas appellat,& hominñ magnonumero miiere. Qui cü dies propê i'exaginta па
me. . i'ent,ad terras tandë puenerunt ab orbe ufo remotiilîmaan quibus Antipodas effe [nb mi
[рено noftro cômorantespnines q inde venerût,añîrniant,&ugiones elfe tanta: навешена
nis,vt côtinentesteri'ç potiuië-infulçvideanfpeqbus qrñ multi multa fcripferñt,& alii Hb
(рано fermone,aliim~I-.atmo magnas cöfecerunt топаете fcribere несет нб ett. Vimm
ей hoc loco,quod elt maxime memorabilefcituq; digniilìmñmon fateribo filëtio.Cñ pran
tim fuerit ab aliis,vt arbitror,q fcripfereptermiii'um. In vna шагregione ‚ с] Cötinentis em
diciŕ',cuius eratepii'copus Ioannes Quiuetus ordinis Minorñ. A_b hominibusiq aim quad;
gia terras efl'odiebâtmumiúna еврей eft nomine'Cçfaris давит 8 imagine fignatñ.Qp9ç|
Qumifma re
naâ? Ioannes RuHîus Archiepifcopi? Cofentin9 quali gd даты: 30mg mm,ad {Ша
‚спит apud
Pontificê. (lue res nimirñ nfi tëporis nauigâtibus,q fepriusq'; энд;Шцс namgaßëß as..
ndose
vglowria eripuit.Qñqdë numifmatis hui?argumëto iâ cöitatad Indps он pueniiTe Ro` ’
DE, MAGNA CLASSE, одним oon-IRA. Alf-ŕ `
‘ TurcasinItaliammiferunt. . r; 1. ‘ ‚и; `
Е Odem tempore magnusTeucrorum exercitus in Europam ищет Odnîtum ‚ quod
ел АррпШеoppidum maritimñ,vicœpit.ln quo capro Ieucrorñprincepspiîdiú ma
 ищитеШефские. . sor.wif.
i „ gmini relinquens 8i defenforum numerum, in Aiìam reuerfus eit eo animo ,’ vt cum maioris
i ­ b us copiis rediret . Et omnes Italia principatus occuparet , Romaq; capta теток: omnes
i б! СЬпШапит nomeextingueret.Qua de re catholici principes admoniti per literas б! nuns
l cios Ferdinandi Neapolitanorum Regis, cuius erat oppidum,quod Ieucricaptum tenebant.
| Italia: Siciliaecp periculis imminëtibus volëtes occurrere,mature fubi'idiñ mittere itatuereßô
l пошив itam totius Hifpaniae viris, qui nauigandi artem vfumcß callebant, feptuaginta naues
armatorñ plenas, quibus F rancifcus Henricus Almirantis Alphoniì frater 8l Ferdinandi Ree таю: Hê
gis auunculus prçerat,in Italiam 8i Siciliam velis remifq; feitinareiuil'erunt.Quarû alias ш: ricas Dux ek
um ex Lauretano,aliae ex Gaditano portu foluentes, omnes apud Carthaginem nouam oon ¿lus contra
mnemHinc fpiranteZephyro paucis diebus alize Neapolis, alie Panormi littoriba appulere. Turcas.
Quod cum Teucri,qui Odruntñ prçûdio tenebant,audiuiñ’ent,magno timore percuiïl,fub l
{цапф fpe deñituti,propterea q» eorum princeps mortuus erat,ab Odŕunto меньше t Frâs
cifcus Henricus paucos dies Neapoli cñ Ferdinâdo Rege Ioannatß Regina fuae fororis filia c6
шатаю, cñ слала deinde còmeatibus 8i aliis onuita reba quafi что: in Hifpaniâ remeauit. з
. nerr'rvLIsertLLrs втшвюшВх/з,
_ ‘ ; Í Principum Catholicorum. l
Oanne Aragoniae Rege Ferdinâcli parte mortuo 8iillius regni omniut'nq;` fuorum prins
I cipatuum poii'eiïlonibus acceptis,quibus titulis öl quo ordine vti deberent in literarum 8!
`priuilegiorum expeditionibusad proceres confiliariofq fuos {наивысший cum plures
eos Hifparuae,cuius maiorem partem poiïidebant,principes appellandos cenfuii'fent,hoc am
Залпом: ötarrogantiz потеп effe exißimamea, пе Pormgalliç Nawaçq, Regibus шипа fa
cerent,adrnittere noluerunt,fibiq; titulos,quibus honei'tius vterentur,hoc modo itatuere.Vt
fcilicet Саши; nomen Legioniprœponereturlegionis Aragoniae,Aragonise Siciliana Sie
ciliz reliquis,hoc modoferdinandus 6i Ii'abella Dei benignitate Rex 8i Regina Callellç,l.e
gionis,Aragoniae,Siciliae,Toleti,Valëtiç,Gallecite,MaioricastJ-liipalisßardiniç,Cordubç, '
Corficae, Murfiae, Iaenis, Algarbiorñ, Algecirae,Gibraltaris,Comites Barcinonae,Dñi Vizà
caire, 8i Molinaeßuces Athenarum öl Neupatriaeßomites Ruiïtnom's öl Cerdaniae,Duoes
VOriitani 8i Запахи.Sigillos aíit,gb9 lŕae priuilegiaq; fignâf öl imprimunf,itë clypeo ftratoa
na pânoftp c'seteros,qb9 magna palatia Regiaqu doma exornari folët,cai`tellis,leonib9,aqlis,
ö( baculisini'igniri шпагат Caitellç,Legionis,Aragoniz öl Siciliae memoriâ 6i honorem,
DE GALLATIAE PR OVINCIAE REFORI
mationeôlaliis rebus. i
N Gallatia prouincia bellicofae gentes et indomitae iam multos annos nö modo non folue
bant fuis principibus,quae iure debebant,i'ed ne parebant quidë . In montanis erñ locis et
afperis habitantes neq; fuperiorë cognoi'eebantmeq; Regñ iuiticiâ formidabant. Cuius equi
-tes inter fe lòga bella gerëtes, g potentiores 8i viâores erant,inferiores ac viftos tributa, quz
principibus debebaní", omnia fibi perfoluere ferocifïimis minis tyrannorû more cogebant.
Qui fine vllo Dei timore,i'ine reuerëtia legii non folñ veâigaliaprincipü cenfus,tnagii'tratus
8 oñ'ìaa,fed etiâ eccleilarum redditus,res facras, öl omnia iacerdotia crudeliter vfurpabât,arl
швы nouas Si magnas turres sedificantean quib? latrones,homicidas,facrilegos, 8i delin
quentes omnes atq; prophanos homines tane'f; in afylo recipiebant. Ex quibus exeuntes om
ne fcelus in proximos 3C humanum genus exercebantßl omne crime. Quos antea nullus Hi
fpaníae princeps eŕfrenare vel a fuis moribus Si maleficiis poterat coercere,ne Romanus qur¢
dem populus,qu1' totum orbem terrarum i'uo quondam iubegit imperio . Quapropter cum
I tRex 8i Regina multorum hominum huius prouin ciae magnas шпалу querelas audiuiiî'ent,
l : 'ôlilluc ire propter negocia multa non poñ'ent,querentium iniurias 6i calamitatesäuferames,
Ш
 7Lß3aríneí§iculidluarírl
in Gallaeciâ Ferdinandû Acugniñ Comitis Bödiani filiû,virum fortëiußiciçç ßudiofum,ët
Garciam Lopez Chinchillanû iureconfultum, hominë literis öl ingenio magnû, cñ exercitn
mittere ftatuere.Quibus lfas fuas öl integram facultatem dederunt,vt Galliciae regnü gober:
narent,öl in delinquëtes omnes feruatis legibus animaduerterët, öl omne iuliiciae genus exera
cerent.Qui cñ excrcitu p prouinciam ingreúìßöpoiìellam venere,un ciuitas ей totius pro
uinciç caput,öl aliarñ ciuitatum metropolis fanâiq; Iacobi nomine nñcupata . Hic Omnium
populorû procuratoribus accitis 81 сй&1з 111111115 pains ad petendum iui'ticiâ cômonitis öl re
- quil'itis,cum fui aduentus caufam dixi'll'ent, öl officium literafq; Reglas oñendiffent , fubinde
multorñ феи: auditis,in improbos öl отпад deliquerant,aniniaduertere cœperñt, öl con
tra tyrannorû minas feroces omne iußiciae genus exercere . Quippe g multos captos irnmas
niffimos latrones,bomicidas, graffatores, facrilegos öl raptores ad mortem lata more indico
fententia dânauerunt.Et prçter alios duos equites,quon< alter Petrus Mirâditanus,öl alter Per
trus Para'us Marifcalis nomen habebat . Quos quidë non aurum, quod multñ pro gerendo
bello contra Mauros oH-'erebantá mortis periculo liberauit,quon|â crimina multa magnaç
perpetrauetât. Quae quidë res mirum in modñ cunŕ'tos deliâorû fuorum confcios deterruit.
0410111 maxima multitudo ac feré millenarius öl quingentorum numerus efFugit. Ferdinan
dus ай! Acugna öl Gari'ias Lopez â Chinchilla Gallçciç regni 15 gubernatores ex Callzcis,q
deliquerant,quos capere potuerunt,afïe&is vltimo fupplicio,quiñ1getanrad iudiciñ publicis
prçcouñ vocibus appellatis,primum diligëter efl'eceruntm eccleûis,monalteriis, öl vnicuicp
bona,quae perdideraut,teftimerenf.Deinde Regibus „триада: latrones öl tyranni mula
tos annos vl'urpauerant,omnia perfoluerenturPoñremo СайеПа propêqtiinquaginta, que li
bi delinquentes caufafuse defenllonis aedificauerant,omnia diruere.Hac re Пс geita omnes toa
tius prouinciae populi,qui 15 iuiìiciç fpem öl libertaria amil'erant , velut e‘ diututna captiuitste
redempti,catholicorum principum virtutem collaudantes immortales Deo gratias agebant.
.Gubernatores ай: laudem magnam meruere. Qui gentem Callaecam prius indomitam prua
dentia magis öl animi fortitudine , ф viribus öl armis fubiugarunt,Iiabellae Regina: magnñ
öl animofum fequentes exemplüJllafiquidem priusqä eosin Gallatiam mifilTet,Hifpali Cor
dubamq; venerat,öl vtrobiq; fçuilïimas opprelïerat iaŕliones.Quibus Hilpali Hêricus Go
thomanus Methynç Sidoniae Dux öl RhodoricusPôtius Leo Marchio Gaditan9armís cfti:
die prçliifq; contendebant.Similiter öl Cordubae Iacobus Fernâdus Comes Crapenlìs öl Al
phonl'us Aquilaris Dñs Montilianus digladiabanf.Quos Ii'abellç Regime formidolofa _vin
tus magnaq; fortitudo depofitis armis ad obfequiû olïiciumqs reduxitDeinde cum in delitti
quentes animaduertere cœpiñ'et,hominum milla circiter 0&0, quos fceleium fuorum confcië
tia uexabat,ex vtraq; ciuitate difcelTenmt.Quos, vt prudês,ne fuis reliâis domibus ad aliorü
regna tranfirent, öl adueriarios adiuuarent reñitutis rebus, quas occupauerant , in commune
omnibus ignofcens in patriam redire concefl'it.Et multis recuperatis oppidis öl arciba , quas
latrones öl delinquentes occupauerant,omnes totius Bethicç prouinciae populos a malis om
nibus vitae öl periculis defendit,bonifq5 quietem,vitam lecuramJibertatêq; reßituitHac fors
.titudinis öl iulticiç fama bonos omnes alliciebat,öl in fui amorem cultumq; concitabat , mas
los autem öl hofìes maxime deterrebat . Erat enim Ifabella Regina fortifïima mulier, 81 iuñin
ciae maxima cultrix . Quae non folum Chriftianis fortifümis principibus , fed etiam cunâis
Barbarie gentibus quibus cum bella geiìît fuit admodum formidabilis . De cuius virtutibus
öl ingenii naturaeq; dotibus alio loco dicemus.
HISPALIS ET CORDVBAE DESCRIPTIOe
NES ET LAVDES.
N Vnc añt,quoniäHifpalls Cordubçq; fupta mentionë fecim?, ci [it vtraç спит öl vbi
ppter abfentes paucis verbi: oilendemrgSunt itag Вешекpuinciae citiitatesi ripa Be
 Еве 'Regtbua [arbeitete. folien'
this ñuminis expofitç.Qparü Hifpalis aliquâto maioris ей 1нс01ашв.Нанс ab нит tino Her
culis nepote conditâ нитvulgus aiferit.Cuius ego fententiœ nec accedo nec refragor. Incertû
ей enim quod nec autore nec ratione probatur . Verum enimuero cuiui'cüqS fit opus vrbs ей
maxima 8 opulentiiî'ima meoq; iudicio multisHii'paniae ciuitatibus, ne dicâ omnibus,ante«
ponëdaEñ erñ ambitu magna,forma rotñda,vifu pulchra,tëplis celebris, facerdot1b9 excul
ea,multis equitibus nobilis,ciuibus plena,domibus infignis, plateis 8 vids hilaris, hortis 8
fontibus amoena,tutapropugnaculis,moenibus cinña,defenfa portis 8 turribus,câpis iucun
da,agrorum frugibus abundans,oliuetis 8 magnis oliuis 8 oleo fœlbe, mercatorü cômerciis
diues,artibus adornata mechanicis, 8 liberalibus i'tudiis illuftris. Plena multis pifcium generi
bus 8 magnis oitreis,palmetis 8 palinulis 8 arborñ fruftiba exuberans. Hoitio maris 8 na
uigabili ilumine ligneoqs ponte quem parua nauigia catenis cöpaâum fuitinent, admodum
deleâabilis.Quapropter verum ей illud adagiñ,quod vulgo dici i'olet,hominibus quos De?
amat Hifan domurn largitur 8 viâumln ea fiquidem muito melius viuitur 8 abundantius
qi in alia quätumlibet vrbe ditiifima totius orbisDe cuius tëplo maximo 8 nauigiorum nus
mero fcripiïmus alioloco.Cuius vrbis nomen Barbare; Mauritaniae gentes deformarût, quo
niam.P.litera carebant,eius loco.B.pofuerunt,öi caeteris comutatis literis Sibiliam dixerunt.
Haec de ciuitatis Hifpalenüs fcelicitate fufEiciant.Nunc autem cum de Corduba quaedatn dixe
rimus,ad diuerticulñ itatírediem9.Ei`t паев Corduba ciuitas antiquiiïima populofiiïîmaq; in
Bethis etiam Huminis ripa fita.Magnum teilirnonio Strabonis 8 inßgne Marcelli Romanos
:um Ducis aedificiumlît patriciorum colonia, dicente Plinio, cognormnata.l­1anc i'cribit Iu IuliusCefar
lius Caeiar in commentariis 8 prouincise fuse caput,& de populo Romano femper fuiil'e bene
meritam. Quae quidem 8 magna rei militaris gloria 8 prseclaris virorum ingeniis ей maxis
me celebrata . De cuius alumnis 8 viris illuñribus in armis 8 doctrinis excellentibus alio los
_co plene fcripfimus.Habet etiam Corduba prœter alia multa bona fertiliiiimos agros. Quan
propter hand immerito Syllia Italicus Cordubae folum vocauit aureum . Ait enim. Nec dec? Silli? Italie?
auriferae ceiiäuit Corduba terrae.Eft igitur Corduba multis magnifq; rebus admodum foelix
8 cum Hifpali merito conferëda,Sunt praeterea clue(` ciuitates Hifpalis 8 Corduba multis ma
gnifq; fuç prouincia: populis illuitresl-Iabet enim Bethica prouincia,teite Plinio naturalis hi
itorise,populos infignes 8 oppida memorabilia numero centum feptuaginta duo,de quibus
alto loco diximus`
DE ANIMADVERSIONE IN HAERESIM EORVM 'I
г
_i ' quicum Iudaei fuiñ'ent 8 ad religionem Chriitianam
‘ conueril ройеа rurfus in occulto Iudaicñ
~ ritum feruabaut.
' Nno â Virginis partu fupra mille 8 quadringentos oäogeûmo, cathon principes a`
facerdotibus quibufdam 8 a` nonnullis aliis viris Chriftianae religionis 8 catholic; fin
dei itudioiis , 8 pcipue al Priore Sanâae Crucis 8 Petro Martino Camagno fecretario Regio
admoniti fuere in Hii'pania fereltota @plurimos homines effe de genere пахоты Chriitia
num nomen 8 doârinam execrantes Hebraeorumq; more viuentes in fuis domibus clam
Chriitianis veterem legem ritumq; Iudaicum repetebant 8 obferuabant,Chriitianorum ces
rimonias contemnentes.A quibus nili prudenter maturqu in eos animaduertere iuberêt,mas
gnñ fine dubio periculû ,ppter соей multitudine Chriitianae religioni fideiç catholica: poi“
fet accidere.Quorñ puerfitas 8 error impius ac deteftabilis nimirñ catholicisprincipibus fue
it @moleitiiilmum Quippe quigrauiiilme ferebant , qa спет apud fe 8 in fuis ciuitatibus 8
populis homines de сшита fide male fentientes , ideoq; ñatim re comunicata cum Petro
Gonfalo Mendoçio , qui ей tëporis etat Hifpalëfis Archiepiiìopus 8 Hifpaniae Cardinalis,
8 cñ aliis viris fapientibus 8 literatis Chriiìi nŕiredëptorishonorifuoqs mature свистела.
Oiiii
 мантовшитым
tu'ere.Cçlerutn nunc ante@ de rebus,quae in hac caufa fecutç ñierutit,aliquiddicamus,duo ña
ponenda nobis occurrunt.Vnum de Iudçorum moribus 8 ritu,alterum de caula comierfios
Cerimonia nis eorundenr ad Chriûianam religionem in Hil'pania.Triaprçcipua funt,in quibus Iudaice
ludeorun». religionis documenta conüůunt,vt fcilicet l'abbato quiefcerent ab omni opere cellantes, cir,
cunrciderentur,öl â i'uillis carnibus abliinerent.Quae quidem praecepta Moles â Deo accepta
Iudçis tradidit,fed in alio fenfu ф 1р11 acceperunt.Sabbatum l'eruabant ludaei l'edfuperiticion
Frantinuss ne nimiaJdeom non immerito die Saturni, vt Frontinus fcribit, quo capere arma non audes
bant,vt prœceptum feruarent,â Vel'paûano debellati fuere .Qui irse 8 inuidiç pleni,vr air La
рабами; âantius,Chrii'tum acculabant,q¢ legem Dei per Molen datam folueret. q» fabbato non vacas:
ret operans hominum [анкета cçcos fanaret,qv circumciûonem vacuefaceret , q’ abflineru
tiam l'uillae carnis auferret. Illud autem de Iudaeorum turpitudine @uis obfccenuni non omit
tam.Siquidem interrogati Iudçi quidnam labbato facerent ociol't,anuin,telpondebant, labs
baro nihil agentes digitis purgamus.0 gentis ignauaefœdili'imam turpitudinem,rel'p0ndes
ant-hic mihi Iudçi fapientiores fummieß lacerdotesmonne die feito melius ей hominum cura
re l'alutem,& czecos lanare@ in tam fœdam cotporis partent digitos inimittere! Cum autem
Deus a` carne l'uilla Iudaeos abitinere iuliît,id illis potili'imum fignil'icauit,vt â peccaris 8 im.
muudiciis abltinerent , propterea q» l'us animal ей lutulentum 8 im mundum , quod сонат
nunqì l'ul'picit,û:d in terra toto corpore proieâum 8 lomno ventriq; femper feruiens, nec vl»
lum dû viuit vfum prœltet hominibus,l'icut caetera praeitant animalia. Interdixit ergo ne por
cina carne vefcerentur,id ей не porcorum vitam imitarentur,qui ad folam mortem цитат
tur.Figura vero circumciûonis fuit,vt i'cribit Laâantiusm lignificaretur nudandum eilìbo
minum pe&us,vt aperto fimpliciç corde viueremus. Illa enim corporis pars quae circumcidi
tur quandam habet fimilitudinem cordis humani. Quam ob rem nudari Deus eam iulïìt, vt
hoc argumento nosadmoneret,ne teâum 8 inuolutum peâus haberetnus,neue quod puden
dum faclnus intra confcientiae нойте fecreta tetierentheus ergo ci'rcunrcilionë d carne mori
tali ad animam tranltulit immortalem,qu:e manfura feniper ей.Со1й1 autem Iudaei nubes 8
cœli numeri , propterea q» Мой Deus apparuit in nebula totum Sinai montem cooperiêie p
lex dies qui die leptimo ex medio caliginis Molen vocauit. Et ingrelfus per medium nebula
Moles montem afcendit, Vbi commoratus ей quadragin ta diebus 8 quadraginta noâibus,
Ibiq; tabulas a‘ Deo lapideas accepit,legem 8 mandata quze fcriplìt Deus, vt doceret fili'oinì
rael.Vnde dixit in pfalterioDauid:inuocabât doniinum öli'pl'e exaudiebat eos 8 de columna
nubis loquebatur ad eos.Idem inclinauit coelos 8 с1е1’сен‹111,8 caligo fub pedibus eius.Ados
rabant ergo Iudaei nubes,quia Deus illis in nubibus femper apparuit. Vnum ramen Deñ eo
lebant quem l'empiternum elle dicebant 8 immutabilem. Vnde legimus in diuinis fcripturis
vnus Deus ей Hebrçoruin,qui creauit omnia,terram ñabiliuit,mariaq; fundauitssei'uant ar
cano modo Iudei pentateuchum,id ей volumiua quinq; veteris teitamëti,quœ Moles confcri
pût fcilicet Genelìm, Exodum,I_euiticum,Numeros 8 Deuteronomion. Fuit praeterea mos
Iudzeis,vt неф lltientibus aquas,nee3 vias errantibus monflrare vellent,nifi fue religionis cul
toribanuod etl'i ей contra omnem humanitatem,Mofes ramen putauit non indignum vi
deri aduerl'us eos qui facra fua non colebant. Quod ex hiltoria fumptum elt.Nam quinti feas
bie grauiter porrigineq; vexabantur, Molen cñ fuis aegris,ne peltis ad plures ferperet,ab Ae
gypti terminis expulere. Mol'es igitur exulum dux inde difcedens Damafcenapatria antiqua
reperita Sinai montem occupauit.thuia metu cötagionis pullos fe ab Aegypro meminerât,
ne eadem caul'a inuilï apud incolas eiïent.cauere voluerunt, ne cum peregrinis cömunicarent.
Quod ex caul'a faâum,paulatim in difciplinam religionemq; conuertit . Et vt lìbi in polterü
gentem firmaretmouos ritus contrariofq; caeteris mortalibus indidit. Ita vt ne luder conuer
farentur cum Samaritanis.Et banc ob rem mulierSa maritana, vt icribit Diuus Ioannes,dene
gauerit aquamßhriito пиф Iudaeo dicens,quomodo tu Iudzuscum Пе biberepetis a' me@
 штатеШагЬопсйв. ` fol’. их.
mulier Samaritanafumënon conueniût Iudaei cum Samaritanis.Haec igitur cauß ей quare In
daei vias errantibus monitrare nolebant , qv i'uos mores 8 ritus a`caeteris mortalibus contras
rios habebant.Apud Athenienfes autem piaculum erat erranti non monilrare viam. Carmen
ей enim apud ipfos,quod publicis cantabatur in facris,eos impioselïe 8 execrabiles, qui viä
non môltrarent erranti.ch autë quoniam де Iudaeorû moribus iam diximus,caufam con Caufa сбит
uerl'ionis eorñpaucis verbis explicabimus.Fuit in Hifpania fuperioribus armis i'çculo нойто [wnìs [идеи
wir quidam nomine Vincentius Ferrerius ordinis Praedicatorum,theologus celebris, ото: rum.
vehemens,vita probus 8 moribus integer,patria Valentmus.Qui quidem dum vixit Chrt: златая:
iti cultum fidemeß catholicam publice concionando,docendo,admonendo,hortädo,perfua¢
dendo non modo iermonibus 8 doârina,fed etiam moribus,exemplis,& proficuis leâíonin
busllluilrare нипф дейть0`иет Calixtus tertius maximus Pontifex,quoniâ Deus,qui bo
nis 8 fui cultoribus pro meritis praemia retribuit, in morte eins 8 рой mortem miracula des
moniìrauit,in fanflorum numerum retulit-Hicitaep cum vita fanâus eifet,& eloquentia man
gnaqs dottrina maxime polleret, Iudzeis errores omnes,in quibus admodum caeci verfabanf
validiilîmis argumentis 8 euidentiil'imis rationibus oftendensßorum qïplurimos ad сыпи
cultum fielemq; catholicam conuertit. Qui quum Chriilianam religionem ñdemq; noi'lram
veram fanttamq; elle comprobalï'entJauacro ianâi baptii'maris 8 aliis omnib9 сшей; facra
:nën's acceptis Chriitianontm moribus 8 facris viuere libentiiîlme­ coepere. Deinde vero flue
fuggeitione malornm demonum Пне Iudçorum confuetudine,i'iue Q difficile ей alfueta relin
quere,propterea q» hominum natura mutari nefciens,fi quando fua deliâa cognofcens ad vita
autem melioremq; viam Ге conuertit,mox tamen inconûans ad i'iniilros mores folitofq; facile
reuertiturßhriñum non нит, quem adeo mittendum expeâabant,opm⢢g,m осанна çdi
um fuarum locis,Chriitiana religione negleñafabbatarios ritus 8 Iudaicas cerimonias reps
tentes, noâu fynagogam ingredientes fua facrificia,feila pafcalia 8 auorum memoriam quot
annis nudis pedibus celebmbant.Qui clam Chrii'tianis haec impune fei'e наше, arbitrabâŕ.
'Verum enimuero nihil ей imprudentiusmihil itultius, nihil dementius his qui cum peccant,
mala, quae cômittunt, nemlnërei'citurum elle falfo fibi perfuadët. Nihil ей enim tarn occultñ, Tempus on
nihil fieri poteit tam fecretum,quod Ген-е нето pollît,in magnis praei'ertim rebus.Nam quo nia deiegit,
maiora delifla i'tmt,eo certe citius deteguntur.Non igitur quum peccant hommes exiilirnare
debent que fecerint fore femper occulta.Nulla quidem res eil,qu nô Ionga dies reuelet. Ей
етт veritas temporis filia.Reuelauit паев tempus vel poti9 iuilicia Dei catholicis principibuc
Manichaeos in tenebris ноте 8 occulto delinquentes, nec impune diutius peccare решит.
Quorum maleficiis ôlerroribus catholici principes obuiantes, confilio Cardinalis,quem fu
pra memorauimus , primum facerclotibus 8 viris religiofisin omnibus ciuitatibus 8 popu:
lis iui'ferunt,vt omnes qui nuper ad religionern Chriilianam conuerfi fuifTent, tum юнион!
bus publicis,tum priuatis fermonibus diligenter admonerent, inilruerentin omnibus ecclen
iìae l'acramentis 8 in catholica fide retinerent 8 conñrmarent. Deinde vero cum hoc parttm
vel nihil profuiiie cognouiiï'ent,hanc ob caufam Romam legatos mii'erunt ad fummum Pon
наемном cum caufam leganonis audiuiil'et admiran nouam haereilm 8 moleihffime ferës
dedecus 8 ignominiâ,quam Chriiti cultoribus impium hominum genus inferebatJfas fual
bullatas 8 аройоисо fygillo {ignatas ad principes catholicos deitinauit.Quibus in eos inqui
l'itionem Лег! diligenter 8 animaduerti iubcbat,quí Chriilianç religioni fideiq; catholicae el',
cunq; modo detraherent aut detraxiiïent. Rex igif 8 Regina literis acceptis autoritate iuifuç
Pontificisinquiiitoribus,quos ad hanc rem exquirendam ex omnibus facerdotibus regno*
fuonmi moribus 8 doärina probatiil'imos delegerant,hunc ordinem 8 hanc lege ilatuerñt,
vt in omnibus citerioris 8 vlterioris Hifpaniœ ciuitatibus 8 populis literas iuas’ 8 aediŕla pu
blicarent Pontificio iure compofita.Quibus publicatis 8 тГреШертнез qui crimen hçreti
с; pramtatis incurriii'ent, infra certum «тропе fpacium fuos errores шпионам, qui pas
4
il. @Säfíneí 9111111. lib. 111. `
tres appellantur,conlìtentes reuelarent,veniam fuppliciter deprecanres.Eccleûae reconciliari,1
fcelerum,quibus Chrilti nomen abnegaiïent,iniun&as ûbi pœnitentias agerent.Ad quod iu
dicium priul'c'ß terminus temporis conceiïus praereriret hominum milia circiter feprendecim
vtriufcp fexus conuenerunt.Quibus ecclefia,quç fons ей mifericordiae magnum pietatis,c6¢
tenta pœnitëtiis vnicuiœ pro qualitate criminis impofitis, vitam,qua forrail'e digni non erâr,
demeurer indulûLMulti autem qui literis öl edicto parere noluerunr, in fua haereii perfeueraiu
les habita probatorum reitium relatione capri fuerunr, öl tormentis añ'elìi, lua crimina conf!
rentes in ignem conielìi vitam cum morte commutauerunt . Quorum alii fua crimina Hebät
Chrißum recognofcentes,alii pertinaces in erroribus Moi'is nomen inuocantes.0`um­ñ
cisannis vtriufç fexus milia duo combulìa fuerunt.Multis praeterea, quos deliftorum fuorñ
pœnituit,c‘1§uis grauiter peccauiifent,concei`fum ей, 71 111 carcere poenitenrias agentes та в.
1111е111.А1113 чиоф qui morte liberati Catcereq; foluti fueiunt,hoc роете genus datum ей,"
fcilicet infames eiïenr,öl priuati publicis oiîiciis, auro öl omni` genere fetici, duabus crucibug
colorisignei ûgnarentur,quarum alteram in peñore,alteram a tergo fuper exteriorem veiìem
que viderentur ab omnibus geiiarentßl ipfi cognofcerent". Animaduerfum ей etiam in mot
tuos,quos in vita deliquiil'e conitabauQuorum olla,quae plurima fuere,publicati's bonis в,
Iiifq; priuatis honoribus öl orHciis e fepulturis extra6ta publics cremata fuerunt.H0¢ maids
genus homines @plurimi de пире Iudaica,fuorum criminum cofcii,pertimefcëtes patria fua
domo@ relid'a öl multis magnich rebus ex catholicorum principu regnís aufugerunt.Muln
11 üquidem in Portugalliamnuulti in Nauarram,alii in Italiam,alii in Galliam, alii in alias rea
giones,vbi fe tutos fore putabant,migrauerunt.Quorum res öl bona tam mobilia с]; йадиа
са111011с1 р1111с1ре3 111 beilo,quod aduerfus Mauros öl ßarbaros alios gerebant,diñribuenda
cenfuere . Quarum rerum omniutn fumma fuit ingens. In Bethica цапф prouincia dimm,
xat eorum qui cum filiis öl vxoribus fugeranrnnanium öl vacuarurn domuü milia quinq; re
perra fuere.Er quoniam,vt fupra dixirnusJudaeorum confuetudonuper ad Chriftianam relis
gionem conuerfis perniciofa videbatur, propterea qv occafionem peccâdi fine dubio pbebar,
carholici principes Iudaeos omnes ä regnorum fuorum finibus in perpetuum depulerunt,öe
exterminarunt.Qui cum per ediflum moniti neq; vendere fuas domos neq; fecum rraniferrg
pecunias poiïent,eorum nonnulli deprehenfi fuere,qui 111111111103 111 allnorum clitellis öl ать.
bus deferebanrd:amafuit etiam quofdam feniores in lienib? öl vetulas in vuluis multas afpor
raß'epecunias tan@ in loculis.
DE SACERDOTIBVS ETVTRIVSQVESEXVS 3
religiofis ad honeftiorë vitam öl officium
' reformatie.
avants autem noflris principibus omnis virtus öl omnis honeftas cure fuerit, non in
humanis folum rebus,fed in diuinis etiam ochiisad religionis пойте culrum fpeftan
tibus facile peripexímus.Quíppe qui non minus diuinarum rerum cultores, non morü cen
fores minus öl Omnium virtutum profefl'ores@ regnorum fuorum gubernatores erant.Nec
Reges magis videbantur ф iacerdotes fanбис; Pontifices öl humani diuiniq; iuris öl fanâim
marum legum conditores,cultodes,öl conferuatores,Dei femper nomen esaltantesßl hotnß
nibus iulticiam,pacem,quietemq; öl falutem procurantes. Quam ob rem cum vidifTentrelin
giofos Omnium ordinum,öl praecipue Minores öl Praedicatores, alios honeftius öl precepta
fue religionis obl'eruantes,aliosliberius ac diffolutius viuëtes, nec ordini fuse profelìîonis neo
fuperioribus obfequentes omnes qui Claultrales dicunrur öl liberevagabâtur,ad Obl'eruan
tium normam öl honei'tiorem vitam compulere,etiam foeminei fexus facerdotes öl i'acras vir.
gines,quas moniales appellant,licentius vagari confueueranr,a virorum, qui пирса: 7111еЬад
rur,coni'uetudine fecreto colloquio öl monafleriorum fuorutu exitu prohibuere. Praeterea iu
 @eBegíbßäEthólícíà Í Í" §01’. ci?,
uetiibus adolek'entulis aliis спите 8 qui literarnni iìudiis 8 bonis artibus operam dabant,
гнёт longarum 8 iericarum гейши: promíiibrumq; capillorum, quibus nonnulli maxime
nudebätßdemerütJ-iis rebus 8 a' itudioils-oibus colebanf,8 a‘virtutibus alienis timebanf.
ne Lvnova er BLASPHEMIARVM
д _„ Ц ‚- „реоыыионеаеф Infortuu potuit. — y _ -
Pachibnemnt шасть:prçcipue stepcarrissrmulìx quibusmultaquotidie талый
generanafcebautlmsunt enim ludi,de quibusalibipleite fcripfimus,равные; meretri
cibus. Qui voluptatè quadàm non folum vulgares homines 8inilpientes -, feel etiam nobiles
equites virofq; primarios fallunt,literatos,iacerdotes,atq;Pontiûces. Ideoq; catholiciprinci
peslnfores ornnes ediâo pubch ¿Sconto pòenis grauibus conititutts a`ludissbitinere iufs
feruntißx quibus etii quaemalanafcantur aliolocotdbeimusmic tamen aliqua repetemus , vt
ф prudenter 8 ф fmâe preceperint catholici principes omnesagnofcant.Quandoquiclë lu Mala ti Infos
fores vbi pecunias 8 res,quasinbebanmurpiter шитымиooafti defperatione :tutti rib9 maar.
omniqgi'pe deůituti,infeiè plaerumq; manus vertunt, ПЫф mortem confdfcunt. Ex quibus
aliife laqueo fufpendunt,alii gladio fuo vitam Шиит, понниш de tut-ri feiepraecipitauerunt.
Quidam ie deieceruntin puteos,aliusinfaniâ fimulsuit, in quam plures incideruntnon iîmus
latam. Multi preterealui'orum latrones fiunt,qui primurn,i`i leuecórniieruntv furtum,equitans
tes in afellis 8 capite mitram geitâtes papyraceam, taurino neruo nudocorpore cçdunŕ,eorìî
maleñcia denunciante praecone. Quibus deinde furto fecundo grauius iterum сей: aures am
putanturPoitremo i'i tertio peccauerint fufpendium merito patiñtur, aut fi grailatores ñterît
8 viatores,aut fpoliauerintaut occiderint,palis alligati perügnumi'agittariisexponunf. Нам:
8 alia multa mala luforibus eueniunt.Quae quidem ii multis qui ludunr ьосие venifër in més
remgfibi fortaiïe cauentes â ludis abitinerentßentirent enim 8intelligerent q? mifera,q'3 pers
nicioi'a@ deteftabilis,q’; periculoiâ fit ludentium vita.Quos quidem confcientiz i'uç itiruuls
verberat,quos horrenda mortis vmbra circñdat.Sed adprincipes catholicos tecleo,qui fpiria
tu diuinitatis affiati viros omnes probos 8 ерзасинф virtute prœditos extollebant magnis
honoribus 8 commodisafficientes.Malos añt 8 pertinaces in maleficiis 8 obitinatos,quos
errorum fuorum pœnitere non poterat,a` fuis principatibus exterminabätVitiis preterea de
ditos inutiles homines 8 delicioi'os omnes accufabant,œitigabant.ôl a` domo fua curiaq; fub
mouebantßi prçcipue lufores.Quibus nihil elfe dicebantimprobius,nihil furacia, nihil më
dacius,nihilfee1efauus,nihil dementius,nihil itultiusmihil infanius. Propterea q: fi peccât ho
mines,qui cette peccant, nam mortalium nemo ferê viuit Пне crimine, vnufquifq; ramen îeo
peccat vitio, quo vtitur,et non fortaife peccat in aliis.Peccant enim fuperbi vel i'ua forma vel верит pecca
aliqua de fe opinione fali'a decepti.Auaricise multi crimen incurrñt, mala rerum, quibus haud 14 томи.
indigent fortaiie,cupiditate duŕtLDeuincuntur nonnulli gulae iälfis irritamentis 8 dulcedine
guitusPlures libidine, feruore magno fanguinis accenfi multiphariam variifq; modis @gra
uífi'ime delinquuntJnuidia non pauci foelicitatis alienae dolore pallenteslmpatiëtia multi, 8 »
quidem plaerüq; fine caufa grauiter irafcuntur,öi ira ceci penitus mala multa committunt,alii
defides 8 ocio Готноф dediti vitam agunt,qui неф i'ibi proi'unt неф aliis.Sed vnalufor pee
eatin omnibus.Qui;quidem nunqâ beneñicitmunqì bene cogitatmunq'; bene loquiŕ'. Qui
нес colit nec habet amicos,qui non propinquos non fratres amat. Qui matris,vxoris,ñliç,fo '
roris,8i fortaiïe fuam pecunias cupiditate duâus pudicitiam vendit 8 honorem. Qui parente
tum funus exoptat arq; molitur.Qui Deum abnegat.Qui animam fuam occidit 8 inferis of
fert.O`uid enim non facient homines,quos nö pudet perdere nummos,perdere (стригут
dere fomnum, perdere famam,perdere vitam? Quocirca cum magna pars hominum femper Infema loca
8 vbiq; luferit,illorum veriflìma mihi videtur opinio,qui fubterraneas domos 8 antra tenen luforû plena
brofa luiorum plena eil'e dixerunt. Quì ob rem lui'oribus ego confulere cupiens 8 ope ferte
 Il. детенышами
liluibufdam штифты] eos primum grauiter accufaui, deinde tamenr'ernediurn demons
itrsui proficuumßi falutarern adhibui medicinam. Qua quidem quiclian vfus ñierit öl Dei
miiericordiam depreœtusmon equidern dubito,quin veniam facile confequatur. Illos autem
perituros 8l perpetuos cruciatus paß'uros prolpicio,quos vltima vitre dies ludentes inuenerit.
Nam qui ludos in vita non reliquerint , ludent etiâ poli mortem lua erimina Hëtes apud infer
ros. Prudenter igitur 8i гада: catholici principes ludos,qui omnium malorü caufa funt, pro
hibuere.Qui blafphemìtibus шаргаиесвloquentibus pœnas,quib9ple&aenf,`ßátuer`îit, `
DE твмрыз А сьтноысхз рашсдрхвузд
aedillcausôtaliisreleâisölinñamaus, ‘_ ì _
I Vita pro сшита religionis augmente bellagerentes vt bones debellarem 8i утопи
conlequererif, Deo Optimo Maximo öl eiusgenitrici Mariç Virgin! multifç {впав nä
modo l'upplt'cationes 8i facriñcia,l`edçdes etiâ facrâdas 6i попа tëpla liberalilììme deuouebit.
Quae i'trbinde votorum compote: beneficierqu memores optato potiti largiter 8i отца
feprçltiterunt maximis impenlìs . In Abila fiquidem ciuitate templumdiuo Thomae dicarñ
a'fundamentis œdificare coeperunt,quod aureorum propêcentum quinquaginta milibus abn
foliierunt.ToletiaIiud admodum coni'picnum nomine fan&i IoannisEuangeliiiie cui regum
cognomen indiderunt.In cuius exterioribus mittis 8l parienbus altis magna pendet interrate
multitudo ‚ Quibus шиш СЬпШат, qui capii fuerâtá Mauris multos annos illis ищет.
Qui дешева Mauris 8i Granata rellituta, catholicis principibus catenasin memoriam i'uz te
demptionisin hoc templum contulereSegouiç monalterium magnum fan&ae Crucis orda
nis Predicatorum condideruanranarae Virgini Deiparae templum maius domumq; Ponti
fiœlenr magnis erexerunt l'umptibus,8t quatuor öl vigintifacerdotibus fuis,quifingulisdie
bus rein diuinam celebrarent,cellas fieri iulîeruntßl fuam fepulturam,in qua nunc Вши! eorü
corpora iacent.Atcp aliud diuo Francich religiolis ordinis Minorumßondiderunt prçterea
cœnobium extra vrbem ordinis l'an&i Hieronymi magnis dil'pendiis ôiredditibus dotarñt.
1n quo etiam Gonçalez Fernandez Magnus Capiraneus l'ibi magnñ facellum fieri шт: con
fpicuum,cui magnos redditus diltribuit . Item condiderunt catholici principes extra vrbem
cœnobium ordinis Cartuûaui,de quo l'criplìmus alio loco. Et intra muros ciuitatis aliud ordi
nis Praedicatorñ lub nomine 8i honore Sanctis Crucis.A Granata quoq; oppidum pall'uum
mtltbus circiter 0&0 condere ltatuentes , quo Granatam facilius expugnarcnt,quod oppidů
Sanâam fidem vocauerunt, in primis templum in quo facerdotes diuinis ofEciis l'acrilìcâtes
operam darent,aedilìcare iutï'erunt.Etiam in Compoftella admodum venerabile ternplum öl
hoi'pitalem domum in honorem San&i Iacobi ô( peregrinorum commodum arq; profugiů
fecerunt,opns nimirum plum maximeep neceiï'arium. Magnas infuper in aliis remplis 8i mo
naßeriis aedilicandis,multas öl in aliis flue vetultste collapi'is, fiue ruinam minantibus reficien
dis öl inßaurandis pecunias contulerunt.Romae deniq; trans Tyberim apud portâ Sanfti Pân
eratii magnificum diuo Francifco templum condiderunt magnis impeni'is. In vrbe praeterea
non minorem fumptum fummamq; pecuniarum dederunt in refe&ione domus hol'piralis 8l
ecclel'ize San&i Iacobi,quœ Hil'panorum dicuntur,contulere.Hçc öl alia multa fecerunt opera
catholici principes non minoris quidem virtutis 8l fan&itatis, ф munificentiae. Qui profes
до l'uis haeredibus 8i polterisomnibus mirabilia omnium vittutum reliquerñt exëpla.Quis
bus optimus quifq; princeps ad gloriam vitre debebit ölexcitari facile poterie.
DE CONCORDIA ET FINE BELLI INTER CA
tholicos principes 8l Alphonfum Portugalliae Regë«
Ь Vnc autem quoniam initium öl caul'arn belli,quod â catholicis principibus contra Re:
gem Portugalliae geliutu elt,fupra memorauirnus,aequum elt ratioq; poi'cere vide ŕ, .vt
 шагающими. . - 520mm,
eíufdem belliquoq quod fuperei't 8C Япет demonftremus.Ad quam rem oßendendam quae
fr?" dam prius repetere neceiî'e eitAnno.M.CCCCLXXIX.cñ спет catholici principes in op.
“ш pido Guadalupo,quo Gallia: Regis legati pro petenda confirmandaq; pace conuenerât, nuns
1m? cios de morte Ioannis Aragonum Regis acoeperunt,& fubinde totius Aragoniae,Siciliae, Va
_2PM lentissßarcinonzq; principatus oratores ad Ferdinandum Regë fupplicatum venerût, vt ad
”щ: capiendam regnorutn fuorum poñ'eñîonem proficifcerentrHineitaq; difcedentes in Turrini f
{Ш Iuliam,quam ciuitatem Trogillum vocant, cum exercitu venerunthi funere folëniter cele:
braio 8i регат: exequiis , Gallotum Regis legatis cum pacis confirmarse conditionibus hor
norifice dimißls,Rex Eerdinandus in Aragoniam proilcifcitur- Quo difcedente Regina fuis -
l Ducibus accitis,omnes exercitus copias in partes quatuor diuil'it.A quibus Emeritam Augu
alf itamDeleâoiîirn,öl Montangë eodemv tempore tormëtis oppugnari iubet. Sunt autem han?`
Biff oppida штат: prouinciœ interAnamñumë 6i Tagum,Portugalliçq; regno propinqua.
dal O_uç mulier quçdâMaria nomine Pachiequa filia fpuria Ioânis Pachiequí Villenç Marchio Maria мы
al: nis,quae Portugalliç Regis partes fouebat, occupauetat . Hœcmulier orbata marito nimis aua equa.
2N dax б! inconfulta fuit multorum malorum санация: non fçua minus 8i immitis, ¿É imprua
la! dens öl temeraria cum Petrum Portucatreri'um Metellini Comité filiñ fuuru, quinquëmñ de
:e prehenfum tenuiii'et,deindefolutum multorum precibus ¿domo i'ua crudeliter eiecit.Et сопя
и tra catholicos principes Alphöfo Portugalliç Regi multas arces Caitellç regnum 8i bona {на
it omnia pollicebatu'nDum hae'c oppugnanntr oppida „шкаф alia per hâc regioncm bella gea
Pl
а
JB
ЁГ'Ы шпиль/Иртыш Cardinas ordinis fanâi Iacobi militias prefeâ9 apud Emeritam cum Por Alphonfus
ae Regis exercitu magnum prelium commißtJn quo multis vtriufq; partis occifis,dea Cardin“,
mum Portugalliae Regis equites longo labore-defeiîì terga verterunt. Quorum prçter intera '
это: multi quogcapti fuerñt , 6i in hisEboreni'is epifcopus omnib9 i'ignis smiiils. Alphö
iusautem Cardinasetl'i duo magna .vulnera fortiiïimepugnans acceperat, hac tamë inílgni vi
se-ëi Goria potitus öl fugatis hoitibus magnum quidem Ducis nomen adeptus ел «, öl iingularem
catholicorum principum gratiam.Quiei velvltro ducatorum auri milia circiter nouem, que
ilugulis annis pendere tenebatur,liberaliiiîme remiferuntßub idem tempus alii Regime Dus
“_п»v_v‘ju-wunu"
u* _ef-‘.“A'fso
ces oppida,quae fupta memorauimus,acriter oppugnabantßi пешее: arcë cœperantanul
tif@ aliis in locis praelia magna quotidiegerebanturdn quibus magn9 vtriufcp partishomia
num пита-па defiderabaturArtB muito quidem plures interiiii'entmifiDeus, cui’ „тёте:
dia magna ежата bello finem dediiïet. O`ui i'anâascatholicorum principum mentes fcruta
meteorurn magnos labores mii'eratus eûßuius amata fpiritu Beatrix Ifabellz Regine mater
tera, que „ватным mulier выпавшие:Ducis Portugale Regis fratrie ухо: ńterat,
8i Alphonfum PortugalliçRegem 6i eine. (Щит Ioannem generum Тиши, 8i Ißibellâ Саней
. las Reginam fuefororis filiam vehementer amabat,cüinter cognath 8i propinquos {по ст
deliirirna bella geri цистита: ferret,ad Ifabellamnuncium cumliteris cla шип. Quibus ea
ходатаи cornmodi fuicaufam аичиав-ЮашРогшваШг regno propinquum couenirët.
‘Vbi detsbus ad pacem 8i concordiam i’pit(­`i,antib9y yöineceiì'ariis colloquerenf i Certam i'e ipë
haberedicebat Deo imnnteytbellis è! malistomibua atф laboribus паст darent.Cuius hu
manitas 8i tam piusanimus Iiabelle Regime fuitnitnitumëgratiiiîmuddeocpvoluntati et?`
тащите fatill'acereitatuens ,1in Мая-ат;quod oppidum eli in ripa Tagi Portu»
galliaspropinquum cum paucis equitibus'i'e eontulitilrluc aduenientem Beatricern тата
fumnmagna lçticia reuerëter excepit, 8i Шагает demo iuxta fe collocauit.Vbi per dies odo
pene i'olç locutç funt.Et ineundç pacis conditione: ordinemtpliteris mmdam.meus ей
Bœtrix difceiiît, 8! cum ea Rhodoricus маститыми: Ifabellç Regine confiliaria
ars пойди: eit, nem Reginamiût quail legatum ,Ntra quae cuni Portugalliz Rege fiereni
винища! ad i'e fcripta mitteretßeatrixautem vbi fuam domum peruenit, primum Ioan
aiтаща Regis {Шалитpacis öi сонет; cupidum поит: ,quae attulerat септик .
 Il. взята вини. из. rit.
tiones pacis oñenditJ-lic Dei cultor öl ingenio magno §ditus ab initio caufam patris 8i expe
ditionem non шиш effe cognol'cës , inuitus aduerfus Catbolicos principes bellum депеш.
Quocirca cum per honeftas concordiç fanâiones,quas eiusfocrus fanäiiïlme procurauerat,
approbaffet,fuos conilliarios 8l omnes equites, qui voti fui participes etant 8i eiufdem шиш
tatis conuocauit.meus cum rebus ad pacem fpeftantibus cômunicatis, omnes Alphôfum
Regern conuenerunt. Qui cum ea quae Beatrixeius cöfocrus egerat cum Iiàbella Regina can
ia pacis 6i quietis audiuiifet, etfi fua magis ЕЁ aliorum intereiï'e videbat, male tamë реп—Гааги; а‘
multisöl prefertim a` степям, qui quoniam a` fuis principibus temere defecerant, расёта
gis 613 bellum timentes,ei dicebant vt ab incepto nullo modo del'i'iteret,propterea q: fine та.
gno fuo dedecore tacere non poifet,pacis öl concordiç conditiones renuit,alias petës n@ gu,
iras ne@ i'ibi concedendas,ôi inimicotum magis fallacibus ф amicorum veris coniiliig ел ob
fequutusQuem cum neq; publice multi леев priuatl deprecantes alii ведете potuiiTent,Mai
donatus Ilàbellae Regime confiliarius fpe iam pacis amilfa , cômeatum petësaI Rege quatenur
nihil agi videbat,dii'cedere itatim. O`uod fciens Ioannes Regis illius ейne difcederet rogauir.
Et Regern fola Beatrice prœl'ente fic ell allocutust
DE звкмоыв QvEM IOANNES рогат.
gallise Regis illius ad patrein habuit.
S I Regiam dignitatem 8i vitam tnam maiori curse nobis eiïe crederes, ф vllis aliis chariiil
me genitor,profe&o non aliorum fali'a prauacp confilia noilris qâfideliflimis at@ iuilifll
1 mis precibus anteponeres. Quare te quoniam tuae confoerus 8i meum confiliü quail акт?
mulieris 8i alterum iuuenis ai'pernari videmusßt i'i magis accipere 65 dare côflliû deberemus,'
decreuimus ramen ture maießati , quae попив mentes in hac expeditionepraefagite videntur,
oiìendere. Vt fi quando vel tui vel aliorum confilii poenitere te cœperit, noflrum memoria re»
petitum cognofcas~Expeditionis noftrae caufam,fi verum fateri volumus,r‘â iniuflä effe Deus
homme@ fciunt.Quod ne illi quidem стенам negant,qui nobis, vt hoc bellñ gereremus
типе falfoq; perfuaferuanmrid цапф Gafiellae Regis nature швам, quod inter nos dici
poteß,multis mulieribus öl duabus vxoribus fuit qìnotifllmquui non fine caufa confcfea
на: fuse ßimulis aâus, ante mortem fuam Ifabellam fororem б! non aliam ВЫ fucceñ'uram iu
reiurando nominauitßx quo quidem intelligerefacile eli ф iniuitam buiufmodi belli caufamA
fufcepimus.Ideoq; mirati minime debemus,(i nobis aduerfa fortuna femp пятнам erñ
Deus in bellis gerendis 8i maxime fauet pro_virtute iußiciaq; pugnantibus. Et proinde пас
riant confequi non poffumus.Quod il cauia noftra ‚чад, vt videmus ',- dânant отпишите
elfetmon propterca paoem-i'ecufare deberemusNa'm п noiìras cum ватты-й copiis côfef
ramus,nimirum quanto furnusinferiores omnibus rebuscognofcemus.Illorum fiquidern vl `
res indien crefcunt,noitrç vero quotidie minuuntui.Augenturillis exercitus 6C regnorum nu
merusmobis vnicum regnum eli 8l non magnumßtq; iâ pecuniis 8i virisexhauilumJuuen
tus 8i equites bello confumpti.Expetunt illorum magni principes gratiâ 8l amicitiam,&prç
cipue Gallorum Rex Ludouicus.Qui nuper шёпот: foederis oblitus, ad eos orarores „ш
ût pacem perpetuam peten'tes.Quae nobis igitur habenda Грея eûßutvnde ventururn так:
um fperare pofi'urnue г Confule ergo mipater honori tuo, confule oblecro 8( топ-шпата
falutLNec сбитые," dum principatusalienos ail'eêtas,iure то: amilliïe videare. Näper De’
um immortalern, quid nobis volumus,aut quid quaerimus! Non inquis poiTum fine dedecœ
re, tot nobis illatis iniuriis, á cœptis deiìitere ,ppter hominñ fermones. Immo certe potes ps
teröl tua magna cum laude,propterea qv pax tibi non petitur, fed honeñiñimis conditionib’
offertur.Quam quidem non recufabis, fi tecum plusvirtus et ratio ф vulgivalebitopinioß
plus Dei iufticiam@ populi rumores timebis,fi тат setatem refpexeris, fi fucceñbrum tuo'
rum faluti ñuurzc; quieti confulere volueris, iipericula , que: pail]{шиш inpraeliie, öiqum
 вступив ißatbolícía. {они
. u шаги: amiierimus тешит-19,11 ф regno Cañellae propinqui [отпад ф eins amicitia no
' bis neceti'aria п: coni'iderauerisNon omittas igitur obiech fanttiiilmç pacis conditiones no
bis oblatas,nemte fallant Caitellanorñ cöfilia.Qui quoniam fuis principibusiniui'te defuere,
mori quidem mallentin bello@ illorum fubire iudicium . N6 fpernas igitur preces noitras,
amantiiïime pater,ne noitra Deo,qui propter fuperbiam Luciferum de coelo deiecit,pertina¢
da dil'pliceatDiligit enim Deus pacisamatoresßl inimicos odit at@ cailigat. Hoc fermone
admodum triiìi 8 Beatricis precibus, quae lachrymas continere vix poterat , Rex conuiâ'us,
8 quafi наш iimilis Ioannem filium gemene amplexus eit,Et ad Beatricern cöuerfuszo mus Verba Regi
lier,inquit,non minus fanfta 8 fapiens , ЕЁ fortis 8 excellens, magna nimirum ей tua virtus,
magna inq'; tua erga nos fides,magna pietas 8 amor maximus. Quae quidem fola tua prudë
ria proficuum noi'tris malis noitrifq; laboribus excogitaili remediumnalutarëdoloribus me
didnamßi finem bellisoptaturn.Magnas igitur tibi gratias agimus, 8 amitiilìmis tuis агф
fapientiiiîmis côfiliis obfequimur.Faciemus iraq; @libentiñìme quod filius nouer ex tuo c6
iìlio nos depreœtus ей . Quem ego pfeâo video poilhac tibi multo magis, qìmihi ipfi,qui
eum genui,debiturutn.l­lçc cum шитьем; dexteram filius ofcttlatus ей ; 8 Beatrixei man
gnas gratias egit.Poitero die Rex côuocato côfilioßi re diuina сайта, Maldonarq Raging
Ii'abellae confiliario praéfenti pacis côititutiones@ fuerunt huiufinodi libenter accepit., „д,
De pants вт сонсокпмн sanc'rt-outßvs» -_ Y
inter Iiàbellam Сайт: Reginam 8 Alphonfum Portugalliç ' а ~ l" f".`
" lRegëvlno'qnogpetitisôlcöcems. ` "
‚ Acts öl. consimili; фашистами: таф pars pertuis 8 сопсетшс fe habentJmpri
mis vt Rex POINgálllœ “штилю feCaiìellaeöl Legionis Regem vocari штате;
poneret , et infiguiàçëßellanотит Regumquae fuis clypeis impreiïerat, abraderet, iureiu:
rando promitw'ettß 10811112!!! fuae fororis filiam vxorem clucerfet.y Аир illa fex menfium fps
_do fuo vteretur arbitrio,quae Пне munerevelletin Portugale regno,fiuealio proficii'ci, libes
re facere poiTet.Du`m ramen ei неф RexPQrtugalliae, nec aliusquifqä praeitare fauorem 8 au
xilium auderet.O`uae i'ifortein Portugälliae regno permanere itatueret, perafto i'emeitriteran
pore de duabus conditionibusaltersm e ersteneretur.Vt_ fcilicet vel Ioanni Caitellae princi
pi,qui tum paruulus admodum erat,nuberet,ac tam diu apud Beatricem,quam fupra memos
rauimus,`inanere_t,donec i'poni'us ad 'virilem perueniret aetatem, vel ordinis fanâae Claras relie
gionem iiigrederetur in vna domo ex quinq; in _Portugalliaeregno nominatie. Et Alphòfus
Portugallue Regis ex Ioanne filio nepos'lfabellain' Catholicorum principum filiä vxorë dus
f сет. Qua cum темнеет“: _adçertitudinem pacisůi côfinnationem in aree Moi-ana
‚ ' que ей in Portugalliçregno, maneret, fubcußodia 8 contubernio Beatricis, quae praecipua
. pacis caufa fuer-at.Haec fuerunt IfabellaeReginat pa`ciscond`itiones. Portugalliaevero Regis (j
« fequuntunprimum вы Гиофйио attrifoçlinas apud Indos сайги; Reges nö impedirent,fed
­ liberas Sla fuis primum repertas relinquerent, 8рваные-Щит ‚ quod inter fefe fanciebant,
tomwívitiilf@ pêflls populoscôpreheuqleret 8iobligaret,per vnius 8 centum annorñ i'paci
glimmende vt Caltellanis, qui dumfibitsieruiilìntçoritra fuos principes crimen laei'ae mate;
Moinetufiíentugupfoeregr, Мышиное-“щ: omnia bona, qu: in Caßel
-Jseшорешааатлштепт. H18 Pads _Conditionibus yltrocitroq; dans 8 acceptis 8
aìPostugalllçfRegeiureiurando continuatisß alta>preconum voce rubarqu magno clans
l«gore pu Шваб-‚8 fama Regum concordiam SQ'amicitiarn denunciante, ingës populislasticia
:obortaelhoppuguationes defiitunt, bella сенат, arma deponuntur, gratulationes aguntu'r,
ii'pedacula fiuntsHisconfeâisnegociis Rex Метит; legatos,quibusintegräfacultatë fuam
:Heditgßßpacis conditionum,quas ipfe itnyatus confirmauerat,ad1fabellam Regina mifit exem
«решаемы Ша lggstiaappropinqœnubßq Qatdiqakm öißomfßabilemmuas
 usasmnéisicuuaubrr.
aliis in locis nominauimuncum omnibus fue domus equitibus are; Pontillces cum facerdœ
tibus obuiam exite шпица omnes in aulam ingredientes honorifice recepit. Quae pacis in»
ůitutiones,quas aferebantßcceptas cum diligenter prius legili'et,fubinde corâ omnibus iu:
reitirando confirmauit, 8l praeconio fonituq; tubarum, quemadmodum Portugalliç Rex fes
cerat,publicari шип, nunciofi; itatim ad Ferdinandum Regem, qui Barcinoriae tune erat, cü
literis deitinauit.Q_uibus eum de pace cum Portugalliae Rege compolìta 6i quibus condition
nibus certiorem faciebat.Cuius rei nuncius Ferdinando Regi пи: admodñ gratus at@ incurs
dus'. Erat enim de honore atm falute Regina: abfentis,quam multis hoitibus circumuentâ res
li querat,valde follicitusldeoq; magnasDeo gratins agens, eundem nunciñ magno muriera
donatum cum fuis literis ad Reginam remiûeQuç cñ populis omnibus illius prouinciae,qui
vocant-extremum iulìicise,prçfe&os ordinëcß dedii'i'et,vt in pace omnes 8i honelte viuerenr,
cumcp omnibus öl prçcipue viduatis mulieribus bona,quae bellorutn tëporibus indigneps
ì diderant,reltitui iufiliet,Toletum le recepit.Quo fub idem tempus venir etiam Rex Ferdinâ
dus,qui le quocp iureiurando corâ Portugalliae legatis pacis conditionibus al'trinxit . Quam
pacem 8l concordiam l'uis literis 8i nunciis ab omnibus regnorum fuorum magnatibus,ciui
tatibusßi populis diligenter obferuari iuffere,poenis grauibus 8l cenfuris conltitntis, contra
rium facientibus.Interim vero Ioanna,quam fupra memorauimus, qâuis admodú puella,di¢
uino ramen lumine circñfula terrenas 0pes,voluptates humanas 8i mundi fallacesinfidias сов
gnolcens atc; Ioannis Caltellœ principis,qui mñdi dominus, fi vixill'et,futurus erat, oblatas
fibi nuptias renuens vitä multo rneliorern tutioremm fanGar religionis elegerat.In qua рта
fit annos cirdter quinquaginta,8i viuit hodie fan &illîme Deo feruiens. Que quidem cum re
ligionem ingrella ей annum l'ere` vigel'imum agebat . Et hoc anno praelenti. M. D . XXII.
quo nos hçc fcripûmus,annum agens ferê tertium 8l fesœgei'imum i’ola quidem fuperelt onu
nibus
yit Hifpaniaemulto
ф aliorumßi principibus
melloreius retailsvita штата-Сите
eonditio.Pr-opterea q» breites lintanimus
humanenimirum lapientiordi“
profperitatesßt fn

hominum cognofcens caducis rebus öl incertis prudentidime renunciane , ineliorein vitam

elegida qua Deo (шит eterne gloriç prammmfperar,

se ывввэхх—гщ
.De BELLO orvonciirrtouct размешав
Igeli'erunt contra Mauros Granatenfes. д, i
­ э E L L O quod cum Rege'Portugalliae Catholici Principesg'etebâl
_, extin&o,fa&aq; pace conditionibus,quas fupra memorauimus,alind
Í l'ubinde cum Mauris Granatenl'ibus gell'ere,diuturnius,diñ"icili9, lau
ï i; dabiliusßl propterea memorabilius.Illud enim prius vt Portugalliie
Rege, `qui violenter in Caltellç regnum ingrelïìts eos iniui'te prouoca
a uerat,a fuis finibus propellerenr.Hoc autem poi'terius, vt veteres iniu
rias Chril'tianis a` Mauris illatas vlcil'ceaëtut, öl fuo Granata: regno se
­ в „х i.. .~ „шк—аж cuperato nomëôicultü сватать religionrs augererit.Quaproprer
iure quidem,6l illorum maxima diligentta lummaq; fortitudo laudibus efl'erenda eli, 8i pese
teritorum Regum Chril'liariorumßtç Pontificñ negligentia 6l ignauia ей accufanda, q Mau
ros Mahumeranç fpurciliîmz nefandilì'imç'q; Геба: cultoresßl питии} fanñilïimçcp Chri
-i'tianae religionis immanilî'imos holtes,non fine maxima totius Chriltianitatis ignominia,in
vno Hifpaniœ angulo feptingentos annos , Öl vlrra cômorari fultinere potuerunt `.Cçter'urn
(quoniam de hoc bello,un Catholici principes cñ Mauris Granata: annos fere' decent gefîc
шттшш viri fatis idonei,qui Regia cai'tra leqiiebanf,ôlrebus geltis ac praeliis шатенко
_А_п’.
 Eeîlßello шаткий, 'Í тенета.
ртоГе'ГсттрГетинт,ё%о capita duntaxat breuiter атм. De Granatëil цапф bello magnum
volumen impleuit pulchramq; confeeit hiitoriam fecundo Гио 8 eleganti fiilo Siculus quidâ `
nomine Petrus Sanfleramus ciuis Mellanus. (Lund mihi, cum ad me Salmanticam venill'et, Qui de Gra»
ойендй,8 ego, noua deleflatus hiñoria, paucis diebus perlegi . Scripfit 8 Hifpano fermone natmfz bello
Ferdinandus Pulgarius,hom_o nimirum in Гио genere feribendi Гане eloquens.Cnius magnü [тупила
volumen in Latinum fermonèm тис Antonius Nebriil'eniis . Cuius ego traduflionis шт: `“ ' '
нш dumaxat legiln quo fatis elaboraile mihi »vifu'e ей 8 bene cailigate.Meminerunt preter
‘ea belliGranatenßsProtonoœrius Petrus Martyrßonfalus Aiora Cordubêfis Regiur hiilo
ricus,Alphoni`us Palentinus, 8 Triflanus SiluiusScripferunt 8 alii multi, partim Latino,par
aim Hii'pano fermone.0`uorum nomina,quia fum-ignota, fubticeo. Et quoniam aliorñ om '
таит, qui де rebus -, qua: principes Catholiei geii'erum memorabiles , confcnpfere , magna
топните multos энное fortaife latebuntßßad poñeros differentur, me nüc viuentibus reml
non ingratam Гадают putaui , fi Сайте Maieitati feruiens,ea quae де rebus a` Ferdinme
Rege' 8 ITabella Regina animofe Ганйеф geitis fummatim fcripfiiTem , excufa formis i lucem
circumferenda protulero.(luod a'me quotidie complures Hifpaniae viri nobilesßi Siculi ele
me‘benemeriti,quibus morem gerere neceiîer eil,petunt 8 efñagitant. Ne me igitur vel тит—
barium> 8 ingratum ,` vel immemorem fuorum erga me beneficiorum рикш , compendio,
quod de bello cum Portugalliae Rege fupra memoran , Granateni'e fubneâam , 8 i'imul ima ­
preiïoribus daboCaeterum Lectores admoneo это; rogo, vt opus immaturum 8 ante terne'­ `
pus praecipitatummon folum legant,fed etiam diligenter infpiciant 8 entendent, in quo quis '
dem 8 Hifpaniae glorias confulent, 8 mihi fimul rem gratiiïimam facient.Verum enimuero `
quoniam de caufa traniìrqu Maurorum in Hii'paniam,qui Гниет aiunt,Rodotiei Regis tems »
poribus,ab bine anno тегеoâingentefimo,alio loco fcripfimus ‚ nunc â Вт 8 regione regni
Granatenûs 8 ciuitatis initium faciemus. - f ï

выплаты; кватошз BT VRBIS

DESCRIPTIO.
Ii'paniam ответ , vt alio loco diximus , autores multi in prouincias quin@ diuifêr'o
Tarraconeniem i'cilicet,Galatiam,Lufitaniam, Bethycam 8 Carthaginenfem. De qui»
bus libro primo i'igillatim i'cripfimus, atm quicquid in vnaquacß memorabile fit oilendimv.
Granata autem regnum regio quaedam ей mediainter Bethicam prouinciam 8 Carthaginë
:lennvel potius pars ей уттшГфЮитз regionis longitude ей рай'иит milium circiter ducen
сшит, 8 latitudo fer6 «титрами; circuitu ad paiïuum milia feptingenta. Ей enim longi
tudo ab Ronda qu; ad Ofcstatitudo vero ab oppido Cambili viq; ad mare mediterraneû
8 portum Almugnecaris Quae ad meridiem грезам ex vna parte planicies habet amplas 8
fertiles campos.Ex altera Baitanos montes altos 8 аГсенГи штамм quos montes 8 аГрет Bafhnì in'si
rima loca,quç uulgus Alpuxarras appellat, quidam Mauroi'um Duces a‘ Chriiìianis apud Sal tes. A
tus Pyrenços acerrimo prçlio fufi magna@ fuorum militum multitudine cçfa,perfexeenta fe
re` paffuum milia fugientes peruenerunt. Hic ex montium iugis altii'ç rupibusvelut ex proa
pugnaculis 8 turribus ingentia Гаха deuoluentes afeeni'uq; Chriilianos prohibëtes i'el'e defen
debant i A quibus Chrii'lianiDuces 8 omnes milites diuturnitate belli 8 multis praeliis ante
geûis, longat; peri'ecutione iam defei'iì crebrifq; faxis 8 telis grauiter offenû ‚ quum diutius
ferte laborem non potuiß'ent,eum fuis omnibus copiis difeell'erunt, 8 чпиГдитГф дотй Гий
Ге тесерй.04ютит difcelïu Mauri valde laetantes quum aliquandiu Chrißianorum “тенте:
lniîdias in montibua fe continuilTent , deinde iam Chriůianis abfentibus longe@ remotis in
campos planaqs loca defcenderunt.Et cñ multis aliis,qui traiecerant ex Allîica,cöiun&i Gras
штат vrbem compluraep oppida,quae ройеа nominabimus, rurfus occuparunt . Quorü q
 potentiores erantßl plus lviribus “пищевым nomen vfnrpâtesvrbem биты on» _n‘_ _-_-
Аид-1

nium totius Hifpaniç ciuitaturu maximam domiciliutu habuere. »

DE srrv er FORMA vnßrs' _ . А ».
GßANArAa „l t ›. u
mi colles. Ь Aeterurn vrbis Granataefitus 8i forma титаном. Collesbinos altos Si quail more
tes ampleůitur.Quo_s Darrns amnis pervallem media'm Нит: diuidit. Аптек autem
m9 amnis collis regio nomen habet Alhambra, Qßameaurifualiuguarubram figuificari dicum, 6i
lbambra. hoc nomine diciveldconditore homine tuffomel a'rubra terra ', quae nuns etiam шишки
edificiisln huius autem regioni: eminentioriloco domus d! regia метавшие, 090210“
ma@ confpicua.Qpae,quidetu ciuitsspoiius (13 domus ел appellâda, capit enim intra muros
league. homiuum milia quadragiutanotam став manibusôi trigintaturribussßlterius Alcazar»
dicitur domorum frequentia mirabilis; Quae fighifieatapud Maurosmunitum locum öide»
feuforium,qui arcem ölcaßellum Alcazarem vocauusupra quam magnus ей incolatus ink»
.Ibdìdnu so со р1апо pofitus,qui locus faluberrimus ell öèAlbaicinus dicitur,Alhambrch,cui d! oppor
i'itus,altitudine pene' i'imilis ô! aequalis.Cuius incolas ä Baeça ciuitate veuifie ferunt, 8iAmig
rolanos ab Antiquera.Sunt öl colles alii minores, quibus nö immerito ficut 6l RomaГерпес!
lis appellari poteitßœterum prrter colles eil etiam in plano loco campo@ magno maximus
aedificiorum numerus.Aedes autem etfi plaerç@ omnes latericiaefunt, tamen,non regia mon
do,fed etiam alix @plurime fpeâabiles funt ö( magna: familie capacesßalles vero наезды _ _—. _ д

plurimi funt,propter çdificiorum uimiam denútatem plaericp funt anguiìißl item plateae fot
ratp venalia.Quae tamen a' Chrillianis pofthranatœ captum ampliora faâa funt öl illuñrio» _

ra.Gaudent domus complureshortis 6l arboribus fruâus,quilimones appellautur, ferentis '

шт; bus. Citros vero citriol'q; domus habent pauciores.Aquis egelidis ac falubribus tota ferê da
uitas abundat,& in ipfa vrbe fcaturientibus, öl aliunde per aque duftus adueñis. Vrbis pais
Inmate cir» fuum milia circiter duodecim circuitus триста: , totus тешь mœnibus cinftus , 8l mil:
инж. le triginta propugnaculis tutus, Portae, quae funt numero duodecim , ad Occidentem faciles
’ortarú nu’ habent exitus öl campos amoenorßaeterœ vero ad Orientem fubdilïiciles. Eil autem in vr»
MTM. be Granata tota@ eius regione omnium rerum , quœ'funt ad hominum vitam degendarn-ël
cultum neceifarizemagna {танца faluberrima {emper aeris cœliq; temperies. Vbi neqsiel
las nimio folis ardore гонит-‚пес; frigore contrahiturßi homines perpetuo temperamento
греет Сто perfruunturßunt praetereaî vrbe Granata res memorabiles öl infignes ’, numero feptem, tres
иге res .'me» fcilicet amoeniillmae domus.Alhambra,cuius fupra mentionem fecimus.Altera,quç Generar
поты“. lipha dicitur,tnulto iucuudiillma шиши: tertia,quae diftat ab vrbe fete' mille pañìbus , cui
nomen eil Alixares , quae fuit olim materia ô( opere admirabilis . Quas quidem domos ego
nonim merito luxus 8i Regum delitias appellate folebam. Eas enim Maurorum Reges obles
äationisßl delitiarum caufa frequentare folebant. Quarta res efr platea magna plauaq; nuper
’laica Binde a' Chrillianisinltruâa.Quam Biuaramblam Mauri vocant , 6i Atenariam fignifìcatidicunf.
ambla. Cuius forma efr quadrangularis,fed ad nienfse fimilitudinem- Siquidem longitudo maior di
ф latitudo.El`t enimlongitudo pedum quadringentorumßi latitudo ducentorüln qua fons
ell excelfus 8i iniîgnisßampus prœterea totus in circuitu dealbatis çdibus crebriqu,` (тени:
confpicuus . Huic platese foroq; venali relatu non indigna coniunêla res ей . Domus fcilicet,
ilcaceria. quam Alcaceriam vocât. In qua tabernulç Шт numero fete` ducentae,in quibus fericipanni,
czterarumq; rerum merces quotidic vendunfDomus haec q parua ciuitas dici рока, callicu
las habet multas , öl decem portas. In quibus tranfuerfis catenis ferreis propter vicos: :mgm
ftias öl negocianti'ñ frequëtiâ ing 'effus equitâtxbus prohibef . Cuius prœfeñus noâuforib?
Чет—план: claufis noâurnas haber excubias , 8( vigiles canes. Etnomine Regis d fingulis tabernis vefli
'rniil'm gal eieigit` Sexta efl Darmsamnis, que Bernardus бати: iu ofiìcio fcribendi mens collega
 {вешаю lâmnatenfi; fol’. стр.
роееаф celebris Daurum nominanit, quaû dantem aurum, quod in eo legi êoptimñ confue
‘uml-lic autem amnis fupra Granatam vrbem ad pañ'uum miiia feptendecim ех alto iugo m6
tis oriens omnibus ferê ciuitatis domibus aquas abunde fufFundit . Et cx vrbe proñuens, m
Occidentem Singili,qui ех eodem monte ‹1‹1'сенс1й‚8 Guadaxenilis è Mauris appellatur,cò Singilís.
{такая-Атм: autem Ваш aquam ‚Пси: a‘ Granatac ciuibus accepimus,quœcunq; fm'buns Aqua Darri
da bibunt animalia omni morbi genere liberamur. Ideoq; balneum falutiferum pecorib9 ap [сыщет ре
pellantSeptima res 8 fumma Granatx vrbis fœlicitas ей age: maximus 8 fertilimmus, Гл]: corisz inflr
'gibus 8 отп1 genere fn'lâusabundantiíïimus,& ex arbotum foliis,quib9 fit fericum f1'ngu mis.
lis annis veñigal aureorum milium ferê triginta quinquegibus pende: , ртш muhas fm“
libras. Cuius ambitus pafï'uum milia centum 8 decem compleäiturln cuius agri {рано те Agri Grand
milium feptem 8 viginti, Тех 8 trigínta fontes oriuntur . Et quoniam de Granatœ vrbis тес tcnjìs circuit?
bus memorabilibus fcribimus, illud vnum memomu dignñ 8 natura: opus admirabile nó Арий urbem
ей omittendum.Quippe quifuntinter vrbem Granatam 8 mare Mediterraneum momes а] Степа; nin
si perpetua niue candentesndeoç ншоп тешит dmamâ Granata рап'цит тшьщ “км под montes.
te: vndecim. Qui vel зеййю tempore тенГеф Quintilimgnante Caniculaßranatëfium vi
fu* ex femm* mfpfdemmm maxime бывает. Nec hyeme,quod mirabilius ей, Granata: ci
_uesfrigus nimium patiuntur. Н ' y '

os NoMINIßvs vaßrs винные.

E autore autem 8 tempore quo fuit vrbs' ereŕ'ta, mihi non bene compettum ей . Fuiiï'e
autem quondam ñtu pantam credendum ей, 8 a' Mauris propter opportunitatem loci
magnam@ fcrtilitatem Indies ацетат nouis œdificiis 8 denûfîîmis zdibus . Hanc ego facto
conieäufam propterea q» vetefum fcriptorum detain infigni vrbe tam ф populofa 8 memos
tabili neminem fcripi'ifìî: comperio. Fuif autem ante Maurorum tranfìtum in Hifpaniam ciui
tas Bpifcopatusm inferius demôiìrabimusßutoritateDecreti. Nunc iraq; de nomine, quod
alii fabulantur 8 quod ego fentio,breuiter enarraboloquunrur enim multi non Granatam,
fed Gat Natac dici debere.proptcrea q,vtferunt,Punica Iingua,quam vocant Arabicamßar
antrum figniñcat.CLuod in ea vrbe a' Nympha nomine Nata colebatur. Sic йаф nomen vu
bis Gar Narx,hoc ей атшт 8 Гре1инсаш Natas nymphs: гит volüt.AIii Eliberam nomë
нит сотенашщё quadam foemina generofa. Quœ 8 vrbis portç,qua fuit ingrefi'a, de fuo
nomine nomen dederit.Q_uorû opinio mihi quidë non fit vero fimilis.Proptereaq>,vt a` mul
tis 8нон 111с10&1з viris accepim9,Elueria porta акта fuit ab Eluera ciuitate,quae fuit olim ab
vrbe Granata paû'uum miiia fermé feptemßuius ciucs a`Cordubëf1bus deuiâi quondä Gra: ciuitasapud
natam deueneruntßvidoribus eorum vrbe delata. Porta йаф per quam ad Elucram iter etat Gravatar.
Вися-13 porta ftlitappellata.Quçnx1nc etiam.e.litera in.i.mutata Eluira dícitur.Sunt praeterea
qui Eliberam di¿iam putant,ab Eliberitanis populis propinquis,qui ad eam colendam vene
vl'untJllucl autem non omittam quod in Весело те legiffc memini, vbi Summus Pontifexi
vconcilio Theodulphi Malacheniîs Epifcopi petitioni refpondit . Theodulphi Malachëfìs Epi
fcopi petitio nobis allata eft,cxponentisecclefiç {не redditus ohm bellorum temporibus in ec
Пnüe'wůs-‘“âvr-"u
defias Agiftitanam,I.ibetitanam, 8 баЫенйт fuifîe diuifos,& reliqua . (luas quidem tres
eccleíïas Migitanx vrbis,quç nunc Eciia с11с1шг‚8 Iliberis,quae Granataßl Gabiç,quç Ca
ртами: quondam Gabia dicebatur,miníme dubitamus.Alii dem'q; Granatam diâam fuifï'e
opinantur 21 cocco,cuius in ea prouincia magna copia legebatur,quam rem granam vocât Hi
Грань Sed ad incepmm redeamus . Nam ego неф multum repugnans opinionibus aliomm,
неф profus afi'cntiens, vrbem Granatam diñam еще arbitror a`mali Punici , quod 8 grana
tum vocatur,fimilitudine. Nam vt malum Punicü granofum ей‚821 cinis,hoc ей grams cien
fimmis refertñ, fic 8 vrbs Granata dëfiß'imas domos 8 dehifcëtis granati fimilitudinë habet.
verum Пне Gar Nata, пне агата, flue Elibera счете, parut refer: . Ей ай: пьвэдтоай
f il
 f 11. идтивини. жом.
populoià maximiq; incolarus.Quae regiones haber tres 8i viginti,8l monafieria decem,at¢5,
Granate ur» vt accepimus,ad rei militaria отсидит Ьепптсв gerendü hominum milia quinquaginta con
his regiones. ficiebai,rotidemq; mittebant б!populi qui eiuidem regni б! ditionis erarit. Commorabatur
praterea in omnibus Hiipanias ciuitaribus öl oppidis fub imperio Chriitianorum principii
maxima Maurorú multitudo.Quos,vt alio loco diximus,Catholici principes poit Granata
caprü a fuis regnis exterminarñt,pier eos,q ad Chriiìianoni religionem солиста fuere.Sed ad
Granatenies Maurosredeo.Qui сй Granata vrbem,vt fupra тай cit, occupaiïeut 6i oppida
multa,i'emp vltraprogredi conantes cû finitirnis Chriirianis populii'q; ,ppinquis quoridianis
fere` bellis preliifq; contendebant.Quibus certaminibus так; multas captiuitates типам};
caedes coniequebanrur . Caeterum non defuerunt Hifpaniae Chriilianiiïimi principes viriq;
forriilîmi arq; magnanimi religioniiq; Chriitianç itudioi'iii'imi, qui Mauros campei'tri pms
lio viflos ad portas qu; Granatœ ciuitatis perfecuti eins muros acrirer oppugnarñt.Quos ali
orum vel inuidia vel auaricia ab obiìdione fubmouit,8i expeditions fanâa rerraxitltaq; аи;
res dolor fcilicet alienas fœlicitatis 8f auri cupiditas nimia, quae funr-omniü malorurn radices,
Barbarisgenribus 8i сшита;religionis inimiciilîmis in Hiipania commorandi tot annui
“(в ad Catholicos principes caufa fuere . Qui quidem principes dono quodam diurna:pro i
uidentiae geniri,& êcœloin Hifpaniam demiiîi' cum multis malis occiirriil'ent,ôlcum Porras
galliç Rege bellum gererent,pacem cum Mauris ad certum tempus-,vt inter eos bella «паха,
inierunt interpoi'itis induciis.Quas inducias рада: i'olenniter cum Mauris,qui fuis moribui
Maurifalla barbarie 6i ingenio malo prauoq; foedifragi femper fallacefcp fuerunt,anrc ñatutum diem vio
fes (а- {œdis lail'enr,Zaharam Chriilianorum oppidum поди magno illentio venerñr, 8f per fcalas шиш
fregi. admoras ingreiii, Chriitianos,q proptercelebratas inducias fine vllis excnbiis fecuri nudiq;
dormiebanr,impetu magno 8i repentino foribaimpuliisfiac'tis öl euuliis,crudeliiïime obtru
cidarimtmeiß mulieribus parcentes neq; pueris. Eil enim Mauritaniae gentis in Chriiìianos
immanitasincredibilis.Hac vii faeuitia in oppido capro praefidium relinquunr, 8: nimis exul
Снимет: tantes ad alia Chriitianorum oppida profeäi idem fecere.Quae res,vt орта-‚ё Deo permii»
belli cauj'a. fa belli Granateniis cauia fuir , öl Maurorum perditionis 8i inrerirus . Fama nanq; huiufmodi
Chriiìianorum mifcrrima: cladis, б! Maurorum crudeliratis horrendae Catholicosprincipes
б! omnes Hiipaniae magnares omnefeppopulosad opprimendam Barbarorum truculemim
mam rabiem mirum in moduni concirauit. Qnocirca cum primum Rex Ferdinandus ôllia

подотдела; cœperunr . Cbrilliani autem rebus neceilàriis comparatis 8i armis intëti fuperfedebantßl Ca
рддщ Nw. tholicorum Regum vel aduentum,vel imperium expeäabant. Interim vero Rodoricus Pone
(1,10 сдана: tius Leo Marchio Gadiranus i'piritu diuinitatis afilarus fuis principibus rein pergraram 8C
„ш. Deo О primo Maximo facrificium fe fafturum exiiiimans , fi Zaharenfium Chriitianorum
. )bm Me, ciedem mii'erabilem vlcii'cererur , omnes labores öl extrema vitae fus: pericula fubire decrenir.
‘ t s, Iraq; cum Iacobo Merulo,qui tunc Hifpaleniîs vrbis prefefiuram gerebat, qnë Magiirrarñ
Aiììitentem vocar Hifpaniaßl cum aliis Венце; prouinciae viris primariisß copiis, quae co
 ße-Íißello ßeanatenfi'. топает.
gere potuerñt eqßris ordinis 8 pedeitris leuis armatura: Albania verfus‚растём: ad flumë
imei?. aquaig puenerüthi biduo quail latëtes ne ientirenf a'Mauris fe côtulerüt. Vnde Duce quo
тиса dam genere Mauro,qui paucis ante швы ad Ghrißianâ religionë trailerat magno i'tlentio ,pil
Bm p: cifcentes notte quadam 8 hora qua Mauri quieti fomnocß dediti- erant _Alhama pernenerür.
ioñ ё Ei! aittem Alhama ciuitas,quç incipitâ ripa cuiufdam fluminis 8 furgi't in aitum ad planicie,
“uml in qua magnus ей 1псо1а1пз,8 vndiq; mœnibus стана. Hic miles quidam , cui nomen erat Icannes O r»
ЁШЁ: Ioannes Orthega,vir fortis,animol'us' 8 fcandendi muros peritiiiìmus, arcë, quae oppidi mu tbega.
ls grt to coniunfta erat,confcendit,ôl Maurum arcis cuñodem obuium вы, vno 1&11 pugionis oca Arcis Alba А
tama ciclitSunt ramen qui hunc non Orthegam,i'ed Martinum Galindum {шт contendüt.Mau те си[los oc
inc; rus autem percuii'us vocem nullam prorfus emifit,vel quia non potuit i'ub laeua mamilla pere cidiiur.
ш снятия, vel quia clamare non eli aufus propter violatam fidem, propterea qv, vt opinio fuit,in ‚ Martin9 Ga
Щ ea turri cum arcis przfeâi filia furtim concubuiii'et .- Quapropter 8 риепат quoq; latitâtem Индия.
inl: conticuiil'e patrisiram.metuentem.Hoc interfecio cuitode, 8 in arcem captam quinquaginta
militibus Chriiìiaulslugfemä s 8 quid facturierant admonitis , Dux Gaditanus 8 Iacobus
äVleruluscurn reliquis militibus ad oppidiportas accedentes alios muros afcendere, alios por
sas entereßl vt hoi'ies fallerentin alio loco Гиря-а oppidum zneatores clafficum canere шьет, Ingenio/um
'im vt dum Mauri,qui eiïent in “Меди eos exirët , ipi'i per allant partem facili9ingredi poi'i'enr.. jlrdfdgmd,
Quod Mauris feto iam i'entieiitibus8 admodum perturbatismon modo non armädi fe,fed.
ne induendi quidem i'pacium dabatur. Adeo vtcomplures induti чтет duntaxat Метит:
8 ûne calceis alii fuae domus ingreifum defendere conabätur,alii per vicos, alii per plateasy ciîV
Chriiìiauis praeliabantur. Multi quoq, quicaufa fuse falutis adarcem confugiebantá Chrie
тамада! earn iuiTuDucis'defendebantpccidebâtur. Pugnatum ей acriter in tenebri's 8 ob Ритм да
`i'cura noñeßhriñianis I ES V 8 М A R I AE 'Virginis San&icß Iacobi nomemôi Mauris Al витал. _
»lam Mahomamq; conuocantibus, ab hora ferc' vltima tertiae vigiliae vie; ad'auroram 8 рт
a ìa u a äu a mam lucem ingenti clamoremulierum 8 puerorum . Prope folisaduentum Mauriperpauci,
qui fupererant â prelio,per loca вы nota difñigientee euaferuntßliorun: caei’a maxima multi»
tudine.Quorum cadauera Dux Gaditanus extra muros efferri qäprimñ iufiîtßi oppidi pore
tas armis rebufq; ad propugnandum neceiiâriismuniendas certis militibus amgnauit. Hinc
arcem ingreiïus nuncios cum literis, quas pridie с}; ad oppidñ пишет, fe i'perans Deo iuuäte
Ai'ui voti compotem fore prudentiiîlme i'cripierat, ad fuos principes , ad Bethicos oës equites,
. ad ciuitates mifit aliosакр alios.thote q Boaudelim Granatae Regem ad fe cum magnis cos
f piis venturum proipiciebat . Quod ita accidit. Nam q; Alhama aberatab vrbe Granata non
= amplius 0&0 8 viginti milibus paifuñ, Granata: principes acl eam venerüt infra paucos dies
г cuni exercitu hominum milium circiter oâoginta . Qui cum prope murosoppidi caitra loa
salient, poiiero die acriter oppugnare cceperunt. Chriitiani autem propugnabant,vt homis`
nes,quibus vitae fuae Грез omnis in fua virtute coniìi'iebat.Quos quidem 8 fua falus, 8 certa
f fiducia venturi fubl'idii , quod a` fuis Regibus , 8 a multis Hifpania'. Bethicae magnatibus 8
1 Chriitianorum populis expeâabant , multo ferocius propugnantes boites a' muris i'ubrno.
l.
' uebant. Rex autë Ferdinandus 8 Ii'abella Regina,quitunc Methymnç,cui cognomen eil Ca
А pus,commorabantur, primum nuncium cum literis Gaditani Ducis acceperunt in aula të dia )t
l ttinam audientes, circiter Idus Mattias anno Millei'imo quadringenteiìmo oâogefitno i'ecun фота
Ё.
illi ’ басил! literis iam perleâis inter celebrandñ more fuo Deo gratias agentes facerdotes' vt can pta ell Alba»
il@
@si
l ticum Te Deum laudamus canerentiuiïeruntßacrificio autem peraäo gaudio magno totius
'- aulz dum epulis natura: i'atii'iàcerent inter prandendum Rex Ferdinandus, vt erat prudentiflî
тпя‚8 ingenio fagaci ,animo fecum volutans Grauatae Reges ad obi'idendum Alhamam cü
та.
1L
ист
magnis copiis iturosnitq; periculü,quod obfeilîs impendebat,profpiciens , (ibi mulas ad eqa
afd
i tandum 8 câpeftrë leâum leuiorë parati штыке паев rebus expedite шишек а‘шепГа iìaa
'~ lim couiìirgeus 8 item Regina magno equitum numero 8 facerdotum ad Ещё]IIJacobi tema
uit
т
ы
 liaâlaríneißiculidhbxt. *
plum fefe coniulerunt.Vnde cum peroraiïent 8i iacerdotes Те Deum Iaudamus concinuiñ'ent
in palatium Rex reueri'us eodem die in vlteriorem I'Iifpaniam magnis itineribus ire contendit
8i cum eo complures equites,qui tunc erant in curia,proficifeuntur. Interea vero cü Alhama
captum per omnes Bethicae prouinciç ciuitates fama difiulilî'et,Henricus Gothomanus Dux
chrícì Gos Methymnç Sidoniae vir magnauimus,etû Gaditani Ducis erat inimicus, fide tamemquâ fuis
thomani uìr principibus inuiolatam femper praeititeratßi Chriitianae religionis amore commot9,omnes
rus et libera» Газе domus equites,quorum magnum numerum habebat,& totiusprouinciç Bethicç 8i Са
liras. itellç nobiles conuocauit . Ex quibus fuerunt Iacobus Paciecus Marchio Villeuae, Alphom
fus Aquilaris a` Corduba,Dominus Montillae Si Gonfalus Fernandez eius frater,8£ alii com
pluies equites öl viri primarii, quorum nomina mihi non occurrunt. Triduoq; propriis per
cuniis fiipendia foluës equitum triamilia peditumq; circiter quadraginta coegit. Idem ölalii
multi prouinciç proceres 6l ciuitates тетю/паев omnes coniunâi cum exercitu питает:
fimo Alhamaru verfus proiïcifcuntur . Quos Rex Ferdinandus, qui die Mercurio ante pefca
refurteâionis Saltum Cai'tulonenfem,qui Serra Morena dicitur,iam патент! cum eis (себя
Salins Cajlu iungeret ante@ Maurorum fines ingrederentur,confequi non potuit.Sed in loco, quiDomi
lamijis. ni Goniali Pons,vel vt alii dicunt,Pontonius appellatur,fixo tentorio conllitit.Vbi die poile
ro re diuiuacelebrata et euchariitiç facramento iu fno tabernaeulofolenniter танго, nuncius
certus ad eum venit . Qui Granata: Regern cum fuis copiis ab obiidione Alhama агат
nunciauit.Henricus item Gothomanus Dux Methymnae cœteriq; Duces ‚ exercitus 8 eentu
riones pridie huius diei' cum acies apud Alhamam initruâas haberët, de Maurorum _fuga no
пита per fuos exploratores cognoueraut . Qui Alhamam рта: рой multos amplexa 8
_ l honorifica verba vitro citroq; habita Methymnae Dux öl Marchio Gaditanusin priiliuam
bñeuolentiâ 8i amicitia redierñt. Alhama fubiude Rex Ferdinandus adueuiës Duces 8i mul»
Ad Albamí tos equites humaniter ampleflens omnium fidet'n 6l fortitudiuem maxime cömendauit . Hic
Regisadue'iit triduo commoratus,dum equites,quos fefubfequi iuil'erat,conuenirent,8l commeatus coms
portarentur,die quarto iam difceiî'urus Iacobum Meruluni equitë apprime nobilem, cui plu
rimum confidebat,Alhamae praefecit.Quem magno cum przeiidio commeatibufq; necell'z
riis reliquit.Et Gaditanum Marchionem fecum ducës Cordubâ,quo Reginaрой Idus Apri
lis peruenerat,profe&us ей.Alhama capta Rex Eerdinâdus 8i Ifabella Regina fortiiîirni prix»
cipes inter fe multa conferentes , 8i quid {наци effent cogitantes Barbarorumq; faeuitiae ma
mores auxilio Dei,quem fibi iëmper adfuill'e cognouerant , 8i equitum fuorum viribus freti,
bellum Granateui'e foeliciter inchoatum,gloriofamç vifloriam profequi decreuerunt. Quo
rum fententiç conuocato concilio cunfiis vtriui'q; ordinis equitibus 8i conúliariis aifentienti»
bus,8i» rebus ad belli vfum comparatis ,el Cordoba Rex Ferdinandus exercitum valiciiiï'iruû
ad Lofcam,quam Loxarn vocänMaurorum ciuitatem magnam 6i natura loci шпат; ho
tninum munitiñimam perduxit.Vbi Duces eius ignari locorum caitra tuale pofuere.Vbi fas
cilius ab hoitibus ex locis fuperioribus отпей ‚ ф boites offendere poterant.Hic dum iuiTu
Regis in alium locum tutiorem caitra tumultuofe naniferuntur . Rodoricus Тети: Gironius
Rodoríe91`cl ordinis Calatrauae Magilìer equitum :î Mauris , qui ex locis fuperioribus in Chriilianos rela
li9 Gironius coniiciebant,duabus fagittis male percuifus occubuit, 8i in quatuor horarum fpacio confeiä
шалаш. J fus animam efHauit.Quç res б! cafus infoelix totius exercitus animos perturbauit.Quod cñ
Rex Ferdinandus animaduertiffet, qui 8l oblîdionem Loxae difficilem periculol'amq; e117: vin
debat,cailra mouens татах: ordinibus ab obûdione diiceilït.Vbi totus eius exercit9 Mau
ris eruptionë repente faciemibus non fine maximo periculo Regiae falutis reftiterüt.Hoc añ;
die plures Chriiìianorü Duces hoitibus vites fuas oftentarñt, öl fortiflîmos animos б! praeci
pue Antonius Foufecus.Federicusa° Toleto,Dux Aluan?,FernandusVega,Alphòfus Cardi
nas б: Ioânes cui Ribera nomë erat dñs Môtis maioris, g cñ Regë fuû îmagno шитые vi
сит, {пае cohorns еще: hortata шишкам diu iuitinuitimрай muititudinisMaxuosr,doa
 @elßellolâranatenfi. 1 folícxvi.
„ее Regem periculü визит eognouitßi сайта in tutioremlocñ tranllata fuerñtln quo prees
lio eius cohortis virt fortil'i'tme pugnâtes iexagmta perierunt,et tpl'e tâdemppuliatis hoilibus
_ gncolumis euallt.Hac :eitate noitrt principes Alhamâ firmioribus praelldiis multifq; córnea,
tibus öl rebus necelïartts muniritul'ferûbEt Calatrauae dignitatem Garllae Lupo Padilla: iup
plicanti conditione detulerunt , vt fuis expenils prrel'idia , qua’. Alhama: cuilodiam авиапо—
nemq; relinquebant, штат: . Нас conditione accepta dtgnirate , cum Petrum Manricum
Ducern Natarenl'em terre Cordubae ô( Iaenis, Alphonfumcp Cardmam Sanfii Iacobi milla
tire praet'edum Hiipalenl'i folo prefeciiientpppidum Madritum, quod homtnes noitri tems Mmm Car
ports non шасси Mantuam Carpentanam vocant, ad hyemandum ventñt. Quibus pridie puttana, '
Nonas Aprilis или: nuncius magnam attulit folicttudmem.Propterea cp Idibus Martiis ей
Rodortcus Ponttus Dux Gaditanus,Alphonius Cardtnas,quem fupra memorautmus, Ioani
nes Siluius Comes Cil'ontanus Si alii complures equites, qui Bethicam prouinciam praeildio
tenebant,predandi caul'a Maurorum fines 8C campos, qui l'unt inter Malacham 6l Bellamalaa Malerba,
eham,ingreill,magna inde cum praeda redeuntes a Maurorum equitum muititudine circum Malorú ми.
uentt eorum multi perterant , öl cum multis equitibus Cifontanus etiam Comes capta fuerat. [a cupiditas,
Нас itaq; re cogntta Rex Ferdinandus in Bethicam , 8i Regina ш Cœli фанат Promada Pfg
cil'ci нагишом cíi pal'calia fella celebrail'ent, quarto Idus Aprilis exoppido Maiorito pau
lulum digreiil conittterunt~Et per campum fimul equitantes anteqä iter facerent colloquëtes,
de Mauris,qui Lucenatum eampos,qui i'untiu Bethica prouincia,populatum venerant,prae¢ Lucena от.
lio иена öl Granate Rege iuniore capro, nuncium laettillmum acceperunt.l­lic autein Grana dum,
ее Rex iunior,q Mahomedus nomë habebat, fuit Abulihacení Regis ftli9. Qui рее mortuo Granate Re»
côtra Boabdelim patruñ,qut regnñ occupare conabaŕ,bellñ gerere cœperat,tota Granate ci gis iunioris
uttate in duas fafliones шиш: res vt i regni l'ocietate tiert folet , ткач; Regë poil'eillone “решки.
ipoliauit-Sed ad Regë captt'i redeo . Qué multi dephenl'um futile dicñt ä Iacobo a Corduba '"
Comite (Заре-Щебет пб dei'unt,g â Iacobo dCorduba Regtorñ principii cuitode,quem Al
caide delos donzeles Hiipani vocât, captum côtendüt . E go vero q'niâ adhuc indeciia re fub
iudice lts eil, etl'i Ducern vtrumq; 8i omnes equites , qui in ea pugna fuere , magna laude pers
petuaq; memoria dignos exiitimo, утопят tamen illam Regiiq; captiuitatem acceptant rez
feroDeo Optimo Maximo,qui Maurorum magnis copiis praelto viftis 8i proñigatis , соей
Regem capi permitir.Quo facilius акр breuius Mauritana gens omnis in Htl'pania,quse Ma
homae ritum falium piauumcp morem feruabat,turpiterç viuebat, ad iut cultum 8i Catholia
cam fidem perduceretur. Sed redeo ad principes пот-03.04]! literis de Regis Granarse captu
рысак tnilttutum iter tre contendunt.Et Regina Logrontum,quocl eit Cantabrtae opptdü
peruenitßt Rex in Bethtcam proutnciam profeŕius cû exercitu magno Granate fines ingreis
fus campos öl fruges omnes igne ferroq; vailauitJrlinc fubinde arcem Taiarae machinis ops Таим appl
pugnatam, öl i'ummotis ,ppugnatoribus appoittis fcalis acceptt.In cui? oppugnatione Hens dum a' Rege
ricus Ferdinandi Regis auunculus то fclopetae in altero crure fuit grauil'ilme percuil'us . Нас Ferdinando
“ВШИ“. i
aree capta Rex Alhamam nouts praefidits öl cômeatibus muntri mifit, Deinde Gaditanñ Due
cernl 8i Garl'tam,Lupum Padillam cum exercttu magno Bethice ,puinciae preiidto relinquës,
Viâoriam,q'ure ciuitas eil Cantabriae, profeâus ell . Hinc adueniente vere cum m Aragoniâ “Пот Ci»
ventiler ad conuentus agendos cum Regina fe coniunxit. Conuenttbufq; peraftis in Arago: idbrl¢ Clitip
nia llmul in Bethtcam redierunt . Et cum magnis copiis Granatae fines ingredientes Aioram ma
oppidum Maurorum breuiter capiunt.Quibus mos erat,vtcum primum vel ciuitate vel ops
pidum cepillent, itatim iigniferos i'uos in arcem vel in aliquem locum eminentiorem tubebät
“сенокосу! primum llgnum ialutiferae Crucis attollerët. Quam ей fublatam iuipexiil'ent,
tn terrain пат procidentes adorabant Deo gratins agentesßl iacerciotes Те Deum laudam’
decantabantSecundum il'gnum vexillum erat Sanâi Iacobi apolloli ,qué patronü iuum von
cat Hifpania,quo peripeŕio nomen еще muocabant.Tertium autein vexilium erg Regium tt
lili
l
‘l житие:выпивших:
т tulis 8l armis infignitum .Quod vniuerfus exercitus coni'piciës altis vocib’ Саммита: s
а максим. faepius iterabârsSublaris vexillis fubinde Praeful in oraroriam domum,quanr Mezclitâ Maus
Бригада. ri vocant,ô¢ congregationemdicut Iudçorum fynagoga i'ignificar,ingreiî`us, benedifiä öl c6
i iecraram Chriftianae religioni dedicabât . Рой Aloram captam equites quidam Chriitianoríi
{Слугами exercitus in agros Caçarabonellç,quod erar oppidum Maurorum,prçdandi caufa cupidius in .
l nella. gi'edienres,a` Mauris,qui eos in fuos fines venturos ante cognoueiant,commiii‘o praelio pros
,i винта So Higari fuere.E gbus Gurterius Sotomaior Comes Benalcaçaris â Mauro igirtario lœtale vul
“maior оса nus accipieris occubuit.Rex autem 8i Regina vbi Шок; Ludouicum Portucarreriñ dominü
lditiir. Palmas prssfecerunr,in captis oppidis neceil'aria praei'idia collocarunt,ad hyberna Cordubam
` venerunt. Vnde poit hyemem in principio veris Regina Hifpalim proficii'cente, Rex in Mau
Settenilů op rorum fines reuerfus oppidum Settenilum coepir,rnultoiq3 pagos propinquos,quic11m Sets
„шит. tenilum capruni vidiil'ent i'eie dederunt~Hinc Hifpalim Rex Eerdinandus proñcifcii", vbi Re
ЁСоупит ci ginatunc erat , 8ihyeme iam dii'cedente Rex Cordubam rediit . Et cum duobus otercitibus
Carrbaam ad oppugnandum Coynuni oppidum öl Carthaniam profeâus eit,Atq; caiìris apud vrrñq;
ордам. oppidum pofitisRex Coynum oppugnans,Carthamam,quae non longe a' Coyno diitabat,
Petrus Vela] eodem tempore ab Alphonfo Cardino Perrot; Velafco Cartella: Comeitabìli fuis Ducibus
cus смене oppugnari iuifir.0ppidani autem vrriufq; oppidi cû feie defendere nö poiì'enr,öi omni fub»
(zonwjbbilis fidiiipe deftiruti Ferdinando Regi fefe dederuni.Quibus Rex in deditionem acceptis Alphôs
Ronda ciui fo Cardino Carthamae arcem gubernarionem@ commendauir.Er ex Coyno dii'cedens,Ron
«и, ‚ dam,quam nonnulli Mundam eii'e falfo puranr,obi’e_ifum venir.Quam paucis diebus captâ,
"È y) ppidñ Ma ч Antonio Eonfeco cômifit.Hinc iam difceil'urus Marubellanos,qui ad euin vlrrovenerunt,in
Здьеид, _ deditionem accepir. O`uibus Villandrandum Ribadei Comitem gubernatorem relinquens,
i ~ Cordubam i? contulit, C_uius imperio Iacobus Comes Capreni'is ad oppugnâdum oppidtî
¿l 3 Ppìdů M0 Маннит miñîis cum Mautis prçlium committens profligatus rediit.Rex autem Ferdinâa -
" катит. dus ¿mma Cambileni'es 8i Alhabareni'es oppugnatione cceperat . Quorum arcibus öl oppi
ГО „ш с; dis Erandfcum Bouadillain praticiens, Alcalam Henarem,quâ _Hiipani viri non indoäi Сб
дыша Аи” Plum”, устные! hyemandam venit.l-­Iic infans Catherinanata _di s quae fuit Brittaniae , qui
шт, Angliam vocaut,Regina.Aeitate autem,quae i'ecuta ett,Rex 8l> Regina Cordubamreuerrunf.
э. Vnde вех сит magno equitum `öl peditum numero Loxam repetir,De cuius aduentu Gras
; „am вех Boabdelis admonitus,quoniam fue defenfionis 8l Chriitianis reiiitendi i'pes omnis
erar in Loxa,in earn priuic'ß Ferdinandi Regisoopiae veniifent,ingreii'us eil. Poitero autë die
Rex Ferdinandus adueiiiens,durn cañra locis opportunis collocail'etzfuburbia, in quib’ etat
magna pars ciuitatis, tormeiitis öl aliisarmorum generibus oppugnari iubet . Huius
gnarionis initiumv Federicoa Toletoßluani Ducis filio cum fuse, cuitodiae militibus elefris ai’
_ iîgnauithi Chriilianisacriter oppugnanribus Rex Granate noâu clam diiceilltßuius ab
‘ эха мы. fentia poitero die Laxe cines Ferdinando Regi fei'e dederunt. Et RexFerdinandusiaris prua
­ г dentes Loxç,quoniam eratmagnaciuitas деканат; propinqua,Aluarum Lunam cum та.
1 um, gno Ghriitianorû prçildio reliquit._De LoxaIlloram veniens ea paucis dieb? accepir.Interes
` Regina 'ad vii'eridum Lorrain venerat. Quam Rex Ferdinandus rogamm miiìt, vr ad feIlk»
f sain veniret.Hinciimul ad oppugnandilmModiuum oppidum proiìcifcunrur . Erarautem
кипит e Moclinum in afpero loco1poiitumßi natura locihumanoq prrei'idio valde munitñ.Quç-res
таит. ‘ oppugnanribus labor erat maxmiusífd тридцати: tandem fü“ Cap*qu dímmlw'pfn’
` prerea q» стяните acrirer oppugnautibus 8i Mantis forrißîme propugnantibusßxftorrnë
so lapisorbicularis excuiïus Hammaq; corui'cans in earn arcis turrem concidit , in quapuluis
erar,qui molitis carbonibus 8i i'ulphure caeterifq; rebus coniìcitur. Quo repente fuccenfo 8i
tui-ris confettim corruirßl Mauri complures,qui in ea erant,combuiti ñierunr. Qua: res ada
mirabilis 6i спето perfimilis Mauroruin mentes admodum perrurbauit,Quippe'qui pura
штанам propres eorum pertinaciâé corio delapfum. Ideoq; rimoremagno l
 @e (ßello ßeanatenft'. folîcvíj
“in Него die de pace legatos ad Ferdinandum Regem mii'erunt,8i fine vlla conditione fe dederüt.
1111155} Quibus in deditionë acceptis , 8 oppidiportis recluiîs morefuo Catholici Principes in arcë
tdiöi'; crucigerû vexillii'eroi'q; pmii'erunt. Quos armatos equites 8 facerdotes Те Deum laudamus
buia canentes fubfequi шаек. Etat autem in hoe oppido magnus captiuorum Chri'itianorum nu
Klip: merus,erant etiâ multi facerdotes in foueis 8 fubterraneis fpelñcis vinâi catenis ferrets . Qui

pitt; cum Regios facerdotes oppidum ingreiï'os Те Deum laudamus canentes audiuiiïent, ipfi от;
loka magno gaudio canere cœperuut,Benedi&usDomin9Deus Ifrael.Hos ¿carcere i'olutos 8 ad
riñafe venientes cum vidiiî'ent Catholici Principes fquallidos ac pene` nudos 8 barba capilloq; ‚р
Ce miiTo vbertimq; Rentes , indui 8 viatico donatos ad fuas domus ire iuiTcrunt. Et Martinum Martinus
Re: Alarconium in Moclini cuitodia relinquentes ad Granateni'es campos proûcii'cuntur.Quib9 Alarconiusi
que ‘гne ferrocp vaitatisß!Federico a` Toleto cum exercitu magno in Bethica prouincia reliŕio,
niet'A in Gallaeciam proi'icii'cuutur.Vbifa&iones 8 tumultus Lemi Comitis 8 Villae Francae Mar
s at chionis aliarqu fororum ei? , quoniam armis inter i'e de patrimonio ñatuq; contendebât,
Sill'
compefcerenaQui cum venifï'ent ad oppidum,quod Palatium Valduerna dicif , Lemianus Comeslen
lytif Comes ad eos veniens fe ipfum i’an omnia bona eorum poteitati tradidit . Principesай: Ca anni.
tholici cum eos reconciliaiïenißi vnicui@ quod i'unm erat tribuiiïent, pro fuis expenfis op:
lul' pida duo,Sarriani 8 Csitrum Regium fibi retinuerelrlinc in Compoiìellam profeâi eü San»
‚53
di Iacobi ApoiìoliHifpaniae patroni limina vii'itaii'ent,Salmanticam venerunt.Hic hyeman
'1W tes conuentum iuridicum,quem Cancellariarn vocant, ex oppido Vallifoleto Salmanticä trâf
‘in
ferri iuiï'eruanuem in parte domus Pontificalis,quam ipi'i colebant,collocarût. Vt quo or
dine lites deciderentur,quaq; diligentia expedirentur negocia,cognofcerent ~ Quibus rebus
iam peri'peâis Alphonfum Eonfecum Compoiìellanum Antiiìitem virñ literatiiïimñ ad mia Alplronfui
шпица; iuiticiae praeiidem relinquentestibus Martiis hyeme iam praeterita Salmätica dife Fonfccus С
ceduut-.Et exercitum, quem in prouinciam Bethicam prçmii'erant , apud Cordubä confecuti роЛеНАпщ
cum magnis copiis Bellamalechä verfus iter faciuni. Et cum exploratorib9 equites,qui locü Antilles.
œiirisidoneum deligant,praemittunt.Qui,quoniä ciuitas haec in extremo collis expofita di,
‚‚‚‚‚‚‚‚
locum pro caitris altiorem fupta ciuitatem delegerunt . Ad quem locum cum Rex вашим,
veniiï'et caitra@ locaü’et,oppugnari fuburbium iuiïitßuius oppugnationis initiû dedit Ee:
clericoâ Toleto,qui cußodie Regis equitibus praeeratßranatae autem Rex interim Bellarnaa
lacheulibus Mauris obfeii'is fubfidio veniens,”v per altos montes 8 inuia loca vi'cp ad Chriitia
norum caitra magnum duxit exercitum. Quibus occurrentes Chriitiani praelium cômittñt.
шей vbi Rex Ferdinandus animaduertit , equum iìatim confcendens cum multis equitib?
occurrens in equitem Машина lanceâ fortiiïime coniecit, enfemq; qui in ephippii parte antea Rex Ferdin.'
riori pendebatmranu periìringens e‘ vagina extrahere non pomit.Que res caufa fuit, vt роя dus in Mau
haceni'etn 111111613 ephippio,fed fuo lateri fempet accinâurn tulerit.Hoc praelio Mauris,q fubs rum lancci
fidio venerät,iâ proiiigatis,dum ciuitasfacriter oppugnatur,multa tormenta multoi'q; puluea coniccit,
tis cadosôi tintînabula varii generisfab Imperatore Maximiliano miiïa Catholici Principes Dona Maxi
IccepetunaTormenta quibus-Maurorñ turres mœniaep diruerent,6l tintinnabula,quç in can таит.
рая coni'ecratife; remplis appenderent.Quae cum e' nauibus вереща in littore шиты Bela
lamalachenfes ciues timoremagno coañi manus dederunt . Quibus in deditionem clemëter
acceptis principes Catholici poilero die сайта mouent. Et exercitumad Malacham ciuitatem
validii'fimam ducunt.Quam pofitisapud cam caitris, ab aree, quam a' ciuitate paululñ remos
tam Gibralfarum vocant,ad mœnia ciuitatis 8 arcem_alteram,quae dicitur Alcaçaua,totâ pea CínxílRex
nê ciuitatem iiationibus circñdantes qug ad littus maris obfidione @longiiîìma cinguntlo Ferdinâdui
cus autem efi ab arce iugofus 8 procliuis,in quo Rex Ferdinandus hoc modo iìationcs diipo Malachi 1‘
fuit. Apud arcem Gibralfarum primum 8 altiorem locñ Duci Gaditano , Aluaro Bacciano, jlaiionibus
Petro Bacce,Gutterio Sotomaiori, 8 arcis'Attenfae praefeâo dedit . Secundum Beiarani Dua quarů Duc
dsequitibus.1`ertium Iacobo.I.upo Aialeeôi Francich Bouadillo.Quartum prgcipñ prac bic nomini
v ‘ufo

.__-i
 жатпесвтсиишълх.
ferro. Quintů ciuibue Hifpalis 8i CordubaeSextum Comiti Feriano. Septimum equitibus
pre Гей! Calatrauae,quibus praeerat Gutterius Padilla nepos ei? ex fiatre. О &аиит F ede-rico
a` Toleto cum equitibus chiae cuitodiae öl Rodorico Pimenter Comitißeneuentano öl Pe
tro Manrico Duce Naiarenfi. Nonñ ргеао maiori ordinis Sanfti Iacobi . Decimñ Gutterio
Cardine Небо maiori Legionis. Vndecimñ Ioäni Sumico ordinis Alcâtarae pfeôo cñ mul
tis fui ordinis equitibus . Duodecimum apud alteram arcem in loco propelittus maris Anton
uio Fonfeco.Hoc ordine itationibus iam peraâis mane nondum orto fole Mauri complures
qui fubl'idio clam venerant,in primam ilationem irruentes Sotomaiorem ö( arcis Attenfse ¿5:
fedum occidunt.Et Petrum Baccam Aluarum@ Baccianum ölalios equites grauiter vulnera
хитом cum Chriftianis vndiq; concurrentibus refillere non pottiiifent p inuia loca 8i iai»
tus afperos effugerunt . Rex autem Ferdinandus in occiforum locum Ferdinandum Vegam
öl Francifcum Almeidam equitem Portugalliç fubilituit.Et quod erat oppugnatio difficilis
ac periculoi'a Duces omnes admonuit,vt Mauros a`ciuitatis exitu prohiberent,öi fubfidio ve
mentes propuli'arent.Quippe qui ciuitatem multo гасит: obiìdione diuturna 8i longs fame,
@ oppugnatione capi poil'e cernebatDuces паев diâo Regis audientes in сайт omni copia
rerum,que terra mari@ comportabantur,refertis,fefe continebantmec vllo ingrediente Mau
ro nec exeunte. Рой dies autem aliquos cogente fame Maurus quidam audax magis 8i temes
rarius,@ fortis öl prudens quafi Sceuola Romanus alter decreuit aut mortem fubire, aut Regë
8l Reginam de medio tollere. Qui hora fere` pomeridiana indth pallio , quod albornociû vo
oant,accin&us еще breui,quem pallio fuo tegebat, exarce Gibralfaro egreiï'us ad Gaditanum
Ducem,qui vt fupra demonltrauimuan prima ilatione manebat,vltro i'e contulit. Cui Rege
8i Reginam Гс quaerere dixit.Quib9 res aliquas neceiïarias öl profuturas dicere volebat. Quë
Dux,quoniam ipfe â ilatione i'ua difcedere non audebat, cum alumno fuo ad Regiû tabernas
culum mil'itJrIuc cum veniil'et Maurus,quoniam Rex 8i Regina рой meridië fomno tenebâê
Beatrix Mar interim teutorium Ваша: Moianae Marchionis ingreditur.Vbi fpeâabilis mulier 8i omas
bìoMoìana mentis exculta Regiam maieilatem referens apud Aluarum Portugallire fedebat~Quos cñ via
Шаги: Рог еще: Maurus,quoniam iam vitae fuse finis aderat,Regern 8i Reginâ effe ratus,enfe itriäo Als
ugellùe unl uarum repente male решит: in capite, б: ad Beatricem conueri'us vociferätem ante@ e5 attiiu
ieraiur. gerend famulis,qui aderant,pugionibus ей confoiïus.AIius etiâ pauloрой cast accidit, non
Мити: exe', minoris infaniae,ideo@ referendus.Ex AfFrica Maurus veniens,quem ceteri Mauri Sanůnm
»lum Seeuo» vocabant , clam noâu ciuitatem ingreñ'us â Mahoma fe milïum venilfe Malachae ciuibus c6
с CCMÜÍS 0C cionando dicebatßi Mahomam in eorum auxilium venturum perfuaiìt.Quem fi in Chriili
шпаг. anorum сайта prorumpereut ante le pro fuis cultoribus pugnantem viluri erant.Et Chrrilias
nos что: ad Cordubam vf@ perfequerentur.Quin etiâ quicun@ вы pugnâti contra Chih'
ilianos adhererentmon modo non occidi,fed ne vulnerari quidem poil'ent.Huic inßno gens
ignara 6i ad fuperititionem procliuis iìdem adhibentes poftero die prima luce eruptioneru las
cientes ea caitra iuuadunt quae mari propiuqua Rex Ferdinandus Ioanni Stunico ordinis Al
сатане magiñro cômiferat . Quibus cum Chriiliani milites equitequ vudiq; concurrentes
praelium committunt.Et omnium primus Maurusille,qui fe видит 6i Mahoma nuncium
fimulauerat,i&u magno lapidis in capite pcuifns occubuit,reliqui multis acceptis vulneribus,
in ciuitatem fefe retulere.Erat in hac ciuitate pieter Gibralfanim arx altera maior Alcaçaua no
mine.Cuius cuñoserat homo quidam швам поп bellicofus.Gibralfari vero bellicofusmö
autem diues. Arcis vtriufq; prefeâi cum ciuitas indies crefcente fame conuocato concilio lega
tos ad Catbolicos principes de deditione mittere vellethoneiìas conditiones petituros, aliortî
votis alientiri noluerunt.Qui cum ройеа famem diutius pati non potuißent, vltro ac fine vl»
la conditione fei'e dederunt,vita dumtaxat concefla с De quibus acceptis in feruitutë Catholid
Principes multos vtriufq; fexus ad feruiendum magis idoneos principibus Chriitianis dono
miferunt.Alios fuis Ducibus,equitibus,domeilicis 8i familiaribus dilliibuere.Miferñt б! ma
 тешите ßranatenli. вышли.
щ gnum ‘numêrum pro Chriitianis captiuis redimendis in ваттом capta ciuitate (Ваше
lmltr
Fernando Manrico сбыт, öl Eederieoä Toleto cum magnis copiis i Bethica prouincia re
*mtl litio, in Hii'pantam Citeriorem proficiicentes diem quintum ante рампа геГипе&1оп1з Уз:
mie;
lentiam peruenerunt.Vnde perafiis conuentibus negociil'q; confeilis ad exercitumredeñtes,
Мс: ex itinere Murctam lngrelll Corporis сыт: diem feilum celebraruntßtê Murcia digreilis
ШТ};
obuius venitFedericus a'ToIeto,quem, vt fupra demonitrauimus,cum exercttu reliquerant, _
‘il :a commeatum petens ad pattern fuum Alitanum Ducern, qui gr'auiter egrotabat, profeŕturus. ‚ъ. .
is le Quo latir honorillce dtmtifo Rex Ferdinandus Maurorum fines ingrell'us oppidum Veriâ, Verìa
lutti Porchenz terminos, Tabernas,Ol'cam breuiter cœpit, öl omnes Baeciœ capos percurrtt. Et Purchena.
Bacciam Abderamqmuam Almeriam vocant,quas anno fequentioppugnare decreuerat,dis Tabernas.
ligenter tnfpexttDeinde cum Veriae Garllam Lall'um cognomentoyegam, Tabernts Hur Bac/zia.
llâlilî тат Lunam,Porchene Ioannem Benauttem,Oi'ce Rodoricum Manricum,ßenamaurele­ Abdera.
Aluarum ВешнийрезеГеаПеедЭцсетф maiorem Ludouicum Portucareerium contra Mau
ros Baccenies öl Guadixianos reliquiß'et,ad hyemandum in oppidum Valiiioleturn venerût,
Vbi cum legatis Imperatorts Maximiliani de coniugio Ioannae Штат: Philippe Махни
liantf'tlio Aultriae Duci,öl Margaritas fororis eius cum Ioanne Hiipantae principeiimul ege;
runt.Qua re perfecta hinc pridie Kaiëdas Aprilis Rex Cordubam venit,öl^inde Iaenem.- Vn
de digrecliens areem öl oppidumCuiarum expugnarumcœpinvbt preiidio, quod faits eil'e Cuíarum.
vtfum eit,reii&o,ad Bacclam, quae ciuiias erat magna',validiil’imum cluxerunt exercitumßu гд
ius ciuitatis obiidto fuit öl oppugnatio diuturnannultumc; laborioi'a ac шпация. Erat enim ~I Q_. _,
ea cum Rege iuo Baudeie Маш-0:6 maxima multitudo bellicollfiîme gentis.Qutfaepius _eru j, _ д.- .
pttonem facientes cum Chriltiants acerrlme pugnabant.Vi&t tandem CatholtcorumfPrinei _ _ ‘_ A
pum conitantia,öl prsefertim Regime, quae iam defatigatis Ducibus fubfidio vente , öl Твоей д_ I 1
equitum militqu patientia manus dederunt.Quibus receptts in deditionem,Abdere dues
öl Guadixiani Catholicis principibus vitro feie dederunt~Ad quae ciuitates capiëdas сит ve»
nilient Catholici principes, Bacciegubernattonern dederunt Henrico Ferdinandi Regis auü
culo, Guadtxae Caçorolae praefeâo Cardtnalis Hiipaniae fratrt,öl Abderae Gutterto Cardiuo
prefeäo Legionis.Dederunt preterea Petro Mendoeio Cardinalipagos omnes Zenetan'os,
qui Гит apud Guadbdam öl Porchenamßontulerunt öl altos Gutterio Cardino, qui funi in gi.
ripa ñummis Abderzl-Iis confefits rebus Catholici principes tn Guadianucem maiorem
Iacobum Lupum Pachiecurn Villene Marchionem relinquenteerlii'palim venerunt.Hic fi»
liam Ii'abellam natu malorem Alphonl'o Portugalliae Regis тю deiponi'arunt.Quam ad ipô
l'um mil'erunt in Ponugalham comitanttbus Petro Mendoeto Cardinale öl Rodortco Pimen
tello Comite Benauenti multtl'cß aliis equitibus öl E pil'copis. Hinc Rex Ferdmâdus in mirto
verts cum magnis copiis Granatam verius proficil'citur. Quae quidem expugnatis omnibus
öl captis ciuitatibus,oppidis,ölarctbus,admodum triitis öl iola quail corpit i'me membris, ar
bor i'ine ramis,öl mater orbata iiberts remanebat.Cui9 agros Rex Ferdtnâdus ingreil'us igne
l-t'erroeß vaitauit . Qui depopulatis agris Iacobum Pachiecum Villena: Marchionem Ducern Iacobus Lu.
maiorem,quem generalem Capitaneum vocant, tn Alcala Regia relinquens I-liipalim ad Re: pus Pdci-*iecí
ginam reuertitur. Inde Nonis Septembribus ruri'us ad vailandum agros öl omnes Granata: маками
fruâus rediit. Hic cum Mauris equitibus ex vrbe Granata egredtentibus praelto cômill'o ma
gnus hoitium numerus cecidit, öl ex Chriilianis pauci «нашедшим; vulnerati fuere,Mar
`ehioq; Villene Dux maior exercitus in altero brachio lancea vulneratur. Quë vix ianato vule MarchioVi
yfiere Rex iterum tn Alcala Regia totius exercitus praefeflum relinquens , ad Reginam Hiipali lena lancea
l«i'e reeepit.l­linc circiter Nonas Matas ad Granatenies agros rediens cum fruges öl arbores de питаете:
паштет loco Granata: proptnquo,quem Gofcon Mauri vocabant , vbirus erat öl domus
isi@ agreitis,in ioio plano iita,diilansâ Granata paii'uum milla circiter o&o,cailra locauit.Vbi no
alain vrbem Catholici principes habito concilio condere ilatueruntJu qua durante bello tun i
 71. шипе: Siculi. ш. и. `
tus exercitus hyemare рапид-Вис autem vrbem quadriangulari forma deůgnatam,& nomi
ne Гана; t'idei nuncupatam,quo breuius Catholici principes attollerent,Hiipalis, Cordubae,
шиш: Be Iaenis,Aftigi, quam Ecciiam vocant,Baeccz,Vbedçßarmonae,Xerefis,Anduxarœ prima: `­m`._
`ieee prouin riis in prouincia Bethica populis aedificâdam cômiferunt.Quorum шва liberaliter omnes ca»
стерт pellentes ô( laudis auicli fummaq; contentione die постер feitinantës,vrbem,mœnia,turres,
am ‚чага; foiîàs,aggeres,portas,vallumq; perpaucis diebus abi'oluerunt. CLui profecto vel propter la
1derunt. bores,quos patientilfime pertulere,vel propter pecunias, quas in opere cöficiendo largiñìme
,l
profundebaut,ini'igni laude fuorum@ principum gratia digni fuere.Verum enimuero ii vir».
‘ tuti lua praemia danda Гит, eodem tempore non minorem gloriam Regiam@ beneuolëtiam
‘ rneruere lìrenuiDuces 8i omnes equites fortifiimieQui Mauros Granatenfes ad impediendü
- opus irruentes acerrimemec fine fufo i'anguine propulfabâtft equeitres hoüium copias q°ridt
anis prçliis minuebant .'Adeovt Mauris ex ecfse ferc` quinq; milibus vix песет! fupereranr,
Chine res nimiru'm~ Granateni'i bello finem inuenit, Granata напев Rex Boabdelis fuis equiti
bus` amilîls 8i ciuitatibus quatuordecim cëtumq; oppidis a‘ Chriltianis expugnatis öl captis
arq; depopulatis agris, cum intra Granatae murosingëtem multitudinern 8i hominum milta
tere ducenta Rae còmeatibus alere non poß'et, бс omni i'pe i'ubfidii deltitutus de, facienda dedi
. tions cogitauit'. Qui fuis accitisconfultoribus,quibus confidebat,eorum fentëtias expiorare
n
. . ` t -
‚...-.Ь.п.|./
eœpit.Quorun'1 vnum,qui ceteros etate 8i autoritate antecedebat,in hunc modum loonñaa
’onftlìum девятая: Quoniâ me quid de hoc infortunio noi'tro mii'eraq; conditione fentiam (истин ‘
nod Mauro b'es,optime Rex,ego quidem te fcire velim, vt quod ipfe retulero >non ex ingenio тю deprö
l RegiÍui ptum fuiñ'e ртам ißorum,qui adl'unt,iudicio prudenter excogitatum.Quippe qui mam
утюге: de hoßrámqg шаг (отгадайте: fimul omnes hac de re iä diu collocuti fumus. Et peni'itatis no
’Uilm mis ‘3i hoitium viribus,in её demum fententiam omnes conuenimus, vt tibi deditionem fad
endam ст libere diceremus.Tu itat; qui Гавре itudium öl fidem erga te поташ magnis î re»
'bus es expertusmunc etiam aequo animo iudicium fufcipere debes 6i in confulendo libertatë.
Quandoquidem nulla pro'rl'us alia via falutis olìenditur. O`uare deditio eli quidë tnaxime ne
‘estrattaNam per Allam arq; Mahomam quid nobis tot in bello peremptisequitibus,gd om
«tibus шт: ciuitatist 8i oppidisiquid tantis detrimentis acceptis {регате licet , fi сыта:
1:3,
norum exercitus,copiis noftris iam confumptis indies augenturäSi de noßris in praeliis quoti
die утопят confequunturëSi nos deniq; rebus omnibus anteceduntîIn quorum сайт ege
`turn milia duodecim,peditumq; centum effe dicunturßhriiìiani praeterea principes eo confi
"lio" nouam vrbem apud nos edificare штате,“ inde nifi ciuitatem поташ cceperintmö te
îcedant. Quapropter hoc coniilium tibi dam us,quoniam ‘nobis пес}; defenfionis vlla fpes eli,
‘nem fubûdiilam primum ab externis principibus auxilia , quae non defutura nobis arbitral
д bamur,fì‘uftra diutius,vt vides,expeŕtauimus.Quae etiâ fi nunc aduëtarent, 8i nobis ex Alia
"tota Affricaq; i'uppetias venirent,ea profeâo quamuis magna Chriitiani,qui validiiïimis рт;
iidiis omnia loca terra mariqgtuenturmon modo propulfare,fed etiâ facile delere poiTentDen
inde quanta П: in hac urbe {спит öl puerorum mulierumq; multitudo non ignoras. Quinia
mirum quoniam nos elementorum genera omnia deñ'ciñt, diuturniorem famem tolerare nö
poterunt, 8l efurientes extrema fortaii'e necefìîtate côpulfi nos deferentßi ad Chriiìianorü cas
111-а confugient.Eft itaq; nobis non hoi'tis modo,i'ed etiam пота plaebs ieiuna valde птен
"da.Quae fine dubio mii'eram feruitutem öl genus omne malorum patientius,q'5 famem toleran
bit.Quod lì' viri fortis ett atq; magnanimi mortem potius velle,c`f; regno priuari 8l iugñ fub
ire i'eruitutis, tu tamen princeps non minus humanus 8i prudens , c'f; fortis 8i magnanimus,
nö tuae folum dignitatis habere rationem debebis,l'ed etiam falutis nouercae шаг, 8! aetatis fra
trum tuornm, ö( deniq; hui9 tui popllli,tibi ihldiofißime temper öl obfequëtiflìme Famulâtts.
f = Qui profeâo fi tu Гоп-кипели: nobis aduerfa fuit iemper,cai`us armatus experiri potra ф no
= itrum probare coniilium malueris,cum tibi,quod Alla prohibeat,mali quid accideritmò du
 @elßelloßransteniì - топает.
bium ед quin veniant omnes in tuorum hoiîium ротацию: ea mala pam,qu'ae viâis folët
ab elatis viâoribus accidere,captiui demnm feruorum more vendantur . Confulasl igitur tibi
primum, Rex prudentiñìme,deinde ш; chariñîmç nouercaeß( duobus fratribus , quos tanto . i
pere diligis,ö£ решето ciuibus tuis vniueriïs,ut öi Rex bonus 8i pater benignus prol'picias.
Ne tua pertinacia cômittas,vr vrbe vi capta aut ferui fiant omnes,aut occidantur. Quod man
lum omnium malorum maximum ne accidat,facile П deditionem feceris,euitabis, ô( tetuofcp
omnes conferuabis incolumes.Nam etfi mortales omnes natura libertati,qua nihil eit anirnis
ingenuis optatius,auidiñîme ftudent, ö( mil'eram conditionem feruitutis oderunt,fapientis tà
men hominis ей neceffitati,quarn vitai'e non poñït,çquo animoparere.O`uo`niâ igif te fumi-'
ma neceñltas vrget,öl in fola deditione iàlutis fpes omnis отпаяна-‚шт р:оГе&о‚й tua то:
rumq; vita tibi chata сжатие поп debes.Ad quam te quidem non extrema folü neceilltas
fed etiam вшита: Regis 8( Ifabellae Reginae iîngularis humanitas 8i integerrima fides hors
tari debmt.Qmppe qui funt,vt fama ещё! noftri quoq; praedicare folët, in omni genere vir:
tutis principes excellentesßl in eos prçfertirn,qui fponte Гс dederint.Cuius rei Lofcani,Ron¢
denfes,Guadifiani,Abderenfes,6i alii complures funt telles. Qui nunc apud Ghriitianos сё;
morantes honorifice cômocleq; viuunt,öl неф inititutis noitris неф cerimoniis prohibenfe
Malachenfibus vero ceterii'qg,qui pertinaces fuere,quod accidcrit non ignoramus.0_uarnob
rem fi priufqä oppugnare nos coeperint,vltro deditionem feceris,non clubium ei't quin tuç di
guitaris rationem habcantßi te nonvt hoitemfed vt amiciiiîmum liberaliter 6l magnifice re
враньё! nouercae ture fratribufq; bene confuhnt.Quod fi tibi Regium nomë б! infignia de
ponere moleitum cit multumq; difl'lcile,te tamen vna vel maxima ratio confolabitur, propre
rea q: hoc regnum,quod vt fcimus,olim Chriiìianorum fuit, 8i a` maioribus tuis vi'urpatum
ipfe nunc iniuite poñìdesmom arnittes quidem,fed quibus iure debetur reititueslît eorü gra
tiam 6i amicitiam,quam Reges omnes magnifaciunt demerebis.Hoc a` reliquis confultorib9
qui aderant,comprobato coniìlio,Rex Boabdelis,qui deditionem tacere iam decreuerat,eum
in aliquos Granatœ ciues viros primarios,qui clam fe Catholicisprineipib?,vt eorum gratiâ
aucuparentur,ciui`tatis deditionë promiferant,animaduertiffet, fu binde legatos ad chë öi Re .
ginam clam mißt in caitra.Quibus fupplicabat,vt fuorum aliquem ad fe niittaent.Qui cum
de pacis 8l deditionis conditionibus agerent . Rex autem 6i Regina cum legationem libenter
audiuiiientßunr legatis ei'i'dem Granatam redeuntibus Gonfalum Fernandum Aquilarem , g
.Mauris Granatenfibus erat notiñìmus , öfeorurn linguam callebat , Fernandumqg Saphrarti ,
fecretarium inii'erunt,vt quas Boabdelis pacis öl deditionis conditionespeteiet intelligerent,il
biq; relatum venirent. Qui cum Granatse Rege collocuti cum duobus eius confiliaiiis ad Ca
tholicos principes in сайта redierunt. Quibus cum Boabdelís mandata mentemq; „шиты
rurfus ad Boabdelem Granatam remittuntur . Qui Гавре modo сайта modo Granatam repen
“теша quae referebant omnibus erant occulta, rei ramen ñnis optimus 8l optatißlmus no
bis omniumq; Chriñianorum votis fatiffecitßoabdelis man@ Catholicis principibus obfes
queris öl Regia dignitate tituloq; priuatus Kalendis Ianuariis anno Chriitianœ ialutis Millefia
mo quadringenteûmo nonageiìmo fecundo Granata: portis reclufis magnum Chriitianorû Granaite'ur
militum numerum in Granatam vrbem ô( in Alhambrarn recepit.Regiçq; domus turres, vr bis агата.
bis portasßi omnia munitiora loca Chrißianorum praefidiis affignauit . Poiteroep die inane
captiuos Chriiìianos complures compedibus vinculifq; folutos cum quingentis obi'idibus,
quos fe datur um paâus fnerat,acl Catholicos principes mifit in caůraßeges autem Catholici
cum per tentoria diltributos obfides obferuari diligëter 8l honorifice traâari машет, ad ca'
ptiuos Chriitianos,qui Bcnediâus Dominus Deus Ilì'ael decantabant,conuerfi, cum пешее
8C toto corporis habitu б! vultus effigie deformatos afpexiiïent,eorum i'ortem miferâtes oma Verba capii»
nes indutos rebufq; neceiiâriis adiuuantes ad i'uas domos ire iuiiìrunt . Quorum vnus,qui ia uorů ad Ca» l
вето: erat 6i non штангами}? difcederët,0 principes,inqtut,coeleiies, o Dei OpnMax. фото: prin
linnn
 живетсябитым.
fortes 6l magnanimi Duces, qui nos hodierna die a' grauiilîmo iugo ieruitutis , velp'otius ab
vmbra mortis 6l horrendis tenebris ad clariii'imam optatifl'imam@ vitae lucem reuocafiis, vi
uatis in aeternum viuatis . Et quoniâ vobis pro veftris erga nos immortalibus beneficiis graf
tiam referre non opis ей nollrç,eam iìne dubiocumulatiillmam fperatis ab eo, qui ptas homi
num mentes ex alto profpiciës,vnicui@ pro meritis digna {лиха perfoluit. His dimiilis eodê
die Catholici principes cum Ioanne öl Ioanna filiis cum Petro Mendoçio Cardinale, cumq;
fuis Ducibus 6i multis equitum peditumq; cohortibus inftruäis Granatam verfus pfìcifcun
tur. Quibus ad vrbem appropinquaniibus Boabdelis quinquagiuta fere' comitati* equitib’
obuiam venit, Qui шт vultu capite@ demilî'o ac Henri fimilis Ferdinandi Regis ofculari de
xteram conteudit.Rex autem Ferdinandus manum fubtrahens Boabdelem perbenigne fufce
A..
pit.Paucif@ verbis vltro citroq; per interpretes habitis,ad Ifabellam Reginam,quae curu pro
le fua Si Cardinale caeterifq; Ducibus Regent fubfequebatur, Boabdelis accedensidem fecit.
ода Regina pari benignitate recepit,ôl ad fpem meliorem verbis honorificis hortata eiLCü -._ .

ещё рюре vrbis moenia perueniii'ent,l­"erdinandus Talabricus Abulenfis Epifcopus 8i Gras _—-

naine vrbis Archiepifcopus defignatus,qui crucis vexillum praeferebat,altiorem arcis Alham

brie turrein confcendit öl ereflam crucem reliquaq; vexilla cíiâis oilendit.Quae cum Сан-ю
lici principes Regiaq; proies öl vniuerfus exercitus flexis genibus Deo gratis agentes adorai'»
fent,öi arcis Alhambrae cuilodiam Ignico Mendoçio Tendiliano Comiti cömififient,ad vra
bem nouam redierunt in caßra,fecum'@ Boabdelem adduxerunt. Vbi permanere flatuerunt
quoaduf@ traditis armisrî Mauris 8l auäis СЬптапошт militum prefidiis in vrbem popu
lolìflimam tutior effet ingrefl'us. Hic diebus paucis cömorati quibufdam côfedis ne'gociis б!
rebus ad vrbis ingreifum несете“: comparatis,cum multis armatis equitibus , quos ex mul
tis partibus acciuerant,8l magno facerdotum numero,Te Deum laudamu's,decâtante,Grana¢ ч.—
tam vrbem Deo Opt.Max.cuius auxilio belli peroptatum flnem gloriofam@ viäoriam ñie»
rant adepti,gratias agentes ingrellì valde@ lactantes vota,quae religioiepromiferant, perfolue
‘aibolìcorñ runt.Deinde cerros nuncios cum literis de viäoria,quam Deo iuuante de Mauri: Chriitianz
incipit iii» religionis hoitibus habuiilent,ad Innocentium Summum Pontificë,ad Cardinales,ad Chris
rejfus in ur lìianos principes,ad omnes Hifpaníae Siciliœ@ ciuitates defiinarunt. Quigaudio magno ex
ëGrariatâ, uliantes cum primum tales nuncios magnis munerib9,vt par erat,honeilaii‘ent, cum remplis
ii fait anno omnibus 8l per omnes aras l'acra celebraffent,cum deniq; multis diebus vrbes fupplicatioui»
LCCCC. bus canticifq; diuinis штаты, deinde magnificos ludos öl fpeflacula varii generis appara
ICV. quer# tu magno magnifcß'fumptibus „штампе quibusac de toto Granatenfi bello,quoniam,
› Мола: Ida vt in principio сидит eil,viri dodigeneratim copiofeq; fcripferñt , hac ego fumma breui 8i
adrian quali epitomate multishuius hiilori'ç cupidis at@ de me benemeri'tís , qui её hanc â me faepi’
efHagitarunt,fatilìaciens,cum de Granatae regni ciuitatibus Öl oppidis," fum pollicitus, по.
minatim retulero,finem facianLSunt ita@ ciuitates in primis.
([Granata totius prouincia: ([Lofca,quâ Loxä vocät ([Fenez,
metropolis, (L Alama,quâ Alhamâ dicñt. ([Luçar.
‘[Malacha maritime. ([Almugneçara öl Porciena. lIBeleficû.
([Bellamalacha maritima. ([Oppida fune. ([Nixar.
II: Abdera maritima. ([Bellum albñ,quod Beltz ([Taberne.
(Е Ronda. blancum dicebant. ([Serga.
(I Baila , quä fupra Bacciam ([Bellum rubrum. ([Bacor.
nominauimus. ([Mtixacar. ([Gorab,
«[Guadixa,quâ Plinius Axî ([Efualuid,quod nunc Cues (Gor.
([Veria. (vocat. uas dicitur. ([Ierez.
([Ofca. ([Cathanyia. цитат.
(Barbells. ([Albox. [Едет
 папствавитиеватыми. гопак.
ЕЫсаЬНопа. (аист. (Сидит. ([Gsuúnum,maritimum.
¿[Alcuria. {Тип-здравнице ‘T_Altnuxia,­ ([Cafares,
дышащий:- nella' - {Бодяга i ([MonsMaior,
- (Белла. ([Oria. ,_ тщеты, “меда“
сбитые. ' ([Montorias ‚ {[Caçeiabonela.- ._ суша...
.‹[Еш1апа.‘.„- -,_ (Анфас. f _ . «[Alora. . ,calabria
q'Vracina.. ‘[Lapecleh ([Garthama.- „- „(Мец-ежа.
@Game
(Отседщтгч: ъ. ([Meigecai's
Ёрш. ÍMOnda'
_([Coinum, ~ ;,»1([B¢utobmm.
. стоп-щ. ` _ f. -
{[wa._, _ _ i »3 ‘Icambdaß ' (ЕТ0108н ([Motrilum тащит. .
ЕВСПЁШЗШЁЦ ‘[Efmeloß (Опчит. ([Callellum Репейтат.
([Caueles, I ‘[Colombera. ([Setenilum. ‚ цыьотйдшитцт,
(Callillegia. ‘[Moclinum. {[Cardella. ([Nulumsmaritimuma ~
lICallrillum. (БЛЮМ. ([Ei'nalmara. ([Adramtaritinium,
([Abiceleona. (EP-Mas (Аиста. .[Delias,maritimum.
(Штат. (Сака. ([Montexicar. {Solobreriiamaritimumi
"In montibus autem 8iafperislocis,quos Alpuxarras appellant, funi.
([Abuludui. ‘ ([Dalia. ([Orgiba. ‘[Almunia. ‘
цМагСЫпа. ([Ogiiar. ([Sugnehalum. " ([Varis.; ­» : n
(LAIuchar. . ([Xobeles. ([Setafilabrer. YEtalia cöpluraoppidapars -willf-ri' ­
([Andaras. f {Без-та. ([Xironium. uula,quornm mmm sw". .
ШВСШ. „а QIPUCheta. IITeXOl'a. . ~ теист. .i

'Vnum autem de Granatae Regibus Mauris,quod eil multisambiguum, nöщитка.

Pult enim Granatae Rex,quem alii Abuliacenumßlii Allamoliacenum vocabant,vir fortis er
belhcofus, fed limmitis 8l ferox о Qui fine caufa multos öi innocentes equites fui principatus
trudeliter occidit.Hic fratrem habuít minorem nomine Boabdellm ‚ 8l vxores duas accepit,
Mauram primam,ex qua i'ilium fui'cepit Mahomedum,qui pollea Boabdelis öl Granate Rex
‘iunior fuit appellatus.Exvxore autem fecunda Chrilliana,quam captiuâ ad fuos mores тйф
Mahometanum conuerterat,filios duos progenuit. CLuorum primus Cad, 8i fecñdus Nacre
rtiornen habuitßl poil Granatam captan: ad Chrillianam religionem fponte veniëtes, maior
'Ferdinandusßi minor Ioannes nomen accepit.Et Granate Infantes cognominati fuere,va
ref@ foeminas generolas acceperurit.Mater autem,quae Maura Zorayia dicebatur 5 ad риш
`Inam тещ multis ôtfiliorumfuorum precibus, 6i Catholicorurn Principum perfuaûonibus
adduâa шин: nomenaceepit. ’

s
.
L Ю [ДВЕКХХЪ М"
DE канув curas 1N GoNVENIv IoLErr
К
' ’ Catholici Principes egerunt,
f D `I Т Е R N V:N C reuertemur, vnde digi-'em fum’. Supra сидит
, ,l eil â nobis Ifabellam Reginain cöl'eda pace ей Portugalliç Rege Тов
f s letutn veuille, et item Regë Ferdinandü ex Aragonia. Dicemaigitur
м - quae res 8l negocia Toleti gefla fuere.'1'oleti cum diebus paucis ex itis
` i neris labore iam defelfi quieuilïent,deinde procuratoribus ciuitatum
., _ ' populorumq; per literas aceitis magnos conuentus,qùos Стая gea
nerales appellant,eliebus multis egerüt. Ad quasproceres complures
‚к
„опишет: шщпфРопиПсез. Hic cum primum multorum litiga!!
 ilßsarinasiculsmrxi.
‚ tium caufasßi eorum iuitas querelas,qui res fuas ab aliis occupata: dit@ ревёт: repetebât:
audiuii'i'ent,8i fuum ius vnicuiç tribuiñent,deinde magnos cenfus ишиас; oppida,quse Rea
gis Henrici temporibus alienata fuerant,& Regio patrimonio iure debebantur, ab eis “Шт
ta iìbi,qui non iui'to titulo pomdebant,receperunt.Multa tameu monafleriis,ecclefiis, 8i hos
fpitalibus rcmittentes,pofthaec homines multos, qui latrocinia alíaq; crimina multa commi»
тащатся iufi'erunt vltimo fupplieio . Quibus etiam iubentibuscaptus eit 8! capite truncas
Perdinandus tus FerdinandusAlarconius , qui feruiens Arehiepifcopo Tolerano Гавре tuniultus autor fuea
Alarconi9 c4 rat,6l pacis inimicus.Multis hie bona,quibus violenter ab improbis erepta fuerant, Regis б!
tiefem’. Regime шт: reñituta fuere. Magna hic negocia boni principes abfoluerüt,multas dirimerñt
lites,falutaree leges ô! prudenter excogitatas :ediderunt . Hinc ad ciuitates б! omnes populos
gubernath öl iuiticise prçfeâosfatellitefq; miierunt. Quibus vbiq; nö modo cerdones 8i
agrorum cultores,fed equiteeetiâ акр magnate: omnes diligentiñîme parebâtJuiticia цапф
de шло pfoßmemt 8i per Hiipaniam totam pax` опа ei't omnibus б! iecura trâquillitas . Hic
proceres 8i omnes ciuitatum procuratores iufiurâdum przñiteruntfefepoil Ifabellae Regine
mortem Ioannem eius 8i Ferdinädi Regis filiumnatu maiorem Regent стен; & Legionis
habiturosßuius rei teñir, praeter ciuitatum procuratores, equites iurati fuere qui fequuntur.
Froceres ё” Petrus Gonfalus Mendoçius Hifpaniœ Cardinalis, Ludouicus Cerdanius Dux Methymme
Pontiñccs g Coeli, Alphoni'ns Cardinas ordinis виси Iacobi militias praefeâus, Petrus Eeruâdus Velafd
iureiurando Phari Comes ô( Cartella: magnus Comeñabilis,AlphöfusHëricus Hifpani maris Almirätes
Ioatmê prim maximus Ferdinandi Regis auunculus,Petrus Aluarus Oforius Ailoricae Marchio öl Типа
врет noch тат Gomes,Philippus Aragoneus Caroli Vianse principis filius,1acobus Lupus Stuniga
Vlectuur. Comes Miranditanus,Aluarus Mendoçius Comes Cañreniis,I.aurentius Suares метод,
Соте: Coruniç,Fernâdus Aluares a Toleto Comes Oropefanus,Gutterius Sotomaior Со
’mes Benalcaçaris, Ignicus Mendocius ComesTindilianus,Beliranus cognomëto Cueua Со
mes Ledefmanus,Ioannes Siluius Comes Cifontanus, Ioannes Riberius Dominus Momis
Maioris 6i Regis Ferdinandi cuñas maior,Iacobus Fernandus Quignonëlìs Comes Lunç,
'Iacobus Накат: Mëdocius Epifcopus Palentinus,Alphonfus Burgitanus Epifcopus Cor
`dubeniis,Raymundus cognomento Spes Epifcopus Vrgelli,Aluarus Petrus Gothoman? do
minus Olaliae,Gutterius Cardinas praefeñus maior ordinis militias Legionëûs, Ioannes Car
'dona Comes Pratenfis,Ludouicus RequifentiusBarcinonz principatus gubernator. Hi fue
runt б! omnes ciuitatñ procuratores аи; alii diuites homines,qui folenne iuramentñ рикше
' runt apud altare mains eccleiiae видав Marias librum tägentes,quë facerdos,qui её diuinâ ces
lebrauerat,manibus tenebat. Нас re peraña poi'tero die iniignia fanш 1acobi ordinis Alphô
fo Cardinœ fupplicanti,qui ordinis illius militia: prœfeâus erat, honoriñcentiifime dederñt.
Deiude ilatuerunt ne Саши: Ducibus liftores antecederent clauas praeferëtes. Et ne quis ely
рее: coronis vel aliis Regis ornamentis infignitos, quas res Coroneles öl Orlas appellant, ha
berent,nifi quibus ob aliquâ iuilâ caufam conccffum {uitlenNeue quis Dux vel alius @uis no
bilis in literis,quas ad aliquem fubditorum fuorum штамп; dignitatis titulum fuperpone
ret.Hoc enim Regia: dignitati duntaxat côuenire dicebant . Hic praeterea шипов: laborû man
gnaeq; пае: memores Andreae Caprerii 6i eius vxoris Beatricis, eos Moiani Marchionatus ti
tulis honeftarunt , 8l quo maioribus afficerët honorib? eodë die fecñ öl eadë menfa difcñbere
voluere . О_ШЬ9 Regina nö bis honorib9 cötëta , magnos etiâ cëi'us 8i oppida ада tribuit in
perpetuñ,qbus illi 8i eorñ fucceii'ores ‚р tituli dignitate fumptum ferre poiïent.
DE REBVS IN METHVMNA CAMPOGESTIS.
Is «так rebus ê Toleto difcedentes die feptimo Methymnâ,cui cognomen el! Сад
pus,peruenerñt.Vbi non multa magna@ negocia defuenìt 8l multorü qrelç miferabi
les.Siquidem ехал: reorum 8i delinquentium pieni carceres. Quorum multisprius canile ац- x
 давящие líatbolict'ts.l folict'xit
ditis,multíl`cp bonis,quibus ctudclitcr ablata fuerant, rei'iitutis,alii сап verberib9,ali'i aurib’
mutilati,alii in perpetuû, alii ad têpus in exiliñ miñ't,plures ad morte dânari fuere. Quorû nu l
mero fuit eques quidâ nomine Aluarus Ani’ Lugus, natione Gallecus. Щи facin? cômittere It@ng f
aufus Тает, quod nö vno quidê,i`ed omni potius genere mortis dignñ etant-lomo namq; ge СПИ“.
rietetiobilis 8 ndmodñ diues cuiufdâ boni viri diuitias 8 honei'iiffimas opes temere cupiens
in domñ Гид iabellionë qucndä fallaciter adduxit.Vt вы literas а‘ fe côpofitas,quib9 illi? viri
штык/а omnia bona quai'i iure petere videbatur,obßgnaret,Quas tabellio, t'iue quod in il
lis còtinebatur ignarusdîiue fpe muneris,quod eques ei liberaliter pollicebatur,impulfus , i'iue
timore ne quid ab illo mali libi , п facere nollet , мнящее: imprudëter obßgnauit. Quod
vbi perfecit,eques сит de manu in cubiculñ fuñ,quafi ei mercedë datums, adduxit.Vbi qui;
,dam domeittcorñ
teri'ecit fuorñ fceleris
ittœutunr.Qœm confcius
in eŕïoti'am eosclam
fcrobë expeâabat.Quo adiutus miferum
omnibus deiecit.Cuius tabellionë
vxor ей int;
cum ad coe­
nam noŕìe tota mêl'a lefioqs parato nö рай triitis expeñaß'et,vbi dies illuxit admodñ follícin
ta vicinas primü pcunftari cœpit,deinde nuncio: ad omnes propinquorû 8 affiniñ domos
mißt , il forte maritusapud aliquë cognatorü pnoâalfet.0`uë cuni nö inueniiïet , poiiero die
lachrymas fundens ad Regê 8 Regina fe cötulit.Qutbus vbi de abfentia mariti retulit, illi ita
tim iulticiae fuss praefeâis 8 fatellitibus diligëter inquirere шпатом,“ fcriba vel viu9 vel mor
tuus шиншилла!!! côieâuris quibufdâ 8 indiciis equirë captñ tormëtis amciunt. Qur' cri
men illud 8 alia quae multa côtnii'erat còfefïus,caput giadio pta buit,O_ui iußiciœ,i'i vita ei c6
çedcretur,aurcorñ millia quadraginta pro bello gerëdo côtra Mauros oiîcrebatiluos на nö
defuere,qui recipiëdos effe dicerët quateu9 eis Catholici principes vti côtra Mauros спилка,
nz religionis holte: honeßitîlme poffent/ regina tamë iuitt'ciâ pecunias praefcrês prudêtiiïime
recufauitßt ¿gais illi? oía bona ratione delitti iure пы debebäturme qs tamë putaret сё ¿aptes
illt9 pecunias 8 magnas diuitias ei parcere помяты: accepit , fed illius filiis oía còdonauit.
.Hoc animaduerilonis ordine iufticiaeq; fama terribili cñ Catholtci principes in multis Hii'pan
шаг ciuitatib9 côucntus cgiiïent,ingës improbos 8 temerarios om'ch; malœ métis hommes
timor таща: vbiq; latrocinia,£acrilegia,virginüraptus,oppreiliones,capiiuitatcs,iìruitu:
tes,aggremonesdniuriae,blafphetniae,ŕä&iones , ini'ult9 hoîum c2des,& oîa fcelerû malorûq;
genera «тиши. In quorü locû relittutiones,virginitatis honor 8 integritasmuptarñ pudif
citis,redëptiones,aequalitas,libertates,moderationes,pax,còcordia, fides,humanitas,obedicn
tia,pietas,verecüdia,reuerëtia,metus,amor,ůfaliae virtutes oës fucceilerût. Túc igif Н ifpaniz
.populi,quos iä diuti9 aduerfa fortuna ntagnaq; pcella iaâauerat, fuperata tandë vëtorû rabie
magnoq; turbine fugato valde lœtâtes ad tutů portñ puenerunt.Vbi ppuli'atis nubib9,fulgë¢
gem folë lunâq; clarillìmâ viderunt«Hic oîbv рой horrëdas tenebra: нитей lux orta di. Hic
[премия periculis ingês lçticia.Hic этого metu magna i'ecuritasl-ïic peractis laborib9optata
quies.Hic denicp fugata morte fpes vita: rediit.Regio пёс; iuiïu pbibitis armis 8 mutatis hoe
mim't morib9,nemo fures,nemo gladiosmemo timebat infidias.Tantñ ciñ erat vtrittfq; prins
dpis apud orñes autoritas, täta virtus, tâtus iuiticiae metus,vt nó modo nö violare qutfq'; aliñ,
12d ne отцам-е quidê poiTet,nrc auderetßonorû nä@ principú iuris zequitas faciebat,vt ins
feriores on'iib? in feb? honeitis 8 neceß'ariis Гормоны оЬесИгё!,8 fuperiores inferioribus
pro Гцо iure fatifiîtcerennAtqr cuiutìñq; códitionis hoîes cuiuqu fortunas nobilis 8 plazbeí?,
pauper 8 diues,irnbecillus 8 fortis,dñs 8 fern? omneselïent iulticia pares.O principñ virtus
пес bene cognita, nec vncî; (аи: laudata. О prxclarum iuiliciae nmnns, 8 aliis сип ¿its virtutis
buslongc praeilantius,i'me quo niniirurn nullus спеши: cultus,mtlla focietas hominummul»
la communitas,nulla,Dei cog nítio,nulla religio. Nulla res igitur ей hominibus neceiïaria tna
gismulla virtus чином]; iuiiicia. Qua quidem ego baud fcio an cxcepta fapientia,qua: consl
tc mplationis ей virtus 8 Deo proxima,quicquam melius hom ini рот! contingere. quticía
fiquidem cit ex qua boni viri nommantur,in qua fplendor eli шажтиздшв vittutes omnes
 )1.i23arr'ner' баш. шьют
дядей: parer continer.Cuius pater cit vir fapiens , qui mortem portus oppetet , q? â reêlo dii'cedar..,Maret
dater ЩЕ eil ratio,quae nobis viani i'aliiris oilendir,prohoneilû fuader, hiberq; conrrariñ. Filiae li'unt 8!
не eius comites liberalitas,magnificentia,religio,pieta's .gratitudo,fanditaspbediëriaßdes,aqui
„ради comi tas,boniras,veriras,& legíi inandarorûq; diligens obferuario. Prçcepra vero i'unr cuiqg tribus
:s (9' (Ша re quod [ай eiì,8l necui quis nocear-Finisaurê quoniâ de humana iuilicia loquimur efr huma
»illicite рта nam conferuare fociet'atè 8l ad optatâ perirenire feeliciratëSine cuius imperio profeflo nullus
opium. ст: agri cultus,nô domus vlla штамб vrbs itare poß'ent,nô'vlla regna manerent.Nô inter
Mjlrcice fuir. Glues concordia,nulla fratrů cum fratribus gratis,nullíi liberorû erga parenres obiequiü. Nö
amicus apud amicümon hoi'pes cum hoi'pire rurus eiïer. Magna res eit igitur iuiiicia,firmů fo
cieraris humanas vincúlû,vis ingens adireri'us im probos, fida bonorü cuitodia cerraq; defen:
ilo.Quz olim 8l' ii proprer hominñ fcelus ex Hifpania diiceiïerat, in ea ramen diurno coni'ilio
rediit vna` ců principibu's Carholicis.Quibus omnipotens Hifpania: res iam caiìiras, ante far
culü пот-й priel'ciens öl miierarus, ad eas gubernandas öl conferuanda's viâ praeparare multis
phariâ cespitQuae quidë res paucis ac minimi poti9,vtarbittor,cognita штат fortailî: qui
bui'dä videtur öl admirabilisfluâ ob rem mihi pluribus argumëtis б! ratione probabili des
daranda eil , arq; quo probari facilius poil'ir öl adhiberi fine dnbio f'ides altius repercnda.
DE REBVS,'CAVSIS, ATQVE M YSTERIIS QVAE
praecelî'erunt,
niaevtmaiis
diuina prouidentia occurrerenr.
yimminentibus Catholici principes Hiipa

Vnrigitur nobis hoc loco quaedâ repetenda fummatim. Qua: eriì plenius in libris de Re
‚ gibus Aragoniz fcripi'imus, hic ramen neceilìiria funr , vropinor,8ladmiratione icitnq;
digna videbunrur.Anno.M.CCC.LXXXVILPerrus Aragom'œ Rex filiñ genuit nomine
M_irtinu rn Qriem Aragoniae/ôl Siciliae Regent fibiqa fuccei'i'orem moriens initituit.“ Habuit
öl filiam nomine Eiionoram,quam dedir in marrimoiriñ Ioanni Caiiellae видит fuir llas
bellœ Regina Catholic: proauus.Hic Henrricñ genuit,'qui valetúdmarius ob infirmâ fui cor
poris valerudinem cognoriien accepit,ö(‘Ferdiirandnm,de quo plenam alibi mentionem feci
таща paulo poit fcripruri fumus.Nunc autem ad Martinum Aragoniae Regem reuertimiir.
Qui M irtinum genuit filium,cui dedit Siciliae'regnum.Qui cum Siciliae Rex effet, a` Sicilia:
magnattbus ö( populis per legaros accirus',profe&ns eil in Siciliani.Vbicum biennio'Siculis
huiitaiiiifime praefuiiïet, anno кто е` vita таща eodenr tempore pater eius in Aragonia
mortuus eit.Quibus vita defunñis Aragoniae'Siciliarq; regni fucce то lineaq; refia defecir.
Prima tarifa O`rrie quidem res Carholicis principibus ad Сапе": arq; Aragoniac gubernarioncrn dedit
regnandt Re’ initium.Nlartinus патер fcnior moriens rai'tamento maiidauir,vr Aragoniae Siciliarqg proces
gibus Garbo» res, item Pontifiees öl cuiufcunq; ordinis facerdores ri ligiofiqa viti prudentes in còiilium côe
пси. ueniêtes de Regia itirpe Regë eligerêt,qui' frio generi ppinquior еще: ad gubernâdñ magis
idoneus.O`ui prudërer ola còfideräres ex multis Regii'generis còpetitoribus Ferdinâdñ Маг
tint Regis iororis i'iii'iî 8! Henrrici сапе": Regis fratrë minorë,qui rum tëporis apud Amie
querâ Bethicç prouinciç oppidü côtraMariros beliü gerebar,Aragoniç chë delegcrûr.In cu
ius eleftione quae res acciderürßl quemadmodñ geñae fuerñr, alibi pluribus verbis iciipi'im?.
Ideoq; nunc ad alia pergimus, мел Ferdinâdíì.Quivxorrm duxir Leonarä,quae prius Vr:
raca dicebsturßl dñi fuit Infanrata 8l quinq; villarum,quib9 diues fœniina vocabatur,ex qua
filios quincß i'iifcepir. Alphófum Ганса,ТоёпепъНётсйБёдяй б! Petrû,ôl filias duas,de qui
bris alio loco i'cripi'inwßt Aiphòi'us primogenirusex vxore Maria Hetrici Cairellœ Regis fui
рати filia prolë prorfus nullâ habuir. Ideoq; moriens Neapolis regnû,quod armis fibi чаш.
cauerar,Ferdinâdo filio i'uo norho relramêro геноцид Aragoniae Siciliaeq; regnum ad Ioan,
nem fratrcm,qui tum Nauarrae Rex erat , iure denenir. Qua: rcs fecunda fuit caufa,per quam
C itholtci principes poires matrimonio coniunâi ad самих iiniul öl Aragoniae regnnm per
uenerunt. Tertia vero caufa fuiii'e videtur , mors Caroli Viana: principis . Quam Barcinonœ
 штатив £atbolicio. iol’. ст].
clues nelcio quid fallo fui'pícantesvel ilmulantes poti9 vlciici con antes aduerfus Ioanuem Re
gem fuum Ferdinandi растет per decennium öl amplius bellum crudeliillme geflìruntDe
quo bello 8l eius cauils шпона fcripûmus longiorem. In qua сна quarta 8i quinta caufa cons
tinef,quibus Catholicis principibus ad regnorñ fucceilîonëvia parabatur.Siquidë Barcinon
nenl'es cñ â Rege fuo defecll'lentbellñq; parañ'ènt deinde timëtes, ne vifli fuppliciü darent, q’
fe dignos putabant,duos fibi de Aragonum iìirpe Regia Duces ai'ciuert'lt.Alterü ê Portugals
lia nomine Petrum,quë in hilloria Lufitanû cognominauimus,virü fottem et animoi'um.Al
terum ê Gallia Andagauëfiñ, пне Angeorum Ducem, nomine Ioannë,virñ quot; llrenuum
6i bellicoi'um.Quorum vterq; periit quafi diuinitusß Ferdinandus,qui paruulus erat,annñ
agebatferëdecímum quartumßl pugnabat астмы? multis 6i magnis periculis liberatus.Et `
multas de validiflimis ноты, abfente patre,vi&orias confecutus, Hœc ex parte genio@ Fer
dinandi regnaturifigna manifeila fuere.Ex Ii'abellae vero parte foeliciq; fydere cauiìe due pci;
pute euidëtilTimœq; viГав funi. Regis i'cilicet Henrrici mollicies nature@ defeflus,quo line libc
ris obiitßi Alphôli fratris mors immatura.Qui,vtante diximus,annü agens decimñ quarn
tum fublatus eil.Satis igif his argumentis 6i rationibus conßat a`Deo Optimo Maximo pri
cipes Catholicos eleflos 6C quai’i praeferuatos fuiil'e,qui Iabentibus öl iam cal'uris Hifpaniae re
bus i'ubuenirent.Clui Chriilianç religionis hoi'libus obfiilerët. Qui bonos defenderent at@
iuuarentßl in malos animaduertercnt. Qui Granatae tegnum annos circiter oflingentos ab
improbis Mahometi nefandiil'imum nomen celebrantibus occupatum recuperarent.
DE STATVRA CORPO RIS FERDINANDI
REGIS ET ALIIS MEMBRIS.
Rat Rex Ferdinandus ilatura corporis mediocri 8i’omnibus mëbrls apte pulchr'eq; c3
Epoütis,colore câdido,ai'pe&u íucûdofacie fplendida,capillo Титане р1апоф,&б:е lere
na,i`ed calua vl'g ad vertice 8l mediü caput,fupciliis nigris 8i артрите claris ö( fubridentin
bus,nai`o nô adüco,nô llmo,nò lôgo,nô breui,neq3 lato:led alias capitis partes adornâti.Mas
lis rofeis,o`re paruo,labiis ianguineis 8i corallo fimilibus,dëtibus albis, raris öl exiguis, mëto
venerabili,ceruice nec lôga nec breui nec plena nec tenui,voce acuta, lingua expedita, Гетто: ~
ne placido,ingenio claro,animo benigno,iudicio graui,cöfilio prudëti,morib9 facillimis, in
celïu öl omni corporis motu modello 6i vere Regio.Decorñ nâq; feruabat omnib9 in rebus
arq; Баш: diflif'epJn cui? vultu dignitas erat mirabilis.Nûq§ т irat9,nune‘f; triilis etat. In ci
' bo tëperätia öl in potu maxima fobrietas.Quippe_g пб multis epulis vefcebaf, 6i bis prâdês
' bifq; coenâs potare còfueuit. Qui nec prädebat nec coenabat vn@ , niil рт aliqs Pótifex aut
ан? làcerdos тёти öl ea libi apponebanf benedixifl'et, öl îfine Deo gratias egiil'et.Nec co
medit vnq'; ne î itinere qdë, quin rë diuinâ prius audiuill'et. Etat pierea omnibus in rebus rnü
diciae maxime fludiofus. Veilib9 vtebaí" honeilis. Interdü öl pcipue nefailis 8i folënibus die»
bus aureû torque margaritis 8l aliis gëmis ornatñ geilabatßquis gaudebat öl phalerati's et le
uis'armaturae.Quos,vt allo loco dixim9,a' puericia afcëdere öl agitare тишайшим öl
Troianñ cettamë exetcuitln qbus fortilllmos equites,quibus cñ cògrediebaf 8i côfligebat
fuperauitßtat etñ artis equitädi iaculandiq; peritiillmus . In pliis 8l omnibv negociis laboris
`patiësluiticiive fautor 8i exactorErga miferabiles ôiafŕliâos pius,humanus,öi clemës. on
ribus 8i liberis facilis 8i indulgës. Viros „pbos öl fapiëtes miríîin modñ diligebatcolebatep.
(luotü côfiliis libëter vtebaf. Equites omnes öl pcipue lux domus amabat.Cû omnib? hus
таят: öl all'abilis­ erat.Pila lufit öl calculisßl решето temporelui'it etiä cartis . Deleflatus eil
venationibus , 8i volatilium libentius vtebatur, ф ferarum.
’.¿D'E квашни ISABELLAE Momßvs вт RELIGIONE.
Vperei't vt de Regina: quoç virtutibus aliquid dicamusiltaq; dc ватта corporis,de for
ma,de шьют-рыси eòpoûtioiie omnia', quae in Rege fuiii'e алкаш, in Regina pana
Q ii
 f1’ il. @Sarina вини. 11b. riti
fuere. Qpâtum enim in Rege dignitaiis,tâtum fuit in Regina venuftatis, 8i in vtroq; maieiias
venerabilisIameti'i multorum iudicio forma Regina pulchrior,ingenio acutior,animo {plëa
didior,et decoro grauior habebafEt-at enim laudis famçç virtutis auidior. Fuit abi'temia,q
vinñ nö modo nö bibit тёщи ne guiìauit quidë,Quapropter aqua laxanti itornachñ ple
rumq; ciborñ plus capiebat.Regë vehemëter amabat, adeo vt zelotypia felicita ac vigilans,ii
quas parati l'ibi pellices fentiebat,a' i'ua domo curia@ prudëtißime fubmouebat. Quç multa:
apud i'e matronas habebat virtute Si gñere nobiles.Quas humane trafiabat öl liberaliterßò
plures procetñ t'ilias magnis fumptibus educabatßl cuñodiri diligëteriubebatßdultafcpma
gnis dotibus honorifice collocabat, eas pfertim ¿j callepudiceq; vixitïent . Hifpanofermone
I loquebat? grauiter ô! ornatelatinos oratores 6i fermones libëti9 audiebat@ alios, фаты
tini fermonis ignaraDeleftabaf enim fuauitatelinguae Latinas bene proferëtis. Quâ ob rem
fcientiae cupidiñima,bellis in Hifpania iam confeâisßi ii multis magnii'q; negociis occupata
Grâmaticae ramen leäionibus operä deditln quibus per vnius anni fpaciñ tantû profeeit,vt
non folü Latinos oratores intelligere,fed etiâ libros interpretati facile poteratln rebus ad dis
uinñ cultñ fpeäantibus dubiñ fit diligëtior ne fuerit,an liberalior. Eligebat enim facer-doter,
quorü magnů numerñ habebat,facrarü rerü 8i celebrâdi peritiiiìmosltê cantores ôi puertas
q er reruiebät in методикам pceptores conducebat dottiiîìmos, öl beneficia conferebat.
Adulefcentes etiä nobiliü filios,quibu's vtebaf in menfa, moribus 6i lŕis erudiri iubebat , ne
ociol'i feieludis 6i aliis vitiisinquinarentJn maioribus autem conferendis facerclotiis 6i pom
tiñcatibus non tam perfonarum nobilitatis ô( eruditionis , с]; virtutis 8i honeitatis rationem
habebathleoq; nonnulli,quibus erst fermo rarus Si coma fupercilio breuior , forratfe vitam
agere meliorem 6i grauius incedere terrain intuentes ccepere , virtutem iimulantes potius , ф
exercentesßumptus vero, quibus altaris ornamenta caeterach res ad honorem Dei решит:
tes emebat,aeitimare актам eiLSiquidem operxprecium erar aurea (ericaqs periitrornatavi
Apparatus et derein eins facelliparietibus expoûta. Altare purpureis 8i aureis ornamentis,margaritis öl van
ornamenta riis gemmarnm coloribus eiîulgens, multis hinc indefanftorum i'imulachrisargenteis 6i au»
chnfaccllí, reis expofitisPauimentum piâis itratoriis 8( ferico itratum,i`uperpoi'itisargenteis câdeiabris
maximi ponderis excultum,magnifq; cereis ardentibus tlluitre.Vei`timentaprœterea,quibus
акта: i'acerdotes rem diuinam ceiebrabant, ferica, purpurea, argenrea, 8i aurea multisconta
xta margaritis 6i gemmis~Mitras etiam Pontificales aureas calicel'q; gemmatosimmenfo pre
Ordofedídi cio comparabat. Sedes infuper in facello fuperiores 8l inferiora fedilia difponi 8i ordine hñc
feruari шпагу: fcilicet ex altera parte primus Cardinalibus locus daretur,i‘ecundus Archiepie
fcopis,tertius oratoribus, quartus Epii'copis,8l deinceps gradatim reliquis facerdotib9, han
men vt antiquiores nouiciis anteponerentur. In altera vero partel'ederët Comeltabilesßlmi»
rantes,Duces, Marchionesßomites : ô( item gradatim caeteri nobiles 8i generofi. Erar enim
mulier admodum prouida , quae diuinarum rerum maxima cultrix humanas атташе
gubernabat , tantoq; Chriltianae religionis 6l diuini cultus amore t'tudioq; ñagrabat, vr ЕЁ.
uis plurimis 8l maximis multorum regnorum curis 8i negociis die нотку premebatur , c6
templatiuam tamen magis agere vitam if; aäiuam videbatur. Semper enim facris rebus 6i die
uinis отеле aderat. In quibus fi quis forte facerdotutn fuorum , qui вы rë diuinam celebrar
bant,aut horas canonicas 6l pfalmos canebant,eriaiîet in fyllaba perfentiebatßi tan@ magg,
lira diicipulum admonebat.Quae praeter multas extraordinarias 8i votiuas orationes , horas
rium quoq;` i'acerdotum more quotidie perfoluebat . Hominesa` grauitate, a` modeitia, ai taci;
turnitate,â coniiantia probabat.I.eues autem,loquaces , importunos 6i mutabiles томит
те ferebat.Mendaces praeterea,vanos,paraiìtos,conie&ores ,fortilegos, praeiiigiatores, chia
romanticos,augures,i'chœnobates.petauriftas,öi alios omnes circuiatores 8i fallace: hommes
nec audire voluit vn@ nec videre.
DE IVSTICIA PER EOS RESTITVTA.
 @e Regions ‚гашение. g.. î топает.
«warb-.ni guna " Vemadinodü Стоп“ рапира Hifpaniae populisamitïam iuñiciäreitituere mule e
tis exemplisalio loco demonñtauimu's. Cuius imaginé talern referebat,qualê veteres
Сит depmgue continuera' ЕЩЁ“ virginis’ Upea" "119111611fi, Öl formidabiliduminibus Imago iußi»
оспы-й atrocibus,néq; humilis neq; afpergfed verecundç cuíufdâ trii'ticiœ dignitate. Exquo cite.
|ntelligivoh1erñt,eos,quiiui`ticiç prçliïentmportere eil'e graues,fan&os,tìueros,in corruptos; i
madulnbiles,adueriì1s improbos 8 deliquëtes inmifericordes in exorabiles, eieâos,arduos, t
роптал! 8 maieitaœ œquitatis,veritaris (вытеснили паер,сшиз‚и ait Таню, fplë типаж.
dor ё тают,Rex 8 Regina cateraqu virtutes-omnes 8 diuinashumanai'q; leges excolêtes ‘
Catholici principesappellati пигмеев/12:14:11: nim res eiì fanŕiifiîniaq; штифта quidë
vna virtutes omnes côtinen{3,8 hominü focietas сатаны; côleruaf. Cuius Comites," alio 'i
toco diximusfuutliberaliras,religio,pietas,gratitudo,iänâitaspbediêtianìdes, sequitas,bo я
nitas,veritas,öf legû mandatorñq; obferuatio. Sine cuius miniilris omnia nimirum cladibus а
aœrbiffimis redundarëtßl nefaria malorñ rabies 8 crudeles ñagiciofoiû cöiurationes in op» :
timos quon côtëptis humanis diuinifq; legibus muet.Quo circa,qui тебе fanfiqu iuiticiç ›
munus exercent,quemaclrnodû Catholici principes fecere , qui'quidë paucifunì ‚ 8 honoris г
businaglisôiïuidominh aeternitatemeo quidem indicio digni fum, _.. Ё
e; '‚ .;›- ‘ОБСНТНОЬ1СОКУМ PRINCIPVM. ' ' t
_ э. f ' 'il' ' . типШсеппабШЬи'аите. .. :. ~
Vae de FerdinâdiRegis 8 Iiäbella'e Regime munificëtia атом multosmig-nig ¿i r
pertesrerüq inicios 8 iniquos alienae virtutis'ël laudis aeitimaiores irrficias ituros ¿in 5
fpi'cio, q тег hanc fentenriâ tanq'; paradoxâ 8 rë incredibile сайт: fuis 8 pfidia rationi côni.
:taria retraâabůtddîñ ego dÍCâ de 111013!ubi-Talma»quod non Gnathonici, fed quod Sociaa
tici i'entiût 8 ipfe Пне vlla adulatione vere poilum dicere.Reges fcilicetôimortales omnes,qui '
fuerñt haftenus a Catholicis principib? omnigenereтише 8 pr'aeCfpue liberalitatis officio'
fume fuperatos.O_uod fi gbus vel ingratis vel inuidis ambitioß? 8 fide maius 'a'rne сияй for" "
'te videbifshac V113 Podmmû 8( .Pbablli ratione сайт poteritQuia сетов: Regñ,'q libera r
'les fuitïe импорт munificëtiç (рте multa magnaqsnì ей Catholicose principû libera
iitate conferanëmimirû 8 magnitudine minors reperiëturß numero pauciora. A 89 fiquidë
~:tonos arq; multiplicès munificëtiae Catholicorû principü necconnumerari , nec ponderari,”
«gele polfuntmec seitimari.Veniât igiffi placet,veniât omnes, q ab hac opinione mea джем
aiunt,`ac п velint etiâ ratiocinatores 8 arithmeticos ей pugillaribus 8 calculis arceiì'ant,Quo
:rum nemo quidë Regñ Catholicorñ liberalitatis opera magnifica cöputabit, nemo beneficio
'rum numeros millenarios multiplicabit , nemo deniq; eftidianorü munerum legiones dinuß
'riserabinQuis etñ côprehëdere poterit innumeraban maxima@ ñipëdia liberaliilîme pfolua
„годна colligere pecunias egëtibus erogatas ё Quis dotes virginib? collocâdis enumeratas!
(luis ampliñima munera multis oratoribus animofiiïime collatanuis plurima 8 vereregia
‘donatiua domeiticis eqtibus 8 ГатШапЬ? diitributaîQuis donaria fidofa tëplis oblata Е Sed
Yad maiora atq; mirabiliora'cöfcendam9.Nä q' dixim9bañenus quota qdë pars videbif,fi n1as
gnos fumptus,'gbus annosferc' quadraginta domeitica 8 externa bella gefi'erunt,memineri¢
inusSi maiores impëfas,gbus magnasclaiî'es ad Canarias 8 Indicas infulas milerüt, сапа“
таиет1тиз.31 pecunias,quibus multas ecclefiasmagnaq; monaiieria côdiderñt , 8 redditibus
donauere numerate poiiemus~5i quot 8 quita patrimonia, quot cëfus, q°s Hifpano fermone
VÍiuros appellam9,de fe bñmeritis tribuerñt, fi quot Duces, quot Marchiones,q°t Comites,q"t
'eqtes creauerût,memoi‘ia repetere vellemus . Quoniâ igiŕ Catholicorû principñ liberalitatiu
opera rnultifariâ,vt fupra diximus, 13 multitudine are; magnitudine côprehendi minime рой
`funt,aliis omifi'is,illud vnñ,de quo alto loco fcripiìmus,quatenus ей opus muniñcëtiae memo
rabile,i`ummatim repetemus. Anno enim a natali Cbriitiano fupra mille 8 quadringentos fc
’ 'pruagefimo fexto Catholici principes 81] diñ'icillimuru contra Portugalliae Бегах]. bellñ ge
_ iii
 rebant,cum tamem magna: Тикают copia: Odruntum oppidñ cepugnaßë cognoutßent
i'eptuaginta naueearmatorum militum plenas öl commeatus EerdinandoNeapolitanoru Re»
адепт: etat oppidum,quod'1`heucri captum tenebant, fuis expenfis auxilio mil'erunt,& pro
_ ~ pulfatis hoitibus oppidum reñituere . Cœterum fuerunt Rex Ferdinandus öl Ifabella Regina
eunftis ferc` virtutibus рапид Reginaliberalitatis operibus animoûiïimaquœ чаше dâdia
muneribus 8i pecuniis numerati: côititutifç рта: vtriufg côferendis arbitrio mulríi {стр
Q асИеЬаьбд i'eparatim largiebafßuiusliberalitatë б! animi magnitudinë cum alii pmulti man
gnates Hifpauiae,tum vero duo principes extem perfpneerñtlIœnncs fcilicet Rex Маши,
loanes Rex 8( Profperus Columna Romanze vrbis vir primariue. Quoru alter ­cum ad её НйрШш venir
накате. fet,alter Metbytnnâ cognomento Cäpummtunertbus amplimmis vterq; donatusab ea dif»
Profpcrus сете. De Regis quoq; munifieentia multa feparatim cômemorare poíïem,quae omnia ртам
:Olumßde mitto,duntaxat vno c òtentus exëplo,quo Cefaraugultae fuit vfus. Vbi Sanfte Engratiç mo
naíìerio folidorü milia ducëta numetauilßf milla dfCë чистит: in perpetuü donauit. Etant
enim Catholiciprincipes non folñ liberales 8 animoû, fed etiä prudentes кваса 6l eircom'
fpeâi idcligendislocis 6l perfonis,qutb9 tribuendü erat. Nam etfi liberalitas virtus ей animi
generofi акр magnifici,qua diuitesôi magnanimi principes in pecuniis diitribuendis,& aliis
flue fortuna: fiue nature bonis hominutn gtatiam demerentur, öl Вей, qui bona omnia lar;
gitur,imitantur,multas tamen habet cautiones lmultai'q; circûñantias. Оша: omnes,qui libe
rales elfe volñt,circñl'picere diligentifilme debët.Ne vel imprudëter öl iniulti,vel Iïne ratione
liberales elle videanf. Non ей eiñ beneficiû,quod in quëpiâ fine ratione côferf. Quapropter
illi quidë liberales appellari merito debët öl magna laude digni funi, q beneficia còferêtes pm
dente: cauteq; largiunf.Alii añt vituperâdi magnoq; odio digni,g vel ambitione liberales vi
defi volunt,vel in eos beneficia collocare iîudent,a`quibus феей: fe conlequuturos «j concupin
Гетманов: munera largitioni: quidem funt,nö liberalitatis.Sunt enim Ilmiles hamo pifœn
тратта. tiñ,g pifces ei'ca decipiüt.Q_uod illi przcipue faciüt , g códitione fue nö contenti res alienas б!
dulta libera magnos dominatus añfeŕìâtßunt а hominü liberaliñ genera типами папе; aufetre folent
lum genera. ab aliis,quod in alioaconfetñt,alii plus ф fua patif facultas imprudenter ,pfundlmt . Dam alii
nö vt proûnt accipientibus,fed vt noceât,multi non inerentist 6i indignirmönulli nö ege:
tibus,fed diuitibus ô! штатам; поп fapientibus б! ftudioi'is, fed auidi laudis öl popu:
laris applaul'us ñultis б! ineptis parafitis, quorum ptauis alïentationibusmaxime deleôantur,
largiflîme diitribuunt, vt de fe beuedlcant {allch loquantur . Qui quidem fe flultos ей'е non
fimularent, й поп etïent hommes шарите: ‚ qui de fe omnia facile credunt , 8( adulationem
mentientium fuarum landum teitimonium ей? putant. Cum quib? 8l alii сотрите accufan
di funt,& infames haberi merito debët.Q,ui ГиЬ fpecie liberalitatis in voluptatibus Venereia
in frequentibus couuiuiis,in ludis 8i vanis fpeâaculorû pöpis non modo res fuas familiares,
ô( amplifllma patrimonia йийе confumüt,verñetiam clarum nomen öl bonâ famam,qua ni
hil ей bomini precioilus,turpiter deformât öl obl'curât.Quare Ferdinandi Regis öl Itabella
Reginç liberalitas laudabilior virtufq; clarior ей Ö( gloria пшеном nö talfis attentatoribue
vt auidi laudis 8C ambitiolluron diuitibus,vt alienarum rerum cuptdl,non ingratis," impru
dentes 8l inconfultimon côuiuiis Öl voluptatibus,vt intemperantes 8f prodigi,non denic; lu
die ö( (реакциям pueriles 8i popularessfed miferis, inopibus, Rudiofis öl benemerentibus
mercedes 8C munera reâe fanñeç tribuerunt, vt prouidi principes Öl falubetrlmi. Qui proa
pterea cunäía,qui liberalesfuere,praeferendí mihi iure videntur,quia ô( promerentibus benen
ficia conf'erebant,ôi largiendo iudicio vero femper 8i honeiìa beninolentia,probabilibus mu
nitlcentiœ fontibus vtebantut.Non laudemmon obfequium, non mortalem gratiä 8l homh
num remunerationcm Гperantes , fed euangelicarn doârinam fequentesea quae gratis accepea
rant,gratis benemeritis öl шйе petentibus liberali manu erogabât.Neq3 ficuti plœriq; faciüt,
орев 6i fortuna: bona cuitodientes amittebant,fed bene diltribucndo côferuabant . Quibus
 meneame narbonne. ‚. foncrxiiii.
„меда in huiul'modt genere virtutis öl opere liberalitatis comites ex virisilluitribus ‚ quos
antiquitas celebrauit, valde paucos , öl exfoeminis vnam duntaxat inuento regtonis Арника
Quam alii Bufam,alii Baulam nommarunt. Quae cum ellet genere nobilis öl admodum die Bti/4 mullet
uußomanorum ciulü ferc decem milibusex praelio Cänenfi аира; öld Canullanis intra i'ua сине: 6” libe
тата receptie alimenta,.v¢fìeß,öl viaticumlargilllme prabuitEodem tempore Eabius Ma relis.
stimus etiam iuseliberalitatis teilimonium reliquit memorabile. Qui cum'ciues Romanos ca Fabius Maxi
tiuos ab Hannibale Carthagtnëiium Duce receptifet, ei pecuniam datums, öl ienatus folue mus.
se noiuiii'et,filtum Romani millt,qut fundum,quem vnicum poilldebat, vëdidit,öl precium
du. Hannibali numnauit.O¿11ntus quoq; Flamintus fe quidem munificëtta iua maxime lau (Mums На
dabilem prseilitit.Qut Phllippo Macedoniae Rege bello iuperato cum adiviâoriœ iure ipeâa minius.
culum Graecia ferd tota cöueniiïet,fa&o iignotubae iilentio, hœc a praecone ver-ba искам iui'
iit.Senatus populufq; Romanus öl Quintus Flaminius Imperator omnes Graecie vrbes,que Praoníum.
fub ditione Philippi Regis fuerunt,liberas акр tmmunes eil'e iubet; Duos tnuento praterea li
`lzieralitatis comites a` fcriptoribus antiquis honorifice cômemoratosJ-lteronem Stracufanum Hiero Siracu
а Agfigeininurn Gilliam. Quorum alter audtta clade,quam Romani apud Trallmenuni las farms.
сит Patil fuerant,trtticimodionun milia trecenta,clucenta тащит; ducîta öl quadragtn Сшили:
tapondo Romae dono mil'i't. Alter öl diuttiis excellens öl animo iemper in conferendi's magis' Артём)
iis@ accumulandts erat occupatusßutus domus non Gillies quidem, fed ollicina mu
nificentiae vocabatur. (1111, vt aliaeius opera liberalitatis omtttam,equites~l Geieniium quina
tos vt tempeitatts tn fuasapolfelllones compulfosaluit omnes utep гейшей/Тазы nimifü
fuit horum,quos memorauimus,iiberalitas, feci iiad caiculum venerirnus nihil prorius ad Ca;
tholicorum prmcipum muntl'ioentiam.Quz quidem ей 11011 cum panna mortalium пьет“;
sie rate confereda,l’ed potius Dei Optimi Maximt benignitati merito comparanda . Qui quidë
¿am еа maneraâfupraтратит appidaplma Машинка pagos,pturesfundos­, plus
“s agi-oni polïeil'iones,<p ceetert liberales öl=ptineipesiomnes tribuerunt.Qut deniq; multis,
qui nihil'penitus habebant,prolaborum l'uorumfpre'mio cenius öl opes magnas contulerñr.
me? alii; тащит; maximasdtuittas öl-ampliillma‘pattiinonta pollidebâtßm'pliaruni, .
.
in;_ DE сынов-100111711 psinorpvivi _ ._
humanitate _öl clementia. ' l ‚ .J
­ Vmanitatis arq; dementiœ,qusrum altera сынка eiterga pxirnos,ölaltera inturite rea
т mtlllo, in Catholicis principibus exetnpisiriulta magnaq;peripeöta'fuere' . De quibus
ne pluracommemorem , nobis illud vnum матрицу: pietans indicio vel-ruaximo fuitz'
041011 fcilicet illorum mortem,qui 111‘preliooccubuill'ent, velalto miferabili cal'u cecidil'fent;
non folum magno dolore miferabantur,verü etiam tan@ patentes multis lachrymis at@ gel
I mitibusdeileuerunt. Ideog l'uorum militum faluti confulentes, hottes obiidione magis öl lì
mq@ prseliis öl oppugnatione Тире vicerunt.Qui preterea me ipßprsél'ente numeroias Gal
lorum'Regts copias ab oppugnatione arcis oppidi,quod Salßs appellant-,inem cositas difesa`
dentes cumarmts periequi manne; capere poilent ,quia ramen nó fine magna illorum tirage
fieri poil'e videbant,abtre permiierunt,iuis equitibus,q`ui hottes ferire-iam coeperant, multis,"
öl vix ab honore viflorie ipoliorumç cupiditate retradisMagnû öl hocetiam fuit humani
tltisexëplum.Quoties enim vir vel Hifpanie primar-ius,vel aliquis ex Chrißianis principib!
e' vita mtgralïet, ad etus hieredes ölpptnqtlos ilattm fapiëtes viros ölreltgtoi'os cöiolandi gra
lia mtttebât, lugëteicp nigras veiles doloris'iut et матами: telles tnduebanf.Ferdinâdi ve :i î д ‘­
(влипшим-111111111 iolum,fed _etiam Chriilianiillrni Regis argumentümemorabile nö prie :.~­ '­, .: -
teriboiilëtio.Qui quidë quotânts~ die I'outs ante pal'ca refurreŕl'ionts more öl exëplo Chriili, ,_
(ql'uts ölfdpults," hominibus humanitattä exëplum preberet,pedes lauit,öl Petro ¿Èuis res
Mitmdnlpauperibßaccitis ребе: ниш сЫвешг.Цро|.ое1ш1е1оюв‚ eoäatos nouis
1111
 * шшяппаюпшищшлщь :
velìibus indutes 8l fingulos fingulis aureis donates dimitiebatNtriufm autë claemeritia fü in
aliis multis , tú vero erga eos cognofci maxime petuit, quibus accuiätiene сайте facile para
cebât.Et altos multos,quibus tine vllius querela leges vltimam pœnam ůatuebât , ad remum
libentius at@ шпицев acl mortem deñinabât.
DE EORTITVDINE ET PATIENTIA EORVM.
Ria faluberrima documenta,vel potius ampliüîma ша patrimonia 8i preciofißîma mu
nera Rex Ferdinandus 8i Ifabella Regina fuis heredibus rettamente mâdauerñr. Qua
Вши! сит regnorü fuorñ gubernatione fulciperentßi diligenter obferuarent. Primñ fcilicet
b_¿h peculum clariiilmum fortitudinis,in quo fe frequenter штатам; cognefcerent «Secam
¿um lucidiШтат patientiae fontein , vnde útiëtes liquores haurirent falutiferos iìtimq; fedas
введи-ай pulcherrimum moderationis exemplar,quod nö folum fuccei'i'eres eorñ , fed сиз
mortales omnes 8i praecipue magni principes imitarenturJ-laec itam dona nepotibus 8! пл.
î quis fucceii'oribus immortalia fuarum virtutñ monumenta reliqttertmt,omnibus vtriufq; for
tume cafibus admirabili patientia, fummaq; modeitia reúßentes. Qui nec prei'peris rebus 8
viöeriis,quas 6i multas ô( triumphales adepti fuere,laetites eñ'erebâtur, nec aduerfis 8i rnrbu
кишит tempeitatiba те}; ceiî'eruntSed omnia,quae tibi vel prefpera vel adueriä шпага:
fent,anime magno vultuq; laeto an; ferene femper excipiebâtmullñ prerfus aut elati autper.
turbati animi ûgnum pre fe ferentes.A primis i'iquidë annis aetatis Газе periculis adeüdi: 8i to
lerandis laboribus aiî'ueti,multafcp rerum varietates 8i tëporum mutationes скрепы)“, fm,
per Оptimo Maximo gratias agentes, emneisinimicorum infidias 8i iniq uirates arq; fom»
me Ratus 8i reñatus temperâtia 8i fortitudine fingulari' fuñinebât. Iiцапф fuerunt Сатана
principes,qui cum aliisvirtutibus,tum verefortitudine,conltantia б! patientia mortales om»
nes löge fuperauerinLPropterea cy omni genere virtutis armati 6i fpiritu diuinitatis атеист:
МИФ gratta repleti nihilnon honeitumntthil non decerum faciebât. Cafus omnes ваше.
qui mortalibus accidere felent, 8l ne@ humana prudentia neq; ratione vila vitari potfunr, in.
credibili fortitudinemiraq; patientia perferëtes . Quorum maxima arq; diuinâ аршинам
in aliis multis aduerfitatibus lö( laboribus, quesindigne plaerumq; patiebârur, tum ш @bmi
liberorum non line magna admiratiene cogneuimustNametB Ieannë vnicum filium, qui ß
vixiiì'et vniuerfo terrarum orbi deminaturusvidebaf,&-Ifabellä filiä Pertugalliç Reginâ bgg
ш-Грасю гетрончаштшпгл'отттр @mamme fummo dolori murmuring@ „1,155
rum duobus tiliis,duobusgeneris, duobus nepotihus шиш:exemple magno раввина—до
bis elfe voluerunttQui presterea nonminori fortitudine paticnriaq; согрет штхй
mi pamones'fußulßßßßsiqmdmк“; Батут-пат: Бегство: in ceruice grauilïimum
vulnus accepiii'etmon medonon шьаш. ett animo, fed nec-quidem gema“, „птицы
prestenti fubi'titit,8¢‘recentem dolotŕmfupprimenspercuiforem i'eruari шт: ineelurnë.Quç
quidem т quoniam serth ad hißoriam breuiter «aplicaban . Ваз-стопа:nqmaa :am
а Regina cômetatentur öl атташе
oppideGagnamatithllûd совпав: àgerent,
paffuñhomo guida nomine
lmilia circiter quindecîIoannes ` ‘ „x
diitat,imagirm9,„¢5
humana {детсад Regem futurt'id'i Regem occidifi'etßi inanicogitationc faltar; deceptie;
Barciuonë veniensacciudus Столице асяёГаере соиЬиеавзегаЫосй non vt штамм vr
prudens elegit Момента tempus obferttâs ad Regem e'domo,vbi ей fuis côñliariis 6i Ban
стопе ciutbus de negociis ô( rebusagendis eenfultaueraßeg-reiî'umdiilimulâterпесет: или
:rdinâdus repentevulntts intulitcrudeliiûmum.Quem iuiïu Regis,vt pauloente diximus,a' multitud@
.ex uulnera nis impettidefenfum,mu1tifç tormentisañìâum, vt it cttiufpiâftibomationetale facinus am
is. fus пите, proderetmihil cenfitentem .cum iutticia membrattm viuurntp forcipibus¿gne d
dentibus diuidendum cenfuitïet,Reginapropter animas periculum-lträgulariprius, deinde ia
neanimem еще: штат; б! ip_faquot; corporis doloresammoniumman; Шрам
­J
 ' @echqu шефом. ` 501”. от.
folumзама: valetudinisded сна partus . In quibus nee Чипа quidë fuit пиф, fed admiran
bili fortitudine,,vt ab eiusmatronis cubiculariis aocepi,dolorern тостер fupprimebat. '
DE SIVDIO ETAMORE SVORVM ERGA
eosötruainauoe beniguitate.
Vibus,vthoneůe confiafanâeq; praecipiebant,fic 8 omnesregnorum fuorum 'pro
en“ ситец; populi libenter obfequebanturß iìdeliter feruiebant. Cü prsefertim,
ша gerebantln quibus illis fefe vltro of?erebant,bona Газ omnia 8 labores gratuitos polli
“мадерой plaeriq;,qni viribus plurimum potei-ant 8 ор1ЬиеаЬипе1аЬаттб folum laß
bom а p¢¢unias,fed etiâ fanguinem Тай profundebant . Ex quibus nonnulli fortiii'tme prac
liantes та аттГешпьОщовт eorñ virtus 8 memoria conferuetur , alio loco nominauim9.
au, шт„gig dignitaiis самый vero Chriitiane religionis honore flagrantes morte prees
femm honeitâ 8 glorioiam fubire minime œmßbmt.me9 Rex 8 Regina gratiiiîmi prin
cipes ôiviuentibus 8 mortuis honoribus 8 facrificiis стай debitum prei'titerunt.Et in eo
шт preterea liberos 8 vxores magna munera contulereßit enim gens Hifpanie omnis bel
hcoůmma 8 fuis principibus,quí iuiticiâtuentur 8 fouent,fideliiî`ima.Ctuus nobilitas 8 cu
iui'cunçgeneris homines alias omnes gentes oñìcio rei militaris 8 aliis virtutibus longe pre
cedimeœiare tametfi Catholici principes,vt Гавре dixim9,labores magnos 8 aduerfa mula
sa penulerunt , fortiiiîmis ramen fuse nationis hominibus proiperi fatis fortunatiqs fuerunt.
щ: fidelißimo atm tutiiiìmo iàpiëtiiiìmoríi Pontificum fortiiiimorñq; Ducum, Marchio
nû,Comitû,equitñ , militüq; côtubernio дядю 8 obfequio maxime eóquiefcebät. Quos
mm viribus 8 in geniis ф plurimos 8 potenuiïlmos hoi'tes vicerunt , 8 principatus fuos
omnes abi'enies prsefentefç tranquilliñìme gubernabant.Nani ей duo Вт hominum genea
„,quibu, magni principes indigent , quorum altero bellicis in rebus 8 отеяо rei militaris,
altero in capiendis coni'iliis 8 agëdis negocíis vtutur, magnum numerñ Caiholici principes f
vnius@ generis habuerunt.Apud quos duces exercit9excelleutiñìmos, fapienti tiîmos Caro
¿males 8 alios Pontifìces,prei‘ides 8 gubernatores, regise domus ритме maiores mino;
“Издаются eancellarios 8 procancellarios prudentiiîìmos , vtriufc; iuris 8 facre theoioa
gie eoni'ultos doâiilîmos,cubicularios obferuantifi'imos,fidelißìmos confiliarios, patrimoa
„umprçfgftog 8 thei'aurarios vigilätiiîimosgdiligentiñîmosi'ecretarios cognouim9,Mul
m pragma fœmmaggenerofas 8 illuitres-Regine maxime cultrices',multas puellas 8 nobia
“um liberos mi@ femmtes.meus regia domus exculta, multos honores magnaq; mns
„падаете conferebat. Quapropter Catholicis principib9 omnes ф НЬепитте diligen
“штсфшкьшьшя dei'e multos benemeientes etiâ infimi generishomines ad honores
magnus 8 altiiìîmos dignitatisgradus euexerunt. `

`И
„ё ‘Í'Ífńs к'ёа'щзрвк
Ц
CATH ochos PRINCIPES
recuperatis ôiawsacquiiìtis.
.9 ‘ì’
t'\ Г. "“

- ‚ 'Atrimonio сатина! Catholici principes regna fus recognofcentes,omnia que fui

. iuris erant 8 ab aliis iniuiìe poilîdebâtur, legibus 8 armis-recuperarecœperunt.Et
in primis степа: regnñ, cuius bonam parte Portugallie Rex Alphonfus, vt alto locodixi»
mußoccupaueratyoitmulta praelia getta deuiŕtis tandem ac depuifis portugallíœ copiis dia
tioniñnereitituereßubinde GranatenfeMauris perdomitis 8 in deditionem receptis . Recu
pesato ай:Granate regno principatum Батист 8 Ceretanie repetiuereiOß Rex Gallos:
Carolus; qui principarñ Шиш pro pecunia,quam Ludouicus pater eius vIoäni Aragonñ Rea »_
gi засыпана: patri mummeratmiultos annos obtinuerarniberaliiiime намылила респ иъщнм i
переписав дошашт fumma etat ad numerü trecentorurn milium aureorum, quos Caroli Eran»
Шведом: арразтвшёерашо interiefto tepore Neapolitanü regnñ ‘aGaàlîoccupa eprú Regis,
v
 Laterina винилами:
tum bis in fuam poteitatem öl imperium redegere, i'œpe Gallorum copiis proñigaiis. Polka
` Nauarrae,quod quidam multos annosipid/ße poHidebant,De cuiusregni códitione 8i de cau
iis quibus ad Reges Catholicos pertinebat,alibi i'cripl'imus.Quareiurc quidem repetitum ac
recuperamm Гите probarí facilepotelimonautemwt nonnulli falfo putauerunt,ereptum.Cu
ius rei caui'am б! rationem fi qui: fcire voluerit, inueniet in linea ölfucceßlone Regum Atagœ
num,in Rege Ramiro femnqurœterea Catholici principes ín Hifpania nônullas ciuitates 8i
oppida multa fibi подтягивает: nimia реет-(сопит Regum negligentia fuerât occupa.
ta. Per legatos etiam ö( exercitus fuos in Atlantico mari Canarias öl Indiaas apud Antipodas
gentes domuereßi ad cultum Chriitianç religioni: adduxerunt. In AŕFrica quoq; Метит,
Oranum,Tabracatu,quam Buxiam vocant,ö< Tripolim fubegerunt. (lui fi vitam longiorë
produxißentßialiorum principum,qui femper eos res magnas 6i fanñas molientesimpedin
re conabantur,inuidia camiffentmon equidem dubito quin Africa tota magnaq; pars Мг
iam nunc Hifpano parerent imperiaQuod quidem nepotes 6l alii fucceñ'ores, qui non mo»v
do regnorum,fed etiam eorum virtutum Гит haeredes,ô¢ Chriiti nomen cultuch rebus om
nibus anieponunt,adiuuante Deo {затее fperamus arq; profpicimus, Hoc enim Carolus 8l
Ferdinandus fratres excellentißimi principes promitiere videntur.Quorurn alter auuin Mau
ximilianum,alter Ferdinandum,& vterq; Philippum patrem nobis reprzefentant.
DE 1sA_ßELLAE REGINAEMORIE, V’
Sabella regina multis magnifq; negotiis 8C côtinuis ia defatigata laborib’ î'oppido,quocl
I Methymna cognomento Câpo dicitur, in aduerfam incidir valetudinê. Qua ей dies proa
pe quinquaginta conñixit.Quibus diebus cum omnes fuz domus equites,.facefdof¢8.& tc,
tius Hifpaniae populi per omnes ecclefias facrificiis,orationibus,ieiuniis,& lachiymis pro ei’
falute profufis Deum Optimum Maximum deprecarentur , illa tamen prudentiiïìma типа
сит diem vitae fuse vltimum appropinquare fenfitTet, omnes admonuit ne quis vltra Deñprc
cibus fatigaretßl ecclefiç facramenta deuotiiïîme recepitßuius tanta ñiit honeitatis 8l pudici
а; cura,vt etiâ cum extrenram reciperet vn&ionem,& iam animam ageretenudum pedern fic
vngendum przbuit,vt nemini,ne familiarifiîmae quidem mulieri tangendum permiferit.Te
itamentum autem prudentißlme 'condiditßi regnorum fuorum curam 8i adminiitiationem
Ferdinando Regi commendauit hac conditione,ne iura cenfufq; regnorum fuorum alienaren
tur vllo modo.0biit autem Hii'paniarum maximum decusin oppido Methymna- Capi , die
vigefimofexto Nouembris,auno.M.DIIII,(lud quidem­ die omnia Hifpaniç(«нищем
ne decus,omnium virtutrun pulcherrimü fpecimen мигающие corpus habituSanûiFrau
cil'ci recouditum animam Deo reddidit,& ­magno facerdotum 8! equitum numero Granatam
' delatum fepelitur in loco fatis humiliß( vt teiiamento mandaueiiameieâis omnibus pompini.
Orbata itaq; Hifpania _clarifilmo Iuminenon fineeaufa innere coepit,magnufepte,iror omnia
um bonorum mentes татом ne feditiones 8C bella, quae диете Reginafuei'ât oppreñä
8i extinña renalîzerentur,formidabantßaeteruni Rex prudentiñimus Ferdinandus рой obi
tum Regina: multis proful'us lachrymis,multis conuocatis eqnitibus Regime peraŕiiëexeâïs
Ioannam ñliam Caliellae, Legionis 8l Granata: caeterorñç regnorum Reginam потащил,
8C ab omnibus iureiurando ex'confuetudine regni vocari iuiïit. Erat autë Ioanna filia ûrbidë
tempus cíi Philippo marito Maximiliani Imperatoris filioin-Flandriae comitatu. Внешняя
dus autem interea ex Regine teitamento arq; rogaturegnorum Omnium curam gubernatiœ
nemq; fufcepitpmnibus Hifpanis confentientibus.Et poit annum a` morte Il'abellà'Reginœ
Germanam duxit vxorem Gallorum Regis conl'anguineam ¿Quifumma diligëtia famme;
infìicia in fanâa pace öl optata tranquillaq; quiete regna omnia conferuauit ­ CuiusgnbemaaÍ
. ‚ tio fuit circiter biennium. Nam deinde cum veniiïet Philippus gener eiusöl Ioanpa Ша Idil
-. bua Aprilia anni quingenteúmi fexti renuncien cura б! gubernationeregnorum вашем
г _. и
 l
ш’йевгоивEatbolicíe. ' 501101111
210111„8 Granaiáeßd regna fua Aragoniç primñ fe contulii, 81 deinde Neapolim nauigauit. l
Quo digreü'o Philippus öl Ioanna сотах eius a` magnaribus öl populorum Сайе111е procu l

ratoribus in oppido Pincia,quod Valladon шатрами; Reges vocati fuere prœiliro iu; '
xeiurandoß Carolus eorum filius diffus ей самим princeps.Erat autem Philippus iuuenis Philippi Rc
corpore validusfacie plgqlrrq,afpe&uiocundp§anirnoli‘blerali,iugenio claroß literis adorna gis [œlicita
“maar папани тепйв ferê 011111101‚81`ту1ье13111 eniî aduerfa valetudine correptus, pau
cis diebus е 'ira deceHlt,di^e vigei'inio quinto Sepìern ŕisQanni prœnominati.Quo mortuo,
[шведов viduara remanensvel ex morte mariti, que'mvehemenreramábamel nulla gu
bemandi experientiawel alia caufag'ubernandimunue метёшь Gubernatum паев regnum
fuit confiliariosßl Francifèum Ximenium yljlii'paniáe Cardinale'm.Q_ui'CaiÍtellae regnum
Шпага menfes circitervndecirn,4 multisCaiìellœmagnatibusmums arq; etiam murmw
rantibusßrantautem in hac gubernatione Re ii спинках“, Alphoni'us'a`v Eont'ecognomina
fus iureconfultusß'l Боксера: 1ае11е11119 mori us 81 çtate grauis,qui conûlioprçûdebaßpe
rrus Oropefanus doñorCanonici iuris interpres 81 vita probus, Fernaudus Тети: Licenci
ат: vir ingenio magnus 8! genere nobilis patria Hifpalenfisßrat öl Garilas Moxica Licem
dams in vrrocß iure nations Guipuzcuanus vir probus öl literis ac genere clams, item Laurë
rius Garuaialus doäor egregius öl genere nobilis ‚ аде1а1 Ö( LudouicusPolancus vtriufç'iu»
ris confultus.Fuerunt 8i alii complures,quorum nomina me latenLReginaanrem Ioanna En
dinandum patrem,qui Neapoli iunc erat,ad regni gubernarionem vocari МЫШЦ 11112: 70
@Wünëüàìä unuw ris annuens i'e venturum refpondit. Стай quoniam multaerät in regnoNeapolis,ö¢ magna
mgociaßduentum [нит per aliquot meni'es dißulitïandem multis filiz fnac пощада Шт,
_ acceptis 81 omnibusferê Сайеиэе populis fupplicantibus die quarto 1111111, anni quingenreiìß
mi fepiimi ватт сопГсепд11,ти1111'ев triremibus magnacß claiïe шпинате in Hifpaniam ш
meauit incolumis 8i peroptatusßi multis титла; per Hifpaniam committebamur, оссщ
rit.Qui cum tumultus 81 nonnullorum procerum moms oppreiiîi'iët, omnes Gamuz pop“
los tranquilla pace magna@ iuiticia prope feptennium gubernamupoi'iea vero anno :mim-1e
cimo fupra millefimñ öl quingentefimü ex vrbe Burgenfi Рита, q°d diilatä Burgis ранца
milia circiter oñogintafe conrulit,vbi per annñ fere` cômorar9 dignum@ введет сонм“.
'Vnde clifcedens in cœnobium,quod Meiorada dicitur ordinis Sanfìi Hieronymi apud Opp,
:dum Olimetü profeflusßduerfa valetudine granaüindies magis ac magis afñigebarur,adeo
vt de eius falute 8l 1'pe vitae medici i'ère'l omnes defperarët. 0415 quidem valetudinem viri gdâ
prudentes ex medicamentis quibui'dam fibi dans ad procreandlnn proueniñ'e рижском;
iìue fcicns Пне deceptus acceperat,medicorum ramen côfiliis obediens, 8i multis афишшт
diis interdum conualcfcebat,öi fpem vitae medici pollicebanturnedpriiìinâ valetudineni “со
"a perare 111111613 valuii,quin potius eius virtus paulatim declinabat ad moriem.Siquidë леев pea
„Ãìů äüůäïms dibus infiftere poterar,ne¢pfamiliares,vt folebat, alloquebafßlâ negociis oîbus abitinebar.
Cuius vult9,qui fereniiîimus femp fueratmô hilarismon iucûdusfecl fubtriiìis ôifubobfcur9.
DE моктв ввкшышшквеш
Vi demum cum ex vrbe Placëtia Hifpalim verfus in leäica vehererur, in pago paruo
nomine Madrigalegio, quod ей apud oppidum Guadalupum die vigcfimo iecundo
mëfis Ianuarii,anni milleiìmi quingeniefimi decimi fexti Rex Catholicus Ferdinâdus 8i пйф
fatis laudams ecclefiç facramëxis deuotiil'ime receptis,Deo fpiritum reddidit,annñ agens мае
risi'uz quartum 81 1еха3ейтй сит regnaiïetannis duobus et quadmgianabuitauiem mo
riens apud fe praete'iI alios nobiles Federicum Henricum Almirantem стенда: Federicum
a' Toleto Ducem Aluanû fuos fratres,alte1um parruelemßl alterum amitinum.Aclerat ô( Cle
lrnensProtonotarius, quifuit vnus ех 1ейатё1а111з 8l teíìamentum fcripfir. Cuius mihi дай
*u* „‚
`fuit ехетplum,quod quia magnum volumen erat, 81 operi noñro minime neceiTarium,prxn
 lßsilfíneígtëulllibmpt;
térmifimus. Elegit autem вы Rex Ferdinandusiepulturam in vrbeGranata, vt alibi fdipß,

mus,vbi 8 vxor eius Ifabella Regina iacebat 8 nñc ambo Перо! iaeentßt ¿mgm ung@ los?)
nütut in alto tumulo valde .confpicuo‘. vQuo etiam RegisPhiliPPl 5012“ Штоф;от!
и iuiïu delatñ fuit ex oppido quod appellant,vbi longo tempore i _ „И Й
D E E E RD IN A NDI “НЕСЕТ S Е Т I S ABE LL rs1-155e. s
анаши-мнет.
‚ ~‘
1
.
~ »
‚ ‚‚
.~ 1"'(“‘ .

Ihr de сатана:principibus fummatitn iocuto t {преет vt ‘eorum liberarмота;

М pulcherrimam nominatim referamt- Genuerût iraq; Catholici principes Ioannë ym
cum filinm,qui cum Margarita Maximilianilmperatoris filia'm vxorem сдают aduiefcm
шов, poil confedas nuptias 8 variisludis 8i fpeftaculis fumptuoi'iil'ime celebratis ‘nó (одет!
ab equitibusRegine curiae , fed ab omnibus etiam totiusHifpanias populis 8 Sicilia: infra ш
num diem vitaefurîe claufit vltim'ummon fine fummo dolore parentum 8 lachrymis 8 totius
Hifpaniz arq; Sicilia confternatione fummoqs- Hetu.O biit autem hieI princeps natur; dom
bus excellens 8 literis adornatus Sdmmmanno.MCXVI I.Cuius luftuofiiïima more@
maximo gaudio fuccefiìtmouam fcribendae tragediee materia poetis 8 fcriptoribusprçbmr,
Eius corpus Анна delatum fuit 8 iáeet in cœnobio опа: Thomaz otdinis PredicatntiûProa,
genuerunt 8 filias quatuor,Ifabellä fcilicet, quseprimum nupiîtßlphonfo Ioanni Heitinga!`
lise Regis filio,qui lapfu currëtis equi,vt alto loco dixim9,mfoeliciter occubuit. Quo тетю,
nupi'it eins vxor Emanueli PortugalliçRegiSecundam filiam fufceperunt Ioannam, quae nu
pût Philippe Maximiliaui Imperatoris filio Carolqu peperit Imperatoremß Eerdmans
dum Vngariç Regem.Peperit 8 filias duas,Leonorâ, quae primü nupfit Emanueli Regi P_or'
tugaliiae,poit cuius mortem nupfit Frâcifco Gallorû Regi.Peperit 8 Catherina, quentin; git
Ухо: Ioannis Portugalliœ Regis.Tertio autem loco Regibus Catholicis nata ей Maria, ‚ quae
рой obitum fue fororis Ii'abellae fuit vxor »Emanuelis Portugalliae Regis . Haec peperit Inan»
nem qui nunc ей Rex Portugalliaeß fratres eius atq; forores,quos alibi nominauimus. Vltis
mam praeterea gcnuerunt filiam Catherinä,quœ nunc ей Angliae Regina.I-labuit сна Если;
nidus ex quadä generofa virgine(qu:e fuit Euolis Vicecomes)Alphonfum Aragoneum Cz
farauguitanum Antiflitem.Qui patris mores 8 virtute'somnesfic imitatus efì,fic eiufdem re
ña veftigia fecutus,fic eum totum refert,iic deniq; feipfunt gerit i vt nö minorem ipfe fuarum
virtutum materia fcriptoribus praebeat . Cuius animi magnitudoôi natura: foelicitas verum
quidem illud noftrumtetraitichon faciunt. '
Principe uiriuics omnes quì чисти in uno,l Pojlidetlaìc animi dotes 2'9' corporís omnes
Alplnoufum сене queris Aragóneum. Et princeps fœlix vquìcquìd habere poieß.
Y ‚шина ieirajliclaon nojlrum de eìufdem princìpi: memoria futura.
Si genus ё'а‘ uirtusuiuunipojl {инст magnì Nejlorìs egrcgìam famam [uperabit е'э" armor
Principis, in u йод bene {484 manctit, Principi: Alphonfl nomen Aragoneì.
Progenuit pterea Rex Ferdinâdus Ioannâ Aragoneâ foetninâ pßantiiiïmä, quae nupi'it Bern
ardino Velafco Caßellae Comei'tabili viro inter Hifpaniœ primarios titulis 8 opibus excellen
ti 8 generofitate pilantiiïimo. Sufcepit etiä filiam Mariam ex foemina Vafconiapulcherrima
nomine Toda.Progenuit infuper 8 aliâ Mariam, cuius mater fuit generofa de familia Pireíra
Regni Portugalliae . Hee dus: forores eiufdem nominis viuunt hodie in coenobio Madrigalis
oppidi,praefuntq; caeteris monialibus. ' `
DE CAROLI REGIS ADVENTV IN HISPANIAM
CAeterum Ferdinando Rege mortuo Carolus eins nepos nunciis 8 multorum literis ad;
“ют" ‘u HlfPamm PfofaiQnem parare сверим! quëinteri plures Сайеиае nobiles ‘
 ш 'Estboltctsprincipibus.. «î for’.ctn
а Aragonise nonnulli,qui Regû Catholicorum fecretarii плакаты contulerñt.Ex quibus
fuit vnus Francii'cus cognomento Cobus , quë Carolus vCaitellte negociis i'ecretariñ praefes.h
cit de eius ingenio 8 moribus mforruatns ~ Poitea vero rebus adprofeŕtionë comparatis ex -
Flandria: littoribus in Hit'paniam traiecit,8i in oppido Villa Vicioia, quod ей apud Añures
ênaui dei'cendit die XIX.­ menfis Septembris anno. M. D. X V I I. Hic dies paucos quita
fcëdi caufa cômoratus,mox ad vifendâ matrë Reginâ Ioanâ Turrë Sillanâ fe Саши: . Deeuiit­
reb9, ¿je gerere feliciter incipit 8 poiìhac зенита, in ei?hiitoria Deo iuuâtecöi'cribem9. с ­

so LIBERXXII. se f
DE IMPERATORIBVS слов HISPANIA кошке
IIstr CONSTANTINOPOLI III-:Dn:` Y .~
. О S Т A V Т E M Hifpanorum Règü nomina 8 fuccemones dici
_e „um breui quos Hifpania Rome dedit 8 Cöitantinopolilmperatos
y « res.Nam cü olim Romain ex prouinciis alie frumentum,aliae ferrum
.à ¿1 alias equos,aliae alia munera mitterent,1­lifpania quidê cum his omnia
к Ьиз etiam mittebat Imperatores,quos hoc loco mentorare conftitui.
Ё ‘ ” His enim mirû in modů poterit ac debebit i'empcr Hifpania glorias
u ‚‚ .‚ С; “а“; temper eos viros genuerit, qui vbicuncp terrarum fuerint pri
mum femper locum tenuerint. .i
DE NEst ROMANO KVM IMPERATORE.
Oiì Caefares Imperatores,qui numero duodecim fuere . Nefua primus impeirauit; qui
Domitiano fuccc [TILE uit autem admodum fenex 8 populi Romani et fenatus confenfu
vocatus ad imperiú . Cluod cum fuicepiiî'et omnia ipfius imperii i'ceptra ex Domiciani tyran
nide in maximo tumultu offendit. Quant ob rem fe equiii'imum атф vtilë omnib9preßare
diligëter conatus сад/пае eius opera onmia Domitiani ада ex ienatus decreto i'unt abroga:
ta,& multi exilio damnati in patriam rediere,multiq; fuis bonis 8 fortunis multati fuo beneti
cio ea recepere» Inter quos etiam- Ioannes Euangeliita ab exilio reuocaius di , 8 Ephei'um ей
magno gaudio remeauit. Verum quum рой primum fui p rincipatus annum iam fenio gran
пакет-‚8 mors initaret,Reipubli'cae cauens Traianum ВЫ adoptauit in filiquuo adoptan
to cum feptuageiimum aetatis exeederet annum,vit:e fuse finë mox fecit.Cuius corpus in hot
tis Saluiìianis i'epelientes,anitnâ in cœlum relatä fenatus decreto retulerunt.
DE TRA'IANO ROMANORVM IMPERATORE
qui Vulpíus CrinetusI cognominatus ей.
Маши autem decorisHifpanis plurimum attulit. Nâ cum a Netua eleâus шатре.
Т rio fui'cepto res admodum inclytas деть Euit enim virin omni virtutis genere preitäs
tiilìtnusßi qui inter fanfics Chriiìianos(vt multis placet)merito refered? eit.Quippe q opti
mos principes rerñ geitarum magnificentia,& omni virtute,laude 8 gloria fuperauitln pria,
mis nanq; imperii fineslonge lateq; diŕFudit.Germaniâ enim trans Rhenum,vt Oroûus feria O тория.
bit,in prii'iinum itatum reduxitDaciamcp cum aliis gentibus Romano i'ubegit impcriO.Par
thos quoq; recepit,ôi Albania Regem deditßuphratem 8 Tygrim provincias fecit. Armes
тат шГирег АП'уНатф,МеГорогапиё‚Зе1еис15‚ Thefiphontem ac Babyloniâ vicit , 8 vi'q;
ad Indias fines tenuit.Ad mare etiâ rubrum acceßìtJn quo claffem validi coniiituit,qua inde
fines vaitarehHic quippe omnibus in omnia fe aequalem exhibuit.Quinimo, vt fcribit Eus
tropius,perfzpe amicos falutationis gratta vifitauitßi neminem тиф ЛаетлЫф enim terras;
 1L. @Sarina Emili. lum/‘iut
ita fe omnibus aequalem praeßiti't , vt qu; ad Iußiniani magni tempora in creatione principü
fem per fit acclamatum,fœlicior й: Auguito 8 Traiano шепот. Honores enim imperii, diuin
tias,facultates,öl ptaemia benemerentibus рте caeteris acque diitribuit. Cuius tale perfœpe dia
авт erat,talë priuatis Imperatorem eiTc oportcre,quales priuatos fibi optar habere. Immw
nitates vrbibus inopia laborantibus vltro offerebateportum Anconitanurn nunc mirum in
moduni auftü extruxit,6£ alia multa çdifìcauii. Nihil vn@ in vita egit,nihilq; cogiiauit, quod
nö ad omnium vtilitatem pertineret.Vixit armis tribus 8 fexaginta,in quibus decem 8 0&0
imperauitßuius probitatis 8 morñ, eti'i perierint [cripta in hifìoriâ digeitamò tamëobtnm
cata ей memoria,quin multa pluies fcripferint,ä quibus nos рапса haec fumpfimus , Igif ей
Enf se
fumma belli domiq; gloria fioreret,vt Eufebius fcripiit, apud Seleuciam Парте ciuitate proa
fiuuio vëtris extinŕtus cli.Cui'us от: pofimodum Roma delata in foro ibidem in aurea vma,
quam ipi'e ñruxerat ГиЬ columna,que adhuc extat centum quadraginta pedñ altitudine,fepnl
ta funt.Cuius anima Romani i'enatus fententia relata ей in coelumßuius patria fuit,vtaiîerxf,
oppidum quod Petracia Serrana dicitur.
DE HADKIANO HELIO ROMANORVM
IMPERATORE.
Adrianus cognomento Helius Traiani coni'obrint,` filius рой Traianuni impefiñ гит
piens multa quidem magniñce ge'iî'it» Fuitenim vir magri? 8 inter optimos principes
non immerito numerandus.Nam liberalis,fplendidus,magniiìcus,clemens, 8 vtraq; lingua
eruditus,necnon 8 muiìcae,medicinçq; artis fcientifíimus fuit.OJii cum leges multas compo
fuiifet,a‘popu10 Romano ob benemerita paterappcllatus ей,8 nö modo Romanis, (ed etiam
.Athenienfibus legem petentibus ex Draconis Solonifq; fenteniia iura côpofiiit.Quibus та
bibliothecam magnificam arq; ini'ignem confiruxit. Et ей vir dofhmm9 eiïet virorñ quoq;
doñorumßí maxime Plutarcbi Cheroneifexti,Agathoclis,et Oenç magni philofopborum
familiaritate vi'us 8 deleâatuseft. Idemq; facris Eleufime initiatusrnulta Athenieniìbus dona
contulit,eorumcp pontem Cephefi Huminisalluuione defolatum reftituit, pôttniq; fui nomia
nis adbuc ñantem fuper Tyberini in Vaticano fecit,ac iuxta illum fepulchrum fuñ mira: mae
gnitudinis extruxit,qua mole feu fepulchro nunc Romani Pontifïces pro arce viunitir , от:
Sanй! Angeli caliellum nuncupatur.Mirifice quoq; ac fumpiuofe 8 alibi hic clariiïimus Im
perator redificauitßl poiiiî'imum in Iudaea Hierofolymam a` Titoeuerfam moenibusůl гасил
ciisinitaurauit,ö£ adeo earn amplificauit,vt pamonis Domini пойм Iefn Chrii'ti locum intra
тата сопсПиГегй‚8 ex fuo nomine Heliâ appellauit. Prœcepit ne cui Iudxo, i'cd tantñ Chri;
i'tianis introeundi facultas omnino daretur.Nam cum primo выплате aduerfaretur, ройся
cognita eorum religione eis admodum fauit, 8 beneficus fuit . Alexandriam quo@ Aegypu
ciuitatem â Romanis dirutam fua inñaurauit inipenfa . Murñ item in Anglia duxit oâoginta
milibus paiiuum longitudinis.Tyburtinani villani nunc ciuitatem aedificauii. Et Pomponii
magni i'epulchrum magnificentiiîîme extruxii,atq; innumerabilia alia opera percgit. Tsndê
8 ipfe i'exagenario maior intercutis aque morbo apud Baias Campanie vrbem vitae Газе finë
fecit 8 Puteolis in villa Ciceronis i'epultus fuit . Vbi Anthonius Pius ещеfucceiì'or templum
profepulchro confccrauit. „
DE lim-HomoCOGNOMINEPIOROMA« . f
NORVM IMPERATORE. .
ANthoníus autë PiusHadriani gener 8 adoptione filius Romania quo@ тратам
eti'i incertum ей an fuerit in Hifpania natus,eius tamë originem 8 progenitoresHifpa
nos i'uili'e plures atteßantur. Рой autem vir Optimus , qui imperio fufcepto tanta cum modes
ma 8 beniguitate imperauit,vtmerito non itnperii,i'ed Pii cognomeutum sdeptus,ôipatri:
 и amperetozüaacìfuetñtllâifpaní; faitсете.
pater appellata тмин: quippe vntìä nu?, piluattm пед; publice acetb9 пиф! hoc vetbñ рее
ре dtxtfïc feiñt,malle fe vnú ciuê (аншеф mille hoñes ранена tâtœ religionia,pietatts,gtas
tie,humanitatis,clemëtiœ,iuiticiçcg ac тщете muncre p: ест erat,vt cü Numa Pôpilio bo
norñ oîum fentëtia merito còparari ромом ob rem multi Reges' тайге; „тетерев; ‚
tis et? iu [Га armis , ad ей còtrouerûas сйаапв lites defertët,eiufdêq; fentêtiae itatim parerentt 7
D E M AR C O Anthonie Romanorñ Imperatore eognotnine vero. - ' -
Arcus etiâ Anthon19 cognomëto Verus ad imperiü fratri fuoëAnthonio Pio fuccel'e
люди imperio fui'ceptores таким: geiïît. Nâ (vt tenis eit-Eufebius) Germanoá,
М псотзпоз‚$ечиапоз‚ЗаттагзГсв magna virtute t'uperauit.Ad qd’ bellñ ниш: cû nö habe
ret vnde трата т11шЬ9 folueret , oëmimperatotiâ fupellefblem öl vxoris ornatñ ошалев:
`precta merëtibus dedit. F uit pratterea litetarñ патенты, ас liberalitate clariilìtna.Cluaproä
­ pte: ab omnib? ita colebatut,vt iacrllegt nomen incnrteret,quie19 imaginé domi по habente
D E TH E D О 5 IO Seniore Imperatore Conftantinopnlitano.
Heodontts Conitaminopolitanus Imperator Chtißiantiïimusppttmns аритмия!
mus Ещё! Traiani,a‘ quo ducebat originë,pcri`tmilis.Qui poil@ breui tyrânos Гита:
lit,auxiliodñl noiîrifretusdrl quo maxime còi'idebat,öl Androgeû feu Androgatñ'Maxiin'la
m Ducë , ac Abrugaitem Eugeniumq; Galliatum tyrânosßi Germania: partismuafores Тире
ramt öl occidit.Qúod eius шпоне celebrator poeta Clatxdianus infignis admirans ait. Cldudidmße
О nimium шаг Deo tibi тата: едва, ' ' . ‚ ' 3‘1 -
‚и `
(Hunc паев пб immerito
Et сонатаö( ummm
Am [попив/б!
ad сипиAuguftinus
uniti. _ de ciuitate` ‚Dci maitimialaudib’

extollnntßut ad militare difciplinâaddunt etiâ ingenti ô'religionis laudcs ingëtes. _Hic enim
inter alias virtutea humilttatë prçcipuc сопит: fertur.Nâ cü шг1ТЬебЁа10п1сёГсцпш h_iitqria
fan Eli Perronii habetur)1udicê fuü in theatro occidiiïent, ira pei-cit? стемы Ambrolli pred
bus eis гашише peperctt.Verû poitca fuorû familiarü malitia compulfu'e ad q'ninç honiintì
milia шт: occidi.O`uod vbi diuus Ambrofius intellexit,Impetatoriapud Мефодий швеи
ti eccleûae introitů,ntl'i pœniteret , interdixit.Quod идти: in canone.de.pcñ.diit.i.caf>­
do.Quam чаше admonitionë ita animo aequo tulit,vt vltto Ambrofio gratias е erit,aìq§ РОЗ
nituetitßl vrbem ipfam laccratäinitaurauerit , vt notatur in prohrmictŕïvnde poenitet'itia
perafialegem шит: principum fententia: fupcr mortis штампом prolatae v'fcpr in inge'
iìmum diem ab executoribus femper diiïcrrëtur, quatenus locus mifericordiœ,vel ft reo exige
ret poenitentia,non depcriret.Quam ob rem poftea iìquando ira percitusfuiiïet,hac cuuâatlo
nc vtebatur,vt tei- alphabetum prius proferret , quâ quicquám verbo талона: "
D E A R С Н AD I О Imperatore Conilantinopolitanorutn'.i
Rchadius magni Theodofii пни; Сопйатторопешт Нопопо’йапе praefuit impe
rio,qui Chriitianiil'imi fuere,8¢ bellicisin rebus ßrenuiffimi. Nam EnH-'mum au; altos
Duces magno conatu imperium achâantes шпата virtute oppreffere.
D E H О N О R I О Imperatore Cònßantinopolitanorum.
Onotiua autë Archadio mortuo imperium tenuit vnâ cñ Theodoin fratris filio,vlr cet
tc moribus ôlreligione Theodofio patri côiimilis. Q_ui cum primíì imperium fufccpit
Cóitantinñ tyrânñ interfecitßuius etiâ iuffu cüñis expulfis hœreticis pax ecclefiis reddita ей.
Iraq; pacatâ relinquês Rêpnblicä fepultus iuxta Petri bafilicâiacet in pulchcrrimo maufeolo.
D E T H E О D О S I О Iuniore Còßantinopolis Imperatore.
Heodofius Iunior Archadii lmperatoris filius cum Valëtiniano Placidiae emita: (use fie
Т llo (греет б! viginti annls imperauitPrinceps omnino Chrifìianiffimus öl humanitas
te clarii'fim9-Clui {третий in maxima rerü pturbatione fccpit ac poii'editNâ Affricâ ferme?
vniuerfam Gêferico Vandalorû Regi ablatam amifitßl A gypti parte dcpdidit . In Panonia
quoq; öl Vnni Duce Attila res multas vaitaucte. Multas ctiâ in Britinia calamitates,direptio¢
 ждите: вашими: ;
тщузйаИопеГф pettulit. Deinde Velegothißueußöi Маш Luûtamä Tarraconëfemq; HiB
paniâ öl Aquitanië capiëtes â Ligeri ¿amine-qu5 ad Carthaginë notiam omnia occupauae
prac ter Cantabroa ô( Aßurec.(luipro {на сопйапиа Romanorü milites conferuauere. Qur
mala Theodofrus animaduertens Valentinianum cum Placidia marre fua йаит ad. regendam
.lo defendendam mquifpauiamefe autem Ioânem quêdam путаниц: opprimms regnum g
отце reœpit.Quo fine prole топните Valentinianus ей Imperator defina. l
D E F ER D l N A N D 0 .Vngariœ frater Caroli Imprratoris- ‘
E Vagariae RegeFerdinido,qui adulefcëtulus militiâ ingreiïusßrma trattare corpimí!
. nam breuiter ё mihifata promittñt,eum.f.Hifpaniae ô! Chriitiame Rripubhcœ honori
magno 8i заемщиком quidë fat! песета: 6i De! volütas nó fine cai'u morue; cœlorñ
potëtiiïimis ac' {antilimis Оттава: religionis hoñib9 oppofuit. Qulbiv падет? ГошШте
reiìititß! in ройегй де 01139 Barbari: gëtibv ô! Chriitiani noia inimicis, vt fpero,Deo ишак
iìmul cñ Carolo Теше кнйрЬаЫьСгтй де reb9,quas hic Rex Ferdinâdus adulefcês haften’
‚сайта natura: dotibus,mult! fcripferunt.Et nos, Deo iuuante, przrer ea quae {траты in
hmoria Сайтам quocp qu: рой hac еит fafturum multo mason фетиш, in honorem
De! ö( пойхае religionis confcribemus. ._ „L _ '
._QVAE DESVNT HVIC OPERI.
1 I Efiderabit in hoc volumine leâor б! fruñra кошке Hifpaniz viros illuitr'ex. j
De quibus nö folñ praeteritis,i’ed etiâ nunc «цепным in prologo/ô! aliisin
‘ locismmtioeû,numerofe i'cripferâ i fed ců illorñ nomina ô( res gdtas пойм l
154 ‚ ‘Priucipiba паштет, ill! quidë etfipropter Hifpaniae (шпатели: tot vi
» ` ros infignes progenuilïemalde gauifi cü laborë noñrü ö! induitriâ côprobaí
fent,eorundëчтец volñtas/ö! confiliü Гиит in pracfentiarñ шеей illufiriü
catalogus nö zderetur. Dicebant enim prudentiiïìmi Principes/qd' inter пасти," ей по:
mana côtiitio,magna nafcereturiruaidia,& iuiìa регата multorü querela,qui prztermiiü fu:
{так}: uit igitur mihi parendñ principiba войн: rem iuitâ prœfertim arq; prudêrer imperi
tiburSu'bduximus im; de voluminc vito: illufiree 6i папина: etiam muliercs memoratu du
gamme cñ czteris,qux mihi poûhac occurrerint in lucë proferêtur in ройетй. Nó me tg!
tur mentitä iudiœbis benigniiilmeieâorß qd’ tibi nñc оные libérer accipias. Vale.
­,.
.¿ i .a

i
" ' :von мякиш sichI чип DocTIserr полн
. ‚шотшдры @pude rebus Hifpanu mcmorabih'tus cxplicitů,
'_ n - ' (fmmc Сергее Мдйелдтйили irl Кисет adimmepftf’
' ` [um Complnti per Micluelcm de Едим, Abfoluiůg,
_ 'r `_ п “ ~~ ­ - çß тел/е Maij.A|mo ab orbe redempto.
' м. В. X X X I I I. l
‘

"' ‚ . I' y i I
‚ . a

f ­ 4 . . ŕ
l с . ..
ч r l . l
› ' ‘ -
\ . _ .

I .
. )WMS-fr if
“Umm-aff; " if;
и a
в! FV l
"пь—

Nrw... .
mib
illis]

uit;
“mi

iii.
‘afin
publi
шт
М

die"
url:
iur

мг:Q..идий
а:

ш:
щ»:
nu
от:
'oír
I [IIS

,ii-.l
"l .

.Vi
,lf .illilllllf'lllbn lll» l# i
аи
 ‚.
«
. .. l . „__bhv.
.‘. ` ‚‚
‚ ‚ e. {чёт х Ã;
, l
.
‚.. .....‚\.‹.:i rc . I ь .
d?. Í ‚ . . ч.
.,
-- к.
у
`i
Taxe... . д
__
‚1
4 ..
.l 'Y
n
Ом ч.—
‚ч
.чът ‚: и fla.
‚к I вц- ‘l а“. 0
- .Ф‚‚
и,
’l
м f. в
. ,_ .‚
f
»I .. I
:..

‘l

i»
\
l u.,`

т
~_..;

„агчдд-э

.
щ

о.
'n'

э.
l. »I

,y
Q»
u

.
~
.n. I Ц ‚
Е
I 2
„ . о.
. .Y „
‚‚
‚.. e „ .. т . „ .r
wrijf...
ŕ . „. ъ
{ё:
.i .l
»Wulf/n Vrin.
.. ч\

\
e.K

l Е,ÉÉÈ .
if..’.....
i ›

..
‘I’
,
\lf1“

A
Ital
.

‚
l
ъ”:
l
n
n

gi
ŕ

. rf,
,_
l

I
ge

›
Y.
Т
 / n
. А
. .
\
.
1 в .._. о ._o
ч‘ . ._ . д
. l _ . _v_
_ l
_. _
.l
‚ kann».
‚ в QJ:
r» _ и
e»._ ..
д n l n
. . s i. v l .
‚Ъ » t r
I ..._
. . ! ь .__
I_ «n »l
... I :à I .
т ll l l. i
._
_`||4 Ir ma.. I l
.. ‘e l
»i ч ‹ _ к _\\.I l ‚р .s _s .
.....e
. .
...x `IÍ _»î u А
l!
.
.u
i.
‚4,0—
r. sl l .
_ м. а _ _ e .
.
à; Í
_ ч `A ‘I
J;
i l
~ .r .
l в
_ ‘v
if. . rv ...h e ъ.
.i .if ~
и см)s
Il.“ .. .fä l d
a
д1 f. «. ..
. c .
l'_ /
Í l _,
l v 'I в
/_ .Q_ *le »le D О
Q _

i
i
ß
.
. .

...i
N .
J
.
f. _ . _.
Í.

. .
.
‚Ь I f .
ч]. 1 . 4
- ь
c ‘1. ч a IH
.p ß Q l
l he e»
.els я. `
„y t
и о И ‚и. e.
v l. щ
_ i
«nl ,__ _... _
. п
‹ ъ u . s» и
_anew ‚‚—
_ . i l ~ м
и“ ц.
. . ` «a
-N
. ‚. . a ._ _. 4» _A . . «Iu l. А. `__ . я
‚ . ‚ 3 lb
. ..
. . ‚. _
.
. ч I. `. s.
. .P i . ` .
. sa _
_ ...... ..._eü\
._ _ n .
‘Ё. »nl . \ ж . .. и,
. ._ l l. e «x v _ Орт .„ „и _
_ .
.
ssa.
-
ìv .
v
__
l. _и,
s а . _, (_ ...7 ein te ._ u. nl?. . . e д Jr .a
О А. _.. _ s i. _ _
his »Xs Qn _ „4 L). Il» . . _. . _. n . ч s _ ...lala
. _.а .. ‚1. n - t..`Jemxßëvv..
п _n щ «rb «../fx
.. _.`л и; __ i
Т L_.
ц
д ц!) . .e I «A wl...
м
i i .
_...Í
.
п l \ ц t
ъ
_e N s.l....,
. ì..
. . . . с О _
i
...msu-.h
.i .. . и ,t n.1.
i 4. _ ..‚щ A...\__ bvs’. .1.a
.и . _ с
. _ г.f .‚ _. . Í
_.vî. . s-....
`\
\\.|._I
‚ s,
.n
.. s
l
._` .ц.
ч.
a
1 C
... `.
N
.N .
.
f.
.
...r
...eff
....1. А ...1... _ _ _. f Q .. к.‚ ...5.aV r. ..._ we.. `
_
._i-_
.
. ‚ ._
i i
‚
n
.site
..
_£\
_..
_ .5.û...».î
‚
ЗА.
. 4и“ ..:
инд, .
ï e.-
ч
.
«пс.
.
b ._
_ ._i
v, e...
‚.‚.
mi ...s_i.
.__
хо
. .j. Ц
ci., «i .
‚ \ _. ..„
. _ .n ...f . se’
_ ‘filler \¢«.I_ .._._„.W...hr<_.`. n.. 1_4
.Liv n. „ ._s... s. le n
_n e ._
H~` _ .
l l . i ъ t
el l
h
О.
ч I ve n »_1 .
п
‘l .› P n \ e... ц nl l 'nl'
ъ,- ,il his. b l _Äŕirisl I .iv. «i»
...l
)l n l ч v
inn". ..|
su..- i . irl-‘IF 'k' ‘DI
_. ‘Lgt
i.. i. i l o а‘ i
- ‘i - i t
l