Вы находитесь на странице: 1из 5

DE VITĀ XII CAESARVM

Cayo Suetonio Tranquilo (ca. 70-160 d.C.). En esta obra, Suetonio nos da las biografías, por orden
cronológico, de los doce primeros emperadores, desde Julio César a Domiciano, en ocho libros.
No tienen esas biografías la misma extensión, puesto que las seis primeras ocupan un libro
cada una (Julio César, Augusto, Tiberio, Calígula, Claudio y Nerón); el séptimo libro encierra los
tres emperadores del año 69 d.C. (Galba, Otón y Vitelio); el octavo, los tres emperadores de la
familia Flavia (Vespasiano, Tito y Domiciano).
Debido al cargo de secretario del emperador Hadriano, Suetonio se documentó bien al
poder consultar los archivos imperiales, las colecciones de los senadoconsultos y las actas del
Senado, por lo cual se encuentran en esta obra las cartas y testamentos de los propios emperadores.
Además, debido a su espíritu observador y de perseverante investigador, nos ha legado en la obra
episodios y anécdotas que, aunque a veces gozan de dudosa autenticidad, no son, sin embargo, de su
propia invención, y nos ha dejado una estampa que nos ayuda a formarnos una idea de la política y
la vida escandalosa de la Roma de nuestro siglo I, que antes de él no nos eran conocidas.
Aparece la intimidad de los personajes, sus virtudes, sus vicios, sus crímenes, los morbosos
deleites de Tiberio, Calígula y Nerón; y todo ello sin reflexiones, sin expresar condena ni
aprobación, adoptando una narración rápida, como al referirse por una sola vez en toda la obra a los
cristianos, en erón, XVI: “se persiguió bajo pena de muerte a los cristianos, secta de hombres que
seguían una superstición moderna y maléfica”.
Suetonio, imbuido del papel preponderante del emperador, de ese personaje dueño del
mundo, concibió la idea de presentarlos por separado, uno tras otro, pero mostrándolos como
hombres, con sus tendencias naturales, sus pasiones, sus cualidades; trata de descubrir en ellos, a
través de sus hechos y hazañas, de sus vidas, sus costumbres, los rasgos particulares de su carácter,
la manera de ser de cada uno. No se detiene en los personajes que les rodean; los generales, sus
favoritos, los altos funcionarios de la corte quedan en esta representación como entre bastidores,
sólo el emperador aparece en escena.
En esta obra de Suetonio no vamos a encontrar tan sólo la vida pública de los emperadores,
el autor los sigue en todos los momentos de sus vidas privadas, en sus intimidades, en sus gestos
cotidianos, en sus grandezas y en sus miserias.
A continuación, Suetonio nos narrará la tarde en que Julio César entró, por última vez, a la
curia (la asamblea del Senado) para ser asesinado por su sobrino Marco Bruto. Cómo sucedió, qué
hizo, qué dijo César... leamos el relato.
C. SVETŌNIĪ TRANQVILLĪ
DE VITĀ XII CAESARVM

Caesarem cūriam introeuntem et assidentem cōnspirātī speciē officiī circumstetērunt, īlicōque

Cimber Tillius, quī prīmās partēs suscēperat, quasi aliquid rogātūrus propius accēssit renuentīque et

gestū in aliud tempus differēntī ab utrōque umerō togam adprehēndit; deinde clāmāntem: ista

quidem vīs est! alter ē Cascīs āvērsum vulnerat paulum īnfrā iugulum. Caesar Cascae brachium

arrēptum graphiō trāiēcit cōnātusque prōsilīre aliō vulnere tardātus est; utque animadvertit undique

sē strīctīs pūgiōnibus petī, togā caput obvōlvit, simul sinistrā manū sinum ad īma crūra dēdūxit, quō

honēstius caderet etiam īnferiōre corporis parte vēlātā atque ita tribus et vīgīntī plāgīs cōnfōssus est

ūnō modo ad prīmum ictum gemitū sine vōce ēditō, etsi trādidērunt quīdam Mārcō Brūtō irruēntī

dīxīsse: καὶ σὺ τὲκνον1 exanimis diffugientibus cūnctis aliquamdiū iacuit, dōnec lectīcae impositum,

dēpendēnte brachiō, trēs servolī domum rettulērunt. nec in tot vulneribus, ut Antistius medicus

exīstimābat, lētāle ūllum repērtum est, nisi quod secūndō locō in pectore accēperat. Fuerat animus

coniūratis corpus occīsī in Tiberim trahere, bona pūblicāre, ācta rescindere, sed metū Mārcī Antōnī

cōnsulis et magistrī equitum Lepidī dēstitērunt.

Suet. Iul. 82

1
tu quoque, filiī?
Suetonius, Iulius Caesar 82

ab prep. abl. de, desde, por


ac|cēdĕre, accēssī, accēssum acercarse, agregar
ac|cipĕre, accipiō, accēpī, acceptum recibir, aceptar
ācta, āctōrum n. pl. (agere) hazañas, empresas, actas, decretos
ad prep. acus. hacia, a, junto a
ad|prehendĕre, adprehendī, –hēnsum tomar, asir, coger
aliquamdiū adv. tiempo (alius-quam-diū) por algún tiempo, algún tiempo
aliquis, aliquid pron. indef. alguien, algo
alius, alia, aliud pron. indef. otro (de muchos)
alter, altera, alterum adj. pron. (alius) otro (de dos)
anim|ad|vertĕre, –vertī, –versum advertir, atender, castigar
animus, animī m. ánimo, aliento, espíritu
Antistius, iī m. n. pr. (gr.) Antistio
Antōnius, iī m. (nōmen gentīle) Antonio
ar|ripĕre, arripuī, arēptum coger súbitamente, asir
as|sidēre, assēdī, asēssum sentarse
atque conj. coord. y
ā|vertĕre, āvērtī, āvērsum desviar, voltear
bonum, bonī n. (bonus) el bien
brachium, brachiī n. brazo
Brutus, ī m. (cōgnōmen) Bruto
cadĕre, cecidī, cāsum caer
Caesar, Caesaris m. (cōgnōmen) César
caput, capitis n. cabeza
Casca, Cascae m. (cōgnōmen) Casca
Cimber, Cimbrī m. (cōgnōmen) Cimbro
circum|stāre, circumstetī rodear
clāmāre, clāmāvī, clāmātum gritar, llamar, clamar
cōnārī, cōnātus sum intentar
cōn|fodĕre, cōnfodiō, cōnfōdī, cōnfōssum cavar, herir
con|iūrāre, coniūrāvī, coniūrātum conjurar, unirse a alguien mediante juramento
coniūrātiō, coniūrātiōnis f. (coniūrāre) conjuración
cōnsilium, cōnsiliī n. (cōnsulere) consejo, intención, determinación, juicio
cōn|spirāre, vī, tum ponerse de acuerdo, conspirar
cōnsul, cōnsulis m. (cōnsulere) cónsul
corpus, corporis n. cuerpo
crūs, crūris n. pierna
cūnctus, cūncta, cūnctum (cum-iungere) todo (todos juntos)
cūria, cūriae f. asamblea del senado, curia
dē|dūcĕre, dēdūxī, dēdūctum hacer bajar, llevar fuera, desviar
deinde adv. tiempo luego, después
dē|pendēre estar colgado, colgar
dē|sistĕre, dēstitī desistir, cesar, abandonar, dejar
dīcĕre, dīxī, dictum decir, hablar
dif|ferre, ferō, dis|tulī, dī|lātum diferir, ser diferente
dif|fugĕre, –iō, fūgī, fugitum huir por todos lados, disiparse
domus, domūs f. casa
dōnec conj. subord. mientras; hasta que, con tal que
ē, ex prep. abl. desde, (fuera) de
ē|dĕre, ēdidī, ēditum (ex-dare) sacar, dar a luz, publicar, realizar
eques, equitis m. (equus) caballero, jinete
magister equitum general en jefe de la caballería
esse, sum, fuī, futūrus ser, estar, haber, existir
et conj. coord. y
etiam adv. énfasis sí, también, todavía, incluso
etsī conj. subord. aunque, si bien
exanimis, exanime (ex-animus) exánime, yerto, inmóvil
ex|īstimāre, vī, tum (ex-aestimāre) tasar, juzgar, pensar
gemitus, gemitūs m. (gemere) gemido
gestus, gestūs m. (gerere) gesto
graphium, graphiī n. (gr.) estilo, punzón para escribir
honēstus, honēsta, honēstum (honor) honesto, honorable, conveniente
iacēre, iacuī yacer
ictus, ictūs m. (icere) golpe
īlicō o illicō adv. lugar (in locō) ahí
im|pōnĕre, imposuī, impositum poner sobre, imponer, organizar
in prep. abl. en
in prep. acus. a, hacia
īnferus, īnfera, īnferum (īnfrā) de abajo, bajo
comp. īnferior, īnferius más bajo
superl. īnfimus, a, um (īmus, īma, īmum) el más bajo, ínfimo, bajo
īnfrā prep. acus. entrar
intro|īre, introiī, introitum caer, arrojarse sobre
ir|ruĕre, irruī ése
iste, ista, istud pron. dem. así
ita adv. modo cuello
iugulum, iugulī n. (iungere) Julio
Iūlius, Iūliī (nōmen gentīle) litera
lectīca, lectīcae f. (lectus) Lépido
Lepidus, Lepidī m. (cōgnōmen) letal, mortal
lētālis, lētāle (lētum) adj. lugar
locus, locī m. maestro, preceptor, profesor
magister, magistrī m. general en jefe de la caballería
magister equitum mano
manus, manūs f. Marco
Mārcus, Mārcī m. (praenōmen) médico, que cura
medicus, medicī m. miedo
metus, metūs m. sólo
modo adv. cantidad (modus) y no, ni
nec conj. coord. si no, a menos que, a no ser que
nisi conj. coord. y subord. envolver
ob|volvĕre, obvōlvī, obvolūtum derribar a golpes, matar
occīdĕre, occīdī, occīsum (ob-caedere) deber, servicio, favor
officium, officiī n. (opus-facere) parte
pars, partis f. poco, un poco
paulum adv. cantidad pecho
pectus, pectoris n. dirigirse, pedir, buscar
petĕre, petīvī, petītum golpe, llaga, herida
plāga, plagae f. por primera vez, primero
prīmum adv. tiempo primero (de muchos)
prīmus, –a, –um superl. (prae) casi, cerca, hace poco
prope adv. y prep. acus. saltar hacia adelante, precipitarse
prō|silīre confiscar, publicar
pūblicāre, –vī, –tum (pūblicus) puñal
pūgiō, pūgiōnis m. como (si)
quasi conj. coord. y subord. quien, que, el cual
quī, quae, quod pron. rel. alguno, cierto
quīdam, quaedam, quoddam pron. indef. ciertamente
quidem adv. énfasis para que
quō conj. subord. traer de regreso, referir, relatar
re|ferre, re|ferō, rettulī, relātum decir que no, rechazar
re|nuere, renuī encontrar, recuperar
re|perīre, reperī, repērtum (re-parere) cortar, rescindir, anular
re|scindĕre, –scīdī, –scissum rogar
rogāre, rogāvī, rogātum (regere) segundo; siguiente, favorable
secūndus, –a, –um adj. y num. ord. (sequī) pero, mas, sino
sed conj. coord. esclavo
servolus, servolī m. (dim. servus) a la vez, al mismo tiempo
simul adv. tiempo sin
sine prep. abl. izquierdo, siniestro
sinister, sinistra, sinistrum pliegue
sinus, sinūs, m. aspecto, apariencia, forma
speciēs, speciēī f. apretar
stringĕre, strīnxī, strīctum con las espadas desenvainadas
strictīs gladiīs Suetonio
Suetonius, iī (nōmen gentīle) de sí, para sí, a sí, se
suī, sibi, sē o sēsē pron. refl. apoderarse, encargarse, emprender
sus|cipĕre, suscipiō, –cēpī, –ceptum retrasar, detener
tardāre, –vī, –tum tiempo
tempus, temporis n. el Tíber
Tiberis, is m. n. pr. Tilio
Tillius, iī (nōmen gentīle) toga
toga, togae f. tantos
tot pron. dem. entregar, transmitir
trā|dĕre, –didī, –ditum (trans-dare) arrastrar
trahĕre, trāxī, trāctum atravesar
trā|icĕre, trāiciō, iēcī, iectum (trans-iacere) tres
trēs, tria num. card. alguien, alguno, algo
ūllus, ūlla, ūllum pron. indef. hombro
umerum, umerī n. de todas partes, por todas partes
undique adv. lugar (unde) uno, uno solo, único
ūnus, ūna, ūnum adj. pron. y num. card. que, porque, para que, aunque; como
ut conj. subord. uno y otro, los dos
uterque, utraque, utrumque pron. indef. velar, cubrir
vēlāre, vēlāvī, vēlātum (vēlum) veinte
vīgīntī num. card. fuerza, poder, violencia
vīs,--, --, vim, vī f. sust. defectivo voz
vōx, vōcis f. herir
vulnerāre, vulnerāvī, –tum (vulnus) herida
vulnus, vulneris n.

Вам также может понравиться