Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Wydawnictwo WAM
Kraków 2011
Tytuł oryginału
MYSTICISM
Holiness East and West
Copyright © 1996 by Denise Lardner Carmody and John Tully Carmody
Mysticism – Holiness East and West was originally published in English in 1996
This translation is published by arrangement with Oxford University Press
Pierwsze wydanie książki ukazało się w języku angielskim w 1996 r.
Obecne tłumaczenie ukazuje się za zgodą Oxford University Press
Redakcja naukowa
dr Elżbieta Przybył-Sadowska
Korekta
Dariusz Godoś
Projekt okładki
Sebastian Stachowski
ISBN 978-83-7505-732-4
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków
tel. 12 62 93 200 • faks 12 42 95 003
e-mail: wam@wydawnictwowam.pl
www.wydawnictwowam.pl
DZIAŁ HANDLOWY
tel. 12 62 93 254-256 • faks 12 43 03 210
e-mail: handel@wydawnictwowam.pl
KSIĘGARNIA INTERNETOWA
tel. 12 62 93 260, 12 62 93 446-447
faks 12 62 93 261
e.wydawnictwowam.pl
Drukarnia Wydawnictwa WAM
ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków
Spis treści
WSTĘP 7
1. WPROWADZENIE 9
Sceny z albumu mistycznego 9
Teorie mistycyzmu 12
Robocza definicja mistycyzmu 18
Religie światowe 24
Rozumienie dialektyczne 28
Ujęcie akademickie i osobiste 32
O tej książce 36
2. HINDUIZM 41
Ogólne wprowadzenie 41
Wedy 47
Upaniszady 52
Joga 58
Wedanta 63
Bhakti 69
Podsumowanie 76
3. BUDDYZM 81
Ogólne wprowadzenie 81
Oświecenie Gautamy 87
Therawada 93
Mahajana 102
Wadżrajana 108
Buddyzm dewocyjny 116
Podsumowanie 123
9. KONKLUZJA 359
Bezpośrednie doświadczenie 359
Ostateczna rzeczywistość 364
Mistycyzm Wschodu i Zachodu 372
Implikacje osobiste 378
Indeks 383
Wstęp
Wprowadzenie
Teorie mistycyzmu
1
Louis Dupré, „Mysticism”, w: The Encyclopedia of Religion, red. Mircea Eliade,
1. Wprowadzenie 13
Macmillan, New York 1987, 10, s. 245. Por. z początkiem hasła Ninian Smart, „Mysti-
cism, History of”, w: The Encyclopedia of Philosophy, t. 5, red. Paul Edwards, Macmillan,
New York 1967, s. 419-420: „Doświadczenie mistyczne jest najwyższą formą doświadcze-
nia religijnego, jednakże trudno je objąć prostą definicją z dwóch zasadniczych powodów.
Po pierwsze, mistycy często opisują swoje doświadczenie częściowo w kategoriach dok-
tryn uznawanych za prawdziwe, ale nie ma jednego zestawu doktryn nieodmiennie koja-
rzonych z mistycyzmem […]. Po drugie, istnieje spora różnica pomiędzy doświadczeniem
mistycznym a doświadczeniem profetycznym, czy też mówiąc ogólniej, numinalnym, toteż
niełatwo jest sprowadzić ten fakt fenomenologiczny do krótkiej definicji”. Nie ma żadnego
artykułu zbiorczego, „makropedycznego”, dotyczącego mistycyzmu w najnowszej (piętna-
stej) edycji The New Encyclopaedia Britannica.
2
Huston Smith przedstawia tę teorię ze znawstwem i gracją. Por. jego książka Forgot-
ten Truth: The Primordial Tradition, Harper & Row, New York 1976, oraz Beyond the Post-
modern Mind, Crossroad, New York 1982. Smith wiele zawdzięcza twierdzeniom Frith-
jofa Schuona. Por. debata na temat Schuona pomiędzy Smithem i Richardem C. Bushem
w: „Journal of the American Academy of Religion” 44, 1976, s. 715-724. Nasze własne
ujęcie tego, co można by nazwać „transcendentalnymi” czynnikami w świadomości ludz-
kiej, łącznie z dynamicznym nakierowaniem na ostateczną rzeczywistość, pochodzą z prac
filozoficznych Bernarda Lonergana i Erica Voegelina. Por. B. Lonergan, Insight: A Study
of Human Understanding, Philosophical Library, New York 1958, oraz E. Voegelin, Order
and History, zwłaszcza t. 4, Louisiana State University Press, Baton Rouge 1974. Obecnie
przygotowuje się dzieła zebrane obu autorów, które mają być opracowane i wydane odpo-
wiednio przez University of Toronto Press i Louisiana State University Press.
14 Mistycyzm w wielkich religiach świata
3
Dwa tomy wydane przez Stevena T. Katza zawierają wypowiedzi reprezentatywne
dla stanowiska empirystów. Por. Mysticism and Philosophical Analysis, Oxford University
Press, New York 1978, oraz Mysticism and Religious Traditions, Oxford University Press,
New York 1983.
1. Wprowadzenie 15
4
Hans H. Penner, The Mystical Illusion, w: Mysticism and Religious Traditions, dz.
cyt., s. 89.
16 Mistycyzm w wielkich religiach świata
Ten opis wykrystalizował się podczas naszej refleksji nad tym, w jaki sposób nasze
5
przedsięwzięcie różni się od tego, co zapoczątkował Bernard McGinn w pracy The Presen-
1. Wprowadzenie 19