Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 31.

Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from

University of Toronto
http://www.archive.org/details/fldextrinecnonpaOOhigu
PATllOLOGIi^
CURSUS GOMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVEHSAIJS, INTEGKA, UNIFOHMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OPIUM SS. PATRllM, DOCTORWI SCRIPTOHUMOIE ECCLESIASTICORIJM

QCI
AB ^VO APOSTOLICO AD HSQUK INNOCENTII III TEMPORA

FI.OItUKHUM ;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QU.K KXSTITKRE MONUMlilNTORU.M CATHOLIC.K TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESLÊ SJiCULA,
JUXTA liblTlONKS ACCLHATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCHIPTIS COI.LATAS,
PERQUAM DILIOENTER CASTIGATA ;
DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, LEGTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRA TA ;
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU^ TRIIUJS NOVISSIMIS SyECULlS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETEGTIS, AUCTA ;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUENTIBU6, DONATA ;
CAPITULIS INTltA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULAKUM PAGINAKUM MARGINEM SUPEIUORKM
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUK MATEKIAM SIGNIFICANTIBUS, ADOKNATA ;
OPEHIBUS CUM DUBIIS TUM APOC.KYPHIS, ALIQUA VEKO AUCTOIiriATE IN OKDINE AD TKADITI0N1;M
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;
DUOBUS INDICinUS GENERALIDUS LOCUPLETATA ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
:
UNUSQUISQUE PATKUM IN QUODLIKET TIIEMA SCBIPKEKIT UNO INTUITU CONSPICIATLR ALTEHO ;
yCRIPTUR/E S.\(>R.E, ex quo lecioki comperihe sit obvium quinam pathes

ET IN QUIBUS OPEKUM SUOHUM I.OCIS SINGULOS SINGULOKUM LIBROHUM
SCKIPTUH.« TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCUHATISSIMA, C^TEKISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PEHPENDANTUR CHAKACTEHUM NniDITAS, :
CIIART.E QUALITAS, INIEGKITAS TEXTUS, PEHFEGTIO GOKKECTIONIS, OPKKUM HECUSOHUM TUM VAHIETAS
TUM NUMEIU S, FOKMA VOLUMINUM PEKQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECUHSU CONSTANTER
SIMIl.IS, PHKTII EXIGUITAS, I'K,t:SEHTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METIIODICA ET CIIRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FHAGMENTOHUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS IIIC ILLIC SPARSOHUM,
PRI.MUM AUTEM IN NOSTRA BinLIOTHEGA, EX OPERIKUS AD OMNES .*:TATES,
LOCOS, I.INGUAS FORMASQUE PERTINENTIDUS, COADUNATOKUM.
SERIES PIUMA,
^
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORKSQUE ECCLESI.E l.ATIN^
A TERTULLIANO AD GREGORIUM MAGNUM
ACCURANTE J.-P. MIGNE,

CURSUUM COMPLKTORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTIC.E RAMOS EDITORE
PATKOLOGI.^ TOMUS XXXI.

FL. LUCII DEXTRI, PAULI OROSII, LEPORII PRESRVTERI, EVODII, SCRIPTORUM
QUORUMDAM S.AU(iUSTINO .EyUALIUM,
TOMIS U.MCUS
PAHISIIS, VENIT APUD EDITOKEM.

IN VIA DICTA D'.4MB0ISE, PRES LA BARRIERE DENFER,
ou PETIT-MO.NTROUGE.
lSi(3.
m INSTITUTE OF
10 ELMSLEV -
k'Fr
J- . -
liuu^s
^ TOROiNT ' ri.i.0Ofi,,
D£C 5iS3l
F. L. DEXTRI
NECNON
PAULI OROSII
HISPANOR UM Cl I RONOI.OGORUM
OPERA OMIVIA
JUXTA
MEMORATISSIMAS RIVARII ET HAVEKC AMPi EDITIONES
ACCURATE RECOGNITA :
QUORUM PRIOR DKXTRI CHRONICON COMMENTARIIS APODICTICIS CONTINENTER ILLUSTRAVIT

POSTERIOR OROSII T.IBROS AD FIDEM MSS. ET PR/ICSERTIM COD. L0NG0I3. ANTIQUISS.
BIBI.IOTIIEC^ FLORENTIN/E MEDICE.E S. LAURENTII, AD.JECTIS INTEdRIS NOTIS
FRANC. FABRICII MARCODURANI ET LUD. LAUTII, RECENSUIT, SUISQUE
ANIMADVERSIONIBUS NUMMISQUE ANTIQUIS ILLUSTRAVIT
ACCEDUNT,
1>0ST
LEPOFill F^RESBYTERI LIBELLUM,

SCRIPTORUM QUORUMDAM S. AUGUSTINO iEQUALIlM
OPUSCUI.A VARIA.
TOMUS UNICUS.
Pmx : 10 Eh.
-•-o-©-
PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

/.Y yiA DICTA D'AMBOISE, PRES LA BARRIERE D'ENFER,
ou PETIT-MONTROUGE
1846.
ELENCHUS OPERUM
QIjJE TX HOC TOMO COMIXEXTUR.
FL. L. DEXTER.
Chmiiifon oninimod;t' liistoria?. Uol. 9
I>AULUS OROSIUS.
Historiarum libri septcm. G3o
LE1>0RIUS PRESRYTER.
Lihellus emendationis. l:21o
EVODIUS.
Liher de Fide, contra Manieh.TOs. 1"238
jNONNULLI PATRES S. AUGUSTINO .'EQUALES.
Epistolee inter illos Patres et S. Aui?ustiniim amoebaeae. Ihid.

,
FLATIUS LUCIUS DEXTER .
EPISTOLA DKDICATORLl BIVARII IDITORIS.

ltlH$lris$imo nc Reverendissimo Domino D. Gabrieli de Tieio S. It. E. C(.rdiiiali ttmpUssimo F<-. Franciscub di
Divar S. Bernardi Prociirator S. cl F.
Uagnis magna donanda esse munera, quos nimirum v.inora non deceant , apud omnes in compcrio est : u(im
fNO major quis est , in emuentiori loco potitus de minimis minus curat. Ceu qui in tcrrain ub alla prospidt
lurre , iuferiora despicial necessum esl : utpolequa: discerncre penc nequcal. Tibi ergo , Amplissimc Piinccps,
qui ad excelium cardinem sedes, alttra ex molricibus inteUigcniiis facto, quarum nulu universus orbis
coeli
Chrislianus circumquaque regilur, nequaquam munusculum lam exiguum donandum fucrat quatc CUronicon ,
ejustnodi multis videbitur. Cceterum si res non magniludine , sed pretio a^stimandx sun! , numquam addiici polero
Mt fttlear Chronicon Dexlri parvi habendum esse ,
quod volnmine exiguum valde sit ,
quaudoquidem ad justam
tibralum staleram pondere suo mullaque ingentia volumina superat ,
qua; de re hactenus ecclesiustica scriplu
tmnt. Hescio an niargarilum egregium, unio , seu adamas jure vocari queat , ptusquam codex; nisi quis libellum
aureum nuncupet, peregrina ingenii arte etaboratum. Quoe namque hisloriarum lam recondilce divilia; usqiiam
fnere, qute a Dexiro praelermisscc sint? Homanorum ponlilicum successioues , imperutorum faciuora, cxslhpa-
tiones ha:resum, concitiorum exacta discussio, Doctorum scripla , eversiones regnorum , tnonarcltiarum irans'
mulaliones , quce a uaio Domino ad mortem usque auctoris toto orbe fueruni , lam lucuiento quam succincto
slylo compleetitur. Parum hoc : orbis ipsius aposloticam divisionem ,
peragralioncm, prccdicalivnem , coiivcr-
nonem, palriarcharum atqtie episcopalium sedium mirum, variamque fnndationem , mariijrum viciorias
eonfetsorum Iriumphos , el id genus alia sine mmiero, una pene pnqina pmicitlo levi depimjil. Quod ad palriam
tuam illustrandam speclal {Hispania hcec fuit) , ereclis per singulas civilatesmar'ijium , et itlusiriuin virorum
Iropeeit, mutto quam cmteri tocupteiius, reddidit iltuslriorcm. Quainre soli pcne Dexlro dcbel Ifinpania, qnod
tiH muttos cgregios, sanclissimosque fidei suo' parenles vindicavit, quos oblivionis parens tempus ab ipsius
corona reciderat, ntagna eum honoris ejut jaclura. Minime igitur pam prelii credeiidum est ejusmodi douuin :
el eapropler Uagnitudinis tuae non indignum. Ego et debitum pulo, cum merilorum exigeniiain seu conso-
nanliam disculio. Clarvm siquidem npud sa^culum, cl Chrisli fidei deditum Ilieronymus vocut>i! auclorem hunc,
Ulpole qui tattguinenobilis , ctaris quoque prcpfcclurce prwtoriance funclionibus , acpropriis facinoribns cluxcrit :
intuper inelylus fidei Ctirisliana: propugnalor , ct tcripto et opere effectus. Tc vero apnd sceculum rlarum
tciuntomnes, tive noiissima; nobitilalis progeniem , sive archiepiscopale apud Satmanlitivs coUcgium , rujus
atutnnut fuitti,tite pubticum Vesperarice catheditv recloratum jurisprudcnlice in inclyla itiaacademia gtoriose ,
me vidente, obtenltim,ob octilos feram. Inde deditus Cliristi fidci , mililarium letigionum atter e rcgahbus
judeSf in albo nobitis Alcanlarce equilum- ascripius es, et fidei supremi Iribunalis tota Hispania ccnsor ctcclus :
ae landem ad altitsimi cardiuit gloriam merids exigentibus sublevatus; vnde el verbo , et scriplo tulus fidei
deditut , Eectesiam , propugnare dicatti , an illuslrare ? ulrumque prorsus cfficere non cesias. Debeiur libi proinde
Dextri Chronicon ulroquc titulo; el quod llispatio Ilifpanus, et docto doctus donandus eral ; ct lliesaurus ei
toli, qui valorem pro tneritis cestimare valebit. Et jure id sibi Dexter vindicabat ,
quijain olim S. /i. E. cardi-
noU pretbytero opus consecratil tuum, idest, Hicronymo. Mihi vcro duin ipsuin Commenluriii n cx tuci
reddilum, tibi S. It. E. pariier cardiuali presbylero iterum consecro , illuJ vere.cundiam ingerit niagnaiu ,
quod
abu!roque longo intervalto me dislare conapiciam : el ideominus aplum , ul Dexlrum virtim niagntim Muguitudiiii
tues conjttngam : vereorque ne munus minus gralum sit, qitod ab indigno obtalum. Prwbuil nihilominus iua
bcH.gnilas ausum; nec id insotilum, cum natura ipsa tnagna corpora insectibili quaiililate coiijnngal, id c&t^
indititibiti superficie : quatem ego judico, quatcmcuinquc in etucidando Uextro taborcm insinvpsi ; qncm nv.nc
tub Dextri ipsiut umbra tibi o/fero ,
qui tiuasi defensorcm , et protcctorem ei qnvcrens , ad ped.s iitoa (iccrden
teritut non sum : utpote in quo el lurrim defensionis conlra fluctus adversariorum ,
quam in annis geslas , in-
venio; el lunas circumcirca ordinata acic dimicanses; quasi de eis dictum fuerit: Slelix de cctîo iii ordiiie sud
adversus Sisaram dimicabant ( /ut/. v, 20). Quo loco illud Seneca; pro opportuniiale mihi usuipo , nd
Lucitlum scribentis : Cxlcrnm qiiod Commeniarios meos tibi milii permittis, indulgcnlix scio isiuJ essc
Don judicii ei si modo judicii est, indulgentia tibi imposuit. Sed qualescumque sunt, tu ilios sic legiio
:
,
lanquam verum quxram adbuc, non sciam, et contiimaciler qtiaeram. Non cnim me cuiquam mancijavi
,
noliius nomeii lero, multorum m»gnorum judicio credo aliquid et nieo vindico. N:im ilti quoque iion :
invenla , sed quxreuda nobis reliquerunl {Senec. epiit. 45). Vate , Princcps llluslrissime. liomcc cx a:dibus
S. Bernardi, 21 Sepietnbris onnt 4G24.
• Cfl&ORicoR a Bivario sub Dexlri nomlnc cvulgalum, spurllaiis uiia vocc arguunl roJlr» stalis bii';iocr.ii lii
o i ,
Jesuitss cuidam xvi sjeculi illud adsrnbenles. t t-. 1"oit
Pateol, X\XI. ^^2^^q i

;
11 FLAVIIS Ll CirS DFATi R riinONOLCClS. H
EPISTOLA AD BIVARIUM EDlTORtM.
Pres^bîter Cnidhviliî d. Treio, elc. Yeucr.b h viro Fr. Francisco

Gadrid S. R. E. limliS. BmlholmKvi in insuln
Birario Congrefiaioma Hi^patiicfn S. Bernnrdi C^nerali Procuralori, Sciiutem.
fommunia n:bis unteu feceran, wanuscripta ConwienKnia tva in Fluvium Dextrum perantiquum IFispa-
Oh(C
publicotifc lionore , pcrpetuotiue benejicio men\ficis, quem anlea
r7im nosi.rum, nunc typis excudcndu dicas,
cxpertiis es. Quid cryo non dffbeam, qui tunc me dibitorem
comuiodati ad modicnm lempus muneris firiaissimnm
professus sum? Al jam piirtem debiii !-olvo.dnm libenter ei nlucri aniwo benepcium rcfipio, signumiiue uolissi-
vium iirmitudiiiis pra-<to ; nulla cnim clnr or wUu tivnri ir.iiravine imimi cst q'tam ,
bcneficia , quibns gralum se
Ftnviuin De.rtrum Hispi.num, Viteritqne p.itrice nostrce
liiluruinnon sprrat, lespuere rellorio vultu ndmiilrre.
hfstoriieinsiijn.m scrip-orem. silenlii el oblivionis tencbris ailen obruiinn, uui:c in liicem pTufers ; fonlemque
gentisque nostra; pervclust':m fidem el reliijio-
ItmniiHrsimnm, .ccnllum anlea et i.ivinm, omnibus manifestns,
n.iH siunlornm mnrinruii, confessornm et virginum glorii illustrem, nova pra-conio cliuaque vo.e, cxvetusto ,
vliis p.\lore r.sou.iuic, exlnllii, uniiquis nova udjuuiiis, fidemiiue v.tiisti auctoris ncotericorum aucljritale com-
prohas, siiuilis <nii<l<iii f.ilns lioiiiiui |..»lrif;«iiiilias, qiii proferl ile llie.âuiosno liova el velera (M;illh. xiii).
Omncm ergo the>,aniumeffudisti, quid rcslat tibi ? quid mmuris exignitn'em cxcuxas ? an hypcrboltce? an contra
tnentem Ivqueri-i? sed verii.s putcm; eianijelico n.orc. cum o.nniu, quie potcs feiisti , dicis : Servi iiintiles siimiis
(Lu*. xvn). Exiijuns iil.er Fiavii , si ad vulamen ipsum altendimus; grandit , si in eo contenta ; parvu codice
matjna coniin i nulL nt iii eo oliosum lego rerbum,

,
dissiniilis quidem e.l virbosis pliHosophaniiuni ccmmen-
lariis nliurumijue scnptis, in tjuibus tum loniiissimum tempus contiiccris , vix qnidquam quod mente re-
linere debeas , invenies. Non ergo illum conlemnemus ,

^kj breviori stylo longtim continet nntiqnarum
reruin seriem ; ncc nlios magnifaciemus ,

qiti tonijo verboriun apparatu omnia potius confundunt , quam
explicani; nisi similes ei esse volumus, qui ex aureo magno ct pulchro cochleari venenum poiius ju-
niere, quam ex minimo, et ex vili materia, mcl sugere cleyil (Cyril. Iib. vn, coiilra Jul.). Siinilem > go ccnside-
rabam Flavii libriim cnidani navi Phamiiin- (cujus memiiiit Xenophon ) fubticce perangustce qua; cutu urmo- ,
rum, instrumeiitorutn, merciim ac supclleclHis cnjuscxmqtic tjcneris, inmensa varielate, el niuUttvdine repUla
esset, singnla tutnen in la larn artificiose coiiocala,

el solerti ordinc disposita cranl , ul el tine impedtmento per
navim discurrere, el in lanta rerum muliiludine , singula ocnlis conlueri , et ad ntattum rem qHnmque pnratam
oinnia dtsposila, ul plena mcrcibus diiersi$
habereet invenire qntsquis posscl. Siquidem in Flaviana liiitoria iia
purva navi>, omnia quo' habet, in conspeC.u ostendat, elin quoUbet versu , ne dicant verbo ,
ponderosu compen-
dio contineal, qua lonqiorem co.i.plere possent hisloriam. Scribebat qnidem non ut sapienliam oHenlaret suam,
sed ut in remotiori orbe habitanlcm Ilieronymum Hispanicw reliqionii cerliorem faceret, ideoifHe libium longiori
itineri committendum, breviori perslrin.xit calaino. Verum ne forle alicui videretur altior b.eviorque stylus poe^
ticam nolam incurriise, hum brcvis esse laboro, obscurus lio (Horal. de Arle poctica), tu uon tolum con-
silentio, el breiilate oraiionis foliu in lucein dcduxisii, sed cxpticani, ornasli, el decUirasli
plicata anlea longo
condecorasii simul palriam nostram: nam cum ccriissimum sit eam ita pra^dictttione apostolica insignilam , 1, 1
tesle Tertulliano, omnes lermini HispaniOJ fidem

busceperinl (TerluL iidversu- Juilx-os. cap. 1), el Cypriano,
in ea recte perseoeraverinl (Cy|irian. cpisl. 08) , non desunl, qni cpmionein ftdmamque nettram catumniari re-
lint tt '.cedere, sugillnre , el commaculare. lSui:c nuicm i.isi prolerve ei periinuciter $e gerere velint , clariori
nnam phaclnca luce asiiicient ,

quantum ab iniiio nascenlis Ecclesia: profecerint Hispani ,
quvt sancti ex illius
qetile Mnrtyrcs adfuere, qnoties non defuerc lyranni; quot dmfessores (loruerunl celebres, cum, cessaute pertecu-
lione, vtrtutuin exercilia libere exercere ratuerint ;
quot virgines, ijua-, superaio sexu, carnitqueet mundi adepta
victoria, se casias ditectissitno sponso cxltibuerc Cliristo. Flubii itaquejam dexiere Flavius Lncius Dexler, qucm
( rt'/uf e cavernis venios Juno ) ex oblivionis carcere eduxi!,t> ; r/i(fm Incide ct dexlere cxplicuisti, cujusque veri-
comprobasti. Nec minoris ntititatis quisiitiain putei esse sanctce calholiciv Ecclesice antiquorum
tntcm liislorio! ,
innoture scripin, el exornare, qiiam novos edere libros ; nam si rerum amamus , inajoris hoc ulitilitis ctt. Ye-
teres enim pnvJnnt aiictoriiale. crccUunlquc fide llecenliores. Nescio enim qtiid auctoriiaiis sibi vindieat tancta
velustns. Qito fit , ui qui Cliristiaito nomini advcrsantur infideles , et qut snncta; Ecctesioe pltis noccni hmetici,
vnlloalio argutneyrto matjis convincaniur qutim aniiquorum scriptorum auctorilale el doclrina. Vndc qui eos in
lucem producuil, vere dici possent potentiora Ecclcsia' snncice firma , vctul clypeos in Dandica turre pendentet
medium proferre. Et qnidem in hac Dexiri historia ctucet maxiine ftrmilas fiilci tn inariyribns , ad confnsiO'
in
nem hmreiicorum dicenlium posse qnemauam, ut vitw pcricutum evadal, fidim quam profiietur, abnetjare. Ftilget
tanctorum anuslitum anctoritas, et in gubernanda Ecctesia sotertia, qua conjundnntur illi ûi episcopulcm di- ,
qnilatem neymt, et Jiotum invenlum tetnere dicuni. Lcguniur co jam tempore adtnissus peregrinaiionum u um, ,
lemplorum adificatio, sacrosuncli MJ.ri/iiii Missa' iel.brulio, el exercilium oniniu sacramentoiuin rcvcrentia ;< ,
tmantnuni, raiia mimcnla vcneriHio snnctn' licinaiKe sedis, et si qua'>'unl utia, qtta: novaioies negant quce ta-
,
,
15 ALCTORIS VITA. a
m»'n tim co umpou' ptinniiint t.(/«»;n'» <hi>r>ofti' iiiitcw. . lOfi 1 1!' • ur , il m slrnni cnlliolicavi F.cdeiium
li.hiiiiinv concordari voqiwsiuiiI. TvI iuitr >iomiinbus libi gratias ty/.oi' ililuo , qnol uiiiiuti,-!. ,'x lu,, Inbon
fvovinire prtvsenlio. Pro Ecclcstt 'nnca' li-ivoê, rl itililtiie, yrnlias r, f,!:). iil indigiius rjufdein luinsfci /';.••
ibyier oirdiualis, pro lliîinuia' iltccrc cl ylorin , ul iliiut iiniiuum '.r, pro iu n.c cv:lii:o iciieficio . nt nuhus
tioHiiigralus. Yitlc.ct tnncliasiTtiu.s Dei Spiiilis icplcnl le itniiibus »uis diiims tloiiis. balvtn Tibnre odaiu Li-
Lndas Oclobrit ttiino u. DCWiv.
EPISTOLA ALTEHA AD BIVARILM EWTOREIVI.

R. Piiln Fratri Fraucisco Biiario^.iftcciemi, viro iniegtriimo,ainico ipectiitiisnru.
Bure Tiburiiito ttib (vtdvo calorc vidi pcrfuncloric cl rapliinperpelna lun coiniuciitnna iii 1 1 L. Dcrtri tlno-
nica ad itlutlrissimum cardiiiaUvi dc Trcio liuusniissa. Ad priniuin cnnspctluin placuii upcri.s urguineulniii rt
Lmdibilem dizi, modo leliceni. illtitimlviit conaiutn. Desideiuvt impcinic Ivtum ovus inirutpicire. luque lune
poivi Oicnputiuiiculis disUnc «s. cliuni sub paucis diebut iHusliissnno cardinnle codiicin rciinii, nlj. .\tuic u V
relicUtm pro roto letfi, neque uno vomine tibens Irgi. Qu a arijuuicnium (jrarc crci. , ijuni «/piini.$ vn.inT
pdei tiiagittris rral, ifuia n leipso eint, qiiim yimi>ridcin cuin vrneralionc quadum ci nuioic %uspuiv. \ idi ujiuir
tecHudo tibfii:-, ct lcgi tibciuiut : ilu ine rcs, el ii>sa .M)/p>o tuu. el judicium irnlubaul. Mui u (.pporluue
niis u:sti ad fidcm. ad liilelligeniiam, ad /MsJor/.r comiiieudiitiowui, ud sanclorrm unerniioiicni (Ipnnas
Hipauia u»ilquila'c>, lidicasli, rcs exteras illuslratti, Hpnlinn opii<iiarrm rcrvin ni.inoruiin plcuc rf.',u^ci-
M«»i Et si iraclnras qiiastjue nationcs magiio lib: deviniisti beHcficiu, ulira viniic^ lua tibi deJ>ci llapauia,
ciijus res uipoie iibi uoii,rcs majori ciira ci ftde Dciler uuiani, ,1 lu de nuni dcxloc illuslrnsli. Gc .us viitne
sunctorhin vestra>n piotuhssc Hcsperiani oslcndil oinninioda l>(cc liiAlona, i ik tu ylriie f\d''ni, quanliimiis
dnrum, docla ion.tneuiutiniie covcilias. teliccin ciric, <7 iitiro coiiimcn labilcm lunm evasisse conniuin jniii
pUue probavi. dum et De.ilruin, huiic ipmin este fuudaic cov/iriiias. , t iauctoriiiu gc.\ta ab aponyfliis rite
Htcernit. Gratnm fi,rc omnibus Itnnc luani histurium ausim spowlerc, quiv v.Jiob, cl oiiMiigciiiis (iit cum
vrtu>>to et gr.vi loquur hiniorico) rtoiui» coiusraitlcs. cl aureus li;ibi"l colorcs, i|(iani alii|uis n|iiiss:nie
T^Ti liurluin lieibaruiii ouiiiiuiii loracciii ilikenl. Potissiiuuni \eio i'l > iiiirince atunUat, qui pullul.nites
r.niiil<'srui.l. ci ijiti pnrpnrca spccio florcnl, qniqii)^ iiiion' ad uijjrinliiiom inafî-. vcrptMiics, qu.nii maxiine
r«'lucefi(. Itifraicliaruui sii la m ,v sanciilatc : npra so'cui ipsuiii i •'tnscaiis, ei martyrnm vcra, cl vl-hc-
ratxla |
urpura, s;iiigiiiue coriim iioiix.' luicia r>tqu' rii:;itn, iii-iipt r lucis» cunciiialiu iiiijrcsccus, ct
(liv.iiidis coii(C!kld vcstis illis aiiiiiodnm congiuo.ns, (;ui aJ viiaui a.igelic.m conifiijiiui .'.;qiie aS|iiranl.
Es qiiilius Ctiri>li Eirlesia ;>iireiitn prorûs viriuiiiiii> cir« iiinatuii la itriiaiuiu. \eliiii quûti:iin sponsa,
rem umniuiii pulclicrrimam universilaii!, liujii-> cxh.li> t, ali|iic i'i'i'r i-scniat re^:iiii ouiniuiii iinpciuiort
{ Nicepltor. in dcdica'. nd Andronic iniperat. ). Opu>. Uaquc tuum ominbui •f)r„bnliitu iii uun dubttes, a./ue
ktHC ego dixernfi imprvbindnm posircmum tuuni ct rcccns C:,isiiium Omncs ur/r couden tiubuni ii.uin
teceshUt detidtrium, el recessum in totiiudincni. An non ct ptcaiis viris. iu> simdibus. in mrdia l.rl-c seccssus,
et in fori ttrepitu >.olitudo? Itnne matmm a cnlnmo, auiini.m a studiis tn dia (Vlatc reirnlierc decuii, cl soli-
ta iiv plucuit stuUre quieti? Care, vir oplimc, ne lalentum dicnris ub^conde e, et diirus tibi dicnl e.raclor
oponuissc ii debuissc ic iu eodem itegoiiari ( Ma'.th. xxv ), non in umbrobis vallibus fcriari. Scd quo pcrgo?
liineo luam fiieluiem offmdcre. ct smculi turbas Jeclinamcm in summa imnqniUiUite lurbarc. P^: qc. vir Dei,
stiidc libi. et, si licci. siudc oinnibus. Pntcr, et in Dei lionorem, el in bonum uostiuin scribr. Yale, e legtonc
Tranuiberiiia ad D. Pclii in Mov.te Aurco, 115 fca/. Febr. 1625.
Tui amaiitibsiuiu>, Fr. Li.oas Waddi.nccs.
ALCTORIS VITA,
Ex suis, et aiiorum scriptis collecta,
PER FR. FRANCISCUM BIVARIUM.

Birciuo, Itispaniarum urbs illusiris, Pflcni Hamil- A Indiiie florentes :
**"'»
caris. fratris
••" Hannibalis, condilione gloriatur, ut
u. iv c -. i a-.
. .
K A EtBarciuonum arnoBDassedes diiium,
gravissimi quiquc auciores produnt, cl Ausomus ad p(j,n„paiiiiit illic lula porius l^racLia.
r.iulitium scriliPns cecinit , Hle Punica ,

inqiiicns , (itt Feaus Aviemi.)
/a-i/if B«'ciHo(.l7soji. epi^t. -2i) ; supcr .Mc.lileiranei
d.mii.alu.a .edes ha- MuUo iHuslrior magnorum splendore civium reddi.
...ari, oram o,ie.i-.alc:u , ;p-i
lur proiulii namque tum S. v.rginem Eulaliam
bct. uou mii.as amamiatc. quam d.viti.s. el rorii- :
15 FLWIUS LICIUS DEXTER CHRONOLOGUS. 16
no!)iIitate el marlyrio cfinspicuam : Pliiielum, ac A ciens, speciali tiiulo Ciceronem vocal soum : Quod
Lrcdam s:icros conjnges, ac sui senalus vcrtices, Cicero, inquit, luus, qui in arce stelil etoqnentitc, non
cum fiiiis, ei Lvsociis inariyribus, pr.csules multos, eil fucsre dedigualus in Brulo, oralorum LaliucE linguce
sanciitaie speclabiles mnrtyriique laurea insignes, texens catalogam, et onus ipsum quod llieronymo
Eiheritiia S. Jacobi discipuium : Sevcrosque duos, imposuit adliuc juvcnis provocans illum, ui, ad Sue-
elegrcgiumCb-isli confessorem Tbeodosium, Etbe- tonii exemplum, claros Hdei Cbrisiianse nratores, et
rii successorem ; ut inlerim silcam S. Cucupliaiem insignes Ecclesice Doctores brevi catalogo astringe-
mariyrem, quem Africa quidem muitdo prolulit, ret, ct quod ille in enumerandis gentilium iitterarum
sed JBarcinon Cbrislo reddidit , et alios muUos quo- viris illuttribus feceral, ipse in nostris facerel : et prae-
rum noraina sunf in libro vilae. His sideribus velui scns Cbronicon eloquentiam hominis cura pieiate
in firmamento nobili consistentibus , addita sunt conjunctam claroat : namita humanis vacaballitte-
Bjrcinoni ad decorera duo alia, caeierorum concives, ris, ut eccleslasticae hisloriae sedulo incumberet.
I>ater ac lilius ; Pacianus, inquam, el Dexier. Quidni Cxterura adolesceniix metas nondum excedens,
cos sidera dixerim, quos claros docirina et digniiate sacramentis raiiitaribus implicatur; quod genus viia;
tesiaiur Uieronvmus, el lamen Danieli diclum fuii: eo prapscrtim iemi>ore nobilitjm virorum Oliis toto
Qui ad justiiiani crudiunt muUos, quasi slcUa; in per- B Roman. imperio cbarum erat, el pr«cipue iii Hispa-
pelucs w.entitates '! Dc Paciano Hieronj-mus Pacianu» : nia ,
quod magnum illud orbis decus Tbeodosios
Barcilonce episcopus, castiiale, inquil, et etoquenlia, senior, verc in cunciis Magnus, inde ad iroperii fasli-
el lam vita, quam sermone clarus , el de Dextro, gium tunc evectus fuerat , anno Cbrisli ccclxxiz.
Dexter Paciani, de quo supra dixi, fHiiis, clarus apud Sub tanio igitur principe Dexter militiam secutus,
ucculum, el Cliristi (idei dediius. S;ine S. l'acianus et nobiles in ea faciens progressus niiliiaribus grada-
cum nondnni esset episcopus ex legitima uxore susce- lim bonoribus sublimari : et ila l?ndem ad prxfe*
pisse Dexinim , illud convincit , quod inier caeteras clur.im praetorii Oricntalis Imperii ,
quod summuin
animi ac corporis doies casiitas ejus singulari prje- erai munium, conscendere meruit. Annos nalus non
conio a HieroDymo cominenJalur. Pacianus (ait) amplius xvni Theodosio imper. adliotsisse par est
caslitate et eloqnenlia clarus, quod de moeclio, quan- credere qnando x imperii simul cura Arcadio filio
,
lumcnmquc poenilente, dici non posset. Nobilitatem Cacsare, ei Valeniiniiino Augnsto, Maximum Jyran-
gcneris illa inJicant verba llicronymi : Ctarus apud num debcllaiunis in Iiaiiam descendil : sequentiquc
scsculutn ,
prreserlim Dexlri laudes adbuc juvenis cum eisdem Romam ingressum; el inde in OrieDtem
concernentia, eo vidclicei dieta lempore, quo vige- profectum. Verum cnimvero ila rebus militarilus
simum mox viuebimus.
lcrtium r.gdiat annuai, ui C addicius erat, ut lilteris quandoque pro opporluni-
Erat eliam sanguine conjunctus Paulo Orosio vel , lale vacaret; in Orieniis antem profcclione viros
ipso Dexlro faleiiie ad annum Domini 417 : Paulus, dociissimos, sancti.^simosque consuiuit, audivitque
inquit, Orosius, Fl, Orosii fdius , consanguiueusque qiio tcmporis Constantinopoli florebat Joannes Cbry-
Vaciani palris mci, ciiiiquc Tarraronensis. Orosioruin sosiomus, in Cypro Epipbanius, Ncocssarex Grego-
autcm gens nobiliiate insigiiis fuit, uipoic quaj Roinaj rius , Cyriilus Hierosolymis , Edcssce in Syria
in basilica S. Eusebii proprinm sepulluram babuit. Ephrem , Nisx Gregorins nller, Basilii frater, ut
Ncc solum Tarraccne Uomae, sed eiiam loia Lusi-
el Si)plironiiim et alios prxiercam : prx cxlcris tanicn
lania illiistris, el loio orbe conspieua rcddila cst, ut llieroiiyino usquc ad amicilias usus est ; uti ex se-
Maximus Cxsamugustanus episcopws scribil ad aiinos cunda ipsius ad Rurinum Apologia liquet, dura in-
Doniiiii 471 el GOi. Poiro Pacianus pater, uxore quit : Cu»i Dexler amicvs meus qui prcefecturam admi-
desiitutus, vcl forsan (qu-id illa freqoenler ferobanl itisiravit prcciurii, etc Ad hoc vero necessum fuit,
tcmpora) :»b ca s"paralus. rcJditusque Ecclesije, iion semcl aui iteiuiu eum convenire, sed frcqucnier
vcrbo cl exeinplo oves sibi commissas inirilice pavit, familiari ipsius in Bi'tlilemiiico scccssu , frui collo-
ci a luporiiin farcniun! incurju (Novaiianos, el Aria- quio, et absoniem muitoties per iiiteras ad diversa
nos loquur) non Si.lwm vcrbo, sod eiiam scripiis de- D siudia provocarc. Ilaliomus ejus rei nobile argomen-
iVniiii, qiiorum adliuc cmn dociriiia miramui elo-
tum , librum dc Scrip;oribus ecclesiasiicis. Cum
f!i!cnliaiii, niniirom in Epistolis ad Sympfiorianum cnim tut, laiiumi|ue Docloruin scripiis Christianus
daiis in para:ncf,i de paniilcnlia, ct opusciilo dn Ihipti-
orbis sibi co s:eculo vehcmenter illustrari \ideretur,
smo; sanriiiaiemiiue vcneiamur cnm Ro.T>ana cl uiiiin qunrum compnratione gentilium philosophoruni
vcrsali Ecclesia , qu:c noiiicn ipsiiis iii calalo-ô .nc rhelorum suhlilitas el elo:!Ucnlia v lucral, dolc-
sanctorum aJ diem 9 Miriii. Naius csi auiem
legit
bai niniium, Chnsli.Miis gentilcs passim rusticiiaiem
l'i. Liicius Dexter anno a niiali Domini 3G8 iii , nbjiccrc ; nullos Ecclesiam philosophos, ant riieio-
colI';.;orc licei cx co quod aJ calcem Clironici scribii,
res, niillos Dociores babuisse, uipoie a rusiicxsim-
se, anno Cbristi 540, jciaiis egisse .snjci.wii
plicitiiis homiiiibus fundatam , seu a quibusdam
S';d .iuos non proiVclus Dcxlcr facerel siib lar.to piscaioribus pr:vcipue cdociini. Hinc Dexlcr de Hie-
p:trcnie? In bumaniorilHis liliciis iuvciiluiem cxcr- rcnymi sufriceniia conhdens, qoi penc omncs auclo-
cuisse , Hieronymus in prolcgo libri Scripionini
rcs sive ecclesiasiicos, sivc profanos, Gr.wcos ct La-
eccicsi.i.slicoruin manifcstui, dum ad illum verba fa- linos Icgerai, l.Tiuum ci opus imponit, opcr:c pretium
, ,
17 AUCT0RI5 VITA. 18
ipsam facturum arfirmans, si Doclorum omniuin, qui A quanii et qualcs viri enm fiimtavcri)it, exslruxerini, et
Tita et srriptis Ecclcsiam Dei illusirnsscnt, nomiiia, ornaverinl, et desinant fideni nosiram ritstica; lonlnm
ei lucubrationcs , more catalogi , ad unum brevius- siniplir.itdlis arguerc , tuamque potiut imperiliam
culum volumcn encomiasiice rcduccrct ui cum : agnoscant. Ilnciciius Hicronymus Dexiro.
gentiles rlieiorum ac poctnrum suorum catalogum Agchat co leinporc Dexter aniiuin xtatis xiiii et
nobis objiccrent, quem Suctonius Tranquillus, libro licet adolcscerilia; mctas non exccssissct, aninio la-
de illiittribut Grammalicis cdito conrecerat , Cutholici mcn canus sciiom stndiis prre se fercbal; unde et
suorum caialogum proniere possent, ci geniilcs quos cocperat Ciironicon suuni Historix omnimodx in
inscia veiusias venerabatur, imperitix et ignoraniix graiiam ejusdcm Hieroiiyini teiere; quo nimirum ad
redarguere. digaam Cbristiani ct docli îri cogi- catalogum scriplornm ordicndum, ipsum exciiaret :
taiioncm ! o animum nobiiem! Qiiid roirum si non tametsi rebus miliii.T, el imperatorum serviiio longo
solimiclarusapud3<?cu/Hm, sed eiiam, qiiod in sxcu- lemporc intciitus, ingentiqiie mcnioratanim rcruiii
lari bominc rarum est, Christi pdei deditus, dicaiur? varietate detcnlus, fmem ipsi nisi posl mullos annos
Sane quod Doclorum Ecclesios catalogo (ruamur, non valiicrit iniponcre ; quando scilicei scnio con-
Dextro v. c. debemus : nam ejus horialu S. Hiero- feclus, quietem domi suoc, eslcris rcjeciis muniis.
nymus provinciam eam suscepit; cujus deliciente B philosophine Cbrisiianae exercendx gratia quxîvit.
lucubratione , innumeros antiquorum Doctortim Inde factum csl, nt Hieronymus cjus libri in suo ca-
quorum modo operx non cxsiant, necessum Tuisset lalogo meminerit, qucm anno Domini 393 confecit,
ignorare. Annucns igitur Dexiri desideriis Hierony- et nihilominus ultimam manum imposucril suo Dcx-
mus non solum catalogum ciipitum confecit, sed et ler anno Domiiii 450 post llieronymi nioriem, ut ex
librum ipsum Dcxtro dicavit, ct cpistolam libro prx- prologo liquet. Quamqiiam id quoque probabile ad-
posuit, videlicel: modum sit, non co anno, quu calalogus a Hieronymo
HIERONYMCS DEXTRO. eiaboratus fuit, Dextri historiam in eo inseriam
Hortaris, Dexter, ut Tranquillum tequent, eccle- fuisse, sed post aliquot annos, quando vidclicet ad
ticuticot Scriptoret in ordinem digeram ; ei qiiod ille ejus noiiiiam pcrvcnit Dextri lucubratio, et dedica-
in enumerundit tjeniilium lilterarum viris fecit illus- tionis proposiiura; quemadmodum ctalios paulaiim
tribus, ego in nostris faciam : id esl, ut a passione iiiseruissc successu teinporis, sibi anle incogniios
Ckriiti usque ad decimum quartum Thcodosii imper, 6U0 loco dicturi sumus.
annum omnes qui de Scripturis i,ancti$ memoriee uli- Crcbrcscenle ejus fama, landem ab Arcadio qiii
quid prodideruni, tibi breviter exponam. Fecerunt Orientis imperium a Theodosio parente iiajrcdiiario
quidem hoc idem apiid Lrcccos Herinippus Pcripaie-^ \\\rt suscepcral, ad pracfeciuram praelorii Dexicr
ticus, Antiaonus Curysiius, Salijrus doclus vir, el tonge eveclus esi, cui nulla erai loio impevio digniias a;-
omnium doctisHimiis Aristoxenm ilusicus : apud La- qiialis, ulpote unde multos ad coronam impcrii vo-
tiiios aulcm Yarro, Santra, Nepos, Htjyinus, el, adcu- catos ex historiis scimus. Quo anno prajfecturam
jus nos exemplum lis pro: ocarc ,Tranquillus. Sed non praeiorii Dexier pr.Tcise inicrit non coiistal hoc ;
mea, cl iUorum similis est condilio . illi enim veteres unum lamen liquet, anno Chrisli Domini 403, quo vi-
historias, annalesquc replicautes, potuerunt quasi dc dclicet S. Hicronymus secundam ad Itulinum dcdit
ingcnti pralo parvam opusculi sui coronam texcre : Apologiam, prrefociuram j;im suam exi»lcvisse, ciim
ego qiiid acturus sum, qiii nullum pra:vium sequens, lamen anno illo 393 quo calalogum scriptorum per-
pestimum (ut dicilur) niagistrum memetipsum hcbeo? fccit, nondum ad eam asccndissct : in caialogo cnini
Quamqiiam EusebiusPamphiU in decein Ecclesiaslicce iiio non eo Hicronymo honoralur, sed sim-
liiulo a
historice libris, niaximo nobis adjumento fueiit : et plici usiis esl nominc Hieromjmus Dexiro. Hortaris,
:
tinguhrum de quibus scripturi suinus voluniina, cctates Dexler. In Apologii vero, .\nle dcccnniim , inquil
oucioruin suorum swpe tcstantiir. Ilaqiie Dominum cum Dcvler amiciis meus, qui prcefecturam administra-
Jesim Christum prccor, ut quod Cicero luus, qui in vil prailorii, me royasset, ul auclorum noslra; religio-
arce Roinana; ttclit eloquentiic non esi facere dedi-
D nis ei indiccm texercm. 1 ngcsimo (rcor) xlalis su;e
gnalus in Bruto, oralorum Latina: linguce tcxer.s cala- anno praetorii prxfcctus faclus fuil : ct 33 jam prse-
iogum, id ego in Ecclcsicc illius scripioribus enume- fcctura pcrfuncius tantoperc llieronymum familiari
randis, diyne cohortutionc tua imjileum. Si qui autem colloquio etscripiis convcnerai, ut ab ipso amjc» ti-
de his qui usquc hodic scripliiaut, a nie in hoc volu- tulum merucrit.
mine prwtermissi sunt, sibi magis, quam mihi debent Uebus prxiorii feliciler adminislralis, ct multis
impntare : ncque enim celantes scripta sua, dc his qvoe annis in servitio Augusiorum Arcadii, et Honorii,
non leginotse potui ; et quod aliis foisilan sit notum, ac juniorii> Thcodosii conreclis, tandem de eorum li-
niihi in hoc lcrrarum aiujulo fucril ignolum.Certecum cenlia in*pniiiam revcrtitur; ubi tamcn quieteopiata
scriplis suis claruerinl, uon mugnoperc nostri sHenlit non diu |.otiri dalum fuii, nam ad rcgimen Toletaii?i
dispendio suspiiabunt. Discanl eryo Celsus, Porphy- urbis assuniptus, nonnihil studia coepta inlcrmiiiere
W««, Julianus, rabidi adiersusChrislum cancs, discant coactus csl. At nec sic oinnino ab illis destitit, sod
eorum sectatores, qui putant Ecclesiam nullos philo- pro tcmporis opporluniiale, aniiqua ToleiiTabularia
6ophos, ct eloquenles, nuUos habuisse Doctorcs; sciuiari (qux sibi admodum pruficua fuisse faletur)
C
r< FLWIUS LUCMJS DEXTKR CilP.ON »L«;CU>. 20

0! Ii liiiilo lolo iilud si!» paiii.c biMieficiiim oonferrc A il:« nnoil !;: IJ.illrri:» Siievonim rei neoLi'», 11 r-
rniriiii- i">i. »' iiil< r IJauin- iii-i!-('s cl it!lil;in"S iii- incnrin i i-in tes-tr. (Ignjiii;ilioiiOiii cxrroîci ; cl
i;in.i n<^ f:iini'i:iris iicc«''Si!ii<lo ( oiiTalioreliir, «iijiis i5ii;ici" (Idtltos Tlico(lit><'iiu>, lerliiis ;il» Ai;<uifo re-
ifi ikmIi.IicI i|»ê tcsliinoniiiin iu Clnonii o in')iiioii> : giniol, iinili.i-qne llis; :iiii:r |:r<.V!iic;a<. pi>ssitlor. i ;
m,iri>ii:iTo!e'(iiiurum(UW finrn,iiiue,isibusupi-essil)'do liuiiduni lamoii i J- Unninui UA<jiic<|iiai|(:e ejocti
eoniT:ili'iur, .1 111,0 ci' itateui ilam cqo Deiter bietiiiio oiajil, e4 sjics loi:;s roi-ii|-.cr.iiuli iicctluiii aiiiib-a :
i,-ii ; et III labiilarris ejiis urbis viulln s,ilii digna rr- (|ii;ire nlliiniis rei cx»pcolabalur cvonui^, IiisloiijB
vri^M- »»(' (lcir. C(tiiiiiiCinl.Tii(l.is. iXiiiio ipsi» 440 autlorc liiiilio),
Iiiii<- (loiiiiiii! n-ilicns iiiiiniicod rllistoii r (inrniiiii- A-tnrius ulriiisqHt> niililia; (iii\, ad liis|<aiii;>s mi-siis,
posiiii : 11 orliri<li '3l>, :r(aiis\crosii r (»i,eami|uo D. Tai raconciisiuiii ra'<lit inuililudineiii ; ;t»no sc-
IIioro:iyiiio(li<:ivil ;ic iiiis l qiii (aiiion aii(e paucos aiiqui'iiti conteia ripj-arcre coepit mciiso Dcccnibri,
i:os vil.ini iiiolioroio s«ti liiits iipii.i Siipcios fuera! ; ta- siihseqiienlcm | e lilonlii* , et jtr.rseiiles belioriiiii
iMcCsi cju- rci iii Ilisj' uiiris f;im;i iioimIiiiii p rvoi or il : pl.i.;ns |i( rieiidoiis. .\sluri(> snccessor ilaiiis csi Me-
II 10 (1 M;i:iiis cju- icin|i«Mi-- in llisp;inia srriplor, rclKiiidis iilriiiM|u-.> milili:c «lux, naiu noUili^, ci
;iiino noiiiMii 45r»-rnliii Qn-, iffpnr,- S. U>erony>iius cli>qiieiili:c iiieriio, vel m:ixime in pxeinaiis sluiiit»
obiriit, r,'f.re;ii(nii ^cinio )U)i! cdul't. Morle isilin iii- R volcrilnis coinpar.inilMs, iilri qnc lidro, D -xlro per-
•-iiis fj(i-iiiio(liioi coiiipcil.T, ( iim lilior iic-i* nd ojns, n"<cssaiiiis. Deiiiniti aiino 444 ScbasMaiiiis iiiiiilix'
i!i|) ii- lirfo! c;i, niaiins pci mmhc iinii (lossol, ;il- dns, Coi slanliiiopnli \ny.\ lapsus, cl ad Tiieodo-
leiaiii cxicr imi.o-nii : inulli-qiie locis inciiplo- rcdum Gotliorum rrêm venieiis, coni|uisit;iin &ilii,
lavii ci aiixii, iiain e; llieropymi inoriem 'n ro :iii- i|iia poluit, Baiciaoneiu lioslis ingrcditur. Inieica
iioia-so lou-i.ii ad aiiiiiim noiiiiiii 4-26. el iia landcin l)<;xicr, no:i niiinis pairia- calainitaiibus pertasus
aiiii<:(i rl consaiiguiiico suo Pawlo t)i(>-<i<t Clnoiiiccii qii:iin seni >, cl lalioribns coiifeciiis, ab bac liice rro-
niK luiii dic:ivil : cnni iilliiiiain ci iinpi suis«cl tn.iniiin pius «'-t ;
qiioil «'jiis coiiliiiu ilnr M. M (Xiifiu- lesl;iliir
amioCliri-li 4(0. cui rciuo :ri;i C:i saiis 47.S, :i Roina iiiqiiiins : 7»« C.iVi. 48-i, ituito tero ClirUti />.>-
'
vcro ' iidila aiiiio 11!)! ,
;i lai s sii:r '2, j:iiii imi- mini Aii. Fl. Lucins De.rter jene decrrpittts ohiil iiii
|. ciiic (lccrcpila, iit ip-e in (alic Chronici ;issciit. kalendas Jnlii fi,ircinone ; vir planedoclus, prudcut el
Oniil :iiii. m in <'ftusa fncrlt, iit cuiu ci susriipscril pms : eo ccrte iiinllis pr;riorciidus, «[Ucd mulli quae
aiMio «iO. Iiiôii.iiii iiiliiluiiiiiMiS tcriiiiii.neril ;iiitio ad Eorlcs ;r universaiis gloriani s;ieciaiit, soliis ip-c
4r0. ei lotniii dei riiiiiinii -ilcinio inv"lvriii, ip-e scripio Citroiiiro posteris patcfecil, et in rebus
n<>ti 1 xpticat -
cxisliiiio .nilom etiam in lioc ITicro IIispaiti;e pilri:i' sii;i' ililiicidant.is |iiiis ca-ieris labo-
laind.ii imit:'ri V. loi.-so, ijni ali iiltiina it;iriior dc- ravit. Kl<Miiit eiiaiii in l*o<'lica, iit indicat cpiia-
rpni';ili liisloiia iii ChrtMiico siio jlisiiiiii t : itnotiiain ph'Uni, quod .«.rpnlcro Ai:MiIfi rcgis nppnsiiil. rl
C'i fiiie coiileiitHK (:iii il!»;) rcliqnfin teniporh (sralium mannori inciili ciir.ivil, proui liotliequc cx parie
et Tlieo ior,!i htiioris fiisloritr slij'o refcrvavi : uon quo visitiir nar<'iiione ; nuile a Va-.TO, Moralo, Nonio,
dc frij liniucrim libcic el rere scriberc, limfr enitn Puados exscri|>luiii est ut ab ipso Dcxiro aJ cal- :
Dci linniiiium Cnu'<rcm expcltit. scd quoniain debac- rem Cbroiiic: poiiilU;-. Porro Cbronicon ip-uin qiioj
rhaiitbits iidhur iu uostrn liiibnri.s, inr rla suiil om- a multis aniiis l;iliierat, cx parle rcporli in rsl, vi-
i'i«. S c proisiis d •
Dcxiro crodeiid. iii. qtli doliai- delicct a naio Dontino us<pie ad fiiicm, < iiiii i;iii rii
( liaiiii' narb.M;is iin'ioiic-;, iiiitiiruii., AI.mih-;, W.mi- (•% probigo Aiirl(!ris con^tci, nl> orbc coiniiio iiiitiiu)
d.dit-, Sii. VI s ri (. il.o-., siiisiiK I ( cii'1s iii (•vitiiiiii fiiisso us.jiie ad aiimiin Doiiiiiii 4/^0 Prior par- :i
Ilis|iiiir r'Mi-p<xil; qiioriim liisloiia laiiori stylo (apiie usiiiic ad Ciirisii iialaleiu aillmc cnm liiiris
scrilfnd.i eral, qiiaiii Clironicon palcKlur, cl doin pulvernleiilo ali<'ujiis bib1ioili<-c;i' aiignlo l)elliiiii
baccliantibtis adliur 111 iios ra B;irbaiis, iiirert;! eraul {lerit. Faxil Deu^ ul quandO'|Ue lucem Tideal, ad
iiiiiiii... âm tnmctsi ab anno Clnisii »09 liis|ianias ni.ij<ircm sui gloriam.
iiitrassr .1, ips.isque Barbaii inler so divisissem.
SELECTA VETERUM TES TIMONIA DE FL, L. DEXTRO.

S. IIiERnNVMUS. \) |;bri, qiiani siipra apposui. In Apoligia ii ad Rufinum
In libro de E< clrsi:isliris Scriplorilnis ,
pone ;id rap. 6 : Anlc dcceuuium (M) cutn De.rlcr atr.icus meus.
liiiciii : f>,'.yt.'r Pac.ani , de quo supru .'i.ii , {iliu^ , ffui Prwfeciiiram adminislravit Prcriorii, me rogasscl,
clniUi^ iipiid snculum , et Christi fid,! dcditns . j\riiir ul uucUirum noslta' iciiijôuis <i ii.diccm lc.ierem.
ad lue oirniiuo lam llisloriam lexnisi.c , quum uccdmn

SoPHRO.MLsOr.Triis scr picr, syicbionos llicronymi.
leiii. De PaiiaiiO aiiiein dixerai : Pac:iinH.i in Pij-
rriieri iugis Darcilona: epi.îcopus ca.^;i!.:;c et eloiitt, i:-

Aj^tso; IIx/.c/vov , ffeci oj -rcdiipny.u. -Ah:. \i'j.-r oh;
.
s-/ TO TO/fT£iy Yui -Ti ToO XcîTT'..^ mTTi" 'jroiôixiVy; ,

lid , ci lam rila iinani scrmine clarns , scripsil ,tiin
ti; i(nci.','</. Oiniilo C|ristoIaiii nuiicupaioi i:iiu ejiisdom Ttv« OJ~w «viyvoiV.
Si SI.LECTA VfcTERl M TfTSTlMOMA DE FL. L. DEXTUO. 2i
M. Mammis ,
p|) '^c 'p'is Cx-ar.-nifjiisiMiiiN . Drxlri A »'(txima quoruiiulnm tibioium petnni.:. Inl-.i bailinos
(ioiitiiitiaii obiil anni) Dotniiii i/lG.
I' ,
cniiii Snrraccnos noit suppclit copia rnutn ;.e<r<s.Vi-..i-
Exsi.il fjii-> ejiisiol:» ;ul Argibaiiini cpiscopiim niin , tuduni ut habeaiis bonvruin libtoniin copiiwi,
rorliicallnisem , \idcliiol : Dolui iiuidein vicctn tuain , quod itn dun.er tilani
Sancto e'. vawrnbili tloniiin) .Xrtfebiito [W. Argiuvitu] c.ti>'as: ied solciur te in luntis <in(juyliis ,
quod tiiut
episcopo Portttcnlkmi , 3/. Maximus suli te.n in Do- b(:rns i)n.''t: r ovJ'iix luis cs solalio el auxilio. C/ii--
iiiino. luon quod pvlis, :ii liac hibliotiucu rcinri , in vennia

Cnin estcmus in nrbc regia ail ciinciHum cvocati d inenibriina de^cripUtnt ; adjiciijue ul jnssus siitn ai.n >-
(loniiuo nostro {ilorioso regc Fl. Giindetiiuio , sape riini seiicni ad hac iniiuc tenipora , tW cl , nd ar. m
intcr nu$ cnnvenimus ; cuuiquc sernio tnulius e.^set lie 060. Et qrululur nifii, qtiod cutn T* /. ii>, ibi sub jt'-
hislorin reguin ,
qunni >wn inulio unle in luiCin tdiile- ciisHiiio pra'siili' Toli luno Buiiiio subdiacoiius fui . iit
ram, lunc ad rcldlutn nostrunt dcdttxil sdtictilas iiia , Jtaliiim proficihccrcr , alujitos hisliiiur libro.\ mi > ini
se vitlc haberc continuationcin ijiiniimoda' Hi^.oriu'., asporiavt, in iiuibus ordine cral scries cotlecla nn <i-
quint fccit Fluvius L. Dexler ,

quod sntis vcrecuiide ruiii cpif^coporum ,
quos ct in hac bibtioiltcca it','. li ,
ab humitiiaie nostra flagHnsti. F.t cum Jo ,

po tua in ju^su , ui credo , Sancti CuroH Magni ex Hispainu
mc benevoleutia , et ineA in tc ob.^crvaulia iiiihi jubiri' B atlalois ; ntios ( i'( aiunl ) ilH obttilirat sanciissin in
potuisês . maluil a me sanctitas tiui precibus conten- Elipandus nrchiipiscopus Toietnnus ,

po.s/f/Mrtm ilhmi
dere , quod quasi pro jnre tuo posset iinperarc , lel erroris .s',.i de .\doptionc Chrisli pocnituif. Fcci quud
potius ctigere quod juheret. Scqueniur ralionetu ietn- juitsi,sti, bealtssime paler; <;n volo cona u.^ rc!>poiidciit,
porutn more notlro per aras Ca^snris, et annos Christi, lu vidcbis qtii juitsisii. Vale, et servitm luuin exsulein
mnqis quain annos Vrbis, Cowûluin, aut Augusiorum. cxniit Dco cummcnda.
IJlina.ii tain dtitqcnier fcccrim iniperula, qunin cona.u^ No (jiiis iii liac cpislola offfndat, .TDinvnlVcilciim,
sum exteqtii tibenter ! Pioduxi iiaiitque rerani narfa- Au(.li»iom araiii tiim aiiuo (oiifiindeie , ><'ii |>ro
tionctn ub ara Ca'snris 469 , cd wram (j50 , td csi, ab etidom siiniorc , iil nuiltos siii a-vi fici-se pioliat
anno Christi 451 usqne ad aunutn Chrisli Glî ,

pntilo Moi. le> iii Air.ii|iiil. Consial ox < o (iiiod Fiiilir;iiiliis
post niortetn Fl. Guiulcinari. piop.axil Aniipodosim siiam ad aiiiiiiin Clin^ti 9G0,
In Chronico vito ad :iniium D.imini 44i ogil lia loiiipoie scliism:iiis Leonis ci Bonedicii. Forio Bo-
DcJilri mor:c. Dcdiinii^ (jus xciiia iii Viia Aiiciori^. iiiliis Tolel.iims , ciijus rnisso Mi!i(l;:icoVm^ dicilur ,
fiiil ejiis iioii.iiiis iii sodo T(dot.iiia teriius, qni. lesle

IIcLCCA, cpiscopos (>;csarnii{;u>laiiu$. >ixit :iiiiio
D .iiiini 8C0. .luiiaiio iii Cliroii., oloi.lii^ fiill ai.no D( iiiiiii 0;C.
Ex>lani addiiirmes ipsius ad r.hro.iica DeMii oi C „y,^ I'oitiignllciisis «'pi^copui, alicr ex ancioril iis
Maxiiiii , iilii inior calofa do loinporc siio loqiiciis , liis!ori:iL' Composielhiii;!', vixil ad aiiiium Do-
quo iiiiiiiriini Hisi';iiiia sub ji!j;o Sai niconoMim go- m\i i 1100
mcli;ii, ail : Sano! Scriiilunv Arabicc Irunslalw n prc- lii ( o.Iitc pcrvcliisio nis. iii membraiia, cliaractc-
sbyhris catlii t.cis haben tir, el cunt st7io/ji» circumfe- iilm> l.nilii. is oxara 0, (p:i oxsial in logali (oenobio
Tuiilur : prawtpnc Soiuni Tislumcnlum , Fpiitolw S;iict;i; Cruo^.s Coiiiiiiiniccnsis, ad c.rocin liisloiiaj
Paaii. Apocntgpsis S. Jnannis, ei libir de S'iiis Pa- Saiiipiii Asiuritoiisis cpiHopi, roperiiiir epistota
Iruin, ci hisloria Laiiiia Fi. Lucii Dcxlri, M. Maximi, rhi;i.iii>> e| iscdpi P(irlUi.;alleiisis ad Maiiritinin Dra-
et nlioruin , el Chronicon FAtscbii, cl libri de tivilale c;iioiisom an IiiopiS(Opuiii soripla, qiia rc-^pondet ad
Dc! S. Ai'qusiiiii , pn pttrca quod juin liugna Latina iiiicrr(n;:it oiioiii îl>i ;il» o faclaiii : fiiissoiilne olim
eraueMcbai. Vtdc iiuo lioiiore ii:iliiia fuil omuiiiioda iii c;i .>odo aliiiii aposiolici legaii per imiversam
Deviii ili^loriu itl s loiiiporilms iii llisp.iiiia. Hispai.i;iin? Iii ci referl ad vorbiim seiilenliam ex
Li:'riii(.4M)i.s, su!id!aci<nus piinimn Tolei;iiius,deinde Cbronico Doxlri pditam; qu;e rtporilnr ad ;.inium
Ti(i:ieiisii diacoiiii.-; , vixil an. 900. Domini 91, assorllipic Dcxlriim 0|U!S suum Orosia
Exstal ojus epi>lola pro (Oiiiiiiiiaiidis Dcxlri , ci dcdioasse, iil ccdex, (iiiem pmlVrimiis, liabcl. Piacet
Maximi Clin.iiiois , riijns iii Bibliotlioia llispaiia D nulcm Inlam darc epislolam, quod miillis locis iiobis
iiicntio fii , c'.' admiiiitur a P. Gabriete Va.^quez profuliira sii. E;im \erocx ;uiiogr:ipiio iraxil docl-s-
loni. I, iii III p. D. Tbonrr, videlicct : slmiis vir, amlcui-qiie iiosicr Gaspar Albarcz do Lo-
Sancta Vntrt licgiinundo episcopo Itiherritano sada, ciijus doiioeam IJIysippoiie missam accipimiis.
,
Enlhrnndiis inulilis servu.^ salulcni. F.pistuta Uugiiitis episcopi Poriuqatlcnsis : Domiito

Cralissinitim fail , bealissime Valcr, ac doniine liico Munniio archicpiscopo liracarensi satut ;n.
mutlum veneraitdc ,
quod Antipodosis noslra , in qua Invcniu S. Pctium Hnlisicnsein fuisse tn Ilispania
nunc curmine , iiuuc prosa tttdo , landem ad manus vicaritim S. Jacobi, dum in lirilannias et alias pro-
luAs perrenerit. Ncc mitia.-i jucinidnitt esl quod milii vincias perrexil, quii vero poiesiale, penitiis ignoro.
Jtibi s, ul in Fuldcnsis o oiiaslirii b bHolhcca. ubi iihiic Suit eiiam ipti diciinl, cadein func;uiv, duin ri.ril.
cxsul coiuinoror, qi;a'rerem itbi DnlriChronicon, quod Hujvs vicarice aucuir, ci allerius a G. Pclro vposluto'
Maximus Cwsara iiguslanus episcopus, rogaUt Argelibaii ntni priiicipe coininissa\ esl CaUutonius Bracarcnsii iii
[Al. Argio'ili] epi.scopi. canthiiiavil , ct si vacr.rem ad Vila fjusdem D. I'elri |Soil, Bracarrusis^, qtuv citm
noslra lciujma peiduccrcm : nam dicis laborme vos frfiis saiiciorum Uispniwrnm aclis, in pervdusto coJus
; :
z5 FLAVIUS LUCIUS DEXTER CHRONOLOGUS.

membraneo scripla'de mondato Argioiiti quondam hu- A /i/««s Uispaniasadiit,urbesqueomnet cjutluslrat.Q\xx
jus sedis [Scil. Porluyallensis], episcopi,

apud me concordant cum liis quae Dexter scribit eodem anno.
est : sic snim habet. HoNORiis ArcusTODCXENSis in libro de Script. Ecclcs.

Sanctus Peirus civis Dracarensis, qui el Samuel sub numero \Zi, ad annum Domini 590, Quruil
aniio Doroini 1120.
diclus, a S. Jacobo Joannis fiatre, Zcbcdai fiiio susci-
Dexter, Paciani filius, clarut ad tccculum^ et Chritti
talux, iu episcopum Bracarensem consecratus csl;et
ejus ijeneris e tribubus disper- fidci deditus, lexuil omnimodam Historiam.
ab eo missus, inullis ibi
sis, el gcntiles conrertit. inde digressus Tydw, Iria- PiAPHAEL VOLATERRANIS lib. XT AnlhropologijB,
per lolam maritimam oram, ad pro- liliera D.
que prwdicat, el
ti/j//iiwm[ltl esl Promont. Lumv scu Dexter, Paciani pratulit (ilius, rir clarissimus, et
vwntoriuni usque
ilhjssiponenHe] sive ct Ultjsseum : instituitque ex disci- Christi fidei deditus , ferlur omnimodam Historiam
secum cdduxerat episcopos, edidisse, patria Barcinonensibus, Prafectus Prcetorii
putis sui magislri, quos
Porlucalle, Eminio, Conimbricw, Olysippone, et ulira Theodosii principis ; cui Hieronymns, qui hocc teslatur^
I\'erium promonlorium [llodie Cabo de Finis terrw] librum de Viris iltustribus dicavit.
alios; el ad ejus exemplum non in una tanlum cnilatc CoNRADCs GES.NERts lu CaLilogo tcstium verimiis.
ccmmorabatur, srd zelo fidei , meditcrranea , citra et B Dexter , Paciani fitius, clarus apud taculum, et
ullra Tagum, populosque iibi commissos ambiens, Chritti fidei deditus, ad me omnimodam Historiain
^gilaniw, Catlcnsice, Emsritw, Ambratice, el in aliit texuit, quam tiecdum tcgi. D. Hieronymus in Vir'.t
Veitouum, etLusitanorum urbibus verbum Dei disse- iltustribus Script. Eccl. quas Dexlro huic («f opinor)
'
minal : el transacto nd Pannonias Durio, in Braca- inscribit. Sophronius Hieronyino familiarit, qui hune
ram Augustam rediit. Quindccim mensibus vix fere tibrum Croece verlii, indicat hunc Dexlrum fuisse prce-
elapsis , ejus magister Jacobus ad Ca'saraugustam cedi- fectum prcctorio.
culam excitarat, in honorcm Deiparcc Virginis, crea-
Antomds Possetinls societ.itis Jesu, in Apparalu
toque inibi Athanasio discessit, et Bracuram venit 6.ncro, liil«ra D.
Mbi sacrat eidcm Domincc, cum Pio Hispalensi, et Et- Eadem habet verba qux Gesncrus.
pidio Totclano cpiscopis, et aliis ex primis ejus disci-
pulis atiam (ediculam in quadam crypta, prope balnea, JoAXNEs RiocBE ofdinis Minorum de Oliservantia
in Compeiidio temporum, lib. u, cap. 24, col. I.
juxta templum nb /Egypliis Isidi quoudam dicatum.
Et inde Briyantio navim iranscendens, in Brilannias Dexter, filius Paciani , Historiam omnimodam ad
Hieronyinum tcripsit.
appulil, relicto Bracarcc S. Felro, ejus vicario, et
primario interalios, quos sacraral in Hispania episco- G CfSAR Baromus S. R. E. Cardinalis, loin. iv
Annalium Ecclesiastic.
pos. Hactenus, utcredo, ex Caledonio. Subinfcrlvero :
De prima Legatia ad Hispunias a B. Clemeiitc Agens de S. Paciano Barcinonensi episcopo, ad

missa, xic Dexter Vaciani fitius in iiisloria ad Orosium, annum Domini 388, subdil : .Ad cujus filium prcefcc-
qxiam in eodem codicc dtscriplam iuvenio : Phitippus tura prcetorii insignitum, idcm Hieronymus , ut dice-
inus, scripsit tibrum de Scriptoribut Eccletiasticis.
cognomento Philotlieus, qui prius corpora sanctorum
muftyriim Gervasi et Proihasii civitim suorum iledio- Anno vero Domini 592: Sed esl (inquit) utS.Hie-
lanensiutn Mcdioiani sepelierat, conversusquc in campo ronymi tucubrationes singulas in hunc usque annum
Laniinilaneo a B. Paulo Apostoto, illnm secutus adlice- XIV Theodosii imperatoris ediias, perfacile euumeras,
sit Ctcinenti, a quo letjalus missus in llispauias, Bnr- si (juw ml fineiit habct in Comntentario de Ecclcs.
cliirtciie, Ccesaruugusta;, Ydtentia;, Totcti, Hispali, et Scriploribus teges. Scripsit illum ad Dextrum v. clar.
ift-mvltis aliis urbibus pra^dicat. Ah. Cornel. Patma, quem pra;feclura pratorii decoratumfuisse ipte trudil in
V. C. sive Tolelano, duumviroquc Chrisliano [deest Apoloyia contra Bufinum dum ait : Atite annos ,
M. 9tarcettus\ Tolclum vcnit, ibique sedem lolius Car-

feriiie deccm, cum Dexter amicus meus, qui prxfec-
pctairiii; [iiielius Hi^pania\ primarintn constiluit. De tiiram administravit prxtorii, me rogasset, ut aucto-
mutia idrm Dcxter, D ''"'" "«sira: rtligionis ei indicem lexerem.Jnter c«-

aliis lcgniiombur. tt itaximtis Cw-
teros iracialores. Scripserai ante idem Dexter ad
saraiujuslanus episcopus. Unde rideat Serenitos ve-
s!ra Cxlcra dccrani in codice unde h.xc ex- ipsum Hicronynum Uisloriam, quatn ipse tettalur his
tr.ixii Losada, narii ab aliquo pl.igiario (proh doior verbis : Dexlcr Paci.ini , de quo supra dixi lilius. Scd
!)
ad toopcriendas veuilaruin r.olus, folia circiterten- ea dispcndio quoque nostro periit.
tum abscissa oranl, ui foliorum radices, qu.x nian- Aiino item Domini ^95 , (om. v : Sed et dixiittus
seraiil, paicnler inJicant. DextrHmpra'fcctumpr(vlorii tempore Theodosii, ejus-

dcm quoque argumenti tucubrationem etaborasse.
JuMANLS rETiii nichipreshyicr Tolotaiius, in Chro-
nico ad annuin Chnsli 51), fli>ruit 1100. Abrah.vmls Bzovitis ord. Pr.-vdicalorum, tom. i
lit Itadiiio conslans csl ab aposlotiiis Hisioria" Eccles'astica:.

hucusquc
duclu innpor.uut, mntioruin eiiam tcterum Torquati, Ad annum Domini Zk adducit verba Dexlri , dc
Ctesiplmntis, Uotioraii, hletantii, Hexiri, M. Maximi, prcdicalionc S. Jacobi apostoli in Hispania , deque
Jiidori, Bedce, aliorumquc leslimoniis, anno Domini 56. cjus discip ilis iiam j.im ad manns ipsius ChrcnicoB
«Tfs honorificacausn, S. Jaobus apostotus Zchedai cjiismodi, cum sciips-t. advenerat.
;
2S CnUOMul DtXTlU APOLOGIV. 2(J

Consnllo reccnliorum numerosam catervam nu- ^ "c l.xdium I.ccioribiis afferam : eormii taincn noa-
ciorum, qui Dcxln Clironicon recogno^cunl omiiio, nnllos in scquenli Apologia rcfcram.
CHRONICI DEXTRI APOLOGIA,

AD LECTOREM,
Qua ipso in limine admonilus inofTenso cuncta postmoduni percurrat pcdc.
§ !. Qure et quanln , vmnmodnm fimic Wis/omm contenta, plurimi liaberc (errant qiii exisiinnni in
(jermanum Dextri fi tiim esse coiiiiticant ?
C(ciiobio Fuldcnsi exscriptuin fuisse 1 odiccm,cl in ej ts
Qiiod olim Magtii Arnopigii:v Dionysii ac- ailhuc bibliotheca perni:inerc , cum lanien T-nralba
scrijilis
B
qux cum diu hiuisseni, tnndeiu inventa et in
(iJii, soluiii asseruerit, quod codcx auiognphus, Fulden-
Idcem dal:) magno fucrunt Ecclcsi;!^ catholicx adjii- sium lnerai). Cum vero ncc dnno nec prctio, pater ,
iiichlo, id quoque ejusmodi L. Dcxiri Oarcinonensis Thoinas oiiglnalem codicem ab ipso exlorqucrc ne-
Clironicis accidit ; qu;c quidem .'mic inillc ct du- quirct, copiam illius ul minimum exirahcre oblinuil
cciitos aiinos scriptu, po^t niulla sxcuia in vulgus quam illico in Uispaniam misii ad P. Ilicronymum
cniissa sunt, iiigenti etiam cuni fruclu (ut sperainus) de la Hijjucra, cum litteris daiis Wormatix anno
Ecclcsiasticae bistorioe. C:cierum quemadmoduin Doniini 1504. Lilierje ipsa; ct cojiia Chronici e Ger-
illisolim contradictutn fuit a nonnitllis, quod prrctcr mania miss.^c , a fidc dignissimis viris s.Tptus visx
oinnium exspectalioncm quxdani afnrmarini ; iia pa- et lectae sunt: et cgo siipcr le hac convcni Toleti P.
riler et in liis , quibusdam scrupuli orii sunt , quos Francij^cum Portocarrero ejusdcm Sorietaiis prc-
nuncoperse preiium erit sedare; iie forsanlector eis sbyterum, a quo aiidivi, vidissc se ac legisse pro-
alsterritus, fidem quam jure |iron)erciur, auctori priis oculis Chrouicon et epistolain P. Thomx de
lanlo deneget. IJilnam autein Dexiio diirotiir alter Torr:ilb;», cognovisseque iiianum et suscriptionem
Tlieodorus, quali Dionysius fruitus est, facilius si- ipsiiis, ci utriusqiie liubere copiam apud se : idem-
qiiidcm apud oiniies hoiiorc m^^rito donaretur; sed C que tcstatur in prologo libri de Viia S. IMcfonsi
co nihiloniiiius delicicnte, si non aucioriiate eluci- qticm typis excudit M;>lriti anno Domini 1CI6. Tan-
datoiis, ratione tamen (qua sola iiriprx<senliarum pe- lofum igiiur tesiium auctorilas omnem ambiguita-
riculum facere volunius) \ircs suppeditante , non tero tollii, cum procul dubio sint omni cxcepiione
duliiamus voti compotes evadere; niulia enim ct majores, utpoie doctrina insignes, religionc conspt-
niagiia sun(, qua; id ipsum convincant , dc quibus cui, zclo veriiaiis prwslaiiies, el lales quod rebiis
nuiic disserendum a noliis est. ni.ijoris momenti, ijuarum alias nuiarct fides, poiidus
rriiicipii> nemo est qui abniiat , magui ponderis aiicloriiaiis pra bere valereni. IIuc acccdit, qiiod rcs
esse oportero Cliroiiici hiijns aiicioriiatem, si semel ipsa noM iiitra privaios parietes acta cst, ct iiide in
de auctore constct, esse Dexlrum illum nimirum luccm data, sed :ib anno ipso l5Dt quod c Gcrmania
q suam omniniodain ilisloriam Hieronytno nuiicu-
i in Hisi):iniam Clironicon P. Ilicronymo niissum,
l»:ivit cum siq.iidem Docior s:inciissiiiius sxpius
: praestiiniissimis totius liispania^ pr.clalis, doctorihus,
vclicineiiier laudai, et muUuin ei tleierl, uii ex ejus ct priiicii>ibus ab co commuuicatum fuit, ct pro lc-
Viia liquel superius a iiobis txaralî.loiaigiiurcnusa gilimo habilum ; ut miriim sit , id ab alirjuo iii du-
nrisira in lioc versaiur,ut osieiid.imus, prxêns opus biuui verti posse. Recognoveiunt illud inter aiios
Irgitiiiium iuentis sux* pariuiu fuisse. Qiia iii re D illusirissimi ac revereiidissiini douiini, D. Sancim
qiiidquid dc aliis sii, ii cerle, quoruni beiiericio ad Davila Gieneiisis, Seguiitinus, ci Placentinus succes-
iiKtnus iiosira Chioiiica isia pervenere, lanta pollcnt sive episcopus, in lib. S. Viialis archipreslyleri To-
aiictoritaic, liuita veriiatis siii- (ritale, ut de re ipsa letani, ct inarlyi is , et in opcrc suo Ue vciierationc
IuHus reliiii|uatur locus dubitanili. Hi .sitnt Rll. reli(|uiaruni : D. Berirandus Ludrou de Guevara ar-
patrcsThomas dc Torralba, ci Ilieronymus de la chiepiscopus conipostciluius, vir tola Ilisp;iiiia, Ila-
lliguera , Sociei;itis Jesn prc.^byteri, eruiliiionc liaque ob iiisiguem erudiiionem notissimus, iu lih.
conspicui; c ijiiibus Tliomas, durn in Germ;inia vcr- de Ailventu S. Jacobi : D. Prudcntius de Saiuioinl
s:irrlur, Dro aii^picc, incidil Wormacix* iii coilioem cpiscopus Tudeiisis, ct Panipilionensis, uc rcgins
ptTvetustum niciiibraneiim, manuscriptum, iti quo hisioriograplius, in lib. Kcclesi* Tudcnsis, ei D.
cliaraciere Goihico exarala eraiit Chroiiica Dextri Alexius de Menessen archiepiscojius Bracarcnsis; et
et .M. Maximi, laniopcre a viris eiiulitis desidorata. ante ii>suin D. Augiisiinus de Jesit ejusdem sedisan-
Lr;:i lunc forsan cod^x i!Ie in m:;iui d.i»,;! ciijiisd:iui tisics. qui ea qua; in his Chronicis nd niclioiolirr.
civis Worma'.ie:isis, ';i:i i.^gcnue fasius !"uii, sc euin suam spcclantiLus anooianttir, ipse in archivis ar-
c Fniilcnsi 'nonachorum cel.cberrima biblinthcca ac- chicpiicopalibns scorsiui ;:sservari fecii, quibus alios
ccj/.sso. ci pro vcncrsuda aniiquiiatis liisioria in eo innumeros uddcrc po^seiii, quorum judiciuui m;i£iu
27 FLWIUS LUGIUS DEXTEll CIIUONOLOGUS. 28
procii) (liiliio ponderis csse pnblici 'psorum aclns cl A Mora. Lu iiiicriin f-iloam Jârncei.os noM soluir in
scripla lesianl<ir. Cliris!iaii'>s, si-tl i;i ooiim eli.mi liijros movi>se p r-
Siib<li lant «iliioniiini? n<ii!iiiiili. eo qnod liihil se(ulioiiom, (inod S. (jilogius scrihit iii Men.oriali,
jlir liis Cluo-icis niidiiiim Iiaci;>nu5 essei iii Hispa- qtio tcnij orc liiiros oiH!!(^s oporltiil rel abscoiidere,
nia, cl a neminc anliquorum cii:treniur, ciiiii inmen vel f'ii-as miiiere : el diibinm non esl mullos perjc-
iniiii polius quam in Cemâiiin, aliibve exicrnis pro- culionis r.iliie pcriisse.
viisciis, uipole iii ra Mripl», (!l eiaborsts, serv:iri Long'!; eli un .'i veioaliorrnnl, qni exisliniaiit, usque
dcbuissen', cl :ib eriitliii> lliîmnis legi, cl piibiic^jri. .td Dtiniim pfaTatum !i>94, qiio P. Torralba eiim iii
Scd veliem cgo, ut .iliis iitMkis Hispanonnn :iiiti- llispaiiias misii, iiiimqnam ab :iliqu<i cignilun), :iut
qiioriiin libris Uxc ipsa (•bjiterciil, (jiii exlra llispa- leclum fiiisso Devlriim: i|iinnd<) qnidem re£;iim Go-
iiiain iinciiii lypis d;i'i siinl iti l)iltli'illiec:i Vcl. l*P. liioiiim icinpoiil);:s :i M. .Miximo C:rsaraugusl:)i o
Sil in cxcmplum Cbronicoii M;ilii, (luod al) flispiitia e, iscop ) (.liriuiinnii ipsiim co linii:itiini esl tiM;ue
piTiersl. el lamtii :ib llcnrico Canisio prim«:ii iii ad inniim Dimini 6l'i. Ouod si S. Iîdoius soiius
Ccnu.inia iiivenliim, cxcnsiim fiiil, deinde in Gallia M;uinii meminii in lib. Scripl. Eccles. seii Virornm
a Joscplio Soaligcio, detnnm Parisiis multo !ocn|iIe ilhislrinm, ct no-i Ocxlri, idcirco fuil, quia Dexicr
tius a P. Jacobo Sirmoiidu socicl:ilis Jesii. Notaiir.j B cril jam eidem cilalogo a 0. HlcrDnymo inserins,
oliiler iii hoc aiut'>rc, ijiiod nt (idoin (odici snn cii M:i\imiis vero nnn ernt. Kiir«ns leinpore S.irra o
ciliiirci, suffiiere crcdiiil, iliccie ; A///vr noma; rii!- iiir;i' c!:idis ;id nnniiiii nonii..i ? 60 iu luin ciiiiliinia-
(lari foeplufn cs/, ex aii ifjuo vidfliccl codifc uosiro^ tnni e^l nl- F,iitliraiid.) siihiliacono Tolet.-^no, cnjns cl
(luem iiui Homnnani tdiUouem fuiuvil, qiun l'iiriiiis M.i\imi npusc;;!;! simiil enni DcXlrO ex Fuldensi co-
fsse (luilifrat, Parisinnem nftp.Uavil ; v.cs Meleusrm dicc ex criptn fiicrc, et mi-sa in !!-spaniam : timctsi
polius diiiuri erauius, (luoil 3le!is ol'in ex'cri])!um ar- IOiit!!r.itidii< adlinc etciisii'; non sit, qnia nd mai-iis
bilremitr; inde ce,le ad »«; cx nioauslerio vo.i UjnoliU, R. P. Jonnnis Calderoii promulganlis Crsaraiigustc
nec obiiciiro pcrvenerii, Q;i;)ni() niajori, quiso, ;ui- ( cclcra, non pervcnernl. Al de his xqnc for.'-aii .'1;-
cloritate DiXlii Chroni(ônc\ul,:;auir ,

qnod noii solnm 'jnis .idhuc diibil:il? hnlico vicininra lesiiinonia qn.c
c.v cod ce, iirlic, cl coBMidiio iion ! l)M «r<i, iiec igiio- idein tonvincanl. Ccnimbiicae in bibliollieca rci;ii
bili exsciipUini arbiir.imnr, fêd dc l)is ohinibos C''f la convcnius S. Crucis ordinis Catiouicornm regnl.i-
iiOiiiiiKt, el pi(d).ttos iv>:o9. pr.fbemns? Yiriiin (:iil lini!! S. Aii;;iislini, in Codice pervetusio charaf leri-
rcm) (|Uod iii lli>pani:i Cbronica i-la inodo non re- bns Goiliiii- ( xar.ito in iiiendtnnn, Clironicon Sa-n-
peri;intor, pamm ref-ri, cinn Sarracenica; c! k! s jiiri A^lmicensis episcopi conlinente, niicsi episiola
tenipore rompertnm sil, Caibolicos lilnos suOs in nli.i C Hiigoni.s cjîsropi de Pono, iinius ex .uicioribus lii-
transtnlisse loca, quo ^ccnra a bnijinrica raliie red- sloriic C'>mp 'SleM iii;v, scripta ad M;iuriciiiin Bm-
derentur, eo snne inodo qiio dc S. Donati» legiintis cnrenS' tn ofîscopnm, in ((U:t nfliimit, Chronicon
npnd lidcônsnni lili. de Scripioriims Ei"clis. lem- Dexlri ;id Oro-itim srripuim, ciim M.iximi cmMnu ;-
porc perseenlionis Wnndnlica' in llispaniani ititrtam lioi"", esê apud sc. in codicc ms. in meinbrana pi r-
lilirornm snpi'lleciilen! iinîgio impoMlnitt mldnxi^se. velii>lo ; < I qi.rd..in verba de Dexiri Clnonico ndiln-
Sic cl (odex nosler nd Geiin;ini.e pnries cniii .•diis «it : aii siijnidem inier c.tI ra : De prinia le(fUiia ad
libris transl.itns fnii : ejnsijnc lei S'ni!il cnio ipô in- Hispnrnas a .'•. Clenicn'e uiissn. sic Di\viei\ Vaciani /i-
ve^^^nm csi perpii iinni le>tiii,oi:iii!ii, Ciis ola vi.leli- lins, in liiitoria ad Orosinw, in eodcni C.odice {qui ajmd
cc. Kiiibraiidi ad Retiiinuniliim lliberrilnnisiii episco- nie esl) desiriptinn iiwenio. Philippns rognonieuio
pum, aU cujtts < .ilceni h;rc scribil : Gratulor mlfii, Pliilo'!icus, qiii prins corporn rs. mariynim Ccrvoti et
(juod ctvn Toleto, ubi sub .'inncti^sinio pro'sn!c Tolc- PiollinsH riviuin sitorv.mMcdiolanensium, Mrdiolaniê-
tano Hoiiiio tulidiaconus fui, in llniiiini proficiscercr prliern! ; couier.^-usquc in canipo Luminiiinieo a U.
iid :iceid!t circ.i anntini Doinini lUO, ipio Ifmporc Puulo aposlolo, i'lumsecntusndhir.'iitClcmenti:aiiuo
niajorllisiiani:P pa.s snb Agîrciioriim jiia;o lc i ii):ii), Lcoafus nmsus in Hispanias, BarchinoufP, Cccsa an-
aiiquoi historia' lihos viCiUm asvortnvi, quns rt in liac ^ qusta', Ynleiitia', Tolcii, flispali, cl in muliis aliis ur-
l<iblio!hecn reperi (loquiitir dc Fnldensi) jnssu, ui bibus pra-dicat. [ûai sane vcrba exslanl in codice
crcdo, S. Carcli Uagiii ex /f7»;)fl"i(i aliat^s, qnns illi Dexiri nd vcrlinm anno Domini !M. Kjns rei aitlhin-
obiulerat sauciissimus Elipnndus arrliiepi-^copu* Tolc- ticum pr;vl)el ic.siimoninin in inslriimcnto pnblicJC
tnnuK. Jd< m seiihil Ji!li:iiins l*t'lri in e;.isi()la ad :ib- lidci G;!spar Albnre?, dc L"Raila notarins apo.stolinis,
baicm Fuldeiisem : .'l//n/i (aii) sv.ni mulii hinr (To- ci archivi repalis PoriiiRalln», Torredr Tombo iiuii-
leio) (/(/ los tibri, per Cuinesindinn drrliidinconun:, cupaii, sccrclnriiis, sitqiie regiorum pntronaiinini in
et Lupiim Fiqiirrnm Mrtnrijbutii. lirinn primarium, codeni regno r"funnntor, su1> Dntis qinrlodie Miriii,
oriitorci hlipnndi arrhwpisi-op Tolcian:. Poi lo lixc nniii Uit-l, quod UNtiiiioninin â-pins vidi tt :ili(pi:«n-
epislida ciim (.hrotiii > i;)si':s Jnii.tni crni .npud !>. diii npiii tnu li:ibtii, R'iniaiii missum in favorem Officii
Anloniiim Atiiiusiiiiuin nn liii'pisco;iiim T;uraroiien- propiii S. Libcral.r, q-;od a saiTornm riumm con-
sem ;
ipso vi ro rieini raiii ;iC(Cpei.il, iti viii iii;igii;K greg;'.t;oii'' inslaiiler exigiilS. Segunlin;» Lcclcia;
:iiii'li>rilalis ustanliir, ejii...ipif [ (lironici exeniplum lice ilUlki'. erii episioluii ipsniii Coiiiiiiiiric;»'. a^lire,
cf i cgo Tolcli in bibliotlicca dojnini Cinniiis de ci l.gerc in oriînali, cuj-vis r.Os intcr aucitiris •:logj.i
:
ninn!sici uexiri Apm,(K;i.\. '«

29
Ir3it<5tinipr :« prot i!iiiiiis. Flt^ruit vcrn llngii l'or- A cnnlinrnlnr :ilninile snii> gcrtnantm esiê ronMii-
luciisi> aono 1100, nt «-x in^lDii.!
•'.
in; o- . Il;ui.' (<<i\- <ii'ii. Rfs in en foiitonia.' sinietiiaiem ol a iliqiila-
Mic III . Nii:' xjli-oiiuul liiiii Jiguiiioiilo ii spiiiiicri lom ninl.iiis icd" Itiit , irr.vitale ct perspicuiiaie
proli.ibili iT (|ni..l. plcn.u sniit, niliil iion (li}.'ii<ii)i nirinoiia , iiili.l viiU
Aiidiiin cju-deiii s.it u!i :iiicliii<'iii liili;iii uii ;irr: 1- parc, rarissinia itiulia, ct liii';ciiiis inaiiJiia ;
(]•.'£
presbylenini S. JhsI.c T<>Ifl;ii':i\ (|"ii .tilfnil ict ;ii»'- omiiia aitcloiis noiKliiiii (.'viil<!ali .irgiiincnta snnt
latiniii i-jiisJfiii Urliis :il> AIIiiim> VI, Caslfil.i' ifvJf, slyhi- ptirissiiha cloqucniia pr" rapiii ii'nlcii:r |'le-
oliletit:»', .'iiino lloniini ini;,"), i njns Cliionii oii i'. co- iiu-, ut (lcC):l .11 ;cvi el(ti|ii) iiti-sinii l':il.iliiiutii lio»
dice i|iii>d:iin bihMotlicia' illuslriss. D. D. Anioiii nrti.etti, ( t civeiii nohilcm, H(iin.iii')ruiiiipie iinpcra-
Aiiftn-liiii exscriptum cx Clironicis Dexlri et M.v tornin in praTeciura pr.i-lnrii niiiiistiuin , D. Ilicro-
xiiui pro mnj'iii parto cnnipacluin csi, ut in liis nyini rniniliaretti , ct pr.irlare :ili co landaiuin.
roiiimciit •riis s:vpiHS pioliiliiiinis : ct S|ie(i;iliitr Iiiiiivpte argiinieniuin iii ravorctii M. Miixiini, ct
propiiis cos designnl iioiiiinilins, ('Uiii ad annuni .".G l']iilliianili, .ic Jiili;itii ilesnini pniosl, (|iio ('nliii a
scriliil .'Jilv' niiitii S. J.ic lii iii IIisp;iiiiaiii; fjiis virlia vciustilc piis (Iffefcruiil, co p;iri!cr pissii piiiiias
funt: Vl lialilio ioi:stnu% esl ab apuatolicis huiusiîic :ic spliniior Liiiiii idioinitis iii cis (lcrtcil; niirio
d:cla wmvoribiis. miltorutn i tiam vetcniin, Torqnatf, JJ eniiii :il> cloipicnlii Drxlri disl;it Maxiintts. ctpa'lo
Ctesifonlis. Hofiorati, Hclaiitii, D,:Uri, M.Majiitii, ailhuc aniplius cxlcri, (juo teiioreicrtuni csi sen-iin
Jsidori. Bfdo', alioruniqui' ti-s niioniis, atino Uomini i loqucnliain Laiiiiatti dof cisse, ut, collatis iiilrr so
!>l», salis ftonorifiia ranr.a, S. Juajhui- aposloius Z<.bc- aiicloribns ulrius(|ue sitciili, quivis fat ilc jinlic •l>il.
<f(ri fttius Hispanias adiil. Ancltres anic ni-xlmm Quod si ejiistnodi Clironica diveisonnn :iu*'t ruin
rclatos. .ili i|iSO Drxtio procul «Inliio niuinavil, (pii spuri 1 essciit et snppnsila, ct ah iino a!i(|iio \cieia-
i-iijii-.<iU.' operutii niciniiiil. lore coiifici:!, lieri ncqiiiiel ul, qu.in'loqiie suiincl
Kt ut pionius .iccedanins , viri fu!c digni^.^-imi olilitiis, gritdiis ipsos cloqucniix' divisiin pradctis
assevcratit, Cliroiiicoiiiiii Dcviri cxenipluin amc m- anclorilius dcbilos, noii niisccict: et si (qnoii in
nnsSOOIiiissc apiul D. P.li tiinlVi ha Gicnenscin nn- DcMii Chroiiico coniprobalitr )

cli qtie;iti:i pi.i dit-is
tisiiietii, ciijus donti illud di« poss<doie R.R. paircs ci:il, imiiossibilc iui^sei, tol;t prope Tolc.iim Clir.iiiico persovctaiili l»'iKicii:«le sensiiii ab ei dc-
toiisisicniiS, iii coqnc cnnsiliissc, qilousiîic ir.tcr (i(cre. .Mulla quoqnc in pix-enii Histnria Dexlri
:'!n» co.iiccs lilir. rio ciiitl;ini veiidilnni fuit, a qm» icrcnintnr, qiia' .•tliiinde sclii iicqiiivcrtiiti, iit Coin-
t.iitdcin prel'0 det cin dnc.iiortiin cinit ipsitm Jt.an- iDcniaiios iioslros imnctni pcispicc.c dcnionslrabi-
iics dc Vcrgna Toletniiis canoniciis, qui aiiic noii C liir; nunc diio aiu trii illoinin in cxcnipliitn addu-
n)iitit'S aiinos morlins csi-. Iibcr vcro in ejus hkhic core silis sit. Anno Do i ini .'»7 dc noiimillis S.
di^p-riii. U"i pror-us a^scvciantcr .iffiniiani P. rorio Jacobi apnsloli discipiiiis assciiitir Iliborri ûbjtidico
C:irrcr(», Cl vciliotcnu-- n ilii r:',oio, C! scripio inViia Alolo, Ncronis iniiii-ln», flaniiniv cxnslos fnis>»^ nro
S. Ild« fons , Kscolanus! in liistor. V;ilciiliae lib. it, cniilVssione nomini^ Cliri-li Ji sn, loqniiur vcro de
cap. <, l>cc. I, Losid.i in rcl;;tioiie pr.vdicia, Car- SS. 0« cilio , Ctc&iplioiiic , Isciti cl ;iliis : quorum
lilliis "ii Vilx' S Valcrii Cxa:iiang. cpiscupi, ei :»lii. in:irtvrii forni.i , videlicct, quol por ignein con-iim-
E' quid inoinr? Doniitiiis Lmrciilius dc radilla iiiati ftieiinl, omiiibu^ ignolacral, quinimmo ct niar-
an liidi;K(»i'iis de Roiiil;i, tt Caruli V iinp. Iiislorit)- lyiiittii i;isnm sub lite; iiatii a vctu-iissimo tcmjiore
j;raii|i'is, Di xi:i ChroirKo iii iiniUis locisopcns siii uii pontilices coiifc.ssdn^s crfdcli.iniiir, cl ccVbra-
dcS.ii is Ilis|i:ini3' u-U'^ cst (idcinnuc d ccntliiin baiMiii. Diccs ftiisan id cx iilninbcis laminis Sancll
existimo de Fcr.liiiando Perczio Giizniano, iii Vaic- Moiilis Gr;.iiiiatcnsis, qii;c idoni a^s^cvcr.inl, :»ccipi
riosiiu liis:onarum), (|u.iiid > quideni luultonini s.ii- piiiiiisse. Scd nihil iniiui- ; i(iiiii potins. Dci prnvi-
cliirtitii iiicmiiiil, (picriini patiiniii stilum a Dexiio (lenlia faclum esl, ul piius Dcvtor c Gcrm:iiii.i iii
II ultiassc persi.icuuni Csl , veibi caus:i : Sûitios IIisp:iiiiani dc-ceitilerct, (luam Sancli M nlis Jlic-
in.iriyi«v>, llonjriuiii, K;itycbium, ct SlepliaiHun D saurus iiivcniionir, el elfoilcrclnr, Dcxler siipiidt-in
Aslc in Hisp:inia pro fiilc*! lcsiimaiiio occubnisM', veiienl anm» Cbrisii Domini f .'j91, ul matiifesic c.tm-
iicmo prxter Dt:xtrum aflirmarai; id lamen Paiiiila probaiur o\ liilcris P. Torralb:o, et cx oiniiibus
aflirmat, a qno Morales, ci c.ctcri modeini accipo- qu.c iiuiic cxsianl Chronici cn)iiis, coqiie ipso <i\n<*
rtiiit, quos DiiKiitiiis r-forl die "21 Nnvcinbiis. Sinii- cvnlgari cccpil : al vero hiiuin.i; Gi:iiiii.itensc> :iiiiio
liler iliceiiditni dc S. Fidc xirginc .\gfii!ii. ii: G;i lia sci|ucini I.j95 rcpcruo îinl, iiii;c a leincoie Noroi» s
passa. i|u:im omiies Gall tm :iiiie P;iiliilatit i xisiiii:;i- laliiCiaiti; :ilici';i iiuidom ihc -2-2 M riii l.;i('conti-
butit; cl i^tioi:tb.itil sot'i:iiii linbni- c in :i:.;i):i<- it nons vcib;» : Ani.o ti \irotiib ,ii'p. )faytii linlfinlis,
ccr »ii;i S. S.ibiiian'. lli-pan:iiii ;i;irilci \ir,i 10:11; paasus (uit viariii>ii:m in lioc ioio IHipuHtiin', ti.ilns
ulnni quf tamcn a Dcjtro ao(.cp!iiiii fnii. Idciii ilc iid liuii- cjficimi S l.sc.us, iifii-si,ii.f"c:'i, '/.«-i-iii-
aliis saii. lis reic; in r. lur,. cint suis diyciiiulis Tnnllo . f'o •»(>?*>. .if-r-^niu,
Seil t!c'iii:s j;ralis li.cc «iinni;i oiiiniiin.'.! lli-l' - ('.oitnlii p,r nicdinui ii.nrm,. i-ltnsli
ri;e Dcxlri au('loiil:itoiti blat;iliciiti:i do. sso nobis ar- fi!iîi, irUnurn '.'..)• tieii'i:'i''ii!, :y •nii <rc : '; /.(-
guiiienla; lli-lnria iiihilumiiius i|jâ «l <>ii.'c in eu pidci in ctUccin conva» fncr.^d : .<.,w--:(i/i /ju/vtr.s yi
: ,
Sl FLAVILS LUnUS DEXTER CIIRONOLOGUS. 5t
huiu$ sacrl month cavernis jacent. Eodcm mense re- Ai)cre, el absque roendis et erraiis illud dare in lu
perta est a!i;» Kiica labula, hKCConiineos verba cem? Quis res noiissimas, et patriam aucioris con-
Corput uslum S. Mesitonit tnariyris. Pa&ms ett sub cernenles omitterct ? Quis quxdam replicaret
Neronis imp. potcntalu. Decima Apriiis reperii sunt quscdam deiruncaia relinqueret? Quis nomina pro>
pulveres sacri S. Ciesiphonis, cum plombea labeila, pria virorum a Dextro nolorum subdubia nomenda-
et die 50 ejusdem, reliquiac S. Cxcilii, c«m sua. tura donarci? In liis tamen ouinibus codex noslcr
Mira igitur Dei provideniia accidil, ul Dexter prae- muliis sca(ei mendis et defeciibus. Muila aliter qiiam
venirel labularum illarum ac sacrarum rcliquiarum a rcccntioribus exisiimaniurhic scriptasuni, tamel-
invenlionem, quo nimirum invicem sese confirma- si nibii proclcr raiionem, nihil tanio auctorc ci anti-
rcni , el Ocxier ihesauio lllipuliiani moniis fidem quitate indignum ,

quod ex professo commentaria
facoret, elnunc ipsc muluo ab eodem a» liperet. nosira propugnant. Sed denius erratorum excmpla,
A(! hxc anno Domini 71 ag'* •ûclor de

accessu S. qux lu, lecior, quxso, judiccs^ an ab aliquo neote-
Onesimi a.l Hisp:»nias cum S. Polyxena Ilispana, ct rico fiiigi potiierint. Qua in re noii minimum deferri
S. Sara cjus socia, discipulis in Athaia S.

Andrca) debel R. P. Cabieroni, dum omnibus suis scalens
apostoli : quod tamcn a nomine iniegre scripium rc- niciidis, Chronicon istud in lucem dedil; nullum si-
peritur, ut Dexiro iribiii Noa diifiicu.ur mc-posset. B quidem majiis lesiiraonium in Dextri favorem adduci
nologiumGraecorum adSjSepiemb.secundum Irans- poterat, nuHom lauiam vetusiatem probaret, quam

lationem cardinalis Sirleii, agerc de S. Polyxena codex ipse nullo labore et correciione expoliius.
S. Aiidrcse discipula, (\Q£ cum Rebecca virgine in Sumamiis nunc inde argumenta. Anno Domini 54
Hispaniam reversa esl, et in tcxiu ipso Graecoorigi- codex sic iiabebal : Fiorct pcr id lcmpus in Hispania
nali agiiur eiiam de acccbsu S. Onesimi cum eis, C. Oppius C. F. C. pater cenlurio, qui moricntem
quod Sirletus lacuit, ut suo loco noiamus cxterum :
Clirislvm prccdicat Uicrosolymis etse Filium Dei, ubi
iiidededuci non potuit quidnnid Dexlcr hoc loco iibc noi.T, C. Oppius C. F. C patcr ceniurio, ul ja-
asseverat; si enim inde deducereiur bujusmodi bl- cent, nuUum sensum redderc possunt, nam C. Op-
sioria, baud dubium velcrator scriberet, Onciiroum ^5^5 non fniiCaii filius, nec pater ceiiturio ; sed fuit
cum Rebecca, ct r«>lyxena in Hi^^pauias ivisse, ul cciilurio filius Coniclii pariter ceniurionis ; et patcr
ibidem asseriiur a Gr*cis; nunc auiem socia Poly- cenlurio non prapdicivil Cbristum morientem, sed
xcii;e noii dicilur Rebecca, scd Sara : qiiare cogiinur ipseC. Oppiiis. Qunre necessario sic vcrba ilta red-
affirinare canonem istuin histoi i« auctoris noslri denila suni ; C. Oppius ccnt. F. Corn. pariter ceuturio:
non esse reccns c Grxcorum raenologio, aut aliunde ul sil sensus; Cnius Oppius ccnlurio, filius Cornetii
sutTiiralum, sed ab co coiicinnaiuni, qui mcnologium G pariler ccnturionis, (fid morientein Chrislum prwdical.
ipsum pracederet, el cx historiis, ac tcsiimoniis clc. IJque neccssaiio credendtim alia Dexiri tesii-
vetustioribus acccperii. moni.'^ fouviiicunt. Krgone de industria poleral lara
Rursus ad annura Domini 2oS agitur de Felice ilio lurpiter iocus isle depravari? Cerle multos cxscii-
noiissimo, (jui iii causa liasiiidis Asluriccnsis cpi- piorcs oporluit concurrcre ad tantam uclurpaiiOHem
scopi, ei Marii.iUs Emcrittnsis scripsitad S. Cyprirs- conflaiulam, e quibus recenliores ignorantiam prae-
nuni; ejus vero memoria si a iModcino scribereiur cedeniiuin in pcjuscominuiarent.
aucloro, ut aiUiiiuo iribu.uur, dnbiuin noii cst, quiu Accedal aliuii cxcmplum mulio adbiic manircsliu-.
cuin commuui Scriplotum placilo, ne ii» re videlicet Aniio Cbrisli 500 ila lcgebamus in codice Dexlri qiii
manife>la a voio dcviarei, vocassct ipsum, episco- exstal : Seuri in Caulabria S. Centolla citis Tolctana^
pum Cx>araiiguslinum Cyprianus eicrtim de ipso

; icnsutis Lncii Ragonis Quintiam filia. C.
iuipiit : Lt ut ulius F,-lix dc Ca^&ayauijuslu fulei cuiior, CatanicE pnssa esi sub Imjuf pnlrc L. Quintiano for-
cl dtfenior vcriialis, liileris suis &i(inificat. Nuiic vcro tissima vir^jo S, Aijnihj, vassn c:im Ileiena vidua, in
aucior ooster n)ii vocat eum cpibcopum, sed pcnccuftone Dioclciiani. Niliil lioc loco dcpravaiius:
prcsbyicrum, nec de Caesaraufjusia, scd (ic Vallaia sie cnim iecl'is mnlia abbUida compleciilur; videli-
uibicua, quod certe nisi «b auliquissimo scribi non D cet, quod sancla Agatba passa sil in persecutione Dio-
poiuii, nam mudcrni omnes concordiiev primum il- cicilaiii, quse lanen fub Decio anie 50 nnnos marly-
lud asscveranl. Ut aiiiem suo loco porspicuc osien- rio rorona;a fiient: cl quod s'»ncla Ilelena vidua iion
dcmus (ad ann. Doinini ij5), Felix illc presbyier iii Ilispania, sed Caianix passa sit, sooiaqne in agouo
fuii Vallaix' Urbii ua; in Vaccaeis, ncn longe ab Abic- fucrit sanclic Agaihne, quu; lamen, ut oinnes scii-
riiciisi inbe, cujus Ecclesia; cauâm in suis lilleris plorcs concordilcr fatenlur, socia fuil S. Ceniolla;
apud sancium Cyprianiim cgit ; ct omni fundnmento Misp;.nai virginis; quod ciiam in Romano marlyro-
dcsiiiuilur asscnio cpiscitpatus Casarauûsiani ;
!o;,'io a.^-soriiur dic 13 Augusti : et quod S. Cenlolla
danle Deo persnadcliinuis. iniriyrio coron.ila iionsil • uldcnius litleram i!h>ra

io(|
Idipsiim cx crralis, defcclibus, ot supcrlluitaiibus C. in linc prioris clausiil.c nullum redderc scnsum:
iiojus odicis cvidonter convinci potesi. Qiiis eniin el lamon iialogi dobet, ui ex ulraqoe uoa solum pe-
riodus consiiluaiur, et C. non sit lillorj, sed signum
(le novo Cliroiiicoii t.cribens, ut doctissimo auctoii
parcnlhesis, qua toliim illud, Calamcc passa est sub
supponcret, ooii curarcl, ca quix; communilcr re-
S. .\gnlliii.
c'-\'ia sunt n"n ;!licrare. (libil incrcciibile illi ascri- livJHS patiC L. QHiniiano jor.imirui virtjo
,
iS CIIRONICI DEXTHI ArOLOClA. Si

cbudendum esl; et sic Ilelcna cum Ceniolla jungi- Adicaiurum? undc, quaeso, aut qunre Orosius el in
tur, et utnque marlyrio coronatJ asôriuir sub Dio ineiilom vonirel, ei liipronymum, cui Chronicon dl-
clcliano, non vero sancia Aga(l>:i, in Iiunc nioJum : cainm legeb.il (;ipud ipûui iib. de Scrip. Eccles.)
Seori iu Caniabria S.Ceuloltuy civis Tolclmia,cousulis renucret? ei quonain pnclo Clironicon nllra annuni
L. Bagonis Quintiuni (iHa (Catiinitv passa cst $i(b M inipcrii Tlieodosii prihcipis produceret, tuiu lc-
hujut patre L. Quintiano fi>rtis$ima virgo snncta A- gerel apud cumdcin llieionymum libriim dc Scrip-
gatha ), pass:' cumHeUna viduu, in pcncculioue Dio- tor. scripiuni a se 14 Tiieodosil aniio? nuiic vcro
cletiani. Cujiis sensus facilis cst ct pcrspii uns. Ccrie Dcstri Clironicon multos inde annos excedii , id est,
tantus error coinmitli non poluil nisi ab ijîiarissiiiio ab anno Cbrisii 593, qui fuit 14. Tiieodosii, usque
amanuensi, vel immoderatius de se pnesumcnle; ad 13 Tlicodosii Jutiioiis consulaium, ct Ciiristi Do-
quidiim vicinas scnlcntins ab nlicujiis nibis noiniiie mini 430. Noido ccrie a Ilicroiiymi tesiiinonio, vci
incipcre observavii, crcdidit eliam a Cat.mia son- lalum ungnem discederei, ciim nihil fcre aliiid apitd
lentiam incipere, cl sicui logobal, Tflrraconc coroiKC >uIgalos auctorci de Dcxlro scriplum rcperirelur,
$anctorum martyrum. Carthaginc S. Conccssa. Jn ci- qiiod seqiii quasi coeieste sidus oponeret. CHin ergo
vilaie Solicusi S. Narccllus. Seori S. CentoUa, el iit- valdc ab scopo pruposito, qnem ;ibsqiic dubioquis-
numera hujusmudi ; ita quoquc crcJidit dicenduin p que rccenlior scquerctur , longe ancior disccdat
fuisse, Calanice passa etl S. Agutha : non advcitens coiisequens cst, ui rcceniioris essc figmentum omni-
pra:(edeiitem scnientiam dimidiaiam relinqui. modis inficiemur , et suo auclori germaao restitua
Insuper ad annuin 429 Toletanus aulisics vocori mus opus.
dicitur Martinus, vel Sfajorianus, ei annoôO pon- Mirum esl quanlum hominum ingcnia inter se dis-
lifex Cxsaraugiist.inus vocatur Valcrius , vcl Yalg- sideani; nam cx iisdcm Horibus quidam mcl, qui-
rianut; in quo sane (qnod ad alia quoquc luca os- dam vcro fcl et vcnenum eliciuni qncmadmoduiM ,
tendiraus in Cominentariis) varieias leciionis ex de- apibus ci vcspis accidii : et idipsum nobis objiciunt,
pravationc amanuensium orta , in textutn immissa quo eos inresiannis. Inde igilur improbari existim:int
est ;
quoSilam enim leciioncm veram ignoraotcs ad Ciironici liujus aurloriiatcin, quod ad llieronynium
marginem nnam, et in texiu altcrain ar.noiasse, rcs scriptum noii sii, quod multis scaicat incndis, qiiod
ipsa convincit, uli in omnihus anliqwis scriploribus quxdain ])rxicr omniuin notiiiam et exspeciaiiottcm
fieri conspicimus : alins enioi quonain pacio auclor contineat : quaî vcro non mullo magis iixc ipsa
sui sxculi , ct pairix pr.xclarissimos aoiistiics cx antiqiiii;iicin ci gcrinanitaiem aucturis convincant :
nomine salii-m non cognoscerei? aut quis reccniior ut modo expeiidi-bainus ; nam si inauctorcmillcetdu-
cui daiaesict liitgendi poiesias id Dexirotriliuerei? C centos annos excedente, ciijus opus tot sxculis dc-
nisi rorsaii iiisanirei, et vellet oiniiiuin jiidiciacontra litucrat, niliil non vulgare rcperiretur: si cudcx cjns
Bc c^ncilare. nullibi meiidosus esset, nusquamve difnciiltatibus
Adiixc incrcdibile cst, S. Vinccntium martyrcm ,

Implieitus ,
quis non de ejus vetustaie diflidcrct?
et S. Hulaliam Darcinonciisem omilli potuisse a rc- cr};one larn incrs. et ignavus (uissct, ut nihil pccii-
centicre, qui vcllci Desiro opus rccens imponerc ;

Iiaie assercrct ; t-jni purus, ut ab exscriptoribus ma-
nam Yincentio illuslrior, ct nolior ex inartyribus culari non possct; quod nec ipsis sacris libris con-
nulius crat, et Eulalia ei urbe ipsius Dexiri fuil : ut ccssum fuii ? Alii verisimiliora opponunt , quibus
alios cx notioribus liispanis omitiam ,
qiii .i codicc nunc opcrjc pretium est satisfacere.
absunt. Nemo certc sanx mcntis, qui cxqiiisitiorcs

§ II. Niliil esse cjuod hujus Chronici auclorilotetr-
niartyrcs iiilexuit vulgatiorcs abnucrcl. Kx quo nia- enervare queat.
iiifcslum tit bos non csse scripioris dcfecUis, scd Qux hactenus advcrsus gcrmanitatem hujus Clio
cxscriptornin ; qui in operc moderno locum lial.erc nici ab ejus delractoribus inventa sunt, lamelsi varia
noii pussuni, .sed in niili<|Uissimo; in qiio niuiiruin et ninlta, juxta iiigcnioruin divorsitatem, possuinus
diinilongoieinporum dt-cur.su a variis transsuinptum iios clarU tlis gratia, ad Iria roducere c;tpila : 1" Objici-
Cat, iitulti novique in dles dcfcctus, seu oLIivionc, I) lur qnodiinncorrospoiidci conditioni, ci qualitatibus
sca ccleriiate ainaiiuensiuin, oilmissi fucrc Nullus aucioris. ^2° Quod iicc liiulo a Doxiro ipsi apposiiu;
noiissiiiiornin inariyriiin (iii p;ir esi crcdcrc) a Dcx- o" Quod liistoria ipsa in se congerii iiiulla tanio auc-
IropraMcrniisûscsl.sedosciiaiili.iiibrarioniio niulli, torc inilignn, ol nonnulia corum suntmulio rcccniiora
qiicinadinouuin coiuindom vitio vorii doleiil irans- ipso auoiore : c! ex his omniLus spuriam et supposi-
posiiioncs , ci replicatioiies rjuarmndam scntcniia- lain volisnt convinci. Sed cavennt, qtixso, nc dc ipsis
rum, dc quibus jam dixiuuis ; cui enim s< n:cl illud Judx spo^toli dici queat ; lli aitlein qutscvmque
omissx fuissenl ct resiitui dcbcrcnt, crrore f.uMni quidcm iijnoian', bUsphemam; quivcumqueaulcmna-
est.ut quaepriusiii niargineresiiiulicfueraiii, posinio- iuialiler, tamquain muta anintatia norunl , jh hit
duin abaliocxscrijitorc loco indebilo in!ciiiii\ta,' sinl. corruriipuntur. yicillis. Ncc mirum, cum sini Xube$
Redco ad ipsam pr.TfailMitm, stu dodic3ioria;ii sine uqua, qua: a wniis circumferuntur, uipote quaj
epistotam, qux ad ra-.iliini Orosium scripia Icgiiur. externiiniiim niiiiaiiiur, ct interitum. sed post loni-
Quis lam licbos, ui noii videai, cuni qui \oilcl CSiro- tnia el fiilguia, l:i ventos rcsohunlur, et (latus r
nicon r;exlil lingcre, D. I!icronynioopus omninio-lis ArliQyes aulumniilct, iufructuostv, bis mortucF, eradi-
S5 FLAYIIJS LUCIUS DI-XTFU ClinONOLOGUS. 16
C(ii(r, iiiniiruni qui.i fnieliis iininposa froiKiositate A 'n niiniim Donriihi il"). a quo «sque nti nieronynii
proinissos non «JcJtTiii.t : Flurins [eri mnri},, disiui- moiifin iioii i: lerfnerc lot aiiiii, iil iniralnlr fiiciil.
tiKtntes sunx coiifxdones , (liim vidclicct iCiniie-l.Tlt m lil»ii;.i in llispniia jcripliiiii , oil Mitn nyni .ni n Be-
n loiigo niiiiiiaiiles. in 'piiiit:iiii illici», in liitons ac- tlilceiii coinii:(irantein 'liim :i(1iii:c vi\ertl. rciii-lii
<c~S!i, ilcliciiiiil cuiM iMn uMiuiia sni coiiru«i<'nc ; .Si- noti pohiisc; pr.csertim iilis ralaniilosi- lcmpori-
dera errnntid, niiibHS prorelln ii'ni-bi(iriim servatn esl b»s, (juibiis lotii-. fere oibis, iniluni iii^jiaiiianim
in wtemum, quia cuzii ad jiiSlitiaui it vc;itaicm pos- regn>, incur->ionc AI;iiioruni,W.ui(ialoriim. Sucvoruio
gciit iiMilti'-, veliil sieil i" lix.T, iii pcipt^tii.-is iclerni- etColliorum in maxim:) etanl conrH-i'ne. Sed tlcinus
talcs crtiiliic, •'! suisdiimiuis el auci.srilius o|tii>cuia dc Thco(l"si(i Mafjno el Seniore lo'iiii liiGionyiniim ,
qu.cquc. iriliiierc ;
|ioi'|>i'tuo tcmpcsiulem iiistar crel verc lihriim suutn deSciipt. aiiin) D.iiiiini 595,
r.iiiiiii(ii siiliMtim cuncitaiil; ct lancn i;isis soli^ pro- perfccis^c; (|iiis tanien lion vide.il, post absoluturn
cella tcneliranim sc.rv;.l.iosl, c;cit ris in liiceet (luieie scmel caiaioûin Scriploiuui Lcclcsiasticorum, alos
pcrmaticiililiiis. I>e iis prolVcio illinl llicronyini ad dccitisu tcmporis addiijissc, qui ad ejus noiiliana
caluinniatorcs sui Cljronici diccrc po-sein : ^011 nondiim vencrani ? el ccrte aliqiins in dics, rcliijU»
ignoro mullos fore qui, solila libidine deirahendi om- vil;c SU3C tempore, anlc minimc iiot-»*, agnovisse,
nikus {qiwd tilaie non polesi, nisi qui omnino niliil d iliorum <|ui poNt nnntim illum lucnbratiottes suis
scribii), liuic volumini gcmitium dcniem infigiiit : ca- evulgavt-runt, scripla cl noniina sibi suicedenlc tmi-
luinninbunlur lenijioru, Cdiiverienl orJiiwm, res ar- porc iKila, ncjari noii potcsi. Quo semcl dalo, sintili-
ffuenl, syllubas lentilabuiil ; ei quod acciderc pleriiquc lcr laieri opirlel, au(lOM'"« rccciis iiiventos, seu cvul-
solel, negligenliam libroriorum ad auciores referem. gn:os calalcgo siio adjmixissc , ciiin ad ilud cadem
Quoscum possem meo jiire reperculere, ut si displiiet raiio cogcr-l, qii.c ad scribciidiuu cat.iloiruiu inovil
non leganl; mulo tumeii breviter placuios dimittere, Hieroi.yniMni. Qiiod auieni quosdam aiiclores dc no-
eorum ohjcrlioucs pcr capita sin;;i!l » dissolvemlo. vo priori calalogo addtdciit, cicniplo inamlesto ctm-
l*rimo olijicii;ir, opus noii coircS|.oitdcre aiiclori, vincittif iii saiicio Grcgono liihcrri.Jino, qui sane
nain Dexirnui oporluit Clironicoii stium al.solvissc eidcm inscruis rcpi riliir, ct Inicii posi diiodcciin,
antc Thendiisii annum, seii 595 a nalo Domino, ui itiiiiiniiim, annoslibrum suiiin dc Fidcconlra Aiia-
tiipnle cnni ipsius ir.ciuineril D. Ilicronyinus in lil». lOS >cri|sil .
iiipofc quent dicavcril G;ill;e iliridi*"
de Scriptor. I£ccle>. co anno elaboralo, ul e\ ij-so Augiisl;c uxori priinum At:iulj>lii G .•boruiii r« kis, et
conslal : ct lainfn codcx ininc evnlgatus tispic poi^tinodiiin Coiisl;>nlii Ca^^saris, cx quo Vaiecinia-
ad aiinum Dom. 450 histnnam prdtialiu ; imnio iii num Juniorem pcperil impcrio. aiino Dnniini 419.
ciice ipsitiS diciiur scripius aiin 4iO, inc;piciilc C Q»is aulcin monstr.ire potcril iilcniidem iii Dckiro
auctoris nriaie decrcpita. lnsu|icr inrrcdibile vidc- non accidisse? semel vcro possiliiiiiate monslr.-iia,
lur, idcirco Orosio dicaitim, qtiia ad maniio Uiern- facluni ipsutn e\ catalogo llierony iii, et aniio >crip-
nvnii I
crvcnirc iioii potuit, qiiou fdisan desumplnni lur* Dcxlri coiivinciiur. Pr.x'lert|uam qund lliero-
riiit cx ilbi ipsiiis S. Docloris, Ferlur ad me oinni- iiymus nou afririnal ex i^crla «cicnlia Dexrrnm ad «•«
modain Hislorium texuisê , qnain necdum legi : o.i scripsisse omuimodani llisloriam, scd ex aiiorum
tamen »l> atnio 593 q'i(> llieronymus id divil, 27 relaiinne : nam ait : Ferliir ad me nninimodain Hi-
adhiic supcrvitit :iniios ( si-u ctiam plurcs ali<|UOti, &tortani lexuisse, (|iiam necdum legi : f;icile lamcn
ciini obicril aiino Domini 420. ul ciniimunis fcrt fiiit Ciironico nondum perfccto , ex relaiione a-se-
o,iiiiio, *c! 42ti, ut Imc in Dexlro asseveraltir. Qnis icniis Dexlrum stribcre iii giaiiam ipsios, cjus |i-
verocredii. 10. auu<>riim spaiio Dextri llisiori;iin bruin a llicronytno fiiisse annutaiuin ; •'t niiiiloininus
ad inaiius liicronymi iion pcrvenisse? Aci cdil (|uod iion fiiisse siaiiin oninimodis iicificium, ncc in lu-
asseritur Dcxur pr.cfccius fuisve prctono, in qno ccm missum uU auclore, scd pnst ninllos annos.
lauHii (aiuiii) diio Dexlri eoHruoduiiiur : is iniiii Adhiu- si quis rclnctauir. non ainplius conicmiam,
qiii libruin scripsil, eo inuiicre fiincins iioii fuil, scd post seniel perfecium calaloguoi, Deslnim fuis-e
cui liber de Script. Eccles. dicaius cst; cl altcr D inseriuin. Scd quid si sunm D.-xicr iiiccperit
libruin
llispaiuis fuit, iit|ioic Barcinonc naius, alicr Roma- juvcnis, cnm 22 agebat annnm (ejiis s-latis erat .tu-
ntis, uipnleadqucm Uicronyinus iii pioa'iiiio ini|uit: no 14 Tlicodosii Scnioris), ci panlalim pro lcmpori-'
Iinqiie Doir.iuutn Jesum (Jiristum precor, ut quod commodilaic prnêcnlns fncril, ac laiidcm sciicx aii-
C"i<-cro («us, qui ii: nrte liomantr stetit eio lueniiw, non no Chrisli »50 absoherii? Aiigttstiitiis ccrle Tnnila-
est fncere dediifnatui i» Hruto, onilorum Latiiia: lin- tis libros scncx absolvit, sc<l jiivcnis corpit : cl qui-
guie lexcits calnloijiim , id egn in Ecclesiiv illius Scri- dam cx rcctMiiioribus ii« cvigiio admoilnm Aphorjs-
ptoiibus enumerainlisdiqne colioriaiioue tua iiupleam. niorum moralitim vnlumine 50 cunsumpsit annos.
Eo si iiiidrin D xlro diciiur Ciccro siius, qund ambo Id qtini in hcxiro probabilitis lacil, militare, qiiod
KiMiiaiii c-sent. gcrcbai, nniiins. cl ncgotia sapcularia rjoibusa jnvcn-
Al b;cc ficilem liabcnt sobilii ii.^m. I»ioCci nonntil- ni'.c addieuis fucrat. Ncc enim Scripioris oificium
lis, qui>d II ei.-nyrmis ;!il , -c II Tbccdisii principis i'iiiii:is in Doxiro partcs vindicavit, sed iiiilili;i et
anno librum illiiin .ibs .lvi-sc , iiitciligeiidtnn css;: dt; pi;cl'<>f lura : guibus prxcipue inteuius , rt^creandi
Tlieodosio Jiini.ro , tujus aiiiius impeiii 14 incdil aiiimi j:raiia , r;rum ccclesiasticarum sludiis ab ia-
,
57 ClinONlCl l EXTR ArOLOGU. 38
ciMilcaciatc ilodilu?, nonniliilqiiod siiporcrmicmprri-. A '>!iMiiinod.i si«, omiiium gCi.Hiim acla nffTr'* dclici ,
illis coiiCcUcIkiI. LnJu pnniuio quiiiciii :t 0. llicro- iiiidc nec imperatiirum, ncc Uominotum po:il:ti< iim
nymo C'/aru< (i/^v(/ »<rru/urn nuncupnlnr, at' dcmde 8iiccc>sione6 morc Clironi' i dcsctiliii, scd (umiiltu:t-
Chtitlt fidei dedilus ;

qniiiimmo ei ipsc ad Oiosiiiin rie, el conJMictim dc ti$ m«*niii;it. Quod si cn i ii:iin
S''ribil, ul ei sliidia (•on>iiniii ::ircl. in '[uibiis bonani diciiur omnimi<da, qiiod rc> Ui:t\<rsas, qii:i' ab orlic
vitvgnx parlem iranscgcrai, domuMi rediissc, ta-dio comlilo ad sna usqiie t-Miipora ac> ideruntcnmpleci^-
muiiium publicorum nlTccluin, iiiii|iii.- oihiiinioihnii tiir ; ui c i 11» in prologo hujiw :(s»eriiiir l><'Xier per-
llistoriam pcilccisse, usquc ;»d aniium Clirisli 4."0, rcci>se, (|iiou:tm p:icto Chru.nroii «'Viilgalttm incipit
cl c:«m llicroiiymn »licassc. Cum ciijo anle pr;r(li- a Njiivitiie Salv.itoris ? H ic acct^dii qii >d non uno.
cluiii aiiiiuiii 7)1)", mu li Tlieodosii primips, ( liro- codcii qiie modu anteiuuoi cuilcrctui commuiiica-
, ,
mcon suum iii juvciiiiiic (cepissi-i, ui llicroiiyino lialiir ab invcntoiibus: nam apud cpiscopum Segor-
dicarel, facdc potuit co ips<> ;iiiuo illius a Hiuronymo biensem cr^t mulio conlractius, et iii quibusdam dis-
memori:im (icn, s:ilicm cx rclationc. Ncque vcro sonan^ ab evcuso.

quis cxisiimci iion mulio indigiiisse lemi-orc ad cjiis- l'.iiuin in his Chronicis legii , qni omnimodam
niodi opiisciiiiim pcrliciendum, qnod cxiguum volu- Hi-^toriam esse negat, cum iu iis nibil lcre preier-
niino sit; rcs cnmi in co coniculx niuUam, longain- B uiiscrii aucior, quod in uiiiverso orbe ad EcclesiaR
que artatcm iu :>u>torc pro sui V( r ricaiioitc posce- splcniiorem spcctans accidcrit, ct quolqiiol cam fcri-
banl; ci rusticurum eei, rcs magititudiue diimiaxat ptis vcl f:>ciiioribus cgregiis illiisiraruni, suis tem-
scstimarc, ei non poiius valorc, el viriute. Tule, lc- poiibus iiilcxiicril. Qiiod si plura de rcbmi llispaniae
ctor, quanti h:ibendus libeilus sit, ex lccliouecogno- scripsit, vilio vcrlcudum non est Hispmo auciori
£CCS. qiiis eiiim Ciironica icxeus, in rebus p.t(ri.c su:c non
Illud t:indcm qiiod de niuliiplicaiionc Dexlrorum 8( ripsil uberius, in aiieiiuj vcto coutraciius? Kiise-
asseriliir, gniis ouuiinu diclum esi, et siiie fundîncr.- bius C«;saricnsis Graicus scripiar.prinius Ecrle»ia-
to, cuiii nec iit noniinc, nec iu tempore, iiei iu ic siici (.ludiiici aucior, dc Gr;ccis rcbus mulu,de La-
alia di.^cordia sil : qund ci im llicrou)mus Dcxlrum (iuis paiica n.iavil: aiico ulllicronymus cuin ipsum
alloquciis.Cicerntieiii vor:iril buiiui, i:oi) ad palriun;, L:iiinilaic douavii, itiuii:t L:<liuoruiii miscucrit, liacc
scd ad proicssioi em eliiqucnii:i>, in qna Dexicr cx- iii prolojio scribens : Scieudum enim est, we et liiter-
cclleb:it, ci qiiem pr:c cseleiis, ui cx opere a|»parel, prt-lis, el Sciiploris ex parie of/icio u$um ,
quia et
iiiiit?|i:ilut , rcspfcinm liabcl;quod s:uis iiituijur, Cicccu fidelissime expresii, et iiounulla qucvmilii inter-
cum subjiiii;:ii, Cicero fnMs, qui in arc Homana' itelit mimn videbanlur, adjcei , iu Bomana prceteriim hiUo-
eloqueulior. Qiiod vcro cniii dc auclorc Clnonici egil C rin, quain Eusebiiis ejuimodi condilor libri, non tam
i'0n voca.i rit euiii pra-fecluin prailorio, non sulli- ignorai.se, uipote erudilus; quain ut Crace scribcus ,
cil, nt asser.imtis .Tliuin ;ib ij.so pr:>'fcciuiti fnissc; paruiii suis necesi>aria persirinxisse mihi lidetur. Con-
itam etiam cum ei dicivii opii culiim dc Scr |>t. Cc- ti:iiinvii qu0(]ue. Clironicou ipsuiii llicronymiis a '•20
cles., noii apposuil oUtcii tiitiium, scd siu:|)licitcr di- Coustar.lini anno usqiie :id consulaiiim Valentis VI
xil : Hieyciiymus Dexiro. Iloriaris, Dexdr, ul Trau- ct Valeuiiiii.iui iierum, scd lolum pene de Romuna
quillum tcquens ; id a nonuullis lccissc crcditiir, dum liistoria, volul auctor Uomaiius .«'Cripsit. Ilierony-
dtxit, quod erat Clarus apud scvculnm : ul ego cxi- uiuiu secuti suut iu continuatione Cbrouici Prosper
stimo, <|uia nondum eo fucrai officio cohoncstaius Aqniiaiticus, el Viclor Tunneusis, qui de lebus Afri-
a priiicipe, sed in aliis miliii.e ofiiciis exerccbatur. cx :tiii .\>|uitania;, in quiius naii uiit educati crant,
Post decerniiim autcm cum serutidam adveisiis llii- pagiitatu iiiipleverunt. tdein quoque auctonbus llis-
riiMim Apologi:im composuit, tiiulum noiniuis adje- paiiis coiitigit: Iduiius Lamacensis Chronicon F.usc-
ciC, inquicns : Anle nunos fernie decem, cuin Dexter bii continuavii in co loco lu qiio 0. ilierunymus de-
amicus m<?KS, qui preefecluram administrnvit pra'iorii, siil : ct tniiicit tam iiiulta du rebus llispanicnîbus
me roijassel, ul audorum nostrcc rcligio/iis indicein scripsil, quod <lo co S. Isidorus dixerit lib. <le Viris
trxerem; vi<leli<el qiii.t jani eo oflicio fiincliis fucral : D iluisir., cap. \i : Idalius provincia' Gnhlia; episcopus.
quemuilmndiiin eii:im a Sopbronio titulus uoiiuiii ad- siculns Clironicam Eusebii Cwsariensis episcopi , seti
jimclus csi, cum librum d(^ Sciipt. in Gr.i ciiin ver- llicronyiiii prcsbyleri, ub anno i Theodosii Augusti,
lcrel, ul Erasmits in nnlis advcrtit ; uiiile poslitio- usque iii annum imperii Leoitis VIII subiunclam se-
dnm itcriim e Graco Laiiniiate doiiutus cst, ct com quHnr hisloriam : in qun magis barbaraittm gchtium
rouiine lilulus pcrseveral, liis vcrbis, Hieronymi epi. billa crudelid narrat ,
quce premebant llispatiiam.
slola ad Dexlrum pranorio piafe.tum, e Latiiia liugua QuiJ de J( aiine Viclarensi dicam, posiea Geiunden-
in Cracam iraiislata. Sed ad alia lrunsc:ini>is. si Ciiiscopo ,
qui prosperum et Viclorem prafatus
Code\ Chroiiici evulgati (iuquiunl) noti corrcspou- co. lii.iiirc prnitiitlit , et quidqiiid poslinodnm scri-
det tiiiilo illiiis qiiod dcxter cimiposuil ; illud enim bii, ad llisp:»iiiai um Gu Itos rcges speclat , Liuba-
er.il, iiiiimodw llisloriw, nl ex Hii roiiytno liquel
; nin, Lci)Vig;ld.iin, (l Rc.iredum; et pi vnptie ad
boc vero non coniinei llistoriam omnimodam , sed Lcovig liliim , ciijiis pene cuncla g-sta brcxiiate
praecipiie rcrum Hisp:)nic:>riim : quaro aiterius cii- Cbronoi.-gici pcr>iriiii{it ? Sed ei Marcellinus) comes
jusvis esse oporict, (|uam Dextri, cuJusHisioria, cum Clirunicun llier<ui)iui coiiuuuaturus, Orienlulis Im-
;
FLAVIUS LLCIUS DEXTER CIiaONOLOGUS. 40

59
pcriihislnriasmajoii ex pnrie, ut potc Illyridanus A scm exiiacuim Dexiri reperiebaiur, mogniiuJinft
proscquilur quitd fiiil iii causa ul iii proceinio dice- voliimiiiis, ciquarumdam rorum relalione nnnnibil
;
rel : Ego lero simplici duniluxal computalione, Orien- di.screpi:i!S ab en qiiud ('xsaraugusta; excusum fuit
talc tantum seculus Iniperium. iudigne tgilur Dexlio quandoquidem priusqiiam cuderetur , non omntbus
objicilur, quod in rebus sum pairix annolandis spe- lotus, el iuiegrr codcx comniunicabatur, sed pcr
ciali inleinionc se diffuderit, cum c:> tcris idciii fa- partes, juxia ciijnsvis volui l^îem et deroiioneni ; el
cientibiis vilio non veriîlur. Quinimmo plnrimi fa- nonniilii pro libiio suo Cbronicon dimidiabuni, qund
ciendum esset , et nou levitcr illis iaudi d.tndum ,

noii omnia iii eo coiitciita ad rem suam faccre
quod uiiusquisquc rcriim siiarum noiiii.im spccialcin viderant : ct boc pacionnn paucos errores involYC-
nobis donarint ct quod in iis sc dilTuderint , qux
;
bant, qui Dextroabaliis impu!antur. Horura alterum
magis comperia habcbant , et in quibus minus cral fuit cxtracium illud n Sogorbiensi episcopn eiscri*
errandi pcriculum, simulque rem suis magis graiam ptum : in qiio vehementer quibusdaai displicebal,
et Decessariam prxstabant , ut Ilicronymus dc Eu- quod S. Paci.inum Destii pirentem successisê di-
sebiodisil. iiinc factuin c<il, ul (quod in cndice isto ccrel S. Scvern episcopo B.ircinonensi, cl mariyii,
vidonius) Dcsleromniiim forc Barcinonensiuin epi- qui lamen anno Domini 2S5 initio persccutionis
scoporum scriem proseculus sit , utpoie quos magis ^ Dioclctiani coronaius esl : Pacianus vero Qoruil posl
nolos babebat, patrix suse oniistilcs , et ûis eorum cenlum annos, scilicet anno 584 : quod si verum es-
prupriis annis meminit , id est , S. Ensebii discipuli set, aiunt, iste novus Dexier ipsummet genilorem
S. Jacobi apostoli, ei sedis illius erecloris, S. Tlico- suum non aguosceret. Sed mnnife^ta xquivocûione
dosii, Auli Vicloris, Lucii , Fultrc , utriusquc Seveii laborani S. Sevcri ; ojus ctenim nominis duo fucre
roarlyris, Aviti, Madeniarii, S. Paciani, Emiix, ct Barcinoneiises c|iisco))t, ainbo mariyres, sed iile a
Lampadii, qui suo florebat lcmpore : cum t.imon in 'gentilibus, sub Diocletiano anno Doinini 285 , hic
aliis seUibus minime id observet : una cscepia Tole- vero ab Ariaiiis passus fuil anno 35i, et utriusque
lan», cujiis propter primaius pr.xrog»iivain cpisco- meniinii ipsc Dexicr : cujus pater iiunc posieriorein
posoranes enumcrat. In «erie Romanorum pontifi- scculiis cst in Scne, ct lorsan noii immediale. Miil-
cum, ei imperaioruni signanter (hoc quoque ci obji- lis nibilominus inconvenienliLus subjacebal Irun*
cicbatur ) ila se gcrit , ui non oinncs illis aiinis caia iil.i codicis Dextri transumptio, qux in (.xcu-
ascribat, quibus itiire ccepernnt digniiates suas, scd sione inlegri Chronici cessaverunl.
niuliotum siinul ûccessioncs asstgnei , inquicns ,
Ad tcriiuin objeciorum caput reducuniur ea qus
Auijnsto Tiberiut, Tiberio Caius, Caio Claudiut, Clau- historiam ipsamconcernunt, multa îquidcm (aioni)
dio Sero succedii : seu, in sede 1'etri succedii Zcphe- ^ a veritatc aliena in ea sunt , nnn pauca incrcdibi-
rino Calixlut, Calixlo autem Urbanut, Urbano Pon- lia, ci ulira umncm bumanam fidem. Quibus cgo il-
liaiiut, id lanicn ad iilud usque lemptis focil , ne lud imprimis respondcrc posscm, quod detracloribiis
aetum ageret, quo Etisebii, et Hieronymi Clironicon Eusebiani Cbronici llicronymus, Diclorum fidemtno
peningit, id est, ad annum Domini 380 ,
quod vide- auctori assignent , el prxlcrea non esse auclorcm
licet ab eis, suis locis actum id fuerai ; in scquenti- bunc, ct opus in Catalogo Canonicarum Scriptura-
busaatem sigiilatim impcratorum et pontilicutn Rom. rutn rcccpium , cl idcirco niiruni non esse si ali«
locis debitls meminii, ut iii codice videre est. qu.m Jo a verimie doGciji ; ncc modernum ; ut ea
Quale autcm argunicittuin illud csl , Cbionicon sula scribcrci, qux modo iiitor vulgaios auctores
istud quod eistai incipit a Christo Domino, et nun ab teccpia sunl : quiii poiius ei co aniiquiias ancloris
orbe condito , ergu non est umnimoilx ilistoria; ? nianifesie convincitur, quod quxdaro aliter quain
quasi ei defectu codicis, qui dimidiatum aucioris iiunc crcdanlnr scribai. Es eo igitur quod in non-
opus dumtaxai habcbat, defectus aucu>ris argui pos- niillis fi)rte dcliciai, non recte infertur, :iiium a
set. Sane si suppositum cssct, ct de icbus aiiic Ciiri- Dcxtro Chionici liujus auciorem fuissc , scd dum-
iituin natum nibil scriberc libcbal , iiei|uaquain iii taxat, non cssc librnm Canonicom , ul dixi. Vcrc
prologodicerctiir Dexler aborbe condito njque ad I' lamen nibil incrotlibilc, nibil improbabile au.lor
sna lenipora bistoriam lexuissr, sed potius ^cri|isissc asseril, quaniuincuniquc quidani vociferanles relu-
histoiiam a n:ito Dumino; nam ad illud assorcndnm, cli-niur : mult.» cnim objiciunt , sivc de episiiolls
liicronymi aut alterius scriptoris mlnintc iius coge- Jacobi, ct Panli ad llcbrios, qiiae ad lli.^panos dnra-
bil auctoritas; soliim siquidoni ail illc, Ferltir it.l lue laxat in tioc codicc scripix dicunlur, et illa a Ja-
oiMnimodam Hittoriam texuttse. Cuniautemid inpio- cobo ZebeJ.ci, prxtcr communein Doctorum existi-
I030 asseralur, et in isto codicc vctcris Tcsiamen'i maiionem : sivo dc Centurionibus Evangciicis, qui
k storia delicial,manifesie uinuitur priorcm Cliro- in lli^pani:) naii rereruiitiir : sive de prxJicatione
iiiii parlem ab orbe condilo usque ad Malalcin Do- et discipulis CjnsdLMn S. Jacobi : sivc dc Judxis
miiii histuriam tontinentem , ab exsciipiore illius ilispani5 Uiinime in Ciirisii mortcm assensum pre-
uinissain fuisse, qux lanien iu Originali aucioris bcniibus : îve deiiii[ue de aiiis scxrentis rcbus,
eral : aut forsan in alio voluniinc lraiiscri)ita fuii , qiix aul falSTi , atii incredibilcs reptilantnr : eis
qune baclcnus noiiti:im nostram ciTugit. Ncc movcre vcro ad plcnum speciaiim s.iii!>facere ad Ccmmcnta»
qucm';uaro debet ,
quod apud cpibcopism Scgorbicii- rios nusiros pertinci, nbi uiiiuscuj-.isquc asscrli fuii«
41 CnRONICI DEXTRI APOI.OGIA. 42
damenta diffuse satis explicantur, et quae in contra- A aposiolicuni, (inalc csi illud, dc quo eo loci Dexiiu
riuiu faciunt, retunJuiitur. sermo est, non fiiit de Conccpiione pasîva iptiius.
Instaut nihiloniinus adversarii, quacdam in his sed de aoliva. Muita alia super cadem re dicemus in
Cbronicis reperiri Dextro receniiora , ut quod de Commeiitariis ad eum locuni ,
qux tu con&uias , ad
feslo iromaculaix Conceptionis meniionem faciat ad annum Domini 308, coiniiicnt. 1.
anuum Douiini 50S, cuin t.imen lippis ct toiisoribus Gruiis etiam omnino asserilur, de industria in Iiis
constet, anie annum 1100 nusqunm gcntium ejus- Cbroiiicis intermixios fuissc qiioiquol cx sanclis
modi festiviialem celebratam fuisse : et quod iiiibi M.iriyribus absque civiiatis patrix* noinine in niarly-
de ordine Augustiniano memoria liat cum lamen , rologio Rom. repcriiintur; quandoquidem inutlo plii-
usqiic ad dicium fere sxculum nec nomcn ordinis, rcs in eisdein tabulisexsiant, deqoibus in iiocopcrc
ncdura Augustiniani in usu fucrii. Adduiit tandem nulla fii meiiiio, ut facilc quivis dcprelicndcl, si le-
iDTcnloris moderni ingenium in eo non panim clu- gat cataioguiu sanclorum qui supponiiur indici lo-
cere, quod curo muliorum martyrum noniina iiis pographico Rom. inartyrologii, snb tilulo, Nomina
Chronicis ingesserit, de industria illos dumtaxat sanclorum, quorum locus a martyrologio non indica-
admisii qui in veteribus Ccclesix tabulis sine no- tur : ct eos confer.it cum sanctis qni in his Ciironi-
roineurltis aui provincix rcferuntur : eosque ceriis B cisconlinentur. Etquis ciedat, aliquem de appro-
Ilispaniac urbibus accommodavit : et nonnullosquo- priandis sux patrix sanctis nullius (uiitadicam)
<]ue qui Carthagine roronas acceperunt, ex Alricana dioccesis, tam anxium et sollicitum fuibsc; qnem ta-
ad Hispanam traduxit. men constat in cnunicrandis vulgaiis dcfecisse ?
Neutrum lameii argumentum convincil intentnm; Profeclo, si quis hoc aevo Chronicoii supponcre
quod enim nonnulla in his reperiantur fortasse re- Dextro quivissct, prius in unum quxsilos Ilispanis
eentiora, quaro Dexter sit , non iliicn totum opus evulgatos sancios Martyres in bis inservissct, quam
apocryphum esse convincilur; cura enim pcr mul- alienos ei ignotos perquircret : quod tainen coiistat
tas diversorum saeculorum manus tractum sit, (ieri factum non esse. Sed vero (quod in hac rc praeci-
non potest, quin ab aliquo ad maiînem addiium ei puum est) mulii illorum quorum hic (it mentio, ante
fuerit, majoris explicationis gralia ; quod postmo- annum Domioi 1584, quo Gregorii XIII jussu Ro-
duin in lextum ipsum ab aliis inductum nonnibil roanum roartyrologium recogniium el auclum est,
confusionis pariat : quamquam id quoque a multis non fuerant in ejus labulis; eos tamen corrcctorcs
reiro annisaddiium esse ab Euihrando, vel Juliano, e Grsecorum menologio muluarunt, ubi etiamabsquo
ut minimum, aliquove perdocto Fuldcnsi monacbo. urbis propriae nomine reperiunlur. Inde lamen non
inde suadelur, quod P. Torralba, et P. Higuera te- C leve argumenlum desumilur in favorcm praesenlis
ilaii suni,autographum ea omnia, ut jacent, habe- operis. Ctenim si sancti illi qui dc Graero menolo-
re; qui eo prxsertira audiendi sunt in hoc, quod ni- gio in Laiinum marlyrologium iransiaii sunt, Graeci
bil borum qux addita suspicaniur, ordini suo profi- fuissenl, etiii Orientisurbibus coronnti, baud du-
CQuro conspicia!ur : non eniro ipsi Augnstini aut bium quin nomina civilalis uniuscujusque a Graecis
Benedicli disciplinis subdiii suiit, scd de re ipsa suis dcsignarentur ;
quod lamen cum non fiat , creden-
iocis fusias agenduro nobis esi. Quod vero de fesio dum est ad eorum notiiiam ea non pervenisse , et
imraaculatae Conccplionis asseritur, longe alium eos martyres in remoiissimis (respeciu Graecorum)
babet sensum, qaaro vulgo putaiur, niroirum S. Ja- regionibus coronas suscepisse. Quae auiem a Grae-
cobum aposiolum in Hispaniis festum Incarnationis cis reinoiiores, quaeso, quam Ilispanise urbes? Pro-
Dominicae instiluisscquae et Conceptionis Deiparae babilius multo e^t, Graccos ipsos e converso non
nerito nuncupatur, qua vidclicet Deum et hominein aliunde in liorum mariyrum notiliam devenisse,
Cbrisiuiii castis concepit visceribus : non vero qua quam ex Dextri Chronicis : ab eisquc illorum nomina
virgo ipsa concepla fuit. Movemurautem ad id asse- mutuasse, ei in suis Tabulis Ecciesiasiicis repo-
renduro, tum ex eo, quod etsi mysteriam ipsum suissc; urbium vero inquibus a Dcxtro passi rcfe-
praeservationis D. Virginis ab originali contagto , D runtur, nomina neglexisse, sive quod barbara sibi
abipsisss. aposlolis, docioribusque vetcribus for- videbantur, quales certe priscis icmporibus erant
san agnitom sit, ut speciali opere de Patribut vindi- liispanicarum civiiaium nouicnclaturx; sive quod
cati» probavimus, atiamen nusquam de eo festum paruin ipsis proficiebat illarum urbiuin scire aut
bctum fuit usque ad lempora S. Anselmi : hic vero nomina; quas, ulpote remoiissimas e\ solo
nescire
non tain de roysterio Conceptionis quam de fcsto, nomine cognoscere poterant. Videmus aulem in
agiiur. Tum deiiide quoniam Cnncepiionis nomen martyribus suis diligenlissime obscrvasse , ul no-
usque ad Scoti Dunensis teinpora solam carnalem mina regionum el urbium quas passionibus suis no-
generantiuro copulam, et quae in ea geruntur signi- bilitarunt, iu menologio noiarenlur.
ficavit (id quod prasdicto in opere manifesie proba- Sed quamobrem (requires) si in Occidente passi
luro a nobis esi) : nenio auiein antiqunrum ejusmodi fuere, ipsorum iiomina , ei iirbium sanguinc mio ru-
conceptioncm virginis qux ex p.ircnluin roinmix- brioai.nruin , in Laiinis martyrologiis non reperie-
tione fuit, vocavit iinmacnlatam, sed ipsam virginem baiiiur :inieqnain a Grxcoinm tabulis qu.x-siti el ac-
in cjus animatione. Tum dcnique quouiam fesiuro cepii fuerinl? lu promptu est causaiii assignare,
Patrol. XXXI 2
FLWIUS LUCIIS DEXTF.R CHRONOLOGLS. 14
iiitnirum Dexlri lalebras , cujus opus non salis in A § IU- Qnnnlo studio elaboiandttm fuU eliicidatori, u:
evA, qiiamio Dedan Usnardi, el reii

his quw Uexter a$setuil, afjerrel buem.
viil};us ilaiuin ,
(]ii «rum inariyrologia,(|uiljiis uunc fruimur, odeban- Ciiiii primum L. Deiiri Cbronicon omiiimod:e
lur ; iMidc niliil ab co ipso muUiare valiieruni. Qnod Ilisioria- ad manus pervenit meas (<andide Lector),
vcro iienio Ncoierioor um a Gra-cis vel vulgaiis Laii- in.cslimabiliuiu diviliaruin l4iesauruin in eo iatere
nis iniirlyrolo-îis sanclos dc quibus in Iiis Chionicis aniinadvericns, in eam ercctus spem fui, ul si vires
inciilio baltelnr, acceperit, cx eo saiis convim ilur, omnes. ac siudia in ipsuin eiTDdieiido applicarein,
qundin his iioniiuIl(>j.ni:>rlyrum repeiiii conspicimus, noii ouinino .\ laboris niero-de frustraius ab^cede-
quibi.s loiijie aliie urbes desigiianlur, qiiam in illis. rem. AgL-bam en leniporis .Matrili, regi<<'ailiolici cu-
Verbi graiia, sauclus Aza cuin sociis marlyrio coro- rise el p:ilri<e iiie.L', iibi inilii ni aiuorum viionim,
iialus dicilur a Gr.icis, cl Lalinis iii Ibaiiria Asije erudilioite iiisigiiium, mullunimque liibltothecarnin
provimia, a Dexlro aulem in Gallscia : rursus S. co|ii;i iiaud diliicib; l'jct:i fuit, ctiin quiims, el a qui-
Aiilonina c.iini Alexaiidro milite passi rt feriintur a meorum )toiidus leviiâri po*se confi-
bus con;iliiuio
Gf.xci^ el Roin. inariyrologio Const iiilinopoli , a di'rem. Sed cum in iimiiie opori» adliuc vcrsarer,
Dextro vero Olcadibus in Cjrpelania ; Sancli qiioque qux non diliicull.iies, qus non chiineire superandj^
Q liricus cl Jiiliia coronaii ab aliis leguiiiur Tarsi iii B ses,e milii obtulere^ntcessum fuil, aui defe.<«sum suc-
Cilicia, a dexlro tamen Iliiipoiie in Cariielania : ul ciimbcre, aul pro virili cas supeialuruin dimicare.
iiiicrim de aliis laceam, quoriiin urbes a Graecis qui- Vi:> scire qiiot el qua;? Variotas reruH» i» Iiis Cbro-
dem silentio involuijs, ex aclis tainen cl vetiistissi- niiis coiiieninnim ingeiitissima , ad (jiias unodand.is
inis moniimenlis non alias quam a>sigiial;»s a Dcxtro O|iorleb.it omnein aniiiiiilaiis bisiuiiiim, si>e buma-
niiillolies iii bis Commontiriis comprobanius. Qiiis iiain , sive di\iiiam evolvere, ei de aucloribus ipsa-
auiern lain cxcirS es--ci, iil urbes mariyrum notissi- rum, ribusqiic ipsis (iiitcr »e primiim rolijlis) judi-
mis receutor niut.irel ? Sed redeo Carlhaginem. ciiim ferre; quis in quiliu»vc. prj.' oaiieris potius
Cerle GartIi;igo Hispanioa non lam ignobilis fuii, ut atiiliendu-' ; '|n:e veribimiliora, qnae abniteiKl.*. In bis
Roiiianorum et Goih'»riim lemporibus toli proviiici.Te vero consiilcudt erant Livius, Suclonius, uicrque
C iihagineiisi nomen non dederit : et in aiiiiquissi' Pliiiius, Pluturclius, Dio, Tacitus , IMiUuitiralus, Ga-
mis conciliis ,
prwserlim Tolelanis, ei Br:iccarensi piioUnus , Lampridius, Eiitiopius, Trcbellius, Vo-
lius, frcqueiis de Carlhaginensi prnTincia metitio piscus, Mariialis, itlerqiie Seneca , Siiins, Lncjnus,
lit, quac olidi Tolciannm quoque ct Carpel;inam sub Juvcnalis,et aiii bumanaQ hi*>ioria: professores, quos
sc compleciebatur. Quo iino ilato, vcrisimilc es-l ali-
loiiiîim essei lecenscre : quo iau<lcm viias, iicia.
(juol eorum mariyrum qui in ecclesiaslicis labulis C gupcessiones, et cnroiiogr;iphias Uumanorum priuci-
Carlliagine coronati lcguniur, iii Ilispaniensi marly- pmn,et Barbitr^nûm geniium cuin iptiis pugnuntium
rio;i(Tecios fuissc, cl non omiies in Africana. Qui ad Duxlri .^cripta i oiiferretiius. Pra^ter bxc e veleri
eiiim fteri poiuit, ul cum loia IIisp;inia iiinumeri Tc>tamcnto multa ex professo iracianda eranl ; sivc
Cbrivtiaiinnim agoniz;iriiii , iia ul oiiines ejus urbes dc libris Ilegum el Par)tli|>omeiioit, sive de prxdic-
ct oppida s.inguine «acraverinl suo , sola Cartliago lionibus propbetarum : Tcsumenliunautem nuvuio,
(mniiim pene iiobili^sima iiullo marlyre gioriari pro ejiis cl)roiiol(igi:)elucidanda,loiuuievolvcndum;
possii? Hevolvc dili,:;enter Romani martyiologii se- Evangelia, Acta aposlolica, ApostoloniuiTe cpiktiH
riem univcrsam, ct intcr mariyrcs iiiiiuineros Car- Uila) ct scripia; nilnl clenini non tacium a Dexiro
Ibagliie passos nuliuin rcperies de '|U0 s|>ecifi(atim
,
fuil. Scd el nmiies (prxsertini anliquiores) Palres
dic:iiiir qiiod iii Ilispania pasÛisit. Et lamci), ul de prn sensii vcro saciarum
aiidire oporiebal, sive seii-
r('iii|iiis pciseciitioiium iii llispania miiiisirisinicrim leiitiariiiii hauncndo, sive |iro bis qux ad hisiorium
sileam, compcrium esl , Galbnm Caribagine Hispa- cc(ie>iaslicam spcclant : Cleineniemdicu R<>iiianum,
nica accl.im.itum fuissc ad impcriiim coiiii:i Nero- Ign:Uiuiii, Dionysiuni, Irenamin, Clementeni allcrum
iicm, cum priiis sevcrissimc iii Clirisii.mos aiiimad- Mixai.drinimi, Eusebium, Origenem, Tertuilianum,
verti-sel,adeo ut inCdlumnaNcronicrccta asscrcret, ^ Cypriaiium, D.»siliiiiit , Gregofium Nazianienum et
idladuni ob provinciam lalionibns, it iisqui noiam Ny.sscnum, Ciiiyôstomum, Epi|>haniuiii, Pacianum,
genei i Intinano supcrsliiionem inculcabunt , puigaiam. Juvcncnm, Ambrosiiiio , 1'aulinuiu . Ilicroi.yuium ,
Mulios proinde coriiiii qui (iai tli;igiiie rcfcruntur oc- Augusliiium, ct cvtcros, qiiorum scrijita cx>tant.
cisi, in llis|iaiii:i coronatos crcdcre opcrict : uti in Qiiid (lc cunciliis dic.im, (jua' (imnia pro annonim
DcKiro iuiiic vidtbimns. E\ his vero qita; Iu6e ;idtno- Mipputatioiic, ct pio NetiUitecniicleaiida graviter le-
duiii a iidbis Irai t.itasiiiit, illud landcni inferri opor- gcre neccssiias opcris ;issumpli cogcbat? Qiiid de
tel, codicem hunc qiicm iiiterprctaiidiiin

saiicloriim iiiarlyrtiiu aciis, qu<iruiii non oinitia ne-
suscipimus,
ccss:iri) iii Lippomanis, Suriis, Mombntiis, Lipelois,
germamim Dcxlri Barcinoncnsis fclum essc,el iiihil
Vclscris , Ibirais, S.iiiclons , Villegis, Trugilbs, el
corum quiE in ijisum jaciata sunt quidquani momciiii
huju>-moili repciin viibbam? Ni o oniiiia adliuc no-
Iitiberi'. Quare iie, quacso, Lector candidc, \el lcviicr
niifa siippcdiiabantiiui! lyrologia, impriiois Ronianiim
b.x'sitcs iii cju» Icciione, sed eaiu inoffenso pedo per-
(sivc aiiti<|uum a Koswcido edituin , sive muileriiniit
curre. a card. Daionio illu&iraiumi. dciude Bedx. Nolbclie-
: ,
45 CIIROMCI DEXTRI APOLOGIA. 46

ri , Rabliani , Usiianli . Adoni.N , Molnii , Calcsiiii , A floc.i pemlil , (|ni o((iccre qnoqiioinndo que;int.
M iiirolici c( siiiiitiuni. Grxcoi iiin nicnolnîa a caid. Dexdi Ciiroiiiciiii l>i so i parvip'Mdiii.t ,
qui siiis
Siileio contractJ eranl; ad ipso» Grucos funles re- opinionibus nncere cxistiinanl, iiiuiu c < oiiver>(i co
nirieie : |)ariim boc , ad velu>tis>iiii.i (|na:f]iie ma- duralaxat inagiiifaciunt, quod nunniliil |>ro suis fa-
iiiiscripta sanctoruin iiiarlyrnm ac(a ; ad brcviaria ccru videatur; ncnlri pro verilule (Jironici ccrian-
qMoipie aiili(|ua diversaruiii Eiclcsiaruni nccessarinni te^, sed trabii sna (jucni(|iic voiunt.is. Seniel veru
trat. Rursus pro clironologia annoruni uni(uit|ue ip.>ius senteiKias aboiiiiiianirs , luulkas cogilavciunl
scnieiiiix ad inargiiiem absignatorum , muttuni erat contradictioiici , quu^ sibi iiun iiiinus in aucluicui
Biilii lalioris a>siiiiiendiiiii; co vel ni:tkiine,()uod non quaiu in upii.^ irruerc videntiit, ci ipsuruiu uucluri-
senicl ab aliortini su|ipuiaiione disbidere viderelur. (aiein enervare.
1>U(hI si bxc forsaii nioiislru supcrari pos^nl, Quis. rogo, lot pcrlae>us difiicuU:iio.s, noji bacrc-
qujiudi' aiiiciciktiaDt dc novu, qnx- Ai|iinU'OS rcl , uon difUdcrei , nuji dcsistcrci 'i nio vcro iion
liuiiierus ad (iiiiis tantiini supiiortuudiini cxigebaut sotuiii non pede<n retrabere, aui dcsp>.'rarc, sed ue-
1* Noviias innltaruni scnlcntiaruin, (|na.> peniius aii- qne bxicrc (|uidein ba-c niuuslra lccciuul; addido-
diliis nosiro!> ciriigeranl : vcrbiciusa. qiiod centu- runt |Olius currenii c.ilcaria; ci ad cuiuiu fuiiS|io-
riones evangclici fuissenl Ilispnni ; (|uod epihdila B ctuin môrcs vires aiiimuinquc pro Ubore tanto
Pauli ad llcbrxos, :id lliS|iano!i e Jud:ii$iiioconvcr- foriiorcm iQdui,oiiiini uiniic respui , qiiousquc lan-
sufi srripla liiisse( ;
qiiod 0|iliiriiia regio essct in llis- dcin t>curi Gbronicun elucida:ein;ralus uuii inllis-
|ia>.ia; ei niulia id gcnus,(|ux' lacileiii contextti ciii- P'.ui;c dumiaxal, sed ei universjc Cuisti Eccleiiac!
vis occurn nt. i° Urbiuin llispaiiicariim gcugrapbia, BOii coiiteniDcndam gluriain cedere; cuiii roulta iii
qn.v sccundum nomencialuras anliquas, nun solum ecclesiaslica Uit>(oria couliovcrsa, Dexlrl lcstiinonio
cas oo(>nitas, sed etiain ad nova collalas vocabula foici.-inlnr, ct aou pauca u c rteris |ir£lernu>sa sup-
sini; di>crcpaB(ia rcqniril. Nulli uutcin orbis uni- pleiucninio pcr euin accipiant. Atque ea de cau>a
versi regio loiies niutavit urbium snarum noinina qtiidquid in Hiipanij lialiavc aut Gatlia ad le n
qu :iies llis|iania ; cuin nnlla (oties Birbarorum innu-am laceic crcdcicni, couijnisivi, sive quxaJbu-
cursioiies , ac dutninia perpessa fuerii : nani pri- inaniorcs Ultcras upud prufauos , sivc quic ad soli-
niuni (ijiiod sciamus) subacia fuit a PbtBnicibus, diores ei divinas apud sanctos Paires et ecc)< si:isli-
dcinde a rienis, riirsus a Ronianis , subinde a Go- cos daclorcs, cimcilia, manyrologia, sancturalia,
tliis, demiiin a Manris, i|uoriim qnilibet sui idioina- faccrc exi>timarim : non labori, non quieti, uun
liîirbibus nuinina iniponeti.inl. o" Nec nrmoris eiat suin|)tui parceiis; id prx oculis seitipcr balicns.
pondcris ci>crij'tomin crraia sniicraic i|nibus ter-C
.
f:in(es ipsos, si darentur, adire, ct velusiiores intcr-
tio qnoque vrrsu scaicbat codex ; i|uoruu) noiinulla rog ire cudiecs, et nu(|uc odiu , ncque aiiioic uio-
sciitentiam ipsant intcrrumpebaut, noiinumquam et vcri, quo facilius veritatem a»sei]ui posbCui. in
corrunipcbant. (Ûu utaruin transtnutationes, dii- llispania regiam ExcurLitis biblintticcam adivi, Tu-
plicationes, decuriaiione!:, quis enuineret? in quibns ietanau) deinde Sanclae Primatis Ecclesi;»; coeno-
iiiibi niudo i|U(idulini D. liieronyino Gbronicon Lu- biorum vero diversorum Oiei ordinis multas Nu- ;
scbii , 00 tcnipuris niulto reeentius, qiiam nunc sit calensem prxcipue, Tuletanam, Spineam, Horteu-
Dextri cvolventi, ut Latiniiate donsiret, accidi^se sera, SalniantiBam , CompUitensein, ei aliîs, qux
coniperio, ita utcum eo possini dicerc Ad commu- : sanctorum HispaDorum acia in variis luanuscripiis
it iH diflicultuiem^ quam in omiii interprelalione (di- minislraruut. Mairiti Bieviarioruin antiquorum
cani ego e\positione) cttuuiti iumut, hoc nobis pro- qux otim iu diversis Ecclesiis erani in usu, prosua
lirium accedit : quod iuiloria multiplcx e$l, habcns in ine benevolentia copiam fecii illustris adniod.
barbara nonuna, retincofjnitas, iiumeros inexplicabileSf rnagister Eîdius Gundisatvi Davila regius Gastellu^
rirgulas rebus pariter ttc nunietis inleriexlas ; ut pene Uistoriograpbiis, prxsertim Salmantini, Goncbensis,
diffit:ilius sit tegendi ordinem discere, quam ad tcctio- Palentiai, Aslnricensis, e( Tolelani sccuiuJuin Ro-
uis notiliam prrvenire. 4* Accedeliaiit denique diver- '^ tnaiiam consnetudinein a Silicaeo cardinaie excusi
soriiin iKiminuin de gerinanitate iiujus operis varie (nam vetustiuii secnndum ordinem S. Isidori, }lo-
seniietiiiuni adversa judicia, cuni iiun uiunes gei- zarabe vnlgo nuiicnpaluni , cnni Toleti, tnni Roina;
manuni feiuni crederent Dextri , sed £ii|iposiiuni; nactus sum). Hxc profecto mnliam mibi pro opere
sivti in gratiam imniaculitac concepiioiiis Dciparac, instrueodo, ct ornando supellectilem suppcdiiarnnt.
quod aliquando nonniiiil de ca diccie credatur; Ad Urbem cuni accessi, bibliotbecam Vaticanani nun
siv(* pro elevanda ordinis ereinitarum .S. Augnstini, semet adivi, Gullegii Romani s.i:pissime, iliusiris-
antiquitatc composiinm , quod iioniinmqiiain niona- siiiii ac reverendissiini domiiii mei cardmalis de
cboruin Angnstini meinineril siinitcquc de conti- ; Treio, qux pro exiinia, omnigenaqiic crudiiione
iiiiationc M. Matiini feriur judiciuin, qnod niinirum tanti principis locupletissiraa est, multara lucem »t-
niiilia de cisdcm ercmitis, ei de Benediiiinis inona- (ulil. Aiiiciaiia Gregoriani Cottegii ,
pro monacliis
tliis in ea lcgimtis. Ita sane apnd niurialcs usu re- nniversi ordinis S Patris Benedicti , recens ercc(i,
Ccpiuin, iit qnisqiic illornni auctoriiatein elevct.et 3 R. P. c( aniico charissiraoD. Conslanlino Cnie(ano
«xaggcret , qui rebus suis prode^se , eoruui vero suis abunde laudalo scriptis satis adjuvit : profuiique
47 FLWltS LUCIUS DEXTER CIIRONOLOGIIS. 48
noDnumquam Invisere Vallicellenscjn card. Baro- A pairocinanlibus ingcntes

, misericordiarum Dci lUe-
nii sludiis iiluslralnm. F.t ul alias breviiaii consu- sauros reierare dabiiur noLis, mulio quam antea
lens, omiilani , magnopere conlulii S. Peiri in Mon- locupleiius.
te Aureo bibliotheca, in qua vclul in domo propria, In Icciionis vero lextus Dextri emendatione non
benignilate aucioris ipsius, quotidic fere bbori ineo minus elaboraiidum notis fuit, eo prasertim, quud
incumbebam , consilio, et judicio adjutus R. adm. codex ipsc originalis mendis quumplurimis scalebat,
Patris Luca; "Waddiiigi , Saorae Thcologiac praeleclo- ei ainanuenses qui inde suos cxiraxerant, serâtis
ris, ac tolius scrapliici ordinis archiclironographi, illis, admiserant no\a, unde difficile potuit pristinx
cujos bibliotheca ipsa est, et inulta variaquc opera, purilati restiiui : mulia lamen qux postmodum ad-
qux parlim edila ,
partim qiiantocius edenda prx mixta sunt, aliis copiis collatis rcsecui; et alia qiix
roanibus habet, ingentem illi pariuriunt gioriam et ex lectione ipsa, evidenti correctione indigere judi-
hoDorem. Ei haec omnia pro variclaie, aniiquilate, cata sunt, et errorem non auctoris, scd exscripio-
el novitaie historiae Dexlri elucidanda, et pro chro- ris manifeste arguebant, eraendavi. Exempli causa,
noligia aequaiida, evolvere non dubiiavi. anno Domini 3}0 erat bis scripta totiilem verbis
Geographia llispjnica peienda fuit ab Ambrosio sentenlia illa : Mellaria urbe Uispanice in Bcetica,
Moralio, Floriaiio de Ocampo , Resendio, Nonio, B S. Firnius niariyr, eic, usque ad sex versus; quare
Quevedo, Mariana, Zuriia, Goes, Blanca, Beuthero semel dumiaxat sciibi debiiit. Insuper anno Do-
et aliis ejus argumenli aacloribus; multoque exac- mini 86. crai interinixia memoria S. Narcissi fira-
tius a Ptolomaeo, Anloiiiiio, Pomponio, riinio, Sira- carensis episcopi, Gerundx occisi, qui lamen ipso
bone, Appiano Alexandrino, Soiino, et eis aequali* Dextro lesie posl 200 fere annos necalus fuii; et
bus; nec omitiendi fuere Ortelius, Mercatnr, \illa- de ejus mariyrio scribii ad ann. 277, unde meiiioria
nova, Moleiius, Millius, Ntbrissensis, Taraffa, Clu- iila prior expnngi debuit. Anno 110 agebatur dc
sius, et diversorum regnorum varioe historix, uti in Porpliyrio philosoplio , et scripluribus eum im-
bisce commeniariis experimento f.icile comproba- pugnantibus, cum lamen id anni 310 propriiim
bitur. Sane rebus patriae sux laniam aucior iiostcr essei, ei ipsi necessario resiituendum. Noinina pro-
lucem affert, singulorum martyrum urbes proprio pria urbinm el pirsnnaniin, si qiue alicubi corrupta
notans nomine : Doctorum, el episcoporum, qui erani, ex aliis ejusdem anctoris testimoniis, et ex
priscis illis temporibus toia Hispania floruere illus- lectione amiquorum qui de iis traciant. corrigi de-
tres ingerens memorias, a quibus denique catbolica buere : aliii vero cx aiiiecedoniibus ei consequenti-
fides iniiia, progressus ci angmenta ceperit, qux bus facile fuit emendare; el nihilominus adhuc suo
urbes praecipuoruin marlyrum sanguine rubricatae C nii''ri Dexier restitui non valuii, co praecipue quod
fuerunt, quxve conciliis magnoruin Patrum cobo- nobis constei noiinuila in eo qui exsiai, desiderari,
nesialx; qui errores, ct abusus in iis damnaii, et qux manifesto argumenio liquei a Dcxiro omilti ne-
eliminati : ut jure opiimo ilispani omnes tanio auc- quivisse. Quis eienim sibi persuadeat, S. Vincentii
tori plaudeniesassurgere, et (Deo 0{)t. Max. gra- Levil:T! CxsarauguBUini illustrissimum toto orbe
tiarum primum aciionibus decantatis pro Chronici marlyi ium a Dexiro silenlio involutum? Quis saiiclx
isiiusmodi invoniione ) in ejus orcuriûm illud Cice- virgiiiis, ac Mariyris Eulalix Barcinonensis, pairix
ronis sibi assumere queant, lib. i Acad. quxst. dc ipsius Oextri prolectricis nieiuoriain ab his ^cripiis
M. Varrone Sos in nostrit urbibui pcregrinantes,

; climiii:i(am? Quis Marcelliiin Iigionensem ccniurio-
errantesqne lamquam hospiles, lui libri quasi douium nom, ei lêjus Glius tota Hispania noiissimos, non
reduxerutit : ut poasemus aliquando, qui et ubi estc- habuisse in lii> Clironicis locum suspicetur? prx-
oitis, aijiiotccre. Tu (vtalevi palrice, tu des.criplionet seriiui cuin npud Clcm. Prudentium legerit ip-e
temporum; tu tacrorutn jura, Ih sncerdolum ; iu do- liymnum iii laudem SS. Cmilherii, et Chelidonii
meslicam, tu beliicam disciplifmm ; tu sedem regionum, mariynim C:iia;;iirriianorum , liliorum ejusdem
tulocorum; tu oiunium divinaTum , humanarnmquc S. Marcelli : ut ii.teriin Je .'liiis nonnullis taccam.
rerum nomina, officia, cansas apermsti lia prorsns D ut Zoilo tum sociis 19, Gerontio iialicx episcopo.
nobi> Dt^xtri benericio accidisse coinperium cst : Evasio Cassalensi, llermngene, et D^naio. Lupo ci
urbes enim et oppida Hispanix quasi hospiies et Aiirelia, Cyriaco el I*aula. Sandalio Cordubenî, el
pcregrini incolebamus, quid olim insigne in eis ac- Dalmaiio Geriindinsi, qnoruin nonnulli forsan ad
ciderit ignor.mtei ;
quos prxccssorcs inibi iiisignes, cjus noiiliain non pervonere. El qoid iillra jirogre-
quos inariyres, quos .intistiios, qiios doclorcs pris- diniur? Ct-rle luborcm in his Ciironicis iliiisirandis
cis leinporibus ex urbes pepererint , iios latebat : a nobis pr;r^li uiii, et eorumdem incredibilcm utili-
nunc vero tutelares magnos, patronos eximios, con- latom, Itciione soIj lecloics mei polirunt depre-
cives nobiles, dulces Irairos, Dextroduce, deinceps hendere. Legant, qii;cso , cl magno Ecciesix Dei
agaoscemus, rcvcrebimur, soleiunizabimus , ei ipsis bono, DeMruHi in \ulgus exirc cogposcani.
:
9 FUVII LICII DEXTRI CHRONICON.

10
FLAVII LUCII DEXTRI

BARCINONENSIS,
CHRONICON OxMNIMOD^ HISTORI^;

UNA CUM COMMENTARIIS FR. FRANCISCI BIVARH,
Qnibus universa Ecclesiastica historia^ a Chnsto natOf per annot %30,
adamussim expenditur.
EPISTOLA DEXTRI NUNCUPATORIA.

Sanclo domino Paixo Orosio presbylero Tarraconensi, Fl. L. Dexter salutem.
Poslquam cx Orienic, ubi, sicnt nosii. prjRfectus praeloiio fui, domum redii, coepit me vehementer txdere
mnnium pnblicorum ; loiumque me bonam meae viite panem transegi; si
converii ad ca studia, in quibus
noii cuMi iaiidc, citra pudorein lamen. Porro omnimodam liisioriam, quam ab Orbc condito ad hxc nostra
lempora, id cstad an. Chrisii 430 et consulatuin
Theodosii Juiiioris, et sancto presbyiero Hieronymo
xiii
noii ila lociiplcatain dicaveram ; quia ad ejnsdefuncti manus pervenire non potuit, multis locis
auctain lo-
cuplciaiamquc tibi homini Hispaiio, Lalaeiano, ei Uistoriarum scripiori ornato, et mci amamissimo oun*
cupo. Vale.
BIVARU COMMENTARIUS.
Chronicon omninwd(e Hmorijg Flavii Lucti Dcx- A Chronicon omnimod» historiie sit necessom
Iri, eic. Brevis operis brevis d.jHda fuit nuncupaiio. est, ut coniractionem sequatur canonum, qua-
Exiguum valde. si quaniiias specieiur, ofTert nobis leg sunt apostolici, et conciliorum,
qui paucissi»
Auctor ilieâuruni; niagniim lamcii et preiidsnm pro mis verbis magnam continent doclrinam; et eo
di*
qiialiiat»!, qnod dum quis perceperii, ingciiies ct cuntur canones, quod Grxcis Canon, Regula
Laii-
inx^siiniabiies par.as prorsus dici-t. Nec enim prelio nis sit, de cujus (tesie Arisiolele)
nalura est, ut
res (iisceriiiiiiiur, qiiod magnae vei parva; sint sed ,
parva, seu miuima sit. Eoiiem fere slylo
usi fiiere
virtuic et boniinle. Qnanta .iniem Clironicon istud apiid veieres quicumqiie Chronica
scripserunt Eu-
polleat, his coinmeiilariis'exptai)are operae preliuni sebius, Hieronymus; Prosper Senior, el Jiinior'-
Isi-
ascendere nccessarium
diixi: qiios ad tiiiiam inoleiii donis Hispalensis, et Cordubonsis, Vicior iunncn-
fuii, ut quod latebal uiciiiii(|ue iii lucem
viriutis s's, Idaiius Lamacensis, Joaiuics
, Gerundeiisis- Mar-
darem. Vcrum eniinvcro nec profusuni fuissc ine celliniis, Auctor Chroiiici Alexandrini Ado^Siei-
credo, ncc omnia ad unguein .nssecuium sai erit : bciius, ui alios innumeros prjEiermittam.*
Inicr
occasionem dare sapienli ut et Auctori luccm affe-
, qms post Hieronymuni, et Kusebiom primum lo-
rat, et a me omissa sujipleai, et parum (foriasse) cuin sibi Oexier vendicat, et ordine
temporis et
feliciler dicta corrigiU. Id iJcxtro honorilicuin iiiilii scripiure dignitate, et ciiltiore siylo. Nec
sibiob-
vehementer gratum, Hispano
ei toti orbi Cliristiano, viaiii, qu(pd inulus libri iiiijus
Chronicon omnimodre
prrsertim ciim.iii commodiim erit. Scd ad rem. hisioria;
sit, ei Hieronymus dum
ejus meminit so-
Difficilein sciiliendi siylum chgii Dexter, dum lum Vdcet Omniniodam hisioriam Fertur, aii' ad :
Chrouicuin suuni scripît mullo enim dilGcilius;

p me omnmiodam Ats/or(<im nara pr'isco'illo
.srripsi.ss^? .-
paiicis niagiia per-tringere, qiiam •iiultis multorum ** temjiore non scribebatur onmigena historia
histo-
gcsia lenip-Tiim declarate. Unde Hieronymus Bar- rico el diffuso stylo, scd more Clironici ; historia
si-
haioriiin sirages, el irrupiiones in Roiiiaiiiim im- n"'d< m unius dumlaxal rej;ni, aut rcgionis, aiil viri
peiium qu;e suo tenipore con igcre, styl» Chronici conspicui gesta coiii|decicba(ur ct cx irultis ac
:
scribere iiuluit, quia eas laiioris historise siylo diversis historiis ad sirictos redacta c.Tn'Mics,
una
scribendas reêrvaie judicavii : quod iii prologo .'•uo omnimvda texebaiiir, qiia; Chronici, sive Omnitnodte
pmlilelur. Ila.'c si(|iiidem iir.er Cliroiiica el HisKiri.is hiaivria; timlo, sive utroque simui gaudebat.
Et
dilTereHiia esi, Cassiodoro te^le, Divinarum Scriplu- corte apud llieronymum lib. de Script. Eccles. iiiiHa
rariiin instiiuiionis c;ip. 17, qiiod Chronica sunt reperiiur umquam omnimoda scripta hisloria ah
imarfines Hisuirianim, brei'issima'qve temporum com- aliquo Aiiti(|uurum, qiiac Cliroiiici stylo non gaudeal
)i(cmora/i(;nt's qu is! dicas, ip.saruiii epilonie , iilae
.• nec Chroiiicon aliquod, qucd oniiiimoda hislona
lanieii siylo (ôntexlx' profuiiiiiiiitur. Naiu
laiioii no» ôcetiir. Quinimmo
ei apud Dexlrumipsum vidc-
qiiciiiadmodiMii miilloruin priiicipum acla et rcgum ,
mus suuin, qnein liiulo r^r(j»ifi omnimodce
libriiiii
divtrsoruiM scrios ei gesia, pndiiis gerunliir lem- hislotitv insignivii, m

episiola nuiicupaloria ad Oro-
pontms, el iiiliiloioinus oievisîinis depingunlur ta- siuiu sojuiu nuncupasse nwninwdom historiam, cuin
bcHij ; sic e:i;im coulraoiioribiis cxaiantur Llironi- ail l'ono vmnimodum liistoriam, quam ab orhe con-
:
cis, quj) liilissimis hiSiori:iiiiiu liliris cnarranlur. diio, uiquc ad nosira lenipcra. id esl annvm Christi
Ea propier D. Hieronymu^ ejiisniod) scriiilune geiius 430, eic. Doienduni cerle Clironici Dcxiri periissc
Chromcot Canonrs vooavii, lib. (!e Scriplor. Eccl. (aulsalltin cuin lineis adliuc, et blaitis ceitare)
in Eiiscbio dsariciisi, cnjus rtMensins libros , C priori iii paiteni qu;i; ab Orbc condiio usque ad
,
(jiiarlo loco cnumerat, Chronicontm Canomim om~ Cbristum natiim hisloriccs canones couipleclitiir ;
nimodam htsloriaiu ,
qiMiii laiiien jiusIim soluiii niin- niulia eniin per euti) scitu digiia. fenim pra;seriim
ciipat Chronicum omnimodiv hisUrice, diim fetus ad Hi^paiiiam speciantium hactenus jucyinpcrla
,
proprios cap. u!t. iccensei. Niiijuuiu co ipso quod stiremu»; quod m causa iuii, ut in edilionc Caesar-
,
51 KLWll LLCI! nLXTIU CllRONiCON. 52
riVAUIl COMMEM.MMU^.
augiistana, Fni:jimnit.m CfnCi.iii D.ttn vocarelur; \rpr, reilii pofcsf w,7-.ri« ne npjieHatione pnire. In-
;ih eo l.inien iios :»b>rnuiiiiiiis, liinin grrmtiio Ci ii- ijv^^sivs V-.Uniwn noslnt lous t^ udin^frcqHenter nriu-
leiili; <M» pr:erii iic qnod iuleur.ini :i N ilo {>v>iiiijo lUtnr, et tale o'ficinm nioreni vidtttir solv-re. quod
cniiiineai lii-t.: nm, iisi|iie ad Ani loris ismpoa.^ ntioî polnil nccnsare. Potesinie igiiur, nnlla diqnilis
Posiqii iin •
j OrnntP. clQ. Q'i:iiila luerii pruiloctl es'. ivqwilis. Vuc s«irrt nb<qncjndirat. 1\uIIhs fi wiLa
pia:lorii» (lit(n<t:i>, qiia D-^vler iiisignltns fuil, evpli- de fori xhi nuitorilntf prirscribils fXcep'.o offtciuli
cu.t C:>ssin(1cirrts lib. vi Enistol. inqniens Polti' :

mnqisiri mitilum, credo^ «.' vrl illis nhijMid AntqitKiis
lali •irwêli prinorio trilln es'. ditinita^ wquaHs: niiiii- cedirel , qiii videl'aiiliir pro lle 'ubl. b Itn trnctnre.
nim gi-rebai serimil •< imlfs ^>osl (^x«>aieiii, |'r^'- Curiates tiiam verbemt, qtii eippeUnti sunl iig,vn<,
••r.iiqiic, (lis''ipliii.T, p iblic i- ('iiiiMKlanl f. Uiidc inul- .Mi:iOr sCiKiln;. In ^''jic.o sno jus retint'. sniqulnre, rl
los s< iniiiscx «jusiHoJi prdVctiira ad injpeiii !usli- inl'bns,fnniisqite uoiciiHr jmhcre, quoseiinm vrovinda-
•:iii;ii iViTtos fiiis->'. mi Vcs;nsinniiiii .M;icriiuiiii, .
rmn non nndennl jndwcs in niqua parle rontemuire.
Piiilippiiii'., el olios. R •iniili leiiip iro pr.i-riTius prr- Offiiuin plnne geuiilum, efficax, inslrHcium, el loln
lorio is dicius esl. qui prTlorio prjjer:u nimijiiin ,
annni firniita'e priVrnlidinn, qui sic fernqeni jusiii, nt
ciliorl bus, el miliUbus pr:i^t •limis pilaiinin \r'm- uuUis ino--;ilur dilnlioiiibu-i iniper:iin. Mil<t'in per-
cit is dcfensnntiiiiis, qiiMl .Vl^îjti* lcsl^jiH C'MiunejJt. functis, Iribnnorum. el nolariorvm lionorem Iribnit. el
tJe Vcrb. l^rwioriiim Mthû\r, co qnod iiiilti
<-igii. mitiies .luosiths cx<r/ra.',<fiii inler procrre^ m/.r/i iic>i-
pi.X'loris niiiiles ei^ciibabant; Prwlor V'ro quilibel Irii oh.^cnwlnnt. Cralnnter imfileiuns
con-îin^clibHs
mililMin princep> , Veicrilnis cr.il. No nnniquaiii qna;ille conslituil. cujns reieenlia el nos ila conslrin-
prJscis illis lemp iribns ad belli prolibal coiilra « </i'»ur, ;./ .sNfc r/Mlji/n io.jr /V/c/nwws, ^«ir (//hoi </c<t<»-
liosle-; scil iibi Romaiioruin o;'es ciever:int, dis
:
risse agnofic:m'.is. Son iinnierito, qiandn pataii >n
tincia fuere olTicia ; el lnnc qui a I luendain prnici- sun provisione sustenlat, senientibus nobis procurnl
pi» fslmein .geb;!! exnibias, Pro' ectus Vigilum , annonns, hummitates quoque judicibus ipsis fncil.
qwi ooulra b'>sie« jiRpcriuin iu.'biliir pr(efecins pra;- Leyiitos gcnlinm veraces iiHfilel ordinalionib-is s>jis.
lorjo dicebalnr. Addiius pdslmoijiim esl mngislcr Et licei olia; dijnilaies habeant lilulos prafinitos, nb
mililum, qiii perp.auo cum iicstibu^ agebal, et a isia lotum pene qerilur, quidquid in imperio nostr»
prjp(<'Cio pr.tjiorio eo dissidcbai, <itiod nuigi-lr.irnm eequiibiti moicr.itioue iractaliir.
oqiiilniii piiieslas iegibus iitpiili Roiii. iiivecii oral, Ilouc denique curnrmu omnium pvlrlicrriinam mo-
pnercdi voro iiiijiei:iloi iim :irUilii<>. Snnl
iir;i'l(irii), lein Iquud prospnuin wib^s ulil'' lieipnb. si() ub n.
(|iii veien^s Fraiicoriim regcs prili*clos

veliiil, apiil indictinne tnis humeris dccenlcr i»)i/ on/i/i«.s. quuut tn
pixiorio scu ralaiio fuisue eos, qui magistn domus, el imienii virlule sufiiuûs , et sninmn fidt trartare
seu mnjores domus HMiiciipribaniiir, ci uiriirum<iiie contendas : quiF quaHtum divcrsis .solliciludinibns ron-
oflicium in idem recidere. F.xslal in Codicis Jiisii- siring.tnr, lanto inaqis laudes nmijlisfî iis digintat i
niani li!). i spen dis tilnlus de offic'iO priefecti prw- hwc trininpluit. Fa idro tnniuin lumen gloria; sil actio-
torio Oriiniis. qiiod T* xler adiiiiiiistravii, ubi le,e i nibus vesirif, %t ct in Pnlatio nos ro fulge.it, el in pro-
damr ci f.!C!iit;is geiicr;ilia coiidendi slainla , (i;i:e vinciurnni hinginqnitnle rchieeat. Par tihi sil Cum
legibus C?esareis non sint conir:iria, et dureiii qno- potestaie pruden ia, comcientia; Iikp qnndrifnria rirfMs
iisqiie pcr Caisarem ;ibr<>gciilur. Sed iil semel ejns assideai. Inhunal luum ideo lani cxcrlsum fnclum esse
poicsiis. el fficii ceibimdo pjla.n (ial, pi:icei in
< iioivr.s, ui Ivcntns ibi, nil hiuniU nb edunique ccKjil: ,
De\ir: graliain liic jnscrere loiuiulam, «jii.»' pr.i'lei'- C rfs. Considera <iuid d bens dice.re, qnod n tuutis esci-
lis pr.itiirio nlj imperaloiibiis dali;iHJr . cuiJi ad liu- pilur : Hloinmriitn pubticn lnlia eonîninnt, qva' se le-
jusmodi dignii;iloiii jubebanlur :i6cendcrc, pioul a gisse nutius erubescu!. Pnrsul mirabitis p:ntem uon
Cassioduru ]ioiiiiur lib. vi V,triariiiii cap. 5, qii habel cnm delictis, quia ni^/ aliqnid egregium assidue
cani sciibil, quo ieii)p'ire oral eadein pi.rfocinra feceril, culpnm vct otiosus incurrit. .V«»i si prcrdiilus
iiisignJris, 111 ex prido;,'o ipsHniui li(ti"iiuiii Vaiia- auctor sauctissinius recolalur, quoddam sacerdolivm
ruiii cuiislaL, et ex lib, x\ el xii, per luulijo rpislolas. est, p-wleciura: prwloiiuncr compcenicr agere dtgni-
lateni. llacieiiu^ ioi n ula di^mlatis.
F01l«fl\ PR.tFF.CTI PRtTORI 1, SEU TITILUS KJtS (TFI- Pr cc.sser:it Dcxlriiiii ca prxfi ctura siib Tl'Po- I m
Cll ; IN Qt'0 INDLCITUR JMPER.iTOR AD Pll.tFECTLU dosio Magiio Cyncgins, deCbri l'aiin Mcpiib. rpiimc
LOQIEN-. nieiiiiis, «ii oiinii l.>ud<' diguissiiKUs, ev llispîiia
Si honoris alicujus es'- origj lauda! ilis, si bonnm qii<i(|ue oriiiiidus, ul cx >epu1tura cju^ cdligi datur.
initium sequentibus re'us potsl dure prccconiuni. l li De eo naii que Ii.tc liabci Id.iiiiis m Fastis("oi<sii!a-
auciore vrcc',eclnya proetoriann g.orialur qui ct mimdo , ribns . Tlieodo..io ilerum, el Cyiegro cos^. dcfunclus (.-(
prudenlissiittus, et Divinitali maxim, prubulnr aceep- Cynegius prwfcctns Orientis in cnnsualu suo Conslan-
tus. yaincumPharao rex .Egyptins de periculo juûra' Uic univenas piovincias tonqi lemporis lob'
tinopiili.
famis inaudittssomniis urijeretur, vec visionem luiilan deceplas, in slil'jm prisiinum revocovit : et usque ad
humtwm potset reretare confilium, Joseph vir ben- .Fgyplum peuelravit, ci simulicrn Centium iverti!.
lua iiivinius est, qai ei futurn veraciter pnvUieerci, et (Jnde cum magno fleln tolim popHli Civi:nlis, deduc-
pcriclitunii populo prudenlissime subveairet. Ipse pri- »» lum corpus ejus ad apustotos (duodc ciiii ;iposlo-
est
i/iu(/i hiijui diqnilalis infulas consecravil ; iosc Caipeu- liiriimFcclcsiam Con»taiii;n(t|inlis iiiloll igc di.^ \\v )
lum revercndns ascendil. ad huc

cuhnen evec- glorice kalend. Aj<rit. el p<>st unnum translutit enin mairona
tns, Hi per snpienliam conferret populis quod pra:- , ejus .Achnntia ad Hispnnias pcdesire. Vide qiialps in
snrenon polueral polentia dominaulis. .Abilto nnmqne oflicio pr:eloriii pr.pbi liis Orienlis, ex sui p:ilri:i
pariiircha : e! nunc Pale/ appettaiiir liii|ierii, ips' m aiiieccs-îire- Dexler li.ibuerit. Sed :id prafalii.neni
hodieque rcsonat rox pra:conis, inst,uens jndiceni^ ne Dexlri rcdoaiiius.
se pnlintur e%se disMinitrm. Merito ul cui tania po:es- Po.Uquam domum rcdii, eic. Hioronymus noii so-
tas polnil dari videreiur sempirr similiter admoiieri.
, Iiini ct.irum apud soreulum, Doxiriini pr:vdir i|, qncd
Quivdam cnim hnic dignituti, nobiscum jura cominu- ad iiinlcs, ei pra.'focuir.im rospicil, sed etiain Chri-
nia sunl : Exhibelenim sine prcrscriptioue longin luos, sti fidci dcdiium. qiiod ob scripli^neni Clirnnlri
m,iQna quuntilaie mHtctat erruw.es, fiscnm pro ûa dicluiii exisiiiiio, iii (lua l>on:tm vilan. sn c p:irieiii
de'ibe<niione distribuit, erecliones siniili potestaie lar- iransegissc sc scribil. cnm I 'iide ei admiialioie
qiiur, racantja boua proscribil, deli tu iirorincinrum lioiiiiiiun), (|U imipKiiii vorocnndia ceupaliis el iin - •
jiiiheum pimit^ verbo seni lUiim dicit. Quid e^^l qiod (loslK), si nvi cuin tandi citru pudoris notam, di\.'-
non hnbtal cominisiuni, cnjus eti vel ip e .êim judi- •
ril. 1 leiOr;!! ipjiiiii sciihcrc a iniiliis ;iiiiiis. ciim i.i
iium? Pene est, ul leges posiU condcre, 'fuando ejua Orienie agcbai, i&i uiuuium publicoiuiu ladio
,
i» FLAVII LUCII DEXTni CHRONICON. 54

BIVARII COMMENTARIUS.
afr^ftus domi landrm snne apn<1 Rarcinonem sc re- A snfTiiralns (neqiio onim FnldjD, sod Wnrmali?e re-
cppit, iiliiliiieiii oidom itnposuit ?Ofic\ jam ct Cfni- pertiis esl), piiori paite Clironioi oanbiit ; ciim la-
fc( l.i- lolaiis. nien banc epistnlaiti nijin ii{>atonani, qiu; iiorcssurio
Quo loco illiiil moniKTin) lectoros. triflici c\ ca- loii n|tcri pr.Tlii,'oii(h oiat, balierei;eit vidilirtl
piie gravitalem linjns (-lironici iii pi;rsciii) f|)i>ti»la qiiod aujaniifnsij» (ui api»arot) o.nnioiuiis fnii liisK^-
cnn^mcndari ; !-i onim niirioreni r< i^plciauint, prx- lia a iialo Doinifo, et opisiolain looo siibiiiniiini ci
fecliis pra'lnrio rsl Orinil:ilis iiiipcrii, el so-iitnl;»s aflixil. Porrn. qiKid nil lioxlcr, so dednceie Onini-
parios (tosi r;csareni et de lanlu viro pr;n-
li.ilmil : niodam bisloriain ad aniinin Ilomini ',r>0 et onnsii-
snmcndiim sno nomiiio in Iucpiii edorc
esl, niliil snl» lainm m
Tin-ndosii Junioris, verilaii sul>nixiini os"-e
i
dnxisso, qiind vpniiii ;iui vaide proltab le iionsit; liqnct, qiianJoqiiidem constat ex Fasii» Omtplirii, et
nec onim falinns, aiil tingis vacasso credendns cst, Annalibus ortJinalis Baronii iiini. V pnediciiim
aul sponie dccipore volnisso, qniit poiJMs nihil non ennsnlainm lii ipsuni -ioO anniini Doniini incidisê,
pitrnni, niliil non iiiide<'iinif|iic prubaiuni el conslans et quod iii eo cnliejjam liabneiil Valeiiiinianuni,
suo nperi intexuisso. Si leinpus ()no cnniextnm esl leriiiim, eliant juiiKirem; qno iiiniiiiim syimdnsge-
exspocteiur, ptirissimum ol dorrcatissiniuni ox siiis iicralis Ephesina adversns êsiorium ceiebraia esl.
ntaiiibuB prodiisse judicandum csi, nt poie non uno et magnns Anrelins Angnsunns viiam ciiin monc
vel allero anno elabor.tiiim, sed ui niininiunt toiis coinmniavil. Cnjns obitus cnm Dexler non memine-
quadraginia annis; quandoquidein si Hioronymus ril, par esl credere, quod Clironicon absolverit
Dottniiii sno Cntalot;'» iitseruil amo Chiisii 5'J3, anle 28 Angus
Angu«.ti cju-idom aiiiii, <pia D Auiîistiiins
quo euin horiaiu sno ad Oiiem peidnxii (de (pio in ^ inoriuns est. Snpplevii defetium ejiis continnaior
Aiioloîa satis diximus), iii ui per aliqiiot^tnnoânte M. Maximus, Clirunicon siiuni incipicns a transiii!
593 ossot coepluni, nt illins saliini ex relatione aini- Aiisnstini
corum llicronymiis liabnisset noliliîm. Cniii auloni Sanclo presbylero Hieronymo , elc. Li.juel hoc,
ad annos Dnniini 450 perdiioinm sit, qnod ex ipso tesiimiinio ipsins Hierunynii, liiiro de Scripi. Ecclcs.
liquel, eiDexter in hac epistola fatctnr, necessuin ipsi Doxiro , oujus oohortaiionc facius rueral , di-
est, ui posi i|u:idragesiinnin ali exordio finem ac- calo ; Dexltr (ail) Paciani, de quo supra dixi, filius,
coporit. Lt i!l si', i(J niliilnminns aucloiis vorbis osi clnrus apud xccculum, el Chrisli (idei dcditut firlnr ,
mai.ifesluiti, ciini dicat : Tvlumque tne converti ad ca AD ME Oinnimodam linsloriam lexuisxe, qwmi uccdum
ftiidin, in (fuibus bonam mecc vua' parletn transrgi. legi. M vorn ex relaiione alinrntn assernil, n.iin a
Tanto lenipore dislulit biiic opnscnlo Mipro-
ii:ique priiicipio lucubr:iiioiiom snam De$lcr llicrnnynio
niaiit maniini imponorc, ul de cnnciis l:.ndem cer- nunciipandam otdiebaiur, (luo niniinim libro sibi
liornorei, (t itiltil intiiiatiirnm ex sua oflicina pro- jam ab ipso dioalo satisf,iceret. Cxlernm nni opus <
direl. Dentum ii quibns Ciironicon ipsnm iinncupa- absolvii et Beihleem misil

, jam obicrut in pace ,
iuni est, Hieronyinus, el Orosins, niagiti illnd esse sanclns Dncior.

nioineiiii, et non vnlgaris anctoriiaiis, oonviniuiil; Tihi liomini llispano Lalcelano , elc. Coiisonat
qu'ppe ciim taiilis docloribus dinduni non e-êl llugo epi^copus Portugallensis, in epislola ad Miu-
qiiidpiam oa desiiintnm; qiiorum pnesertim iii huc ricium Bracarensem , quam inler elogia aiuôris
scnbciidi geiiore praeoiiinnm erai jiidiciuin ei ceii- dedimus. Bono nostro facluin piita qund iierum
.«>nr;'; ii:im liiernnymns ilidem Chmnicnn Oinnimn- Dexler librnm dioaveni , iiain nt id lacerel mullis
d.r hisiori.T ^cripserit, ei Odsius llornieslam suam C locis auxil, lociiplelavilque ipsuin ; et ila aucio, lo-
Climnologico fcre more de liori;tiu sancli Augusiini cujtlelaioque nobis datnm esi frui. Qna in rc de-
viilgavorat. ceiininm aliud Auctor consumpsii ui ex his quae ,
Poiro Omnimodam, eic. Jnre Omninindam nuncu- ad calcom Icgimus, apene ooUigiiur : Cum hac scri-
pat in qii profanam simul ot eocle-iaslicjm liislo-
1 berem currebat annns Christi 440, eic. ; qiiibiis li-
riant niiscet; elenim niatlyniin iriiiniphns, opisco- qiiido coiisiat, li;eo verba scripla fnisse in revisione
paiiuiii scdiuni (uiid:ilinnes, siiocessiones Roinann- operis, cnin eam iierum dicavit Paulo Oiosio. Quid
riini antisiuuni,ol syiiodales convenlus: iniperaloruin vero in cnusa fuerii iit nibil gesioruin addideril
,
ctiaiii Sfriciii, bella, sedilionos, tumnltns, liansla- anno 450, ad qucm primum bisinriam proiraxerat,
lioncs doii.iiiioriim viros iitrinsqiie s!alus nubilcs,
, el lociipleialio non iii annis, sed in rebus facta fue-
sen nolabiles, ct infinita id generis diligenter siniiil rit explicainin a nobis est in Apniogia § 2. Porni
,
.ic brevissime depinxit, lamelsi uberior et profusior Lala^taiium vocat Ornsium, quod Tarracu ad votc-
sit in robns lli.spanis, pra^<êriim occlesiasiicis eno- rein Lai:oiaiii:im speouiret ; Omsius vero essot Tar-
dandis, tiipote quas oxteris ex:i(tius oallebai ; qiiod raconensis : qnaniquam nonniliil intor se differre
et atii cjns generis i-criptores foceruiit; ut \idere Lala't:iniamei ngros Tarraconenses,ex veteribus scia-
cst apii(l Eiisebium, qui dc l.aiinis pauca teligit, mus, nam Pliiiius lib. xivllislor. Natiiral. oap.G dcvi-
cuin in Gra-ois niultiis fiieril, ei Marcolliiiiim qiij a nis ilispaiiian disserens : Ilispiiuinrum, ait. Lalatanaco-
robns 0( cidenialis imperii fere absiinuit, tolus in pin nobililaniur, rleganiiaveroTarraconeniia;clc\Arm&
annoi:indis progressibus Oricnlalis, ciijns orat lib. 111 neyio Cossetania, (lnmen Subi. Colonia
cap. 5 :
aluniiiiis occiipatus; Viclor Tnuensis Africanani ferc Tarraco ticut Curlhago Poenorum.
Scipionum opus,
liisldriam scoiitus esl, Idaiius et Viclareiisis Ilispa-
D ,
fieqio Ilergeium, oppidum Subur, flumen liubricatum

nam; ei tandem nnusquisqiie amorc p:iiri.T iionnih!! a quo Laloeiani. El Martiilis lib. i epigrammale de
Inngius diiciinr, quaiii cseleraiuin rcgiunum. Qua Locie Hispanice , ad Lucianuiu amicuiii ad llispa-
de re coiisule qua; § 2 Apologne dicia relinquimus. iiias revcrientein ait,
Ah orbe conduo, eic. A viris fidc dignisbiinis To-
Aprira repeles T3rrao.oois lillora
leti exisieiis acccpi, «odicem Dextri,qui in monas-
Tuaoiquc Lalxtaniam.
lerio Cyslse inultos annos fnit, qiiomqite canonicus
Toleianus Vorgara fortuito apud librarium raerca- Consentit Ptolemoeus, qui in tabula secunda Europsc
loreni invontum emeiat, ntramque Cbronioi pariem cap. 6 Tarraooiiem in Cnsseianis Uarcbinnnom ,
habuisse, iiec solum a nato Domino, sed ciiain :ib vero in Latxtanis pnnil; quo anctore, nnidquid Rii-
orbe condilo ad nsquo Dexlri teinpora complexuin bric:itiim fluinen alluit (vulgo dicitnr Lobregal) La-
fnisse : et biinc pruleni D. Pelri Pecb.p Gioniiensis Lelania diceb.ilur. Unde ei Catalauniam dici noii-
episcopi fiiisse, oi ad u>iim D. Liiurcitiii de PadiMa, nur.i iiuiani. e i;uibiis Tarapha, Nebri^sensis el Ca-
Ciesirci iiiSl<>rio^'raplii sed roJex ille dispendio
: roliis Stcpbanus siini.
qnnque nnstrn dopenit. didex Fnnlensis, onjus co- Ilislonnrum <^ciiptori, clc. Teritur omnium piani-
pia IVuimui , ct ipse quoqiic a Fuldensi biblioibeci bus sunima cum laude Pauli Orosii bisiorta ,
quani
:
S6 FLAYII LUCII DEXTRI CHRONICON. •16
BIVARU COMMENTARICS.
D. Augustino dicavit , ci de qua inferins suo loco A consanguinitafe utriusque ageiMlam, praeter ea qasB
pjura cum Dextro dicturi suraus : ubi de amiciiia et in auctoris yWi notata sunl.
IIVCIPIT CHROIVICON.
A. C. 1. Lenlulo et Messala consulibus , uno anno anle Augiisti el Syltani A. R. 753.

consulalum, Christus nascitur.
BIVARIl COMMENTARIUS.
j^. C. i. — 1. Lentulo ei Messala, etc. Scriptnrus dent ad xxx annosquos inquirimns: et consequenter
asseremus Cbrislum Dominum bapiizaium initio anni
Dexter Chrisiianum chronicon, ab eo quod caput
meriio exor- quarti olympiadis gci. et natuni in line secundi
est EU|ipiii:iiionis Clirisiiani temi oris
secundum car- olympiadis cxciv, nimirum in uUimo mense anni,
dilur, iiimiriun a tlirisii nalivilaie
lum ex consulibus, qui et in exiremis ipsius diebus, id est io Decembris,
ncm eam vero probe
: iiotai
Romaiô praeerani, ium eliam ei anno urbis Lentuli» et Messala coss. Cxterum omnimoda hujus
populo
condiUK decurrente. Id quod S. Augustinus neces- B veritaiis dilucidatio deducenda est ex vero sensu
s:irium esse monuit lib. n de Docir. Christ. cap. illorum verborum S. Evangelisttc, Erat Jesus incl-
pient,quasi annorum xxx, aut eniin sensum reddunt,
28, ift.;uiens Pm- consufum nommn mulla scepe
:
quw-
rvntur; tt ignoranlia consulalus, quo natui est Do- lere cxplevisse jam xxx paulo minus, aut incepisse
ntinus, vonuuHos coeqit cnare. dumlaxat xxx, aut explesse xxx et incepissc xxxi.
Sxpe quidcm validequc torsit doclnrum mgcnia Nam in priino sensii naliviias incidisse dicenda est
in constilatum Auc;usii xiii et Sylvani , in sequenii
haec difficultas; quibusd:im seslimaniibiis naluni
Dominiim fuissc Aiigu^lo xiii ct Sylvano coss. quos in coiisulatum Sabiiii ei Itufliti et in ultimo landern
in consulatum Lentuli cl Messala*; sed quuniain
docit Epiphanius in raiiari b^rtsi 51 el amplec-
litnlur cx recenlioribiis Panuinus in Com. Fast.
ea vcrba Lucx inferius ad aiinuin Cbristi xxxi exa-
lib. jiet Joanne^ M;iriana lib.ivHistor.
Hisp.cap. 1. minanda nobis ad unguem sunt, ne actum itcrum
Abis auiem assereniibus , oiiuin sub conûlatulatu agamus, illiic lectorcm remiltimus: inierim arfir-
quod tueliir Severus lib. ii His- nianies, rauUo ceieris ceriiorem esse postremum.
Sabini et Rufliii,
lor. nonnuUis deniqwe nibil horiim probanlibus,
;
Mira proiude assertio Dextri judicari debet, qiii
sed quod nativitas Douiini inciderit in consulaium ortum Domiiii Jesu sub Lentulo et Messala coss.
aniioiavit. Yerum ex Dextro polius siabiliri debct
Lenluli et Messalie, quod primus hactenus crede-
baiur docuisse Cassiodorus in Chronico , quem Cassiodorus, quem laudai, ei ampleclitur Baroiiius,
posiea seculi sunt Marianus Scolus insignis chrono- quam ex Cassiodoro Dexter, uipoie qui per 60 et
grapbus, el Cuspiniaiius in nolis ad Cassiodorum. amplius annos iUum snper.tvit: floruit namqueCas-
Ei huic senieiiiiu; subscripsit cardinalis Baronius siodorus anno Domini 500. Dexter autem scripsit
C V«
in Apparalu ad suos Annal. Eccles. lum quod con- 450 ; quo fict, ut Dcxter primus <'mniunt, quorum
sonaulior appareai Evangelio Lucae, lum qiiia ad exbtent opera, asserium de natali Dnmini subMes-
Cassiodorum seqiicndum illud suadcat, quod homo sala et Lentulo in lucem produxerit : nec minori
Rom.uuis esset, omni lilteraritm genere excuUissi- quam Cassiodorus l.iude dignus, et auctoritale suf-
nius, el in bis api'rime versaiu^, ui qui non tantum fulius; ui ad eum quoque sequendum persnadcai,
de Faslis consnlaribus , Sfd clian» de compulo quod Rumanus educaitone ei ufUciis luerit, omni
Pascb:ili iibellum concripseril , magna adhibiia litteiarum gencre excultlssimus, et in his prxcipuc
considcratione. bonam vilx suae pariem insumpserit. Quas, qua-so,
Quod Lucse Evangelio magis ha>c scolenlia coap- Deo graies aciurus csset card. Baronius, si l>(;xiiu
lciiir, inde dcducitur, quud ipso auciore cap. m sibi dareiur frui, qui caput su;c Cbronologi:e tam
Chiistiis Dominus vencrii ad bajuism a aituo xv iiu- liiculenier conflmiat? Neccauseris eum apud ipsuui
perii Tibcrii C;isaris exisiens aimorum xxx, qui lcgis iiatum Domiuum, Leuiulo ct Mess.ilino cuS'-.;
videlicei Tibcrii annus coiisutes balMiil duos gc- nam uiroque vocari iiomine cardiiialis ipse faleiur
ihmos, lUibeliiim ct Uufmm. Si aiilem ab bis coss. iu Appaniiu sub titulo, Dc auno, quo natas est
cl aimi» Ca;saris mrsum ascendcnd*) \xx con&ulatiis Christus. Cassiodorus Messulam uuncupat sicul
enumcies iu F;i^tis, qui apud Cassindoriim ei Ouu- Dexter : ei ob corpoiis piisillaaiem forsan ab ali-
pbiiiim rcpeiiuiiiur, pcrvenies ad consulalum Cor- quibus Mes-âliiius dici toepit. Fuerat ante xwii
nelii Leiuuli cl V;ilcrii McssaliC ; atque iii eo atci- :itinos Messala consul cum Auguslo iii, anno quo
tlis-e(diristi naiiviiateccrlum eril: loiidem siquidem Actiaca memorabilis conligit piigna sed aii uiius et
:
coiisuhuus, no.c nec minus, iiucr hos el iilos

iibis, ^ idem fuerit ciim collcga Lentub, milii hactenus in-
VjuSh. repeiMinliir. Loqtimiur voro de Ordinaiiis, cumpertnm. Et hx-o de cnnsulatu sub quo natus cst
qiii (iiiolil)ct inouiiie anno 'iigcbaiitur, noii de Suf- Dominus dicia suUicianl. Ubi quod addit Dexler
[cf.iis, qui S(iiicct in iotuiu aliofntu ii.fra aniiuin IJno anno anle Aiujustiet Sylvani contutalum, non ita
siirficiebaiiiur, iu ea diimiaxat aiini parte.quac dec- accipias, quasi vclit, aiino iiilegro ante illorum
rat, gubeniaturi. Fasios, id accidissc; sed mens illius est, ortum Do-
Hoc eiiaiii <'x olympiaduin suppulaiione, qua; poniini non acciibsse eodcin anno, quo Augusius xiu
lissinia iiitcr Gr:rooscial, dediicitur, an ussiquidrm cuin Sylvano collcga iniit consuiaium; sed supcriori,
XV Tiberii, Kiisebio icsle lib. ii de l'ra'p;ir. Evang. Lentuli el MesSalse Fa.siis in>igni :nimirum die 23
cap. 5, olynipiadis cci ; ab lioc
fuil ijuartus et ullimtis Dcccnibris ai) calcem consulatus ipsirrum.
vero usqiie ad i-ecunduni oIyin|iiadis cxciv quo Len- Auno liomce To'^. Ilactcnis 'juibus ron«ulibus
tuliis tH .Mc;>sala consii!;iiuni inieriini, iii(iiisi>e in- Cbrisuis naius lueril pgiiuus, sed quoto anno :ib
lersunt bcpleni iniegr.L' olyiiipiades. qtrc cuiu quae- urbe coiidiia id accidiTit, ininc exquirendiim. Hoc
libci s!i quaiiricunia, vignili oclo annos coniiciunt; uno a Dexlro Baronius disscntit. Cum bic ciedat
qusbus si 'iddas duus alio.s oiyiiipiadis cxciv, asccn- consulaium s;vpe diciorum Lcniuli ci Mcsjakv inci*
; : ;
57 FLAYIl LUCn DEXTRI CIIRONICON. a

A. C. 1. Tribus pastoribiis, qui fueruni sancli, priinum ostenditur. A. R. 751.
Tres soles apparucrunl in Ilispaniis in unum collecU. 753.
HIVARII COMMENTARIUS « I
disse annum urhis 75f Ille vcro anno scquenii, A i. Tribu* pattoribus, elc. Duo hic Dexler affir-
iii .
id est, 75i; sed ejusmndi annorum suppuiatio non mat, vidolicei pastores, quihus |incr Deus priinuiti
ita consians esl apiid omnes, iii indc aliquid c«>rli oinnium ostensiis est, fuisse sanctilate conspicuus
deducf^rc valeamus; cum intcr ipsos Ethnicns niagna dcinde quod ad numcruin coruin speclal, fuisse trt?N.
eit adhuc li> do assipnandis annis coiidiix lirtMs. iicc plures, nec panciores. Ilonjiii priiis lacile sihi
Ausorius (quod ip^ê Baronius noial) per vizinli ut (|iiisque persiiadehit, pr»-clarum el singularc beiie-
minimum aniios discrepat a Vnrronc. qnare pru- ncium ob oculos vers.ms, qiiod ipsis conlulit l)vm,
dcnter adnionel ipsc, liand luto, et corio posse tlum participes eos fecit. prx c:oicris loiius miindi
Cliristianos a conditx urbis icnipore aiiiius iiuiiic- hominihus, gaudionim sii:k; naliîlalis; cujus ninii-
rare. Miror tanien doctissimuni virnm hac in re a nim ot ipsi non fuerunt ingraii, immo vero rcvcr.»i
prnescripia Catholicx ac Rnin.in:c Ecciesiii: suppu- glorilioavcrunt, ct laudarunt Dcuiu in omnibiiK, qux
taiione descivisse; itam cuiu RiMi!aii'.im mariyrolo- audieiant, ci vidorani, sicul dicium cst ad iilos :
i;<uiii die iS Decemh. dilucide proinat, natuiti qiiando ab ang.-lo claritiie Dei rcfnlfjcnle audire
Christuiu ab Lrie condita anno 75:i. ip^-e coiticndil iiiorueruiit : Evaiitjelizo vobii qaudium nwgnum. quod
natum prxcedenii 751. Saliusmiiliu Dexiri placilum crit omiii populo, quia nalus
Vukis hodie Salvalcr, esi
»c(|'iemur, cui tabulx Ecclcsinsticje consonani ct , qui etl Chnstus Dominus. Nam quudspeci.tliter Vobis
<ui ctiam Orosius suliscrihii, cjusdein cuin Dextro natus dicius ost, idom vidotur ac si angclus a|ieriitis
aiitiquiiatis. et graviiaiis. Et cerie si rcs ad unguom dicerei, prinium inter omnes muriales vohis natus
perpcndatur , upposiliiin ;isserenies laborare iii cst, uipoie qiiom pnoreiii estis viûri et adoraluri.
.i-quivoco convinceiitiir. ll::dc hoc? Inde vidciicel, j>
Qiiod attiiiel ad iiuineium illorum, diserte cuni
(]Uod :inni Romst' CKiulil.-e i<on siiiit suppuiandi nh Dcxiroconscnlit Boda. qii; !ih. de LocisSanciis cip.
Initio Januaiii, sed ah co luense, e( die, (|uo ipsa 8, h;vc ail l*orro ad Orientem in Turre-Ader, id est,
:
condita (uii, videlicet undccimt* kalen>i. Maii, seu gieq s, miHe pnssus a ciritute Bethleem segregala est
21 die Aprilis (quod idein esl) (ju.i reslum Pales luclesia irium pastorum Dninoc untivilatiscoitsciorum
Pasloriim De:e celohrari suiitum tuii, ui ex vi.ius- nwnumenta continens, quiluis ci tcrnarium ct saiicti-
iissimis aiicloribus nccipinuis. Ovidius iib. iv Fas- lalom paslurum profilodir, iii quorum liimirnm ho-
torum, de ea fesliviiale ngens, di.xii: norcm F.cclesia erat aedificaia. Utrumque vero sin«
iia;sii;iiione asseverat ni|toie de i|uibus uirumque
,
A|ita dios lcgilur, qua inoania si^net aratro eo loci ei teinpuris per m.ijonim manus accepia
,
Sacra Pales aderut, indo inoveiur opus. traditio pronuntiabal. Ejus sinc dnbio conscius
Doxier velnt is qiii in Oriente praelorio prxfcctus
Sic etiam docuit Dionysius H.^^.licnrnasscus : et fticr;it, ires lioc luco ct saucios pastores evangelicos
Messala Corviiius lih. de sua prugeitie ad Augos- fuisse scribit, videbaturque vahle cungiuum rationi,
lum, Feriiut, ail, undecimo kiilcudus Maias, linniU' ui tres dumiaxal pasioros Verbiim Pairis, Spiritus
luni (Jrbis fundamenta jecitse. Fro eadom seiilontia saucii oiie caro factum primi hnminum adorarent,
aurtor Clironi>l> gi:p in Historiam Livit in principio, (jiio a'Jor;Uores exisierenl sanciissim:e Iriniiaiis
referl Tullium , Plularchum, ot Solinum; el ideni my^lerii, sicut ci iti iribus Magis poslmoduin effec-
asserit M:irl anus iih. dc Originc uriiis Roiiia^ , et tum stio loco videbimiis. Porro dc p:islurum iinmero
Velcuiio in Comment. ad lih. n Tiii Livii Dies, in- : videndi surii card. Bir'tuius aniio Duinini i et Siia-
qiiil, Row(t natalitius, nuo condi coepta est habelur C 107- lom. II iii 5 n. D. Th. q. 50, disp. 14, sect. 2.
—
,
ad ii kul Uain$. Denique Properlius lih. iv hxc ait A. C. 2. 1. rre,s soles, etc. Trinus soles sxping
aniiqui viilerunl; quiuqui«;s, ut minimum, dequihus
Urhi feslus eral, dixerc Palilia Patres ; Pliniiis Iili. II llist. Nat. cap 51 affiriiiai incidissesub
Hic primus ca'pil Htf nibus esse dios.
,
coiisulihus Sp. Postliumio, el Q. Mutio Q. Martiu, :
ftt M. Porliu ; M. Aiilotiio, ct P. DolaheUa M. Le- :
Ilinc nt consn!a:us Lentuli el Mcssal.ie par-

fii, pido, cl L. Pla-ico quihiis subdilsexlam tTiiii solis
:
lem fiieril coinploxus anni UrMs coiidiiie 7,^1, et apparitioium, El noalru, ait, (Btat vidil Divo Claudio
paneu! ciiain anni 7."):2. Quando oniio coiisnlainm priucipe, consulain ejus, Cornetio Orfilo cvUega. Ilaec
iili iiiierunt die i Janu:irii, currehut aniiiis Crhi:^ 7r>1; ultiiii.'! in aniium Domiiii 52, qui ^landium
iiicidil
sed a die i1 Aprii. coepit aiuiiis ah V^vho. cundila eiOrfiliiii)cuusulos hahuil. Qu»; aiiiom Lepuium et
Zoi : qiiar'' rum Chri^^tus llonunus icsius fiuTil, Piaiicimii vidit cunûlo», iniiiiini Tiiumviiaius oriia-
iiun tfisis kaloiidis Januarii. iniiio coiisnl.ilns pra;- vit, quando vnJoliccl C:cs;ii sihi adjui.xit M. Lepi-
scd ad (inem aiuii id est, i5 Dicojuhris
(l.ctniiiiii, duiu, el M. Antunium lieitiuhlicu: cunsiitueiKhe.
Mih eisdem consulilms, noi essum csl ui :.ssi'iaij'u.>, vero quadiaginia ai;iiis anie Cliristi D>.niini
Conli|{ii
iilaccidissc aniio Kom.x' 752, ul llexlor asscverai. naialom, ci Urbis condilje 712, t:i in Commont.
Ei lamen per huc non recodii a Siippni.Tiinne Var- I-aslorum proliai Omiphrnis lil). ii. Sed qiiorsum
ronis aicniis cousulaltim Leuiiili el Mt;ssala' in hsDc ? sciiicei ul discas, Pliiiium eo loto miiiime
anttum Urhis 75t incidisse; id eiiim de cxordio cjns cgissc do illa trini solis couiparitione, qiw. Ciiristo
inieiligondiim esl, non de fine, cui jain liixorai no- lecons na(o in lli>p;iiiiis facta csi qnaniloquidoui ;
vns Ijrbis annus. J>

qiiccdarii ex recensitis :ib co loiige sun! anleriuies,
Hoc scmol monuissc siiffioial, noc oportol)ii dein- citm (ta qii;c suh ll^mcio et Lepidu cuss. cuiiiigii,
ccps immoran in suppuUitioiie annoruin Url.i-; c<(ii- leceniior sit snpcriorihu?, ct i:imcn per annos 4(1
diiae cugnilo siquidem «-€0101 quod naialis Di.iiniii
; adveiiium Domini iiracossorit; qux- verosuo leni|iure
iiioiderit iu anniim 752, facilo cuivis anuo Doniinico accidit, ClaMdi:) eiOiiiiuCuss., 52 .'iniiisposterioi sit.
suus ex lalore respondoiis Libis aiiiius assigiiabiiur, Agit nihilomiims de lrihu> ôlibus apud Hisji-H.ias
:tt!ililis fiimirum annis Rom.T qui iiataloiii Duitiii)i vis.s Advfuius Dumini lempore Jiilius Ol^tscintous
pr.j;cesseriiiii, ad .imios iJc-iViitiicos, de quihus fuorit iih. de Prodigils cap 128, ci D.clorJAiigi-liuis ^
i|UX'slio;verhigrala, si qii;ir;iliir, qiiis aMius It.iuin' par., q. r,G, arl. 5, ad 5 arg., Crcdibile ai, inqui',
rc^pondeal aitnu Ciirisli 120? (iiceiidnm .jtK.d .STi, i->'i;im ii> altif paiiibas muud; (ei i;on soliim iii Orionle,
qui coaloscit ;;x dtdo i-20 Domini , el cx T.M Uil.ii iibi sloMi apf.iriiii "Sljii^.s) atfqua ludicm n^mvuaiis
qni prcece.ssciuiil cju; iinialem Ei idcm erildc ivli- C<'iri<ii njiftr.vinfi'; ficvl Itonur jhijli cleuni el if //<«-
,
qu s. pouta f\spayu-rif'.t trei iotes pntdiiint in unum co^hn-

,,
59 FLAVM LUCIJ DEXTPxI CHROMCON. 60

A. C. 2. Aiigiisiii Tiiteriimi ri Agrippam in (ilios adoplnt. A. R. 7,"o.
Jiid.^^s Golil;oiis Judpos ad re!)ell3i!diiin in R'>niani, cohorlaiur.
3. Herodrs univorsos in Beilileemilin regione j sioros necai. 75.{.
BIVARII COMMENTARICS.
les. Cerle inier oseler» ininidi rlnnaia, Rom» [Tse- A fl"" AposioJi rau-ntiulieerc jussi jr.nt. emditissimns
clpiie, et in Hispnniis , nainlis Doiniid appr.rcre {>.iiiipr ac sanftipsimns CainKii.l ( apnd L'pfani Af-
clara pro;;no<lirii ciirignnini fiiil ,
qii;iiidn<iiii(iem lor. v ) hnnc Jnd;»' GnMlaî rfl>eliionein relulil
ulrobiqu*» in»iissimc fi«le- nnli- Dci ilMcore pwsitn"- poiiquaiii iIr lit Tnîone ei rasu Tlienil.p diximt,
dnm debebn! Pr;»'i'f '«'•r:!! qiiilem Ronia* foiiS o'ei, inqt:i/'ii>; Po\t Ituni- exsniu Judi» Calilirits, in dirbut
qiii in TransliWrin;! lidternn merilKr'^ repcnlc eni- jncit-ssioni», el areriii poptduiti fon te, ei ipse periit,
fiil. ci iinius difi vpntii) llMxisse cli(il«r, aniio «etiio fi ownes quoUjuot cinêniirunl ri, et dtperti mnt.
TrininviiMMis, ci :mlc ('.IiTi-li nnliviiaiem ""^. ni Ofcjsidiic r. nsns. qii.iii AnsrHSi.i^ a Jii(l;cis exige-
Or"5ins nosUT lcstaliir lili. vi cni. l^), qncni B;ir'i- li:i'. c niinolii< Ju<'«*. po|>iilniii ;iil ilefeciionem roin-
lins seqniiiir ; anipin snh^s in ll:-p:«iiia visi,
tri-s movii, pricdicans iioii lirerc genli I-r:i'lili' rensiiin
hcnni in r;un rcfcn^ niiiim (leiiiinisimliant nlpoie
' rniqiiani pi^ndcr.' , sid soli Deo. Rci gcsix seiiem
qtii allern :»l» ejns Naiiviiaie .iniio, icsiiiiiotiio ncvui i!es' riliii Jo-c|iliiisiii>. xvm Aîiiqnit. <ap. l : Exiiiiit
aniinriierlnt : nii in Inr ic lidc^ ndliil>eiidn cst, 00 ( :iil ille ) qttidniu Judns Gaxilnniie^
ex oppiilo , oriiia
vel miixinie qi)< d rclins llisjuiiici^ nnnolni dis ;iiit Cnni.la qui adjuucto slbi Pliaris^ro Sndoih, <olbcin:-
omnes incnlMiit. ct i{|i i;i liar 1'nrle netno relncieiiir. f ' nd d.-fiCiiouein popuhs crnûm nihH aHuJ es.V(\ ,
Oliilcr nonnpiiin li»iii = inO(li ;pp;iriiio;icni ini - quotn mantfislutn irri ulin profi^siionem dicttlan: : rt
leoroliicii am, ali<qwc spoi inli iiiirnciilo iiotiiisse coii- unvrHiiniie^hm od tt.iidnn Hheiiadtn adhorians.
linij.re, co 'cr.iicîs non siiie itKii^ni
qîainqnmn Accip.uufiir liyr pro>ii.-> vulf]' itti tit ac(enderen!ur ad .
ratinnc invsicrii f:ici:»in ricd.imus. Niiiil enim -.Jnid iiadi-ndum ali.iutd: nique il: dici vn \otr^l, qutiutum
siitit diio i'li so''S tiill:ilcr:ilcs cjii-, qii in iiicdio ii /<» m'i 1 ô/rtmgîff^w fo»»/H) 6 irirm/.rfKTOOiHwia nnsr*»;/
csl. i|Uiin ini.igiiii s vi-ii >olis intcr c s exi^tcnlis, prtetcxu qudem prnpugiinndce
cirdilint ct iiitroiiitiis;
qu.i- tamiiiiiii in îiertilc, in nnb
nppnri nt•
qn :
1- lilieilaiitp blicw ; reier.i fn i>aiorum Ittrrorutn ittidio.
proplir a Graxis p;(r:il!eli iiiinriipinlnr, ide^t. s is Hyec ille. qni i.iinen vcru :ilifnif, dniii post Jiid c
;i
im.ifjines. Op iriei ntiicsi. nt niili.s 101 i.li sil .'iiiiiili^, (lelcHii incni, Tlieodiin n bcllas-e coiHf-ndil, in quo
reaul.iri-, iiiiiforrais, spis>a, lei a, ;ic fnlg.ns in.>'l t cinn rcrte iinl:»! Haroniiis anno 1 liomini, cniu op-
sp'cnli ; iiiiir eniiii liiinrn soj.s in ci fiM liii r rc!' n:i- poMinin rcii-lci G:ini;il;.*!is (.'^•liiiioiiio .\c or. v, nisi
giiiii . ips I vo! qil isi spC' nliiiii pcrioi lum :ir s:initin (piod pnsien ad annnm Doniini 54 Jose|iiiuiu ^ni
praehei iiobi^ \idenilum non soinin rolnrein lnn.inis, <'|i! ins (leftndere connns e-i.
scd cli;ini solis iji-iiis ri:.:ur;iit(. Qna de re Aii-loic- I.".:t ter tni dc aiino qno hci J'id;T defeclio cnnligit,
!es cpii lili. III Mcicoronin!, ci nos cum ijiS'! iii D.-- ni-ii |i;iiv.i tis esl. Jo-eplms iil;iio loco, ei lil>. 11 dc
rcplaiioniliiis nosiris piiy-iologicis. .Aildit Plitiins , licli'» Jini. <a|i. 7, allirnini ; rrtdisse, non qnidcni
plnrc.s ciniiii qnnM tr"< iiiiinijnai; visos, 1 iinTnm tnb Heiodis rcfiiio, inimo nec suh lilii ejn» .\rchel;ii,
qina diio (liinv.ixat lilerii Iml.et \erus soi. ()ii:i' spe- scil post uiriu>qiic oliimm. nnveni sahein poslannos
culo ipsi setvianl. <;;i"eniiii oii'nl Mer Jidjci .1, aii Herodi^ intcritu. Fnlliinr tninen velienienler
m tuutiii collecli, vel quod 0. Tlioiiin^ riixil , puula- rniii cx E\ ingelivi.i- iinTBlniiie coiisiei in dn-lnis
liin in unuin coi^Hiites, eo lendii, ui doce:il, dtiov c prnfc-sionis ..ccidisse celelteriinin aiiieni prolessio
:
laletc vcri Soli.i :i.sl:iiites ev:iiic>cere , ipso nihilo- liMir fiiii. iiu.Tndo s b .Angnsto (>.t>sare, ei pnf-idc
iiiiiius |ici.sever;<nte. Syri.c Cyrino. il>anl oinncs ni pri.fiierenlur, singuli
AiKjusiui Tiberiiim, ctc. E\isliiiinl c 'r.l. B to-
•2, in suani rixi alcm, ul unns luisqne siiiini censnin
niiis aduiiiiniieniTberi; inrili^ê in anniiin Clirisli C solverei ; nitde Jiidas occnsion mii dcliciendi ainpuit.
scxliim, nioveliirqnc icsiinionio V;iiirii l^.ilctcnli; Psjnii us luro illins \erlii In diebus professinnis, ver-
Dexlrr i.inien hor -erundo .icridi^se coniendil h:i- ; lil In ditbti!> descripiionis. illiiissnne qiia facluin esl,
J>eii|ue iii >Ui f.ivoicin tnsebiini iii (-iiriiiici, ijni ad m :i'l ui.iuN lininiiiis ciiiittmi, di'.scriberrlur nniver-
aniitini Diuiiini pr.rscnlem ii:i-c .srrihit Anno J)o- : sns ortds. Intulit inde itaion us inm iii apparnin .
miiri i, Aur,usius Tibeiiuni e! Aqrippain in filios qu;sin tomo I .^nnal., dctn isse Jndam pnmo Do-
iii
adopiiii; n qii.i Dex.t^r ea \ciba iiufnnui:'. fiii>S'' vi niini nnno eo qno.l iin.c desciiptio illa orbis ficla
.
deiur, \ero Tibcrins lili;is .\n{;u-li C;is;iris non

(îiin est. Sed Deiter ri Enscbiu^ nd 'nniim secundum
cs ei sc<l pritignus, hiiiiirtiiii liiitis Jiilir Au;.;ii>-la;
. cnm di>lct tioneiii lejicinni: quud .^nne credihlius e>l
11x01 is suu* ex i.lii inariio, el (ieritiaiii. iis Cx'>ar p«i- inin ob roriiin iiuctoritaicni tnm qnia nliqnod tem- .
lissiniuin jiis ad sccptiiiiii l;nberi'i. iiir.Tobis uvcris pns 1 ercs>;'rio Jndns itisnnieiei iii «lcfeclione pr.c-
pniiitus iiberiuni iii iii!Uin ("opiivt, ui 'kfccdi dicaiid.i, ct iii perj.elraiidis 101 cadibus ac lalroci-
Gcriiianici in inipcrlo snci ederet ; sod ficlnm rst ut niis, qiiot Josephns supra reln!ii.
Ceriiianicii>C.i>;ir, d.iin pi«frrlur.un Oiiiii!i> idini- A.C.3. — I.H. rcdos^c^c PeranliqnasnneinierDoc-
iiislr.il, PiSiii.> ddlo vi!;i ttrl);!iiis s.i, ctliijcnus in loros cotilru\crsi.i (uil de aniio Bcihlcemitici Infanti-
cjus Jocuiii siicccssil. 'riltTins iiiiliir rt A;4iippa in cidi" quilnisd.im aieiiiibus post aiiniitn ei dimidintii a
;
hlios adopliiii ab Aii<;ut!.i, tii pîliio cduc.Ui riieriint, nati\iuue Jânnis, scu qnoi! idein esi. a:ino transacio
tamqiiam filii ; sed Agnppx- \aria fiiii lornnia; cum ab oriu Salv:iioris, Nicc-
acridi>se; qnDd se]uitiir
siquidein Tiberins nniltos ;itiiio-.C'rccri mt tna|ii:ii m pliotus lib. 1. \ero alGrin.tii-
Iist. rnp. 14. iki inuili'^
leniiil. (ptic.l punlcni. (âio \C!(/ nep.li \iiain el
ilii t\ lili!-. amio ipso prini'» l».tiiiinic;e iiif;;iit!;c fnissp per-
re-inuin fite;it iticrep.Uii.>. C.rifcruin posi

pitldire petraiimi, qnod nujlii e\ ircepltoribu.-. sc dedticere
inoricm TiLierii iioii ôiuiti a viiiriili> libci rducitnr, nuiumaiil ex Aii-,;itstino, Chrysostomo, el aiiis Pa-
verun» el ;id regiiuiii Jud.roriim cvel.iiiur at> codem iribns, el Bnroniiis ar Suarez virililer propiu-nant.
(aio, qiii jnni in imperio Miccc>scrnl liliiTio. (jtia In qniirnui fnvnrrm illiid praecipne fiicii, qnod po«l
do re iniiliis rgii Jojcpliiis iii lili. .\nliq. Jud.iKârniii. adiiratioinni Maînuin, (jn:c die fesio ejiisiiem :inni
Ju:lat CnliliVHs, H>-. Ihci ipinqne Cnsebins tcs-
r>. arcidit, snbêqnenter ail M iill.tns T'(nf Hcrodct :
tatur in Clii.>ni''o ; Annn, mqtiii, Doniini i, Juda.^ videns, quouii.in illtisut cssei a Maqi^, iiaius csi raldef
CuliUvus 'ui lebi lluiiduni Juuios, ci' aciiuicic rtnl cl mifci.s <ucidit omiie-^ pncrvs, rtr (piod si /Mnr i<l :
Sf Ûirr <ri<'ii.'r' /iwd^w.k.s cu/ioM.iinr. linlc iiin nuct.nes faciiiin fuil, eoilctn vnielnr îttno :icriilisse. Ab lus
arreiicin.il. iii Yin ciilins Bcliiarcnsiv in Spc.-ulo oninibis refcdii ionge Dexicr, ad ain iim t.lnisii
Ilisl. iib. vt, csp. y6. In co Jiidjcorutn conveniu, in leiiium cnrdem linioceniium ii\'iciens Audci Banj-
di FLAVM LHA\ DtXTIlI ainO>|C.O>. 6S
riVARIi r.OMMENrARIlî.
niiiS hmr senlonii.T commciillli.T notnm iniponore ; A n'ores snhicrfu^'crit; el sanciu'; Thoinav coriim scn-
«•j,'i. Viio o-l«»inli'ic g'-slian» l;tni longc .^» «(niimoiiti» lciitiat» ad (I11..S (luiil;i\al rcdin dnctiii, qnaniia i
.iltessc, iit v«'I tMieris pnibaliilnale pi;rsf(el, vcl ul iicntr.i Jarisciiio |ilaciiil. F.l (crlc (jnaiitvis aliu :i<i.
iiiiiiiiiiiiiM :vi|iiet |ir()liaiissini:un. minidil;) dccs-cnl (onimuni, illu(J piis oul(ic<'iot,

Kl (tiiit)«'<n t:)nta aiirtoriiile cl nnliqiiil^le .isspitio iIiKid in ei (|iiaiii iii p.iînanins iiiulii pucroruni 11. Ih-
Dcifti iilvcuiTandniii niorc.iliir lonim ;ipii(l
f.flcitur, lcoiiiiiic.iruin qtii iCM.pore iiiraniici<lii i.ali cr.nii,
priiiienics ei ('(nilaKis viros. N:mii pnrlor l>< xliuin, as.scnininr liaiiil.>li corona inatiyiti, ilii vidcliccl,
<'iijiis .'.ol.i aiKinriias (iiniciliDia st.iliilirc ûlficcici, (|iii II ikIuiii (|iiO'l<>ciin dics ('oin|ih'vcraiil, (|uatiilo
ciileni scMieHii;!' stih^ci ipsil F.riplciniiis in Puii;iri .Maiji llicros.ilyiiiaiii acccs«.(;runi : lii si>iuiiictti cmra
lih. I, ii:i>rcsi .Ki, liuin docci pnsi diiiiniiii :iii!><inin) iliiiin lcnninuni er .tit. Ni-nio :iiilciii cxi-
iiiiniii itiii
lcnjiiis a ii:ilivil:ilc Salvaliris M;i};os iii ricllilcotii siiinavit nniiuain ;(iiciii piicroriiiii lil.iriiiii |iro ni-
vcnissc .i(li>r:Uioiii8 cansfl, ci :iiile i{>Miin kIciii (lnciiil iiiit loncnliKtine tcitiiiuiii riii.stic. Iniino ver.i id non
llippolyiiis Tiicliaîii^ in (llir<>nic<i, apu;! l/inisiiiiii si.lnni a l)'.ci<ir.hiis cailioli' is. .-cd cli;iiii ah o liiiit is
• ni. III aiiliijii. .1 (hyhti tiali-
I.cciio. iliis vcrliis : ii fici:iliir ii;ini Maciolnns, lib. )i IS;iturnal
; cai». 4,
rllntpus've nd ifiKionnii pKrseviiani nnni i-unl dno ; cjiisd<'in c.cdis mciiior. (itnttes occisos itilia liiina-
cniiKpic ca'<lcs ipsa inraniiiiin Inic .lciila rodiMitn liiiii niai.ifc-.te l.um
coiiiinciniirai. iln cjiis v.-ilia :
V:>Koniin siibseciita si!, lil iit c\ incnlc K|>i|ili:«iiii Avgnsirs iiudiSfct. inler cos. qutis in Syriu Ihrtides rex
ct Hi| poiyli iiicijL'riiiii»iiiiiiiii linniini lcrliiiin. I<l<wi Juthvorum iiiicr b iiinlum ju-^stt inlfrfici, fiHuin qnoiiHe
liaiicliMiseitins in Chrotiico, qiicni :il)s<|iic (inbio cjiis occis:,m, ati : Mciiits ct^sc llerodis pnrcuin, qunm
l>cx'cr scciiltis osl , ul iii ci lcris; iiiituil c;iiiii illc : .. lilinni. OliihT iiulaiis Jiidaic.iin ii Ciirne miiII;« ;it)sli.
Autio 5 Cftiikii, llfrodid rum Cliiinti uativiinlem Mu- iicniiiini. (>l sa'vitiain lioiiiiui. sii|ioi'siiii..sc lili(iil:e.
t)ornm indiiio coonoritscl, tiuirertot in llelldcem fuir- Uln 1 11; <'n as eio.s ;/;'cr liinalnm occisos, iiniliiin
nilotjufsii intiifici. Ilis addii iUicinicin Aii^<>|iciitn ,
coriim q li bi iiitniii noii cxideverant cvcludii. Iliir-
(tijiis )ilacitiini sii<i<iMin'ax it poixleri^. iiiiuiijiJ.tiu vasiis (tu:vrain ctjo alt ;i<lvcr!-ariis, cum Cinislus kmu-
ciltaic i|iieai : is viti» DcKlriiiti tiianiresl'' coinpicc- |ioi'ciK cis iiiuo':ciiliiiiii, iliio- nt pliiriiionn, in (.'•-
tiinr r> |i. <|. 57, ail. (i, ad 5 :ir(;. quo Uni ni<iH<'t ,
niiu soDtcniia, ant lics cnDfccissel nicnscs, cnr lle-
i|iiii(i si ciiiii (Omniuni sciiUMiiiu dixcriinus Maôs ri.ilcs iit pieros duoiuin annonim (lcs:cviii? Si oc-
Miiiin i(i-r cniccissf tred' cini (iieroni spaiio, <|iii ciirranl iactuin, iie forsan inajoris a'taiis csscl,
ii\
iiiier Nalulcni cl Kpipli:ini;iin Diiinini inicicr.Jinn, qnain M;igi ilixcrinl; lnnc leiiehiiiitnr rationein rcd-
coiise |ticiiicc ;iilirin.iMvopi.r;el»ii llenui in noii sia- (li-rc, ciif iioii jnssii ctiain juuiilaio rccciis n.iios,
lini a icccsftii -cd p s( hiciuiiuin
M;ipoiiiiii, |iiie<'is (|U iiniinaiii ad diio^ illos inenses Dnniini iKin asceinle-
IriKiiia.ssc ; Alii vero dicnnl (veiiia snnl ^:iiii li I ho- rciii? p:ilcr il iiani(]iic iiariicr timc:o, nccdntn loisin
ni;c ) steUam tipnaruiaxe primo cum CliriiHts Hnins Cliiisitini niiiiin cnin Miiî eiiii) coiivciicraiil Doiiii-
etl , el qiuid stulim
iloqi risa tfrlln iicr urriijienlcs iiiitn iutoraiiiri. El corle si liiiinrc 3},'cniliis cssel,
/';«(/; >.MiM"»i il<r in Ir detiin d;ebu< jiercq runt ; t-t sc- illitd leiii|)iislaxar" ilciiticial, <|iiod projnus
poiiiis
cundum Herodes, non slalini reccdcnlilus Mtigis,
f>or acccdchit a Miigis dcsignilo; cirluiti c^l aiileni ini-
ted iienninm pneros inlcrfecit.
luist niis d siarc rcceiis mios a (Inornni iiiciisiuin a;lalc,
Iil ijiioque non lcviicr cx vcrliis M:itih:ci iiifiTri cnjui <;iiiisliis eo lenipons luisSL' diiitnr, liiiaiii illi,
vide ur, diiin cap. ii >clerl l1eiod(;iii pii.rn^ oinncs qiii adtiiic liiciiiiium ascciidcrînt.
IniiMiliis mcassc, tecniidum tcmints qitcd cxqiiisierat C Satiiis jiroitid'' cum Dexlro as'evcrarc, id-
orit
a iltiqis. l]t(|iiid eiiini liiinnlis tioiiiis, (jiiaiii Iriiiiii- circo Ilerodcm liiiiiuios occidisS', qiiia illnd crat
ios, aiit Milerins ;i'lali.s iiil.iulntos oci i.lcre jiissil? tcmiui-, quod ..h oriii sleli;»' el Doiniiii, exquisierat
Vni' oMiiiliyc(i(iioccuiTi'reHeri)dciu id lcci^se sirun- a Muqis. id q.iod iilniiidc noii diffioiillijr o8l>'n<loiiius,
dum lempus quod ciqniurut a Miigis. Ycniiu cjns 01 piimiiiii a die coniiiidcm iiinoccniinm Marlyrum
Keiiieiiiiu Inianani iniellj<;i poiost; aiil ciiiin viiii fcsio, ninpinni 2S licceinhris. Nun oniiii osl c r su-
diiohns anais posl l^trisii iutt;4liiiuni diein, slcllani si>iccmiir, Eccl. siiini eonim minimc iiicnioi ias cele-
rcgtliiiN in Orieiitc cKivtcniihns ottiin fnissc, iia m hr.iic, qno dic prn Ciiristo humino pasî sunl; iniino
exi>.|iinari oporlcrel, loiid<-ui j.nii {.ucruiii Jesuiit cx- ver» e\ ipso lcsto i|iiasi F^clesi* ir.idilioiie accipi-
plcvi^sc, (|ii;iii lo M;igi ip-o ;iil<iraio illiiscrniii llc- iiMis, sancos pucros i;ili dic mariyno c.ir()it;ili)s,
Kuli; aiil qoiid ipsi tii.^î jk.sI bicniiiuni ali ortublcll;o u;i asst;\eral auclor ilicsaiiri CoiiciDoaKjnini. Oiio
non |.ii »eiiciuiil Hiciusolvii.:ini ;iu! dciiiquequod ; siipposilo fatcii imprimis cogiiniir lru( tilciitani
,
ahadvcntu iil< riiin liieniiii tcinpiis iransierai; aiqui iii'iiiiiii jiiîilaiioiieiii posi :iiinum iit iiiiiiiiiinin et
diio pnoics iiil< llcciiis nioiilo ;ili o<iinilMisoK|ilodiiii- qiiaiiiiir dics al) orin Dinnini ;iccidisse non eniin :
liir, (ilpiile oitiiii r.ilioiic el fiindanicnlo (losiilii:i; co ipso .tiiiio, clapsis qiialuor duiilaxat diehits con-
ac |ii(iiiide posterior adniittciidiis cst, quem iulcii- tingerc puinit, ciiin ;idveiittim .Magonim, inimo el
dinius l'(iriiicalionciii Viiginis snbscciilH sit. Itiiisus iiide
Sed ais cuni Jansenio in concordia Evangelii.a, iiifcriur, cum Mailliicus iiiqnii, Tunc Herodes vidcm
vcrliuni illiid, secundum lcmpus, elc, noii Csse cnii- qnoniain illusus csset a Mugis, iralus cst valdi\ cic;
jiinge.idiini ciiiii pariHuh « bimulu, iil deiKiiciur rv advcri iiiin lunc non dcierminare cousccutionem im-
lcnipiis a \\^\< cxqiiisiiuin iuisse hiciiniiini, scJ iticdialaiii lciiipoiis, quia non sialiin a scccssn Ma-
(Uin illi, el infra, ui sil sciisus, ipinpu> eMiuiMiiiiii ponmi pDcios llcn.des <if:ciitil, ul dips marlyiii pro-
fiiiMjc loijê iiifia liiciuiinin ; ct il.i Henidcni piirios hal; scd coiiiiiiiiiitioDcm liisiori.x. et id''in si;4iiili-
illos occi<!ibse, qiii nou cxccdehant liienniiiin, iion c!>re atqiic advcrhium posteu. Sciiiel aniem lniC tlaio,
atiteiii oiiiites qiii nondiim illnd cxpl.'ver:uil, sod eos niiiil csl III lolo Kviinêliu <|ii()(l nos cogai iiSNcreie
qui nali fucranl i uin .•.(cll.i iti Oncnlc ro^-dm^ oiia nniiiii diintax.il iuicrcessisse iinnum inier Chrisii
csi. Q'io scnsii panicuht infra seiuudum icmpuy, qiwd niiiiviiaicin, ct iiifaniicidiiim, ct noii pntiui .iiiniis
exquisierat a Wrtiy/s, lcrihiniim pr;cfi'iii iiiiiinniiiii dnos, cl dies quatuor lcrlii; npqne cur vcrha Kvan-
phy>icis iiiqnainui), el biiim{>im |Oiiit in. -
(iil (Uiii gclisiui in suo roborc tion rctineamns occi.sus scilicel
liniiini. Lx qiio coiisoqucut( r f;iicii(liiin cst, c<.s jiiicroi a hiiiiaiu, qui lantiim lcmp.ris cla|is:iiii 1
pueros ()ui nondiiin duiidccnii vi I licdcti.ii x cssc- i cral al) ortu slrlla;, ()iiem llcrodes cxqniîLiat a
lanl dics {ii"C cnim rral icin[ins orlus siell.c u M igis M.(i;is
as^îKn.^îiini) iiei)iiaiiii;tin occisns tiiivsc. Scd iiuftinoiircm, qiicies, Il.riHlcs l;uitniii lem-
Vidcriiit iainen lnijiis (i.iniiiiciiiirn asiclorcs, silne poii.sa iiclc i;if.iiilii'or;im iilisiiimit ? Pniinim (|uia
poiiiis (Oiiiiiiciiinin; u;iin iit iniin. .iiiti taiti novus iioii iUico post ruiessuin Mat; .laiii ccriior fac.us iiiit
csl, ut uiiiversos Ecciesiui Paires, ci anti(|uiis scri- Uc coiuiu reUiiu, ei (|iiod illiisus csi^cl ab eis, cum
.
SS FLATII UJCn DEXTR! CHRONICON. 6*
A. C C. HeroJes morbo intercuti, ei scatens vermibus, pcrik. A. R. 757.

Asinius Po!lio vir consularis, et orator, ocloginta major obiit.
BIVARII COMJIENTARIUS.
non i>.nlam sed clancnlo rerersi
illi sini. Quare Acium, ui subduceretur a nece Hcrodiana, quae illi,
menses aliqiiot iransisse nccessiim est ut Hcrodes si noii liiulo BeihlefmiliP'», salfcm ob sii:c concep-
Uedio tandein ac desperatioiie \ictus, se illusiim jii- tionis el nauvitulis hmam iiiiniiiiebit. Qiiod si ter-
dicaret", el millcretqui qu;T;rerct M.igos es puettim. lium agebal Joannes annum lem;>ore necis Innocen-
Quo loci illa milii, quae nuiic occiirrit, ralio vt-hc- tium, reliquism e-t, nl Cliris-ui duos complessel, et
inenter arndet, nimirum quod cum nionuit anReliis teriium inchoits^tî. Jure ergo Desler aiino Oomini
in somnis Joseplium. ui imerum et matrem in /Egyp- terlio inf.Miiicidiiim lonligissft noiat, quia videlicet
tiim poriaret, eam intuiii seces-us causam ; Futn- secuniiMin cseuerat, el leriium per dies quaiuor in-
rumcsl enim, m( Herodei qucerai Puerum ad pcrden- cboabat.
dumcvm. Prius ergo Pueiuin qua;sivii, si forte eum A. C. 6. —
\.Uerodet,f.tc. Quisquisaltenteperspe-
apprel.eiidere ei perdere ptissei, quam miilens occi- xeril dolorum acerbiiniein, et iinitlitiidinem aegri-
dcret omnes pueros qoi ctant in Betlileem et iii tudinuni, ac plasarum, qiiibus Hcrodes oppressus
Oiiinibus liMibus ejus. Mulla siquidcm deliberatione inieriit, inticiari ininime poierit, l.vsx pielaiis pcenas
opus erai. ui in taoiam stragom abducereiiir. Non Deo expendisse. Decadeni infinnilalum iiiinierat Jo-
enim eredibile est lam trudelem ei generalcm necem f(|>!!"is lib. XVII Aiitiqait. cap. 8 lifgi, ait, morbuM
:
decrevisse, quiu prius niiiiens semel et iierum soium factvi est (fravior, paenam impielaii^ fxigctite Numine.
perqiiireret novi Rcgi.s orium, et peidi ioncin ; ct f Lenifl enim calore iO)rebatur, qui non tam exlemo
ita fondcm spe sua frustratus, niin imiilos esse pue- Itic n diprelienderelur, quam intus popularelur viscera,
ros inibi icp;'rirel, ei de oninibus par essct ralio 2" Aderal vehement loracitas, cui necessc estet con~
el
dubilandi, quia de nullo .suspicari pliis po>sct qiiaiu « tinuo cibos siigeierere. 3' simidque vexabalur ir.iettino-
deca;teris, d<-sperans aliter id tieri posse quod qnse- rum exulceraiione ; 4' et colicit passionibus; 5° pede$
rebal, bimuios omnes occidere decicvit non solum ;

tumcbant phlcqmate humido, el pelluciJo; b^ simili-
iu Beililet;m, sed eiiam in oninibu> linibns ejus et :

terqne iiiguina ; 7" ipsa qunquc verenda pulrefacta
necdum quiescens, suummet filium biinuiiimoccidit. scatebant vermicuUs; 8° accidente foeda nec mintt»
Itaque in variis Pucri inquisitioiiibus, quaedecrfium tnoteslu ternigiiie, non sine {elore gravissimo; 9° ttt-
slragis prxcesscrunt, nou miruui si temporis

illiiis
per h(vc oinnia nervorum cowractione laborabat ;
boiia pars insuiiipia fiiii : prueserlim quia facile exi- iO" ct difficuliate iinheruua. Ciiios vero impietatis
stimare possct, lolo cjus infaiiti* tempore, nulium poenas luerei E!iseb'ns lib. i Hist. Eciles. cap. 8
,
imminere rebellaiidi periculum, cuin iiec vires Puero esponit inquiens Dcincept posi necatos infantes,
:
conloeiieralorum lurba qua.' merces crudcle. Uerodis facinns conira Chrislum

suflicereitt , nec opes, el
et pncros ejus (rquales admissum, secula til, et quo
(iruisio essenl; bieiinio auieni evaclo, nc longius
proiclaretur negoiium , decreverit Puerum neci pncto staliiii post, nvlla vel ininima quidem dilatione
inlerposita, Dicina ullio illuin, duni adliuc in vila mtt"
dare.
Omitio dicere, qnot et quantis occupalionibns retjia nebai, exagii.aierit, nperw pretium est intcUigere, elc.
eura dislendi poiuciit. ei per plurimos atios dies, ab P'xnas igiiiir llerodcs luil cnidelis infaniicidii, sed
illa intentionc tel averii oninino, vel tmpediri. Qnx quoio ^.ni!0 (iliristi id aceidcril non coiivenil inier
;tu(lort'S. Cardinalis Baronius Jo>eplii suppuiatio-
suni Augusiini vcrba lib. iideConsensu E\ang cap. 1 1
Addiinl alii, llerodem eo letnporis sp iiio Roinain nem iiniionun regni ilerodis secutii-, exisliiiial id
pcliisse, sed lefiagare eis Josepbuin lih. xvi Anli-

.Tccidisseanno Donii li 8; nain is luit 37 regni He-
,
quil. cap. 7, 8 ci 9, conlcadit B Tonus, qiiod bis ^ rodiarn; scd puun< bccuri^, onni ca siippiiiaiio Ipso
dumiaxat Uoiiiaui llcrodem ccncessisse aflinnei Biionio lesinnte iii Apparaiu, fabiilosa sil. Eiquidem
,
semel accusaturuni blios coram C;csare, Ulympiade (Uiii r.useltio .iMCtorc. quom ip.«e iti boccompleclitur,
sUitiiH pos.i Mjfaiituloriim nulla vcl
iniernecioiiein,
194, qu;i! prat essil Cbrisli naiivitateiii, ci iicrnm
iiiiillo lciiiporc jiosl. iNibiiriniMiis D. Tiioinas ciin.io
minima qiidem dilutioue inierposiln, Divina utito illum
e.ra:iitiiveri{, hiiinMic Hcrod'S niors in rinnuni Doniini
loco q. .)l> a[»pro!)ai .;iioil muUi dicuni, quod Mi ro-
dcs iiiicrim accnsaliis B>iiiiam icrii; ct ceru; (ju! id
ocavuiii diflcrri poiuil. prnrseriini in t^jus senienlia,
icgiiit, soInMi liiiunliir suppulaliuni aimoruin ve^pn

Oiii aniio prmio Cliri--li rec:iios fnisse docei infnntes.
Seqiior poiius liiMbiiini qiwMn Dexler proi iil dubio
Hcrodi^, cuiii <|iia iion po-vse cuiistare aitinlcjtisiiioui
C"niple\us esi is siijuidem
: in Ciirooico inquil:
iter tlerodis piiuio Doiiiini biennio; al veio snppu-
Anito Domini <» Uerodes >norbn tntercuti, iilque «fn-
latio ipsa tabu!'>sa csse a liaroidu iii Appar.ilii Anna-
teiitibiis lolo corpoic vermibus, misertibditer ei d giit
liiim judicaliir, iii a Josepi.o dcsciibili.T uiulc ucc ;
moiitur. Iti quu ei!.ii<i illiid iiierito prxlermisil Dt-x-
obcsse noliis poi.Tii.
lcr, s,!i'.eritibus tolo corpore vermibus, eo iiuod a Jo-
Desnmi;re eiiairi possnmus argumenliim a? eo
."^cplio, qiii onuies lleiodis it^^Tiuidincs, ut vidimus,
quod Ec<.Iesia canil de sancto Joatme lcueris sub
annis deserium peliisse, in liymiio :
not.ii, soium cjus verenda vermiculis corrosa fuisse
a^seriiniur.
Anlra dest-rii, teneris sub aniiis, 'i. Asinius Poilio, eto. llic ille orator iiisignis,
Civium lurnias luiîctis pelisii. j
cnjiis laudes S^^nec". et Qiiii tiiianus magniiice pro-
Scciili siiiil Mttlia in Asiiiio roHione (ail liic) inve-
Ouod BcrnariliH rm
dc priviegiis ipsius dixil,
bt D uio sunma dtHqemia, adcv ui quibusda!n cliiim nimia
Intru teneritudinem nnnoruni , hentus iflc pver ad lidruiiiur; el consilii. et ani^ni satii,. Fuil in amici-
tremuin dcductus cst : cl ,>;:iiis iiinuiiur ab Eva; j;e- liis Aii;nsto dociilque Uoma" icmpore Pomppii
,
lisia liiica cap. 1. dnin aii : Puer nvirm crescchat, ct Ma{;ui, ûccfssitqiic in Siboia Tliiinagcni. Scripsil
conjorlabatur sp ritu, el ernl in deseriis Hnqve iu (iicni liidhiiu C.«saris cl Pompeii, et piiiniis omnium pu-
o*V;«iofjis svte in Isuiel , ubi primiim as-cniiir Micc scripla sna lloina» rocitavit. De eo Plniius
« revissi', ct poslca duciuni fnis;,*: iii eieiniim. Ex »v«u #.a.» i, ic;>iatiir,
ii(. x\xv, cap. i^^
»,!, lcsiatiir, primum omnium RortKe
quiims omnilms iiiai.ircsie deduci vidcliir, non sia- b.bi>o'hecam dicandn, norG imeitlo, ingaiia hominum
iiin iiMiu" iiatiis fnii, in descriiim abducluni fulsat;, r:ii'p!'bl. feci.îr.e. Scl qu.ile iiO>um vocai invciiium?
sod teneri^ biib an lis, soii inlr.i iciicritii.iip.cin a:i -
S Of.idan faii) non soium cx auro, artjeniove, aut certe
noruin, quod ul uiiniimim lerlium ;i;ialis :iiiuiini cx cere. \n B[biv<thcns dicantur H!;. qiurum immor-
sonal. I>'u"ci aiKem S. rctruj .Aiexan.iriiius can. 5 ti le» fl'iiinfl; in iisdc'n li:cis ibi !r. ;uuniur : quinimmo
>!nrii'ii rcgol .•niii, quas s.:xl:» .-y.iOilus icc(''ii!. ciitvn r.t-x nonsunt f.n^junlur. pinuûqvc dcsidcrin non
l>M'til.:ni 111 dcsCrtlllti -A (»;UCIlU0U5 fir:S-..Mlv';l'l' Kadtt! vu:'.u?. sicai i'f fhwro cvcuiU lncidit consu-
6S rLAVII LUCIf DEXTRI CIIROMCON. 68
A. C. [f, Tiberius Cjcsar Dalinaias, Salmatasque Uomanis subj.cit. A. R. 7G0.

12. Chrisius puer in medio noctornm dieputat. 763.
44. Augusius cum Tiborio fliio ccnsum boc anno .ngit. 765.
IS. Defectio solis. Ei Augustus annis lxwi moritur. 766.
Tiberius Juliiis D. Augusii (ilius, Dominus nostor Cxsar Augustus, Geitnanlcl frater,
III imperaior.
HIYARll COMMKNTARIIS.?
l.ttus Asinii in annuin Urbis 747 Cassio-
ui I>tacc
'
A ct interdi^pulandum, rcsponsa dedisse, super qui-
doio, sexfîinio "
anle Christi naialein. Mociiimijiie lia bus obslupuerc; Stupebavi aulrm omnes, ijui eum
ilii
buit C. M:irlium. Sed tjiiomam su:i a-i. le (îi^cro audiebani .ûp,r prudentia ct responsi$ ejus. Itaque
flunicn liovuni eloqiieiiiiif lloruer.il, et Asiitius ab accessii priiiuim leiii:*iido. et iiilerro;;aifdo, quod
ejus niiore et jiicniKlitaie tniiuin aberai, ut vidcri dispnliniis miinus est; de nde requisiius a Docioii-
posset siiculo prior; cfreciuin e^t, ul ojtis (ilins Asi- biis de difriciliiiiis Legis et Projibciarum lestiiDo-
niiis Gallus, vir eiiam consularis, libruin scripserit niis, tain inira in mcdio posiius dedit responsa, ut
de comparaiioiie patris riini Ciccrdnc, ubi Pi>llio- aiidiciites in stuporem verteret. Unde S. Alredus,
nem Ciceroni pr;>'tulil; cimira qiieni in defensio- abbas Riae Va'lis, Sancii P. Bernardi discipulus, in
uem Ciceronis Cl. Ca's;>r dcfeiistirimn cdidit, ut bomiiia snper eadcm hisioria (exsiat inier opera
Suetonius in Claudio reieri, de quo ciiani (.:riiiis Uernardi) dixil : Merilo igitur post triduum ittvenitur
Hhodigiiiiiis :n sui^ lecl. »iiliqu. De Aînio JKrc bain templo in medto Doctorum, primum audient^ et
bet Eusebiiis in cbninico Anuo Dommi H, .Utnius
: inlerrogans , drinde sacratissima mgtlerio prodent.
Pollio orator, ct consulmi^, qui de Dulinatix i.iinn- Dala eA ha;c pueris ei adolescenlibut liumifilatis et
phiiverat^ octogefiimo ictaiis $t«r nnno, in vilta 'tusat- reicreniia' forma, ut i.i medio teniorum laceant, el
lanu moritur. îioJ autem, loquii, ile l>aiiiiaiis Irinni- audiani, mterrogr.nt cl discnnl.
pbasse, non obest libeiii iiuiii>phi>. de qiio siaiim A.NNo 14. Augusiut , elc. Iia Eusebins in Cliro-.
agciidnin esl; Asmiiis siq(iiiii>in iniiiio :inte de eis nico Anno Dnmini \'t Augustus cum Tiberio filio
:
inumphum egerat. scii nbeli.mies Tiberius coiii- censum Romo' mjitans, inienil liominum nonagie» trc
et >:rptu<iginla millia. Mos fuit Romanis qu<di-
pesctitl, cl iienrii sulijugavit. g cenin,
A. C. y. Tib.nus, eU;. IvsJeio fere verbis uli- bei iiisir'j i eiisiiiii a^êre; immo, ut Varro aiiclor esf,
tur Eusebius in Cbronico .iiiiio Do.iiini ;), Tfb-
: liistrum a hiciido, id esi, solvendo. diclnm fiiil spa-
riu» Ca:$ttr Dalmmas, Surin-jlasqut- in liomnnam re- tiuM) qiiiii'ûe ai>!ioruni, qiiod quinto qiioque aiino
digit potestatem. Dalm;»l.r iiiler c.i'ter;is genies po?- veeligalia per rensorcs iiicat persolvebaiitur, el a 1
trem;e fueruin, qiias Octnvianiis Auguslus Romatio civibiu iribut:i conlerebanlu»-. Pliniiis lih. ii cap.
liubjecil itnperio. Ili qiiiJetii tametsi auspiciis Au- 47 dicit, luîri ii: (iiiin es»e Caiiicut:e orlum cujus-
gu>ii redaoti iii pro\inci:is siiiU, Diice i.imcn Tibe- vis ei iia iusirum non explei.ai
intercalaris aiiin,
rio Ca'sare, successore jam deci;iraio, id cfrecliiin quinquenuiiiiii, sed qiiinto qnoque anno incipienie
est. Q.ia de re agmii Fluiarclius. SueioniiH, Dio, cen us iigebaiui. Qtiociica isie de qtio nunc Dexier
Florus, et cxteri Roinaiiaruni rerLiiii scripiores. non fuii usualis lile, t,ui quinlo
cuiii iLiiêbio iraciai,
Est vcro D.iiin.ilia iilynci pars, c (|iia Magnus Hie- quoque aniin agi solitus erat, veciigalium ic|ictun-
ronyiiius prodiit, in 0|ipidu Sirigonio n.iliis. De ca doriim giaiia, sed peculi.iris el imvm, quippe cum
Plinius lib. IV. cnj). 25. Siibe>t nuiic V< n<.'litriiiii ab anno priino Chri->ii qno ccnsits ;ictus conslat, nb
iniperio, el olim siib Nernne C esarc anro abiinda- eodem Augusio sub prxside Syri* Quirlno ad buac
vii, ila ul tinns cju^ dunnaxat alveus singnlis diebus 14 eiapsa fuerint seu ires anni inierca-
tria iiistra,
quiiiquageius lihras funderel ul auclor csl ipse
, lari-s ciim et ita iiiiiio 5 ei 9 ei 45 census
sci; isse,
Pliiiius lib. xxxiii, c.ip. 4. agi oportuit. Eril ipMtur census isie i xtra rumeruai
Sarmatarum rcein laiissiinc paiebat, ab ipsis iiica;ierorum, ac per hoc digniis peculi.iri aniinadver-
mirum Gcniianix finibus, tt :aiinc Vislul:), in iiirca- sione 60 vel inaxime quud speciaiiier Roinse f.ic-
:
iii;iinusqiie pruieiK>a : nuiic C.roatia diciiur. Ai) C

*
iiis tlicitur, ot nnn m univcrô terrarum orbe et :
ffTeraiisgiuns incolebalur boniinibiis, qiii parlim iii ibi icperia iut hominum c.ipita qu<>t reremntur ab
moiitibus el sailibus degebant piriim lalu^tnbns ,
Eiisebio, videlicei .">.'>, ol»0,000, lioc esi triginta ires
domibus uiebanlur. Scnbil Piiiiius lib. xxii, cap. 1, niyriades, et ireecnta niiiii.t iiominum, quod omnem
eosdem forinx gralia, riiusque pcrpeiui, cor|)ora fcro crcduliiaieni superat. Prudenier abstioui: a
sua quarumdam lierb:irum siiccis pingen: s<>lilos iiuinero Dexier.
(qtiod aevo qiioque nosiro .Ainencis iii usu fiiii;, ct A. C. 15. —
i. Dcfeciio , eic. UirumquR hr,c
quod, ut pluriiiium alebantur pulte coiifecio ex
, anno accidisse, prcier Dextrnm, Lusebius iii Chto-
tiuda iiiiiii farii-a, equin') lacle, v<;i san!?;iiiie ad- nifo :inirui;il : el (luod Au;;iisius obieril a-talis sua:
n.isio. Consulc do eis Siraboiieni cl Pioli-maeiim. aniio 71^. Ohiii jiiteiii Aliellj- (nuiic Nolije) in Cam-
A. C. li. Christus, eic. In h(*c arliculo iii:ilum pmia, inde iii (/aiii|ii.>m .Martium urbis iransialus.
Cbristiauoiuni las csi dubit >ic,|ciiin D Lucs coii- Siiiit qui a.sserant, qiiod supremnm agcns dicni, ja-
teplis verbis id assevorel, cai). n Cum (acius cssct : clavent se iirticm reiinqiiere marmoream quain ,
Jesusamorum duodcclm asceiidenliOus

, llitro.oly- i//;.>> l:iteriii.iiii iiivener.U. Do
geslis conMilendiAiigiisli
mnm, elc. Ei (actttvi at posl iridnuni inieitnu:il illum sur.i StKionius, Tacilns, 1'luiaribiis, Dio, ei cxicri
in templo sedentnn in m,dio Do.ioium, audiinliin Uoii.aii.irum rerum ^cripli rt^s.
inlerroqantem eot. Stnptbniu aulem omnes
illos. el , etc. Codex Dextri excusus Cxsarau-
2. Tibcrius
qiii euni audiebanl iuper pruileniiu ci responsis ejus. coriupic habebat. Tihcrius Juliu.s Divi Aitgusli
gii>la;
Oiiocirca manilcsiuserroi iriejisii illo.-traiiniii Chro- ftl us. D. .V. C'tf.'«flr Aug. C.erm. ei fraier iii Impera.
iiici Eu>eiiii, dum in iiiar^-iiie aipoiiiiur aiiiius iiii-
j\ cnm oninino legendiiin sii Gcrnuinici Jrnlir iii i,i;pc-
decimus Doniini, cuni fide coiis.tet cjuiinodi dispu- raicr. Otiupliriu-. in Fasiis habel Tiberiut Juliu$ :
lalioiieiii auno ejus \i accidissc. Divi .\ugusti /I/.h.s, DiVi y. Cas. .\iig. Ccrninnicu<> iii,
Illud oldter iiioiiuorin), cuiii Ciirislus Iiominus pofuli Homaui iiuperalor. Seil extilicel ipse quid silii
duodentiis supcr calhcdram dc; ingiiur,id ux pielate veiit, iHc ca-ius secuiiiins, Divi A. Civs. C;ilerum an
vulgari onum duxisse; alias tuiK teiiipori^ ii.iiume Gcrinaiiicus, an vcro Cermantci friler dici nportcal,
Dociorem se gessii, sed DiSpiiiaion^m ui bciie nitbi Dextri ieciio arridet , naro unde Gcrnnnicus
:
nolal Dexl^r, qiii non a^serit, eum phariâ-os do- dici poiuerit, nisi forsan in merooriam dciuncit Cx-
ciiisse, sed in luediu ilioniin diputussc el E\.in- saris non video.
:
gclista dixit, .Audientem illos, et interrogantem eo$ ;

—
67 FLAVIl LICII DEXTUI CimOMCON. 68
A. C. 19. Titiis Liviu-, egrpgius lii^lnriflgraiilius, raiavij obiil. A. R. 77U.
Eotlem aniio Ovidius exsiil in Ponlo iiioiUur.
25. Theairum Poropeii flaiiiina corripienie va&lalur. 774.
2-4. Drusns Caeâr veneno periii. 775.
28. PoDiius Pilaliis. procnraior Judiae, a Tiberio mittilur ia Judxam. 779.
|5i. Chrisius 0"miiiiis Judxoriim poptilis pra^dicai. 782.
BIVARII COMMtNTARlUS.
A. C. 10. — etc Moi te diHii nm
Tilus Liriu$ , A liqnel. Dextri plachum non sohtm oiiiii Eusebitis,
bon mim iiilerarinn hic annus cx>tiiit
priiicipniii sed e'iam nunc cardinalis Baroniiis am|ilectiliir.
mfnmraliiiis : r )|uihii<; ille (Innt.inim Iiistoriam so- Quo velim (lecior) atiiiiiadvettis qti:«nlum aiiclori- ,
lult ac lei'idis>5iiiia oraiioiie (eli-hnnii ; liic aiilem Liiis pr.x sc feraiit iiostri îuclcris placiia, qai uhi<{Uo
niireis cariiiiiiihns. senieiili;inim geniiiiis rulgeitiihiis pr(ib:ihiliiis semper asseqnitnr.
implevit orlxMii. lllriiiw|iie oliitmn liocip«ii anno an- A.C. 51. Populis prardicai. .M.igna olim inlcr Pa-
I (i!avittiii5e!iiiisipsissinii!.lei»'l)exiri verhi-,iii"ii(piod tres iirla esi coiilrover»iade nno, qoo pr.i dii-.-ittoCtiri-
•
iocuni UKtrtK Ovidii nomin.tt fuisse Toiiiu- in Ponlo. sii coejicrii ; cl a rcceniioi ih:ts b;(Cf;e Scrip ur;e inier'
A. C. 23. —
Tliealnint , cic. Hoc qiio(|iie (.hroni- prclihns iincm iiondum ;iccei>it Pnns totins diiliii;«tii)-
con fCnsrliii annoâvit. Erai Ponipeii ihtatrnin insi- ni^ fuii iilud Lnc.e terii<>, Eiipte Jetuseral ineipicns
gno iii s> niicirculi fmma prcctutn mnllis ornatiiin .
quasi anw.rum Iriginta : C(ijti> Ncrba quia lr'phci-m
gtadihus , iiiiil(> po|'iilus oninis ludos ex loco «dilo paliiimur scnsuin , lri|ili< oiii nu i(|iie scntiendi iiio-
foiiS|>i<.eret. ^rndibus untenmnes
Spn:ttori'S in imis duiii gcnuernni. Aulenim vullEv.uigelisia, iiieulem-
sedehant ; et lcj;e ne (juis pra-ier
Rcsoia caiiluiit erat, pore quo Chiisius ad h.ipiisminn Joannis pr iperavii,
ociUisiiis ordinis viros in li prioribiis ${• dihns Si!- vii;e>iiiiiim noiinin :<iiiuim cxcgeiit et tiigcsiiiiiim ,
d.inl ; c;«-leta plebs supfridres coni|ilebni, inier inierif. ct sil sensu-; eral (jttasi annorym irqinta, noit
(luani eraitl fl decoclor. «^, id est, qni piiirinionitJin quidem eos jam expieos , sed putins inff/n>ii; aut
Sive i-iilpa, sivc riiriniio cdiircccrant. Suh ainphi- vull.qnod Clirislus en lenipor.s fere tngosiiitum
lliealro erai cavca 4l) mlllia hi>minnii) cap;iii. Iii ex|ilevirii nl senSiis vciborum sit, erni qiiaî .m- ;
orii;iinenliiin aiilem ipsius nnrali.les Pon peius po- ^ itoniin trignla id esi loi ferc habebat, iiiin quidem :
snil efligies in: gnnMMii arlilicum ii.grnii^ dili^'en- " ex;icios

, sei qniisi exaclus, qiiia jam crat incipiens
,
lis-inie ehilmr 'iMS, iiitHr qii.TS Plinioauciori^ iib. \i!, eos exp!cre:;iut dcniipie significal, jara luncirivinla
cap. 5. erai Kuiyclie ;i "zO liheris rogo illaia 'irai- exejiissc.et trigcsitnum primum inchoasse. qnomodo
lihus, eiiisa 50 pattns H(>c ig>iur aniio Do.i ini 23 partidila quaii noii diniinntiv.i erit sed ;iffiimuiv;>, ,
iii:igni) Riinaiioriim ihiioro 11 iiiiina < iirri|'it:nic v:isla- crtjêiisu i|uo in ioanne ileium accipienda est, cuni de
initi esl Aliiid al» (.'O fuii Thcuirtim a M. S.cnuro ex- glniia Divinl Yerbi iiKinit qund erai quasi unigeuiii
,
adifuaum, cui sceiia iriplex i« alliiudiiii 3G0 colum- a Paire ; h;ic e>t, erai propria, el di;,'ii.n mtitjetiito
tiurum, cnilibtl sceiut' pnrs e martnore , tntdia e
tiiia Patiis .Ticrni. p.a ei nunc erat incipiens qu.tsi ju-
:
tiiro , postea genere luxvrice : siqiiii

iiiaudild elintii noruin iriînta, idem cril ;ii>iite, cr.il liinc
vir per-
area tnler cfiluwnas fuere trii: mtllia nuiueio; Cnven feclac «i.iiis, iiipite qnasi ille qui erat aiuKitiim iri-
teio ciipiix lioiiiiiiuii! (juaiiraginta luillia- operum qna' ginti, elsic qtiiijem êrlmm incipiens i\> n deieimiuat
umquam fnere maxr.uuin fiuniatia tr.anu fucta tioii ,
aiinuin x't;itis, sed ofiicium H"v;l' prcdicationis ; nt
lempo ariu itiora, veru u eliam wlernilalis destinationc : sil senûs, erai mcipiens exeiccre inniins suiiin, (um
qu;c >ui«l Pliiiii veilia. exislerd anitornm iriginia sire a'lalis. Neuiriim lio-
A. (>. 24. —
Drusut. o.\c. El oc qnoqiie ex Cliro- I riim desliinluin cst doctoribus, iisqiie cclebf.niinis :
iiico KiisVhii ei lliiTonyni ad verliuni desiimpliiiii priinum qiiippe seiisuni amclexi snnl Oiigenes ho-
est. C;viermii Dru-nin praecedenli anno Tiheiins mil. i iii Divus HieMnTinus in enmdem lo-
t]z<-ch.,
Paier consurieiii focorai rcgni , ciim hi^ ccnsnhnuin cnm ei Teriutlianus contra Jna os , Eus: bnis lib. i i
iiiiiS-sei semel (|uidcm cnni collcga C. Nmbano

, Hisi. cap. 10. Lacianiius lib. iv divinarum ln>lilu-
Flat-co, aniio Cbris:u naio 1(5, ci il<-runt iiost annos
i
C ti<it'Uiii cap. 10: secnndum vero secuns cm, D. I^pi
sc.\, scilicet Di)iiiini 2i, collegam babens i|isnm Ti- phanius iii Pan:irto, hicresi 51, a Corneiio Jansonio
{»criiim. Dc eu ins<ri{>ii(iiies anliqua- sic liabeiit : compiexiis. Teriium tandem docucruni Chrysosto-
Drl'sl's. Jllius. 1i. Alg. F. Divi. Air.. Nepos. C.€- niiis hoinil. 10 ui Malih. c. 3, Reda d>^ Raliune lem-
SAR. Gciiueiai panlii ;inic Livia Auûsla Unisum porum cap. 45 et cominnni applausu dociores
,
aliernm , cnjus rbiltim cclehr.ivii Ovidins misô Grieci, quo» inler alms ecclcsi;isii(Os canone.-:, illnm
caimine consnlalorio ad Livi.im m ilrctn. qui>(|iie siainisse aucior est S. M;iiiuius Brac. Iib. de
A. C. 28. —
Ponlius Pilatus, cic lia cliam Eu- Canon. Gr;L-c. cap. 20. quo (.avebaiur, ne quis ante
sebius inCIiionito. et Onuphrius in Fjsiis, cx Jo- expleto- trigintu aiiiios :.d (ireshylcratum admitte-
sephii, qui lib. 18 .\iitii|uit. Jnd.iic. c.<p. .S, tostatum iciur, (piod ca a'late Chrisius Dum nus liapiizatus
reln|uil aniio Tilicrii ('a-saris duodecinio, nvssuni in docert^ coepisset.
Judnpam Poiiiiuui Piiaium, Procnratoris ei Pr isidis Vide nuiic iiernm , candide leclor, Dexlri noslri
oflicio ruiK tuiuiii, buccessoroni Valerii Gr;ili, qui in dcxicritaicm ()na iti tam aiici|iili negotio tntinrem
,
eomagisiraiu nndecim annos excgeia'.. Annus vero el ver.orem viam elegil .4»/no, inquit, otafn]sutg
:
dnodi cimiis riiieiii cnexsiiiii aniio Chrisn 28, qiio- Irigcsitno prinio Lhri^tus Dotuinut nosier Judtrorum
niam 17 ipîus obii-nit Angu^tiLN, cii! Tihcnus snHe- loimlis pradicat Teriinni |iroiitde phiciiuiii edncel,
Clns fiierat. Nniavii Dndnvns in marîiie Luschii, utpoie poitdnlius limdamentis ftiltnm, ei îabilitum.
i|isiiin sihi i;isi coiilraiiuin cx>tili^se, dnm in liistori;i Qoicres qua.-? Polior raiio, nidjor aniiquitas, el qiiod
Eccl>-si;tsiica aiini) Tibcrii Ju i;i am
12 l'il.iinm in capnl onuiiitm esi , eccle>i.istica iradiiio. Expono
ntissum scrihil in Chronico aiilcm id rcjicit in an- r» siKgula. Ccnstans vcritas in ecclesiaslicis nfliciis esl
,
nnm 15 ejiisdetr. Vernm faclli negiitm mrumquc iiquc ~ iiapiisiiio

hapli!.it)() iiniaium
inilalum L>iinsliim
Ciiris sexla Janitarii, cum ea
diclnm conciiian poiesi qn-jiidoqiiulem ohiiiis Au- dic canainus, llodie cielesd $po;iso juncta ett F.ccle-
gu^ti noii coiitiitit inilio anm D 'initii 17, a qiio usquc »irt quoniain in Jordane lavit Christui ejus crimina.
,
ad 28 inlersunl 12; sed i8 kilctid. Scplomhiis :iniii Et in bvinno:

Duniini 16, a qiio si nuineres, 15 annos invcnies.
Scti mystico bapiismaie
Ilaipic annus Chiisti 28, t\o quo in |>iaBS>'nli agiinns.
FliiciiU J(>rduni$ relro
coexsiiiii p:triuti 12. pariim loTibcrii; snbqna vcro Ciiiivcrsa (]uoii(lan) lcrlk),
iiujus pariiuiii P.laius iu Judxani missiis fucrii, iioa l't a^seuli saoarts die.
Q ,
$9 FLAVll LUCIl nnXTRI niROMCON. 70

A. C. 54. Clni-liis Salv.ilor Miinili n u> lul rihlum .igiliir. A R. 785.
Claiuli.i Procula uxor rihiii aiiiiKJDila |iei- soiiiniuin iii Clirisium creJil, ct saliitcin
consuquiiur.
niVARll C0M.MF.NTAU1US.
Qoa in re onines Patres cnnveninni (iino cxrrpio A irijêsiniuin lertiom, ex nuper dioiis necessario oon-
Epiplianio), NllEianzeini», CYiilliis. ( iMysiisloiiui.s, 1 iiidilor : Si eiiuo (ut abnode ild proliatniii esl) ad
HierooyiDiis, Auîi-linns, M.i\iiiius, Hcinardiis, in b Clirislus Doiniii s aooessit, ciitii iiii lin.i.
'plisiiiiioi
coKcionibiis Epiphaiiix' i|iiiliiis .nU\-. Eii< liciiinn

: Iialaiiouio IrigesiniiiMi ]iniiiiiin, ooo-ei|ueox esl iit
l.omluiMn-eot, Ihiiiin iini lil». de ofl' liccles. rap. "IG, looricoi cnicis pro nobis 0|ipeiicrii aiiiio iri(;e>ioio
Paoliniim, el l.usoltiinii ri-lains UaKniio ad ainiuiii :i (]u:ino iiioe]iiii ; (iiii|>pe oiini iolcr b^piisiiiiiiii ct
Clirif^li ingrsioiiiiii priniiiiii. Kx hiic :ioieiii, iil iiii- niorloin cju^ salutiler.im qnaiiior Pasch:ilt'S festivi-
iiiiiiuio lieiliicilur ial-ilas si'CiiO(li placili, assi-reo- lalc- ititeicosscniii : id ()u<id e\ K\aiit;e|iis lii|oid«)
lioio cuio b:>piiz:irelor a Jiiaiiin', Ctiiisniio lere es- |taiet, ol io hotio iiiodiiin dcdocinir : Maitoi :i Ui-
ples-^c Irigiiila annos, seii (|ooil ail K|>ipl<aoiiis, :inoos |iiisM>o 10 descriuiii jo|Uiiii <tiia'liagcsiuialis cauiâ
cxe^jis-e \iîiili iio\eio, ei leie ineiisej (loieoi. Iloc seces-isse aiicior est M iiiiinus c:\\>. 4. Cmn eniin
ilaipio st:ire iie(]uil, nain \igc-iiiiuiii nooiioi exptc— praiiiisissel, snper rcceiis bapiizaiiiiu Je-uni colom-
vit dii' vijêsinia (|uiiM:i Dim eiulii i^ (jiia iiaius iuii ; a|i descendisse, et ftaleriiaiti aiidiiam csse voceiii
l):iio
ea auloin usme
ad kcxiain Jannarn, (|(ia lia|iii>inos siilidiiTunc Jesu» duclua esl in dcierlum. Su)iei'ato
:
(jiis pdsioioduio coiitiîl, Ircdcciio dooilaxat dies vcro (allido ho>le, ac iiir.iriaio deviiiio, uccessil
inlerj.iceni liaherel orô Doioinus (iioi liaptizaius
; iiiorosolyiiiani etebralurus Pasdia (id .lo:inne di-
(
est anons duiolaxai viginii iioveio el ilies ireile'iiii. , lcclo Ai osiolo cdiiccote c;ip. 'J.), obi laclo i)u:isi flu-
Quare iiou poloril vertMiin illml. hrat iiicipienii qiioii gill > (lc riiniciilis ojecit cou nies, cl vcndcules de
nitiwrum Iritfinla, reddere seii.>iini cr<<i iiioipicns ; lcinjitd :
/i.'/ prnpi' erat Paulia Judivorutn, ei asceitdit
cotiiplere irigiiita noii ooi:ii priints aiini diehus Jciiii^ Hteroiiolymnui, el iiiretni in lcinplo veudcuies
:
^
"
inoi|iil coiiipleineitlom, scd tiao-aotis iii niiniioiiiii bo-.us ct orei, el cotutubus, tl uutnutnrios tedcntet;et
Sev oieissilius. Noo igiioro, (pnxl dixil r^lpiphanut», euin fciissiH qunst flag llnm de {uuiculis, omiies ejixit
iioii liapliz:itoui li ic die, sed ad (> Idus NoveiulHis : de lciuplu. Kii Pasclia |)iiiUioo uuni vide icel tiigu-
At iii lioo »(>lu> iiioedons seipieoilii^ uoo osl: îoul siiiii |iritiii. iii -eoiiiido vrro l;ii)<;irnluiii illiiiii aiiiio-
no.c iii oo ipiod ibidoiii ail , o:iioiii die sextu J.iiiua riiio iri;.;iiiia cl orl^>,i|ui j.Kt i>:«i io Probaiica jnsciou,
rii : iii ulroi|iie ooioi : coiniouni .-oiisu l',ooli^&i:R sciit.iii resiiliiil, di^ ))iiii ideiii .lo.oiiios cap. .S :
dissoiilil : iion ergo poiiiil riinsliis l):iptisiiii stii Pos hau atcendU
eidt (;ui) dies ffsius Judworum , et
ti-inporc trigeîniiiin aniiuiu lere oxplelniii a^êie, Je.sus Ilierosolyiuam. Esi anieui Hirrosohjiiiit Proba-
sed aileriim ooce^s:iriuiii e doobus e^l : vidoiioei licii pincina, elc reslum vero diem l<uiio loisê Pa-
aiii iniisse d>iiniax:«l trigcsiinuui a lrodL'Ciin dioliiis scliatis, lioii autcm Peolooosic-, doc Taberttaciilo-
reiro, quod iriorosseiiliiiot Patrcs;aui ipiod {)<<s'e- riiin, saiis ox i]is<> Jiiaiiius ooincxio lonstat; et
iioiesoiiin l)e\lro, irigtsiinoio oiO|tlevisse, oi tri ( iilipsuiii D. lren;oiis ilocei Itb. 2, cap. 10 Potl htec :
gesiinuni piimuoi per iredeiioi dios iiioli<ias.>e. Coii' (iiiipiil) ileruin sccundu vice ascendii in diem jeslum
tia prioies au eni aiiliiioii-is iiiilii:ii. îiia eiiiin I). Pnsclia; in IliernsaUtn, quaudo pnralyticunt, qm ju.ilu
Ignaiii) \ctustior, qui Ciiri>li Doinini adlioc siipi-r- naliilonam jaccbal , Iriginta cl octo uniios , curnvit.
suiein 111 lUeio vidil, ut ad aonuiii qii.irlia!j;osiiiiuiii Aii|(ii' boc Pasoii:i cst (]<iod incidil in atiniim Do-
leriiuni xstcodcoius / Ipso auteoi cuoi ad Tiailiaoos niiiii 32. TeriH) Pa-c'iaic, aoni scilioei Clirisli in^c-
scribii, ialelur coiioopiiA vcrbis, unie b.i|ttisiiiuiii siiiii lenii, ;ii)| ri>piiii]ii:iMie,|])avi( iilos quin!)ue milic
complevi-se Doiniiioot tri;;iiili aiiii<is. i-.n ojus vuilia viros quinqucdiiinta\:il liordciccis |iaiiibiis, cl duo-
lideiiler ex Gr.eco traiislila txpleii$ iribua auiW' : bus pisobus. Qoo ioci Jo:innes iiot:il, quod erat
rum dccadibus, lere bupUzatus ittl u Joaune. Kx|ilo- proxnuum Pasclia dies feniui Juda;orum. Cuin igiiur
tis, ioi]Uil, Iribui decadil) : jan: e<;;() auiioio iri- prxuer bxc Iria Pasciiata , c<;iist.iiis qiioque sil cx
gesimoin (-odein oiodo loi|uitor
]iiititum iiicboati:i( : diviuis Kvangcliis Cbristiiio Doitiinom suliiisse mor-
fi. P. Bcriiardus serio. de Kpi]di C'im Chrislus
1 ; teoi ipso Pascliaic altcrios anni, iii necossario ,
(ail) Iriyinia atnwrum lempun excgihêl iu carue, luier niorteio i(>sam Pascliite ;ioiii (ri^'esiiiti quarli con-
popuLiTcs lurha$ od bapltittttiui Jouiitm p rveuil. ligisse, uli iogcniose Dexlcr asseveiai. .\ii|ue io liac
Demuoi quod ad (radiliooein spicial, de Koman:!: parte coitseoiit ejus plaoiio Raiooius, (]ui haud dii
Kcclesix sciiso b.i'c sciibii Be>la lib. Dc raiionc biuio inagiii bahuisset Dcxiri Umiiiioudain hauc bi-
tomporuiii c.iji. 4o : Habei {m lallor) l\cclesi(B fides storiam, si sibi o;inoisci d.iliiin esse!, ui ejus aucio-
hominittn in carne paulo pluiqnaiu trigiula iret iiuuos Miaie ôiiieiiliam -uain siabilirci. Vide, qojeso, (juam
usquc ud iuw letnpora Pasîot.is vixisne. Sancla siqui- egiegio^ aniioriii!! Cbriîi su|ipoiai(>r lie.vier roeril,
dem liomaua cl Aposloliia lu'cle»iii lianc ftdem leiierc^ <]ui libiqui; (juod verios, qiio(l(]ii(; rationt hisiuiicx
ei ii^sis tesiatur indiculis, qua; »uis iii cercis Patclta- Citnsoii.iiitius esi. elegit; cum ea (jua: impmtiu |;i-
libus uuHtiiiliiu icribi toleul. Cui accedil (|Uod iii ejos borc oi sliidio l»:iroiiius se ajsecotiim giorialur, illc
petvelusio liiuali (iibi i|U:r ab Aposlolis accepil, laiii breviicr el dilucidc piooijiserit.
ii>sam servare ceituiii esti, tilulo dc Kpipiiani:! l)o- 2. Ctuudia Vrociita uxor Pilan, olo. Pibiti ilXDrcm
inini bic legiious
, Exyleits naiuquc Chiislut triginia
: m:iiilo ]iro Tnbiioali sedcoli iti:Sis-c iiuntiiiin, ol a
annorum curriculis, vtnil in Jordaueni ul hupltzaretur Cliri>li oece ..bsiiinrei, nihilqne in ejus damiiom
a Joaniie. Lxpltiis, iiiijuil, iioii inoiioaiis. ^ct- (aii- dcccrnerei, quod miilia sibi pei visom ea nocte
seris, (|ui)d vorbum illud quasi adjecerii
"
quando- : accidisseiit siijicr eo. iiabenius ex M.itiiia'; Evaoge-
quideni lode appaiel, noliaiciiiis iioiiioiuoi diioi- lio 0. 27: Sidfiile au(eiu illo pro Tiibunali (aii .M.it-
iiuere, qund Lxpleiis. QuDUiido oanique
jiraeioistfrit, lliX'Us), misil ad cum tixor dicens : ISihil itbi ct Jus:o
iiecduiit irigiolahaliebat, si j.iin triîni.i cx|ile\e* illi; multa enim passa sutn hodie per riuim propter
rat? trgo ariinialive illui ijiiasi soiiieinluiii csi, ut eutn.
docte n<ilavii liaronius iii Appualo soo, quo loci et S:ioc duxissc sccuni uxorem suam
in Syriani Pi-
inrenus ad aiwioiii Ciiri>ii in^csiinuoi pii nuio pu- laiiim, cuio Pr.cses ejiis facius ruii, n-n |)r(ivinci.c
goacissiiiie placiiuin Dextii aiupleciitui, ct ab ad- soluiii cx tvitogclio, scd cx Cibolcijroin libns b i-
versanis inetur. beoui-; luin laiuei-i anie (]uiiique aiiiioa ( ul scribit
A. C. 54. 1 —
Christus Sutvaior, elc. Q jod Salva-
. Coroelius Tacilus lib. aiiual. 5, sub ()u irto inmi-
toris sub l'iljlo Pticside au>j, ei oiors iii aiiouin ruiii Tibcni Cu.-saris
I (>oii.>iil;it!i, i]iii inoidii iii .m-
IrigCdiuiuui quarluui ;Kiaiis su« incideiii, nou auteiu nom Cliriiiti vigesiomut sccoiidum, utex FastisOiiu-
;:
74 FLAMI LICII DEXTRI CHRONICON. 74

A. C. 54. Citristus Dominus nostcr iii crucem acius, viii kaleiid. Apriiis, invidia Judseovum A. R 785.
crucifixus pro saluie totius gcneris linmani libentcr mortem oppetit.
Solis defeciio ; el lencbrae lcrras cooperiunt.
BlVARIl COMMENTARIUS.
phrii liquei) Severus Cecinna gravissiina Oraiione A eum injiccrent, ac de medio tolleren», qua Pilatl
censuissei, ne wxorcs maritos in proviiiciam proli uxor muiia pcr visiim pa«s.'i fuii. Qiiod si jam facti
ciscenies comiiarentur; veriiin logis ritgiiiio cst illiim pociiilebai, cur Judicoruin corda non tempe-
elusa, intercedeiiic Vatorio Messal:>, ac pir oniiiia raliat ab odio in ipsuin confepto ? seu (quod faci-
comiuodius esse osiendcnif, si ilkc marilos assccla- litis vidckilur) iiicilabat lurbain Chrislo devotam
rentiir : quod ita jii>sum rnit. ad seditit-ticm qua innocens a morle eriperetur?
,
Cacterum qui suhsislerc poleril i«l quod de nxore îliil liorum

ciim lainen niilluin noii movisset
letit,
l»ilati Dexler refert, admoiiitain scihrel per som- lapideni :eic;>usa, si facii scmel poeuiienlia
, ejiis
nium inClirisinm credidi>se, et salutem consecnt;im duceietiir. Quapropter oum Dexiro asserimiis, Pi-
fuisse? Quonioito per soiniiiiim ndmonita est, qtiiU iati eoniugeni per somiiium admonitam, Chrisii D >-
per visnm fafetur, bc mulia jiassam f'ii>se Mutia : mini innocentiaiii, ct niajeîalem cognovisse, atque
(inqiiit) pasta sum hodie per viium ? Ouod si per- in ipsiim crcdiiiissi^ Qiiiit auiem sibi Tiilt, qiiod noit
lerrefa< la luil per visuni a Oa^mone, undeinlerl ill^m simplioilor vidisse diciiiir, sed quod mulla in som-
in Christum credidissc? Qnam vero sahitem Cfmse- nis perpess.i esi? Niliil consonaniius occurrii quam
Ctila est? Aniiiiseiie, an Cdrpori^"} Quod ad visionein qmd Dexier rer-rt , iir^ qiix passa cst adiiionitam
attinel, non e.st quod moveamur, per visunuie aii luisse, iit iii Chrislum crcderei : cum enim ethnica
per somniuiii dicendum sii cam passam ; ccilum esset iiiulier, nec quaevis admotiitio sufficeret, ut
namqne est iidctu id acoidisse, cum super ea re nii- prabcrel lidein; congruum fuit, ut crucialiis acer-
serii ad maritum ii>ane sedentem pro trihunali, ut Lissimos p;iiereiur, quousquedata iii Ciiristuro fide,
Cliristum jitdicarei. llndc quod vtilgaia ediiio iegii g saluiem corporis simtil et animac consecuia sit. Ne-
iu Evaneelio, Hodie per visum, sancius Fagninus que iintum videri debei Pilaii coiijugem Chrisio ,
vcrlil, Hodie in somiiis : quare illtid hodie idem est per fidem adh:i=sisse, cuni Liica referenle (cap. viii)
atque hac noile, cum somnia eo 'emiioris froquen- inlcr ali:is mulieres qux de suis facultaiibus prasdi -
liiis contingant. Deinde mulli (faieor) crciiidere, cnnii Jesii ininisirabant , eiiam Joaniia fuerit uxor
perierreraciani fuisê nocte itla saiuiiierani Domiiii Cliuz;c procuraloris lieiodis.
neceni, aiitecedonle a malo dfcmnne. qni f.icii p»c- Dciiii|ue homcnuvoiis Pilati multuin, anxiequc
nilentia ducius, liiiiebnl jaiii ne fi<Me ipsius mors peiqiiireus , si forsan aliiis praeler Dextrum Procu-
Diajuruiii bibi malonim causa foret, iiuam ipsa viia : lam vocilassel, tamdom inciOi in Evangelii Nico-
qiiod inler alios Itnbanus Mauiiis liis odoouil Jit- : donii cl:iiisiilam, qiia bis verbis idipsiiiii comiiroiia-
telligens Diabolux. fte per Christum fpuliu amisfnirum, tnr Cogilante vei o PHnto (iitid ngeret de Jesu, niisit
:
vuU per multercm liberare. iWkn Daronius pn hsc ad cum uxorejus, nomine Procula, dicens: Mhil libi,
scnteniia Uivum Ignalium in pistola ad Polycar-
* el Juilo illt , mulia enim passa sum hodie in somnis
pum, et tanien neque in ca, neqiie in alia cx suis propler eim. iies))oiidentcs Judaii , dixerunt Pilato
quippiam hac de rc valui repcrire. ûnignid non diximus, quia maleficus est ? Ecce toin-
Verum enimveio pr^sianies sanctitaie, ac doc- nium immisii ad uxorcm ntam. ilaec ibi. Nnn inficia»
trinaPatres arbiiraii sunt noii cacodxinonis inipo- njur iokr apooiypha reoenseri Evangeiium Nico-
sturam passam ea nucie Pilati uxnrcm, sed Dei mi- duini ol Josephi ; Ihk- vero non obesl, <|Uiii in his
serantis visionem et coiisolationcm, (|ua dc saluie qii.e Divinis dognvilibiis non adversanlur recipi
sua admouebaiiir , el Jesu Cliristi divinilaie sic : queat. In lioc auiem inhil Matllixo coiiirarium pro-
CUyiôiXomus : Non Pilaius somniitm videl, ted uxor, C mi\ prxserlim iu nomiue uxoris Piiaii quod a
:
qnitt niagis digna; velquia fortc ille uoiulixissel. Quasi Matlhxu non exprimiiur. Uecipitur proiude hac in
« ioeret : Dignior erat uxor ejus divinis illustrationi- re non snliim a Dexiro, sed etiam a Vincentio Be-
bus, etidco iion cas p.issiis fnit Pilattis, sed conjux. Inaccnsi lib.vii, Speoiili hist. cap. 41, qui verba
Volebat quidem Deu.s illo lesliiuonio coinprobare niiiic relata, Forsan Cluudia hxc
iiubis niinislravii.
su.tm innoceutiani qtiod si in somnis Pilatuin de
: Procula Claudia, cujus meminit
Pilati uxor, est illa
ea admoneret. nollel ille visioiiem propalare; per Paiiius 11 Tim. iv Salulant le Eubulut, el Pudent,
:
uxorem veru efTecium esl, ut in oculis tniiiis poptili, elLinus, et Claudia. CoiiVfniunt siquiilem in ea, no-
sedcnteque marito pio tribtinali teslimoniuiii de
, nien et temiuis, ct religio, et locus: nain iii urbe
,
innocentia Domini prolatum sit. LiidcCiirysoston.us h:cc Episiol:i scripta est , nbi uxorem Pilaii, qtiando
enbdit Propter hoc dispematur a Ueo, qut)d mulicr
: ipse iii exsilium Lugdunum actusest, Terisiniilc est
vidii, ut mniii{estum omnibus fierei. llilarius quoiitie perniansisse euiiique ob dispariiatem cultus non
:
can. 33: Speciet (ail) in ea geniium pltbis esl qucc ,

iuissc coniitalam.
jam fidelit eum^ cttm quo convertabaivr, iiicredulHm po- 5. Chrittus Jtcmiiius. Cum haH:omn!a .tbunde les-
pu/it»t ad Chriati fidcm adiocat. Quia ipta mullutu sit tata suis scriptis sanoti Cvangelistae reliquerint,
patsa pro Chrisio eamdcmgloiiam (uturce spci illum
iii imnioroniur in eis. Soluiii occurrit quod
noii esi ciir
Uititat.Sic eliaiii Ambrosiua lib. x in Liio.Cip. wiii: Eusebiiis in Clironioo nolavit, eihnicos ei auctorcs
Moiiebal uxor (iiiqnit), sed a quo inuta? Luccbat in isiiiis niagn i; eclipsis solis mcntionein fecisse. Atidi
iiucte gratia^ Diviiiilai cminebul nec aic u sacrilega

, Eiiscbtuin loqiieiilein. hi aliis ethnicorum commenla-
tenlenlia letnpfravil Noo dt>seiitit Augnslinus rcla- t\ rij» har ad verbum scripta reperi. Solit facla defeclio.
Ui-i a D. Tiioni.i iii Cateiia auroa, diiin docet, ei tiiicbra: tuper universam terram. B.ihynia lemr-
uirumque conjiigem, agenic Deo, tosiiinooiuni |iuii.otH oncussa, et in urbe Nictcna a:det plurimct cor-
.
liCi; pro Christo tuiisse : ilte sii|uidein claiiiavil, rucrunt. Adducil deinde tesiimoiiiuiii Plilegoniis,
Aifcil iiiali fecii ; ipsa vero, Kihil tibi efjusto illi; Adrianiimperatoris liberli ei historingrnplii Scripsit :
quod llieronyino etiam tcsle , hdei gentiiis populi vero stiper his et Phlegon, qui olynipiadarum egregrut
prxsagium luii. ivppulaior csl, in xiv libro tia dtcens Qitarlo oulem :
Mihi horum placilum, quod etDexler lueiur, mul- anno -lOl olympindis (qui sane liill anutis ipse re-
10 magis probalur; ncmpe inielligi neqnit quod demplioiiis liuiiian:o) mngna el cxcellens inltT omuet
,
diaholus eo ipao lemporis moinenio, qn» monem qua'finie cam nccittrrani dcftclio sulis est facla; Diet
Chiistu Uomiiio moliebalnr, canidem lantopere ou- hora mjta (liao Chrisius, iu crooem asoondit) iiain
perel impediro, lerrendo Pilaii tonjtigem ea siipii- lenebrosiim noctcm versus, ut steltiv in coelo ri^<r tint
;
Ueoi nocte Judam et Judseos imputii , ut maiius in

,
lerrxque motus tn liiihgnia Nicccna vrbit muliat cdet
,
?3 FLAVII LUCII nEXTRI CHROMCON. VJ

A. C. 54. C. Oppius centurio Ilispanus credii Cliristo moricnli iu cruce A. R. ISo.
BIYARII COMMENTARIUS.
subvcrlU. Porro Apoloplianespliilosophus, elDiony- A scrinia rerum militarium, ox quibus facili negotio
sius Arenpagiia, lldiopoli siudiorum lunc teniporis scire possel oomina, ci gcsta, «c iiaiiunes ceniii-
grali:i dcgenlos, in ea eclipsi iria noiarunt supra rioiium, el milittim velustiorum, qui hactenus .sli-
nalure vires conligisse. Primo quod tenipore ple- pcndiis Carsaru;:^! mililavcraMi in Syria Ouiniinmo
:
nilunii facta ; 'i" <|uod ab oriente in orcidenicm, iiiferius refori ipse iniilia bnic hisi<iri;n in.sciuissc
conlra morem cxteranim ei disposilionem nalur.-c ;
, cx Aiinalibiis IlierosolyniitJnis deprnnipta. Otiare
5<'quod irium intersiiiio liorarum iuna densissiuiis salis verisimile est horum eiiam cenlurionum indc
solom caligiiiibus ididuxerit. Cujiis rei tesiimoniuni narraiioiiem cdiixisse.
protulil idein D. Dioiiysiiis ciini ad Polycarpum, cl Quod ad pairi:im ejus cenlurinnis spectat, qui
cum ad ipsum Apoloplianem litieras dedit. His au- passioni Domini inlerfuii, habcmus consouans Dex-
lcm coinmoius, ei in stuporcm versus Aiit Deus : tru , nol)ile leslimoninm Juliani qnond.tm arclii-
naturte (inquit) patittir, aut mun<li nwcliiun distulvi- presbyteri Toletani Ecclcsiac S. Jusia^ qui temporo
lur. Et Apolopliaiics : II a;, o bone Dionysi , divina- Alplionsi VII imperaloris Ilispanianim floruit, cujus
rum vicissitudines suni reruni. Carcbiil certe Dionysio el gesia contexuit. Exslani liaccinss. cum Clironico
Orosius, dum lib. vii, cap. 4, aliler defectum illum a nato Domino ad sua usque tempora, Tolcti apuj
solis accidisse refert, inquieiis ; Usque adeo autem lu- illtislrissimum D. dominuin Francisciim de Sando-
mini solit, neque nubcs obsliliise manifesluin est^ val ct Rojas nobilissiinum comilem de Mora, qui
t<l 14 endem die, lunam, lola cveli rcgione interjecta pro sua in me et lilieralos omncs liuinanitale,
longissime a conspectu sotis abfuissc refiratur. Sed Cbrnnici Julianjei legendi copiam fecil. Ilic vero ad
ex oculatis tesiibus corrigendus venii. Dc Phlcgou- annum Domini 36, ex veiustissitnis monuincntis
lis tcstiinnnio piura Josephus Scaliger in Notis ad
B archivi S. Justx scriliil, se acccpisse Quod muUi
:
Chron. Euscbii. gcntilcs, qui veneriinl nierosolymam orare ad sanctuni

4. Ceniurio. Si qua nova, et admiraiionc digna in lemplum, eranl Hispani: qui voluerunt videre el allo-
Hispanis; commeiidaiionem Dexier afTert, ca sane qui Jesum, cupientcs, ut gentilibus suce tervce pvccdi-
suni, qu3e de cenlurionibus Evaiigelicis narrat; in caret ; maxime centurione Uispano , qni intcrfuil
ea siqutdem esi seiitcntia, ui omnes fere ceniurio- (postea) passioni Domini^ posccnle : qui comitatus eit
nes, de quibus iu novo Testamento scnno fli, ab Jucobum.
Ilispania ortum duxerint : ii prxsertim qui insigne Sed age, ostendamus aliunde, eosdcm ceniuriones
aliquod pieiatis religionis specimeii dc se edide- ab Hispania origineiu duxisse. Ej" asserii iion levo
runt: sivc illum cogites, qui sanaturo servuin sunm fundanicntum prxbct D. Lucas, dum agens cap. x
Christo in urbe Cai>liarnaum, mira lide, el iiumili- Actorum de Cornelio centurione, quem Pelrus apo-
late lacius dixit : Dominc, non sum dignus, ul intres stoius baptizavii , monei eum pi yeluissc coliorti
$ub tcetum meum, sed lantum dic verbo, et sanabitur llalicae : Vir aulem, ait, qnidam erat in Canarea,
puer metis : Sive eum qui morieiiti, magna edita nomine Coruelius , centurio cohorlis quae dicitur Jta-
voce Doniino (idem pra:buit, iaudcsque cecinil di- lica : reliijiosus , nc timens Deum. Quorsum autcm
ccns : Vere /ilius Die eral iste : iu quo gloriflcasse baec? ut indc infcramus milites ejus oobortis luisse
Dcum auctor cst D. Liic;is, Videns, iiiquit, centurio Italicos; nam cohortesa nalionibus militum nomina
auod factum fueral , glorificavil Dcum diccnt : Vere sumpsissc, nemo esi qui abnuat. Ex hoc autem
nic homo justus eral : Sivc dcnique illum ref<:r.is, liquido constat , Fuissc Hispanos , quandoquidem
Cornelium nomine, religiosum virum, ac timentcm C lialica urbs Hispania; loto orbc cclcberrima,
fuit
Dominum, quem Dei angclus sua prxsciilia digna- utpote quoe orbi dederit Trajanum, et Adrianum;
tus esi, et a Pclro Apostolorum coryphxo iniincius Lrbi vero Silium consulein. Italicae meminerunt
asseriiur, Acior. x. l\oi omncs Doxicr icstaiur PiolomjEu.*, Pomponius, ct Sirabo, ejusque ruinaj
genere quidem Ilispanos esse, tameisi miliiix gratia ad hanc usque diem non longe ab ilisnali perseve-
in Syria eo temporis degerent. Cxterum qtiantiini- r;inl , sub nomine Scvilla la vieja. Micuisse
vero
cuinque novum id videatur, non iilico f.ilsiiatis mirum in modum lt:ilicam inler caeieras Romaiias
redarguendum , quippe cum nuvitns iiccc non ex Icgiones mnltis lestalur Diolib. v llist. Roman.,
aucturis noviiaie qtiae in re antiqua viiio vcrti 3UI eiiam ancior est , ab Atiguslo Casare eam in
polerat, sed ex injuria temporis scripta hacc vctu- udac.im deduciam, nec inde recessisse usque ad
siissima occulentis orium ducat. Nam Dexiri tem- tempora Neronis, qiiando alio amandata fuii, nempe
pore nova judicari minime posseni, quae nimirum in Armeniam, iicrum inde reddita Syriae. Caruii
orc tunc omnium pervulgarentur, saliem enidito- praescniiDcxlii icsiimonio (quod libentissime acce-
rum : quod ex eo dcduciiur, quod a^vo suo corum- pi.ssct si darctur sibi copia) cardinalis Baronius;
dem famani in Hispaniis vigerc dixerit. Ncc mirum, quamobrem vocabuli i<fl(ita; conjc-ciura ductus, cx
cum ceniuriones prjedicti sub Romanorum prinoi- Italiae regiio, suspiiaius fuit, Cornclium et miUtcs
piim imperio vixerint, quibus cliam ipse Dexter, ct bujiis coliortis, originem traxisse; quasi ab Iialia
tota Hispaiiia scrvivit. Cum igitur llispaniai sub coiiors Italica dicla fuisset : Haud dubiuni ejut na-
eodcm Romanorum imperio Dexiri tempore esscnt, lionis illos milites fuisse, inquit, ex qua cohors erat
quo Cbristi Uomini et horum ccnlurionum sevo denominata , ncmpc Jialot : ceiilurionem vero e lio-
eraiit, nondum doininii mutatioiiem experije; niliil
q mano nomine ( tornelii sdlicet ) Jiomanum genere
niirtim si prxclaroriim virorum memoria, qui siib fuisse , conjeclura facile persiiadel : Evunt entm et
iisdem militaverani priiicipibu», claia, et ab injuriis cohortum nomina, sicut et legionum, quw eiiam deno-
lemporum illaeba perseveralat. minala; reperiuntur scepe a 1'rovinciis, ex quibus mi-
liuc accedit auctoritas Dextri, qux tanla fuit, ut liies dclecti essent. Haclenus Baronius ad annum
nit iiisimagnis laomeniis fulciium auderet asscvc- Chri6ti41.
rare, prjcseriim verba faciens ad erudiiissimos gra- Caiterum Inngc a vcro abfuisse, non solum ex
vissimosqud llieronymum et Orosiom, qttibus opus auctoriiateDexiri habemus, scd ex mullis aliis,
hoc oninimodoi historiu: dicavit. Si qua vcro in re qux ad persua.Monem, quam intcndimus manudu-
fides ei prxsi.^tri debcl, haud dubium in militum et cunt quonim pr.rcipuuin csl quod tesiii;ioiiio
:
,
reiiturionuin lii&ioria praistanda c&l, qui pauio antc Diohis loco cii.ito) h.'ibemi!s, Irgioncni Iialic.iiu
(
florueraiit, in ii.<deiii locis, quorum postmodum ditl:im, qua; in Syria, scu Pal.Tsiiim digelwt, cani
ipse suiiiiiiuai obliiiuii priiici|):itum. Conîat vcro ftiivse, qiia? Stxta aliu iioniine voc;ib;ili)r, qudd eo or-
Dcxtrum in Orieuie prxsidem fiiisbe prartorii impc- Oiiic inicr Romanas scripta essct, uii Baronius ipse
rialis; ei quod ei lunc ad inanum eraut arcbiva, cl cx Dioue jiarilcr referl. Quod auieiu lcgio Iialica
Patuol. XXXI. 3
;
7j FLAVII LUCll DEXTRl CHRONICON. 76
BlVARIl COMMEiNTARlLS.
Ilispanonim cssel sexla, non vcro prima vel se- A oflert Siliiis illc Hispancs poela Domiiiano grati«si-
cuiiila, iiidc iil manifeîum, qaixi (vel ipso Baioni') inus , ejiiS(iue lavore ad consnlatum tis^nue perdu-
ai)iiueale) legiones, et colmrles a proviuciis, ex cttis qui lamen ab Iialica urbe Sirnis Italicus dicliis
,
(Hiilius clecl:e essent cognfniinabaniiir. Hispana Quinimmo llaliae Iiomines crc-

est iion Iialicensis.
amem provincia in ordine lionianarum eral scxla, brius Itali quam iâ/ici dicti reperiunlur, Virgilio vi
ui paltt cx divisione provinciarun» a Ronianis fa- yEneidos leste:
cla, penes quani posimodiun pr:ciore3> ad e.is re-
Qui mancanl Itala de gente nepotes.
pciidas miUebanlur de qnibus Tiius Livitis egrogius
:
rcriiin P.cmaiiafinn iii.>toriograpiuis lib. xxxv dixit :

Ei lib. III :
/>i'PiovincHs decreium eat, ul prirna percgriiia mba- Et ssDpe Hesperiam, saepe Ilala regna vocare.
ua jue esset; sccundn Druiioruin, qiii scilicel in C(in Et lloratio lib. ii Cnrm. ode 7 ;
Jinio iialia; ad Tyirhenuiii iiiaro , Pioiomico lesle,

Diis Patriis, Ilaloipie cffilo.
dcgcbant ; tertia classis qua: mivifiuret, qno Senalus
rpnsnisscl ;quarla Sicilice; (luirita Sardiniw el sexla ,
El Ovidio lib. iv do Fastis :
llispaniw Vlteriofis. (ôiist^ms igilur esto, colinrtem Cum Trojam .(Eneas lialos portarel in aôs.
li.a!ic;>iii, qiioe in Judaja et Syria milit.ibal, Hispa- Et Iib. V Tristium elegia 6:
liitMisem fuisse; quipjjc ex Dione sexia erai. Sexia
In parles Iial.is, ei loca dextra ferat.
v.ro ( icsie Livio ) ex lli-pania IJileriori; qiia in
parie iirbs llalica siia fnil. Ullorior CDim a Rumanis Idcin baliet lib. ii de Ponto elegia 5 ei alii inniimerl.
nuiic>ipaliaiur, quaj rcspeclu Romai erat uitra Ibc- D quo videns recie cohoriem illam Itaticam vocari qdoe
luiii :nemini aulom dubium esse potest, Iialiciun ab Iialica origincm ducebat qoamquam :ilii|uando ,
;.il Bailim consisieiiiem ultra Iberum cxsiiiisse. iiomen alicor mbis palronyniicum Iialiccnsc dica-
I
Ca tcruiii ncino exisiimei, nosiram culioriem sexto tiir; q.io pacto Cornclinm inleriiis Dexier vocal lia-
loco posiluin, quasi caiteris iiiferiorem viribus, atil liccnsem :til .^nnuin Chrisii -iOr Quod aiitem centtirio
Ui-iimaiione, scd qnia inililes cjus coliorlis loiigms Cicsîrec noinine Roniano Corneliui nuncnpotur,
a lioma disiabanl domo el goiierc, penes rujus pro- iioii obcst liomini Hispaniue , in qua mores Romauu-
IMiKpiilalem siio ordiue desciipta; pio\inciX' fiiere ;
inm, qui ei tunc domiiiabantur, ei non>eiiciaturx
iia (piod priina cssei urbaiiorum et peregriiiorum
vigRbaiii.
habilaiitinni iu urbe; seouiida tJrulioriim, qui intra Scd quod mtiltoruin caput esl, plana hxe etnperiu
('(iiiiHienleiii iialie dcôbaiii ; icrtia classis iiovaiis,
senleiitiaest D. Hieronymi lom. I, in eiiislola ar/ ,
coruni scilioet qui in oris liali:v naves asccnderani Lucinium natione Bceticum cajus iiiilium esi iVec , :
quarla Siculoruni quiiila Sardorum , quorum illi

:
opinanti milii subilo litleree luce redditce sunt : qaa:
,
liropinquiiis urbi babiiaiit ; qii.tn.loqnidcm Sicilia quuHio insperala: , tanto gnudicfruin ptena: quieuen-
iiiinus ab urbc di-l:il qii-im S:irdini;! : ac demuiii tem animain susciinrhnt ut statim amore compleeie- ,
scxla Uisp:inoruni, qui nimirnm longi->sime posili rer. quem oculis ignorabam. Iliijus siqiiidein cu:u
suat. l;.îtur ordinom
ab uilie cohortes
d'Slaiili:<;
adiiiiraretur ftdem nlpote liominis iii u liini^ llispa-
,
iilc sicul el servabanl iiiler so alias

proviiicia', ;
nianim ac muiidi paitiliiis cxistcniis, id esi, iaUje-
,
robiisii>>>iioaiu omniir.ii juiiicaiamHispanicam iuisse, lica ubi etiam Italica era(; et iiidc niliihnninus
,
corlum esi e\ Rom;inis scriploribiis, c qnibus Dio Hieronymo In Oriente dogeiiti munera ac Iltteras
:iurlor cst, iion soluiii vocari solitain sexlam, sed C niitieiiiis subdit cjiis niirandain
: fideui jam olim
,
cliain fcrratam. Coinelium ceiiiurionem cohoriis Il;itic;»; prrhgu-

Sanc cx';cr:irum iiationum militibus robiislior^s rasso ,
qtii scilicet iii , ad eadem pnivincia ertus
ct forlioros fiiisse Hi-panos, Rom.wins cxcrcitiis s.uis lidcm pariicr peri^lucius e^t alque iii ulnkquc tm- :
expcrius esl : diincilius sifjuidcmj et lardiu;> His^pa- pletum esse seimonem Dominii um : Multi ab Orienie
iiia ab eo peidumila esl qiiam reliquai oniiits ,
ei Occidente venicnt, el recumbeni cum Abralmm, etc.
s.miil orbis proviiiciae, vel ipso Itoinaiia' liistori.c Addii hoc ipsum des.iilirio desidorasse A|iosi«)Iiim ,
^cri|itore Livio id- atleslanle lih. xxviii : Hispunia, diim ud Boinanos scriberei illud Ctim in Hiipaniant :
inquil primn inila provinciarum , sed postrema

,
proficisci cwpero , elc. a vobis delucar itlue : lantis
,
vmnium, ductu auspicii>>qu-' Auyusti impcrutoris pcr- nuolibus approlians quid de illa provincia quxrcret,
dormila est. Et qu.im g!ori:im Nufnantini , ei Sagiin- lidem scilicel Hispnnorimi , qualis iii Corneho , ei
liiii iion meruereV aul «luis Canlalirorum rohiir Liicinio B.ilicis micabat. En vcrtia Hicroiiymi : Vere
iioti iiiiratui .'
de qui!)iis Silius lialinis lib. iii dixil :
nunc in te (o Lucini B;eiico) r.ermo Dominicus com-
Cantaberauips oinn(>s, liyemisquc. a>stusquc. famisquc, plelus esl : }lul;i ab Onente el Occidenle venicn' et ,
liuictus, p;iiiuamquc ex oruni terrc hiborc, elc. rccumbenl in sinu Abrahir. Comelius centurio coliorlis
Ilulica' jam tunc Lucinii mei pra:(igHrabal fidcni.
,
Acccdit. Romaiios iniperatorcs po.>t devictam Ilis- Apostolus Paulus scribrns ad Ronianos : Cum, inquil,
paui:im , laiili fccisse uiiliics liisp:tnos ui pru iu- ,
in Ilispaniain profici.tci coepcro, spero quod prwieriens
nala lidelilale ot foriiiudine, in ciistodiam pr;cci- vidcam vos, el a vobis deducar illttc. Tantis fluctibus
piiarum provinciarum eos depuiavcrint. Augusius,
y (ipprobavil, quid de illn provincia queererei. Ha»c ille.
aiino anie (iiirislum iialiim ^l ab llispaiiia sui dc- ,
Uiiumque igitur ad eaiiidem rem faccic seiisil Hit-
lcgit corpors ctistodes , C;ilagurriiaiios; qiiod ii« ronymtts ei Cornclii lidem
: ct Patili desiderium. ,
:intiquis bisloiiis notavii Lud. ISoniiis (iu liispania lnquo,qu3e.-.o, pracfigurabal fidem Lticinii Comelius,
su;i cap. »1) ol Galbam posiea focisse legiiinis; nisi quia ex illis nriundus erai , ex qtiil>us poslea
el apuJ Dioiiem Prsluiijnos Severi Tcrli-
niililcs orliis cst Lucitiiiis ct quos Paulus ad lidem pcrdii-
,
«acs cl llalos; iii Êgypio itidcm

Ilisiiaiios luisse, cero ciipiehai ? al:a> tempore su;e conveisionis Cor-
cuslodi:nii liupcrii, l!ispanoruiii fuisso equilum ct neliiis non eratiii iiliimis (errarum Giiibus ut in eo ,
LuMCiiioriuii, ei iii Arabia similiter, ri fcrl liber cui sermo Domiiiieus iniplerelur, sed (ânsaro;^ , non
Tituliis est, iSoiitia Provinciurum, ex qiio id nolavif longc ab Hierosolymis commorabatur. Laudes Lu-
Moniles lib. x, cap. Zo, ul facilc idcni de Jud;ea ciiiii, ejiisipie conjngis Theodoiic fuse prcsci|uitur
credauius. llicroiiyiiiiis in praffata episiola, ei seqnenii qiias ,
Neqiio iiobis obesi qnod dicla sil cohors llalica iioii (u constilas.
vcro lialiccnsis , quo pacio iiunciipaiida vi(lcb;ilur, ^tipcrquo probatum relinquimns, Corneliuni
S.itis
si ab lialica dicerdur Eiiimvert) civps Url is /r(/-
;
ceiiturionem de qtio in Aclis AposUdornm sciiiio
lica- non soltiin Italicenses vccari coiisueveiiini ..-od , o^t, ojiisipic coliorlom ;il) Iialica Ilispaiiia: uri:c oii-
cliaui liulici, Cujus rci abuade saiis aiguuieniuin gincni duxibse. Caterum nnde clicere poiciinniS',
,
77 FLAVII lACII DEXTRl CIIUONICON. 78
A. G. 54k rilalus Christi morlero, et miracula ^ciibtrc bialuit Tibc. io. A. H. 183.
«Iiios alios ccnliirioncs, qnnrum roliorlcs non noini- A , cum
llifpanis, genli su(S audieittium slupore rcfi-rl.
iianliir, llisp.utienscs rni<<>c? Ex eo saiiequod in Oiiiid C. Oppiiim spooiai, do (|uo
vcro :^d ittirnin
Jitila-a niia ratiemiiup rrat coliors roilitum Uoinaiio- Dexier ;inno 06, dnos lilios hahuil, Caiuiii ci Demc-
funi, qui penes diver>iiniem centurioniim perdivcr- triiiin, viros saiiotit.ilc chirissinios. Ad Ciium hiinc
âs lerrae uibcs dispersi erant. Soli namqnc cohors dodii tertiam suam Epislolaiit D.Jonninsah Kpiieso
sexla ,
qu;vliahca, el Ferrala
esl iii Palajstm.i, , siTihens ; Dcmelrium auiemvoc:it hospitatem virum,
Dione leslc, degelial .«icd laincn (|iiiilaiii illins iiiili-
: eo (juod C. Oppii paii is ve^tigia sccuius , peregrii os
lcs cnm suo ccntnrione Cornelio cranl apud C*sa- doini sua; rccipcrel , el fovorcl. Cajierum a|,ud
icnni ; quidani vero npnd Capli:iriiaiiin iii Calii.T.i , Dfxirum anno Domini 70, C. Oppius Coiimiii post-
c;im CiMiiuriiiiir , onjus servnm sanavil Doiiiiiuis : inodiim hahiiasse asseriiiir, quimr|ii:ini .M:ilnciiaiii8
qiiidnm deinum llirrosnlymis nhi ccniurio illc er.ii, , esscl giMiere ct (|nod D P;iiiliiiii ;iil iiibpaniani ;c-
;
i|ui Ciiri<>tiiiii ( uin clnmorc valido moricnlcin , Dei cedoiilom , (htiiio l;iclisqiie libcriililer c.\cc(ieiii.
Fiiiuin conrossus rnii. Rccic igilur cx pniii:i iiniiis Dciitde D. Joanncni in Asia .•ih exsilio rof ens rcvo-
centurinnis el ejiis miliium , dediuiiiins nntnios
, Ciiuin inviserii ; ip^nni etinin ;id Ilispatiias venioi-
dnmiis c.TteriTuin n>i4!tum, ct oeiiturioiuim, qiianiio tem , ci in eis pr.v dic;»nt''m , ot iit riim ad Asi.iro
qiiiilein nniiis cjusdcinqne cottonis oniiics erant icdciintcm, ooinitaliis hicrii : inde nihiloniintis so-
qnotqiiot in Jt<daM (qiio nielius qiiieti lotius iVoviii cimn sc pnbueril D Igmiiio, ah Anliociiia Ri^niain
ci.T provid( rciur) dispcrsi a{»el>:iitl. Jiirc pioiiidc dc iisi|iic foris daliis osl : deniiun
iibi iiin et' lêdio- ( |
snis ccntiirionihiis gl<iri:iri poicril llisp.inia. l.iiiiim llispanias iienim petisset , ejus KcclcMac
Scd, o mira honiiiinm |iielas nc diivolio! qiiani li- D poiililex fadus, a B. Barn;iba lertius fiui; quo loci
bcia eoriiin ei apcrta conlcssio ! (|Uim inlrcpidus ac clariis meritis , ot hnnis opeiibus , ac pro Chrisio
cbniorin liilei obsci|tiinni
v:ili(lu> ! qu:iin dignis ab exaiiilalis lahoribns picniis , senii» conlcclus ad
Fvaiigclisrts Cflcbriinliir cncomiis ! Indignu-n se ic- Dciim migravit. Ha*c summ.Uim ac pcrfiiMtorie ,
puttl Caphancuincnsis
coninrio Doininira viviia- dicta si;nto, nl senicl gcneahigia', natalium ci lacio-
lionc Domine (inr|uit)
: non sum diijuus ul inlres siih
, rnm lioriini ccninrionum qiialcnictimque noi tam
fcclum nxum. Taiiinin procstimchal de Christo iil , liahe.imiis, qnia nli:is (lilfidie cssel ctincla qua; spar-
solo vcrho crederet cniiclas a-gntiidincs dt lurhare sim "tictor cnarr.il, pcrcipere.
possc TaH/M»>i dir verbo , el sanabilur puer nicus :
: Qiiod a<l nomen C. Oppii spci lat (ne qu s eo
Nec ininus iinino iiinlto nltis illi cuncta snhjocta 1! «iviri cotiiiiigiii) Ronianiim est, cl noliili.^simis ci-
qnnin sihi snus qnisrioo fanttilns aul miles snhdilus vihus in usii exslitii, Sp. Oppiii^ Cor-
(jiialcs fiiorc
esvot Aam et equ ioqiiii) honw sum sub potestale
: ( uicen cognominc, clM. Oppins iimho Deccniviri.et
constilutus, et dico liuic, Ycni, el venil : el scrvo meo, L. Oppins dicins .Sni)Hfl?o>-, qiiortiin ineminil Livius
t'ac lioc, ei fncii. Curln , Domine qni snpcr onincs ,
lib. iM 01 lih. xxxv, el colel.eirio.ns ijle C. Ojipiiis
es nCi|U>bis solo jn-s.i ygriludineni (nicri longc

, clTito Sempronio coss. aiinoUr- qni, >nl) Faliio,
amandare? Niltil nnrniii ,
(
si auilieiis Jesiis culiu inalionarum lule-
(jiioj bis .')ii, logoiii Oppiniii de
Rl;iilli;cns o.Tp. \i nolavii) miivjlK.s esi , el seqnci.libus r;ii, :ih jiis nomino diclam, qna cavohalnr Ne qna I
:
se dixit : Acn inveiii laiiiam fideni in l.srael. Sod oi miilier plus scmiuncia auri haberet, neu veiiiniento m-
lih.Tiin voocin Hierosolyiitiiani contnrionis quis sicolori uleretur, ncu juiiclo vehiculo in urbe opyidove
noii mtrctnr? qiiaiido omnes Judi>i irridoni Domi- nui propius inde mitlv pnssus, ni.si sacrorum pubiico-
liuin, ({uando discipuli ipsi aiilngiunl, quniido iiiler C rum cousa veherclur. Qiiam iilinam ilis[!anin nostra
Inlrcnos reptiiains onioi suflixns est evtoliil vocciit liilissel! Sed Roinsc quoiiiie poslmodiiMi
, (proh do-
corain onini popnlo: Vere filius Deierat isie. I*iot:iitiii inr!) ahrogata fuil a L. Valorio Tiibuno plehis ma-
vero, elooioosyiias , ati|ne ca-lera virtntuin ojicra in tronarum caiis;ini oraiione perpoliia propngnantc,
gcntill honiine coniiirione illo Caesarca;. s;incti quo- qniitqnid iii lcgis sanclissim.T deicnsii nein pro
qne angeli veneraii snni,ei tanti ponderis siiin apud Roslris M. Porcius Caio toiis viribus conienderit.
Denm , ui iii co gentibus publicc prxdicalionis Qiiod i|ise Livius lib. xxxtv refeit.
o^tium rcsereinr. De Cornelio oeniurione Caesareic commoranle agit
Videamns nune qiiid dc his centurionibus Dexier Do\ter ad niiiium Chrisii 40 his Cornelius Centurio :
assevcrei. Pi.icei brcvi coinpendio coHigere , quaj luiiiccnsis, 1'eiro prcdicante, repletur Spirilu sanclo,
illc sparsim pcr mnllos annos dc eisdein refcrl ut Ilierosolymisquc denuniiata solemni Geiuiliim ad fi-
;
it.i seiiiel con-lol lcctori, qiiis fiiprit ooriiin qnililict. dem Ckiisii conversiiiiie, Cornelius ViVO baplizi,tus flo-
Centuiin Caphainaiincnsis noniint; Caiii< ('.orneiins , re!. C;clor;\ suis locis.
patria Mal.ioiianus, ciijns lilius riiil C:iiiis Opi>ius
fiiil 5. Pilaius Cltrisii morhm, etc. (!onsiievisse prae-
i-entnrio scilicct (|i>i lliorosolyinis dogehat ; et
, illo. sides Provinci.iniin los nia;.^ni momciili, quae conti-
Cbrisium inorienteni gloiificaxit confessionc so- gissciit in proviiiciis ad impoiMtores scribere, miile
lemnl. lla Dexler hoc ipso anno S4 f:itctiir iiiqnicns cxoinplis e\|iIoialissimniii ost. Pilaiuiu vcro haec :
CorneHus ceuturio Capharnauneusis , doiiiinus serti iiiiiiliisê Tihoiio imperniori, pliircs sunt prohaiaj
qiieni Dominus sanavit {paler eliam Caii Oppii ccnlu- liitoi aiicioros qui lestoiitur; prai.seriim Tonullia-
rionis), Hispanus, mire floret iu ///spa/iia.^Piymisoral r^ iiiis in Apologotico cap. 5 (tt cap. 2l,Euscbi(is lib. li
vero de C;«i. Oppio : C. Oppius centurio Ilispaiius Hist. c. 2, Orosius lih vii cap. 4, Gregorius Turo-
credit Christo morienti in cruce. Hnnc bnplizixit in nensis lib. i llisl. cap. 24. Qnininimo suo exstitisse
llispania, qno jnin appulorai , S. J:icobiis a.iosloliis. aevo Uomye in Archivis Reipub. acia iii pnblicis ta-
De cii loqiiitiir Dexter ad annuni 57) Floret cenlurio bulis descripta de Jesii Nazareno ilierosolymis sub
:
Malaeiwms quem S. Jacobns ibi tingii ; et ai'iio 34 Pilnlo crnci nflixo, testis est S. Jnslinus ci^regius
:
Floret per id tempus m

Hispania C. Opiiius eenturio Chrisli m:irlyrct insiimis pliilosophu-i in Aprdogia,
/i/jn.t Cornelti pariter ccnlurionis ; qni morient,m Chri- qiiam proChrisiiana religione luenda, biiilii An- i
ftnm prfrdicat llierosolymis esic filiuin Dci inter fra- loiiio iinperaiori, diim ait llwe ita iiesla esse, cogno- :
{loressaxorum, tttuluo sese collidenliu.ii , obducto le- scere ex Actis qua: sub Pilaio sunt srripia poiestis. Sed
nebris die; ex geniitibusque a l.hrixti morle primu^ hic ouin hoc amio (qnod Dcxicr subdit) Pilains ca de re
llispanus ceiitvrio credidit ; qui fitil civis ISomnniis, Tiherio non scripserit, quamobreni, qii:r o, notat
bupiitatusque a S- Bamub t /«»•/«« esi lertius Medio- ancior, boc i|>si> id sl,tlni>se Pilaium? nun golus
laneutisepiscopiis : Vir quidem aposlnlicus, ifiii Cltri- aiiimns cjiis rei dignus sihi visus esi nctji ooet liue
$ii morlem , et eclipsim admirabilem primus omnium nimiru:n Dcxiium innuisse conjeetor, vi' cîcet non
:
»J§ FLAVH LUCn DEXTRI CIIRONICON. M

A. C. 51. Sancu Pctrontlla annorum decem floret fllia ex roairiraonio S. Petri apostoli. A. R. 783.
BIVARIl COMMENTAmUS.
folum anlmo moriem Domiiii tradendam scriplis Pi- A Domiui : eorum nimirnm qure pro te passus fuii; ita
latum decrevisse publicis, sed ei noiariorum publi enim ut eximia animi alacritate lormenta perfe-
flei
corum manu, jussione ejus inierposita, descripla ras. Consule Eusebium lib. iti, cap. 24 ei 50. Non-
pleraque fuisse, quae videlicel odium Jiidaeorum et nulli uxnrem vocant Concordiam, alii IHariam : (|uod
innoceiitiam Redemptoris concernerent : cxlerom M. Maximiis et Heleca notaruiit aliis Perpelua nun- :
ejusraodi publica acta ncquaquam Romam Tiberio cupatur, ut Molano 4 Novemb. qua festuiu ei a qui-
imperatori misss, usque ad annum Domini 58. Quae busdam celebralur. Suscepisse aulem Peirum flliani
vero iii cansa fuerint tanlae dilationis nou declarat e sua uxore, qux noiniiic patris insignita Petro*
Bexter haud difflcile lamen quivisqueat inteliigere,
: nilla vocaia fuerit, unoore faientur quotqaot ejii8«
tum Pilatuin ipsum conscienlia suai injusiiiix deten- dem sacrx Virginis meminerunl : prxsertim aucio-
tum, ne viderelur iniquissime Chrislum oiorli ad- res martyrotogiorum ad diem ultimum Maii auo loci
judicasse, queni sxpius palam passus fuerii nihil Romanum h*c habel Romce satutce PelronHta;, filin:
:
dignum morie gessisse luin ciiam Judxos Pilaio

: B. Petri apostoli, quw Flacci aobilis viri eonjugium
obstiiisse, ne .icia Clirisii Romam mitteret, quibus spernens, acceplis iriduanis ad deliberandum indueils,
nimirum erat necessum invidiam suam iruculeniam inlerim jejuniis et orationibus vacans, lerda die moi
senaium et imperalores non latere. Decrevit ilaque ut Christi sacramentum accepit, emisit Spirilum. Ilaec
Pilalus Cbrisii mortcm et mirucula Tiberio miitere, Eummatim decerpta suntcx hisquaede viiact obitu
et ea nunc publicis excepit labulis; cseierum et res 5anct£ Petronillx tcsiaia posterila!i, suis scriptis
per quatuor annos exsecntioni mandala non fuit, ob reliquii egregius Chrisii mariyr Eugcnius arcbi»
Jam dictas causas. Quas si C^sar Baronius perpen- » episcopus Toleianus, qui patris sui discipulus, el
dissei, aulsi Dexirum nactus esset, minu» ab Luse- laris Romao csstiiit : prnprio
ipsius virginis familiaris
bio resiliret : Porro, ail, hac Pilaii de Chritto ad Ti- alius nomine M. Marcellus nunciipatus, postmodum
berium facta relatione, Euiebium nescimus qua ra- obgeneris sui splendorem (erateiiimex familia, et
tione, posl annos quinque recemel, quo anno Tibe- domo Neronis, uta {>cstro suo loco edocebimur),
rius 16 Martii mortuus est. Sed slalim post Christi d ici us Euêntus, quod Latine sonat noî/ts. Hic ergo
resuTTectionem palam factam exialimamus. Concordat tatis lantusque vir, ac Paironus noster, scisciianti-
siquidem Cuscbio Deiter, duin ait, anno quidem 58 bus ab eo sanctis martyribus Ner.vo et Achilx-o,
Doinini, relutioneai cjusinodi Pilati ad Tiberium tunc relegatis pro confessione Doniini in insula
factam, sed addit, stalim posl inoriem ei rcsurrec- Pontia, iniercTiera qux iisdeni scripsii, vititm el
tionem Domini Pilatum siatuisse eam imperatori re- obiium sancix Peironillxgraphiocexaravit, proot in
fcrre, quandoquidem ncia publica, quo lempore res actis eorumdem mariyruin essiat hodiequeapud Su-
eveniunt, mos est lieri ; id lamen seu proprio inom, rium. Accipe ipsissima B. Maroclli Eugeuii cpisiola-
seu Jud;i'orum negoliaiione pcrflcere quatiior annus ria verb.i. qux> ob mcmoriam ct reverontiam ejus,
dislulii- Et certc utroquc moium impium judioem ei quoniam a nobis alicubi vindicaoda csi, ad vcr-
naibi facile persuddeo; proisertiin cum Judxorum bum hoc loco apponitur.
ingenia ex Evangelio comperta babcain, qui lotis
EriSTOLil S. H. MARCELLI EUGr.MI AD SS. HiltTTRES
nisibus, etiam ingcnti militibus pecunia collata, pu-
blicaiionem resurreciionis Domini impedire coiiten-
nERÛM ET AC.HIL.EUM.
derunt; et alias ininime ignorarc poierant, Pilatum Marcellusservus SS. Chrisii confessoribus Ner<EO et
(quod de cxteris evcntibus in more positum vide- Ackilmo. Lectis litteris vestris , gaudio sum repletus,
l)ani)iHico Tiberium ccrliorem effecturuin de mi- quod inlelligsTcm vos in fide conslanles esse, et pro re-
raculis, pr;cdicatione, morie et resurreciioneCtirisli rilate ceitare virililer, Posl inulta de Petro aposlolo,
quandoquidem nihil loto orbc illustiius, ac fama siibdit :De Petronilla vero fitia aposloli Peiri, Do-
digiiius umquam quo (ieri neccs»um
contigeral : mini mei, quando sollicite perquiriiis, quis ejus liice
erat, ut Judxi apud Pilaium nulium non moverent finis fuerit, paucis annotabo. Petronillam ilaque bene
lapidem, quominus cuncta Dei hoininis negotia msiis vvlunlale Pelri aiwstoU cHnicam faclam. Memini
crasso silentio obduceroni ; tum ne Cbristi nomen enim inierfuisse vos, cum permulii ejus disciputi apud
in Komanum divulgardur imperiura lum ne corum : iltum ederemus : et Tilus diceret ad cum : Quando
iinpietas, invidia ei malevolcntia deiegereniur. Sed omnes a te curantur, eur Pctronillam paleris paralysi
vero qui quatuor annos renuente conscieiitia rela-^ dccumbere? Cui tum Pelrus respondii : Sic enim ei
tionem dilferre potuit, cclare tandem veritatem non expedit. Ne
quis lamen putet me liis vcrbis indicare vo-
puluil, atquc ca demuin iinperatori reiulit, ul suo non possc, ul sanelur, volo ui surgat et mi-
luisse, fieri
loco cum Dexlro videbimus ad annum 58. nislrel nobis. Et mox ilta surrexil incotumis. Expleto
6. Sancta Petronilla, clc. D. apostolum Pelrum, autem minislerio, ju.ssit eam Apostutus redire ad tectum
cum a caplura piacium ad piscaiioncrn hoiiiinum suum. Poslquam autem in Dei limore cmpit esse per-
jussu Domini iransiii, iixorem hitbuisse, nemo est frcta ,non modo ipsa curata csl, sed etiain pennuiiis
quiabnuat: idquod (ui Hierflnyinuin et Tcrtiillia- aliis suis precibus oblinuu sanilalem. Cum autem essct
num missos faciani) pcrspicue docuit vetustissimus pr(ESl!mii forma corporis^ Ftaccus comes ventt ad eum
Martyr ignaliusad Fhiladelphios scribens ISon de- : rvcum militibus suis sibi eam conjugem asciiurus. Dixil
traho, ait, liealis, qui nupliis copulati fuerunt. Oplo vero ilti Petronilla : Itane ud puetlam iiiemicm armaio
enim Deo dignot ad vestigia corum in regno ipsius mHiie venis ? Si me vit habere conjugem, da operam,
inteniri, sicui Petrus et atiqui ApGsloli qui nupiiis ul mairofice, el virgiiies /io/u\M'<t poit triduum ad me
Sed ctM. Maicelliis ICugeniusejusdcm
fueruttl sociali. veniant, ut cgo cum illis pariier accedam ad (cdet tuas.
Apostoli discipuius hoc ipsum, loco staiiin citaiuio, Triduo ilaijue dierum .spatio impeirnto, sancta tirgo
profltetur. Petri auiem uxoreni marlyt io cornm ipso jejuniis et oraiionibus vacavil, habent apud te saiic.ain
corouatam, ex majoruin rclaiione tradiluiii ^lbi le- virginem Fctticuiam, in Pci limore pcrfcctam. Teriio
fert Clcmeus Alcx:tndrinus vii suorum StromaKiin inde die venii nd enm S. Nicovicdes piesHiier, Cliri-
libro Aiunl cerle B. Pelrum (vcrba sunt Clementis)
: thque mysleiia cetcbruvit : cunique virgo sanctiisimum
CKtn videret uxorem suam duci ad mortem, latatuin Chrisli tacramentum accepisscl, reclinans se in Irctutum
qttidemesse propler vocationem, et quoit domum re- einisit spiTilum. Mntronoe autcm et Virginet, quat Ftac-
vericrelur (hoc esi quod ad patriain pcrgerei coe- cus ad eam riiiicral. exscquias funcris ijus cctebrarunt.
iesiem, quxdomus nostra csi, ci a qua pcngriri.i- Ilactenu:. beaiis>inius Eiigonius, iiosimodum primas
luiir). Vatde autem cxhortaudo et cousotaudo proprio noster, de folici obiiu S. PctroiiilLc.
nmine wn compellantem dixiste : Ueus lu mcincnio Catcruin iii his quic ab co rcfcruntur^ nonnulla
: ;
81 FLAVII LUCII DEXTRI CHRONICON. SS

A. C. 34. Vigesima sepiima die Marlii, sub auroram, Chrisius dcvicla morle, ct infcrnis locis A. R. 785,
oiirnbiliter spoHalis, redivivus cl victor a mortuis resurgit,
Ilerodcs Aniipas cum Hcrodiade pellice incesia, tota Judxa pulsus, primum ad Gallias,
deinde Ilerdx iu liispania exsulat, ibiqae iufeliciier morilur.
SMnl qajt \n duhium verterc videntur id quod apud A ipse Baronius) comes non erat dignil.ilis Iitulu9,'sed
omncs receplissimiim hucusque ruil de B. Peiro- assessorem judicuni denoiabai ; lum eiiam quia nihit
nitt;< ;
qiiod niniinim riicrit principis Aposloloruiii mirum si vir nobilissiinus conjugium filix Aposloii
filia. qua r.ilione PelrouUla vocauir, qux nata
[Saiii iion dedignaretur, qucm conspicereta sumniisCbri.
csi Simoni, quo tempore nondum Petri nonienclatu- stianoruin proceribus magno honorc iialieri , ut ipse
ram adcpius erat? PeironiIl;c siqnidem nomen derj- M. Marcellas Eugenius exemplo erat, gui tametsi de
valiim vidclur a Petro, natnm autcm atiteqiiam in domo et famiiia iniperaloris esset, D. Petrum Domi-
«postolutiiin coopintus essct a Christo, eo (it mnni- num suum niliilo secius vocitarel, cum in Epistoia
fesium, quod nusquam deinceps uxore sua iisus fue- dixit : De PetroniUa
uposloli Pelri Domini mel,
filia
rit, cnntinentiam professtis, cuin cxtcris conjugio elc. Sed et Ciemens
cxleros Ronianorum proce-
(iit
copulatis Aposiolie. Ilinc vero majus accrcscit dii- res lacearn) ct ipsc consulari ac senatorio genere or-
bium : apparel siqnidem multorum virginem anno- 10«, euiiidem Apostoltim uii Dominum et Magisirnia
nim rdluram, dum Roin» versaretur cum Patre, qnffl reverebatur. Quidni Flaccus, quaniumvis iiobilis
,
iiiiiilrum nnn sohim Hieroso< ymis, et Antiochiae anud quantumvis gentilis, filiam tanti vlri in matrimoniuni
ipsiim noii paucis annis cxstiiit, sed ei postciuam Ro- sibi copulari expctcrei, cum prxsertim amore pul-
mam concessii, vixil aliqiiot aiinos paralytica, ui S. chritudinis cxco prcmereiur' Quod etiam in causa
Eiigenius faietur. Qui autem (ieri potuit ut virginem fuisse credimus, ne Peironiila paupertatis, ei exili-
plurium annorum FLtccus deperirct, quo eam conju- taiis sux magnam dissimilitudinemobtenderet;guJn-
gera acciperet : aut quo pacto credi poieril post tot iramo sapienicr ab eo abslinuit responso , quod vi-
annos tam elegantis forinaB fuisse, ut in episiola de- - deret ab nraaiore copidissimo admittendum ncqua-
scribitur? Acccdii quod Peironilla, de qua Marcellus * quam fore; et quo iliiim facilius a se cxpcileret, tri-
Eugcnius agii, ciijusque festus dies in Ecclesia coli- duanas inducias excgisse, quas ille roinime negare
tur . nobiiissima puelia apparcat , nipole quam tam aiideret : Virgines vero ct maironas honeslate pije-
insignis vir, ofOcio comos, tol stipalus miliiibus, in ditas pelivisse credenda est, qtiatenus illius vanita-
matriinoniuin cooptare vellet:immoqua; pauperiatcm tem eluderet, dum vanitati consonaefdagitaret. Quam-
rnriunx aut generis humilitatem ei non objecerit quam et tenuc argumeutum sit iliam non objecisse
quin poiius inultas tum malronas, lum virgines exe- comiti pauperlatem suam, quia Eugenius id non re-
gerii sibi comiles, ut in uxorem comitis ducereiur : fert potuit siquidem fieri, ut cura hxc et id gcniit
;
quod si piscatoris pauperis filia fuissei, nihil borum muiia minime animum ejus innecterent, ad iridua-
verisimile sit, sibi accidere potiiisse, aut ipsam ut nas denium inducias et strepitiim muiieruro comi-
minimuro paupertatem suam illico obtendcre de- lantium se, gradura fecerit. Quod ad nomen Petro-
bulsse,quo tanli viri nupiias effugeret. nillx aitinet , fatemur. non eu pueriiibus annis insl-
Hxc fere illustrissimum Baronium ab anliqao Ira- gniiam ab utero, sed vei id in baptismo suscepisse,
mite deviare coegere quibiis ducius suspicatusesi,
:
quando patcr suus Pctri jam nomenciatnra gaudebat,
ipsam non quidem filiam Peiri aposioli nuocupatam, vei non esse hoc nomen propriura virginis, sed bo-
qaasi ab nxore sua susceptam, sed quod eam in li- noris cngnoinenium a discipulis pareniis sibi impo-
Iiaro speciali devotione susceperit : Non secus alque situm, quo denolarenl Peiri filiam esse, quemadiuo-
Marcum epistoia prima vocat filium suum, cuni
in dum M. Marcellus Eugenii noroine insigniius fuit, et
ait Satutal vot Ecceletia qru€ est in Bobylone (sic vo- alii Cbrisiianorum aliis. Parum vero inleresi sive
:
catRomam), et Marcua fitiut meut : crediique poiins C Petrilla, sive Petronilla dicerelur, cuin alias constet
îam Peironii cnjusdam nobilis. Romani civis nam :
noii Petronii, sed Pelri lliiam exstitlsse. Sed nec si-
Peironilla a Petronic deducitur, a Petro autem Po- miiis esi casus quem objicit Baronius de Marco hio :
Irllla, sicut Drusilla a Druso, et a Prisco Prisriila. siquidcm semel dumtaxai, fiiius vocatur, pierumque
Non co inficias ingeniose id excogiiatum; verum autem absqne filii nuncupaiione nominatus reperi*
non quare abantiquis recedamiis quandoqtiidcin
esi tur, quod egt signum solius dilectionis graiia tanc
:
81 rcetead lydium expeadantur lapidem qu« objccta eo donaium; Petronilla auiem semper et ab oroni-
suMt, non cogunt nos novas excogitarc senientias. bus filia D. Petri nuncupatur : quod non leve indi-
Quod enira ad tempus spectal, nihil mirum si virgo cium est, vere ipsiiis protem exstitisse. Nec defuit
qu* Tiginii sex annos nondum excesscrai, florem inter aniiquos scriptores qui fllix arabigiia nuncu-
adbuc veimsUiis retineret. Sed undc flctas ista Pe- pationc mia me contentus, germen Petri Petronillaoi
ironiilx coliigitur? Ex eis sane qux hoc loco Dexier vocarit, id quod Wandelbertus in suo Mariyrologio
docel, nimirum, anno Ipso passionis Dorainicae de* metrico fecisie videtur, cum pridie kai. Junii dixit:
ccm dumtaxaiannos exegisse, quibus si undeclm su- Tum pridic Pelronilla Petri de germiae sancto»
peraddas, qui ab annn Christi 34, quo pro hominibus Fulgida Yirgo micat Qiristi trabeau decore.
moriem crucis oppeiiii, usque ad 43, q«»o vel ipso
Repertum est sanctissimx Virginis sepalcram sub
tardinale lesie, D. PeirusRomanatn fundaviicatlie-
Paulo 1 poniifice circa annum Domini 758,
Rora.
dram (vel 44, ul ci Dexiro coiiigitur de qiio suo loco
cuin hnc inscriplione marmori incisa, Aurece PetrO'
dicturl sumu-), intercurrcruiii, litui ejus Iilia2i an-
nillce dulcitsinm (ut videtur) ab ipso Aposiolo
filiee
num agens Romara cuin patrc ingressa sii his vero
quiiiquc alios superaddimus
:
D apposita. Vide P. G:ilesiniim ad diero 31 Maii.
, quibus lum paraiysi 7. Vigesima teptima die Martii tub Auroram. Hoc
vcxareiur, tum curaia ab Apostolo, sanitaiis qua
ioco non cst ciir immoremur, cum cerlum constans-
prxdtia fuii, graiiam cxerccrct; liquido constat diem
que sii, quidquid de resurreciionc Doinini a Dexiro
obiisse sutim annum agens 26. qtio satis floridx
vc- dicitur : cum enim mors ejus 25 Martii acciderit,
nusiatis e^sc potuit, et pulchritudinis. Hoc
tantnm consequens esl ut resurrectio in 27 incidisse dicatur
apud me valei, ut eo tempore Qorentissimam puta-
idque sub aurora, spotiaiis prius inft-rnis iocis, qui-
nm, eiiamsi 30 aniios peregissct, cum a Flacco in
bus antiqui Patres s^nctitatc llcei prxstantcs, deti-
uxorem pctcrciiir. Nec mo movci illum olficio suo
nebantur, cb communis peccaii viiiculum. Videquai
coiniicm cxsiiiissc, liiin quia inle Constaniini
tem- de bora rcsurreciionis crudiic noiavii Baronius to. 1.
pora (quod docic in noiis ;id Mirlyrologium
cdocuil 8. Herodet, eic. Narrat Joseph xyin Antiquitaturo
; . ,
95 FLAVll LUCII DEXTRl CilRONICON. 84
A. C. 3i. IisroiHas rerosalians super Sioorim, fliimen licrdK, glncie concretum, submcrsa mi- A.R. 785.
seral>ililer periit.
BiVARII C0MMENTARIU3.
lib. 0.9, c«m Caius Romanortim Imperaior Agrip- A puisuni accessisse necessnm fuerit, ibique pntnit
pain Herodiadis fralrem ex privato, rcsem fecisset, ,
Lngduni aliqnamdiii iimiiorari; exinde vero liispa-
eamdem H rodis Aiiiii^p.-e Gaiilajaft
Herodis^dcm iiias pciiisse nnmqnain Josephus nogavii nullibi ,
Teir;irch;c peUicem fruii-ronR leliciialis invidia

,
enim :issevcrat, Liigdmii diem obiisse sed exsilio ,
agitatam rogium simiiiter affeclasse diadema; ejiis-

,
releg^tum perpeiuo inde vero non inrn dihile est
:
qne ambitioujs graiia amasium njovisse sutim qna- ,

fiigain versus liispanias ariipuisse, ihiquc neregri-
tenus decent! siipaiu^s comiiatn, Uomam adnavigis- nantem morli concessisse: id qnod nllimo Inco fa-
fict ; ui ei ipse , beneficio Cocsaris , ad reg-ile fasii- telur; el aliorum anciorum tesiimonio manifestis-i-
ginm Res vcro non ex voio accidere
cveheroliir. mum redditnr. Siqnidein llegesippns veinstissimus
qiiin poiius in pejus conversse snnt. Agrippa enim scriptor lib. ji de Flicosolymilano excidio, cap. ^,
rex Fnrluiialum liberlum sunm ad Cainm cnin mii- venis>e Herodem ad Hispanias asscvorat ; addcns
neribus . el litieris misit Ilerodem acciisans diiplicis .
ipsum moerore animi coisuinptnm iiitci iisse. Sed el
defeclioni^ a Roinano linperio; primum cnin Sejano Josephns (aitcr a pr;cdiilo) Gnrionis filius iih. v
contra Tiberimu Principem , ei deinio cnm Arla- suarnin hisloriariim c ip. iG, iiiquil Transiulil nii-
, :
bano Partho conlra ipsurn (/.liiim; cujus rei lesies lem Tibcrius CcBsar, rex Romanorum llerodem in ,
adhihcbat ipsiiis Telrarchit apparatns ,

nfjjoie i|ni Hiapaniam ubi clinm morluus esl. 0'i:i! verha alTori
,
in armanipnl:»riis suis halicret tnntmn arinnrum ,

Kibcr;! ad ilhid Ahili r, Transmigyniio Jerusalem qua'
quantnm slrnendis septnasinia iniHibus viroruin arin Bosphoro est. Vide qiiam docle a-iseral Dexlt-r
matotuiii snfliceret. Herodes ponc inviserai Caium, llisp;inias Ucrodein penetrassc , ihiqne inffliciter
cuin ecce Fortunalns Romam accessil. Liileris por- obiisse. Est lam.cn qu-d Dextro soli dcl)eamns, h .c-
lcciis Iiiipcrator excandiiii , et iino certior eiTicereiiir,
B tenns aliis ic'noliim nomen ^cilicei mhis, in qna
;
Jlcrodcm rogavil verane cssent qu:c de nniliitiuliiio obiit ,nimirum Ilerdo: quam mttdo Leridam dici- ,
.irmorum sunrnm andieral? Eoantem annnente, sa- mns.

tis probalam defecJionem raliis Imper^tor, Tclrar- 9. Herodias vern , etc. Horrlhilis, sed jnstissiina
chia ilerodem privavit; privalnm cxsilio mulct;i\il, feminae mors <|ii:e capui
, jnsto impie siiNiuler;»!.
et {qnod invidia; 1'omilem aMxit) cjnsdem Tetrar- Fusins c.iin narrai Nicep'ioriis cit:.to Joco ; nisi qii i.l
chiam Agripp:c a^mnlo ?U'i adjudicavil; Deniiine inipiibnsdam vidctnra D.-xlro devi;ire; ille siquitlcm
Herodiadi qnae pricsens aderat
,
virum ci niilala , astniil, liliam saltalricem in fliiniine elacie coiicrclo
sunm , pepercit, ob Agrippae frains hdeiiiaiem. demcrsam: Dexler vero matri iicrodiuli id Irihiiit.
CiEternm qnse tanJornm maiorum causa fucrai et , Deinde ille decapilatam liiisse docet . hic suhmer-
Divini indignatioiicm .«-iiiini inciirrerat,
nuiniiiis sain. SedCaHistiim andiamns: Fuributtda etaduliera,
Joannlsqne Baplislrc saisguincm conlra se ciainan- inccslaque qucc qnidem Herodit habcbalur, rerera an-
,
tem habebat, qni (icri po-set, ul coridisnas non hic- iem PliiUppi erut conjux vita longius acia , fMiii priui ,
rel poenas' Scd qno magis mireris Dei alii^siniarn jiliam snltatricemacerbo falo sublalam viditsel. futuii
providentiam, absoinlion.^m. qnam illi Imperator im- Bivculi judicio, ct supplicio re^cnnta cst meras , ibi ,
pertieral ipsamct reiiuit exsilium ct pcenas lubens

, ,
quam cnissime di>inw ircr focc. s intolerabiiisque indt- ,
amplexa , quas mfruernl. Unde ad Caiuin qni eam ,

gnationis Domni calicem hnustura ; FUia' autem cj. s
absolvcrat, dixil :Tu quidem Impnator, vl Inn mnje- (dignus eniin Cii qui m,'inori(c conimendetur) talia fuil
state dtynum csl, loqucrh : sed mihi conjuqalis amor im- obitits : Euntluni ci quopiuin brumali temporelerat ,
pedimehto est quominus fruar hac indnhjeniia : non
, C ^' fûvius irajiciendus (Sicoris Ilcrd;c flnviiis, vul-;»»
enim ccquu»'. cemeo, ut cui secundce forlunw fui socia, nunc Segre liicins), qui cum glncie consiriclus coag-
SMm niinc in adversa deseram. At itle indigue fcrens nienlatusquc essei, pcdcs eum Irînsibal. Glacie autein
(ailJoscplms) tam cxcehnin animnin in femina, ipsam rupla , idque non sine Dei numine , demerg lur illa sta-
quoque cum Herode expulit, ct bona eJKsAgrippa:^ Inr- tim capitc tenus , ct inferioris corporis pa<libus lasci'
gilus est. Alque ita clfcctnm est, nl ambo extva Jii viens , molliusque se movens saltai , non in terra, sel
divani ad Occid.iotcm orbis parlem concesscrinl, in undis ; cnpul vcro tceleratum frigore et ylaeie cou-
exsilip pcrr.eitio ;!ainnali. crcium , deindc ciiani convulnernium el a reliquo cor- ,
Qao auiem coiit^Mjdcrint, diibitari inerito poiest : porc tion fcrro, sed glaciei crustis resecium , in qlacie
,
quaiKioquidem Niccpiiorus lib. ihist., c.20, Vicn- ipsu salialionem letlialtm eihibal, fpcclaculoque co om-
n:e asscrii exsnlem cgisse Herodcm as Josephns ci- ,
nibus privbilo, in menioriam ea ijuoi feceral spcclanlibui
lato siipcrius Joco ait Herodes vero pprpetno damna-; revocai. tixc ille.Ono loci iiigcnuc filcor casum g:»!-
tus est exsilio apud Lugdunum urbc-m : quo anclore lalricis , ut ab iioe anciorc dc-cribilnr, mir;im Dci
vnlgo crcdiltir, Lv.gduni mortnum luisse. CaMenim dcmonstrare providcniiam , dum capiie pUMlit eam
idem Josephus lib. 2, de bello Judaico cap. 8 (ad qux' capito pleciere Bapiislam peiierat. Yehemenlcr
caicem ipsius); ad llispanias fngisse cnm Herodiailc autem admiror, ejus capiiis irnncationem , nou ferro,
consorte aiiclor esl, inqsiil cniin: His adartus !lc-
,
sed cruslis diiiniaxît ghicieriim actam. F.l qnidem
rodcs, venit ad ('aiuin aquo ob avarniaiv vehement,r ,
miraculo licri pt>iuissc non ambigo , facinm autcin ,
increpitus ad Hispanins fuqit : secutus cnim quippc

, dubilo. Aiqui in re duhia Dcxlrum lihenliu"; amplec-
eum fturiit accusator Agrippa ; cui eliam Tcirarchinm tnr , sivc dc inurlis {;eiicre. sivc de persona mortrm
illius C. Coesar adjeat atque ila Hcrodcs quidem ,
m D perpcbsa bct ino sit ; lum quia muliis sxculis Nicc-
lliiipaniu percgrinanle secum uiore, dcccsiit. Ili ic
,
phoro fuil anterior, inm quoniam ipsc Hispnns eral,
Baroiiius cxisiim »1 pngn.intia ca secnm iilrobii|ii(j et Barcindnciisls, cl e;» rctnlilquaj llcrdae in provin-
sciipsi^se Joscphum, dum illic Agrippam misi>se cia sua, non loni;e a Barciiione cnniigcraiit : illc vcro
Foriiiicitum iiosi llcrodem Romam, contcndit, hic rccenlior inulio, cl in Gnrcia naius , et educ.itus
v^roijisiim, inqiiil, Ag;i|ipam Romam pcliissc: illic luii. Nciino vero lego ai ul Joseplium saltairiccm fi-
oh scliiionis ;K'CU6Jli(i.'icm diîiiiatc |iriv:itiim, hic Ii:im iii cvsiliurn qiicqMC aclim s^cu ipsam comita- ,
avariliaiii ulijmg:ilum a (.aio dcnii|iic

velie;iieiilcr : l in liiisse m iirc.n . iii îiIimh r;-i , vcl dctruncari ller-
ihi :«pud iiUgiliMuim ex>iiio mniclalnm hic AiV^m , dje poluissiM. Quis scit si in matrimoniiim d:ila ciiin
ad Hisiiani;>s iiiisisse ;it |iift in liisiiaiiia percgiinan-
, conju.ê iii Jud cavc m:iiiseril? Ralioni eliam
Gaiil;c;i,
lcm «;iim Hcroiliade dcccssissc. Sc-I .loi iiuiid de
, Consoniim videlialnr ut qn c gi.ivins iii morie Joan-
.'iliis sit (dc qiiilnis inmc, non ciiro) iui^â cugna vcr- nis dc!ipiiT;U, iHX! 11 sr.iviori nii.IcUirciu ic.mo ;
h»riiin ii) iinc audorc i» ncrlliir, i|iii)d ad locno cv- aiilcm iie-c.t pnell.iin capiil Ba.tiûe, non nisiapel-
siUi specitt quipi-e cum ad Galli;is primum Ronu
: licc mairc monitam, petiisse. At de ii.s salis.
: :
85 FLWII LUCII DtXTIU CIIIIUNICON. M

A. U. 54. Caiiis Cornclius ccninrio Capernîunensis, dominns scrvi, queiu Dominus sanavit, pnler A. l'.. 78').
eliam C. Oppii ccnlurionis, Ilispunu';, mire lloret in llispania.
BIVARII COMMENTAIUUS.
10, Cniits Cornclius ecnl. Eger.il in siipcrioriitns A /^»»« •"
el ideo l:un levcrcnlcr crga illiim so cxlii-
Dcxlcr de C. Oppio flierosolymis dcgenlc minc de ; huit. Adde pruilt;iiti;e opiis fiiissc qiiod priiis niisil
pjiK p^rente C. Cornelio Miihicliano, itidein ccnlii- ad illiim seiiiorcs Judirorum ; deinde :iiiiioos, r.iiii
rionc, scd in iirbc Capernannensi rominor;iiitc, in- j;iin n<iii loiigc essei a domo, nl Liic:is relcii : I).'-
qiiil illiiin fiiisse rciiliinoncm, ciijus laus csl iii iiMitii vero ol ipse .Tiressit rot,'.»!!-, ik; itilr;iri'l iii 'I -
Evongclio iilitm, iiiqti:im, (|iioni bud.ivil Dominiis

: miiin su.iin ; qnod M:illli;eiis si lipsil. Iloc iiiilii v,k
Luc. VII, dicens Amcn dico vobis, iicc in hniel lan-
: Cbrysosloiiio acot^pla l':icilior vidi liir conoilialio
lam fidem inceni. Diio sanc ex SS. Kvangeli^lis, Mul- Evaiigetistariim Quoil enim Matthvcu^ iion nii jirr
:
lb;e«s, el Lucas liisloii:im dulcissimam rererunt, «t/Mco» ((!;iiiysosi"imis lofnritir), icil pcr se ipsuni,
qoonatn scilicel modo ;icccsseril ;id Jesum, ro;;aiis hoc eunidem dirisse, nihil conlrnrium exi : conreiiicnit
nt inederi-iur serviilo dc viia periclilanli : Jesu vero autem esl opinuri, ei ipsu)n pof-lqunm mnil amicos lul-
dii^nli Ego veniant, et cuiabo cum, iion acqiiicvis-
: venieiuem, per se hcec diccre. Si aulem hoc non (ii.xit
se, ui per sc accederei, indignum se lanlo iicBpiie Lucas, necjue iltud MaHhicns, no>i silii conlr.vlicwii,
repiiiiins. ei ipsum lam poientem, ut veriiodmiiiix:»!, scd complent quiv ab invicem derelinquebuntiir. S:[-
quo nihii facilius, si vellct, cur.nc possei, ei ah in- pientiaiii iiotal idcin (^lirysosioiiius, (initi non di.cii,
firnio :i'gri;uilincm pellcre; ciim illi mulio magis hic eontlilutui saiva ûm, noii enim legiltir peliisse
olicdironl, qiiam suiincl inilites el servi sibi. Domi- cxpressis vorliis s:«htiein scrvi ; sed cx|iostiisse duni-
ne (inqiii.ns), non suni diqnus ut intres sub tectiim laxat ;egritudiiiem lanttim, si(|uiileiii dixil : Domine,
mjum ; Sed tanlum dic vcrbo, ct snnabitur puer niiiu. puer meuijacetin donw pnndyiictift, et vtile lorque-
Tcfiiiim posseccrlis«imiim inihi esl ct quid miriim? i» ; 'ki* ; ninle reddens Chrysfisioiniis ojiis n r;ilii»noiii i
nam cl ego honio sum sub potesiale consliiulus, hi^bens ail Ei( nim sciehat, qnin pnlens cst nd faciendum,
:
sub meinilites, dico huic, Vcii, et venit, et serro

et sapiens ud inlelliijendnm, niiscricors ad exnttdienduni
meo, Fac hoc, quaiilo magis tihi, qni nuili
el facit : idca infirinitalem lanium exposuit, reniedium antcm
subd-'ris, ou:icia (ibedienl! Audiens nutem Jesusmi- sanilnlis in miicricordin: cjus polestale dimisit. Uoiii-
ralus est, et sequenlibus se dixit : Amen dicn vobis laU;m deniipie vide npsoinet Inqniliii) 7»/ pro salnle
,
non inveiii tiintam fidem in Isrnet. Tani nuilti suot servi sic solliciie festinabai. Adilo (piod genlili>;idiitic
qiia^ in biic iiiio liominc Dnolores mirantur, dum existens, synagogam .lud;ois ipso .Tdificavorat, in
lextum Evangelicum iniernrei.nnliir, quod lungnm urlie siia C ipliariianm ; el ipsos quoad religioncin
esset cuncta recensere. Cbrysosioinus aliissimam nt miiiimiim diligeliat, ouiii-< rci lcsliinoninm ip.si
ejns lidein ologatiler pond-ral: Fidem (Ail) ceniuriO' seiiioros Jndiooruiii dodernnt Domino (cn salnlcm ex
nis vide. Quia nou dixit, Veni, et sulva cum, quia ille ininiiois) Cuin venissenl ad Jatim (ail Luca^), roqa-
:
conslilutus in onini ioro eral prwsens; ei inftrins pr.o- banl euni solHcile diccnies ei Quia dignus est, ut hoc .'
lert illius fidem lidei oaelerornin C.ri-didit enim (in- : illi proistes : diigil eniin gentem nostram, et Synogo-
qnit) Audrens, sed Joanne diccnle : Ecce ngiius Dei gam ipse ccdificavit nohis. Magnus igiiiir vir fnil isle
credidil Pctrus, scd cvangeliiunte sibi Andreu : credi- cenliirio. El cerle lalem esse docebat eum, qiii pri-
dit !*hilippiis, tfd tegendu Scriplura!> : trcdidil JSatlut- mus ex genlibus pnodicalione, el miraciilis Cbrisli
nael , sed prius sigivm dirinitatis accepii^ visum sci- ad iidcin converiereiur. Nemo auiein hanc me di-
licel fuisse (Ibrislo sub fi u, iibi oor|w>ro non eral
;i giiiiaiein el g|i»ri;iiii .ibsquo dnce gravissimo ceniu-
pr.esens. Seqiiilnr Oriênes. iairus Jsraeiis priuceps rioiii irihiicre exisliine', baiieo siîuidem Cbrysosio-
profilift sua petens, non dixil. Dicvcrbo. sed Veni o.'- ^ muin lioc loco Maltlia.M aicniem ; Censurio autem
locim. \ico(/t'HiH,s de fiiiei Sacraniento audiens, uil : J.s/c primus frnclus cx gcnlibits, ad cnjus fidei conipa-
Quomodo polcst hoc ftcri Maria et Murih ''

Doinine i ,
,
ralionem, oniniumJud(eorum fides inftdcHtas est iiiven-
/hniinc, si fitisses hic, [rater meus non fuisiêi morluus: ta. Simiqui CurneliO ccnlnrioni id co cimIuiiI ; sed
qtiati dubitanies, quod uhique postel ndcsse Dei potcn- pr.elerquain qnod liio ijuoquo ex Hispaniaruit oriiin-
tia. El boc toliiin voluiit insiniiasse Doinimnn illis dus, ulpoie Ilalic.TC nntiis, bno lamen diversuni valde
vcrhis, nec in hrnel inniam fidc.in inveni. Aiiilirosins inuiieclum liabcl nimiriim bunc primum, fuisse
:
addiilit: Kl quide^n si aic legas in nullo tantain fidem,

aiiimitl Deo iinmolalum, po^tanam oslinm fidei gcn-
invciii in hracl, simplx intellecius el facilis est (si lilibiis aperiuni csl non tamen qnod primus goiiii-
;
cnini ile solis iniic vivenlilius loqueieliir). Si vero jnx- liti:ii oredidil boc cnim slare non |iolcst cnm
: :
ta (iracos, nec in Israel tanlam fidem inveni, lidem Ma»i qui pueriim Doniiniim adoraverunt, aniiquio-
hujusmodi elit.m Eledoribus et Deu-.n videnlibus anl< - rcs in fide fiierint cenlurionc Ilalicensi. .Sed de bis
fe.i : niiiiinim patriarcbis ei proplieiis. Sed recic iternin serino incidelsuo Inco anno Domini M. IIoc
admoiicl Boda, quod non de omnibus reiro patriur- demuin glori;c noslro Capliariiaunensi ascribi opor-
chis et prophetis, s d de prmenlls cc:i loqnilur honii' l t, quod loiiEcclesi;e lormam dedorii
rccipiendi
nibut, quibus idco cenlurionis fidcs amcfertur, quia itli Clirisiuin insuorum corpornm domibus.
Anliquissi-
lcgis, proplielarumque moniiis edocii , hic auleni, ne- nia siqnidem consueludine roceptnm esi, ul qui sa-
mine doccnic, sponU cre.lidil crani Cucbarisliam rcoi|)iiiti! , vcrba cenlurionis
Pra?ier riiloin ani-m, biimiliiaicm mngnam illiiis promani, Domine, non sum dignusêlc, quod lanta
comnvndal illuil, Dtiinine, non suin (i/f//!Ms; quo loci gaiidi-l aiiliquil.ile, nl id Orig«;iiessunimopere com-
13
llibanus Propler consciailiam xnui: (lenliHt grnvari
: nioiidavoril, diceiis : Quando cl sanguinem
corpus,
se mayis diynittioae putahal, quaiii juvuri ; cujus etsi Dninini munducas, el Inbis, tunc Dominus siib tectum
fide praditas uondnin ernt lamen sacramcnlis inun-
,
luuni inqreditur ; ei tu irgo hvmitians Inpsum di-
clus. L'bi Augusiiniis (Ser. 6 de vorbis Domini in cas: Doinine, nonsuin dignus, dc.
nionte): Dicendo auiem seindiqnum, pr(vslitit dignuin, Mire floret in llispania. Fioruisse adinodum
non in cujus parietcs, scd in cnjus cor Verbum Dei in Juilaeaopinione virluMs el pietalis apud Donm et
Christus inirurcl. Seqitc lioc dicer,! cum ianla fidc, bomines, lam Jiidôos. qnan; geiuiles suos, cx diciis
el humitilate, nisi ilUini. qnein iinnb it inlrare in do- liqiiel: addit \cro Devier iii lltspania eliam fio-
initm suom, curdt qcslarci. llbi ait Aiiibrosuis, qiiod ruisse, niiirnum quia relio.la miblia iniles omfriiiis
ad mysterium specla', vidii in pcclorn adhuc genlitium, in patriam sc vcro Malaciianns civis
recepTil ; cum
non esse peneirabilcn Chrislnm. Prudewiu anlcin fueril (qnod siip(!rii>iibiis docuimus), consequciis
cenlurionis (ait llieronyiinis) npparel in hoc qitod csl, ul eo in loco sanctiialisnpinione clariis bilscrit.
,
tillra corpom tegumeniuin, lalenteni vidi'. Diviniia- Cxiera quaj ad pradicaiioncni ei cunsumiaaliomiHi
: ; ;
87 FLAVII LUOII DEXTRI CHRONICON. 88

A. C. 54. Cliima dic Junii, sancti Dei Aposloli, quadraginta ct ocio dicbos plas minosre, post A.R.78S.
advenliim Spiriius sancti, conveniunt in coenaculo Sion, qux domus eral Marix ma-
tris Joannis, cognomento Marci, ac habiio consilio, surtitione divina, provincias
niundi prxdic.-iiionis causa intcr se partiunlur. Contigitquc S. Jacobo Zebedsei filio
llispania, Joanni A$la, Matlhxo ifilhiopia, Tliomx India, Philippo Scythia ct Gallix
Quo tcmpore canones cduntur, et apostolicx constitutiones componantur, ad Sacra-

mentorum et totius Ecclesix aeconomiam.
ipsius speotant, scribit Heleca in additionibus ad A cundum a Chrisii morlc incidisse. Scd hxc sentcnlia
Dfixirum bis verbis lantum Bedse displicuit. ut niendaccm eam Tocare
Nec mhius celebralur memorta S. Caxi ComelU cen- non dubitaverll Constat, aii, quod mendacium $cri-
:
turioiiis {qui fuit illc ccnlurio , cujut famutum ad ptil ilte qvi ex persona Melilonis epincopi Asia li-
,
Caphainaum Cliristui sanavil) : postea iocialus aposto- brtim exponent de obitii Virgittis, dicil, quod tectindo
/is, ncci S. Siepliaiii interfiii; Petrvmet Paulum ad posl Ascensionem Domini anno^ aposlolijucrinl omnes,
Ilispanias vcnienles coinilatus esl. Tandem prcedi- tolo orbe, ad proidicandum in suam quisque provin-
eans Scepsiniensibus, prope Idam mortuus esl. Prcedicat ftam rficis?'. Quod (onlirinattesiimoiiio Luc* Acto-
in llispania : longc hic aliiis a Cornelio centurione riim viii Omnes dispersi sunt prmter Apostolos : si
:
coliorlis ItalicK : hoc Cornelio muUo juniore ilte sc- enim Apostoli iniiia primn persecuiioue dispersi non
nior. Pervenit auiem usqne ad Adrianum, cui etiam fuerunt, ininime cigo divisi sunt ab invicem , toto
charus fiiit, vt docet Dexter inferius ad annum Chri- ejusdem pcrseciiiionis tompore , qure ut minimum
sti C6. toto secnndo anno post Cliristi mnrlem duravit.
lI.S««fnOfii4posfo/t.Variafuilbac{eniisDoctorum Adde quod prxceptuin habebant prxdicandi Juda-is,
senienlia de lempore divisionis Apostolorum; qnidnm priiisquam orbe dispergerentnr ad gentinni
loto
cnimvolunl faciam slalim a passioneDomini;/iuosdii- conversionem quare 0|ioriuii Hierosolymis pri-
:
cilTlicophanesinSymplioiiiavetciiscinoviTesiamen- mum, ei cxteris urbibus Jiidaici popnli serio prx-

li;eililienieraniplefiunlurnonnuIliHi>paiiornm,iiiiia dicaiioni inslitisse. Ilinc orium habnil alind Genc-
facile tueaniur profeciionpm D. Jacobi in llispaniam, brardi plaritnm lib. 3 Clironologi.x ann. Cbristi 46,
paulopost resurrectionemDomini faci;im,cuiniamen divisionem
j, divisioi Apostolorum rcjicieniis ad anniim 7 post
antc Apostoiorum caeterorum divisionem minime ac- Chrii.liinoriem. Sed cur poiius liunc aniMun 7 qiiam
ciderit;ei idnon obscurevidciur innuercD.CIemcns 5 vel 6 eiegcrit non ostendit. IIujus dubii cxpeditio
Rom. in epist. 1 nd Jacohum fratrem Domini. Alii pendeiex sequenti.
ad alind exiremum dcciinantes conienduni, anno 12 12. Ultima die Junii, etc. De die quoquc quohxc
ab eadem passione perfectani; id quod inter veiu- sacra divisio orbis universi inlcr Aposiolos relcbraia
£tissimos docuit Apollonios apnd Eusebiiim lib. v sit, non minor est disscnsio; naui ProcorusS. Joan-
Ilist. c. 17, cujus ca sunl verbu : Se iradilione acce- nis discipulus in ejus hisioria arnrmai, intcr cxicra
pjssc, Servatorem mandatum suis dedisse Aposiolis, ne qux in liac divisione facia sunl, primam fuissc Ja-
ad annos 12 Hierosolymis discederent. Clemens Ale- cobi Minoris electionem, et consecrationcm in epi-
xandrinusrereriin liancsentenliampriccepti forniam scopiim Hierosolymorum. Nccmirnm, cum hxc iliiits
lib, VI Stromat. Post duodecim annos cgrediniini
; m Apostoli sors fuerit:aiictore auiem Eusebio in Cliron.
muiidum; uequis dical: Nonaudivimus. Hoc scqnilur ann. 54, consiat S. Jacobum oonsecratum esse dic
Deda in Mariyroloijio suo, euinquc referl Usuanlus 37 Decembris (qiiem sequiiorRabanus in suoMariy-
apiid Molanum dic 15 Juhi. rologioapud Canisinm Antiq. Lcci. lomo (3 ) uinic :
.Neuirum hnnini stare poiest ciim veritate: nam relinquitnr, ul ipsa Apostolorum divisio cadem die
conira id quod Tlicophanes asserit, se opponii D. peracta sit. Qiio tamcn non obsiarleomnes fere auc-
Lncas Act. vi, doccn^ quod posi necem proiomarty- torcsMarlyioIogiornm aflirmant divisionem Aposio-
ris Siephani exorla magiia in Ecclesiam persecuiioue, lorum in 15 Ju/ncecidisse, Beda, Ado, Usuardus,
omnes dispersi suiii prceier Apastolos : cum :>nlein et MoUniis etGrxcorum Menologium, hiS verbis :
:
niariyiis mors ad calcem anni redcmptionis huma- C Die 15 Julii festiviias omnium Apostolorum quando di-
n;c facta lucrit, et lunc Aposioli (lisptT>i non sint, visi sunt ab invicem, in qna fesiivilalc scrinoncs lia-
eorumdem divisio non ncciderit
conse<|ii('iis esl, nl buerunt ("hrysostomus, ct alii Patres. Convenlunl
slalini a pnssione Domini. Facit vero conlra Apol- ciiam Petrus llqnilinus cpiscopus, illo die; ct qnod
lonii el Clemcntis dictum, quod D. Marcus Evange- cxteris prxstal, Romana E«cle.Madivisionem camdem
lium suuinclauseril asscrendo, quodcun» illa srnbc- celebrubat iii antiqno Brevi.irio ct Missali canians
ret, Aposloii socundum jnssionom roniini profecti Epistolam, ('orrfc crerfi/wr adjustiliani, Rom. x, et
prwdicdverant ubtque, Uomino coopcrante, et sermouem Ev.ingcliiiin, Euntet intnnndum univirsum, Maithxi
confirinnnte sequenlihu^ siqnis. Cerlum aulem et coii- nliiino, nt Equibnus noiat lib. vi, cap. 99. Ab ulroque
slans eslipud onincs:iuclores, Marciim evangelislam anlem dic nnn miniinnm vidctur distare Dcxter, dum
scripsissc anno undccimo a passione Chrisli Domini : docei contigissc die uliima Junii.
undc lie.M non potiiit ul Aposlolorum divisio in an- Ltraque lamen qnxsiio de die et anno divisionis
nnm 12sitdilata, ciim in 2 non soluni divisi rcpc- lacile solvitiir, si advcriamus, non nno
aj ostolicie
liantiii-, scd ct loio orlie dispcrsi prjndicassc, ct eodemquediedivisionem (seusonilioncm) Provinc'a-
miraciila niitlia perpclras«e. Aceedit quod Paulus o nini faciam intcr Apostolos, et exsccnlioni mandatam
.iniio :i conveisioiie sua, vcnil llierosolyinani ad an- prininm sii|ni(lem oliimadie
cjusdcm anni, quo Jiinii
t(;C( s>ores siios A;imsIo1os Cliristns pio nobis inortuiise.^t,congrcgati simul Apo-
( nl ipse fatetur ad Gal. i),
cl lamen liinc non invenit ilii, nisi Petruni ct Jaco- sioli, cnm ab codcm accepissenl, ipsos imiversum
buin fniirem Domini. Qua de rc inlVrius agcmns orbem peragraluros.ei in omnibus terrarum provin-
anno Chrisii ".8.
j) ciis Lvangelium prxdiialnios, dc ip>is provinciis
Ut li;rc forsiin fiigcrcnt inconvcnientia, a!ii aucio- sorlcs iniseinnt; quo qiiis<iue coruin sciret, qnud
rcii ab utroque exlreino doclin.iincs, mt'(li;im vi.im animaruin oniis ipsi inciimluTCf. ac pro carnm sa-
cl{'gerunl iii riiubns .Meliio Siinlioonsis
; cpi^ci piis, liiic îiie dilatioiic ei inlerniissione !)ominnm ora-
.vcn .iiittor libelli do liansitii Virginis, qni cxsl.u m rel. C;t'U'riim iion slalim fuit exsc(.uli'ini niand.ita
IMiiiolljeca veternm ralrnni. Melilonis iiomine m- cjnsmodi provinciarnin sonilio iisqnr; ad antiutii 7,
iigniius; vull divjbionem Aposiol "riini iii annum sc- ut mox dicemus tjtinidcm opus cr.ii ccnvcrsioni
:
: ,
8» FLWII LUCII DEXTRI CllUONiCON.
BlVARIl COMMENTAUItS.
Hierosolymonim ei toiius Judaex regionis primum A Aposiolos Ttcia ruii ; nam Hiero^ôlymse eliam |>er
oinDes insistere, ei in uniim corpuscodlesconies se sorlem conli(;crunl J:icobn. Iloc vcru oporluit ticceni
a Judaica persecutione Jefendcre; ei Je inuliis qiio- Stephaiii pr.xcessisse , quandoquidcni ipse diacona-
que disponere qux ad lidem cailtiilicani loto orbe tuin siib illo cxcrciiit , iit auclur cst D. Ignalius in
siabiliendam neccssaria erant: videliect de his qux episl. ad Trallianos: Quid diaconi (aii) ni(i imiMoret
ad JSacramentorum celebrationem, ct dispensatio- Cfnisli ininistrantex episcopo, ,\icut Slcfilianus tealit'
iiem, et lotius Ecclesix oeconoininm periineie vide- simoJacobo,etTimolheits et THua PohIo, Ahaclelu$
baiitur. Cum vero tot taniaque Ecclesia: stabiliendx et Clemens Pelro. idcm repciit in episiola ad llcro-
negoiia repcnic Heri nequireni, sed magna prins(ul ncm. (}uiniinmo Ilcronymus lib. de Scripl. Ecclcs. in
par erat ) habiia discussione, ei inalun» jiidicio, (]uod Jacobo inquit Post pasiionem Domini slalim ab Apo
:
rccie annoiavit Dexier doin dixit, Habiio consilio slolis Hierotolymorum episcopus ordiuolus esl.
faciuin essc sorlitioncm divinam ; indc fii ut coiisi- 15. Quadruginta el octo diebus. Kcstiliii hane
iitiin ejusmodi apostoiicuni non uno nec paucis die- DcMio lcctiunem , corrupto siquidem legebaiur T^
lius coiisummari potuerii, sed inulios nec.essnrio in- diebits post Advenluni Spiricus sancli congre^Mtio-
siiinpserit. Ejus vero memoria cdebrari coiisuevit iiein aposlolicam factam super divisione orbis. Si
lliero.^ôlymis, ct iu Orienle, die quo coeptum csi, vi- cniiii , ut vt-ruin cst , ct pr.miiitilur a Dextro , die
delicel 3U etnltima inensis Jiinii. Ciijus rei teslimo- uliinia Juiiii cciebrala esi, non 38, sed 48 dics inter
iiinin perhil)et( Dextro consenticns) Gnecorum Me- e.im ei advcniiim raracieti iiitcrcesseruiit, qii:indo-
nologiuin qiiod sic hnhet : Die 7tO J intii congrrgatio quidcni nioricm Chrisii, cl Pasclia eonnno 2-^ Marlii
sanctoruut et benedicloriim dttodccim .Apostolorttm. ^. coniigissc nemo nescil; el con.scqueiilcr Pcnlecosteii
Alcmioil cjusdcin fcsii, et veriioruiu Usuarcrdus apud "15 M:'ii, nimiruin posi 50 dics a Pascliate; a 15 vero
BloLinitm loc ipsa dic. Obitcr aniiot:irim t'illi eos (;ut Maii, <|ua Spiriius sanctus advciiit usijue ad 50 Jiinii,
,
lincdie cnidebanl ;ipuil Gra^cos celdirari fcstum om- qiia uiuiidus sorlitus est inicr Apostolo«, 48 inter-
lium A|ios(oloruin siii>ul, quo iina dics f(;slivu cunc- ccduiit.
lis consecraretur, posiqu:tiii anieecdcnte de princi- I i. /« cfcnaculo Sion, eic. Obslarc videtur Ansel-
pibuseorumdem Peiro ei Panic»solemni;i r;icla fuis- miis in descripiioneTerra Sancix lypis rcccn? datu»
scnt. Si enim hoc Gneci inteiKlercnt, noiidixissent, a C;»nisio tonio VI Anii(|. Iccl. ubi ha:c ait : A loeo
CoiigregalioM Apoitolortim, sed Festuni Apuslolorum Ascensionis Christi ad 40 passus pedum, udhuc appa-'
Nam congregaiionis noinen conciliura sonat, ct ad- reni velustissiini parietcs muri tueniit , in loco ubi
veriere deidiissenl D. Chrysostomum bomiliani de AposloU diviscrunt sibi provinciut ttd îttas quitque
divisione Apostolorum liac ipsa dic ad popuium ha- ire dcbuerat, el ibi Crcdo contposuerunt.Hon igitur ia
hiiisse, ut Molai)iisrcicrl in nolis :id Idus Jnlii, num. CaMsaculo Sion, scd exira civitaiem, loto ab An-
3. in suo Usuardo. Qood primo igiiiir liictum cst in seliiio relato, haec sortiiio lacta fuii. Caiterum con-
lioc concilio, fuit divisio ac sorlitio ))roviiiciarum, et fundil bic auetordivisionem provinciarum,qua: facU
boc primo congregalionis die. Coiise<|uenier acluin est iii Ccenaeulo.eun) divisioiie Aposloloruin ab in-
cst pcr mulios :ilios de Conslituliotiibiis Aposiolicis viccm, qux
posi 7 anitos co loci contigit, dicendo
et C:inoiiil>us Sacramcnlorum; dcinde Jacobi Miuo- basiiicam iliam seu locum s:!crum ereciuiu olim
ris(ciii Ilierosolymorum aduiinisiraiio sorte coiiii- fuisse iii nicmoriam dcvoiissimx collocuiionis, quara
gerat ) consecratio cclebraia esl 27 die deceinbris, Apusioii Iiabuerunt , cum discesserunt taiidcm ab
qiio .ib Eusebio et Uabaiio ponitur. Demum cura G invicem. Quod vcro ibi fidei i-ymboturn confecerint.
jam Synagog£ repudium daiuni esset, ei gcniibus et noii in (ôenacuio Sion . qux erat doraus Mariae,
ostium aperiuiM, ab invicem divi<;i in snam quisqiie malns Joatmis cognomcnto Marci , non opponilttr
proviiiciam profcclus e»t. lhr.c vero divi.îo Aposlo- dictis Dexiri : ilie eniiu non de Symbolo , sed Je
ioriim :ib inviccmdie 15 Juiii coniigil, ut ex iradi- Consiiiulionibus Aposiolicis locuius fuil. Quoniodo
tione habet Ecclcsia, qux ca die divisioncm hujusiiio- autem in coiistiluiione Symboli , duodecim concur-
di «'lim celebrare consuevit. rerini , liiniirum singuii'sii)giil')S (idei arliculo.'^ Iri-
C'iiiiigis>.e vero luijusmodi divisionem anno 7post bueiido, inicianl Atsgusiiiius serm. i \o de Temporc,
Christi morlem, suo lccocum Desiroet Ccnebrardo Ambiosiusserii!. 5Sad finem, Rtilinus apud Cypria-
o-lcndemus. num, etVenantiusFcriun.tiusinexposilionecjusdein.
Occurrci furtasse quis si non illico profecturi
: 4S. Contiyil S. Jacobo Zebedwi fiiio ttitpani», etc
craiit quare tam eiic» divisioiicm orbis fecerunt
, Quae Proviacia orbis, cuiquc Apostoloruni sorle di-
Apostoti ? Scd f:tcile scdaliil <;cnipii!iim, qiii aniiiio vinu coinigcrit , non ita ccrtuiii cst , quod cjus rci
pc.rpcnderil, Apostolos non fiiisse lariio», ei pigros, certum Eeciesia: lcsiimonium tcneamus. Ncqiicvero
.•cd providos, ac sclcriissimos : pncierqii.itn qnod idcm esl aliqiicm illic evangelium
Apostolum hic vcl
cporiebal, unuinqucmque eorum cvpedilutn cssc, el soriem iuam acccpissc: Quaiido-
pr.rdic.a.ssc, ei ibi
p.iraliim ad opus mi qiiod assuitipius eiat , el jiro qiiidcm non un:im tantum mnndi regioncm quilibet
siiis ovibus orare; elmulla inlcriiii occuircrc pote- d /euii.sed mulii multas, casque reinoti«.simas; ne-
r.inl negolia, ad pociiliares provincias t.pcctatiti.i, ut K'iri tanien noji pnlcst , unumquemque prxcipue
de Hispaira jam diiam. Qiiod si boc diificile alicui q eonvcr,«ioni iilius instilisse , quiC ipsi commcndala
îdeatur , (luxram :ib eo : si iioii .siaiini a pa^sieiis fiierat. Qii.jro lectissiinc asseruii Dexter, Jacobo
Douiini in mundiiro dispergi cos oporliiit , ut qtiiJ Zcbcda:i lliKpaniam coniigissc, quam vis iu Jud:Kii
lilio
etinm anleadveuluinSpiritus sancii sorlcm milteiitcs et loio iiineie usqiiead Ilispaniam prxJicaveiii ; el
Maliltiam in Apostohim elea:crui\t?(luni cmm onir:es Joatini iiatri suo Asiam lamctsi multi asscrant
,
simul degclr.nt , miiuis neceasariun; vidclialdr 12 Panlios ciiam docuissc liilem, argumento desumpt»
lolius quam undecim esse. El quidquid liiiic qii.x'- a tiiulo prim:e suuj Epislolx Canonic;r., qiia; oliin ad
siioni respunsiini fiicril, respoiidcbo cgo cl iiii. In- Parihot inscripia legebaiur; et M.itihxoAIUiiopiani,
super iiide colligi potesl quod paulo posi adventurn 'luamqu.Tm teste Isidoro Maccdoniam ciiani illuslra-
Spirllus suncli, divisio Provineinrum lacia esf, (piod voril verbo Dci el Tlioiiia; Indiam , quem lainen
;
iiitlli in e:i meuiio facla esl Paoli , cui po^.liiioJimi raMhis,Mr^dis, Persis, llyrcanis, cl Uracmuiiis pfa:-
loiius univcrsi geiitium coriveriin fuii commoodiia. 'iuass?, ;;:iiiyrolog!um Itomanum oecinil; Pliilippo
Si eiiim tempore divisionis csset Aposiolus, har.J ilcm Scyili';mi, qiii iiiliilominus , codcm icsic, usquo
dubiurn qiiiu cum cajiois in Kortiiioiio ilia eoimiiii- ail .\sia: Hicrapolim porvcnit. Quod dc Galiia iu
nioneoi iiabeici. Adde qn.^d ripu.i oimiics co/;?;i;i':s Pinlippo addit De.Mci, pulii Uaronitis crrorem esio
est , J.Tcol)u;n tune I' ei'os«ilyn;or.iiii ••'"siiindjn; .«loripKjri.s (iti l-,iiloio) lib. dc Obilu P.»'rm.» nni *•?
poiiiilicem ,
(.•ii!u soriiiio i^roviiieiarom iiiier omncs (jiioiino iribuil Galli-nu , conicudiiqua dobcrc lcii
91 FLAYII LUGII DKXTRI CIIRONICON. 92
A. R. "4. Jacol)ii?, frairr l)i);:'ip.i, prinuis llierosolymoruni Episcopus creaUif» csl. A. R. 'So.
Sacrave-.o Vir;ô, coiis;iii>, luce tljclriri.P, et mirabili vila; exempio iirccsidct collcgio
apo.siolico; iiihi!(iue {;raveg<Tunl ilii, quod non ejiig consiiio, (Juclnqr.e gerant.
HlVAUil COMMEiNTARlUS.
C:iijcciam, <|unR ost pnrs Plirygi;?, conteriniiia Scy- A Usque Spanos Occidiii sideris aie clausos,
Qiios Jacf^liiis dcccliaU
lliian. Q»o<l niilii qu<K|UO arrisil aliquaiido : nnni
qnninvis A|'Osloli poslcn v.irins renioiissiin.isqnc ic-
A ?Lyl!iarDiii tViproribus ferjêtuis iu ^^tiid,
QuaR tiiler&i Philippus;
gioncs orbis , non vi-
ailierint, t.imon in !>orli'.ioiic
Ad Perusisp provima, quos sanciincal nigellos
dctiir rredibile pluri^s a ^c invicem disliiniisîmas itlhjopes ibulii-iis :
siinul iini eideinque commiss.is. Cioterum liber iiiu Moiidus onuiis rlo^rmala jam rescicral sainlis;
de Orlii el Oliitii Palrum vere S. Isidori, uli inferius DaThnrie nlioia,
prolinliiniiis resqiie ipsa iiemm asserilur in liymsio
:
Disciplinam calholicae reiigionis bausit.
S. J.icolti Apo-loli, qiii exslat in Brcvi;jrio Goi.liiro,
qiio i!s:\ fiiil olim lota liisp;ini^vruin Ikclesia. Quan' Ila>c illc. Orieiil s pr.vdirationem a Tboma in Indla
iiiriiisquf ;uictorila« iiiagni .'^pud omnesponiieris csô lo.Jininaiam doens. Oci ;donlisa jacobo in liispania,
deb<'l in.Tseriim nomine vet.^riim refr.Tînlc.
:
Aq:»ii')iii> a Piiilipp.» in S;yliiia , Moridiel a Mat-
Pr«ier iiosreceiisiiosa Ocxtro. adde Andieam cni tbro 11! yElhiopia.
Tliracia ct Ac'iaia conrr^criini ; B.irlliolonirciiin ciii Il>. Jarohuii frafir DomiiiK elc. Consccraium fuisse
.Arnnni;!, ei liidi;«! ailcra |>irs, a parie D. Tli()in:r J cobuin iii episco;>n;ii llicroiolyindrum a tribiis
Siinoncin cui /Kgypiiis; Th;'d;iiini cui Meso|iOiami:i, Chrisii Apo.ôlis, IVl.o, Jambo Majore et Joanne,
et Pcrsia Mnilhiam, cnjiis .liid:i;i messis rroiu la
: et aiiclor csi Aiiacleiu- in cpistola ad episcopos Iiali;e.
fnit : JacolMim MinoriMn
u( oniitlaniiis qtii civil;sii ,
Uodc non debcrc ordinnri.
^taiutiim foit, epi^-copnm
llierosolyiiiorum diimiax;!i nrcrnit ; el etiam Apo nisi a inliiis et'i«copis, nt viderc e-tapud Gialiaiium
.*lolorum principcm Pi.Miiir.i, (|iii paslor oniii-iinicon- el Clemenieiii Aicx md lib. \i llyiot. ei liiisebinm
stiliiiiis iiihilomiiius iii Asia priiDiim , dpindc iii

,
" lib. II, c. 1. C.Tienim non cst iiiieiligeiiddm D. J;i-
Occidcnte pni-dicavit. Quîpropter s ilis raiioni cou- colmm, fratrem Domiiii, tonc fuisse ordioaium epi-
seniani-a est divisio illi qnaiii Petriis cpi^ropus .^copiini, (iiiasi nmi iiieril a Cbrislo Ditmino ciim cx-
,
Kqniiiiiii-. Iili. vi, cap. J)0, vide!;Ci't in (jiiatiior nrliciii

lcris AposiiiliS crdinîtus ; seii quod timc primo so-
pliigas lni-.s<^ liivisum, iia qii d Orinis ccssiril j Ik- bminc^ i|i;i; cciemi.iii;^ celebrutx sunl, iii exemplum
IM3P et b.Trilio!om;i;o, quorum uierquo in Indi;! prj;- rciiiiuornm, qui de novo ordiii;indi er:mt, (|u.iinqiiaiii
«licavit Meridies Simoni cl Mailli;ro. (iiiornm pri^ r
:
ipsi saiicti Ajiosioli siiie coii-ortio alioinm, (.lcriMii-
in iEgypiiim. jiosierior in y|<]liii(>|iiaiit dclidit Lvau- qne per solam maniis imjiosi-
epii-copiis crcaveriul
gcliiim : Afiiiiln Pliilippo et 'liiadaeo; illius failSiyllna, lionem. liistitiHioiicm veni soirmnem Jacobi 27 De-
iiiijiisvcro Mesopotami.i Ocadeiis Peiro i'l Jacobo, :
cciiibris ficlam fiii<;se Eusebius el Rabauiis Iradi-
qnonim erani Italia et lliS|.ania ; Mundi mediuin derunl, iil supra diximus.
Matllii;i; el Jacobo Justo e q^niiiis ilie Jud.cain 17. Sdc.ra vero Virgo, eic. Hoc majeslalem Dei
, , ,
ij. iiiiricis maxinie deciiil. Noianler vero Dexier iion

iiic civilatcm saiiclam ciir.ivi' eriidirc. D*"!jiqiie Me-
dilerranri maris provincir Joanni ei Andrcai iiani ,
dixil jibôlnle prisidis oflicio functam collcgio m
Miniir .\sia, Tliracia, et Acliaia, ([uas ipsi dor;ieiuiii, ;iposlo!iC'i, boc enim vinniim iTliciiim Petro Cbrisii
jiixlamare Melitci ran^-nm siia; Minl. I><; G dlia et vicario d<d)ebaiur, iion miilieri ; sed pr;esedisse iii
Britaiiniaiiobilibiisprovinciisdicccdum JacolioMajoii iila sacra coiigiegitioue consilio in rebii'» dubiis, lucc
et lêiro cessissi; quorum conversio Occidciiiis lu- dijiiriiuv \n (idei my-teriis, oliirima ejus arcana re-
,
lercrat : Undo De\ter inferius fateiur, Jacobiim noii ser indo , qua; sida ipsa expcrla fuerai ei mirabili ,
1"«-' c.T^m,v/o ; maxiiiirqite raiioni consoiium est cre

in liispauia solum, Bed eiiam in Gîilia el Bril.m.ia C
prj»dicasse, ctsi iion iia serio nt iii Hispania. I'^t iii dere, iiiliil iilvi (frnve gesiisse., ijuod non ejus iO'iiilio,
nocciitius in c|iisio!a ad Decenliiim , lideoi G illi.x diic utfue (i<-f.scriiii. iv.csfriini ctuu cerium sit ilb.m
Peir») adjiidic.it. \d llrilaniiiani quoque Simoncm saciis >empcr ccitgiegîiioiiijnis iiiterfuis.si'; nam de
C;ii>an:euin prff-dicatioiiis gratia nccessisse. es AL%y- prima omnium in i|ua M;iiihias in Aposloliim elec-
pto ct Alrica iihi deêbat, auciores smil Doroili.riis tns i'sV . id cxpnsse b.ibiniiis Acl. i, ubi loquens
iii Synopsi Gr.TConim , ei Niccplionis

Miîiobiiitim ,
Cucas de Aiiosioli.s aii; lli uniius eraiit pcricvcraiifes
I. !l, eap. 40, de IViuio aiii Barnaba i;ulia menlio vuaiiioiiter in Qralinne , cuin inidieribtn , et Murin
in surtitione nmndi li;ihita (pd necdum iilc con- , t
iiwiTi Jcsu. I>e ai!v<;nlu eiiam Spiriius .-;mcli consiai
vcrsi.s lidcm fuerat
:id et ciantCiiuenler nciiler iit ,
cx illis virliis Actoriim ii : l uin roiiiplerentur dies
aposi<d;itiim cooptatus. Agnnl de eadem diîsionc l*c>>lccoilcs , crtuil oiiuies puriter in eodem loco : iibi
Reda in colleetancis D. JiiliaiUis Tolctanus super ,

pirtcnla onines eos de i|iiibus dixerai, onines
îgu;it
Naum , lomo ii P-it.. Tliomas d.;

Aiiclarii Bib!. vet rranl pi-rsever. cic., cum Mariu nunre Jesu De rvb-
Cniiiipralo de Apibus cap. ib; Hymniis dc S.
lib. ii
()uis iiiiiem cO' gregaiiombus deduciliir, ex iilis om-
Jacidxi qiiem cx Breviirio Gothico e.vci^rplnm da- nes qui credeluivt, erant pariicr Act. ii, et ex sequen-
,
bimus inferius ; ct eleganiissime MelrJbis, Monacli.is tibus Act. v Eranl uuaniiniter onincs : c(Vteroruin
:
Tegerseensis, iii suis Qiiiriiialiims apud Pctnim (^:i- anitrn nemo Qiiod i.i iiui-
aiulcbal se conjuiujere iilis.
nisium lom. I l/;c(. Aiilii|., vivebal ann'> Dominl liis liilciium uinc doerat
pj->ci ul ipsa , <;ui fieri
10(iO. iiic igitur peiicsquaiuor iiuindi pl.igas ^ i|iiod maier Dmuini abscns c^sel.' 'cccdil qnod prjccipua
L(|uiliniis feccrat) apo-tnlorum diviKiuncm f.ictam rj cansa prutelaiionia viiu: B. Virginis posl Fîlii imir-
dcKcribii sub lilnlo Qiind imiic pafiiviisiiio dedna :
tem fuil , lit collcgium îpostuiicum sua piacseniia
oliiu per Ajwsiolot (idem rcccperil Perîda : ejiis vcrba fovcrel ei promovcict 1-.ccIcsi;h iiasccnlis initia.
.
iibuitsiibiieciere, in grar.am cruditorum ; Qu.ire B. lunaiiiis in epistoi.i 1 ad Joaunem , iitiii-

I iipat eam , iiovae religioni* magisliam A'o»i;<e,
Ijdioa rrf.'!ia quon(.l:un, ail , nii'.7' uHiiiouis, et pcpnitcniiff' c t niagisira ; el
PcMde cuin priiii ipibu.s, proijeiiiequc reguni, iii vocaiur liiqina Api.sloloru.u
Liianiis immo el ,
Se fi.lri (Jp;i'.'ri)iit,
illnmiiiairi.t Apinîolomin vocaiur a Palrilms, e quo-
PriiiiiiiNjs r,'cleM.'p leinporibus subacia.
rum niiii:erv< smtt RiipiTius TuicietiSis abb.is, Idioia
Uebus Apijsioloniiu
Strciun; ^'i s(is. Doiiiiui jura libeas receiiil
de contempl;i!i'ine Virginis c. 5. Aiii<>ninus par. iv
Ciplica Uiiiisoibis. SiimoKV Tlieolog. lii. 17, B Brigitia de Viriiiiiis '
In^lrv lic liiitbus. Orfusda' i.bi 'iioro 8ol. cxcvlleinia orjlume 1, ei piauei bo.> Aiigusimus
Q»iB teiut arva lliOiuas. :>ermone G de Naiiv.. sub linem, vocai eanj gcHiiuin
, —
93 FI.AVII LUCll DEXTIll CllllOXICON. 94
A. C. 3-1. Aposloli seplem nposiolitos diacoiuis, ox Gra^cis omnes, crciint. A. Fi. 16'6.
Floret pcr id icinpus iii llispmiin (!. Oppiiis cciiuirio F. C^Tn. paiiler cenliir. qni mo-
rienicm Chrislum pr;«dic:u P.ierosolymis osse Filium Dei, inler fragorcs saxorum
muliio scse coiliJenlinm , obiincto lenebris die. I'a genlilibnsijuc a Cliristi moriu
primns liic (hristinnus ccnlurio credidil : gui fuit civis Hommnis, h.nptiziUnsr]iic, .1
B. Barnaha lactiis c^l lcrtiiis. Mediol.incnsis opiscopns : vir quidom .nposloliciis, qui
Chrisii morteii), cl eclipsim adnurabilein ptiuius oiDiiium Ilispanis, geiiU snx, cuin
audientiuin siuporc rererf.
35. Occiso lapidibus Stephano protomartyre, mngn;i pcrseculio llicrosolymis cl in confini- 78$
BIVAFUi C()MMENT.\IUUS
matfittrnm. Vidc ellam Galnlinuni , lib. vu de Ar- A piimi e{fiann(ur, qtiiitilis conftlclur popntua ; JntUra
caiiis, c. 4 ei l^. ('Xiwcata ncifut, ne fial nlliiuus crror prjor priore. Ilni
18. Apcatoli septeni aposloL. etc Lloclionein sc- Tli •o|ihyiacin> Sic ordo conrerliiur
: duin Jndwi .
pleni |irimorniii di.icouoihin ii! Kc< lc.î.i lio<^ uiino occiduut, discipiili fu()inut el (jeiitilis confitetur. Et
,
laciani rcferi Liica^ Act. vi , ortuin diixisse a mur- nirsus A'h(ic liiletar effectuin sorliri, quod Dominus
:
ninre Gr;ccornm discipiilonno .Tdvi-rsns llebi;iM)s, dixerat : Cuin exaltutus (uero a tcrra , oiiitiia iraliain
co quo.l (tespicrentur ;« mniilerio fiHolidiaiio rnluw lid me ipsum: rxil'alus namquc in crnre, allrnxit la-
eoinm : hoc osi lion prividcrciniir de (infUid-Mio

, tronem et ceiituriouem. Bcd;i aiilein : (ietitilcs Drum
victn Craecorum vi.hia^ sicni Hol;r;i'0iuni, (inaodn-
, linienies aperlw confessionis locc ffloriftcant ; Judoci
(]nidcin m;»;or di,^( ipiilonmi par^ cx Hclir;cis cral prrcntientes solum pectora silcntes domuin redeunt. ,
loiiior vtTO Criccoruiii coiii l;»nien oni irs cssenl

; Unde mrrilo pcr ccnturionein fidrs Ecclcsiic d.signu-
.Mi.ysi". lilii, el circmncisionis liccl tii in Gr;cci:i cx , tur, quiv Dei Filiam, lacenle Sijnaiioga, confirmnt. Scd
disporsione, iTi in Jn(i;i-a vel Galiiioa nnti. Qnod .uide his saiis.
lcm de vidii essel (jnav^-tio, consl.u cx eo qiiod coo- 2:2. Qiii fnit civis rtomamis, eic. Non qnasi Itomx
grcgai;tcs AiO>loli di>cipnIos (eos scilicct qni niur- n;ttus , sed in urhe Koni:uiornm privilcgiis 1'rueiite ,
niurahani) divcrniu ;id illos A'o« eit <r//uHi;j nos : alioquin in llispania orlus Malac:r,d(imovc('orinlhius
derclivquere veybnm Dei et iuini-lrare memis , qnasi ,
fuit, icsle eotieni Dcxiro ad annnm Clirisli 70.
dixerliU, inlenti Lvant-elii prcdicaiioni, non possu- 27». Baplizai.usque, a Beato Bnrnnbn, eic. Non est
nuis nionsis cli m
n inistiare (juo ;rqui; oninibns , scnsnb Cainm Oppiuin ;i Bcato navnaha fnisse l);ipli-
oinni:) divid nitur, sioe dislinciionc llebiM-ict Gr.cci. n z:iliiin (taiiioisi ;ili(|u:ii!idin illi di^cip.iius adhaesciii);
Quare jos^^crnni eos cligeic sc|ticni vims probiii.s- iion enim ab co, sed a Jitcobo Zcbodici, M;tlac;e in
siinos iiilcr ipsos, qiiilc.iS vidiinrnin >-nari'in ciinin Hivpania, bapitsniaiis iindisfuiK-hrisio rogeneralus,
conimendirom , le pr.c|)ediioniur a pia-.licaiiont!. nl ipse docel Doxieranno 5i, qiio loci. (inamvis non
Cnni iiiucm ij.bi ciigissi lU Sl<-(di;inum , viium pio- noiniii.-lur proprio noiniiio, sod cenlnrionis Malaci-
num lide el Sj-ir ln saiclo, IMiilippnni, rrocornui, tani, inrerins .nmo 70 conslal csse cnindeiii ciiiu
NiCuiiorcin, Tiinoncn', cl Pii 1 iiici';ii!i, et .Nicohnim Ca Opiiiti; n.nin ilii a^SiTilnr qnod cenuirio .M;tl:i<:i-
advcn.im Aiiliothenimi slatuerunt eos auie con- ; taniis iactns fuit posimodnm .Mediolinensis leriins
spectnm Apotioiorum : el oraittrs imposucrunteis mnnus, e|ii«jeOii!is, quod niinc de C. (Jppio S.iisns dicilnr.
id e^t, iii dia onob ordin iii miiii ali ipsis p»:r maniis igilur ost bapllzitnsqHc, lioc esi cnni jnin bapiizilns
inipo i'ionein. Onuios igiinrrn.rui.i cx (»i cis cr' aii, « cs>el, faclus est episcopus .Midioljnensis tcrttns a B.
quod noi.ivii D;;xler, ei cx co!re\l:i hi-lori.e np 1- Bo.rnoba. Cl lioc \erissiino dicilur. Drimns naniquc
siollciv saiis colligilur proserii!ii cx iliis verbis :
: Medi'd:iiiensis episcopus fnil S. ;tposlol!is Barn;>bas,
Considrra.e cx vobis viros boni iciiimonii srpicm ; III ref'*runt Hippolyins iniriyr !ib. de lxmi discii.u-
ubi To ex vobis rof.Ti eos «luos Aposioli >e dare cu- iis, el Doi<)!heu> in >ynopsi, el (ipiod t:ipiuesl) Uo-
piebani; hiantein Gr;cci erani, qni coram Aposlolis inaiiuiii niariyiologiiini 23 die SepitMubris, iibi de sc-
coiilr^ liebi;ros cansaio agcliani. cniido Mediobtnenî ajilislile, h;vc s* iiliil i.odem die :
19Ftorei per id 'fwpu.s , elc. Retnler.it snpra S. Anatluilonis rpisco;ii, qni H. Bnrnnha; apostoli di-
Dexter coiivcrsioneni hoj is siiicli cenlurion.s; niinc tcipnliis, iii rjuH locum Ecclesia; Medlnlancisis rpisco-
jani llispaninN peliisse docei, nlii florcliat s'ii.<.:it:iiis pus siui\-s!iil. Aiinrnaioni autein s|jcrc>sissc lcrtinn»
ojiinioite iion viilgari, prinms oniniiiin liCiitiii.i.in.-. C a B. Btroabi S. C.nnni, cjiis oiian dist ipnlnm, te-
IIispanis,Cl.risli morteni,i|ij;im seiieralisa l/nirand»- staniur lalmla^ Mcdioiitnensis Ecclcsiio, quas rcfert
que ecl.psis, abeisdenicuin siupore visa, denolabiii. Biuoniiis iii Nolis ad 17 Seplcnih., quo die Bom.
•JO. Lo(o jlloriim vcrborum, «'J. Oppius ceniurio, mariyrolouinm hioc de eo hahel Mediolnni S. Caii :
filiui Cornelii partter ceuturipiiis, c.Truptissiiiic Icge- cpiscopi, discipuli B. Barnabw aposloli, qui sanctos
balur in C')di<e ms. C. Oppius C. F. C. pater cen Gervasinm et Prolasium baptnavit, ct muUa in perse-
lurio : nslilui voro loco vcrbi pater illu<l pariter. culione Seroiii>; passiis, in pace qr,ievil. Hoc \er<» paulo
ei .sigii licainm illarnm liltcr.truiii, C. F. C.,apeMii. exaciiu> prompsii Giilesinns in sno Mariyrologio,
!2I. Exijentilibus , elc. (Jnod hic fucril priiniis eadem die. In noiis auit in assevcrai Si: S- Caii vuain
geiitiliiuii qui pîst morteni Christi credidcinni. ha- exprcssisse e lahnlis Meiliolancnsibns in basilioa
bcinns Cx Eviingclio \idens centnrio quod sic cla-
: Ainhrosiana nionailiornm s;i(ri ordinis Cisiercion-
tnans expiratsei , giorificavit Druin. Iloc .tnleni iion sinm nsscrviilis. Cardinalis vor.i Ritronius filf lur se
tollit, .jniii alii inie Chri<ti morlem crcJidissent, lU legisse vitam ms. ipsius :tb Andrta Alcialo elabora-
paicr ipsins Cornclins ccninrio Capiianiauie !>is, ('i lom apnd cardinaiem Aicialnm. Cciera cum Dextro
iniiliiT Caiiana>a ; queni veni soiisni:! Iialnai ';Uud iiiffii'!5 snis hicis |
rosei|itf*niur; nuiic siill'ciat pro-
de Coriie'io lialicensi diciinr, luissc primilias g.>ii- hasse tciliiun .Mc;lioi:tn. nsiiim opiscopnm hiisso
lilis p;)pu'i, oniii l:iineii i.l p.).>' 6 anims acciderit. (viinni, qnod modo Dexier aflirmat. (.knod vero Me-
diconms ad anmi n Ciiristi 40. Miilia suiil (|u,c dio- di. lanensos tabnlx iion noveri'it hac(..'iins sniim
lores sancli soripseinnl elotfij in linjtis contiuioiiis Caimn (Uiuioncm, ipii (ictlidi; <'i:ri>l(»
i.iissc ilhuii c.
Iai;doni ; ilieroiiyiiins Auum , ali:is Cii!isii.uiUin . ;ii; r;eiui iii ciiice, nihil nobis nocere debet ; (;i.ini id
hiijns coiiie>sione coiilniidil ; Ex lior con-

gpiiiiiis iTon ne!;eiu : Oexlro auiem debemus quod utrinsqne
siUeranduiii quod centurio in ipso scaiidalo pas.iicnis nicniinerit.
vere Dii Fiinan confuealnr, ct .irius iu Eccicia pr.r- .K. C 'i';. I . Occiso lapidibus, cic. 0'im Chrisii Do-
tHcal creaturam ; addilqut; ; notissimi aulein . lunc m.tij iiiL>rsao. suue xiausj'! decurrcuic ac<.idcrii, ct
,
95 FL.WII LUCn DEXTRI CHRONICON. 99
A. C. oo. bus exorilur. Plusquam qnindecim mille viri, qoi, prjedicaniibus Aposlolis, inChrislo A. R.78^.
credidonnt, fuganiur. Alii ad Asiam, noiuiuili ad Europam Tcniunt.
Ex ;iiis plusquam quiogenli nave Cypri cducii ,
porium Caribaginensexn BispaDi£
pertingunt.]
Stepbanns eodem anno martyrium passus fuerii noi» A rinl docel cap. xi dicens : Ei Uli quidem qvi dispersi
longe post Ascensioiiem Domiiii ut mariyrologium

, fuernnt a Iribulaiione quce facla fuerat sub Stephvio,
RoBanumci»ii addiem26 Decemb., qui poieriicou- pernmbulaveruiH usquc Phnenicem, et Cyprum, et An-
iisterequod Dexiernuncprofeii,niniirumSiepb:inum tiocltiam. Scii el Anaitinm discipulum, qni Paiilum
anno 35 Cbrisli lapidatum 1 CiCiei um facili negoiio bapiizavii nnn in Juil.Ta , nec in Samana , sed Da-
,
respondemus, uirumqiie verissiiiuim csse; quaiido- masci, qus urbs Syri.c est, conslilisse, ex i))Si8
quidem si de amio solari loriuamur, eodem prorsus aposiolicis Aciis babeinus cap. ix. Consonum auiem
anno mors Cbrisii et Sieidian! coniigii; ilia (juidera raiioni esl credere, mulios illoriim iii suas regiones
25 Muiii , b.i c aulem 26 Decembris. Loquendo au- fuissc rcversos, iii suis concivibiis regnum Dei evao-
r^m de annis Cbrisii Domini, moiinus ip>e fiiii dum g«-l^zareiil; cum qiiidam ex Asia, quidam ex Eiiro(<a
o4 Hgeret sux ariaiis Siephanus %ero die seciinda
,
oriuiuli essent, iiipole qui ad fiJcin convcrsi fuerant
aiMii o\ quia die naiivilaiis praecedcMiii fiiiiio 34 in- a dic Pcniccosies in qua pra?dicaiioni Petri iiiier-
.
ceperat 35. elMcdi, ei Elai:iits,eiquihabitaltaril

fiicruiit P.iiliii,
2. Mugna pcrfcculio, eic. De ea b:re iiaiiei Luc.is .Mesopotamiam, Cappadociani, Pontura, ct Asiana
cap. 8 Aci. : taCa est aulem in illa die penecutio Miiiorein ((|ua? omnes regiones snb Asia Siajori con-
maqna in Eccletin, qu(P eral Hierosohjmis, el omnes lincnUir), tt prxier lios eiiam adfuerunl advens Ro-
dif^persi sttnt per rcgioncs indivce et SamariiC prteler ,
mani; quo nomine Il.ilos omnes, ei eos qui Romana
Apo!>iotos. Quod vero dies illius perseciuionis fucril uteb:iiiiur lingua , prxsertim llispanos appeliabani,
marlyrii S. Stenliani maiiilesiaiit, quae inimcdiaie
,
ui Joseplius ipse tesiis esi, cujus verba refert Baro-
subiuiigil: Curavenmt aulem Stephanuni (id est, aro- p nius lom. i ad aiin. D. 72, videlicet Romanorum :
maiibus condituu» .êpelieruni) tiri timorati, et fece- " clcmeniia cuucits , non panulum donum appeUationis
ruul ptanctum mngtiuni super eum. Vcrum quod sna; concessit ; non rolum tiris singutis, sed etiam
DcMer cniimerel pliisqu.Tin (|uindecim mille fugaios, maximis gentibus in communi , llispani denique anti-
D. auiem Luc.is nnmerum dispersorum boc loco non quiet Tyrrheni, ei Sabini, liomani vocantur. Idemque
con^lituai, minim e>se non dcbot, cum ex his qn» hahct Augusiiiius iii ps. lviii : Omnes Romani facii
ipse sanctus Evangelisia ibidem rcfeii, colligi que.U. innt, el oinncs Romani dicuniur. Qood vero nonnulli
Ad priiiiam siquidem Pciri concioncm, die ipso Pen- ad Furop;im venisse dicaniur, non levc argamcntum
tecostcs, biibitain coiam omni iiMiUiutdine, nppoaiite prabet M.iria i!la Salome iixor Zebedx-i quoe bae ,
sunt (inquii) fidci in illa die animoi circiter !ria iniltia ipsa perseculionc fugaia, in Italiam concessii, et Ve-
iAci. n). Ad sccundam quam princeps Aposiolorum rulis apud Ilcrnicos itinerc faiigata, in pacc qnieTit^
babuil, ocwsione accepia, a viriuie et intogrilaie ut prodiinl vctera monuraenta Ecclesiae Verulanae,
claudo conccssa, Mulii eorum (jui aadieranl verbum, iibi ejns venerandum corpus religiosc asservaiur.
crediderutit : et facm esl numerus viroruin quinque Exemplo boc utiiur cnrdinalis Baronius in noiis ad
mitlia {.\ct. iv). Similique proporiione noii soium ad 25 Juiii, ui explicet illa veiba Onm^s dispersi sunt :
prxdicaiioiiem Pciri, sed etiam cacterorum Aposto- per reg:one$ Judtva; et Samarice ; quamvis de ipsa
lorum ; ncc ad unius lantum miraculi ostensionem ubcrius nos suo loco dicluri siinus.
sed multoram sigiioruin et prodigiorum, qui Apo- 4. Ex liis plusquam, eic Maximaio fogalorum par-
sloli opcrabantiir, augebaiur iii dies magis magis- ,
tem u>quc ad Cypruin perambul.i.sse, b.ibemasex
que Muinerus fideliuin. Unde cap. v cum fraemisis lesiimonio relaio cap. xi Actor. : Et illi quidemf ^nt
seiii, qnod per manus Apos{oloi>j.m fiebant >iqnii, ei (] dispersi fuerant a iribulatione j qum facta fv.erai iub
prodigia mnUa in piebe, subinfen Lucas, Magis auge- Siephano perambulaverunt usque Phoenicem cf Cy-
,
baUi: credentitm in nomiuuin uiiilliiudo vinjniiu , a:. pruin. Nec mirum, cum subdat Evangelisla Eranl ;
mulieruin xn tanlum ul aninioic et audarter, in pla-

:
aulem quidam rx cit tiri Cyprii. Inter abos autem
teas ejietrenl inftrniot, el pouerenl in lectulis ac yrO' Cyprum fniise B. Barn.ibam babemns ex Romano
bctis, ul veniente Petro, soliem umbra iltius obumbrcret marlyrologio dic Junii \\. K\ iiiio eiiam , dic iO
quemauam eorum, et liberarenlur ab infirniitalibus i<cqiiei:li comitrlum csl, iiluc cuin adfugerct pcr- .
suis. iNon soluin ex civibiis Hierus:ilen) credcbjni venisseMariam matrem Jojnnis, cognomcnio Marci,
niulii, sed cx a!iis nrbibus concuirebnt mutiitudo vi- ciijus erat domus coenaculi apostulici , ci ibidem
ciHui-um civitnluw Hierutatem offcrentes wgrvn et ,
quievisse. Cacterum ex Cypro insnla in ilispani.im
rexalox n spiritibusfnnittndis: qui itirabatf.ur umnet, adnaviâsse inngnam fiigaii>ruro partem , iiide fil
Quis autem dicai sine lide liosomnes accessisse? De- vcrisimillimiim , quod ab Asia per Cyprum Irequeo-
mtiiii post diaconoruiii clcctionem, Yerbum Domini lissiina cssci navigauoin Uispanias, ubi mercaiurae
(ail Lucas .Vct. vi) cre.sccbat, et ntuliiplicabalur nume- cxcrcendx graiia . Tyrii el Pboeniccs non paucas,
Tus discipulorum in llicrusnlem : mulia enim lurba r.cc miiiimas, ad littus' n*aris fundaverant civitales,
sacerdoium obediebr.i. (idei. Ncniini igiiur iiurcdibile ui auctores suniQ. Cuniiis iib.v. de rebus Alex. c.ll,
videaiur temporc prima: pcrfccuiionis, nd qninde- Slrabo lib. ;ii Geographix, Pluiarclius in Vita Scipi<H
ciiii miliia viiornmasci^mlis^c crcdeniium iiimicrum ; nis, Soiinns lib. de Mii ab. mundi cap. 54, Pompfmiu»
Ciim vcro cx Lu > Jialtcamus oinnes aii Hicrr^^l^m Mela , cl a!ii qui in'er Tyrias rcferunl Cartbeiam Ga-
fngatos fuisso, pr.rlcr Aptisiolos, noii .ibs re i)i'\ler y^ dcs. Abdcr.^.m et Malac.iiuin Ilispaiiiis, rl ex advcrso
plu:>quaiii quimiecim mille viros inJo fugaios fuisse ^ littoie Cariii.ig.neni Afncanam , cujus lilia fuii Hi-
refcrt spaiia Carl!;,i5n, (pio diJcipuli Apostolurum conccs-
3. A/i» ad Asinin. Caiierum cum ex sacro texlu sisse diotmiur. .Namque vaide consonum ralioni cst,
babeamusomiiesdispcrsos fiiissi' pcrrcgivnet Jtuicco', eos qni fii;j;nin quxrebar.t , navem conduxisse , qua
et Sttmarice, quomoilo slabil quod Doxicr di\it Atii ; in rcmolissimns lugercui rcgiont^s , reperisscque
ad AsiaiH, uounulli ad Europnm vcniunt? Nimiruni, j.rimum iiaveni mcrcaiura; coiiJi)cend;c indu^-iriam,
quia omiics pnrniini iii Jud;vx vel S.im.iria> ri-gio.os ft caiu ipsos coiiscciutis^c, prolitihcen'en"! in Ifispa-
profecli suiil, ul L'jc;is doccl, inde vero nonj.uii aJ nia;i!.Cui accedii , n.-ulios fog:itorum esso ab ea
alins diverli.s^c consiut nain posl pra'dic».i vubjuis-
: oiicndos, ui ffiOX osiendcmus, cu!i; m.ibus .ibi (Eu-
gjl; Igiittr r;vj dnpeni aaii' , ;\'T>:'Visibant evuiujiii- ro';a ! pr:L-.^crti!M ) ninid poiu^^runi.
difli'"!lo .^.ociari
iv.iesvcrbvm Dei. Quo aulci!! aliqul corum pcitige- i}ijod auier.i adjponum Carih»g5»iciiSom lli<p3ni«
!
•7 FLWII LUGII DEXTRI CHnOiNICON. 98

A. C. 35. Difcrsl [At. Divisi.l pcr llispanias niorlem Clirisii, resurreciionenwpie denunliani ; cl A. H.196,
MarijE vitam, ad qi'?m frequctis cx llispania fielial pcregrinalio; maxime posl con-
versionem Corneiii ccniiiiioiiis : totamque provinciain undtque miriGcis ct inaudiiis
nuniiis coinplent.
Ex his primi posl a B. Jacobo eligimlur urbium poiiiitices, ct pastores : dubium an
omnes Judxi fuerini.
Ilispaniprxeipue Judxi miitnnl legalos ad Apostolos ut quamprimum aliquis eorum
venirct ad cos, qui de icbus rocensiiis de Clirislo eos verius et uberius doceret.
DIVARII COMMENTARIUS.
applicuerint, prxstantin fnmosis.Mmi cjus oinporii in A tanctilaiis angelicte socialtir. Et haec lalia (xcUete-
causa Tuii, quod iu linnc usquc diom a mercaioruni ruut visceia nostra , ct cogunt valdc deiiderare atpe-
navigiis el trireinibus frcqucninlur. Descripsii ulim clum hujus (si fat tit fari) coelettit piodigii, tl sacra-
Cardiaginensem porlum Liviu& lib. ri ciijus islj suiit tissiiiti monttri. Adjecit cl sccuiHlani de eadcm r«
verba Sila Cariliayo sic en : sinus esi niaris, media
: cpisiolain sic incipiens : 5t licituin ett niihi aputl le,
fere Hitpanice ora^ maiime Africo vento opposilu» ct , ad Ilierosotynia: parles volo atcendere; el videre fide-
quingeHtot passut itilrorsum rctraciut, paulo plus pas- les sanctos qni t/ii suiit; prcecipue ilariam Jesu, quam
tuum in laliludinem palent. Ilttjus in osiio siiius parva dicuiil unitursis admirandum
cunctit detiderabi'
, et
insula objecla ab alto , purlum ab omvibus venlis pra:- lem. Qucm eiiiiii iton deleclcl videre eam , et alloquif
ierquam Africo, tuttim facti. Ab iiilitno sinu peiiiitsula qniv verum DeHin de se peperil , ti nottrte tit ftdei et
exeurril ( lumulus is ipse in quo condita urbs esl ) ab rcligionistiinicus? Uxc qiix Ignalius reêrl, pcr«gri>
0rtH tolit et a meridie cincia mari; ab occasu ttn-
, nari co};cbnni a renioiissimis cliam provinciis lide-
gnum claudit, pavlum cl ad septenirionem fusum, in- !cs, ul qitoe anrc audieraiit, ociilis suis quoad pus-
cerlce altitudiuis , cumquc exivstvat aul deficil ntnre, scnt , coiispiccrent. Quis aiitein si nunc alloqui, et
conlincnti urbem^ juyum ducentos fere cl quiuquaijinln vidcrc vivaiii daretur, sicui luiic beatissimam Uel-
passtts paUnt, conjuiigit. param, cjnsiuodi iicr non conriccret?
5. Divisi per llispaniat, clc. Nilsilcrcdibilius qunm IIuc aiccdif, in graliam perogrinationis, qiiam ad
quod hic Dexter promit eos nimiruni , qui fugati
: ipsain Ilispani fccisse dicuniur, ipsos rerum inagna-
ad purium Carihagiiicnsem appuierant divisos in , rum avidis imos senipcr fubse , et ea de
vidciidi
varias regiones Hispanix, denunti:)ssc Ilispnnis qure » C3US:) icu)oii«sim;)$ orbis plugas, si opus csset,
in
de Clirisii DGmiiii uiortc iv.surreciionc , docinna,
, pcregriiiandi. Qua dc re niul:u nobis surptdiiuni
ci miracuUs, suismel oculis viderani : adiiciiics cjiis cxcmpla .iiitiquorutii hisiurix , ubi pro levioribus
SJCraiissiiiiam Maircm , adhuc in vivis ?.gcrc , <|U» rebus id ipsos lcci^se lcgiinus. Et iii aliqiiod alTera-
cos accendcrent dcsidcrio visctidi ipsam. De pcre- mus : Ad Tiium Livium (aii D. Ilieronynius .id Pau-
grinalioiic liispanoruiii ad B. Deiparani , iion e^t liiiuni 5-cribcns) lacleo etoquenlice fonte mauaiilem, de
quod quis mireiiir, cum niliil ni.îgis iii nsu co lem- uliiinis Hispaitia; finibus, quosdam veniste uobilet^ /e-
poiis fucril apud omiiiuni nationuiii ridcles, quain gimus : et quos ad coutcniplatiouem sui lioma non
pro &U0 niaiiino fidei ardore in Pitl.csiiunin iter nr- traxerat , unius homiiiis faniaperduxil. Aiidiia inagni
rii>cre , el loca sancta nosira» rcdciiiption.s vciie- Antonii f:itn.-i , muliosctiain euin ilispanurum visu«
raii; idqiie .semper in Kcclesia usitaunn fiiit. Quod ros, rcmoiissimas solitudines penctrasse atictur est
si id posimuduin tîn per^cveranler obscrvaium D. Adiaiiasius iii ejiis Yita llominem alio peiie crbe
:
fuit, refrigescente ctiatii lideiiuin cli:)rila!c, quaiito crlttlum , et inter tantat positum lolitudinct Africw et
niagis leiiiporc nasccntis l'.cclesi;e qu;indo (idci ar-
,
Hispaniw demoiistravil . llursus inirum crat boiui-
dor eximie iii corUilius Clirisiianonini fl.igr:ib.it nem supcr coltinmam degentem conspicerc ? iltac
Quis autcm non vident »d cnm percgrinaiioncm per- qiioquc inier alios profecios liispanos luisê docuit
ngendam mirum in tiiodum aniiitos Christianorum Tbcodorelusinviiaip>iusSirnoonisSiylil!C, inquiens:
iinpiilisse, cupidilalein viscndi et cnIlo(|ueiiili cniii llominum pelagus undique udveniatiliumyet more flu-
B. Virgine ipsius Hcdcinptoiis Mairc? Vis spccimea minum confluentium, apud illum videre est , non enim
aliqtiod libi prcbcaui ejus rei ? Profcro vcrba D. noslrales laiitum , sed el Iswaelila:, el Persa, tt hth'
Ignatii mariyris , io episiola ad apostolum Joauncui C rum finiiimi Armeiiii , ct Hiberi et Honieritw , et tiil«-
b:cc iuquenlis : Sunl cl hic muilw de inutieribnx vo- riotes eliam poputi lonvcniunt. Uulti etiam iltorum
ilris Muriam Jesu vidsre cuiJieiites, et quolidie a nobis qui ultiinam Hesperiam incotviit , videlicet Hispani,
ad vot diseurrere voU-ntcs, ut eam continfjain ei ubera Briianni, el Galli , qui in medio horumsunl; namtle
ejuttraclcnt,quie Dominum Jeiuiii ulufrniii; el qitce- litiiia dicere supervncanettm cst. Sed de bis salis.
dum ejus secreliora periuncientnr ip?ant SJariuni Jcsu. C. Ex liis prniii etc. Cum lideles bac prima per-
,
ICtl el Salcme quam diligis filia , Ilierosoiymif atino secuiicne fugali, primilia; fuerini ridci in liispania,
ei quinque mcusibus apud eam cvimnorans, ci quidam iiGii cst dubium quin ex cis D. Jacobus aposiolug
eaindem Mulrem Dei omuiuin yraliu-
forle notificavere, clcgcrit, ip.»ique adli.TScrint in ilispaniis pra>dicaiiti.
lUin abundantcm, et omniumrirtuluni (morc Vi'ginis) N:im cl episcopos asstuncndos ex untiquionbus et
el yratice fecuudam; qvcE {ul difunl) in penecutiontbus proiiaiioribus in Ecclesia docuii Paulus cum ad Ti-
ct afflictioiiibus esl hilaris, in fientiriisei ludiijenliis uon moibcitm scribcict : Oportet (aii) episcopum irre'
qHcrula; injurianlibus grnla,el ntoleila rela-iaturîuist- prehcnsibilem csse : non iieopliylum, nc in superbiatn
rit elaffiictis condolet a\flicia^ el subveniye non piijre- etaius, injv.dicium incidal dinboli.
tcil contravitioium uuteinpestiferoscorfticius,inpugita
: praripueJhdwi, eic. Vivebani in liisp.i-
7. Hispuni
/idei disceptani enitetcit. yosinv nova nliyionis, et tiia Jud.i i utrosquc auicm ad j.r;r-
siinut et Genliles;
paenitenlia; csi magialra ; el npitd fidetes onminm ope- dic:itionem seu ii:irrai.oncni fugaioium ab liierusa-
rum pii'tatii rtiiiiislra. Ilumiithui quidem ett devola, iem, dc miraculib ei doctriiin Cliii>ii, accensos, ple-
et devvtic devotiut huiniliuiur , el iniium ab omnibus nius edoccri cupiisse de lebus rcccnsiiis dc codcm,
magnificatur, cum a scribis el pharitccis ei detrahalur. fjtile crcdct, qui qu:ini animo propcnsi fuerint ipsi
Prceteiea inv.lli (qui sciliocl pctcgriii.uiies iiliic ips:;oj D crga Diirniiiuiii, cof;novcrit. Narrai quittein iiifeiius
vidcranl, el alloculi bieranl) invdit referunt de ea- Dcster 37, Judxos llispanos qui Carpetaiiiain
.'>nno
dciii ; lumcn omnibus per oniitia tion nudcmus fidcm incolciiaht(nunc Tolcumum rcgnuiu uicinius) litlcrag
concedere , iicc libi rtferrc , sed acul nohs ii (idf dt- suscopissc a iiierosolymiiaiiis pontilicibus, quibu*
gnis narratw, in Maria Jeiu, hiunanci: ui-lura: naiura assensuiu coruiu posiulabaut, super Cbiisti morte;
99 FLAVII LUCli DEXTR; C!!R0.N»C0N. 100
ipsos aiitein non solum non cousensii.s« in ejus ne- A giorum, quibus Jndicem possenl securius convenire;
cem, seil eliam missis liileris responsoriis. dissua- asserentes eiiain valde distaniil>us Judxis tam esse
sisse laiii:im lemeiiiatem. Iloc vero qiiod lioxler iniensDm, uioutn digiiuin morie jiidlcaretii; si esset,
docei, niullo anteqiiaiu ejus Clironicon reperirelnr, nt miaiimuiii eos prxmonilos babereni, nequandi) ab
ela«cej>lmn novi lo r<'i'jio ip-ô Tolc- illoiiiin soniontia dissontirent. Ipsos tamen fefeliit
vulg') dictuiii,
nec niiruiri, cuio iii piiljhci^ i;Uiit!:iriis 'IMti- opii!:o (oli diximiis), quaiidoqiiidem nihil niinus ab
l:inu :
l.uy.v. ejusmodi eiuslobs reposilas fiiisse

civiialis, Jud;eis llisp.ntiis extur(|uere poluerunt, qiiin poiius
aiiciorilaic legia inagni Alfuiisi VI, iiiipciamris llis- illurum invid;ini moniem ei conaius exsecraii sunt,
paiiix«,ieg:uiiUs.Ejus .inll([oilali^ ifrave ieslinioiiiuin niissis ad eos iilteris et nunliis.
|.i ib'i Juliaoiis,ircIiipresl)yier S.JuÛe nobilisejus- Ne vero tiiiis mireiur cum audit Jud.Tos llierosn-
deiii Alfousi Siisioriciis in Cinonico suo, (|Uod ms. lymitanos :id llispanos ûper iiiorie Cbiisli scri-
prosua heitigiiiialo iiiinuavil milii ilUi>lri^Simiis Co- psisse, snbjori^'ani losiimoniiim D. Ju.^tint inariyris.
Mies de M<ir;i. Eii verba ad :inniim Chrisii 5«
Juliaiii A|iosiolorii!ii lem|>oribus vicini, qiii Tri|ibotii jiid:i>o
rigf^niis dft moiiumenlis qux Toieli exsiaiit S. apM- in lib do Veritaie Cliristi:ina! rebgioiiis objicit, Non
sl<»Ii jacol)i: Iteperi iu cod^m arrliivo S. Jvsia Toie- in {|ispatii:im dtiiiit;txat, sed in unjversas orbis pro-
lanti', dms Iresve epiitolaa in llebrxo et in Arabico, viiicius niisissc legalos i|ui praeilicatiooeni Aposto*
etLatiiie; qmrum
una enil Judteoium Hierosolyiiiita- loniiii pra'veiiiront : Son enim alice nniiones, ii>qiiif,
iMum ad Hf.bra:oi Hi^panos, pra^npuc Toleinnos et tniitum iniquitali in nos, et ipsnm Christum pairaiai
Zainorenses, ut suffragarentur iii luorlem Cliristi Sal- tuui obnojii, quanlum vos, qni itlis etiam perterse in
taloris; el Judcei i]ui de Hierusaiou re.mrani Tolctnm. Jusiuin liunc et no." , qui nomine ejus censemur, prce-
l^
tpdilicueerani ibi celeberrimatn toiius Hnpania; cimnn-
^ judicii cslis auclores. Posiearjuain eiiim illuni unicnm
ineprehcnsibHim ci jnstnin hominem in erucem egis-
di stjnngogani, noientts redlre Hicrnsuiein ; propleren
cUjUs vibicibus sanitns eis provenit, qui per ipsum
<luod audiverant reparandura posi teiiiytuw, iterum tis,
perdendum. Ei nullo mudo voluerunt con&entire in ne- ad l'airem adeunl ; cum enm cognovissetis resurre.Tisie
cem innocentiasinii Joti. Miaeiunt vero respomionein a nioituix, atijue in coelnm conscendisse, prout (ula-
eum suis nunliis ud Hieronoliimitauos Tolciani, norum vaticinin prnmonslraverant
; tantum abest ut re-
lentea consentire petiiioiiibus ; Hlorum ei, iinus illorum sipiscenies poenileiitia de commissis duceremini,
iiialis
ilictus esi Alliir.iaiiius, elaller Jo.sepl». Aikouaaius vcro ut eliam viros exiinios Uierosolymis delectos interram
venit postea cuin B. Jacoho ad Hispanias. C.ilera qua; omnem lunc iegnvtiitis, dicen cs : hieresim sectamque
proscquilur suis loci^ inseremus. Chri.^^linnorum nuilius numinis cuttricem exstiiiste
Referunleiiam hisioriim Imnc Atiloiiins Bciulerus (biic cst, ailieistas esse, iil iiabel Griectis codex);a(-
in Cliroii. Aragoiiia'.. cl iion minus diligens qii:iiii quc ea contra nos sermonibus spargenlcs, quce cuncti
erudilu.s ei iltusliia I). J.jannes de Saiaz:iJ-, ii suo qui nos non nomnt jactant. Jtaque wc« ipsi modo vo-
Apologetico de AJvcnlu S. Jacobi, cap. 10. ubi :id- bis iiiiquiiaiis, sed atiis quoque prorsus mortaiibus uni-
diicil cpibtolaiii aliam anlc lOO aniios iii ecclesia rersis. i^l merilo vocijeratur haias : Propter vos no-
Meliim.T.Mmnciisis roiiena, <iiia l'aciili:il<:m cuncc- tnen mcum male audil in (jenlibus. Ilaque ul adversus
diitit Hel)r:pi Hierosolymdrum n«siris Zaniorensibiis solam irreprehensibtlem et justam lucem mortalibut a
liiiros Moysis inlcr):ii:t;indi, lanict.si indigni cjus- Deo missam in toto terrarutn orbe, tenebrosa et itijusia
niotligraiia esseot ; ^//ji/i (inquiiini) non sedecreloiili jactar, ttlur, seduto operam dedittis. Hai tenus Justi-
de Prcevaricnloiisuiorte subscripserunt ; id csl, quii C niis quibus similia scripsil CEcumenius in capul
:
decrelo de nmrle iJcmini non consensciuni scri- uiiiiniim Actorum Apost., antiquos llisturiograpbus
plis suis servaiur epiilola ha>c iiiibi diligcnler.

:
reforcns, ei (luod id longe ante per Isaiam, cap. 18,
Cinsonaul Ii.impcr omnia tum verbis Dextri qux' lirxdictuin fticrat ; nam ait : Piiusqunm Romam
b:vc suiil Juda-t ITispani, maxime Carpctani (id esi,
:
Paulus venitset, inotnti fuerant Judcei qui ibi erant, ne
Toletani), qui liilera> Hierosolymorum ponlificnin pe- pra'dicationem Chrisli admitleienl ; neque hi soli, ve-
tentium nb iis moriem Chrisli missis lit
assensum in riim ctiam qui ubique terrarum erant omnet. Ceeterum
teris, exsicravtrunt, libentissime p wdicationein S. id nnde penpicuum ett ? In veteruni scriptit reperimut
Jncobi percipientes, coitvertunlur. Hoc vero niultis Sacerdotes, Sciibas, et Prcsbyterot, qui eranl Hie-
ei
acelilisse inodis inlclligi poiost vol ciiim non omnes :

rosoltjiiiis, in cmnesgentes Judceis qui ubique erant lit-
ludices populi consenscraiit in

Coiicilii el sciiioic-s lcras tnisiste quibus doctrinatn Chritli, talumniaioret,
senleiiiia ca).itisCbrislo iiileroiida (ul de Camaiiole, quasi aliena a Dco csset lid esi, allieislirum), prceci-
ul minimmn coriuiii est. et do noniiullis alii> lefcr- piebant ne ipsam admitterenl. Id quod etiam prophetia
tiir tmagine cpis judicii, qu« Parisiis exciisa nn-
iii
Jsaia; vidctur signiHcare, qnce nit : Va: libi, navigio-
per fuit : !>i qua li.les ei aduihenda esl) ol de Nicodc- rnm ula', ultra At,ihiopia; ûvios mitlens in mare ob-
1110 ronstat. Joannis lestimomo, aique ea do caiisa Sides, et cpistotas papyraceas snper cquam. Quibus
coiisiiiondos putaruiil e<>s qui in Hispania degcb;inl, verbis signi/icat Propheta, irans regionem qnoque Ai-
quaienus mulliplicalis snlTragiis, mors ex.<qiiereiur : thiopice ct extremas lerrorum oras, sonum iniprobitntit
quod lamcn pra-cedenli aiiiio coutigisse oporliiii, si Jitdworuin qui Juda'ain habitabant.per qua-dam quasi
rosponsio exspi-cland;» eral, sio non ab iilliino d >-, votitnlia navigia. ftiissc transmissum; nunliotque ipsc-
Coiicilio conlr;» Dominum liabilo emanariinl cjus- ruin papiirnccas episiotas ferenlet super equas, et ma-
sed ab alio, de quo Joannes inqiiit c. 7 :
niiidi liiier.c, re navigunlcs in omnes partes lerrwdiscurritse, Salva-
Poit hoec anibulabat Jesus in Cniilivam ; non enim vo- loris nosiri prccdicalionem calumniando. Aiqiie hiiic
iebni in Juda;ain ambulare, quiaqncBrebant euin Ju- rors:in crodidisse nnilios Elbnicorum. asserunt qui-
dtei interlircre. Erat uulem in proximo dics featus dain, Chrislianos aiheistas essc ; nihilqin^ aliud vo-
JudeCDruin, Scenopegia, lywK a !;"> Sepiembris cele- luis-e qui veteres Galkecos crimine aibeos inurunt,
brabalur, sex ul miniinuin meuses, ei antplins auic nimirum fuenmt ipsi cx primis iiner Htspanos, qui
cruceni. Aiil si ab uliimo Concilio litleruc enianarani, fidcii) Ciirisit ad pr:cdicalionem discipulorom S. Ja-
non ciaiit illi ccrli de morlis lempore potcrat : c<>hi apostoli susceiternitt. Neijue dcsunt qai iirophe-
eniin plurimuni a Judice differri, el idciico inierim tiain Iiai:e prx<lictameiiain de Hispania ineniiooein
fr.iires abscnies irabore cu|iiel.anl ad siiam senton- facerecontendant; nam ail miseus nuiiiios a Judoeis
tiain. El qiiidem sive exseijiiereiur inoriis deorclum ad populum terribitein posl quem non eti aliut, qnjd
anie rediium nunliorum, sive noii, prodesset poiius iii ilispaniis vcrificatur. C:eieruin ijuod nbiqiie ler-
quam obesêi cooimunicalio ftcla per titleias nain : rariim Judiei pravenite curaverinl Aposiolorom
si in reditii non essel oxseoutioiii manilala. hibe- pra:dica:i<iiiom, s:«iis diliicido professi suntJudaî
rciu(uti cicdebaui) muUiiudtacm novoruiD suflia- qui Uomu: inorabaDlur, cuin Aclorum uliiuio cip.
I ;
:
101 FLAVll I,UCII DF.XTRI CHRONICON. m

A. C. 3j. Tunc Apo»liiIi iii;cclar;iiH tlisj osiiionoin geiiiis llispai.i.i' ad ClirisJi fiilciii siiscIpicniJam A.R. 186.
cngnoveniTii.
Co^jniMiuiiuo liahiieraiil , cx illis geiililibus, qui veiieranl orationis ransa, ex Hispani.i;
IMiiliipuiiKine rogaveranl, iil i-nnini advcnlum nunliarel Cliriblo : clarnmiiue pr;i.'sa-
giuni, priinitus inUr gcnliles llispanis prxJicanduin esse.
BIVARII COMMliNTARIUS.
S. Paulo diterinl De secla hac tiotum esl tiohis, qnia

:
A ognilionem pcrduccre cnient? Ikoc quoquc nnn so-
ubiqneei fon/rrtd><-i('Hr.^)niniiiiniii iiilul :iliii(I voliiisse Inm in Doxiro, sed tiani in Jnliano Itginius,
•
videlnr Saulns Aciorum 9 iJnm ucccssit u.i /'rinci-

: qni ad annuni prn^dictum ',6 sic ait : Ex Archivo
pem Saccrdoium. et pciiit ob eo episiotai in Damu- S. Jnsla^ Tolelana; hubenius quod mulli Cruiitcs, qui
scum ad Syiiagogas, ul si quo$ im^criisset hujus via' veniran' Hierosotymnm ornre ad sunrinm Templum,
viios ac mulicrei, viiiclos perducerci iu Jerusalcm. eriinl Uispnni : qiii voinernnt vdere, ei alloqui Je-
Procnl ihibio ii:in)qiie id pctiii, ciim aiii Ju(l:coruiii snm; cnpicnles, ul Genlilibus .<;««; icrrce privdicarel.
zelo ferveiilcs in alas rcgioncs miilebanlur. Narial rem geslain D. .lo.mncs, cap. 12, arcidi.sso
Quoinodi) aiilem lacinin sil nl Ilispani, < t prxci- siaiim post Lazari resurrectioncni, ct Iriumphan-
puc Jmhri (tjtiod uunc DcxliT asseril) niisorint lc- tom advcnlnm Cliristi in llierns;tlein.
gatos :id Apoîulos, nl <|u:ii: priinniii :ili(]iiis enrnin Kranl aulem quidam Genlilcs e.this qui nsceu-
(ait)
venircl ail cos, qui de rebiis recensilis de Cliri.sio, a deiani, ut adotarent in die fc^to. Ui ergo urcesscrunt
discipulis rng:ilis ilierosolymis, eos verius ct ubo- ud Philippum. el royaverunl eum diccnics : Domine,
rius «doccrciit, acoeiîinus a pradidi Jtiliano, qni vuluinus Jesum vidcre. \'enit Phitippus, el dicit An-
refereiis lilicras quas ipse invenerii Tolcii in Arclii- drea'. vcl qiiia propiiis .o.ssisieh.il Ciirislo, ui iili dc-
vo S. Just;c, sic ait Tcrtia viro cpisiula, qnw solum
: sidcrinni Gentilnini nperirel ; vcl qnia (iii Chrysoslo-
e.ral m
Hebrao, tralresponsiva, qua pelebtiut Hierono- miis piilavii) audicrat, In viam Genlium ne abieriiis :
lymitaiii Judcei de qenere sacerdoUiH, Annai ct (.ai- piopicrca cum coiidiscipnlo comniiinic.-^ns, Magisiro
plia$, Josepli, el alu ne si venirinl ad Uispaniui, di
, relcrl Andreus rursug cl Philippns dixerunt Jcsu
;
'
scipuH [ninu dicebanl vcinre jinn Jacobim

Christi nJesus aulem retpondil dicens : Venil hora ut clarifi-
Zchedwi ftiium ejus iipostolum) raiii:im banc oriam
, \ cctuf Filius hominis. Ubi Angiisiinus ait Videbut :
cx soriiiidiiC oliiivisioiicAiiostoioniin intcHigo], nul- Cenlites posl pii.<;siouem et resurrcclionem suam in

h modo eos Hdmifercnt, sed lamiuaui illusores ei ne- omiiibus Centibus crediiuros. E.r occn&ione itjitur islo-
bulones urbibus arcerrnl. ItU tero miserunl Eii-
siiis rv,n\ CeniHiuni, qui cum videre cvpicbant, annuniiai
phrasium, cl Imlutecium ro(janies Petrum el cceieros futurnvi plenitudniem Genliuni, et pronitlit jani ad.i.ae
Apostolos, ut slalim Jacubum i)n'.le.renl. Qui venientcK horam qtorifiealionis sua;. Cliryôsionius vcrn Qniu ;
Hierosolymain, dederunl suas epislotas Peno ; et visis igilurde retiquodebebal miile.rc Disciputos ad Centcs.
cjus miraculis, conversi suRt, cl vcncrunt cuin U. Ja- Videt aulem Geniiles prcesitienlcs ad fidem, oslendil
cobo, quem ad tam honorificam inissionem ul Cliristiis quod teinpus erat, ul ad crucem venirct. Posila auiciu
eam designaverat, tibenicr se itti conimiscruiU. Hns siiailitudiiie grani lnimetiii, qnod si morluuin tiicrit
ego epistolas de .irubicu in llispannm convcrii, ct niiilitim friiclum alTort, sigiium de Cflelo quod Ju-
uUam H ebrcsam jussu Serenissimi Imperaloris Adet- d.eis negaral , his Genlilibus ostendit seqniiur :
phonsi V quas in Tabulario civilalisTotel^na' ser-

,
ciiiiii : ûnc aniina niea lurbala est. El quid di-
vandas diligenler ,reponi jussi. Vide (luaiilnm b;il inas cam? Paler, salvificu me ex ftac hora ; sed propUna
invidil cnnvcrsiojii llispinorum, el qnalilor incinbia vcni in lioram hanc. Pnicr, ctarifica nomen luum.
ejusScribaBCl Pliarisoei Hicrosolyinilani pra-vcnerinl Venil crgo vox de coelo diccns : Et clarificati, et ite-
Jiidxos. Ilispunos, inlamandu Ciirisii Aposlolos, ne Tum clurificalio. Turba ergo qv.ix sialuit, et audierat
cum illuc ;iccedereDt. cos .ituiircnl ei lidci acqnic- dicbal, lonilruum faclum e.ise : Atii anlcm dicebant,
scerenl. Sed magna Dei providcnlia ractuin osl ul Angelus ei locutus esl. flespondit Jesus ei dixit
eiiam nnsiri nunlios .%d Aposiolus niiscrunt, cl l>oc- C ôii proplcr me hwc vox venii, trd propler vos. Nunr
lorein peticrint. OWiier quoque nulanJiim isl anti- judirnim rsl mundi, vunc prniceps hujui mundi eji-
quoriim siudium ct sollicinidt in scrvandi^ ei pttbli- ciiur foras : el ego si rxatiutus fnero a lerra, omnia
candis linjiismodi cpisiolis qu;v prodivorsis nisp:ini;R tialiam ad meipsum. liacicnus iii Cvangelio. Saiie
idiomalibus diversiniode iraiisl;il:i: rMeninl. [Mimum iii:>giiifjciendiiin a iiubis est, (|noii talc tanlnmqne
quidcin iii llebraico, iti quo scripiui fnert'; pro com- gaudiuiu llisp.tnornm Gcnliliuin Chnsio
visiialio
iiiodilileaiiicmGenliluiin qni, lenipoK; RMmaiionin!, coiiUilcrit , ci qiiod "ooasionc eorum Paier sc
Laiino sermone utcbair.nr, iii Laliniim veisf fiicrc ; iicitun clarilicalurnm Ciirisinm prnniiseiit. VJdc-
dcindi' in Arabicuiu ab his i|ui snb diiniiiiio .\r;ibiii;i ttir aiitcin in illis pr.idixisse caMerorum Genti-
dcgcbani; piislreino in ni^^paiiicum a Juliano, pro liiim convcrsiiMiem , qiiasi ilciiKinsiraiis ab illis iii-
commoiiiiaie Cilljolicoruni, qui jiignm a sc Maiiro- cijiicndam primiius Cvangciii prajdicalionem intcr
riini expiilci uiii. Vclienicnltr Cfpercm ui Aroliivi (i iitiles. Peii iis dc Naialilms lib. iv, cap. 10>, «"ciis
Tolelani voivcrenlnr. si lorsan iii ;tli(|uo coruiii n- de S. Kiitiojiio cpisioiio Xantonensi , ni;trt}re ,
perirenltir iii qiiibns ;(iirxscrtim iii T;ibnl;ino S. Ap')slolonini(|uo discipulo, queiii eiiaiii ail liliuni
Ecclesi;i>) intill:i aniiquiiaiis niuniiiiioil i ulioiii:iie fiiissc Xerxis .iilmi::ii)(ii Persarum et Ril.ylnnica;
exaral.i Ar.ibico coiilineiiliir, ul niilii ilndein exsi- rogis, sulidil Euii de nnmero illorum Geniilium,
slcnii bib!ioiliec;irins ipse lideni ftcit. qui ticce-yserunt vd Philippum. ul Jesum vi.lereut
8. Tunc Aposioii, elc. Docraiii in exciiso cidice ut diciiur Joan. 1-2. Soil pioeiorquain (|uod lioc non
verba Ad fidem Chrisli suscipiendum cognove-
illa, fuissenl Hispaiii; procul dii-
Itiilii, qiiiiniiiiiis rclii|iii
runt, senioiiiia antcm perindi cvidoiilor Ikic vel si- . bio id ex Apoorypbis (lesuntpsit, niullo onini aliter
iniiia cxijjil, loco ciiam illiiis parliciil;v CoijhlUnn- *^ ICiimns cjiis hi-imiam in Rreviario Salmanlii.o,
qie, lc^cbalur Cagniiionemque, qii.i' iieiiuc (.unijiuc, iiliiiiia die Apnlis ; ubi non diciinr Luiiopius cinn
niiqni- cmn sen-n aliiiuo reiincii poicrai. Goiiiilibtis 1'bilipimin cnuvenisse. quod circa passio-
9. CoijnilHiwiite liab. cx ilUs Cenlilibus, tlo. Deus iniM :.ici(lii : ôil inicifiiissc saluratioiii qii.nqnc
boue! I'bii:ppus primiis omiiiuin lli^p:ii)().s ;iti Clnisii niiliiiiiii lioiiiiniiin in Militudiue 'lyboriadis, i|u:c
Dtiiiiini gratiam adniitlciidns cur;il Qnid miriini, si ! annii siiperiori oveiii-rat, tit siipra diK tii.ims ad an-
poslinoduiii, SMccodeoie lomjioie, loi Piiilipp ;sHi>pa- ntiiii .">4. .\ndila Sotvatoiis mnaculoriim fania, de
nis Chri-lns pr.vlii i;il, «lui rom Clinslianani aidiii- urbe in urbem per eivilale^ eum qucesivii, qnem uheun-
lissiine tueaiiluri el reiiiotissiinas lutinncs ;id cjus lein irans mare Gatil(va quod en Tiberiadis , ctm fu-
;
103 FL.Wn LUCII DF.XTRl CIIRONICON. i04

A. C. 36. Ilispaiiia prima Provinciarum muudi, post Galiljeam, Judajam, el Samariam in panibus A.R.787.
occidenlaiihus Cliristi (idem aniplova est : cjusque Gentiiitas ad fiden) conversa
fuit ; verae primitix cxleronim Gentiiium.
BIVARH COMMENTARilS-
iiuin«rli populorum quce eiim s^ûetan/Hr,
turbis , A de sanc»o Jacobo Coirredus Vilerbiensis in CUron.
:
"'
videntes signa qncB faciebat , consecuius esl. Addit p. 14, cap. VII, Mariinus Pcilonus annoSiChronici:
' ' ' '
ruisus inde iu |»atriam revcrsuin (id est, B.ibylo- Pliilippus Bergoinen>>i'^, et llermimnus Sdiedel iio-
iicm), cum vidii Christi morlem, ct resurreciioneiii tissimi ChronistiB anno 45, Belcilius in RiUionati di«
prxuicanies sancios aposlolos Simoncm ct Judaiu, viiiOFum cap. 140; Durandus cnm eodem lib. vii,
gavisum valde fuisse , et cum suis pireinibus cap. 17, Lyra in AlMJinni, ad iila veiba , Transmi'
bapiizatuin. Accedii Duuiquam Evangelisias coii- nrntioquw in Bosphoro e$t : Alphonsus To&tado;
siievisse reticere dignitatem accedenlium ad Chri- Leonardjs do Llino, Dionysius Carlhu.Mensis, Pe-
stum. ut in Regulo, centurioiie , ei aliis videmus : irus de Natalibus; Gualbcrtus Fuhricius in (^hronico
nunc auteni cum nullum illorum Gcniilium, qui ad Regis Caiholici Prulogo iti, Thonias Bocius, to. I,
Phtlippuin accesseruni, dicai Joanncs filium regis lib. IV, c. 1; Rodericiis Sanciius episcopus Paleu-
fuisse, miiiime credendus esi iliic Eutropius cxsii- linus I p. hist. ilisp. c. 4, Amhrosius Moralius lib.
lisse regis B.ibylonis.

filius VI, c. 7, Petms Canisius dc Deipara 1. c, Jacobus
A. C. 56. —
1. Ilispania prima, etc. Pendcl hujus Paincliiis in lib. Tcriull. adversus Jiidxus not. 44,
senteniia: veiitasex verificatioiic anni quo fides iii Joanncs dc Boidallo, ct Ludovicus Aui in pairo-
liispania cvulgari coepit : huec vero ex Adveiitu cinio el fundatione Ecclesi:e del Pilar : Peirus Ze-
S. Jacobi in eam. Si enim semel hoc finnuin, sia- nedo in coliectaneis juris Canonici, 22, q. 2, cap.
liitei|uemaneat, neino inficiari poterii, primam D, Pautus : Jacobus de Voragine in legenda saiicti
fuissc Gentilis orbis provinciam, cui iux Evangelia Jacobi : Gcnehrardus lih. iii Ciironologix anii. 43,
effuiserit : quandoquidem liis ipsis annis quibus Fianciscus Taraiiha dc Rogihus llispani»; Villegas
B Ribadeneira in flore sanct. Martinus del Rin lib. ii
S. Jacobus inibi praedicabal, raeieri Aposioiorum
per Judxam, Galilaeam, ei Sainariam dispersi, disquis. Magicariim, quxst. iii, seci. 4; Magister
Israeliiaiuin conversioni insislebant. Nerao lamen Isella Kegulac ordinis S. Jacobi cap. 5, Galc-
lib.
inde velit cura Roniana Ecclcsia super universali sinus, ct Maurolicus in suis Martyrologiis, et pene
primatu Hispaniam posse coniendere , nec vcUe Innumcri alii.
non enim ez aniiquitatc prxdicationis apostolicsc arccdit ita docuisse Patrcs Concilii Braca-
liis
Primalus universalis E(clesi.e sequitur : alioquin rensis anno fere Christi 400 celebraii, el non anie
Hicrosolytnitaua eofrucrc.ur; imo nec cx eo quod niullos in Lusilania rcpcrli, in utio ex prxcipuis
a S. Peiro uicumque talis Ecclesia crigereiur sed : Regni tabulariis ciijus nio\ verba aireremus, et suo
ex ultima ejus voluntate, aucioritate coniirmaia Dci, loco nd annuMi Doniini 4U0 intpgruiii dabiuius ; ct
2aa sedero suam perpetuo duraturam, Roiiianam Privilegiiim Ramiri rcgis ilispanix.quod exsiatapud
lcclesiam esse voluit. Nunc de sola temporis prai- Morales : ct id Dobis teslatum reiiquisse D. Atha-
ecllentia iu lidc suscipionda agii Dexter. Duo igitur nasium prinium C.('saraugusi:e cpiscopum, ac ipsius
boc luco dilucidare oporici, nimirum S. Jacobum Aposioli diioctum d scipiiliim, cojus rragmenluiii
peragrasse liispanias, et ad ip.âs anno 56 Chii.sti operum ex Archivis Rcgiiorum Sardiiiiai ci Arago-
prtinuin acccs->isse. num typis cxcudit episcopus Tudensis el
petitum
Excellcniissiinus pariicrque eruditissimus Castella; Painpilioneusis in historia Tuden. Item S. CaU-do-
Comesiabilis edito libro priinus bac de re dispuians, nium Br.acarensem aniistitem in viia S. Petri de
et ieliciier iriumphaus, ejusmodi Dextri aucioritatc Rales, ct S. Braulioueiii et iielecjm episcopos Cx-
inter mulia alia gravissimorum Dociorum testiiuonia C saraugustanos in additionibus ad Marci Maximi ct
utitur : quem postea scciitj suni. quoiquot idem ar- Lucii Dextri Clironicon ; ct Julianum archipreshy-
gumentum dilucidarunt, videlicel D. Joannes de Sa- teium S. Jusia; Toletairc in Chronico siio ad aiin.
lazar, D, Maurus de Castclla, D. Bertrandus de Domin. 3G, ei lliigonem Portugallensom in episiola
Ciievara Composlc!bnus archiepiscopus, F. Fran- ad Mauritium Uracarensem, qui floruit anno Dom.
compluies. Ca-tcrum pra ter 1 lOO.Quiiiimmo eiiainsi nultusdicioriim id scriptuni
ciscus dc Jesu, et alii
Dextruin tam niagniquc

inulti, nomiiiis aiictores ad- rcliquissfl , Ecclesiasiica Ollicia, qux» de codcm
vcntum D. Jacobi in Hispanias ngno>cuni, ut fere B. Aposiolo decantata semperfuore iu universa Ec-
ad nuineruin rcdigi nequeaiit. Barlliolomauus Lau- clesia, satis superque stareni pro traditione liujus
lenlius Prior S. Ecclcsia; de Pilari 70 numeravit. verilatis sic enim asscritiir iii cunctis nntii|uis Bre-
:
I». Joanncs de Saliizar numerum

auxii usque adilO, viariis, praescrlim in Breviario S. Isidori Mozarabe
Krautiscus de Jesu usquo ad 148. Pra cipui taiiicii iiiiiicup;ilo , item io Caesaniugusiano antiqiin nis. el
sunt quaiuor summi Poniifices, iiinoccntius II, in iiovo excuso; in Tolctano, \alentiiio, Calagur.
Leo Ili, Callistus il et Callislus 111. Itcm ex Patrihus ritaiio, Ilcrdeiisi, Tyrasouensi , Mindoniensi
Cuiu- ,
l>. Uidorus iu libro dc ortu el obiiu Piitriiui

cap. 71, postoitano, Osociisi, Patoiilino, Astu-
Siilmantitio,
D. Ilieronymus iu isaiam lil>. x, caj). 34; D. Ailia- riccnsi, Sogiiiitiiio, Mcdiolaneiisi, Bcncdictino, Cis-
nasius Syiiaila in lib. de |iassioiiilms Maiiynim, tcrciensi, Cariiielitano, Fianciscaiio, Dominicano,
0. Braulius inubbicviaiione viiae S. Isidori, ei in dc Merccdc, Monlis Aragoi>iim, ilicrouyniiaiio, ei
scrm<me de S. l-idoro qui cnin libro Eiyuiologiarum iioiiiano auiiqiio, simul ei roformalo; in quo ex tra-
exsiatiiiAula Dci,mon.islcrioC;»rihusiaiioruni juxta ^ dilioiie asscr tiir cssc Ecclesiarum iiispanio?. Et
•
Cacsaraugusiam D. Beda iu Collccianois
:
I). Nol- : -
qiiod valdc notaiidutii cst, piiires llispaniaruni Ec-
'
ktriiis iu suo Mariyrologio die 2.5 Julii D. Jiiliao. : cle>î.o omuibiis quiutis foriis per annuni rccitabaiit
•loicianMs antistcs super Naum c. i, W..lalri.l(is Orrtiium p;irvum B. Jacobi, ob revcrontiam lanti
Sirabui iu carininc de codcm Aposiolo : Ven intiiis sui Docioris, ut videre cst in Bieviaiii Salmanliiii
Forliiualus in epigrammaie de eodoin : Oiho epi Riihiiois gcuoralibus in x Notula,iibi lucc liabentur:
scopus Frisingensis lib. iii hisioriac Fiideriti lnipcr. Ihibel Ihvc uoslra l.rdesia Snlnianiccnsii specialem
cap. 15, D. Autonius i p. Iiist. tit. 0, cap. 7, Viii- dfiulioHcm post Deuin ad Christi fcram Dvi yirffineni
cCMiitisBeluaceusisepiscopus inSpexiuloliist., I. viii, Mariain, cl i.d S. Jucubnm Aposlolnm noslrce llis-
cap. (i ut 7, Thom:>s Caiitipraiaous lit». n dc npihus paniiC palroiutm simjularem : Idco conûetit in quinlis
c. i5, quem supia rvtiilimus, piiniui» <ii;mi C.ibi- fcriis vatmitibiis a fvsti.s aliorrm San.torum, agere
loneusis cpiscopuj iii siia M.tppa iiniiidi |ii:iltia!i, officivm ubbreviatum S. Jncobi. Iilcm n peri in x re-
vcrbo ComposteUa V. Vinccotius Fcrrcr iis scruionc gula gcncrali Brcviarii Asturiceusis. lu eo auteiu
: ;,
m FLvVII LUCIl nCXTni CIIUOMCON. IGG

DIYAUII COMML.MAUIUS.
olficio unum cx Rosponsoriiscr.it, Adcsl uobii, clc. A riinl. Iicin Al.-xnndriiin ciinKi iii iiic.i'i o.asftc Hfr-
iii (|iio prxdicatio S. J.irobi in llisp.-inia (unliiictnr, (limiiii :mti)«;ip:(iii, (]iioil iiMi AI(;\:iii(Irn;n, rc.l C.i-
qiiod iiiox airorciniis. Pt:i;stanlissiiiium (]iioi|uc ar- lixtiiin pitroci^ê C()i!Sl:ins osl, Uiiis':^ (;u *;! l.-s-
giiiiicntum c\ ruiidaiionc Kcclcsic dc C(>luinit:i (scu clia!c vivciilc Maiirieii scliisma cx >Miiiii fueiil, ot
rilni) Ca:sar;ii)gusiana suiiicnduni csi ; lioc ciiiin, impcrator llenriciis Uom.iin (!\ercituni diicxerii ;
quam(]uam ci;lcra dcficercnt, irrtTraâliililcr coii- qiiod sane post ojiis ohiuiin coiiii.;iil. LU omiliaiii,
vincil inlciituni; scd de co iiiferiiis .ngciiius. coilires ipsos sinc aiiclore repcrlos, cl absquc: no-
Tria prxcipue objiciuiilur (|U.c ncccssum B. Ja- t.irii, vol cnjusvis liominis qiialilic.itioiie, et siib-
robi ad llispanias debilitarc videniur. 1" Martyriiim scri|)lionc, quod ncccssarinin \iJ(b.Uur ad ccrliiii-
ipsius, quod conligil aiile divisionciii Aposlolonim : dinoin caiis.v, quc ibi agilala assoiiUir. Accedii,
^" quirdam vcrba S. Innocciilii Papa^ in episiola ad ipscmct arobiepisropusTolcl;inus scrijisit spccialeiii
Dcccniiuin, quibu-: roniciutcrc \idctur, quod nullus librum do piimati Ccclcsi^c Tolelan c, ct non mc-
i
Aposlolorum in Gallia et llispania prxdicavit, scd minil ojiis dispulalionis, ct scnloniia', qux in illls
tmtnm ilii quos Pclriis illuc niisit 5" dcnirjuc dis-
: codicibus dicilur por (•iiindeni olnoul.i :ib Iniioccn-
rcptatio (|UJ'dam qiioe dicitnr Uomx liabita in con- lio III in concilio illo Laterancnsi, ciiiii laincn iiiliil
rdio Latcrancnsi intcr U(ideri(;itm arcliiopiscopuni
, posset Uodericiis in libro suo :uldurcre, quod :o(i(i(;
Tolclanum, ct arcliiepiscopnmComposti^lianum.su- primaiiam intentam siabilirei. Umsus cuni omniiini
perjui'uprininti:r.Hispaiii:iruin:ibieniniToletanusop- suoriim itincrum pecr.liarissiiiic memiiierit in lli-
pniiilCoinpu9lcllano,siquiddepr;cdi(alioneS. J.nrolii storia sin llis|):ina; ncc unuiii vorbiim de ci di^ce-
iii Ilispania diccbatur, id quidem oon n^pcriii .npiid |. pialione facit, noc do accessU siioad coacilium: qiiin-
pi-obatos anciores,sedesse veiularnm piamfubellam. ** imo loio lompofc celehralionis ipsiiis ab llispanii-;
il.TC tamcn noii obstare declaravil abundc doini- non abluisse Uodericum probat cleganior PeUus
nns Cumesi:ibilis, ei qiii jtostca eum sctuii sunt, Maiituanns in nolis ad liist. Marim i", diioi Conic-
qiiibus vcllcm quiii(]u:im ad<tcrc, prociildubio ac-
si stabilem defcndil. Detcntus siqiiideiii Iuil morle llc-
lum agcre vidorcr. Pcrfuncioric tainen ac bievis- gis Alpbonsi VIII, fjiii^ conligit anno ipso iiidiclionis
simc, ordine posito, objcctis saiisfaccre iioii gra- concilii, vidcliccl 1214, die ^-2 Sopl.,el iiiorle eiiaiii
vabor. Primx objcciioin occurrendum; aliud csse rcgiiuc, (inx accidil dio 17 Oclob. so(jiieiilis; (iui-
loijui de sortilioiie ProYiiiciurnm inicr A] ostolos, biis ipse iiilor/uii, et ad sedandas liies qnaj supcr
aliiid dc divisionc conimdem ab iiivi(^Ciii illa pr.c- : liiiela pueri rcgis ab cquitihus de Lara iiiovebaiitiir.
ccssit advciitum D. Jacobi in llispaiiias, h:cc vcio Ipsc quoqiie arthicpiscopus Loay.ia qni eos codiccs
siib>ccuia csl eju'! reditum quarc, semcl lacla sor-
: ctidit, apposuit in mnrgine aniidoluin dicons :
liliimc, nihil obstare potuil Aposlolo, quominus \e- B. Apostoltis Jacubus Zebeiim fititis in H ispiiniuin vc-
liircl ad provinciain, qux illi sorlc contigeral la- : nit, et ibi pra^dicavit Cliristi Emngdium, clc. : iicc
nietsi cxieri nnn illico rcces^^crint iii suas. Sanc ipse Uodericiis ignorarc poiuil li;inc viirilalcin, qua;
Lrevilas ApostolaiusS. Jacobi uig(>b;it iicr, ncvide- noii soliim lol sciiplonim anclorila-c fulciebaiur;
licel oliosa essol sortitio ipsius. (Ji quid cnim Spi- scd in ijiso Tolctano Ureviario logobalur, sive si3-
riius sanctus llispaniatnei soriedivina coinniitierct, cundiim instiiiitioiiem D. Isidori, sive secuuduin
siillac profecturus iioii erai? Ucliquos auiem Apo- Uom;»iiam consueludiiicm ; in lioc cniin, rcs|)onso-
stdlos oporiebit in Judxa .impliiis immurari, (juibus rium qui ddain sic habel Adesi nobis valde Uvta-
:
nimirum Ut omittam Ja-

loiigior vita conccdcliatur. C bunda dies prcoexcelteniissinii uposloti Jacobi: pcr cii-
cobum ab Ilispanis vocatum, cxieros aiiiem ininime jus satubcrrimam pradicaliouem totins plebs Hispanioi
a suaiuin Provinciarum incolis vociiios. No(juc vcro suum coepil agnoscere Redeniplorcm. Ilymnus vero
necessum est, verba illa Lucx, omnes divisi picBter Isidorianus sic
Aposiolos, in persecutione orta a moric Sicpliani, ita
Magiii doinde rilii lonilrui
interprctari, ut pro majori parte verificeiiiur, qnod
Adepii liilgenl prece niairis ioclyl;e
quidam excogitarunt : Quando quidcm non co xxxv Kegens Joaiines dexlra solus Asiam
anno vcnit Sanctus Jacobus in Hispanias, scd sc- El laeva fraier posiius liispaiiiani.
f|ucnli XKXVi, nt videbiniiis iic<|iie venit fugieiis
:
|iersecuiioiicni, sed qiixsilus et rogalus. Hunc infcriiis iiilcgrum dabimus.

Innoccnlio niliil derogarcl, etianisi dicerenius,
"i" Facessant igiiur ineplix laiitx, et manifcstx im-
sic ex ignoratione historix locuium nam si unus : posturx cognoscanlur sed qno Domiiii annu id ac-
:
ipse advcnttim Jacubi ignoravit, quaiuur alii Uomani cidcrit, iinnc discuiicndum.
pontifices agnovcrunt, et lilteris suis icstatum rnli- 2. Hispania prinia. Juli.iniis in Clironico oslcn-
qucrunl. Innocentius II in bulla dc •ranslationcS. Ja- deiis qiianto constcl auctoritatis pondere D. Ja-
cobi, (\ax cum Cardinalium subscripl onibus obscr- cobiim hoc ipso aiino ad llispanias accessisse, sic
vatur Lco III in iiitcris dc cîdem iranslaiione,
: itiquit Vl irnditio constaiis csl ab uposlolicis huc'
:
quarum cxordiuin cst, Noscnl fraieinilas vesira : Ca- vsque ducta tcmporibus, nniltornm cliam vctcrum,
listus II in quiiique libris, quos eJidil de iniraculis Torquuli, Tesiphonlis, llonorali, Melantii, Dexiri,
ejusdem Aposloli : ct Calixius III in bulla Smcix j. M. Maximi, hidori, Bcdiv, alioruiiujue lcstimoniis
Doi ge.iitricis de Columha, qux asscrvaiur C:cs:irau-
" unno Domini 56, salit honorifica causa sanctus ayo-
giisix. Cunt boc tamen ob lanti Pairis revcrentiani slolusZebedwi litiiis lliipaniasudiif. urbcsiiuepjusom-
asserimus, vcrba ipsius iii bonum scnsum possc in* nes luslral : Tolcti primani tedcm collocat, nictropolcs
tcrpretari, ul vidclicet voluisscl, nullum aliuiu po- distinyuit : Hispati, Bracarw, Casaraugu^ttr, lia.ci-
luissccontrainorem Uumaiiorum,et ipsorum, Ponii- none, Tarracoiic, Carthagine, Asturiw, Toietiiiue pri-
fice rcnuenic, morcm induccrc, nam suprcma Apo- nios episcopos constiluit. Idem eti.im jiaiilo |)ost iii-
stolorum poiesias iii solo eo rcm:insii vel iiiiclli- : quit sc inveiiisse in arclnvo sanclx Jusix Tole-
genduni esse, nulliim Aposiuloium in Hispania, vcl taiiX, Quod jussus sil Jacobus vcniic ud IHspanias ,
Gallia prxdicasse, nisi quos misit Peirus, tn quo nou hac de causa (nimirum ob legaiioiicin Ilispaiio.ûui
Jacobusetiamabeotandemmissusest.
Iitiganius:nara :)d apostolos) : Vcnerit autem duobus post mortem
5" Manifeslum cst codices illos e Uibliotbeca Salvatoris annii, ut diclum est. Ciim igitur ea acci-
S. Kcclesix Tulctanx nupcr cuin cuiiciliis Guibis ia dcril aniio 54, rostai ui anno 5G Jacobus accesserit
lucem editos u Loaysa, bupiiosiios esse quando- : ad nos. In epistola eti.im Toletum ah ICcclosia du
quidcm mcndaciis multis rcferti sunt. Vcbi gralia, Coiumna missa, quatii ipse in eodi m T:>hiilari() rc-
usserit Atcxiindium III successisse Gelasio; ei ta- perii, dicilur ajôstolus mor lus iii llijpania iisqiic
men inier ntrumque 8 Pontiiices Ilotuaiii iutcrfue- ad aniiuiu 41, iere sex annorum spaiio. Ivx huc au-
Patrol. XXXI.
:
107 FLWII LUCIl DEXTril CIIRONICON. 103
tcm prnposiliim dednclliir .^b anno cnim

manif«."S'P. : A '"»1 dabiliir credcntibiis, alquc omm eoi virlute im.
4J, usquend5(), :-ex diimtaxai interccdiin!. Unde hebdomadis auferetur sacrifi-
si buet ; et in diinidio cjus
sex annis ir. Uispania mof.itus esl, cl inde rccedit cium, ctllbninen; Itoc est sncrilicium secundum le(jem
anno 41, necesse esi ul ad eam accesserit anno iri- dcficiet, oblalio immacululi agni, qui tollit pccca'a
gcûno sexto. inundi, vero saciificio. Quoi si quis etium percipere

Eiusquc ffenlilitp.s, elc. Cardinalis Baronius in
5. cupiat, c.t evaiifielio Joannis cogno.^cctur. Cum enim
nnlis ad diom^ri lulii Romani m;«riyroln};ii sic .tc-

annos circiler Ires cum dimidio pra'(iicassel Douiinus,
ci|iiend;:m pnial pr;«'dirationcm divi Jacobi in Hispi- sfnictosnue snos discipnlos doctrinn el miracuUs con-
ni;», iil illic tanlnr.i pr.-rdicaverit Judajis Evange- /irmasset, tunc passus cst : cc pcst crucem ei mortem,
ct rcsnrreclionein, ct ad cn^los asceusum et sancti^sitiii
l.uin, uon vcro penlibbns; non enim, ait, decrelo
aposiolonm illis funat ostium resero.ium. CiBterum Spirilus advcntnin, reliquum licbdo.nadis tempus
qii;imqii:un darcimis probiliitos fuisse aposlolos a snnci npostoli niervsolijm's prcdicuuics, ct mirccvta
Diiinino, ne csonlibns pr;i.'dicaront, nnteqnam osiium cdenies lunliis liominnrd niiUibus vd evanêlicam do-
,
illis posl reiHdsain Syna::og:o reserarelur; minimc ctiinaiii addnctis, uovi 'rejiaincnimunus impertili, vt
jjoc obsl;ire potcsl l>- Jacobo, (]uan(b)qi!idi'm oro- sanciissimi quoque baptismi (jrutiam ccnscqncreulur,
liibiiio illa. si i\\y.\ fuit, trcs solos dnravit annos. auctores fuere. Dcinde cuin Judiri in S. Sieplifinum
lcale D. Ambrosio, lib. vn in Lucain, cap. 5 : nunc au- impid illa fncinora ausi fuisênt, pcr oppida Jnda'(C
•
oin D- J.icobus tertio ipso anno a Clirisli morie populis dissipaii: , Divi apostoli breve lenipus lli.ro-
lli^paiii.Tin accessit, ibique per sex alios mansit solijmis commora'i Samariam, l.,ijddam. ct Joppem
quo lolo tcmiôrc inlcgrnm illi fiiii gcntibus absquc c.bcunles, omnibus hominibus offcrre sutulnria dccreta
P
"
p4-(.hibilionc pvicdicnrc. Quod si ostium apertum lesliiiabanl. Quamobreni Dei archangelui U. Danieli :
tlicitur in baplismo Cornelii centurionis, a p. Pelro Confirmnbit, imiuil, tcstamenlum multis hebdvinada
colebraio, posl visionem immundorum aniinalium una; tempore scilicet anlc cruccm et eo quo sancii
ab ipso occidcndoruni, l manducandorum, ei cccli-
«
apo^loli post Snlvatoris resurrcctionem, llicrosolyniis
liis oblatam, Act. x. (Unde Cbrysosiomiis. hom. 22,
docuerunl, siniul collecto. Hacleniis Theodorcuis :
divit, Vidci uude iniiium fU fieiUium. Et Ambrosius, quibns conformi:i scribuiU Euscbiiis, lih. \ ii de
sernione \o, vocavil Cornclium primuin animal, cx Pra?paralioiie Evangeiica, cl llicronymns in Coni-
liisnimirumqu3cPciriis manduc;ire jussus fuil.) Seil mciitariis ad hiinc loruu) Danieiis. Lii|uido igiiur
vcro bapli^-miis Cornelii in anniim Domini 40 iiicidii, coiisiat, non amplius qiiam diios annos cum dimi-
nl videbimiis quare cum ustjue ad 41 sequcnlem

: dio aposiolos ciiiii Jnd.iMs Tcsiamenli novi itabi-
Jucobus llispania non decesserit, reliquum cst, ui liendi gratia moraios fnissc,
potueri! ibi«lem genlibns iilis duns (ut minimnin) Eo tempore
eii:im id non obsianlc prTdicari , ,
iiunos prrcdicarc. C;iterum quod dc aperlione ostii poluissc gentilibiis Evangeiium, liabcmus irrcriaga-
|ir;vdic.Uionis evangelicie ge.nliiins diximiis, non ita bili exemplo Paiili, qni aiite baplismiim Coriielii, cl
niordicus acci|ienda sunt, quasi omnino clausa es- visio!)cm Pclro ostensam, goniilibus pr.rdicavii (u- ;
•êt illis luiic porta salinis; boc eniin nullo tempore jus r tcsiimoniiiiii pmfert Lucas Aci, ix ulii posl
i
asNcrenJum cst, cum nimis dcroget sumnuc pieiali CDiivcr.-ionis S. Pauli liisioriim , ciim priniisisscl ,
ct providentia^ l)ei, qiii scmpcr volnii omnes liomi- niiod ipsc mullo majis conialesccbal, el coii',uii('cbal
iics salvos fieri, ct ad agnilioncm verilaiis venirc, Jiulmos, afjirmaiis quonium liic Christrs ; siibilil , lo-
Sed ei probibilio illa Discipulis facla, invinm </(j«- G qucbatur •luoque (leniibus , el dispulabal cum (iraxix.
tium nc abieritis, ct in civitalem âm nitanorum ne Qnod vcro lioc mullo ante bapiibmnm ceniuiionis
inlraveriiis, Mauli. x, siibiaia viuclur pcr iliud prrc- accidcrii , iilaiinoi est in coiilcMii ip>o .\<loiiim.
ceptiim: Eiinles docete omnes (jeuies, haplizitntes eos, Eteoim Evangdisia posi vcrba praCati rereri, Paii-
Mallb. xxviii.Quod noinvit Uicronymus inquicns iu bim deiiide iii T:ir-uni ab llierosolymis seccs.-isse ,
oxposiiioue prioiis loci : Non cst au'em coulrnrius Peuiim autem diim pcriransirei universos, rcddi-
locus iblr ei prareplo, quo twstca diciinr, EunlesdGcele di-sc snnitaicin ./Eiic;i; , Lydd:c exislcini, ab aiinis
omnes (lenles, qnin lioc ante resnrrcciioncm, illud posl <ic!0 paralylico ; Dciiidi; T.ibill.am moriiiis susci-
:i
resurrectivnem prieccptnm est. !d qtiod ctiam noiavit lasse apiM Joppem , ibiqiic moraiiim fuisse dics
Bcda iiiiiom.: Qui cnim, -.Hi ,(iine passioncm suaindixc- miiUos apiid Siiiioncm queindani cnriarinm. Domum
rat : Jn viani qeiiliuin ne abieriiis. surgens a nioituis di - poi li.tc omni
cap. iv Aclor. letnlcral, sii-
I qii;i: in
cit : Itc , doccte oinnes(irntes, quasi divciil :deiiiceits liiiifcrl visioiicm illam Peiro cadiius (islensam , et
licitum illis luisse pr.i.'dicarc genlibus. Venim est baptismtiinCoriiclii in cap. x scquenli. Quo nccossi-
lamen (apudLiicam cr.p. xxiv)pi3nceptnm illisfuisse, rio lit. ul Panlns multo anlo pr:i dh avcrit goiilibus,
. ila prLudicare omoi crealura;, iil incipcrent ali llie- qiiain Cdrneliii!, soleiiinitcr liapiizalus lucril.
rosolyina; elcjuod ab llicrosolymis ne disocderciil, Stimi ciiam polest ari^nmeir.uni a Samariianis,
qnoad usque inducicnlnr viriutc cx alio. per do- qni iii cadciiiprobibitioiic coiilincbaniur cuin geiilili-
scensum bpirilus saiicli in eos, Aci. i. Hoc vcro bus ; ciim codom tenorc verborum dc ulrisqne pr;r-
mulio aiue biplisinum Cornclii cxpletum fuit. Et ccpliim fiicril aposlolis, In viam gentium ne abieri-
utrumquc fervaviiD. J icobiis |>riusi|iiain a llicroso- lis, ct in civilates Samaritanorum ne iutrintrilis : et
lyniis discedcret; iion cr.im disccssit anicpiam in-
D lamen Passioi.c Domiiii ('oniplclum ,
aiiic aiiniim ;i
duerciur viriuie ex alto, cl ab Uierosolyma im oepit slaiim posl Stepliani marlyritim, pr.idicatiim fuil
p'.i:d:caiionem su;int indc auicni llispaiiias pciiii,
: verbtim Dci in Sam:iria , a diM ipulis dispcrsis per
ul>i Juda;is el gcnlilibus siiic pcrsoiKirum discre- cam, piioscrtim a Pliilippo diacono. Etcuni audisscnt
lionc |)radic:ivii, ul illi [ira^cejiluin erut, sub no- apostoli qui craut Hicrosiilyinis quod rccepisscl Sa- ,
niine oi»j/n's crealur(V. inwia lei bum Dei,

miscruut ud eos Pctrum et Joan-
Scd (|iiid in bis amplitis ir.imoramnr, rum Da- neni {Aci. viii). Jurc ii;iuir Paiilus ct Jacoluis pra;-
niel, cpp. IX, ivum Tesiaincnlum (scu
pr;tdi\crit, n dicarc geiilililitis anlc convcrsioiiom Cornelii potiie-
pactuii:) spatio unins hebdomadiu niinorum puldi- riint, iioii miniis (|uum Samariianis pra;dicalum
«andum, ct confiiiiiandiim csse Jud;cis, nimirum fuil.
Cbristo Domiiio cisdcm pr.xdicanlc aunos ircs cum Yidc aulcm, quxso, Dci providenliam in liis diio-
dimidio, ypostolis nulem poslcjus ascensioncm an- bns aposloiis. Loilcm aiuio 30 quo J icobus iii lii-
nos i(iiid''ii) etdimidiiim. Conlirmabit , ait ille, pa- spanias conlcndii Panliis nd liJcni coiivcrliliir
, ,
ctum mullis licbdomadit una; cl in medio Itebdotnadis qnasi locnm illitis ct sortem supplctiirus (id ipiod
deficict lioslin ct sacri^cium. Qiiod sic expiical Tlico- liiviiiitiis B. Amadeo rcvclaium luisset ipscmci ev
doicius ; In hac una liebdomade^ novum Tcslamen' jus$u Aiigcli scripsil iii iiova sua Apocalypsi), uier<
, ,,
m FLAVii Lrcii DRXTni cimoNir.oN. iio
A. C. 37. Num cl J.coltOi sanolus Apostolus Zebcdaci filiiis, pcr.igralis iirliibns IIis|.r>nijn, n.uIiis-A.R.TSS.
(luc oroclis Efclesiis, ct Episcopis crealis cx Advenis Pctium DracarDC primum reli-
qn« Judxis el gcnlibus pracilical, ulcrqnc Ilispanicae A l»r W.ilafridus Strabus in carminc dc S. Jacobo ly
-' - -' •«-•--''--•- »t. . - .
pi:rdicatioiiis curam siiscipii. Vis autcm viderc iia pis excuso ab llonrico Canisio tomo VI Lect. antiq.
fordi fuissc Paiilo Hispaiiirp convcrsioncm sicut Ja-
rriinitiis llis|)aiias convorlit (iogmalo gontes,
cobo? Audi qoid ad Kdnianos scribal: Cmwi i»i llispa-
B:irbara divinis coiivcrtriis .igniina dictis :
tiiam proficisci coepfro, spero quod prnirrieus vidrain
Oiii priscu.s (liuJiim rilus, et iiiriila fana
rot ; et n rnbi» deducar illuc ii vobis primnr.i ex ,
Daeinonis hnrrciidi dccopta fraude colebant.
parle Iruitut fHero; el itcniin Pcr vos proftciscar in :
lliavnnittm (Uom. w). Quid ost cuvi in llispaniam Oiinre simiil diccndiim ost ,
prohibiiioncm ill.im
proficiaci coeijcro, spero quod prfflcriens videam vos : pr.Tdicaiidi i,'oiiliIibus, si qiia (iiil, iioii exoossis^-e
iiisi «|ii(iii m:tjor miilto cura illi orat dc llispanis,
termiiios Jiidro:o, aut ( (|iiOil iiiin; |)l:ioei ) iib-o di-
(iiiain do Roiiiaiiis (hoc iiiilii inaiiirc.Ktissiiniim vii\c-
Coniolio dMiiim
ctmii fiiisse, in j);ciililnis :i[icttiiiti ,
Mir). Oiioil igiiur prspcipiie inton«lcl»-.»l, nnn oral Rn-
qiiia j.iiii liccieiiliisox prini.i insiaini:i (m sic ditc-
nnin iio, cuui lior,obilcr ci ex occasione sc factu- prxdicaie i:imoii anlca Juil:ris piiino
cuiii
rini) ;
ruiii |M»Ili(catur, tpcro (aii) quod prcJcricns (scu in loco essct. Vel ropiils.ini p:iss:un Jmu
C(iii(i(iti:'niliini
Iraiisitn) rideamcos; ctijiiasi iiou Immic sii.ini cxprcs-
fuissosyii;i!'0!r;ima priiccgcnitiira, ojiisf(iicl'i(Ogciilos
soril monlem , iieruni ail , A vobis deducar illuc :
advocaiubis. Ai«pio 0()scn«.ii iiilolhgciidnm, cnin (]or-
Unc. csi, Vos eritis iiici ncgoiii pro^cipui coadjuiores, iu>liiisdioitur|iiimiiiiiaiiiiiialexgeiilibiis Doooiilitwiu,
et rnrsum tivobis ex
: pttrte fruiiiis fiiero; quid si-
id csl po^t :iiicrliaiieiu ostii el ropiilsam Syiingng;(^.
gniticat limitaiio ex parle? idem prorsus qiiod
illa
pfrt'/<riCTi«. Qiiod igitur pr;ccipiic intcndebai, llispa-
A. (-. 57. I —
iVrtHi etJacobns, otc. Hoc Io( o siimiii;«-
.
}} lim rcfcriiniiir Acia Jacobi in llispania qii:o oiiiiii.i ;

t»ia crat, non Roma, vel lialia, nlpoie qiiae a Petro
iion csi iiilcllii^ciidus lioc anno 57 pcrrecissc, scd a
.ipnsiulorum corypliaco docninx cvan^'clicx pabuio oG iisqiic ad »1 iiic!iisive pcragr.itiim fiiisso oiiiiio.s
p.iscebatur; ac proindc provinciam Jacobi videtiir liisp:iiiix iiibos, iiiiiltas ilii Lcclesias erc\is'o, in
principalilcr suscepissc. Nc quis vero cxistimei id- fisi|Uo opisciipos coti.'-ccra'>so qiiod Jiiiianus dixii
,
ciroo Paulum obitcr taiitiiin promisissc iiiviserc Ro- aiiiio 56 liaboii cx trndiiioiic, cl tosiimo-
c(>nsi;iiiii
ni.inos, qnia jam scrio apud illos aliqu:indo egisset niis gi;ivi.^simoruui aiiclorum , oi siibdil, Urbesqite
occurrit ipse cap. i : iVo.'o aulem vos ignorare, fratrct^ ejuH (llisp:iiii;o) oinnes tustriit , Toleli primam sedem
quin swpe proposni venirc ad vos , et prohibitut sum cvlloca', mehopoles dislinguit elc. Drcvi:iriiim
, quo-
usque adhuc ; ut nliquem fructum luibeam ct in vobit, (|iie Ucdiolancii^^c ordiiiaiionis S. Aiubrosii, non
ticHi el in caieris fcniibus. El c. xv assignai termi- sed toiam llisn;iiii,iin
i!i!:im vel aller.Mii iirhciii cj.is,
nos snariim pcrcgiiiiaiionum, quas bacicnus confc- pcrvasis e lofcrt, Jncobtis fl njur (n'u) dttm universum
Coral, ab Hierusalempcr cirntittini, usque ad lllyri- pratliciiudo Ilispaniiim pcragrassft, eic.
cum : quod in I(ali:)iii miniinc :i;lliuc pei lii gii, siili- i, Pcintin Brncnnv. , eic. Iluiic s.inctlssimiim
di qiic : 1'ropler qtiod el iinpcdiebir phtrimum vcnire Cliiisti iiiariyrcm, ac piiiiiiim Drnc:ir;r episcopiitii
a.l vos, et vroliiliitus sum •.sqnc ndliuc. Nunc vcro sancli Jacolij
(Ii8(ii):ilmii luis.-c :iposioli , ab eo-
vltcrins lociv.n uon habens in liis regionibus (hoc e»l, qih; iii cadcm iirbc episcopilibus infiilis dccora-
cnni cx))edilus sim a ncgotiis eariini), cupidiiaiem tiiii icslaniur quoiquoi de rcbiis llispanis scripse-
rt' ttm httbens veniendi ad vos, cx muliis jam prcece- iiiiil. V:'S:riis in Cliroiiico , Mnrinicus Siculus
dcntibus atinit, cum in Hiapaniam proficisci ccepcro, Ambnsius Moralcs
lib. v, dc. lib. ix c. 8, Ma-
tpero quod prwieriens videam vos. Nccduiii igitiir iii C rioia de S:)nciis llisp. i pan. lib. i, cip. 21,
lialiam vcncrat ; cl i|uamquam pluriinum , ct ex Triixilius iii Tliesauio Concion. dic26 aprilis , qua
iiiiiliis aiinis id cupcret , lamen occasionc tantum die m.trlyrio siiblaiiis csl; ot eodem dit; agunt de
accepia ab itinerc Hisp:)nico .nsserit se illuc in ,
eo Sjiictorus, cl Villeg;»s io floribu.s Saiicl. ei pr.i;-
tiansilu accessurum. lia prorsnsThcopliylactus, qiii ler cos Ziaiica iti IIistori:i S. Seciiiidi lib. i cap. 2.
ad illa verba cap. xvi Salutant vos oinnes Ecclesia:
:
Lt qtiod iiiiijori vcneratione digiiiim est, id pariter
Dei, inquii liVoiK/i/m urbem ac Ixomanos conspexerat. conlitciitiir Paires concilii Dracarensis superius re-
Ad cap. vcro xv, circa illud, Cum in llispmiam pro- I iii iiam inquiuni: De Pnlre noslro, et apostolo liu-
:
ficitci coepcro, ait A'c illud etiam Romani objectent ,

:
JHS rcgionis Petro Dracarensi, qiiein ad talvandas ani-
ferinde ac supervacaneum hoc tuum ad nos iier nuncy vias Jiicobus Doinini consanyuineus dimisit, etc. Nihil
Paule, parat, cnm alio tis concessurus ; adjecit, Ei a taiita inemori;i dignuni in cxlcr.i qu:c D. Jacobus
iobii eo dcducar ; hoc est, Vosmet, inspecta quce tne gcssit mirabilia in Hispania, qiiam suscilatio hiijus
ttrgetnecesutate, ut Hispanos conveniatn, priores estis snncti poiitiiicis, (|uciii noii (;uidcin quatriduanuiii ,
aU me demiuuri, Non itaque quia vestra prava
illot iit Lazarum, sed a tmiiiis annorum cenliiriis mor-
qiiadtim apud me ralio constel, stim vos ipsc prceieri- luum , ad vitam revocavit (nimirum a (iOO reiro
iiirus, scd cogor ul fiiciam.
qitia sic aiinis, qui a captiviialc Dabylonica iisi|iic ad advcn-
voro de rcliquis apostolis tunc leinpnris
Qiiidqtiitl tiim sancti Jacobi in Hispaiiiam inicrfucrunt, nume-
iu Judxa commoranlibus sii, de J:icobo iiilnloininus randi ab anno urbis coodiia; 171 , quo cnpiivi ducti
constan« est gentibus simul ac Judrcis prxdicissc in siint in Hispaniam Jiid:(;i juxta suppuiationem Ma-
llispania; nam id Venantius Fortunaius in Epigram- tx rian.ie lib. i cap. 7, vel, iii aliis plncet, 149 usqiie
inaio de codcm Aposiolu (quod recilal Calisius ad 788 ejusdemUrbis, qui incidit in bunc annum 57
papa) asscveravit , inquiens :
Cliristi), si qiia lidcs habenda estfragmento opcnini
Divi Athanasii I, C:csaraugust.o episcopi, et ejusdcm
Domini totum sonns cxit in orbom;
Cultoris
Gontibs docet hic Jiid%os incrcpat itlom;
:
Peiri sub disciplina sancii aposioli coiidiscipuli
Fructiricansque Deo termiaalorbc fidom. quod ab scriniis cujusd:im bibliuihec:\^ Sardiiiio; ci ,
etiam ab altera rcgiii Aragoniae, acceptum per ma-

Terminasse orbc fidem dixit, pro eo quod esi, niis P. Uartlioloina;i de Oliven^za provincialis, socie-
r>r;i>dicassc usquc ad extcra llispani.T ora, ubi finis tntis Jesu in insulaSardinix, typis poslmodum excu-
t< rrx et orbis esi. Juliaiius ilem rcfert iii ciustol.i dit Divus Prudeniius de Sandob.d episcopiis Tudcn-
liiiidatioiiis domus do Coliiiiina baberi, in Hispania sis in ll;storia cjusdem Fcclesiae ; qiiod liic nppoherc
morulum apostolu.n usque ad annum 41, fere scx pl;»cuit ad vcrbum. Verb siiiit S. Athanasii episcopi»
anuorum tpatio mira celcrilute Judieis gentibusijue Cl'snr.iu;4iist:iiii.

jptcdicasse. reculiariter autera de geniilibus loqui- Etjo imi !S, Pelrum pritnum Bracarenscm episc<f
,
FLAVIl LLCII DEXTRI CllRONICON. 412

4ji
A. C. 57. quil Episct^pum, ac Tcniplum vel Oralorium B. Virgini ex ejus jussc, prasenilaque A.R.788.
super Coluuinanj, Caesaraugustoe erexii.
rm '
rui^m nntiquum prophelam nuscitavit S. Jacobvs
BIVARII COMMENTAKIUS.
A sil ai)aposlolis fuissc compositas, siafini posl .id-
f
f^be\la'i fiVms maiiiater meus. Uic venerat ciim
ducde- venlum Spirilus saiicti ; de Ev.wgelio forsaii aliqtjis
ma A'(i/»H'7e()f/f)»osor in Hispauiam, siihdii!>ilabil quomodo D. Jacniius il!tid in liispania
•i )j ,'iifc"!'H5 ss/N
...-..•
vcl Pyrrho Uispa- diiiiiseril, cuin Lvangeliiiin RLilllia-i primuni dc
/I/Vioso/I/ •)''«. ''"^''
yfibuclaardam,
ruiivn p-irfecto. Dictas est hic
prophela Samueljunior, quaiuor non fuerit scripliini usjue ad annum 41
proptcr morum (jravilaiem, el
senior, qtio Jacobiis inile discessil,
vA Malachias
vuilus pulchrilvdinem; Vri(C prophelx fdius. Factus CcUTum niagno Dei mniierc fucium est, ut
eniscopu-i multos Juda;orum
ad fidem convcrlit, dicens aiMii) 1595, monte llipnlilaiio Gr:inaiensi, qnod
iii
majoribus, et prwdicnsse trans- niiiic a re diciiiir Mons sanclus iiitn soluin cincres
srvcnisse cum illurum
obitsse vero viginli unnis post adventum eo-
\,'il,,ra'is;
sacri, ol ossa pnpslantissimoruni D. Jacobi discipii-
vir aposlolicns, ncceplis a loruin rcperla fiierinl. sed cliani 18 libri iii aircis
runi in 'llispnniam. Hic
Jacubo insntutionibns aposloUcis, Evunrjclio, et or- scu pliimlicis labulis cxarati ; de ()iiil)tis non pauci
S
Sacrameulorum, venilbru- a S. aposiolo composiii lcj^niiiur, pi:i.'scriim uiuis,
dine Miss(B,acceLbralione
apostolico plenas spirilu scripsit ad ciii liuilus, De Missa npoilolonnn, rum suo cwremO'
r.rran ; epistolas
Eccleila-,. in (inibus episcopos
inslituit, ut Iricnsem, niali el alicr, Ve liisioria Eva}ig<Hica. Qiio videas
:
Amphilochcnse^n Enimiensem, Porluensem, ubi S. Ba-

,
IL apostolum, ut sancliim Cliriili Ev:uigclium snis
siiiiun condiscipulum
poviH, qui illi per martynum cnmniiinicaret discipnlis nnn eguisse Evangclio
,
sublaln snccessit in sede Braciirensi ; Epitatinm Tu- m MalilKci; pra'seriim qui secrciioribus Doinini
illc
viri divini, planeque apostolici, inslar (}po actioniiius pra;sens fitit. Insuper Jnlianus in Clirn-
dcnsi. Isli
stolornm non in unasemper urbe
mornbanlur, sed ubi « nico auctor est, Missam. seu Lilurgiam, qn.r oliin
Spiritus sanctus ferebanlur; ui, Epiiatius recitaii consnevil iii Hispaiiia, et nunc in Missali
riipebutillos Sp j. . , -.
.
iini non solum in

Tudcnsi dnecesi, sed vi urbe Lusila- Moziiabum cxsial, compnsiinm hiissc in sua o«i'p'inc
liKC Ambrncia
pra;dkavil 'jui signis, et varietale Un-
: aS. Jacobo, aiictamvero :i Melaiilbio,ct Aslurio,To-
pra:(l'icalionem illusirabant : nec soli ibanl leianis prx'sulibus, el novissimea S. Isidoro. Qiiare
(luarnm,
imcdicahim, sed nvdiis discipulis comilali, ul fecit ob tanti aiictoris rcvercnii:uu, muluc in Canoiit; di-
Cliristus, Pclrns, Jncubus et apostoU ca;teri. cuntur a sacerdote orationcs , in meiiioriaiii S. J;i-
" cnbi npostoli, cuin lamcn ibi niilia de aliu apo^tolo
llaclenMS Avlianasii fragincnlum. Cui s:inemuliam
rideiii ailhibendain
csse convincit Viu ip»i;is S. Pelri mcnlio fial. Sed de his ilcrnm inf''riiis.
ISSOannos script:» B. Calcdonio cpiscnpo pari- Qiioad cpiscopalus iilos a D. Petro Braorcnsi
anie
Bracarcii&i- (iui obiit anno Domini ^60, ubi re- condilos, allinei, (onst:Utos oiiincsolim Dracarensi
lor
Albanasius .dixil uti ea de re melropoli subjccios luissc, ni in divisione episcopa-
fcri qnidqnid hic S.
:
nerbibcl irrcfragil)ile lesiinioniiim Hugo Porlugal- tnuin a Consl:inlino f.icia viderc esl, apud Lu' am
leiisis cpiscoims, in epislola a iiobis superius intcr Tndcnscm io Cliroii. Amlirosium Moralcs, el alios.
aucloiis allata, quam tu consulas. El ccrtft Iricnsis sedes bodie del Padron, translata est Cniu-
clogia
S Anastasius Synaila ob ejnsmodi forsm S. Pclri posleihm : Ainphilocliiensis, ipsa cst Anricnsis :
susciialioncm, in lib. df Passionibus Marlyrum as- Eminiensis veio ideni qiiod .Mindoniciisis Portuon- :
scniii, qnod S. J.icohu3 dum Hispanis praidicarel, sis nonieii reiincl. Ciim igiiiir sub sedc Bracarcnsi
apud cos miracuUi, qua; homines atlonili stupe- omiies mililaiiiil, consequcns esl ab ipso condiias
{ecil
agnilionem fidei Dei fiiisse; ncc cnim alius discipulus iliic praedicassc
banl ; ita (jucd converieril eos ad
crciisi. Doindo inli.r tam mulia qna; iiic dicuîtur. I
i iti|:iliir
: Basilium aulcm rnissc condisciputnm, ct
pru;cipuiim circumsiantia nibil cst .«luccessorcm Petri in scde Bracareiisi, Epit;>tinmque
vdnl ncgormin ,
no°i magnis fiiiid.iniciilis fuicialnr sivc de Tudcii!!! dcpniatiiin ab codcm, et in Ambrasia apo-
(inod ,
iransmiaralione dnodccim tribnnni in Hispaiiiam a stoluni, suis locis inoiisir.ibinius.

Nabncboiloiiosor lacla, scrmo sii, sivc de I3ria Patre Deiiitpie quod olim ipse luincupatus fiierit Samnel
sive de Institulionibus aposto- jiinior, vel M;«lacbias senior, ad id rcspicit. qnod
S. 1'elri Bracarensis,
Ev;ui'.;elio, ci orJinc Missx eidem tradilis a Saniucle illo ccleberrimo inferior ictale fuei il ; snpc-
licis
.lacobo ^ sive de finulauoiie Eccicsiarum Iria;, rior antcm M;i!achi3, qni, tc^lc llicronymo, subipsa
W.
Porins de condiscipulo caplivitale Babyionic;i prophelavit, tempoiilms Ag-
Am'ph'10'^''"' Eminii, cl ;
niam Uisilio, ci discipulo Epiiatio, corumque pra;- g;t;i ciZ.icliari.x; : ea vero cognominapro morumsuu-
dicalioniluis. Dc iransmigralionc iribuum nwx agcn- rum inlegriiato adcplusfuit.
5. Primum lemplum, clc. Niliil a^qiic stabilitum
dum. L'rijc proph'3tii historiam liabct Hieremias,
'
tan.xxvi : Euit vir prophetans in nominc Domini, tcslimoiiiis gravisîmoniin aiictorum, niliil tula lli-
Vrias fdins Scmci, de Oniathiarim ; ct proyJu Invit spaiiia satralins ac vcnciabiliusaiiimis hominum iii-
udcersns civilalcm is;am ( nimirnm de captivitate Hie- scdil, atquc bistoria rundalionis angclic;o doiiiits
rnsulem) ct advcrsus trrram hunc jnxla verba omnia S. Maria; de Coluiiina C:rsaraugnsiaiKC civit:iiis,
!iier>'mice, et (ludivit rex Jonchim,
et omnes potfnlcs, qLam lioc loco rcferl Dcxier sed fundamcnta cjiis
:
cjus v.'rba liwc, ct (jmvsivil rex interficere tradilioiiis vidcaimis. Sanc cam rclnUl B. Calcdo-
e' principes
cum. Eiaudivit Urias el limuil, fugitque, ctingrcssus nius Biacarciisis Episcopus in Vita S. Pctri Ilalis-
'E(j'!plitm. Et mistt rex Joachini viros in .'Eijy- tcnsis, apud lliigoncm Porlngall.iiscm cpiscopuin;
,:U I)
niuin, 'klnnlliîn, filium Achobor, el viros cum ro in dum ail: Qiiindccii:: memibus vix fcre elapsis cjus
\E(iijptum, ct iluxerunl Vriam ilc .Egypto, eldu.rcrunt magister Jaccbus, ad Ccrsaraugustnm, wdiculam cxci-
Joachim, prrcussic eum gladio; et pro- larat, in honorcm Deipnnc Virginis : addiiquc paulo
t im^wl rcqem
et
cudaver ejiis inscpnlcris vuUji /V/«o6i7is. C;ctcnim posl aliain crcxis^c Br.icara* in ejnsdcm Virginis
jecit
t ausmiijralio «luam
Jo.icbimo buic <i'io Josii; rcgis, incmoriam. Emi quoqne apj robavil fcl. rcc. (ia-
icmpore altcrius Joachimi lixlus 111, iii Bidla siia -iub. dal. Uo.n. i) kd. Ociob.
Ui ias prophclavil, conliîl
lilii ipsius, ct ncpolis Josia% nt refcrlur iv Rcgum aono I loli, ubi inter aiia lucc l.ab^t Eccletia prima
:
:>beodem lliercmiic. ullimo. Qiio vidcas inter cwteras sub vocabulo B. Mnria^ : iu qua dicla
nUinio, ci
'
Uriuc tcinpoic cjusdcm transmigrationis B. Maria, aniequatn ad a'/t)s assumerctur, B. Jacvlo
.
liliiim
vjxisse. ... Majori in rolumna uppaiuil. Lt infr.T Jnibi injinila
:
. .,.
l)i; conslilulioiubus apostolicis et ordinalionc miracuta divina providcntia dietim fiiinl. Et rursus :
Mi>>.x qiias eidcm Pelro tradidi^se dicilnr S. Jaco- Christi fidelcs magnn divoionc ac veneraiione imagi-
Lus non csi ambigcndum, cura supcriusinoii&iraluni ucm rjusdem B. Mtaiff ct ejus Filii in ijuadum cnpeUa
in FL.WII LICII DF.XTIU CimONICON. 114
BIVAUll COMMRNTARIUS.
cjitidciu Ecdesiw {qua: dc vwiidato dictw U. Mciia^pcr \ Indiranim renim .\r.^p;oiii.T Bnn^faciiis , iii hisl. IJ.
dicinm II.Jacohum (ubricala, ci Cauura aiKjclicn Dci Maria;I. ii. p 119; I). Maiinis I. cap. i ,
'25 ; Mcii-
(jcuilricixdcl Viiur tiniicupata cxistit) colniilct vcncrun- (loza (|iiodlib. v; Kibadeiicira iii viia i>. .lacolii; l>.
tur, vt cum dcrotiove viaitnrc non ccssaut.
luiixliiia Marlinus Gaisia 0|piscnpiis B.ircliin. serm. 90, 91 ct
Nol;ui(tiiii) iiiaviiiic
iii Ixtc Poiitilice noM iclrirc , iOO. Mariiiiiis dcl Hio Disiinis. M:\?,. 1. ii, q. îi»,
cjiisiiiudi liisloiiani qiiasi siib otiordniaucldniiii liiitr, .scct. 4. Ildidcniiit eiiani spccialcs iraclauis dc Inn-
scd assortnrie, qi:asi rciii sibi (•crlain ct iiolnni, ul- dalionc Angolioa- domns dc Coliimna Joannes Mi-
pole iii llispania nato, iii rrgno Valciiii.T, non lonsc cliad do l{oiil:illio, Liidovicns Anx, P. Zeiicdiis in
a Crv.saraii^MJSia. Acccilil ad pdndiis laiit;r aiKioii- C(dlcciaiieis jiiris Canonici 22. q. 2, c:ip. 11. Paulu.s,
lalis orfinimi Missx aiiti(|iiissininm in radt m eccb;- Muriiliis ot :ilii. Ksl(|iic iia in llisiiania meniil.us
si.i olini caiii solilum ; ciijiis inlroitns hic cral : Ad- Chrisliaiioniin rcccplum ut Isclla in lib. Uegiilx,
,
stanic Virijiue Matri' Dci dccantubaul auijcli taudcm niilitia^ S. Jacobi , cap. 3, dixcrit; I'orticu!arii.cnte
dicciitcs: Ave, Maria, (jTatia plcita , Doniiiius tccum. en cl Hctjno de Arnyon tolencmos pot poco inriios
(.'oliccl.i aulein scu oralio t:ilis Oiiwipotens atcriie : cicrto que urtirulo dc Fc, que viiiu Santiugo pcrso-
,
/)iKs,r/i(i srtn7j/j.s.sinjfl»i Halrcm luam lUicr cliuroi iin- nalmente a prcdicnr a c$ta provincia, ij Hcyno : que
y
grtorum supcr colunina marmorca, a le ab nlto missa, t cdifico la Iqlesin dr nuestra Scnora dcl Pilar.
vcnirc, duin adliuc virercl, dqnaius es; ut basilica de Ucgi:i diplomaia reqiiiris? .loaimes II Aragonia; ,
Pilari in ejus licnorcui a protoniarfyre apostoloruin Ju- rc.T, JM prisiiegio oidciiircclcsi;i'OoncossoCx'S:iraii-

cobo, sui.^^quc sanclissiniis dhcipi lis, a^dijicnraur; prats- pusui; ai.no jicccclix, dic 211 ocinli. li:cc inqiiil Con- :
ta , mcitisct hitcrcessiane fial lUipe-

ijuiisumiis, ut cji:s j. tcuiplatione et favore ipsius Kcilisia^ qna: inlrr iitias
trahile quod fida mcnte posc.wus. Qiii vivis, clc, Idcin llitputiia^ diviiiis mystrriis et miraculis rcfulyct , dc
iiiOllcrloriocoiiliiKÎiir : Offcrl. Vo.i tnrturisaudila esl illius instilutione ela:dilicatione(testanlc liisloria)mulia
in terra nottra, ciim loqucnic D. Virgine Ca^sarouyusla: miracuhita ufcruntvr, cl principalilcr iltud mirubile
inauribhsapostoli dulcissiineintonmt diccns : EcceJnco- qucd in Viia ipsiiis B. el yloriosce virijinis , cjusque
bus locussignalus, meoqne lionori deputatus, in quo tua jussn, a B. Jacobo majore Aposlolo conslructa ct ccdi-
industria nica Ecclesia conservctur. llisioriam aiilem ficata cxsiittt , in cujus capilr ipsa B. Virijo Pilarc
ipsam lam siyli .'•impiicitaic (|uam vctrst.ilc cliaracic- mui morctim , quod .îLi a civlo tranitnisnnn hahueral,
nim, ct mcnibranarum niultam vcncrandamqiic anii- cl svpra quod cidem B. Jacuho appnruit firmaii et ,
r|uitatom rcdolcnlem, scrvant canoniciipsiusecclcsia; collocnri jussit. lijus qnoquc (ilius D. Fcrdiiiandiis
iu specialiarmario socrelo suic bildiotlieca;. Scrijiia Cailiolicus, Hispania; rox, snb daiis xii Ajirilis anni
nuiem cxstai ad fincm posterioris tomi Moraliuni l>. loOi, apud Mcijmnam-Camjii , in alio simiii privi-
Gi cgorii, qiionim siiperscriplio cst : Jn hoc sunl condita logio liac babei Sune ex catholicis occiduis neminem
:
tcrinio B. Gregorii Moralia a Taionc Ccesaraugustana; lalere exisiimatnus , apud urhem Cwsarauyustoin
,
episcopo Roma^ miracutosc inveuta. Inter c.i:iera aulciu quatndam esse mirificw dcvolioiiis sacram et antiqitis-
Ilisioria Pilaris hx-c liabel Interea revclantc Spiritti: simam cedeni, seu templum celebre purissiina; ac inte-
sancto, B. Jacobns major, filius Zebcdcei, mandaium tneraim Viigini Dei genihiri dicnlum, snb rocabulo B,
accepit a Chrisio, quatcnus ad partes Ilispania: veibum Maria: de Piluri, innumeris ei assidtiis tniraculis pra:-
Dei pra:dicaturu.<i accederet. Tunc ei B. Yirginem ^llo- fulgcns. lii ipsa ivavissima Virgo adhnc in hutnatiis
cutam inciuil in liacc vcrba Vide, ftli, imple manda-: agens, Ilispam populi miseratn, nondiim orthodoxa:
ium Magistri tui, et in una civitatum llispania; ubi Ma- C fidei lumen inluentis se D. Jacobo et circumstanlibns
jorcm iiuit>erum ad fidem converleris, ibi ecctesiam in mirum in tnodiim super lopideam Colitwniim corpora
mei menionnin, prout libi monslravero, facias. Cnm liler videndam obivlit. Vnde cuvciis Hispania: populis
veio ad llieri ripam C.rsaraugusia; pro moie orarcl caca gentilium credulilale obduratis lux salularis
Apo-iolus : 7/1 hora ipsa media: noclis, audivit vocet exorta esl. Qi'0 tamen in loco rcticla, ab cadem imnia-
Mujclortim cantaniium : Ave, Slaria, gratia ptenn, Do- culata Virgine Columna ct desuper candida ejvs
, ,
minijs tecutn. Ipsa vero B. Virgo in liunc niodiim de effigie, ab ipso B. Jncobo el ettm scctaniibu» Sacellum
Cdlumna ad aposlolum nllocula est in li.xc vcrba :
ibidem pcrcvigtium conslrvclum fuisse asscrilur, quod
Ecce Jacobe, fili, loctts signatus tneoque nomini dc- , primuin Ecclesice tiomen in Hispania oblinuit. Atia-
putatus, in quo in mei memoriam, lua induslria, ttiea men crcsccntc cutti lempore devvtioiic , piisque larrfi-
Ecclesia conslrualur. In quo prcescrtim toco, precibns tatibus suffraguntibns , domus ipsa , vt lantce Beginnr
et teverentia mea, siijna el mirabilia Atlissimi virtus Patatium decebat lovge quidem atnplificala csl , ct
,
opcrabilur, illis nimirum, qui in suis nccessitaiibns (andem inslatum, rfuo hodie, esl adducta, clc.
mctimimplorabunl auxiliutn : Erilque Pilare istiid in Acccdat siatnUim scdis Melropoliiancc C.TCsarau-
loco islo vtque ad finem tnundi ; il Christum colenlcs gnsiyc anno mcccclxxi die 9 Maii pronmlfiainm :
,
inhctcurbe nrtvquaoidcficicnt. Conspice quinimoPilare Sosigilur Petrus Michuctis , Vicarius generulis pro
hoc inquo sedeo ; nam Filius meus, et Mayister tuits Reverctidissimo Doiuino Joatine Adminisirulvre pcr-
p/r manus angetorntn itlud transmisit ex alio, elc. peluo Ca:snrunijusia: de consilio el assensu lolius Ca-
,
Loiiguni c>set, el operosum valde , omuiiini »u- pluli; Coniiderunles qttod pitmam hujus Civiiaiis
ctorum verba roferre, «|iia; ean.dem tradilioncm do- Ecclesiam ipse fundavii (loqiiitiirdeS. Jacobo) ct sua
(UcriinJ : de inimcro si<piidcm eorum sunt Gualber- " pnrsentia verbuin Deiin liuc prirdicaviturbe, ejusdem
lus Fabricius Cisterciensis in Cliron. siio, .MariniJiS gloriosissimi Apostoli natalitium diein, id csl
xxv Julii,
lib. V, cap. de Sacris ardibns, Vjsaeus auno xxxvn ordinamusel staluimns, sub solemtiitate sex cupparvtn
et XMV. Boiilcrusi p. Cbron. Hisp. c. -2'j, Daniiaiius in Metropolilana Ecclesia Ccesarauguslana, perpetv.s
3 Goes ii! Goiioalogi:i Kogum Hisp. lomo. ii Ilisp. temporibus rclcbranilum. Et licel in ca:ieris Oaavis,
Illustrat;c , Stcplianus Garibay in compcndio bist. Virfjinis officiuin proptcr solemnitatem augcndam coni-
Ilisp. lib. VII, cap. 3 et 4, Mi'rales lib. ix , cap. 7, muni:er omiitatur, in his lanien (Bcati Jacobi) ch
Boman. lib. i, cap. 3, Liidov. dc Esirad:» , abhas tiumoriam oppnrilionis, qua adliuc vivcns hoc in ciii-
Ilorteiisis , lol. 1 12, tianisins lil>. v de
II p. Kos.irii luie eidctn Apostolo Virgo gloriosi.';sitna apparuil, non
Deipara cap. 21 .\ud. Bctcndorpius de Appuri-
cl 2.">, duxinius onitttenduni. Ladcm sedcs Arcliicpistopalis
lionibua rpiriiuum, cap. ii. Tliesi 207; Tbo. B.'zius cxemit domum Angclicam dc Pilari a (.bariiati\o
liiiii. 2, l. IX, c. 6, num. 12, D. Laur. Padilia, ccn- subsidio dari solito a Pr.xlatis pro possessione suae
luria 1 ; Gundisalvus !!!esc;is in Ponlific.Lnaysa in digiiilalis, rcddcns iali(ii(;m, qnia consial ijuoil dicta
nntis ail dccreiiim Gundemari Garibay ago.is de
,
Eiclcsia in qiin ijloriosa Dei qenitrix Virrjo, diiin ni
Alpbonso Navanai Bi ge, c. 7; Hicn n. Blanos p. iii, hnniunis ugcrcl, B. Apostolo Jacobo supcr Pilure niar-
cap. 145; Pradcs lib. ii , cap. •')
, § i; Zuriia 1. i morcvm, Angeiicis man.'jus dkporlatum, apparerc di-
; , :
1« FLWII LUCII DtXTRl CIIRONICON. !I8
A. C. 57. Mulla qiioque iniraciila patrai : Yiituic vcro sermunis feroces HispaDOrum ania)OS a«lA.I\.7^8.
ad suave Cltrisii jugum adilucit.
Muiii ibideiii JnJxi convcriuitiurex duodcciin Tribubus Iransmigraiionis ex Babylonia,

qniljUa et ilii iunc prx-iiicavil.
gnala est elc. Ocmiim eoilein liahito icspectn cnm

, ,
Hierusalcra niirnbilis,
hujis Ecclesiae de Coluinna cuin Boiiius jiidic^; Viigiiiis,
de jurc piaceJontiji
Te jirte soli.s cubiiûlis,
Episco|iaiiijus icgiii Ar:tgoiu;c, Caisaran^nst:o. agc-
tlegil ii-ba Genilrix :
lelnr fuil lala senlentia aJ r.ivorein ipsius ab llln-

,
Ouaj gesbil ahno in utcro,
slrissinio Joniino Jnsliiin Aragonuin , D. M:irtino SuQiaii Tnndnlis Filiuin.
lJ;i()tisl:» Jc !a Nuza , et ab cjnsdein rogni Cousilia- H<£C nam Jacuho Apostolo,
liis, paiiier(|uo doctissiniis \iris Joannc Cleinenie Kl siio C<inbaiiguiueo
Roineu, Maiflia;o Dtz:», Polro Hicronynio Mendieia, vEJem jubat oiilicero

Manino Michacle M.irtini de Villari, aono
Jiuliin, ei Cunelisinan?ntem sa>.culis.
Osleudit illis- liilarcm,
wDCv , ciijns sciiieniia; moniia typis excnsa fncrc Suuqiie n:iluliliQ,
Mairtii apuJ Lud. Sancium, eodcm aiino Tjus v<to :
r.once|.iionis aurcae,
fnit causa pijccipna Oblinet eniiii (Eccle.-:i;» de Pi-
,
Tuuiplo in;iiioni EucoiDia [Al. Encomiaj.
lari) ex i\ccpti-.siina omiiium licciesiarum pioesertim Coiice|ilionis liinc rliein
islius (implissiniw pyoviucid' iradilione a Ponlificibus , Jacobus Ui:>[iaDOs docet
iuis non approbala, inicr omnes Lccleiius mnndi
scinel Et pradiial (Cfu ca?leri)
velnslaus , et exccllentia' Originis pr.maiu^n : aique

,
(Juacumiiue labe liberam.
Hinc ni05 liuliot r<riiicipiuiH
idco Ciesarniigusta vere ac jurc (iloriari pjtcst se pri-
Hunc cclcbraridi jugilcr
mam non solum in Hispenia, fed in nntvcrso orbeCa- l'o|iuSis Iberis diein,
iholica fulci, fidcm ci arani lenuisse el exslitissc : ifua: Qui durat usque bodie,
tinfjeiicis vianiius jusîi Sacralissimoi Reylim Virginis Hiiic el vocare singulas
])ei ycnitriiis, dumadkiicin linnianis aijerel , auctorc B Episcopalcs cathedras
/). Jacobo niajore, Cltrisii aponlolo consobrinoquc Hierusaiein, cl ab hac doino est
crccia (liit. Addc etiam testiincniiiiii S. Bianloiiis iii
Factum vocnndi iniliuui,
graiidis a|iiiar|lio
a:IJiti(>iiibns ad MaxiiDnm , qnod inox atrtrcinu.'^, ct
Jjcobo lacla primilus :
<'nin cu :ilieinm Jnli;uii Aiclii)iresbyieii S. Ju:>tic Anno noiio ii igesimo
Tolclaiiip. Niinc taiis sii Aimonis vorlia rcfcrre, mii Nalalis aluii Oouiiu:.
llpriii! an. Doin. S70. Ilic. in lil). i Traui^lat. S.
Vinccnlii Mirlyris cap. G. ciiiii pr;viiiisis.set Aiidal-
, Qunc aic de conceptionis resiivitalc dicunlur, ne
Juni nionacliuni reliqnias S..Martyris Ciusaraugnstain locum istiitn oneremus, rcmiiiinins :ul oimuin 300
usquc iransporlassc aiin. 855, subinlert: Senior epi- ubi cnm Divtro e:i de re ag.-ndnin noliis erit. Omii-
scopus ilupens, nimiumquc adnnrans, et astimans oin- limus paritcrquod idiMU Maximus in Chroiiico suoad
iiino, quod esset plane aliciijus S. Murujris corpu$, aminin Cbrisii 571 liJeni f;K-it ejusdem veriiaiis :
jussit illudauferri, alque in Ecctesia B. ilariu.' scmper Satis nunc sii abuiiJc ostendi>se traditionein funda-
Virginis (Je iMan), (fua; csl niiiler Ecclcsiaruin cjus' lionis Ecclcsix de Colnmna, de qna iiiinc sermo est
Hem urlis, venerabiUter recondi ; m quaolim sub V'a- Deapparilionis vero hujus (jualilate agcmus
;iuciori.
lerio Ponlifice idem tlariyr strcnuusiiue atltlcla Ar- ad annuin 37.
chidiaconii (ircein insignis lcnncrut. ûo loci Incu- i. Midta quo(iuc miracnla etc. Muita miracula
,
lenter allirmai , vam Lcclcsiam suornm proirogaliva opcraium fiiisse in Hispaniis S. Apostuluni i|(iibiis .
incriiornni lui^s.: CaUicdralcni , lcmporc S. Vin- suam prxdcalioncm conlirmabat, nefas es' dubi-
cenlii, ciMalrcnicxicrarumcjus urbis Ecclesiaruin, n lire cum de uiiinilMis aposiolis scripserit Evangc-
:
uipoteaS. Jacobo apiotolo co:i.->lnicia. nutemprofecii prw.licaverunt ubiqne, Domino

lisla,///i
Vcrnin iie i.oliili^siinuin antii(i!itatis nioimincntum coopernnieet scrnionein confirmantr, teqHeniibus siynis,
di'pcic:it, piacet dulce E|iigraiiiina a D. M. M.ixiino, Qnx auicm fncrinl casigna, h:iiid dnbium qnfi) e.i
<J:i-saiaii;.(nst:e antistilc, anlcmillc :iniios conipiibiiuni qn;e priCiniserat, lintiuii loqnentur notis^ seipeniet
liQC in.crcrc. toUent, elc. Adinirandnm sane signum fnii snscitaiio
antiqni prui licla', i|ucm in c|iiscopniii Hracarenscin
Pririia lionius M:irix sacrata est dicla Colunmae, constituit, intcrlJiros nlninbeosqui in Monte sancl>
Uaiic fadeiii J;n;ol) liadiiiil .ilin;i l';irfiis.
Graiialensi rcperti siint, imus esi de Vita, percgri- ,
hic jicercLdiviiii siiniii;! vcrbi
("uiii priinuiii
1'raMo sacer, lustrans o|i|'irla Ibeia liJo. ua:ionibus e: miracultt S. Jncobi : .luriorc S. Caiciiio
Aslilil hic Geniirix hoiniuisiiuo Dciiinc verenda, ejus discipiilo, qtiem tamcn Jabit Dcns aliqnaud.i
Mv jubcl in maj^Da surgai ul urbe ilomus. iii luccm proJirc. Jnlianns qnoque in lihron. iinno 3(»
Qine ci'U prinia foret prae cuiiclis sedibusuna

, agens de monumciitis Tolel:inis, li:i;caii: 7n eodcin
l iidique collecli quam pelereni iiopiili. nrchivo S. Justce cst historia Lilina dc Vila S. Jncobi,
do;iius oxcelleus, magnorumque aula beata
ubi dicuntur niaiima niiracula. Dc quitniS loqaeiis
C:vlicoluiii .îbi ()uaiii Farcns
dcligil aliiia I
S. Noikerns in sno M.«rlyrologio,i:!qiiit »lie :2o. Jnl. :
]ii lcrris C(i.'lum, uinquam,
si qiiis dcsiiicral
Olffrat hicMalri vola preccsque Dci. Ejus corporali pr(sscntia, alque doctrina d siynornin
Expfrieiiir cnim hic i)raseiilia niimiiia Malris, cjficacia, tidcin popuii ad (.hristi fidcin conicrsi rcfe-
Kcbusiu afflictis hinc fcrelauxilium. rnntur. llcJuc iii meinoriam lestiiiioiiiiiiii .\tiasiasii
loLTOssisii.mor etsubilo rovcrcniia surgit Syn iyla\ quod supra n^lulimus, Eccii c.pud eos mira-
Malris li indc loci, Calicolumquc tliori. D ciila, ijiKV liomiiies uttoniii stupcbant, clc.
Qoid minim donius h^ccdiviua; iiuniiiic Matris
5. Mulii ihidein Judwi, eic. Egcral hartcnus Jc
Plena soluin inovcal?nani movci illa polum.
convcrsione aciililiinn, nuiic anlcin Je Judxorum
M. Maxiini cst sequcns Hymiins dc domo
Ejii^^Jcm in llispaiiia dcgeiniuin convcisioiic. Jiidacos a Sane
H. Virginis dc Columna. mullis aiinisaiilc U. Jacobi |^ra>dic:ilionein in liis|'a-
nia habiiasse niillaionns xidciur ncgari posse , cuiii
Cies;irauûsta) dccus,
tl dulce pairociiiiuiu innunicii iiqne giavissinii ^'nitores id coiilileantnr ,
;
Ccntis Ibeiae columeu, ut ev supcrius Jiciis manircsiiim est. .Neino eiiiiii

Tenipliim ColimiiKe immobilis. bacienns in dubitim verlii, qiioJ apostolns pr.xdica-
Oux- diccris i'iusomiiibus veril Juiiicis in liispaiiia iiu n ni.no synigogas ali-
'
Sacris liiciis scdibus, quas ipsorum usque aJ lcrJinaiidi Caihoiivi tcm-

117 FLAVII IICII DEXTRI CUROMCON. 118
DIVAHU COMMKMAUIIS.
pnra srinuis pcrsevonssc a qno t.indcm al) , llisp;»- A !;»•;<. ;i , (ilisodii iicnmi iirli'm , oi posl (hios Qniios
iiia cj(!( li fiicrc. Oiiod |'i;(:!er relalns ilii, di ( uil niistillo .is ccpil cniii, i.i<tii-.iii:i r.iiiio iiii(ieri>i:i) i(';!;iii
Cntivlus II iii liuiiiiiia di- S. Jacdl.o dicens : CiiiU.tHU Scdtcii < !i (a|>li\u.i',i> i>H^M;snloiii , (|'ii luii \'.)
ritlas, viciilos , cl cuslilltt. iiKiieilicns juiJudticiinn ic.,;.i .N.i'n!(.l:nduiios'ii ,

n' c.vi^c^-sc d
ttjnngogns, verlntiii Uei pnciHians. (Jiiod ij;,!iir (liiii- xwjhiieiis l,'Ji;lS. Ciim '.rîiur in:.'i i'ii:ii:iMi c!
v.
faliir a iiuiiin^d.uii csl, iiiii liierint ejiiMiiodi Jiid.ri ? seciiiidain captivitalcni llirrosfMymoriiiii sclnm iiitrr'
Uiiile, cl i|uaiiilo iii llispatiiaiti ( oiirosoi iiii? Oca cessoriiil rnmi , coiisciiiicii'^ csi ti; .Wil.ucliJnlond-
iiire Floii.iiiiis (Ic Oc.Tiiipo , Sicpliaiuis Gaiil.iy, ol sor baciciitts 'ryriiiii iion cbscdcpl, (j'ii|p(! i:m iii <
Joaiiiiis Mariaiia iii il!.<-paiii;c Ciiionieis iii ea suiil cpis obsidiiine 15 iiiicgrns iiisiiiii|isisM' <iii ;iiiii Ulis"- .
si-iilenlia, ul asseiai.l, Jiiii;i!os illuc additclos a ryr- dit anlrm Tyrtim, iit pliiriniuiii, :iiiiio s ij-icmi, o j i
ilio .'cu Nai)U/..iidaii cl.i^îs âliucliodotiosKris, rcL>is devid.im Ilicrosolymam, vidcliccl ::ii. "itl icgni sir :
ll.iliyloiiis , pra-lcdo; liiis.^-cîtu' c\ iliis i|iii iii IS.iliy- naiii ipso aniio captivil:itis sciund.c , cl umiccin (»
loiii.iin capiivi diicii stiiit , ieni|>orc li.ibyionica; ca- prioris comminatns est I)oiiii'nis pcr Kzecliicli m
ptivilaiis. Fjus ilinciis lacii a âbuclK.donosur iii 'J yri intcrilum. Kt fnctum cst uudccimo nno (sciln l i i
ilispaiiiani auctoics sum Mcâsthenes lili. iv lleriim rapiivilalis ipsiiis rropbcla', qni cuiii Joa( Iiiiii c.Tpin-.
indicanim J<i.M>|diits lib. x. Aiiti<|. Jud. cap. II cl
; fuil) , fiictut cst strino Domiiii ad we diccns : krcc
lib. coiilia Apionem; cl Stialio Iili. xv Ccograplii;i', ego adducam ud Tijrum âbuilfdoiiosor iriic.ii l',n-
sccuti Mcgasibciicm,(|ui ciuilendii ( ap.;d Jo^cpliiiii.) bglonis [kzccli. xx\i), etc, liiiia scilicetsubsaiiiiab.il
SHbjuyatte cuni bonain pnrtcm llisijania', el ( apiui casum Hierosolymorum. Coiisiiinpsii ;iulcm ia olisi
SliMboiiem) nsquc ad colnnniat llirculis pervenisse ; dione Tyri 13 ;miiios, ila iit jiiic a Domiiio pi'i Ktc-
gnoiitqnc ciiam Teorcinem ( ICi;o Tarracoiiciii ) illum :
B cbiclem c.ij). xmx dicium sil Fili liominis, ISubu-:
lumen cxercitum c.r lliipania in 'lliruciam Ponluniqiic cliodonosor rex Bubijlonis scrvirc fccil cxcrcilnm suuiii
deduxism In eo cvercitu imillo^ Judxorum dedii.\i-se
. scrvitutc mugua advcrsiis Tijrn:)! : oinne caput dccal-
Nabiicbddonoiurciii iiemo iii'i;;il. valuni, cl oinnis liumcrus depllutus etl : nbi 'I iieodn-
Erai luic apiiJ llihpaiic::^ rccopli^sima asscrlio ,
rcti;s ; Commouitio diutina talia facere coitsuevit, as u
niliil linicn iia coiistans cuiiuiiKpic, iii qno nov;uiiiii sa'pe culcm dislralicnte, parlibus dlis qmr nudit: nicm-
riM iim ciipidi aiisaiu dubitandi iion invcniaiii. Ncgavil bris corporis propositiv sunt. ll.ilicmus jam 35 annos
iti crrcceiitioiesbaiic; iii iiisp:iiiia> ^.ihiKliodoiiosuris rct;ni âlnicliodonosor , qiii cx il) cl 1.5 fo:iic-cuiil,
piolcctioiicm Abicrcic- li!). hi Anliqiiit. lii^p. t.ip 4 .'-l.iiimpcrrcxil iii .i^^gypluin, c;imquc subjicil, sicuii
(/( /if/./MJ.s Hispaiiia'. Coiilr:) (inctii 1'iia'da itisiiircxii DcMS illi pr(iiiiiser;a orc Ezccliiclis qui posl ilia
, ,
lili. IV (le Kebus Saiom. rap. H. Scd itoii dcrnil (iiii vcrlia. Oinihs hnmcrus dcpilatiis esi, subjnngti l.ccê :
iihtm coniia Pined;i:-i dcrciiderct , nam M;i!itiiaiii.is ego dabo Nabuchodonozor in lcrra A^gijpli, et accipiei
in suis .\iiiinadversionibtis ;id liistori;ini .Marjar.:i' , multiiudineiii ejus. Qiiiiiiiniiio Jo-eplms lib. X Anliq.
(dum ngii de cap. 7 lib. i i>jiistlcm ) pi o viriliiis on- ( cap. II am lor esl, qiiod piius cnin magnii copiis in-
leodil ligincntortim coaiinunlilorcm liiissc Itloga- la.sit Ccrlcsyriam ; <//<« subacin, beilnm (jessit cvnlra
slbcncm, utpotc (ini dc rclnis Indicis incredibiiia, iil Aiiimonitns ct Monbitas; ct his quoqne perdomiiis
noiavil IMinius iib. vicip. 17, sinpscnl, cl ipsi Stra- /tgyplum lioslHilcr csl iinjressns. Occiôgue (pii tuiic
b<iiii noii priibctur. Sirabo cicnini iii(|uil : Mi/*!. qui- rcgnnbut, ct alio rege consiilulo rcpcrtas ibi Jndao, ,
cnmque de liidia so^^p.^^cruiil , pleraque iiienlili suiil rur.sus capiiros in niiLyloium oiduxil. ^Juis ncgct
prte icH<iui.s Diinuiicus, proximc Mcijastlicnes. IJ i cnim C uniini aiitiiiiii ul minimum in lot regKtniliUS dcbcl-
sunt, qui in auribns ciibanlcs nniibus carenles , , orc , iandis cl pcrmcanilis iiisumpsissc ? Eriiquc 54 cx-
unoculos, lonijipcdiS. digitiî iciio aversis praditos re- plelusrcgni ipsins. Evaclo aiitcm bieniiio, ftost AL-
fcrnnl, cic Insupcr gravissimi aiictore>, (pii dc aciis {?Y|ili popii|;iLioiicm (ail Josi-plins lib. iv cap. li ),
.N;ibi!cli'idoinis<'ris Si rijisci tiiil ( aiuiil illi) iiiijns :i(l- [Saliticliiidonosor vidil soimiiiiiii illnd ndmirandiim ,
vciHusiii liispaiiia:ii iion iiicmnicruiit. liciosiisCbal- qi;od Daiiicl rCferl cap. ii .In anno ^lrcgni yabucUo'
d (Us apiid Joscpiiiim !;b. i cuntia Apionem , (.le- donosur, vidil ]Sabucliodono'or , elc, iiiii vcrbum
iiiens Alex. lili. i Slrom. Tcrluiliaini» lib. adversus illnd in anno 2 regni iiiln|urlalur llieroiiynuis ex
Jiidaos, el Knscbi'ts C;csariensis iib. dc Tricpar. n
Uvhv.i orum anctonialc, ul idcm sil atque anno 2 rc-
Kv;»iig., moius asseriioiiibus AIcx. Polybisioris el giii .cjiis super omnes Barbaras nalioiics, Agyplios,
Allai. Acccdil «|iiod Aci. 11 iiilcr iiaiioucs omnes Mo:ibiias, eic. Nccessum ."ûicm esl allcrum addcre
iiiub: Jmbci ad (licm lcsltim llierosolymis coiivene- annuin, ut dclur locus convocaiioni oninium saira-
raiil, non poniiur llispania , iiec Philo dc IcgDlioiic parii;ii, magislratiium, jiKlicum, dticmn, lyrannorum,
ad Caium in C;italogo proviiiciarum , quas Jnda;i in- pr:i;i'cciuum , ci umnium |irincipum regionum , ut
colclianl, ejiisdcin memiint. Dcnique n(>n vidctur convenirenl ad dcdicationcm sl:itu;e qu.im rcx cre-
cimi divinis oraculis slarc pioreclio Naiincbodono- xcr:it (cx Oaii. c. iii), el c.-ûnl ouanni rcgni ejus.
soris in ilispaiiiain ; naui lioriaiiiis , Mariana el Visa aiiiem aiiera visione, de eo qiiod inlcr bcslias, ,
so( ii asserunt (ibsedissc Tyrum pci 13 aii. ( Id (jiiod rcgiio cl tonsoi tio hoininiim privalus, cial viciurus,
dociiil Joseplius Iib. x Antiq. c;ip. 15 cx IMiiKiSlralo. qua- pobt (inem mcnsium 12 contigit ( ul Dan. cap.
el lib. I conir. .\inon cx liistoiiis riKX-nicum , ulii pv IV bipiiiur) liuiil 50. His ;idile 7 tempota cvolula
.
obulo yabucliodonosor oisedii

lc;{ilur , sub rege llltobu suiier cuiii , (ptando nim bcstiis dem(ir;'tus (ciiuni
lijrum iinnis 13). (Jiiin vcio lyri libcr.ili liiisM'iil ab quisi bos comedii, ct l:iiKlem rcsliiutus iii rcgnuni
«ibs.dion: auxiio llispano)uiti , (|U!)ium picri(|ue ab suiim (licm clausil cxircmiim (piu; sunl aiii 7 aiiiii :
ipsis desccnderaiit , inde cvcnissc , ul conlr:i ij»;?os jiixla intii|irctatioiicm Tcrtulli;ini, lib. i de Poeni •
vindici.c cupidos cxpedilioncm Naliucliodoiiosoi pa- tetitia, ct Jiiseplii lil>. x de Antiq. c. Ti, simtil oiu-
rassei ;
quo (cnipore muUos Jiid;cos secum asxuinpsil, iic^ conlicicnl 43, quos anm.s rcgnasse N;ibucbodo-
in llis|)anianiqiie dcluiil. !I;cc iiaque coiistare non nosoiem relcil itlem Joseplms c. 15 sequeuii- Nul-
posse iiide pr(»baiur, (piia tottim tcinpus vilx ipsius liim igiliir lemjius illi siiperest qiio iii llispaniain
e.vactissime in saci is iitlcris pi-rjicnditur, ei :issignaii pioficlsci posscl cimi Jiid.cis. Uiotnillamus iioii ia-
iioii polest aiiiius in qiio ad Hispan:am divciicre cile redeitduin, rcgem D,iliy'iOni;c cnLiiias JuJxo-
t
possel. âiiKpie ;iiino 8 regiii siii tacla sibi IVuUala- rnm alidu.xiise, ul jiroîociam receiis cxpnguaiani
ria llierusalcin, :i(Iiliixit Joacbiin regcm secum in l>a- exiolcrcnl : (|uo iion (iiiidcm captivos rebelles, scd
bylonini; ex IV Ileg. xxiv illis vcrlns, Snsccpil cum lidissimos subdilos milti oporlcrel. Ikec lcre illi.
rcx Bnlijloiiis nnno 8 requi mi : Transiulit quoiine C.itcriim lamcisi suis am l'iribus lci;i bcc torlissi-
Joiicltioi in Lahjliniein. Kiirsiis cum poat i) aHtios Sc- ma vidc..iitiii r:icilc laiiicii ciit nobis niiivcraa con-
,
Uccias, (lueia ipscrcjjem cousiiluerai. ia cum rcbei- Iriiigcio. yood (;niiu .Mcjiathcui ii'ji) udhibcaiur lidcs
119 FLAVII LUCIl DEXTRl CHRONICON. m
BIVARII COMMENTARILS.
in cinnibus , non toUit fjnin admidi ilebeat in rel)us, A sini. Quinimmo de universa populi inuUlliidine quae
quas ipse vidit, et niliil Imbent incommodi , nfqiie c:ipliva dur.a fuii ( exceplis pncdiciis 7,000 betlaio-
nionsiri. Unde Josopbus, qui nionstra ejus deridet, rnm etarlificuinIOOG),nondicitur quo locorura trans-
profeclifinem Naliuchodonosoris in Hispaniam non iata fuerii. Quare deipsnmulti in Hif^paniam abdiici
lejici!. Demus deinde ejns non meminisse Bero- pnluere. Deinde intersiiiio illo 15 annorum quibus
snm ,Tcrlullianum, aul Ensebi-mi : al si non ne- Tyriim poslea ob^cdit, quis non videat poinisse
pnnl, minime obslarc nobis polcrunt. In die autem ipsuin curn niagna gentium suarum ropia , obsi-
,
Pentccostes adfuisse Hicrosolymis Hispanos inter dione nondum sublata, in Hispanias per .Mediicrra-
omnes naiioncs qnrc sub coelo sunt, superius do- neum mare conscendcrc? quo non sohira Ilispanos
ciiinins ct nolari al) Evangelistis sub nominc adve-
: compesceret, ne Tyriis iierum ferrent auxiliuin,
n«rum Romanoruin id quod Josephus Judseus a : sicui in priorc obsidione feccrani sed eliam de ei* ,
Baronio relalus, anno Domini Ti, num. 30, luci- vindiciam sumerei, aiqiie iu regiones eorum vastis-
dissime tesiatur, diccns Rcmnnorum ctemeiitia : simas mulios Jud;vorum immilteret pr3e?ertim no :
cunctis non juirvulum douum oppellaiiomi suco conccs- lania inimicorum caicrva in suo rcgno degeret. Ti-
sit; non solum viris singulis , sed ctiam maximis gen- mere eiiim prudenlcr rebellionem possel , si ipse
tibus in communi : Hispani denique antiqui , cl Tijr- cxtra Babyionem cum omnibus suis copiis per 13
rhcni, el Sabini , Rommii vocanlur. Et Augusiiiius, annos agens toi Judaeorum capiivoruin millin in
,
Psal XLVUI ail Omnes Romani facli sunl

in "*'^''' :
el , rcgno ci domo stn relinqueret. Ut omillam potoisse ,
omnes Homani dicuniur. Denique illa annorum et etiam sequiulibus annis mittere Nabuzardam priu-
aclorum Nabuchodonosoris consuilio ( ut ita dixe- ^ cipem miiiii:i' siia? cum excrciiu in llispaniam la ,
rim ) non esi tam justa et aequalis, ul non paliatur metsi ipse Babylone rcmansisset, et quidquid mini'
mille scissuras ci rimas , per quas Jud;ci in Hispa
,
stri ejus dc!)ellareni diccrelur ipsc perfecisse.
,
niam transire posseiil. Inler capiivitalem Joacljim , Quidqiiid antcm do tompore imnslationis Jndaco
et suorum, 9 auni inter-
el capiivitatein Sedccia?, rum iii llispauiam dicaiur consi.it omnimodis eoj» ,
cesserunt; in quibus negolio Nabucho- jiulli alieri illuc aliquûido tran-laios fuisse, id ciiim pra^terci-
donosor dicilur incubnisse. Cur tanlo otio disientus taios auctorcs Juliainis in Chroniro docuit ad annum
nequirei ad Hispanias cum Judieis accedcre ; cos S(>, inquien- : Judwi qvi de Ilicruta(cm vcncraut
nimirum cxiilarc faciens, qui cum Jo;icliimo Kcge Toletum, ccdificnvcrnni ibi celeberritnam totius Hispa
captivi in Babylonem abducti fiierani? Si objici;is niee et mundi synnqoriam. riolenles rcdirc Iliermâ-
nondum Tyrum obsedisse, in cujus lamcn ab Mis- Irm, propterca quod audiverant rcparaiidum poit ,
panis auxiliaii odium dicitur profectus, facile occur- templum iicium pcrdendnm. Et inferius, aiino 60,
ram, inde potius intenlum noslrum haberi. Nam de jaoobo apostolo , Duodecim tribubus in Hispauia
cum Josephus lib. i cont. Apion. dicai : Sepiimo constitutis ( ul docet Sophronius ) prwdicavii. Miilto
anno rcgni sui JS' abuchodonosor capit obsiderc Tyrum; ante Julinnum vixcral S. Aihanasiiis primus epi-
id vero de obsidione praecipua io annorum qua^ con- scopus Cjesaraugusl.i; cujus fragmenlum supcriu* ,
tigitpost Sedeciae captiviiatem nequeai inielligi , , allaium a nobis est , qui agcns de S. Pctro Braca-
deduciiur bis Tyrum obsedisse primum quidem 7 ,
reiisi inquit Hic vencrat cum duodecim irihubns
:
anno rogni sui rursiis anno iO. In prima autein

, missis a Nabuchodonosor in Hispaniam Hierosolymis,
obsidione auxiliaribus liispaniwuin copiis indc re- duce Nabuzardam vel Pyrrho Hispnuorum prcrfeeio.
ccdere coaclus esi, et iiincHierosiilymas concessii, <
Ca-terum ubi divinum habemus testimoniiim, qui<l
anno videlicel 8 regni sui , ubi Joachiino rege dc- tentanius aliunde suffragia qu.-ercre? Transmigraiio
victo, omnis Hicrosolyma capiiva ab-iuoia cst , lY Jerusnlem qua; in Bosphoro est (ail Abdi;<s) poasidc-
Reg. XXIV. Quo loci vidoor niilii satis dilucide de- bil civitalet Austri : iibi loco iltius verbi liosphoro ,
nolari; iion on^nes JudR',os Hierosolymilanos iu iii Hebroeo habetur Sepharad , quod apud Hebrxns
Babyloncin abdiiclos fuisse , scd dumtaxat sepiem oinnes est Ilisp.inia ut eo loci nolanmt R. S;d0'.
aul orlo mille, cuin tamen universa hominum inul- nion et Lyra et omiiium doctissime Arias Moiila-
:
titudo, quie innumera erat,in captivitatem translata niis. Qiicd aiilem Hicronymus verlit Bospboro non ,
dicalur iiiliil(|iic relicium , excijplis tantuni paiipe-

; advcrsamr eisdem (licerc enim Transmigratio, qiia:
:
ribus lerrie, i;iinetsi quo translata fueiint lot miliia in BospUoTO est idcm csi ac si dixerit
, qu.x* ad fre- ,
.hidicorum iioii assignelur : quo dalur locus Ilispa- lum scu ad Bosphorum usque est (nam freium cl
, ,
nic30 profectioni. En verba aucloris snncli , dum Bos.phorum idem sunt), nimirum qum usquc ad llcr-
aiît dc prima caplivilate : Venit I^' abuchodonosor rex culis coluinnas abducta (uil, possidebil civiiates Ah-
Ihibyloms nd civilatem ( Ilicrusalem ) ul oipugnaret slri. Ccrte cum Bospborum quasi leruiinum magn.-e
eam : et transtulit omncm Hierusalem , cl universot disiantijc posuerit Herculeum eiiam anioiioma>iice
,
princip's , et omnes fortcs excrcitus , decem millia , in intolligi debct. Arias Monlaniis inde deducit, qnod
cnptivitaiem , ei omncm artificem et clusorem. Tratistu- Uebrxi liltcris lanlum consonantibus utaniur eis- :
liiqucque ] oachim in fiabyloncm, el omnesviros robu- dem veio conson^.ntibus coalescal Sepharad, ei Spe-
stos scplcm miilia , omnes rida, vidclicetS. P. R. D. Ilispaniam auicm a Giac-
el artifices, el clusures mille;
viros forlcs el bellutores duxitque eos rex Babylonis j) cis oliiii Spcridam , vel cum aspiratione Ilcsperidam
:
cap!ivos in Babylonem. Cuin primum dicat, oiiines vocaiam , nomn iguorat. Qnod ergo apud Gra-cos
fories e.xercilus, decein millia translatos in capiivi- Spcridn, apiid Ilebrjeos Sepharad dicioportcl , nimi-
taiem, cur iieruiii enumerans captivos, non aii de- rum Ilispania consiielissimum siquidcm fiiit iiilcr :
cem niillia viroriim forlium abducta, ut prius fece- Cr.-ecos, Hebncos, elCliald.-nos.nomina propriasoluin
ral, sed septcm miilia duintaxat , et artilices mille ? differre vocalibus , cisdem reicntis consonanlibus ;
N(»n video, quo pacto nodus isle solviqueat, nisi di- cujiis rei exempluin cslo, Mithridates, qui a Graec s
ramiis , prius qmdcm dicios fitissc iransiatOi» in quiilem sic vocalur , abChaldi-is Maihredal, ab Hc-
capiiviiaiem dccem millc viros fortes, sed non assi- braeis Milbridalli ; sic igilur apud Abdiam dicenduin
}.'ti:iri (pio abducti sint : piisic;! autem notari pecu- tempore proplieli:c su.i^ fuisse jam ir.uismigraiioiieni
eos, qui in Babylonem tr;iducli fiierunl
iiari'er si : Jerusalem in Se|.barad seu Sperida hoc esl Hispa- .
enim omucs caiuivi illuc diicerentur non quidein , iiia. Acccdunl non leves conjcriurc, nomenclaiura-
7,OlO sod 10,000 virorum bcllalorum diccrcnlur
, rum pluniim <ip,.idoriim. qiue Jud.ris imposita; .«
in Babylnucm irairSlat::. Rcliquum igit;ir cst . ul cx vidcniur in Hispauia, nl meiiioriam palri.c su.c roii-
itlis 10,0!)0 primiiiii dicii'^ , ê|ilcm millia viroriim scrvaient \iiltli<cl Mavg-do
, A.ô.ilon, Jo!»l»e , .
loriiuiii 111 liabylcucni , rtliqiii .luiim, id cjt 5,000, Nobc, hcdic Maqucda Escaluna Jcpp^s, iSobes, . ,
alibi pixtcrquam iii Baliyloncm cjocti tl tranilaii iti rcgno ToICano, (|uiiiiiumo ToKluin ipsumabcis-
;
121 lUAVlI LLCII DEXTR! CIIUOMroN. m

A. C. 57. Et prxcipuc Canonicarn illis initiit Kpisiolam, qtix sic incipit : J.^cobiis Dei, cl Doinini A.R.788.
BIVAUII CO.MM!'NrARIUS.
ilcm nDnCupatiim crcdiiiir Ilc1)r;rirc, ToUdoih, qiiod A Jcsh similliiuum fade, el vita, ct viodo romerxnlionit,
significal Iribiis. vcl guiioraiioncs, qiiud in ca iirbe
'
nc si ejusdfm uicri frnler esset gemellus ; Qnein, rii
Juiinicaniin ramirnriiui distinclio niaxiinc sil uhs(>i-- cnnt, video, si vidrro iiisum Jcsum, srrunduni omnia
vaia. Ita Arias Moaianus super Abdiam , ei Mariana corporis rjus liiicainentn. Non dcfiiil qiii iil DfXtriiiii
ciiato loco. n lalie luerelur, pcrpeiidcrit, ipsuni imii dixisso, Ja-
Si quaautem discordia inlcr auctores relinquiiiir, robnm noslrum scripi^sc itlam o.anonioam epislobim,
ea cslqiiod quidain asscrunt oiiincs Judxos in llis- sed misissc llispauis, qtiod (iD(|uit) non loiiii (|iiiii
paniniu deduclos cx sola tribii Jiid.c fuisse , qiiod .ib alioscripia sil.
acriler Arias Moulanus couieiidit , ciijns snpcr Ab- (-xieriim (ut scnsuni mcum luoferam) bniid dn-
diam ea suiil verb» Oniuein Imuc vnilliludinem cx
: liiiim (|uin cjusmodi niictotcs illic trepidaverint ti*
Judivorum, qui Ilierosolymam Judwque Iribum colue' , inore, ubinon oi:it limor. Quod ul i>lanum li.ti, itiio
riint , familiis, uon er aliis tribuhus fuisi>e constans ostcnderc oonabtr :illeriiiii noii essc liaot<>iius nb
:
omnium eju$ gentis tcriptorum opinw esl. Alii autem Lcoicsia dclinitum , Jacobnm Alpltxi fui^sc cpisiMi;c
cx duodeclm iribubns orios oonienduiil, id qii0!i S. canonicic auctorcm, (|uo locus dcltir opinioiii Dcx-
Alhanasius Cxsaraitgustanus, cl Julianus arcbidi.i- iri : altcrum, ejns placiliim noii lovibus fuiidamcn-
conus asserunt vcrbis siipra rclalis. Si'd et iioc in lis innili, scd niiillisci ina.îii pondcris. Priiutim bo-
oonrordiani rcdigi poierii, si dicanius, Jndxos a Na- riiiu ceruitii inibi faciMiit (al;iloî omucs Dililioriiui
j)iiz:ird:im abducios ex Jiid;»; iribu dunnxat luisse , Caiionicortim tam Gclnsii p;ip;r lati io Coiicilio Do-
ciiin fuerint ex capiivil-ate Hicri>solymoruin post- : inuno qui halielur disliiict. 15, c. Sanctn lioman/i^
,
niodum aulcin inullos ali:irum iribiiuin illis acccs- qiinm conoiiioriim Nioxni , Milcviiani, Lnodicciii,
sissc, ex profugis a caplivilnlc Assyrioruin , sub
B Carlliagincnsis, Florcntini, oi eliain concilii ipsius
qiioruin dominio dootMn Iribu^ Israol oaplivx diiclx Trideiitiiii, qni tiabciur soss. 4, niitlibi eniin dicilur
fuoratit. Credibile aulcm esl in llispaniam coiices- facla nisi ab Jacobo aposlolo, iiiitio nuctoris co-
sisse, cum niiiilium acccpissonl dc prosperilate gnoniiiic nddito ci c:>doni plir;isi ulittir Tridenti-
:
ntiurum ibidem «ominonintium, qui duobus primum iiiiiii in c:>n()iic I, "2 ct 1 dc sncramcnto cxircm.x un-
locis sediase dicunlur ( ait Monlanus ), aUeri quidcm ciionis. Cum autcm iii cap. > suporius cita(;c 14 ses-
nomen Lucina , frequentisiimo in illis .swculis in illa sionis asseral, prouuili;aiiim fuisse per Jarobum
provinrin oppido, quod no» vcl Lurcnam, vel Sessiim, (ijiosliilum uc Doinini frntrem, certum eslo, ijon ddi-
otim Lucenliam rrcdimus; allcri vcro Toletiim ac , nire epistoliL' aiicloroin ossc Jacobiim Minorcm. illa
diMnceps Ascalonem Magcddon ct alia oppitJa
, , onnu vorbn ac Domini frnirem, noii niiillnin pcrti-
inbabitaninl. Scd nc ipiid silenlio prxtenuittamiis, iicnt a^l dciiniiiom-m intiMiiam , qu;i; crat ciroa veri-
idquod AUIias |ir:ctiixil, Jndxos illius lrarsmigr;i- tatoin illi>issacramcuii. (pix lestitnonio epiNtolx Ja-
lionis qu.T in Ijosptioro seu in llispania cst, |>os-
, cobi suibililur, ci de qu;i outu liicreticis crat contro-
scssiiros civiiaies Ausiri, iii D. Jacobo et «;jus disci- vcrsi.i. INorii il anlcin ihcologi omncs non continere
piilis implctum fuisse; ut Lyra ibidem iuicrpreiatur. vim deiinitioiiis vcrba obiicr a concilii> dicta, cuin
IIoc impletum fuit (inquil) per Jacobum Aposiolum, et dc his iion pnrcesscrit coiisiliaiio et disputatiu , ct
eju$ ditcipulos, iti fidem Chrisii primitui pradican- quod siiic prxvio sunicicnti examine niliil deliairi
tet, et colla genlium subjugantes. Quud innuitur bis potest.
qnx proplieia siilidil ; Et ascetidenl Salvalorcs in i)uo vcro cuin lixreticis in F.cclcsia hactcnus dis-
Montem Sion judicare monlem Esau, et crii Domino
, C putatn sunl ot defiiiita, circa hanc epislolam, niini>
recjnum. Dhi I\. Satomoii legit , Ei rrii Doniino reruin ot essc c.inonicain , ei odiiam fuisse a Jacobo
qnum in Hispnnia. Inferius nd nnniiiii 68 insigncm aposlolo ciijus lainuii Jacobi sit, haclenus deiiiii-
:
Uai;c prophetiam expciidemus, qu.i prxdicluin ab illo tiim noii cst. Kt ba;cdixcriiu pro liis qiii putani co-
fiiii primam geniilium provinciam ab apostolis ad gnomcnfK?<ii« Dumiuiôli Jacobo.^lphxi convenire,
fidcm convertendain esse Hispauiam , qiio lectorem qiiod i;inieii siabile iion est ;
quandoquidem Juliaiius
mcum ainando. Clironisla aticlor cst cliam J;icobuiii Zebedxi oliui
G. Et vrwcipucCanonicam i//is Hn7<if,elc. Ilocmul- eodcm noiniiic iiunciipnri soliium imnio vero sub
:
lis scantialum quo iiihil mnjiis ingcssii, ei forsan du- eo qu(jqiie cclcbnitniu in llispania festuui Transla-
biiare coegitde Chronici htijiis auclore. Quis eiiiiii si- tioiiis ipsiiis 50diC Deccmbris. En vcrbi IiiijusatiC'
bi persuadcat (inquinut) doctiim paiilcr ac gr.ivein toris, duiu de ca :i};it, ad anniim 6b Ejus fesiivilnt :
virum ignorasse quod lippis ot tonsoribus iiiauilcs- est iub noniine Jncobi frnlrit Domini, quoa nomen
liim erat; prxsertim de Dcxtro id niinimc asscvc- etiam coiivenit Jiicobo Majori. Nrc niiruiii, cum iii
rare licct, cui oum D llicronyino noti viilgîris ne- Bvangelio non soitiin J;ioolius Alphêi, scd eiiam «^jus
oessiludo iiiil,qtii opisiolam Jaonl>i oanonicam, non frilrcs Simon, el 1 b;ida:us, et pru:ler hos J.icobos cl
i» Zcbedxi hlio, sed ab Alpiixi cdiiam :issoriiil in lib. Joaniies liiii Zcbed:iti, iiuiicupciitur fraircs Doinini
de Soriptoribus Eccles. in Jacobo, cl aiile itltim Eu- ei ila vtilgo nuticupatos diiccnt Maltlia:us xii, Mar-
SCbiiis I. II Hisl. cap. 22. Quaj saiic assenio com- cus III, Liic. VIII, iliis vcrbis .l(//<ui; eo loquenle ad :
iniiui Dociortim cnlctilo htijus lemporis cumproba- turbus, ecce Muler cjus , et frutrcs slabant foris. Sii-
tnr ;ncc videiur dcinccps rclinqui ansa dubiiandi. pcr qucm locuui a;êiis ilieruiiyiniis conlra llelvi'
tum sacrosanciiim conoilium Tridcniinum iJ aiiir- ^ diitrn Itestat (in'{uii) ul fralreseos iniclligot apiel' :
maverit sessione li, cap. i dc Insiiiutione sacra- lalos, cognatiouc. Ei su.cr Maltlixuin ait (îiiV/«»n :
mcnti cxiremx Unctionis, dicens, esse rtp"c/ J/w»- lero fralres Domitii, de a/ia uxore Joseph filios suspt-
cum quidem insinuatum , per Jacobum autem aposiu- cantur, delirunicntn tcqueule* apocrijphurum, ct qunm-
lum , ac Domini frnirem, fidelibut conimendaium ac dnm Escham uiulicrculam confingenles (ojus uxoicm).
promuUjalum ; scilicet iilis vcrbis liujiii Epislolai Kii$ aulcm frutrcs Domini, non filios Joseph, sed cvn-
cap. v Infirinatur quis in vobis? ctc. Quo ioqiiciidi
: sobrinos Snlvntoiis JM/e//i{/i))ius. Simililcr Hcda Fra- :
inodo usus fuil Lpipbanius iil). conlra Jonnnciii cpi- irrs Ihjmini {.kn) uon (ilii semper virginis Marice^
scopiiin Dierosolymiianum. Ncmo autcin ncsoil, J;i- juxta lldcidium ; ncc fiiii Joscph e.x uUa uxorcjudla
cobum aposiolum cognomenlo fratrem Doniini csse quosdain pulaudisnnt, scd ejus polius inlellitjendi sunl
riliutn Alpbxi :quo nomine tioiai iliiim r:>iiltis,d:iin csse ctgnnti : oiijus oons;iii.:;uiiiil;*iis pr;iTOg.itiv.o iii-
ad Galaias i inquit Alivm aulein nposlolorwn vidi

: iiixu niatcr liliortiinZobcdcCi nusafuil du >iiu<>bliissui8
iieminem, nifi Jacobum fralrem Dcmini. COptidininis Jai (»bu ci .JortUiiidiiab icgiiKCeioiui«l scdcspr.icipuas
'.CfO ea tli(itur faiisa. qi)i,:ii.ini cum rtfernut (
lit cxigcrc ;i Doiiiiiio, ijMod nforl Maiib. x.\ o:ip. Ncqnc
D. Ijjiialius iii (Jj'it^l. 1. ad Joannciu nposl.) tliri-^lo obii:ii raulits iiobis iii Li'Jbl(.ila ad Cal.ilas ib' cmm :
m FLAVIi LUCIl .rEXTRl (ilUONlCON. 124
BlVARll COMMLNTAimJS.
iioii ail J.>ci)biim Minori'in c<»gnon»iinri poculiariicr A fniiSfâuctoivm LoUociionis 'orclo;iiin quw iiii Iri-
inlcr oiinics nposioios fralrcni D miioi , seil cse : litinur. qni.i SS. l!(l.'fo;isiis cl Ur.tnlio, ejns discipuli,
quoii l;>inc» vcris-iimiinesl. I;;iiaiiu- :uit<Mn -oiniii li!, iioii iiie iiinorniit cj:is dfinris. Sain; i;l niilii videlur,
sc tn:ignopero ticsidorarc ioiispecliii:i Jir'ibi Miun- i 1 Cirdinniis iii-e fnnccderci , iiisi laiii diincidc ad-
lis, (|tii:i cral f.icic Cbriilo Oiiod vrro si-
siniillinnis. veiiitim S.Juolii in llispani;is .ûclor iirolilcrclur.
luibtntio li.i-c in cau.s.t cjns rognmniiiis cs^ct, i ror- <)iiarca!ii, librinn ailiniiit-iiles, limt>re pciculsi.cx-
sus noii nictninil : sm»m7iJ(T (iii(|iiii, «lesiilero vi(tt;r«!) cl'i<lciidiiin veibis, verbnm iiliid
dicnnt ab Iîdori
i7/.'on rencrnbUi m Jiiohîiii, qiii r ^(inoiiiiniHur Jii^lns, !crip:iit, Dnodcciin Tribubus quic
ni s<»liim ilixt^rii :
(jHrni rcferiiiH ClirisloJc.û similliiiinin fac.e, rtc. sinu in iti^^pcTsionc (•entiuin, atque Hispanitv Occiden-
VnliMiniis nunc inomcnin :iiJver>:G opinionis *|i..itn tulinm locoruin CcnltbHs Ernvqeliuin pra;dicaril. Scd
DiJSltT h'>c loco si>i|iiiltir, qiianvanc ni.i?;ni nMlii |»ic!- ci lioc /atflacicr loipior) lemcrt' fii n:iin si in quavis :
dcris viilcntnr. Uocnit cntn llclfca C|»iscoi»iis fi.vsiir- diflicili I';ilruin scnli-niia, licerel dcmere verlnim .
;ingn>I.Tiitis (.jni ciixa anntiin Diniiiii SO.I (locirio.i niliil ii:it»cr('iiuis crrttini, consi.Ti-.sqiie iii omnibns
it virlnlc <l;iruit) in :ul(iilioiiibns sni- ad M. M.ixi- M.iciornin Docioiuiii scrip:is ci lia-relicis concede- :
inuiii. iibi loqMcns de sno :«:vo, «ino scilicel iniser.t- iclnr r;ilii>iiabi!is cTifâ ralnmnirc. Qiia anlem licen-
bili scrvilnlc .M.iiiniiuHi llispini.i preinel»:iliir, li;cc tia iil liil tiuiic iii hidoro ii>si \ideriiit. E-set qni-
:iit : Sdcro' ScriptHnv Arabice transliiftv a prekbylcris ilcm snKii i''n'i, si ali.iui anliqni coiiiccs eo vcrbo ca-
ciilhiliciî hiibcnlnr, cl cuin scholHs ciycuiiijcrnuiiir : inisseiii, tjiKiil taiiiCii iio:i leperilnr; iniriio vero Pe-
}r:ayiiHie nnvitiH Tcsin^nruinri 1'AHinijclinni ; lipisl'- , irn.^ di- F'o!ilidnena Sulniaitiiniis Cînoiiieus conlulii,
liv l*niili F.pi.^-lolii Jncobi ZJii.-wi
: niiisit ail liisjh'- , J!!S 11 1'liilini»: II , r»c_'is Callioliri, iS vcinsiissinios
»os ex ditrftersione JuJivos jnni convir.ios : l\i''nlo'<r
U I (i'Hcei, ci si îliquocoriim dcltii^scl, band dnbiitin
iii
Vclri, l*iiii(i, tl Jndiv, iimc ^ciiiccl inisan fnii aU oi:i- noiassci (piud l.niicn niiiiitno fccit. Rl ipsc
iliiiil :
nci c.r Jndiiisw.o, prtvciiinc (unicniid liispauo^.x iliio- Jo;i:it:cs Cri;il qni cndil :ic Lnny^â qui cliam Ci>r-
.
dcci.n Iribuhns coHeclos ; .\pucaliipsis &;nr li Jcinuis, rexil, ciini cxclndeiuliiin jndicaiil vcrbiimsnj/).si7, iiu!-
el iher dc Vitis Piilruni, eic. Ei idoin croili-iil. Al- !ani leciioneiif airirnul siiic co, sed solnm aiiinl, Av-
piioiisiis rc\ llisj>:iiii;i*, C('2;iion!cnio .S«/'it'!Js, ac sc'ili:':ur eis qui vcrbnm scnpsil alienuin censcnt. Eô
scripiuni rcliijiiii ii» liltii» T:ic<at;ri, nl rcliTl .M;t- i:tiiicii cis nun .isseiiiior, Siîl vetustissiinis codicibuj».
ii;uia in iraci. J;i»obo. Ll .|n<)d
lic I>. iiMiîi' pon- lli auicin cerliorcs fianl qiii pie baclciius anfercit-
(iciis cs! , CNprc.sso i(i Syri iiioiilcniir in cdiitoi'^ diiii»\cibnin ceiisnerui!!, Icgaiit cap. 7", nbi dc :<lio
Svri.-^ca iiiivi ;ipiiii ! reinellniin, el \V,ts-
rcstaiiicnli Jacobo :iil Si cir.iii cciisen t D.>cior sant Iik J.ico-
:
ladiiiin , ulii Sigitianius oc.s Episiolifi, Jn-

legiinus : biiin .Alp!!:r.i esse cpibtoia; auctorem, non autem Ja-
cobi, /'('.'li , Jonnnis. Isii .^niil qni lc.^lei fucrnnl si- colniiii '/ilteilaei, procnldubio eo capite ciiistulain Ja-
ycr revclttlioncm Domini ttuslri, i]i.iind>) intinnUvil colio .Alpb;vi a>ciibereiil nl lecil Hiercnyinus lib. ,
sripsnm cormn ocvHs ipsoruni in htontc Thahor. \eino di' Sciipi. Kcdes. niiiic aiiiem iiibil minus fecii ,
,
autcm ntjvcii Jacobnni illnr) l('siein hiuninicjcTian-- cuin t.iincn, si ;iliier sciilircl, nnn pr;eierirci rem »o-
lii^nralittnis !ion Aiplioei, scd Zebedêi bliuin fuissi", latn di}.'iiissimam. Vidc cjns verba : Jacobtis AIplia:i
ut doccni Maillnicns cap. wii, M;ircns el Lnca*, i\t|>. cignomcnio Jusms episcopus Uierosolymorum , so-
,
IX. Falcltir idijisnm cxprcssc Jnlianiis iii Chrtiinco ad roris Malris Dtniini (ilins nnde ci frntcr Domiai ro- ,
annnm OG bis vcrliis huodccini trihvbiii in //js/xi- : cuius (obiicr noln non diccrc cognomenlo fraier Do-
,
nia comîilulis , ut dvcel Soplironivs, prwdica-il ct C . ir.ini. iiccl oi» cct.s:ingiiinit;»teiii dicius sii lr;iier ejus,
epislolmn Cauonicnni scripfit , ul doccnl Isidorns , cl s-^d ioyivnnenlQ Justns) homo lucis , ct operaiius vc-
anlc eum nlii cetcbrcs scriplorcs llisp fii, quomm fnit riialis, lanurquc cliam sanclilalis, ut (imbriam resti-
co stvcvto connnuiti^ opuiio. ul *lissn S- Jni cbi ob hi- tnintt ejns terinlim ruperciu n:iingcre popnti. Prose-
dtro c.rpttrifdtn , a Mtlnnlio uddiUi, auitn rcro a S. (jnilur iMariyrinm ipsius, (|uod a pinna lcinpli fncrit
Scrrnun Aslurio munijcslissimr tc.iiiittKr, et alii. Satic p-a'ciii taiii-, c. qu>tl, Jnsi-pln) ie>ie, iiuilii credidc-
.si li:i'C iia sc balicnt, nciniiii iliil)iiini ly.r.n in.ii.>nani iini ob ojus nicein llicn^solymam captan» a T tt>. De
ani;ior;i;iiiMi) prir sc ffiJi Dcxlri id.Tiloni. cpi~l"la vero iicc uniiui vorbnni. Pioindt'! dubium
Vidc jain siii;4nia. S. l>idorns in lilon dc Or'.ti cl iion csi ipiin IsiditrnsDextro vncc>nuit.
obiiu l'airii!:i, cap, 71, b;cc bai)el Jarobu}> liiiu' l.c- : Mirinn aMtcni boc csse lioii dcbet, cum in Missnli
bcdcei, fraier Joaniiis, qunrtns in oriHnc {cm sriliccl S. Isidori in ipso Cicoiie ,Miss:r Jacobns Zi.bctUvi
pMcedunl iii caialo;io ;ipo>ioIortini l*.'irns, P;r.ilii«;. dicaiiir cxpre^se Lpisiobe Caiionicc aucinr idque :
el Audreas) duodccim iriiubns qna: iunt tn dnp r- iiitn scmel. Iii co siqnidcin d;ci'.iir a S^cerdcte h:ic
$inne gcnliuni scripsit, iilque lliî/nniii' OtctilenUttium Oralio VocniitciH uos nd sc Jcsum, frtiJres dilcctis'
:
locoTuin qinlibui Lrangciiinii pra'dica>il, el in Occasu siini, nijnosccnUi, qut Beaiissimum Jacobum Aposto-
mnndi lucein prtrdicaltonis infudit. llnic lestiiiionii» tuni suuin rctia romponcnlcni vi nnvi ud sc vocans,
liina iii:inifesiissimiiin cst, l»il;iriain occuiri (Oiisnc- ejus nos posimoduin spiriiuatibus docirinis admona ,
vit. liaronius iifi;ji auciore.n libri fuissc Isidoruin niqni' docet, ut poslulantes in fitie nihil li(t),ilcmus :
llispalciiscm; scd pc-rjicraii., cum in oninibiis anii- cmni incnlis dcrolione tactymis eumdem Domi-
cum
(|uis iiis>. operuiii iiiijns S. Doclori* (|!ti cxstaiil. . nvm fti-nneinus, ul poslutuiio noilra ipud Ucum, ea
rcpcriainr, c;idcin |>i:i'(littis aiit:qnilatt> cl iiisnm iil :
D uobis ohlincal ndiiupltrc, (/ii.T ipso Apo^lolo dicenle
leîiiinum cjiis p:(riniii i;no-cant S. Ildcfi»tisn< t.*jns : cognoiimus. El ni*criiis : Ortihus. Apo^^tolo tuo J.i-
(liscipulus in aildilionilnis snis ad libriiin Scripl. Kc- ctibo edoccnte pramoncmur, ul si qats noslrum indi-
clcsi;i.'>tict)rnmllicronymi, nbi ai' hitlorns pnst Lenn- : iifl sapientia, posiulci a ic, qni dns ommbns afflufit-
driim lritlr,in. siripsii opcra ci iwiinia ci noii puu- teTf ci non iinpropciasj elc. Et inlra Chiislus Dcus, :
ca,id cst, liliruin dc Onu cl Obiû Vnlrnin, clc, ct Dei Vntris fiitus,q':eni Jacobus, rcliclo valre in nari,
S. Braulio C;csaraiij;. tliscipulii< ciiam I-idfri in , lola sccutus esl uilentionc cordis, indcsiucnlcr vos fn-
abbrcviatioiic Vii;f ip i'i-;, (!in> operi cni'ii;o- cial suis inharerc vesligiis. Amen. Quique per httnc
rans ini|i:il lir Ortn cl IHtilu l'iiiru)n ltb>-vm \.in
: Apostolttm siium cuUnres Dtrmoiium conrertil ad /i-
qno coruin qcsln diqnihlcm iiuunnc cl wortcin ciiuni
. dciu, cor.ccdai vobis vann hnjiu scrcnH rcspuendo, sc
alque seputlnrain scntciUiati brcrilaU'. subnolnnl. (.tiiiin vcritnic diliqerc. .•<»««•?«, Ll in ali.i Oialionc «ancti
seiiliuni ViiiC'iilius Bclv:icciisi<, S. .Vtfoiiiiuis Siui- .I.K.olii Zel-cihci, iiiquil : Yivniii in vobis , Domine
bertns, rclms Lqnilinns.Ti ilbciiiiiis.Ziiri!:!, Mtnai.s, Jcsn , 'ipostoli liii Jiiccbl priTdicnmrnla doclriiuv
Lipomainis, Snriîs ct (|:u»t'iiioi liacti.-niis d.- S. I>i-
. {sciliccl qii.v nobis pr;vtlic;ivii, el dedii) qttihui dn-
«lori opi-riliiis snni bnnli. iHu,n cssc qui otuis teilniioni-i viduii
V) n» rtri;iiiii-'iil(» !>.roii'iis c.nitir. bciil.tin
iii iiolis ad IV April. tiicin proljai, S. Isidoiuui iiim aijua.ti>ni'cr supporiure. En oiniiis Lcclcsia ilispana
m FLWII LUCII nkXTRI (illKOMCON. 126
A. C. 37. iioslii scrvus, (lao.'<.'Citii Tribubus, qiin; sniii in dispersioiic sulutcin, <[ux iuil |)iiina A. U. 188.
Scriptura iiovi Teslamcnli, Aposiolo lanio dign.i.
BIVAKil COMMENrAUIUS.
qiisneo«kin olim nsa cst Miss.ili oc Breviario et , , A quodam sub nomine e}ut edita asseritur. Mirnm aii-
Tolctina , llisp.tiensi
liiidicqtie in cl Sulnianiina , tom non debet l>. Ilteronymum qni llispaiiias
cssi;
ronscrviit, non in anîilo. sed in lcmplo, alqiie in iion aitigii, auclorcm Gernianum cpisiobc non co-
ipso venorand;»? Missi" sacrificio iiidubilanlcr pioli- gtii)\issi«; cinn ibi lcslimoniiim cjiis cxs'arct , pra;-
lctnr, JiiCubuin patronnin suiini Zobcdxi rilinin do- sorliin iii Missa S. Jacobi /.el>cd:ei. Posl(|uani li;ec
cnisse nos, t<( $i qiiit iiulifict supicniia, elc., et qnod scripsciain, copiain inilii lecil sni Aiiolngciici tia-
pottutaittcs iu fide uihil li(fiitcmHS ; cl ifuod I)eutn% rlaiiis dc Advcntii S. Jacobi illnsiris admodum ac
vir ifui suffeil «/Moniam niin prohaiut
lciilationrm , ibiciis-iinns virl). Joaimos de Salar.ar Aribidiaconns
fueril, clc. qu:c sunl vciba
accipiel curniinm vittv ^ l!licd;c in sancia Ficniicns: ICcolesia, gavi«nsi|uc
cxpressa «ap. 1 E|>ist<ila; Can(ini(':c. Ipsnin voio ni:ig;:o|ioro suin, cinn logi quod cap. b pro virilius
fuissc (|iicni coinpoiicnlcni rclia in n ivi vocavil Cbii- < onieiidit ac erudilc dorciidii , F>pisiolam rnissc S.
stns ad sc, Marcus docnit cap. i, el Mailli. iv. Jacobi Xel»cd;\!i: ad illtim ineos Lcciores niiiio, pol-
Ad inaxinio S. (^lcinoiis ap:i, (|ni diiin
b.i"c faciel | li< corqHi; in nno codicc rcperlnros qnidqnid dc ad-
secnnilain cpisiulain scrihit ad Jarobuni fralrcin vcntn S. J;icot)i in llispanias desiiiornrc possonl.
Doniini cl llicrosolynioinni cpiscO|iunt , in confir- Itcpcri quoqiie P. Gasparom Sanclum idipsnm pro-
inalioncni doclrina; siia; alTiMl vcrba illa capitis iv babilitcr sonsissc Tracl. 3de Pia*d. S Jacolii c. PJ.
linjus (^pislolac : IfinuUiamiiii iii conspccln Domini, cl 7. Qita; fult prima script. clc. Cum D. Jucolius
exdUabil los. Notilc delrulierc alterulrum , fraires. prius ad ca:los pcr Mariyrinm migraverii , qn;uii
Qui deiraliil fralri, atitqnijudical [ralrcm , dclrahit :i!ii Apostoli seu Evangclisinc scripserint, nno deni-
lerfi, cl judical lcgem. Si aulem judicas t(gcm, iion <*s •j

plo Maitlia;o. cum coduintaxal poiest csse coniin-
factor /cf/j.s, scdjtidcx : unus esl lcijiiiialor ct jndex , vcrsia de aiilecedcnlia teinporis in scribondo. Scd
tliii jioic!)! pcrdere ct tiberare. Th aulcm quis es qiti t.iincn poslmodtim siio loco viilcbimns, Mattba-nm
judicas proximum? Tain longani episl(>I;R poriodiiin aniio i\, J;icobum vcro anno 40, scripsisse. Com-
in niciliiini addin ii, cnin ad illuni seribit. QuO'J si paiaiione quoqti<; lacia bnjus epistolai cum caclcris
cjiis Apostoti essct , liaud dtibiuiii (|uin prxMnittc- scriptiiris novi Tcslanicnii bxc vidotur prima or-
,
rel. rc< lo ipsuni dixissc , Humiliamitii , clc. Niinc dino icmporis ; n.im lioc solum videtnr in cansa
aiilem nibil tatcasscril, (|Ulninio ancrt scnlciitiairt fui.^se cnr inier c.Tleras Canonicas primnni lornm
illani, (|U3si scripiurani sacram alierius iungc au- b.iotenits in Ecclosia obliiincril ; id qnod non soitini
cioris. iii Bibliis receiis cnsis ropcrilor, sed cliam in anj-
C>iia*dam cliani snntin ipsa Epistola qu.x Jacobo in;mo in (v.italogo lil>rorum ediio in Con-
q;iis inss.,
Minori conveiiiro iieiincunt, scd Majori pr.Tscrtiin •.
cilioLaodiccnsi aitiio Uoinini 364, ubi sic leginius:
(*xoi'diiiin illiid, Jacolus Dei cl Domiiii noitri Jcsh Cdnonica: Epiuola: 1 Jacobi unn. Pctri i, Joaniiis 5,
Cliristi Sirrus, duodccim Trihubus qua: suut in tlisper- Jndtcuna. Noqnit autcm incliigi, qnan; pnvpona-
sioiic solutcm (iii oniiliani Aposiolnni ibi inlcidi- lur Kpislolis Potri, nisi qui:i prius icmporft scripta
rcre bcllac. iv Vudcbelta ci lilcsin vobis? qiia; satisrc-
: fiierit. Pra;cedunt vero «niatnor Evangolia , Acia
dulcnt belligerum spii itnin Hispanorunij.Cx qn;i infor- aposlolontm. ct M
Pauli Epistol.T, qnia snnt poiio-
nir iliiiin Jacobuin :iuclorcm liiisse, qui diiodocim res novi Tesiamcnti parics non quia ea oinni.'»
:
Tribabiis in dispcrsione con-liluiis pr;vdioyvit ad : l»rins scripia sinl, qtiani 7 caiionica; eitisiol.T. Accc-
illuseniin Apostoli liiteras d:ibani, qni sux pi.xdi- ditquod in liac epislota promnlgaium cst sacra-
calionis Proviiici;o iiicol;n cranl ; qno «ina; v; i bo ocs C itictiliim cxtrcma; unctionis (oap. 5), non vidciur
dociieraiit, scripto tciierent. Dc bis vero qux sna; aiitoin ab aliis s:icris sc ip-loribns oinitli potuissc,
pi'Ovinci.'c iion crani, n<;nio Aposlolorum ita ciir.i- uisi jani scripliiinc\sl,-iret.
bai, ne falc-m in Hltttrins mcssein iniiiero viiiiMC- Oonique quando li;cr cpisiola scripia fnii, nulla
liir ; saiisarbilraliis rocis>sc, si de sibi spccialitcr adlnic b;i;TCsis emciscrai, quia nnllam cjns tempo-
coinmissis ovibiis r.iiioiiom reddorci. (la^lonini (jui r.s iinpugnat : in aliis :tnlcin cpislolis ol cvan[rctiis
dnoilci ini Tribtibiis in dispersionc coiisiinitis pnc- iil noii videiiius qn:ire sobim coniinct nioralem in-
:
dio:ivil, Jaoobiis M:»jor fuit non nuleni Mioor, nt, sliimionom ; el ad viriutcs oinncs coinnimiilioneni,
cx Soplironio, Dorolin-o, cl Isidoro palani liot. So- l-.r.i^scrlim ad paiioniiam, ad orationen», admiscri-
pliroiiius i|iiidi'in «lc Scripi. Ecci. ait: Jacobuf, Zibe- cordiain, ad fiilcni operibns conjunclam, ad totius
dwi (ilius duodecim Trihubus qua eranl in dif,persio- «livin.i; lcgis ol)sorvaiionem, ad moJcrationem tin-
ne, omuibiis piffdicavit Kvnngelium. Dorotbx'u5 in gti3R ;dispiilalconlra pcrsonarum accepiionem,con-

S\iiupsi tit. dc (Inoilecim Aposlolis, cap. '5:Jucobns ira irani, tiixnriam, concnpisceniias nniversas, con-
liliuk Zcb.diii piscator 12 Tribubns in dispersionc tra diviics superbcs, contra dclractores conimen- :
coiistiiutis prwdicnvii. Isidorus iil). de Ortu et Obiiu dat deni(|ue cxtremam unclionem , confessionem
P.ilruiii c;'j»... scribit cadnn vcrba qiia; supra rclii- peccaionnn, et de siifriagiornm communione edis-
liiniis. Kl idcin ait Jnlianus iti (Jliroiiico aniii Gl). Al sorii. Ciuod enim cardinaiis Uaronins anno Cbrisli
VCio «le Jarolio .\lpli;ii neiiio ost qiii vol leviicr id 63 nuni. iiobjicii, S. J;icol)oin mulliim esse in bac
dical, iiiinio no<|iic :ilibi qiiain lliorosolyniis pr;c«li- cpislola.ut coiilcr;il b:cresini Magi jain onam,quiso-
c;issc, ul)i iion ag<;!i;it cum dispersis, sed cuni «ivi- [) taiii lidein ct spcni sinc operibus aiebat ad saluieni
bu.'» : (inodvoluit D. Jiiii;iiiiis Artliicp. Tol(!t.

silii Miflicoro, aiquo adooe|)isiol.im csse .\lpb;oi filii, non
suporc.ip. I. N.ilinm, ad illa vorla, Et nr.bata' pulvis, v(;ro Zebediei, solidum non est. Tuni ipiia Simon
peduin eju^, diim de c;otcris .\poslolis liac plirasi errcres huos uno ul ininimnm aniio ante discessnni
usus luii Pcirits delulit cnin Hiimnin,Jounnes /Isi.a/J,
: S. J.icobi Zebod;ci a Pal;csliiia pr.Tdicavcrat , vide-
Aiidreas Ailiuinm, Jacobns His]iitni(im , (lc. l>c .I:i- tic.*lanno (.hrisli 5.') p.mlo posl ncccm S. Siepbani,
(ol)0 :iiitein Alpiiai noii ;iit , dnuht Ooiiiiiniin lnic J.«c.jbtis ôro aimo 56 accessil ad llispanias, ci (uii
vel illiic, scd Jocobns ( lii) Mpliai cnm retinnil II ic- «riviouis) iisqiic adaniiiiiM \0 non s<',ripsil cpi>t«)t:iin :
rosoiijmis. Niiniruiii qnia sors ojns piojiria , civitis Li! vidiMS poiuissc contra illiiin crrorem scri-
s;iiis
illa fiiiloaqiie soia, Jacobo aule;ii Zol)od:oi llispa-
; liorc. Tiini eliaiii quia non cx co qnod Jacobiis iiio-
iiia soru-n^ obliîl , nlii diiodocim Trihuum liis-
in lu^rcl nccos.siiaiein bonorum oporuni cnm lidc, se-
persio dcijebat, nt jam ostcndimus. Ll qunJ muror, nocossario impninasse ibi aliquam li;eresira,
«piiliir
ip<c Hieronyinus f;ilctiir, non i(a ccrlum cssc quod qnasi nibil docerc possct, nisi contra ba-rcses jam
Lpisiola Sil cpusMinoris,quiiiiiuuioquodi/;««a6a/io cxorias. Ccrlti auoaioli cxicri cum Iixtcscs oppu-
; :
127 FLAVll LlCIl DEXIRI CHRONICON. iJ8

A. C, 37. Multos ciiam discipnlos, prxcipuos aiitcin numero iluodccim, moie nposiolico in Ilisp;vA. R.7g8.
nhm sccum porlal, Scilicct cpiscopos B;isiliiim, Pinm, Allianasium Maximum, :
Ciny»ogonuni, presbylcros : Tlieodorura, Cxciiium, Tiiesiplionlem, !<cium, Calo-

cerum , lcclores : Torqualum, exorcistum; et Secundum, lnd;ilccium, Eiiilirabium
ostiarios.
Ex liis Basilius sncccssit Peiro Bracarcnsi : Alhuiasius fiiit primus episcopus Cxâr-
anguslanus : Pins llispalcnsis.
Alios ctiam S. Jacolnis creavit episcopos, alterum Basilium, qui primus fuit Cartlia-
gini> l^partaria^ prxsul : Eugcnius Valeiiiice; Agaihodorus 'larraconciisis ; EIpi'iius
BIYAR)! COMMENTARIUS.
gnant suis scriptis, auclorcs riuoque iilaruin noi.arc A Cxsaraiigiislanus, .ipcns dc S. Pctro Bracarcnsi, d**
cnnsuevcrunl, ut cst illiid Paiili II Tiinolli ii ivx : quo inquit In srde 1'urtuensi S. Uasilium condisci-
:
quibus etl llymeutnui et Philctus, qui a veritate ejici- pulum posuil, qni illi pcr marlijiium sublalo succrdii
ilnuut diccntcs, Hesurrectioncni esse jnm factam. Lt iu scde Bracarcnsi : stibiil pio Chrislo marlyrium
illnd Pelri e|>. 11 c.ip. ii : Anduci-s, sihi placentes, aniio Dumiiii 9.*>, ilic 25 Maii qua d c iioninir in :
tcctns non meluuni introducere blasphemantes. Et marlyrolo.?io Konniifi ciiiii S. Epil:itio Anihr.sl.u
illiid Joaunis ep. I cap. n iSunc Aniidiristi mulii : epi^copo (dc qiio inlerius ageiinis) his vcrh s :
facii sunt ; cx nobis prodierunt, tcd non erant e.v «.>- In Hisfiania Sanctorum Martyrnm Epilatii Epifcopi
bit. Ll d''ni(Hic illud Jiidac, subiinroiernnl cnim qui- e! Bfsilii. Siihnudi, simdilcr Episcopi. Sic ciiim assc-
dam Siontines inipii, Dri ;io.s/ri (jraliatn lrans(eicnii's renduiii i}sse doccnl E';uiiinu> lih. ii. c.ip. ultimo,
in hixuriam, elc. Soliisiie eigo Jacolms iKKiclitis numoro 148, iibi .lit, Eintatius el Basilivs episcopi
parccrcl conieiiius simpliciier verilatcmsuis erro-
,
in Ilistmnia clarent, 10. Kal. Junii. Ei aiiti(|iiuiii ms.
rilMisoppositatn ducerc? Absii, inimo vcro cuiii cos martyrolopiiim Lcclesi.i; Piaccnlina* iii Ilis|iaiii;i
non iiolei, miiiimc coiilra liaTClicos di^puVasse do- qiijc gloriatur magisicrioS. Epiiatii sic hab 't : Ilispu-
cemiir. Adde Sinioi!cm non dociiissc fidcm ai- sprm uicc Sanclorum ejnscopGium Epilatii et Baîlii, illius
iii Dciiiii ad saiiMcm sulficcre, sed .<|)em ei tidcm, iioslri Tudcnsisque episcopi, Brncarensis epi-
Petri
qiiam i;i f-o. vi ojus pclhccm Melonem lioiiiincs lia- scopi discipuii. Aguiit de S. Basilio D. Jacobi disci-
licrcni; anogans sibiCliristi di;jnilaiein. Qiianivis piilo Prudeniiiis de .Sandoval episcopus Pampib»-
aulem ( x lioc illiid quoqiie <-equerelur, adliuc nesci- nensis iii Ilistoria Tudonsi, et Marioia de Saticiis
mus qiiid de Deo dicerei ; quia lixreiici iion scm- -n Ilistianix l p. lib. ii, c. 32.
per silii cojislant, 5° S. IMiis, Lpiscopus I, Ilispalensis ct Mariyr.
8. Mulios (Hscipulos. Circa numerum discipulo- Quod dii-cipulus fiierii S. Jacohi A| ost<»Ii docuit
rum S. Jacolii varic sentiunl auctores. 0""l-'"i anie 500 annns gravis ct docius liispan>x Hisio-
ciiim audeiit dicpre. nullum fere Irnclum lccisse ii» riographii'^, Polagius Ovctensis Episcopus, qui flo-
llispaiiia, ct ibi ad snniniiim diios Ircsvc discipulos ruii anno Doiiiini 1900, tempore Adelphousi VI, Kc-
convcrti'.sc, Atlianasium scilicel ci Theodomm, ci gis ni.>paiii:o, cujus lilicr exslat iii Bihliothcca rc-
si qiiem ali;mi. Alii ad scptem exiendunt, illos sci- gia S. Laurenlii iii Excuriaii, ol iii hihliolheca Lc-
licet qui postmodtim a Tclro in Lpiscopns elccli iii clesiaj 0\ciensis, uhi cum logit Ambrosius de Mo-
lli>pani:is prxdicalionis graiia niissi sunt, T( rqua- rales.Ciidit aiiieni ipsiimcum Panipvro Asturiccnsi,
tuin vidclicel et socios ipsiiis. Siint »iui iiovem f.i- ci Soba>ti;iiio Salinaticensi eiiiscopis et pcraniiquis
teantur (qnod scqiiiiur Episcopus Lquilinus lib. vi, scnpioribiis pra-dicius Sandoval eiiiscopus Pami i-
rap. 155) duos priores ei sepiein nunc diclos nii- liononsis. Idipsum lestatur Mîriana, lih. iv llist.
merando : deinnm qnidam diiodccim cnmncrant Ilisp. cap. 2, tihi hafc habet Prorsus qni historicm :
addcndo prxdictis alios trcs, quos Hicrosolyinis ante 500 fcrme annos seripsil Pelngus Ovetcnsii
converterai ad fidem, llcimojiciicm, ct Phiiciuiit episcopns, Juco'>i discipulos facit ; Calocerum, Bosi-
niagicis prius artihus addictos, tl Josiam qin rtcens linin, Piuni, Clirysogonum, Theodorum, Aihanasium,
hapiizatiis simul ciim ipso Apostolo capile plexus et Maximum. Pa»siis fnit i.iarlyrium :inno Donnni
<-st,atqiic liiijus phicili anclor dicilur Calixtiis 11, 00, dic i Mariii. Ljusdoin incmiiiil Calcdonius I>r.i-
P.t|)a itt lih. dc Miraculis S. Jacobi. Cxterum vcrha (aron-is apud nugonem P»Tiuga!lciisem.
ejus h;cc sunt Scd sciendum quod B. Jacobus ylu-
: C 4° S. Alhnnasius, priintis C?csaraitgusta; cpiscopu.s
r''s, fed duodecim liubuil ditcipulos speciales, elc. iiiii post S. Jacubiiin aposloium. Noiissiinus uinitiimi
ciim Dcxtro polms concortlare videtur, «|ui ait discipiiloruiii apostoli biocst, qiicm cognoscunt Liô
Mnltos discipulns {proccipuos autem numero dnoderim) III ctC:i!ixttis II alii duin de S. J.i-
Bolvacon-;i<, et
in Ilispaniam secvm porial. Ouonim lamcit \crbo- dbo Corduliensc. ei Ehoreiiso,
aj;iinl; Breviîriuni
riim iioii est sciisus, cos oniiies iu ilispaniam dc- ol fere omnia ;uiuqtii Hispani.p Brcviaria rebisius :
diixisse, qiios niiniiutn antc :>cc('Snuiii ad ipsaiiKoii- Ovcieiisis, V3S;rus, Mari;iiia, Miricia, ei cxlcri His-
verlissci, hoc cnim vcriim noii esi : sed cos in llis- p:iiti soriplores et ipse id dese fatclur in fiagmenlo
:
paniam, h'>c esi, inlra Itispaniam ab uiiu cûs pro- qiiod siiperius addnximus do S. Ptîro Br.icarensi iii-
vincia ad aliam transicns dcdusisse. qiiiciis : Jacobus Zcbedaî (Hius mayisler meus, cio.
Assignal aiilciit Doxlcr disc ipiilos Aposioli (jiios M. Mavimus in cjiis houorem cpi^ramma scripsit.
iii Ilispani:t habuil naitt de IMiileiO, lliTmogcuo et
: vcro
Incipii :
Josia, qiios llierosolyniis posl discessiuii :ib JIi-p,i-

rriinus Ailianasius noslra fit pr^sitl in urbc,
nia couverlit, liic n<m niciiiinii, cl cum solns Dox-
.4.iigon'.:n;qiie douius |>asior hoiiorilicus.
icr tol citumcrei, iienio lam diliêns hacin n jii-
dicari deb<U; ct lamfii nnlliis iliornm 0'3t dc cujiis luforius vero hxc iiabct
Apostolico S!ih Jactdii discipulatu, iiO!i habc.tmns
Miclo .iniini pietalo sonox, pr,Tsuliuc, pstrrquo,
gia\e lesiimoiiiiim. Sr.d invi^.innis singtilos.
Di-cipu!!iS Jacoui es. l'oiiliiieuin';uo docus.
1" S. Pe.rns. Bracareitsis episcopus pnmus, de
qtio saiis in sup('rior;hu-i aclum c?t; suhlaius ost Pliira de oo suis locis anni^ .12 ct .'SO. Egimusquc
I^
iiiariYrio aniio V\ die 20 Apvilis. qtio aÛ dc co supiTius ad aninint 5.'I, r.onun, 2, ubi toslim inio Ju-
manyrologiiiin Koin. Usiiar. cl alii ;iiioioivs. liaiii osteiidiiim-, Iuino oiiiii ali-s ssimt Itiisse Hie- m
2" ^. />«i./.'<;s scciindiis Dr;icarcnsis opiscopiis. ro^tdjmas nb ilispaiiis niorle Christi
Jiiil ois sii;!cr
Ljus d;s.'ipulaium no'.>luni rcliiimi ?5. Aii:isiasius Domtiii, ViJeCalcd(.iuiu.it oi llui;oi\cm supra rclatos.
;
1-29 FLAVII LICII DLXTRI (.IIllOMCON. «30
A. C. 57. Tolitanus : Ellierliis Baroinoncnsis : C.ipilo Luccnsis, Eph^^cm Asluriccnsis, NcslorA. 11.788.
raiealinus : Arc.tdiiis Jiiiiohrigensis. Oiitnes lii ex profugi!; stmt, et in itis oninibus
Urbibus, ct in aliis iiis|)ani:e; niira celcrilate, S. Jacobiis prxdicavit.
Poslea Calocerus iiruCecius iii It.^^liain .idhxsil Apollinari Kavcniiatuin cpiscopo, ct nb
illo factus presbytcr succcssil Marci.inc; ci f:icius e:t episcopus cenicaario major,
vigens tamcii.
Scpicin alii a D. Pclro crcaii cpiscopi .id Ilisjp.Tiiias rcmiilunlur.
Judxi llispani, maxiiiie Carpeiani (t|ui iilteras iiicrosolymorum PonlifKum pctciiiium
niVAlUI COMMENPARiLiS.
5^ S. Tlicodonis episcopiis successit Ailianasio in A lyrium passi sunt siib Ncroiiis priiici|Miii , anno
ejiiscopatu C.csaraumislaiio. Kjus discipiilatiim fa Cbristi GO, apiid Ponnistolam legni Valcntini urbom,
tciilur omncs ilii qiii do S. Alli:inasio :)p;uiit , (|uos iit co aiiiio ditcmns cum Dextn). Quod aiileni Iii
nuhC citaviinus , Caiixtus, Loo ci cilori, ot similiicr omncsdisciputi S. Jacobi fncriiil ilcdiiciiiir aporlo ,
Pelagius C|)isco|)Us Ovetoiisis, ot M. Ma\imiis iii ex lcstimoiiio l'oIagii Ovctensis . qni inier Aposloti
liymiio qucm de tribus prioribiis Ciiisaraiigiisl:c discipulos left ri r^.isilinin et Piuiii : Cilodoiiiiis Bra-
opisoopis odidit. Dabimus illum inrcrius, ad aoniim careusis refori Pium el Elpitliuin , cum aliis. Item
71. Dc Tlieodoio agomns iicruni anno hO cl "1, quo Eocle>i;> A^liiricoiisis, tr.uliiionc per m.ijnrinn ma-
inarlyrio cmonalus cst. iiusacccpla, liabct S. Epliruun B. Jacobi discipulum
G 'S.Maximus, prcsby tcr. qiicm eliam Pelniîus Ovc- liiisse sui.iii primum Antistiiem. Conslat aulein cx
lensisiiilcr discipulosS. J:io(ibi cogiiuscii. Passus fiiil Monologio Crjecoruni, MartyrologioRomano, Usnai-
DiiCJj in [<«tica cum Castoci .Magno, aniioliC,
sociis do, Molaiio, Galcsinio, ct abis, lios omnes cpiscopos
die 4Sept.Ai;iiiierumdccoDexioraiiiiupr.t:dicio f)6. nuincro deccm luisse inviccm socios, el simul in
7*> .S. Gnsofionits , vcl Clirysogoniis, prcibyier ct eodom loco coroni mariyrii don;ilos die 4 Marlii.
discipiiliis ejusdcm apistoli, ul latotnr idcin I*ela- Quare procniduliio cadeni (.U; oinnibns illisraiio iiii-
gius Ovelcnsis. litat. Cxlornin pradicia Marlyrologia noii assignant
8" iJ. Caloccrus socius fiiit S. Apolliiiaris primi iiioruni cpiscojiales scde>, ut boc dcboamiis Doxlro,
Itavfnnalum cpiscopi, quo ad /Kiniliam ])ro\iii(-iaiii oiijus |.Iaciliiiii ciim in tot noiniiiibiis, ct Coruiii or-
cvangeliznndam proffclo, iiilerim Cntoccrus prcdnjier diiic, loco, olgciicic niortis ciim ciclcris convonial,
Uavcniuilem Ecclesium onberiiavil quod in ojus Vila : iioii relinqiiil iillnin caliiiiinialoiibus dubiiandi lotuin.
lcgimus apiid liqiiil. lib. 6, (ip \tS. Fucrai prius B Maniitliitii cliam ad b:inc poisiKisionem ratiusalis
S. J.icobi di^cipuliis, utapiui oiinulem Pel.igiiiiu vi- ollicax. Kniinvcro iiios fuit a SS. aposlulis sumino-
derc cst. Ouod factuspostmoduiiifuorit llavcnn itiiin perc observalus, cum ad ;iliiiiiam pmvinciam pradi-
aiiliftcs ex Uoinano martyrolo?io liibemiis, ii die calionis grali;i acccilebaiil scii discipiilos ad cam
,
Febru. qu» ad ccclos nugr.ivil. I)e saiiclo A|!olliiiari docendam iniitebanl. ad cas iirbcs quam primum
cpiscopo sub Vcspasiano C:os.iro passo ngilur diiis lieri pos.scl, acccdorc, qu;T; capiia rognoruiii eraiit
fesiu? iii eodem Marlyrologio die :25 Jolii, et de sic cnini citius, far iliusque vux Lxangelii iii omi:iun:
saiii lo M:irciano marlyro cjus (lisiii>u|o clqii.irtoita- aores porvenirc valebat; iiamn:dacio ad lidem piin-
vcnnatu ejiiscopo 22 die Mui, quciu Hierooymus cipe, c.i.tcri facilc iiomina sua darent. Sic Pelrus
llubcus in liisloria Raven., lib. i setuiul.i: cdttionis, Romam ct Auliocbiam, sic Mattliaus Naiaaber civi-
scribit subiissc martyriuiii tomporibus lladiiaiii iin- taiem regiam, in qua .^figyptius regnabal. Sic an-
per. Cum autein Iladrianus impeiium copeiitanno tlroas Palras Aclniyc primariani, sic B;irllioloin(»us,
118, Calocerus aiitom Marciano in episcopalu suc- cl Tboinas rogossiKc provinci;v; ad lidein, cl cum cis
cosserit, ronsoqucns ost ui ni:ijor tunc ccntoiiario iiigeniem populum adduxerunt ut de Paiilo ct :
iucrii , uipote S. Jarobi in Uispnnia discipnlus ab Joaiiiic.sileam, (|iiospiu;cipuasoibis urbcs peragrasse

anno|38 vel iO. Noc inirum, cum eo ipso loiniioie Si iiiius. Idem do discipulis :iposlolorom
seiilieiulum
S. Simeon Hierosolyinornm eiiiscopus sonex couium fatilcquisiueadvcncl. Sic Dionysius I>arisiospcilil:
viginti annorum cnicis supplioiiim forlilt r pcrlu- Paulus Seigius Narbonam, Lazarus Massiliam Ju- ,
lorit. Ilerum incidet scrino dc S. Calocero :id annos Iianus Ccnomanos, etc. Nemo auiem nescit , urbes
44 fil50, quoscilicelionsummatuscst. C rcgi.orum Ilis|)aiii;c primarias fuisse Toletuai , Tar-
'J^ Ciecilius ; \0" Thesiplioiis; W" Jscius; \l'< Tor- racoiiem, Valeiitiani,IIispaIiin,Darciiiouem,Lucum,
qudtus ; {0"" Sccundas ; 14" IwJnUcius, l.''i<' Fitplua- Asturicam. Faieri igitur oporiel , in bis primum
siiis. ili scpiem suni raiiiosiuros illi S. Jacobi disci- Fvangelium praedic.^mm , et cpi>copos constitutos.
piili, qui {a Catixio ct Lciine snnvnis Poiitilicibus Al (listipuli illi scptem quos IVtriis in liispaniam
:i;,'iiosciiniur ; ct a Pnmo (|uoque (âbiloiiciiî opi- inisil opi^copos faclos, Tor.|iialus scilicel , ei socii
scopo (in niappa iiiiiudi Spiritnali, vcrbis .\tlacuiii , cjus, :i(l iiull;iin liarum urbium dirccii suiii, nec ad
Abita , Aluiari:i, Eliboris, Fliiurgis el aliis) ct a parlf.s IIis|iaiii.o inicriores. sed ad litloralem Bacli-
iSrcviario Rumaiio cnm ail: Ex (fiujrum nunuro sep~ cam dumlaxat, nimirum ad A( cim, Urcim, llilurgim,
lem postca episcupi a li. Peirc ordinuti iii llisp luiain Caitciam, Ilibcrim, Vcrgium; uno cxcopio Sccundo,
primum direcli iunt. Id (|Uod uiiivcrs:c Iti^paiiiartiiii qiii Abulx' in uibe mttdilerranea pr.irdicavit. Cur
lCcclesije tradiiioiiea majoribus aooi'|)!ii;iiperpotuo igilur Mciiio ilioruni, Tol.iium, llispalim , Rarciiio-
^crvaruiit el tradidcriiiil. Eorum ilcu!sub tanto a- nemveepiscopus asccndii? Nibil mclius occurrit,
poslolo diseipliiia pluinlierc lamiii:c prcdicaot qux ,
quam quod iirbcs illje pr;ccij)uai jain erant pasloii-
cum SS. Martyrum sacris ciiicnbiis 111 moiiie sancto bus pi\rdictis oinatx. Vide qu.c de bis ad annum 00
Cranaiensi inveni:c smit, dotiuibu-i itcrnm (ft laie) sumus dicluii.
:igenduiii nobisiii!eriusciit;ubi po<>t moitciiisiiimagi- l). Jut/jTJ7/j4pfl«i, eic.
Snpcrius do iiac re satJs aciuni
btri ordinaios fuissc epi>copos a S. Polr.i vidcbimus. .id aiiiium 7/S,commeiil. 2, ubi ad.luximus lcslinio-
Resiaiit novem alii SS. cpistopi, niiniruui 10* : iiiuiii Jirtiaiii constanicr assoveraniis. se lc^-issc bas
Vusilius Carthaginii Spartariw ; 17° Eiigeiiius Valcn- epislolas IL-br.iico idiomate, (|iii; scriplx' "su nt , ct
lix-; 18**Agalhodorua Tari.icun.^c; 11) Elpidius To- "
" L:iiino ac Arabiro, in qii.c ir.ulucLc fucraiil, a Cbri-
,
Icli; 20" iEibcrius I>arci/jojj(r; iii C'flpi/0 Tuci Au- siianis tempuic Romanoruin, ct posimodum Mauro-
gusli; 22" Ephnvin Asturic;c î."" AVs/or P.iionliae;
, rum (|ui llisjianiam sibi sulijoceruut. Ipse autem Ju-
fl 24" Arcadius Juliobrig.o. ilorum sotius cl cumes 1 iaiius tcmporc Alphonsi legis VI, qui Tolctum a
inilivi(!uus fiiil S. 1'ius episcopiis Ilispaleiisis, cujus lyraimide Arabum cripuit, easdem cpisiolas in llis-
icriio Itjcu fecimus meau' ncm; cl lii dccem Mar- panum sermonem, jiibcuie codeiu rcjje, iransiulit,
: ,
151 FLAVII LUCII DEXTRI CIIRONICON. 152
A. C. 37. ab iis a&sensum in mortem CtKisti, MiiAs littcris, exsecraii eraiU) iibentissime prx-A.R.788<
dicationein S. Jacobi percipietUes, convcrtuntiir.
Beala Virgo Jacobo prcces fundenti, Cxsaraiigustx, in columna appnret, in Spirilu
venienie quoque Joantic llieologo.
B. Viiô, itulivtilso comitc Joanne filio suo, freqtientissime loca sacra passionis ct
resurrcciionis Filii invisit.
58. Saulus post convcrsionem pervcnii llierosolymam. 789.
BIVAIUI COMMENTARIUS.
ct in labulariis Tolelanis reposuil ad pcrpeUtnm A cnm aliis : et deduciiur ex rnbus ab ipso gestis in-
nifinoriam cuslodieinlas. Yocaninl Ui)mnni CfiTpeta- terstitio ilto , qno priinum cnin Juda-is dispiitavil
fiiam cani llispiini;»; parlem qnaiii nniic Tolol.iniim Datnasc-i, (|nor(Mn post dics aliqnoi insidias rngicns
rogtunn niinctip:>mus; el jti?a C:irp( ntana qii;r niodu demissns per murnin tivitaiis in sporia nnn vcnii in
«iiciinns Puerto di" Somo Sicna de Cuadarranm , ,
llierosolymain ad aniccessores snos A|»osiolos, sed
Fonfrida, el Palomcra, qiiiliu'; iiiia ab allpra Cislella abiit in Arabiain, ci itornm revorsns cst ad Dama-
sccernilur. Sic VDCulam ab .antiqnis vidcre esl apud scnt.i : ac dcindc posl anno^ ires (in Itis expletos)
P;iiiiuin,etSirahonem, Moralem, Marian.im. e: crc- veiiil llierosolymain vidtre Peirotn. Acccdii <|no<l
leros ; iionnnUi Carpentaniam nunctipant, qiiod aitid c:ulom piirasi uiitur paulo post in cadein ad Galaias
vclPies niiinis receptum esi. nairalione (cip. ii) Deinde post annos quatuordecim
:
10. Exsecrati eranl. Lrgebalur prius, Ej/jor/flM/e«. iterumasccndi Hierofolymam cuns. Bnxnaba, assntr.pio
Sed nisi linea iinegra deltcial, cum eo verbo nequit Tiio : et lamcn lii 1 i ;)iiiii tiecessarii) snppiilaiidi
scntentia forroari , qux lamen cutn altero faciie .«niii ab ejiis conversione, non aiiiem a re immedi:ii(>
constal. n:>rrnl;i; qtioni:im atias innllo phtrcs ennincrandi
11. B. Virgo Jacobo, ctc. Satis snperque in snpc- esêot nain ires vel (inainor cnncederemn*: pr.idi-
:
rlnrilnis de liac rc disscruimus, boc ipso anno Ttl catioiii Damasci, profectioni in Arabiam, et redilui
coinmcnt. 1, numeri) n, .nd iila vciba, Prinmm lem- ejns (inmasciini : bis adilciidi cs>ent alii trcs post
plum. Quod modo nddiiur de advcntu S. Joannis qnos diciiur llierosolyniiitn venisse. Uursiis (iuos
aposioii cuin B. virgine, scribit Jnlianus scJcgissc alios qnos oxp't'.vii, ctim inde venit in partes Syriae
iii anliqita scriptnra Toleti ; scd pritslal ipsnni ;.u j^
et Ciliciae, ubi verbuin Doi prxdicasse faieiur ipse
dire loqueinein
itu in Chronico ad annum oti : Trans- ad Gal.ilas i ; nain in eo opere duos ut minimnio in-
tuli quoque de Laiino in Hifpamm quamdom cpi- snmpsi^si^ nenu» nogabii. Qnod si bis 8 addendi sunt
slolam aUatam huc { Tolelu n ) de S. Marin dc illi 14 dii qnibns dixit ; Dcinde post \\ iterum ascendi
Columna C(eiarauiiutlana ,
quomodo vocatus fuerit Hierosoliimam. elc. lit nl ;ib <'jus conversionc de-
ICplteso S. Jncobus a B. Petro, ei vencrit in Hispa- cnisi fiiissenl ani>i "2-2, qii.mdo secundo Hierosoly-
niam ad privdicaudum, solvcns Joppc per Mediterrn- ntam .iscendii qnod i;imeii impossibile esi, quaiido-
:
neiim, aniio 56, el omnem regionem illani pcrayravit, (jniilcm eo tcmpnro jnin agebal Pauliis Roma" in
tolvitque in porlu Tarraconensi ; et ibi docerc cocpxt. vincnlis. Qneeris mide id dcdncain? Ex eo quod con-
Tunc mnltis discipidis el oratoribus ad Pcirum missis, vcrsus fiierit osl necoin Siephani
i
non quidem :
indc veneril Ca^sarangustam, vbi ilti noctc oranti up- anno seqncnii (|ni Inii 55, a Cliristo nato (eo enim
paruit U. Virgo supi;r columnam , comitata angeVs et pacio soinm intercessissent oOdies, a die 2t> Decetn-
civibuf (rlhcreis, nllafo secum S. Joanne, iiidipiduo iiris anni 51, qua Sleohanns mortuus csl, ad 25 Ja-
B. Virginis, dum vixii, comite; jiissil<iue ibi erigcre nuarii seqneniis anni, qua ilicerciur P.iulns conver-
m honorcm suum cccleiiam, ci super columnam iltam stis; quod lamen pugnat cum bjs qu.x» Lucas ^cribit
allare; futiirum poirtcens, mansurnm prrc caUeris His- Actonim viu ct ix do ejus persecutione qna devasta-
paniarum civitatibus, devolionem H. VirginiSy et ftdei bat Ecclcsinm per domos xntrani, et traiiens virot ac
$acrw anchoram tempcr ibi inconcussam fore. muliercs in cusiodiam; dc exaclione epislolaruin a
Q'iod ad annnin spectal bnjus appirilioni.s, Dexlro priiicipc saccrdoinin, et de profoclione ejus Dama-
pauliilnni :idveisatur .M. M»xitnus; nain ille, anni» «cum, qux omnia ."0 dielins pcrlici non poiuerunt.
Doinini r>7, doccl conligissc, bic vcfo anno 59, illis C Qu;ire oportct ailirmare. quod ejtis convcrsio conti-
verbis liyinni snperins a nobis rclaii ucril die 25 anni 56. Cui :isscrlioni nmi adversaiur
Rom. martyrologiiim, dum aii, coniigissc secnndo
grandis appariUo ab Ascensione Doinini anno qnia Ascensio incidit :
Jacobo l'.icta priinilus,
in diem 5 Maii anni 5i, a qno die nsipie ad 25 Janua-
Anno nono irigesitno
rii anni 3() pr.XMlicti, non erani duo anni adhiic cx-
Natalis almi Doniiiii.
pleti. Nnnc vero si anno^GClirisii, qiii fnii conver-
Fides vero libentins Dcxlro prasianda, iiipoie vclu- Pauli primus , addaiiuis 22, qnos diccbaiur
sio.iis
slinri : nainobiil Dexter anno il4, Miximns autein insumpsisse us(|ue ad secundiim snum advontu.-n
610. Cicicrum licet apparilio in annnm 57 inciderit, llierosolytnas, iii ut anno 5S Clirisii id fecerii. Iloc
erei tio lanien lenipli annn 59 facta cst, ut inox di- autein inipossibile omniinodisesi, quoniatn annus is
cemns. fuil (|uartn& itnperii Ncr«)nis (n:iin bic anr.o Cbrisli
12. B. Virgo indivulso, elc. I.c;e D. nonavonln- 55imperiuin
lcncbaiar Paulus Ro- iniil) qm» c.ipltis
ram, CaitluisKuinm, ct iinoiqndi de B. Doi Gcniiricis nia', ul vid<:re csi :ipud ilieronyniuni lib. de Script.
exercitiis posl niorlein Ijlii sni pio qiiidpiain niodi- Fcclcs. in Paulo, el apud Soplironium lib. de qna-
laniur. Ei ccric id nenio, iini de Dcipatoe Virginis tuor Kvangclisiis, in Luca. l.t oinitiainns id eliam
crga Filinnisunin anmroci fi«le bonc scntiai, negaic pugnai-e cuni aliis quie ipscinei dicit cap. ii ad GaL,
andobit. Pias igilur S. Sopnlcri el alioruin nnsirie vidflicel invisissc liinc llierosolyinis Pelrnniei Joan-
rcdcmptionis iocorutn slaiiones ipsa s:i< ravil, cxotn- nein, c>iin i:unon Pctnis eo leinporis prxdicarei in
phiin ortliod(»xis oinnibns prxbcns similiter ta- jv liali:i, ot Joaiiiics in Asi.i. Illi igiiur tres anni, de
ciendi. quilins ait Posl aniios tres veni Hierosoltfmam, el
:
A. C. 58. —1. Saulns, ctc Acce^si-sc Panlnni illi I i de <]itibiis infra inquit Deiude post annos 14 :
Hiorosolymas terlio snne cnnversionis anno scribit ileriim ascendi Hierosol. snpiiulandi perpeluo snnl ab
ip»e ad Galaias, :ip.
« : Deinde,
i inqnil, post uimos ojus coiivcrsione, nt facii Dexier boc bu o. ila sentit
Ires veni Hierosohjmam videre Petrum, cl munsi apud lard. Baronins, sed displioci in eo, quoii anno 39
eum diibut quindecitn. Snppulandos anloin a siia con- liuiic Paiili advoiilnin .ucidissc cuniendit. Pra.'ser-
Vtrsionc Uus trcs annos ducet co loci Cajcianus, lini quia agens de anno 59, nunicro 4, Uic annm
, — ,
155 Ft.AVII MTII DKXTni CIIROMCON. n4

A. C. '.3. ril.tl"S «lcriiiislo atl Tiljciiiini iffiMl, ii;e nd Son;»ttmi. A.
rrimr^ loiiiLs Oihis a'(!cs (mtcIj H. Viigini CTsairuiiîiUaii.T fuil ; Posl prapsiilcs Tarn-
conoiisis, llisp:ilensi8, ToliH.inus, et alii s.in.is .tc!os, vel oratoria Virgini tlcdicant.
40. Corndius ccnlurio, Il:tii(ciisisqu(», l»clio pr.xdicnnie, rc|)lelur Spiiilu siincto llicro-
:
701
itivAiui co.m.mi:ntakiis.
«'.1/, ait, qul lerlius a Pnuti coiversiout' numeralur. A Calliarum, uiii relegaiiis cxsiilcm ag<bat, propria s€
Si P.iiiliis tonvcrsus esl iiiiiiu 56, ui ipse faiciiir, manii inicrlcccril, ciiiii prins jtisiu Uvi judicio in
crgo is iiiil priiiiiis :il) cjiis coiiversione; :ic proiiMlc niiillas incidissctcalamitates; agil Kuscbius in
<:bro-
o8 lcriius; non au-
iinniis r>7 cril sccniiilus, cl .nnnus iiico, ciians Iloinaiios historicos; cl idcni rcrernnl
tem o9. Ilenini .tgcintis de iiis ;mno 48. Orosins lib. vn cip.
Cassiodorus in Cbronico, ct
.'>,
Ohil«*r noi:)rini quod ciiin primuin a|>ostoiiis

, Ado cli.im in Clironico (ei ipsc Viennensis cpiscopiis),
jira Ciiiisii cxisicns , I'.iiiliis acresîi lli(.Tn<-o- Ciijiis ftinl ii.TC vciha Pilntus qui .'.cnfeulium lUnu'
:
Ivmas, toiis 15 dichiis, «juibiis illicniausit aliH,n, uutiunis Cltristum dixerai, pcrpcliio exsilio Vieniia:
iii
npostoloruiv vidit neiiiinem , nisi Jncobnnt frnlrim recludiiiir, lantisque ibi, irroynnte Oiio (imper ilorc),
Domini ,iVlniin, cujiis emt Iiospes (Galal. i);
ct anyorihus eonrctnlus esf, vt sua .tc Iransverberuus
(|uarc ciiin iion rneiit ilti Joaiincs iicccsstiiu cst , maint muttorum miilorHm compendium nwrlis ceteri-
lU ctiani iiuic abriicril Virgo l)ca'.iBsima, (iijiis ilie late (jita-sirerit. adhuc Uom.ie IMatorum
F*orscverat
conies iiidividiiiis eral. Ciim vero eodeiii temp(pre l;ii!iili:i, nobilitatcm ab anli'|nis jiis o-
(pi.T nvi|:iiij ( (
.ttitlK) sc prrseniaverinl Jacobo in Ilispaiiia pncdi- pnoincnli Romanis (e quibiis Poniiiis Pihiius fuit)
canli, iiec leg:iiiu)s tnnc alibi :idruisse , vidcoi- iiiihi gloriaMir acccpisse , Clandiique Pilali lumnliis apml
iion leincrc iln i iioss*.; . noii tain rc|iciile cl in ra|iiii sanuiiiin Augusiiiium videre esi cum liac iiiscri-
id racuiin, <|uin dies nli(|U()t apud Anostuluin in liis- piioiie.
pania cêrini, cuiii eisqiie actuiu liiisse, iioii sccus D. 0. M.
alipie cuiii Plitli|>po diacDiii) lcgimws Acior. vi, quem Dionysius Lnnalius ilcdiotancn. et civis Itom,
iJtiielsi lapiicnl S|)iiiCiiS Doinini iii Azoiiiiii al> ili-
B capetln.n hanc, et allarc SS. Cos. el Dami. ut
iiere ,
qiio jii\ia llicru>ai«iii Kiiihh liiiin Caiidacis
stnijulis hebdo.nudis pro sitn auima ditw cetebreu-
baplizavorai, rapliis, iterinn rcsiituins est
n<iii iilico
titr .J/i»5,T. ccnsH perpeiuo cujusdam domns
iipnd
hic.o siM, sed jt('r<rfl)/sieMS cvangelizahitl. Sic igiiiir
tcmplum D. IHnriinelUrposittv douml.Cuicapcita:
crcdcnduin, dc bdipara cl Joaniu; , dciatos qiiidiin
Pilaius lUm. ejus ge-
el ultiiri >:iinililir ei C.lundius
C:csaraiig(tslaiii :ingelornfn ministcrio , inihi tainrn
ner lui (juoiue Missarum cetetirnndnrHm
iriiim
:i|iipiol ilics ciiiii J.icobo Cjjissc priusqii;>ni Ilicroso-
sinyulis hebdomudi.s efjecium , ob suorum puren-
lyinas rcdiiccrciiiiir.
lum ducentos aureos de Monte fidci in
oiiiinus,
2. Piluiits, clc. id al) Euseliii Clironico miitiialiim
dolem Quic Miss<r. nisi cetcbreniur, do-
croifavil.
c:l, qui eodcin 58 anno iixc ait Pilalo lie Uiristin- :
r.ntiones ItHjnsmodi ad liospitulc ineurabilium re-
uiirum dogimie ad Tiberiiiin refercntc, Tiberius rctttlit
cidcre inlctliijanlur.
ml Senatnin, rit inter ca'lern micrn rccipcrcnlnr. Ve-
rinn cum ex consultu Patrum 6'/<ris/i«iios cliniinari 5. Primn lotins, cic. Conscniit Dcxiro Calixius IH,
firhe plncuissrt. Tiberius per edictum accusniorihini in nnila fiinditionis Eccicsia; de Pilari, .suii Dai.
C.liriilianorum cainminatns esl niortcm. iui reilullia- liom kalcnd. Ociob. anoo ii5t), nbi ab ipso vol
IX
nns scriliil iii Apologet. cap. 5el 'il, r.useliiiis cti;iiii caiiir,Kcclcsia prima inter cwteras sub voeabuh 11.
III lib. 11 lli-.l. Kccl. c. 2, Niceplioriis I. ii cap. 8, ilii- Maria'. iNcquc vcro diibiiim de hac re cs.sc poicsi,
linus cap. 2, Orosius iil>. vii ca|). 4, Grcg(,rius 'lii- cum iiiilla toliiis orhis Ecclesia sub cjiis noiiiine
lonensis hist. lib. i cap. 24, liegino et Hcniinninis erccta ante boc lempiis oslcndi queat. Quinimo
C.oninctns iii Clironicis, ei Clironicoriiincoiiiiiilaior coniciidunl iniilii, luisse non solum primam ca-
iii suo, Ado Vicnnensis
cl alii. iliijii.^ccinodi ad Ti- C
i rniii, qii.c H. Yirgmi dcdicaia» sunl, .«cd absoUuft
bcrium Pilali rclationcm, putat card. Uaioiiius f.i- prima Kcdesia , seii (empliim lotiiis Chrisiiannalis;
ciam non (|uidem anno 7>9>, sed 54 (ui api.d ipûm ut Lo.iysa rclatti» in soiicrtonhiis aflirinai, ei Voia
videreest niiincro ioO). Om eiiiiii occultari |)0liicre nc niotiv;i scnlenii:i! lal.e Ccsarjngustu! iii lavoK n»
(inquil) tot aiitios, i|ikc de Cbristo ac(a eiTint , cun> Canonicornm de Pilaii anno iOO.S .supcr jiire pr:ccc.
piiblica et ni;tiiircsta oiniiibus fuisscnr/ Ca:lcriini dcndi iii synodis; iilit lcgiinlnr Ii.tc êrha Obiiiiet :
ciiin nulium pro se aiilii|Uoruni aircr.it, iios anlcii.> enim cx receptissimn cinninm Ecclesiarum privscrtim
ci Euschiiiin, el Dcxlriim liahc.ituus, anno 58 coiili- islius ainpHssimw vruvinciir, Iruditionc, n poutificibus
gissi; crcdimus. Poluit antein dilTcrri a Pilaio, nuod suis non seincl approbaui, inter omnes Ecctetins mundi
nmcrel iinpcraioiis animadvcrsioncm, to qiiod :ii letnstntis el excelleninr Oriffmis prinmiuin. De qiia rc
pioniintianda c;ipilis scnieiiiia iii tantuiu viriiin, noii agi:iii V';!s.cusanno 57, Canvay ca|i. 7 dc l{ciê; Al-
kcrvasscl juris disposiliuneni : iinnv) iiijusic cuiit phonso Navarnn, cl 143, riipidcs lih.
ni.iic.is p. 5
nccidissct distiilil vcro q>!oiisqiic vidil rcs Ciiristi
: )i cip. .'), § 1, Illcscas, C.inisins cl Morillus. Kvci- ,
c*.miraciila pcrtotuin tcrrariim orbcm pia:coiii2:.ri. pcnNii a!> Inc gciicialitaic cocn:iciiluin Sion, qnod
Kxslal Cibli dc ca rc ad Caiiini cpislola, quaiii Siiiiitiis sanctus sua pr.Tsentia dignalnsesl, cl lica-
taiiien ipsc (inoqnc (lîrdioali-. vilipendil, cl :ipiid (is~iiiia Virgo iiiiilto priiis ciim loto Aposiolico Col-
iligesippniii rc|)(-riiur: qtiod uiniicai bisioriuni F.van- l(!glo Irctjtioniavil , vclul s:)iicliiin orationis lo-
gclicam diladdo cotnplc< taliir , el poliiis rcdolcat Cfui. {)mn\ :iddii Ucxicr de T» lelano, ili.^-palcnsi
li iiiiiiiem in lcgc Clirisli appri:ne vcrsaliiio, qiiain cl Tanaconeiisi piiiisiiliims , veri.-«imiiliniiiiit csi,
cilinicuni. Mtito incuiii lcciorem ad ipsiim Haronitini cum cjusnio^li Kcclisi:e in D. siia Origine sn!)
aiino Cbri^li 54, [iiinn^ro ^"25. Sed li.tcin ic iniiilnm
D Virgiiiia pairocinio fticrinl instiiul.c. Di^ lbac;i-
dcfero Hegcjipiio; cl pliis c.xlc-îs Orosio, (pii lib. vii, remî xdc a S. Jacobo cideni Virgiui s:n ral.i , agil
c. 4, iot;deiu lcrc IMaiiim Tihcrio scripsis.>-c rcfcri . Calcdonius in Vila S. Pctii R:ilistensis, inquicns :
Pitatu.i (:iil) (/ Tibcrium Impcr. retulil dc passiune
( Drttciirnm venil (Jacobiis) uhi .mernt cidem Dinniuiv,
el returreciiouc (.linsil consefiuentiUtisquc virlutihus, cum Pio llispiilensi , ei l.lpidio Totctaiio, et aliis c.v
qua: vcl per iji.ium paliim jnclw fucrjiit, vclper di>cipn- piiniis cj:is dieipitlis aliiim n'dicutam in qnadam ciij-
tos ipsius iii noniiiie ejus ftebant : cl dc co qi.od, cerla- pla, piope bnlnea, juxln teniplunt uh .Efiiiptiis l.\idi
lim crcsccntc piiinnwruin //(/»•, Deui crederetur. Sanc (/iioH</.j»(i uieiitum. Consiilc cpisiulain Ilugonis Portu-
lia:c oittnia paicniissin):i craiit , cl uli lalia oniiiinu g.ilcnsis inlo:- Klogi.i Dcxiri,
a 1'iiaio referciula. A. C. '50. Iliinc liiissc oriyndiim exltalicacivilale
Pc inorle i'iluii quoinodo anno D. 41 Vicnusc Hispuiiix', probavimussupia3dat)uum34 liisuiuilD^
:
FLAVII LUCII DEXTRt CiinoMCON. «36

155
A. C. 40. so'ymisqiiodtiiuiilia!a sokmni gciiiiiium ad jidoni Chrisii convcrsioiie, CorncIiiiS ritcA.U.79l,
baplizrjius 1 Al. vcie Laplzalusl lloret.
41. Impleia hoiiorifioe leijitiioiie sua ac rclus Hispania; saiiclisîine composiiis, rcliclaque 792.
Ecclesi;» Tiieodori cur.T qnx de Colninna dicitur, quani D. Virgo sua prncsenlia sos-
piiavcrat, beaverat, et co.^secraverat, uhi cl prsclaiam iinauinem suam rcliqnii
(quae coelestis lodcs cx co lempon; tideliuns dcvoiiune fre.jueiilaiur), Jacobus cura

larrymis llispnnorum Hierosolyinani revertitur.
Rediciis Jacolnis Gallias invisit, ac Rrilannias ac Venetiannn oppiila; Uhi pr.xdicat, ac
liicrosolymain rcviriif.ir, de rcbns gr.;vishimis conMjUums B. Viiginem ot Pelruni.
4i. Jacohus iulcre.sl piolcciioni ad priodicanduni nonnulloruni Apuslolorum, scilicel .Mal- 702.
Lneas loluni rapiitx Aciorum in rcfcrondiscjusora- A adiit, qiL-E niinc An^lia diciinr, uhi navim ingressiK
lionilms cl clocinosyiiis.ohiiuasdonariinemitvisioiie ilenim per Caditaiias laiices in Muditerranenin mare
angeli<a cl \isiialione Pciri , ihiqne narral qualiier dilapsus, r.d Joppem solvit, noii Inngc ah Hicrosoly-
ad pr.rdicaiionem aposioli cecidii Spirilus sanclns mis, qiio iii itiiierc minus iiiulto insumcret lempus,
siijicr ipsim» ci oiiinos ejus domesiicos priii^qnam qiiam si icrra pedes revcrlcreuir. Caiernra quod de
Itaptismi donuin acccpisseni et cuiii obstupescc- : Veneiiis asscritnr, non est inlelligendum dici dt?
rent crant cx circumcisionc fidelcs, ct vcncraiit
(|ui Lihe, qua" nunc co noir.incad siniim Adrialicum siia
cnm Polro, qnod cliam in naliones (<e.\ goniilc.-.) exsiai, eo siquidcm tcmpore condita adbuc noii fuc-
gralia Spiiilus sancti cffnsa csscl {andiehaiil cniin ral. Niincn|.ahanliir autcni Vcncti;e , oppida Calli;«!
illos loqucntcs imguis et magnili. anies Oeum), tunc Orienialis, nt npud PiolomTum el Plinium viderc
Pciriim haplizassc Coinelinm ct suos. Uursus cap. cst ci (um hacc versns Angliam siiae sint, factlc iii-
;
XI refcrl qnomodo Pclriis a ccndiiis lli;*rosolymam, teliigiiur cas invisis?c Apostolum, cum a Gallia in
iiicrcpatiis ea dc rc a circumcisis fidelihus pronun- Angii;iin vcl Britaiinias lcnderel iiisi qnis velit, nt
;
liaverit apcrium jam gentilms osiiiim Evangciii. adverlen!er non dixorit Dcxtcr, iitvisil Venctias, sod
Oiiamobrem posimodum Cornelio iri cpiscopuin C:c- Vfue iartnn oppida, illa, iiiqtiam, qu;t: siia cranl juxta
sareac elccto, tanlo iionore l'eirns sedcm illaiii nuio':um, ui)i postc:! Venctiarum Vrbs prodives oedift-
bliniavil, quod non quideni Ilierosi.lyiuiiana sed ,
citla est : nam ct clim qw qiic Vciictos cam icginncm
ijisa fieret lotius PalxsliiKC meiropidis. IJ quod no- inltahiiassc icsti^ irrcfragahilis est Sdius lialicus
lavit cardin. naronius in Nolis ad dicm 2 Fchr. Ro- lih. VIII, iioii longc a liiie, illis verhis :
niani mariyroliigli, e\ caiionc 7 concilii NiiaMii, el Ncc aon cum Vcnctis Aquileia
cpi-tola 6i Hicronymi, ad Paminatliium. Ohiil S.
B perfuril armis.
Cornelius prxfata die, qua lestum ojus cclehratnr Uhi prope Aqnilciam Veneios collncat, et not) longc
a Latinis, a Grx'CiS autein in McnolDgio ad 15 de qua anlc duos versus dixerat
a Ilaveniia,
Septcinhris.
Quod vero ejns haptismus iii aniuim Cliristi iO in- Lentj paliidosre pcrscinJuiil stagna UavenDS.
ciderit, hahenuis e\ Dexiro eum lamcn cardinalis
:
In hiijus forsan prredicaiionis Jacoh.T.Ti mcmoriam
Baronins rejicii in aiinuni sequentcm, ca pcrmoliis Vcncii siaiiin ac urhcm crcxcruni, eidcni Aposiolo
r itiouc quod cuin Petrtis aiino 40 Lydd;« sanavcril Yolo nniicnpato dcdicaruiil antiquissimiim iilius
,
iliiieam, cl Jippc T;ibiihain suiciiavorii, cl iniidcm, lcniphim, uhi hodioitnc hiijusmodi inscriptio lcgilur,
lesle Liica Acl. ix, luoratns (ueril tlies mtiltos iipud niarmuri vctUblo inscnlpia, in platea de Riallo.
Simomm Coriarium, priusqnam Caisarc .m peteret,
vidjlur in aiininn il hapiismns Cornelii incidisbe. Fundamenta liujusce tcmpti Jacobo Apostolo ex rolo
Sod lamen cllicax raiio iion cst, cuin id quod snppo- crecii, jacia (nerc Christiance satutis an. CCCCXXI
iiiiiir ccrtiim nun sii. die XXV
Murlii a Zostmo Homano pontifice, Ho-
.
A. C. H. —
I. HeHclafiue Ecclesiu Tlieodori, elc. norio tmperante.
Tamquain custodi 1 1 Arcliipreshytero, non lamqiiam Dedicalio celcbr.iia sequenti anno cadem die per qua-
episcopo. is eniin erai Allianasiu>, ui jain diximus. inor episcopos Sevcrianum PalaviHuin, Hilarium
Dahimus de co Epigrainina S. brauiionis ad annum Altinaicn, Jitcundum Tarvitinvm, el Epudium
Domini 5U. Opiterpinvm.
2. Vbi it fncccturam, ctc. Eam quam supcr Colum- Q Cttra vero Felici sacerdoli primiim dctcgata.
iiam liunc vencrantiir hdelcs. crcdunl a S. Jacoho
inibi proprii>i maiiihus colloc.tam , quid ipsa t.iiita b. Jncobus inlcrest, eic. Anno Christi Domiiii 54,
\elnstaie pollcal. ul nullnm aliiid (iiiod sci;itur) ha- panto po-l cjus Aiccnsionein, sortitos fnisso Aposio-
hucrit inilium: ct iilipsum iradiliono perpciua coii- los orhis provinrias inicr se, ostcndimus inCommen-
lirmetur. tario sepiimn illiiis aniii. Dnobns scqueiiiihus, ut ini-
3. Jacobus cum lacyyitm, ctc lii hisioria E>cle>i;r, iiimiini , iiian^criiiil siniiil IIioroso!yii)is juxia illud
deColumna, c;.p. 1-2, sic diciiiir : C«^»jcirrt/js pm-i/i- Aciotum 8: Ontnes dispersi sunl pcr regiones Judaac
ctam Ecdesiani. el ipsost.ltristicolas tn pace dimillins, ct Samario', prtrter Aposiolos. Cum aulcm secnndo
reiersus ett in JuiUi-am. Qiiod veroaniio ;l ah Ilispa- anno riHcpissft Samaria verbum Dei, ad praHlicalio-
liia disccsscril, scnpium csl in Episiola ilia Cxsar- iioiii Phiiippi Diaroni, el lioc audissent .\posloli qtii
aiigusla misâ Toleinin , de qiia agit Jidianus in eritnt Uierosoltjniis (aitLucas),mijeru«(ad eosPctrum
(.liion.C'1 aniio5iiinquiens: Ibi dicilurtn Uii-pania mo- ('( Jomtnem. Peracta ihi functionc sii.^, itli quidemtes-
rulus AiKi^^lolnt nsijuc ad anntwiil, fere sex annornni tificdii et locnli icrbu n Dei, redibant Hierosotymam.
$palio. Coiisl;>hil aulem cx dicendis, ciim iufonns Aniio teriio oiiines A{>ostoli dispersi suiil per regio-
ostenderiiiius, aiino Domini
ii, Ilieio.iolymis inai ly- iics Jiid.oa: Samari;c ct G^dihcc ad cvaiigclizantJuin
rio suhiaiuin cssc. Si eiiin uhiil anno 42, ncccssuni Jiid.rib, prins(|uam ad genlcs tolo orbe dispersas
Cfl 41 ab llispania discesscrii.
iit pn fecii dempiis dumlaxjt Jacoho
pr.i-dic iront ;
.'». inti'.!/, elc. Iloc inlclligendum esl idco

Gallias (|iii liispaiiias aliero Jacobo, ac Petro,
adiit, ct
facluin, (|'iia >Ili si.ric conligeranl lotius Oc( idcnlis qiii llicrosolymis eo aniio invcnti siini a Paulo, ij
jj
exlreniae jirovincia! posi llisp.iniam: 0"3'e iiiGaUias ad Calatas aflirmanie capit. 1: Deiude poit annot
etiaiu prDlcclus csl. lnde vcro obilcr Uriiaiiniam tres veni Hieroio^ymain vidcrc Pcirum, et manii (ipnd
; ;
,
«57 FLWII LUCll DEXTia CIIRONICON. 158

A. C. i\. Uii». Tlioni;£, Andro.T:, rhilippi, BartoIomx'i, Simonis, Jndm, ol ciianr» Mallha*i, qui,.\.R.702.
Oco diicc, proiccii suiit hocanno: cuin, eo simul ciiam aniio, scripsissct is F.vange-
liuin Uebraice : anno vero 40 Jacobus Epislolam.
Hoc eodem anno, ui sui Aposiolatus aliquod praibcrel spccimen, Joanncs Thcologus,
comitaoto B. Virginei, Ephcsum proficiscilur; comile quoqnc B. Jacobo, qiii ct
Ephesi ad lerapus praidicai Comitaniur Virgincm Lazarus, M:trtha, Maria, ubi
:
ciiam pnesentia sua consolalur B. Virgo Ignalium.
BIVARl! COMMENTARIUS.
eum dkhui 15. AUvm autem Apottolorum vidi nemi- A 6. NonnuUorum Apost., elc. Qiiarc non omnium':
ncm, mti Jacobtim fralrem Domini : Supputan- quia Joanncs mansit B. Virginis comos individuu".
dos anlem cos 5 annos a conversione sua, supcrius Jacobiis Minor suam jam proviiiciam iiicolcbat, m-
ostendiinus ad aunum 38. Prxdicaio dcindc apud mirum llicrosolymas, rciriim vcio amio scqucnlii-i
Judjeam Evangelio, cl synagoga; dalo rcpudio, ut constat inibi ab Ilcrodo carceri maiicipaium, pcrpc-
coiivcriercntur ad gentcs, et suas jam provincias trala Jacobi Zebeda;i moric cstcros oclo memcrat
:
actipercnt, congrcgali suut Ilierosolymis disposi- : 7. Anno vero 40 Jacobus Kpiitokm, cic. Videquni
tisquc prxdicaiionib rcbus, el symbolo composito, de ca diximus ad aiiiium 57 conimuiit. i, iium. (>
lanilcni in orbem «niversum dispcr.-,i sunl. Qu > auci 7. Ilinc consiat scriplani in IlispaMia, i.bi co
tom anno id acciderit, non uno niodo dicitur. Uciu- aiiiio dcgcbai Jacobus.
limus varia auctorum piacita ad annum 34 com- 8. Joanuarheoioijiu, elc. Disccssura ad tcmi-us
meni. 7, sed hac iii rc exirema viianda sunt nec : Hierosoiymis, ct profcctiira cum Joanne EpIiCsuiu
enim dlscessus Apostolorum ab inviccm ad annum B. Virgo, nibil miruni si a B. Jacobo comitarclur,
duodecimum post Domini Ascensionem( id est ad et a iribus illis fratribus, oximiisque ejus aniaioij-
46) rejiciendus cst, ui reccrunt Apol-
aniiuin ejus bus Lazaro, Martba ct Maria ncc cnim ileccbat
:
lomus apud Eusebium lib. v, cap. 17, ct Clemens tantam Domlnam cum solo comite uno adire , ac
Alciandr. lib. vi Siromatiim, ct Pctrus dc Nalali- tcrras tam longc posiias perlusirarc; nec amor quo
bus lib. VI cap. 99, nec tam celerilcr factus credi eam prosequebautur, aliud paterctur; opus iiaqnc
debet, ut secundo anno post Ascensionem Domiui ci labor non in hoc, sed in stabiliendo cjusinodi
coDtigerit, quod Meliio Sardicensis dicilur existi- Virgini.s itincre posilus est. Verum cjus habcmus
luasse (si ejus csi liber de Transitu Doipar.T). Sie " gravissimum lesiimonium Pairnni magni
conciiii
enim non dalur Aposiolis tempus prxdicandi in Ju- Epltcsini, quorum aucioriiali nemo san.u mcntis rc-
djca ,
priusquain ad gentes iiroficiscercntur; illos fr.-^gabitur : lii vcro in cpistola depositionis Nesio-
vcro Marcus rclcllit, qul anno Cbrisfi undecimo (vel rii,quae reperitur in lomo ii Conoiiii oap. 27 sub
decimo, ul ex Eutliymio in pracfationc adMatthxum hac inscriiUionc : Sacra synodus rcligiosissimo cleft;-*
et aliis probat card, Baronius .inno 45) Evangelium populoque Constantinopoliiano, S. D., ita inquiunl :
scribcns te«.tator, quod itti profecti proedicaverant Nento umqvam Creatori sno obsistere ausus divinam
T/fti9«t?. Mcdiam proindequodanimodo incedens viam vindictam evasit. Quarect Nestorius impiae hceres'os
caid. Haronius in Annalibus Ecclesiast. contcndit instauralor in Ephesiorum ciritate , quam Joannes
aniio 44 discessionem Aposlolorum contigisse. Ve- Theologus, et Sacra Deipara Viryo Maria quandoque
rum cjus placilom eodem telo retunditur ; bic eniin incoluerunt, constitvtus, a sanctorum Patrum , el epi-
aiiiius fuit posl Asccnsionem undecimus, quam ipsc tcopomm coelu uttro seipsnm abalienans, post trinam
r:itetur accidisse anno 54, a qno usque ad 44 inclu- citationem, tacree synodi sententia, divinoque sancto-
.sive undecim intcrccdont; at Marcus lunc scribit, rum Patrum judicio condemnalus, oninique sacerdo-
>ion quidem recens factam divisionera, sed. ipsos tali dignitaie exuius est. Contcndcbat iinpiissimus
aposiolos jam ubiqueterrarum prasdicasse, etmulla B. Virginem non essc dicendam Thcoiocon, sed
miracula perpelrasse. Aliquot namque annos in- Christoiocon, hoc esi non Dciparam, scd Chrislipa-
sumpstsse oportuit in longissimis peregriuatloui- ram, quasi non Dcum verum peperisset, sed purum
Itus, et prxdicationibus. Satius multo Dexter in hominem. Dei autem disponenie providentia, factum
annum 41 rcfert incidisse, seplimo posi Asc(!n- C est ut in ea urbe, sacro approbante concillo, dam-
sioncm cxclusive : cujus placitum amplcclilur Ge- narciur, quam ipsa Deipara quandoque incoluerat.
ncbrardus in Chronologia sua lib. iii ( Eo eliam Nolavit id Thcodorus Pelianus iii margine Concilii,
anno, scpiimo scilicet episcopatus Jacobi Minoris, ei card. Baroniusin noiisad dicm27 Dcccmb. Rom.
Ilierosolymas omDcs Apostolos convenissc, auctor martyrologii admiilit historiam, etex recentioribus
est Equiliniis in Vita Jacobi Minoris, I:b. iv cap. 108). Arias in libro do Profectu Spirituali, agens de imi-
Sic enim tres anni Apostolis conccduntur, ui de cis tulione Virginis. Inter antiquos aulcm Ilelcca epi-
potuerii Marcus uicere, quod profecii prcedicaverant scopusCa^saraugustanus in suis addiiionibussicait:
ubique, eic. OfTert ejus rei non Icvcm conjecturam Memoria, diesque festus ab ipsius in Hispaniam in-
Maithxus,qui hoc ipso anno 41, lcsic Eusebio Cx'sa- gressu, S. Jncobi Zcbedwi filii celebris hahebaiur (non
riensi in Chronico, Evangclinm scripsit nam aii ; : a\1 linbeiur, quia ipsu erai sub imporio Maurorum),
Anno 41 Matthceus in Judcea Evan;jelium primus scri- qui postquam Ilispanias adiity Ephesum eoinitatus est
|»."5tl.Sicutcnim antcAposloloruradisccssionemopor- taiutissimam Virginem, una cum Joanne fnilre ejus
luit ipsos symbolum componcre, ut hnc data icssera, non priusquam in Ilispamam vcnircty se.d rever&us ab
tolo orbe dispersi fidelcs idipsum recta (ide scn- Hispauia. Indeque reversus est Hierosolymam prcc- ,
licntes ab infidelibus disccrnerentur ( idem dico dc dicansque fortitcr et conttanter, gladio percussus est.
constitutionibus Aposiolicis ti canoni!»us ipsoruui) Quo loci nol;indum est, quosdam asseruisse D. Ja-
sic et aliqiiod Evangelium prius contponcre opor- cobum prius Eplicsiim peiiissc quam Ilispaniam
tnit; quo omnes parilcr discipiili eruJireninr in ut primus ille Cabiloncnsis in sna Topo.^r.ti^hia
fide. Iloc autciu composjiinm piiino fiiil anno M, ct ^CLiisti marlyrum, vcrbo Ephesut inquicns, Ephesus
*^ Asia; Minoris clvilus. Ilic ipcepil pnvdiccre J:(Cobu.'i
eo raclonihi^ ampliuscxsjtcctandum vidcbaliir, quo-
minus in orbcm proii(isci.ionlur ad pradicandum. Zcbedivi posl Asceusioncm Domini, el hinc proferlus
Et quidom qnoci Mailh.TUs aiino 41 Clirisii Evangc- esl od Hispauiam. Jiilianus quoqiie iii Clironico rc-
iium scripserit, pnusquain aposioli dispcrgcrcniur feil sc iuvcnissc in quadam ojislola aniinua de fur-
in orbcm, dooei, ui asso!ei crudite ipse caruin. Ba- Eco!csiai dc Columna, quod ior/iii;i fuerit
d;iii(>iic
ronius, ex Euscbio in Chronic^», ci aliis. Ephcso S. Jacobus a U Pctro, ct vcuirit hi Hispa^

Patuol. XXXI. J
,
,
FLAYiI LUOII DLXTRl CIHiOMCON. 140

15y
A. C. i2. Inde rcvorso Joannc cum B. Virgiric ((luam dum illa vixit, numquam Joannes descrui»), A. R. 793i
ctiam revcrisiur S. Jacobus; Qxn prifdicans acerrime Jndacis (prius interfuii hoc
aniio consecralioni aedis Sacrar; Nazarelli, in qua Yirgo Deum concepit, praestnlibus
BIY.ARII COMMiuNTAiilLS.
i/ifliu prwiHcanduTn ; Hclcca aulem contei.dil

(id A Ciiri>ii impcriuro iiiiit. Alii autem ad paulo supe-
" .'ilaicm applic.irKinis divorsin-.ode s<'n-
liimldc aimo iiccis Aposmli. Suni eliam qni ex in-
scniel Epbesi pncdicaveril, an bis? Priiii!) aiitc His-
ii.inicam prol>.ciiouem ci iierum po-i ledi um
,
fcriiis ciiarraiis .irgiiiiicnlcniur, nt Ma:ilu;tim«, (|iii
U. Virgineni coiuifAliis'.' Nam de aposlnlis diclum longam vesicm conicxit , luiiliis roiiiciidi ;:S nl
,-11111 .idiii.ralioiic iogo Qui aunl isti, f/wi iit nubes
:
morti Jacohi el vinculis Pciii connccCHiiur scccssus
\sol<tnl ihn. LX|? II('i(i(iis Cjcsarcam. ot rjiis mors misenibilis, qua
Sod<puiil speclal ad iler Virginis et Joannis. proe- c>'n>iimplus venuibiis cxspiiavil oninia onim baec
;i ;
!)oi uobis (lo co l>. Igiialius marlyr leslimnnium ciiair;iiilur ab Evnngdisla siicce^sivc, sincicmoDris
diim apuil Epbc^vHu exislens binis ad Joanncm apo- discrciioiie. Consiat aiiiem cx Ji>se|ilio lib. six
>lo!iiii> ma;;islrum siiom dalis iilteris, pntefccit ve- Ai t.q. cap. 7, ei lib. ii de Bcilo Jud. cap. 10, el
hiuioiis dcsideiiuiii qiio ipse et caeleri discipuli fla- Eiisebio lib.ii Hisi. cap.9, nerodein inlirii^se 3 aii-
giabant videndi B. Virginem. In |iriori episiola bacc iio iinperii Cliuilii C;i'saris, (|ui annn 42 Cliristi im.
:»il :Frat.r, lie ttia mora dotemus graviter, atlucutio- periiim iniii quo liet ul llerodes nKirluus Iticril
;
uibtis el cunsclationibus ttiis roborandi ; si tua absentia anno 45, ct tonseqiicjiicr eodem aniio carceri mai.-
piolindalur, vmltos de notlris desiiluei. Properesiqitur cipatus Peinis, ei «icii^ûs JaCdbus.
venire, quia crediium expedire. Sunl el liic vinlue dc C;vtcriim neutcr horum annorum, scilicei 43 el
muUmbns nostris Mariain Jesu videre cupicnles, elc. 46, dcduci potcsi ex conlexiu Ev.-ingeiisiae, illud
Kl hxc taiia eicitaveruul viscera noslra, et co<;w»ir „ cuini veihuw Eode.n trmpore miiit // ood«, elc.
:
raldc dcsiderare aspeetum liujus (si fas sit fari) cxle- siiio diibin rcfcrlur ad reni imiiiodiatc ciiarraiaui ;
stis prodi<iii cl sacr<iussimi monstri. De ea re scripsit h;cc iiuieiii iion cst fames ciim cITectu secuta, sed
rli;iiii ad 1?. Yirgiucm non sciiicl ; nieruiiquc ab ca t;intiiiii de fnluro proplietala ab Agabo. En vorba Lu-
i(!<-ponsuiu pcrbreve, ubi intcr cstera , Veniam au- co In liis nuiem dicbus supervenerunl ttb Hicrosciij-
:
tem una cum Jaunne, tc rt qni teciim sunl vidcre. lui- mis Prophela: Antiochiam ; ct sur(jens unus cx tis, uo-
biiiin auicm esê iion debet, quiii promissis siaret mine Agnbus, si(fnificiib(it per Spirilum famem ma-
siiis ; ct pricsemia sua cousolaretur B. Yirgo Igna- gnant ftitnram in universo orbc terrarum, qutc fncla
tiiiro, ut inodo Dexlcr assoverat. esi sub Claudio : id esi, qu.v poslea suo toiiipont
A.C. i2. — 1. Inde reverso Joanne, elc. Bone Deus, ra< ta luit, vidclioei aniio Claudii 4. Non crgo loqiii-
qiioi sciitenlias exc<'gil;ivcruiil :itictores in anno tur de f;iine, quac jaui essel, sod de ca qu;e liitor.'»
uccis jacob.oac assiguaiido ! Casanxns p. car.ilngi ',y
er;ii. Unde eo tcmpore qno proplietia Iiorc pronun-
i,'lorion ninndi coosidoraiioue iO asseril in principio ti;it;> cst. non siib<iil, discipiilos illico tuisisse siihsi-
aiiiii j\sccusii)iiem Cbrisii sc(|ueniis aicidissc, id diuiu paiiperibus iIi'>rosoIyiiiil:inis (tamclsi piivvc-
ost, aiiiio 3 '. Eusebius in Cbronico quod aiiuo 3G, niic posseni fuinram faniem, quam cerlo vcuturaiii
S.d)ellicus iEiieadis 7, lib. i, qiiod posi quaiuor ab cognoveranl ), sod proposuissc mitierc, Disciputi
Ascciisione aiiiios, niiuiriim aniio 57, Dudrxus in aut>m (ail I..ucas) y.rout quisqtie habebnt, proposue-
nolis ad Eiisebiiiin, seciilus Vas:oiim , rcjicil eam iu runl singiilt mitlcre habiluniibus in Judn'a fnitribus.
anniim 4'. Lco Ul iu episiola de Translalionc S. Ja- Quod et feceruni (id ost, siio tempore posie:i) mil-
cobi, ab ipsd Pussionc Domini ( inquit ) in revolniione tentes ad tupeviores p^r mamis liarnabic et Sauli.
anni undccin:i capite piexus est : (|uare :inno 44 vuli C Tunc subdil Eo aufem temporc miiil llerodes, elc.
:
cotiiigisse, quod eiiam amplcctilnr Ambrosius Mo- Quo lcmporc? itiniirum, quaudo ab Agabo faraes
rales lib. ix, cap. 7, el card. B.<roiiiiis. Maiuuanus propbetaia cst, ct discipuli proposueriint iiiitlere
in noiis ad liisioriam Marianse iii lib. iv cap. 2 cnn- sul)>idium Hierosiilymam. I':ir(im igiliir interesl,
tendil anno 45 luariyrio siiblalum; dciiique Fr:incis- qiiod faines io annum Cbrisii 4G inculerit, seu 4
cusMaurolicus in suo Marlyrologio ad diem 2iJu!ii Cl 'Udii, iii iiidc iiifcraiur annus certns nionis Jacobi.
docel post { annos a Olirisli morte Jacobum inar-
5 Rtirsiis Herodis niiscr:)bilis interilns minimc con-
tyrio coronatum id csi, :iuno 40. Ab his omnibtis
, diictirc polcsl ad iiitciilniu anuiim cducenduiu; noti
<liscrepal Doxter, qui aiino 42 id iribnit qnod iii- ; cn 111 consi:it ex hv:iugelisia. necaliumle, niortuum
ilem Mariaua scquiliir in liistoria L itina de Rcbus csse eodciii aiiuo, quo carceri iiiaiicipaveiat Petrum;
Hispaiiiic |. iv, cap. 2. Osicndani antom nmllo nia-is ci jiisserat militcs ojiis cusiodes ad sc duci, quibus
doclrin;e Aclorum aposlolicoiuinconscnLiucam l)e\- ertplio Petri impnlabainr; iioque illico iii C:esa-
iri seuleiitiiiiu. Cl oinniu;) vor;iiii. Miilo C;i.>>ana'um, rcam dcsceudis^c, ncqiie posKpiam illiic descendit,
ot Sabelbcum, qiii onmi dcslituii suut ruiidamenlo ; eodem anmi obiisse imnio vcro ibi prius comino- :
ct Euscbiiim lioo looo sibi noii conslautcm, iitpoie Kitnm doccl ; Dcsccndcrtsqvc a Judea in Ca'sarcam (ait)
ijui lib. 11 Hisior. Eccles. cap. H, longe iiiferiiis rc- ibi cominornlus est. Qnid est. ibi cvminora;us ist? Ul
jioi.il Jacobi m<iricm, ul iii inargiuc Clironici nota- niiniiiiuin bic loqiiendi modus excludil morlciu subi-
\ii Dadracus. tam posiqii.iui iiljo pcrveiiorai si eoiin staiini at- ;
Totiim aiiicm di^^siilium orium cst cx diverso iu- <(tie (^xsaream atiigit, cunsumpiusa vermibiis exspi-
li'Ht'Ciu coiiieMiis bisiori;c cip. xi ei xti, Aiiutim Tv rassct, ininiuic itii c<<iiii)ior;iius luisse diccrciur;
Aposlolonini, pr;rseil!iii iHoriim verlmruni, Kotlcm iiiiuo ergo aliquoi aunos ibi cxegissc uecessuiu cst.
lempo e misil liercdes rex nii!tms,ut afjlicjerel quosdam Pnrseriim qui:« iiegolitiin gravc el seritim ibidem
dr Kcr{esi<i. ( hcidil autem J acobum fralremJ oannis gta- cunt Tyriis el Siiloiiiis liabiiil, (|Uod qiio tcmpore
dio. (ûmoiiiiii vi rlniiii ilUidfO(.'('m/e»ipoiv,ielei;.liir cxpleitini fiiciit nou sigiiiticalur Erat autem (ail) ;
:ii| iinmedi itcpr.rdiclam, lil(:tiunl (piid.iiii)

lusiori.ini irntui Tyriis et Sidouiia. ,\t illi unanimet venerunt
iil Jac<)i>i luartyrium lcinpoie illiiis inagnui faniis ad cum ; et persunto Dlatto, qui erat tuper cubicutum
uhtigcrit,(|une f^ctaesl sub Claudio,ct iu causa luit, regit, postulabnnt pacem, eo quod alerenlur regiones
ut Sciiioics (0110013111 iiiiitcrenl ilierosolyuias, pcr eortim ab illo. Slaiuio aulcm die, llerodes. vcstitut
maniis B.>ruab:c el Sanli, iu paupcrum subveiilio- vtsle regia, sedii pro iribHnali, et ccncionabaiur ud
nom; iiaiii de ea immediatc sernionem egeral Lii- cos. Popidnt aulcni acclnmabai: Dei voces el non hc-
cas. Hti'0 \oio (piano Claiidii impei:i{orii> :inno mtnis (lioo csi, Dens esi qui loquittir et noii hoino).
Cuutiîi, id c&i, Clirisii Domini 4(i, uaiu Claudius 4-2 Coufestim auUm percussil euin anêlut Domini, co
1
III FL.WII LUCn DEXTRI CimOSICON. 142

A. C. 42. nonnullis Aposbjlumm), succiso caplie, ab Herode, reccns llierosolymam icveisus,A.U.7J3,
nobile marlyriuin 25 die Mariii gloriose pertuli(.
DIVARH COMMENTARIUS.
qvod noH dedittet honorem Deo ; et consumptut a A 9 XXH 51
termibns ex$piravU. Quis non vide:il pliis temporis 10 XXI
11 XX
concedendum Tyriis el Sidoniis, ut iiiier se conve- Apr. dies. KP.
13 XIX
iiirenl de adeundo llerod«Mn: ei posiea ad illiim
13 XVIII
CTcsarc^c commorantcin se c«nft'rrciii; exponerenl 14 1 XXIX
XVII
Ithsto pelitionem f-ujin; ct rcx inmlem condicerel 15 XVi s XXVIII
dicm allocutionis pultlico ; el illo iransaclo tcmpore, 16 XV 3 XIVII
percossus ab .nngclo, ct consnniptns n vermibiis 17 Xllll i XXVI. 25
CTHdatu per contiuuo» quiiique die$ itihH se remilenle 18 XIU .S xiim to
19 XH 6 XXIII
roiifectiii (ut ait Josc|ilius lib. Mx Aiiti<(. c^tp. 7) 7
20 XI XXII
expirasseiT Aiiunde crgo suppiitatio pclcuda est, 8
31 X SXi
quani inquirimus. 22 IX n XX
Sanc iiiier (anlam senientiarum Tariciatem difO- 23 VIII 10 XIX
rilc multis videbitiir, cur Dexiro p(»tius i|iiaiu allcri 24 Tll 11 XVIII
assenlicnduin sil. Kgo vcro mnltuiu iniror doctissi- 25 VI 12 XVII
mns virus qui hnv. «le re disputnniiit, pcr rivulos 2» V l:> XVI
conjecturaram diverterc polius voluisse, quam ad
27 BU 14 XV
28 III 1» XIBf
fonicm jpsuiii rccuiTCre :inuorun) lunariorum, qui 29 16
II xin
ex ryclo Epaclaruni dcpromuiitiir, ubi limpida cla- 50 I* 17 xn eic.
rii|ue liaiiiilur ai|iia. Cmn eniiii semel fixum habca-
B Annus iiaquc mortis S Jncobi ex cjnsmodi cvclo
nius dicm mortis triumiibalisS. Jacobi.qnein nmncs
pclendiis hoc pacio es(. Atiiio morli- Cbrisli Domiiii
fatcntur obiissc 2.) dic M.inii, in limiiic dieruin
ei xiatis ipsiiis 34 incidil luna li Martii, iii dicm
Azyinonim, ul Evan;.Mllsla quoqiie proliielur ; ']U r-
25 qtio crucilixus riiit (in qiio dissidiiin) non esi) c-t
rciidus crat aiiiiiis in quo Marlii luna 14 vcl 13 in-
CHHi liuic diei correspoudoat cpacla vi iii kaleudario,
cidorit iii «licm Marlil. et iii co fatcri oporlcrcl
':;,''>
ncccssiiin csl aiilc li dics, ut novoccjusdem anni et

Apostolum dciriiiicaiuiii. Quod Inmeti si fecisscnl, mensis lunx rcspondcal epaciu xix, qux sita cst
non rcliiiqucrctur cis loctis disccdendi a plncito «lie 12 Marlii. Hinc necessario dcducitiir conlra
Doxiri. Snue qu«d Jncobus obient die 25 Mailii
Cassanxuiii, qnod S. Jacobus non luilgladio occisus
noruiitomiics, qui:i ita in passione ipsius asseriiiir,
soqueiiti aiino 35 Ciiristi.quia rpacta ejus fuil icor-
ui videre csi apml E'|uilinuin I. vi, cap. 155, assc-
ru^pondeiis diei 50 Martii, ei tunc luua 14 iiicidit
rcnicm, Maritjrivni covsmnmavit 8 kal.Aprilis, vidciii iliem 12 A|>rilis.
licel in tlie Passionis Christi. Et
Annunliritioiiis, et
Ncc anno 56, ui Eusebiiis docnit, quia ejus epacta
Callslus II Tracialii dc trilnis sulemiiii:ail)us S. Ja- fuit xii, correspoiideiis dieil9 Manii, cl luna 14 iu-
cobi aii : (lirca terliain jiidicaius csl, ct circa nonain, cidii in 1diem Aprilis.
Hl Chrislut, pafsu& est : lali sciliret dic et horn qua
Nec anno 37, quia ejus epacta fnil xxiii, correspon-
wagi^^ter, passus esl et discipulus. Tali, iiiquit, di(.', id
deus cuin siio novilunio 8 dici Martii, unde luna 14
cst 25 .Marlii. Qiiod auicni in liinine etiam fcsti Azy-
incidil in diein 21 ejusdem mensis, e( tunc dies 25
moriiin faciutn sit, paictex Luca, qiii cum prxiiii-
css(-t 4 Azymorum quo noii iicebat iuteriicere
,
sis<iel moricm Jncobi, qua; placuerat Jud;cis, subdii,
apprebendisse cliam Petrum. Scd quo teiii- p queinquani.
suiiini ^ Ncc aniio 38, quia ejus epacia fuit iv, correspon-
pore?£n//t( autem (//efAzt/morum. Leolltiiie|)isiola dens cum
suo novilunio diei 27 Marlii, undc luna 14
ue Traustaiione S. Jacobi asseril : Tempore Azymo- incidii in diem 9 Aprilis.
rum bealissimus Jacobus aposiotus, jussu Herodis Necanno 59, quia ejus epacta fiiil xv, coriespon
capite plexus est. Quod cum Jiidu>i perpetrare iion
dcns cuin suu noviUinio diei 16 Martii, et lunc luna
possetii Paschatis ipsa die, iiiieliigi opertei faclum
l4 incidil in diem 29cjusdem mcnsis.
proxima die ante Azyma scu Pasclia. Nunc quxren- Nec anno Ciirisii 40, quia ejus epacta fuit xxvi,
dus est aniius cui liina talis respondeat, ui 15 vel correspondens cum suo novilutiio diei 5 Martii, ei
14 luna Mariii in diem prxdictum 25 indicai, hic tutic iuna 14 incidit in diem 18 ejusdem ; qiiare dies
vero ex cyclo Epaclaniin pelendus qui ad asignan-
25 Marlyrii esset scptimus et ultimus Azymorum,
dam luna> xtaleui deservit, qncni qiiidcm huc inse- quo nullus sacratior.
rere pro majori rei evidcnda iiccessarium duxi. Uursus neque fieri potuil ut occi&us sitS. Jacobns
anno 41 Cbristi, quia ejus epacta luit vii, correspon*
Cyc/tu ipactarvm ad lana: wlalem ittvestiyaidam. dens cum suo noviluniu diet 24 Martii, ei sic luna 1
inciditin dietn G Aprilis.
A. C Ep. A. C. Ep.
Nec atino 43, ut voltinl Vasaeus et Dadraeus, quia
S4 XIX 44 X cjus epacia fuii xxix, correspondens cum suo iiovi-
38 i 45 XXI lunio diei 2 Martii, unde iuna 14 incidit in diciu 15
56 XH 46 II
ejusdem inensis, et conscquenier Jies 2.'j Martyrii,
57 XXUI 47 XIU
58 IV 48 xxtv
D per dies fere quaiuor, subsecutus essct Azyoios,
quod est contra D. Lucam.
S9 XV 49 V
40 XXVI 50 XVI Nec anno 44, ut Leo III vidctur asserere, quia
41 VII 51 xxvit ejus cpacia fuil x, correspondens cuni suo novi-
41 XVIU 52 Vlil luniodiei 2i Martii, ct iia 11 luna incidit iudiem 3
43 XXIX Aprilis.
Nec anoo 45, ut Mantuanus contendit, quia ejus
Diet MarlH et Apriti« ctun Epaclis ^bi corretpottdeHlibus. epacla fuil xxi, correspondcns ount suo noviliinio
diei 10 Martii, quand» luna 14 incidii in dieni 24
Mart. dies. Ep. Marl dics. Ep.
,.
ejusdem mensis, ei lunc dies 25 Martyrii esset se»
t
«
5 X.TVI
cundus Azymorum cl prnecipuus dies Pascbaiis,
,
9
S
XXIX
XXVIU
6 ixv. » quo uoii liccbat iuierlicere qiieniquam.
7 XXUII Di.>muin ncc anno 40, ut Mniroiicus asscniit,i|U:«
4 XXVU 8 XXUl ejus epacla fuii ii, correspoudeus cuiq suoiiuviluuiu
:
143 FLAVII LUCIl DEXTI\l CUROMCON. lU

EIVARII COMMENTARILS.
diei 29 M;»rlii, el lunc luiia li incidit in dicm H A travit caihcdramqiie inibi erexit, inierccdit annus
Aprilis. uiius et nionscs novcni.
Mluo CTteros annos dc quibus nulla csl contro- Salis dcniqiic congruit cum his qux a S. Liica in
versia nam coiirsiai Jaculuin non iiltra vixissc
,
Aciis rcferuiii:ir. Anno 40 Domini baptizavii reiriis
lamclsi dc caelciis oailcni csscl rntio. nam anno 47 Coniclium ccnliiiionem (ui jam diximus) Aciorumx.
epicia fjiil XIII cl liiria ii Inil ultim» Mailii: cl anno Doiiide Actorum xi diciiur : Audierunt autem Apo-
48 cpacla luil xxiv, oi liina 14 luil Ô die Mariii : ct eranl in Judcea , quoniani cl gcntes
sloli cl fratrei qiii
sic inors Aposioli imidisscl inlra dies Azymorum, rcceperunt verbttm Dci. Cuin autein ascendisset Petrus
quod coiicedi non polesl ct anno -41) cpacia fuit v,
: Jlicroy.olymam (a (locsarca iibi mansit apud centurio-
el luna 14 dic8 Aprilis. nem aliquot diibiis), disceptabanl adversus iilum qui
Iii pracdiclis itaqne annis dies martyrii S. Aposloli erant ex circumsione dicentcs: Qiiare introisti ad viros
ve! longc dislat a luna 14 Marlii vel inira ipsos pra^putinm habentes, el nianducasticum illis '! Incipiens
scptein (liei Azymorum constiluilur, quo tcinp6rc autem Pelrus cxpouehal iUis ordinem visionis lin-
non liccbat liomiiicni neci dare, vcl dcnique post lci animalibus immuiidis pleni e ca)lo demissi ; et
loios ipios sepicin rejiritur, quod Evangelistoc ex- qnoinodo adhuc eo toqncntc cccidit Spiriius S-super
pressc conlradicit, qiii ipsam qiioquc apprclicnsio- omnes qui audiebant verbiiiii : quouiicli genliles, erant
ncm rclri, qii:e posi .lacobi niorlein coaiigii , ante loquenles linquis el mafini/icunies Dcum. Iniulilipic:
fincin Azyinorum i:>clam docet. Si ergo eamdcm qraiiain dedit illis Deus sicut el no-
Quare si in amio Chrisii 4:2 hxc omnia inconve- bis, cgo qnis cram quiposscm prohibcre Dcum? llis
nicntia cessani et quidqiiid dcsideianus invenitur, -.audiii;^, taciierunt, et glorficavcritnl Dcum dicenles.
nequaqiiam a n^xlri sciiici.tia rccedcre poterimus.
" Ergo ci genlibus pitnitcntiam dcdii Deus ad vitam.
Vide, nunc obsecro, miram rerumomiiiumconsonaii- Iliec fuil ostii Evangcli( i gentibiis rcscralio , el
tiam. Anno Domini ^2 lespondei epncia xvin, qiia: publicatio ejus facia liierosolymis ; baud dubium
cum suo novilnnio siia cst in i5dicMarlii, cl tunc non post multos dios a visione coelcsii. Subinferl
luna 14 incidit in diem 26 cjusdem mcnsis , una Liicas, quod posiqnam Cornclius credideral C:csa-
taiitum dic posi "io, iti ('ua S. Jacobus capiie plexus iCK, multi qiioque Gtxci geniileiCredidcrunlAniio-
est. Igiiur die 2.') monsis, qux luii 13 luna;, ocrisus clii:r, ad pr»dicationem illorum discipulorum, qui
cst S. Jacobus. Seqnciili die 20 mciisis fuit luna 14, disperai fucranl tcmporc pcrsecutionis suborijj
in qua ad vcspeiani incipiebani dies Azymorum. a ninrtc Siopbani Pcrveiiil antem siru:o ad aurrs
:
Vident autem Ilomdcs quia placcret Juilccis, apposuit, Fcclcsicc quK cralJIierosolymis superislis, et miserunt
ul apprehendcret Petruin ; erant uulein dics Azymo- lianuibam usque ad Anliochiam. Qui cum renissel el
rum. Quem cum apprchendisset , misit in carcerem, vidisset grniiain Dei, gavisus est; ci apposita cst wulta
tradens qualuor quaiernionibus mditum (hoc est 16 turba Doniino. Profectus cst autcm UaruabasTursum
inililihus) cuslodicndimi ; volcus posl Pascha produ- ul qucvrerel Snuluin ; quem cum invenisset, perduxit
cerc cum populo. Quoniam igiiiir captus fuit fctrus Antiochiam; ct animm totum convcrsnii sunt ibi in
solemnilale Azymormn incepia die 3, vel 4, ipso- Ecclesin, et docuetunt turbam muUam.iia ut cognomi-
riim , videlicci po&tquam rcx vidcrat quod mors narenlur primuin Anliochia: discipuli Chrisliani. Ciim
Jacobi placerel Judocis, non poiniiillico Aposlolonim rcscralio oslii Evangolii genlilibus pu!)licala fuciil
principem neci dare: sed distulit moricm ejus in 3 Ilierosolymis anno (T.hiisti 40, sai's conscnianciim
diem Aprilis, qua) lunac illius crat 22, niia dumtaxat p ratioiii vidclur, qiiod Uarnabasin profectionc ad An-
post dies 7 Azymorum, qui ex prjccepio Domini ^ iinchi;im ct ad Tarsum, ct rcditu ejus, et Sauli a
Exodi XII protel;ibaniur iisquc ad dicm 21 lunae in- T.irso Aiiliocliiaii», annum unum, id Cht, Clirisii H
clusivc. Primo mense, 14 dicmetim ad resperam come' insumpscrit, in cujus principio vel in line anni 40,
detis azyma usque ad dicm 21 ejusdem mensis ad consiitiieiida est fania gcntilium Anliochixconvcrso-
vetperam. Cictcrum crm productvrits cum essel Hero- rum a discipiilis fngatis in iiccc Sicphani ; nam h;ec
dcs ( azymis dic 2 Aprilis consunini;ilis, qiii fuit 21 immcdiatc coiijungitur ab Evangelisla cum convcr-
lun») in ipsa nocie (anio dicm 5 Aprilis, ei luiix 22, sioiie Cornclii: Ciiin pcrvenissent autcin Saulus cl
quo mortc afliciendus crat) crai Pctrus dormiens, Uarnabas Anliooliiam, annum tolum com<crsati sunt
ttc, ct ab angelo libcralus cst. ibi, qui qiiidem fuil 42 Clirisli Domini. Quod vero
Habet etiam asseriio Ikcc conno\ionem cum aliis hoc ipso anno D. Jacobus occisus fuorit, satis innuii
veritaiibus j'ra;scrtim cnm cathedra Romana S.
: Lucas ciim asscril: Jnhisautem diebus supencneruut
Pctri, anno Chrisii 44 luiidata csi ab ipso, ut
qua; ab llierosolym-s Prophclw A.nlioch!am; et surgens
eo anno diremus, ct dcducitur cx .innis 23 qiiibus unus noniinc Agaius significabal per Spiritum fametn
Apostolus Uomaiiae prajfuil Ecclesia! ( ut communis mngnain futurani, oto. Qiiu loci ilUid : Jn his diebus,
li.ibet, asseriio) hi vero 25 interccduiu inier annum inanifesie rcfortur ad tempus nirralionis immediale
C8, quo per cnicem de medio sublaius fuit, die 29 relaij- videlicct ad aiiniim illum quo convcrsati
:
Junii ( quod suo loco probavimiis) ct anniim 44, dic Aiiliocliiuc naniabas ct Saulus, in causa fiicrunt, nt
iSJanuarii, qiio scdcs i!la crccia fuil. Vide nnnc discipuli primiim nuncuparentur Cliri^tiani: qiii fuil
quam h;ibet utraque asscrtio connexioncm. Eodom :iniius 42, dicliim csl. Qiiare quod ri:rsus suhdit
iil
amo qiio Jacobus c;ipiie ploxus est, roirus quoque D Liicas, liodem lcmporc misilJJevodcs rexnwnus,c{c.,
a vinculis libcr cvasit, iiiiiio Aprilis ct ex Aposi. necc>;sario ad ipsum aiuiiim deicininnis Ramabnc ci
Actis cap. XII conslai: aiinus antcm lilicraiionis Pe- Saiili Aniiofhi.t referendum ost; qiiia il>i inors Ja-
tii fuit 42, qiiandoquidcm annum ciim dimidio a colii dioiiur accidissc codeni /ompjro^quo fames pr;c-
llierosolyinis Romam usquc pr.rdicando insumpsii; dicla fiiil ab Agabo ; h.TC vero in his diebus facla
iion cniiii vidctur iili plus tcmporis ailribuenduin in liiit, quibiis primum fidcles cognominati sunlChri-
co ilinere ; sed nec minus, cuin Siinonem Magiim siiani, scilicci aniio 42.
insecutus fueril Knmani usque pra^dio.insconlra cjns Deiiium ne quid noiaiionc digniim prxicrmiitamu'<,
vorsutins, ut apud Sophionium vidore cst in com- qiiod lanio Aposlolo doPcrvirc possil ad gloiiam,
menlario dc pcrcgiinationibus Fclri cl Pauli, tonio7 animndveilimus Anastasium Sinai:am, librode Pas-
llibl. vct. Palrum, iibi ail: Soirilur ah augclo , el sionibus Mariyriim (qnodadgeiuH morlis aliinel)
occnsionc pcr fidift Simov.n M mji Syriam discurril : ad
, docere S. Jacolnim non liiissc solum capilc plcxiim,
hoc auieni ei Ponlum, et Asittm, ct (lalatiam, ct vbi- sed ol mulliplicibiisiirogr.tnm lormeniis Jn hac die, :
que scminando vcrbum Ihi liomnm pcrvrnil. ,\b ail, multiplicibus martyriis affcctus est S. Jacobus
initio autcm .\prilis anni 52, qiio e viiuiilis orcplns cpostolus, frttcr Joannis fili Zcbcda'i ; idque postquam
«st, usquc ad 18 Januarii anni i\, quo Uomain in- abi.l in Occidcntcm. Scd undc id Jiauscrit noD pro-
,
14 FLWH LLCIl DEXTKl CIiaONlCOiN. 149
mVAim COMMENTAUIUS.
mit. Non cst aiiicm incredibilc iia facluni cuin i!'o, Dei Vorbuni Patris orc |>rodilnfn,
iit priusqunu) rapilc plcclcrclur, aliis <jii(K|ue a((ice- Hcrum C.rcalor, cl vcruin |iriiioipium,
Auolor poi oiinis, lux, orJKO luminis,
rcliir toniicnlis (quoit &ai)o cx iicquissiuio airccUi,
Enixus alvo gloii.isx* Virginis,
qiiocumlMi.iris:vi pii»scqucU;inturdcduci poicst), nc- Clirisle, lo nobis rcvclas liiminatiuei.
qiic lioc ali Evangciisla conliadiciiiir, naiii dc iiiiillis Rex el s.icciilos, cni sacri la|iides,
inarlyribus dicinius docapilalos fuissc, cuin laincii Eii lor quatcrni, oiiychiiius, aclntcs,
nnle docapiiaiionem mullu alia lormciiloruin gciiera Nileiis bervlliis, sapphirus, cnrbiinculu;,
passi rueriiil. Vcl aiuclhyslus, sarJius, lopazius,
Smaingdus, jasjiis, hyaciiilhus, chrysolilus.
Quiierel aulein foriassc quis.quid fucrilintaiisa iit
Rile qui gcmmis sol, (Jics, fluodecim
Ilorodcs pr:e cxlcris Apostolis siipplicio airiccnl S. Enilous horis, margarilis o|liiiiis,
Jacohnin? Ciir cniin pnino loco non inaiicipavil car- Ghscensiiuomiiiidojam lugaii tenebris,
ceri S. Pelruni. nlpote qii verlcx crat lolius aposio- lit candelabro libi superjiosito,
lici collegii? De rtliciuis Apostolis iion csl conlro- Micas lucernis bis scnis Aposlolis.
versia, qui:i in siias provincias dispcrsi craui, Joaii- Pcirus il Uomam, fraler cjus Achaiam,
Indiam Thomas, Lcvi Macodoniam ,
nc ct Jac(d>o Al|ili.ci cxccplis. qui ailliiic llicrosoiy-
.lacobus Jcbns, cl .ligyplum Zclolos,
inis dciinobaiilur. Sanc iii c.iiisa fiieruiil inagna iiia
15arlliolom,"Piis Licaon,'Jad3s Kdosam,
ac slupond.i iniracnla. qiix P. J:icol)iis Zcbcd.ri (i- Malihias .Imhim, oi Philippus Galifam.
I.us fcceral illis dii biis, de qiiibus riiilclus agcns Mai;ni dcinilc iilii loniirui
apud Hcrniogeiicm iiMguin , ci niagistniin suiim, Alepti lulgcnl prccc msiris inclytsc,
:"
dixil : Se tidhsc eum damones ab obsessis corpo) ibus IJtriijuo vilic culminis insignia
ejicieiitem, leprosos luunduiilcm; asserunt etiam aiui-

B llcgens.loaffhes dexlia solus Asiam,
V'A !;Rva fr.Uer posiius Hispaniain.
li mei vidisse eum mortitos siiicilunlem (ila legilnr iii
Clari Magislri, Crcatorls hmoxii,
Anliquis lcclionibiis IJreviarii Asluricensis , Com- Sislil :id dextram, pacis unus ttcdera
poslciiani, ct alioruin llispani:c) : ct ipsa ulrius(|uc Traclns sinislram alter iii sonlcnlia,
magi dxmoniaci mirabdis ad Clirisluin conversio, VarieqHo rogno bis eleela pignora,
apud Pclruni
qiiain pervetusta Broviaria rcciianl, ei Utroquo [)olo propcranl ad gloriara.
C|»iscopum EquiJinum vidcre liccl lib. vi Catalogi Adduclus in(|uc gloriosus prDemio,
sanciorum, cap. ^So.Convcrsum imprimisPbilciuin, Elocius islliinc habilus martyrio,
Chrisli vocalur Zebed.Ti Jacobiis,
oimi immobiiem opc dxmcmum cuin constiincrct
Apostolalus viiam implons debilc,
Ilcrmogcnes, sudario suo Aposlolus libcravil; deiii. Viclorque rapit passioniim sligmata,
dc ipsum Hcrmogciicm a dxinonibus opprcssum, Divino quippe obsilus suHragio,
I>:iculo Uilum fecil ululanlibus in acre larvis inforna- Idcm magorcm sonlos iras d.xmonuai
libus. liis acccssil inagnam Judxorum muUiliidincm Cocrccns, virus punil anmulanlium :
•id fidcm coiucrsam fuisse per ipsum Facta autcm :
Miuasque diemonum in slolis oraculis,
a poputo sedilionc, diclum est debere eum educi, cl Enodaiurque pocnilens cor crcdulum.
Perplexiisolim voci compos commodat,
secundum lcgem atidiri (verba sunt Asluricensis Bi c- Bina pelenli segro adininimila :
viarii). Quod ciim faclum ftiissel , ei de incarnatioue, Oplando pandii tidoi chSrismata,
passione, et resurreclionc Domiiii iioslri Jesu Christi Vcxillo p-icis ad saUilis copiam,
sccuHdnm Proplteias leslimonia iUis reddisset ApostO' Enseque functiis se communit gloria.
/mj, lantam (jratiam et Dominus contulit, ul omncs ad- C vere digne sanclior aposlole,
stantes converteremur, ct una voce diccrent : Peccu- Caput refulgons inclylum Hispani:s,
Tutorque nobis, et patronus vcrnulus,
vimus; dic nobis quid (aciemus? Quibus ilte : Viri
Vilaniio postem, esto .saliis coplitus,
fratres, nolite dcspcrare ciedite el baplizamiiii ; ut
,
Oninino pcllc morbum, ulcus, famemque.
detcaiilur peccala vestra. Et baptizata esl magna mul' Adoslo faven.s grcgi pius creditor,
litudo iudceorum in lHerusalem. En causam decapi- Milisque paslorKregi, Cleropopulo.
lalionis Aposloli. Tuiic Abialhar poutifex anui iltius Opos supernas iil tniamur gaudio,
videns poputwn credidisse, excitavit seditionem in tur- Regno polili vcstiamur gioria,
i1<;tornuiii onincs ev:idamus tariarum.
ba {iS\\cvî\iT\\x?, ,Judcei obtuleyunl pecunias Lijsia:
Pra?sta, quje.sumus, unicarolentia,
et Theocrilo ceiiturionibus , ut comprehcuderenl iaco"
Ke|iicnsque gloria cunctam solusmacbinara,
bum) el siibdil : Ex qua factum est ut Josias uuus ex Virlulc (irma ingens eslogloria,
Scribis mitleret funem in collo apostolif et perducertt .^lerna cujus laus est el clomenlia,
eum in prwtorium Uerodis regis, qui slaiim jussit eitm Et honor jugis aflalini per ssecula.
decottari. Cumque diiccrelur, vidit paratyticum in via Amcn.
jacentem et curuvit euin. Tunc Josias conversus , ve- 2. Prius interfuit lioe nnno consecralioni, ctc.
tiinm petiit; Abiiitliar vero dixit ei Si non discesscris
: Sacratissiinam xdcm Lanrclanam Deipar.ne iialivi-
aJacobo, et mutedixerif nomen Jesu, cum ipio decot- lato, ac Verbi divini inr:irnalionc, et utriusquc
benediclum
laberis. Josias respondil: Maledictus tu, el multorum annorum iiabitatione longc felicissimam,
voinen Jesu. Tunc ju^sil pugnis os ejus cwdi; el nulla a saiiciis Apostolis consecraiain fuisse ciira du-
de €0 relatione ad Herodem facta, mandavit ut simul D bium sit. Ejus rci fidcm pra-buit Iloralius Turscl-
dccoltaretur. Cum venlum esset ad tocum snpplivii, linus lib. i Laurctanx' liisiori;c cap. 1 iiis verbis :
dixil Jacobus spiculatori : Priusqiuim nos occidus, fac Ommum primum salis conslal eam mognum sempcr
nobis aquam dari, et allala esl tageiia plena aqua, ct nomen reneralionemquc apud Clirislianos habuisse ;
rogatuin de fide bnylizavil : et cum illi dedisset oscu- ct ejns venerationis auctores ipsos fuisse Apostoloi :
lum pacis, cum Aposloto dccollatus esl, et martyr ab his quippc Yirginalem domuin, seu prodendcc pos-
cffccius. llacieiuis liisioria S. Jacobi. Dc Josia agit leris memorio', seu Clirit^tiana; rcligionis augendcc
llelcca in additionibus ad M. Maximum, iiis vcrbis : studio, ritc consecratam. Ex eo igilur tempore et ipsl
Josias in pietio liabetur apud (idelrs Ilispanox , quod Aposloli ingcnti eam honore coiuerunt, et abaliispari
cum Jacobo palrono sno (cujdt corpns sacralisaiinuin n ligione cultain votuerunt ; Apostolorum inde aucto-
Composlettic honoiifice coiiiur) pro C.hribti fidc llirro- ritas ad posleros vatuil : canerccque, deinde cetutci
solymis passus est. Loquilui de lcmporc quo Avabes certatim coHeslis Hegina: iy.cunabula, Deique con-
In llisprjnia dominabantur, ct ipso lloicca doijibal. cepli vesiigiu cclcbrarunl, qua dignum erat lieligione,
Sed pro coronide corum qna^ dc latilo Apohiolo a cultu. Uefert pro cadcm sciueniia Annalcs Flu-
nobis dicta sunt,plaool liyiiinuiu illum aiblucorc, menscs apud Hicronymum Angeliiani cxsiantes.
qiiein non semcl promisimns, cxstalquc in lircviario Caclcra qu:e ad Deiricain domunculam speciant, lego
(Jothioo b. Isidori, tcnoris scqiicnlis :
iu codetn Ttirscliino
s:;; ;
147 FLWil LUCII DEXir.l C iRONICON. 118
A.C. 42. Discipuli S. J.icobi Doi inoiiilu. Virgirii quc consilio , corpus Magislri Joppe in nave A. R.793.
tleponentes, Iriam Flaviam Gallaecioe civitaiem felici navigatione pervenerunt.
BIYARII COiMMENTARIUS.
Z. Disnpuli, etc. NHrrant liisiori.im Translaiinnis A montcm ascendunt, Draconem ingentem in eos Iqnem
Aposioli Vinceoiius in specolo liisi. lil». vm, f ap. 6 spiranlem, signo crucis, pcr mediuin venlrem scindnnl
ct7, Anloiiiiiiis 11 p. Iiisi. lii. 6, c 7, Equiliims lnnros veliit aijnos inansuetissitno* plnustro jnngunt,
lil). VI , cap. 133, anlif(ua s. qw.v. exstant iii m cl desuper Snndi corpns cuui tapide, snpcr queni po-
Ribliollicca Valicana, ol liis, ul inei Con.iobii Nii-

: siius fnerat, imponunt, Bo:es autem sine aticnjus re-
calcnsiR, ei Jfontis Sion otra iniir >s Toleianos : et gimine corpus in medium pnlaiii LupcB delulcrunt :
in Archivis ejnsdem urbi^ reposita est lipi-;iola $luod illu videns crcdidii ct Christinna effecta ett, ct
liebr:i.a (io cadeni re, quam Julianus fecerat ilispa- omnia nb eis pelila concessit : vilatinni S. corpnri in
nain ; Moralcs, Zurita, Villi'gas, .Mariana, Mariela, Ecclesinm dedicnvit ; et niirifice dolaiit, vbi qtiicficit
Vas.-nus. ct qiiotquol de rcbns Ilispanis scripsernnl. infiiitis^ et maxitnis tniracntit coruscans. Ilaclenas
Prascipiiciamen Leo III iii Tnciaiu, scu Episioia Eq'iilinu$, ciii c;cteri oiiinfs consentiiml, iiiio cn-
do TiansliUione S. Jacobi, ciijus iniiium est cepto iiomiiic fcmin.ne, qoa: ab aliis diciiur Lupnria,
Noscat fralernitas vetlra, dileansimi ftectorcs laiHS nb alii> Liip:i, ab llisiuiiis vulgo vocalnr la lieijna
Cbrislianitalis,qualiler in Uiipaniam inle(}ruin corpus Loha, ci iiioiis ardiiiis, in (|U> arcem lenebat, Et
B. Jacohi apoiirdi tramlnluni esl. Poisl Asccnsionem pico Sncro. Sane li.ec iia aocipitMida suiit. ul iioii
Bortiini, elc, ubi posi marlyrii reiationem siib lit : crcdatiir vcre rcgiii:» . scd rogiil-i , vcl iiobilissima
Sublulim est autevi corpus iUius sinictissimi Apo- miilicr, iit Salmaniiniim Breviiiriiiin itinicupat ; nam
fttoli a (liscipuHs tuis uocic, pra' limoie Jw.liVorvm. toniixiro ii!o, siib Romanornm Imperio, non erat iii
Qui .\tifjclo Domim comitnnle pervencrunt Joj-pem nil tola l!i~paiii.i rex iilliis irceier Imperaiorom Ho-
litlus }iiaris. Jbi vero hiotiianlcs ad iniicein quid „ manorum. Regem vero rejûium eliain intclligo.
aqere dcbereiU, ecce nulu Deiparw adfuil «aiw.s ; qui " Coiiciiiiinl diciis, noii solum citaii aucmrcs, sc^d
giiudenles intranlin eani porlania alinnnnm Domini eiiam ai.iiqtiaB'cviaria Ecclesiarum llispani»;.
uosiri Uedemptoris ^ ereclisque lelis simul cum pro- Coiicliciise lias li ibi-l Anlipiionas 2 noclurni, in
speris veniis, cuni uiaqna trnnquiHilale naviiiames, translalinnc S. Jaoobi I. A PiCgctocus peiitur, inquo
•
super ndas morfs, collaudnnies clememinm Dninini

t sepeHntur : camenlo poiis dissolviiiir, et lurba flagella-
Satvalorts, Irice pervenemnt ad portum ; ubi pra; tur. 11. Diuco permgcns nimpitur, Taini fortis do-
gaudio cccinerunt hunc D.mdicum vcrsum : V\ m.iri mantur : fcra tnairona vincilur, el toca consecrantur.
vi.c lii:r,eic. Eqressi de nnpi deducenfes dcposuernnt III. Visis lanlismirnCHtit, mntruu.i biip'izfilnr, rtrepro-
bealissiinum corpus in prwdiolun quoddam vo.itnlum Imtis idoli<. sepvtlnra pniatur In Brevi:irio Tolelano .
stomitte Liberaudonum (postoa (!ampns Sicil;c vcl Roin:in c instituuiiiis leguntnr duo hyinui, quiiiiis
Coinpo-teii:»), ditlans a prwfata urbe Iricp. 8 miUia- toti Tianslaiionis histnria continetur : ipios pl.icuil
ribus, vbi nunc veneralur. Aiblil Breviarium Salma- liiic appoiicre in gratiam erndilorum.
license Sex aulem diebus navigio iier fccerunt per

:
tnare sine remigio, manu Domini gubernnnte ; Sep-

Hymnus ad Vcsperat.
Adffitfiieslauiline
tima autem die requietit ad liitut navieula inier
Bealusin quoJacobus
Vliam, ct Tnrem, in loco qvi dicilur hia, inter duos
Tp.na) datur HiS|taniae,
rivos ; qnce loca dicuntur Ui.<iria. Eqiiilinus vero Diix l palroniis inclyui?.
(
(jorpus autem de navi deponenlcs stiper magnum la- Oiii posl Clirisli sinipbcium,
pidem deposucrunt : qui lU cera tenera corpori ces- friinns p:\ssus prie c:eleris
sit, el in modum
Sarcopliagi se corpori mirabiliter Q Aposidlis, iniiriuiii
udaplavit lesiininniiim pntbet Moral-
cnjiis rei Cipli dedil iiincns.
;
Ciijus corpus discipnii
lib. ix,cap. 7, addesis naviculam ligai:iiu fuisse ad
C('Iumiiam m:irm(>ream, in qna liodiequc h:i; liiterx
Node levanics inodia,
Profani melu populi
legiintnr NO. OIUSES. D. S. P. ol ab eo crcdiliir
Pelunt .Fo|ipo prassidia.
Iria Flavia vnoala, posimodum £/ Padron, qiiia Navis p;irata mittiiiir
ejusmodi iapides viarum, seii dilioiiiim divursarmii lliis a Deo marium ;
tcrmiiM, apihl nis|):iiios iiuncu|iaiiliir Padroncs : Corpus in ca dueilur

Ouiil autem poslea a Discipulis iaciiim mI, narrat Per inaris lungiiin spaliain.
ciim aiiis Eqiiitinus bis Ingresii ergo Discipuli nd Posl dios sr-|l( in Irix-
:
Poitiim iitlr,-inlos, gaudio

reginam re et nomiiie verc Lnpam, eidein dijccrunl,
..
M;igiio, cirJesli Curi»,

qunliler Chrislus ipsi corpns Aposloli .'tui miseral, ut l.audfS caniant tripudio.
quem nohieral suscipere vivum, exciperct vel defunc- libi nuitu miratiila
lunt. Hcgina autem eot dolose ad regem Hispanto! Osleiidunuir divinitus;
ttesiiwivii , ut tuper hoc ejus assensum requirerent Corpus ardens iil ricuU
Qui eos cepil, et in carcerem ctusit ; sed cum discutn- Fiil«orp fulget coelitus.
Gtoria tibi, etc.
berct, Angclus Domini eos exsotvit, el libcros abirc
pcrmisi:. Quod rcx audiens, post eos miliies, qui eos Utjmniis ad Hfatutinat.
occideretit, deslinavit. Sed dum militcs poniem Irans-
Gaudc,f»iix llispania,
irent, fracto ponte, oinnes in lluminc submcrsi sunl.
Quod Rex audiens, el sibi ac suii tnetitcns, Discipulos
D [.a?iis oxsh1i:iiis mciilibus :
Tui ducissoiemiii.i
Aposioti pacifice revocavit, cl ab cis uiia cuni populo Digiiis caniando l:iiidibns.
fuietn Clirisli quidqmd
susccpit, ei pciirrant libcre Hic (!si illo maernificus
concessil. Audiens hoc Lupa doluii, el rcdeundbus Milis, pnioiKs ccil;iii.ine :
Sanclis, ad rtgis consensnm per tittcras npericiiiibHs,

rrimus nulina glorificus
Aposlolorum .igmine.
rcfpoHilii ul booes suos, quos in ii.li nionle hi.bclut,
Qiii [losl morlis soiitoiuiam,
jliiUbiro jungcrcnt, et corpns Mniiislri sui quocnmiiue N.ivi di^diiclus Irije :
velUv.t tumulmidiun dijcrrenl. Iluc autcm dolose fn- Tibi ilodil noiiiiani
cicbiil, eo quod Drngo ingcn.< flaiiimam cvom.ns ( iil Itogiii ro.lrsliscuriae.
orcdiiur d.i;iiionum .\y{<^), bovcs ipsos ciistcdnet : Ut rcpiohares iJol;»
quique tauri cssent induinili ; qui ncc vchiculo jungi Cuiii omnilius pi;ioulis :
posscnt; vcl si juiui^^rcnlur, hui iltuciiuc is.urrircui ;

Jam lui" !acl3 crcdida;
Visis iiiiiUisnjirarulis.
et tie corpHt di.->sipnrenl. Di$ciputi,doluni iijnornntcs,
Nuni Dracoiua^Dus ruxnpitur
:
M') FLAVII LV.Cn DEXTRI CliUONICON. 1^0
A. C. 42. Mnre supcr sacrun» corpirscrig'iiu, ol more sacro P.asilins, Atlinnasiiif;, Clirys'^p;onu'-., A. II. 79a#
Agalliudorus, F.lpiJius (
qui iiuiUio accepto dc corporc sui parcnlis in niipauias
allato nu)x Iriam accurruui) sacraut, cl Aposlulo dicant.
BlVAnil COMMENTARllIS.
Perc iissus a disciputis A de cju3 corporis ad\entu, Iriain Flaviam accurre-
Signo Crucis, obse(|Uilur runl inter quos D(:xicr prnxipuos nuiiicral Raiiiiiiiui
; ,
Turba bouui liurribitis.
episcopuni Carihiiginenseni, Atliaunsiiim C;i'sar;iu-
CaBmcuio poiisdissolvimr,
gustaniim, ct Klpiditim Toletaniim; alqiic Cliryso-
Turhse mor.quiilur fluiuiue :
(,'oiuiin cl Agalliodoriiiu presbyieros; consiat cti:iui
Fcia aialioii» \iiiciiur,
Ciiristi siisccplo nouiiuc. ilinc accurrisse D. Pelruui Rr;«rarcii>ciu, quoniaui
rorpusstatim recondilur; ipse Ecclesiam clsedem IriensKm in>tiiuil, Ciim Tii-
Divorsis aromslibtis : deiisi,Auriensi, Mindonicnsi, ci îliis G;illaccia! sc-
El Coinitoslpll;nn diicilur, dibus, ejus niftrqioli subjeotis : ul e\ tragme-itn
Psuliiiis, liyinnis c(x:Icslibus.
operuiu \). .MiianasiiCxsarauguslaui coinpcrtuinln-
Ibi sepulUiiu uimulo,
Miiilis fult?cl iii-oJigiis
bemus ;
qiiod superius :id aiiniiiii iio"iiui 5G irau-
Virtiilis vilae pabulo, scripsimus: eiim vero coinilaios D. Rusiiiiiui priiiiinti
Nos rcgens, ei prajsidiis. eiiiscopiim Portngalleiisem,cl 0. Epilaiium priinmu
Gloria libi, etc. Tudensem, ejus discipuliim, satis veri.îiuile ct (/i:-
lcruiii S. Apostoli cuiiiilcb individui fucriint T<-r-
Agit de cadem .\posioIi tran^lalionc mariyrolo- quatus cl socii de bis sii|iii(lcui seplein aii Rrcvi.i -
:
{;iuin Ronianum dic 25 Jniii ubi luvc ic^Mnlur

, rium Coucbeiisc leclione 4 iranslalionis S. Jaiolii,
verba : Ejus sacrnnssa ab llieroioltjmh ud Hispuniam quod ab ejus conlubernali solatio prcvdictorum 7 rer-
translata, el in ullimis earuin fiiiibus ad GnUxciam re- naculorum uullus exsrulsvbtraclvs : el ipiod cuiii ipsis
condila, celeberrima illarum (fPUtium vcneralione, ut r. Ilicio olyiiiaiii feslinus asccndiTat. S. Rraulio in :id-
frequenli Chriitianorum cuncursn, relujioms et voti diiioiiibiisad M. Maximum addit Phiicluiu, et llet-
causn illuc adeuntium pie colunlur. \n qu:e vcrba car- mogeiiem, (|uos Paulo .Tnle m;irlyriuiu Hierosolyniii
diiialis B:iroitius admiltit scrmoncs Callisii Pap:c do ad fidein converterat. En vcrlia ipsius î. Aposiulmn :
Iranîaiione S. J.iobi, il-niqiie de cadein re epi- morienlem Hierosolymis v.derunt Hertnoqcues c! Tlii-
6((il.i5 , quinqiie iibros ejnsdtiin de niiraculis S.
et letHs, et cum nlWs discipulis comilati suni ejus corpns
Apoîoli . et lilter.is Leonis lit papo; ilc
iicciioii in nuvi nd IIis,)anium : el pon
ejus appulsam Iiinm
trtnslaiioiie S. Jacnbi iii Hispaniani facia 5 k.\\. Flaviam Gallauia'- ciiitatem, Ilermogenes ud Italiani
Janiiarii; et liticras liinoceniii II papce linbûiies se eonlulii, et in psrsecutione Neronis Syraris prauii-
subscriptiiinein S. Uoinansu Ecclesise cardinaiiuin. cans, cum uliis occisus cst (;!git de eo ct sociis mar-
Vid'! de eadem translaiiouc Usoardum dtc25 Julii, Uoiuauuiii die 25 Aprilis cl 2 Sci>leuibris).
lyrol.
el Mol.iiium, Galosiiiiuin, Maurotii uui, ct ca'tcroj Philelus vcrc in Hispaniu mamit, prmdicansque per
auctores inarlyrologioruin; cl pnc oiiinjbus S. Noi- diversas urbes, vidil S. Pelrutu, Paulum, Ctenicntem,
keruin, apud lieuriciim Caiiisiiiin, iomo VI Lect. et Philemon£m ibi proedicantcs. Tandeniijue in perse-
anliq., cujus tixc sunt verba : llujus B. aposloli sa- cutione endem 28 Martii cuin uliis socils Carthayine
cralissnna ossa al Hispanias trunsiiia, ei in uliiniis veleri urbe interfectus est. Di* eo iiiarlyroItgiitiTi Ro-
earnm finibus, videlicel contra mart Drilunnicum, con- nianurn diclo dic itu» loci R.^^rouius confundit ,
liila, celtberrimu illarum pentiim veveradone exeo- cum cum ;ilio Pliiiiio, de (|uo die pracccdenti agi-
luntur. !Sec iminerilo, quia ejus •:o-p'irali prcesentia, lur ; et in annaliims lom. I aiino .'iO, n. 20, cunfun-
ttdoctpna atque sifjnorum ejficacia lidem popuU ad dii iteriiin eos cum Pbigcllo, ei liermogcne, quos
Chiisii fidem conversi rrferunlnr. ICl proeui dubio C P;n!lHS V Timolli. rclerl api.slatasse a lide. Ad- i
idein ratciiir S. Mieronynfus, diiiu illuil Isaix- lixxiv. dit linuiio (seu ilclcca) in siiis addiiitinibiis :
Kt ipse wiKil eis soricin, el nianus ejus divisit eain, Fuma etiam est, cum S. Jccobus venit in Hispaniam,
sic cxponit de iiposiokiruin sortilione: Dedenlque Mariam Cleophe, et Salomcm malrem (iisius) el Mu'
ejus sortes atqne diuiserit, ut alius ad Indos. atius ad riam quamd.iui Magdalcnam eum fuisse comiter comi-
ilispanius, aliiis ud lUijricum, alius ud Gr(Vciam pcr- tutus; ei rcdiisse cum illo, venisseque cum corporc, et
gacl ; ei unusquisqne in Evangelii sui provincit uirasque Cleophe et ilagdalene obiisse in Civitatensi
quiesceret. Oiio lori r:ilctur uiiuiii cx aposiolis, qui oppido (vuigo Ciudad Rodiigo) in Lusilania, dle
in llispania pracdicavit, ibideiu quicscerc boc vcio Aprilis X ; Maqdalenam vero Lazari sororem venisse
:
ncqiie Peiro, neqiic P.iiilo, neipic alieri prieterqiiain in Galliam. Maria Solome rediens cum ipso, Jarcbo
Jiuobo, qui sortu Ilispaiiia eoniisii, coiiveuirs pu- filio (lioc cst cum corpore ejus) petagratis parlibus
lesi. GenuanicB, Anglice et Itatice, ubi prcedicavit, tuin Ve-
Qnod ad locum sepulturan S. J:icobi periinct, riUam pervenissel, wtale confccta ibi requicvit 24 Maii.
recie admonct Maniuanus iu Nnlis suis ad Maiian:c Hoc loco iiovam aliam Maiiam Magdalenam pr;ctcr
Ilisioriam, non cssc lcgenduin apud Isidoriini libro sororemLazari ei Marib;e iuducit Hcleca, qttod licct
de Ortu el obiiu P.ilriini, ScpuUus est in Marmarica, milii non conslet, non est lamcu inciedibile in eo-
iiei|ui: qtiOil Moriiles el Mariaii:» corriguni, in Arca dcm Magdali vioiilo, seii Caslcllo, fuis>e altam disci-
Alarmorea, sfid .êjiulius osi in Tamnrica : iiam Mar- piilarn iiomine Miriam (noniiiie, iiKinam , satis co
iiiaiica iHiu est rogio lli>paiii;v, bcd yEgypii, utapud tcmpore usit;il(», ul cx Evangelio ajiparct), qu;c a
PtuiDiii.êuni Tabuli 5 AfriCiC cap. 5 vidcre cst Tv |)aiiio loco etiam Magdalena vocarcuir. QiKid per-
(hodie dicitur rcguum Tunez); ai vcro illa parsG.d- linel ad Mariaiu Cleoplie socinii ipsiiis, couslat ex
licciso ubi .S. Jacobus sepulius est, nuucupaUir Ta- R('m:iiio maityrologioobiissc dic ix Aprilis uno die
marici, a Plmio lib. iv cap. 20, cl Puuiponio Mela ;uile assignatum ab lleloc;i; ct inihi dubiuin nou cst
lib. iii do Situ orbis cap. I a fliivioTamaris, celebri iii altero irrepsisse me:idum, ul pro ix apponcret x
admodtiMi, iliani rcLjioncm prxtciniienle : a quo ho- vel c convcrso.
dicquc vocaUir Trans Tamara. Erectodeinde allari supcr sacrum Apo^tidi corpus
k. Altare super sacrum,tic. Qui fucrinl illi disci- in piwdio Liii'ari;i.' legulic, fesuiin doposilionis cc-
puti (|ui corpus Apnstoli iii llispaniiiiii a^^porlaruut, lebiari coeptum esi ab cjus disi.ipulis ct ab ou tciii- :
iiunc videiiduiu. ii qiiidem qiii episcopi constiluti porc îngulis aiinis obscivatuiu in Hispanii ; ut probe
fuorantiib ipso vol presbyicri ordinati, ceriisqiic plc- lcslalum rcliiiiiil M. M.ixiii:us ad aiiiiuni Cbristi bOZ
bibus addicii ini.-iimc >.uin Ciniitali sunl Hicroso- sic iiiqiiions : /1 temporibus uposiolicis ad lioec teni\,ora
lyinas, scd in suis Ecclcsiis luancnies, ;(udilu nuctiu cclcbris ett fcslivilas S. Jacobi aposloli fiUi Zcbedwi,
;,
i5i FLAVll LLCi! DEITHl CHRONiCON- m

Ac C> 43, Sepulto •ytrjorc sacraiissimi nwgisiri : Torqiiaius, rh«»jphons , Caicilius , iscius, Sc- A.R. 794.
cundus, Inilalecius, Euphrasius Romam peiunt.

ItlVARU COMMENTARIUS.
Oc- A jamjam descenderc ac Romam peterc praHlicifts
nui priiwM omnium AposioiorumprcEaicavitin
oris . ,
cidciUalibus. Ilcleca eiiam in addiiionibus suis, Me- septem discipulos ad ipsnm nuniios miuerc, ut n
morttt, diif.qne fe.stns (ait) ab ipsivs in Hispaniam
translalionem corporis S. Jacobi , cl rcs Hispanicaj
in.jrcssu, S. Jacobi filii Zebedwi celebris habebatur. coiiversionis ad ipsum rcfcrreni. Sivo vcro ipsi prar-
\i.\il bic nucirr anno 830 quo tcmporc post Mauro- venerini Apostolum Romnm, ila quod illue pervcne-
qna sepulcnim S. rint aniio 45, sivc suhsecuii siiit anno scqucnii.
runi in Ilir-pania devasiaiioncm,
Jacoliin cblivioncm IransieraJ, aliieodomirolriensi cerium esi ex his quai diximus ad annum 42, et cx
cpiscopo ii^rnm rcpertum est, prceeunlibus et prse- Eusebii lestimonio in Chronico, S. Pctrum Romam
monslrantibiis locmn caiesjibus luminariis circa accessisse ar.no ^tt Domini fundavil autem sedem :
annum Chrisi 8:^0, sub rcge Alphonso cogp.oraine seu cathedrara Romanam die 18 Januarii, qiio fe-
qui acceplo nuniio, festinanlcr.magna animi stum ejus cclcl)raiur. Quo flct ui eodem anno 44,
Caslo;
dcvotioneciicunit ad veneraiidas Aposloli exuvias; ipsnm tonvcncriniRom.T, ct ab eodcm Aposlolo or-
doiiavitque ci tria miiliaria fundi quaqua versnna. dinati sint episcopi. Cujus freii auctorilale in Hispa-
Aposioius vcro rcgi Rair.iro Alphonsi succcssori, vi- niam rcversi suni in «rbibiis BaMicse li(tor;ilis
.
dpniibus cti.MCiis qui aderant, sese in praesidium prccdicaturi qnandoquidem cjeierae regiones procdi-
;
pra-buit, in bello de CUivijo, quo veciig:«I iiifaine catores et epistopos suos Iiabeb:inl quod cx supe- :
cenium viri^-inuni Sarraccno regi quoiannis sclvcn- rius dicUs ad annum 36 cl 37 liquido conslat. Quare
darum aMaUiin cst. In cujtis graiitudiiiem rex el diibium non sit Eyscngreniom sine icsie loqui in
nf»!)ilcs concc-scroni Apostolo privilegiura, quod Chronico Spirensi, dum anno 45 Chrisii docct Tor-
\orant, dc los Volos : datum Cailsgurrii dic 22 Maii, _ qualum et socios Roina: cpiscopos ordinalos ct non :
1 r:i 872, qui esi annus Chrisii 83i. Deinde anuo " aiuliendns similiier Baronius, (|ui ad annum 46 rc-
d0'i5, iiernin visibilis armigor facius Apostolus, au- jicl hanc ordiiiaiioncm, ci in co quod cum conccdat
xilio fuit Ferdinando reî, cognoniinc Macno, super retrum anno 44 Romam accessisse, sine causa erc-
Cnnnimbricam. Deraum Alphonsus rex iiidem Mag- ciioncm caihcdra? rejicit in annum sequentem 45
nus nuncHpitiHS; ncpos Ramiri, lemplum Aposiolo non cnim fiiit aliu*l callicdrx crcctio, quxim acccssns
auguslissinnim coRdidit; ad cujus consccrationcm ejus Romam, cum ipsius poicsias non dependcrel a
(tesle Sampyro Astiiriconsi episcopo, cjns lcmporis possessionc aliqua canonicc accipicnda. In quo iiobis
aiKtorc) JoanncsPnpa VIII nisil kgalniusuum Ray- adslipulatur aiiclor Thesauri Concionatonim iii Vila
i:aldnm, cum Scvero cl Sydcrico rcgis oraloribus; S. l'clri. Dies aulcm inio in llispaniam :ippiilsi. ."d
<iuae dcdicalio cclcbraia fnit dic GMaii, anno Domini civilalem Acciianam (nunc Cuai!i.T} pervcnerc el ,
SGj, inleressenlil)U>, atque diploma subscribcnliljus miraculo libcrali sunl, vidciur fuisse 15 Maii qîa ,
JoanneAucensi, Yiiiccniio Lcgioncnsi, Coii;ello As- ca die mcmoria onuiium corura celcbraiur, liim i:i-
luriccnsi, Ermcncgildo Ovctensi, Dulcidio Salman- inen non eadcm, sed divcrsis in viinuj nnîioicin
liccnsi, ISausioConin;bricciisi, ArgimiroLamaccnsi, translaii sinl nimirum Sccuudus 2 Maii, Indaiocius
:
Thcodemiro Viênsi, Gumaldo roriuensi, Jr.cobo 30 Aprilis, Thesiphons 1 Aprilis, Ca^citius 1 Fcbrua-
Cauricnsi, Aigiouro Brncarensi, Didaco Tudensi, rii,Isicius i Martii,etc. Salisque id videlnr innuerc,
Tgila Ar.rionsi, Si.ônando Irionsi, Ricarcdo Lucensi, Roin. Marlyrolo;;iuin, dum cuin quem Dsuardus vo-
'Jhcoderindo Rraoniinsi, elHcleca Casaraugusiano, carat dicm ISaialis ipsorum ablaiu Piatait nomine, ,
« piscopis. Ita rc^ôrunl Rodcricus Toletanus, Uisl. quod dicm morlis sonat, soiumvocat, fcsium dicni:
Ilisp. ii;). v, cap. 17; Lucas dc Tude, Sampyrus; cl G In Hiipania, ait , sancloriim luqmti , Tesiphontis,
cx eis Jlcrislcs. 1:1). «x, cnp. 7. Quo videas f.»Ili cos clc, in ca proiincia diversis locis quieverunl. Non vi-
qiii pulr.nl dtdicationcrn jsiiin, cl corporis sancli dctur autciii qua: alia causa fuerit hujus festivilatis,
jn\emior.ciii lact:un sub cura Caroli Magni a Turpiiio nisi advcnlus in Ilispaiiiam , et iniiium iniraculo!>a!
Remciiî, ct aiiis CO cpiscopis (quod mirum cst pla- conversionis gentilium ad fidem. ârral hi«loriain
coissc rniioiiio in noiis ad dicm 25 Jul.i Marlyr. Beda in Miirlvrologio ad dicin 15 Maii his vcrbi<
Rom.), cuni roinpcrtum sil Carolmo obiissc anno C"k7;i ad ciLiluiem AcciiaKaiu veiiisscnl, el propter U-
814, i;;\ ."«cpulcri sui cpitnphio atiestanic corpus bcrtm ilineris ntodicum quicscerent , et causu viclus
:
vcio apnsloh rcpcrtuiii luil poslca anno 830, ciijiis emcndi discipulos iii urbem misisscnt; mcx parfnnorHm
rei ei loiins liisioriit exsia?ii iiistrumciia inarchivis ntnltitudo , qui liinc forte diis suis fata Cihbri bnnt,
ccclcsire Cnnipostcllarijc. Scii dc his s;!tis. cus usqiic ad (lunicn pcrsecuta esl : in quo jyons tinnb
.\.C. 4o. — Scpulto corpore, elc. Crm S. Jacobus via(jui'.udiiiis cl forlitudinis cxstruclus Itanseuniibus
,
marlyriuni subiorit die25 Martii anni Domiiii 42, ci sivutis, Uci n,tu, lum omnium in.êqueniium iuulliiu-
rorpiis ipsins noclu sublaluni a discipuiis apud J:ip- dine fuuditus corruit. Ad quod miracuium ccclcri ler-
p» m II >vim iiigre^sisseplein dumtixai dicruin spalio }iii, et cvjuidnni nmijna: Sinntricis Luparia*, qva: di-
in llispaiiiani delalum fucril (quod ex dlclis superius viiiitus inspircla los benigve suscipitsns , crcdidil
hquci), necessum tsl, ut tertia vel 4 uio. Aprilis cjus- e.rcmpiuin secuti, relictis idolis, Cliristo Domino crc-
dcin aiiiii litani Flaviam appulerit. Deccrlatum auicm diderunt.
i'si cum Lupnria cl liegulo aliqiioi incnscs, qua iii Coiifundi vidcbunlur alicui in hac hisloria, roira-
ro cl iii t,oiivocarone Elpidii Rasiiii Alhanasii, nc
, . jx culiim poiiiis rueiiiis, ei convcrsi« Luparia», cum his
rehfiuoiiihi discipuluruiii qi:i per liispanias divisi
, qiis in iranslaiiune S. J:icobi in Gallaecia narraia
ernnt, ad aliaris ct scpiilcri ap.ostoiici coiisccraiiu- sunt , prasenlibus cisdcin scpicm discipulis , Tor-
neiii, rcliquiiiii iiiiiii insuiupiuin fuit nam ct conse-
: (jiialo clso(iis. Ciclcnim bis pontis miraculum san-
• laiio ul cx liadiiione liabenins, c<j.iligil dic "U De- ctis conligis>e, scmel Iria* Fl.iviae, ilcruin veio Acci,
r.-niliris, qiio j.iui a jSaliviinic Clirisli coepcrat anuus d('C'Oruin aucioiitas irreli:igabi!is convincit. Lupana
-15. llori,'pr()iiiilc iiiodo Dexlcr profectioncm septem qiioqiic Acciiana scnatrix lilia crat allcrius Luparise
discipiiloniin Riinain in aunnm i3 rcjicit. Ouiniuio regul.B Gal!:ccien.->is , ut mox ad annum tJO doccl
cxisliino noii iiliro iic" arripuis^c ; scd ptiSKiu.un
, Dextor. Ccrlo BeJa; (ut recciilior».» Hisp;inicarum
pf r 11 cnsis :»li piot Evai.golic.o. prxdic.\li.>nis iie- rerum auclorcs omitiain .Mcralcm , Truxillum ,
,
t''.lio bono cousuliiiin fnii, ct (•asiodiic sacri corpo- .Mari.'nant, Miiiotam, Villigun ct alios iiiuumeros)
ris. Piacuit iiuieni prrsulilius, S. J.icoi'i tlisripuii^, conscniiiinl A-Mo ni Martvrolo.'io E'iuilinus. lib v,
;
«îmi scirnil Apc.sKiIoruiu pnn, ipt iii c < Mf rc libe- c. o; el iiauuscnpi.i Vv;lii.siis>.i»),i , qu irum uiium
nium, rclicia Orunlali li(clc»ia , in Occidcnialcui lcgi iu hibiiolh-.ca inona&leni inoniis bion cxira
. ; ;
m rLAVI! LUCll DEXrRI ClinONICON «5i

lUVAUIl COMMtNTAUlLS
moros Tolclauns , clwpscleribus in mcin-
anlj(jiii; A chrifttdncc cor Jl. Luparia; di^.naiu!'. ''ii iulustrare r«
brana descriptuii), hi t.jriani rupli pou-

ul>i jius.1 pente, iioi in hoc tnomento ab omni iriminnm inle
lis, hac habcnlur Quem viJmlci etaitum j)'/ri
" diijnelur cfficacitcr e.vpurgare , pn.clutmunlis id le t
maiima, terrore vclietncnli t.oiHtriiur. Inicr quos fuit lerrisalijnc diccntcs : Puter nostcr, clc.
SLnalri.r. qvcrdam , rcbiia inclijlu, ct in/Janiiualiouc S. Non possiiiu nic<'otiiinorc,(|ii:iii)i|uam sxpiiis idem
Spiiilus adornnta, ijenere uobiliii>tir,a, nominc Luya- ropetcre vidcar, quiu byin.ium iiIT.^rain :d> ojwsdem
ria ; ipsornm sanctorum opinioucm ut repirit ad eos ,
saiicli Isidori Drcviario exlracluui , quud clcîintis-
sûos nuntios misit, pcr quos iilos suwmos prindpcg, ut simus sit ct totaut rcm comprchcadai.
suam eidevt ixliibcrent piascntiam roguitt. Qups itbi
pyimuin vidcrc mnuit, cujus interua pcctoris jam «h- Uijmnus S. Isidori de S. Torqualo el sociis.
pcina dom ditavcrant , tinde snnclissnui scnes csscnt, Urbis Romul''?) iani log:i caiidida
rel dc quibus rcqionibus adccnissent audactir intcrro-
, Scptein punlilicuni disli:ia prouiioat ;
yiit. Et cum iilt a sanclis Apostolis inissos r.7 pra^di- Missos llrypcrirr, quos ab Aposiolis
Ass;gii;it fiAci prisca rclaiio.
candum Dei rcgnum, ct Christi Lvuncjetium Hispnnix
Mi suiit piTspicui luniiuis iii.liccs,
d.nuntiaii fuisscnt.... docentibusilli^.... continuosan'
ToniuaUis, Tlusi|.lious, ;tmuo<iucIst;irs,
chc doclrina: novclla credetc acquisivit. Et poJulans HiiK- liida!c(ius, îvo O.iiciliiis,
doniim sancti bapiibinalis, jubctur non pritif^ pelita e.v- Juiicli Eiipbnisio. S^-diiuJoque sunt.
(ipere , quom buplisierio, quo sancii elegcrant, fabri- Hi Evarigelica lanipadc j.raviiii,
lorcl b'isilicam. Qua: t(di visior.e pcrcepta , tamdiu Liistranl Occidnrj parlis arcnlia :
oprri iugim ctiramadliibuit, quotisque omncm fabricam Quod sic calliolicis ignibus urdcaiit,
b •sllicw ad cnlmen deduccret, et aepli templi fastigia
B Ul cedaiit tacibus furna nocculia.
Accis coulinuo fit proxirua viris,
dldicaret. Cumqne jam pcrfectum opus existcrel, ct
Kisseiiis sladiis, qua nrocul insident,
umversa qiuc sriiicii ei jusscraiit couiplevisset, fonlein Millunl asscelas cscHlcnla qtiaerere,
er nuirc cowAitunnt, in quo sancla; devotionis feinina Quois fcssa daidbus nierabra reliccrcut.
iat"!aris lavacri unda pcrfunderetur. Cujus mulieris Iliic discipuli iilola gciUiiiiu
i uin sanctum scqucrclur e.cemplum cuncitis populus, Vaiiis ins[iiciunt rilibiis eNColi,
qui idoloruin vacuam supcrstilionein colebanl, vclcrnosi Oucis dutn iu agcêro n:;libiis immolant,
Tcrrciitur pr.iliiius aiisihus irnpiis.
cyiminis 'emplum retinquunl, et sniictorum senuin do-
Mox insaiia fr»;inons turlia .sati-ilituni
ilrinam acccnsis mentibus asseqtmntur. Ex tunc juni Jiibis ciiin lidci .slijîiiaia noscorcl,
iuoloTum poUnla scdcs relinquitnr ; cl ibi S. Joannis Ad («onioni Fla\ ii ysquc j>(;r anlua,
Bupii-ila: ccnsecrantcs altaria, Eccicsia Chiisii con- lu cursti cel<!ri iios aîi ni fu'.^.ini.
.•iirttitur, et erescenle fide, Ihi populus auqmentatur Sed pous pra-valido uiurice forlior
In parles suliilo prouus resolvitur :'
risi veiotnnl;c autiquilatis liislori<igrr.pltus, ul paulo
iM^sl inorleui lioruni saucloruin vixissc, conslct cx
Juslosex mauibu? Iio.-iium orucus,
Hostcs fliiniinoo{,'ur;;)i(; suhru(.ns.
lii.s qu:c atl ralccin hisiorirc scnbit. Astipulanliir his
ILtc priinafidci esl \i:i liP-lduui;
:wili*|u:i Tolclauum iuslilutiouis
lircviari» llispaui:t;, bilor qiios niulier •^jik ta Luparia
i«(>m.in;n, Cordubensc, Granaiense, cl rciiqua. Scd Sanctos aggredinis, ccrnii, el obsecrat,
(jiod bis omnibus m,ijus vcncr.ibiliusque csl, c»in- Sauctoriiui moiiita |ieclore conlocans.
scuiii Offlciuin Gotiiicuni S. isidori, ubi in 1'ra.ia- Tunc Chrisli fainula ait.-ndens obscquio
licnc Mi?s.'C (seu Latio ui il>i vocatur) sic legimus : C Sancloriim, slaluit coiidore fabricani
JJignum et jusium est, nos tibi ijratias agcre sempcr, Quo baptistcrii uwix |)atesccreni,
Et culftas ornniiim gralia tcrgerel.
iVlcrne omnipotens Dens, cujus gloriosi nominis fidein
Illic sancla Dci femina linguitur,
doclores ducliles prwconrinunl itiba:, et speriatiuin lo- El vil;i' lavacro liii.ia roiiascilor :
corum prwdicnndi privilegiu gaudent. Ex quorum nti~ Pielis liic conlinuo pcrvolal ;(d lidcm,
merohos agnoscimus privsuluius gralia prnditos, at Et fil caiholico dogniate niuluplcx.
tiostris partibus ab Aposlolis de^linalos, Torquatuin vi- Posiiix-c poulilii urn cliara sotl.ililas
r'arlilur propcraiis seploni in urbibus
ddicel, Secnndum , Indalecium Thesiphonlem, Eu-
,
:
Ut divisa locis doginala fundorenl;

phrasium, Civcilium, et Jscium : quos ob fulem catiio-
El sfinrsis populcs i;;nibus urereni.
licce institulionis tradcndain institutio apo tolira Jli-
Pcr hos llf^speria; finiluis iiidiui
spaiiis destinat. Quorum
propheiialio gtori sa no>tiis IHuxil lidt i gralia pr.'»'(;o.\ :
tirbibus jam vicitta, ca nos gaudiorum innovul rullu, Hinc sigiiis varii.s, atipic polentia
qme miraculortm esl fuclu profc::». Nam dnin missis Virtutum, honiiucs crodv^n; jirovocat.
iliscipulis in hnjus urbis coiiviciuitaicin, cscarutn cin- Exbinc jusliiia- friiciitus iuclyli,
plirum atiquid prceccpis<ent Vilarn mulMplit liLiiori* tiTuiiiant

, aguut as>-ccUv pnecepia
i
Couccpli uiiiiiilis uiLi!'iis iiisuis :

liibi quce jiusa sunl. Sed ecce suhilo dum iJolis ho-
Sicsparso ci:i'ri 'ina (oroua esi.
viines sacrificarc conspiciunt, ugnitis pcrfidis, reHiiio- Ilinc le Turlia poicns uni<a sii lios
ni~ patnto cullu, fervido rursu iisque iid jluvivm, p;- Orala, pelimus iicctoris alidilo,
fidorum lurba perseqtiitnr. Scii po:is illic aniiqxa mole l'l vcstris procibus sidiis lu a^llicris,
construcltis, dat utrisque partibus icnninuin. !iaui ad r^ Porlpuiur Sfjcii civibus ring.lis.
inslar nntiqua; hislorur. , cnmtrunsfrefavil Jsraet inare Sit irino Domiiio gioria, uuicu
Piilri ciiin Goiiito, alque Paraclilo
liubrtiin , satulis iter porrigcns, sc itinu:. fugientibus
Qui bolus Dotniiiuslrinus ct nous cst,
discipulis beulorum, pons ipse subito viiraculo interre-
Sxclorura validu ssucula coniiuens. Ameo.
dcnte dissotvitnr, et fugientes suiictoriim populos sal-
vuns, persequentes proisus pcrfidos labiles mcrqil in Nominibiis Torquati cl sociorum in Capiiuia cjus-
vndas. Jllic ad irtmsitum Israetis uiulit maris dirid:- dem festi sic lusit ls'dorus : Ailr-^t, Dir.nine, ctara et
tinr, liic ad saUvaiidos Christi latnnlos ivgciitis iuoHs cvidcns tuorutn scptem pvnliftcum rcvoluli lcmporis
iltn
slrticlKra resctvitur. Illic .Egtiptii cum curribits snffo- ttntiua cclevrila^. Torqua:ns ex his nobis proroqct tno-
ctintur, hic perdilicum lapidibus subinrrguvlur. Illic iiilium ormmcnta virtutum; Tesifons a lc qui cs' jous
Israclilce deinersis hoslibus in profuutiiim, Dci' laudis litic, ttberriwo dor.triiior gurgilis pocuto s^^tiel ; Jscius
caulicum promunl , hic siinili ialiti/t liberatoruin posi-e(.'ris tiostri piiicula muiidei : liidalccius index bono-
pntus gratutalHS hyninum tibi cum sauclis angelis pro- rum operunt spiriluulium alimenia minisirel : Secundu.^
clamnnt., ita diccntes : Sancltis. ^fiuctu^ , elc. fulu.i aiiveutus 'ui g^r.idio chciorum purticipin jtingat
Doiudo anie orationcin Domiiiicam sic ail : Krcc, i']u]>Urity.'.i, quadrijiutj Evuitinliorum amtit calhoiicj:
dileciiîsimifratres, m:cum oculos in sutliinc utioHiie, ftdii doqmata finnct ; Cncilius costibus angelarum no*
hoc n DQmino rpeciulitcr pncaturi, ui qu.a grgtia fidci asiccict.
;
i:i5 FLAV»! iiicu DFATni rnroNif.oN. m

A.C, ii. El a 51. Piiioron-ccraii pojsiir', ss , ad meridi.inas Ilisjiariix parles, scllicci ad D;cli- A.R,7'5
catn liilMalfifi, pnrtiii asuri rcvcrdinMjr.
Caiof.oriis discipulus S. J;icoL>i per Carpetiirjeam firiodicai.
48. I!icro.soiymit:»iii Jud.ci vclieinenler infenî D. Litznro, M.igdalenrr, Marllix, Marcclta', «99.
Maximino, Josepho ab Arimuiiii.i noliili decuriohi, cl nliis uimiini.-; uavi iitte icnii-
rUVARIl tO.MMENTAHIUS.
A. C. 4i. —
\. Et n B. Pelro, ctc. Multi exislinir. \ viro Cbrisius Dominus passiis fiierit annoSt aeiaiis
rnnl, a .«anctis »posi(ilis Peiro binail el P.-^r.lo lios siuc fit iil additis pr;edictis 14 qux ab ejus Pas- ,
(ir«liii:ilo>, el in llispaniani niissos, ijuot! Breviariiiti sione a-I hiruir. s^mclonim cmissioncm el exiiulsio-
P.nleniinuin Cordiihense, cl Granaiense fccoruni
, r.cm inlciccsncrnnt ipsa cxpnlsio coiiligerit anno ,
c. Grog<uius VII, in e|t!>ln!a ad Aldeplionsiim rcgfm. 48 ni Dc.^.tcr a-severat.

C;cl.'riint id niininic licri pfiiui», cnm Paulns necdiiin Ilittc voro possnmus qnscsiionein illam <le numero
Komani ax-omlisscl , ns<|ue ad srcunduin Noronis nniioriini itcaiissinij- Dci gcnitricis, elaciilare , qna!
:iiintim (lostiiiionio llieronymi lib. de Scripl. ccci<-s. 5.T;pt; tnnUumqne lorsil auctorcs. 0*'>daitt cnim lc-
in Paul(i), qito anno iniilii lntniin eiiiscnpornm (iltic- stitiiOMio B. Elizaboili nionialis dc Scliooangia (non
rmil, p-isl loiig;un pr:<diiati(»ncin. Qiiari; I5re\iariuiii viiluic Lanzgravis nt P. Aitionins 5 part. tit. J9, ,
i;oii!aiti:iii, fUin riaronio, toino i, .inno 4(i, § i. Ta- cap. 11 dixil , sed ordinis S. P. Bc.-icdiiti) qtw iil
diii;«, cninria 1. <Mp. VJ; M.iriana Ci'inesl;ibilisf|ii.", ;cr!psii hb. iv suartim rovclaiioiium , capii, i di\e-
iraciaiii de Advonln S. J.>.c(ibi .Madcra, lili. dc ; rnnt qnod s(ditm snpcrvixit (Mitisii», anno uno, ct
Amiq Grati:ilai; c. 52; Mderclc, lil», n Anii|i!it. mciivibus />, ct hi»c scciiti siinl llclcins cap. 147 dc
Ilisiaii. ct]». H. a solo Peiro inissos, cl 'irdinnos l>i\ii!. Olliciis ct Eqnilii.ns lili. vii rap. Gi>, lloc ,
pKiliiciiUir tit tii ido Doxier

: asscvcral. Ciini v.-o lamci! vi-io noi! co!i'ona; iiuamloqniilom P.inin-, ;
Iridttrus cl M i(iyr<)lo;;i;i a siii.lis Ap^JSlois iiiitijl qiii iiiio iiilc: Itii', liccdiim mi lidcm convoisits cr;it,
«ic^liitaios in llisiianiain, iKiclliLêndnin vii a jacnho co anno rf> nsqno ad 3(t. ut snpcrius monstralum a
primom el posiniodnin a Peiro niissus, v«! nomcn
.
nobis csi, Miiio Eqnilitii ftindamcntuin , quoniant
commune non dcrOi;;il particijjari, Viddi; finilccst, ail eniin F.i hoc verius juaicalur ex :
2. C.alocoui, cic. i'.i;iinus de co ad annnin 7)1. '- co qiKid dicil Dionyiiva oniiies Apo&iatos dormilioni
Coiisul ilii dicta.
- Virijiais iiiicrfnisse ; qiiod csse non poluistel si ipsn
Scqiit nli Domini anno 4i coiitigil ntariyiiifm
,
jio.si Asceiisinnem ulirrius ixisscl : cum Jacobus apo- i
S. Pcii iriini fkacatcnsis epi.scopi apnd Ualcm. n(ni

i
iUotns iiiius Zcbedai passns furrit ad titleram bienuio
lotige a Br;*<'aia Angusia : «b; qtto ;igil itdcrius Dcx- posi Dnmini passioiicm. VtTUin nec Dionysius omnes
1<T ad aiiiiiiin 60 ct 110, ;ibt inuiiisi niirjculis coru- Apostolos iliio inicrfnt.vse :iKseiil, ut jain dicain; <-l
icasse dicii. si iu dixi-sct , de \ivis iniclligendus cssel , vel vo-
A. C, 'i^- i. —
Iheroiohjmilnni, eic. Aslipul.iolnr Inissc Jacobum cnm Clirisl Domino dc coeio luiic >
liis <jn:j; a Dcilro refcrunttir, antiqni mss. coiiires, dosccmlisse ncc ipsc Jacobus eo anno obiil , 8c<l ;
vclcraqnc Hispania; Brcviaria, e qtiibus legi Astnri- mullo p')î, ut osicndin.us ad annum 4'2.
ccnse, ei PabMiiinnm; ei Pclrus d»; Namlibus, lib. vt, Ecoiiliario ccnicndunl alii usqui; ad 80 vel 90
cap. 1:H, in Magdalena , et cap, 1;j1, in Marllia cl su:»' aitalis anniim Virgincm su| ervixisse, sed sinc
,
cap. l">i, in Manelia; ct lib. i, cap. 11, in Lazaro, tcste el idco audicmli non sunl. Stini qui velint, ,
ct lib. V, cap. Kil, in Maxiniino- llis addii. Cclido- posi 12 atiiios a (^-lirisii Passione B. Virginein as-
iiiuin, sciiCedoiimni. qnein iraviit fiiisse cff.cnm illoin siimjilam, lytiu loiiilem (:iiniii) pr:<'Cop"rat Apo.stolis
a Nalivitaic, qn'm Dimiiniis sanavil, Joanms cap. ix ipsc ab Uierosotyinis nc disccdercnt. Scd id Bed«
; ,
cl dc co agit lib. v, ca;>. I0'i Snliim discrepal qnoad nictiilacinm vocat, ot a noiiis cxplosuin csi stiperius
Josepbiim ab Arimaiiii;», de qiio iib. iv, <;a|>, 2, re- ad aiiiiuiii .'4. osi bac in rc,
Milti prob.ibiii^siuiiim
icrt, quod a Jiid.Tis muro iticln-us, ui fame cl lenc- ;illcritm c dttobiis annii a;iati Dei genilricis pro tcr-
bris iiilerii ci , ccclesti cibo relocins . ci Itimihc .sti- Q tnitio vila; consignarc oprilcrc, niiiiirnm vi G5 vcl I
jicrno iilusiralu^ fncril, ns(iue ad cvcriionem liicro- 75. Hi'C piislcrins amplcctitur Kpiiibanins conlcndens
solymcniin : ct qnod co lcmporc innrtj rnplo iiide r"i aniios su|i(;r\ixissc li'isioi)is adda>
;
vixcril cnni di-cipulis, pl.^cidc iisînc ,»d dicif» morlia 2(, (ioiil o8. Ciiin vcro ipso Lpipbanio lcsic B. Virgo
su;c. Ca;lcrum cnm de ic lain iioiabiii nolliim oroie- aiino suic a;talis l.'i Oomintmi p.-pererit, conseqiieos
rai ancioreni, asscniinmr magis Doxlro, qui cum rsl ,u? exisioiis "5 aniiornm in crcium assuinpta sil
Mai.'da!en;c comifin facii. ann<> Filii 58. Illud vcro prius coniiiiuniicr recipi-
Sfd qno hxc expulsio facta fiiorit
aniio sanctornni tui, dum
Itdclcs in niemnnain aitnoium vil:c ipsins
dnbilari cominunit.^r diciltir lacia
p<.test: qn(.>niam nosirx reciiani .ingdicarum orationnm co-
D(imin:i;
posi Stepb.iiii niartyrinin, nt :iptid card. Ii:ironintn ronam niimcro 63. Ei Itoc ipsum dediico ex prx
aitui ">a vidiTC oJt. Nibilominns non iliico ciMi- senti icstiinoiiio Dcxiri. Qund eniin M;igdalena ann,')
{{isso crcdenda csl nisi po-l annos 14 a Pas.îonc
, Domini h% cxpuisa sii a Jttdj>a cum fratribns et so-
Ciirisli traiisacios. Ita rcfcil prreiiicliis opiscopiis ciis, ei non antca, satis innuit co anno c vivis subla
Equilinus lib. vi cap. lil liis \crbis : Pjsi Ascen^f^lolam iii ctt^lum B. Virgincm ctijits ipsa iiidividtia
,
nem igiinr Dowini

auiio li potl Stcvhnui liip:dai:o- fonies !ucr ti : qninimino cx pr.rclaia exscqniariim
uem , €l disripuloiiim (ln-jjcisioncm , hidwi !i]ngdnle- Virgini s solcn.niiale, ac pnbliciiato, ira succcnsos
tium citm plunbus Clirisliifis rnpiciiles, inlcr ijuos c.rul Jndi 03 \cii»imdc
\cii>imdc osi ( (juod ot Mclito Sardiccnsis
i
B. Miiximiiius, uuu^ cx ~r2. discipnlts , cni a />. Pclio ;iss(;rii , lilicllii dc ijns li.»iisiin , si is aiici-T i|.siiis
ij)sa Miigdulcua (iicriil specialiicr connvcndaia ; Ln- c~i), et liinc m:itiiis in Mjgdalcnam , oi socios iiijc-
larus fralcr efiis, ei M/irliia soior ipviii.:. atuuc Mur- l> cisse Ob corctn autcm s;i!iguiiiis nobililatem , ini-
cellii Maril:(v pcdisseijun , necnon li. Ccdoiiius ijui nimc neci datos , scd in exsilinm, el pcricitlum nia-
fucrnt Ciisus a naliiulalc, ijucm D.niiliius iltianiiiavcrat, ris. Aunus aiilcm 48 Domini fuit (io Vir^-inis, si
cl alii pturcr, : oinncs isto», inwi impositos , el pctnyo dciiiiis ut Kpip iaiilns dooet, in 15 pcpcrissc. Addc ,
siner-.mo, vct rciinniiic ciposilos. u! iii Piniio ncrurcn- lioc ipûm attiiotasse iMi-cbiinn in Clironico bi> ver-
tur, aJuJauv (initn:9 prvpcHiinlnr. Qui, Dro dncc, ad b.s Avno Doiiniii 48 Maria \ irô Jesu Chriiii maler :
MaisiHnvi appvtcrunt, (însonant bis ca <iii:e iib. i, nd /'"('/«»! in c<v.lwn assumiinr, ut iji idam fuisse sibi
cip. ~ii dixcr.t dc 11. L;t/. To, ip.nil \i'i' 'iii'! aiiiio rcvetuunn scriinnii (ij.ila aiiiiqnissimas dc ca ic\e-
14 cpi.-tcopus MîSiilieiifi-i fucrit coiidiiiulu». Cutu Iaii<.)i!e5). Ac'.c.iii qnod aiinus 05 csi «.limacicricu^,
137 FLAVII LICII DI.XTUI ( IIRuMCON. I «
A. C 58. fiio, vclis.|iio, :io sino j;iil»eni:ilnrp cos impoiiuni, cl oxs;ii.uc nininlaiil. Oiii iior v.i- A.C.7i'9.
SKiiii iiuirc Jiviiiiiiis Jelali, aJ Mjssilicnsoin porium incoluincs :i|ipolluui.
DIVARII (OMMENTARIDS.
ct qu:isi ratHr.-tlis terminiis vit:o , ve! ut nnniiniiut A coniifteritinilio aiini Doniini ^6, ronsoqncns osl nt
iiigcrit ui:ixiiiiiini inoriis |ioricuIiim : iiikIc iiuiUi conciliiim incideril in aiinum 4!) paulo |iost Virginis
|ira*sl;uirtssiuiinue viri eo anno iclaiis sua* obiernnt, asMmipiionein , ipsa vcro assuoiptio iii ;iiinnn) \H,
in quitius Ronodiclu*, Bcriiatdiisct QuanH|iiani
.nlii. cl loisan ojus roi vooatii.s iuit Pauliis pcr levclaiio-
vcro Vir;;o Beatissiin.i a'(;rittiditic noii fiK-rit voxala, neni ul irel llion)-olymam qnod ip^c noiaviuii-
;
s:ilis i:iiiicii osi, (piod naiiira su:t, sit ille nniiiis cli- Oens ; Aicmdi auleni secnnilum rerihfioncni ; nain
mactcricus, eo inonuam ol assiiniptain orcd;»-
iit iii p:'opliT soluni coiicilium leg;iliuin noii xiilobatnr ne-
nms. IIiijus ilidnii min Icve itidit iiim osi, (|UimI jii\l:i ccssaria rcviMiiiio asicnsioitis nicrosolynnim, i|iiia
li.inc nnnoruin l>cipar.x sitppulal oiicin , i:inliiiiidom ipst; ol B.iriiab:is a Jud.ci.s ei lialribns Anliocliiu:
vixi-is*; rroiliiur, |io.st iiKirioin Fiiii, :ic vixi-nU siitc ((<mmoraiilibiis inissi fiicrin.t {\ct. xv).
00 anic id csl iitriiiii|uo xv annos cl
Iiicarn:i(ioncni
: Ob;t( r ;iiiiinadvcrtcriin o:«ril. P>:iroiiiiim non rociA
i>iuiiil vx.vin vooai niy>torio, quodxv illi vici:
qunnim rcniisisso concilinin boc :id animtn :>1, ciitii sininl
:iniii sinc rilii pra-foniia posl ojiis iiosiirrcclionoui co>.le:.d:it illos 14 aiiiios, a i (iiiverîono Paiili iisi|ue
concfdoroniur, qncinaiJniodiim alios xv ;ibsqiie co :i:lcoiuilium iiumcr:iiidos, ot quod «oiivcrHis fuerit
cxogorai ; |irinsqu mi ip-.uni Virgo c\isions nmcipo- annos 5(>. Video quntom vcr'>a illi Po^l anuos 14, :
ii'l : ul iia fi!ii< cnrre^pnndorel prinoipio ei nicdio : sumi po>se ita ut donotent idi^ni ac posl romplelot
iMiiitn XXX .inn<ir:!ni iotidem !ci'e cimi codciii Fiiio i4 scii inilio 15. («xlciiim adbuc noti potiol cmici-
dogcroi ; iJ (Sl xxxiii. liuin in nniiuin ,î sod iii 50 incidorc iiain ipse :
AcC''iiii anni 48 seu inilio

ipiod lOit linem cjus anniis 56 coiiversioiii> toius fcro onumcr.indus csl
scquoi.iis, con^tai cx sacris liiicris aii<|Uos aposio- p (qiiod Baronins non facil), cfmi iiiilio :iiini oa a(ci-
'* (Jeril.
los lliiTOsoiynvs adiiiis-e , Pclruin vidfiiccl J(i;in- Nos igliur qiiod mnllis :iliis veril;ililius id
,
n,'iii, J:i( obuiii Aliduoi l'aii!uiii IJarnaiiam, cl Ti-

, c.iiisonaic vidcaintis
, vorbnni illiid Vo$t eo scnsu ,
uiin , .Marciim iiom el Jiidaiii qiii oogDoininali^riir

, accipimns , ul non otcUidat i|)suiii aiinum 14, cuin
Harsabas, el .'^îlaiii viro5 primnrio:i inier (raires nt
,
iion ilicai Apostolns p«si <'(.'mpleti s ii annos, s«^d
,
Luc;is :iil Aclortim xv. Ft lii oiiincs Niiio iuibis ve- posl annos 14. Qoare reoiins conoilium illiid :iiino
liiculo, ei absipic miiaculo llierosolymis adfiicruni, 4^ cclebraiun: diciir.us ; Paulom vcro anl iion intcr-
causa illu.s conciru c<"lcbraiiili qua lcg:^lia veiiia ,
fuis.5e Assumpiioni, qu:e accidil anno 48, ani scii-
811111. Ki quidcm de Pclro Inliciniis in ipsa Magda- sutii illornm veiboriim osse : Pofl «kmo<; ii cum ve-
lcn;u liistoria , :>puJ Eiiuiliniiin (iiMd ciiin eodoiu niisem Hurosolymam

, etc. id ost C»n> vcnisscra , :
Aposiold Kom:i (li>cessii (iuid.Tiii Massili.c priiiccps, lliorosolynKim, et iiileifiii^sein (ioraiiiioiti Virginis,
:i Man(l;ilciia conversiis, ei quod llicrosoiyinas ciiin posiaimos 14 a conversionc mea, Domini vero auii*
co pMifooius liiii. Jo;iiines ^wlcrai in Virînis con- 49, eontuli cvm illit Evttnijelium,c[i\
liilicniio, Jacoliiis cral in siia scilc Hiorosolymilam Unuin esi quod in senlonlia liac non parvain dil-
:
raiiliis cl L{;)niali:is, a>sum|)io liio, mis>i ss.-nl a (i- Ociiliaiem ingorore videlnr, iiimirnm lcslimonium
ilolib-s caiis;i legaliiim : c;cicri craiit oomiiesAjio- Dyonisii dii divinis Nomin., cap. 3, qiio afflnnaro vi-
siolonim. (îm ;iuleui miracula sinc nec«ssii;iif'. deliir aii Virginis fiinus convcnisso, iion solum :ipo-
ndmiilenda iion sinl , reslat ui co anno ;issiimpiatti slolos, seJ luuiio^ eii:im di-oiitHlornn) ol ititcr c;e- ,
faieaiiiiir Bo;it:im Viinincm, qno ipsi lliirosolyinis toros ipsnmmet Dionysitini cnm D, llieroibco, qiiia
er.iiil siiio mir.icnlo
, iiain >i p(»l aiinuin liunc iS
;
Gr;ici ii) Mcnologio, die 4 ootobr. assevcraiil, liunc
assuiiicrcMir, pr.tsciilibns Apo>io!iN , danJuni csscl C quoijue fuissc tmuin cx Aiciqi.igitis jndicibus, qiios
iiiiraculiiiii iilitd qnod narral Mciiio de vcclionc Ailiciiis Panlus ;>d iidcm c-iuvcnit. Quod vcro posl
Aposioloruni in luibibiis ot rodiiclionc iii joo.i iibi ,
coiiciiinm lcgaliuni D. P.mlus Dionysiuin .•>d fideiii
prius fucranl : ciijns lainen liisioria iiilcr ap(;ciy- pcrduxetil , m:inifc'Stnm esi ;'.piid I.,ncam iiam :
plias reJKiliir a Gol.is. disi. i5 (a|>. Sauclu llowana, «ap. XV Actorum, concilio poraclol!ienis<»lymis,as-
et a iJcda siipcr acia Apost. Video niiiilotniinis iJ .scrit, P;iuluni ct Bariiabani nrofcctos Antiocliam at-
iclciri a D.im;isoeiio bcrin. de Doi niilii iic Diipjr.r, Itilissead ccclesiam cnncihi decrciiim; post aliqnol
el adniilli a Brcviario lloniano in eo iesio; scd qna- auicni dics «libcossisse ab iiivioom «xoasiono ;)C(( pla
lcnus id veriim sil dc CiCleris Aposloiis iiilclliycu-
,
a .Marco, (iuoi;: Paulos noicbal sibi cotuilcm (icri
,
dum osl . qiii scilicei concilio iioii iiiicrriicriini, cl Bani.'ib:is ^nitcm volcbal. Indc (cap. xvi) Pauliis, :is-
longe a l!ierosolymis lunc leinporis distabani. suiiip'oSiij, penexil Dcrbem ct LyMrimi , ubi Ti-
Qiiod autcm conciliuin illud accideril aniio 48, mollieiim converiii, sibiijue sociavil.Transiit deindc
qiiodOiioplirius ;isscverat,\el s;iliim iniiio 49, po.^t pixdicandoPbrygiam ei Galaiiam cl Mysiam : ct ,
Virginis iransiium , dcdncitiir manifesie ex Paulo Macedoiiis sibi iii visione osieiisi precalu,'Tro;idcm,
ad Gal.tlas ii, duni ait Deinde post aiinus 14 iterum : S.imoibraciam, el Neajxdim, Pbilipposquc Maccdo-
ascendi Iliervsolymcnn cum liurnaba assumplo ct nix civiuiem ; ubi Lydiani purpnrariain cnni domo
,
liio. Aicendi aulem secundum revelnlionrm; el con- sua conviiiii, ei pucflain lyibonissain liiieravit.Mi!:-
Inli cnm Hiis Etangelinm quod prwdico in gmiibus. sus niliilomiiiusiii caioercm, ci iiniltis c;omis plagis,
Vidcliccl iion iiiducens c gciitilit:ite convorsis obli- iiide (:inJciii liber cxiensiieambiilavii iii Lydia Ani-
gaiioneni leg:iliiim. llanc vcro luissecausam prolc- jv pliip«>lim (c;ip. xvii), Ap(dloni:im ci Thess;iloiiioan),
ciioiiis Pauli ei Barnabx in riiciiisalom o^leiKlii oiBer;eaiii lel landom porvonii Ailicnas, ubiad Aio«)-
,
Luca-. .Adoriini xv, do C.or.cilio eo ;ijôns. Illic pagiiiii (liicliih, asMii.ipio scrmoiiis llicinalo , ;ib
vero invcnil P;iulus aposlolos iros Pciriiiu , Joan- Ara ignoli Dei Diony"-iwiii Arcop igitam convcriit.
, ,
neni ol Jacobuni. Ei cnm coijnovisseut graCiam (jtnv Qiiis ncgoi in toi lantisqnc porcgrinationibus ot , ,
dala esl nulii Jacobus , el Ci'jiluis {id csl lulrui:) e.t

, pr.odic;:li')(iibus iiisiinipî^sc Apo;.loluin, ul iiiini- ,
Joannes, qui ridebanlur columr.iV e^se , dextras didc- miini, diios ircsvc annos/Quibus iiiu!los aliosaddcre
ruiil viihi el Barnubiv sccieliUis, nl nos in gcnles (ni- opoiici, iii Dioiiysiiis ct lliorollicns in Pnuli scbola
ininiin sine impo-.isione oiierij legalium), ipsi aulcm J.Kiissimi tvadoioiil. qii;i!cs o«ini-tal (c.ip. 5 t\c Di-
in CiiCumciSK nom {(•alut ii). Ciiin igilur coik liuiii viii. ooiii.) ilii) (( nijuiic fi.-i^^sc. Ilinc tamicm iicl, B.
lioc ( icsie Paulo ) coleliralum sit aiii;o 14, ab ejus \iiginom iion inigiassc ad Filiiiin in aniio concirii Ic-
conversione ( sic enim suporius pnibaviinus :ioci- gaiiiim, sed mniio posl.
piondiini esso iflud Dainde posi annos 14 iiscindi
; Fcisin .".iiijiiis siiblorfogorc voilei ."^rgiimoiiii vim,
iierttm UiirodOlymum, ctc), coiivorsio auieiii ipsius «."jiitciii.ioiis conoilii;in iion fuissecclobratumcoaiiiio
;,, ;
m FL.WII LICII DEXTRI CIirvONlCON. IGO
DiVARII COMMENTARIUS.
48 vcl 49, sed for=nn muUo anlea ex Actis siqui- A no Chrisii 48 vcl 49 (id ost post annos 14 a sua
,
dcni aposlolicis non conslal de lcrnpore ,

quamvis conversione), comiicm habuissc narnsbam; Dcind,',
consiet miillo anlc Dionysii convcrsioneni accidissc: ait, post nnnos \i, Ucrumnicer.di irterosolij:i)am cum
enim non llaruaba. Al ex cap. xv Act. hal)cmiis liqiiido sta-
nequc clinm ex Paulo ad Gaht. ii ; il)i oil, ,
.se accessisse ad concilium posl aniios 14 a sua con- lim poslconciliiim disccssissc ab inviccm UariiP.bom
Facta r.s/ anlem dissensio , ila tU discedc-
verslonc , sed ad conferendun» cnm Apostolis cvan- el P.Miluni :
pelium qiiod iit gcniibus prajdicahai: quod sine con- reiit ttb invicem; el Barnabas qtiidcm, a.s.sHiH;)/o Marco.,
cilio potnil fieri. Semel aulein dalo, quod concilium .
naiiyavit in Ojprim ; Paiilui aulem, electo Sita , jier-
nonfuerit cclcbraluinanno48, scdanlca,dalur !o- nmbuinbtil Sijriam el dliciam. Minime igilur coii-
riis, ul Paulus post coucilium Aihcnis pradicaiis lingcrc potuii ascensus illc Pauli cum Barinba posi
Dionysium coiivcrtcrit ct in fidci arcanis mysieriis
,
apostoliciim concilium, scd tcmpore celcbralionis ip-
erndicril; et tandem anno 48 ad funus Virginb ac- sius; et conscqncnter nnno 48. Mnio quod verba illa
cesserit. Paidi El conliili cum illis Evangelium, quod pradico
:
llaeclaincn fnga admilti nequii, muUa enim sunt in gentibus (id esi, siiio oncre lcgalium , nt ii» «ota
qu.-cconvincunl concilium iion luisse cclebiatiim Epistola conlcndit Aposlolus dcnioiistrarc Galaiis),
ante anHiin 48. Primum qnia lot lantaqnc negolia nibil aliud dcnoianl , (inaiii qiiod dctulissol ad illos
iniercesscrunt usqiiead concilium quod ipsum usquc (Iiiaisiionom lcg;tlium : (|n:Tc cerie in concilio discus-
adannum48 minime cclebrari poiiiorit : namque in sa cst. .Miiio eiiam quod ex Aclis xv llqiiet, Pauliim
Actib. apost. cap. xii, post liberalionem Pclri a vin- a coiicilio itcrum reversnm Antiocbiam : cx C]>isto!a
ruiis, ct Hcrodem consumnium a vermibus, poninir vcro habemus, quod staiim post collaiioiiem sui
i^
ramcs celebris ab ALgabo prophctata qucv facla rsl .
** Evangelii cuin Ajioslolis crat inibi Paulus; nam cum
' ^' • .. ..-
b Llnvdio (Act. ii). Comigit vcro tesie Eusebio et
tub
.
vcnissci Pcirus Aniiocliiaiii, in facieni ci iesiitil,su-
ahisanno 4 Clandii, qui fuil Clirisli -iG; n:im Clau- |;cr lcgalium simulaiione, Cl tandeni vidcas nirum-
dius snccessil Aiigiisio ad finem anni 42 qiio tom- ,

(;:;c lesiinionium sibi inviccm iii omnibus respon-
VOrc Paulus ct Rarnabas missi sunt ab Ecdesia \\\- dcrc; ac de eadcp.i re prorsus agcre : ct concilium
liocliioe Ilierosolymam , collcciam ct subsidiuin coniigissc co anno quo Paulus ad Galatas ii con'
allaiuri haliiiahiibus in Jud:ica fratribu.? quo imi- : fcigiiat.
ncrc cspicto (aii Lucas cap. xn), rcvcrsi suni;ib Hic- t)uul igilur ad Dionysium dicendum : supercsl
rosolymis Aniiocliiam. H;cc igiiur ainio 4)> aoia nobisc5))Osiiioiiem et placitum ainiilccii Ililduini,
siint.Nurral ('cinde cvangclist.i, oap. xui, quod dum viri doctissimi, qui, jubcntc CaroloMagno, hisloriaiii
nioraiciilur Anliocli.v, segrcgali sunt in opusaposlo- nionysii digessit (quam apiid Surium habemus lomo
lalusgcnUum, jubeiiieSpiiiui sancto; <,.l quod sia- V). Conlcndit vero B. Dionysium , citato icstimnnio
lim abiei uiit Sclcuciam , «jt indc navigavcrunt Cy- cap. 5 de divin. Nom., minime agercde Iransiin Vir-
prum, nbi jiracdica\crtint Salaipina;; ei rum yeram- ginis,nec assci crc sc et Hieroibeum ei adsiiiisse
bulassenl unitersam insulam usque Papiium , Panlus sed quod aliqu.indo convenerint ipsi duo cum Pelro
excxcavii Elyinam ni:ig»m, cl convcriit ad lidem ct Jacobo Al!iha;i,etaiiisdiscipulis, visnri sepulcrum
Sergiuin Paiilum proconsulcm. Inae navigarunt Per- Domini, rcverontiajetgraiiluilinis, ac devoiionis er-
gcm Pamphilia;, et vencrimi Aniiochi.im Pisidiai : go. Quo daio, nihil iiobis nocet icsiimonium ipsiu^
tibimultisgcntiliiim coiiversis, ad Jud.-ttosdixerunt qni transitimi Uominas invcstigamus. Fateor nobis
Vobis oportchai primum loqul rcrbumDci ; scd quon:am G adver?ari Mclaphrasiem, eiDaniasceniim, Juvcnalem
TepeUilis illud, converiimur ad QieHlfs.Uiirsus lconiiim Hicrosolyniorum antisiiiem, Nicephorum , Clycam
indc profeiii, ibi (aii Lucas cap. mv) mulio lemporc inicr anii'|iios; cx reccntioribus aiiicm Baronium ,
demoiali suiit (iducinUler in Domino agenles, dante amio 48, ci alios qui vcrba DioiiyNii dc dormiiiime
signaei prodiqin fitri per mamis coTum, etc. Sed lan- Virginis inlcrpretantnr eonim lamen rcverenier
:
dom contiimeliis ibi afrecli , et lapidibus iinpetiti ,

suam intcrpreialionemadducinoii
liabila iiceniia, in
confuqerunl ad civilatcs Lycaoniu\ Lj/sfi cm , ei Der- possumus ncc mirum , cum manifesic dcfecerinl
:
ben, el universam incircuilu regionem, ct ibi evunge- (uno dcmpto Baronio) in codcm Dyonisii icxlu cxpli-
lizanles erani. Lyslris sanavit Paiilus ciaudum a na- cando, duin cx eo credimi baberi iiiibi q.ioque ad-
livitatc, ct ob iiJ a geniilibus crcdiius Jupiler o.st, el fiiisjc Timothcum , Pauli dileclum discipuUim ci ,
|}aniab;!s Mercurius scd tandem lapidauis Pauius

: Eplicsiorum episcopum, ad ipsuuiipie libros siios
Derhen pctiii; cumquc cvangelizasseni ibi Jesum, ct Dionysiiim nuncupassc, qiiod lamen venim r.on esse
docnissent miillos, revorsi sunt itenimLyitnim, Ico- adanmim Dom. 100, coninienl. II, Dco ducc , mon-
nium, Antiocliiam Pisidiir, consliluenie.s pcr siugu- slrabimus. Nihil(|ue illis f:«vent verba Diniiysii, si ca
las Ecolesias |trc>byu;ios , ct iraiiscuiilcs I'isi(Ji:im ad ungucin pcrpendamus. Qii;c ex nova Marsilii iu-
vcjiorunt in Pann>iiyliam, el ioipocntcs vcrbum Do- lcrpvctaiione Gijcco textui a|iprimc respondcute ,
niiiii in Pcri,'e descimdcruiit iii Ailaliam : cl imlc iia- b.rc siint : Conveminus quaudo.ju^ aiunt ponlifices uo-
vigavcrunl Aiiliocliiaiii tiiKlc CAi(;i.iiit. Posl (ju^c om- tiros Deo ptenos (ul iiostri) nos ;,imiil cl ipsc { Hicri)-
iiia (ailliucas ia li;io cap. M), iliirnii sunt tcmpus tlicus, de (jUO agebat) »i!(/tf(/t/«; kancli (ratres nosiri ,
non modicumim cuin di:ripuUi. Ac dcnium (.rta csi dis- j. visuri corpus iltud quod vilw principcm Deum susce-
ce|>ta(io de lcgjdiltiis, el niissi ah Aiiliociiiallieroso- pH. Vbi uderant el Jacobus frater Domini, el Pctrus,
lymss ad apo^tolos Paidus et Bariiabas snpcr hac cxcelsumct aivplissiinum tlieohijorum culvicn. lllic
(pixslionc. Heferliir vcro coiiciiiiim iii toio cap. xv eryo post continluin, placuil ui pontifice^^ omnes , pro
scquenti. Vide (piaiso (|ii;»iiia inlor famom ct coiici- tiribus ijuisque suis, inliiiite potcnlem diviniT virlutis
liuiit inierccssorinl : fjuam !oii;'am ocnrccoiinl pcro- boniiatcm laudarenl. Ilierollicus autcm alios ibi doctc-
griiialionem , quomodit , toslc Lnca , multo timporc rcs sacro!' {ui iiosti) post ipsos tlwotogus . supcrnvit
dcmorati sint lconii et niorati sint tcnipus nan niodi-
, cjccdens totus cxlra sc positus. Si Dioiiysins
totits ,
cum Aotiuchi;r, prius.iuaui eoiicilium celcbr;4icliir ; aiiqua eoriim cantica quaj ibi composila fucrinl re- I
ut mirum sit h:ec omiiia diiobus vcl Iribiis amiis , tiilissct, forsan cx cis, voram loci irilclligontiam ca-
perlici potiiisfc. Ciiiii ^crofaiiics, qua^ hac omiiia poiomiis altaincn ab ipsis (ininino abslinuit , ait
:
pra:ccsîi, aniiO Ciirisli 4G ooniiiôrii, lieri alilerno- si(p'idcm iiifcrius.id Timotlicum VcrHm qmviltic :
qiiit, qii<n conciliura Ubijue ad annum 48 vel iQ di- mijstic' traaata sant , missa tn pnrsenlia (acinmus ;
i.iitim sit. quippc cum nec mutiis cvpriini <iosfCJit , d ttbi
Adlia-r, ipsa l'auli ad C;ilat. n vorba supuodiinnl uoiti sint. tjo.are solis pi:i'd'Ctis vcrbis insislerc
nobis :rrci"rj;;abili!iii cjiis ri;i pri..balionoiii. (Ii.nsiat (li'bcuuis : in quibiis tamcn mb 1 cst quod od
cxo.pislola, cum p.uilub asociidit llioiObolyioam au- tr;ui?ilum Virgims conducat, cl omnia ad bojtulcruni
,,
«61 FLAVII LICII DEXTfU CI1U0M1.0\. 163

A. C. 48. Verenicc sanoi. inulicr a Gallia Homam venit, il>iquc diuno r. licCo vuliu, miraculis A. R. 791».
clara mi-ral ad Dominnm anno 70. Quam dicunl n (.liribio saiialam c sanguiuis fluxu.
50. Pclrus, ul Cltrisii vicarius, Hispiiiiias adiii : Iniaginos Auiiochia deialas afferl, Epxnc- 801.
'~
BIVARII COMMENTAimJS.
Cliristi lacilc rcreruiilur. Eienim si de iransitn aRc- A vitlolur. Si quis aulcm propler doctoriim
auciorin
llicrocAK-
qtiod ipsi convcnisscnl llicro.soly 1»«. r,..; a^ ...,.,,.:... »r:_-!. :.
rol, non dicorei , tom qiii dc transitu Virginis id. cxjionunt/cis
. . • .
acquio-
mis, rijMri corpus illudy qmd vii(V principcm iirincipcm Dcum- D sccio jiidicavcrit, tonsequcntcr asscrot |{. Vin,'inom
qite susccpit : scd
ijt ; sad iiilcrruiuri cjns, qu»
iiitciTuluri niigraiioiii cjiis, Ktaiis sux 17» anuorum assumptani, novcm
aiit dc-
\'\lx principein, ctc, non quidoiii aii vidciidum lan- ccm annos concilium apostolorum , Clirisii
jiost
lum, scd ad rcoipicndum ojus hcncdictioncm posirc- voro 58. Adliiic auicm mihi diflicilo id vidctur
qiio-
mam : nec ad videndum coipus dumLixat , scd ad niam aniio .'»7, qui fuil Ncroiiis H-cui.dus (tcstc
llie-
vidciidun) oam viv.im priusqtiam migraret nd Fi- ronymo lib. dc Script. Eccl. in Paulo), Paulus
per-
lium. Qiiod si velil quis , iit Virginom viia prredi- , voiiit vinclus Romam, ubi maniU
biennio icto in sito
laiu Dionysins nuncupct corpitt inusilatum inducct
, conducio : Aci. uli. Unde aiino 58 i:on poiuii
lliero-
loqucndi
( V7« «.AVfl lUS modum •, uuu
•«*'%aua«B quo «^•i«w
nulhis dociorum
««\rx.*x^B*^Baa usus
^M»^\m rcjie-
\^
'-' m mr-\j solymis adesse. Pncscrtimvcroquia nosiouam
semol
rilnr.Ninir. voro moniimcntum scii
ritur.Nuiic scnulr.rum Domini
soii scpulcrum Rnm.in)
•iinaiu vi^nW
vcnit, n)im/.i.-i...
niimqunin ;.. ^\..:».....:.. !..'
m
Oricnlciii revcisiis csi
quod lcstimonio MatihxM xxvii cl Marci xv cxciium ul ijise dc se proph. lavcrai Aci. xx Eccc cijo scio\ :
enil dc pctra, apposilissimc nppcllatur, corpuR quod inquions, quia ainplins non videbitis faciem incom
vos
Dcitin vitiv principem siiscepit. Et rccic liic princcps onmcs pcr quos Iransivi prwdicans rcqnu^t Dei.
Pciriis
vii:c Chrisius nunciipalur, ui dc co spocialucr iiol;i- voro ul minimum rodiilhis : scmelanno
-Wconcihi
rotur, quod crat inter mortuos liber ; ct is , qiicm rursiisquc ea occasione, quaui Dionysius
hoc loco*
illud susccpit morluum, erai niiiilomiiius princcps scrihit. Scd do his .saiis.
vitx. Rursus idipsum denoial cum subjuiigit : illic 2. \erenicc, ctc. Vulgo vocalur Vcronica.
Liquct
ergo post contuttum, placutt ul ponlifices omnet , clc. ^ ex actis S. Marlialis, qux' apud Vincentium
«,. r :..j
.. i: .:_.:...: e Bclva-
Nihil igilur aliud
. ,:
apostoli ct discipuli fcccr.....
^,,„j ,^ jjjj.[
....>. ccuscm cxslant iu spcculo hist. ei apud S. Anloui-
---...,•"-•-.
„. .. -
vidcrc et conlucri : quo<l sepulcro Domii.i v;ildc num I

.
part. llislor. niul. (i, rap. '25, § i, Vcronicam
congruit;corpori autom Virgiiiis minime ; quod nicum
coiijugc Amaiorc S. jM:\rlialcm Lcnio-
niiili(:r.:m
niirum non solum videruni, scd cl sopultur.x maii- viconsium :iposio!iim comiialam fiiifssc in Galliam.
darunt. Adde ihi cum Dionysionou ad:>tilisse omnes Ejus vcrb.i sunt : Vcnii autem cum U. Peiro aposloh
apostolos, scd diios tantuiit, Potruui ct Jacohum (in nomam
(«ciliccl Marli:ilis) ct per cum missus
fuit in
liMC ceric uitilli hallucinaiitiir), hos cmm
1...« y......^ .....ii; i..îi../<:n....<...\ i.^c 0»:.^^ A,>r^^ ^1....^.
duos dum- Galham; liubcns m
comiialn suo Amatorem ct coniu-
laxat nominal Dionysius. Quis autcm non videal geni cjas Vcrpmram , quiT familiaris, et pra:cordialis
si ihi qiio(|UC Patilus adruissol , a Dionysio cti im amica fmt Virifinis Maria^ Srmctux mo Aniator in
fuissc nomiiiandum , cl discipuliim do magistro riipe qua; modo .imaloris dicitiir, solitariam vitam
mcmoriani faciurum ? ldoiiu|uo diclio dc Joaniic, eijtt, ibique obiit : Veronica autcm
S. Martiolem prw-
qiii iii transilii ct rcbiis Virgiuis primiiiu locuiu ha- dicanlcm secnia est in tcrriiorio Jiurdega!ensi
, ibique
Luil ; prx.-^cilini qiiia ihi Diuiiy.siiis iiumcrat suiitinos conscnuil. Scd vcro Rimiac dicm cxtrcinum
claiisit
illos Ihcdlogos, qui adfuerunt; J<i:iiiiics aulcm hanc ui DcMcr hoc loco a.sscvcrat. Vultus Doiuini qucin
bihi intcr c:elcro$ apostolos iioincnclaiunm jurc saiiguiiic proprio sud.irioVcnmic.ic imprcssil
scr-
optimo ohiimierat. lusiiper si J;icohus ei Pcti us pr;\; vatur liom.T apudS, Pcirum, uhi sxpius ipsuin
ve-
c:cleri.s nomiiiandi cs.scnl, id.-o licri dchcrct, quia ncraUissuni : altcr voro ( lintcum duphcaium nam
aliqtiid pcciiliarc illic cgisscul , .nul dixisseiit , qsio.l prai) servaturiii Hispania
iu urhe Ciencnsi , vulgo
lamen non osi.*iidiiur, scd sininlicilcr dicilur ; Lfci ^Jaen, cum siimnia rcvorcnlia. Equilinus lib vi
adernnt Jacobus cl Petrus. Neipic voro qiiis tcsiiiiici. C cap, 151 , refert cx Amhrosio, iiiulierem'hxmor-
nomiiic pontificum , illis vorhis Conveninius quando
: rhoissam dc qua Marcus v ct Lucas viii, fuisse Mar-
quc aptid pontificcs nostros Deo pknos , solos aposlo- ihim. Vcrisimilc aiitcm id nouvideiur; non ciiim
los Dionysiuui subuulasse : sed onines cpiscopos laccrel Evangelisla nomen ejus , si esscl
Mariha.
qii. iliic erant, Vbi adcrant Jacobits et Petrus : ciim Cclcbriiisesi illud Euschii, nuilierem haemorrhoissam
ipsis sciliccl scu inicr ipsos, quandoquidcm posica civcm fuisscCxsarc* Philippi.et in gratitudinem ac
lliorothcum numerat intcr poniiricos, qui lamcn uon mcmoriam acccpii a Christo hRucncii , slaiuam
cius
.,.ui aposlolus,, scd
crai a|fUJi.wiu;> .^v.u ..,|.i.:>v..F|.<.c Athcuaruiu,
episcopiis iivi.v,!.... ui>. , ui Mcno-
u. «•^.•.Vf- III T 1 lud lu auu
iii viridario
1 Isuo posuissc,
}"'3'JI»S»:, aU VHIUS pCUCS
.ad ciijus pedes ipSami't
ipsann-.l
logium
D Grarcorum
— .«.« --, ci
h:i!ict, cx co
^. >,.. ^~
«- Csuardiis , apud
•, fimbriain cjus tangcrc vidchatur *faciuinniior&q<>t nt
I •»'
ti .U....ni
M.ilanum, rt/>lnl...
li 1//;/- «r,,/. ..„..1 ,r,„l,.,l„«, ../«
.
.4 Octohr. : Illic eryo posl eonluitum pla- l.„..|..,r.
hcib;c ^..^ sub
qujc O..I. ^,.-.... ...I . .. \f^^»_"* . .
statua suh(iri;tj fimbriam Domini

citil, ut pontificet omncs dirinam bonilatem laudarent. coniiiigehant, ea potircniur virlulo, ui haemorrhois-
Ilicrotlteus autcm oivncs ibi dnclores sacros, post ipsos sx .'id ip>aniiu ctmtactum mcder.nlur : cxlcrum
iheologos superavit. Si placuil ut oinncs pontincos haiic iuiaijinciii Julianum aposiatam sustulisse
,
hyinnosdicerent, etllieroihcusciiam dixit; profocio cjiisq 10 !oco subsiiiuissc suam : quam tamon iciii
iiiicr poniificcs numcratur : qiiare noincn pontiii- ftiliiiiuis coiifraciam f-iissc idcm Equiliiius
tcstaiur.
cuiii iion poîtum s.dum csi propicr :iposiolos, qtios Do viiliu Cluisti DomiuiRom.i» scrvato, dcque ciiis
lanicn pcculiari nominc tlicologos voc:ivit, Ncqiic miiaciilis ot autiquilale , ct :iliis ad cum peilincnti-
vcriim estquui! card. B.ironius nolavit . illic (|U0(pic biis , cxslai liber ins. iu archivo basiiiciu S.
Pctri in
Timotlicum adfuisse, ciii opus suuni Dionysius nuu- Valicano, cx qtio Bzi.vius multa transtulii in lomum
ciipat, naiii phrasis illa Lonvemmus quaiidoque , iioii
j) primiim suaj histori.Tc Ecclosi;istieae,qua; tu consulas.
cumpleciitur utrum.juc, scd csi modiis lo(|ucndi la-
lodiis io(|l _ A- C. 50.— i i»<!/rj<s, eic. Do advenlu Pciri Apo-
miliaris Dionysio, quu loio libro uiitur, propriam stoli in llisjianias coiivciiil iiitcr oniiics qui rcs
|li-
laiilum pcrson;im denolans, iit vcrba prxccdentia spaoicas scripscriint iia Amhrosius, Moralos, lih. u, :
liiauifosiant. Preeterea et ipse ad idcm sa'pe nos cxlior- c:«p. 14; Piiicda, ii pul. Mouarchi* cap.
28, S 4 !
talus eity Ubrumque ipsuin ul supra moduni quidquam Maricin, de Sanctis Ilisp;ini;i' i part. lih. i, cap.*
13;
cxcellens , rcmisisli{Ad limolheuin hKiuiiiir) quam- Alphonsus Ch:icon , dc Suiumis Pontil, iu Pctro';
:
,
obrcm nos quoque ipsnm Itis dumtaxat assignainus , Rouianiis, lib. I Rcipuhl. Clirisi, cap. Z ; Pujadcs*,
cic l^ôs aulcm qiti nobis propinqiiiores sunt, pro iniii llistoria Cathalonia:, lib. iv
, cap. !); el alii : cl
geniinosiri pioporlione diiina irademus c.c; ct alia inlor cMcrnos Onuphrius Panuiuus, iu Chronico
,
Ec-
uiulia in hunc moduin. clesiast. ; Lipomauus ctSurius; llara;uset Lipclous
liic milii germanus lcslimonii Dionysiaui scnsu*] in Viia S. Pclri qui onincs Id mutuauiur a Suiicono
;
I LAVIi Lmn DEXTRI CHaoiSlCoN. i6\
A.C. 50. lum Sexirirmi in B«lica reliquii episcopum. Mullis enm comilanlibus, M. Marcello A.R.SOl.
Eugenio, Aponinari Rav«;iinaie(iiuem redeiintem ad Italiam conscquittir Calocenis),

Baruaba, Judaque. Hinc ad Africam et i£gy;.ium migrat.
mV.MUI a)MMENTAIUUS.
Mcl;iplira'.le , relMione de pcrrgriiinlionilnr^ !'• -
in A citali Veiiii (;iii ille dc D. Petn») SfrjnrttJH nispania:
:
triel Pauli aposlolorum, qii;im Suiius !iabcl loinoiu.

cviiutem, quo in loco cum Epanetum cpiscopum con-
En vcrlia iliiiis nianife>^ta Cum auicin non diu mau'
:
$wnitset, eic. Nec ii>>emqii.'«m movcat Dexiriim, ni>n
sisscl upud HoiHuiios . cl tânclo bniiiihino mu//o> rc- Sirmiuni, sed Sexilirmnm sedem Epaiieii niincu-
gciurusset , et cccleîam coiif.tiiuiinet , ci Unnm epi- passe; n»m utroque iiomine gandel url»s ilia^ct ipse
§co}nim ordiiiar.sel . vmil Tarr..cc)inm; iu qua cum Dexier voc;ti eai» iiifcritis Sirmium ad annuni 400,
l<]pitpliioditvin onliuasscl rpiscopinn , veiiit Sinnium dnin agil de Maxiiiia el Monhjio m;irtyriliiis. Videri
civitutem llispamtB; quo in loco cum Kpcencluni con- possei ea (|n.iiii Ptulnmirus in labiila Oaetiue vocut
sliiuissel episcoptm, devenii Curlliagiuem civitatem Scx, Vi>co iorsni dctrniicalu in codice: ei Villx novs
Africai; in qua cum i.rctcenlem ordiimssct episcoptm, est Velez Malnga, Ftoiianu veio If otri/. aliisque plus
/Egyptum. El cum Tlwhis, qucc scptem ha-
veiiit iii arridel olim exsiiiisse in inniite Granateusi, altero
bent portas, Rufiim, Alfxuudriiu aiuem Marcuni eian- ex Alpuiarris, dieio Tregilinna. Nec desunt qui pu-
qelisti/m eorum epitcopos oydinastet, eic. Vide miram teiii dictam Scxifirimm, quasi Saxirirmum, seu sa-
ciim Dexlro cmisonaniiam ; iicc rai-

"M<?t;»iiliraslis xiiin iirtnum, qund nunc Uispanicedicimus Pifdrafila
rum.cum id a Dcxiro, qui mnllos annos iliuni pr;e- vcl 1'iedruliiic. De endem Epa-neio iieinm incidcl
cessii, poluerii Meiapbrasics muluarc, vel ambo ab seniio inrerius aiuio 64 quo occubiiil in urbe sua.
eadein antiqna menmria, qn;e miic exslarel. 4. Multis euni, elc. Dispmamus iler Pelri, quo
2. Imagines, etc Ecclesiastica liaditione roceplum Dexier, el .Mei.tphrasies illnslieuiur, ct uiidc quivis
fts<, usum saciarum iniagiiiuui iii t.ci lesia a sanclis distipulornin tii comitainni a&siiinpius rucrita Prtro,
A|inslci|is cmanassc. Qna de re abunde acluin esl ii: „ el tihi quisque rciicins facile coiislci, l*elius Runix
li Svnodo Nicena, quac fuil vii
gencialis; in cujus *^ e.xisiens ab anno 44 usqiie ad 47 multos ad fidem
reverenliaiii Gneci quoMniiis cel<'branl feslum D>mii- ficiiluxit, interijtios insignis fuit M. .Marcellus, prius
nica proxime seqiienli dic IJ «iclobr. ul apud Mola- Sitnonis Magi, postca U. Petri disciputus. ut ipse de
liiim in Usn;iido ea die videie esl, In aclione ejus se l';itetur in epistola ad Nerseum el AchiU-um de
5 admitiitnr hislori;i imaginis Salvatoris niiss.x Aba- obilu Peinmillx qu:e:ipud. Siuium exîat tom. III,
gaio regi Edes>x a Chrisu» Doiniu", quamquani e|»i- die it maii. ilic dc nnbilissimo senatorum sanguine
sloij; dc ea rc a Gelasio inier apocryjdias rejiciuninr. Rom:e natus, de domo el familia Neronis, a iidclibiis
Gaeterum de eodem sacro vultu (ini hodic iii coendbio eain oli caus.im diclus esl Engeniut, quod sonat,
MnclinKinialium S. Syivcetii de Urlie iu «i;igiia vc- nobilis. Wninx qii0(|ue Petrus degciis ordinavit epi-
ncr.iiionc csl. simul cum capiie S. 4o;innis i5ai)ti,i;e, scopuiii A|iollin:)reiii discipiilnni suuni, qnem secum
cdcbraiit (juoquir spccialc fcsinm Gr.cci die 17 ;i!ig(i- duxcrat ab Aniioohia, misiique euiii R;iventiam. l!)rat
gli. Constile de boc Baroniutn in ôlis ad 9 novembr. vcro geiiere Antiochenus. nt ejus acia habeiit. qu;.c
qui mult;» in ojus f.ivoiem congcrii, el revoca iii Muinbriiius recitai lom. I, et Suriiis tom. IV, et
meiitem sacniin Cbristi vulliim inipressuin in liuico I£quiliiius lib. vi cap. 128. De cjus ordinatiune et
Vcroiiicac. »;t imasîiies a D. Lnca dc|iicias, qnx' iiiissionc agit marlyrologium Roin.,Beda, Dstiardus.
summo cultu et revercnlia hic Rt>m.i; asseiv.inlKr, et Ado die 23 julii. Cuut nulem non diu mantifset
apiid saiici.im Mariam .M;ijorein, et in basilicis d<; ai>ud liomanoi ( ait Metaphrasles, niinirum ires tan-
Populo ei de PaC(\ l in Vi;i L:»la, cl aiiis e quibus
« tum, vel4aniios), et Linum episcopum ordinastel^
:
et ex onicii su|»reiiii aposiuluui dignitatc liqiiet Pe- sibi .^ciiicei suffraganeum, vel coepiscopum, ut eo
irum si qnis aliiis Apo»>lotiis , iiiduxisse iinagiiics absente Komaua; Kcclesi:» providerei; anno 47 vcl
.sacras ubicuiiKiiie pr.i'dicavil. Quod vcro qnas iii initio 48 Ri.nia exiit verstis Hierosolymam, comiti-
Ilispanias invexit ab Antiocliia deluleril, facile de- bus M. Manello Cugeuio, Epapbrodiio, Epx'neto,
duci poiest ex co (|Uod iiinc lempoiis ab Antiorhia Uufo, Crescente, eialiis. De Epaeneio, et Iîifo liquei
veuiebai, ubi posiconcilium legalium ilierosolymis
(
Ittunui degisse. nam Paulns suliilal illos ad Romanos
anno 49, vcl 48 ccleiiratnm ) a P;iulo increpaiiis csl, scribens cap. xvt,~ vocatqiie Epxnetum, Primitimm
ut ipse ivfcrt ad Galat. ii. Ejusrei perscvcial Mairili Asioi discipuliim. ilis igitur comliibus, Peiriis Ra-
tesiimonium iion lcve in â* ra et miraculosa iniagitio vennam transiens assumpsit sccum Apollinarem, et
H. Virginis vulgo nuncupaia de Allioca, de cujns ;i!i- landem pervenil iiierosolyniam, ubi eoanno interfuit
liqtiiUite mulii exsiimant a lempore Aposi<dorum ibi- Assumptioni Virginis, etsequcnti conciiium celebra-
Uem culi; qnandoquidem ante 500 annos tempoic vit dc leg.ilibus non observ'.«ndis a cnnversis e genii-
S. Isidori Agricohe eral celebris; cl cum indc cerinni iit.ite. Decretum vcro concilii miscruni Apostoli An-
sit, supcrasse vcliislale Maurorum doniiiiiuin iii liis- liochiam per maiais JuJx (qui cogtionnnabatnrRar-
paiii;i ; et cx ch.iraclcribtis quibusdam ipsi aflixis, s:ibas) et Sila>, quos Lucas Aci. xv vocat viros pri-
coiisial apostolicam rcdolere :t'talem. lo lanla auieni mot ex fratribut. Hi detceiiderunt Anliochiam, et cou-
nomencl iiur;e su;e ratio ctinveniens
vcliistaie niilla (jrcgaiamuhiludiue, tradideruul epiitolam. Juila auteai
assign:iripoltst, nisi qiiod prius dicia sit dc An/to- ci ipsicum ciseni prophelce, verlfo plurimo consolati
chia, paulalimque vux illa :iii(|uaieiius allerala. dc snni fratres. Tunc Silas .adtixsil Paulo ; Jtidas vero
Atoclia nunciipala sit at(|oc iia a D. I^ctfo ill.im
: abiilin Jenisalem, ct adhxsii Petro. Rursus Pelrus
accepimiis ab Aniiocbia dclalam. Qiiod cnim dicta ty profectus est Anliocbiam, ubi Panlus in facieni ei
rrediiur ab arbnsto quodani rnnili iiisp:iiie dicio resiltii
'"''
'
;
"--'-- ' •
-
lâriiabas disseniiens »^- •-
a Paiilo, --
et
.-
assumpto
Atocha, qiiasi super illud appaiuerit, vnliiaie (;st el secum Miroo, navigavii Cyprum,
ubi natus fuerat.
par\i peiidcndum ; illa enim nusqu;im lcgitnr :ippa- Paulua Syriam, et Citiciam^
clecio Sila, perambulabat
ruis.sc aliciibi, el nomcn Alocha reccniius est in Uis- pracipiciis custodire pra-ccpta apotlolorum ; eral enim
pano idiomate qiiam i|mverit imagini Golbicx ut scnpta epi^lola decreialis concilii, his qui erant AntiO'
luiiiimum Antiquiiatis, iiomcn dare. Stint qui asse- chiiv ct Syrio', et Cilicia;, fratribut convertit ex yenli-
ranl cxsiare D. Ildepbonsi episioiam ubi ejus 6acr:e but. iiactcnus ex Act. apostol. cap. tv, et cx Epistol.
imaginis meiniiiit sic roferl M. iEgidius Gonzalcz
: ad Gulai. cap. ii. Aliquod lempus fccissc credendus
Davila rcgius iiisloriographos, in sin iii»loria Malri- cst Petrus Auliocliiu: el lliero:Olymi$, visitans (ide-
tensi, el conseiitil P. Monllo iii bist. de Pilari. les ;inde vero tiavigavit in Cyprum anno sequenli,
3. Epaiiftuin, e:c. Aflirmant ejns in Ilispania epi- scilicei 50 proiectnrns in Hispjniam ibi adbxsit il!i
:
ecopaliiui cuu) Mclaphrastc ca:iert auctmcs supra Rarnabas cum Marco, et indc cum rcliquis coniitibus
165 FLWII LUCII DEXTRI (.IIFIOMCON. 4SG
A. C. 50. Mancl iii llispania S. Cliiarhis, qiii ohiil uriiio 7G. A.ll.SOl.
I.ucius Seiieca cciidirio, voru> Chiisiiaiiiis, Sintricc occumbit.
Per liacc lenipora sanctiis Ailianasins prinius episcopns Civsar:iiigiislanus, Graecus na-
BIVAUII COMMENTARIUS.
M. Marcello, ApoHinari, ci Jiid:» navij,'ivil iii Ilispa- A sane erat Cirinlhi, Ci;m scripsit cpislolam ad Ro-
niaii) Uuinam, iil credo, obilcr visilans; solviif|iic
: ni;iiios, niii ciiis iioiniiK! illos saiiitavil ; snlnlal vos
Tarraroiie, iibi F|).Tpiiroiliin!n consliinii t'|ii:iro|)i!in, Onnrtus frnler. C;t>tcMim cnni i |>i>lola ill:i -criiti i
l(!sle Mtiaphrasle ;
Qnainijiiaiu noiiiiiilii pio T:irra- fii"(it a Panlo Coriiiilii oirca
Miiuini Doinini 5i, idiis
cone lc{;aiil Tariaciii:i>, (]ii:r Iiaiia; civiias Cbl. (^;r.lc- niinn \e, dioiMidiiiti cst, sanc:n;ii Oii;ii Him anlc illuin
iiii» Pelrus (ialesiiins vir iiniilein eriitlitissiintis. et aniMiiii .11) II sp:iiiia di.scessis c in Orienlein ; P.iu-
ll;»!iis in iiotis nd 12 K:\lenil. folirn.ir, sni M;Hiyn)!o- littt! (or>ati ill.ic a.Mnotiintni r(»^:it(itii ab Ilispatiis,
jîi iia legil in Mci;iplirasie iii riMiniicl Tarran.nain ,
, m:i!,'ii;is cjus liCcessns causas piêbcnlilios
t\f qui- :
non Tarracinam in eo Inlicri; ai(|uc cjiis iiibis T:ir- bu i |i:\iilo aiiie Koinanis (iixerai
Cunt in llispunium :
racoiiensis iii nisp:iiii.i consliliiluni liiisse ab Apusli.>lo proficisci rivpcro, spero quod « vobi', dedncatitr HIhc ;
cpiscopiini Kpaiibiodilnin, Qiuc sane leclio velirnicn- id cst , III Tlioopliylaclits coninienlatur Vosmel in- :
ter arridei, (|Ui:\ ibi narrat aiictor iler Petri Uniua sperlu qna' ive vnjei neretsitns, ui Hispnnos conreuiam,
iii Ilispani.ir.i El cum Hoinam, aii, reUffuissei, ct Li-
; priores estis nd ilhs me demissuri, ifuia sic cogor ui
tiiiin epi:.c.ODUin in ea ordinafsel, venii imriHonam, m fticinm. Per.scveravil cnm PiUilo quiMisi|u;: iiiisit
qua cvni F.pnplirodituin ordinnssct fpJf.copnm. veuil illiiiii llispanias , duin ipse Uoin;r ileiiiierehir in
iii
Syrmium civiiniem Jlispauitc, e'.C. (.eric Tamcina viiKiilis ; nain iti ii ftom;u scripla ad Tiniotb. cpislol.t
iiorj csi in iiiiK.-ie llispania:- seil :i'loppoiitim Uom.e c:ipit. IV :iil Lacas est mecum suhis. Indr «>nini fit
:
phgain orieiildodi. Accidil (\\u,d Tanaciir.e non rc ul (jii.irtits tiinc lomporis absens c»sci, Verisimile
perilur Ep:ipliro(lili mcniorin, ut cosinmr euin ejii- ;ititoiu csi cuin profeciinn in nispaniam, nl ridelibtis
seopuiM illiiis oivitatis exsruissc. Po.RUii:tis eliani ., dc rol-nli.ine P,inli lloin:e iu vtnculis r.ilionem red-
facile bac leclione conciliare cnm Mei;ip'ir:isie Duro- dciet ct qnod vinriila impcdiroiit ilor ;id ijtôs.
:
llicuin, (|ui III Syiiopsi ewm roferl Adera- e;iisc<ipiiiii; (Meiii (lioeiiiiis de S. SecniKlo ad aiinuni lii. ) Cn-
fnii vero Aibra s(>u Adelin, iirbs juxta T:irracoii.Jti! jti; veio Ecclcsi.i; cpiscopns fneril , iion cunvonil
îli iii Ilcri aoiiibiis, ul apud Ptolomxuin viijt-rc esi. ;ipiiil o:imi'S.
Ili|>p(tlyitis ci Dorolbeits, ipios E(|nili-
Itlic Tor(piniii(ii, Secinidiim, C:i'Ci!iiini, ei rolii|ints, iiKs scipiitiif, etim Rcriilii C|iisc(»pnii( l;ii;iuni idqtie :
(pios ip-cUoiiiJ' ordiiiavcrai episcopos, ridoin 'icciir- :is-<erit G.ilesious qui t.iiiHMi in Noiis siiis «iiquit
:
liisc, eiitiiipu'. Cdinitatos pcr llisp;iiiiaiii Sitis vciisi- alios ('ontoitderc episcojiiim fui&se Niir.-iar hcxtro
iiiile vidoliir (ttnic Caloccrus siiicti J;icoI)i (iiscipiilus voio, Cii; inagis ;issoniiiiiiir, fnit Beyri io llispania
Apollinari ailliaisil, cutn qno poslniodiiin Uivooiije eiii^copus, ipiod fnit oppidum in BiclOdibus, alias
vixit, nt apiid videre csi iii). vi c;ipii. i?,S
K<|uirmiiiii dicniiii Coucioinm
tptod e!iam iii l>;ctonibus inope
,
illis vcrbis : Inleiim Caioccrus prebbyUr finviniinlcni S:ili!);\niiatii poiiit P.oliiiitius ; Piimu vocabadtr
luclesiani ifubeinavil ), arn|Ui>si|(ie episcopos cl jiivs- lierela.el deiitdc Dexiri :rvo Bcetirus, ab aliis Dw-
t>yleros de nnvo insiiitiisse : iioii tamen consi u qui lira. \iile Dextriimanno lOa.
liicrint; iino dcnipto Epapbrodilo, qncm Tairacoiie, li.Lucius Scneca, etc. Loco Senticie ul aiitca iii
fl allero EpaMieto, qnein Sirniii vel Scxifinni episr <i- codioc icgebatnr, nint:ivi Scnlria; , Lnsitaiiia: oppi-
piim CAiistitiiii. Cmn êroab llispania di^cederciiia- diini ; <piod bodie Sinira nitncupaiitr in cujti^ cc- :
vein conscend(.'ns, perre.vii in Africani, iibi (.lar.lia- clcsia S. Micbaeli dicati, adbnc in lapidc vetuslis-
(;inensibns Crcscenlem episi opnn» constitnit ( lesie siiiio perseverat L. Seuecu; cpila|ibiuin; qiH»«l iioii
Mtiaplirasle ), dc i|uo ex epi^loia II ail Tinioth. iv soluiii ipsi, seu ctiain L. .^liaito liliu,e( Ca&i:t:
lijbcnius, (|nod cuni Patilus Roni:»: iii viiicu'is deti G Qu.nii!';v nxori commiine esl. Addiicilur ab Ainbro-
nerelnr, {'.rescem Roina in Valiiiiiim abicrat, :iiiiio .'>io Moralcs lib. ix llistor. liisjian.oapil. 9, dum ;igit
58, qno loco in Calliain logendMm oontcndiini Epi- dc ev(:niibus aiini 55. Est vcro bujusiiiodi :
pb.inins bxresi 51, Tbeodorelns in eiin) P.<uii loeiiin,
h. iCLIUS L. F. CAL. iCLIANtS.
ei ex Uoinaiio marlyrologiu die 27 jnnii, ei ^y dc-
H. S. E.
ccmbr. ccrlnm fii Vienneiisem Calii.i; Et'c!csi;in)
L. iCLIUS fit,X. F. GAL. SeNECA PATCt.
ipsum fundasse. Utrobiqiic pr:edic.i$se contciidil
H. s. l;.
IJ.ronins iii Nolis ad ti junii, et ita asseriiur in lus
CASIA 0- f • QflNTlLIA MATF.R.
inartyrolog. Roiitan. e:i dic, ct apnd Usiiardiim. 0,10^-
U. S. E.
tnit lanien piius successorciii sibi apud Cartliagineni
«(•nstiiucie, ubi prinius a Div<> Pelro datus iiiorai Id cst : — Lucitis ^litis, Lucii filiiis, Galerius
cpiscopns. Ab Aiiica profeclus esl Pcirus in M'iy- .l.liaiius , liic silHS cst ; — Lncius .'tClins, Sexli ftlius,
pinin : ibi Tbcbis Jilgypliis ( nam sunt uVnxi in Asia (i.ileriv.% Scneca pater, liic silus esi ; — Casiu , Qninli
jtixta (loiiiitbiiiii ) Unrnm
dcdil episcupuiii, qni pos:- filia, Quintitia nuiier, liic sita esl. — lii quo snmino-
inoduMi ad lli^panias aeccdcns Dorios.c seii Tuitos:t; peie nolandnm, nuii snporponi nolns iilas D. M. S.
|ioiilifex sedil, iU infr.i ad anniiMi Cbii.-ti \0k) et 112 vel D. M. qtix* (lcnotaiil Diis 3laiiibvs Sacruni vel ,
iliccmiis ac ileninm Aiexaii(iri:u M;iic(jin oniinavit

: Diis Manibus, qui a genlilibns Dii innritiorum cre-
nnlisliiem. 0'"' (andoin per:ii lo iiinere n:iviiii a->cen- debaiiinr; cnni voru iii (niitibus genliliuni epilaphiis
(luns U()i.i:im rcviTSits esi, e( nariialia> Modiohmen- r<.'peri.uttiir, ct in boc oiiinino dulioiani, signuni nia-
scm lundavilEcclesiam ul n.iron- affiriiiat ad aii. l)i.
£)
niteanm cst, fuissc liominuni cbristianoruio, prai-
5. Maiiet in Uispania, ctc l)o s;iiicioQii.irl(> aguut sertiin i;uia iinlli ali:i niii:i i;enlilium iiti est, t tquiHl
inariyrolugi.i diu 5 Nuvenilir. Uomaiiun) , Bodue, niitllis iiiscribebatur lapidibui Ang. Sncerdos, vcl
Ijsuardi, oi Adonis, ct Eijiiiliiius iib x, c:tp. 10, cl aiiquid bnjusmodi.
lib. VI, 100. SimI i:iter crteros Pciiiis (ia!esiiiiis
f^. Pcr/uec tempora. Epimus deS. Ath.inasio lum ad
7.
Mdeaitidoin diein coiisonal Deslro, iiii|nietis i\aiclis : anniitii 7>5, coiiiuioot. i, tniit ad .'>(j, cuinment. itom
is. Quiirti, qui fuit unus ex li discipulix , Ueiiflhi 2, liim ciiam ad 42, coinm. 2, <|uibus ferc locis di-
eftiscopus ; indc in llir.paninin profecius Chrislmmv clniii estdeS. Tlieudoro ; lititi ad 41. Caicsinus, «iic
riligioni.^ disciplinam po.sl aposlolum Jacnhuiu Uit- lo .Maii, lt;i>c inquit .-!/• >//ts iiem duobus Alliauusio
:
panis tradidil. Ilxc ii|e Doxier vcro ad ;intuMii 10"i ei 1 licodoro, ifui et ili\paiiin numquam di^cessirnnt,
iteruin deS.(Ju:ijlo aêns li3cc:iil : S. Quaiius apo- in multns iltius provnuid' purtes, Cliristhnnv rciigiouis
slotorum Uiscipiilus bis Uiifwniam perayrat : sti/ii/ discifilina propiigiiia esL (juud anleni bic ditiliir de
post Jacobuin ilerum reliîns u Vaulo : apud (lutsm
, pra^viic.itionc 6. Aibauiiaii iu tuu CcUib«:ria ci Car-
;:
15^ FLAVU LllCil I»E\Tia CUUONICON. 168
»cobi? c\ qaosin Hispania iiabui», loia Cellibcria prsedical, A. R. 803.

A. C. M. lionft disclpuhis S. ) liis
iM iMXSial. Ipsequc cl Tineodorus lota Carpctania pracdicantcs, et

cl sc ffiirabtkr!!
duccntcs discurn;:»!
Iscius Cartci» j^ropc irclum praedicai , totamquc oram marls inlcrni pcrcorrit : c»
DIVAW! COMMENTARIUS.
neiama, eleganter cccinit M NiMnius hoc ciigrain- A Imam sepultus c$t. Cui conclDunt CaUIst. II et Yin-
malc, quod nna cum suo CiironKo lypl- cxcusum ccniiusBclv.iccnsis.

c»t Caesaraugusiu; 1011).
Quod ad loca praidicaiionis SS. Allianasii et Theo-
,. . , n^ *''*''' pcrltnci, ex iiis quJi scribit Piolomaus lib. il
Primiis Aibanasius nostra Oi i.rasul m urbc (Lxsaravga-
Geojirapbia; labula i Luropas, capii. 6, osicndiiur,
*^'^) . , ..n. . aniiquam CcUibcriam noii coinprchcnderc (otiim
Angclicaeque domus paslor honorificus
jactal sacra scmina lr;iclus
Aragonijc iioslrx regnum, sed ab Ibero usquc ad
Pcr Carpclanos
El Ccbibcris prjndicjl iii populis. regnom Tolelanum, cuni paric Marchiac, scu Man-
MacteaQiiiii pictaic, scnex, pra-sulquc palcrquc, clia^, et Alcarriae ; Carpetnnia vcro id quod nunc
Dlscipubs Jacolii es, |»oiiiili(:umque dccus. Casiella rwva diciiur, scu Toleianum legnum, quo:
Ora pro populo coinmisso, splendiJc paslor, termitialur ad Scplcntrioucm Durii ripa, ab Occi-
Ancnora qui Hdii diceris, eslo farc. drtite ct Meridic moniibus quos vocamus Pwcr/os :
ejns socio cccinit sic de SoJHositi a, de Qnadnrrama, Fuenfria, Palomera

De Sancto vero Thcodoro
i
;
ab Oiicalc autom Cellibcriae contennina est.

Hispania: figunl paribus vesligia curis,
Tli-ôcJoros ainans.
A. G. 52. —1 Iscius, eic. Egcrat anno i4 cl oO dc
.
Divos Alhaiiasias, luni prxdicaiionc qimrunidam S. Jacobi discipulormu

Pr<>sl)ytJT islc fuii primus, docuitquo libenlcr,
vidciicci Ca'occri, Aibanasii et Theodori, miiic ei
la Cellibero dogmala sacra solo.
doiiiccps tisqiie ad annum 60, designat loca iu qiii-
Otimque quaier decies coniplcsscl Cynibius orbem,
Cinctas froudc caput, sidera clarus adit. bus Torquatus, Iscius , ct socii prxdicaruul, uno
Coosors allcrius Theouori, cui dala cura cst, |. exccplo. S. Scciindo Abulensi episcopo; de quo
,
Custodire sni busla vereoda palris. ^ nuiic cum civtciis non mcminii. Quid auicm fucrit
Maele aaimo, Theodore sacor, scrvalor ovilis in causa, ipsc noii expriiiiit miiii aulem vidctur iii
:
rje«arii, fulgcns rcligionis lioiior. causa fuissc, quod bis.TnnisS. Sccuiidus craiabsens
Anlc Dcum sui>plex pro nobis sediilnsora,
carpsimus ambrosiani. ab ilispaiiia, uipoie S. Paulo comcs facius suarum
()ui, duce le, iiJci
pcropirinaiionum ; nam Act. 20, intT :ilios discipii-
Quo loco M. Maximusduos disiinguit Tlicodoros, los, i|(ii 1'aulum comitanlur lota Grxcia ct usquc
,
alieruin D. Jicobi discipulum, qui juxta corpus pa- Ilicrosolymas ac Roinani, rcceuselur Secundus.
,
Iris .ic magistri sui scpulius jacel ;

ulteruni qui C. llaclcnus autcm nenio agnovii duos Secuniios apc
Atbanasii foil archiprcsbyicr primus. Uirum autem stoloruui discipii!(>s,ut vcliiquis asseverare bunc:ib
el hjc qiioquc S. Jacobi, an ipsius Alhanasii
fuerit . alio divcrsuiii fui-se. Acccdit quod lunc temporis
discipulus, non saiis consial; liccl primum milii er.1t quoquc ajmd Paulum S. Quarius llispanias epi-
vidcatur. lllis veibis : Cumquc quater de- scopus , ci vcribimile csi ui secum .idduccrent in
probabile
fiVf, clc, innuerc videtur obtisscbunc arcliiprcsby- Ilispanias Aposlolum. Vidc t|ux de Quario diximns
tcrum rciaiis suae aiiiio 40, nisi fors;in \clit, ut posl ad anuum 50. De Secundo itorum ageiuusanno 100.
ib annos ab ejus praidicalioiie ob quaui Uispanim S. /sciux, dicititr a Dcxtro praeilicasse Cariciaj
.Athaiiasius liim Theo-
figuHt paribus vrsUtfia curis, D. propc frclum, el alteri C:irtci:c, non procul Carllia-
dorus amans, viiam cum morlc coiumutavcrit, qiiod gine Spartari.i'. Utitim legendutn sit Cartbcix vcl
magis probo. Juxia quam suppuiationem dicendum Cartcsi:c, vel Carics;c, non multum curandum ; in
csl, eum morti coiicessisse
antio i6, nam aun. 3t» nominibus enim :intiquis proprioium locorum noti
"^ ' """
cifi^pit Hisp;iitica prxdicaiio. Dc anno
atilein, ac dte C minima v.iri;Hio facn csi, temporis vetustate. Equi
orlis S.
inorlis . Aih.ina>ii b:cc hibel Maximus ad calccm ij„„s ^1 Molanus cl Drcviarium Cordubensc leguni
sui cpisramroalis : Obiit prop^ Cwsaraufjusiam anno Catihesuim. Ilom.inum vero Mariyrologium Carieiar,
fi9, colilttr prtfiirt die Sovembris. Quod
ad geuus mor- Dcxtro conscuticiis die 15 Bfaii, quud iiomcn apud
Itsquo obiit, allincl, Gdesinus credidit essc coii- prob:ilos aucturc.'; rcccptissimumcst :Tiium Liviiim,
fcssorcm ad 15 Maii in suo Martytologio ; ncc mi- lib. xxviu ct43; Strabonem, lib. iii Gcoijr. ; Pli-
rum, cum sola M. Ma\imi auctoritaie (cujus scripia nium, lib. iii, cap. i Ilircium, lib. i dc itcllo Ilisp.
;
nondiim cum Galcsiiius scripsil comparuciant) m:ir- D.ODCin Cassium, lil). 43 rerutn Rom.; Siliuni Ila-
lyrium cjus constct; is vcro in quoilam liymno de Iiciiio, libro runicorum; Ptolomxum, lib. ii Gco-
primis episcopis C:csaraugust;inis ba^c canil
Iribiis ,
iv; qitos recentiorcs sccuti sunt : le-
grapli. cap.
inler alia ; vcro cum aspiiaiione Cari/iciam. Qui Carlhcsiam
guiil
Laudo le primum, AlliDnasi sac cr, leguut, contendiint fuisse uibem sitam juxia .\siM-
Tcquc, pra?staiUi Tli''OiIore, caiilu ric:im <pi;e iiunc depopulaia Vcniosa dicitur. Ita
:
Non ininus nosiris, Kpilccle prajiul, Molanus ct Cordtibcnse Brcviariuin quos sequitur
Dignus es odis. Mariana, lib. 4 Hist. c.ip. 2. Erfani lamcn tota His-
Tcriium cl pi imum videt ipse Ibcus
paiiia, quia aptid anliquos probaiosque auctorcs in
Forlitcr passuin, etc.
tolo Asiuricetisi tnclu non exsial urbs Carthcsia
Niminim Aihanasium cl Epiicrlum ; ait vero vidissc dicta; pr.Ticrqiiam quod D. Iscius el socii cjus in
miu:uque
^_^^^ ^^ fortitcr
__ ^_ passumlbcrum _ llumcn. ,_,-,_
quia propc IJiiica rtiiorali pncdicattoiiis munus cxcrcuerunl,
^
C-i4';"raii'Mi'sl':iVii~idc]us"ripain niariyrio sttblali siinl. j) ui jam ostendimus ct non in mcdilerrancis

Hlspa
lunc tcmporis con-
C.ctcniiii taiiiclsi iilic obicrit, corpus lameii Com- iiix provinriis. Adli;cc iiisisicbat
a disci|iulis, sicut ipsc versioiii cjus tractus S. Epbr:ein Asiuricensis epi-

pustcllam ir.uislaium cst
cavcrat,sepiilcrum sibi eligciis cx scopus a D. J.icolto illi provinci:c dcsignatus iit :
primo testamciilo
l.itcre S. Aposioli. Ila asscrunl Morales , lib. ix, nou cssci ticccssariitiii D. Isciiiui in urbe tam pro-
Hist. Ili^p. c. 7, ct Miricta lib. i dc Sauctis Ilisp.; piiiqua cpiscopuin eliam constiliiluui fuisse.
ct quod luajus bis csi, Lco HI id priiis dociierai iii Qiiaie dubio procol sil, sedem S. Isoii iii D:vlica
cpist. de Tiauslalioiic S. Jacnbi : qua de rc Di cvia- cxslili^sc. Nunc vcro adliuc Iis csl iiilcr auciores de
riiim Cordubense li.-ec ait Mii vero dtscipuli .\iha-
: situ cjtis Caribei;e; iiam iHolomacus in tabula Dx-
nasiut ct Thcodorut {ut in D. Leonis cpistola lcgitur) lica locat illam in Basiulis, juxia fretum Gadiia-
JHXta Apostoli coipus, unus ad dextcrum ct atler ad Dum; cl Mor.ilcs, in Aniiquit., foL 81, coQtcudit
fe9 FLAVII LLT.II DEXTni CimOMCON. m
A. C. 52 A!on«, et Cartcije alicri in Metliicrranco niari, non procul Carlliagina Sparlaria A U. 80.j
pradicat.
Tcinpluin Columnae Cacsaraugusia» (ubi (inidam credunt partctn csse Dominicr; Colum-
n»), fidcles el frequenler undiiue visiiani, ct cumniaxirna vencralionecolunl.
qucm S. Jacobus ibi tingit
Florel centurio Malaciianus,
S. Torquaius domo Romanus, 1». Nonii Aspernatis /ilius, vir clarissimus, Acci, Ma-
lacx, ct usque ad fauccs rreii prxdicassc dicilur.
Marlialis Lemovicensium, Cadurchorum, el Tolosalium apostolus, llispanias adiit, et
prxdicando fidclcs invisit.
Si. S. Indaleclus Urci, Iliberri, CariLagine Sparlaria, et Eliolrocx praedicans, in illis par- m.
tibus celcberrimos liabeiur.
BIYARII COMMENTARIUS
esse A/^^Vnm : Marlana, cap. 2, vultuisit
lib. i, A Jlelche, vel AUcante. Niliiloniinus cum Alone et
Ilici
Tariffa. Demuin qu:c nunc Cariaya
aliis placet ul sit diversai urbes fiierini, oninino di.i opnriel iit liici
iiuncupatur. Inicr cos eliam qui Cariciam juxla Trc- sit Helche, Alonc vero sit Aliranle (nl ex ipsis nouii-
tum collocant est discrimen, nam quibusd.iii) placct niltus satis apparet), aique D. Iscium in
Alicante
fuissecx eo fieii latere quo Mediierraneuin marc quoque jccisse prxdicationis Evangelic;u seniina.
quod Plolonucus ainplectitiir aliis vero
incipit, id : 2. Templum Columna;. Non ariirmai iHlc fuisse
ex co, quo OceauuK ipsi freto conjungitur. Vrbs ea partem Dominicx Columnx, scd qiiosdam (id e«t
Mora Oceani $ilaest, ubi primnnt a faucibus angutlis vutgo) ita exisiimasse. Kgimus de Coluinnx icmplo
panditurma)e,m Liviuslococit-UO, eilib.xLlii, qui- ad annum Clirisli 37 com. 'i ct 3.
bus jocis agit de bcllis navalibus apud Carteiam in 5. Florel Cenlurio, eic. Vide qux de ipso Jaiis-
ore faucium freii Gadilani inter Lxlium Runiannm, sime dixiinus anno Domini 34, comment. 3, G ei 8.
et Ilaniionem Cartli:igiiieiisein babilis; quo eliam Erai hic ipse Caius Oppius, ut ad annuin 70 dice-
lociCxsar et Pompeius in trircniibus dimicavere. mus com. 2.
Sane ut hxc aliquaienus concordiam deduci
in A. Sancius Toniuatus, elc. nomanum quidein
qiieant, necessario cum Dextro dicendum csl, non fuissc ct nobilissimiim, nomeii ipsuin Torquati saiis
unam solum Carteiam in oris B:nlicis olim ruissc.sed docei. Do P. Nonii Asprenatis pairis ejus consulaiu
duas, alterani quain Tilus Livins collocat ad oram cuni M. Aquilio Juliano, anno I)oinini40, scribit Dio
Oceani a parte exlcriori freii, ubi primum e faucibus Cassius Cassiodorus ei Daronlus, ct de L.
lib. li>,
angutlis panditur Oceanus ;elin hoc disseniimus a Nonio Aspreiiaie (iit credo fiiio l\ Nonii
ct fiatre ;
Ptolomaeo : alicrani quam niodo Cartayam iiuiicu- gS. Torqnati) quia anno 96 iniit consulatum cuin
pamus, non longe a Nova Carihagine. Priorcin voca- Arricinio Clementc, agunt Fasia Consularia Onu-
verunt antiqui Tariessum, uli rcferunt Plinius lib. phrii. Prxdicavit autein S. Torquaius Acci, id ost,
ilicap. 1 (qui eiiani locat ca;n in mari Ailanlico, Guadix, ct Malac.x nunc Malaga : cl iisqiie ad fau-
videlicet Oceano, Ex Allanlico mari Carleia, aii, ccs Ircli dc Gibrallar. Quod Acci sit Giiadix nemo
Tarlestut a Gra:cis dicla) ei D. liieronyinus lib. n dl>seniil ; poniiur a Piolom.ro in Tabula llispanix
(U>mnientariorum in Epist. ad Galatas, in piooeinio. Tarraconensis, in populis Bastcianis, seu Basscta-
Posieriorem vocamus Cartaium; qux non est in ipso nis. Ibi quoque episcopus dalus fiiii. Irrepsit proinde
maris littore, sed iiilerius in tcrra a mari aliquantu- niendum prxli in Breviario veteri Cordubensl, apud
lum separala. Quare verborum Dextri seiisus est, Atderelem lib. ii Aniiq. cap. 12, dum aii , Torqua-
S. hcius Carieite prope freium pra;dicat, qux urbs ia tus apud Gudilanos quos tunc Accios vocabant : deljel
Occano sita est, ubi cuin freio Gadiiano conjungilur, enim scribi apud Giiadi.vanos, non Gadiianos. Ilc-
iQtamque oram niarii iulerni pcrcurrit (sic vocat rum inferins aiino 66 agenius de S. Torqiiaio.
mare quod inter fauces freti est, et iia vocaiur a S. S. 3lartialis, elc. De eo Miriyrofogiuni Rom.
Ptolomxo in tabuia Bi^licx, dum de eo inqiiit, 30 Junii, ubi Baronius, non solum Leinoviccnsis
Calpe mont el columna in iuteriori mari esl). Fraidi- scdis auciorein, sed etiam atiarum fuisse rcfcrt.
cavii etiain et Alout el Carteice alteri in Uediterraneo Cum autem episcopatus ipsius iion longc essci ab
mari, etc, id csi, qux ex parte Mediierranci sita esi, Hispania, ut qui ullra Pyrcnxos dcgerei, facile illi
tainctsi nou io litiore, sed prope Canhaginem siia fuit ad ipsam accedere. Fuii sane co icinporis usu
sit. recepliisimum inter pritniiivos licclesix fideles, se
Sed ubi exsiilerit Alone sca Alo, nunc vidciidum. C invi<:em invisere, ut de rcbus ad Evangelii prxjiica-
Ptolomxus locat iltain non in Hispania Bxtica, sed lionem periineiiiibus alius aliiini coiisulcrct, quan-
in Tarraconensi, iii Contcstanis populis, non valde diquideni multas occurrere nccesscerat diflicnltates,
procul a Carthagiiic nova, seu Sparlaria, in siiiii qiix consnltJlione itidigereni, et uifscse inutua coi-
Ilicilano, id est, Golfo de Helche. Arnuldus Milius locutione ad oppeiiendain pro Chrisio niortcin ani-
putat esse ipsam llicem (nunc Uelche) ct quod Poni- mareul. Idcm quoqne Baronins in Annal. od aniium
ponius Meta vocet eain llicein. Verba Melx lib. ii Domini 74 a>scrit S. Martialeni instilui>so Lcnso-
t-ap. 6 hxc suiit Sequens (sinus) Ilicilanut Aloneni
: viccnscs, Tolosaiios, Burdegalenses, Cadurcenses,
liabetf etLucentiam (nunc Lucena) utide ei nomen el Aquiiaiios populos. \ide de bi^ epistolas insius ia
tlicem. Certe cum ab Itice urbe abstineat, et ei sinci Bibl. vet. Patr.
iiide nomcn Ilicem accidisse dicat, numen boc ab A. C. 54. — 1..S. Indalecivs, etc. Vrci, urbsfnii in
Alone videtur orium, auctore Hela. Mitii probaiiir Bastetaiiis olim iion par\a, npud PioIonKiMini, in la-
leitus sic omnino legendus, St>;us Uicitanus Alonem bulaTarraconcnsi. Michael Villanovaronicndit ctiam
kabel, et Lucenliam, et mde ei nomen Ilicem. Id est, diciain Aquitam. Modo dicitur Yera, juxia Carlhagi-
babetetiam llicem, unde ci nomen scilicel Ilicitanus *
nein novam, et Muxacram. Iia Amhrosius Moiales
nam cum Ilieem sit in casu accusaiivo, deducio a lib. viii. c. tt lib. X cap. 32, quaniquain bic auclor
.')0,
recto Itici, atitcr secundum grainmaiicx rcgiilas coiifundat Vrci, et Veriji, qn.-x; tamen diversx civi-
legi non licet : ncque vero siiius Ilicem usquam, sed l.itcssunt, ut vidcre csl apiul Ploloniaum Uici
Uicitanus, vocaius reperitur. Morates in Aiiti(|uit.i- siquidcni cst in i«inii lliciiano jiixla Lucciiam et
libus lltspan. fol. 7 , Tarapha dc Regibus Hisp. cl \crgi autem in sinu Vcrgilano,
Micliaci Villanova super IHoiomxuin, volunt, ut sit
D Ciiailix;
iiomen accepit, et nonc \'eia diiiiur
iiiii al> ea
: cl inler
PATUOL. XXXI. G
:
FLAVll LUCII DEXTRl CllRONICON. 1'2

j-j
QueriiClarus[Sc«Clerusjdiaconuscomiia(up, riuidiaconuscummuliisclcricis, propeA.
R. 803
A. C. 54.
deiru-
Carllia"inem Spartariara, non procul a porlu civitaiis in mare crudeliter
duntur.
Euphrasiu.s Uilurgi, non procul Carihagiue Sparlaria, populis qui dicuntur
Contestani,
ad urbem Assolum, totoque agro Carihaginensi praedicans fervenler discurrit.
«iramnue siium est Caridemipromoniorium, seu A Liberaiuspresbyier Ipsiu^^. De loco ubi sila fuit, nihil
C«&r)£i!;«afas. Undein MarlyrologioRom. Indalecius apud auciorcs iiiveni. Si licet aulcm conjeoiuris
Tesipfaon vcro Vcrgi episcopi sedisse dicun- duci, crediderini fnisse Valladolid, vol in ai-ioipsiiis
Uici '
jyp exsiiiisse, nam a Constanlino in eo loco vidctur cf»I-
iliberri, seu Uiberi, ul alii vocant, vel Eliberi sita

lorari , nimirum noii loiisjc a Segohia el Palencia,
voce sed qiiasi cum eis irianguliim consiiiueiis. En DioD-
fnii in saliu qucm nunc dicimus ( aliquantiilum
ccscs Tolelancc meiropolis Coi)i-l:iminiano ordine
luiiiua ) E/fcii-fl , vel Sierra de Elbira, duas distans
{ci-casaGraiiaia, qux' cjus locosuccessit. Sic Mora- positac l*Carlhago nova, 4'' Oiclum, o' Casnilo,
-
1-w libr. i\, c.ip.iS eilibx, cap. 52, TaraphaetVil-
4" Mentesa, 5" Acci, G" Basia, T
Vergi, 8 IIici,
Turdulis Baeticse. 9" Valeniia, 4b' Saelabis, 11" Valoria, li° Diamum,
bnova; et de ea Ptolomffius in
(iihKiam librorum, recens repertorura apud mon-
15° Segobrig.i, 14° Ercabria, 15" Seguniia, 16" Uxa-
lii iji- - . .
leiu Sancium Granatensem, scriplum cst, D.

J.^sco ma, IT^Segobia, 18' Palaiitia, Ib" Eliocroia. Inter
biim cum ageret juxla Uberrim, in quodam specu has C:irlliago ob simm disnitalcm et meriia primo
d 'cuis-e aliquamdiu discipulos ibi suos, et ea de loco posila est. Tres sequentes codem ordine sita»
c.iusa locum ilium Ilipuliianum montem prius dic- sunl in Orciaiiis. decem reliqua; ab Acci usque ad
uim ab llipa magna, oppido non ignobili, prope Ercabicam in Ba.lica eo fcrc ordine, quo positne
ratera; in Castelia vcteri. Cum igilur Eliocroia
sila, vocassc Garnalamy qnod sonat specum
doctrince, suiit
:
nam Hebraice Guruh significat evacuare , nuJare; assignetur, quasi confinis Segobi;c et Palenti;E, non
undcinPsalmo cxxxvi ubi iios iegimus E.tj«an»/,e in videuir qno looi siia fuerit, nisi in agro Vallisoli-
origiiiali e^l Gariu, id est, vacuilas (spelui>ca vero l;ino. Eo vel maxime qiiod ValladoUd, dicia videtur
B a Valle ÊIicia, sive Valle Elii, quae esi prima pars
vacuiias qii3cdam esl) el ?iaiaalem cst docere. Siml-
liier in Arabico idiomate Car esl spelunca, el nata vocis EliocroiK, seuiEliocrota;. Ilisvero qui Vallisole-
doc^rina : nos exigua inducta voci corrupicla, non tum credunt olini vocatum Pinciam, respondomus,
Ga^-niiia sed Granaia dicimus : mulloque corrupiius muUas alias civiiates fuisse ctiam binomias in Hispa-
desiimp.simiis malum Granalum pro insigni regi Gra- nia; quare Plolomxus qui pc.suil Pinciam, abstinnil
n;ilensi, quasi ab eo, el non potiiis a Gar, el nala, ab Eliocrota cum tamen alias nobilem iirbem non
:
i(l esl, spelunca doclrina; dicia sii : quod docte silerei. Aiiiue hxc sub cnnjeciuradicla sint. Nam vi-
notavit Bernardus Aldereie , in suis Anti(|nilat. deo Antoniniim Pium Eliorrotam constituere xxv M.
lib. II, cap. 24. Concinilque diciis Rasis Arabs, dum pass. a C.irlhaginc iii itincrc quo Caslulonem. Con-
in Hisp. deslructionis cap. 15 agens de Granaia siile Vasseuin in Cliron. Hispan. cap. 20. Poluit ni-
lib.
dicil (jiixia Hi<;panicam veterem ejus libri iransla- hilominus oppidum aliud ejnsdem nominis illnd esse.
tioncm). ElCastillo deCranada, quellaman Villa de 2. Quem Clarus, elc. Irrepscral in Dexiro cxcusu,
iudiosy es la mas antiquu Villa, que en lermino de ul Claru.'i, et Clerut legcreiur, quasi duo esseni, el
Elberaha, e poblaron la loi Judios; videVicet disci- non potius unusel idem Clorus, quem alii Clariim
piili S. Jacobi, et Chrisliani aniiqui, quos olim vocant. De ejus martyrio agit Peirus Equilinus
Judseos itidem appellari solitos, egregie Baronius lib. XII, cap. 150 numero 54, qnem ait passum 10
demoiistrat tomo 1 Annalium , et apertis docucrat kal. Februarii, id est, 14 Januarii. Cuterum socium
vcrbis Dion Cassius lib. xxxvii rerum Rom. anno cuui facil. S. Euphrasii, non S- Indalecii : ait si-
6!)1, diccns Judai appellantur quin el alii homines niiiilem
: Euphrasius episcopus. et Clerut diaconus
:
— .,!._ :„..o ...... V....I..»-
(«gerat prius de veris Judjeis) qui secundum eorum C 19 kal. Febr. passi sunt. Nihilominus cum Euphra'
.- ...... v:i,:i^
siatuta vivtnit; quamquam alicuigencB. Est id genus sius quoquc loto agro Carthagineusi pra-dicaverit,
hominum apud Komanos eiiam; alque lumetsi scepe- utrinsque socius poiuit csse, et cum Euphrasio
numero imminulutn fucril (innumoris per martyrium dcmum martyrium subirc. Dc quo jain dicam.
de medio suiilalis) iln tamen auclum est, vt lcgum 3. Euphrcutus, eic. Sedes spociaiis ipsius fuit Ili-
poleslatem riccri!. Primiis ojus urbis episcopus fuit lurgi iirbs pra;clara, cujus ruina; adliuc videntur
C;«cilius, de quo jam dicam. Alia eiusdcm nominis super Ar.diijar ad unam leucam in conflueiili Bxlis,
nrbsfiiit etiini in Hispaiiia, sed longe ab ca disian.';, seu Giiadalquivir, vocaiuriiiie nuiic Andujar el viejo
uipoie i-ila in Indegeiibus, ad radices Pyrenxoriim, nani ejus loco successit Andujar el nuevo. Ita Am-
etoram Meditcrranei maris, hodiequenomen Elibe- brosius de Morales in suis Aniiquit. verbo lliturgi
lis redolet, diim vocatur Co/itrc, qux prius Elibc- fdl. 57, idque probat cgregie cx Plinio: idem Uabol
ri.-^, cl deindc Caucoliberis dicta fnil. liii. VI, c. 1. CJnarcfallmir CarolusClusiusciiatusab
Carihago Spartaria , sic vocaia a multitudine Horlclio, diim vuli, quod Hiiurgi s\i Aldeadel lUo. El
sparii, in ejns agro cnali, ad difTercniiam non solum quod PioIoma;us illam vocavcrit llurgi in Turdulis,
Cnrihaginis Africa;, sed ciiam alierius nrbis ejus quaudoquidcm Iliturgi non fnit nisi in Coiitesianis,
nominis siia; in Hispania intcr T;irraconcm et ller- ubi 01 Carthagena esi, ut etiain cx Plularcho dcdu-
daiii (seu Leridam) in populis Ilerc.ionibus, cujus rimus in vita Scipionis. Erravii etiam Viilanova,
eii;im meniinit PiolomxMis, dum de ea agit, et voca- volciis, ul sii Lora, ei quod eam vocarii Plinius Fo-
b:'liir Carthfigo vetus : Sparlaria autem fuit dicla rtim Jnlittm. Tcrniinus pra;dicalionis S. Euphrasii
Carthago nova, apud eumdcm Plol. in Conlcstanis. j) iioi:itiir ab Iliiurgi ujqne ad Astoium quain Plolo-
Eliocrotiv qiioqiic dicitur S. Iiid;ilecius prjedicasse. ma;us et Plinius vocant Asso. Erat super Conies-
Fuit vcro ha;<- urbs cpiscopalis sedes , lempore tanos, iu Bastelanis populis, apud Plolom.xum;
etiani Coustaniini Magui; nam in divisione dioecesiiin ui inferius not;it Dcxier anno Domini 100, suo tem-
ci assignatione omniiim qux. in Hispani;i luiic tcni- pore paulo corrupiiori vocabulo, coepcrat nuncupari
pf.ris erant, sub quin(|uc meiropnlitanis, Eliocrota Erolus. Occisiisfuil S. Eiiphr;isius 11 J.muarii, qua
Tol<>iana; sodi subjiciiur : iit videre est apud Lucam die agit de oo Usuarîus, et Rom. Mariyrologiuui :
Tudensom, (Imn agit dc rego Vuambane, ei Ambros. scd irrcpsit iii Romano mcndnm, duin poiiitur oc-
Woralcm lib.xHist. Hisp. cap. 5i. Inconoilio llibtTri- cisiis in Africa; cuiu lamcii Usiiardus cl Equilinus
tanu subscripsii Successus cpisccpus dc Elioorota, ei absiinucrini ab uibe, ei provincia &ui aiariyrii : c
,
i73 FLAVn LUCII DEXTRI CllUOiNiCuN. «4

A. C. Zi. Csccilius Illhcrrl ci circuiuquaciuc pra:ilicai,ei mirubilcti) be praebet: doclrinaquc popu- A. R. 805
los sibi comniissos in limorc Dei ac iide prumovct.
BIVARII C0MMENTARIU3.
rccie, nam
ille Euphrasius, de quo agilur die illo, A duje en lenyuage comun Espnnol, y m
por eslo cor
liabuilsocium Clcrum diaronum, \\t apud Kquili- rumpimos el pltrasin ui el mu<h sncreto , asi el Uc-
,
iMim videre est (ei jam diximiis), hir autcm fnii dis- breo, como d Gricgo, en el tjual esta escrito,
y uo
cipulus S. Jacobi, occisus in llispania. Kjus rcli- comprendera su verdadero senlido, ycomenlc de ella
quias in clade illa memorabiii Ilispnniu; n Mauris hecho por los siervos de Dios, mno quien el fuere ser-
ill.'kta, Cliristiani in Gall:i:ci;im asporiaverunt anno vido, cn cl liempo delcrminado i/ no aulcs, para que
j/
Domini 7U, ad locum Valdeumao nnncupalum, ubi los prtncipes scan avisados. Inrcriiis ageiis <lc Kvan-
iiiiiic esi prioraius oa^nobii S. Juliani de Samos gclii doclrina siihdil. Que uos pertenece por ln mise-
ordinis S. F. Uunedicti. Lnpidi superposito sepnl- ricordia (l,: Dios; el taiidein subscribil iia, Cecilio
cro S. Euplirasii insculpia suni,, buciiliis, milra, co- obispo de Granadu.
roii.i, el palnin, quoruin duo priora signa sunt di- Quid igliur diceiidum? Saiie in eo ad liticrani
gniiaiis, posteriora vero martyrii. Caput reverentcr adiniplciam Chrisli Domini proinissioneii), .ipini
asscrvalur in moiiasterio. Cxterum anno 1596, jiissu Mircum ullimo capiie, de liis qni in ipsnm crcdid»--
Pbilippi II Kcgis Cathoiici, apcrtuin esi U. viri se- rini: linguis loquentur novis. Lni iion soltim proinit-
pulcrum dic 15 Maii, el regi donata pars quxdam til locuturos linguis, quas anlca non iiovcr;int, scd
sanctarum exnviarum pru monasterio S. Laurcniii linguis eiiam novis. Quae auieiii esl liiigua nova, nisi
inKxcuriali, cipars nrhi Andnjar, quocsui Apostoli quac hacienus non erai? iiain qure jam apud aliquos
reliquiiis expciebat Quare lapidi ea de re nppo-
: cral iii usii, nova nuncupari nequii, An aiiiem alius
siiuin est in lestimoniuni posteris iit hoc $acro (u-
: practer Cxcilium novis locuius Juerit linguis, mihi
ntulo diva coniincniur Euphratii ossa : quorum pars ^ tion constat, nec viJelur neccss:irium ad vcriiatcm
erula jussu regio, humilique precatu Philippi II, vm ** promissionis; sicut illud qiiod Christus
dixii disii
kal. junii ann. 1596, mire fragrans indubitatam de se pulis, Mallh. is Si huic monll dixeritis : Tolle, et
:
posleris reliquil fidem. jacia te in marc, fiel; ct de quo Paulus I Cor. xiii,
4. CcecHius, etc. Hunc primum fuisse Iliberrita- disil: Si habuero omnem (idcui ilaulmonlcs Iransff-
iium episcopuin protilentur omnia Martyrologia ram; \n uno Thnuinaturgo adimplcium leginius.Sana
et quolquot de scptein discipulis S. Jacobi dissc- qni in aclis apostolorum iiccipiebant Spiriliiin sanc-
runt. Inventi nuper suni sub nomine S. Caecilii lum Aci. x, non dicuniur locuti linguis novis, sed
episcopi, ac S. Jacobi discipuli, libri non pauci in linguis dumtaxat: Eteranl loquemes linquis, et matjni-
sancto Granatensi moiite, cbaracteribus, in laminis ficantes Deum. Et aposloli in dic Pentecosies so-
piumbeis exarati , de quuruin numero sunt De : nin dicunlur locuU liiiguis audienlium : Audivimut
gxcelleHtiit, tl miractilis Christi Domini, ac Matrh eos loquenles uoslris linnuis magnalii Dei {Act. n).
eJHS, ab Incamatione Verbi usque Asccnsionem li- Qninimino Panlus in diffusa adnioduin disputauoiie,
lier 1 ; De Summa providentia, ntisericordia, el justitia, 3n:Mu cnm Corinlhiis hahuil(I Corinth. xii, xm, xiv)
qua$ Deus in opere Incarnalionis excercuil, libri ii; e doiio liiiâarum,numqu:)m mcminit novarumlin-
he naiura angelica liber i; De pcena, et aloria gu:iriim. Nisi hirsan quis extendcril illud Pauli
libcr i; De vita, peregrinaiione , ei viiraculis S. Ja- C.ip. XIV : Qui loquitur lingua, uon liominibus loqui-
cobi lih. I. Quibus adde miraculosa plane commeii- tur, sed Deo, ad novas linguas; quod lainen non vi-
laria ab eodem elaboraia tuper divi Joannis prophe- detur neccssarium ad texius cxposliioncm. Ut ut
tiat, qua: in sublimi parte inhabitabilis turris Tur- sit de reliqnis, de S. Caccilia id nobis liquet : ct
pianx inventa anno 1595, non quidem Hcbraica C qnod ut miniinum llispana lingua propheiatus ruit,
lingua, Grxca, aut Lalina, sedHispana viilgari, qua niulio anteqinm composila essei llispanoruin pla
nunc post tot taniamque.vocum variaiionem uti- ciio, quod ccrtc de aliis vulgaribus oslendi non po-
inur. Ne quis auieni exislimet imposluram nebu- lcrii.
lonis alicuius rnissc, ab apostolico judice episcopo Adhuc tamcii suni qui objiclanl conlra cjusmodi
<»ranatensi inrormalio in lorma juris accepia fuit, in C:rcilianom interpretationcm prophetia; D. Joannis:
qua prudcntes ac iitierati viri juramento assevera- non poinisse fieri a D. Caecilio; quandoquidem
runt, visis loco seu turri in qua commentaria hrec Apocalypsis, seu prophelia Joanni Apostolo reve-
invcnta fuere, et characterum ac tabularum veiiis- lata fuit, ct ab eo scripta aniio Domiiiani Cxsaris, U
late quibus exarata sunt; aniiquissimam proculdu- qui fuit Chrisli 97, nl ex D. Hicronymi tesiimonio
hio scripturam esse;etut mininium per innlia ccntc- probat card. Baronius eo anno B. autem C.-ccilius :
iiaria aniiorum superare perfectionem, purilatem, et ante 40 aiinos inarlyrium subierat, anno scilicel2
politiain lingusc in qua scripta sunt, uimirum cjus Ncronis, ei Chrisli 57. \lxc quoque obstarc mlninio
qua nunc quando reperta sunt, Hispani uiimur. possunt diclis. Ul enim omitiam Epiphanium Sala-
bcripsit itaque D. Cxcilius lingua qu;p, adhuc non
,
luinae, Arelham, el Andre:»iu Cappaducix episcopos,
cxstabat. Qnod enim quidam excogilarunt, viderieo ei alios Graicorum non paucos, asseruisse, Joan-
lempore hanc ipsam linguam in usu fuissc apud ncm Apocalypsiin scripaisse aiino i Neronis nimi- ;
Hispanos, absqtie fundamento asseritur; namque ruin ante 'inoriem S. Cxxilii, ut apud Sixium Se-
ex privilegiis rcgum et hi.siuriis anliquis, ac lcgibus nens. lib. vu Bibl. S. videre esi; ei ut missum
Hispanis priscis lemporibus laiis, cunsiat, «|uo ma- t> faciam, propheiico Spiriiui non csse diiUcilius do
gis a nobis distat aliqua Hispana scripiura, co ma ciiisse fulurain Apocalypsim D. Cueciliura,;quam fii-
gis durum et obscurum fuisse idioma nostnim, ci iMTMn linguain, et novum scribendi moduni (quo
niinus purum ; quo fict ut vulg:\rc quod lempore loGUS dctur commcntaiioni Cxciliaiix anie scriptio-
S. Gxcilii eral Hispanis in usu, inulio plus distaret nem Apocalypsis, in quo nulla apparet difliculias,
ab co quo utimnr in prxsenti ; quam illud quod pracscriiiii cuin D. Cxcilius neniini discipulonun
antc 200 vel 300 annos vulgare crai; co prx'serlim, propheiiain, nec commentarios osiciidisse constet,
qnod experientia tesle, continua, ac nova vocum cl l)eo solum noii homiuibus uinc leinporis, ut lo-
HHitaiione idioma ipsum alieratum semperslt. Addu- qniiur Paulus, loqucielur) ut hcec igitur omiitam, :
om aduurationis etcxcmpli grali:i verba aliqua ip- qu:c oiuiiino objecium ratiocinium enervant, dubio
siu^. Et quidcm tcxtum prophclia^ D. Joaiinis |iariiin procul cssc dcbei pruplieiiain quam D. Capcilius
pros:i, partini diversoruin mctris gonerum inicrpre- commeiiialiis osl, noii osse I). Joannis Apocalypsim,
taiusesl, iiicip cns hoc hcioico: La edad de la sed loii^c ali:uii. In ea siquulcm nounulia dc Uiiuro
iMi tf acomcnzaaa. In pra:fatione sic ait : Lucqo ira- Machomcio, orbia ellcrmiuaiorc , ct de liispaoija
. ;
173 FLWl! LUCn DEXTRI CHRONICON. l'?^
xnhe Vergilia, Bastap, Oscae, in aliisque urbibus prima jecit reli- A. R. 805
A. C. 51 Tesiphon in Baeiica
gionis Chrisiianoe fimdame.nta
57. Horum S. Jacobidiscipulorum, nonnulli sub Aloto, Neronis judice, dum ad coiicilium 808.
BIVARII COMMENTARiUS.
sub ejus sectaloribus cladc, feguntur, qu» quia de A diversa ab ea. Quinimmo hodleque duo oppida ia
ora niaris Baitici siia cxstant, prope se invicem po-
vcrbo ad verbnm a D. Caciiio e lexiu Hebraico-—in
Prophclia. A
*
los seis
'
Hispanum idioma translata sunt, minuspolitam ora-
siglos venidos
— sita, et non longe ab Almeria, qiioriim alterum
Verza, altenim Adera, nuncu(»atur. Vocavit igilur
tionem reddunt.
de tu Advenimipnlo, por peccados graves, que come- Plolomaeus Vergiliam, qiiam c.Tieri Vergi dixerunt,
tidos seran, tinieblas se labantaran en ias Orieniales nisi quod situm ejiis, quoad iatiludineiii non l)ene
partcs, y por las Occideniales se estenderan por nnnis- cognitum babuil; nam Vegilia signincat urliem
Ver<!i. Ui enim notavit Horales insuisAntiq. verbo
iros fiiriosos , que en ellas seran criados : conque (a
liiz de uuestro Sol se eclipsara, tj el templo del lliturgi foi. 56, Voi Ili, urbem sigoiCcai, cujus rei
Maetiro y su Fe UA est, S. Jacobi) graves persecu- arguiticnlo sunt (ol civitates qiiod ea voce insigni-
,
tai fueruiU in Hispania, Iliberri, llici, Uiiurgi, Ilipa,

ciones padeceritn. Ciii Commeiitarium adbibiiit pcr-
poliia pluasi Hispana in bxc vei ba : Abrcviado etano liipula, Ilarcurris, llurbida, Iterda, qnx » p:irte an*
cerca de seis centos despues del Salvador, veiidra de lcriori coiiipositionem Jli, babent alix .nuicm a
:
los moradorts Urientales un rey, endcmoniado, pro posiQriori ul Bilbilis, Ilispalis, S^ciiis, Orceiis, Ar-
pheta de los (aisos, que por peccados, y culpas de las cialis, el sirailes, e «luorum numcro puio esse Vcr-
gentes, por pcrmision del Senor aliismo poderoso. giliam , scu poiius Vergili ut idem sit quod Vergi-
(Et quideiu circa annum 644 quo Machometus
ba-'C lli, id est, Vergi urbs. Argumcnio inquani sunt isis
in Hispaniam teste Isidoro in Chronico grassabatur, civiiates, quod Ili priscornm ]li$p:morum voce ur-
contigere.) Inferius dc suis loquitur sic, qui lamen bcm signiGcat; quia cum eis venit in commuDissi-
anno 714. Ilispaniam depopiilati sunt : Senor earan mam compositionem : noc enim alin ducimur, cam
ntuchos puebios desde Orienle liasla el Ponienlc, y sc
B cxislimamus vocem, Briga, prisca lli^panix lingua
accrcaran a las ciudades maritiinas de Espana ; y et- civitalem signinoare, nisi quia in plurimarum no-
curecera a con sns tinicblas la luz de la satila Igiesia; nienclaluris urbium eam reperimus quales sunl ,
y su aito aicusnr padecera dela inar destapersecucion, Auguslabriga, Deobriga, Juliobriga, Talabriga, Ca-
que alcaiizaran y compienderan muclias gentes, lobriga, Lacobriga, etc. Quare cum Uexler ait , D.
que seran abatidas , y arrojadas con menosprecios Tesipiionieni proedicasse in BLelicx uibe Yergiiia,
donde estara el suffrimienlo de los santos. Vide quac ideiu denoiat quod Wanyrologia nomine Vergi. Ilxc
Inc de re scripsii Bernardus de Alderetc tanto viro vo.ro urbs non cst Abdera licet prope eam sii, sed
,
digna lib. ii, cap. 19. Quisautcmnon videni lexium Werza, cujus rapul nunc esl Almeria; quac videtur
illum in Apocalypsi D. Joannis non cvstare?Qu.nndo in locum aiiiiqux Vergis substituia, quo nimirum
autem D. Joannes ejusmodi propuciiam scripscril; Aimerienses cives, dum succedunt in juribus anti*
vel utrum alterius, S. Joannis fuerit, non liquel. qu;e nobilitatis Vergiiunoruin, induani quoque de-
Liquet tamen non omnia apostoioruin scripla su- voiionem erga patroiuini »uum Tesipliontem, eum-
peressc in authcnticorum librorum indice; nara quc uii talem impcnsc vererenlur.
ut omitt.im omnes apostoios baud dubium discipu- Debent itidcm ci piima rctigionis ac fidei sux
los absentes scripiis inslruxisse suis, ct nibilominus fuiidamonta Basia, ct Osca (nuiic Doza et Hucscar)
paucorum cxsiare epistoias; ut minimuin cpislolam iii Bxtico seu Granatetisi regno consiiiutx, et noa
sc scripsisse Laodicensibus, ipse Paulus ad Colos- Kingc inter sc distanies, nobilos saiie, et antiquae
tienses scribens, testaiur, cap. iv, ct bxc deperiit; urbes. Ei qiiidem a Basta dicii sunt olim Basteiani
vel recepla iu Canone non quod dixerim pro-
est; G popub, seu Bjsset<<iii a Bassa, utalii legebant. Quod
pter eani, quam Sixlus Senensis alfcrt. Prxterqnam velus Basia sit Baza reccns, osiendii docie Arabro-
quod si dc propliciiis loquamur, certiim est mulia sius .Morales lib. t llisi. ilisp. cap. 52. Circa siium
fuisse revetala sanclis aposiolis dc futuris Ecclesi;c 0,-c;e Bîticc fallitur Piolomxns, ilura eam ponil iii
cladibus, ut est illud II ad Tinioth. iv : Lrit cnim Tiirdiianis, uiira freium Gaditanum, cnm lauien
tempus cvm sanam doctriuam iion susiincbunty elc. Et sita sit cilra Granaiani, juxia Bazam. £st alia ejus-
alias quoqiic Apocalypses aliis fuisse revel-itas les- dem nomiiiis urbs in Aragonia, nuiic Hucsca dicia.
latur idem PauliisCor. xiv iltis veriiis Cuin con-
I : Undc divi ilti toto tcrrarum traclu niariyres ccle-
veniiis, unusquisqiie veslrum, p.<iiilniuin habel, doc- licrriini L:iurciitius el Vinceniids orti fiierunt ; sed
trinam liabel ,Apocalypsim liubn , iuigunm hub.t. Dcxlcr nunc dc B;fctica loquitur, qu.T esl Uuescar.
Quinimmo D. Isidoius iii Ollicio Missx S. Torquati, Iii qiiod;iiii libro eorum qiii apnd moiitom siincium
(îccilii, et sofiorum cos vocat Va»es uoslros Diem : Gianatensem invenii buiii, liabcinr, quod D. Tesl-
hunc, dileclissiini fratres, ail, in quo mcmoria nos- plion, ct S. C;rcilius fnerunl fralres, ab Arabia
trorum Vafjiwi cxcolitiir, devctis meiilibus eXLolamus. oriundi, ei qiiod Tcsiplion anie conversionem voca-
Fatetur crgo quod aliijua nobis pi;cilixerunt. Quaj lus Stl Abciialhar. Invenli sunl ibidom sub Tesi-
antum ilia sim, liiiri Montis saticii loquuntur. Agc- plionlis noiniiic libri scqncnles Fundamcntum Ec-
:
mus de S. Cxcilio iieruin inlerius aniio D- b~. clesia;, quinque plombois labiilis, Ar.ibito idioinale
5. Tesiplwn, eic. Martyrologia , ac scriplores cxnr;ilom, libri ii; de Esîenlia Dei liber i; de Pieni-
cominuiii calcnlo Tcsipbonicm assignant episcopum tcutia S. Pelri lilcr i; dc Oraiioitc S. Jccobi Iibcr i.
Vergi, s.ilus Dextcr Vcrgili:c asiMhii quse ipuJ Lcgitur quoqiie in latnina plumbea rjus opiiapbii
;
D
PloloiiiD.Mim vidciiiur divcrsa; valdo rivilalcs. Nam S( ripsisso dc Vila' integritale, el miracutis sui Magi-
Vcrgi apud omnes siia fuil in ora maiis, ijnod ab ca &lri, 8. Jacobi, llbruni aiium.
didum cst Sinus Vcrgilanus, qiii a Vcigi cxtendilur A. C. 57. — Horum S. Jacobi. Iloc sane tcstimo-
u»quo ad pronionlorium Scomhiariiini, Cabo dc Pc- iiio cgrcgie comiirobantur, ac stabiliuiitnr, (jux in
los, vulgo dicliim; al vero Veigilia poniiur ab eo pliinibois tabiilis sacri numtis Granaiensis, nnpcr
non parnm a niari Oisiaiis, in liasêlanis, iii ipso li- detictis sciiplasuni, vicissimque ;ib ei>deii» rolmr
miiie Tarraconciisis, cl B.i:lic;e lli.spaniarum. Cirle- accii il Dexlri tostinionium ; ila iii altcriim alierius
rum si quac ab boc auctorc diounHir ad iingucm pcr- vcritateni iion sinal in dubium vcniio. Etcniin anno
pendamur, poierit in coiicordiamrodigiciim r;rleris loDi ropcrluiii cst pr.xscns Deviri Clironicon in Gcr-
scnploribiis. Noii enim, ut pulaiil, pnnit Veigini di- iiiania, ei iii Hisp.nias ini^^siim oxtraoium ab Origi-
vcrsam a Vert;iiia urbem, sod Alidoram, qu;e laniclsi nali iiis. a poivciosi-) codice bii>l Fublensis ca-no-
a muliis crcd.lur aniiqua Vergis, esi lamen oninino bii, ci soqueiiii auno scilicoi loD3 monlis sancii
177 FLVVII LUCII DIATRI CHllONICON. 178
A- C. «>7. lliberriconvei)iunt,flammis cxiisii, siioliaii suis, suorumquc bonis omnibus, gcnc- A. R. ^03.
rose morientes, pro Christi flde coronati sunt,
Granatensis monumcnla detccta sunt. Qno flci nt A fltii cum illo passi sunt. Quorum pulvercs iacpnt in
pra^scns Dexiri sentcntia dcsumi neqiiiverit ab im- hujus sncri monlis cavernis. In eorum memonam vrne-
poslorc quopiam, cx labulis Gronatensibus qii:e .id- rctnr. Quidquid in tabulis dicebatui, illico repcrium
iiuc subtus terr.im latcbant, ut Dexlro iiisererctur. fiiil; et cum cis rclatio D. Patritii, quoc ostcndit in-
Similiier cum anno unu nnte deieciionem libroruin signein propbciix graduin ad quem magisicr siiiis ,
dicii inoniis, Dexter Joqucrciur Hispauis dc gencre, Cieciliiis fueral, ct quomodo obiium suum
cvectiis
loco cl anno necis quorumdam B. Jacobi discipuii)- longe antc praidixeiat; iibi inier alia: Et me adnio-
rum, noii rclinquitur locus dubitandi de veritaic la- nuii, ait, ul occulie habcrem ( librum suum), et in
minîrum ; in his prxserlim , qnae Dcxlro conscn- loco locarem, ul in po(en>iam Maurorum numquam
liunt, qninimmo magno Dei bencflcio ac singulari vcairet , donec Dens itlum manifcttare. Et ego
velit
ejiis providcnlia disposilum fuit , iit Dexlcr qui 600 melius quam hoc toco clausi, ubi jacet,
intcllexi in
aniios peregrinus latuerat; in patriam laiidem suam Deum rogans, ut eum observet. H.tc ab egregio cru-
rcgressus, adiium aperirct bis qunc in tabulis plum- ditissimoqae doctore Greporio Lupi Madera, rcgio
bcis Graiiatonsibus sequenii anno detcgeiida craut coiisiliario, iu apologelico lihro pro vcra Sacri Mon-
de marlyrio discipulorum D. Jarobi. tis antiquitate et ab Antonio de Cianca in lib. i dc
:
Scd videamus quid tabulx plumbeoe dicanl. Die Viia S. Secundi c. 16, et a reverendo Alderete
32 Marlii anni pra'tlicti ITiO^ reperia esl labclla S. lib. II Antiquit. a cap. 10 usque ad 25 mutuatus
Iscii lenoris scqucnlis Anno 3 Neronis imperii,
: sum.
Marlii kalendis, passns fuit marlyrium in hoc loco lii- Nunc vcro confcramus Dextrum cum tabulis; in
pulitano, etectus ad hunc effectum S. Jscius, apostoli quibus miraest consonanlia. Principio, lestantur la-
Jacobi diseipulut, eum suis discipulis Turillo, Panun- B buh-e marlyrio affectos quosdamS. Jacobi discipulos
tio, Maronio, Centulio, per medium igne.n, in quo in niontc llipulitano: qui est juxtaurbem Granatcn-
vivi combusli fuerunl ; aternam viiam pelentibus trans- sem Dexter vero occisos asserit, cum ad concilium
:
ivere : ut lapides in calcem conversi fuerint ; quorum Iliberrim convenirent : lliberrim autero juxta Gra-
pulveres in hnjus sacri moniis cavernis jacent : qui (ut natam esse, immo hanc illi successisse superius do-
ralio postulal) in eorum mcmoriam venerentur. Hoc cuimus. ad annum 54. Rursus uiriquc eos per ignem
ipso Mariii mense repcrta fucrat alia labula , xqne consummatos asscvcrant, idque pulcberrime dispo-
plumbea . Ukc. cominens vcrba : Corpus ustum 1). nente Deo, iit qui eos primum faculns tlispania; fe-
Meiitonis marlyris. Passus est sub Neronis imperato- cerat, pcr ignem consummarentur. Hocenim hono»
ris potentattt : rursiis 10 die Aprilis sequenli, et anni rario lilulonuncupantur a sancto Isidoro in Brevia-
praidicli , baec detecla csi. Anno 2 Neronis tmperii, rio Golhico, in cujus oratione 5 malutinali, fcsii ho-
kiilendis Apritis, marlyrium in hoc loco Iliputitano D. rum sancionim dicilur Hi tunt, Domine, septem fa-
:
Tcsiphon, dictus priusquam converteretur Abenathar, euloe hujus Ilesperia: finibus indiite, ad effugandam
D. Jacobi opostoli disciputus ; vir litleris et sanctilate ejus terrce noctis infidclitatem, OBtitut missw. Item
prcpdiiui. Plumbi tabulis scripsit librum illum, Fun- annus 57 Christi Domini quo eos coclcsiia intrasse
damcnium Eccleiice appeltahnn. El simul passi sunt rcgna doccl Dexter, fuit sccundus Neronis siqui- :
tui discipuli D. Maximus, el Lvparius, quorum pul- dem anno Domini quinquagesimo quinto habenas
vis et liber sunl cum pulveribus divorum marlyrum in ceperat impcrii, ut inter aliosvidere est apud Am-
hujus sacri montis caiernis. In eorum memoriam ve- brosium Morales lib. ix Histor. c. 6; quare kalendis
neretur. Die 22 Aprilis sequenti reperlus est liber C Aprilis, quibus horum discipulorum Apostoli ulli-
sub hoc lilulo : Liber, Fundamentum Ecclesite, Salo- mus D. Teslphon, pro Christo combusius est, non-
monis characteribuslscripius. Et die 25 alier ejusdem dum Nero secundum imperii annum expleverat.
aiictoris , sub fiac inscripiione Liber de Essentia
: Denique Dexter non aii omnes illos septem prseci-
Dei, quem D. Tesiphon apostoti Jacobi discipulus, in puos D. Jacobi discipulos combusios fuisse, sed
sua naturali lingua Arabica , Salomonis charactcribut nonnullos, tabulae autem assignant fuisse tres, sci-
seripsit; et atium, Fundamentum Ecclesia; appellatum, liceilscium, Cxcilium, ei Tesiphontem : immoqux
gui in hujus sacri monlis cavernis jacet. Deus a Ne- ipsx addiiiit de discipulis eorumdem, quod nimi-
Tone imper. hos duos Uberct tibros. Imposiiit ftnemhic rum simul combusii sint DD. Maxiinus, Luparius,
tuis operibut, scribens miracula, el vita; integritalem Mesiton, Septentrius, Patritius, Turiilus, Pauuniius,
tui Magistri... vi in hujus sacri monlis cavernis.... est. Maronius, ei Centulius, silentio Dexier non invol-
Demuin uliimo Apnlis die detecla csi plumbi tabula vernt, nou enim solum dixit de S. Jacobi discipulis,
Latinis (sed vetusiissimis) lilteris martyrium S. Cx- tpoliali suis bonis, coronali sunt, sed addil, suis, suo-
cilii paiefaciens, liujus tennris : Amio 2 Neronisim- rumque bonis omnibut. Hoc est suonim discipulorum,
perat. kal. Ftbr. passus est martyrium in hoc loco Ili- qui ct spoliati sunt cum magisiris, et generose cum
pulitano D. Cwcilius, S. Jacobi ditcipulus, vir lilteris, eis morientes pro Chrisii iide coronati.
liiiguis, et sanclitate proeditus : prophelias D. Joannis Placet bic apponere inscripiionem quam templo
commentavii, quce sunt posilce rum aliis reliqiiis in lum novo, tum maguilico montis sancii Granatcnsis,
tublimi parte inhabilabilis lurrisTurpiantB ; sicul dixe- Aldereie composuit, quod lotam ejus bisioriam
runt mihi sui disciputi D. Septentrius, et Paliitius, coraplectalur.
BEATISSIMO APOSTOLO JACOBO TONITROI HLIO DISPANIARU)! TUTELARI.

QDI CBRISTI JESU I)E1 ET SRRVATORIS NOSTftl GEMITRICISUUC îVS VIRCiNiS MARl/C
,
JUSSO ET AUSPICIIS ,
FIDEI LUMEN UNIVERS* INTULIT HlSPAM^t ; EAM SUO ILLOSTRAVIT FULGORE :
ILIPULITANUM UV>.C SACRl M MONTEM DIES ALIQUOT INCOI.UIT :
ATQUE IN EJUS SPECU IN F.VANCELICi*: DOCTRIN* CATHEURAM ET SPECULAM CONSTrUlT; ,
8ANCTISSIMIS ETIAM £JUS D15CIPULIS ET SCKIBIS ARCANORUM CONSCIIS C^CILIO, TESIPUONTE, EX ARABIA FRATRIBLS,
AC ISCIO
QUl INGENTI LABORE B.ETICOS POPLLOS AB IMPIA SUPERSTITIONE EXPIARUNT ;
PONTIFICIAS DEMUM INFULAS, SUBDITIS IGMBUS (SED AiTHEUEIS MAGIS) FLAMMATI :
TRllMPHALIBUS MARTYRII LAURE13 OBNARUNT

•
nORUM ITCU ASTISTITUN blSGlPULIS I^CLYTIS :

,, , , ,
179 FlAYIl LUCH DEXTRl CIIROMCON. 180
A C. 60. MuUi in Hispania prima perscculione Neronis, quae hic ab anno hl coepii, Hispali, 111- A. R.81I.
DlVAUn COMMENTARIUS.
fATRlTtO, MESITOM,
SErTENTRlO
• TtTAlLLO, PANUNTIO, MARONIO , CESTULIO , MAIIMO ET LUPAP.IO :
QUI NF.RO.MS IMPERATORIS ANSO II.

tJNA CUM EORUH DOCTORIBUS , ARDENTIBUS INJECTI FORNACICCS :
IN BlS CRVPTIS ILLCSTRE FIDEI DEDERE TE^TIMONIUM.

8ACR0?ANCTI , , ANNOS AMPLIUS M. D.
CANDIDISSIMIQUE OM.MUM CINERES
CAVERNIS LATUERUNT IGNOTI :
IIISCE CONDlTI
HOC TANDEM iBvO DIVISITOS REPERTI :
RT CDM ElJ ETlAM PLUMBEl LlBRI, PLUMBO, LAPIDIBUSQDE CLCSI :
NON fNTEGRI MODO SED RECENTISSIMA

, SPECIE, AD MIRACULUM, POST TOT S^CCLA :
ASARICE ANTIQUISSIMA MALECTO, SALOMOSIISQUE CnARACTERIBU.-;, POLITISSIME SCRIPTI ,
MULTIS MAGNISQCE FIDEI NOSTR^ MTSTERllS REFERTI :
EORCM CIIARACTEREM, MARTVRUM AGONEM, TEMPUSQUE

LAMINÊ ITIDEM PLUMBEi: IN IIIS CAVEPNIS SIMUL INVENT^ NOTANT ,
OB ftJEC XLIAQUE ACGUSTISSIMA ET DIVINISSIMA DONA, AD QU.€ MENS OBSTUPESCAT nUMAMi :
SACERDOTUM TEMPLUM, ARAS, AC HUJUS SACRl MONTIS, ET SPEL.i:i ORNAMENTA;

PETRUs de castro qui.noneS, archiepiscopus granatensis :
votis minora, bis quibus majora et acgustoria debentur , :
AD LAUDEM TAMEN, UONOHEJI, JUSTAM VENERATIONEM, AC EOROM MEHOtllAII,

PIETATE ple.nds sacrat, DICATQCE.
ANNO DOMINi CD. IS. X.
Quo genere martyrii tublali S. Jacobi discipuli? A i^ Torquati episcopi et sociorum marlyrum, duplex.
Ai in Ecclesia Giiatlixenst : Maii i^ Torquati epi-
Com dumtaxat ex septcm S. Jacobi discipnlis
tres scopi el viartyris duplex { rlas. cum Octava. In Gra-
ignis marlvriiim consumniarinl, q»i<l de cajleris naioiisi sic Febr. ! Ca;cHii episcopi marlyris et pa-
:
(|»;iluor aciuifi sil videainus. />. Torquatus, sedecim »ro«» dupleXf i classis. El Manii 1 hcii episcopi et :
.idhiic annos supervixil usqnc ad 66 Chrisli, quo ditcipulorum ejus martyrum , duplex i classis. Et
inariyr el ips'^ effectus est, iil ibidom dicemus. D. ApT\Vy%i\Tesiphonlisepiscopietdiscipulorummarly'
^>ecui»dus «isque ad centesimuni Doniini aniium virum, duplex 2 c/flss. In EcclesiaBtirgeosi, April. 50:
tam produxil illic de eo dicluri sumws. De S. Eu-
: Iiidalecii episcopi et mariyris, duplex. In Ecclesia
phrasii ncce efimus anno 54, lameisi nnn constel Ahulensi , M.nii 9 : Secundi episcopi et maityris, i
manifcsle de genere marlyrli, quo sublatus cst. c/ass»i cttm Ociava. Denique in Ecclesia Giennensi
Sed tamen oiim E»|ui!inus ibi ciiatus as<crat simul Maii 18 : Etiphrasiiepisc. el mariyritt duplex 4 clat.
com (;o passum fuisse S. Clarum diaconum, qui cum Octava. C?cternin de marlyrio horuni B. Jacob!
lesiimonio Dextri, in mare pra^cipitatus marlyrii co- discipulorum iion solum Dcxter et Granaienftes ta-
ronam acci*perit, non !on«re a Spariaria Carihitgine, bnlae plumbeie lesiinionium redtlidere , scd etiam
consequeiisest, Hietiain Euphrasins in maredemer- muitis ab hinc annis Gregoriiis YH Uom. Poniife.x
sussii.Utiitsit,gladioneaiia(|u;iviiamrinierit,consi!»t iii Alphonsam regem, Data !4 kal. Apri-
cpistola ad
illum landem sepuitum Iliiurgi (seu/indujar)inde ad lis indictione 12, dicens Sepiem episcopos ab urbe
:
vallem de Omao in Gallspcia translaliim; ac tan- Roina ad inslruendum Hispanio' populos al> cpostulis
dem t>ariem sacroriim pignorum suoe sedi lliturgenî directos fuisse, qui destrucla Idotolalria, Chrisiianita'
restitutam. Cclobratur in Eccles»;» Giennensi, nuiic " lem fundavcrt' , et religionem plnnlavere, ordincm rt
Jaen in cujus dioecesi exsial Amlujar, die 18 Maii ojficium in divinis cultibus oslendere, el sangnine suo
die nimirHin iranslmionis reliqiiiariim, nam natalis Ecclesias dedicavere, eic. Recitat ha?c quoque card.
fiiii 1 janiiarii. Viilo quae de co superius diximus. Baronius in notis ad diem 15 Maii Kom. Martyr.
Saneius Indalechis apud Almcriam sepulius jacuii A. C. 60. —
1. Mulii, eic. Coepiss-e Neronis per-
nnbili pritis martyiio honestaius ;

quousqtre anno sccuiionem in Hispania ah aiiiio 57 seu sccunda ejus
1084, agente Sanctio, hujus nominis I Aragorium impeiii abunde fitiuiu fulem qnac modo a nobis di-
rcgc, ejus sacriim corpu? solemni pompa transiatiiin cla suiit dc mariyrit» SS. Caitilii , Tliesiphoniis, el
fuit in regium coRuobium sancii Jo.^^nnis dc Pen»ia, Iscii, ac sociorum ; soevisse autem non uno vel alio
feria v bebtlomatla iieenosae , asianiibus |>r;tdicto loco, aut urbe, scd tota Hispania, ejiisqu(? vi tantairf
roge oi ejus lilio D. i*etro Aragoniae infanle , aiquo martyrum siragem factara, lamqiieinniimeram Chri-
D. Sanciio abbaie Penncnsi cujiis gesia; rei hislo-
: slianorum niulliiudinem einedio mariyriis siiblat;iiii,
riam iiarrat Ziiriia i parl. Anual. Arag. lib. i, cap. nt crederetiir religio loia nbiqiie exsiincla, et fun-
27. Sancta Burgensis meiropoliiana sedes festum dilusdeleta, lapisille, si»e niarmorca cniomna tesia-
diem ag't 50 Apriiis in inemoi iam S. Indalecii : Ec- lur, quae Cluni:B Coloni.-c (id esi, Corunna del Conde)
clesia Tcro AinieritNisis die 23 Martii sed :iliera na- : erocta fuil a Ncroiiis minislris addutiliir vcro ali :
talitii allera translalionis lcstum celebiare convin^

, Aldo Manutio in Oriographia, Ambroi-io .Morale lib.
ciiur. IX Hist. cap. 17, et Baionio a n n
^ «^«0^1. CL, c.cs. Aug. Pont. Max.
^ .
Romano netiiie In Usiiardi aul Adonis. seu Red.-e,

<>»• it.ovinciam. latronibus. et iiis. qui.
neque anu.J diûra Isidorum, aui Equilinum qnid-
quam (le eonimdcm mariyrio legchamiis posiq.nm
siqii :
«o*^*- ^^^^^'- ni^«*NO- scrF.R^TiTioNEM.
INCULCAR.rtnl PURG\TAM.
vero ( vdlcnlc Dco ) sacr;o nostronim aposiolornm
olor
reli'jiii;capud inonlcin Gran^dcnsom invcnt.T; ct , r.-citrum noii caiii soiam siib hac iii.«;criplione
siimmi Pontificis :Mi(Û»riialo rccognilT sunt , tota linuerodam crc.las, scl quamplures , n;»m Aldus
doiiircps llispaiiia velul iniirlyres voncrniur ac colc- idoi-i aiictor e5l,'aliam qiioque inler ruin.i6 oppidi
bral. Ciijiis roi lesiiinoniuin pr.cbcl codex ilie, qui dc fiaTamciaY roporlani. Esl autem vero simib' has
qiiot.innis .M.iiriii oudilur, Ordo rfrMnmli Officium omncs pob-tmotbi'!) , ciiiD caiholica Fcclesia iilolola-
diri(/K;n. l">liilo tniin duin agitur df^
iiisignilus, i'ii tii.iin .ûpprejsit, acdcvicil, a chrisliani> oonfractas
sauctis EcclcsiieCoinposicllau.T;, ^\c habciur Haii : et aliis npiaias iisibus, ne tropxa coiiira Ecclcsiaiu
181 FLAVII LUCll DEXTrU ClinONICON. m
A. C. 60. tiirgi, llibcrri, Tarracone, Cssaraugusla; , in Lusituiiia, in Baetica, cl Carpciania, A. U. Sl J
bonis suis oronibus privati airociicr paliuntur.
BIVARII COMME.NTARIUS.
crccla permancrcnt. Dci vero allissima providcntia A liciregis apud pr rdictum Rodiilphum oratoris doin)
evenit ut nonnulla illarum tandem repcrireiitur, misil sercnissima* itnperatrici Mariic, Maii itl iii Dis-
qiiaienus testcs liercnt beatissiniorum ilionim inar- calciai;iriiin virginum regio cmnobio dcgenii. In ea
tyrum , qui liJem (^hristi sanguiiie siio in llispania aiifcm bislori;i asseritur Samaritana, cujus Pliolina
plan(aver:int, eosque lam inaDstiin»biii luisse eora- nomen erat, habuisse sororcs qiiiiKiue, niiiiirnm
prebensos numero , quod ab impiis crcditum sit, Anatoliam, Pbotim, Pliotidem, Para^ce.vem, et Cy-
omniniodis purf;aiam Chrislianis proviiiciam id : riacam, (iliosque diios, Joseplium, qnieain in itiini-
enim nnlal verbuin illud, Ob provinciam purgatam Slerio Evangelii comitabalnr, et Victorein Ncroni
/tis, qui ttovam geiieri humatio iupeTstitioneiti inculca- imprimis acceptum ob insignem ejus in re milii.-iri
rant. Quo loci recte nolavii cardinalis Baronins : dexteritaiem, quac iii bello conira Avaros in Scyiliia
Considera ex his vehementissimam fuisse perseculio- gcsio maxiine enitueral, et ob qnain ah codeni iinpc-
nem Neronit, ut credilum fuerit Christianamreligionrm ratore in Hispaniam inissus supiemus, ct gcner.ilis
ab eo penilus exslirpatatn. Et riirsus Polen ex his
: dux exercitiis Iialice designatus fuerat. Quie vcro
quoque, lcctor probe,conjicere, fuisse Hispatiiarim Ec- miracuhi ab eodem Victore Iialica? edita sini, et qiio-
clesiam his teitiporibus (loreutissimam; dutn tamquam modo Sebastianum liispaniiin diicem ad fidcm (ccu
ingens quoddam ab impiis wsdtnntutn csl, roUatum a novus Anani;is alteruin Sanlnm) perliaxerit cum nia-
fierone beneficium, quod Chtistianis eam provineiam gna civium multitudine his aiictor enarrat verbis ;
expurgasset. quje placuit ad verbura apponere, ob tantoruni gc-
Notat auiem Dexier civitales, qurc majori iiumero storum memoriam suscilandam, et in gratiam Dcx-
marlyriini abundnrant, uipoic qu.x numerosiores |>
tri qiii boc loco de marlyribus Ilispatcnsibus sub
tunc tcmporis erant, aique ea propter plns in cis in- Nerone scribit.
catiduerii perseculio. lliturgi (sive Andujar) mariyr Quo tempore Nero Romanorum rex magnatti in Chri.
.
ocoubiiit Eiiplirasius, discipulus S. Jacolii, aiit iiiibi stinnos moverat persecutionem, S. Photitia una cunh
dainnatus ad necem est , et prnpe Carthnginein Josevho ftlio suo apud Ccrlhaginem Afiica; uibem
,
missus in iiiare. Iliberri aulcin ires illi insignes ejus- pra'dicabat Evavgelium Christi : et cum ea Victor R-
dem .iposioli diseipuli , Caecilius, Te<;iplion, et Iscius, lius tnajor tuitu^ qui strentiissime se gesserai in bcllo,
cum sociis superius a nobis eiiumeraiis. Cmaraii- quod Romani hahuerant cum Avaris, Srytharum grntc
gusiw iiidem niartyno coronaius est S. Athanasins 1 ferocissima. Accidit vcro ut co lemporis miitcretur Vic-
ejiis sedis, et «"dis Deii)ar;r Virginis de Columna epi- lor a rege Itaiicum, munus svpremi ducis exercitus obi-
scopus iiicidil vcio eius inarlyrium in annitm
: ttirus; cum onere inqttirendt ac persequcndi CV/risfJa-
Chrisli 59, teriium niiniruni iiisius perseciitionis nos, qnos illnc repeiiic cvntiugcret. Factum est atitem
Neronianaj. ha ex M. Maxiino arcipio, qui ad calccni cutn ibidem tnorarctur, vi ad ipsitm dtix nlter uccede-
cpigraminatis in ejiis landem conscripii addit Obiii :
ret, ctii Scbastianus nome.n, diceretque ei : Non me la-
prope Ca^saraugustam atino h9. Cotilnr 1 Novembris. tet, dtix, te esse Christianunt, et cum
matre, ac Jo-
Hiciiur vcro obiisse prope Cresaraugusiam, qnia ni- sepho jratrc Petri sectatorem ; fac. qua^sOtregis jussum
mirum ediicius ab urbe est ut gladio ferireiur.
,
ac voluntatcm, nc forsan de vitn pcricliterif. Cui Victor
Mariyrio vero subialum idcm Maximiis fatelur in dixit : Vehementer dcsidcro stiper-coilestis et immorta-
Sapphico liymno de priniis triljus Cscsnrauguslanis lis regis volunlalem aditiijalere ; quod vero tnihi a Ne-
anlistiiibus, ubi lixc habei. rone injvnctum est de Chnslianis pcrscqtiendis, nec au-
C dire sine dolore qtieo. Sebaslianus respondit : Consulo
Laudo te primum AUi?nasi
, saccr, amico charis$!tno, si enim hoc commodissimo
libi velut
Tcquc ilicodore, caiilu,
|tra.'siaiili'
lempore Christianos qva:sieris, et ad qtia^stioncm (>ddti-
Noa iKiiius noalns, Epilecle praisul, ctos inlerfeceris, cum insigniter regio [uiore, tum illo-
Dignus es odis.
rtm diritiis ftueris. Scd et in Itoe consultum te esse
Terlium et priinum videt ipse Iberus
Forliler passuin ; sed eiiiin secundum,
vctiin, ut lilterns ad matrcm et frntrein (uos des, ne latn
Sacra per tracius Libycos serenlcin libere ac publice loqiiantiir, suadentes enixe Grcecos ,
Clara Cyreniie. suam antiqunm religioiiem desercre :.ne forte tu (luo-
que cum illis crudetem ac ingtoriam tieccm, qun: hnud
Juxta Iberum rortiler passiim ait, primum ex no- dubitm vobis ivftrrelur, paiiuris. Quod si eu crttdeti-
miiiaiis pru:sulibus , videlicet Atiianasiiim , uipoie tas vos dcteruit, srcreto quidem, el non palam hubcrc
occisum prtjpc Caisaraugusiain. De Tbcodoro ei Epi- Violor occurril : Ne me Deus pennii-
Stttius erit. 11 is
iccio siiis locis. De rnariyribus Tarraconce passis tuiic lat quidiiuam tnati in Christiauos mnchinari, nec diri-
lemporis, iiibil csi iii speciali qiiod dicam, ciim (a- tias illorum aufcrre, nec ricrt aui frntri suadne, ne
mcn dubiuin csse nequeat illic prxcipue pcrsecuto- prcedicen! Clinsli virtiitein ct Diiinitalein. Immo vero
ris s;eviliam CbrisiiaiiGrum sangnineni siiiisse, ac pra^co ego Ciain ejusdem ,s«m,* »'« quo glrrior nan mi-
ciTiidissc, utpole io urbe illiisirissiina, a qua iuajor nus aique ipsi gtoriantur. Dux dixit : Equidon ego
His|iaiii% pars Tarraconeasis sunipserai nomencla- cousilium dcdirei qua^ maxiine tibi expedit, lu vidcris.
tiiram proviiiciav, et ubi S. Agahodorus divini se- Quo diclo suhilo visum aitiisil, cl pnv ingeiiti ardore ac
mina verbi jecerat. Idein de Uispnleiisi civiiate dixe- dolorc oculorum, cadens in lerram obmtiluit. lli antetti
riiii, cui insigniier praêrat S. Pius, ci ip«e quoque ^ qtii prascuics adcrant, portacrrunt eum domum, ac su-
ciim Agaitiodoio, unuscx primis S. Jacobi discipulis. per leciuliitn inipo.-iticninl, rfci lotis tribus diebus cnii-
Ca'teruiii si Ilispalensium sub Neroue martyrum ob licesrens jactiit. Quibus iransnclis inagnani cmisit vo-
litieraia meinoria esi, non sic tanien illorum qui U:i- ceni imiuiiiis : Vnus Deus Christianorum. Itilrans vrro
licai non longe ab llifpali, ejusdom Pii episcopi Vicior ad eum, ail : Uudc nbi isthivc iam rcpentina
crcduniur in relitrione prognaii. Accepi liorum illu- nvutatio? Vocai me Christus, iiiquii , (lulc^snine Vic-
sirium niarlyrinn hisioiiiim, ab en qnani lliercn:i«vs icr. Quare sir.c niorc ratcihizatus ad bipiiimum ad-
roiiMaiiiiiuij.oliiJimis palri;irclia , aniid Doniini L*)80 ntittitttr, cum ntio pdritcr visum recvperat ; ac pro laii-
c Gra'Go in Liiimim iranslaiain, de inariyTio S. Piio- li» doiiis Dro giaUs agil. Quo viso tniracnio, veritt ne
liaac, evangclicu; SauiMrit.inre, cum reliquissojiisdem tcile aliqttid ipsis accidcrtt, si ;;i sun iii(i\duliiate per-
dono dedit <tia:ori Uodulplii lil iinpeialoris; a quo siitcreni, Jl îuetises (jetdilcs b<tp!izaii sunl.
Ad.inuis Dieitisian iniper itoris ni.ijord.iniusaccipieiis Cnin acrcpiisel tandcm Npro, qiiod Vicior (i^nnolis
pei inanus D. Joannis de Borgia Philippi 11 Calho- exercitiis, luUicw, el Sibasitanui pariier eJHidcm urbie
;
183 FLA\I! LUCll DEXTKl CHROMCON. 484
A. C. 60. Eodem temporecum convcnissent in Cherronensi urbe prope ValeTitiaro in Hispania,A.R.811.

Concilil causa, sancli poniifices, disclpuli qnoiiue S. Jacobi apostoli, Basilius Gar-
tliaginis Sparlarice discipulus ejus primus, Eugenius \aleniinus, Pius Hispalensis,
BIVARII COMMENTARIOS.
dux, doctrinam Petri et Pauli pradicabant ; ad Chri- A taniaveroS. ElpidiusToIetanasaniisies, elS. AUta
stumque cunctos adducebaut : quodque ejuidem genera-
-• ^ -
nasius Cxsaraugu«tanus ,
-^.
cum sanclo Theodoro,
. .
ar- . .
lis mater Pholina cnm Jaepho filio nb anliqua elaxita chipresLyter, de quibus ipse Detler in superioribns
secia discedens eamdem (idem seminabat apud Cartha- egerat ad anniimSO dicens: Tota Carpetana pritdi-
ginem, vehementi commotus ira, mililes misit Jlalicam eantes et docentet ditcurrunl: quod in suo pro S. Albt'
qui puniendos ad le perdiicerent, qucucumque utritMpie nasio epigrammate ceciiiit M. Masiinus inquiens :
sexus Chrisiianos reperire licerei. Tunc lioniinus appa- Per Carpenlanos jactat sacra semina Iractos.
ruil omnibus in unum con^regatis, quo animwqutores
fierent ad martyrium pro ejus amore subeundum : Et Adde Carpetanoram gentem legaiionea) pro aposiolo
ait : Yenite ad me omnes qui laboralis et onerati esiit Jacobo in Hispanias miitendo egiss« apod Pelrum,
et eijo reficiam vot : el nolile timere quia ego vobiscvm quo uno credibile csse innunaeros in ea provinc>a Ne-
sum ; Nero autem victus cumsuis peribit. Ad Viclorem ronis tempestate ex^titisse Clirisii cuUores,quos per-
anlem • Deincept vocnbeiis Photinus {id est, illuUris), secutione probaios ac martyrii laurea redimiios
quiamulli a ir.iUuminati inmei noliliam pcTvenerunt Iriurofibans coelorum Ecclesia ascivit sibi deîqac :
el verbnm Inum couforlavil Sebastianum ad perferen- columna illa Neroniana siip<?rius ablata in Carpetanix
dnm marlyrinm; e'. bealus qui diniicaverit usquc in fi- conlinio Clunix reperia quid allud denoial, nisi qiiod
nem. His hiclis iierum in ca;'.um receptus est, revelavil- illic tol Chrisiiani occisi sunt, nt tameisi (>ene iniiu.
que Photince qniUquid ipsam perpeii oportebal. meriessent, proviucia tamen illis purgaia credereiur.
Fergit aucior relerre, qtiallier Victor ei socii Ro- 2. Eodem itmpore, eic. Martyrologium Romanum
inam perducti Nerone examinali sinl de fide quam
a ad diein 4 Mariii , luirum hancioruni episcoporum
iii Cijrisitiin quod mater ejus Pliotina
lialiebant; et
B etmariyrum memoriam telebrat in benediciinnc ,
cum fi!io Jo?eplio, et quinque sororibus suis Anaio- siib hjs verbis Apud Chcrsonesum pataio SS. episco-
:
lia, Phoio, Plioiide, Parasceve, el Cyriaca, sponlead porvm Basilii, Eugenii, Agathodori, Elpidii, Capito-
maiiyrium pervolantes; conspeclibus imperaioris se nis, Ephrmi, Nestoris, et Arcadii. Non tamen assi-
ingesserunt; omnesque gravissima, innumeraque gnat loca sedium suarum, nec martyrii, nam qiiain-
lormenta alacri animo pertulerunt primum quidem : vis apud Chersonesum passos pradicei , non indc
incarcerem leterrimum irusi; indein ardeniem cli- satis inariyrii locus manirtsiatur Pioiomxus enim
:
banum totis tribus diebus missi, a quo indemnes decem et seplem Chersoncsos assignat, lura in Si-
extracti semcl et iterum veneno poiati (uere plum- ; cilia, Sardinia, et Creta lum in Peloponeso, el
,
Lo etiam et resina in liquorem redactis in ore I'ho- alibi swpe ; ut videas non solum Tauricam, et Cym-
linx, in auribusque cseterorum sine dctrimenio si>s- bricam, et Thraciam sicdicias, sed quotquot pene
cepiis: saepius bovinis nervis caesi , pectinibus ad insularum modum raari cinguntur lerrae paries :
quoque ferreis, a capite in sublime suspensi, excarni- Grace enira C/itT5onc*ui (sive Cherronegus , iil alii
licaii, alque lacibus ignolis ad manyrum lalera appli- pronunliaiit) Latine sonai Peneinsulam, sive Penin-
catis exusii oculis demum erulis; iterum in carce-
:
skiam; qux nimirum insula non est, quia non oiu-
rein venenosis animalibus scateniem reducti , quo nino mari ciogiinr , tametsi parum absit )it unde-
tamiem sinecibo ac medicamine miserubiliier inie- cumque cingaiur. Ab iino Dex.ro acLipimus quibiis
rireiil; sed cum iliuc Chrisii luce ac visione perfun- prajfuerint civiiaiibus, qiio floruerini lempore , co-
dereniur, in pristinam saniiaiem redacii, el oculo- jus magisterio sint edocti , denique qua in urbe
rum benelicio resiituli , ac iniraculoso cibo iribus C martyrium subierint. Est vero Chersonesus prope
uiensibus ac diebus toiidem reiocillati, rursus ad no- Valentiam urbs illa, quam LatiuePeninsulam iiun-
vuni adducti cerianien , denuo flagris ssevissime la- cupant antiqui et moderniscriptorcs, et paulo cor-
niali, ad iiliimuni pelle detracta, frusiatim caesi, et rupiiore vocabulo
Hispanice Peniseola. Invenio
,
capiteampuiato iilnstrissimam mariyrii palmam per> eam ab Siraboueiii Geogr. Chersonesum

libr. vo-
ceperiini; uno dempta Phoiina, quae iii veterem ci- ciiam sitamquc supra Valenliam non longe ab
,
ste.^-nîni immissa, indeque detracta, llexis genibus antiqua Sagunio. vero siiu nostrae Penniscolx Ma- ;
impollutuin Deospirilum reddidit, Ôdie Mariii.qua riana lib. xii, cap. 17, uiramque ejus cognoscit iio-
cum a Latinis, tiiin a Grsccis ejus memoria anniver- menclatiirani; ageus eiiim de victoriis Jaoobi regis
sai ia celebriiaie colilur. sic ait Plura alia eo tractu oppida el arces viiam to-
:
Alque h.TCC quidem de martyribus Ilalicensibus terabant, quae necessario regi ditiouem feceruut , im-
dixisse iion poeniteat, quorum nonnullos Italicae pe- primis Penniscola PtohmceoCherronesus. Diceret po-
rcniplus, alios aiilem, id est, nobiliores Roiiix pas- tius Siraboni, nam Ptolomxus ejus non meminit.
sos qni diserit, non aberrare a vcro niihi videbitur; Idem auctor lib. xx, cap. ultimo, Peninsulara diciu
iicijiie enim tuta civiias Rumam adduci facile possei; De eodem Jacobo agebat llieronymus ûriia iib. i
iieo aliier lieri, quiii mulii illuc adducereiKur a mili- Indicarum rerum ab Aragonix regihus gestarura ,
tihus, qiiihus Ncro dederat (uti diximus) in mandaiis, cum dixil Atvio 12i5 kalen. Oclobr. rex hostiUm re-
:
ut nun solum \ictorem, ct Sebasiianura ad se per- g'.onem incurrens, Penitcolam Ilergaonum oppidnm
diirerent, sed quoiquoi Christi sectaiorcs, sive viros, obsidet : is situs est, ut scopulo impositum pene ttiari
sive feininas, inibi reperire liceret. •^ cinctum sit : e re vulgaium nomen intcnii. ACrcecit
Quod vero Dexter addii de persecutione Neroniana, appnrel ob eam causam eiiam Ckerronesum dielum.
non soluiii illis urbtbus llispali , iliturgi , lliberri,
, Bernardinus Micdes episcopus de Albarracin in bi-
Tarracoiic, eiCa^sarauguslx excanduisse, sed in Lu- storia regis Jacobi perpeluo Peninsulam vocai, ut
silana, Brtica, Carpenlanaque provinciis, inde cre- lib. V mille locis vidcre esl. Marin.-eus Siculus
denduin est accitlisse, quoiiiain videlicet ihi plures lib. li de Rebusllisp. dum agitde Beneduto Xillqui
veriiaiis evangelicje secialores, ac proiiidc niartyres ibi diem clausit cxircmum Hoc respomo, inquit,
,
piures, nrccssc erat rc^periri, ubi plures quoque di- dato, remos vupelleus, in Peninsulam , hoc est in in-
vini verbi pr*cones cflulsenint in Lusilania qui-
: siilam parvulam, quce Peniuola dicitur, apud Yalen-
dcin SS. Pelrus et Basilius Bracarcnscs pontilices, liam se rercpii. Quo videas n'il|.>in relinqui de loco
et S. Jacobi disiipiili, ot S. Epiiaiius Tudonsis epi- martyrii ansam dubiiandi. Cclcbrant quoqne fe-
scopus;iu Banica S. Pius llispalcnsis, ac sopiem alii, sliir.i eorumdem Grxci in Menologio , scd 7 dic
Toiquaius, Citciiius, Tcsiphon. et socii iu Carpe*
: cjusdem msiisis , iiuq quaria ut Lalini c qi ibtis :
1SS FL.WII LICII DEXTRI CHRONICON. 186
A. C. 60. Agathodorns Tjmconcnsis, Elpidias Tolcianus, /lîlicrius Barcinonensii, CapiloA.R.Sli.

Lucensis, Ephrem Asluri^ênsis, Nestor Palcntinus, Arcadius JuUobrigensis : sub
eodem judice bonis spoliati necati lunt.
Augusto Tiberius, Tiberio Caius, Caio Claudius, Claudio Nero succcssit.
Terrxmotus Romac vehemens et sulis s«cuta defeclio.
Vivebat S. Luparia BxUca filia Galxciensis alterius Laparise.
Rcgalus convcrsus in Gallaecia sancta agit in luco.
BIYARII COMMFNTARIUS.
Isec verba Galelinus in suum Marlyrologium trans- A quo niroiriim securiores efTecii, (ramôiliitati elpro
liilit : >ii Marlii , /n Grcecia simclorum episcoporum icctui arfliciae Ecclesix Hispanae prospicerent. Sed
marlyrvnt BaiHci, Ephraini, Charilonis Eugenii ^ , divina providentia ractum est, ut corona eos marij'
yElherii, el cceterorum, qui in Cliersoneso cruciati, rii, iibi ipsam ad tempus dcclinare Tidebantur, re-
saiiyuine denique periuso , illusire (idei Chrislianee perieril.
leslimonium drtlerunt. Fnmi!i;irc est huic nuclori, AloiiimNeronis judiccm, siib quo hi s.incii mar-
sanctis (]uos c Grxcis mutu.iiur praemiilerc verbiim tyres p.issi sunt, suspic.itus sum fuisse Aulinn illiim
ffi Creecia; putavit cnim, qtiotios noii assignalur ioco<^numenio Cecinam , quaesloreiii B,Tlica! snb Ne-
ciis, vel provinci.1 in inenologio, co ipso in Grxcia roiie, de quo agil Coi ndins Taciius, ct ex eo Slorales
ni.-iriyrium acci«li&se : atiunien ouni ipsiim menolo- liti. IX ilisi. c.ip. 17 ct iO, quique uniis cx priinis
pum id non asserii, perpernm apponiiur. Fii siqui- fuit qui apud Cariha^'iiieni novam G:ilbam contra
,
(lom plerum'^(ic » Grxcis resiuin sanciorum, qiiibns Neronem inthronizarnnt. Facile autem fuii nt pro
non assigiiant urbem; ct hoc pr.Tsertim in saiictis Aulo sive Aulone legercl quis Aiotnra, seii AuloiMin.
iliis coniingit, qui m:iJori inlervalio ab ipsis Grxcis Josephus in Vita sua agii de Alituro, qui fuit Neroni
di^tnnl. Quod unuin (inaxime prx oculis habendum charus sed hic cr.n Jud.Tus gcncre , et Mimorum
,
pro huju< Cbrdnici cogniiione) in caiisa cst, cur ho- auclor, non quxstor aut jndex , nec ostendi potesl
ruro dccem sancloruni nnii^tiium sedos in inenolo» Hispanins adiissc Attameii procul dubio fuii Alotus
gio non asiîgneniur, nec qux illa Chersonesus sit, (sive Haloius) alier ez spadonibus Claudii Cxsaris,
in qua martyrio sublaii sunt, specificetur. iCienim qui ei, inonenie Agrippina. vencnum , ut Nero im-
in his qui inira Gr:rciam, \t\ in toio eliam Oriente p periiarit, prnpinavit; cujus meininiiT.iciluslib. xiii
floruerunt, semper cxpriniiiiir scdis, ct necis locas, Annalium. Ejus rci nierilis inissus est Alolus in
quia nimirum ab ipsis facile cognitus est; in his Hispanias.el quxNinrinstiiuiiis inilio iuiperiiNeroiiis.
autein qui in longc positis regionibus occubuernnt S.ilu^/Hsforti^^TKtsêic.PerciirritDetteriinperalo-
pro fide, sxpissiinc locus suliiicciur; utpote quem rum scriein ab Odavio Aiigusto , cujus tcmpore
ipsi minime cognitum habcrent. Cum vcroHispania Chriîus D. naius e.st , usque ad Ncroncm qui hig
antiqui orbis plus cxtcris a Gra;cis disiet;
fliiis
,
rcgnabai diebus. Decrat in codice Cxsarnugusiae
inde ractuiu est, ut sanctorun: Hispanorum fesia in impresso Caius, sed illum rcstiiui ex mannscripiis.
inenoiogio sine certa urbc et rcgione collocata sint, Obierat Angustus aniio Christi 16, ut Epipiianius
cum taniei), si sancli illi ex Grxcis esscni, nnllate- in Anchoraio tcstaiiir seculus illum Tibcriiis im-
:
nns id de illis reiiccrent. Inde vero accidit, ut Roma- peravit annos S2 cuin dimidio, obiit vero anno Do-
num martyrologiuin, cum dc eisdeni agit, urbes niini 59. Successit Caius Calignla fere A annos in
quoque ct provincias ilionim sileat, quia nimirum iinperio complens, usque ad nnnum Christi 45 qiio
horum fest», et nomina a Grxcorum nienologio iiiu- occisus est. Postqncm Claudius Drusus Germanicus
tuavit, qiiod tamen ipsis carci.Cur auiem in llispa- annos 15 et nieiises 8 rexit orbein ; usqne ad annum
nia ubi sancti ipsi florueruni, memoria eorumdcm Domini 56 quo obiit. Hunc Claudius Nero sequitur,
inlericfit, inprompiu ratio esi nenio enim iiescit
: et usque ad annum Domini 69 iinperavit, nt suo
qiias sxpe perpcssa fuerii calamiiatesct eversiones. loco diccmus. Conveniunt in his Dio Cassius , Siic-
fcd gratias Dco, quod landem Dextro po&tliininio tonius, Tacitus, et cxtcri historiographi imperato-
reduci illud Tullii ad Varronem (lib. i Acad.quxsl) rum Uoinanorum, quos cnrd. Baronius secutus est.
dicere possumus A'os in noslruûrbe peregrinanles,
: 1 A. TerrcBmoius, elc. Hoc ex Eusebii Clironico
erranlesque tamquam hospiies, tui libri quasi domum mutuaiiim scias, nbi leginnis, Anno DominiGO terrcc-
reduxerunl ; ut possemus aliquando qui el ubi essemus molus Romm, el solis dcfectio.
coqnoscere. Tu wlatcm patria;, tem-
tu descripiiones 5. Luparia, eic. Duas fuissc Lnparias,
Vivebai
porum, lu sacrorum jura , tu saccrdotum, lu domesli- Gal.Tcianam unani, altcram BuHicam iii supcrii)ri-
cam, tu bellicam discipliuam, tu scdes regionum , tu bus demonstravitnus, ad annuin 42 et 4^. Du sancti-
locorum, tu omnium divinarum humanarumquc rerum late Bxticx csi egregium tesiimonium S. Isidori in
uomina, cfficia, causas aperuisii. Ui sciant vcro To- hymno S. Torquati et sociorum, Breviarii Goihici,
letani, Hispalenses, c.êierarumque urbium cives, ubi non semel nuncupatur sancta :
quibus hi sancti prxfuerunl paironos &uos hono-
,
rare, ne pigeat cos aiiendere , qnanta reverentia Haecprinia fidei eslvia plebinm;
Grxci hactenufi in suo menologio nostros mariyres Iiiier quos mulier saocla Luparla
Saoclos aggredicQS cernil, et obsecrat^
cclebrarunt.
Saoctoruu) moniia pectore conlocaos.
lu Martyrologio Romano deficit nomen S. Pii
episcopi ei martyris Hispalcnsis, ciijus nihilominus El inferius :
cum cxteris sociis meminit Fclagius Ovctensis , ct

Hugo Porlugallensis, quorum incntionem rcciinus illic sancia Dei rocmina tingitur.
£t vitx lavacro liucla renascitur.
in superiorlhus , et ante eos S. Caledonius Braca-
rensis in Vita S. Peiri Hatensis. In Missa vero coruindem sanclorum legil sacerdns
Quod dlciiur, occisos fuisse duni ad Concilium ante oralionem Dominicam prcces has Ecce, dileclis' :
coiivenirent, inde salis aperte deducilur, qisod de- D simi fratres, mecum oculos in sublime aliollitr, hoc a
cera siroul episcopi manyrio oflecli suiii : non enim Domino spccialiter precaluri, ut qui gralia fidei Chri-
videtur aliter fleri potuisse loia disiîntes Ilispnni.i stianct cor De.aloi Lupari(V dignattis esl iVmtrarc rc-
simul necatos, nisi ad Concilium conveMircni. L')- pcnie, noa in lioc iuuinen'0 ub omni crimiiium labe
cus etiam Concilii indicat lempus sxvissim* perse- dignelur efftcaciler expuniare : proclamantes ad le e
cutionis; ea siquidcm iii cati.sa fiiit, ni ad locum rt> terris, al'iue iin dicenlcs : Paler nosier, etc.
inoti;i&imum , di ad Pcmnûlani ips-ntn secessennt) (). Jhguliii, elc. OoiibUle qux exaiiliquis Brevia-
: : .
187 FLAVII LIJCH DEXTRI CIIRONICON. 488
A« C. 60. Martialis epigrammai 7 ci 8 rnariyres in cruccm acios, vocat Laureolos el Daedalos A. n. 81!.
volanies.
61. Nero niaircm suam Agrippinam, et sororera pairis necr»!. 812.
65. Barnabas iii Cypro, et Jacobus minor Hierosolymis occisi. 814.
64. Anie mensam Neronis imperatoris fulmen cccidit. 815.

Epsenelus cum mulinm diuque in Hispania laborasset, tandem finc beato in urbe sua
quievii. Dublum an martyr.
BIVARH COMMENTARIUS.V'
riis Uispaniae et Petro episcopo Equilino annoia\ i- A Vide Tacitum lib. xv, Suetonlnm et Dionem in
mns de bujus Reguli conversione ad aimum Domini Nerone. In impresso codice pro Lcureolos eral
Jiî, quibus iiunc addil Dexter, lanium in Gde
pro- Furcuto^, sed mendose; iioii enim Martialis mar-
fecissc, iii reliciis omnibus in soliludinem seccdeiis
tyres vocai Furculos, sed Laureolos, facilis aulem
saiicle t'{»prit !M Inco.
fiiit lapsus, ab iina ad :!ii;im leciionem ob similitu-
7. .S. Wflr/ja/i«, olc. Eo sa;vili3C, ac demenliai Do- dinem cliaractcrum iitriiisque, ct (|uia in crucem
miiianiis inipcraior pcrvenisse prodiUir, qnod aiili- actos, in furcam qiioqne acios rcrium csl. Consule
quaiii Liiureoli fabulain in Clirislianis exprefseril,
dc Laureolo Calopinum, ct naron, ann. 98. Sive
iji popiilo Romano prxboret iiisolit:i ad vivum vero eumdein, sivc altcrum mariyrem irriserii Mar-
- liilis, epigrainmate 18 scquenli, Dxdali ei DOmen
speciarula. Crediiur a poeiis Laureolus sceieraliss
mus latro, eoque noniiiie in cnicenj acius, el :ib iniposuit, inqiiiens,
urso dilaccratus. Ouje fabiila aliqiioiics Rom;c in

Daedale, Lucano cuii: sic lacereris ab urso,
speclacuiis repra-sentala csl, semcl quideni a Lcr.- Quam cuperes pennas uunc habuisse tuas?
lulo, de quo Dciter inferius anno 86, ciijus etiam
Alludit vero nd coliimbas ilias Dxdali sumiiii astro-
naeaiinit Juvenalis inquiens
nomi, quas ceriis libraias ponderibus, in aera voli-
Lanreoliim vclox eliam benc Lentulus egil tare faciebat, lametsi aereas vel ligneas qu;£ tamen :
Judicc me, vera digiius cruce. noii babebant peimas ad lugiendum.

Quod ergo in Scciia figniatc diimtnxai reprxsonia- A. C. 61. Nero, cic. Ltriusque morlcm violen-
baiiir, Domiiianiis iii iii;inyril>iis espressit ad vilam hoc quoqi'.e anno dosignat Eusebius in Cbroni-
g
" co, dicens; Nero Agrippinam matrem luam et sororem
vuin : idcmque anie ipsum Nero, ut jam \idebi-
mus. llos igiiur deridel Mariialis, ut elbnicis arri- patris interficit. De quibus Sueio:iium, Dionemve lc-
deat, cpigrammale 9 aiiie lib. i : gito.

A. C. 63. Barnabas, elc. In lectioiiibns Romani
Qiialiler in Soylhica relegalus riipe Prumellieus, Brcviarii lcgimus, S. Barnabam luariyrium apud
Assiduam niveo [Al. \ivo] peclore pavit avem. Cyprum perlulisse circiler seplimum Ncronisannum;
Nufia Caiedoniosic prctora praiboil urso,
Non talsa peiHJens iu cruce Laureolus. cum vero is regnare coeperii ab aniio Domini 56 iii ,
idus Ociobiis, quo die Clandins obierat, fil ut niacr

Quasi dixeril Hic novus Laurcolus repnicseniai an-
:
tynuui S. Darnaba;, post scplcm annos Neronis oc-
noii lainen in falsa criice pendet, et
liqui fabiil;im, cisi, in a;inuin l)i>mini 73 iiioidcril. Natalis quoquc
6gurale dumtasai, scd vere cruci affixus est. S. Jaciibi boc ipso .iccidisse liabelur ex Kusebii Cbro-
Subinlert Marlialis : nico, asserciilis Anno Domini 63, Jacobus frater
:
stillaniilius artos
Dotntni n Judwis lapidibus opprimitur. Auctor est
Vivebanl laceri meadiris
{m tmrltjris stragem) autcut liierotiyiiius lib. dc Scrip. Lccl. nun solum
Iiique omni nusquam corjore cofpus crai. lapidibiis oppoiiiuiu, scd ctiam e pinna lempli praj-
cipilcm daluin, et fuilonis fuslc, seu pcrtica in cc-
Nunc supponil mavtyri crimina :
rcbro percussiim.
Dciii(iiie supplicinm dedfrat uecis ille paicruae, A. C. 04. —
1. Anle mcma-.n, ctc. Et lioc ab Euse-
Vfl Onniini juguhiin foderai cnsc nocens^; bio acccpiuin cxistimo, cujus, ipsissima veiba suni.
Tom|il;i vel arcaiio dcmens spolinverjt auro, (^ 2. EpiLiietus, etc. Eginius iicrum de eodem, cum
Subiliflerat savas vel lild.Roina, faces. Aucloie ad aiiiiuni Doii:ini 5U, numcro 3, nbi docui-
iiius ex Meiapbraste, epi^copum fuissc Scxilirmi,
Caelerum nibil lioruincommisisse ccnslat , rni iii, cap. 1, fuil-
ciijus Pliniiis memiiiii in Bx'tioa lib.
iiuUum certuiii sed !ioc vel lllud
criiiien olijiciiiir, :
qiio insiguls olim in nioiiie Fregili;>na, altero
iirbs
videlioel vel parricidiuiii, vol domini sui necis, \el
os Griinaliuuiiiiis Alpux^îris aut quod aliis fois:>n
ti-MipIi spoliiiiii, vcl ileiiiqiic Roin;iit:\; urbis incen-
magis :irrideai, Molril, aot Yelezmal.ig.i. Nunc illud
diiiin. Qiio iino coinpcrium fit, marlyiem dc qiio
addcndum pulamus, Doroiiieuin abbatem, qucm re-
lonuiltir poeia , de illis fui>>se. qiiibiis Nero cri-
fort ct seijuilur Pelrus Equilinus lib. vi, cap, 100,
men ii:ip<-£;ilinceiidiariorum urbis, quam ipse com- existimisse fuissc dainm Cariliaginensibus cpisco-
busser;il. Iloc eoim est qnod ait,
puin lloc si vcruni sil ila credi possct lactuni , ut
:
priiuum a PetroScxifirmo dcsignaliis fuerii antistes,

Subdidcrat ssevas vel libi, Roms, faces.
posl iitartyriiim S. Bastlil Caribasiuis Sparlariy, cpi-
Addii denique : scojii, (juod iii annum Douiini bO incidil; iu sedom
Cjiis llispan.c fljrili.iginis iraiisfcrretur; ibique vitaai
Vicerat anliqH;e sccler;»Mis criniin.i famae ;
lu ijuo qiia; lucrai l;ibula (id esl r^.-prtvseiilinio),
cuin morle coiniiiiilarii post \ aiinos, videlicei an-
pcfija l!;ii.
no {jl D imiiii. De C.iiibaginc Alricati;» duliium esse
noqiiii, bis cnim dicbus pr;ccr.>t illi S. Crescen-,
Hocesl, verilas fuit. Iloruin SS. mariyrum cclcbris quod Citato lco.^ arioi 50, niim. 3, docuimus. Onod
mciuoiin .|uoi.uinis iiisiainalur iu Ronnno .M.u ty- .10 sanctil:iteinD. Epxnoti atlincl. magni ponderis
rologkii di*' 24 Jiiiiii, taiiietsi iiO:i oir.oe.s codeiii
D obl, ad U>)m. xvi iiitcr priiuos ei pr;vci-
(|Ui)d r.iiiius
iiif>riib £;eii'Ti', 'iliiuii siiii ubi Uvc licimus :Ilo- : puo.i disciiiulos iiliiin sabuai, a^serons sibi vilde
viic comiHCinordi.o SS. plurim: ruin mnntfruin, (/ui dilccliim ossc (iiauddiibium, ob su.mi probiiaiera) cl
fci(6 licrone di' urbis inccndio per cnlKtnmutn ticcu- liriiiiiim loiius Aî.-ft iliscipulum, el .piasi fuiidaiiien-
sati, di>erso niorlib ijcnerc «fr K.odcin ju.^^si ^--hiiI iccvis' lum, soii porlun fiJeiAsianorum ;S(T/(tia*<' (ait) Epce-
titnc inlcrfii i, (juorttin olii fciiinnH lcrffin cotitcrli I.t~ nelutn dil:ctuin mihi, <fiiicsl prity.itivvs .UitT in Chrislo.
nialibui canuiti Cipiiu suitl, uiti «rucibu» nffixi, i.t( Uuaauiein obieriimcrle, pacene angU^dio, nonliquet.
;
189 FLAMI LUdl DEXTRl CHRONICOiN. 190
A. C. Ci. I.uciu9 Annseus Seneca Cordubensis liispanus, inissis uliro citroquc ad S. Paulum lit- A. R. 815.
(ens, dc Cl.risiiana re bene scniii, faclusque Cbrisliauus occullus, ejus fuisscdisci-
puluscrediiur : dulciterquc scribit .id Paulum in Hispania morantem.
S. Paulus ad llispanias veniens secum fert Pliilcmoncm, Timolheum, aliosque disci-
pulosy Libysocx, Lamitiiique urbibiis Provincix Arevacuin prxdicat. Philippum
BIVARII C0MMENTARIU3.
S. L. AntKTus Seneca, etc. Nihil aliud de Scneca A quod ipse crediderat, jiibetur ab Aposlolo Ncroni,
Doxter asseverat, quam sui (emporis magni illi Ec et Palîinis edicere. Card. Baronius, anno PG, ar-
clesix piiîles Hicronymus, cl Augusiinus dixerunt; gnit has epistolas falsiialis, quia in assignationc con-
iile cnim inler scriptores Ecclesinsticos o*dlocai Sc- suUim noniiulii errores in Datis rcperiuntur; sed lioc
nccam diccns Qufin non ponerem in calalogo sancio-
: obcsse non debct, cum facilc potiierint nb ioipcrilit
rum, nisi mc illa' epittolce provocarenl, quce legunlur vcris opisiolis Senccx ei Pauli, consulatus raibi Mip-
a plurmis Pauli ad Senecain, el Seneca; ad Paulum. poni. Consiat vero numquam Paulum siiis consutes
Hic auteni in episiola 53 , ad M^cedonium, inquit: ûpposnisse, ncc in lam iirevihus ac familiaribus ne-
Merito ail Seneca, qui leniporibus aposlolorum fuii, cessuin foii Senecani ipsos apponere.
cujut etiam quaulain ad Paulum oposlolum leyuntur h. S. Paulm, eic. Quod lantoperc Paulus desidc-
episloi(v.. Qiias igilur Senecae, el Pauli ullro cilroque r.iverai ei promiserni visitarc iiispanias, cnm ad Ito-
liabitas Augusiinus, ct Hieroiiymus, Dextro sctaie ce- manos e ( orinilio epislolam dcdit, tandem ex vincu-
qiial<»s; agnovere epistolas, ipse Dcxter hoc loco rc- lis solutus, qiiibus ab incepiis fucrat impeditus, ad-
oogiioscii. Neque vero absoluie asseverat Clirisiia- iniplevii. Ncc eniin quidquam aliud ohstitit, pr.Tter
nuni sed quod credilus fuerit Christianus, ct
fiiisse, viiiciila, el neccssitas eadem, scu adhuc major, ejus
Pauli discipiilus; id quod llioronymus ex eisdem epi- adventnni exigcbat qiiinimmo (quod superius de*
:
stolis intnlit :ideo ui ob hanc solam causam in nu-

, monstravimtis ad annum Doinini 56) niiilio inajnr
inerum doctorum Chrislianorum illum constiiuat. illum urgcbal adiliis in Hispaniam quam in (Jrbein.
Sanr.ius quoquc Linus libello dc martyrio apostolo Fatentur cjus in llispanias advcntum iunumeri san-
nim Polri et Pauli, ociilaius ci ipse tesiis exijiens, .. ciornin doctorum, praeseriim ex Latinis Ilieronymus
inquit ConcursuB de domo Ccexarit fiebat ad cuin {.\d
: in cap. xi Isaiae, et ad cap. v Ainos, ei in Comment.
Pauliim sciliccl), sed elinstiiutor ndeo fuil illiamiciiia ad Ephesios, ei episiola '28 ; Gregorius Maguns lib.
copulatut, ut se a colloquio illius teinperarc vix posset^ XXXI, Moral. cap. 22 seu 57, isidorus iib. dc Ortu
qaotninus ti ore ad os illum alloqui uon valerel, fre* cl oitiiu Patrum cap. 71, Beda in Mariyrologio die 22
q:>enlibus dalis el acceptis epistolis ipsius dulcedine, el Marlii, quo loco Roniannm etiam idein Hfrirmat Aii- ;
admirabili colloquio, atque consilio frueretur. Recipit selmus io cap. xvad Romanns, Usuardus die 12 Dc-
eas Hoiiorius Augustoduncnsis lib. de Luminaribus c(*mbris, Ado Viennensis in Chronico anno 59, Ru-
EccIeîJti, inquiens : L. An. Seneca Cordub. Pholini perins lib. ii in Isaiam cap. x. Inler Grxcos etiam
Stoici discipulus, et nalruus Lurani poelce , scripsit fuit haec communis opinio ita Athanasins epist. ad
:
qnatdam epistclas nd Paulum apostolumy et Apostolus I>racontium et in Synopsi, Cyrillus Caiechesi 17,
quasdum Kxsianl apud Sixtum Sencii. in
rescriptit. Kpiphauius hncrcsi 27, ilippoiytus libro dc xii Apo-
Bibii. Siincta, octoSencca; ad Paulnm data; epistoloc, siolis, qui cxsiat in Ribiiotlieca Card. Sirleii., $u-
et sex Pauli ad Senccatn ; sed breves omnes. In qiii- phronitis serm. de Naiali Apost., Chrysostomns in
biisdam loqiinniur qiiasi cju<^dom nrbis haliitatnres; liroocniio ad Ilclir.ros et de iaudibus Panli homil. 7
sicut cum in prima Senefâ dicil : Credo libi, Paule^ et liomii. 76 in Maiih., Tlieodorctus snpcr I! ad 'l'i-
nunlialuin, quvd lieri cuni Lucillo nostro de htijwrrisi, moib. c. iiil., el ad Pliilippcnses cap. i et in psal-
et aliis rcbus Itabuimus. In aliis vero ad absenlcin miim cxvi; Mctaphrasles in Vila S. Pauli apostoli.
longe epistolani millii (una ex liis videlur ea quam Blenologitun a«l diein 23 Sepiemb. Eslque ceria Ec-
Dcxler nil scripsisso ad Pauiiim in llispaniis deceii qnam pugna-
clc>i!trum Ilispaiiise et Galiisc tradiiio,
tem) ut est illa : Simio luo angimur secessu. Quid est C ciler defendnnl nlriusque regni scriplores; cx lll
vei qucc res le inoratum faciunl? si indignulio Homiiii, spanis Lticas Tuiiensis in Chron. Abulonsis in cap.
quod a secta veteri recesscris, et ulios rursus
ritn et xxxiii Genesis, el in cap. ii Maith.; Moralcs lib. \x
converierit, nil poatuinndi locas, ul ratione factum, r.:\\K 11, Maiiaiia in Hist. ilisp. lib. iv, cap. 3, Marieia,
non leviiaie hoc exislimcs. Vale. Sensissc vero opii- Villegas, ei CiCieri qni ics Hispanicas, vei sanctornin
mc deClrt-isiiina re ali.i episiola dcmonstral, qna in- ejus scripscre; el ninllis proscquilur Trni>iilus toin. ii
qiiit Profiicor beiie me acceptum \in leclione liuerarum
: Tlics.iitri Coiiciou. Fidem quoqne piM;slani eideiii
tuarim, guas Calathis , Corinlhiis , ct Acheis (id csl, traditioni nonnultx Ecclesix in divinis Officiis, pro-
omiiibiis ejusdem provinciie in qna esi Coriutiuis : lilenics, Paulnm Apostolum ad ipsas accessissc, il-
ea enini dicilur Acliaia ; uiide tilulo secuiidie Coiint. lisqtieepi.scopos consiituisseDerihosana, seu Tor-
,
dicitiir, Ecclesiu! Dei qua; esl Corinihi, cum omni-> losx in Calhalojiia RufTuin antistitem ab eodem ac-
has Ir.ttribus qiii snnl in universa Achaia) wtsisti, cepissc canit (iia iradunt Trugillus, Marieta et aiii)
Spiriius eniin sanclus in te et supra te excetsos, subli- filiuin Sininnis Cyrcnaii ; cum ipsunt in Hibpanias
miores valdeqiie veiierabtles seiisus exprimit. Et post coiiiiiarciur Narboncnsis id(^m de Paulo Sergio
:
pauca Conjileor Augnslum sentibus tuis permotum

: [ir.xdicai, uti Martyrologium Rom. dic 22 Mariii as-
eui lecto lillerarum tuarum exordio licec vox fuit : Mi- severat, inquiens : Sarhoncein Galiia natalis U. Pauli
rari enm potse, ut qui non legitime imbutus sit (id est, episcopi nposloioruin di.fciptili; quein tradunt fuisse
sine rhetorica; dociritiis) taliler ientiut. DedisiC lan- Sergium Pnuium proconsHlem, gui a li. apostolo Pauio
dem, etsi secreto, Paulo ad ndcm manus, uliinia baptizatus , e.t cum in Hispaniam pergerct, ap:id .Vflr-
Pauli ad Senecam innuit cpistola nimirum Pik/k.s y^ ônam reliclus, ibidein cpiscopalt dignilale digna-
. :
Senecce S- Quod prhdeniia tua nssi'CHtu est iudeliciens tus esl. Usuardus ad Diem 12 Decembris aii Queni :
fore dehebil. Elhniccrtim, Isracliluruinijnc ohseivatiu- B. Paulus aposlolns ordinalum eidem Vrli destinavit
net censcto vilandos. Qnce propciuodnm adeplus es, nn!i.-,;iieni; cumqite codcm apostoio nd Uispanias pr(B-
Hegi temporali, ejnsquc domeslnis, ntque fidis oi:,ni- dicundi cuusa pergeiis ihidein rcliclus r:fi. Asiipulainr
bus tnsiiiuabis quibus cisi nspera, c! incantabilis erit
: S. Ansciinns .snper c. xvi Epist. ad Rmn. (ejus npus
persuasio tuu, cum plcriquc eorum minime flcclanlnr esse, cl non HiMvaii slilii in meo Anbclmo Vindicato
insinualionibus luis : sermo tamen Dei iilis institla- in causa Conceplionis Virginis ostcndi). Sic enim
tus, noi'Hm in his liomincm puriel ad Denin properan- nit Ncc fal.ium ioquitur, qm sein Hispmiiam profec-
:
lem. \'ale, Sencca, charissime vobis. Vido qiioiiiouo tv.rum p,tlHcelHr; profcctut esl enim, iicutUieronymus,
: , ,
491 FLAVIl LUCII DEXTRl CIIRONICON. 19i
A. C. 64. cog«»omento Philoiheum, Proburo, Xaniippamque ejus uxorcm ad fidem conmiit; A. R. 813,
presbyteros ibi relinquit.
ei Beda^ eteterique Doetore$ teslantur IJiide et Narbo' A cap. xv ad Romanos, negat Apostoluro nt promiserat
num praileriens quemdam discipulum suum nomine ad Hispnnias accessisse. Cxterum hi auciores soium
Paulum, fertur ibi reliquisse episcopum. Penenit igi- negaiit Pauliim eo temporis ivisse, quo promiserat,
tur usque ad llispamas, et a mari Bubro usque ad vidclicet Iransilum Roma faciens (non mansionem )
Oeeanum prtedicando cucurril, imitans soiis cursum in Hispanias. iMtendit enim Poniifex non qiiidem
ab oriente usque ad oecasum, ut anle ei terra defice- rem dubiam, sed catholicam siabilire, nimirum non
rel, quam studium prcedicandi; quia ergo et apud //is- mcniiri eum qui :inimiini fallendi non babet, lamelsi
panias Pseudo-apoHolos prmvenire feslinabat ; cum in non adimploat quod spopondil, si Deo aliier dispo-
Hitpaniam, inqnit, projicisci cvepero, elc. Mein habet nenie promissum non potuit adimplere h.ec enim :
«uper cap. ii nd Galat. ei super II ad Tiraoih. iv. est Canonis illius superscriptio Ul autem hoc con- :
Quod spectat ad Panlum Narbonen.sRm, idcm liabet firmcl, inquit, B. Pauius apotiolus non ideo { qiiod
Ado in Marlyrologio suo ul apud
, Mosandrum absit ) fefeltisse credendus est aut tibi exstitisse con-
tom. VH. Surii videre cst, vel in addiiionibus cjos- traiius, quoniam cum ad Hispunias se promisittel itu-
dem ui Eriberiiis Rosweidus noiat. Idem ipse Ado rum , disposilionc divina majoribus occupatut ex ,
in Cliron. anno .^9 affirmat in eodem itinere relic- causit implere non poluit quod pronusit : quanlum
,
tiiin /uissc a Paulo Tropliiinnm Arelal», ct cres- enim ipsius voluntatis inlerfuit, hoe pronuntiavil, quod
ceniem Viennae episcopos. Kursus in hisioria sanc- revera votuisset efficere : quantum aulcm ad Divini
torum raarlyrutn Facundi ei Priinilivi legimus, ip- secreta rousitii, superna pra^tcrniisil disposilione prcC'-
so.^ iiiterrogatos a judico de hde su», dixissu, se ventus. Qiiod igilur necessarium est ad Gelasii in-
Chrislianam a Paulo Chiisti aposiolo edocJos; quod tcntum , nihil aliud esl quam id quod ex Scripturis
B sacris babemus, nimirum non adimplesse promissio-
sane extra llispani.im fieri nequivii, quod Mor;iIes
et Trugillus nolanint. Et quod capui est, Asiigiiani ncm suam qoam ciii>sime profioiscendi in llispa-
cives (id est, de Ezija) per manus a suis inajoiilms niam , et Romae non faciendi moram , hoc eniin est
acccpiam servant iraditionem de concivifaus suis quod ad Romanos dixerat, Cum in Hispaniam pro-
Probo el Xanlippa nobilissimis conjuîbus, quos ficisci coepero , spero quod prceleriens videbo vos , et
dicunt a Paulo conversos in llispania; nec inirom, tainen di^.peosaiione divina aliter factum est , nam
cum idipsum Graciis quoque noium fuerit. Eieniin in vinculis deieotus est Romsc per biennium : quo
Siincon Meiaphrastes in Vila S. Pauli baec habet soUim dato , casus Gelasii se offeri; exponendi vi-
Jam tero cum essel in llispania, laie qvid dicunl acci- delicci quomodo meniiius non est Pauius. Et hac
ditse. Mulier qunEdatn et genere, opibus, el doc-
el ceria vcritaie hisloria; probat, non mcnliri eum qui,
trina insiqnis, cum jam olim auditionem accepisset quia non valuit , non implevit quod promisit. Nihil
apostolicam, cupiebal ipsis quoque oculit inlueri prce- autem ad illuin pertinebat advenium Aposioli in
eonem veritatis, el ipsis auribus institui in verx piela- Hispanias post vincula negare, tum quiu certa veritas
tis dogmatibus. Cum ergo ei visum essel divma qua- non eral re ut minininm inccria coniprobnnda, tum
dam inspiratione in forum profiasci, quo tempore, qui quia non esi credibile Golasium sine causa voluisse
vel ex sola fama ab ea diligebalur , per medium ejus obviare tol laniisque sanctorum Palrura testimoniis
trantibalf dicilur, el eum vidisse ienilex et placide inde Pauli in llispauias profectione. Atque idera dicito
qrcdientem^ ut qui non solum gralia plenos mores ha- de S. Thoma Aquinate, negasse nimirum dumiaxat
oerct cceleros, sed eliam ipsum incessum ; et marilo eo tcmpore ad Kispanias venisse , quo ipse promi-
»uo,persuasisse, cui nomen eral Probus {eorum auteni seial; non vero accessuin Apostoli post vincul»;
qui xUic eranl, eral facile princeps ) ul intra wdet suas cojus evidens argumentum est quod paulo posi in
hospitem exciperet ; postquam vero fuit accer.îius, et eodem opere super ilkul ad Galai. ii : Ne in vacuum
fuit prope iltos, ejusmodi aliquod miraculum accidissc c«rrerem,au< cucwrnssern.conceplisverbisfaieiurejiis
niuiieri : nempe apertis meulis suce oculii , vidissc in advenlum in llispanias, dicens : Yocot prwdicatiouem
fronte cju-i qui fuerat liospUio acceplus, litlcras au' suam curtum, propter vetocitatem succ doclrina;; quia
reas, qux dtcebanl, Paiilus Chrisli prceco. Iltam au- in modico tempore a Uierusatem ad Uttfiicum usque
tem proplcr riiionem insperaium invasit et votuptas, el et usque in Hispaniam prceiocavit Eiaiiyelium. Qao
tiuior; et lacrymis plena procidit ad pedes Apostoli ; et videas necessano priori loco interiirelandum esse
calecliesi ab eo instiiula, primumquidem suscepit bap- in sensu Gelasii , ne sibi conirarius exisiat.
tismum, appeltala .Xantippe, postenautem Piobusejus Expendamu> jam alterum quod objici poiest no-
mariius, qui crnl notiis ISeroni; deinde etiam Philo- bis. Si tam alte Pauii animo insederjt cvangerirato
theus yraifectus, cl Ueinceps omnes qui iltam habita- Hispaniarum, ul nos asserimus; qui fieri poiuit, nt
bant retfionem. toio biennit spatio quo Romoe teiuus , ci deicntus
Ex cjusmodi aurea historia non solum stabililur fiiit, non scripsii aliquam episiolam illis, quos tan-
advenius Pauli in Hispaniîn , sed etinni ad lidfm topere videre deîdcrabal? Si enim eo semper animo
convcrsiones sanclorum Probi el Xanlippcs coiiju- fuiiut in Hispaniam prolicisccretur , quamprimum
gum nobiruim , et Philippi cognoinento Philolbei potiretur liberiate, haud dubium quin eis quidquam
quos hoc locu refcrl auctor. Ejus deni(|ue veriiaiis per episiobin de suo ad ipsos proliciscendi desidcrio
argumcnlo esscc possunt, <iux de SS. Virginibus Ba- .. patcfacerel. Ca;ierum si hoc solum desideratur , ut
silissa et Ana stasia Selabi { Xmtibir ) in Valcntioe ^ advcnius Pauli in Hispaniam concedalur (quamquain
regno ortis ct a Panlo ibidcin convcrsis , ei de
, id miiiime necessariumesset; poluitcnimvcrbotenus
Pulyxciia inforius cmn Desiro dicturi sumus. Hispanis qui Romai vcrsabantur id dicere , ut ipsi
Qoarc habcntes tanlain atî^crentium lestiiim nu- illac rcscnbereni de animo suo, et desiderio quoii-
bcin, non esi quod jam in dubiiim vcrli qucut ynv.- : diano llispaiiias invisendi aul forsan scripsil ei de-
;
scrliin cuin lempus Aposlolo ad ejusmodi iicr arri- pcnit epislola, ul dc ca quam ad Laodicenscs dedit
picnduni snpcrlueril , poslnuam a vinctilis Roma": laciuni est ); nihilcMninuM cpisiolam nuiic habemus
solulus css, ot volunias non dccsscl el cerliim sit,
: cai.onicam ad llispanos daiam , vidclicel qu;e ad
ab co lemporc usque ad morieni namqunm in Orien- IlibiiPos inscribiiur. Sed ci hoc difliciliiis creditu
tcni secessisse, m
j-im dicam. viili biiiir, quam ipsc advenius S. Pauli, vclim lamen
Ouo lanien obsiare pnma facie vidcntcr , qu;R l-.Tiores paiienler spcclenl us«nie ad annum Uomini
diluanuis minc lcniporis nccesse cst. AHerum cst G(i , ubi cum Dcxiro ca do rc c\ professo sumus
quod (tclasius p:ipa XXU q ^2, cap. Deatui Pnulm ,
.ôliui ;inlcrim qu.cso , ne ilhco ici novilatc per-
quein Tbonias scqiii uicilur lect. d coijrinicnl. ie.Titi lioiis if)ur?i!it gcntcniiam qnie visis q«iib«*
,
m ri A\Mi Lucii nEXTKi cimoNinoN. m
A. C. 04. Hoc anno martyr fit in Paccaugusti, urbe Ilispanix ad Annam fluvium appo6i-A.R.815.
tnm urbi pr.xclane.
C6. Pauhis Narbonensis episoopns, qui cum Paulo vonit in Hispaiiiam, ibidem prirdicat. 817
C. Oppius filius S. ccnturionis, ([ui post niulia icm[tora, jam senio confecius, cbarus
fuit imperalori Hadrianu, in HispaniaClirisiianus, virlutis opinione claret.
BIVAKII COMMEiNTAUIUS.
fukitur fundamentis plausibilis satis (ui spero) erit. A mei! ipsnm cum episcopntii Paccnsi m\i\ Hadajot mn
Consiabit cx ibi iliccndis, S. Timolheuin Paulum Ihjo!, relicium est. Addo M. Maximi irrelragabile
eunleni ad Hispnnias coraiiaUim esse. Qnod vero tcsiimoniiim Dextro conseniiens , qui in Cbronico
addii Dexier de Pbilemone , indc ellci poiest, quod suo ;»d annum Domini r>29 sic ait Aprigius episcoput
:
cum scribit Aposlolus ad ipsuin . ci ei Oncsiniuin in Pacis Auquslce in Hispania, non prorut ab uibe Eme-
vinculis fidei a se geniiuni , olim vero Pliilemonis tita Augnsta; quw Pax Annw jluvio appositaett. Ecce
servum commendat asserit , voluisse illiim secnm
, Maximns plusqiiam niille annorum antiquilatis au-
,
detinere, qoia erat illi proficuus, noluit tainen quid- cior Pacein Augiistam Aiinx (luvio appositam agno-
quam agcre eo inconsuUo. Qno nuntio accepto, cre- siîi.quod Oexter dixii; additveronon ionge Emeriia
dibile cst, non sohim Oncsimum remisissc vcrum ,
dislaro, id (jnod urbi i{:»dajoz convenil, non Cej.-B
;
el ad ipsum personaliier accessisse quo tempore : iiain Beja triginia /erc lcucas ab Emeriia , Badajoz
iam a vinculis ercptus Paulus in Hispanias parai)Jt vero sex tanium vel ocio distat.
iier atqne adeo cuni iilo quoque profecuim
: ei , A. C. G6. 1. —
S. Paulus Narlwnensis, clc Egi-
eiiam Liicam qui cnin Apustolo crat in vinculis ci
,
mus de eo in siipciioribns ad annum 04. Quod vero
minisirans (llltm. jv), quein itidem usqne ad mor- ad ejiispraedicaiionem in Hispania pcrltnet, habe-
tcm non deservisso iradunt gravissimi auclores. iJe miis tcslimoniiimUsu:irdi id aflirmantis; inquil enim
Tito inferius cum Dexiro ad annuin :2!2U idipsuin vi- primo quidem ab Apostoiu destimttum (id esi, dcsi-
debimns. gn;iiuin)fuisse Narbonensium antistitem; perrexisse
5. Lihysocw, Laminiique, etc. F.rai Liliysnca non deinde cum codem Paulo pr.-edioandi graiia in His-
ignobilis urbs olim a Romanis Foio-Amjusia nuiicu- jj
panias, ao laiidcm relicium Narbon.ii. En Osuardi
pata, ui aiictor est Morales tib. iv llist.,cap. 55. verl);i ad diem 12 Dccembris. Apud Narbonam nata-
Piolomneus collocat eani in Orelanis non longe a lis S. Pauli epiuopi el coufessons, queni B. Pautus
Latninio, qu:r. (apud ipsum) extrcma Carpetanorum apostolus ordinatuin cidein urbi dcslinavil anlistitem ;
erat. elOretanisconrinis, a qua cl ager LainiuiUinus cumfjue eodem Apostoto ad Hispanins prccdicandi cau-
dictns, qui nunc Campo dc Montid. Ips.i :iulem Li- sa pergens, eic. Fnisse vero Sergiiim Panlum pro-
Lysoca ad ignobile rcilacia op(»iduhini prope Alcaraz consulcm, qnein ipse Act. xiii ad fidem perduxerai,
liodie Lezura nuncupalur. Ila Morales, Carolus Sic- Romaiiiim M;iriyroIugiiiiii expiiiiiit22 Martii. Addil
pbanus , Horlelius et quotquot geograpbiie sunl
, Petrus episcopus Equilinns lib. i, cap. GO, quod disci'
dociores. Addil Moralos lib. ix,c. 58,roperiuni Lliiy- pulus Pauli cffeclus, ipsum usque ad passiuncm sccu^
socje hiisse lapidem cui inscripttnn erai, colo.ma : tus esl. Post passionein vero suam B. Apostolus apud
UBvsosANORtM quo cxisiintat non e^se (Iicen<lani
,
Paplium eidem per visionem mundavil (pelierat si-
Libysocnm scd Libysosaro el einenclat o;)orlcre , i quidein iicruin P:ipiium insulnm, ubi conversus Ine-
Pliniuin Libysocam iegentem. Quod si iia esi Dex- , rai) ut nd pnrtes Hispania êt Gallia' pergeret ad
trum quoqiie et Ptolomximi einendandos corinni ,
p.a^dicandum, qnod el ipse /ideliler adimplere curavil.
esto, oinnes enim Libysocaiii legnnt. Oiiiur AiHias Pergit rursus cjtis miracula, et itinera speciaiim re-
Duvius (Guadiaua \\i'iô) in agro Laminiiano seu , fene : quomodo scilicet a Papbo Homam perductus
Canipo de iloutiel ; quo loci Paulum ad (idein per- sit, cum diaconis suis Rufo ct Sicpbano : inde in
Iraxisse Pbilippum cognomento Pbiloibeuin Pro- , Calliam pcrrexerit ct viriute miraculorum muliis
,
bumque et Xmtippem Dexter asseverat, taineisi ad fidem perduolis, inde Hispanias circumiens prcedi-
cives essent ( ut creditur ) Asiigitani , ei praicipui C caiii. Quo videas non solum eum apOstolu Hispa-
Romanorum, eRoma namque tnnc tetnporis venisse, nias evangelizaftdo peragrasse, sed iterum easdem
ei Laminii, priiisquamAstigim pervenirenl, ad fidcin circuissecum Rnloet S(eplianodiscipulis,quospost-
conversos, ex eodem Dextro sciinus ; ei di-
Ciiri>.ti niodum Narbonam rediens episcopos ordiuavit ct :
comus ad ann. 100. Ku!um quidem Avenioncnsibus prxfecit, Stephanuin

C. Hoc anno , eic. Deest in omnibus codicibus autem sibi successorem desiinavii ; nani irina B.
qiios vidi iionien bnjiis raartyris depci iit voro ;
Pauli visione de sua morte pr.x^moniius, rebus suae
iiiagno cuin danino Paccnsinm , sive b;cc sii civilas Ecclosix disposiiis orans in ca migravii ad Domi-
qua: niinc iiichar liadiijoz, ul M.iriana iib. iii Hisl., num. Lege de bis eumdom Potrum llquilinum : qui
rap. 2,>, conlendit, i]uain niniiniin Augnsius C:inia- eii:)m a.^sent ICcolosiam B. Pauli :»postoli Romx con-
bris devictis ;cdilicavit, el Pacem .AuRiislani mincu- socrassc. Anibrositis niorales lib. ix, cap. H, in les-
pavil, contestatus, pacein liinc nniverso orbi red- iimonium cjiis pradicaiionis iii Hispania, adducit
diiam; quo leinpore iiatus est Dominus nostcr. Quod eii:ini Vinccntium Belvacensem in Spcculo Hisior.
cii;iin sc(|nunliir Vascus in Ciironico Hispaniic , ei Brcviariiini Tarraconense, ubi sancia illa Ecclesia
T;irr:ipha de Hcgibus Hispanis cl Molooius ciiaitis , Ii(]eni facit in urbe sua pixdicasse. Consule testiiito-
ab Ihirlelio in tabnl.i Geographica : sive qiiod magis niiiin S. Ansebni de eodcm Paulo, quod superius ai-
probaiur Aitibrosio Moiales lib. ix,c:ipil.52, siiBtj.i, tulimns ad annum Doniini Gi num. iX.
Lu><ilanix civitas, id quod jiro viribus tue;ur Kesen- 2, C. Oppius, eic. Vide qux dc eo noiavimus an-
dius lib. IV Anliq. Eborcnsium . ei in speciali cpis- no Ciiristi 54 com. 5 et 8. Cxterum de quo nunc
tola do Colonia Pacensi ad Vas3'uni, cum quo de ca D Dexici asseveret senio coiifecium, post muita tem-
rc illi fuit coiilrovcrsia. Scquuntur Rescndiiini V.ir- pora obnrnin fuissc imperaioii Hadnano, non liqiiet:
rcrius , cl Lndovicus Nonius in sua Hi.Npaniu cap. poicst ciiim boc in (jnl^^xtn accontmodari Caio Op-
(
55. Cxtcrum qnidqiiid ipsi dicaiit , assonticndum pio, ct ejiis oiiam parenii Cornciio (iapernauiiensi.
mulio libentiiis DcMio mibi cst , qui Paoein Angti- Kacilius iiuiein de Oppiocredet (piis iocuuim (|ni.i ,
siam supra Annam fluviuni positam proliu-liir. qiiod a Cbrisii niorte nsque ad inipennm Hadriani qiii
«rbi Badttjoz iion :!nlem />ej(J?. Ciii ncccdit
ci>nve.'iii, ccppil impcraic anno Dninini 119 inlercoduni 85
Piolom.tus eam
collocai in Tiirdil.inis populis,
ijui anni. Quaro Oppuis qut Christum in cruce Filium
niiiiirnin non Lusiuinia?, sed B:i'lio;c aiiti:|ii.f qnod ,
Dei prolessns Inii, ceuturionis gerens niunus , 50 ut
iiullaicnus/>Vjiu'coMvenit, sed ZJ«(/tfjoz. Deiuum r.o- miiiimuin annos naius, quaQdo Hadriano cliarus
FL.WIl LUCII DEXTRI CHRONICON. 196
|f)5
in Edclanis A.R.817.
A. C. 60. Sancte femin», Yirgines Basilissa, et Anasiasia Hispanae, cx iirbe Selabi,
sccutji; suni S. Apostolum Paulum cujus el Pelri corpora curanies,
: a Neroiie Cxsare
hujus rei gfatia, pracUram coronam obtinent.
S. Jacobi cKlcrorumque ejus discipulorum Vitas scripsil Torqualus saoclus discipulus

Jacobi, post quos etiam passtis est.
ruissel, 95 agcrei Paler aulem ipsius mulio plures,
; X nibus) percussw gladio, martyrii coronam adeptce tunt.
videlicet 115 vel circa, quod non tam Itciie credet
Quod de curandis corporibus aposloloruin dicilur,
niiis. Mibi ile paire locntus videiiir

Uexter, lum noii obest bisiorijc Piautillx' Paiili discipulx, qu:c in
alatcin, velui ad miraculuia piolraciain valvis aposiolnrum .creis Romae expressa conspici-
quia illam
sigiiiGcit illis verbis, posl inuUa lewpova,ct tur, doscribitnrqiie al) Equilinoin Viia Aposloli, cu-
Peiicr
ileiii jam ienio eonfectui : aisi ciiim csset niirabilis jus sudarium iii ilincre ipso ad martyrium aposto-
.•«(Imoduio ejus ;cias , non sic ipsam exaggeraret; lus accepil, reddidii vero cum ad coeloscapite plesus
liiiii eiiaiu quia C. Oppius
iulcnlus, et
pr.xdicatioiii migi':!rci non, inquam, obest, quod enim Piautilla
;
llediolanensis episcopus consiiiutus cral; paior vero quoqiie cnruverit Pauli corpus, non tollit quin Basi-
non reliquit, aut non muiavit, quo lissa el Anastasia illud curaveriut, omnes enini simul
ipsius militiam
graiiam gcniiiis imperaioris adipisci. id facere poinciuitt.
f.icilius fuissei
Ne aiilem quis aeiaicm hujus S. centuiionis singu- Unum esl quod Dexter pre cxteris aucioribus ad-
lareni puiet, aiiiiiiadvorterim ajvo illo aureo com- dil, iiiniirum convers;ts fuisse iit urbe Seiabi iu Edi;-
nlurcs Palrcs Ecclesiae, doiio Dei, ad inaximam se- taiiis, Hispani:c Tarraconensis populis : quod cxteri
neciuiem pervenisse. lla S. Dionysius Areopagila tacu' ruiil. Mos cnini fuit Gr.xcis nomiiia Hispana-
auunm agens 120 occiûs est, nl ad annum 150 Do- riiiii civitatum silenlio pnclerire, ut passim in hac
bistoria vidcbimus : oo saiie permoti, quod cum plus
mini monslrabimus et S. Simeon Domini consan-
:
guineiis, et Hierosolymorum epibcopus anno Kiaiis ab ip-<is liispania di>t:irei, quam reliquse orbis pro-
siiae liO cruci artixus csl, de quo llegcsippus
ab Eu- vincix, mimis ejiis urbcs compcrias babtbant. Sed
sebio relatus lib. ni, cap. 26, inqnit OHmiftusr/ui et iii boc hallucinati sunt, quod cx urbe Roina oriun-
:
H
"
adtranl, et judice ipso .nirfinîbus, ni ceiitum vifjintf das esse crodiderint Basilissam et Anaslasiam , co
annonm senex crucit supplicium fortiler couslanlerque ducti qiiod viderenl noiulissimas esse, et Romx
periulitsei.Idque appositum est in Roiuano Marlyro- passas. Magis bac iii re Dexlro assentimur, qui ejus-
logio 18 Februarii. llis multos addit card. B;\ronius dem fuit cum ipsis provincix, videlicet Tarraconen-
lomo U Annal. ad aiinum 109, niiuinim D. Igna- sis, ei idcirco mnllo magis erai illi patria Sanctariim
lium,qui Dominum in carne viderat, et D. Qtiadra- istarum comperta. Selabis fuit nobilis urbs, non
luin qui curalos a Doniino cognovcral, ei usque ad longc a V:ilciitia, quam nnnc Satiba seu Xutiba di-
Trajani lempora pcrveiieruni Ilen.iam quoque qiii
; cimus, et Romanis dicta est Augusta Valeria apud
usqtie ad Anioninum Pium; ei Poiycarpum B. Joan- Plinium, ut noiarunl Taraffa lib. de Regibus Hisp.,
nis apostoli discipiilum , qui (quod iiiulto admirabi- Mieliael Villanonanus in Notis ad Piolomxum, et
lius esi)impcrium attigitM. Antonii, et L. Veri, qui Nonnius in sua Ilispania cap. 68, qui omnes conve-
aiino 140 Domini iniperare cu^peruiit. Sed el ipse iiiuiit esse Xalivam, eisque asiipuiutur Ainbrosius
Etangelisu ceniesiniuiii fcrc pertigit annum. Ne Morales lib. x Hist. cap. 52. Ptolomxus locat Seta*
ergo Gapcrnauneiisem ceiiiurionem singulariler ad bim in Contestanis, Dexter vero in Edetanis : caete-
tanlain xtaiem periigisse pnies. Credideriin nihilo- rum facile fuit Ptolomxum decipi, cum siia sit in
minus id quod de nccessiiudinc ipsius cum lladria- confiniis ulriusque Provincix : cujus tamen pleuiu-
Moliocloco asserilur, noii ila mordicus accipiendum, rem noiiiiam babuit Dexler, non longe a Setabi na-
quasi nequaquam ipsum amicc convenissei nisi , tus : nisi dixeris, terminos earum provinciarum oon
postquam ad Imperii rasiigiuin evcctus fni(; immo fuisse perpetuo stabiles, quod non incredibile est.
vero a multis eum reiio annis iractaverat, utpoie C 4. S. Jacobi, etc. Ejus operisS. Torquati meminit
Hispanum virum ac inililem, quein Ilispanus pariter Jiilianus archipresbyier S. Jusiae Tolelanx in Cbro-
miles facile poierat convenire. nico ad annum
Doniini 36, inquiens : Vt traditio con-
3. SS. feminoe , elc. Harum sanctarum mirabile slans est ab apostolicis hucusque ducta temportbuSf
certainen ri;fenini Griici in incnologio bis verbis, multoruin etiam leterum Torqnuti, Tesiphontis, Ho-
die 15 Aprilis Eodem die sanctarum martyrum Ba-
:
norati, Melantii, Dexlri, M. Maximi, Isidori, Bedce,
silitsx, cl Aiiastasia: , qua: cum essent liomce gfnere et aliotumque testimoniis, nnno Doniini 56. Satis ho-
dintiit iUusires, dixclpulce tanctorum apostolorum , norifica cansa, S. Jacobus Zebedwi filius Uispanias
itlismartyrio coronatis, rum eorttm reliqir.as nocte sv- adiii, rbesque ejufi omncs tnslrat, Toleii priinam se-
1
blalat cnravissent , delata' sunt imper. Ncroui. lluque dcm collocat, eic. Iniuonio Sancio Granatensi inventi
in carcerem conjcctiC et pauio posl cducia:, cum in sunt cuiM reliquis, libri S. Tesipliontis, quibus ê
Christi coiifessione se permansurat confessa" esseni, su- sanoto Jacobo cgit et liber de Viia, peregrinatio-
:
spensai tunl, cl i»i«rnmis, manibus, pcdibus et liuguis nibus, ei miraculis ejusdeoi Apostoli, auciore S. Cre-
excitis, capitc obtruncalce sunl. Quo videas consoiia cilio; liber vcro s;inoti Torquaii de quo hic mentio
admodum Dexlro, Grnecos scrip.sissc de noLiliiaie fii, hactenus (ijuod sciam) repcrtus non est. Cxte-
ipsarum, de mariyrio, oi causa ipsius, (itiod niiniruiii cumcum
ciiei Jnlianns, qui circa annum lOsO
rum orium dtixil e» cnra quam in scpeliendis Pelri spcs manct quaiuluqiie inveniendum esse ,
vixii ,
et Pauli aposioloriim corpoiibus gesserunl. Dc hac magno Christian.e reipnl). adjaniento.

aulem apid Ncronem accu^ntu' in carcerem trudun- Dt! inirMculis ad tuinuliim S. Torquati et socionira
lur, indi: post eductw, cum in fidei proposiio pcrmanc- ]) fieri a Doiniiio solitis, eorumdem meriiis ei inicr-
reni (.»il e\ Gracorum liorolo;îo G;ik'siiius luc die), cessioiie, h;i'C habcnttir in pervetusio codice mcni-
wunibus, pcdibiis, linifv.a, deiniim cervicibns prwcisis, braneo iiis. qiii oxstal iii monasterio Montis Sioii
Mar,yrii palmiim fldc';;t<E s«»f. Qui eli m :iddit, iiuii ordiiiis S. Patris Bernardi c\ira iniiros Toleianx
soluiii nobililaic, scd el opibus flonntes fuisse. .nbis. Ad qtiorum sacra, sanctaque seputcra, qui$4fnis
Consonat his Uomanum MarlyrologiUin, in(|uiens (pqcr pia derotione udvincrit
: invicto beatissimorum
,
Romo' sanctarum Dasilista: et Anustasio', nobilitim (c- Martijruin liberatur auxHio ; nam et tUvmonct e cor-
minarinn, quir cum csienl apostolorKui discipulu', et poribiis ob.îcssts c.ipellnnt, et ca^cis lnmcn quod umise-
conxtnniff m fidei confcsbionc persisicrent, siib Ncroiie runl^ .Mdi oriHiunc rcsiiiunnt ; alqne vcre omnes eorum
tnpciatore^ linifua pedibutnue pracisis (decsi, ct ma- sullraijiu excvlcntes, quidquid iiltc con^denta ejp<H
;
497 FL.WIl LUCII DKXTRl CimONICON. m

A. G. G6. S. Grispiiius ci»iscopus Asiigilanus iu UiLlica, sub Aloio puiitur. A. U. 817.
BlVAUIl COMMENTARILS.
scunl, mox civlilui impctralnm pcrcipiuiU. A intcrvcntu operalur Ocus miracula reconscrc. Si;f-
lllud prx quod Dcus
cunclis utiminiltilc si;;nuin, ficiat diccre quod circumquaquc fusi populi ob iliiiis
non seinel aul bis, scd fiuoiannis in oliva ad Uunu- revcreiiiiain, voioad l>ouni,eiS. Torqualum emisso,
lum S. Torquali planlaia tolo sc|»lingcnlorum anno- ejiis cclcbrant dicni fcslnm. a scrvilibus opfiribus
rum spalio operari dignatus esl, quod narrat Ado abstinciilcs ct ad sancMis hr.icliii rtliquias osculaii-
,
in Marlyrologio, ex quo Kquilinus illud desumpsii das ac veuerandas caicrvaiim conlluenics.

lib. V, cap. 5. his vcrbis In civilnlc Accitana nd se-
:
5. S. Crispinus, eic. Ajj;nnl dc S. Crispiuo dic lU
pulcrum S. TorquiUi arbor olivic in ejus feslo precler Novcmbris peneomnia M:irtyrologia,Romanum,Ado-
naluram divinitiis florens maturis olcis omistatur, qua- nis.Usuardi, el recfnliorum, uiuuiiirquc cisdtmi fero
rum liquore agritudiiies snnantur. Indc Morales, Tru- vcrbis. Uomaniim ail In civitatc Aftliaijensi B. Cri-
:
Killus, Alderele, Villegis, el onines modcrni dcsum spini episcopi, qui capitc umputnlo martijrii gtoriam
pserunt. Kgo vcro dabo ejus rei oculatum teslcui : adcp'us est. Ado nbcrius CrtsptHHs episcopus et
;
auclorein videliccl supcrius relaiae, quce

liistorix murlijr apud civilatcm Aslingensem passus est. Qui
exstal in Monte Sion ciijus sunt hirc vcrba
: Scd ct : cuin csset ponlifex ejusdem nrbis, et Chrisluin Doini-
illud patlio silciUii opcrire non debemns, quod lam nwn proedicaret, a paganis detenlus, et ad sacrificia
pra:c!ara Domni miracula in ipsornm annii\rsariis Dcorum suasus, dum iinmotare conlemneret, capile
pii$ et fidclihus sanclorum (Torqtiali, et socioruin) aiiipuiatOy marlyrii glcriamadeptus cs/. Ilspc irsa Ado-
uieritis operntur usque in liodiernHm diem. llor.c qvw. iiis verba refort l'etrus iii (âialngo saiict. lib. x,
uarramns cniicti sciinus, cl ipsi persecutores Ecclesiw cap. 84. Qiio vidcas antiquiorein c;i'leros transcrip-
perftdoruniqiie cullorcs verum agnoscuvt. Ibidem (in t> sisse, ul credo, Adonem ; qni primus Ii;l'C suo M.ir-
' " • ' '
r. -
D lyrologio iiiseruit. Quare non miium si CiCleri niliil
urbe Accil.ina. ?cn Guadix) anle fores Ecclcsioe nb. ip
,
sis $anclis radix otivK modica posita ett ; tanlaque in ejus verbis addideiini. Cum vero apud Adonera de-
ea a Dotnino uherlas gralice conccssa est, ut in vespera jiiavaie lcgerelur, urbs Astiagensis , pro Astigensis^
ipsorum saiictor\im (dic 14 Maii) iugrcdieiUe uatali, vel Asiigiumn ;cxle:ti crroicm lcciionis imbibcrunl
plus ftoribus vemnlur , qunm foliis operlu videlur. Icgi auiem dobere non soium Dexler, scd
As{»<]ii(rtHri,
Mane Vtro (diei \n) ex ipsis (loribus omnis convenlus, (quiid veriiiitis arguinenlnmjrrefragabili; esi) D. Isi-
qui pia devolione advcuerit, et sanclorum vencratur pa- dorus in liymno ipsius docct in brcviariu Tolctano
trocinia, seu lolius gcnlililalis inullUudo hcerelicorum, Mozarabe inquicns :
pervcrsoruniqnc dogmulum concurrcntium, quam per-

Sepnlcro corpus hamalum reconditur,
fectas, tam uberes oiivas mnturatas : omnigue pntchri- Asiigitana) urbique repunitur.
tudine adornatas vindemianl, veluli cerlis lemporibus :
cl ita omnes, fidelis , seu infidelis, prout unusquisque Fucrunt olim in Umtica du?c civitales cjusdera forc
coltigerc ralel, dtyortnnt. Quis enim valet dicere co- nominis, quaruiu altcra Astigi (Irccest Ezija) Tur-
piim de mutiUudine hujus fructus? cujiis in unuin si diianorum erat, altcra Astigis sive Astiagis Turdu-
lulligere fas fuisset, plurimum poterani nuineriim com- loriim; dc utraqueagitPlolom.êus in Tabula Betic»,
ptere cophinorum olivarum : prwuanie Domino nostro et Nonnius in llispania sua, qui cap. 18 disputat do
Jesu Christo, qui martyres et confessores suos susce- Astigi nd ripam Singilis (nunc Genil) sita ; at cap.27
pit, elc. de .\b>tigi sive Asliagi ; ct iliam aii a Uomanis voca-
Perseveravit sacrae oIIvjb juge miraculum nsqufi lam, Augustam lirmam, hauc vero Juliensem, ut
ad annum 714 quo Ilis|iania pene universa In ditio- C hanc a Julio, iliam ab Augustn Gxsaribus nuncupa-
ncm Maurorum venii. Tunc enim translaiuiu fuit tas credamus. A priori Assigilana nomenclaiura
S. Torquali vencrandum corpiis ad G:d|j;ciam, in deduciiur, a posteriori Astiagensis. Pomponius Me-
coeuobiolnm sanciae Columbai De Yande insignis , la, geographus Ilispanns, lib ii, cap. vi, aucior esi,
monasterii Ccllx novx ordinis S. P. Bencdicli prio- clarissiinas Beiica; iirbes fuisse olim Asiigim, Ilis-
laium. Illinc vero anno Domini 1196 Lusitani quidam palim, Cordubam, itiier quas primum locum Astigi
corpus furari conali sunt, et in suam iran^^portare tribiiit (id cst, Ezija:). Alicra non tanix fuit nobili-
provinciam; sed Dei disponenle judicio factum est, tatis, iicque modo est;nam nunc AAama dicilur,
quod nebula magna oCTusi, quando longum iter se leste Jacobo Moletio, qucm referi Nonnius c.ip. 37.
confecissc credebant, ad porias ipsius coen.<uii Gelbc Qiiod ad B. Crispinum aitinet, quem Astigitaiiu:n
novse se adhuc cisistere cngnoverunt; quo leinporis cpiscopum faciunt Isidorus, et Dcxicr, crrare coi -
ninmeiilo cymbaln, sua spontc mota sonum reddide- vincitur Pclrus Galcsinus, diim ejus marlyrium re-
nini magnum. Eo miraculo, ac fiirto coniperlo, de ferl ad tempon Diocletiani, nescio quo moius, nisi
nova solemnique sacrarum rcliquiarum a Vande in forsan equivocalione nominis cuni allcro Suesso-
Cellam novam iranslaiione traciainm cst ac tandem : nieiisi mariyrcCrispino, frairc Crispiuiani, quiMar-
ipsa Iranslatio solemnissimo ritu peracia a Jacinlo lyrologio Uom. lesie siib Dioclctiano iniper. et ju-
cardinali S. U. Ecclesise Alexandri Ili de laiere le- dicc Uicciovaro passiis est diei5 Octobris : aliasut
galo, qui ad summum apostolatns apicem evectus, dic- vidcs ncmo antiqnorum id vel leviter insinuavit ; a
tns fuit Coclesiinus llt. Novissimc anno Domini 1601 Dextro autem accipiinus lempore apostnlorum cla-
in argcnteam capsam ad.aitare majiis magnis eblio- Suspicor ex nomine, tcmpore et loco ipsius,
D ruisse.
ratam arte et iinpensis (nam in ea cernuniur alTabrc hunc Crispum Cnrinihi archisynagogura,
illuni tuisse
exscnlpia Ponlis diruli, et oliv.ie Acciiana; miracnla) quem Paulus suis manibus baptizavii, uti diciiur
Iranslalum est ab Auriensi episcopo Michacle, luuliis I Corinth. i. De cjus conversionc agit S. Liicas in
prxlatorum , ei innumerabili fideliiim aslantibus Aclis Apost., cap. x : Crispus autetn archisynagogus
rop»i3. Uepertum est itinc lemporis cor ejusdem .sanc- credidit Domino cum cmni domo sun, el multi Coiin-
li^simi aniistiiis ac martyris Torquali sanuin el in- , ihiornm audientes crcdebant. Habcmus ergo inier
legruui, niagiio Dei mir;iculo cjusdcmque (quod
: Pauli discipiilos unum nominc Grispiim qiii A|K)s-
niirabile admodum esi) a muliis annorum ccnturiis lolo iii Hispanias proriciscenii coines ilineris essc
brachiuin intigruiii ct ilK-csum conservatur iti coe- facilc poiuit, ibique ab eo Asiigiiana! urbi depulari
nobio S. M;irix' de la Vega Cislerciensis ordinis, episco|ius : prxseriiui ciiiu llippolyius ei Doroilieus,
dicBcesis Palontina;, lotum came rcplctum, habens qiii de discipulis Doniini ei apostolorum cgcruni,
in manu inler quartnm cl quinluiu digiinm, vuliius cum cacieris ccrl.is nrbos siioium episcopntiium de-
apcrium, lance p ut diciiur quo credi p')teril lanceis
,
signciit, Crispo iiuli:im dcnl : quo ansa relinquitur
vuineratum orciibuisse. DiKiciio essct fragrantiam credciidi Asugiianuni fnisse anlisiitem. Nec Judi-
fiaucii bracliii hu; ad Yivum expriiucro, ei iiiuc ejus» cari Ucbct niagna discrepauiia nouiiuum inlcr Cris-
, , :
199 FLWIi LUCII DEXTRi CCROMCO.N 200
Nec mulio posl Uiicx' in Baetic:», Masinius Dlvi JacobitliiCipulusin Ilispania camsociisA.R.SlT.
A. C. C6.
Casto ei M;if!no jialilur.
In Ilisp.inia Urbe Castuioiic, aJ fluviiinj Tagum, illam urbem prseterfiaenlem, in adiio
Dxlicx, sancii niarlyres proCiirisii noinina occisi, Marcus etHadria,
BIVAUli COMMENTARIUS.i
Crispinum facilis enim esl ab uno ad aliud A 7. Jn HisparAa, etc Sanciorum martyrum ifarci,
pum, et ;
iransilni^. Sed haic sub di!l)io reiintjui- et Hadrice, meminit Beda in M irtyrologio ad diem 15
scriplurK
mus : facilcqiic condonauius Galc>ino, qinn* eum Ooiobr. asserens in Hispania passos fuisse : ex quo
i(i desumpsereMoraleslib. x, cap. 28, adjungensels
vocaril Crispinianum : sicnt lyposrapho lireviaiii
S. Fausiiiium niarlyrem, et Marieta ipart. de San>
S. Isidori, qui in miniala rubrica fesii ipsius, vocal
ctis llispan. lib. iv, cap. 5l,et Villegas in flore
eom cpiscopum el confessorem, cuni tamen niariy-
rem scribere oporieret, uipoic cujus subdil liyiiinuin Sanct. toin. I, ad calcem ipsius, dum agit de Hispa-
nis. Pelrus dc Naialibus lib. xr, cap. ultimo, numero
prisiinae egrcgium monumealum
illius puriiaiis
uL^ etde martyrio ejus mulla dicuntur.
:
287, adjungit cis S. Marcelium mariyrem. Hadriam

vero vocai Hadrianum, dicens Marcellus, Hadria-:
i
Insignem [Brev. Ctirislo] Crispinum laudemusmarljTcm, tu/s. et MarcHs eodem die (id esi, ui idus Octobr. seu
Qui suum lavil «acro corpus sanguine. dift i3) mnriijrio coronautur. Passi snnt auiem Castu-
Elmium IJenm sequrns [Al. frecpicns] Irino riomine loiic iirbe nobiiissima, de cujus siiu multum diuque
Mundum relifiuii [.1/. relinqucns], simul ejus.copias, landcmFlorianus deO-
cruciaii.îuiit iiisiorici nosiri;
lii regiio Mi-i consors factus augflis.
cainpo,Ambrosius Moralesin Aiiiiqu.taiibusHispanix
Non blaniJimenla hojus aexia-^piciens,
Beaor«ni mumJi Doniimmi ()r:e.spicicns,
tomo II ilist. iiispan. verho Catiulo, Joannes
lllum sccutus magiia cum Ixlilia, Mariana de lii-busHispan. ct LudovicusNoiiniuscap.
Paradisumquf properans feliciler, C4, Castuioiiem siiam fuisse ubi nunc Caxlona est
Nefandum ho<;lem repnlil perniciter. ires leucas disians a Baeza, ei unam a Linarias iu
Fromiquesuae signumChnslus pnsuit, saitu Maridno seu Sierra Morena, ad ripam 0uminis
Qui i|isum pie ex coeIo vidil colere :
B Guadaiamiar , qiiod paulo inferius in B?eiim mergi-
Quaiidoque siT|iens iiisullare voluil,
lur. Consonal situs queui Ptolomxus iili consignat;
Non ei cessil, sod alacri aiiimo
ct ei convenire videiur, quod Dexler ait, fuisse in
Henunliavit invidodiuholo.
Omnipotenlis Dci vera gralia adiiu Ii(riiccc. Cxteruin liis difiiciliime congruit
Tantam Crispino iirxbuil constantiam, qnod Ca<lulo ud flnvium Tagiim, iilam urbcm pra-
L't carcer, poenae, flagra, vel iuceiidia, ierfluerneni>.\t^ sit, iit iileiii ancior asseverat : flnvius
Nec S'Us eoriMis, famesvc commaculout, eiiim Tagus non B.i'tican), sod Tarraconensem rigat
Ejus quaj lidom violare poterant. Ili-paniam. Auget dilliculiatem, quod (vel lcstc ilie-
Laetus cum milcs in coiium aspiceret,
ronymo Pauio, erudiio in priinis viro, in libro de
Parata cervix gladinm suscipicns,
Fluminibus lltspaniLc) in ipso agro Castulonenî ba-
Suoque fuso dedicala [Al. (lelicata] sanguine,
Seiiukro corpus humatum [Al. Immanum] recouditur, bcl Tagus fonles suos : lix Castulonensi (ail) erum-
Astigilunae urbiijuc reponilur. pens agro, Cnrpelanos lapius Tolelum prcepolen-
et in
Ad CUJU.S corpiis vexatique veniunt, tcm vutidanique nrbeni pene circutt. Id quod noii
Chudique, siirdi, ciBci, vel lunalici, segtiitcr innuere videiur Siiius Iiaiicus lib. iii Puni-
Clirislum confcssi salutem recipiunt curum, dum ail
Sanitalis(|uu medelam percipiunt.
To iiitercessor alme mariyr prsevius Fulget praecipuis Parnassia Caslnlo signis.
Pro nostris roalis lntercede |»ro{iius[.4^ propitius] :
Lt abluantur nostra cuucia crimina,

Animas nostraî, corpusque omne libcrct
Quo innuit, exponente citato loco, Caslu*
Morali,
Uc persequenlis inimici iaîdiis. ., ionem alumnis fundatam, in
a Phoceiisibns Grn:ci;c
Atncn.
'
qiiornin tractu Painassus exsiat , quare etbi Castii-
ionem suam urbem vocitarunt, ut memoriam sni
6. Nee mulio,e\t. Maximum D. Jacobi discipnhim quo fitut in Castulonis
Castalii fontis conservare.nt;
agnuscit Pclagtiis e|)isC(ipns Ovctcnsis, quem supra agro, Siiio teste, fons sit alicujiis insignis fluvii, ncc
3n*. annum 57 retuiiuius. De ipso auieiii et sociis assignari poierit cujus tiisi Tagi. Faieor si ad Tagi
Casto ci Magno fcslnm cclebrai Ftom. Mariyrolo- ipsius ionies sita fuit, nulia!enus asscrendum fuisse
gium 4 Sepiemb., inquiens : Eodem die sanciorum ubi niinc Cazlonn est , sed ubi Vriego , in cojiis agro
inartyrum M(igni,Catli,et Maximi. PeirtisdeNaialibus Tagiis crumpit, el lunc co dici siiam in adilu B:e-
lib.xi,cap. ultimo, numcrn 237, ait :Magnus,Caslu.^, ttca;, quod apud Dexirum Bsetica: limites toLiin
et Maximus marigres eodem die palnias percipiunl, Marcliiain (qiiam nos Jfanr/ta dicimus) inciuderenl,-
id esi, pridie nonas Septembr. seu 4 die ejnsdem. et non longe a Priec'0 Tarraconensi llispanise con-
Usuardus (iunruin meminil dicens /n.so die saucto- : jungerentiir. Caitenim si iioc difiicile vjdeaiur, ct
Tkm Magni et Catti. Scd in aiJîilionibiis ejus et Cazlonam fiiissc qnis dcfondat, qiix procul dubio in
Roinano ponitur, etiam Maximi. Nominatur vcro adilu BjRlicu!: est , lunc diccre oportebit Guadala-
Maximus loco nllimo, non quia niinus dignus, sed miar olim quoque Tagiim dirtum : ut iia veruni sil,
forsan (|uia posi CTtcros mariyrio coronaius est. Taguin iirxtcrfluxisse Castuloncm. Iloc tanien mibi
Addit Dester martyrii lempus ei locum; ninfiirnm inrredibile est , neque cnim ibi csi ft>ns ipsius, ut
passos Neroiiis gladio, Uiicae url)e non ignobili ilis- possit ejus pra:te\tu Casialia , seu Parnasia nuacu-
panijc BAilicjn. Agil de ca AinmianiiS Alexaiidrinus pari, neque ullus inriciabitur Tagum siiie restric-
diim gcsta Viriaii recenscl, scribiique ipsuin setnel D lione dictiim , prxcipuum irium aiunem qni apud
a Pompeio devicium, ad Veneris moiitem confugis- Ulissipoiicm Oceano immergiiur, significare. Quare
sc, non longe ab Ebora Lusitania) urbe; ct cum ego assentior poiius Dexiro , et Sitio iiobiiissimis
procederet inde iiiuiios Boinanorum intcrfecisse, in Ilispaiiiu ortisgcographis, scu iiistoricis , quoruin
V(-Kiliis quibusdam captis, caeleros fugx se comini- icstimoiiiis Castnio juxia Tagi fonlcm creditur ex-
sis.se : a civitate quoqoe Vtica: pr.esidia Romano- stitisse: liis vero astipulaiur iiiter recentiorcs llie-
rnm fugasse, desiruxissequc omiiia Bastciaiiortnn ronyiiius Paulus cilaiMS, et intt^r vctustiorcs Titus
liliora, utpole Uonianis confccderatorum. Cousentii Livius libro xxviii Decad. dnm Scipionis quoddaoi
Auibros. Morales, lib. vii, cap. 49. Erat igitursiia iler dcscribens, ait: Tnrracone profectut, Castulo'
Ulica inier Eborain el Baslelanos popnlo^, Cailba- BaHulam urbcm processnm. Erat
iitm pcivrml, i«d.' ud
gini Spart.tMX confincs. Suspicor cssc Vbcdam. igiiur Caîulo inlcr Tarr.tcuncin ct BvCiuIoucm ,
; , :
«01 FLAVII LUCII DEXTni CimONICON. 2W

A. C. 6C. Pcrsitis Volaterranus poeta Saiyricus nnnoruni 'Ô morilur. A. n. 817.
Tlicrmx a Nerone ;vdiricalx, ab illo Ncronianxdictx.
Nero Uomx citharistain agens omncs siiperat.
ftl. Annxus Lucanus, cxcisa vena, in balneo periit.

llelena Adebianorum regina Cliristiana floret Ilierosolyrais, prxdicaiione nposiolorum
conversa. £x Annalibus llicrosolymitanis.
BIVARII COMMENTARIIJS.
&cu Bx>tulam, qux ul Morales probal lib vi, c.ip. 15, A Lncanum iiolcs impulare lcrrls :
ei in AMliqnitatibus verbo Betulo, aul est Obeda lloc iihtsqiiam Senccam cledissc muudo
aut Bacza Si auicm Casinlo esset Cazlona , non
:
Aut dulccm gcncrabse Uallioncni.
esscl inter T.irrac«nein cl BaHiiIam , sicut es* Tagi Fiatrem scilicet Senccx cl Ann.Tl Mchn patris Lu-
fons; nec Livius diccret , Scipioncni cum a Tarra- c mi, ac iiobilcni Oralorcm. Cccinit cl Marlialis ler
conc Caslulonem petiissct, ad Bxtulam urbem pro- dc nataii Liicani epigramm.tla, qua; exslani lib. vii,
cessum , sed rcgressum , nam Ubeda et Bacza nun num.'2l,!22ci 23; in priore sic alloquitur i'ollaui :
iilira Cazloiinni , sed ciira inler Tairaconein ct Ca-
zlonam est. Fuil alia llispanix Bxlulo, non longe Haec esl tlla dies qujo magni consda partus ,
Lucanum popnlis, et libi, Polia.dedit.
8 Barcinone, de qua Morales lib. ix, cap. 35, ait Ileu N'To ! crudclis, nullaque invisior unibra :
bodie nuiicupari Badalonam, seJ ea noii erat nd Debuit hoc salteni nou licuii-se tibi.
proposiium Livio. De nobiliiaie Castulonis alibi (id
est, lib. xxiv) agens idem Livius aii Castulo urOs : In alio vero de die natalis ejus loquens, inquit
Hi$paniai validu ac nobilis, ct adeo conjuncla societale
Hxc mcruit, cum te terris, I.ueanc, dcdissct,
Pcenii, vt uxor inde Annibali esset, adRomanosdefe- Mixtus Castalix Uxiis, ul cssct aquae.
dt, etc.
8. Periius, etc IIxc ex Eusebii Cbronico de- Ac tandem in uJtimo cpigrammate :
eumpia sunt ad verbum, nisi qiiod ille nurrat Persii Phflebe, veni; scil quanlus eras cum bella cancnli.
iNoriem anno Domini 63. Dexter vero anno G6. Ipse dares Laiia; plcclra secunda lyra}.
9. Therma:, ctc. Ei boc ex Euscbii Clirouico dc*
sumptum est aiino Duinini 65. B De eodcm cjusque , pairia Corduba cgcrai lib. i, epi-
iO. Nero , cic. Euscbius unno 65 sic ait : Ncro gramm. 61, Unde scriptorea? ad Liciuiaiium in-
Romx in ciiharittarum ogone contendens, omnes su- quiens
perat. El anno 07 iterum ngit de simili Neronis cer- Duosque Scnecas, unicumque Lucanum
liiminc, quo, cunctis mubicis ci poclisdevicti^ in Facuiida loguilur Corduba.
Olympicis corooaius esi ; ei i ursus de eodciii
Deniqiie, ut omnia dicamus, Eusebius anno Domini
anoo 68. Uinc ei Lucanum cocpii odio babere, quod
66, hxc ait : M. Annceus Lucanus Cordubensis p/jctu
ab eo in poeiico certamine vicius fuisset.
in Pisoniana conjuraiione deprehensus , bmchium ad
il.if. Annwus, elc. .\uii.tiis MeaSenecx fmter,
iecandas venas medico pra;buit. Et rursus; JwniHS An-
ex Aeilia, Aciiii Lucaiii nobilis oraloris liiia, Cor- nwus Galtio frater Seneca:, eyregius declumator, pro-
dub» exisleiis, goiiuii M. Annxum Lucanum facun- pria se manu intcrfecil, morlem ejus Nerone in suam
dissiinumoraiorem,sivc, utquidam malniit, liisiori-
prcEientiomdilfercnlc. Anno vero 70 addil L. Annwus :
cum ; quod lepidis carminum itumcris veriiaicm Mela SeneccB fraler el Gultionis , bona Lucani poela:
liisioricam , non fabulas poeiarum cecinerit. Sunt
filii sui a Nerone promeretur,
qtii dicant natum Luque, oppido leucas a Corduba
i2. Helena, elc. Narrat Euscbiiis lib. ii llist.
distaaii. Sed, ui Ambrosius Morales adverlii lib. ix
Eccles. c. 11 , et illo prior Joseplius lib. xx Antiq.
liisl. cap. 10, non esi quo probari queai. Natiis fuit
Judaicarum c. 2, ac Nicephorus lib. ii, c;ip. ii sux
die 2 Novembris anno Domini 59. Komx dcgens
Ilistor.,Ilclcnam, Adiabenorum rcginam, sub Clau'
utorcm accepit Pollam Argcniariam, non niinus dii impcrio, cum rdio Izatc Hierosolymas petiissc
poesi, quainopibusacgenero iltiistrem.Comprelien- p
^ devotionis ergo ; ibiqne fainis illius tcmpore de qua ,
sus in Pisoniaiia conjuraiiunc, qua,Neronc e inedio
Aclor. XI meniio flt, minisirasse sanciis ac pauperi^
sublato, imperium Calpurnio Pisoiii (vcl ut aliis
bus alimenta ci lunc lemporis ad Dci vcri cullum
:
placei quos Corn. Taeilus referl lib. xvi, agenie tri-
promoiani, cum prius idololalra csset. Ctijus autcm
biino militum Subcrio Flavio, ipî Seneca;) paraba-
rcligioiiis fucrit non liquct apud oinncs, dum aiii
tiir, dainiiatus ad mortem, ci gemis cligere valcns,
Judaicis riiibus addictam seniiiint, ulii Chrisiianain
'um*3 vciia, ac sanguine clTuso obiit, aniios naitis 27
faciani. Baionius ad annum (»6 non audcl iii alteru-
Cl anno Doiiiini 60, ut Euscbio et Morali placct,
tram paitcni (ieciinare, viJebai enini Josephiim et
cum Dexliu; die vero Aprilis ulliino PclrusCrinilus F.uscbium Jud:cain asseicnics, Orosiuin vcro et Ado-
aucior csi, Neroneui amici incmoicm, ct lacli poc-
ncin Chrislianam. Cxterum Dexlcr quxbiioncm diri-
niieiitem, Lucano crcvisse slatuam cuni hac inscrip-
ntit, duin iion soium Chrisli iidcm ainplexnm iuissc
tioiic :
asserit, scd et id constare sibi ex Aniialibus llicroso-
M. ANKiEO. LUCA- lymiianis , qux niinirum dum essel pr;t'scs prailorio
m. CORDlBtNSI. Orieniis, ipsi prxsio fueruni. Sanc Orosius qiii idem
rOET^ DENCKICIO.
:
testatur lib. vii cap. 6, Dexiro coxvus, ci diligen-
MCUONIS. rAMA. CON- tissimus scriptor fuil; ct Ado qui iii Chronico idcm
SKRVATA. sccuius est , nobilis semper historicus cst habitus.
Inter eos autem qui lielenam Jiidxam asseverant,
Pulla uxor inariti amantissimi natalem dicm ce-
Eusebiussolum referi Josephnm, non aUirmat ; Jo-
lebTeoi fecit, in ciiju& gratiam Slaiius Papiiiius
D sephus autem Chrislianx retigionis inimicus in gra«-
lib. II Sylvarum versus iinem Geneihliacon Lucano
tiam sux perhdix id commcntaius esi. Sane durissf-
cecinit, cujus iniiium esi :
mum crcdiiu est , nobilem et piam Ileginain eo lem-
Lucani proprium dicm frequentct. pore ad lcgem Moysis conversam,cum llierosolymi»
innumcra ab apnstulis sigiia patrarcnlur, syn;)goga
ubi inler alia hxc aii de Corduba aulcm ab omnibus odio habereiiir. Ncc raoile dabo
Fclix, heu, nimis el beaia lellus, Diviiiani providenlium id pcrmisissc , quod conlir-
Ous Triloiiide Itriiios Alh> uas, inaro ac siabilircdenuo vcterem legeiu inaxime pos-
Liiais Kaelica provocas 'rraiielis; sct; quin poiius convcrsiuncni rcgiiin Ecclcsix, non ,
Paxroi. XXXI. 7
: ' : ,
204
FLWll LUCII DEXTRl CIIRONICON.
203
patiiur, fraler Fronlouis consulis.
A R. 817.
A. C. GO. S. Fronto Pelragoricus
Florebai C. Catsoiiius M;iximus.
Pelrus, qui Giaice Mcgislos ,
mariyr Ct 2 JuUi.
BIYARH COMMENTAUIUS.
propl.ehs s-cpissune pra;- A niiMaxinii non semel mcminil Martialis lib. vii, epi-
svnaôKoe nromissiim , ei a gram. 75 ad Mavimum, ubi tria ejns narral palatia;
nescial. OUiit p....s>ma regma
d cia^n ..omo csl cjui U-
ii..iuso!cus a^di Ksiiuiiiis tlDmii'? esi, doiniis esi l.bi colle Diana?,
11....0M.Wmis, eiiue a filio nobilis
nseminit U. Li ui3 Pauir.iis ouiiiiiiia vitubhalj''i
cau.s esi, cuji.s praRicr ciValos auclorcs
Hiiic liivise Cybclcs illiiic .sacrana Veslae ;
,
Hienu.v.iuiS episl. 27. liide novum , \ terem prosi icis indc Jovoni,
15 i> Froiito, cic. Irrcpsernl
codice nnpresso m (
Pelragorico (uimiruai auiem dno pigiammata, docens

nipiuiuin , ul II <) rruniono In libro ii, illi d:it r
Vijlhmjorko qui.si philoso- ni-mcn^qiic ne C;vsaiis anram ca|ilcl, quasi serviis,

c|.iscono) locurelur ,
Lcdfc, Roman.
Koi: Us- qiiia doini sua^ piiuceps csl. Prius concludil sic (sub
plio. Agi.nl (le eo
n.arlyrolo!,'!:.
recentiori.m ^2:i die 0( iobiis ; vi »iiam ejus iiuiu. cpigr. 18):
iiaiili , el
Equiliniis lib. Bel-
ix. cap. 109, el
inba'lViru7 Qui rex est, rcgem, Maximc, noa habcat.
hisl. el 44. 43
v..oensis iil). ix bpcouii
c.i.p.
Fiiil S. Peiri apoiloli

discipulus, quem ipse episco-
Alieriim num. 55 sic inci|iii:
piesby-
num Pcivncoricis in Gaili;tin, cum Gcoigio Vis licri lihcr? mcnliris, Maxime, non vis :
cou.iie lie^liiiavil. Sed eo post iriduum ilu.e.is

iV.o Sed licri si vis, hac ralionc po'.os, elc.
dcfuncio . Fronio :«d Apnsiolum reversi.s , .iccei.to
ciiis l.aculo ac iuper corpus dofuncii posiio, Gcor-

, Quod niilem aninium Dcxlri pnlsaveril, nl C, Cicso-
ad \ii:«in levoravit. Ad iirl.em suam
accodens, iiii Maxin.i iii (ll.ronico >«uo incnlioncin
leceiil, per-
eimn
iii-.^n.imilliusgenlis mi.lliludinein ad Christum con- pendcnli illud inihi occurrit ,
quo I de Seiiecaj morie
VII. >*V'.. , rj"-" --- -^
inroliin resluni ejus, ul

in llispania Breviario m tus e>t. IIoc posleriusdiicet Corncl. Tacilus lil», xvi,
P.ilcnti..o vidc.e est. Cr.um csl
in quo Dcxter a c:k- illud :iu!em M >riialis lib. \ii , duubus qini- ad queiii-
lcris geneie nimiruin mort.s ipsii-s
dissideal, in , dam Ovidiuin dcdil, epigianiinatibus ; erat hio tx-
duiii illi confossorem, ipse autem martyrem f.icit: soiiio f.iiiiiliaiis, ipsuuKiue, sicut ille Sciiecam,sc-
cMier; diount quod muilh miracutis clarus in pacc cutus fucral. Primum sic liabet, sub nuin. ii:
pntilur.
ruiciH : DcMer vero, S. Fronio Petragoricus
qiiod inul- Maximus ille luus, Ovidi, C;csonius hic esl,
.Scd illud aciiuicsccre facit placilo Dcxlri ,
coufessores adhuc vuhiim viviJa cor.^ lonel.
Ciijns
tn, alios ipsc manyros dixit, qut.s nos
Hiiiic Noro damiiivil ; sed lu (laninarc Ncroncm
vcneralvainur, veluli B. Toi(|uaium, el socios, S. Ja- Ausus cs, el rofuj;! non lua fala semii.
I
cobi di^ci(iulos {nl Oi ientium ei Pacienliam S.

Lau- ^juora por iûyllae iiiagmis cn.nties cxrjilis isii;
reniii paronies oniiilim), et landcin mariyiii

veril:is yui niodo nolueras coiisulis ire coites.
natcfacia iuil , nuncque velut niartyres vcneranlur.
El post pauca
Idein dc S. Frontoue scntiendum arbilror.pnescrtim
euiii vidoam Dextrum quimarlyremcum rcleri.longa ludicthoc praesens, venl.iraqMe turba : fulsse
anii(iru..i serie cxleros quicumconfessorem dicunl, liii lc, Seneeae quod fuil illc suo.
Rupeiare; quo tanio iiiagis vcrilas illi innotesccrc i

Allero epigrainmale iterum alloqucnsOvidiumCirso-
poluil, quaiiio propius ad S. Fronlonis teinpora ac-
nii Maximi f:iiuiliarcm, ait (sub iiumcro 4o )
tcssit. Sod et ipse Equilinus qui (onfessorein eiim
tlicit, |ierseculionoin ptissuni fmssc affiri.iat abSiiui- Facundi Scnecje potciis ainicus,
rin pr.T.fccio, qui mullos quoque monachos ac disci- Caio proximus, aul rior Sereno | ;
pulos B. Fronionis nviriyrio affecii, iii facih; crcdi Hic esl Maxiinus iile, quem f.equeuti
Fclix liliera pagina salutat.
posêl in ipsuin quoque inagisirum saeviisse. Fr.it. r
liuiic lu pcr Sicu!as scculus undas,
S. Ponlilicis el ipsc qiioque cx genere noliilissinn) iiuUi-.Oviili, lacoiide !inj;uis,
llom:inoruin Fronlo dicli.s ad toriiuiu us.pie consn-
,
Sprcvisli doinini furoinis ir:is.
laiuin a->cendit, quein iniii cuin Tr.ijano lerliuin quo-
que gcrente ;iiino Doinini 10"2. ciiji.s (Oi.siilrjlus ii.c- Quis vero furcns is dominus sit, subdcns declarat
ininere Pliiiius Junior iii P.iiiogyiico Trajani ci ,
Mariialis lili. xi, epigramm;ite illo (pio prccatur deos II.xsisli comes exsuli Neronis.
l-ro Nerva Trajaiio, inqnicns , sub iiuiii. 4 ;

Erat Ca-sonius sanguine conjunclus imp(>ratrici
tlqui imr|iureis jaiii tcrlia noniina faslis, dc qiia :igit Suetonius
CicsfurKi; uxori Gaii Caligiila',
Janc, rcters Ncr\a.', inCaio, cap. 59, ci incujus natali e|iiprainiiia cccinit
Marlialis lib. ix tiijiis iniliumesl, Prima Palalino
S:»nn M.MlI.ili fuil ci.ni Fioi.toiic noi» vulgaris neccs-
. ,,
. . lux cst, clc. De alio Fronlone agil S. ignatiiis iit
ni lib.
sili.do, nl illiid cpig...i.iin:i lili. I, numero o.S,
i, niiinero o.>, cide:ii
opsiola ad Eplieîos , qui euui iii vinculis visiiavit ,
Fiiinlo li im icupaiu;;i. saiis indicat , cui t.lulus ad D '
„,-„ ,.:,,'
cuin aliis r„|,,,,ii
vir.s E|il.c»iis.
Fruittoueni dc voto viitv iua: 1">. Pctrus qni Gnece , eic. Petrus istc qui Gr.Tce
Mei;istos dictus esi , unus fuit ex iiisis iribus miiiii-

Vota lii' brcvilor si \is coîiosccre, Marci,
Cbriiiu ii.ilili.T', Froiilo, loj;:iquc dcciis; biis, quos P.uilus apdStolus iii ipso martyrii siii ili-
IIoc pciii essc sui ucc inagui ruris araUir,
; nere ad ridcn> perduiil. Accipc ejus rei liistoriain a
Soididaque in par\is olia rcbus amat, elc. Petro EquilJno lib. vi cap. i5 et 41 : llit diclis Pau'
tus ad locuiii suppUcii ducebatur. Cum nutem tres ini-
Wec dccsi qui S. Froiiioncm Petragoricenseui epi- litca, scilicel Lo::ginus, ilcgiiiut, et .\cestui, enm in-
scopuin in Uispania orluni lacial; is csl Dainianus :i terroqarcnt quii csset ille rex quem luutum dHig^ret ,
Goes, cques, el hisioricus iiobilis Lusilanus, cujus ut yro illo morleui libenler subirct; Paulus eisdem
opus exsiai iii llispania. Cliriitum (innuntiavil, ct ad fidem convcrlit. El quce-
14. r/orcd.K, clc Nobilitaiis ac diviliarum C. Cxso- rtntibus ilUs quomodo sulvari posscnt, ordinavii eisdein
«05 FLAVII LIT-II DlvXTRI CIIROMCON.
A. C. 06. S. Paulus scripsit C|)Ulolain ad llobrxos Hispuiios couvcrsos. A. R. 817.
BiVARII COMMENTARIUS.
li(mane ad locum decollalionit ejus veuirent,qui, causa A qui Doinini neci niiiiinie conseiisoraiii; noc rcJiie
cogmia/tUosbnpti^^tnalis ttnda perfnudereiil, etcetenii llioroolym.is \olucraiit, co qnod ninidcos viguissct
reyis (ohceredet eificerenl. Voit heec cum alii$ viiliti- |)ro|ilietia de doslrupiioiio loiii|ilin Zorol);iliolecrtoii.
but a Neronc mitiii ad mortem Pauti accelerandnm Oiiud igitiii- nuii sit Itac (l.it:i ad oiiiiios t(itiu<^ oiliis
ipte ad suitphcium duceretur, Paulus in portu Osliensi Ju(lu;(>s , iiido fil ovidoiiR , quud oani iii viiu iilis l!o-
obviuvit Plautillce ditcipulce tute, cuivelum quo capul lii.-c soripi:iiii ootiiniiinilcr iii(otpio;os ('lioiiiiil ( x iHis
cjus legcbulur, muiuo ptliil, ul inde ociUos suos tign- vcrliis oap. x, A'r/Hi el vinciis conqutssi Ci,lis; iibi
rel, iptunufne dccoUotus letliluerel ; qiiod cnm ci
sibt TliC0|)liyI;iciiisKl aHis coinoltilioni fttisli , ct u.iiii
:
Urtdidissel, ipiuui caiuificet dciidebnnt , quod prelio- conjecto in vincula : ol Gr;c(iis coilcx l*:iii!i li:i|)Pi ,
(1(1)1 ei vilum lriid.:rcl, tfuod sibi morluut minimc rcd- vinculis meis compassi eslis. Oiiaiii(|u:iiii o<;() scripi;iiii
deic poi.sct. Ptraclo aitlim sairificio, revcrieiitibus opiuur ab Apusiolo stntnii :io o viiu iilisôiiiiu^ i;o-
mHilibns, Plaulillit velum tanfiuine cruentntn ostendit, in:c lilicro pr;i-dicalial, priiis l:iiiieii qnai!! iiido (<iiu-
eisquedixU: quodeudem Uora Pelrus el Paulus nrbeni piaiii recedcrot;ct (oii-oiincntor iiltiitiain in orJnK;
inlraverant, vesle pnvclara induti, et coronis radiuiili- reii()uaruiii : qiiod eliau) nolîvil R iroiiins ;iiiiio l)u-
bus oiiiati Pattltisquc, juxta promissnm, velum sibi
, mini GO, nuincro 4l\ i'oc iion suliint ov loco qi ciii
restitueral cotnmoilalutn Quo miraculo trcs milites ad~
. b;ibcl iiiler uniiies Kriîohi^ cunijcii», sodcii:iiu
P.iiili
iiuc matjis in Doiiiino cveduleriinl El juxtn quod . cx co <|U()il in II ad Tiiuodi. qii:c sinc diiljio (di ini-
Panlus eis iinposueral , die stuiuenti passioiiit ilUus ad nininni) pcnultinin lnit, iiipuie iii '|nn :ininii:it. Ftjtt
sepulcrum Pt.ttli veneruiit, et (tiios diacipuios Tilnin ct jam deiihor, cl tempus resolutivnis mca.' instai ; ov()c:il
Litcam oranies invtttcrunt, et in eorum medio Paulum illiiin (l(!Orioiilc ulii pricdicatiunis cigo (Wgolcit , iii
p
stantemviderttnt.QitosdiscipuUillividentesteriitifiiifie- ad se venircl Ruit.niii; Fcsiina (iiiquii cap. iv ) ad
b.int, Pauloqne mox dispm ente,milili:s tlli post eoscla- me veiiire cilo , cl iloriim : l\stina unle litjcincin ve-
mnbaitt, quod non ul eos capcrent persCjuebanlur; scii nl nire. In rpi tola vci'') ;mI nob;;(os o. uUiiiio a.sôril
ubeis biiplistnntususcipciciit, seqnebaulur, Puulitmque so j;iiu j;ini ojusdoiii Tiitioihci. qiicin vocat;it , (xlo-
in medioeorum scvidisseteslabantur. llcecilUaudieules rcuioxspc. l;iicad.cn'.ii;ii :Cognosrile{^\\)f,liiii)itneiim
reversisunt, eotque cttin tjaudio bapiizaveruut. Qui post Tiii:otliciiin,ciimquo,ticelcriui.vciicril,vidcboTot.{)tiu ti
(luos dies a yeronc detenli, pro Chribti nominis confcs-

cl iioinectosciiiiiodtcoiidi siiiil,(|iii C|>i$tu|;iiii || adTi-
tionecapitecccsisnnl fi nonGsJulii, liiiiiiruiii die2ojiis- crcdnnt pii.«.i ICpistulain ad llebrjiosscri-
iuolIi. dal:iiii
dciniiiefisi^, ({iiciii noi;ilOc\loi'. Qui lamen illud iiro: pJaiii;n:iinsicclcriiisveiilurum Tiinoibouinspoci.ilcii
c-spterisaiiitolal, liorum triuiiinobiliuin iniiilum uiiuin cuni;id !lcbi:i'oss(ri'Sit,jinicrgoilliscripsci:ti ut lo-
liiissc Cu.'sonium illiim Miximum, qiiein floruisst? iti- Sliiiarei ad sc vcnirccilo : alias iioii possoi ailvcntum
xcr.tt. niniircin qui iii baplisino a Lnca C( Tilo Pelrus r>j;is(cicrcnia'.riMii:irc. Setlqnoisuiii bx'c?i\iniiriiiiim
voc:itusesi; is cniiiicst (|ui Gra>cc Meîsios niii.cu|ia- iu(leoo!IiganiusiionS(:ripsissebaiica(IJudu.(isiijio(iibc
tiir, iinin Slcgislos Liliiic b( ii;il ilaxinium. Qnarc lii.-pcrsis, (jU' iiiaiuad quos scriliil, (ironiiiiii so pio-
iici cssnin cst nl a>sei'::iiius (luos :iil siiniiniiiii :iiiiios rociuiuiitcuitiTiinuiltcu, quciii ccloiius vciiliiriinis ;i;-
iii Sicilia cxsiilein cîsse, (|uo vidclicol anno Doniini « i:ib:ii. Cciiuin esl autcin id nou iiuiuissc Juihcis loio
(>(Joccasione mortis S<miccu; iniîsus fueral ; aiiiio ( rbedispersis leprodiiitcrc. qiii;ij;ini ounfcssus fuor.it
niitem ()K,lribus a P:iiili neocdiebusdecursis, 2Julii iit pnvdicljadTiniollicnni E()i£loi;i, luniqnideiii lciii-
intcriissi' |)ro Cbristo. Lcge co die lisuardiini, Ado- pus rcsoluiionis su.c jnii iiisiare, tuni etiiiii ciirsum
nem.eiRoin.ninriyiologium, et ibicardinalcin Uaro- C sunin cousummasse quo orcdi iiequii iterniii toiuin
:
iiiuro,qui apud vetcres inss. noiuiiia Iriiiin illoruin iiiili- orbcm peranibulaturiiin, ut Jiidaôs ubiqiic disjirrôs
tuin exstare CiHtieiidii, et D. Clirysostuiiiuiii toin. v iiiviscrcl. Quare iion ad onincs, scd ad aliquos ceiia)
iD oralionceiicoiiiisiiiira dcPiiucipibusapostoIuruin. pruviiioi;c scripsissccerluin cst. Id quod ex infeiius
16. S. Paulus, etc. lioc quasi per pareigon ab diccitdis ccrlius fict.
auctore anuotaiuin nuuc csi ; nam aiias anteqnam Nuiio veru ii(i(|ue ad cos qui Hieruôlymis rcl in ,
de advcntu l*auli in llispanias nieniinisset, rcfcrcn- ral^'siina degebant, scriptaiii , factuin (inoquc arga-
dum erat, iiiib annum l)uniini6U \el circa , uti ex •iicntum convincil; si ciiiiii iteruiii illac rcdiiurus
dicendis constabit; quare nulanier liuc loco usus cst cr;it, noii ergo veri; dixer.it cursum j;im suuin con-
aoctor verbo prxieriti temporis, cuniait, S.Pau/iis summasse, ctimpotiiis, de novo cursum iucipcrei,
seripsit epitiolom, elc, cum tainen verbo pra:sentis Et (|iiidcui aliquando pro magno ciirsu dixorît Ro-
in cxieris, qux propriis annis :iccidcrunt, pi'o itioru inaiiis (c;)p. xv) : Ita ut ab Ilierusalcin per circuiltim
tstatur inquieus: Persivs tuoritur. Nero oinnes sup^,- usquead Illyricum repleverim Evanqelium Chiisti.
Ttti. Lucanus perit, eic. Et lanicn niiijorem cdiilicciei, si Roma iinuc llioru-
saleiii usquc percurrciol; ciini Illyricuni niodio fcrc
Quod Epislola Pauli ad Hebrccos scripta sit ad He- niriusqne urbis ilinerc siiiim sil: qiiinininio neciiio-
braos Iliiptinice, diassc tunc temporis cursnni snum, iicduin eonsuni-
iitasse nsêvcrare possci. Scd ad alia iraitseamus.
Jam vcroquod in snperioribus disquirere ct stabl' Eral Timotliens queiii sporahat in Oriente, uliiijue
lire prnmisiinus uinu Doinini (i4) de Epist»|:i Faiili J) praidicans verbum Dei, licei spetialis Epbesioriim
(
ad Hcbi-X'Os llisp:inix data, iiuuc a iiobis reddeiiduni (lepuiatus episcupiis, qucin ipse e vinculis (limiverai.
esl. Ct qiionijin res nova csi , ct a neiniiie ( quud Scd uiide id iiabeatnus inquiris? Sane quod Timo-
sciam) bacieuiis c\aniinaia , cain nuiic ad unguem tbeus Apustiilum Ruuiam usqucconiitatus luisiêt, ex
iu gratiam crudiiuruiu eiamiuare plucel. Ut auicm cap. XX ei Siiquentibus Aoiuruin babeniiis, ci ex
iirdiamur(qnuddi(Uiit)abovo, osiendamusinpriniis, Ei>istola a.l Philippeiises, quaiii iiicrquc Roui.c dcdii,
Epistolaiii ad llebrxos non fuissc inissatii ad cosqui ulii in capitecjus logimus Paulusel Tiinoihcut scr- :
Uicrosolyniis seu in Juda>a digcbûii, iicquc ad vus Jesu Cltrisli, ctc, ct infra desisnans locuni et
(jiioscumqiie in Orieule coiistitnios ruisus , neque tempiis Scripturae, Exisiimantct prcssuram se susci-
:
ad uiiices llcbroios luio orbcdi^-pcrsos, ul inde lucus lare vincitlis me.t. Qiiod vcio iiide Paulus ipsum in
rcl(ni|natnr asseiciidi.datam fui>iiead llispanain byii- Orionlcui diniiseiii, h.ibciiius ri:i>us cx oap. ii ejng-
agoguiii; qiio luci (uti :id .muuin Chii li 57 coiii- doiii Epistolj" ad Pliili|).: Sjicro (jil) in Doiniuo Jrsv,
inciii. 1 abuiide uiuiistraluin csi gravi».>iniis tesiiiiio- Tiinollieum ir.e cito tnilterc ad vos; et idcirco ad l!c-
uiis, et prics .td annuin Zo cuniiu. 2 ) cclcb(.-rriina brî os voc;il (»'iii) dimisîim , nim inqiiii . CL(jiiosci'c
exstabat synagoga, euruiu uimiruui Judxuruiu [ruirein noalium Timolhcum dimissuin; cuinquo ^ el
: ,
207 FLAVIl LUCll DEXTRl CimONlCON. m

Quem ego A lertio vcnio ad vos. Ad Galalas anlera cap. i : Sed licet
eclerius vtnerit, videbo vot: quasi ilicerei :
uos, aut angelus de coelo evangelizel robis, prcetetquam

priraum illuc niissum jam jam revcrsurum spero.
po- quod eiangelizavimus vobis, anatliema sit. Ad Philip*
Ilinc quoquc proposilum elicio. Paulus vocat seu
Timojlieum ab Orienle ut secum ad eos penses cap. iv Qua; et didicislis, et accepislis, et «u-
:
tius evocai
me, htcc ugile. iiil ad Thessaloni-
distis, el vidistis in
fluibus scribit proficiscereiur ; non igiiur profeclu-
vus ipse iii Orientem crat alias non illum evocarel
:
censesi Evangelium noslrum nonfuil aJvosin sermone
:
.ibOrienie, sed poiius per se ad ipsum acrederel. lanlum, sed et in virlute, sicut sciiis quales fuerimu$
in vobis propier vos. In Ilautem cap. ii .Yon rciinelii,
Nequc vero ejus comiiaiu egebai, quasi neminem ;
liabcret comiiem alios siquidcm muUosque disci-

;
quod cum adhuc etsem apud vos, hoec diccbamvobis?
Oiniltoaliasadpcculiaresdiscipulosscriptas, nimiriiin
piilos secum Romui Pauhis habcb:it, qui ipsius in ili-
Timuibeuui , Tilum, ei PbilemuMcm. in qiiilins hoc
nerc comiits fiercni quos ipse enumeral cuin aJ
;
,
Eubulus, Pudcns, el ipsuin pasîm reperitur. Ergone in sola liac Epislola

^llum scribil : Halulant le ci
hinus, el Claudia, et fralres omnes : el piius Lucam ad llcbrxos niliil tale dicerel ? vcl eos saltein nou
iieinm csse dixerul, Adde quod cum iihic evocai Ti- vocassellilios, auldiscipulos? Quin potiiisde docio-
niollieuiii, jubtl ut omnemsiipellcctilcm siiam, quani
ribus liorum llebrxoriiin aliquando agit ( cap. xiii )
Troade rcliquer.a, sccum fcrai Peuuiiin (iJ est, ve-:
quasi de aliis longe diversis, dicens Mcnientote prcc- :
slein Pliocbadius lom. v Dibliolb. Palrum [XX vero

:
positorum vestrorum, qui votis locuii sunl verbuni Dei;
iiosiracPairol.l iiiterpretaliir r«<:H//nm) qmmreliqni illos(pte vult ut imiienliir quorum intuentcs eiiium
:
Tionde apud Curpum , vcniens aljer lecum, el libros, convcrsalionis, imitaniiui fidem : quo ioci si ab ipso
maximc autem menibrauas. Transialio aulem supel- all({uiddoclrinxaccepisscnt, miiiiinc l.icercl, quamiu
leciilis,quainvi.sproniore Aposiolico pauperis argu-
B dc aliis loquitur; iinmo vcro Tbcodorelus( in hiCf:
niciitumnianifcsiiimesibomiiusdoniicilium inuiantis. verba) aii, Apostoluin inier alios loqui de Jacobo
Rursus vcrba illa ad Hebrycos : Cogiioscite frairem fralrc Joannis, qui jam erat inierfeclus : satis iunuens
nosirum Timotheum, cum quo, si cclcrius veneiit, vi- ad llispanos baiic Episiolaiii fuissc datain ; pr.TScr-
debo vos : nullalenus ad Ilierosolymitanos seii Oric n- lim qiiiil ipseT heodorelus conieiidii, i.ullibi piff.ler-
lalcs judifios dici potucrc : non enim incosnilus illis quaiii in llispania Paiilum lAapgelium docuisse post
crat, ul eis Apostolus diccrel, Cocjnosciic illnm : scd vincula Roniana iiide(|uc Roni;iin revcrsum cipiie
;
lam cogiiilus quam ip>c, uipoie (lui socius fuerat Iruiicatum fuisse. Daliimuscjus verb.i infcriiis.
cursusiotius SU3U perej^rinalionis; quod Acla Apo- Diniuiii perpciidcre maxinie oportet. «luoil si ad
slolorum ct Epislolac ipsius Pauli abuiide leslanlur IIcbr;ios sibi pîiis cogiiilos loiiuerelur, baud duhiuni
:iliis cigo scribehal, qiiibus Timoibeus (acie el opi- iiuin ali(|uid deciicunicisiuiic traclarcl:dc bac eiiini
nione ii^notiis ei at. El seiisus esl Sciioie quod dis- :
perpetuuiii ciini ipsis dissidium fdit; pra:serliin quia
«ipultin» babeo, valde
quem ob suam probilalem occasio urgebal, loqucnteni videlicel de ccssalionc
diligo; Cognoscile eum,
noliliam ejus habe-
id esl, aiiti(|ii;clcgis c;ip. Mi illis verbis iV»7ii/ cnim ad per-
:
rc iiscipilc, plciiiiis cogniiuri, quaiido cum ipso, fccluni udduxit icx', quin poiius hi ad i.uos loqueba-
quem celcrins ab Orienie spcro, videbo vos : Sed el lur Jiid.i iion .«solum iion obscrvabaiit circumcisiu-
i
boc , vidibo vos, ncfiuivil Orieiiialibus dicere, quan- neiii cum b;iplisii>o, iu quoOrieiitalcscnasse constat,
doquidem cum ab eis discederei, Romam in vinculis vciuiii iii opposiliim crroreni iiicidebant
atiiiin
licrducendiis, iia ipsos alioculus luisse sciibilur, in cxistimantes itcrari posse baiitisiiiiini (|uoiics qiiis
Aciis cap. Ô : Ll tiunc ecce scto, quia amplius non pccca>sci ; ct liiiiic en orcm mullis edarguit Aposto- i
videbitis f<jciem vieum, vos cmnes pcr quos transivi jiis ab illis verbis cnp. v imbecilles facti eslis ad
:
piwdicmsrcgnum Dci. Qwir^ropter conlestor cos Itodier- uudiemlum; etcniin cum deberctis magisiri esscpropter
quia mundus sum a sauguine omniuin : non euim
ita dii', le.i:pus, ruisuin indigctis utvosdoceainini, eic. Etcap.
quoinmns annunliarcm oiime consitium Dei
i,ublcrfu(ji, VI e.vplicaiis in quo parvuli facti essent, reddit ratio-
Do/>(s;ctp03imulia in baiic sententiam subdii S. Lu- neni cx co qiiod i'enun ad Baplismum rccurrerent,
cas ki cuni lia:cdi.rissct, po),itisgciubussuif^ uravilcum
:
(\u pucroruin s:aiui, cl ail
innieii coii{;riiii Inipos- :
omuibus illis. Magnus auiem flcius faclus al omnium, iibite est eoiqui senielsunt itluminaii, ctc. Ei rursiiui,
cl procumbenles super collum Pauliosculabanlur eum : caii. X, rccurrii ad idcin propo->itum duui aii V'o- :
dolcntci maxinie in tcrbo quod dixcral, quoniam um- lunlniic peccantibus nobis posl acceptnin notiiiam ve»
ptius fucicm ejus non esscnl visuri. Eii Paubis Ccrto se ritatis, jain »on retiuquiiur pro peccat.s hostia, etc,
s.cire icslaliir (innd oiiines per quos iraosicral pia;- Iii liuiic vcro crrorcm faciiius incidcre potueiuiil Ju-
dicaiis regnuiii Oei, non essciil aniplius visnri faciem dxl, qiii siiigulari anociu Riptisnium anifilexi fuc-
«jus neorgo niendaci.in aposlol.nn dicamus, opoitct
;
raiu, ()uam illi qui cum ba,)iismo vulebaiit circumci-
uiiietiuaquamUoiiia! cxistcns ad Onenlalcs Ilebrx-os sioiicm coiiiponcrc, quasi naptismussolus addeicnda
ttcribal, iteriim se eos visurum , quandoquidcm hi peccata non snriiccrcl. (ûuslat aulciii cx superius
craitt per quosa coiiversione sua usqnc ad vincub eiiurralis, JinUcos iiis|iaiios ad b.ipiismum aiacres
llierosulymitana, a qiiibus appellatione :id ('sesarem evoiasse, ilicroi.olyiiiitanos veru ei Oricnlales cuiii
intcrposiu Romain deductus est, re^nuni Dei evan- ciiciimcisioiic conjiingi voluisse ci taiiicn iVposloIus:
Uclizaiis iransiveral. Cogiinur proinde asserere, ad noii hiiiic, !>cd illuiii crrorem inscctatiir. Ycnim quia
alios quus num(|uam vidcral llcbroios Epistohun
D ex i^znoruiitia ortiiiii duxcrat, ei niiiiioad baplisuium
li.inc dcdisse. aircciu, non cosduic incrcpat. «-cil placidc iiio icl :
liis addc, in tam longa cpistola numquam leviier ail ciiiii) cap. VI : Confidimus auteiu,
de dttrcti siini,
insinuassc cos scqinnd»<|ue altoculum ad quos scri- vobis vitliora ct vic.n'.0'a satuli, lamei.u iia loquimur.
liil, nccdiiiqiiain eos vidisse; quod si Oiieniales llc- Ibibemus ex diciis epistol.ini ad llcbncos iiciiua-
braM e!>scni( uii cxislimanlur jcuiii (|uibiis toto vilx qu iin ad omiics lolo orbe dispersos s riptain luisse.
»uic ncdum pr.xdicalionis ) dectirsu cunvcrsalu.<>
( ncc spccialiier ad llierosolymiiaiios scii Orieniales.
erat, a quibus tol persecutioncs perpcssus fuorat, Scd jain ad Hispanus tlatam videamiis. Et lioc ex su-
qiuiiuin lot laiiiosqiie ad fidciii adUuxcrat, miruiii periiis dictisdcduccnduin csl, quibiis iiubilissimani
csêl, imnio incrediliilc, si nihil horum nicminisscl : syiiagogam in Carpelana provincia liispani.initii lui>c
Essel cei tc pcrpeiuani cjus apostoli cpisiolarem in- lciiiporis cxsUue, in:igr,is auclorum tcslimoniis sla-
veilcrc consueludincin; niiinquam cnim aliquibus bilivimus si laincii his adjungainus vclicmens Apn-
:
scripsisse invcniciur , quos aiilea docui^sel, quin sttili desiderium adciindi llis|iaiiiam, ad Romanos
ejus prjcdioalioiiis iiicniiucrit. Iii 1 ad Coriniliios ii : declaratuin : cl quod ipsis llebrxis apprime cotnpe-
Kt ego cuin vcnis!,ciii{ ail) ad vos, fralrcs, vcni non in til, (|uid(itiid in hac epislula iracial : iiiiiiinim quod
iublimitaic termonis. In Ij veio capil. xiii : Erce jam ipsos iiusquam noverat, luiinqnaui alluculus fucrat
::
209 FLWII LUCII DEXTRI CHRONICON. 210
3uod ipsos invisere (lel>ehal ct opt.tbal, qiiod niliil A seu loco Paulus cum lixc scribit constitutus esset,
c circnincisioiiis necessitalc loqiiercnlur quod ab : si non detinerelur vincuiis? Negari nequit, si ipsiui
aliis .iposiolis ct discipulis, iion aiiieni a Paulo ac- stainus vcrbis, quiii in llispania : Cum in llispiniinm
cepcrant fidei», nimiruin a SS. Jacolio, Pclro, cl proficisci cvpero, clc. Ergo ab llispaiiis pr.Yciiuio
eoriim disripiiiis, qiios vocai illorum pra-posilos, ablatus fiiii iion :ib Oiicntalibus, a qiiibus ipse lu-
,
qui loculi suiii eis vcrhum Dei pust quos ct i))sc: bcns discedcbat : necab aliiscujiiscuinque provinciao
prxdicalionis munus npud ipsos obibat, qiiasi is qui sint, quia ad niillos alios sc iuiriim prumisit llispa- :
locum niagni Jacobi Boancrges supplerc dcbebal: nis igitiir rcsliliiendus crat, ci non aliis, cum inquU:
quod rorsnii jniiuit cap. ii, cuiii dixil Qikv cuui ini- : Quo ceteriut rcstitunr vobis.
tinm acccpissct emrrare pcr Dominum ab cis , q\uv au- Ad bacc quod ad Timoilicum ait, Cursum conmm-
divrunt , in nos confirmaia est. lu iios, iiiqu.-ini, qui mavi: sic ipse Apostolusexplical inferius, qiiod simul
sciiiceliion audivimus in carne mortaii Dominiini, dicai dericerc sibi complemcninm prxdicationis
siculi Jncobus qiii cflcpit voliis snlutcm evnngelizarc, Dominus anlem mihi aslitit, cl confortavit, ut prr me
In ciijus locum ego confirinnius sum : id quod in su- prcedicatio impleatur, et audiant omnes gentet ; et libe-
pcrioribus ageiites dc adveulu Pauli iii ilispaniain ratut sum de ore Leonit. Implcre autem pr.xdicalio-
perpcndimus, ci docuimus iia fuissediviiiitus rcvela- iicm nihil aliud cst, qiiam abOricntc usquead firicin
iiim U. Amndeo, ui ipsc scribil raptu viii sux Apoca- Occideiilis prxdicando pcrlingere; qiicin Cnein iu
lypsis nov.T. Ktcum veroverum consonare vidcmus; Hispania esse nemo est qui ambigat. Ob hoc igiiur
nam id quud Dcxtcr docct, raiilum cum Tiniolbco ad a Dumino coufortatus ct liberntus est ab orc Leonis,
ilispanias accessissc, cst (piod Aposloliis in bnc cpi- n id cst, a vinculls ercptus est. Ad liispanos igitur
Rtola dicit : Cum
quo si celeniis veneril, vitlcboros. scribil, sc cclcritcr ad eos vcniurum, sciliccl ut per
Quod vero idein Dexier in superioribus relulerat, de eum prxdicntio in ipsis iuipleretur. Illud landcm
rêronis inota in Hispaiios acerba perseciitionc, qiia huio facit adbxrcre seiitenlix, ut credam scripiani
mulli quidem mnriyrio siiblaii, plurcs vero suis bo- ad llispnnos Ilebrxos, quod lego in ea illico post
ms spoliati suni: vide, quxso. ad vcrbiim expressuin vincula sc in ipsos ad quos scribit concessurum
in Episiolacnp. \: Rememoramini autempristinos dies, celeritts videbo vot. Quolquoi aulem ex doctoribus
in quibus illumiiiati, tuagnitm cerlamen sustinuistis sanctis Pauli referunt percgrinationem immediaie
passionum : el in altero quidem opprobriis el tribuia- poslTincuia,niilIibi prxicrquam in Hispaniam profe-
tionibus spectaculum facti, in allero autrm socii laliler clum nsscrunt quo videas ad ipsos fuissc locutum.
:
eonversanlium effecli : nam et vinclis covipassi estis, el Quinimmo Cbrysoslomus qiii sxpe cjiis adveiitum in
rapinam bonoruni veslrorum cum gaudio sutcepislit. Hispaniam poiiit post vincula, aliquando .iddit, illic
tjuo loci Theopbylacius inquit : Contemplare itaqnc quoque invisissc cos Judxos, ad quos scilicet scri-
qitam csseiil hi magno et prmtanti ingenio viri, qni ob psil. En verba ipsius de iioniilia 76 in Malih. : Cuni
Lhristi rfraliain, gloriam simul et opes contempserinl, igitur biennium Roma; exegissel in vinculis tandem ,
conlumetiis deinde affecti , cum speclaculo et derisui aimissns est. Deinde in liispaniam profeclus, invisit
etsent, tamquam qui in lliealro exsibilanturf ct iHudim- illic Judccos quoque : ac tiinc foriasse liomam reversus
tur, vel a tenuioribus et atjectis, Hlatas injurias tote- est, quando el supplicium jussu Neronis pertulil. Lo-
rabunt. De aliis non lcgimus.
auiem llebrxis id quebalur aulcm Cbrysosiomus de Judxis, quibus
Omilto, testimonio etiam Dextri, bis temporibus vc> promiserat invisurum se eos, et ait iilic, videlicct in
hementer addicios tuissc Ilispanos hospiialitati, de C Hispania, illos invisisse. Fateiur ergo nd illos banc
qua tainen pr.i'clare exerciiala, Paulus ad quos scri- scripsisseEpi6lolam. Idipsum testaturTheophylaclus
bit, comincudiit ciim cap. vi : Non cniin injuslus Deus, in prxfutionc ejusdcm Epislolx Fuerat (inqiiit) an-
:
u( obliviscaiur operit veslri, el ditectionis qiiam osten- nos duos in vincutis jam ipse delentus : Indc abirc
dislis in nomine ipsius, qiii minislraslis sauclis, el mi- permistus est, ut ipse hoc modo testatur (11 Timoth. iv).
nislraiis, cic. Tnm cap. xm : llospitalilalem nolite In priori mea defcnsionc nemo mihi affuit, el liberatus
oblivisci. Et autem cl communionis
inlra .Ueneficentiin sum ex ore Leonis, Neronis videticet. Deiitde citm in
nolite oblivisci. Ubi Theophylactus reddit rationcm, Ilispanias venisset, lunc forleJudwos revisit; prxnii-
qiiare non dici», Hospitalitaiem sectamini, sed, noliie serai de illis loqui, dc quibus Paulus dixcrat cuni Ti-
obtivisci. Fieri enim poterat, ut hi cuni bonit fortunce motbco, Si celeriusvenerit,videbo vos. Subditque inde
essent privali, pnicitts forsan et raro liospiles el pere- (ex ilispnnia) Romam reversus, a Neronee vita subla-
grinot exciperenl : et eot horlalur, ut quani prius cae- tusest. Nultibi ergo sciitiunt prxdicasse nisi in llis-
perant hospilalitatem, hanc persequantur. pania, videlicet juxia promissionem suam, et ibi
Vcruin qii.Tret quis Si ad llispaiios scripsissct,
: invisisse Hebrxos ut promiserai : indc vero regres-
procul dubio insiouasset, a mulio icmporc se prx- sum Romam, ubi cnpite plcxus esl : quod eiiain
ciiicium itiiieri, ut ad iilos accederet; ct nisi impe- Theodoretus supcrcap. i ad Pbilip. scribit : Duobus
ditus vincuiis fuisscl, eosdem niulto anie convcnis- annis primum liomce per se degit, per se liabitans m
set. At nci|ue boc incpistoladesideratur: nihil enim suo conducto : cuin autem ittinc profectus essel in Ilis-
aliiid sibi v.oluil Aposiolus cum dixit cap. ullimo paniam, el iltit eliam divinum Evangelium Iradidittet,
:
Oraiepro nobis. Adliuc ampliHs deprecor vos hocfacc- rv revertus ett; el tunc fuit capile truncalus. Ex diclis
re, quo celeriut restituar vobis. Perindeenim esl ac si ejusmodi conficio argumeniaiionem novam : Paulus
dixissei Oraie ul quaj me a vobis absiuleriint, et
: Hcbrxis celercm promitiit advenium, et lam celc-
impedimento lucrunt, ne ad vos acccderem, evane- rem, ut nisi celcrius Timoihcus venial, sine illo ad
scant; siccnim liet, iit celerius resiituar vobis, qui eos proficiscatur. Huiic enim sensum habent illa
nic procul dubio habereiis, si vinculanon obsiitis- verba, cumquo si celerius ve7terit,videbovos : id est,
scnt. Ei cerle si jurisprudenies rogamus, quid sit ego videbo vos cum ipso, si tamen celerius venerit;
f>TO[>ric resiilu£re, occurril Alciatiisdc verb. signil.: alias quod indc iii consequens, nisi celerius venerit,
Destituere est rctro slatuere; id est, in eum statum rem sine eo proliciscar. Ut quid cniin celerem cjus de-
consiiliiere, in quo fuittet, ti uihil evenisset adversus sideraiadveiitum, nisi uicum ipso proficiscaiur, qui
quod fncienda esset reslitutio. Coiicordal Spiengelius siaiim profecturiis ad Hebrxoseral? At siaiim atque
in Lexico Juris, veibo reslituere. Notanler aut«*m non e vinculis cruitiir, in Hispanias coniendii, Chryso-
dixit, in eum siaium rem consiitucre in quo tiiit, sed siomo.Tlieopbylacto ci Tbeodorcto lcsiibus (ui alios
in qno fuisset, quia non solum ablalum reddcre, est omitiani) illic igiiur er.ini illi llebrxi ad quos Epislo-
;
resiiluere, scdctiamdamnum emergcnscoinpensare; lamdedil; Si cnim alibi esscnl,non verc diceret

iii eo etenim stnlu res fuisset, non ablaia scu im-
si Paulus se lam cito ad ipsos parare ilcr, ut nisi Ti-
pedita cssei. Nunc igilur dtcas, quieso, in quo sialu moihcus cclcrius veniat , sinc ipso profeclurus illic
;
2!« FL.WIJ LUCII DKXTP.I CIIUONICON. 212
A. C. CC. L. Aniiyus Scnoca CorJiibcnsis, consiihris vir, el in religioncin Cliri5li.inam cgrcgic A. R. 817.
propciisus, <ui ciiaiu secrcto adlircrcltal, daiis ct acceplis a Paulo lilicris celo-
brandus, jnssii Ncrohis vcnaruin incisi» nc perit.
Hoc eodcm anuo S. Maltliias perimitnr.

Hoc eodcni anno liellnm Hiernsolyinitaniim incipil.
Ampliilriit quc Carpclanonim url»s est (ininc Fitia) S. Libcratus cpiscopus Ilibcr-
rJlanus felicilcr morilur xm kalend. Jannarii.
lloc eodem aiino SS. apu$lolt Pl irus el PauUis cx longissimis peregrinalionibiiS )lo-
mam rediernnl.
BiVARU CQMMENTARIUS.
sil : cnm tamcn ad llispanias prliis, ul constat, ac- A 19. Hoceodcmanno hftîm Ilieros. clc. Cardinalis
cederet. Sed de his satis, eic. Raroiiius rejicit iniliiiin bclli llierosolyniiiani in an->
17. Luchii Anmeus, ctc. (>mn eodem retectnc con- num 68, co i>erinolus qnod, Josepho leste lib. \x Aii-
jurationis Pisoniana; lemp rc lam Seiieca qii;im Ln- liq. cap. 19 cl dc Bello Jiidaico lib. il C. 1", ciim
c:mius necalus sit, iicscio iiuomodo Eusebio iii men- Judocia Ri>iii;iiiis dcli.crciil, coeptuin fuil conira cos
lein venit ninitoin Seneca; in annmn Domini G7 reji- bcllnm, :iniioNcroiii-i 12 incnse .M:>io. Cccicriiin aliam
ccre, cuin tamen, ipso refercntc, aniio l)oniini66, Lu- longe annornm inipcrii Neroniani siippuiationein
f anus mortem oppctierit. Qaaie mullo consoiiiintius sc(]nitiir insc Cardin;ilis, qiiam iios nam ipse ab
:
D.xicr Scnecaiii i|UO(iiie (>odcin aiiiio nhsiiinpluiu anno D. 50 iinperasse foatcndit, nos vcro ab anno
iradil. Asscnliiur liis ctiam Ambrosiu-» Morales li- :>') jnxta suppu'ali< ncin Dexlri, quain inter alios
hw IX, c:>p. y, iiieoleviier enieiid.uiihis, quod niciise anipleclitur Ambr. .Morales lib. ix cap. C. QuinininiQ
M:irlio (lical Scnccam iiioriuum, cuin delierel diccre non sibi Bironium cousiare, sed in nostrani laDdeii)
iniMiscMiio; si(|uidcin LiKaiinsqui.Fusebio et Dex- dcciinasse scnieniiam infenus ad anituin GS mon^
tro aiict(jribii?, prius cecidii, nlliina Aprilis obiil : sirahimus- Si igitur ab ainiO 55 Domiiii, imperii Ne-
«]uapro|>lcr Scnecaqi inense Maio sequenti inoriuiim ronis annos nunieremus, ct ipse quoqiie annus 5S
cssc, cniigruiim esl ut dicanms. Fnii Cordul)* iia- inclusive numcretnr, lit (ut Dexter a>^sevcral) aiinn
lus,S(n^:ca seniore nobili oralore, cl llclbia, s<;u A1- G6 Doiniiii cvjcpluro bellum (lierosojyinitanuin
l;iii.i Pareiitis ejiis siint declamationcs,
pnieiilibiis. quandoquidcm is esi annus Nerunis li <iucni Josc-
qu:L' iiner opcra (liJiexs!ant, nl probe affirmai et pro- pbus desigiiat.
b.it .Morales. Ilis p;>reiitibus iiali sunl liiii ircs : /iii- 20. Ampkiirla^y etc. Meminit ejnsdem S. Liberati
Jnuitis
B 15 kalcnd. Januarii (quo die illnni nutat Dexter
ii.-cus Siiicca pliilosopluis, Neronis inagisler ;
Gallio, 01 Aiinxus Mela Lucani paier. iNupsii Sencca obiisse ) Lsuardus dicens, /n Amphilren S- L'.beral\,
rauliiix romiieia; feniin.r, nobilissini.Te, qii;i; cum Ne- retrus etiam Cquiliqus episcopus aîtde eo lib. xii
ronis jussu Senecam iiicisione venaruni aniniani cap. iillimo, nuniero 17,his verbis : Liberatitsronfeisor,
efllantem vidcrct, i(»sa quoque suas incidere fccit, c/Grcgioriusepii5rop«.seo(/e()idic(idest,13kal. Januarii)
quo inaiiuim diieclissimmn, vei in ipsa inorte coini- in Ampltitrea claTiierunt. De sancio tlregorio agemus
lareliir. Scd Cajsaris beiieficio, vila; ejus consulluin iiifcrius cpin Oextro ad atiniim 9k De nrbe autîj)
fuit. Addit Eusebiijs, Senec:>in non laninm incisione Ainpliiiria, scii Ampbitrca, quando ipse Dexier ex-
veiiiiruii!, quod sibi inoriis genus delegerat, opiioue poiiil suo tcniporc Fiia niincupari, non est quid ad-
Cicsare conccssa, sed eliain liaubtu veneni periisse.
.-> dani, nisi qiiod successu temporis, inutaia F in A
Nou defiiit illi e vila sublato Zoilus sniis, Xipiiili- pro more Hispanic», niinc vocamus Hita, qiiani Bu-
iiiis , iiquam, l)i'niis C^ssii abbreviaior, qui non mani, Fila seu forsan Fitriain nuncupabant, dcmpla
pauca in eum nialedicia congessii; praccipue in eo prima syllaba nominis Ampliitrix, quod milii (<r:r-
(lolan-; , qiiod \i\erel aliler (luaui scriberct , d im cuin videtur, et non leve indiciuin oppidnm liujus-
sccessuiii ab nrlic inoiierci, ci ipsc in rega i;tsa dc- modi a Graicis oiim conditum, ut muiia alia fucruul
gcrei; dum sperncndas dilliniret,
diviiias striptis in ilispania. Plolotnxus nominat in Carpelania Al-
ipf>e vero amplccieielur; scd Xipbilinus a
avidi; terniain non longe a Caraca, seu Guidalaxara, ubi
iiullo audiiiir, ergo solus loquiinr. Auctor csl D. Au- iiunc esl Itita, (|uare nomen apud ipsum corrupiuiu
^ûslinus lib. \i de Civit. Dci cap. si, iiuo(l Judajos videtur, ui pio Aiupbitria )cg unus nunc in ejus co-
jialain roprehenderii, Clirisli.mos autcm j;im tiiuc dice Aitcrniam.
Judaiis iiiiinicissimos, in neiitram cariein lOinuicmo- 21. Hoc eodom anno sancii apostoli Pelrus, cic.
rare ;iusus sii; ne vcl l.iudarei contra suj; patriaj Qui ad annuin G9 Domini vel 70 differunt apostolo-
velercni conauciudiiicm vel rcprcbciidcrei contra
, rum nccem, reminunl ciiam coruindein rediium iu
propriam forsanvolnntaiem. Quo saiis iiinuil secrcio Uibeiu ad annum prcedictum GS uiuiio,ui iniiiiiiiun,
Cbrisiiaiix lidei adb;esisse; qnod lioc (juoque loco verduobus annis anie mortem snam Uonnin acce-
repeiit Dcxier ; sqd de ea re. superius aclum a nobis dcrent. Oum vero Dcxter anuo GS eos occisos aiiiii-
esi, ad :in!iuiu (U Cbristi. nict, neccssum babuil rediium apustoloruni in an-
18. IIoc eodem auno S. MaitUias, etc. Lapidibus in num 66 consignare. Ct, ut opinor, vero coiisiinilius:
primis obmpium, ac deinum sccuri in capite peicus- nam ipsis aucioribus adversie f.iciio:iis annueinibus,
•suiu refeil Ci|uilinus lib. iii cap. 149. In Juda;a vero ca apostolos Uomam
fuit cans-T, reduccndi, qiiod ail
occisiim oiniics rererunt. Quare cuiu boc ipso aniio, iKiiitiam pervenit iininanis ill:< pcraccuiio,
iiloruin
uijaindic.ini, btlluiu Ilierosolynui:inuin coeperit, ct Tliiam in Clirisiianos Nero criidcUssiinus exciiaverai,
tula JuJa:a lumulin.iverii, lacile luii S. Maiihiam co dum crimcii inccndii Koiiiani ab ipso neqoiicr exci-
lcmporc perinicre. Lvstal cjus sacralissiiiium corpus lali, in eos rctorquebal. Urbis auiein incciidiiiin jiixla
lionia; m
ccclesia S. Mari.e inajoris, ubi veiusta ejus commnnc auclornni placiium, quos refci t el scquiiiir
iinago mosaico opere elaborala ccrnilur, tum b ic card. Bjroniii'^ iii Noiis ad dicm (i Jiiiiii Rom. niar-
iu.>eripiioiie: METiiMiT. auv. PRion ; el vcre siccsl, tyrologii, in annum Doniioi G5 incidit ; cu;pit vero
uaiu sacr.c cxuvise corporis ejiis biiliius aUare ina- IV kal.
Kai. Ao^jiisli sea
Aogiisli 29
iU Julii. Quare qu:r.iiprin.uin
jus]acciiiit, iii apsidc iinpcnsis cardinalis Piiielli, cx nunliuin Jc alflidioiie EcclosiLC Uoin.iiiai ac-
rv .ipostoli
variiS iiilcliri^que iiiariiioribus claboiala. Capiil ceperuul, laiiieisi loiige distantes esscnl abUrbe, ul-
\oco ia die cju^dem S. aposlob cap-a ar'^cnlca oc- p iie Paulus iii lli.>paiiia, Pclrus vcro iu Bvitannia
rlusuni, popiihs Cluisiianis illuc caicrv.Uini con- vcl Africa, illico ilcr in Urbem arripiicrc; ne suiis
lUeiiUbu» aduranduai yncriui-. o\C3 iu irilmlaiionc tania dcscrcrcnl. N.m cnim cr?.nl
, ;
213 FLWII UICII DEXTRI ClinOMCON. 214

A. C. 66. Flord niemori:i S. Pctii I»ateiiNis manyris, primi Brar.ircnsis cpiscopi, qiii Ofeisiis A. l\. 817.
c»t .innoi'), ad U:ilL'in oppidiim FJrac.irnnirn , iii rogionc Oplrrina , a nopolibus
0|>iiir illuc u])pul3is nomcn hoc ul)iincnte.
DIVARIl COMMENTARIIJS.
mercennrii qiii viilonles a longe liipiin», lngicl» ml, A lur. liererl (lciinlc IlcUrsco» ui temporis marc pro
scil paslores, qui alt orc lupi oveseri|>crc volflnnt. Tbarsis dici generaliicr aulnuiassc.
iîmranno inceniliiiin sci|Ut'nic, niniiriini (iO Uoniam Oiiod pcrlinct ad (tphir, ipso Hicroiiyniiis lih. v
revcrsi Aiint. in i:s:ii c;ip. xiii aii : Est amcin Ophir hidia- lorus,
22. Florel memoria S, Pelri, eic. Fgiriius fiisc ile in quo iiuriim opiimum nuscitur, sicnt in Genesi legi-
eo in siiperiurilins ail ;)nniuii 7)7. CvMcriim i|iioii nuis de lluiio Phison,eic. (|ui cr(*tIiiMr C:r gcs liidi.r.
I>ct()*r atidit, occi>niii luissc :ipu(l Raicin in rcgione Coiiseiiliuiii riicoiiorcius siipcr III lib. Rcg. <|. r>I.
0|thiriiia, a ncpotilius Opliir illuc :ippiii.sis noiiicn Trocopius ibidcm, ubi Rab;iniis el Siralius iuCIdss.i
lioc olitiitfntc, coîl niis ul ilc OpniriiiiV rcgiMiiis Ordinaria, Ni/.clas, Abiiloiisis, Lyra, Eiivrius, Ada-
loro proprio ilisscniinns : t>l qiiia ejiis (JispuLiti<i af- iiiiis Ribcra, et alii. Uisseiiliiinl lîmcn iii assigiKuul i
liiiis esi ci qu:i: ilc vcro silu Tliarsis clis-erit, du regione, provincia, cl loco iibi sii Opliir; nam suiit
uiroi|ue îinul :igerc visuui milii iiecessaiiiini es( : qui velinl ruissi; in Oricntali lndia : cliiitcrcns (iui-
Sic citiin ci l>. ilicronymus aU M:n'ccllain scriiicns busdam vidctiir insiila Zophala, aliis TVipiotiiHa, a!ii>
fccit epistola f55 ci quolqiiot dc Oiililr vcl 'lliurais Pegu, iioiiniillis pro liljilD ali:i qiKTvis. Rccciiliorcs
hactcnus scripserunt. voro conlcndunt cssc OLcidciilalis liuliai rcgioiicm
l*oriivian:»m, luin quia e!(;iiiciila ipsa llcbraica no-
Ubinam Thar$i$, et Ophir exitilerint, ex professo miiiis Ophir, cwiu elemcnlis nominis Pcru, conscii-
diiquirilur. liiini, tuiii eliaiii proplcr ingcniem aiiri ct ;irgi-nii
copiam qu;c indo cxlrahiiiir. Qiia dc re latc dispii-
Mirabile snnc esl quantum torscrit honiinuin iii- larunl Acosia !ib. i cap. 43, Rirrerius (racialu pc-
gtuia ejusmodi disccplalio. Ji)?cpliuscon'cndit Thar- B cnliiiri de Ophir, et Barradaslib.vConcordia; Evaiig.
iis ideiii csse quod Tarsus Uilis Cilici:c mariiima cap. 11.
iinde Faulus Iraxil ori;;incm a«|uc .ideo nbiqiic in:
Rnrsiis quidam coiifiindtinl 0[ihir cum Tbarsis,
Striptura s:irra pro Tharîs rcdtlciidiim cssc Tar- (liiidam disnnguunt illis .••iquidcnj sinc di>criiiiiiic
:
suni. A quo non disxentit KiMhiciiis Auguslodinensis de iilroquc Diviiia Scripiura loqui vidctur, iit c\ cap.
iii Ciitiiica Cant. v.qiicm D. Ilicroiiynius rcrcrl cpist. 9 el 10 lib. III Ucguin apparci, qiiibiis lo( is indifle-
15.5, ct auclor llcbrai diciionarii Arca .\oe luincu- lenler clas>em Salonionis ct llirami, niodo in Tliai-
p.ili, diim inquit : \ erbum foriuise praalal hanc <»• sis, modo in Ophir prorcclam rclcrt l.is vero, lam- :
guificationem iioii ilii facile tulmillere, scd urbem Tar- qiiam de divcrsii rcgioiiibus; t:uiietsi una eadcmque
tum hic et temper inlerpretari. Scpiuaginla lnicrprc- ciassis iiliamqiic pcrlu.-^ljarei.
les picrun)quc tanli;igiucm Afric:c civitalem icdtlunl Quid igiliir iii lanto disciiiiiine opinanduiu? Et
proTharsis, ul apud Ksai. x\iii. I, ubi HebiKUs lia- hic quo^jue iii .suo seiisii liccol ciiilibel abundarc ;
bel, Uliilule, niives Tliarais, ipsi ledduiil, uavet Cur- incus vcro hai in parie in eo vehemcnicr abiuidat,
lliaginii : cl versu G pro Tranaite Tliarais, qiii/d ile- ul exislinuin, Thirsls, cl Opl>ir, (|u;c in Sacris lil-
liricus babel, reddiuit ip>i : Transite Ciirlliatfincm ; teris cciebraiilur, ci a Saloiininica classc, auri el
cl v. 10, (ino loro llc!>r.T.us scribil, Filia Thur.sit, argcnti gr;itia rri.<]ueiiiabatiiur, iii lli^paiiia fuissc ,
ilisidiciiiii, F;7j(j Carihaginis; ci v. li, iJfulate, niwes el liaiic (piidcin, niiniiuni Ophirinam regionein, in
Thartis, rcdilunl ilcruin : iSavcs Cartliayiim; ct >a:pe Bracareiisi tiacui, (piod Dextcr lioc loco asseveral
alibi; sod nun seiiipcr, iiaiii :i!ii)(iao(lo nlinqiiuul Tliarscn<cm vero in B;ciica scu Vandalusia, (|uo loci
ipsain voccm Tliaisis, ut vnlcii; csl III Rcg. x, 2'i :
(] vcius Tbartesus sila fiiit. lloc poslcrius virililer ac
Quia n:ivcs Tharsis, ctc. F.sai. cap. lxvi, 19 : iHitlam dilTiisc propugnavii Goropius Beccanus pcr mnlios
i\t e'u aalictos in (jcntes, Thanis, clc , el uonniim- sii;c llispaiiKC liliros, quiiitum pr:«scrlim ct scxtum;
<|iiam Cbalccdoiiiain llrixMn niaritimaiii, cx ad<i<rso quem scqiiilur Ludovicus Nonuiiis cap. 12 llispa-
C()n>tanlinupolis scu r>)Zfiilii silam, uliiiic.ip. xxvii iiii-c, idcmijiie scn.seruni Joanncs Bapiisia Suarcz dc
Kzcchiclis vi.lcrccsl. Quo cnim bico Hebncus (vcrsu Salazar lib. iAiili>|uiiauiiu Gadilaiiaruin cap. 4. P«-
il) habel, Tharseuses ncijolintvres tui, Scpluaginla ncda lil). iv de RcIjus Salonionis cap. 1i, Uibera in
rcddiMiI, Chakcdonii uegolialorcs tui. Vulgilus ha- cap. i Joiia; Forcrius in illcd cap. 25 Isai., Filia
:
biiit oaiiidem varielatcui; iiam :ili({uolics transfcrt Tharsis non esl cingulum tibi ulira; Soto Major iit
pro Tliarsis, Mare, iii lsai;i'. xxiii : Ululate, nuvcs uia- Caiit. c:ip. V .nd illa verba, Slanus ejus tomaliles
ris; el Iransile maria, el Filia maris ,
quibus locis aurea: plena; Thursis; el Thoinas Bozius lib. xv de
Hcbracus icxius liabet Thirsis; (luandoqiie rcddii Signis Ecclcs. cap. 18, ail siquidem, classcm Salo-
CariliJgincm, ul Kzccbicl. xxvii C»rthagincnset nc- : ii.onicam solitnm circumnaviijare Africce littora, et
yutiutores tui ; ali(|nando >appliiruiii, Ezcchicl. x: llispaniam petere, Thartessnmque nrbem, quain Thar-
Qunsi lapis sapphirus ; aliijuanilo hyacinihum, Cant. sis Hominari volunl n sacra Scriptura
v: Manus ('/«ip/fHa'/i»/f(ciJi(/ii»;noiiiium |uam chiyso- Probeinus sigillatim In primis cerlum
lithuin (ut Eiodi xxviii cl Ezccbicl. xxviii) pio la- esio, iion un.im camdemquc oin:iino rcgioncm esse
pide, Tharsis, rcddii. Dcniiim niuhoiics ni»men Tb;irsis ct Opbir : nam iil manift.sic dcmonstrat il-
ipsum rcrimiiiil ,
qiiasi signiliccl rcîi»iicm vcl ur-- lud Jcrciniaj cap. x , v. 1) : Argentuin involutum de
bem aliqoam, iil l'.>al. xlvii : /n spirilu vehementi Tliarsis afferiur', ei aurum de Ophaz, ubi in originali
conteres nares Tharsis, ei Jonx i ut fugcrcl in Thar- L» llebroco h;ibeuir, <-< aurum dc Ophir : qiio vidcas
:
sts. Noii miruin, si D. Hicronymo, dum ad .Marcel aiiundc aiirnm alfi.Tri soliium, quam unde argeii-
l.iin scribit , boiuoiiyiniim scu xquivocum noiiicn tiiin; ac pniiiidc duas esse regi')iics seu provincias,
visuin sii, ulpotft mulia sigiiificans, vidclicel rcgio- et non nnain eamdemque. Riiisum Genesis x desf li-
nem iiu:iin(l.im lndijc, ci l.ipidcm Tbariis, ct proptcr bilur Uiiiversi lerrarnni oriiis posi gciicrale dilu-
s mililudinem lapidis liiijus, ipsuiii ctiam niarc. In viuni, iiiier lilios ac ncpotes No^; dislribotio ac re-
commeiilario siipcr Jonam c:ip. i assciuitiir Jo>epbo novaiio; quod cuivis illorum proviucia divcrsa
iia
credenli l»r<)pheiam cuin in Tharsis prolccius dici- conligerit, suoquo ipso cam nomiiic indiderit, ut ex
tur, ivisse Tarsuiu, Cilici.ft civilaiem, quaiiiquam illis vcrbis cidliîtur, Ua: tnnt famUiiti Noc ju.rta
falcaiur in his nominibus priinam liileram cominn- popnlos cl nalioncs suas[Gcn. x, 7d) junclis lllis; :
lari, videlicet e iu T, addittjuc: Qmnlv.m vcro in lib, tn cngnutionibus, et lingnis, et ntneraiioiiibus ; terris-
Paralip. tniclUgi daiur, (juidani locui India' iic voca- quc, el gcntibut suis{lbid., 20). (ûibus iiinuil de-
' , :
2i: FLAVll LUGII DEXTRl CIIRONICON. 2!C
DIVARII COMMF.NTARIUS.
sciipsisse non solum gcncnliones filionjm ei nepo- A Asi.-e Oricntalis regioncm sibi delogissc, tamcisi non
luni iSoe dc'ignalis n(;minibns sed eiiam tcrras el
:
coiislel in speciali :in fuerit Iiniia ; addimiis lannii,
geiiies siia!:, cum 'anien non retulissel divcrsa eanna ejiis nepoies indc sedcm mntantes, Lu*ii:iiii3in ;ip-
nomina a noiiiiiiibus rundaiorum. Iiiler noniina auloni pulisse, et avi sui nomon regioni Urncareiisi inili-
[iindatorurn divcrsariim regionimi de=;'gnaniur Thar- disse. Ni'qiic novum jiidicari id debcl, tuin Afrirre
sis el Opliir: ille qiiideiii nl ncjios J:ip!!Pt lilii Noc; .Mauros ex lndia advecios innlii anirnienl, nt Siralio
liic vero, id est, Ophir, ut quiiilus ipsius Noe nepos, noiatum reli'|iiil lib. xvii iiiquiens : Si'n< qni dkanl
non ex Japhct, scd cx S 'm licscendens. Manns Indoi esse, qtii cum Herculc iii hunc locuin
Emcrgit vero liinc dubioliim îdclur siqiiidem :
detcenderunl. Et de ipso OpUiro lego doclos viro-;,
adversariis favore cjusniodi Genesis tcstimitniiim. alibi qiioquc pr.Tleri|uain iii Indi.i colonias inli-
Eiiiinvero ires Noe liiii, ires orbis principalcs partes tuisse. Indc vero saiis verisimilc id mihi fit. quod
sic «ccnpnruiil, ut Japhel cuni filiis suis fcuropam Japlielica |iro>-apia ab lli^pania seu Eiiropx rimbus
accepcnt (i onsial ex Thulial qni Hispaniam et lla- per lotumoccidenlaloin orbem .\meric:c dilalaia c>l
lijin, et c\ Goincr qui Galliam incoluii) al vero : quo locns (lOtuit, ul alii Sem successores, qui-
fieri
Cliam cum liliisclncpolibiis siiis Paly.siinam, ^gy- bus Asia lorle conligerat, ad ilispaniiis ac-
in toia
ptum, ct Africam (ii:un lcsie llieronyino Plinili ncp'is ccdercnt, qii.is Japhclici toias implcic nequivcranl,
Chaiiii Afiiciim, Clmnaam vero Vrater ipîiis, el uipote qui nun solum Enropam, scd miindi etiam
Chiis niriiisque p.ilcr, Ciiananaôrum provii)ci:im medielaiem, qiiam .\niericam dicimus, iiicoluisscnl.
scu Palajsiinam posjedcnint) ; .^c dcmum Sem naiu Id coliigo ex benediciiiine qu:iin Noe dedii Japlicl
niajor Cum (iliis el successonbus snis Orientaiem filio suo minori : Dilaltt Deus Jnphet, et hitbi:.i in
Asiaeparlem occnpavit, iiti ipsamel cjusdcm capitis " labernacuUs Sctn, silqueChanaam servus cjus .-adjun
verlw demons'rai t El facta rsl hnbitalio eorum dc
: ctis his qii:c aucinr s:iccr post recensitas geiiera-
Hessa pergcu!il<iis usque Sephar monlem Onentnlcm. lidnes J i|ilict adjecit Ab liis diiisce snnt Imulae
:
Jsii Scni. Ita cerie ex Isidoro accipimus lib. ix

filit gentitm xn regionibus suis, unnf^qui$<iue secundum lin-
Elyniol. cap. 2, el ex vetiislissinHi scriplore ano- guain suatri, el fam lins suas in nalionihts tHis. Pro-
nymo, qui anno imperii Alexandri Severi xiii et pliei.iverat igitnr Nic do Japiiet. qnod iia dilatandiis
Chrisli Domiiii 236 Clironicon miHidi scrijisit , csset, ut nsqiie ad pmviniias frioriim Sem pertin-
cujus exstat opus apud Wenricum Canisium lomo II gerei; lioc vero s:c iinpletum fuit.qnod Eiiro|>a ah
Antiq. lecl. siinul ciim Col!eclore hisiori;c Ciirono- eo in priinis accc; la, inde per llistianiam tr.insicns
grapliicac, Carolo M:<giio .a^qiiaii. Is igiiur cap. 2 li:ic Amcricani imiilcvcrit, qiinnsque Orieniis fines per-
:iit Post dilui ium auictn, Sem, Cham, cl Japlict Iriuin
: tingeiet, ubi filii Sem habiiabanl. El hoc s;iiic fnit
fralruni iribus divisa; suiil. iU Sem qnidem primoge- prae aliis fratiibus dilaiari, cl insulas genlium acci-
nilo a Persidc ct Daclris utqiie in Indiain lonqe, et pere, ac iiMer suos dividere (qnod dc caieris noii
usque iiliinoconiras : Chain uutem scctindo a Rhinoco- diciinr); nnm tota Araerica insnlisplena esi, cl ipsa
ruris usqueGudira (id cst, usijue Gadilannm freium, quoqne pro insnla r"puiaiur. Unde inier filios i|isiiis
sed ad Meridiein Afiic:i) Juphel uutem leriio a Me-
;
eniimeratur Tliubal, qui Hispaniaiii incoluit , cl Go-
dia mque Jadira ad Uoream (hijc est, ad sepienlrio- mer, cujus nomen adliuc serval un:i ex insulis For-
nalem frcli plagam qna; ab Hispania incipii). Ilabct tiinatis, el M;igog, qiii orientali Tarlarinc nomcn
Japliel flumen Tigridcm, qucd diiidil Mediam et dedit, et J.iban, cujus nnminis du is in:;ulas Oricntis
Babylcniam : Srm aulem Euphralcm: etCham Gcon C agnosciinus, Jab.im scilicet m.njdrem ei minorem.
qui vocaiur ?\ilits. En divisioncm Europ:c, .Asire , cl IIoc igilur fuit dilatar' quoiisquc in Tabernacn'i5
Afric;c peiies trcs fluvios paradiî f:ici:im. .Agens Sein Inbilarel. Niliil igii;ir miinm si aiiqiii ex snc-
deindecap. 8 idcm Aiionyrnus dc !-ucccs'oribiis Ja- cessoribus Sein e converso in Occideniom conces-
pliet inqiiil Thubid undc Iialicnses, Elijsam unde
: seriiit, iilpoie regioncm Japhct, qui illnrum lcrms
Siculi, Tharsiscx quo Iberi, Cctliim de qun Hnntnni invaserai. Id quod satis convincit Ltid lirnis Scm, a
qui ct Lntini. l.l inferius Ilisunt /iln Japltet^ Mcdi\
: qiio Lydia nobilis Asise pars den<:minala est, nt
el Albani, cic; Calabri, Laiini,GalU, Aquilaitici,Bas- I>ai:c cap. 00 arcijiiinus, iiam ibi LyJij; loco in Ori-
sciani, Cerritini, Lusiluui, VQccai, Ctnnicensei, elc. giiiali cvl lAid. Qiiare cum L)«i Oiicniem incoluisse,
Qiii aniem corttm nortini lilicri.s iii suni : Ibcri, Li~ uliiote fiiiiim Scm, ex diiiis conslct , consrqnciiler
lini, Uisimni, Grtrci, Mcili, el Armcni. Tcrro' auieni o[»iirloi asscrcie cjiis ncpolcs ab Oriciile iii Occi-
eotum h(v snnl; Mcdia, Albania, ctr. Galircia, l.n- dciiicm converjos Lydiie êntein cx noinine avi stii
silania, Itulia, Iberia, llispauia Major, ctc. Uiii coiidiciisse. Ouod el Ophiriiiis nepoiibus conligissc
sane Iberiam eo dividit ab ilisp.mia, «i'uod Ihcria mi credinuis.
apud ip.suin idem qnod Baetica, llispania vero Majur Sed age, aliunde idipsum dcducamns : Dediico
idcm qiiod Tarraconensis, nl auctor ipse cap. 7 cx- autcni cx eo ijiiod una eademque iiavig:itione fre-
poiiii iiiniiiens Gcniesaulem quiv lingtias habent hce
: queiit;ib.nt mercalores Tyrii aiiri fodinasOpliirinas,
sunt; Ucbrrri, A^s\jrii,Chald(vi, etc; Lalini, Galii et etargeiiti fodinas Tli;irsenscs ei qiio fil non longc
:
Uispani Tarraconenscs : el alias ;ih his pcrpeiiio invicem a se disiasse; li:rc aiiieni ficri del)el»at ner
Liisiianiam distingiiit. Ob idqne Tarraconensein *»
'
~
mare Riibrum, si Tharsis el Ophlr c.<;seiit in India,
indi
vocai Ilispaniam .Majorem , quod videlicel muiio iioii vero per .Medilerraneum ut ficbal;«o aiiteiii
major sit BaelJca'et Lnsilinia. ipso quod pcr Mediicrraneum instrueretur, non in
timc dubinm insurgit de 0[iliir. qni niime-
igiiur Orieniem, sed in Occidcntcm tendere oportebat, ac
ralur inicr lilins Jectam d,- semine Sem. Videinr proiiide iinn in lndiim. sed in Europ.TJ fines. Pro-
cniin inferri iiabitasse in liidia Oricnl:ili dicitiir : bemus singula, quia nii.il graiia; lectorum credcn-
siipiidem i!c eo et fratribns .siiis -.Jectam acnuiiUci- dnm relinqiiiiniis. III Hcgiim x, vers. H, liaberaus
modad, Siba .1 Ophir,et Ebiia, el Jobab{omnes isii de dasse Tyrii regis in Ojihir proficisci soliiam. et
Jectam ; el facla est habiialio eoruin dc Mcssa usque
filii
inde afferre aiirnm; dicitur cnim sed el cLissit lii-
:
Sephar tnontem Oricntalem. C;clerum, ul minimum, ratn, qua' porlabnl auruin de Ophir, altulit ci Ophir
hiiic infciinr, Thariis fcurop.x pariem cnsc, (piando- ligna ihijiua mulla nimis, et geinmus pretiosas; el
qnidiMii iiiicr ncpoHs Japlict cnumeratiir iiliiJahnn . rursus vcrs. 22 dicilnr. quod afferebal eadem classis
EUsael Tharsis, Jaban vc:o JaplnM liluis luit. 6ed auruin ct argenluni deTiiarsis qiiam tunc lempons:
qiiod spcclai ad Opliir propo.itiini duliiiim, f.icilecx ob eam-!oiii merraliiram excrcendam coniiialiainr
ipsis aiatoris iiosiri vcrbis soiviUir : mn onini Dcx- cl.issis Salomonis (.la:sis rcgis per marc citm clas.sc
:
tcr docct, ipsum Ojiliir IJricarcnscm lianiini i!;co- lltram semel pcr trcs anitos ibat tn Tliawîs, dcji rcis
luisse, scd nepotes rju^. (Juarc faicmur, aliqnain inde nurtim ct arijtvilunt, e. denies dcphnntorunt, d
217 FLWIl LlCll OLXTni CIIUONICON. 218
iJiVAUU COMMKNTARIUS.
$imia$, et pavos. Rursus III Rpg. ix, vers. ^20, iitn- . endem hisloria rcforhir H Panlip. viii, Iliram naves
qiie simul cl.issis iii 0;>hir (licilnr nsreiidissc Misil-
: ciiain siias misissc cuni scrvis di< ilur : Timc (inqiiil)
tfue iliratn in clmse illtt fervos mos viros nautiius, cl ahiil Sdlomon in Asionqaber, el in Ailoih, ad »ram
gnarosnturis cum servit Salomovis: qui ctm venissent DiiirisHubii, quiv cst in lcrra l-Alom. Misit auiettt ei
Ophir, sumpltim indc uuriim -iÔ lalcntorum atlule- lliiani per maniis servorum suortim tiavcs et tiaulas
runt Salotnoni. (ln:i iîdir ct eaJcin ciassis lliram, ct fjnaros niuris; ct nhicruul cuin :,irvis Sntoiiionii in
cum ca cl:)ssis Saltinio(ii3 inOpiiir siinul fct in Tliar- Oplnr. Vidp.iiit antcm adver.^sarii qiii polucic ii:tves
sis il)ai, qnasi in iiroviivjas endcm navigatione fic- Tyri* in niare Riilirmn îseenderc. Kjô, i.jsi in ciir-
quciilaias; ac proindc iion valde dislanlcs. Ne vcro riliii.s vchercntiir dc niariad inarc, aut foisan cssenl
cxistiincl (iit apiid qiiemdani legi) duas Salo-

i|ui.<< allai.T, non valco iler carnm dimcliri. Mipsum c\
inoiicm slnixi.s^c classus, quarnni allcra per niarc lil). III Ueg., cap. \, coliigiiiir illisvcrMs: Clastis te-
Uiilirnm in Opltir Oriciilaleiii teiideret, aliera pcr qis per tnare cum clussc lliram ibal in Tharsis ; iilii
ModilerraiuMiin iii Tharsis Occideiiialcm , legant vjdes quod non solnm viri lyrii romil.-^ti siiiit cl.is-
raput xsii, lih. III Regiim ; ihi eniin diciinr, qiiiKl sem Salomonis, sed <lasscm eliam lliram : chi^sis
rcx Josaplial feccrat classes in nuni quiC naviyuroil m aiiiem nnmcrum n:ivium si;:iii(icai.
Ophir propter atirtim (volens iiiinirmn rcsarcirc seii Unrsus Tyrios ipsos ci riioeitircs magnnm .iMri cl
reilerare Saloiiioiii( am navigaiionem), cl ire non pu- argenti viin ex Hispanirc Tharlesso asporlasse,
tucrunt, qtiia confracta^ sutit in Asiongnbrr. Quaiido eamiinc navigalionem cl iieROtiationcm s;rpissiinc
aiiteni lixchistoria ilcriim 11 I*ar.ilip.,(,ap. 20, refer- rreqiieiilassc, aiielores snnl SimIio el Arisioules,
iiT, clas:^cs qna* prx-dicto loco U< giim diciintiir in qiio.s Gnropiiis et Nonnius siipraeiiaii rcferunt, n<c
0|>liir parata'. apud Asiongabcr, miiiimc laincn irc D niirnm;Gaditana civitas, tcstc Pomponio Mclalih. iii,
poiuissc, quia confraelx sniit, in Tharsisparala^refc- cap. 6, a Tyriis rundata fuit : Oades (lii) fert in ul-
runlnr. Eii verh:i tc.\liis : Post hax iniit umiciiiasJo- tcro cornu ejusdtm potnitiis urbctn opuUutam, in fil-
saphnl rex Juda cuni Ochczia rr^c Isracl, ctijus opern tcro templum yEqtipiii llerculis, rcligiotie, velustalet
fuerunt itnpiissiiwt : El purliccps fuit ut facercnt nave$ opibus illustre; Ttjrii coitiiiderc. De lempore aiiteni
quce ircnt m Thar:,is, feccruulijuc clasHin in Asiomja- Jiiiidatioiiis addil, Annorum queis manet
numeru$,ab
ber. Prophetavil aulcm Eliczcr lilius Dodnu dc Mares.a Jliaca tcinpcslateprincipiii sttnt. A quo non niultum
ad Josuphal diccns : Quia Itabuisti fivdus in Ochozin, difii^rl Anonymns Ale.x:iii(!ro Scvcro jeqnalis, snpc-
pcrcussit Doniinus operu lua, conlriifvtjue hunl luivcs, riiis a iiohis rclalus ; dniii GTdiianam ei Ualcarcs in-
ttec potuerunt ire in Tharsis liHlilTereiiier crgo dici- sulashabitalas fuisscserihil (cap. 8) .•» Chanana'is,
liir dc
eadciii classc, (luod iicl iii Ojiliir et iii fljar- ct Jci)i!sa;i>, qiio icmpore siiis pulsi scdshus sunl a
sis, <|U3si non loiige iiiviccui a sc dislanles essenl. Jcsu lilio Navc, popiiluiii Israeliticum in terram rc-
Utra(]iic igiiur classis lliram ci Siloinonis erat iii promi>sain indiiccnlc. Non soliim aulcm Gadem,
Asiong:iber. scd ei Cariheiam. Ahdeiam, Malacam, et nonnullas
Verum hoc opiis, hic lahor : III eniinUcgnm lib., alias IIi>paiiix' lilloialcs urhes a Tyriis scu Phoeni-
«ap. ij, vers. 2li, cxprcssc asscriiur, Asiongalier el cihus condiias relcruni Snabo libr. iii Gcogr., Mela
classcin ah Ilirame cl Saloinon(înstniciain rnissc i|).se Iih. III, cap. 6, Soliniis lib. dc Mirabilibus mimdi
iii littorc inaris Uubri : Classein quoque fccit rex Sa- cap. 5i, Dionysiiis Aphrodisaeus lib. de Situ Orbis ;
tjmoit in Aswngnber, qme esl in Alittth,in littorc ma- quos aircrunt Aldcrcle libr. ii Aiitiq. Ilisp. , cap 3 el
ris Rubri, in tetru Idtnnwa;. Misilquc Hiram scrvos /-> 4, Tarapha lih. de Ucgibusllispaiiiae, Pined.i cl Non-
suos viros nntiiicos cuin servis Snloinonis. Qui cum veniiis. Sanc quod noslro sacculo Liisitanis in India
ttissent in Ophir, ctc. Solvciius vero ah Asiongaher Oriciiinii accidit, ipsis quoque Tyriis el Phoenicibus
pcr marc Kuhrum, noii iii Occidenicm, sed in In- olim accidi.<!se conipciium est, nimirum in graiiam
tii:im Oiient:ilciii lendcrc necessiini eral : sive in su.c iicgoli.Tlioiiisscalascicxissc cliirbcs, in regione
Tliarsis prufici.^-cerenlur ; iiain quociiinqnc lioruin pr:e.-ertiin T!iarlesiac:i , iibi inajor auii, ci argciili
lenderciil, ab Asiongaber solvehan!, iit jani o.-)len- enpiii sdlis bcnencio. gignebaiiir. Yerba Noiinii siinl :
dimiis. Cxtcrum si scincl monsiiavcriiiius Asioiig:i- Siinc rcqionis cirnunjdcentis fcUcitas, auri, arqeutiqtie
hcr dc qiio hic mciitio lil, non in sinii Ar:i!iico, qiieiii prirnnis fecunditns el srriptonmt dc ea unaniiuit .sen-
,
pcr Anlonomasiani iiiarc UiihMim niiii(iip:iiiius, sed leniiu fncil, ul noii invilus Goiopio nssentiur prn^ser-
;
ad marc .MediteiTancnm siliiin fui.^-sc, tesiiiiioiiiiim lim vero ctitn ipsos Ttjrins ct Phceniccs, qtii cttm Salo-
ipsum non siabit contra nos, sed pr« iiolii^. Illud tnonis clasfennllcbanliir, intmensam arqenti vim cxvi-
auiem mulla sunt, qn:c conviiicant. Priiiiiim, quia cina liac rcgionc apporlussr dicanl Sirubo et Aristoic-
iiavigaliu Salomonicje classis, illa fuil qiiaui classis lcs. L'l)i igiiuf Tyni siias sealas, urbcs negniialioiiis,
Hirami, scrvique ejiis inulioijcseoiil(ceraiit;obeam cl auii fodinas liabehajir, et uiidc solili Inerunl au-
cnim reiii servos Iliramvucil Scriptura sacra viros ruinargeiilumqiieasporlnrc, illuc ccriumcst <luxisse
nauiicos, el gnaros inaris : primo siqnidem a regc navesbahiinonis. Yidimus anlom qnod Tyrii non in
Tyrio illa frequentnta esi, inijequc D.ivid lotiini aii- Indiani Oiiintaleni, sed in llispaniam iiavjgahani.
runi Opliir quud (ilio siio rclii|iiil pro inipeiisis do- Ad idcin suppelii qiiod dicilur Jon:c cap. i. de Jo-
inus Doinini, procul dubio accepil <lc i|tio seniio
: na fiigicnic iu Tharsis: Kl stirrexil Jonas, ui fugcret
lit 1 Paralip. x\ix. Alqui navigalio TyrnMiim (ieri D in Tharsis u facie Domiiii : el dcscendit in Joppctn, ct
noii potiiit per marc Uuhruin, scd neccssario jier invenit unvein eunlcm in Tharsis, ct dedil nauivm ejus;
Meiliierraneum, cui lyrns ipsa adjacot. Qua de re ci descendit ineam ut iret cum cis in Thnrsis. En na-
insigiie aflert arjjuiuenliiin cap. ii, lib. II Paralip. vcm itunun in Tharsis. Sed iindc solvil ? Non cx
ubi lliram stripsissc dicitiir Salonioiii : ISos r(edr- portii aliqno Arabici vel Uubri maris, scd cx Joppe
mut ligna de Libano, el appttcabimus ca nitibns per urbc, (|U(!ad Mcditerrancum siia et. Illuderc co-
tiiare in Joppe, tuutn aulein crit irnnsfcrrr ca iii Jcru- n:tiiliir noiHiiiili hoc lcslimonium, asscrcntes, ibi
salem. Cuin auicm Joppc (nunc Julfa) in Mcditerra- 'Ihirsis non denolare regioncm specialem. sed mare
neo sii, reliquuin est ut raics Tyrr.c uon luerint m ipsuin si auicin illis ohjieias, inde inferri classem S:i-
;
mari Rubro, scd in Mediicrraiieo. Dlcol quis, 111 Idinoiiis, cuia in Tli:ir»is iriirc dieiiur, soluiii
niarc
Ueg. IX, noii dici<|iiod Iliram niisii cum classc Salo- profceiain deiiolari, aiquc adeo nl aurnin et ar- (ieri
monis naves siias, q:i;e scilieel in Mediicriaiico giiilum quod deO|>hir porlab.it, nnn c\ auiifodinis
criinl, sed viros nmiicos- Miititauc llirunirnut dasyc pn)vi!Ki:eal;r,i(jiis, iiiim» el iigiia tliyina, pavi,etsi-
illa servos su»s, tiros tiuuticos, cl guaros niaris, cuin iiiia', el deiilcs el<'pli;iiiliiiiii, noii ex lcira aiiqu i,
viris Salomoiiis : ho^: aulciu (ieii poluit, lanietsi das- Sfd ex tiiaii ipso cdnccrenlnr : aiit isiuir in histi rii
sis tDaloiiioiiij cs>-ci iu Iiabro iiijvi. bcd vcro cuii! cli;ini J 'ii:c Tliaisis ri gioiiciJi sj)C(i;iiciii Oibissitni-
m FLWII LUril DEXTRI CUUONICGN. 220
licnbil, niil niiliiiii sr.fi.Trnm Srrifiliirnnim ; qiiod A iiiio^ Rtibri maris esse non poluii : numquam enim
iulniilli noii (lclic! : uilii! <niinl snlisf ciat respon- Israi^lit.x ad litlus appiilcnint, post-
iiliiis '.iltiTins
deiil. rivTesorJiiii qiiia si aliciUi Tlinisis non iitnre (|tiam seiiicl ab co tloiigati siiui, ei locus in quo
i|)Siini, Sfl reîoiuMii (|iiaTnJnm »iciiolnrc (ic!icl,!iaijd dcscribliir louge a mari Rubro dislaliat : inde cnini
(inliiiiiii qiiin apiid Jon.iin : il)i ciiiin non sdIuiii dici- priiiium iii Cadi s dcvciicrunt, iiiii sciuilta fuil M.v
tiir de ipso combalur irc inTliarsis, scd quoil
(jiiod ria soror Moysi. L'bi auicin fiicril Caiics, ;iiidi verba
apiid Joppem navcm iiiV( iiil |ir;cparaiain, ul irel in Moysis Nunier. \\ : .Misit inlciea nuncios Moyset
Tlinrsi-. Neino aniciii diccl iiii<hI !i:ic plirasi noii Idit dc Cades ad reijem Edom, qni diccrcnt : iVosfi om-
figiiificntuin iii iinuin aliqnain p iiiiis (|iiaii) in :ilias ncin laborcm qiii appreliendit nos. Ecce in urbe Ca-
pnjviiicias itutain, sed b.<iluin iii niarc. Quis cnini (lis qucc est in citrcmi^ (inibus tuis, pnsiti, obsecra-
ilicai, nnvcin iie in mare, ciim jiim in mari sit? ll:ic m?f5, i!f nobis trnniire iiceat prr lerram tuani. 1'roxime
iiînir saiis pcr.^picua sniil. ijiittircraut jani tei r.u proniiss:c, ct ad Cades per-
l'iiiiiii cst f(uod aiiciorcs a noi-tro dctcrrneril pla- vciieranl, qu;c eral in cxtieinis linibus Edoiii, ul
cito;iiiiiiirnin (juod IH llcguiii, c;ir. ix, c H Pnmli- I(iiim;i;i ir;insact;», lcrra dcsidcraia |iotireiilur,Noia,
poin., cap. Mii, exprcsse dicitnr classis Saion.ojiica, qu:i so, iibi tcxius s:'cer (on^tiiuai lerniinos Edom,
»1 !lir,i!iiic:i, (iii:c. lendeiiat in Tli:»rsis, iiisirucla ess ^ ui iiide cliciasquam prope icrrnni Cban;iain jam
iii Abionfialicr, (ihcp. est juxia Ailnlli in iittore vutris csscnt israciiicc. el quam longe lîbro niari prsc- :i
;
ISubri. Si ipse sac.cr lcvliis aflirni:!! fiiisse in

ijjiliir scrlim iiim i:i codcm Nuiiier. xx cap. inferiiis dica-
iii;iri Riihro, (piis aiidcai ad marc Modiicrrancnm iitiir, quod ncg;ilo iliis per ldiiiii:\;ain tninsilu, cum
laui Iransicric ? pnrscriitii (jnia Asion,:.'alicr, sit |in- •, c;»-tr;i mnvis-eiil (le Cades, Venerunt in montem
lcl cx cap. xKMii Ninncr., luil 52 in;ii!sio (iiiinuiii llor, qiii esl iii finibvs icntc Edoni, iibi A:iron mor-
Isiacl dc>crto, (jiia',iiou vidijhir C5.sc in Mcvlitci-
iii liiiis c-l. Ll c:ip. xxi adjicilur qiioii illic in eo inonle
raiici scd intr.î ciiuiucntcin icrrain. Scd cl g>
( ra, i triiimpiiariiiit de (]liai)an:co, qiii illis obviain facliis
.siniilcni conticin nigiinieiilalioncm ck tesiinionio J«- liicrat. Vidc (juam proxiiiie ci:inl icira; Clianaaiii
n;c propiietic, u!ii s;icer tcvtus concoptis vcrliis af- promis.sa.'. Qiiod aiilcm diciliir Profecli svnt ati-
ilii,
lirinal niveni ccnlcni in Tharîs, cx Joppo Mediier- tcin de nwnle llor perriam <jucc dncit ad inarc lln-
ranci iuaris poilit nolissimo <;olvissC : (|ui.s ixiliir briiin, Edoin, nou eo lendii,
ul circuniirent t.^rrnm
conir.Miiiin audcbit asscrorc, cl IranslcrrcTlKuscn- iil \elit iicruin ad inme
rcdiisse ; sed ut dical,
iliiid
scm navigalioiicin ad marc riuijMim? Ui miiiiimiin noii rccla a finibus Kdoni profcclos fuisso, quippc
liaiKMiius tani iiianife^limi s;icr;c pagiii;!! lcslisiin- qiii y.o.v Idiiniacain transiic vcliti, coacli sunt ipsam
niuni, (iiiam ipsi advcisarii ; ac pit-iude (iuaiiiqu un ciicoiie, cl in co circiiiiu paruiiipcr rclrocesîsse
niliil aliiid pro nobib cssct, lioc uiio .soio laiii pioba- jicr visini qii:(! duccbai ad marc Rubruni, quod cx
bilc (icrclplacitum nustium, quaiii repuiaiur .'uuin ipsis quis egeriini man.sioniiius in capile xxxiu Nu-
ab advcrjariis. nicr. relatis nianifestum fit.
Si vcro, quod probabiiiiis sil, vclimus diligcntcr (jiru! est crgo, (juod ii!o lli Reg. ix teslimonio px-
pcrquircre, invcnicnius niiiiia prob:ibililaic senicii- prcssc scribitiir. quod Asiongalicr naviuiu Tliarsis
liam iioblram superiorem nam pr;j'leralia i\u.v. sla- ; pniliis eral iii litlorc niaris Rubii ? Noii diflicilcm
(ini atidiiccmus, diio suiil qux coriviucaul lcsiimo- iiilicl soluliou"fn. Iiiiuio vcro boc allcitim c duobits
nium illud dc Asiongîbei iii inari Riibio iioiiis non iliis esi qiKC pro iioiiis f.icere dixi. Nam iu .sacris
olistarc. nec ec id quod ipsi putant sigiiificari, scitl C litteris non scu»;ier inaris Hubri iiouicn sintii Ara-
•ji!()d nos. Altcrnm csi qiiod proviticia iibi :îliis cral iiico ;iccommo'.iaiiir; aliquando eiiini maie Mor-
porlus ille {iuic«iiiique .sit, vocalus Asiongain.r) ia iiuiin, sive .\spli iliilcin i;ii'iim sigiiiiicat, aiiqiinndo
eodcin lcxiu deiciniinaiur, niiiiiriiin lerra Idum.ta; euaiii ipsurn .Meditcrr.uicum , tîmeisi frcqueiuiiis
diciiur cnim ibi (111 Rcg. ix) ('.iniSiîn qnoque fccU : A.raliicuiii siiiiitn (icnoict , queni l>r:iclitce sicco
lies Salouwn in Asiuiigaber cjkiv (Sl jvxta Ailaih, iu v. siigio iraiiscgeriinl. Dcmus ulriusque acci^ptioiiis
tillorc iHUTis liubri, in lerrn Iduntwa' ; el !1 I'.ir;iiip. c\cm|)l;i. Exodi cap. xmii, dclinicns Dcus lcrrani,
vni Qiur cs/ in tcrra Edom. Tcrra autcin l.iioin
: (jinm, ul daliirus ci at I.->r.5ci!, iiiiic lem-
!iroiiiiscr:il,
.scu idiini.va noa cst coiilinis Ruliro in:>ri, (|(iod poris in nioiUe Siii.u constiiiuo, b;ic iiuniit Moysi
Araliicuni cx vicina Arabia iuiiiiîipanius , scd ;ib vcrs. 31 : Ponan anieni lerminos tuos a mari liiibro
Occasu iidjac:! Mcditcrraneo, a Scplcnlrionc aiiicm vsi\ue (id mine Paln'-^linoniiv, cl a dcstrto usque ad
j!id.tu: tcrr.c proinissionis, iil oculatc qiiisiiuc vi- (hi.viuni. Tiadnin
mar.ibus lu
rcstri.s tir.bi:atorcs
derc potcril in t:ibola gcii^rnpliica A))r:»lianii Horte- terra^ ctc. Niliil aulcni corlius quaiu qtiod hoc loco
!ii, quse in siio Tbc;iiro orbi,-. .idcsl suU nuincro (j(i, vcrbiiin illiid, ni .'ic Huhrum, Knbriiiii mare, ul
« «ijus l»a;c siint vcrba hvhta nh (iccasu el Mcridic : Aiiigo soiiat, iioii signi!ici;l; iiisi qui> vidit :ib ipso
jiincKi €il idimrrfc, inicrlis tamen iiimtiiuis; et li.Tiisitii Ruliri i!:;iris (ilios l-racl lerraiu ca!cas>e
mrsus IdutHiii iib emersu Siibonis larus in Occa-
: proinissnm . (iiio uiio dato ruorcl toia liistoria
snm liahitaiil, quoruiii urbet Maresa, liiiinoci.irura, l'xodi, L''viiici. Niniicrornm, Dciiieronomii. el Jo-
(iaza. Atilltedon, .iscalon, Azotiis. Siiiii auleii» oiiiiic> suc, ac bona rsalniornm p;irs, in quibus iiibil frc-
»s|.-e .îviiales iii liltorc Mcdilcriaiici inaris ; cl Sir- .» qticniitis as.^ciiftir, qmiiii coriitiideni 40 .innorum
boiiis In.cus cst jtixla Dai>ii:i(am, npud qiiaiii Nilus pcrcgriiiaiio jicr descrtum, ci a ;)roiuissa tcrra re-
in Mcdilcrraiicuiii pcr os oricni:ilius tabiiur, ct lardaiio. Ccrle si »n:irc Rulirum iimcs crnt jiromisssc
A/.olus esi ponus pruxiiiius Jopfic. Dcsiimpsil id lcrra', proniiltcbai Dcosiii Sina monlc fiui^d jam dc-
llortcliu> cx rioioiiKco, Joscplio, cl aliis. Accijic. dcr;ii si>.d isi;i>, ii;cni;i'. sniU. Igitiir longiliidincm pro-
,
ciiani Sirabtniis vcrb;i io c.iiiKit iii sciucoSiaiu : niis'..i- icrr:v dcliuil ab Otu sciiiciM in OccTsuni, cuoi
Judtvtc i:xlre.ma occidcntalia, C./.s.mo prosima, Idn- ail lîinfoKlcrininci fHOSu niari li:(bro usque ad inarc
:
nicci lc.nent, et lcctis {nd mar^ anlcni) Sirbonis. Id /*«/(r.<a.'!cr;nii. Elciimiii coiifcs-o S'lapud omncs, Pa-
csl, cl !;'Ciis Sitbonis, co l>.iiu;ii;c, iiiii csl ad i.cstiiiO! iiiii marc cs>e .Mcdilcrrnncnm, iilpoU^ cujus
iiiarc; b;uid iiuliititii ()ui!i .MciiiU'ri-;\iUMim. L' vi- •i-si «i;ii.ila'ij:»!-t iiil.-ra, ut njusd Siralioncm, Jose-
dcas quanuiiii dislct porlus illc Asioiigalior at» co plipm. ei ;i!ios vidcrc csl, reslal ul noiuine maris
iii;iri iuimo priiu.-. ad Mc-
(jiiod lliiiiruin i:tiiiciip;in' ; Hutn-i, qiioij illi a!> Orieiitc opp.milur, inare Mor-
dilcrr.iiiciiP.i silum
ix coibni. ul vidcs, le.-ii-
fi;i^sc toiiin Djus velit sigiiific;iic ; ipûm cnim .Mcdiicr-
HiOMio coiii|iro'i:tlur naiu I<!iiiii.'-a iicri nd iilliis
: r.',!!Oo 0|)ponil;ir ab Ori-nte, il cst promissioijis
licbri, tcd McdUoria: ci ndia.rri-. moiislratum c>l. lcrr.c ccrtus lunes. O"'*'"^ '" originnli llcbr;co pro
Ilij vero T>'1 Israclilaruiii lumsio dii.ii Asiiiogn- C'> quod vul;;:>tu<; bic vcrtit Huvrumt est Supfi, quod
{".:••, ;iil'?Tius !o«i;jo rcgioiiis ci;\l, ct ul inuiiuiuiii atl propric signdical nl <iuod esi llnis, seu (criiiinus
2^21 FLAV» Li]<:ii nj:\Tni niiiOMcoN. 222
niYARII COMMEiNTAlUUS.
cujus rci rcpciiuntur inn*imera in s.iciis liiioris A oiiam in niari qtiaiidoqnldcm marc Sitili
Siipb ,
Kslimoiiia. Eccles. cap. vii, yerf. 3 : Mclms eai i/v oiuTiioral rapnl .lon:»*; untiiii igitiir, idoinque ral <
nd domum luctus, i]uain ad domnm convivh : in illn iiKire dc niio III Itcg. ix incntio lit, et de qno Jon:e,
enim (inis cuuclorum aduionclar honiinum; el r.n>. c;i,). 1 (.1 II, ct non aliud qiiarn Mcditeriaiicum,
XII, vers. 1.") : Fineni loqufudi jtnritcr omiics nudid- ut|icte iibi Jop|ie sita csl ac proinde. ot Juiias iii
:
mus. Ulmquc loco pro fint li.')l)ctur Suph. D:«i)iot. ultimas Occidciilis parlcs fnîcns ab Orientali Ni-
IV, vcrs. 8 : Aspeciu& illius usqne nd lcrminos «»(»- nixc inbc, lcndebat, cl lliram ac Salonion inillc-
versw tertiv
; vcrs. -IH lluc usquc fiîis
cl cap. vii , ; bant classes soas in Oc(idenlem per Mcditerra-
verbi. lllro(|U« loco pro vcrbo lerminos, cl {inis, l»:i- neiim mare. nicebulur autem Mediterranenin inare
betur Supli. 11 l\ir.ilip. xx, vors. i6 : /(irc)(i.7is j7- Suph, seii terminvs, pr;p cclcrisapposilissimc, qiiia
los in summitalc lorreiilis : id cst, in tcriuiiio illiiis : tcrras oinne.s, cl provincias tcrminat; cst cnim tcr-
ibi leginius ctiain Suph. Ei iil uno vorbo iiiiili,') iiMntis quo Enropa. Africa, ct Asia scecrniintur, et
cnmprelieiulain, <|iioi(|not auciorcs loxicoriim sunt, ip-a quoine P:il.Tsiiiia, Syria, <>ilicia, Cr.x'cia, II-
sive Ilebr;ri, slve Syri, sivc ciiain Ciiald;i.'i scrmo- lyrieiis, |t ilia, Gallii, llispania, Libya, il^jiypttis,
i»is, nmloriamis, Fcrrcrius, Artn Noo ci c-Tlori, , Ataeedonia, Creia, Cyprus, Sicilia, cl ;>lii« in'eiiorig
(locoiil his omnibns lingnis verbiim Supk niliil .iliini iiotic : qn irc reciR Coropius codici vnll niare Suph,
qnam tcriuinnoi rei st};niri<':ire. Ono videas in;ire qund iinivcrsas disiorminet tcrras.
l'al;eslinoruin cl m:uc Siiph quod vulâliis vertit Oiijiciiini advcrsarii, c.\ III Rcgnm x constare,
hubruni, inare Moriiiitin doiioi:iiis, leriniiios fuisse <|uii(l classis Saloitioiiis Ircs :innos navii;:indo insn-
longiludinis proniissn; t<»rr.i' ab Oricnie iii Occidon- ineb.u : si autcin in liispaniam, scu in Occidcnleii)
(em. ^nod aiitom in cjus doiiniliotie icrr;u addilur, B prolieiscereliM, nc(|ue iiiiiini annniii insuniercl. Rur-
et a dcscrto usque nd fluviuin, latitndinis terniin.ilio sii> addiinl in antiquis geograpliis non fieri meniiu-
cst ; nimirnin a Meritlie, ubi esl desertuin Gaz.i;, nein porius Medilerranei, qni vocalur Asiongaber,
nsqiie ad finviuin, lioc csi flovii .Inrdaiiis gciiiinos ci sil jiixla Ailail). Vernm ntrumque taUo ass.itnitnr.
fontcs, qtii, uli apnd irtcronymnm leginius in com- Nam (cxtus saccr nullibi asscrit classcm in n;ivi$;a-
mcnl. cup. XVI Malljtxi, Jor el Dan nuncnpanliir, tioiK^ tres aniios insumcre soliiani, sed qiiud inn
Jordanis'nie siniul intiiHMi efricienies ad radices Li- initiebatur in Tbarsis nisi setncl in iribtis aniiis :
banicxsiaiil: Libanum vero ipsum addilioncmTyrij Semel per tra annos ibat in Tharsis (Ili Reg. x); 'jl
regis spcctasse cx III Reg., cnp. v, babemu.':. Qu.ire li Paralip. 1% dicitnr, yaves regis ibant in Thiirsii
01 I Hcg. III, et aiibi sxpc, sic describuiiliir uiiir scmel in iribus annis : \id('licet terlio qnoque aiino
Ycrsi Uraelis termini, nl a Dan usquo Bcilisabce inilfcbaliir, atil qu!:i aiinim et argeiitiim poriaba'. iii
extcnstis dicatur, vidcliccl a Dan fonie, Jordanis iajiia quantiiaic, quod iabori iriennali arlifictim re-
tcrmino seplcnlrionali, usqr.c ad neilisabec (fiac , Spoiidcbat; aut quia coiiiniodius videbatnr, simul uun
eiat jnxia Gazain .seu dcscrlntn, lcrininiim incridia- ilassc pnrlarc qiiod iti aiiri cl argcnii fodini's tribtu
iiiiin. Ilcruna desiîiaiiiiir icrniiiii cjiisaein lcrr.T, aiiiiis parabatur, anl ob ali;is caiisas iiobis ignotas.
Nuin. ixxiv, ct Orienialis vocalur rnare salsisî- Qaid(|uid autcin dc boc sit ; ut niinimi.m, sotura
iiiiiin, id cst , iiiorluiim, OccidtnUilis vero mare conslal senicl in tribiiS annis irc soliian» iu Tbai:.is.
inagniMn, videlicei Me«litciraiieum. Meridianiisautcm Qnod dc A&iong:ibcr objicilnr, felicitcr si»lvil IJ» c-
solilitdo quae Cbt juxia Edcii', el Sepienirionaiis caniis Gorojiiiis lib. v, in ilebraio scirjcel legi Gus-
«iagnus iiKins, scilicel Libainis. E quibus iHc\cs Q tionGaljar,qnw esl juxln Elnih. f.'rtstioM anlcni sigiii
inaro Suph, idcm Csse qnod salsissi::i'Jin, vcl Mnr- licai caslium, iMonuinentum, sen arcem, ct idcin csl
(uuin, iion .-intein Hubruni Illud qiiod i£gyj>i;im ci atque casirum Oiibar, scu (iahrio\ qnod tamcn Siralio
Arabinm di.sicrininai. coitsti:uit in lilloie Mcditerr.inci, ct ilortcliiis jiiM»
Simile lcsiimcnium habemus in principio Dente- Sirbonis lacnni, in finii^ns Iduniaa'; Ptoloiii;riis
ronomii : llccc sunl terbn qua' loculm csi ."îoiisrs ud vocal Bn'io Gabritr. Al Eluih, qiiam Synis el Cbal-
onnum Isracl tians Jordaneni, in foliludinc cain- <l:vus vocanl Klus, ab eodem IHoloiiixo csse dicitiir
>)eslri conlra mure Rvbrnni : et v. 5 addilor Irans pcnullima civitas Idiiin:i';r^, ut videas miraiiilcin re-
Jordanem in lerru Moab. Er.it tunc tomiioris lum omiunm consonanliam.
Moyses ciim popiilo (ul dicitnr Numer. xxxiii, 4S; Acccdunt proxime fenlentiu; nosir^ Seplnoginla
xxrv, 1) in campesiriius Moab supra Jordnnem Inicrprcles, el quot([iioi sacr.irnin litlcraiiiiM Do( lo-
rontra lliericho, postqo;iin boercdilatem dcdcial rcs babuil Gr;ccia! Lcclesia niiiversa, qtiaitdoquidem
tiibubus Iltiben ct Gad, el diinidio Iribui Man;is.-,i;:, ii omnespro T//rtr4»s,Gra"Ce leguiil Carth(:g!nem;M([»Q
in terris ulira Jordancm, quas a Moabiiis atcepe- ndco proliteniur ad e:im min per Rubriim- mare, scd
ral, Nnmer. xxmi. En Mnyscs in liinine proitiiss;n pcr Medilc.rranctim naves prolicisci solitas. Andia»
icrrx constilutns, cl .supia ipsuni Jordancm diciiur iiMis prx omnibus unum Tlieodorcinm stiper Jonx
csse in cainpeslribiis Moab conira mare lUibruin, propbeliam bcec aicnlem Ex quibus coUiyilttr non
:
cl lanicn marc qtiod in cainpcstribiis Moab exstal, iii Indiam Jonani sed in Carthayinem fugisse. El cau-
,
cst mare Mortniim, luare vero Rubrum scu Aia- s:iin addcns, Aon navigalione hoc mari ulins qnis in
biciim indc longisstnic disLabat. liebraicc boc ilem Indiam p)o/ici.sccre/ur (solvens ex Joppe), cum iiJcr
loco dicilur marc Sufh, id cst lcrminus, qnia crai D mtirs aosirnm, vl Indium maxima intersit contiucns,
(ermiir.ia terrx promissic. Igitur marc Snph, quod ex parle vna liubilubilis, ex aliern parle prcrsus de-
iionntimquani vulgalus lcgit inave Rubruiii, signifi- &erlj; tumqtic plttrimi el ntaximi moiites inlcrpositi
cat sa:|)C Moriuum. Signific^rc etiain iuarc niagnuin sinl, post quos cst sinus maris llubii, quocuin Indicum
feu Mediierratienm, irrcfragabili argnmenlo csl mare conjiingitur.
Jona; lcsiimonisim; nbi enim, cap. ii, claniassc dici- Yidimoi. bactoiius non in Iiidia Orienlali, jcd in
(iir de vcnlre ccli, 1'ilayus opcruit copil mctan : iit Occidei.le ovbis partc cxstaio Tbarsis ct Oplsir .scd :
originali babelur, wnre Suph operuii captil meum. iiiidc l!;'.benius csse in llispaiiia poiitis qnam in (]i-
Coiislal autctii lunc tcmpori-, non liiisse opciluiii licia ad Tarsnni Pauii Aposioli urbem. anl jiixta
aqui^ maris Ilubri, sed iMediicrraiiei, non lui!g<i a Sc'p!iiai;iiiia in .Afiica ad Carlbagincni? Nain idcin
Joppe portu. Tnr-odorcliiS (ubi supra) imjuit dc Tliar.vis loqncns
E\ boc utem ad .scoptim regrcdi.Mmir, iioc Ira
; Ct.rlhafjincni citilaU-m iJbya: priniipcm, e( B. haia.î,
niite, ui niibi vi.Jctnr forlis';i;iii). Clas.sis SalomcDicri ci rt..'f»i(/<j(^//,N Ezvcliicl fiuncupaul. Sanc qnod 1 ha:sis
ei Uiramica, qu:e leoiiebai ir, Tliatvis ci iu Opliir, Tarsiis non D. iticronymns siiilici-;iiicr ref< !!if
sil,
erul in tittorc maris Supli, IH [\cg. ix. Alini ir.vi.*! A scribcns; ct con:tal iiim e\ co qtiod
.îaiccilaiti
Joti;c, qviio soivit c Joppe, ul irei in Tliarsis, erat inaijfiopcrc vicina cst Palocsiinx; Scripiun«. nmcJU
: : , : : :
223 FLAVII LUCH DEXTR! CIIRONICON. 2U

Mcra navigaiioncm mngnom Oeri significat in Thar- A ^^^^^y^'';'^^]^^'^:^^ ^'^^^'^ '^'''

numqtiam tanio Marlialis lib. ix,epigram 61 refert
sist lum eliam niioniam Tarsus
auro, arffcnlove nbundavit, quanlum de Tiiarsis
et In Tharlesiacis domus est nolissima lerris,
si enni
Ophir afferehalur Salomoni, ct llir.mio : ut Oiia dives placiduin Conltib:» Ba^lin amat.
Tliarsis «i Ophir Veller:) nraivo pallenl iibi Hava melallo,
pavos, simias, ei ele|»lir>nu>s dc
nec universa Cilicia rc- tl l:!iil Hesi>eiiuin braclea viva pectis.
allalos, miiiimc Tarsi in
periri. Yalcal prninde Joseplius hnjiis
Tliarsis in- Longuin essci, ne dicam impossibilc, rcgionis IIi<-
ventor; eo quoque sibi contrarius, quod Tharsis panrc diviii;>s enunicrare, (\\i.v. passiin .ijuid auclo-
in
Arabico mnii res leguntur. PHnius dixit : Melallis, plumbi, cerit,
Tarso, al vcro Asiongal)er in Rubro el
constituat, lib. vni Aniiquii. Judaic.
Rursus Car- nrgenti, nnri lola fiime Ilispauia scatct. Qtiod in cauâ
Ihagincm, in riôrc loqnendo, non csso, Th:irs:s, fnil ut CaluUus cuidam dixeril, Cunicvlosa: Celliberia:
divcrsilas noininis, ct auri penuria convincil;

quod fili, vocans CcUiberiam llispania; proviiiciam cuni-
auU'm Tharsis sil Tharlcssus, nominis

llispania; culosain, <|iiod auri fodinis scatcrcl, ul Texior in
\icinilas ct provincia', auri, argcnlique abundaniia siia Cornucopia conimentaiur. P.ipinius auiem lib.
dcmonsirat. Slrabo, lib.iii Geogr., auctor cst i» His- III Sylv. :
pani;i, inier gemma oslia Thartcm amnis

(nimiruin
Quidquid ab auriferis ejeclal Iberia fos.sis.
Bclis) ftiisse yitnm oppidum ejus nominis; de iiicrc-

Alibi Pliuius Vicenn miUia pondo auri annis iingiilis
:
dibili vcrocjus provinci.x auri arjrenliquc feracilale

argculuni (rs, nusqttnm Astnriam alque Gailaciam et Lusilaninin prwilare : El
tftstaiur inquicns: yir«i/»i, ,
Silius nispaiius quidcm, ct Tliartesiacus:

lenaium ncîue imunm, neqne lain probalum gencrcai g
««7^6 ad Tibcrii lempora compcrlum cst, quam in Seti sc( leri causas aperil Dcus improbus Aslur,
llis-
demonslrandnm Visccribus lacerjp lelluris mergilur imis,
pama, qiiod solum testiuioiiiiiin ad
El redit infelix effosso concolor auro.
|iroposimm supcresscl. Subscribil Stmboni Tausa-
nias in Eliacis; Slcphanus aulem Bitantius una Scd quid peregrinamur ad gcntes, cnm canonicum
utrumqnc conjuiixii,T/mr<.'ss«s,iiiquions. Iberne vrbs s.iciuimpic leslimoniumpr.tbeaiiiobisMachab;eorum
dicla a flumine, quod ex arijenico monte fltiil, idcst, a liber I, cap. \iii Et audivit Judas \nomcn Ilomano-
:
Bycti. Claudiaiius, lib. i in Ruf., dixil rum, et qnanla feccrunt in regionc Ili^pania'; ct quod
in poleslutem redegcrunt mclnlla argcnii ct auî, qncn
Non Thariessiacis iilnm saiiaret arenis
illic sunt. EiBernardus lib. iii dc Cons dcr., cap. 1
Tempcslas preliosa Tagi.
Vcstri qui lcrram A(<.sJri swpe visilant, cunl, cl rcdcunl
Undc inlcr supcifluas cxubcrantesquc diviiias, quas pcr inedhim iHornni, aul transcunt secus; sed quid
Anacreon rcspnisse diciiur, unum ( rai cjus apopli- boui adhuc cutn iltis egerint necdum audivinmt : ct
tbegma, KoUc se Thnrtessi cenlnin quinqnaijinta annos forsilan audiviss<mus, nisi pra: auro HispanicB salus
iniperare : illuiu Tli;tricssiacuui rcgem Arganloniuin nopuli riluisset. Cum as.serit pra>, auro Hispani.x vi-
signilicans.dcquoSilius llalicus, lib. iit I*unicorum, luisse populi s;ilutem. non loquiiur de legalis qui in
disil: Hispaniam, sed dc his qui ad Ausiriiin iiroficiscc-
Arânloniacos armal Carllicia nepoles, bantur «luarc cl ibi (|Uoquc aurum l!ispani:c ob ox-
:
Ilpx proavus luil huinani dilissinius a;vi ccHcntiain pccunia vocabaiur. Quod si vestigiuin
Ter deuosdccies cinensus belliger ;)nnos. Saloinonicoc navigalionis dcsidciatur in llisiiania,
C non dcsuut :iuclorcs qui Hebraciiin lapidem inventum
Erat vere Carihcia urbs Tharlcsiacic dilionis; immo
ei ipsa crediia Tbartcssns a quibus»i;!in, ul noiavit cssc a!(irmciii, in ruinisSagiinti veicris, cpita)>hiniii
Mela, I. III, cap. C, dc Frcio Gaditano ogei'S;;aiqi:e nimirum Adonir:irn, regis Salomonis rlicntcm. dc
caindeiii ob causom Gades ipsn; aliqiiaiido Tbarlcssus quo lilmeniio 111 Rcg. v. 14 , qui inllispaniani cuni
dict.-e rcpcrinmur : Cnm lamcn ab cjus noniinis cl le-sc trajicicns inibi dicm clansit cxlrenium. Sic
nrbc, ii» nstin Brriis olim cxslanlc, proviiicia tola, rcfcrt Moralcs in Antiquil. vcrbo Sagunlo, fol. 77.
cannicm nuncnparclur noinenclalura : qiio p:icio to- Si dcniuni ex antiijuis Pairibus qn.xTaiur, qui rcm
culus vidclur Ovidius, Mcamoriih. xv, cuni dixil, ipsatu lcstetur, babcmus in primis Aiionynuim sn-
pra cilatum, vcl oli suani vetus'alcni venciandum,
rrseseral occiduusTliarUsia lillora Phocbus
qui exprcsse anirma', Tliarsis in B:ciica iii<pani:c
El Ausonius lirovincia cxsiiiissc (cjus vcrl>:i dcdiniiis in supcrio-
cliam niagnum illuin Siiidilaiii
ribus).. il.ibcnins
Condidoral jam soHs cquos Thartesia Calpc;
Aihanaîum, qui co inagis aniplcctcndus cst, quod
Stridcbaiquc frelo Tiian insignis Ibcro.
apud Sinaiiu dcgcns non longo a Rnbro inari, dc-
Auri <lcinde tanta Tharlcsiaci copia fuit, utllomerus berei illuni portum Asiorgiber, et navigatioucm
(Slrabone auctorc) cl Suidas illiic Plulonis rcgnum, Siloinunicain iii gratiam sii.i; prnvinci.c dcfcndcrc ;
Avcrnurn lacnm, atque rampos lilysios conslitue- nunc aiiicni nibil ininus facii, scd Hispaninin aflir-
lini; nam inibi Elisam biisso non diTicuIlcrcx Ezc- niai vcram fuisse Tharsis. En ejus verba lib. x llc-
cbicle, cap. xxvii, clicimus, ciiin Tyro Thartcsi do xaemeron, dum cxponil illa Gencsis ii verba sed ct :
iniiio ail llgacinthus et purpura de iusulis Elisa,

:
J) .scrp(?/is eral, etc. : hb. Hegitm (nii) inrenimi(«
In \\l
factasunl operinienlum tutim; ctonini ElisameiThar 7iMVCrti Salomonis singulis terliis unnis venirc in Tliar-
sis Iralres, in Occidctitc siuiiil iirlics coiididissc, cl 51.'!, ijHtV est llesperi.i rcgionis Occidentalis. Addo
lolani J:»pbeticai»i populaiioncm Occidcnlalcm iii- Thcodorc.iniii super Jonam, qiii p'is'.]uaii» pr.-cmii-
siilas gentium biissc uoniinalas cx cap. x Gencs. tcict Tharsis apud Isaiam el Ezochiclem significare
liquel co prjc-cilini quod nullibi lam cvquisita
: Caribagiiicm Lihyu principem urbnm, addit Scd :
piirpura liiil, quau» Tharlcsi; undc .Martialis dc el Llbrjci d Afvi ctiuni nuncupnti Ilcsperinni oybis
Toga Parllicniaiia dixil lib. \i:i cpigr. Ti pariciii cccupaiit : niinirum quia,ul Mela iuquil li'i.
jii,c.6,urbcm7'flr(/jcssos Brcticam. trrtjisrrcl» cxAfri-
An Tbartcsiacns st.nbuli nutritor Ib.^ri
ca lic.hnabant Vha^^niccs. Qtiasi dixiuii, co ('artliagi-
llaplis iu Hes|H.Tia le qnoquc lavil aqua?
n^MO vocari Th:irs:s, quia Tyrii seii (quod idcin csi)
Nunc vero Granatcnsis cclcbris csl. B.i(Ieii:MUis Piiopuicijs cjiis lundatores, '.ransvccli cx Afiica
aucior cst, voci llcliranc Th:irsis iirCb.tid^ro rc- Tbnrlcssiiiii baba.iliaiil non vcro quia ipsa Car-
,
spondcic Chcman J.ijrn. (iii:e itliqnando (aii) poiiiiitr fngo cssct vcra Tbancssus, scu Tlnrsis eode ii- ;
pro mi/yi' criiutiSiiui, el iiiuUoiics jto l»ya' iir.hiro, (1111- siu-ii .eiUn.ijiiiiia Itiicriiolcs Carlhaginein
nl veriim sil dc llisi/ana: Tlnrlcsi Idoiniuo, Hgvin- Tiar.sis vocavcuint, tiuia niniirum a ('arllnginensi-
ihns ct purpiirn opaimcntum fKitm.Cordulcm ijuoquo bus habitabaiur, ei ipî dominabaiiiur iu illain. Lo<
225 FL.WII LUCIl Dl-XTUI CIIIIOMCON. 9-«
A. C. 68. Sancli princlpcs apobtolonim Peiriis clPauIus Homx iii. ka'ciidjs Julii, alter in crucem A. R. 819
acius esl, alicr ense jiigulatiir.
niVAUIl COMMt^NTARlUS.
speclat illnd Ezcclilol, 27 Carlhaqinenaes (Hc- A Suiimiltit cui tota suos Hispanin f;tsrps
dem :
Coniuba; nam non arcc |>ot: n<! tit)i Tarraco ccrians,

braicc, Tiiar.-eiiscs) neijolialures lui ; n mntiitudine
(jiiuiiiue siuu pciagi jaclal se liracara dives.
euuclaruin ilivitiarum, ariicnlo, ferro, slnnno, plum-
boque reiiltVirunl uundinas Oj//.s. II. ic tniin iioii Sed iic Tliarsis et Ophir dicla sufficiant.
aiitiiideqniîncvlIiiirsisllispnitiaiCarlliaîiioiises Ty-
runiasportiirnnl. Scdet illutil'salni. \i.iv, FiliirTijri A. C. 08. — Sancli principes nposlotornm, clc. Non
in uiniierHiiis , vullnin tuum dcpeeubnntiir oinnes diii- inliniKC nolx auciorcs lam in aiino, )|iinm in die pas-
tesplebisâd iirbcs ajdificalas a Tyriis, seu ejiis (lilio- siuuis iilrius(|uc aposloli assignnndo a Deitro tlisseii-
i)i vubjecias.diclnm fijit : nulia ;iuiciii cx (ili;ibiisTyri liuiil. Eleiiim noii iino codoniquo dio, sed posl inic-
lam (livcs (|uaiii Tliariessus ct de ca polins dicaiur, prum annum a Pctri iiecc, oocisiim PaiilUm docuero
qiioil Ininnneribus viiliuinEcclosi;r deprccaiuraer;il. 'Aiigusliniis scrmo. 28 dc Snnciis, Ar;tior lih. t iii
El fiiioniaiii pr;ctip«us iiavigaiionis scopiis, au- Acla apostol., ct Prudcniius liymno li iii({uieus , :
ruin et arijcntiini el genimne crant, lioc aniem pr;cci-

Lnus ntriimqiie dies pkno tamen iiioovatusanuo,
pue a Tliaricsso scn Tliarsis liabeliatur, liinc ricluin
Vidil snperba morle laurcaliim.
ul navps olassis Tyriye cl SaloiiioiiicjE vocareiiliir ?»a-
ves Tharsis; ul illud Psalini oslendit , tn spiriln C;ptcrum ncscio quid hjcretici nonnulli sibi codera
teliementi conicres vaies Tharsis; el ipsuni Mediler- Pnidcutii ei Aiigu^liiii ;l'Vo volucrint hauc seqiieiites
rancum ijua illac tendebaiii, Tlr.irsis (luoipic diecrc- opinandi ralioncm coustat niliilominns damuatos in
;
tur, ul apud Isaiani x\u\,iHulaie, u(ivesmmi<i. quair.- concilio Uomaiio siib Daraaso ubi lixc k-gimus Pau :
qiiain apposilissime reddi posscl tmes Tharsis. Iliiid jj Ins non diverso, sicut falso htcreiici n">rluitt, scd uno
i-iiam Ps:ilm. lxxi, fieges Tharsis cl inûla' muuera ecdem(jue[die (um Pelro, in urbe Jtoma tib Cxtaie
offcrent; regcs Arabum, etc, docte Goropius ciiiii Kerone coronatus est. Crediderim eos n>seriiisse alia
proprielatc de Tliartesso dicliim c-edil rjn;ibi l'sal- ; ejusdem vcl scqiicitiis mensis die P:iuium quain Fe-
iiiiÛi dicerel Ab Occidenle iii Oripinem usque,
: Irtim oocisum, non aiilcm codcm die .scuueniis aniii,
slvc uti ipse prxmiiserat, El dominabilur a mari us- ui vult Aiigusliiiu^. Sed qiii(l(|uid do i!iis sit, concors
que nd mure (quod Theotlorclus expitnit a iiiari l!es- c»t jam in Ecclesia a Pairihiis pcr manus accciita
Iieriaeusiiue adEoum India'), Ucsies obeilient Christo. seriti;iitia , eoilcin pnirsns aniio, ct die pariter cx hac
linc cliain Remiiia; illac, qiiaidc Tli.irlcssonfiejcljnn- vita suhlatus : camquc docuil Epiphanius lixresi ^7,
tur, a loco ifliarsisnomcii sorliis; siint, ulapud iixe^ !i. Maximus serinoiie de SS. Petio ct Pnulo, Cassiodo-
cap. Mviiict Exodi similiicr xxviii ci Cani.v vidcrecsi. rus in Clironico, Meiaphrasies, Eusebius, ci alii.
Cuiii vero Tlinrsis Tliariessum seu reiîimcm llis- Quo aulcm Chrisii anoo id acciderit, vaiic scnsc*
p.ini;*; sigiiificet, facile eril cclehrcm lsni;u i.roplic- ruiit aiiciores.Eusebius in Clironico lejicil mortcin
ii:im cnllerc, (|iiod iiimirum vclir, cum cap. lxvi apostoloruin ad aniiiim 7l) Cassiodorus iii suo ad
;
pncdicens apustoiorum pnvdicaiioiioni, ei niiindi 71 ; horiiin voro plaoita comiiiuiti c;ticul(* rejiciuii-
convcrsioiieiii, Et ponam in eis signum, el
iu(|iiit: tur. Constat eniin Ncronem, qui cos oecidii, super-
viitlum ex eis ad (jcntes ui tuare ,
(jui salvati fucriiii , vi\issc uouiii tere nimum, et iJiucu tioii pcrvcnissu
in Africam,ei Lydiam, tendentes sagitiain, in Ilaliam ad 71 vcl 72 Chrisli, ul oporteb;U coiisequenter fa-
el Vrcccium, ad insulus tongc, ad cos qui uon audie- lcri. Solum igitiir dubium rcliuquiiur de aiii:is (>9
ruiit de me et non videruul filoriain meam. Qsio loco
, vcl 1)9, uler iJlornm passos novfiril principes apo-
ubi Vulgala legit in mare, oiigiitalis textus llebi;iiis C siolorum.Cardin. Uaionius, lomo I Aunal.\Eccles., el
liilioita Tharsis, ci SopiuaKint.i servnni iltud tam- Noiis ad dicm 29 Julti Uoiiu Mariyrologii juxta ve-
t|iiain rcgionis proprium nomeii, ut Th.irsis sil pri- riorcm suppiit.ttioneni p:issos contendit aniio C9.
ii;a provincinrum, ad quas apobtoii luittuntur ; ne- Dixler vero, ut vides, aiiiio ti8, cujus mihi idacilum
<p.c eiiini mibsi suiit iii marc nd pnrdicnudiiin ipsi iiiiiliu inagis arridet ; arriîlque prius doctissimu
:id ;!Cntes, scd priitiuin (piidem iti Thnrsis, deindo Aiiihrosio de Morates lib. ix llist. Hisp., cap. i9, cn-
iii Arnoamet Lydiam, ac deindc in Iialinui et Gru;- jus de aiiiiorum bistoricoruin suppuiaiione non vui-
ciaiii. Pulchcrrima saiie ac nobilis pr;cdicatioiiis S. gnte jiidicium, et eximia diligcnlia fiiil, Dcsumoiûo-
J.icobi aposioli pra'diciio ist.i liiii, ei Tliarsis veteris qiic idipsiim ex Epiplrmio, hxres. 27 asseveraute,
«•ci Tliarsensis proviiicijc(sic eiiim n parie loia Ilis- uccatos fuissc anno 12 Ncronis; si autciii ab aniio
pini;i cognoiniualtir) ad Cliristi lidcin convcrsionis Doiiiiiii 55, Neronis rognum eiiiiineres, ut communi-
niite alins onines gcutiliuiii proviiici;!s ; co ciiiiu tiM' niictorcs Inciuut, (i.l ul anniis cjiis 12 in nunuia
|.riiui> loco iiiitiendus dicitiir quidnin c\ liis (|ui sal- Doiiuiii 08 iuoidnl. liaronius contendit accejiisse im-
v:tli fiierunl, vidclicct in fli.irsis ; el sic Doo duce pcrii li.iheiiiis anno Dimiiiii 50. Veruin hoc eliam
iu J;icobo apostolo f;icium vidiniiis cum Dcxtro iii pacto ti ipsum 50 iiiclusive prout oportet accipialur,
supcrioribus. El islud qiioqnc iutciilHm iiosinim adliuc aiiiius 12 iuiperii iu prxdictiiin 08 iucidet.
noti paruin juval; si einui priintiio oiunium iiiil- Sniie non valde in hmninc (qiianiumcumqiie dociis>
leiidiis erat npo.slolus uliipjis in Th;ir»is ad giîi- siiito) itiiramius esl iiurmori.e lapsus docuerat i» :
te , profeclo Tliaisis iioii crit iiuli;e luou->; iioii

;
quippe seutciitiani iiuslrniu iu Noii) ad 24 Juiiii agens
eiiim primum in Indiain aposloloium aliqui.s misbus illis iu;irtynbus quos Ncro inceiidii Uomani cri
j^ de
fiiir; aiqui satis supcrque prohatiim est a nobis pri- mine ialso
i£ iioialos neraverat, ubi hxc M:Cvepta est
iu:iiu gcnliliiiiu pioviiiciam :i(i (ideiu coiiver»am ejusmodi lam diru Urbis incemio xiii kalend. Sexlilis,
fuisse llispaiiiam , saiicii Jacuhi ei ditcipuloruiu ejus $exifue diebuiduravU, Uasso ac Erngi cons., qui annut
pr;odicatioiie ; ea igitur vera esl Tharsis, de qna io- a Heeentiuribus uumeratur a Chrislo Uomino OC. t'o»i-
quitiir Scriptura sacra. tiyitiiue horum marlyrium trieniiio aiite pastionem apo-
heiuuiu non paniiu facict Ophirinx navigationi ad stoloruin. aniiis C5 tncnnium aiidas, non
C.cierum si
Dracarain urbeiu, ct regionem ficri solil.i', Auô- conhcies 09, sed quo nunu ipse nuiic fatetur apo-
0{i,
iiiii< lib. Nobilium urbiuin, dum urbcs ali.is variis siolos ncci diios. Sed alfert iii suum favorem Me-
decantans iaudibus, solnm Ui acaram nsserit so jac- taphrasiem refcrcniem pru codem placilti, Cuiuni
tarudc sinu Pclagi ct diviiiis; naiu ait: iheologum , Zephirinum Paiiaiu, et Dioiiy-
niiliquiiin
sium Corintbiorum cpiscupum, quod asserani occisos
Jurc inilii post has mcmor.iberc nomen Iherum,
Euivrila a.iiuoreus quain r;clcrlahilur aiuiiis, fuissc anno 5C a pnssionu DDminica si vcro ab anuo :
i
,
127 FLAYII LlXii DEXTRl CIIRONICON. 228
It idas Junii, Nero sceleratissimus se suis maniius o cid.l. A. R.

A. G. 69.
Pctro in scde Ponlificali Komana succedil Ponlifex Linus.
70. Servius G.tlba Ronianonun posi imperaior.qui dicilur in Ilispania

cum VitellioClirislia- 821.
declaralur imperaior.
nos niullHiu cruciasse, a vcleranis in Hispania commoraniibus
M. Silvius Otlio, nccaioGallja. llomaiiorum Til imperaior.
Aulus Viiellius Gcrmanicus impcr. mcns 8, dicm unum.

Hcraclca! in llispania pntdicai S. Aqiiila Ponlicus, missus ab apostolo Paulo in Hi>pa-
nias prxdiculionis causa.
HIVAnil CO.\IMENTARIl]S
pcrsicuiio, ui satis vcrisimile sii. non potuisse clc-
31 indusivc numeres annns 56, pcrvcnics ad 69. Scd a
proleclo sccurc dicereiur, hi conslarci, quid ipsi
liuo profec
rum ad eleciioncm novi Poniiricis convonire. Illo
mniti enim, ii(iuc aiilfîn e nicdiu snblato, quamprimuin Ciirislianis
scniircni dc aiino morlis Uomini ;
gravissimi.Patfcscxislimarunl cruccm subiissc anii) d.tius cst re.spiraiidi iociis, simnl in untim coeunies,
5> x'laris SU3R (sic Orit;cncs, TeriuHianus, llierony- Cicmeiis nominatioiii a Pctro in suuin favorem factx
(si lamen faciae) cessit, ct dc novo Poiililice deli-
mus, liusebius, ei alii a iiiibis rcl;iti ad annum Cbri-
quibiis asiipulaulur, cnm anuus mor- gciido iraciaium cs!, ati|ue tunc leinpuris Litius in
sli ol ) ,
si illi
acLipiendus, licl ui aimo G8 lalcaniur Pctri scdcm subiogitus. De annis sui Poniificalus
tia incliisive sii
aiioslolos occisns, lol enini a 53 ad 08 Ubqnc inliM-
agcmus iiiferius.
suiil. Siii niinus aicnles lorsiian anno cjiatis

"4 iii A. C. 10. —
I. Sm-iMs, etc. Egerai Servius Sul-
crucera acium Dominiim, ci posl oG Pctrum ei Pau- piliu';Gaiba citcrions Hi^pani.ii praefecliim annos
iiim manyrio snblalos, cr»l ul anno Douuni OD id ^, p.imuu) quiiliMii scvorissimtim hc gercns eiiâ
Sod quid dc anno nioilis Doininic.i; scii- Clinsiianos, iii qno Anl. Viielliuseum acriicr juvit;
coiiligcril.
nculri obcssc, vel prodesse dciiuie placidudi ac bcncvolum quod in causa fiiii,
seiiiil sibi scrvariint, ct ;
proiiidcpoleninl. Scd cl iii Vila S. Pho'ii.ai SMoaii- ol Juliiis ViiidiiX Galiix N.irboneosis prjcscs, conira
Ncronciii, quasi idulum coiitra idolum, euoi inipcra-
lanrc (do qua snpra mciuionem fctimus ad ;!imum Gu)
expressc diciiur ipsa a Nerone inarljrio coronala torcm erigciei. ipsum i.iliiloininus, tanietsi renuen-
aniio Domini Gl), die 40 Marlii, eodem anno qiio iNcro tcm in prmcipio, po^linoduin assetiticntein Silvius ,
Oilio apud iiovao' Carib.iginem paulo aiite Neronis

ipsc occisiis esi ciim aulcm consians sii apud omms,
:
iiiorleiii acclamavil. Quid vcro Imjus rci aitdilo nuiitio

«tiam apud Gr;ccum ûclorem marlyiii S. Pboliu;»!,
Neronem u:io fcrc anno post aposiolos pcriisse (ii ,
B fccciiiiXero.audi Sueionium inNeronecai». 42, cujus
ut ipsi anno Domiiii G8 cor
oio.iaii fucrint. ciiam liolvaccnsis vcrba iclert !ib.9Specull Hislor.,
cap. 1 18 U bide moluGalliarum cognovit, adeolenteac
:
Ul uno igilur rcrbo Pctri praicipna facinora com- scvcretulil,ul gautlendi suspicioncm prccberel,taniquani
prei cndam, anno Domini 56, postquam iii Sainanam
occasioite iublatti spoHan'larutn,jure belli, opttlentis-
cum Joanne descendil Aiiliocliije calbedram crexit
,
timurum provitictaruin. Podquam autem eliam in His-
posl seplem cjus annos (til Grcgoiius aKirmal in Ke- panias defecissc cognovit, coUapsus animo , diu sine
nulogmm Alcxandiinuiu
gisiro, lib. VI, epist. 37 ad
voce lelui iiioKuuii jacuil. En qnanli Hispaiuanim
cpiscopum, liberPoniilicalis liusebius, cl alii), \i-
imperimu ci;stiiiiabat. E inedio dcinde sublato Ne-
«klicei aiino Uomini 44 fuiulavii Uoman.nn dc qno ,
ronc, itcrum Galba a niilitibus in llispania impera-
tfiximus ad annum ipsum cuin Dexlro : ac dcmum
tor acclamatur ilomam itioficiscitiir, quo Icci post
:
post 24 .mnos in ca cxaclos moriem proDomino op-

mcn.ses 7 et dies paucos ab M. SilvioOihonc iiitcrfi-
pctiit aniio 68.
cilur : qui sibi imperium prxripuit (fucrai is antea
A. C. G9. — l. Idtu Juniiy etc. Kuscbius in Chro- qtia>slor Luîlania-, subNcroiic, atque ut Morales
nico b:cc liabcl : i\eio cum (i sdKilu qitwnrelur, e tiadii lib. ix Hisi. Hisp., hpides Ncroni ere.veiat in
Palaliu (ugiens ad quulnor Vrbis M. iii mburbano li- liluluin el Iropha-um rcgionis a laironibus, ct bis
berli «u«, icmcl inlirfecil, unno cclulis sua'. 52, alque qui tiovau) religioncm iiiculcarant , purgat£), sed
in eo omnis Augusli (umilia contummala est . C:cteriini posi ires menscs scmciipsum manu prupria pere*
cuiii id accideiit 10 dic Junii, (icri ncipiivil cjiis oa- init. Iluic succcssii A. Viicltitis, ilHque per nianus
sus nisi fcic posl aunuin a morie apostolorum, sci- r Cluvii KuG Hispaniu se siibjecit. Oocidiiur vero a
licct aimo Domini G". Vcspasiaiii ducibus, cum egisset mcnses 8 iii impe-
2. Pctro in sede, clc. Dixcrnnt nonnulli S. Liniim rio. Sic referuiit Uonianarum reruni scriptores, ex
fuissc quidem Petri ûpcrstitis in lUmiana sededum- quibus id desumpserc Ambrosius Morales, lib. ix llist.
taxal coepiscopiiin ci coadjotorcm. obi^se vcro antc Ilisp., et cardiii. Haronius lomo I Ami.il. Dissidcnl ta-
niortem ipsius , aii|iic adeo non fuissc Poniibccm nicnquod lii<- put.il lio^c ita accidissi>, til Galba lucrit
suntmuni, quud Mciapiiiastcs qiiidem dociiit ad -!':> oecisus dic IG Januarii aimi Doinini 71,0llio sc per-
Juiiii, ct l'anviiius seqiiitur. Scd Dcxier poiiorcni cmeril iO Aprilis , Vitellius vcro peremptus sjl 3
se(|uiiur partcin, asscronlium, Pclio su|ii'rvi\is.sc ac Orlobr. ejnsdcm anni. Scd .Moralcs atino 70 Domini
succcssissc; lii siint Tiiilniliatnis, lib. iii (>arihiimm cvenissc contcndt, qiiod Dcxte/ amplectitur : Eiise-
in Marcionom lren:cus, lib. iii, cap. 5; Epipiianins,
;
bitis ila iii Cbronico h:rc refert : Post Neronem Galba
liarc.Ni 27; AugustinUit, cpistola IGI ; cird. Daro- in liibernin (id c«t ll'sp.iiii:>), Vt/<^{itis tiiRomaiKB
iiius cunt majoii icccnliornm parlc. Quainlo auiein itrbis (o>o , cupite irnncatur. Otho 5 rcqni sui mense
fuerilsiiiroctns iii Pctri apo>toloniiii priticiiiis locum, iipad Ifebriacum propria mann occubuit. Vilcltins 8
sub lite eliain cst. Itaronius sus|)icaiur abipsadic iniperit sut incnsea Vcspitsiaui ductbus occisus in Ti-
mariyrii P«tri Poiililicalmn iiiiissc, co lamen
S. bcrim projicitw. Sed iii aiiiio dcs^gnando crrai, ut-
diicius, qnod
(aniio Domiin 80, iium. 1) Ci< .i ni,n : poie qtit nccetii Ncroiiis iti aiinuui Doinini 70 dis-
aftparciti quot diebut alicujut Ponlijicis seiich vaca- tulerii.
veiil, a dic tequenti obitus prwcedentts annos cjun qni 2. Hcraclccc, eic. Hujus nominis inultx fuerunt
,
lubrogains c»i cogimur numcrare. ui vides lia;c M

oiim riviialcs in orhc: Ptolom.vus unam coliocal in
iion esiêcitra, ci exacta suppuiaiio. Kquilnus ctim 1) Sicilia. Syria duas, ii> Media unam , unam etiaro m
sub iNctune occiûm Linum dicat, ul iiiiitimuin :iiilc in Tliraci ; allcram in Maccdonin, quain Siniicam 1
ubiluoi êroiiis siibiogaiuiii laieutur ncccssitm csi. voc.il: piope Paludem Maûtidcm, unam in Taurica
Dextcr posi Nerunis necem suircciutu arbiiralnr, Ciicisonoso ; apnJ Pontwai et Biiliyniam aliain, ac
ina^naciim Mtioiie; ctetiim aimo illo qito Ncro su- deniiiiu uiiam in Asia Minore. Ejiis vero de qua Dcx-
|>cii»ics Liit, laui diia in Uouiaua Ecclcsia sxviit tcr .igii, mcminii Sirabo lib. iii, asseritque itiiam
, :
«^9 FLAVIl IXT.II DEXTRI CllRONlCON. «50

A. C.70. h\ Aiabia Fi.iicc civiiate S 'ssimix Adruiiiciituium.inartyrii.in san-.-(rr>.iT) rcgiini iriuui A. U. 8it.
Magoruo), Gasparis, Baltiiasaris, ei Mclcbioris, qui ClirislHiu adoravcruot.
IBIVARH COMMEMAllllS.
Juxta freiuin Gadilanuni iii ea coiilinentis paiie, A Apostolo Aqnil.imcuinPriscillain lli.-pani.immissos,
ijiKC al> Oiicirie proxinie adj icci ipsi Ga<llt:ui;e Iii- ii.tm ui D.xtcr nsscvorai, iMdcni HoMcle.c pr.idi-
sul.T. Consonalaliis locis Dcxut, ii:in) riil annniii cavit Aqtiila ; id qimd ni)rotlic'US iii .Muopsi s, rihil
21)0 llerniine in llispani:!, picpr jii^tioii //crfH-
riil: Iniino vero ejiisdcin urliis iniinil dcsijjiMiunt fnisse
/<•«»«, ctc; ail aniinin auicai 50l»: Vibi' ILinclca, iit aiilislitcm (ila ex Dorotiu.o Vclcrl iMr.inns in !No.
Calpe Hiipanuv , eic. Jo;iiincs Mari.uia iil». xvi li» ad dicni .S Julii nKiilyrol. Hom;tn.), tamctsi is
ilispan. llisloricC, cap. "2, cxistinial cssc Caipcm iion cxplicei, iil)iti:iiii iiifis illa llcraclc;! sila csscl.
ipsain, sciiC)6r(i//ar, <]iiod itleni esl; f;illiUir inmcn, llnde ipioniain in Billiynia, Asi.c Minoris provincia,
nani iit \idesex Slrabnnc, in aiio intciiori silucon- una cx Ilcracleis cxisiit, lnnc imiiIii dcccpli asserue-
siiiniiur proxiiiio Ga<lii)us. lunt in Asia Minori obii.-.sc. Scd ile lioi agcinuscuiu
Iii lianc ni bcin niissus fnil ah apostolo Paulo
if;il*ir DfXtro ;id aiiiiuni Doinini Of).
pra:(licaii<Ji gralta , Aquila gciiere ronlicns. rncral T). In Arabi^ Felicc. elc. E\ Arabia Fclice ortos,
is cuin uxore Priscilla (scu IVisca) cjectus Iloina iniloqne in Bcllilceni adoraluroiDrminuin instahiilu,
cnin ca;icr;s Juilacis; et priinnin qnidcm vcnil Co- ivissc Magus iilos Lv.ingclicos, doceni Juslinu» iii
rintlinin, ulii P.iuluin liospitio suscc;>ii, liabuii<|nc Trypliont; ; Tertulliannb conti a Jud.ios, ct lib. iii
arlis su;r scciiofaciori.c opcrariuni : ileinJc perrexit coniia Marcioiicin; Cyprianns scrin. de Stella et
Eplicsitiii,(|iio loci virnm Apollo
iihtin cclebeirininni Magis, Lpiphanius in Epitome, rcges vcro luissc
AiuxanJrinnni qn.im csscl, in (idc in-
(liligeniins (icjûlos iiitiliii,'(i)scribuiil Tcriullianus, ciCyprianus
stru.vii. Atuli S Lucani cap. x\in Actor. lôMliax : rclaiisli:ciS,Chry&osl(inmi huin.Gin Mallii.,llil:irius
egresiits l'autus Alheiiis veml Curinihum : el inveiiieus !ili. IV de Trinil.. l];isilius lioniil. de hnniaiia Clni>ti
quemdam Jndwnin uomine Aquilam, Ponticum luincre, " Geiiciationc, Idacius ad V;iriiiiunduin. Addil vero
qui uiiper vfiierat ab Itaiia, el Priscitlam iixorcm ejus Chry.suslomus,qucni Eqnilinus rcfcrliib. ii, cap.iS,
{cu quuil \nu'c(r,)isscl Ltaudiu^ discedcrc oniuoi Jitdwos M.i^t.s islos (id est, sapienlcs) el in a>lroru;ii (Ojjni-
a Iio'ua), iic.cssit ad cos. Fl (juia ejusdcm crat artix, lioiic ptMilos, a U;il3aiii orijrinem duxijse, el ex illa
manebnt apnd cos, el opcrnbatur : craitt aulcm sccno- plMl-liciia ipsins, Orielur steita ex Jacobo, Co- clc..,'\it
factoria; artis («•oruin scilicel peiles pai ib ml ;ui

qiti giiiiiuiicin landcin imva: stcll;e Ciiri-! oi liiin publi- i
papiliones, cl iciiloria conlicieniia, scn :ul aiiia-a cx catiiis vcnissc. .Scd qitoinodo ? Qttidam .secrctoruin
pclliinis dcpiclis , ac dc-.iur;ilis conilruciida qnos ,
insptclorc.s ekgerunt de iiisis ditodcciin, ct si qu:s mo-
vulgo in llisi>aiiia Cuadamuziteros voc;imu!i. Sic cx ricbatur, (ilittsejus substilucbfiltir. Ili per .singulos an-
Beda Clirysostomo desnnio). Scqniinr Lncas
ct : nos post tne.'i!,es, asccndebant super montcm excctsum,
Paulut vero cuin adhuc sustinuiiscl dies uiultos, fra- qui dicitur Victorinlis, el tribus dicbni, ibi tncrnntes sc
tribus vatcdiceus, navigavii in Syrium, ct cnm eo l'ri' elevalant, Denm oiantes ut stella.n a llulaum eocuin
icHla et .\iiuita, devcuitque f.phcsum; ct illosibi reti- palre priedictam oslcnderei. Et sic succcssive trni, e.t
quit. Et p;iucis inlcrposilis Judwus autem quidam,
: terui, omnes duodecim fncicbaiit. uulcm ?Wi tre* Dnm
Apollo nomiue, Alexnudrinus gciicre, vir ctoquens, de- rcges in uocte ^'aiivilalis Doinini ibidem rcpcriretttur,
vcnil Ephesuin, potens in Scripiuris. liic erat cdoc- ilclta de uovo creala cis upjiaruit, el naiuin regem Jit-
tHS viam Duiuini, et fcivens ipirilu, toquitfulur, el diVDruni indicavit , cosque nd eum adorandum itivi'a-
docebat ditigenter ea quccsuul Jcsu, sciens lanfumbapli- vit. Hnrsus referl E'|iiilintis, qtiod tametsi onini re-
tma ergo cwpit futucialiter agcrc in ,v[/)ia-
Jociiinis. Ilic exinde fidelcs exstitis^jent , Baptismtim
ticla geiiiitilale
goga. Quein cuin atidissenl Pnscilta el .Aquita, nssuin- tamen non iusceperunl , donec dispenis apostolis ad
pserunl cum, ct ditigcutius exposu.runi ei viam Do- pywdlcandum, u S. Thoma apostolo, quiapud Indiam
tmni, etc. 0|>Ortcbal sane dociissinios in (ide fuisse pra^dicavit, buptiznli sunt ; ct in (ideChiisti confirniatif
cos qui lain cruditum viruin plene instruterunt in ejusdem in prwdicatione coadjutores fueruttt. Ilaic
Christi (idci inysicriis. Eipiilinus. Verba auicni Clirysostouii in hontil. 2
Dum li:cc Eplicsi agcrentnr, scripsit Paul is E|)i- iniperfccti operis in Malth, hxcsunt :Le<}i npud ali-
stolam prioiem ad Corinthios, Eplicsi apud Prikcil- iiuem, i.s/o.s Magox ex libris liataam apparitura' hujus
lam el Aqtiilani inoram faciens ; unde in ca!c>! ipsius tlellii' scieniiam accepisse. Audivi etiam aliquos refc-
salulcin ad Corintliios mittit ipsornin numine in- reutes dc quadim
Sciipttira, etsi non cerla (nl e.>t, c.i-
quiens Salulaut vos in Doniino muttnm Aquila et
: noinca) , lanten non djilrucnte ftdem, scd po.iu', dc-
Vriscilla, cuin doincitica tua Ecctesia,apudquos it ho- leclante, quoniam eral qiKvdniu gens sita in ipso prin-
spitor. liideClaudio c incdii» siiblaio, ac Nerone iin- cipio Ortenlis juxtn Oceaniiin, apud quos fcrcbatiir
peranle circa aniinm Dotiiini o8, itcruni Uoinain rc- quivdum Saip!ura, i .fcripto nomtne SeUt, de apiia-
dicrnnl ; nain tiinc lcinporis scribens Paulus , Co- riiura hac sielta, et tnnneribus ei hujusniodi oifcrcndis,
rintlii existens, ad Hoinanos, paransque itcr per qiticper generationes studiosorum hominutn, patril.us
ipsos r.iccrc in ilispaniam, ait Sntuiute Priscam et
: referentibns fitiis, habcbntur dcducUt. Itaqtie etcgerunl
Aquiltfm adj,ttores meos in Chrislo Jcsu {qui pro auiina se ipsos 12, el «ujtera qu.i; ab Equtlino relaia sunt.
men suas cerviccs supposuerun! : qtiibus non solus ego Snbditquc App..ruit illis hubens in sc quasi fonnam
:
gralias ago, sed cunciie luclesitv (lentiuni) domestt et pueri panuli, et super se siinitiiidinem crucis, ct do
cam Ecclesiam eorum. Quo loci CJjiysosionius iii !io- .-» cuii eos, et pra'cepit cis, ut proficiscercntur itt Jndccnm.
inilia siicciali qiiani de Prisciila et Atjuila .scripsit, Prnficiscentibus c.utcni per bienniuiti proccdebttt
ei>!
,
inulla in eoriim laudeni undccuniqne con-jciii. lie .'itella, ct ncqueescn nequepottisdefecitin peris corum.
ruin auiem Homa in Asiam secossisse e\ Litisiola II, Lt posi patica Cum rcversi fuissent. muus.crunl co-
:
Pauli ad Titiiolhenm deduoilur. Scribcns cniin ad lentcs et gtorificantes Deutn studiotius magis qunm
ipsuni, iii ad se vcmal tito, quatenus cnni co jam prinrum; et prcedicaiertint cmnibut iu geucre suo, ct
solulus e vinculis rVcrnnianis in lli^panijin (quod mutl.s erudieruut. Dcniquc cunt post fcsurrectioncm
.•»d llebr.ijos scriiisii) prolicisi ereinr sa- : jubct ul iltos Dumini Thoinns apostoltis ivitsel in protinciani illain,
lulel, .Sfl/«!rt (aii) iVtscum ct vidoas
Aqnitar.i. Quo additcti stini ei, et baptizai nb eo facti simt uUjutcrct
quanlaiu solliciliidincm pro Evangetio gcrercnt prwdicalionis iltius. Ihicicniis Chrysoslomiis. S.tiiC si
quam solliciti aique diligenies liinc iiidc srcpc ab S. lliom.c in Evangelio coadjutorcs rucrnnt, nihil
Occidenie in Orienicm, ci -.'b Oi icnlo in Occiuenlein initum qnod a Dcxtro mors eoiiimdem protrahalnr
ainbulariiit. C:cteruin dubiuni non csi cuin Timothco in huiic 70 Christi annum; oporluit tamcn au ccnie-
rursus Romaui coiicessisse, aul paulo posf, et ab simuui ci foricaliijuoiauiiosauipliuseurura&liqucia
, ,:
351 FLVVII LlCJl bVXTVA CIlROiMCON. 3J2
A.C 70. Impîrator Cacsar T. Flavius Vesjtasianus imperai annos 9, mcnscs C. A. R. 821,
Per liacc lempoia delatus in Asiam S. Joannes cognomenio Tiicoiogiis, docebat
Epliesi, ttode scripsit ud Caium llispanum C ccntuiionisMahcitani filiuni, fratrcm
pervcnirc; pracscrtim si verum csset quod idem A ronius vult ei tantum dies 6 defuissc. Dexter lolum
E<|uiliaus relcrt, et piciuris aniiquissiiius indicatur, illi dat inenses C, siipra annos 9, nisi mendum sii iii
SiMiiorcm Gasparem , quo lcmpore Bellileein pclie codice.

runl, (uisse Go aimnritiii, mLHiiiiin li.iltliasarem <|<i:t Per hwc tempora,t\c. Iloc cst, sub Vespasiano,
.fj.
dr.iginta, juuiorciii Melclnoreiu vigiiui : scd iiuin- scripsit ad CainiiiJoannes icrti.mi suain cpisiolam
qtiam ad credeiidiim aJducir, quod aliquis (ôiuin ad qiia! inclpit, Senior Caio (scu qiiod idem cst Gaio)
sivvagesimum tiiiic temporis iiscciidisset, qiiaiiijOi|ni- chnrissimo , quem ego diligo in leritale. Ctim vcro
«lcm noii eis pollerciil viribus, qii;e ad lam longiun ilcr Dfxter non dicat, lioc ipso :inno Doinini 79 et f Ve-
coiiliciendnm paucissitnis dicbus uecessaria; esscnt. spaîani eain scripsisse, .>>cd per bu:c (empora, nimi-
Qiiod ad nuiiierum illoruni speciat, 0. Leo scr- rum quando ipse imperjbal, siibdiibio relinquitur ,
nione 1 et a 4 usque ad 8 du E|)i|!li:ini:i ites diiininxat fueriiiie d.iia epistol:i iinlio ejiis imperii vel post-
fuisse docet, quod Itiiperius ol Bcila sequunlur, qui niodum usque ad annuin Domini 79, vel 8o, quo
,
tamcn iu colleclaneis eos suis vocat iioininiiius, iit Vcspaîanus moriuus cst. H;rc dixerim pro majori
t>iiiiili(er facit Ei{uiliniis cilaio loco. Nun taineii as- evplicatioiie illius praciiominis Senior; his enim Ve-
seiitior ci, quatoiius dicilquod eorumdem nomini p:isinni leinporilMis, erat Apostolus anitos nalus 75 ,
Hcbraica siiil Appetlius, Amerius, Damuscus; Grx-ca ve! 70, si, (|iiod raiioni consonum est,demus ipsum
vero Galguliith, Malgalalh, Sarrachin ; Lalina autem iiiAnostoloruin coilcgium coopiatiim xlatis sua:2D,
Gnspart Ballhasar y ilelchior (nl miuimiini) Laiina vei 20. Eiexeral jain tolius Asix Ecclesias, quandu-
iion suitt, sed Cdialdxa, ut dc Baliliasarc coiislal quidem ab anno 48, quo Virgo Dcipara translalu fuc-
apud Danlelcm. Eadem r>oiiiina Gasparis, Raliliasa- |. rai ad superos, ui plurimuni in Asiacommoratus tia-
ris, ct Nclcliioris iiabel Maurolicns in suo Martyro-
" diiur. Hic auicm Caiiis ciii epislola dataest. non
,
|o;;io, cl mulii rcceiiliores : saiisquc iradiiioiie con- crat cenlurio ille Caius, cognomcnto Oppius , qui
slat. qua in eorum vcncralioneni niulti Cbristianorum morieiitciii Clirislum Dei Kiliuin confessus esi,
nomina illonim sibi iisurpant iii bajitismo. Kurstis sed liliiis ipsius, ut iiianifesl.intverba illaDextri, Cu-
Lquilinus pulat nalur;:li morle subliitos Dexler : jus paler post episcopus MeJiolauensis. Hiiiic cniin
(il
vcro marlyrio. Sed ei in Imc sliinduin Dcxtro, utpolc fuisse ui liutn a B. Baruaba ejtis scdis antistitem ,
aniiquiori , et diligentiori. Plucet laiiicn Equilini Auctor ad aniium 54Ciitisti expresserai nunc vero :
verba referre, qnibits iraitslaiiones cor|ioruiu sau- vocat ipsum C. cciiiurioiicin M.>l:icilaniim , de quo
ciorum triuin Magorumdescnbunlur lib.iv, cap. 45: elijin aiino ."52 dixerat : Floret cenlurio Mahcilanus,
Eustorcjitis epitcopns natione Grcecus ab intperalore quem S. Jucobus ibi tingit ; ci boc 7U anno p;iulo in-
Conslantinopolitano legntus ad M
ediolunenae» missus ferius ;:il : Qui C. domo Corinlhius, geneie vero Ui-
esl. Qui tani gralus exslilit civibus, ut ipso inde rede- ipanus, elc., inde venit Mtdiolanum,et pontifex ibi
unte, cum sedes vacassel, ipsuni arcliiepiscopum elige- facius in Doniino nwriiur, In liis nulia c^t Conlra-
renl. Sed itle inconsullo 1'nneipe, electioni noluit con- dietio ; aliud eiiiin rsl esse Malacitaiium, seu genere
seiitire. Sicque Constantinopolini rediilf et impcratori Hispaiiuni, et aliud doino Curinibium : ulrumi|Ue si-
quod faetuni fuerut nuutiavii. bnperator vcro yiatissi- mul potuil contiiigcre, et nasci M;il.ic3n in liispania,
mum habuit, eumque consecrandum Mcdiolanum recl a!ii|iiamdiu Corintiii ttianere. Aiit forsaii diciiur
miiit. Insuper trium Magorum corporn in arcn Maiacit.inus, iion qoia Malacin natusessel, scd qtio-
maxima sepulla dudnm de Persidc Conslantinopolim niam inde gcniis p:iteriium traliebai, cum quo domo
adducta, Eusiorgio pro ntunere concessit : quai san- C Coriiitbius dici ct esse poiiiil ; ubi el Paulum ali
ctus in navi usque ad porlum delulil. Cum aulem quaiido domo, tcciis(|uc libcr.iliier excepit , de qiio
arcam cum corporibi:s currui imposuisset ( Jaiiua; ipse P.iulus scribeiis ad Romanos , Corinlbi apud
videlicct) cl jnnclis pluribus paribus bonum eani tra- ipsiim inaiiciis, aileap. xvi SalutalvosCaiut hospes
:
here non posttnt : divina revelalione duic sohtm ju- vieus. Hic igiiur lanius ac lalis Caius Oppius duus
vcncie pauperculw mulieris dcioiw, plaustro apposiia: dicitiir boc ioco a Dextro babiiisse iilios : Caium ,
tevissime cnrrum truhcbant; quarum unain in itinere ad scribii , el Demelriuin, (|ucm iu
qiiein Joaniics
tupus occidil. Moxque tanctus Episcupus lupo munda- eadciii episloia siiinmopere comiiicndal diccns Dc' :
tii, tit viccm juvenccc Mcdiotunum usque suppleret. tuelrio tesiimoniuin reddtlur ab omnibus,el ab ipsa
Siuliiuque lupus omni dcposila feritaie inansueius ve- vcriiule, ted et nos tesliinonium pcrhibemus. Dc quo ?
Iticulo se exltibuil, etjuncius itna cnin aliii juicnca Me- iiiminiin de cu iii quo ipse Caius ab Aposiolo lau>
diotanum currum pcrtraxii : ubi sanctoruin Mugoruin daiidus nonc \ciicrat, ct in quo Dtotrepbes impru-
eorpora tumululu (luieveruitt, utiue ad tenipus trede- dciilissiniiis cp>scopiis deli(iueral. Audi Aposiulnm
rici imperatoris cognoinine Fiarbarossa, tiuo lcmpore, ipsuiii ad (.iaiuin ba:c aientcm : Charistiiiie, (iJctiier
Mediolmo evcrso, arca illic dimissii, Saitciorum cor- facis, qtiidquid operaris in hoc in peregri-
fratres, cl
pora Cotoniam Irunstaia sunt. libi boilieqiic iiia;î)0 nos, qui icstiinoniuni reddidcrunt cltaritati tutvin con-
Ci>ri>liani populi couciirsu vciicraiiiiir. l)o t iMiem speciu Lcclcsia:, qui^s benefaciens deducet digne Deo ;
iraiislatioiiibus agit Eiliiii.s iii liomil. dc S. TlMiiia pro noinine eniin ejus profccn suitt (scdicel percgrini
:>posi<do, el inler rcccnlidres lllosras i part. ilisl. in sancta loci) nihit uccipientes a gcniibut. ôt ergo
l'oiit)f.,TiusilIii!* iii TlM>aiiio «iiiicionaidriiai, eialii. del>einus susciperc hujunnodi , ut cooperuloret timus
4. luiptrator, clc. Iloc Cbrisli "Oainio iiiipe-
ii..'io
D verilutis. I.n (.iaiuni dc bospilalilile l.iudalum, sed
riiiiii arripuis^c Vespasiaiuim , cuin Dexlro narral quid (ic rJioirepbc? Scripsistem forsitan Ecctetia;
Miiiales lib. ix. Fiieral is a Ncrone Hierusolyinam sed is ijui aniat piiiitatum gerere in eis (id est, episco-
iiiissus, el iii tiii;im Jutheani, qu.x Festi Flori avaii- pus. aut iniiusiis, aut nequam) biotrephet , iion re-
liaiii iioii fcreii.« rcbellarat contia Roinaiios. Rc- cepit nos : iion ipse suseipit fratres, el cos qui susci-
grcditur autem Romatn , ut impcrium iiivaderet pitnt prohibet, el dc Ecctesia cjicil; quod Dexter ait
Titu lilio ciini cvercilu iu Judxa rclicio, iit cum Diotrephcs vero impediebut hospites ad Ilispanias pe-
Joscpbo caueri aiiciurcs rcrimi Runianaruni enarranl. regriiiaiianis cnusu dcvcnientes. Huic ergo Joannes
Uo aiinis iuiperii Vcspasiani conveniunt oiniics cuiiira pouii Deaictrium iuquiens : Deineirio testimo-
cvegisse 9, sed nou coinjilevissc 10. Eusebius iii niutn reddilur ab omiiibus, ct ab ipsa veritaie : niiui-
Clironico pulat impcrassc ann. 9, mcits. i1, dies2-2, riiin esbc hospilalem viruni, pcregrinosque hospiiAi
niiuiruiu pcr 8 dics non complevissc anni>s 10; Ba- iibenter suscipere, scd ci nos tciiimonium pcrhil^mut.
: . ;
K$ FLAVn LUCII DEXini CimONICON. 234

A. C. 70. Dcmelrii ho^pitalis viri, cujiis pater post fiiepiscopns MedioiAncnsis. DIotrcp'ics vero A. R. 82i.
impediebat lio.^pites ad Hispanias peregrinaiioiiis causa (levenientcs. At hicmalus epi-
scopus propler cjus sceicra el superbiain depositus est.
qui id vidimiis, et nos ipsos cum aliis susccpil. A negabimtis illuc ivisse? Ut minimiim pnst c\silii ab-
Quanium autem atsequi possum exJoanncel Dex- soluiionem nihil obslare poiuit Aposloio prresor-
trn , iia C. Oppius res siias ordinaverai, ut quid- tim , qtii velnt verns lonitrni filiiis nninqnani iino
quidNalaCE vel Corinthi haheret, in sustenialionem loco inulto lcmpore mansit. Sane lalluntur, et inio
Btregrinorum Gdelium cederet, undc el Caius filius coelo errant ii , qui oxistimanl nuTnqtiam ab A«.ia Mi-
aiacx in Hispania.Dcmetrius veroCorinlhi in Asia, nore ( quam modo Aafo/iam vocani ) prandicationis
bis usihus depntati ab ipso erant ; cum lamen et gralia reiraxisse pcdem; nam in Piirysînm <iuoqtie
ipse perpelux percgrinaiioni hinc iiide ad loca prolcclnni fnissc , Melaplirasles ilie 5 Seplombris
sancta se addixisset : undo nunc in Hispania, iiiiiic (apiid Lipomanum lomo M) .Turtor esf. hi Pariliiain
Hierosolymis, iiunc Corinlhi , nunc Ephesi , niinc similiter probat Daionins in .Nolis ad diem 27 Po-
Romae, nunc Mediolani reperitur ; et ob hoc ait ceml). ex cpistola 1 ejusdem aposioli , quic vciori
Deiler: Peregritiatio ad loca sancla Ilispania: ex aliis titnlo inscribobaiur ad Parthos.lmmn vcro, cl ad Itulos
locis orbis lerrarum a multis quidem et (iiiersis facla, ipsos peneirasse decl.arani voinstissima: niemorire
et peregrinatio Damasci ad S. Ananiam llispanis in- ibidcm repcrtae a patribus Socieiaiis Jesn, ri \n lii-
super regionibus celebris habetur ; uti fuii ab ipsis apo- teris ipsornm dalis anno 155.') videri' pst. Ne qnis
itolicis lenrporibux, cinn C. Oppius centurio peretjrinos mirctur, cum audit ad Hispanias cliam proiectnm :
in Hispanta susientabal. (juod anleni subdit Qni : pr;«'sertini quia eidcm prolrclioni gravissiiiKC asli-
C. domo Corinthitis gcnere vero llispaiius eliam D. pnlanlnr conjeclursc, ut quod cjnsaspecins eladven-
Paulttm inde redeuntem domo, teciisque liberaliter ex- tns velicmenicr ab llispania desidciaretnr, oipoie in
cepit, iion iiilcllign de hospitio quod Paulo Corinlhi S. Kvangelio filiis frairis sui majoris ; qnaiiiolironi
|^
prxbuit, cujiis ipse .td Iloiuanos scribens tesiimo- diibitimnonest,eosdemcliarissimo> sem|jorS. Joaiini
niiim dat, satutat vos Caius hospcs meus : scd de iio- fuisse. Accedebat non lcveitineris inconiivnm. qitod
spilio quo ipsum Malacse suscepit, qnando Apostolus a mullis illornm qni peregrinaiionis gratiaah Ilispa-
«b llispania discedebat, ad inariyrium Romam pro- nia in Asiam discedcbanl, visitatos fucral, de quihus
peraiis : nam tunc iuibi ipsuin fuisse docuit in supe- dixcral: Gavisus sum valdeveuieniibus frairibus, qtii
rioribus Dexter ad annum 64 et GC. Comitaiuin vero niliil aequc ab Apostolo exqnirebani quani ipsnm in
fuisse Panlum Rnmam quousquc capite plexus est, patriam dcducere. Ad hrec Joannes ipsc dno preiiosa
saiis est Terosimiie , nam inde iii Asiain iiiigrasse sibiqnc dilcclissit:ia in Hisjiani hahcbrit pignoia
>
,
argumeiito esl, quod paulu pust in Asia euiii repcri- niinirnm fralriscorpus, el sacrania>dom deCôlnmna,
rousS. Joannem visit:>ntem,immo ct ejus Evangelium, cnjiis consocraiioni ipsc adfuoral atigelicis dcliltis
,
amanuenscm Apostoli facium sciipiis suscipicnicm, manibus cum sacra Ueipara , cl hnec quae a mnliis
quando primum ab ipsu diciatum fuil : ut ab Atha- annis non viscrai,voleiquis ipsum nnmquam landoin
nasio accipio, cujus in sua synopsi Iixc sunt verba , pro desiderio visiiasse? lil qui nibil corum quiu
qnx B.ironius quoqiie rcciiat ad annum D. 99 ; vcrbo prxdicabal omitiebnt, prscdicavii aulem ct
Evangelium tecundum Joannem prccdieatum esi a commendavit lantopcre peregrinaiiones in sancios,
Joanne aposlolo, el dilecto, cum essel in Pathmos in- hoc solnm non opere complevissci ? Et soia Asia
tula ; ab eodem Ephesi cdiium per Caium di-
et posiea lantam lucem occnpare puiorat ut a nullis aliis rc-
lectum apostolorum hospiiem , de quo Paulus ad Ro- gionibus vidcretnr? Et qnoinodo tam splendidtim
manos scribens dicii : Saluiat vos C. hospes meus, Ta- lulgur tonilrni filius lotum orbciu .ib Oricnie in Oc-
metsi alii lioc C. Procboro tiibuant, uti ad annum 94 C cidentem, ab Asia in llispaniam iion ilinsirarei? Sanc
Mm Dextro diceinus. qni fulguris sou filii lonitrni Joanni nonion indidii ,
Insudiiiim liacicnus est quod de C. Oppio subit Chrislus Doinimis de fiiigurc (aiMid Maiili. xxiv)
,
Dextcr : Intisit Joanuem ab exsilio posl

rcdeuiitem in dixit Fulgur e.ril ab Oriente, et parct usquc in Occi-
:
Hispanias , et rursus comitatur Joaiinem et lioniam driitem. Quis autem verus Oriens nisi Asia? el qnis
Hsque Ignatium. ErgoneeiJoaniies in Hispanias per- verus Occidens apnd omnes vciercs , nisi Mispania?
rexit ? Perrexisse, C. Oppio comiie, iieruinqne Eplie- nonne de ea cccinit Ansonius?
Bum usque ab eodem deducium iioc loco, cx Dextro Condidoral jam Solis cquos Tbarlesia Calpe.
hahemus, tesiimoniuni noii mihisoluin, sed
ciijus
Et Ovidius
el doctis quibusqiic viris plurimi f.iciendum est ; et
Pra»serat occiduus Tli.irlesla liiiora Plicrbus.
tameisi nubis non constet iinde id dcsiiinpscril , dc
tanto auciore ainhigcndum non esi, nagiiuin ipsi ob Ui vcl argiimenlo ipsius Domini Salvajoris crcdas
anliquis s-criptoribus suppcdiiatuni Inisse ejus veri- fiilgur qnoqnc islnd ab Orientc exiissc , ot iifqiie ad
tatis lundamentuiu. FJgo aiiteni lertiis sum non iiidi- uliimnm Occidentis paruisse. An forsan lioc solnm
guisse aiio, qnain as>criore (iliaiionis Caii liospiialis inlcr oraiiia fnlguia solu coniinorelnr Orienlc? Aul
viri ergaC. OppiuiuMalaciianuiii , hoc enini diim- quod Jaoobum IVatrem paucis annis fecisse vidinuis
taxat dato , qnod procul dubio Dexlro salis superqnc ulpote tonilrui filinin, ol praeclaiivsimnm fulci ful-
constabat, adventns S. Joaimis apostoli in Hispanias gur, Joannos in 08 quos (Isidoro icste) pt^st pass o-
liquido dedticilur; nani scribens ad Caiutii illuin in nem Doininisnpervixit, mininie fecissel? Credauiui
Hispaniis cum laude peregrinns suscipieiucm, pro- volci. Ego cnim libeniins Dexiro con^cniio, ct l).
miltit se staiim ad ipsum accessurun» Dioireplies : D Joannem Ilispanias invisisse proliteor, ac in cis fra-
non reeipit nos : propter hoc si venero , commotiebo Iris dileclissimi sacras exnvias, et Caesaranousiaiiam
ejus opera quce facit , verbis malignis gariieus in nos : Virginis aedem visilasse alfirmo gnvisnmqne voltc-
:
et quasi no:^ ei itla sufficianl , neque ipse suscipi: fra- menier de mngno prorectii S. Jacidji discipulomui
tret t et eos qui suseipiunl prohibet , et de Ecclesia el dc veneraiione ac Irequenii perogrinalionc qtia
ejieit; subditque Multa habui libi tcribere, sednolui
: domus Deiparx de Columna a fidelibns undiqnc con-
per atramenlum et calamum ncribere libi ; spero autem ciirrentibns visitabaiur ; et dubinm non cst, domnni
proiinut te videre , et ot ad ot loquemur. Promiserat illam sub speciali ejtis cura reliciani , ntpoic (innni
iiaqne Apostolus in Hispaniani ubi C. degebat se ipse fundaverat primam in bonorcm taniac inaiiis:
prufecturum, ni Dioirepliem corriperei ; et Caiuni prxsertim deliciente S. Jacobo fralre. S>'d ad Caium
ipsûni et aniicos inviseret , quibus , et salutes mist^- iieruin rogrcdiaiur scrnio, po>tquaiii Apojiolnin ab
rat inquiens ; Snluia amicot nominatim : quare igiiur lli^pania hphesum usque redcuntcm cumilatus cst
P4TR0L. XXXI. 8
,
FLAVII LUCH DEXTRl CnRONICON. 256

255
Peregrinalio ad loca sancta Hispaniie ex aliis locis orLis lerrarum, a muliis quidem A. R. 8il.
A. C. 70
et diversis facia ;ei peregrinalio Damasci ad S. Arvaniam passum sub Lucilio Basso
h:vbetur
JudKoe procuratore 25 Januarii Hispar.is insuper regionibus celeliris uti :
fuii ab ipsis aposlolicis temporibus, cum C.

Oppius centurio peregrinos in Hispania
sustentabat. Qtii Caius domo Corinlhius, genere vero Hispanus , etiam D.

Paulum
indc 'cdeuntcm domo, teclisque liberaHter excepit in\isiiqtie Joannem
ab exsi- :
lio porst redeuntcm in Hlspanias. Comiiaiur Joannem et Romam usque Ignaiium :
Inde venit Mediolanum, et pontifex ibi factus in Domino moritur.

BIYARII COMMEISTARIUS.
nam -.de ogeslis ejusdem
'
S. Joaiinis ilerum agemuS A discesserant. Erat jam hoc tenvpore Caius io diaco-
ni .. lA-
. r.ii.i.
laim «rH;...itnc
ordinatus iit
ut crcdo
r.r.r.iin a tempore quo Jo^nnis
a
tum Bextro ad ;mnos 91 el i03 ,
Typogra- Ewingelium scriplis excopit; nam munQs illud dia-

6. El Romam usque Jqnatmn comilatur.
legeral coni ernt post iransilnm auieni Joannis accesftit
plMis corruperai lectionem , ct pro Ignalio
:
anno 154, quiu- chnrissimo illius discipulo Ignatio Antiochix, Syriae

Igiiiium, qui sedit Romae ponlifex
annis post Caii moriem qui priiiiati, quem Romam iisquc martyrii desiderio fla-
iMiafînta nt minimum :
Ignatmm Svria nt Dexier

a asseverat, oo- grans comitalus est eo vero Irustralus, dum in Hi-
:
tninen S.
Tr.ijano sp.iniam pairiam suam senex valde redire adoriiur,"
miiaius fuii, quandu daiunaius ad besiias sub
îediolani deientu«, in episcopnm ejus civitniis eli-
viucius perJucebainr Romam quo in itiuere ad :
aiiquando quidem memi- giiur ubi saneto fine consumniatus ad Deum migrai,
niiilins scribens enisiolas,
:
qui cm^ comilabalur sub nomine die 27 Sepiemb. quo ejiis anniversaria mem.vria
nii C. Oppii ,
nonnumquam sub utroque nominc Caii agitur apud Mediolanenses. Romanum quoqnc M»r-
Oppii , el
Oppii. qnod nnimadvertere velim eos, qui tyrologium'hoc eum laudat ologio: Mediolaniy S. Caii
ei
Ignaiii Agn'/iopp'" ["credide- episcopi, discipuli B. Barnaba: aposioli qui SS. Ger-
haneous iu '.pisioris S- ,
ruul csse nomen simplex cnjnsdnm sotii iiiius,

cum tasium el Protasium baptiznvit, et mulla in persecu-
composilum sil, ct ideu» alque bor.us Oppius tioue Seronis passus, Ui pace qmcvit. Agitur de eo in
timen ,
consnetum euim fuil Vila eorumdem sanctorum (ûam Philippns Piiiio-

iiaoi Agatlws bonum sonal :
piet.itis ergo proba- theus scripsit, el esi apnd AmbroKium, et apr.d Su-
illo lempore prainomen aliqnod
tissin.is virisimponere; undeet ipsc Ignatius nun- rium tomo III, el Mombricium tom. I Semiêrnova :
cupabalur Tlicoplioios, id estDeum lerens M. Mar- : » paritCaius. En quanta pro CUrisii nomine in Neronis
cellus dictus fuil Euyenius, id esi nobilis, quia de fa- persecutione susiuiit, ei quos liiios baptism:iie ge-
niilia Neronis erai; ei in Scriptnris
sanctis Smion nuerii. Sane uoius homiiiii» diflicile lanla ct lam
rognominntus est Cephas vel Petrus , Jacobus, et iiiagnifica facinora reperies, quanta de Caio elocuu
Joannes Bounerges, .loseph dictus esl Juslu», et si- siimus. Vide qux de eo diximus ad aoKum Domini
ninl Jacobus Alphaei Oblias id esl sam lus ul de
, ,
34 Commenlario 5. Ex ignoratione hiijus Caii Aga«
;.liis taceam ei Caius
;
Oppius nnnc ab Ignaiio dictus tlioppii accidit, ul sciolus aliquis Romano Mariyro-
esi Agoihos, el una voce AgaihoppiOs
seu corrupie logioaddiderii die25April. fesium Philonisei Ag.uho-
Agatoppos. Sed percurranms ejusepistolas. In primis podis diacononim, cum tamen subnoii.ineCaii rrscri-
in 7, qus esl ad Tarsonses, ait Ignatius : Salutal vos ptns sit ^7 Sepiembr., et nequeinDeda, ne.ine iu
rivlon (iiaconus vester. Salutat vos Agathopphis dia- Adonc, Lsuardove,. ncc in GrsecMum menologio ; et
comis, ijui de Syria me sequilur in Cliristo f ubi quod iiuUibi nisi iii D. Ignatii epistolis eopuin incnlio (iat.
deSyria ipsum seqni dicit , eo tendit, utdenoiel ab 7. Percgriiiationes ad toca HispanitB, eic. Ul mini-
Aniibchia quae in Syria est, usque Romam, quo ad

,
mum ad corpns S. Jacobi . ei ad sanct^ssiiinam
mariyrium properabal, illum comitalum essc, ul ipse primamque adcm B. Mîri.ê apud Cspsarairgnslam
ad Epliesios scribeiis epistota aii U
Orate pro Ec- : catholicos eo eiiani lempore accessisse ei perfgri-
clesia Antiochensinm qua: est in Sijria vndc el vinctns natos esse dubium non esl nam prset^r loca s:incta
:
diicor liomam). Knrsns in epislola 8, ad Pliilippen- Hicrosolymitanorum et Aposiolorum liniina nul- .
ses, inquit Salutanl vos Philon n Agathoppius dia-

:
liis umquam loto icrrarum orbe locus sanciior fuii :
coni. In vero ad Pbiladelphienses De Philone : et ad sanetos peresrinari soliios fideles ex cpist. 5
vero (iincnno viro rcligioso

,
a Cilicia, qni nunc mihi C Joannis relata a nobis |)a|;im fit, quod lum maxime
minifîral in verbo Domini unu cum Caio qui el Aga- , cx eo consiai, quod S. Cleiuspapa Petri discipulus,
Ihoppio viro mullum electo, qui a Syria rtte sequitur, qui anno Domini 80 Romanam sedem rogendam
tcîtifiior vobis, quia rcnuntiuiêrunl saxulo, cl murh)- su^cepit, speciali decreio omnibus Chiisiianis popu-
rium consignare degfrunf.Quibnsdain codicibus tJeesl lis scrihens , approbavit, et commendavit poregri-
relaiivuin qui cuiii dicitnr CflJo qui el Agulhoppio ;

,
nationes ad sanctos; ut de eo refeniiil mulii, inler
est lameu manifcîum dcesse, qnia dubiuni non cat quos iege Petriim Equilinum lib. iv, c. 44, quod ar-
Caiuin et Ai;:itboppium unum eumdcm esse nam , gnmcnlo esl jain lunc iii usu peregrinalionem fuisse;
slatim in singubri dicil Viro mulluni: clccto qui a ,
lametsi ab aliqnibus hareiicis impngnalam. Peregri-
Stjrin me sequilur. Cieivlnr anleni numero plurali si naiioveroad S. iVnaniani Damasci(Dorotlioo auctore)
diver-i essiMit viri i>rxier(iuam quod sieut laudal antisiitem his siue dubio lemporibus coepisse coiu-
Philonem.et Agalhoppinin, Inudarei- quoqnc speciali probauir, eo quod Luciiius Ba^susejus iiiteremptor,
clogio Caiiiiu, qnod minimc facil. Et cerie diios dum- tunc in Judajos rebellanies excandescebai, ui Jiise-
taxal in omuibns cpi^lolis referl sibi comiles exsli- phus iil). vn de Dello Jud. sicpe refert, praescriim
tisse , PhiUmein , ei Agalhopp.um , ul videre cst in cap. 2G ei 29 ubi inicr alia: Tria m///i<;, ail, /k-
cpisiolisT ct 8 relaiis, ct in 1'2, ad Antiochenses doporum qui in nenius Jardes ccnfugeranl a Lucilio
,
,
nbi itc.rum ail ; Sulntunt vos Philon c.t Agalhcppius Basso legnto suni intcrfecta. Irrepsil Martyrologio
diaconi. </»i me scquuniur. Iii epislolt auleni 10, quac Roinano mendum , iu pro Lucilio, lcgal Li( iniuiii ,
esl ad Smyrncn<es, ilerum Cainni quem el Agaihop- cum lamcn I.icinius , qui mulios ChrisiiaMornm
pinm uomiiiiil dicens :PhiU>ni ei Cnio qui et Agaihop- j) mai tyrio affecit , lenipore Constanlini Magni in
pio, qni me setjuuniur in verbo Dei, bcne fucitis sii>,ci- Orieiite vixerit, ut ab Eiisebio in Vjia Consiantiui
pirntio, sicitl miniatros Dci, qui el maximas gratuis iih.i.c. 44, ei a Scvero lih. u Sicrje lii^l. arcipimns,
fiqunt homino pro vobia, quoniam refccistis eoi tmini- el notat Baroniiis ad (liom 2 Jannarii , agons dc
buscommoilis. Niiniinm quando noii lege a Smyrna S. Marcollino puero, qiii suh Licinio princijic Tomis
iran-i.oninl tum ipso l!;iialio; r.aiu liac epi^lMJa in in P.mio passus cst. Gi:cci in monologio ev (piiiins
graliuruui aciionem bciipiacsi,pi.>i>tquam abSmyrna Mariyiulugium Rom. Bcda, Ado, etalii desumpse-
237 FLAVn LUCII DEXTm rHRONICON. 258
A. C. 71. Hicrosolymoc excis.T, icinplum nniiquil.itc, religionc, rrcqucntiaque loilus orbis A. R. 822.
maximum cl ntigu.siissimuni, 6 iuus Sepiemb. [Forte Aujju^li] exustun) fi.it.
S. Onesimus S. Pauii discipulus ex urbe Palararum in Achaia, cum saiiciis virgi-

nibus Polyxena , cl Sarra discipulis Andreac apostoli per Ilispani;is prxdicai.
celebranl S. Amnio testum ad diem I Octobr.

riiiil, A \*û\\amorem subilo in taiiium cxciiai, ut visccr.i
reciiantqueejusmariyrium; sed Romaniim M:>ityrol. siiacum vocct et posi Timoiliei mnriyrium in
;
ad dicm i5 Januarii (iil liabcl Dexler) his vorbis : Ephesiorun» (;pi.i(opum sssuiniiur, ui Rom. M.iriy-
ApudDainascumnataUtS.AnanUi',quiAposlolinnbapti- fologimn profiteiiir iii i\'v'. Fcbni.irii : qiio (cnmorc
zaiil.Uic cum Dannisci ,cl ElcuUieroputi.alibiqueEvan- invisil Ignatiiim Rornain ad iii;irlyriuin properaniem'
geliuinpra'dicasset,subLucilio{noulAc\tuo)judicener' ut ipse scribeiis ad Ejiliosios Episl. xiv lesiaiur
nti-
visccrsuStetlaniaius^demumlupidibus oppressus,niar- risqiie One.-îiiiiim laiidibns .'jlloilcns , loc.ii 'eiim
/j/rium to/is«Hi)/j(u;i/, (|u;c cs Crajcis desumpta sunl. pra;ccptorem suiim tV/o siiscepi mnltiiudincm
:
ve-
A. C. 71. —1. Ilierosoltjmce , elc. Q»x. Iioc loco stram in noniine Domini in Onisinio dileclv prcuc-
,
dici a nobis poicrant , pr.icsiat accipere a Joscplio in ptore nosiro, vcsiro nuiem episcopo. Obsecio cum
se-
libris (IU08 de Beilo Jud;iico, cl ab Egesippo in iis cundumChiistvin Jcsum ddujcre vos el vos omrics in ,
quos de Excidio Hierosoiymiiano scrip-sit. Quod coiicordia ejus in ipso esse. Benedictu.s cnim
Deus
spectat auten. ad aiinum exci.lii ipsius, Euscbiu-. Qui vobis talihus lalem episcopum donctii
habne iii
rejicil illiid ad 73 Domini coiiseqiienler ad suaiii
annorum Vespasi.ini supputntionem , cum enim ex
tArsAJt;. Ilinc fit errasse Nicejihorum lift. ui cap.
qui ante Trajani inf)periiim, vidcl.cel s>ub Domiii.ino
U
Josepho consiel aniio secundo ejus iiiiperii conii- maci.ntum Onesimum scribit cum lamcn ip.sUm :
gisse, el ipsc existimet coepisse rogere orbem aiino Ign:)lium ([ui anle Onesimiun passus csl sub Tia- ,
Christi 72 conse(|uei»s est, ul juxia sua principia j;»"o mariyrium subiisse cerium sil ex Martyr ,
excidium Ilierosolymorum in annuni 7.' inciderit. Romano Fcbr. 2 nimiruni anno xi illius, quod Eu-
Baronius vero qui Vespasianum conlendit regnasse « sebius in Clnonico, ct Ilicronynius !ib. de Scripi
ab anno 71 rejicil excidium in aniiuin 72. Sed vero Eccl.iesi.^niur; et ipsa Aot;i Oiiesiini, quuj descripsii
lolum hoc neg(>tiuni a vcra assignaiione anni necis Metaplirasies ipsum sul) Trajano passum dicunt. Iu.
Neronis dcpendel ,
qua de re in supcrioribus fuse a super absque dubio menduni irrcpsii Romann M.ir-
nobis actum est, el monsir.ntum cum Dexiro anno tyrologio in eo quod aii, Paulum aposl(iIum Oiic.si-
poraiiii (J9 so occidisse, anno auteui 70 Vesjiasinnum nuiin Epliesiorum episcopum ordinasse posi limo-
iniissc imperium; ex quo liquet recte hoc locoipsum iheum; qvein eiiam (inquil) post Timoiheum episco-
docuisse excidium anno 71 coniigissc id quod el P"»» Ephesiorum ordinavil : hoc cerle verum es.se
Genebraidus sequitur lib. iii Chroiiologiaj. Quod ad nou poiest, quia Paulus non supervixil Timoilieo
diem speciai, consiat ex Josepho Iib.vii,cap.lOel 17, "i succcssoruni cjus Oncsiinum ordin;irei;
sed potius
nierosolymamquidem capiam a Tito 6 idus Seplem- Timoiheiis Paulo, uipoie qiii ioiiio imperii Domi-
bris, Templum vcro inccnsum 6 idns Augusii quare
;
li'"»»! occisus csl anno Domini 83 vel 84, ut in Actis
existimo in Dexiro pro Septembri legenduiu essc ejus tesi.Ttur iMelapIirasies, ei ex co sumii Baronius
Augosium,aut aliquid deficereiextui; legendumque 'n Annalibus lomo I. Consi:it aiitem Tunniheum
:
us-
Bi£rouo(ym(eexcisaGidusScptembrii,etTemplum, eic. «|ue ad niorteni in suo cpiscopaiu vixjsse
ncque iu ,
6idus Augusti exustum est. Aiiclor est Josepbus Jn- alium ruisse promolum. Quare lolum illud quod iu
dacorum lunc undecies cenienaniillia fame ct gladio Romano diciLnr JSatalis B. Onesimi, dequoS. Pau-
:
in obsidione periisse; et alia centum millia publicc lusaposiolus ad Vhdeuioncm scribit quem ciiam post ,
venuudata esse; et sexcenia millia interfecia fui>sc. '^. Tiiiwiheum Epliesiorum episcopum ordinavit
prce-
2. S. 0«csi»Ma», eic. Narrat Paulus in Epistola ad dicationisque veihum itli commisii , it.i reddendiiia
PhiIemonera,Onesimuin servumquidem illius fuisse, C ('St nt in IJsuaido kgimiis Naialis B. Onesimi de :
fugisseque ab Iiero Colossis Romam , et inibi Pau- quo S. Paiiliis aposlolus scribit Ptiitemoni. Quem idem
lum ipsum in viuciilis agenlem visitasse, ab eoque apostolus episcopum ordinans prwdicationis verbuni
ad fidem conversum, tam charum sibi fuisee, ul i'ti commisit. Ut sit sensus praidicaiionis verbum :
nunc filium , nunc fratrem suum, immoet viscera iili commisil, nimirum slnc lirailaiione ad ceriam
soa euni vocet : Obsecro te pro filio meo (ait Phile- Ectlcsiam, aut clvitaiem sed ubi gentium , quate- ,
moni) ûem genui in vinculis, Onesimo, qui tibi ali- iius quos ipse Paulus ad fidem pcrduxcrat ille in ,
quando inutilis fuit , uunc autemet mihi ei tibi ulitis , proposilo conservarel. Ad hocaiMem illum ordinavit
quem remisi libi : tn illum ul mea visceru suscipc ; episcopiim , ut possel ei ipsc episcopos ei presbyle-
quem cgo volueram deiineret ul prote mthi minisira- ros ordinarc, ubi necessitas {îa^dicaiionis exigcret.
relin vinculis Evangelii : sine consitio autem tuo mhit Displicel cliam in Usuardo qiio.l ail, Onesimiim re-
volui facere. Forsitan ideo discessit ad horam a te, nt cciis ordinalum upud Ephc.-.iorum ciritatem relictum
aternum ittum reciperes, jam non ut senum sed pro , fuisse a Paulo ; hoc i'nim cum vero siare non polcst
servo charissimum fratrem, maximemihi. Siergo Ita- quoniam Onesinius non fnil ad fideiii conversiis cum
bes me socium , suscipe iltum sicut me, si autem ati- Paulus Ephesi ni:iiieb:>t, sed cum eral IiomK in vjn-
quid nocuit libi , mihi imputa. Ego Paulus scripsi culis , iil ipsc ad Philemonem scribil nusquam vcro ;
munu meoy ego reddam. Tlieopliylaclus in prologo ulterius in Orieniem profecius fuit, uii propheiioo
Goinmenlarii hiijus episloUe scnbit, Onesimum e spiriiu tesiatus ipsis Ephesiis luciai, Acior. xx A :
Philemonis doinu clam sublatis pecuuiis iniisse fu- Mileto autem (ait Lwca^) miiiens Ephesum , vocavit
gam, ei hoc est quod Paulus dixit Si autem atiquid
: majores natu Ecctesioi : Qui cum venissent ad eum, et
p^
nocuit libi, mihi impula. Erat enim consentaneum*^ simut esscnl. dixit cis : JSunc eccc ego scio,
quia am-
(ail illc) consumpsisse jam Onesimum quoi fugiens pHus non vittnbitis faciem meam vo^ omnes per quos
abstulisset. Lx Epistola ad Colossenscs cap. iv con- trantiiri prcedicans regnum Dei. Cerlc in Orienialis
stai fuisseex ea tiviiate; ait eniui PaulusColossen- Ecclesi» mcnolog'0, ubi ejus rei memoria conscr-
sibus; Qua: ciicu me suni , omnia vobis nola faciet van ienaciusdeberei,pusqu:im asseriturab Apostoio
Tyciicus chaiissimus fralcr, quem misi ad vos ut Ephcsi reliclus, necab eo Epbesiorum ordinalus
,
consotelur corda vestra , cum Onesimo charii^simo ct epistopiis, sed quod prsedicalionis verbum illi com-
fideli fratre, qui ex yobis est : ouinia qucB hic uginitur niisit quod sine verissimum esl. Ciicuibat igitnr
:
noia facicnt vobis. Vide hominis felicem progressum. pou P.iuli mortem universuiu lerrarum orbem pra^-
A serviiuie ad rainislerium Evangelii assumilur, ei seriim ubicumquc Apostolus divini seiiiiiia verLn jc- ,
,
2S9 FLAVII LUCIl DEXTRI CHRONICON. 210
A. C. 71. S. Ilieroiheus naiione Ilispanus, quem a Paulo conversum discipuli sui Dionysii A. R. 822-.
BIVARri COMMENTARIUS.
cerat; quo in mnneTe sexdecira annos insnmpsit, ab
,^t- j o. .:_ T. .u-: — A nuil die '25 Sepiembris Jn Hitpania, tanctarum mu'
:
anno 68 necis Pauli usque ad 84 mortls Timothci

, lierum X(intipp<z etPolyxen(e, quoe fuerunl apotlolo-
(luaiido ipse pcculiari E|}besiorum Ecciesise addictus ritm discipula^. De Onesimi mariyrio lcge Mel;iphra-
in pjus locum assomiiur. stem apiid Surium tomo 1 et Galcsinum in suo
Ut videas quod anno Domini 71 ab Acbala de- Martyrolngio.
scendens cum saiioiis virginibus Polyxena et Sara
, 3.'S. Hierotheus. etc. Qui plene hujus divini Do-
in llispaniam pcregrinandi tempiis et looum habuit, cioris spirilum callere cupil , legal S. Dionysium
jiixl;» Dcxlri placiluin quod ex prBdicalione Panli
,
(qui cjus primiim sub Pauli apostoli disciplina con-
in llispania fulciri potest (ubi enim ille illicet isie , discipulus , et postmodura discipulus fuil) in eo
pra-dicavil cx sociabuj assumpiis, quas in Hi-
) et Huein de diviuis nominibus ediilit libro. Et sane vel
spaniam boc tempore pi-rrex.sse, suadet Grscorum sola laiUi discipuli gloria clarum eum abunde fe-
mcnologium ad diem 23 Septembris, ubi bacc legi- cissef, si alia defuissent. Metaphrastes apnd Lanse-
mus jiixta versionem cardinalis Sirleti qiioc lomo , lium Vita S. Dionysii haec ait : Cum primas (idei
in
II Lectioo. nntiquririim HeiiriciC:inisii exstat Eodcm : exercttationes el discipUnas a B. percepisset Hieroiheo^
die natalis sancMirum nmUerumXantippaet Polyxena;, el in verbo , et in vita cib eo doccieiur, etiam sancti
qiw snh 1 mperio Claudii (Iwsaris ex Uispania genus du- Spiritns communionem ab eo conseqtulur; el Micbael
centis; Xamippequidrmaposlolum Piiulum ad Hispanos Singelius: In Hierolhei divino numine afflatus p;rK-
Chrisli Evanfjelium prwdicanlem audivil : quippequi viro ceptoris sui disciplinam se tradidit et in ejusdem di- ,
illiiis Probo fidei et snlulis anctor fuerat : Polyxena vinis institnlionihus eruditur. Saiie Dionysii tesiiino-
vero primum audivil apostohim Petrum poslea uposlo- -^ nio non id solum con?;tat scd et ipsumHierotbeura
,
' "'
lum Philippum
''--'
posiremo Andream
,
.-/..—
apostolum, — '•
qm " post apostolos , cvtercs Ecclesiu) doclores longo
eam bapiizavit, in Cracia tunc cxistcntem, a viro quo- imervallo superasse, adeo ut ipsum i croihei no- H
dam raptam, scd, Dei op^ adjnvantc, minime corru- mcn meruerit quod sacer Deus inlerpreialur, ea
,
plam : reversa vero in Uirpanias cum viryine quadam nimirum ratione, quod ex Deifico Dei aclu (verba
noinine Rebecca genere Judaa , inveni: Xaniippem
,
snnt Dionysii) </«o unusquisquepro facultate sua Dei-
sororem virlnlum splcndore fulgenlem. Itaque muttos formis evadil, dii plures rf^ciuntur. Id sane mirnbititer
docentes Chrisli fidnn in pace quievcrunt. Hncc ut conlcmplnlus communis Ule noster prxceplorisque no-
dixi ex Sirleii inenologio qui tamen non vcrtit
, ,
siri Dix(loquilurde Panlo, suo el lli-Toliici niagi-
texiiim Graecum ad verbum.sed parapbrastice; cthoc stro) hxc
in sanciis liticrissuis{\ Corintb. viii) divini-
lofo pariiin felioiler, nain oraisil advenlum Onesimi tus nfflatus aii : Sunt qiii dicantur dii sive in coelo, ,
ciim illisin Hisp;jni:>m,reii) s.tnc niaKnimomenli , et sive in terra (l Cor. vm), etc. Qiiod si ex inajori
qu.e adannissiiii (licitiim Dextri ronfirinat. Texlus ve- vcl miiiori accessu ad Dcificum Dei acium plus vel
ro Gtccus dcvcrboad verbiim reddiinssicbabei : Eo- niinus quis Deifonnis evadil , quanium i!le accrssit
dem die, snticlarum jmdierum Xinitippa: et Polyxenw, qu.xso, quaniumve Deiformis evasil qni prae omni- ,
sororiun geniellarnm , sorores gemellus Xaniippam el bus nomenclaiuram Hieroihci , seti Sacri Dei sil»i
Polyxenum clioii angelorum cohabitatrices accipiunl. specialitcr vindicari prdineruit? Vide quam re- pm
Hte fuernnt ex Hispanorum regione sub Claudio Ca.'- vcrenler de eju^ docirina Dionysiiis loqnatur c. Z.
sure : Xantippe quidm fuit uxor Probi , hominis qui Cnm prxmisissct se de Divinis nomiiiibus ei pro-
principatum regionis obiinebat. Hoec (tutcm edocta est prietaiibus auclorum, viderelque de iiis quoqne Hie-
abapostolo Paulo </Mi rcgionem illam obibat ; post alios C rollieum prius scripsisse, ne quis aut supeifliie, aut
auiem ct vir ipsius (scilicel ab eo edoclus est). Po- arroganter se laboraiurum exisiimot, purgai se .nb
lyxena autem rnpla aquodam improbo, sed gratia Dei bac columnia inquieos : Purgntione {orsilan nobis
ine^rrupta mansil , et ab aposlolo Andrea baplizula opus est. Cum enim inclytus prceceplor nosler Hiero-
est. Multis autem credenlibus ver ipsam accipicns , theus ikcologictt elementa mirabiliier profeeto collige-
secum Oiiesimum apostolum lelendit in palriam snam rel, mirabilur fortusse aliqnis , cur nos , quusi minut
Hispaniam; et post mvltns navigalianes ct inftnitas illa sufficiant , ct alibi et liic theoloqica contcripseri-
fugns cnm secum duxissel Rebeccam , ciim qiia bapti- mus ? Cni objociioni sic salisracil. Jam vcio si ille
xnla fnerat , repcril suam sororcm ntcrinam Xanlip- omnia iheologtca ordiiie deinceps disposito (boc esi,
pcm. Hce reiquam vilam recie Iransiiienlcs ei mulla n<m ita tn cnmmiini el absiracte, ad singularia nii-
miraciila operuia: ad Doniinim migraverunt. Ilinc nimo dcscendcns , quod ;i!tissiniT, sapieniiaR pro-
iniiUa notiitu dign:icliccre possumus, videlicet Xan- prinm es<e Ai isioieles docei) , dicierere voluisset ;
tippem et Polyxenam luisse sorores g''mellas , et pirliculuribusque explicalionibus unumquodqne tolius
illim qiiidcin S. Probo uxoicni dalnm , h;^nc aulem throiogiiv capui disposuisset, iiumquum nosin tanlum
permansisse virgiiicin; rursu-s solain Xaiilippem furoris vel rndilatis incidissemus , ut perspicalius vet
fuisse S. P.iuli discipulani , ct ideo in superioribus divmiu.': qunm ille liieologica pcncimre niysteria confi-
cjus diiinlaxai nioniini^se Dexirum, cnm de prxdi- deremus : aut cadem
diccndo superflua fruslra tra-
bis
catione Pauli in lliiipaniis loquobaiur (qiiod et Me- clure vetlemus; aiijue iia praxcpiorem amicunique nO'
uipbrasles lecil) niinc voro dc sida Polyxena egisso, slrum injuria afficere, ci pra.'claris.<;imam inielUgenliaw,
cum Onesinii pr;cdicationoni in Hispania scribil. cxpo.îtioneinque illius, a quo post D. Pautum instituti
D
IIoc uno solo a Gr.iMis dissidot, qiiod sociam illam sunum, nobisusurpnre von dubilarcmns. Cwltrumille
Polyxenx ab ca in llisp.miain dcdnclam Saram vo- dirina veiiernbili(cr exponeiis , sunimas quai,dam ( id
carii (piam lainen Groecuin mcnologinin Hebecccim
: cst ,iiiiiv<'r>;tles proposiiionos) per.<ipicntia profecto
iiuiicupai facilis tainon IransiUK fnii ab niio ;ul

, cowpendiosa refertas nobis expobuii; in uno videlicet
aliud noinen; tamctsi cxisiimcin Dexiro assenlicn- plurima compleclcnles, pracipient videlicct iiobit, cw-
diiin potius, quippc <!ui de rebusllispiiiicis iiiajorein tcrisque rndiitm aniniorum mayisiris cxpUcare pro
qiiain Grneci noiiliam babu' qnod in me-
rii. Dctiiiim vinbus, alque dislinqverc sermone nobis conqruo, lu-
nologio dicilur, siib Clandio florni^se de Clandio , cenlia intus compendiosaque mystcria a viriutc itliut
,
Nerone intelligi oporlel, non de Clandio Drnso Ger- anprimeiiilcl:ecluttl> wiflnaJWifl. Subdilquc posl pauca:
inaiiico; cjus enim diebiis Pauliis qui Xaniippeni in hniinvero diruienlissime id obscrviivimns , ut quce di
lido insiriixil , nondnm Roniam , iicdum in Hispa- vinus ille pnvceptor planc nobis cxprcssit nuniqunm ,
iiiam conicnderal u^^qnc ad Noronis lcnipora. Cum altinqcrcnuis , nc forie rcpctercniiis idem r>d idexpo-
vcio Xaiilippa ci Polyxona non unins el eju^dcm ; neiidum qnod in verborum divinorum cxplituatione
,
sod miillorum aposlolornm di^cipiiluj fuorint , rocie fuissel ab co proposiiuin.

pr<iprieqii« lociiiuin niariyr. Roin. dicas, cuin in- Hujus rei graiia in cxcmpliim adinirandxllicrolhci
:
241 FLAYIl LUCII DLXTRI CllRONICON. 2i2

A. C. 71. gloria clarum ad Hispanias sc contulil, prius episcopus Allieniensis, posi A. R. 822.
fecit;
Segovije in Arevads episcopus sanclilale inirandus Iiebetur.

,
scientix, et quomodo plerumque ahissima mystcria A /»0010 est appettatut (propilia vero tint quw in prascn-
universalibsiuie loi|uereiur , (luaiidoque vcro riini tia inlellectum sermonemque superontia laudaiiiur n
\ellel diserlissiiiie se uniuscujubque capiui a|ip!i- nobis), tunc quoqtte in his tupernaturate et supenasen-
caret, adducit hisloriam s.')lis viilgaiani deConYCiim tiale ntunus emicuil : non solum qnia immtitabiliter et ,
Hierotliei ei suo,cum apostoIisHierosolyiiusliabiio, inconfiite nobis communicavit, nihit in exuberunle bua

sive pro Rcaiissimx Virginis fuuere celcbrando , ptenitudine ab incffabiti exinanitione perpessus : scd
quod mulli putant, sive pro scpulcro Domifii visi- eliam quia { quod novitalum omnittm est maxime no-
lando, quod nobis probatum fuii iii superioribus ad vitm ) in naturalibus nottris tupentaturatis eral in ,
annum Domini 48 : Convenimus quandoque(a\l) apud hit quce nostroe sunt essentia; super ettenliam onmia ,
pontificet noslros Deo plenos, nos simul el ipse, niul- nostra ex nottrit, et tupra not continent exceltenler.
tique sancti fralres noslri, visuri corpus illud quvdvitee Vere nibil tnm compendiose. , tam alte a docioribus
principem Deunique suscepit. Ubi aderanl el Jacobus de niysterio DominioE incarnaiioois , el Diviniiaiis
fraler Dommi, et Petrus excelsum el amplissintum
, inajeslale dictum paucissimisque cunctas posterio-
;
thcologorum cutmeu. lUic eryo post contuitum , pta- res hxreses Nestorii , Eutychctis, Valeiitini, cl
cuil ut ponlifices omnes pro viribus quisque suis inft- Arii destruxit.
nite potentem bonilatem laudarent. Ilierotlieus aulem Hymiios quoque-amalorios, divina patiens, rom-
atios omnes ibi Docloret sacros {ul nosfi) potl ipsot posuit in quibus dc amoris dcGnitione, speciebus
,
Iheologos (hoc est, aposiolos) superavit , lotus exce- bunianum captum edisserit. Ex-
uiiione, et vi, ultra
dens, tolut extra se potilus, et eorum qucc laudubat siat oonim quoque nobile fragmcntuin, quod rele-
eommunionem paliens. Quamobrem ab omnibus qui g rons S. Oionysius cap. 4 de Divin. Noniin. ait :
audicbanl euni, atque videbanl{sive coynoscerent ipsum, ** IIwc inrlylus noster in sacris titleris inttitutor, divine
sive non cognoscerent) occupatus Deo , divinusque tau- admodutn in atnatoriis hymnisexpotuil. Fragmenluin
dator ett judicatus. Et hxc quidem pro aliissiiiiis et vei ejusmodi est. Amorem tive divinum , sive ange^
univcrsalissimis ejusdoclrinis dicia suni; qunrc ad- ticum, siveintellectuatem, sive atiimatetn, tive natura-
dit : Verum quce illic mystice traclata siint, missa itn- lem dixerimut , vim quamdam ittlelligamus unificam,
prarscniiarum faciamus, quippe cum nec muttis exprimi atque commitcentem ; superiora qtiidem moventem ad
possint. De alia vcro docendi meihodo pro captu cu- inferiorum providenliam; rursut quce stinl ejusdetn
jusque, qiia mirum in modum eiiain excelluii , siib- ordinit ad communionem mutuam adhorlantem : infe-
infert: Qnoiies auiemoporiercl nostramutiis communia riora landem revocauiem, ut ad sublimia convertanlur.
facere, ut quam multos possemus in sanclam noslram Hactenut multosamores ex unopendentet disposuimiit,
ditcipiinam iniroducere , erat profecto miranduni , diximusque quates sint notiones viresque amorum , tum
quam tonge Uierotheut sanctorum doctorum plurimot mundanorum, tum mundo tuperiorum , quibus tatte
antecetleret, el diuturna docendi sedvlilale, el puritate mundanis tecundum dcsignatam oraiionis iittentionem,
mentit, et exacta diligentia demonstrandi ac caeieris
, prcesunt ordines ornalutque intetligibitium, inteltec-
,
omnibut, qucecumqne ad sacra etoquia pettinent. Itaque tuatiumque amoriim : super eos autem extlanl ipsi per
nos numquamin sotem lam ingentemjigere auderemut seintettigibites, atque divittiamores, reverapulchrorum
cblutus. Et post pauca Desceudimns ad scribcndum
: a nobis pro viribus cetebrali. JSunc iterum resumentes
Kovi nihil avrientes inferre; sed minutioribus quibut- omnes in untim, ei conytobalum amorem, amorum om-
dam, el per tinguia dispositis inquisiiionibus , discer- nium palrem cotligamus simul alque congregemiis.
nenlet, cl explicanles ea, qnm ab illo vere Hieroiheo , C Primo quidem ex mutlisinduas cogentes amatoriat vi-
id ett, sacro quodam Dco perspicacia compendiosa sunt res universales, qvas quidem omncs continet, regitque
Iradito. Ut videar quidqiiid Dionysius scripsil , al- absoluta lolitts atnoris causa, penet principium oninia
tiori quodam siylo a B. Hierotlieo primum scripta, tupereminens, ad qvam contendit, pro cujutque nalura
et inde ab eo jitxta capium noslrum iraiislata. Ex- universus rerum omniutn anior. Age jam, liat ilertim
slant ipsius llieroihei fragnteuta apiid eiimdem, ex cotligenles in unum, dicamus unam qtiandam esse
libro dc Theologicis elemeMis, iii quo de bono , do timpiicemque virtutem seipsam movenlem ad unificani
tumine, de pulchro, ^tamore, exsiasi, %elo , et aliis quamdam comntixlionern ex ipto bono utque ad exlre-
dispuiavit, loqueiis auiem de diviuiiaie et excelleo- nium universi : ab eoque rursum deincept per omniaad
tia Chrisii sic ail ipsum bonum ex seipsa, el per se , el in seipsa semet
Je*u Divinilas qux omnium causa est, el implet oin- in circutum reflectcntem , atque in seipsavi sempcr
Mta, ac pariet consonat universitati conservai , neque eodem modo gbmerantem. ^zclenMsiWe; nec aliud
pars, neque totum est ; rursusque el pars ett, et totum, ex universis ejus scriptis (proh dolor !) exstat; scd
ulpote quce parlem omnein et omneloium in seipsa com- gratias Deo, quod unguis saliera tanti leonis serva>
prehenderit, et eminenler habeat , atque prahabeal. lus est, ut ex ungue leonem cognosceremus.
Perfecla quidem est in rebus imperfectis , ulpote perfe- Quibiis autenigradibusputas ad tam sublime di-
clionis princcpt, in rebus vero perfeclis, mtnime per- vinx theologisc lasiigium ascendit?Tres referi Dio-
fectu , quipye cuin perfeclionem excetleulia oiigineque nysius, eosqueexcellentissiinos, videlicelquod mult.i
prcccedat. Prcelerea in rebus carenlibu.<i specic species a sanclis apostolis accepit; quod frequenii assiduo-
esl tpeci/ica, lamquam principium speciei, in speciebus qiie sacrarum litterarum siudio incubuit, et qitod
uulem, specie carens, ulspectem superans. Quin eltam ^
l^
divinis revelaiionibus assuetiis immediate divinam
estentia totts procula contagione essenliis insidens, al- veriiaiem doceniem audivit. Hcecinclyiut ptcccepior
que tuper essenliam exslans, ab omni esseniia penitut nosier (ail Dionysius cap. i.) in Theologicis Etemenlis,
abtotula, univerta principia terminotque distfrminans, stipia nalurce modum mirabilitcr celcbravit , qua^ ipsc
tttuperomne principiutn, ordinemquc tocata. Meiisuru vet a tlieologis sanctis (bocest, apostolis) acrrptt, v^/
entium est, et wvum, atque supei ccvuin, et anu <evum : arlificiosa sacrarum lilterarutn indagalione per^pexit,
pleita qtiidem in rebus egenis,in plenisatitem exiibcrans, frequenti circa ittas exercilatione, tludioquc diulurno;
ineffabilis,etnonpronunliabilis, supei' intelteclum, su- vel etiam diviniore quudam intpiratione pcrcepit , non
per vitam, super esseniiam; stipertiaiurate munus svpcr- solum discens divina , sed patiens, utquc ex quadam ad
naltiratiier habel , tuperessemiale tuperesseniiali eliain itlacompassionc {si modo ita loqui itcci) ad indocibi-
raiione. Qtiamobretn quando usque ad naluram (no- letnsecrelamque eorum unionem , ac fidctn ilenique
siram ) ad sumntam benignilalem venil, verequc sub- consumtnaius. Hactettus dc doctrina Uierolbei.
siQntiam ncitrcc carnii acaint, iummui^juc i'/c J)eus Quod ad bi^vonam vilai ejus sêciat, comniuiii
213 FLWII LUCII DEXTRl CHRONiCON. 244
A. C. 71. Marcellus M. Maroelii discipuli Petri cognonaenio Eugenii consanguineus, oliD) cum A. R. 8i2.
eoiieiQ Marceilo Simonis Magi discipulus, non procul Roma patitiir.
Tlieodorus II Caesaraiigustanus episcopus prxdicans in Africana Pentapoli, cum

IrenaM) archidiacono suo, ei Serapione, et Ammonio lectoribus marlyr fit. Nec
muUo post delaium ejus corpus ad Hispaoiam (ut ip;e Theodorus ju&serai) prope
sepulcrura S. Jacobijacei.
Hispanicorum aticlorumcalculo receptum est id quod A montana, ad quorum radices monasterium Sando-
Dexier aii, in Ili^pania oriura fai^^se nnde philoso- ; valis siium est.
pl)andi irraiia Aihenas peiiii, non .iliier quam Sene- 4. Marcelhis, eic. Consonat iiis per omnia quod
oa, .nut Qiiintiliacus Ron;ani, seu iili nuidam nobiles in Rom. Mariyrologio 7 Ociobris die legimus, niini-
(ul llieronymus loquilnr) qiii adTitnm Livium lacteo rum, Romce sanctorum maTlyrum Marcelii et Apulii,
fnnte mananlem e.v uiiimis
eloqiienliaE fiinte ullimis Hispanis qui primo quidem Simoni mago adhdseninl ; sed vi
provinciis venerunl; posimodum a D.Paulo ad fidem denles mirnbilia qu<v per aposiolum Peirum Dominns
adJucius episcopus Aihe:iiensis factus esi inde : cperabalur, reHcto Simone, aposlolicce doctrince se Iro-
Dionysio in ejus locum sulTeclo in p.ilriam migravit diderunt, ac post passionem Apostolorum sub Aure-
commissiirus concivibns suis divinum scieniije ihe- liano consulari coronam martijrii reportarunt. Sepulti
saurum. llaec Pineda, Hieronyinns, Romanus, Ville- non longe ab urbe. lisdem fere verbis ea referunt
g.ts, .Marieia, Trugillus, In Vita S. Pauli aposioli, ct Ado, Beda, UsuarJus, el Peirus Eijuilinus lib. ix,
alii ; ei quod cieleris praestat, Ainbrosius Morales lib. c 30. Dexior solius Marcelii meminit. Sunt qui di-
u su.« Iiist. rL-ferens pro sua ct no.Hra senicntia ve- cant agi de his in Aciis SS. mariyr. Nerei et Achil-
tercs Grapcns 3. Dionysii commentatores, quos ipse lei ; falluntur lamen, quia .Marcellus de quo ibi agi-
i!i Bibiiothcc.i Kegia Exciirialis legeral, qa^dredubio tur, non fuii passus prope Romam, sed fuil S. Eu-
procul debci esse (aii) Hispanum [uisse , quando id genius archiepiscopns Toletaniis, qui prius M. Mar-
quoque Craei Dociores coufiientur. Multa isti in
ipsi cellus diccbaiur, et ob nobililaiem postmodum a
hudem ojiH caniini in menolcgio, ubi ])ropier exi- Christianis dictns esi Eugenius, quod sonai nobilis.
iniain monim reciiiudhiem et philosophiam tradunt g Fuil quiJem ei ipse Simoiiis ei Peiri di&cipulus, sed
olim in /mmerum Areopagiiarum judicum fuisse diversus ab il!o, tametsi oonsanguineusipsius
roapiaium Cujus vero urbis episcopus tandem in 5. S. Theodorus, eic Agiiur de manyrio Theo-
IJispania fuerii, 6o!i Dexiro debemus qui ejusJem ,
dori, el sociis in Martyrologio Rom. die'26 Martii.
ccclesiasiicas llispauiae plus catteiis
anliquitaies his verbis Pentapoli in Libya (Africse provincia)
:
calluit. Mirum vero esse non debei. Griccos urbis Natalis sanclorum marlyrum Theodori episcopi, Ire-
Segobiensis non raernini.^se, quaiidoquidem nec Pa- ncci diaconi, Serapionis, et Ammonii lectorum. Con-
risierisjs iii Dionysio meminerunt; quo locus datus sonant Uûardos, Bed.i, Equilinus, l. n, cap. ultim.
fuit quoeslioni Jam olim de duobus Dionysiis inter Noiat auiera Baronius, Penlapolitanam provinciam,
Graicos ei L;iiiiios acriter agiiatae; sed sicut tunc de qua h.c mentio halieiur, diciam etiam a Piinio
ignoraruiil Galiicatn urbeni iia nunc llispanicam ,
,
Cyrenaic;im, cnjus freqoens esi mentio in cpistolis
utiamqiie ab^qoe nostro detrimenlo. Pro Hierothet Synesii cpiscopi, et in litteris Dionysii Alexandrinl
vero in Hispaniainrcditumagno milii arguraenio est, apud Eusebiuin. Erai S. Theodorus discipulus
quod iion soliiin Diouysium, sed eiiam S. Eugenium B. Aposioli Jacobi, successeraique S. Anaibasio 1,
discipulum habuit, ut suo !oco probavinius, quein ta- Cjesaraugiistcc episcopo in sede S. Mariae de Co-
men in Oriente i;on valuit conYCnire, ubi Eugenius lumna. Zelo auiem fidei propagandi universam
numquam fuit; valuit vero in Hispania cnm Sego- Hispaniam percurrens in Africanas applicuit tandem
biensis urbs Toietauai dicecesi adjaceai. Celebratur oras, comitantibus eumlreoijeo diacono suo, eiduo-
S. Hieiothei tam apud Grsecos, quam apud Latinos bus lectoribus Serapione et .\mraonio ; illic vero. id
naialis dies4 Otiobris. est in Cyren;Te provincia, seu Penlapoli a jGenliliDhs
PostquamejusmoJicorameniariis Romoe finem im- C capii, cum imniolare diis falsis renuerent, post va
posui, in Ili>;paniam reversus, cumcasu apMdmona- na tormenia, capite plexi snnt. Erat lunc temporis
chos Cisiercienses monasierii Saudovalis, dicec. Le- Canhaginis S. Crescens eplscopas, inibi a S. apo-
gionensis, agerem, et reliquiarura sacra scrinia sodulo stolo Petro relictus ui Metaphvastes refert, et nii$
evolverem, percepi, capui inibi D. Hierolhei asscr- superius ad annum Domini 50 laiius monstravimos,
vari, iia siquidem tradiium a inajoribus suis senes cujus illa sunt verba de Petro loquenlis Vpiit Sir- :
«lontchi a^severabant. Et capul quidem sacrum in- mium civitatem HispanicB, quo in loco, cum Epcene-
ter reliqiiias exstabai, sed stripiura ejus rei deside- lum consiiiuisset episcopum, decenit Lttr(haginem ci-
rabaiur. Yenil iiihilominus raihi in moniem, cra- titatem Africce, in qua Crescentem ordinavil episco-
riium a linteolo, quo a muliis retro annis siriclis- pum. Hic igitur sacras Theodori evuvias scpeliri
sime iiivoluium, ei filis assuium servabalur, exuere; curavil; indc vero in Gallaeciam ipse portavit, qaa-
si forsan lestiinoniura aliquod ejus rei inierius re- tenus quod S. Theodorus testamenio caverat (ut
perire iicerei. Et ecce, Deo auspice, nierabianula asseverat Dexter) de sepultura sibi ei laiere S. Ja-
VGtuslis>iiiia, ion()iiudinis dimidii digiii. ctiin parie cobi magistri sui concedenda, complereiur; qiiibus
cranii, abbaie ci niunachis orauibus prxsentibiis, peraciis Crescens in Galliam coniendens, Viennen-
reperta esi, cum cjuiiuodi Griecis characieribus, sem crexit ecclesiam, iit in Rom. .Mariyrologiodici-
xtfilx) 'I>ô9{ou,-, quod sunat, capul Hierollici. In- tur die 29 Deoembris. Exsiai liujus hisiori»
credibilis subiin laHitia memes omnium subiit, et S. Theodori et sociorum nobile antiqnitatls monu-
super lanto dono, abb.ite ita dispoiienie, pro gra- mentum apud .M. Maximuiu, qal Sapphicis, .Xdoni-
"
lianira aciione procesMO solemnaer celcbrata esl,
...
ci Missa de eodem divino
• . ^
Dociore ei aniisliie decan
J)
C'sq"c vcrsihus rera totjm cecinil, sub titulo .id
sanctos primos ('.(csaiauguslanos epiicopos Masimi M .
:
lata , ips.i iaveiitioois die, qu.e fuit 5 Aprilis aimi carmeu âpphicvm. Lst vcro uujusraodi, quod pro-
D. J(»i5, fe»to S. Isidoii dedicaia. (Juo sane proba- iniseraraus supciius ad annum Doiniui 50.
biliora rcdduiUur, qux dc rediu ejusdora Ilieroihei
Alhenii ad lli^^painas a Dcxtro scrihiiiiuir Eii pie sacris adolemus aris
et de ;
Tlmr.i, hinluinqiip ol solilos odorc»

S>*i5<»bicnsi coclpsia ah co ciect.i; uiide vorisiiniic
l'r;csulii;n iuibaj sibi quos |iairouuS
csi icmpore Saraoenic.e devastalionis a Cbnsiianis
l rLs Ji:ibet isia.
aspoitaia fuijwe sacru illius piûora ad Lefioucnsis
Quos habet paires, liuei'iue priuiOi
; :
245 FLWII LUCII DEXTIU CIIUONltiON. 2iG
A. C. 76. Paulus Sergius Hispali, Copiluhne, Barcinonae , CKsamigusij;, Secunlia;, et in plu- \. U. 8i7.
rinois aliis llispani>e urliibus praedical; lotamque Uispanix provincinm peragral.
M. Pelagius, et Aulus AUimus Paiemus cive« Toleiani , sancli Saiurniiii S. Potri
disripuli, prxdicaliune miraculisque (quae praeclara cUidiiToleii) pramissis, il!u-
strantur.
WVAUIl COMMENTAUIUS.
Prxsulcs ; istis quoque sub roagislris, A Tyrrhcni mnris yroxima Saxiinioi. Uic Panlux npo-
Cxsaris Ooret nituis urbs, quiiiusque Hotus ex urbe sub dccfwiin suw librrtulis sub Ncrouc
Dedical «dco- prccdicnt ; inde ad Uispania;i aim S. Paulu Narbo-
Laudo lc priiiiuin, sacer Athaiiasi, uensi proyreJitur. De hac posiciiori prxdicationo »i"a
Teque prxsianii, Theodor«, canlu, prxcipu.-is Hisp:iuice urbes peragravii, ac sua illn-
Non miniis iiostris, Epilecle praesol,
fttravit prxdicatione , habemus cclclirc tcsiinioniinii
Dignus os odis.
T«rtitiai et priuium vidil ipse Ibcrus Petri EtjuiUni. qui lil). l, cap. GO de co sic loquitiir :
Forliter pa&suni; sed euioi .sccundum Posl passionem ergo suam B. Paulus apnstolus cidnn
Saaa i»cr iracios Lib^cos screniem per visiouein mandavil ut ad pnries HisyaniasetGatlia:
Gara Cyrene. pergeret ad pradicandum. Et post p.iiica Vemt Siir- :
Hlf cubaia sacri cineres acpulli, bonam, indeque Uispnmaru circumiens prwdicuvit el .
goos dolens Crescens «epeliro niandat rediit Narbonam. Circuiius vero quem Di^xler expli-
hic levai crescens, graîore causa,
cai, iia dispoiicndus est, ui ISarboti» Barcinoncni,
Fniter el huspes.
Et comcs su|.plex Irenaeiis ilUs, mdiquc Cacsaraugusiam peiierit, duinde Seciinii.iiii
Qui leviurum caput esse feriur (nunc Siquenza) iransiens autem novain CasicIIani
;
Alsiue lecUijrcs duo, sed necactur Cordubam inviscril, ac landcm Utsp:ilini, ubi navim
Qualuor euse. conscendii; et iierum pcrModiterrancum lN:irbonam
Martii sena quater, alma Inoe, rediii, sicque lolnm Hispaniam abcxircmo ad exire-
Plebs tibi sop|iIex, sociisque Mcris,
nium pncdicando pervasit.
Mao die passos menioraQt, celebrai
2. M. Pelcgiu'., eic. S. Salurninum Tolosanum
Fesia quolannis. P
" episcopum fiiisse S. Petri apostoli diM.ipulnm nniunt
Hoc uno dissidei M. Maximns a M.irlyrologiis, omnes qui res Hispanicas et Gj^llicas scripserunt;
quod ipsc asserai fosium S. Tlieodori ei socioium, jmmo voro Pampilionensis Kcclcsia quoe illiini velut
celcbrari Ciip5araui;uslre 24 Mariii, (Manii sena gua- aposlolum Minm agnoscil, in ejus fesliviiaie idipbum
/t'r)hxcaulem in2Crcjiciunt.Crodiderim 24obiisse, canii. Vidc iheiaiirum Coiicionaionnn ad diem 2G
quo die (aii Mîxiiniis) pnssos inemorant (nisi forsi^n Novenib. ct 2j Sepiemb. quibns locis Saiuminus di-
scribentium negligeiiiia menduin in Mariyroluîis cilur non solum Tolosa PampHionem acccssisse, sed
irrepsil), aut diem scpullprse ceh-brari, auod aliis us(|ue ad civitalem Toletanam peneirasse , ibiquo
inanyrihus conligUi ?i'l fcsiuir. illinc translerri soli- pra;dicalionis seniin;» jecisi.c. Cimscntiunt Chronica
lum aliqua occupaiicnc inlcrvcnienie. Caroli Principis, el Primiis Calibonensis episcopus \i\
Caeierum notalum yelim, Didacnm Murillo in sua sua Toiiographia Clirisii inariy; um, Moralcs lib. ix,
hislnria de Pilari ingenue fassuin, se omiiitno(!is c. 14, Maneiai p. I. \,cap.i5, ei anle eos jiilianus
ignorare, quid sihi velit sacer pooin, cnm de rcli- archipresbyier iniiio sui Chronici, qni rcreri noa
qiiiis seu cineribus mariyrum dixit Quos dolens ;
solum Toleii prxdicass^, sed eiiam ad lempus epi-
Cresceus tepÛre mandat : nescieliai enim quis es- scopum Toleiaiiis sc praibuisse. Vide ctiam Vasacum
selCrescens ille cum lamen alius mm sii, qnam
: 111 Chron. ct Lud. Nonnium in soa Hisiiania cap. 80.
qni pritniis eo nomine dignusfuit, Pauli ct Peiri De eodeni Saiurnino agil Sancliis Braulio in Additio-
tliscipulus, ei lunc temporis apud Cartbaginem nibu^ ad Maximum, dum de sancio Fiiiniô Pampi-
Africa: episcopus. in scquonti versu lcgebatiir Hinc :
lioncnsi |iriipum, deinde Ambianensi opiscopo Fnit :
jnvttt Crescens, cum (•niniiiO legendum sil: Uinc le- Q (inquil) consecralns ab Uonorato episcopo Toleiano, ei
v&i Crescens; nain senstis est, Cresccntem ii'dc le- aqnis satuiuiibus tinctns a S. Salurniiio episcopo To-
vasse reliquias mariyiis, et in Hispanias detulisse, losano S. Pvtri nposlolorum principis discipulo, misso
juxta id quod ipse Theodonis jusseral; et IrJ^c est pra-dicaluin Tulosam. Lt quod oniiiem luic in re du-
illa gravior causa, qiiJe S. Crescenlem compulit nt bilationem tollil, est , quod iia pcrf^picuis vorbis iri
ferrci ipsum inde, ei ad lalus Jacobi apostoli oollo- ejus germanis Aclis asscrilur, qnoruni excinplar vc-
carei. Ilabemus ejus rei irrefregabile tesiimonimn neratioiic dignuni liabuii in sua biblioiheoa lcl. illc
S. Leonis Papae IV in episiola de Transiatione record. Toloiaii.i: Ecclesiae praesiil , et Ilispaniarnm
S. Jacobi, ubi de SS. Athanasio ei Theodoro h.i-c hislorir.craiilius Uodoriciis X.imcnius, ;issorvaiurquc
ail Itli duo discipnti p.disf^qni pro reverenlia sui
: iiuiic cuin ejiis corporc in regali ccenohio S. Maria*.
Magistri, juisernnl se pnst obiinni snum a Chrislid- de lldria, Segunlinx dioeces.nostri Cislercien.ord.,
nis juxla magitlrmi suuin, nnus ad dexlerani illius, cni arcliiepiscnpus lotam suam bibliolhocani legavil.
aliut ad sinistram RepeliTi. Idcmque aii Catlixtiis lu codice igilur ms. Vitarum siiictoruui nicn.branco
Papa II, quem rcferi Vinceniius Belvacensis in Spc- exst^nt Acla germanaS. Saliirnini, quoruni initium :
culo historiali. quibus asseniiuniur receniiores, llto igilur in tcmporis cujjiculo, etc. Ibi igitur assc-
Morales, Marieia, Aldereie, ei cileri. Ei in aniiqiio riiur Saiiirjiiiius S. Potri aposioli discipulus fui.sse
Cnrdubeiisi Brovi.irio b«c lego Atii vero discipuli
: Sul) liis verbis Bonns esl //omis/hs Sulnrnini disci'
:
Athanasius, et Theodorus, utin B. Leonis cpislota le- pnlus ; inelior esl Saiurninns Pelri ulumnus, quia op-
gilury juita Apostoli corpns, unus ad dexteram et altei limus oinnium Chrislus Cfit Petrt didascalus ( id cst.
ad tcevam sepultus esl. El hoc ipsum iradilione re- -ry magistcr), sed qui clegit Petrupi in apostolica (ide, is
'- •--.'?--•. n., ._ ....... i_.
ceptuin est in Ecclesia Composiellana. clian beatificavit Saturninum in pastordU rcgimine ; et
• :
A. C. 76. —1. Pautus Sefgius, cic. Bis peragrasse Honeslum perluslravit presbijteruti honesiate, Dc locis
Hispaniani monstraium a nobis esi in superioiibus ad vero praedicaiioiie ejus illusiratis subinfertiir ;
annum 66, primum cum S. Pauloaposiolo ipso aniio magna Suturnini gyatin qui non solnm Caliiam et
66, poslea vero admoniium ab e. dem in visione lioc Catlaciain Septimaniamque et Hispuniani , veruni
,
anuo 70. Dc priori ejus adveniu egil Ooxler anno illo elium !\'esturiam perlusiravit, ct Ccrmaniam. Ac dc-
66, dc posiieriori nunc agit, ei uos uiriusque lucem inde : Pradicanle Inaiissimo Sainmino Pumpilonw
dedimus in Commeiuario ejusdem. De priori racnlio- subilo concursns civiuni faclHsnl crebcrrimns: veinentes
nem fecil prinius Cabilononsis episcopiis in Topogra- quoque per tridnuni (actuin .;,s/ ul visi^ signis multi-
,
phia niartyruiu verbo Corsicn, ujji ail Corsica int>uta

; plicibus alque prodigiis potentibus, conftrinali quadru'
;,
2 47 FLAVH LUCII DEXTRl CHRONICON. 248
A.C.86. Per idem tempus S. Anacleius , vel Cletus successerat Lino ; Linus vero successe- A. R. STJ.
rot in sede Romana P«»iro.
Ye<ipasiano Titus, Tito vero Domitianus iroperator crudelissimus successit, qui se-
cundam contra Ecclesiam persecutionem movit.
Caparac in Lusilania Carilippus et socii marlyrium passi sunt.
qinta niHlia geniiHiim quantocius Dcum «erum jeûe- A semel commendatus epigrammatibus, Elusaiium pri-
rentur perccplo lavccro generationis. mum, deinde Constaniieiisium in Gallia cpiscopus
"-~ ""-
Rom. Mar- effusoproChrisiosanguinercponavilcoronamdie25
,
Hinc m.Tiiife.île dedutiiur error qui in

lyr. irrepsii, dum ad dicm 29 Novembris asserilur Septembris. .\stipulatnr huic sentenii.T Julianus i»
S. Saluriiinns lempnrilius Decii marlyrium comple- chron. ad ann. i32; loquens enim de S. Honoraio
visse, ut credo, ex Equilino lib. i, c. 5 id inconside- Toietano episropo lisec ait Post aliquot annos in
:
rateaj>serenic;cnmeMimibiaffirmetab aposiolorum Gallias proedicandi cnusa proficiicitur ; Palernum ,

discipulisepiscopumTolosanum ordinatum, fieri non quem S. SatnrninusToleli couverterat, et feeerat E(n-
poiuii ut nd lempora Dccii pmeniret, nisi vellet sensium episcopum invisit, cic Agit etiam de S. Pe-
,
iilum sedissc episcopnm annos nt minimum 150, ul- lygio, qnem vocat .M. Pelagium Agrippam; de Pa-
poiequem sancJusClemens vel Dionysinsordinaye- terno iierum curo Dexiro acluri sumns ad annum
rant :Drcius vero coepcrii imperare anno Cluisti 94, 1 12 ei 130 : de Pelagio vero ad ana. 158 et 160.
2.">2 vel 253. Cerlc in anliqnis Mariyrologiis nihii de Hoc ipso anno Domini 7G. quievlt in pace S. Quar-
Decio asseriiiir, ut apud Usunrdum videre est, qui tus , uti Dexier dixit ann. 50. Agemus ilerum de eo
cadem aique Romannm verLa habei, de Decio auteni ann. 105.
npc verbum. Ambroi-ius Morales auctor est communi A. C. 86. —
1. Perid. tempus, eic. Notanier non
ciilculo approbaium sub Claudio (Nerone) missum dixii , Cletus succedit Lino , sed successerat per idem
fiiissead prxdicandum in Galliam. Si quis autem tenipus, quoniam ab anno 82, quo Linus inartyrio
Decius ille fuit, qui Salurninum marlyrio affecit affectus est, in ejus locum successerat; neque vcro
intperaior esse non potuit, sed praefectus aliquis vel id a modo loquendi Dextri quis xstimet abhorrer^;
proconsul; de quo idem judicium ferri debet, aique
B ipse enim non designat cuivis Romano Poniifici an-
de Decio illo ?ub quo S. Laureniius passus asseri- num quo Poniificaium inierit, sed plerumque reca-
lur, viginli circiter aniiis post imperaloris Decii pitulando mulios enumerat.
mortem. El placei iiac in renosiri Ambrosii Moralis Quodverounuffl eumdemquecrediderit Anacletum
sentenlia, qui, lib. ix Hist. cap. 40, notat gcnus et Cletum, oovum videri non debet. quin potius non
quoddam nobilium Romanoruin exstiiisse Deciorura video unde possii diversus excogitari cum oinnes
nomcnclalura insigne , ne quis mirelur morluo im- fere lam Graeci quam Latini auciores veteres, qui
peraiore Decio, Laureniium a Decio excarnificatum, Dexlrnm ipsum vel praecesserani , vel icquarant,
et mulio ante illam Saiurninum Tolosse a Decio e unum omnino sine contradiciione crediderini, la-
summa Capitolii arce praccipiiem datum. Ca-terura metsi quidara eorum Cletum, quidam vero Anacletuni
qiio omnis ambiguitas lollainr, Methodius vei Meiro- illnin nuncupaverini, imprimis magnusille Ignaiiut,
dorus aniiquissimus rerum S. Dionysii Areopagjiae discipuli quem diligebat Jesus ( uior mei Bernardi
scriptor (cnjus liber sine nomine exsiai cun> operibus verbis) audilor, in epistola ad Mariam Cassabolitem,
Dionysii olira Coropluti exctisis, cum nomine vero et ad Trallianos , non aiium quam Anaclelum cug-
apud Dionysium Lansclii Gricco Latinum) expresse noscii Clementis praedecessorem , et Peiri Aposioli
affirmal S. Sniurninum comilein a S. Papa Clemente discipulum. Deinde S. Irenseus, lib. iii Histor. Ec-
datum eidein Dionysio, ab eoque jani in Galliiscon- des. cap. 12; Epiphanius, hxresi 27; Nicepliorus
sistenie Tolosam amandaium. En verba hiijus au- Calixtus, lib. in, cap. 2, ei Nicephorus episcopus in
cloris : Socii autetn S. Dionysii erant S. Saturninus suo Chronico, atque in universura omnes Gneci
el MarcellHs ; et posi pauca : Porro od Aquitanice pla- C idipsum seqiiuniur. Inter Latinos antem Augustinus,
gaa sancto Salurnino niisso, elc. Nemo autem nescit epistola 165; Opiatus Milcvitanus, lib. ii contra
'i olosan! nrbein esse Aquitani%. Idem asserit Equi- Parmenionem ; ei esl, Hieronymus, lum
quod pluris
liiius ipê lib. ix, cap. 41 Dionysius, ait, a B. Cle-
: in Chronico , dc Script. Ecclesiast. in Cte-
tuin iib.
vteute Peiri successore in Frauciam dtslinatur, el ipsi incnte, cujusha^c sunt verba : Clemens quartus potl
Jiusticus presbtjter el Eleutherius diaconns socianlur Peirum Romce episeopus : siquidem secundu* Linus
sanctiquoque Salurninus et Slarcellus, episcopi. Mar- fnit , et lenius Anadetus. Iia prorsus legitur tura in
cclhim in Uispaniani (fuil is S. Eugenius) Saturninum Laiino, tura in Grxco Sopbronii textu ut mirum sit :
in Aquilaninm dircxit. Hoc vero ila faclum intelljgi quomodo Baronius oppositum Sensisse dicat. Uiius
oporiet, ut Saturninus a S. Peiro apostolo in Galliara lanium Tertullianus, in libro iii Carininum in Mar-
directus sit ad paries prjcscrlim Aquiianicas ; qui cionem duos cecinit, Cietuin et Anacletura , et liber
tamcn anno Doinini 70 Toleium invisit, ut Dexter qui Dainaso tribuitur de summis Poniiiicibus : ejiis
!ioc loco afiirmai; indc veio Romam revereus, cum tamen esse negant. Onuphrius, Molanus, el Baro-
post aliquot annos, iiimirum circa Domini ann. 93, nius. Quare vehementer suspicor Cleium honoris
S. Cleiiiens ejus coiidiscipulus in Caihedra S. Petri causa po!>tmodum Anacletum dictum, ob eximiam
sedere coppi&set, ei in Gallinm Dionysium des-tinaret, Dei giatiam in eo reluceniem , non aliieraiqueOp-
ailjunxit ilii Saturninum, uipoie virum cgregium, et pius vocatus cst Agathopius.ul supra dixitnus. Vel-
provincia) illius pi;e aliis cxpertein , qui quidem lem super hac re ad iiDguera invesiigandam majorem
s|ionie sua in suain sedeni Tolosanam redire cogita- fieri in Ecclesia diligeniiam, durissimura siquidem
bat ad quam landein cnm Gallias jam tcnerent, a
: credilu cst, tani p;<ucis auctorilms instrueUm, lol
j^
Dioitysio reniissiis fuit. Quid «ulem inihi cgcrit , et lalesquc dociores sequi neglexisse.
qnomodo ilcrum Tolelum redierit, diccnius cuai 2. Vcspasiano, etc. Is vitam finierat anno Do-
Dexlro suis locis ;id ann. llO el 11-2. mini 81 , cum gnbernasset imperium annos 10- ha-
Sed vero prucipuiis in piiniis frucius quem e To- liuitque successorcs duos filios, primo quidein Titum
lelana praedicaliono ropori.ivil, fiiere dno saiiriissiiini aniiisduohus, et co voneno sublato D(jmiiianum
cives, M. Peljgina, ci Aulus Aliinius Paicrnu.^, dno, Domini 83, qui sccundam in
aiiiio Eccie.îa persecu-
inquam praiclar.i Lccltoi;»; (âiliolica} luminaria. I'e-
, tionem commovit uli Eusebius , lib. iii,cap. 15,
Jagius nauique fuit posunodmn Tolelamis episcopns, icsiatur. Ejus fiucius nunnullos mox rclcrt Dexter ,
ft Hi^pdniai toiins primus ; l';iictn;i6 vero liilhili egerat de prima sub Nerone ad aii. 60.
oriuutluS: acMaiiiali prop'.t;rca cliarus, suisquc iiou Z.Coptnar, cic. Plv)loui;cu8 in VcUonU)US ( :cu
, : : ;
249 FL.Wll LUC» OLXTUI CimONlCON. 250

A. G. 86. DoiQitiaous impcralor lempliim quuddaai siiic contignalionc racit. A. R. 837,
Idem primus imperatorum sc deum appellari facil.
S. Julianus, discipulus S. Pclri, Martiali cltarus, Vicum translertur.
niYARlI nOMMENTARHJS.
Vergonibus) Lnsit.tni.nc Caparam conslituit, auo locl A initio,quo loni dypliclinm <;eu indicem antisiltara
olini iiiter Cneum Pompcium. et Aulum Trenonium TolRtnnorum in SHCrificio MissJ* instilutionis S. Iti-
acriler ccrtaium esi, et hooieque ejus belli plurt dori dici consuetaiu retcrcnssubiUi ;//<?<; /'hi/ priwn
CKStantiapidum nioniinienta, militnm scilicct ibidem (ilvplicha) in qua non ponwtlur 3fartffrei, $rilicet Ja-
nccisoruin, qux apiidAmbrosium Moralcm vidcro ro2)us (aposlolus qui fundavit Ecclesi.ini TolciMniini)
licct lib. VIII, cap. i8 Nunc Capara nomcn reiinet; Elpidiut, Julianut, et Saturninu$ , et M. Marcellui
estque in liinine Exirematurx , non longe a Civita'- Eiigenius, quia coustat fuine mariyret. Orahat sacer-
tensi urbc, vulgo Civiclad Rodrigo : fclicior saiie dos ibl pro spiritibus pausantium episcopnrum, quod
sanciorum Carilippi et sociorum marlyrio , quam cx Missali S. Isidori ronsiat : ei eapropier marty.
incnlarum numero aut divitiis. Agiiur S. Cnrallppi rum episcoporum noinina in ea non exsiabaul cum
ctsociorum festus dies 28 Aprilis in Miitiyrologil» Cirteris.
Hedx, Adonis, Usuardi ci Roniano, ubi tamen pro
, Fuisse vero Marttall charnm s«tis liquct , nam
Carllippo corruple legitur C:)ralippum , cum in cse- quatiior ad ipsont Kuh uoniine Lucii Julii dcdii epi-
tcris et in Equilino , lib. xii, c»p. ull., num. 131 grnmmata hoc enim fuisse tinmcn ejus fntelur Dei« :
sicui in Dcitro Carilippus scribaiur. Sociorum no- ler iiifra annolli, laitiotfti aiiqua sint inier Martin-
mina sunt Aptirodisius, Agapius (Usuardo Agapatus, lem et Dexirum discrepafttla^ dum ille vocat eum
Equilino Agapitus ) et Eusebius iia enim a prsc« L. Juliiim, hic L. Juti.tnum, immo et L. Magniiin
:
diciis auctoribus Doroinaniur ; sed nullus actaeorum- Jutianiim, qux forsan ei baptisino nriri potuit.Qu.ne-
dcin recensei. ris epigrammaia ? In 45 lib. i, illum monet viven-
4. Oomitianus, elc. Hxcex Eusehii Chronico de- -n dum csse hodie, non cras, fursan eo uiotus, quud
snmpsit, ubi sic legimus : Aniio 88, Domilianus S. Julius vel Julianus inelius qiiidpiam se aciitatu^
temptum sine admixlione lignorum construil : loqnitur niin profitehntur crastina die , cum iindierna in ocii-
vero de Pantheonc, nuiic Ecclcsia sanctiu Mitrlfli lis suia peccator exisierei. Iloc Martialis in lo-
Roiundx. Astipulatur Red.i in Martyroloîo 1 No-. Ciim Converiit pro more, inquiens :
vcinb., etiib.de 6 Ktaiibus inTrnjunu. Ikfragalurta-

tnlhi pnst nullo«, Jutl nieniorande, aodales,
nicn fiaronius in notis ad 1 Novcmb. contendens a
8i quid iougn fldos, cannqno Jura ralent;
M. Agrippa , non veru a Doniiiiano constructum , Bis Jam pcne libi consul Irigeninius iiisiat.
qiiia .idnuc lempli fronli inscriplum durat ; M.
AGRIPPA. L. F. CONS. TERTIIM. FECIT. nimi- (crat cnim aeiaiis sua) annum penc 60 altingeos ,
rum aniio anie Cbristum naium25, tiim quia Dio nipote S. Peiri discipulus)
lib. Lili
ait Pantheon quod perfecit Agrippa, etc.
:
El numerat paucos vix tua vita dlei.
tamen in coiicordiam redigunlur, si dicainus
Fîcile Non beue disluleris videas, quse possc negiri,
Agrippam contignaiione usnni iii Paniheonis templo, El solum boc ducas quod fuii, esse tuuin.
id efii in porticu, ubi inscripiio ipsius videiur; so-
luin enim poriicum struxisse ipsa ooeris diversilas
Et post pauca subdit:
convincit : Domitianimi vero lemplum ipsum novo Non est, crt^de mihi, sapientis dicere Vivam; :
opere, sine conlignaiione , ut mouo cernitur, per- Sera uimis viia esi craslioa ;vive bodie.
fecisse.
Displicebal ei amicuin ludicra semper, et jocosa ca-
Idem primut, elc. Istud ctiam sic hahet Eusc-
5.
] nero; quare sxpc aduionebat Martialem, utanimum
bius : Anno 89 Doroini, Primus Domitianus Dominum *
te et deum apptUari jutsii. Tesiaiur id Siietonius in

ad seria applicarei. Super hoc argumento dedit epi-
ejus Vita, cap. i3, inquiens Pari arroganlia, cum
:
gramma 107 ejusdeui lib. ii :
proeuratorum suorum nomine formalem dictaret epi- Siope mihi dlcis, Luci churissiine Juli/
itolai», sic coepit : Dominus et Deus nosler sic fieri /u- Scribe aliquid magnutn, desidiosu<suoniO CS.
bet. Vnde inslilutum post hcec, ut nec scripio quideni Olia da nobis. sed qiiaiia feceral uliiu
ac sermone utquani appdlaretur aliler. Sic prorsus .M u^cenas Fiacco, Virgilioquu suo.
euin vocat Martialis, i. viii, ep. ultimo. £t paucis inlerposilis

Dante libi turba querulos, Aiigusle, libellos, In slorilcs cam[)0S noluol juga furre juvenci
Nos auoque quod domioo carmina |>arva damus : Piugue solum iassal, sed juvat i|i$e labor.
Posse aeum rebus pariler, musisque vacaro
Scimus, el bxc eliam serla placere libi. Et ha:c quidetn scripsit Roroae degcmi duo vero ad :
eunidenidedil j;im coininoranlcni in Hispania:equi-

lamquam deo illi concedit. Per Vates, Auguste, tuos,
bus alteruni lib IV, epigr. 55, Tolctiim mitlilur, in
cic. Itidem Siaiius. lib. iv Silv. dominun» ac deum quo mulia tlispanica noiniua comroemoral, vide*
Domitianum nunrupat; quinimmo Philosiralus aucior licet :
csi in Tyanaeo, lib. vii, eo adulationis tnalum pcrve- Luci, gloria temporum tuorum,
iiisse, ut Judaei illius eelebeniini Josephi conîlio, Qui Gaurum veterem, Tagumque nostrum
ftlius Virainis nuncupari auderet. Arpis cedere non siiiis diserlis
6. S. Julianus, eic. Qnod ail, Vicum transferlur, D Ar{,'ivas generalus inler urbes,
Tbebas c^rmine cantet, ani Mycenas,
non de traiistaiione sacri corporisinlclligendum cst,
Aut ctarain Kbo'Jon, aut lihidiiioss
cuin adliuc aliqu«»lannos vixerit, et mariyrio occu- Leoxas Lacedsemouis palzpsiras :
bucrit anno Domini 92 vel93, ut ex Dexlro liquct, Nos Cellis t,'enilos, et ex Ibcri^.
sed de exsilio, quo abatma Urbc in llispaniam dam- Nostra^ nomina duriora lerr.-e
mitus fuit a Domiiiano cujus jussu Joaiine.s quoque Graio nou pudcai rcft.Trc versu.
Tlieotogusin Paihmos transtitusest.Fiierathicapo-
Proseqnitur Bilbills et vicinorum Ccttiberiu: oppido-
sioli Peiri discipulus, Euênii coilc;,'.T,Tole.ti orius
, riim propri.i qiinfdain refcrre noinina , ac proprieta-
ei antc Eugeniuin Evangelium coiiti'. ihus suis piav
lcs, y\w.t iilic ciiiiiliet videie licehit. Deniqnelib. ix,
dicavit. Tolcii episcopus et totius Caipeianiyc voca-
ep!^'r::m. 98, eidciii rclori (qnasi absenti ) hona, ac
tus cst, ul ad ann. 91 et 91 De\ler proiileliir. Ki
leiiciiates su:)s , supcr quas ab xtiiulo quodam inor-
conseulil Juliamis archijuts.! ysior in Chroiaci s,ui
debatur :
: : , ,:
25! FLAVIf LUCH DEXTRI CnRONICON. 252
A. C. 86, C. V.iicrius Lenfuiiis , vir consulaiis, ul Domiiiuno placeret, egit Laurcolum A. R. 857.
Clirisiianum.
Fl. Clemciis vir consularis occidilar pro fldeSI Novembris; familiaris Marliali.
Thraseas, IKlviJius, Servilja, Bareas Iradili suni a quibusdam Clirislianis. (Deerat
n&men Ilclvidius.)
Florebat per iJ teinpus in Hispani» coiiors Cellifoerorum qoae aune e^l Brigantii.
Haec habet Suellos jacalatores, e\ oppiJo nunc Suello in Celliberia, corruplo qui-
dem vocabulo dcsuiuplo a SiieHis ipsis jaculaioribus.
BIVAUU COMMENTARIUS.
RumpUur invidl» qaidam. charissime iuli, A De consubtu ipsiusgubjungens :
Quod me Huma legll, rumpitur iaviJia, eto. Carmina, purpurea sed modo suia loga, etc.
videlicel qnod turbn scmper in omni momlramur di- Fuit alierejusdem iiomiiiis Fl. Clcinens S. Petri di-
gilo quod Cassar ulerque (Tilns, ei DomiliaDus fra-
; scipulus, paiiuusS. Clementis papae , et primus in
ires) tribHit jn» milti Saiotum : quod rus mihi dulcc Gaili.i Meiensis episcopus, qui obiii iii pace confes-
»ub Vrbe est, parvaque in Vtbe domut ; quod suiii ju- sar die 17 ejusdcm inensis, cujus Molanus meminit
ritndus amicis ; quod conviva frcqusns; quod amatnur; ea die et viiam scribit Peirus in Caialogo lib \,
,
quodque probuiuur ; linil veru cap. 115. Timeo autem ne fursan siaulitudine no-
oiiiiis duclus, qii£ F!. Ciementis martyris sunt, huic
Rumpalur, quisquis rumpitur invidia.
contessori irihuat, ait enim fuisse consulem Romae ,
Tanium de hujus aniicill» Martialis prxsumebrt i\c S. Clcnienlis papse palriium.
quod tametsi jam ab

aliquot annis dissidi^reni,
cultii a. Thraseas, eic In codice inipresso pro ServiHa
siias nonnumquamconccpiiones eidera aperuisset. corrnpid legel)aiur Helvidias. Lrat quidam Barc.is
Coelera de S. Juliano diciis locis. Soraiius, et Thraseas PaMus clarissimi ac «msularcs
7. C. Valerius Letitulus, elc. Eginias de Laureolo, viri , Servitia vero Bare;e procaosulis lunc Syria;
Chrisliano a Leniulo cnmice acio, in commentariis filia bos omnes nequiter occisos doleiit , vel ipsi
.
ann. tiO prypsertiiu ex Juvoiiale aiente : etfanici. Juvenalis :
Sioicus occidit Baream, delator aEnicum,

Laiiroolum vclox elMra bene. Lenlulus egit,
Discipulumque senex.
Judice me, vera dignus cruce. jj
Martialjsi de Thrasea |tb. iv, epigr. ad C6lini)m, 54 :
cl Martiale, cujus cliam dcdimus epigrnmma 9

Tbrasea coosiaulior ipso.
Qualiler in Scylbica religalus rupe Promelhcus, otc.
De ulrisqne vero Corn. Tacitas libr. xvi Truddaiis :
qiio Martyris cujusdam Christiani passionem veram !otinsiqnibus virh, ad poslremum Nero virtuiem ipsani
,
siimiialam agenlis Laureoli Lalronis fabulam rc- ,

excidere concupivit, inierfecto Barea Sorano, et Thratra
lert. Coiisucvisse eienim Domiiianum prai iiiniia Pa-lo otim utrisque infensus. Qiio laqien objecio
,
iriidrlitiUe, casus TrMgicos iu niiserorum corpora ;id crimine? anctor esi ipse Tacitns, Baream reom essc
Tlieainim cx vero rcprajsentare narranl inaili cl
, :
ex proconsuliUn .\sia, quem adniinistrsveral,
f;tciurn
Taciliis in Viia A^ricc.he addit Neto sublraxit ocu-

:
hon quidem ex crimine nitquo qtiod patratset , sed ex
tos ; jussilque sceleTa, non spectavil, pra:cipua sub Do- jastilia {inqnw.) atque ituluslria. De Servilia autem
vtitiano miseriarum pars erat , videre el «jpjci ; cum ,
cjus filia : Vtlra hcec, sed recens discrimini patrh filiam
tusfiiria nostra subscriberenlvr, cun: denotandis lot ho-
quod pecuniam Maqis largita ettet (ninii-
conrtectebat,
vintuin patloribns, sufficeret scevits iHevuUus, etrubor, rum Cbristi pauperibiis). Igilur Servitia accita ett in
a quo se conira pudorcm muniebal. tenatum; stelerunlque daersi anle tritunat constdum
8. CAemens, eic. Hiijus mnriyrium non soinm
t'l.
tjrmdis rt?'o parent, conlrafilia ulira vigesimum cetatis
cailiolici sciipiorci, sed ei ethuici, Siietonius, el l)io
annurn, iiMp.T niarito Aunceo Pollione inexsilitttn palso
testiiiuin relii|iier!inl ; iilsquiduui in Dnniitiaiio ra;i. viduala aesolalaque , ac in pnlrem qnidem intuens ,,
If> iuquicns Deniqur Fl. Clemenlem pnirueleni sumn

:
cnjus onerasse pericufa videbalitr. Tum inierroqante
conteniplissinia:inerlia' (sicvoc.it viruni. qui utChrislo G accusutore , an cuUns dotales , et detraclutn cervice
vacerei, nokhai .-e publicis rebus tradere ) cujas fi- nionile venundedisset qno pccttnia far.iendis maqicis
.
liot eiiain parvulos smccssoris pdlam destinaveral : el

arlibus conlrohcrelm ? Primum slrata nvmi , longo
fleln el silentio, post altaria , e' aram compLxa ;
abotiii) pviore nomhic, nllerum Vespasicium appellari ,
jusseriit, alterum Doniitianitm; repcnte ex lenuissima

niillos (inquit) inipios Deos , uuHas dvvotiaues , nec
aiuid iufelicius prccibus invocavi . quain uthiinc opii-
sutpicioiie{inntuinnonin ipsoejusconsulaiitînlertmii;
quo mdxiiiw facto niaiiirniii sibi cxilnm. Al Dio sic :
mum patrem , tu Cissar el vos Patres servarciis inco-
/H'7?<>n(.Pcrgrt neconi iiiriiisnue lameiiiabilem refeire
Domiiianns cnin mnltos alios, tum vero Fl. Clemen-
lem cnii:,ulcm (eisi uipos ejns ernl duxeratquc uxo- ct velit nolit quidquid dc Migis toqualur, quidqiiid
,
,
r*»« Fl. Domilillam propinquam ipsius ) morte (ijfc- de .irae amplcxu meniiatur, satis innuii Christianos
cil : sod qua Ciiusa ? tllalo ambobis crimine uOio-:n-
fui-se, ac pro coniemplu deornm occisos, uipote qiii
TOf, id esi, conlt;niii|oris Denruni ( cujm rei cuusa

divilias iii Chiisii paupcres ilistribuissenl. Ul qui.l
mulii, qui in mores iutiaôrum f videiicei Chrisiiaoo- enim corani ip>is ar.i posita fuil , nisi quia coiitiui-
niiii) trunsierant (a Cflnlilil;ili') damnati sunt; quo-
ptorcs deorum erant? IJi veruin ."îi quod Dcvter hoc
ruin pirs ocusn, pnrt spoliuta facullalibus Iioo asserit , a iiiuliis tradi fiiisse Clirislianos , id
Donutclla :
tanluiiimodo in Piindalariain raleqata niiod ciiam Baronius oredii numer. anno Domini 6{5,
est. Doicl ine-
S8. Hoc \ero noiatum vclirn lector hahcas, non ideo
insignem Clirisli ni:irly-
rilo cardiii.ilis B.irviiiins l;iin
rem a saiicioriim Cai;ilogo .>ê(i MartyrobT^MO e<ci- Doxlruin hoc loco meminisso Thrase» et Baie:K,
dissc; sedjaiii alter Flaviiis (l)e.\tor) iii.iriyiium si- quod a Domiliano cum Fl. Clemenle occisi sini, ciim
niul, i!t dicni :iiint)lal, videlici;l 21 nuvembr. ul ali-
(onsict a Neronc anic annos 20 pcrempios, vel ipso
pj
qiiaiido restitiii pnssii ab iilcclcsia. ^ Tacilo non tacento sed qnoaiam de his agunt, qui;
Al de <<ieiiieiite, aiictores gcniiles , ei similis sii utro-

ipsuiii dtdii Martialis epigramma , 03 lib. i
quod liicipii :
ruiiique mors ;tc moriis causa. Tantnmdem dc llcl-
vidio Priôo Tlirsse;c genero, dioinm rcputa , d6
,
Si |irior Euparicas, Clemoas, HolicitOiiis ora.s, quo simiHa rolcrl T icitus pr.vlain lili. xvj Annarmm.
Piclaqutt pauipiucis videris arva jugis, cic. 10. Fiorcbai, e;Cy A Mattiali niuluatuiu hoc e&t
: : : ; ;
553 FL.WIl LLCIl OEXTIU CHROMCON. 254
ApuJ Messancnscs celebris esl niomoiia U. Virgiiiis M;irijr, luisba iiisis al» cadoni A. I\. 8i7.
A. C. 86.
dulci cpisiola.
Caslris-Cxciliis in Lusiiania pr.rdical ij. Jonas discipulus SQpclj Dionysii Arcopa-
git«, el ad Gallias posl revcitiiur.
BIVAI\I1 COMMENTARIUS.
lib. IV,epigram. 55, «bi inlcr alia quae de Celiibcria A civitati nostrmn tmperlimur bêdictioncm; et promit-
jacu- limus vos sempcr tub Aostra protcctionc ct defentione
provincia sua, menioria digna iiarrai, Sucllus
prxmisisset htthere.
lalores ponii; cuni enim
Siiiiili beneficio sc honestatam a Dci genitricc glo-
Nos CpIUs genilos, et ex Iberis rialiirFlorenliM,nii llicronymusSavaiiarola tcslalur,

Nosirju noiniiia duriora lerra; qiii c:i dc re com ioncm ad Floreniinos habuii die
Uralo uoa piuleil relerre versu. !25 Ociobris anii. 149i», ei inler ejus opera exstai
KpiNlol.i; aulem lexlus blc est Floreniia Deo ct Do-
:
Subdil inier caetera miuo Jesii Christo filio meo et mihi dilectn, tene /Sdcm,
insta oralionibus, roborure patienlia; his enim sempi'
Et ecrtos jaculo levi Suellos.
tcrnam consequeris saliilem apud Deum. Fidom quo-
codices impresRi depravati siint naivi pro que ei praibeiit anriorcs snpeiius cilaii pii> Mcssa-
Ouo loci .
Svellos babeiit Silaos ; falelur Uinen MaliliaMis Ua- iiensi. De eiiisiola Virgiiiis ad Ignuiium agoinus cuin
derus in noiismaiînalibus .ûi Marli.dts, in velerihus Doxlro ad ann. Ooniini 116.

codicibus Suevos, quod proxime ad veriiaioin
legi Castris-Cwciliis, clc. Non hic soluminodo me-
12.
acoedit. Catcrum jaculaiores Suellog ab oppido Cel- Dexi.er S. Jon.Te discipnli S. Dionysii, sed eiiaat
iiiinil
sic diclos traiislaios vcro
llltftria^ ejiisdem noininis ad annos lli cl 150, ex quibus liqiiei bi.> Hisp,iniaS
,
inde Brigantium nobilem Gallceciai urbeni , nnnc pcrlusirasse; priinum quidein anno 86, vel 81, pra;-
Coruna, non solum liic docei Dexier, sed eiiain ad (iicando verbmn Dei , pr:ecipiic Casiris Caxiliis in
annum 450. qiio leniporc Wandalnrutn rabies vigebat n Lusiiania, ei in ejus circumjaceniibus oppidis. Uo-
in Africa. In veieris Hisp.iniic
tabnla , qnain in siio ^ iiMiiuni Mariyrologium die 22 Sepienib. eum vocal
Piolomxo exaravii Villanovanus ,
pon'iur oppidii- Pagum Caslrensem, presbyler faclus hei bis
cujiis loci
Iiim Suelo nomine; errat lnmen in siin ejus desi- virenlibus, el aqua frigida susteniabaiur, ui Lquilinus
gnando, non enim consiiiuit illud in Celiiberia , sed narral lib. viii , cap. lOS. llic \ero primus ejus in
in ora freii Gadilani, ubi nunc
Esteponda e«l. Verum Hispaiiiam advonius accidii, priusqunni S. Dionysius,
sianduQ) poiius lestimoniis Manialis ei Dexiri. cnjus ipse Albcnis discipulus exsiiierat, in Gailias
Mesianenses, elc. Nihil apiid ilbislris- iransilum facerei, legatus S. Clemcniis anno Domiiit
\i. Apud
siraae urbis clves venerabiliUs, nihil
iradiiione Cliri- 95 lunc enim nonnullis placel, Jonam nostruni co-
:
stiana ;rque rpceplins , qn;im pra'decessores suos miiem ipsius facium in Gallias rcdiissc : nbi ct ipse
ab ipsa beatissinu Dei geniirlcc adhuc in hnmanis pracdicalioni aliquamdiu iiiserviens annoll2, iteium
agente lilicras accepisse , qitandoqmdem in memo- iiispanias lustrans, invisit S. M. MarccUum Eugcniuni
riain t.inl! benelicii Ecclesia melropolilan.i
nuncy Dionysii magisiri sui coudiscipulum (ail Dexlcr); scd
pala esl la Madona de UUrio, hnc est. de la Leitera, landcm in Gallias remcal anno 150. Tiiiic Julianus
seu de epislola , quae illic asservari diciiiir reveren- pr;pses ires liciores raisii Parisios, ubi ipse eo icm-
ler. De ea sic Peirus Canisius lib.
v, de Dcip.nra, iioris praedicaiioni insisiebat ; vt eum icnerent , et
cap. i Apud Siculos (XSlat

:
infignis respublica Mes- occiderent (verba sunt Kquilini). Qui eum prope Pa-
tanensium qua epislolam ab miitm Virginc Malie risiosinventnm, iiulto timore territum, nec minis lur-
,
missam prtedical . atque, ut audio, reverenier in scri- batmn, nec ullatenus a doclrina desistenlem, vcrberibus
quoque cam , ui alios taccam ,
niis asservat. Recipii ca'sum decollaveruni X
kalend. Octobr. Cujus corpus
P. Franciscus Arias piei.ue eldocirina Inslgnis in , Q t nucum caput manibus lollens ( Dionysium in noc
suo spiriluali profeciu , iraciaiu de imitalione Vir- oiiani magisirum imitalus ) usque ad locum ubi S.
ginis. De ea iieruin .igil Dextcr -nd annum ATjO qno , Marttjr sepuUuram elegetal , quasi miltiario uno pro-
fierum in scrinii^ reperia fuii. Reperi eam llispauis cedens ibidem occubiiit , seputlumque ibidcm est miro
loqueniem in biblioilieca insignis nosiri coenobii fragrans odore, in loco qui dicitur Mons sancti Jouis,
Dcspina i|iiam pl.icuil Iiic ad verbum rcferre.
, seu Joni£.^ Galesinus 'piiiavil eum sub Domiiiano
Maria hija de Joachim, del iribu de Judade la casa passuin , prseside Fc^cenino ; faliitur lnmen quia ,
de Davidf humildissima madrf de Jesu Chnslo cruci- subAdrianooccubuil annoiriO, prxside veroJuIiano.
ficado : a lodos los de la Ciudad de Mecina salnd y , Cum igitur in Marlyroiogio Kom. diciiur apud pagum :
benedicion del Padxe eterno. Sabemos que haveis en- Caslrensium, S. Jcnce presbyteri et martyris, qui cim
viado los de essa ciudad con grande fe Mentageros y S. Pionysio profectus in Galliamjustu Jnliani prafecti
Embajadorest confessando con grande conocimiento a verberibus ccesus. gtadio martyrium consummavil ; non
mi hiio por hombre y Dios, Vniêniio del Pudre eterno designalur oppidiim mariyrii (in quo Equilinus lial-
y ass\ mismo despues de su glortosa Resurreccion, haver lucinuios esi), poiius enim dicendum essei apud Pa-
subido al cielo ; cOHOciendo en lodo el verdadero camino risios, ul Galesinns dixit in suo Martyrologio ; sed
de la verdad mcdianie la dodrina y predicacion de
, illud quod pra.'Cipue eo doclore gloriabaiur , Dexiri
Pablo Apostol -.luesiro. Por loqual a vos otros, y a est6 xvo videlicet, Casira-Cseciiia, vel Castra-Cu.>ciliana;
nucitra ciudad damos nuesira benedicion, y prometemos niinc corrupio vocabulo Cazeres , inler Annam et
ser siempre m
vuestra perpetua proieccion, y amparo. Tagum in hxiremaiura (olim Lusitanix paric) con-
Qux Laiinitaie doiiaia sic sonal y. sliiuiuni, ac nobile admodum, curo civium familiis,
3/arirt filia Joachim de Tribu Judcc, dc domo Dnvid, ^
lum cliain antiquiiate coiidilionis : ul eniin Morales
humillima maler Jesu Christi crucifixi, omnibus civibus aucior esi lib. viii Hisi. c. 18. Caecilius Meiellus
Messanensibus salutem el benedictionem a;lerm Patris. consul, deviclo inibi Hirluleio, nomen suum ct Ca-
Noiimus vos misisse ma<jna fvie nuntios et oriHores , siroruin suornm oppido impertiit, unde diCiUin Ca-
confitentcs plena recogiiitiune filium menm csse hvtni- sira-C.i cilia, vel , ut aliis placel , Casira-Caiciliana.
nem simul ac Dcum, Umgciiilum ancrni Palns ; cl si- Soliis Arnoldiis Miliius in sua Synonymia Geogra-
militer quod post ejus gloriosam resurreclioiiem ad pliica lcgii Casira-Viceliana Piulomaii codcx cor- :
cKlurn asccndciil ; agiiosccntes in omnibus ceriam ve- rupie quoque habel Liciniana , in Lusilania propc
ritalis semilam , mcdianle doctrina et prcedicadone Eiii«rilani. Idein Melellus condidil Coloniam Melel-
Piiuli upoiioii nosiri. Quapropier vobis, ci huic iiosiii Iii:ciiscu) , hoditi MedtUin , in uodeiu iruciu , a suo
265 FLAYII LL'CI1 DEXTRI CHRONICON. 256
A. C. 86. Apud Caracara in Carpeianis SS. mariyres iEmilianus ei Geronius pro Chrisli fide A. R. 837.
marlyriumconsianler passi.
88. Maria Magdaleoa miraculis clara, rairiQce divinis laudibus, couteraplalionique dediia, 839.
io GaliUs migrat.
90. S. Mancius [AL S. Manlius] civisRoraanu», Ciirisli discipulus, primus Eborensium in 841.
Lusilania poniifcx,iqui in Gallia prius praedicaverai, florel : et post multos iaborcs
inigrat mariyr aono 106.
BIVARIl COMMEISTARIUS.
ut alibi dicemus.
Qiiem (erunt vioclam vincolis
quoque cognomine nuncupatam ,
loler palleules tenebras,
Ne lariicn Uecipialur quis, adverieriin, rcperiri eliam
Raplain e sacro corpore,
Castra-Lt:lia in Lusiiania, sed longediversum oppi- Deciisse roelo aDimam.
dnni a Casiris-Cacciliis; qiiandoquidem vel ipso Dex- Sic inter aposlolica
Iro lesle (iuferius anno 508) illud eral juxia Callen- Beatus jam consorlia,
sem porium et urbem siiuin ad Durii osiia in ora Gaudel ccelesti gloria,
Occani , nunc Porlo, a ('.uo purtucailense regnum El clara Chrisii graiia.
Namque infnlaius geinino
nuncupalur; islud vero in Medilerraneis Lnsilaniae
Fulget, el nilct pra?mio;
lerminis, sed de eo suo loco. Corrige ex dictis Mo- SkcerdoiaU liluto,
lanum dum legil, D\e 5 AvguUi Casiro-Corboilo S. Et conressionis praemio.
Jonii maylyris. Sed ipse nec in.irlyreni ncc oppi- , Gloria Pairi |>ersonei,
dum , nec dicm mariyrii novit. 1'ioxime tamen ad Chrisloque unigenito :
Caslra-Caecilia accedii dinn leiiii Caitro-CorboUe. Cnm Paraclito Spirilu,
15. Apud Caraiam, Sanclorum mariyrum JEmX'
eic.
In sseculorum saecula. Amen.
liani eiGeroiiii agebalur lesia dies in Breviario Cor-
dubeiisi 2U septemb. Galesiims quoque in suo Mar- Capilulum sic habet Gloriose ac misericors Domine,
:
lyrologio eorumdeni meminit ipsa die inquiens In : qtiibeatissimo cotifessoit tuo Geruntio episcopo , tibi
Hispania sauctorum mariyruin /Lmiliani el Geronii. nimis in orc confiteri dedisli, teque in medio justorum
Duo ex Dexiro iMva liabenius, lcmpus raariyrii, ni- ejus confcssiouc laudan volnisli; ul eum in lerrit con-
niiruin in perseciuione Di>initiani circa annuiii bn- „ fiienlem el in concilio sanctorum glorificant facercs
mini 87, et urbem in qiia mariyrio subla li suiil, Ca- " Itanlem; cxposcimus lui muneris donum, ul ejus
cx&ultan
racu. Esi veru quam muic Guadnlaxara nuncupamub, precibus tribuas a peccati contagione purgari, ab ardo-
teslibus Mariiiaeo Siculo, MoimIcs, Nonuio, Mariaiia, ribus perpeluis erui, et glorioe tu(e beatitudinem conse-
ei c;cieris.Anlonini codex corrnpie liabcl Ariaca. qui. Habei prxterea ofQcium propriiini inlegrum in
Plularchus in Vila Scrlorii narrai, pulsiun a Meieilo prjedicio Breviario, oMtiones qninque, bcnediclio-
Seriorium, non procul a Caiacit uiis ad amiieii» Ta- nes duas, ei aUa qux manifesiant S. Geruntii fuisse
goniuiii casira Incasse, cuin (|uibus beliuiii meiriori:i in Ili.spania priscis temporibus raemoriam illuslrissio
dignum gessil. Falluntur Morales el Nonnius cap. 73 liiam.
su« Hispanije, dum Tagonium fluviuni credunt voca- .\. C. 88. —
A Maria IUagd., elc Anle annos .50,
tura Uenares a PUilarcho, quod Cara- a ad ova ipstas videlicet48 Domini,notaverat Dcxteraccessum Mag-
sita sil ; cum lamen sit Tujuna, cui Ileiures admisre- dalenx in Gallias , quando nempe in coelos beat'S-
lur, quod auiio 50s nionstrabimus Caracilani veio : sinia Dei Geniirice ;is>umpta, ipsa cum fralribus et
dicebantur quoiquoi inier Utnares ei Tajuna dege- aniicis pelago oommissa, in contempiibili ligno sal-
bant. vata, Massiliain appulil, nunc vero post 50 annos io
Placuit hoc loco, dum de sancto Geronio martyre specu iranâclos, poeniienti.e et cnnlemplaUoni dc-
Caraciiano;igimus, nobilem susciiare iiienioriain Ge- diia , adeo ut in snbltnie ab angelis piuries veiicre*
runlii m:ir(yris ac prinii episcopi ilalicaj, qnre a tur, tandem ad coelestem spnnsum miraculis qnoque
.'<criptis llispanorum aucioruin exciderai, el bis ip- vivens, et morlua clara convolavii. Legc Equilinnm
si^ lempuribus i-ro Ciirisii nomme «iccisus esl. De eo lib. VI , cap. ISi, qui de poeniienlia ejus aunoruin
M.iriyrulogium Hom. die 'lli Augnsl: li.ic lubel: ha- C 30, el miraculis pliiia relei t.
tico! tn Hiipanin, S. Geruntii Kpiscopi, qui tempvre A. C. 90. —
Uancius. etc. Hxr nberius ilerat
Aposlolorum Evangelium in ea provincia piadican* ,
Dcxter iii calre Clironici ad anniim 450 inquiens :
,
poil mulios luborcs in carcerc qnievii : suspicor a S. Eodem nnno repertce sunt reliquia' S. Meinmii Mancii,
PiuUispalensi aiilislile, ac S. Jacubi discipulo S. Ge- Eborensis in Lusitania pontificis , et primi illius urbis
runiium ordinaium fuisse cpiscnpum Iialicensem ; et aposloli, qui, converso piius populo Cathalaune.nsi m
forsan ipsius Aposloli, aut cerlo Pauli discipuius luil. Gallia, poitea in Hispanius trajicien*, Eboro' prtBdica-
Acla ipsius cecinit olim Uispana Ecclesia uuiversa vit, ubi ci marlyrium passus est. Fuil citis Romaiius,
,
hymno sacro, qui lioJieqiie exsiai in Ureviario Moza- el Chrisii discipulus , et ab anno 36 Christi ad annum
rabe dicio. Esl vero bujusmodi. lOl> in Gallia, et Uispania, pra^dicalioni iuslitit, ae
landem sub Trajano marlyrium {uti dixi) pro Christi
Uymnus deS. Gerunlio epitcopo llnlicensi el marlyrc, nomine passus est. Celebns admodum ei^t apud om*
ne.s Hispanicarum rernm srriptores menioria S.
Sacralum Cbristi anlisiiieia
Mancii : agunl enim de co \3S.tus ad anniim lOy,
Gcruiiliuin conlessorem,
Digiiiscaiumus lau(lil)u$, Resendius in Antiquilatibus Ebora\ Villegafi, San-
El (elebremu.s vocibus. ciorus, Trugillus. Maricta ad 15 diem Maii. Mnriana
Hic fcriur aposiolico in Hisl. Hisp. Referlur ejus bisloria in Bieviar.is
Vales fulsisse leinpKire : Eborensi, Ourgensi, et Palenlino in haec verba :
Et |ir;«»dicasse supremum Pcssio S. itancii martyria, qui patsus est a Jud(rit,
Pairpin pouniis Kilii. rel Puganis in terriiorio EUwrfmi, quiei partibus Ro-
_^
yuique duui per oioiduam ^
Percurrorel larus plao'ain
munorum naius ad Uispanias deslinatus, terbum Dei,
i
; sicut melius poiiut, pra:dicMit de regione in icfl c»
et
Tandein ira Genliliuui ;
Ad |iassioiicn)
Ualnlur. nem Elhornm venil, iu proviiicia Lusitana, ubi Chri-
Sed niox praH-cito prjesidis, siiaitum pvpulutii nb mfidcliius cpyres<uin rcperit.
NryJis grnv:iUir turn is licaius igilur Mancius , vl vtiies Ch'itli, armatus lo-
llornnilis uniliri.-> carceris rica fidei, el in cjus cruce confidais, contra infideles
Dulur lu jus caruilitis. '
accinclui aiebat : Filsa dcos audirc uon possum.
)
257 KLAVn I.ICII DlXm CIIUOMCON. SlJg
A. C. 91. Uxamebarchai in Auiiigenibus Ilispunia; SS. Tropliiintis , Ovaniius, et Aslorgius A. U. 842.

episcopus mariyres, in cadcm pcrsocuiionc pro Clirisli fide constanlcr cacsi sunt.
BIVAmi COMMENTARIUS.
teath mendax esse noti dcbeo, pm
nmore Dci mci, qucm A Sed cum xviii miUinrio ab urbe ehnqnti forcnt, llari'
Jiidwi crHcifuerunt, svpplicin nnn rccuso; morlcm mt m anus ejus subdwcomismorluus csi Meuinius vero nd .
lein quaro, per quam milii vilw tviernitas conferalnr. Pctrum rediit , ct sociuni de[unctum nunliavit : acce-
Cum licec advcThus cos proferret, S. Mnncium nd svp- plnfjuc iib Aposlolo de fimbria vcMimenli cjus particulu
plicium rapiunt, delrncloque omni corporis indumeuto reversns, caduver adliuc inhumatum tetigit, et continuo
dilacernlur[\\. divaricatur] mitnbrisexlcnsi.-i, funium- viortuus Tcstirresit. Cum dc urbe loquitiir, si Dcxlro
que vinculis , innunieris plagarum ictibus verberalur; fides b.ibcnda, itiniio quia liaboiida , llierosolyinain
quajii veslibus uudari posseui membrn qmr fidei con- iulclligc, non Roiuain; anno cniiii Doininl
30, quo a
fessio vesliebal. lyilur cum inlcr vincula el lormenta Dexiro dicilnr ccepisse pr:rdic:Ui<inis muiiiis , noii-
vultu sempcr hilaris essei , ndJuctus ante Vntiduni duiii r.oinam vcneral Aposiolus; quare cuiii
eo ipso
prcefectitm , ct anle Judccos qui eum accusubant , dixit aiino saiiclus .lacobus a Peiro missiis in Hispaniain
ei Validus : Audi, Manci; ccsna ab hac pra'diculione, fiierii (quod ex superioribiis liqucl). fit
prol):ibile iit
ct ora deos nostros. Cui Mancius dixit : Tormenla cl Mauc iuS cuin Jacobo missus sil qiio daio, crediderim
:
supplicia tua non timeo. Tunc Vatidus pra'feclusjussil eirore .itiiibni .sa-iclo Maiicio miraculum istud dc
eum fuslibus c(edi,et multis lormentis luccrari. Mariyr socii suscil:itionc, qiiod, vel ipso Equilino testc lib.
autein Cliristi ornvil diceus : Cralias tibi ngo, Domiuc, VI, cip. 109, S. Fronl<.ni Petrtgoricensi epi.scopo
ifui me jecisti vincere tormenia carmficunt : jube inc nd coiitigii, Uoina a B. Pelro in Petragoricam
Gallice
le pervenirc. Et vox de coeto audila est : Veni, dilecte civiiatcm dirccto. cum Gregorio presbyiero quem
,
nosier, ad me. Cunnfue ilU riicere! : Pater in tnanus in ilinere doriinciuin sirsciiavil, b;iculo Aposloli,
ad
luas, etr.., tancta illa twima exi>it a corporc 20 die ,. qiicm rodicrai, acceplo cl superposilo. Cerie .si cum
Uaii. Ferunt auteni ttliqui, hunc B. .Mancium discipu- " Jacobn pcraiuhulabat, non indigcbat ad Potniiu rc-
luin Domini nusiri Jcsu Christi, el in cocna cvm pcdcs dire. Sed nl si», alia quoque signa piiirim'i
{ ail ilN;
discipulorum lavavii , Domino minislrassc. JIui lenus pcr illos Dominus oslendit. Cuin nulem ad urbcm
Ca-
Palenlinuin Brevi.iriiini, ad cujus ilioHCesiin iu Ili. thalnunensein venisset cl populunt ad convcrienduni
,
ppaniaruin dcv.istalione per Sanacenos fncia anuo durum reperisset, miltinrio xtno u civilnte in toco de-
714 corpus S. Mariyris translaluiu fuit, el oh ejus Sfrlo cocpn in spcluucn contemplalioiii vacarc,
multis-
Iionorcm a^didcaium esl oppidum Villa nueba de S. quc inibi miracutis clarescere. Nam
puerum nubilem,
Mancio nuiicupaluni, (luiescilîue iii monaslerio S. qui cadeiis in (liuiolo, Nania dido, et ]uxiu ciritatem
Benedicli. Aiino veio 1.^91 jussii IMiilippi II, regis labilur, necatus fveral , iusciiaril (d\i lioc
, niorluo
C.iiiiulici pariicula reli(|ui;iriun in Eln-reuscin sedein credo Be l;im locnttmi), mullosquc viso niirabili signo
suam Iranslala csl, D. Tlicolonio de linigaiicia EI)o- ad Utristum converlit; sicque a populo cum honore ad
rcnsi arcliiepiscopo re;is consanguiueo piocuraiile. civitalem ducitnr. In ipso quoque urbit ingressu
tres
Saue qiiod iu S. Dioiiysio Aieopagiia Gnvcis el lcj/vosos mundavit, et ioiidem ccecos illuminatnt
; d<e-
Caliis coniigit, id paritcr in S. Maiicio Galiis ct. monem qwx/ue ab obsesso qnodam ejecit : subdil de-
Ilispauis coiitigisse reperio. Gr.x>ci fiquulein cuni de niqiie .ninos
lxxx sedem suam gubemasse cgo lego ;
Dionysio suo novissent , posl(|iian) ab Atlteiiis

nilii! Lx\ : sic eiiim
Dextro consoiiai qui dooei coeplsse ,
discesserat , Coiiressorem credideruni Galli vero , poniilk.aium, cl praedicatiouis ninnus ab anuo Do-
(|uibus niartyrium ipsiiis noiiiui crat, niartyreru cele- miui 5.'> usjne ad lOG, quo m;»rtyrium pcrpessus
br.irunt sic prorsus iii S. 'Manrio accidii; cuui
:
Itiit, iuler quos inediant anni
lxx, quos sedisse di-
enim in Gallia martyriuin iion consunim:iverit, Galli C ciiur; ;it non solura Cailiaiauni, ni ipsi pulant loto ,
ejus festum de confessoie poniilioe agunl, Ilisp.ini boc lempore sedit , sed etiamEborae in llispania
:
vero, quibus m;»riyrium satis iioluin fuii , utpolc noque ejus corpus Cailialaiini est ui Turonensi» ,
Kbora» peracium, de marlyre ceiebr.ini oriicium; scd exisiimavii, sed .id suinmiim aliquae reliqui.-B ipsius.
' '""' ^'~'
diminuie procedunt dum
et ipsi ^
- 'f-
pontifiratus i))sius
'
-:
: Vilc iiiiraiu a De.itro exiisse consonantiam. Quod
memoriam non fariunl, qui tamen Gallis cigniius do discipliiia Mancii sub Domini magisterio diciiur,
satis fuii. Dcdil cliain errori aii.sam notiiinis (iUi-iii- nonuulli eiiam ad 72 numcrum extcnduni, ut unus
cilas; cura eiiim niorf Rom:ino Memmius Mancius illorum Mancius sit quod tamcn nnn saiis liqucl
, :
vocaretur, illic Memnuiu (vei Memiiiiiiii) cclebrant,bi sulficit saiic Cbristi novisse disciplinam
, de cjeieris
M:iii(-ium , el usiiue ad Ronianum Mariyioldgiiim nnn curo.
ubi uiiius cjnsdcini|ue sancti
;n<|iiivocatio irrepsil, Iloc ipso anno Domini 90 in Cbronico
Euscbii a
duu festa peraguuliir, alienim 15 Maii niorc Ilisp.:t- D. Ilieroiiyaio addila hKc de Faliio Qnintiliano
le-
iKiriim sic , Eborw in lAisitunia S. Maucii mariyris ; gunliir Quinlilianus ex Uisponia Calngurritnnus,
:
alieriim 5 Augtisii in Uxc verlia morc G:tlioruiu, qui primus Romcc pubiicam scholam ei salarium
e
qux satis iudicaut civeiii illiim Uoni:iiitim :ic Christi fisco arceuit ciaruit. Miia res, iil boino llispanus
,
(liscipiilum esse; quem nos

M.inciiun diciious Cn- : omiiiiMii prinius Itnlos ipsos rbotonoain Laiinx
lin-
ihuiauni in Galtiu S. Mfmnii civis llomuni , qui n S. guco doccrcl, ob idque c fisco prinio salarium
acci-
Peiro itlius civiintis episcopus consecrains, populuin peret! Dc co Ausouius in Parciitalibus nuo).
3
»ibi commissum ad Eramjelii verilnlem perdurct. A<l(lit iiiquit :
Bedii, qut inlernlia innumera viirar.ula niorluum sur.- ry

ciinvii. Agiiiii de eo Gregoriiis Tiironeiisis, do gloria
Asserat ul licet Fabium Calagurris abimnBm,
Ancipilem palinam Quinlilianus habet.
Conres.,cap. 66, el VincentiMS Belvacensis in spe-
culo lih. IX, cap. 45 el 40; scd scriplores Galli pro A. C. 1. 91.—
U.vam(e, eic. Duas Uxamas in
mure suo, qu.i: in G >llia gi;ssit, duniiaxat scripsc- apud Piolomxuni legimus in Auiri-
IIisp;inia fuisse :
niiit : idomque contigit Equilino, qni eos secuiuscsi gonibus alteram cognomenlo Dircham, alleram iti
lib. VII, cap. 25, ubi \\xc babet Memmius Caiha- : Arevacis cognouienlo Argellam; haec hodie Osma
hiunensis episcopus, nobilis Homaniis a S. Pelro apn- diciliir altera de qua hoc loco serinocst, non sati.s
:
slolo in episcopum consrcrntus , cum S. Dionysio et li.Hieiubi deieriiiiuaie luerii.C.xlerumex siiu quem
atiis episcopis ad CaUias prwdicativnis giana direclus et PtokMn.Tus desigiial Orduna csl ; i.ain Aulrigoues
est. Sod bic aiictor in lioc sibiniel conlrari;itiir qui.i conliues eranl Canlabris
; Auirigonum autem borea-
;
a l»etro aposiolo directtis, iiequuquam cnm Dionysio liorcivitas Flaviobngn erat, nuuc liiibao, el non
proiicisci potuil, utpute qtii usqiic adCleiuoutis pon- longe adinodum in Mediierraneis distabat ab ea U\a-
tilloaiuiii non luii missus in Gallias. Pergil vcro : iiiabaica, quo loci Orduna a Dilbao sejungiiur. Mar-
FLA\II lUni DEXTRl CflRONICON. 260
259
Glabrio consul Romanns pro Christi confessione cseditiir. A. R. 842.
X. C. 91.
Marcelli, post Tolc-
Nereus, Acliilleus, el Flavia Domiiilia rclogaii crelns sancti M.
lanorum poulilicis, liUeiis recreali, tamlem pro (ide csesi, ad marivrii lauream
evolant.
BIVARII COMMENTARiCS.
passi bic dicuntur, apostolum adjunxi. Quem cum Simon Magum diceret,
lyrum autem qui Uxamcbarcoc
Equilinus lib. xi, cap. ultim., nu- et populum IXomanum ejus cdio infiammaret, derepente
merainil Peirus
verbis Tropriimus, et Oceanus, et i,«- eo loco ubi Petrum Simoii insimulabat vinua transiit ,
mer. 2S1. liis :
storgius episcopuH, passi sunt nmrtytinm xiv kalend.

cum mulla populi frequenlia, filium uniciim efferens
trisiissima. Id ul ndii S. Peirus, ait ad popvlum Si-
Ociobris. Corruple loco Ovaniii legit Oceauurn, ct
moni credcutrm : Deponatis e fe.ctro defunctum homi-
pro Asiorgio Euslorgium, scd facilis iu bi.s transilus.
Faletiir vero E(|Uilinus quos in co c.ipilc sjnciosenu-
nem, et q-.i eum cxcitaTi!, ejus veram esse fidem seii-
meral, ci Marlyrologio Uierouymi, Adonis, vel
tiatis. Cum popnlus iia fecisset, Simon di.vit : Si ego
Usiiardi, desumplos eise, el ad luter;im a se tran-
hunc rcddidcro,
vila', num vos Petrum inlerficielis?
Bespondii omnis turba : Yitum eu.ii coucremabimus.
scripios.
2 Glabrio. QuK
dcinceps in iioc commcniario £e~ Mox Simon dcemonum opcra id efficit ut nonnihil nio-
sunl pr.rcisc ad ann. 91 restiingend;),
iion verelnr cadaver. Eo viso, sublatis vocibus populns Sf-
quunlur,
sed inter 91 ci 93 aciidcre poiucruni ; (juippe cum
monem prcvdicat, Petro ejitinm winalui. At Petrus,
impetrato silenlio, uit Si vivit, loqnatur, ambulet,
seqiiens aunus in Dextro sii 94. S «iie Clabi li consu-
vi.r :
iu annum Domini 95 incidii, quod

libuin capial, revertalur nd cedes suas : si non id ff.ce-
lis marlyrium
ril, non dubilrlis faltacem esse Simonem. Tu^ una
Dio Cassius, lamclM ctbnicus, rccilal bis verbis :
cum utii», illato crimine aOcorrj- vncc ctainavit populus : Iîsi id fecerit Simofi, p(enam
Acilius Glabrio consul
Jndaorym qua voluit affici Petrunu ipse luat. Simon lero iram
To? (id esl contempius deorum), quod ad
mores irnnsiissct; primo simulans [mjere vcluit ; sedpopuius cum multa exprc-
(sic vocaiiant Clirjsliaut)!»)
i-rationn enm d<'liuuit. Porro apostoltu Pelrns, in ra-
quidcm (idlinc nijenlem coiisul.:m, vocainm ud Alba- B
mrn, ad JuvenaHa, et in hentenlia pcrsi^teiUem, in lum mnnus tollcns, aii : Domine Jesu Ckrisiey qui
nobis dixisti : In nomine meo da^monia ejicite, iufir-
thealrum missus fuil ut ctm unmani lcone pngnalurus
ab co discerpereliir; sed ab illo non tanium non est la-
mos curate, mortuos suscilate, excita puerum hunc, ul
omnis hivc turba agnoscat le esse Deum, nec alinm
sus, sed cum erircgie ipse con\ccil ; (luamobrem
postea,
prcEier tc, qui cum Palre et Spvitn sancio vivis et re-
eadcm ex causa quod Romanos deos non coleret, jussus
estinlerfici. Baniuius id rejicii in annum
Doiuini 94 ;
gnns in sivcuta sceculorum. Mox puer exsurgens, el ad
passionc Apostoioi um, uuo auno Petri apostoli pedes se abjiciens, ait : Vidi Dominum
sed, ui vidimus a
pra?currii Deslrnm. Jesum Christum jubentem nngetis ut propter preces
Nercus, eic. Non hoc loco praecipue inleiidit tuas me orphanum rcslitnerent viduce matri meee. Tune
5.
popnlus exclamans : fjnus, inquit, esl Deus qvem Pe-
auctor borum SS. mariyriumannot;ire, (amctsi obi-
ler illud memoret, sed ôlatium qnod in Poiiiia in-
irus prwdicat. Simon autem per prccstigias, ceput ca-
sula relegaii, a M. Marcello iii urbe comnmrante
lAs sibi fingens, fugam capessebat ; sed eum retentum
recipiebanl, missis inter se Irequenlibus lilteris. Ex-

cum populus vetlet ftammis comburere, Petrus ita di-
slant quacdam SS. INerei ei Acbillei ad Marcelluiu xit Prwccptor noster docuit ncs pro malis bona red-
:
.npudSurium mmo iii,12 Maii.quibusejussenlculiam dere ; cffeciiqtie ut Simon dimilleretur. Is vero ut ad

reqniruut supiT c;i qii;£siione quam Furius cl Pr:- me venit, putans me quid actum esset nescire, canem
scus, discipuli Sioioiiis Magi, inibi propter magi.u ingentem tigarit ad adiium domtis mecp, dicens : Vi-
usum relegali, excitabaiil de^nagi^tri siii sanclitaic. deamus num sit pro more ad te ingtesstirus Petms.
Conabantnr euim seducere oos qiii iii insula dege- Post horam unam veniens Petrus, siqno crucis edito
canem, jussitque eum oslendere Simoni ut cessa
batii, ul Siiiionem ceuFiliiim Dei io'erenl, crederenl-
quc Peinim apostoliim immcrilo ci fuisse infensum.
C so/rif
rcl'---
/ ,._
diVinonim opera fallere poputnm, pro quo Christtts
. ^
Littcras placuii liic inserere. snngninem iunm }udissel. His ergo visis, aceurri ad
Nereus ct Achilleus, servi Chrisli Jesu, fatri el cim- Petrum. eumquc rcvcrenter excepi in domum meam.
discipnlo Marcello ccternam saluiem. In PonliceinsulcB Porro Simonem persequebalur canis ; cttmque euin
ergastnlnm rclegali propter nomcn Doinini nostrilcsu prostravissct, Pelrut in Christi nomine prcecepit ei nc
Ciirisii, qaudemus qnidein; seJ gaudiumnosirum pci- tillum corpori ejus mormm inferrel. Et corpus quidem
turbant Furius et Prisctis disciputi Simonis , qn: pro- non atiigit, scd veslcs adeo taceravit, ut nutla pars
pter artes magicus liur in exsiiium dcporlali sunt. Miint corporis iccin numeret. Populus vero ct imprimis ptierl
itlia cutpa alienum fuisse Simoncin; porroaposlotum una cnm cane enm insccianies, ex'.ra urbis ma:nia, ceu
Pctrum sine cama ctim ezsecratum csse.Cumquc di tupum, exptilerunt. Quam illc ignominiam non ferens,
cercmus nos insutw habitaloribus ue commodarent cis toto anno delitiiit. Postea Ncroni cotnmendalus esi,
fidem, memoravimus illuslrcm et idoneam personam qiii eum in snam amicitiam admisit, homo itnprobus
lunm, quce possil scriplis ipsos cffirere cerliores cujns- seipso nequiorem. .Appuruil autcm in visionc Dominus
modi fuerit Simonis Magi vita, el qnemadmodiim, cum Peiro apostolo, diccns : Simon et Nero, pleni malo
ejus lieris diu-ipulus, rcs ejus omnes bene cognitas et da'inone, advcrsum le cogitant ; sed ne timeas, ego
exploralab Itabeas : (Jh«.s orrti«MS ul perfcribere ne gra- eniin lecum sum, adjungnmcfue libi Paulum aposio-
verts, ut liomitvts iimoxii ab horum fraudibus et impi'- lum, cras urbcm ingre.^snruin. pariterque posl tneiises
Domint nostri JesuChrisii te-
hluris liberentnr. Graiia septcm cum Sinionc confligetis : coque superato, el in
cum. Tartariim detrtiso, sitnut nd me victores percenietis.
Huic epistoisc reddidit M. Marccllus sequcntem :
D Altern die Paulus Ilomam. Quo autem pncto
vcnit
Marccllui servus Jesu Christi sanctis confessoribns cum Simoiie congressi sint , ctim vos ipsi coram sitis
Nereo ei Achitleo. Lectis littcris vestris, gaudio sum re- intttiti, superfluns mitii visus sutn apud vos vetlr- re-
ptetus, quod intelligcrem vos in fidc conitanles erse, ct ferre, mn.rimc cum S. Linus ad Orienlis Ecctesins
pro verilale certare viriliter. Et quia scnbilis objcciam omneni eorum scriem Gracc perscripseril. II.tbc de Si-
vobis Simonis innocentiam, retexam pnrtim viiam ip- ninne Mago ci aposiolo Peiro .M. Marcellus ad snii-
lius, ul ex pattcis cwtera colliganiur. Egoquidem cnm (tos evsules scribii. Qiiaj deinceps sequuniar Dc :
in ejus mc
disciplinam tradidisscm, posteaquain ani- Pclronilla filiu Petri aposioii, domini mei, qnando
madverii hominem esse matignum, et infanlinm iruci- otlicile pcrquirilis
quis ejus vilce finis fuerit, paucis
datorem, itemque mateficum ac perfraclorem, dirassi annotnbo iiovam cjiislolam rcdolent, quaudoquiilcni
;
ub illo, ci me ad Donunum meutn sanctum Petruin in ea quam snpcrius iranscripsimus, nibil de Peiro-
;
261 ri,AVIl LtCII DEXTRI CHUONICON. 2G2
A. C. 91. Tola llispania celcbris liahciur incmoria S. Jacobi apo&loli Zebcdaei filii, primiquc A. U. 842.
illorum pastoris, et egrcgii lioctoris.
Jonniics Theologiis cxsuliantibus loiius orbis Ecclesiis ab cvsilio revocaiur : onines
illitis rcdiiuBi inissis lilteris gratulaiilur.
Pbiiippus cogiiomcnto Philoilieus, qui prius corpora SS. raartyrum Gervasii et Pro-
tasi, civium suorum Mcdiolanensium, Mediolani sepelicrai;convcrKusquc iiiCampo
Lamiiiilano a S. Panlo, iilum sccuttis adh^sii Clemcnti, a quo legalus missus in
Hispanias, Tnlcti, Barcinonc, Caestiraugusta, ilispali, Valenliiie, ct in multis aliis
urbibus piicdicot.
BlVAWl COMMENTARIUS.
nilla martyrcs rogaverunt. Dedlmns qnoflue eam .nd A talus : cum honore ad Ephcsum iednctus esl, omni
annum Domini ,\i, nisi quod inibi quae soium Pciro- po\)ulo sibi occurrente, ei rlamanh' : Bcnedictus qui
hIIIt eranl retulimus, ciiin lamcn epistola ipsa re- venit in nomine Domini. Sed quid, hoc aiino, Uexiro
fcrat itidcni martyriiim S. Fellculac virginis , sociae cum rediiu Joannis ab exsilio ? ipsc quippe hoc po-
ipslus, cl S. Nicoinedis presbyteri. Exstnni quoque tiiis in exsilium aclus, quam ab co reversus ftilt.
ciim praedictls ali,K liitera: SS. manyrum Kulichciis, Uironius siquidem coiisiaiiter asseverat, dcdiictum
VKtoriiii, ei Maronis, ad eumdem Marcellum, do qiiidem P;tlhinos anno 92 snb Domitiano, poslquam
martyrio prjedifiorum Nerci et Acbillei, sub Mein- Koma; ab olei dolio fcrvenii vegelior exiorat ; de-
njio Rtifo consuliri Terracin;p pcrempiorum. QiiibUS ductiim vero aimo 98 quando, Dione tesie, Nerm
perleciiis, Mnrrrttusmisit germanum sunm (ait ,"\uctor omncs qui impielatis in deos rei fuerant absolvi vo- ,
liistori:« illoriim) ttdinsmam,qni cxm his Christi con- luit, ei cxfûles ih patrium reduxit. Id qnod Uiero-
fessoribns eqit ittic miUum vnum, ac deinde reverstts iiynius eliam testr.tiir, de Scripioribus Eccles., in
ud Mnrcptlum narrnvit ilti, ipsorum Eiiiythciis ol so- .loannc. Meia|.hrasteS addit a Tr.ijano rcducium
,
ciorum paimas ddyranno acrcpias, Suipiiii qiioqiie qiiod ut miiiimuin ;inno 100 conligissc oporlet. De-
i'.tScrviliani, ci landcm sanciarum virgjnum Fl. bci-ci igiiur liocanno Dexterde exsilio poiius agerc,
nomitilla» oum soci.ibus Euplirosina ci Thco;lor.i, qiiain de redilu. Caterum non consiat inler Docto-
quic Terr«cii!a; cubiculo iiiclus;c, por igucin con- ros, id quod cerium. Arctlia-; siquldem
siipponit'ir ul
summU:?; fiicrunt, Tr.>j:uio impor.inle, ai.no Domini CtVsarieiiSis dum Apocaijpîm
roinmcntalnr, Sub
iit minimum 100, cuin taincn relegaia fuisset S. INerone putal rflegalum, noii sub Domiiiano. Eslque
Kbwia (sub Domiliano,"ut ibidcm asscriiur) ciica saiis verisimile Neionein qui fiinditus Ecclesiam
;innum 90 vel 01. Prae oculis nihilonunus iKibendum B (-liristi dcbere conlei)dlt, non solum Peirum et
iion unam et eamdem, sed diias FI;ivi3s Domiiillas P;iutum triicidasse, sed Joannerti etiam, qni ex
hoc temporc fuisse mariyrio nobili dccoraias alie- : Aposiolis superstes erat, iiiseciaium luisse, qui enim
lamFl. Clcmeniiscon^ûlis uxorcin, de (jua Dio as- soluin Joaniiein libere agere dimisisset ? Ruisus
serit propinqnam faissc sanguine Domili;ino, a quo Epiphanius hxresi 51 etiam sub Claudio (Ctaudium
in Pandalaiiam insulam relegaia cst, quod deos pa- Neroncm Paihmo reversum afnrmat. Ne
intelligo)
irios non colerci ; cujus subTrajano m:\riyrii nieini- quis mireiur Dexirum asserenleui circa annum Do-
nit Dexler ad annum Cbristi 100; alier.im ejnsdem mini 93 Pattimo in Asiam reversum. Immo vrro
FI. Cknieniis ex Plautilla sorore neplcm, virgiucm oppositum nequaquam deducitur ex tcstimonio Dio-
sanciissimam, slmiliicr suh Trajauo passam, <le qua nis relato quo solum dictiniur exsules redu< ti in
:
fCusehius ex Brutio dixil anno 99 Scribit Brulius ; pairinnri. Ergone Joannes rcductus a Nerva ? IJnde
plurimos Chrislianorum stib Domilimio fecisse nuirly- locus ? oporterct primuin st;ibilire co tempoiis
rium, intcr quos ct Fi. Domilillu Fl. Clemeniis consit- exsulasse, qiiod tamoti asseriiur, non probatur. Ei
lis ex sororc neplis, in iusutam Poniiannm rclcgnta, addii, quod tnnreisi forsitnn exsul;iril, non tamen
quia se Christianam tesiala cst. Siiliiit pro Ciirislo omnos edicti illius vi icducii fuere, ut Fl. Domililla
mortcm 7 die M;iii; ai Nereus et Achilleus ejus eu- virgo, qU3c in POiitia iosula a Domiiiano usquc ad
nuchi anno prxcedente, dfe 12 ejusdem mens.is dc- Tiaj.ini tempora permansii, sub quo mariyrium
Vidc Bnronium lum iii Noiis, tum in
rapitati sunt. subiit, id ipsius Domiiillu; Aclis atiestanlibus, de ea
Annalibus anno 68. Qiiod vero condiscipuli fucrini et sociis ipsius. Scd haec salis pro Dexiri asscri.!
Eugenii, et S. Pclri apostoli discipuli, sniis liqnei, C utcumqiie luendo.
non solum ex litieris modo relatis, sed ex Episl. ad 6. Philippus,
elc. Erat m;!gnus hic amnior Dei
Uomanos, ubi Pauliis Romam ire cupicns, juhcl in- ( hoc iiomen pro meritis sibi impdsitiim
riiiloihei
tcr alios salaiari Nereum et cum haclenus Uomam
: indicJl) Mediolanensis civls cum verondhuc ethui-
:
ipsenon vidissei, fii ut iNercusPelri discipulus essei, cuiii Nero provinciuj Arcvatum prafsidere fecit
et non fâuli. qno ia munere a D. Paub» ropcrius, el ad lidim
4. Tota liispania^ ctc. Satis superqiiede S. Jacobo coaversus fuit. Dc conversione ipsius egoint Dcxtcr
diximos in siiperioribus et de pereprinalione ad
. ad aiiiium 64. Post Aposiolorum neoem oui inierfuit,
ejus sacruin corpus bib temporibus fieri soliia ; rcdiii Midiolannm, iibi amicorum et concivinm
maxinic cuin S. Cletiis qui hoc lloruerat lemporc, suoriim Gervasii el Proiasii mariyijo adluit, fnnus
peregrinaiiones ad Sanctos edicto daio defeiidoiit. exercuit, bistoriani scripsit; qux- a D. Amhrosio
5. S. Joanues Thenloyus, eic. Pr*dixer;.t Joaniii cum sanctorum reliquiis iuvenla est; exslaiq>io inler
rclevationcm exsilii ab insula Patbnios Dionysius in ejijs opera, et apu<! Siirium tomo Ul die 19 Jiinii,
peonliari qiiam nd [ipsum dedit cpistol;», in cujus ciijiis initium esi Fgo servvs Chrisli Philippun inlra
:
calc»' li:xo (lixil Ero aulrm prorsns digninr, cui fides

: domum meam sanctorum corpora cuni filio nieo raptu^
ttdhibeutur, si {qiuv libi prcecognita sunt) quw ex Dco et sepelivi ; quorum maler Vateria, el palcr Yilalit
didici, ha'c loquar. Quod scilicel el ex Paihmi custo- dicii sunt, eic lerminalur vero : Quod ciim [actum
dia dimillendus cs liber. el in Asiaticmn lernnn rerer- fui.sset, ego servus Chrisii Philippus absluii cum filio
surus : tllicque perages boni Dei imitaliones ( de meo furlim corpora sancla, el in demo mea, Dco solo
Evangelio ha:c iiilelligo) easque posteria irades. Di- -^ lesip, in ista arca marmorea sepelivi ; credens nic ora-
missio autcm Joannis ex Pathmo, quanium i.Tetitia; '^ tio'iibus eorum consequi misericordiam Domini noslri
cunctis Clirislicolis altiilerit, non indigel proba- Jesn Christi, qui ci<m Palre et Spirilu tnnclo, eic.
lioiio. Equiliiiiis lib. ii, cap. 7. dc his loqucns ait ; Trucid itos riuioin sub Nerone, tcsiatur Mciaplirastes
iS. Jcaunes qui cum injuria ad cxsiliuin (uerat depor^ in Vua ipsorum, ut vidcas omnia constare, nce
t6S rLAVIl Ll-Cn DEXTRl CHnONICON. 264
ToleUnus Toleti piîilnr 7 dic Januarii. Fuit episcopus. A. R. 842.

A. C. Ot. S. Julianus civis
Cuin Aulo Comelii) Pamla \, Ccive Toiciano, Duumviroque Clirisiiano, Toletum
venit Marcus Marcellus. iblquc jedem

primaiiam totius Hispaniic, uli in ejusrae-
dilullio. constliuil. Metropoles a S.

Jacobo ccepias, melius disponit Ecclesfamqae :
loiius Hispanlae luculenter promovet.

iilcm PliiiippusBarcinonem adiit, ibidemquepcr
M. Manclno Duumvlro Barcinonensi;
allquot menses moiisit.
S. Clemeus scribil Juliano

cpiscopo Carpelano, ct JuHo Abolensi. 845.
94.
Philoilieo, Paul. dl'ci- A Gnllitt, Canlabria, Vascotiibut, et per Hispaniam, di-
aVium creda» PUilippnm a
Noiis ad diem 19 Junn s.ispica- ctut est cognomenlo Philotheus; qui Prorinciam Are-
nulo. Ban)niu8 in
(quod Meiaplirastes vacum sub Nerone ethnicvs in Hispania gubernavit.
ur neqiiaquam snb Neronc
Aurelio, et Lucio Nero (.cr- Hic S. Philippus qui diaconus eral (tunc) comeique
coniendii) sed siib M.
quo diiio icmp..riim dis- Leonis, reversus est Romam, adhuc vivente Petro, aimo
vasiuro ei frairemoccisos-,
disiincios redarguei. .Mo. C7 et inteifiiit ejus Paulique tnarlyrio. Secutui S. Cle-
sonaoiia Phillppos quoquc
qui eos otcidit, (licilur mentem ui magistruni,
ab ilto effeclus est episcopus, et
vctur co q.iod A^tasius Judcx
lunc leiiip<tris pr,)licisci poslea missus est legatus in Ilispanias. Ter proinde
a Philippo illo Mediolanensi,
M;>rcom3iiis luci-at exciialum. Hispanias adiit , primo eihnicus officium gercns
ad bellain quod a
Marcomanicum te.uponlms M. Aiire- prKsidentis Arcvaliiim ; seciiiido diaconus Leonis
Bellum auteni
171 ut ex Llironico Riiolliomageiisis episoopi ei Vasconensis; et tandem
lii et L Veri geslum cst anno
inter bunc vero.aiumiu ei -Nerc)- Clcmentis Legaius. Insuper Julianus initio sui Cbro-
Eiisebii babcmus :
centum anni iiiiercediint. iiici auctor est Pliilippuin aliquanidiu Toleti (cum
nis mortein plnsquam
idolorum ibi prsedicavil) sedi.sse episcopurn, quod fgo credo
Adde ad Aslasiurn dixisse sacerdoies
: .S»
Augusio» nottros revtrii cl vicior, Oerva- accidisse posi manyrium S. Juliani; et quod paiilo
lis loitus ad
compellp ; ha^c auiem post successit S. Eugcnio. De eo iterum buc anno
sium et 1'rotaHium s^naificare
Augustorum muliitudo non ficile Ner.»ni qni solus n. 9.
L. Voro, et M. Aurclio convenire 7. S. Julianus, cic. Ex?tal ndhiic memoria ipsiiis in

rcRiiavit, facillime
Roni. Mariyrologio die 7 Jannarii, bis verbis : Eodem
'^'^Certe sinon babcreinus lam manifeslntn Meia- |. die S. Juliuni wartijris. Ex quo Molanns In Additio-
** nibiis ad Usuardnin, et Galesinus ac c:cteri recen-
Dhrastis leMimonium, conjccturisquc
agendum essel,
Baronii senieniiani adducere- tiorcs. Ignoralifitur liacienus quis ille Jutianns fuis-
iis non difiiculier in
liabcmus firmiorem conjcoturis senno- set, latuiiquc Raronium sod nunc Dextri Cbronico
:
mur sed
•
quod conirarium objicii non conviiicii; manifesta niulia suni, qua> sine eo ignorabaniur.
nem- et in
Marcomanos aliquod 8. Aulo Coriielio Pnfnia, etc. Fuisse Romx diebus
noluil eniraNeronis teinpore ad
Neroncm his apud Romanos multos llispaiiorum in pretio ba-
bellnm movcri, eo prsesoriim qno comra
naiiones nobiliores, Gallia et Hispania. bitos. uierquc Scneca, Lncmus, Silius, Blariialis, ct
rebellebant
Quod einm Quiniilianus probant et prx omnibus Trajaniis,
Quis boc qneat insimulare mendacii ?
:
bellum, qni co lemporis ad summum imperii apicem evecius

anno lli gesium sit conira cos
j^raicipnuiis
rebcl- fuil. Enituit inter cxleros Aulus Cornelius Palma
non toHii quin a multis amoa annis cocpisscnt
conugtise videmus iiobilis Toletanus, qui innlio post, anno tiimirum
lare, immo vero plerumque iia :
legitiir ad 101 consulatum Rotone iniit cum C. Soiio Senecione

nrx-seriim quaiido solns comcs Astasius
proficisci. Augusios :».tein vocare nt in Fastis C-issiodori, et Oniipbrii vtdere est.
eos rcprimeiKios
est, qu-id non facile Hiijns familix crat iile Cornelius Palma, qui, bello
notuil (si codex incorruplus
lamiliam; aut senatnm, Arabico feliciter confecto, clarissimus leddiiiis cst.
admiserim) lotain Neronis
aul .Neroirm ei Gnlbam, qui jani In Auli Cornelii Palin:ic dnumviratum incidii adven-
et iinperaiorem ;
in Hispania iinpeiabai, aut
ipsum solum Neronem tus S. M. Eugcnii niissi a S. Clcmcnte papa, qtii hoc
oraliouis gratia ipso anno 95 inier:>t pontiiicaliim. Quod vero lioc
li"urala loculioiic, qna amplificauda'
Julios, Scevolas, eic. loco Dexier itarrct dcsignationem primatus Hispaniu!
drcimiis, Cicerones, Anlonios,
coelnin 1'eiro el Paulo, Plii- C factam in Ecclesia Tolctana, non esi quia boc anno
Traoslaiis deinde in
Clcmenii, » qno in Hispamam niissns facla sii, ni ipse testatur anno 105 : sed cum primum
linuus adbiesil
lcâius iiiiiio sni pnniibcaius, iiidiicai in Hispnniam S. Kugenium, de eoque inulia
fuit aposiolicaj sedis
dictiims idcirco qiiasi jn c:ipile, qux postmodum
anno viddicet 93. Ejus rei exsiat cclfbrc
Melliodii sit,
Gra^ci ei veluslissiini iit Viia fusc diciiirus est, brevi elogio enuntiai. Agemtis de
lcstimonium, aiictons
nbi sic Icgimus Porro S. Clcmcns snb eo cum Doxtro ad annos 100, 10;>, 110, lli et 130,
S Dionvsii, :
qtio niariyrii patmain accepil.

lempiis Philippum quemdam Uispami epi.copum
id
prafeceral : eumdeniquc polestutem quam i/jse
divimis 9. iW. 3/flniJHo, eic. Dixerat Pliilippum Pbilotheum
accepit ipsi dedernl diccus : Profe- prtcdic:tsse noii solutii Tolcli, Casarauguslye, His-
Clemens a Pelro ,
Evangeliiimreijmccelorum paii, Vilenti:c, sed ciiam Barcinone, nunc in spc-

elus in Occidentales plagus
poteslas libi ciali Rarcinoneiisis auctor aperit concivibus suis.
proidiiato, ligandi etiam solveniliquc
te qnoqtie longc luleque siib ciijus duiimviraiu Barcinone Pbilippus prxdica-
eslo, ut Chiisii Evanqelium pcr
snvi auUiie verai, ct qnod inibi aliquot nienses egeril. Exstant
diffundalur , quo u Domiiio initar (idilis
serve boite,e\c. Anil)ri>sius Moralcs, Mtrtiiilis ad Mancinum duo epigrammata, alterum
mereuris; EnflS,
Philip,ii Pliilollici mc- lib. I, cujiis iuiiiumest:
el Joaitncs Mariana ejustlem
niiticrunt, nisi quod Moralcs euin
cnm llierolheo Bis tibi Triceni ruimuj, Hancine, vocati, eic
coincideie non bene suspicatui csl. Noiiiiull:t cliam
eaqne nicmoria digna S. BrauUo in addiiionibus ad allerum in lib. iv, quod incipit (num. Gl ):
M. Maximutii scrinsit, qune hnjus loci proprta jmii- Donassc amicum tibi ducenta, MaiKine;
cavi. Memoria (ait) cdebris habetur el in Gallia el in p
i/inpniiia S. Phibppi. '/m<'»» pramisit S. Clemeiis anie niliil aliiid quam joca et sales conlinenl, anaicitix
Kugenium in Hitpuiuas cl Gallias. Venil Roihoawgum Don vulgaris signa.
cum Leotie episcopo Uolhomaijensi, posiea vero VaS' A. C. 94 —
\. S. Clemetis. Epislola hx>c qnarta
concusi et Gervasio. (Kn sanciiis quO'4ue Gerva-

,
earum esi, quasD. Clcmcns scripsii, cnjus initiiim,
sius Uispanias invisit auto mariyrium.) Pradicat in Clemens Homana; urbii cpiscopui chari$simi$ fralribtu
:
265 FLWn LLICII DEXTRl CIIUO.NICON. 2CG

A. C. 94. Bilbililnni Ciirislrt crcdiJorunt elTaiUc P.iloino. A. R.8)5.
C. rrocliorus, unus ex seplem diaconis scripsii Evangelium el res goslas Joanni?.
BlYARll COMMENT.VRIUS.
Jutlo dJuUano, etc. Oporlet, fralrcs, omnes Doctorcs A q"i«icm ad S.îlonis confliienteni uhi liiinc Ciilalayiid,
qui ad xnlulem aiiimarum iintiluU sunt, el ad lucran- sed in vcrtice moniis ad diiiiid;aiii iiido leucam,
,
diis animas pisropi sunt consecrati, etc. IJhi eos cor-

,
aiictorcs sunl R.^rreriiis cL iNoiiiinis in s'ia ni>p;iiiia
ripi( qiioil ciiniicorum b.iplizntos parcnlibus
lilios cap. 75, tamel-si ex rninis IMbdis cnvcrit C:ila-
ciiliabilare pcrinitlorenl ; cum laiiien Dominiis ilixe- tayiid. Niinc ;iiilinuoe iirhi siKCcssii oppidiiliini Ihm-
ril in EvanRclio Maili». x : Veni scparaic hominem hula, nominis icliquias reliiiens. ct agnim. Dc Ril-
advcrsns patrcni suum, elc. C;»ticrum rum S. Jnlia- biliIrcquens mcniioin .sno Marliali iih. i, cpigraiU.
nus ni.irtyrio sultlalus sil nnno Domini d7», ncccssario 4), de Locis llispaiiiu^ ad J..icianuin roncivom iiliic
asserendiim jmlico, Clcmentcm dedisse episiolam redeiiniem:
ei ()iicin ncsciebal ad superos amandalum aut , Vir Ccllihcris iiuii t.icrndc gonlibns,
aliuin csse buuc Jiilianuin ab illo, sivo co tcmpore Noslra3(iuc laus lli.sp.Tiii;c ;
idem prorsiis vocarelur Carpetaiius episcopus qui ,

Vidobis alt;iin Liciauc ttdbilini,
Tolclanns, sive divorsus, quod iion liqiiet. Jiilius aii- Aquis, ci armis iiobiloiri, clc.
leni iile qiiiAliulcnsis nuncupatur, adliiicS.Secundo Ei epigramm:ite (»1 ad etinidcm , Vnde scripio>es,
disoipiiio J:icobi Siipcrsiiic, non poicrat essc Al>u-
;i;t'
lcnsis cpiscopiis , scd cliorcpiscnpiis rcclorque ,
Duosone Scnecas, unicuirifiue Lucanurn
dioecesii, diim ipsc alias urbes praedicai-.do jjcragra- Facunda lo()iiiiur Coi'dul);i.
bal: <pii iMncu ijcirco a Dexlro episcopus vocari Gaudoiii joros3D Canio suo Gades,
potnit. quia S. SfCiiiidi siicccssor fueril. Nisi landcin Eincnl;i Dociauo nico.
quis velil non fuissc episcopiiin , scd civeni Abuleii- Tc, Licianc, {;lori:ihiiiir nostra,
sein nobiloii),cuin S.CIementis accepii litlcras, nam
B Ncc nie laccbit Uilbilis.
hoc etiam lcxtiis DcMri patitur, cum solum dicat, Qtiatuor et iriginia Roinac iransactis annis, cupions
ei Julio Ahulensi. Sus|tici>r bunc illiim fui^^se prxcla- in patriamre ncarc, scripsil cpigrani. 103, Ijh. x ;id
rum mariyrem Gcldubie in Turdetania Uiiic;c pro Bilbililanos agros
Christo iriicidatum, dc guo agitur in M;trIyrol<'gio
Muni(;ip!.s Augiist-J niihi quos Bilbilis .agri
Roman. ad diem 20 Deccnibris, liis verbis; (Jeldubn;
MonLC creat, r3i.iidis quos Saio cingil aqiiis.
S. Julii marhjris : qiio loci apiid Usiiarduin con iiple
lcgimus In fliracia civilatc Oclduba, etc. pro in Tiir-
:
et lOi, ubi sic librum alloquiiur ;
dclania civitalc Geldubti; neque cnim in Tbracia
ejus noniinis civilas rfpcritiir, qiiaproplcr a Roin. Hispan.-e pele T.irraconis arces '
Marlyrologio abiasum e.-t nomon Tfvnciu; in Tiirde- Illinc to rota tnllct, el citatus
tania vero llispaniie Goldiiba csi, quam quidcni Pio- elluiim S;di)ncm
All;iin Bilbilini,
lomxi codiccs icgiinl Galduban), nliiCaldiibam, niiiic Ouinto forsilan esscdo videbis.
vero fere retenio noniinc Gelbes dicitiir, ct cst tilu-
legc ciiam epigram. o3, libri iv ad Lucium. Dedimus
lus consilis Gellicnsis proj)e HispaliTM.
iliiid supra.
Hoc loco iii Dexir(» cxciiso atldcbalur: Ampliitria;
qufF nituc Fita, S. Gre.,crius «piscopus Compluien- 3. C. Procliorus, elc. Corruptissimus erat lioc loco
sis \i\ kalendas Januniii : verum iiianifeslo ex-oii-

impressus codcx, sic cnim h:ibciial. : C. Proclioni^
scripsit KvaiKjdium el res yeslas Joannis unius
ptoris vilio, boc siipiidem DCijuaqu im isio tcmpore, ,
ex
Q seplein diacouis ; quasi Joanncs K\angelisla essct
sed postmodum anno oOi» actiiin esl, ul co bici cuni '
Dextro diceinus floruii enim ipse S. Grcgorius

:
unusexseploindiaconis, ah Aposlolis in ininistcrinm
vidinruiii elociis, ol
polius Procboru-; jpsc.
iion
nnii. 500, (|uinimmo qiiod xii kal. Januarii lci;iiiir
consunimatiis, corrigi dcbci, iil dicat \\\i kal. Jaiiii. Quod vero Ev;iiigolium, dirtanic Joanne, scripserit
et qiionindo Mei;iphrasles in Vila S. Joaiiiiis expres-
de qiio co loci.
sit : Cirlcrum nnum qiêindam e scplcm .sr sequi(.]oMi-
2. Hilbiliiani, elc. Inlolerabilc biiic versiii men-
duiiiiircpscral in excuso codicc. sic ei.iin Icgebaiiir: nes) jubei, (jni Proclicrus vocabalnv, vt ipse qiiidim
liilbililaiii Cliristo credideruul a/fcelu paterno ; potius
ea qiur a Dco asenl (diciafa sihi), isle antem quwab ipso
dicendiiiu csscl filiaii. Sed nci|UO boc ad proposiium,
uolarct. Porro ipse monlis vcrlicem cupcasii , et more
iiec plirasim Devtri
Samuclis quidem recins eriijilur ; sicul Moyses autem
rcdolcrel. Ipsc pr.tius iiifra
.iiino J22 alfirm.;l raloriiiim illuiii rclebcrrimnm
manibiis elcvaiis effi(juralur, ei tnenlem a sen,sibus ab-
slraclam lotinn refert in id (fuod exopiai. QuiU enjo
S. S.)tiiriii discipiiliim , domo quidcm Toletiiium, scd
lamen Biibiiiianuin luisse civem ; qiiare ipsc prius- hinc sccnlum dt horrenda lonitrua el terrorrs nc
'!
qiiam in Gallias iransiret, ubi Eluâiiuiii cl Con- fulgura conlinue vehementi fragore elisa, ct rrpmlc
effulijentia, etc. Ai Prochorus tntcrim pronns qnidcm,
siauiiensiiiin episcopus cl apostolus fiiil. patriam
suam ad ac vclnl exaniniis non ferebnt inier hujusmodi versur]
agniiionem fierdtixit Agoliat eo
Cbristi .
speclacula : ip>,e vero slabul perierriius, rum chiirilas

teniporis Rilbiii Marii;ilis, uiide librutn xii Romaiii
pyocul abjccissel limorcm. Ad exireniuin it.niiru in vo-.
iiiisit, quud ex pr;i-faiione ad ['riscuin, ei cx cpi-
grammaie 5 ejusdcm libri liquct. Illic pnicrnuni cem exprimitur, nc dilncide resonai : In principio
eral Verbuin, clc. Procliorus qui divina insiiiuiione
s;cpe convcnii, amicum vcierem; CKieriim (iiiod
religione dissoiium , ipsum ei»igranimalc 43 avaii
D proximus erai, tumcu qiiidem videbat quamqnam sub. ,
tremulus; porro ueniiucni aud:ebat, reprcsso vaululuni

.iiiimi iioiavit, forsan quia non iltico suum dissip:i-
tiiuore sublrcninla manu, quw inde sunipln sunl exa-
bai patrimouiuin, el eleeinosyn^ quas ille in occiiUo
rnt, donec peifrciumest snnctum Evuniielium. AMipu-
faciebai, latcbani ipsuni. Incipit aub num. 53 ejus
laiur Me;apbrasii Lquilinus lih. n cap. 7. Aihaii:i- ,
libri XII.
siiis quoquc Synopsi Caio trihui! cjns Evangelii
in
Nummi cum libi sinl, upesquc tantje,
scriptioncm lainctsi in co minus audiaiiir (piod
:
Qiiaulas civis hab^H, Puterne, rarus,
(>aiiim illuin dioat fnisse dilccluin Aposiolornm, (pii
Largiris iiihil, clc.
laincii non quidcin C. rrocbonis, sed C. Oppiiis fui!,
Verbum illud afjeciu pnierno, mulavimus in cffanic ut alihi fiisc docuiinus. Cxteium ipsniii q.i(i(|iie l*ro-
Palerno, iiain iii antiquis lapidum inscriplioiiihus obonim ros gcsias Jo:innis Kvatigelista^ scripsisso
effanle valdc fuil in usii, iit Resendius in epislol:i ad Acia ipsa tesianinr, qux in Bihlioiheca vctcruin Pa-
Auibrosiniii Mofilem :itiirin;it, qu;jc in Hispania illu- triiin cx-lanl; quaiiiquam alicnhi ab Ihvreliois cor-
strala exsial. Biihilim aniiqnain siiaiu cssc, iioii rnpia , ea tamcu rocipiunl niulii ci gravcs auclorcs.
rATROL. XXXI.
: ,,
2«7 FLAVII LUCII DEXTKI CHROMCON. 268
L. Magiius .liilianus ci\is Toleianus et mailyr in pretio

habetur. A. R. 845.
A.C. 04.
Ooiosiejsae in Ilispania S. Agaihoclia niarlyr viriliicr passa.
S. Theodosius !1 Barcinonensis episcopus vi kalcnd. Februarii.
Carpetania Pydnaevel Pyolii S. Alexander marJyr, 846.

95. Ii)
Aqiiis Quiniianis in Galtecia Hispania; sancii Chrisli mar(yres Julianus, Daiivus,
Vinccnlius, ei alii 27 socii eorum.

S. Ovidius civis Romanus episcopus Bracareiisis succedil S. Basilio; hic vero
S. Petro kalendis Novembris.

In Arsa Mariana liispaniae paiiuntur Aquila et Priscilla.
BIVARII COMMF.NTARIOS.
4. L. Magntis Julianus, elc. lloc lolum integrum A deiiomin.iia. Erant cnim et Aquaj Sextianx , quas
S. Juiiaiii noiiicii, dequosiUis mu!la dicta sunl, iiiinc Pliiiius memor;tt ut creditur Lurensis urbs Lugo
: .
de iiiir:»cuii.> «'1 laiua ['osl victoriam nieniio fil. lioilie. Eraiit el A(|ux CnlidiC, nunc Orense ; rursus
^). Oi-logessiV., cle. Erat Ociogcssa , lesle Morali A({iiyeCellen;r, vel Gallina;, ul vocai Antonini liine-
liL". viii llisl. Ui^p. c.ip. 'i^, oppidnni non ignobilc r.4rium, oppiduin non longe ab Orensc, versiis Tu-
:iil lljeri sitiim confluemem, quiiKiuedislans luucis a deni, liodie losVanos de Mclgazo, vel Pregiguciro in
Lcrid.i ; iii |lergeiil>us, ijuo ioci nunc exslal , ve! dilione Monasterii S. Mariie de Meioii, nnsiri Ci>ior-
l»iope. Hif illusiii^simsim confecil s«b Domiliani riciisis or*diiiis. Iiem Aqua; Durae juxta Ossct , de
iiiiporio mariyiiuni S. Agalhocli;i, tujitsadhuc nobi- qiiibns.M. Maximus agit aniio 506, oi Morales|in suis
lis cxslal itieliioria , diesquo lcslus 17 Scplenibris a Auliiiuilalibus verho Iinlica , asserit olim dictam
,
Lalinis in noi'ian!> Maiiyrologio celcbraius liis ver- Coiistaniiam Juliam, prope Iialicam. Fuerunt cliam
his : Eodtm die Huncoe AgatliucUa; anciHir cujmdam Aqii;o Caliiiae Piolomaeo in Auieiaiiis Catlialoniai
wulien&inlideliSy qtia; lovgo leiupore verbcribus , aliis olim cliam Vicus .\quarius (Villaiiovano auctore)
(vruiiiitis ub ca vexaUt, vt Chnstum ncgarel , oblaia appelIal;o, hodie Vich, episcopali digniiate pnedilcc :
deinum jndici, et sa:vius luviala, cian in confcssione scd ei A'|u;c prope Toletum vocahaiur quod nuncra-
fideipersisterel , excisa lingua, in igncm projecta esL labara dicitur, Tolelana; dicecesis nobile oppidura.
r.r;(ci iii M(Miologio (usius hjec narranl, ips.i die. Da- Ca;lerum sanclorum m^riyrum Dativi, Juliani Vin- ,
1)0 (iiia: apud card. birielum traiiîala reperi : Eo- ceutii et sociorum, qiiorum hoc locc lii meniio, ex-
ilem die Nalaits S. marhjris AgalhocUoe servcc (sic siat adhuc in Romano Mariyrologio spccialis nicnio-
«>am vocal). S. AguthocUa serva ISicolai cujw^dam ria ad diem 27 Januarii his verbis,: Ilem iamtorum
ChrisHoni haminis, cl Paulina; vxoris , cum essel
B Dniivi, Jdiani, Vincentii, atque aliorum 27 marlyrum,
C.hisliuna, et Devm tiweret, quolidie cruciubalur ab quo die eliam Beda eos celebrai, iiisi qund loco D.i-
hera iiijidelt iniili>'re, idoloritm culirice , quoe Agutho- tivi, corriipte habet Doii, quem Gajesinus iniitatus
,
cUam oclo annis aspiris tapidibus virberabul in tertice, est in suo Maiiyrolngio.
camqiie nudii pidtbii:. umbulare cogebat in hyeme et 5. Sanctus Ocidius, etc. Si S. Ovidii, quo floriiit,
friqore ad liyna coiiigenda, per tolos octo annos leuipus, aiqiic Dextri insiitutum spcctemus, illum
sludftts ilii persuadere , ut adorarel idola quod : crediderim fuissc, qui Cu:<onio Maiimo iii exsiiium a
cum onmino recusarct, laninla esl, et excisa lingua, et Ncrone acio coines sponiaiieiis fiiil, qua de re Mir-
in cancrem cotijccia, fame affiigelatur ; posiremo iii- lialis duo dedit opigtamni:ita in lib. vii, qua: nos cum
jeclo in coilum igne pnvsenlem vitam cum alerna com- de Cxsonio cgimus ad ann. 66 transcripsiiuus ; cu-
mutavit. jus etiam Naiales Apriles in lib. ix his cecinit. Pri-
G. S. Theodosius, cic. Fuil S. Ellicril discipuli nium, epigr. 52
S. J;iC"bi iii Rarcinoneiisi sede sutcessor, dequoin-
Si credis mibi. Quinte (quod mireris)
fcrius ad ainium 100 Dcxlcr non nuiius
, n. 8 , aii
Nal;iles Ovidi luas Apriles,
profeci.-<se Barcinoneiises Clirisiianosgloiia miracu- Ul nosiriiS amo Marlias kalendas.
iorum , viiiuic docirinae ac exeinplis S. Theodosii Felix iilraque lux, diesque nobis
episcopi, qiiain Tolitani doclrina ei niiracuiis S. Eu- Siguaiuii trR-lioribus iapillis!
gcnii. Quare quod hoc loco inqiiit vi kai. Fcbruarii, Hic vilain iribuit, sed liic amicuin,
iinn ad morlem relciendum csi, quasi hucanno ac- Plus dant, Quinle, niilii lux kalends.
cideril, sed appobilive legeiidum , ut sit sensus :
Item alio epigrammaie, vidolicct 55, quod incipit
S. Thcodosius H
Burcinon. ipiscopus (supple llorei) Natali libi Qttinte, etc. Ad ipsiim quoque dalur epi-
qui lanien cclebralur \i kalend. Februar. gi amma 85 lib. i, et epigr. 99 liori ix. Ciim jam Brac-
A. C.'J5. —
l. InCarpeiania, eic. Gra-cis veneranda
carensisessel episcopus, ad rtdem iiiariyriuinque per-
Inil olim niemoria S. Alexandri m;irtyris in Pydna,
dujkiisancias .M;irinam, Qiiiteriain, el snrores ; cujus
uiex Meiioiogio liquel, cclehralurquc 14 dieMarlii, rci exstat etegans liyminis apud episcopumTuden^cni
III qua Molanus eLiain illum Inibci. Pidne vero in ct Pampilioneiisem Sandovalern iii libro episcopo-
C.irpeiaiiia oppidum fuisê paulo corruptiori voce
ruu) Tudensium, iibi inter alia hxc lego :
dicium Pyotium, suo lomiorc, Dexicr asseverai, nisi

quis credai verbum illud cel Pgotii receniioris esse Gaude, sacerdos Ovidi,
alicujus, qui ad maii;ineiu expiicalionis ergo illud Tu Braccarensis poulitcx,
(juimeruisii tllias
ajipiii.vcri; , undc ab alio quopiain imperito lexiui
Tot ad polos tnuismiltere.
pcruiixiiim est; quud non negarim proierve, cum
prxsciiini id noviias vocis suadeai. Sed dc hnc iec- Dabimus eiim ad anii. 158.
inri esio Judicium. Nunc diciiur Pyoz, vel si Dexiri Iierum de S. Ovidio agitur infcrius anno Domi-
lextui crcdatur, non est incredibiie eo lempore nillO.
coepisse jam vocem corrumpi,ei pro Pydua Pyoiium i. /n Arsa Mariana, etc. Irrepsit mendum in M. S.
dici. Fuii eliaui Pydua Macedoniae urbs, quam in Mariyrologio.uipro Ar."ia scriberelur Asia, qim semel
Pyeria locat Plolomxus. admisso, verbiim Mariuna, ciim nmi cohrtrerot cum
"i. Aquis Qiiiniianis, ctc. Ponunlur A(|u;c Quintia- Asii , facile versuui esi iii Uinori, ct sic lcgunt im-
j^
nic a Ploloniaeo in Seburris Galiicorum Lucensiiiiii
, pressa pene omnia Ronianum, .\donis, oi Llsiurdi,
;
populis, (lUd loci nunc Oviedo , aul prope. Moleiius ad dicm 8 Julii. In Asin M inori sanctorum Aquila'el Pri-
et Millins coiilcndunl liUiic vocaii Aqttiis Caldas. iciU.a' uxorisfjus,de quibusinAciibusApf.toloram scri-
MulU oliiu in liispauia exbiiieruul oppida ab Aquis bitur. CjeiermnGalesinus,doctus sancac dihgons vir^
169 FLWII LUCII DEXTRI CIIRONICON. 270
A. C. 95. Oppidiim AccaUicci [/U. Aituvi ] in Bjelica glorialur Natnli S. Jiiliani inarlyris, A. R. 84G.
qi)en) passum dixiinus Aquis QuinUauis.
100. Vev hoc lempiis (ui scribunt aliqui) S. Marcellus, civis Romanus, cognomcnto Eug*:- 851.
niiis , Ncroiii cbarissimus, S. relii discipuIuB, cx faniilia domoque Caesnris, iniua
Simonis Magi discipulus, M. Marcelli prsefecii filius; peregrinatinnum S- Petri

individuus comes, Romx florct : qui a S. Clemcnte Komano ponlilicc, S. Diony-
noii legit «n Asia, scd in Africa minori,non alio sanc A genere, nohilitate, disoiplina ipsius, qu.T omnia tc-
nisi quia repcrcr.-it non in Asia obisse lanien eos : siimonio sanctorum Nerci ei Acliiilei co.îiiia habc-
in Arricam translercndi certaiu caiuani iion babuit. inus. Ilcrerlur siquidem in conim Vita (apuiJ Stiriiuii
Etceric moris rdiiUomano Mariyrologio urbcs qui- tom. o) quod dum in Pontia insiila rclegjti, piebs a
bus sancti qnievoi unl dcsignarK vôiius quai» latissi- Furio ct Prisco Magiae dedilissitnis .iddiiccietnr, nt
niHS regioncs, confusam Geogr.ipliix notiliara relin- Simonis Magi doctrinx asscnsiim pra^berei, Pclrnm
queiido. Sed quid mirum ignorasse urbem, qui mar- autem apostolnm rcjectarel Opponebant sc iUit A'«-
:
tyriuiu boriim sanctorum ignoranini? ci quos nc- reut el .\chilleus, dicebanlqiie liominibus in insula illa
Bciebant in Hi.sp.inia marlyies, conressores in Asia degeiHibus : Marcellnin noslis Marci pr-pfecii filium ?
Uiiiori fccerunt. Sanc Gra-ci in llorologio 13 Febr. Responderunt illi : Ecquis veio illinn ignorel? Nereo
martyres cos cclebrani, his veibis, nua.' ipse Galcsi- rursus el Achilleo dicentibus : Adinillelisnc liujus d«
nus Lalinitate doiiavii Sancioium iiartyrum Aquilce
: Sitftone et Peire teslimonium? aiebant : Njmij HIk de-
et Pri$cill(E. Hi conjngcs n B. apostolo Paulo lerba lirat, qui tanlo viro fidem adhibere non vult. Nfireus
terilatia iiislructi, tum baptisalite eicomiles, quocum- et Acliilleus dixerunt : Dale er.qo lioc saluii ies!rcE, ut
que proficiicerelur ndjunxcrunt, unaque cum illo multa donec illi nos scribamus, ei iile nobis respoudeat, nb
incommoda et labores pro fide adieriinl. Posl ejus au- horiim vos doctrina subducalit. Quud et lactuni cst :
tem martyrium. cum Iti numquam a Cluisti proedica- episiidas autein ipsas dudinins iii superioribns, dum
tione detisterent, nb idolorum cultoribus compreliensi, ad annnni Dl dc eisJem martyribus agcrenius ex :
primutn acerbe crudelilerqne lorii, denique capite pra:- qiiibus liquet M. Marcellum prsnrccti nrbis filiiini, ac
ciso palnias lulerunt. Erat olim in Marianis Bx'iicaj proinde de doiuo Neronis, ununiqiie de illis, qnoruni
jj
monlibus (hodie Sierra Morena) oppidum non igno- saluies Paulus Ronix Neronianis vinculis detcntns
bile. Arsa , quod Scipio Viriaium persequens accC' Pbiiippensibus miscrat, inquiens: Salutant tot omncs
riit,
ot Appianus Alexandrinus afGrmat ei Morales sancli, maxiine qui de domo Cmaris sunt, primum
ib. vii, cap. 53, unde a moutibus iilis Asia Mariana quidem Siinonis Magi, deindn S. Pelri disciplinis so
diciuro est. Cum illuc Aquila et Priscilta verbum toium iradidisse. Qnod vcio iii peregrinaiiunihus
Dei disscmiiianies pervenerunt, pro verjlate quam suis ipsiiin coniitatus sit, docuimus cnin dc advcniu
proidicabant necati sunt. Docuerat Dexiei in snpe- Peiri in Hispaniam egimus. iam qnod Dexier nunc
rioribus anno 70 , S. Aquilam (baud dnbiuin cum inquit, Romw florel, noii sic est accipiendnm, qiiasi
coiijuge Priscilla) niissum ad Hi^panias a Pauio boc ipso 100 itomini anno Romx adbuc esset; aed
aposiolo, sedisse Heracle.x prope Iretum ilercu- ]}er liQc tempus Rinoissfi, hoc est pauloante,.velpost-
leiim , inde vero facile fuit Marianos monies Evan- ea, dc quo jam ad annum 95 diciam fucrat, quo sci-
gelii tumine perlustrare. Ambrosius Mgrales erudiie licei Roma cum Dionysio exiii ncc lameii Toleli
:
credit Arsam cssc qnai nunc Axuaga iiuncupaldr, consiiiii nsque ad hiinc ann. 100 utpoie (quod niodu
non longe a Fuente Obejuna , quje Cordubx vicina Dexter ait) post longas peregrinaliones in Italia,
esi ; quo loci antiquiiaiis inagnx urbis vesiigii non Gatlia, Hispaniaquc peractas.
modica reperiuntur. Memiuit Aisce Plinius duin de Cum addii nunc, Qui a S. Clemente Dionysio in
Bxtnria agii lib. iii. Gallias eunti comes datus , modernatn opinionem ei-
5. Oppiduin Accatucci, ctc. Grediderim legendura cludit aienlium S. Eugenium seu Marcellum disci-
esse AraduclOB in Brcecara, pro Accatucci in Boetica; , pulum fuisse S. Dionysii, cum lainen cjns condisci-
Ptolomaeus eniin Ara<Juciam in Urxcariis Lusitanix - piilus fuerii, cl a S. Clemenie desigiiaius comes ejus
*
constiiuit, intcr Duriuui et Minium, quo loci nunc praedicaiionis. Ita prorsus ex Meihodio in Viia san-
Porto nobilis urbs est, qux PortugaIi;e nomen decii Dionysii accipio, qui inter alia addit: Soctt
dit; nisi Altuvi CMset opiiidum Plinio iib. iii, in Bae- S. Dionysii erant Saturninus, Marcellus, et Lucianus,
tica, Ronianis Claritas Julia dictum, liodie Yilla de cum eo hac de causa conjuncti, ut ex ore duorum aut
Etpejo prope Cordubam. Quare binc e:îstimo oriuq- trium teslium Chrittiana fides vesciis rcgionibus /ra-
duin S. Julianum comitem sanctorum Daiivi, Viii- der^/ur. Pelrusquoque de Natalibus lib. ix, cap. 41
centii et sociorum, quos Aquis Quintianis passos in hanc senteniiam inquii Dionysius post aliqucd :
diximiis supra oumero!2. Aliis forsan Aruci legendum tempus aS. Cleinente in Franciam dcslinalur, sancli
videbitur in B^turia, bodie Yilla de Aroclie juxia quoque Sniurninus et MarccHus episcopi ei Lucinio'
Cazallam in B.£tica, Ambrosio de Uoralcs lcsie, verbo nus presbyler comilcs adjungnntur. Nec miriiii:, qnia
BiBturia, fol.101, ibi interalia Romana> anliquiiatis eocumdem Aposiolonim discipuli anibo erant, et
raouumenta eiusmodi lapidis inscripiio perseverai. sub itierotlici disciplina nierqiie iheologica elemen-
ta didicerat, ul jam dicam. Hoc uno discipnlus Dio-
M. ATTEKIO. PAVtmO. U. F. QVi TV-
nysii dici poluil; quod ab ipso in urbe ArelaleiisL
MVLTVABIO. BiGTIC^. BELLO. ASSVR- episcopus ordinalus, ab eo in Hispaniam inde missus
GEMTE.MVLTA. PRO.BEP. ARVCITANA.
est, ac landem de multis eruditus in libris qiios ad
•ELLO. RETINEMDA. FOHTISSIUE. GCSSE-
illum dedit, de qnibus paulo post fuse ilisseromnst
ItAT.lARVCITANI.VETSBES. ET. IVVENES.
Quare verba illa Dexlri Arelata; episcopns {ncius, :
OPT. CIVI.
D
non co lendunt ut signilicent, Arelatcn.ccm fuisse
Sed in lioc cuiquesuum esto judiciura. creatum episcopiim, sed Arelaia; oidinaium nam
A. C. 100. —I. Per hoc tempus, eic. Primam a illico subdilur: ad Ilispamnsque misstis. De his agcns
:
Christo naio ceulnriam absolvit auctor, ct pergii jain Molbodiiis aii //(,<i .titlnrunn congres&is atque iler fa-
;
qu.i' deiiiceps consecuta suntrnarrarc et prinio om-

: cientibus, in poilum .iielatx civiiutis vcnerunt. Tnuc
uium, qux. prius brcviter quasi in iiniiiie socnnda^ S. Dionijsius Murrillum isi Hispanias misit, v( istie
luniuliuario dc sancio Mtrco Marcello scripserat, tcnnunemvHa; Cbrisli Eccloii i roinmendarei. Equili-
Quuc jani per ftinguia capila recenset, edisserens de uus vcro : Qni cmncs vcnientes Arelaium vcrtium Dii
: ;
571 FLWII LUCIl DEXTRl CIIIiONICON. 2T2
A. C. 100. sio Areopagltiti In Gallias eunii comes daius; post longas pcregnnaliones in lla- A. R. 851«
lia, Gallta, nispaninqne obiias, legaiiis S. Clemeniis, a B. Dionysio Arelalx
cpiscopus lactiis, ad Hispaniasque missus, Toleti tandem consiilit.
S. RomuUis Trajani Cssaris prsefectus, patria lialicensis, Hispanus, in Hispaniam
ab eodem relegaius, in Ceiiiberia paiitur.
mi
^" — ' " "
Marcelium
Pontilicis frelus,
—
pradicare eosperunt. Tunc Dionysius, aucloritate
•- "-
in
•
sutn-
''—;»
Hispaniam direxit. — A Translatione S. Eugcnii, Padilla ,
nes una voce tesianiur praecipuum, unicuroque His-

et Alcocer ; om-
Scd unde monstrabim.us Marcellum hunc fuisse paiiireDoctorem, quem Dionysius in Hispanias miîi
Eugcnium, et non aliurn quempiam Dionysii disci- essc Ciigenium. Quare cum omnino constel, missum
pulum? joannes Mariana lib. iv Hist. Hisp., cap. 4, a S. Dionysio Marcellum fuisse, necessum esl .nsse-
cum boc non novum et inauditumdicat, sed a muitis \ercmus Marcellum ei Eugenium unum ei eumdera
Jain olim crediium, refert tamen aliis placuisse, ut prorsus esse. Praeseriim quoniam Philippus diver-
Eugenius essel Pbilippus Philotheus, non autem sum omnino non»en sibi acquisivit, nimirum Philo-
M. Marceilus;ipsevero'quidhorumverHm sitsubdu- thei : nomen vero Eugenins, quod nobiliiatis exi-
bioreliquit. Verbaejussunt : Suntqui putent Philip- mi;c iiidicium cst, propriissime M. Marcello adapta-
pum qncmdam a Clemente in Hispaniam episcopum tur, utpoie prrcfecti urbis filio, nobiiissimoqiie Ro-
amandatum, aui certe Marcellum, quem Phxlippo so- niano. Si quis qusesierit cum S. Marcellus Eugenius
cium Dioriysius adjunxil ex Gallia, ul Michael Syn- Roma exierit cum Dionysio, ab eoqiie in Hisp^niis
gellus est aucior, Etigeniutn ipsum {uisse, atque hoc prnedicandi poiestateni acceperit, cur nunc vocetur
quidem notr.en ab ingt^nita nobUitaie manasse, alterum a Dexiro S. Ciemeniis papae legatus, facile quiescet,
autem a parentibus accepisse. Moveri autem eos insi diversitalem temporis uolaverit, priiis euim a
qiiit, quod nulia meniio Eugenii exsiet in antiquo- Dionysio missus, poslmodum a Clemente legailonis
rura scriptis, quod lamen non magis de Marcello, miimis, et potesiatem plenariam accepit, nimirum
quam de Philippo convincit. Ego quidem non inli- staiiin aique Cleinens deejas in Hispanias profectio-
cior, eam solum raiionem non conviucere. Caete- ne certior facius fult.
B 2. Romulus, etc. Ejus marlyiium hreviier ac di-
riim ex his, quK ipse Mariana concedit, et certa
apud oiiines sunt. saiis deducinir, Eugenium no- lucideRomanum Mariyrologium ad 5 Sepieinbris his
sirum non fuisse Pliilippum, sed Marcellum. Futen- enarral. Eodem dic S. Romuli, aulce Trajani prcrfe-
turomnc-i(el ipse iilis astinulaiur) Pltilippum non cli, qui cnm sa:vitiani imperatoris iu Chrtslianos de-
fiiisse a Dioi>yjio, sed a Clemente in H'sp.siiias di- Hxc bre-
testuretur, ccesus virgis, capile iruncatus esi.
rccium. Marcellum vcro iiium esse quem Dionysius vius Grseci in menologio, qui lamcn praemiituni, un-
in Hispanias misil; id quod vel .Meihodius ipse ve- decim millia Chrisiiaiioriim in remotas regiones
lusiissimus acioriim S. Dioiiysii scripior refert, cu- relegalos ab codem Trajano propter fidem Chrisli
jus jam dedimus verba. De Eugenio auiem nihil quod sane ad id resjiicii, qund de Romulo Dexier
iiolius, quair. a Dionysio cx Gailiis in Hispauias a- scribit, prius Hispnniani a Trajano relegatum, el
iii
mandaium luisse ln,anliquo Toletano Breviario posimoiliim in senteniia persisieniem, capiie atroci-
juxia Romanse Ecclesiae ritum ediio exsial hyinnus, ter piexum in (lelliberia fuisse. In quo, haud du-
cujus inilium est bium, Metapbrastes deliisus csi, dum asscrit ad ip-
siiis Trajani pra-seniiam adductum, inierrngaium,
Nova resultent gaudia. etjudicaium, si coniendii Romse passum; quam-
quam facile adduci possit ejus narraiio, ut prxmil-
El in eo inferius sic legitur ^
tens qu» gesia sunt in praisentia Trajani, nihil de
Doctus alumnus (jrjecisB
locoei tetnpor« exsecutionis sententisedicai. Nempc
Misil liunc Dionysius, vere diciiur rogaliis ab imperaiore de fide, et vere
L'l cssel solis radius, C accepisse ab eo c;ipiiaiem sententiam; inler ha'C
Iii tencbris Hispania. vero et dccapitatifliiem ir.icrcessit exsi!ii:m in His-
pauiam. Faliiiur eiiam dum aii, illam Chrisiian>
In hymno etiam Breviarii secundum sancii Isidori rum multitudinem in exsiiium relegaiam, in Anne-
rcgulam, legimus alium iii bonorem S. Fûgenii, qui niai urbem Melitanam amandaiani luisse a Trajaiio;
inci|iit ; S. Eugenii digiiaviemoria; et in eo S. Dio- quod enim Gracci simul eodem die, eademqiie roar-
iiysius pater ejus nuncupaiur, cnjus nimirum ipse tyrologii sui periodo agant de Romulo ei Eudoxio,
crat in ordinc opisco(iali iilius seu creaiura : Zenone, Marchario et aliis 1104; el isli, scilicet Eu-
Doctor Hispanirt) revisii G;illiam,
dosius cum cofcleris passi sinl McliiinK in Armcnia
Docli praesenliain Docloris Galliae (Dsonysii) sub Diocletiano, indc eos confundit cum Ronuilo,
Fiiieli caj.ians peclore, et undecim millibus a Trajano relegatis cum ta- :
Pairein OesiJerat, volutn prosequitur, etc. nien in menologio oinnia distincte constcnl, sicut
in Martyrologio Romaiin. Non igiiur soci S. Romuli
Ad mariyrolugium proprium Broniensis mona-
hnec, iii Mcliiinam Armenix relegati suni, scd Eudoxius
sierii, iuquo s.uicli Marlyris corpus diu requievit, el socii ipsius; Homulus vero iii Hispaniam, quam
cujus siio Usuardo clausnlaiti Molanus inseruit, lia?c non iiigrate accipi vocaiau» ni menologio, nitinine
)
h:i')et Ipso die S Eugenii archicpiscopi, e! martyris

:
reiiiotarum rcgionum. Romulus igilnr primus fru-
Toielana: scdis, qni n ti. llionysio ordinalus. cl dictus fuii, qncin ab Trajani per^cciiiioiie Hispania
rcctiis fuit ad priVilicanduui stinclam Triinlaicm gen- pcrcepii; llispauns ct ltali> ensis, ab impcralore pa-
libiis. Ac dcmum quoiqiMt vitam S. Engciiii scriptis rilcr Hispano, oi Italicensi, primnm ob ainorem pa-
maiuhiruni, seii »1« co cgeruni, Equ linus lib. x Ca- D tri.c ad pr;efeciur;uii impori.»Iis :\u\x siiblnnaius, de-
laloî, cap G2, Vinconiius Belv;ict>nsis iib. x Specu- inuni ab codcm privatus digim.-uo, cingiilo siiitulet
li ll:sli>r., cap. oo, Marin;i:iis Siculns lib. v Hisiuri;e tapilc. Heii talis impioruin solei e>sc iidcs.
!
llispaiiica', Morales lib. ix .suc cap. "26, Garibaius Fuisse quideni Trajamiin Hispanuiu Italicac qu»
lil). cap. y, Maricta i p. Iib. la cap 17, Ciaiira
xii, Tuidcianix proviiu i:r est urhs in Baiiica nalum, ne-
lib. ni dc S. Socuiido, cap. 10, llii-scas lib. vi Ponti- nu) csl qiii ignoret ; nog;tt solus Aurelius Viclnr,
ficalis Hi-^t. cap. 15, Sanotoro Villcgas, ei Tiuxillo et ejusi assecla Oniiplii lus, qiii tamel.si a.ssernnt inde
dio 15 Novcmbris, BlahiiisOriiz iu dcscîplionc lem- geiius traxisse , aiuiit iiiliilHoinus Tiideni in Italia
pii Tuletani cap. \i, Antonius do Ribcra in lib. de orluin. Sed , ulvides, pio Iialica Italiam , ei pro
, :
S75 FLiVVU LUCII DEXTRI CIIUONICON. 274
C. iOO. S. Marcus Marccllus Eugenius, qui Presbyier Pauluia ad Ilispauias veuientem A. R- 851.
seculus est, jani ponlifex iicruin Toieti prxdical.
Rufus Thebis rcvorsus ad llispaiiias Dcrlosx poniircx sedci.
Syrmi in Ilispania sancii martyres Monianns presbyter ei Maxima, clarissimi Ctirisli
niariyrcs.
BIV.\niI COMMENTARIUS.
Turdeiania Tuderlum legeniut, iirbem ex provincia A cofrwm, prwdicavit lunc : qvem dicitur conse-
et ibi
ec provinciaiB ex urbc conlingenlcs quiltus lainen : crasse cum S. Petrus in episcopum , obiisseque
aliis
Appianus Alex;mdiiiius, Euiropius cl Euêbius, et Uierosolymis cotitur prima Deccwbris. De Siinone

,
antit|uiores a MoMle elBaronio relati , el pro veri- legimus in Actis Aposl. cap. xiii Erant autem in :
tatc adducti nianifesle reluctaniur. Tra_;flHus (ait in Ecclesia, quee eral Antiockio' , proplieta; et docioret
Clironicd Eusebius , anno 100) Agrippinee iu Calliis in quibtts Barnabas, et Simon qui vocnbatur yiqer , el
imperalor faclus, natus lialiccc tn Hispuuia. C.yria- Lucius Cyrenensis, etc. Hilarius, Ambiosius, Beda ct
cus Anchonilaiius auctor esi Marguess^.c in Hispa- Leo, quos Maldonains refcrl, asserunt Simonem (ct
nia columnam repcrtam, egestis nidcribus adifi- ftlios conspqncnier) fnisse gemilcm ; ipsc vero Ju-
candi graiia, cum cjiisinndi inscriplione. Adducunl duMim crcdil , sed absquc inndamcnto , quod cniiii
eiiam eam Morales. iih. ix, c;ip. "iH Onuphrius lib. , ,
Marcus vocei eum fratrem Ale.iandri et livfi ; quasi
II de Fasiis, p. 218, Lipsins inPlinium couunenl.l^-l:
noioriim hominum, non pniLal Judxuoi hiissc ; naiii
qiiandoMarcus Evangelium scripsit, niulti ex gcn-
IMP. CitS. NF.nVjE, TBAIA,- liliiaic conversi eranl nntissimi.
NO. AVC. (;EnM.\NIC(>. DACI- 5. Stjrmi , eic. ln Komano Martyrologio ad diem
CO. PAnTUICO. PHNT. MAX. 86 M;iriii sic lcgimus Syrmii sanctorum martyrum
:
TRIB. POT. V. Ci'S. VI. PP. DE. Monlani preshyleri, el Maxima:, qui vb thrisii (idein
ROHANO. JMP. DE PaTERM. in flumen demersi sunt. ilieronymus in suo Mariyrn-
ET. AVITA. UISPAM^. PA- logio, qucm Eqniliiius sequiiur . iib. iii, cap. 255,
TRIA. ET. DE. OMNI. HOMI- _ non in lluvio, sed in mari inersos scribil , ideinque
NVU. CENERE. MERITISS. PO- •* Usuardus anirniat : Montanus presbyter et Ma.iima
PVLARES. PROVINCl.fi. ARE- virgo, ail llieronymus, in oppido Syrmio passi sunt :
VATVM. CPT. PRlNaPI. qui dum Christum Dominum viva voce confilerentur,
Qiiod inquitde llispania opiime meriium fuisse, Mar-

ab infidclibus tenli, et ••.itculis fetreis colliqali, ambo
li.ilis tcstis nculalus, posiquain iii puiriaiu redierat,
in mare mersi .',unl, 6 kalend. Aprilis. Usuardus vero,
/»i Syrmio sanctortnn martyrnm Moulani presbyteri et
fcixc aii dc Trajano, lib. xii, epig. D :
Maximce in mare tnersQrum. Addunt Ilahanns el No-

Palma regil noslros, miiissiroe Caesar, Iberos, iherus in siiis Marlyroiogiis, S. Maximam nxorcm
El pl.icido frailur pax peregrina jugo :
fuisse B. preshyleii, eoruniqne corpora
Moniaiii
Ergo agiinus laeii tanio pro munere grales :
postmodum nono ah uihe lapide invcnia fuisse, quo
Misisli morcs in loca nosua luos.
videas menduin in iMariyrologio Romano irrepsisJC,
3. S. M. Marcellns, elc. Acla S.Engenii membra- dnm pro mari llnmen hahet. Scd quorsnin h.ic? Ut
tiinrelalurus Dexter, cuni numero 1 liujus lOOanni quo loci Orhis Syrmiurn isuid sil , dcducamus. Nam
praemisissct ipsiim Toleii consiitisse , nunc num. 5 et iii Lombardia Tiaiispiidana urhs cjiis nou)iiiis est,
de ejus pr*dic:>iionc agii aciurus de ejusmiracnlis

: hodie Sirmio Casiello dicta, el in Paniioniu infcriori,
num. 7, el de fructu prajdicalionis num. 8, semjicr seu Ungaria, alia ad SavMiii (hivium sila, ct aiia de-
tiimen aliquid iinvi alTcrl; liic quideni venisse jnm mum in Hispania, qn.c Floriano de Ocampo bodie cst
presbyieraius ordine insignilum, quaiido cum P.mio Moirill , VilJanovaiio vcio Yelezmalaga , noimullis
accessil ad llispanias; sed el notiiia ejus acccssns Fregcli;iiia in regnn Graiinaiensi , in qua S. Pcirus
noviier adduciiur, solum namque gerat do advenin « Q Epa-nelum consiituit episcopum. Venit Pe/>us , ait
cum Pctro; quare uini advcnius mcniioncm lacii. Mcla|ihiaslos, i>j//-wiMiH ciritutim U it^paniw , in qua
Primi cuni Pe.iro aimo 50 secundi cum Pauio an.
, cum Epa-nelum consliluisset episcopum clc. Sive au- ,
6i. ac icriii cum a Dionysio missus est ann. 100. tcm Syrmium hoc dixcris Motrill, sive Velezmaluga,
4. Rufui, etc. Celibrat ejus memoriam Unman. sive Fregeiianam , ad m;irc Mediierraneuin Baiic;»-.
Martyrologiiim die "21 Novembr. Eodem, inquii, die versus Atiicam siiumesi; quare Meuiphrasles ordi-
uaUilit B. Hufi, de quo S. Paiilus apostolus ad Jio- n;iie refcri, Apostolum Syrm:o l!ispani;L- pridectum.
«iflHO.s scribil. Usuardus habet, Nalaiii li. liufi, eic. C:irlh:igiacm .'\rricaj devcnisse; Veiiil, ail, Syrniium
Dc eo cii.im .\do ei Beda. Equil., I. x, cap. di. Fuii ciiiiutem Hispania qua cum Efxenclum consli-
: in
Siinonis Cyren.Ti hlins, ci Iraier Alcxandii, dequi- luisset episcoptitn, devenil Curihuginem civitatetn Afri-
bus Marcus in Evangelio menlii)ncm lacii cap. 15. ccp. Iia \crum vero con-onal. Nunc igitur cuiu cx
Prins quidpni facUis esi Tlicbamm episcni us , iil nieroiiymo, Uauardo , et Equilino, constel sancios
auctiir csl Dnroiluu^ in Synop^-i, Ado ct Equilinus ; marlyrcs Monl;inum ei Ma.ximam in matc demer.ôs
indeiamen pra-dicandi giali:t accessisse in liispanias, luifrse, iiiler urbes aniem Syrinii nonienchiiuia insi-
ac landem Deriosj; (hodie TorioKv) consiiiisse, Ec- gnitas sola liis|)anieiisis ad mare siia sit, n:)m Syr-
closia ejuidiin urbis prolilelur , <|U:« 12 Noyeinbr. niiuni Piiniiom.T et Lonihaidia: valde iiitra comincn-
fe^liim ejus ceiebrans, in li.cliomhus Brcviarii ira- , lem c.vstal: nccessario lit, ul hi Chrisli M;iriyics
diiione id majorum accopuim proliieiur, ejnsque Syrmii llispani.ie cornnali fuerml, nl Dcxlerhnc loro
lii>iori.T narraiinncm hahcnl Mnrales, lib. ix, c. 11; abscverat. Enai proindc Cale.sinus, quicrcdcns so-
et Marieta, de Sanciis Hisn.. i. pari. Iib. v, c. 75, lum repeiiri Paniionijc byrniium inare muiavit in ,
et )v parl. Iib. xxii, liiuli) Tortosa; Vinceniius Domi- D flumcn (f.^cili miraculo) et nonen fluvii ipsius qui
nicns, d»; S.uiclis Calhal<)ni:r ; cl alii qui rcs ejus Paniioniciiin Syrminni prxierfluii Savum nnnciipa-
principaius prosei uli sunl. Dc Aiexandro ejus fraiic vit; et quod difiicilius crat. a Dioclctiano occisos
Carili.igine cum Zosimo ci Candido passo agei Dcxier scribii. Uiiunique lauien sine auciore, ac pioinde
infesius ad anniim 112. Biauiio, seu l!eleca, in suis in neutro audiendos, quinimmo confundil hnm- Mon-
ad Maximi Chronicon addilionibus, ha'C aii Snn- : tanum t<ociuin S. Maxim;e viriînis, cum aiio coinilo
clOTHin Hufi tt Alc.xandii metnoria Simonia Cyn-nai S. lroiia:i c) isropi, el Demeini diaconi, ac Pollionis
{qnibiisdam yigcr est) filiorum, celcbns est. Vfiiil lectuns, qui diverso mnilis gonerc suh Dioclciiano
cniii filiix Simoii iii nisp'iniam comilattis S. Fauli.m, prissi sunl; naiii uli K(|nilinus sciihil )ili. iv
( c.ip. ,
iibi privdicinit ; ijumn ;;)(«« adicrul comitatus U. Ja- Oi) hcnu,'U:) ci Maitlunus iu numcn |)iiccipilaii, ba-
«75 l-LAVfl LUCIl DEXTRl CHRONICON. 27«
A. C. !0d. Ad Caslrura aUum prnpe Tiigiam pridical S. Secundus poolifcx.S. Jacobi discipu- A. R. S5l.
lus, inartyr ullinius sociorum.
M. Marcollus, exccllcns poeia et orator, adquem Persius jnscripsitqoariain saiyram ;
atnicitiis Juvenalis, Pcrsii et Seneca;, Galli, Staiiique prxdarus ; miraculi» cre-
bris floret.
Toleiani vehemeBier profecerunl docirina S. M. Marcelii ; ul Darcinone proGciunt
Chrisiiani gloria miraculorum, virtute doctriiia; ac exemplis Tlieodosii episcopi.
Maxinta Toleianorum cum B;ircinonensibiis nece>situdo conlrahiiur : ex qno civita-
leni illam ego Dexter Liennio rext ; ei iu Tabulariis ejus verbis mulia scitu digoa
reperisse me fiUeor.
Cekbris est Toleli memoria M. Marcelli Ronipe praefecti, qui tempore ClauJii, fuil
iu Citcriori Ilispania quxsior quinquennalis, ei murum Curlhaginis Spartarix re-
fecii.
Dionysius Areopngiia dical Eugenio M;»rcello, diclo proplor ingcnii esceltentiam Ti-
moiheo, libros de DivinisNoniinibus.
mclrius capifc plcxus Pollio flammi* cxusius 6«!,

, A ha^c recitabat Gentilem popnlum TolelancB protinciee
:
t5»nieisi (juod uA Irenreum >-pecial, Romanum Marly- exemplo, honcslale liioe, catliolica prccdicaiione, mi-
rologHim ity Martii asstTai, non quidrm siilTocaliim, raculorvm confirmatione, ad fidein Christianam cort'
scd aiiscisso c.ipiic consiimin;<tum fuisse. vcrlit. Truxillus itidem haic ail Totcii diti mansil, :
6. -li/ Castrum allum, etc. Tugieiisem saltum, perscv:rans in prccdicatione sun, el mullis coruscans
.nlias nr^ciili-mn montfai illum fuisse qiiem vulgiis ,
miraculis : alque hoc modo innumerubiles ad fidem
Sifrrfl di' Moftraz nuncupai , cx rr;tc:puis Gcosra- Christi convertit.
i.iiis. Ciniîu Clusio, Arnoldo Miilii), Abraiiamo Or- 8. Toleiani. Vide superiorcm annntationem ; el
llieiio, efGiiilielmi Gmsonii laliulis accipimus uiii ,
quai de sanr.io Theudosio episcop-) Barcinonensi ad
adlirc iippiduin persoverai Casiro nomine. Fiiit Ca- anniim Oi diximus.
siriim a!luni insigne cide Amilcaris, de qu*» Tiliis 9. Maxinia Toletanorum, etc. Promit venas hu-
lil». iiv, ci ex co Mariana, iib. ii c.ip. 7, ac Flori;»-
, jus puris>iini loniis Tolclana labnlaria, qux sex-
nus, I;b. iv, ca)). KJ, eo u<(|hc pr-jeilicaiionis semiiia centos post annos revtdvii Julianus arcbipresbyter
jaciens pervenisse dicitur S. Setnndus, qui lamen S. Jusue, ibique se quoque mulia scitu digna repe-
S. Abuln- pro Cbrislo jiiguliira pr*biiil, iiovissiiiins ri-se fateiur, ut epistolas illas pharisxorum ad To-
S. Jacolii di!;c!pnlorom,eujiisiiuorveiitu non solumin leianoi Hebraeos, ct alia ejus generis. Quod ait
ea civitaio, vernin eiinm in vicinis oppidi<; nc civita- aiictor, iCiviiatem iliam biennio rexi, i ita inielligo
tibiis miiil;i Deus miracubi pr.x-biiit. Lcge de ea re iit Toleti fiicril duumvir duumviratus vcro bien- :
Thei-aunim Concionaiorum, to.ii, die i .Mnii. Vidil nio terminareiiir, quod qiiovis anno ex duumviris
denao iucem S. Secundi corpns anno Domini 1519, n iiniis eligcretur, ei iia fierei, ui qiiilibet eoruin
in Ecciesia quam ipse Ssalvatori erexerat, acdicave- biennio gnbernaret urbem. MaTimi sane Toleium
ral, 01 jani D. Luciaj vocem acceperat , sublus ter- faceredebel, lantum virumagDovi>se gubeniaiorem,
ram, magno Dfi bcnelicio, ei Abulensium civiiim , qui Tlieodosii imperatoiis electione Orientis ipsiu»
ac llisiianuc univers:e gaudio repcrluni annuloque : pr.ffectura frucius fuif.
iiisigiiitiim aureo, sapphiro splendenli, litierisquc in 10. Celebris est, clc. Ejus M. Marcelli qu.rslur.T
00 ineisis, sanctls secl.ndcs. Hipprluse.'-l eum sacro meminit Pt>ssidonius, qui scribil ( leste Rivisio in
corpore calix, cui insculpuis tilulus, Atidiea Peirnci Cornucopia) ipsum exogisse iributum ex Celiiberia
orto da Siena fccc fiuesto cal. eoquc uipote nioderni
; liispani.e ad talcnla oc. I ifert Budxus Ex quo eon- :
lialici idiomaiis innuiinr non longo anie lempore

,
jecturuni facere Celiiberinam gentein numerosis-
esi,
fuisse revisiim ei omatum. Donium anno 1.^94 in simam fuisse, el prcuniaabundantem. Caiullus Cel-
c;ithcdralem ecclesiam soleinnissimo cultu ei appa- tibcrum quemdam vocavii cuniculosoe Celliberia; fi-
ratii tr:inslauiiii o>l al> illiisiriss. et revcreudisS. f). liuin, quod auri argeniitiue fodinis, ceu fU'»iculortini
D. Hirronymo Manriquc Abiilcnsi cpiscoiio , Deo creberrimis anlrisscaieret.
traiisbitionem crcbris iiiiraculis ho:oiante, quai .An- 11. Dionysius, etc. Et hoc hactenns inauditiim.
toiiius dc Cianca refcrt spetiali ea de re ediia
, Ouis enim nescii Dionysiiim libros suos Timothea
liisioria. Fphesiorum episcopo Pauli discipnlo dedicassc?
7. V. Marcellus. ctc. De nobilissimo Rom^mo ac immo vcro eos pr.e se ferre ejiismodi inicripiionem,
iiigenio prxstaiui par est cicdere, oraiorix ac poesi ad Timothcum episcopnni Ephesiorum ? Verum hinc
iii jiiveiiliiU' .scdulo incubuissc, qnando prcsertim et narratioiiem incipiamus. Noii infici:ir iii nonnulbs
ipsoRo;i!mi iinpcrii m 'dcrator Nei'0 in iilroquc
C Diony.-ii rodicibus cxcnsis ejiKinodi inscri|>tionciii
cxceliere ciiik tos gl(iri.ibaiur. Saneis ipse .M:»r- b.Tberi, std q-iod bit ab auctore posit:i; quippe cum
cellus F.tigeiiius m;\riyrium S Dionysii eleg.iniis- a iibrario impfriio de siio sil addili ; ,;erinaiia eiiiiii
simo ceciiiii carinint-, iit Hiiduinus in Viia sanctl librorum de Divinis yominibus iiiscriptio ha-c esi :
Diniysii (rni Morales astipiilaliir) lesliscsl cl qnod : Comprcsbycrio Timothea Dionyiins pn^sbyier ; eim
:t|uid bc exsiabai ojnis illnd. Agil de hoc De\U'r iii siquidein D. Tliomas iii suis Conniriuariis, eam
Cbronlco :id ami. 1'jO. l*ros;o ;iiupm noonull;» indi- Sixius Senensis lib. ii nildioiliec;c âncUv. lilt. D.,
ria suiit e|>i«tol3B ill;x; adSS. Nfreum, et Acliillcnm, eamqiie noviss iue Laiisi-llius iti s;iii .Xreopigilicis
de qiiibiis supr.i acttim e>t. Ncc iiiiniiii, si rliarns cudil fdcile ijutvjiie deJac njr e.\ aliorum libroriim
:
fturii IVrsio, Jiiveoali, Sciiec:e, C.iiullo(,ilias G ilb") ins iii»iiottiiiiis de Ilier.trcliiis cadesli et ccclesias-
ct Slatio, iitpiiic sui sipcnli c.-lehrioribus poetis , iii ticj. ct de myslica tbeoiogu, qiit-s ad enmdem Ti-
urbe iiaa cum ip>o commnraMtibus. mitheum .M-TKisii; oiuiuhus iijmq'ie prrcmutiiur,
Mnlia .lulcm inir.icul.i i:i pr;fdicatione sua Tjicii Comprcby.er.t Timotheo Diontjsius presbijtr : ul dn-
edidissc ooii sohim Tole:jiia Lccle-ia, s.-d et ab;i: bium uiiii sit libr ) qiior|ue dc Diviiiis Nomin'hiis
mnlue ia IIisji3:)ia quolaiiins dic i;ibi lcsio log','ru'il, ejti>modi iiiscriptioiiem pr.iMuitii. id quod eii.tm ex
iiucr cjetcias auiem P.ihiUiiia in Uroviario propiio dicou.lis cvideiilius inreieiur.
::
277 FLAVn LUCII DEXTI\! CHRONICON. 278
HlVAnil COMMENTARIUS.
F;demur eliam muUos cosque gr.ivissimos viros A vel 16 S. Timotlieiis lapidibus obrulns fncr.^M. Cai-
cre<li(ii$se, Tiinolliciim liuiic, cui lil)ros suos di- dmalis Raronius, qui liacienus iiobisaslipniatiis tiie-
caTii Dioiiysius, illtim rsse aci qncin Pauhis (|Uii(|ue ral . hoc prascrliin Ign:ilii moiiis tcstimoiiio, s(! .-i
duas (licavil e|>iîola8, Epliesoiiuo cpiscopum declil : ip?o disccdcns jani occnriil, ciedcnJuni esê id ah
inlcr quos v«*l iiiaxiiiius fuil saiicUis iile Mnxiiiius, aliquo posl Ignaiii olii um libio Di-mysii iiisciliim;
qui libris Dionysii Gixcas aiiiioialioiies adjecil, a qna'. solnlio ucscio (|u ) paclu l.mlo viro placiiorii, si
Lansellio in lu''Ciii cdilas. Mirtini amoni e^se iioti ciiim licorel nobis siiic alicujns ahii(|iti codii is lc-
deliet si r.icili cnore iiivoliili stint, duin Tiniotheiiin siimonio, proprio Marle iilnd l.'iialii a liiiro l)ionys;i
audienles, el lcnipoia iiiinimo distingueiitfs, primus abradcre, ncscio qii;i fr »iilc iicgarciiiii> po>se iii alio
ille Fauli disci|)ulus omniiim celcbnor sibi in incii- quolibel iieri : qno uno dalo niliil in sanctoium
lem vencrai : cnm laineii dubium tion sit cos ipsos scriplis certiiin iiaberenuis. StanJum igilur conso-
nihit mtnus crediiiiros, aiiimadverlcrent ( quod
si naiitiae omnium codicom L;iiinorum parilcr ct Cr;c-
difncile non erat) Aposloli discipuUnn martyrio jam corum qui id liabenl. Al iieqne hoc soio babcrci
suhlalum, cum Uioiiysius bis libros diclabat; el Baronius inientiim, sed iicccssuin cssei a trigiiiti et
alia mulia (|ux idipsum tam mauireste coiivincunt, ampthis locis libiorum D. Di irysii lesrniiooia ex
Ut non relinqiiatur ansa dubiiandi, quod tandein Evangelio, et Apocalypsi Joannis iieiiia abiadere,
cardinalis Baroiiiiis fassus est ad annuiii 109, tomo ii qiiippe cum et hajc po4 iiioitem Timoilici .scripi;i
Aniial. Sed (|ua! illa»uiil?S. Timoiliens Eidiesioruin sint : cum vero ha-c toiins onuionis nervi esse con-
episcopus mariyrio subbtus est sub Domiiiano quoque libri destruerentur ; qnod absil.
Steiit, et ipsi
principo ; quo lempore S. Joanncs aposlolus iii in- |v Tria adhuc ejnsdem argumeiiii snppetunt princi-
Kulam Palhmos releg:i(us fuit, ul miiiimnni priii^- " pia ab ipsis pelila libris. 1" qnod sexceiitics altu-
qiiam ipse ab exsilio sojutus Epliesum rediret. Ita qiiens illum Timotheum cui libros dioai , referi
ejus discipulus Polycraies, ei ex eo iMelaphrasies sentenliasutriiisque E|>isiola S. Paiili ad Timottieuni,
apud Snrium tom. i, 21 Januarii, icstalur, aiiquc, libro de C(3elesti llierarch. cap. 2 ei lib. de Divinis
cum Joannes Paihmum relegaius est, rclifjmsse noni. cap. ^> , illud I ad Tiiiioih. i : Rcgi sccculorum
Epliesi Titiwilheum quamqunm nec ipsum quoque
: iniisibili, ctc.,et lib. de Divinjs noiiiinibtis cap. 7,
injede tongo tempore vivcre permisit inimicus : (|iiaiido ei de Coelestillierarch. cap. 2, parteii, illud I uil
auicm exsiiio solnlus fuit, reperit eum ad Deiim Tiinolh. II QuivuUomncs humincs salvos fieri, etc,
:
migrasse, quare cuin alias consiei, Joaiioem Apo- ci libr. de Divin. nom. c. 8, illiid ol ad Tinioih. ii
calypsiin snam Patlimi vidissc, Kvangelium auicm Fidclis permajiei Deus, negari- se ipsum non potesl ; el
posi reditum scripsisse Ephcsi (ut auciores siint alias senlenlias rcfert tuiii de Cu;lesi. Hicrar. c;ip.
Iren.Tiis lib. v, prope Aiiem, Epiphaiiius haeresi 51, 2, parl. I, lum in epistola ad DetiiO|diiluni, ct sx>pe
Dorolheus in Synopsi, Abdias lib. viii Hi>lori3B alibi. Ergoiic si tphesino Timollico loipieretnr,
Aposiolica;, Ailiaiiasius in Synopsi. Hieroiiynius dc namquam vel siinul cum cital Epislolas Aposioli ad
Scriptoribus Eccles. in Jo;uiiie, Euscbius in llliro- ipsum scripias dicerct; recte libi P.iulum hoc vel
nico, et tib. mHisi. Eccles., cap. i8, et Nice- iliud sciipsisse? numquamne vel lcviler innucrcl ci
phorus lib. II, cap. 24, el lib. in, cap. 9), iii ui guidquam r.\ illib scripluiii? Id niihi incrcdibilc
prins e inedio sublaius esset 'timotheus, qu:jiu videiiir. 2" quod semper vocai ipsuiii fiUum llbro de
Joannes scriberet Evangelinm, et apud Ephusum Ecclesiasi. llicrar. c:ip. i : Saucli^sinit: fili Timoiliec
ApoGilypsim suam publicarel, qiiam ad finem Do- Q et ad calcem i>jusdi m libri, clc
Jsla tam
f\li vtttlla,
mitiani imperii, quod iren:eus asserii. seu (quod in el lib.de Ccclesi. Hier. cap. "2, Tu autcm,
o fili, elc,
ideiii recidit ) anno illius 11, iii iiabei t usebius, ei libro de Divin. nom. c 2, parie. i. Nemo auicin
Palhtni îderat. AUjni D. Dionysius tam ETangelii sanx mcnlis sibi persuadebii, Dionysium lilii no-
quam Apocalypsis Joannis sx|>e in suis libris in- iiiine iimquam illum mngnuin Timoiheum vocitasse,
seruil lestimoiiia ; ijuis crgo non videl eum scrip- quj ipso liionysio antiqniordiscipulus, ei Epliesiiius
sisse posl Joaniiem, ct inuiio magis posi Timoihei episcopus erat ; (|iicin iia niiiiirnin Pautus lionora-
Epheseni episcopi mnr(jin? (litat auiem Jo:uiiiis verai, ut sex cpislolas siib suo, ci ipsins siiiinl iio-
evaiif^diuin lib. dc Coelesii ilierar. cap. i, in iiiie, mine inscripserii, iiiquien^, Paulus ct Timotheus,
et cnp. 2 ei 15, ei !ib. de Ecclesiast. llicrarcliia, elc, videlicel II aj Corinlliios, iinam ad Pliiiippeii-
cap. 2, partc 2, illnd Quotquot auiem receperunt
: ses, alteram ad Colossenses, duas ad Ttiess;iloni-
eum, dedit eis potestatcm, eic, ei parie 1 illud : ccnse^, ei unam ad Pliilemdnrm. Ergoiie quem Paii-
Scrmohcm meum scrvabil, el ad eum vcnicmns, elc, lus sibt iii pracdic.iiionis minislerio coiiiparem tecil,
ci alibi, Apocalypsim rero lib. de Coelesli Hierar- Dionysius iiiferiorcm diccret? Vidit S. Maxiinir>
clii.i, c. 2 ci io novies de Ecclcsiaslica autem
: oliiu difiicull^^lcm, ct in .scholiis ad lih. de Divin.
C -p- \ elcap. 3, parleS, quo loci ait, Sivearcanam itlam nom. dixil : Quomodo magnus DionysiusTimoilicum
ci uiy.-ilicafii omnino visionem dilecii discipuli, elc, vocel [ilium qucerendum? Aui eniin, sicuii existimo,hoC
ei lib. de Divinis nominibu<, cap. o, illud Apoc. i : ail, vcliil provcciior ipso annis, el in philosophia ex-
Qtti est, et qui erat, ei qui venlurus est. cellentior ;aut quia imilando Doniinum dicerct : Pueri
Accedii quod e. 4 de Divinis iiominibiis ciiai |v numqiiid pulmenlavium habeiis? vel quoniam cos qui
S. Ignaiiurn ex Epistola ad Romanos dicens, scribii simplicilalein qux secundum Deuni puciosest exirccnt
enim lU Ditinus Ignalius, Amor mcus cruci fixus esl : appellnbanl. (ixlcrum <|uis iion vidcl oinnes has
quam quidem Ignaiius Roin:im contendens in vincu- exposiiiones duras ct cxtorias? el semel ad suinmum
lis, et ad m.triyrium properans scripsisse cx ipsa Dionysius eo loipieiidi ginere uiereiur si impropiie,
conslal; in ea siquidem Romanisaii, Dc Syria ustjne cl per quemdam iropum loquerelur, nunc veio sem-
Rumam puifno ad bestias, in mari el lerra, nocte et per eum filinm voc;U; prrf>sertiiii qiiia etsi Timoiheus
die ligatus cum duodecim leopardis, hoc esl, militi- convcrsus fuii in juveniulc, aitnmen quo lempore
bus, qui me cusiodiunt, elc. !d vero sub Trajano fa- Dionyûs scripsit, senissimus cssei, si moriuus non
ctum Mariyrologium ipsum lestalur 1 Febru.irii, el fnissel.
llieronyinus libr. dc Scrip. Eccles. iii Ignuiio, secu- 3" Vide iierum qtiam longe a Dionysio fuissel san-
tus tliisebium in Chronico aifirm.it quod Ignaiius cium illuni Timoiheiim, ncc semcl lilinm appellare.
passus esi uiidecimo Trajani aiino, Clirisii vero liO Dubium qnidem apud nullum csse dobet, maioritJ
vel 111 : qnipropier laieri consequenler debemus aucloriiaiis virum semper fuisse apud disc.i|-o!os
posi S. Ignaiii mariyrium Dionysium
scripsisse Timolhouni, qu.im Tilnm, nlpole quem Paiilus plns
lilirum de Diviiiis nominibus, qno lempore ipse in hoiioravcrii; cum aulem Dionysius ad Tilum scri-
Galliis pru^dicabai, el aulc aniios ui mininuim 15 bit (nam ad ipsum quoquc d;il epiitolam, qu.ini Tii-
,
27i) FLAVH LUCil DEXTRI CHRONICON» 280
P.IVAUII COMMEMARIUS.
tlieiiiiiis Symbolica Th.ôlogia), vo-
inirrihif, (iber de A invenienius , de quo dicilur: Palrem desiderat , clc,
caliie iiini li! snniiiium sacerdolem,
uii)? iimiio veriirii el pneier eum iiullnin : liic vcro nun iolum disci-
aii Titum bnniniuin sncerdoli^m tî eoislol.e seu libri plina sed iimlio mri»is creationc, seu ordin.i-
liiius,
iiiscriptio; el iii ip^-a honesmsimum Tilum, eum non lionc ( nam
ordinatiim Engeniiim a Dionysio jani
liiiuni vocat. sic eniin incii»il. SinictusqHidem Timo- vidimus)dicebatur. Adde Timoiheuin, quem Diony-
llifus, lionestissime Tite, olc. Qiii ergo tam reverenler sius alloqiiiiur cpiscopu.ni fnisse, quo uno (ut de
aiioiinitur minoris oesliGJoiii.nis (apud Pauliim) dis- cseteri> taceam) omnino cxcludiiur Tiinotheus illc
cipuluin niajoris gr.idus et nierili, (ilium nuncnpa- fiaier SS. Pndentianae ct Praxcdis, qui preshyler
rei?sed animadvcrsionc dignissimum, quod
el Jiind solum Scd unde episcopatum deducinius? Ex
fuit.
j imotliens (<)uisquis ille sit ad quein lil libri scripii ipsa sane librorum inscriptione Coi/iprcitt/tero Ti' :
suni) a Dionysio edortus fuit, in liunc enim fineni ntothco Dionysius presbyier: eoenim seiisu preshyter
tot Iibros ipsi scrii)it. Rnrsiis tam ipse quam Diony- intelligi debei Tinioihcus, quo ei ipse Diony»ius
sius sub disciplina divini Hieroihei aliqnaindiu fne- presbyierum se vocat, mm
compresl;yter, esl si-
runt, ut e\ libro Jiivinorum nom. liqnel, ul illud mul , eodemqiie gen^re cum alio presbyier certum :
c.'»p. 3 ; Cum enim inclyius prceceplor noster Hiero- est auiem presbyteri noinine iniellexisse Dionysium
theus, elc. a qvo post D. Piiulum inslituli sumus ,
, episcopaleni ordinem et dignitaiem, cum eo lempo-
etc. ; et illud eap. 7 de Divin. npm. : Mirabitiier ris in Galliis episcopiis praedicaret. Quare coinpre-
intelligem vir illc re ita, Diviuus communisque noster
; sbyter Timolheiis episcopuseiiam erai, ul Engenius,
nostrique pyceceptoris sot oil : Quod stultum est Dei quo sensuPaulus ad Titiiin ait: Ri eonstituasper ci-
sapieiitius esl liomiuibus (l Corinih. i). Nemo .lutem — vilates presbyleros : harum qiialilalum 6t qui$ sine :
sanx* meiiiis crcdel Timoiiieum illum Aposioloruin " crimine est, vnius uxoris vir, etc, ubi necessario
compareoi, qni Panli ad ubera nutriius, et lacie episcopos inteiligii, ut notavit eo loci Theophyl.ic-
docirinae perpcinodiim ille vixii edoctns, eo de mc- lus ; nam reddens raiionem quare lales sint eli-
dio sublato discipiinac Dionysii dcdiium fuisse
,
gendi presbyleri, subdil, oportel enim episcopum
ojusque factom discipulum, et vivente qiioque Apo- sine crimine esse elc ; ei eodem modo loquilur I ad
,
siolo, Hieroilieiiin Ailienis primuin, deinde in His- Timoih. IV, cum ait: Noli negligere gratiam quie
pania doceniem sediiio audiisse. Quare cogimur
,
data est tibi , cum imposilione tnanus presbyterii. ubi
ajium TiiiKilheiim inquirere, cui hx'C omnia conve- Tlieophvlaclus ail, hoc cst, episcoporum. Demiim ex
«iant, ut ipsum fuisse faleamur, cui Dionysias suas lib. de bivin. nom., cap. 3, haheiniisTimoiheum il-
lucubraiiones dicavii. lum, quem (iliuin vocat absenleni quidem tunc ,
Baronius suf-picalus cst, hnnc illum

Cardiiialis fiiisse aGalliis ubi Dionysius erai, sed non valde
,
fuisse Tiraoiheum, qul (ilius S. Pudeniis senatoris distanlem, uipoie inter quos freqnens essei coinmii-
exsislens, fraier quo-ine fuii saiiciarum Virginuin nicaiio loqnens enim Dionysius limotheo de lihro
;
Pudeniianae et Praxeilis, cujus eiiam nienlio fit in Hierolhei, quem Timolheus ipse a Dionysio acrepe-
Roii). Mariyrologio ad diem 25 Junii , consiat eniin rat, ei remiserat, ut quoc ille Di>'inus, venerabiliicr
fuisse Dionysio coaevuni ; Aposiolornin audiiorem, exponens divina compendioso siylo inyslcria insi-
,
ac presbyierum, sicut ciiin Dionysins appellal per- nuaverat, ipsecopiosius declararet, ait Prwterea et :
peluo, inquiens, Compresbylero fimotlieo Dionysius. ipse ad idem scepe nos exhorlatus es librumqve ip
Sane non levis csset coiijeciura, sicoiijeciurisdiini" stim, ut supra modum excelkns quiddum misisti. Sanc
laxai agendum esset; nunc vero habemus Dextri C si saepe ipsum exhoriaius fult, non loiige degebant;
gravissimum tesiiinonium a qno rcMlire siiie niani- ei si raisit librum eidem, non eraiit prasenies sibi
festa ratioiie non licei; is vero testatur Timotliedni invicem. Facile vero omnia constant si Dionysius
iJltim foisse M. Marcellum Eugeniuin ah ipso Dio- in Galliis Timolheus vcro in Hispaniis ageret.
,
iiysio Timoilieum propier ingenii excellentiam (addo Aique hinc facile causa assignari poierit, cur in
ei ob geiieris nojjiliiatem, qua Engcnins, id est, noiiiiam Eusebii et Ilieronymi hhri Dionysii non
nobilis diclus) vocitauim. Ejusmodi Grjccorum no- venerunt, si dicamn», quod in llispaniis adliuc,
jninum imposicio, neque nova , neque inusilala vi- quo inissi fucrant rciinebinlur: ubi lameii Dexler
dcri debet immo vero cum eo tempore Latina
: utpote Hispanus lcgit ipsos; llieronymum vero. cl
liiigu:i vulgaris esset Romanis apud doctos Gr.-eca
, Eusebinin laliieruui. El t.Tmen si Romam, cl ultra
erai classica, eumque fere locum habebat, quem missi fiii.sscnl , haud dubium quin Hieronynuis iii ,
iriodo apud nos Liuina, unde cognomina mcrilis eos incideret , de eisquc agerei in libro de Scripl.
qnorumdam exigenlibus ab eis imposila Giieoa .
Ecclesiast. Qnod eiiim quidam respondeiii, Hiero-
eranl. Quapropler, E«jgenius vocatus esi a Dionysio iiynium co iibro solum egisse deauctoribusquoruin
limotheus, qiiod sonat honor Dei, qui.i niniirum , opera apnd Eusebii bibliolhecam cxsiabaiu , graiis
ingenio et nobiiitategencris EccleMJC infaniiam ho- diciiur, et contra Hieronymi intenium, et Dexiri
norabat. In eo (iiioque (iie gratis \el in hoc creda- pelitionem, nl ex proIogo"ipsius liqucl. Uiiuin tan
nius Dcxtro) conveniunl omnia quce in\croTimo- dem non sileam , vcrba illa Dionysii in episioia ad
llit.o desideranlnr; ipsc siquideni condi.vcipulns Tiluin Siwclus quidem Timotlieus
; honeslissime ,
Dinnysii fuit snb Pauli disciphna, cum quo ct Tite, ncscio an aliquid scripserim de iheologicis signis,
liispaniain profcclus est, ul jam dixiinus; et
in ^ cujua ipse iqnarus abscesserit; non solum non favere
sub
llionitliei uiagisierio, qiiem Alhcnis ilideni adversariis, scd cl noslrum intentum comprobarc
valuit :
conveiiiie, et andivit, uipote qui ab splendidissimo de alio siqnidem qui ejiis discipulus non esset, non
Allioiiicii.Muni gencre ducehal originem ux iddicercl; insinuai vero amiciim ejus fuisse
maire, atqiie ,
ul pauln infcrius Dexier ddcebil ot postea in llis- in cjus niaiiibus libros legisse siios.
:
Ego de Kugenio
liaiiia convenire poluit, Seiiobi.T, Insuper id \c-o iiiferiiis apiid Dexlnim ann.
hic qno- 'iiO : Tilu% coij-
que nolissimns Didnysii discipnlus fuit, quod in ejus tion.cnio jristus sanc i» qiii Paulum Corinlhi susce-
(
vita fateniur omnes, el convenil Breviariiim pcrat, iiam Aclor. xviii diciliir; Intmvit in domum
S. Isi-
dori in hyiniio iiianyrii ip.sius, dutii inquil cujusdiim noinine Tiii jusli colcutis Deum),episcopus
factus, srcutus primo S. Paulum mox Kiar.qelium
Doclor Hispaiiia; (Kugcuius) rovisii Gallian).
,
DiKli f»r*S(MiU:mi Doiloris(;al!iA', pr<Bdica: in Carprtnnia, ubi cjus memoria maqnnudo-

Fidfli caj'iaii.s pcciore.
que miraculorum relebriUur. De hoc suo loco ageii-
Pdircni dcsideral (Diouybiuni) \otuni iroscquilur. dnni :
nunc vero inibi in Dexlro el hoc legendiim :
etc.
Exsial quwdam ipislolaqua: circumfcrtnr ad M. Mar-
Si aulcm,quis filius Dionvsii direrclnr, inqniramus rdliim Toletnnum pnTsulem, quem vocal fiiium cl ,
(cut cnim libros dicai hiiunuuwicupai), Lugcninm Timolhcum , id csi , Ueo lionoralum ; nam altcr Timo-
,;
281 FL.WH LUCII DEXTRl CIIKONICON. 28»
A. C* 100. Flavia Doniiiilla Sabina uxor Fl. Clomcniis coiksuHs pro fiilc occisa est. A. U. S51e
Mirabiliicr fldes Ciirisii pcr lotas liispaniasdiiatalur : crcscii nuiiicnis fidclium, nec
pcjrscculionis ^laUius doljilitalur.
Oliâdibus in Caipclaiiia Ilispaiiiac Tarracoiscnsis, scd i on prooul Yalenliain, irans-
lali sunt (nt quidain vylniil) cl ibidcm pasbi, Alexander miies cl Antcniiia vitgo,
III idus Aprilis, gui de Conslaniinopoli hnc venerani, el coliiiiiur Consianiinopoli,
ut cives, licct alibi passi sini illusirc (nariyrium, quorum acta i>assini Iiabtintur,
ut publica iide facia.
BIVARII COMMLNTAUIUS.
llieui cui epittola hwc nt scripta jam invitn esse de- A ogimus, satis superque de fidei dilatAtiene per Uis-
sierat. Ilaud diibium quiii ejiismodi epistnla Divi Dio- panias dicinm . Facilc ciiam dediici poierit, 6i
nysii essot , nam
quis allor filium vocasset M, Mar- niagiios illos fin};ilcs, ac.ma;;i.îros Pdei, qui liis teni >
«cllum ? Sed
ba-c cuin nnillis cjiisdcni S. Doctoris poribus pr.tdicaiioni insisicbaitl iii lli>paiiia coiisi*
operibiis dcperiil , vidcliict cnni libro Divinorum dcremiis, Titiiin \idclicct, Oiicsimum , Saiurniiium,
hiimiioruin, cnjns exslat memoria c. 7, dc Ccelosli Pbilippnm, Pliilotbeuiii , Firininnm, Paulmn Ser-
Ili(»r:ir.; el cuiii iibn» de Syinbolica Thcclogia cii.Tio, {:;iuin, Probiim Paleriiuni, RufTutn, Alexaiidruin,
rap. \li deCcelest. Iliorar., ci cnp. 1 ei 15 dc Divin. Sccnndiim, Theodosium, Ovidiuin, de quibus jaiii
noin., et cap. 3 de\Mysiica Theologia, ct in Lpisl. ad diximus suis locis.
Titniii: et cuin libro de IiilelUgibilitius, cl SeiiHibili- Dc persecutione in Cliristianos toto orbe degen-
biis, ciialo in cap. 1 et 2 Ca-lesf Ilierar. ; ei ciira to8 qiix' tertia Tuit in ordinc, a Trajano, iniiio iin->
libro de Legali, scu saccrdolali Uiernrchia , citalo perii siii coepta agii Piinius secundus lib. x Epist.,
c:i|t. 3 Eccles. Ilicrar. ; ei cum libn» Thcoloyicarum epist. 07, nd ipsnin Trajaniim durn ait : Chrisiiano-
Ilypotyposeon , rclaio cap. 1 ci 2 dc Divin. noin. et rum, qui u fide desciveranl, alios anle triennium (iij
cap. 3 Mysiica; Tbeoiou'. , cl cuni lib. de Anima, cst, initio Tr.tjani iniperii, ut Baroniug exponit)
quemrefcrtcap. A dc Diviu. nom., et cum lib. de di- alios vero ante anuot plures (sub Domili.ino) plures
vino juftoqne judicio , ex eodeni c. 4. Qiiid miruiii si eliant ante bieînium ( Nrronis perseciitioiic adhuc
epistola illa cum tot tantisqne nurcibus naurrajîum duranle) ad fucinus perpctrandum adductos fuitse,
fecerit? Exsiat nibilominns libcr ejusdcm DiDnysii Qnare errai Eusebius, diini annoiU Trajani tertiaiii
dc passione B. Euiropii socii sui. sui, quem Calixlus .. persecuiionem iniiinm smnpgisse contendit. De ipso
papa II Consianiinopoli Grsece sonaniem
sonaniein repertuni
repert ^ V\\u\:> secundo, qui pro Ciirislo etiam passus cre-
Latinilate donavii. Exsiat vero apud Viiic Bclvac. ditiir asri», Dexicr ad ann. 1220.
in Speciil. fiisior. lib. x, cap 18, liiuio De codicc M. Olcadibus ctc. T. Livius, lib. xxi auctoresl ,
patsionis S. Eulropii. lieddam Viiicentii verba cum Aniiibalem Cartbaginensein S:iguiitinos oppngnaiu-
capitecodicis, quod in eo perspicue usseverel Dioiiy- rum , in Olcadum lines prius induxisse exerciium
sius fuisse Allienis natum, el niliilomimis Farisio- ibique de Olcadum (intbus ac situ sic ait ; IJltralbe-
rum esse episcopum Hic B. Dionysius (ail ille)
: rum ca gens in parte magis, quam in ditione CartliU'
li. Eulropii consocius, ac Parisiorum pra:sul, passio- gine.niium erat. Carleiam urbem opulentam caput
neni eju$ litlerts Grmcis scripsil : ei parentibus siiis gentis ejus expugnat, diripitque : quo melu percuitoe
(id est, eoiisanguineis) in (jrcecia qui jam iii Ckristo minorcs civiiatex, slipendio iniposiio, imperium acce^
credebant, per manum D. Clemeniis pavte viisit ; gnam pere ; subditque Vere vrimo in VacccBos permoium
:
tcilicet passiouem Cnlixlus papa ll Conslanlinopoti bellum : Hermandica, cl Arbacala Cartheiorum urbes,
in schola Gra:coriim in quodam codice passionum pluvi caplas. Ab Heriuandica profugi, eiûlibus Olcadum
rimorum taiictorum murtyrum olrin repertt ^ ei ex cum se junxissent concitaiit Carpeianos: adortique
,
Greeco in Lalinum edidil; ilaincipiens : Amibalem regressum ex Vaccccis haud procul Tiigo
Hercrcndiss. Pairi Ctewenli Dionysius nnlistcs, flumine, ogmen grave prccda turbavere. CarpetanO'
prosupia Grwcus, Sat. in Chrislo. Eulrvpiuin qucm ,
rum cum appendicihus Olcadum, V accccorumque cen~
mecum ad pToedkavduin nomen i.ltrihti nu-
in his oris lum millia (hi cx Ilelmandica ut plurimuin cranl,
sisli, marlyrii coronaoi pn manus qentiliuvi apitd quam nunc Salm:iiiiicain dicimus, ev Turnebo I. m
Xantonas urbem vobis uoti ficamus pro Doni.ni fide , C Animadvers. cap. i8 et Godelevo in Nolis ad Li-
accepitse. Quapropter Patcrnilateni veitram humiliter viuiii) fuinc ; invicta acies, si a'quo dimtcaretur campo.
exoro, ut hunc pasiionis ejus codicem consaHyuiveis Licet hinc inferre, Oioades sicut etiam Vaccajos
meis, et noiis, et nmicis fidelihu^ in Grcecinc oris, Athe- Carpcianis rmiiiinos tuisse, iitpnie qui in fugam ab
tiisprivcipue , quamcilius poteriiis, mitierc iion diffc- Annibale dali ad Carpetaiios tmnsfugerint, baud
rolis qualenus illi qui a B. Paulo noiw regencra-
; ,
diibinm quin coiilincs suos. Neb:i>ensis exislimavii
tionis lavacrum una mecuni acceperunt, cuin audiervtl Olcadcs ad eam partein Carpetanoruin cxstiii^se ,
gloriOium martyrcm pro Chrisli fide crudclein necem qiia nunc Ocuna est, eiMtique secuii sunt Mariana
subii.sse, gaudeani se iribulalioues et anguslius pro in ilistoria Hispanix' ct Lud. Noii)USi!i sua Hispania
Chriati nomine substulisse. c. 47, ei quoiJ ca'ieris pr:eslai, habeinu< prusens
Ad calcem inonere necessum est, nnn idco boc Dextri lcslimoiiiiim quo Olcades pars Car[>eiani:e
,
anno 100 cgisse Dexirum de libris Dionysii, quasi dicuiitur. Consentiuni Livio phiiarchus et Polybius
co anno scripti siiit consiat enim posi lOU niariyi lo
: iib. iit, solus displicet Siephaiins Dyzmtinus Car-
S. Ignatii celebrcm scriplos luisso : sfd qnia scmel thei;)in Oicadnm caput, itlam esse cxisiimans, qii:e
d" Dioiiysio, elMarcello Lugenio sermonem inicial, iioii lon;;,'C a nova Cartliagiitc sita est, cum longe di-
1'Iaruit boc de illis inserere; prai-eriim quia nou versa; sint inier se.
dixil boc annoid accidisse, sed per hoc lcmpns, ni- In Olcadibiis ijîiur, lesie Dextro, sancii marlyrcs
niiruni princlpio scoundi cenienarii annoruni Chiisti Aiiloiiina virgo, ei .Alexandcr miles pio Chrislo passi
Dumini. suiit, licct alii exibtim.int Conslanlinopoli occisos,
12. Fl. Domitillu, clc. Egimus de illa ad an- qiio loci fcsLi dies quolatiiiis ipbis celebrabalur vc- ,
P^
nninOl, cn:n de cjns iicple Domiiiiia sernioncm ii; ^ liil concivibus siiis. Minim antem es>e non delwt
*iiiuercmus. Addit hoc loco OeMor alieruin inijiis quod inibi n<ili, in liispani:! occi&i binl; id eniin per-
Domilill.x Fl. Clcnieatis consnlis iixuris cognoinen, seculionis lcmpore s;vpe coniigit , ulCbrisiiani hinc
Sciliiet Snbiniwi, qiio ab ali;i disiiiigiii (lueat. indc mij^nirent de quo saiis mulia dicta a nobis
:
13. iliraviii.ic , elc. Cuiii dc iiiiiatulis S. Eusciiii suiil ii) ^ûporioiibu::. Lxsianl ipsuiuia aclu apuU
,;
5S5 FLAVn LUC!I DEXTRI CHRONICON. 284
A. C. 100. L. Sabinus Prohtis conversus a Paulo in agro Laminiiano Ilispanii, Rabennspon- A. R. 851.
lifex discessit.
Cl.iudia p.iplieiisisCaiidida Ronix fit inartyr.
Lucia Macedonica sub prDCside Rucio cuin aliis pliiribus palilnr.
BIVARII COMMENTARiUS.
Suriuni lomoS.finsc in Rom. Mariyiologio per cjxio- A extrevna: manuvm et pcdnm partet sunt amputatte ;
iiicn refcrunlurduin diciiur die 3 'SWn: CouslmHtno-
postremo in foveain ignis dejecli, liquida picc toto cor-
poli sanctoruin mnritjru:'.i Alexuudri militis el AntO' ,
pore uncii beutum linent, Christo adjuvante , sunlassc-
tiincc rirginis, qitce sub prcciidc Fesio ad '.upnnar cni.i. Eorum nataiis cclebralur Constaiilinopoli , ubi
damnala\ et ab Aicjcnndro '/«i pro ea ibi renianscrut,
,
sanctic et pretiosa; iVoruni reliquiac reconditos sunl :
mntato habiiu clam educta , ciun cc fmtmodnm ju$sa ex qu.biis uiulloruin morborinn curationes scaiu-
est torqiuri andto simnl, pr(ecisii inanibus, in igncni
: el riunt.
pro Clirifto injecti , egregio peracto n>rtamnie coro- 15. L. Snbinus Probus elc. Incipit binc Dexter ,
uantur. Ilic taineii cun» (onsiaiitiiiopoliin audis noii agere de pricsiantissimis (luibusdam Pauli discipulis,
locuin iinriyrii, scd celcbrilatis inlelligas velini ; iliiic (lUdS in llispania et alibi iiabuit deque eorum ad
,
siqiiidem corpora landem ni.Tgua ex paile delaia laia Dciim migr.iiione. Ac pri.m^m qnidem dc Probo ,
fuisse , cx luenologio Grwcoruin colliginius vi idns qiioni cuni conjuge sua Xanlippe Laminii ad fidein
Jiinii. Irrepsit vero nnii lcve menduni in Roinaiio pcriraxcrat deind<> de ejiis socera Cbuidia Xan-
:
Marlyiologio , duni passi re(erunUir in perseculiOHo tippe. deque nxore suaQ. Marcella Xaniippe, Clau-
Maxiiniani A^la siquidem snlum habeiii Cum esset
:
: di.e cjnsdem filia, ai; S. Lugenii Toletanorum ponti-
teniporibui itlis penecntio : qii.v. aul.-m ilia fuorit licis S"rore ejusque soci Polyxena ; et qiiibnsdam
, «
seu a (juo princitie excitaia piorsus nou dcclarant; aliis. Probiis llaveimX'. sedil poniifex niiraculisquc ,
sicut nec Molanus in AJdilionihus ad Usuardiim die clarus in raliim nngravii; ciijiis aniiiversaria nic-
eodcm omiies aiucm >uli Fosio prwside a^jMiuuase
:
niori.i in Rom. Martyrologio celebralnr die iO no-
scribiini; cnjus tanicn nii!i in Tliracia, ubi Consiaa- vembr. his vcrbis Harein(C S. Probi cpiscopi mira-
:
tiiio, olis esl, scd in lli»pania , ncc teinpore Maxi-

B culisclart. Ei apiid .Molaimm iii suo Usuardo nobile
niiani, sed Domiiiani cxsiai niemoria, in Olo.uiibiis ejus obigiuni liabot Kii.oiliMus lib. x cap. -45 Pio- , :
iii iiontc Alcaiilare, ubi Ve^pasiano, Tito, el Donii- bns (inqnit) episcopus navennatum apud eamdem
liano Auguslis liiulum islum crexii , qui lioJicfiue cirititein clariot. Hic enim
el pius , fidc religio-
initis
ifi cu vidctur mannori incisus : si-îsitnus , fidgidus in opere , scpiens

clarus in spccie ,
eloquio, plcnus gralia Spiritus sancti, omnes languidos

Imp. CjES.4tt. Vespasiano Avgvsto. Pont. Max. ad .<e vciiienles, qnacunique detentos wgrilndine cura-
Trib. pot. X. Imper. XX. PP. Coss. IX. bnt spiriivsque itnmuudos de obsems expcllebat. Qui
,
Imperatoui. TiToYiisp. C^sar. Avg. F. Coss. VI. posiquam ad occa.fum li/fl? instante tempore ange-
sua:
( Delela fint
Domiiiard memoria tira conspexil agmina statiin elapsn est de corpore
.
. .. . , ex sencluicoHiulto, testc Suelonio.) rjus snnrta nnimu iv idus yovembris

,
scpultwique a ;
Calpetano Uantio QvjnnAi.i. (iliis suis in Ecclesia suo twmini dedicw.a ; ubi in mi-
VAtERto Festo leg. Avg. Pr. Pr. etc. racuiii, et virlulibns eicit. Consule Riibenm lib. i
Histor. Ravcnnatuni , qni lanien valde aberrat iu

Eral igilur Valerins Fesius legalus Auguslorum Tiii, lempoie sedis ejns assignando.
ct Uoiiiiliani ei propr.ctor Hi&panix uiio «empore
, 16. Clandia Paphensis Candida, elc. Dicebalur
a Dextri) passi rcferunlur Alexander ei Antonina : Paplieas:s qnod a P.ipbo essei urbe Cypri ubi ad ,
qnare cogiinur faleri in persecuiioiie Domiliaui oc- lidcm convcr.sa a Panli diciiur, cuiu Lucio roarilo
iiibuisse circa aiinuiu Doinini 99 vel 98 ; co inim sno, el proc«)nsu!e Paulo Sergio, et aliis multis ,
lempore lapis il'e ereclus fuii, ut n(ita\ii Moraics C visa ca.>ciiaie qiiam aposiolus Elyma; Mago immisil.
iil). IX cap 25. Cui coiisonat quod Dextcr .'issciil
, .Mnltos eriini luiic cuni pr^fonsule lidei noinina sua
lioc atuio 100 tr.iuslalos fuis^êsrinclos marlyres. no i dcdisse , icslalur Meianhrisies in cominentario de
occisos; transl itos, iii(|!iam,a fovea i;i quam admislo Pi';igiiiiatiO'iibus Petri ci Pauli. Candida vero ciim
igneobruti fui ranf, nt liabeni .\cla, qua; snbjungiiiit niiiriio sno Lucio flomani cnniendit, ei cuni Rogaio
festus illico obmuiuil , et oppressus a dxivone scplnno cl Casiaiio niartyrio coronati sunt. Eorumque aiiiii-
die expiratit. Compleverunt autein marlyrium snncti versari.i memoria asiiunatur in Marlyrologio Rom.
Christi martyres Alexander el Antoania o nonns , ad diemi Decembris, tamelsi Beda de Candida soia
Maii, horu 9 di^ Sabbato. Sed phuetaudire menoio- agat.
giuin die 8 Junii. Cerlainen saiictorum maruinnn 17. L. Maccdonicn, eic. Nomcn Cra:iiim jNySia in
Alcxaudri et Antoninw. II i snncti martyres fnernnl ex Laiinum Lucia errore mnlalnm est y upsilon in u
Casicllo Cardemo. Bcnta quidnn Anlow.na pudice el L iliiium , ui s.Tpe assolel , nintalo. Nonir.illi cor-
r.ancic vUam dcijebat ; coniprfhensa viro a Festo pra'- rupiiiis Litceinm \ocani ex o f.icieiiles ei. llinc vcro
side , cnin peTsnas.iombus nuUis ftecli possei , nl Chri- liiissc Lyd am purpiirariam civiialis Tbyaliraj, cujiis
stuin labnciarel , et dirmonHuis servirel . m.retrnia Dominus aperuit cor iiitendero his qu;c dicebanuir ,
donio inclndilnr, ubi cum triduo jijnnio deienta csset, a Paiiln, dum Pliilippis pra^dicaret, eo consl.ii, quod
nocte elfulsit lumen in carci>re , et fado tonitruo fores iprasil Maoedonica, ct Pauii di^cipula, ciijus coiiver-
cnrceris dirup:a; suni , et vox a coelo dcmissa, qiiii' lior- bio, refcrtur.Vclor. xvi, cum visioue Paulo ejus gratia
lobalurul surgerei etcii>nni suinerci. Qiio snnipto cor- facta, ab illis verlds : ii.sio pcr nociein Paulo osiensa
loborata asiiiit prtV-^îdi, cuinqne denuo persuadcri non est ; vir Maccdo qiiidnin eritt slans el deprccitns eum,
posoit ul idohs vic:imas cjferrcl , proslrala , plngis D il dicens Traasiens in .Macedoniam adjnva nos , elc.
:
,
<vrsa, iicruin merrtricium diveisoriiim di-iniltitin quo Lydi* piirpura-

i]\iK inibi qiijvis iuvciiici siib uoiiiine
;
Divina revclatione vxcilatns Al"xander , ingressus (fa- t'\k.Fildeca mcntio inUom. Manyrologioo Augusii;
cile auiein, propler juicnileni aualcm, cral enim cnnis credidcrim tanieo c.imdcm cssc cnm ea Luci.'» qu:e
ualui decem ei octo lidcri potcral ad inhoncstum
, cum vigimj liiiobiis Rom;c p:issa diciliir dic fd Junii.
\ac\nus nccestis-ie ) clam sanctam virgiucm e domo Raroiiiijs credii e",sc, cnjus Viiam Lquilinus scr ."sil
illnedHrit, chlamijdc capiie coutcclo, ipse lero pro ca liD. M, ca|.. 4; quod si iia esscl, conscquenier assc
iUu: renianstl.
Paulo vo^t cuih ris ip.^si innoiuisxct per rcrc cogiinur, ciiin ex Dcxiro coiricl sub Rucio
inililcs, ad snnclain illani viol.nutam nrcessernnl,
(ini pr.csidc martyriuiu siialulissc ct alias tcm,ionbus ,
ductus ud prieiidem Alexander, lerbcratas ulciijue , DiDcleiiani repcriaiur qitidam Riccius Vaj-us niariy-
,
«88 FLAUl LtCll DKXini (imONICON. m

A. C. 100- Xi^nfyppe clPoIyxena in llispnnla mcra fidc Deiim laudavere. A. R. m.
M. Ltipus riii!i|ipus, Liiciiis innriiiis (landiilx, pnliii:>m mariyrii conseruliis est.
Q. Marcella XaiUippc M. Marci lli lUnnx pr.Tiecii iilia, M. Marcclli Eiigenii Tulctano>
rum ponliftcis soror niit : quain S. P.iiiltis visis in rjiis fronie liileris aurcis, ad
ridcin Laininii coiivcrtit rcdeiiiiicin cx Iislia ad Kispanias : niorieiitein S. fialer
Mnrccllus sepultur* niandavii. Ejiis matcr Claudia Xantippe, civis Roinana, et de

gencrc splciididissiniu Aiheuicnsiuni, luii corpuresupra juslain staturam proccro;
in quain jocalur Marlialis.
S. Vincentius cpiscopus Mcvia^, vcl iWevaniai prope Urccm, Hispaiiije urbeni , in

lOa iiiio B.i licx et Tarraconens is, potit Ualiam ; et n r.apiiolino judice rcdnctus
in Ilispaniani , et Cariliagine Spartaria toiius Mcviaai leduciliir; et a C. ror-

phyrio siucessorc Capiioliiii dilaceralus cst. Ejiis cpiscopaius Mevanieiisis |
.4/.
Mcviensis] Azotuni postca cst translalus, (|UxErotiis paulo corrupiiori vocubulo

coepit iiominari. Nunc corpus S. niarlyris, el episcopi jacel in oppido neliano ,
vulijo Totana, non procul Elisrxa, iitier rosiellam ci Leviniam (nunc Lebrelta
dieta esi) xuv. m. passuum a Carlhagin*'.
BIVARII COMMf-NTARIUS.
rum pcrsocutor, inde errorem Equinilunl susccpisse, A ci opiscopi memoriam habel Galesinus in suo mar-
iilcrcdcrel Lnceiani passaui leinpcribus Diocleliani; lynjlogio G dic Juiiii his verbis Mevia S. Vinccniii :
sufficeret lamen perpendere Iticci<ivarum iongc di- cpiscopi, qui , superalis crnciotibns, et firis quibui
vcrsuin nonn'11 esse a Kiicio et illuni ininime m:ii- , ohjecius est mansuefuctis ad prwmium pro pieluli» ,
Ivres Ro!ii.'c excarnilicasse; sed in Gallia, ex SS. m tirtnria migral in coelum. noiis aulcm duni hjcnin Iii
Crispini, et Cris|tiniaiii m:irlyrio, el aliis niiillis iiiariyni elucidire conalur loto coclu crrat, ail enim,
ronstat. C:eteruin lon;.,'C alterins eo loci S(rij>sis>e Mevice; forlusse Mediee, quce urbs est Thrucia:. Miran-
Vitam credo, qnia ca l.uceia do qna ajîi, inaityrii .
dum magis hoc Ua!o viro accidisse, (|ui Mcvaniani iu
tempore eral virgo , el pnlclierriina , qiiani Ateia Ualia iioi;ini habere debebat (si scniel Mcvaniain lli-
qiiidam barbarus rcx di'periliai, ciim quo solo jiosi- !-pa:iiaj ignorahai) Liiibria; oppidum, qnod vulgo
«lodum Roina; ncuala cst ; iiihil vero horiiin Lydia; lievngna vocatur, ut Lcander Albcrtus, ei Arnol-
ei sociiscimvcnirepoicrit. (liis Miiius in sna Gfôgrapliica synonymia le&t:iu-
Xnnlippe, clc. Cnin Panli pr;rdiraiionem In
li'. iiir. Ca^leruni llali errorcm corngcl llalus aller,
Ilispania Dexier aiinoiavit :inno 6i egii di' con- , lCqiiilinns episcopus, qiii, iib. v (âi:ilogi, cap. 93,
vrrsionc Xaniippce, et anno 71 de advcnlii Polyxen;c vilam niorlemnue S. Viitcentii civiiaiis Mcvia;, seu
ejiis sororiscuin Oncsimo ab Ai haia, nnnc dc niorie Mevania;. per (^mni;i Dextro con>,oiiain scribil, nt
ipsiriiin agit. l)e eis ullerius niimero 10 diieinns. jain vides Vincentius cpiscopus Mevice civiialis,
:
19. Ji. Luppus, elc. Diflicile crfdiln csl qualui/r ,

lenlus a qnodam Capitolinu licclore Tusciw, qul
ha.'C noiiiina Marciis, Lnpinis , PliilijM>us, Luciii> , cpiîcopos Clirislianos \erro vinrtus Pcrusii coiigrcqa-
iiiiius cjusdein(|ue h>iiiiini'^ esse; niminnn Liicii jj
veral puniendos, cum fratre tuo Ueniqno diaconv, (ul-
mariti Candida'. Credid('rini poiins ircsesse insigncs duclus cst ad lemphim Mnrtis, u! diis immoiarel. Ciiin
niariyres 1'auli di^cipulos, vidolicei M. Liippum,
,
autcm oiasse'., oinnia idola subvcrsa sunl, el divmones
<le quo Graci in menologio 'i^ Aogiisli , cl riiin eis uulanles exeuntes multosine puganorum ccndenieSf
,
Uom.Mariyiolos;iuin ipsa liie, l^hilippuin IMiiloiiieuni, s>'xcen(us ex cis verberihus orciderunt : omncsque
qui ab Hi^|ianiis in It.iliain, iiiido cnil oriiinduN , Cliriitianos, qui ferro vincli erant, Clirisli virlntc com-
lediens, lirnii iii Piccno landi-m episcopus faciiis piilsi solverunt. Quo miraculo pLurimi qenlilium fidem
jugulum pro Ciirislo pra-bnit, 2-2 Ociobiis, «lua rjus pcrctpcriinf, inter qiws quidain Mauertius, come$
fc-luin inibi ("'liiiir, menioria in Koin. M;ulyro!ogio priiis crudetissimns, qui et de vicims locis episropos
scrvaia ; ac l;ii)doin Lnciuiii Cl:iudi.c Caiitlid.c I'i- cotiqreijateritt. coinersiis esi. lljclenus dicia Pcrnsii
phensis inarilum (mijus cuiii uxoris nomine nonien
, in ii;ili;i accidiss*; ciiani Devier a^sevfiai cuni ;iit :
legitur iii Uoin. Marlyi(dogio, 1 Decemhris, Fêiil Ilaliam. Siiijdit Eqiiiliniis Cum auiein Cliri- :
20. Quinla Marcelta cic. Ll hoc niaxiine ad rem

, stiini cum cpiscopo ad Iticiun aliuin se transfercnlcs,
facit; cuin cniiii de Xanlip;).? l..qiiorclur , ct cssel iii psalierenl ; misil Capiiolinus, et inde sjhlato Vin-
aninio comiiiendaiioin^m S. Enjjeiiii scn-
iiioli.i in centio, civtcros gladio occidi fecil. At Extnsius qui-
licre; nuiic aperil ijuod hacienns cchiveral, Kogc- dam Teliijiosuscorpus lienifjni diaconi ex ctvteris ra-
iiiiiin ct Xaiitippein fraiies luis^c; nipole M. Mar- piVrt.s, jtOH longc
a Porlulio sepelivit, kalcndis Maii.
ccHi, cl Claudia; Xaniippuc filio';, <• (luihus lilc liinii; Post dies uiiijttot Capilol>nus pioductum Vincenlium,
p>;tfeciiis , hiCi- vero de nobllissioio Aihoniensium ci diiaius tortnm, atque tapidibus contnsnm, dist n-
pcncrc procrcit.i fnit. Dteii|ue lilius palcrni nomiiiis tum in cquuteo, et painmis udnslum, curccri maiuipa-
participiuiii luii», iiiim vir Marciis Marcellus, rcmina C vit : ubi januis div.nilns palefactis, Itix calici sibi
vcroQuiiila Marcelhi dicii sniif, qna: lanicn a niairc refulsit. Quod prtvses audiens jussit ctim in mare
quoque cojjnoinen X;tiiiippa) surtiia cst. Proceril;i- niergi : qui in wquore missus ab anqelo ud lilins re-
icin niatiis noiavil Martiiilis lib. viii epigi'. 59, solilo ductus est. Unde ct qui cum deincrserant hcc rerncn- ,
Siilc ini|Uieiis: tes coiivcrsi sunl, et usque ad civilatcm snam Meviuin
Sumina Palalini poloras seqiiarc colcs!;), itlum hnmcris reportarnni. \hvc Cîrlt.agine SpartJ-
Si fieres LtreviurClauiJia scsiiuipcdein. ria in llisjiania perpotrala conlendii Dexlcr, et bene,
n ini Porluliiim (hodiri Porteta) ul>i ejiis fr;ilcr Rc-
Meminit ejnsdcm PauliiS ad Tiinoilicum II Kpislolani ingnti:, scjuiltiis csl, ii.>ii ii> iLiliii, .-iod projtc (arilia-
Scribens cap. ntt. dnnt iiiqnii : Salulani (e lUtdciis, gincm pr.cterquam iHK.d i.i Pcnuiuiii
sitiiin csl :
LinuSy CActudia , ci frutics ontiies. Porio Sancta Xan- rediict.rtanr, scu Mev;iniam lialia.', qua; juxia Perii>
lippe liiia ipsius obiit in Uispani:! , et a fratrc suo siiim csslat, moii possci in marc pi .»-ceiis d;iri, cuni
scpulia esi. Medilcrr.mcis sil, lungc a mari un
u:r;!i|n'; iirhs in
21. Sancius Vinceniius, elc. N.bilissimi mririyris dcqiiaqne sejuiicia Carihii^» vcro ad liilus ipsiiis.
•
987 FLAVli HJCll DEXTRI CllHOMCON. 28S
A^ C. 100. Mevania qax-dam insula est prop' Carttiaginem Sparlariam , unde

quidam exeunlej A. R. 851. I
coniiiderunt in Iialia civiiatera diciam Mevaniain, prope Insulara iio» Jonge dis-
sitam a Eritannia.
Aniima Maximilla conjux ^geai Patrorum in Achaia proconsuiis, a B. Andrea coii-
versa, in antrum sc abdidii, morieiii post mariti. Fuii liicc Novocomensis Plinii ,
Junioris consanguinea; post nupsii C. Fonieio Capitoni , inque Nicomcdiara de-
lata pro Cliristi fide 4 Maii paiitur.

Slacieus Zoiici, vel gcnliiis filius (qui Eohesi ncgoiiorum causa morabatur) mortuus,
a Joannead viiam revocalur. Converlitur Zoticus, cl Symphorosa cum Qliis ad
fidera j
qui reversi ad lialiam passi sunt.
Quarefiuod luniilinus dicit, Chrisliaiioscum episco- '

A cnnfic.gantiir. Ejusdem sub noniinc Anlimae celc-
po :id locum .nliuni se iranstuli^sc, de eonim in bralur niariyriuin apa.l Grcecos die 4 Maii , el cliani
piDviriciam Cart!itigiiicnsem profectione iittelligen- .opiiiJ Laliiios, ut %idere est in Roinano, Usurtrdi,
diimomnino esl : quo properavit,
Capilr.linus eii.'iin Bedjc, f,t Adonis marlyrologiis, nisi quod pro Anii-
ca'|»iam perêcuiioMem compicn^ ; ve! quia IVcuiu- tnu, quidam ic-gunt Anionia, qiiidam vero Anloiiina.
lem ba!)fb;it pcrsequendi lolo orbe (ul de zeio ini- Irrepsit eiiain in Equilino lib. n, cap. 125 mendum,
pcraloris pir cst ciedere) disrcrsos Chrisiiainis, \d •il cain vocaret virginem, cum nec Graeci, nec Roin.
qiiia ira percilus, ei rubore pcriusus er.ii, el auxi- M:iriyr., nec Beda, ncc Usuardus, nec c.cleri virgi-
liuni a recioribus Hisparii.e sibi praislo a(l'uliirum nem dicant. Aiidi Itom. Martyrologii narrationeiii
sciebat. PergilEquilinus ; Interea mortuo Capitoiino de ejus m&nyrw Hicomedice naialis S. Anionia;
:
a Porphyrio cjus mccesiore delinetur. fcrisqnc subji- (leso \nlim;e) iVMrlifri$, quce nimivtn turla, et vaTiis
ciiKr, scd ab eis uirnime '(l'.>us, in fovea uqn.v maxuna ttfflicla cruciatibus; altero brnchio iribus dirbus suspen-
nccari jvbelur : xerum apcriens se terra uquas absor- sa, et in carccre bieitnio delenla (cmicri babenl, et in
buit, et decetu et aclo fuaicntcs aqiias deqlulivil. Vm- carcereni biennio detrusa) ad vltimum a Prisriliano
ceniiuh vero ad celiam sunin rediii, e.t subsequenli die prcrside in confessione Doviin: flnmmis exKSla est. Asji-
Dominico celebratfi Missa coratn poputo spititum tur de ca sub noniine Antoni^K Maxiinillae nrnatissi-
emisit, octavo idus Junii. Cvjus corpus tnatrona quw- mae femiMie in vila Plinii Jtmioris. qiiae prKmilliiur ejus
dam Luceritt, a gciUilihtis prciio redeinptim, qui iltud operibus. Qu.t. vcrlia excerpla e\ ips.ins Plinii lib.x,
rapuerant exnrendum, in prcBdio suo, quod vocatur cpist, 5, sunl; iibi ad Trajanum ail: hpni,rogo,desjut
CampU9o o«i«no,
satulis, scpelivit,
oif/«,wv.., inter
....... Poriulium
. .»^.....,.
., el
... Levu Quiriliuni libertis AntoniiV MaximillcB ornatissimoi
niant, niiliiayiottd nrbe xliv, ubi et jacel miracuiis ^ fcmince. El in epistolasequenli -.Aijo (iralias. Domnie,
clarcns. Vide nunc cum D«"xiio o.onsonantiam, ul in (aii) quod jus Quirilinm libertis necessaria: mihi fe-
diibiuiti verti noii possii. jusla Caniiaginein passum miucc sine mora indulsisii. Nectssarium aulem afli«
et sei>ulloni esse. Mrvinm reducilvr, et a C. Por- nem seu cogn.iiuni signilicare saepius noiissimum
phyno successore Capilolini diLiceratus «.'«<• ûiic esi quo veie Maximiila dicatur a Dextro Pliuii
:
corpiis S. martyrisei episcopi lacel in oppido Dct- consangiiinei.

tano (vttigo Colami) non procul Eiisrcra. iuter Posiel- -2i. Stacieus, clc. Narrat Procorus in Joannis.npos-
lam et Levtniam {iiuiic Lebreila) xliv m. pais. a toli aciis Staclei miraciilosum ad vilain reJiium, ab
Cnrthagim. Exslanl iiuidem ad pnesens oppi.la ill.i Aposiolo Epbesi pairatnm ex qno ha'c babei Equi- ,
prope Cariiiagiiiem, a septenirione Cjus Leltrella. bnus lib. 11, cap. 7 Ccepit Aposlolus conirn divitias
:
seu Lebrilia, a nu-ridie Port< lla, nunc Pvriillu, el muiia pnvdicare. Contigii aulcm Slacleum quemdam
pro C:nnpo sabuis quein l)e\ler vocai Colonu, scii juienem, qui 30 diebus unle, uxorem duxeral, dcfeiri
Totniia, cxîat /e Assolo propc Carlhagincm, qno ct parentum (videliccl pariMiiuni Siaclei, ci suse uxo-
S. Vimcniii ciiiscipalus diciiur translaius, igiinus ris) precibus et lacrymis, compassionc motus, orans
anno 54 occasionc S. Euphrasii, qui iUic pra-.di- a morluis suscitavil, eic. Parcnlein Slacici vocnri
cavit. quidem Geiulium. mariyrologia omnia icsiaiitur;
2-2. Mcrnnia, olc. Insula hx-c iila videtur, qu;c Zoiicum vero apud Diacooiam S- Angeli iii foro
iiuuc J:.la(jruesa dicitur, i.rojio Curiiiagiucm. Mcva- Piscario Roniê legimus, iibi rorpus ejusdem cnm
iiia vero italia" (iii jam di.siiims) juxta Spolclum in Q Syiuplioiosa uxore, Stacleo ci reiiqiiis filii.>, Tybu
Uiiibria cxst.U, vuliô Bcvagna. liisi:!;» aiiiem in Rri- le illuc irans!;iiis reqtiiescii, cum ejusmodi in^crip-
liiiiiico niaii (|ua; iiii dicilur ai) llispauis habilal:i iii- lioiie, Uic rcquiescunt rorpora sanctorum marltjrum
ler .\ng!iani el Hilii-.rniam siia esl, nuitc quidom Sgniphoroscr, viri sui Zoiici, et ftliorum ejns, elc.
Man, olim vero Mevania dicia, ul nuclor csl Uuitlrc- exsiai apiid Baronium in Noiis ad diem 18 julii qii.ne
dus Luyd, apiid .Miiitini ciiiuOjIcIio cusum; i:imetsi corum martyrio iii omnibus mar<yroIogii< dedicata
huiic corruplc Mei);»v;a pro V-ovaiiia lci;:uur.
.njiiid Scripsilcorum gesia Africanus a Mombritio
e.sl.
Jiixia h.iiic vero insula illa Mona siia csl quae Drui- cusus loin. 11 ct brevissimc Equiimus lib. vi, cap. 5 ,
duiii aniiiiuoruiii sciics liiii, iioilie vero, eisdcii! auc- ubi inquit ex (ratribus septem Siacteum qnideiii
,
lorilius, vinaiur Aiuilesrij. dc <|ua Dexler agii iii •

buK;eis in tcrra cnnfossuni ocoubuisse, Crcs-
iiiulli.*
qiiiens : Ptope Instttdin iion ioinje dtssilaniu Ihiianniu; Ci'ui.fm guilurc iransfixum, Julianuin in pcctoic,
in
&Cii Anglia, quoil iilciii c-l. Ncmesium in corde, Pri)MiiiiH»i pcr imibilictim,
25. A»Ui»Ha ild.xintilla, eto. Ejiis mcmoria celi-bris Jnslinum mcinbrjlim scissnm, Evgenium a pcctorc
exstat iii iiiariyrio S. AndrCiC, ab cpiscopis, et cK^- usi)Uf ad iiiferiores parics divisum malrem vcro ;
ricis Achai.P! conscripto; ipsa cnim corpiis .^posloli Siimphorosam primo alapis cxsam, deinde crinilnis
aromalibus <'o:i(liiiiir. opliinis sepelivit. Iii Equilino .suspciis.iin. iiovissiine in flunien piacoipitatam. Zoii-
lil). I, cap. 8. riiin lcîHi'-: Uiorcm ctiam .lujarpro- cn.1 j 1111 obicrai. R'>m;G via Saiaria, oum C^rrcali, et
consulis, et Ma.rnniilam scnatriceui, el mullO!, de po- aiiis ftamiui.s seimviviis fusiibus capile
cx"jsuis, ci
pulo ad Clirislum (onrcrt.l ; iogcnilun) esl smc copu- ro!lisus,dic 10 Junii, ul in niariyrologiis vidcre csl.
ialiono Ujorcni (•(ifli)i .'Egciv proci>iisuii.-< Mu.ximillain
: Liiurcam lult^roni omncs su!) Ailiinno iniper. »iui
scnalriccm, clc nc cx UMa du.v Aiulrcx discipulx babcuas iuiperii aicepit anno Puiniiii 1!IL
— ;
2s« FL.wii i.r'.ii nr.xTM ciiiiONfcox. $90

A. CJOi. DomIlianu> succedit Tiio , liuic Ncrva Coci^ciii.s.Ncrvaesucoedi» Trajanus, Nerviv, de- A. R
crclo senutus, curanteTrajaiio filio, inlcr deos reialiis est.
101.^ Trnjanus de Dacts ei Scyiliis lioc annu iriumphai. 855.

105. Annosequeali, idem devicto Dcccbalo, Daciam fncit provinciam. 856.
S. Joannes scripserat ad Drusiam feminam Eleciamsecundam epislolam; quae velut
Ecclesiae illiuscivitalis parens, mira largitione, n charilate tunc florebal.
Undumeni (quod oppidum luinc propc Yalentiam Unda dicitur) S. Viclorius ul cre-
dilur episcopiis Valcntinus.
S. Quarius Apostoiorum discipnlus bis Hisp:iniain peragr.ir, semel post Jacobum,
iteruin relictus a Faulo; Bercl;c (qux nune BjlIjhis, aliis B.clica , vel Goiicioliim
in Hispania dicilur) in Birtonibus miraculis nnnc clarct.
BIVAUIl COMMENTARIUS.
A. C.101. —
DoHJJ/fanMj, etc. Recnpiiulal iiiorc A '1 hracos, S.iuromaijp, Gelap, Brilanni,
siio Dcxier Cxsares qui ab Domiliano ad Trajnniun rossuni osituderc Crcsarem : veniic
usque successei unl in huniano iiii|)erio. Kl quiilom Porro Dacoiem regem nonnulli Decebalum, ut Xi-
aiiiio Doniini 8G dixerat Vespasiano Tituiii, Tiio [iliilinus oi Eiiscb.us, alii Diurpaneuin vocani, ut
auieni Domitâiiuin frairem successisse, nunc voro Orosiiis VII, cap. 10.
lil).
ab ipso Domiliano iinn-aiioiiis filum renssumit, et "2. S. Joavnes, eic. Exstat inter C:inoiiicas siib
t«.>rminat in Trnjano. Rognavil noniilinniis aiiiios IB Iioc liliilo : Senior Electcp. Domiucp, et natit fju$; et
et occisus est aiuio Domini 98;suocessii Nervn Coc- Jicel olim di>bitaiiim sit Joannisne apostoli essent,
cins, qui brevi gcssiipiiiicipaiumânnuin 1,menses an altoriui Joannis dicti Senioris; el Ilieronymus
i. dies 9, obiilqiie inino niini iO, kal. Jubruîrii. lib. de Script. Ecoles. in Joaiine aposiolo dixerit
Ce!ebraverat in ilispaiii;i Martialis cjus eKordiutn Joiinnis presbyleri asscruntur, ruius el Itodie ailerum
Iib. xii.epigr. 0, cujus iniiiuiii :
tepulrruin opud Eplicsum osti-naitur; ct in I*apia,
Coniigii Ausoniae procerum milissimus aula: Appriri't cx ipso cutulogo vomiiium (ciijiisdam tesii-
Nerva, etc. e-^se Jonnncm qui inter apostolos
iiionii P:)pi;i') rt/n!»i
Sctiiorcm Joanucm. lloc nutem dixi-
poiiiliir, el nliuni
racundiamque ipsius, et prreftnniiam
in Poeiica
r.ius prupter supmorcm opinioncm, quam a pkrisque
Jib. viiieiix pro dignilaie oxlulerai.C.-fiionim IScrva
rctntimus iradiUim, duas posicriores epistolas Juunnis,
consullurus Uomaiio imperio (ail D'o) tiuUa hithita
ralione sibi sanyuitie coiijunctoium, quem puturi! li-
non aposloli essc, ,^cd prei-byleri. (;a;ieruin Dexter
nieliorein secnlns soMteniiain, id «lim scripsil de
rum fnigi, digmtmque ad haberuiiimp.rii modirundns,
iniclon; se(und:e episloioe Joannis qnod loiigo posl
M. Vlpium Trajauum, llispatvim huminrm, agentem B ,
teuipore Trideiitiniim concilitim deorevii scssione

tunc in Gertnania cum exrrcitu, ftdoplavii in filium,
acLcesurem nonunavit. Quid mirum si M.iriialis, His- qnann, docreio dc Canoiiici.s Scripluri^. Vocal vcro
panus et ipse, Hispano desidera^sel inipciiuin? cnin eam femJonm Aposlolns Klectum, projiter (idei emi-
libr. X, di.\ii, epig 3i:
nenliam , cl quin velut Ecclcsiw Ephcsiinv parens
(quoil Dexler :ilTiririal) tnira lurgitione, el charilate
Di tibi denl qnidquid, princeps Tr.ijanc.mpreris,
tnnc (lorebct; propriuin r.uiem nonieii cjiis Drusia
Et lala perpeluo, quae Iribuere veiiiil, etc.
seii Drosiai.a erat, ui n Procoro in viia Joannis
quibus ejus sic a^qnitatem, el jusliliam magni facit, accipiinos; qui eiiani rcfert quod cuin Apo,>tolus
Ul lib. xi,'epigr. 0, asserat : si veieres P.itrcs Bo- iii reiii!n sni cvsilii ingrederelur civitatcm, Drusiauu
inani, Elysiuii! nenius desereiites, redirer.t, sc pro cjwi discipula (jua; advenlus ejus desidcrio fuil faligata
volis in Trajani electionein CdnseiiSiiros; in eo si- ejfcrebatur niortua; (leutibus et lumcntantibus graviier
qiiidcm Caniillus liberiali.s defensoreii) Fabriciiis , tiim parentilnts nunm paupcribus, orphiinis et tiduis,
iiicorruptuin judicem, Brutus duccm slrenuissiiiiuni qitilius indigenlibus ministrabat. Ajwstolus ergo jussit
reperissei, ipsique Sylia, tainel.?i cruenlissinius, ce- lcrctrum depcni, el corpns solvi (a ligaturis), eamque
deret; Cnssus eliam donaret opes suas: pioprio nomiiie vocans, mundavit ut surgeret, et do-
Ipse quoqae infernis revocitus Dilis ab umbris, muin redicns, refrriionem ^.ibi proepararet. Quce staii^
Si Calo reddalur Csebareanus ent. <iuasi non dc. mprle, sed de somno vocata surrerit, <?
jussa perfecil. Ad quod miracnlum multi conversnu.i:.
Errorc denique detentus suo Trajanus, l.oc nnno Ilxc ex S. Procoris scrij-tis episcopus Equiiini!S
4UI grati animi opus edccit, iNcrvain ia deoitim (^ Iriinsoripsit lib. ii tiaialogi, cap. 7.
iitiinerum coopiando.
5. Viiditmeni, cic. Epi.^-oopus Equilinus lib. ii,
A. C. lOi. Trojanus dc Dacis, ctc. Verlia simul
cnp. iil!.. nnmer. 313, asiipui;Uur Dexlro, nisi quod
tuiii senteniia ex Cbronico Eusebii iranscripsit.
pro Vndeuinti b:ibet Vnd i(«i; ailqne, Victonus
A. C. 105. — 1. Auiw sequeuii, etc. Kt lioc qiio.que
epi.^cnpiis, cl confessor Vndtini quievil, quinto idus
ab Eusebio peliuim est, qti» tainen miill.i a!ia '1
ra-
ôvcmbris, Iinc est, 9 die cjus iiieiisis. Fuil quidem
j '111 facinor.i Tmjanits, viclo rigc
relert inqniens :
aliiis Vietoriiis episcopus Ccnomancnsis, dc qiio in
Uecebalo, Duciam (acii Provinciam, /fctioi, Saino-
M.iityrobigio f\om. agiiur \ Sepiembris. sed valde
tnatat Airoenos, Arabes Doxptioinnos, Cclchns m
, ,
divorsns a nosiro Victorio, qui, iil vides , floruit
fidein accepil, Seleuciani Ctesipliouiem, nc licbijlo-
et
aniio Dtmiini lflr>, qiiicviique Cudui.i, velCnduincni
tititioccupavit : el tenuil in man Rubro clasyem, et
prope Vatcniinin Mispani*; illc vcro coievus luit
vntituit ut per eam Indiw urbts devnstnrrnlur, nl vj-
S. M^nini Tijninensis, lenipoiihus Theodosii, ul
iloas quaiiiuni Trojano debe:it Boiua, quaiitiiM) suiiin
ex Bed:i; Martyrologio ei tiliis cdnsiai. Fncrit antem
dilatavcrit iiniientnn. .Menioriam ejusuiodi Martiaiis
Valonliiius eiiscopus S. Viclorius, sii :i|[erius urhis,
libio Xii, occimt, cum dixit, epigr.im. 8:
non coii.^lai, qiiod laiiten Dexicr asseverat ab aii-
Tcrrarum doa genliuinquo Roma, quiliiis nlfirinrtri. Caeteiiim Unda prope Valentiani,
Cui par eslnilii!, ci ijil!ii soiunduni, ii!i:d oppidiini crcdidorim (juod ad iindain naris, et
Tiajani niodo lceia cuiii tuiuros
fluir.inis siliun est, viiigo (.rfto, aui non longcabipso.
Tol [icr sacula cuiiipuiarel annos;
El foitem juvenornque Marliuirique 4. iS. Quarivs, clc. Qiiidi|uid ad hunc lociim spe-
In lanlo diicemililcm videret; ciarc poiest dictum a nobis csi ad annum Domini
,
Dixit,|irieside glori<>sa laii, .^)0, quando de adveoiu S. Pctri ir. llispanias egimus
l'arihoruui [uoceres, ducesiiuc.Serum, cum Dexiro. Con.sulc eo loci dicia.

:
291 FLWll LLCIII DEXTRl CiiROMCON. 292

in Hibe Treuga, prope legio- A. R. 856.
A. C. 105. Nalhanael, unus de 70 non.ini discipulis, re.quiescil
nem scpiimam gcminam. Aliis dicilnr ad Trignndum oppidura prope Kriganiium
in Galhvcia jacere, nuiic vem lurrcstrium ignobile.
Post aliqtiol annos ab ;)dventu suo in Hibpanias ?anctus Eugenius, M. Marcellus,
rem Primatns llispania; confert cum viris sanctis, et primariis, Epiiecto Cxsar-
auguslano, et Phiiotheo socio peregrinalionis sus, Legaio eliam S. Clemenlis,
BIVMUI COMMENTARIUS. I
H. Kathanael, etc. Felix ille qui chronibiam sua- A vero inler omnes sex, episcopos duos. marlyres
-*^.
duos, el principes duos. De Epiiecto C;esaraugu-
niin virttilum mcruil JoanMem (o. et utt.
i siii ' ,
Evangelii ) laudaiorcm anlem ipsniii .lesum, qui de stano niiiistise non semel in superioribiis egimns,
apoi^tolis Ecce vere IsraclUa, in quo dotus et toiideni de Phiiippo Philotheo, episcopo, et ie-
co dixil :
«011 cil. iSi hoc de ipso :uitc Christi speciale mMgi- gnto S. Cleinenlis. Sunctus Vitalis fuii primus ar-
sierium, quid post consuminatam cjus disciplinara rhypresbyler iii Toktana Ecclesia, de cujus mar-
dici poluil? Sane de tNalhanaele varie auciores
scn- tyiio cuiit Felicula ei Zenone inox dicemus ad ann.
seruni; quihusdam enim placuit, hunc ipsum luisse 110. S. Aviius ad Foriunaias insulas { Cauarias)
s;inctum ilium llisinum, qui .ib aposiolis in urbem prorecius pr.cdicandi Evangelii gratia , pro Chrisio
DituriieiisemepiscOjius direclus est, quod Viuceniius ninrlyrio coronams fuit, (|tiod iiidem Prinnius Cabi
"' '""
Bel\accnsis inSpcculo hisi. ei Equilinus lib. I, cap.
'-
loiioiisis episcopu» iii stia
~ Topograpliia
- -
SS. Christi
niiirlynim his vcrbis duil Cauaria inshta in Oceano
9 ex qudrumdaiM aiiiirum meutcrcforuni; quibu^dam :
AiluiUico , huc dilatata est Chrisii fides ; hic Avilns

vero luissc Simonem Cbananxum, quod Graici in
iiienologio aiQnnant vi idus Maii Rupcrto vcro :
marlyr. Forban ille Avilus qtiem Martialis sxpe al-
i, epigr. 16, lib. ix, in priiicijiio, el lih.
fuii S. Bariholomaius, quem Coniciius
Gaiisenius loquiiiir Iih.
secuius eî in Concordia Evaiig. ct tamcn iiciilrum x.ipigr. 96. l)e duiiinviro priore A. Cornelio Palma
s.iiis probabile esi, cuui ex niultis aliis, aique ex nonnulla dixiinus. P. Turacus, sou Turanus ille
loco ipso seiiullurai diversus a c;»;ieris piohelur
milii esi ad qiicni Mariialis lib. v, epigramma scri-
psit 78, cujus priiicipium est:
saiis. Uisiniis eienim Bituricis confessor sei.uilus
fuii, Simeoii aposiolus in JEgyplo pr.cdicavit,
iii
Si trisU doniicenio laboras
Persideque mariyr occuhuit : Barlholoniieus m Iii- » Turaui, potes esurire mecum, etc.
dia et pndicavit, ct passus esi, qua; omnia
ex
martyroiogiis Roni. Bedie, Adonis, el Usuardi con- Vide quanta eum colat reverenlia, et amicllia, posl
staiit. Natlianael vero in urbe Treugcnsi,
seu Treuga mulia enim subdit
llispania; sepuitiis fuit; haud dnhium quiu in lli-
Parva est caenula, quis potest ncgare?
spaniarum provinciis pra^dicaiiom instuiler iiicu-
Sed Cniii^s uiliil, audiesve 6ciiun,
bueiil. Audi Eqnilinum idipsum ex Vincculio niu- El vuUu placi>ius tuo recuaibes, elc.
tiiatum cdidissc. i\atlianael disdpuius de Ojîdo
Cana Gnidcece mvis {nil ex Yl Chrhii discipuUs, «;ic, Tanlis ergo ad se viris ascitis S. Eugeniiis prima-
Corpus kujus yathamelis iipud Trengenscm civilaleni tem Tolciauam constituit sedem; uon quidem ut
Post expletam praulicationis officium
reqnicscil, cic. episcopus ejus Ecclesia; peculiaris, sed legatus
in Deo [eliciier reqniei>it, pridie kalendns Dccembris. S. Clementis papae, ciim alio ejusdem legaio Pbilo-
Treiiga aulciu credilur csê quaui Pu.loinaii codcx tbeo, ei co pra;sente et assenlientc, qui Hispani.-ic
vocai corrupic Turiga, et loc;ttur ab ipso juxia Le- primatum ob civiiaiis suae merita poterat sibi exi-
gionem Septiinain geminam (hndie Leon), si gnidiis gere, S. Epitecium loquor Ca-saraiigusunum epi-
situaiionis recie perpindantur. ui Michael Villa- scopum, ciijus Ecclesiam speciali prxrogaiiva
nova fecil in labulis veleris lli^paiiia;, Ploloma.'o S. Jacobus aposiolus doiaverat, uipote de sanciis-
addilis. Addit.Dcxtcr, alios conlendere iii Gallajcia sima Ueipara betie meriiain.
apud Trigiindum (suo jam xvo ignobile lurrestriuin. Sed videamus qux ulini pro assignandis primati-
scu oppidulum ) prope Biigaiuium quievisse, non Q, bus regulae ab Aposiolis daia; sint,ul indc de conci-
alio feuneducii.quamquadjm nomiiium similitudiiie
'-- '^
lio S.
'-"•=
Eugenii
'—*'" f— - ..-
judiciuiu ferre
tw,^ siqui-
valeamus. Olim ^:^.,;^
Trcugse el Trigundi. Ouarc ipse priori insisiii sen- dem S. Petrus docuerat, Priinates Ecclesiarum in ea
teniiae. Ruperti placilum ex|iiodit docie Baronius urbe constiiuendos, unde cunctis ejusdem provin-
lomo I Aiinalium, ei Maldonatus ad I cap. Joannis, cist civiiatibiis legcsaccipere consueveraui. Qua de
solum enim iutebatnr conjeciuris, quod vidclicet re agens S. Anaclelus papa in epistola 2 ad episco-
qui Nathatiaelis meiiiinii, siluit
inler e\aiigclistas, pos Italia! (refertur a Gratiano d. 99 c. Provlncia:),
Bartholomxum, quod Joanncs fecit, ct qui Barlholo- sic ait Proiincice multo ante Chrisli advenlum, tem-
:
ma:um introduxit, nec verbuin de iSailiaiiaele fece- pore divisa;sunt, maxima ex parle, et posi ab Aposlolis
ril; quod Maiiha-us, Maicus, et Lucas fecoruni. ct B. Ctemenle prccdcccssore nostro ipsa divisio est re-
Rursus quod uirHmquc Philippo socium faciaiit. uovaia. Et iillerius Ubi dudum primales stecitli
:
Obstant tameu Augustmus et Giegoriiis, quos Baro- eranl, ac prima judiciaria poieslas, ud quos qui per
iiius et communis Eiclesiai sensus. Graicii
aDferi, reliquas civitaits coinmorabaniur, quando eit neccste
solum videiur prodcsse qu"^' S.mon ditatur (iha-
,
erat, qui ad aulam imperaions vel rcgum confugere
lianius, el similiier Nathanael; sed quis non vidcat nun polcrant, vel qnibus permitsum non eral, confu~
duoj ex codem oppido discipulo> Chnsii plerumquc giebant pro opprcssionibus , vel injustikis suis, ipsos-
fui^se? Sed de lns satis. quc appellabanl quoiies opus eral, sicut lege eorum m
(>. Vost aliquot, el<:. PraMiiiseMfhoc Kexler anno prwceptnm crat. Ipsis quoque
in civilatibus vel locis
91 cum liixil Am/o rorHi/io Palniii ciie Toleiano,
: ncatros palriarchas, vel primaies {qui unam formam te-
duumviroque Christiano M. Harcellus Tolcluni venU, p. nent,licet diversasint nomina) legct divince et ecclesia-
ibique sedeni primariani lotius llispaniw, ut in ejus tiicceponi, et essc jusserunt : ad quot episcopi si necesse
medilullio conslilnit. Nunc autem siio loco de ere- fueril confiigerent, eosqne appetlarent, et ipsi prima-
(lionc cjusdem Toleian.e Ecclosia: iu primalem ex tum nominc fruercnlur, et non alii. Heliquce vero me-
iiisliiuto agit , doceique qu') usus fuerii consilio tropoliiana: civitales quK minores judices habebant,
S. Eugeiiius in ea con^tituenda , quam inature id ticet incjores cotnitibus eitent, haberenl metrvpolitaitos
primum tra;'!a\cril, ul cam oh eausani cuncilium suos, qui prctdiclis jusie obedirenl primalibut, sicut
cpificuporum ct lidei magnjtum coegi-rit. Nominai ei in lcgibus saculi ordinatum erat : qui nott prima-
;; : :
293 FLAVU LLCll DKXTni CliRONICON. 'iOi
A. C. lOiJ. Vilalique, cl Aviio, qiii profecius j.osi ad insiilas Fortunnlns niarlyr fuit; Aulo A. II. 8J>t).
Cornelio Palnia, ci .P. Turano, diiuinviris Tolelunis calbolicis viris ; uiullisque
Carpetaniy^, ci aliunde episcopis coaciis.

ilO. Haud niulio post S. DionyMus Areopagita Hispanias invisit , ul lcgatus a D. CIc- Xljl,
menie loiius Occiileniis ordinalus.
.BIVARM COMMENTARIUS.
fum, sed aut melropolUanorum, aut archiepiscoporum \ ea peruiolus ralione S. Eugenins sedcm rimari.Tm
nomine fiurrenliir. Subdit dcinde iii C|>ibtola iii .') Toieti siatueret, quaieiuis unde vetus lex, iiide Dei
aliis civiiatibus in quiljuscoiiiiies c\sistcrc soleliani, verbam et Evangclii gratia cxirct, juxia iilud
consliliieiidos cpiscopos, etin modicis urbilms, oji- S. Ciomcnlis: Ub': primi tegis Doclorrs erant, episco-
pidis, el villis pre»byieros. Idipsuin Lucius :ipuil porinn primales poni, vii patriarchas D. Pelrus
Sieplianuni 1 cpistola 2, cap. 5,docuit, iclerlur vero prwccpit.
disi. 80, cap. L'rbiS, liis Urbes el tocu quibui pri-
: Iicnique id maxime movit quod Tolelum iimbiti-
mates prcesiderc debeni, iion a modemis, scd eliani cus llis|iaiii;i;
s'\l in nteditullio, Jti Dexler semcl
,
inultis anle advenlum Chri.sti sunl sialuta' leynpoiibus; dixii, consliiutnm ; oporlcbiit aiilcni ad primatum
quarum priniaics cliam (jrniilcs pro tnajuribus neijoliis (]iiabi ad centrum oiiiiics e circunilereiiiia rcspcciuin
appcllttbanl, in ipsis rero urbibus posl Cfirisli adven- liabere, iil inde sme magiio dispendio omiies judi-
tum aposloli, et snccessores eoruin pniriarchas, vel ciiini exspeciareni. Ui ui sit de inoiivis, de lacto
priniaies posncrunl. dubilail non licei, postquaui Tolelaiia sedcs anipli-
Hinc jaiii diibiiiin oriebaiiir dc urbc deligenda ludiiiis sux atque iiriiiniius non s<dum ab sciiptori-
primîlis : non cnim lol.i uni eidein-ûe
tlis[)ania bus, veruiii cliam in foro contcntioso mulloiics vi-
urbi hacteniis paruerat; sod pio diversilalc parli- ciorlam de Tarraconensi, ac Braccarcnsi Ecclesiis
lionum, qiias divcrsis leinponbus passa fuit, divcr- repori;ivii. Nunc landew inaximi ducendiim csi,
sos gtMitiliuio appcllatiani priiiiaics. <\!i(|iiaiid<> pe- Dcxirum Raicinonenseni scriptorera , nequaquam
nes divisioiieiii liispani.e in ciierioieni et uUtrio- Tarraconcnsis primains meniinisse.cnm lamcii nemo
rein, li.ibiiu ad Iberuni rcspeciu, duo a Romanis de- diibii.ire" possei, si alitcr decretum olim ab Aposto-
s;gnabjiitiir iiioconsules, proprciorcs, qua;-
lci,'ati, D lisNcl eoriim discipulis de primalu luissct, nulla-
stores, aut giibeniatores pro citeriore
;
nnus, alicr tenus Tarraconi suye adcmplurum, quem Tolcto de-
vero pro ulteriorc. Licinius Larcins siib Vospasiano, dit. Accedit ({uod Constanlinus Magiius, melropoles
L. Albinus siil» Doiniiiano, (jolcr sub eodetn, Q. Ru- itcrum dividens in Hispania, Toleianam primuriam
linus Galorius sub x\dii uio, solaiii ciicriitrom giiber- fassus est, d«m eain primo loco inter caiicras nomi-
iiaruiii, aliis pro ulteriore moderauda dfsignatis. nai, cjiis ditioni 19episcopos immediate subjicicns.
Scciiiiduin cajii vero diviîonem qua llispania in Quod apud Liicam Tudensem, cl archicpiscopuin
tres provincias dividebatur, Tivrraconciiseni, U.cii- Loaysam vidcre quivis polest, qui mulla de primatu
cain el Lusilaniam, toiidein gubcniatorcs midi ad Toleiano luculcntcr cdisserii iii Notis ad dccix-tum
cos solebaiil, a Claudio IJinbonius Silio ad 0.i'ticati] Cundcmari. Quare ca;tcris respondcre possumus il-
missus est, similitor Aulus Caecina a Nerone, a Do- iiid Aniceii papa; iti cpistula ad episcopos Calli.e :
mitiano C;vciliiis Classicus.aTrajano R;oviiis Massa, JSuUi aichiepiscopi piimutes locenlur, nisi illi qui pri-
ct paiilo post llerenius Seuccio, Ra'ticus ip<e na- quarum epxscopos Apostoli et iuc-
tuas leuent civitaies,
lione. Lusilauiam giibernavil Validius, Tairaconcn- ccssores Apostoloruw regulariier primules et palriar-
sem Valorius Julianus, ui crctcros om ttamus. iNon chas esse consliluerum.
ergo onines llispaiKi: provinciiC uiii eidemqiie urbi Qui tam acciiraie de primate egerunt, haud du-
intra Uispaniam obediebant, qiio ijccuiidum B. Peiri bium quin de cx-ieris metropoltbus Iractaverint
legem pnmatus Hispanio} coilocaieUir. r'i-a:;»eriim quaro cum primus omniiim iii Hispania S. Jacobus
quia non ima omnium nubilissima civiias Hisp.mioi non paucos consiiiaissci cpiscopaius, el inler eos
erai, sed in quavis llispnnia: parte ;<liqux, qu.e cum q Toieliim, Braccarum cl Tarracouam, ubi Elpidiom,
cxteris de pru'Staniia ac nobililate deceiiabaiit Pelrum et Agaihodoruni episcopos consiituil; rebus
namquc, ut Pomponius Mela bujiis temporis el pa- uberius projiagaiis, Eugenius et Philo-
fldei luiiliu
iria; scripsit lib. ni, cap.G VrbiHm inmcditerraueis
: tlieus in commodiorem ordinem
Ecclesia? disposne-
clarissimoi in Tarraconensi fuerunl Palaniia, et Nii- runt, quod de Eugenio docuit Dextcr ann. Doini!.
manlia, nnnc (id cst ;evo suo) Cmsarauqusta ; in Lu- 91 vel 93.
silania Emerila; in D(clica Asliyis, llispalis, Cor- {. Haud mullo post A. C. 110.
elc. In excnso — ,
duba. Aui igitur plures pnmatcs consiiiueudi crant, codice pro Uaud crai .\i, sed corruptissime. Novum
(iro multitudine provinciarum, aut si unus, non vide- forsan alicui videbitur Dionysinm a Deiiro in lii>
lalur generalis S. Peiri regiila servari posse. spanias adduci deponet tamen admiraiionem , si :
Ca^teroqui aliam philosophandi viam susciperc nicmineril non solius Galli^ (tametsi in ea plus iaho-
potueriint raties illius coiicdii, aut synodi pro deli- ravcrit, ei moriuus fiieril), sed loiius Occideniiscon-
genda primate llispani.c Lcdoia coiigrcg:ui, qiiam siitulum fnisse legaium a S. Clemenie quaieipsi :
S. Ciemeus ad Jacobuin apostolum in priina cpistola incunibebai pra;cipuam quoque inler oiiines Occi-
scripsil In illis civiialibus in quibiis olim apud
: dcniis provincias aliqi:aiido inviscrc, eo praeserliin
Kihnicos (ail) prinii Flumines eorum, alque primi le- lempore, qno S. Eugeiiius, charissimusejus (ilius ac
git Doclores erant, episcoporum primales poni, vel quodammodo discipulus, Ecclesiarum metropoles ac
palriarchas B. Pelrus prwcepit. In illis autem civiia- primalcni constiuiclKU, et resillariim scrio pertra-
libus in quibus dudnm apud prêdictos erant Archi- ctabat. Habenms eiiam pro hac verii:iie giavissi-
(lamines, quos tamen minores tenebant, quam memo- mnin S. Mcihodii tesiimoniiim, qiii in Vita ipsius sic
ralos primates, urchiepiscopos inslitui pnvcepit. De- I^ ail Sancius vero Dionysius Sptritus sancii ctdore
; ,
buii ergo aiiendi religioins destrueiidx priinas, et accensus atque aposlolica auctorilute replelus quts- ,
inibi calholic<c Ecclesi;e Hispjnia; prinias conslilui cumque a S. Spiriiii una cum S. Clemenle divina ora-
cuin vero in gentiliialis cultu iion esset ab una ali- cula gcntibus dessennnnnda accepcrat (idetiler omni- ,
qua urbe caeicrarum dcpendeniia, iuier viventes au- but Hcsperiis plugis distribnii. Quis anleiii iiebciat
lem ;id pricscripium legis Moysi cxierx a Toleto Hiîpaniam a Gra;cis lU'S;'.criam dtclnm, ct a Laiinis
dependereni, quod illic essel coleberrima loiius Oc- non semel , ut apud M^nii.dcm videie est(uiniios
cidenlis symigoga (de qua mulia in siiperioribns omillaiiii f|ui de Cordulia lo jueiis lib. ix, cpigram.
Uuiiuus uiin. Domini 54 et 37) j hiiic h-Ti ([ui.ii, ul 01, ciijus iiiiliuin, luTarmsiucis, inqnii
: ,
^dS FLwn LUCII DExTRl CIIRONICON. m

A. C. UO. S. Petrus cpi<oopus Draccar^nsis , tt inartyr ad «ppidiini R;itcm iii Bracarils, nnn A. R. 8G1.
procul a Bracara Angusta, qni pro fidf Clnisti ariHO Domiui 45 marlyriiim illustre
subicrat , frequeniissimis et darissiinis miraculis clarior fiabelur ; cui siiccedtt
Basileus, ei postea Ovidius civis Uomanus.

S. Firminus Panipliilionensis civis ei episcopus , disclpulus S. Saturni S. Petri si- ,
railiter auditoris, Ambiani sub Juli:tno prxside patilur; prius lamen per Hispa-
nias Tolelnm usque prxdicans, provinciam longe iateque pervasit.
BIVARII COMMF.NTARIUS.
Kl linil Hesperium bracica viva pecus. \minum. Vigeriumyoilea transmenns ai)niem, Ai.dega-
Toleiani sncruni
_. . .
, ^
nvn>num,
vinam perrexit ad urbem, el lUfiqiiam
... \. J ibi Deo militare
Addo Brcviarii Golbioi . »^
fecit gentilium plcbem. Vermanicam inndem lens in

quo Dionysii Areopagitiv asKcrilur iit
cjusilen» S. parlcm lielvacensem ingressus est civiialem : ibiqve
,
llispanias advenlu.s. Incipil, S. Euyenii digna wemo- niartens episcopus eleclut a credenttbus mullos revoca-
ria. Posiea vero: vit ub idolorum rvllura. Ambiunensium vero deiiidc va-
Alnmnus Crsecia» visilHis|>ai)iam; dens ad oppidiim, ter millcnas Deo sociavit animas. Ad
Doctor Hispaiii%! nnisil Galliani, vllimum decoUatus esi in rarcerali ergastuto. Hacie-
Pocli prsBsenliaii) Doctoris Galliao nus Acla. Mue vnrianl aiictores dum S. Firmini
Fideli caplaiis peclore. judicein ac trucidatorcm desigiiaot. Usuardns .sub
Ricciovaro passum dicit, coiise(|uenlcr Roni. Mariy-
Scnsus est Areopagila ille Dionysins, f.rsecire a!nm-
:
rologinni addidil arndisse Diocietiani tempcstaic :
nus visit l!isi>aiiiam Fugeninsvcrc» llispani.Ti l>o-
;
Ambiani (inqoit) in Onttiu B. Firmini episcopi, qui in
cior econverso re\i>ilGalliain, ul Didnysinm Gallia;
perseeulione D.ocleiioni sub liicciovaro prcesidc pcst
Doctorem convenirei de quo poslca ugenins. Dio-,
variu lormeiiUi capiiis decollaiwnc martyrium iumpsit.
nysium igiinr vocai Gr.-ecix aliimnum (|Uo nominc ,
aherius Breviarii Toleiaiii scfuudum

Qnod qu;ini a vero alicnnm sit , nornnt omnes, qui
in alio bymm»
discipuliim S. Saiurnini ipsum riiisse sciuni. Eqnili-
niorem Uonianiim noiainr, dum dicit , Dionjsiuin
nus conlciidil iirimo quideni Bclvaci a Valesio pr;c-
niisisse Eugenium iii Ilispanias
side &:epc obCliiisii conressioneiia usque ad morlcin
Doctus Akimiius Graeciae p pcnc flagellalum cl a Sergio V;ilesii siicccssore in
,
Misii hunc (Eufienium) Utooysiiis, ^ letro rari.erc deientnm, populi vero furore solnium,
1)1 cssel soiis radius,
Anibi:mi a Longino ei Seb isliano crccsidibus timore
In tentibris occiduis.
populi ncii palani, sed in carccrc dccoll.ilnm. Trn-
Hoc loco excuso C^psaraugiisiac apponitur
in codice gillus iii iliesauroCcncionat. Longinuin dnniLixai cl
li.TC Triqinta sciticel scnplorcs cathobci con-
clausnla : Scbasiianum cognoscii tinsse ejns prxsides m:ir-
tra blaspliemiat Pophifrii jiliilosoplii scripseruut ; scd lyrii nuiic vero DeMcr snli Jiilia:io pneside passuin
:
l)OC iion qnidiin anno 110, sc*! 310 apponi dcbcrct, dicit. Qnid eigo m tuita caligine seniiendnm? Sane
ui in codice meo est, de quo suo loco. Dexiro potius .'asscniicndiim de Valesio quidem ei :
2. S. Petrus, etr. Mulla de oo a nobis in superlorilius Sergio, qiiornm opcra Cjcpil qnidem pali, scd inar-
dicta invenies ad aiinos Domini 57 ct (16, i\ux. lu lyriiim nun consum.mavii qiuvslio non est: Lnngi-
consulas. De Basilco eliam nonnuib diximns ibiilem, nnm veio ct Scbasii;ini)m cxisiiinamus non lui.«sc
de Ovidio vero ann. iir» el ileruin dicen.us ad ann. prspcipuos prasides provincia;, scd lictorc^, prii.'si-
138, cum dc sancta Marina ct sororibus sermonem dcm vero Julianum fuisse. Favei autcm Dextri pla-
Desier instiiu;it. cilo qo.od de mnliis aliis cjus tcmpor^s marlyribus
,
?>. S. Firf.inus, elc. Pampilionensem civem fuisse iii Gallia invciiinnis <ub Juliano pcrpcssos ftiisse
tradunl quoiquoi ejus gesia conscripsei unl |irseser- ,
martyrium ; ul de S. Jona discipulo S. Di-inysii
limKquiltnns I. viii, c. 119, Moiales lih. ix, cap. 15, ipsiim Marlyrologiuin Romaniim proliletnr ti Se-
Trugillns , S:incloins, el Vitlegas ad diein S.") Se- picmbris, ci dc S. Luciaiio (cum sociis ipsius) ejus-
plcuibris , Maii.tiia lib. iv llisl. Hisp., cap. 5, Ma- dem Dionysit socio Equilinus scribit lib. ii, cap. 55 ;
riola de Sanctis nisi>aniai 1 part., lib. i, cap. 16 el C el bnc maxime favci nobis, qnippc cum Belvaci
alii ; idqnc Ecclesia ipsa P.unpil.ionensis in OITiciis niariyr ficcubncril Lucianus, ubi saiiclns Firmiiius
Ect.lesiasticis ejnsdcm sancti [«roliiciur , legiiqiie paii caqni , ei pluries usque ad moriem fl;igellaitis
julre Firmo senatore natimi , a B. Saiurnmo S. l'e- init. Mos
etiatn luil Juliano bnic , lictorcs liinc indc
iri <liscipulo ad lidcm coiiversum, adhuc juvenem, niiliere ad martyres pcrirahcndos ni scribit ipse ,
erndiium in sacris liiicris a S. Iloucsto prcsbyiero, Equilinus citato lib. ii, cap. 55 ci l.vni, cap. 106, ex
aS.auiein llonorato episcopo episcopuni ordinatnm; qiio crcdere (|uivis facilc qneat, Longinum ei Seba-
aclandem Anibiani proCbrislo irucidalum. Conscii- stiamim liciorcs ejiisdem foisse. Quod ad Ricciova-
liuntiiisper onmia S. Sainrniiii Acl;i, qu.c supeiius riiiii aiiiiicl , lorsaii pr^cscs vocaliatur Riccius Jii-
ad ann. 7G exsiarediKimns Horisc in codicc nis. Ro- lianiis , nam dc Riccio bujtis teinporis pr.-cside di-
dcrici ;«rchiepiscopi Toleiani , ubi intor<;ilera, Fur- xinius cum dc Lydia M^tcedonia agcrcinns poslea :
lonaius alquc Faiisiinus, nobiles P.iiiipiloMenses, ;id vcro crrore (redilinn fuil. Ricciuin ei .Ricciovarum
lidem conveisi dtcunior sinml cum lirnio cjos nrbis nmim et enmdem fuissc. Ul nt sit, S. Firminus ci-
sonatoie S. Firmini iiarenle, opera S. S;iuiriiini B. vis fi.il cpiscopus P.iniiilionensis, cl Tolcluin
et
Peiri Aposloloruin priiicipis dis«ipiili. Po.^l qu:c siib- Us;ino prjcdicaiulo pradicavit , ut De.\ier hoc loco
diiur : finiiui tijilur cutn jum (oiui Chrisii subdiius |»i<)lilttnr. Cui priiniis Oabilonenîs cpiscopus asli-
essei domimo, ei vntximvs lutberitfr in ci>miiulit Paiu- piilaiur in siia Titpngraiibia, verlio Pvmpiliona, in-
p.tiomco, Ir.idtdil (ilium suuin prinwgenitnm llouesto (piieiis: Poinpelon,cir!ias Hispaui(r, Navurrce metro-
proffîlo priibijicro Sinurniiii clteululo : e: dacius Ci.t poli.-i. flic ntisrilnr Firminns, qui ordtiia'.us prabijter
ub illa omiu iittciuli jiidicio omiiKiue ftdei comimrcio: , a >'. llonorulo Tolelano episcopo, Anibiani prcedicat
Ki multo post tcmpore episcopits est ordinatus ab llo-
D in Gallia, ei ibi episcopus el mariyr migrat. Hinc au-
noralo TolAano prwsule , Salurmni snccessore. Qiii lcni iicci ssario dediicitiius, Dcxiruin non agere hoc
Firminus, irniintn irunsacto annorim curricido , .\go- aiiiio llO de oo quasi nnnc mavlyrium pas^ûs sil,
uensem urbim adiit,el citm Astaio ciuodam prtrsbtjlero, scd qtiia viilniibns cl pr;idicaiione florebal adhuc
vitignnm acqttisiril ibidein poputum ihristo. Posimo- jiivents ali:<s autom S. llonoraius non fuit Tuleti
,
duîi , muttum atumnicorum populiim (id est, P;impi- episcopus, nisi posi passioncm S. Eugenii.
lionensiuu) ,
qui cranl sui aluiuni) convcrtii ud Vo-
: : : : ,
S)7 FLAVII LUCIl DEXTRI CIIRONICON.

A. C. 110. nlspsili florclsanctus H. Bolanus Floremiu^, civis Ilispnlensis. R. 8C1
FI. Rutilius fugiens venil Cordub^m Hispnnix, sed liiidcni in Afiicn patilur.
S. Viialis primi Tolcttiiorum archipresbyieri (e\ his quos venisse scimiis) (|ui cuni
Zenone cl Folicula vencrai Tolclum , Romamque c\ Chersoneso rcversi mirifi-
cum certamen fuit, quod ad Ecclesias loiius Occidenlis scribitur.
Marccllus Tralris S. M. Marcelli filius, vir pius , cliarus est sicul et pntnnis impcra-
tori Hadriano : cui quondam Sylvam,utviro dociissimo,P;ipiniusStaliub dcdicavit.
S. Arcadius Ursaonx in Bxtica paiiiur 12 dic Januarii.
4. nispoU florei, etc. Floruerunl olim Hispnli Flo- A prxsiil. in lucem edidii specialem lihrum dc Vita
rentiiduo, prxcipiia sanclitalcpcrj-picui,sed diverso mariyrioque S. Vitalis prinii Tolrtanonim archi-
tempore ei morlis genere sublaii. Veiiisiior liiit presbyleri, sub S. Eugonio I Tolctnno anlisliie,
Rusiici Bolani fiiius.viriconsularis Hisp:ini,'qui anno qiiem quoque, leclor candide, perlegas. Ibi pncsenti
Domini 113 consulatiim Romantim gessii cuin Cal- Dextri lestimonio narralionem sur\m confirmat.
purnio Pisoiie, nl Cassiodorus el Onuplirius liabeni, Agiinl de S. Vitali presbyiero, cuin Zenonc el Feli-
ei iteruin an. 118 cum Trajano. Florentins ejus cnla sociis, Rom. M;uiyroIogium, tsiiardiis, Ado,
filius, qui integro nomine M. Bolaniis Floreniius Bcda, Galesinus. NVandalberlus die Februarii'
, M
dictus est, ab apnstolis ad fidem conversus in Castro et Eqiiiliniis lib. xi cap. ulliino. iiumero ("L Is cum
Tile, sivc Silw, vel Atiln, in Turdilanis Baeiica; prope Toleii aliquamdiu qnievisset, ex Chcrsoneso (hoc esl
llispalim, quo loco Asila ponilur a Ptolomxo et Vil- peninsula seu penisccda Valenlix') solvens, Romain
Innova, in tabula veieris Hi^paniac, tandeni pro cnm sociis conicndit, ubi martyrii palmas acce-
Cbrislo jugulum praebuii die 27 Octobris, ut Roma- perunt.
num mariyrologium, Beda.Usuardus, Ado, et Gale- 7. Marcellus. ctc. Exstat P. Staiii Papinii lib. iv
sinus tesianlur, et Equilinus lib. xi cap. ullimo, Sylvarum, ad Marccllnm dicatus. Exisiimavii Pctrus
Iiumero504, anno auiem Domini llGapud Dextrum. Criiiiius hunc fiiisse Marccllum Viciorium, ad qiiein
Alicr S. Florenlius confessor quievit in pace anno Fabius Quintilianiis libros .suos misit de oratoria
485, cujus velusium epiiaphium lixc hnbct Sancius : . Instilutione. Sed si lempara quibus liic et iile floruit
Dei Florenlitts quievit in pace xxiil Februarii, vixil trutina pcndaniur exacia, fateamur necesse esi Mar-
mitem liii ann. et fuit seputlus xv flarlii, anni Do- cellum Viciorium. cui (ûintilianus librosdedii circa
mini cccclxxxv. lia Trugillus et Villeg.is ca die, B annuin Domini 90 patrem fiiisse hujus cui Slalius
qna etiain babelur in Rom. m.->rlyroIogio his verbis Sylvamdicat anno.llO,nani dejuveniute ipsius, lit-
23 Februarii Uispali iii Hispania li. Florentii confes-
:
lerisac viribus flyrida, raulta Siaiius caiiit. Incipit
toris. Addil Trugillus, eo loci traditione iiabcri, quidcin
fuisse Hispanuin, claro el nobili geiicrc natum. Cse- r.urre perEuboicos non segnis epistola Campos,
lerum cum boc ab Ecclesix nii^puieni.is iradiiione Hac ingrossa vias, qua nobilisApia crescit
accepium sit, in ca vero non cclebretnr fcsium de In ialus ... {Jubet ut Romam e(tl, uani :)
confessore mense Februario, scd de martyre in Oc- Illic egregium formaqae animoque videbis
tobri, ut liquet ex kalend.^rio ânctorum Hispano- Marcelluin, etcelso praesignem verticc nosces.
rum, de quibus festa fiunt, non qnidem de S. Flo- Laudat Oratoriara ipsius
renlio confessore intelligendum est, sed de S. M.
Bolano Florentio Cbristi martyre, cujus nobilis Cerle jam Laliae non miscent jurgia leges,
prosapia nota cst. Uiriusi|ue pr;eclaroquidem eiogio El pacera piger annus habet, messesque revers»
ir.emiiiii M. Maximus iii Chronicoanno 612, dicens :
Dimisere forum; iiec jam tibi lurba reorum
Vcslibnlo, queriilique roganl cxire clientes.
Floret niemoria per llispanias ulriusque Florentii Uis-
Qua libi sublimi jam iiunc celeberriraa famae
palensis : prioru, qui dictus esl Rusticus (ob pniris
Eniiiiet, et juvenes facuudia praeierit annos.
nomen) ad quem scripsit Plinius secundus, niarlyris
tub Trajano patsi : allerius, eonfessoris, sul) Zenone Laudat ingenium :
episcopo Hispalenti. Agit de Zenone ipse anno 485,

Felix curarum, cui non Heliconia cordi
asseriti|ue Felicem papam designasse eum legaium
q Serla, nec imbelles Parnassi e verlicc l;iurus,
a latere in Uispania. De S. Fiorentio niarlyre iierum Sed viget ingenium, el magiios acciacius in usu3.
cum Dextro infcrius ann. prxdicio IIG.
5. F/. Huiilius, etc. Hoc anno ngiiurde ejus fuga Et post pnuca :
in Hispaniam, aniio vero llGdcejus maityrio. Ejus- lii, si longi cnrsum dabil Alropos revl,
Al
dem meniinit Tertullianus lih. dc Fuga in per»ecu- Forsilan Ausonias ibis frenare cohorles,
tione cap. 5 liulilius, inqiiit, sanclissimus inarujr
:
.\ul lUieni populos, el uigrai lillora Tyles.
cum totiens fugisset persecuiionem de loco in locum
etiam periculuin, ut putabat, nummis redemissel, post Audi dc fortiiudine
tolam securilalem quam sibi prospexeral, ex inopinalo Nocetenitn libi sola polenlis
apprchensus, et prasidi oblatus, tormentis dissipalus Eloquii virlus; sunt niembra acconimocla bellis,
{eredo pro fugae cattigalione), deliinc ignibus datus, Quique gravem lardisubcant Iboraca lacerli.
pttssionemquam vitarat, misericordia: Dei retulit.QuT.
Sed quid de siirpe?
fere verba .Martyrologium Romanum sibi assumiisil
dic Aug. 2, illoTerlulliani errore dempto, credo pro Surge agcdum, juvenemquc puer deprehende pa-
Montanistam agens
fugce castigatione difsipatus, qtio [renlem
asbcrere falso conatns hiit, non iicere fidclibus tem- Slemmale malerno fellx, virtute palerna.
pore persecuiionis fogam inire; cum tamen Cbrisius Jam te blanda sinu Tyrio sibi gloria felii
Educat, el cuucias gaudei spondere Curules, etc.
Domiiius expresse dixerit, Cum vos persecuii fuerint
in una civiiaie, fugile in aliam. Quo videas an charus fucril Hndriaijo tunc quidein
6. S. yitalis, eic. Pr«ripuit laborcm, laureamque ^ C;i'Sari designalo, non mullo post imperntori, liomo
iilustrissiinus DD. Sanctius de Avila primum quidem Hispano-noiiianus, Hispnno-Romano principi, eru-
Cieiineiisis, deinde Segnntinus, ac demuni Piarcn- dilo crtiditiis ac nobiiis, si quis Romae alius.
tinus episcopus, non minusdoctrina ctscripiis.quam 8. S. Arcadins, etc. Ejus egregiiim ccrlamen no-
Sanguinis claritudioe decoratus; cuin Gienni degerct bili clOijio prosecuius esi S. Zeno Vcronenjjis cpi-
Patrol. XXXI. 10
299 FLAVll l.lCil l.EXTni CHRONICON. 500
H2. S. M. Marcellus Eugenius Toleii concillum ex episcO|'is Cariiclanis,

el aliis bobel A. R. 8(i3.
A. C.
de rebus (idei, ac morum.
Jonas discipulur Dionysii Areopagiiae, iiivisii S. M. Marcelluni Eugeniuni, Dionysii
magiblii sui condiscipuluni.
Astx in Uispania iiselica sancu Cliribli marlyrcs Ilonorius, Euiycbius, Siepbanus,

viri quideni Aposlolici.
S. Euiycbius S. Pauii discipulus, ipso prxdicanic,

de fcnesira pracipttalus , et in
viiam revocalus (qui secuius esi S. J(.a«.iieni Evangelisiam) Telc passus in

Vaccaeis, in Hispania, completo raariyriogloriosus migral ad Dominum.
BIVaRII COM.ME.NrARllJS.
^ Cxierum verum locum Ambrosius de
scopus, cujnsooncionem habent Lipomanns lora. Astse
II, fuisse.
ci Sinins loino 1. Dc eo Mailyrologinm

Romanum , Morales verbo Asla,
in suis iiispnnix aiitiquitalibtis,
Beda el Lsiianlus die 12 .lanuaiii, bis Eodem die, : reperil, qiit nunc incnsn A-ix, vuigo /a misa de
Arcadii Marlijris geucre et miracutis clari. Pelrus Asia al) incolis diciiur siia osl inier n<>bilcm uibeui
,
S.
Equilinuslib. ii,cap. 67. Iirevitir cuncla »^jiis acta Xcrez de la Frontena, et porliim S. Mari?o : eiquo
recc!isiiilim|»i*^n^ Arcadim marlyr , ul scnbil Zeno
•
convcnil distanlia quam a Gadibus ad ipsam usquu
epi&copus Ycrouensis, g/iriosa passionc coronalus cst, dcsignal Aiitoiiiiiiis in itincrario, iii iiinere Gadibus
ciijus tam itlustre man.ijmm (uit , ul in
uno c<rpore Corduliam. llanc igitur urbcm suo inai ivrio igrcgic
cl niemhra. Nam illusiraruiit lr'.'S rortissimi Cliristi tnarlyres, Ilono-
lot [nerint supplicia, quot videnlur
cum propter prrsccnlioiiis rabiem (h.iud dubimii, Tra- rius, Eiiiycliius, ac Stephanus , uli arcbidi.-iconus
jnii.T) ex urbe aufugiens laliiarct
comj>reliensus a
, dc R.iiid.i, D. Laureiilins dc Padilla in suis S:mciis
pagnnis odducilnT
,
ad judicem; el dum Chrislnm Hispanire, '..c Vasajus in Clironico Hisp. lcslanlar,
confitetur. excogiUtlo }wvo suppHcii gcnere, nb
ardcu- cx ijuibiis id desiiiiipseruiil Mor.iles lib. x cap. 28,
iib maniiius crvribus abscissis virus dimiii.itur ^
el Mariela, part. hb. n, c;ip. 3tj , ct Trugillus die 21
i
ticque iv stio sunguine voluialus , duduui

cruciatui Novembrts, qui ait : /u Ba:iica civiia:c Aîensi nobi-
emisit spiriaim pudie idus Januarii. Debemiis Dex- lissima, Romanorum tempore, ul referunl archidia-
iro ioci tanii «.«'lyns sanguine consecrati noliliam. coiius de Ronda el Vassaus ptissi sunl olim liflrcs
,
Fuit quidem Itsaona, aiiis Ursao dicta . aliis Ur- gloriosi martyres quorum (eslum cclcbratur die 21
,
suna, nobdis Turdilaiiorum uibs in Baelica , Uodie ôvcmbris. Mcminit coniindem Marlyrol! ginm Rn-
Ossuna: PtolomxoUrbona. Morales lib. viii, caji.43,
g maniim ipâ die: In Hispania, sancloruiii mariyruni
nsêrii a Romanis vocalam Geminam Vrbanorum. Honorii, Eutychii, ef Stephani. Sequenlcm quoque
aiam dc ea lib ix,c:.i>. 32, el lib. vii, c;ip. 48, niit.im consule.
Agit
Ludovicus Nonnius in sua Uispaiiia rap. 15 et alii. 4. S. Eutychins, elc. Celebris ndmodiim in Aciis
Inild quoque raariyrio coronaais esi S. Leo curo

sa- .\posi. CJp. XX, csl Eutycbii adoiescenlis susciialio,
ciisanno 115, ui inferius diccmns cuin Dexiro. Troade a Paiilo P.icti Scdeus aulem , ait Lucas,
:
A. C. 112. —
1. S. -V. Marcellus, etc Quartum qnidani adolescens nominc Euiychius svper feniStram,
ordine inler Ilispana concilia, de quibus aliqua vel cum mcrgcretur somno graii, disputanie diu Paulo,
tenuis exslal mcmoria , lioc pncseiis cst : i quidem ductus somiio cecidit de ieriio cwnaculo deonum, et
fiiii lliberritaiium dlud.dequo
D*:xler ann. 57ait : sublaius est mortuus; ad qucm cum
dehcendissct Pau-
KonnnUi discipuloruin S. Jacobi, dum ad coiiciliuin li:s, iiicubuii super eum, compiexus dixit (asianli-
ei
Jliberri conveniunt, sub Aloto Neronis judice pammis biisi : ôiite luiburi, anima cnim ipsius in ipio eit.
exitsii coro>iali suni ; n Ciiersoiiensc sive
Peiiiosula- Adauxerunt auteni puernin viventem, el cousolati sun(
iiiim, do quo idem ad ann. '^0 Cum conveuissent,
: fion mirtime. Post Pauli iiecem adhaei-il S. aposlolo
ail, in Clitrsonensi vrbe prop^ Valennam. in Uispa- Joanni, in ejus discipliuain sc iradeiis quod Gr;cci ,
nia concHii causa SS. poniifices, discipuli S. Jacobi, in Menologio proliicniur, ex quibus Mariyrologium
Ihttilins CartUaginensis, Kug>'iiius V al cntinu s, elc, Roiiiamim, Molanus in addiiiiMiibus ad IJsuanlum,
iubeodein judtce necaii suul; iii pro divisioiie Metio- et Galeînusid liabeut die^^l Augusti. Narrant tiam i
polilananim tcclesiarum cl rrimalia de.îgnaiida Cr.cci ijuud pra:dicationis rausa inultas pcragpatus
a S. Eugcnio Toleii iv ctiam Toleii, iii quo sil provincias ac regiono, iu eiSfiuc idobrum leni-
;
cuaciis
episcopis, cl aliis dc relms (iilei, el mo- ^ pla piece ad Deum fusii pmtriverit, ci ob id carce-
Carpctuni e
ribu- Clifislian^s, eodcm pncsidenic Eugenio iracli- res, verlicra et ignes perpessus, aboiUMi lamen pe-
imn esl, hoc aniio 112. Non dubiio quin alia ccle- riciilo diviiiiius ercpius.s.incte iiiiriliceque fictorum
brala siiii a sanclis apostolis el eoruui discipulis, gloria clarus obdoiiniverit in Domiiio : quîrc Rom.
duin in Ibspania pr.cdicalioms gr.Ui» detinebanlur, Martyroiogiiim sic habel Eodem die S. Euiychii
•
fcedmiMiioria eorum exslal nulla. discipuli B. Joaiinis Evnngelista' , qui ob Evangelii
2, Jon.is, elc. Cousule quyc de «o diximus ad an- pradicatlonem in muUis regwnibus carccrcs, rerbera,
nuin Si. licrumquo de ipso agemiis cuin Dextro "' ignts peipessus in pace tandem quietit. Niior cur
ann. 150. Baroniiis in coircclioue Mariyrotogii tiiulum ii;ar-

7). .li<0E, elc. Piolom-.vus meminii urliis Asiensis tyiis raseul, cnni Graci a quibus lestinionitim lioc
iniJ.e.iici iioii loiigo a ssa in T.irdelanispopu-

Nebr mutiiaiinn cst, iion solum inaiiyrem, scd Ilicro-
!is. i'u;l s.mo Uom.Miis in prclio,
qui colouia: Ro- mariyrcm eum appcllciii , quod cii im Molanus ab
inaiiac privibsiis cam dccoraniiit, el, ut Plinius accepil, cuiii dixit
ois Dieîi^S. Hiervmariyris :
aucuir csi, uniicuparmii .4s(«i;i legiam. Rcferl eiiani Eulychii discipuli S. Jonnnis Theologi. Kl iiiliil nii-
Titu^ Livius !il'. WYix, C. CailiiiinMi iiosi fusos Lu- nns Dixter .=;cribil:Ti/«.^ passus in Vacrais i» Uijipa-
sitanos in agm Astciisi, AÛiin cxpugnassc, sed nia, conipleio marlyrio gloriosns miyrat ad Dominuin.
cum iiicaiilus niiiro- asccndu, idum, post dics Quare cum ab omni | ericulo erejitus ditilur, noii
paucos oliiisse. Suspicati siml Mtdctius, Milius ac csi mlelligoiidmn qiiod mulium (empoiis postmo-
Noniiis, bic qiiidcm cap. 13 sua; ilispaiii.t'. illi \ero diim iii pace iranscgerit.
apud Oililium in loiorum Synouymia Am:iiii nuiic j) ,
Dubitaii autcm uicrito polcst, an is ipsc »it illc
esse Xcrcz dc la Fronlcna, oiislut >iqiiiJem piope
( S Eui)cliins cujus ieslum in Ilispaniis agi die ii
;eslujrium B.clisflui!iiiii»,Mncsl;»'i pirtum Slr.tlioni, Dccombris Ado, Beda, Usuardus, Galeîuus, ei Ro-
quibusdam Pualo Ue i». Lucar de Uarramcda, silam maiium Mariyrolojjium afliruiaiit, prceserliiu iiuiado
;
301 FLWII LUCII DEXTRI CIIllONICON. 502

A. C. 112. Pjternus Jomo Tolelanus, civis Bilbiliianus ( Iloiiix latiioi] M. Marliall f.imiliaris, A. l\. 8g3
ei tliarus) florel.
ritnilicon Roiiianiim icmplum de coelo taclum.
Tres Callalix oiviiales tvrrxiiioiu magno diruix.

Pliitius Secuudus Novocomensis, orator clanis liabclur.
S. Satunaiiiis cpiscopusTolosanus sccuiido Tulcium iuvisit.
Cartbagine Spirtaria S. Alexander frater Rufi priiiii Deriosanorum episcopi in Hi-

spnnia Tarraconensi, filius Simonib Cyrenensis , qui posi Cluisnim cjus cru-
cem bajulavit; p.ttitur cum Candido ci Zosimo ct sociis mnrlyrium. In rcligionc
nec fraudaiur debita merced»: porlatne post Cbrislum cru-
seiniitur Simoii filios,
cis; i.am post mulia bona opera llicrosolymis placide quiescit.
co quidaiii sciibunt , fuisse conressorcm , iit Petnis A vennt illis dumi.ixat)
et in Pr.uio, et in caleris npo^
Equiliiiiis lib. xi, cap. 11:0, nuiii. 5, qui ail ; Eutychii sloiis. Quare Zosiuius. ut vides, comes Ruti luii in
si
conletsoris cujus gesta hnbfnlur {ut ilicil Ado),cuju» rra-dicatioite verbi , non miniiii î ciiiii ejtis frairo
fnlumin Hapaniis aiiiiur îdus Decembrit. Romaiiuiii •Mexaiidto marlyrii coronam acccpcrit : prrcseitim
Marlyrolo};iuiii mariyiem eiim vocal Beda, Lsuar- ; cnm coiisicl Rufum Dcriosa; quievissc ; tuiic enim
dus, et Calt^^siiius uruliuiii :ip|)OMiiit, sed soliim Alcxaiidor ciim Zosiuio Ilispjiiii.^m \erbo rcplentes
aiunt : /it i/t«pa/i(is, .S. Eulychii , cujus gesla haben- Car'baînem usque novam pcrvencruni quam a ,
tur. Et Trii|;ilius asscril ex Martyroloiîis neulrum multitudiiie S|iaiti Spiutariam viicres dixcre.
Ouod
coustare. Videmus igitur l)u>c omnia S- Eulycliio Dexu-rail; Alexander patiiur cum Cijindido el Zosimo
apostolorum Joaiinis t-t Pauli discipuio :id lingucm et sociis, Ado ia Martyioiogii, dic 11 Marlii , ei ex
Ct)nveuire, iia.:i et de cjus line cl laureola varic seii- co Knuiliiius, lib. 111, <-ap. 101. sic explaiiai :\
idus
tiunt auctores ipse e&t cujus gcsta habcntur pro:-
: Manii Uiradus (aliis Ilii.K.litis) Zosimus, Alcxauder,
Eertim îpud Gra>C(>s iii Metioiogio, ui Barunius no- Candidus, lipenon, rt aiii eorum vigiuti socii marltj-
lavit die "ii Aug. aii|tie iu llispaniis ipse colebratur, re« apud Carlliayinem pro Christi uominis coufesf;ione
nimirum <|uoniaiii Telae prope i-aleniium passiis luc- pussi. v.clOiicc tiiumphum u Domino consecuii
sunt.
lai. Ouod ipse iion sit, ncociliir qui.s isie lertius
si Iircpsit proindc meiidijiiii non lcve in Romano
Mar-
Eutycbius sii, et mirum esset a Dcxtro pra.'termiitL lyrologio, a (ardiiiale B.ironio correcto ei aiicio
Baiiiniiis \idetur lilum coufuiidere iu Cuiychio ilo- sed liac in parlc adliuc corruplo nam pro S. Ale- :
iiurii ac Stcpliani sucio, aii cnim prope Gadcs pas- xaniiro lcgituibcm Alexandriym ; ei Marlyrum indi-
S'.im fuibse, esi auiem Asta urbs Honorii et sociorum viduain societateni dissocians. iia dividii, ut
^ quidam
prope Cades ; a!ii sine delcctu velleot esse ires Euiy- " iliorum Cartbafiine. qiiidam Alrxandri.c passi dican-
iliios : (piibus, »i novuiit a!ii|uitl ailiileiini, noii con- tur: sic enim ait: Curihagine, SS. moriyrum UcracMi
iraJicam. luierim auteiii Euiycbium dc quo agitur elZosimi; Ale.r.andria', passio sanclorum Candidi,
Pi-
11 Decembr. noii puto diver.-um a discipulo Joannis peiionis, el aliorum 20. Ciini laineu non solum
.Ado
qui coliiur apud Gixcos 'iA August. Telx passus; sed eliam Beda, Equiliiius, Usuai dns addiius a
Mu-
nou euini novum cst diversis diebus eunideiu san- laiio, Galcsiiius et alii expresse coniradicant
et
ctuin a LatiDis et Gracis ceiebrari. socios eos omiies, aiquc Csrtljagine simul
paLos
Ut ut sit, vetus itla Tela iioii ignobilis, nec iguota pariier f:iieautur. Quinimmo si Caildidus, Piperion
et
urbs o!im fiiil iu Ilispauia, nam episcupum proiiriuoi 20 socii Alexaiidi-ia; pa.ssi fuis.seni, iiaud diibium
uiiiltos annos babuit, quou$que ejus sedesPaleiiiiam apud Graicos eoruui cxstarei memoria, qua tamcn
anno iHO, juxta Uaxirouin translata fuii : et Piolomxo omniiio carent et lioc non leve argunientuin
,
est
quoque cognita fuit in Vaccaiis prope PaleiitiaiD, apuu Latinos occubnisseomiies, nifnirum Cariliafîtie
diversa omniiio a Tylc qux' juxta Hispalim fuit Cerie non tanli faciendus essct codex ms. quem
pr<>
tametsi in Ptolomaei cudice pro Teia, corrupte iegatur sc Baronius aircri, ul solus ilie credaiur .correcius
Gela; iu (baracteribus auitiin aiiiiquis G ei T facilem coeieri veroauciores,quauluuivis veneraodae antiiiui-
iransitura b.ibent. De ejusdcm sancti conscrvata latis, corrupti; in eo vcro Galosinus
audicndus non
loeraoria iicrum agit aucior aim. Doiitin. 299. est, quod passos dicat sub Valcriano et
Galieno im-
5. Paieruut, eic. Lege qiiae de eo diximus ann. 91 per., cum apud nemiiiem reperiaiur, sed dc
suo id
dicpnius iieruui anu. 150. additlerit. Nunc jam ab alio lihet.Tinur errore
auii-
C. Panlheon , etc. CoiibOiiat Euêbio iii Cbroiiico L quiori , miio labuiilur <|ui apud
Bedam, Adoiieai, et
hoc ipso aniio 112. Paniheon , ait, homoe {ulmine Us»ardum(a .|uil(»s
Koiik.imiiu quoiiue Mjrivr()io.
concremaium. Vide Barouium in Aiiiialibus, lom. 11, giuin mutuo acce(.il) leguiil die 18 Decombris;
Phi-
et Orobium. lippts inMaccdouia, iaNclorum tnaytgrum finfi ei
Zo-
7. Trts Vallcecia:, oic. Id quoque ex eodcm Cliro- $imi, qui ex eo numero discipulontmûcruui, per quos
iiico inuluatuui fuit, ubi ipsis peiie vei bis asiêrilur. pnmiiwa Ecclesia in Juduis el C,ra'cis fuudala cst de •
Eadciii habet Orosius lib. vii, cap. 12. quorum felici agone scritit U. folycarpus in cpislota
8. Plinius , eic. Eusebius sic : Pliuius secundus ud Philippenses ; freduiU(,i:e Ruiiiin et Zosiinuiu
ea
Noiocomensis orator el histuricus insiguls hubetur : die Pliilippis ui:Mlyriu coroualos (nisi fdisaii
cum
cujus plurivia ingcnii upera exstaut. PA(//>ip/«dicitur, lotus ft;Sti, non martyrii
denoteiur
9. 5. .SH//(ri»i/iMs, eic. Coiisulc tiuae ^cripsimus ad Haec cerie inemoria ex rolycanio dumiaxat accepia
nniium 7C, ruiii tli priino cjus in Hisiiaiiias advcnlu est, qiii tanion iuininic asserii IMiilippis ocrubiiisse
egiiiius. sed iiiulia passos pncdicando, s(u, quod ideut
e-t'
10. Carihagiue, etc. De S. Rufo egimuscum Dex- niullo labore et paticiitia Pbiliiipenses docui-.se
iro aniio 100, quo Dertosa; poiiiirex sedit, cujus qui- quandoquidem ;vqui[)ar;it illis S. Igiialium nui (a- ,
deni simnl cum Znsiiiio mcniinitS. Poiycaipus scri- nien iion pasbus fuii Pliilippis, sed Rom.x, ei aulum 1
bcns aii Pliilippcuses. Uogo, ail, omnes vos, inbisiere ac cxii-ros apostolos hos soluni pra^dioautes vide-
:
rerbo justitia; cl patiiuiia', qunm oculutc lidistis, non riinl iii imni p.iiieiitii idcireo
; dixii Uogo vos
Kotum in beatissimis illis, Ifjnafio uilicel, Zosimo, et omncsiitsisterc icibojusliiiw ct vaiienii(V, quamocculla
Rufo, std i« aliis qui ex vobis i,hul (uon ijîlur eiaiil j) /irie i'id(stij, non solum in bealissinus \ltis, L/v,'^
cx Pbilippensibus Zosimus, ci Rufus, sed praxlica- icilicei, Zosimo, U Uufo, sed iu aliii qui cjc
i-Uii sum
, : :
FLAVII LUCII DEXTni CIIRONICON. 304

503
In Hispflnia Bxiic.i Macarius, JusUis el Rofinus mariyres, in eadem persecu- A. R. 866.
A. C. 115. Hispali
ttone paesi,
Ursaonae in BKlica S. Leo raarlyr. el socii ejus.
Trajanus Armeniam, Assyriam, Mesopolamiiimque facil provincias.
Terrxmolus pene lotam Aniiochenam civiiatem everlil. 867.

4i6.
Judxi qui in Lybia eraut conira coiiiribules dimicanl.
S. Marcus Eolanus Florenlius, liliu? Ruslici Bolani, consularls Hispani, discipulus
sanclorum aposiolorum, conversus in Tjle (nunc Sylse) apud Hispalim passus esl
27 Ociobris.
EpistolK S. Ignaiii ad B. Virginem celebres habenlur.
BIVARH COMMENTARIUS.
ei in Patih et cateris aposlclis, Credo ct ipsos mar- A iMacharium adjungit CrEreali , Pupnlo et aliis, quos
lyrolcgiorum auctorcs hnc in parle leviter lapsfls sine Justo et Machario Beda Alexandrire passos
t-icnim iindecumque sanctos habere poterant, suis
asseverat. De Justa autem ct Rufina l)eiie ad dies
libris inscrebant^ ne niemoria lantorum Patrum
17 et 19 Julii egit.
pcriret (qua dc re innumera exslnnt ejempla in "i. Ursaonce, etc. Solius Leonis mariyris meminil
Mariyrologiis; mulli enim ex sola epislolarnm Pauli Equiliniis lib. XI cap. 150, num. 8-2 a S. Hieronymi
noiitia inibi icripti reperiuntur '^ri Junii, 4 Octobris,
Marlyrolngio muluans, in baec vcrb.i: Lco mariyreo-
01 alibi), cnmque Znsimum et Rnfum apud Polycar- dem die (iil est, ivalendis ipsis Marlii) pasms esi. Ro-
£um esimie laudaios legisscnt, ei quod Philippis in manuin Martyrologium ipsa die aliqiios ejus sncios
[accdonia vcrbum iustiti.TC et patieniirr seminaspcnt, ex nomine desit;nal dicens llcm nntnlis snnctorum :
€1 nullam aliain eorumdeni noiiliam invenirent ninriijrum Leonis, Donali, Abundantii, Nicepliori et
illico velut Philippis passos annoiarunt. Nimc autem

oliornm novem. El Barooius in Notis :isserit rcsliiii-
ciiin passos sciamus aliis locis, non esl cur diversos los fiii«;se ex veieri Mariyrologio monailerii S. ("y-
hos ab illis credamus. Vide qu:E de S. Simeone Cy- riafi, I)c llrsaoiia dixiinus an. ilO.
reticiisi et filiis in superioribiis riliulimus ann. 100, 5.Trajanus .Armeniam, eic. Ita ad vcrbum Eu?e-
deRufoagentes, ubilesiinionioS. Braulionis, Caesar- bius pt llieronymus in Ciironico.
augu-iani episcopi, usi sumus. A. C. U6. —
1. Terra^moius. etc. Etiam hxc ha-
A. C. 11.'). —
1. Hispali, etc- Hominum ac urbis bent praidicti anno ipso ex Xiplfilino et Oroslo.
hoium sanc.ionim maiiyrym similimdo in causa, ui I.Judcei, elc. Ipsiquoquc, sed paiiiouberiiis Jv.dcei. :
credo, ful, obiivionis ejus qua bactenus sepulli g inquiunt qui in Libya erant , adnrsus coliabitaiores
,
suni. Cum enim Justus et Rulinus nuiicupenlur, ct suos uhenigenas dhnicant , timililer in yCgypto et in
Ilispali pasî dicanlur, ubi celeberriinae siint SS. Ale.ravdriu,apudCyrenem quocjue elTliebaidem mngna
virgiiics ei mariyres Justa etllufina, iiihil niirum si sedilione conleHitunt ; vernm gfniilinm pars superat in
pro confusione sevi illius omnia confusa sint. Verum- Alcxindria (de his quoqne Dio lof(uitur ) et anno ,
enimvero perspicuum est solo nomine participare, 118 Judaîs Mcsopotaniicc

: rcvelunlibus pra^cepit-
ca»leris autem differrc, id est, lempore, sexii, et so- imper. Trajanns Lysia; Quieto , ut eos prorincia
ciis, hi enim Mac;»rium habenl coir.item corona;, et exlerminaret; adversus quoa Quieius aciem inslruens
(ut jain videliis) Thcophiiiim iiloe comiiem nullum
: iufinila millia eornm interfecit, ob quod procnrator
habuerunl: hi inarcs, illse feminai ; bi sub Trajano, Judwoi ab imperatore decernilur. Et anno 119 Salmi-
anno, nt vidcs, llSpassi fuorunt, illa) vero sub Dlo- vam urbemfypri,interfeciis in eagenlilibus, nubverlcre
cleliano C.irs.Tre et Diogcniaiio pr;pside circa ann. Juda:i. H;j;c quidom siib Trajatio accideruni, nam
ul Trugillus nolavii, seu poiius anno 506, quo
t2!S7, qii.c sub llidriano iii Jiida^ns incta sunt, anno 121
tomi orc iii llispania Diocleliani plus saivil persccu- desigii:irtur. Consule Orosium lib. vii cap. li-
l : bi deniqu.^ 28 FebriMrii celubr.inior, III.t; 17 el .">. S. Marcus Bolanun elc. Anno 110 eperat de
,
19 .hilii: nispalCMbis qiiidcm Ecclcsia die 17 fe.^tum ipso, quiiiido iiimirum llorebat opitiionc nobilia san-
dc eis ngit, 5l;iriyr(i!ogiiim auieni Romaiuim, L'su;>r- (liialis nuiic de marlyrin ejus, el palre. Vide qua;
du=, cl Boda, ol Ivjuiliiuis 19. De s.meti^siinis virgi- nd (iicium anniim iinnotavimu.;. Fiiisse quidcm in
iiibosagcnius cum ad Dioileliani leinpora vcnerimus, Bxlica Rusiicoruni prosapiam nohilissimam,
oliin
iiiinc de viris aiâmus. Meminit eorunidcm l';(|iiilinus non ex epiiaphio marmori inciso Ciodii Ru-
levir(M-
lib. XI cap. l/)0 niinieio 80, diceiis: .1/nc(i?iH.s ct Rti- C stici detliiciuius. quod liodieque apud oppidiim propc
/jiius Juitus el Tlieny.lnlus pridie kalendas Murlii Ca.^tro el rio prope Cordubam cxslare aiicior est Mo-
vhiriyrio coronnnlvr ; ewm tainen lil). vi cap. 117 ralcs lib. llist. ix cap.3S s.-u r>9. Cecinil ciiain Mar-
ogisset fii.o dc SS. Jusla el Rufina. Usiiardus cuin tialis Inneia Aniisiii Iliisiicilib. OEpigr.ciijus iiiilium
Moltiii ;id(litioiiiims : Kodcm dir, ail, snnctornm (sub numero 50)
Macurii ct liu(ini, Jusii itTlieopliiii qui laineii dic 19
;
C.ir palocum sa^.^ is Anlislius occitlit oris
de Jusn et Riiiina. Vctiis Rotiianum M;ir-
Jiilii ;igii
iUisiicus, Irisii crimioc tei ra nocens, etc.
lyiologiiim sic Pridie knl. Mnnii, nnialis snnctoruin
:
tuiirlyrum Macarii, llufiiii, Justi c

Tlwopl-iH. B:iro- Cui Romrc dcgcnti aliud cpigiamma dedcral lib. Vill
nius uddil Ilonuv. scd (Jc suo, ct sine ;iiictorc, iiam Epigr. -1'i
iiiilliis alioriim urbctn :ipposiiil, ciuii tainen si appo-
Esse libi vidcor saetus, c lc
ncnda Roma;, sed Uispali in Hispania
esset, iion
«lli opoiteret. Calesiims Jusii diiiiitixat Cl Rnfini
1. F.pi>ifol(r, ctc. NoM iinani. scd plurcs D. fgna-
mcinijiil ad d;Pin-27 Jiilii, ot iii llisp:ii!i passo- f uc-
i
lium sc!i|>5issc opl^tol:is aJ beaiiss. Virgincm Mi-
iiir, (iiceiis: In Hispnnia SS. [viarUjnun Jusii el trcoi D(.i ex oa t\n;v iiitnc cxsiot iiianifcste diMluci-
/{«/« qui in eadcm penecu:iom ob Christi ful-ui
(i.
tiir ailenim
; in ca Ic;tiatius : Scripsi i\bi cliom aliai,
caiti, posl divcrsas in tormeinii qiiafsiiones , quibns cl rogaii de cisdem. I'iiires quoi|iic ;igiioscit, ac cele-
rel qiouem privclare lcslificati iunt, ingcnii admira- br;it S.!\ BcmkihIiis seim. 7 iii p<a!iii. Qiii liabitat,
ti cursum confererunl »ia/'r/)j».Siili(lil iii Nolis li;cc
ine \\\'.\ i.iqu'!, Maqnus ille Igiialius, discipuli quem dili'
Wc.siiiiip-issc ev Hbroel labulis Mcolai monaclii. Ex-
grbat Jcsusniidtinr, marlyr nosur, cujus prcticsisrcU-
j)
Ci (lilt;imeii ciitn stib .M,ixinii:ino p;issos rcpui.nl, et qutis no^tra diiata cst pnuperlas Mariani in yluribus, ,
inulto m:ij"5 duiii ad dicui iS Fcbru.trii Justum ct quas nd eam scripsit epis:olis,Cliristifirain consalutal.
: ;
305 FLAVII LtClI DEXTRI CHRONICON. S06

A. C. 116. Ruiilius ad Ilispaniam missus lil inariyr. Mcminil ejusTcrlullianus prxclaro quidcni A. R. b07.
clogio.
120. Diocles agiiator Lusilanus, ex oppido Liconimurgi prope Caparam, miralilium agiia- 871.
lioiium operatione floret.
Egregius plam titulus dignilalif , et commendatio A in Chronico anno Domini 61%, quo ipse auctor flo^
honoris immensi. En ipsaiii epislolam, noviicr ad ruit, duplici siemmaic ejus memoriam (tunc cele-
fidem conversi plcnius de ejus niysicriis instrui de- brem inllispania) annouiam reiiquit: l. Rtiiitii patti
aiderantis. tub Trajano in Africa, qui profugus venit in Uispaniantf
et mansit Cordubce postea, celebris hic esl memoria. i|.
CnRISTIFER.C MARIJ: SUUS IGNATIUS.
In Africa cilebratiir tuemoria Rutitii marlyris, Cfju*
Me neophylum. Joannitqur discipulum confOT'
tui
vieniionem facil celebrem Septimius TertutlianH* libro
tare et contolari debuerui. Jetu enim tuo percepi
I)e
de Fuga. Ejus verba dedimus ad annum 110, quae
innmiera diclu, et stupefactus sum ex auditu. A le au- tu constilas.
lem, qua: semper ei fuitti familiariier [Al. familiaris]
eonjuncla et tecrelorum ejus couscia, detidero omnino
A. C. 120. —
1. Dioclet, eic. Laconimurgi prope
Caparam, seu Caparram, urbis non ignobilis, roe-
(Al. animo\ fieri certior de auditis. Scripsi tibi eliam minit Ptolomxus in tnbula Lnsitanix. Caparra con-
alias, et rogavi de risdem. Vale;et neophyti qui mC' servai hndie nomcn suum : siiumque est hospitium
cum sunt ex te, el per te, et in le confortentur. ejus nominis in iiinere quod Salmaniica Emeriiam
Rescripsi$se(|noiiiie Deiparani ad I^^naiium Dcxier lendii, non ionge a Tago Ouvio. Erat Laconimurgum,
docei ad annum 450. nbi de ipsis suo xvo ceieberri- a lacu vicino sic , ui apparet, cognominaium, sicut
mis ait : Epislolce D. Virginis ad S. Jgnatium, et ejtts- Lacobriga quae iii regno Algalnoruni, minc a lacu ,
dem ad sanctissimam Virginem manibus fidelium JLaf/os diciiur.Illicortum suum liabuisse gloriabatur
nunc leruntur. Eriio non solutn de faina priscoruin C. Apuleius Dlocles nobili equosagitandi arte notis-
temporum qtiod hoc anno IIC fecit, scd eliam de
,
n simus, modo illi in curru , modo sine curru, modo
eo quod ipse suis ocnlis viderai (nam anno iilo 450 binl, inodo qiiaierni, seu aliis mille modis duceren-
scribebal omnimodam historiam) tesiimonium pro- tur. E.xsiaiit Romae ejus insignes agitaliones, quibiis
fcrl Dexier eoqno constat plnrcs tunc lemporis
:
cuncios praicelluit marmori insciilpiae, nobile lanias
DciparsF' exsiiiisse epistolas, qnas tamcn dolemus pc- monumentum in Cnmpo Martio in domo
antiqniiaiis
riissc, hac una dempta. equitnm Cecbinorum, quam inde transcripsere Phi-
IGMATIO DILECTO DISCIPULO HDMILIS ANCILLA CUItlSTI landrins in notis ad Vilruvium, Aldus in sua Ortho-
JESU.
graphia, et auctor libri Antiquitaium Uomanarum :
ex qiiibus nonniliil scripsit Morales lib. ix, cap 6.
De JesH qute a Joanne audisti et didicisti vera sunt
Sed rcddamus inscripiiones ipsas, qiias nos ip&i iii
illa credas, illis inhcereas, et Christianitalis votum ftr-
eadem domo legimus anno praeteriio 1623.
miter tencas, et mores el viic/tn volo conformes. Ve-
C. Apuleius Diocles agitalor factionis Russatcc, na-
niam autem unn cum Joanne le et qui lecum sunl vi- lione Uispanus,Lusilauus,annoTumxxxxij. meus. vij.
dere. Sta, et in fide virHiter age , nec te commoveut
d. xxiij. Primum agilavit in factione Albana, Auioto
perseculionis austerilas ; sed valeat et exsultet spiritus
et Corellio Pansa coss agilavit in factiwe eadem
Deo Amen.
tuus in salutari tuo. Albana, Acilio Glabrione, C
BeUicio Torquato cost..,
Scio apud multos suspcctam haberi fidem ejiis- Agitavil in faclione Prasina Torquato Aaprenale 11
,
modi episiolarum, eo prsesertim, qnod Hieronymns, et Annio Libone coss. primuvi victt.... in factione Rus-
dum in lib. de Script. Eccl. egit de Ignaiio, inicr tala Lcenale Ponliano, el Annio Rufino coss. summa
CRierasejns episiol.ns li.irum non nicminii; sed nr- quadriga agitavit annis xxiv, missusostioiv. celvij..,.
gumenium ncgativum obesse non potest, cum posi- C c. Ixij. a pompa. cx. siugularttm, vicit oo Ixiv. inde
liva tcstimonia nobilium auclorum aJsiin!. Ergonc prcemia majora vicil Ixxxxij. xxx. xxxij. el his teiuge*
opera Dionys'i appositilia sunt, quia Hieronyiniis iii.xxxx. xxviij ij. Ixiviiij. Inde septeiugitj. Ixiij.
eorum non mcminit ? .Tbsit. Qnod si Hieronymus Uiiiarutn vicit occ. xxxx. vij. Trigat ad HS. xv. iiij.
Dexler ejus corevus locutus esl, locntus ct
siluii, Ternarum vicit Ij. Ad honorem wm<oo.,. secundnt
Bernardus, qui apocryphis fidem numquam dodisse dcccLtj. Terttas dLrxvj. Qtiorlas ad HS. oc. frmtra
coinperitiir : snscipintil gr.ivissimi viri , Cartliusia- exil 00 ccclj. ad VeHeittm vicit Ix Ad Albatutn vicit
.
nus, Symphori:«niis Clainperius,

M;tri.Tniis Viciorius, txxxx. Iitde ad HS.xxxij.... viij.HS. ccc. Iviij.lxiij.
Petrus Ciinisius, /Eneas Sylvius, Sixiiis Senensis, cxx. Prceterea Bigas M. vicit iij. Ad Albitlutn I. ad
Francisrns Arins, et inniiincri alii, qnos iongniii Prashmm ij. Occupavit et vicit dcccxv. succestit et
essel rrcensere. I/iquet vern ex ipsis episiolis snic- vicit Ixvij.... T. xxxvj. Vaiiis genertbus vicilxxxxij.
inm Jo.innoin converlisse ad fidem Ignatiuin, prius- Eripuit el vicil ... ij. Prasints ccxvi. Venelit ccv.
quain comit:ireiur Deiparam Ephe.^ûm : de qno Albatis Ixxxj. Equos ternarlios feci N. viiij. el duce-
cum Dextro egimus ad :iiui. 41, dnm solus sine illi narios. j.
intlio Evangelic.x pnvdicationis vt>liii toniirui filiiis Insignin eius.
ccleres luminis Evangciici r.idios iii Asiam immisit. ... to sibi, quo anno primum quadrigis victor extilit
Consulc qux de liis iierum diximus ann. 80, ubi de bis eripuil, bis actiu conlinclur Atiilium Teren. factio-
episiolis cjuirdem B. Virginis ad Mcssanenses et tiis sucs prinium otnnium vicisse oo xj. ex qtiibus anno
Florentifios datis disputavimus. uno plurimuin vincendo vicit..,. primum centutn ricto-
5. liuiilint, ctc. Iii codice impresso pro Uutilio T\ rias consccntus est vidor c.iij. singularum v.cit
ent Ruslicus, .-ed mnnifesle err.il; nam Marlyr illc Ixxxviij. Adhnc augens gloriam lituti sui, proecessit
cujos Torinlli»nus meniionem fecit, Kutilius voca- Tkatlutn fnclionis suw, qiti priintis in fncltone Russata...
baiur. RursiUS quod liic legit.ir, ad nispaniammi^.vis Dioclcs omnium agiinlor eminentissitnus : quo anno
fil Marltjr, non sic accipicndum esl, qnasi in llispa- ulicito priiicipio Viclor cxxxiij. singiitarum vicit
nia consuininaverit mariyriuii», qnia in Afiica tai<- cxvij.quo lilulo prmcessit omntuin faclionutn aqitatores
dem ab Hispaniis dimissus passus esl, ul Dexicr qni untquam.... cirrensium interfuerutit Oin ium r.d- .
ipse aniioiavii ann. i !0, sed sonsus csl: Unlilins , miralii)ttc ui rito noinlim esl, cjtiod
niiuo alieuo uno
qiil missus ad Hispanias aliquando niansit Corduba", priucipin. duohus inlroivgis CoHtjnoêl Potnpeiano vi-
landcm (it niariyr videliccl in Africa. Dc co Marly-
, cil t.xxxxviiij. Ix.j.liiij. x.j.xxx. ij.... factionis Pra-
rologium Ruinanum die 2 Aug. ct M trcus Ma.xiinus 51/(0.' riclor so xxv. Primiis flmnium urbis condita' ud
; , ;
307 FLAVII LUCH DEXTRI CliROMCON. SUS

A. C. 121. Hadrianus imperjitor Judoeos caplivos dispargii. A R. 872
Idcm ptiblica tribula laxans liijertaie dunat.
122. Pluianhus Clicrroi.cnsis, Agaihobolus, Sextus,el (Xn- maus |tl»ilosopI»i, doclrinx celc- 873.
briiate clari judicaniur.
Belluin alrox et crudelc contra Sauromnas ge^lum esl.
12i. In Libyam, qn?e a Judaeis vastaia erat, mitiiiur Colonia. 873

125. Hadrianus .Miieniensibus leges pelentibus jura dedii. 876
1-28. Hjdriaiio (ju :dr;.ius, discipulus aposiolorum, et Arisiides Alhenienscs libros obtulertint 879
pro religionc Clirisliana.
JIS. l. licilvij. Diocietf>iCBcedi"iêMm,introiugislribui A Qoisquis hooK) cs qujereiis la'oro, subsiste, vialor,
Lur.dc, Parao, l. ticissent x. vicit viiij. . Perlege si nif^mor es, si nosii quis fncril vir
Abiifeo ,
FortnuDm raeluant omnes. Dices tameii iinum;
Oninuiifim , Viinusium, Ej>afhrodilum tres agiiatores
Fuscas habel liinlos mortis, habel lumutuin mors,
milliurio:> factiimiti Vimcice, ud II S. l. vicisient xj. Dio Coulegii ossa habel, fortuna valcbis.
lapis. beiic
cle.s Ponipeiano, et Lucido dnobns introiugis l. vicit... Fundiiiius insonli lacrymas, uunc vjnj, precanmr
factionis Prasintv victor ao x.r'\ et Fl. Scorpus victor ti jaceas placide : nchiotui similis.
ij. xbiij. el Pompems Musclosus victor iij. diriiij.
T0T2. C0T2. ArnNAS. AIQN. AAAHCEI.
ires ngilalores viciorcs v. d'xxxij. nd IIS. l. liccrunt id esl, Tuos ugones swcnlum loqnctur.
xxviij eminentissimus viclor oo cccc. Ixij. virit .'.
01) artis ei pairi.TC siiiiiliiudineni p!;icet landcm lnic
xxviiij. nobilisyimo tituh Diocles nitet,CHr,i Forluuutus inserere Eutychetis Aurigyc epitaphium, quod ex^lat
juclionis Prawi(T in VicloreTnscovictor ccc. Ixrxvj. niarinori inciMim Tarr.icoiie lu hortis D. Antoiiil
L vicil ix. Diocles... R. c. L ij. t. vicit x. Ix. j. Auguslini archlepiscopi , loto orbe ob egregiam
nouis coactioiiibus, et nuni<inain ante tilulis scriptis erudilionem notissimi ; est vcro hujusmodi :
Oiocles eniitie.i, qiiod nna dieseiuges ad HS. xL missis
D. M.
bis vlrn^que viclor eniinuit ; atqiie nnipHiis... simqne
Eulycheli Anrigsp amiorum xxij.
sepleni cqiiis in se iunclis, numjnain untc hoc imniero Fl. Unfiiius, crSemnrofiius Dioi.banis,
equoruin ^pcctato certainine, nd IIS L in Abigeio vic- ServoH. M. Fr.
lor eminuii, et iine flagello «/'i-s cerlaminibus ad IIS. Hoc rudi.s Aurigte rcquicscunt ossa sepulcro,
xxx visus esset his nvuilaiibus duplici ornatus est Ncc i;iin; n iguari {loctere lora m;inu.
gtoria. littcr niiUimios n(jitaiores primum locum obli- Jam (jui qu drijuqos acderem scandere currus,
iiere videtur Pontius Ep:'<pkrodiius ftiaioiiis Veuelo' , B Et lamcn a bijuKis iion removerer equis.
luvitlere moisaiiniscrudelia laia,
qui Amonini A:igus'i Pij lemporibus solus viclor
Fala quibus noqueas spposuisse manus.
sccccc. Ixvij. sinynlarumvicil dcccc. xj..\tDioclespr(e- Nec iiiilii ooncessa csimoriiiui gloria Circi,
cedens cuin rictor oe ccclxij inter sinnulares vicil , Douarel lacrymas ne pia turba mihi.
cclxiiij. lisdem tetiiporibus et vicit cccc.lxvij. Dio- Ussere ardent'.»s iniusmea viscera morbi,
cles cnpuit , et vicit dlj. Diocles agitalor, qno anno Vinccfc qnos meilice iioii poiiiere maniis.
vicit cxxvij. Abiijeio, Lucido el Pompeiano iniroiugis
Sparge, precor, flores siipra iiioa busla, viator,
Favisli vivo forsitau ipse mihi.
tribus Viitorciij. inter.... eminentes agiiatores,iiitro-
iugis Afiis plurimum vicerunt Pontius Epephroditus Sed ad alia transeamiis.
factioni-i Vcneiw. In bubulo vicitcxx.Xiij. Pompeius iJu- A. C. 121. —
1. Uadrianns. Eiisebius lioc anno
sclosus (ncliouis Prasina:. cxv. Diocles superaiis eis in

. . .
dixil : Hudrianus Judtros capit secundo contra Roma-
PompeianoViclor,clij. sinqul(irumvicit cxxxxiiij. Am- nos rebellantes : .inno vcro 1:20, dixerat Hadrianus ;
fliatislituUssuis, Cotyno,Calala, Abigeio, LucidoPom Trajani invidens glorim de Assyria , Mesopotamin ,

,
peiaiio inlioiugisquinqne Viclor cccv. xxxx>'. singula- Armenia quas ille provincias feceral , revocavit exer-
,
rum 1'icit ccc. lxxxxcij.Cx\cvA desunl iiijuria teinporis. citus. Obierat quidetn Trajaiius anno Doinini H!),
Viilfs, lecior, Diocloin iiinuTiieras vicioria.s repor- cum iiiipcrasset aniK-s li), meiis. 2, dies 15, et
tantem de omnibus agitaiorihus, qni lincicnus iu prius in C;esarem adoptasset lladrinnum consolirin.i;
orbe ruer.^nt iii aliera e fiiialiior ractionibus; (jiiae, su;c liliuni. Eusebiiis ann'» l'2ii, sic ail : Hadrianus
uiapp:irei, ex colonlîis diveri.a soriiebantiir cogiio- Ilaliccc in Hisptinianatus consobrina Trajani (ilius,
miiia, .scilicei 4!baii.i, Venela, PiasiiiM, cl Russiila. (^

f!iil;m vidcas err.ue eos qiii ll.idri;c iu Piccno na-
Exstal idcilitlcin basis niarinorea si:viii;c ipsiii? Dio- iuiu fabulantur, ot qui lUnnncorlim dicuiit, tamei.si
clis, quainduo (iliiejiis iniemplo Forluii.corexeruiw, nullussit qui non :if(iriiicl ipsuin gi nus siiuni ex lia-
cum cjusinodi inscripiione :
lica Hispaiiix dediixisse. Consule dooiissimiim Am-
C
Apiiteio Diocli, Agilaiori primo faclionisRussalee, brosiiim Morales, lib. ix, cap. 51 qui in suiim f.i- ,
valione Hispano : Fortunce Primigenia; D. D.C. Apu- voiem citat Orosium Eutropium ,Aulum Ge!- ,
leius Syinphidiunus , el yymphidia V. Exslat

fiHi. liuin, elc, refcrlipie iEliuin lladrianuin, iinperio sc-
vcr<> PrAiiesie domo
episcopi ,
iii e;imquo referunt nielaccepto, aliiiuando Hisp;iiiia-i reiieiiisso, el Tar-
•\Iorales, lib. \\ liihl. Hisp.
cap. 0, Pliilandrius, ct racoiic peiie a iiiancijiio occisum fuisse.
Aldus Ma.iuiius, ci iiovisMine janiis GMiiterius, in li. Idem Hiulr., etc. Sic Eusebius Hadrinnusre- :
lib. liisiri|ilioiiUiii antiqiiaruin orbis Komaiii , sub liqv.tas tributcru II urbis rchxacit chnrtis publice in- ,
liluio ^)iis hicalorum. ccnsis : plnrimos eliam ipsis iribulis iibcros prasiitil.
Kloiuil cliain in eadem arie Fusciis agilalionis A. C. l'> '. —
1. Plnlnrchns, clc. Eu^^cbius hoc
Hispaiiiis faclionis , qni Tnrracoiie

Vciiel.i; in nnno. Plutdrchns Chenoneu\, ct Sexlus cl Aqntho- ,
llispaiiia obiit, uld extra civiiaicm, via <|ii;e diicit bolus, et OEuamaus phitofophi inî.ines hahentiir.
ad divc Virîuis uiiritcuioruiii perscverai aJhuc ,
2. Rellitm, lc. Iv.isobiiis : Deltum conlra Sauro-
i
in base marinurea ejusinodi iiiscriplio : mntas geslnm. Vide Oiosiiiiii, libr vii, cap. 13, ei
cjus ilIiiSir;iiorcm Marcoduiiiniimin noiis ejnscapiti».
D. M.
Fadionis Veiietsp Fiiscn sacravimus aram
A. C. 124. —
In Lybiain . oir. Euscbius in p'u-
rali : Hadrianus in Lybiam (Provincia osl Afric;v)
\)e iioslro cerli snnJidsi ol bcne amanles
Ll scirfiu cunrti moinimeiiUim cl itigmis amoris.
:
D quoe a Judivi^ vastala fuerat colcnias deluiit.
Intc^ra lain.i lihi, l;tii(lfin curîis meruisli A. C, 12n. —
Hadr., clc. ^Juid Eii ebiiis? Ha-
Cerlosii iiiuUis, iiuliiini i).ii!| cr timiii.-,ii, driaiiu^ .Vheniensilins lcqes pewniilua ex Draeo-.iis , ,
liividiump:).s.sus .•^fUii-iT, Ibrii^ tiicijjsii. et Solonis, reliqnoriimque libris jnra covpcsnit.

Pulchro vixisli, ialo morl»lisol)isi.i. A.C. 128. —
Iladriano Qnadra., ctc Id qiioque
. ;
3'J9 FI.AYII LU(.1I DEXTIU CliROMCON. '10

A. C. 130. Scrciiiis Craiinius Lc?aliis,vir docius, ol appriiDo noliilis, liiicrns nilsil .iil ILnlii;»- A. R. 881.
i)um, oaiendeiis iiidigniiui cs>c populi clamoribus Clirlsiinnos fcris objici sme
probaiiono crimiiiis. Hadrianus liis motus rcscripsil, sine criminc rcum noii agi
qucnii)i:uii Clirislianorum, snla religionis objccia criminaiionc.
lloc anin» S. Ciilocerus, S. J uobi discipiiliis, ei episcopiis U.iveiuias , major cenlc-
nario, iniracnloriiin gloria clarns ad coclum migral.
S. M. Marcellus Eugcnius.Tidelaiioruin episcopus, S.-C.lemenlis Legatus, ad Cillias
profccius, cau>a conimnnifandoniin cum Dioiiysio graviuni negotiorum , Tolosar»
prx'dicnt, et ejiis urbis episcopns crediliir, posl necem S. Sîiurnini ejus nrbis
episropici M:iriyris. lude profucliis sciens martynuni S. Dionysii condiscipiili sui,
id ille celcbial clogintissimo caimine : el prope Luteiiam a salelliiibus Trajani
lladriaui, cni ipsc cbarus fuit ,
pro fidei pairocinio jugulalur.
ab Euscbio acoeptnm tiini In Clironico, tiim lib. iv A ctus, fissiduo hortafn, Deo rerhin efficaciam nc rolnr
llistor. liccles. cnp. 3 ot 8. llieronyiinis eliaiii lib. iribuente, onincs ferme JinvcHnales, reliclis fahis i'iis,
de Scripl. Eccl. Qmdrntu», .nit apostolorwn d's-
: , rcligioni snndce (idheerere sic persuAsit ut admodum
cipulw, FnblioAtlwnnruin eni>i<'(>po subst.luiiKr^cnm- pavci fuirinl qui tion acccperiut cvliuin et cofpiiiin-
qne Uiidrinnns Athenis cxcqissei hinncm poDwril ei ,
nem veri Dei. Ei paulo p'.si : Sub Tcksphori poniifi-
librum \i>o rrlifiume nostra coinp ...iiuin vii'de utilem, . ciiiuCalocerns, cum annum anatis ccntesimum riridi
plenunique riitionis cl fidci eic. Mc Arislide aiilem
, scnecln s<perass<:l, murtem cnn viia conimnlnvitZ iilus
sic Ansiides Alhenicnsis pliilosofliuseloqu»ntissiinus,
:
Vebr. Sepdiiur non proiul nh Abderito se. iindo R;i -
et sub })ii$fino liaviiu dncipulus Clnisti vo!u uen , , vennaluiii opisi opo de tjiio ••issorit sio diolum fitis-
:
tioftri d' (jmatis rntwnem coniuieii.-i codcni irmpore , se, r|uia AiMlor:i' ii;»lus fnit. Fiiit vero e)iis nonjinis
quo ct QnHdra'us Iladriuno principi dedit; id cst, Apo- urbs iii Hi«pa!iia Bn-c». quani Villinovaniis (Tcdil
loijelic- m pio Chriniunis , qitod usiiuc liodic pnsei'e- ossc Almeriam ; ol alia in Tliracia cifjiis aulom :
rans npud Philoqos iiiiieuii tjus iudicium al. Dcdc- iueril civis noo conMat.
riinl aiilom b.>«i libros lladriano All^cnis ngenii di:0 5. S. M. Marcellns, f.lc. Saiis niitlla do co dict,'^
isli Alliciiicnsfs viii, (piod ?o Ovnpore a<Idi( tt^siinus a nobis liabes ad anni.o 01, IcO, lO^, llOoi 1J2.
illc oss-l suis iJolis; »l conlrt (^lirisiianos (i.i'.>-(]iii^ Sanctissiiniiiii ponlififis niariyriiiin cclobralur sacro
\oIlct insurgerei , oiisequinin cred.us se iM!pcr;»loii Ijyinno Broviai ii Goibici ToK-iani, qiiein placuil bic
pnestiMinin.. Consule dc iii^ eilam Orosiuni iii), vii, iiiserere in liraiiam i|i;îiis.
c{jp. 13. Agitur de S. Qiiadraio iii Mariyiologio Ho-

SaiicLi Eu^cnii dignn memoria
nian.,netta, Usnardo el aliis 26 Maii; de Arislide Ruoiiril (booii)
pi;iuil;(l Ecclesia
vero die 31 Au^Mist. , ubi eailcin in ipsornm laudein Q
ExsuIlalGallia, laiili marlyrii
refcriinlnr. Sacro dilaia ingnOrf
A. C. 130. — 1. Serenus Granniuf., elf. Euse- Aiumnus Grseeiae viiii Hispniuain,
bius in Chronico sic Szrcnus (irnnmus legatvs,
: {luinirum Dionysius, id est, Ewjcnius)
vir appvime nobili^, liltnas nd imp< rutorem remittii, Doclor Hispaniae rt*vis:l Galliam,
Do(^li priostiiUam Docloris Galliae
ini/juissimvm e>-sc diccns clamcrihtts vuUji,innoccntium
Fideli C3|)iai)S prctore.
hominum snnguincm concedi ; et siue ullo crimine,
Pntreiii dosideral, viilutn prosequilur,
nominis lin.iuin cl sec!a' rcos ficri. Qiio conrmolus !1a- .Idrit prope voiierai, litjsiis iniscilur,
drianus, Minntio Fundano proconsuli Asi(e rcripsil, Sanrtus vir rapiiur, qtiom onsis lciitoral,
sinc objecMi criininiim ( hri.»;iiniios non coodeinniin- Ca|iul vcllciis a corpore.
dos : cuj 'S ad nostram memorinm du~
epiitoia: vnjhi: In iiou [iroxitno coriiiis subntitliiur,
ral exemplvm Oflcrl liliid leco ibus idoiii Muclorlib.
Guslodi Oji'imo pignus coiniiiiltilur
Retons, ul iiiiiiiuir niancl loiigissinio
IV llisii)ri;t' ca|i.!). Iiicipil Epiflolam aSercnoOran-
:
Sub (inda corpus lcoipbre.

nio,iiro})ra'Siantis:,i}i>o,incujuslurumluipsesuliro(ialiis
Horcoi(Ji)s p;itJliir, qiifiii D<m visio
es^scriptavi (iccepi, Ei po tp^nica: A/rne llerctcsiquis- Ex boc allo')iiiUirDionysio
iii :
piam , qvo -05 calur.inielur id tenlavern, tn cjusnuidi Salutls prolio SaiioUis rodimilur,
ho.uincin pio iicquitiael crndclital. scvere arpuito, al- Digiio locamJus decoro.
quc iideo Mdulo protpicilo, ut dehilas ptjenas luat. Sll Palh gloria. sii jionor Filio,
Virliis, poU'nlia, laus, jubihlio;
C;iloriini b..c tiifrcrt l-.iisebins a Dcxiro, quod ilie in
Fljiniiii sociosurgat sors sooi.i,
Cliroiiico id ref. rl ;id ;ninnin itH quo toniporo dc p, ^ (
Ul pari consianl robore. Ameu.

(Jiiadrali cl ArisiiJis Iibelli.> pro veligione lladriano
porrcciia ;igii; Dexlei voio roscriplinn lladiiani .i.l Ouod spcclat ad carmina ilbi, qnibos clog.iniis-
.Miuulium in annuni lol> tlilferi ; el itielins mutto, Mmo niariyriuin S Dioiiysii cclobravii, iiil.liiinus in
qiioiiiain co- slal icinpus r^bquod i.ilcrcossisse inler VilaS. DitinyNii (quae apu:l Siiriuui e\si;it) asseve-
cpislol.tin Scroni, ci rcscripluui llaitiiani, ciini ejus rai, so illa babnisbc. Qiio aiiloni pacto ntinc (liscipii-
succe-sori daunn sii, non vero i|.;i S 'reno. Galesi- lus, iiiiiio voro condiscipulus dicaior, iii siiperiori-
nus ciim ilo Oiiadrau» agil b;vc omnia in aiHuiiii 134 biis c.xi.Iiciiimus. Obiil S. Martyr noiiagenarins, boc
rejicit, scil iiuilus oi .)iiiiqii;;riiin siiflragaiu!'. Lcge Cbrisli amio. (oO, si, iil ;o(piiini q^X, ;innnm f>re 50
do ca ro Orosium, 111;. Mic:?p. I-. aêl);ii liiiipore nccis aposliili>ruin, suliqnoruni ina-
2. Uoc (inno Caloc.crus, etc. Egimns dc ipso ad gisioiio florentes ;Minos oxegoi.-it. lli^-loriain aiilem
;innos 57 cl 14, <\us: Ui i;oiisii!.:\s. Ejiis fe^ta diC3 in inlegram S. Eugcnii, (luonioilo in Gallias lcndeus
liom. Miriyrol iu'io o.-f, 11 Fobr. l>o n.-dcni llMbons mar.yrii laoream adejilus c»t, ac in lacum .M woa-
lib. 1 llistoriii; li.ivcnn (•, ot Sorius !omo YU, :ic tasium injccliis, ei iiide, revelaliono llercolao nobili
bn!;c ft »vo;inaU's a r>;ironio cii.il.f.. Si^d rcdibimiis viro a S. Dionysio facta, pr;»'cl.uo S'gno s.inil;itis
Uubfci »iM!>a a.| ;»i)n>nii t-27: CabKcruu, ait. Cr^vcvs, ir.iraculosc ipsi tmpcrlii;!', post 200 ;tquei lai.buli
in Uuiiiani locnm Havennutnin nrchicpi^copu.s, co- aiuios, roctfiis edii<;ius, diguo liuin.ro iiabi;us fuerit,
/iiitfya .f*(.'/H,; s.fj/Vr t-((iii ^ciieuic, shIJccihs cst. Qiii doqiio iiinuiiicris inir<^cu!is :td ojiis lumulun» lioii so-
cuiii rcrum omnni.nt. sub lludriuno ijuiciem jnisscl n.i- litii> ac dc iiausiatioiiibus variis laiiii inartyris, ,
511 FLAYII LUCIl DEXTRI CHUUNICON. 512
A. R. 881.
A. C. 130. Jonas Dionysii Areopngit» discipulus in Galliis pr.Tedicat.
Aulus AUimiis Paternus Tolelanus civis faclus a S. Salurnino Tolos.itium eiJscopo,
Elusalium poiitifex, qui Eugenio Dionysioque cliarus luii, in (iallia m.irlyrium
patilur. Idem eiiani fuit episcopus Constantiensis, sed divagatus per Gullias,
Aposlolorum more praedicat verbum Dei.

Aquis prope Tolelum, nimis Eugenii familiaris S. Piraenius, vir egregia virluie,
multa pro Cliristo patitt^.
BIVARII COMMEMTARIUS.
mulii multa Si^^ribnnt. Videndi 5.ujn Vinccniins in A Donilni 580. Ebora, inquiens, qua: ct Aquh in Car-
Speculo lib. xc:ip. 55, Equiliiiuslib. x cap. Gi, Ma- pelanta.
riiijpus Siciilus lil». v, TrngilliJS, S;inctorus. Villcgas, Cxterum S. Pigmenii, vel Pinienii, ut alii legun»,
Vi Novembris cum Martyrolo- fit reverenda meniio in concilio Toleiano xii, ubi
ei Ribadeneira die
piis Romano, Bcdac, fsuardi, Adonis, Maurolici, actuin est de abolendo litulo et d gnitaie episcopali,
Galesiiii : insuper Garibay lib. xii cap. 9, Mari.^na suasu Uvambx rcgis pauto anie in Ecelesia S. Pi-
lib. IV cap. 4, .Marifta i parl. lib. i acap. 17, Mora- nienii instituta ; et sic diritur : Dixit cnim, vioUuiia
les lil). IX caj). 26, Brcviaiio Bnrgen-
Maldonalus iii principali se impuhnin
fuisse, ut in monanerio villula:
si,lllcsca.s IJb. vi cap, lo, Oriizius in descripiione Aquis, in qua venerabile corpus tanctissimi Pimenli
tcnipIiTolelani cap. H, Aiilonius deRivera iii irans- coufessoris dibilo quiescit lionore, noiam episcpalis
lalionc ipsius, Ciar.ca lib. m
B. Secundi cap. iO. honoris ordiiialionem efficeret, clc. (Juod vero P.iires
Ejus pncclara gcsia rccojtnila olini fu-^re in concilio vocani conffssorcm sanciuiii Pimenium, non dcstruii
Lcodicnsi, cl iii Ecclesia jussa sunt legi, ut liqiict id quod l)c.\ter asscvcrat, multu pro Christo patitur,
fcx atlis S. Gciardi abbaiis Broiniensis cap. li aiuid quia in Iiis non a-serii iii pissmiie ipsa vilam (i-
Surinin toino V. Sacra Eugenii plgnora primum niisse, sed qiiod iiiiilia passus fiiii; in quo potius
iransl.ita simi ad Broiniensc coer.dbiuiii, iiule ad S. iniiuiiur, non fiiisse marlyrcm. Fuit sane aliiis Pi-
Dionysii Parisicnse, deindc bracliiiini uniiin To!c- meiiiiis Diimicnsis cpiscopus, qui suhscripsit Tolc-
tum allatum teinpore Roderici arcliiepis-copi, ciijiis tano coiicilio vi, a-ra 676, scu aiino Doiniiii C08; ct
de Rebus Ili.spanire celebiis exslal liistoiia, ac de- ejus nonicii essiat 42 loco intir ûbsciiplioiies epi-
miim ageiitc Pliilippo II regc Cailiolico corpiis loliiin scoporum, liis vcrbis : Ego Pimenius Ecclesice Dh-
ad Tolelanain sedem siiani iranslatuin, deceiilissinio
6 miensis cpiscopns subscripsi El anle 8 aiiiios vidc!:-
honore conditiim, in capeilam sulitus allare mnjus cetCbrisli 6Z.0, ara C;cs. 668, Pimeniiis Assidoni;!»
regiis iransporlaluni liuincris luil. Obiler .'iniiolaiim, episcopiis consecravii ecclesiain S. Jaeobi, qua: 3/c-
niuliis modis ({iiosdam prxdicionim auctorum in dince Sidoiiia: cremiloriiim nunc est, ubi lixc iu
cliionologia annorum S. Eugenii defccissie, qiiae mi- raarmorc servaiur inscriplio:
bi longiim essel per singula recensere, et facile cui- DEDICATA EST H.EC BASII.ICA
vis ex nobis conigere.
dic.is a XVII. KAL. JANVARIAS AN.NO II. PONT. riJIENlI,
4. Jonas, eic. Vide, quye de eo diximus ad annos X.nK DCLXVIII.
86 et H2. Credideviin boe ar.no vel ciica, pissuni Exisiimavit Ambrosius Morales, lib. xii, cap. J»0(qucm
in pago Castreiisi, aliasCjsiris Ceciliis in Lusiia- Mariana, lib. vi, cip. 5 et 14, ct Yei>cs cenluriaBe-
nia. nedictiiia 1, anno r)63, et centuria 2, anno 67.*», et
5. Aulus Allimns, etc. Conversionem ipsius retuli- cent. 3, anno 682, seqiiiintur) Pimenium de quo
mus ad ann. 76, prxd'caiionein Bilbilit.inam ann. di, Palres concilii xii Tolelani meminerunt, noii alium
famain sanctiialis ann. 112. Elusensium liiissc pon- quam euni luisse, qiii Dumiensis reperiturepiscopus,
lificem testaiuiu rcliquit Juliantis arcbipresbyier seu eliam Assidonensis Scd dubio proeul loiigc a
S. Jiisiic in Cliroiiico ad ann, 132, ciijus eo anno vcro aberrant, quia S. Pimcnius iioii fiiii episcopus,
verba afteiemus. Fniidavit deiiide Ectlesi.im (loii- et a Patribus Toleiani xii coiioilii solum vocatur coii-
s';inl!Ciiseni, ubi jno C.iirisli nornine niariyrio vit;iin fossor, ei mullo iilis Pinienius veiiistior est, quippc
finivil, de (|uo Maiiyrologiuiii Roinmiuii» die23Se|»- cum liic f;imiiiaris fueiil S. Eugenio Marcello, illi
leinbris In li'rrilorio Coustatilieiisi, S. Patcrni epi- Q aiitem post 500 annos lloriieniit. Fdlitur eiiani
:
tcopi cl martyris. Memiiiit ojus DtMnncares, dc Su- Loays.a qui in margine ejus concili» mi Toli-Lmi lix-c
crificio Missiv, asseriiquc lui;se primum epis(.0|ium ;iil : Enit Pimenius Diiinicnsis monaslerii Abbas cl
Consiaiiiiensem. episcopns. Et quidem si credant, Dumiensc nionasle-
6. AfiiiispropeTolelum, clc. Ptoleiii.ius, iii Carpe- rium el episcopalum fuisse in oppiiio Aquis , inani-
taiciic sn;c tabula, |.rope Toleium poiut Liboram, fesio Lrriiie labuinur, cuiii numicusi, scdi^ c<eno-
qiiam f*liiii(is vocal Ebnr.mi, aliis Elbora, cl de ea biiim iiiG:»ll*cia exsiilcrit, A(|uisautem prope Tole-
t lacciis. ait, p/m-
Til. Iîviiis iib. \L,, l(i(|ueiis; Qiiinl. tlacciis, lum. Mniifesie quoque adversantur concilio, qiiod
cipio icris cjicrcitiiiii in Ciirpctaiiiam dvxit, el caslrn falciur uiiiiin (lumiaxaieiiiscnpiim Aquonscm' cxsii-
lociiv.il ad oppidiim Elntrn}!!, iiiodico prirsulio in urOe tisse, nomiiie Cdniuldum a rege Uvamba jii-sum or-
pnsito. liinc onuiii dissiJiuni iiiter Bartliolomaiiiii di:iari dovolionis };r;ilia, qnamad sanclissimum Coii-
Qiicbedum, et Rcseiidinm, de Ebura, dum Qucbedus lcosorom Cliiisli geiebal, qui tamen iu eo concilio
«liiplicpin Eburain coiiiendit, alleraih in Liisitam.V, dcpoîius esi; e; subabbatc inier moiiacbos reda-
qiia; iKulicquoque iioincii ei rainam reiinel, aller;ini ciiis. llic tumen Cuniuldits (en verba concilii qni )
iii Carpctahia, vuigo Tulabcra; Reseiidiiis vero con- vidctur luslilutiis fuisse episcopus, non uUra priviUuiio
tcniiosc unum, eniiiqiie Lusiianam asbcverat. Scd fretu-i, sed sub abbuiis rcgimine, sicul iiucusquc fhil,
cerlo Lixius ilii miiiiiesi.e, ui \ijes,refr.iganir. Sus- erii nwdis oinuibus mauclpaudus. At Duinionse mo-
cit.iveruni denu lilem vcterem Mariana, et Man-
> nasteriiiiti por muilos aiinos digiiiiale epi.-copali lio-
tuanus ct qnoJ ilie, lib. iv llisi. c:ip. 43, pro virili
, iiestaliin» Imt. Noquc voro qiiia aiidis S Pimoniiiin
domonsli;irai Tal.ibeiam oliin Ebiiraiu t>arpeiaiii;« jaoere in mon i.«.trrio villukc Aquis, iilioo ticdis
vut;Mam, Li\ii icsiinionio inuiiiliis. Inc couieiiliose iy luisse ejusdoiii monaobum vel abbalcm, sed qu.xl
rebiial. M.iii;in;u aMi|)nl;uiliir iNebrisNeiiMS, Marius post l.iiig:im leiiipus iii ejus luinuli lionoreiii coei.o-
Aretiiis, apiid Kn.iov. Noinriiin, cip. 67» >ua; llisp.i- biuiii fiii.daliiiii .sii, s iiii iiin ex eo, qiiol \iil:ila
nix, Tarapb.i, .Millius, Vilia.iovunos ct Aml.roMiis niiiuup.itur .Vquis, iiiferlur, (niod oiim siili RouiJiiis
Moralcs in A.ai luit. Ilisp., verbo /•6i(ru-, fnl. 101. ptiam \iliu!.i liiii, el ivn poijii.s ni-liilis urbs. sed
l.biira aulem, (piaiii i.il.il.vr.ii'.) (!i\iiniis, .iho iioiiiinc siilinii quoJ tc(ii)ior.;<onoilii .\ii parvacra;, iiiiuiruw
Aquis vocabatur, ul tc-tatur .M. Ma.\i;uusrtd aniii.m CoiliicMfurorc diruia.
,
513 FLWII LllC.Il DEXTRl CIIRONICON. 314
A. C. 152. S. IIonoMliis nr>lus Concauaj (ul quidain volunt urbc CeUibcrorum ,

ul .ilii Cania- A. R. 882.
broruin) post discessionem S. M. Marcclli Tolelanoium episcoi», Tolcii iirxdical,

ei al) eo secundus liabelur.
134. Salvius Julianus pcipeiiiuu» cdidit edicluiu.
^"'
Iladriaiius imperaior Atbouis Bibliutbecani reiinquit.
Decein mille mariyrcs iu Araraih magisiro et socio Herraolao arcbiepiscopo Tolclano.
DIVARH COMMLNTARIUS.
A.C. 132.— S./fonorafax,elc. In Diptycba opisco- A bii mei Nuc.ilcusis, summamqiie ejus hal.cnl Peirns
porum sancuc Eiclesi.T Toleiamc, (iu;i; iu Missali jCquilinus lib. v, cap^ 137 el Lipilous lu^
'•^J^'",**
Golbico lcibetur, priino loco iioiniii.ilur S. lionora- Vilaruni sanctonim. NoiniuUi dubiiarunl de fide il
lus, quia ibi uon ponnniur iiiariyres, scd (onfesso- lorum actuum, quodqua^dain iii eis repcriantur rrr-
res diimtuxat, e qiiibus primus rcit S. lluiioralus dilu dilficilia, pr:i'scrliin qnud in fidci uiy»leriis :il»
sufcessor luagiii niariyris Lu<^'onii. Ue eo loqticns Angelo quoduiu instrucii fucrinl, non semel loii
Julianus hoc ipso Ddiuini l.~>2 :tnno, sic inijuit : escrcilui visibiliter :ipparenle, et aliquaiulo trigiuia
S. llonorniut, Coiichinei<sh, IJispanus, iiucedil S. dies couiinuus cuin cis conversauie, et <|Uod ad D i-
Etigenio Uarccllo. Pon aliijuot nnnos tid CiiUius prce- niinum onvcrinl, ul cuncii eos in quacuntiiue nece^î'
itictindi cauta proficiscilur; Piilfrnuni quein S. Saliir- taic iiivocanies, pelitionis sua; a Domino conseiiuereH'
niiiM Tolfli comerlcrut, elfccerat lClusrnsium episco- cffeclum , et viqiliain pastionis corum eum titenlio
liir
pum inrisit. RcHclotûc llcnuolao succcssore (de quo jejunanlcs indutgenlicc pro peccutis nierertnlur prrci'
staiiiu diceinus) diiicedil 4 circiier anno a profeclione pere anmim unum. Stalimque vocc de ccelo bipsa ad
sancli Marcelti. S. liraulio, coelotia regua vocaii suni. Quid lixc cum humili-
sive lleleci, in addilio-
iiibus ad Masimun) li.rr ait :
taie,qua «ancii inariyres pr.islanies fueriiut? Ka-
Sanclus Ilonoraius in
llispiiuia celehratur untioiie Caiitahcr. episcopus Tole- propier Molanus in noiis ad Usuardi Additiones in-
lanu$ : qui dum pra'dicnl per divcrsas provincias, el qiiit; Doclis qu:cdain displicere iu eis aciis. Uodul-
ad patriam Conchunam prwdicalionis (jralia revertilnr, pbiis de Rivo alio cxcessil c.ipite, iiihil eoruni cre*
moritur confetsor (iloiosiis 31 Dccembris, anno Do- dens qua; ibi referiiiiiur, ei r.»liulosum puUti Achi-
mini iiO. Acccdi 1'riiuus C:ibilonenS's episcii|ius in ciuin et dccein iiiihe socios (Munia , qu:c Cbrisliis,
sua Topugr:iphia Clirisli m.irtyruin, verbo C'onc/*.7Ha,
B torineiit;i pcrpessos fiiibse ipsum taineu pn» lueriiis ;
quo loco h.i'C scriliil Concliana Cnntabrorum Civitas

: iiiscctalus fuii Daioniiis in Notis, queui lu consul.i»
in Hispania. llic IlDnortiius episcopns Tolelanus na- qu;L'So. iie niireris, ciiui lot bouiiues audis cruci si-
scitur , qui sacravil firminuin episcupuin Ainbiani inul affixos. Ncgarc lainen noi« possum, iicc volo
martijrem, el hic wigral confessor. Corrigendus pro- noiinwlla tnibi correciioiic digiia repcriri , ea pre-
pterea fclquilinu.s lib. viii, c>p. iVJ, qtii dum agit scnim qua; notavinms, nam procul dnbio ab aliquo
de sancto lloiioraio Tolciano epiiicopo, ad qiiem viiiaia lucruni cjnsini)di acta sed graiias Deo,cu- :
S. Firmiiius profcciusesi, lcgit Totelcinum episcopum, jus nulu puram siiiccrani(|iie liorum mariyrum bi-
in qao ei non soltim c.etcri quos reiulinuis, relu- sioriara diu anxie qti;T;sitam, inveni rescrvaiam in
ct:intur, sed eli;im Tolos:iuoru(n anii>tituni caialo- Breviariis vcieribus aliquarum Ecclesiaruin Hispaniap,
giis, quandoquidein non repcrilur aliquis eo lempure Facein praitulcral Dexter inquicns Acbacinni et so-
Tdlosx episcopiis iioiiiinc llonoratus. Eodeiu errore cios ad lidem perdncios. et in iuariyrio corrdbora-
iinplicilns fuit Trugillus, qneni iii eo pariêr deviia. tos ab Heriiiolao Tolet;ino archicpiscopo, eorunidem
Jam quod ad Coiicbauatii spect:U, videlur Dc.xter in passiiuie ct coro.ia socio longc gloriosis.siino liic :
.isserere essc urbem CoiKbonsem, uiiiic vocitalaiu eiiim angclus illis evangeli7..ivcrai, muliis quiilcni
Qucncu, quaj iu Ccliiberis sila csl, et ad qium epi- in lli-ipaui.i, noiiiuillis iii Armcniii; cpiare oporlebat
scopatus Yalcrix iransbitus fuii : reliui|uit Liineii stib io Hisjianiis noiiiiam eornnulcm asservari. Audii-
dubio, fuciitiic polius Conciiaua quaiii Plolcm;cus mns igilur stripioros llispanns. Llquidem M. M:\.vi-
priiiiam iuter Cîntiibric.is uibcs uouiinat, cui, si iniis :id calcem siii Cli.oiiici sic ail Ccleberrima cst :
siiuin aPiolcnuxo designaluni sjectcinus, successissc C in llispania memoria decein mittc militum in Arar'ich
videtur Cuniana, oppiduiii Vizcaiae, olini Caniabria passorum , magistro ei socio Hennolao Toletmo iir-
dicta;; scd iinusqiiisi|uo sno sciisu abundcl. chiepiscopo, q>n eos imbuit in ftde e' aniinnvit. ScJ
A. C. 134. —1. Salvius, elc. Iia etiam Euscbius qiiid iinlilibus Aiuicniam (levasiaiilibns cmii Tolc-
in Chrouico lioc ipso anno. Qiiid autein sibi velini, lauoarcliicpiscopo? aiit llcrmolao cuui ipsis? subibl :
cum asseruut Salvitim Jtili:inuni per|ictu'ini coiidi- Eranl isli sancti milites m'ii'>ri c.t piric llii^pniii, qtio-
disse edicliiiu cxpiniit Baroniiis ex Ju^liiiiniio de
, rum diix lletUnies, cl pnvcipui niUitcs cum di ce Aqa'
relere jure enuclrando ; aii siqtrKleiu, qiiod lcgcs pr:e- //ni».s (sive Acli;ilius) el Friiniierius. Aiidi JiiliaiMini
tiruin iii provinciis eranl anii;iles, ct ciiin miis aiicio- iii Cliionico :id aiinum i.">4 5'. Her»iolnus m-lilcs :
ribus interibanl : Jnbaiius jurision-

S:ilviiis .-uilem C.hristiauos, quorum ilte bonam p'irtem prcpdicnlione
suliiis scnplura stalnii delicre ouMtes civilitcs le-
,
sua vet ad fidem coiiverierul, vcl in Hispanin baptiinvr-
gcs Uibis et consnciudines sequi, non e coiiira, quo rat reticto suoe diaecesis (Tolcian:e) .W, Pelngo
,
iaciiiiu esi, auciore lladriano, uiedicium essei pcr- Agrippn siicccssore, Koniani seijuitnr, cliiidead Aitne-
pctuum. niaui, el in monle Ar<iracli cum iHis gloyiosisiimunt
2. Iliidrianus, etc. H.xc pauio ubcrius bnbel Eii- pliuie mariyiium siii'//'. Adiiit'|uc aimo 3 G allalas
sebius iiiqniciis : Iladriauus cuni inbiqiieî cl plurimus l;iiidciii f'iisse ejtii sacr;is reliquias Tolciiiui, cl ab
(tdci Alhmis aqoneui edidit, bibliofhrcnmiinc

fecisêt, Audcniio lunc fpiscopo ToICi;uio di.îio bonnre re-
viiri opcrts Fuit saiic dociis-iiinis, cl ob
c.rsliuxil. conditas. AudeiUiiis (inq;iil) Tolcinnus cpiscopus sepC'
auiorem piiilosopliia; niulio teinporc, ut \idcs, AUic- tiri (ecil cum dignilnii; rcluiuias S. Ucrmolai vi eitiscopi
nis demoratus. Tvltnni i^l m;'i.'i/r;s, qui convrlit decem iiiille milius,
D
?i. Dcccm milt'', eic. Ilabet sanctiiniiii dci cin mil- el cxsul cos inArmiuiiiin sequitur. Nec miralicris, lic-
lium crucilixoruiii unbilem incmoi i;iiu M iriyrolOi;iiiiu tor, ciitn tol iiiillij .ib lli.^pania c\i;>>c aiidis, si qiia;
Komanum die "2- jinii , 7« vionlc .•Iraiaf/i. ii;q:ii', clbnit i ^criliuiii de Ili-paîoriini mililiim ri litodiiic,
passio saiirtorum ninrttirum decem niillium cnicifi.io- Vrl lcMltT legcris. C''!l'llini f]'i: in n Brcvi.inis ;i:i-
rum. lloruin Aiilesigiiuius fnil S. Achacins, cl aci.a liqui.s Jli-p:ii>i:L' e\s;aiO (lisimns siiicernm lioriuu
ipsoruni eGracis ti.dicibns cxtracia laiMiiinie dîia- iiiariyiuin liisloriam, jirof-ro cx Dreviario pcranii-
vil Aii:»slasiii> biIt!itMb''cniitis. (|iiorUiu f('|M.im lo^'i qno Pahilino, ciijns m.bi copi.iiii f-cil M. /E';iiii'i^
iu iiicuibranco pt:r\ciusio cc'di' c biblioilieca; ca'iiu- CuldisaM l»av;a icg iis biNifi.o^Tiplius. 'U.iiu 2-?.
m —
9 i"
FLAMl LUCil LiEXTRI CHUOMCON. 518
k. C. \Zi. Mekiliiii in Lusii-ania sancii mailjres Enscbius Palaiinus ei alii noveni pro Chri-li fiJe A.R.S83.
cansJ;\rilcr pasii.
i55. Jiidici aniia r<rri|'.i«iiics I'abrstir.an) iJcpopiii.-u sniii, pr.r&iile provinciaj Tynio Rufo, 88G.
ciii ad opprir.ienuos rcljelles Iladri.mus Miisit oxertiium.
Favoriiius cl P.ilaiinon iliolores l!i:-ii.^hes cciiSOiUiir.
130. Basilides h>crcsi.irclies, a ijiio Gnosiici, iu Alex;indria cclebratur. 887.

138. MarcMs Hierosolymis prinius e\ gem.ibus episcopus creatur. 889,
Barcinona? in !li--p;ii!ia S. Pliilf.lua Scmlor, et Lnedauxorejus ct fiiii cjus, et olii (juin-
giiaginia quinque mariyres.

BIVARII C0.M.MI:NTAR!US.
die Jnnii irj feslo sane iAcliatii et sociorum pro I» c- A ct Orni;ius lib. vn c. 43.
liuniltus nia(uiinalii)!is banc babci biîoriam : Pasiio 2. Favorinus, c'c. Habes h,Tc ipsa verba iu Cbro-
el nifmoriiidecem millium mmltjrumcotiinr •< knlcnil. iiico !'.u<oI(ii.
Jnlii, <jui oiiines uiia dn inlerenipti iiinl snli Hadiiano A C. 150. — llasihdi.x, cic. Hec eiinm ;:b Eusebio
iiiiperutore, el aliix wrcgihus, qui reueruiil iii ddjiito- a.:ti;il .Aurtor eo ipso anno, Co^hebas, lel Barro-
: l.t
rinm ejns. Ili dum ad sacrificnn.nn uloli-i cv.nîelle- c.tiib(is,du.r\a':i\onis Judceorum, volciitcs sibiChrisHa-
teniiir, direrml ci : Idohs rurdis et mulis, o Iii}pe>iiiios (idversus Honianuni miiucni frre subsidmm, om-
ti>r , ihura noii o/Jernnus, sed
r.acrifiriuin \i.<um el im- viniodis cnuialibus necat. (teicruiii aiino seqiienli
niaculiitnm uosiuciip os offi^rinius Domi.io no.îiro Jcm
, 17)7 snli.Iii D.iluni Judaicum PaUestina' (inein acce-
:
Chrislo iminactiliito^ ijui lic caitf. dcfceinlcns diqn.ilits pii, rthiis Judi! orum pcniiu:^ rcpre^^tis ; cx quo tempure
rstde Viriiine nayci, el m.iiiiii mi>l,.<(ifp-n' : «.-/ ilnnnnn ciiiiin iitirociudi Hi-rosol:iiiiis licenlia aldnta.
cli:im lolnil pro ««'ws crnrijufi, quem tn Civsar iqnorin:. A. C. !38. \. Mnrrus, ctc. iliibcl ii.si quo.ine
lnnc iraiu. impiiraior /'n.s.sU eo.s d n lor::ii.ri et inultis Eiisi'i)iits iii (hronico. Sed cnr liatlcnus i.ulliis ex
m ilis iiffliji; vt iid iilamuii' /'^s.vi/ eos crucifi-fi : n oin- coiivcisi'^ a êiinlilate llion s lyniis eleclus luil opi-
tna lormrnta qvcr passiis cst Clirtflus Jc-.us Dc'Utii'u.~ scopus? ?cscru-ii liisi. rcsporiilcl. pcrêvcrassft ibl
vosler sunt cis iitala; qiuv illi jurti anim'} et fui.' fiv- cuiniiii lc},':\li!iiii usjue ad l:oc leinpus iis voro c :
mistiir.n pro Dnmino sitsiinncruiU. Inlir fptos pasîis nioilio siil.latis, Maiciis ;>riiiius omnmni clccius esi.
esl Uermoltius arckiepiscopin qui eos bdpiiznwrul. , '2. Uarcinoniv, ele. De bis pi.Hiosis Cliri-li niany-
(K\i (|uoniod<) nou ali angt In, sc-.! ab ilciuioiao ar- ribus, iniiicisi urltis nc rdu; (uiis noo ine -ilciiiio
cliicpi^copo ad Udoiii per-lucii ruorc.) A '/irix.s rcro j. olivaiuio, ngiuir iu Koiri..no .\lariyroI<»i;io. dic 27
passi suHt lii sancii niarlijrcs fu.runt reqitni cx-'rcitu % .Mirlii, liis vcrbis Kidcm dic sanclGruin Vhileii se-
:
lri(nnta inillia ntilitum, ijui Ilvdrinno iivpjraion reuc- udioi is, I.ijdliv [ seu Lcda" ) uy<jm el ftliorum Macedo-
ront in iiuxHiMiu. Locus iqiiur in qno crucifi.ci hunt doiiii ci Th vprepidis , ite-nquc Amphllocldi ducis, et
mons est maximus, ei vo.amr Ararach, distan> o Ori- Crvnidoi Coinnicutaricn^îs, qui pro Cltrisli confcssione
inte Alrxandria (Arnieoi.T, /Lgypii) quai>i xv sin- hoii ci,'si iur.t. Credo Cro»:d;im uon fiiisse ('ommeula-
diis. Ilora vrro scxta iHius dici lerravioius jnclu'. esl riciisoui edriim, tpii cariiriSi cnstodiMm £;erebani,
iiiaynus, para' sci^stv sunl, sol eiiaiii ohsciratus csl, cl scd itiilitiai OHiri.iic.ui. I>c <iiio vide Baroiiium in No-
tenebrce facla' sunt; ct omiiiu siifHu ijuic in pfisf.ione lis. Qui co raiiiiis bi-nc se gessit, quod sc-
l;im<'ii iii
Domini apiinruiruiii, riiam ibi visn .«iHiir Vidc, (jii.c-o, U'iciii! c!i 'iii dic coruunleui mcm^^riain iiorum Mar-
s:iiicloruiii aiiiiiiii •iMiii fcrv'i!viii in lide Cliiisiidi- lyroiogio ingcs'.eri! sic eiiim tiabcl 28 Mariii ; iiem :
viilgaiid.i, (|uoiiiodo lli.Tiniilaiis r;'ii(pi('ril sedeio To- sanctoriun l'!t:'cii ct Si.>cioru'ii, qui sub Ilndrinno iiii-
lciao.iin, ut cxcrciluiii iiiariyruiii iiislruenU cum- , pcialore iiuirlyriuin susccpermil. Ipse antcni iii Nolis
qiie usipie ad efti.sioiiom san^jiroii , el proiusioni-iu ;iiL .4;,i(/i/ de lisdcit: Giivci in Menolcgio, ubi el no-
:
\il;c sccl;iliis fio-ii!. Noc niir',im, ciim cjiisdeoi scdis intiin rciujuorHtn iiabcnlur cxpre^^sa, nnnirum : Lijdice
linc^.Iariis aiiiislitc- vi.icicl IOiig<*niiiin ei H()iio;;it!iin V loris ejus, }Iuicdoiiii, cl T!i<rp',cpidis filiorvm, Ain-
III Gallias pr.cdicalionis c.iiisa proicc.os, sede ^diis philochii ducis , </ Cronida; Commentariensis. Cum
coniiiiciidaM. i.iiiKii, c\ DoxMo ciilligo, die 27 .Mailii ilc his
iil
•i. Metrllini. ctc. liixinuis nlibi Mcio!'it>i!(ii. vuU ;'i^..lur a Gr.icis ti I, tini.-, dic vero 2Squin(iua'înta
Mcdeilin niin'. opari, noiiiciuiiK^ a Cxciiio Mciclio piiiijiic III utyrum souiorum cjiisdciiiriiilcli. uip.il<^
consulc siiiitpsisso, iili Aiuhrosius .Moralcs lili. viii C dic ;iii<;!n ab ip-ius niorlo, pnssurum moniio (iat.
cip. 18 ci lib. !.v <;ip. 32 'ui lor csl, ci. quod ol oa,c'c.(>Mir;intfosiuindicniGr;cci
-3.* t>ira'()i/J..'/
(.'•iloiiia Moloiiiooiisis dii'clni'.;ir. Saiicli v::ro Kusc- sin.':!Oiuiii marlyi c.^n Tliciîlori cl liilippx ad 20 I
bii l'ai:uiiii, ct 'oc oniiii ii0ve:n ce!cl>r.«lur passio i;i Sep!cin'jii-, nisi qiiod pro 'iis-X'. '^ ''^'' Oscie, seu
Romauo M irJyi» login Mailii dic, ii!>i sic dicilur Tj :
Obcbic C(>ri iiplc modoriii
, <;odices loguut Trip-^z,
Eodem die p'issin saiulontm iluscoii PuiiUini ei nii'>- Pcrge : •cmcl \ero co orrore aduiisso, cnni Pcige
rum noicin mariyrum; ei pone iisdcin vorl»is fippm i- sil iii Pamiiliilia iirovimia, facilc luit addcre, cl.iri-
tiir a I>.'iia, lJsu:irdo, c!. Kquiliuo iii) \i C'Jia!oi;i laiis i^jridia, Penjc in Painphilia. l)e marlyiio aiiioin
sancloniiu c.ip. 150, utiiu. 8i. Noin) aiiicm iof iiui b:cc lojûiil in Mcuuli giu Eodcin dir cnwmemoraiio :
inariyrii desigu.ii, msi IJox! •:. l.iral proiside Calcs'- S. ii!(ir'iiris '/'/(t...ri..i-j, qni impcralorc .{nloiiino. ,'1
iiii.-:,i;ui acciorc, \nii.!c!il.c pas-os dioil oi ';âii-
sin<' :
V''iVtid3 Tliiodcto, liijno uffi.ius, ac suspcusus tribus
ler iamcu cclcra Sduc.i, iiKiuit, liwibii Pnlnii'!' et
: di,bus vixit. el postea vr.qrocil nd Dotninum : cujus
idioruin socioruiu uovcm iiuorum pro fulc tcnqrcy<io , innctas ydiquins ung^êulis et vilis :lis reliniosi qu'diim
ei tlimicatio in ill:: tp^n pciî utione Trnjuna (id Csl. a tj,; cuiai-ics iitsijni loco rcpo<,Herunt. f.odein dic sau-
!r:ij liio pnoiuiilg.Ui. cl ab il.ii!; ciiii' c<iUli:Mr.ila) si- cta mnriiir 1'h'lijipa S. T/h K«'c'i-i mntcr (//a./ic cnn-
cut pra'claru crsiiiii, itn vniorcs xf.'o< l)oiiiiiii,s orna- summ.itif. Komaliiiiii M,irlvri'liij;"'Uiii rx rir.)rcis co-
vil eqri ifii caelcstii prccmii di>jiiilnic. Vnno S. Kuso- riuii momiMi.iiii u-iirpivii. uuiic jiio Osort! t« />.r'ii"a,
liiiiui Pal;<liiiiaii dioi cvisii oo, qiixl iiliijirindo b')ii'0 .,11,^ inodc //licsofir ui. iiur. b.ibel. i'erii(vin Pnmphi-
lli-piiiiis. iiii|.ci;iior.s l!isiHiii iiiiiicus l'iii:rii. ija. A'i v. r.i. S!/(!c.'!;i ;!m T/.oot/oii ct /Vi ?/.•;) l'"' <./i<*
A. ('. ! j'i, — l. lud li, olc. Sic Kn-Pliius in Cbio- p oKj/ri^ nc rociorunt Aniouinv iinp,'ia-
r.wa. (/•»< iu xttb
iii(u C'i(b':;n ann > : Judtei in nnna ; i.w Palit :.i:n-in /,-,,• {rtcpsit eiiani vorbnm iliud. c,c s.i irrum : nc-
drpopiilati suiii. iciicnte proiinciaTiiuio tiu{o; cni nii .-^,.,, ,.ui.,i i.i Ciroois, nndc Bironius !ios desumpît
opprfnr-idi^s ».•/>, ••/•^ U:!drtnniti yni-,:! rxrrcin,in. Fn-
silis id rccit.il l»i<i, cx ijiio ll.iroiii'!!? lonio U Aiil!. !•: uylii vx.jiuissc \ia-tiir In.o pprjr<^->C'.
?5I7 FLWl! LLCIl nLXlllI CHP.ONI.lON. 518
A. C. 138. S. Peljgius consliliiilur a S. Ilonoraiu Toleiaiianini opi^csixif;, qui pr.Tost in srdc To-A.U.86!).
Ictaria vij;inli S(>x nimis, el ;ili ;inii pr:Fien'rt iuci)>il)-is. Vir \orcpiiis ol laiuiiibilis.
Ajnphilocl.ii in Gall.ecia Ilispinie ij. M.iriua, vel ilargarcta virgo ct martyr, pro Hde
Chribtiana ct pddiciiia passa.
martyres, neque in Dcîro , a qiio Gr.Tci, ut ogo A erexi^^se, insiiiuisseque Ecclesiam Amphilochcnscm
opiiior, dcsuii»i>seruiii, pliires (iiiam Theoiionis el in Galhvcia.
Philippa passi lciûntnr. Illuti eiiain (|Uiid »it, siib His ita priClibrîis de I<ico marlyrii S. M;uin;c, vcl
Anioiiino trucidaldS, sicaccipio, nt ndniiiini ill<' im- .Margarei.x virginis et m.Trtyris ( quiilquid de loco
perator iuorit, ^cd C;psar desigi.alus ab Ihidriano, .\in|i!iil0( hii vero a.ssereiidum sit, fueritnc iibi niinc
qiii anno •<e(|iienli obiif. Orense exstai, an vero patilo a .Miniiio nuinine rc-
4. S. Peliujiui, etc. Ejus vcner 'nda uit^moria sor- molior, ad moniana verêns, qoo loc», Aquns snn-
vatiir iii prim.-x Tolel.JiiU; . Kcclcsi.u Dipiyclo, qii;« eins, dicio, corpiis sanctissiin.T viigiuis bodit. serva-
sic incipil : Pro /i)irilih:i)i pins'iii'in>n lloiioraii, l*i-- iiir, monumeniapissioniscjus; (jcquonon miilluin
ei
Imjii, i}uiniini, Vinceuiii, t*mla'i, etc,
ulti po^t S. discnicior), uniiiii magni iiiorocnli num' c aminari
Ilononiiiiii cum
lainea siicces»erit S.
iMiiDiiialur, oporiei, dti S. .Mariiia Aiiiphilncljii G;illrci opp do »•
Ileniiolao, qui in |ir:il';iia l)iiUy< ha non ponitur, passa, fii.-vilne diversa a S. Maii,'are!a, cui cum dra-
quia m
rlyr csl, ut 4uliaiius Pciri iti suo Chr.>nico (one satanif o in carcere ceri.iincn liiil, an vcro
aftirm.U, cujus siint verb.i illa :iil annmn \7\\ S. : una eadeiM iue cum iila. Video qnidcin Hispanog
tlermolanf, milites (Jlniitiano • qnns in Hispania ba- aiiclores Villcjzam, Sanctorum, Tni.'i:|utn iii cam
jHizaverat, relicto xuic diitcesic sncf>ssorc M Pelngio,
. ire seniciuian), nt diias omnino fmsse asseral, alte-
clc, qux' snpra trahS(.ripsiiniis. l< ille. Vebigins csi, ram Gravain, alieram Iiispan:iiii, iu>t) alio laoicn
(|iieni S. Saturiiinus ail lidcin TobMi perdiixerat. moios, nisi qii'»d legaiit a Gntcis Mari;:ireiflni C(ile-
Viilc qujD de C) dixiiniis supn :i(lannuni 76. Qiiod br:)ri, et in .Marlyrologiis passini Anlioclii.T pass.iiu
aulciii lioc loco licxlcr asseril S, Pelaiiiiiin consii- dici, novcrinl>|ue in Gall.ecia Mai-iii:'in l]i.-.paiiaii)
l>
tiiluin luisse cpi^copiini a S. lio:i<>iato, non d<'^(ruit " mariyrium siibiisse. Cateium si maiure rcm, iil par
illud Jnliani : S. Heriiiolans, lelicto suw diiecais erai, expendissent, nihil minns lccissent, raciiiio>!|iTe
succesiore Pehgio ; lieri enini potiiit. ul prinsquani dcinccfisconlido quotquol t>;T>c qua; modo diciiin su-
ab llispinia Herninl.ius exnci, Pelngius conseciare- mus :ei|ua laiicc pcrpcuderint, et un:)ni eaniiiei iipic
tur a S. H"iioiaio, (lui i-iiisdcin sedis episcopus lue- oninimodis ruissedcinceps adinissuriis. Sam; «d lu-x-
rat, etadlinc iu l)iiiiiai)i>. er:it. ler miinileste assever:it hoc loco; duni cniin asserit
5. /li«;>/iiÔ(r/(i«, etr. S. Lidorus lib. ix Eiyiuol. vocari Marinam vel M;ir,:rirciaii», ac pro lid.MH i>u-
eap. '2 ; Gullwci, iiu|uil , n caiidore dicti, rcliquis cniin diciiia passain fui^se Auiphilov hii Gail;ic:;e, proml
Hispaiiuv popniis c:in lidiorc^ exisluni. Ncc iniiiim, dnbio nominc siiluni dilTei re docet, ncc iilioiii e.-^se
cuin Galhecia ^cpichlrionîlior îi citciis llispaiii;e Margarclain, qnain Maniiain; banc vcro non Antio-
provii ciis; ci novcrini (unncs, qiio pius g<'ns a!i<|iia rlii.j-, scd Aii)|ihilochia'; iion Gr;C'i:c, scd (fulljci.c
ad Sepienirioneii) êrjrii, eoamplins a sole disi:)rt', occnbiiisê : .\ni\thilocliii^ a-l, in Gul!a:cia S. Mai.na
Cl c;uididioreni ciileui indiicre. Galhrcia vero a g da, Vid Miirtjurela virgo pro fide (Jiristiaua el
e.l niuriyr,
j(a/flt/o«, qnodGf.inelacsoii.il.diclacst: iiani//.'(i(icsl, pudiciiiu jHissii. Lilcrius idtMiilid'ii» ad ann. 3l0 i«-
G.illa-ci, siibdii I idonis) Grcocnin sili or-gincin asse- ventioneiit corporis (tjnsden» assigi):ins inqnil In :
runl : unde el nnlnrnli iiigeiiw calient. Siqnidein post GalUccia proviiicta Hispania;, repcrinm f3t corpns S.
(iuem Trojani belli. Tencruvi marte Ajncis (raliis in- Marinee vil Margarchv vrginis el mar.yris, ikidem
risum patri Telanioiii, cmn non reciperelur in regnnnt, pnssce. Quid vcro m causa fncrit jn-iiiudi divcrîia- <
Cijpfum conces-,isse, ibiqite nrbevi nomine antiquni pn- iis iiummum, ilcnniue novuio velnsu>sinii aucloris
tria^ Sataminam condidisse; iudr ud Gallmciam pro[e- C pro eadeii) vprit;iie te-liiiioiiinm, accijic a M. M.«-
cium, el posilis nedibnx, e.c loco (Scj.t'Mitri' iiaii, ct xiiiio, qiii in ChroiiKo suo .id a<inom [viO lin;c inquii:
folorc) genti nomen dedis:,e, eic. H;i'< hau.l dnbiiiin Ma.rime viqri iit Uispuhia tnciuoriii S. Mariiuv virginis
niuliiaius-Xtiit^sidorus a Slr:i!)oi:e bh. iiiGiogr. (iuo ei mnrty is Hi^paiuv CaV.ccciensiz {qiu,m alii Muiau-
auctoie, iirhs Aiiriensis ("Milgo Orenê ) ab .Ani| lii- relani rocanini, alii Genunum Maritiam) pu%sam ud
locho Teuc) coiiiile inibi dieiii exti cniuni claudenie,
i urbem Ami-liiloiiiium GalliVciir. sub Otyino iiidice el
dict:> liiit Ani[<l)ilo(hiiim ; et ea Gallccitv portio Am- Itadriano tmperatore. Adiic Juliauuni To ('Kiniiui,
pliilogi difUfi/iO, :'it .iiiliqiins hi-ioricus Jusiimis lib. <|ui ad anniim ITO sui Ciaoiiici, nuiic (|uide!i) Gcjn-
xLiv, (jui etiani pncmiii Galtwci Grcecam sibi cri-

: ncnn, iiiinc vcro Maiinani eam nuiicui-ai, cujus niox
gimm asseiunt, Et iioc nec iiiiMiin, iiec iiovnni ali- vcrlia .Ttfcrcmus. En itjlius icquivocatioiiis f<ii'ics,
cui vii!ca'iir, cuin alias (iiiojpie Ili>;paiii3e civiiaics a iiomcii Kibis Grjccoiii, el nonieti ipsius vnginis: ciim
Grrci-. condiUis sciiimiw. uii Sagiiiiluni el Emporias, onim Ampiiilochia scii Amph.lochiuio ((|>iod idcin
ui alia^ pricteriiiiltiiiii. l)oS'giinl'> qDidcii) aillsido- e.î ) iminiii Grx'cum sii, hiiic ei ips.\ (jUO((ue virgo
Mis Iib. \v Llyinol. cap. i SiKjunluin Graci ex In-
: Gra-ca credii:i '.'.-î; iioincrilo lamen, iiain multas in
sula Zazinlo profecii in Hi.-^panium coudidcrmii, Dft llispaoi.i ci\il:ilcs fuisê ;ib ipsis Cra'ris
Gr:i;cas
Lmponis e\stalailliuc velus in marniorc inscripiio, fiindiilas, cl inler cas Aiiipliiôchiam cx Slral;Oiic el
qiiam .Morales iii Aniiq. IIisp;in. Villadamor, ci Pii- Jiisiiiio,aliis!iiiedocuimiis.r.lcuiii s:i»:c!.i virgo Gemma
jadc-' lib. III llisl. C.ilhaliiiin' c. 8j alTcriiii!, vidcii- marina pro|.rio iitiminc ilii.ta fucrii, biiic noi.miHi
cel ; l^mporilani popnli Grwci hnc leniplum &ia>uv Margare:;im, qiuc geinioam mariiiani Ôiial(Hispaiie,
l''phesia; eo sa'cuio coniiidere, auo nec relic.a Gra-co- periii), .i!ii oiim Gtiiiioiii! maiiiiam, (,iiid uii Geni-
rum tingwi, nec idiomate pilriiv tberce receptv, in D miioi dumtavat, el itiuiii bievitalis (ausa Maniiam
niores, in lingunm, injura, in diiioncm c<ss'U' iioma- eaii) n'.ini iipanijil. liiia^',!:!e> omncs qu;e in C.di;ccia,
mnn M. Cctego ei L. Apronio cosi. Qiiod aul.',in ^d Ci lola iii.^pinia in h')!!>rem liisj.iHKe Manu.p ev-
Amphilochiuiii "peclat, piwslt viderr Liid. Noii- 3i;!Ul ( h.iriMi .'lOiinullas ac.iquas v.ikij vid>j liiihO-
nimn in sua lli>paiii:i c.ip. bo, qui rof>-ri B>:;:lii"ii!m, ii8!i) seu diacDiifio ad pfde- pusitum, ci îgfioni
ct iVlliarum tJoinolinm f|M)!iimi)io D. ;'Mli:iii;i->i!i> S-
: cnicis in ;i.a;iii viigini- ti;>i)t;iii, ct lianc iit.illu-. dii-
Jacobi ap')>ioii di^cipiilns, in vna S. reln B;a! areu- biia: :)!Mj'ri.iiu Cssc iianilic.iiidi loiinain S. M;;rg;»-
sis sui rondi.scii>iili (cnjus Inigiiieiiliiii! supi-iiiis ad- rciaj. Si^d ci Mtilanus aiictoi- est, pcrsiiioum i^sse
duximus ad an. 57) aijclor cst, cuindeiii S PoUum Hispaiiis M.>.'g.^rci;im essf; Maiinam su.im, utpoio cx
. ,
519 FL.WII LUCII DEXTUI CHRONIGON. 3iO
BIVARll COMMENTARIUS.
Ariliochia Gallxciae exislentenr, lamelsi \>Ta\e ei X chim hominum menle», et furor sacrilegus excandesee-
ipse pro Ampliiiochia Aniiochiam scribat. Ee ut vi- ret, ut idola surda et muia colerent aique adorarenl,
deys ulnimque veriun esse, oculos ad Grscos rid- eqo Theotimus credens in Christo Jesu edoctut intfe'
inove, scruiatorque an ipsi quiflquani certum explo- nio liUerarum, gesta S. Marincc virginis, quomodo
raiumfiue de eadem virgine habeant. Quidam, quos contra aniiquuin liottem dimicaverit scribere ditpo$ui.
Usuardus sectaius est, urbem in qua passa fuit, vo- Beala igitur SJarina ex genlilibus parenlibut orta,
caruni Alexandriom, alii Aiiliochiam, quae simpli- cuidam matronx nutrienaa tradita esl, in civitnle
citer dicta Syrisc urbem pairiarchalem deaotat., el quadam stadia xv ab urbe Amphilochia distante (vide
his Bcda siibscripsil
tps : demum alii Antiochiam l*isi- uomen verum urbis sanguine S. Marinx nobililal»*},
dia" crediderunt. Nimirum ipsa cos varietas ei ni- a qua diligenler in Chrisli fide edocla, atque baptitmi
constanlia nominum ignoranliaj arguil : diini eiiiin graliam consecula ; audiens marlyrum certamina,
unam pr.Tedictarum urbiiimpala^slram '.antai virginis evrum pariiceps fieri vehementer dcsiderabal. Cum
fiiisse uequaqiiam asfiiosccreiit, ali:im quxrebanl ; auiein Olybrius prccses Amphitochiam civilatem per-
Grrccis vcro facilis fuil errandi caiisa, nomen urbis geret, ibi Mariuain in ilinere obviam habuil. Quam
ipsius, nain 'Aufd.o/ju. paruiii ab AvTtox'» discrcpaf cum coinprehendere jussissel, ilta invocare Dominum
Mir-»bile cliam esl,cianeminc hactenus oxplicatiini, cxpil diceiii : Miserere ancillw ititr, Domine Jesu
curGra^ci virgiiiem banc semper vocavcrint Maii- Christe, el ne perdas cum impiis animam meam. Yo-
nam, ul in Menologio, liorologio, Simeone Mrla- cavit igitur prosies eam ad se dixitque ei : Ex quo
pliraste, ei caMeris viderc est, ci f:iiei!iur Lipotna- genere es, iibera, an ancilla ? Marina respondit, Li-
nus, Molanus, el Baronius ei laiueii inier L;iiiiios bera sum, et ancilla Christi. Tunc jussit cam in car-
;
B
aucioresconvcniat eam csse,qu:iin Lalini ipsi Mai- cerein milii, utque insequenti die eam ad se adduci
garclam uuncpimi. Si Graeca virgo est, et Grj'ci pracepit; quam cum non pcsset a Christi amore se-
niisquain illam voraiit Margaretani, umle scinut La- parare, jussil eam suspendi , atque virgis acerrimis
iiiii (qujcso) ]\Iargarit:im suam, non aliain qu.iin usque ad snngninis effusionem laniari. Beuta vcro
illorum Marinam csseV Lnino vero Maiina nomcn Marina virtttte Dei confortata, nec suspiravit, nec
Lalinuin est a mari derivaium Margarila auuin ; gemiiit, nec sallem vullum tristem ostcndit. Et cum
Gra5cum, idcm ac goinmam iii:irinaiii signilicans. adhuc Dominum prwdicarel, putans te prceses irri-
Scd ad alin ir.ii.sc.uniis. deri, peciinibus ferreis jussit carnes ejus usque ad
Rursns quidimd dc Margnriia in cjus liisloria di- ossa sulcari, in tanlum ul populus, atque ipse lyran-
cilur, .Marin;r Galhcciana' oniiiimodis convcnil; vinus compassione movcretiir. Ohjbrius igitur ad eani
deliccl (jiiod lilia sit ncignaiis cujnsdain idololatrje, disit: Consule, pnella. juvcntuti lua;, ei mihi assensum
quod educalioiiisgratia tr;i'iila sii ntitnci rusiicana;, prwbe, ne tuw pulcliritudinis fiorem amiilas. Ad qucm
qu.i; cam in informarii; quod <ib
li!e Clirisiian:i Marina : male cousilialor! Hwc crucialio animw
c:islil;ilem cl lidcm scrvandam occuiucril ; quod ab est salvatio. impudens canis, insutiabilis leo, tu in
Olylirio judioali ct moili addicla. Ihcc oninia dc cnrnem puiestatcm habes, scd Christus (iniinam ser-
Maiina t.iia Meisphraslcs refcrl, el in anliquis ms-;. val, quam redeinil. Ad hwc tijrannus : Jam, inqu t,
codicibus reperimus, qu"s ejô iegi iii variis bibbo- pnrcam, jam non miserebur, consulentes sibi de-
noii
Ihccis, el aliis quos cital B.tronius a sc visos de V ita ludii, deos blasphemat, tormenta contemnit. In carce-
S. Marinx vel Margarclic a qiiod.im Tbeotimo vel ^ rem iyitur recluditur obscurissimum, sed stalim im~
Tiiiiotlico, ocuiato tc.sie dcscripia. Et niliil iiiiiuis '^ meiifio lumiiie radiulur. Diabohis vero in forma dia-
de Sanci:i M-irina Gallaeciciisi lcjîmus: ipsa siquidcin coiiis, qnasi cam devorniura apparen.':, subito signo
regiili genlilii ti!i;i IViit ip a quod cnm ocio aliis
; ctucis opposito eianuit. Sequcuti vero die virgo judici
sororibus uiio parlo cdiia luissei, in tliimcn mergi prws^nlatur, el prwsr.niibus populis sairiftcure notent
jussa, pielale obsteiricis in villulam adducia osi, exurilur ; el apposilis ad ialeru facibus ardenlibiis
cl riisiioana! niilrici commissa, a qua lidem Chrisii caro rccois lacerota us lue ad intima concretnaiur ;
peicopit ipsa jiro fide Clnisliaiii el piidioiiia |::uâ
; ila ut mirarentur omnes, quomodo lam fragilis puella
est, tes;e L. Dexiro; ipsa sob Olybrio jiidice mar- tanla posscl tolerare tormenta ; sed insauus judex
lyrii coroiia rodimiliir, ul M. Maximus doruil. lii- cum viderel eam tot cnuiniibus iion posse $u:urari, ad
vt nio auicm Olybriuoi in occidt;nlales Chrisiianos vllimum decapitari jussilwu kul. .Augusti. In ;ileri)
itiuventem jiorhccuiionem, el in urbe Alisia noii ejiisdeiii virginis fcslo siib nOMiiin' M:irgaielce addi-
longc a Massilia S. v:rginem Reginam marlyrio co- tur Allcradie coram judicc Olijbrio sisiuur, ei lam
:
rfinasse, ot siniiii se niodo gossisse cum ea, qiio pades ardentcs cjus lateribus apponuntur, et deiiidc
poslmodum ad Gall.Toiam porvonions oiim Ma- nianibns nc pedibus Itqaia in aquam niergiiur; scd
rina , ail stquid< ni l.qiiiliniis iu ejiis Vila Iib, farta oiaiione Ubernlur, elpopulus clammil : Mxgnus
viiF, cap. 47 Ditm OlijliTias pr(cfecl>is irausirel de
: Ihus Clirialianorunr, unde ex eis quinque millia marly-
Alisia in MassiHam civiiatem, ixfens pnellam ct rio coronali sunl, Margnreta copile cwdilur. Ciijus <|Ui-
,
iiHectus ejus pulcliriludirie, ipscm sibi pianûlnri (e- doin rci monuincnia iiodieqoe in loco sui; ?ep'd-
ril, otc I).' M Tiii;i auiom scii iM:iig:ir''i:» inqoil Mi. liir.i; vjsuntiir, clibaiius parvuliissuper qucm aduîa,
VI cap. •120 C'w»j tnilem

: nnnos xv iiUigissei, et cum D fons ubi immersa fuii, ut ex pwnarum cotnmuta-
01
itliis virghiibui orex nutricis siw cusiodiiet, prcc- quod aii Eqiiilinus; cujus
tione crcscerci vis dotoiis,
jeclux Oltjbrius illac Iransilum facuiis i:i ejiif' amu- lamcn \im medic.ilricem febriciui;lcs acccpe-
aqiiic
rem exnTsii, et coiiciius vueros, ut ud se illam uddu- runl ex conlactu virginis, in hodicriium ueque diem
cerrnl destinavA, cto. persevcr.iiilem, cl e rc noniine nuilu;»to, Aquat
Ilabco ojusdeiii rei nobilc tes iiimnium, oi sia- snnctos, liiinnipanliir. (ûod Mot:iphrastes aii, pa-
cer;c anliquitaiis cgrogium inonuoioii!t!i!>, l'.i|oii!i- trein M.irin;c vociri .Fdesiiim, fuissoque idoloriim
num IbeMariiiiii , in <juo lissluria S. M;iig;irot.o, s;icerdoicm, errore libr;iriorum, ul opinor, accidi',
eailem proisus cî, quu; do sancia Marina G.'."rciil yEdcsium pro Catolio ; ct iiloloruin sacordoicm.
cioiisi legilur, qiiam p!.i<uit lno ii!scr«:re, qutnl siu- pro idoloriiin onllore, in aliquo corrupto codice
oor:iiii ojus iiarr;ilioiioin rcd<»loal, ox pMUolis iis Icicrot <|iiis. Ex ./Edosio aliqui foccruut Tboodo-
qii.o iiiiiiiis Noro, aiil dignc scripla ajuid Eqiiilinuii siinii ii:i loooriim ot por.-onariim
; nomina perpeaia
l!;»lienitis. (>iiiii ii.Ml!ir pr;i lalmn l>:oviariiini ogissol imil;iiiouo in corriiplioucin abcuiil , qiio laiidoni
festiim diem S. M:irgarola; ad m
idus Jiiiii, seu 15 ne-soial quis verain Icctioncm disccrnere, facic pc-
«lic ejiisdoiii, cclobrans po>(iiioduiii S. M:iriii;»; diom nil"is vocis pcrmul;Ua. l'ioriiuo iiDii idoloriim sa-
:id XV lv:iloiiil. .\iig. si-u ilie 18 Jiilii, lias baliot cerdi)lein, noc cnliorcm, sod goiiliiium iair.arc)i;im
locliouos nKiliiliiiiib : (.'inu i}isii;(i.i obltncrcl infcli- S(;ri!:unt, quod ina.vimo ;ul vCi'itateiu accctlil. nini
;
521 FLWII LUCII DfCXlUI CIinOMCON. m

h. C. i38. Wilgcforlis, vel Libcrala Catelii Lusiianoi um reguli filia passa esi Amphilocliii. A. R. 889.
BIVAftll COMMlNrARlUS.
Cr.TCe patrlarclia Laline priniarium iionunem dc- \ l'oli adinveniio fimina omni frra ferocior, quw /i-
!
nolat, seu pulnis pioviDciu: rcgnluni, qiiîieni pa- /iVis l.ccm ttliderul, in ipso vitic iiigessn,
qviis vix in
trcni S. M»i'iii;e fuisse coiisdit, ni iiiox diccmits. mortr liurnbili cxsiinguere cnyiiabul ! Sid mntricori
Do dic niarlyrii ipsius non niiiior discurdia csl : Dens, qiti de malis liominuni iictit bona contuevil
Usiiardus, Ado, i:l Beda dic 1S Jiinii; iKiiinulli ((iir.s elicrre, de his iufivilulis uiitcr ttalitit ; nitm prafala
Ei]iiiliiius riiferl, Gru-ti celcliraiil die
^.'S Jiilii ; H ohsletrix iiifiUitHturuin pieiale, et l>ci amore commola,
Julii. |[is|iani die 18 ejusdein, ct l\oni:iniiin Mari)^ opportunlalc adiiiventa accestil ud vicum, qui in sub-
rologiiini 20 die ipsius. In cndeiii Marlyrologio a uvbio civitnlis n Lhristiunit liiibitabaiur , rl ibt qucc-
Baroiiio correcio :id dicm 18 Juiiii, qua Usiiardus, rcns nulricrs idoiwas, singulns pnrltiit singulis tra-
Beda, et Ado agunt de M:irin.i, li:cc vcrba exsiani : didit nnlricndns. Qnic ipsus stiscipirnlci sucri fonlii
Alcxundriiv passio S. Miiiince riKjinis, iii ijuo illiid tavacro illns rcyenerari fecrrunl, nomtna eis mpo-
in primis corrupie asscritur, qu</il passa sit Alexau- nente.î. Sunt nutrm numina itlnrum hicc qntc tequun-
dri*, ciim tonslel legonduiu essc Ainpliilnclnx : tiir : Cenibern, Vicloria, Eiimelia, Ccmma (lia;c osl
ncc salisfjcit qiiod Daromus iii Noiis inquii, M:iri- M.ugîiiia), Marciiinn, iiermana, Hnsitta, Quilrria, et
niiin dc i|ua lioc loco mcniio (it, iioti fuis.si; m:irly- Librrnta, qnic oiniies lenipore procedtnle, cum jnm
rcin, scd mnni.ilem itlam, qirr iii Vitis 1'atriiin i p. a-lolevi^srnt, p r Chiistiatioium coliabilaiionem el cot-
rap. 4-i asseritiir iiitcr viros siil> viriti liahilu ;ic M:i- lociiHoncm genus suuin et ortum didicernni. Cumquc
riiii nouiiiie usqne ad morlcin perscvcrasso ; illa postca ejortii essel u lioinanis adrcrsus Chntitanos
viiiin nnii ul»iil 18 Junii, scd U> Jiilii. ul :iil fCquili- tcrra pcrsecuiio, el per onmes ur/'. yutctliies mtttr-
.s
h»i lib. VI C9p. 108 F.t i:i texlu ipso Martyrolofîi .j rciitnr, qiti ad profnna sacrilicia fidetes compctlerenl,
contradicit verbum illiid, passio, quod, velil iiolii, kenlas isiaH sorores in iUj viro repcrienies, nnlc
niariyriiim soiial. r.n-dulcMiii iii diversis provintiis riijis palris sui conspeclum crvdetitrr ultruxernnt.
pro iiiajori siia cominodiiaic divcrsos dics icstos iii Pobt miitlas ttuieni ivlerroiialioncs Cen:bcra rcspondtt.
lioiiorcm S. Marina' Jiiii consuevisse, cuiii lanurn vc- Si genus qiucris, filim luw skwk.s; si conditioiiem,
rns ohilus dies xui kalend. Augusii fucrit, id csi, Chrisii fiiinnliif. A'«n sinc mnijno stupore regina uxc-
20 Jtilii, ul ejus liabcl liislotia, ci Rom. Martyrolo- ris stta: roufcsiiouc ipsiis filias suas rex esse coqno-
ginm. Plura de ea dicani, cum dc cxicris ejus soro- tccns, btaiiuis eas rcibis coinmovens, ul a Chrisli cut-
ribus «Kero. iura revorarcl, datis indticiis, ul sibi assemirent, od-
C. Wilgefnrlis, clc. MoI:hiiis ilic 20 Jiilii hxc scri- moniliv ab angclo omnes fugeruni, el consoluntrt te
bil. In Portiigalia nalalis S. Wilcjrforlis virijiuis cl ollerulrnm, el oruntrs s mu! ci flentet discesseiunl ub
mariyrit, qua: nuiore cusiilatis el Lhrislianw (iiici in invicetn. Qtia; Oiiines per divcrsu toca a pcrseculori-
nuce moriens, felicilcr iransivii ad Domiuuiii. Ilinc bus Citnprthein.a muritjriutn consummitrnnl.
llarlyndojiiiiiii iloiii:iiiiim eadein dic lcgii : In Ln- Maclciius pr3'fata Brcviari;». Ladeinque rcperinn-
tilania S. WUgcforlit virginis el marhpis, qucc jno luriii pcrvctiisio Snnclorali ms. quod in biblioihc<;a
Lhristitina fide ac pudiciiin decerlaiis^ in c.ruce vic- Sanciic Kciicsi:c 'loleiaiKC asscrvalur, cl a colore
ruit gtoriosHtn obtiiiere tnumpliiim. Addil iMolainis in exicino smar:!|;diiiuiii nuncupatur. Nc vero quis
addiiionibus aiili<|ua! scii prioris iniprcssiunis M:\r- inLrcdibilc repnlcl, quod onines no-
in cis asseritiir,
lyrologii llsii:»rdi, iinpressis Lov;iiiia; apiid W«l- Ycin niio codeiiique pariu piiellas edilas fuisse, sciat
leiim anii. loCS : Ilein Wilgeforlis viriiinis cl marly- i.on scmcl coniiglssc pltiriiii:is prok-s cdi in luceni
rit,
fiinv regii Vorlngtili(C,quain nonnuHi Laline /.i- C siniiil, nnm Datiaiins Asyriiis iii oraiionc coiilra
keraiam , ttulomce aulein Onlcoiimerain agnomi- Gr:rcos îflirm.Tt diias niiilieres triginla sinuil in-
hHHi. L'bi f.itelur caiiidcin c-se Lihcraiam cl Wil- faiilcs pcpcrisse Quul cd me, inquit, Peridymeni
;
geforleiM n:im qiix' more paliinc Wilgelorlij, La-

, opus mutiercttta, quw uno partu infantes 10 pe-
liiic Libernln liuncupaiur. Qiio primo oninium quod plerique miraculum pnlani'/ ctm politts
peril,
videas , ('clcbcrrimain olim lui^sc apiid extcras mugiiw intemperiinlia: fruclus hic exisiimctri deberei
4 tiam n.itioiics lianc bcîlisîniam viriiincin, qiiando ei itia abominubilis videri, ulpote similis Scroplin:
Gifiniaiii ilivcrso eani nomiiie invoc:iban(, Ontcoin- Uoniano!, qmc iiidein propler eventum similem sacruin
uciaoi, aiii Wilgcforlem, aiii dciii(|uc Libcrai.mi : (iiicndam cidtum cousecula (erli<r. Quod vero hac in
scil ijuoiiiaiii Dcxler iioiiiinis sui parciilis iioc loco, rc oninem Mippral admiraiioneui, illud esl quod
ad .mnum auiem Ibîde sororc ejus Mjict;ina aêns, r..iii!ridus Villarifjnsis monachus in c|.istol.i ad S.
(ti iiii .ilianini oclo sororum inciniiiii, inqiiicii.> : Idaiii rcicrt; scilicct Maigaritam coiiiiliss:tm llol-
,
Tolcii paliiur S. Marciuiia filia Caielii reijnli Lu- iaiiiti.r, Kiorciilii coniitis liiiain anno Doiiiini 1-J!7G
tituiiiif, tororque ocio aliurum virtjinum ; plaicl oin- pariiinissc siiiml proles 3Gi, tui qiiantumciimque
niiiiii itianiiii siiiiul hi^toiiain luo .'ipjioncrc, proiit proilijîoso pailiii liJcin facit incisa bpidi inscrijilio,
in :iiiliquis vciienndisque Bicîariis llispaiiia: lcgi qii.ir in iuoii:i..icrio tii Losduiio ordinis Cisleicieiisis
iii diviiiis olliciis consut-vit, iii fcslo S. Lil)Lr;<i:v: ;
vistiiii'. iNiitiirum :
e (|iiihiis vidi Scguntinuiii et Palcntiiium, qux h.cc Ittuslris Doinihi Florenlii Comiiis Hidlcindia: filia^
baboiit. cujiis muler fnil Mcclhttdis filia ilenrici dticis Bra-
fuii rex vobilis inlcr fuiilimos Occidenlis, UGiiiine buniiiv; frutriin quoque hnbuil Cuiltclmum Alinfnania
1)
CalcUius, cujns rcgni ciipul liulcUnijia, alias ){>.:lca- TPg.in ; hivc vrafutu dontina Jlnryfirela aniio salu-
gia, Ti I Balcliadia, </ufl.' postea Esiuciuiia civiiaH vo- iisM. ic i.xwi tclfttn stia: unno XLii, ipso dic Pa-
ciitu fitit, i]ui uobUciu uxoiiin Calsitnii noinuie \orti- rcsccrcs, horu ix unte incridicin, pcperit infanles vivot
ius est. Acciilil uulem dniiia pcnuisîoiie, nl pra^fiila promiscui se.\us ."(;4. Qui posiqunin per veneraOilem
regina mulliplici sobole fccuiida, unn ilie niivcia IUun episcopum doviiuuin Cuiilonem tufiraijaneum, pra:*
pepeiisset. Quod cuin comperlHm e>>sci, rcijina m.n.timo senlibus iionnutiis proccribus, rl liinquutibus iti p iri
puilore ncla, inliumuuo «s», omiies iHus iiiUrfir.jre qundam bupii^.iui snrrainetiluinpercepissrut, rl mnscii-
(oyiuibal; ul lioc fiicium ud virt el populi iioiiiium tisJoiinnis, fenirllis icro noineii Lttuibeih impoiuuni
11011 pervenirel. Kictigiiulo itnrine iini.tujiiiiai^s consi- fuis^cl, ipi.oruin oninium .simul cuin inutris, uniina: ud
lio, vocons nd sc cibs:elrict.m, <y««t' sivi fiiuuliiiris ei J) um iTtfruuliier ticiinu; redicruitl, corpora uulcni
secreionun ejns coiisriu erai . Silti noviiur, jrbel, ul sub hoc siijo rrquiescuiil.
loluin itlam parvuliiruin iurbum lnleuur rl cuiile nd Il:lii'lnr Gnilictli cpistohi in ClironicoCistcrcieiisi
puiii.n drferui, el ibi nutlo roiitcio (imnci siniu! in Uernaidi dcBiito lib. VI, c:>p. ult. Mulli tiam im-
i
])rof:uidum giiryiiis demirgnl . mulieris, iiriUio dia- tunluntc iion niujius anno!» M;iii.im Mircelhnn c la
;
523 FLAMl LLXll DEXTKl CimONICON.
A. C. 138. Obobrigae io cadem Gallaecia S. Eupbemia virgo et mariyr. A. R. 8^9.
BIVARII COMMEMAUIUS.
niilia in Lusilania, oppido Anell.' ortfim,
G;>Uonnn A 110. 0"3re dnbiura non sii in Roniare Mirlyrologio
dicecesis Bracaren-is, sopiem mascuios simul pepe- irrepiisse noinen gcrmanorum,î idcirco ab cjus con-
risse, non soluni visos, sed qiii ad presbyleraliMn et lexin aiifcreiidiiines.se.
parocbialem digniiaiCM) onmcs pervenerini, qni in Miram rem, periietnumquc miraculoin quotannis
inatris sepulcf» i«i (/aiiclla S. Di.Miinici oppidi de die ipsovnm fesio videri solilum Cordnke, ubi lain-
Cliaves niarniori iiiscnlpli lucrunl. Ejus rei inulii qu.m coiuniur, narrat Ado, inquiens :
Patroni
lcstes sniit. Jbique $ei)ulli coluniiir, ubi eiiam ob cominemoralio-
Scd ui ad Cal-i.c parimn re.ieamus, prjcler me- uem pretio>,a morlis ecrum, eodem cUe iptorum mar~
niorata Drcviari:». id ipsuin pcrspicni> vtnbi^ ailiriaat lifiiiroi(B orio' siiiguHs annis divinilus coUiijunlur,
insignis nostcr clironologns Juli;>nns ad aiiu. loO, cuni tamen biberm» tcinpore passi sint 17 Novembri'--,
niinirnni iVo»<r iui/t iaioi dii'ii,w sorores Cenivf^ra,
:
et nnllo ;ilio «lie eju^dcm leinporis c«>llig3iiliir. Vido
Vktoria, Emiielia, Geruiaiia. Geiuina ( sciliccl Mari- Eqoilinuin x.cap. 70, el l]>uardunil7 Novenibns.
lib.
ii:i ), -Wrt»cin/i(i, QHi/fr/a, lianilissa, WiUjeforlis, Vfl 5. Eumelia, atio nomine Eupheniia nuiicupatur,
Libciata, uno parlu, in ciiUale Gatlaciw dicia Batca- ut a Doxlro in prîsenti, cuin ait In eadem Gallwcia
:
ffin^quo! nunc Buiona dicitur , prope civilatem di' S. Euptiemia virqo et iiMriyr. Deesse videtur nuincii
ciam Tudensem. Recipin.it eli;iin caindcrn bist iriam nrbis Aboi-rigc, nbi coroiuui: mînyrii arcepit, ul lc-
et giaves aucltires, prrcscilim Mariela de
iiiutii Sm- gaiinis in Devlro Abobrigx, in eadein Gallcecia S.
:
ctis llispiiniic
I p.-îi. iib. iv, caj). 12, el Tiidensis epi- kuplicmia, otc. Consiat s<qnidcm iiiic occisam fnisse,
scopiis Sandovaiiii>- lilt. de Eoclesia Tiidcnsi, in S. ita siquidein rcferl Juti.inus in Chronico, in<4Uiens :
Ovidio cpiscopo, \^\\\ c^- inslriixil ulicrius qu.nni nii- Colitur Euiiielia in ciiilulc A'ji,brigeiisi iu Gatlacia \
Iriccs iii (ide. Celcbr..b.>tur oliin ip-ârnin noveiii si-
6 Diccinb. M. Maxiinus ad niiuuin Doniini 531 aucior
iiiiil festuni iii llispjniii die 18 Janiiaiii, ciiin laiiicn csJ, Abobrigam, scu Obobiigam(iil ipse scribit)e>se.
qiKilibel siio inaiiyrio dicm dcdi{ aiiin! Inlxv.t, iii- qnain nnnc AnrienMin (vngij Orense) diciinus, inqnil
niiruin Geuivcr.i 1 Novcinbiis, Virtona 17 ejnsdcni, ciiiiii !Hurtinu.'i post Dumiensis episcopus Hicciarium
: m
ijboraia cuin Maigîrcia sor.'ro :20 Jtilii, Gcrinana fideitistruil iiiurbe Auritii!,i,prius ObobrigadciaRegia.
IJ Jaiinani, Marcianaii Julii, Basilia I No\eiiibris, Qiure laicri oporterel jiixta Maxiini piacitnin eam-
Enmelia 1 Iieconibns. De iisdei!» :il;ii Moralcs liii. x deni urbcm aGraMM^ qiiideindictum Amphilochiuin,
Hisi. His|iani;e cap. 27 ei Villcgas loui. 1 Floris a Laliiiis A(|'i:e cat'.dx,ab llispanis Ol)obriga, aSue-
Sanclorum. vis auleni VVarnisec, boc est laonscalidus, ei a ira-
Sed jam qiiid deunaquavis illaruni gestum sil in- ctu ipso( quod alil:i moiistramus ) Auriensem, nunc
quiramiis. L S. Genivera, qu;e pnin;i inter sororcs GrcnsoMi; et consoiiucnter in eadem urlie, qua Ma-
nnniinari consuevil, posiquam initu angeii Balc;igi;c, rina Geinnia, consiiiivse eiiam Gn|ibemiam, et mar-
sou Biion* ali invicem separalne sunt, Tude consti- tyriiiin inibi qnoque prO Christo nassain fnisse. Pro-
tit, qno idCia peiseciiloribus lenia, cnm a lide Cbri^ti babilius mibi esi Abobrigam aliain tuisse urbein,
iicc minis, nec bhiiiditiis avelli poiuisêl, inarlyrio cujus r(iin:e bodieqiie permanent in Auriensi dioecesi
CH'on;iia esi. Il.i icfert Julianiis aiino 1">U in.niiens: in loco ab incdis nuncnpato Calles S. EufemitB, quod
S.incla Ceiiivcra |ialiiui Tiide I N.ivcmbris. Ibi ce- ceria tradiiioue lencant inibi niartyrio aGfcciam la- :
lebre s:\iis esi nonieu ejiis. iiain i|isius graiia femi- nieisi noniiulli urbem illani vncavcrint ( sed perpe-
n:c muliai Geiiiver.e( vulgo Ginebra )vocari consiic- ram ) Calced jiiiam. (>orrigendi proinde suni , qui
veriini C C ilcedoi>ctisei:i cuin llispana Eupbemi;i coiifundunl,
N. Aciscio jiiveiiC cimiite dcsunipto, Cor-
Vic<(/fi(-, Calccdoniain noiissimam Bithynia: in Asia iirbem, ad
dnbain pcrvenil, el a Dione B.itice procoiisule p(>sl Ilispaniam iransferre ansi. Eo erioie implicitus fuit
taria ciini eobtbita (olloqiiia, crndelitcr anibo vir- Fordinandus Petri Guznianius in siio Valerio scho-
gis verberaiitur. ei iii lclerriinuni c:ircercin uiisi, a lasiico, duin ait, prope Tudein ad Minii conQuenia
qiialnur aiijjclis mullos dies refecli ac n focil-
iiiibi in GalliCCia sitam oliin fiiisso Calcedoni;iin. Addit
laii, iii fliiinen B;ctiin ad colia gestantes gravissimos Sandovaliiis, lib. de Tudcnî Eocleîa , fol. 5: Su
lapide^ pi;ccj|).ie^ daii, iicc si;biiicrsi, iniii:o veio al) sitio aun pnrece a unu legna dc riberas dc la limia o
ip^ô Je-u Ddinino aiiiin:ili ct libcr;>ti iiide in roti<',
: lelfics, in un yajo de aquiUa moulanas miiij asperas ,
supposiio lciito igic, deviiicU, scd is tacla oraiio.iO qne se Itavian del Xerez, a ta mga de GaHicia en la ,
exstiiiclus, cuni prius multos ex carnificibus evurc- paroihiu de S. Salvador de Slarin. y a cn el Obi^pado
ret , landeiii Victcri.c mamilidi el lingua abci^.â: de Oreiise;junto al vnlte y rio caldo, tlainan attt lot de
sunl, pe< Ins excarnilicaiuin ( in:'>iiiiil.c l.ic pro san- ta tierra a esie $iiio, las Cailes de sania Ofeinea, porque
gninc rcddideruui ), <l sagittis ad iiliiiniim confossa cn ellas, queson uno^ dopenaderos mmj atto:> y asperos
celfbri mariyiio trjinsiil ad spoiisuni Aci>clo veio ; le dieron a lu Sunia los Tyrannos muchos lurmenlos.
capnt ainpiitalum fiiil 17 Novembri». Cciclir.ml eo- Distat ali urbc Anrionsi leucas decein; sed aiiud es4
ruin iriiinipiinni Pindeiitins liyiiioo 4, Isi.loriis in illic msiram Eu;ibemiam nririvrii palmam
percepis-
hyiniio Bi cviarii Goihici,Trugiliiis,Yilicga:» cl Mi.rie- se, i|uod valdo probjliile csi ; aliiulCalcc-
vero illic
la. Periieraiii nonnnili eos rcoeii>enl iitlcr lilii.s S. doniain sitain fuisse. Ccrie non alio inoii fuere isii
Marcolli Centuiiiinis( hnc ctiain >irobe nolavii Baro- iv aiiclore.»,qiiain ipiod sanciani Eiiphciuiam Calcedone
iiius in Noiis ad eain dicni ) : i|(ii siib Diocictiaiiu occulmisse lci^cimi, nnn (l^siinuuentes uiici provii»-
principo pasûs i;sl crca anniiin oiO. Conslat siiiii- ciis ci tempuru a^tjiie tiiîaiiii.i; aiiera siquidem in
lilcr 11.111 .Vl.iriclli, sed Cil''llii liiiam liiiose S. ViClo- Gallacia, allera in Biliiyiii:t; ilia iii Ibspaiiia, hxc
nain, ot aniinm 150 fl..iuiss('. sic prorsus Jn-
circ:i iiiAsia; llisp.ina aiino 138, vel (39. imperanle lla-
liaiius in Chronico eu .iiino Jtomiii. 150, ubi dc iocu iir;ano, Gr.cc.i antein sub DiuCicliano ciica aiinuni
m.iityrii nuvem suroiuiii ageus, de Vicioii.t ail Vi- : 3(0 passa esl C; nfusio usqiie ad nonnulla eUJin
cioria passu dicttur Cnrdubu' fuin ;lstsc/o ( i'c/ Zoilo ) Bic\iaria inspioi:t; irrepsii. nam iii C"mposlella:in,
juvenv. (tuainquaiii si velil /jiluni cum Azisciu coit- ot Br.icaren»! Calccdonia in (>alkccia conslituilur,
fiimicrc, co aulicndus non sit, cu:n sinl valdc di-
iii un.i.|ue reiuualur iluii>la\al Enphoinia. Cxtoruiii .\ii-
\cr.si iiitrrse. .\goiiins de Zyilo :id aimum 300. Ncc riciisis Kccleiia suum iiniciiiqne roimn facit, ci cu-
e qu.trc Niclona ctAci^clus fralrci; voccnlni, du>u jiis ooipus s.rvai, cclebr..l -20 Juiii, videlicel die ê-
scmel lilii S. .Maicelli iioii sinl iiuilu> cieniin ai;lt-
: (|i:enii ociavain S. Mniiix suroiis sikp. C:ilccdoncii-
qiinrmn eus fratrcs dicit, ut videre cst in B<'da, scin voro IG Scpicnibris, quu; in umversa Etxlesia
Aduao, Usuardo ct Equilino, ct Breviario Palenli- coliiur.
, ;
FLAVII Lliril DKXTRI CIIROMCON. 52G
BIVAUII COMMLNTARIIJS.
Posl mulla aniionim currioula , anno videlicct A 17 . 18 ct 19 ; Villrp;<s, Trugilluf; et alii, ejiisque
1153, in loco uhi S. Eupliomia {lassa ac sepulla .'âcr.e rcliqui?c in Tolctaiia dioBcesi, oppi.lo Mar-
fuerat.innoccns puella pasioritiam excrccns :irifin, j;uelizza venerabiliit r asserveniur, ei iii cjus graiiaiu
vidii inler «a\a luamiio Kiiplieini.c atimilo pulcher- ninita' iii ilispania niiilieres Qiiitiii.e niinciipentiir.
rimo cxoriialam; qin» .<p|>rihcnso suliilo loijuclam Julianns tilaio loco hac de ip.â hahcl .Siifc hoc :
aniisil sed ad
: p.-^lreni suum cum rciMret, ot signis leuipiis S. Qiiit,'.riii , (^mivera, Murinii , Mnrciana,
ulcuiiique quid accidissel, iiinucrci , ilum c^t
«il)i ^Vil(jefvrlis seii Lib,'rata, rt utia: (>Hiiluor virfiines ct
ad inanum virginis et rcstiluunuir simul aniiiilu<:
, marttjrcs , fHi(e L. l.nlcHi< Bracnrcnsix liri cvnxularis
ct loquela. Audita c^l aiiiem vox dc coclo llic jai 'I : et LusilniiiiC retfuti ( ilcesl, pas,'„riu»l, vcl qtiiii si-
corpus S. Eiiplicinia*; cura ijîlur slaiiin, iil liiiic miie cum ati^s ioriit et Valerlim ipiscopo, qui
)
educalur, el honorilitc sepelialur in EccUbia S. .Mi- Vrticrliiniamcum Qniieria j.ro>-inciiiiii jnoxiinam

iipntl
rinse, qna' in prosimo erat. Oliseculns ille voci aii- Tolclanw , meridiem versus , oppido vcro \ilura (juod ,
gell, qu3? silii jiissa fuoranl •'xsi-qiiiliir. Indc vero nuiic Murijuelu.xa dicilur, iudriii ium celibre iu HiS'
quod iliis coÎiius fiierai dcncgaliim . Pctnis Sc- piinia piasus est </;>22 wensii Mmi, ubi snucta Qui-
guinii.s eioscopiis ini|ietravil precilms
Aurieiisis terid in prelio hubtlur. Pro Vescclania icgcnduin cst
niagnis et jejuniis, elinsu;ini ccclcsiam Calhedralcm Velonia, qua; esl provincii Carpciarii;t' proxima,
cor|iii:> S. Ki!pliemi:e honorifico iraitslulit, ali|ue iihi Mid.mus ad Lsiiardum coni-
in aildHioiiihiis
iii C:ipc!la qnadani ad luajoris dexleraui oila, in g'iidus esl, diiin GascMii iiii pro Vctonia iefjit, iii
de uraio s.ircopliago sub crate (cnea collocavii, «•xlorisamplectendus, ail siqiiidt ni V ndecxmDkalcnd. :
ul)i sa-piiis superscriptiiin : S. Eupheima virijo

l»-gi t» Jumi in Gasconia S. Quiteria! virginis, quw cum alii»
fj r»!flr/i/r. C''lel)iaiur ejus iranslalionis festum dio
~ — • cgreiiium uKirltiriuui
miiitis
-
... — /:. ...
susiulu. Nesc.inus vero .
Augiisli, ciijus lii>toriain ip>c Peirii.-» Scgiiiiius ct , qiiO ( oiisilio in Mailyr«j|i»2io Rr-iiijini) t|e sociis ejns
Alplioiisus ejus Miccessor liiieris tonimciuiarunt pos- iiuli:< iial mcnliti, dicilur enini dointaxat : In Ihs-
tcritati. et iii leelioiiilnis iJroviarii propriircccnselur pauia S. Qnileria' virqinis et martyris. \]i anlem
cuuiiiiuliis aiiis iiiiiaciilis.Vidt;Triigil:iini in Tlies;iiir(.' vciiias paieliai , dd.iii«aniiis iii iiiediiiin Lrcv(-in
Coiiciitii., IG Scpi.,quiait, aimuium \irjjii!is ailliuc iii ejUMleiii virgiiiis hisloriain, qiia; iu antiquis sauci.-e
prelio cssc cl agri^ adliibcri soliluni n miiafoliini.
, ToioiaiKC l'xclesix iiKnuimcntis asscrvaiiir, vc- m
Meiniiiil eju?dem luipheini;e EtMiilinuslib. xi,c. loO, iii i<> adniodum nis. Breviano, quod in Bihlioihoca
n. 119: 1'jiiiheiiiia virgoetmariyr idihus Aprilis coio- videie lioiiii; eadcinque hahctur iii lirevijrio Pa-
iiam';peri;epit. Qood a liicronymi Martyrologio mu- leiiiiiio :
tuatumfuissc, imiiti illiuscapiiis uniliieiur. Scdquan- B.ata Quilcria licet piireulibus a Lhriftinna
tani in diebusresiisdibsonantiam iii Eiipheiiiiam invc- religione alienis secuiidum coiiimuuein tameii frce- ,
nieiiiiib? Julianns asscril coli suo lemptue i Dtceiii- sentis lcmijoris (estimaiioncm nobilisxima stirpe oria
bris , Equiinus occubuisse die 13 .Apnlis, Lcclesia fuii : genilar quippe Cjus vocabatur Cutillim el mnter ,
Aurieiisis colii fcsiuui 2(5 Jjubi, traiislaiionem vcro 7 Culsiii poicnles ei celsi (lorehuut poiesiute rcgia , el
,
Augusti. Iluic sic concordiam accipieiii. Venis inar- civiUis illiiis vocabalur hettngia. Horuin iijitur pr< te$
tyrii dies hactcniis iûoiiis crat , quoJ tamen cx D. Quiterui dusn pro muie suo ( po>t disccssi">niMn ,
lliero!iymo cl EquiJmo jam consiat, ilUiin veio sororum ad iiivieem) qiuidam die tola devtnioue
ignoraiiies ad sfjqueniein octavam sancta- Mirin;p snnctarum oraiionum iuleutu essel in ftc/um, rcce an-
cjusdem virgiiiis soioris iransiulerunt ^cilicci id C gelu:i Domini .subito advcmt, et H. virgiutm altonauur
,
Julii. Oiim veio au 1 Doccmbris ob ni; ijoreiii co.ii- dicens : Virqo beuta beiudicta tu qiiouiam diadimatc , ,
inodiiatem, sed jaiii aUaha (r.Miseamus. in.niarcescibili in coelettibus ornutn, a'leini Hegisi>pimsa
S. 6"e.'ma/ia, quando a scso in\iceiii bormes nulu tociri mercberii : nunc erqn in u.onlem 'hiim me se-
angeli discc>seriint, mari lrans."iCio iii Alricam mi- quere. Adhauc vero vocem beula irqo, ongelo comilanie^ t
grat ibique pro Chrisli fide liienda cum aliis octo monlemitlum conscendil, ibiqueq::olidie,Doiinnniu pre-
sociis vitam posiiit; eoruni incniori;) in Komnno cibus exorare non desliut. Et rursvm augclus attoquitur
Martyi oiogio asservalur die 19 Januarii, ubi haic lc- ad cam : Sur(je vinjo. licnediciionequi' ah eo accepta, ,
guntur. In Africa sanctorim marlyrum Pauli Ce- de moute descendil , el in uibem rediii
,
ubi puter ,
rontii, Januarii, Salurv.ini^ SuccesstfJulii,Calti,Piw et intcrprttai eam dc nuptiis ; at itta oravil ad Doniiuuv.>
,
CermuHa'. Ueslitiiiieoruiiiiiiiiinna cirdiiiiiiis Baronius cujus nuptiis se devoverai. Coutinuo aiujelus adveml
Boniano iMarlyrolngid, uude excideranl ex antiquis eain(}ue nuimimt duens : Se itmim, sed relicla hrîi
,
niss. ciidii.ibiisS. Cyriaci in Tbermis eral tamcn soluu! : uattvi.iitis tha' tiansi ad vtdlem Anlraijiani ubi Dami- ,
Salurniiii nomcii cuin novem snciis posilum die i'l uusdes:.uavil tibi coroiiam inHyiyrii, et in monte Cotun,-
.Martii, e qua liacienus in curia correciorum ex- biuno ossibus tuis icquiem, iii lHi.->ilic<i Sancti Pelri upo-
puncti non sunl. Quod vero Ceniiana hac sororsit stoli. SurqmsB. Quiterin, cuclis virginei sexiis iriqinia
aliarum oclo Gallxciensinin, faiotiir expresse Ju- ctiuiiibus, octciine piaisiantibus liris, iid pia-jutuin lo-
li:inus iii Chrcinico dicens Saiicla Geiinana sorur
; cum perveitit ubi re.v Leuliuauus, a|. Leuciunns. opo- ,
hirum Carihajne iii Africa paijiur. Sic in Mar- slalaimpcrub.il. Qui plur,busscriiiombus cumeafiubitis.
lyrologiis die li) Januarii, iii Ahica a>:n\vlor»m y^cum nec wertere edin a bouopruposilo pomissel ,jussit
iiiarlyrum Pauli Gorontii elc, Pi;e ct Germana'
, , cam mitii cum coniitibus $uj.s iu carcerem ; ubi ipsum
ii. Gemiiia Marina, seu M;irgarcla. Dc ea s-atis regan ud ChriAium converut, et mnliiiudinem qeutiiim
superque acium est in supcrimibus. Cujiis a» la saudvil ibi dr dnersis infirntitai.bus. Du.n hcec fi.rtnl^
cgregio piicmyic cecineiunl Bonad. Ilieronymus misit naier (jus Diim'iuu,u , i\i. Gnmanuiu, cam quo
Vida, ci Bapiisia Mantuanus. eaiH desponsaie cupiebal, et pi(ecepil ei , el miiitibut
Sancla .Mnrciuh.i. MarlYrnlogium Iltiniaiiiim die li suis ut qiii ,ain ]irior iuvrnisset qtadto Irucidaret.
,
Julii hxc h.ibci Tuleii S. ^larciiiim virijinis et mur-

; Cuiii aiilim inoenissei eam Dumnnus, iuterfecil cam
lyris , (jucc pro fideChri-iti brstiis objecta , aique a l,iuro cum )hm//iV utiis in piddirto montc. ; ct postiiuum am-
discerp:(i marlytio corouaiur. Jtilianiis vcio iii t.hro- pui.iltm cst rjus cupnt ittico R. Qiiiieria accipil iltud ,
nico de iiovciii snroribus ageiis .W(irti(M.M inqnit

: in manibus snis, rl p.ntnvil udlistudia. usque ad pvr-
, .
passu est Tolcti uuuo 155, aliqu.iuto posl soioics 12 dicium scputcru,/i, vbt juc.l iu aviiute .Adi,reusi. Nunc
,
iu/ii, i|uo an.io Ocxtei ejus inciiiioit, el iios ciim Miugoclizzi voc.itiir, ad parvnni rodacta otipidum
ipso (]iiiiliiiiid :itlip^>,im peitiiiet elucidare curabiims. ili legiio Toletaiio. Addit anclor Thesauri Concio-
i>. Quiterio. n.icinter c;cieras soioies iioilssiiuj natoruiii maMyritim B. Qniiena; atcidi.>.sc cj/r« an-
esl , uipoie ciijus les gesias niulii lli^paiiorum Je- niim l)()mini centesimum ipsis primurdiis , r;i'ifc«i , m
Bcripserini, piaesertiiu Marieia; Ub iv, parl. i, c. cixyit ChriAtianiimui in Francia , tempore U. Dion^sii^
S27 FLAVn LUCll DEXTRI ClUiONiCON. Z^B
BIVARII COMMENTAIUIS.
ijon Inmcn in pnriiculari designat annnm ipsins, A rfesuniqiiibusarri.leai. Bisi!ioin nnstram jllamfuisse
quod Pexier facii. Invociliir sancia Qiiiicria jtio Basilissam qux conjiix S. Jiiliani m.irlyris Anlio-
,
rabidis curandis niorsibus car.uin uniie inter cx- ;

c!ii;c pass; exi-lens in virginiiaie perscveravil, ciijus
qu» in online S. Bcrnanii diu super fesia dies ad 9 Januarii aîlur, el coipiis ur,a ciiui
inras preccs,
ejusmodi agros cniisuevfrunl lieri presorliiu in ,
spnnsi siiperioribus aiinis Iranslaiiini fuit ad coeno-
f«ni)bio Sjncl3C Marix Montis S-dulis, dicccesis bium S. Juiiani <Ic Samos
sed l.Tmen cbronologia :
Conchensis, haec collecca pn-cipuum lociiin habel lemporum iil S. Jiilianus sub Dio-
noii p;iiiiur, nam
Dcus, cleii;!no passus esi. Sancia vero Basilia, non minas
el effeclutn salulêrriiuuni : Prcvsla, onmipoteni
qui B. Quiteham irginitatc el marlyrio decorasli ,
ut qiiam IGU ;inni5 prius his sciliccl diebus de quibns
;
sicnt in ina virlule diubolum collicjatil , el regem

ctiin agimus. L't inierim sileam moriis gcneris et nomi-
mulla plebe convertit, ila et a rabie d-abolica , ela niim ipsarum discrcpauiiam, aliera siquidem roar-
lyrii paiinain adepia est, altera iii jiare quievii, una
nnicjjs infirmUalibus ejiis nmdui./V.,eic CumiuVil;u|uaiiide<cripsiinus, earum Basilia, alia vero Ba' ilissa nuiicupabaiur.
liisiona c»dlig uioiiis diaboli desit, cogimur as-erere, Non possuni aniem praefaiuui bymnum ob ejus
eam pro breviiaic in Ureviariis alTeciala, praeicr- eleganiiam reticete. Dabo illuni pr;cdiclis vcrsibus
iniss;im lamen dum Quiieria dcgcrel lu soli-
;
qutid resecaiis.
ludine moniis OriK piiluuus cr.utigisse. vos propago nobilis

Octava in ordine soronim fuil S. Basilia, seii Ba- Catillii, Lusiad.-o,
lilla ul alii scribuul ,

qiiae a s.ororibus niiiu angeli Nobiliyresac Ude,
,
perveiiit, ubi pro leiu- Quam vos eratis sanguinc.

disccdens Syrmium civiuuem r,
Genircr.i, ac Eumuiia,
pnrali aeieniain viiam mercaia esl preiio sangnins Gcrmuia, et Basilia,
sui. Eral aulem Syrmiuiu Dcciicac civiias, ubi S. Pe- Felix quadriga virjiinum,
Irus apoiloliisepiscopum cnnslituerat B. EpiciCum. l.t forte calcar mariNrum.
De eo el de urbe ips:'. alibi mulla diximus anms 50 , {Hic superiora refKHies.)
cl 100. De e;>dcin Basilla Equiliiius, lib. xi, cap. 150, Quibus sorores reli luas
.Si qtiiijque velles addire,
niim. 2i2, ini]uil : BasiLla tancln in Syrmio ip-io die
Coel'im beatum fareres
obdormivit in Uomino, videlicel 29 .\ugusli. In Ro-
Neve.^n eliam Pieridtin».
irano eiium Mariyroloîo agitur de ea, ipsa dic, nisl I8t3e novem Musa- 0(>limaB
quod pro Syrmio', corruple daiiur Ifgilur Smyrna :
Nonne profanis melins,
lianique Apud Smyrnam nalalis sancla: Busillcc. Mi- Vatumsacraia peciora
rtim vcro ab ulroqne iiec virginitalis nec nia; lyrii , Calore divo acccudereiil?
ejus menlioiiem lieri. Julianus lamen virgincm el Non sir Olympus fjcibus
miiflyrcin agnoscii, sicui sorores ejusreliquas, dum
Irradial ftilgeiilibus :
C.um nox foecunda siibrigat

ail : Sub lioc Umpus S. Quileria , Genivera, ilc. Ba-
Arlus sopore lanfrui.los.
tUia tirgines el marlyres, (H>(e L. Cateliti, eic. 4gno- vos infract.T! Mariyrcs,
scunl ei antiqu.i Bresiaria Hispaiiicc, in quibus legi- El virgines caslissimai ;
inus qu(S omnes per diiersa loca a persecutoribus

: Signum veslris Virginibus
compreltensa; marlyrium consummarunt. Specialiler Tuli^lisad niarlyrium.
aiiiein de marlyrio S. Basiliae agii Julianus pauio Gaude, sacerdos Ovidi,
jnrciiiis, qusmquam in ejus codice mendose pro C Tu Hrafarensis i)«.intifcx,
In Syria (lego in Oui incruisli Tilias
Stjrmio, habcalur Syriu, .Vii eiiim :
Tot ad polos iransmittere.
SjriiMO) sancice Basilice sororis S. Qutleria; Hispance Adesle, saene virgines,
marltjrium celebratur, Hicronymiis de la lligiicra Sy- Necvota supplicaniium.
riain legeiis in codice stio , cocinit elogfinicm sacris Voces, jireces couiemniie
biscevirginibus bymnum, a S:<ndovale Tudcnse epi- Ouas ruiidimus e\ annuo.
sc(ip<> in liisioria Tuilensis Ecclesi* lypis cusum, in
Favete veris lacrymis
Ouas antr Clu-isluinfundimus»
<;«o muliis laudibuseffert, t|uodonines inundi lartes
Ct ille vesiris precibus
faiiguine islarum virginum ac sororum nobilitaiae
Mitis dci indulgentiam.
fucrini; cum
occubuisset iu Syria Aîse
Basilia ,
Gcrmana Carihagine Ali ic.e, c;clcraevero in Europn; LMiima recenscri so!ei intcrsororcs S. Wilgefortit
aiisiquidcm : Tcl Liberaia, de qua pr.necipoe fere agit Dcxier. Tru*
Te Syria, oBasilia, giibis ail , post discessnm sororuni , Ltbcratam quce
Coliium- GcTmjuaui Arrica : intcr ccplcras eminere videbatur in fide et reiigione,
Ki Geiiiveraiii {ircviina suQ exemplo et sanctis verbis gentilet mulios convcr-
Tiiilensis urbs Oi:eano. tisse ; dum emm deyeret viltitn sotiiariam in quodam
Eumcliaiiiqnc Abobriga deserto , concurnbant ad eam viulti lum Christiaui,
O^lil.coj.uiGallaccia;
tu»'. eiiam yentiles. Duo vero
qucuiii de diibiiari
Cu!;u IriMiiifnlsiis aiiniio,
CsuUi rcsuliaos debilo. ips.i, alicrum mngil m.iriyrii genus. alteriim urbem
Per AlriciP, pcriiiic Asia, j) in qiia arcidit. Molinus quem Baronius in Romanum
Euro|);e |icr conCiiia, M iityrologium translubt in crucein aclam irium- ,
l)isjU"rs.T nuUi coplieo, pliasse coiuendii, Bieviarium Seguntinum el Pa!en-

Orbom s.icraslis sanguine. tinuin dccapitaiam profitelur; ait enim Dimiuit :
icr felix Hi-.jijnia, igititr cunciis sororibus ad rcgna caloruiu, tandem B.

Tribus cunleiiia pariibus;
Ltberata muitit tonnenlis cruciata ; ctm a hde avelli
Tres parlcs suas coospicit,
Vcsira rubenies purpura.
non possi'1, capitis abscissione viigravit ad Vominum.
Kt sic libertita a flumtuis submersione ( qoaudo nata
F;ileornon milii pii-ci-; illis, aurci^quc fidei sxcnli':, esi), liberata ob (per bapti<niom),
infidelilalis errcre
diKioilc ;idiuiiduiii creililu videri, qund delicala viigo iibeyata a corniptionc carnis pro pudicitia scr- ( n;iin
in llisp.iiiia orla , manyrium in Syria obiret , cuin vanda pasâ csi), Itberuta ab ergastvlo corporis per
mulia «jiw r« siiperinribus suppciant exempli
i in ; nmr.f/rii Iriumplivm libera perrenit ad Clirislnm. Sed
el niC niiruiii nec in-viim c^sel devnlionis eign in
, uiruiiupie p.isvaiii prnbaliile est , el alia plura lor-
|':il.x'Slinaiii erctirin.iri, Si-d vero veriDrom leclio-
| nicnia ; facile siiiuidcm credi polesl, priuuini in cru-
ncm Syrmii repuio . ei ciim Syrininm in H Sjiaiiia cem afiain dcimie cuin iii ea niuiio temporc Cliri-
,
coi^hoscamiis , non egcnius in .dienis disianlssi- , stum Deiim puvdicaret, iie popiiliim loluiii ad ipium
liiasquo rcgiiincs saiictani Basiliain perqiiircre. Non perduccrct, capulilli abscisûui fuissc. Crucis cicniin
U9 FLWII LUCIl DF.XTni CIIUOMCON. 530
DIVARII CO.MMKNTAniLS.
supplicium mortem non illico inrtMTO. iiluil satis A sam fnissc; el demnm (qiiod in Thcsauro Conciona-
coinprubal, qnod lf;)rrus ait cap. xv Pitaius nniem : loium el iii Equiliiio liahcs lih. i, cnp. iî) exiia iir-
tnirabutur, <i jam obiisset, posl sox videlicel Imriis n bis muros dtCOll;ilniii rnissc. Apinl itulluin .tuk.iu
cru<ifi«ioiie; el Andrcas qui indun iu crnce vixil. auclurein pra'ler Uaroni'iiii le;:itiir ver:c
allixa
Consucium .uiiem fuisse gl.idio tîndem occidi scmel crnci : el Isidorum in Mozaiavi Bicviario,
quj sic
lu rrucem acios e\ illo deduciiur, qiiod iii Joanne
, cnnit iu cjns IVsio : Amhiens crucis pnlronum
in
le^'iuius cnp. xix Venerunl ergo mlilcs, cl primi qui-
: crure suspenditur, quod lameii de equolco
inlelli-
dem {reqernnt crura, et alterius qui crucifixui est cum geiidiim oimiiiio est; ut suo loco in
Commciil 5
eo; nd Jesum aniem cum venissenl, el vidert^nt eumjam aii. 300 rnsius demonslr.ibiinns.
worluum, non fregerunt ejus crura ; nec lamcn siiic Qii:un :iulem urheiii S. Wilgeforlis, so»
Liborata
vuluere m:insit , sed unus militum lancen lalus cjns siio s:ingniiic consecraverii, noii convcnit .ipiwl
om-
apeiuit. El si antiquorum moiuimfnta ev<)Ivainii-\, nes. Juliaiiiis videliir nsserere npuii
Cnstialeuca
iiivcni«'mns cruccm , palibulnin ei furcaMi, (|iix pro Lnsilaiii.i; oppidiim oceiil.iiisse nnni inquii •
Victo- .
eodem supplicii generc habcbantur, apiid Callisirn- ria puss/i dicilitr Cordubw, cl Wilijifoytis vct Libcrnla
luni I. capiialiitus, { famosas , ff. dc poenis; ei Isi- in Lusilaniand Cnslraleuca. Plolniu cii-; in
Lusiiaiiic
dorum, V lib. Origin., non fnisse uliiniiim snpplicium labula cjus meiniiut in Cellicis popnlis,
Eruiliius
damiialoruni. Iluc BaroniiH iii Notis ad 7 Aprilis G;ispar Los;ida iu ms. dcfeusorio lectioiKirii
Scnn-
colligit e.x illi» Snelonii in Ncrone ca|). 49 : A Sennlu liiii pro virili coniendii Cnstraleuca esse
opprdum
judicatum, et qtioeri ut punialur more mnjorum. Inler- nohile iu episcopatu dc ta Guardia sive
Egtiimieiisi
rogavil, quale estet id genus pcena; ; et cumcomperisscl, hodie CflsJc/<»/rt»co nuiiciip:iium; nam
C^slralenca
nudi homivis cervicem inseri furca ( ecce primuiii iii » esl Lalina-Grjcc.i diciio cx Cnsiro
, qnod Li-
crucem ageb;iliir reus, quid deiiide'/) corpus virgis ad tinc Casielliim , el huy.mo-j leueoion, quod ,
Grcce
necem etcdt; et landeiu e saxo prarcipiiini, eic. Non atbnm sou;il. Unde Lei.coibea, Alba dea esi. Subii-
dissimiliier hodie in Anglia regi:(t m.-ijestaiis rei in lis admodum raiioi iualio. si noii repur;n:irei
Dexlro
crucetn agiiniur: func doiiide abscisso , scuiivivi qui hoc loco exprcsse asserii p.issam fiiisse
Aini.hi-
gtadiis coiiciduntur. locliii, qu:« urb, Auriensis esl.
Audiendus sane
Et iio^c dixerini pro bis, qni sola leclione texius Dexier cstpr.T Jiili:ino. Addo quod Cnslrnleuca
cu-
M.irtyrologii B^roniaiii conienti crcdidei int S. Lihc- jns PtolouKCus meminil, ncq!inqu;im est
Castol-
rilani ver:p. cruci .nffixam fuisse , quod cô t:imen blanco, nnm oppidnm illud sisuiu erat in
populis
minime aifirii>averim: constni qnippe ex antiqnis- Celii..is, inter Llissiponem et promoiiiorinm Sa
simis Hi-ipanicaium Ecclesi.-^rum iiioniimciiiis, non crum, enim Ploloiii.Teo poiiiiur; al Casielbtanco
ibi ;>
quidem in crucem aclain fuisse, sod cnm mu!ta lor- superius muilo esl piope Egii.-.njam inicr
Dnrium
iiienta invicto aniuio superasset, tnndcm c.ipiiis ab- et fagnm. Olijicit tnmen nohis Dexiti
verha ad
scissione vitam liniissc. Qiiod vero de criicc diciiur, ann. 308 aiontis In Lusilaniu Ci'iiate Catlensi
: '
ciuiv
de equuleo intclligcndnm omnino esi, qnod snb illis prope Cc.slralinlin siin est (Al.
sed corriipte dicin esl)
verbisnon esidubium toni|)rcbcndi, mullis tornwniis S. Wilyeforlis florel, pro fide el pudicHia
nioriem
cruciata, cum n fide avetli non possel, etc. Eqiiuleum passa,, etconleiidii legciidum csse Casirnlcuca
non
vero noniiumqunm crucem vocari solilum a veleri- vcro Caslralxlia; ut le!.:il Julianus. At ex bis
verbis
lins, ipse cardinnlis Bnronius in Noiis nd iî Jaiiuarii in priinis iion liabemns (etiamsi legamus
Casir.i-
dedarut inqniens Habes etiam equutcum foimam
:
^ leuca), quod mariyrium ibi passn sit, sed
quod (lo-
quodammodo expressitse crucis, sunt hwc verba Tlieo- rueril anno 308, qiiod quidem translaio
iiluc cor-
jfhiti S. Dorollieu-) pendeniis in cquuteo, Kcce
(socii porc contigisse polnit. ()uinimmo adhuc
nornisse
niodo Christianus sum , quia in cruce suspeiisus sum. Castrisleucis miii h:ihciinis,se'J in ci vitale
Callcnsi qure
Addit vero auclor Viia; S. Oorolhca», id iccio TUco- propre Castralciicn est. Callensis aiitem oiviias iii
philiimdiîsse, eqnuleus cnim, iiiquii, crm is (|U:im- Lusiiaiiia non nli;uiu:im
sedes episcopalis esl-
i*(^?/o
dnm Kimiiiitidinem gorit. Conlcndit itaque Bnronius u: dc ex utro(;iie noiiiine Portucallc dictum
omnes
equultuin fuisse ercctum siipilem, validum el cochlea- sciunt, et expressit Mariana lib. i llisi.
c. 4 jn-
tum, qui transversum habeal tiynum, quod iiiiendalur, qiiions, oslio Durii quo dcfluU in OciMnum
iii
luisse
ac remiltiilur, ad quod tigala mcmbra disteudaiitur, olim Callein url>em,nuiic C:iia, ex qun ei Poriij
ooa-
torloris arbitrio : juxla illud S. Uomnni mnriyris Inii Portucnlie, el a Poi toc:i!le Ltisilnnia
nuiic Por-
apud Prudentium in Pcriste|>b:>iio hyiDiio 10: luoallia nuiicup.aur. Demus :iuclorcin chissicuin
Lu-
silanum, el queni ipse L')i.ida plurimi Ticit
Miserum piilaiis, (luod relorlis pendeo Rpseii-
Kxtonsus ulnis quod rcvcllunlur pedos;
:
dium : is vero in iinot;tln de municipio fjjorensi
Coinpago nervis quod sonul crepaiiiibus. ail Nubilissnua CaiU'jisis urbs, hwc hodic
:
Porlvuat-
tensis diciiur. I)o itidem
,
Cnrolum Eliisium
ct Ar-
\ocnbani igiiur crucem omnem siiiiitem cicclum noldimi Milliiuii idipsimi a»screiites in
Syiionvmia
cx quo reos pendeb:»!. Dnde Seneca lib. dc Consol. locorum Ge.igrapliic.i npndOrtclium. Faieri
proinde
ad Murci.iin , Video, inqnil, islic cruccs non unius , oporlel sanciain Lilierniam Aiiiplnlocliii post
soro-
quidem gcneris, sed atiter ab aliii) fnbricutas sunl qut , rem Margareiani occiihuisse, inde ;iuicm tianshitam
capite in terram rcrso suspendant ; atii per obscena D in Calltmsem civiialeni seu Porliigalienseiu
floruisse
Mtipiiem agunl, biachia patibuto cxplicuerunt, eic.
alii mimculoriim f luaanno Doinini 508. Bclineo auicm
Qiiod igitur Wilgefortis in ci|iiuleo suspensa sit , ci in De.vtro lcciionem t.asira!;cli.i cuni Caslraleuca ,
in eo diiaccrata, in causa luil, iit iii criiccin :icta iion sint prope Lnllcnsem civiia'om , ct cerlum
sil
ilicatiir : plerumque laiuen marlyres iiide nlihli auclontale T. Livii iih. .\xviii L:cliiim ilium lota au-
gladio decapil:ihaiitur, ut de Thcophilo praMlioio, liqmiaie celcherr.iiium (a^lra sua in (livcr.sis lli>pi-
<|ni sc in cruce suspcnsuni ct.tmnhai, .Marlyrologinm iii;i; pariibus Iooa>se, (juando illic (:;irih;igineiises
ipsum Uomnniim fnlcinr, inquiens : Equulco ticer- ei Pliccnices deheilarel. Unde siciit a Vicelio Cnsira
rime lortus , notissime gladio cccsus esl. Idipsiim de Viccliana, cia Meiello C;istra Mfielliiieiisi;i oppida ,
saiicia Ooroibea asseiii eodcm die scilicet Fehr. qu;cilaiii vocJt;i fuerc .mc a Lilio (;:.slr:tl.cii:i .ihe'-
,
Habeo loims rei appositissiinum excmplnm in S. Eu- ruin dii;lu 11 liiil proiio civii.iiein Callonscm. tîuaro
lalia Harcinonensi, de qna Komanuiu Martyroldgitmi poiiu^ in codKC Jiili;ini iiienduiii essC p;ito, el
pro
ii Febr. die, asstril in crucc gloriosnm mai lyrii C;islr.ileiicn, (^.str.ila:lia leêiiiliiiu.
Coi'on:im accepijsc : el lameii iiioiiuinciila Ectlcsi.e t;cteiuiii corpii->saiicia;Liboia'ai iml.: Scgimiiam
Haiciiionensis . ct Breviaria niitiiu I'jleiiiin;r , el
i tr:iii3l,itiim fuil, <:e qun le lia;c 1o,mi ilur in
aiKi,|U(j
Asiuriceiisis rcreiuni. in Ci|utileo a Decaiio stispen Brcviario illius Eccle-i.e : Post inariiriu n .'>.Libi;ia-
Patrol. XXXL 11
, ,
Sol FLAVIl LLCll DEXTRl CimONICON.

Julii Tr.-^janus lladriiuius inorilur, illiquc successil in iroperio
Anloninus A.ft.sr.o
A.C.ioD. Hoc anno 6
PiMS ab illo adopialus.
Aulus Viclor episcopus Barcinonensis pracest annis 58.

IJlix in B;«tlcj florei S. Quadraius episcopus.
Saacii Chrisii mariyres Facnndus et Primiiius es Csea urbe Galljeciae , ad Cjeara
amnem pro Chrisio caesi sunt.

DIVARir.COMMENTARIUS.
iucce&iutenxporh, a Simone lunc êqmiino epi- p^, ^\t\:\\e. denominaiiim, cum priiis vocaretur Tilus
/,r
condilum cst, cujus tem- Anrclins Fulviiis Roiotiiiis
%co])0, in hac alma Ecclesia
saaUarem , auctoritate
aposlolica 2. Aulits Vicior, etc. Sucressit S. Tbeodosio, ejiis
-j'p)v a Reqnlari in
est avno Domini 120. Deinde illusiris Fre- sedis episropo, de qno Au.^.ior dixcral ad anuuui
transluta
DDinini 100. Utriim vero immedia e non liquei.
dnkus a PortuifiUi luuc Seytiutiensis.ac demvmCiC-
o. Uiia: in Dwlica, cic. Ambrosiiis Moraics iib. viii
saiuuquilauv.s 'sub /<ujjx.s B. virginis nomine, regate
mira fragran- lljst. c. 55 docet Uiiim uuncijpiui niodo MonL'-
SficcUiim consiruxit, ubi sunctum corpus
arca anieuleu. Inpideu inlro inclusa ioJulii,anno
Major, dislareque a Corduba ((iiinque ientas. Et
lia,
Iranslala {nam ejus- is, c. 41 asserit in Moniis Majoris loiiip'ocxsiaic
1557, editis miraculis honorifice
Ii!t
adiiuc columiiam lapideim qujin Utieiises eroxc-

d m Virginii cumisia adeo recenti sunguine perfusa ,
futsscl), simiUque ruiit imperaiori Antonino Cir.icailx, nl cx iiiscrip-

eral, ac si heuerno die diffusus
Slcphani, linuc pjiis liqiict. Agil dc eadem in .\ntiqiiiiaiilius
"(mctorum Joaunis et Thoiiiai apjslulorum ,
Gamalielis et Six:i, e! piurimorum (>!. 8^. Pliilomius incmini; ejns urbis in Tnrdilaiiis
Iqnam, Blasii,
et corfLsôrum, eirirginum reliquin^ vene- B.Blicis, lamelsi nunc in ejns codicc corrii|iic lejja-
liiaiHirum.
nindtje : concurreiilitus undique
populis , ut eidem mus Jolia pro Ulia. Errai vcro Villanovanus ejus il-
ci tU indulgenliam plenariftm liislralor duni Vcli.im scribii el asseril volô nunc
iranslalioni iuirressenl
,
,
VI. Clementeyil, et Puulo hl liom. vocHii iB.^ta , cujus lamci noiiiinis in llis{iaiiia iinlla
nh Hadriano
concessam comequerottur : regnantc iirbs, aut 0|»|iidnoi est. Uiia; igiiiir seu Monte-iJaiori
innc ponlilicc ,
ac iuticlissimo Rominio- jTopc Cordiibam flornit S. Qnadraiu» cpisco|iu*

in llisjjunia Cliristitinissinio '
V.
"' Qiiod de iiidulgentia
" cnjns fesla dies .gilnrSl Aususti iii Uitm..o Mariy-
rum imyeratore Caro'lo iii "
j^
"
•
concessa a tribus Ponlificibus ri)i'ij;io, ci in Addilioiiibus Mtlani ad Usuardum ot

e;rati;!m iranslationis
:
^ ,, , .
dicllor, sic inlelligo ul primum ab

Hadriaoo adcpia apud Equiliniim Ib. vii, r. 9U, q:ii tamen «on/undil
1522, eo morluo iieruin a Clcmeote circa an- liiiiic Quadraliiin cum Quadralo aposloiorum Uisci-
\ntio
15^4,' sed re dilala nsque ad PauUim , cujus piilo Athenanim episcopo qui Iladriano princi^ti
nnm ,
icmp.ire iraiisla'.io facia diciinr, landem ab eo coi:-

pr.fbuii Api)lotr<!iicuin fidei : et dc qui> supra egil
firmala lueiit ad annum 1534. Qniescit

virgo beaiis- Dc .icr aiino 1^8, el Ilieronymus iib. dc Scripi. &:-
bini;-. in sepolcro vario, ac mirabili jaspide pcrpolito, C'e->iast.,cum lameo diversi oninitio siiit , ii( ipse
ei ejus generis iii Ilispaniis pr*.uantissiino. Cele- qno Efiuilinus fatcri cogiiur. nain laaiquam de
|iie
braturque ejus fesinm ali Ecciesia Scgoniina cum

diver>is, de eis scribii; de di5cipu'o aposiojorum
lib. V, c. 47, ei de boc iiosiro eiiiscopo 1. vn . c. 80.
ofbcio d.iplici i classis. ei Octava ,
veltit paironce.
Vide quco de oa scri|)sil Albarus Lup-.is in siio Lusi- Quod

aiilem snbdii Scnpsit et Parlhicnm bcllum sub
:
Marlyi' lO:4io, lic. Alpiion-us Cliacon iii lib. cc Sevcro principc g.^sfum ; ei AvisiijCasii vitnnt, et geHa
lino
Mariyrum Karadii:ii* , tamelsi erret io leiiipore scrip:ioiii irndidi'., nîiiiaqiiani cojivenire polesl epi-
sco|)o Aihenionsi, ct apoîolorum discipulo. ijnau-
marivrii , qui;» s«b D.ocletiano ;»ass;im su-spicatur,
ciim "ceriiim sit sub li.idriano occubuisse agnoscii :doquidcin beilum Panhicuin a Sevcro priacipe
lamen ip-<ani soror^^m fiiisê s.inclu; Qiiileri;e. go~luin fuiianno iOO Clirisii, quo tempore minus iii
Sile.ilin demum indigunin quoJ de i\ Sila nulrice
vivis erai Qu idiaius illc, qiii teuipore IlaJrianisenex
afferl Julianns ioiiniens

Cnm Doniinum Bernardum
: nosciiur fniSM^ utiôie npostolornm discipulus Qnare
archimsôpuin Tolcianum per Luaitaniam cl CuUa;- liber dc Parlliico bello alieiiu-J neccssarlo au. loris
cinmcoinitatuxstun, veni Jomariunt (ubi capnt orJiiiis C crit. Utriiisqiie inemoriain .ngil Mariyrologiuiii Rom.
Jc>u Clinsli csl), ibi prope tetnpittm eral Atl:eiiieii>is qniiiem 2<j Maii, Uliensis vero 21 Aug.
miliiaris ,
virno et martyr, ubi corpus ejus snvulur. Qua; quaiiKiiiam (qtiod iii aliis pleiuiii jue accidil) nonien
S. S:l i
cieditur csse virgo, qux creavit, et educ ivit novcm \ir- uibis reiiceai. Scd ciim alierius Quadraii cpiscopi
rines sorores, Qniierium, Liberatatn,
el alias Ltisita- ac sancli millus nieinincril, saiis innniiur Ulicnsem
nas. Colitui- onniversarius ejus inarlyrii dies k'd. .\o- es>c, do (|iio ibi aiîlur.
veinbr. Creditur passa non miUto posl quam virgines 4. .S. Chrisli Martyres Facundus, etc. Per.-everat
passw suni. Inciisque oppidum ei flunicn Cx\ non longe a coc-

^, . . .
Idein ipsc Juria.ius tc«iatur iii Chroinco in suam nobio celtberrimo S. Facu;idi in Legioncnsi iraciu,
usqtte a:iatem perdurasse cnltnni celebrem oiiiDiiim olim tcrmino Gallxciorum Lucciisinm; longc tan)cn
simiil sororum A'Aate,
. iniinit. mea cnlebitnlur tnagna iiobilissima ridJiia sanguiue sanctorum Facuiidi ei
reUqiotie S- Quitsria, el uclo sorores ejits per Hispa- Primiiivi rrairum. Narrant ip.sorum gloriosnni niar*
tiiai,
qita; fticrunl fiHiv L. CnteUii Scveri [Al. vtri], lyriuiii amiqiia lli>paiii.e Breviaria, ex quilius recen-
coiisiilnri), et prwsidis Gallacia; el LutitaiUtv, civis liores ViUegaj, MaMonatus, Sanciorus , Tru;;iilus el
liruciiycp.:îs, et ejus Krra: reijul'. Erat vero feslus jp- alii acccpere. Molainis et Galesiiius boc ebgi.i illo-
barnni difs'18 J:imi--»iii. rum celebranl ainiuam iiienioriaui (iie27 Novembris,
7. /)i eudetn GaUtccin S. Euphetitin, etc. Diximus qua coroiias iminonaliiaiis pcrceiicruiii. In Cailada
saii^ .le e:i lerlio iuicr smores su juitiJ (luiiuin Lwam, nalulis sanciorum Facundi el
is gradu.
A. C. 15*).— 1- ffoc anno; cic.De annomoriis Ha- Priniilivi maityrum quibus posl mulin bupplicia stipe-
driaiii noii coiivenil apud anclores Eusebius

: qtiem raia, dutv corumcab angelis delaice sunl. Quod AlUcus
Bj^roniiissequiiur, ailirnial obiisse aiino Djmini I4U, ^
pratur accipiens, Cupita, inquil, ainputeu:ur, ue locus
ciini imiifirassol aunos 20, mons. 11. .\mbrosius sit corodis. Supplicia vero qu.c prius dicuiitur su|»e-
vcr.) M «rales cnm Oiiitihrio D.xln) consentiuiil. Dc rassc oJMsmoJi refernntur iii antiqtiis Urevlariis.
,
diir bx' Siiarliaiius : Uorlnus esl apud Baias vi it/»s Digilornm iii primis anipnialio, libiarum iii crassis
jutiai,ii'i}iUlusqucad lcinpus iii ViUaCtceroitiiinu, Pu- comiiedibuj (o.iiprossis carceris foelor, el borror,
,
/(0/is.'lnde vero Uomim Itaiislatus Cst, Jiilio Capiio- ardcns tlib.in.is, in i|Uii iridu) ilt;esi pcisiilerniil
lino ct Dione loslibus qni omnes asserunt sticces-
, cibi vciieiio mixti. ungnla) lerrej, ei lateiibus appli-
eissc illi Anoninum Pium Romx

, oriura , sic a CJia Qaujina, super receniij vulneraj calx urdeiis iu
,
533 FLAVn LUCll PEXTRI CIIRJMCON. .-".jj
A.C. 140. Antoninus Pius imperaior, lioc anno it.iitjr palrije appillaiui-. A. R 8f'l-
iil. IIoc tcfiiporc florebai Rom.-e Garenus mcdicus l'eigamenus.
113. Ju-linus |ihilosophus librum pro religione tradidit Anlonino. 834.
145. Viileniinus huereticus agnitus, durji usque ad Aniceium. 89G.
Coaeordije in Lusiiania, qux nunc Oesulci diciiur, Sancti Chrisii marly.^-cs Don;)(us
et 6ucii ejus ouiUa passi \At. ctiamj.
149. Arianu^ philosophus Nicomediensis el Maximus Tyrins agnoscitnr. 900.

i50. Apcllonius Sloicus Chalcidius nalioiic, el Basilides Syropolilanus, Dhilosnphi illusires 901.
habentur, qui fueniut Caesaris prxccp(ore&.
ora immissHS oculnruniquc crudclis crcossio et ad

, : A Anionino Pio anno noniini 149, tamctsi cni.)(iem
palmn iriJo.ina liualio ct pensio .'>c denmm iiosi
, prius bcripsissei amio 1*5. In martyrologjo auiem
(jrisiinrim sanitAlem miracnlo .'•ibi rcsiitniam cinile- Homano asscriinr , illiid" dedisse Antonifii successo-
lis excoriaiio. CrimiHe inhujitsmodi lormenio S. JHar- ribns,nimirum M.irco Anlniiino Vero, el L. Anreiio
Itfrci rersart-ntttr faiunl anliqna moni:ni<;iUa) qwdam Coinniodo. quod posi .ininiiii 163 coniicisse oi.oriei.
^ -^-' •-."••»..-
t% circumiianlibus - — •—
." voce cltinianl
tnagna .<'-.". /..•.•!
,
/</.«...
dicens Eiisebio Dexler suirmgaiiir, (Iiiuin vidclicel ftjissi;
Video descciidemes de cado angelos duos cum duabtts Aiiioiiiuo Pio anno Domi;ji 143. Venim non unuiii
coronit ^»/0« in manibus suis liabenl. Tunc .\ilicus
,
dijiniaxat, sudduos, cosquedivcisos libros sc.ipsisse
jn^sit eis Cfiput ampuiari, ne iocui essel coronis; cum et <ibiiilissc diversio Casnribus S. jusiinum faciibii
vero capitaeorum amiyn'ftrettlur, lac simul cum san- llleronymiis lib. dc Script. Kccies.; aii sii|iiitlcm :
gunu' emanavit Pto JXetigiouc Lhrisli plurimum laioravil, in Uinlum,
Qiio auiein icnipore id accidcrit, varie admodum iH Anioninc quoqne Pio, ei filiif; eju%, ei Sevntui, It-
scribiiiir. Nonnnlli coninidiini eos orciibuis'"^ Aliioo Irum coulra geines sc»/;)/imi dari>l, ignominiaihque
et Praeiexiaio consulibus.vidfliceianno Domi;ii 242, criifisnon erubeicerct : el alium librum succesioribus
non alio (ut crcdo) moii, qunmquia logiintjudicein iniisdem Antonihi .1/. Antonino Vero, et L. Aurelio
occisorcm vocatani Aiiiciim, nlii quo<l sub lleli'>ga- Conmodo. Cum veio Romae libris ei dispui.uioni!)ns
balo linper. 22i, Lucas Tudensis, et Trngilliis pro- sireniie propngnasset, h.ibitn philosophornm ince-
piiis ad veritatem quod anno 168 sub
.tccedenles
,
tleiis, ct (Tcsrentem Cynicnm, qiii mulia advcrsus
M. Aurclio principc Dexter vero, anno 159 , iniiio
: Chrisiianos blasphem.-ibrit, red;ir;;uTei, gnlosmn, et
imperii Antonini. Ili cmnes ui minimum in co con- mortis limiduni, Itixiiriaeqnc ei libidinnm Leoiîiorcm
jj
veiiiuni, qund mnllo nnie principaium Diocleiiiini csse; ad exiicinitm siudio ejus, ei insidiis accnsa-
passi sint, qu-ire dubinm non sit falli Vassafum In tiis, »inod Chrisiianu.s cssei, pro Chrisio
saiignintm
riiron. ct M;irin?ctim Sicnlnm lib. v, diiio eos cre- fudit.
dunl luissc filios S. Marcelli ccniuricnis Iegioiicnsi>, A.C. i-ir». — i. yalentinus, eic. Totiim hoc e
qui in perseculione Dioclciinni pro Clirisio viinm Chronioo Enseiiii desumpiuiri cst. Diniioaruni oon-
in)penderc non dubiiaviiad nnnum Domioi 30'>. Et tra Valenlinum aiiiiquiorem P.iires; Terluli;inus li-
consc<iiieiiler non rccie Baroniura in Marlyrologio bruni speci !lem contra ipsuni edens, cl lib. de Pr.c-
Romano apposuisse, quod neque Usuardu.s, neque .'^cripi. c. 30, Iren. lib. n, c. 4, Epiph. hjcreî
,31 et
.Molanus, aut Galesinushabebant, et cui reluciannr Theodor. postmodiimlib. i ha.'reticar'!jTi Fabulamm.
Dreviaria lli.^^pani.T aniiqniora, el cnm eis Marales Fingebai impius somni.iior xxx srecuh, ei cx cis
lib. IX, cap. 40 etlib. x, c.\p. 19, et Anionius Yepes inarcs 15 et totidem feminas, ci illoruin commix-
centuria Benf^diciina 3 anno 752, c;ip. 2, nimirum lione orium Chrisiuni, imni'ssuinque in venlrcm
SS. Facuaduin ci Primitivum iilios fuisse S. &farcclli, Viiginis, a qua (meniiebatur) non plus, a ca- quam
et occnbnisse Diiiclotiani lempore, aii siouidem, In nale aqiia susceperat.
Gullcecia apud Cwam fluvium sanctorum Facundi et 2. Concordice, elc. Agnovii in Lnsitania urbem
Primitivi filiorum S. Marcelli martyris, qui sub Dio- Concordlam Piolomaeus, oiiju> silnalioni respondet
cleliano iniperatore et .\nico prceside passi iunt. oppidum Tomas, ubi S. Silam Quiicriae et soronim
Utrumi|ue a texiu Martyrologii rcsecari oportct. nuiricem rcquic^scere (iiximus propequc (lellnit lie-
A.C.140. — AiifoninMs, elc. Tantumilcm lial)'.t Eu- selga ^mms, a qjio Uesulci noinen arcpissc videlur
sebins inChronico, et e\ eo (ut .ippanM) Isitlorns in C <''PodDexirnm. Cf lebrani vero meinoriam sanciornm
suo, sive is sit Hispalcnsis, sive Corduben-is , quoJ mariyruni Donaii el s >oio.'uni, .i.ltJieml? Febr. anii-
sao loco oxaminandiim c-rii, anno scilicct 384. qu.i M:trlyrol. gi,i, noni,inuoi cl Usu.irdi, etcx rocco-
IIoc ipso anno perrexit in ••oelum S. Ilonoralus tioribusGclesini,dioi)'.isthi"l)U3,i(i('sl,piae(licio,ei2."'>
olim Ttilel:miis aniisles, ciijus memoriam S. Braulio .Marlii, nie:niiiilqiieeornnideni KiiniliMis lil>. xi Cala-
celebral iii Addiiioiiibus ;tJ M. Maximnm, inqniens : logi c. 1"0, nijin. 69; liiernnt vero sotii S. D.unli,
.S. Honoratus in Hispania ceLbralur, naiioiis Canta- Seciiiitlia.nis el KonMilns cum sociis aliis 86.
Ronia-
her, cpiscopus Tolelanus; qui dum procd.cal per dicer- niim Martyrologium ba!C de illis h.ihet. Concordia;
sas provincias, et ad palriam Conchanam prtjedicalio- sanclorum inarlyriim Donati, Secrnidiani ct liomuli
His gralia revertilur, moritur confessor gluriosus 31 De- cum aliis octoguila sex ejusdem coronce con.ôrlibus'.
cembris, anno Domini 140. Piura diximtis ad ann. Caeieri fore ei>dem verbis r.lnniisr. In oo vero ralli-
132 et 138 tur Galesinus, in Noiis ad 17 Febr. quod suspicetur
A. C. 141. — Hoc tcmpore, elc. Idipsnm dc Galeno occubiiisse snb Juliano Aposiaia, anno Pomini
564 *
scripsit Iliei.inyinus in ChronicoEuscbii. boc anno, ciim, iil viiltis, sub Anl.niino passi sinl.
et Isidoriis in siio. Agant de cjus gcsiis inedici A. C. 149. — .lrj(i«u,s, elc. Ip.sissima in
Eu>ebii
quortim princcps est. Clironico verba leges lioc aiino.
A. C. lio. —Jttstinus, elc, T;ibulae ips;R ecclesi;i- A. C. iriO. — Apollinius, elc. Ab eodem niuiua-
^tiia* fjus rei mcniionem faciunt ad diem 13 Apri- liiin lioo est, nisi iinod cxpriniii Ensebius
nomen
lis, ul in martyrologio Romano vitlcrc ost; qno dio Vori Cvsaris ciijus Pr.crepl.ircs fiiisse
,
dioiiniur
m:ir(yrii S. Juslini philos >pbi meniio fil. Consnle Apollonius cl B:»sili(les. Cre.iil .•>i>lLiti B.ironius
ad
Paulum Orosiiim lib. vn, o;ip. 1». Circa annum
14. i.irca annuni vero ^ aniium i»->i;
»^ aniiuiii 189 .v()oiitnu'ini
\polloiii'im nunc
bunc t.iitniiliuni
Ciltbili pnus t|ii;-
ipii» lil)rnin pro
ip.«c librnin
iitio ip.sc Religione impcratori porre.\it, deni eiiinicnm, posica vero Clinstianum at:
|
deinuu'
Baroniu^ touio Annal. II, existimat obtulisse iiluna Ciirisii mariyreui exstitiasc.
; ; : ;
SJ5S FLWn LUCII DEXTUI C!IRONICON. ^SS
A. C. 155. Tolcli paiilur S. Marciana, filia Caiellii Reguli LusiiaaiiP, sororqueoclo aliarum vir- A. R. 906.
ginum, ÊIio [Al. Liconiio], el Laierano coss.
156, Sub Aniceto papa venii Romam S. Polycnrpus, qni doclrina sua cl exemplo vitae 907.
mirabilis, multos ab crroribus lib«rat.
—
Toleii paiilur, elc. Tota haec sanclae
A. C. 155. A Dom inter nmbras seqnitur,
Obtaia ex templo coelilos
Marcianae memoria librarii aul scriptoris osciiantia Secluditurmacoria.
art annum 255 in codice Caesaraugustaj impresso Vincia deinde siipitc
«ranslai.'» erat. Consial aulem in hunc locum redu- Profana voce includiiur :
cendam esse, qnod in ea de anno passionis virginis Sod pcenas feri blasphemia,
ag.ittir, q«i fuil i55 Domini, ui expresse fateiur
Jti- Ruiuas ct mcendia.
non alinnde qu im a Dextro i^J Emissa namque be.stiis,
Ii.>nus in Chronico,
Marciana, passu eii Toleti anno 155, Lco percurrit porcilus
niuluams, ait,
Adoralurus veniens,
aliquanto poit sorores, MJulii. Sane Marciamr, no- Non comosturus virginem.
strujTolelanae ciim Martiana Africana contigil. quod Taurus dehinc prosihoiis,
Enierilcn«;i Eulaliae cum Eulalia liarcinonensi no- :
Forma ei iuugitu horribtli
niinis qnippe aliquarum passionum simililudocon-
el Sulcabat ejus loneras
fusionem hisloriic attnlii; qiia semel parta non dc- Papillasiciu vnlnoraus.
luit, qui pluralilatem negaverit, unam ex dualius
Al tora pornix corfwre,
Et inaciiloso tcgmine
ronficiens. Sic in illis prorsus factum est; ulraque
:
Lethali dente ad ultimum,

Eulilia dicebaiur, vulnera, equuleum, iingulas fer- Membra puellae lanial.
rcas. facesque ignitas utraque perpessa esi addi- :
Posi lios iriuinphos anioia
lum deinde ab utriusque orc in coluiol)"! candidis- Vindis elapsa corporis;
sim.T! speciem , evolasse aninias iu «iliera. Hinc Plaiidens pelil ad iibera
Equilinus dc Emeriicnsi agens lib. i,c. 54, qiiae iv Suintni poti fasligia.
g Dco Pau-i, etc.
jdus Decembris celebratur, asserii B;trcinonac occu-
buisse, ex duahus iinam conliciens. Mliil nHniis
Marcia.-iis coniigit, nam pnvier nominis similiiudi- Quod Sed poena fert bla$phe'
in sexto versu dicitur,
rern, non dissiinilibiis martyriis c:esa? suiil, ulraque niia, Ruinas incendia. :id id lendit, ut dciioiei Ida-
et
eniin fcris objccia, a laur» dilaceraia csi. Qiiare ba- sphemum illum, qui e.im ail feras tradi vociferavii,
roniiis ii» noiis ad H
.lulii, unain dunilax:il credidit blasplieniiaj liiisse pcenas (voc;ibatur Itudarins, na-
fuisse rciuctanie tamcn lextu ip o Romani Mnriy-
:
tioiic jiidarus), nnm ubi devoloe vinjinis spiritus exivit
rologii, qui alleram C:rsarcae M.uiriianiic iii Africa, de corpore, eodem lemporis punclo liudarii blasphemi
aiteraiu Tolcii occuhui-sc l;iiL'iiir. De Afiicana inqiiit, donins, cum omiiibns qui ibidrm fuerant, divino arsit
Qitinto idus JinniarU, scu die 9 ejiisdem, in Maurita- incendio. Frequenlcr a Judwis lindaiii parenlibut ocdi'
nia Ca^siniensi S. Marciance virginis, qua: besliis tra- ficnri lentata est, ei cecidil in ruinam, miittique qni
dita, mnriyrium consHmtuavit. De Tole.iana ver» : exinde ad strucliirani saxn collegerunl, portare visi
Quarto idiis Jiilii, seu 12 die ejusdcm, Toleli S. Mar- snnl scpulluram. Manet usi]ue hodic de itla dotuo
ciatix virginis cl marlyris, qu<v pro fidc Christi bestiis oetcrna maritjris beatoi sententta, el iti a:ieinum mfl»-
objecla, ulquc a tauro discerpta , tiiarlyrio coronalur. sura p'rdural. Wxe ad viirbiim desumpsi ex Viia
Ei reluciaiitibtis etiam, ut vides, De.Mro et Juliano, S. Marcian.^, qua; in biblioiheca moiiasierii S. Ber-
qui Toleii passam referunt, sororenique fuisse ocio nardi cxtra niuros Toletanos in codice membraneo
aliannn \iiginuni et inMrlyruin. Addiiqiic Julianns : nis. ac pervcluslo asservatur, per omnia cinn hymiii
ilenlio fit alterius Marciance in Marlyrolngiis, el licet bi^toria coiicnnbinie. Eadem breviiis habet Equili-
flbieril u lauro dilacera'.a, tamcn liwc (Toleiana) at-
^
L' ims lil). ii, c. i)8 scd snb iiomiiicS Marciana- Cu?sa-
tcra longe velustlor e.s/. ricnsis. Quod vcro sancia Warciiiiia fecit, occasionem
Miruiii esl (iiMnlis fuerit pracconiis B. M;irciana a sibi manyrii qiucreus liaclo idolo, prohijiilum pnstea
Tolclanis vcteribus dccanlaia ; de ea siqiiidem pro- fiiil a coni ilio Eliherritano caii. (iO in b;vc vcrha
prum :ic solcinne ollicinm oxslal iii lircviiuio go- aionle : .Si quis idola fregerit,ct ibidcm fuerit orcisus
ihico, ulii liyniiio s;icro rcferlur, nualilcr oivino acla q; alenus in Eoangelio scripium non csl, neqtie inveni-
spirilu idoliim stipra foniem exactnm coiilrive.rit tnr sub apostolis uniquam factum placuit in nnmero
,
c;ipla aiiieiu ac fla^ris ca-sa, et lenoiiilius icrlio lr;i- eum non recipi marlyrum. Oualenus vero id liciierit
«lila, niiraciiloso repcntc inler virginem cl ienoncm posi liias n Constaiiliiio leges de idolorum dcslrii-
apparente muro, lei lio etiain iiber;ua ; besiiis deindo ciione, docte expoiiii Baronins ;iti 9 Apribs occasione
<l,i!;» ad devorandnni, a leoue dcoscnlala fucril, a S. Eiisychii, qui ob evcrsiim Foriun;c lann.ii a Ju-
i:iurO ad papillas vulncr;)la, dcniqiie a lcopardo ino- liaiio .\posiaia c;psiis ost. Nostra vero Marciana a
dico morsu iuloienipta cvolarit ad spo^nsuiu. Audi, loge Ccin-mis exeinpt;i coii»picilur, quod anie cotici-
quxso, bymniim hac dulcius jêrsonanicm : liuin p.issa sii, Mlut cl Laier;.no consulibus, ut Dcx-
lcr docoi. Irrcpscral codici impic^so Dexiri iiicn-
SacrnG lriinn|iliuni marlyris diim, ut pro Lnierano legat Liceuio, cum lamen
Celclircl vox Ecclcsise ;
ciiiislct ex Onuphrio et aliis a:iiio Domiiii 155 con-
Canwiia sil cuiicli,-> una,
siihitum }:essi.ssc L. itiiium Aiiroiiimi Caesarcm, Pii
Maroian^t' in Imdom vir;;inis.
.\iigiisii iiiiiim, et Sexiliuiii Laieraiiiim :ili|ue hinc
Qux |i;issionis [iraTtiium,
:
Duii lciidil, a(li|>is('iU)r : D m.iiiitcsiiim lil, ncqii Kiiiam martyriiim Marciaii:i> To-
Lllro ad |iala,'s(i ani ^ldri.ne lct;(ii;c virjîins rcjcendLjm iii aiiiuim ii.->5, nt idem
Andol concurrcro.
i.roin|ii;i cod 'X b.ilicbat, scd iii anii. ViH, uti ex consulibus
}Ix'c iKiiiuiuo asiaiiieiu da;monis conMnciiur.
Certieiis,
Sub
;illi.siL
ciijus \.\r<^3
i lligK-m
porjioiim
:
A. C. 156. —
1. Suh Aniceto, elc. Si Chronolo-
giam r»oinaiiorum ponliliciim Baroiiianam sci larc-
riuohiii 1111(1;! iirossjbiis.
lour, omiiioo cogert-mur a Dcxiri senieiilia resiltre,
Mox lliigns c.os.i lr;ihilur
Ccl«3 ad |)r;ilniis airii :
ciim cnini ille ;isserai, Aniceiiim sederc ctepis«c
Alquc ludis illicilis [.4/. :rdilibiis] aiinn Domini 17)7, quo per mariyrium S. Piiis
frosltrnu ni nihra viruiuis. ejns pr.edcc. ssor siihlatus fiiorai cx ojiis scntenli.i
.
Quani pr:edo pudicilix', (ieri non poiuit, iii anno 156, Polycarpus veneril
, ,,
537 FLAVn LUCll DEXTRI CllRONICON. ooe
Blandx in Ilispania paiiunlur S. marlyrcs Donosus el Maîinianus.

A. C. IGO. Cariliagine llispani^ Modeslus el Julianusflorcnl.
Interamnii Flavii Donmina virgo cuu) sororibus egregiis Cliristi marlyribus.
Pclagio Toletano poiilirici succedil Pairuinus , vir fldclis ,
prccsidet in illa sede
anuos 29.
Romam, sedentc jam Aniceto, Capterum rclucianiur A Flavii iu Hi.-ipania sanelus Proculus martyr. Omncs
Baronio B. Iienx'us , I). Hicronynnis, et Euscbius ;
vcro eodem die passi siint, nimirimi Aprilis l-l.
nimirum IrenaeusLii^diinensis lib. iii ,
illesiquideiii, Galcsinus codem die hyec habel Inleramnii S. Pro- :
cap. 3 iiiquicns,ys enim î/ (sciliccl P>'lyrarpns) culi marlyris, el sanct(e item virginis , et so- Domniim
qui sub Auiceto cum venisset in Vrhem , multoi ex hii ciarum qua: ob prwclaras fidei confcstionet , martyrii
,
qnot pradiximus harelicot eonverlit ad Kctlesiam Dei, coronis donalo! , oeterna perfruunlur gloria : citaique
uuam et iolam lianc veritntem annuniiaut ab aposiolvi veieres niss. codices, et Bedam et Usunrdum. Equi-
percepisse te , qunm ct liccleaia Iradit. Ilieronymus linus vero Iib. xi, cap. 130, num. 121 : Proculus, in-
quoque libro de Scripl. Ecclesiaslic. iii Polyc:irpo quit, marlyr, ct Domnina virgo cuin sociis virginibus,
hac :»il: Hic propler quasdam tuper die Patchee quce- ipso die Intcramnii passi suut. Usuardns el Romanum
stionet , tub impeTalore Anloniuo Pio, Ecclesiim in Marlyrologium sic legunl Inlcrainuii B. Proculi :
Vrbe regente .Xiiicelo liomam venit ubi pliuiihos cre-

, , ntarlyris itcm S. DomnincB virginis cum sociis virgini-
,
denlium Marcionis, et \aU'nlini persuasione decepios, bus corontitce. Consenliiqne Ado codem die. ISaroiiius
reduxit ad fidcm. Postea vero, re<jnante M. Autonino, credidii Inieramnii in iialia passas rnisse, qunsi non
et L. .Aurelio Conmodu, Sinyrna' igni Iradilus esl. Pro- esset urbs alia ejus noniinis in orbe. Sane Ptol;)-
feclo si sub Anioeto venil, et Anloiiinns Pins co ma>us duas liiteramnes in llispania describit, alie-
lempore reiinabai. Anicelns ame anmim Domini rani in traclu Asiuriensi prope iucum Aslnrum seu
163 i-ederfi coeperai, quo lamen ipse Anloninuni Ovftnm, allcrnm non longe ab ipsa Asiurice urbe,
niortiiiim affirmai; undc null.ilcnus poiitificatus Ani- qiiae non holum Intcraninii nomen, sed Flavii cogno-
rcii (iilTerri potcril ad aiiiinm 167, »i ipsecontendit. _ meii liabuii, eo quod in Flavii Vespasiani honoreni
Eusebiiis vero per omnia con?onal Dexlro, ailenim " erecia sii. Nam , ut anctor esi .Morales lib. ix llis-
in Glironico: Aiino 156, Anicetus \ Homance ecclesia; tor. cap. 25, niultoe in Hi.«pania nrbes ab eo Flnvia'
epitcopalum tenel , snb quo Pvlycarput Romam ve- denominat.-b sunt, nl Flavlobriga, Irinllavia , Flavinm
uicns tnullot ab heerelico errore correxil. Adde Ani- Briganiium, etinlcr caeleras Inlerainnis Flavia dicta :
brosium Moralem cxartissimum Clironogrnphuiii quidem Inleramnis scu Inl(>ranininin [aliis Inlerain-
qiii ab amio Doniiiii 155 as^cver.ii S. Aniceiuin senum] qiiod inler amiies diios sita fucrit. Exisiima-
ilcre coepisse; cui Dominicus Teinpesta lloraanus vil Morales ejnsmodi Imeramnium Flavium esse
subscripsit in Vitis Summoriim Pontincum Komx oppidum Fuenie en Cnladn, in episcQfiaiu Astu-
editis :iiinn 1.^96, cum liguris. ricensi nna leiica ci dimidia a Nucalensi inonns-
2. Blandiv in Hispania, elc. Adfliium est j« Uis- lerio distans. C.Tieruni peniius a vero diverlit cnm ,
pania, ad dilTerentiam alierius urbis ejusdcm nomi- Fuenle en Calada non sii inler nmnes sit;i el prnpe ,
nis in Luc:rnia , seu Dasiliccita regni Ncapolilani

, sit anliquissimiim ac iiobilc oppidum Benavenlum
ITOvincia exislciite, cnjus meniinil in tabulis lt:^liji: non solum inlcr amnes exisiens, sed inler ubcrcsnc
PiOlomaetis; qui in llispania similiter Blandani cog- magnos fluvios Ezlam ct Oibigum, hinc inde Bena- ,
imscii iii Labplînis Tarraconensihus; nunc vocalam venliim non tam circumdantes, quain tangcnles.
Blmics aucionbu^ Flori.iuo dc Ocoampo, Villanova,
; Quare dubiiim non sit Renavcntnm olim nuncnpainm
ei Arnoldo Millio. Ilic ';;.'Ujr marlyrio coronali siiiil fuisse Iniei amnium Fiavium : ipsumque suo sanguinc
ûb Anionino principe Smcli Clinsti mariyres Bo- rnbricasse sanciissimos Cliristi pugiles Procnlum
noûs ei Maxiniiamis ijiioium meinoria cum benc-
, Donininain el soiores. El ne qnis iilira dubilel, lia-
diciione permanet in Mariyrologiis die 21 Aogusii, q beinus Ilinerariiim Anioiiini imperaioris.exquo enu-
ubi Ado affirnial ot am acius niarlyrii ipsonim cx- meraiis disiantiis , id manilesle dediiciltir, nam in
stare. Usuardiis similitor inquit Eodem die taucio-
: ilinere Aslnrica Tarraconein iransiius per Inlcram-
runt niarlyium Bonosi ei Maximiam , quoriim aclns nium annolaiur; iransiiur vero necessario per Benn-
hahniiur. Eqnilimis lib. xi, cap. 138, num. 218 ait, venium non vero por Fnenlencaladam. Ibidem asse-
,
Bonosusel Maximianus muriyres passi sunl xii knlend. ritur Intoramninm Flavinm .'0, milliaribus nb As-
Septembris; quorum gesta Ado dicil haberi. Gaiesinus inrica distarc idemque assorit Aiiioninus in ilinere:
vcro Bcdain quoque ipsornni nieiiiini>se refert, el Bracnra Asluricam, cujus iniiium est Salabiana, et
ail: Hoc ipso die sanctorum marlyrum Bonosi el Maxi- iu alio cnjus initiuni Lamia ropetit ctiain idipsum :
niiaiii, quornm ra \>ro (ide fortiler acla; legunlur. in iii ilrnere Asiiirica Bnrdigalam :qua>. omnii siniiil
Romano Martyrologio niliil de aciis dicitur, (|iioniain, adduxi , ne qiiis piiiet iii numcro 30 inilliarium
ut Baroiiius in Notis aniinadvenii , j.nn oxridisse inendiim irrep.>issc. Hinc :iutein manifeste inientiim
(proli dolor!), cnmdispendiogloriie sanclormn vidcn- nostruin dedncilnr; qu;iiiduquideni ab A^turica usquc
liir, nusquani enim leperi.-c suot , sed d:ibit Dcus ip- ad Fuenlencalad.iiii non iiit(Tcediini 30 miliia pas-
sis aciis aliquando lucem ul contidiinus. Vide ejus-
, suum , id est, leiice dccem , sed 18 milliaria seu
dem iiominis aliosad annnm 3U8. leiic* sex ab Asiurici vero usque Benavcntum
:
A. C. ItiO. —
1. Carihagine, oLc. Suscilavii cardi- 30 milliaria seu \mcx. 10 loperiri ccrtuin est.
liali» Baioiiiiis memoriam s.mciorum inarlyrnm Mo- 3. Pelagio, etc. Pclagio Toietano pnesuli succes-
dcsii et Juliani Carlliagiiie pas^ôrum qna: librario* ,
sissc Palruinnm sivc Paleinum (:il. Pafrtiinu*, al.
rmii iiicnria n Roniano Marlyrologio exciderat; ct in Palriniis , diclus fuil ) ex Clironologia Tolotanoruni
antiqiiismss. codicibusUomxMnvoniamsubhis vcibis ^ anlislilum liqiiet, <|iiam cum conciiiis Golliicis in
cxpro^sit :Pr.(ii(; i<iu> Februurii (s u l-2cjiiMlein),
ilio luccincdiditarchiepiscopus Loaysa.Mirum vcro qunni
Cnrlhaiiine sanciorum nuirtyruin Modcsii et Juliaui. a vcro alicrravonl, cnm dixerit ipsum iniorluissc
2. Interamnii Flavii, clc. Dccrai in oxcuso Dcxiro primo concilio Tolelano inibi(|ue snbveriisse li rc-
,
i
r.omcnuriiis ubi saiicia Domnina ('iiiii sororibiis siiis siinPri>citI;aiiirepullol;Hite 11. Illud siqiiidemcelebrn-
niariyrii roronam pcrce|iil; lctjoiidiim vcio occu- tnin fuil anno Domini 20.i, iil suo loeo moii-^tralii-
bnissc Inleianviii Fliiiii convincitS. Piuculii«, qni.iil niiis, quo tomporc vel ipso Lo;tyâ tcslc eral Toleii
omiics raleniiir. in endcni ac i|)>a op;)ido passus fuil, piocsul sanrius Asliuiiis, cujus nomen inier !!• opi-
(;l lcsic Doxlro infiMius aiino n.'>. ialcramnii Flavii scopos ijui iilic î^lilcrunl ropcritiir. Patruinus aulcm
inaiiynuin CDnûmm.ivil; ait siqmduni ; Inierdnmii vcl P.ilernu^, qui priino lyco reconsciur, crai cpv
c . , )
359 FLAVII LUCfi DEXVIU ClIP.ONIGON. o40
A. C. 102. FIoc anno nonis Mariii Anioniniis Pfus moriuus est. Succedunl i!!i duo : ttnas A. R. 913.
M. Anloiiinus Verus, aller Aurelius Lucius Cejonius.

!63. L. Casari AUiehis sacrificanti ignis in ccelo ab Orienle in Occidenlem, nec sine 916.
miraculosa visione feni visns est.
!C6. Vologesus rcx Pariliorum provincias vicinas depopulaius esi. 917.
167. Selcucia Syriae iirbs curn 300 millibus i.orainum esl capta. 918.
Aptld Pisas Peregrinus philosoplius rogo ,

quem ex ligms composilis exslrtixerat
vivum se superinjecit.
168. .Masix in Hispania ad locnm Doroiensem S. Pasycrales, niirabilis vir conversaiione
[Al. conversione] , ei omnibus operihus suis. 919.
srnnus Brararcnsis: ouod infcrius loco ciialo oslcn- A lasset, loti Syria» formidini cral. Veram a Romaiio
«lemus, ct iii Commeniariis ad aiinum 380. Et ipse exerciiu iicriim b ;llo cjpta duce L. C;csarc , cum
Loaysu facile id animadvoriere pwierat, cum inser trecentis millibus Uominum, quod eiiam cum Dcxiro
Patruinum ct Asluiiudi , qui .inuo 403 erat episco- narrat Eusebius lioc ipso atino Orosius quadraginia :
pns, ii>lerces<i.-se refer.u alios soptem :Turibiiim, inilliu capta refert.

Quiniiuiii, ViiiceniUim, Paiilatnm, Nai.iiem , Olym- 2. Apiid Pi>a$, eic. Habet cadem ipse Euêbius de
piuin. et .\udentium , qiios aiiiios inulto^ in poiuifi- Peregriiio pbiiosoplio, .scd ;iiino sequenti.
C!0 inuiifre explevisse dubiimi noi» e>t. Oo-i/c nulla A. C. 168. —
Uaiicein Hitpania, etc. D. S. Pasy-
raiio:ie fieri loiuit, ut Patriiiniis Coiicilio illi circa craie agunt Mariyrologia Be>iae, Usuardi et noina-
a:inain iOO iuierruenl. linino vi.to lloruil anle mul- iium, ad diem 95 Maii, qiii ciim mariyriocuronal'im
los annos, scdiique 29, videlicet ab anno 160 usque narranl citm S. V.-^.lentionc et duobus alii-. Iriep&it
17'J. A5'^mus de ei^ infcrius ad anniim 185,<!ti08. vcro codicibiisipsoMnn mcndiim dain pro Matia, ,
;»tl
A. C. iij'2. — Hoc anno, eic. Cardinalis Baronius quidain Moesiam , alii Mysi.im leguni. Idque ev eo
tlififirl A;ii nini Pii moriem iii seqnenlem aiinuin salis convincimr, (|iiod lota Mysii, sivc Moesia null:i
163.
l\J*J sod
^«-vi
^
Oextrn
..^*/.. sulTragaiiir
^..._p_ Kusebius iii Ciironico
— sit iirbs
--. seu
- - oppidiim,
-ir - -- DoTOttjvus noinen. Piuln-
cni »
inqiiiens Amo homini

: 162, apud Lorum villam siiam , mins quidom lib. iii, r. 7 in My$-ia Dorlicuuiagnoscit
12 ab iirbe inilliario muritur, anno viixsuce 7i. M. (sed noii Dorosloruin)siium juxt:i Daiinbiuinamnem.
Antoninus, qui ci Verus xiv Roiiiaiioruin regnavit Hioc accidii, ul ignoraniibus loci nnmen tioii uno ,
el L. Auielius Couim(»dus, ann. 19 mcns. 1. Iiiipe- eodciiique innJo ab aiicloribus nominetur. Tbeodo-
raveral Pius aniiis "22, mcns. 7, dies 26. Anibo P ri^lus lib. III. cap. 6 vocat Dorosiolum , ei ipsura iu
Cxsares coinmunicarunt in iioniinibns iElii, Anre- ** Tliracia consiiiuii, videlicel exira Mysiam saltaiis :
lii , Vcri el Aiilonini, differeliant

lameii iii pr.vnoini- Cedrenus in Compendio
historix Disir.im, ni cardi-
nibus Marci, et Lucii. llic vero L. dicebatur etiani nalis Bironius notavii, ad ipsum diem 25 M.>ii lit. b.
Ceionius, el Conimodus. De bac noininum diversi- Nccmirum quod inveiiiri licus noii possel, i|ui non
, el concordaniia
»ai^,vfcw.i.
tate .-.'.. --— agunt -Julins' Capiiolinns
— — _j.- -_ ---
iii erat.
-. —
In Ilispania
, ,--. non Moeiia ,
vero ,— Mysia
;cu .
j
,
. sed
. —
Pio, Dio in HAilriaMO, Justiiius in Apilogia ad An- Masia uibs fuit, de qua Plii ius rcferl, quod Mtsiu;
toniuuin, Sp.!rtia!ius in Hadriano, Tlieopliiins Aii- ulterioris nisp:ini;e urbe lateres ncbani ,
qiii siccati
liochenus, Galcnus lili. coiilra eos (|ui de lypis

ci in aqiia iion nivrânlnr. Sliiidiaiio qnoque Masia ad
isrripseruiit, quos Baronins se.|uitiir ac referi. Illud Tariosios, seu Ba;k.icos pertincbai; e Miue nominc
lamcn aniiiiadveiti.s<o placei, M. Aurelium cx p.i- noii urbs dumtaxai, scdcl regio ubi circuinfuâ Maî.i
tcrna linoa ab Ilispauis originem duxiss<;, cujus ni- nunciipabaiur; qiiod iiidem Vilruvius nli.|uando (a-
iniriiin atavus Anmus Venis Hispaiiiis fuii id quod , teiiir, quaniqiian ipse perx scribat Maxiam : cor-
Jul. Capilnlinus, ci ex co Moraies annotavii lib. ix, rnptiiis apud PtoIom;ruin prope flispaiim Maxilia vo-
cap. ^8. Ipsi quiiipie iniiliu; mcniori.r in lli-paniis catur. Villa:iova in tabuli suu veteris Hispaiii:c
cicct.c snnt; c quibus lioiiieque .M.ihcc dural co- baiic in Turdcianis BaciiciC jnxta Termarium inon-
luiiiiia iiiarin )rc;i cuni iiivrriplionc. A/. Ai(ri7iits, An- loin ooii^tiltiil (pio loci nuii' argenli vivi foJin:c
:
^
lonius , flui Augni,!us (^tc. Barcin wk alia, liiini-
, , .l/iH(i(/f;i vulg'', coiisisiunl. Ma-i;c igiiiir Tariesiac.u
ruin Funstimc Aug. Imp.

: M. \urdn Antonini : iii liispania sanciuni P;isycraleiii ct ejiis socios iiico-
Aug. DD. Deiiiqie do Aiionini Pii inoi te ei sncccs- las fuiiise, et iiiibi ad Doroien*ein lociim floruisse ,
.voiiim ejus elcctione tonsimat Orosius lib. vii, c:'p. noii anibigo. Facilis sam! apud Gi;ccoi aucltn"os
. iraiisitiis ftiita "Mv.^m in Mcicta, sonicl vero lioc or-
A. C. 163. — L. CiTsari, elc. ItJ prorsus Euscbius '

rore aJinisso. facilius MOtrix scnbi poiinl, cuin Pon-
iii Cbronico Ifoc ipsoanno, ct peno. eisdeni ver- lica ilia provincia ntroqne sciibitiir niodo. Quo vi-
bis, nain inqui' L. Cwsnri Atlienis sacrificanli ignis
, (le:is qiiaiitam lii>torix* ecclesiaslico luccin Doxlcr
in cx'ii Oricnle in Occtdentem ferri visus est.
(ib airerai. De sanclo Pasycr:iie et sociis egit eiiam Po-
A. V.. lO-i. —
Vologesus , elc. Hiec (|uoquc hibel trus Equiliniis lib. xi, c. 150, iium. I5l, consulto la-
idem Knsebius anno 166. Orosius va-ia>se ini|uit nien a noniiue nrbis abînnil ob incciiitudincm ,
Anneniain, Cappatlnci:im, SyriaiiKiiic lib. vu cap. , scripiurx.

17. Coutra Vologcsiim iielluiii Paribiouin desiiiic-
, Ljiisdem iirbis, provinci;e, cl loci rredcndi sunt
luiii de t|Uo
csl , Dio in Anlonino, Misu> pri-
iiiult;! fnisse sancti niariyres Cdiristi Jutius cl Ucstjchius,
inuin Severianus Roinanoruiii iiiililnm, g^^nles
(lnx quos Latini M.irtyioJoîa Bed.e, Usuardi. Adonis ct
ciiin viia, lelo oonfossiis ainisil ; L. vcro C.o>ar M. Koin >tinin celobr.int, apud Derostoium ( ut .liunt
Aurelii Antiniini lili »: despoiis.iliis, vieloria politus iii Mucîa passos : Juliuai qoidoin tlie 27 .Maii in ,
est. y.ia (lc re lege Xipiiilinuni et Julium Capiloli- ba'cveiba Uurostori in ilijsia pas)>io
: U. JuUi, qui
iiuiii in .\nliuiino. lempoie Ati.ranJii itnperuloris cu n e^set veternnus
A. C. Ib7. —
1. Seleucia, elc Adesi in proiiKin- et emeriuv nulitiir, comiirelunsus ah
,
officinlibus,
torio Syruc Amioo.ben.e Scleiioi» (ilioia Scleuco Ni- Mn.timo piivstdt quo prtvieutc cum ilota
oiferlur :
oanorc coiidii;!, icsle Josopiio lib.xviii AnUq. oap. it], e.rsecrureiur, e: Chrisii nomen constanissimc profile-
quain S. Paulos peragra>.sc Liica^ narr.ii \c\. xiii , rclur, cnpiiaii sententiti punilua Cst. Cum auUm (addil
liodie Soldinu dioia. llaiic Voligosiis Parllioruin rcx Lipiiliuus lib. v, cap. 3li ) <J(/ p isiionem ('uccrclur y
cum cepissei, ei circuinjaccdics provinc as depopu- llciiichius ijditiam milci Cliiisttanus nibi amicittiiuus ,
, :
,,
,
311 FLAVII LUCII DEXTRI CIIftONICON. 1542
A. C. i(j9. Marciis lispreliciis Ilispanias peiii; pixniuniii vcro Kispani a Pt^tro eni»tola ii , et A. R. 920.
cum C.irpclaiiiam adiii, Tolcto piilsus vulciisqiie Valcniiant Lu-
sxpius a ranli), ;
sitanorum conumpcre in ca provincia malc iraclitiis nonnullas nmlierculas

, ,
eorrupil, ab .iliis vero irridelur.

L. Cxsar cum frairc Commodo dc Parihis liiimiphat.
DIVARII COM.MENTARUJS.
dum te suis vraltotiibus commcntlnssct ,
<'MHU/«e ^ "•'*"S , (lui de liis qiix Marco ct suis in Galliisjiixia
otculiitns fuissel, n militibns tentus el ip.te post dies iO Rhoilaniim accidriunl, suhiiil Tuliaanicm dicentcs :
passus est, ui infia diceiur xvii kulend. Julii, viJciicel cl opeiantcs el in his quoque qucr sunl secundum nos
,
libro V, c:ip. 119, ubi iicrum de Ilosycbio In cincere : regiona lihhdnuenses mutltis sedttxrrfnt mulicrrs ;
.
{
inqiiit ) diebus pturibus maccralus , landem in con- qita; caweriatas consciculiii^ Imbenles, tinn:dam quidrm
fessione Chrisli ijladio cwdente , viariyrio coronrtlus etiam in ii anifesio exomolognim faciuut. CiiicniiM
est. Illiid nutem iion love cjiis rci argumentum e>t quomudo alix leslilcrinl ip^c sic refcrl. 3am vfvo
quiid dc SS. marlyribus Julio ct Ilcsychio meniio qiiwdam ex fidetissimis mitlieribwi qtta' habcnl ,
tiino-
iiulla fial iii MeiHilogiis Grxcoruin; cum tanicn si rem Dei et non sunt seducibiles quas .simililer
, ,
itl rc-
Mysiir, provinciii; Griccx mnriyrcs cssoni, ncqiia- , liquas seducere, jnbens eas prophetine
alfectuvit
quam roiiim memori:im prclciiiiiiterent. Ctim vcro cxsufllunlen et nnathemalizantes eum, separavrrunl sc
a Laiiiiis dumtaxat celebreiitur, dubio procul Laiini nb hujusmodi insano , qui ^c divinum .'^piriin' simulu-
martyros aulem semel dalo, Masia aiia
siint. iloc bal ; pro certo scienlcs, quod pvophelnr. non a Murco
assignari iie>|uit Europa i|uam suis ilinsirarint
in , Mago inttilur hominibus , sed quibns Dcus desupcr
pas&iunibus prxior Bjciicam iiosiram de qiia eqi- , inmiserit graliam suum. Ilnc sane esl qimd Dextcr
iiius. Mliil Dasio episcopo ci itiariyre
miniis dc S. iiarral linc loco ei .iccidisse Tolcti cl \';tlciilia; Lii-
senlio ciijus memori-» fii iii Roinaiio M:irtyrologio
, silniiorum; Ch»» Carpetaniitm adiil Tolclo piitius, ,
die Novcniliiis 20, Cum nollct in feslo Salurni ini- votensque Vatcniiam Lusitnnoruin corruiiiprrc, in cn
pudiciliis ejus consentire , sub Basso judice ca!sus est. provincia mate tructiaus, uonnrllas mulierculiis cor-
Sii|ui(lein noroslori iii Mysia dicilur p-.issus iinn , rupit tib uliis vero iriideiur. Siibscriljil Ircn:i;o llie-
,
aliicr quam prxdicli osieiidiiiius vero in Mysia :

B roiiyimis in c:\\i. lxiv Isaia-, diim aii Cnosticos per :
iiullam umi|iiam Tuisse urbem Dorostorum. Ei de Marcum /Egyplinm, GaHiarum primuin circa liho-
Dasio quidcm Grxci , ciim ejus nicmoriam c<iliini , danu.u, de.ntle llispaniaruiu nolilis femiuns dccepissc.
igiiorare vidcniiir qiiis fucril ; aiuni enim in Mcno- QiKid vero I>exlcr as.^-cril , pra^monitos llispanos a
logio fuisse militcni juveiittiic ac pitlcliritudine llo- Pciro epistota II el swpius a Vaulo, Marro reslilisso,
reiiiem , cum t;imcn ox labtilis Romaiii M.uiyrologii iion sic acoipiendum csi iii soli ipsi adiiKiniii cre-
,
coiisici cpisciipum fuissc; nisi vcllcs Hiciiduin pu- daiiitir ;ii) :'posiolis ; scd qiiod legenles liispani
liiis Riimaio quam Grxco Marlyiologio.
incpsis.se riposloloriim Epistdliis, Maici efngiem siB vivuin ex-
De yEwil;ano martyic, qui teinpore
saiicio quo(|ue press:im clcxsecraiKiam proiihclicis liticris ac docu-
Juliani Aposlatx sub Cnpiiolino pra-side, quod idola iiientis Sanc Peiins apo.sioloriim Co-
invciicniiil.
fregisscl, marlyrii4)almam accepii, Ronianuin Mar- rypli:iMistdlam fero secund:im Eiiisinlam cotilra fu-
lyroiogiiim dic 18 Julii cromatiim inquii, siquidem turos harcticos , cl cliirissimec.inlra istum Marcum
DorKSiori in .Mysiii vorunt Menologium Grxcorunt
; Conscrip.Mt , vidclicct cap. ii in(|iiiciis In vobis :
alilcr lialiei , Durosiuli in Mysia : ejusque mcinoiia erunt maijiitri mendaces qui inlroduccut secias per-,
celebris admiidiim Basi-

riiii apnd Grxcos, iiam ef. diiionis et mtilti sequentttr eorvm lu.rurias
, per quos ,
I.as inipcralor ejiis le»ipl'im rcsiiiuit aliquandit, ul via verittUis blaspheiuabilitr ; ct in avaritia ficlisveibis
Ccdrciiusaucioresliiicompciidio llisicrix.iiiBasilio. devobis negoiuibnnlur : quibus judiciumjam olim non
A. C. IG9. —
I. Miircus, cic De Maico Valeniini cessut , et peiduio eoruin uon domiitat. Ei infra : Ili
di-cipiilo laiissiiiic cgii Ireiiaiis lib. i coiiua bxrcs. vero velulirraiionabitia pccora naturaliler in capliouem,
c.ip. 8 el 9; ubi h:ic habel : Marcus magicw impos- C et iii pcrnicieni in his qucc iguorunl blusphemantes ,
,
turw pc itissimui, per qunm et viros viultos ei non , in corruplionc &ua peribnnt percipientes merccdem iU' ,
paucas mnlieres scdnxit. El inforius Maximc aute.m : justitice, voliiplatem cxistimuuics diei delic.as, ocutos
quw sunt honcslce
circa mulieies vacat, ct licc circa eas habcnles plenos adullerii, cl inccssabilis delicti, pelii-
et circxtmpnrpuratw, el dilissima: quas scepe udduare ,
cienies animos instabiles; mulla, ijux toisca-el iili;i
tenlons, dicit blandicns eis : Parlicipare te volo ex pilibiis pioscquiiur. Panlus vcrn tuin :i|iis
II ct iii
mra gratia ; locUs autem tua magnitudinis iit nobis iocis, tum in Lpisiola I ad Tiinoth. cap. iv idem
cst , vporlet nos in unum conicnire. Sume priinum nioiiuii : Spiritus autem mtinifcile dicit , qitia in no-
a me ct pcr me graliam. Adaplare ul sponsa sus- xissimis teiuporibv.s discedenl qitidam a fidt atten- ,
thiens i^ponsum stium, vt sis qnod ego, et ego quod dcntcs spiritibus erroris, el doctriiiis dwuwuiorum { eu
tn. Consliltte in thalttmo tuo semen luininis ; eccc magiiim .M;irci ), in hijpocrisi loquenliuin mrndacium ,
gralia nica te. Aperi os luum et pro-

ascendit in elc. Kpisiola aiileni 11 cap. tii : lloc uutemsciio,
Iii
pllcta. Cuin autem muUer responderit : y'uniquum ail, qnod iu novissimis diebns instabunt lcinpoia pe-
proplielavi, ncscio proplieiare : invocationes quusdam riculosa : erunt homines r.(ipf,os nniantes cnpidi ,
faciens denuoad stnporem ejus quam seducit dicit ,

, elati, suprrbi , voluplatum amaiores ningib ijuam Dci
ei : Ap.ri os tuum, el loqitcrc quoicumque, el pro- et lios dcitu. Quiii •;? Vidc Marcum Ex liis cniin sunt :
phelnbis. llUi autem sedudu, et elata ab his qua; qui pciictrant tloinos cl cuplnas ducunl muUerculas
prccdicta sunl concalefuciens animtim a suspicione,
, oucrauis peccatis, quiv dutunlur variis desideriis. Quo
guod incipiat proplielare, audel et loquitur deliriosa ,
iiiliil dici [loterat cluriiis : la-qiie defuil Aposiolus
c.t qua-cumque evcnerint : omnia vacue et auduciler. jj iiiEpisiola quam ad Ilebrxos Hispanos scripsil ,-eos
Et exinde prophctidem seipsani piUat et gratias ugit ,
'' '
dc • -• adveiiiii
futuro- Marci
-'
prxnHmerc, nam c.ip. - tili. •
Marco , quod parliciputit ei suani grttliam : el remu- ail: Doclrinis variisetp.-yegrinis uoliteahduci, optimuin
nerarc enm grstit, non solum sccundam substanliw est enim graliu slabiti:e coe , aon cscis. Qiid igiuir
suce dalioncm { unde diviliarum copiam marinam col- mirum si admoiiitionihtts cdocli c;i •
tot, liinlisquc
legit sed ct secundion corporis copHla'ioitcm, et »e-
) tholici Hispnni, viri el niulioros, Miitciim li.tnUi-
cunJum omiiia uniri ei citpil. Vjdisii dialiolici liOiititiis cuiii pcssimum irrideiitcs e provinciis suis <;um dc-
im|)osturaiii, sancti Lenxi coxvi ipvi vivis Cdlorilms deoore pclleronl?
deliiicalam; scd iiumquid mutieres iii Oiiciilalibus etc. Cuncinit Euscbius
1. L. Ctesar ,
in Clironico
coiilcntus fni!. seduxissc roginiiibus? minimc, nam pciie cisdcm vcrbis. Lcgc Orosium Iib. \ii, cap. 1'».
ct iii Occidciiltjm quoquc vcnissc icsiis csl iise Iie-

,
343 FLAVII LUCn DLXTRI CHRONIGON. 3U

A. C. 170. Persecuiione orla in Asia, Polycarpus, Pioniu^que paiiunlur. A. R. 921.
Flurimi in Gallia, llispaniaque obCtirisii noinea inierrecii.
171. Lues multas pruvincias iiivadit ei Romam eliam. 922.
Romani conlra Sarmaias, Dacos, Quados, Marcomanos pugnant.
S. Soiber Romanam regii Ccclesiam saiis affliciam.
A. C. 170. —
1. Persecutione, eic. Idem Eusebius A 2. Plurimi in Gallia, elc. Cam quarta persecotio,
in Clironico sic ail : Anno Domini 170 perseculione qutE sub M. Aiirelio et L. Ver«) orium liabuit , uni-
orlain Asia, Polycarpus et Pionius fecere marlyrium, versalis toto orbe fuerit, cerlum est, Gallias quoque
quorum scriptiv quoque passiones ferunlur. Fuit hac et Ilispanias peneirasse, qui verotunc pro fide Cbristi
a M. Aurelio exciiaia persecutio, qiiaria in ordine, occubucrinl non liquel. Gerebani tuiic in lli!>pinia
,
si primaiu sub Nerone, secundam sub niagislratnm Valerius Jniianus Tarraconeiisis pro-
Domitiaiio, ,
ct ierti.uii sub Trajauo fuisse dicamus, cum Dex- vincise pncses , et GjIIus Maximi;tiius proconsul ,
lero, ad aiin. 86 de Doiniii;Mio asserenie , quod secum Fabio fliisiico, et Êinilio Ponliano, de quibiis
cundam coulra Ecclesiam persecutionem movit. Conso- agit Ambrosius Morales lib. ix Ilisl. cap. 58. Julius
nal Orosiiis cilalo c. 15 ct Ilieronymus nunc ciiaii- quoque Aiticus Accili:inus sub eisdeni principibus
dus. S. Polycarpi dics festus agilur in Romano fuit ftroconsul , ut idcm auctor narrai capite 40.
Maiiyrol. die 2(i Jaiuiarii, ubi acia ejus sainmaiim Uis igitur acioribus m.iriyres mulli in Ilispaniu iii
referuiilur, vcrbis llieroiiymi lib. de Script. Eccle-..: coeluinadvolarunt.Cujus rei nobile tcstimoniiiin pvje-
Polycnrpus ait, Joannis apontoli discipulus, et ab
, l)el nobis Aurelius Priidenlius, qui byinno sacro dc
eo Smyrnce epiicopus ordiuaius tolius Asice princeps, C£saraiigiisl:iiiis inarlyribus afiirmal noii solum
fuit : qîippe qui uonnullos apostolorum, el corum qui una ve! alicra persecuiione innlios fuisse in Hispa-
viderant Uouiiiiuni magislros liabueril elviderit. Hic
, nia martyrio curonalos, sed iii omnibus , tamctsi
propler quasdam super die Pasclia qua;stiones sub An- ipsc de Cxsaraiigiista loqujtur, iuquicus :
lonino Pio imperatore, Ecclesiam in (Jrbe regente Ani-
Sajvus anliquis quoiiens proccllis
celo ( circa annnni Doinini l68) Ilomam venil : ubi Turl)o vexauiui ireniefecil orbem,
plnrimos credentiuni Marcioms, et Valenlini persua-
B
'Irisiior tenipium rabies in isiud
sione deceplos rcUuxit ad fidem. Cmnque ei forluito
,
IiiUilil iruj.
obviam fuissel Marcion, et diccret : Cognosris nos? re- Ncc furor qiiisquam sine laade nostruni
spondil , Cognosco primogenilum diaboli. Pobtca vero Cesît, aut clari vacuuscruoris,
regnanle Anlonino cl L. Anrelio Commodo, quarla
, Marlyrum semp:-r uuraerus sub onini
post Neronem perseculionc Smyrnce sedente procon-
Grandiue crevil.
sule , et universo populo adiersus eum in ainpliiUicalro Vide ergo in omni persecuiionc in Ilispania nou
,
pcrsonaule igni tradilus esl. Agunl de eo lrcna;us aJ- soliim mullos decoralos mariyrio
fui.^-se sed qnod ,
versus lucr. lib. u c. o, el Luseliius lib. iv c.ip. 14 eorum numrus seniper sub oinni grandine crevit.
cl lib. v,c. 24, el Grcgor. luroii. deCloria Mariyrum
cap. 8li et alii.
A. C. 171. —
1. Lues , etc. Eusebiiis sic babet
hoc ipso anno in Cbronico. Lues mulias provincias
De PKnlyrio agi;ur in codem .Mar-
s.iiicli ionii
occupavii, Ronia e\ parle vcx.ita. I)e pestileniia hac
I
lyrolojîo 1 sub his verbis Smyrna;

die Februarii :
Terlulianus in Apolog. cap. 40 sic Ioi|niuir £xt«- :
S. Piunii prabyltri el martyris qui post Apologias ,

timnnl omnis publicoe cludis , omnis popnluris incoin-
pro jide Cliribiinna conscnplas post squalorem car- ,
modi Clirislianos esse causain. Si Tybcris ascendit in
ceris ubi mulios \ralrum ad martyrii lolerantinm suis
,
rrixnia, si Silus non ascendit in arva, si coelum slelit,
exhortutionihus roboravii ; cruciatibus multis vexaius ,
si terra movil ; si fames, si lues : stalim Cliristianos ad
clavis confixus el ardenli rogo superpositus , bealum
,
Leonem. Scribil de cadein Julius Capitoiiniis in M.
proClirislofuicin ^cilitus esl,cum quo el itlii quindecim
Aurelio, qui etiam alfirinal M.iuros eo temporc in-
passi sunt. Stisixcia >.uiii inilii vcrba \\\^,posl Apolo- Q vaiuisse , ;ic devasiasse IIisp;inias, scd cimtra eos
gias pro ftde Clirisiiana conscrii)tiis, in Llsuardo emni bclliim per icgaios geslum oase. Galentis elia.n di!
(jiii loiain babel periodinn deliciuiii ci si Pioiiius
simplifiiiiis Mcdicam. cap. 9, et de Pra.'sagiis ex
;
ApoI();-îas strip.-i>^cl, nun oiuisifesel ilieroiiymiis

piilsii lil). III, c. 5, cl lib. 111 de Morlis vulgai is Aiiiri'
cjiis iiilcr Scriplnrcs ecclesiajlico» iiienH<riain viiic-
ludinc c. 1, et llb. vi, cap. 9. Consnle etiam Lain-
rari et annoliirc scripia; ct lCusebius lib. iv llisl.
pridiuin, etOiosium lib. vii. c. 15. Grassataiii luissc
Kcclcs. c. 14 aiit ;ilibi scripionim ejus iiieiiiini-sci.
Itieni istain pcne orbeiu, durassequc usqiic ad
toluni
Diflicilius csl qtidd liuc loci> a Dcxlro dicilur , iii ea-
aimum 17.') co loco diccmns.
dcni perseculioiic, qua Pv>lyc;irpiis occulniisbe; nam
2. Roinani conira Sarmalns, eic. Concordat Euscbii
iii cjii.-» aclir. qua: apud Suriuiii c\>laiil luiiio 1, die
,
Cbroiiicon hoc anno. De bello islo conlra Sarmatas
priiiio Fciiruaiii , in perseciilMiie Dccii passus icgi-
vel Sauroiiialas Dacos Qu;idos , ct Marcomannos
, ,
lur, Dticio lerlium, clGrato secunduiu coss., id csl,

agunl Uomanarnm rerum scriplores , ot cu;ii eis
aniio Doniiiii 254, iioii vcro sub Lucio Veru ei
card. Raronius luin 11 Anual. aniio 171. Dum ad eos
,
M. Aurelio Commodo, cl lioc pouus probalur card.

debeiiaiulos tentlcrel L. Vorus impi'raior apoplexia
Daronio tuin in Ann;il. lomoll, ad eum annuin, luin
corrcpiiis occuhuii ul mox dicemus , Sarmata: ad :
III iKiiisad .Mariyrolugiiiin Uoinaiiuiii Jie Cii- 1 Fcbi .

Sepionirionem degebant quo loco nunc Poloni ,
leruni (juiuqiiiildoacussit,ho.\ier>uUscripsilLu^cbio,
Riilbeni , Daci erant D.inubio ,
et Tarlari babitaul.
qui eailcin ierescripsil veiba iii Cliroiiico, ei libroiv,
silva'(|uc iiercynix liuiiiini , quos olim Ilungaria:
liisl. r:ipile 14, ver>(is tiucm iuqiiil, lesliinonio epi-
pariciu iial)il;issc pleriquc Iradmil, el posiea iii [Sor-
sioluj SmyrnciisisLcck'siie,Pr)n; 11111 codcin piaueiein-
vegia' loca iiiaritima recessisse. .Marcomanni inle-
p 'ri'(j:io|»olyc,»i|'US m.irlyriociironiuiiuluisse.QuoJ D riores Germaniae populi llercyuiaj silva; accobe, lio-
iicel D ironiiis iiKorpreiciur de eodeiumeii>c,aui die, die Moravi dicuiitur. Quad; deniquc R>iiiemoiiim
cx (|uc iiiChroiiicoscribii coiistainon admeiiscm,
lii.s
olim geiis, sicui cl Marcmuanni. Do quibus :iliquaiido
vel diem. sed ;ul lcmpus ejiisilem perseculioiiis csse Uierouyiniis scripsit SarmiUiV, QuaJi yandnli, et
: ,
rcfcrei"iiim , cnm dical, Pen^cculione orta in Ada innuinerabiles alia' (jcnies equorum el vulpium car-
. .
(annolTO) l'o!ycarpus cl Pionius Sinyrmc fccere nibus dctcctan:ur. Vidc OrDSium cilato loc).
7nartiirm.n. A:.li|'ul itur Eiiscbio Peirus di- Natalibus 5. 6'. Soilwr, etc. S.inclo Anicelo manyiii g'oria
liiiro Caidlogi Saiu lorum capile
iii (iS , ubi uccisuni toroii'io, vigciile aJmoilum perscculione M. .\urelii
do.et.iiuelore E isci;! j lil.U')
fi<i-,sc iv lli:»l., itiinjiore cl Ci-mmodi, S. Sotlier XII posl D. Pclnim ad Ro-
Aniuniiii inipcralnis. niaiix EcclcsiiC rooiiiicn assunii i> csi Ml, iiiqiiim,
'. :
;
5i5 FLAVII LUCII DEXTIU CliROMCON. 346

A. C. 172. L. Iinpcralor propc Coucordiain apoploxia coriipiiur. A. R. 9i3.
173. Asianiis Sardicensis olTert Anlonino apulogcticuni. m.
Apollinaris llieropoliianus cpiscopus clarus liabclur.
El Dionysius Coriniliiornm episcopus : ei Pynelus Crciensis.
l75..T;iDia pcr orbem iniernccio Tuit ex grassanie pestileniia, ul tolus penc eicrcilus 926.
Honiaiius deletiis fueril.
Iiileramoi Fiavii in Ilispaaia S. Proculus martyr.
socundum Dexlri, el Eusebii, claliorum .nniiquornm A habelur : agitqne de ejus aclis el scriptis I b. iv His-
«t|iinioMiMii ,
qni Cletiim et Anacleinm unnm enin- lor. cap. 22. Hi*ronyiius vero cjiisdein tun laudc
deinque existiiirint fuisse viruiii. Qno auiem anno meininit tum episl. M
cUala , lum eiiam lib. de
Soiiicr clecuis fnerii, sub judice csl. Cardinalis Ba- Script. ubi liaer loguniur rapile 37 : Dionytius Co-
roiiius in eam seiiienli:im inclinai, nt nsqiie ad an- rintliiorum Ecclesi(B cpiscoput tanla; eloqneutia.' et in-
iHim 175 iion sit nssiiinpliis. AiiiK placei, :issiim|ilum dusiria: [uit , ut iion soluiu »ua: ciiilalis el protittcirr
(|iiidciii 165, occisum aulom nnno 171 ; qiiod
ftiino populos, sed et aliarum urbium el pr(winciaTum epi-
^cqniinr Oniiplirius Moralcs ei Tcmpcsia. Siint qni
, f,copos, epislolis erudiret;e qnibtiscst unu ad Lacetlw-
ad anniim 109 ejns assiiniplionem rcferant. Eusobiiis moiiios, alia ad Allienicnsei, tcrlia ad iMcvmcdieiiset,
vcro hoc anno 171 pniat elerlnm; ait enim in Chro- quarta ad Cretenses, qiuniand Ecclesiam Amaslriaitam,
iiioo anno 171 Soilier Roniana' Ecclesiw ephco-
: et ad reliquas Ponti Ecclesias, sexla ud Gnossianoi,
patum suscepil aiivos 14. Inter innlain opinioiium et ad Pynilum ejusdetn urbis episcopum ; teplima ad
viriititem oa dcxleriUile Dcxter usus esl, ut solum Romanos.quam scriptii ad Solltercm episcopum eorum
anno 171 Soiherem rexisse Ecclesiam
ilicerci in , ocluva fid Chrysoplioram snnclum feminam. Claruit sub
qno plures conveninnt iitrnm autem lioc ipso aiino
; imperaiore M
Antonino Vero, el L. Aurelio Cominodo.
.
cpiscopalum inierit, vcl anloa snsceperit, in quo est Colehralnr fistum ipsius in Itomano Martyrologio el
inajus dissidinm, niinime definiciit. Usu;ir(!o die 8 A|;rili«. In Uom.mo addiiur Romanot
—
:
A. C. il'-2. L. imperator, elc. Eusebins in Chro- pontifxccs adeo coluil , ul corum epistolns publice le-
nico sic aii hoc ip^-o anno: L. imperalor annu rcyni gere in ccclesia diebus Dominicis consueveril.
sui iiono, sive ul quidam pulont II inler IJoncordiam, 5. Pynelui,eic. Euscbiiis n thi onico sic Clarus ha-
i :
et Allinum upoplexia cxsrmctus esi,scdens ctim fralrc "

j^
biilur Pynelus (vi l Pynilus) Crclensis, vir eloquenti»-
in vcliiculo. Susceperal iii .M;iicoiiiaiinos el Sauro- simus. HiciOiijMiiiis iili. do Script. Eccl. Pynitut (in-
niatas rebeUcs expedilionom srd obiil in ilinore
; i|Uil c;ip- '5^)Crel(Usis CnossKV itrbis cpiscoptis, tcrip~
positus, nti buperius diximus. Ksl aulom Concotdia sil ad Dionysiitm Corinihi cpiscopum valde elcgantein
Vcncri.irnm oppidiim non iirocnl ab Allino , el flu- cpislolam, in qua docel uon seinper lactc populot nu-
niine Liquonlix', de qna iigil Plinins lib. iii c. 18, , Iriendos, ne quasi parimli ab uliimo occupentur die ;
cujus noniinis fuil aiia in Hi^pania B;iMica , uiide sed el solido vesci debere cibo. ut in spiritualem profi-
Concordienses populi dioti ab eodem Plinio lib. i, ciant seneciutcm. El Itic sub M. Anlonino Vero, tt L.
c. a. Alilii de ea dispiil.iiidiiin ad ann. 418. .\urclio Commodo floruit. Agil ilerum de co Ensebius
A. C. 175. —
Asiiiiius Sardiccnsis elc. Conciiiit , lib. 4 Hisl. cap. 20 ei 22, oi Nicephonis libro iv, cap.
Clirinicoii Eiis bii fore cisdein verbis Antouiiio : 8. Ejus vero iesia dies in Mirlyrologiis Ueda;,' Ado-
impcralori inclyto A&innus Sardicensii episcopus Apo- iiis, et Usu.irdi assignaiiir 10 Octobris, qna niniiniin
liKjcticum pro Clirisliants iradidil. Fuit hic Meiilo Uonianum hoc eum l;indal clngio In Crela Insula :
n 'inine , Asianiis ii:ilione , Sardicensis pia^sulatu. Ji. Pynili iniCr episcopos nobilisiîmi. llic Gnossiw ur-
tju 'd aulem (iioiiur Antonino Apoiogiam dedisse pro bis episcopiis sub M. Anlonino Vero, el L. Aureiio
reiigione Cbiijiiaiia , non de Anlonino l'io, sed de Coininodo /loruit; el in scnpiis suis velul in quodam
M. Aurelio Vcro inlelligcndnni c>', qr.i ciiani Aiilo- speculo, vivenicm *mj rcliqnii imagincm.
niiins dictiis fnil. De Melitone liocc Hicronynius de A. C. 175. —
1. Tania ptr loinm orbeiti, elc. Eadoin
Scripior. Eoclos. c. 54 ; Meli:o Aiianuii , Snrdiceiim vcrba habei Eosi biui iii Chioiiicoad hunc ipûiii an-
episcopus , libvum iinpcratori M. Anionmo Vero, qui Q nuoi. l)c eadciii pesnlcntia ogiinus supra aa aniium
Froiitonis Oruto.is discipulus fnit prn Cltrihtiano ,
171, <|U0 Ciiipii gr;issari.
rioffmaie dedii sciipsit (iuofjue ct cdia, dc (juibus ista
, 2. Inleiamni llani, otc. Snpcrius in annolaiioni-
sunl, quoE siibjiciemus. Uc Pawliu lib. w; De Vi:a bus anni IbU oslcndimiis Inloraninum Flaviuin anli-
Propltetarum lih. i, ttc. Uujus cleguns cl dcctamalo- qiiani et nobiiem nrbeni cssc , qiiam nunc dicimus
r.MiM infienium Tcrtulianus in scptcin Ubris, (jvos scri- Btnnvenie, nobilissiinx aiqne excoileniissimyc stirpis
P'il adver.\us Ecclesiam pro Mimiano, dicii , unnni a Pinioiilelis coniilalu noli>siniam, inibique S. Doiniii.
p.erisque nosirorum proplielarum pulari. Kidem ascri- iiaii!virginem cum sororibiis snis ogrcgiuni snsinlisso
biiiir libcr dc iraiiMlu Virînis, qui t:iiiieii inlerapo- mailyrinin; unnc verodeS. Proculo marlyre seniio
ciyiibos niiiiierainr a Gelasio papa, disliiiclionc xv, lii, qiii in cadcin civit.ite coronatiis esi. Est aulem
c;ip. Sanci:) Uoiiiana; »-cd iitruiii ojus iiiei it, dubitalnr. 110(1 parva iii scriptoribus confiisio dc S. Procnlo In-
A. C. 174. —
I. Apollinans, ctc. Eiiscbiiis iiidom teraiiiniMisi. Ucperiniitiir siquidem tros Proculi in
iii Ciirunico id scriiiit, boc ipso aono, vocaume euin eadcm iirbe mariyrio coroii;ili, qno nodo card. Ua-
.\siaiium. Hieionynuis lib. dc Scripi. tcc:cs. ha;c roiiius niinns leiiciler se expedivii ; ii:im cum ircs
lialiot de ipso, c. 50 : ApoUinari.'^. Asiic HicropoHtanus sini. omniiio diversi, ipse duosduiiitaxat credidit, nt
episcopus, siib impeyalore M. Anlonino secnndo (lo palei e\ iioiis ad Uonianum M:iriyiidogiiim dic 14
luil, cui ct insiijne volumcn pro
iJirisllanorum fide Fcbr. ct I4 eti;im Apnlis, ct 1 Dcccmbn-, (jiiilius il-
dedil. Exsttinl cjus el alii quinifue advcrsus Gcnies lornni nioinoria; annivcrsario rilu c<diiiiiiir. I ilcr Ifis
iibri, ct de Voi i/«/c duo, ei advcrsum (Inlaplirijijas lunc Piocdlos priiiiUs, id esl, qui 14 Felir. ccrona il-.-
primum cxortos, cuiii Piisciiia , ei Maximilla insanis ^ nalus esi scnipiterna, civis eml Allionieiisis Uom.«: ,
viiibus, iucipienie Moniano. Ai;ilnr ojiis lesia dies iii ^ vcio cx siens ciim concivibiis buis Eplicbo ct Apd-
Uoiii. .Mariyrolngio aJ dioiii .S Janinrii. Do co ito- loiiio, a S.Vuioiitiiio liihMMjnnciisi II! Ilalia <>pis> ()|)o
runi EuK-lniis liii. v llisior. cap. (j ei lib. v Ciip. 1") ad perdncliis, panto (i' st ip-niii niadyrio In-
l<'.ic!ii
ei 18. el Hicronymiis eliani episi. S4 , lul Majjnuiii. lcidinnx' c-ironari moiiiil. Di; co Mariyiolojinm Ko
2. D.vinjsni.-i, cic. Liischin^ iii Cliionico lioc anii» m;inu!ii ea dic sic ;iit InWrnnunv S. Vntinlini (/i-
;
•ic li.ibcl, U.ohyiius rpiicopns Corinlhiorum clitrui fcopi ct marniris. Ibidcin sanctotivt 'Pvocvli, Lplubi
,
Zil FLAMI LUCII DEXTill CUROiMCON. >48
A.C. Ho. Oralionibus Cliiisiiaiioriim, Antoiiino ad Quados pngnanle, intcrnccionemque $U)rum A. R. 920.
180. limenle, daia esl pliivin el victoria. . 932.
Antoiiinus coiisoticm im|>erii fjcit lilium Commodum.
Uiriculi, qux ( Rxtis o!im ) civiias est in nxlica ,
propc Ilispalim, nntus Lucius.
florei RoroaB, ingenii laude prxclari.
Hoc lempore omnes Uisptniarum Ecclesiae, sicul cliam alice (oiius orbis lerrarum ,
a paganis pacem mercittx sunt.
BIVARll tOMMENTARIUS.
etApolloun viarfyrum, qui curn ad eorpns S. Valen- Xintnficcrenl. E\slant lillerrr M. Aurelii grav:s«imi
tmi vigiliat agerent, jmsu Leontii consularis coniprc Ifiiperatoris, qnibn-j illam Germanipani siiim Cliris-
hensi filadio OBsi twit. RtTeruiil ejus acta , ciim V:i- Itanoriim dMe miiitinti precationlbiis , iinpctraio
leiilini Viia, 1'eirns iii Catalogo lib. (iii, cap. iî', imlirc, sf^d.itiin lesiaiar. E;im episiolam ex codire
Momliritiiis toino ll ,el Siirius loino 1, et nnte ens nis. Vaiicaii.rbibliolhfr.Ti rediiil Bironins anno 176,
K<i:thantis iii Martyrolnnjo xviknlend. Mariii. Altcr cl O.iutduins lib. II Fesioruin. Mnlli Romanarnm
eiiain Prooilus iii endein ciîiate passus fiiit die 1 rcriini oibnici scri|>lorc.s cjns iiiir;iC'ilos.'c pluviie, et
l>eccinl>ris , de qno Hom.tiiuni M.iiiyrologiiiin li.-vc vicioriae moniineriint, sed lnnicn odioChristiaiui; fi-
ail :liilcfdtnnas S. Proculi (piscopi et marttjris , nni doi diidi, aliis glt r:tm îllrlliuiiitt. Jiitnis C;ipiioIintis
post mu!ta egregia opera a ToliiaGotliorum rege jus- M;ir.o Aurelio; Dio Arnui>bi cuid;tm niago;
ipsi
sus eal decollnri. Hab«!t ejns ;ici.a Pelnis in C:«latoi,'o noniiulli nescio cui Jnliano mago. Cseiertiih reclc
lib. 1, oap. Ll, asseiiitjiii; de parlibii- SyriiP tcnijtorc Xiphihiiiis Dionciii ivdargiiil ralsitatis, luinquia M.
Jnstiiii iinperaioris Rîinain venisse, cuniqne pr^sliy- Anrclius niinii|iiain luagos coiisiiluit, ani eoriini
teriiin ordii)aiuiii a sani to Valenliiio inicranincnsi OjCrc dclcciatus fnit, tuineiiim (|nia nenio «alisAr-
pontitice, cidemijiie par inariyrinin suMaio eucces- nujibis unt(|u:iiii iiieininit. D.; victoria vero ip-a opc
sisse in fpi$c<»p:iiu, ac laiidnin ju>sii Tolil.e docol'.i- Chrisllaiiorutn impctraia pliivia dcQuadis :ic Marco-
linn. txistiino lamen buiic iion litisse epi.>copiim In- iinnnis rC|<ortata ag>int Clau<li;inus in vi Consnlatii
loraninensem, sed Narnicnein, clV.ilenliiiiiiiiilltim, lloiiorii lib. I. Terlnliniuis Ai>olo.!». cap. 5 cl ad Sca-
cni snccessit inepiscopatti, Naraienscm p:iriler, nnn pulam c.ip. 4, Kwscbius iicnim iib. v cap. r«, ex A-
liilcraiiiiic;isem pr.i swlcni Itiisse, urepsissf q m; iinit- ^ I
o",iiiare ilieropoliiino de qno panlo snperius egit
:
<liiiii,ut pro Naroieiisi, Inieraiiuicnsisdiiauir, occa- " Dc.xier. K\stai luiliuc iiisigne lanii miraciili lestiino-
siOite ab alio Valcntiiioel Pioctilo cjiis nrbisatccpta. niuin iii Colunina M. Aurelii , Roinx nunc Sancti
Moveor ai'lcin ex co qnod Usnarihis iion legii /;(.'. r- Pauti ntiiicupata, ubi loia rci liistoria inarinori in-
nmita.', «.cd civitalc iVar/jiV'; ei in ai.liquii mss. Mar- ci a ceriiiiiir, cnjtis copiain Baronius exlractam Aii-
lyrologii Roinaiii cotlicilms ,
pr;c-,Ci liin in eo qiod nalibtis stiis iiisernit. Legioni autem cnjtis ope vic-
Roin:c iit Ecclc.-i.i S Cyri:ici oiiiniiim votiislissiiiiiiin toria obtenia 0^1, Fiiiipinatricis nomen indidissc
Iiabeliir, sic lcgitur: Narnis natalisS. ProcuU episfopi omncs scribu'it. C;cleitiin niilitrs inea Ilispanos ex-
et marlgris. QnidqMid dc urliis nomiiie sii , cerlinn sliiisse s:iiis lcslalnr inscriplio illi sopulcralis
cst divcr^nm PfociiJuin fiiisse a priiito illo, quaiulo- iitnni Juliiis loscbiis cjuMiem legionis miles Julio
qnide:ii illc saecniiiriscivis, liic episcopus , iile .sub Secuiido liiiorto sno iiosntt, el apud Mnr.tlem legi-
R mianis principiliiis Ecclesiain iicr^Cijuciiiilnis , Iiic mu-i Siib iiis verbis iib. ix, c. 3S Jntw Secundo qui :
sub Tolila passiis ost, mnllos posl ;iniios. Dii0!> au- 1'ixll ann. ?.xxi\. .^laii D. X. C. Julius loschus, le-
leni rcpcriri Viiloiiiinos ej.iscopos e! mariyres iion . yionis xii. Fulniiimiricis , Hberto bene merenti fecil.
iiiiraiidtiiii, cuinaliase\ ;iciori!iii ct siiariyriiâc tcin- tloiisuii^ Orosiiiiii Iib.vii,cap. S5.
poruni disiaiitia v:ildc diversos csse conslet. .\. C. loO. — i. Anioninus. eic. Coiiseiiiil Eusc-
De alio S. Procitlo martyre Iniciamnis passO fcs- bius, ciijiis b.vc "-unl verlia lioc ipso ;iiiiio Anloninus :
luin agiliir dic ii Apnlis winul cuni S. Dointiina el Connnodum /i/iM/n SKum consoricin regni facil. Qiia de
soci.tbus. Diriiniiis ipsuiii ciini ailcro,dc qtio ninic icLa.; |iriJiiis iu ( oininndi) cl alii. Anloniiiuin islinn
diximus, coiihuidciis cpi^copnin ftiisbc cxisiimavii ; Ron aliiiin «piaiti M. .\iii'cliuin iitlelligas. Consulc
et U>qiie ad Iloinan.iin .Mariyrologitiin niciidiiin ir- C Oro/iiiiii, lib. vu, c. 15.
repsit; ctiiit tiinen ante Baroni:inam illliis coiicctio- 2. ihnculi, etc. Stiatio, lili. ni Geograpbioe, intcr
nein tiinlus episcopi in lexin deessel. Et sic iti iirstis pra!cip!i.i> Ba'.iic.v;piovjnciaj uibes, <piarto loco con-
lcgcndiiiii suadcnt c:ieicra i\lartyio|ogi;i. Usuaniiis stiiuil Uieiv.n , vidc!irei post Cordnb:iin , Cades, ol
Soltim liabot Iniiramiiis B. Prociili maitijris. Iiem
: llrp.iiiiii. Ulrutn aiite:i! ;ib co IJ.t tis fluvins ei pro-
S. Ifomnina^ virgiuis cvmsoriis virgiuihuscoruii'iiic.Kl '.ii.ci; lot.t B.Mi- a dici;i fin.rii , an veiu Civitas liivc
eadoiii vciba babent Boda el Ado, et consc.nlil Pc- :i fiiivio noiiicn acccpcrii, dciinirc non audeo. Latiiii
Iros Galcsinus, sic iiiqtiiens, lntcrannii .S. Pri.cuU eam vitcrmiiil Vtncuium, quod qnasi iii niodio iilcri
martijrii, ilem Domninw virghtis et sociurmn, cio. INv lotins B;ciic;c coiisiiiuta ohsct. ilodie aliiinantulnin
irus quoque Equilitms lib. xi C:it;ilogi c.iii. ILi), niiitalo no 'liiic (/.'/Cid diciliir, propciiue Ilis|!:iliin
,
iiniii. 121, lix-c liabet : Proculiis iniirlyr cl iômniuu exislit. ll;c igiiu.-' insigiiis illc Lncius , sni teinp<>ris
rirgo cum bus ipso die Imeramnts pa':.\i
sociis virghi in oiatoria faculi;tlc prjcclariis natus , Romje post-
suiit. Quo
videas ntili.iltM.us l'rocnlu:ii iîlmn opisio- ino.liiiii vehcinenier llornil , ciijiis ciiin ni:igna lande
puin liiisse, sed diinraxal mariyrcin siciu Uoxlor ,
iiicniiiiilLiicas Tm'onsis in proiogo sni Chronici ,
lioc loco ipsuiii noiiiin.it, ct qiieni prius honinina o.i duin brev.Mii iiluati iii:i! virorum f.icil c.ilalogom, qui
sor >res illnslravcr.iiil sangiiiiie biso iiobilil.trit. Alii in Hisp;nia ii:iti stiiii.
igittir duo Prociili i:i Iialia, liic aiiicin iti !iis;i:iii!a 3. Uoc uinpore, cic. Poiuisso thristianos vexalio-
i.riiim|diavi(. Vidc qu.c dc 00 ctDoiiiniiia dixiimis :!d noin, qiiatn ali eilinicis paliobanliir pccuDia redi-
anniiiii 100. iitcre, siorÔso ci clcgiiitcr docuii S. Potnis Alcx:in-
7). Ordlhuibus Clnistianoynm, ctc Fnsius ba*r pi^r- |x drinus cpiacopns et niartyr idque coiistare ex Aciis :
seqiiiliir Miis.diius in tiliioiiico , :iiino lliMiiini Hli. apostoloni.n cap. xvii iiroliantnoniiulli :nain ibi legi-
hnperalor, :iit, .Anloniiiuii innilii ndvcrsinn (c /m.sc> ;(- iiiiis, (iitoil cîiiti r!iess:»l.init;i' bodiiione in di^ci-
libns he.Uis s^rpc ipse inlirerul, sa-pr ihiccs noUiiiSi-iiiiOs pu!!'S, a JiJicis Yi)Ciier.iiiliIius hit]ui urbem
: Owjnmm
dcstiiiaral ; in qnHus i<einci pertiivieilcr f.ViTci.Mii , qni L ncitnni, ci huc vencruul, quos fuscepit Jason, conira
ciim co in IJiiudoruin rcqioiw piujnnbal , sili o/i/im .vsii rtyCrcUi (.trs(;r.'S facinnl , rc{\e.m nlir.n dicenies e>se
ptuvui ,:ivi!i<lii.-. misin cs' ruin ••inuliarlo (icr^nuiijs
. ,^'>u'.'i. C-iuita cruni .laleni plilwni e' priiicif>ci civi-
el Sarmatas fuluina pcrscqncrcnln»- et plttrimos i:r/nim t.iits uudciuey. !in'c. <>,oieruii rcc.pa sailsfnclionc R
, :
349 Fuvii LL'i;ii oLxrr.i chronicon. r,50
A. C. i82. Anionintis impcrator phitiqoam cenniin leones exhil)nit. A. U, 9.>3.

Omnes Ecc!esi;i! orbis pacein nl» filmicis pecunia snnl mcrc.iia^.
Sinyrna urhs Asia; lcrraemotu coricnssa ruil : ad ctijus rcparationcm dccenn.ilis Iri-
bnloruin relaxatio \U\i.\ est.
Anlouinus imperator in Pannonin inorbo decessil.

Successit illi in impcrio Knntano Commodns (ilius.
185. Templum Serapidis celeberrimuni in AlexanJiia incensum csl. 956.

Ircnxus episcopus LiigtJunensis insignis habeiur.
Flaviobrig.e in Hispania sanclus Vicior mai lyr, et socil cjiis, qui varia excruciamenta
passi, necali snnl.
Plurima collegia jnvenlniis por llispaniasdcrum insliinendar^, prxsertim CaPSar- ,•^•1
angusLp, Tarraconx, Hispali, Carlhaginc, Tolcli, Braccarx Augnsia:, liliberri,

praecipnis nrbibus, pr>TStilnm diligeniia ( rigunttir.
BlV.vmi COMMENTAHIUS.
Jtttone et ccrleris dimisirunt ros Accepia imiuam, A >erba hoc ipso amio Domini 185. Consoiiat Hicro-
,
6 ilisfartione pccnniaria a Jasonc ei c*ieris, nl tiati- nymusde ScripioribMS Ecdes., cap. 45, ubi fuse de
lulnin qniescereiit .t vexaiiiMie d<'nec secrelo Pau- : c.> agil, ci lestimonio Polycarpi marlyris coniirmat
liim t'l Silam dimiUcrent : nnde subdil Evangelisla, fiiisscdiscipulnm sancii Poihini cpis(0|ii el maiiyris
Fralret roo cottfeilim per uoclcm diiniierinU Vaulum Lugdunciisis, cui in ejnsdcin Ectlesi;i^ rcgiminc siic-
ei Sitam iu herccnm. De hiijnsinodi redciDptione êu cessit ; Floruiigue ait . maxime sub Commodo prin-
,
MiiTcatione voxationis s-no a-vo lieri solil» scribil cipe, qui M. Anlonino Ycro in imperium succcsseiul
Ttrinlcuius lib. de Fiiga in pcrsecniione ci>p. 12 ; ct qui in cgrrgio conimeniario, qucin de M<inarchia
ct c. 45 ail : Parum deuique esi si »<««« îul nlivs ila scripsii ad Florinuni , vcrsus fnem, signilicai se
(pretio) cruilur : massdlilcr toiai Ecclesla inbulvm apostolicoium tcmpomni vicinnm fnisse. Deconcilio,
sibl irrognveiunl. Si qno aiitrm loco id factiim qnod supcr qn;ieslio[;c de die Paschaj, .'ûb Vicioie
fuisse trcdendnni csl, liand diiliium quin in I!iip:niia, papa Lngduiii S. Ircnxns celcbravit, agii Eusebius
iibi auri ct argenti major errit eopi:i, ci UoniaDoriun lib. T Ilist. c. 22. Cucgisse autem ipsnni circa anu.
imn<cnsa ejiisciipido. Facib^ vero fiiii TiMiniiaiio in ino, ex tcmporc ponrilic.itiis Vidoris convinciiur,
Africfl degLnii Ilispanac l>clesi;r pecnniaria' lodem- qiî qtiidim scdere ocpit ab anno Domini 18G, ju\la
<
plionis noiiti'm habere, cnin alias ex episioli> Cy- (Jiitqihiinm, Moralem, ei veiustiorcs tamct>i (iaro- :
pri.ini ci Atigns!lni liqiiido constcl , llis|iaiias el nins iii :inn. lOi ejns poniiiicatiis.
r«;jiciat iiiiliuin
Africaii;is Kcclcjias perieliium intersccominercium 5. Flaviolnigw cic. Plo!oma:iis constituit Flavio-
,
cl comnititiioiicin tiahnissc, brigain in Autii'ôiiibns T'iii:icoiicnsis Hispani:e po-

A. C. 4n2. —
I. Auiojiiuuf, e\c. Sic Eusehins in n piilis, ad liitiis(.:inl:ibriciOcoani, <|nam iiiinc Fuenle
Clironiio Antoniiius (id esi, M. Anretins Anloninns)
: rubia diciiiius,si Villacovnno prx-bcmus hdem.Joan-
pos' vicloriam a Sarm:»'is, «;l M.ircoinannis rc|iorla- iies M:iri;i';a cxisiimat esse Bermeo, vol non longc a
lam adco in edilione mvnerum niagiiificiis juii ul
, , Dilhao stiaiii inib^c. Ila^c ilie lib. iv llisl, llisp,
centum siniul leones ejliibucrit , videiiccl pojiulo llo- ca|i. Loiige alia inlis fuil Flav:uinhri;:autiiini,
i.
iiiano iii bidis visendos. qnod ntiiic in Galhrcia Deinnzos niit^cupalnr, Igilur
2. Vtnnes Ecclesiw , elc. Ila prorsns Tcilnli:inus Flaviolirigi' marlyriuiu suhiii S. Yicior cum .sociis,
supr.i rcl;itiis cap. 15 lih. dc Fnga, dmn ait Paruni : inipcraiile Couniiodo. Ai;iinr coruui fe>tus dies in
est si uiiiis,aul aUi.s, ila (pre;io) eruitur; ntnsialuer RomaiiO Manyrologio die: 17 0<:tiibris, uhi cjns socii
toice Ecclesiw irlbaium sibi irrogavKTunt. Massaliter, vucantur Alex:w!<ter i;i Maii:inus. Molanus etiam iu
id est , non qtia-Iibct seorsiin , sed omi.es oihis Aildili<;uiihiis ad (jsuai'dnin,e<>ruiiulem meininit; Ga-
Kcclfsitf; in niium corpiis el iu..ss:ini coUcciae. ji.iccin lcsiiius ei alii reieuiioies .Martyrologiorum auctorcs,
ab cliiiiicis prciinia mercauc sunt, Lani|<i'iiiius ex Pclrus ipiiiiiius lib, xi Caii.logi SS. cap. 150,
!
Mario Maxinio \eicre hisloric srribil de Comiiuido • nniii. 2D5, Victorein f:i(-il (rpiscopnm nani :iil , :
iiiipcraiore, quod vendidil supplicioruin divcrsilale.f et Viclor episcopus, Alexauder et Murianus martyTCs
seimltnras. ipsodie passi sunt vidclicel \v: kalcnd. Novenibris,
.
5. Smyrna, elc, Ila?c quoquc ex Chrouico Ensehii seu die 17 Octobris,

intiluil.i sunl, nbi ail hoc ipso aniio, Siiiyrna urbs i. Plurima coUegia , etc. Vctuslissimus sanc Ec-
Asio" (errwmotu ruii; ai cujns repnrulionem deccnnalis desia; mos fnil Christianorum lilios uua collectos ad
IributorHin immunita-s d^ta cst. cleruin erudire, quo nimirntn in juventute (atlioiica:
A. AiiloiiinKS, elc. Coii-onat cliani Etisebins in lidci nidimenia ei s;icr:is litteras, ac mores honesios
Chr;iiiico. Auioninns, Paiiuonia inoibo periii.
:iit, in iiiiliiljorcnt; ct iii his quae ccctesiasiicortim ritnnm
Cuminodiit XV lioni. regnaiH ann. 15. LcêOrosiuin, siinl, imbuereiitnr, Hinc videmus plernmquc couii-
liico ciiato. gissc, 6piscop')s simulcum pueris mariyriu coronatos
A. C. 185. —
1. Trmplum Scrapidis, etc. Eusebius iui^se ; nimirum cuiii pueris, qtios sacVas liiteras ct
sic, Teinplum Strapidis Alexaiidrla: iiiccnsutn. Cole- <'Cc!esi:isii(;os ritus cdoceb:iiil, l)e S. Blasio Scba-
b-ilui' ab /C};y liis Sciaj.is snb hovis iinagine alio- , sicnsi cpisccpo ac in;iriyic colcbcrrimo lcgimus in
que noininc Apis cl Osiris dici solebal
, a Guccis : cis aclis ei M;iriyroIogiis , qiicd uiia cum duobos
l'liilo. De eo Ptnlarciins lihro p.culiaii ile Osiride : ct de
pnciis capilt! irnncaln* fnit .S. Eugciiio Car-
Cl alii. Alia in llrhc iiiceiulia cjiis icinporti coniigc- lh:igiiiciisi Victor llliceiisis de per-
opi>copo sttribil
riiiil;de qirbiis OmsiiiS hb. \ii C'p. M», Ica-c hab'.:l : secilione Vaiubilica lih. ui , habeinrqiie in Kom,
FLigiiia regis (ComiiUHli) pocnu Vibis i.iseqnilnr; niiiii Mariyri)iogio ad 15 Juiii, quod ctim eo passi sunt
fiiliiii.ie Capi!olium iaum , cv «/«o fiiaa uifianui.aiio pli.riini lcclor<^s et iiif.inlnli : Eranc lii numcro duo'
Uibliolliecain illuni uiiijoiuin cura, studioffr.e coinjiosi- dici!>iy Viclor, qui nec blnndiliis, ncc minis ccdea-
:!it
tam, ccdesquc (ilid;: ji(.itu silas, rapaci iuibiiic loncre- !es, ne a ciilholuu diveUeretilur Ecclcsia, forliter,
mavit. Deinde oliud inc. nHam posieu rionnv e.vorluin, liriUicrqiie a.jcni.cs , wartyrii siint adcpti coronam :
adcm Ye>lw, et Pcluliuin pluriinamiue Vrbis purlcm qiios nunc Cdrlhago niiro colit a/jeclu, el quasi duode-
solu coxijuaril. ILcc i i(\ cun aposioioruni , cltorum susccpii pucrorum. Idciu
i, Irenwus cpibcopus, ciC Eaden) i.-iibol l:'.Msobiu:5 paiiici Ilispania vidit Pampilona: in Valculc banciis-
531 FLAYIl LUCIl DLXTRl CHRONICON. o52
A. U. 185. Palruino Toletano episcopo, Turibius Tolclanus praesu! sufficitur, homo doclus, el A. R. 936.
erudilus qui mulia incominoda ob Jidei palrociiiiuin ab ellinicis palilur. Hic nalus
:
Roma dicilur ad Hispanias pervenisse; ad (juem S. Irenjeus Lugdimeiisis episco-

pus ittiens ejus provocatus, tamquam aJ lamiliarisbimum misit librum ccoira
bxreses
stmo cpiscopo , qui cum Iribus pueris necaius esi A imo-•vero usilair.m videri debel ab ipsius prxdeccs
- de•- '^'^ «^ - > ei•"
Hermobio
21 Maii, de qiiiiius suo loco cjm Desiro diciuri soribus, ut SS. Eugenio, Ilonorato,
- - -
sunius ad annum Domini 300. Iuier coMegia, quoruin snperins docuil Dexter : deinde post annos vigiiili
in pr;edi;:ationc el percgrinaiione lransatt"S, ile-
memoria exsiat, ad juvenliiicm crudiendam oliin in
Hispaniis erecia , cc!ebre csi illud quod llispali riim rediisse Toleliim. ct Turibio cedenlc vel dece-
denle, circa aniiuin Domini 204. denuo sedisse pon-
S. Isidorus erexit, in qno S. lidcfonsus collega fuii.
DccoJoannesMariana lib. viRcrum Hispnn.cap. 10. tilicem aniios (jiiiiluor ; qui simul juncti cuni illis i5,
capicndi studio Hispalini qiiibus primuni praeral. conipleiit numerum !29 a
Ad cum, inqiiii, ciiltua ingenii
mitsut, iii coUegiumquc coopldtiis lldeplioiisus ,
quod Dexlro dcsiiîintum. Al^pic i;a lil, ut sedcre inreepe-
Isidoro cxsiiitctnm jnisse, rii aniio 160, ci qiiod aiiiio 185 illi siiccesseiit Turi-
juveiiiutis instiluud(e ab
diclum csl, viro doctissiino expolieiidiimse, limaiidum- bius : aiino vcro 208 babiierii successorcm Qniu-
que peniiisil : nb ejui lulere tion anle disccssii , quam ciiuin; ei loto boc tempore soios -19 Toieii pontiii-
omni liberali disciplina excullus, .iiscipiinamm orocm cem sederil. Favet eliain noslric senlenlix, ((uod si
abiolvitet. Consonai Isidoriviia, quac iii Kccleîis Patruiiius, cui Quinctius siiccessit, diversus esset
Hispaniac :tposiolic;B sedis calculi) approlKinle in di- ab eo, cui succcssii Tuiibius, dicereiur a Dextro
ejiis iiuiuitiis secnnilus, siciu inferius in Oiyiii|iio
vinis olliciis quoiaiinis lcgi conMicvii ; ilii sic ctiini
leginiiis : Consiruxii mouaslena el collerjin oidifuhvil;
socnndo ejiisdcin Tolelana; sedis poiitinrc fecit
in tjuibus studiis sacris et dirinis lecnonibns vacans, anno i-li, qiiod tamcii peiiiiiis omisit, denoians
plurimos discipnlos qni ad eum couflucbani, ertidivit, unuin euindemqiie Patruiiium fuisse.
inler quos fuil li. lUiefonsus, clc. ISom dissimili zelo De Turibio Toleiano poiiiilice nientio habetnr in
B cliroiiologia pra^snlum Toletanorum, quam in tomo
dnclos conslal vciusliores prrt ipnarnm Ecclesiarnm
Hisiiaiiiic piaesul."s quurnin diligcinia olim erccla Coiiciliorum llispauia; cudil Lo;'ysa pariter Tolcia-
,
fuissccollcgiajnvciilnlisadclcrniii insiiiiieiKhe, saiis nus arcbie|>iscopus ponitnr(|ue in ea P.itruiiii siic-

:
veri>iniiliter docel iioc loco Dexier qnai sane lunc :

cessor el pnecessor Quinciii. Scd in clironologia an-
temporis inagi.s necessaria crant, qu.nido persecu- iioruin (lua designatur floruisse posl annum Do-
,
lioiie grassanie, non ent inlegrum cuivis Cluisiia- mini 390, erral toio coelo, quod alibi moiistravi-
iiorum liiios suo.s uiiivis ad tlcrum erudire tunc : nius, videlicet :id annimi 160. Qiialis autem, quan-
siqnidcm pracipuis in nrbibus necessnm vidcbitur tusiino vir luerit, solns Dexter docuit.
pu.TOsin cidlegia rrdaclos iiisliluere. De bis ilerum Quod aulem asserit, S. lrenu;um misisse ad illum
agil Ucxter ad anniim Domini 370, iiiquiens Cotle- : qniiique libros siios conira h;rreses, novum procnl-
gia juicnum nd clcrieatnm educaudoruin, negtigeivia dubio miiliis videbiiur; iiec mirum, cumsolns Dex-
tcmporum inleimissn ; diliqentia S. prccsulis Audcniii tcr (quod sciaiiius) id scrip-eril. Vcrum quam(|U3m
Toletuni, et altorum poniijicuin redintegrmtlur. id ipsius Irenaî tosiimonio manifese demonstrari
Patrunio, cic. Aliis Palruinus diciiur, ct qui-

5. non possil, id tanien
iieiinaqnam scriptis ojus re-
busdam corrupiius Palernns. De ojus cleciione iii sinc noniint; illins ad quem dicali fiie-
pnu;ii'it; (|ii.c
Toietamim pitnlilicem cginins niiu Devlro ad aiinuii! runi, cii( umf';ruiilnr, (piin poiins ex cis sati> vcri-
160, inde aulein dnbium non leve oriri videlur nam : siuiiliter ^ssserlio nosiri aucioris dediiciiur. Scripsil
ibi dicilur pra-liiisse annos 20, nimirum ab aiiuo siriuidcii libros bosce Lugduni iii Galliis ad ripani
IGO, in qno elcclus Petagio, Uu\mi, Tolelanu

fuit. lUiodani, ul in prolniô prinii faleiiir, inquicns : Svn
pontifici succedit Patruinus, vir fidetis : prwMdct in C autrm exguires a nobis qiii iiiter Gattos degiinus, et in
illa sede anims viginli el novem : niinc vero aiino l)o- barbariiin sermonein plcrunique aiocaniur, oraiionis
mini isri, as-eriiur, quod Falruino Tiiribius Tolela- artem, eic Miiiii vero eos ;id docium eigravem vi-
uus pnrsiil stilliciiur, iiin.iruin posi viginiiquin(|ne riim, iii alia regionc commorantciu. qua; Giio>tiri>-
dniniax:it auiios, qiii iiiiersunt a 160 usque ad
18'). runi fujcibus iufecia fuural, lum ahlcr atijuc provin
Kt augfiur dilliculias, co liuod iiiferius aiino Doumiu cia Lugdiiiioiisis, de qua Irena.ns lib- l, cap. 9 Ta- :
208, inquit aiictor Quinctius cpiscopus Totetanus

:
iia, dicenies el operanlcs. ct in liis quoqne
impiil,
sufcedil Patruino, prwsidcl in illa .êde annis ii. Ubi qua: suni secnndum nos reg'ones lihodancnses, mul nn
diio vtritati minus consouare vulcninr; nimiruin seduxerunt inulieres, elc. Qiue atiiein proviiicia simi-
q;iod Palruiuo success.ril 0"i'>clius seu Quiiiciinus, lii; ab eis dcpravaia fue;il, ac Ln-duncnsis, Hie-
I
tum lamen superins dixcrit, Tur.bitim tjiis fuisse rooyiniis dcclarat iii cip. lxiv lsai;c, ul»i anirnial,
sii(«',cssoiciii el i|no(i 1'airuiiins sedeiil in sede To-
:
diOhlicos linlliarum primnm cirra Rhodanum, deinde
lelana us(;ue ad anmnii 'lOS. Sic niiu nou sedisscl > llispjiiidrum nobilcs [cminas dcceplsse, misccnics (a-
iO, ui pri-iS dixeral, scd 48, vidiilicct ah aiuio H'>0 bulis volaptutcni, et inipcritiw sua: nonien scientiiv
us()ue ail iOS. Ul lucc ilubia so^verct, po.-,set. qois vcndicanics. Lt in episiola ad Tlieodoram laodai viri
exisliniare duos luisse ratruinos in sede Toleiaiia, ejiis Laciiii pietaicin, quoJ \astaiiiibus Ilispanias
sivc iiiavis uiiiiin nu iciipaluii, ralrninum, allonim liasilidis piiucipis Giioslicoruio ii.T,rcsibns , iiei|ua-
vcro Paleriiuiii : (iuokiiii uncs piicccsscrii. :ilier (pjaiu Armigd, B;iil)clon, Aliravas, Rd-
.>-usceperil
stibscculiis lucril Tunbinm, ei liabufril Qirtiiclium s;niiiim, el ridiculum Leusibaram, c;i'tera(|uc magis
buccesborcm. Ciim vero de prion il!o dniiur serv poiicnI;i, quam iiumina, qu:r ad inipcritornm ci
dis>c aniios -2!), facilc poluil iiionduni in scnpiura iiiulicrcnlaruin aniinos concitandos, ([uasi dc lle-
intcrcedere, ul pro "!'> legciel (luis -2.0. SiuiiiitiHlo biais foiitibns liausta esseiil, iiii|iiiilentcr jaciabant.
eniin illorum cbaiai icruiii el S>, docipi rc. facilc
,') Ki siijicr cai>. iii Amos, I1h.tjs iiicpii;is voiai Ril-
potuit leciorem sen sci iplorcm. l imcn probabiie M sa.iium, ot l];iiliclon. KimI proinde ali(|ii.iicnus Hi-
sit ali S, diriu milii aliud pcob iliiliu^ vidoiur, quo spaiiia inrecla Rasilidi^, Valcuiini, cl M;irci b.ercsi-
oiitn;a consljoi, ci non inuliip'icai'iur l'atruim Siue biis, ;ic proiiidc liyn.i-i cgcii;il medicaniinc. <iui m-
necessilaw; urgenti. I:.xi>limi) lUupio 1'aluiiiiuiii , miiiiin i 1 Oric;ilo cxaciiîiii;.' incp'Ms ilbouin c.il-
tmn sei!is-el iideli annos to, /olo pric.lic.iliouis luerat, et in sua d ODcesi pro viiiiuis debcliavcrat.
niil pciegrinaiionis (Inciuui, reli^piissc Tnribinm Cui vero arina sti IrciKcns commodios imci lli>|)i-
i
fcucichuorem in kcdc ToIcIuk»; iiciiuc id novuii!, iius prxlalo- coimmUt;icl, q -.1111 Tui;!'i(^ llispama-
;
5^5 Ff.wii Liicii ni'\Tni cimoNicoN. 5J»I

A. C. f8G. Tliornioe cxxdific.itsR Uomx jmsmi Coinmoili impcraioris.
suiii
A. R. 937.
190. Apollonius cgrcgius Chrisii cultor ci Bcnaior sonaiui Homaiio libruni pro fidei defen-
941.
iionc obiulii, el rapitc iriiiioaliir.
J93. Commodus pgrcgia populo Ilomano spcclacula |.t.vl)uit.
91».
195. Comnioilus imperator scoiciaius in domo Ycsiiliani nccalur.
946.
Surcessil in impcrio Uomano if.lius Periinax, nicnses vi.
Periinax obsetraniem scnaium, ui uxorcm sunm Augiistam, filium Casarem
appelfa-
rei, repulit dicens, saiis esse quod ipse nolens iinperium Uomanuin
suscepisset et
rcgerei.
Periinax occidilur in Pahiio, scelere Juliani jurispcriii, qucm posiea Sevrrus apud
Milvium poiitem interfecit.
Scverus, qui el Pcriinax, snccedit, Jnliano impevatori.
197. Clemens Alcxandrinus presbyler, ei Panihenus Stoicus pliilosopluis, in disputationc

918.
pro fide noslra fortissimi censentnr.
B1V.\UII COMMENTAUIUS.
nim prinmii? proeseriim cum ejus urbem Tolelanam Ajos verba in Uoinanum Mariyrologium transl-tla
M.irciis h«reiicus inlicere icniaverii, u(i Dexier iii sunt diom 18 Aprilis, iibi fpsiiim mariyr/i
;id
insios
su])i>rioribui> aKirmal ad annum Uoiniiii 109. Fre- ponil.ir, vi.lclicot Rom<E D, Apollonii senatoris qui
:
«l«iens quoqiie liileraruni ci librDrun» Iren:i.'i irans- sub CoKimodo principe, et Perennio
vrwfcclo, a servo
misVio adeum, cui opiis snuin dedicat, argiitnejilu proiuus, quod Chrtstianus essct, jussiis, ul
rationcm
iiobis essc poiest. nulljientis :;d Oriouialeni •.iliqiiein ftdei suivretideret, msigncvolumen composuit,
quodin te-
anlistitem illud dicasso, sed ail aliqiicm iion li)iigc a natu lcqii, et nihiloniinus senlenliu
tcnotus pro Chrislo
sua provincia comnioranlcm ; quoiies siquiiloni li- capiie truncalns csi. Ai^Mint do c» Ikda,
Usuardn» ot
hrum aliquein cx qniniiut', iii qtiibus lotutn dc li.x- Ado eodoin dio. Kqnilimm, l.b. iv, rap G2. Incidiss«
rcsibus optis diôsium Cbl. ieiminal)at. slalini ad autem saiicli Apolhuiii senaloris mjriyriuin in
anuuin
ipsiim tr;)i)sinitiol»al:sio in proiogo 3 Misimus, ait, : Cbristi l!!0 ulein Eusebiiis :iuc(<>r esi
iu <:hronico
tibi Libros, ex quibus primus qnidem 0)inium itlnrum lamcisi card. Uiroi.ius illiid rcjitiat in
aiinuni *^
vrx'-
((•nosiicorum) sentcuiius coniinet, el consueiudines et ccdonloui.
chttractnes ostendil conversaiionis eoriim. Insecundo A. C. 103. — Comwodus, cic. Sic Ensebius hoc
ViTO riestruclasuni et eversa, qucenb illis malc doccniur anno Commodus mullos iiobilium
:
interficit, el spe-
in hoc autem teriio ex sacris Scriplurit in\ercmus ciacitla popith Honiano pra^bet insiijnia. Consule Oro-
ostensiones, ut vihil tibi ex his quw prwcrperas desit; siiiin lit). vn. cap. 16.
tcd el prccierquum opiiiabaris, nd urgucnditm el cver- S..C. W.).\.—ConimodusiinpcraioTseeleraius cic
tendum eos. (jui quolibet modo mttle docent, occauo- In laiita prornpisso scolera Commoduni
soiibit Lam-
nrs n itobis nccipias. lu protogo libri iv Ilunc quar- pri.lius 111 ejiis Vila, nl publico
:
y popiili rlainore an-
tiim librum, ail, dilrctissime, iransmiltrns /i6j, opcns peiliins (iienl, Nerone crudelior,
vt Domitiano im-
quod esi de deiectione. et eversionc lalsa: coqnilionis, puitor. Scd tinileiii scoleruni
suoruin meritas luit
{quemadmoJnni piomisiiuus) per Domini sernioncs en poenas in domo Vcsiiliani
slrangnialus sic enim :
qiia; prtvdiximus co»linuavimus ; uli el tu bicut postu- sonb i EuseDiiis in Clironico bot ip>o anno
Com- :
Insli, undique a nobis accipiat occasionei ad conjutan- modus, iiiquit, strangulalur in titnito Vestiliani.
boeial
dum omiies luvreticos, et eos omnino relusos, tion lun- h;oc clausiila in Dextro Caesaraiigusl.T
eici'si std
gius sinas in errores procedere profundi, nequc ir/no- crror lypograplii in p;.gina correciionuin
ejjsdctn
mulia' pra'focari p..'/a(/t> ; sed converiens eos in vcriia- iniprcssii.nis nolatiis esi.
tis portum, faciiis suani percipere salutem. Ac lan- 2. Successil, eic. De ^lio Perlinaci ..gunl
Roma-
«lom 111 prolo;ô : Traduciis dilirjemissime omuibiis
.'>
nai.im rerum auclorcs, ct es eis Baroninsad
annuro
htrriicis in quatuor libris, qui sunl tibi anle huuc a ii).), ex ciijusciimpuiiisedit dies tantum82;
sed Eu-
ucbis ediii, et doctrinis iltorum maiiifesialis in huc li- Jieb us in Ciiionico inqnii regnasse menses
sex.
bro V, ex reliquis doctrinis Uoinini noslri, et ex npo- ."). Pertinax, etc. Ila-c sit in Chiouico
Euspbius
Epislolis conabimur osieftsiiines fticere, qnein-
tiolicis annotal Pcrtmax obsecrantcm senaiuin, ul
:
uxonm
ndniodum pottulasii a nobis, obedicniibus luo prcr- tuam Augustain ct filiuin Cwsaicm apprUaret contra-
crplo, etc. In quibus oliiier tonleniplari pl:iccl, dixil, sufficcre lestuius, (fund ipsc re(fnaret
invitus.
i|ii:iii(i apud Iiona.'uuiTuribns nosicr liabebiilur, Di[;iia saiie hoq eUinico, seii Christiano
principe vox
«Mijus pra.'ceplo obedientiam sc |irx'siaic profiictur. i. Peruun.r. occiditur, cic. El hoo
ipsissimi* Eus»«-
Co'iitfieij(lat qiioqtie eruiiilioiiiMii cjiis cl sa|>iciili:>iii, biaiii CbioiiKi vorbiv scribit Doxtcr.
Consule Oro-
id quoJ in praîalioiie ad i libruin Iron.i us oidoiii C siiini lib. VII, c. lU, Xiphilinuin, el Euiroi)iura ei
scribit : Ea qux libi cum
dileclionc scripia suut, cuin Ca|iiioliniiiii.
'
dilcdionc p'rcipies, et ipse auijcas ea penes ic, til m'i- 5. Sevcriis, etc. .^lio Perlinaci Didius Salvliis
Jii-
(ji$ idoiieus, quam no$. El <iucmudmoduin elauvrwi' liuiiis suoL-essit, qui menscs ferc
sepiem imneiii
luu, luis olm qua^renii itbi disterc sciileitlitim eormii, rexit babeiiis, joxi;. Orosiuni lib. vii,
cap. IG llis
uoii solum facere libi manifestam, sed et subminn.tia'- dicbus aMipuer,.i.i siiuul, sci.lcranl poiius
Uom;mnni
lionem diire, uti ostend. rennis cam fnl.snm : .sic et lii iiniernim rosoeiiiiinus N.ger in Syiia, ot
Albiiius in
ffft.nciier secuiidum grnliam qutt
reliquis miiii.\lrubis Uiiiannia; sod uindoio Albiniis Severo ccssii
qui ob
iiiii a Domiuo dniu esl, ul jam uon (ibsirahuntur ho- niciii..ii.i:ii .^lii vocari qiioque
volnii Perlina'» anc-
miiies nb illorum suudela. Sed bxc pro iiislilulo vi- t..re Sp..riiaiio, iiii loriiix Iriumphalis
Uonix :id ra-
d«Miior suflicere. diccs (/.piiolii enm
nunciipni. Ccri-it imperarc
A. C. 18G. —
Thenna', oto. Eiisel.iiis in Chroniro \'}b iil Cbronico aotior est.
l.ii->cl'iiis iii
anno
h 'V. i|iso aniio sic iiiqiiil : Thcrnuv Commodianoe A. C. HI7. —
Clemrns Mc.raiid. etc. Coi rnntis-
lioina' fticUe. sime in Cu'saraiigiisia; cxcii.ô Dexiro pro
A. C. I!)0. — Nnrrat egropiiim
.Apollonius, clc. PanlhiviiUH,
voce et
Espaniicnîus logebalur tuin tainen ;
saiKii.ssiiiii viri raciiius Kuscbius

20, et lib. v, caji. oniiiiiio l'antb;iniisIe;;endum sii , qui Clementis
llieioiiyiinis, librn deScnpioribus Ectles., c. -o-J, cu- Alexandnni in lilicraruin sacrarum interpretatione
•
)o
5*n FLAVII LUCU PEXTRl CilUOMCON. oob
A. C. 198. Polycrates, el Bacltylius Asiac proviriciae episcopi clari censeniur. A. R. 949.
199. Sub VicJore papa gra\ is dc P.iscliaie qiiaiilio cxoritnr. 950.
200. Judaicum ot Samarilicuin bellism resuinptum. Se\eru3 imperatoi Parlhos etAdya- m.

Lenos superavii; Arabesque pene ad inlernecionem delcvit.
20i. Severo imperatore, Komai sepiizonium et tlierraae exstruclae. 953.
BIVARU COMUEuSTARIUS.
maKister fuU. Eusebius in Chronico

sic de iHroque A .ilia concilia alibi celebrata sunt, alierum videlicel in
Clement Alexatfdrinw Ecdesioc prc- Galliis, ciii praefuit S. Irenxns allerum Cxsare>r,
srribit ^nmV.il
;
:
^hij-er e.i Panlli(ciius slocus pliHoiophus dtspula m cui Ti>coi>biliis episcopus, cujns meminit Beda iil).
lioiie \hgnuitis iiosin eijsî/issiwi habaiii<r. Frxpo- de iEf|iiinutlio vorn;iii ; aliud Ponii, cwi P.tlma.s
maîsiro, tor- episcopiis aliud Coriiillii, cui Bacliyiliis; aliiid dc-
P;.nlli:ri»o Ciemcns, discipiilus
:
iitur
maji.rnn evideniiam : alias niqiie in prdvinci:» Osroaeiioniiii, dc quibus agii E«-
âii nropier sciiptoriiin
.'iiUfm Paiiilueinis faiicioriun
Caialogo a^cnpius tst, st-bius lili. V iiisi. c.^p. 'i'!. Iloriim omnium senteniia
Uoiiuno siib b.xc veib.i : «n:i rnii, S. Paschn co!ebmi(lnm esse quolannis Do-
die 7 Jnlii in Mariyrologio
uaiatis S- VauUuvni ciri ajwmha, et ininico (Jie. Advc.rsus hos Polycrales in Asia conci-
Mitandria;
0(.»it ich-niia
ici.n/Jtt ndormti
ndoriiatt ;
: ctti ittmum
ctii tuntum smu"
studtt t» ajuoris
et «.»<u..o liini oegii, ubi decievii qii.iriadecima luna sicui
etiam ad prwdicandum Chrisii Moyses Legc prmiteperat, esse cclebran-lum,
cr'(ia verbum Dd (uit, ut
iii c iijii»
ienlis uUiinis itceif.ibu% J. gin.ntis vecl ili.res Qnarladorimaiti vocaii SHnl. Sod
EciiiiQeliiitn goiitibus, </««? in Oi
'devoHoiie succeusus pro[ectn)> .si(, dc ic .WV.O;3II.IU
«IV. iiotissima paruiii
I \rf V.A).7 ^ .7.1.
|...*U.I. dixisê ««.la*. Vjclori*
snlficiai. viviviif^
recoitduntur, fid:! et
reversus Auioniiio Cara- fola ilies agiiiir in M..rtyrobigiis Honi., Usuardi ct
ac detiiuin Mexandriam
stib
ciiila (Sevcri libo) »« pnce qui^vit. Ilieronymns lib. aliorui.., qiiinlo kal. Aiigiisti, id est, 28 JuUi, quo
Ecils. «ap. 46 l.icc babel Panthiuims : iriyrii coroisani «iib Sev. ropron.eruii.
......
III .. Agit
„ de co
de Snint. ,
$'oic(C teclce philosophus. juxta qnamdntn idcrcm tn saiiclns lluTOnyinus de S( riplor. Eccles. cap. 44,
Alxnndria coniuetudinern, tiin a Murco

i!:mngclii,la Euêbins lib. v'c:ip. 2:2, Aiigust. cp siola Itio, Opta-
(uerunl ductoies, luvlo' prudeiiiia; - "'
lus Mileviiniius
-
lib. iirontra Parnien.
' '
'
«^.iiper ccc/fsJastici
et erudilionis, /«"
f
«» Scripturis (iitinis, quam tn scecu-
•. . V..j:„^. ^....nA*!.! mt^nrtittMi: .ti
'
A. C. 200. — 1. Judaicum, eic. C;ird. Baronius
lati
illius
miitet
apo«/o/i6 W-..V...
seMi auteni verba sunt aniio Domini 200, Judaicum
. y ,. , .
- . .
hlteiis scriptuw rc el Saiuariticum bcllitm orium vel retumplum. Agunl
lium pra-ilicasse, quod llebrmcis
tulil. Uujus wulu qtiidem de eo bello Dio ct Spariianus, meminitque Terlu-
V(rlcii$ Alexaiidriam secum
Commeiitunt, sed magts lianus iii Apob goiico eap. 31. Rebellarani siquidem
in iuciam Scriptvram exstnnt
ml> Semo prtn- Jud:ci veciigaliuiii improba vexatione gravati, et ea
VI a voce Erdeîa> profuil. Docuitque
cipc, et Anlonino cognomento Curacntla. De Clenienle de causa Pesceniiium Nigrum, qui Roii^num impe-
vero <ap. 4S ojns libri de Scnpt.
aii tUmeus : riuin tyraniiiz ivcrai, in Syria peremerunt. Clodius
Alexaiuiri„w Ecclesia^ preslnjtcr, Panll,wiu,ilequo su- Albinu> Pesceniiiuin sccutus Judxam et Syriain in*
Alexandmv
pra rrtulimut. audHor, post ejus morlem cursavit, i;ed a Severo ad mortcm quaesitus alio
tnarralis auieiii libro. auliigit.
Efileiiasticim scolam tenuit.
subji.iigii Constat Oii' 2. Sevcrus, ctc. Pulat Baronius Severum impera*
rimi :»b eo sciipioinm liuilis, :
geucin hujns [tiisse disctpulaw. Floriii: autem Severi et torem viciuriam reporla.-^sc de Paribis, anno Domioi
ejus temjio.ibus. Ilcruiii de Paiillixno 205; sed Eiisebus queiti perpetuo sequiiur Dexier,
Anioiiini (ilii
mulia liusebiiib lib. iv llisl.,cap. lO, el Hieronyiiu.s lioc aniio ^200 sic ait Severus Parthos et Adyabenot
:
epi.st. ad Magnui-.i.INiccpboruslib. 4. cap. ol ei lib. v, supcravit, Arabesque inieriores ila cecidit, ut regionem
c. 10. Bcda, Ado et Usuardus die 7 J.ilii,

Equiiiuus „
eorum liomnnain
„ _... provinciam
^.„ _... [aceret : ob quce
., Purihi-' , „
•—
„ '^***»
*->'- et
Arabicus, "'-
" Adijahcnus cognominatus esl,i. Ex-
'
lib. VI. c. (.5.

A. C. IM8. — Pohjciatct, eic Corriiplc impressus C siaiit Roina; vcteres
_ .„.^„ -.
:..- r.-...i-:..._ *_..:.
.w
Severi Peiiinacis
.....u„_:
^.ione*,
inscripii
Dcxicr babcbat Po/t/c<;ipi«s. Eusebius iu Curonico (|nil)iis Parthicus, Arnbicns, ei Ady;ibenicus cogno-
Imc aiino sic ail: 1'oltfciaies, el Bachylus Asiuna prO' niinaiur. Ei Mal.icai in liispnnia Mnrli templiim ex-
vinciw episcopi insicines hubentur. D. Hieroiiymus de siructum fuit, cnjus inscriptio apiid Anibr. Moralem
Scrit.l. Eccles. cap. 51 Bachylus, ait :Corinthi epi-
: h.cc est, Imp. Cws. L. Seplimio Scvero, Pio, Perti*
$eoptts, sub eodem qvoquc Scvero prindpe clarus habi- unci, Aug. Parthico , Arabico, Adyubeno, Pacatori
tus, de Pascha, exoiuiiium, qui in Achia.cntnt episco- Orbis ei t undntori Imp. Roin. in honorem cjut Resp.
porum pcrsona, plenum crutlitionis Ubyuui conscripsit. Malac. Teuiplum Marii DD. Esl vero Partliia M<'dias
Vti Polycrate vero c.\p. scqucnii Pohjnat.s, iniiiiil, : proviiiti.e conlennina, cmjos incol i' olnn arcu plii-
Lihetiorum episcopus cum Civteris ep!>,copis Asiw. qui riintim vaiueriint, quo vel fiigienies hosti plurimum
juxla quamdnm retcrem consuctudinein cuin Judn-ts 14 delri;:ienii ;iirorcbaiit : periinacissimi sane Ryinani
luna Pascha cckbraiunl , scripsit advcrsus yictorem iioiiiini^ ho-tes, qiii Cpissnm iiisidiis circumvenum
episcopum tlomtiTVim ppi.-j/o/am t^ynudicin, in qta do- cmn iiiii\eiso cxerciiu d inierne.ionem cecidcninl.
C't te aposloli Joawii:< ci vclevum aiicloritutcm scqui. Ady:ibena rcgio olim .Mcso;iol.iinia el Aîa dicta, in
Adducl.> anlcm in incdium eiusdciii epistokc Irag- sacris litleris celeberriina, qiiam Pliniiis lib. v de-
menti» subdil floruil teinporiiins Si'viri priiicipis.
:
sciibit. Sli;>boni lib. xvi Geogr. Adyalieni pupuli
Pelius E.piilinus agil dt; Poiyciaie iib. xi C a:il. cap. suiit inlor Euplirnlein ei Tigiin, eorunique regio
16, ci de n;Kliyll..cap. SI. oricmali latcri Assyii:r. adjacei. Arabiam vero quam
A. C 199. — Sub Victore, cic. EnsebÛj in Chro- nuvriuici.i vocat
iiiierioreiii >wi.ai Dcxier,
i't;.\.c. , eam
cjih inielligo,
iiiici.ij^v/, quie
m.^t alio
a.iti
nico alKpiaiiio tii.<ius ren. baiiC|>rose<i<iiuii- Qitccs- [) noinine descrla dicitur, el Mesopoiami» couicrmina
:
i:...... ;,.....:
tione, iiKpiil, orta i.,i..r ani:rnt\ni!
4,rin inlcrepircoyos, nti sccundum
nn lnti.tti
« .'/•ii.i./ii III legitn .icl Kitil ilt>
tst. Agii Ai" oa
>>> vicloria Ocrtriiic lib.
vi.Mrtrirt Osorius lilt vil
vii. ran. 17.
cap.
Hloyni niedsi.s Pasch'i ohserrandutn cssi/, Victor lio- A. «:. iOi. Severo, eic. Eusebius in Chronico —
uiuua: urbis vpiscopus, ct Narcissus llierosolyinorum, gic Inbet co ipso aniio îScrero iiuperanleThermw Sc'
Vohjrriilrs quoquc cl Ireufus, cl Havliyllu^, pluri- vcriana: aputl Aifiochiam ei Rowam [actce, et sepli-
iiiique Ecclesiantm pinlores, quid cis probabile fisou zonium cxalrtutum. Lego septizonium, quod septcm
fuerit littcris eJidcrunt. Iloc ipso anno Vicior com i- ordiiiniii coluiiiiiarum xdificium sonat, pro srp(u>
Uuui coiigrcgavit Ruinue ejus rei graiia, uuiliuque dium, quod aniea lcgcbatur.
:
A. C. 204. Peisecnlio iii L'cc!csia;ii niuCi ca, in fjiia Lconidcs Oiigciiis i.ater glorioso marlyrio A. H. 9o5.
coronatur.
20G. Alexaiiiler ob confessioiiem fidei celcbraliir. 0,%7.
208. Clodio Albiiio, qiii sc Casarcm in Gallia fecerai, apud Lugdunuiu occiso, ScTenis 851).
beliuin luovel nriCinnis.
Cartiia(,'inc iii Ilispaiiin, Ccla cl riauiiatiocoss.
Gudencs Yirgo paiilnr xv kal. Sexlilis [Al. Quintilis].
Dlitabri prope Scgohiain ;'d juga Car|ielaiia in provincia Tarraconensi S. Audilus
marlyr 1 Novcinbiis.
S. Andeolus peni};ra(i!> Galliis cl univcisa Carpcrania in Ilispaniis pr.rdicai ad urbeni
Nivariani C.irpclanuium finibus cunjiinclani,ct sub Severo paiiiur.
BlVARIi COMMENTARllS.
A. C. 204. —
Perscrutio.Hv. Idem liabcl boo anno A virgincm afflictaiam, scd longo (enipore vexaiam ct
Fusobius iii Chionioo, ubi iinniil Pcmicutione iii : ca-sam, id quod eiiam saiis innniiur, (utn dictiur
(.hristiauot fncta, Leouides Oii(iniis paler tjloricta imii scnicl, se.l qunicr, id.|ue d versis lemporilius.
tuarlyrii morle iraiisftrlur . tii ro vi Hist. op.
lil). v» cquulei extciisi<iiic voxila, ei uugularum borrenda
2 el r> roferl Origonem il aiiiMinim :!(loli'sfeiilcm l:ici'r:uionc cmciala. Qu:i ameiii Caril..i;;inc occisa
niisiss); Lem.idi julri iii carcoimi epislolaiii in liaic fuerii, Arnc:inai e an riispana, quod c len priiermi-
>
V4!rba 0'.'(irtha le, Paicr, tuanijnum foilifcr sustine,

: jciii.il, Dcxter cxposuit, ciim Am\.: Carik
gine in
uec nliud tfnidquam no&lra caus,i violire. Timebal si lHspaniii, »ie (|uis (Jeiiic* ps AJricanaiii canrtuissc
qiiidem n<' iii gr:iliaiti iixoris i-i iilijium !-e(>ieiii, puiei. Dexiro eiiani consonai pioconsiilis luiincii,
«liios n.-1iiiqueb.il ))au|ier<'S ol orplianos, niorlciii per- a (|iio c:«sa cst id esi , Itiilini , consiat
,
cnim liis
lidia rcdimerci. A;iiur Li^ nidis lcsiiva ({in laniiiji diob is ciieiiori Ilispani;)', diius uibs esl Canbago
nitimoria in .Martyroli^gio Uoiii. ad dicm i.'! Aprilis, i.ova, prelussc Qiiininm liuiinuin Galirium, ul
ubi Bi:d:i, .Ado. U»u:irduset cetcii ejus inrminriiint. pmbai, lameisi :ilio iiiicntns, Anibrosius dc Mora-
Ileruin de ejus m:iriyrio Eiiscbius lih. vi, cap. II, «Ni- 1« s iib. i.v Ilisi. Ilisp. Ciip. 55. GcKo;
auiem et Plau-
CC|iborus lib. V, cap. ^, lli^^ronyniiis lib. de Script. in ciani toiisiilaius. .sub qnibus passa diciiur, iiicidil
Oiigeiii', Siiidas eialii. Fiiii Ii;pc persccniio sub.Se- in aiinum Cbrisii iO.i, ni cx Cissimloio lecie pro-
\ero quniia ihierillas qiias Ecclesia abclimiris passa bai caidinalis Baronins toni. II Aimal. cl in Notis
est, iit Orosius fiiietur lib. vii, cap. 17. ad Honiiin. Maiiyr. Anno igitur 205, S. Gudencs
A.(i. 200. —
Alexauder, elc. Fiiit Aloxander hic Carlbagincnsis viigo pas.s:i csi, ponitur auiem a
C:esarex* in rahisliiia primum, deinde Ilicrosoly- ,. Dcxiro paulo p* si , co qmid simul niemdriiiin iigil
inorum ep.scopiis, S. Narcissi suicc^snr; (^jiisque " oiiinium mariyriiin in bac Scvcri et Ccmnmdi per-
festa die.s a Grxns agiiiir in Menologlo \S M.iii a : sccuiiDiie pro Ciirisio passuruin. Taiidem qiiod in
Laiinis vcr» 48 Mnrlii, iii .ip<tdRedam, Adoiicm el Dexiio excuso dicilor passa xv kal. Quintilis, cor-
Usiiardiim viileic esi, ei in llom. Mariyroloîo lixc rigeiidum esi, umni.i eiiim Mariyrolo^'ia occisam
deeo liabeiuur: Cwsurece in Palcenlina uaialis U.Ale- dicunt XV kal, Augusii, qui Sexiilis, non Quintilis
xandri cflitcopi, qui de ('(ippadocia ex propria civiiate diciiis cst cu qiiod a Marlio vcleiis anni capiic
:
(id e->l C;rs;ii ea Cappad<)Ci:r) ubi erut iphcopus, saii' sexius sit.
ctorum locorum desiderio Uicro6oly>uam vcuiens, cum 3. Bliiabii , etc. Rereri Ambrosius Morus lib.
vii
AflrfissMo ejusdcm iirbis episcopusjam sevcx Ecclesium Hist. cap. 13, Flaminium Hispaniae ciierioris
pro-
regeret, diiina rerelatioiie ejus gubenmcula susrcpi! consulem jiirc belli suhcgissc i.rl.cin Bliiabrnm,
stu
poslwoduin icro in pcisecmioue Decii, cum lougfvva: Lilabriim, Coiribilone Cjiis doniino in vincula
rc-
wlalis venciauda canilie prccfuiijeret, duclus Casiiream dacio. Fuit vero Lil:ibi uin sitiim ad Ciirpeiania
iuga,
(Palaisliiia') ci clausus iu carccre, ob confcssiouem ut Dcxter asscvcrai, (ilque de co ineniio in
coiVilid
Chrisli mariyriuat complevii. Ejus res gesi:(S nairal ToLiano ii, in episi. 2 lHontani archiepistopi i(,|o-
Eusebius lib. vi Hisl. cap. 8 ci 52, NiCi'pli. lil). v, laiii, ubi Mtiiul cmii Scgovja, et Caiica
(bodic Ccfa)
cap. 9 cl 10, et Ilieronytinis de Scripioribns Lc- nomiiiaHir; quare Loaysa ii! Noiis Iilil:ibruin fuisse
tirts. caj». 72, ulii dc Episiolis ijns ad An:iiioiias, doc.;t propo Seôviinii. Ilic igilur pio Christo
Do-
ad Aniioclicnses, ad Origencin, ei pro Origeiie, eic. niino cervicein dedit S. Audiius, cujus solcmniier
A. C. 'iO>. —
I. Clodio Albino, tlc. Coiisdnal boc xvo Uextri ccicbrabaiur festa dies prima Novciil-
anno Euscbius in (jbronico, si>- iiiquiens: C Albino G bris.
qui se in Gallia Cccsarcm fecerul apud Lngdiinuui 4. S. Andeolus, cic. In designamla uibc niariyrio
interfccto, ISeverus in Driumuos bcllum iransfert, ubi S.Andcoli iiislgiiiia non omncs auciores convcninni;
itt reccp as provincias ab iiicursioue Barbarica faccret qiiidam cnim iNivaiiam, scu quod ab e.idenomiiiatur
securiores,vallum per \o'i iniHia pussuum a viuri ad Nivaricnsc lcrrilorinm legunl;alii Vivariam aiii Vtva-
ware duxii. Consiilc Oiosium lib. vii. c:»p. 17. riuiii,ctVtvaiieiiselerritoiium:liocposleriiisiiOi.nulIi
2. Carlhdginc in liispama, clc. Saiiciibsimoc vir- codiccs Mariyrolog.orum babenl, ut in Adoiie Sorii,
ginis Giidenis nobiic in;iriyriiim bicvi sumtna comet Usuardo .Molani videre cst : illnd vero
inulli
plccluiitur Marlyiologia oiiuiia iisdem pcne vctbis, alii rcliiicnt, ul l^citus episto] us tqnilinus
Iib. iv,
iiimirum ; Cflr//i<.9iHe ^. Gudenis vircjinis, quw jussu cap. Hl.et Maurolicus. Cum autem Vivaiinm op-
Uufini procousuli.i ob Christi coufessionem quaur di- pidum sit Gllix' Narbonensis, quod vulgo Viviert
versis tempvnbus cquulei cxlcnsionc vexaia d unguta- en Vivarcls, nuncupatur, hinc esi quod ticdiius a
rum horrenda laccrulionc cruciata, curccris squalore niiillis sit in Galliis octnluisso; qiiare
txplicalionis
diu ufftiita, uoinsime ijludio coosa csl. Uac Koinanum gralia addideruni lexlui Jlariyiologioium, vcit.uni
Marlyrologiiiin. cui Ueda, Ado, Csuanlus cl F.qitili- iii Galliis, undc in Huniano sic legiinus 1 M:iii : In
iius ad veibum coii.soiianl, nisi (|iii d pro co qtitid Gullis leiriliiiio Viraiicn.si />. .Xnila.li subdiaiinii,
Rotiiaiium :iil. curcciis squalure diu afflica, alii, in- eic; cui existini:ilioiii ;ins:iui ptxbuil, (|U(nl api.d
ler qutts esl Lquiimus |ib. vi, c:ip, Hti, Irgunt, diu- onuics intoniusosil, .s. Andcolum iii G.lliis piiidi-
tiut afjlicla; aiii vero, ul Ijsoaidus cl Galcsinus, casse, niissum ab t)iiciite a S. 1' lyc:irpo Cjus r.i
diM/isxiijjc. ()uu vide.is noii solum sa-vissiinc, Imr- jjgiatia. Quici pe auiem iciinenl lcclioncm .\iva-
rcndisque truciatibus fuissc.beatissiuitiu Clirisii riu?, cuiii Dexiro scniiro deLciil; quandoquidein lO
559 FLAVri MXII DEXTPJ CIIRONICON. zm
A. C. 208. Lociiis narcinonensU episcf)piis rirxesl atiitis fpiattior. A. H. 9r>9.
Qiiiiilus episcopiis Toletanussiicccilit P..iriiio, pr;tsidet in setle annls xii.
In llispania ab apostolicis teinporibus frequons iin.-igjimm sacrarum u^ûs, et cullns;
in quibus apud nos postrema fuii a passione sancli Clirislophori gigantis imago.
Secundus Asiensis floret in Hispania ,

passus in Biiica , prope flumcn Tanagrum ,
atias vocatum Leihem.

BIVARII CO.M.MENTAf\IUS.
tota Gallia nulla civitas timquam fuil eojnomine in- A Cliristophori giganlis imago, rorrnptunt e<l in co-
signita ; Antoiiio auiem Nelirissensi el Carolo Ste- dice, et iiescio qi;id sibi velil, posircniam c«se a
phano in suis diciionariis historicis . auciorihus, passione. Hoc uniim cerium sii, verha hax non esse
Nivari;» Ilispaniic urbs fuil inler S;ilinanticain et ad (cmpus de qtio nunc .igimiis referenda, cuni S.
Cflinpluticam, a perpetua nive, ui rrcdo, ( ognomi- Clirislophonis post oO aniios occisiis sit sub Decio
naia, quemadmodum una exFortiinaiis Insulis, nunc inipcratore; sed per qii.imdam pr.neoccupaiioneiii a
la Gotnera olim a perpetua nive Nivaria qiioqiie
,
Dexlro dicia stinl; elcum dicat aimdnos pnslremain
iiuncupata fuit , de qna Plinius lil). vi, cap. 52. Ni- csse, saiis li(|iiii nd teinpora ipsins Aucloris cssc
varia ergo quoe inier Salmaiilicain ei Compluticam accnminoiliinda quasi dixerit celebenimam suo tem-
:
siia fiiit, ea proculduhio e«t, qua' ( apud Dexirum) pore in llispaiiiis luisse S. Cliristopliori marlyris
Carpeiaiiorum finibus conjuncta erai, ciim constcl iiragincni quod quitlem ahiinde comprohat usus
:
Carpetanae pro\incifc fiiies illuc pertinere. ijuad sncni! ipsius imaginis , qui in omiiibus Ectlesiis
vero iiiGiilliis praulicarit, non loiliiquin posimodum inspaniaiscinper ohservajus rejMirilur : nullum enim
Hispanias sna procdicaiionc Insiravtnt; il)i(|ue in aiiiiqniim leiiiphini esi, quod ejus imagine careat.
nrbc Nivaria inier Veitones el C:irpcl;)nos populos Ex sanclo eti;im Kiilogio lib. li, cap. xi Memori:ilis
nnriyrii coronam acceperil. Scindum igiliir Dextro, Saiutorum, patet Goihoriiin (einpore exsliiisse (-or-
ulpoic vetustiori omnium auctori, ei Nivaria; ietiio dubx iitsigne n onaMleriiim sancii Christnpliori
rctinenda. inariyris, ciijiis posiea nonnuili mnnaclii sub Arabiiiii
Sed quinta pro Christi nomine S. Andenlus pas- tyrannidi' mariyrio coronali siiiii. In Breviario To-
8US esi? Ado ex quo cu;ler;» Mariyrologia id desniii- leliino S. Isidori exsial perveiiistiis hyniniis, qiio
B
pserunt, ba'C habet S. Andeoli subdiacoiii , quem
: S. Chrisio|ihori acta canunlur. Ejus principium csi:
nmit ab Orieme S. Polycarpus cum B. Brnigiw, et
Beate mundi auctor aique rerum ronililor;
Andocliio presbyleris, et ftjrso subdiacono, ad piadi-
tandum vcrbum Dei in Galliam; cujus profdicaiione ihique Toleli eju^ sarrns reliqiias deccnter vcnerari
('.a;sar Severus comperfa { diiin Ar.deohis ISovaria; asseritiir. Et qiiod ad giganleam st;iliiram atlinet,
Carpeiana! cssfl ) spinosis (uslibus crudelissuue fla- qwx a nonnullis ad aticgoriam deducta esi , hxc
ijellalunt iii curccrein trudi praxepii, el alia die pro- habet:
duclum , cum superaii non posse , jussil ad
rideiel
Elegansque statura mente eleganlior,
aimilitudinem gladii de ligno dnrissimo eusem (ieri, Visu fulgcns, corde vilirans, ei capilJis rotilans,
et in crucis nwdum caput ejus scindi; quod cum fa- Ore Clirisluin, corde Chrisiuin CliiislO|»horus insonat.
clum terram cerebro, gioiiosa niorte
(uisfet, eiiso in
lianslatns csl. lia fere Mariyndogi Ritm;e, Usuardi i Fi huie consoiiant antiqua Hispaninc Breviaria ; in
et Itvd»', Galesini ct Mauiolici. Palcnliiio legitur, tialum procerus, habens territilem
5. Lucins, elc. Jure opiimo diibil.^bit aliriuis, visionem: iii Asturicensi vero. corpore procerus, vultu
situe hic ipse Lucius, quem anie 28 annos, videiicel Irrribilis. Equilinus ex votnsiis ins.*. codicihus lib. vi
Chrisli 180, Dexler dixcrai natnni Uiricnli prnpe Catil. c. i55 sic, rj(//K tei-ribilis, et procerissima sta-
Hispaiim, el Rom:e pn clari ingeiiii laudc floruisso: turce. Nec de hac rc diibiiare periiiiliiint reliqui:w
iiain ct noinen et tcinpus consoiianl. qii;n in Asluriccnsi Ecchsia hodieque ejus saitcii
6. Quinctius, clc. Siipcrius ad annum 185 expo ni:trlvrij iiia<;no honorc venerantur; nam pars inan-
sniinus, quo p;i(io inielligeiiduni sil, quod yniiicuus (] dihnhii molares hahet dcntes :impliludiiiis diinidi.r
Pairuino successeiil iii loloiana scde, cum I iiiihius iinci'^. Ad exlremiim. fatelur cnrd. Baroniiis in nolis
inii-r iitrumque niediaverii. Consulc qure ihi dicia a-l iliiini !2.'> Jiilii. quod olim freqnens
erni, ac reli-
siini. Hitc laineii annoi:irc placcl, qnod leciiones giosus in Ilispauiis Uiriilophori martyris cultus.
illasdivcrsas propri<>rum nominuin, quaj iu ;iniiqiiis 8- Secundus Astcnsis eic. Diiae oliin fnere nrhes
,
ad marginei» trani scripl:v , sciohis (iiiis-

coilicilius As!:n noinenclatiira insignitnc, aliera in Ligiiria Ita-
piain in tc%tuin ipsuin iiidu\ii, unJe corrnplisîinc !i f provincia, aliera veio in B:i-tic.T Hispaiiix , ct
in Dcxiro excuso plcrnniqiie iiu|ilicatL leciiDnis no- iiiiat|iio apiid aiitiqiios scriplores. Dc
iioiissinia
iiiina haheiilur : cl hoc pr;cserlini loro, nhi sic lia- llisp.iiiioa agit Pomitoiiius lilt. 111, Ptoioin:i'us in la-
heiiir: Qninctus, ni Quinctianus episcopits Tuletaiins Itiila B:ctc;e, ah ea asiuariiiin Ast;c denominaliim
sucicdit Patruino, vcl Palerno, cniii i.iinen alici;i iiiier sacriiiii pronionloriiini el llcrcnleas colnmnas,
leciio in lcxiu. ali(;ia adin.irginem collocanda es.sct. nomeiiqiie iirhis soliiin remaiiens, In mesa de Asla,
(}ux aiitein caiuin verior sit, duni alii oppos^tinn vciciuni siistinol inihi nicnioriain facioruni (consule
(leinonslranl; prohahilius mihi, QtiinciiUMi ci Fatiui- qujc '.lixiiniis de sanciis Eiiiyiliio ei llonorioagen-
iiuni vocatos. les, :i(l aniiniii Domiiii I \i}. Asta Lignri» a bodioque
7. Jn llispanin , clc. S;icr.Tnim iniagiiiuin iisum nonion .Asli sorval. iiiler .iannaiii el Modiolaiiuin. Sed
ah apo^lolis originem
(luxisse nuillis in iNic:viia , in qoa !i:iriim pro Chrisio Secuinlns marlyr Asiensis
syiioilo II prohalniu esi el a sanciu Jo:iniic l);inia-
; occnhiioiit, iiiii! vidt nliir coiivenire auciores nam :
si.'cno iii oraliiiiiilt!iS de iniaguiihns. Ccriiiiii csl in JI;iriyro|( gio Hom^tno dio 24 Martii , cl in Addi-
.iiiiciii iisniii et vencratioiicin ipsnrum, non ininns tioiiihu^ UsiKinli a Mohtno in liicoin d;ttis soluin di-
iii liispaiiia, (|iiain in aliis tolius oibis provii ( i s I^ cilur, III uibe .Astensi soncli Sccundi niarlyris. Ictli
:ilt aposKdis intiodiictuni fuisse cuni nhique cos- ; volniil It.iliiiit esse, cl Asi.t Ligiiri:e obiis.se, Dextcr
dein cuiius cl uiores per oinnia siiiiilos |ir;»'dic:ive- aiiicni { si loxiiis coiruptus iion csl ) in B:eiira ad
iiiit. Consonar.t liis ca (|iia> ad animm 5U Dcxut cuiilliioiili m LtMliis lluvii , qui liutlieqne Guudaleie
|ira'iitiserat : 0. Petrum deluliss.c iiiiagiiies sacr.is niiiicu|iatiir; quod sonat (luvius Litliw. C;i;icrum si
ah .Aiiiiocliia ad Hispanias : et qiix' id cnm locniii vcra sunl, qiKc iii ejiis ViiJ rcferiiiilnr ,
proiil oxsi.il
iiolaviinus. Qnod dc
nnagiiie S. Clirisltphori aildi- apul 1'oiruin E(|uiliniiin tap. 12, ct apud
lilt. iv,
tur, In quibus apud nos pvslrcma fuit n piniiione S. Moiiihiitium toin. 11. Vii. sancloruni, in Viia S. Mar-
——
— ,
2GI FLAVIl LUf.H DEXThl CIinONlCON. -f,2
A.C.208. Florol Tcrlulianus Afer filiiis centuri.pnls proconsularis viri. A. 11. t);,().
^11. Origenes Alexandrix in studii.s oinmltus ceicbraiur. 9<ji;.
"ili, Fulta episcopus Barcinoncnsis ail annos xn. (103.

213. Sevcrus imperaior morilur Eboraci in Diiiannia. 9Gi.
214. Asclepiadcs episcopus Aniioclienus mire florcl. 905.
217. Anloninus Tbermas suo noininc Roinx aHlificoi. 9Gg.
218. Antoninus tam inusilaiae libidinis ruit,ui Juliam novercam suani in uxorem ducerc 9U*J.
decrcverit.
219. Antoninus occidilur anno sux xtatis 41 prope Cnrras. 070.
liani, et quae leguntur in marlyrio SS. Fausiini ct A cnles, sicut urbi nomon Aslx sic et ilumini Tana-
,
Jovitx lib. iii Equilini, cap. lil, ct S. Calo< cri lib. gri, aiit Tanari, ac Lolbis nonien iiididis.se, in me-
eodem, cap. 208, vehcmenter suspicor incndum ii- moriam iirliis ac fliitniiiis n;Ualis sni Iialici quod :
repsisse codici Destri , et pro Itulia logi Dirtica.Om- ilidom fecisse plcruinqiie llisp.inos iii orbe novosaiis
iieseleiiim saiicli . qiios inodo retnliinus socii, fue- cuiislat.
runi et .nmici S. Secundi Astonsis , ct s;il> codem 9. riorcl Tertulianus, etc. Idem rcpciirc licot in
judice S;iprilio iii pcrseciitione Hi»dri;ini impcraf. Ctronioo Lusehii, et llioronyini ad annuin f>oinini
marlyrii pnlmas percepcrunt : ei lanien oiniies iili 210. Hieroiiymiisaiitem lib. de Scripi., «ap.G.j, h;vc
iii Ligiirix et aliaruin proviiiciarum llaiio: urbiiius ait Terlulinuus prcsbijler nmc de.uuin priiuit^ ;;,,s£
:
passi suiii. M.^rtianiis Dertoiix , F.iu.<:tiniis ei Joviia Vicloreui et Apollouiuin Lniinoruin pouilur, proviurin^
Brixix, C;»loceriis Albinguani, qiisn uibs Ligurix csl Afriice, CiviliiiisCnrilia lincn&ts, patre Cenlurionepro-
non pf >cul a Monaco, ci Secundus Asl;c. Consonant cousulari, clc. Scd de viro oinnibiis nolissinio, oiijus
qusD Dcxicr annoial de Tanagro seu Tanaro fluniine apiid oiniics auciores luulta pas.siin lecior repericl,
ad cujus confluenlem S. Sccundiis passus esi; boc paniin dixissc sudicial.
eiiim praeierfluii Asiaiii Ii:»lijc, non vero Hisp.inix, A. C. 211. —
Origpues^, elc. Eusebius anno 212
ei liodie Taner dicilur Cum cxtrn civilniem Asien-
: sichabct Origencs AlesandriK studiis cruditur. De
:
sem eqnilaret, colunibu svpcr caput SecunUi advolaus, eo llieronymiis lib. dc Scripi. Ecoles. c. G4 ot alii.
insedu : et cum ad flumen Tananm veiiissct, vidil Se- A. C. 212. —
r:tliu, elc. Snccessil liic Lucio in
cundus angelum super aquam ambulanlem , rt ipium episcopaiu hoc ipso anno; nain snperius di.\cr.it
in /ide conlorlantem. Hicc voro conligissc io Itilia ex Dextor ad annum Clirisii 20S rjuod Lucius Riircinona»
I»
subjeclis esl maiiirestum Post ha;c Secundus Mcdio-
: " scdisscl annis qiiaiunr, qiii qiiideiii h;ic anno 212
lanum ivit, ad quem angelus Fuusiinum cl Jovitam de coinplcli siinl. S.uie BarciaoneMSiuin anlistitum pie-
carcere eduxil. El iiiiVa Ilcdiens aulcm Secuudits
: iiiinqiie mpmiiiii Dexier; iicc niiriim, cuin Barci-
CMmjam nox esset, el ud ripam Padivcnissel, mnjelus nono patria sui sciibens ad manum hjborei cpi.sco*
frcnum equi eJKS accipicns, super aqitam illiim trmis- porum cjiis sedis c.ilalngiim.
vexit, et utque ad Djrtonam perduxit , alqite ad Mar- A. C. 213. —
Seveiiis, e\c. Ilabet e.idem vcrl)a
lianiiin in carcerem intromisit. El inierius adJilur : Euscbii C.bronicon hoc ipso aiiiio, concordat(|tie
Et Sectindum clnttso carcereeduxit, el usqne al Asten- card. Baronius. Scdii annos 17, meiiscs 8, dics ,"».
sem civilaiem deducium , etc. Ubi landein a Sapritit) Consulc Orosiuiu aucloris nostri ainicum lib 7
coronalus cst. Acceditquod Aslx lialijc po>t uiulios c. 17.
annos repcrtum fuil S. Secuiidi veucrandiimcorpus, A.C. 214. Asclepindes, eic. EusehiiisinClironico,
cjiisque inventioiiis, ei transl.iiionis scripia autbcu- cl lib. VI, cap. 10 cl l.'i, a^soril fuisse novuin Antio-
lica iiiissa fucruni card. Banmio ut ips« icferi ia
, clicnr scdis epi^coptim. Hieronymus de SciijU.
Notis ad diem i9Marlii. Aciandem M. Mixiinus ad Eooles. cap. .'iS inCIomenre Aloxandrino li.tstat :
calcein siii Clironici sub anno Uomini GI2 b.xc scri- h>quit , A/e,rflH</rt llicrosolymiiaruui episcopi, qui
bit Celebralur memoria S. Secundi Aslcnsis in Italia,
: cum Narcisso poslea rcxit Ecclesium , epislola , supcr
in iirbi' Asla HispauiK, colonice llomanorum , ct sub ordinnlione Asclepiadis cpufessoiis ad Anlioclwnses
aposloUcis teviporibus sede epi>^copali : qiio non solum congralulaiitis eis. Subrngaiiis fiiit Sor3|iioni Aniio-
asseritur Secundus Asten!<is in Italia passus , scd clicno cpiscopo, ciijiis incmoria coliiur die 29 oc-
quiid ctlebrabatur etiam Asix Hispaiiij! eo quod G lobr. ; Asclcpiadis autem
fcsia dies celchr;iliir in
cssci Romanorum militum colonia, in memoriam Marlyrolo;;iis Komano,
Bed;c, Adonis ot Usuardi, ,
Asi:c llaliac ab ipsis crecla , cujus vtdclicei erant 18 Octobris, qna niinirtim mnrtyiiiim passiis fiiii.
cives. De ejosdcm marlyris meiooria iiidem Asix Sed de leuipore m:iityrii lis csl; Usaardiis enim ct
Bxticaeconservata, itcruin agit Dexleradaniiuiii300. Ado sub Dccio passiiin voiunl, Komaiiiim vero Mar-
>cd quod aii Tanarum seu T;inagruin alias vocari lyrologiuin suh Macrino. Cui c.ird. Baroniiis snb-
soiiliim Leiliem , const;it revera Lelliem aiuncm in scribil, co quod id cx soripiis Knsebii cilalis et
Africa esse circa exiremum Suriium coriiu Bereiii- Niccpliori lib. iv, c. 19, ci lih. v, c. lu cl 26, salis
cem urbcm altueniem veruin quoiiiani icrrsK bialii
: dediir.itiir.
absorptus, ei occulto mealu per aliijuot lapsiis mil- A.C.2n. Auioninus, etc. Iluio Caracallx cogno-
lia circi Bercnicein magna a(|uarnin copia crumpit, inen a vcsiimonii geneie quo iitolKiiur deûmpiuni
pcrsuasum fuii accoiis ab inferis eum eniergerc. est auciorc Spirliano. Tradit Dio disciss;ini cs>;o
Scnitamen ei alii ejus nouiinis fluvii, i|Uos Siiabo vesicin, et multis consuiam piriibus. C(;nsule qua;
lib. X et xiv rcci-nset, ul ille qui circa Magnesiain in dc Caracalla veste hahct Bcda lib. de Oesiis Anîo- j
Asi.i, ct alier ia Crcia qui r.oii procul a Goriyiie

, runi, cap. 7, dum de sancio Alliano scnbii. Ensebiiis
nuit et iii Luîiania Limia , qui ab eodein Sirabone
: in Cliroiiico hoc anno agii de ilicrinis Anlunini.
etaliis Lcilie nuncupatur. De eo agens Poiap. Mcia A. C. 218. Antoiii nus, clc. Sic idcin Eusobius
lib. III, c.ip. 1, ait Tagi ostium, !S'a'bis, Minius, et cui
: aniio praesenti: A//io?n«i/s tnni impulicns iibidinis fuit,
oblivionis cognoinenebi Liinia ; iii Bx-tica autein alius ut iiovercum suam J.ilHiin uxorcui duscril. SparlKinus
nonicn reanel adhuc GuadaUte, (|ui filius Le.lie iiiicr- |v ejus scelcra relerens ; llic tainen, inqiiit vmnium ,
pieiatur (itAia Ctutda Aiabuin lingua nunieii s0n.1t} dirissimns, et {ut uiw compUctar lei bo) pnriicida, et
el Astaiii vetcrem rig:it. Scd et Taiiantiii ll.lia: oliin inceslus; piUr:s, ac fiatris, ac mutiis iitimicus, Coil-
etiam et vocaium luisse Lelben oporiei a->erirc; sciiiii Orosiub lib. vii, c. 18.
Asleuses vcro novam in lli^pania coloniam consiru- A. C. 219. —
1. Antoniitus occidiiitr, etc. Carra»
Patrol. XXXI. 12
, — ;
565 FLAVII LUCU DEXTRI CIIRONICON. 361
S.Cil^. Macrinus crealur impcrator. Imperat anno uno. A. R. 970.

Circensibus VulcanaUorunr» Ronoae ampbiiliealruin incensum, 971.
220.
Exstal qurcdam episiola, quoe circunirerlur ad M. Miircellum Toletanum prsc<;alem ,
quem vocai filiiira, el Timuiheum, id esl, Deo honoraium. Nam alter Tini«ihcus,
cum episiola haec esi scripta, ]am in vivis esse dcsierai.
Tiius cognomento Juslus , episcopus factus , secutus primo S. Paulam , mox E«gc-
nium, pracdicat in Carpelauia, ubi ejus niemoria , magniiudoque miraculorum ce-
lcbralur. Is Tilus converierat nd fidem Plinium Juniorem ex Biihynia , Ponloque
rlvilas fuii MosopotamiiC trans Edessam , Crassi

ei A "< «^« '7«'^ desunl corrigas, et coti$tituat per chitales
crtiore nobiiis, preabyieros , sicut et eyo disposul libi. Quando vcro

I{')mani exi-rciuis olim inibi csesi,
(wjus meminilPliniuslib. v, c
24, el Lucanus cum Tiium Cretoc reliqueril, non saiis conilat; videiiir
(livil: Aibtjrias Lulio
imculavit sangutne Carras : An- lamen probabilius id ac<idisso, cum a Cacsaroa Ro-
lonini eiiam Caracslla» nece insigniores redditic mam vincius pcrducerctur, qiiud Crsarem appcl-
Hicenim, ut Rufu^ consularls scribit, inlra lasset: tunc siquidem adnavigasse Crctuut Lucas
suni.
Ede.sam iêriit, cum k- comes ipsius auclor esi Act. c.ip. xxvii, qiio hni
kupliralom ;»pud civiialem ,
cqno descendis<;et. Occidiiur Paultis voluii hjeuiarc, mullo prius tcmpore inibi
vandx- vcsii ai gralia t'x
a Marliano ci nturione opera Macrini , qui

la- pernclo. Nam ail proliibcnte nos venlo (tdnavigai'i-
:
vero ,
»i«s Creta: juxta Sdlmonitn

et vix juxta nuvigaules
mon ipsum posimodnm inier deos relnlit, eiqne ,
venitnus in locnm quemdam , qui vocalur Boniportus ,

icmpium ercxil. el Saliox ac sodales assignavit, ui
cui jiixta erat civitas Thalassa. Multo autem tempore
SpaviianuE auclo» est. Dc aelale qiia luil oci isus non
pcraclo, et cum jam non esset tuia namgallo el cum
convenii inier anciores, nam Dio ad ann. 29 dnm- ,
sed lamen aplus porlus non essel ad hyrmaudum , plurimi sta-

laxai a^cciidisse scribii, Spariiaiais ad 43;
Ensebius44a!f.iiis suai egisse noiJt in Chronico, in- tuerunl consilium navigare iude , si qnomodo possenl
Car- devenientes Phcenicen , hycmare , porliim Crctae re-
quicos ; AnloniDUS inU) fuilur inler Edessuin el
quod sequilur Uoc anno spicieniem ad Africum et ad Corum. Tuiic igiiur Ti-
ras aum a'talis sncc 44;
tum Creiae reliquii episcopura, ad qucm pn.simo-
^. , elc. Gerebal
iiiamHMS pra-fecturara praetorii dumlitteras dedit, vocans eum ad se, c. iti. Duo
Ooiiius M.icrinui a C;esarea Muurituniac oriundus , jj vero anni illi de quibus dioit Equilinus , oosl duos
quamio Caraoalla occiso ab exerciiu Romano impe- annos Tilusad Paulum Homam accessit, iilos intei-
ligo, quos Paulus Romae in vinculis insumpsit : dc
raiorsaluialus est cum Diadumeno filio; sed ei ipsi
quibus Act. ult. diciiur, Mansil aulem biennio loto
nost annum ocrisi sutit , aimo scilicel Cbrisii Uo-
220. Iia prorhU? ex Dione, ei Julio C;»pilolmo, in suo conducto. Jam vero quod Equilinus addit:
inini
ac Eosebio in Chronico convincilur : quibus
Orosius Cum quo (Paulo) et fuii usque ad inlerfeclioncm ejus
a iVerone, iiliic teiidii, ut probemus Titiim cum Taulo
subscrii>it citaio cap. 18-
A. C. 220. —
1. Circensibus, etc. llabel ipstssima Itispanias adiisse nam si Titus nuinqiiani deinceps
:
posi bieniiium illud, ab Apostolo separaius csi, nc-

verba Euscbius scu Hieron>iiu»s iii Ctironico hoc
ii.so anno. Eraiu Vulcanalia
lesia Vuicano dicata eessam est ut, quocumque Paulus tendcrct, teiulc-
ni ex Colmiiethicolligi- rct eiiam Titus; Paulum vero complcio illo hionnin
Au>'usii lucnse fieri soliia ,
liir° lib. XI de Re lustica, c:>p 3.

Circenses vero ludi, Ilispanias invisisse miiltorum Patrum testimoiiio
,
genus, in honorem consiliorum in superioribus com|irobatnm relinqnimus , pr3e-;er-

cciiaioiuis currulis
qua dc re videndus csl Gellius lim Chrysostomi cujus suni aurea illa verba Cum
Dei primum insiiiuii : , :
c. 10 igilur btennium Romw exegissel in vinculis, tandcin

lib. III,
2. ete. Cum ad anniim

lixstat qtioedam episiola , dimissus est; deinde in Hispaniam prvfcdus, clc.
Domini 100 de M. M.ircello Eugenio incidit sermo ,
el Theodoreii Duobus annis primum IXomie pcr se
:
episiola (gimus Commcniaiio 2 quam degit , habitans in suo eonductu ; cum autem iltinc
de hac oiiain
tamcn desiderari adhuc non parvo eruditoruoi in- profectus fuisset in tiispaninm, et illisetiam diiinum
imilOUO, cum
commodo, tuill S.
,
Dionysii ....-
o. i-iuiij.^..
aliis
-tiiia ,...g..... operi
Areopagitie wj.v,,.
eraicpi-
.-.v...^.... ..
'- ler, Tiium iierum

—
Evangetium iradidisset, reversus
„,.,.,.. _
.„ est. Addil
„ vero
.7,
ad llispanias reversum in Car-
Dc.\-
bn s (iohiimiis;cjus eniui pfociildtibio baic-. .:i:

,
'
petania cum Eugeniopraedicasse. Id vcro non leviier
.
slola : nec enim aliterS. Lugenium

vocarei hiium;
quo eiiam iKmiiiic in lilris quos ad ipsum sub Ti- deduci potest ex eo quod ad annum Domini 100
moihei cotjnomine dedil, sa>pissime eum nunctipat, Comment. 2 probavimus, S. Dionysium .Areopagi-
ul eo loci^piobavimus. .Meminit vero hoc annoejus lam libros suos S. Eugenio Toleiano dicasse; eo
cpiMol:e. noti -luod co lcmpore scripla sit, sed quia enim semel, quod tiinc pnstiiimns, st.ibiliio, ij
cclebris halH-bator. quod dc Tito inlendimus. itidem deduceiur. Nam
3, Titus cognoinento, etc. De cognominc
Jtislt, Titum huiic familiarem fuisse illi cui Hbri Dionysii ,
quod habuit Tilus, exsiat cclci)re iu Aciis apostol. dicaii stint, el s.epe ad ejus colloquium admissnm,
tesiimoiiiom,cap. xviii, ubi de PauloCorinth<nn ad- episiola ejnsdcm Dionysii ad Tiium denionsirai, duin
veulanlc dji ilov : ininnil in domum citjusdatn, no- ail Savctus qnidctn Timotheus (id esi, Engcnius),
:
itiiiic Tid Jusli, cujus domus

enit ccnjuncta atjnayogce. honeslissime Tile, nescio an aliquid scripserim de
ad civicra, qua; hic relcriunur dc Tiio, spec- theologicis iignis, cujus ipsc ignarus abscessCiit, elc.
Qiiod
lal, Potrus Eqiiiiious cpiscopus, in oujiisopere,
vcl- Insiouat eienim Tiiimi legisse libros, quos Dionysiiis
ul li» êiu^lalis apoiheca, imiiieosum milu
totiiis Eugenio Timoiheo dicavcrat, eoruuique doctnuam
lhcsauiu;n seuiper invcnio, libr. vnCalal., cap. M8, alicrum alieri ad manus et froquontes collationcs
dum viiam sancii Titi, I*au!i aposioli dtscipuli scri- commiinicassc ; Tiiura vero inde occaîonem sump-
bil., aiia narrat, (|Uod Paulus Tilum Cre-
illud iu;er sissc quaedain ab eodem Dionysio inlerr(>gandi, qu.c
'tenncin episcopiim orilinavii, iitsuitique Ctcta: dimittens ipse in episioia illa pertracl.it. Cum autcm Dionysius
abiit. Posi duos autcin imuos Tiius ad Pauluin tioinam j) lunc icmporis cpset in Gallia , ct Eugenius in Car-
accc^sii , cum quo el hiii usque ad inicrlectioncm ejus peiaiiia liispaoix, coiiscquens esi. utTilus eliam in
a iVeioiie : corpusqne ipsius uiui cum Luca Evuiigc- Carpctania ad tcmpus pr.edicaveril.
lista sepclivit. De (>ct;c ponlilicaiu idcm
aocipiiiius Sed unde habemus, Crcta Plinium Sccundum m
al) Aposiolo ii» piincipio Epislol;c, iiuaii» ;nl ipsum Juniorem ad fidcm peiductuin opera S. Tili? Ex
Taum dcdit : llujus ni îuquit) gratia rettqui leCrcta:, aciis ipsius, «mx Zeiia lcgisperilus el Apostoli disci
; ,
365 FLAVII LUCII DEXTRI QIRONICON. 36G

A. C.J20. redcnntcm, \n Crela insuln, \\],\ jussu Trajani Jovi lcmplum crexerAt. Nec desnnl A. R, 971,
qui puleni sepiima Scxiilis ad Novotonium csse passuni.
222. Vinccnlius cpiscopus Tololanus succedil Quinciio Tolelauo pariter anlistiii: pirrest
'J75.
annis xxiii. Obiil Mcvix.
Hippon» in Carpelania sancii Ciirijii mariyrcs Cyricus ct Julita sub imperaiore
Alcxandro lauream conscquuntur.
piilas,8cripsit.refertqucRqnilinn<tcitatoloco,ubicuin A flu-^^si Toleiano esset alius aniistes
Quinciio : cum «
Zcna cum prcmisissel Tiium in Crelam ilerum re- ,
tamcn cadeui sii, uuafiu'; sonlrtniia
ut nos descri-
versum, inulios ;ul Christi fldcm perdiixisse, onli- psiiniis in icxii». Habeiur Vincen!ii noinen
interar-
«asscqiie pre.sbyteros o; diaconos, siibdit : Cum f/t« cbiepiscopos Tdleiano*!, in Caialogo (\\)om dedit
ffHodam trarthiret aulc Palatium, qttod Scctiudus pro- Loaysj, «cdisscqiie diciUir pos( Quiiiciiun), tamcisi
eottsul (iscral Pliniiis Seriindus iinior) jtis.tu inipe- in anno qno scdem ascefideilf, siinilis inler>ii crror
ralori itiJotis ttoitiiite conslrtiebal, mnledixil itlud ; et aique iu Quinciio, el prytlciessorib.is; de (|iios;i«is
ttatimopus futidilus dintipaliim ett. Nniine id dixcral suis locis dixiinus.
Ocxter illis vrrbis : h
Tilus converierai nd fidetn 2. Hippoiie, elc. Nobilis niiponensis in Carpelani?
Plinitm iuniorem in Crela iiisula ubi jussu Trajani , urhls mcntio lnbelur.'»pudLivium, !ib. \xxit, ir Uv.e.
Jovi templum enxerat? Subjiciuiil acla : Tunc Sccttn- vcrba : EDdain antio in llispauia, prwlores L. f.atpur^
dut vemt ad Tilum cutn lacrtjmit rogans, te indemnem «»«•« et L. Qtiiitdins , cum primo vcre ex hibtriiis
co-
nb operc conservari. Cui Titus imposttit , ul opus in piui cdnclat in Deluria juvxissenl; in Carpetjiiiom,
nomne unius Dei Chrislianorum ittcipfret et sic opns ,
«'" hostiumra.Ura ernnt, progrcssi tunl. Uand ^rociti
perfkere posiet; quod et faelum esi : completo vero Uippone vl Tnleto urbibus, tiiicr pabulalores vuqna
0pere, Secundus cum filio tuo buptizattis csl. Fnit liic ^rla est. Kx.stat quoqnc menioria ejns in Ploloin.-ci
iifpos cx sorore C. Plinii Secundi, cujiis de Naiura Geographia , nbi lamen corrupie legiitn flispinrn,
Iteruin cxsJint insigne> commeniarii ipsius vero cl corriiptius Ispininn , j ro; e Liborani ei
; Toieiuni!
Plinii Sccuiidi Junioris cx^til libcr Epislolnruin, et Ex situ autcin «atis liqiici es&e. qunm niinc panlo
Panegyricus Trajano C:i sari dictus, quo gratias aît j.
mulaio nomitn' IJiepes dicinus , non prociil a To-
consulaliis ejus auspiciis adcpii. Is eliam Hispnis *^ 'cio cl Libdia , seu Tiilibcrn. Kdoccndus hac
in rc
nonnnlla contulit benericia , nam Quinliliani (iliam «•'«t GI;ibrins in scholiis ad Tili Livii lesiinoninm
pauperem doic juvii, ei Martialem poetam ab urbe dnm asserii : Nemo, quod sciam, in Cnrpelaiiis lliu\
in Hispaniam secedenlcu!, viatlco prhseculus cst, ui P«"«« meminit. In Notis vcro ;id lii). xxv : Mvtta snnl
ipse in cpisiolis icsialur. De martyribus sub Tra- nomiufi tirbium npud hunc auciorem, pncstr-
{^f^(\»'^^)
jano passis agit ipse lib. Caeterum ipsum

i, cpist. 97. ''"'Hispnnnrutn , quw nen tewere npnd alics reperias,
tandem Novocomi marlyrium subiisse,
patria sua corruplis tfinporum tnjuriu codicihus. IIoc in unirer-
inde iionnulli puiant liabcri, quod die 6 Augusliseu «"»" «"o verbo dture volui, ne lector nimium se lor-
Scxllliscum aliis quinque reperilurin Romano Mir- ; quemodmodam stnllo milii accidit.
quent Sed par-
tyrologio inter alios mnriyres quidam iio:niiie Se-,
condum houiini exicro, el rerurn Ilis|ianicariim
cmirfMS, nam-in eo siclcgimus iVoi'oco;Htpassio jrtJi-:
proisus ignaro Agil de llippone Mor;iles in snis
ctorum marlyrum Carpiyphori,Exanthi,Cassii, Seve- Anliquiiatil). verb Deimia fol. lO^, tameisi
Ilisp. i
rini, Secundi, Licinii,qui in confessione Christi ca-

et ^^ igiioiare proflteuur veniin locnm vcleris IIi|)j,o.
pite truncati sunl. Meminit ipsorum martyruin Gale- "'S- Fuit in Africa celcbris ejiis rominis urbs,
cui
sinus ex vcteribus monumenlis Ecclesiae Mediola- l>- Augusiinus prpcfuii.
neiisis , Bcrgoniensis , et Aquilcicnsis. Ignorariini tâeterum quod :id pairiain SS. mariyrum Quirici
sane hiîtoiiam isiam Comenses cives, «!um anno ^'^ Juliilic speciil , non nna , eademquc senieiitia
Domini 141)S pro foribus x-dis B. Virginis sui conci- omnium esl ; niulii cnim voiuni liiisse ex Itonio
vis iuidoris Plinii marmori incidi curarunt hiijus- Lnuriac civitaie, quod in mcnologio GraTonim le-
modi inscriptionem sincmartyris litulo, quain Vola C gimus, idibus Juhi , ci nonnnlii codices maniiscripii
terranusrcierl lib. 18: babent quos Pctrus Equilinus sequiiur lib. vi, c:ip.
101. Ilispani auicm scriptorcs Uispanos fuisse con-
C. Plinio Ccecilio Secundo,^^ tendunt iit Damianus
, a Gocs erudiius ac nobilis
auguraiu, militi(e gettis,
Qiii contttlaiu, aiicior in Ilispanla sua, qurc in Hispan. illusirata
ex-
M orandis causis, poemalibus, et kisioriis conficiendis, stai: seqnunturque Va.saens in Chronico,et M:nina;us
Ciesme Trajano Auguico luculeniissime taudando Siculus lib. v. Sequilur ciiam Primus Cibiloncnsis
officicndaque immensa libcralilaie patria sua, iii sua Mappa miiudi S[iiriiua!i litfara
i, diccns Ico- :
eidem immortale contulit ornattientum niumcivilas Hispanin: Uinc fuit Quiricus pucr trim-
Ordocomensit concivi ttio desiderabili, honore acceplo, »is, cum Juitlta nmlre f.nno Domini G30, Julii 15 snh
montimenlum posuil. Alcxandro impetatvre mariijriuin passus. Igllur corri-
H. CCCC. LXXXX. VIIL gcndi suni vetusti codiccs, ct pro co qnod liabent
Kat. Maii. ex lconio Isauria;, legendum csi, cx Uippouc llis,>a-
p , j . . • , .
"'«-' civilate hoc loco Dexter legii. J.sm vero ad
:
ui
Functut eram, ted tum prwclarushonore,
vetert
Xarsum sanclos i.iariyres ol, perseculionnn
Ciliciae
Yttiebam, pertt :
tiunc quoque mta mtht ett. vilandam confugissc , ita Mannxus inicili.i-ii nt ab ,
E latere dextro hnjns, memoria exstat alia C. "'spania ad Asiam iransmigrarini aii eiiim Aiile , ;
Plinii Secundi Senioris, quain lu, leclor, apud eum- conspectum denique prdseniaia pra^sidis, hi\iila, el ab
dem Volaterranum legere potcris. ^" reqmsita cuj\t.i c-sset provmciai, vel civiiaiis, et qua:
A. C. 2i2. —
1. Vincentius, cic. Magnus in cxcuso n ^' ^'^^^^'^^ cognttio nominis ila rcspondit: De Ili.spa-
,
codice Caesaraugusiano crror irrepserai; nam scis- ""^ quidcm provtncia: eldc pnmonbus ciciiaiis llip-
sura Inintcliigibili haec verba trunc.ibanlur in hunc ponwrutn, ad Ctltciw., tuas ile liaits pcrsecuiiones, lnca
modum :
demujravi : Tharsiquc sum comiuurala ; ct cum sim
. .
vere Clirisliaua, tnilii uumcn esi Julitla. Id lameii ox
\tncentiut epitcopus Tolelanus tuccedii Quinclo, apocrypbis desunipiiim esse Dexlcr convint ii , (jui
[vcl Quinctino. Uippoue iii C.irpetania , non Iliaisi in Cilit t.i'|>.i!-
TQietttno pariler anlistiti; praesi annit 23, obiil mas accepisse scribii. Semel vero ue llippf.nc lli-
[Mevia:. spaniac, lconio lsauri;e laclo, lacilcluii i.unhri (.i-
;
,
367 FLAVn LUCII DEXTRl CHRONICO.S. S63
A.C, 224. AntoninuSoccidilur Rcmic in turnuliu militari. A.U.97a,

228. Uljiianus jurijconsullus, assessor imperatoris AlcKandri Insignis eo lcnapore ni-
mium florel. 979.
m. RomM exiediiicalje sunt iliermae diclae Alexandrinac. 980.

250. Gemianus presl)yier Aniioclienus , et Hippolytus ,
ct Beryllus cpiscopns Arabise 981.
Boslrenus , clari scriptores censenlur.
lo Lusitaniu urbe Salaria ,
quae urbs imperotoria diciiur, celebraDlur egrcgiis
laudibus Gracilianiis ei Felicissima martyres.

BIYAnil COMMENTARIUS.
licioe adjangere, et fugam cura aliis inibi coagmenta- A Lampridius , et Ilerodianns , lib. , describnnt. Con-
mendaciis fingere ; certe si fugieudum cssetJuliiiai suleOrosium, lib^ vii, c. 18
tis
cum iremulo filio, ab Hippone, poiius legerem in co- A. C. 228. —
Ulpianus , elc. Heliogabalo sncces-
dice Tartessiim, qnam Tarsum, ulpoie ejusdeni Hispa-
scratAlexander, quidoctissimos quosque consiliarios
essct nobilem ac tene- qnxsivit , et assumpsit, videlicet Fabinm Sabinum
niac urbem; difticillimum enim
cum lenerrimo inr.mtuio tr.m longum sui lemporis Catonem nuiicupaiuni , Domilinm, UI-
ram feminam,
subire iler, ul ab Hispania in Ciliciam pergerel. pianum jurisperitissimnm Jnlium Panlnm, cl. Ve-
,
Facil etiam pro nobis adversorum discordia; quidarn netum cl alios Papiniani discipulos. Ulpianus in
Cbrisiianos infensissimus legem lulii, quye exsiat
enim pro Tarso Ciiiciae liabeni Antiocbiam , ibique
I. .5. ff. de officio Praesid., i. vii ff. dc officio Pro-
occisos fuisse scribuiit, quod Usuardus et multi La-
quod non leve indicium est, consul., I. IV ff. famil. herciscun. qua severe animad-
tinorum sequuntur :
inceria utrosque promp?isse. Adha»c hornm beato- verii voluii in sacrilegos , deos ei lempla ipôrum
spernenies , veluitque libros propheiicos , quos
rum mariyruin corpora in Hispaniis seivaia sunt, et
Qnirici pueri in Ecclesia sui nominis Burgensis
etiam magicos vocai. Agunt de eo hoc ipso ;inno
iirbis , Abbaliali infula decoraia ,
cum magno bnnore Eiisebius et Isidorus in Chronicis. Praifuit neci S.
et triuliis in urbibus Hispaniae Ecclesias Quiriaci Osiiensis episcopi ct sociorum , quorum
reqoiescii :
babel, paulubim inutato nomine vocatas, S. Quirce,

niemoria agiiur die 25 Aogusii.
qiialis'esi monaslerii Cisierciensium monialium Va- A. C. 2-29. —
tiomoc eic. Eusebics hoc anno sic
,
lisnlctariarum. habet : Thcrmw Alexaudrinx liomas excrdi^cala:. De

, , ,, oc Alexaiidro inler cailcra inquil Lampridius ; Ari/«pj-
Quod autem acia qM:ed3m habent , torpora bb. P
Qiiirici et Juliilaj ab Oriente in Gallias
adducla " cinoeqitoque peritissimus fuit , oovjotrzdTrof magnui, ut
el Vascoms, el Hit^piinorum, et Pannoniorum auguret
Tiisse a S. Amatore Allisiodorensi episcopo , ejus-
dem farinye est, ac cailcra qua; passim inibi iniscen- vicerit.
lur. Conslat siquidem Gelasium papam in

Romano A. C. 230. —
1. Gemianus, elc. Alias vocalus Ge-
concilio, cujus decreinm evstat disl. 15 cap. Saiicla miiius : de eo Hieronymus, lib. dc Scripi. Eccles.,
c.ip. 75, Gemiiius, ait, Antiochence Ecclesia; presbijicr
Komana , inler apocrypha rcjecisse bistoriani seu
acta SS. Quirici ei Juliiiae, in quae quideni ego in-
pauca ingenii sui monumenta composuit , florens sub
cidi, dum perveiustum biblioibecae
Nuealensis codi- Alexmdro principe , et episcopo uibis $u(C Zebenno.
cem' evolverem. Incipiunt acia In iUo tempore sub
.
De Hippolyto vero cap. 71 Ii.tc inqnit : Hippolylus
vmside Aylexannro , eic. Ci)nlineni vero liorrenda ct cujusdam Eccle&ice episcopus [nomen quippe urbis tcire
incredibilia tormeniasanctorum, pueri cum daemone
uon pottii), idciico eliam a Dexlro omilliiur, raiionem
visibiles conQicius , ac proeier xîaiis capacitaiera
Patcha temporumque, canones seripsit, usque ad pri~
colloquia, eiresponsa; quod mairem titubaniem in mum annum .\lexandri imperator, et sedecim annorum
quodseptera obeliscos igniios puero circuhim, quem Grwci IzxaiSsxaETjjfiSa vocant^ reperitf
fide conlirmarit,
carnilicesconlinxerint, duos in oculis, duosinanri- elc. Qiiibus caialogns iibrorum ejnsdem conlinelur.
bus,duosinore, eireliquumincorde, e</'acij.s«n<(in- De Deryllo autem hxc scribit cap. 70 : Beryllvs
tamquam glacies,(ilSi\\\i prxlcr omneinfidcm ac
quil')
Arabiw Boslrenus episcopus cum nli<iuanlo icmpore
,
mdriima-dilicaiioneni. I)e bis gravclulitjndiciuinC:»- gloriose rexissct Ecclesiam ad extremum lapsus in

,
nuslib.deLocis. Vera lamenbisloriaillaesl, quamex hccresim quw Christum ante incarnaiionem negat
,
Simeoiie Meiapbrastc, ei Theodoro quodam episcopo C ab Origene correpius scripsit varin opuscuta, cl maxime
conscriplam, iMariyroIdgiuro Ri)manumainpleclitur, epistolas , in quibus Origeni gratias egit etc. Claruil ,
Sanclorum mariyrum snb Al<'xandro Mammew filio et Muximino , el Cor-

iilis verbis ad diem
I6'Jiinii : ,
Quirici et Jnliitiv matris ejus, sub Diocleiianu impera- diano qui ei in imperium succi^ssirunt. Dc eisdem
,
tore : quorum Quiricus irieunis puerulus

cum matrem Iribus Scriptoribus agit lioc anno Eusebius in Chro-
quw anie Alexundrvm pra^sidem nervis durissime C(C- nico, ii<dcm lere verbis atque Dexler.
debatur, implacalnli luctu lugaet ad gradus iribu-
,
2. In Lusitania , elc. Tres olim nrbes fuere in
nalis illisus intc.iil: Jiditla vero posl dira vcrbera el Hispania Salaria nunciipatJR qnarnm altera in Ore- ,
gravia tormenta , marlyrii sui cursum obhuncaiione lanis supra Orelon Germanoriini s.iia fuit , allera in
capitis implevil. IUu.J lamen correclionc cget, qnod Basietanis ad confinia regni Valenli;c. Utriiisque
sub Diocleuano passi dicaiitur, cum sub Alexandro nieniinil Piolomjcus in tabula Tnrr.iconcnsis His-
impcralorc pi-remplos luisse stiainu'> el quod Alc- : paiii;c. Fuit et alia iii Lnsitania qn.e in codicc ,
iâiider pranses voceiur, non vero imperator: uirum- Plolomxi Salali» vocitaliir , ei fuisse dicitur ad
qiic Doxiro rcpiignal; uirumqucetiain siiiccrissimaB litliis Oceaiii iufra Barh.iriinn iiromontoritim , non
veritalis bisioria;, qnam Equilinus ex vcleribns co- longe ab oslio Callepodii fiuniinis , quo loci nunc
dicibus traiiscribii lib. vi, cap. 101 ,
asserens snb Ale- Hclubnl coiispiLiiur. Hic igitur teslimonio Dexiri
xaiidro imperaiore occubuisse, circa annum Domiui illusire subicre mariyrium Cr.icilianus et Fclicis-
250, in qiio lamcn auclore cum dicunlur Alexandro sinia,quorum celcbris est rr.emoria apnd Usuardum
pr;«>enlali noniine Alcxandri imperaioris. Icgalus
,
die 12 Augusti , snb liis veriiis In urbc Phutari :
ipsius intelligeiKlusebi. De invenlionc ipsorum age- _ passio SS. Gruciliani el Felicissima; virginis, qnorum
nius iiifra anii. 500
" primum ora pro Chrifto lapidihu^ coniusa , d.hinc
A. C.î24.— AH/(>»irtiis,e!C. Hic illcAntnninus fuit, gladio percussi , cpiatam marhjrii susccpcre palnxam.
qui M. Aurclius Anloninus Hrliogalialus vocabatur, Equilinus libro xi, cap. 1Z.0, num. 21.', corumdrm
Aiiloi.ini l,:iraialia; filius, Euseb. m
Cliron. scribit; mcniinil inqniens : Gracilianns et Feiicissima virgo
fcl cx co tard. Daronius, qui impcrassc vull aniioso, in urbe Phaluri passi sunt pndic idus Augusti , id
uiciis. 9, dic» 4. Ejus inii'Uri>siiiios morcs copiosc cst , liie 12 ejusdcm. Cxicrum inendura irrepsit in
, ;
300 FL.WII LUCIl DEXTR! CllUONlCOiN. :i70
A.C.234. Alexander imperaior egrcgic pius iii in.nirem Mammeam. A.U ys:;.
2)0. Origenes ex Alcxandria ad Ca>sarc.im ralxsliiiae abiit. mi.
237. Alexander imperaior occidiiur Maguniiaci tumuliu militari. 088.
238. Maximinus milcs gregarius &ine aucioriiale senalus cliyiiur.
259. Maximiiius iii Ecclesiam caiholicam per.sccutionem movel. m.
2i0. Haximinus a Pupieno Aquilcix iii Iialia occiditur. 901.
241. Gordianus eligilur impcralor , occisis Pupicno et Cabino Uomse. 1)92.
243. Gordiaiius nimis adolesccns Partliorum acies exsiipcrat 994.
244. Pliilippus prxrccius praHorio Gordiauuin prope llomam nccat. 995.
mVARIl COMMENTARIUS.
ulrinsnne codicibus, dum pro urbe S:ilaria , nrbcm A Firmilianus Ccesarece episcopus cum omni Cappndocict
Piial:irim babent ,
qiiod in caiisa ruit , iit quidam cum invitavit, el diu tenuit : sed cl Ulvd quod ad Mam-
lcgerenl Falari in Piceno, ctijiis scilicei Pliiiius iiie- vicam matrem Alcxandri iiuperatorit reliijiosam fenti-
niinii libro iii, cap. 15 ; sed cum id niinns aliispla- nam royatus venit Anliochiam, ct fumino honorc hubi-
cerct, pro Faiari , sen rbaiari, po.micrunt Faleria; ttts esl.
quod pi iniiis oniniiini Petrns Galcsinus fiMisse vide- A.('. 237. —

Alex. lisdcm pcnc verbis scribiiur
tiir in suo Martyrologio scd in Nulis soliiiii ciiat
: in Chronico iMiscbii, cui Uaronius subscribit diiiii ,
Lsiiardiim , qui tauica noii iia scribit ; cl niliiloiiii- as.seril l.oc anno Alexaiidriim C( isum, cniii iiiqic-<
nus fatetur codices mss. raicre iirbis iioniiKC. Ki rassei ;innns 13, dies 9, occiibuisscque M;iguriii;r,
subscripsit card. naronins cl iii Uoinaiio Mariyro-
. n(d)ili Gcrmnnia; urbe, qux Maguntiaciim a Ci)riiclio
louio de iiovo scripsit, Valeria in Tttscia passio SS. Tacito, Ammiano, Alexandrino, Pioloniico, Orosioel
Craciliam, etc, noi) alio moius, (juam munumciitis aliis vocilaiur.
Ecclesioc Cnsicllanrc iii Tuscia (ubi sanctomni mar- A. C. 258. —
Mnximinus, elc. Qiiod bic diciiur
lyriim pignora servaniur ) (\\ix liahent FalerinR et , miUs (jrcgarius, Eu^-cbius Iaiiiiil;\te donaius a S.
non Falari, nec Salariir. Sed vero cum non sit *|U0 Ilieionymo, ex corpore mililari, exponit, sic eiiim
prolieiur iltorum nionuniciilorum ceriain essc ct ail : Maximinus primus cx corpore mililari sine Sena-
iiifaHibilcm lectionom , noii possiinius Dcxlri yctu- tus uuctorilatc, ab excrcitu iniperator clectus eit. Id
siissiiiiiini rejicerc tesiiiiioiiiuni. Quinininioeo ipso, YCio ox Lampridio cl aliis saiis conslat.
qiiod sanciorum mariyrum corpora miiiime F.ilcri.ne A. C. 239- —
Maximinusin Eccles., etc. Eiisebius
scrvaniur, scd in ejusdcm provinci;c civitate Caslcl- iii Cbronico hoc ipso :iniio sic habet Maximinns :
Ijna, satis convincitur, non occubnisse Fa!eria), sal " advcrsus Eccksiarum saccrdoies perscculionein lacit.
in alia longe posiia rcgione ; corpora cnira saiicio- Fiiil liacc sexia in oidinc carnni, quas Ecclcsia ca-
rum non tran.sferuntur facile dc loco in locum , nisi lliolica pcrpessa luit, ntipsc lalcti.r Dcxler inferiiis
nt scrventur lutiori , tenipore generalis piovinciai ad annum Domini 2oO. tonsule Orosium caji. 19,
devaslalionis , aut pcrscciiiionis qiieiiiadinoiliim : lib« VII.
de sanciis Hispaniic iii Sarracciiorum clade facium A. {>. 240. —
Maximiiius a Pvpieno, etc. Ila qno-
fnit cl tnnc eiiam crodimus iMnslaios fuisse SS.
: que scribil Kuscbius aiiiio prasonli, a quo miilia
Graciiiaiium , ci Felicissimam ab urbe Lusitania; eorum, qux ad imperaiorum bisiori;im peiiincnl,
Salaria in Casieliai.aiii luscix'. Sed vero llispauia) Dexier niutiio accepissc conspicilur. Duccbat Pu|iie-
Salaria eversa et iu olilivioneni daia, codiccs niulaii niis antiquam originem a Cadibus Ilisp.inia', ul ox
sunt, el mariyres apud Faleriam occisi crcdiii, ut- vctusliorilius nol:wil Moralcs ad aniinm Cliristi 231).
pote nolam civiialcm , qui lainen longe admodum A. C. 241. —
Cordiauus, clc. Consonant lns, qnae
posiii, Saiarise co.Io naii fuerani. Ccric si Falcria; scribiinl Julius (/ipilolinns, Paulus Oiosius iib. vii,
marlyres esseiit, aliquando a Castcllaiia uibe roiic- cap. il), ei Eiilropius ilcm lib. vii. Euscbius qiio(|iic
tissciFaleria dcposiium suum; quod tamcn nulla- in Cliioiiico, rujus juiit ilia vcrba ; Gordiano Ito-
teiius fecisse cognosciiur quinimmo ignoravii sein-
;
mam ingresô Pupienus , et Galbinus (Alias lialbinus)
pcr c.ssc suos. Cong:iudtMi(lum igitiir Dextero csi (jui imperium urripuerunl, in palatiu occm stinl.
qui lucc.n in tanla iiobis allulil caligiiiC. A. C 245. Goidiauiis , eic. Id cliam Eusebius —
A. (J. 254. —
Alexander, eic. Non mullum discre- tcsiatur hoc ipso anno. Gonlianiis Saporcm Pcr.'a-
pant baec ab Euscbii veibis, qui in Chroniio lioc C rum regein vicil, Syna oxpulit, Antiocbiam rcco|)ii,
aniio sic babct Alexiinder in inatrcm Mammenm
: Carr.^s el Nisibim subogit; qtia (]o. rc scribunl Oro-
tthice j)ius fuit, ct ob id omnibus amabilis. Coliegia sius, ("apiiolinus el Eniropiiis suiKirius cil;iti.
iiistiiuit, in quibiis Mamnicnx' pnclix, ei M.ininu-ani A. C. -244. Philipims, eic. Nonnulli (|u;is card. —
pueri iii memoriam mairis aleienlur, ui Lanipiidius Baroiiius scqui ur, scx amios Gordianum iiii|;cr;!S.-c
fciibii anrio Urbis 98i ; aulificavii cliaiii Maiiuncuin (iocent, vidclicei ab anno hoiuini io'.) qno in Africa
loiiifin super Aniencm lUiviiini, qui bmlieîue Pvnle iinperium arnpiiil, iisqucad24G (iuoa l'hiIippo occi-
3/cmmo/o vocatur, teriio ab Uilje lapidc dc qiio sus occubiiii. Caeierum Dexier soliim dc Goidiano
:
loiiuiturCiccio lib. dc cl.iris Oraloribiis. Fuisse vcio cgil al) cjiis clectioiio, qn.indo iiiiiiirum subbilis dc
Mammcim Clirisli:iii;im lcslalur Orosius lib. vii, niedio Pu|iienii el G:ilbiiio solus rej^nare coopit ; in-
cap. 18, inqiiieiis : ( ijjks waier Mummca Christiana ciditautem el(>ciio in :iniiiim Domiiii241. Ejiis aoicm
Vrifienem presbijterum audire cttraiil, quod ilidem iiiortcm iioii in aniium 24(>, scd iii ;iiiiiuiii -244 inci-
iiihuerc videUir ilieronynuis infra ciiandus. disse, j)i;» lcr Dexlium doccl Eusi.bius in Chronico.
A. C. 235. —
Vrigenes, elc. Meminit cjusdcm iii- Erat Pliilippns pi.Tlorio pr;cfcclus , cuiii oocidit
iicris Oiigftiiis Eii.^êlîus lioc aiiiio in Cliron. ei Ilic- Goidiaimm a c;\'d>' P;ii!liorniii in p.itriain rcrtiieii-
roiiymus lib. d»^ Scripl., c. C'4 : Cum jam, iii(|iiii, lom : fiiiti|uc ad Clirisli lideiii conveisus cum tiiio
vteduv Cfstt alulis Vrigcucs, ct propier E>:cU'sias siio l'iii!!|)po a S. Ponlio inariyre, (jui ;id Gilli;is
Achaia (]UiC ptuyitus lia'iesibus ve.vabaiitur, sub lesti- po^tniodum !ir;;d;calionis graln profcolus Nici.n,
monio Ecclesiaslic(V epislolce, Ailuuas p^r Pahesiinam inarlyriuiii p:i,-sus Iril. .\s( ivii imicm 1'liilippiis in
percierctfUTIieoilUlo et Aiexumiio Cu's,arew etnie,o- rcgni CDiisonium lilinin iiidcm l'Ii;li|ipuoi dicliim
solynwrinn episcopis prcsbylcr ord nulus, otc. tl iiilO' 1) ainoDoniiiii 247, ul tuscbiubiiiChioiiico aniiplylum
riu8 ; Quaim' mitm ghriic iucr't, liinc apparcif iiHod •tliqui».
: ; :
,
374
371 FLAVII LUCII DEXTKI CHRONICON.
\inccniio quoque Tolelano succedii vir A. R.9%.
A.C.245. Pomp. Paulalus, episcopus ToleUnos,
eloqucns e» pius , sedil annos xxxvi.
Cliristimanyres Orentius ei Paiieniia paires sancu 997.
246. Oscu! in Vesceunia sancii ,
Laurenlii , Uomae passi ; et S. Orenlii coufcssoris ,

el
martyris , ei arcliilevitae
episcopi Auxiiani.
BlVAmi COMMENTARIUS. «
Successisse A lliesauri Concionatorum ad diem 10 Augusii de
A. C. 245. •— Pomp. Paulattts, elc.
Toleiana liaberaus sancto Laurenlio inqoit : Fuit natione Uispanus, ex
Paululum Vinceniio iii prima sede
ipsius a Loaysa edilo in civitate Oscce ex regno Aragonicc^ cttjus parentei, ti'
ex Caialogo er-iscoporum
l:m>cisi ibi non assignenlur delicel Orentius ei Palientia tancti fuerunt, de quihm
lomo Conci!. llispaniK :
uierquc seiUt; ui hoc Dexlro debere- eliam prwdicia Ecclesia ofjicium celebrat. De eisdem
anui, quibus
anno agunt Morales , Marieia et alii.
irus, sicui et nomen Pomponii. IIoc igitur
245 uioriutim fuisse Vincenlium Toletanum antisii- Jam quod ad Laureniinm speciat, in Vita sancti
Laurenlii olim Ecclesiis legi soliia, quam ex vc-
conslat, ex eo quod iniit ponlificalum anno
iu
rciii
supe- tusiissimis mss. codicibns Suriiis cxcudii ( boruoi
222; sedil aulein annos 25. Qnod vero Dexler
acci- duos in mcmbrana descriptos legi in Vaiicana bi-
rius noiavii obiisse Meviae, idcirco crediinus
Vinceniii episc'>pi bliolheca plulco 27 uumeris {ut reor) 1192 et 1194),
dibse, quod ob reverenliam S.
sic lcgimus : Dixitque ei Ciesar, Edic nobis genu»
Meviiani, cl insignis ac primi ejus nomiiiis in His-
Meviam invisere coiisueverK tuum ? D. Laurenlius respondit : Quod ad genus alli-
p.inia marlyris, sa^pe ,
net, Hispanus sum, llcnm autem nutrilus, et rruditus,

ul ciiius nomenclatura insigniebaiur , mpriiis
fulci-
anuum atque a cuuabulis Christianus, doctus Qmnem legem
rctur. Egimus de S. Viriceniio Mevitano ad
Chro- sanctam et divinam. Eadcm prorsus verba habcl Ado
100. De Pomponio Pauiato addit Maximus in
memoria Pomponu Pau- in suo Mariyrologio die iO Augusii. Equilious vero
nieo ann. 012 Celcbris esl
:
per Ilispamds, ad quem scrip- iib. VII cap. 45

,
Hic (inquii) genere Hispanus et
:
lati Tolelarti popiilich
Carthaginensis, magnusque
Cyprianus ûru.uy.u.n..., ,»„y..«».,.v. ,«..
fuit Beati Sixti II discipulus fuit. Hicronymus Vida iii
ul
sii sanctus i.ypr,anus
sancius
vsus amidiicvct consaugvimtatis cum JSarcisso (Bra- ^ hymno S. Laur.'.nin, cujus inUium, Tantane le juve-
carensi episcopo, de qi:o poste;)). De gciicrc auiera
numt sic ait
Pauiaii ha!C subinfert Fuit hlc apprime nobttis, jra-

: Prosequcrerque luas non ficlo carmine landes,
ter Pflmponii Bassi consuiaris, bii consuiis : patruus Ut geuure baud humili lcrra progualus Ibera
Parvulus et dulcem palriam, ctaarosque parentes
altcrius Ptmponii Jiassi, etiam consularis. llabel Cas-
consulatum Ltqucris, llaitse caplus floreutis amore, etc.
siodorus Poniponium Bassum iiiiisse
cum Aurclio Fusco anno Urbis 1010, Christi 259. Dum vero ad martyrium lenderet :
De Paulaio iierum inferius ad annos 285, 286 61430."*

Ibai ovans, cupidus ceu paclae it cODJugis olim
Jricuserai codici Dexiri hoc loco mendum quo ,
In thalatoos juvenis primse ad nova gaudia Doctis.
Poiiiponiub vocarelur Piiulaius, vel Palmalius; cum Si quutido tameu iri ripa subsistil amoeni
lameu Palmatius longe aliiis ponlilex fuerii, qui se-
Tibridis, aspeclans auras, ccelique profunda
dii Toleii postSintitionem anno 472, do quo M. Ma- Solis ad occasum versus , Non te amplius, inqoit/
ximus iu Clironico. Aspiciam, dives regnis Hispania opimis,
A. C. 240. — Osca;, eic. Fuigel hodieque O.scenSis Nec vos, pairisD fluvii chariquc parentes,
urbs in regnt» Aragoniae, qua parie olitn liergetes Qui spem furtc mei redilus agitatis inaoem.
\escetanis, sivc Auielanis, contines eranl quod :
Accubiturum super craticulam dixisse :
fuii in causa, ni Osca quibusdam in Vescetanis vel

Autelanis, ut Dcxtro, nonnullis vero in llcrgetibus, Bursus coelum aspeclans, soleooque cadentem
ait, :
Ardua cocU equilaassol, splendorque alme Jiei,

ui Ptolomxo, fuisse \ idealur. Praestanda potiiis fides
Qaaiidoquidem properas te gurgite lingere Ibcro,
Dexiro, qui non h)nge nalus fuit. llodie Huesca niin-
Quos Duuc louginquis Uispaniu dividit orts, etc.
cuiaiur, academia perillnsui, el sede episcopali or- G
jiaia ; mulio taiuen nobilior sanguine civium suorum Ac demum in hymno qui incipit, Huc ades fClc.,
SS. Oreniii et Paiieiiiiie, ac sacris beaiorum conju- Laurentium alloquitur, ut venial
gum pignoribus et quoiJ gloriam hiiman;im omtiein
:
Seu Tagus le uunc, patriaeque flnes

superai, natali magni illius loio orbe inariyris cele-
Deiinenidulcis, etc.
bcrrimi , Romiinae Ecclesiac archilcviix Laurenlii
Oscae siqnidcm in Vescelania iiaius esi, parcntibus Qua vero occasione Romam adierit , referl S. Yin-
sanciis martyribus Orenlio ei Paiieniia , fr;itremque centius Fcrrerius in serm. de eodem martyre , in-
liabuii pairis sui nomine insigniium, qui in Giiiliis quiens : Dico primo, quod B. Laurentius sicut arbor
civiiati Auxitan?ft episcopus pra^fuii, cl Siinciitate bona in horto sancla.' Ecclesia; plantuta fccil fructum
ciarus, coufcssoris litulum adepius, ieslivis gnudiis de abstinentia personali quia senipcr abftinnit a vitiis
,
celebr:>.tur in tcrris kalendis Maii ; qu;^ die in Mar- el peccatis a vanitatibt^s mundi , in tribus locis
, et
lyrologio Usuardi ct Romano noincn ojus legiiur. primo in civitate Oscha, tecundo in Cccsaraugusta
Rouianum sic habet Auscii snncti Orentii episcopi ;
: tertio in Rotna. De primo sciendum est , quod ipse futl
Usuiirdiis paulo locupietius, Apud ciiilatcm Auscium de Oscha natus, de magno genere ; et licet in dotnibus
sancti Oreniii episcopi, qui virlulibus omalus, sancto magnorum fuissel nutritus. Secundo ubstinuit in Ca;-
fine quicvisse scribilur. Agit de eodem Ado in Mar- saraugusta, quia quando habuit ditcretiouem, dimissa
tyrologio, sed falso pnrai cum iuissc episcopum To- domo palrii ubiil ad CcEiarauguslam ad studcndHtn.
losanuiii. Qiiod ad Laureniii, ct Orciiiii parenies Tertio ivit Phmam; et ccce S. Sixius papa vadens ad
.spccial, noimulii ipsorum igiioranies marlyrium, de
Jy celebrandum conciliutn Toletanum, fecil
trantitum per
cis sub confc.ssorum lilulo fesiiim oclebrarunt. Civsaritugustam et audila fama B. Laurentii vocavit ,
Dcxlri vero teslimonio constal marlyriuin passos etim, ei scita stia sanclitatc duxit ctim secum, elc. Yiii-
fuisse aiino Doiiiitii 241) in persecuiioiie Maxiiiuni et cenlio auiem mire corisonat Peirus Rossetus Gallus
<»aili(!ni. Idque Uomanum Martyrologiuin profiieiur, scripior, et sui lemporis poetaruiii faciie princops,
quod cisdem Maii kilendis huic habei Oscw in Uis- dumejus hcroico, eleganiissimoqne carmine Viiatu
:
pania scinclorum mnrlyrum Orcnlit ct Palienltoe. Ubi «cripsil, sub Laureniiadis iiomiuc ; inier alia vero
(-u-din.ili.s B;iroiiius ail : lii flore innciorutn llispania: scripsii :
cx veirhbus monumeniis Osiensi" Eccltsicp, leguntur Tjlia quxrenti posilH formidiac lelhi,
h, parenies fuiisc sancii Luureniii martyri}, Aucior
Ocius tidcc iumis n;ddil Laureoiius heros
:
373 FLWII LUCII DKXTRI CIIUOMCON. 374

A.C.iitS. S. Mclclii.i(l<>s ,
q<ii posle.i luil Roni.Tnus poniifox, in llispania nascitiir. A.R.OOf».
249. Ucgiianiibus Pliilippis fiiit Uomu; imllenniiis annus, ob (juuin cfilcbnialom inniiiac- 1000.
rabiles in circo bcstiu: occisx, el ludi ihcatralcs iribus «Jiobiis, ac nociibus, populo
pcrvigilante, cum magno apparaiu ci bilariiaic civiuin Romanoruin e\!jibiii.
252. Pijilippus Senior Verona;, Uom:c vero Junior occisus cst. l003.
UIV.\RII CO.\IMENTARIl]S.
Torra mihi priiMOS llispaiiij praixiii orlus, A Flispanicae monarchi;p , a Sarracenis mninlo no-
.S;Krorum aiuislps li.Jei ilumfieilera noslrae minc Mnilrid seii Malritiii.i
..i,i
^^,1. ..^.,1 nniicu|i:itur
ii<iiivii|i.ii<ii , in
III qii.tni
i|ii,tiii
fllima iu HLSpi-ria Sixlusclamorc rplerrel,
rcm uni
iniversiias niodernoriim scripionim coiispirai,
Oucm iiu|)(^r pladio insoiiiem pressislis acerlKJ,
lainelsi
»i Julianus Petri in suo Cliioiiico rehicle-
InsigiiemChrisinm novi, cuUusquc salubrcs
Alque olim sacri blicis capul abltiil unda, tur; icqueiis enini dc obiin S. Isiduri Agricohe
llle huc mo pucnim [•osTemis (Jiixii ab oris, recens in numeruin saiicioruin ascripli , aii :
Ifespciiic a,'l»lcm parilcr rcgnanlc iMiilippo

: Anno Doniini 97r». lloc annu morilui Magerili { sie
K){imus. AntislesSislus pia Maximus aris Matriluni nunciipal) /yuo(^ a quihuxdam futso dtciinr
Thura dabal, eic. Mantua Carpetanornm , tancius Isidorui .igricota , vir
pins el cliarilate fercens, 28 Novembris , viccns , ?)(o:-
Mcm V(Mo Rosselus in Panegyri(ô Salazariorum ,
tiiusquet >»iirtc«/i.s mu/(i.s cetcbcrriniisque lota Uisp;i-
Tri>tando Sahiiario arcbiepiscopo Senoncnsi dicalo,
nia ctarus. Ipse nihiloiniiius Julianus ad aniiuni 2'(5
icsiatur ilbisiri!>$iinani Salazarii>ruiii in Ilispania
qiiod special ad Mclcliiadis p&triam onmimodis
|»rii;:cnieni olim Niiiiinniia;florui>se, ct glorioso Uo-
manis resiitisse; inde veroiii niagnam crevisscgen- Dcxlro iubscribit; Milliadca , ail , 7«; poslen fuil
W.m habiiisseque prse cateris stirpis sux lilium B. papa nascilur in liispnnia ( 5<'i/ palribus Africanis
,
)
,
Laureiitiiiin
apud urbem ilantuam turpeianorum. Ilabemiis eilaiii
pro eadem veritate R. P. Aiphonsum Ch;iconiuiii
PraDlerea ipse Salazaria de ^rnte reqHir.ns, ctc. in vita ejusdem oruditnm adinoduni
pontilicis : ei
Posi ingens crevit g«^nus; hmc Laurentiusorlus, viruin , et amicuiii noslrum iEgidinm Gnndisalvi
(}ui prunas in crate tulit.
j. Davila regium chronologum, in apeciali, qHam niiper
.Scd id accepcrit, non prodit. Consial vero Sa-

unde "cudit, Madrilia hisioria. Sed iie sii.spjcio .-^liqHa
oriri ossit ex pisedictorum auciurum pairia ci ne
laziri>isprx*cipuiim scniper tuielarem pr* c^^tiTis i ,
babnisso S- Laurcnliuin , nonnullosque veluslioiiHn ob Ilispani.i: amnrcm id scripsisse pnteniur cum ,
dc cjusconsanguinilale gbiriari. omnes Ilispani sint; dabo ctiam pro eadoiii Galliini
Nccsilcndiini, qiiod Marin;viisSiculus lib. v rdert: auctorcm ccrte gravissiii.um et omni suM>icione ,
Cnjusdam, ait, tlispmiicB ducis /Hium fuixtc ferunt , carcniem; Prinmiii Cabilononscm cpiseo|niin, qni
quem dwmon irtfantnlum e atnis t« uemiis asyorlave- in sua Mappa mundi spirilnali, dnni de iyanlua C;ir-
tdt ; sed Ji. SiTltis poniifex , c«i» in eadem previneia pclona agii, ha^c scribii Mantua Hispania: Turraco-
:
prwdicaret (juadam arbore tunro

.<iut> divinitus inve- ncusis medilerranca civitas. Hic Metcliiadci papa
,
orlus, Iiom(v snb Maxeniiomar^xjr. Addam ei sicubim

uicnt eum
Laureiiiium vocnvit, el
. diligcnti cura
nnlriri , ac doccri jusnit , queni adiilluiu secum HGinnrn auctorem, ne Italia veriLitem h.uic silnisse videalnr.
pcidnxit : ubi posiea faciua poulifsr comtituii eim Is est Franciscus Mamolicus in lopogiaphia Chrisii
urt litdiiicvnum. Le^c Yaseuin in (dironicis, ul ca-lc-

mariyriim sno Martyrologio subjuncia, iiiii verba
ros ••niiliani Ilispanicaruin rerum scripiores. Quid Primi Cabiliinensis relert , el ampleciiiur. Fnisse
pliua? Mihi dubium non csi , qnin et Prndeniins inlor Ilispaniam et Afric im olim Irequcntein admo-
in hyinno sacro memiiitTii urliis patriv S. archi- dum navigationem et comraunicaiionem mulla sunt
qiioc coiiviiicant: nam ab nrbo tlisipanije Legionensi
lo\iir , cuiu ad calccm illius, Martyrem alluquens ,
iii Africam abdncius S. Marcellus ccniurio, mariy-
dixit :
riiiin passus fuit Caesareau Mauritanoe a Cajsarea

leu pi-ajsloscmperadsies, :
Tuosqun, alumnos urbicos, C veroeadem santti martyros Felix, et Cucuplias llis-

Lactauie coraplexus siou paniam adeuntes Gerimdx pro Ciirisio neciti sunl.
Pateruo amore nulrias. S. Pascbasius cum sociis Salmanlicae natns , iii
Africa siib Genserico rege Ariano cervices obtulit.
Naiu subdit
MiiloS. Fulgentium Uuspenscm antisiilem in Africa.
Hos inter, o Christi decus, Toleii lamen in Hispania natum dc quo suo loco :
Audi et poetairi rusticum, elc.

cum M. Maxiino Dexiri c<miinuatore dicinri sumus.
Aiqtii pocta lunc icmporis iion crat inicr Roroanos, Mittocaiisam Feiicis el Basilidis Hispanorum , quae
scd inicr Ilispanos; nain Paulo antc dixcral : a S. Cypriano Carih igiiicnsi agitaia csi ; et magnos
illos Augusiini discipulos Pauluni OrnsiuiH, Lucha-
Nos Vasco Hibcf us dividii,
rinm presbyierum Ilectorem Ferrandum ct alios,
,
Binis remotos Aipibus.
qiioniam infcrius de eis acturi suinus. Diim (amci:
Scd dc re apud omnes Ciimperiissima satis bxc dicta itiud corlnm sil, et omnibus probetur, multus ex
sinl. Africa olim in Hispaniam commigrasse sivc com- ,
— S.
.
A. C. 218. Mclcliiades, eic. Novum alicui inercii graiia, sire alterius negolii , qnod iiiler vici-
vidcbiiur, qiiod iii:ignnin illiim Melchiadoni nonia- nas provincias mutuam civium Iranslatioiiem cau-
nuc el niiivcisnlis Ecclcsi.c pastorem , qucni oinncs
, sare potest : inler alios autem , non minoris noue,
baclcniis Arrum scripscrc, Dejitor in Ilispania naiuni fuissc sancti Mclchiadispaientcs, qui ManluamCar-
proferat. Scd aliud esl Arruin fuissc originc, aliud peianoniin profecti lanii lilii nativitate donati fuc-
,
vero in Ilispania ortum ulrumque vero inferius ]) : runt

bexier fatetur , diim ad annum Domini 299 inquii : A. C. 249. — Ilegnanlibus Pliitippis , elc Pecu •
Melchiades genere Afer in Hiipanii urbc Maniua , liari Dei providenlia cliectum csi, ui Roma niiilcna-
Carpctanorum orlns; jlQrel noma' gloria sanclitaiis ct riuin condilionis su:c snb Christianis princi|iljus
docirina;. Quod ig'lur Melcliiadcs ab Alrica originem celebrarct. Qiia de re Icge cardinalem Raronium
suam traxeril non negamiis simul lainen asscrinius ; lomo 11 buscltium in Chronico, qui penceisdein
, ei
ortum in llispania fuissc videiicet Maniux, qnr. , verbis atqiie Dexler, rom isiani narrat. Lcge eliam
olim nohilis provinci;B ('arpeiana; urbs fiiit ( ut in ac(a S. Poiilii luartyris apud Surinm lomo VII die
labiil.T Tarraconensis Hispnniaj apnd Ptolom.xum 14 Maii.
viOere esi), mmc vero toiius capui Ilispani# cl , A. C. 2a2. —1. Vlulippun, cic. Refcrl Eiisebiu
, ,,
FLAVll LICII DEXini CllROiMCON. 3T6

573
Decius in Pani^^nia inferiore, Eudalioe naius imperal. A. R. 1003.
A,C.252.
In odium Pliilipporum Chrisiianorum Decius persecuiionem movet.
Anlonius post mcnachoruni palriarcha in iEgyplo nascilur.
Hoc lempore Romx anGphilhealrum flammis exustum esl.
Romae in Ecclesia Roraana Fabiano succedil Cornelius. 1006.
255.
Feiix presbyier Yallaiae urbicuae in Yacweis , scribit ad CyprianumCarthaginen-
•sem episcopum, in causa Basilidis Asturicensis episcopi , iliumque de maxioiis
accusat criii inibus.
BIVARH COMMENTARIUS.
Equili- A FlagrantcDecii persecutione duo praedicli cpi-
inoficm Pliilipporum in annum seiiuenlem : slal.
niis vero intcr nnriyrcsutnimquePliilippiim

reccn- acopi, metu perierriti instantis necis,°idolisgenliuni
puiai libro xi, cap. 92, eoquod a Decio (proh dolor!) immolant, coiiegia et convivia eilmicO'
s."^ndum
niiem ipsi Caesarem consliluerant, in odium Odei . .

rura frequeniant, in blaspliemi£ crimenruoni; ac
Chrisiinnae necati sinl. Csim enim Decius ex Galliis landcm mortuos Christianos (quod minime licebai)
viclor Roni;im redirei, Philippus Senior Veroiiara cum moriuis genlillum communibus sepulcris sepe-
liuni. Hac de causa a clero et plebibus suis depo-
usque honoris causa ei occnnii; Deciusvero indi-
,
gnum asserens Romanos deos ab imperatoribus de- nuntur, ei caihulici hac strenui fldei pugiles Felix,
spici, ac vilipendi, quibusdani ad defeciionem re- et Sabinus in Curum sedes provehunlur : el pro ap-
duclis , de consensu illorum, imperatorem in straiu probaiione eleciionum ac depositionum istarum ad
suo quiesceniem crudeiiier trucidavil; Veronaque Ecclesi:«m Africanam niitiuntur noviter elecli Sabi-
discessit, ac Roniai altenim Philippum pari nequiiia nus el Felix. cum liiieris alterius Felicis presliyteri
et plebiiim Legionensis ct Asturicensis, atque i4£lii
et dolo lenuit, et in Ciirisii conlcssione necavit.
Vide quae de re hac iatius prosequitur auciur ubi : diaconi et plebis Eineriiensis. Cum Canhaginein
<le iheâiiris, (luae Ronianaj Ecclesix donodederunt,
niagnam Africa» urbem adventasseni, S. Cyprianus
agit, qure posiinodum S. Laureniio palinam ailulere. ejiis sedis tuuc temporis episcopus nieiropoliianiis
InRegia Tolelana exslal hxc Piiiiipporuni niemoria : iriginta (luinque alios aniisiiies accersiri fecii ; liis-
Jmp. Cas. M. Julio, Philippo Pio, Fel. Aug. Trib.
, que oniiiibus in untim coiivenieniibiis , ei proviii-
pol. PP. consuH. Tclelani dcvoiissimi Iûinini, majes- ciale conciliiim ea de causa celebraniibus, epistolx
taiique e/wj, DD. Hsec vero IJIisipponiC : Iniperuiori Felif.ispiesbyieri , ac irium Hispani» Kcclesianim
B aperlre sunt, et publice coram omnibus IccUe: ei re
Cas. Jvlio Philippo , Pio , Fel. Aug. PojU. JWo.t.
Trib. pot. 11. PP. Cons. m. Fcl. Jul. Olisippo. Nota- mature consideraia, BasilidLMii ct Marlialem jure op-
>il in his solcrter Ambr. Morales posieriorem Oli- timo deposilos, Felicem auiem ei Sabinum canonice
sipponensem niemori.Tm Plulippo jam Cbrisiiano electos fuisse judicaium est : utquc ex nominc
ereciara , quod in ea abklum sit verbum illud, JSji- omnium episcoporum cnncilii communcs litlerx re-
mim majestatique ejus , qucc in priori Toleiana , et sponsive dauc sunt ad Felicem presby;enim, tres d
fere in ceteris geniiUum inip. inscriplionibus poni prxdictas plcbes llispanise. Exstant hujusmodi liiierx
solebai. apud Cyprianum lib. i, epist. 4, alias in ediiionc
2. Decius , elc- De successione Decii in imperio PanieHi epist. t>8 , quibus toia haec historia conti-
Pbilipporum, lege cardinalem Barouium, elquoiquot iietur.
Romanorum res atligerunt, Eusebium quoque in Hinc ab errore illo facile liberabimur, qun innu-
Chronico Dexiro verba praebentom anno Domini 254. nieri existimarunt , in causa Basilidis ct
irreiiit
Vocabatur Q. Herennius, Ethruscus, Mesius, Decius, Martialis, dedisse speciales litteras ad episcopos
ut ex lapide Valeniiie in llispania Morales noiai. Africae, Felicem quemdam episcopum Ca-saraugiisia-
3. In odium, eic. idem pariier in Chronico Eusebii num.Moveniur vero qu id legani in codicibus impres-
videreesianno 254. Fuit h^c saevissima persecuiio sis Cypriaiii, hxc verba Utque alius Feiix, deCw-
:
in ordine septima carum quas Ecclesia ab ethnicis saraugusla, fidei cultor et dcfentor verilalis liltcrii fuis
passa est , ul comniunis ferl opinio , ei asscvcrai signifual; Basilides el ilariialis nefando idololnlricB
De.xter paulo inferius ad annum 260. Lege Equiii- lihllo contaminali sunt. Ila iiiter alios scnsit Maiti-
nuin, !ib. ii, cap. 92. C nus Carrillo abbas Muniarapoiienîs, in C:ilaioj[0
Antomus, eic. Hoc eiiam ex Eusebii Clironico
4. AiitistitumCxsaiaugusianorum Cara!i imprcsso aiiiio
nuiiuauim osi. Cxterum naiura fuisse hoc aiino255, iClI iibi asserit : Anno Dominiîbo, S. Frlix epifco-
inde deduciiur, quod obiisse consiat aniio 21 impc- pus Ca'farau(iuslanus. Hunc S. Cijprianus fidci cntio-
rii Gniif.iantii, vidclicet Chrisii 558, ni Hieronyinus reni, aciertlatis uppcllal defensore^)'. Idqiie Muiillus
in Clironito docei;cum Antonius quinium et cenie- in bisioria C:csaraugusi:e seciaius esi : ei alii rcruni
simuin annuiu ageret; ipso (lieronynio auctore iu Aragoniae scriptorcs. Sed quod niagis miror esl
lib- de Script. Ecclcs. iu Aiitonio ct Aibanaîo : docios pnriler ac circumspecios viros Ambrosiuni
niagiio in cjus viij. Moralem , ct Cxsarein Baronium idem sensisse :
5. Hoc icwpore, etc. Iia quoque Eusebius habet in illuni quidem lib. ix, c. 45, ad annuin 255; Ininc
Chronico. vero loiho II Annal., anno^SS. His quoque, ail Baro-
A. C. 2o5. —
1. Roma: in Ecclesia, etc. Sederal S. nius, et suas prirwfff j(Iilteras) in eadem causascriptas
Fabiaiiiis papa iii poniirualn annos 1«, meiiscs M, addidtt S. Ft/»x Ccesaruugnslonus cpiscopus, dc qvo
dics H, qui coronam niarlyrii inlit anno 254. Va- hac praclare ideui S. Cyprianus : Felix de Ccesarau'
cavilsedes anno uno; quu lit ul S. Coruelius, qui gusla. eic- Sed in primis quidquid sit de leclione
F.ibiani» suflicilur, aniio 255 ordinatus fuerit. Card. illa, Felix dc Ca^saravgusta , de qua slJilim ; graiis
Bironiiis vull ejuselectioneraincidissein aniium 254. oinnino, el absque fnii(laineiiti> Felix ille asserilur
Scd jam supciius monîraiuui a nobis cst, liunc au- Cjiiscopus Ca-saraiiguslanus, qui nusqnam episcopus
ciorcm jniio uiio iitipdU'» lero disseuliie a (/hrono- luil quai)d(it)uidcin onincs pra^dicti auctorcs nullibi
:
{jnipiiia Etisi^bii cl Dt;\lri. Do

r;rdccesioribus S.
i Tj praHeriiiiam in liac Cypriani cpisiola inenioriani
F;ibi.i)ii Ci.nbiilc Calalogum Dextri inferius :id ann. ejns rcperiiuit e.î ca vcro si ailcnte legaiur, mininie
:
Domini 2(j0, nnm. 3. babetur qiiod episcopus sit : nora soluin diciliir :
2. FiUx, elc. Magiiam a( (loquentcm coiomunica- Felix de Ca^saraugnsla fidei cultor, acdefeusor rcriiU'
tioncm Kcclesi irum Hispamo ei Afncana^, ienipore lis suif^ iiileris significal, cic. Ibi iiiliil prorsus de
S. Cypriani, caus.i Basilidis Aslnvicen.sis, cl Marlia- episcopaiu ropcritur; quin poiius in episiola cadcm
lis Lnicrilcnsis episcoporum, salis jupenjuc luainfc- nuncupaiur cxpresse piesbtjter , quod miror non
, ,,
577 FLAYII LUCII DEXTRI CHRONICON. 578
A.C.255. In hoc tcniporc in urbc Belsinia in Carpeluuia, prope Bollic;)m , et niinc Cuuiinnm A.H.IOOC.
dicitur , Nuinia^varia Vcneris sacerdos, mulier prxslaniissima o]iibus, et aucto-
rilate floret.
Itcm hoc eodem tempore (licel alii swb impcraiore Pio Aurclio malint) io llispania
apud Turbulam Batesianorura , in populis Marsis S. Victoria, aufngiens Roma ad
BIVAKII COMMENTARIUS.
attendisse tot viros doclos. Sed abinam requircs ? A ctiam Cyprianus io capite epistolx sicut ..fllintn dia-
Sane in cpistolx adilu, cl inscriplione, dicitureniin: coiium adjungil plebi Emeritcnsi, iiipote conira
tacilius Cyprianus, Primus, Polycarpus, ct cceteri, Marlialeni episcopum suum
.scribentcm; ita qnoque
onines nuiiiern 56. Fetici preibyuro, et plebibus con- Fclircm prcsbylcrum adjungii Asinricensi cl Legio-
sislentibtts ud Legionem, et Asturicw. llem : Ailio dia- nctiii plchibus, eo quod coittraB.isilidem episcopnni
cono, ct plebi Emeiinc cotiiislenlibus fratiibus in Do- Asluriccnscm scribcrcl ; aii enin», Felici prabyterOf
mino saltttem. Cum in unum conrenissemus , legimus et plebibus consittentibut ad Legionem el Atiuriac
lilteras vestras, fratres charissmi, quas ad iios per Fe- iniiiiens Feliccm hiinc lerritorii Asinricensis esse
liccm et Sabinum coepiscopos uoslros, pro fidei vestra: prcsbyterum. Vide, quxso, lector, a qnantis nos le-
iiucgriiaie el pro Dci amore, feciitis , eic. Ubi vides, ncbris eruat Uexter.
piiiniimomniiim a cnncilio iltoCarthaginensi 36 epi- 3. In Itoc tempore in urbe Belsinia, elc. Plinius,
scoporum. rescnhi Felici, non quidem episcopo, scd lib. XIX, cap. VIII, auciorcsl, olim (îrpcianiani
pietbytero: deinde plehibus LeRiononsi et Asluri- lum copia, lum probiiatc cuniinotnm tclebrem fuis-
lonsi, ac deiniiin JEWo diacono Eineriicnsi , el plebi se, undc Cuniinarium Vicum exsli(is.->e, i|uo hiri
rjiisdem Ecclesiie, Nec ne;;aLii qnis ideo litterashas nunc eorumdcm ciiniiiiornm fcrai issima cxistil Vil-
daias fuisse Felici prc^bytero, ct plehibus Legio- la. Sancla Cruz de la Zarza, prope Volet. Sensit eru-
ncnsi cl Asiuricensi , quia S. Cyprianus, el Palrcs dilus Anrelius de Fria^, vir de Ilispanix antitpiiia-
ejus concilii liiicias ab ipsis ;icceper.int : ct qnod tibns vesligandis optiinc iiici iliis nl rcferl Morales
,
oinncs illi, qui concilio scripserani, in causa Basiti- lib. ix.cap. 34. Congruit sitiis Iiinerarii Antoniani
dis etMar(ialis. nomiii.-Ui fuerini in cnpite epi^^tolse: |. uhi in iiinere ab Emerita Cxsaraugnsiain per Lusi-
nnin dicitur Legimus lilleras vcslras , quas ad nos
:
** laniam xvni millibus passuinn atile Tilulciam , quae
fecistit. Quare Quapropler ciiin
cuiii iiilerius diciiur : esi Viiyona de Aransuez, collocaiur vicus Ctiinina-
sicut scripsislis, fratres (scilicet plehes
charissimi rius : ubi iitinc Sancta Cru.\ sila est. Ca:terum Cu-
Asturicip, Legionis, ot Emerit.x'), ct ut Felix, et Sa- ininaria do qiia Dcxtcr, nequitesse SanclaCruzdela
binut coltega: nostri asseverant (scilicel verbolenus , Zarza , cuni illa siia fnerit prope Belsiniam . seu
uipote cpi^copi illarum litieraruni httnres, de qulbus Bclsinum , hodie Borja nuncopatam, teste Villa-
iii principii) dtxerant consilii Patrcs Leginius liiie- ; nova in notis ad Piotoin:fi tabulas gcographi-
r;«svesiras, qnas ad nos pcr Feliccm et Sabinum cas. Corritple in codice impres.so Dexlri scribitur
rocpiscopos nostros, pro fidci vestrnc intcgriiaie fe- Vcslmia. Erani quidem Vesiini in Iialia populi, Sa-
cistis), ulquc nlins Felix de Cccsaraugusla fidei cultor, bitiis, et Picenlibus vicini, dc quorum laudatissimis
et difcnsor veiitaiis litieris siiis significat, eic. Cum, cascis Mariialis lib. xiii :
inquam, hxc dicit, proculdtibio ae illo Felice tof;ui-

Si sinec.irne voles jentacula sumere rruKl,
tiir, qui iiiier.is synodo scripserai, ei eapropter ipsi
Hêc tibi Veslino de grcge massa veuil.
nunc rescribitur, cnm diciiur ; Felici preibytero et
piebibus, eic. Prcsbyier igiiur eral ei non episcopns. De cisdem agil Piinius lib. iii, eap. 5. In Hispania
Nolim vero conrundi quibusdam cum Felicc
a illo vero Belsinos, non Vcstiiios legimu*. Non longe .i
episcopo, qni cum Sihino pariler episcopo hilor
fuit Bclsiniaeral bellica, qux in tabulis VillXMova; falso
rnieraruin Felicis pre>byieri, et plebiuni Legionen- legiiiir Tullica ; eami|ue exisiimo, (|iiatn modo Belil-
sis ei Asturicensis , eto. ; satis enim a Cypriaitu di« lam diciiiius, cymbalo niiriKulosc sxpu pulsato loa-
simguutitur. C gnorum cveiiluum porlcnto , cclchtcm nam lam :
Qtiod auicm spcclat ad nomcn Ecclesix cnjus ernt IJelsinia quam Bellica . non longe a Turiasona a
preshylcr, corrupiissime in codicihns Cvpriani lcgi- Pl-domcco collocanlur. Pliniiis Bclticam niiinicipinin
liir CcEsaraugusia, ciim lcgendmn sil VaUaiu Lirbicua, Cxsarangustanji juri.sdiciioiiis asseril. Diffcit vcro
iit Dcxier hahct; cralenitn parva urb>, ideo Urbicua licxler a Ptoloip;co, quod illc iti Carpetania, hic vc-
dicia, autquia ad conflitciiieni Urbicui fluminis siia ro tn Cellibcri:i iiiraitiqiii; iirliein consiiltnt. Qitn ia
cr.il : Vallaia lantcn cl niuris noti lcviler ciiicta ; rc Dexiro assenlicndinn iiipoK? llisp:iiio auctori de
,
iiipotc quam Fiaccus ciicrioris liispa-

olini Fiilviiis rcbiis llispaniie scrii>eitii. Kuitiiue PiolottMô iacilis
iiiaj pra;lor debcllare agresûs ohsciJii, ul ex Tilo dcccplionis ati.va, quod Carpclaina Celliberic;c pi o.\i-
Livio lib. xl, referl Morales Iib vii. cap. 18, Vx-
, ma sit, ct tcriniiti utriusipie non facile assignari
iiieisi ignoret ip5.e uhinam lucrit. Ct-rie iion longe queanl.
ah Asturica sitain saiis ostendil Urbici nuiiiinis no- Ihcc de urbibus lioc loco assignatis. Quae antein
nien {hodie Orbigo dictiim) quod ab Urbica V;illala essei mnlicr illa Ycneris sacerdos. de qua loqiiitur
accepium est, vel cidcm iioinen iiufidil(cjus nieini- Dcxter, cuiii imiuirerem ; occurrii LuciIlapr;cpoicns
iiitCaroliis Slcphaniis in suo Oiclionarto liilera V) el peciiiiiosissima fcmitia, (|n;«: in Kcclcsiam Carlha-
ut reor ; imtic Vanaa , >eu lorle Vv.ente de Orbifjo giiicnscjii M;ij()rinuin inivusit conlra ( ;cciliaiiiim,
est. Nain el Antininiis iniperaior in suo lliiiemrio , (le qiiaagiinl Aui/ii^^tiiiiis lili. i Coiilia Parmeo cap. 3,
Vallaiam collocat x\i millibus passuiiin, scu (|uiii- cl c«nira Gresconium lih. in cap. -21, 28 cl 2'J, et
,
«jUft leuci>; ab Asliirica distantoni vcr.-us Uricn;crn : Opiatiis Milosii.imis lih. ionira Panncii. Favel(|tie
i
nl videre c-lapud ipsuiii in ilinerc al) Astm ic.T T ir- |v q.iOiJ in Numiiii;*; |>iovincia illa degcbal ii.T^c vcro;
racoiicin el in iliiiere ab Asiiirica Butdig;*!:)!!! (|iii : Nmnia Yaria dicii»:- , nescio an corruple iînnia pro
tainen sitiH cst illc, qiieni iiunc V;inc7,a ohlMicl. JSHinidti, lciiiiiia (ji:oo Voria vocnrelur, anl pio Nu-
,
Consonat ciiain iil rci d.-? qiia .iiiebaiur . (iux' eral iiiidiO, u!;i ii!a viiim dcgebat. Set i\\m\ ili iiiinc tn i
catisa Basilidis Asturicu» cpiscopi ; huttc .«ii|ui(iein Hisp.iiiia,iiUiicin Niitiiidiaesset, iMinesiuiidconittino

accusnre dehebai Asturiceiiais icrniorii pre^byier coiijiei.im ncc quare ejus niajori cngniiiotie mulinni
,
iiani Cj'Saraugiistaniis loiigc dislatts ccgre pi-iera!. discrucicniiir.

peccala illius ad ungucni callere ct se illi viriliicr : .1. Item lioc ccde.m lcwpore, clc. Cciehrisadtnodiin!
opponere; procseriim mai.'n.TJ iliius pcrscculioiiis virgo ha^c heaiissima fuit apnd aniiqtios, ejîi^qê vi-
leinjK.rc, (iiia:n Uccius i» Ucclcsiam luovcbai. Iprc lain clegami carmiiie cccinil Alihoinuis (JccjdcnU-
579 FLAVll LUCil DEXTRl CHRONICON. o8G
A. C. 255. Ilispanias , uli p: xiiia eraui ejiis siKjnsi , venit ; postque tcmpns aliquod , 23 dic A. R. 1006.
D-teinbris, virgip.iiaiis lauream mariyrii I.Mide pro CJirisli Ddc passa egrcgic
cuiniihl.
In Lusiiaiiia urbc Vectonum Valcniia passi siml snnctiChrisli maTlyrcs Fdix, For-
lunaius, ei Acbilx-us a S. Ircnxo missi ad prxdicandum contra bairciicos Grios-
licos23 Aprilis.
DlVAmi COMMENTAniUS.
litiin SaxonuMiepisoopiis lib. nde L;iudc Virsiiiiitalis, A abrasil, ei ejus loco scripsil, in civUate Thora ad Ij-
qiicin Suriiis iu loiiium VI iranslulil ad diem 25 l)e- cnm Yelintim ; qtiasi sanctam
libcrtini sil nnicniqiie
ceiiibris, cjusdcin virginis iiataieni. Salis dc ea scii- Analholiam luic illuciiu inoverc. Crediderim potius,
;
Iiil Adnn, idemquc ^pud E'|iiiliiiiiii» Ipg^mas !ib. i, quoii cx ejiis bisloria ciilligiinr, non longe a sancia
cap. 85. Uoma: qiiidom ori.i, ci Etigenio Pagafto dc- Vicioria occiibnissc in urbe Tyar, Uercaonnm Tar-
sptms.iia, a soriTC sna S. Anatholia ad virginiiaicm racononsis Hispanice, a qua Thuia, fltivins nomcn
scrvaiiii.im ailducla est visione angcli pr;inioni!a. videiur acccpissc, <jui V.ilcniiam pr;rlcrfluit, Unde
Oiin vcro nubcre nolki, Eugcnins liiiicns, lie bona in aciis S. ArMiholiai Icîtnr Thtirinm.
ipsius coiili-carcnlur, &i publicc Chrisfian.tm :>r(u- Qiiaiido vcro S. Vicloriaaptid Dcxtrum, et S. Ana-
sarci, eîl cuiii Dccio im|ior:Uorc, iil cxua iirbcni in iltolii aptid Eqiiilinnm diciinttir pass^r in popnlis
cxsitium miiierciiir ad jirTdii sua. Idipsum Anatho- M rsis,non inlelligendum esl dc illis populis qui spe-
lia,' (onii{;il, i|ua; Tito Atirclio nobili Romano dc- cialilcr Marsi, niiiictipati sunl, ci Sanmiiibus (niini;
sponsaiaerai. Eotciitpore occiso inuiianissimo dra- Abriilio) vicini cranl in rcgno Ncipolilano, ubi nam-
cone Tnrbulanam urbciii aii Chrisinm convcrlit, ct (pic mc Tliyrc, neqtie Tbor.i, ne(|uc Thtirinni exis-
virîniialis ccnlcsimiiiii frucliim diSicminaiis clio- li.nl ; scd qniriimqne sorpentuin morsu infcslaiis sal-
rom 73 virgiiinm aggr.-gavit ; (|iiibiis niiilla doclrinx via s«a iiicdcbantnr , Marsi dici solcbani; ul inicr
et miraculorum gralia iUuairala pra^fuil ; qiioii?(iue alios Carolus Sihepbonus
in Diciionario nolavii, aut
Eiigenio spoiiso niacliinanlc, mariyrii comiiam uc- saiicni illi (ini cum
scrpciilibns bellum gerebanl,
ccpii, corde sbidio pcicnsso, ut iiaitel Usuardus, cl qnalcs oos fuisse consiai, quos Vicioria et Analholia
Uomannm Mariyrologiim ipso dic 25 Dccembris. _ nd Cbrisitmi convcriorunt, magnis quibu.Hlam scr-
A!(|uc in bis omncs ciiiisentiunt ; iu dcsignaiido
" pentihns nccniis ai(|nc in co scnsu accipi dcbere sa-
auiciii loco ci jirovincia, iibi S. Vicloria mariyrium tis constat cx Altbelmo, cujus illa suni :
p:ss;i csi, non miniina csl disscnsio. Nam E<iuirinii«^,

Noc non ctMdr.stim, qui lorvam carwiuc dypsam
riii mulli rcccnliorum siibscripscrc, scribit in Tibu- (hoc eU, serpcniem)
l;ina oivii;;tc xvi lapidc ab urbe Roma a cidisse, cni Effpr(?t, ardobai, ssnclos el bclva lacertos
acccdit qiiod in ,)opiilis .^larsis passa dicalur, qui t:i- Dpntibus liorri'ti(Jis, et riclu rodaL aperto ;
incn in llaiia fnere, non in Hispania. (Uo.ierum Dex- Curavil subilo, disrumpeiiS vincla Clielidri.
lcr ab bis disscntiens, Tuihuly» in B.isteianis Tarr.i-
Et rursus :
ooiiensjbiis ;icfidisse coniendit; id qnod niihi vcrisi-

iiiillimiwii lacii .\iilielmus, qui Tribiilam urbtni lc- Qui prius in spir.T Marsum sinnarat inerlcm,
gil, duni aii
Idcirco corsim iiergcbat crodcre Chrislo,
;
Agnoscens pronriam lania virluie salulerii.

liiUToa Komani liiiquens Victoria virgo,
Exsul in exsiiium 'iribuL^tns ducitur urbis.
Quod Romantiin Marlyrologium de S. Vicioria agcns
pra-millil, Roniie S. YicUirice, etc, ccrlum cst non
Ouod cejie nomen propius ad Turliul.im acccdit, idcirco dici Roinw qiiod inibi passa sit, cum con-
,
«|ii:imadTibutim, pixterqu:im quod nomen lt.Tlic3C slei aptid oinnos alibi quam Uoinac passam fuisse;
nrbis priscum el gcrmnnum Tilmr fnit, inin Tibnli , scd qii;a inibi festa dies agilur civi Uonianoc.
ul vulgo rcleiitiitn voiabulo ntmcupatur, quotl 3;iud :>. In Lnsitania, iiic. Sancloruin Fclicis ei sorio-
oiiines probalos auciores videre est. Sane Tiirbula rum acla cx^lanl apnd Surinin ("ino II, 23 Aprilis ,
riolounKO losle T.ifraconensibu.s llis-

in Bastct.inis
C qua dic Lsu.irdtis cl Romanum Mariyrologium bre-
panijc sita liiil , eo loco qno niric Tervel visilur. viicr conim av;la pcr.-lriigiint, bis vcrbis Civitaie ;
Falliiur siuc diibio V.llanov;-.nus dum

onicndiiTer-
i
yalenlia natnlif sancloruin Feticis presbyieri , Forln-
vel luisse Thtjuriiilimi , non vcro Turbiilam ; c(-,n- nati, el Achillei diaconornm qui cum ria.iimam par- ,
sint siijnidem ox snismcl ;ititiqua; Uispani^c labnlis tem suprndicicc itrhis tid ftdem Chrisli converlissent a ,
Thyarjuliam non loii;.>c a Tîriaconc siiam fuisse, cl duce Corvelio in carcereni trusi snnt; deindc diulissime
mari iere priixiiiiain cnm lamen Torvcl distel
: ;i verbeuni, crnribusfiue coiifraclii circa vertiginem rola-
Tarracone lcucas plus iO, cl a mari ad 24, qua virnm aslricii , fuinum qnoquc in equulci suspensione
deliicl posilionc Tnrbula c.\sliiil. Noc obest, quod pnpes.î , ad exiri'inum ijladio consunmali sunl. Ilis
dio.iini S. Vicloria rioiuaiia ad pnoili;» sponsi de- Dcila et Ado
ac (aeicri conseiiiiiini. lltnd vero valdc
ducia, ui. i»r;elore;i exisjimclnr propc Uoniam locuiii coniroveiMim est, qnic sit ilta urbs Valenlia, sanc-
pra.>dioriii.dia ciiam itlius possidercp.i. lcni fiii.sse do. ent , ei iia in Romano Mariyrologio
Pari modo ac(idit nomcnuibisS. Aisailioliai so- sciiptuin est, nec mirum cum in Usnardo quoqueet
roris Victoria; i|U»reiuibiis. In Adonis manoscriplis Adoiie itloni reperiaiur. Doxlor vcro llispaniaj fuissc
codicibus passa in riviiatcTliyiO, cl similiicr
tcifiltir cinilendit, idqtie miiilis abis placoii, pr.T.scriim cpi-
in excuso ; vcrba i-.uni 7 idus Juin in civitaic
ciijus : soopoEqiiilino lib. iv, cap 83. ubi ioquit Feii.c prct~ :
JliyTo paisio snnclornm A)i>tiho!ni ct Aud.nis sub De- bgtrr, Foriunrius et Achiltenb diaconi , ct luorHjres n
cio iinprrulorc : quorum Anaiiiotiî CUn»ii viigo diver- S. Irenivo episcnpo Liujduneiiai ad urbcm Valeniiatn
iis gereriius plagnrHiu vexula, luiviisiine gladio truns- qua: cst civitas llispanioi od prffiiicandiim missi, ctc.
vcibrrata ent in oralione. Amlax •iuoque vi curdodnnn D Idein lcgitiir in ("-hi-onica rogis Alphonsi, cl sub-
duinti, nec mora lupilult >inteu;tci coronatur. (;;<. lcrr.iii £cril)imi irraves aiiciorcs, Jo;in:;t:s V.issa.>us in Chro-
cum i:rodei'oli:i iii Italia occist-, prn fbyro:» nonnnlli* nico od .innum Doniiiii '200. neiilerns, qui afiirmat
lccliMn csl Tiiyrf, ci ;ibaliis Tiiurium, eliii Komano Seiavi iii rcgno Valeniiat exstare templum iiorum
M;irlyrologio .-iddiliim cm ad b-.c iin Viilsiiniiii, nt iia sanctornm martyrum, el a civibus velulipjornm apo-
in Tuscia p;is>a a^sficro.iur. Tandoin card. Baronitis stolos venorari, cl Lauionlius Paddb. Et verisimili-
rclaliono oi lunialu Cnni! Eianci ('.^tnoiiici S. Poiri, icr dcdiicitiir e\ iisqup superius disiiiius S. Ircnxum
vcrbniii iliud, in civiiiuc ftnjre ad Lacim V ul.<inuin ,
libros suos coiitra Gnoj!i';oruni h;fresos scripisscad
581 FLAVII HJCIl DEXTHI ClllU)Nir.f>N. "8',
A. C. 25J>. PcSlilcns morbus mullas provint i.as orbis miseraljililor iulccii, maxiinr Alex.inJriain, A. R. 1000.
el ililgypium : cx Dionysii Cyprl uiiquc dc morlalitalc jusio voluoilne scripio.
256. Lucius pap.-) (enct , rcgilqnc lilcclcsiani Iloinaiian). 1007.
Gallus et Volusianus prolccii coulr.i yEmilianuiu hccantur.
257. Valeriaiius in Rhclia ab cvcrcitu fit im|icralor. 1008.
259. Cyprianus primuni Caribnginc rlictur, mox presbyler ,
postremo Carthaîncnsis
cpiscopus, marlyrio consecraiur. 1010.
2C0. Mola in Chrisiianos pcrsccuiione, Valerianiisa Sapore, regc Pcrsarum, caplus, Uiise- lOH.
rabilem servii servituicm.
Vianac in Gallxcia propeTudem Civiiaiem passi siinl sancli marlyre.s Theopliilus,
BIVARII COMMtNTARlUS.
Tolclannm cpiscopum , ut haberenl llispani , quid A Snccessum (in editiono Pamelii num. 82), qucm la-
Gnosiicis objiccrcni, qui suos linos inlravcrant men as^crunt produxisse vilaoi in pontilicatu usiiie
In cuiulem iiaquo lincin di.scijnilos suos Irenaeus ad diclnin aniiiim 261. Caeloriini alii anliquioros
ad prjcdicandum misit iii Hi>pnniam. Scrvajiiur qiio- marivriuni S. Cypriani iii anniim 2.50 rrjicinnl, iit
qiie ipsorum sacra corpon non in Galiia, sed in ili- Knscfiius in Cliroiiico, qui cum Doxtro in vcrbis
S|)ani:i iii monnsforio S. Goorgii dc Azueolo ordiiiis ciiam conscnlit : idenique S. Hicronymus scnsi-.se,
S Rencdicii in rcgno Navairn', proul lcsiaiur Yepius oredcndus esi, cnjiis in reluis Latinoriim majori
ceiiliiriaG Chronici Bciicdiotini 9d annunii()5-2, cap. ex pario Cbronioon illud csl. Hiiic accedil, qnod
10. Scd cum iu «m miiluc fucrinl urbes eodoni Va- Oriuplirius, Morales, Tcmpesta ct alii communi sa-
loniiac iiomine nunoupaiac, non onuiibus de «irbe Va- lis consonsu doocnt S. Xistum martyrio sublaluin
lcniia a sancl'> Folioc ct sociis illustrala, nna c:idcm- fiiissc lioc ippo anno 25!). dieAu^,». 0; ct lamcii
quc mcns fuit. Hciitenir. et alii quidam voliint, ut onines faicntur S. Cyprianum soliim supervixissc
illa qua; specialc regno Valeutia; nomen dat
sit : Xisto ad iO dies, lui a die niarlyrii isiius ad li
Dcxlcr aiitem iii in popuris Veitonibus fuerii, non Seplcmb. dicm, vidclicei martyrii CvpriMui. iniercc-
in Tarraconensi, scd in Lusilania, qurc nnnc Valm- diini. Quod de oonsulaiu Fîisci ei Bassi adducilur,
lia de Alcautara diciinr. Ksi et alia prope Tudem olicsse iioii potest, nain acta ilia usquc ad Painclii
in Gallaicia, qurcdam propc Rilliao, ei alia, qua; alias edilionem cogniia non eranl, nec constat dc coriim
Coyanca, niinc Vulcnlia dc Don Juan niincnpatur, auctorilatc; ci ut minimum lanta non cst, u! scn-
(lc qiiibus in pncsenti scrnio non Csl, scd dc ea qux lenli;« laninrum virorum pr.Tjudicarc possii. Quod
in VcUoiiibus cxsl.it. si in c«tcris oonsonanl passioni a S. l*onlio diaoono
U scripia in iis audienda siint; qiio
6. Pestilens morbus, elc. Dc pesiilcnlia his dicbus tamen non ob-
in orbcm gras<;antc ogore Orosius lib. vii, cap. 71, siante ab aliqno sciolo .iddi poiiiii oonsulalus. Scd
Nysseiitis in oralioiic dc Giegorio Tliaumaliirgo, Eu- dc bis siiis. Dc fam.i S. Cypriani llisp.inias replenle
schius lil). VII, cap. 17, ei iii Clironico anno Domiiii agit De\ier infirius ad annnm 2ii5.
255, S. Ponlins in Viia S. Cyiiriani et ex cibnicis
: A. C. 260. —
1. Afqla, ctc. Kuscbius in Chronico
Euiropiiisin Gallo, ct. Volnsiano. Scripsil ojus occa- boc ipso anno pene eisdom vcibis Valeriaum , in- :
sionc librum dc niorfalilalc S. Cyprianus, el Diony- quil, in Chrifitiaiios persecntioue conimola , statwi a
sius Alexandrinus iilier.is dc eadem v>\ quas Kuse- Saporr, Persamin regi:, capilur, ibique servitute »»»-
bius afferl, cilato cap. 17. Coepil morbus serpere iii scrabih consenescil. Agunt de boc mirabili Dei jiidi-
if.hioiiia, ct inde ncr lolum orbein dilatnlus eit, cio Trcboliius Pollio, Aurclius Vicior, Eutropius,
diiraviiquc annos 10. ct Dionysius Alex.indriniis apnd Eusebiuni lib. vii,
A- C. 256. —1. Lucius, etc. Nonnulli poniifica- cap. 9. Quinimmo Consiantinus Ma^nus imperat. in
lum S. Lucii, q»i S. Cornelio successit, coJiiisc vo- oialionc ad sai^rtum Cociuin Quia lu, Valeriane, ait,
;
lnnt al) anno 2.')3. ct lerminiim acccpisse anno 2.'>5 eamdcin crudetiiatem in Dei famulos oslendcns justnm
die 4 Marlii , (|ua a Mtirlyrologiis cclcbra'ur : alii saiictumqite Dei judiciiiw anle ocutos oninium siatui-
voro ouihus Baroniiis snhscribil, coepisse ab anno stt ; dum capiiiiis nrclwnsus erns, et vinctns duceba-
255, 14Sepiembris, qua Comelias marlyrio siiblaius ris, purpura ct reUqno apparatu rcgio induttis, tandem
cst usque ad annum 257, die 4 Martii. Hos cnni u S(ipore,rcfje Persarum^jussus excoriari,saleque(o}i-
Dcxiro senlire conslat , qui aniio 256 Luriinn ditns sempilcrnum tui in[orlunii tropaûm antc om-
rcxisac Ecclesiain docel ; ai non asseril lunc lein- G HJijm ociilos slatuisli. Caplus qnidom fnit prodilionc
poris iioniilicaium iniisso, aut alisolvissc. Miuriani ducis dum contra Persas Romanuni duceret
2. Galluset Vo///si«»«j«, eic. Fusius a!i<iuanio h-xc cxercitnm.
proscqiiitiir Eusebius in Chronico : i. Yiana' in CaUcncia. clc. Exsiat cjus nominis
Gfl//M.5 f< Volu-
siantis, ait, cum adversus .Emilianum, qiii in Mysia urbs iii Porlugallia, ad Oceaniim sila, et cxtcrariiin
re» noras moliebatur, e.T urbe profccli esscnt , in foro nationuia commercio celcbris ad septenirioneiii :
fiaminii,sice,ulaliiiputanl,inlerami,(Einierjcctisunt. aulem ejusdom, anliquioris Vianae ruin;B visuntur

De eisdem Euiropius ubi supra. Quotemporc aulein supra nionlem, de qua Iioc loco scribit Dexier.
iinperaruni, arripuerat Hispanias Hostilianus, cujus Ejusdcm eliani olim meminissc FestnmRufnni Avie-
memoria perscverai Valentia; marmori incisa, ubi uum, cnjus opera in bibiioiheca dc Sculiari niss.
«iiocupalur C. Va/en», Uoslilianus, Messias, Qnin-' cxsiant, afUrmai Sandovalius Tudonsis episcopus in
cius. libro de Episcopis Tndensilius f<il. 45, duni agit de
A. C. 257. — Valerianus, ctc. Ila eiiam Euscbius sanciis inartyribus Satinnino, Tlieopbiio, et Revo-
in Chronico, ei pcnc eisdem verbis. caia. Agnni de oisdcm mariyribus Martyrologiiun
A. C. 269. — C»/;);mnHs, eic. De voro anno mor- Rnmanuin, G;ilosiiius, A<ldiliones Usuardi apud
tis S. Cypriani non nna omnium niens cst Parnc- Mdiinum die 6 Februarii, sed siiie nominc url.is.
:
lius quem Baronius sequitur, exi>tiraai manyrio Romanum ait, Kodem die Si>. marlyrnm Suinmini,
laurcaium anno Domini iC^, co qnod in quibusdam Theoplv.li, et /?cic»f<i/(p. Baronins notaiconscntire liis
aciis inartyrii ejusdeni occisus dicatur, Fnsco el ciiam veiera iiia!ui.scripia. Pelrns Ei|iiiliiius lib. xi,
Basso coss., qnorum consulalus in eum aniuim inci- j) cap. K''0, num. 5:2, inquil Sntuminus, Theophilns ct :
dil: cl tn.H:! Cypriamis ipse suiicrvi\ii S. Xisl.. li JxcnocW.a manijr^s eodim passt dif. Falliiur Ga- .-;;.•«.•
pouiiflcjjUipotccuj-.is aKiriyrium nan.alcpisiola ad ksinus diun prajmiiui uoinon /tymnr, iQquicas,

583 FLAVIl LUCU DEXTRl CIIUONICON. 584
Salurnlnus, cl Revocala virgo, siib Julio Minervio, in pcrscculione impcraioris A. R. lOII.

A. C. 260.
Valeiiani, quac sepiima est eademiuequK sub Decio : sexla vcro sub Maximiuo
Cxsare, aanu a natali DomiDi ccxsxix.

In sede Pelri succedit Zephirino Callislus, Callisto aulem urbanus, urbano Calpur-
nius Ponlianus.Ponliano Anteros, Aiiiero Fabianus, Fabiano Cornelius, Cornelio
Lucius, Lucio Stephanus. Siephanoautera Xislus, Xisto vcro S. Dionysius.
Sub Xisto patilur Roraae Laurenlius Osccnsis Hispanus.
Toleli sub Xisii papsc legalo concilium contracluni est.
263. S. Celerina in Lusiiania, abneptis L. Pompeii Celcrini, quai cxceplis in Portu|Senensi lOU
S. Torpelis sub Ncrone martyris sacris rcliquiis, fuit egregia Chrisli niariyr
Romce itm sanctorum marlyrum Salurnini, elc. Sed A memoria S. Ceierinae in Vi!a S. Torpelis, quam
huic anciori mos esl Romae ascribcre, quos ex Ro habetMombrilius lom. II, et Rabanus in Martyrolo-
mano Marlyrologio sancti»s si!>i legit, ui in muUis pio IV kal. Aprilis ejus convcrsionem et acia fuse
aliis quorum urbcs in Romano reiiceniur videre pioseqniiur. Equiliiius lib. v, cap. 8, po.st narratio-
cst. nem mariyrii S. Torpelis, npiid Pisas Tusciae ur-
Persecmionem Valcriani eamdo.m ilicit Dcxler, 1)0111. subjiiiigit: Ejiis curpusin navicula cariosa cum
quac sub Decio coepia osi, aique ;ute(> sopiimain or- cai>e et gallo in tnare exponitur, ut vel a besliis rode-
dine alii lamcn quibus diviT>a vitfrtur. octavam
:
relnr, tv/ in marc mergeretur ; angelo tamen diicc nn-
nuhcupant. Certe liioronymus lib. deScript. in Mc- vicula ad Uispaniam devenit. Et a senalriee Chri-
thodio, et in viia l'au!i prinii Ercmutc. ei Oplalus sliuna Cclertna nomine , quce regtti dimidium obli-
lib. 3 unam eaindcinqiic :isseriinl sub Decio ci Va- nibn', in sontnis divinitus admonita, corpus sancli
leriann; qua dc le legc D.ironium in nolis Romani reperiivr in poiiu qui dicilur Sittos : et juxta liittu
Mariyrologii ad 10 Augusli lit. b. Oua' in lcxtu se- hotiorilicc scpeiilur xvi kdlend. Junii, Vbi postmo-
qminlur de soxia sub Maximino, videiic.i orlam duin Eccleiia desuper suo noniinc (abricalnr. fc-
fuisse aniio 259, conupla iiiin's ci;wil in codice siiuH ejus die ip&ius depositionis ibideni celebratnr.
Dcxiri impresso: ibi ciiim iegebalur; Anuo a Sainli D«; saiiclilate voro Colerinre ba?c habei Galos:iius iii
Domini dticenlesimo trirjcsinio, Sepdmbris fecunda ; Mariyrologio, dic 17 .Maii In Hispanin sancice Cc-
:
Ciim lameii oniiiino legcndum sit, anuo a Saiali Do' provinciw regina ( rogulam scu »e-
lerince, qiia: illius
viiui 259 ; nain Dexler ij>se id iii superioribus la- n ilricem inteliigoj studio inftaniinutu Chrisiianeereii-
lelur. gioiiis, cum alla pie eqil, ttim regiis apibuf letnptum
3. />i $edc Pelri, ctc. seriem Ro-

Iiif tituii bi^c '.oco
B niirifico opre exwilijicatum B. Torpetis tMarlyris no-
manoium ponlificum abannol99, quo de VicloieZe- inine Deo dicattitn, perpeluutn s«a? pielaiis monumen-
plicrini pradeccs^ôre cgoral u.-que ad Dionysium, lum, reliquil. Praiiiiiserat Pisisin Tuicia S. Torpc'
:
qui bis tcmporibus regebal Ecolosiain : coiisonat lis, ciiJHs dics naialis iii kal. iluii, hoc aulcm die
veni scrics bccc omnimodis liis qnns CJ-tcri aucto- tianitalio qiiw in Ilispatifam adniirabiliter, co ipso
res conriciunt Vitas Suminorum Ponlincum doscri- amui, quo ntarlyriutti obiit , jacta esl celebralur. \n ,
benles, quos consulas veiim , nam dc re f;jcili, el Nolis vcro asbcrii pasûm fnissii anm» D^mini 64.
ccrta nibil scribcre libuil. Dcxicr prscier Celorina; pieiaicm, m.iriyrio t;indcm
4. Sub Xisto, etc. Non csl sensus, (juod bnc anno cliiissc ;inii0lal; esii|uc satis verisimilc, i|nod nobilis
2G0 manyrio coronaius sit S. Laureniius, scd cum iiiiiiior, qiisc lani publicc Clirisliauain lideni proiiie-
dc S. Xisio mentio Jicrot, ejus occasione de s;«iicio batur, nr.geiite.Neroiiis perêcuiiono, ad sopplicium
L:iureniio sori|)ium rsl. Nequc enim dicii: Hocuvno rapcrciur ,
quandoquidom nulli parccbalur Cbri-
palitur, vel S- Lnurcniius clc,
absolule-, /'ai'?wi- , siiano. cl iiiullo minus nobilibus, ulpulc qui lidein
5'.'d, iub Xi:to pttiilur,e\c., ui Irtc verlni supcriori- promovere poter;in!.
l>iis .'•io. coiijuiii5Jiitur, Xislo vrro S- Diontjsius. Sub yuod ad nonicn Ccioriivo spcciai, fnisse olim in
Xisio pniiiur S. Luurenlius, elc. ; et simililer se- Galla:cia supra Gionnicos, ct Riaccara-, i|U0sd:)iii
«|iionli;i : Toleii snb Xisii papo' ieijato Conciliutn con- populos qiii Celeiini nuncnpabanlui ;tuctiircs suiil ,
tiiicltan esL iNain co ipso (|uo(| iiicc siili Xisio lacia iMiniuslib. 5, el Piolom:T;iis iii tibula llispaiiia' T:ir-
suni, ut aiile annum '2<)0 acoiderinl. ^)tiod voro
ii!, racoiicnsis, qui asscril eos ad Avum nuviiiin (bodio
tiioiiurLa;ircniius [lassus -.nb Xislo, iia intclligi C Aria diCium) liabiiasse. Dicia propicrca vidoturCc-
oporio!, iil sul» cjiis episciipalu anie succossons lerina ab L. Pompeio Celermo, cujus erai abiiopiis,
oleoiidnom occistis rueiil; iiom tamcn quod li.ius .sic di( lo, ui credo, a perduiiiilis Celirinis. FiiibSe
vila diii iiiic L:iureniius viiam ciim niorlc conimuia- vcro Pompoiorum siirpein in Hispama iilud conviu-
veiil. ctiama HcMio ilclin luni, Laurenliumbub
Viil»': ct, qiiod Pliiiiiis dc Sexlo Pouipeio iinrrat, qnod
V;iloiiaiio passum, iio;i sub Dccio, in qui» miilii iiiMiirUiii cniiilli-paiii;c citerioris princeps exisiens
ballucinati iniilia Ncri|iserc. Sod lic ca lo ;ibiindi'. s;i- borreis suis voiilil.iiidi.-pnTsidercl, correplusdolnrc
lis, ac subiiliior sciip.sit o;ird. Baroiiius io Noiis ad podigia:, nioisil in ti itcum scsc supor fcnua, lcva-
IO.\'ig. Roni.iiii .M.irlyrtdrrgii, iibi Cûaloguni coiilicit uisijiio siccilis pcdiiius inirabdi niodo, co po>lej
ooruni qiii S. I^niirontn iii;inyris laudes cccinoruiil . renicdio iisus esl. Priiiius Puinpeiornm qui in iiispa-
qiias iit iioli.ssiinas ('onsulc i|ii.c d(>
pr:rleiiiiiiti<. iiiain tr.ijoril l'uit Q, 1'ompoius coiilra Numantinos
eius parentiliiis scripMiniis in supoiiorilius :)d .inniiin m!si,i!s. al) eisipie siipor;ilus lurpem ci ignomiiii'tsain
24>j, ubi ilc Cdni ilio illo Tolotano cx aucloriiaio p:uein recit, ul rcferl Kloriis lib. ii. Fjus nopfs fuil('n.
S. Viiicentii Ferrerii ot aliornm noniinlla nola- PonipeiiisMagnus.quiciinlraSerioriiini inHispaniain
vimus. profeiliis Melelli copiis sese ccnjuiuil, eun)(]iio iini (
A. C. '£05. — Suiiciit Cilcrinn , cic. SuliiJilelii..;! lo;a lacli^nc Cujus lilius Cii. ileni l'timpeius
.-'UShilit.
oporlei, aul f'ii\s;iii in codicedeesi, llor, i iv.nucnlo- •j,»(i;i Muiulam ilisp.uiix' urboin loirestii pr;vlio nu-
rtim gtoriu, aiit ipiid siinilc, nim ciiim ii: lexin poiaiiis luil. Pompcioruni
igilur faii»la proles S.
>ixi»sc dicalur Ncroiiis lojupoie, iii.inifehliim csl, C.eleriiia qu;o roliiiuias S. T<»rpetis Siiiis
fuit ,
ncqiia(|uani Ohfc rolorendam ojn> nKUlcm ad h;oc oxcopil. Lxsi.ii h idieque in Lusiiacla oppidiini
lcnipora, .scilirei ad aiiiiuin iioinini '205, ^cd inciiio^ D ipsiini, iiomen aiiiiquum roiincns, nd uraiu mitris
riam tl giyrj.iui iiniaiulyrum ipMU>. Cclcbris csi 0'.cani, jMiiiu ei pi;.o.uionc salis ccicbrc.
; ,
ZVi FLWll LUdl m.XTRI CMROMCON. 386

A. C. 268. Calydonio {Al Calcdonio, seu CalJoiiio] nracnrcnsi, ml qiicin scribit S. Cyprianus, A. R. 1019.
snccedii Narcissiis.
Gallienus in)pera(or corruplissimus cxslilil : quo impcrante , Ccrmani Ravennam
usque pervencrunl.
Gernnani, vaslatis Galiiis, in Iialiam iiorum venerunt.
Tarraconne in Ilispania sancli Cliristi martyrcs Kiilogiiis cjus urbis civis, Frnciuosus
civis ctepiscopus, cl Augurius uti.i pro Clirisii nomiuc marlyrium passisunt.
BIVAnil COMMENTARIUS,
A. C. 268 —
i. Ca^yrfomo. cic. Exslant ejiis lit- A Rraccaronsis existcns ppisropiis in Rlicila nihilo-
|er:c ad S. Cyprianum scriptae inicr epistolis hujiis niinus pr;iu!ic:»vii , indu ad llivpnnias rcgressus,
num. 10, alias lib.v, episi. 15, qnibiis zclus rjus Geriindic m:iriyriiini passus cst. De eo iierum inrc-
erga calholiram (idem satis cnitet, tenoris sequcn- riiis ac:eiiduin nobis esi ad annuni 277, quo fuil suo
de lapsis a se rctoiicilialis Cypriano
lis; agil in eis : sanguinc laureatiis. Solum aiherlerim hoc loco nb
et comprcsbyleris Cartliayhie consisti'nlibns, Cclydo- iiniio prvsenti 2G8, quo Cjlydonio successissedici-
nins Sttlutcm. Necpssilas temporum (acit, ul non le- tur, nsqiic ;»d 277, quo iii persccutioiie Aurelianl
mere pacetn demus: scd oporiebal vobis scrihcre, (juO' necaliis oooiihuit,inlorcessissedcreni lanlimi aniios;
niam \i qui posteaqnam sacrificavervni, ilcrato tenlali nequis puletdiscrepantiam lemporis Narci^siobstarc
extorres tunt facli , ridentur milii uhhnsse priits potuisse opiscopaiui liracoaroiisi, a Doxiro .nsserlo.
delictum, dum possessiones et domos dimitlunt, et Poiro Caledoiiium episoopum fiiissc Rraccarenscm,
pocnitentiam aqenles Clirislum sequnnluv. l.njo Fclix, scripsi^sof|ueS. Pciri Ralislcnsis viiniii, priini sci-
qui presbyterium subministrnbat sub Decimo, proxi- lioei ojusdem sedis cpiscopi, ac S. Jtoobi discipnli,
mus, mihi vicinus (
plcnius coynovi cunidem Fcliceni )
liqiiet oninino ex epistola Hngonis episcnpi iNiriii-
et Yicloria conjux eju$, et Lucius (idcles cjtlorres callensis ad Maiiriiiimi Rrncoaronsciii, qiiam iiiier
facli, reliquerunt possessiones, qiiQs nunc /iscus tenet Dextri ologia dediiniis nbi fiaijmciiluiii ejiis viuu
sed $eu per se, seu per eosdem mulicr nomine
et continetiir.
Bona, quce iracla esl a marilo ad sacrificandum, qna; 2 Callicnus, ctc. F,jiis tania fiiit in accepiis cladi-
conscia non cominissi, sed quia teuentes manus ejus bus paiicnlia, ut iii liis ctiain jooari coiisueveril ( in
ipsi sacrificabant, sic ipsa ccepit ilicere contru ; S'on „ l.int;ini nbierai nioriim corriipiionein) : n;im ouia
feci, vos fccistis, sic ipsa exlorris facla est. Cuin ergo acoepissel .(Egyptum ab imprno Komano descivissc,
univcrsi pacem pelerent , dicenles : Ilccnperavimiis Qiiid enim, in(|uil, sine lino /Jujypiio csse non possn-
fidem quam amiseramus , pcenitenliam agntcs , et nM(s?Perdita Galli.i ridens, Kt non est, inqiiil, lula
Lhrislum publice sumus confcasi ; quamvismilii ridean- Respublica sinc lr.:hr(itis .sagis? Asia Alom;iiioriim, ol
tiir pacem debere accipcre, tam.m ad consnllum vc- Scytariim inoursionilms v;isiaia Quid, iiiqnil, sina
,
strnm eos dimiii, ne videar uiiquid timcre prcesumerc. Aphonilis csse non possnmus? l)e his cladilius laie
Si quid ertjo ex communi consilio placucrit, scrihite agit Orosius, qni lib. vn, cap. 2-2, inter alii multa
mild. Salutate noslros, vos noslri : oplo vosfelicisiimos ha;cait: Solvuntur repenle unditjue pcrmissn Dei, ad
bene valere. hoc ctrcumposilw,reHcla:(]ue tjcnles, laxalisque habenis
Rcscripsit ad iiiterrogaia Cnlydonio Cypri:iniis, irionines Romanos ftnes invehiintnr. Gcrmani Alpibns
et non exstct ipsiiin resciiptiun, iiuT.iiuit
lainetsi liheiia, tolatiue llalin penelrata liavennam vsque per-
laiiien cjnsdom Cyprianus ipse in cpisiola "10, in- veniunt (cn Gcimanornm in hali.im irrnpiionem, de
quiens Sed et quid n.ihi Calyilonius cotlcya proin-
: qiia boc loco (lisscritDexlei ):A/t'mrtniGn//««spe,Da-
teyrilate fidei sua' scripierit, quidvc ego scripserim, (janies, eliam in ItuHam trameunl. Hoc cii.Tm asscrit
uirumque ud vos leyendum transniisi. Insuper cinn Dexler num. 3
Germani vestatis, eto. Er:int Ale- :
Novalus scliismaliciis insuigeret iii Ecclesiam, mis- Germaiiorum qiiaedam poriio occidentalior ad
niaiii
sus fiiil Calydonius ad inonlcs contra ipsuii!, iit Riienum degens, undc commode iii Gallias, cl in
constal ex epist. Cypriani ZH in episiohi vero 39
: lialiam iransire poiuernnt. Germani vcro orienia-
coniinetnr sentenlia quain adversiis qiiosiloni iapsns ''^r nalio, projie Asiam facilem in ipsain Asiam, et
tulil, missa od Herculanum el siicios, videiicet:.4/i«- C in Italiam usquc Ravennam iransitum babcbanl.
De
linuimus communicatione Felicissiinum, et Augcnduw, eisdein cladibus lej;e Eusebium in Chronic. :.d
ileni Rcpostum de cxlorrihns, el henem Rutiloruin. et ann. 2Gi. qui tameii ad annunn 2G6 siibdil Gerniu- :
Paulam Sarcinatricem, quod ex unnotaiionc inca srire vis Hispanias tenenlibus Tarracon cxpuijnata est. Qua
debetis. llem abslinuimus Soplirotiium, e'. ipsuni de tJe reOrosins loco (itaio lixc nit Germani ultcrio- :
exiorribus, Soliassum Biirdinarium, elo. l)eiii(|ue res abrasapoliunlur Hispanin ; et post pauca Exsiant :
laiiti factus csl Calydoiiiiis, (jiiod orlo Rom:c iiovo adhiic per diversas provincius in magnarum urbium
scliismate Novatiani coiiir;iS. Cornclium in Eoolesia ruinis pantc et pavperrs ivdes, siyna miseriarnm, et
Ruiiana, missus fuit ad illiid sedandum ciiiii Fo: tu- noiniiium indicia sciruntes;cx quibus nos quoque m
naio episcopo, ut ex lilleris Cypriani coiisl;ii 42 Hnpinia Tiirraamcm nosiram ad consdalionem mi-
et '»5. Neque vcro qiiis cxislimcl, (X co qnml tani sciia: rcciiiis osicndimus. Do his iterum
Dcxler ad
f.iniiliaris Cy(>riano fucrit Calydoiiiiis, infijiri possc aiinuni 124.
(Oiiira Dexirum, ipsiim in Alrica luisê epis( opum, 5. Germani, Consule
etc. notationem praecc-
noii Uraccara; in Hisp;inia (nam de opi^cop:'lu i; sins dentcm.
•lul»iu.ri nequil, cutii a Cypri;ino cpisl. iO vooetur i. Tarracona:, Celeberrimum ftiit SS. Fru-
eio.
collega suiis) : mullani eionim Hi.^p;inos anlistitcs ctuosi, Augurii, Eulogii mariyiium , non solum
ct
amiciliam et familiarilatem ciim Cypriant; cl Alri- in llispiiiia, scd eiiani in Africa, ct iibique fcre icr-
canis liabuisse su|ierius in caus;i Basilidis nionsira- rarum, iit S. Angiistiniis dcmoiisiral in s^rm. 101
vimus, ei iieruin suo loco in Orosio, et aliis osteii- de duersis iii conini so|,inniiate hahito. Iloriim acia
dciiius. Quamqu:fm eo cii;im dato, ([Ucd viventeCy- anolariis accopta el pnblioa fide probaia exslanl iu
jj
priaiio Calydonius esset episcopiis iii Afrioa, lieri anliqiiissimis manuscriplis oodioibus, ct ex (,'is apud
potuil, ut proiiiovereiiir iiide ad scdem Brai carcn- Suiiuin lomo I, oi apnd llaroniuni tomo II Annal.
sein, posi litteras a Cypriano scripias : praiscriiin ad ami. 2G2, el Alonbritiiiin louio I; eadcmque olim
si.ul crat zelo fidei ipsc replctus,adHisp;inias prae- PindeniiusspeciaiihyniiiocelebravitinPeristephaiio,
dicaiidi graiia accessit, quod iiim iii aliis sx'pe, cujus iintium cst
lum in ejus succcssote S. Narcisso vidcmits ; qui Felix larraco, Fruciuose veslris, eic.
,
FLWII LlJCil DEXTRI CIIRONICON. 388

5g7
impcno Gallicnum pracessil ValerijiMB, hunc Decius, Dccium Philippi, falfr et A.R.I0I9.
A. C. -268. In
filius primi chrisiiani C;jesnros : hi Gor-Jiuniiin, Gordi-iniis Balbinum, Balbinus
Maximinum, M;iximinus Alexsndnim hur.c Macrinus, liuncGarocalla, Caracailam .
Aurelius, Anrelium Severus, Severum iii imporio pneccssit Antninus.

Uxamx' B.»reh:ii iii ûirigonibus Hispani « populis, S. Foriauus insignis Chrisii mar-
lyr, el 28 cum eo.
Ambratie in Lusiiania S. Epitecti [Vel Epiclrltij ejusdem civitaiis ciTis etponiificis,
el marlyris Christi florea memoria.
A dmnm Forlunati et28 sociorum ejns n^
Pnrro S
Ft bfeviicr perslrinwruni in s.iis Mariyvologiis
e.i
Marlyrolog.o Rom .,1 d...,. 2G
b.l|s ....•i.m. ,a hl in
A.lo. Usiardus, el Romanum, cujus
ilia s.nit
Be.h
Hhpama, Febraarn illis vurb.s : Itcm SS. maritjrum Fortu.
ZZl Tl ]au..a.ii Tanacome in saucto-
uuiu felicis, et a/,or«m t-.gm/. srp/.m : ub. at.o.ius
rûFrlctnosiemcopi, Aurjnw
Z
»
/cmporo Gallteniprimo in carcerem
nr/f«7.'c»i exJcu vinculis, tnmibus m modum
•
trn.i, demde ('.^^8 socus nomei. scr.bm.r n.ra.n.m Fclic.s. Baro-
nms ... Noiis asseveral, quod cum l.brar.orum mcH-
ria a Marlyrolog.o .lesc.vissenl, lai.dem ex velorib.is
,uhexmnm\ oranlf!^ mariyrium cotnpkvenint : in sunl. Fueruni el
...ai.uscnpl.s co.lic.b..s rcstimi.
ZZiTenalili S. Aayn.iiL scrmonem ad popu. ms.gnai sed in di-
umZbiil. Convcniun/ omnos .-.uciores ei M .riy- al.i marty.es eis.lem no,ni...bus
n.ariyri..m comnlcviss.; snb Gal-
vcrMs^H.spanis nrbibus occs., de qmbus su.s loc.s
rol .eh . nc allai:.,
Simperaiore;oil'rndenliusconsenlilinqnicns: cnin De»lro agemns.
iiuju iiiit»ci<nui^, Ambraiiam cam luisse urhem
^ Ambrutta:, eic.
Damnes si sapias, ai..le dosma
^^^ Placentiam dicimus, eriidiie notal Tu-
^^^^^,
de rebus Tudon-
qS
^ prln ^pTSbt,^h^^^^^^^^^
' ^ '
Jens.s episcopus Sandovalii.s
s b!is dum agit de sancto Epii:.lio, seu Ep.cieto,
,
.
Primus nuoquc Cabilone.isis in sna Mappa mundi (ini t.riiiium .nndcn. 1 udcnsis episcopus a S. Poiro
Tarracon llispi- Bracarensi, cujns erai dlscipulus consiilulus fuit,
sDiriiuan verbo T«»rar<w, inqnit:
ephcopns deinde Exsiai nunc
A>nl>raii;T! apostoliii ei aniistes.
Hio;Tarracoticuiis cmta^ ; hic Frnciuosuf,
AuQHriuset lCuloqius diaconi, sub .Liiiiliano
p.aside, pa.va lurris inira Plascnliam quae nomen Ambraliaj
Legi in Breviario vc- ictinct, vulgo Torre de Atnbroz : quo loci foisaii
mvernnte Gullietio , nwr/t/r«.
mariyrum, qure pcr " vetuscivjias erai con.vtructa, inde posimodum Pla-
lere Salmaniino acia eorum
omnia consonant his qua> Surius cvulgavii; liehii- scntinm iranslala ; noia.ida sunt illa vcrba Sandn-
nne dc eis olim fe!.tiim in Breviario S. Jsidori , cum valij Ambracia cnhia en los lertninot de la atitiqua
.
iropiio et hvmno Prudentii. Mir..hiUs sanc Lusitaniu, como parece por piedras i/ memoriales que
oUici»
fnii consianiia S. Fructuosi
cpiscopi, qiiem cum lise Italtan en su sitio anliqtio, monies ytiberas de su
sine calceis, nilnl immntatus coniumo; y enire los naturales esia ttiuy recivido, tcr
rtores apnrehiMiderent
lespoitdil ; Eartius, «iit si im/iis, calceo
me. Postmo- poblacion de Griccjoscomo la de Tuy; y a esos como
dum ul discalcoalus intraret roguai, et A.igustalis a gente de su tiacion (erat enim Amhratia? civis, ul
liclorvelleteum discalccare. Ego, 'Mt,we
discalceo: De<tcr nutal) y .lanj/rfi, fue S. Fpitacio Obispo de
forlis ei uaiidens et certut de
Doininicn promi^sione. Tny a predlcar, y convertir lot de .Ambracia, o PlascH'
aperlum coelum ovanles cia ; i/ haîa hoy reconocen en Plasencia a S. Epiiacio
liisitis ac socioriim animas
iiilrarecx asiaiilibns vUlcrunt i."n pauci. Fnit e. por sv aposiol, y piimer predicador de la (e, por la-
aliusFrncluosiis in lUspaniaSegovicnsiscivis, niiiit: qual (ue mar:yritado en aquella eiudad. Uaclcnus
iica ai.unm Domiui 690 Qoruii, cn ille : quod autem inquit Ambraiiam a Graecis funda-
nalroiius, qni «
]us fesladies Segov!:e agilur 23

Octobris. Sed e» S. lam, consomim videtnr ei qnod in Plolomcco, Slra-
cpiscpus, qui iuterfuii co.i- bo.ie, el Pbnio legii..us, in Epiro Grceciae provincia
Friicluosus Bracaronsis
celebravur Bracar:i Hi Aprilis, q;i(> iirbem olim exsiiiisse noniiuc Ambraiiam (nunc Lar-
cilio Toletano x,
la), et si.ium maris ab ea Ambraticum ..uncupatam;
die in Rom. Maiiyrologio inemoratur. Ill.id (lo.iique
animadvcrteriin soli Dcxtro Tarraconenses cives de- consiai vero Graicos in Hispaniam trajecisse, inibi-
i)ere qnod asserat SS. Eulogium,
el Frucuiosii.n C qne urbes non paucas a;dificasse, nominibus suanim
concives fuisse suos; neirio enim alius, quom vide- urbium i.ovis indiiis, quo pairiae memu.iam uicum-
riin, naialis soli illoriim
men.inii. que conser\areni.
2. In imperio, elc. Quod in Romanis poniificibiis Jam q.iod ad S. Epitalium spcctnt, exsial ejus in-
fcccrat ad aminm 260, nunc ioRomanis impt-rato- siijnis memoria

in Missali, ac Martyrologio Placen-
eorum conficere irede- lino manuscripto anno 1357, ubi 25die Maii in Ca-
r.hus facil ; i.l est, seriem
ct lan.eisi illorum omiiiuiii londario (juidein liac leguniur S. Epiiatii primi
cim "imperatornm : ' :
memincrii, nnnc pcr (pibgum episcopiTudeiiHis, ct .\mbraiiiv. In .Martyrologio vem

speciaiim snis locis
SHCCCSsionem pcrpeiiiam ipsorun. enarrai, a recen- h;cc in HispaHia sanctorutn episcoporum Epilalii
:
ad pr.TCsssnrcs procedens. Dcsiinl vcro o/ f>asili'i, i//>u.s noslri, Tudensisque episcopi, Petri
liorihus
Consnnai Romaniim
cpiscopi discipuli.
nonmilli iraiisi riheiili..iii incnria, ut |);»r csi crede- l>ruc(iretisis
M:irlyrol.>giuni, dum nlrumqno condiscipnlum unn
le nimirum intor Valeria.mm ct Dccium dosiinl
G;tlius cl Volusiamis, ct .^''.iiiili;..!'.^ ;
ctonm B.ilbiiio «lio coiob.al iiiqiiioiis In Hisp tnia sanclorutn tnai
:
scrihe.idicranlMaxi.nnset l'.ipieiii.s inlcr Ali;xan- : itjmm Epitalii cpiacopi, ct Basild. Quo loci Baronins
eiiam tetcra manuicripia,
ilrum et Mao.inum desunt l»i;i(luniciius, clHolio- ••.ii : />e his et rccenliore^,
fiabal.is. Aiiroltnu. vocat Anloniiium

Geitam traircm ttec non Flos tanctornm Iltspanin id csl, Alphonfus .
C:»racalie, (mi M. Auieliu>^ AnioninusGetta vocaba- de Viliegas, Bisilius Sanctorus, et Marieta. Ilabei-
iijr. Anioniniis vcro quem Severi prxdecesscicm fa- que eaJo.n veiba Molai.us in Addiliunibus Lsuardi.
cit alio non.inePcconnius Niger diclus esl. Id si- In Ui»paniis, inqu.i, Erilatii cpiscopi et basilci :
i.on dcbel, cnm eo- :i(idii in n.argii.e Epilatiumalibi lcgi Epictclum. Sed
neVuotori osciianlise in.puiaii .-^
nin» «mniom suis locis perspicne n.cmincrit. ^ ii. oo dolicinnl Rom.nnm, et Molanus quod sobim
xama' Uarcha', tlc
T). [i l)e Dxania Barcha. qn.ie Epilalmm voc.ni cpisoupum melius Eqi.ilinus lib. ;
x\ Cat;il., cap. 150, iiniu.USnlrosqiie episcopos nun-

Antricoiium iiibsluit. egimus in supcrioiibus ad aii-
iinm ".'!, divorsamiiuo «•stendimi.s cssc ab oa (|u;o cupai Epiiaiius. ii.quii, ct iJitSiteus episcopi in Ilis-
:
pania ciurcni x kalcnd. Junii ; al in eo ipso cu.a

nunc Osu.a nuiitupalur; el exisuniavinius esse Or-
:
589 FLAYIl LllCII DKXTRI CIIROMCON. 500
A. C. 208. Init scdein Ilerdenseiu S. Lictrlus vir saociisbinius, ad quom inisii lilloras Paulalus A. R. I(;i9.
episcopiis Tololanus.
S. Maiinus \Fort. Mircclliis], Ilispanus natione, palilur Caesarcac Maiirilanae.

Carlliaginc iii llispanin sui» <'>allionu, et Valeriano iniperaioribu» lleraclius Cl Zo&i-
ntus insignes tiiint pro Cliristo oiariyres.

f70. Flaviobiig.x in Hispania sub Marciano prxside S. Juliaiius adolcscens marlyr. Ilxc 1021;
civilas aliis dicilur Flavias.
Molano quod marlyrinm uiriiisquc silenlio
dcficit, A riinins, Ub. ii, cap. !04, de Carrinensi IIi8pani.T ngro,
quod J:unen ciiin Dexiro .Mnrlvrologiiiin

involvtiiil : iH quo duo, inquit, scaivnunt fontes, altei omnia rc
Honianum expressii ex oniiquis mss. De eisdein de- spuens, aller absorbcns. Qniil 1'aulalus S. Lircrio
ditnns in snperioribns nobilent memoriam, qu;e in scripserii in liileris, de qnibus Imo looo Doxier, dj-
f iigmonio o^ênim S, Alliai»a<ii rcperitur, s:niciorum vinare non possimius, cum eas videre non iicucril;
Unsiloi et Kpiiaiii ; ibi siqnidem do Sanclo l*i;lro crcdiderlm super translaiione siii *'piscopat»is dalas
|{rac;ircnsi l>. discipnlo agciis ait
Jarolii ap()sl<«Ii fuisse. nam ad ipsnm nt ad primntem ros illa spoc-
llic vir apo}>lolicus vcnit Ihficnram; (pistolas aposlo- l:(ic dignosccbatur. Iierum de ootleni Pnulaio Tîle-
lico pletuis spnilu scripsil ud Ecclrsias in quibvs cpi- tano aiilisiitc , qui hoc lompore florrbai, agcinus
scopos constilttii, ul hicnsem, Amphilocbensein, Lmi- cum aiictorc paulo inferius ad ann. 283.
niemem, Porluensrm, ubi S. Basdeum condlscipuiinn 6. S. Mnrinus, elc. Qiiis hic sancius Marinus fiic-
posuit, qui illi per marlyrium sublato succesfit in sede ril, dnm solorlcr peiquirerem, occurril inimurn
Bracaremi , hpitalium in Tudcnsi. Istt viri divini sanctus ille luariyr ac iniles Marinus C;tsarccc occi-
(Peiriis sciiicci. Basileiis el Epitalius) plinenae apo- siis 3 dis Martii, cnjus ninjirnm oorpus capiie Irun-
slotici, inslar apo\tolorinn. non in una iicnpef urbe catum cnm Asicrius senaior subjeciis humcris , e*
,
morahantur; scd tbi rapicbat illos Spiritus snuclus suhsiraia vcsle , qua indncbalur , cxciporel, hoiio-
(erebantnr, tii Fpiiatius, qui nou solum in Tudensi reni qncm marlyri doliilil, conlinuo ipsc inarlyr
dislnctii , sed in urbi; LusitanifV Ambratia prmtlicavil ; aotepit. Yorum liniic non in Manrilania scd in P;i- ,
qui sicjnls, el variclate imyuarvm praidicationeni illu- Ia->iinn occiibnis^^ê omnia M;irlvroIogia pioclamant;
ttrabanl ; nec soliibani prwdicanini, scd mullis disci- et Eu-êbius (ojiis ur!»iscpisoopus) lib. vii, c. li, cx
U qno Nicephorus lib. vi, c. 13 ci U. Concurniiil
pulis coinitali, ut fecil Christus, Petrus, Jacohus, ei
apostoli Cttieri. Forro eumdem Polruto Ambintix lamen in co quoad lenipus mariyi ii, quod scilicct iii
quoquc verbi Dei semina jecisse, aucior esi S. Cale- V;'leriani peisecuiitme occisus,' ei quod Palaesiinaj
donius in ipsiiis Yita cujus fragmeiittini inter elo-
; niiles fucrit; ex quo saliem probabiliier inferiur
gia Dexlri iranscripsimus ex episiola Hngoriis. De quod fuerit llispanus; nam Kdmanonim prsesidiniu
b. BDsileo II Bracarensi episcopo, et S. Jucobi apo- in PalieslinaHispanoruni miliinin manuni fuissc os-
sloti di^cipuio satis dixiinus suo ioco ad aniiiim Do- lcndinius. Quarc suspicor in Dexiri codice addiium
mini 57. De eodem S. Lpitaiio iieruni Dexter ad an- fuisse vorbum illud Mauritanioe , aui .'ib aliquo pio
nnm 277, iibi de tempore inarlyrii lin[;c ail Crcdi- : PaiiBsiin* verbo commulaium. Poieriieliam siispi-
tur passus gravissima lormenla sub principio !\'ero}iis. cari quis, hunc nosirum Mariniim ilinm csso, qui iii
Habcmws iiidern Juliani lesiimoniun) in Ciironico Afrioa ocoisus cuin Januario , et aliis sooiis dic 10
ad ann. 2')2, ubi inquil Tude ct ulibi floret inetnoria
: Julii celobratur.a Reila, Adonc ei Uom. Manyiolo-
S. Epilaiii primi Tiidensis episcopi ef niarhjiis : et ad ijio. Sed quo tem|!orc hi fucrini pro Christo
occisi,
annitm ?>Hi Ex ruinis Arnbratia; ubi S. EpiUilius
: non prodiiur.
primus cpiscopns Tudemis passus esi, Scufila episco- 7. Carilingine, etc. De Heraclio et Zosimo sanc-
pus Tudensis, Tudem reliquias translnlit. Anastusius lissinijs mariyribiis Carihagiiic pro Chrisii confcs-
episcopus wdem illi eonscrravit. Tandom aniinadvcr- sidne occisis agil Romannin mnrtyrologinm , Ado cl
lerim lextnm Cjesaraugusi-c excusnm fuissc de[»ra- Ded:» ad diem ti M.iMii : addit Galesinus pa.<sos
vatum, dnm habet, Ambraiioiin Lnsiianiu S. Epicle- fiiisse Valeriano , cl Galliono imperaioribiis lidoi
tusejusdem civilttiis civis, et pontifcx, el martyr Cliri- t. Iiosiibu.'?, quod Dexter iioc loco noiavit. De eij.dom
<<i;cum lameii alii codices babeant, ut nos pnonii- agii Equiliniis lib. m, cnp. i9I : sed in eo omncs
simus, floret mcmoria, et iia ie;.;ii Sandovaliiis. Ut varie sonseriiiil , aii babucrini alios susa coronnc
miiiimnm constat boc anno n ;n accidisse S. Epi- socios , Alexandrum, (^nndidum , et Piperioncm cl
tatii martyrium, quem flornisse scimiis sub Neionis alios viginii, necne? Ado eniin lios ires rcpiiiai lle-
imperio. raclii el Zosijui Galosinns Candidum ct
c( iisnrtcs ;
5. Imi sedemllerdensem, eic. Haberaus in labulis Piperionein ei viginii, tiiio relioio Alexandro, idque
Romani M:iriyrologii memoriani S. Licorii llerden- Molanus seiiuiiur in Addiiioniiius ad IJsuardum; >ed
sis in Hispania episet^pi ad diem 'il Angnsli snb , , lamen liomnnum Martyrologium pro Alexandro
liis verbis Ilerdce in Hispatiiu Tarraconensi S. Li~
: iiiarlyrc logit Aicxandriam civil.-.iem, cl in dnns dis-
cerii episcopi : ubi Baroiiius: Agilur, inqtiit, t/e eo in liiigtul periodos hoc paclo Carthagine sanciorum
:
Ecclesia Ilerdensi; ex cujus monitincntis eiiam nicnlio niariyrvm Heraclii el Zoslmi. Akxandria: passio tanc-
babetur in Elore sanctorum Uispanice vidciicet A!- ,
torum Candidi ci Piperioiiis , et aliorum ;r/<>i/?. hl i
phonsi de Viilegas. Poiro Uexter assoverai fiiisse qnMil Bnronius dncel in antiquis mss. codioibus ic-
prinuim cjus sodis episoopum ; buc cnim signiQoal pcriii ; ei nos omnimodis verum exislimnmiis
,
illis veiiiis, Init sedem llerdcnsr-.n , eio. Et msniles- nipote De.\iri leHimoi:io cnrroborntum, qui Cariha-
lius inforius nd :innuin Domini 311 ini|nicns S. Li- : giiie solos Hernclium ei Zosimum occisos scribii,
eeriusEpiscopus Carrnsis |.\I. Carinensis] Hiipania, m nc.ii quidora Africana , sed Ilispana, Spariaria nun-
llerda' celcbratur quo traiislalus jiiisse dicitur cum Ciip;(ia.
—
,
sede. Erai igitur piinium Carensis cpisoopus, ot inde ]) A. C. 270. i. Flaviobrigce, ctc. Mcminii Flavio-
Ilcrdnin { nunc Lcrida) scdein iransiuiit. Meminli briga; in Aulrigop.ibns Tanaconcnsis llispani;p Pio-
Anloninu.s oppidi (.are in ilineic inier LiniJniiim ei lonvcus, in conltnibns Caiiialworiim quam Vilhinov.i
Caesaraugusiani ; IMinius, lib. ni, cap. 3, :isseiilCa- ciotliinunc esse Fnenierabia, Tarapiin vero Hilijao ;
renses populos in liispania Coinpluionsibus proxi- sodBilbao.CaroloSieplianootnliisFbtvionavia dice-
mos esse , sed hi longe ab liord j siti iucre, nlio no- baiur. AsseniiorJoaniiiM;Mi.injeIib. iv Bcrum lli-pa-
roineCaracitaiii dioli, nunc GuaJaI;)xaronscs. Appia- iiix,cnp.4.quiexruiinssatisnsserilconviiicic.tsiii;ss(i
nus Careon urbem Uispaiiioc fuisse asserit. Aîi cuaiu propelicrmco ;sicuuiicup;iiam increciioncbuacrodit
;
S91 FL.WII LICII m\m\ CHRONiCON. 502
A. C 270 Carlhagine in Ilispania S. Hippolyius ejnsdem urbis cpiscopus ,

quocum passi sunl A. n.l02l.
aVu quoqiie niariyres.

Callienus imperator ignavus Meiliolani occidiiur.
Gallieno sufficilur in irnperio Romano Ciaudiiis.
Claudius Goihos, Illyricuin, ct Macedones depopulanles supcrat : ob qaod clypeas

aureus in Curia ei in Capiiolio staiua collocaiur.
Claudius non muiio posi morbo Firmi decessil.

273. Q. Quintillus Claodii frater iraperator appellaiur a senatu. 1024.
Aurelianus, Tetrico exercitum prodente, Gallias recipit.
276. Eusebius Laodicenuscpiscopus insignis censetur. 1027.
Aurelianum Romie iriumplianiera pra-cesscruni Trelicus et Zenobia, poslea Treii-
cus corrector Lucanix fil; Zenobia vcro poslea Romac in roaximo bonorc fuit
apud gentiles.
BIYARII COMMENTARlfS.
Moralcs iib. ix, tap. 25, a Flavlo VespaMano impera- A memiiria in vetustisslmo codice manuscriplo mo-
torc ; diciam <|«nque brevilaiis causa Fiaviani bcu , naslerii S. Cyriaci in Tliermis , ul Baronius nolavit.
Flaviadein asseveral h'ic loco Dexter. Snil (juod ad C:cieruni pcrpcrim crediti sunt in Afr.ca passi, ciiin
saiictum aJolcsccnUnn Julianum special, inihi pas- constei cx Dexlro iii ilispania Carlhagine Spariaria
suni, hahemus aclorum cjus cpilomen apud Equiii- mariyrium Inde tamen tredinius exi.>>l>
suliiisse.
iinin lib. v, c. 14:2, iiiiam hic insercre placuil (|iiod , ina^so Afiicanos riiissc, quod Ifgorint
notiiullos
alil)i (ut ciedo) non repcriatur: Ji(/inHU$, ait, tmnyr Cnrlliagiiie occisos. Qnod vcro S. Hippolytus Car-
juvcncitlHS annorum xviil m
Flanade civiiale passus thaginoiisis cpi<(Oiius luerit, solus Dexler anuoiavit.
ett, teiiipore Di-cii Ccesâris , sub Prceiide
Mariiano 5. GalUcnus, elc. lia ciiani Eiiscbius in Chronico,
quem prwses delenlum ad âcrilicin suadebat, el sacri- boc aiiiin.
ficare (ibniieiitt'm fnsiilms co:di jussti . iieruivqne in 4. Callieno, eic. Ei Iicc ciiam Euscbio confonai,
Ciiuuleo leiatum graviler pageltari; cl indc deposiium et oalcri^.
in carcerem immiiti licil. Et A-clepiodora matye juve- 5. Clnudius Coliioi, eic. IIoc halcl Eiisehius aiino
nis accenila liorlubalur iHuiH praîes, nl fiiium nd
,
Domini i72, nec discordal Dexicr, qiii inier 270 ct
deorum immolaiionem suis exhortatwnibus iiiiluccrcl : 273 iil en trrat.
qua iriumdierum inducias poslulnvil, in quj^bvs innler 6. Ciaudius, clc. Dc Claudii morle, qunc hoc .iniio
/ilium in Cltrnli confessione corroborcbal. Elnpso vero Firmi accidit, agii Trebellius cura aliis, ei Euscbius
triduo, cumJuUanusjussu pra-sidis educlus acuttolia in Chroiiico anno 272.
diis sacrificare conleinnerel , fecit prwses adduci sac- A. C.27o. —
{.QuiHtitlius, clc. Euscbius hoc anno
cum cum seipcntibus arena mariijremqiu' Cliristi

, et , sic ail QuinliUiits Claudii fraler a senatu .Auguitus
:
in ipso consui, acin pclnyus mitii ( esl enim Flavio- " appellalus, dccinioscptimo Imperii sui die, Aquileiee
hriga ad mare C;\nlahricum siia), ul sic lam nqnu- occiditur. De eodeni rroliellins in Claudio.
riimpra:focntionibus. quam ferarummorsibus interiret. 2. Aur<'/ia//iis, elc. Id ex Vopisco dosumptuni.Eii-

Cnjus corpus ab undis jaclnlum ad i7ii>u!um qucc dicitur scbiu> in Clinmico Iktc habel : Aureliaiius Tetrico
Proconessus (una Sporadum est iii Proponlide non npud Catalaunos prcdcnle CTcrcitum luuin Callias ,
lonsie a Consianlinopoli, dc qiia Pliniiis lib. v, cap. recipit. Vocabatnr Domiiius Valcriiis .\urcliaiiu-j,
ull.), a Chrislianis ibidcm liubitantibns invciiium, in ciijus in eoliberalii;.s pr.vscrtira cnituii, quod tmiicas
mnnle ipsius ternc sepuUum esl : vbi mullo tempore viriiim pcr populum dederii, iiemqiie frumcniim,
iinc Jiqiia vmeraiioue r<jii,j) '. Post muUos vcro annos, olcum ct viiuim ex Sexio Aurelio. De TeVrico duce
:
tesiaiis lempore , maris prcceUa iutv.mrsceinc pnrs ,

excrcilus Gallia ot Hispania h.xc Claudiiis impcr.
iii
iiiontis ubi arca sita fitcrat

,
n mnri diTuilnr , et aren
, in litieris ad S. P. Q. R. (J.uis : Gall at, ct HiipaniaSf
saxea in mare iiiitliiur, quiv diviiio uulu super procel- tires Reip. Tctricus tenet. Porro Aurelianiun in llis-
las enatans, ab undis nd porium Arimincnîs civilatis pniiiisaliquaindiu demoratuin narrat Equilinus lib.
(ad mare adducilur, el in Htlus jac-
Adri:iticnin sil;v) 111, niarlyre ."gons. Ex-lal Bar-
c. 4-2, (lc S. Saliiaiio
latiir. Quod cives admiranies, uui ud portum veiicanl, cin one nobilis Aureliani meinoria, ciijiis iiicminil
et luce superiiifnsa arcam supcr i:quns natare
con^pexe- Moialcs ad aiinuin 270, iu quu vocaiur L. Dumitius
rant, lumulum cum sacro iorpore plauslro impvske- Auicli;i:ins.
runl, ad Ecclesiam majorem
el iitud deferre vulenies, A. C 270. — 1. Eusebius Laodicenus, etc. De eo-
ipsnm inde amovere nultalenns po'.ucrinil led neque , dom agii ;ilior Eusebiiis, scilicet Cxsnricnsis, luin
urcam aperirc aliqunliier vntui-ynnt. Tnndcm posluie- Q hocaniio Chronico, tum lib. 7 llisl. Eooles., c.iU.
in
ruin pluiium orationes el jijuuia, Jonnncs albns mn- 2. Hvwa:, eic. Nnrrai Tiobcllius Pol-
.i((ro/ffl;iJ.m
uasleriiS. Pelii e.rira civiinlem sili , sepnicnim cum lio, Palmirciiorurn roginini Zenobinm (e.-t vero Pal-
corpore ejus vebiculo impositiim fuiiliicr vfnil , el nd inyr.i Syiijo rc^îi', sic dicia ab ejiis nominis iirbe
Ecclesiam i>uam adduxii. Et paiefaclo teiilrr tumulo, iiiicr Koninnoruiii dilioiieni siu, ex Plol. Iib. v, cap.
rorpus S Juliam marttjris unu ciim ve.>!il'ns vmnino 1.^, ot Plin. lih. V, cap. 2')) posi Odenaii viri sui n.or-
iHCorrip'uin iinenit. Pussionis iiuufjne cpilnpiiiuni COU' lom,iiiSyiia lioinanornni rcxisse impcriuni; niiam-
icriplum ibidcm rcpertum coram omuibus leijii. Erant- qiie cx 50 Tyrannis fuisse, qui lempore G;iliieiii
qite in ipsa arcn seplem cnpita mniiijrum ujnoiuriim. orbein usnipai inl separatani landem ab Atireliano
:
In ipso iiiiiur toco corpus cum arca deposiium nd prw- in iriuiiiplium deduciain fiissc, ciqne principis cle-
icns mque qnicscil; pa^sus cst l\ knl. Jntii, 'u\ osl, nieiitia Tybnro possessionem conccs<âiii, uhi boncflo
dic Quod feuh Decio passus di(iiiir oodem

2") Jui.ii. aêrot. <\dditi|ue ta castitaie fuisse pr;0(lilain, i;l
niodo inierprclan oporict, ac illiid quod in Lm- ncc ciim viro siio, nisi prolis gralia copgrodoreiur :
roniii niiiriyrio lcgimus; id c^ . qund pfisiMritione logali alioiinin pimipa Peisarum fcrc modo adorari
Dccii orciliiiorii , qux a inuiiis oadeiii liahila cst soliiam a suis, ci ad concionom galeaiam piorodere,
cum persocuiionc V.iloriaui. onni rnnbo purpurco, gcmmis dei end.mtibus ; voce
i. Caritiaqine, cic. Sancli Hippolyii r^^-'-' <'"'» tlara, moribus severis ; Grjoci, .tlgypiiiquesermo-
SS. Felice "elSymphrnnio fesla dies .igilur in Ro- iiis poritissimam, Laiiiii non ignaruni, Oriciiialem,
iiiano Sljriyrolosio ad 5 Februar. Exslinqtie corum Alexaiidrinamquc hiîoriam epitomasse. SulMingit
1:
593 FLAVII Ll'C!I DrATPM rHRONlCON. 50

A. C.277. Aurelianus UomcB Soli lompluni aedilicat; ei Uonui; muros diulurnitatc lemporis col- A.n.U'-2s.
iapsos in moiius reparat.
S. Narcissus episcopus Braccarcnsis niariyr, qni prxdical in Rhx-lia, Ceiunda; pa-
titur.
Enscbius, ab ea hodipqucRoma; Zonol)iam faiuiliani A lyris , Narcissum huno ipsam mercJriranlcm ad
uuncupal.im. Cuni Anrcllano u scnatu objicoretnr lidem cl ;kI inclioroiii iiieiitciii converlisse; idquu
quod <ie femina trinmpliassel, niuila in cjus laudcin lisiaiiir Molanus in appendice ad Marlyroloo-iiim
elocuius dicitur. Baronius qund Judica et singulari lisuaidi. E\;,laiil acla S. Ahx apud Siirium roiur)
castilate, mnltisque aliis praidita virlutibus dicutur, IV, die 5 Augiisli, el apiid Viccllium in IIagio!ot:io;
sus|)icalur Cbrislianani fuisse nain Cliristiai)i.luiUci
: consenliujit Vinceniius Bclvacensis lib. \ii spociali
nuncupari solobant a Ccniilibus. Claudiiis in liiicris Hisior. cap. i8; S. Aiitoninus ip:ut., lil. viri, o.
1, §
ad Senalum daiis, scripsit Oinnrs !âyUiaiios {(jitod
: 18; P. Antonius Beuierus, ei Vas>;i;iis in 'niron.
pudet dicere) Zenobia posiidet. De Tctrico in euinden) Hisp., et alii reccnlioros, VilIof;as ci Ribadeneyra
in
iriumpbun abAurelio ducto, iidemscribuiii atfclores. Floie sanciorum Hispamae. Ex quibus crrasse con-
A. G. 277. — 1. Auretianus, elc Consonat in vincuiilnr, qui Narcissuni Arr;e |'ra;dicaior«inj
ot
utroque Eusebius iii Clironico, seii polins D. Hiero- RhcRliorum apostolum, non liuiic Geriiiidensoiii,'sc(l
nymus, qui res Romanas in Eusebii Chronicon im- Hierosolyniitanurn episcopum rerenini qui lanicu :
luisit; ex Yopisco qui do muris nrbis lucc ail Ait- : aiite inultos aiiiios obicrat. .\sseiititur
eiiam tiim
reliaiius muros urbis sic ampUavit, ul quinquaginla Baionius, inm Galosinns, qui in Maiiyrologio suo
{nope passuuin millia tnurorum ejus ambiius lencant. sic ail; S. yarcii,si episcopi et inariyris. Hicin Iih(vlia
dein quoque de lemplo Soli ab Aureliano ereclo. novam familiam Deo lucratus; inde vovcm posl mcn-
2. S. ârcissus, eic. Irrepserat codici C;esaiau- tibus Gerundam in Ili.spaniiim profectus, nnillos ub ini-
gusix impresso menduin ingens, librariorum, ei pietalis erroribus triennio ad Ciirini fideni conrerlit
iranscribentiuni 0S( iianlia, ul anno Doiniiii 86 passus quo in munere una cum Fetice diacono marltirii coro-
legcrelur ; cum constet passum fuissc Cerunda:, non " nam accepit. Deniqiie id eti;mi assorit io BreMaiin
nuidem in perseculiuiie Domiiiani, sed Aureliani. Augusiano Roinio imprcsso anno Doniini 1570. Oiho
Fuisse quidein Bracarciisem episcopuin, Caledonii Tiuhsos cardiiialis et episcupus Augusta; Vindelico-
successorem jani pridem Dexierannoiarat ad annuin runi, ubi lcstum ipsius lainquani patroni cl
aposloli
268. Marcus Maximusad calcem sui Chronici, fuisse coliliirdie 2ii Oclobris. Rom. Martyrologjurn
Nar-
aii Scallabiianiim in Lusilania civem, indeque ad cissi ci Felicis diaconi sui nieminiiad dieni 18 Mar-
sedcra Bracarriisem a>sumplum divinitus dciii ad-
: lii. Esi quideni Rhxtia nobilis Gerniania; provincia
moniiiim, reliciis Bracarensibus Vindelitiampeliisse, (nunc Grisonioriim) Aipibus ct Danubii foniihus
et Rlixtios ad ridcm perduxisse demumcum in Ilis- : contermina, eique ab OMeiite r.djacei Vindeliiia
paniain rediret, Cerundx leiiium a L. Csesonio Ma- cujus capui Angusta esi, Ausbnrg iiunc dicta
' ubi
cro Lucillo Ruiinianu viro consulari, Hispanix ciie- S. .\rra a Narcisio ad lideni conversa est.
rioris prxside , ci inbus acceptis vulneribus in Quod speciat ad S. Feliceiii S. Narcissi in corona
gutture, in ore, ci crure tandem cuin archidiacono gociuni ei diaconum iii oiiicio, evisiiinavit card.
Ba-
suo Felice consumniatum luisse, Aureliano Aiigusio ronius in Nolis ad 18 Mariii huiic ipsum esse Feli-
II ct C. iulio Capitoliiio coss., qui fuit annusCiirisii cem, qiii Cucuphaiis mariyris Barcino-
Irater S.
276. En vcrba hujus auctoris Per liwc tempora : nensis, Gerund.e passus est dic 1 Augusii qua
in
celebris erat memoiiuS. fârcissiepiscopi Bracarensis, Martyrologiis Adonis, Bedx', Usuardi, Rom'ani,
Ga-
in Hispaniu, aposioli Rhaliorum, in urbe Gerunda lesini et alioruin celebrauir. Coeierum ex liisqua;
passi sub Aureliano. Fuil hic civis Scailabilanus, in inibi relerunlur, duos Felites Gerunda; jiro
Clirislo
Lntilania; qui diviniliis admonitus, reitclis liraca- Q martyriuin porpossos fulori ooginiur: alier eninisub
rensibus, Vindetitiain peiiit. Paasiis esl Gerundw snb Auieliano anno Doniini ^70 vel 277, alier sub Dio-
L. Ca^sonio Macro Lucilto Ilufiniano viro cousulari, cleiiano anno COO; ille quidem a Luciilo Rufiniano,
Hispania: citerioris praaide; L. Domitio Aureliano hic lanien a Daciano pr;cside ci-sus esi, ul Roinannin
Aug. II et C. Julio Capilolino coss. Narcissus, Iribus Mariyrologiuin cxpriniii; rursus allerlS Marlii, alter
acceptis vulneribus in gullure, et in ore, et crure, lan- 1 Augusii coronam marlyrii consecuius cst.' lilud
dem cuin arcliidiacono Fclice consuiumalus est. Suc- tainen in suspicioncm iôsset adducere, qure de duo-
cedil ârcissus Calydonio, ad quem scripsit S. Cy bus Fclicibus dicia sunl, quod lcgamus in aclis S.
prianus, cujut epislotas iransmiitii ad cmnes Hispahits Felicis, iioii soluinGerundx' passuiii,sed Scyllitaniim
m^/ropo/i/rtnos. Ei quoque Aniicili;e el consanguini- genere fui^^sc; cl laiiien de S. Narcisso episcopo
l^-i:.-- i;
-•.. Folicoin --. «„:..- i.i.. .'
lalis viiiculis Culligaium Pomponiuni PaulatUiii To- qui diacoiium sociuin habuit, scimus (ex M,
letanugi anliblitem fuisse idein M. Maximus infcrius Maxiino) Scallaliyianum fuisse; cx qno facile credi
edocet Sunt qui veliniS. NarcissiiinGei und.e naiiim. pos&il, Fehcciii ojus diacojium Sc;illybiianum pa-
ejusdenique urbis civnn quibus voleres Augusiani
: riier exsiiiisse pro Scalla'yiano voro legi per-
:
Broviarii lectiones sullragantur, ct aniiqux meiiioriuc peram Scyltiiunum. Quod autem indo
C;osareani
Gerundcnses; sed hoc nun tollit, quin aliquamdiu sludioruni causa prolecius sit,
obesse poiesi, nilijl
Scallabi dcgeret, ot Bracarensis elcctus fueiil epi- cum cx Lusitaiiia iii Afiicam frequons eo tem-
scopus unde Rhxiia ab ipso peragraia, patriinn suam
;
pore iransiliis lioret, ui siiperins non semel mon-
tandom repeierel, Gerundain ubi episcopi gerens
: siravimus. Quamquam id rorsnn non de Cxsarca
totos ires annos muiius, duin sacrum agcrei cum MauritaniX', sed Caesarea Angusta intelligi pnssei :
diacuiio suo Felice iru' idaius esi. Ouibus lib'nier
.V- -
D imde facilis iii Gerundam profeciio iniri potiiit. Sed
assenlior; dum lamen nolinisub'-
Diocleliano passiim
.
.- . .
vero dubium nullum sit duos saiisnue diversos Fe-
fuisse, sed snb Doiuiiio Auieliano, ui ilom. Marly- liccs fuisse Gerundjc occisos, quoruin alter CTsarca:
rologium ex|)riiiiit. Codex anii(|uiis ms. Baronii, iiaius in Mauriiania, an. Dom. -300 occisus esi, de
cujus ipse meminii tom. 11, ann. 50!^, pro Doinitio, quo ad euin annum inferius agcmus Conimeni'. ."),
levi errore Domitianum habei; parum vero feliciicr num. G, testimonio sancii Euiogii. el Breviarii s!
a Baronio correctus est: qui logondum pulal Diode- Isidori alier diaconus S. Narcissiepiscopi, de qno
:
tiaiiiirn, a Vclscro adiiionilns quibus nihilominus

: impracsenliaruin actuma nobiscsi. Miraculum mus-
veius scpiiloriS. Narcissi Epiijiphiumconseniit.quod carum c lumulo S. Narcissi prodoniilium, rcguin
passtim asserit auno Dumiiui97; scd innku vctus- Sicilix el Gallijcexerciium iiifestaniiinn pro tuenda
liores sunt Deyier et Maximus, quos sequimur. Gerunda, qiiain obsederaiii, narrai Zuriia iii Anna-
Consiai ex geslis S. Afr.o Auguitaii;c nobilis mar- libus, ci alii rcs llispanicus prosocuii.
Patrol, XXXI, 13
S95 FLAYII LUCii DEXTRI CHRONICON. 598
A.C.277. Aurelianus persecuijoneminCliristianosmovei; necmulloposiiflterConslaiiUnopo- A.R.IO^S.

lim ei Heracleam occidiuir.
Suecedit illi in imperio Taciius. Et post hunc Florianus.
Posl hos inijlimperium Probus, quod rfgil annos G.
Fioret meraoria Tude sancii sui primi episcopi , discipuli S. Petri Braccarcnsis.
Creailur passus gravissima lormcnla siib principio Neronis.
280. Anaiolius Laodicenus episcopus, philnsopliiisque phirimum laudatur. 1051.
iRSiina Mai:ieliixorum hxresis in commune malura exorla.
Probus Galliis et Pannooiis vineas haberc concessii.
285. Probus Syrmii tumuliu militari comprehensus occidilnr. 1056.
Carus imperio Uomano senalus jussu praificiuir.
Oloadibus Hispaniae Alexander, et Anlonina virgo passi celebrantur.
Carmoni.e [Qnce Carmena dicitur] in Carpelania Jusiina virgo ci marlyr fit ; patitur
vero uliima die Novembris.

Yarinus et Armeniarius Romani scripserunt ad Paulatum Episcopum Toletanmn, do
Manyribus Chrysanlo, et Daria.
BiVARU COMMENTARIUS.
5. Aurelianus pcrsecuiionem, elc. Hoc narrai Euse- A 3. Oleadibus, ete. Satisde S. Anlonlno, el Alevan-
perseca- drodiximiis in superioribus ad annum 100, ubi de
bius iii Chronioo ad anniiin 278, asserilqoe
lior.eab Aurcli;ino in Ecclcsiam excitaia fulmen , Olcadibiis disseruitiius.
111X13 eum, coniiiesque

nsisse ct non muliopost in-
,
4. Carmonice. etc. Ergo duae urbes fueruni olim in
ier ConstaiilJdOpolim ci
Heracieam occi»um. Fuit Hispaiiia Carmoniae nomine iiisignit.-e, ailera prope
persccutio octava juxia docirinara Hisf>a!im, cujus Ptolomsns mpininif iii Trirdeianis,
li-v Auielioni ,
Dcxiri datam aiino Douiini 260. Vidc Vopiscum de allera de qua nuiic Dexler loqniiur, in Carpciania.
morle Auieliimi. Ejus sane memoria ex^tat in Appiano Alexandrino

„ ,.
4. Snccedii illi, etc. Ita eiiam Eusebius,
et calen d« rehiis Romanis, dnm agit deOalba; nam cura
Galba Prarior Hispaniic existeus, a Lusitanis iit fu-
ex Vopisco. .
ConsoDsni ndem auolores. Voca- g.im actus.eLusilania cum nonnullis equilibiisegre-

5. PariliGs, etc.
|)atur M. Anrelius Valerius Probus iniii principa- : dereiur, pervenisse primo Carmoniam sen Carme-
lum anno Domini 279 : iiain Tacitus ct Florianus nam , asseverat. Egredieniibus vero e Lnsiiania
Iralres qui ocio dumiaxai menses habenas
imperii antiqua, Carpetanix' nrbes primo occurrunt, non
rexeriint, eodem anno oc.cisi suin. ven» Turdet.'>iii;r, ea prycsertim parfe , qua ilis.pali
6. Floret memoria, eic. Loquitur de S.
Epitalio , proximaCsrmOfiia adjacet. Pcrseveral usqoe hodie
se» 'Emclelo, dc quo saiis elocnti fuimiis ad annum inler Toletum ct Torrijos, eodem fere noniine insi-
gnitura oppidum CarrneHfl , ubi ,S. Juslina diciinr
208.
A. C. 280. —
Anatoltus , elc. Inseruil nomen
1. passa, ullima die Novembris , qua a Manyrologio
ejiismagna cuin laude S. Hieronymus Cataiogo de Romano, Molano, Galesino, et Equilino lib. ii cap.
P
"
,
Scriplorli). iLcclesiast. inquiens : Analolius Alexan- 130, num. 1, ponitur, tamcisi omnesgenus mnriyrii,
(hinui Lqodiciw Stjria; episcopn$ , sub Probo el Caro etnomen loci ipsius subticeant, et solum asserant
iimicraloribus floruit. Mira; docirmce vir fv.it, in ariih- esse virginera ei maptyrem, eo diecnronatani. Baro-
meika, gtomelriu, asironomia, qrammalica, rtietorica, nius asserit nomen ipsias eiiam in antiquissimis
dialec!ha,blc- Fuit cUam baiictiiale conspicuus, ul- mss. codifibus Bom. Mariyrologii rcperiri.
pole cujus fesia dies agilur 3 Julii in Martyrologiis 5. Varimis, etc. Acla sanciorum Ciirysanii ci Da-
Usuaidi, Adonis, ei liomano. De eodem agii Euse- ri:\^ virgiiiis, et conjtigis ejiis , quornm fesia dies in
bius in Chronico hoc ip.so anno ei lib. vn Hist.cap. Martyroiogiis latinis agiiur die 2S Oclobris, et in
2(i, Nicephoru.s lib. vi c. 36,
el alii. Graitis iO Miirlii, babcntur apiul Surium tom. V, el
2. Insana, eic. Eadem habel verba Eusebius anno Lipomamim loiii. Vil, a Metaphraste Gracis addita;
28LD. Cyrilius Hierosolymiiaous Citfchesi 6 aucior Laiinis vcro in mss. codicibus mutlarum biblioihe-
Manetem, a quo Manichiei dicti , siib Probo im- ciruiii; ubiqueautem legimus scrlpiafuissea Varino,
est.
peraiorecccpissc impielaiem disscniinare. Idemque ci Armeniario.sub liis verbis, quai ex passionc Lati-
asserit S. Leo papa serm. 2 Penieco.Hes , elCassio- na MohiniiS recitai H (ec autem otnnia sicut geslasunl
:
dorus in Chroni< o, el Epipuaniiis hseresi 66. Dissen- scripsimus, Varinus el Armcnus {ratres, a snnclo Ste-
liunlBeda, qui,iibrode scx a.talibus,suu Taciio cce- pliano in sedc npostoHca faeti presbyteri, el direximus
pissc afQriiial, ei Zoi.aras m
par. Annal. qui sub c.d omnes Ecclesias per Orieniem et Occidenlem. Ilinc
Caro: sed veiuslioribus assenlimur. vero inferre licei, direxissc eiiam ea acia :id Eccle-
5. Probui', Galliis, ctc. Eiisebius in Chro. ad ansi;imHispanam, qua; in Occidente nobilis admodiim
Dum 282: Probus, inquit, Gailosct Pannonios vineas, 1 cral; iiuer Hispanos aniem aniistites primas Tolcta-
clc , el subfiit •.Ahnumqve et aureum montem miliiari nusprimumiociim ienebat;undeetad ipsumdirigcnda
munu consiios Provincialilus coicndos dedil. craiit acta mariyrum. Eo saiie lempore Toietanam
A. C 28,"). —
I. Prubus Syrmii, etc. Eodem anno sedem rcgebai i'ompoiiius Pauiatus, ui vides, w. nuid
ha;c h :.bel Eusebius in Chronico : Probv.s (umuttu desit veriiaii asserije a Dextro. tt martyres quidcm
inilliuri apnd Syrmium, in turri, quce vocalur Ferrata, pabsi siini subNumeriano impcraiore, utomnes les-
occiditur. Pi;cfuii imperio annos scx Uaronius : tnniur; Numeriamis vcro aano 28i, leste Baronlo,
qninquo dumlaxalsuiiputat. llcbeilara:ii cnnlra l*ro- iniit et rtliquiiimperinni; scriptores ordinati suni
biim IJonosus in Hispania nalus, ex Aiigba o.îun- prcsbytcri a .'âr.cio Sicphano P;>pa, qui aiino 260
dijs, etquidain nomino Salurniim,'?. De quibiis vide m."irlyVium passits est et ;inno 'i.ih scribunl
: acta
Auibro iuin Moralem iib. ix, c. 49, qui allirmat ex- martyrum. EKimiis de Pauiaio .ûpra ad annum Do-
siarc adhuc Probi memuriam Granaiic in ilegia .4/- inini iiTi, elilorum agomus inferiiis ad anmim 2SG.
hambru dicl;). I'orro Variuus et Annentarius illi ipsi viJoiiturfuis-
2. Carus. ctc. Idem quoque habet Eusebius , seu se, qni sponsi fucranl saiictarum virginura cl marty-
llicronyuiua in Chrouico. rumRufJna;otSccundx:coQveniuulsiquideiQleiupus,
; ,
397 FLAVII LUCII DEXTRl CimOMCON. 598

A.G. 285. Cyprianus cpiscopiis Cariliagincnsis opinione docliiiii: ct saiic(i(a!is plurimum co A.n.1030.
temporc apiid Hispanos floret.
Turigii [Vel Tigurini] ia Celiiberia Ilispanix sancii Christi marlyros Felix ct Re-
gula ,
qiiorum sacrae rcliquiaB religiosa populurain Anitimorum freqncntia cu-
luntur.
Theodosius Barcinonensis epigcopas claras liabetur.
S. Praccelliuj Rouix passus civU liipponensis Ilispanus, mirificeclarus habelurgio-
ri.*) martyrii 25 Maii.

B:)rciiioiic S. Sevcrus ojusdem urbis cpiscopus et mariyr.
Dejobrigu: iu Ilispania sancti martyres Lupus et Saturninus.
BIVARll COMMENTARIDS.
palria et nomina ,
quod facileqnivis deprclien- A ^''csitanint aucioresinr|u>rciitos, fiiciitnn uiiiis dum
dct e\ arlis ilbrum apud Suriuin toin. IV, die 10 t;ixal Sevcrus cpiscopiis Baicinnneiisis ct inai lyr, riiit
Julii, et fclqtiiliiiuiii, lib- vi, c. 78. duo ; ved nuiicjam exploramni habciinisdiiosomnino
6. Cypridnus, eie. Percreliruii S. Cypriani fami divcrsos csse : :»lleriim iniiio pcrseculionis Dioc le-
post ejus niariyriuiii, praeserlini inllisp:iiiiiK,ni Pru- ii:ini passum, .ilieruin icMiporclloiistaiiiiniiniperato-
denlius luculeiiter notavii bymnu 13, imiuiens : ri» ; illum (luidem :i gentilibiis. liiinc a Golliis
Aria-
nis : prioris ineininil hoc
o Dcxicr; posteiioris veio
loi
Nec Libys taniuin populos regit, exilusque in ortum
iiifcrius anno 352, in(|iiii:iis liuicinone saiKtut Se-
:
Solift et osquo obilutn, Gailos Tovel, imbiiil Brilanitos
•
verui retigionis causa ab hivreticis Ariauis cu:n eant
PrasidetHesperise, Cbrisium scrit ulliinis Ilieris. ,
Dciiiqiie docior hami usl, idom riuoque marlyT in supernis, sedan rccte pieqiic reyerct, patiiiir. Subscripsit ei lle-
losUruil bic huniiaes, iilioc pia doDa dai pairoQus. leca in addilionibns ad Maxinniiii Hoc tenipore, ait :
diio Severi Darcinouensrs epiicopi mnrtyres, cum glo-

7. Turigii, etc. Joanncs Mohinus in additioiiibiis ria miracuiorum cl siyiiii dicuntur claicre ; senior sub
ad UBuardum,meminii sanctoruin mariyrum Fclicis, Diocleliuno claruil , alter sub Conslantino. De se-
ct RcgulxTurigii seu Tnrego passonnn siib liis ver- niori ;>giint Vasx'us iu Chro!). .Tiin. 306; Laurentiiis
bis :Tuiego ualaU Sanctorum lelicii el liegulae. Est P.idilla, Thcsaurus Coiiiioii;iloruiii, el Villegas die
aulein Turegum (bodie ToM'i;os) in Cflliberia situm, Novetnbris :jumoris vcro in Romaiio Mariyrologio
duodeciiu miliibiis passuum , seu qu:iiuor Hispanis dies celfbratur, sub bis vcrbis : liurcinonc snncti
leucis dist>n8 a Bilbili , scu Calatayud, notum satis Seveii episcopi el viarlyris, qui ob fidem caHiolicam
oppiduin. Ibi hodieque cclebeniiri halienlur s.incii j. clavo in capile confusso, nwrtyyii coronam acccpii. Ju-
et eorum reli- **
Chrisii mariyres, Rcgnla ei Felix , niorera vcro csse, qui clavo in capite coiiiixo occu-
quid; pic asservaix veiieraninr iion mndico finiiimo- buii, saiis deduciiiir cx Muiaiio iii :iddiiioiiibus ad
nim pupulorum ci-ncursu: vl fons j-eu laciis perdu- Lsuardum, naui in priori inipressione inquit Fuit :
rat, ubi incohc, tradilione majoribus accepla, re-

:< liicunus 70 cpiscoporum, qui iegps Golliicas llispa' m
ruruiil :uarlyres , ut cruciarcniur, immissos. El id nia condidemnt. Hic a bnibaris (.Jotliicis , qui Cu-
cgo a fideli adiuudiim ivo accepi, ciim illac Romam
c talauniom iiicolebant, cluvo cnpiie con(o4so mariyrio
itcr dirigerem anno 1621. Reperiiur in sancli Not- ccronaair anne C/iiis/i 683, Falliliir tanu^n in dosi-
keri Mariyrologio ha>c nubilis ipsorum memoria 3 îiando aniioejus inHrtyrii, iii ex Dextro ct M.ixiino
idiis Seplembris Nniiviias sanctorum martyrum Fc-
: vidimu». In posi.eriori vero impr-ssioiie IJsoardi so-
licis et Regula: sororis ejus. Prtedicti mnriyres de conlum dixit : Barcinone natalis sancii Sevtri episcopi et
surtio Maurilii ei sociorum ejus per rasla crcmi qU(B martyris. qui a Goihis clavo capile es! confossus. Idem
Darona vocalur lcndenles in parles.... devenprunt, el labei Galesinus die 6 Novembris. Accidit i.imci) ut
inquodam locojuxia fiuvium.., subsislentes,vigiliis cx siraiHtudine nnminis unus ideni(;iie reputatus.
precibusque cum omni pielalis studio operam dabant. diceretur lum iii liiocletiani |iersecutioiie, itiiii etiam
Dum htec a sanclissimis agerentur germanis^ adsunt ci;ivo conlixus capile coronaius cl it;> usijuo ad lec- :
nuttlii ab impiinimo Maxiiniliano directi , u( sanclos ciioues Breviarii Barcinonensis inendum irrepsii.
Dei vel idolis sacri^rare compellerent, vel tormentis Pnor habuit quatu()r clericos et agricolam untim ,
eos vartit punire non differreut. Beaii igitur martyres noinine Eraiteriuiu, comiles coron.c, ei in quodam
sacrilegis pelilionibus fiducialitcr resistenics, in (eireas loco prope Barcinonen: Caslro Octaviano nuncupaio
rotrti igne candenles atliyantur, et in.^ffubilibus insu- C inariyrium subiit .eornmquc siiinil corpora reqnie-
per toruunli» excruciuntur. Ac D. Refiuta super fer- scuiii in ecclesia sancii Cucuphaiis; posterioris caput
ventem piceiu imposita est, cui eliom butiiens ptumbum clavo coiifossniii in otclesi.i mijuri .n-servaiur. De
ad polandum a carnifice dari esl praeceptum. Cvtrujue eisdeinscribiiTrugillus iii Thesnuro Concion., etM:i-
nHllis suppUciorum acerbitattbus a Chiisto divcUi poluis- rieia i p., lib. i, cap. !23; Mor.iles, Iib. x, c.ip. i, ei
teHl,juiisusHHt eorum capitaamputari.Quo fncto iruncali iiovissirae \epcs in Clironico Benediciino, ccm. 5,
nuirtyretâbscissa capita suis manibus bajulanlc$,aloco adannumChrisli 778, cap. I. Visiiur hodiequeBar-
'
ubi decollaii sunt cubiiis qninjuaginta deportaverunt.
, cinone domus
S. Sevt-ri, ul ci edo, jitnioris.
8. Theodosius , eic. Hic ille (ui reoi) Tlieodosiiis 11. DejobrigcB, eic. Sive niavis Deobrigte, ul alii
est, cujus Dexter in superioribus ann. iOO memine- babeiil. Duas hujus nominis urbes olini in Hispauia
rat iuquions B;irciiiouenses profecisse gloria mira-
: exstiiisse, aucior esi Piolomaus; alteram qiiidem
rulorum , viriute docirinu; aii|ue exeiiiplis S. Iheo- in Veitonibiis veteris Liisiianie noii longea Tagoflu-
«losii episcupi, nonaliterquain Toletaiii docirina S. mine, et Alcanlam; ;»lierani in Aiiirigonibus Nnvar-
Euêuii, cujus eial xqualis et ainicus. £t anno 94, TX populis, quo iKinc Taffalh csl, .1111 prop(\*si
l'.i(*i
asserit S. Tbeodosium fuisse secuudum episcopum Ploloinivi situatio aiiquid v;i!et. In (iu;t vcro earum
B:ircinonensein, nlpote S. Elherii discipuli S. Jacobi mariyrio coronaii fuerini SS. Lupiis el S:uurninu.«,
aposioii successorcm , celebrarique 6 kalend. Fe- non aiisiin af(iriiiare, cum id DcMernon expre serii.
bruarii. Fesla lamen eonim dies in Romano Mariyr<.!lo"i()
y. S. PrceceUiuSy etc. De llipponciisi urlic in Car- .ngilur ;id 14 0oioliris, ubi licelnon vocenlurexprco-
pctania, cujusS. Praecellius er.itcivis,' egimus .\d an- j. se inarlyres j.oiiunlur nibiloniinu^ uiier fariyres
,
>tum mt
btdie Uiepes uuncupula. ^ Ei id Equilinus expressii IiLmo xi, c.ip. i.'0, nnmcro
iO. Baicinone sanctus Scierus, elc. Diu cl mullum 288, bis vcrbis Saiurninus ci Luiûs mmtijrei pa^
:
:
599 FLAVll LICII DEXTBl CIIUOiMCON. -WO
A.C.286. Diocleiianus imi-eraior cajpii saevire in Ecclesiam. A. U. 1057.
, Pomponius Paulaio [/1/. Pa:viaio] episcoiio Toleiano Melanlius vir sanctus, et egre-
gius poslea Chiisii coafessor, succedit.
DIVARU COMMENTARllIS.
tunt pridie idus Vctobris. De Lupo soliim agit Beda; A ironus vernulus , quod sonat naluralis et conciviS)
fceiJ bene Barooius aniioipvii in aniiquissimis mss. nam inier cjctera habet :
codicilius de uiroqu ) simul agi ; idque Molanus in ad- Tc raarlyr Kicrymis vernule, posciiuus,
diiionibus Usuardi seculusesi. Per le omnipotens condilor ocius
A. 0. 'iSQ. —
1. DiGcletianus, etc. Fiiror ac rabies Durum, quo premimur, lioc jugum auferat, elc
pcraeciiiionis a Diocleiiano excitala, in annum pra;-
non lamen Et pauio inrerius
cipue '00, usque ad aiin. 300 iucidii :
prius fuit imperator, qiiam Chrislianos persequere- Tcmplum hoc, Domine, Cyxilla condidit,
lur :praPseninjdeHispania consiat, nonnuilos mar- Oignara hic habeat sorlem in selhera.
lyrii laureadecoraios, incipicntfiDioclcliani imperio;
Exstat itidtm epistola Silonis regis Oveiensis in
ui dc sanciis vjrginibus Hi«puiensibiis Jiisla eiRufi-
Hispania, ad euindem Cyxillancm Tolclanum aniisti-
na iii ipsarum aciis asseriiur, occisas inilio imperii
tem data ( regnabai liic in Asiuriis lempore Sarra-
Diocleiiani anno Doinini 287, quod referi Thesaurus
ccnac lyramiidis sub anno Domini 777), qua pelit
Concionaiorum 19 Julii. Sed de his postea. Coepit ,
jmperareanno 284, e.\ Baronio.

hymnum in honorem S. Tyrsi Toleiani ub eo recens
composiium , et gratulatur de lemplo tunc Toleti
2. Pomp. Paulato, eic. Satis mulla de Pomponio
erecio; quam hic inserere placei, quia non solum
Paulaio Toleiano antistite a nobis in superioribus
confirmat quod intendimus, sed multa alia qna^ suis
dicta sunt. Iliud lamen non facilem liabet explica-
locis cum Dexlro narravinuis, de sanctis martyribus
lionem, quod Dexter usseverai, anno Domini 245
Philiberto et Fabricianoabbaiibus, Titiilci£ passis,
P.mlaium pontilicatum suum iniisse, sedisseque an- _.
" ^^ de SS. Vinccntio etLaeto .xque niarlyribus Tole-
nos 56; nunc vero altinnet Melanlhium illi succes-
tanis Libysocaj occisis, et oon semel eam promisi-
,
sisse anno 286, videlicet posl annos 40. Responderi
mus. Esi vero barbaro tempore Uigna.
lamen potest, vacasse Tolelanam sedem annos qua-
tuor ferveiite persecuiione , nec contraire videtur
, Sauclissimo et Deo amabili CyxiUani, EcclesiceTole-
auctor non enim asserii hoc anno 286 obiisse Pau-
: tance arcliiepisccpo, SHo rex Oveli et Pravice S.
lalum, sed Melanihium Paulato suecessisse, aut for-
Per manusEHpaiidi arcltidiaconi, elPetri diaconive'
san numeri errore lurb^ti sunt, ut pro xl aliquis
strorum, accepi interas Paterniiaiis tum , et (idelium
fccripseritxxxvi. De Melanlliio ejus successore , qui
in civitale tecum panem doloris comcdenlium. bolet me
concilio Eiiberitano inierfuit dicemus inferius, si
,
quod liic sic miserabiliter vitam transeaiis, et habeo

prius advertamus Calalogum Loaysae hac in parte
viagnam de compassionem ; quod tania mala suf-
vobis
viilde a vero abfuisse, dum Melanthium collocat
feratis bioihanaios Sarraeenos : qui non
inier istos
aniio515, Paulaium vero anno 596, quasi septimum
contenti mitiere super vos lam desaforatos vectigales,
Melanihii successorem cum lamen prsedecessor
:
quolidie qucerant vos ad morlem; el qvod ibi fueritis
ipsius fuerii , ut ex dictis liquido conslai. Sed loia
in magno periculo veslrarum vitarum, quia ibi ccepitds
lere chronologia ejus Catalogi erroribus referta est.
cedificare ecclesiam sancti Tyrsi mariyris prope Mel-
cliitam majorem Alguazellus ZuleiniaJuseph Abe-
: et
DE SANCTO TVBSO MARTYRE ANNOTATIO.
nabdil, qui regit Tolelum, votuit vos occidere ; sed ap-
llunc sibi locum vendicat magni illius martyris pellanlcs ad Jndiccm Maliomad Abenramin jussit di-
Tyrsi Toletaiiorum patroni memoria ; quod nimi- _ milii vos; et dedit liceniiam ccdificandi ob pecuniam,
,
rum sub Paulalo ponlifice Toleto exierii ndhuc Ca- ^ (jiueHli dedistis. Isti Muuri niliil faciunl, visi prcelexlu
lechumenus , et militice sacramenlis asirictus in lucri , tnmen ad iUum scribo giatias agens ob favorem
Graeciam contenderit, ubi Apolloniam praeclaram quod dcdil vobis; ei rogo ut vos (oveat; et rogo illum ut
urbem, fuso pro Chrisli fide sangiiine clariOrcm red- det fuciiltatcm revcrtendi ad vos , .Argerico quondum
didit. Sed cum haec muliis sint parum agnita,visum abbati Agaliensi qui mihi scepe dixit nuUam se ha- ,
,
cst niihi nonnihil in iis demonsirandis subsistere. bere causam , quod Mahomad Abeiiramin voluil eum
Grxci scriptores originem Tyrsi Ilispanam ignoran- occidere, cum erai Alcnydus Tolcli; uam cum sanctus
les, Graecura dum:axat mariyrem praedicani; inde- îcolaus marlyr Ledesmw, ibi natus apud vot, filius
que nonnulli Graecam illi astruunt progeniem, ui in Atcamani et frater Galafri, faclus est Cfiristianus, non
auciore viiae ejus , quac exslat apud Melaphrastem, erat illein illo oppido; ei quod suspicione lantum Ini-
videri poiest. Nocerc tamen Toletanis nequit Grse- jus rei, Abenramin palruus dicti A'jro/ot voluil eum
corum ignoraniia, cuin ipsis velerum auctorum te- interficerc. Si non potuero cum illo itlum adjuvando,
stimonia sulfragenlur. Julianus siquidem archipre- sanctum et refovebo. Soror ejus Sarra bona femina
bbyter S. Jusiae, qui recuperationi Toletanje urbis ab obiil in Pravia, et ego feci eam sepeiiricum honore, ut
Alphonso ejus nominis VI Castellx' ac
, Lcgionis sancla mutier merebalur.
rege , de Maurorum poteslaie factx adfuit, bis in Benediciionem vesiram quam misislis ad reginam
suo Chronico ejus rei meminit : nam anno Domini Adosindam accepit iUa de bouu voluuiale, intimul et
252, haec ait S. Tyrsus civis Tolelanus catecliumenus
: reliquias, qnas ponemus in ecclts:a de Ovelo, cum per-
Toleto egreditur : in uibe Apollonia Graciee sub Decio fecla (ucrit. Lgocum regina me puto icpetirein eccksia
fidei illustTissimuTn teatimonium dat. Anno vero 775 D
S. Joannis de Pravia. P!unc aulcm regina miitit pro
:
A CyxiUane conditiim esl sancti Tyrsi templum Tolcti, nova veslra ecclesia S. Tyrsi mariyris, quam jam au-
civis Toletani in ApoUonia Grcecia: pami. Exivit Tole:o divi quod absolvistis, quwdam munuscula : calicem ar-
sanclus vir sub Paulato prceiide Toletano catcchu- genteum et patenam : cum aquamanili, el cum tuo
,
menus : ei idem Cyxilla prasul ci cotnposuit carmen. naso, el in operculo corona nostri regni, cum nomine
Inierat Paolalus episcopaium(ex Dextro) anno Do- tuo el mco perlcompemlium sic, C. S.; servict ad dan-
niini 245, et usque ad28G, quo obiit, illuin obtinuit. dum sanguincm Domini populo.
Exstatautein hymnus ipse in Breviario Gothico san- Audiii quod composuistis hymtium in dedicalione
cii Isidori, ubi acia sancli mariyris purissime con- tancii Tyrni viarlyris et civis Toletani; nt relulerunt
cinnniur, cum ofticio ecclesiastico proprio i» ejus mihi luos tcgatos : et de sanclo Vincenlio et Lato To-
laudem, fesio ipsius die cani solito, et in eo quoque lelanorum, qui pasii suni, ut illos mihi dixerunl, sub
bymQO, Cyxillane auclore, a Toleiauis vocatur Pa- Civcilw Apollinarc prwiide Htspaniarum in urbe Liby-
: : : ;,
401 FL.WII LUCII nEXTRI CIIRONICON. 403
r.IYARII COMMENTARIUS.
soca, atium composuistis. Milial tna Paternitas illos \ Vernam vero sorvnm signifioarc tcsles sniil riaiitiis
ad nic, ul noslri clerici habeanl quid cnnleul. Mitli- in Mil. el Am| li., elegia 1, IIoraliiM
Tibiilliis lib. II
mus ad vos hymnum de sanclis mnrlyribus Philibcrto lib. I Si-rm., Fcsvlus cl Ca;l.
et, iil c.itrnis cil.,
et socio ejus, passis in urbe Tilulciii {tjuos audivi eâe omittam, P.iulus leg, scrvis urbmiis , 97 § si aiti, ff
Tutelanos) sub M. Aureliano Valentiiiiiino, avno^-lH^, de lcgat. 3.
cum essel Mclanlhius archiepiscopus Toleii. Mi.siiinis ll.«c quoque ad Pliilippiim regcm niissa suiit, qui
etiam ad vos ArcarxHm el Magnum abbates viroi ho- viris do(;iise;iin rcni disculiond.iin commisil, prnscr-
nore diffnos, qui vos consoleniur, el os ad os de noslris lim AUoDSo dft Villcâs, Floris sanctornm auclori
et vrstris nerfotiis loquaiilur, Iraclate illos cinn h' mu- el Sicpli.iiio Garibiiy suis scripiis noiissiiiio; qiiornm
nitate, et chiirilale. Orate pro me, et pro regiiin. llcus una fuil senlenLia, pra-falas objcctiones nihil obsiart;,
vos cuslodiat. Amen.ln Prnvia, 'iA Vebruariiara 815. qnnminus S. Tyrsus Tolctanus fiicril, el cpislola Si-
Fnil is annus a nnto Doniino 777, quo niiiiiruni du- loiiisgermana. Lcgi ego lilieras nlriusque vcrnai iilo
risstmo Sarraocnonim jiigo Misp.mia prcmebalnr. idioiiiaiead rcgera ea dc re scriplas, quas pr.Tfiiiis
Posi molia vero saeoula nosii is leinporibus, ilnm
, D. Alionsus de Carcamo lypis cudere fecii. liiier r.v-
regale xenodocliium prope summam D. Virniiiis x- lera Villegas aiebat: A «ii scme pidio pare(er sohre
deni Toleti acdilicareiur, temidi S. TyrSi jaiii oliin cllo, y haviendo bien mirado lo que arnbas paric ulle-
dirtiti , muri ei ruinx siibtiis icrrain comparucrc, el gnraii dixe y digo que creo cerlissimawente haver sido
,
iincr rudera, iion .sine Dci iiulu, repcruiin esi opcr- S. Tyrso marlyr natural de Tolcdo: assi por el hymtio
CHlum aqualis, quem Silonis regis iixor ad Cyxill.im de S. hidoro y carta de Silo a Cyxilla, como por
,
niiseral, cnin corona rcgni ci iniiialibus liitcris otros razoncs que di y allegue, olc. Perpcram sane
,
B Vasaeiis nssernil Cyxilbmem iniisse poriiilicatuia
siMim anno Domini 741 el obiisse 750, cnm ex caia-
logo et cbroiiologla Tolctanornm antistittim , qn.iin
cudil Loaysa, cerliim sil Cyxillanein swccessisse Llr-
bano aiino Domini 775, ct obiisse784, quo fuit elec-
tus in Cjus lociim Elipandus, ciijus in concilio Fran-
colonlicnsi frequens est meniio. Silo vero rcgium
diadt-ma susccpit a:ra 812, anno Cbrisli77i, uii 6e-
bastinnns episcopus Salmanticenîs in Clironioo iuo
lest.iliim reliquil, liis verbis ALra 812 posl Aurclii
:
finem Silo successil in rcgno. "Vixit irrefiagabilis liic

toslisillis feie temporibus, nimirum sub Alpbonso Si-
lonis successore. Silo vero moriuiis est a;ra 8i!>, seii
annoCbrisii 791, ciijus rei lesiem babco priviiegiuin
Alphoiisi Casii ejus successoris,coiicessuni monaste-
rio S. Viiiceiilii de Montelorli in regiio Gall.icciar,
jibi di«ilur; /Era 829 consecratus esi rex Alphonsns H
Sepiembris. videas regnum Sil<>nis cum Cyxillae
Quo
poniilicatu ooincidere : nam illcooepit esse rex :iiiiio
«Iriusqnc sub hac forma. Ouo indicio compertum cst Q Domini 774, bic vero episcopiis anno Domini 775.
inibi praefatuin fuisse Cyxillanum tenipliim S. Tyrsi Liliera' antem d.itaj sunt sub a;ra 815, seu anno Do-
Toletani civis ac pairoiii. Rediit tunc lemporis ad niini 777, id esl, anno Silonis 4 ei Cyxilla; 7>.
ir.cmoriam eorumdem S. Tyrsi protcciio; et quo rcx Qiiod de Cyxillae nominis flexione objicicbatur, cx
calholicus Pliilippiis cjus nominis II novx la^titix , ignoraiioiic tlexionis vcieris noniinuni golhicorum ,
particeps llcret (nam invcntio li;ec incidil in annum qii?p. iiniutilur in a manassedictuni esi ; nam tainelsi
Chrisii niillesiniuni quin5»enlesiinum nonagesimum per primani inHecti abatiquibus soleanl, oliiii taiiicn
quintum), D. Alphonsus de Carcamo urbis gubprna- flcciebaiiiur per leriiain , excmpli graiia Waniba , ,
lor regius , misit ad eum aqiialis operculum recens Wainbaiiis, Egila, Egilanis, Cyxilla, nis, ut in coii-
repertum, simul cum episiola Silonis regis, ct ciau- ciliis gothicis, ei conim lcmporuni scriptoribus ma-
sula hymiii S. Tyrsi a Cyxilla composili. Nonnulli inrestum apparct.
nihilominus subdubitare coeperunt de fide episiohr , Insiiper disiorle inierpreiatur vcrsus hymni , 7«
et inarlyris pairia (tam varia sunl liomiiinm ingenia) marlyr lacrymis vernuie poscimus; cum a consiieta
minime siqnidcin , aiebant illi fieri poluit , ut Silo
, sigiiilicaiione penes quaiii porpeiuo in bymnis ejus-
rex scripserii ad Cyxillam pontificem, nam hic obie- dem golhici Brcviarii aocipitur, ad alios sensus dis-
rat aniio 750, nono siii episcopatns teste Jonnnc , Iraiiatur: signilicat quod vernaculm , qox' vox
idem
V«s.xo in Chronico llispaniae; Silo vero non iniit iiativuin vel naiuralem denoiai; quo pacto vcriiacu-
rcgnum iis(|iie ad nnnum 774. qiio sucoessii Auiclio ;u)t lingiiam dicimus et saporem vernaculum , ut
regi. Notabant quoque ex epistola ipsa non haberi Cioero iii Bruto, cl crimen domesticum,ac vernaculum
quod fiierii soripia ad Cy.villam, sed Cyxilfinem; et Ciccr. in Veir. 6, el puluiionem vemaculum, id est,
"
lamen Toletanus aiilisies non vocabatur Cyxillanus, rogioni nostne consuetam ; Plin. lib. xvii qui ctiam
8ed Yxilla. De Tyrso vero addebant , iiiiiiime cx
( lii). XIV cap. 2 potissimam nobilitatom dixit , verna-
hy;iino convinci fuisse Tnlelanum; onm enioi dici- eulam Italice. Hac igitur signiticatione utitur idem
tur : Te marlyr lacryniis rcrntilc poscimus ; vox r^r- breviarinin voce vernitlus, a, um, adjeclive accepta ,
nule , non debet conjungi ( aiebuit ) cum martyre , iiim in hyuino S. Leocudiae Toleianae virginis , cx
qmsi vernule in vocandi casu ponatur; scd oum vorbo primaria iiubiliiatc ejus exortx , cuin ait
poscimus, ui !)ii sensus, Nos veruula;, (|ui in doniibus
ipsis nostris nascimiirservitiili Sarraccnorum addicli, Tu nostra civis inclyla,
le poscimus l.icryniis, oraartyr.oto.. unde subdiiur: Tu es pairona vernula :
Ab urbis hujus lerniino,

Per teomnipoiens Conditor oriMS, durum qno premi-
Prociil repelle ladium.
niur hoc jugum auferat, etc. Veriiul.i oniin est diini-
nulivum a verna quod eervum domi noslr.i; naiiim
,
Tum etiam in bymno S. JacoLi apostoli, spccialissimi
signiiicai ; uli apud Marlialcm lib. xiv vidcri potest, ac fere naturalis Ilispania; patroni
dijin deCrepiiacitlo ait:
vere digne sanctior aposloic,
Si qwisplorator collofibi (vcriiiila) pendel, taput rclulgensincVylum Hispauia';
Hnec qualiul (cnera garrula sislra luanu. Tutorquc nobis, ei patronus Tcrnidus, elt.
: : :
405 FLAVII LICII DEXTRl CllRONICON. 404
BIVARII COMMEMARIUS.
Quo Pliain somu pvccuki>il):o acciproportcl vocaii- Terra ut suscipial corpora judicum,
viim iiiwd i.erjiule, in fiynr.iio S. Tyrsi. Scd reddamns Qui escam denl putridam vermibus fundilus.
jlluni intcgrnm u\ graiiam dcvotuum quorum io Clementer lacrymans, oraculum accipit,
,
Desigoans locum ubi oorpora condcre
Mispania inagnus est nuracrus nam ct ab eo vulga- ;
Debeant; veniam Ja, pie poscimus,
lissjmum riometi fenunarum Tlieresine deducliun Martyr, nos huinlles credimus in Deum.
fuit , ut bcne nntavjl ViUegas in pra;dicla episioia aJ Lstenlur omniuai corda volenUum
regem Cailiolicura. Coeleslis pairije quserere gaudia ;
F,tparvi faciant ulla noceiitia,
Bytmm in lau.dem S. Tijrni martijns a CijxlUane Toleiano Quae venli a facie, ut slipula pervolant.
pra^sulc coDTpoiitum. Te, martyr, lacrymis, vernule, poscimos,
Per te omniiiotens coiiOitor ocius,
EîsuUa riimium lurba fideUuin; Durum quo premimur hoc jugum auferat,
Soleraiie hociie niarijris inclyli £t per omuia.
isetos faciat saecia
Esifeslum; modula cannine turtiler, Jam, summe Domiue, respice saacium,
lu laudem Domini atque poifnliam. Delicti popylo dele cbirograpbum,
Ccelestis palriae gaudia cogilat, Et nostrum gcmitum cerne propilios,
T5TSUS vir !)ep'ilil oiutiia sfecuii, Dans nobis auxilium tempore congroo.
Sancliis cum minime cTederet in Deum; Defunctis requiem omnibus, optime,
Ailiatus subilo fiamir.e sanclo est. Concede ; lempora prospera tribue.
biovuu» consijiciens judiccm, incropat Viclum pauperibus, subsidium Tiduis,
Cur sancLcs Doraini (inquil) airociter Omncspercipiant, quod pie postulaot.
Popnis discrucias valde crudelibus? n Templum boc, Domine, Cyxilia condidit,
ln!'f-lit Erebi igne cremandus es, " Dignam hic babeat sortem io aethera :
rabiduslemj)ora presserat
lllico Cum summis civibus cautica praecinat,
Hoslis Cornbritius ; membra colenlium Gaudens perpetois saeculis omnibus.
In lerra Dominuni ; multa ()ereroptasunt Te
nosira jubilet gloria perpetiro,
Sanclorum nilida mdlia inartyiu:n. Qui solus Dominus trinus et aoos es
Sanctus pro Doruino Leucius niiitur, Jiigi imperio saecula cooiincns,
Elcciam auimam tradere promplior, El cuncta dominans, omnibus imperaos.
Diversa genera periulit iunocens Praesla, Iiigenile, per LQigenitum,
r<en3rum capiens prsemia ca^lica.
:
I\cgii<in$ qui perpelim cuni sanclo Spiritn,
Alhleta pedii>us impiger, amliulans Olympitm couiioes jugi judicio,
Tyrsus, ubi regem reperit impiurn, Siistcotaus aridam perenni imperio.
Apprendens tenuit. admonct, pi docet, Ainen.
Jam falsa ul cole.re desiiiat itlola.
Tum laelo simulans orc, loculus esl
Te, Tyrse, cupio consiiio meo, Aflerent liuic historiae lacem multani qax io ofri*
Assensam Iribucns, sacrifices dils. cio cjus dici proprio a Golhica Ecclesia recitaban-
Ut roag;i£S capias copias rounerum. lur, cx quibus haccplacuii adducere :
Sanctus, perspicuum est, impie» ait,
Capilula. Auclor lucU, (ons lumini$,sl immenn cla-
Ouod toius babiiet ille nequissimus
Iq te, nunc coluLer pravus, etinvidus; ritas sptendorit, Chritie, ingeniU Pairit uuigemta pro^
(jioi uli pereaspriiicipe liorrido. les; (jui atldeKe tuo Tyrso, perenni fontis lavacrum ti-
Guslrmu perniciter adfore prajcipit, tienlt, pGrtiiorem lummis yiintium cobHs destinasti, ut
Plenom lymplia, caput marlyris suffocat, C iileeum interius illuminaret, quem inius acctadtre»;
Corpus quod superest, lustibus caidere ut fieret lucerua pedibtis, qui etset illutlralor menti»
Nodosis acrius pestifer imperal.
astiduus : arde, qu(csumus, in mentihus uottrit, almo
Sed servus Domini \ oce piisslma,
De vase misenim Judicem increpal;
ignis tui (ervore, quem tearce misturum luo et pollici-
AgQOsce Dominuni lubrice et iuvide, ius ore ; ad exurenda vUia Uutrei,
ut (lagrans inierius
Cum cernis opera magna et inclyta. exleriuique ad capienda prcemia sempilerM ; pUtsimut
Terra consiruitur alia el emineas, Pater noster qui es in coelit, eic. ; ted libera nos. —
P( gvTum gladiis ti\is in ordine,
r Benedictio. Christus Dei (ilim quo beatissimiu tiiarlyr
Almo fastigio posiius, decidens Tyrtus anie ett patsione (ruiiut, qtiani Uwacro, ipic-
Ense utsuscipiai membra (ideiia.
nos muni/icet dono {BternilMis ; ut muneret prcemio
Magnus tu, Dominc, es, prae iliis omnibus,
MuUum mirificus inie credenlibus;
sempitemo benediclionis. Amco. —
Et qui illum miri
Pravis muscipula fit : sanctus in xahera projeclum anqelis veltenttbus reportacil ad liltut, vot
Cbristi glorificat omnipotentiaiii. tecum associet in polorum tedibiu lcBlabundot. Ajuen.
Victus noQ dcslitit m&aliabilis — Ul illum semper invoceiis Deum ei Patrem, quem
Fera terribilis, sed nova cogiuit idem marlyr Tyrstis eliam sub aquis libera invocavit
Tormeuta, siliens vincere mariyrem,
Sed Sauctiis Dominus contermrtmalum.
voce. Anien. —
Oralio. Venientes ad le, Domine, eic,
qucesumtis ut sicut martyrem luum secloribus terra non
Ne,Tyrse, limeas, sic ail angetus,
permisisli tecari, ita nos ejut tuffragio a gremio tnatris
Directus ego siim a Domino Deo
Ad te, ut supphcia aoferam omnia. EccleticB nulla not paliaiis occasione divelli, etr.
Hostemqoe [Joteris viocere pessiraum. T^ Acia sancti Tyrsi et sociorum ejus Leucii et Cali-
Jixaudi , Domiue Cogilat impius
: nici, Apoiionix consHmmalorum, rcperiunturinie<;ra
Inferre oaera, viuculaofflaia, .tpud Met.iphrastein, ex (|uo c^ susceperiint Lipoma*
Fcrvens oleum. pluuibum, et uuguhs, niis lomo V, et Siirius tomo YI, ad diem 14 Decem-
L't sanclum superet marlyreni, ei necet.
bris, quo eos Graeci celebrant. cuin taioen apud
Cernens proficere nil suis viribus.
Sanclum prscipitem in msre praecipit Latinos 28 Januarii celchreuiur, Bedsm, Adoncm,
Jaclari videani ne ocnli hominnnj,
:
Usuarduin, Martyrologium Rom. et biquilinum lib.
Ter dena sladia a liiiure. loniîus. III, cap. 59. F>orro ne lector decipiaiur, sciat multos
Quam mira, Domine. suni opera lua! alios inartyes Tyrsos esse a nostro longe diversos,
Adducunl manibus angeli luartyrcin, quorum quidam Augustodini in Galliis passus esi,
Kt dulci rosouant carmiae caniicuni, cuin .«ociis Andochio et Felice, 24 Sepiembris; alter
3udcx non ineruil cernere ansêluni.
cuin Saturnino Alexaiidriae, 51 Janiiarii: et alius
Debemus penilus lacla letexore,
Quae Sancli meniis reddidcTii bona ; cum Projecto 24 ejusdem, ubi lamen Baronius lap-
Tribus judicibus culpa laientibus, sus est, diim credidit hymnum Breviarii Gothici S.
Quos terra repulit luorlnos siepius. Isidori agere de Tyrso ei Projecio, cum manifestnui
Exorant populi marlyrjm, inquiunt sii de Tvrso, Leucio, ei Calinico agere. Sed de iiis
Oramus, DouJinc, prxcipc proiiuu» satis.
, , .
405 FLAVIl LUCII DEXTRI CHRONICON. ^05

A.C.236. Carns impcraior, opcupatis aliqnotP.Trtliorum urbibus, Cocle, ciClesiplionte, supcr A.R,1037,
Tigri fluvio casirn pooens, ei rein felicitcr proBecpiciis, fuimine percussus obiit.
Carinus imperaior praelio \iclus, apud Murgiim occiditnr.
290. In Campania Iialice, S. Vilalis Hispanus, ex oppido Thormcda in C.irpelania, pater 104f
ftS. marlyrum ad Complotum pissorum Jdsii ei Pasloris; coiiversus ad lidem
monilis S. Sebastiani, ciim aliis paiitur.
In Octaviola Vezozabiae, saiicii martyres Maxlmus cl Dadas.
niVARII COMME^TARIUS.
5. C(tru$, elc. Sic Ensehius in Chronico hoc ipso
aniio : Carus Narboneimis eum omni Parihorwn re-
A
gusiani, ^..:
r,..^-,^..: c i „—
moriain, epigramina Valderodi episcopi C;pRarau
_
qiii lempore Scrgii 1 papa>
. :.-
snb Egica nge , i i:. •
qione rn$lala, Cochlcm el Clesiphottletn, nobiliriximas inlerfuii cnnoiliis Cjesaraugnslano ui, anuo Doiiiini
nostium urbet cepisset, tuper Ttyrim caf>tra ponens, G9I, et Tololano xiv, inisenilqui! ad Toluiainiin
fnlmine ictu$ inieriit. Exstal menioria Caii iinperat. XIII, sub Ervigio rege celobraiuiii, Freydebaduni
Tarrarone in Ecclesia S. Michaclis, a M. Aurelio Va- abbatem, qiii concilii aclis assontirei. hxstat vcro
leniiiiiano citeriftris Hispania» legaio erecta. de quo pr.j^dictum epigramma siib hoc liinlo :
ride Ambr. Moralein, ci de alia in insula Ibycx ex- Valderedi Cmaraiiqustajii epi^copi yro xonclv Vilali mar-
•lanic. liire, paiie suncloiitm martiiiuin Compluieiisiiim Jusii et
4. Carinut, vcrba habei Eusebiiis
eic. Ipsissima Pimlnris.
in Chron. anno 287. Porro Carinus et Numerianus Salvo, YilaJis, martyr forUssime riiristi,
fllii fucrunt Cari imperatoris. Carini vcro inarmori Qui Q!!Oi|ue mailyriluis flkpris C5.se parcns.
Pairi;» r.oniplulum, seil TJicrmoda ru.sric» «edes,
insculpia memorla exstat Tarracone. et aliera Muro
Jusium, «t Paslorem l,o gcnuissc teruni.
Veieri, seu Sagunli : dc quibus Morales lib. ix,
Vos radom rabips corre|ilo.s intulil .nsii is :
cap. 49. Non locus ost ideiii, sed |)ropo le.îpiis idem.
Iloc ipso anno 287 marlyrio coronatoe sunt sanc- Naiii (laiicis aniiis gc.uitor propeFundia perfert,
lissim.c mariyres ac Cbristi virgines Jusi:« ei Rufii;a, Anlorior natis; |>;iima scd unalrihiis.
19 die Julii : quarum acia babentur in hymno sacro Gaudc sorle tua, Vilaiis, sorle tuoruin
Ureviarii S. Isldori, ubi el officium proprium ipsa- Felix naioriim, jure bealnsoris.
rum legiiur (dabimus hyrannm ipsaruin iiiforius ad To modo viclorem l)inis amplectiiur ub.is
ann.300), Leciionibus Hispalensisliieviarii.et
el in
B Arcotiriga, bsoc Capua? proxiina lerra solo.
'fer lua momhra lorc direpla fuero, |p| ipsa
apud Moralem lib. x, cap. 16; Marietam lib. iv, cap. Anliquam sodem cnelitus acla pelunt.
H; Villcgam, el Sanclornm 19 Julii. Elpriusapud laibi loira tenel Hisiiani marlyrisossa,
Belvaceiisem lib. xiii Speciili bist. cap. 54, Kiiuili- lavidet Hispanus noc decus Ilali^.
num lib. vi, cap. 117, ot Trugilhim in Tliesauio Ora pro nobis, Viialis, splondide marlyr,
Concion. Passa; suntsub Diogeniano judice, eanim- Esto mcmor jiatriae, ceu inoinor Hispauiae es.
Que fesium celebre esi in omnibiis Mariyrologiisdie Venerand.x' certe antiquiiatis monumenium hoc roi-
prxdicto. FueruntoUm doo alii martyre.s earumdem rum in inoduin Dcxlri lesiiiuofiio ccnsonat, dum
aominlbus insigniti, in eadem urbe occisi, videlicot S. Vitalein Therineda oriiindum prope Complutum,
Justus el Rulinus, cuni Macario comite, anno Do- patroin s;<nctorum Marlyrum Complulcnsium, ipsum-
mlni 115, ubi de eis Dexter, consulc iiiibi dicia.Cae- qiie prope Fundanara urbem in C;impania ltati.-R
terum mfrom non silnnnm Dexlrnm omninmomiiino (nnnc Tcrralaboris et regni Neapolitani provincia)
Hispanorum mariynni, non meminisse; bomincs pro Clirislo occjisum asseveral; addit autem mariy-
enlm sumus, ei primis sci iptoribus veniae dandura rii locura, et sepuicri; ct magnum iilud saci-Qruin
est si quid in illis desit, quod postea a receniioribus pignorura miraculuni: quod nimirum membratim
siijier labores il!oriim cedilicanies, reperlum cst. discerptiim ejus corpus atque in divcrs.is vi;is pro-
A. C. 290. — \. in Campania, elc. Exsiat iii actis jccium, iterum mcmbra omnia coelitus inota in lo-
S. Scbasiiaiii (apud Surinm tomo I, dic 20 Januarii) ciim pristinum redierunt; el iioc ipsum miraculnni
vetiiH ac nobltis S. Viialis marlyris memoria, quera tertio repeiitiim. Sic inielligo illud, Ter lua membra
nimii um ad fldem Christi convertit , cum sanctis C loco direpia fuere, etc. Meminii Tliermed* Piolo-
Marco et Marceiliano. et aliis eornm amicis; cusque inaeus iii Carpetanis quam Valderodus rusticani
,
omnes a sacro fonte levasse scribilur ipse Sebnslia- Compluti villam facit; eamque ipsam exisiimo
nus, et S. Polycarpus baptizasse; nomiiia vcro anii- quain Appianus Aiexandrinus Ternianiiam nuncu-
corum Marci ct Marcelliani b£C suni Aristion : pai, ubiPompeius devictis Numantinis se recepit;
Crescenilanus, Eutychianus, Urbanus, Vitalis el nam Niimantiam non longe siiam iuisse, quo !oc»
Justus. Not.il Molaiius iii Marlyrotogium Usuardi ad nunc Pons Garay est, ad urbem Soriam, doctiores
diein i Julii, in actis S. Sebastiani per Livinuin editis histnrici niriimant, et cum eis Moralius in Antiquit.
pag. F. 8, exprimi S. Viialem, Aristionem et socios Hispan. verbo Numaniia, fol. 104, lainetsi ipse
in Campaniam missos exsilii causa, et ibi martyrio Thermantiae siium ignnraverit.
coronatos : id quod babct Ado in Martyrologio ad 2. In Ociaviota, eic. Erat non longe a Berraeo olioi
diem 2 Juiii et ex eo Equilinus lib. vi c. Xi his
, Octaviola, cujus meminit Piolomacus in Cantabria,
verbis : Aritto, Crescentianus, Euitjchianus, Vrbanuty sio dioia, ut iiomcii indicat, ab Octaviano Augusto,
Vilalis, Juuus, FeHcissrmui Felix, Marcia, et Syni-
, qui illic exsliierat ad Caiiiabros devincendos. Ca'te-
phorosa tnarlyres : omnes apud Cainpaniam pro fidei riim quod Dexicr addit Octaviolam in Vozozabia,
verilateel Christianinoininis assertione.glorioso marly- silam luisse, illuc tendit, ut palrium ejus provinciae
rio coronati sunt vi nonas Julii, ul ail Ado ex Hiero- nomcn assignet, id est, Vezozabiam, quam nuiic
uymi Mariyrotogio. Eadera fere vcrba habet Usuar- paulo corrupiiori vocabulo Vizcaiam dicimus , a
dus, Beda et recentiores, Ronianum Martyrologium Romanis Cantabriam nunciipaiaiu. Igitur in co op-
assignat lempus passioiiis, videlicet, cum Dioclctiani j) pido inartyriiim subieruiii sancii Clnisii mariyres
pei^ccutiodcscevirei.^Qrro Martiamater luiiSS. Marci Maximiis ct Dadas, quorum memoria a Gr;cois agi-
et Marcelliani fratriim, cseteri vero amici, et cf»gnali tur in Menulogio dic 15 Aprilis, asseruntqnu siniut
ipsorum. C-eterum quos ad S. Viialem speotat, par cum ipsisoccubuisse pro Domino S. Ouiiuiiiaiiiim,
esl orcdefe, ipsum, uipoie nobilem , niiliiisfi operaia his verbis Ecdem die sanciorutn martyiim Majcimi,
:
dodisse, et eapropter ab Hisp;'nia tn Italiam pro-. Quin(iliaui,ei DaJe Maxiiniano el Diocleuano impt-
fectyiii. Habcmf.s sanciissimi Mariyris nobilein ine- ratoribus (jLadio p?riussorum. Oe iisdem agiiu iR
:
407 FLAYII LUCII DEXTHI CflRONIGON. 408
A.G.290. Teisc UispaniaB urbe, SS. marlyres Eleulhcrius Persa, Theodosius, Zoilus. A. R. 1041.
RomJc, sanciorum marlyrum Zenonis, et mille ducentorum duorum martyrum
Hispanorum ex Celiiberia gloriose passorum.
Senagis episeopus Braccarensis floret, inlerfuilque Illiberiiano.
Clunioe, qua? olim Celtiberiae iinis fuit, irecenii quinquaginia quinqiie marlyres,
socio S. Saiurnino.
BIYARIi COMMENTARIUS.
oodem Martyrologio'die 18 Julii, ai in Romano A lerediverso, quod dixeralUsnardus, Romnc ad Gut<

Martyrologio ad dicm 15 Apriiis , asserunlurque in lani jugiler mananicm, it» exposiinm rwit, ut adde-
persecuiione Diocleiiani passi. Edidit eorumdem relur, qua alias dicitur Ecclesia S. Maria fontis olei
acta Metapbrasies, et ex eo Lipomanus, ei Surius tram Tiberim. Prave quidem , cum longe .ili.i Eccle-
lorno II; eoruni initium esl Quo tempore imperabant
: sia bxc ab illas sii et alias ad Guitam prsefatam
:
Maximus et Maximianus, eic. Summa autem aclo- adhiic celebre sit sanclorum mariyrum Zenonis et
rum est, quae a Galesino in siio Marlyrologio bis sociorum sepukrum. Notat Baroniiis in actis S.
verbis conlrahJlur : 43 die Aprilis sanctorum mar- ,
Marcelii papx ad annum 298, Diocleiiani ei Maxi-
,
tyrum Ma..ximi, Qtiintiliani , el Dada. li MaximinuOf mianijussu, omnes ubiquc positas iegiones lustraias
el Diodettano Ecciesiavi Dci vexanlil)us compiehensi, eibdem reperii Chrisiiani mili-
fuisse, et eos, (pii in
in judicio imtitutis quccstionibns se Cliristianos esse les fuerunt, cxulos iniltia, ac pcnilus exarnialos in
iiberavoceconfi'!.si, in custudia inclxduntur ; ubi nociu vinculis Roiiiam perducos, ei veUiti servos .iscripli-
in somnis Satnnx aJu conlra a se dici lident, ut e tios thermarum opcribus fuisse mniicipatos; ther-
somno excilaii, ad enmdeni conjessionem angeli ndmo- mis vero absolniis, ens qui consianles irs Chrisli
nitu, cum veliementitts sese con(irmassent ,
poslridie confessione, nuUis fracii laboribus perstilisscnl, ne
mnne ab inipiis non modo non poluerunt a proposito laborum opere alleviali (quod ingens esset illoruro
amoveri : sed fidentiori animo ac liberius Chrisli reli- nunierus) aliquid iii imperium molireniur, omncs
yionem professi, primo verberibus cwsi, mox in carce- pariter capiiis seiiieiitia condemnaios : niimerum-
rem iterumconjecti, demum aliis superatis cruciiimen que eorum repcrlum luisse decem millium ducenlo-
tis, gladio percussi, pnlmammariyrii tulerunt. Addilur ^ rum irium. Qni omnes, ail ille, una cum Zenone tri'
m martyres Maximum, Quiniiiianum,
aclis siinclos buno, qui intcr eos dignitate excellere videbatur, exira
cl Dadam frairCs luisse : Maximum oflicio leclorem ; (Jrbem, poria Trigeniinn ducti sunl, el in convexo vah
occisos vcro in oppido Ozobia. Cui» aufem (inquiunl) lis, in loco diclo Giitia jugiler manans ad aquas sal'
pervenissent martyres ad eum locum, cujus nomen est vins , ad unum omnes necati sunt 7 idus Jutii. Subdit
Ozobia, et Chrisli signo corpora signavissenl, a carni- vero Quod igitur sudo7'ibus Christianorum militum
:
fice securi percussi sunl. Legendum lamen ex Dextro eorumdemqup confessorum, ac denique martyrum im^ ,
Ozobia, seu inlegre Yezozabia , ut ex diciis paiel. mensa illa Thermarum (Diocletiani) moles exttrucfa
De iisdem agit Molanus in Addilionibus ad Usuar- tit, Dei beneficio effeclum est , ut intcgra manens
dum. Exsiai in Placeniina Dioecesi oppidum Vezo- {cum cwterae ihermw pene collapsw, ct ignobiles sint)
cana nuncupauim ; nec deeruni qui inde sanctos hos sit nunc ecclesia S. Mariw Anoelorum. Quod ad nu-
marlyres fuisse veiint; at si de Octaviola prope olim merum spectat, in codice Oexiri, qui exslat, soluai
cxislenle constiierii, non reluciabor quam tamen : legimus Zenonis socios fuisse numero inille ducen-
inibi exslitisseadhuc assecuius non sum. torum duoruin , cum tamen proedicia omnia Mariy-
3. Tela', eic. Vide de Tela Vacc;£oriira urbe quae rologia, etauctores habeani, decem millium ducen-
superius annotavimus ad annum Domini H2. De toruin trium. Nonnullis visum esi, deesse iii Dexiri
niariyribus auiem Eleuiherio, Theodosio et Zoilo codice verbnm decem, ut non quidem solum mille,
agunt Grseci, a qulbus Gaiesinus haec muluaius csi sed decem mille legendiim sit; quod vero dicaniur
Eodem die (id cst, 13 Aprilis) beatorum mariyrum rmsus ducenti rfao, vel ducenii ires paruin inicresse,
Eleulhcrii Persce, Theodosii, el Zoili, qui pro Chrislo cum ea variatio pendeai ex eo quod Zeno ipse nu-
,
dimicanles, concerlationis, quam fortiler susceperant^ C merum cum cacteris facial, vel exlra ca?lerorum nu
confectiv prwmium adepti sunt. Porro quod Eleuihe- nierum referaiur. Probabilius autem mihl est, san-
rius nuncupelur Persa, nihil obest, quu miiius Telae ctum quidem Zenonem socios habuisse xhccii; hos
in llis-pania passus sit, nani in vasiissima Romani autein nuii omnes Hispanos milites fuisse, sed nccii;
imperii ampliiudinesapissime binc inde miliiesprae- cy;icra novein millia ex aliis fuisse regionibus, si
sidii oausa mitlehantur ; el sicut mulios llispanoruni vera sunl qiuc ex Barouio retulimus. Dexier assignal
in aliis remolissimis inundi regionibus occisos lcgi- etiam provtnciam S. Zenonis et sociorum , fuisse
mns, mirura non erii si unum Persam in Hispania Celiiberiam, quse a Carpeianis Csesaraugustam us-
decapiiatum audiamus. que tendebatur.
Romw, eic. Beatissimorum martyrum Zenonis
4. 5. Senagis, elc. Nominalur Senagis quinlo loco
etspciorum decem millium duccntorum irium Ro- intcr Patres llliberiiani concilii, de quo posiea ; cor-
mx feub Diocletiano pro Chrisio occisorum, celebris ruple lamen in quibusdain codicibus Irgiiurepisco-
e»l memoria in omnibus Lalinis Mariyrologlis, Ro- pus Epagreiisis , ct in aiiis cnrrupiius Bigiierrensis,
roano, Adcnis, Bedae, Usuardi, Maurolici, Galesini, cum ex Doxtro consicifuisse lunctemporis Bracaren-
ci in Equilino, lib. vi, cap. 75, cujus e\ Adone sein.Qua de rc inferius iterum eriisermoadann. 500.
verba suiil Zenon, et alii dccem millia ducenti ei trct
; (>. Cluniw, etc.FuitoIimCIunia urbsllispanixnobi-
martyres Cltristi,Romw ad Guttam juijiter manantem, lissiiiia,uipole qua; coloni;c et conventus privilegiis
initriyrtum Qui per diversa supplicia truci-
pnssi suiil. nobilitaia exsiiiil. Ptolomxus coloniae tesiimonium
ttaii, Ckrislnm Dominutn in suis corpotibus glorifican' pcrfen quod vero ad convcntum seu iribunal cau-
;
tcs, coronas Iriumphi cwlcstis obtinerc de manu Do- sarum Chronlcoaucior esi, Clu-
pertinel, Yasaeus in
mini meruerunt. Consonanl tam in numero, quam in D niae , nonmulios annos inier urbis ruinas in-
aiite
loco marlyrii prcdicta omnia Marlyrologia. Guiia ventum sigillum cum inscripiione conventus clu-
vcro jugiter manans illa est, qua; alias ad aquas sal- NiENSis, quod apud Clunicnsem coiniiem asservaiur.
vias locus dicilur, ubi nimirum Pauliis aposiolus de~ Meininit Siietoniiis in (ôlba sacerdotis Jovis Clu-
collalus esl, ei sancloruin Vinceiili cl Anaslasii mo- niensis, ciijus niagni liabobantur vaticinia ipsumtiue;
naslcrium, alias iruiiii lonlium vooari consuevit. Galbam ait conlirniatuin luis.se ad iinperiuin capes-
Ouo vidcas mendum irrepsisse codici IJsuardi apud scndiim scciiudis auspiciis lanio magis, quoil illa
:
Moianum. duin alterius cujusdam judicio, el charac- carmina sacerdos Jovis Cluniae ex pcncirali somno
: :
409 FL.WII LIXII DLXTRI CIIUONICON. 410

A.C.296. Compluii.sancli Cliristi mariyrcs Justus ei rn.stor, filiiS.Yilalis. h. R. 1S47;
Carthagine in ilispania, S. Carithina virgu ct niuriyr 6ub Diocleliano êxliiin ci
Crispino nobilissimis Ca;saribus coss.
munitus cruerat. Perslant adhuc non pauca A el intento capeênt cordc, quid Dacinni demcntis prce-
vesligia \eteris Cluni.T , sexto ab Uiama Ilispano milteret furor, nunciatum est Daciano , qnod hi duo
lapidc (leucas vocani) cnni Roniano ampiiitliea- infmtuli Chri&tinni essent , et a parenlibus Clirislidnis
Iro , in rure hcremii(»rii S. M;iriai ilc C:\stro; et orli fuistent, et prr hoc ad spertarulnm rencrnnt, ut si
propc ciim lociiin, oppiduin Clunini fere nomcn reti- vestra clcmentia facta fuerit rcqnititio Chrislinno-
ncMS , vulgo Cortina. Falluulur plane fjui eam con- ruifi , ipsi sc sponte ofjeranl puniendos. Cumque hoe
fnndunl cum urbc Galla;ci;c regia , nbi niint; con- cruiUlissimus Dacianus diligenier advcrlissct , siatim
vcntiis causarum cst; et Molctins qiii asscril nunc indiynativnis iru commo:vs, innitditos ros jiissit com-
dici CJMdad real cum lamcn Mnhx longe distnnies
, prchcndi, el ca'di prwccpil, timens nc dam ad interro-
biiit ab Arcvacis, ubi Cluni:» Pioloni.-eo slaiuiliir.
:i gnndum ad tjus pruseniiam perducerenlur, aliorum
Consonant nostrs sentciilix Moriles, lib. viii llist. circumslantium nd confessioncm Cltristi unimns pra;-
Hispan. cap. 25; Vas;cus , Florianiis de Ocampo; paiarent, aut nc, dum os non pra'valuistet, auani pro-
Mariana ct Nebriconîs. Qiiod niitoni !>exter asserii spiccret maliliani ub uifantibus svpcniri. C.umqiw com-
Cliiniam fuisse olim Cellibcri.c finem , co lendil, nt prehensi fnissent, priusqiiam siipplicium patercntur,
doccat lermiiios CeUiberoruni cl Arevaciim suo tiMn- sic ie sancli mnrlyres, aspironte angclo Dei, iwti invi'
porc fuissc innt:ilos, ila ut urbs, qiiu) olim linisCcl- cem conforlabaiil. Jwstus dixit : ISoli, frater Pastor^
tiberoruni er.ii, jam inlra Arev:icos sil, hoc csl Clu- hanc lcmporitlem pcrtimescere vwrtem, noli ccedcmium
nia. Porro sancti Saturiiini el sociorum mariyrum ictus in tuo tcncrrimo corpore dcvilare ; noli incum'
iiiilii pro Clirislo ocoisonim moiimria in I\oin:ino bentem gladium formidare ; quiasi annuente Deo itlhie
Mftrlyrologio celebraiur .id dieiii 10 Octobr., allcrius j. exirc coniigerit, nos ad ipsius ghriam properantes
,
e sociis nomine eiiain rccensiio siib liis verbis ; digniorem in futuro sa'culo ejus tuscipiemus forlitudi'
Iletn tanclorum Saturmni, Nerei , el aliorum Irecen- nem, quw uon minuat noslram pnrvitntem, sed ad pcr-
torum texagintaquinque marlyinm. Consonant velera fcctiorem marlyrum ei ungclorum perducat a;tatem.
manuscripla, qii:e B-aronins allcg.)t; Molanus in .id- Cui sanctissimus Pattor dixit : Digne quidem frater ,
dilionibus ad Usuardiim ol Eqiiiliiius lib. xi,

,
Juste, sic te decct hortari, ul justitiam, quam in tuo
cap. ZQ, niiin. 291 , qiii Salnrniiiuin fuisse prcsbylc- nomine portaa, siinul cuni fraire luo Paslore tutci-
ruiii atlirmai nam ait Saiurninus presbyler, et iVt'-
: :
pias. Leveenini fil nobis pro confestione Domini nostri
rens , cnm atiis trecenlis sfxagiiilaqHinquc pasii Jesu Christi corpusculum jugnlari , et tangninem
tunt 18 kal. Novenibris. Dcesse igitur videiilur in co- fundi, ut in c<desli sacrario Chrisii divinum corput,
dioc Dexlri decem inarlyrcb , nain prxdicti auctores et prciiosum sanguinem ejus liceai adorarc. At ttbi qui
omnes legimi ccclxv, inibi vcro solum ccclv. directi fuerant r.iolcnti carnifices , illot andissent una-
A. C. 296. —
Compluti, elc. Beaiissimorum
1. uimiter tulia loquenlet , nuntiant Daciano quid de
, m
Christi infantum , ac nobilinm martyrnm Justi el prwciperct quos audieranl tic se pro nomine Dei au-
,
Pastoris celelirani diem omnia Mariyrologia 6 Au- dfir.ier consolanles. Quo audito Dacianus stupefaclui
gusti, Bedae, Usiiardi ol Adonis, Homanum, sub liis ait ; iVon sunl digni illi conspectibut nottris tittt qui
,
vcrbis : Compluti in Hispania sanclorum martyrum nec infantiK sum lcnerum robiir Incrari voluerunt, uec
lusti et Pastoris fratrum : qui cnm ndhuc littcrit im- deorum nostroruni vcncrabilem mntucrunt adorare cul-
buerentur, projcciis in tcholu tuhnlis, sponle ad mar- turam. Siatim jubel eos procul a cnitate qtndio iruci-
tyrium cucurrerunt ; ei mox a Daciano prccside teneri dari. Passi nutem sunt circa annum Domini 298.
jMASf, et fuslibus cceti, cum sc mutuis cxhortativnibus G Haotenus Palentinnin Dreviariiim.
coi'Stantistime roborareHt, extra civitafcm perducli, a rorro durissimnin saxiiin , quo capita heatorum
carnifice jugulati snnt. Eadem fere babei Eqiiilinus marlyrio coroiiand;i pra^cepit , teneram ipsorum
lib. VII, cap. 32, qui tameii addit Eorum animas :
rurliiiidinem reveriiuin molle roddilum esl , et ca-
,
eiiam ipsi gcntiles ab ipso CUristo concinentibus ange- pita in se rocipicns, imagines eoruindem reddidil, et
Ht ad ccelum deferri viderunl : corpora vero a Christin' longo lenipore ubcrtim olcom prorudil.Utriusipie ini-
nis in eo, quo pasti fueiant luco, lumulala sunl, mul- raculi patentissimi vcstigia s*pius Coinpluli in san-
tis clareniia signii. De eisdein suinnia cnm laiido cloniin saccllo vtnoralus sum. Pe inveniione reli-
egit S.Eulogius iii Memoriali Sanct. lib. i, ct Moralcs qui:irum saiiftorum Jiisii, et Pastoris, el teinplo ac
iht,cum ca?lerisHispanicarum rerumscripioribus.Et sede episcopali a S. Scrr;ino super ipsas erccio :>ge-
anieomncs rrudenlius in Pcristcpli. liyni. i, inquiens miis inferins cum Dexlro ad annuni 423. ubi Iiym-
nuin ab eodem compositum in lauden» eoruindcm
Saoguinein Justi, cui Paslor liaeret, sanclorum martyrum dabinuis.
Ferculum duplex, g'!niiiium(|U'i donum,
2. Carthagine, eic. Sexius Diocletiani consulatus,
Ferrc Com|)Juluun, groniio juvabit
Mi>nibraduorun). leslc eiiam Baronio, incidil in aimnm Ciirisii 29<),
ui Dexier asseverat socius voro ipsios Constaniius
:
Ipsnrum acla ex Marinao Siculo edidii Surius lomn 1. C:rsar fuisso scribiliir a Cassiodoro, Malio episcopo
Ilabeo ego velusiiora, qiioc iit Ecolesiis olim rociia- Lamaconî, Onuphrio
ei aliis quarc nifndutii (reor) ;
bantur, embaniiqno l*aleniin:e Ecclesi:e Drcviario, irrepsit codici

Dexiri, qiii liabel Crispminn. Cx'le-
ubi sub officio projiriocelcbrabanuir, cxiraxi,qii:v in riini sancla» Tirginis ac martyris Cli:irilin:c
, qiiae
gratiam complulensiiiin tiiinc in locum poiicie non •^ Carlliagine ni(ili;i pro Domino eo
anno passa esi,
gravabor liabrmiis :icta olim soripia, ct a Met.ipbrastc Gr.xoi»
In dicbus illis, dum crudelitthnus Dacianus prr ci- reildita , nuiic antem diligenlia Aloysi Lipomani
tilatem Compluicntcni transitum facerel , et ejus trc- iierum latiiiii;»lo donaia , tom. V/, ci a -Mirio in
mendam optnionem pene cuncla cwitits coijnovissct; suo V excnsa quorum inilium est Dominalnm ali- :
,
hor cogniti) duo infautes tanctissimi, Justut el Pastor, qiinndo obtinuit impiptas ,clc. Prxcipua ipsorunicapila
rcliciis schola: tabulis, in quibus eorum tencrce litlcrit his vcrbis Galcsinus reccnsuil in suo Marlyrologio
imbuebaniur a:latcs ; jam ncn ad studium swculi ad diem Oc.oIt. 5 S. Charitinw rirginis ct mnriyr.t,
;
istius , vel doclores, ire ccepertint sed gvu^n proluui (jurr DwclcCa'Vj nnperatorc, fidei Christiancr acrusnta
,
Chrisii discipuii, ad spectaculvm pyoprii mariyrn ala- cpud prwfeclum, libere r.eChristum Deum colcre }iro-
cii deiotione cucuricrtint. LumqHe soliiciii ciirnerent , fesia, p.imhm cnpite raso, landcniiiiusqve carbonihus
:
;
41) FLWn iX'C!I DEXTRI CMROMCON. ||9
A.C. 296- In sode Christi ci Petn Roniafsrr. Sitlurn Dionysiu^, i>ionysiiira Felix, Felioctft Eaty- A. R.i0i7.
cliitnn^:. Kiiiyth'aniim Caius, Caium Marcellinus poniilcx sequilur.
Heracleos iri Hisjiania prope fretum Herculeiim, sancussimi Ciiiisii marlyres Felix
et Jannarius.
BIVARU COMMEKTARIUS.
compfrto , tum inaepii lapide e coUo eju* appetuo in A nensi, cnjus erat civis, addnrtns fuerat. Exsianl
nuxm aijicitur: unde divi«o ajixilio emersa^prcEfrclo u cjus acia apud Surinm et Baronium quorura exor- ,
ipsft oslendit.Quae poiitotLam onines, qui aderMni, rei diuro : lu civitale Tifgitana procuranle Fortunato
admiTabUi'al£ aitonilos leddidisstl . vulsit diuObu^, jircefldi:, Coronttus Juit 50 Ociobris, qna riie a
etc.
p^Kci&nque manuum nc pcduiH ai§iti$ ad puimarii , UoQoaiio Martyroiogio, lieda, l's!i;irdo. Adone et
imrtiirii pervenit. Eadem li^bei fere R"m- Mariyro- cxrieris celebratsir. Huic ex S. Nonia uxore naii
logium; <:t sub Dom^tio conauluri pa««««i narru!. Lo- sunl sancti«simi Christi mariyres Claudius, Luper-
sendnnt lameo pulo sub Decimio, cunsiat enim oo cius ei Yictoricus qni :ij>ud LegiiMiem; Emiierius
,
leinitore Dccimium Germinianuai Bceiic*; p- ocoiisu- ei Chelcdoniu'; qni CaisgyMi; Seryaudus ei Ger-
,
leiu fuisse, i(J«]ue iiacteniis in<:;sum logiiiir CrtrJuijr M.unus, qni Kioeriise; Faustus, Jinii.irius et Martia-
iiilapiile, quem Morii!e.> refcri lii». ix, c. 26. Miiid lis, qui Cordoii.i» pro Cliristo •)omino occisi suni,
(iaiosino vilio verleniium esl, qucKl dixeri^ in Gi(e- q lorum meiuoria ii: omr.iUus .Maitfrologiis ei his-
citttanclo' Ciiaritinc;, eic, quasi i-o ii)So quod a Gra> tcricis rerum Hispanicariim ceifliris est. Consuie
cis colelireiur , in Gr.reia coi !nm sil occnbuis^^c. Ambrosiiim Moralera iib. x Hist. cap. 20, usqne
,
Miirlyrologium a noisiiiie pa- .'id 24; M.^rienm, p. iib. ii, a c.ip. il Villeâra ,
Consnliins linnrj.TnttOi i ;
tricttabsiinuii, •jnoJ igtioral-at, sicut cii.^m mendo' Tiugilium, Sjncionim, et cxleros. Caciernm qiiiii
gMiiti Gnecorum abslmuil , cujus die 5 Oc.obr. fucrii iii causa, ui iJexter eorumdem non meminerit,
verba snnt Nalaiis sanctriii'ite, qwt
:
diviii.tre iiou possiim; faciliu.'^ milii persuadeo eo-
fuit tub DiocUlimo impeiatore, et Domilio (iego l)o- rum numin:« {ranscril>e::tium inciiria relicta iaisse :
cimio) comilt., Claudii cujiadaiH serra. De qua cn-n n non enim est crcdibiie, loi <'x cciebrioribus Hispa-
comet audiviiiel, uriptit ad cjus dominum , ut ad s^ pif8 luartyres Dcxlnim jgiiora<i&e.
illam milUret tHquirendam , ul LhrisliatMm. Qunre Ceiehrabaniu'* oiim eorumdein naialos cum offt-
trittatut eM doumxus, ei saceo tnduiui iilani dtflebat, fiis aut byninis propriis in Breviario Gr>!hieo
nt cito moriturani. Qucm serva ipso consolaiis dicevAt S. Isidttri; ubi in h(i!;i>rp.u! SS. Lmilerii el Cheli-
Domine, nc iriueris , ad gauiHa ciquidem pro ?>jci» .7 tnif dopii canebatur itymnus (3 Mariii) ab Aurelio Pni-
delictit liclinia Dco acccpia
rcpuiubor. iilo iero di~ dciiiio cuinpositus, cujug iiiilium Scripta tnut cceh :
cente : .'ifemenio mei upud ca^ltiiem Hecfem, mistn est duorum murlyrum locabula, qui exstat in principio
ad coniitem : od qnem perducia, ei ('irislumc»uf,<^ta, PerisiepJiani ; sed iliud sdeiidum non est, quod
rato c:Tpile, super ardentes ccrbaes «<«.'« 'at. pootea post mediuni asserit. aunulum ei orarium ipsoruiB
taxo grnvi nlligala projecta csi in mare. Ex qvo in GCPium cnnclis vidcniiuiis assumpta iuissc.
egretta apparuit comiii, a quo multia altis tormeait
Illa laus occulu noa esl,
cruciula p^jst unguiiun nickuum ei pidum abseiisiitum Nccsenejcit leinôre,
Deo tfirriium coinmtndavii. Usecibi. Missa quod surRuin pcr auras
d. /h tede Chntti elc. liecapiiulai eos Romaniis
, Evbtarunl uuiiera,
PonliSces, qui a S. Sixlo H, B. I..aureinii m.-jg istro. Ouaa viain patere cobU
iit geiie Peiri sedeiunl Uiqiie ad |<r;pse!is iomj>uJ. PraeniicaoJo csienJereDt.
lllius ti.ieiii fiûrans,
Hi punl .Sixtus . Dionysius , Felix , Eutychianus ,
Nubft ferlnr annulus,
Caiss, Marceltiiiits. S. Dionysius quidem obiit Hif sni riai pi?nus oris,
26 Decenibris anni Di>iiiini (siBarcnio creiiiiiius) 27i, (Li ferunl) &rarium,
cum sodissot .'Minos 11. nipns. 5, dies 14. S. Felix C Ouae siipreiiic rajiia flalu
occi&usesi proDomino '20 Maii aixm 27,> CJim sedis- , Lucis iiiir:jul iiiiiiiuifn.
set annos i, mcnscs 5, diein miiim. S Ktilychia- Per 1'oli liqufiuis axem,
nus8 Decembr. passus esl anni Oomini iS5- S. Caiiss Fulô.' suri absc(indi',ur,
Aciîo visum sequaccm,
mariyrio coron.ilus fuii 22 Aprilis .inn. 29'i, post-
Texlilis ciiiilor tugit :
nuim sedissei ann. 12, meas. 4, dies i. Muic de- Sub.rh-.intnr lisque in astra,
inum successil Marcellinus 2(i Apriiis occisus, de Nec \itl(.Milur aiiipliii.s.
quo iienim inferius. Vidit iioc coiiventus adstans,
4. Ihraclece eic. Osiendimus ad snniim 70 He-
,
Ipse »idii cariiitex,
racieam (lispania: urbem e reîone Gadilana' lnsuLc Et manum icprcssit ha^rcQS,
siiam ru:s.se. De sanciis auiem martyribus Felicc, Ac stuporc iippalluii,
Sed lamru p<Tcgit ictum
et Jaiiuario illic occisis ha^c babet Usuardus dic
Nec iicrirel ploria.
7 Januarii Civiiale Uereclca, Felicis ei Januarii.
;
Jaiuue creJis, bruta quondam
Equilinus vero, lil) xi cap. 130, num. 18 Friix.
,
:
Vascoiium geulibiis,
inquit, el Januariut in ctvilaie licraclea pu^si stjtit 7 (juam sacruui crudr lis error
idus Januarii. Romanurri aute«n Marlyrolo'îum hac Tminolawt s.iiigoiiieiii?
ipsa die /n civnale llrraclin sanrtorum miiriijrtim
:
Cred'S in Deuin rcljlos
relteis ct Januarii, ei.^qiie consonare. antiquos fnr.- Kostiaruui sj^Hriius?
nuscripios codices, leslis est Baronius in noiis. {
Sanatis dcinde inirectilii ad ttunuium simctoruni martyrum
Aguot etiara Meunlogio additis .so- ]>
de eis Graeci in
crebio (icri soiiiis, siUxiil :)
ciis Foriuiciio el Stf|>iimio ad ifi.Vprilis, cs .Tiiibos Hop Itoamn Salvator ipse,

()iio iruainiir prajsiitit,
Galesiniis lia;c h:il>et Smctonim mariyrtim Felicit
:
cpiscopi Januarii prcsbyleri , Foriunati >:i Scpiimii

Martyruw c\m menibra noslro
,
Co'isccra\it oppido,
prvmulgatis Diocletiani ct ilaxiutiani rVcs. rdictin, de
.îspitaiUqua; nuuc coiouos,
concreHiandii ubiqi(e lerriirum ClirtsltnH(r ftde: iit>\is, QuosHiberusalluit.
cum eos tradere. tnm idoits inmolare pra'rii,e coiisian-
tercfue negnrtmi ; qnain ob causaui rarie cxcrucia!i, D<* iisdem munti.-culis liiartynim p.»lam in coilam
cervicet pvo Christi qiori,: libentissitiie dednunt. siU)l.;iis r.giujr b?nedi(.iiono pr:i faii oHicii sub his
i:i
A. C. t!9S. —
Fausto el Callo coss. S.bi.t pro verhis Beaediclio. Omnipoicr.s Detix, cd qucm frtfn-
:
Chrislo niariyrinm S. .M.ucciliis Traja.n.i; Logionla /jssf»;ii F.tnitcrins el Chelidoniui tnnnyref ob con(es»0'
(«nturio Tingi in M.iuriiania. quo ab urbc Logia-
, «iu< fidii-jtie signaculwv, c-mrium atque anntiinin raetis
; : : :
413 FLAVII LUCll DEXTIU CIIUONKJON. 414

A.C.299. Te!;fi in Ilisp.iaia ;>rope Pjleniiam V.iccxoruni, uriêin pia^vaiitlain, s.inclisjiini Eu- A.R.1050.
lycbii marlyris insignis nipmoria.
Avitus Darcinonensis episcopu^, vir cgrcgic docius.
Heici)iaiJes genere Afer, io Hispania urbu Manlua rarpelaDorum urlus, florct Romx
gloria sanciitatis el dorlrinae.
5C0. Agauni in Gallia sanctu; virgincs et mart}rcs Fides et Sabina, domo gcnU.que ilispanx, 1051.
ex urbeCivitaiensi, sub Daciano passcc, Gattiamm oi nis(>anijrunt crude!issimo prxsidc.
BIYARII (OMMKNTAHIUS.
tnbvehenda miterunl, comfrvct vos utroqu( tnunire A 2. Ai»i/H», eic. Prosequiturseinel assumptum insii-
ijratianm. Amen. i't per eot et fidei et con[etsiom$ niiitm du serie episcoporuni Barcinonensium conti»
tirtute pollentcs , a'ternt ciflestis palrice haoeawiui ci- iiiianda. Nec miruni, cnin ipse Barcinone iiatus sil.
ti>8, quorum hodie gt^minum {estum celebralis ovantes. 3. Utlckiades, etc. Krai hlc annus alalis S. Mel-
Anieit. Quo ticut ulumna plebs de eoium gcmina sus- cbiadis ol, ntpoie qui nalu^ Aierat anno Domini 246,
cepiione corporuui gratulatur , sic tola Ecciesia eorum .iii quem salis mult;i de i|)«o diximiig, qiiae bic desi-
se lueri ac defendi patrociniis ffratuletur. Amen. de.raret quis. Non uniis ideiuque Mdchiadcs hic est
Quod spcctai ad SS. Faiisiuin, Jaiiuarium, ei Mar- tum eo de qiio llieronyinus lii>. de Stript. Eccles.
tialeni, reperitur iiidcin liyninus iii eodem Brevia- .isserit scripsisse volunicn pr.Tcipuuin adversus Mon-
rio, quo ipsorum acia recensentur, qucm similiicr tanuni, Priseillaui, et M&xiniillain, et adversiis gen-
iii gratiam eruditorum placet huc inserere: te-s, Judxosqne libros alios nani hic sub Diocle-
:
tiano, iile vero suh M. Antonio Commodo floruit,

Gaudet caterva nobltis
oiia in re raliilur Equilinus lib. i, cnp. lA, eos con«
Dci repleia graiia,
Triuin sanciorum nMrlyran lundens. Nostri etiain Mclchiadis erudilionis ac doe-
Eit prsclara »)leinni(as. triiix tesiimoniuin pra bel abunde epislola ad Mari-
Toaiplum beala Iriaitas num, Lcoiicium, ei Bcnedicmm liispaniae aniistiies
Pereinir condidit sibi scripta, qux adbuc czstat tuino I Conciiiorum, ulii de
Ex qiio novum deproraitur, qualitatibus episcoporum , ei d« Gonlirmationis Sa-
Dulcissiniunique cnuiioum. cramento edisserit.
Ui tres vlri concordiler
Ad passiooem veniuui; P A. G. 300. — 1. AgauHt, elc. Annum Cbristi 300
In Triuitalis nomiiie
" inimus, qui plus cacteris coronis sanctoruai marty-
Uostem vincere pessimum. luin abundavit; idcirco fasius a Dextro descripius*
Fauslus bciiignus primus csl, Gaj)it vero initiiiin a sanctis sororibus Fide et Sa-
Affalur :bujus LemtK)ris bina, quac in Hispania mlT., Agenni demum in Gal>
Condigna non est passio, lia Aquiianica passa; sunt, sub Daciano praside. Rt
(Frnlres) ad fuiuram gloriato.
quidem Fidis (seu Fidei) festa dies agitur ad 6 Oc-
Beatus Jaiiuarius,
lobris in Mariyrologiis Romaiio, Bedj», Usnardi, et
Aperia, in(|Uit, jaima est
Noliis gaudio, Adonis, iisdeni lere vcrbis nimirum In Galliit d-
, :
Calo frnamur optiino. vilale Ayenno, natalis S. Fidis virqinis, et maritjris

EnMarlialis prov< liit cujus exemplo bcalus Caprasius ad ugonem mnrlyrii
Asceasus alniis omnibus anittiatu.-i est. Exsiant ejus acia apud Moiubritium
SanclisDei ad gloiiam, tomo J, ei Surium tomo VII qnac ad breve compen-
Gaudel l?Ptus consorlio. dium reduxit. Equilinus !ib. ixc. 26: Fidei^ inquil,
Tunc Marlinlis orsus esl
virgo el mariyr apud Aqennensem civitatem passa ett
Proi ler oeleriiam gloriain
Dcberous temnert) idola, sub prcsside Daciano. Quce cum esset nobilis, virgtni'
£t judicis saiviliain. taiem suam ab infaniia Deo comsecravit. Juvenit antem
Mox prseses coe|)it freooere : celate, sed animo cana a Daciano pratide in Agen-
Denies, nares, auriculas, nensi urbe comprehema ; ut diis sacrificarct jussa^
Labra, std supercilia, dum Christum conftlerelur, super cralem cnream di-
Sanclis jussil abscindere.
(] vuricalis membris extensa, et substralts carbonibut,
Inqiiiiinl almi m.irlyres :
Judex ioi<|ue, jiessime, adipeqve flaunuis injecto ; dum sic coquerelur, niultos
Servos Dei cur aflicis? sua: Virtulis cxeniplo converUt, ei nd u/nr/t/rtiirn ani-
Cur fulsos deos snspicis? mavit. Interquus B. Cnprasius divino siqno fimialus,
Furore luuc lyrannus est ad cerlamen roboratus e«(. Beata vcro Fidet post mul-
Accensus, inqui*, Miltite tos et Deo dignos agones, pro Christi nominit eonfes-
In ignem isios monita
,
tione capite ctesa, et in civitaie Agenneusi in tumuto ho-
Qui noslra audenl lemncre.
norifice d>>posila ett pridie nouas Octobris. Hxc ille.
Inlrant beati marlyres
Lxii caminum ooncinunt
:
Taudem vero ad Hispanias adduciuni sacrum corpus,
Uymnum Deo, et caulicum in monasterio S. Cucuphatis principatus Gatataiinix,
NuvuQ) piis coDCCUlibus. iionorince conditum est, ut ex veieribus monuincn-
Abjecla carnis sarcma tis iradit Yepius iii Cliroii. Benedictinis ad ann. 778.
Miltunt iu aslra spirilum : Et hnec quiileni de Fidc dicta sint. Quod auteiii ad
Christiim \idrnt, (lueiH diliûnt,
sanciam Sabtnain spectat, non solum Dexter, sed
Sancii Dei cum Aogelis. Gioria, etc.
et archipresbyter Murci.c In Valerio suo lih. iii ti-
Nec silenda videtur ilia oraiio, qn?D ad nomina ipso- tul.3cap. h, quem rcfertMorales lib. x llisi. cap.29,
rum mariyruni respirii; niinirum oraiiu Fautlut : et Yasxus in Chronico ad aiin. 306, tesics siint,
precibus suis favcal miteris, el oppressis : Januariut sociam fuisse sancla; Fidei ; ei uiramqiie Emcritae
duclor egregius aperiet nobii januam vita ccrIcsUs : in Hispania orl;»m; diim perseciilionem fugerent,
Slartialis obtineal quidquid piehs alumna ment» de- T\ tandem Ageniii in Gallia, devicio Daciann, crudelis-
vola, sibi êri exopial pro deliclis. Sed de liis hac- siino Ghristi;ini nominis hoste, triumphasse. Gndex
lenus. Dexiri pro Emeritcnsi urbe, habol Ciftiflffnsi; sed
A. C. 299. —1. TeUe, elc. Dc Tcla urbe prope uicr veriialeiii aftigerit, aiil cui nicndiim iirepseril,
Paleniiam sita saiis diiinius in superioribus ad aii- diviiiare non possiini ; deniuni advorte Dextruin
,
num Domini 112, ubi de S. inarlyre Eutydiio egi- Ag.iiuii, pro Ageiini iegisse. De S. Vlnceniio Aîeu-
inus. Nunc ejns celcbrem fuisse iiiemorirun Do\ter iici.^^î inox ageinus.
asseverat.
;
FLAVn LDCIF DEXTR! CIIRONICON. 416

I|.;
Urenaspr.iiUJr V.iIerlusepiscoptisCoesaraugustanuslOdie.Ianuarii.rclinquensposterls
A.R.iOSl.
A.C.300.
constaniire cxcmplurn.
Mademarlus episcopus Barclnoncnsis, excell<»ns.
Hispali in Ilispanin Carpophorus, ei Abundius martyre*, ibidem nali, et edncati, cru-
deliter pro Chrislo occisi.
Gallia teque iterum reripil sacra verba docenlera,
2, Vrena:, etc. S. "Valerii Coesaraugustani epi-
Maxiniianusiao|ts mpnlisal. eiise necal.
scopi nobilem reddidii nienioriam S. Vinccnlius mar- Posi cineres le, prsesul aioai.s, (moqne Murila vcclat,
lyr, spsius arcbidiaconus. in cujus aclis muUa de Ipse Valentinus ad sua lecla vigil,
Valcrio habemns. Ejus festa dies ad 28 Jauuarii Tantlem te ad palrios revocat, voU eiilibus annis
agiiur inRomano Martvrologio; in Breviario vero Andualdus ovans, jussus et ipse larej».
Toleianodie sequenli Dexier hai>etsublaium fuisê
: Ora, pro nobis Vincenti, splendide martyr,
el nisi mendiim sii ia Cui .lulianus 0[ieo) poslulai ipse tuam.
in cocrum die iO ejusdein :
Qui libi sub charo construxit f>eclore lemplum,

codice, credenduni est --'8 vel 20 fosium iranslalio-
EtdediieTlerius, quo venereris opus.
nis ngi. Qudd ad genus moriis ojus spectai, haite-
nus conlessorcrTi vocaruni lerc omues, Dcxler ta-
inen passuui fuisse scribit, nimirum ijund in exsilio Hacienus lleleca, sx quo, ut vides, solviiur illa ve-
plenus a;rumiiis passus sii; el novnm noii sit. lioc tus quacsiio inier Gallos ct Lusilanos agilata de
geuns mortis marlyrium niiticupai i. IJ quod egrogie ioco sepulcri S- Viiiceuiii leviiai, et mariyris, quem
oolavii D. Fcrdiiraudns de Mcndoza pro coueilio Aymo scrihii iranslatum Valentiam ad monasierium
lliberrilano, cap. 4, ct Uomanum Marlyroloc;iuni, Casircuse; allamen ille non er;it Osccnsis, sed
assenlienle Gr.-ccorum Moiiohigio scploui fralrcs
,
Agcmiensis. Porro festum S. Viiicentii Agennensis
Armeuos, Orentium.Hcrnim, elc , Salali mulla pas- mariyris celehraturad 9 Julii,ut ex Romano, Hedas,
sos, martyres vocat, cum lamcn in exsilio quieve- UsuaVdi et Adonis Mariyrologiis liquet. D. Grego-
rint in Domino, dic U
Junii. Dc loco passionis, scu rius Turonensis de gloria Marlyr. cap. i05 scribit,
moriis ejus, discordia ciiani csi inier auciores; nam liistoriam passionis ejus csse apud incolas Agen-
Moiaies lih. x cap. 7, cum aliis in ea esi senleniia,
^ nenses, dc quD iterum agit lih. vii Hi^-t. Francorum
Ut asserat dicm uliimum explcvisse apud Annei, ad cap. 55 el Equilinus lib. xi cap. 130 num. 167, con-
oram fluminis, cui Cinca nomen in sallu UipagorzaB, cilium C^bilonense cnp. i ei Sf'cnaiitius in epigr. de
sepnitumque inibi in castello de Eslrada; cui suh- eodem. De Sancio Vinceniio Oscensi inferius age-
scrihil Marieta lih. v de Sanclis Uispaniiii cap. 23; mus.
at vcro Dexler Urenae occuhuissc scnbit. Esi auteni 3. Mademarius. elc. Successit hic Avilo Barclno-
non ignobile oppidum Urena in veteri Castelia, co- nensi, ut ex dictis superiori anno constat.
milalus lilulo uisignilum sed aliud videlur fuisse
: 4. Hispali, eic. Sanriorum marlyrum Carpophnri
in Ripargoi^, quo scilicci relegaius, et moriiius ei Abundii die 10 Decemhris celebris est memoria
sanctus Valerius fuii, inde vcro ad casiellum de in oinnibus Martyrologiis, Romano, Bedae, Usuardi
Esirada deductns, ac sepulius. Affu^se S. Vale- ct Adnnis, ubi el ipsorum acta summatim referun-
rium lliberritanac synodo inferius monslrabimus lur. Aliqtianto l.iiius ab Equilino his verbis lih. i
ex quo liquet, qu;R hoc loco de passione ejws dicun- cap. 54 : Cnrpophorns presbytcr et Abundius diaco^
tur pcr anlicipalioncm csse relaia, nani ahiit in roe- nus apnd Hispalira civituiem Hispanix passi sunl sttb
lum circa annum Domini 20G. Phicet hic inscrcre Dioclefiani ct Muximiani persecniioue , atiente prceside
addiiionem llelecie ad Cltrotiicon M. M:»xiaii, in Marciann. Qui ab eo compreliensi , prinio lustibut
glonam s;mcii Valerii, nimirum : Ceesaraurjuua fc- ca'si sunt, deinde in carcerem pfuribus diebus, negaio
lix pulanda cst, quce duoi- tnb Valerio ponti(ici's ha~ omni cibo ei polu, reclusi, indc miracutose pcr ange-
buit Vinccntios; uiruriiqne archniiaconi iaude. prce- luni educii snnt, et dum Christvm populis annuniia-
itanlem alierum Oscensent cx Uispanin, Aiicntieusem £ rent, ilerum tenli, ora eornm lapidibus contvsa sunl :
allerum ex Galha. An!iq:iior Agennevsis, qiicm in post hwc in equuleo tevali, et diutius torli, rursumque
Vaitiam jnisil pradtcationis grai-a suttctux \ aleriui. diu in carcere maccraii : novissiine in confessione
Ei iucccssit iunior Vincentius, qui prfuclarum vvlulis, fideigladio pcrcussi suni, iv idus Deccmbris. Acia ha-
el pnrbuii spccimen. (Jterque passus in
innocenita: L'et Momhrilius lomo I; i|)i>e tnmon et Bracchesius,
persecutione. Diockliani : Iric anno i287, ille vero <uiiea edidit Cameriiii anno 1.^86 in co sunt errore,
anno 304. Uicrque vostea sepullus in urbe Valenlia ul credanl hos sancios inarlyres non llispali, sed
Hispanite : prior ailaius csl nd promontorium sacrum; Spoleii in Italia passos; fa!!i l.imen eos demonstrat
hic rero ad Gallias nd niovasterium Casirense anno , Hcda, qui Hispaii occisos docct. Usuardus el Ado
(irciter 850; ilispanus 757, obsulente Vnlcnliam Ab- legiini, apud Uifpolilanam civitaiem pro Hnpalitana.
derragmene. Utrumque celebrat Prudeniius; teviier Ilispaiiianam auiem ah Uispali dixcrtinl andqui, ut
Agennentem, cumdicii: Magniis Gregorius in prologo Moralium; Spoleiaiia
vero eiviias dnahtis primis liiteris carel. Addii Baro-
Inde Vincenii tua palma nata est,
nirs iii Notis ad 10 Docembris Sed quod prcr.îlat hit
:
Clerus liinc cliam (leperil iriumfilium.
onuiibns, catalogus cpiscopcrum Hispalensiuin Carpo-
Oscentem fusius cum ail : Nonnc Vincenti peregre pliorum hiibel episcopum el martyiem. Quasi non pu-
necandus; usque ad mnlios vcrsus poemntis. linbuere rus preshyler, sed ciiam episropus fuerit. Consen-
snnciissimi isii lcvHce multas temploruni facras adc.s linnl Villegas in Fiore S.mcionim, et Trugillus in
in Hitpania ei Gallia. Tolcti fuil a Gnndemuro (cdifi- Thesauro Conrion.. Vasacus in Chronico, cl Brotia-
fatum in laudcm S. Vnicentii Hispatii lcviia:, ct a j. rium Ehorcnse a Vasxo citatum. Aufcrt denique
^'
Juliano archiepiscopo Toletano; alicruui in lionorem omnem dubiiaiionem, quod in aciis eorumdem mar-
tancli Vinccntii Agennensis, m ediia parte Ihbis rcgioi, lyrum dicilur iuem judex Martianns niutiis plagi»
citjus devotissimus fuil, el fecil illi hoc carmen : alTccissc co lempore S. Bricium M.Trtuloe episcopum:
consiat vero Martuhim ( qnae nnnc Meriola diciiur)
Vincenti, pateiis, conslaiis qui martyr Ageani,
in Hispatiia esse, 30 leucas ab Hispali distantem ;
Et I.<!vj|;i sacor s:uiguiiie ad aslra voias.
Mucro liM ca|>ul enpuic ftiiieMus, .it dlo lit ;mI annum 508 monstrab'mus : et lamen in lialia
l.:iiirea sairnitn iion nioniuradjliir. < jus nominis urhs not» reperiiur. Legi erudilam Tha-
Gallia lcgciniil, docuitijno Aiigusta iiiiniii(ni!n, «Uvi Doiiiioicp tractationem dc loco nKiriyrii S. Felic s
Cx-saica, cl Valeni suIj {lieliile viês. Spcilaiensis, ubi lai.ieu mariyres nosnos conlendil
;:
417 FLAVll LUCII DKXTRI CllRONICON. 418
A.C.500. Uibcrri inBnetica conciliuin muliorumepisco|iorum coniraliiiur; prxoslFolix episcopus A.U.IOjI.

Acciianus; cogiiur jussu, manJatoiiUO Mclaniii Tolelani pouiilicis, el llisiâniarum
episcopi primx scdis.
BlVAUll COMMEMAUfUS.
Spellatenses quoquc fuisse; sed revera niliil iiac in A per publicim coufessionom viam sibi papaverant.
re adducil quod urgeat ; immo ct ipsc concodii S. Kl caii. 1)8 dispiiiiitur exanie;i ojusinodi liiiorarum,
Biicii urliem in liatia non rcjieriri, sivc dicaiur Mar- qui.iiiMin miilii (iux*stiis gr;iti;i liii.T.is confcs.soruni
tula, sive Martana. llngcb;iiil ; jiibeluripie, ut ubique, el muxime in eo loco
5. Jliberri, eic. Hinc illa vcius quicsiio dirimilur ut» pruva cathvdra constitulu esl episcopatus, interro-
dc anno, quo Iliberritaiium conciiiiim coacium cl geniur lix, cummunicutorius liilcriis Iradunt, an
qui
cclebraluin cst. Etonim noii solum iim lia:rcticis a
* omnia recte habennl, suo tcslimoi:io coii probtiti. Quod
catliolicis bnc de ro disiepUiiiim cst, sed cliain inter saiie evideiis sigiiiiin esl vigenlis co teiupoiis perse-
callioiicos ipsos. Exiiugnavit Magdcbui'£,'enses reliciicr culioiiis. C.iii. eiiam o9 proliibetiir: Me quis dhristiu-
Ariialdus Poiitaniis in siia CliroiiDgriipbia aJ annos nus velul (jcnliiis ud idolum Cupiioln,causa sncrificnndi
Christi 794, quod stullissime quadriii<ôiiios aniios osceiidul, ut vidcal. Canone 1 iigiiur de his qui
post
aiitlijuiialis a concilio dcmonnt, ns>eiendo celebra- baptismumidolis immoluveriut ; oaii. t de sucerdotibus
tum fuisse clrca aiinum Domiiii 700. Anglos voro geniilium post baptismum; caii. 15 dc conjugio eoruni
debelhivii Alanus Copus dialogo 4 do Aiiglis, qui.i (ini ex. (jcnlililaic venitml; et C.m. Kf dc puellis
fideli-
vidclicet anle quadriiigciilos non amplius aiinos ob- bus, iie iiifidelibus coiijungantur : ui aiios eiUideui
iisse Patres cjus concilii ariirmarcnl. lJtroriiini|uc niatoria^ c;iiioues missos faciain.
vcro dolir.imenia tain manilosta siini lcgeniibus con- Ex his igilur manifeslum esl, cclebratum anlc
oilii ipsius canoiies, et siibscri|)iioiies Pairiim, ul Constanlini inipcriuin, sub Diocleliano sciiicelei Ma-
non cgeanl cxpugnaiore. F>gone il.isius qoi ei intcr- xiiiiiano, quaiido perseoutio vigch.u, ct idololalria
fuil, subConsiaiitiiio non lloruii ? aul Valorius Ca-sar- regnabal in orbc. In conciliis vcro Aiiryrano, el
j^
auguslanus a Daoiano Dioolotiani iiiinistro viiical.i Neoca^sariensi. quje Nioaciium pr;i cos.ieruni, nuilum
et exsiliuni perpessus ; Melantbius Tolelanus, qui san- de porsecutioiie lit v«irbuMi qnod .ipud card. Baro-
;
Ciam Leocadi:iiii sut> Daciaiio niarlyrem scpnllurd- nium argumeniuin irrefragalnle est, ce!obr;ita non
mandavit; el Sabiniis Ilispalensis qiii oorpiis S. Ru- fuissc aiilo nniHiiii Doniini 51-1, qii.mdr) viiJelioet Ma-
finx abcodem prajsidc interfecto sepelivit (lii oinncs ximiano lyranno in Orienlo oxslinclo, iiiox celebr;iri
coacilio Iliberrilano subscripserunl), ad annuin 700 frequeiiies episcopurum oonventus coepere. Quinimmo
aul 1100 vitam proiraxerc? Dbi Clirisiianorum ab observai iii Antyrano aclum esse de resliliuiom;
idololatris porseoulio, de qua frequeiis in canonibus lapsoruiii por poeiiiienliaiii in Nooo.X'sariensi
vero
coiicilii mentio lli? Al catbolicos redeo, qui parum miiiime : co quod Aucyraniim illico pi^st scdalam
iiitor sc discordaiii. pcrsooutioiieni celebiaiuin fuil, iii qua miilii lapsi
Onuphrius Panuinus in Faslis asscrii coiicilium fueraiit; Noocaisariense vcro post restiCuiionem lapso-
lliberritanuin coaciiim fuissc aiino Domiiii 5!.l; Ain- riim, pace jam Ecclesiis dala. Ilabeinus eiiain ejus-
brosius de Morales lib. x Ilist. Ilisp. cap. 51, oon- dcin rei nobile testiniouium S. lunocenlii I pipa; in
lenditcelebratum anno Cbrisli 324; Antonius Angii- epislola ad Exsuporium, uhi, suppre.sso lliberrilani
siinus in cpistula ad HieroMymuiii lilaiionm, aimu coiicilii iioiiiine, celebratuin procul dubio fuisse
nfhr-
sequenli. id esi, Chrisii 325; Peirus Grogorius 'Jolo- nial, ciiiii crebr;e cranl pergeculiunes in Ecclesi.i.
sanus lib. xxii Syniagm. cap. 13, niiiii. 12, rejicii En verbi laiili puntilicis: Ll hor qiia\\ilum esi, quul
illud ad aiinum Domini 53(), ei Joaniics Va$a:iis in de his ohservari oporieal, qui post bapiismum omui
Chronico Hispanix ad 538. Noc desunt qiii a desi- tempore inconlineniia- volupintibus dediti, in cxtremo
gnando certo ojiis anno absiiiieanl, ea alfinnalione C vitw reconciiiulionem exposcunl? De liis observatio
conlcnti, qu'ul ooacium sit circ ilcinpcri NuiOiii. prior, durior; posterior interienieiite iitiscricordia incli'
Ab his (ininibus dissidel Baronius, qui celobraium naliur o.sf ; navi consuctudo pvior icnuit, ut concederc'
contendil aniio a Cliristo nato 305. lur poeniientia, sed cuiuniuiiio neqaretur. Iâtn cum tUis
Qiiid igilur nobis certum in lanla oplnionum dis- tcmporibus crehrw persecutiones esseiil, ne commuiiis
crcpantia vidcinr? nimiruni Dexlro oiuniinoilis as- concessa faciliias homincs de reconcHialione securos
scniiendum, qui proxiinus illis tcmporibus lluruil ; non revocaret Q lapsu, negaia meriio commuuio est
scrihil vero accidisse aiino Domini 300. Ex quo /il, concesm poinitentia, ne tutum negurelur. Sed postquain
ul sil antiquius oninibus conciliis, quoriim c.uionos Domiuus pacem suw Ecclesia: rcddiderii, jam depul o
evsienl; id esl, non solum Niox-no, sed eiiam Neocae- lcrrvre, communionem dari obeunlibiis plucuil. H;«'C
sariensi, Anzirano, imino Arelalensi. Probavii lioc Innooeiiiius. Quae est iila, ipucso, prior aut vetus
siiigulari et iidmiranda eriidiiiono D. Fernaiidus de coiisiioiiido, ci observatio, qua Christianis inconii-
Moiidoza in egrcgio opere a so scripio sub litulo Pro nontlbiis eliam in iiiorte conimiiiiio denegaia esi; nis)
confirmaudo concilio lliberriiuno nd Clcnwilcni papam 62 qua Caiione 7 concilii IlJberriiam st.'autum fuerat
VHI; praesertim lib. i, cap. 1. Saue conciliiini ejus- Si quis forte fidclts vosl lapsvm n.occhia, post tempora
modi celebraium fuisse vigenlc iu Clirlsli.Tnos per- consiituta, acla pccnilcniia, daiuo fiuril fornicalus^
seciitionc, ei conseTueiilcrsub imperatoribus Diui le- placuit eum nec iii finc liabere communionem. Certe
tiaiio et M.iximiano, ct anio imporiuni (ônsianlini, in nullo alio coiicilio id i.l;iiutuni videlur ; qtiod la-
tain manifcstum csi ex actis ipsius, ul proballune incn, qiiielo Ecclesia! concessa, abrogaium fuit.
iioii egeai : iniilii siipiidom canones aguni ea de re,
jy
Quod speclat ad concilium Arelalense, eo argu-
ut can. fiO, qiio caveiur nc qnis pro nvirlyrc oolatur, monio convincitur adliuc eo votusiius fuissc liiberri-
si fre.êrit idola, el ea propler O' oisiis fiierii:.Siî'.i$, lanuin, a ipio scptem Arelaionvc canones muluavit,
inquit, idolj frcgeril , et ibidem fueril occisus, qnale- videlicei <|iiarlum de (ujiluloribus ; ti de ihealncis ; ti
nus in Evanyclio scriptum non est, neque iuveniiur ah de his qui in infirmilate credcic rotuni ; 7 de his qui
apostolis umquam faclum, placuit in numerum eitm magistratus genlilium gerunt; ii de liitiris confessorum;
non recipi maiiyrum. Caiioue 25 ;igilur de epis!oli} H
dc inulruiwnio iiifidelium ; et 25 dc upusiatis. Ilos,
communicaioriis confcssorum, quas nimiruin dabanl in(|uain,ab llibcriii;ino otcepis.se Arelaiense, inde
Clirisli martyres in carcere existciues posi pubiicam deducilur, qiiod Arelaieiise ju.-su Consiantini cele-
fidei su:e confessionem, et aliqiia ut pi.tiriimiin supe- bratiim fuil anno 515, qn;indo j;im persecutio crat
rala tormenl:»; unde el confessori:^ liltera; vooabiiii- sopii:» etexstiiicia. Acoedit, prius Hosium inierfuisse
tur, qiiasi datai a coiifissoribus; qitod nonien eo lliberriiano, quum Arelaiense oelebrarelur nara ai ;
leniporis iis duiuiaxal competebai, qui ad mariyriiint tempore Mclchiadis papic , ab aano ui uiiuiaium
419 FLA\n LUCII DEXTRI CHRONICON. 430
BIVARI! COMMENTARIUS.
Chiisli 312, Ilosius adhaeserat lateri Consianlini, a A Hcsius, nullatenus ad Hispaniam redire poluif, toto
qtio per miilto? annos in rebus EcclcMge arduis extra ferc viiae Constaniini Magni. Inde vero per-
tempore
llis|»aiiiam occtipalus, ad euiii nisi posl Citnslaniini spicue educilnr intenlum nosirum, nimirum lliber-
ntoritiin acccdeie iion vaUiit. Piignai vero cum ma- rilanum concilium, cui Hosius inierfuit, aniepraefata
nilesta ralione, lliberriiani celebralioncm posi ejus terapora necessario coacium fuisse. Quibus accedit
laortem fuisse ui interini laceam nullam de
'.lililain, non contemnenda conjectura, nimirum si Hiberrilana
Arii nienlionem
blasplieniia lliberriianum fccisse, synodus sub imperio Constantini celebrata fuisset,
qiiod lamen nullaienus sileutio involveret, si ea hae- haiiddubiumquin HoMusconcilio prsesideret^quando
resis orta jam esset. quidem ejus auctoritas lanium apud ipsum raiuii, ut
Occupaium auieni flosium per muUos annos a syuodorum omnium prxsidem eum constitueril, aut
Constantiiio fui-^.se sic probat D. Ferdinandus de Men- coiistiiui feceril, uti ea de re nianifestam perbibcnl
doza, citulo loco, anno Doniini 312, Coiist;Miiiiio ii testiiDonium Alexandrina, Nica;na et Sardicensis ab
ct Licinio ii coss. Scripsit Constaniinus ad Caecilia- ipso celebrjtx. Iliberritanx vero non Hosius, scd
num Carthaginensem episcopuui, ui 3000 folles pe- Felix Accitanus episcopus praefuii, tamet&i inter 19
cniiia! reciperct, cl ad arbilrium llosii pauperibus dis- Paires rpsius Hosius secuiido loco subscripserit.
tribuerel Tu iyitur ,M, ijuando prwdictmn pccunia
:
Sed qoid esl quod sancLus Isidorus lib. vi Eiymol.
smnmam recipiendam curaveris, omnibus qui in scheda cap. 15 asserit, conciliorum canones a temporibus
ad le ab Ilosio miisa anle scripli sunt, has pecuuias Con<taniiiii co^pisse? Forsan Iliberritani canones eo
disperiiri jubeio. Snggerebat ergo tunc bop.a pro pau- inodo ac phrasi, qua nuiic ex^^tant, scripti non fue-
penbus imperaio.i. Knrsus anno Domini 113 Dona- « runt in ipso concilio, sed postea et hoc videtur
:
tusdeCassis-Nigris d.imiiatusfuit in concilio Roniano

^ Dcx.er iniuierc inrerius; iiam posiquam nooiero 3
eger;ii de celebraiione ipsius concilii, subjungit posl
sub Melchiade papa; et, tunc causani suain per Aii-
nulinum Alrict pioconsulcin adiniperatoremdeiulit, nonnulla alia num. 12, Sancitum Felicem arcnidiaco-
ut auctor est Oplaiu^ Milev. Ub. i contra P.irnienia- nnm Toletanuin, rum S. Ilosio Cordubensi episcopo
num. Eapropter Conslaniinus coegit concilium Are- collegisse, digessisseqne canones concilii Iliberri-
laiense, «bi ex Hispaniis, Galha, Iialia el Airica taiii qmsi innuens ex scripiis fusius a concilio di-
:
ducenti Patrcs afrueruni , anno Domini 315. Exslat gcsiis, collegisse eos posi inodum breves canones,
apnd Papirium Massonum in Melchiadis Viui, epi- qui niodo exsiani, id vero fieri potult post Nicae-
stolaConsianlini ad /llasium (legerem poiins M\- num. Sed ad eludendam objeclionem sat est dicere
nulinum), qua jubet ut Africani episcopi, irausacto cum Baronio, et D. Ferdinando, Isidoruo) solum
Gadiiano freto, perB:eiicain et Tarracouensem Are- loqui decanonibus generalium conciliorum : Iliber-
laium accedant. Ibi iierum Doiiaius daranaius, iie- ritantim auiem provinciale dumtaxat fuii. Mihi certe
rum Caesarem appellavii; qui lanien Hosio su^ge- non obesse videtur aniiquitaii Ilfberritani, quod Isi-
renle et dictanie sub annura Cliristi 310, Sabino et dorus dixerit, canones conciliorum a temporibus
Rulino coss., contra eum tulil scnientiam, et a con- Conslaniini coepisse, cum vivenle jam Constantino
cilio latam confirmavii. Adb.xM'^bji igiiur lunc lem- coiebratum sit aut si dc lempore imperii sermo sit,
:
poris lateri imperatoii^. Deinde anno sequenii, sci- dici recte poterit ejus temponbns faclum sub bac
iicet 517, Galiicano ei B.«sso coss., ortj conieaiione generalitaie, quod circa ea tempora factum est.
ioter Ariumet Alexandrum episcojium Alexaiidri- Occurrit Morales in vetustissimis rass. codicibiis
num, ad aures imperaioris causa perlata est, qno G apposilam esse airam 362 qii.ie incidii in annum Do-
lempore (auctove Eusebio lib. u de Vita Consl;ini. mini 524, ut videre est in codice Vigilano, et in
c. 63) exsiinclo Licinio imperii competitoro,
summa Sinaragdino, qui exsiantin bibliotbeca regia SLau-
toiius imperis ad insum devoluia, proleclionein ad rentii in Lixcuriali ; altaracn ejusmodi codices gothi-
Orientem parabai. Lodcmiiue anno Sardic.x'. exisiens cain veiustitem iion exceduni. Unde xra ipsa a go-
constiimionem edidit, misilque ad Ociaviannin co thicis amanuensibus imperitis aciis concihi prxpo-
mitein Hispania;, Hosio Cordubeusi diciante, mau- sila cst. Cni nihilomiiius canoiK^s ipsi, ut vidimus,
dans, ul quicumque ciarissiniw dujnitaiis virgmem ra- relucianiur. Sed de Patribus qui eo convenere ali-
pitcrit.vel fines allquos iuvaserit, vei in aliqua cujp.i quid dicamus.
teu crimine fuerit depreliensus, siatim intra Provinciam Cum consedissenl (aiunt acta) sancti et religioti
in qua facinus perpetravit, publicis tegibut subjugetur. episcopi iu Ecclesia Iliberritana : hoc est ;
{^ Felix Acciianus. Maximus .saiie vir, qui nimiruni
Ne videlicet priciextu suae imnmiiitatis, qua nobdes,
Nisi ab iinperaioribus puniri non polcrani, insoien- inter tales Patres ineruil prxsidis t^[&c'io fungi coin :
tes redderentur. Quk coiistiiutiu, ui ex ipsa liquet, tamen meriio suae sedis (uunc Guadix diciiiir) de
C. Theod. lib. i de Accus.,adCordubcnses spccialios minoribus esset adesseique Melaniius loiiusHispa-
:
directa fuit, quos nimirum Hosius refonnare satage- liiX primas, et ires alii meiropolitani, ut de Hosio
Iwl. Uiauiem Arii lumultus scdarentu!, misiiiunie- laceam, qui gravioribus synodis prxfuit.
rator eumdcm Hosium cjus rei
Alexaiidriam, qui ^^ Hosius Cordubensis de quo iiuiic satis naulia
,
gratia synodum Alexandrinam congregavil , et ut dicta erunt ; aCTuit cum eo Juliaous presbyter
quxstioiicm dc raiione cclebrandi Paschaiis, iisdie- D ipsius.
bus iii utiaque Ecclcsia, acriier agiiaiam decidcrei. 3" Sabinus Hispalensis , metropolitanus , cujus
Aiiuo Dimiiui 321 Consiantiiius cdidiiconsiiiuiioncra exstat cclcbris mcinoria iii actis sanctarum Sabina;
de Manumissionibus in Ecclcsia, Crispo ii el Con- ci Rnfinic, (|narum sepeliendis corporibus purpuno
stantino ii coss., <|uai exsiai C. Tlieod. lib. iv, lit. inartyrli stemuiatc riibiicjtis, operain de^lii. Scribit
7, el suiigercnle Hosio edita fnit. Multas alias pro Loaysa in Noiis liujus concilii duos fuisse olim ejus
iiisiituendis et reparandis Ecclesiis, dcqne imiuuni- nominis aniisiites, quoruui prior successil Marcello,
tate ipsaruui fel clericorum iis ipsis diebus edidii, posicrior vero Maniano.
nihil non ex Hi«sii consdio faciens; qui ab ejus lalere, 4° Camerinus Tucciianus. Tucci nobilis Ilispaoi.t!
pnipter univcrsanim Eccleîarum coniniodiiiii nnu Buticic urbs, olini Kouianoruni colouia, et cpisco-
separabatur, seniper auribus principis, ejnsqne nia- l>a!is alio nomine Augustagemella dicta,
sedes Inil,
lris,bonacliristianitalis ingereiis. Aiino Doniini r.^-ii, liodie nou longe ab urbe Giennensi, ut
Murto.i,
vel ul aliis placcl 323 dc mandalo Conslaiilini, et \o pvobat Aiiibrosius Moiales lib.. ix cap. 32. Sedes
iuuisicatqueasseiisuSilvestriêtuiiivcrsalis Ixde^î.i-, h.ic ad Hispalcuscm inetiopolim pertinebat, sicut
jtrailiiii coucilio Nicjeno, ibique Aiio condemiiaio, cl Cordnba.
Symboluin, (pKxl in tremcndo Missac sacrificio cani- 5" Seuagrit Draccarei>.sis. Egerai de eo Dexler ad
lur, edidil. Tol igilur tantisque negoiiis occupaius annura 29d. Ex quo inanifesium est coocilii hujos
, . ,
421 FLAVIl LUCII DEXTRI CHUONICON. AU

BIVAUIl COMMENTAIUUS.
codices correcdone indigere, diim nonnulli Scna- A CfilebreM. Maiiini testimonium, in tiyiooodc eodeni
^rini faciiini Epajjrcnseni, ;ilii vtTo nijjiiorreMSom niariyre iia caneniis :
fpiscopiini. Ei quiiltMO per se salis nijniftsliun esl

lUiaDtqne li ciioncm esse oon ii;iJ.iiii, sitiuideni nulliis Hinc proflis rulilans {de sede B. Marice de Columna)
fiiii lunquam episcopatus Epagrenîs in Ilispaniit, srxTlandiis in armis,
flilei
aut prope, ciijus cxslet menioiia; Bijiuerrensis vero tnde Vaiciilind das ducumonta solo.
erat in Galiiis loiij,'e disians ab llihcrri consl.itque Inque Iliberrilaiiu (hs in.ixiiiin cn-lu
;
Slgna toi infracti pectoris et tlflei.
apud oinnes ejusniodi cnnciiiiini esse proviiicinle,
Tristis os, o Valeri, genitor torlissinK^, lanli
ci episcopis duiniaxui Hispanis collccium; ncc est
i'cctoris; hoc iocio prailia nonnc subis?
probabile perseruiione Mijiriicnie (sub qua celebra-
inni csi) integruin fuisse exlernis episcopis ad con-
Subscribit quoqueeidem seritentiae D. Ferdinandus
cilium acccderc, quando iion omnibiis liispanis id
de Meniloza, citaio loco.
datum eiat.
1-2' Decfiniius Legionmsi.%. Scdes lix-c noiissima
6<» Sccundiuui Caslulonensis. Qax cl nbi Castulo
est apiid omncs.
fiierit dixiiniisin Ci>mineiil. ad anmini 6G. Erat
13" Mflaniliins Toletanus. Crcdideriin bunc sub-
olim in ea urlie sedes episcopalis non ignobilis Tole-
scripsissc, non qiiod decimus lertms lociis illi pro
lanaeir.olropolis. PorroSeciindinicpiscopi succcssor
di;,'nit;»(c conlinserel, cum potiiis jassu ipsius velut
Anianiis fuit, ()ui anno Domiiii 547 inieriuit el liub- priniatis conciiium coacium fueril, leste Dexiro; sed
scripsil cnm Ilosio SirJicensi Concilio.
quia, iit reor, bacienus.sub?cripseianl Paires, qui in
70 ParJns [Al. Pantardus] Mentcsunus. Nonnulli
existimaruni Meniesam fuisê urbcm ipsam Gicii-
B cornu feiicis prapsidis cranl; et nunc Melanibius,
Ycliii caput alterius cornu, piimus subscribii.
>'isi
nensem seu Juen; rectius tamen Moiales conteisdii
velis tuimiituario oinncs, et sinc icspeciu dignitaiis
silani fuisse prope Cazorlain iu nemorc S. Tliom.ê,
subscripsisse. De Melantbio multa dixiinus ad annuni
id ruinis ipsis non leviter oslenianlibus. Leg:ilur 2S7, iierninqiie infcrius dicenius ad anniim .^)10.
Morales lib. vi Hisl. Ilispan. cap. 5. Lral olim sub
Afliiitcum eodem S.Felix Toleianus arcbidiacimus,
Toletana nietropoli.
p;iiilo post .'ipiid llisi>aiim niariyrio coronatiis,
8" Flueius Jlibeiritanus. Quidam codices iiabciil qui
cuni Hosio caiioneK llibeniianl enncilii digeisii, dc
Eliberritanus, scd parva est discordii; nain ea urbs,
(luo poslea nun!. 12.
quae olim ab Hispanis et Lailms llibcrris nuncupa-
li^
Januarius c/<; Ca/ia6na, sosi Saliabria urbe ,
liaiur, postea in Goiliis Eliberris dicla fuir, ni no-
cpiscopalj, Emeriiensi metropoii subjecla, que fuii,
lavii Mendoza snperius cimtns. Scdes ipsins crat
nbi niinc csl Montanjes, ul Moralio vidciur iib. x,
sulfraganea liispalensis. et in ea conciliiira celc-
cap. 32. Corrigendi proinde codices conciliorum
brabatur.
qui h.ibcnt Snlariu, ei. :ilii Sabaria, minc Alcazur de
9^' Cautomus Virgilanus. Alicubi dicilur
Corsica- la S(d, sed pcrperain, cum ca non fuerit sedes
nus, scd perperam Cursica sifiuidem rioii esi urbis epi-
;
scopalis.
nomcn, quje scdes episcopalis sii, sed iniula, nec m 15" Vinceuiius Ossonobensifi. Fuit olini ejus iiomi-
llispania aut ipsi proxima. Yiigitaniis epiSiôpus To-
nis urbsnotissima, et caibedrali dignii;iie orii.iia, ac
lelano parebat. Porro sinus Virgitanus ab ca urbe
sulijecia Emeritonsi, non longe a sacro promonloiio,
dictus inanifesiissiinus omnibus est, (|ui nimirnni
Q nbi nunc esl Estomba) , si iiarrerio crcdimiis, vel
inler Caridcmum et Siiombrarium promontoi ia , ubi Selvasmhs episcopdis, tjl placct Moralio, Resen-
vulgo de CaUas el cabo de Palos, inlerjacei.
frt/)o
d;o, ci Mari;iaa>.
Consule quie dc ea dixiiuus ad annuni 5i. IG" QinntianusFAborensis. Sic a Cotbis vocata fuit
10° Libnius ETneriiensis. Fuit bic ponlifex siio Ebura nobilis Lusitanii^ civilas, ctijus .sedcs Emori-
tfivocelebris adrnodiiui; ui .pii nua solum llibcrri- len-i subja(vb;ii.
tan» synodo, sed eiiam Arelaiciisi intorfuerit, et 17^" Snccc:isi;<idc Eliocroia. Civiias fdiJ eniscopilis
subscripserit ciiin qno etiam airocruni Arebte iion-
;
sob Tolet.nna nittropoIi,de qua in supcrioribus actuni
iiulliprcsbyterornm suorum, et Fl..rcniius di.iooniis cst ;!dnnnnm 54, uiii '.Jtspicati sumns e!.sc Vullado'
ipsius, qiii in ejiis locum succedens unus fuii Pairum
lid. Affuil cum cpiscopo Succcsso Libeijius ejus
concilii Sardicfnsis; ut c ejus subscriptionibiis prcsltytei
comprobalur. Vide Moralcm lib. x cap. 5ii ei 06. \S'> Eutychianus Bnsietanus. Nunc ea urbs dicilur
11" 5. Vaicrius Casarauguslunus. IIic iile vir san- Baza, ci c.irei ciii.-copo, quo lanien olim fruiia e.st,
clilaie clarus, i;i!em clarissimum fecii Vinccniii nr-
siicct-ibaique ad meiropolim Tolei.inam.
chidiaconi sui gloria : cujiis illu>trissinuiin niariy- 10" Pairicivs Malacitanus. Ilabei ilidem nuncepi-
rium loto orbe canit, et miratur Ecclesia. vero Cum scopum, el vnlgo Maluga dicilur sub Hispaliiensi ;
ejus sedis pliires ejusdern nominis antisiites .xvo ilio niciropnli.
fuerint, creduni nonnillli, non interfuisse lliberri- Ibcieniis de cpiscopis ei uibibus eoruin, qni Ili-
lauosancium Vjilerium ejus nominis primnm, cujus benitan.-x; synodo inierfucrunl. actum .1 nobis esi;
S. Vincentius comes fuit. sed secundiiii!. Veruni id depresbyleris ibideni consisien!ibusdicaa»u8,de
.i.jm
efalso illo pmicipio orium babuit, quo auclorcs isii D nuibus acia concilii Us-c babcnl
perperam ciedunt, concilium ipsuiii anno 524 Do- Rcsidenlibus etiamvi<finli scx presbyleris
^ supple,
inini, vel circa celcbralum, quo lempore S. Valorius qvi.îunl, vel quid siniile :
airumnis et angor;bns confeclus viiani cum niorie 1« Besliiulus p.-esbyter de Elepe.l. (ta a Gollio
procul dubio cominuta>reratqiiod taraen quam longe
ama-
niiensi scripium fuit, cuin !amen logendum sii,
a vero sit. in superioribus abiinde monsiraium osi.
de
liinubi, quod oppidum siib liibeiTilano episcopo
Iinmo vero cuin celebr.iium sii vigenie Dioclciiani erai, ei nbi nunc Gr.inata est, exsiabat, uiide et
persecuiione, quod canoncs ejus ostenduni, non Mons saiicius in labulii pkinilicis ibi repeiiis niincii-
alius quam Vinconiii magister illi affoisse dicendns
palur Ilipuliianijs. Porro S. Kesiituius niaiiyrioco-
est. Qnapropter niuili crednnt inibi quoqne proisen-
ronalus Cst, ul infcrius c«m i)e\lro diccniiis, ciim
tem liiisseS. Vincentium, necabsre, cuninnsquam sociis Caslore ei Crispulo, qui eii;mi concilio intcr-
archidiaconi siiosdoserereni episcopos, et inconci- fiieriinl.
iiisjuvla ipsos adsiarenl, ul ex Arclatensi et aliis 2" ISalalis de Orsuna, sciiicci presbyier, qua; vox
liquet (juaj raiio in Vincensio fortius urget uipote
: , in cstcris quoqne »ubinlc!iigitur. Se<J vero Natalis
qnl ob impedimentum liiigti:e quo S. Valeriiis deii. asMimpiiis esl ad Toleianam s..'dem posl Melanthium,
oebaiur, lingua esset epiboopi. il;>ben)us ejus rei de quo suia locis uiulia. Orsuua ipsa est nunc OiSttnu[
,, :
m FLWII LITJI DEXTRl CIIRONICON. 424

A.C.300. Hislrtnii in IIispnni;i rcperia sunl coriiora saiiciissimorum Cyrici el Julil;Te marlyrnm, A.R.1051.
aliunde illuc quondam allala.
Iii Gallaecia provincia liispaiiis reperium est corpus sanctae Martoae vel UargareUe
virginis ei martyris ibidem passx.
S. Justus Yicensis episcopus, sanctitaic clarus, ad ann. 320.

Prope Lingonas Constantius Gsesar occidit uno prxlio Geriuanorum sexaginta millia,
quos delevlt.
Gaterius Maximianus victus a Narseo in prxlio, anle currum imperatoris Diocletiani
purpuraliis cucurrit.
Velurius cennuio Clirisiianos milites graviter persequiiur.
Felix arcbidiaconiis Toleiauus qui collegit digessitque canones concilii IliberritaDi
cum sancto Hosio Gordubensi, mire fiorei.
BIYARII COMMENTAIUUS.
Z<^ Maurui de Iliiurgi, bodie Anduxar el Yicjo. A S. Jacobi apostoll niariyrii coronam adepti sunt
Consule annum 5*. de quo coiisuie supcrius dicta ad annum Domini 57.
io Lamponius de Carula. Lego de Calduba oppi- 6. Hiitonii, elc. Sustulisse fortitermarlyrium Cy-
do in Turdel;inis Djeticaj. riciim ei Juriiiam Hippone in Carpet.inia, docuit in

5« Barbatus de Adiiigi. Melius Aurigi, nunc ex Mo- superioribus Dexler ad annum 222, ubi nos quoque
ralio, in Anti»]. Ilispan, lol. 74', Juen. ejus plaoiium pluribiis lutaii, Hipponem diximusi
Qc Felicissiiuus de Atubi, bodie Villa de Espejo oppidum, qund nunc Hieppes niincupamus. Gseterum
prope Cordubam, alias Cl.iritas Julia Morales, lib.
: post 80 .innos corpora sanctorum mariyrum repena
8, cap. 48 fuenmt Histonii, quo a fidelibus meiu persecutioiiis
7° Leo de Acciuippi. Ptolomseo oppidum esl in allata fuerunt, et abscondita. Est auiem Hislonium,
Baiticis Coliicis. qiiod nuiic Hisio dicilur, prope S. Felicein, vulga
8" Liberatus de Eiiocroia. De ea consulc dicta in Sahelizes, ei Villascnssa in tractu Conohensi. Nunc
noiis ad Successum episcopum 17. vero S. Cyricus Burgis in Hispajiia quiescii, in Ec-
9" Januarius de Lauro. Ilodie Lora, prope Ezijnm. clesia suo nomine dic;ita, qu?e ol) ejus lionorem ab-
10" Januarius Barbx. Legeiidum pulo de Baibe- baiix litiiluinsigitiiur.ejusque abbasdignitaiissedem
$ola, quse fcre nonien reiinetin frcto Gaditano. babai in metropohiana Ecclesia.
41" Victorins a Cabro, alias de Egabro, urbe olim 7. In Callcecia, etc. Consule qua; de S. Marina no-
episcopali , qu:in nunc Cabra. tavimus ad annum 138, iibi pluribus raoiislravimus
42° Ti<uj a Vinc. Ui reor, modo Vi/c/«e« dicilur, eamdcm esse ac Margariiam, quae hacienus Grsca
iu saliu Mari:^no. credebatur.
*» P
13" Eucharius a Municipio : id esl , Municipio 8. S. Justus, etc. Dno, lesle Dextro, fuere Vicen-
Albensi , quod Arjona nuncupatur. scs episcopiinCaialauniaJustinomineinsipniii prior:
14° Viclor de Ulia. ônc Montemajor prope Cor- floruit anno 300. pervcniique usque ad 320; postc-
dubam, ex Moralio, lib. vui, cap. 35. rior vcro .^nno 380. De eoque inferius ad annum 382,
15" Sihanus a Sayaibiiia. Lego de Salambina ad queni scripsit B. Ambrosius. Fuitet alier cjusdem
uunc Salobreua, non longf! a Mabica. nomiiiis poniifes Urgelli, nou longe a Vicense urbc
iC" Januarius de IJrci. Erat iii ora Mediterranei, (bodie Vichc), qui inicrriiit coiicilio Toleiano II,
quo lociTairaconensis a R.i tica dislerrainabaiur. aera Caesaris 565. Esl is annns a Cliristo iiaio 327,
17" Leo de GcmeUa, nimiriim Augusta, qua; alias ejus vero festa dies agitur in Roniauo Maciyrologio
Tiicci, nunc Marios dicitur. 28 Maii.
18" T»«r»i»i«s de Caslclbona. Keclius de Castulone 9. Prope Liugonas, etc. Eadem fere verba habet
diceretur, cujus euain episcopus ;iffuit. Ensebiiis in Cbronico lioc aiino 500. Coiisule de his
19» Luxurius de Droua. Alias Urboiia, in Bjctioa, Eiitropium lib. i\,et Sexlum Aurelium, etOrosium,
Ptolomaeo. lib. vu, cap. 25.
2i^-^ Emeritus de Burca. Yidetur esse Uxama bar- iO. Galerius Maxim,e[c. Hocetiani pluribusverbis
ca, quae nuiic Oiiwa dicitur. apud Kusebium habes citato loco ei anno. Eadera
21" Eumanlins de Solta. Oppidum erat prope refori Orosius citato cap. 25.
Grnnaiam in Turdulis alias Selia.
: 11. Veiurius, etc. Id scribit Euscbius ad an-
22<* Eumenlinuus de Ocsiyi. Libenlius legercm num 301, ejusque nieminil Baroniiis ad anniiin 297,
Astiqi, qua; esi Ezija, nam Ossigim nen.o novil. /-. et Kom;miiiii Mnrlyrologium ad diem 20 Februar.
23" Evexes de Curthugiiic. l'ro opiscopo suo qui ' hahcl Veluriuiii Diocleliani mngistrum niiliium, Tyii
nun ader.«t. in Pboenicia lol b''aiorum marlyruui fecisse siragcm,
2i" Jiilianut de Corduba. Conics fuisse vidctur ut eoriini numorum solins Dei scientin colligat. Non
mai^ni Hosii. esi niiicm iiule dcdiicendum, persccuiionem Dioclc-
Desunt ahoriim duorum nomina, c quibiis nihilomi- tiani ita coepissc boc anuo 301, quod nullum prius
nus, si Doxtro creilimiis, Juvcnciis iioiissimiis inlcr Clii isii culioroin mariyrio coronaverii, vel ejus nii-
Christianus poeta, uiius luit. naiii infcrius ad niinnin iiislri, sed quod niajores vires co aniio persccutio
Domini 537, li.cc habot Salmantira' in Veclonibus

: accoperit, ci iia iniporaiorem plussoliio in Cbristia-
S. Juveucuspresbyler, qui juxta nonnultos inWrfuit nos t>xcilaril. Qiuy non obsl<inte certura eliam est,
coucilio IHbrrritano. Yide, quxso. lector laiulKlf, postinodum aiino 506 supra modum pci-secuiionem
qu.iiita vcneialione liabendu-; sit Iliberrilaiius con- aggravaiam ; et e:ipropter co anno accidisse ab Eu-
ventus, in quo nimirum lot Ma: tyres Cbrisii, tot(|iie scbio scribi nimirum acerbissimain omniuin. Scd
:
egregii calholioae lidei confessorcs prolossoresquo Dexter nunc couipleclilur pr^cripuum persecuiionis
convencri'nt. Qua igitiir fronic nonnulli miiius re- lempus ab anno 300 usque ad 307, simulque eiiume-
vereiilcr de co andent loqui?Sed lios coinmodius ad rat omnes mariyres in ea passos, sinc speciali aono-
anu»m3H pcrstringcmiis,quo looi Dextcr coiuilium runi dilfere-ntia.
pro tjtis delonsione scribit Toleti fuisse congrogaiuni. 12. Feiix, ctc. Hic ille sanclus Felix mariyr, de
Aliud longc ab isio fuit concilium Hlborritanuiu s;o- quo agilur in Koiuano Mnriyiologio dic 2 Maii, uhi
vicute Ncrouc cclcbrulum, in quo niulti discipuloruui asbcritur, llispali fuiise mariyrio corouaium ; qua--
G
42?> FLWII LUr.II DFATRI CfmONK.ON'. 42G

A. C. 30. L. Valcrius Ilispaniis Bcrosi frngmeiUa i:i qiiiniiuo itaiics digessii. A.n.lO'^!.
Mellarla uibc Ilispani:c Bx'lic;j', S. Finiuis iiKiriyr, qui .ncerhissiinis p!:tgi.s .tfrci.ins,
lampadibus exuslus, .nc landeni succiso cipitc ni.irlyriuiii consuiiimavit miIi |ir.i'si(L;
Hispania; M. Aurelio Vero, viro consiilari ; cnjns eliani corpub decursu lcmporis
Romam dcportatum est; et prima die Julii maxime colilur.
Iri;i; Flavix io Gallxcia sancta Susanna vii go et niarlyr.

Ad C;eara urbcm llispaiiia; in Vaccxis saiicta Antonina martyr.
rroptcr Tocari solet Hispalensis, scd nihilominus A IdoHs sacriftcarel , uudus nervis ccedilur ; suspcnsui
Toletanum diaconuin rui^se scribii Muriet:) de S:in- laniatur, toliusque corporis compiqe si>(iiia; poslrcno
ciis Hispani.n lib. ii, cap. 99. Kx.slat ipsiiis aixid capile obtritncdtus certuminis coronnm ii-isrcntu^ est.
M. Muximum clara ad annuin Uo-
noiitia in Clironic. Martyrolo-ijiuin Uomainim sic : Iicm S. Firmi marttf-
niiiii 612, ubi aii : Florel memoria Saucli Felicis Hi- ris, qui in pcrseculione Maximini acerbisstmis plmfn
spali, Toletaui diaconi,
qui cum n smicto Melanthio, affectus, iapidibns prrcussus, ac dnnnin cnpiie cccs'is
cujus archidiaconnt era( , llispuHm millilHr ad sanctum cst. Qiue fere
.id verbinn habct Devler, nisi qnod pro
Sabinttm Hiipalensem episcopnm, "i Maii llispnli pa- lapidibus percnssus , consoiianlibiis Cr;i!cis liabet,
<i.'t(r. Haliel de eo propnum oilicinni iii-eviarunn T<i- laupndibits exiisfus, qiiod longe aliiid iii:ii lyrii goniis
Capiuil.t iiicipit : Felix
letaiiiiin sancti Isidori, ciijiis esi, et S3epis<;ime adbibcbaliir siispensis iii eqiiulco.
mariyr (uns, Domine ex nomine probatns, el tnunere
, De M. Aur(jlio Vero, subqiio S. Firmus occisus cst,
consecrattts : dum eum cx nomine vocas, et muncre egimus ad aniium 286.
consecras, ctc. Diximus dc cndcm in supiMioribns, l.'i. Iriw Flamv. etc Quiescit sancti.îsinia virgo
nuniero 5. M.igii:u nutem laudi d.mdiim De\tr<) cst, et marlyr Sinanna in sancia ixclesia Coinposiell;iiia
quod lanli viri meinoriain iininortaliiaii coiisecravc- inter ca:leras snnclornm roiiquias, qiiiinis ejus sa-
ril,qui nimirum oninium priinus canonos concilia- crarium roferiissiiinim est. Trai.siulit corpiis ejus-
ren iu formam dcbitam digessil, liactenus pcr lot dein sanclai Susannse ab Iria Fl:ivia Conipdsiel-
annoruin curricula servaiain ab oinnibus coiiciiiis. lain ( ul credilur ) D. Didacus liiinircz prinius
t}uo vero Jiire iiosiiim Cordubenscni Sanclum vocct, Compostcilainis archieiiiscopus , dum corpora san-
infcrius vidcnduin esl ad annum oGO. n ctoruin inariyruni Cucup!i:\iis, et Silvcsiri, ct alio-
13. L. Valcriut, etc. Bemsus Cliald.rns B.ibylonia ruin, variasque relii|uias in siiam sedem liinc inde
oriundus 5U0 aiinis aiile Christi Dmiini iiativi:ateni Iransforriciir.ivit, circa annumliumaii:e saliiiis 1 102
iiistoiiam suam scripsit, lesic Joscpbo lil>. i Anii- ui liabonl a(-l.» Composicllatia^ liisiori;!-. Nisi f.)rs:in
quii. Jud. cl comra Appioncm Craniin. quibus bicis tompore iirbani \y,i\)x II ct Alpboiisi regis Casli co-
aiictor e^t, ipsuni omneni Clialdaicain di-florasse Riiominali, quibus :)genlibiis sciles cpi--cO|>alis iri:x;
liisioriain, ct vcliiii pubiic:v fidei iiiiiariiiin oiiinein Flavi;c iii Coin|»ostcll:inam ir.inslain e«t, reliqiiia)
antiquiialem traiiscripsissc, aciii:cr alia diluvii ma- e;iain sancta) Snsannaisiniu! ciiin >:Cdcfiicri/)t trans-
$(iii ineminisse, nominass(>quc Noam ei (ilios cjns. lat;c, anno scilicol Doniini lOUG. Non defuerc qui
De cndcm agunt Metaslliencs in libro dc Judiciis, sanciam Snsannam iriensem, de qii:i agiinus, con-
et Diodoriis Siculus lil». iii. Addit l'linius libro vii, fuiidorent cum S. Su-anna viPKine paritcr, et m;ir-
cap. 57. Berosum Aihenicnscin Grseco idioniiitc do- lyre Bracarousi sororc S. Victoris martyris calecliii-
cuisse disciplinas Chalilaeas, prajscriim asiroldgiam, ineni, nomine ac nalione ulriusijnc de<;epti, addide-
et ea proptcr ipsos statiiain illi inauraix iingna:; in riiit(i«ieeaiii Susannam, qua? CoiipposielLe quiescit,
publico gyinnasio posiiissc. Utiuin aiiloin genr.aiiiis e Ikacaiensi tcrriiorio iranslalam esse, cuin cor-
Berosi p:iViiis, <|uein Anniiis Viierbiensis iii Iucein pore S. Vicioris. Ita raiiis cst I* Lobo nd c.ilcem
edidil, adjunctis commentariis, an vero. ut nnilii tradiiciionis Lusitaii;e tt<iniani Manyroldgii , (jie
aulumaiit, supposiiitius, mea non interest de(inii-e, 12 Ajirilis,cunj de sanctis Lusil;inis disseruit. Cx-
solum enim apud Dexlrum leô Berosi l'ragiiicnl:i in leriiin ex iis qu c ibidem ipse annoiavii, <ipjiosiium
quinque partes digessisse oiim. L. Vaicrium lli-pa- s.uis convinciiur, nam asseril anno 1590 inense
nuii>;ciijus tîinen nomen iii iiovo Beroso noii iiivc' Octobr. a|ieriuin esse sei»iilcrum S. Sii.sannai Brac:i-
ni<^, lamctsi nunieru» libruruin consonet. Ut rcor, rensis in Ec<:lesia Bracarensis territorii ejus nomini
fragmenia vocat Dcxter, non quidem paries codicuin dicaia, in pra>scnlia 1). Auguslini de Castrn Braca-
suai bisli»ri;c, sed ca qux» ;ipud Melastlienem, Jose- rcnsis arcliiepi^<;opi; cl in eo reperta fiiisse<»ssa sa-
phniii, ei alios auctores exsiibant, qux L. Valcrius cra ejiisdem virginis. Qiiare ncipiaquain inde Irans-
iu unu vuluniiiie coliegit. I;ita luibse credonda sunt : praeaertim po-iiiuam
H. Mdlaria, nominis dii.nc oliin iii
etc. iliijus Dextri lestimmiio divorsilas uiriusqiic SusaiiiMc con-
B:Biica urbes exstiieriuit,ahera in convenlu C(»rdu- vincitur. Agit ipse de Bracarensi iiiferiu-> iioc ipso
beUMi, de qua Pliiiins, nunc, teste Moiale^ in Anti- uniio, versus fiiiom.
quil. iol. 97 cl 98, dicilur Fvcnte obejuna; aliera iii. Ad Cceam, elc. Sancta; Anlonin-v mnrlyrisce-
juxta Iretum Gadetanum, hodie Bejar dc la miel, \r.\- lebrem servani nicmoriam Gr;c(i iii Mcnoloi-io ad
irii Poiiipoiiii ipsc tCdMiur lib ii, cap. G
Mel.i;, ut diem l Martii, unde mariyiologiiiiii lionianiim acce-
sub linem, verbis Alque unde nos sumus, tin-
illis : pit, sub iisdein lere verbis, sic enim li.ibet: Eodctn
gente frelo, Mellaria. Ciedat qiii volct Caiolo Stc- die S. Atiloniiiw mmttiiis, qtiw in persccuiione /Jioclc-
Itiiano asserenli, Mellariam i>ii: diclain ab aurcis nia- tiani cum genttlium deus irrisissel, po.4 varios crucia-
lis, qux llercules illuc c Libya :itiul.t; iiciiue um- quodam iiictusa, iii paludcm urbis Cwx
lus in vase
quani Mataria, ut oporicbai, iiuncu|>atam repenes, dnnersa esl Gr:ica sic liabeni apud caid. Sirletum.
sed perpeluo Mell:inain, niiniiuin a melle, cujus et Eodctn die S. Anlouina:. Ilcec ex itrbe Ccei^ Diocle- ,
probiias ei copia inibi legebatur et niinc qunque id tiano el Maximiaito impdiatortbits, proptcr thrisli con-
:
nomeii sonat. Torro .âncii Firmi Mellari;c pasî iio- j) fessionein, el inanium idulorum irnsioncm, gravcs, ct
men, ct martyrium a Gra:cis ei L:itinis colitur i Ju- varios pirpessa crucialus, posiremo vusc quudant in-
nii, ut in Moiiolngio, et Manyrologio ilinnano vi- clusa, i/j paludem Caa; dejicta, spiriUim Dumino com-
dere est. Gra-ca sic habeiil: Eudemdie suncti Firmi mendwit. Porro Bardiiiiis in Notiscxistim.i\ii in Ca'a
marlyris, qui sub Maximiano inipcra:. pro Llinsli (ide insula ni.iris ./Eg:ii noiissimaS. Autoihniiii o<cisam
comprehensus, diutMS esl ad prwsidcm Macjnum Ibgc fuisse, co niotus quod ejas memunam Gi;i'iJs coli ;i
Marcum ] /iom//i(' ; cumque pasuadcri non posset, ut viderii; sed vero iii llisiKinia coronaUun Doxter asse-
Patrol. XXXI.
, ,, ,,
427 FLWII LUCII DEXTRI CimONlCON. -428
Pcr lioc lompus veheraentius siCYit persccuiio Diocleiianl. A.R.lOot.

A.C.300.
Concilium Suessanura in c:iusa Marcellini papse, qui Romac tliuriricaverat, mullis
episcopis prffsentibus; noniiuUis praesulibus cx Gailia, Germania ac Hispania,
etiam habeiur.
Juliobrigae in Hispnnia S. Lucla marlyr, quse a
regione Campania venit in Hispa-
niam; et a Hiiiovaro comprehensa, quem ad fidem converiii, relicta ab eo; et ab
alio judice comprehensa, tum aliis ciiara sociis pjiiiur pridie noims Juiii.
In hac acerbissima persecutionc Eburne. in

Carpelanis SS. Christi marlyres Felix,
LucioUis, Fonunauis el Euscbius, qui prueside Ilispaniac .\sclepiade crucifixi sunt.
Irice FlaviK in Hispania S. Cucuphas marlyr Chrisii.
verat ubi Cai.nm urbem, ei fluvinm ejusdem nomi- A periaiur portus Juliobri(iensh, inrorius cuni agitur de
osiendi- S. Aza, et sociis martyribus, naiu id (oniingere po-
nis in Vaccsis essf, lalius in superioribus
" .
Facuiido
•
rv .-•
Primitivo marlyri -
• :
tuit ex en quod urbs baic lameisi mcdiierranea ,
mus, cum de sanclis ei ,
icrriioriuni eo usquc exter.sum baberel. Fuii qnidem

bus C;cis agercmus ad annnm 159.
etc. Vide quae commentario in eadeni in.Tris oia Flaviobriga, sed vero Juliobiiga
\1. Prr hoc leinpus ,
annotavlmns. Sane hoc prce-

nuni. 11 in mcdiierraheis fuil.
pr.Tcedenti , ,
sub iiac scnlomia simul conipleclerctur 20. Jn hac acerbissima , eic. De SS. marlyribus
mlsit , ut
in Hispaniis Feiicc, Luciolo et sociis agit Beda in M;irlyro!ogio
quoliliint in perseculione Dioclcliiina ,
mjiiyrium perpessi snnl, pracsertim usque ad aii- ad 5 Mariii , iisiipulanlnniue veiera roaiiusciiiita
nuin o06 , qno vehemeniins persecutio syevii ut ,
ei Romannm Mariyrologiuui, siib his vcrbis : Evdera
Eusebius in Ciironico. die passio sanctorum Felicis, Lucioli, Forlunali, Mar-
eliam liabet
etsociorum : item sandoruin mililunt Cleonici,
18. Concilium Snessanum, etc. Notissimura fuit ei
cice,
Fuiropii, el Basilisci qui in pcrsecuiivne Maxitniani
apud omnes Scriptoies c«:loberrimum actum Snessani ,
concilii quo sancins Marcellinus sponie conces-sit sub Asclepiade praside crncis supplicio feiiciter triim-
,
pharunt. De eisdcin agtint Graici in Menologio, ad-
ci a Pairibus niinime judioalus in &e ipsum
acriicr
indirium lulit. Coiisulc cavdinalem Baroninm et duiiiquc non solum crucis Sii| pliciiiin , sCiJ mulla
alia lormciita prius ab Asclepiade pertiiliise. Hi ciim
Kqnilindm, llbro iv, cap. 89 , qvii asserii 88 Paires
Snessam Campaniae urbem (nuiic Sessa in regno Nea- Maximiano impcratore (luibent Grajca) militarent ,
dcln!i quod essent Christiani , sub Asclcpiude prcuside
poliiaiio) lunc icinporis convenisse ; nc qnis minus
ciedibile judicarit (]nosdaui episcopns ex Hispanla , post multa lormcnta, et crucem ipsam murltjrcs effecli,
Galliaque ac Gerii.aiiia (quod affirmai Dexier) illic
^ vng\rarnnt in ca:lum. Galesinns ex Bed.T bos oinnes
nstiilsse nain
:
tantiis cîiscoporuin nunicrus ex socii>s fuisse Felicem scilicet, Luciolum
!:cril)ii ;
sola Italia oongregari neqnliel co lempore. Neque

Furlunatum, Herodom, Antigonium Ja-
MaKi:iiii, ,
vero quis persecuiiiincni acrein impedlmenlo fuisse nuarium, Tertuilam, Gaviiimim Quirinluin , alium ,
existimaveril, qnoininus ab Hispania Suussam venire Feliceni, Florianuin, et Donaiuro. Dc Ebnra civii.ite
(|ua) nuuc Talabera dicilur, lantoruui
CarpctaiilK,
posseut, nam sub cominnnl b:ibilu facilc lllis conce-
debaiur accessus : et causn erai urgentissima. Cre- martyium cobonebtata Iropbaeis, egimus aniio 150,
diderim inibi Hosiuin cxsliiisse uipoie Pairein ,
nuniero 6.
conciliorum sui tempnris. Sed de eo postea. 21 Jrioe Flavicp , cic. NonniiUi ex dnobus Cucu-
.
19. JuUobrigce , elc. Memiuii smnma cum laudc phatibus unum focere, credcntes Barcinonac pas-
Giaecorum Menologium sanci* Lucirc marlyris sum dnos taincti esse (imninodistiucios. non solum
:
cjusque sociorum qiiurmn hic mcntio habetur, cx

,
ex Dextro cnnvincilnr qni alieruiu Iria; Flaviae
,
Gall.vciae satis noio oppido passum as^cveral

quo Romanum Miirlyrologiuin hacc habel ad diein cura :
6 Julii, seu pridic nonas ejnsdem :Eodem die iatictw tamen alierum Barcinonsc occubuisse nemo dubiiet:
Lucicemurtyris qua uatione Cainpana « Rixiovaio
,
verum ex eo lit manifesinm quod alier qqiescit ,
tenta el acritcr cniciatn , einndem converlit ad Chri- Com|iostellae in Eccleîa Sancti Jacobi aposioli al- ;
stum; quibiis adjuncti snnt Antoninus, Sevcrinus, tcr vero apud Sanctum lMony«iiini Parisiis qno e ,
Diodorus, Dion, et alii decem ct septem qui in pas- ,

Barcinona delatns est de co Moraies libro X, cap.
:
sionecoUega:,ct in coronafuerc consortes. Gra;ci plu- 2, Mariela. parte, libro 'i. cap. 7 ei 8. Fios san-
i
rilms jirosequuiitur eornin nomina his vcrbis : Hccc C cioruni ct Concionaioruni Tjicsunrus , et caeieri Hi
sancta Lucia non est eadem quoi ex Siciiia fuit, scd in spanianciores: cum omnibusMarlyrologiis ad 2.')Ju-
Campana rcgione orta, detcnta cst a llixiovaro. Cutn lli,etS. Eulogio, lib.i Memoii;iIis Sancioruin.Quod
coiieretur idolis iminolare, idque coiistantcr recusarcl special ad Ciicupbatcm Irienscm puiavii P. Lupus
sa.nqtiinem pro Cliristi tto.nine effudit : cunique ille iiiMarlyrologio Lnsitano ad 12 Aprllis , triinslalum
Rixiusvarus ejus operu convcrsus ud Chrisli fidcm , fuisse Coinposicllain Bracara, simnl rum saiicta
Antonuins, Severintis. Lyiodorus, Dion , Apollonius, Susanna, ei sancio Silvcstro marlyribus. Cxlerum
Apatnus, l'apyranus, Colyui, Oronus, Dnpini\is, Sa- elsl verura sit eoileni toinpore omnes Iranslatos a
lynts, Victor, et alii nove.in, corona: fueruiit parlicipes. D. Didaco Composteliano archicpiscopo anno 1102,
Cficniin (juod ad urbcm periinei , ubi sanciissima non lamen omnes Bracaia delaii suni, sed soium
femina (>,issa est, Plinius, libro iii, cap. 3, ei libro iv, sancius Sylvcsicr, de quo po^^lca Susanna vero el ;
cap. 10, aucior esi, Juliobrig:im xl millibus passuum Cucuph.is Irhc Flavb- qiiie-^cebaiil. Nisi quis velll
a fontibus Iberi fluminls distasse, unde Ambrosius bos doos priinum Bi.iciirain sedeiii suam Mclropoli-
Morales suspicatur inlcr Santauder ci Dcrtneo sitam lanam ex Iria addnctos inde tamen Coinposicllam
,
fuissc, ad liiins Oceani, undc ei pcrtus JulioJirigcn- simul cuni corpoie sancti Silvcsiri, quod no» iinpro-
meminerunl. Id voro milii salis diliicile
sis noniuilli babilc videtur. Pono sancti Cucupbatis Barciiioneo-
apparci, cuni Pl(doma)us asserai urbem meditcrra- sis acla exstant apiid Siirinm, lomo iv, 2;) Jiilii el ,
neam C.int.^brorum fulssc. Quare magis assentior apud Equiliuuni, ii!). vi, ciip. 130. Sed eauem feli-
VilbenoviC, ci Ortiiclio, aliisque cominuni couscnsu cius canuutur siippbico carmiiie, hymno sacro qui
aflirmanlibus Jnliobrigam nunc Loijronn nuncnp.iri. lcgiti.r in Brevi.irio Tolctano, ei in graliam crudilo-
Et satis consoniu dislantia Pliuii»a fontilins Iberl ,

D ruiii bic Inscriiiius.
ev (juod sil urbs inedileirauea. Nec obsiai (juod re- UarchinoD laelc Cucuphalc vcrnaas,
; ,:
429 FLAVIl LUCII DEXTRI CimOMCON. «0

A.C.3(10. Angustobrigx in Hispania codcm tcinpoie sancii niariyrcs pro Christo necali (lii sitnt AR.iOrjl.
nefati, illi jugaii) Absaloniu:», Uer»clius, ei Largiis.
Munobrigre in Ccitiberis S. Demeirius martyr.

Carihaginc Spiirliaria Philcmon, et Domninus martyres.
BIVAKll COMMENTARIUS.
Corporis sancU lomuliim hoDora :

A etorum martyrum Lucii epiicopi, Abialonii el Lorgii.
El loriimsacri voneraas sepulcri In nuibus oinnibus mire dc|)i avaiam leclionem esse,
Spargi; liguslris. probai Beda, ex qno in Romaiiuni Martyrologium
Mnnus lioc claniiii lihiScylilaua
indiicii siini iiam ipse Heracliiiin cuni Al)'saloiic, ct
:
Civitas niisit, <Jcdil ol bfviiufn
Larijo conjuiixit, nii Dexicr lialtei sepai at veio vx-
Ouo(ine Fclicem poputis Gerunda) ,
Sorlccolciidum. leros sic ut Panlns qiiidciu in Porln Boniano

,
Hi- ,
Hi serineslraio tumulis hunore, Cius, C;csaie:e Cappadociae ottisi dicaniur; Absaloiiio

Troprias sedes adcunl tuendas : vero, Heraclio ei Largo non designetnr lociis mar-
Hic Barciiionis celel)ralur auia, lyrii. BodK coiisonat Molaniis in addilionilins ;)(l
U-
llic (lurundae. sn.irdiim, ubi sic hal)<i ItiUt Lucii episcopi in Cwsn-
;
Hinc cruor liujusCucuphatis almi rea Cappndocia:. Et sanclonim vianyruin Ahsalnnii

Faclus est noslrac regioiiis liaerens :
Lorgii et Uerncli. In Porlii Rumaiio Pauli Secini-
Indti hic notiis sua mcmbra pooens, ,
Vivere pratslnt. dolw. et Januariw. Et utrlque G:ilesinus snbscribii

Hic fide plciius re.lamando Clirislum, Eodrm die, ait, sanclorum marlynnn Absalonis, Her-
Lucis iufestuin paiii.ir tyraniium : bedu et manuscripti alii
gli, et Larfji, el in notis, sic .-
Moxque bis seuo teriiur beandus vcro Heracli, el Largi, alias Loryii. Certe ontiquus
Milite toriiis. Rom. Martyrologii lextus consonabat, scd anciori-
Caede porcussus nimia fureniis,
latc ncscio cujiis codicis mutaiiis cst a Raroiiio qnj
Viscera luiiJit, quasi porilura: :
Qu£ rerorinata rccipil in alvum

lamcn lcgi dcbei i;i nolis adiS Julii, sub littera F
Sanus nd horam ulii erudite disserit de irencre illn ;«irocissinii siippli-
Missus in flammis, precibus minacem ** cii , a Mc7.eiitio primuin evcogiiati , quo niniiriiin
Ignis admoti pcnmil vigorem : vivoinm coipora c;idaveribiis adver>a adversis nili-
Nequil ardere nimis in beato gabat, aique consiringeliai, iia tii singnloe incinbro-
Corpore flamma. rniiiparles singiilis essent accommodai.-c simulqiie ,
Cratis ignitae facibus cremari
taboscerent: ciijiis nieipinere Virgilins yllneidos vm,'
Jussus ardoris nulriiiienla gliscunt; '
cl Valerius Maximns libro ix , eap. 2 , de rrud
Sed nihii fl:immn iiocet.... '
Suppliciorom. cxier. \0.
Siistinel poslhiiicpriusilte cardos 25. Miinobrirce, etc. Variac fuerunl olim in Ilispa-
Ferreos in se forienics ictu nia Hibescjns, aut pene ejus nnmjnis. Plolom;cus
Sicque decisi c.-ipilis iii aeilira, Ircs Mirobrigasa^signal, allcram in veieri Lusitania
Spirilus rfllal.
pn.pe hbiiram; seciindam iii Turditanis Bselio.-e, non
Jam fave, Martyr, procibiis clicntum,
longcabHispali, rorie ^/niflrfcH ; tcrtiam in Orelanis
Iiistrue civom, populum luerc :
Tarracoiiciisis jnxia Orelum, ei Liliyiosam in terri-

El sacerdolum pia corda muice,
Pacis amorc. lorio Calatravae. Morales, lib. ix, cap. 2?», meminit
Criroine denipto aiiima virescat, Medobrigx io Lusilania, ct iibro viii, cap. 35, asse-
Panc Coelesli saliemur omnos, rii in conlinibus Lnsiiaiii.Teexsiiiisê. Ci'tcrnmldcm
Crimiae lapsa viliala niembra aurtor in suis Antiquilntibus, verbo Beiuria, fol. 98
Spirilus ornel.
asserit Mirobrigam unani eo loco fuisse, quo nunc
^. Ambrosius Morales ,
Augutiobriga\ etc. Notat csl oppidiiin Capilla prupcFuenle Ovejiina In IJ.Tlica:
Dionem qnarumdain
libnt yjii Hist. cap. uilimo apud Q libro ciiaii) ix Hist. cap. \,
e\qu:.dain inscriptione
Coieniarum mentioncm rcperiri, Augusti nomine de- iiiarmorea qna; in iirbc Civitatensi conservaiur, con-
nominalaruin in Hispania, id est, Augiistobrig.ê no- jectatur iiiibi (pumdain Mirobrigarum exsiltissc.
miue : nam (quod alihi diximus) Briga veleri Hi* Qiiidiiuid tandeni de praidictis sit, ceriumest Muno^
spanix idiomate, iirl)em signiflcat : iit Augustohrigi brigam, seu Munobricani Celt;beronim longe ab eis
soncl Auguili urbcin. Ki quideni cidem Moralio,
, diversaiii csse, uipoic qucc adhuc cxstelinCeliiberla
una earuni prope Nnmantiam exstitit, qno loci nunc XII a Bilbiii lapide(id esi.quatuor loucisa Cataiajud)
rsl Aldea el muTO ; ruinis ipsis inaguitudinem vcleris et parum iniit;ilu nominc Muuiebrega nuncupatur.
urbis attestaiitibus : alia juxta Burt;os, et tertia noii Porro snncii Dcmctrii iniiii passi sorvalnr .idliuc
longe a Guadalupo, nbi nunc est Villard el Pedroso , incmoria a Grrccis in .Menologio, ad io Novembris
quod etiam pl.icuit Carolo Cliisio. Priorum inemiiiit qna die eti:un apud G:ilesiniim h.rc logimus Sancti ;
rloloinxus, ei primam in Pclcndonibus propc Nu- Demclrii marlyris. flicClirisHanw ftdei arcusaius, nd
mantiam, secundam In Vcttonibus <iu;itii Fioria-
: Publium pra'(eclum perducitur; opud quem uon soluni
nus de Ocampo pulavit essc Burgensem tiviiatem , mafjna dicemli liberlate religiouem ChrisiiaHam profes-
sed rejicitur ejus placilum a Nonio perspiouis raiio- sus, sed falsorum deorum superstilionem vehemcnter
nibus, cap. 55 suae Hispaiiij-. Krratqiioque Molecius inaectatus, iliius jussu capite obtrvncato, expeiitum a
dum )»utat Medinain Coeli diciam Augusiobrigain. se lantopere maritjrii palmam tnlil. Pono Pnblium
Vidc eiiam Moralem, libro ix, cap. i8. Quod vero hunc, Dacianuiii intellige, qui Pnblins
Dacianus vo-
spcciat ad .sanclos inartyivs Augnstobiig;e pa^sos (iii cabatiir(ui cx martyriim observavit Mora-
aliis actis
qua illarum divinarc nequco) mmirum Absoloiiiiim, les) ei co temporc mariyrio sancios in Ilispania
llcraclium, el Largiim, cdebrem nabeni dicm 2 *^ afficieb;it.
Martii apud Bedam, Maityrologiimi Romaniim, Mo- 24. Cnrthagine, clc. Celebris est snemfiria sancto-
lanuni.C.alesinum, etaiios. Quocirca non lcve irrc- rnm ni.'>rlyrnin Philenionis ol Domnini iii Romano
psii menditin Roinano, duin asscrit eos Caisaiea! Cap- Mariyrologio ad diem 21 Martii , ei in Mciiologio
pjdocia' occisos, eisque addiiur Lncius episcopns Gr<r,coriini. uiidc in Romanum iranslala ent, scd
icjiciiur vero Hcraclins, qni um aliis in Portn Ho-
< ncuiruiii p:issionis locuin dcsignai, qiiem tanien ha-
inano occubnisso sciibiiur. Verl»a ejus sunl In : bcmns ex Dcxtro. Cortuin iliud saii.> conviiifii non
Poftn Honiotio sauctorum mariyittm Puuli, Heraclii, fuissc in Grarcia occisos, (|Uod Gr.Tci ignoreni ccci-
Secundilla;, et Januarix. Cwsarew in Cappadocia &an- sionis locuiu : quo argumento alibi usi sumus»
;
^ ,
431 FLAVIl LUCil DF.XTR! CimON!CON. 432
A.c.m Eodem lempore Tiulo, vel AquU-caiidis, oppido iusigni Gallceciie ,

qnod flirviHS Mi- A.R.1051.
iiiiis prcctcrn.iit, s;\iiclus Ara umrlyp passus foil, et glorinsi ejus commilitones.
Tarracone in Ilispania coion;e sanclorum maiiyrumDomitii, Peiiigijeque ct Aquilo;,
ac Tlieodosiae.
Carilingine Hispani.x sancia concessa mar(yre|?regia.
In rivilaic Soiieusi in Baeiica sancius Marcellus (ul creditur) Hispanus episcopus

vir egregie plus, et docius.
Seori in Caniabria sancta Cenlolla civisToleiana, consulis Lncii Ragonis Qainctiani

filia (Cailtanx passa cst sub bujus pntre L. Quinciiano foriissima virgo sancla
Agaili;)) passa ciim Helena vidna, in peraecuiione Diocleiiani.
BIVARH COMMENTARILiS.
*>5.Eodemlempore, eic. Exslal in Crxcorum Me- A 26. Tmracone, etc. Gnrci in menologio die 23
noIo"io dic 19 Novembris insignis sai>cii Aza; ciso- Muriii, foslum de his sani tis celebranl :ex quo Rn-
» „«:. Â
:„ :ii
ciorum mariyrum inemoiia, cnm iliornm aciis ad manum Marlyrologium lia'C li:ib(t e;ido!n die Iient .
coYuncc sunclorum marhjrum Dowidi, PelayicP, AquHee,

breve conipendiuin rcdactis. Ineo lamen
c;)rrectione
quod rcgidncm ipsoium vocrtnl Isauricn- Eparcliii, el Theodosioe. Lx quo constat in toxiu
digna sutil,
sein sevi Isauriain, cum

polius Auriensis, scu Au- Dextri dcsse Lparchinm.
nam Dexlro leslc, mariyrio 27. Carihagine , elc. Sancl.x Concessse mariyris
ria mmcupari debcrct;
Cnrliiaginc occisce mcminil Beda die 8 Aprilis, quen»
coionali sunt Tiide vel Aquis Calidis, qu;e in iractu
Auriensi Gallxciuj siiaisuni; et urbs qnidem Tuden- Roin. Mariyrologiuni, el alii rcccnliores i-eculi sunt.
jacet, qui adhuc signilicaiionem 28. lit civiiate Soliensi, eic. Dubinni an legi debcai
sis in pago Auriensi
rciinens ab incolis Vega d'Uro diciiur : Aqu;i: :iutem
Seliemi, mm iii codice Pioldniaî Sclia urb.s iionilnr
Solia, Siia vero fuit ad ri-

Calidx civitas Auviensis cst, vnlgo Oreuse, quod inin Tiirdiilis Bieiicaj, non
cap. 55 sua; Hi- p:im Bajiis flmninis, prope Uipain magnam, seu Uar'
icr alios noiavit Ludtivicus Nunius
Ea igiiur civilas quae a calidissimis fonlibus, los. Pono Miirceilub bic vidciui llispalensis ille epi-
Buania:.
quibus in Burgo liuitiir, A(iu;e CalidoJ nuncupatur, scopus, qui in catalogo episcoporuni ejns sedis boc
diciiur. Facile lompore dicllur. De co ciiani Loaysa in
a rcionis seu tracins siiu, Auricnsis
cl:'rui>se
veio^Grxci decipi j.oiuerunt, cum inter nostram I- ISoiis concilii lliberrilani : fuitque ejus nominis pri-
riam, cisuaiu Isauri;im parva sil vocum diflereiilia , mus, cui Sal>inus successit.
qtiando in regione Aurionsi eos passos legebani; cum 29. Seori, elc. Diversiiiiode scribitur nomcn bnjus
oppidi. Anliqna lcgenda .saiicl;ie (^ciiloii.x liabcl So-
enim ipsi solam Isauriensem agnosccrtitt (hjcc ad -^
ladices Taurinvintis prope Ciliciam siia csi) codici

^ riw, idqiic ainiilecllur Morales lib. x cap. 17. Pio-
crrorem, ut par est cieilerc, iiiipuiaruiil. Sedredda- loiii3'Us vero vocat Saviam; Dcxtri aulora codex ba-
nius Meiiologii vcrba : xix die Novembris

commemo- bei Seorim, nnnc dicilur Siero. Quidquid sil de voce,
ruiio S. Axce : hic (uit ex regione hauriensium ( lego conslut iii Pelcndonilms populis C:Hitabricis situni
Auriensium) militans sub Diocletiauo imperatore ; qui fnisse. C;cterum qunj ;id sancas martyres pcriinet,
relicta milHia eremum incolebal, multas

curationes et babentcarum acta Brevjîium Burgensc, Matdonatuf
miracula faciens : dclatus vero a quibusdam venatori- Trngilliis, Moralcs, Villegas, ei alii; sed quod ceie-
loris pr;csiat Feidinandus Petri Guzamius in suo
bus, tradilus est Aquilino tribtmo cum
centum. et i/uin-
quaginta mililibus, qui ad eum capiendum venerant, et Valerio scboltsiico Hisioriarum lib. iii Ul. 5 cap. 5
allirmat sanctam Ceniollam Toleii orlam palre Re-
ejus visis duni recerlerentur miruculis , ad Chrislum
conversi erunl. Siquidem precibus aquam cduxeral, ct gulo fuisse, indc Sariam Caniabrisc profcctani, sub
sitienies recreaverat. Tribunus autemsanctum
martyrem Lglisio pi;i-si(le iii ipso Iberi conflt)Cntc pas&am
Azam ad terrorem multurum plu>imis plagis suppo- luibse. lia refert Moialcs bb. x cap. 17, el Venerus
iuit in rola suspensum iaceratum, el

ferreis uncjuibus f(d. 116, X quibus .Marieia lib. iv cap. 10 1 p. Quem
jnjeclum cum vero ftamma tpsaex' igiiur Valerius vocai llegiilum is ip>e L. Ragonius
ud caminum ignis : ,
stincla esset, et Beatus martyr incoiumispcrmansisset Quiiiciianiis nuncnpalur a Doxtro. Ipsarom sacra \>i'
tribuni uxor, et lilia ad Chri^ti fidcm conversa: suni, giiura po.st loiiga siecula iranstata fitero lempOie Ai-
Tunc Tribunus ccntumquinquagiiitam.litumcapita ab- phonsi X [.4/. SaiiieiiiisJ in Ecclcsijm Burgensem,
scindi cnm quibus nxurcm et liliaui obiinncari feril (\ux fe&tum e:iruii.(icm ccl. brat 15 die Augusii, qua
postea sanctus murtyrenseconsuiHmatusesi.DtiChiie.nl C Ce
eiiam de eis agil Ruiitaiinui .Mariyrologinm. f.i Cen-
!j"it Rom» mariyiologinin, scd ciimeorum inemori.im
lolla quidem viigo fuii, Il>^lena vero ejus socii, vl-v
'
a ura;cis acceperil, inde csi quod babeal l-auri«

,
dua quod inler alios nolavit «.
' : Trngillns.
.. .
Hoc loco
passos in vetuslioribus aulem Rom;im Martyrolo-
;
cniiupiissinius oral CKilex De.\tri excusus; nam pro
gii codicibus, et in omnibus :inie coircc.ioneMi Gre-
sigiio (diniidiie parLnibcsis, iegebal litlcram C quasi
gorianam inipressisil;>!>ideranlur; quod arguinento iiuminis alicnju? signibcaiionem, cx quo rursiis sen-
cst, eos olim non agnovisiê, sed a Menologio lem- leiiliam laccraliai, ci unam in diias nulium rcddentcs
porecorreciionisiiisiiis, siculalios inulios,mutuasse. sciisuiii {lividcbai. Ciim laiiien legcnduin sit per ()
Sunctorum loiuiii iIIulI {Cuiana passa est sub hujus paire L.
iiide simililcr Gnlcsimis Ikcc exlriixil :
Azoi el svciorim murlyrum. Comprchensus Azas {qui Quincliano fofiissiiua virgo suncta Aguiha), iia nl iii-
in solitudine deliiesccus, sanctissima: vine, ac miracu- leriora <|iiaj agunl de S. Ilelena coliuiieant cum su-
loruni laudc nobilis erat) n mililibus Dincletiani Iri- , perioribus, iii (|uil)us de S. Ceiilulla agiliir. Invenio
bunaii sisiitur Aquilini pra;ffcii : cujus jussu de. suidimi Qu;iu:liaiii nonun iit lli-p;inia iis ipsis lempnriiius
per capillos appentus unguihus firrcis Kxearnificatur. uîialiim, nam conc.lio IiiliCiritano inlerruit (Juinc-
Deinde m furnaccm ardcntcm co>iji.cius, cum inde inro- liaiiiis episcopus Lbora;. Porro L. Ragonis Quinciiani
lumis divinu ope cxissel, hocijue iniriicnlo conjugem, et coiisiiiaius ((te quo iiic agiiur) incidil iu annum ab
filiam praefecti ad fidem coniertisscl , uiia ciim eisdcm, triic Coiidila (»87, id cst, Cliristi Doniini t:56, el so-
et miliiihus item, (}uos centuin quiniiuagini.i iiiiu mira- citim li;ibiiil Sovcrnm, ex Cassiodoro, ci aliis, el
culo ad Chnsltaniim religioncm ptidu.\it, capiiis diui- aiiiio D. 11111111 2.",2, Detio ni ci-nsi.le. occidit Calanx
natusest. Corrigi cliam debel Dexiri codex cvcumis w^ S. Agaibam virginom; ei K.ivenna; sub eoilctii Dccio
C.esaiangust.K , eo quod S. Azim corrnplc vocet
^
SS. Fusc:iiii, ^r Maiiiaiii, ut cx Roiiiano Mariyro-
Aram, ei feminam fuisse crcdat, cum ait S. : Ara logio 5 ei 13 Fobriiaiii lii|iiot; qiiod ?i bic ipse pater
manyr pussa est. S. CcniolLc luii, oporliiii posi aliquol annos a con-
,
433 FLAVIl HJCII DEXTUI CllROMCON. ^Zi

A.C. 500. Voltic;ti propc Nuinnniiam .sancla Vicloiia ciim sociis. A.U.IO?^!.
Asi* in Ilispania BalicaeS. Secundus inarlyr coliliir."
Orcti in llispania Tanaconcnsi S. Spiridioii ,

prius cpiscopus Tolclamis , qui pro
Clirisii noiniiic cgregie pugnavii.
Ilipulic in llispaiiia sancius l5osliiuii'S (iit creditur) presbyler ; mngister Casloris ci
sociorom Canlabiorum Lapidicinarr.in. ilicet Crispuliu Mariyr, ct (lesiilutus, de
quoduilum dixeramus, inlerrueruni concilio lliheniiano in ba:lica.
Pjlavonii iii Asiurib is gloriosissimi CliriSli martyros Salurniiius, Felix, ForlunatUG
et alii socii inariyres.
Urbe lleraclea in Calpe llispinise sancta Lucia martyr.
Argenieolx in Asturibus sincii Chrisli raartyrcs SaturDiaus , Thcophilus, ct Revo-

caia pro Cbrisio passi.
DIVARII CGMMENTARIIIS.
sulata illam Toleti gennissc, nc senem admodnm A Igilur ad aiiri vcl argenti fodinas Oreianas damnahu
ipsam virgincm inartyri: tcmporc faciainus. Sed nihil luii sanclns Spiridio i a M:»ximiano,
ciim j;im Tolc-
iiiirum si CO ainium agons occidi-retur, itam dc S. lanam :iliqnanidiu rexissel Kcciesiam; ei Oreli aj
Apollonia iioliim est, seiiem s.ilis occisam fuisse. melalla damnatns egregio pro Cliristi nomine pngna-
Nihiloniiiius crediderim pairem et lilium eisdem novit. Sed a Conslantino imperalore, ageule llosio
minibus insignilos, ct consnlaiuiu palri ascribendnm. Cordubensi absolutus, in Cyprum rediit. De cx'tcris
oO. Volucce, etc. tjus iirbis incminil Plolomoeus consule ejus acta.
in Arcvacis prope Numantiam, iit opinor Berlatiga. 35. lUptila;, eic. Multce linjiis nominis orbes fuer<s
Corpns vero beaiissim;e virginis ac m.iriyris Vic- prisco lompore in Ilispani;». Plinius triiim meminit
lori;« debilo bonore qiiiescit in ecclcsia metropoli- lib. XXVIII cap. 2. Ilipiila> Ilaiic;e inConvenlu liispa-
lana Burgeiisi. Errore auleni vnlgi bactenus crede- lensi prope mnnicipium Axalilanuiu; ei lib. i,ca|>. 3,
batur una ex soroi ibiis sanci;c Ursula; , ac lilia cu- llipulx" Landis in Dastotanis, el Ilipiilsc Minoris iii
jusdam regnli Sicnli et S. Gerasina;, qn;B duo reim- Conventu Astigit:mo. Ptolomxns dnarnm, quariim
giiaiil inior se. N;im sociac S. Lirsuhe omnes «'ranl alieram ponii in Tnrdiiaiils prope Nebrissam, alie-
ex m.ijori Briiaimia, seu Anijlia, longo a Sicilia
(iiia; ram Magnam in Tnrdulis. Asseniior Am-
('ogiiominti
disiJi intcrviillo terr;e ac niaris. Quare (]ni pMrcnlos l)rosiode Mor:i|es, tpii in Anliquil. verbo llipu fol. 87
dicunlur S. Victoria; fueninl simnl in inartyrio socii, nsque 90 erudite convincil ex Sirabone ei aliis, Ili-
de quibus agil hoc loco Dcxtcr. Feslum i|»».i)runi ;\d pam magnain in Mariano sallu {Siena Moreita) ex-
dicin 10 Novembris Burgis cob;braiur. Fiioruni ei stitisse.quo loci nunc esl Penaflor. Ilipam vero alte-
ali:c ejus nominis in Hisp:iui:i, dc (]uibus \ide aniio- ram, de qua aliquando Tilus Livius, essc Zalameam
tationes ad ann. 150 ei ^06. B in Sereno saliu. Quod ;)d sanctos martyres Rcstiiu-
51. Astce in llispania, etc.Consulc ijnx scripsiinns lum ei socios speciai, agiint de eis Beda, et Rom >-
ad anniim 208. num nciriyroiogiiim ad 10 Junii snb bis vcrl.is. In
52. Oreii, clc. Piolomaeiis vocat Oreion Germano- Hispania sancloruiii nMrlijruni Crispuli et Restiluti.
rum, .1 quo Oreiani populi nunrupaii Sir;ibo cor-: Adodie sequenli. Solus Dexier meminii Casioris, ei
rupte Onani. Mnlti, in (juibus Taraplia, Vili.tnova , sociornm Cantabrorum. Resliliilns ])resbytpr Ilipiili-
ei CaroIusClubiusexislim.iruiil volcrem Orelon nunc primus pre-
taniis (corriiple Klepetitanns) rcpei itur
dici Calatravam, sed Mnraies iii Aniiquil. verbo sbyleroruin illorum, qui interfucruntconcilio llibcrri-
Oreion erndite prob;il non ibi, sed prope lialatra- lano, apud Loaysam, Zuritam, ct Genebrandum. De
vam, exsiiiisse, quo loco nunc Ecclesiola in honorem d.imnaiionc Cbristianorum ad lapidicinas cimsulc
B. Dei Geneiricii vidoiur conslructa inior Granaln- cardinalem Biroliium in Notis ad diem Iti Februarii
lam et Calatravam ad riiiam Xab:iloni» nuniiiiis, rui- veibo, ad meialla damnatis. Cerle Cantabrix asjic-
nis ipsis et eremitorii nomenclaiura p:iriter aites- ritas in causa est , ui in ea scmper fuerint lapidici-
l:mtibus; nam diciiur S. Mariu de Oreto, :>lias dol njc, et ca gens ingenio ad iapidcs scindcndos et po-
/\zuqiieQa. Diniciiius noiinuUi^ visum e^t quod de S. liendos pollerct.
Spiridione asseritiir, nimiruui cpi&copum luisso To- 34. Palavonii, etc. Ptolomcrns collocat Paiavo-
leiaiiUDi, el egregii; Oreti pro Cliristi nomine pu- niuin in Asiuribiis sub urbe Asluriceusi Moralc!» ;
gnu>se. Nam Spirulion in Cypro cpiscopus rnii, ut lib. X cap. 33 existimal csse quam Vaneza iiuiicu-
Ruliiius lib. I, cap. 5 Sozomenus lib. i c.ip. 11, So- painus. Ibi sane residebai Fiavi:e coboriis tribiir
crates lib. i eap. 8, el cjiis acia apud Sunum a Tri- Q uns. Sanctoriim niartyrnm Kelicis, Fortunati, ct
pliiUo cjus discipnto edila manifesiant. Cxlerum si sociorum meiuinit Petrus in Catalogo lib. xi cap.
quis vellei duos Spiridiones a>>serere, Cypriuin alie- 130, num. i7, asscriique occisos pro Domiiio ad iv
rum, allerum Toleiînum, non possei lalsiiatis ma- kul. Mariii.
liifeste redargui. Kgn sane probabilius judico unuin o-i. Vrbe Ileraclea, elc. Egimus de urbe Iloraclca
emndemque Spiridionem luisse, de quo liexier, ac ad C ilpcm freii olim exisiente, in snperioribus ad
Rulinus bCribuiK, qui qnidem iii Cypro insnla iiatus, anniim Cbristi 70.
in ilispaniam profecins, ob viiae c:indorein f;ictus sii 30. Argcnieola^, eic. Meminit cjus nrliis Ptolo-
Tolet.tiius opi.-copus, ac domum in p:itriam post nia;us in Ahiuiibus, el Molecius apud Oribelium iii
itiultos .-inuos revcrsns, inibi episcopus Trimcinnii- sua Synonyniia locorum, as^.eril nunc Medulet nun-
nns elecius fuerit, inde Nic*am .id concilium gciie- cupari sod, ut exislimo, conupio pro Aviles legii
;
ralc peticrit, ac Sanlicensi eiiam inicrfuorit. Sic oniin Medulcs. Saiirtornm vero mariyrnm mernoria oxsiat
umiiia consviiKuil. Caii s'.ilfi:'.;;:itur, (|U(id iii mnrlyro- io UonKino .Marlyroiogio ad diein G Fobriiarii his
logio Romann dc s.inclo Spiiidiiuie die 14 Docembris verbis Eodein die sanclorum niartyrum Saiurniui,
;
diciiur, quod nimirum unm fuil ex iliis coiifeasor.bns, Tlicopliili, et llevocata^. Consentinni veiora mss. el
quos Maximianus Dexlro ocnlo ilfosso, ct smistro po- KquilihUs lib. XI ca|t. 150 num. 52. Eadem nomiiia
plile svcciso, ad iiiclnlln (linnnaieral. y,:is auliim nes- 200 iii DcMro, sod tamen tempo-
lcgiiiius a'I aniiiim
cit prcecipu.is inot;iiluruin quas Uoinaniim
lo(liiia>, ruin el iirbium dilToioiUia divorsos fnisse ostcud t,
babebat iniporium iii Uispauiis rtiisô? Id nos aliiii bi iiamque anno 500 Argooteolce in Asturibus, illi
ex lib. Macliab.corum, et aliis fuse mynsiravimu"^ ami. SiOO ykwj: \n Galixcia occisi .sunt.
i36 FL\Ml LtCIl DEXTRl CIIRONICON. 436
A.G.oOO. IiiOrientali llispanlxparie, urbc PaIemo,S. Soiera virgo ct marlyr quae morc A.R.W3!,
;
servonim, acceplis in facie alapis, illiiitre mariyriuni in Domino complevil. Quara

ad exemplum pudicitioc adducebai S. Monica dlgna Augustino parens. Haec venil
nispaniam peregrinationis causa ann. Di<m. 504.
in
Goibi per Imperinm grassanlnr, qui mulias a Constantinopolilanis acceperant con-
siietiidine«, ct inter illas seiia feria majoris Iiebdomadne .T.rea cymbala pulsare
ligncis iiistiumeniis.
Hoc anno imperaior Diocleiianas Valeriiis Jovius novies, et septies Masimiauus Va-
lcrius Herculeiis consulatum inieninl.
Hoc eodem anno multi per Hispaniam passi sunt.
Antccedenii anno Diocleiianus eiMaximlanns Augusli celebrl pompa apparatnque
Romx Iriumpiiarunt, prxcedentibus eorum rliedam Narsei conjuge, sororibus,
liberis, et omni prifida, qua imperatores Parlhos spoliaverant.
Nec muito posi iidem Augusti xi kal. Maii abdicant (purpuraro).
BIVARII COIkBIENTARIUS.
37. Jn Orieniali, elc. Magna tenebrarum cal'gine A (jue inlecla martyrio ;
et volens injuria: occurrii,vuUum
obducii moderni scripiores, varie de urbc ac regio offerens, ut martyrii fieret sacrificium, ubi solet
ibi
ne, ubi S. virgo Solher pro Christo fuil passa sen- esse lcniamentuin pudoris. Quam ergo Ariibrosius
seruul. Legebani eiiim apud Bedam in Orieiite oc- virgiiiibus sequondain offeri, quidni ejus saeculi
cubuisse, "ei apud alios Romauam fuisse genere, S. Monica in excmplura pudicitix alTerrei? Deniquc
ejns cnrpus Uomae asservari, el a Sergio juniori iii quod Dexter scribii anno Doraini 504 mariyno cor«»-
tiiuhim Equitii translaiuin essc; iiiiupir S. Ainbro- natara, in aclis S. Pancratii iiabemus, ubi legimus
siuin noii alibi quain Rouâc na^sam signiiicare, cum Id accidisse Diocleiiano u
et Maximiano viii consu-
»ie ipsa !o.|uitur lib. in et iv de Virgin.bus inde : libus, qudruni quidem coiisnlatus in prxratum
facluin, ul Baronius Romai passam vi;* Ajipia dixe- annum Cliristi incidit , ut Baronius loco citaio
rit, in Noiis :id 10 Februarii ladduciique lectionem notavit.
Martyroiogii cujusdam ms. raouasterii Sancli Cy- 58. Golhi, etc. Legc de ejusmodi Gotboruro gras-
riaci, et Cassinensis, qu;ic liabet, Pôuicb via Appia saiione S. hidorum in liisioria Goiliorum, Joannera
passio S. Solheris virgiuio. Alii in Onentali aliqna ei Olaura Magnos rerum Gothicarum scripiores.
proviiicia passam fuisse credtderunl, ut Equilinus Quod aulem hoc loco Consiantiiiopoliianorum meiui-
lib. m
cap. 3 qui hr^liet : Sothera virgo in Orienlis nii Dexter, mm
eo sensu acciîendum, quasi iis
partibus passa est. Omnes taincn crrore decepli bunl; ipsis diebus Constanlinus nomen jain suuin Byzanlio
et in primis sine sufficienti auctoriiale, acconside- dedisset, qui necdum ad imperium evectus fuerat.
ratione. mutalus est Roin. mariyroloj;ii ie\ius, qui sed cum jam Deitri tempore Byzaniium Consianli-
olim perpetuo habiiitiK Orienle. Neque suflicit duo |. iiopolis vucaretur, putuit Byzaniiuos Consiami-,
nianuscripta nonnull;« aniiquitaiis aliicr liabuisse, " nopolitaiios nuncupare, cum unus ideraque populus
cum onines marlyrolopiorum auciores in coiiirariuin esset, quocunique censerelur nomine. Sed quonam
stent, iiimirum Beda, Usuardus, Ado, quibus coU- pacto stare poterit, quod rursus asserit, Gothos a
sentiuiitGalesinus.Maurolicus ei alii,omues l»i coii- Byzaniinis cdocio», pulsare solitos cymbala serea
cordiier habeni In Oriente S. Soiheris virginis, etc.
: ligiieis instruineniis; si S. Paulinus Nolanus episco-
Jam Dexter lucein aitulit dubise fidei, ut quod olim pus noiarum seu cymbalorum usum adiuvenit, ut ab
in Orienle Romana virgo passa Iegeb:>tur, noii de ejus urbe nomen indiiiim indicare videiur? At longe
Oricniali Asia, sed de Orientali <»ppido Hispaniae aliud Paulinus insiiiuit, quara Goihi fecisse dicantur;
Palamos dictum credalur; quo nimirum viigo san- nimirum turres, quas cainpanls in loco edito collo-
cia persecutioiiem fugiens, pervenerai, cum ad sup- candis invenii ; alias ionge liniinnabulorum usuin
pliciuin rapia esi. Forsan parenies ejus praedia in vetustissimum fuisse ex sacris litieris, el profanis
Hispania babebaiil.et illac ipsa proficiscebatur. Cor- aucturibus collignniHieronyirus .Magius, ei Angelus
pus tamen successn temporis Roinam (sic de aiiis Hoca in libris quos de tiniinnabulis seu campanis
occidil) delatum est, et prinium via Appia sepultnm ediderunl; quos lecior consulai.
('luod iii causa fuii, ut a nonnullis via Appia passa 59. Hoc anno, etc. Agit dc anno Domini 304, scd
crederc;i:r), inde in litulnm Equiiii tran^Litum. De correctione indiget, quod dicebatur Diocletianus
e» Ambrosius iii cxhortatione ad Virgines ait Al : sepiies, et novies Maximianus consulatum iniisse,
non Sotheris {lU domesiicum pia parenlis proferumus cum certum e couverso legendum, Diocletianus
sit
exemplum) vultus sui curam gerebat? Qmv cum essel novies, et septies Maximianut. Ita siquidera ex omni-
demra facic valde, et uobiiis virgo majorum prusapia, (] bus fastis colligilur
consulatus et pricfecturtis parentuni sacra poslhabuit 40. Hoc aivio, eic. Iiinumeri sane fuere in Hispa-
fide immolcre jussa non acquicvil, sed iUi paiue-
: et niis hoc tcmpore a Daciano, et aliis praesidibus Dic-
runl quidem vulium ejus vibicibus exararc, faciem ta- cletiani trucidali, qiiorutn nomina siint iii libro vilx>.
men ncquaquam exurare poluerunt. Sed
virtutis ejus Saiic apud .\gredam noiissiiiium Mispaniê oppidum,
vero ud sororem suain sic lil idem .\mbrosius: Per- est magiia veneraiionc ager quidam cum t<Mnplo
iii
seculionis celate servilibus quoque contumcHis ad fasti- clim super eum erecto, ob memoriaro et cultura
gium persecudonis evccla, ctiamvullnm ipsum,qui inler niultorum sanctoruui uiartyruin iiiibi pro fidci ,
cruciatus toiius corporis liber esse consuevil injutia', el Christian;e defensione a Daciano occisorunt, ei a re
.<;peclare poliitstormctHn,quamperpeli, curnifici dedil; A(jcr Martijnim nuncupainr. Ejus nieminil Moralcs
vl tain fortis cl pnlicis, ut tum le.neras pte;i(r offcrrel lib. X cap.' t).
genas, prius cannfcx nvdcndo deficcrel, quam iiiarttjr 41. Aiitecedenli, eic. Id refert Eusebius in Cliro-
tnjuria: ccdcrei. Nnn
vulium inflcxi!, tion ora coiv<n-:tl, nico ad ainuim Clirisii 7)05, i;!ii de lioc triumpho
non Deniquc cuin cwieru pccnarutn yc-
lacrijmj,s drdit. agit.Consule qux deNarseo et ejus cum Maximi;ino
ncra vicissel, gladium, qucm qwvrebat inveiiit. Itein condictibus scribit iiiter aiios Orosius iib. vu
ille Qitam pcrsecutor iintnanis pnlmis cadi privccpit,
: cap. 25.
ut tcneravirgo dolori ccdvrel, au! pudon. Ai iiUi tihi 42. Sec mutio post, etc. Ap<:idisse id anno Domini
itudivU hanc vocein, vullum uperuti, soli inceUta, ut- 507 lestis esi Eusobms in Chronico, ei lib, vm Hisi.
; , . ::
457 FLAVII LUCII DEXTRI CimOMCON.

A.C.300. Durat nihili.iiiinusatrox Diocleli.Tni perscculio. A.R.lOr)!.
PaiiunturGerundx in Hispania sancli martyresFclix et Maxiinus.
Rliodo) in llispania Ccliibcra sancti inanyrcs Diunyjius et Aminonitis.
Ilurissae in Vasconibus sancli mariyres Socraies, Dinnysius, Vicif»r, Zoli<:us, Aroa-
dius Caesarius, Severiiius, qui sub Dioclciiano varie loni mariyriiim complcve-
runt ;
qnibiis addiii sunl Christophorus, Antonius, Tlieonas, qui varie lorquenlu!
In crcmo Mciellinensi in Lnsiiania Theodorus r.dmirabilis.
Eccles. cap. 26 ei 'i^. ct Constanlinus Magnus in A bis : Munus diriqimns, viddicet e.x ossibvs, et cruore
oraiione quani hîbuii .id raiics in Nicxnaa synoao terra mixtiit, ac veslimcntit sanctissimi docloris noslri
congregatos, et A( ta S. Mciiac el sociorumI, iibi :>s- Felicis marhjris Chrisli, scilicet illins, qucm ul apo-
scrniitur purpuraiii deposuisse en dolore conster- stolum et praphelam habemus, non illius qui beatis-
naii, qiiod iion puluisscni coiiira Christi lideles simi Narcisst diaconus est dirlus : quoiiium ipse
prevalere. Euscbius affimiat, Diocletianuin Niconie- Iranslatus est a piissimo rcqe Francor.nn Curolo, et
dije, Maximianuin vero Mediolani impcrio ac pur- apud Parisiorum civilatem honorifice rcquirscil. As-
pura sc abdicas.ê. Cacleium senicl indicta loio servaiur sacrum corpus s:»ncii Felicis, dc quo fiiinc
orbe in Christiauos peraccutio nihilominus pcrseve- Dexter .igit, in eaihedrali Geriiiidonsi, capnt vcro in
ravii. collcgiali (•cclosia ejus noiiiini dedifala. In nonmil-
45. PaCmniur, etc. De Sancto Felice Gcrundai lis Ecclesiis Mispaiii.Ticclebiabatiir olim rnm proprio
passo aguiii oinma mariyrotogia ad 1 Angusti; oflicio, quod in Paleiitino Hreviario lcgi. Consiila
Usiiardus brevi clogio sic scribil : /« Hispaniis civi- qu:e diximus ad anniim 277.
tate Gcrunda nnlalis S. Felicis, qucmjussil Daciavus 44. Rhodw, eic. Adlinc fcro nnmen reiinci, voca-
judeT, post illata tormenloruni genera^ ungnlis de- tiirquo Hueda, ubi celobrc adcsl Cicnobiuni ('i.^.ter-
trnhi, ac deinde usque ad ossa taniari, et lamdiu vul- ciensis ordinis, ad Iberi conlluoniem. Esi alia oiHs
nera verheribus insiaurari, usqiie dnm invictum spiri- nominis iirbs, sive oppidnm in Hispaiii;», qiioil niiiic
fMHi Chnsto rctldidil. Ejusdcu» mcminil I'riideiitiiis Rossas diciliir .siipra Barcinoiam iii ipâ m iris Mc
in IVrislepliano bymno
b. Eulogiiis ii» Menioriali
^, diicrranei ora; cujiis memiiiit lUoIomieits in Indi
SS. Gregorius Tunmensis de Gloria marlyrum cap. g getibus sub nomiiie Rhod;e, ct Strabo sub tiomine
92, et iii Brcviario S. Isidoii cxslal hymiius vc- Rhodopes, de ea otiam Mor.iles, in Aniiq., M. S'»,
tustus, quo ejus acla narr.mtur ; nimiruin : 01 Florianus de Ocampo. lib. ii Ilisi. Hispan. cap.
4, eilib. III, oap. 27. At Dcxtor dc Celtibera Rhoda
Hiimnvs de sancto Felicc martyre Gcrundensi. loquitiir, iii qua SS. mariyres Di<mysiiin) et Ammo-
Fons Deus viia; pcrennis, hix origo iuminis, niiim cervices pro ChrisU) dedi.^se' scribil : hortim
Aspice plebcm caneiitein fcsia suiiiijii marlyris dies iiataiis in 14 Fcbrnarii inoidii, iit apnd Bedam,
Evcipe vol.i precaiiliuin, suinp laiiduni carmina-
En lui Frlir.is aimi paiigimiis iiisignia,
Adoncm, et Usnardinn videre est, sub his verbis
llein sanctorum Dionysii et Anmonii ilecollalorum.
Tii resolve vincla liiigu*, (lans souora canlica,
Ut Ina riie qucainus proinere ma^nalia. Perperam in Rom. Mariyrologii (•orrectione muiaium
Isle naniqiie Caesarca; urbis MauriiaiiiaJ est adverbiiim i/ei« in ibidein, quod lanieii sino au-
Mundialisdisciplin3e duin sluderel iiileris, ciore aciiim Martyrologia diclorum probant, nullibi
Arliiim faiiuisa verba te scqncntlo deserit. oiiim leguniur ibidem passi, id est, Alexandriae, ubi
Aiidiens plecli lideles, nio\ Cieniiidam pervenit,
pryccedentes niartyres occisi fucrant, sed item, id est,
PijDsidisjiissu releiitus li udilur in carcerem.
simirner ipso die.
Ferreis viaclis onustuin colloquuulur angeli.
Sisiiliirar.-c, cruenlis ut litaret idolis, 45. Ilnrissce, etc. Ejus nrbis meminit Ptoloin.Tus
Kespuiliiifaiiie f;ir(uiii, vocc Cfiristuni pioGlcns, iii Vasconibus Tarraconenîs Hispaiiioc, qnam Villa-
rcrstre|<il lurba bi ulcis ossa nudans uugulis. novaniis in nolis marginalibiis, CaroUis Slephanu( et
Nenipe mulis alli..;atus dissipalur ariubus, alii aiiiiil esse Sanquessam Navarr;». De eadem agit
Fluclibus i^resso iiiarinis, uiida lurgens subtlilur. Poiiipoiiius Mela lib. iii desilu Orbis; Plinins dellii-
Angelus iminislu.s alniis ora paiidit cantibus. ^ rissensibus populis. Porro Gracci in Menologio 19
Omnia torraciila forli percucurnt pectore,
Aprilis memiiieruiit sanctornm mariyriim Socralis
Kt post pociias, el caleftas, uugulas, et verbera,
Carnea clanslra relinquens, migrat ad ccclestia. et Dionysii l.inceis confossorum, et diesequenii san-
iiiiiiisCerunda feli\, o beaia civitas, cii Vioioris cum sooiis reliqiiis. Rom. Mai tyrologium
Nil maionim lu pavescis freta lanto martyre die 19 A|)iilis lixc habel Eodctt^ die sanctorum mar-
:
promeretur, quisquis bic coiifluxcrit.

l'osliilata tyritin Socraiis el Dionysii, qui lanceis confessi suul
Hic IVi virlute pressi laciiianlur dsemoups, ei die 20 (ijusdem haic : Eoaem die sauciorum niarlii-
Vorberaulur, vinciuiilur, oi cromantur acriter,
rum Vicloris, Zolici, Zenoiiis, Acindini, Ca^sarii, Sc'
Atque fnnius, et favilla nil vigoris oblinet.
Hic salus opiala fessis, setl coelestis profluit, veriani, Chrysophori, Theonce, qui sub Diocletiauo
Visio caecis patc^cit, lingua mulis advenit, varie teniali uiarlyrium complevenint. Quare iion uno
Surdtis aures hic rece[»tal, atque claudus exilit. eodemqiie die mariyrio affecti suiil, sed diversis, ul
Inde cuucti le precamur uiia suiiiiiia Trinilas, vides. Codex Dexlri proChrysophoro babet Christo-
Martyris ut iiDpelraiu nosira lollas criinina, pboro, litterula variaia.
Noxia cuncta repeilas, el secuoda impprtfas. 4G. In eremo Metcllinensi, elc. Hodie Mcdellin.
Clerus bic vila nilescat, et sacerdos floreat,
Coiisuic, qiiaede ea urbe notavimus ad annum 131.
Plebs fidelis qiiod requirit iiniielrasse senliat :
Omnis ailas, atque sexus boc patrouo. Gloria, etc. Porro sanoti Thcodori adniirabilis iiomen ot saiicli-
lalis nicmoria apud Griccos celebratur 20 Aprilis,
De sancto Maximo ejns socio solus Dexter (quod qua M.iiiyrologium Romannm li.rc inqiiit Ecdcm :
sciam) scribii. Cieienim duos Feliccs Gerundtc mar die S. Theodori confessoris nh asperu cilicii vestc, qua
tyrio ooronalo.s fuisse, eosqiic vaide distinotos (non teqebalur, cognomenlo Trichinos; aui mullisririutibHs
J)
iiniim, ut muliiexsola idemii.ne Dommisdncii cie pncsertim adversus dwmones claruil; ex cujus corpore
diderunl) saii-, cnnvinc.iurcx liileris Bercngarii epi- wigueiUum scaluriens, cegrotis sunitulem imncrlH. Id
scopi, et oleri, ac popnli Gerundensis daiis il kal. vcro ex GriKcis desiiniptum luit, qui in Mpiiologio
Augusti anii. Domiiii 4087, ad congrogationem h.ibenl Hic propier wmmnas, cl viUi; duii>iam cui
:
S. AiVye Augurtanae civiiatis, qii.T exsiani apud Vcl- se subjecil, frigore et gelu propter Chrisium vcxoias,
serum in viia ejusdem saiiot.t , iliis praesertim ver- crassa, et aspera veste corptis lefjebul, fx quc facivm
: ,,
: : ; ,
450 FLAVII LUCII DEXTRI CHROMCON. 4i0

A-C.300. Carihaglne Hispanioe Felix epi^copiis, martyr, et socii ejus. A.R.lOol.
Toleii ci I]isp.tli S. Felicis diaconi Tolclani,Hispali passi sub Daciauo prseside ioiius
Ilispanix crudclissimo.
CjesaraHgusix innumerabilis multiludo martyrum, oranis aelatis, conditionis, et
utriusquesexus, passorum.
cs<, nl Trichiiias cognomcnto appellaretur ; ob idque \ Jugi imperio ssecula continens,

contra dwmones potestaleni uccepii ; cnmque ila vixis- Et cuDcla domiaans, oninibus imperas.
Sf r, et ad Vominvm ,
quem desideraverat, migrasset Amen.
omiiibus lidelibas sauiiaies confert, unguenlo ex sancto
Celebratur fesium sanctarum Tirginum ac marly-
ejus sepulcro scatitrieute. Sed qiiare Grx-ci nomen loci
uhi quif scit iion proniiint? iium alio, nisi quia ipsiirn
rnm llispalensiura in Rora. et aliis Mariyrologiis die
jgnomhani, (jiieni lameii Dcxier exprimit, de quo

9 Juiii qno die de ipsis scribnnt Villegas, Sancio-
:
Apologla pro auclore a nobis actum. rus, Trugilhis, Marieia, Maldonatns. el antiqua di-
fusins iii
47. Carihagine, elc. Sanciorum Felicis, et socio-
versarum Ecclesiarum Breviaria. Egimus de ipsis
ad annnm 287, quo a nnnnnllis passoe rereruntur.
runi vigiiili memoria hahetur in Rom:ino Martyro-
-49. Cwsaraugustce. elc. Magnam illam sanctonim
logio acl dicm 25 Martii, ex Deda, et Uvandelberio:
qui lamcn crcditi iiactciius siint in Africa martyrium
martyruin siragein apud Cesaraugustam occisorum
perUilisse, qnod Cartliagine reperirentur occisi
suh impiissimo Daciano , noinine innumerabilium
ntrum auteiii iidem siiit, de qnihus in Uom. Marty- consuevcrunt lidelescclohrare 5die Novembris, qua
rologio colilur fosta dies 7> Fehniarii, suh his verhis :
Usuardus. cl Rom. Mariyrologium iisdem verhis li:cc
Jbidem sanclorum marlyrum Felicis Symphronii habent Casarnugustcv sanctorum innumerabilium
:
,
Hippotyti et sociormn, niihi non liquet.

viartyrnm, qui sub Daciano prceside mirabiliter occu-
buerunt pro Chrtsto. Cum enim Docwnus (inquiunt
48. foleli, elc. De saiicio Feiice diacono Hispali
Vincenlius Delv. ei F.quilnius lib. x, c. 17) viderei,
exsiinguere,
cotlegium
miiii edi- ,
propriiim ejnsdem m.îriyris, cum hymno de com- ut Chrislianis lalentibus liceret tuis legibus
ficte
muiii Marlyrum sed uihil (ticiliir quod ad histori:un

:
uli. Quibus ad publiciim prodeuntibui, el Chritlum
;igonis spectet ad nonicn Felicis magis alludunt
:
laudantibus, ecrum multitudine in prcedicta civitale
conveniente, congregavil exercilum Paganorum, ja-
cuncla, ut illud ciijusdain capitula : Felix mariyr
tuus, Domine, et noniine probatus, et munere conse-
nuasque urbis cluudi jusait, ne quis eorum evaderel.
cratus, dum eum ex nomine- vocas, et ex munere con-
Onuies itaque Christianos ibidem repertos, armati gen-
tiles ex ab.titis exeuntes gladiis irucidarunt. Corpora
secras, etc.
vero in acervos maximos collecla combusscrttut, et ci-
Ingeri potest hoc loco memoria sanctarum virgi-
neres in ventum disperterunt. Cfcterura mirahili Dei
num Just(e ei Rulfinx, quaj iii eadem urhe coroiiarn
martyrii percipientes Hispaniam lotani illustrarunt. provideiitia effectum est, ut cineres manserini can-
Sed quoniam acta ipsurum celcberriina sunt, et a didiores nive; uiide in glohos coilecli, Matsa can-
soium dabimus hymnuni dida appellari meruerunt. De iisdem Priidentius
inullis descripta, in earum
festo cani solilum in Breviario sancti Isidori.
hymno G Perislephani hac habet loquens de Cae-
saraugusta :
Eymnus. Sola in occursmn nnmerosiores
MartjTum lurbas Domino parasU
Adsual puQicea floscula virginum, . Sola praedives pielate mulia
placido rore viriiniia
C('.'lesii Lucc Irueris.
Quaruro vasa [loli stigtnale siderum Q Vix parens orbis populosa PoeDi (id ost, Carthago
Cccli flamrnigero igne probata sunt.
Africs)
Ha?c primum olei imbnbus illila, Ipsa vix Roma in solio locata,
Ignescil facibas cordis iii scthcra ; Te decus noslruni superare in isto
INoclis perlidia hoslis et impetum Muneredignaest.
Viiiccns ia lidiii lumiue oplimo. Omnibiis porlis sacer immolatas
Kn Jusla pariter, alque Ruflina est, Sangtiis excliisit genus invidorum
<Juaj clareiil merilis, moribus inclytis : Daeiuoniim, ot nigras pepnljt tenebras,
Discreto siquidem nomme virgines, Drhe piaia.
Uiio sed sludii nomine martyres.
Thesaurum Domini legibus inclylae Et paulo posl
Vasis lictilibus corporis unice :
Nec furor quisquam sine laude nostrum
Gtslautes preliovascula distrahunt,
^•'ssit, aut clari vacuus cruoris
guo qua.'Stu laciet viscera pauperum.
Martyrum, semper numerus sub omni
Sed his subsidiis callidus arlitex.
Grandiue crevit.
Fraiigil lcslacea vascula muiid....
Ne ivsia hominuin scanderei aeihera.
Lt pulvis lierot gioria coelica. '
S. Isidoriis, lib. xv Orig. de Caesaraugusta, lllutiris,
Hinc robusla fnles fragmiue liclilj, inquit, est floreus sanciorum marttfrum sepuliuris.
Glisccns martyrium corf.oris excipii Legi in codicc inngiio, pervetusio, tolcti inconventu
Praesiaiisfamineo pr:emia scxui. no^tio S. Bernardi extra muros, historiam inntime-
Quo celso valeaiil sidere illai,; rahilium in.-jrtyrum C;i'sarangiistanorum , cujus tilu-
jy
Ob lioc viia, salus, el via, vcrjias
iu> osl ; sanctorum martyrum iimumerabilium,
Pasai')
Te sumiiiis precibus, Clinsle, rcpo.scimus" quorum corpoia sunt anlc eicleswm, qtur dicitursancia
Harum suHVagio nos ilbi consecrci
Quanim ln liiiei voce placatus os sanclorum, uib Diciano prceside, elc. , iiiitium vero,
Mciilis vos licile lauipada, viiTjjjgg Piiscorum muiuruiHum gcsla viroium, ^lc. Conlinelur
Fluxu corporeo ellici liberos ° ' irihus magnis perganieni loliis suh nuin. 75, nhi iU
lil voiis rigidis corda callomia^ ludceilo valde noliinduin esl quod pia priscornm
,
licslaiites habeant rcgua crclestii devotio ccclcsiamcornindoni Soiufa Sanciorum nrn-
Te noslta jubilel gloria perpeijnj ciipavit, oh taniorum pignoinm rcvcrentiam. Legiiii
Qui solus Domiuiis tiiuus, ct uniises
Brcviarioraleniino lccliones eorumdc m , ubi pass
: : , : : : :
441 FLAYII LUCII DEXTRI CHROMCON. 442
A.C. Ô. Ibidem S. Encralis \irginis ol niariyris ex nrbc liracara AiigusLi. Iieni ibidcjn pa>si A.R.iOoI.
ociodccim niarlyres.
dicnnliir sub .tnnn Domiiii 391. De iisdem agunt Mo- A Invidus quamvis obilum suprcmum
Persoculoris j»Iadiiis nfj^.irit
rales lib. x, cap. G; Trugillus, Mariela, Yasxus, Vil-
Plena le, niartjr, lamcii ui |)eremptam
legas, ei cxtcri.
Pa;na coronat.
SO.Ibidem S. Encraiis, eic. DccaRomanum Mar-
£\ qnibus infert
tyrologiiim ad 16.\prilis. Ibidem, itiquit(l)ocest, Cx-
sarauguslx), S. Encratidis virginis el martyris , qu<c
Uunc noviim noslrx (ilulum fruendura
Cssaraugiisla; dedit i|isi> Cliiistu:»
ianialo corpore, mammilla abscissn, el jecore avuho ,
Juge-viveiitis domus ut Uicata
adliuc superxtes in carcere inclusa est , doncc uicera- Martyris esset.
lum corpus putrescerei. Prudeuiius cccinil cjus ccr-
tamen in Peri>t. inquiens : Ouasi dixeril; lincspeciale pr.-e ccierisUrbibns privi-
leiîuin dedit Cbrisliis C:esaraugusl;e. ut iiovo ecdc-
Hlc et, Encrati, rccubant tiinrain
si.r generc fnicretiir (nam tiiuliis ecclesiam signiftcat)
Ossa virtiiluiii, quihus cfTornti
Spiriluni m>iiiiii, vlolcnla virgo, siquiilcm ciim urbes c:rierre tiinlos eri'.!ani iiiariyri->
Dedecorasli. bus moriuis Coesarnugu^ta martyri jugc-vivcnii ,
:
boc est, mnrtyri simiil ct vivctili (nnra ot nova

Et cnelera lectu dignissima, quorum aliqiia mox snb- rcs!) domiim el liliilunri exstrnxit, niiitiriini S. Eii-
deiniis.Narratur ejus mariyriiiin snnul cum bistoria craliili. Saiiclorutii vero 17 qui cum ipsa |>a-<si s«nt
innumenibiliiiiii, in pncilicio codice S. Bernurdi To-
cclcbre m:iriyri!im cccinit coileni liymno Prudentiiis,
lclaiii cl in Breviario Salmantino legiiur fuisse (ilia
;
ciijus inilium esl : Bis novein nostcr potmlus sub unOf
rcgiili cujiisdam Poriu.i;:illi:i' qiiudquc a parentibus
,
olc. Deeisque soicmiiis serv.iiur memoria in Mariy-
niiptui lradend:i marcliiuni Rliodani duceb:itiir a Lii- B rologiis Bed«, Usuardi, Adonis, Romano, et receii-
pcrcio avunculo et .iliis 17 viris primariis. Virgo
,
tionbii.s, aguniquc Vasxus ot omnes auctores pro
iiiiiem sancia, iit occasioncm mnrtyriisibi quxrerct, Encraie citaii. Qnod ad noniina eoriim spi-ciat, Ro-
iterarripiens, Ca>saraiigusiam pcrvcnit, ubi Dacia-
inaniim M ir!yii)io,<;iiim qtialiiDidi-ciin cxprimit , et
nuin ag);res.sa, eum ad ccrtnmcn provocavil. Subdil qiiatiior rerqtios Saluriiiiios inqtiit voc:«tos rnissc.
Brevi.irium prjeraium, quod stntim jussit Oaciaiius
Ln ejus verba : Cmnrangniice in Ilispania nalalis
ipsam in cjus pra>scn(ia acenimis fbigris ca:di , et .sanclorum 18 innrlyrum : Opotati, Lnpcrn, Successi ,
cjesam ligaiamqiie, et ad caudam e<|ui (oia civiiate Mariiiilis, Vrbani, Juliw. Qtiniiliani, Publii, Fron-
rapt:iri, co quod bla.splicmasset sncriltssiinos iiiipe-
loiiii, Fclicin. Cwciliani, Evmlii , Primitivi , Apode-
ratores, ac «leinde ejiis sacro teneroqiie corpori cae-
mii, ct alionim quaiuor, qui Saiurnini vocati esê re-
lcra tormeiita inflicta suiit, qua: Martyrologiiim nar-
feriintur: Hi ouines sub Daciano Hispaniarum prccsiJe
rat : el inleralia clavus in capite cjtis siilfi.\us fuit
simul posnis affccii alque inlctempti sunl ; quoruni il-
cujus ioramcn bodieqiic iii cranio sncio videinti>>.
Imtre marlyrium Prudcntius vcrsibus exottiavil. No-
Corpiis vero sanctissiiiun virginis i>ost mu!ia ssccula,
niina et seriem ipsurum ab ipso-Prudeniio niuiuavit,
anno Domini 15S9, die 13 mensis Martii, in murmo- qui sic babet
reo sepulcro repertum est cum bac inscriplione :
Deutce Engraiice vlrgiuis et mariyiii sacriim coipus :
Ergo ler seuis sacra candidatis
Dives Optalo simiil ct Lujierco,
et cum tcstimoiiiuPrudenlii episcopi, qui ipsam se-
Perge con.scriiiium libimcl seaaUim
puliurae Iradiderat. De eadem Morales, lib. 3k,<:ap.5; Pangere psabnis.
Marieta, lib. iv, cap. 5 et 4; et Yepius , cpniuri:» 2 , Ede successum, caiie Martialem,
(^
anno Domini 6o7, cap. 1. Vijlegas, Tnigillus et cae- Mors ei Urbani
concinatur tibi
leri. Corro M. Maxinius Goiiraraugustx tpiscopus sic Juliam canius rcsonet, siinuiquo
de eadem cecinit Quinlilianuin.
Publium paiidat cboros, et revolvat
Eacratis ob niveos mores niveuniqae pndoreno, Oiiale Froiilonis fuerit tropaeuni,
Et miige marlyrii aomine cbara polo est. Ouid bontis Feli\ lulerit, quid acer
Christi spoosa placet superumquc liomiDumque |)a- Ca^cilfaiius.
[reuii, Qiiantus Evciiii tua bella sanguis
Cssareseque urbis fiiia palronn mauel. Tinxcrit, qiialcnus liia Priniilive,
Saoguiue nobilitat quam fuso, ct corpore seclo Cumluos \ivax recolat iriuinphos
Pecliuibus, buslo sola reliciasiio. Laiis Apotlemi.
Temnladicai3 sibi vidci ha;c iu corpore degciis, Ouatuor posihinc siiperesl virorum
Digna vigore aniina: laurca, dignus bouor. Nomen exlolli, rcnuenle meiro,
Meaque ineumque gregein s.mciissima respice Virgo, Ouos Saliiriiiiios memoral vocatos
Qui tilii pro temolis pectora nosira damiis. Prisca vclustas.
Uioc patrona tuis mala quaeqtie a mcenihus arce,
Nosque saluie bea, bosiibus abde lores. Sed vero caeteri omnes aiictores non sohim seriem
Porro quod Maximus dicata sibi videt
inqiiit : Tewpla etordinem nominum variant , verum ctiam nomiiia
hascincorpcre degens, ad illud Prudentii rospicil omniuiu 18 expriinunt, et nemiiietn ipsorum Saiurni-
Martyrum niilli remancnte vita,
num vocari aibrinaiil. Audi verlia (Iûardi, cui Ado,
Contigit lerris babiiarc nostris, rj et Eqiiilinus cntisentiunt : Cwsarauriiistcc sanclonm
Sola tu morti propriae supcrsles 18 martyrum, Quincliliani, Cassiuni, kalutini, PubHi,
Vivisioorbe. Uibani, Marlialis, Fansli, Successi, Fclias, Jnnuarii,
Vivis et ptense scriein retexis, Priiuilivi, Eventii, Cwcitiani , Oplati, Fronionis , Lu-
Carnis et ca;sae spolium reientans :
perci, Apadfini, el Jnlii. Hioinnes siib Daciano, oio.
Tutra qnam suli:os iialicaul amaros
Subscribit M.iricia p. i lib. ii cap. 105, ct quod m:i-
Vuliiera narras.
Barb.inis lortor latnsoinne carpsit, joris ponilcris cst , veliisti^simus ms. oodex nioiia-
Sangiiis impi nsus, lacerai:» mcnib:'»: sicni S. Bi!rii:ir;Ii Toletani siipra relatus, idein li:ilK't
Pecius yt)scissa paiuil papiila ad vcrbuin. Dcsunt igilur in Roinano M.iriyrologio
C.orde sub ijso. qu iiuor illorum iiomina Cassianv.s, Fausius, Jimiia-
:
£t inrra tius, ei Maluthius, qiios, ui Pnnleniiiis ioquit, pri^ci

.Saiuminos voc iruni ; iiiininim cogtioinine avito, aut
Vidimus partem jecoris rpvuisam,
Ungulis longe jacuisse prcssis :
aiia qucivis cau5;i. Sed qnid est quod Prudenliusaii?
Mors haliPi (•clieiis aliqnid tuorum Ounliior ilebiiic suppre.sl virorum
Xe quoipic vi\a. Soincii cxiolli, rctiucntc mjirts
: , ; , :
«5 FLWIl LUCfl OrXTRl CnR0MO'N. «4

AtC.500. Ilcm ibidcin S, Lninlicrtus, qui succisura cnput maMibus iinporlons, angelo ducc, A.R.105I.
sancloruin iDaMyriim numero socialus.
UIVARIl COMMF.NTARIUS.
Quos Saturiunos memoral vocatos A pcenitcmia ducii secondo se cerlamini cxhibenles,
,
Ptisca veuiilas. coronani adepti sint. Unde subdii Prudenlius:
Ambrosins Mor^les iib. x cap. S cxislimat ab coruin Ambo confessi Do<niaua) steterunt
ptoiiriis nonrtinibus Pru^cntinm .nbstinui^ê, quo>! e:i .4critpr cootra fremitunt lalroiium
lejês nietri Siphici
ii(»ii c-.perent : ei hoc vi.Iuisse Ambo guatarnul lcniler soporem
signilicarc, oum
diiit, rcnuente tnelro. Caterum iion MarLjTiorunTi.
placet in boc, nain, nl b«-iic' noiavil P. Lii!)us in n'>lis Cxterum incruentum mariyrii decus tulissedi-
(luod
.id Lusitanuin Mnrtyrologiiin} , de Ca^siano <|uidcni
r:iiil«r, cl lcniicrsoporcni ejns gusiasse, ad id puio
et F.iuslo «liibilari iie<)uit, i(uin r»cilt ncgolio Saplii- referenduin, quod siiic sanguinis t-ffusione, funibus
r:uii niciiînrani inir:irK (picant, Januarius autci:t et
strangiilaii, aui in fluinen pra^cipiies dati fuerint.
.Malutinus iii voc;inil( c:isu. Quod igitur Frudcniins
asscrii, ioiigeaiiud vst, nimiruiu nonien , quo prisca DE S. \1NCE.NT10 MARTVRE APPENDIX.
quaiuor vocat, id C£t, SitUirni-
>etusi:is fi:iiicto> illos IIoc loco proculdobio in codiribus Dexlri, quibus
nos, iie«|Uaquain iii lioc genere melri locum liabcrc fruimnr, dcest ineni. ria S. Vinceniii Leviia.' ei mar-
posvc, eo vidt^licet, qiiod qisaiuor t.iiiiui syllitiis loii- tyri-;, qni in univcrsa Ecclesia seciindo post Laurcn-
gisconstct, cuiii taineii iriiiia ill.i syll:ili:i Sa cnrii- lium loco celcbris habctnr. Nec eiiim notissimus
pieiid.i oninino cs«ci, c.nin dicilnr, Qms Saturninvs, 6rt:ni:!(n marlyr uni Dexlro occiillari potnit, qui ta-
elc, piiiniis eiiiiii pos irocli.iiis e^t longa ei bieii ineii siiiiiularcm dc M:iriyribiis llispanis nolitiain prse
consi:iiis. Veiiiain piointle Fnidciiiiiis luUil: nec eniin cuiictis inortalibiis,iiuornm scripta exstent. babuisse
vnigaie veierum (anioruin innrtyruni noinen silci.- 1> |)Mil);ilnr. Tianscriptori codicis potius cnlp:c daii-
duin essci , propier rigorosas meiri leges uiide et :
dum est,(|uod Viui cnfiiim pr.cicimiscril.sed id etiani
subdit de Eiilr.iia Rarcinoncn-i feci«se coinincitor quain ,
Cirmmis leKCS u;iior anrcorum sine H ircinonensis scnnt-r (Dcxter) Barcinone scn-
Nomi!ium parvi farii, »-i jiiqueudi, bciis, ininiine p';clerirei. Accedil S. Braulioneni
{".uia Je sariclis oiiosra nou esl, qnasd;i(ii additiones ad Dexiriim fecisse, quoe oiii-
Noc iiidi.s uiiinuain,
nino i-dpponiini inemoriam sanclorum Vincentii , ct
Plenus est arlis motlus, anuoUiUs
rulali.ij Barcinonensis niinime pnctermissam, iiam
Noiiiifinm formas lOi ilaro Cliristo,
Quas teuet c<eli liber ex|llcaudus ad annnni Domini 304 quo uler.jue pereniiilus fiiit,
Temiiore justo. li;ec babct Per hoic lempora caiholict Yalenlini ud
:
lilius maris Saguntini nobile S. Vinceulio sepulcrum
Sob lite de aliero ipsorum , fneritne enas,

eiiam esi erigunl, el intra sacrarii aram imnm in prGfundo loco
ve! feinina nam
nonnulli l*rii<feniii codices, et Ro-
: corpus inviciissimi marltjris rcliyiosissime rcconduni;
niannm Mariyrologiuni :iptjd Baronium Juliam vo- ifvod lempluin asiiidua visHatione frequemaiur. Etiam
ear.t vciustus auiein T«)!et:iiius, Usu.îrdus, t!t c:c-
: vbi ciircer ,ubi mnrly>ii:in passus est loca frequen-
et
lcii Jnlium : q«<)d -eqnilnr Kquiliiius. Uli umque pro- tunl, et rclifjiouc quaduin sinijHlari percvlunt. \d an-
babile, neulrnni certum. Corpora ociidccini sanclo- iinm vero 51:2 hoec Bnrcinone ( ait Braulio ) S. Eu-
:
rutn prope corpus S. Engr.iti.-e sepulia, ei ciim ipsa lalice virgini marttjri ac civi, sua^que lulelari cives Bar'
pariler reperi.n snnl, el tn ijuodam êpulcroeju^modi cinonenses wdcin ad mnre consirnunt. Cerle si Dexier
circumscripiio: Corpus saiicti Luperci , cjus uvuticuii p Vinceiitii el KulaliJP lieiiuaquam meminisset, Braulio
tnarlyris; avisncnli i.cilioet S. Fngratiae. nonsoiuin addciel crecii<;nem icinploruni, sed niulto
51. Jicm ibidem S. Lauiberiui, ctc. 0"^ bic de magis corumdem inariynini agoiies. De sepulcro su-
saitcio Lamberto lereruntur trita .<iint apud oiniies per S. Vjhcenlii corpjs erecto, cx aclis ejus harc ait
His|>;ii)icariim rerum scnplores; iia sane releruiitde ivjuiiinus lib. ii cap. 5: Cadaver solulum in lidus u
eo.Miiialos iil». x cip. 6, ViUcgas, Trugilius, Vas;eiis jlnciibus deductuin est ; quod a quadatn tnatronavidua
01 cscleri. Eni quidem S. Lambertiis agricola ou- ,
tpso revelante reperlum. e&t , et ab ipsa una cvm qui-
jnsdani genliiis servus, a quo de lide corain judice busdnm jidelibus in modica basilica sepultum. Cessante
:iCcos:Uus , capilis abscissione donalus cst , dum iii vcro persccvlionc, corpus ad civitatcm Yalenilnnm dc-
agro boves ducens ararei; assumens deliinc capul ducilnr, et juxta nitirus Itonorificeuiius tumulalur. Ila-
niaiiibus propriis, ducibus ei iiobus e( angelis, ad bciniis tes.timonio ejusden» 1'rudentii S. Vinceiiiinin
scpulcra caucrorum marfynim prolicisciiur ; quo non (uisse excarniiicaiuin Valeiniae, scd prope Sa-
cum pt.rvenissei, L.JsuUabutU (r.ii) sauai in gioria ; guniina diruia inoenia in loco ignobili quod ani.o- ;
et a c;rleris marlyribus rcsponsum est , Itclabuuiur i isse vclim co'', qui opposituin senserunt ali enim :
in ciibtlibus stiis. Quo diclo in consortiiim illorum «e in byiiino 18 Mar(yruinC;csaraugustanoruni, Caesar-

dedit Vidi prope sepuicrum S- Engralia'. bistoriatn augustic et ipse exi^tens :
hanc in marmore scpnlcri ejusdeni sancli Lamborti

Nostor est, ciuamvis procul biuc iu urbe
imagiiiibiis incisam. De eodem consule iiomaiiuiii
Passus igiiola dederit srpiilcro
Martyrologium ad 16 Aprilis. Cuin prajdiciis niarly- Gloriam victor prope liilus altse
ribn<; passi quoque sunl sanciiCaius, eiCrenientius, Forte Saguntt.
(ic quibus iii bynino 18 Mariyrum lisec babet Pru- D Cui consonal additio snpra dicta S. Braulionis. Qiiod
dcntius.
^pjciai .uiiocurn nalali S, Vinccniii illuslraium ali-
Adiliiis Cji'> (iioc (?uim siloiiiii^
(!ua inter auclores controversia est noonulli enim, ;
reiii:eCreini;iili, (luibiis iiicruentum
iiiier qiios Csl Morilcs lii). i cap. 8 vcl U crcdiint
Ferrc provcc.il liecuo cx secuii.lo
Laudis ;.goiio. (jacsarangusiae orinin luisse, alii auleiii Osce; vidciur
iiiis favci! rrndenuiis iii (.odeni bymno, dum asserit
Ronianiim C.csaraiiuiisianib iS niariyribus aDniinieiari dcbcre

Id die pra;dicla sic expo-
.M:.tlyr<il.^îuu!
S. Vinceuliiun, eo quod iude sanguiueni uuxerit
iii! : In t.itiioî riviwir f<tucl(huu: Cnii , cl Crcmeulii ,
qvi Sicuudii (Oti/cs»?, ei in fidc (,7ir>>.'i p-usevrranta:
Quin ad onUqunin nuinerurii trahpniur,
ittrirtiirit c(:!ici.'iU (instuvcrunl . Quoi! sccimdo conlessi,
Vu,i post it(i.'U:e specif!K'U puoila;
vci Jii-.cuiiuo l;iiniis ;igone illiislcUi divunim*, .id id Moisquc \iiiocnl;, cui sanûis liinc est
tcndi! , ul iii priuio cerlaniinc dcrecerin! , sed f.K.ii Fons el Ijoooris.
) : : ,;
, :
44fi FLAMl LLCli OKXTBI CHUONICON. 44«
A.C.500. T'.)!eti Mncla Leocadia virgo ei mariyr, qii3c jam fl:igcllata iii horrcitJum carccrcm A.U.IOjI.
dcirusa fueral : audiio S. Etilili.-c Emeritenbis martyrio, in oratioiie sigiiiilo
BIV VRII COMMENTARKJS.
Ilorum auiem sentenliam omnino veram jiidico , A Levil:c «ancli martyrls :

'
Cui clara viriulc flagruns
utpote qnam poliores ac plurcs derentluni , ct inier
(lorona viuccDti datur,clc.
eos lleleca Caesaranguslanus cpiscopns, cnjiis vfrba
dedimus in snperioriltns, cnm de S. Valerio episcopo El in Capilula i.lrfeA/, Domine, leslis lui solcmne Ulud^
agereiitns. Certe Osccnses iJ ceria iradiiione a snis alqne famositsimum featum , quod annuis reeurîbut
inujoribus accepta conservant, osienduntquedouunn morliilium obluliiiu» prwsenlatur ; in quo liic Vit.cen-
Rutycbii, el Enol:»; paicnluni S. Vinconiii cl inulla : lius mdrlyr ifus, mirabiliter vincens, et tolo (id esl,
Hispanix breviaria divcrs:trnni Ectlesianim oiisen- (
lcrra) probatus ct peliigo ncc terrenis suppliciis vin-
,
tiunt ; inier q»x Salinaniinum

b;cc liabel Quoniam : citur, nec marinis gurgiiibus compeditur elc. El in- ,
triuniphum S. Vmcenlii miiiicr. (idciium Iruderedis- l\:rius vocatiir Prcdtcaior luminis. Longum osset
ponimui , digmm est ul el generis ip.iius nobilita$ bingula pruseqiii i|ux sancti martyres de tanto
,
breviter inlitnetur. E.rsiilit emm palre Euiydiio proin.iriyie scripscrunl ; de eis consnle Btionium in
genilus , qui fuit Agrexti conûlis nolissmu» filtus apiiot. ad :22 Jaiiuarii, et Molaiiuin ibidcm et prse-
mater vero ejut Enola ex Oua urbe nosciiur procreala, cipiie Uabani iitarlyroloiîuin qni brevi , e|iilogo
e(c. Iluc accedii S. Vinceoiiuni cx e:idein p.>irj;i agones Mmiies B. Vinceniii destrillit.
cognaiuinqiie fnisse S. L:iureiitii, <|ui lamen Oscensis 32. Toleti sancia Leocadia , etc. De ea omniiim
fuit, ut suo btto prob.uijiius. Id luculenterexpressil inarlyrologiorn:n aucloies , Bcda , fsuaidns, Ado,
M. Maximus in epigiamntaie de eodem Vincentio , Roinaiiuni, accaRteii : Vasaiis, Laureniius de Pa-
i]uod hoc loco pKicuit subjnnt^cre. dilla, M;.rian:i, Marieia, Viliegas, Tnigillus, M:tldo-
n;tlns, Marinaûs Siculus. In Brevi;irio Paleutino his
Viucenli egregiam referens ab .igone coronam, I{
verbis ejus acta reccnsenlur Impiissimi Dioclc ta-
Alqne Levitaruiii dulce Lcviia capul :
Sacra doiiiiis ririiKC qua; iiomeo adepia Colufnnae (iVi nns et Maximianus iniperut. crudeUssimuin Dariauum
est de Pilari) pra'sidcm, iid evilandam magis, quam ad gnbcmu.idum
Hoc libi viciuro pulvis et umbra fuit. deninuverunt Dacianum pvcciidcm, qui posl mutloium
Maxime dc sc()i(:m celebraia io sede inioislris. sanctorxim cwdes, Toteiuuiim urbem ingressns es: ; ubi
IIoc Prudcntins dixil :
repcrit Deo dicalnin virginnm Leocadiam de nobHis-
simo geiwve exortum ; qute non dicbm, neqve noctibus,
Evclamatbic Vincpntius,
Levila dc irilm sacra, perviyiti cn>a, ab ormione ccssabat. Qni quidem Da-
Miiiister altaris Dei, cianns , cum eam suis conspe^^libus priescnluri praice-
Septein ex cutuuiuis lacleis. pisset, ila affalas est : Cur te lam levis, et vana iidil
circumien io, ut de tum prasclaro genere nata , relin'
Et Nebrissensis ita ezposuii, ut episcopus Cxsarau- qneics cccremonius deorum nosirorutn , et nescio cui
gustx septem bîbuissei diaconos more aposioUco Christo te offeras servituram ? Beata vero Lcocadia rc-
noii aliier atijue pro scde liicrosolyniitana ab apo-
spoudit:Non mc luu suasio a propotilo C.hristi rccocahil;
stotis oliin insliinii toiidem leguniur Acl. vi. Inter
nam illi me sertiluram ilevovi. i\on illusio verboruin
sepiem vero diaconos Cu.saraugusianus Vinceniius luoruht, ncc blandimcnia nalalium, quibus inesuadcre
erat prior. (Nil iniuns de aliis episcopis credo, nani
comris, retrahent a serviiule Oomini meiJefuChristi,
et omnes arcbidiaconum haltebant, id est, superio-
qui nos preliososiiuguine suo redimens, magnam indidit
rem c:Kieris diaconis undc de sancto Laurcntiu idein
:
liberlntcm. Furens iiaqve Dacianus prcccrpil eam Irndi
Prudeoiius iu byinno aii :
q in carcerem, arciissmis vinculis colligaiam, donec cx-
Hic primus c scptem viris, cogitiirel , quibus pueiiis vel tormenlis eam affligeret.
Qui îant .id aram proximi Dcinde profeclus Elboram civitalem , multos sandos
Levila subliinis gradu, sanguinc. fuso iransmisit ad Dominum. Cumque in To-
£t cailp.ris praestaiitior. lelaim urbe ad B. Leocadiam lioruin fama percurrissetf
genibus in oratione positis,ineodem loco quorectusa te-
Sic igitiir ait : Maxime de teptem eelebrata in Sede
nebatnr, completa oratione, suum Domino commcndant
minislris , quod prius dixerat : Caput dulce Lcvi' spiritum misil adcoelum. In respons.6, speciali iiotiti;c
tarum :
inartyrii S. Eulaliu tribuit , qiiod in lectionibns in
Martyr ades volis sopplicibusque tnis.
,
cominuni de fama neris inultorum inartynim ad
Hinc prodis rulilans lidei spectandns ia annls, aurcs Leocadiyc adveniante dixerat. Consonant Sal-
lode Valenlino das documeola solu.
Inque Iliberriiano das inaxiuia coelu
mantinum Breviarium ei alia mulia diversarum Ec-
Signa iiii infracti necloris, el fidei. (Eqimus de hoc clcsiarum Uispaiii:K. C:eterum qnod a Dexiro addiiur
in superioribus.) de lapide duro cui S. Lcocadia pollice suo signunt
,
Teslis es, o V;ileri genitor foriissime, tuUi ciucis mutliter impressit, verlssimum esse ex hymno
Pfctoris ; hoc socio prseiia iionne subis? ipsius, quein in Patentino Breviario tegi , nianifeste
Arcliileviia sacer, cuis^crelaria cordi liabetur; sic eniin habet
Sunl libi, qiiae conslaaiagmina sacra doces.
Sauguis erai tnus ille poleus Laureulius, ignes Hxc cum corde puro
Siinj{uerede lonis arlubus, iile polens. Deum intercessit :
llle libi documenta dedit prsclara niicandi, rj In carcehs niuro

Ipseqne dai aliis, eslis in arle parcs. Pollicem imprcssit.
Ille parii Roin;*, palria^ paris ipse coroiiam, Pollex sic iuiravil
Patria ulriqi)||.eadcru, laurea, robur ideni. In lapide duro,
Respicc nos prjesens slellata in vesle minisler. Uuod cruceiu kigaarit
Alque tuos cives civis el ipse juva. In raolli buiyro.
Sic, Cbriste, consigaa
Qnod autem Vinconiins ex Caesaraugusia sanguinem Corda iioslra diira :
traxlsse dicaiiir a Prudenti') , non tollil , quin Osc;p l'l to i»ierit.e digna
natus sit , dum tainen (jni^piitin cx .snis (âi.sarangii- Sequamiir et pura.

stanus fncrit. Mulla de eoiicn S. Vinccnlio babenlur In Brcviario Tolet.ino arcliiepiscopi SilicGei ,
paruni
in Breviario S. Isidori et inter c;etcra hvinnus ,
, rouiaiis verbis sic lego :
cujus initiuin :
}''>ii;U s.ic inlr.ivil
Adust miranda passio In praedurd peli a,
: , , :
447 FLAVll LUUI DEXTIU CIIROMCON. 448
A.C. 500. (pollice virglneo) dnrissiino
(liem digitorum el cnicis signo

carceris saxo, sigiio crucis, el ibidem rolicio in hanc A.R.1051.
; impolluium in oraiione spirilum Deo reddidii.
4
Ouod crucem sigDavit A atque imminutinnem $ui ne^ciens ianctitntis persittil
,
Ul in molli cera. in opere ? Da ergo nobis, ui per eam apnd te pro votis
indulgenliam m^reamwr, qni nunc pro deliclis vel la-
Exstat asque in hodieruam diem in antro carceri^ S. crymas fuudimus vcl gemiius exliibemus. Amcn.
.
Leocadiae , prope allare ipsius virginis ad cortm [luiic locum sibi veiulicit additio S. Biauioiiis ad
Evangelii iii niuro hpis ipse cruce «-jus pollice fi- Destriini ; nimiriim aiuio Domini 51-2, Tolelani fidelet
gnatus, stib craie ferrea cusiodiuis, quem anno Do-
S. Leocadia; martyri ac civi, sacram a^dem ubi sepulia
mini 1621 Toleti esisiens veneraius sum : altare jacet , erigunt : quce secunda domti^ sacra est in illa
autem ipsum ex marmore alabasiriie conslrucium , civitate , tnaximeque frequentalur. Ibi siquidem noii-
iribus disiinctiim hisioriis, totidem reprxsenlatacia
nulla Toleiaiia concilia celebraia sunt.
martyrii S. Leocadiae. lu priori ad cornu Evangclii
sisiiiiirDaciaiio; io aliera (iu.t in medio aliaris est, DE S\SCT1S EULALU? APPENDIX.
crudeliier a salflluibus flagellaHir ; in terlia quac ad Obiter hoc loco do i?. Ivdala Emeriteiisi mentio-
cornu epistolae veryit in carcere clansa, super iiudain nem faciens Dexier, videtnr in uriginali suo, deliito
humuin jaceiis, reddil spiritum. Quo videas eos om- loco fiisiiis de oaiiein , ac de ej\is socia ei convirgi-
iies deficere qni sola c;irceris cusiodi» creduni m.- nali S. Jiilia dixisse, dee<se lamen dolemns id in
cer.itam fmssc S. Leocadiam , ei inilliim aliud lor codicc iiostro ; sicnl et memoria S. Eulalirc Uarci'
menlum pertulisse. Suie hynmusiii hoiiorem ejusdem nonensis. llliid prolecto mirabile admodum in uira'
virginis c-uii soliuis in Bieviario Goiliico correpsaiii qiie ernitiir, qiiod iion solniii eodem noinin(\ eadem
I
fuisse, id csi, \crberibus ciesani allirmai ; quem hic retaie et eadem perseculione participaverint , sed
placel ioserere : B similliniismariyriorum geueribiis , paribusque ml-
Sanctissimae Leocadije raculis in niorie nobiiitalae sint ; ul non sii niirum
Solenine feslum prodiit, nonnullos auclorum exiern irum eas conftidisse , ut
Quo \ aiu iprraf! tlespuen» Equiliiuis, lib. i, cap. î, leoisse convincilur , dum
Atl regiia ca^lilr.iusiit.
eain quae a pre.îbyiero Douaio edocla 10 Decembris
Omnes veiiiie supplices,
Cordis realum pamJile :
celebralur , Barcinoncnsem fuisse esisiimat : sed
(>;iudendo vols sol\ite, falso ct coiitra 'êip>um, nuu ipse Equiliiius aule 6
Dfn(|ue grales redUite. soiiiin capiia ejusilom libri, Eulalix Emerilcnsis ine-
liasc nanique virgo nobilis niinit, ageiis de sancla Leocidia unde postuio-luin
:
Exorla claro geniiine :

sui oblilus utr.îmiiue confudit. Et Eulalix quidem
Confes&i Clirisuiiii loriiler
EmiTitensis acta luculenier sacro liymno cecinit
Poenas liljeiiter pertuiit.
Correpia jussu pricsidis
Prutleniius iii Peristephanf» , qui in Breviario sancii
Uncis ligiUur ferreis, Isidori reciiari solitns fuit in ipsius virgiiiis fesio : ad
Ut viuculorum pondcre, epiiomeii redacla sic ea expressii Ado in Mariyrolojîo:
Fides pueilie cederet Apnd Eineritam Uispania; citilatem natale sancia: Eu-
IUlc per abslineiitiain lalifc virginis, qna? cum essel aunorum 13;i(isu Daciani
Clirislo placere ci>giians prxsidis ( lege Calpiirniani , qu''m habent acta Da-
Lauilum rependil gralias,
ciani , nt rcor, ministri ) ptnrima tormenta perpessa ,
Prerumque referi viclimas.
jmiissiHie i« e(/ut//co SHspenia, et ixungulaia faculit
Sed mo\ iil S. Knlali* ,
Monem sacralnin compcrit; Q ardeniibus ex ulroque laierc npp' siiis, liuuslo ignc spt-
In carcerali vinciilo, ritum reddidil ; et, cerncnlsbus Clirisiianis , »n specie
Ceeio refudil siiirimm. columba; nivccc conlum petiit. Cujus beaium corpus per
Nunc, virgo sanoia, quaesumus, triduum jus6U pra^sidis pependil in ligno : sed cui
El lacrymaiido i osciuius : humana fuerint obscquia denegata , coelestia fuerunt
IJlprobra iioslra diiu.is,
munia concessa; nam nix desuper corpus puclla' ad-
El vota Cluislo pcrler.is.
tpersit, ul quod ab utraque parlc appositus ignii crdoris
Tu nostra civis inciyia,
Tu es |t.ilrona Vcrnula :
sui inccndio cunpagriivcrnl, nivnli candore cooprrluni
Al> urbis liujus termiuo divma gratia dcalbaret. Sicquc a Chrisiiams reteren'cr
l'rocul repelle taedium. ahlata , et deio ione dcb.tu sub sacro altari deposiia
Nou bostis bic praevaleat, miracutorum gloria iUusiratur. IIxc ille ex pnediclii
Non uiorbus, aui pcnuria : Aureiio Prudeiilio. Audi niinc , quxso , qua; Prii-
Recedalonino iioxiiim,
deniius ipse de cadein martyre scribat iu hymno ,
Et ooiiler.iuir comniodum.
Sic viia rebus '.iffluat,
cujus iniiiuin :
Ne coida luxu soiileaul : Germine nobilis Eulalia
Cunclisque de criminibus Menlis el indole uobilior,
Douelur indulgeuiia. Eni«ritain sacra virgo suam,
Deo perciiiiis gioria, Ciijus ab ubere progenlia est,
El graiiaruiii ropia : Ossil>ns oroal, auiore colit.
<Jui cunrla voluii li'm[>ora,
De mariyrio sic paulo inrrius :
El rcfrnal anle s.ccula. Amen.
D Nec mora gemiai
carnitices
Aceedit dioiis , quod de eadem virgine in Dreviario Juncea peciora dilarcrant :
Et lalus uiigula virguieum.

quoipie Salmaiilino asseritiir, (rcmens Dacianus pra:-
rulsal uiriiiKpio, ei ad ossa sccal
cepil niilitibus mullis lorinciiiis eam affligerc : pro-
Eulalia numeranle uotas.
pt^riins itaque Elboram , oic. , quibiis ul iiiiiiiniuin
iniuiitiir , flaj!;ellis caisaiu ruisse. S"d quod luiiiiino Rursum omn in equuleo posita, lampadibusquc ad h-
ferro viiam rniierit , iiidc f.u liiin est , ui in oflicio icra appositis oxusui, roco uibiloiiunus circuindata
cc<le,Niasito<» Gotbiei Droviarii porpeuio confe-s t essel, subd:l :
nunciipeiiir; undo in cadom oralione dioiiur Glorioâ :

Flamnia ornpuiis volal in raciem,
facla e:t vhcjo mn, l.iiri.u. Lcoradin, ijinv conûKievii
ppripie couws vegelaia, c.ipul
auror(B cowparaiu , pulchra ali]ue elccln ul sol , pro- Ocouj).il, e\.s>i|oraiquo apircm
balnr e! luna ; duin cUiriori rulHan^ lumine , et ut Viit,'<» oiUiiii oiipioiis obiiiiiti,
luna plcna ilnrcscit in coni\ibionc, cl ul so/ //fif/niJis Appoiit, el biLil orc rorium.
; :
Ail FLWII LUClI IMAIRI CliaOMCON. m

BIVAmi COMMENTARIUS.
Emical uhIo coliimbn ropons, A .iccipicjidufn cst, sc<l de cqiiviloo, rini frtrmam criifi,
Mariyris os iiive raii<Ji(ii(ir gcreliai ; iiaiii (juod 0"i'"'t'"s ct Uoinanuni Marlyro-
Visa roliiKjuiTC, ot ;t>,lr;» scqui
Spiriius liic r»r»l Kiilalia?,
iog'Uiii asseruni, llircmoiiensein ciiice siispcn- m
saiu acta cjiis qii:e tnm in codice
spiriliiiii eiiiisi.sse;
Laclftolii», c«!ler, iniioriuis.
Ecco nivem xl<if ialishiems vciiisiissiino nionislciii Sancii Itcrnardi loletani
Ing'Tit. cl logil onine foinin, le;;i, siib iiiilio In dicbitJi illis r.ulalin anncta Bnrci-
.
Mcnibra togil siiuul Kiilaliae, noiitttnis citis, el vicola, eic, tum in lireviario Pa-
Axc i^cenlia sub pelido, icntiiio exstani ; aperlis verbis liab nt, in equuleo
P.iliioli vice linlcoli. eveciain cHla^^s^^ animam. Emeriiensis qiioque crux
Ca^tcra, niioii lyiimus ipse pra: omiiibiis sit, coiisul- iuculetiler exprimilur qiialis fuerii, iii qiio<lain hynitio
lo praMeriiiiiio. Breviarii Goibici, quein postea dabiiiuis, ihi enim
loiidom pene de Karcinnnensi Enl.ilia nnr-
Veriiiii dicilur :
r.il Qniricus Tolelanx sciiis iiniistes S. liilcloiisi Tunc in rcciso slipiie,

siicocssor, III liymno, qiieni iii cjii^ l:ui(ioin cdidil, Duclis iii alliim bracliiis,
fl Tolol.ino inscrinl l)rcviario. Pr;«'fiiit liic consilio Lalns puelkc ca;dilur,
Toletiino «iidecimo celcbrato rcra 713. id est, an- Nudaque flamiuis uniur.
no Doiii. G75. liyntnns vero sic liabcl :
Ouae procH iliibio fDrina oquulei fiiii. Qiiod vero Sal-

l'ulgcl lionorsci'ukTi nwrLyrit Eiiiiili» :
liic
OniC s;«cio si^navil iJcni pjSMonis siigniaLc.

ni;uiiicuni de Enicriiensi dixit cx crnce cff?los in
Huc voc.tl atlcsse cuiictos, couvcnil ociiii rcre. moduin coliimb;e pi-ocirasse, acla ejns quai io pra»
Cfniiliiis liiijus [jropago, vcl caIor»a coullncns, B diclo Pali ntino .asservanliir,
id de eqnnleo diclum
Itarciiiun Angusia sciii|icr siirpc .iinta iiobiii, :issever;iiil. banc sonii iiliain noia-
Consiilo qnti' iii
Ci\imn llorcns corona, j.li-lis li lelis iiniyia ; vimus agent.s de sancia Wilgelori.; ad anniiin 158.
VirgiHciu vidcic vcstraiu, quain sti inilex glorix*, Sed quoniam acta ipsa gcrmana ac siinera liacicnus
Qua; lldc probjli lorrcl sic fiirciiicin j.idiccm ;
edita iiiimquam vidinuis, placiiii iii graiiam crudito-
Pr^dio.ins criicis liouorcm, vcl saluiis indicctu.
ruin ea in mediiiin aderre piont iii LSreviariis Pa-
Ha;c eniin c;;loin;iia sistiiur Pt|uuloo ;
,
Cxdiiur, cxniiijiilauir, atiino 11;niimi-> urilur, lcn:ino, Salinantino, ei Asluncciisi asscrvaniur.

TenuintiiTi h;ilicrc hiiidis inlcr isLa ucscicns.
Ambiciis cnais |iairouiiiii in cruct- susjiLMulilur, VITA S. EIJLALI.E EMKItlTENSIS.
Corpus iliic ail honorein ui.v |jo!oriim iroicgii :
Pnssio snncKvac hfatiasimivEnltilia: virginis, qufc facta
Sic calore |>lcua Kancio passionem susuiiit.
IIiijus cx ore columlia cuin sohilis ariubus,
€bl in civilafeKmeiiin suh Calpiiritinno pra^sidc, iv idus
Prosilii irc iicr auras, scn \olaiu pciLiio Deceinbris.in dicbits illis virgo hcilissiina Lutalia smicii'
Virginoui vicisM- clani.iiis in s«(iei nis sctiibus. nioiiiiilis pHi tlii, pw.rem habnit LiberiU'ii luncrilfitsis nr-
Oua^. l.imcii Dci piicllam gesiiens pi afcmirrere, bis primui ium Cunirssrt annornm circilcr iredecim, Deo
.
Leê j:im moriis poracia gaialiis aLlollinir, liinoraia, menle et coiyore cuita, ar ydiyiotin pndica,
Sicqiic risu loral ora.cortla iiiulccl ll.iiiiom. docehatura quodam Dunalo prtsbytrro,ab ejus iiifautice
Lucid:i lix |icr orbcm D;iri inon ailollci is,
t'i
rudimeniis, ut Chriktum jfiteretur. Qua' dnm anuos
QnaR sinii piit;nus rclccLas Lim s.iltihre, tam [liiiin,
adoiescenlia' fuissel inyressa, fidem quam suucta devo-
Scilicct tauli habciido corporis coiisorliutn.
bcala sponsa Chrisii. \irgo cicmciilissinia, lione coiiccptrut , ((/.'i'»iO fortiore servubat. Iqitur cum
Susrijie jam siiiguloruin vola, vcl suspiria ; Q D. Lulutiucivis et incola provinciw Lusitanitp, in fini-
Poslulans Christuin prccalu, (|uo ^cineiili-s ûdiat. bus proiincia: Ba:iic,v, ultra Lmeritam, ntilliario fere
Soho iiiiihI laedfl, (lUouarguiimorLis ad periiicicm, 58, in villa qua: dicitur Pronciuno, cum confessore
Peslilens moibus rcccd;ii, mticro hosiis subruai Fetice, et aliis soilaiibus Deum limentibus morureitir,
Vila siL iraii |Uilla cunclis, siiil (|uieia iciii|>ora.
el inDei laudibui peimanerct ; Calpurninnus inyressus
Non iniquis ser\ianios nientf laiLionibus,
esl Etneritam civitalcm pcrsequens Chrisiianos. Cuni-
Kon caro juguni rebellis suave Chnsli rcnuat;
Sed Chrisli cahnis onincs saiii litatc fulgeant. qiie uuutiatum essel U. Eulalice, venisse nunlios cum
Civibus occurre ci\is. clsaluteni |tornge, vehiculo publico , qui cani ad Emeritam ducerent , et
Esto sic paLrona nobis in rclaLu graliê, curu piueniis laierct doini, virgo tanitfn animosa nocte
Sicut es viciiia ca'lis ad laôveni ^-loriae. onsurgcns , prolinusque in vclociiale vehiculi, lasta
Iiiler haec admi\Lus ipsc coiiqua^ril cl Quiricns, progrediens, loto unimo ad mnrtqrium properabut.
Oui lui iucum scpulcri regulisuioiiaslicis,
Prwslabat et coniilatnm Julia convirginatis ejut, et cii>n
Ad lionorein i onsecravii iein|iiLcriii .Numinis.
itcrfacirent dixll ci B. Eulalia : JNulnm tit itbi, u-j-
Lt mei posl viucla carnis sisiiicnior iu a'ilicra :
Kl ininus (jucd hic perogi, lu \ jloiiler svni, K-as, mtna soror, quia tioiissima vatlo , sed prior piitiar.
Hicc libi perlata voia vel caincua consccrans. Cum nulcm Colonite Eiueritcnsinin urhi appropinquat-
(lloria 1'aLri .Naloipie semjicr t-l l\iraciilo, seni, B. lCutulice obviavil quidnm Judtvus, et dixtt ci :
L:ius, poLestas, ali]iie virins, graii.irum cojiia, \tulc. ihurifica. nl civ:re jiossis. Cui sancta virgo re-
Uueui Deum cuncia raleniur &;eculuruiu sxcula. spondit : Anijcat libi Dominus annos , uam ego mori
Aiueii.
piy Clnisio desidero. I)eindc ad pa^^sionem ducla sic
Vide, quseso, lector, qiiani simiies gcinm:is sol J«- Culpnrnianvm prcv.udem urhis _ tnwritensis allocutnett.
^ __
slilixiiiinaridosln» gciiuii, iilsolativitate. ei pareii- D Qiilil ingrcdciis uibem, inimice Dei excelsc? Quid per-
tibiis, ac |iass.ionis dic dilTerrc vidc;iiitiir. Ni-ijue vcro stqueiis Chrisiinnos, et nitcris perdere virginem Dei?
eo etiam diHerie <|uis pulel , qnod B.u ciiioncnsis in Doininus ine docel in veriiate sua nec auferes a me ,
cruce, Liiicrileiisis;iuicmiii eijni.Ico iiiieicni|itadica- cas'.iiatcm vicam quia non seduces adolescentiam
,
tur: riain de Emeriicnî siiiuiiler leginius in or.itionc mraiii. Catpui nianus proesesdixil : infaniula, ante-
quadaiii Breviarii Goiliici,quxsic lnbci DoinineJ,'su rtU.oH crcsras florem a:lalis tnie perderc quaris. Eu-
Clirisie,qui bcalissinue virginic luce Eululia: corpuscU' liilta B. reipondit : Ego annorum circiier su n trede-
lum iii cruce p,ndeits suinema aspersionc ve»listi, ul riiii ; pninsne infnniiatn meam tuo posse lerrore lur-
el candorVirijinein, ct refngerium tnJuercl mariyrem. bari? Suffitii milit lia:c iransiioria viia; et quia ter-
Iiidenique asserunt acia cj>i>deiii be.ili-siinje virgi- non dcleclor, ulleram ffturam
lemr. viuc blttivlimcniis
iiis. qu;« in cjiis re-io m
Breviatio Salinaiilmo le- bealain crspccto vuam, qna beuiior dono ilivinitatis
effi-
ceiiseiitur, nam babciit Posl Iicec rnu B. Euialia
:
ciar. Catpurniunus prwses dixil : Ista tc vaniins miscre
diversis gennibus lorni. niorum maierala, pendens in non scJucat ; accclc el saciifica diis secundnin prce-
cruce sup.r his oinnibus gloriabalur, « lc. Scd vcro ceptutn imprrinte, quo possis lormenta nadere. et ho-
niihi cîiuin iiabeo, quod citin utraquc iii cruce novari, ei soon&um dtviirm promereri. B. Eulalia re-
suspcusa diciiiir, iion de cruce rigoro^c iniellecia tpondit Itubeo sponsim diiHem immormtem Chri"
.
; : : ;:
451 FLAVII LIXII DEXTRi CHROMCON. 452
A.C. 500. Sunt qui dicant , nunc allaias ev PersiJe in urbcm Hispanioe Bêlic» Cordubam, A.R.lOSl.
Pairiciam aitpellalam, rcriquias sanctorura Pannena; ei sociorum ejus ,
qui 1n
Pcrslde passi sunt.

Sancii Cliriiii mariyres Vinecntius, Sabina ct Christcsa ejus «orores, quinali in
BIVAKII COMMENTAP.IUS.
slum, qtii te paircm tuum diobolumj

tuosque perdetf ei Quam Cbrislus iaier martjres
Tmc misit
jirwês, ul in carcerem Caslu sacravit saoguioe.
qiii dicitur Salanas.
Ouae ciausa duris poslibus,
miilereiur. Prius lamen jussit eam rociiri ad ê , et Inlerque rortcs cardines
blandis verbis ac deceptoriis persuadere volens dicebat Somni cibiiine nescia,
Considera iufanliam tuam , aspice lenietipsam, mise- Chrisio canebal pervigil.
rcre tui : vade, (//uri^cfl, ul vivere possis. B. vero En- Cuslos tremeiiJi numiois
lalia fitle plenn, virtute ftrmu. tisqne ad finem morlis Luccra ^lujiet in viuculis
In caccris anguslia,
operari non limens, ila respoTidii : Chrisliana sum, non
Menlis bcala: gaudia.
fucio. Tunc Calpurnianus (urbido furore succensuSy Judcx fiirore turbidus.
putans ptidicam viriiinem more infan.ium a lcrgo cor- Surît cruenlis faucibus :
poris emendari, jvibet per offi':iuni curctoris eam rato-

El increpsl nociis moram,
mari. Cui B. Eulalia dixit : Corpns meum liabes in Sanctam daiuriis bosliam.
polestate, miimam vero meam in poiestote habere non Lffiioquc prirao verbere
potctl nisi aolus Dens. Cumque catomarelur corpus ejus Cbrisli |<uella caeditur:
Sed consecrare peruegat
aelicalum ac tanctum,illutw cwdii verbera aqtio animo
Libaiiicn aris iiiipium.
suftinebal ; confidcnsqnc in magna gloria Dei^ consian-
Tunci» reciso slijiite
ler et fortiwr muledicebat rcaem Cwsaremcum diis suis.
Duciis in aluun bracbiis
Anneli xero Donnni proiegebant B. Eulaliain. Cumque Luius pucllae cyedilur
ha:c pta'ses audisset, et de scntentia daiida puetla: mo- Nud»que flaiiiniis urilur.
r/im fitceret, Eulnlia virgo persevcrans in conttawia , Victor rocedit spirilns,
audacter pfena ftJe, et Itbera voce, iia vt omiies audi-
B Coipus reiinquensp.illidum :
Quod lcge iiiortis perditum,

rcrl, dixil :Colpurntunc, da senlenliatn ; regibtts enim
Prrduc;il .id vilara Deus.
tuis, ac diis eoriim, ea qiue swpivs dixi, repelo, cl ma-
Gloria, etc.
kdixi ,(t uialedico. His verbis auditis B. tirg nis,
exaccrbalus vehemenier et accensus Calpurnianus fu- 55. SwU Nonnulli quos Ambro-
qui dicnni, elc.
rorc nimio jussit sibi scquenti dte aptnri irHmunl in
,
sius Morales refertcap. 48, existimarunt
lib. ix,
foro. Tum prcecepil ex senteniia B. virginem eiuriuri, SS. Parnieiiam, Helimenam, ei Cbrysolilu.n pres-
et primo jussil eam ccedi cnm fuslibus madefactis , et byteros, Luliumque ct Mutium dtîronos Cordubx
wanimillas ejus candenle oleo perfvndi , el ipsam in in llispania marlyrio cnron.ttos fuisse; inanifesie
cukem vivam demergi, et uquum desuper fundi , et li- tanicn decepios acta ipsa convincunt, quae simul
qualum plumbum in oila huper eam poni. Ad ultimum cum aciis SS. Abdon, et Sencii Peisarum, et pwe-
vcro Calpurnianus videus se victum, el cunfiisum,jubet cipuc sancii Laureniii muriyiis exsiani apud Su-
B. Eulntiam exlra cipiiatem duci , et in eqinileo sus • rium loino iv, die 10 Augusti, ubi iu Persido passi
pendi et exum/dlariy et circa latera tjus lampades ar- leguiitur 8ub Deciu impcratore anie S. Laurentium.
dcnles applicari, et vivatn (lammis cremari. Posl hwc Habent Pers» suam Cordubam, sive Corduenam ;
vero B. Eulalia divirîs generibus tormentorum muce- quam Equilinus lib. iv, cap. 79, corrupte Cordulam
rala, pendens in criice super his omnibus gloriabatur, iiuiicupai. Asserit tamen Dexter illinc in Cordubam
commemoraus seipsam , in quibus se ab infantia proe- nostram bis diebus rcbquias delai.is a noiinullis
paraverct, oinnibus ctiam aiidientibus se dicebat : Credi affnmari : (tuod si verum est, id cffcctam credi-
oportet unum et Patrem caelestem el
rerum Dciim , ,
C deriiii, quod Cirdubcnses (iispani (inilites
.nli(|ui
Jesvm Christum FHium ejus omniputentem cum Spi- , foisan) c Perîde hanciorum '.nartyruiu corpora iii
ritti sanctu adorandum qui esi benediclus in swcuta.
,
patri;im ndducere curai int sive e converso acci-
:
Sicque bcata et glorioiu in suo fitte fesiitians ad Uonii- derii, quod Per.cx ipsi Cordtibenscs cum rcliquiis
num, quo celerius iret pioperabat. Ergo (lamma j./j/js in Hispaoiam (lemigrariut, et Cordubam versus
de utraque partc apposita , aperlo ore suo vim rapuit^ jampridem ab ipsis a^diOcaiam iter direxcrin!. Sanc
incendium; qtto faclo ex ore ejus in specie co-
et atixil Persas olim in llisp.iniam pervcni>se cum suis co-
lumlnt, in conspeciu omnium sanclai martyris spiritus loniis,Plinius lib. iii, cap. 1, cx M. Varrone re-
migravit ad Doiuinum. Deesl nivis miracnlum de ,
feri.
qub jam diximus, el niartyrium saiiciu- Julia; virginis Dextro excu-o erat S. Firmi memo-
IIoc loco in
soci.TC ipsius. Ulti lamen quod , juisam fuisse
asscrii ria, cujus MeUuria urbe Hispania;, ctc,
iniliuni,
catomari, nihil esl aiiud, qu:»m quotl in humcris aj- qnum excliisimus ab boc loco, quod paulo superius
terins levam, morc pucrorum in uaiibus vapul.ibai : auno 500, iisdcm verbis scripia sil, et hic. ab alio
nam xaruf^tKSov idcm cs( qucd in humeris aliquid sciolo iieraia.
imponerc, ut recl<' Baronius nolavil in iMarlyrologii î. Sancti Christi marlyres, cic. Non semel anno-
noiis ad diem 15 Juuii, liii. I>, c\ Suida, Hiiipocraic t<itiim rcliqiiiiiius Kliioraiii, seu Kboraui CarpiManix
el Jo<eplio , ei manifesie iunuiiur ex iilis verbis eain iirbem cssc Ciuam iitinc Talavera nuiieiipamus ;
actoruni q«;« niodo receusuimus, Putans pudicam qn:t de re non modica iiiier yuebedum et Reseii-
virginem more infanliiun a tcrgo corporis emcndari, ei dium fuit coniroversia, qu.ne iii Hispania illustris
mux subtlilur iubtt eam caiomart , ei in idcin re-
:
exsiat. Hanc ipsam advcr.ûs Muriar.am susciiavii
*^ Matiiuanu<, sed immerito, eicupidinc poiius con-
cidit, quod de EulaliaBatciiioiiensi dicilur in liyinno
pr;Ffalo, Ha:celeniin culomaia sistitur equuleo. Sic ct irudiceiidi, qtuim amore veriiaiis ducius. Certe
saiiclus Viius puer, apud Adonein et Itcdaiii Irgimr Eburaiii quaiiid:im in Carpctania fuissc, tam mani-
more pueroriim caiomis cvsus ei simiiitcr sjncia ,
fcMC lesiimonio Livii convincitur.ut cKcutire in me-
Burida el alii. Scd do libi altertim i^Cuialia; Rmeri- ridie videalur, qui id nnn vidoi. Nam libro sl a;jciis
icasis virgiiiis liyinuuin, qui iii Brcviario saiicti l->i- de licllo Q. Fuivii Flaccictim Ceiiileris, inqtiil :
dori caiii coiisuevit. Principio vcris exeiciltim in Carpetaniam duxitf et
caitra locacit ad opi'iduin Ebiiritn, modico pnvsid.o
Lauilcs beala; Eubli.x- in iirbe pi^sito. Pancis posi diebus Celliberi, e;c. Porio
Puro cauanius pectore constal cx aciisSS. in:\riyres Yincentiuin c( sorure&
;:
Fl.AVIl LUCIl DI-XTlll ClinOMCON. 4f;i
^.C.oOO. Eborcnsi oppiJo Carpeiani c, Almloc pas.î gloriosissimo mariyrii gonere dc lioslc A.R.IO.*)!.
trtuiiipiiuniiu.
BiVARII COiI.MENTARIL'S.
Elbor.x naios esse, inibitjuc a Daci.-^no captos : inde A slanies, rl vdut impressio cujuslibet \metal(i fit in
vero ritgam AIjuI.up. usiiuc arriptiis>f, iibi ei inler- rera, ilasitjHlnm pcdis demonstravil : quod pro-
illc
cmpli siiDi. Quod auteni Elb«ira i!la nou siiit in diqinm usqiti' hndic fic habclur. Teirili lnnto miraculo
Lusiiani.», se»l Toleluiu (.-l Abiil.iiii (quo 'oci
intpr viilites inquiunt : AW/ii/ lal,' feccruni cullores deoruni
Talaver.i esi) saiisprobal ilcr ipsum, quod D.icianus tiiistr:>rum. Pro qiia re lum domi cuslodiendum a Da-
el in:ulyres coiilecerunt. Diciliir enii!> iii iclis D.i- ciano pelunt, quo conce^so, Irtduo mutii per prwdi-
cianus Tololi in vinculis colligassc Leocadiam, ci cntionem cjus animas svas Dvtnino reddiderunl.
inde Eiborani proicctiis fuisse, ac tMiideni Abulam Tunc dnw qcnnnncp ejus Sahina ct Clirifitcta ceflam
perveiiisse. Id quod de sancio Viiiccnlio ci soio- rinculorum ejus iniircssn\ lales cum qemitu dabant
ribus paiitcr asseriliir. Oiiod si quis dixeril, Dai i.i- voccs : Ciii nos pcriluras rc/iV/jiis ? Quis pntas crit
num Tolcio Lusiiania^ Elboram peiiisê, ci itido noswr Dowinus ? aut auis virgini'atcm nostram lue-
Abulani, disloriu o valde iler confecis-e asserei bUiiv? Paulispcr (germane) pacala anre audi Inmen-
obslaiiiquc :iiiii |iia: iiieniu!i;o, nain iMiiicque pur lahilem suiigcslioncm nostrn:n nmulqne fugam arri-
sevcral via, ni:<gna vciKTiUioiic babiia, qui sjncii piannis ; ut .si fuqienlo> a persccnloiibus praoccupali
iiiarlyre:^ Abubmi ingrcssi sunl hivc vcro vcrsus
: fuorinius, siniul Deo nnimas iradnmus : si nutcm eva-
Talaveram cl Tolelum esl in sallu illo quo Carpc- scrimns, quantum tecum citm pndore Unigain duxe-
lania a B:islelanis populis scccrncbatur. At si ab rimvs vitam, tantnin n Deo nobis cuviulahilur sun-
Eibora Lnsiianiic vcniicnt, ncqiiainiûn eam viam clilas. \ iclus Mnccutius geinitibus qcnnnnurum, ipse
conliccrc poiiiisNcni. Huc accfdii, T;iliver:3ecxistcrc, el .\orores pnriter fmjam accipientcs Abtlam ronfn-
el m:igiia liabcri vcncralione lapidciu, qiii a .-> Viii- o gitmi ;
quos perscculores ascquunlur, el in dicta urbi'
cciiiio caUalus, sacrorum pcdum ad coniacium repcrios, criideliter verberihus nfflixerunl : ac surum
iiiollisfaclus, iniaginftui cxpressil el retinct : ul iii ct deorsum in cquuleo cxlciisos, landrm fnstibus ct
vita eoiumdom Ugiiiir. Scd couieiidii Rcsendius lu\ndibus cerehris excussis, mnrltjriuin constimmmuntf
.'literum similcm l'.bur:c in Lnsitania p.tri bonore ibiqne sriwtli simt circa niinum oWi. Sed postea re-
h:il)en ; niilii voro onieriiionis gniiia id diclum ?cu
( gmtnie in Uispania rcgc lernando Maquo, corunt'
eiiani l.'.clu(ii viilelur : cl coiitcntioni ipsuin ccs- corpara translaia sunt ( u( pntrimorum taUa^nr asser-
siirum cmicrein, si daiiini e^sci ipsi prnese.is Dox- Ih) videticc.i corpns suncH Vincentii in Legionem,
tritcsiinionium inlucri, quo lola qu^cblio pr;cseiis sanda; SnbinK in Palcntinni, et S. Christetw iti
dirimiuir. S. Pelruinde Arlanza, :.ub wra 1097. Non inicgra
Quod ad sancios ipsos spectal, celebcrrimi loto corpora ipsorum iranslala tiiisse credenda suni, sed
( rbe sunt, nlnoie quorom viciori« ab ommbus cc- boiii eorum pars, cuin adbuc. Abiilse corunidein
li-iiralur. lJ>uardus dic ^27 Oclobris sic inquil In : sacrx cxuvi;r ii; veneratiniK^ inagiia siiit.
llispaniis ciinlule Abulu, pn^sio snnclorum YiucevMi Porro Iranslaiiorii huic fidcm lacil ejusinodi iii-
Snl>in(e el ChrisUta;, ijui prinio adeo in eqnuleo snnl scriplio marninri iii?cn!p!,i, qum in iiuiro Claiisiri
e.tlemi, ul omuei cunipayes lue-nbroruin coruin laxa- Eccicsin! S. Isidori l-cgicncnsis uilcgra perscvorai,
renlur. Deindc capita corum lapidibus supcrpositu illiiisqucicmporis eloci.lioncm l)aib;iram rcdolet :
u$que ad eTcui>sioneni cerebri valiili^ veciibns suut cuu- ut cgoinet lcgi aiiiio Domini lO^JI,
/iijfi, aUiuc ita martyrium coinpterêruni, agenie prj;- quam cernis aulam S. Joaniiis BnptistcE olim
tlanc
side Ddciauo. Pro vulidis vectibus legenutini arbiiror, qunm niipcr cxcellcnfissimus Fcrdinandus
fuil Intea,
vatidis ictibus. :iciu cnim non vectilms, scd fusiibus C et Sancia reyina ivdificuverunl lapideam. Tunr ab
proferunl inai tyruni capita fuiss(; coiilusu. Usoardi vrbe Hispali cdduxmint ibi corpus sancti Jsidori
verba relinciu Ado, Beda, ct Homanum Mariyio- episcopi, in dedicalione Un>.f!i hujtis, dic 12 kal. Ja-
logium ; do iisdcm jgiint omncs nispanicaium re- nuurii, wra 11 01. Deindc in a;ra WQTt, (i idus ilaii
runi scriplure."!, Vasa-us, iMiiriiia-us, Moraies, Ma- udduxerunt ibi de urbe Abila, corpus S. Vincenli'> fra-
riana, Mariela, Viiicgas, Trugillus, ctc, ct Eipii- tris S. Sabime el Chtisleta:.
linus lib. IX, cip. 114. S. Braulio ad aiuium Doiiiini vero corpus S. Vincentii (bona cx partc,
Qiiicscit
314, liwc addit De.vtro. Abulw tcmplum cliam eri ut dixi) in arctila argcniea supcr aliarc majiis ejus-
gitur sacris niarlyribus Vincentio, So.bince et Cliri- dein ecclcsian cum hac inscripiioiie :
aicla:,in loco ubi patiuniur. Std dcinus acia gennaiia

Arcnla s.iactorum mical hsec lionore duorum :
ipsoruio, proiii in Bri^viariis Paleiiiiiio, et in co-
iEra milieua septena sub nonagens.
diceins. vetusiissimo bililiothecx S. Bernardi Toie-
laiii exstant sul) nnm. 72. Er;U simui cum sancto Viiicrntio hona pnrs
oliin
/n diebus illis, dum per multas civilates maynns S. Joannis B.ipiista;, (piapioplcr in ho-
iiiaiuiiitul;c
ca;des hanctorum Diicinnus impius lyrannus perpe- iiore duorum sanctorum arc;t micarc dicebaiiir scd :
trasset, veniens Elboram, o/ftcium oinne prwmonr.l e;-. posimodum indc ad dcvolionciii populi cxlriuta
SHum, til quoscuinque iiiienissi'1 Clirisiiunos, fUi) cou- in sacrario asscrvatur. Aitipnlalnr his (tmnilius Mo-
speclui prwsenlareniur. Sialim adolcscentcm nomine rales lib. x, c. 12. Porro iu graiiam eriiditonim sub-
\ incentium, cuju* merilum nomen comitabalur suuni, jungcrc placet iiymnnm, qui de his maityribus ex-
comprehensum ejus conspeclui iistunt. Quem videns slai in Breviario Mozarabi S. Isidori.
Dacianus, blandicudo euni deciperc dcsiderans, ait : D
Cujus sectw es? Vincentius, cujus jam spiritus coelo In feslo sanclorum marigruin rincentii, Sabiuw, ei Chri-
limrcbat, rcspondit Chri.^lum colo, ex cujus noinine
:
stche lujimms.
Chrislianus vocor. Imcianus dixit : Induliico juvcn- H'ic vos graiifice plebs pia convocal
tuti /Uflp, quod noiidum iid sulidim prudcnUa: robur Virtuuim Doniiniis, lcsliuni ;i|jia
Coiiferr(! dap^h.us vot.i calcnti.i,
veneri.i : lamen cousiliuni libi eril, si me quasi palrem
rreloruni loccl in iuiiiii:i.
tiium andieris, sacrificamis. Yinreniiu.-i dixit
el diis
Junrti inariyriltiis jungiie gaudia,
Solido inteUectu carcnt, qui relicio Deo rivo, lapides Vincenii leii ai miintra vu.f pia :
ct ligna colnnt. His et hnjnsmodi responsionibus !)a- Sabina recinat calica bltera,
cianus furore replelus dixit : Aut sncrificel i'eo Jovi, Chrisiela bona et hcra.
aut diversis poenis addiclus inorle lurpisitma coudetit- Hi inundi mi.sora lucra pfT iirilii.i,
netur. Cumque duccretur, ut deo Joii sncrifnarei, Si^rpverunllioiuinuni v;itra doiemia,
subito lapis, qui .plnntai cjus subjaccbni, Cf^duiit punicoa coll.i |ier onuii;),
diiinilus
Kcx Cliriste, libi iauriM.
ita moUitui est, ui jjulmein eae aedidaini circtiin' Simfleik, ac Triniias le Dcus uniias
:, : :: ;
FL.Wli LlCii DEXTUl CllROMCON. i5G

455
Accim in Ui-pAnia Bxiica s.incli Chrisli niarlyres, Apollo, Isacius ,
A.R.105!.
A.C. 300. All.:ti {iTopc
Croiatonqiie eoruni sociiis gloriosus.

Bracnraj in Lusitania sanclus Silvesior pro Chrisio passus.
Cordubaj in Builica sanrlus Secundious marlyr, el civis Cordnhensis , qui sub Dio-
geniano judico, per certaminum agilaiiones , superalaque judicis sxvilia, ct
mulli> crucialibas foriilcr toleraiis, palmam iDarlyrii reporlavii.
BIYAUII COMMENTARIUS.
Bogamus, precibns horum ut audias, A roano, cujus h^nc sunt vcrba, die 27 Jiinii Cordubce ;
Qo» i|)Si pplimus, corJa calentia sanclorum martyrum Zoilti el ulioruni dfcein et novem.
Iiiiinsnse, bcne proroga, Qno die G:«lesiims, Cordnbce, ait, ir Hispania sartei
Sit, irina Dcilas, sil lil)i Kloria, ZoHli murtyris el tociornm 19, qui Diorletiano impe-
Qui unwi rctineus omnia jndicas raiore prcecluris pro pietiile diniicaUonibu$, insiijniier
Large coniimia perpptim srcula nobiliiaii coronnntur. Siniili bab<-t Eqniliiius, lib. vi.
Sfd ullra bona prosperas Amen >
cap. 16. Porro snncii Zoilii egregia facinora ct

55. Alba; prope Acchn, ctc. Eral
qnidcin Albn mu- lormema pro Cbristo qua' peip^-ssus est reciiantur
dicfiin, qiio loci
Urgal)0i;eiisc Coriinhensi, Pab-niino, Suimantiiio, et
nicipiuni, Albonse in Biovi:iriis
Arjonfl osl, qu:c ab Lligabona noinen acccpil aiiis ; babelqiie e» M;ii ieia de Sanctis His|ian. i p.
nunc
Acciiahnm et Giemienscm urbes (ul ext mt.r lib. II ; Fios Siiuetiiriini Alpbonsi de Villegas, Basi-
inier
Aniiqnit. virbo lius Saiiciorns, Thesaurus Coiieion. ; ei novissime
Giiadix cl Jacn). Ha Morales
iii
affirmaiis adlmc exsiare Aib.-u stve Uo3, lib. de Saiiclis Cordiibensibns : ul inierim Mo-
Mentesa, fol. 74,
inôulpU inscriptioiio b:icin bonor.m ralein, V;is;viim, Lucluin Marin.Tum et alios pra;.
ArjonM;la,.idi
llndriani iin|.craioris : hup. C>4«ri.
dni Trniiini Pur- tcrmitlatn. Insnper Breviarium Toletannm S. Isidori
Hndrinno. hunc recilal in ejus fesio hyinnum, ex diversis Pru-
thki /J/io ; '/«»•» ê ^w ^^J'*'" •
T^>ajano.
Auguxto. ponlifici maxinio tnb. pot. \i\. PP. tnuni- denlii (:i-iitonibii<^ compositnm, bymni in laudem IH
ciptum Albcnse, Urgabonense, l).
/>. niailynim Cacsaraugusianornin facti, iiti ei numeris
niariyrmn Apolbni'; , isacu et ad niaigineni annoiaiis videre est.
Pono saiictnrum
'Crotatis fcsMni diein agit
Komamim Mariyroluginm
ia
"' -21 Anirilis. Iteni SS. marltirHin
snb bis vcrbis
:
U In feslo sancti Ziilli martyris hymnus.
"' ,1'. ....:. „..:,..!. /»,v.^; ,.;^,./i passt
'..
Apollinis, isncii, ei
.
Crotatis, ciiii sub OiocL^tmno «/icc."
Ex vers. 4
sunt. Eoiuuidem meininerc Gr:rci in MenologM),
CHJits Eodein die cerlamen sanctonm nuir-
verba sunt :
Martyris g<'sLi, Zoillique corona
Oiiviani Cbrisio [jro|ieranUT iliit
cl Crvlaiis, fame ei ense con-
:
tyrum Apolio, Jsacii,
Civiias qui.i|U<; preliosa porlans
sunimnlorum, iub DiocUlianoimperalorc, tub f/KO nit-
Dona vicLoiis.
sed Uexiro si.li «irbis su.c noiilia debetur.
lilabaiit;
In Lr.sitano Mariyroogio Co- Ex vers. 24
5«. Bracarce, eic.
ninibricaj excuso anno Doniini
i:i9l, exstat memo- Hoo cobint cives vclut ipsa membra
in terriiorio Dracarcnsi Cespes iticbidat suiis, ei paleriio
ria sancii Silvestri martyris
Aprilis Ejos Servet ani|ileciens tumulo, beali
snb Dioclctiino coroiiaii, :id diein ii Marlyris ossa.
corpns iranslalum est iii Ecclesiam Composiellaiiain
Ex vers. 26 :
anno 1102, a Didaco priino ejns sedis arcliiepiscopo,

Noster, el noslra prius in palaestra,
utprod.iiit Annales Composlellaiii.
Aric virtuium, lideique oHvo
67. Cord^bw, eic. Sancii Secundmi
Cnrdabne passi
Uiictus, borreadum didicitdomare
mcminere Usuardus, ei Uomaoum M iriyrob.ginm ad
Viribus bosteni.
aKirmal in pei-secutione Dio-
dicin il Maii. Vasseus
Ex vers. 29
• letiani occisum. Acia ejus ex Cordubensi antiquo
Cordubensibiis. Ho- Marlyrom nolH, remanenle viia,
Bicviario afferi lloa in Sanclis
Dioclclianus infensissime Coiiligil terris babilare noslris :
ruin iniiium : Quo tempore

Solus tu iiuiriipropri£ superstes
Eccletiam el Uispanium perseciuebutur, etc. Sumnu Vivis in orbe.
corum est, Setundinmii a judice coinireliensuin Ex vcrs. 15:
atiiue disputaiiones,
varui cuni eo iniisse colloquia,
deorum rcdaiguit, et veri Dei ina- .Sobis ocojrreris, numerosiores
iMiibus falsaro
iiide iniUe viis a lide Aclus vinutum Doniino parasli
monslravit : judiceni
jktaiem Solus prapdives pielatf», mulia
teui.-ssc; sivc polli-
thrisii miliiem ejus letrabere Luce frueris.
dtationibus alliciendo, sive terroribus mimlando,
verba frustra vcnlis ja- Ex vers. 19:
ac deinum cum viderct sc
clare, gravissimis illuin lcnl.isse snp|iliciis, ci nior- Patriam credas, marlyris coronis
Debilam sacris, cborns nnde snrgens
lom i'p"ain airocitor ii.luHsse. Fc.->luiii q.ioiannis ce- Temlil in ciebnn, nivca; logaius
Fctlesia, ipô die,
Icbrat sui inarivrisCordub.nsis NobiUiaiis.
pnuio Maii ct Conciensis, alixque
id esl, \igesiino
anleUomam Ureviarii leformalioiiem celebiabanl. Ex vers. 20:
Porro de Dioj^cniai.o snb cnjns dominio passUb di- Inde, Zoille, lua palma nata est,
liabetur eliani nicniio in aciis SS. Jnst;e ct Clcrns iiinc tanlum pcperil Iriuniphum :
ciliir,
sub Diocleii;»no piyeses.
Ua-iic.e Hic sacerdoiuni domus iufulata
Borini'. erat eiiini
:
Celcbrat votum.
Meminil i-anili Secnndioi suinma cnm laude santlus
Eulosiins in Meinoriali Sinciornm libro ii, iigiiniqne 58. Cloria, etc. Correxi eum aliquibus locis ad
d'e eodem .Morabs x, c. 2.*, Muriana. iib ii,
lib. Priidemii collatnin exemplaria. Inier alia qux san-
cap. iS; Villigas et ctteri, el Equiliiius, lib. iii ,
D cius Zoilbis fnriiier lurmenta perpcssus esi, illud
rap. 150, n. 145. fuit iii>ignc. (iiiod in cxucmo dorsi cjesa poria,
Sub pr;cfaio judicc DiO(jciiiano, uii temponim reiics illms cl ilia orndeli- lorlor extraxii, ei nihi-
raiio convincii, glorioso inariyrio (ôidub.T loro- lomiinis aiitpianidiu vivns in Dci landiiius perseve-
nali fucie vigmli Clirisii ni:iriyies, (|Ui.rum pi.cci- ravit. Quapiupier id qood iU^ S. Engntia Pruden-
putis saiiclus Zoillus juvenis luisio dignosriiur. Me- lius cecinerat, Mailyrum unlli remancnte vita, eic.,
iiiinerunt eoruindeni auciore» omiiium Mariyroli)- in prxfalo hymno merilo di: Zoillo •inoqne eanitur.
giuruin, Bcda, Ijbuardus, Ado ci rcliijiii; (.um Uo- Mon decst, (pii cuiu vclit conlundere cum Acisclo
;
457 FLAVII LUCIl DF.XTUI CnllOMrON. 4^8

A. C. 300. Ncrlobrigac inCoIliberia santioruni mariynim Syncsii, ei Tlieopompi. Nec (lcîiiit A. H. lOiJI.
qiii piitcal lius dunrum civiiutuni llispaiiix episcopus fuisse, qiiainvis non
(lcclarcnl quxnam illx fuerinl.
Alexaiiilriae sancia Callierina virgo el mariyrsub Maximino Aiiguslo , siiperatis 40

philosophis, praemissa Angiisia, Porpliyriofiiie diicc cum cxcrciiu patiiur.
Iii lerrilorio BracarcnsiS. Susanna virgo el mariyr, pronjepassa; soror S.Victoris
mariyris catechumeni.
comite sanclJe Viclorine Cordobcn&is , uli fecii Ju- A Theopomptis eplsropus ad fanum cduclus siuiuluan
lianus In Chronico ad annum Domini i50, qui lamiM) adornrc uoluissel, viissus esl iii cUbnnum ujuis, m
iitiilio aulc, eo sciiicei anno, proCliristo mariyiium quo die ct noctc illwsus peniinii>:it. Noclr. leio indc
Subicranl. exicns, luce ioelesti prwvia, ad paldtiiimjudirisdcicnit
Uuid autem in causa fueril, ut Dcxtcr t.^^nii mar- omtiihusquc jannis rcscriitis divivilus usquc ad lectinu
lyris ei sooioriim ejus in Clironico non meminerit suuin accesiit, scque virenlem proiestans ad ciihanuni
(liisi defectus codicis, et aiiiauiiensis lapsus iioian- rcdiit ; in ctijus medio nmnc psatlcns, c! otuiiino in-
dus sil , qiiod facile crcdiderim ) illud occurrii, ustus repcrliis cst. Qnod dinu judcx m 'fjiiv ii>sius
saiicium Zoillum miilios aiiiios iu scpulcro igii()bili adscribercl , ut cxpcrirciur,
caiicm in fnrnuni viilti
peicgrinorum a paganis cjectiim latiiisse, quousqne fecil, qiii subiloincensus cst. Post hac Thcopompus
lcmporibus Sisebiili Goihorum repis, Vencrdbili epi- diebus ''12 in carcerc sinc ullo cibo dciitielur, srd a
tcopo ejusdem civitatis , nomiue A(iapilo , cx divina Domiuo conforlalus vuUu liilari inde producilur. Tuuc
revclalione vianifesUUum, el ab eodcm rcperlutn, al- jussujudicis oculus sibi dcxier clfudiiur ; mi ipso ad
que honorc condecenli colUicatum esl. Qua; suiit verba carcercm rcdeunle sibi a Domitio rcsiitiiiiur. (hiod
,
Adoiiis et G(|uiliiii. Narrai eam rem latius Marina>us duni ille iicrum maqicis arlibus deputarct. accersiio
lib. V de rebus lli^paniae mcmorabilibns, queni Su- ad se quodam Aujtjptio maximo vkkjo, 'Iheona no-
rius traiiscripît lonio 7. Consenlii Galcsiiius cil. viiiie, induxil cum ad episcopum suis pr(usliqiis occi-
loco. De Ecclesia vero S. Zoilli ab Agapito crccta, dendum, voluil tamen primo artcm rjiis videre. Qiii
scribit S. Eulogius in Memoriali Sancionim lili. n. taurum fcroci.-isivium ad sc ductutn, dum in aiire ipsius
cap. 6, quem ibi funciiiin miinere clericaliis relort -n oliqua vcrba dixissci. suhito in duas piirics disccrp.sii,
Alliarus in cjus Viia. Noii jgitur mirum si Dcxler qtue in lance ponderauc (Cfjualiier pensarerunt. Ttinc
ejus mariyris iion babiiit noiiiiain; qi!am(|iiaiii illud viaqus Theopompo obiuiit spnulas farinaics artis via-
scrupulum ingerat, quod Frudcniiiis Dexiro coxvus gica', et veneiium
iii culice datnoniis plenuin. Et
cum
sancli Zoilli meniinit iii supradicto bynino. Cxie- itlc h(r:c omnin
sine licsioue qiistnssel, muqns coiiverii-
rum fieri nibilominus poiuit ut adbuc inartyr late- tnr, cl cutn co carceri iradilus, ub eodein baptizalur,
ret Dextruin, si ejusmodi Ityinnnm non lcgit, qiiod nonietique sibi Syucsius iitiponilur. lnde sanclu.i edu-
non est improbabile, quando(|uidem cuin de aliis ctiis, cl in terrain supinus cxlensus, atitue i,d slipilcs
Prudeiilii libris egeril in lioc Clironico, li\'miioruin liqatus, lapis viagnus, vix ab octo viris porlulus vetilri
tamen non memiiiii. Deniquc anno 1070, Fernamlus cjus supcrponitur : sed clcvalus Inpis a se ipso, ullra
Comezius, comes dc Carrion, traitsiulil corpus S. quindecim cubilos prosilivit. Dehiuc in rminevti sus-
Zoilli ad iirbem suam, ibique sub ejus noniinc xdi- pensus pcdibus, capiie dcorsum, suxoque ingenli ad
iicavit notissimum Bcnediciinorum coenobium nec : ejus cervicem atligaio; finie quoque qiio tcnchatur
omillam dicere R. P. Fr. lkle|)honsnm Truxilliiin prwciso, ut raptim tractus ad terram dirumpereiur
nuiic gencralem procuraiorem in urbe, sociiiin et sim ulla tcesione iu pcdibus sletii. Novissiine niuein
amicum cliaiissimum, cleganti siylo bis m.llibns decoltalus est. Sijnesins vero in defosso terriv positus
ocloiiariis Hispani carminis gesta S' mariyris ccci- humo(iue opcilus, Cfjnis svperinductis ut cnlcibus ter-
uisse, ali(|uando in lucem cdendis. rain preinereut, viigravit ad Clirislum. Quorum cor-
59. Nertobritjce, etc. Duas liujus nominis urbcs pora Nerlobiigic in codein tumuto sepultu sunt 10 kid.
olim in llispania fuisse lesiis csi Ptolomaius ; alto- Juvii.
ram quideni in Tnrditanis popnlis Rx-iic.r, quam C Non defiiere qui icmpore Dcxtri affirmarint, Sy-
nunc Fregenal dici ex lapide inibi existeuie, cuin nesiiim fjuoquc ciiiscopnm fnissc (|uod .si iia esset, ;
iiiscripiione Nektob. prubat Morales Anliquit.,

in iiecessuin cst, ul noii .siiiiul oicidereiitur, sed Sy-
verbo Beturia, fol. lOO; alieram in Celliberia, cdjiis nesius aliqno icmporo siipcrviverei, cl quod tandcin
meminit Appianus; dc qua Dextro scrmu cst ct , Nortobrim; qiioipio occisiis fueril.
lix>c (luidcm in eo loro siia fuit, ubi nuno Almunta GO. Al'Xinidriw, ctc. Qiiicquid hoc loco de S. Ca-
videtur, uii aucior Dictionarii Gcograpiiici asscve- llierina Dcxlor scribil, iii aclis cjus a Metapbrasic
rai : nimirum ad conflucntcm Salonis, non longc a ediiis. et iii Roiiiano Rrcviario reperilur, sive de
Biblili , versus Cxsaraiiguslam. Porro SS. Tlico- 40 pliilosopbis ab ca superaiis, aui poiius 50, lit
pompi Syiiesii martyrum memoria habciur in
et quidain rcfeiuni; sivc dc Fausiina Aiigusia , et
Romano Martyrologio ad 21 Maii : acta vero apud Porpliyrio duce ab ca onversis, ct aiite ipsam mar-
(
Equilinum, lib. v Catalogi. cap. 55 : scd tanienciim tyrio coronatis. Eademquo liabct Iquilinu.?, [jb. x,
Micomediae episcopum tacit 'Iheopompum, dilncide 105, additis Itis qiiic a Daronio noial.i sunt, vi-
c.
coii\iiicil card. B.ironiiis in nolis E<juiliiium ei rasse, non ossc lcgeodum luisse siib Maxeniio, scd
delicet
qiianduquidem Diocleiiani temporibiis, sub quo ille sub MaxiiniiiO lyranno occisam. Fuil sano B. Ca-
passus est, crant Ni(0medi:e npiscopi , piimum Ibcrina magni babiia semper iii Hispaniis, aiijutj
Cyrillus, ac deiiide Antimiis. Nec miiiim, cuni pro idcirco cjiis meminit Dexier inier Hispanos niuriy-
Nicuiuedia lcgendum sit, utapud Dextrum babcmus, rcs, de quibus prxcipne lioc loco loqoebalur. Unde
Nerlobriga. Riirsusquod aliorum quoquc marlyrum et p;iulo inlorius, anno 50J, iierum agit de ca,
actis accidit, in his accidisse certum csi; nmiiium rx iniiuicns Ega aituHt cx Oriente memoriam sanctce
:
quod impcralor cujus jnssu persccutio cxcitata cst, Cathcrina; in llispanjam

quasi judcx esset inducilur mariyrcs suj.pliciis
, Ol. hi territorio Bracarensi, clc. Vasxus iti Chro-
inlerrogans cum tamcn non ipse, sed ejiis miiiisier
: iiico, ad aniiuai 50G, agit dc S. Susnnn.i viigine,
fuerii exsijcutor. Acia eoriiin torrccia .-«ic babcni : Br.ic.ir;c passa, qiiac fuil soror S. Vicloris mariyris
Thcopotnpus episcopits Nertobrigx passus csl, cuni proprio sanu-uiiic bipiiziii. D.^ ca etiani mentio lit
quodain Sijneîio, sub D.ocletiano Auijusto. Cuin eiiini in Lusilano Mariyrologio, ad linoni, iuicr sancios
Patrol. XXXI. lo
,
459 FLAYU LUCII DEXTRI CimONICON. 4G0

A. C. 300. Pompilonae S. Valens Pompilonensis Ilispanioc episcopus et raarljT, quo cum passiA. R. lOal.
suiii ires pueri comiles coronoe.
Cluiiice in Hispania foni^sira! Cliristi raariyres Mclecius dux exercitus, et alii 2

diversis cruciatuura generibus Deum glorificaverunt, sanclaeqiie iKorum uxores
Susunna, Marciana et Palladia >
quoe cum pueris suis, confraciis cerricibui, co-
ronam adepiac sunt.
Seg samoDse in Hispania sancius Papius raariyr,qui, verberibus caesus, et in lebetem
oieo fervenli, atque adipe liquescetili referium conjectus ; aliaque iis graviora
pcrpessu%, decoUatus est.
508. Civiiate Martula [Vel. Meriiicl in Lusiiania (ut ex Mariyrologio consial Eusebii Cacsa- { 0o9.
ricusis, quod jussu Constanlii.i imperitoris composuit) S. Bricius (ut creditur)
iile
episcopus Eborensis; qui comprehensus MiroiDno Lusitani;r! pracside, pro fidei

.t
cohfessione multa perpessus est ; qui praedicavit eiiam ad Casiulonera prope

fiuvium Taguin qui illam urbem praeicrfluit ; deiiide rediens Segisaraonem Vac-
LusHania;, ad diem ii Aprilis; et in Annalibus A stits tnfantibus, jussuprop$idis, n earnificibus coHfracta:
CîuposiellJnis ;>sscritur, D. Didacum Compostella- sunt ; qui slaiim post ccwtnissvm scetut mimam
riuin arcliiepiscopum iransluiisse corpiis S. Susannx efflasse dicuntur. Quin etiam in ailau
valde pucrili
viiîuis tt mnrtyris Bracarensis, e loco ubi prius Cyrianus ei Christianus interrogati a prceside ulrum
,
sepulia fuerai. iu >cueii! suam aniio Domiiii H02. Jupifr OH Christus tllis videtetur e.s$e major, cum
C.x'ierum post 300 ct aniplii<s annos, vi'Jelicet i.j90, Christum majorrm rcspondissenl, obtruncati sunt. £•-
D. A«g'is'.iiius doCaslrD Briicarensis archiepisconus dem die ccrtamen sancii marlyris Serapionis .'Egypiit^
sepulcrum, et iion pauca et eorum qui cum ipsin ccdem tempore passi sunt.
iiteruni apcriii jussii ipsius Hic
cx ossibus S. virginis iii eo leperia suiii; ei com- una cinn Callinico mago propter Chrisii ftdem obaun-
proba'.iim non fuisse lolum jpsius corpu* transla- cuius est. Feslu» autem, Fati-Uui, Marcellus, Theodo-
Uim Compoiiellam. rus, Melecion, Sergius, Marceltinns, cttmque his Fe-
eic. In codice Dexiri C^^wrau- lix, Folinut, Theodoriicus, Mercuriut, ct Didyntus,
62. Painpilouw ,
guhiae excuso S. Volerius legebatur, sed S. Valen- quorum alii erant comiles, alii tribuni, alii principes]
teni leger.dum csse Deda , Ado, Mariyrologinm
omncs in fornacem conjecli tnariyrio consummali $unt.
r.omanum , et aniiqiia ins?. convincuni. txsiai fe- Uacteniis in Menologio.
siiviiRlis ejus rnemoria apiid bos obincs acl 21 Maii, 64. Segisamonce, etc. PUilomaEus asserit Segissa-
qiia {iieRoraanuin Mariyroloijium hycc habel : Eodem mam Jnliam urbem fiiisse Vacc^porum , el Villano-
VJinus ejus scholi.isles nunc dici Simancas. Collocat
ilieS. Valentts episcopi, qiii cuni tnbus pueris neca-
(us est. Molanus ex qiiodam Martyroiogio addii,
etiam Ptoloinxus St'gisjmon< ulum in Autrigonibus
,
Angia, auein Uclis ducii per ganciia rotis. Quo videtor g Caniabrorum populis , quo h)ci nunc esi Sancia
assererc in monaslerio Augiensi, toio orbe celeber- Gadea : atque hoc videliir esse Segisama illa, in
riino, prope Consi.inii.im, ejus fesiu.m celcbrari; cujus 3gro Augusius C«sar casira cîlocavii , ut
ut Cicdo, quod corpoia SS. niarlyrum Valenus C;inlabriam sibi subjicerel; qiiod ex wieribus rcfert
episcopi, ei puerorum a Carolo Magno imperaiorc Moralcs, lib. \iii, cap. 53. Qure lamen hariu» fuerit
rami'il<!;ia Aitgiam iranslaia fueriiu.
«irbh illa, quam S. Fapins sanguine suo nobilem red-
65'. Clunia;, etc. Quod Clunia velus , moderna didit, licet modo iioii exprimat ex his qux inforius
,
Coruna del Conde fuerit, non vero Coruna regni de S. Britio annoiabit paiam (iei videbcet esse ;
Cailxciac capui, probavimus in superioribus anno Vjcc;corum Segi.-ain.Tna, scu Segibamonem. C.ilc-
29.), agentes de S. Saiuniino , ei sociis mariyribus.
rum sancii Papii memoria exsiat apud GrcCcns in
1)0 S. Meleiio et sociis, uxoribus ei (iliis, haec habct Mcnologio 28 Junii, ex quo Rom. Mirtyrologinm
Roraaiuim M;>rlyrologiuin die 24 Maii : todem die ha'C desumpsit Eodem die Papii marlyris qui in
:
,
sanctorum marlyrum Melclii ducis exercitus, ac tocio- pcrsecutione Diocleiiani flugis ctcsus, et in lcbeUm
oico et adipe fenenti ptenum tnjccius, atinque horrenda
rnmejus ducev.lornm, ei quinquaginta duorum, qui dt-
verso moriis gciiere mnrtyrium compleveruni. Ilem supplicia pcrpessus, aemum datis cervicibtu coronalur.
i.aiict(trummarlyrum Susanna;, Marciun'v,et Palludia- Qaaeomiiino onsonant de ipso Dextcr scri-
iis qiisc
prcEdictorum miHtnm ccnjugum, qua: una cum parvuUs bil. Galesiiius eoden» die sic inquit : Sancli Papii
suis confractwsuni. In iiotis tesiatur Baronius de eis- martyris, qui Diocletiano et Mnximiano impcraloribtis,
dein agi ipsa die jn Mcnob^gio, ihique ncta illorum pro Cliristo post multa quce invicto animo sustinuil
ploribus referri, ulii 2t Maii h:i:C habeniur. Eodem Shpplicia, eaquc diclu horrenda, deniutn datis c<^vici-
die S. Meletii ducis exercitus, Joannis el Stephani C bus coronaiur. Graci autem *ic Uic sui Diocletiano :
comituin, el viuitiludinis eorum, qjti eum ipsis certa- et Maximiano impcratoribtis, inde m^que a mujoribut,
men suslinucrunt, ducenlorum quinquagiuta marlyrum Chrisli Domini fidem sequetts et pra-dicans fnit, pro
cum mulienbus et pueri^. Cum S. Mele.tins Christi cujtis confessione flagris ccesus , ct in tebelem injcctus
ftdcm libere clcomtanter profilerelur, ei idola cxsecra- oteo el ndipc fcrccnli plcnum , pennansit
scpli-tn dies
bilia qux in gcnlilnm templis colebantur precibus suis itidnlus igne sicul reslimenlo ; qux
tluporem omni- res
everhrct a Maximo prwside missi sunl milites, qui btis ntlulit, el pturiinos ad Chri.îi fidcm converlit.
—
.
Meletium et qui cum ilio erant detinerent. Ducti vero , A. C. 508. I. Civitate Mariula, etc. Mulla de
cum immolare mdlo modo passi esscn! , baculis sUve- S. Brilio reperies in actis sancioruni mariyrum His-
ntribus cassi, laieribus laniali, et ferreis mallets conlusi palensiuin C;irpophori , et Abundii apu.i Mombri-
sunl, poslremo in ligno clavis con(ixi. Jiursus ferreis lium tom. I. De eo etiam Csuardns, Ado, Romanum
mallcis corum fronlibus veiberulis, H. Mclettus in pinu martyrologiu!!! ,Galesmus ct recentiores agiint ad
f,u^pensus atqne fO;.'/t.r«5 migrnvit ad Deum : Slepha- dioni 9 Jiilii. Dabo llsunrdi verba .iiue cateii idu- .
nus vero, el Joav.nes comtie^ oblruncaii pro Chri^ti luati sunt : Civitatc Martuta S. Biitii cpxscopi , et
fide, ipsi quoque occubnerunt : milites vero qui ctim confessoris : qui pro confcssione Domini postiiuam est
S. Meletio erani, gUidio percussi. ûsauna vero, Mar- niutta perpcssus, et ab angeto suncto, et a B. Peiro
ciana et Palladia sanctorum martifrutn conjuges, cum aposloto confortaius , mngttas populorum credcHtinm
461 FLAVII LUai DEXTra CHR()M«:ON. 4«
A. C. 508. cseorum urbein, ubi prxdtcaverai prius, ei posiniodum pr3Rdica\il ;
perogr.ttiique A.U. 1059.
lota fernie ilispaiiia, Marlulam reversus, a prxraioJudicecompi<.-liendilur. Deiiulc
in equuleo tor(]uelur ;
posi in carcorem conjicitnr ; ao deinde subono gravi pur
urbem lerraemolu, pariete corruente Marci:inus deprimiuir. Deinde sanclus Bricius
a Petro (quidam puiant) episcopo Bracarensi, ci ab angelo exhilaraius, a custodia
publica educiliir; longeque ac late per B:e(icnni , Lusiianiam, ct Terr.ironciiS6m
praedicans, ad suam urbem reversus, sepiirao idus Julii plenus diernm, et sancto-
ruin operum ad coclum victor coinniigrat : usianiesque confirinaiii ejus animain
insiar c^mdidissimx columbse pulcberriinis meriiis locupletaiam cvolasse.
Serpnc iu Uxtica florent sancli niariyres Protulus , et Hilarion , quos ctiam Crxci
cclebrani ob sanciiialis gloriam; qui sub Trajano iniperaiore, M. Aurcilo prxside,
passi sunt. Pruculus priino facibiis in humcris el ventre aduiiiur, deinde tolis
frcquentibus vulneratus obiit; Ililarion veru post varios cruciaiub, taudcui capilis
abscissione mariyrium ronsummavit.
In Lusilania civitate Callensi, quae prope Caslralxlia siia est, sancia Uvilgeforiis
floret, pro (ide et pudicitia moriein passri.
(Jrgabonx in Bxiica sub pra>sidc Daciaito Boiiofius el iilaxiniinus mariyies.

Cartbagine Spartaria sub Daciano, prccside Iiispani£ ei Galliarum » sancla; Chrisii
BIVAUU COMMENTAniUS.
tHuUiludines omnipotenti Deo lucrifaclens, quievit in A Ca^sare recepisscccrium ac notum est; cl observavit
naee. Roman.M:)riyrologiuni expriinit Judicis noincii Mofales lib. ix, cap. 52 ejusmodi suui in Ou^tica Ju-
:
inquiens :Sub Murdano judice in coufesiione Domi- li:; clariias, Juiia virlns, Ju!ia conlribni.'i, Jiilia con-
ni mulia ji/issus, eic. Cquitinus fusius cjiis acta |iro- coidia, etc. Denique nolarim, qitod alii D. Pelru
secatus lib. vi , cap. 74 Brilins (ait) epitcopns in
: Briliu liberalo a vincnlis tribuuni, Dex-
.^pOiilold ilc
civilate Martnla claruil ; qui ditm Chrislum Dominum iruin D. Petro Bracartnsi episcopo, cx aliorutn rc-
jtreedicarety a judice Marciano compreliensus e$t, cui lalionc (ribuissc; tunt quia Brilius etai Eborensis in
jussil prases os lapidc diu conlnndi ; deinde ir. equu- Losiianii aniisies, tiiin quia Peirus ciiam Hlea Lu
Uo ipsum levari, etcrudeliler lorqneri ; et cumin Dei siiaiiis voeabaliir apo-iolus ut Paires concilii Ora ,
confestione perduraret , in carcerem trusu: esL Nocte can-nsis siib Pancrali^no cpiscupo vocaverunt. Coii-
vero miximo tencemolu civilas tota eoncu-
fttcta prcc 5u!e acta coiicilti hitjus (jux dabimus adaoMum 425.
ruente pariete MaTcianut opprimiiur. Briiius
lilur, ei 2. Serp(e, etc. Saiictorum Hil:.rionis el Procli
auieln ab amjeto, el a B. Pelro npostolo visiiaius, de Tiajaui iinp. tenipore occisoruin iiicinori.t exsiai in
carcere eductus esl. Qui deinde mnlto lempore Chrisii Ramatio m:irlyro!ogio ad 12 Julii, qua die a Gra-cis
Etavaelium circumqnaqne prwdicans , magnasque in meno!ogio hx-c lcguniur Sanciorum marlyrum :
populorum muUiiudines omnipotenli Dco lucrifaciens, ProtU et Hilarii. Primum S. Proctns, Trajano im-
sdplimo idut Julii quietit in poce. Cujus aninwm perniore comprehensus, in judicio sistitur, fidemque
atinnies videTuni in specie columbce nivea; cmlos agili- apud Maximttm prw.fecium libnrc professus, illiusjussH
ter ttdvolanient. Pene iii omnilius Dextro Equilinus slatim facibus in hiimeris el veulr," aduriliir ; post suxo
consonat; nec mirum si ila in aciis praidiciis repe- pedibus alligalo subiimis appendilur inligno, deindele-
liantur; qu£ saiie ilia esse credimus, qu.TC agente
B ,
lisdcnsissimis vulneralur,qu)lms confossu.s abiitodDomi-

Conslaniino magno lniper;»lore Eusebio Caesariensi num. Deindc Hilarius B. Procli consohrinus, Chrislia-
ab Hispahia mi^sa fuerunt cum cxteris, cx quibus uum suspensus verbernmr ; et ud tria
se esse confessus,
vaslum opus coUegit deMariyrum ge&lis,quod Cra;- cum S.Proclodepositus
millia tractns, abscisso capiie,
ce scriputm iii regia bibloilieca S. Laurentii iri Ex- es!. Consule Peiruui Galesinuin hac ipsa ,die
, qui de
curiali dicitur re|ieriri ci etiain Marlyrologii primus
: S. Ilifarione ait Post varios in fidei confessione cru-
:
auclor exstilil, ul Bedaeipresse tesialur lib. Ketrac- cialus, tandemdatis cervicibus cnronaiur. Quod eliani
talionuni in Aciaapost.tomo vieiiib. ii iu Marc. cap. Itabel Dexter. Cccteruin qua;tiain, jiuiquo loci Bieii-
26 , et Hildninus iii prsRfaiione ad Vitaiii S. Diony- CK Serpn civilas sita fucril iiidag:ire non polui.
sii, et S. Noicherus in Mariyrologio suo vn Kal. Maii, Er;inl quidetii C:cpori pnpiili Hispaniye Citerinris,
et late docleque probat Molanus lib. de Marlyrolo- Plinio, lib. iv, eap. 20; sed aii a Scrpa dicli nun li-
giis Cap. i sitb tilulu, De Martyrologiis Eusebii, el qnct. Fortassis nunc dicilur Sequia, prope .ilcala la
Hieronymi : et fussus esl Paniclius ab ipso citalus : lieal.
quidqiiid iit de epistola ad Chromaiinm ei lleliodu- 3. In Lusitania, eic. Consitic qtia: ad annijm IZ&
rum, qua; sub llieronymi noinine circuinfetiur aiito notata relinquinius; interini pio vtrbo Prope Ca-
Usuardi martyroiogiuni ; quamlainen recipil Cassio- siraloelia dicta est, (juod cral iii excuso codice, sed
dorus de Divinis Institui. cap. 52; sed eas ex pro- per|ieram, lege Prope Caairaimlia sila est.
fesso inferius propugnabiinus ad annuiuDonimi 584. 4. Urgabona', eic. Nutic Arjona dicilur, olim no-
Jam quud ad urbem M;iriulani ailinet, imprimis bile niuiiicipiuiii, ut lesiinioniu Moralis nostri supra
in Hispaiiia non longe ab Hisp:ili cstc satis ex actis ostendimus, comment. 4 anni oOOninn.S, verbu Alba:
sanclorum Carpopbori ei Abundiideducitur, qui .sub prope Acciin. Diveisi quidem sunl niariyres de qiti-
eodem Marcianu judice apud llispalim passi siint. Ea bus hic agiiur, ab eis, de quibus supra aiino ilji) ac-
sanc est qux nuuc Mertula iii Lusitaiiise iinibiis, ;id tuiii est, latuetsi utrique eisdeui tioiiiinibus iiuucu-
conflueniein Aniix flutninis sila csi , iioti procul a peiiiur : quamquam priorcs Bonosits ei Maxiinia-
Utja, juxta oppiditm A/<:o/tn; ulim a Plmiu lib. viii, nus; isii auiem Bunosus ei Miximianus (ticaniur.
c. ii, et a Ploloin«o in Lusitainae labula, Myrlilis, Certe urbiuni cl temporuui divcrsilas divciSOs tsso
seu Julia Myrtilis dicta. Falliiur Vilhtiiuva diiin Ju- conviiicil. duin illi Bland;c bi Ur};aboiiie illi aiinu , .
liain Myrtiliin vull iiuiic cssc Bilicnam , (;iiaj laineti loG, lii veio 508 pafsi teguntur.
iwin in Lusilania, ul omnes Myiilem ponuni, scd in '6. Carthagine elc. llaruin fesia dies cx anliiiuis
,
Bxtica inter Coidubam ei Alcala Rcgiam sita est. mss. codicibus designatur in Itoiii.iiio Marlyiolu-
Sane mulla loca Hispanix Julix cognomcn a Julio gio 10 Augusli his vcrbis Carihagine s^mciuruni vir- ;
463 FLAVII LUCII DEXTRI CHUOMCON. 4G4
A. C. 308. virgines, sponf.3e, ci mariyres Bassa, Paula, et Agaihonica, quoe viclrices duplicem A. U. 10o9.
laureain alepla) sunl.
Tiiulciae in C.ivpeiania, prope Tliennedam civiiaiem, sanctiChrisii marlyres el mo-
nachi Pluliberius, el Fabriiianus, qui in conllueiiii Feuarii fluminis, Tagoniique
monaslcnum Dco Opt. Max. ei Beaiae Yirîni dedicanint.
Carlhagine Hispanioe sancla Candida virgo, el niariyr,qu3e plngis miserabiliter dila-
cera(.>, una cum Suzanna sacerdoiis idolorum ijlia , ei Mariha uodem martyrium
tulit.
ReliquisD S. Luciani Belovacensis episcopi Yicum ir.insferunlur.
A Jacobi protdicaiione celebralur in Hispania fcsium immaculalae et illibalae Con-

ceplionis Dci Genilricis Marix.
BlYARIl COMMENTARIUS.
qinum et marlyrnin Basicc, Pauliv ct Agalhonicw. A his vcrbis Caithagine S. Candidw virginis et mar
:
Deilcr C;ES3raugust.e excusus pro Dassa habet Bea- tyris, Maximiauo imperatore plagit loto cor-
(\ux sub
ta, sed eorrup.c. Aguntde his quoque Gncci iii me- pore dHacerata, martyrio coronatur. Jtem SS. mariy-
nologio ad diein i7) Juuii, iibi referuut, quodcum Ro- rurn Susannce fdice Arlliemii idotorum sacerdolis et
maiirproieciifi forie adessent nobili iiiariyrio S.virgi- Marihce. De duabus posierioribiis agtiiil ciiain Graeci
nisAiiriiipiuai, qiiajsubDiodeiianoagonizavit.corpus in meiioiogio hac die ei de S. C iiidida celebrabaiur
:
ejiis cUm suscepluiu iii Siciliain Iransiulerunl; iibi olim lestuin in Fcciesia Cordubensi, ui ex ejus Bre-
niullis poslmoduin claruil iiiiraculis. Inde tamen ad viario cousial ex cujus labulis eaiii accepit Baro-
:
Ilispaniain iraiislretantes , ipj;^ qiioque cum cssent nius, ei Galesinus. Sed reddamus acia ipsai um, quai
Canb igine, marlyrii palnia^ adepia; suiit. Grceci narrant Eodem die conmemoratio S. marty-
:
{'}. TilulcioSy etc. Aiubrosius .Morales iii .\ntiq. ris Chrisli Susaunw, (iiicc Arthemii, sacerdolis idolo-
Hispan. verbo Cnrpelaida, fol. 77, aftirmat velcrem rum, et MarthiXi quce ycnus duxcrat a Judxis ; hcec
Tiiulciam eoloci sii:iiii luisse, qut) iiunc est oppidum mortuis paientibus baplizala est a Sylvano preibytero,
Bnijona, prope Regiuin Viiidanum Aranjuez : idque et Christi fidein edocia : posica facullatts suas pivpe-
et, mundo rclicto, monasterium adiit,
ribus distribuit,
paulo aiile se Aureliuni de Frias seiisisse, virum sa-
ne in aniiquilaiibus Hispaniai perquirendis diu ct monacha effecia, licd virili habitu pro femineo induta
lelicilor versalum; vidcbat eiiiin uterque Piolomaei $e Joannem vocari fecerit. Sed post ab alia quadam
silum congnierft, et ex niinis non parva vosligia : mulicrc accusata, quod in illam per liin egiiset liritiu,
mcniinil ejus Ploloiua?us in Carpetaiiis non loiige a in liabitu virili dcprehensa e.s( virgo : et invcnta naiura
Maiiiua. Sed vcro id quod ipsi subdubiianles protu- muHei- accusatricem redarguit. Profecta vero Solieu'
leruiit, nos jam Dextri ducaiu illuslrati sine dujiila-
B sem urbcm, delata p>cesiai Alexandro , quod muliis
lioiie alfirmamus cum cnim Tilulcia eo loci sita
:
genliHbus persuuderei, ne adornreni idola, itlam ap-
fuerit, quo Fenario Tagoniura conjungiiur(vulgo Ife- prehensain vehementer cruciavit, et nihilominui lamen
7iares y Tajma) ita ul in uiium, euindeinque alveuin ejus ipsius miraculis mnlti ad Chrisli fidem converte-
concurranl; neccssum esi, ut vetus Tiiulcia locum bantur, postreino in carccrem iujccta Deo spirilnin
modern;i; BaYon;c olim occupaverit; qux' uimirum tradidil. Ikec ibi. Porro Sylvaiius presbylor a quo
supra Aranjuesuin siia est. Porro SS. inartyrum pa- S. Mariha in iide Cliristi cdocta esl, unus fuil illo-
riier abbuum l'hiliberti cl Fabriiiaui nieiuoria iii riiui prcsbyteroruin qui lliberritan;e synodo adfue-
Uoinaiio Marlyrologio fixa manet ad 22 Augusti, siib niiit, ut cx subsrriptioiiibiis coiisial. Soliensis au-
his verbis Iil Uispania SS. tuarlijium Fubrii.ium et

:
lein civilas non longe a ( arlhagine sila fuit, de aua
Philiberli. Celebrabaiur vero in llispaiiia ipsoium di\iiuus in su|>criorilius. In lexiu Craeco voi.«i,ir
f<;>,livilas nou medimri solemnilale, ut e.v Breviario Heiiopoli.s (quod soiial solis civilas), quo eiiam paclo
S. Isidori liiiucl , ubi pracdicia die Im^c rubriia lcgi- die 11 Novcuibris Gneci agunt de S. Vincentio Le-
lur Sancloruiu Fabritlani cl Philibcrti abbaiuin et
:
vila C;esaiaugusiaiio, cl niartyre, eumque passum
viailyruin : o.nnia dicanlur plurimoruin martyrum ix (licunt apnd Augustopolim llif^paniw, ac si dicerenl
lcctivnnm. Mcuiiiiil eliaiu eorumdem lex llispaniae Angu^li Ca-sari.-, urbein, id esl, Ca;saraugu«;iam.
Silo in ei)i-.l'>l.i ad Cixillaiu Tolcianum antisiiicui 8. HeiiiuuT, c:c. 8 januarii dies S. Luciaiio Bel-
sub a-ra 815; ail siquideiu Miitimus ad los hym-: lovaceiisi >acia esl in oniuibus ni.Triyioljgiis, Ro-
n.tin de sanctia marttjribus Philibcrlo, cl socio eius. iiiano, Bcdae, Lsuaidi, Adoiiis; de eoqiie aguiil Vin
inuo.<i audivimus csseToletunos)
in urboTitiilcia C ceiitius Bellovacens. iii Speculo hisi. lib. x, cap. 25,
'j.-issis
f^
i,ub
. 1 ..
M.
i/.i. ...'.•_
I /»„... ...; (.lu-r
Aurelio Valeniiuiano, nnuo Domiiii 285, cuin
....... A..,^ —
Aiuoninus;„.... :> ... w).; s t i.-^..;i;„,,o i:i. ..
tit. vi, cap. 26, §. 5, Fquilinus lib. ii,
esscl Metanlhius aichiepiscopus Toleti. Uedimus in- cap. 55. In eo laiiion omnes dcfocisse videiilur,
lcgrain Silonis epi>iolaiii, tuin de Tyrso agei eiiui.s ad quaj cuin voceul presbyternm, cum a B. Dionysio
:iiiuuui 280, ubi de M. Aurelio Valeuliiiiano V. C. el farius riiciii episcopus Bollov:iccnsis, ut expicssit
C tfrioris Hispanuc pro[)r;otore nonuulla diximus : Mcthodius i!' actis ejusdeiu Diunysii, de quibus suo
qui qiiidtuii ab iiiiperatorc Caro niissus sub Diocle- liico iiiiilla dixiinus. Vicus de quo bic .stuuio est,
ii:;u;) pcisovcraxiialiquamdiu. Ciiiii moiiachoruinseu oiim quidoin Vicus aqiiiuius, nuiic vcro Vii/i vulgo
abbaiiiin aiuiis noiiieii, ne nuaeso voniai in meiiicin, vocalur in Calhalouia.
inslilulum o!)Scrva-so Rasilii , Augiislini , aiU Bcne- 'J. A J,.cobi, etc. Pi;vsens Dexlri tesiimoiiium
dioii, (pii iiccduin iiatieniil; .sed ilUid monaciioruia tam iiigeiis scaiidaium (|uibiisd.tiii geiieiavii, ut non
gciius, saucto Mirco siiiiipsi! iiiiliiiiu , ct de
quod ;i s<duiu ralbiim el coiiiiiientiiium astruvcriiii, veruiii
qiio S. Dionysius Areopagiia iii G dlia exisiens scri- oi.ain toti huic codioi noiiiU) caiudoiii asciipserint,
p>,ii iii lihro dc Kccicsiasi.HiiTanhia. Uiidehabemus quasi ob iio<' pi.ucipuc suppiisituiu >il, ui iniinacu-
iii llispaiiia induciuiii fuisse monachoruiii goiius aii- lil.v; cm cpiioiiis iiiystcriuiii comiiier.darolnr Dcitri
lciiiiaiii S.Aiiiouius iiioiiaclMs colligorc ol insiniere gravissiiui aucioiis tcslimoiiio. Scd vcro ul hoc pri-
coepissei, ul exnalali cjumIohi, ft aniio uiariyrii SS. iiiiim dixorim, iiuuioriio spolialiir Dcxter toiius li-
iiioiiachoruiu Fabrioiani ct Philii}Crti lacilc coiisial, bri, ac laiili labor s hoiiore, ob uii;im vel ailcram in
qua: v\ iios siipra iiotaviiiris. vo reperiain se.ilonliam; quasi nuod per inille et
7. Carihuiiine, ctc Do S. Caudida ot sociabiis ip- tj lcre du; eiiios aiiuos in iiiilla sui parie vitiari po-
bius ayil Rom. Martyrolog.utu ad 20 Sepiumbris, tucril. Dicorcnt i^'ilur, suadcrcutquc facilius codi-
465 FLAVII LUCll DbXIlU CIIUOMCON. 4C6
BIVARII COMMriNTARIUS.
cem lioc loco viiiaium, adJiiamqiie cjnsmodi clau- A dam oraiionis.qurc BrcviarioS. Isidori rcpcritur:
in
suiam ab aliqno iinmacu1at:K coiuvpiionis dcrcn- Domine Jesu qui sic Virginem mntrcm honn-
Chrisie ,
soro, qii;iin loluin librum liciuin ossc, cl ob id prac- rificasit, quoustfue concppliunis i'jus gratia, emn cn-
cipiie iiivenlum. Cscieruin quamvis pro iiDinaciilue ram le suffragalrirnm iucomparabtlem inveuimun, clc.
Doiparoe conceptioiie niulla; ex-que gravissimce saii- Itivcninms (('.no oam siifl'r;igalriccm, dum Dei Ver-
Cloruni Palrum cxstcnt senleiiiiv, dc qnibns in spe- bum conof-pit,non vero diim conoepta est. liisiiper
ciaii libro alias egimus, lypis Jarobi Cardon cl Tc- in idcm rccidil, si venim esi qnod ex Pauio Omsio
tri Cavcllnl Lncduni excuso lioc aniio 102^ siib li- Dexlri co.t!VO referunt Mauricius de Villaprobaia in
Uilo : Sancli Palres vindicati in causn Inmaculaloe Corona, Mariana Serm, iG et Bcrnardiiius Busti
Conceptiouis : illud tamen inilii diibio procul ost, Serm. 8 de Concepi. par. Z scripsisse videlicel in
prccsens lestiinoninm iieque oflicere, neque pro- quadam opistola ad sanriam Eustocbium llieronymi
dcsse alterius partis propngnaioribus; sed longe discipulam Coram Deo novi, el in rerilate comperi,
;
alio scnsu,quam ipsi accipiant, a Ocxiro rcceptuin quod nulla mulier in porlu periclilalur, super quam
fuisse; conlincrequc lam cerlam vcriiatem, qiiod a devote Mnrio! gratia imploratur, et dies conceplionii
nemine caliiolicornm inficiari possil; tintnm abesl, ejus celebratur : qiiando nimirum sine pudorc concc-
islaliena a Dexlri senicnlia censeri deboanl, cl pa- pit, ut sine dolore parcrei. Ilscc cniin erat Maria;
ruiii sinceram veluslatcm rcdolere crcdnntur. 0"iJ gratia periclilanlibus puerpcris congrua , ab ea
illud? nimirum sanctnm Jacobum in llispaniis insli- qiiaercre auxilium, qiiae accepii in conceptione Filii
tuisse imniacnlalx Iiicariuitionis Yerbi Dci feslnin. gratiain,ui esset sine gravamine gravida, ct sino
Quis id neget Jacobum fecissc? Riidis admodum g dolore i)ucrpera, ut Bernardus alicubi dixit.
ilte est qui ncsciai Duminieam Nalivitaiem, Passio- Demnm liinc jam caiionem Aposiolorum vindica-
nem, Resurrectionem, ei Incarnaiioiicm pariter a bimus a difficili sensu, quo vnlgo accipi solei, cano-
sanciis aposlolis «elebratas el celebrari edocl;)S nem inquam illum, qui in tibris S. Clcsipbonis apo-
in universo christiano oibe. Erp;o ei J.icobus in Hi- stoli Jacolii disciputi, apud Montem Sanclum llipu-
spaiiiis, cuin evaiigelic» pr;cdic:Uioni insisiebat, litanum Granata? reperius est cum venersnda; anti-
idcu fecissc credendus esi. Hoc igiiur illibaise ct quilatis vesiigiis; aii siquidem S. Ctesiphon, sanctos
immaculaicc Coiicepiionis Dei genclricis Mari»; Dei Aposlolos siib anailicmale in quodam concilio
fcstum a Dextro nuncupaiur; Conceptionis nonn-ii derniiissc, Virginem Deiparam in ipso concepiionis
non in passiva, sed aciiva signilicalione usur|>ans : sux moinenio prscservaiam fuisse ab omni priinai
id esl, pro ea conceptione qua Deipara Virgo sine origiiiis contagio, et libcram redilitam ab omni labe
maciila ci labe Dei Filium in suis castissimis concc- peccali. Yerba auctoris in libro de fundamento Ec-
pit visceribus, iion pro ea qua a B. Anna concopta clesiic, ul vulgo circumfernnnir, ex Arabico idio-
fuit. Neque vero quis pulct, in alienum sensum nos mate, quo scripta suiU,L;ttiniiatcdonala, sunt hrec :
verba prwdicla conionjuere, eo quod videat nunc Illa Virgo, illa Maria, tUa Sancta prwservata fuit a
tcmporis conceptionis nomen, cum B. Viigini tri- peccato originali in primo insianti suce conceptionis,
buiiur, in pa^sivnm accipi sensuin ; otim siquidem et libera ab otnni culpa. Et qui ita non sensent non
in activuin accipi solitum, mulia dcnioiistrant argu- consequelur salutem ceiernam. Non credo ad verbum
menta : nam ut omiiiamus eo scnsu accepium a translaia fuisse, sed felicius adhnc ei facilius trans-
Domino, cum de peccaii originalis poeiia ^'gii ferri posse, nam verba illa prwservaia a peccaio
:
Genes. ni illis verbis Muliiplicai>u coneeptus tuos,

; C originali in primo instanti suce conceptionis, sunt re-
vel ui atia translatio habet, concepiiones tuas : prsc- ceinissimi >tyli iheologorum hujos jevi, et poiius
cepium sit, qnod veieres ud dciioiandum coiiceplio- reddendum osse», liberatum fuisse a malo primw ori-
nis festuin non utebaiMir verbo concepiioais Dei- giuis in momento conceptionis sua; : vel quid simile.
parae, sed poiius coiicepliOMis S. Anna;. Sic Grwci Sed quidquid sit de iranslatione, sensus facitis est
in menotogio, die 9 Dcccmbris, Conc^ptto (aiunl) ei necessarius ; videlicet sub interminalione viia;,
mtinda B. Ann(e Dei ci Domim nostri avice. l*ro eo, aut moriis setern:e ab omnibus oatholicis ampleclen-
cjuod nos dicimus, oiiceplio S. Dei genitricis. La-
< dum esse, ot prolitendiim, Virginem Mariam in
flcm prorsus pbrasi utuntur Syri, qui in kalendario primo ipso suoe conceptionis momeniu, quando ni-
liabenl : Conceptio Anuce iuslce in Domina nosira ge- niirum Dei Verbum virgo manens concepii, prseser-
nitrice Dei, die 9 Decembris. vatani fuisse aboriginali peccaio; hoc est, a itoeiiis
Lego etiam sancios Faires sxpissime conceplio- prim.e mtilieri, et cicteris in ea propter cnlpam ori-
nem Virginis, eani qna Deum ipsum concepil nun- ginalcm inflictis subillis verbis Multiplicabo mrum-'
:
cupare; i>ic Elernardns, in Serm. 4 in vigilia Naiaiis nas tuas, et conccptus tuos, in dotorc paries /ilios, et
Domini, Attende (iiiquii) el conceplum invenis sine subviripotestate eris,el ipse dominabilur tui {Gen. iii).
temine : quid gloriosius quam saucta et tiucera conce- L'siiatisbimum ni^mque esse in Scripturis ei Patri-
pno , in qua nihil pudoris esl, nihil sordis, nihil cor- biis poccatum pru poena accipere, negabit neino,
ruptiouis? FtCyprianus seu ejus ae(|ualis, dc c»rdi- qiii vcl summis iabiis coruin scripta tractaverii.
MiilibusChrisli opcribus, Serm. de Naiivit., Virgo Aique hunc quidem tegiiimum, ei necessarinm essc
jusltt ct omni justilia plenissima, cujus concepno siu- |v canonis sensum, anathema subjunctum oslendit,
gularis! niiniruiii quia sine viri seminc perfecl:i quis enim dicat homines senlientes contra id quod
luii; uiide et subdit, Spiriiu sanclo obumbrante in- Aposioli dociieriiit, satvari? aut ipsos in canonibus
cendium oiiginate exslincium esi (id est, libidinosus edendis errare poluisse? et tamcn multi liacienus
ideoque innoxiam af/ligi non decuit, elc.
pruritiis), salvi facli sunt sine fide mysterii conceptionis pas-
fiemardus iierum hotn. 4 super Missus est, conce- siviio. Iiisupcr, ui qiiid Apostoli canonem edereiit dc
piionem Baplistae vocai conceptionem Etisabeih.Nec re ncque necessaria, neque inier hxreiicos sui tcni-
niiruu), cumconccptio aclionis iiomen sil proprius pnris coniroversa? iiam si neccssaria essei ad salu-
quam Hunc cerlc sensum rcddiini verba
passioiiis. tein, Paulus cum ad Romanos de peccaio originali
illa liiuigiajdocimx^ ex Griecis, quas Claudius Speu- lalissime scripsil, utiquc ejns iiiioijue ineniinisscl.
Cicus odidil Qui cousecuti sumus gnudium in tuo
:
Loiige ergo ab eo scnsu abfueruni Aposioli, (|iiein
conceplu,o plane immaculula, salulatnus te cum an- iioiiiiiiili tiuic canoni triliuiinl, el cnm aliquid oin-
gelo clamantes, Ave, elc Quxtamen nonnuili iinine- iiino ad salutcm ncccssariuin deiinierint, qualc est
lito de passjva conccplionc inlcliigi voiuiil, rclii- cnncoplioi'.s illibai.'e mysterium, qua Verbum Dei,
rtante ipso conicxtn, qtii dc Annunlialione Angclica Spirilus sancli virlnle homo clTcclura c?t, cl oninia
planus esl. Ncque aliuin rcddcre crcdo verba cnjus- verba quadr.tre vidtaniur, jion csi tur in aliciios
;
4(>7 FLAVII LUCII DKXTRI CHRONICON. m

mVAlUI COjniENTARlUS.
sensus ca conlorqnenmus quo ciiin vcro consistcre A (|uiiur de priina culpa, qure sinc dubio fuit origina
ncn possunt. In eo cniin manifiStani iibris snnctis Jis/ Faieor, sed tamen eo sensu de ea agilur, quo
irijuriaiii iiiferimus, ei inler apocrypiios, el nuilius cum perpetua vireiniiaie connexionem babei neces-
f.retii rejici cogimus, cuui taraen in iJ vircs oinnes saiiarn ejus cnrenli.i niinirum ut noMiine pri riae
;
intor;<!ere t;por'8r<.'t, ut doclrin;im duinlaxai; apo- culpae, seu peccati primi el ori;;inalis, inteiligaiur
siolis dignam iii eis inveuire lioeal. Conciiium, qiio jêiiientia illa Rvic « t niiabiis $uis univcrsis olim a
liic caiion editiis csi, noi: aliud ego inlpliigo, qiiam Deo inflicia MuliipHrubo couc.^plus el wrumnaa tuas,
:
iilud, quod aposloli a se invicem discessuii cclefira- indolnc puies fdius, el sub viri poteslate eris (C.en.
iiinl, el in t|iio fidci Syuil.>i)iuin edidciunl; canDuem m). H.oc seiiteiiiia in tnto, nen in parie compreben-
vero n III aii.iu), qnain ea verba Syinboli : Et ron- iJii.uec letigii Mariam, eo ipsr» quod sine viro Do-
Ct-ptui f$l i'e. Spirhu sancto, natiis ex Maria Yirgine: miiium concepil. Idqno manifeste expres^-it, qui
queiu ijnidtMii ?. Clcsiplion ad sensuin excer{»sit, iransiuiil £' lunc priuia culpanon apprehendit Ma^
:
li>rsan siib 'is verli s, q!ilbu> anie Symboli formaiem riam : quandoquidein tnnc iu Verbi divini iQcarna-
coiislniciiuuem ab apostolis delinilus est : nam tione nnn erat lempus coutraliendi formalem origi-
priusqnam fdrmim fuJei resolulissiine coiilicercnl, nis cuip.im, snI preiiam el senientiam ipsi debitam.
verisiuiilê-t fusius de eius iiiysieriis abaposlolis a» Quod si iioii Tunc, scd Eapropter vel Quapropler^
luiu,ei piur;talta YerbaqiiamsiuiinSymboloiocuios. seu qiiid siinile vertamus (est enim Hiada deliqne
Niliil niiniis voiuisse credo euuidem Cttsipbo- pariicula illativa), nequii non redd-re eumdem sen-
ncin, dum alibi dixii, Mariam non teligii piiwutn sum denotat siqiiidein hoc, quod M^triam non ap-
:
peccaiimi : poenam, iniiuam, primi j>ecoaii Kvae fi- preliendcrit primum peccatum, necessario inferri
liabub iiiflicidni, niinirum quia ueque cuin xru.nnis
B cx immediate diciis, Progenilus est Jesut in matre
concepit, neque cum dolore parlurivit. Q;iod ul ad sine palre, qui est articulus Virginit Malrit, ex quo
liuruni explicetur, necessum esi prajcedeulia hic necessitate conseqiienli;e inferiur, quod in Filii sui
subjungcre verba, es quibus S. Cicsipbonis n.ens procreatione nullas passa sit aerumiias, in parturi-
facilius percipi queat. Cumi cuius titulus
in lib. lione nullo.s dolores, et quod a viro constricta non
csi, Ftmdatnptitum universa Christijnne
t^cclesice, sit, quod c£t diciTe Quapropler Mariam non teti-
:
lidei doj/iiiala ordiiia!e protequcretur, et jam de gil primum peccalum. Cui acccdil hanc earodem
crcatione et ca>u angeloruni, ac de formaiione pri- prorsus sentenliam sse|iissiine in aliis ejus sacri
moruiii bitaiaui generis parenlum, deque peccato iMoatis libris reperiri. ut facile quivis intelligat. ni-
eorutiideni, quod in uuiversos boiaines propagatuin liil aliud lioc loco S. Ctesiphonem sibi voluisse,
est, cxaciissime egissei; landeiu a<l reiiemptionem uaui in mio illorum asseritiir, quod Mariam non
buntanaiii exponendam acccssit; et in v. i4t inqnii : coiiiprehendil ilia Eva malediciio, sub viri potestate
Misbus fuil Jesus in Mariam de domo Daiid, $ine eris ; et in aliero , quod vexationes mulierum
viro; et fuit virgo post parlum, sicnt in ipso et anie piagnanlium longe fuerunt ab ipsa, de quibus in
ipsutn. SIoc ut fxplicet subdit immediate v. 25 : maledictioiie dicium fuerat, Mvltiplicabo conceplut,
Adam crealus fuit sine gcniloribus, el Eia ex patre et ceriimnss luas. Quandnquidem. ut Bernardi verbis
$ine mutre, in graiia; v. 2'o Ad perfeciionem crea-
: uiar, sine gravatninetulit, sine dolore Filium parturi-
turce versio babet, crealionif) crealus esi Jcsus
(alia vit. Denique iu alio asseritur, qund nullatenus di-
in maira iine patre : quupropter prinia culpa non ap- cerei ei angei<i8, Ave, gratia pletia, etc, si primum
prehendit Mariam. iii bac iranslaiione peritiores Ara- Q eam peccatiim comprehendisset. Ubi (ut vides) agi-
bes coiivemiint; exceptu quod loco iiiius particulse (ur <le Maria tempore angelicae Aiinuntiationi§ ,
quapropter, pro qua in textu Arabico originali esc, quando nimirum orijînalis ciilpaj capax non erat,
Hinda deUgue, iion nemo veriit, tunc ; et pro vcrbo sed poenae. En genninam sacrorum codicum inier-
apprehcndit qiiidain comprekendti, nounulli eiiam le- prelationera : juxta quam niliil illis cum prreserva-
tigit Iransferunt. IJl ul sit, o.miiia iii idem rt-cidunl. tione Virginis ab originali peccato in sua con-
Mamque quod S. Ctesipbon probandiim sibi assimi- ceptione, niliilque aposiolica; docirinsc absonum illis
pserai v. 24, non erat pneservatio Deipar.c a pcc- imponitur.
caio origioali in sua formatione, sed perpeiua ejus L't igilur ad Oextrum regrediamur, boc certum
virgiiiiias, ul verba ipsa declarant, Missus fuit Jeitts delnceps apud omnes sit, niliil aliud vnluisse lioc
ift Mariain tine viro : el fuit virgo post parinm, sic- loco, qiiam llispanos abapostolo sgo Jacobo festum
ut in ipso, et an!" ipsinn. Hoc vero quoiiaiii iikkIo Aniiuntiaiionis angelic;c recepissc. Cui etiam consi»-
intelli^M qucat, excinplis suaUet prdcrealionum pri- nat, quod apud Auinisiimiui. Itiifimim et alios lcfei-
moruni pari.ntum; Adaiiius siiiuidem facuis liicrat miis, cum aposioli Symliolum etlerenl per partes,
sinc paire, ct sine malrc, Eva vero de paire, id esl, et Petius pr;emisissei Credo in Dcum Patrem om-
:
de cofeta viri, sine mairis cOncursu ; quid ergo mi- tiipotcnlem, factorrm cocli et lerra; et Andreas Kt :
rum, si iiovus Adam Jesus facius luerii de malie in Je.-ûm Chrislum Filium ejns unicum Dominum ,
soia, sine pjtris ope? Quiniiiuno ad perfeclionem nostrnm : Jacobum nosirum lertio lo<;o illam parti-
creaiurce, seu creationis (ut alia babei littera) coii- culam sulijiinxisse F.t conceptus est de
: Sp'riiu
veniens erai, iit novus aliquis bomo ex maire siiie sanclo. naltis t^x Maria Yirgine : nimirum innuil,
patris ope tonnaretur sic enim lieret, ut gcnera-
; lioc myslerium sibi pra; aliis dulcius stinper fuissc,
tioniiin oinnes modi excogiiabiles esseni in mu'ido, unde et iii ejus bonnrem piimum templum C;esar-
id est, cuin paire et malre, qiio pacto nascimnr august;B erigi curavit, ut egregie M. Maximus ceci-
omnes, aut sine patre ei maire, uti solus Adam lor- nit in hynmo, quem de ipsius lempli erectione edi-
niaUis csi; aul Cx patre dumtaxal, sicul Eva ; aiit dit, ubi inquit :
landcm ex raatre siiie patrc, qiiod Doiiiinus Jesus
sibi ekgil soii. Quo argumento commuiiiicr ihco- Osleuiiil illi sc bilarcm {Dcipara Jacobo)
Suoquc iiat;ililio
iogi ex Pairibus uiuntur. Hinc vero rcctissiir.e et
Conccplionis aiirea?,
immediaie inrerlur arliculus catbolicx' Hdcl, dc
ilie
Tf mplo iiiaiiciil ciicjenia [.1/. eacomia].
perpeiua iMarice virginiiale,,quod erat auctoris in- Concepunnjs liinc dicm
toniiiin ; nimirum qood cuncepit cl peperil virgo : Jacobus llisc.iiios ilocet
quod vero pra;servaia fucril a pnma culpa, neiiuc El pr.i'(1icai, ccu coelcri {iiposloli)
erat ad proposilum, neque iuimcdiate inferebalur, Ab oinni labe iiberam (id est conccpdonem sine
sed remolissinie; et quod majoris csi pt>iideris, non semine faclum).
de lidc, cum lamen propt>?>itum sibi c-set de solis Qiiod vero de conccpiione aciivc accopta loqualur
fidci articulis agere. Ai nonue (ais) tlarissime lo- Maximus, saiis coavinciiur e\ co, qnud assciit,
'JS9 FLAVll LUCIl DEXTRI CIIRONICON. 470
A.C.308. tiiysipponc in Lusilania SS. Cliiisii mariyres VerisMmus,
Maxima, cl Juiâ, cjus- A. R. 10I>9.
(Jem inarlyrib sororcs, el consortes marlyrii.
Ibidem eiiam celebrcs sunt Anaslasius presltyier, Micidus. ol Genesins.
Securaj in confinio Bxlicne, quae eliam Tadcr dicilur, S. Biieua socia sanciae Fcbro-
ni», qua) veniens ad Hispanias, in Tarmconensique provincia passa
ibi celebrior ,
babciur.
Apud Mundnm civiiaiem Ccliibcri;u sancius Folicianus ppiscopus Malacitanus ei
cgrcgius Cbrisli marlyr.
Ba;le url)c in llispaniaBxlica (qux Bslis Uiricuiun) cliam diciiur) sancius Cbriiii
mariyr Slralon, qui inier diias arborcs alligalus , iilisque dissoluiis, pro Cbrisii
BIVAIUl COMMt:NT\niUS.
eam ronceptionem a Jacoho immuncm a peccaiis A boc yero Hicronymus Paulus, libro dc llispaniae
flu-
prrdicari, qu.im ceteri aposloli liberam ab umni miiiibus, sicait Taderfluvius venus .\ovant
:
Canlian-
labe pncdicaruiit ei tiaiic iiuIIms non vidcl csjê
: ncm juudtlur. Orilur in moRtibns quibus lianis
'
cl
activam Virginis coiiccptiouein. CUrius adhuc ilurcwm, Aureotamque (liodic Origue!/}) conliiuicns
ostendilur ex bis qua) subjungit : Lbusiiano pelaao , seu Iberico rondiiur, liunc i u/,/m»
Securuin uppeilai. Ideni fere liabet Morales
Hinc mos babet principium in Aiiii-
qgit.,vcrbo Menlesn, M. 72 el 81 verbo Hoici
Hunc celebrundi jugiter ,
Populis Iberis diem,

Agil de codem Plii.ius lib. i|i cap. 1 et
3, et l'tolo-,
Qui dural usque hodie. nuio Villx^nov;c praest.imus fidem) diciiur

(si
Tcrc-
bis. lixslat adbuc prope fonies ipsiiis Castel segvra
Cnji^, rogo, conccptionis fesiiim ab iniliis Eodcsiiv rusticoruin oppidum veteris Seouiie mcmor|ani
ser"-
caihoIiC£ iisque ad aucioris tcmpora, ei deinccps vans. Poirode S. Brieiia fu>e agitur in
Viia S. Ff-
duravit, nisi activx ? Et cerlc cjus propria siinl iifa bioni:r, a Tbomajde ulriii.sqiK; discipula
cpillieta Dextri, illibala, ct iinmaculaia, ulpole ;>b
ronicripia
a M(ua|.l!raste tcrvaia,ei a Surio
Ecclesia satis recepia, tam in iilo bymnu :
edila
ad i5Jumi,qiiii dic de S. Fobronia fesium
lomo m'
fii in
Memeiilo, llom. Mariyrologio, ubi siib Diocleiiano
auclor,
.saluiis pass;. mc-
Quud uostri quoiidaii) corporis, moraiiir. Desuiii veroinde, qu;.: de
S. Briena lioc
Ex iliihatit Virgine, loco Dexler .sa'ibil , foisan qnia ad
Tboinaydis no-
Nasceiiclo formam sumpseris. ^*"'^ PJ^silx', qu.i; !!i Ilispania c<.niigerant
"v^c^ n
ubi S. Biicna
qiiam in responsorio Sancla passa est, pervciiirc nequiveruni.
: et iinmacuhta viryim Ce-
nitas, qnibui le Itmdibus, ctc.
^ lcbrtm laiuen seinper riisse iit Ilispania, id saltcju
convincit, quod mulia; feminui ab ea
pomen mi|.
Demurn ad idem credcndum raanuducimur, ex tiianies, parum mulaia voce nriand.T
iiuopiu>aMiur
peculiari , ac prxcordiali dcvolionc quani Ilisp;iiii \i. Apud Mundum, etc. Cclijbrcin adiiKidnm
,
ur-
olim babucrtint ad virgiualis coiiccplionis myjio- beni .Mundam loio orbe rcddidit bellum
illud quqd
rium in cujiis venerationeni coininuni et eccle-.ias-
,
Julius Catsar cuni Cn. Pompeio juniore
iniit in quo
lica fesiiwiaie 25 Apnlis non cnnieuii, in x concilio utriinque tania ediia esl sirages, ui
Ca2«r victor
Toleiano iosiitsita esl iieraia ipsius cfleliratio 18 bo§ics qiu fcga sese in uibeni leceperani,
obsidens
Decembris , quoJ videlicel pri(;r ieni|iore qu.idrage- congesiis corponbiis vallum cxsiruxerii;
et non mi-
siinali accidai. Tam alte iginir biijiis myslerii devoiio nus porlentoso palmx germine ex tunc
nato inibi
cordibus llispanoriim rfposili, aijûil tiiniainagiio tesicDioiiclib.xuii, Pliniuslib.xxxvi,cap.;i8
allir-
illo siio pr.Tcepiorc accepiam, tuni eliam ct s[)ecia- mat, palmaios ibi lapides, qnoiies fregens,
-epcriri
liter coinmeiidainm in (Jolunmae Caesarauguslan;e Quo euam auciore Mnnda, Komanornm colonia
fuit
erecliune. Sed de liis satis, nam dicta sufiicere vi- idque in antniuis numismaiis Moralcs
observavit
dentiir ad inielligenliain Doxiri. lib. VIII llist., (ap. 44. De ea
aliquando Siliiis ; Et
11. (Jlysipponc , etc. Alias Ulysippone, ab Clysso Munda Emalios iicrum purilura labores. Scrvat
ad-
fiindiitoro, viilgo Lyshoa, non minus, iinnio mullo buc fere aotii|uiim noiiieii , JVonda iiuncupaia
ad ,
iiiagis sanctorum civimn Vciissimi, .M.ixiiiia!, el pcdes sallusde Tolox prope Cartimam, qujiiquelli-
Juliae sangiiinc decoraia, quyiii quoiidianis Orien- s|iaiiis inillaiibus passoum a Miircia
distans; in Bas-
lalis India; iliesjuris illiic adveciis. Occubiierunt C2 seianis Ccliiberis coiilerminis ul Ptoloiiuvus vuli ,
vero sub Diocleiiani niinisiris ipsis kalendiÔciobris, aui III ipsisCcitiberis, qtiod placei Dcxiro,
nisi nvi-
qiiibui in oiniiiijus M iriyrologiis niemoranlur; de vis Basseianos inter Celiibcros
coiinunieiare. Lcffe
celcbenimis igitur niariyVibus ac frairibus non est rsoiiuim in sua Hispania, cap. 28. Pono
sancti Fo-
cur fusum protiab:inius scrmonem, cum omnibus liciaiii iiiibi nassi cxsiat ineniDria
in Boinano Mar-
noiissimi sint. Leganlui Morales lili. x, cap. ii;
Villegas, Tnigillus et cxteri. Legi ego acia coruin-
lyiologio ad %
Octobris, etapud Molanum in addi-
tionibus Md Usuardu II , in qiiibus tanicn iUud cor-
dcm in pervctusto inembranco, ac ni tniiscripio co- rectioiiedignuiiicsi, qiiod Miiidaiii proMiinda legant,
dice Bibliolbec* S. Boiuaidi Tololani sub num. Gi , boc iniido Apud Miiidam nalalis sancn
; feliciani
eiiiiilio : 1,1 lcmporibus illis, ciim per universas pro- cpiscopi, el mai lijri:i ; cuiu legendiim sil, Apud Mun-
vinciaa , etc. diim elc, qiiod «:liam sulmdoravii
, iii no- B:\roiiiiis
12. Ibidem, etc. Iteruin dc ipsis cum Dexlro ad tis, qii.Tiuqiiain deleclu codicis omiiino Uexiri iioii
annum 553, nunc per :inticipaiionem quanidam ,
assecutus lucril vcram lectioncm. Sod jam illam ex
obiierque de illis diciuui o.redas, cum sermo essct Dextro babeinus simul cum tcmpore inartyrii et ,
de SS. iiiarlyribus Ulysiponensibus , quibus ei bi noniine urbis cui praifuit, iiiiniruin M;ilac:c. In ve-
concives erani. Unde vei buni illiid cclcbres sunt , noii tcri Cordubensi Bicviario cclobraliir swiclus Fcli-
esi rerereiiduni ad lenipus de quo agitur iii Cbronico, ciaiius iiiartyr dio il Juiii eju.^quc mcminil Gale-
,
scd ad lenipora scriploris. sinus ea die inquiens Corduba in Uispauin saticli

:
,
15. Stturw, etc. Ceiebris esl Securoe salius (\uIgo Feliciani marlyris. De eo iloin P. Uoa i:i Sanciis
Sicrra rfc Segnru) iii coii(ii)iis Tarraooneiisis ei Bx- r. Cordubeiisibiis. Eum cxisiiiiio a iiosiro episcopo
ticae Hispaiii;r, ui.de llnvii duo eruinpuiit, Bi«tis ^ divcrsum, ul ex urbe ei ordinesalis colligo.
vcrsus Occidemem , et Tadcr versui Orieuieiu; dc 15. Ua;ice, etc. A nuniii)c B«iis juxia peiflucnlc
: ,
47! FLAYU LUCU DEXTRI CilUOMCON. 472

A. C. 508. noniine discorptus-, ad cceIos evolavit. Ibidem sancii marlyres cl cives, el fralres A. R. 1059.
Rufinus, Riifianus, Arieinidorus, ei Severus.
Ispali prope Gailias in ilispaniie nioniibus Pyrenaeis sancli martyres Tiieodorus,
Oceanus, Apellins , Lucas etCIemens.
Tucti in Hispania B:Piica, qua; ei Torisia nunc dicilur, sancli marlyres Theodorns,
Oceanus, et Julianns, qui, confraciis pedibus, in ignem conjecii gloriose coro-
naii suni.
Tarracone in Hispania S. Miginus ,

qui, pluribus loleraiis pro Cbrislo cruciaiibus
gaudcnli animoad gloriosam mariyrii pnlmam evolavii.
In urbe Capara, urbe Liisitaniac, sanclus Mnrcus , ei ejns socii.

Iii Ilispania, in poriu Juliobricensi,
sanctus Ananias mariyr, et socii; qui pluribus cru-
ciaiibus toleraiis evicerunt.

BIVARII COMMENTARItJS.
sic diola (nisi a converso mavis flumen ab ipsa no- A Marlyrologium liis verbis Item SS. marlyrum Theo-
:
inenrlaiuram recepisse): a siiii vero provincix, dori, Oceani, Ammiani, el Juliani, qm sub Maximiano
qu( d qu;>!-i iii v.nibilico seu in medio uieri Boelicc impcralore dissectis pedibus m if}nem conjecli marty-
siia sil.Uuiculi lomcu accepit ; nunc inde
f/r^ra rium consummarunl. Ibciiiis fonim cruciatus pro-
nincnpniur inlcr Hispalim cl Marcbenam exisiens, seqiiilur Gnles nus cnjus hsec .'•iint verha Sanclo-
, :
Porro S. Stratonis ibi passi Rufinique el aliorum ,

rum marlyrumTheodori, Oceani, Anmiani, et Juliani.
fesliim celebinnlGraeci in Menologio, pd 9 Sepiem- Ui Mnximiano impernlore pro Clvisto Domino primum
iTis, qira dic Romanum Marlyrologium bspc li;<bel peclinibus excarnificiti , deinde in fenentes bclneas
Eodcm die passio siincli Slratvrns, qui yro Cliristo ad conjecti incolumes ope divnia inde cvaserunt.Posl ite-
diias arbores iiriuiKS, atque disccrplus wartyrium con- rum comprchmsi , vailam soliludinem abducti,
el in
siimmnvU. Item SS. mariyrum liifini el Bufmiatii prcscisis singulis niembris , crvribusque confraclis in .
frutr7tm.Lego Rvfiani cum Grsecis. Galesinus ex igncm posili, Deum c<nlinenter precando , abierunl in
eisdcm Grrccls die « Septembris sic ail: Sauclorum cwlnm. Deducilur ex dictis dccsse in codice Dexlri
fratrvm martjjrum nufiiii el Bufiani qui pro confes-
,
sancii Ammiani nomen qui ab omriibiis aiictoribus
,
.sione fidei glodio fcrmnlur. Sancli iiem Arlemidori inter pra-riictos nominauir. L'lriim aiitfin Tljeodo-
niartyris flamn.am covjecttiSy admironda' pie-
: hic in rus , et Oceanus Tncri pa«si iidem ipsi sint cum
,
tatis sua; cc fidci teslimonium prceclarum dcdit. San- Theodoro et Oceano Ilispalensibus de qnibus nii- ,
cti item Severi marlyrii ,

qui pro Chrisio oiunem cru- per egimus, dubitari jure posset ; sdl quantnincurn-
ciatum perpessus, (iemum constanlis animi virtute cer- que conveninnt nomiiie , ex diversiiaie urbinm in
vices priTbuil. ilscc Golesinus, (alliiur t>unen dum die -n quilms occisi sunl el teslimonio Dexlri salis liquet
,
17 Septembris s;incium Str.iionem iîconiedine cuni " esse diversos. Ut inlerim sileam priores dic 9 Sep-
aliis passum dicii ;
quod lamen de suo, sine auciorc tembris, posteriores auiem 4 ejusdem manyrio co-
posnit, nam Gryeci nibii l.^le alTerunl, quorum veriia ronatos fuisse. Quibus Graeci quoqiie consentiunl, ut
sunt: Natalis B. Stratonis, qui in duobus cedris tiin Menoiogio videre est.
gatus, el in duas partes sectus, pro Clrini confet-sione 18. Tarracone etc. De sancto Maglno martyre
,
cam CG:lesvbus conjunctus est. Eodem die cerlamen ( quem alii corrupte Magnnin ,
nonnulli^ Maximi.in
sanclorum /fu^ ct Buliani , qui cum essent gcrmani voc:iiit)nobilis exstat memoria in Romano Mariy-
fralres pro Chrislianw fidci confessione gladio per-
,
rologio ad dicm 25 Augusli illis verbis Tarracone :
cussi >-unt. Idtm passus S. Sevcrus. Eodem die

est et sancti Mogini marlyris , ubi nimirum fesium ejus
S. Artemidorus igne consummalus esl. Ha'C illi die solemni ritu peragilur. Magister Ludovicus Icarlc
9 Scpiembr. De aliis SS. mariyiibus Rufo ct Ru- dc rebus Tarraconensibiis; quem Beuterus refcrt, ci
Jiniano , es urbe lamen Apolionia, agunt Gr?eci :id Morales lib. ix, cap. 4">, asscrit, quod dum in saliu
17 6 Julii. Uiide diversos omnino a nostris
Jiinii, ei Bnfagrana vi ab nrbe Hispano l.ipide, specum soli-
essc coiivinciiur. larius liabilirct comprebcnsus a praeside , et Tar-
,
id. Ispali, cic. Longe .ilia urbs hxc esi a celc- r.tconcm adduclus, in carcercm conjccius fiiit ; inde
borrima ilia Hispali Baiica; pro\incijc hujus vero : t;mien divinit«sereptu«!, ct pristino spccui resiiiulus,
situm Oriheiius ignorassc sc faietur in cliaria ve- ilerum c:»ptus, v;irie tortus, ac titndem succiso ca-
ipiis Hispaniic , sed Dexier illum designat. Sanc pile victor migravit in coelum. Fallunitir tamon dum
Piinius Ispalensium puiiuloruin Tarracuiiensis Hi pro Maxiiniaiio imperaiore Maxiininuin legunt , et
spaniae nieminil lib. iii, qvii longe i.ositi ab lli<pali C conseîuenter necem eju> rejiciunt in aniuim Domini
..._•_.
De sanctis marlyribus '""" ^"
cum lamen cx Dextro constet sub .Maximiano
BaMicaj det.enl esse. iiiiiii 240, "^
passisagiiRomaiiuuiManyrologiuin ail 10Se|>tcmbr. c;esum fnisse ad ann. 508. Rcverentur adhuc lide-
his vcibis Itcm sanctovuni martynim Apcllii, Lucce,
: les ariirum smcti .Magini, el pia devoliune visitant,
cl Clemcntis. Grxci iii Menologi'>, eieo> scculus Ga- qiiod ilitid Dens quotuiiams miraciilis iliuslrei, me-
lesinus agiini 9 Scplembr. de Theodoio el Oceano, riiis s;incti mariyris suiTraganiibus. De codem scri-
qui pro Chtisli fide in ignem posili (verba Galesini bnnt .Marieia , lib. ii parlisi, cap. 13; Mariana, iib.
suMl) egregiu vera: , diiHna^que piclatis tesli[icationc IV, cap. 9; Trtisillus, inTLesauro, et aiii plures.
ad aternavi gloriam pervencrunl. Consule sc.iueniem 10. In urbe Capnra , eic. Rctinet nomen adhuc
notain. urliis lociis cl dupiicalo rr vocaiur Cflpnrrrt; de ea
17. Convenit inler omnes Scriptores

T itcci , elc. egimus supra ad .nnnuin 86. De sancio Marco mar-
urbcm Tucc»'nsom co Joco cxsliiisse, quonunc Pcna lyre, ci cjus ôciis liabetnr honorifiea mcntio iii
dc Marios , prope Gicnncnsem. Con.culantur pr:e Roniano Mariyrologio ad 5 Julii, his verbis : Eodem
crrtcris Moralos lib. ix, c. 5-2, Orlbelins, Ciusius, die ianclvruni mariyrum Marci et Muciani , qui pro
Sleplianus el alii. Plolomcniis eiiain cjus memmil
,
Christo gliKîo civsi sunt : quos cum puer pnrvulus, ne
in popnlis Tnrdnlis B,clic;p. Fnit «dim Rom .norum immolnrent idolis «/f« voce moncret, vcrbcribus jitssus
rolcnia , el siib lcge ILvangolii scdos cpiscopaiis ad estccedi; cunujve ichcmentins Chriftum confitcrctur,
ilispalcnsem mcin pnliianuin spectans , cins episco- una cnm quodnm Piuito m irttjrcs cxhortanle , nccaiui
pns Camcrinns iiiterfnii lliierriiano (oncilio. Quod est. Uborius cadem acia prosequnnl;.r Gr;e(.i in Mc-
ad SS. marlyres iiii coronaios spcolal, agiinl de cis nologio.

Grsci in Mcnolosio ad i Sfpicmbris. cl Roinanum 20. In Hispania, cic. De Juliobng.! et Juliobri-
475 FLAVll LLCIl DEXTni CIIUOMCON. 474
A.C.308. ramicc in Ilispanin T;irraconcnsi iii oppido Vacca-orurn ad nuvium Arlanconcn», A.R. 1059.
passio saiicti Antonini ni.^^riyris.
Emcritic AnguslX"iii Lusiiania S. Lucrciia virgo ct niariyr.

Ega atiulil cx Oricnlc nicmorinni snnciai Callierinic in Ilispaniam.
Apud Paccin Augustam Aii.tc fliimini appositani, Iriimiplms bS. inartyriim Viucontli,
Orcntii , cl alioruni , Pontio Paiilino divinilns admonilo, qiiorum cur|K)ra miiiistc-
rioangoloium ad nrbom Ebrcdiiniim consliierunt.
In sedc Petri Caio sjcccssit Marccllinus; Marcellino Marcellus; Marccllo Eusebins;
Enscbio Melcliiades domo naialibusque Ilispaniis, genere vero Afcr : Mdcbiadi
vcro saiicius Silvcslcr, sub quo, Augusio Consianiino, felicitas ci pax aurea re-
diit Ecclesiis.
gcnsi portu consule qux diximus ad annum 500, A «" Hispaiua tancKr Lucretio' virginis e! viorttjrif.
(ommcnt. 2, num. 3, ageiites dc sancla Lucia cjus qvce in persecntionc liiocleiiuni tub Daciano praside
nrbis cive. l)c saiicta Anania et Sdciis sacris narly- viarlyriiim coniunnnavil. De eadem ait (Jsnnrdus ipa
ribns muUis aginii Gr;eci in Mciiologio, unde Gale- dic, et Kqiiiliniis lib. ii, oîp. 130, num. .Vm).
.«iiniis liX'C siio Martyrologio inserml ad 27 Jaiuiarii : 27). Ega ailutit, eic. Consiile qii;v de S Callierina
Eodetn die iartcti Anaiiia i))artyris , qni Diocieliauo supeiiiis notaia a noliis suiit ad aini. oOO, Coni-
iUvtare aûd Maxiiimm pra^fiClinn Chnslianam fxdem mciit. 5.
tpvnte professus, qravitcr in idvloruin cultuni invectus 24. Apud paccm Auguslani etc. Sedaviinus dc
,
est. Ituqnc coniprehcnsus priinuin Vi'rberibus cwdi-

,
situ hujus iirbis veioreinet obdiiraiamtuntroversiam
tnr, deinde candeiitibiis snbulis perfoilitnr, post viilne- iii iioti!> ad anniim (i4, piolia\imHsi|Ue non essc lie-
nbuf, qvcB sic nccipcT(il\y siite et acelo perjricatis, in jam Porliigalli;!', sod Cafiiycz cxircmalura; roxni Ca-
ciislodiam includilur, ul in eo loco faine necarelnr; siclla;; diiriim esi oniiiia repcieio. Porro SS. Vin-
ted divinilus faclum est , ut pcr scplem dies cibo ccc- ccniii, Orcniii cl Victoris sacra noniiiia scripla sunt
teili alerctur. Quod ubi animadvertit carceris custos in RomaiKi M:irtyndogio dic 22 Janiiarii iibi ia ,
iVlnis, reticta wipieiat? , Chrislianain coniplexus ist pei>cciitionc niocicliani inariyrio coronali refeiun-
religionem ; quamobrem hic unn cum co prcclcrli jussu iur;id(iue cliam balieiit Bcda, Ilsiiardus, ct Ado.
rotcc alligalus , »'« craticula uierqne collocalur, suc- Acla vcio iib JElh{:iio Eliiciiunensi aniislile scripla
cenio igne, quo dcrepcnte inirabiliter re^tiuclo, torto- cdidil ex niss. codicibus Surins, tomo i, et Equili-
res, ubi rei admirabililaleni perspexcrunl , Chrisluvi niis in compendiiim lioc re(ic;^'it, lib. ii, cap. 112 :
Vcum tibera voce profitenlur : aiqtie nc quidrm , qui -^ Vincenlius et Orcnlius mariyres passi sunl apnd Ili-
teplcm erant, et itli iimbo Ananias et Petrus in tnare " spaniam, tcinpvre Iwclclinni el Maximiani iniiier.si>b
projecti ad niarlyrii palinum penenerunt. liaclenus liufino prceside llispttniarxiin. (Rulinus isle sanctuni
;iciaapud Gulusinum. Cucupliatem Rarcinono coronavorat, Daciani Loga-
21. Paniice etc. Allissimo snne moderni scripto-
, lus exisiens.) Hi fervore (idci accensi, se sponte judiei
rcs errore laboranint, diim Palentinum civem, san- offncnics, el Chrislum mayianimiler con fiientes, justu
clum Anloninum Gallur.i orlu el genere credebant, prcpsidis capitali smlenlia pnionnlur. Quorum corpora
Legebant siquidem in ai lis mariyrii ejns, Pami*, Viclor quidam Levita qui eos hospilio susceperat, sepe-
seu Apamiae natum ctoccisum cuin auiem ejus no- ; livit : prupler quod ct ipse a juUice tentus , bracliiis
minis urbem iii lli>pania nestirenl, in (j.illia cofjiio- sibi a cubitis pracisis, in eodem loco ubi et illi pnni
scerent , illaiii mariyri iirbem coiisigiiaruiit. Mirum fueranl, decollari jubitur. Qiiad vitlens paler Vicloris,
quod Apamix' Syri;u noii addixerint , cuiii eadcni quia ipf,c Chrisliauus crat, fugum arripuil, tcd a con-
niriiisqiie sii iiomonclatura «'l cclebrior Syia. Sed
,
juge, Aquiliua noinine, hvriaius,Teditns una cum fi-
jam tcnebras fuât Dcxter, dum Pamiim in Vac- lio capiie cccsus esl. ilorum umniuin corpora Ponliut
c;cis fuisse deiitoiislrat, ad fluvium Arlancoiiem, qiio episcopus, divina revclalione commonitns, plautlro im-
loci nunc Paleutia iirbs cxislit :ei Anioniiinm Pami;c posiia ad loca prislina llaliai dcfercbat donec ju.ria ,
iiatuni el occismn ; nec alibi qiiam ubi niinc jacet.

, civitutem Ebredunensun prrvencrunt; ubi bvbus se fi-
Certc qiiamdiu Pa!>-nlix jaciiont , iucmoriam lioini- gentibus, nuUa modo ullrn abire valeniibus, corpora
num excedit , quando aliuiule porlntum nemo us- mdrlyrvm sepulin sunl, diira ciignila votuntaie. Con-
qiinin novit ;invoiilionem Kcclesia sua ce'ebrat. cordanl omiiia (iict'S Dc\lri. Qiiod in Mariyrologiis
tran^lationeni igitoral : siibius lerrani sciniicri sui C diciliir, Ebreduni ui Calli stiiulorum warlyruni,€lc.
i
pro tcmpons injiina i:) ilispanica M:im(inim ciade, nou de loco mnrtyni scd stpiilcri et lostivilaus
,
pusitns ; iis siibactis ileruin icpei lus csl ciElesiis accipiciiduiii cst. lii ipsis cluim dcsunt fratres S.
tlicsaurus. Sed elacta iiiariyris, iioiiien G;iilia;siib- Victoris, qiios Dcxlcr viical socios saiiciorum Vin-
l.cciil. Notiora sunl.quam ut lioc loco icpeii queaiil; centii etOrenlii. Vidcde bis.Moralium lib. x, c.>p. 14,
lubet ea sancius Ant<miiius Florcnt., i p. ilisl., ti!. ct .M.uietaiii i p., Iib. ii, c. 5l>.
8.,cap. 1. Ei]uiliniis, lib. viii, c:ip. 2-i; Moinbiiliiis, 25. In sede Pelri, ctc. {iuam ai no Doniini 29ti
lomo I, el Palciuinuin Rroviarium, a quo laiiien ex- Roinaiioruni Pontiiicum scriem in .Marcclluio terini-
pungeiidum esl vcrbum Gulliiv, el a Homano M:iriy- nar.it iiunc adsanctnm usque Silvosnoiii prosequilur,
ndogio, nam veiera ojus niss, el Manyroiogia lie- quiâiicium Mclcliiadem pairia .Marava t.arpctanum,
dx*, Usuardi, Adonis, et iiiodoriium (iale>.ini dio ca- gciicro vero Afrum subsctulus est. I)c Melcliiadc sa-
rent. Decopit Baroiiiiim erroc tabulariim mcdcrna- tis egimus ad anniim 2i<S el iOi), ot iierum agenius
nim Palenlix- ,j qiias ipse citai. Brevi cp'logo Ca- ad ann. 511. Pi rro s;inclus Marccllinus jiiariyiio
lcsiiius. Apitiii-ia', ait, sancli Antonini mariyris, cui in sul)l;ituscst ami. .",04, C Kalcnd. .Man, cum sedjsscl
postrema Dioclclinni iinp. perseculioti': capul pro
, fcic aniios oclo. Sbik l;is .Maicollus occisus ost pro
t.hristo Jesn abscissum , el corpus mcmbrulim disccr- Doiiiiiio ainioSbO, post quinliim sui ponlilicalns. S.
ptum eti. Eusobius produMl suum us(|uc :id ami. 511, ot
22. Emerila;, etc. Notissima virgo est omninni dc- dicm •lii Soplemb. ipsius anni. S. Molctiiadcs usqiic
cantata scriplis llispanoruni; V;>saM iii Clironico, ad a;l auu. 515, 4 iilu? Dcf oiiil.ris, sodilqnc aiiiios .-•,
aniium ,50(5; Mor;ilis bb. x, oap. iO; .MariotiH. M'. iv, ip.on-cs 7, dics 8. Tola Iv.cc tbrcuoiogia Baronii
cap. (ji; Triigilli, VillegiC el Sancloii, ad 2."> iNoveio- Ann:iii!iuscoii£ruit.
bns :quodicRomatiuiiiMartyioloi;iiini : Etncriia-, ai',
;,
; ;
,,
47S FL^YIi LLCil DEXTRI CnRONICON. 4T6

A.G. 5i0. ConstaR(iu<; Ciiloius Auguslus de Hispaniis qiiam ojuiine nieriliis, post Uecimuni A. R.IOGI.
scxumi rir.nym inr:perii in Brilannir; obiit.
Trigifila 'irciier scriplores catiioiici confra biasiiL-emias Porpliyrii pliilosop!ii scri-
pscninl. Ifiliis nonnolli llisfjini.

Naialis cpiscopns Toletnniis siiccedit s;'nciissimo confe?s./ri Melaniliio, qni, iit illa
fercbant lempora, mulia passas es! pro Ecclesix CJlhoIic* coiitra hxrelicos et
gentiles defensione.
3!i. ConcilJum Toicti conirahitur in defofisi* ne lii!)errilani. 1002.
A. C. 310. —
1. Co«8(;i»!(ius. etr. Vopisctis ct Euiro- A qua re^pondct Marino, Leoniio, Benedicto, et aliis
pius cum de al»dic^»lione imperii lact.i a Dioclctiimo lli>paiii3i episcopis 3'l ca quaj ipsl inicrrogaverant,
ci .Mjsiiiiiaito loiuuntiir, Ita, aiiint, dnisum rsl imde episcopornm qnalilatibus, cLde sacraniento ex-
periuii'.. ut Conslantms Chlorus Gailiis, Ilispaniis, Iia- Iremai CiiClioni^. Sub D:iiis Ruhrio et Volusiano
li(P rl Africa' prxesêt; Guliîus veru 11'yrici, GrcViHV co-s. ipiorniiiconsiilalusinciditinannnmCbristi 51i.
ei Onenti. Sane Cliloruin de Uispaniis <i»)iinie nuMl Consulc eliam Momlem lib. x hnc i(>«o aniio. Niliil
liiiii rnissc std.'iti<» prolial perseciilioiiis, vui) tjns liimeii ha-c cum illa cominnne hihel, cum longe alia
ctiim piiiicipiitn ii( '!us lcpiiiir nuirtyriT coronaius : ad Melcbiaiicm papam retiilerint, qiiam a Dextrodi-
((iiin poiius (ui Eiiseijiiis scribit Je Vit;» Coii3i;iniiiii caiiiiir in cjiismt.di Tolctano concilio tractaia.
lib. i) eos, gui de Palaiio siio neiâriiMi se Clirisiii- Qii.'ii vero i!!a fucrint cx ipsis liiberritani actis dc-
nns esse , cum cssen! , doiiio ejecii ; cos vero (!i:i iliiCcre possnmiis, in cujiis videlicet defensionem
lassi sunt, iil nui Deo fidcics onint, (ideles sibi re|'ii- coaLtuni esi. Diirij>im!im î^juidem videbiitur, aliciii
lans iionoravil. Exsiai Cordnba; incisa Lpidi iii- Cbristianoru 11 denegari sa communionem non rm
scriplio iiTc, iiuam Morales !ib. x, «•. 18, cl aiii affe- solum loiijô tempore
sed cti:iin omnibiis \\lx su e
,
runi Foriiiiime el ludulgaitissiiv.o Principi Doîimo

: diebns ei ipso tii exiremis vialico ccelesii privari
,
nnsiro Consluv.lio Vidori perpeiuo, seniper .\u.yusio. co vei maximc qiiod pcena liac severissima mnlctari
Vccimiii.s (ierniininnui Vir ClaTifsinun Consularif a coiicilio jui«ebaniur non s<)li!m idololairis', magiiP,
Proviticia' Bwdccs tiomni tnajeslaliqiic ejus Dicatis-
. ct similiuiii Ljiaviuin criir.nnm perpetraiores , sed
sitiuis. etam ii (iui p isi bapi-smiim semel et itertim in mon-
Qiiiid ad tempus imiêrii (;on>tairiii attiiiei, non- cbine contaginm bdi^jhaninr. Quod ex canone 7 Ij-
nuili dU').N vcl ires liuituni ;iiiiios ilii consijina!;-
B qtiCt , ubi sic iegimiis i)! quis forle fidelis post Inp-
:
c;r.ien)!ii Oextro sexdeciin !ril:no!iti Eiiseiiius \u siim mcechi(e. post tcrnpora comlilula, acla paenilentia,
Chronico aslipuiulur. .Tiri iioc ipso anno Ciiristi .">iO denno fverit fornicatns , placuil eum nec in (inc habere
h;rc l);il<tH vcrl);! : Coiistav.lijis Wi impcrii auno dicm co-nmiuuionem. Quiv poena vigesies pro diversis cri-
cbiit iii Dritfjuuia Eboraci ,
posf qnem pHus ejns Cor,- miiiibus in eisdom concilii cuionibus imposita esi.
StanliniiS , elc. Qiiid ii;:tur iiiiriim si niuliis durum id visum fueril
2. Trifiiniii eirciter, etc. Errorc iran>ciiheniiurii ei, luniiiliuaiiie plebe, neccssum fuerii denuo super
elfecium erai , ut li.rc chinsula qure ail annum 310 iiiscojiciiium cogere ?
speoiabat in anno iJt- C(;llocareinr^ qu;im el ncs
, For>.an ci alia eapiii cxpositione , aui tewpcra-
necessitale teinpoiu»!! ducti muia\iin!!s. Vi.\it qiii- niesito quibusdam indigere vis;i fuerani, utquod Ca-
di>m Porpiiyriu.- uJpote Plotini discipulus el Ori-
,
nonc 04 slabibtum fuit : Cereo.^placuil per diem in
geiiis c."ndi<cip'i:us, Aurcli aii imper;iloris lempori- von accendi :
ca-uieterio et qnod sequenii Canone 55
bus, Ei;scbiii5 vmo ct Ai-oiliiiaris Liodicciisis Con- ,
nddiliir : Piacitii prohibfri
ne fcwinte in comêterio
,
stanlii ci Conslanlini. Meminil llioronynius, lii). de periigUeiii : ei can. o6 snbdilur

rnrsiis quoii Pla- :
Scripi. Kccl.. aiiqni>ruiii ex liis qui coiitri Pmphy- cuilpicturus in Ecclcsia esse uon debere ; qiio sane
rium scripscnint, cld.-. Eusebio ;iit in catalOi;0 ope- noii proliibehalur nsus jrofanarum imaginum ; scd,
riim cjn». C'o7i/>a Pnrvliyriuin qui codeiii iempore
:
nt vidclui", s.irr.trnm , uti veibi sequentia indicint,
icribfbal in Siiiliu {n! iiuidam putant) Hbri triijinla ; Vt (juod coliiur. ct ailoratur, in parietibus depingaiur.
dp. quihus ad vic viqinti tanluni pcrvrncrurl. De Apol- ilis siquidcm nobiles Ciuisiianitatis actioiies prolii-
linari vero : ExsUinl cjm advcnus Porphijrinm qui ,

Cb icri videbantnr.
inler ccetera opera cjus vcl niiixinie pruhanlur. Dc In-.ie illnd coniigisse rcor, nund Aiigusiinus narrai
Melbodio ik. Methfdius Oiijnipi Ltjnir , ct pofilea

:
lib. I (oni.ra episiol.un P.irmcHiani, Hosiiim videlicet,
Ttjri episcopus, nilidi, coinposihQUC scrinonis iidrcrs>'S cnjus in ro coni ilio zclns mintioc llagraverai odio ,
Pvrpinjimm coiifccit lihros , oM\ Siid {Hob dr.li.:! a qmbii^dam iiabiinni, ct de mnltis oriminibus co-
quot jirjsccrnm iiosirv.riim Iiiciib.r.uiuncs pciioruiil! r.Tin llis; aiii^ cpiscopis per calomniam aocnsatum
5. Safulis, clc. nalt«.-inr mcnli» de N;ilali in c.it:?- fuissc, eorumque vocos li-nlum invaliiisse, nt ab illis
logo Toleiaiionini cpi.scopori!m, qncii! cdidii Lo:iysa l.îndem sentenii.im daii!i.ationis acccperit ; a ((ua
in co iamen dclicil, qiicd enm Piinbii fi.ci;it fuiccj- lamt-ii, iiivijia ci malitia aiiversariorum paiefacia,
sorein , cum tamcii rn>t .M<'i;iniliium c; i>co|iatuni ab cpisoopis C;il!ia' (haud dnbinni quin in Aielatensi
inicrii. Eiii-; ciiaiii noioon cst in dypticbis Misâlis coiicilio congrogaiis, ul criniilc coniendil .Mendozn)
.sanct! posl MelMiihinm. Pnrganil.i lani.;n
Isjdori ,
aljsoiutiis lint ; con>eniioiitibus ilidom Hi>panis Pa-
e.vcnsio Ximenii Cardinal's . iiuod bis Mclanlbinm iribns in eadcm Sanc pradibalam Ho.-.ii
:ih.-olHlioiic.
nomincl, i.nin posiorinri !oi o Nalalis scriticndiis «ît, daionationem bocTolciano cioi ilio faclam fni>so,
in
hoc modo Pro spiriiibus PausaiiUuia

: Ilonoraii ,
lcmpusot caus.1 conviiicnnl. Narrai rem gcstam Au-
Pelagii, Qiarlini, Vinceulii . PauiUi , Melntnii, Na- f ustinus oiiato !ib., cap. i,
ca occaîono, quod Do-
frt/i.s, Gecn/ii. Oiij:i!pii, cic Intcifoi; liibcrrilano, ci- i.aiisl.^ qiiog olim in opile ilosins cxagilaveral
,
one si!li»('iip>it .>ci"iindiis inti r pitbbylcros illi.s vor- nipoie CLCciliani di fonsor existens dc Hosii con- ,
his : A'«(î(« </t' Orsuna, (pisbns innuilur co lcinpcrc doinn.-itioiic gloriaiiaiiiur. En vt^rba Angosiini : Qtiod
fuissc fjus nrbis ;iri'sbyttTnm. cann dicniU dc Uosio Corduihiiii , fiayitaiidum al ul
A. C. rjll. 1. Conciiiiim — . clc. Uujiis concilii
D provent, non soluni laleiv illum fiasse, qualem dicunl
niillns priPier DcMnnn (jncm viilcnm, mo>ninit. (iiam InX: falsis conductis lo.ilibus prnbiiri poierat),
St^d eo It-inpore i-yiodum (pi.imd «iu ab opi>t o|m> |li- r~ed quod maiv.fr.uum ilUs fvis^c
laiis fuerii qnibus
hp:uii.c his d;el>us ccicbrat:>m , Siilis convimilMr c\ enm comniHnicnre a^fsrunt : hoc ,ui:i! uisi probuverint,
cpisiolu S. Melcliiadis papx (exstat «n tomo l Coito.) fru^tra dicuni se sciss: quaiis fufrit : quiu msciendiu»
; ,,
477 FLAYIl LIOII DKXMU CIIRONICON. 478

Sanclns Liocrius opiscopus Carciisis, \n Ilisp.nnia llcnlv cclebraliir, quo iranblaliis
fnisse dicilur curn sede.
BIVARII COMMKNTARILS.
obesse non poliiit ; a qnibns xe ini innocentibua scpa- A cap. 105, et Roniaiium PueniLenli:ile apnd Anionium
rundo, proplfr istam teparalioais sacriigam JH/i/ui.'»- Augusiiiium lii. i, cap. 27, ciiant ex Iliberritano
Icni, innorenles esse non possnnt. Hoc (uim viriif;s cre- caiiiineni 6.j. Rabanus iusuper in suo P(niiitenliali :
dibile esl si tamen Uosius ab llispmiis dnmnaiiis

, n , Tlioid >nis Gr.KCMS, Isido)'us, ct S. .Marlinii* B-ac:»-
Callis e.sf nhsoltttiis, sir ficri polttisse nt falsis crimi-
,
rcMisisiii siiis Conciliorum Colleciionibus; Griiiaiiiis,
natoribns Hifpani circunivcnti , ct cnllida insidinrmn Ivo, el Orucardiis in Decrctis mulhi ab cudoiii Ili-
fraude dcceiili, cmtra inn»cenlem fcrrenl seutenliani : beinlaiio muiuaii fueruiit; et niiod e,i'teris pra'Slat,
et poitea pncifice in Inttnilitafc Christiana ccderenl sen- ILidriatius p:i():> I, cap. Cl), el Hl coUfCtionissunrum
tenticecotlegarum, quibiis illius ifttioceutia probata est. Pecretitniin, cilit canonoin Ti^ et 75 Ilibcrrilaui.
Et paulo iiiCerius : Nvntqnain t.\ti se lam aperte in- (,>uovideas quaiila rcverentia p»rrpeluo in r.cclesia
dicarnnt , ciir nec separali corrigi voluernnl quuin ,
lnbiiim» sit, et (iu:iin p:)ruin circuiuspecie nonniiili
cnm dctestantiir Uispanos qnod posl senlentins suas
,
<|iios vcrecuiidi.Tc giaiia noii nomiiio, tanioruin Pa-
aliler piotaias, discnssioni poslerioriqne judicio ccs-
,
iroin tioiiori delrixerinl.
srrtini : qtiatn enim hoc factuni esl de manstietudine Quod »i duni ill.i poeiia videatnr, qiiam concilium
Cliristiana, tnin iltud dc conteutione diubolica. Cau- ejusuiodi iMflixit, privans deliiiqmitfes vialicu in
snm odii ab advcr.sariis in Hosium con-
vi-ro i:inii cxlrcmis; pro icmiioiis lamen ! 'uiia n.-ccssaiia
ct'pii, zeluin cjus fnisse coujicio, quo iu peccatnres, fuii, alque in !i;ic parK; sanclns Innoecniius papa
cl inii(uos flriprabai; iiaui apud cuindeiu Auguslinuiu cnnciliiiin Uictur in episiola ad Exuperium Tolos;'.-
lo-iô (3(1. pr.cdicU, crudeliialis nola imisiuin
8 libri num, ciijus in supoiionbus \erba dedimus. Civlera
ab ininiicis, qiiasi suspiciouibus duclus inandiios dc p vero qua- ex co objiciiinlur iion suol :id rcm, neque
niore damuarci. Conqucstiis est Parmeuiaims (nil) cnim absoluie probibi niur cerci in coeinitei lis ac-
quod vicii apud ecctesiasticos jndices , ne apud ipsum consi, sed supiMsiitiosus eoruni usus; quod scllicet
(Consfaiititium vidoliccl) qua; dicebant probarc po- rudis pleb.s por cos cnidfbat sanctos marlyres ad
luisên', nd campum , lioc esl ad suppiiciniu , durc-
,
res[ions.i reddenda revoc ;ri ; nam siibdiiur ratio pro-
rentur. Uoc enim cum tamquain iinnmuitei' jussissc , bibilioiiis InqHictmidi enim spirilus saiiclorur,: noti
:
Hispano Hosio suqgerente , criminabanlur ; siispicio- suni : quo p;icto Samuei dc morie revocaius ati
nibus videlicet stiis, sicul semper, dawnando inauditos. Saiilem dixit Qnare inquieiasii tne (l Ileq. xxvm)?
;
F>um lamen sic exciisai Auîislinus : quasi rero non Nolaii eliani oporiet noii cavisse conciiium, quod
liumanius, ac probabilius alius crediderit, Hosio tatn- siiper sepulcra mariyruni cerei nocturnis boris ac-
quain cpiscopo snqgerente potius facium, ut in lcnio- ceiiderealur, sed dumliixat prr diem ; iiaui dicilur in
rem cocrcitaiionem, quatnvis iinmanissimi sceteris, id Caiioiie: Ccreos per dicm plactiit in cicmilerio non in-
est, sttcrilegi sciiisinatis sentenliam fiecteret imperulor. cendi. (juo snne alia snperslilio delc.nitur, (|n:i sirn-
lliiic igiiiir conjcclura est, apud ilispanos amisiiies plices iidcks credeii:inl, coreos inciiuli ad iilumi-
lldsiuiiidc crudelit:ilc accusainm , occasiunc a!) :ui- itaiid:is aniitias niortiiorum, «pii in tonebris delitesce-
Sferilaie poeiiarum, (jiiic pcr illius Cnnonesab liosio bant , ei non polius fidci vivoruin siirnilicaudne
edilos impouebantur, accepia ubi tanictsi iii Ilosii
: gr.iiia;permissuin vero cercos noctu accciidi, quod
personam supcr nonnulla crimina sibi per caluni- co leinporo vivi ipsi, qiii :id .scpulcra snncloruni ex-
niaiu iniposiia , beuicuiia laia luerii , iliberritaiia: cubab.ini, ciindeioe luminc indigorenl. Cxterum suc-
niliilominus Syiiodi auctoritas inlegraia et itlibaia ccdeiile teinpore, postquam plebes superstilionibus
pcnnansit. C gr^ntililalis purgat;\j sunl, cessavit prohibilio. Faci-
id vcro non solum consiai prxscnti testiinonio liiis esi, quod de 3S objicifb;iiur, iia ciiim
c;inoiic
Dcxiri, sed e\ co quod in Ccclesia apiid receiiiiores pnihibitum niulierihus in cnr^miteriis pcrvigilare,
liiit
i'alres el concilia pcriiciuo in usii et vcncraiione ni c;(usain fjus probibitionis coiici'iuin stibjungeret
fuit. Et priino concilium Arelaiense seplem ex ea co quod swpe sub obtenln oraliouis^ latenlcr scctcra.
ranones iiiulualniu est. xidclicct qi;arHiiu de Agitn- coinmillunt. iNon igilur vijîli:is ipsas probibuil, qu;isi
toribus : 5, de 'fhealrias; 0, de his qui in tnfirwilutc ex sc illiciias absit; scd (pioiii«iii eis uonnullu!
:
credere volunl ; 7, de his qui magislralus gcnlitiurn niulieics prave ul^b.inlor. Mfin jiidiciuin fcienduin
gcrunl ; 9, de tilteris coiifcsiorutn; \\,de tnairinioi.iis osi de canone irigosinio se.xio, quo iion proliiliciur
infidel iiin; el "io, de aposlatis. Conc. vero Nicjeninn absoliiie usns iiiiugiiuini, scd quod non depingeren-
guinque, scil. : 3, de subintroduclis niulicribus; H, de lur in parieiibus templonim , sivc quia eo lcmpoie,
e.iconnnunicalis a proprio episcopo reconcitiandis sa.'vieiite persccutionc, plerumque remanereni cum
10, de liccrcticis non ordinandis, el ordinuti,^ depone.n- lenipiis ii) |>otcsl;ii!,' fêniiiliiiii, iriisioni eoriini eX|io-
dis; 1"», de catechuincnis peccantibus ; 18, dc Clericis sil;e; îvo (luoriiani iiimoruni cruslis facile (iiruplis,
usiiras accipientibus. S inlicensc quoque accepil ab s.iiiciorum )ui;igines dcformareiitur, sive landem
eo caiioneiu 14, (lui in lliLerritano est21, ibi llosiiis quia in lania reverenli;i eo teini oris erant a,.ud li-
t.icilc de co nientiniicm laciens dixil Memini svpc- : cleles sahcloiiiiii iniagineS; quod noii iii qua\is ma-
riore concilio fmlres tioslros coustituisse, nt si quis leria visuin fuit decere depingi; (|Uie omiiia saiis in
laicus tres Dominicas dies non celebrasset convcnium, causa probibiiionis a concilio subjnncla , iitlelligi
commtinione privareinr. Iu Toleiaiio ji, sub Wa.ii- j. daiilur, l\c quod colilur, et adornlur, ia pmielitms
bane rege rrra Cks. 713 celebrislo, ca[). 13, cilaliir dcpiuqaiur. Sed liaec salis pro insiiluto iiosln) ten-
canoii 2!) liiberrilani. In Sucssoniensi, qiiod ann. seaiilnr, (juod si qui.s plura desidcr.it in cxposilio-
Dom. 85o cclebrauim luit, in aclis aciioriis 6, ail ncm bornr.i Canonuin coiisulal D. Fernanduin de
linem ullimi canonis, rci"crtiir caiion 7.j lliberrilani. Meiidoz:i libro ciMto, Alaniim Copum dialogo 5, c.
Worniaciense, sub Luilovico rcgo anno Doir.iiii 868, 16, ci ex rcceniioriiius ihcidoKis, Vazquez, Suarez,
can. ^9, adniiiiii canonein 5 Ilibeniiaui. Mognrui- eiLorcamin Coininentariis atiq. 2o,iii. p., D. Tbo.,
num sub Rabjnoepiscopo, can. 22, so.scipil caiinnes ar». 7) ct(».
5 elflo Iliberritani. MdgMnliiiumqiie aliufl .sub e.ni- S. Licetins, elc. Flornit S. Liceiiusanuo Do-
-2.
scopo Arnulpho, aiii). S88, caifpno 'IG, reicrt admii- niini-iliS, qiio de ipso .'•gimus cuiu Dcvtro, r)ni la-
litijue caiionein 13 fjnsdcrn; etjrniieaique canoneir. mc!) bo;- ioco de fiima ac glori;» uominis ejus agil.
laudat et inuova! concilium Co!on:»;n.se sub Cm-oio Porro Carensis urbi.s, cujns cpiscopns fuisse scrilii-
Crasso in canone 6 suorum. Iiern ArÎ-itense ri, :in(id liir S. Licorius, nieininit Anioninns in Iiinci;irio
Brucardumlib. xvji, cap. 55 ei IvonejTi ix p. Occicl., jiiier L'.\;j!ii!ium ei Ciesarauvjusiam. Soripsit cli;>iu
:
,
470 rLAVll LUCli DEXTfU CHRONICON. im

A.C.511. Ab iinno 30G,'succcsserai in iinpcr. gubernauonequc Ilispaniafi Ch'oro Conslantlo palri A. R. 1062.
Conslaiiliiuis filius cognomenlo Magnus, ex llelen;i femina primaria Britannix.
312. lloc anno devicto Maxeniio Tyranno, et ad ponieni Mil\ inm in Tyhrim deraerso, 1065.
Constaniinus Mngnus, miral)ili criicis signo ailmonilus, gloriosissinê triuinphat;
maximaque tranquillitas EcclesiiselTiilsi! n;im templadiruta ediciis impfTaiorum,
;
curanle pracserlim Ilelcna n;alrc , ct IlosiO Cordiibeiibi Cjtisropo Ilispano, pcr
totum orbem terrarnm, procserlim in Hispania, piimuni omnium resiiluuntur : ut
provincia qunc primum vidcral radios limpidissimae lucis Evangelicae, prima quo-
que beneliciis patis cl fructibus gr.t;t]cret.
lUYARlI COMMKNTAIllUS.
Plin., lib. 111 cap. 5, dc Carcnsibiis
Nalur. ITist., A P^^si dcvicliim , virUitc crucis Consiantino in coeio
propc Compluium exisientibiis ; sed cos cuni Cara monstrat;v, Maxeniium, (oium se dcdisse imperato-
ciianis confiiiidit seu Cîracensibiis, sic diciis a Ca- rem ad cccicî:irum erectiiuiem el Ecclesiae univr- ,
raca, (]»x imne Guadalaxara niincup:ilur. salis pacem stabilicndam , auclor esl Eusebius lib. i
5. AbaunooOa, elc. Vocat Hclenaivi, non quidcm Vilro ipsiiis, cap. 50, ciijus illa sunl verba : Porro
concubinam, aul slahiiiariam, qiiod a!ii pcrper;'m Ecclcsiis cupiosa snppedilare svbîdia, lewpln in su-
fecere, sed qui'd res liabeiial, femiiiain priniariaiii. bHrne erigcrc , cxadificnliique adaiKjere ; pltirimis vio-
Con.»onal bis Dnroniiis eodtni aiiiio .">0G, qno loco nunienlis nugmcnialii Ecclesia' tacrarta illuslrare ,
moiict invidia fjclnm. nl (ili;i uobilissiirii Britaiuii vatia prcuniarntn (argilione egentitm inopiatn subte-
apitd qiicm Clilorus hospiiio siiscepuis cst, siobiilaria vare , clCc Doiio dedil siiasu iiosii, MeU'hi:idi papx
vorarctur coiuuhiiin mto, qiioniam ab codctii -se-
:
1'al.iinim Laleraneiise. Quod vcro inler c.Tleras Or-
p;traia fuit, ui Theodoraiii Maximiani liliani coiiji'- bis F.ccl(!.->ias rcsci iptum dcdei it de llispanis primtim
gem acciperel; ru n lamen ver:k iinoi' iiniiOirruoris oiiiiiiiim resliiuciidis, vcl erigendis , inde deduciiiir,
esset, ci ex legiiimo liioro CoiiSiaiitmnm Magiiuin quod lioriUTi oiiiiiium consullor eial Ilosins, qui pro-
siisi cpisset. eiildubio Cordubeiisis , aliarumve suae provincise
Quod speclat ad impcrii hojus iuilinm, concodunl Ecolesiarum negotiiim agerct; pr;eserliiii cum llele-
oninescoepisscaiiiiol> 'minioOG, cxqiioBîroniusexi- nae matri jam a multis diebus cimmunicarel : id
stiniat eo anno CoM.staniiiiin Chlonuii pairem ipsiiis quod vel ipsi Ecclesijc hostes fassi suiit . Evagrius ,
e vivis fuissc f»l>l;iUim, Id taim ii sUive non poiesl el Zosimus ; iuijus enim verba sunt : Quidam Hispu-
cuiii Eusebii cjiis temporis scripliuis tostimonio, ^ '"'S yenere, cnjus nonicn csscl .tgyp .Egyplius (.^gypiiiiin
*^ quasi magiim detr;ictioiiis graua v. icabaiil Hositim)
qiii affiriiiat, ohiisse anno Chrisii olO. ul Dexier po- ,
siiil. Sed quonam paclo slarc p.iieiit, quod idem

liotnara delalus patatinisque vtulicrcuiis ( liaud du-
,
Eiisebiiis scribit, Cor.sianlinum imperassc aniios SO. binm Hclcoa; sni») faiuiliaris facitis, eL ad Con-
el
nienscs 10, ct dieiu ci:iusisse extrciniim aiiiio 557? slantini colloquiuni adinissus , scnientiatn doctrinw
Ccrtccum so!o piacito Dexiri assevcranlis, vivente Christianoruin hnberc vitn abolendi qtiodcumque fecca-
liitn confirmavil. Eis pcno iitilur Ev.igriiis, nisi quod
patre, impcr.tre cceidsse iii Hisiianiis Consi;miinoiu
ab anno 506, a qiio iisque ;id .557, triginla et uiiiis pro illis, Ouiduin Hispaiius genere, cui nomen esset
fere inlerccdunt alqoe inde" proculdutiio orlum ii:i-
:
yEfiyptius , habei , Quidnm .'Egyptius ex Uiheria ( id
buit cjusdem cuui llosio Cîrdiibuisi necessiludo est, Hispani.i) veiicrnt Ilcniatn, ctc.
Exsial quoi|ue
(adh.ereiite preseriiiii malre lielcfia fiiio suo iii op stola Consianlini ad C.vciliauum Cariliaginenseiu
t-p':scO|>iiin in qm impenilor Ta i^fVur '( inquil )
Hispaiiia), qii;c I:ini ;in!i<iua fuii, ut aniio Dcmiirii . :
3l'2, in favorem ejus iiticras dedcnl, de quibus jam guandoqnidim dictam pccunia summam recipiendam
dicam. curavcris , omnibus qui in Schcda ad le ab Uosio
A. C, 512. —
tloc auno, dc. Hem geslam narrat tnissa ante scripti sunl,
îmirum quia
iiis pecunias dispertiri inbeio.
pluribus Eiisohi!i>, lib. i\ lliLî i';)|». S, el de Vila ,
ubiiiue 1«rr.irum llosii arbilrio Ec-
Coiistanlini hb. i, cap. 5î, ei in Uaii' gyrico posl ciesiis de pecuiiia pro fabrica cl ncccssariis divide-
vicioriam al in CiuMiiico hoc ipso a:ino breviter :
;
balur.
Maxentins (ait) jvxln ponlent MUvium a Conslatilino Donique qnod hoc loco de Evangelio primum om-
superatux oridiun, cnno imperii sui scxto. Quod si pra-dicaio dicilur, non co
nibiis Ecclesiis nis|>ani;c
êndit, ul primaium Kcr!esi;p in Hi>p:inia velil ciui
anM. Christi 51^2 crai sevlus ejii^ iiupcrii, iiCLC.ssum C
cst ut anno 50G inccperil, ut j;hii iirob.iviinus. Ce- stiuiero, absii; scd ad |iriorila!eiii teniporis Ev;in-
cinit cli:im vicioriun iiunc Cnicis Prudeiitiiis libro gclii iii de qua re salis m superioribus
ea praHlicaii ;
priori contra Syinat bnm cap. dc Potcnlia Crucis, his actiim est. De pace quoijue a Consiantino Ecclesiis
Ycibis :
llispaiiia; coiiccssa, qiii his diebus inibi scribebat
Juvencus lesiimonium tert, dum in (ine operis ait
Hoc s!^'no invicius Iransmi.ssis Alpiims ultor
Serviliiim solvii luiMraliilc (',o:i .l.inlimis;
Cuin W
pcstiftTa rron.MMil M;>.\ci)li"is aula, H?pc mil!! pax Chrisli Iribuit, pax haec nuhi secli,
Lugelias lonô (laiuiKitos c.irofri- cciiiiim; i
yiiaiutovct iin.Uiigens lerrE gubcruaior aperlaB
IJI scis i[>sa {'iiircs. el sikjiisik rn^Jfia p.ioue
Co;isiaiiUnus., iiucsl cni uraUa digiia merenU;
lntercop;n giînciis, (lnroquf s:iUlii!c rapfa, Qui solus rcgnni sacri sibi noniinis horret
Imnitcrsus leiictjiis, riura inicr viocla luoliat. Jiuponi pondus.
El post pauca :
Tostis Cluisiicola; ducis advpnianus ad orbem IIoc aniiO 51-2, leioplum Barcinonense in honorcm
MiUins, exrrpUiii) Tyborinn iii s!:ign;i tîanmim
S. Eulalia», et Tolctaiuim S. Lcocadiae e.xslrucuim
rrîi5>iiai>3, (luaiKim \iolricia 'ledoiit ar.'ii.i
leslis csl Biaiiiio in a'ldilionibus. El eodem auciore
Majcslaic. regi; (jiiod signc.ni flcxUT.! viiid<'i
riatuleril; qiiali r,T(li.ir!t siv-iumnlc i.ila; aimo 5I-i : Cwfiaraiigiista' tiîtiphnn uuguiiissimum
Clirisiiis [viirjiiirco Lreminiuii tcxuis in auio h. ilaricc a I>. Jacobo
Zebedcei filio consirurtum
SiKn.'b.it l:'li.irum. clypcoi nm iii-;;,M!ia ('linslus laxntis spaiiis tntetjralitr, nec mittore piclatc ac fte-
Scripscral; anicbal .sMUiinis crux uddiia iiislis. quev.litt colitur. Abuliv lctnp'um etutm erigilur f.acris
jj
Et iiifra :
tua^Hjnbus Vinrciitio, Sabinrv , ct Cfiristctiv in loco
Tuuc ilU' scn.iuis itbi patiimtur i aliaque lempin priviei ea : ct ha^c sutn-
MiiiU.v uUricis tituliini, ('iiiisiiniic vcrcnduin pltbiis regimr sanciissiinai llcUna: AngusKc ubique
Noaicii aJor.ivi!, 'piod coliifclMl ni ari!iis. locvitim ccdHicaniur.
iî FLWII Llt.ll DLXrni CimOMC(»N. 4S«
A.;C.31C. Syiiodiis Ancirana 24 canonum, ct eliara Neocccsariensis canoniim 12, codem tem- A.R.10G7,
pure cclebrantur.
317. Alcxandor vieesinius opisropus Alexnndrinus, pra-csi aniios sej.lcm.
IOC8o
L. Cxcilius Lacianiiub Firniianus Ilispanus, Crispi CacsarisConsiaiilini filii niagibter,
pauper et abjcclus ;Nica;ai moritur.
324. Nicaeae in Billiyniu sani.la cl univcrsalis synodus contralii(ur 518 cpiscoporum con- 1075,
ira Arium ha;reticum. I*ro Siivestro Ilosius Cordubenîs episcopus, egregius con-
fessor (prxebl). Inlerfuerunl cliam episcopi llispani Ilispalensis, et Barcinoncnsis
et Nalalis Toletanus, et alii plurimi ex Ii;ctica et Tarraconcnsi provinciis.
BIVAIUI COMMENTARILS.
A. C. 310. — , Synodus
clc. Celeberriiua est Alicet a;ra Cesaris 563, qii est aniius
Dom. 323,
utraque synodus notissima. De leinporc i|UO
, ct D.;xler et Eiiseb. de iiiilio toncilii ioquuiiiur.
cclebralJC sunl , Bironiiis subodoralus vcriiatoin, Sedquod dicilura Dexiro Pro Sijlve.\tro Uotiut ,
prius asserit celebratrim Aiicyi;»n:iin , quam Neoca;- Corduhciisis episcopus prccsidel cgrcgius
confestor
sariense.m, qnoniain in illa iîliir«ie lapsis restitiien- noii eodoin sensii omiics accipiunt. Kcceptior
est'
(lis per pceniieiiiiam quod ad leinpus itorseciiiioni
,
Ilosiuiii l(;gaium fuisse S. Sylvcstri Romam
pontili-
pro\iiiiuni lespicit; in Ncoiaisarieiisi veio niliil lale cis et uii ial!;m concilio NiCiCiio praifuissc; ,
sed
asseiilur, ulpole quod eo jam (cinpoie de l;ipsoroin niliilomiuus contendunt tlocii panler ac giaves
lesiiiulioiie actiiin fuerat. i>e anniieiiius scripiores Didacu.s Yaldesius Regius Valisolelani ,
Oestri icslimoiiitiin (|no taiiieii Baronius ciruii

, convenlus coosdialor, lib. de Dignitale Rei,'um et
,
iiiide suspicaius fiiii Aiicyranain aniio 5li celebra- Regnorum llispani;u c. 2, el D. Joannes de Sal.izar
tain , r|UJ>. posl duos :inii(is hibi(a csl. archidiaeoniis dc Ulicda lib. de Adventu S. Jacobi
A. C. 517. —
1. Alexatidcr, clc. Ilic illo ni:igii!is Ilosium iiuilalcnus luisse R.maiia; Sedis leg;iluin iri
,
Alexandcr qui sancli Allianasii |>r:x;d('cessor exi- Nic:eua syuodo, sed iioiniiic su;e proviiicia; snbscri-
sieiis,laniopereIaboi;ivii pro Lcclesii Dei, adversus psi^se. Iloc siqnniem ips;i; sub>criplioiics
Pairura
Arium su;e Ecclesiai presbyu ruin. NonMulIi iii eala- evidenler osicndunt , omiies eiiiiu nomeii sua; pro-
logo Alexaiidrinoriiin anlistilutn ctiin sub iiumoro 11) viuci;c appoiiunt, cl cx unaqii;iqne provincia
unus
constiiuiinl, ut a|md EqiiiliiMim iib xi c. G, videre diiuilaval, liimoibi plurcs :»dfuoriiii, subîcnbii,
,
quod
cst ; Dexier vcro sub 'iQ. Omnes aiiiein conveiiiuiit in «;piscopis llispaoi;!; f:icile coinprobalur
; Eusebins
sedisse annos 7. SuccessK Acliilix. _ enimiion sclum llosium, sed cum aliis muliis adve-
2. L. Cwiiliiis, elc. De C:e«iliii Lactaiui.i Firniiano, ^ nisse scribil vcrois iulVa ciiandis ( nojinullorum
cujus libri ln>t,lutionum exsiaiil agii llior. lili. d.; l)cxter meiiiinii) el tanicn solus Hosius pro Ilispa-
, ,
Scripi. Eccles.. de (|uo ;iss(;rii liiisse Arin.bii disci- nia lola subsciibit. Illod vero vcieruin scriploruui
puluin, qui sub Diocletiano (loreiitisîme rlieloiicam testimoniiscoiiiprobaiiir ; omnes quippe uno ore ai-
docuii iii Alrica indc Nicoincdiain pcrductiiin rhe-
; l<'S!aiitiir , legalos S. Sylve?iri fuisse Viciorem, el
loricam ctiam docuisse peniiria vcio disciiiiiloriiin,
; Vinceiitioiii pie.-bytei05, cuoi lameii dclloiio
millus
ob Cra^cain vidclicel civiiaioin ad scribciidiiiu se , id dixcrit. Tiieodor. lib. i , c. 7, cuin
pr.L-misisset
conliilissi; alque in ultima seiicciole r,i:igisiruin
: Sylvcslrum ob :eiaiis gravescemis iiiagiiiiudinein
fuiseCrispi C.t-saris litii Consiaiitini in Gnllii. D..- eo assislere neiuivisse, subdii Veruni duos ille misil :
Eiiscbiiis Fn.t (m) viy omniitm sdo lcinpoi-e cio-

••
prcsbijieros, potcsiaie illis coHcessa, actis ilitus
coitcitii
iiuentissinms ; s: d iideo in hac vitapauper, til p'eruin- assentiendi. De Ilosio aulem uec verbuui. Idem scri-
qne etiam uecessariis indiyucrit, ncduin dclicns. lla,'c buiii Socraies lib. i, c. 3, Sozomeuus lib. i,
c. IG ,
ille in Cbron. Nunniilli cuin AIVic;inuiii creilidcriml, ci Cassiod. lib. u. Tripariil;e c. 1. Non dissentit
sed sine suflicienli fuiidaHicnlo qood eniiii iii AlVica ; tuseb. quin poiius ha;c iii eamdcm seutenliam
Arnobio disci|iulus adlix-serit, iioii probat ipsiim il/ic scribit lib. iii, c. 7, cuni de Patribus qui Nicxam ac-
urtum iiam sub Augusiiiio sciiiiiis ilibpaiiino Oru-
; <;css(;ruiii agil : /tx ipsis Hispaniis unns nomine
^ et
siuin liiteris operam dedisse in Alrica. Audio igiiur luiiun cclcbritate insirinis cum aliis multis, in consessu
Dextruin, iii liispani;i Lactanliuin ii:iluni si ribciilem, dlo adfuit, ci (luamiiuain urbis illius penes quum impe-
ac iiemincm ;iiitii|uorum rcloclaiilcm qii;iic ei oiii- rium esl (Uonia; sciiicel) episcopus
; ingravetcente ,
iiiiiiodis subscribere cojjor. yiiod vcro liis diebus .Ni- Q wtntc pra-peditus abfuit ejus lamen presbyleri, qui ,
caia; obiveril , mibi cicdcre facil i()snm jussu aderanl,illius locnm suppler unt. [ûid cl.iriiis?
,
Cerlc
Coiisiantini ad conciliiiiu Nicj:iiiiin coiivocatum , ct si llosius legatiis
Syivcblii /ui^sei, de eo diceret
ill.c l:mdein , sive paulo anle, sive iempi)ro celcbra- qu«d Kom. cpisoi.i lotu.ii supplcverit, quod tamcil
linnis, diem clausisse cxlremuin. niiiiime lecii ; iiiimo ven> iJ de aliis affirinans
de
A. C. 524. — 1. Aitrt?(e, etc De lenipore concilii llosio maiiilcslc negare visiis esl. Sed quul morainur,
,
Nica;iii iion omnium una m;;iis est. Cassodcrus qiianJo ipîmcl Paires, coiicilio peiaclo ad Sylve-
aiin. 528 celebralum conleiidil, liuseljius anu. 7fl'i : blium resciljcnies IloMUin el ca;leios diversosimi-
a quibiis novissiiiu; discrcpaiis iMnrales , cnjiis sen- niiio esse a Ugaiis oslcudunt? En verba epi-.iolx'
:
l(;nii:im aniplcclitnr Uiroiiius, illud iit aiiiiiim ,>2.> lieutiisimo pdpa: urbis lloma: , cum oinni reverentia
rcjcil. Dcxier Euscbium scqiiitur, scd uli lus S(;iiien- colendo Sylv(.stro, llosius cpiscopus provincitv Ilisp.t-
li:! poiior? Crediderim non niiilluiii in;or oiiines ni(C civiutiis
. Coidubensis, et iMacanus Ecclesice
disl.ire, si <|na laiiien iiilt;r eos discoidia est c;i:ic- , Consianlinopolitnna', cl Viitor, ct Viuccniius presby-
ro.iim qiiidem aliqu;im inierse.ê, scd cuin Dcxtio leri urbis Hohku ordmati ex direciione tuu , elc, pro-
niillum esse ikiiii aul l()(|uimur dc nnc coucilii ct
: sequiiur alioruin nomina Palrum. Non igilui llosius
Iioc pacto Cassiodorus in ann. 528 incidissc docet , diciiur Oidiuaius cx (lircclione Syivoslri , sed duo
credens triennium toium m eo a Paliibus coiisum- illi presbyieri Viclor ei Viiiccinius. lilipsiim ex
ipsis
piiim.quod cliam scribii Nice, borus lib. vni, c. 2G, subscnplionibiis do. Iuciiiir,iiam pr >byierisicgul)scri-
qiia raiione dicere oporicl oupisse aiin. Trl'!,, versus
( buiit: Viclorel Vincvntins presbyieri nibis lioiniv pro
liu. Alii vero iiniiam ducciit< s anii. 525 consequen- venerabili viro papa, cpiscopo noslro sumto Sylvesiro,
j.
lcr aliirnMre cogunlur, cclebrari ca'pium ann. ."24, ^ scripiiinus ila Lrcdcntes, sicut snpra scriplnin eti. Ho-
el bocomnino verum exislinio, uipote qiiod e\ uniiu sius vero sic Hosins cpiscopus cinUilis Cordubetisis
:
ipsius concilii ab llosio apposiio tuinprobalur, îJe- provincite Ilispanicv dtxil , liu ^redo, sicut suptiiui
,.,
485 FLAVil LLCII DEXTRI CHnONlCON. 4S4

A. C. Oî. NaUlis iRisil Constaniino natales nDariyrum et labulas.
Sub Nalali Toletano poniifice, ei prshiiie, jussu Consianiini, concilium Toleti con- A.R.1075.
irahitur : episroporum aniiqufe sedes. quu: suos fines amiseroni, receperunt.
350. Arnobius rlieior iii Africa docens , ctarcs babetur. i08t

535. Morluo Syivcsiro succcssii in sede Peiri saocius Marcus, el auno scquenti successil lOSG.
S. MarcoJuliiss.
537. Ilic aunus iuctuosus st calaroitosus fuii reipublicx Cbristianx : Daiu u kaieud. Junii 1088.
BIVARll COMMENTARIUS.
scriplum est : quo eiiam moJo caetcri Paires «iuscri- A i .iugusti notavii, Quare Inde lic Tocari coeptuni
buiil, V. g. pronnch}; Alexander Mfxandriw
Aiîjypi.i creJas, quia a Nat^li aniisiile labutae festoruni
maguXy elc. Provincicc CuUiarnin !\icasius Divio- ecclcMa; scribi et ordin ;ri cceptie sunt. Non aliier
nemis, ctc. aique Petrus epi>-copiis Equilinus ( ut quibuidam
Sed oranes torsil, qnonam paclo Ilosius Ni-
illud placei ) Pflrus de Iâlahbu* dici consuevit, quia de
cjenae caiholica syuodo ;)rjciuii , si Rom. Poniificis N:cia!;tiis sanctoriim opus vasinm descripsit ; cuin
legaiuj uon erat? Praeruissc vero ipsa acta cancilii laiiion Peirus de Veueiiis proprio noroine vociieiur,
monstraiii omnia enim trjctanda proposuit el deli-

,
ut ipse in proiogo sno tcstaiom reliquit. Adde SS.
nivit consentienlibus ceteris 1'atribus: Symbolum- martyruii) niories nullalenus anteNataiis (empora ,
que tidei iSicaen;e ipse condidil. Cueieruui non taiiti Naljles vocari consucvissc sed postea ; qnod eniin ,
objectio babesida est , ul aliier quam res se iiabuii, 3iii|iii exOrige<ie alTerunt hoin. 3 super Job, non esi
IjOS cogal assevcrare ; concedimui. ingenue, si ades- ad rc:n, qaia ibi solum ,'iil Aoi ilaque non iVa/ti-t/a- :
tis diem cdcbramus , scd morlii

se«. Syivestruin concilio priKSidercdebuisse, eiquod quia non moriunlur ,
61 ipse prjfcsidem nominasset, ejus arbitrio ei nunii-

hi ,
qui mori videulur ; el niulio minus D. Cypria-
naiioni siandum esset; sed vcro misit qnidem pre- niis, sive episiolam ejus .54 sive 37 ipecies, quidquid
sbyteros, qui aciis concilii suo noiuine prxboreni P.inuiius oonelnr.

assensuni nnn qul episcopis pr*:siderenl ; unde
,
5. Sub Saiali, eic. De boc Toletano concilio lo-
prjesidentiae auctoriias penes concilii carpus relicla quuntur Hisioria generalis Hispani* , quje sub no-
esl ; prajsertim cum priscis Ec lesi;e leinporibus, niiue Aiplioosi X regis Sapieniis circumfertur; el
de veriiaie poiius cura erat quam de antolaiiune. j^
historia urbis Toletanx , ex quibus Morales, et ex
Ipsis auiem Patribus justissiiois de causis visum fuil MS. codice vetusiissimo Totetanae Ecclesise ; in eo
(id quoqiie Constantiiio, qui prtseus aderai, appro auteni concilio Consiantini ju^su Rora. poniifice ( ut
banle) ui Hosius prfsidis oflicio fungcretnr, ob par esi credere de rebus Ecclesi.isticis ab eo impe-
prxclara ipsius doctnuiE et confe^&ionis merita, sive ratoie faciis) asseniionte, de lerminis antiquis roetro-
quoniam ratio Cbristianilatis prov;nciariin! h;ibita politanaruui nc dioeccsunarum Ecclesiaruin acium
est , quod gravibus ducii raiionibi.-s Uicu auctores est ei toia Hispnnia in quinque metiMpoles distri-
,
comprob;itiim a nobis est

satis auieni buia vid.-licet 1" Toleiuin , 2« Tarraconem, o"
coniendunl; : ,
in suptrioribu« primani onmitmi proxinciaruin gen- Bfacaramj, 4" Emeniam, b'^ llispdim eo ordine :
lilium ad lidcm Christiperductim loisse Hispamam. dignuatis quo niodo nominaiae sutiI. Tolelo 19 sedes
Ego ad utrumqnc Consiantiniini, ei Patres respexisse episcopales consignaniur l*^' Cartbago Nova 2° : ,
probabiliusduco. lindeiiiiodauctoi scribit,Proi>«/i<ti;- Orelum, Oastnlo,^'' Mentessa,5" .\cci, ti^ Basia,

r>"
IroUosiuiprwfuit, hunc rcddil>ensuin eaui sedeniiii :

7^ Urgi AMJrcij , 8" Uici , 9" Valeniia , 10° Setabis
i
concilio occupavii, qu.iiii Sylvesier baberei, si ad- 41'' V;ileria i'J^' Diaiiium , 13" Segobriga, 14" Er- ,
fuisset. cabica, 13'' Seguntia , IG^' Cxama, 17" Segobia

2. Natalii, etc Nnnc ex isto Desiri leslimonio 18" Pailentia 19° Eiiocrota. Tarraconi decem , vi-
,
infero, si primaevam Naialium saiictorura nuncnpa- delicei, i'' llerda -l-^ Osca o^ C*sar;iugusta , 4"
, ,
tionein respioiaaiui , idciico fjsios iinpios dies Na- Derlosa, h" Orgali^ 0' Calagurris, 7" Lmpuriae, ,
lales appellaios. quod eorum labuhc (kjlend.ina vo- J^" Barcbiiio, yAusona, 10" Gerunda. Bracarte
cant ) a Naiali Toletano aiitistilo pnmuin oniniuin item decem scilicet , 1'^ Asturica, 2° Tude , 5" Lu-
,
coii!>cripi* sini, lanien nouieii poîea accommoda- Q cns, 4° Conimbrica !>o

IriaQavia, G° Brjlonia, ?<'
,
tuinvisum sit, ad inorieras.ineioiumsignilicandani, Visjeum, 8" Lainecum , 9° Jgsdiia 10" Auria. ,
qua non quidtm uasiebaw.uiin leria decarnc ( quod Emeriiee ocio 1" Fax Julii, 2° Olysippo, 3° Evora,
,
Cbry-ologus dixii serni. 129), icd de terra ud cuelum, 4^ Ossonoba , 6 Caliabria, 6° Abula, 7° SalmJntica,
de labore (ui reqviem , de teiuaiiotiibus a.l quieiem , 8° Cauria. Hispali auiem novem , id est: 1° lubca ,
de crncialibus ad deiicias nnn lluxns sed jorles, el
, .
2" Ilippa, 3°Coruulia 4° Asiigi , L" Malaca, 6° lli- ,
slabiUs, el Oiiernus. Seu quod S. Lncliarics Lugdu- berri 7" Egabiuin , 8° Assidona, 9° Tucci. Con-
,
nensis (laiso crediius Luôbius Linisscnus} i'om. siile prx-dicium Moralem liti.x, cap. 3.
t)0 in Gen. Beatornm mailyru^n p(f.v.<io!ic« milales

: , A. C. 53U. —
.Arnobius etc. De eo Hieronynius ,
vocamus d\er, , qmi-do cos maritjrii rila et gloria , lib. dc Scnpt. Ecclc>.iasticis , asserit Sicc:fi apud
(ides dv.m ingnit uiorlt , qenvil a'lcrtiiluti ; ei perpe-
,
.^pliricam noreniissime rbeioiicam doruisse scri- ,
lua yaudia brevi dolore partunil. banc si iial;i!es psisseqiic adversns genies, quaj vulgo exstanl volu-
dies ita nuncupati fuisseiu a moi le , <|iiai in vcram iiiiua. Sed c.um dicai >ub Dioctetiano fl. ruissc, oe-
Titam coinnuilaior, so'a illa saiittoruni fcsla eo no- cessuni est , ui vcl boc anno solum agaiur de ejus
niiiie Irneientiir, qua de niorte mariyrum ei caie- faina nosi looriein aut ipsum ad magnain senectu-
,
roruni bcaioium auercnt ; nunc aaleiii aliicr se res teni porvenisse. De codem iierum liieronymus in
habet ; oain sexla M lii dies naialis S Joannis evaii- Cbron. hoc ipso anno.
gc(isi:(> a veiciibii> nnnciipatur, et tamcn niinimc A. C. 55.^. —
ilortuo , etc. Hoc anno coelum pro
iii cjus morlis uiemori.im colebratur sed iniraculi , lerra S. Silvester comraulavii ulliuia Decembris
quod ad p.>rlam Laliinmi accidit. iiiide Lisuardu:. sic cuiii seilissel, Baionii comput.»tionen) aniios
juxta
quando «Jt f* il, inens 10, dicni 1. In ejus locum sanctus Marcus
habct : Anra/is ii. Joannis aposloHj;., .
P.pheso jK.sjtt Oomitiani Romom perduclus, el prte- electns esi, anno o56, ciijus eiiam post ejusmorlcm
seiili senalu ante porium l.utinam in olei jeiventtt do- S- Jiilins sedein npostolicam sbcendii, utOnupbrio,
liuiu missHs e.s( sed miniiuc ln'sus. Cailiedne eiiaiii
. et Miiralio , ac aliis placet , lamclsi aliis placeal S.
S. Pciri dies, naialis vocalur ;ib Aiigostino in Seini. Marcmn iilnros annos Roui£ sedisse; sed aucioris
de ipsa; el S. Loo dedicaiioneni Ecclesi.*- leîum seiiientM communior.
«ocal Natalcui in Serm. decadem uii Molaous ad , A. C. 357. — 1. iiic anuus , eic. Id muUisprobat
. :
FLWII LIT.II liEXTlU r.IIUONlCoN. 4SG

A. C. 337 inipcrator Coiisianliiiiis , Tius, Felis, cl An^'iislus, verusquc reliijionis vintlcx , A.R. 1QS8.
inortuus csi Conslaniinopoli , iribus cjus iiliis successoribus.
Salmaiiiioai in Yectonihns S. Juvcncus presbyicr inoiiiur , qui juxta nonnullos in-
(erfuil coiicMio lliberriiano.
541. Ablavius pr.ifectus pi.xioiio, ct niulli atii sunt occisi. 1092.

314. Mullae Ofieiitis civilnteb horribili lerrxmotu conciilerunt. 1091.
547. Titinnus vir eloquens, pra^roctiirani pruîorii tcnens, ad Gullias ahiit. 1098.
ZbO. Magna fiiit lioc amio facia r|uiilcni solis defeciio. iiOl.
552. Naiali pontiflci Tolclaiio siiccedil Olympius , vir pius , et dociissiiaus , ad quern aH> 1103.
quoiicns scripsil Gregorius Nazianzenus. Hic fuerat prius in Tliracia cpiscopus :
bl\ARlI COMMENTARILS.
Baronius hoc ipso .nnno ex Hietonymo , Socratc, A Itones. Nam si doctrinam desidcres , eruditissimus
Hnfino, Soioiiieno, el aliis; quem de rehus niugnis fiiit; digniialem
si poiUifex ; si mores , .sancius; si
,
a Conslaniino proOei Ecclesia factis, consulaa, rogo. deiiiquc anliquisatcm vetustissimus. Sola rcruni ,
Oh cjuE exiinias viilules a Graicis inter sanclos rc- Hiipdnicarum inconstans pcrpeluaque vicissiludo
latiis, fesiivis coliiur g.iudiis 11 kalcnd. Junii sive , laiiiiim sidus obiiubilare quivit; sed graiias Deo,
12 kalend., ui habct Molanus Die ( inquiens) t'»je-
: De^tier clatebris, quibiis tot s.vculis deliiiierat, pro-
iima prhiia Mnii , siinctornm nmgiiorum reguin cl diit; qiii liicis r.idiis, oiniiiunique oriilis sanctum
Apostolis (tqunlium , Constanlini
Hcleniv. Rererliir
et' iieruiii rcvociirei Oiympiiim, ct Ilispaniis dociorera
et ab Equiliiio iii .«iuo Caialogo sancioruin iib. v, suum, Toletanis aiilislilem ledderet.
«;i,
cap. 26. buh tilnlo. de sanctn Consfanlino iniperalore. Sed (quod niagis miror) iiumqnam satis Olympii
Exsiai propc Lineritam in Hispania veius I;!|)is cum kix a monumentis Hispanicis aberat qiiin si qualis ,
ejusniodi insoripiione , quam Mor;iIcs aderi iih. \, qiialisdiligciiliaadhiherelur, quidi|iiid a Dextronunc

Cap. .30 : Itnp. Ccesar Flavius , Conxl'intinus Aug., promiiur de S. Olyinpio , in vnlgtis poiuisset mitti.
pacis ci jnslitia! cuUor, pub. qnietis fundator, rcliifio- Conipiobabo sigiliaiiin cuiicia ab eo noiata. Inter
nit e.t ftdei uuclor. Hemiss. ubique tiibulis finiliiu. Gregorii Nazianzeni cpisrlas quinquc dat;e repe-
provin. iter reslilui fecit. riiinlur ad Oiympiuni vidclicct 40 cujiis initium ; :
Uu^redcs reliipiiiiinperii trcs fllios suns, e quibus Iteruin occasio, cic. Ei 41 Sobis princeps es, etiam :
Cunsta.iiino llispanix, Gailiac et Germania obtige- post principatiim: ubi ail : Non est nobitcuin uinplius
riint; Conslaniio tolus Oriens ; Consianti vero llalia, mngnus Olympius, nec rcrum nostrarum gubernaeula
Africa, et lUyricuin. j,
poisidct : tterum posierior Cappadocia faeti sumus,
2. S«/man/ira', c(c. Durabit seiernuin cuin pra;- " quam lu piinain effeceras. El episl. 76, qu.c incipil
rlarissimis cjus operibns, lanti viri famn; oliinque iZoc nJiVa ipsa ferine inftrmitate gravius est. El 77, sub
pro nieritis iaudaius fuil a 0. Ilieronytno luni in iniiio Et ipsa quoque cana senecius , elc, et taii-
:
Clironico ad annum 352 , luin lib. dc bcjipiorihiis deiii 78 llerum sciibo ciim ipse adesse deberem, etc.
:
Ei clesiasilcis , ejus sunt illa verba : Juvcncus nobi- Qnibus innuitur Olyinpiuin anie episcopaium pr;c-
tis»mi gcneris Hispanus presbyter, nuaHxor Evangdin sidein ac principe!!! C.ippadocijB fuisse. Sed utriiin
hcuiTHCtris versibus, penead verbum tiansfcrens, (imi' is ipsc Otyinpiiis cpiscnpus foeril, ex solis episioiis
luor tibrot composuit , el nonnulia codem metro ad h.iberi non puiest nisi aliunde quscrantur admini-
:
sncramentorum ordincm pertineulia. Prologiis operis cula

Evangciioruiii in<:ij»il:/»H(jior(a/e/ti7iu' inundi coiiipiuj: Fuisse vero Olympinm in fhracia cpiscopum ci-
tcnctur : in conclusione vero innuit se scripsisse vi- vitaiis yEiios, iiidequc ctim Thcodulo Triijanopoli-
ventcadhuc Dc eodem agit
Coiisiaiiiino imperaiore. lano iii Thracia jianier epiS<'opo exsilio niulcl.>tum,
Equilinus xi, cap. 121. Iierum a nobis scriiio
iib. immo el ad necem quaisitumj quod Athanasioei recta;
incidct dc cjus faina ad annuin Dumini 407. fidei favcrct; lirs.itiiim vero ac Valentem, et Aii.i-
A. C. 341. — Ablmus , elc. Id ox B. Hieronymi nos persequcrcior, narrat conciiium llierosojymita-
Chronico mutuainm. Ludus ac pila fortunce nova nuni aputl Sozomenum iii hisloria Tripaniia lib. iv,
seinper mo/icrtJis nuncupalur ab Eunapio, qwod iii- cap. 58, in episioia pro Athanasio, ubi de cj-.;*
fi1 nalus loco supra imperatorls potcsialcm as- adversariis loqueiis In lantum, iiiquit, invalueruat,
:
cenderil; sed ab Consiantio occistis est. De codein qhcc de Atliauahio diccbîvur, ul eum ubicumquc •- •
item Ainmianus lih. xxii, et Zîsiiiius lib. Ji, ei pra:- C perirelur, jubciei Coiijta-ilnis imperalor cccidi ; cnm
dicius Eunapius in Yiiis philusophorum. quo et Theodulum ci Otyiny.ium Praesules Kcclesia-
—
,
A. C. 544. Mulice , eto. Ei hoc eliam apnd ruiii Thraceiisium. AiliinasiiiS qiioqiie in cpistoia aj
llieronyinum in Clironico leges. soiitiriam viinm agenies. tiiodnrim, ait, episcopum
A. C. 347. —
Tiiianus, eic. Eadcm habel Hicro- suis f.cdibus expiilcrunt; Ohjiiipium ilem cx Aenis, ac
nymus in Cliroiiico. Alius ab co fuit Tiiliantis Chri- Theodulnm ex Trajanopoii, ambos episcopos Thâ-
siiunns heior , qui libros adiersus Cenies, a qiiibus
I cice, bonos et orUiodoxos viros, infensos fuviesi ca- ,
ad fidcm fucrat con\ersiis, scnpsil; de (juo Eusehius tumnits impelivtiHul ; scmel quidem cum ad Eusehia-
hbro IV hisi., cap. 10, et nicronymus ipsc lib. dc 7iori(m caluinnias (.oustnniius imperator cdictuni
Script. Eccles. cap. 39. iile enim suh M. Aurelio, misil: iterum anlem cumilUus rei meinoria ab Euse-
Iiic sub liliis Cynsiaiilini cl;»ruit hic Tilicmus , ilic
: bianis rc\ricata esl (Eusebianos vocal .^rianos , qnod
Traianus voc:ibalur. coriim sigiiifer fnissei Eusebius). Habcbal autem
A. C. 350. — Magna, eic. Legimus de eadem de- edictum, ut uon sotum ciciiutibus , et EcclesHs ejice-
fectione hoc anno facia apud saucium Uieronymunt reninr, sed el capilaU pcenti, ubicuinque invcnlx csscnl,
in Chronico. vlcctcreuiur. Iiiem ri:plical iii Apologia de fiiga suu.
A. C. 352. — 1. Naiali, elc. Deus bone , quam iniie factuiti ui Olyitipins ilosio specialibiis aniicitiis
debilis apud Toleianos sancii m: verc inagni sui
, juiigerclur, iu conclid pr.i:>crltin S;irdiconsi, ul)i
ponliiicis Olyinpii nienioria hacicnus fiiil? de quo ejus moiiiiis legcni, qiiaiii <:ap. 14 lulerat, Je rcsi-
lanien non iiiiiius debeient gioriari , (isiam de Ire- deiiiia perpetua pr;v!at<t)-um In siiis Ecoieîis , a
iia-oLugduneiises, de Cyi»riiitio C.inliiiginenses , di; jx quibiis iiiiiiis hebiioinjdis ad suiiiinum ahe.^se po.s-
Anibrosio Mediolanciiscs, ac, ul uno vcrbo dixerim. sciu ; iia icnipcr.wii, ut ca itoii coiiiprchcndcreiitiir
dc cunciis Ecclesiie docloribus urbes 6u;e , ac na- qui viui perpcssi de scdiLus ejicieuantur. Unde
4S7 FLAVn LUCH DFATRl CHROMCON. m
A.C -/0 rclegatus in cxsilium venlt ii> llispaiiias, et Tuii elcciiss a Tolelanis loco Natalis , A.II.H05.
qui eiJilis libris mire co.itra liajreiicos sui lera: ori5 pugnal.
S. Orosius Orosii Tarraconensis rairuiis , Roni« florei.
Barclnone S. Severus religion.s cauâ, i.b Uaereiicis Arianis , cura eam sedem sancte
pieque regeret, palilur.
Sancli Yinceniius ei Licius, naii pitrc Turibio Toletano civc, et malro Severa
BIYAIUI CO.MMEN lARIUS.
cap. 2!, dicilur : Hoilus suggereute
episcopus dixil, \ goiinrum prselexlu accessisso, atque inibi in Tliracia
fratre, et coepiicopo «ostro Ohjnipio, etiam hoc pla- (nam
Cousianlinopnlis in Tiiracia cst) faclum epi.
cnil, ut ii aliquis dm pcipcs-ins esi, cl ejlngwiis pm- sc(qmm; sed iudc in o lium fidei ejetlum, Hispaniain
cula ad aliam vencrit liviimem, iion prohibc.ilur im^ pairiam suam simul cum llosio iienim peiiisse.
,
morari, quamdiu aul redire pussit aut iiijuria ejus . Ouod Toieti cpiscopus facais lueril post Nalalcm,
remedium acceperit. Siiljscrip>il eliain OlympiiJS con- nianifesiaiit (um To!efanor:im ;>r;fsiilum iiidice> ,
cilio G ingresi sub S. Silvestro cclehr.ao anuo Do- apud Loaysam, seu eliam biblioibecam sancia; To-
niini o2'l. leianai Ecclesi* exislenles , in quibus Olympiiis
Solulo convenlu Sanlis CDiigregalo, Hosium co- coiispicitiir siiccessor N iialis; tum cliam dipiychx
milaius t)lyi»piiis, llispani;>s ailiii, quo leinpore Brevi;irii Moz:iravii S. Isidori, ubi in canoiie missae
Atbanasiuiii ilinc ab eoclem adJiiciuin uiox prohabi- inier catter.is 0'ympii nomeii quoiidie recenseiur.
mus; el ipse Consi.viiiii) *ciibens pronuseral, iuler De sanclilale vuro ambigi nequil, ciim Augustiiius
CJiierd quiilem iuqniens ; Pruiiiisi(jue (Ariani.-.) uie dic;U S.nclus Olympius dixii, el cum inier cxlc-
:
Athimasiutn, si in noxa reperinlur oinuibus vwdis , ros suncios Ecclesiie Paires debiio loco inserat ; ei
ejccturum asc ; (fuod si inuucciis dcprektudalur et , qiiod notatu dignum e>l, ejus nomen in Romanu
vos ostendirit calnmtiiaiores, a:que ilhvii ricusiv.eri-
ct Mirivridogio recenseatur die 12 Juiiii his verbis , :
lis, ego iUi pcr!>uadcbo, ul mccum tn tlispanias veuiat. In 1 liracia S. Olympii epis'opi, qui ab Arianis sede
Similiicr cum Olympio .\ibaiiasii in senUiUia com- piilsus, co>if.:ssor occubuii. Qi\o videanl Tolelani, seu
pare, facuim ab llitsio non ainbigo. Utul ejus adveu- Hispani onines qu inii deinceps b;ibere debeani do-
Hispanias accidfril, eeritnn est, ipsum ciorciti suum. Scd de eo iicrum inferius anno
B 2. Sanctus Orosius. etc. Scribiiiir dc eo in556.
lui iii itiibi
deauo eleclum episcopum , ediiis libris lia;iciicos aciis

impusnassc; n;im lioc ox S. Augii.si.no a.xiiiinius saiicii EiiNcbii presbyieri marytis, npud Moin-
ei
lib. I coiilra Jnliaiium l*ei:»giaiiiiiii cap. .">
ci 7, nbi briiium, lom. corpus S. Oroîns sepe-
I; illiiisenim
ait : Olympiiis llispaiius CjHscopus, lir magnw in livit, una cum S. Gregorio eorumdem compresbyie-
Ecclctiu el in Chiisio gioruc , ui guodum scrmone ro idque legiinii.> in Rnmano M iriyrologio die 14
;
ecclesia^tico,»i fidei, inquit uniquam in tenis incor-

, Augusli, Qiio loci card. Baronius ue Ecclesi.i S. Eu-
rupta mauiistel, ac vestigia defixa tenuissei, quce st- sebii ini|Uil : Asservaniur illic vcneranda corpora snt,-
qnata deseruit, numquam protopi(islimorli[era traus' ctorum kuscbii, Orosii, alque PauUni, viuUwque nlio-
yressione vitium sparsisei in germine ut peccatuin rnm marlyrum rcltquice. Nideeli;im Eqiiilinum in
cnm liomine nasceretur. Et paulo posi : Snncius Cai;iiog. llb. vii, cap. tii. Eiiii vero S. Orosius pa-
Olyivpius dicil ; vilium de protaplasto in germine truus Pauli Orosii, ad quem Dexier pra-sens opus
sparsum, ut p,'ccatum cum liomine ntiscereiur, elc. dedic:ivit. Obiit vero S. Oiosius aimo 500, ni suo
O vere pr^c auro el diviiiis oiiiiiibus .tsiiinaiid.i seis- loco dicemiis cum ante presbyieratum ex legitima
,
ienlia 1 o vcrba numquam salis magiiilicanda Olym- ! uxore suscepissei aiiuin Pauhtm Orosium, qui Car-
pius epi$r«p'is flispauus, vir maijnw in Ecclcsia el iu tbagine decessii. Sed b.ec inferius.
Chrisio gloricr. Quod vcro bic Olympiu!:, eiijns lesli- 5. Barcinone, etc. Diveisus hic Severus esl ab illo,
monium refcrt Augusilnus ille sii, qui Thraciaj , qui ejusdein urbis poniifex existens, mariyrium pas-
episci>pui fiierai, (Itibilari itmi polisl ; ciiin de eo s !S luil atiiioDom iii 285, ui inibi Dexler nutavit.
quem Hispanjm vocai (•piîciipinii, dical fu^ssc vi- Do uirisque agit ileleca Cocsaraugusianus episcopus
rum magu.i; in r.CL-loia, ei iii Cli; islo gloric; qmbub C 111 additionibus ad .M. M^^ximum his verbis IIoc :
it?» pore (scdicet o' 0. quo ipse llorebat) duo Sevcri

vcrbis denoial fuis>e Ulymi.inm illntii, qiii liis Oicbtis
eral vir niagnus el gbnioûs in Eccle.-ia, iilpole
,
Liticinonen:>es (piscovi tnartyns, cum gloria uiiraculo-
qui iii omnibus gcncralibns hynodis siii leiii|'uiis rum el siijnis dicuutur clarere; senior sitb Dioclettano
subscripserii, et inibi cvceUenlis dociiiiic gloria la- cUtruil, alier sub Conslantio. Dc priori aguiil VaSifiis,
iii Cliroii. ann. 306; Moralcs, lib. x, cap. 4; Marieta,
diaveril; atque pro Cbrisio cxsilinm ol icruiimis
miiUas ei magiias perpessns, eliam ad mortom iiou lib. I, pan. i, cap. 25; Tnigilius et Villegas, qui
minus quam .\thanasius q;ia;silus lihril. Sed o asscriiiil qiialuor c>im eo saceidotes mariyrio coro-
magnx gloria; viriim ! Vis uno dicain veibo, qiianli natus fuisse. Ca trnm de pnsieriori agit Molanus vi
ab Augusiino fiiei ii babitus ? Inlcr pnucipuos mavi- Nov. inquiciiS Uarcinone natalis S. Severi episcopi
:
mnMnie Eccleî.v^ Caiholic;e Patics ac Doclores , qui a Coihis clavo in capile est confottus.
et innrtijiis,
coiiira Jiiliaiuim I'elagi.i;ium lii Adiiaioiiibus vciu, icsie Baronio in notis : Fuit
ipsiim cnumei;!,\\. lib. 11
cap. 10, in.iuiens: Propter qu.im aniiolicam vci- hic unus iêpluuijinla cpiiicoporum, qui legct Gothicas
tnlem sancti ac beati, et in diviuorum ,loquionim prr- in Ili^pviia condidtrunl. Ilica burbaris Golhicis, qui
iractotiom clunssimi tâcerdoies, Ircmcns, Cijpiiui.us, C iihiitonium incolel<aHt, claro capttcconfosso martyrio
liethilms, OI[i:npiux, Uilarius, Ambrvsiu^^, Gregorius, coromttitr aniio Cliii.ti 683. Jure tanicn de horum
Iiinoceiitius, Z» ..w i.i-s- quibus uddo pre^byieruin. velis. fidc Raroiiius diibiial, ignoraiuiquc undc .Molanus
uolis, Uiervuymuni. llerum leferl eosdom i|»somot id desuiii|iscril; cum pra.'Serii!iiS.veri Barcinonen-
orJine noinine scrvalo, lib. ui scqucnii, caii. 17, sis norai^n minmie in coiicil is Hispania: rc(>eriatur,
vocaiiiiie cos siinct"S antislites I>ci, nnmorabitesque qucc freqiienier prisiis iltis lemporibus celebraban-
jj
Raroiiium loiiio v, ad aiin. 4^)5,
lioctorcs. Consule Rar< tiir. Oliilat cliani Dexier, qui hoc siino 552 otcisiim
fcub num. 5S. et Gciin.idium, lib. de Suipt. Ecclcs., illutn scribii, iion vero posi 500, et amplius jnuos.
cap. 25, qui cum ditil fuisse nalione Hispauum: rassusvcro cst, non a Gotliis , qui nonduni ad lli-
Olympitts, ait, nationc Hisintnus, cpiscopus. scripsit spani;is aciêsscrant, sed aii Arianis. Ouare in iiliima
tibritm lideiadversum cos qui natiiram et non arbi- Molani cdiii.ine anni 1585, .\iitiicrpije apud Pbiiip-
Iriumin culpain vocani; ost,'n,lens non crctiionc, scd puin Niititim verba illa sublaiasuii',.
malum. Credidcrim ex
inobedienlta tnserium ntttunu 4. Sancii Vincenlius, elc. Oux aJ Aquonsem sen
Uispania Constanliuopolim lcmporo Cynsia iiini nc- Ebtirensem urbem speclant saiis diximus iu S. Pi-
i89 FJAVn LUCII nEXTHI CIIRONICON. 400
A.C. Z:ii. Aquensi , vcl Eborcnsi , propc Tolcinm iii Carpctanis, gemclli , mcmoria mir.T- A.R.II05.
bilium opcrum florenl.
353. Julio dcfuncto succedii in sede Pclri s.inctiis Libcrius. 1104.
Cr.itianus episcopus Carlhagiucnsis Ilispaninc , naius B;ig;T; propc Carlliagincm (qwc
dicta Tiiiar est quondam) consecral Lybissossa; lempium snncionmi \iiicentii et
Ljcli marlyrum ibidem passorum.
Mantunc Carpetanoruin esi in preiio Anaslasius presbyter , ri;ici(liis , Ccncsiiis , ct
socii , qui postea sub Juliano passi sunl pro Chrisli fidc illuslre siniul ibiilcm
marlyrium.
35G. Ilosius scribitad Consiantium Augusium litteras libcras. H07.
BiVARii commi:ntarius.
ffmenio ad ann. 130, et in SS. Vinccniio Sabina et , A dignissimnc sunt, placiiit .nd vorbum rcrorrc.
_ II lU]'
Clirisletaad 300. Porro SS. Vincenlii et La^ti mar tur posi relalas a Cdrislanlio el r;r(oiis Arianis
Li-
lyrum festa dies Toleii juxia S. Isidori riiiim scu licrio P.ip:i; illaias nnrnmn.is . siiltiMrcrl : Taniis nc
liroviarium quoiannis colebr.ntiir prinia Seplembris; tnlibus sceleribus faciis, niliil omtiino sc adliuc
feciise
eonimquc iKimina exsiani in Rom. Mariyrologio arbilrabanlur, qnamdiu maqniis ille Ilosiiis eoruin
ma-
ipsa die sub illis verbis In llixpauia sonclorum liiiam expertus non esHt. iSam in cnin lalcm
:
lantuiU'
martyritm Vinceniii et Ltvti. Ubi Baronius legi po- quevirumsuam rabicm prolend.rc sluducrunl : ucque
lesl. Alajorautem ipsorum noiiiia ex litieris Siloiiis quod paler cssct ep'Scop<irum rcvcritt suni ; neque
miod
resis Ovetonsis ad Cyxill.im Toletarmm aniiîiiem confcisor eral, pudove moli sunl ; ncque quod scmnc.
h;ibenda esi, quas in siiperioribns dedimus agrntes sinium annum, ct co amplius u confes.uonc
aqcbat
de S. Tyrso; inibi eiiim asserii, pra>diciiim Cyvillam respcxernnl; ulpole ( finod liiiic collii;itiir) ann<i
Dc-
liymnum in eorumdem inariyrum bonorem compo- niini 294. vel propo a gcnlilibiis tcnius, el
pro con-
suisse. Audivi, ait Silo, quod composuislis Itymnum fcssione Chrisii rlagis et tormenlis alflictiis
s,rf :
alium de SS. Vincenlio el Lcelo Tolelanornm , ^mi omnin simul vilipeiidcules , ad solain sitom hccie>im
passi tvnt, tit retulerunt ntilti luos legalos ( lalem cculos vilcntos luibncre; homines rcvcra , ncquc
Deum
lempus Lalini idiomaiis ferebal barbariem) sub Ccc- timenlc!-, ncqtte lnmines reverenles. Adorli itjifur
Con-
cilioApollinure prcesidr Hispaniarum in urbc Lybisoca; slnntium talibus verbiî alloquuntur : Oinnia quidcin
a
tnitlallua Paternilas illum nd me, ut nostri clerici ka~ nobis facta sunl : profligavimus in cxsiltum
Homano-
beant quid cantent. De ei*dem agit Maricta lib. ir, rum Pontificem, et jam onte cum exlorrcs fecimus
cap. 104, el Baîlius Sanclorus, Sepiembr. cral vero qufimphtrimos episcopcs, omnia loca lerroribus
:
g imnle-
Lybisoca qux nunc Lezuca dicilur propc Alcaraz. viiitus ; sed tamcn pro niliilo sunl lanta tua
opern ne-
Consule quji de ea urbc noiavimus ad annum (i4. qne quidciuam profeciinus, quamdiu reliquus est Hosius'
_A. C. 355. —
1. Jtilio, eic. Suiit qui Librrii ele- Quamdiu enim ille in snis agit, omnes in suis Ecciesiis
ctionem in annum Domini 551 rejiciani,B.<ronius iii agere videnlur : potest ille el verbis,et auclorilate
fidci
552, sedDexier in 553, cui subscribunt Onupbrius et sna omnes conlra nos induccre. Iljc princeps est sLio-
Morales.Quodad ejus sanciiiatemspectat, rejicicndus dorum, et si quid scribtt, ubique auililur ; hic formu-
estt:quiiinuslib.vii,cap.62,ci lib.xi, cap. 2,diii»ibx- lam fidei in Niccena synodo concepit , et Arinnos
vbi-
resis nnia ipsum inurit; cuin lamcn ejus imiocentia et que pro harelicis irattuxil. Quod si ille in suo
slatti
sanctiiasa magno Aibanasio testaia exstet in epist. maiient, supervacaneum est canerorum cxsilium
, hccre-
ad soiitariam vitam agentes ; iiec ipsc Equiliiius sibi sis enim nostra ccdcrc coijitur. Incipe igilnr
el hunc
constat, nam poslmodum liii. xi, cap. LjO, num. 258, persequi, netiue illi ob annos pttrcnidum putes :
sicjui-
eum inler sanclos recciiset , quos ex seleclissimis dcm hicresis uoslra non curat sciiiorum canitiem. An-
marlyrologiis llieronynii, Bedae , tsiiardi oi Adonis diiis ergo istonim vcrbis non cunctandum sibi ratus
,
excerpsisse lestatur. Agitur etiam de eo a Molano in Constantins, ut qui viriim nossel , et quanlw auctorita-
additionibus ad tsuardum, 23 Septcmbri';, iliis vcr- tis senex ille essel , scribit ct edicit ut ad
sc veniat
bis : Romte sancti Liberii Papoe et confessoris ; quo nii-
qucmadmodum et Liberium iiiitio tentavit.
Venientem
rari desinas in Dextro tiiulum sancti quo euni ho- itjilurrogabat hoivinem et solitis svis rerbis
, ,
qnibus ,
norat. alios circtmvenire pro more habebul, excipit,

cohorla-
2. Gratianus , eic. Bagam eam urbcm inlelligo turque ut in nos subscriberet, et cum Arianis
commu-
qua» nunc Baza dicilur , fere iii terriiorio Cartbagi- d nionem Seaexvero ejus rei vel auditum ceqre
liaberel.
nensi fcrens, mceslusque quod vel tinntium corum verborum
3. Mimtuoe, eic. Eorumdcm martyrum siipra me- senliiet, imperaiorum mngnis rationibus ccnlerritum
de
niinerat aucior ad anniini 500, occasione SS. Vcris- sententia dedvxit , atiine ila in pulriam suam ac Ec- ,
simi ac sororum Ulysboiienaiiim quod nimirum et ;

clesiain rediit. Cordubaiii intellige, ab ea cnim acci-
hi simiiiter Ulysbon;» naii ei cducaii essciit; nunc tiis, ad eam itcrum oonvicio Coiisianle
reversusest.
vero de bis agit; non quod boc aiiiio percmpti fuc- Sed quanlo, pulas , tempore opiata Irui quiete per-
rint , qni postmodum sub .luliano occisi sunt anno missus?
502, sed quod Maniuam Carpeianonim peiiissent, Verum citm Ariani denuo lamenlarentur, impcrato-
ibique mirabilium operuin ac viriutum cxeinplo flo- remiiue irritarent, et runuclii sermouibiis subservienles
rerenl tres illi singulares Cbristi pugiles, Anastasius enm majoreni adhuc in modum exacerbarcnt scribit
presbyler, Placidus , ei Genesius, qiiibus ci alii iii denuo cum minis ad Ilosium. Ilte autcm conlumcliis
corona adjuncii sunl. Deperiere niagno nosirae urliis quidim afficxcbatur, sed lumen ob lerrores illos dc sen-
regix' dispendio acta laniurum marlyniiii, n(>n tamcn tcittia sua non deccssil , el dccrctum animi constanier
oiiinino illorum niemoria ; nam in Rom. Martyrolo- reiinuit, quippc tjui supra firmam pelram fidei doinici-
gio die 11 Octobris sic tegiinus : Item passio sancto- tium suum oedificaverat , et libcrrtme contra hccresim
riim Anasiasii presbyteri, Placidi, Genesii el sociorum. imbres et ventos, cpistolarum minns arbitrans loculus
Ubi Baronius fateiur eadera in manuscriptis veteri- Subinde
igitur Constantio scribcnle , et nunc
est.
qui-
bus reperisse. dem
blandtenle , patremque eunt appcUante nunc
A. t. 3.i6. —
1. Ilosius, ctc. Rem gcstamel lilte-
j)
tcnninanle, el relegalos enumerante, et his verbis
in-
eum
ras ipsas ad verbuin iccenset S. Anasiasius in epi- conceniente: Soluhne enaninum lio^tisharcseos mane-
Slola ad solitariam vilam agentes, qux quoniam lectu bis ? Obsequere el scribe contia Athunasium ; tjui
cnim
Patrol. XXXI. 16
;: :;
491 FLAVII LUCII DEXTRI CHRONICON. m

BIVARII COMMENTAllIUS.
cum scribil plane nobiscum Arinnas sen-

ille A synodus iiinocentem prommliavit. Nam et tu quoque
conlra ,
te.nlias ainpleclitur: nihU ad isla expavil Ilosius ;

quin cum cognilam, perspectamqne habercs. Athanasiutn
rein
isiiumodi ppislolam accersivisti, fecisli ei copiam, ut cum honore in pa-

inter conlumelias quas patiebatiir,
scripsit, quam ipsi legimus, et sub finem adjecimut. Al
Iriam et Ecclesium reverlerelur. Qua igiiur causa ett
(|irani liberam/ hujus tantce muiationis , cnm iidcm inimici ejus sint
qui antea fuerunt ? ei quce nunc susurranl, nihil eorum,
HOSIUS CONSTANTIO IMPERATOUJ S. P. D.
cum ille prcvsens esset, hiscere audebant, sed ea ante-
Efjo confessionis tnunus explevi , primum cum perse- quam accerseres Alhanasinm obmurmurabant : quo
culiu moverctur ab avo tuo Maximiano ; quod si lu lempore a me conventi quemaimodum supsrius dixi,
,
quoque persecutionem moves , eliam nunc ad quidvis ut ederent criminum documenta nihil in medium ad- ,
poiius suslincndum paralus sum quam ul effundam ,

ducere potuerunl: nani si quidquam poluissent, non ita
innocentem sauquinem , et veritatem prodam, teque turpiter aufugisscnt. Qws le igitur induxit, ul post
mmqnnm prubo taiia scribentem , el istiusmodi viinas tanlHm temporis luarum lilternrnm et scrmonum obli- ,
dcnunliantem. Dcsinas >gitur istiusmodi scribere, neque viscercris ? Inhibe te, quceso, neqne uurcs prcebeas ma-
seiiliascuni Ario nequeaudias Orientalcs, nequeUr-

,
lis homiuibus, neque ob niul-jus invicem cutu itlit gra-
sacio et Valenti fidem habens ; qita; enim illi dicunt , tificationes, lcmetiptum reutn facias. Qua ctiim iis in-
non ob Alhanasium^ sed ob suam hceretim dicunt. Mihi dulseris, deillis in judicio solus cogcris causam red-
crede, qui tibi uvus cetate esse possem. Fui ipse in Sar- dere. Isii suum inimicum per te salagunl injitria affi-
diceiisi concilio, cum lu,tuusque fraterbcatusConstans, cere, teque votunt minislrum sucv maliiiai esse , ul pcr
te deleslabilem hceresitn in Ecclesia seminent. Non est
nos omics eo convocabat ipseque iittro Athanasii ini-
;
B prudentis in graliam alience libidi)iis se ipsum in cer-
micos provocavi, cuin ad Ecclesiam ubi ego morabar
ndvenissent , ut si qnid contra eum haberent, ederent lum pericuiuin conjicere. Dêsiue, quceso, et ausculle.
promisiqîe cis securitatem neve quidquam aliud expe-
,
mihi, Conslanii ; hoc enim decet et me scribere , ei le
ciarent, quum rectum in omnibns judicium, idque non noH vilipendere. Hartenus Iloîii epislula.
«cmi'/, sed bis feci ; quod si nolient rem ab universn O verc aiireas iitieras, ei .<-piriiii libertaits Dei
synodo disceptari, saltem me judicc utcrentur ; promi- plciias ! nam vere sapiens Vbi spiritu» Dei, ibi li-
:
xiijuii nos Athanasium si in noxa reperiretur . omnibus bertat. Jure proinde ejusmridi coroniJen) 6i% uiijecit
modis ejecluros esse : quod si innocens deprehendatur, Hwc Abrahamicus ille sentx, vere H»sfus, hoc est
el vos osienderil calumniateres , et wque illnm recusa- satictus, et sensit et scripiit. Et vere Abraiianiious
veriiis, egoilli persuadcbo, ul mecum in Hispanias ve- senex, quandoriuidem ipsu Aihanasio, immo et ini-
niat. Aihanasius autcm kis condilionibns obiemperavit, micis ejus leslibus, paler eral episcoporum, s^pnodo-
nihil contra obloculvs , illi vero ad omnia wque dissi- Tum princeps, ei qiiod inde (itconsequens, Pater fidei,
d^^nles rccessenmt. Athanasius deinde luisHtleris accer- n;im ei Symbohim fidei in Nieaeiia synodo ipso eom-
situs venil in c<2Slra tua, omnesque inimicos shos, qui posnii, ei ejus fiileni omnes catholici h3eredii.nimus.
AuliochiiC prwstoerant, siugulatim oitari jussit, ut aul Nibii hoc titii!o gloriosiug. Sed pergit AiliaH.-isius
redarguercnt, aut redarguerentur , et aut se prcesenlem novas calumuiciS, quibus iteruiii ab ifricanis iRi|)e>
cor.im^^nslrcnt ea fecisse, quce objeceranl , anl neabsett- titusest, recensere, iuquiens:
tem calumniareiilur ; sed ne te quidem hcee\ip>is de- ille aulem tneque insidiat de manikn$ depomit, ne-
nuniiantem sustinuerunt , minime istiusmodi con- qtie criminandi occasiones qucerere deaiit ; aeU gruvius
ditiones admittentes. Cur igilur nurtc ctudis obtrecta- { semper muabatur, ut enm vi oppressum tua$ par m -
toreh ejus ? aut cur toleras Valentis et Vrsacii a-i- tes transferret, aut iRobsequetilem exterminaret. Sed
iHinationcs, poenitcntia et scripto professos se ealum- Ut oceasiouetn duces, et satrapce Babylonis teduto
niam fecisse? Confessi enim sun: suam sifcopkantiam, queercntes eontra Danielem non ikvcniebant, nisi cx
no» vi adacti, ut ipsi coHsantur, cum nHlli ibi milites causa legis Dci; ita quoque mncsatrapoi itupietatis iu
iiicumberent , et tuus fratcr nescirel. Nihil emm tale fiageri qtiidem quid')uam conlra senem potncruHt.
sub ipô agebalur, qunlia nunc fiunt; sed illi ullro Ho- Omttibus enim ille noiut erat, ac vertta pro suo nomi-
mam venerunt , et eoram episcopo preshylerisque ibi ,
ne Uosiut, hoc eti sanclus habebalur, vitaque »jus
prasetttibus confessionem suam scripto edideruni, cum irreprehensibilis , ntti ex odio ejus eontra hceretim
prius paccUas Hlieras et amicas ui Athnnasiiun dedis- criitien mutuarentur. Calummontur igitur euin, sed
»cal. Quod si iis libel vim cansifieari, idque pro malo iton ut illi Danicletn apttd DariHm, illihenter talia stt-
habent, nec a te probatnr, omiHeigilnr el lu vivlentiam dientem, ted ui Jesabel contt^ Naboth, et ut Judeei
tmm, nec lilterus seribe , nec comites >i:ilte , sedrele- apud Herodem his verbis ngentes. Non sulum non tuk-
gatos e.rsidis tibera, ne le de vi qucerenie, majorem illi scribit contra .Athanasium ted et not ob Alliana-
,
vim sub ino nomine exerceant. Quid eriim tale a Con- sium condetnnat, el hceresim tali odio proscquiiur, ut
itante actum est ? nut quis ibi episcopus rekgatus? aut ahis scribat, metius cssc morttin perfeirc, quam pro-
qnando judiciis ecclesiasticis inierfuit ? aul quis ipsius ditorei fieri veritatis : ob ka^rtsim deiiide ait dileclum
Palatinus vim udhtbuit, ut conlra aliquem scripiio /ie fratrem .\ihanasium persecutiouem sustinere, ei Libe-
reiyut idem Valenscum suis aiiquid colligut, habeat- riuin liomanorum epitcopum, cieterosque alios insiUiit
que quod objiciat. Dcsine, quivso, el meinineris te mor- tentari. Ilasc cum auUitsel impietalis propugnalor
inlein esse ; reformida diem judicii, serva le in illam
D Constanlius Ca^sar, et quod alii etsent per Hitpanias
diein purum ; ne te misceas ccclesiasticis , neque nobis ejusdein ciim Hosio senienlitB, quot cum soUuitasset
in hoc genere prcecipt , sed potius ea a uobis disce ad tuseriplionem, et impellere nequiidsast; accertit
Tibi i'eusimperinm commisit, nobis quw sunt Ecclesia.' Hosium, et pro exsilio detinet illum integrnm annnni
c mcrc lidit; et quemndmodvm qui tuum imperiumma- Sirnui, nihil veritus impitts nec Deum, nec palris sui
iignis ochHs carpit, contradicii ordiualioni dininoe , ita (CoMstantini Magni) qucm erga Huiium habebnl affe-
et 'n ciive. uc quw snni Ecclesice ad le trahens , magno ctutn; neque seneclutem hominis jam centeHarii inhu-
crimini ohnoxiu% (ifis. Dute { scriptnm esl) qme stmt ntanus ilte rcspexit, omnia namque ob amorem hcerc-
<.'a'saijs Ccesari, e' quce snnl Dei Deo. Ncque igitur fas sit negteclui habebal novus itle Achab, et nostris tem-
t'W nobis in lerris mperium leuere, neque tu thxjminma, poribus setundus Dalthassar. Tantam enim vttit intulit
inm et sacruium potestafem habes, imperator, H(ec seni.et iia eumarle leHUit, ut affticttt.i, uUriluMfue ma-
imidem ob curam tiue sntuiis scribo , et de iis quce in tis, landem cegreqne cum Ursatio et Vaicnte cotnmU-
«fp;s<y/i> scribts hanc meam setileittinni accipe : Ego ne- nicaret, sed tamen ui coiilra Athauasium hoii tubitcri-
que Aiiniiis assidio, neque snffragor , sed eorum kiv- beret. Verttm neila qHidcm eam rcm pro levi habuil
resim anutheinatc detmno; neque AlhanasH accnsationi- morilurtts enim qiuisi in teslameuto suo eorum fim
hus snbsciibo, qnem nos, et liom, Ecclcsia, et uuiversa proletUiius estf et Arianam haretim coHdcmnavit,
:
495 FLAVII LlCll DEXflU CimONICON. m

A.C.556. Olympio viro celeberrimo ei sanclissiino, (|ui , fidei c;uis:i , niullos et incredibilcs A.R.H07.
labores passus esl (nam tcrlio pro dofi-nsionc lidoi catliolicaf;, foiis, et )n HiSpani.i
eiiam Toleti exsulaverat episcopus ; librosque edidii, »juos in^cri|)<it ad Ca;ic-
Slinum consnlemBxiicr»', qui posic» inariyr fuii), succcdii in e.T sedc Grejjorius,
vir saiictus ,
qui inlcrfuit concilio Ariinincnsi . ci valide cotiiradixii Ursacio ct
V.ilcnti. Exsnlat fidei causa Minoric*; miitit wl illum graluhiorias rnten?

commoraniem Sihigni:p oppido in Caipetanis , f|UoJ Toleto diiîal via Complu-
lensi XXIV M. P., ad quein frequenier eiiam raittii Htlaras Hilarios episcopus
Pitaviensis.
Celebris habciur memoria sancti Olympii apnd Tolelanos, qui anno 34."* interfnit
concilio Cordubciisi in causa Atlmnasii; quo fiequentes cpiscopi counuTenmf ex

Hispania, Gallia, Iialia, Gcrmaniaque. lutcr alios ^ruilcr Olyinpuin, Co«lus Cai-
saraugusianus, Marcellus C:>siuIoiici)sis , Flor«îitius limcriicnsis , rraicxlaius

Barcinoncnsis, et alii, numcro omncs cenium qui et Aihanasium absoI»erunt.
,
niVARII COMMLNTARIUS.
veiuitque eam a quoquam probari^ aut recipi. Scd de A nihiioiiiinus annolarim, Sihrgnism, «ie qua Uif. mea-
hia iierum inftiriiis cum de niorte Hosii agcnius tio cst, uuBC Hillescas nuitcnpari, ut ex retiirin Si-
ail aiiuum otiO. Quis itla animaiiveriens, non oppor- hifsni.-e siiii cuhi eo quem Hilleaeas hab«i eotiato,
tune ad Dominum vociferetur : Slupor ct hortor fa- aucwpari licet.
etu$ ett tuper terram; obslupuit aelum super hoc, el 3. Ct'l4'bris, e«c. De Cordiibensl concilio in favo-
terra mdijit mayinque exlionuit. Patres povulorum rcm Alh:ii.asii celebralo, meminit iuli;i.iHK inChm-
et fidci muifistri IvlluHtur. el itnpii in Eccitsiam in- nico :tnno Domini 350. et prociildijbio alleruin fiiii
trudunlur. Quis enm viderel Litnrivm pontificem e ex iliis qufF; S. Allianasius ui epi.stola »d Epicletinn
Roma in eitilium ejici, magnum Hosimn tol mala coacLa SHi causii scribil. cuin »»t D.versis conciliis :
pati, tol epiicopo» ex Hi^panta, el aliis regionibus In pn CaUiam, Hispauiam, et ftomcc eelebratis, oitiuc.
exfilium deportari, non abnnde auimadvcrtit omnes «ui trt eo fonveutu fuere, illos iucifugas, qui sese iliam
eriminuiionet conlra Athanasium, el reliquos alios utine orcvltaut, ei quw Afii
sant sapiunt, .iaxoitium
fuUas esse.el omuia sycophantiis scatere? Qnidenim, dico MediolaneHScm, Vraalium,
et Vaientem, coin-
quteso, crimen Liberiusf ttut qnid ut sene Hosio culpari muni calcvla unius spiiitKH incitati, ur.athemaie per-
fotuil? ILK-teiiiis de Hosio Alhanasius. cnueru;»*. Qiiod, qii.pso, illiid cimcilium fuit in Hi-
3 Olympio, etc. Dc Coelesiino consulari Biiaicae sp>iiia cclebratn'», quo Ursatius et V.ilens, ei coeieri
provincKB nientio lii in codice Iheodosiano, ex quo Ariaai araibeinate pcrcussi survi ? K^^ prieter Cor-
Morales in Ilist. Hisp. adannum Domini 550, lil). x. dnbeiise aliiid noii lcgo; ei Cordubjc eoactiiiti indi-
Fiiit vero mariyrio coronatus anno 3<j2 K011133 sub cm Hosii sedes el prsnei.iiii. Qui enini svnodormii
Jiiliano Aposta{a,die 2 Maii, qiia fesluin ejus cuin
aliis sociis in Roman» Mariyrologio eoimuendatur.
r^
.i.~>: —
âtroniis erat, hand dubiiini in sua civiiaic zliqiiam
iu — ..•
cog/Tcl, qiia caibolicam fhdem stibilirel, prBneriiui .
Porro S. Gregorius Tolelanus antisics, de quo urgciiie neccssitaie; nain eum »|ui Valenti ei Ursa-
hic agiiar, et diciiur Ampliitriae ( vulgo Hita ; in lio ciun sc.indalo pulilioo, meiu licei mortis, cnm-
Carpeianis diein exiremuin ciaasisse 20 Decembris, nianicaveritt, posiquain somef domnm rcdire pej--
pouitur ab Equiliiio in suo catalogo lib. xi, ( ap. 130, misfus cst, fti(;li!m exciisare, scn eiiam accusara
niim. i7.Ke|>entur in diplycha sanciorum Tulelaiio- cor;mi piiblico senatn Palrnm oporiebat ei ni;ini- ;
rum aniiiiiiiofn, qujrt est lu iiturgia Hissaiis S. Isi- Itsi.ini lacere lidem soamy q«od numqu.^m ei quan,
duri, immcdiaie prxtedeiis S. Olympium. El quidem in Micaono diciaverat. neque Alluinasio conlrarius
8. Gregorius unus ex illis censetur, de quibus lueal. Coeporat quidem impeialor Conslantius pro
S. Alhan^siiis scripsit ad solitarios: Quis enim cum Ariinis pseudoconcilium Anminense anno Domini
riiieret Pattem episeeporum magnum Hosium ioi mala 2oii ( ex Scvero lib. 11 Hist. ) ubi subdolc coiitra
pati, et episcopos ex Hjspania, et aliit region*hus in AihiiMsium nonniilli episcopi subscriberc coacii
exiilium deportari, non nnimadverlil omaes crimina- sunt; et llosius Ursatio ei Valenli coaimunicare,
tiones conlra Athana-uum falsas esse? Ei eliam Ha;c : sic ianu!n ut conirJ* Alhanasiiim non subscribcret
cum auditset impielatis pTopugnator (ônsianlius Ca;- u*i Aihanasiiis ipse in epislola ad solitariam vitam
tar, et quod alii estenl yer Hisnanias ejusdem cum oqentes lcstaium reiiquil, ubi loquens de Constantio
Mosio seiiteniice, etc. Quu loco iilud noiaiione di- imperaiore miii;rs Hosio infercnii. ait Tanlam vim :
gnissiiiium est, multo^s decepios esse credenies, intulU seni, et ita cnm orcie lenuit, ui afflicius, attri-
Gregorium illum S. Liiciferi commilitoncm, de quo tus(jue mnlis, tundem, a-gr^-que cum Ursatio, ct Va-
Uieronymiis in Chronico ad iinuin 374 dixit, Luci- C lente communicaret, sed tamen ut contra Alhanasium
fer Cttralilauus epitcopus moritur, qui cum Gregorio erum non
non subscnbcret. Ver ila ijnidem eam rem pro
epiacopo Hispaniarum,mmquam te Aricaua: miscuit levi habuit, elc. Dc his agens Sozomenus lib. iv,
pravitati, fuisse S. Gregorium Bieiicum Iliberriia- cap. S, dixit Verheribus, utfama est, ibi se«ra(llo-
:
lium episcopum; cum tamen fueritGregorius Tole- »ms) gravitei ca;sus, etc. Socraies vero lib. ii.cap. '24:
lanus idque nccessario coiivincilur ex 6& qiiod
: Simul utijue. senexilie eorum fidel nsseniiri ahnuebat,
D^^rticus nondum ad episcopalum av,ccnderat anno ptaga; illi eranl inflicta'. meiyibraque machinis dislorla,
ipso mortis S. Luciferi, ut infcriiis monstrabimus ; Idem liabet Tbeodorcius lii». jr, cap. 15. En magni
neqiie Hmqiiam (quod sciamus) exsilium passusfuit, Hosii ct noiinullorum Patrnm apud Arinununi ca-
aui Luciferuin comitein habuit. At vero Gregorius 8US. Cum vero de paliiiodi.i ejiis certi simiis, tesi^
Tolctanus iii cvsiriuin ductus multis xrumnis ailec- Atlianasio, et hêc in nulla alia qu;im Corduliensi
I4IS fuit.ei cum S. Lucifero in Ariminensi pseudocon- synodo recantala ab ipsis lucrit, cogiinur Cordu-
cnio valide Ursatio, et Valenii couiradixit; id vero bensem confltcri, et quod de ca Damasus dixerit :
s:«tis innuiiur in pracfaiis Hieroiiymi verbis, ubi non lii ijô principio,ab his ipsis,(]ui in Arimino rcvocare,
vocaiura Hieronymo Cregorius Uaciicus, vel Ililier- aut relruciare compellebnniur, usqne ad hoc causa
ritanus, sed epi«cof;u$ Hispaniarum, quod propric correcta est, ut confiterentur, circumvenlione sibi sub-
primati dumtaxat Tolciauo convenit. Agcnius itc- reptum.
ruiii de eu inferiu» aJ anuum Domini 366. lllud Erat jara tempore Arimiueaîs circumveHiiouM
m FLAVII LUCII DEXTRI CIIRONICON. 496
A.C .336. Sentlcsft in Hispania Daudelius, Julia , ei alii mariyres , qui in aliis pcfseculionibus A.R.1107.
passi iii Hispania coluniiir.
oCO. Cregorius Toletanus episcopus commonicaTit res snas cum B. Ililario episcopo Pi- Hll.
ciaviensi ; et dum exsulat ilie, Audeniius, archidiaconus Tolelanusque civis, res
ecclesiasticas, Gregorio absenle, mirabiliter adminlstrat.
Kosius centenario mijor longe, sancie, pieque discedit; in saoque testamento
profitctur fidem concilii Nicaeni, docelque numqoam sibi propositum fuisse, vel
latum, quod aiunf, ungnem ab eo discedere, nec minis, nec pollicitalionibus.
Carthaginc Sparlaria, duranie impiissima Juliani persecuiione, Donatuii martyr Ili-
spanus (ad quem scripsit Laciantius librum de Ira Dei) sub judice Verano.
Tarracone in Hispania citeriori Crispilas martyr, el alii.
BIVARn COMMENTARIUS.
Hoslus centenarius, uii ad solitarios
Albanasius A recensel in sua topographla spirlluali vcrbo Cordiiba.
iV\\'\l: Ncc senectnlcm jam centenarii inhu-
liominis Ibi enim ait : Corduba Bcetica civitai ; hic Salomont
mnnus ilte respexii. Porro ex his quos Dexier in PerfeciHS , Secundianus, Petrus , Aventius y Hiere -
Cordtibcnsi concilio adfuisse releri, nonnulli Sardi- mias, Fandilas, Zoilus, Paulus, Leovigitdus niarly-
censisaciis subscripserunt; videlicet Coslus primum res, et Christophorus. Hic Hosius episcopus, consociut
Barcinonensis, deinde C«s;traiigustanus episcopus : Athanasii AlexandricB episcopi, Hilarii Pictaviensis^

Floreniius, inelropolitanus Emcritensis, Prjetexiatus Eusebii Vercellensis, et Melelii , Anthiocheni epi-
Barcinonensis, Idalius Eborensis, et pro Aniano Moporum , migrat confessor. Et quod plurimi fa-
Castulonensi, qui S:irdicensi inierfuerat, Marcellus cienduin est, S. Hosii festum celebrat fccclesia
ejus successor. Adfuerai quoque Sardicae Domiiia- Syriaj ad diem 5 Novembris , nomenque ejus in
nus Asturicensis, de quo hoc loco Dexter silet; Kaiendario suo descriptum liabei sub his verbis :
forsari in exsilio deicnius Cordubam adire nequivit. Hosii festum solemne. Testalurque arcliiepiscopus
4. Sentica;, cic. Sic vocalani a veteribus Zaino- Damascenus, pro ejus nationis palriarcha in urbe
rcnsem anliqnam ei nobilem urbem ex Plolomaeo legaius, multas esse in Oriente Ecclesias huin.i
satis convincitur; qni Senlicae silum in Vaccajis su- s;incii nomini dicaias, ipsumqne praecipua ibi vene-
per Durium consliluit, quasi in initio Lusitanis; ratione haberi. Sed veroipsum Aihanasium audia-
qi.0 loci, nemine dubitanie, Zamora est, et iia domus, qui iii epistola ad Solitarios longe illustriori
ceni cum aliis Mariana lib. vi, cap. 10, et Alvarus moriis genere qnam Marcellinus refert , obiisse Je-
Comezius lib. iii dc rebus gesiis Ximenii Toletani slatnr : non quidem e soiio judicii lapsiim, ac orc
prxsulis.Fallitur Vill;inovanus dum Sarabim dictam « coniorlo, sed clara voce ac traiiqnilla menle fidein
concilii ^^r,,n^^,^.^
'«:'"»": «"«r.;i::
Nicxni »f««»..-.,. /..:. a^ u«.:„\
conlileniem. Moriturus
vult, nam Sarabis a Ptoiomaeo ponitur prope Pin- (ait de Hosio)
clam, ubi sila est Tordesillas, Senlica autem ali- quasi in testamento suo eorum vim ( scilicet Arimini
qu:inio inferius. Congruii sepulcrum sancli Baudelii sibi a ministris Constaniii faciam) protestatus esl, et
[V«/^. S. Baall quod Zamorae visitur in ecclesia Arianant hwresim condemnavit , anathematiiavil, veiuil-
Sancti Torquati; in cujus superscriptione vetustis que eam a quoquam probari ac recipi. {lux fere a
characleribus scripluin est, ipsum inibi in Monle Dexiro referuntur : ut videas verum vero consonare.
Concilii, prope urbis inoenia, cum sociis suis pas- His addamus quod maiiifesiissime commentnm prx-
sum fuisse pro Chrisio martyriuin. Longe proinde dictuin refellit, nimirum hoc auno quo Hosius mor-
aliiis hic Baudelius ab altero Nemausi in Galliis tiius fiiitet Christi 3U0, sancium Gregorium necdnm
ccciso, cujus fesiuni iii-kal. Junii celebratur. fuissclliberritanum episcopum: immo nec usqae ad
A. C. 500. —
1. Gregorius, elc. De S. Cregorio auiium Christi 590, post alios videlicet triginia, ut
Toletano satisdiximusanno superioii;(loruisse vero suo loco cum Dexiro monstrabimus ; et (amen in
his diebus S. llilarium Piciaviensem teslimonio suo- commenio iilo episcopus jam asseritur. Insuper con*
ruin operuni de synodis, prajseriim Ariminensi , 6ta supervixisse post annum Domini 407, ui inde
compcrtum hiibeinus, et ex Hieronymo lib. de Script. probeiur inferiori valde xlaie fuisse Hosio, cujiis
Eccles. et alibi. Exsuljvit Hilarins pro fide, eo tem- tamen oppositiim in fabclla praedicla asseritur.
pore quo Gregorius, sed uierque landem, mortuo 5. Carihagiue, etc. Evstal liber de ira Dei, quem
Conslanlio Augusio , ad sedem suam reversus esi. Hieronymus pulcherrimum vocal lib. de Script. Ec-
De Audeniio Grcgorii successorc inferius agemus. c!es. in Laclantio ; ejtis inilium est : Animadverti
2. Hosius, elc Erudilissimc sane cardinalis Daro- C sa;pe, Donale, plurimoscxistimare, uonirasci Deuin,eXc.
nius Hosium aU iniuria vindicavit, qu?e illi vulgo fil, De Donato vero ipso mariyrium passo agii Usuar-
dum moriuus repenle diciiur, ore reiorio, ob ini- dus I M;irlii : Eodem, inquiens, die S. Donati mar-
quiim in S. Gregorinm Iliberrilanum judicium la- lyris, qui sub judice Ursulio et Marcellino tribuno,
lum, ciijus merito ilMco divinam uliionein experius tarihayiuc passus est. Ado paulo fusius militaribus
fiierit. Tribui solel li.xc impostura S. Isidoro Ilispa- sacramentis addicium fuisse scribit, ei idcirco a tri-
lensi, in nonniillis eniin codicibus lib. de Script. buno milituin capitc plcxum ex quo Equiliuus lib. in,
:
Ecclcs. habciur; sed qnain lalso id fiat velusiiorcs cap. 16"», ei Galesiiuis eodem die. Eo tamen corre-
mînilcslant, qui in bibliotheca rcgia S. Laureniii clione «iigni, quod de suo addiderint in Africa occi-
reperiuniur sine ea bistoria, quoa procnl dubio ex sum, quasi nulla aiia Carlhago fiiissel prxler Afri-
deliramentis Marcellini Ariani muluata fuit,ulprobe canam. Nomcii juilicis diversiinode legiiur, in Dcxtri
IJiionius jirobai; et enidile adniodum D. Ferdinan- codice Veranius, apud Usuardum Ursaiiut; inEqui-
dus de Mendoza iu defcnsione lliberriiani, tribuit lino vero lîsatius, qux aulem leciiocasiigatiof diffi-
Theodisclo ab Ilisiialcnsi .sedc per Gregorium de- cilejudicabitur.
jccio, id quod alii Marccllino tribuunl. Ccrtc concors 4. Tarracoiie, ctc. Sanciorum Crispili (.alias Cri-
sanclorum Patruui scntcnlia in id conspirat ul quasi suciorum festa dies in Bomano, Bedx, Usuar-
spini) ci
.sancius ipse colatur, uam posi ejns mortcm euui vo- di.ei Adonis Mariyrologiis habetur 5 Decembris;
cant vere sancium, ci vere llosium, id esi, re ac eorum iiomina sunt, Crispilus, Julius, PotL>mia, Fe-
nomine Hosium, quod Giiecis sancium significat, nt lix, Graius, ei cuin his alii sepiem. Quod ad nomen
apud Alhanasium, Hilarium, et alios vidcre cst. jj

urbis ipsorum sanguine nobilitatae spectat, sumina
Uuininuno Primus Cnbiloncnsis inler sanclos ipsum depravatio in codicibus reperilur; Molanus in Usuar
; ,
497
AcC.360.
FLAVll LUCll DLXTRI CIIRONICON.
Maxiina virgo Cauricnsis, cx uppido T;)nagri, Ronix patitur.
m
A.ll.illi.
Caracx Persevcranda virgo Dco dcvola.
in Carpeianis,
Vcroviscae inilispania, sancia Maria An( ilia, virgo.

Caparx io Yelionia, SS. manyres Fclix Foriunatusqnc coluniur.
Toleii floret laudc pictalis ct ingcnii, Vincenlius Curdubcnsis.
3GI. Joviauus caihelicus imperaior sufficitur Juliaiio Aposlatu:. 1115.
BlVARll COMMENTARIUS.
dobabclThagora;Eq»ilinuslib.xi,cap.uIlini,niini.3, A men nomen civitaiis cxprimit, inquiens : Piwsidi
Togara;'iBaronius in Marlyrologio Thagura, qna se- gesta comniemorant vero purlim ira. parlitn uU-
; illc
mel admissa lectione ad Africam iiumest, ubi Tha- miratione commolus , jussit Phitocomo principali Vr-
gura civiias est Numidix, cnjiif Antoninus in Iiinc- rovcnsiumcivilalis, ut ud pradiclum tocum feslinus
rario meminil et additum M:*riyrologio
: Tliagurts , accedat, ct ad eruendnm tapidem mnumcram mvllitu-
in Africa, fum lamen jam e.\ Dexlro manifesium sil dmem secum ducat, elc. Ita codices excusi ; cornipto
Tarracone legendum essc. Facilis ^«nlem liiit xquivo- lamen pro Veroii.scciisium,
habeni Vcrovensium ; et
caiio scripioris, ex Tarrago (seu Tarraco ) Tagora cormptius in niargine ponitur Netroniensium, sed
transmutatis dictionibus go, et ra. Sed bujus gene- corruptissimc Equilinus logit in Nicomedia. I»orio
ris apud antiquoscodiccs pnssim erraia reperics. quod ad dieni passionis ejiis spcctat, a nonniiliis i
5. JUaxirtta, eic. De c;i , siinul cum sancli Aiisani No\einbr. assijjnalur, ul ab Usua/do, Rom. Marly-
martyris gesiis agii Equilinns lib. i, cip. xiv, ubi rologio, ct Eqnilinu; sed ab aliis, niinirum (.alosi-
ait, S. Miximam virginem in tcrritorio Tanai;rii.-iiio no et pervciustoCromoncnsiMariyroli.gio, quo i(isc
ortam, Romam cum venissoi, S. Ansanuni diiodecim usus est, ponitiir 17 Marlii. In co lamen valde dif-
annos naium de sacro fonie levasse, aquam bapti- ferunt inicr se, quod prion^s non vocant eam ancil-
8mi prxbente Protasio presbytero sed postmodnm : lam, sed Manam dumiaxat, ei asserunt equulci ex-
a persecutoribus lcntain, priiiio quidem diebiis mul- lensione, ei ungularum lateraiione vexaiam niariy-
lis carccri trnditam, deiii timdin fiistibus cu-s;im, rium coiiiplevisse oum lamen Maria Ancilla iiiira
:
donec «piiiiumexbalaverit kalendis iieccrabris. Qua saxum recepta spiritum cmiserit. Crediderim cerie
diedeca agiturin Romaim Marlyrologio ei aliis. An- n du.is divcrs.asque Marias eas esse, et nosliam ad 17
t. De Ta- Manii spectare, immo vcro qnoda nonnullis diciiur
"
sanits postea senex pro Cliristo occisus fui
nagro fluminc Hispanix diximus io supcrioribus, ad sub lladriaiio pas.sa, de allcra Mana martyrc inlcl-
annum iU8, niim. 8. ligi oporlcre; iiosira enim sub Juliano poniiur u
6. Caracw, etc. Ea urbs nunc Guadalaxara diciiur, Dexiro.
iit ad annuin 86 a nobis noialur. Porro S. Persevc- 8. Capara, de Capara diximus, nunc Ca-
eic. Alibi
randa: virginis (estum ad i6 Junii agilurapud Usuar- parra vocari eoilincic, quo Salmaiica Emc-
, in
dum, et Romnnuni Mariyrologium. Ejus ineminit nlam proliciscimur. Quod ad santlos niariyres
Equilinos lib. xi, rap. i30, iium. 160- de quibus bic agiiur, speciai, diias alias eornmdem
7. Veroviscte, eic. Hodie Virbiesca nomine fere rc- nominum bigas in Dextro reperies, alteram Felicis,
lenlo dicitur, in dioecesi Rurgcnsi, noiissimum cuii- et Forlunali discijmlorum sancii Irenxi Valcniia;
ctis oppidum ; ejus meminii rioloniseus in Autrigoiii- passorum anno Domini circitcr 255; alteram Fclitis
bus, ejus tractiis popuUs. Exsianl apud Relvacensem cliam et Foriunaii Patavonii ad annum 500 quibus
,
acta S. Marise Virgini.s ihidem passa^ lib. xi Si*eculi, nunc terlia addiiur Capara>. Nisi quis velit hos ip-
cap. 86et87. clEniilinum lib. x, c»p. 4; sunimage- SGS, qui Caparai coli dicuulur, Inisse Irenici discipii-
storum bxc csl B. Maria fuil anciilaTertulli idolo-
: los, quod nihilominus absqiie sulficienti raiione di-
latne, Tiriinier suos prima;ii oo natalem filii stii
: cereliir, sed falsiiaiis rcdargiii non possct.
celcbrante, idolisque niuncni offerenlc, Maria jcju- 9. Toleti, etc. Hic Vinceniius esi, cujusmagna
ille
niis Christiano motcdcdita, accusalur apud Terlul- cum laude meminil Marcciliiius in libello suo, queiii
lura a socia, quod Clirisliatiis addicta rilibus iiollel Baronius anno o71 rcferl bis vcrbis Meniio quoque :
de idolotbytis edere. Eapropier erudelilcr flagcllata C habeiur in eodem Marceltinilibro deV inccnlio pmbijle-
a Dominosuo, carceri mancipatur domi. Sed ea te a ^"0 Uispano, quietiam co quod
conmunicarecum cjus-
prxside urbis cogiiila, Mariam ad tribunal suum ad- modi Arianis recusasscl , a Lucioso et Uiginio <p:sco-
duci prxcipii, et ralam ungulis ab eo t;imen diru lapis gravissima pasfus luerut, cuin iidem cum fusii-
ccratur, ui populus laciymis perfusus vociferaretur bus tn Ecctesiam irruentes , ubi plebs itta commissa
ad praesidetn. Tunc ab eo rclicta, coelesti angelorum comeneral, nonnullos iltinc occiderint; ex quibus qui-
visione perfundiiur, et divino monitu exira civiiaiem dam licei decurionatus honore insigniii , nihitoniinus
aufugii. Scd cuiii eam satelliics persequercniur, inin carcerem dttrusi fuerinl, unuiquc cx iisdem perem-
tra rupturam saxi cujusdam serccepil, quod slatim ptus : el cim ideni Vincentius in agro cum suis Synaxes
divioitiis conclusum mariyrem in suis visceribus fo- haberel, in eos irruenles adeo pcrturbusse, ul aliure
vil, quadam vestium parie ad tanti miraculi cerlilu- sublaium, coniemplus (jraliu , sub pcdibus posuerinl
dinein foras nianente. Prxses populum ad saxum idotorum. Erai sane liiginius Cordubensis episco-
concidendum cotivocai, maleliciu id atlribuens sed ;
pus , lacius Arianorum ba;tesi , et postmodum Pri-
niox ul manus impias iii saNum mini^lri injicerc teii- sciUiani, aique ea de causa Vincemium catliolicuin
tarunt, fulgor ab Orienie inagnus cxorius esi, et lo- presbylcrum tani dire
inseclaius fuii;scd tandcm
nitru ac fragor," ita ui pHiarentur cuticla corruere ipse laiiiuruin criminum po^nas dedit, ut inferius
statim tcrra concussa est; ct ccce duo eqiiites magno cum Dexlio dicemus ad anii. 584. Intcrini lamen Vin-
fulgore radianles a caÎesti sedc veniunt, quorum ceniius Toleii exsul agobat, pietalis et ingcnii laude
rreiii , sell.equc ei omnis
oriiaius ad instar i.imi)a- pra-clarus. Aliiis nb isio luit Vjnceniius presbyler
dum, ex circumstaiiii- jj S. Hieroiiymi his tempoiibus socius.de qiio ipsc fusc
caelesli ignc rulilabanl. Mulii
bus mortni cecidcrunt; alii pliires qui :id lempiiim agil in Cjiislola 61. Iloe ipso anno 500, in Chroiiico
idoiortini conliigerant, templo ipso fulmiue percusso S. Hioronynii nietiiio habetur (ie Pelro Casuruugu-
pariter incensi suni, ad numerum omnesii700 !io- siano, i\m gloriose Uiaioi iam docebal , ejiis veiba
ininum. Reliqui ad 5000 scendtnies, magnuin Dcuin
; sunt Peirus Cj;sarau(jus!a' Oralor insifjais docet.
:
Marix conclamaveiuni, cl ad rcclam

perJucii fideiii A. C. 3U4. —
1. Jovtauus, oic. invasciâl Jiilijiius
sutii. A Cbristiaiiis vero facile Virginis corpus e imperiiim atiiio Douiini oOi : anno vcro 561 , ia
marmore extracium (ibi eniiii spiriium cgerai) ho- bello coiiira rersas, otcisus esl, iclaiis suocanno51,
uuriiice £epuiiuui cî. ilicc lcic iiclvacciiais , qui m- ic^ni auiiu 1 cl mciis. U uiinus novcin dicb';s. ivc-
— , ;
m FLAYII LUCII DEXTRI CHUONICON. 5C0
A.C. ZGi. Synodus lliciana circiler eoJcni temporc coacia. A.n. «413.
36G. Grcgorô succedii in scde Toletana piinia Audeniius, nalus Toleli, oriundus Siliig- 1117.
nia llisiianiio oppido in Carpetauis.Tolcio x\i\ M. pass. distanli : tjr exiraix sao-
ciiiatis, ei laudeacrJoris ingenii, acjudicii contra liareiicos oncnes floreiis. Rela-

tus est S. Gregorius Tuleianus Amphiiride Toletum, ei in Ilispaaia. iuier divos
esl rcceptiis 20 die l>ecembris.
S.incius Paiilns Orosius senior resedit Ronns ; ejas ex uxore filius Paulus Orosius
Car.hagine moriuus, Roniara delatus est.
Liberio succedii Damasns, ex Maniua Carpetanorum.

S68. Freaiienies in Hispania passim synodi dicuntur collect»; maxime vero coganlur HI9.
Toleii, et Variaj prope Tritium.
Audeniius episcopus Toletanns , ad qaem scribit S. Basilias, editis Hbris, pa|Dat
conira Arlanos , el Pholinianos.
Corchaeicc in Hispania florei Marcius poeta lyricus.
Conira Julianuin Aposiaiam scribuni plnsquam sexaginta Dociores sapientiMini
cloquentissimi, niniis catholici.
BIVARIl COMMENTaRIUS.
fert S. iloannes Damascenus Orsl. 1, de Imaginibus, A in textum immis«a, quandoquidera Dexier ea scii-
occisum iiianu S. Mercurii mariyris, animam vero bere non potuit, qui Damasi coa'vu8 exisiens, ct
pslialasso illis vcrbis : Vicisli, Nazaicne; ancioi est ejiisdem provincire, id est, Hispanis, ac Romx iii-
Tlieodorelub lib. iii Hist., cap. 55, ex qwo Nicepho- dem educatus, ignorare ikhi poluil verara urbcni
rus lib. X, c. 35. Ue ejus crudeii in Clirislianos naiivalis ipsiiis ut id snb quse^tioise relinquerei.
:
airocit:ilc fnsc Neciarins C<>nslanlinnpnliiaiiiis epi- Qniiiimmo eii-,»m ea leciione concessa, semper ex
s(0|)us iii Oral. jejunio Qnadrag. loii<. V Lipomani. incnle Dextri habemus fiiisê ex ManluaCarpetania';
Suicessil Juviamis jiiissimiis ac chri^tiiiiissiiinis id siquidcm affirmaiive ipse el primo loco pronun-
priiiceps, qni tamen >o'.os icîMvit tnonscs 7, dies liai, ci t;imqiKim ex pr»pria mcnte; nam de aliis
20, obiiiquo, ut Ammiaiius reft^rl libro 25. vel ex 0|MnioniI)us diccns, Alii faciunl Lnsitaituin, alii Tar-
cvap<iraiio; (' priinninm, vel cxrecenti c:ilcef'ibiculi. raconenfcni ; cum vero de Minina ioquilur non ait,
2. Syttodut- ll.yrkiana, elc. In cxcuso Dexlri lO- alii vel <jnidain dicunt, seu nifiiint; sed absolute :
dtf i<'/'ciana lcgt-bainr sed prave. Celebrata fuit

,
Liberio succedii Daniasus ex Manlua Curpelanorum.
!kcc synodus llyi ici anno 565, juxia card. Baronium. De |;i!i(libiis lanii Pairis, cum ab innuiueris decan-
l)e ea Tbeoiiorclus lib. v <\ 8; Sozomenus lib. yi,
,
iai;c siiU , nialiimiis laceie qu^m loqiii. Consulatur
c. 12, ei ibiiiriu"^ iii fragmentis synodi Anminensis. Baronius lomo IV. Unum silere non possum, hiric
Piafuii Elpidius Prcsbyler, papac legalus. uni calolioam Ecclesiani deberc sacrorum Bibliorunt
A. C. TjC\G. —
1. Gregorio, etc. Coisiile qu* de Lalinani rdiiionem, el divinarum laudum in cbori.s
Gregorio el Andentio y'il annum oGO aniiolavimn«. consuetndinein. Iniil pontilicatuin auno L>omiui3b7,
Poiro dies fe.siusS. Gregorii episcopi, qui oluit Am- sedit annos 17 el menses fere 5.
phitricP, annotainr ab Equilino lib. xi, cap. 13li,

B A. C.508. 1. FreqvcnleSf elc. Pruiceperat S. Lu-
num. 17, illis vcrbis Vreqoriui fipiscopus codeni die
: cius papa ad cpiscopos Hispanije scribens, ut fre-
{scilicel20Deceiiibris) in Xmpliilria ctaniit. l'Asula- queiner synodos celebrarent, sicut a tempore apo-
veralquidfm in Minorica; innc iii Ainithilriam pro- siolormn universalis Ecclesii£ mos oblinebat. Ex-
feclus, diciu c!;nisil exireiiiiiiii. De .^ndfiiiio (il me- stat cpisiola ipsa tom) 1 Conciliorum aiitiquae edi-
Mi^se Missîlis S.lsidon ponitnr-
iMoria in (iijttycba : tionis. Huic pr;ucepto paniisse his diebns uabemus
queposi S. Grcgoriiim roleianumpanier episco[\um. nmif Dexlri ifsiimonio. ln codife exciiso corrupte
2. S. Paulns, elc. De S. Orosio egii D.-.vler anno leL'cbatur Trucum, cnjus loco Tritiiim re«liluiuni
552. Eral qiiidens ille p;i(niu> rauli Orcsii scrii';')- csi. Erjt vcro Tniium cognomeiito .Mflalum in Be-
ris ceb'beriiiiii, S. AugiHiini discipnli

et fi:iier : ronibus non ignobile oppiduin, quud nunc Taffalla
aiiiem anW Orcsii
I seninris, cujus ipse scriptnr fibus diciliir in regiio Navari;e. Variu veio pro|»e cûisii-
fuii. ci >le tujiis morie boc :inno agimr diis vcrbis : tuiiiir a iMolomiio, quo loci iiunc Tudelu exi^tit,
a. Paulns Orosius senior retedil HomcB. vel non longe ab ipsa.

7t Libcrio, eic. De S. Damasi pairi.i diu, conten- 2. Audeniius, eic. De eo Gcnnadius lib. de Viris
liiiseqiif. bafiemis dispuiatimi est dum liUsiiaiii Lu- illnstnbiis; Audentius (in<|uil) Hispaiiut epitcoptit
sitaiiiini, .Maiilu;e Carpfiani «uir, nrliis civein fuisse scripsit adversus Maiiichceos, et Sabelliauoi, et Aria-
voluiii iiec. d(Suiit ex Tarraconfusibiis, qm
;
Tarra- nos, iiinximcque inientione spcciali conlru PUoiinianos,
cojieiisc^m veliui. Sed gratias r>eo, qir.csliiinem di- qu: iiunc llortosiuci locantur, l.brum, quem praHiiula-
reinil l>exifr, dum emn ascnbit. el ine-
M:ii'iu.inis vii : IH fidc adversus omncs hcerciicos; in quo osien-
rilo, iiaiit snpcrsunt adhnc qiii legerim Mairiti in { dit antiquitaiem fiUi Uei cocelernaiem patri fuisse
Ecclesia jiaroclii.ili S. Saivaioris m;irmori incisam nec initium Deitatis tunc a I)eo Patre acccpisse, cum
scriplio:iP!ii vcieiibus characicribus compaclam ; n Miiria Mairc Virijinc honio, Dco fabncanle, con-
qna .sôrcbaiur s:jiiclissimiis poisiifcx in oa Kfflc- ceplus, et natufi/st. Agitdf codfm Baion.;)d an. 380.
sia liapiizaius, iilpole iii ejns natus p;ir<>chia for- : 5. (yoic/ififl', etc. Floinii iis ipsis tcinporibus in
saii fx parfhlibus LnMiaiu.N; indeqnealiera opiiialio Ilispam.i Maiioiiianus, df qno Mioronymus lib. dc
ortnn) h;iliuil ; iion aliior atque in S. Melchiade Scrijil. tcdes.: .Mutr!.,niaiMs,m,provinci(e IlitpaniiV.
:icfidis>e vidiimib su[ira ;id aiinum -JiS ei 2'jy. C.nn- vnliic cniJitu-i, ei m
melrico opne veleiibus conipa-
stile fiiulil.im itlgidiiCuudiâlvi D.ivil;\ rcgii liist<i- rdiiihis. LxNt.iiii ejii.> iiigenii opcra diversis meliis
riOf;i'.'.phi bistoriam Mainleiisein, ubi eam nrbcm odila. Liiiim aiilem ile eo niinc egerii Dexter, et
pairi.im S. I)aiiia,-.i luisse dflcmlii. iNcque vero biiiomius fiifril, aul pro M.iiioni im corriiple M r-
nobis obesse poierii, qiiod incvuvo |if\iii cidicc cimu hbciiiius, non aiis ni dflinire; uiium cerlc
addiiur Atti faauni rx I ijcdnani.i LHsitnuitni, atii
: dol<-iuliim f>t, .Maiioniaiium ad Pnscillianum dcfc-
Tiirrainncitsein : iion, iiiiiii.iin, - lifsi. ipj :i m.>nik;stiiiii cis^c, nl -l'lim (lii<'imi'-.
Cbt vcrba iila alio fm^scaddita, ci taiidciucxmarginc 4. Ci;n(ra Julianum, ctc. Pixcipui inicr cxluros
501 FLAVH LUCH DBXTni CllrtOiMCON. Ti02
A.C.3C9. Synodus Romaiu collecta C()ntr.i li.Terciicos Ari.inos. A.U.H20.

Amhrosius ex judicc lii episcopiis Modiolancnsis.
370. Collegia juvemim ad clericoiiim cducandorum ncgiigcnlia tcniporiim inlejmi^sa, {[li.

diligentia saocli prxsulis Audcnlii Tolclani , ei alioruin pGniiraunj rcdinie-
graniur.
Grcgorius Nazianxenusacrilcr (Oiitra li;preiicos dcpugnat.
Asiuriiis notns in Cnrpciani.'» Villasiococ, adolesccniulus floiet in Erclcsia Tolclana,
laudc pictatis ct ingcnii.
Aquilius Severus, domo Tolclanus , ex gcncre alierius Aquilii Sevcri , nd qiicm
Lactanijus nuncupavil volumcn cpistoiannn , tiDc tempore magno in preiin
h.Theiur.
Sub Paciano Barcinoncn»l episcopo nasritur Pauiua Orwelus Junior, 'farraconen-

sis civis , discipulus S. Augustini.
575. VaJenliniantis, Imperator eatholicus ac vir pios , obHt : cul Jn iinperfo mccedit 4126.
lilius ejus Gratianus.
Gregorius Nazianzenus, et Cyrillus Alexandrinus in A Hleronymus mtend.t, est agere de rialiiB conver-
Jiiliano redarguendo emiciiere. sione, huic vero !»ra'miitit Auieniii
monem ei Am-
A. C. 3(i9. —i. Stfnodus Ronttin a, etc. PrTfnii broi.liordinalionem,quod nimirum ah l.isconvorHO
cidcm S. DaniasHs Papa, (jui sanc tres Syiioiios ipsa origiHcm duxerii inmiens illa dno ad convor-
:
Romxcoegil; primnm inilio sui pnniiflcalus conlra sionempraicessisse; sed qnod codcm anno
acri.jc-
llrsaiiiim et Valcnlem; allcram hoc anno coiiira nni, nuilaienusastiuii. Snd vero ft.tiooiiis
miilius
Auxentium; et lerli.im contra Apollinarisias rlrca cstin demoi.strando duos fiiisse Medlo):.ni
Aiixon-
anniim seplimnin sutiiii. tios: quod lameu iios mgcnuo
prolilemur, cum nihi
"i. S. Anibroiius, rlc. Ilinc ille nodus sotvendtis, nosira inlcrsii unusne an plures co
i.omine fnorin
qui rardinuleni Uaronium srcpe anxiiim reddidit, et .nsig.uli, di.ni hoe saliomhahetmus S.
Ambrosiumt
a coiiuniini senteiili:\ disccdi^rc corgit; liacicnus sinon eodem aimo rednctionis |.alic;i' ordinatum
fuisse
quidem S. Amhrosii ordiiiaiio in aiinum 5li9 inci- deannoque ord.naiionis Devirnm. de
rcduciione
dissc credebatur, idque seiiseie quolquot aiiic Ca- veio Hieronymum agere, supposiia prajcedcnii
or-
roninm ipsum pestorum Ambi-osii clironologiam se- oinaliiMie posl Auxeniii veleris mortem.
niti scri|itis s«nt : ille tamcn posi annos <|uinque, A. C. 370. —
4. Collegia, etc. fluic ad an- Consule
Domini fcilicel .%74, moveiur cliam aurtoriiaie num Domiiii 485 annouivimns de Colleyii*
juvenunj
S. Hieronymi in Chronico. (jni ondecimo Valenii- ad Clerum iBstiiuendnm in Hispania. "
niani imp. anno.Gratiano lertium elEquitio eosfi. Iiaê 2. iireyoriusISaziauMtus etc. Noiissimi omnium ,
lialu'1 Pvsl AuxenlH scram mortew, Mcdiolani Aifi-

:
Dociorum gloria non indigei noslra exposilione,
nec
brosio consiilitfo, onmis iid rectam fidem Itulia con- rjuB conira bjerelicos pugn». Videatur
g Ban.niug
verha il;» qiiidam inierpri;iaii siint, ac
Viriiiiir. Oii.x' lom. IV.
si llierunymus velil dicerc. non prius oinneiii lla- 3. Asturins, etc. Hic ille S. Asturius Serranus
liaiii ad reciam fidem poluisse ronvcrii, eiioin Am- poslmodum Toleianus archiepiscopiis , ci.ius ciim
hrosio (.onstiluio Episcnpo (j!i;;iii posl seram uior- laude memii.it S. Hd^fonEus lih. de Viris
,
illuîribus
tcm Aifxenlii. Jure tamrti ilaronins In eos invehilur, Asservatur ejus corpus in Sancia Oveiensi
Ecrle-
quippe runi PouHni, UuCnl, Sozomuni et Theodo- sia, quoe sub Nomine S. Sermni
memoriam iilins
rcti tesliiiioniis liquido conslet, non prins Amhro- veneiaitM die Martii 8. Uherius agemus de
eo infe-
sitim fui>sc ad cpiscop.^<t!im promotnm, quam post nus per niultos annos, videlicet, 380, 396,
400 '
moncm Auxcntii Ari;ini opiscopl. yuocirca in le- 4:25, 424.
ctionihns Ipsis Rot». IJrcvbrii legimus : Probijusm 4. Aquilius,eAc. De eoHieronymus hh. de Scripi.
cum poieitnte Mediolannm venit, ubi, mortuo Auxenlio h.-ec habel : Aijvilius Severus in
Hispania , de geuere
Arinno episcnpo, poputus de sucressore dcligendo dis- illius Severi, ad tûem Loctaniii duo epistolarum
scri-
sidcb il. Oirterum non majori prohahiliiate (ulrilur, bnntur libri , composnit volumcn quasi Odeeporicon
3110(1 ipse conlendii ex llieronymi verbis haberi, vi- lotiits sua; vitce klalvm continens, lum prosn
, qvaiu
eliccieoanno illa iria Mmul accidisse, Auxeniii versibus qttod vocavtt xaT«(7Tpo'^«iv, sivr. nelpav, et
,
moricm, Amhrosii ordin.Tlionem, cl toiiws ll.iline ad sub yalentiniano principe obiit.

ieci;im fidrm convci>ioiicni scd nnde hor? Certe
: 5. Sub Vuciano, eic. De Orosio agemiis ad anniim
(inquiliti Nolis ad 7 Deoemb.) nortnisi eo anno quo Domini 400. De Paciano vero Dextri p.Trenie llie-
reccnnrntttr htec fatln svnt : aliter necessvm esl Hic- ronymus lib. M Scripi.
Eccles. ha;c scril.ii Pada- ;
vomfmum hallucinnluin erse, et oscilantia quadam res C mts in Pyrentci Darcilona' episcupus , castitale,
juifis
suontnt tempornm ex instilulo per annos sincjulos dis- eteloquentia, ei lam vila. qitam .•iermone clarus, scri-
ponendrtt, lontje diverso tcwpore postasse. Miror la- psil varia opiisculn, dequibus cst KipBof, et conlra No-
mcn dociissimmr. virnm lain facile llieronymum vatianos. Snb Theodosio pnncipe , jtmi in ultima
ostit;iitli»; n'd;irgucre, qtiod ipse cogilat, non in-
si seueciwc, moiluus esl. Exslanl cjiis opera ad Sym-
lcndisspl. Sed qnis non vidcl, difiirile crcdiiu, uno pliorianuin ditata in Biblioih. Vet. Patr. Et nomen
eodem(|neanno omnem Iialiani, qux taindiu Ariana ejus sciibilnr in Itomano Marlyrologio novo, cl vo-
h;vrcsi iaboraveral, ad rccl^^n» fidcm conversam leri, ciUsuardo, die 9 Man.i. De quo eliam liqiii-
esse? qnasi iion niiilto sluilio, labore, el leinpore ad linus lib. x. C;italogi,
cap. 123.
cam universalem rediirlitinem opiis esset. Jia sane A. C. 575. —
Valentinianns, etr. Imponit D. Hic-
accidit, nani Amlirosius aniio 569 ordinalus fuil, et ronymus (inem snis thronicis, inquiens iioc iprO
posl (juinqiie aiii sc\ sinloris, ac pr.xdir^dionis an- anno : VaUntinianus .ûi)ita sanquinis crvplitme
,
iios, (jlirisli hciiicol (a Ilieronymo assii;nalo) .')74, quod Grmce apoplexia vocalur , lirigitione mo.itur.
Iruclum convcrsioiiis li.ili.T pcrccpii; idque saiis Posl quetnCratianus, assumpto in Iniperiutn Yulenl''
cjus vciba ir.dicanl; quod cnini co loco pra;cipuc uiuno (rutrc, cum Ptnruo Valcnic rcgnia.
: : ;
503 FLAVII LUCII DEXTRI CHRONICON. 501
in Hispauia, liUeraruna ingenii A.R.1I5I.

A.C. 380. Adelijhus, rhelorics pra;ccpior Careusibus datus ,
ci eloqueniiae laude clarus.

\csania Gnusiicorum a Murci discipulis in Ilispania puliulanlium, Priscillianum vi-
rum nobilem in Gallaccia natum, Hispaniasque simul invasil illeque fax fuit genli :
suae, et patriae civibus, ac vicinis; acri

vir ingenio.
Florei Fl. PruUeniius, paire Cicsaraugustano,

maire Calagurrilana nalus (Salia Con-
6ule) Caesarauiûsiac.
liiVARlI COMMENTARIUS.
A.C.380. — 1. Adelpltus, etc Fuit hoc ipso lem- A Marlyrura servat clneres sei)ulcro
Cabsaraugustam vociiamus arbeoi,
pore Adelphius quidam, a quo Adelphianos lj*rc-
Res cui tanla est.
ticos nomen sunipsisse scribii Tlieodoreius lib. iv,
Fiaviano coac- Ei in sancti Vincentii Cxsaraugusiani archidiaconi
cap. 10. Hic ab Antiocheno autistite
lus lassusest, credidisse baplismi
quldem lavacrura bymno
non conferre gratiam digne suscipieniibus, sed preces Noster est (id est Cceiarauifusiatm) quamvts
coulcrcniis saccrdotis aiebai.|ue in eo visibiliter
: procul liiDC ia urbe
desceiidere Spiritum sauciuin, qui ab omni hbidinis Passas ignota dederil sepulcro
Gloriam victor, prope lillus alts
pruriiu alienum laciebalbapiizaium; etconsequenler
Forte Sagunli.
liberum a necessitatejejunii:quiniminoipsissimamB. Noster et nostra puer io palsestra (id eU Ctesar'
Triniiatein asserebai sine velainine a suscipientibus augusiana)
videii. amentiam! Uirum autom is ipse lueril, de Arte virtulis, fideique olivo
quo Dexler \vic loco agit, dubitari pOsset, cum lem- Uuclus, borroadum didicit domare
pora utriusqne coincidant sed loca valde dissen-
: Viribusbo^tcm.
liiint, cum ille iii Gruicia, hic vero
in Hispania
populis prope llerdaia Cseterum Mantuanns his opponit, Tarraconcm qno-
vixerit. Porro de Carenîbus
que a Prudcntio vocari suam, et tamen nulius un-
eîniusadann. Dom. 311. Nun omittam iii aclis Ca-
reperiri Cancorum principem,
quam inibi eum orium excogiiavit; ait enim in
roli Magiii Adclphum
ab ipso in Britanniam raissus,
hymno sanciurum Fructuosi, ei sociorum Tarracone
qni cum validu manu
passorum :
victor rediii.
B triplex bonor, o iriformc culmcD,
2. Vesania, eic. Infecisse aliquantas mulieres in
Quo Hoslrae caput excilatur urbis,
Hispania Marcum illuin Gnoslicum, ad annum 169
CuQciis urbibus emiaeas Riberis.
diximus, qu« tu consulas. Priscilliaiii vero vesaniam,
et res gestas iractat Severus Sulpiiius lib. n Sacrae Minime igitur inde poterit (ait ille) certa suae urbis
llisioriac, et ex eo fuse .Morales lib. x, cap. 54 et 55, notitia haberi; mulias enim urbes vocat suas, non
qiia: per omnia Dexiri scriptis consonaiit. De eo alio sane, quia Tarraconensis Hispaniae juris-
nisi
etiam agit S. Hieronynuis lib. de Scrip, Eccles. Er- dictioni snbject;e erani ejus enim provincix ires
:
rores ipsius laie referuni in regula fidei episcopi illae sunt, Calagurris, Cassarangusta, Tarraco. Probai
Carihaginensis, Tarracoiicnsis, Lusiianx«, et Biciicai autem Sati;e in Asturiis naium ex prologo iu Cale-
provinciae, qu3c iii primo Toleiano concilio habetur : merinon, ubi habet :
et 18 ariiculos complectilur, videlicel, non omnia,
(\ux in mundo suni, a Deo tui>se creata Deum non :
Hxc duni vita volans .igit,
Irrepsil subito caniiips seni,

plures esse personas, uec Verbum carnem assum- Oblitum veleris me Salice consulis argueos,
psisse, et alia pIurimaGnosiicoruni dchramenfa, quae Sub quo [irima diesmibi.
loiigum essel per singula recensere. De Priscilliano
et sequacibus agit Augnstinus iibro de Haeres. cap. Quasi sensus fuerii, caniiies subito mihiseniirrepsit,
70 et II Hetracl. cap. 11. Qualiter auiem muliorum arguens mc oblituin veteris consulis, id est, anni
aucionlate conciiiorum Pribciilianistarum tabes re- illius veieris, snb quo priina dies balix mihi fuit.
prcssa fuerit, et qnis aucioris el sequacium hais Et quidcm usitatum fuissc annos ipsos consules ap-
luerit. suis locis diceinus. C pellari, <|uud novis seinper consulibus distiuguc-
5, Florei, cic. Lte urbe Prudeniii Clementis naii- rentur satis probai illud Mariialis lib. i : Bis jam
:
viiatc noliiiitaia varia auctorum uieiis eA, noniiullii pene tibi consul irigcsimus inslai : pro 60 fcre annos
Calagurri natum coniendentibus, in quihus suiilAu- liabes El Ciceroiiis in Bruto, rioximis coiisulibus
:
loniirs Nebricciisis, et Joannes Mariana lib. iv, c. 17; ualuin velit, id est, anno prxterito. Sed qui novas
quibiisJam Cx'saraugusta;, quod Aldo ia Vila Pru- aggrcdilur vias, dum
notas relinquil, niirum
iritas el
Ueiilii jilacuil. Ab utrisquc novisiime Maiiluauus iii lion est, si soius crret in invio. Id plane Maiiluano
Nolis ad tum Marianoe locum discedit, ei lusc pro- conligit, cum Prndenlii pitriam diS(|uirens, nccCa-
bare liililur, Saliae in Salenis populis orluin fuisse, lagurris, nec Cxsaraugusto: vias ingredi voluil, quas
qui adOceanum Caniabricum siti eranl. Porro nullus majores siii proiriverant, ct in saltum quenidam
csi, qiii non ex Prudeniii scriptis sensum suuiu
ipsis Salix a nemine hactenus inventuu prosiiiii. Quxre-
proiiiere cerio credai. Nebricensis et Mariana iis bainus urbem Prudeniii nativiiaie nobilitaiam, ct
utnntur lesliinoniis, quibus pocia Calagurrim urbem eccc ipse (luvium a^signat; nam Salia fluvius esi,
vocat suaui; iiimtrum ex hymuo de 18 uiartyribus Pompoiiio suo atiestanie liD. m, cap. 1, iliis verbis :
C'jesarang!isiants, ubi de bS. Emiterio, et CeliUouiu Ab eo flumiiie, qitod Suliaiii vocaut, incipiunl ora; pau-
loquens ait: latiiii reccdere, elc. Urbem vero ojus nominis num-
Noslra geslabil Calagurris ambos,

quam ibi fuisse, argumonlo est, quod nec ipse Pom-
Quos vcHcraiuur. poiiius, nec Piinius, nec Piolomaeus, nec Sirabo, el
(ut uiio verlio dicam) niillus uniquam geographorum
in hymno ctiam de cisdeni :
ejus in eo llispaniac iractu iiieinincrit : inemiiierunt
.p
Hoc S ily.itor i;>-t', (|uo rruamur prsslilif,
boniiiT) '*''
aiitem Iliimiiiis. Qiiod autem inibi Saleni populi ha-
MjUjruiucuiu uicinbr./ njslio consccravil oppido. bitasso dicanlur. non probat urbem ejus nominis
iiiibi fiiisNC. ni ip>o crodit ijuiii poiius si vere esset,
Ubi oppidum ?io-trum vocalCalagurrim. Aido ot sc- :
prîocipua ijws iiactus fnrol; iitpotc a (]ua populi ilii

qiiacib.isduo alia favonl, aiioiuiu ox liyninu pra:-
dicto 18 mariyrum C.tsaraugnstano; um, iii principio
nomen aoccpissciil; el nomo Saloiioruni urbes rolc-
lens. Saliam oinillerol. iloc scmcl stabiiito, quod in
Ui^ no\ cm nostci populus aub uuo dubium vcrii non poicst, vciba Prudcuiii cungi ucntcr
::
503 tLAVlI LUCII DEXTRI CimONICON. IM

A.C.380< Asturius, cognonieato Serranus, Tit lecior ab Audcniiu Tolclano. A.R.ilSi.
GulpUilas Goihus, liKerarum Goihicarum invenior , epiacupus, nontiuc doclriuui
ingeniique valdc laudaiur.
382. Lampadius, olim prxfecius urbis, vcniens iu Ilispanias , vir probus el doclus, fit il53.
episcopus Orelauus.
DiacoDlius et Adclphus episcopi in Ilispania cxsulant.
Justo . . . episcopo Vicensi scribit sancius Ambrosius.
Cremato ad Melaniiadam urbem Grêciae Valente Imperalore hx>retico, Graiianus
facit impcrii consoriem Tbeodosiuia admirabilis Theodosii filiiim, virum piuro,
lialic» in Bxlica oaium.
fluminiaccommodari nequeimt : nam cum dccanilie A Amminnus lib. xxvii) daia est Vrbana pra^fccinra
sua ail, Lampadio ; qui cxpt'nsa$ cshiheri solitas in mutiificcn-
Oblilam veteris me SaUa; cousulis arguens, lia munerum edilionc. conlulil in pauperei egrntet in
Sub quo prima dies uiilii Valicano; qua ex causaplebem in se concitavit, adeo ut
parum abfuerit, quin ipwts wdes potitoi contra Con-
nullus dicei , Prudeniium innuisse se in flumine 8ta7iiini laiacrum, injeclit facihus combusscril. Indc, nt
natum. credo.oriiim, ipsiini in llispanias Irajccissc; ubi
Quis ergo scnsus illius carmini!) genuinus? Sane pro sua pietate, ci doctrina in Oretanam sedcm pro-
qucm Dexter seculus est, et Moralcs, ac Nchri- moveri mcruit. Inveniiur ad .tnnum 400 iiilerfiiisso
ccnsis fcre assecnti ; nisi quod hi errore codicum
concilio Toletano dicto primo , ut suo loco dicc-
,
diicii, consulem Mesaliam, noii Saliam iiuncuparunt.
rous.
Natus igilur Prudcutius fuit Salia ci Philippo coss. 2. firacontius, elc. De Drnconlio consutc s;inciiim
quorum consuialus juxia Oiuiplirii et Idalii Fasios Isidorum in libro de Viris illiisiribus, uhi ejus libros
incidil in annum Doniiiii 548. Unde hic annus 580
eiiumerat, ei ingenium laudii. Ad hunc ipsuin
quo floruissc diciiur , erat aetaiis siia: 52 floruissc, :
exisiiino S. AUtanaîum cpistolam illam dedisse,
iiiquam, oratoria facullaie, de qua ipse iu codcm qn* arf Dracunlium inscribiiur iiam ah Orienle nbi
;
prologo in Caiemerin. inquit Aihanasio notus eral, in llispaitiain deduclum es8u<
Ml:*s priina crcpaolibus lem egissc ( posl Alliannsii moricm qujc iii an- ,
Fievil sub ferulis : niox docnil loj,'a, niim Doniiiti 57-2 incidit ) nunc ex Dexlro li.ibemus.
Infecium viliis, falsa lociui oou siae criiuiue. Adelphiiiin vero inierfiiisse concilio Cxsaraugu>
Et rwrstts :
B siaiio, de quo inrra nonnoUis placctr aiunlqiie pro
.
Exin jurgla lurbidos Ampclio, qnod nosiri habeni codices, legendum

Armarunl animos, el male pcrlinax
Adelphiiim.
ViaceDdi sludium subjacuit casibus asperis.
3. Jhj«o,cIc. In cxouso Dcxlro additur, Jutio
Naliis veroCxsaraugustx
fuit ut habei Dexter, , alteri, sed iicscio od quem referaiur. Fuit quidem
paire Cxsaraugusiano malre Calagurritana
, quo ; in Hispania Juslus alier Urgelensis episcopus, cujus
fit, iit urbem ulramquc suam sa-pius diserit. Sed dics fiesla in llomano Mariyrologio habeiur ad 2S
veru Tarraconcm eliam idcirco suam dixit quod , Maii, hic vero mulio receniior fuit Dexiro, ut ne-
ejus gubernaior , imperaioris elcciione
aliquando qnirci ad euni respiccre. Exslaiit sancti Ambrosii
fuissel, ut inferius diccmus. Qux contra h:rc Man- epislola; dnxad Justuni scripljp, allera in lib. i episl.
tuanus objicil faciliora sitni, qiiam ut hmga soliilione i, aitera vcro in lih. viii epist. -2, quac in ordine esi
cgeanl. Ait ille : Consul IMiilippi coUega Salea non , 65. In iis rogaius Ainbrosiiis iionnnllas cx|ioiiil
Sa/ja vocabaiur. Etego: Populi illi Asluria", Saieni quasiioiics ad s;icias liiieras pertinenies. In priori
dicti sunt , a Salca , noii a Saiia; ergo ct flumcu cxplic.ii, quid sit,'nificel iHiid didrachmum , ciijus
Salea vocandnm. Quod si in una lilicra iioii vult diniidiiim llebneus pracipiiur offerre pro redcm-
ipse ut in Salia suo disceptemiis, nolil quoque iu plione aiiiiiia! siia\ Ejusinitium Amhrobiiis Juslo ::
Salia nostro , aut in utroque. R(ir.sus ilie : Si Salia Pulchie adniones fratn\ ul epislolurcs fabulas , el
,
coiisul erat, minime veicris nomine insigniretur, sermonem absenlium ad inlerpiclalioncin coufcramu$
cum aitcr ejns nominis consul numquam rucrii. Ego oracuti coileslis , clc. In po,-,ieriori probal , vctercs
,
vero : Quid ad seiaiem icspicicna consulis, vcie-
si C quos pleri(|iic sccundum ariem scripsisse negani.
rcm vocavit? Qiiid si cx snilectis, qiiorum iion ma secundum giaiiain qiia; stipcr omnem .irlcm cst
iicnt nomina , alius fucrat ejus nomiiiis aiilc ipsum ? scripsissc; dcqnornm lainen scriplis ii, qui do arlc
Scd de his satis. scripserunl, arleiii invcnenini. Ilas lu tonsulas ,
i. Asturius, Superius de eo iocuii, ilcrum
cic. utpoie curiosa gravilaie referiai?.
infcriiis acturi sumus. 4. Cremaio, eic. Corrupiissimc hoc loco Cjcsar-
5. Culphilas , elc. Uherius dc co Baronius ad an- augiisianus codcx excusus moriem (:on.«.ianiis, ciini
nuin 370 ubi ex Sozomeno lib. vi, c. 37,asserit, Valenlis confuderal, hahcns Cremato ad Uclenc-
:
quod eo agente legato :ipiid linpeniiorein Atliaiia- ,

mam urbcm Calluv Valenle, elc. Conslat quidem ex
ricus rex Goihis dispersis Chrisiianis conccssit, in Ilieronymo in thronico ad anniim Domiiii 553
cju^ graiiam Thraciam habilarc ci qnod [uimum : Constaniem imperal. non longe .-^b llispania , in ca-
quidem Ari:iiits consenseral, poslniodum auleiii rc- stro cui Ilolcn:c iiomen est, Galliit; rSarhoneitsis 0|)-
sipiiil, ct Calliolica fide accepia, inlerfnil cnm Aca- pido cccisum fuissc; Valcntem vero noii llclena; ia
lio, el Endoxio concilioConslantinopolitaiio. Goihus Gallia , sed ad Mclanliadam villain Gicsarianam iii
eiiam ad pietatem ei veruin Deiculinni iiinplccicn- Gr.i cia , prope Consianiinopolim arsissc rcfcrunt
diim institiiit; el primus /"ui: ( ait illc ) r/u; litleras quoiquoi ejus ineiiiiiici iml, i^«tzoineiMis , Socrates ,
apud eos invenerit ; iiiterasi\ue aacrus in pairium scr- Kuiinus, 'llieodoreiui , Ammianus, i\iccpln»riis, et
vionem convertit. Exsiat ejus efligies in Valicaiia bica:lori. Kgrcssns etenim Coiislantioopoii ad Mclaii-
iilioihcca cum alphabclo stKiruiu liiierariiin sopra liadaiii villaiii Crcsarianam onitt excrcilu qiiicvil : ,
Pluleum 27. A quibusdani Giilpliiias, al> aliis Vul- D comiiiiss(*quc pi;clio ciiin rriligcrno (iolhorum
pliilas nuiicupaiur, sed panim dissentiuiil. legc, ciii peteiili pacem nejâveral, in logam ver-
A. C. oNî. —
1. Lnoipadius, elc. Sii£cessii Syin- sus cl in c.isani aqreatcm «iLlalus, rasa ctValcns
,
macho iu UiLis prxlcclura. iôsf iiyf.'jmat/i«m ( ait :)iinul :uscruiil. Addii AumiiJiiua lib. xxxi, auditus
, ,
507 FLWn Ll-CU DEXTFU CnRONlCON. ^08
A.G.58i. Priscilliaiius, liserelicus, praDccps, diUicuUaiajn paticns, versaiiiis iiigcnii, vorsulns, A.ll.Hr.5.
et cloquciis, niulliim insanit.
Graiianus, IinpeiaJor valde rciigiosus, favel Religioni Chrisiianae; ei Ecclesils per

urbcm dilTu&is probaiur.
Sancuis Augnstalis episôpns llibenitanus nioriiur in Gallia, dum Caifeohcorum
causii illic diu iinnioratur.
Martinus, epis^ôpiis Turoneiisis« apostolicis virtulibus exitnie clr.ru?, ei gloria mira-

ruioriim cefebr.nur.
Per idem tempus floret in Hisp:mia Marcellus Telensis episcopus. Est attiem Tola
urbs Vaccaiorum propc Paleniiam.
Tiieudosius iniperator in Orienus pariibus Reinpablicani colhpsam reparat, el Reli-
gioni Chrislianx sludiose favct.
BIVAHII CO.MMr,MARIUS.
paul» ante Anliochire voces, Vivus ardeai Valens. \ Marcellnm, qui a Crnecis in Menologio die 14 Au-
Aceidii h<ic juxta Baronii computaiionem anuo Do gusii Apamecnsis episcopiis vocatur ; fictione qiio-
iniiii 378. Cum an(em a.sserai Dexier Tbeodosin.n rnmdam G.'niilium occisus, anno undecimo Theodo
a Graliaiio in imperii lonsonium a-sumpnio! aiino sii iniperaloris, quoii delubrum Jovis Apamx diviiio
38"i, consequcnlcr dieenduni esi, non ilHco post fnlins praesidio demoliiiis ftierit. Qnod iii Sy- amem
Valenlio moriein assimiplnm fuiss.;. sfd iiiiarr» ria pussiis ibi legalur, crrore factum videinr alicnjns
aiini». Niii ergo legeinlmn e>t ad Jlelennm, iieqne runanuen-is. qui Apameam audiens , explicaiionis
ad llrleneinain, ul codex ilie haijet sed ad Mrlan- , graiia Syri;e tidjecii; iiuasi ejns nominis ali.E io orhe
tiadnm iicoue Gnllni', sed Gi-tvci(v. D;; cl nioue
,
iirhesfionosêiil. Vidimiisifniilem in sn|>erioribiis Pa-
Tiicodosii , *el palria uihe iialica iiuill:. Moralcs lenliam Vacoreoruin urheiii .Vpameani , seii Paineam
coii;icssii, el Uaronius MaioclIiiMis iiicipil Clironi
: olim diciam, ciijus episcopatns non slins (inani Tc-
(oirsuiim sic Ankonjo :et Oitjbrio coss. Tlii\idoiiu$ leiisis esl nam Telensis sf.Ies, losie M. Maximo in
:
Ili:^p(iuus , 'naiicee liiii Tiajain fiviKiiis, a Gruluito (ihnm. anno Doin. 480. tr^mslata fiiil in urliem Pa-
Aiiijn^((j opttd Sirryiuim \\\i\ post Valeniis inur-
,
leniiinm qiiare quod S. Marceilus diCHlur Teieflsi«!,
:
iunu iinperaioi- creutus vst , Mv linl.Febr. Orienliilein sive Apajneensis epi^copiis in idein recidit. Ouadral
dniulnxd lletop. rec.urus : vir ad<n'>dnin rcliijiosus, eti:Mii uiariyrii teiiipus; oam pas.siis dioitur 11 anuo
el Gulhoiifl'- Kcclesicc
prupngni.or, omnibusrfHe Oiien- Thecilosii, «Jehibra omnia Geiiiilinm, qua;
ciijiis jiissii
talibus prxnapibus praipouendiis , eic. Lhius ld:i- adliMC supeierani, lolo orhe, i>r.TDSeriiiii in liispania
liiis l.aiiiacnsis in Gall.ecia veteri episcopus , cx )).itria su.i deinoliri fecit. Rom. Mariyrologium Gr;e-
eidein G:'ll «"•.la enin facit urinnilum , nani ail iti coniin codices se<'uiiim fuit; ande ab eo quoque
B vorimm J^yri:e anferendiim.
Cliron. ; 1 kccidosius nalioue Hispanus, de provincia
Galiwciiv, CiVitnie Cauca ; hiv.c liodic dicilur Coca 10. Theodosiits, e;c. Equiliiius lib. xi, cap. 93, suh
iiiier nr.cjramel Valeniiam. liluio f/e i'JMC;0 Tlieodosio hiagno imperutore , bxc
5. Prisciilianiis, eie. Consnle Scvenim Iib^ ii llisl, hahet inler cilera llic in Catalogo sanclorum a
:
Sacrii" , ei iiu* snjieriiis adduximus

ad an. 580. Gracis conscribilur, el confesioris suHdissimi nomine
(). Grniiauiis,t\c. Mnlia c.w.uessil Baroii.»'^ de co veucruliir. Oiiiuia antiqua fana^ et templa Idotortim
loiiio IV ex Sozomcno, Thcodoieio, et aliisquai lu dcitrux.i, el per totitm orbem lio nanum dcslrui ntan-
coiisiilas.
davit; cultumque CUrisii et fidei mirabiliter avxil,
elc. Ilernm de <o ad annuni .>S8 Idoin apiid Theodoroiuin, Soznneniim, Miccphoruio,
7. S. .\ugnstalis ,
a|.iirol»aiUibi!s in lunjiennn et c.cieriis iejje*-. Qiia in re vel hoc solo f-loriari po-
qua cpisi-ipis Galliiic
••^l. Nuoc \ero de ejus niorle losi lii«|» iiii.i iUtor cx*leras orhis nalioiics, quod lan-
Saiiclonmi iel.ûis
a«iuir..|>'* 7 Sepl^^mbiis Arcl:iic acridil. Cole- Imperio. el E(Clesi.i: dedit. Ubortiiu uiri-
liiin vuiiiii
hraiil ejiis iiuinonam Beda el Uoinaiuiin M iriyro- .

iivqiK; i;uules Laliniis Pacaius p:uu^^yrico proseculus
loiiiuiu ea ipâ die. Ll Bcda qnidoin
sic h.ibcl Arc- : foii, uhi inler iiiulla liicc qiioqne hab>?i PriHiarji ttbi :
episcopi, r.mfessons. mater Uispania esi, tcrri>> unin>'jus terra /"../ii/or, cui
latiiin Galliis stiucii Audustalis el
eo qnod cxcolendce, atque adeo diiatidce impensius, quuin iorfj-
Id lamen «hllioiie visuin est caui. Laronio ,
Miloonpsisse roperialur ronciiio ris qeulibus suprtmus ille rcrum Fabrieator indulsit.
fianctus Augusi.<li>
Araiisicaiio I. « ni S llilarins Aiclaieiisi> episco|*us Qna' ucc sS^lrinii obnoxia tt'sufc:ci, nec Arctvis subjecia
piaeluii. Hiiic iiiferl. nennaquam S. \ii!;uslaleni
._ ^,
Irigonbiis, media foveiur axis wriusquc tiinpciie; qnce
luis c Aroia;o.nsem simnl oni-copiun. F.o pr:escrtim C lii'>cPyrencris monlibn'-, tUmc Oceaui ivsiibut , indc
quas Dri-
ne- Tyrrheni maris liilonbus coronnia, nniurce solertis in-
quod in lalmlis Arei.UoiisioiM episoop^niiii
niilins oju.s iioiiiinis lej.e- geiiio, eclnl (tller orbis iuclndilnr. Adde tol egrctjias
motirir.vs transcripîl ,
CiClernm licda iion assoroil iuisse Arelaien- cieiiaKs , adde cv.ila , iucvHwiur umuia vel (ruiiibat
ri:ilnr ,
Arelat.c fesiumejUb celchr.tri pieui-:, vcl ijrcgilnis : (luminum:

adtie aurifcrorum opes
sem episcopuni. -scd
cojus iiioiiruni cor;ai3 ihi qniesoil, quo.l valde di

ndde radiantium manltn gcinmarum. Seio fahulas poc-
iaruin auribus inuiccudis reperias, ijuaudoquidevi non-
versuni esl. Lral cuiih llih.«rrii.uu!S in Hispania epi-
(icopiis-.ei duiii in Galiiis iisoras lac.ercipio lelebritn.lo iiHtlis qenlibuti aiiribuisse nitrncula, qtur dum stitt vcra,
uec jnm cxcuiio veritalern; sinl, u! scri-
Ariininensi conciiio, morUuisesi. Igilur veibmn .Uc-
stinlsiuqnUi ,
bitur, GiiTgara proreulu la;ia «ruiVi, Mcvania memore-

iiie a Kom. .Manvic,t;.-jo ahr:i-iim oniihmodis
resii-
uode occepiuiii tur arnicnto, ('.nmpaiua ceascalur lUtmt: Gaurano, Iaj-
liicndnm csi , ui 'Bod;e icsumonio,
dia pradicelur ainni Pncloto; dum llispauiir uniquid-
iuit, t'>nsoiiil
8. Marimns, elc. Vita eios in Severo scnpla clans- quid liitidciur, as-ûrgal. liosc dwissimos miiHes. h,vc
fect. experiis^îmos duces. uau- facundissiniob oratoret. Itac
siiiuini loto o'-l)v', eliaiii , tluii'. iii vt\ is iigcri-l
clarissimos vaics peperii. UiTc judiium viater , liivc
Kral bicaiiiius hexiiis sni e|UMopitiis , (icandiiqiu-
princivum HnxTnijaunm i'i;ini, h,rc deincepslln-
deni .x-ials su;e 81, qoi incidil siiniil cuin cjiis v.-no-
esl.
ohilii mi uiiiuuu noiiiini 5(Vj, Isiit siii episc,)- (irupnim misii Imperio. Uuie le debel /?"/). r-i':». (,Vi/rti
rando
in Nolis aii tl Novcm- /i<< lerris terru trtKfisis, parvi Jotis gloriatn ctntabuiis,
palus i(). tôiisulo liaiotiiiiin
ci giuviiis /»r/..'S .cpUtin »u<mJni/'U.s; / i//hhi»m Iler- .
1)1 is.
cul' nobiU^ rhC'-iV : jidan cotistdie ii,.<.'i.'H.vs i:nd:;is ;
'.). Pcr id.nt tenipus, ctc. I!ui'.c illmn I0"i ;,a'ictiim
: :
809 FLAVIl LUCn DFATUI CllllONlCON. tilO
A.C. 58i. Cratinnus Inipcralur Calcoliuiiicmis S Ka'. Seplciiil)! is orciililur Fl. M;ixiiuiii?, vir A.Il.irjN.
Caiholicu.s, lyr.muicc a niiiitibus Iiupornlor Galli;c, Angli.c cl llis.pauia; salulalur.
Eacliarins Prcshyier Tolclanus cksuI in Hispania llorel.
Concilio Mediolanensi Tlieodosiiis Angustus iuicrfuit, qui egregie ulebalur opera

SaDCti Pontiricis Cordubeusis Grogorii.
Dcum dcdil Hitpama,quetn i<idemus. Cstera apud ip- A quod omni non jcjunnns matutinas, sive jeju-
die, sivc
suni legito. iians, vrsperliiias cxplicantMissas , eorunt mnrlyrum
A. C. 384. 1—Graiianus, cic. Nonnulli niortcm Gra-
. iiuorum nalalilia cssenl, plurima nomina memorarcl.
liani in annuin praccedenteniconjiciunt, ui Baiomus, Factunique csl ut omncs slatucremus, ad luam scribere
cujus tamen coinpiilaliu uiin aniiu pkTUiiiqnc Dcxiri charitalem, ul famosissimos frriaics de archivio S. Eu-
supputationcin pr.i>ccderc sidct. Occisiis csl Graiia- martyrum
sebii Ciesarca: Paia^slina: cpiscopi inquirens,
niis a Ma\imo Tyraniio, qui quideiii profcssioiie ca- lid nos diriya.'; luam
fcstn; ut pnssiintts hoc offtcium per
tliolicus, imperiuin in liispaniu, Angiia, ct-Britannia sanclam induslriam mclius perfectiufque ad honorem
arripuii. Giida sapiens de eicidio Briiannico, de eo Dei nutriyribus exhibere. ilactenus illi. Alvero Hiero-
asserit, unani alarum ad Ilispauiain, aitcram ad lia- nymi epist. Iiujusinodiinscriptionis titulo consignata
liam ext>-ndisse, el ilirunuin imperii apud Treviros sic habet
collocasse. Socraicslib. v,c.xi, eum iiuiiiiifuissege- B. HlERONTMI SIPER EO IPSO AD EOSDEH RESPONSIO.
nere Bniannuin; Soziimis vero, lib. iv , iiisp;inuin
Migni con- Chromaiio et Heliodoro sanciis episcopis, Hieronymut
facit. 1'robat Daroiiius fuissc Coiisttniini
prcxhjter.
.«âiiguiiicum, vocaluniqiie Fl.Cleiiieniem Maiiinum,
at<|uc in Brit:innia acclaniatiim impcralorcni a mili- Conslat Dominumnottruni Jesum Chri.ttiim omni die
liiil>us. Consule idacium , eiMaiceliinum in Chro- martyrum tuorum, triumphos cxcipere, qttorum patsio-
nicis. nes a S. Eusebio Cwsaricnsi cpiscopo scriplas reperi-
2. Eucharius, etc. De eodern Augusiiniis
agit S. nins. iSam Coitstamiiius Augustus, cum Ccrsaream
Serm. dc miiMCulis S. Slephani proioinariyns, ciijus fuissrt ingrcssiis, el diceret meniorato nnlistiti , ul pe-
iiierilis a gravi :egriiiiiiine mira< uloijc liheratiis fuii, " lerei aliqtia beneficia C.aâariensi Ecclesia: profulura :
et semel ad vilam revocatus. Euchurius ( atl iilc ) lcq.'.ur Tcspondisnc Eiiscbium : opibus suis Ecchsiam
Presliylcr ex Utspnrtia OUama hahilans, vcleri morbo diialani, nulta petcuJi hciieficia ticcssitate conipclli
calcult laborabal : per niemorinni ttiartyris Sicphuni , sihi laincn desiderium inimobiic exslitissc, ul quitlqnid
quum Posidius iilo adduxii episcopus , salvus faclus in hcpubl. liontana ge.îlum sil erya sanclos Dei, judi-
esl. Idcni ipsc Eucharius posiea morbo aliu prwvale- cca judieibus sitccedenies in nniverso orbe Romnno, sol-
teenlcmonuus sicjacebal ul ci jum poliicct, liijurcntur:
,
licila perscrutalionc , monumenta pubiica discuticndo,
Ofiiuliitioiie uutcinmemorau marlyris, cuin de n.cmvria perquirerenl, el fjui Mnrtyrum, a quo Judice , iu tjua
cjus reportata csscl, cl super juceniis corpus missa ip- provincia vel cicilntc, qua dic, quQvrperscViiantin pas-
siui pretbytiri lumca, buscilaius csl. Il;cc vero non stouis sua; oblinuciunl palniunt, de ipsis urchiviis sub-
lioc »niiu toiiiiiicie, sed postqiiani Par.ius Orosius lotn . ipat Euscbio,ri'qio jussu (iirigercnt. Hnde fa-
rclii|iiias sînctissimi prut<iniariyris in Occidciiicm clum est, ul iiloneus relulor exh<iens , ci Ecclesiuslicum
priinus iiiYcxit. Oexier soliim aii , iioc anno L.uciia- hisioriam texerel, oninium peiie mnrlyrum provin-
el
rium in Africa (loruisse. ciorum omntum liomanaruni iropa'ti diitijens hislorio-

3. Conctlio Mcdioianensi, elc. Hujus Concilii men- grophus declararet : quatcnus oinni die sacriftciuin
lio iit ab episcopis iiciiodoro ci Clironiaiioin cpisiola Dco o/frrcnles, rorum iiomiiia mcminissenl : siudeincs
ad S. Hieronyniuiii , siiper cdiiioiie marlyrologti : qui dicipso, quo sacrilinnm oD'err<'lur, vicores diabo-
ulii etiaiii de sancio Gresorio (;ordtibcni,i episôpo li exslilissrnl, ei manyrii sui iriumpho pollcntes at(jue
agiinl :Cunireliyio$issitnus(,i\uni) tiuguslusThcodosius ovaitles <id rrgein suum pervenissent Christum. Hnc de
Mediolam urbtm esset in<jressus, utmersosque ilalicv C cuusa sinquloruni inensiinn siufiuloruniiiue dtirum
,
episcopos ud se iiivilassel , eic, cl inferius •

Locpit fesia conscripiiimufi, ut jnbere dignitbtnnni, pcrenneni
ciiristiunisiinnis princcps sanctuiii Vrcyurium Cordu- uoslrre parvilitlis nteinoriain jore credentes ; cuni dic-
bensis ErcUsur iu eo prccêrre Anlisiileni , qitoU omni bus omitibus pcr lol nnnonuu,!.pnlin siincln snnctorum
die tive non jejuiians mtilulinas, sive jejunans vesper- noinnta fuerinl feuice celebruin. El quoniain pi'r sin-
tiniis explicuns Mi.ssus, eorum mnrtyruin qnorum iia- gulos dtes, diversarnm proiineiarum, divcrsoriimquc
laliiiaessenl, plurima nomiita memoiaret , clc. iitnc urbium plusqnnm oclingenlorum el nongcntor/ tn nuir-
orcasio mariyrolojjii in Ecclesia conscribcndi de- lyrum suni nontina ntmnnala : ut nullus dirt sii qui ,
sunipta esl, ci iiinc quu: Eusebius iusiiis iibro uno non intra ijuiugentorutn ttume.ruin icpcriri possit nscri-
de gesiis Mai tyriiiii scripseiai , Ilieronymus brevi pius, exeinplo die knlend. Januariarum: considerant
Marlyrologium iiuncupavit.
colleiiii '•pasciilo, qiiod inier innuinerabiles lUi has, lcctoris uiiimum inlrn tinum
Uliaque episiola ad Hieronymum el a Hieronyino ,
mensem po.sse lassesccre : ne id cvcniat , breviter el suc-
sciipia omiiibus orbis mafiyrolouiorum couicu)Us cinctc eoruin qui sunt in arnplibsima feslivilaie, in suis
pra>pjni coiisuevit , quas liic iiisercrc necessarium locis lanluin pnc oivrtibus mcinoruius sion,uifiinputa-
duiuius, dc lidc earum acUiri. Im uuus de omruhus snffieial itbellits nscrip-
fastidio,
EiîsTOLA Ghrouatii ET HeL!0D0RI EPISCOPOIUJM AD

lus. Saue prima parle libclH
in oninium lunioritm,
BeaTUM llll KONVSItH apostolorum fcsla conseripsimus ut dics varii non ,

DE OPERh iMaRTYP.OLDCI:
,
vidcunt dividcre, quos unn digniias aposlniaius in eoc-
COLLlbENOO.
Usti yloritt fecit esse sublinirs. il.TClciiiis Uieroiiyinns.
Domino sancto Patri Hieronvmo , Chromatius et
T\ Niliil tam sarlum , lcciuiii.pic , ei lam veiicraiida
Heiiodorus episcopi in Uomino snlulem. vetiistale fulcitum, qiiod a rccentioribiis in liubiiim
Cutn rcliqiosistîmns Auqustu:,Tii' odosius Mcdirlani versuni nou Snbdubilare coepii Molanus ile lide
sii.
urbcm essei ingressuXfUuiversoaqne J 'alue episi vpos ud earimulcm Barooius laiulein iil coin-
r!»i.>lol;iriim, et
seinvilasset, ei ob causam oliquaniuloium episcoporum mcntilias pr.nsiis rcjecit, libro suo de M.iriyrologio
qui ex Ariana fircc suiis ntvnius iittjniiid-.scnl ,i}h,n!rc- luMii;iii(> iicoil qiiidcni iil ';uado;i!, insiln vinaijue
;
rei : coniigit ei nostram pnnilatem in eodcm adesse coiigeiil umicciimq-.ic argiinicnl». Pi-miim quidcin
concilio. In qno cutn dicmda dicta esênf, el dcfiniin- c.tpiie fi conteiidil cv;'rl«=re. qucd li;iCli:iit;ii cr 'dcba-
da definila, cocpil chriDlianissimus princcps S. Crigo- lur a miillis, iiijruin Ijiscbii C.T?;tricnsis d'- mariy-
rium Cordubensi.t Ecclctia in eo prajerrc anlistitcnt. nbusnon aiium luissc, qiiam coinpcntliosau! omiiium
,
511 FLAVII LLCli DEXTRI CHROMCON. 612
BIVARII COMMENTARllJS.
sanctonim marlyrum collectionem ca brevitaie coii- A rura anlesignaniim signiferura el principem noncu-
,
lextam, qua raariyrologia noscuntur conscripta; et pat, apoiogi:p. adversus Rufiiium

lib. i et ii et alibi.
5° Quod a liieronymi slylo episiola illa diacrepct.
ea propier Mariyrologium iiuncupaium. Hncc tamen
6" Demum, quod in posleriori asseratur kalendis
quara ineiidaciler dicanlur (ail) non aliunde quam
tesiirooniis ipsius Eusebii probaiur, Ub. iv cap. 44, Januarii nullum uinquam caihoiicorum niariyriuin
de S. Pionio; et lib. v, cap. 2 ei4, deepisiola passum fuisse, quod tamen ex Romano Mariyrologio,
Ecclesiae Lugdunensis ; ei cap. 20 de S. Apollonio ei CKieris falsutn esse liquet. Haec illc.
senatore ajjens , asscrit sc borum omnium acia iu Valde tamen mirandum est virum dociissimum ,
libro de Mariyribus plenissimc scripsisse; ibique levibus coiij<'ciuiis ducium, epislolas hasce subvcr-
reperiri epistolam praediciam, et oraiionem apolo- tere contendisse, qiias lamen conslat anie ociingcn-
gcticam S. Apollonii coram senalu habiiam quain los annos a prsedarissimis , et aiictoriiaiis eximias
Hieronymus vocat , Itnujne votumen. Ergone liber Scriptoribus agnitas, ei in veneratione habitas fuissc,
unus, volumen unum tot raartyrum acia conlineie
,
videiieet ab Cassiodoro , Beda et Strabonc ,
quorum
valuissct, ad qiiorum lanluni nomina recensenda vix in Dei Ecclesia senieniise de lcviiate nnsqoam, de
sufficere poiuissei? Equldem si lam prolixe, ut fecit graviiate ubique laudalx rnerunt. Accipe siiigiilornm
in aliis, toiius E«clesi.e calbolicoe ab ipso scribendae verb:«. Cassiodorus lib. de Insiit. divinarum leci.
fuisscnt rcs gesi» sanciorum mariyrum , non iinus cap. Zi Fuiura; beaiitudinis mores (aii) vitas Patrunif
:
liber, non centuin, non denique milie fuissent saiis, coiifessiones fidelium, passiones ninrtyrum legite ron'
qui de ea re siaiuer ; quas inter alia, in epislola sancti Hieronymi
nec ipse mundus capere poiujssat eos ,
scribendi fuissent lii^ros. j^

nd Chromalium, el Heliodorum deslinata procul dubio
CiKierum boc ponderis est, nam ex ipso
noii mulii rcpcrietis : qui per tolum orbem icrrarum floruere, ut
Eusebi»» liquel (nec aliis, (juam a Baronio cilaniur sancla imitaiio vos provocans, od coeUstia regna per-
lcslimoiiiis) ipsuin noi» inillc, iion cenium, non plu- ducai. Vide, quaiso, quam :ipud omnes receptum
res dc gesiis mr.riyrum scrijisisse libros sed ununi ,
fuerii Cassiodori tempore epistolam illam , cnm
,
duoiiuxat; quem ciiiii ip>e i)uni(|uam de magniludine opere M:iriyrologii, ilieronymi fetiini esse; quod ad
laudet, non esl unde credamus maxinium fuisse : eam provocet leclores suos pro dcvoiionis spiritu
qulniinmo <iuem alias libiuin vocaral , aliquando hauriendo. ikda in Retraciat. in Acia Apostolorom
iibelluni vocat. Sic cum de S. Pionio ngii lib. iv, cap. 1 sic inquit : Asiipulatur et tiber Uttrlyrologiif
cap. H Qualcm(lemquc(i\\{) et (luam insigitemmor'
:
qui Beati Hieronymi nomine, ac prcefalione altitntaiur :
quamvis idcm Hieronymus illiiis lihri non auclor, sed
tem, prcetcr alins omnes res ab eo lunta cum admiru'
tione yestas, eos quibus libilam est coynosccre, ail li- inlerpres, Eusebius aulem auctor exslilisse narrelur.
bellHm nobis dc velerum Sanciorum mailyriis in vnum Pr:Br;)iioneni iniclligo epistolam de qna nnnc agimus.
redaclis edilum, qui iinidem omnia facta iUiu$ plenis- \V;ilafridiis vern Sirabo haec scribii lib. de Reb. Ec-
sime complcclilur , amandamus. Sed quonam paclo clesiast-cip. 28 HieronymusMarlyrologiumySecutus

:
lierivalet , iil uno libello lot marlyrum gesia coin- Euscbium Cicsariensem perânni circuium couscripsil ;
preiiendi |>ossinl ? Sane qnia majori ex parle mar- ca occasionc ab Episcopis Chromaiio, et Heliodoro
tlliid opiis roijatus componere , quia Theodosius, reti-
lyrnm Ciiri»li brcvilcr complectebalur historiam, et
nihil aiiiid uisi nomina civiiatis el pncsidis, ac inar-. giosus imperator, iti concilio episcoporum laudavit
lyrii genus (quod aliud de eis scire non valnit) , Gregorium Cordubensem epmopum, quod omni die
coniiiiebat; tamclsi in aliis profusius acia diclaînc ti missas e.tplicans eorum mariynim quorum natalitia ,
declararet. Exemplo sit Adonis niariyrologium, quod esseiil , nomiua pliirima commemoraret. Qux ad vcr-
quidem iiou multa implcl foiia ct uineii muUorum buin ,
desumpla sunt cx episiola Cliromalii cl Helio-
in eo niartyrum acu», inierrogationes , responsa, dori. Lrgone loi taniorumque [ôctorum posibabenda
niiracula; immo conscribunlur, nt iu
cl epislol.-c esl auclorilas, ut liberuin sit cuiqnam proprinin sc-
sancta Aiiast.isia, cl Clirysogono videre est. Nec inc qui mariein iii re gravi, (|ux non quidem coiijccinris,
in »vet, quod sanctus Apotioiiius dicalur a Hieronyaio sed lestiinoniis anliquorum comprobandj, aut rcpro-
iiisigne volunic.n sciipsisso, cl iioc eiiim iii libro de banda erai?
M:irlyribus, Eusebii, conlinealur; quoniam non di- Quê vero conira veritatem excogiiaia siint, vera
citurvoiumen illud insigne, respectu mHgnae quan- esse iion possunl, nt palcbit expendendo sigillatim,
tilalis, sed ob diiiniiaicin operis , et perfeclionein : quae in cuntrariuin iiobis objecil. 1"' Lcve esi , quod
quemaduiodum ipso Ilitronymns in libro de Script. ab episcopis liresbytcr Pater nuncupelur, si presby-
Etcles. siinili prorsns pacio de B. Ponlio S. Cy- lcr Hieronyinus est, qui I*alcr (idoi ct Fkclcî.c ,
pii.iiii diaconu inquil, volumen ue mariyno

iiisignc Docior co lcmporis babcbatur. Forsan in causa fiiii
cjusdcm scrljtsissc quod lamcn brcvissimum cssc digiiiias canlinalis pre^byicri , quain cisi Baruiiins
,
cunclis perspi(''.5Uin est. negoi, ('liacoiiMis spcciali opuscuto tuctur ; el cjus

Sed urgel Baronius cap. 7 sequonli, muUis suifar- irrelragîbile lesliinonium Roin.i! video, qnoiies apsi-
ciiiaias meiidaciis diias
esse deni majnris aliaris L^cclesia; Sanct* Mari:e Majoris
b:is cpisiolas ,
qi-.n
carum doiegnnt iinposuirani circuiiispicio ; nam a tempore Sixti lertii panlo infe-
: vulelicei, i" Quod
prxler aiiiiqinim morein Cliroiuatiiis, el llcliodoriis j) lioris au.iie Ilicronymo, Miisivo opere velusiissimo
episcopi, llieronymimi presliyiennn, Pairi-m voccut; ad lisvam Evangelii visimr idem Doctor sanctus epi-
i(l (piod co m.tgis viiio >crii dcbei, quod illi nomine scopali inruia lionestauis, coiisccndciis cathidram
l'iiriim concilii .Mcdiolancnsis sc scribere difiinl. 2" cooiterlusque miira (cardinalium presbyterorum iii-
Qi:oil iiiemiiieriiilpr.ctliclicoiK ilii, riicodosio impcr. si;:ni) scriiiunem ad saiiclas Paulain et Eustocliium
coacli,qiioil laincnmerum esse li;^menUimsalis probat baberc, ciiiii cjnsinodi inscriplionc Sanctns Hicio- :
siientiuui cjus lemporis scripioruin; nemo si(|uid<'m injimis sermoncm facil ad Pautam el Eiistochium.
illiusmeoiiiiit.5"Quodageiiie?(leGr<gorioCordu!>(n- 2" ISiironius iicmincm alTert antiquurnm conciliuni
si, mentioiiem latianl vcs|ieiiiiiyriim missarum qu,e Midiolai;Ciise ncânlem : nos ires gravissimos Do-
leste Aujjusiino, c|iisl. 118. cap.-^, soli lcria quiia;\ ciores alluliiims; ei (jiiamvis ii decssent, aigumcn-
inajoris liebdomadic in Ect leî;t liciciil : cl (|iiod iii tiim uip ite negauvum iitbil conu a allirmaiilem cpi-
dicbiis jcjiihii inari>rnni nalalilia icicurassc dicaliir, su>lani coiicUuli^bal. Adde repcviri ciiam ejus tein-
('iim tainoii ioiig^' aliain luissc lOccicsiê cjiis it:mpoiis poiis aiutorciii Doxirum, qui cjns mcminii conciiii,
consucliidincia coiislel cx contilio L:iodiociio cap. cl bislorix' cpisiolarum. Dc lcmp<ire concilii bujiis
.')! iii collccl. s;iiit:ti Marliiii DimiiiMisis , ca|i. .IS et m"x agcinus. 5" Vespcriiiiarum missarum varium,
55, Nonlicclin {Ji:adr i Qiiod Lnscliium
(pi;i.>-l. I. pro iliversilaie rcgionum, fuisse in Koclesia morcm,
vuccnt S:iiictuiii (iitm timcii liicronymus Aiiano-
, ipsoniei Daioiiius laictnr; ci vidcro cst apiid Cypiia-
?fl5 FLWII LUCII DEXTni CfinONMCON. BI4
A.C. 384. PriamiiS per lisccadem icmpora in Gallia icgnat. A.n.1135.
Emcrit3C-Augusi;c in Ilispania Idaiins Episcopus, MctropolilanMS Ponlifex Lusiianix,
contra Priscilliantim Coiiciiiiini coiiiraliit.
Synodus altcra fil in Lusiiania.
Cxsarauguslae allerum Concilium contrahitur : prx-fuit Pliaegadius Episcopua... .,
num epist. 63 cum Pamclio; et npiid oncilii Aga- A c.^ssorem Cenncbaldum uihnbcs apud Trithcmlum,
:
Iticnsis acta 15,dist. 15, iinde in iixc ail B:ironins so lib. de Oripinc Fr.incnrum, cl alios. Mcminil ejus-
iion olmiii : qu:ire niulio niinus nos. Qnod nddil dc dem Prianii Prospcr Tyro in Chron. suo, .-ul annuin
natalitiis mariynim ininiiue diebus jcjiinii cclcbraii- 4 Graii:ini Augnsii, apud Canisium, lora. I Leci.
dis, non vere referlur; non cnim dicitur sic in cpi- anfiqii.
stola Hclioilori ; scd quod iis etiam diebus miss.is .^). KmcriiK, ctc. Bcfcrt Severius Sulpiiius. lib. 11
celcbrans multorum marlyrum nuniina coinmemo* sacrnc IIistori:e. qiiod cum paulaiim perfidiir Priscil-
rarel, quod ego de comnieinoraiionibus intelligo, linni inbes pleraqtic Uispanicc tocu pirvasissel, nou^
sive colleclis, qux ila vocari consuovernnt, vel de nnlli etimn episcnpcrum dcprnvaii sunl ; inter quos In-
nominibus saiiclorum, qui in caiionc invocantur ; co staiilius et Snlvinnus non solum consensione, sed xub
enim forsan loco mnriyres illius diei s:inctns Grego- qiiadam ciiam conjnralione eam seclam dcfendendani
rius invocabal. 4° Forsan ab nlio addiius esi in opi- susieperaul. Quo Higinius episcopus Ccrduliensis, e
stola sanctitatis titulus, qui Eusebio d:Uur; qiiis lioc vicino agens coiiiperlo, ad Idatiuin cogiiomento Clarum,
negct possibile in codicibiis lanta referiis veliisiaie? Emi-rita: aHatis saccrdotein refert. Tuiicsane ad Pris-
Id passim iii sanctorum Doclorum sc'ri|Uis, et in ipsis cilliani h;ii;resim condemiiandniu comprovinciales
sacris Bibliis videmus. Potuit ct ab ipso Uieronymo episcopos coiivocans, Emerit;R concilinm coegit, de
apponi; nani avo illo, ut Baronius qiioque afniinal, quo iii pr.Tsenli Dexter ap;it. Idqiie satis ratio siiadel.
communior fuit snnctitatis titiilus, iindc ei ciiivis Erai etenim ipse Lusitani.T niciropolilaniis, et oa
episcopo tribui solitus ent. 5° Nec slyliis valde pollens aoctoritate, acingenli ornaius docirina, fa-
discordat a Hieronymo quamquam non esi impro-
, y.
cile ipsi eni, h;eresim ilhm quampriiiniju a suis
babile, llicronymuiii priuium eloqucnli siylo liiieras
" fiiiilms eliiiiinarc; eo pra^serlim quod Priscillianus
scripsisse, sed a Si)plironio in Cnecum convcrsns in GalLicia oriiis fucrai, ejiisque hrcresis inibi ar-
iterum I.atiniiate donatas esse sine priori leporc ac dcntins serpcl):il; ciijiis niinirum ipsc M;iiiiis, ut-
sale. C Kt falsoiuiponilur epistolae, quod in ea asse- pote Bracarensi^ episcopns eral metropolitinus ct ;
ratur, kalcndis Januarii nullum mûiynim p:issuni ad illiim praccipue damnntio h.Teresis spcciabat.
fuisse ; nam solum dicitur <|UO(l nullns dies esl, qui Quare his qiia; iu concilio Emcritensi egerat, nova
non inlra quingciilorum mimerim repcriri possit ascri- adjecit; scrijisit eienim conir.i errorcs omnes illius
plus, excepio die kalendarim Jnnuariaruni. Quod aii- insigne voliimen, dc quo S. Isidorus lih. de Viris
tcui in Kotnano Mariyrologio iriginia qiiatuor inar- illustribiis b.cc .lit Idalius Ilispaniarum episcopus,
:
lyres kaiendis Januarii annoieniur, quid ad reni? cognomento et eloquio Clcirus. tcripsil quemdam librum
Negatur soluni eo die quingeutos occisos, qiii tameu nuh Apologelici spccie; in quo delestanda Priscilliani
nuiiicrus iu reliquis aiini dicbus apud Eiisebiiiui , in dcgmata, et male/tiiorum ejus arles, libidiuumque ejus
suo libro dcManyribusreperiatur, tcsit' llicronymo. probra demonstrat ; ostendens Marcum quemdam
Vidc, rogo, quam parvi ponderis sii.-i oiniiia qu;c a M emphilicum , magia; scientissimum Iînnis et Pri-
,
Barunio cuntra lidem illaniin cpislol.irum objiciiiii- scilliani mngisirum. Hic tantus vir dc fide caiholica
lur ; ui iii eas stoin:icb:>l!is qiiiiiqiiios di; impoiiiura, contia Priscillianum, el cjus sequaces opiinie meri-
ter de commento, bis dc mendacio, seiuel de errore lus, p.issuscstSeverum deiractoiem, qui intcr alia de
cas argucrit ; inodo frivola^, inodo falsas, modo co scrip:,il rilato \ocn iCerlc Idatium nihil pensi, nihil
nieiidaces vocans; siia aulein commcnia, qu?e aiioto- sancii habuissc definio; fuil enim audax, loquax, im-
ribu-i planc desiitula siinl, loio coelo liicis vcriiate C pudens, pra'sumpiiiosus. Sed riii poliiis (lector)as-
purspicua dixerit. Sed placet icmperanlius cum ipso sentieiKium? Sulpiiio, an Isidoro? Cognomcnto ct
agere, ci modesie semper scriberc. oloqiiio Clariun, Idatium vocat Isidorus; ei hic Lin-
De teinpore cclcbraiionis Mediolancnsis coticilii, tiis, aiidax, loquax cril? nihil pensi, nihil sfinoti
aliquauto difncilius cstjudicare, n:unmiilli bis tan- uiium scio, Priscilliannm loto orln; .u»
h:il)uit? Iloc
tuin crcduuiTheodosiuin in Itali;iin conccssissc, scipso insectatuni et co agenle ab ipso taiidem orLe
:
mel quidem anno iniperii 9 ( (juod Miucclliiiusliabel repulsnni, ui jain dicam.

in Chroiiico) conira Mixinnim pugnatiiium: itcriim G. Synodusaltera, eic. Non conlentus Idatius sola
aiino 16, coittra Eugenium a;i|ue iyr;innuin nculro; coiicilii Kmcritensis damnaiionc, aliud quuque co-
auteni leniporc licri potuissc contcndit B;ir((niiis , gt;re lecii in Lusitania : de quibus Idaiius alier, La-
cap. 7 do Mariyrologio Kom., quia vidclicet ejii» iiiacciisis episiopus a-^-ens in Chronico s.uo, ad an-
coiicilii non incminere Ilieroiiymus c( Aoibrosiiis, nuni Tiieodosii Mai^ni scptimuni, inquit; Pri<ci7/)rtnu*
qui res gesias Theodosii prosecnli siiiil. Sed hoc declinnns in ha'resim Cnoslicorum aliquot episcopu-
,
quo<(ue argumcnlum utpoic iicgalivuui nocere ne- rum conciliis jwJiailus, I taliam petiit , el lioniam, etc.
quit. .\Ilero igitur cv iliis tcniporibus :iccidisse po- l!bi non uiium dumtaxal, sed aiiquol conlr.i Priscil-
liiit. C.xtcruin cum Dexler conciliiiin celcbraUnu lianuin concilia coacia fui-se faielur. In canonc 1
velit aiino Domini 38i, qui, apnd ip.sum, ici tius cr:it coiicilii Toieiani (it incntio de quadam synodo a
1
iui|ierii Theodusii; cogiinur faicri ter 111 Italiaiu vc- Lusitanis episcopis celebrata autc ipsnm, qua: alia
ni.ssc; reliquias iilolohuri.e et Arianisini prosira- esse non pul(;st, qiiani h;i-c dc qiia nunc loquitur
turum, et Valentiniiiii inip(.Taioris corpus (..onsian- Dcxier.
linopoliiii dclaturtim, quciuconslal .-inno i Antoiiino
p 7. Civsaraugustw, ctc. IIoc prxcipue concilio ha»-
et Siagrio coss. in Grxci.mi a Tlieudosio asporla- resis Priscilliini daninata est , coitvenienlibus a«i
tum, honorificc scpultum iuissc. ipsiim multis cpiscopis non sotum llispani;r, scd
A. Priamiis. ctc. Iii e\cuso Dc.xlri codicc corruple eiiam Galli.i-;prxf(iili|ue Agonnensis cpiscopus Plie-
Icgebalur, Pyranius, pro Prinmus, Rogiiavit bic iii g:\duis. Meniinit biijus synodi Sevcrus, lib. 11 sacr.Ti
Francia orientali super Fr.mcos, leriiiis a Pliara- Mist., cx quo Ambrosiiis Moralcs, lib. z, cap. 44,
niundo, cui successit frater cjiis .Maiconierus, buic Vasxus, Mariana, et cntleri. Kx.^^lat in lomo Conci-
auiein Jilius ipsius Priainiis tiominc, qiii ci'c:a an- liorum llispania; concilium quoddam Ca>saraugusta-
uura Dotnini 4*23 lcgitur habuisse impcriuin et suc- num, celebratum (ut in ejus capiie dicilur) scra
; ;
:
r|r, FLAVIl LUCII DEXTRl CHRONICON. SI6

A-C.384. iiiierfucrunlque Episci^pns Bnrdeg.ilensis, Episcopiis ToIosami3, Helencnsis (qui A.R, 1155.
fenietis ei Lusiiania, obiil Ganacae, Veraconsi oppidr», Occasuni versiis, Toleio
disians xxviii M. p:iss.), iiiieriuoro eiiam Idalius, Mf;iropoiil mus Bracarensis ;
Andeiitius, Mctriip .litannsToletaniis; Edierins, cpi?copnsOs?r>nensis; CarlherfUS

llxamensis; Lupus, Episcopus Telensis; Yalerius, Ep'scopus Cjpsaraugusianus,
etajii:in ijuiluis Lmila Barcinoiiensis; cieriain cxGalliisS.Mariiiins Turonensis.
Isidorus, senior Cordubensis, coniinu;il Cbronicona primo consulaluTiicodosii.
BIYAJm COMMENTARILS.
cccciviii, vldelicel anno Doniini 380. Coniinei octo A episcopos Ca^saraugusiaao cowilio eUam iwierrai»se
«anoncs, el subscribuiil episcopi dundeciiu quoniiii : S. Mariuiuiit iuroiieiiseiu, et Eniilam Bapcinoiien-
piiwius esl Phegadius, scu (qiiod idein esl)Kela- sein scribii Dexler. Acla vero coQcilii Gafsaraugii-
Uius; Garsias de Lo;»ys;\ u» nous exislimavii, aliud si.iiM adduni Splendoniuin, ei Sympiiosiuni, iu quo
e>se'oiHnin<> ab eo Cxârangusiam», iu qiio crrores niilla o»l coiitraduiio, cuui omnes interesse polue-
Vriscillianisiaruin danmali sunl. Fuii alivd, iiiquii, riiii. Ex his Eiuiias i» Tuleiam> priuio dcgrad;ttus
QvtaTaugustanuni coucilium posl iioc, in quo pyimo fuii,et lU Syinpbnsium laU suspeusiouis senlealia
damnala est haircsis Prisciliiani ; cui ctium Aquitani eo <|uod posliuodiiin in 1'riscilliani errures iucwiis-
e^scopi intirfuerunl, in eo etiuin Ilalius, el Idaiius, seiii dc qiio inlenus ad .innum Domini 586 agen-
:
fnt in lioc subscribunt, sirenue sr

geiserunl, in ex^lir- duii nobis e>t. Maninuin auteiu credibile saiis e>t
panila PriscUliani impieiale. Severus Sulp., lib. u. alliiisse CaesarauKiisue, aciue enim minus ferveiis
tttc ille. iidoi zebiior crai quaiu S. Delpiiiiius Burdegaieusis,
Ca'ierum si uomina episc<)|toruni, quas a Dexiro !>cu quam episcopus T«iios;iuus, qui e\ Galliis ad
c<mcilio vlli iiilevUiissc referun.ur, a quo prxlaia coiK iliuia acccsêraHi pro hjere»i Hrisoiiliaui^larum
b:i>resisdaiunalionein accepil, oiiferanlur cum his » daii:i;aiida. luibi <lanniaii suiit luslaniius, el Salvia-
(^:e isU cujus ocio eaiioncs exstant. subscripla re- nus episcopi Gail^cix cum Higini» seu Adiginsio
feiunlur, unuin idemque CiEharaugu-lauuiu fuisse Curdiibensi, qui jam injiseresim, quam priioo exe-
procul diib.o reperiemus. Nam u robique pr;eesse crabaiur, ctciderai. ha Severus cii. loco.
dicitur Piiegudius, qui inmeu prius iii Gallia concilio Noii igiiur duo Cjesaraugusiana coiiciiia, sed unum
Valenliiio pr«fuerai anno 374, iil pUicei Bari)nin iu „ coutra Pri^ciihanum coaciuin csse coii^tai : sive id
" anuo 580, quod acta babeni sive 384, quod bexter
Aniialibus, ui. 4. lUc in aliis codicibiis vocalur Plioc- ;
badiu,, in aliis Siebadius; aguque de e'.. Ilierouy- scribit, el verius, co.iclum sit, ul ex modo dictis ii-
inus lib. de Scripl. Eccl. asserens scripsissc conir;i quci. Posii|u:MU bacc sciipseram, iiiveui Severinum
Aiianos lilirum , el alia qu.cdam opuscula, el adhuc Binium ejusdeni esse senlenliie ; idque probai ctiam
ia decrepiia senectuic vivere. Uirobique secundo ux ipsis canonibus. qui exstaul, ul apud ipsum tum. I
loeo poniiur episcopus Burdeg;tleusis Delphuius, Conoil. quivis facile iegei gavisus cerle siim, vi- :
lanielsi apud acia fJt/p/uHus soluin

coiicilii apud ; rum verilatom hanc eiiam assecuium.
dociisîuiuiii
Dexirum vero fpiicopu»! Hurdegatensis dicalur ; iis C:x;terum cujus incuri:i, aut nialilia efrectum fueril,
iiquideiu diebus Buidegalse S. Uelphiniis prx'cral, ut manifesla damuatio Priscilbanisiarura ub aclis
m Severus lii>. " alViriinl, el Bartinius in N'>lis ad

Romaiio
ciiniiiii sejuncia bii; ei d<iodeciin dumiaxat c:)n<>nes
i4 i>ecembris, <iu.> die in M;<rlyrologio
lia- dc vcforiualione supersini, in quibus nihil expresse
betur : Bardegala' sancli Ddphini episcopi, qui Thev- de ejusmoili errorc habelur, nnn facile dixerim. Jam
dotii letiipurr 'clarml sanclilate. Ad eum exslanl mul- si siispicioni locus sit, exisiiiiiaverim, inde forsau ab
l.p cpislola- S. Pauliiii Nolaiii.

Uuisu', Tolosanus, ei cxsoriptoribiis rcjeolam, quod paulo posl ia Toletano
Heienensis cpiscopi, ciiios sine noinineDexler afferl, 1 c:>ncilio ad longuin ponenda orai, ubi nunc exslat
siibscripliouis ordinciu seiveiuus, ii vide:i!iir nisi i]uis velil dolo ipsoriiiu Priscilli;inistaruio ab
si
qiios :icta conodii niiHCupaul Einyohiainii», cl Apel- aolis conciliisublalam; quain tamen poslmodum To-
Uum. Idalius ulrobique noiiunaiur, el Dexter fcxpn- leianuin ro:issinnpsit. Adhuc vero coutra Priscillia-
Rii luttsc ^«'iropoVitaiiuni Braoareuseiu.
Ideiu in nuin (tametsi non expresse) videiur in can<Mie 7 ox-
Audeiitio metropulit.uio Toleiauo viilere eiit, qui C stue decreium Ltncmo : «ifrj doftori» »o/»ic>M;«pomi/;
lamen » Loaysa corrupte voc.itur Augenlius; iico

^ quideiu
quod ^ "^
sinc Ecclesi.e
^ ..- r. :_-...
auctoril;ile Priscillianus
mitu:ii, qiioiiiam igiior;ivil esse Tolcl;«iium. Insiiper fccerat, doctoris bibi nonicH el ofiicium assiimcos,
uirobiqueCarilieiius subscpibii, utrobiquc Valeriiis, oiiinessei sa cnlaris. Perseverai iiideni hujus concilii
ulr<d>ii|ue Lnpus, quoruin lauicn episoopaius expri- celebris mcmoria iii scnlentia concilii Toletsni i cou-
init Dcxler. Nam Carlbciius luii
Cxamciisis. V;ile- Ira Syinphosium Dictinum , aliosque Gîllaiciae
, ei
rius C.csaraiigustanus, el Lupus Telcnsis. rorrigcnd; episcopos data, verbis Elsi diH dcli^ycranlibns
illis :
«hiler concdiorism codices, qiii pro Liip'> liabent veruin posl t(csuraiigi(stantim conciiium, in quo si-n-
Lut:iuiM.O"«tl .id Valeriuiii spootat, exi>timai Loay- lentia iii ccrlos qnosque diclalu fuerat (scilicci in Sal-
sa , hmic ipsaiii e>se, qm

Hibeniiain) iiilcrlucral vianuiu, liisiautiuin el Uiginiuiii^ sola tamen una die
se<l prorsus f;il!iiur : uOu ouim ad taii!..iu se:ipciani prcpie tic Sginphosio, elc ; ct inlerius absolvimr Ve-
cr€<libilc e>i jierveuis-ô, qui jaiii poiitifex lac.us
iii gc!iiiiis episcopus, eo quod anle concilium Ctrsarau-
anuo Diiinini TiOO e.mc.ln» Hibcrri adcrat, iiuuc posl guiianum cpiscopus (arius iibros Priscilliani cum tuo
alios8l in plilioa8i incidil, sive (ul iiabent S. Isidorus. ctc. Scuioris o.ognomenlnm exigil ne-
acla ) in aiin. 5.S0. Kodeiu mo.lo lofillciiduin cst, ce-s.irio, quod leiuporibns Dexiri alier Isidorus flo-
qn.ul Eiitychiano opiscopo ideiii Loaysa aflirm.n,
d'-
rucni :i'iaie illi inferior ciii ea de causa Juiiioris
;
liiisse scilicct Bastelaiiuiu antisiilcin, co

(\aoA lli- cogiioincii inditum sil alias quonam paclo Sciiior
:
bcrrilano repcriatur ejus nouiinis liasielaiius epi diccrciur. (]v.\ Juiiiorom a quo difTerrei non habuis-
scopus subscriptus simililudo eiiiiii noiuiiiis, ina-
:
ina
p^
sel/ Ouarc qui Jiiiiioris nomeii Hispalen>i datuin cre-
discordaul, """
iuducere diiiil, ad differeniiam Seuinris Coidnbensis, plane
xiiiie (juando U^.mpora valdc
neipiit ideniiialcm ersoiue. Dcmuui uirobique Os-
i
ciTaiii; iion euim uiius, scd duo ejus nominis Cor-
siNH»bensis cpiscopiis legiiur, quem lamcii Scverus dub tloruei uiil scriplis cdilis ei inler eos i-ecessa-
L- :
llli.uiiim Tocai. Dextri codex Klheriiim uter laincii ; riaSciii.'risctJuiii<>risdi.>liucliofuit, cuiuamlofuTiiit
oorriijtiudus ^t, diilicile quis jtidicaUii. Pi:ctcr hos Gordubeuscs iuier hidoruui vcrc llispaieiiseui etCor-
:
517 FI.AVII LLCII OnXTR! CllRONICON. BIS
A.C. 584. Higinias, episcopns (iordwbeiisis, latliis lurresi rriscllliunoruin,q»i:4m anle delesiaiiis A.I\.1155.
fiicrat, jussu Maximi e\ Hibpania viiiciusTrevirus ndduciliir; postca êrocriiniiiis
convictiis iii cxsilinin niiiiilur ad Leronem insnlam Galli.c.
Amhnili.iiii cs Lusil;inia IM iccntiam in (âniabria xdifuant.
Ambroiiu» edilis contru Arianos libris clarei.
385. Audentius, episcopus ToIct;iniis, cditis conlra Prisciilianuiii libris, ac habilis iHiblice Ho6.
contra Priscillianistas dispulationibus, niirilice floret.
BIVARII COALMEINTARIUS.
dubenscs sat erat dicecesum diîinciio. Cerie Dexler A ini jnm mn

nhi extrimus tvperasel $piritu». Cum de
minime vocare potuil Scnioi em Cordubensem re.îpe eo conmicrim coviitrs ejus, ne nne vette, sine pluma-
ctuin babena ad Hispalensem, qui mnliis s«iulis posl tio paierenlur exirudi sencm^ extrH$us et ipae $um.
ipsuin flornil, obiilqni; anno Domini 6r.6. Kgo qiiidem Forsan dolebal Ambnisius, exsiliuni pas.surHin «e-
qoalnor scriptores ejustleni nominis in Hisp.inia re- nem in iiisul;i serpnntihus plena uti co lemporis ,
|icrio, duoa videlicet Cordul»enses , qiiurum Senior, «*r;u Lero, qii:e poslmodnm
S. Honorali Artlaiensis
111 Oextcr afbrmal, Cbronicon scripsit :i priino coii- viriuK; ab eis liberata esl, ut ex aliis referl Baionius
sulalu Tbrodosii, usque ad sna lcinpoia ; el hic qni- ad :>iiiiuin 445, uum. 2, qni eliam notat ad annum
dein episcopiis non fuil. Jiinior Kpisi.oitus (jordnben- 387 Higinium hunc fuisse Lnciferiaiiornm accrbissi-
sis fuit posi Higinium, el Cregorium, ui mox ilice- nium hojtem ; contra qnein idcirco Marccllinus et
nius; scripsit vero libros AUogoriarnm , qui inier Faiisrnius oblatrant more suo. De cjus surcecsore iu
< pera Hispalensis exsiant, et suptr annum 580, ad Cordubensi epi^.copain agit Dexier ann. 388. Porro,
Orosium, «l sopiT qualuor libros Uegnin, et in Linui' qii:e bic Lero insula ntiiicnpainr, non ea est
, qnx'
LvangcliiiHi eleg;tiilissima comnuniyria : qiiornm ejns notnine in inari Mi^teo ota\ Cariae adjacei, ei de
omnium ineminit Dexler ad annos 588 et 4*5, ei qna Stnbo agit lib. \\i\\ ct Pliiiins
; sed qu:i; alio
430, «luibus tucis ilcniin de illo agil. Terllns el Ma- iioiniiie in mari
Lcriiimn dicitur, viilgo ^*.
G;illico
gnus isid(vru» luil Hispalcnsis, cnjns scripla, jussu Honoraio Lerinensi monasierio insignis
, eienim :
Fbilippt II DispHniarum caibolici moiiarcba: in unum Maxinuis minime possei exsulem in Gr.rciam aman-
rcdacia corpus, legimus el mirainur. Onartus deni- dare, cnin ejus iinperitiin lt:iliim, (ialliam el Hispa-
que e;iiscopuH Pacensis ipse ciijiisdiiin Cliro-
luit, et ni;un non traiisceiideret in Gi«ci:i aiiiem Valenii-
p :
nici Hiipania; auctor; copiaui legil Vasxus, bai-

ejiis iiianus ei Tbeodosius iiniMMarent.
liarice admodum, el Goihice, ni sua ferebanl tem- 50. Ambraiiani, etc. Snperius, ad annum 268, a
pora , scripti. Hinc fit, ui ires Isidori Ciironicon nobis moiislr.tinni esi, qnam niinc nrbem Place?iti:tm
scripsisse reperianiur; Cordubensis Seiiior conti- nniicupamns, in Hi*paniis olim Ambraiiam vocaiani.
nuavit busebium et liieronyinum , qneni:idi)iodum Nunc veio not.U Dexler, Placoniiam Ciintabrix», t\\m
Prosper Aqiiiiaiiieus, Viclor Tunensis, Idatins La- prope oppiiliim Bp.rmeo, adliuc iiomen relinet, iii oro
macensis, et Marcellinus Coines feceruiit, a principio Oceaiii Caniabrici, ab Ambratianis sen Placcnlinis
iinperii Tbeodosii, nsqiie ad su.) qnisquc tempora. veieribus aDdilicaiani, noinen siui! urbisilli indidisse.
Iîdorus Junior (>ordubcnsis a scribendo Cbronico 11. AmbrosivB, etc. Exstaiit libri ipsi, qni teslimo-
abstinuit ; Hispalcnsis vero scripsit, uii 0. i>raulio nium perhibeni de his, nimiruin ad Gratiannm im-
refert iu ejus Vita, non a tempore Theodosii, sed a perniorem de iide tibri i|Hinque, quihus eum instru-
principio mundi usque ad lempiis sunm libruin xit de vilaiidis enoribns Arianorum ; spe- el alius
uiium, niuiia brevitate coltectum. Exstat inier ejits- clali decorauis De Filii diviniiate et consub-
titulo ,
dctn sancti ductoris opera; videtui'<|ue qu.idani E»- stantialilale conlra Ari;inos,
sebii etaliorum abbreviatio. iîdorus Pacensis adbuc A. C. 585. —
f Audenlius, eic. Non solnm contra
.
sub iatebris Hispanicarum Bibliolhecarnm lalet, ev- Priscillianisias, sed conlra onines Ha.'reticos libnim
slaique in Bibliotheca collo^jii majoris Oveiensis apnd scripsit , cnjus cnm laudo meminit Gennadius iii
Stlaiantinos , ei aiii>i lestantur vero ejns vidisse
: Caialogo Vironim illustrinm, cap. 14, inqnien»: Au-
Cbronicon Vasxu» el Mor»les in prologo Hist. Hisp. denlius , episcopus Hispanus, scripsii adversus M^^ni-
Dc Cbronico Senioris Cjidubeiisis exislimo, a Luca C cliwos , et Sabcllianos , ct Ariunos; maxinirffne iinen
Tudensi iteruin in iucem dalum tarneisi apud ipsuin
; tione spcciali coniru Plietinianos
, qui nunc Uonviiv-i
cum Cbionico tlusebii oonjuncinm sit. Inde vero vocantur, lihrum, quem pr(etilulavii:de Fidr adversvs
mihi id bt probabiie , quoniam ille proliletur S. Isi- omnes Hwrelicos; in <iuo ostcudit antiquilalem Ftlii
dori Cbronicoit oxscribere, et tamcn v;ildo diversum Dei cooeicrmilem Palri fnisse, ucc qvodinifium Deilalis
Clironicoii profert a Cbrouico S. isidori Hispatensis, tunc a Deo Patre acceperit, cum a Muriu Mnire Yir-
ut unicnique atterum alleri conferenti inanifesinm qine lionw, Deo fabricante , conreplus el nalus est.
, ,
erit, qu;»re alt-Tius cuju^djin Isidori esse oporiei iiec Pro Phoiiiiiauo cxistimo Priscilli;tuuni snbslitucn-
aiicrins quam bcnions Corduhensis. Illud tanien ani- dum nam advi rsiis ipsum pra-cipue dispnlavit Au-
,
madverlenm, niiiina verba Chronici Hispalensis suo deniius; eo vel inaxime quod Priscillianns errores
illi apposuisse, quod crederel, ab eodem utrumqiie Manich;corum , ct 5rabclli;inornm ahpie Arianorum
auciore elaboratum. in nnum coaccivavit; ul ex regnla Jidei conlra Pri-
9. H't§itnns, eic. Sub boc episcopo Isidoru.s Senlor scillianisias ab episcopis Hisjania; in concilio Tole-
Cbronica Eusebii conlinnavii. Hic |>rorsus illo cst, laiio lccia, apertc consial
1 in ea siqiiidem damnan-;
(|ni priinus oninium Priscilliani errorcs detexii, et ad inr 18 errores, qiiorum piiinus est tpiod non sit :
Idalium Bracarcnêni detulil ipse t;imen paulo posi

: nnum priiriiim rcruin rreaiariim principiiim; seciin-
(sic ferl bninaiia piernmqne eonditio) in e»:ndcm dus, quod Deus sil nna pcTSon:i sola; tertius quod
,
b;(:resim lapsus, seme!(|ue et iterum rolapsiis esl. Vcrhiiiii sol.^^ni c;iniem assnmpsii; qnartus, qnod
Sed aecuaatus tandein ad Maximum ii> Gidiiis, et Chiisius Hi iiiiKiscibilis, etc. Quorum primum Ma-
Hispaniis legnanlem agonle eodem Idalio, Treviros- j) nichxi, secnndiim Sabellfanl, terliiiiu Ariani, qnar
que, nbi degobat imper«ior, adduclus, cxsilio dam-
"
lum Ariani iiidem arRini:i)mit. Mis addunlnr aiii
natur. Doluit saiic ejus seneciam S. Ambrosius ;id Prisciliiani propiii, vidolitel.credi^ndiim csse Aslio-
Valentiiiiaiium scribens, in baic verba Eyo cero ii-
: logice , m:iiriitioiiia non licere, c;irnes fomedendas
benlcr, et si me plerujue insidiui emturHm non crede- noii esse sed exsecrandas. Lt landem in calce re-
,
rent, inifressus sum iter, hoc toio Uolorc percilns, quod giihe pi;rdicl.'e subjicilur Si quis in his erroribus :
HiyiniHm episcopuin neneni in extiliuni duci compcri, PriscilUani sLCiuin setiuilur, vel profitelur, unathema
:
519 [FLWll Lrci! DEXTUI CnROMCoN. S2d

Exnperantius ct viro inilltari, episcopns Uxanicnsis iranslalus Rabennara Iialii A.R.115G.
civiiaiem, acl quem scripsil S. Hieronymus.
Helpidius, Helpidii filius, Hispanup vcheraenicr floret.
In Luco Augusio in Hispania sanclus Forcalus episcopus.
586. Toleti concilium habeiur conlra omnes cpiscopos rebelles cx secla Priscilliani, qai 1137.
vehemenier urgentur.
tit. Et qtiihus plnnnm (It , Aadeniium Tolelannm A mat ejus festnm celebrari pridie idas Jiilil, sen U
nrchiepiscopuiii cum conlra PrisciliianiMas ^cribo- die ejnsdem mensis. Scribiiurapud ipsum non per
bai, siraul in omnes pcne haereiicos invehi opor- F., sed per Ph., Phorcaius.
luisse. „ . ... A. C. 586. — Toteii, eic. Ingeniem toti posteri-
tati injiiriam irrogarunt, *jui mnltorum ToleLnno.
2, Exuperantltts, eic. Reperitnr subscnpsissc
cori-
cilio l Tolet:>no ubi Loavsa •nescio ex cnjus codicis rum acta in corpus unum redeDrcrunt, nomenque
viiio conjectaius esl fuii.se Lucensem
episcopum in illi, primi Tolelnni conrilii dederunl. Hinc enim f;i-
Gai!i'cia, cnm lainen fuerii Uxamensis. Consiat

au- cinm esi, ut coiifimderenliir acia uniuseujusque, ei
lein cx velnstioribu^ ediiionibus,
non Exuperan- uniim diimiaxal crcderelur, qur d manifesle ex multis
conflatum est. Sed cum rem pra?ler omniuni opinio-
lium, sed Leonam fuisse Lurensem episcopum ,
sic
enim habeni Leonn de:Gallitia Luccntis urbts con- nem dicam, oporlet de ea raiionem reddere ne :
rentH , el municipii Celenis , ciim lamen Exupt

raulii quis ine ex cerebro locutiim credat. Al quid dubi-
eiiiscopatus non expriinatur. Celebrani
Ravonnales tandum de re perspicua? In aciis qua sub nominc
antisiitem suum ( iiiuc enim noster Exnper primi Toleiani cone^lii circumferuntor, eliam a
itniiiis
translatus fnerai ) ad 50 Mjii, nomenque ejns lialielur Ltâysa recognit-s, adest Regula fidei conlra omnes
ubi Baronius
Baro nolat h(eresCR, el quam maxime conlra Priscillianiilas,
in Rmnano Manyrolngio ea die;
ex Tabulis Raveuiniis Kcclesiae tloruisse
temponims qnam cpiscopi Carlhaifinenses, Tarraconenses, Lusi-
(\o\ ab tani cl Bcetici feccrunt ; et de ea dicitur, quod eum
lionorii imperatoris (lilii videlicei Tbeodosii)
anno Domini o'J5 regnare ca'pil. Quo vidcas minime pra'ceplo Leonis Papa' ad Balconium episcopum Dra-
lemiiora discordnre.Ejus nominis cpi^copus

eo ipso n carcnscm misernni. Aiiameii Sanctus Lco
Aitameii sanctus Leo non ascen
concilio Aiûi- Ambrosin (I il ponlilicatum Kom. usque ad annurn Domini4i0.
lempore subscripsit cum S.
leiensi, sub nomine : Exuperius Dcrtoncnsis. Quod Qiiarc vchemcnler discordat tiinlus concilii, quod
si aliis phicei) legatur
(ut Derloscnsis ,
non alms a celebraium diciiur aera Ca^saris 438, id esl, Cliri>ti
nosiro Exuperio repuiabiiur, qui nimirum ab Oxo- anno 400, Stiiicone consnle. a regnia qui posi 40
sedem e! amplius annos missa est,cum pr^Kceplo Leonis
niensi ad Dertosensem (nunc Tortos.ivocalur)
iranslatus, cum aliis Hispiuii.-c episcopis S. Anibro- Papx ad episcopum Bracarensem et conscquenicr
:
sinmconvenii super erroribns Priscilliani. liideeum haec duo simu! ad uniim idemque Concilium referri
comiiati Aquiteiensem synodum celebrarunt;
et tuiic nequaquam possunt, sedad divcrsa. Insupcr in actis,
fjciie fuit Exuperaniium Ravennatem facere eptsco- de quibus agimus, fil mentio alierius cuncilii Tole-
sila sit. Caile- tani veiusiioris: nam canonibus moderni promulga-
imiQ, cum Uavenna prope Aquilciam
saeculari addicius mililia^, tis, jnsserunl paires concilii ut exirahereniur de
rnin cum adhuc essci
episi. lom. 11 ) in plenariis gestis Toleiani concilii professiones Sym-
litteras a Hieronymo recepii ( o.j,
de cjus sanctiiale scripsit posii, Diclinii, et alioruin cpiscoporum, qui a secta

qnibus inter CAlera h;vc :
Quis $ion diligal eum, qui sub paludamenio, et

habnu Priscilliani in eo dcsciverant; en verba ipsissima ac-
agat opera Prophetarum,el extertorem homi- loruni: Excerptx sunl de plenariis gestis, professiones
tuililari
nem atiud promincntcm vincal inteiiorc hnmine , qui Domini Sympliosii, el Duniini Diciivii sanclce me-
eic. En vivain
ad imacjincni Creatons nioricB epi^coporum ; et Doviini sanctce memorice Co-
fortntitus est ,
postmodum infu-
M:irtini miiiiis elfigicm, cl pariier
masii tunc preibyteri, quas inter relxquoi habuernnt in
latam. Ejusdem sspios mcnlionem facii Dexler in concilio Tolciano de damnatiot.e Priseitliani, ret secia
ejus. Cerie si cjusmodi professiones in hoc nioderno
inferinribus videlicet auno 5S8 et-iOT.
(
,
3. Uelpidius, elc. De Helpidio

ibetore facundis- coiicilio Toletano f.icta^ luisseni, minime Patresdice-
simo qui in Hispania ad Gnosticorum scclam ira/is- reni, quod cas liubuerunt in Coiicilio Toletano, sed
pra'dicaii<mcm Marci îiypin agii Se- in lioc concilio. Praeterquam quod Sympliosius et
ierat, ad ,
vcrus lib. II sacrae Hist. : Prjr«i(s, ail, eam supersti- Diclinius vocaniur sanclw memorice ejiiscopi, qood
yLgypio pra:' de pr.eseniibus dici nonvaluit: eiqiiod magis urget,
tionem in Uispaniam Marcus inttilit ,
(eetus, Memphis ortus : liujus

audilores fttere Ayape de Comasio dicitur, quod quando b:efesim dcleîa-
qnwdam, non ignobilis multer, ct rhctcTHilpidtus.Sd- lusfuii, iiinc crai presbyier, el Domini Contasii tunc
diiHieronymus ad Ctesipl.onlcm conira Pdag. quod prcibyieri, eic, qiio uno verbo evidenier asseriiur,
noii lccisê profe^sionem nunc in moderno concilio
Aqape fcmina seiluxi: Hetpiditnn; citt conjuncla
non gcnle.sed tiomine, gcnuanamhHC iltuciue Toletano, sed aiio tempore tunc scilicei cum erat
,
Viilta,
luvresis reliqiiU htvredem. llujus certe presl-yier, non niinc cuin esl episcopus. Rorsus in
curreniem ,
neqnaqu.im esse polcsl ille dc quo senieiiiia epi>coporum lipsorum , t\\\st legi jussa
Helpidii liliu^
Dexter hoc loco agit. cum inier ulruinque plusquani csl, prx'Cipitur, ni omnes qni rcconciliali suni, suli-
dncenli anni inlerlucrint nam : prior \ivcb.il amio scribanl concilio: Acctpia forman conrj/to ( verba
dccoptns Cst sunt sonienii i)
thri>ii 100, quoaMarco cl Agapo
siifiicripseriHt, et ipsi in ccelestis
.";«
Helpidius anno 85 Horiiisse terliir. pacis contctnplatione consisianl. Nullus tamen eornm
T»osierior vero
Forsan a priuri tr.nil origiiiem el qoaiii ilic pa- ,
imer nomina 19 Pjlruai hujus concilii reperiiur;
triiin errore scductus deturpavii, isic
scnj.iis cl iie<: Synipliosins, iiec Dictinins, nec Comasius, nec
(lisiiutaiionibns adversus Gnosiiforiim scboles Pri-
jj
>cgoiMU>;, nec Anlcriis qiios tamen cerlum esl :
fecilli.inislas snsc»pM> ;llnsiravii. iNam ad boc ( ui subsciipsis>c aciis , ct Canonbus concilii Toleiani,
floret. Qiix a quo rocoiiciiiaiionem actepcrunl: alins viderenlur
reor ) referlur illud Dexiri, vehetncnicr
verba de hxretico homine dici non posstnt. ab ipsis discrepare, cl ci non obedire.
sane
in LucoAugusto, elc.Civiias
4. hxc a Luoo liodie Aiidi nov.i monstra. In pnvdicta sententia. qooe in
dicilur, Gallaicorum Luccnsium niclr..i»olis, priori concilio Tolciano inflicla el in posieriori

Lugo ,
episcopatu insignis ct eo amplius, qiiod sanciiim

:
iecia est conira
episcopos pnscilliani seciaiores,
Forcatumepiscopum habcre meruii. Fqnilinus epi- niurirum Syniphosium, Dictinium, et reliijuos, Pa-
num. 195, allir- tcrnus Bracarensis episcopus acomiDunione cxtcro*
ftcopus, tib. II Caiulogi,cap. 150,
; ,
m FlAVII LlICII DEXTni cni\ONicoN.

rnm episcnporum exclnditur , eo qiiod ordinnius A sis, Ambrosii succcssoris : Exipectantcs pnn exemplo,
fuisset a Symphosio lunc lemporis Prjsrilliani labe qtud Papa, qui iiunc ett, quid Simpliiiauii'^ Mctliolu-
conspcrso, et jubclur absohilionen» cxspeclarc a Ro- iiensio epitcopus rescribavt. Vidc,qua'so, qiiamdiver-
mano Ponliiice : iiic lamen ipsc in concilio Tolt:- sis temporibus diio illa priora cclebrata sint.
tano, qiiod vnlgo vocatur primum , |iru^scs Tuisse Accedil procdiciis omnibns, in cisdem actis rcppriri
reperiliir, ci uli lalis primo loco subscripsii, ejnsquc cpi>tolam S. Innocentii I Pap.v, .id Patros in Tole-
jussu uiiiversa conciliaria ihcmala proposita ct i:uia synodo congregntos , ciiin vcro S. Innoccn-
tractata sunt ; qiiod cx ipsis actis tiquet. Rrgunc tiiis sedcm aposiolicam non ascenderit usqiic ad
(]iiis in codem concilio judicis snprcmi simul ct rci annum Domiiii 402, senlentia vcro ( quod ex capita
pcr>on.is subiret? Absit. Ncqiie vero simile est, ejiis constat ) laia logalur 5 idiis Scpt. .-era 458, qni
qiiod Loaysa noiavtt, Palcrniim concilii Tolctani csl aiiniis Domini 400, neccss.irio consequiiiir, ut
pra'sidein, fuisse Toletanum cpiscopiun, non Rraca- ad Palros in loiige alio conciliocongrcgatos scripse-
rimsem: hoc, inquam, stsire non potcst quoii;am ,
ril, quani bil illud in quo soiiteniin prx'dicli lata
eidoAt concilio subscripsit Asliirius, qui co lompurc cst. Minime deinccps, lecior bnnevolc, mirabcris,
crat Tolctanus antistes. Negat fiiisse; sed negal cum caiiones qiiamplurinios concilii Toletani iio-
quod vcrum esi; ipso cnim ciiiii S. Ilildcfoiiô lib. minc apud Gr:»ti;innm, Ivonem ci Burcordiim com-
tleVirisilluslnbusfatente, Asiiirins Auilcntioincpi- pcreris qui tanicn niillius cx ToIel;iiiis cxciisis esse
;
scopatu successit; atciiii Audentins jam f.ilo conces- repcriunlur; ciijus gcneris snnt in Graliani decrelo
scrat tcmpore hiijus ToIci:ini coiiciiii; nam siib- 10, quacsl. 1, /?t'/rtfa; 12, qiia^si. 2, Sancimtfi; 10,
scri|iscrat CJcsaraiigiisiano celcbr;jio anno Doniini _ qii;icst. 1 , Plures baptismalcs; 27, q. 2, Slatutum
584, ul eo loco disimus; niinc vcro huic Toleiaiiu, " est. Et iii Decretalibus Gregorii, lib. i, lit. 2, cap.
quod non multos post annos celebraliim est, non Offic. 5; et lit. 24, cap. 1; ct lit. 2G, cnp. 1 ; et
subscribit Audentius, scd Astiirius. El qiiid moror, lit. 27, cap. 2; ct alii inniimeri apud Ivonem,
Ciiiii in scntcntia pr.vdicta contra Sympbosiuin ct Burcardum et Martiniim Bracarenscm; quos habes
complices cdiia, Pat-.TUus non Tuletanus, sed Bra- ad calcem i concilii Toletani, in Tomis conciliorum,
carensis episcopusnoniineiur? Qiiod si qua^rat quis, etapud Loaysam. Miruni cerie noii est, quod nuilii
qui licri poiuerit, ui cum Patcrnus Brac.irensis Toleii Id goneris c;inones reperiantur , si pra'icr edila,
rcum semel cgissct, post non muitos aiinos prx'ses quamplura alia Toleli concilia olim celcbrata sunt.
cnnciliiToletaiii fucrit?Rcspondeo, id meritis bominis At quut, et quae sub primi nomine coiitinemur ro-
.iscribendum nequeenim iimquam in hxresim lapsus
: gas? Quinqiie procul dnbio : totenim ex actis ips s
fiierat, quinimmo in ipsasenientia laudalur decatho' eliciiintur; et
(
iit vcrum vcro consonire vidoas) lo-
lic.c lidei veritate propugnat;i, cl de proiialato alio- tidem Dextro etejii^ continiiatoie M. M;iximo cele-
a
rum bxreticorum crrore; et ea de causa peimissus brata memoraniur. Primnin horuin coaciiim asseri-
est in sua Bracarensi Ecclesia |iontiricaiia nuiiiia tur a Dextro anno praesenti, sciiiccl 386 contraom.- :
exercerc, et soium prohibeuir ciiiii .iliis episcojiis nes episcopos rebelles ex scctn Priscitliani ,
qui vehe-
ad tcmpus communicarc, eo soliim quoda Syinpiio- mentcr urgcittur. Seciiiidiim prope annum 390, de quo
sio ordinari se permiserat <|iio tempore oiiincs
: inquit : Synodus
allera habetiir Toleti, morluo jatii
pene suj; provincix episcopi iii Prisciliiani dogmata Damaso pontifice Romano anno 584, ctti successerat
declinavcrant. Audi vorba sentciiliic Paieiuum : S. Siricius. Incipilur auiein hwc eadem stjnodus jani
Bracarcnsem episcopum, licet pro caihoUc(C fidei veri- C plutibiis annis.Tertium anno 400, de quoait IIoc ;
late, el publicalo ha-reiis ertore, libenler aiiipkxi, voitttfice (Siricio) Toleti

contrahitur qua'dam synedus.
Eccletiam in qua episcopus fuerat tetierc pei inisiiHus De. quario autem sic Anno Domini 405, Siilicone ir,
:
reeepttiri ctiam in noslram communiotiem, cum sedes el Fl. îtemio coss. coijitur Toleti concilitm : et ad
apostolica retcripseiii. De ea igitur re semel facile- Palret in hoc concilio colleclos scribit Sanctus Inno-
qiie graiia el absoliitionc habiia, I'atornus coiiimu- ccntius. De Quinlo deniipje Maximns, ad annum
nionem accipiens, magnus pro mcriiis apud omncs Cliristi 448, h;cc scriliil : ProBsidenle Turibio Asturi-
faclus , usque ad pra:sidenti tm concilii Tolci:iiii censi episcopo sancti Leonis Papce lcgato, Toteli in Hi-
ascendit. Qua; in bis repugnantia? Digiie proindc de spHiiia coiueniuut fiequcntes eptscopi, et abbates conlra
eo inlerius Dextcr ad annum i07 : Sancius Pateruus errores PrisciUiani denuo repullutascenles ; prius
,
episcopus Di acarensis ,qui concilio Tolctaiio \9 cpisco- lamen jam otnnino consopilos et tota Ilispaiiia de-
,
porunt prccfuit, muUis Uiboribus et (egriludinibas uffli- pultos.

ctalus tiioritur. Vir cgregic doclus ac pius. Vidisii quinque ab his auctoribus disiinjjui Tole-
Qiiid pliira? Magiiuinne libi vidciur in aciis ipsis tana conciNa. Nuiic liudem cx aciis primi nuiicu-
Toletnni concilii, primi crcditi, prioris mcniioiiein paii dediici f »cile coniperies. De qninto satis aperle
lieri? Alte.rius adhuc aiiteriori§ iioiitia datur in eis- diciiur in Rogula Hdei, quod cum proccepto Leoiiis
dem aclis, ciijus respcciu isiud quod priimnii crede- Pavce a concilii Palribus ad Balconiiini Br.icareiisem
Latur, tcrtium, ut miuimum est. Scd unde lioc? Lx inissa csi. Qiiarlo rospondet epistolj ipsa sancti In-
scntenii:! contra Symidiosiuiii, Dicliniiiin et sucius nocentii, qii» incipit Innoceniius uniiersis episcopis
:
d.ua. Nonne satis perspicnum cst cx dictis, latnm j^

in Totelana synodo constitutis, elc, et iiullo paclo ad
eam fuisse in priori altcro concilii», ab eo iii quo legi ^concilium, in qno de Syniphosio et sociis hla csi
jussa esl? In illo igitur priori, in quo fertur, asseri- senteniia , dirigi valuit; illud enim ceiebratuin cst
lur quod prxdicti episcopi declinavorant concilii aiino Domini 400, nt jam dicam : Innocentius vcro
prius iiidicti in Toleiana urbe pra.>seiitiam et judi- non ascenJit c.itbcdram Pelri iisqiie ad 402, quod
cium; alterum igitur celeliraiuni fuerat, ciijus nimi- notum est omnibus; ct infcrius probabimus J.^m :
ruin conspeclum contempseroni. Maijtum, inîiiinnt quod de trihusaliis in actis mcntio iiui probaliiin a
Palres illi in sontentia, qiiam tulcruiii,
hi.s constat iiobis est. Ad teninm igiiur spcct.int prolcssiuncs
procstilisse palientiam prius indictum in Tolelana
; cisi Sympbosii, Diciiiiii, et Coinasii, cum suciis, cl scn-
iirbe concilium declinaverant, ad qnod illos eiocarc- teniia data in ipsos; quippe qii:e in ejus capilc lata
mus, et auditsemut, ctir iion impleisenl coiiditiones, dicatur 3 idus Sepiembr., oera 458, et conceptis ver-
quas sibi ipsi, S. Ambrosio prccsente et audiente, po- bis idcm asserit idatius Lamacensis in Chronico,
sutsseni ? Quod sane concilium, ut vides, supcrstite anuo o imperii Aroadii ei Honorii , sera 458 , qui
adbuc S. Ambrosio , celebratum est ; hoc vcro in cst anniis Domini 400. Ad secundiiro voro (]>io(I dici-
quo taiidem profcrtur sentcntia, paiilo post moi tem tur in seniciilia : E'. si priits indiclum in Toletana urbc
ipsius; quaiidoquidem in ca jubcnuir puiiiii e.\spe- coticilium dectniaverant : ad priuium anlom professio
ctare rescriptum S.Simplicianiepiscopi Mcdioianen- prior quaui Dictinius tccerai in concitio Tototano
Patbol. XXXI. 17
; , ;
5-23 FLAVII LUCll DEXTRI CHRONICON. S14
A.C.588. Sexlo kalcndoe Septenibris Sexius Flavius iNJaximus cuin Vlctore filio necaiur. noc A.R. 1159.
uiio maxiiiia saliem laude dignus, quod fraudes detexii hacresiarchae Priscilliaui
eumque de Hispaniis expulii; reluctantemque parere concilio prius Coesaraugu-
siano, deiiide BurJegalensi, coegii ire Treviros : ac landein dignas de homine
impuro, sceler.itoque poeiias sumpsil; licet non scrvato juris ordine, taiiicu
convidum gladio animadverti jussit.
BlVARll COMMENTARIUS.
cujus nimirum meminit ipse in posterioribus illis A siiiit :allcrum aniio 31), pro defensione Ilifterriiani;
verbis Uac in ine leprehendo , quod dixerim, unam

:
altenim Const;inliiii jiis-.ii, anno 524 vel circa, ubi ,
Dei el homiuis esr.e naluram: et post pauca In priori ; aiilii|ua: sedes, qnx- suos linesamiseraii!, receperunt.
rcprehmsione men, ct in principiis conversionis meoe, Aiino vero 566 eiscqneutibus sub Damnso P.ipa el ,
(luaxnmijne conscr''psi, clc. Amleiiiio Tolciano aniisiiie, frcquentes Toleti syn-

.Ntiiiccausani cl ordinem horum conciliorum ac- odi iiassim collccia) dicnntur. Ih^ vcro secul;e fue-
ripe ciim iii primo oncilio Toletano o.nines epi-
: ( rnnl quimiuc ill;c coiitru Priscilliauistas el post :
$c(>[n rcbeiles ex secia Priscilliani veliemenier a quintam a S. Turibio congregaLim sub Loone P.ipa
Pniribus urgercniur,coacli sunterrores omnes in se qu£dam alia coniracta esl aiino 458, nl tradil M.
reprehencJeie ; inde iiiineii Synipbosius, et Dictiniiis Maximus, pro rccipienda (ideconcilii Ciialcedoncn-
aliique rebelles il rum facli, iii llMliain coucesseruni; sis :quo tempore Castinus Toletana; Ecclesi;i' pra>
sed a sancto Ambrosio Mediolanensi cui argumcnta sidebat et post b;ec omnia relata secnndnui Toleia-
:
t,ua communicariint, ad sanam mentem redire coacli iium commuiiiler dictum anno Doinini 551, sub Aina-
suiii. Iiiieriin ad iiovum Toleianum concilinm citati larico Goihorum rege a Montano Tdeiano praisuli!
accedeiercnuerutit, snbannum 590;quinimmo Sym- coactum fuit ut apud eumdem Maximuni viJere est.
:
pbusins episcopus conira S. Ambrosii rescriptura llx'c pro majori intelligenii;! Toleianorum concilio-
(quo Dicliniuin ndliuc presbylerum veluerat in eid- rum semel dicere necessum fuit csetera suis locis :
scopum ordiniri, dum sancu Siricii Romani Ponlili- notabimus.

cis ahsoluiio non habebatur ), Dictinium iiihilomi- A. C. 388. —
1. Scxto kalendas , elc. J/isiam Pri-
defactoAsluricensem episcopum ordinavil. Sed scilliani pnuitionem a Maximo lyranno impe>ai«)rc
iins P
"
inndem uierque pcenitens in scqueiiii Tolelano con- apud Treviros patraiam , et ipsius Maxiini iiiorteni
cilio aimo Cbrisii 400, senieoliam erratorum acce- fuse iractal Severus cit. loco. Ejusdera quof|ue a;ia-
peruiit. Cajlcruiu aiino 40o, novo sclii!>mati inier tis aiictor Idaiius Latnacensis in Ilisriaiiia episcopus,
lliSpaHioe episcopos exorto, medelam in novo conci- eam hisioriam per singuios annos digcssit in Cbro-
lio adhiberi nece^^sum fuit multi enim non acquie-
: nico, quod nuper a J;icobo Sirmnndo iii lucem da-
verani senieniiae praecedeniis. Quire S. lnnoceiiiius tum esl aniio D.>mitii 1619. Igitur Idaiii verba suiit
ad cos scripsil Scepe me el uimiiini cum tenerel cura
: b.TC : Era 423 ( id est Cbrisii anno 385 ), Priscillia-
suUicilum super dissensionis schismaie Ecclesiaruni
, Mus dcclinaits in hceresim Gnosticorunt, per episcopos,
quod malum per Hispa)Lias lalius iti dics separationis quos sibi in cadem pracilate collegerat , Abntu: epi-
(jradu incedere famaproloquitur; neceisarium tempus
,
scopus ordinalur ; qui alinuol episcoporum conciliis
emersit, quo non possit emcndatio tanta differri , et dumnatus, Ilatiam petit et Romam. Ubi ne ad con-
,
deberet congvua medicina provideri, etc. Praefuil huic speclum quidem sanclorum episcoporum Daman, et
concilio S. Pateriius Bracareiiiis (iieque enim valuit AmbiOsii recepius, cum his, cumqvibus fuerat, reditad
alieri ex prsecedenlibus, cuin iji superiori anno 400 Gallias; inibi similitcr a .S. Martino, episcopo el ah .
recens a Symphosio ordinalus, quodaminodo reuni aliis episcopis hcereticus judicalus (iiiconcilio Burde-
egerii); eidemque inierfueruiii illi 19 opiscopi, -quo- gaien»i ju:»su Maximi ut Severus hahci, coacio),
,
rum exi-tanl subscripliones : a qiiibus eliam edili appellat ad Ca:s(ire)n, quia in Galliis his diebus potc
fueruni 20 canones in aciis publicis vulgo circumlaii. sialem Maximus oblinebal imperii. Rursus .^ra 425 :
(llas daas synodos disiinxii Baronius in appendice (aiino Doinini 387), Priscillianus propier supradiclam
ad lom. V Ann.) Posi 40 et amplius annos iierum C lucresim ab episcopalu depulsus, et cum ipso Laironia-
caihedram sancli Petri
Priscilliiinisix rcpiillularniit, nns laicus, aliquantique seclaiores ejus apud Treverim
regenle Magno Leonc: quoagente aniio 448, S. Tu- snb tyranno Maximo ca:dunlur. Exin tn Galloeciam
ribius Aslnricensis e|>iscopus Dictinii successor , , Priscillianislarum hcercsis invasii. Demum quud ad
Toleii novum coegii coucilium; in quo t;indem spur- ca dem ipsius lyranni spci tat, &ubdit /Lra : ^W
cissima Priscilliani hx-resis sepulta esl: in hoc jussa f:iniio Chrisli 5^'8), Maximus tyrannus occiditur per
sunt legi ex plenariis gestis , exemplaria prolessio- Theodosium, tertio lapide ab Aquileui, 5 kalend. An-
num Syinphosii ei sociorum,
ei in eos lata senten- guslas : et eodem lempore vel ipso anno in Galliis per
ila : in Regula fidei, 17 canonibus
hoc fuit ediia Arbogastem comilem, filius Maximi, nomine Victor
dislincia, et ad Balchoniuiii missa; qua niunitusme- exsiinclus est. Iterum Idaiiiis in Fa».iis Con&ularibus,
liopililanus ipse Gallaeciie Priscilliauisias inibi pra;- codem anno, Theodosio Augnsto secundo , ei Cyne-
cipiie sedcm habenles, confundcrct ei puniret. Ha:c gio coss. ail Ipso anno occiditur hostis publicus Ma-
:
iiîiur quinque concilia sub piimi nidiiine confusa aimus lyrnnnus a Theodosio Auguslo in milliario lii
sunl ncc omniiio lorsan abs re , cum ea omiiia ad
: de Aquiicia, V kalend. Augusti. Sed el fHius cius Vic-
caiiiden» rem peragendam, id est, Priscilliani hserc- tor occidiiur post paucos dies in Galliis a conuie Theo-
sim aboleiidam colebrala sint. Constal nihilominus etDexlri ooncordiam in dcsignando
dosii. Vidi! Id;ilii
cx dieiis in liis comincntaiiis mulia aiia Toieii ab :iiiiiocxdis M;iximi, lametsi de die disscntiaui. Erat
iiiitio nasccntis Kccl('si;e concilia eoacta fuisse, re- Maxiii us, si Zuzinio crediinus, genere Hispanns
.>-pcctu quorum anii(]uissiinnni piivdiciorum quinqiie, sicut eiipse Tlieodosiu> imperator, imnioetCynegius
iicoduin septiiiium esi nnm (uibreviter Dexiri scripia
: rv coiisul, et Orieiitis pra-fecius; de ejus morie, aclis,
roeuirauuis) primuin oinnium S. Lujêiiins pro sla- et se|.ulltiia hxc habct Idalius in Faslis : Defunclus
biliendo Tidoiano Primalii concilium cocgit :id an- est Cynegius pra'[eclusOricn:is, in consulatu suo, Con-
num Dimjini lOr, ct allenim ad annum 11:2, de re- stantinopoli. tiic univcrsas proiincias lungi temporis
bus lidei ac moruin. Doinde •ub sancto Grt^gorio tabe dcceptas , in statuin prisiirum revocavtt , et usque
Tolclano punlilicc S. Sixli Pap;v lcgatus anuo Do- ttd .Egyptum peuilraiil , el siinulacra gcntium evertii.
niini "iOt), Toleli concilium coniraxil, qnod S. Vin- Undecum magno fletu io:ins populi civitatis dedudum
ceniiu^ Ferrerius ab ipso Si\lo celebraium scripsil. cstcorpus ejus ad aposlolos (sic vocat teniplnm apo-
Insuper iub Nalali Toletano pra,'sule duo «êlcbraia siuloriimCoiis;aniiiiopolis) <iic xiv liaUnd. Apritis. Ei
tiVi FLAYII LUCII DEXTRI CIIRONICON. S-26
A.C.388. S. Aiiguslalis lliberritanus episcopiis Arclaic inoriiiir, ;ic in sanctorum nunierumA. R. 1139.
relaius est, cujus nicinoria coliiur 7 Sepiembris.
Aliquot episcopi Prisciilianse laciioiiis, ad Ainbrosium, Mediolanensem episcopuin ,
llispanix episcopis calholicis fidci , ac amicilix foedore ctinjunclissimum conlii-

giuni : qui anleactx vits ci suorum errorum valdo dolenios conlessionc ad
gremium Eccicsix redire s.iiagunl. Iii <)iiibus Diclinius Uiiic presbyier, postea vcro
episcopus Asiuricensis, Syinpliosius episcopus ex Galluecia, ei eiiaiii .iiii coiiiplul-cs.
Augusl.ili in scde Bxtica lllbcrrilana succedit Gregoriu» cx praefeclo prujiorio Galiia*,
jam conrecla; ct gravioris ailaiis; vir apprimc pius, el egregie bcnas artes docius.
Scverus episcopus Mahcitanus [Al. Lamacilanus J
scripsit libriim ad sororcin de
virginiiaic.
UIVARII tOMMFNTARIUS.
po$t «11111111 Irmtslulit eum ntalrona cjus Achanlia ad A Dicliitii coufessoris tui atqur poiitificis nobis cdcbrare
llupanias pedesirt. Eailein fcre in Ciironico ipso concedts : precsla, quivsumus, ut ejus tjloriosis tnntlis
.tnno 588 de Cyncgio dixerat. De Maximi el Victnris assiduisque iniercessioiiil)us ud ivterna viiw qaudia , it
filii intcrtiecionc agit ilidein Marcclliints in Cbron. duceiite, pervenire mereatnur. Vcr D. A'. iit liiaiiia
iisdem coss.et aJdit Andraquihius comcs, niorte )la-
: veliii p;itr«iiius, inier episcopos coiifessoies iioiiii-
ximi cognita, pracipUem sese e navi in undas dedit, ac nntitr; babelque antiquain Mcclcsiain .'uo noiiiini
suffocaius est. diralam, qux> nunc fralrum pisrdicaioriiin doniiis
i. S. AugiisiaUs, eic. Superius ad annum 582 no- esi. Cuin audis Diciiniiim et Symphosiuni S. Aui-
taveral Dciier S. Augusialis obiium in Gallia nunc : brosimn coiivenisse , tion eo scosu accipia>; quasi
nrbem designai, ct vencralionem ei a caiholicis epi- 6edeniaposiolicainparvipendereni;absii liuc sed iii :
scopis impendi jiissam. Kxsiat ejus inemoria in Ro- dogmaia exponeret, oo qm d fania (Idcttinui
eis \tr.\
inano Marlyrolo},'io,el apiid Bcdain dieTSeplembris. Ipsiiis Idlas ni>;panias pervaseiat; iion ;iliier ai(|iie
Bironius de Seile cjiis dubiians, pro eo i|uiid Oeda posiinodutn Oiosiiis nonrme episcoporum HiSiianiu!
habel, Arelale S. Augustalis episcopi et confessoris, ad Augusiiiium in Afiicam perrcxit , ct iiiulloaiiie
mulnvii, in Valliis S. Auguslalis, eic, eo (|iioil in la- diio ;ilii c|.is((ipi Asîiric et Ernerilu; in causa Mar-
butis episcoporum Aielatcnsiuti) a Denioch:ire cdiiis, lialis el Basilidis S. Cypriaimni convcnerunl.
iiullus ejus iioniinis reperiatur. ladigiic lamen, quia 4. Auyusiuli, elc. Qtio lemporo Priscilliani cansa
Beda noii asseril fuissi- Arelaiensein episcopuni, scd ira(i;»baiiir,ageiiieldaiioepiscop(» praecipunejus ad-
illic festum de eo celebrari, quia nimirum ibi diem versario. erai in Galliaprx-toriopraefectus Grcgorius,
clnusit extremuni. el corpus buinaluin esl. Qtiod au- ut expressil Severiis lib. ii Sacra; llisl. duni iiif|uit
tom adjicii idem Baronius, reperiri subscripsissc B de Matiu ad Gallias propcraiiti :Ibi (iregorium Prw-
conciiio Arausic:mo i siib S. Leone papa quo teni- fecium adiil ; qui comperlis, qua; yesta eraut, rapi ad
:
pore prsneral ArebiteuMbus S. iiilarius, non e^t ad sc tUTbitruin auctores jubet, ahiue d.' omnibus ad im-
rem, quia lunge alter Augustalis est hic n nostro peraiorem refert, ul hwrelicis viam ainbiendi praxlu-
Iliberrilano ; cum consiet llibcrrilanuin obiisse derel. Quod ;iulem Grcgoriiis inde ad episc<ipaium
.nnno 582, Sanctuni auiein Leoiiem usque ad 440 non in liispaiiia iis diebus rapius fiierit, S. Iniioceniins
iniisse Rom. Pontificaium. papa in epistola ad episcopos iii Toletano concilio
3. Aliquot episcopi, eic. Id ex actis concilii Tole- consliluios scribit, illis ohjiciens, quod nunnulli ex
tani primi dicti manifesium fit in sentetitiu enini
: strcolaribus praiOi tiiris , nbi irresubritaicm procul
contra Symphosiuni, ct Diciinium datn sic lcgimiis dubio saipiiis coniraxer.Tni, ad episcnpaius assuinc-
:
Litleris saiicicE memoria; Ambrosii, quas pcst i'oncilium renigr, iii quibus Gregorius ei Rulinus lueraui : lYajM
Oesarauguslanum ad nos miserat ; ul si condemnassent, de orrfj»a<ioni7if/s(iui|iiii) quas prava; coiisuetudinis vi-
qucc perperam egerant, et implestenl condiliones, quas lio episcopos Hispanienses celebrare coytio' citnus :
prcEscriptus liUera: conti\iebant, reverterentur ad pacem, quanlos es eis, qui post acceplatn baplismi graiiatn in
inagnam nos conslal prcestitisse palienliam : et nisi forensi exercitatione versali sunt, ct oblincndi perlitia-
prius indiclutn in Toletana urbe concitium declinaranl ciam susceperant, accitos ud sacerdotiuin esse cotnpe'
ad quod iltos evocarcnius, el audivissemus cur non im rimus, c quoruin numero Rufinus et Gregorius perhi-
plessetii conditiones, quas sibi ipti, S. Ambrosio pree- bentur quatitos ex mililia, qui cum poiestalibus obe-
'!
senle et audiente, posuissent. Quibus verbis iniiuiiur. dierunt , tevera necessario preecepla exseculi sunt ?
Symphosium, et Uiciinium, ei si>cios, in qiios ilia C quantosex Ctirialibus, elc. Ex
ad poniiticaium
miliiia
fertur senteiitia, couvcnisseS. Ainbrosium, ejusquc Uxamensem evectus esi S. Exuperantius; ei ex
moiiiiis non solum ad bnnam mentem reductos fuis- prM'side pr.Tiorio Cappadociae Giegorius Cdrduben-
sc, verum eiiam, tpso prcesente et audienie, sibi ipsis sis Junior, de (juo dicam nuin. 6.Cyeierum Gregorius
poeiiiieniiam debiiam iinposuisse, eicert.is conditio- ad Iliberriianam sedeni evecius s.mciilaie , et ,
nes iniplere promisisse, quas tamen adhuc lempore doctriua non mediocriirtr fulsii ; ui tuni Dexiro iiile-
illius Toletani concilii, cujus pra>seiitiam declinave- rius, ad aiinuin Domini 407 ci 425 quo obiii, dice-
rant, non iinplevcrant. Inlcrius additur in sentenlia : inus. Perpende, qii;cso, (eclor, quani bclle fabella
Cwterum exlorlum sibi de niultiiudine plebis probaret conficta sil de miserandoobituHosii, ad iniprecaiio-
Symphosius, ut orditiaret Dictinium episcopum, quem iiem sancli Gregorii episcopi Ilibcrrilani; qui t;iinen
S. Ambrosius decrevissct, locum jtresbylerii lenere,non adole^cens adhuc forenses causas iractabat, ei post
aceipere honoris augmentum. Unde liquet quam vcie 30 ei ainplius annos ( CUristi 590 ) episcopalem ca~
Dexter asseverei , Dictinium nondum episcopuin , Ihcdram asceiidit. Qua dc re anno 3ti0 cgimus, ct
convenisse sanctum Ambrosiuin. Coiife^sionis vero diicie B.ironius in Aiiiialibus, loco inibi ciiaio, pro-
ipsius verae,et mirabilis pr%cl;irum prxbet conlessio bai fuisse coiiimciiluiu Mavcellini comitis.
tesiimonium, qux in aciis ejus concilii e\slat;et b. Severus, eic. Ljusdeni mcminil M. Maximus in
mnlto prastaiiiius sancta illius conversaiio, el mors Chrdii. anno Doinini i'.>'l, imiuiens: Severus episcopus
miraciilis illustratn; cnjus merito ab Eccleîa Astu- Lrittiucemis florel scnplis. Intaiuil prinio toncilio
ricensi ititer sanclos rclaiiis celebraiur cum ollicio Totetano S.iiic eju^ mirneii rcperiiiir inler 19 Paircs
duplici 11 classis, 5 dic Junii in ciijiis aniiquo n illiut sobscripicin, 15 locu, i:i cdilionc archicpisioî
Breviario habei colloctam Omnipotens sempi-
1.1110 Lo;iyMc;iii ve eii vcroCoiiciliorum,7.liicodicc Dexlri
teriie Deut, qui hodiernam festiiilateM in honore B. excuso vocaiur Malacitanusepiscopus; attonsiai tc*
:
•127 FLAVII LUCU DEXTRl CnRONlCON. SM

A.C.388. niginio Cordubensi succedit Grcgorius Junior : scripsii aJ Orosium super ann. 380. A.R. 1!39.
Prudentius Toleio, Corduba, ac Caesaraugusta in Hispania egregie gubernaiis, iit
dux, el habeiur orator celeberrimus , et poeta mirificus. Anno 400 peiit Roniam.
Synodus aliera habetur Tolcti , morluo jam Damaso pontifice Romano anno 384,
cui successerat sanctus Siricius. Incipitur autem Iixc cadem Synodus jam a
pluribus annis.
Claudianus poeta ex Hispania oriundus, Romx floret.
mVARII COMMENTARIUS.
sliraonio Maximi fuisse Lamacitanum. seu Lamacen- A tinum v. claris. cnjas apud Grrecos de Re nistica libri
scm, ut ipse vocat. Ad hunc forsan S. Paulinus scripsit leguniur, et ad quem libros iii de Raptu Proserpinae
episiobs,quae,lesieGennadio.adSeverunidat.Te?unt. ipse dedii ; exstat etiam elegia sub utriusque nomine,
6. Higinio, ctc. Uiginio apud Leroncra exsulanii cujiis initium : Otia sopilis ngerct ciim caniibus Or-
mortuo, de quo anno 384 fuso diximus, successit in plieus. Inde, haiid dubiura, xquivocatio orta est, ut
Cordul)ensi sedc Gregorius, quitamen prius praefectus uiius idemque crederctur a Landino Clandianus, et
pr.-ElorioCappatiociae fucrat; uii ipsc Dexier Inferiiis Fioreniiiius, et hoc quasi prioris proprium cogno-
asseverat ad aiinum 424. Ejusdem nicminii ciiam men. Quod aulem ad Dexiri placitum speclal, nou
€um laudc adcalcem Chronici. Vocatnr autem Ju- levecjus veritatis indicium pracbet, qiiod ubique Claii-
iiior rcspcclu hahito ad Higinii prrecessorem Grego- dianus in hudibus Hispaniac de more se Uiffundit,
rium, ciijus in concilio Mediolanensi laudes Magnns cum cxierarum mundi provinciarum encomia sileai.
Tlicodosius prosecutus loil qnod ibi anno Doinini

:
Dabo ejus rci nonnulla exempla. In libro cujus tiiu-
384 notavimus. Huic successil Higinius, lliginio Ju- lus, Laus Serenw reginw uxoris SliHcoms, hxc inquil
nior Gregorius, Grcgorio vcro Isidorus, ei ipse Ju- Ouid dignum memorare liiis, Hispania, terris
niorvocatus. Recole dehoceliam ibi nolata, propter Vox humana valet? primo leval aHiuoresoiem
Isidori Senioris niemoriam. India; lu fessos exacla luce jug.iles
7. Prudentius, etc. Id ii)se in pryf.itione adCalcme- Proluis, inque luo respirant siiJnr.i nucln.
rinon disertis verbis pronuntiat, nimirura inquiens : Dives equis, fruguui facilis. prciioia ineiallis,
Principibus fecunda piis libi s.-ecula debeul
Bis legum moderamiue
:
Trajanum; series his fonlibiis /Elia " fluxit;

Frcnos nobilium reximus urbium,
Jus civile bonis reddidimus, terruimus reos.
B Hincscniorb paler, binc jiivenumdiadernalafratnim.
Tandem militiJO gradu Namque aliie geules, quas ficdere Roma rccepit,
Eveclum pielas principis eslulit, Aut armis domuil; varios rapianiur in usus
Impcrii Pharia; segetes, et Punica messis
:
Assumplum propins siare jubens, ordine proximo.
Casirorum (Jevola cibo : dal Galiia robur
Forsan pro Bis legum , etc. deberet Ter legiitn mode' Mililis ; liijTicis sudant equilibus alae;
rumine lcgi ; alifcr quomodo verum eril triumurbium Soia iiovum Laliis vectigal Ibera rebus
Tolcii, Cordubae, C;esaraugusliC legum moderamine Coniiilit, Auguslos. Frugcs, «raria, miles
frenos rexisse? nisi quis dicat alieram iriennio in- Lndique ronvcniunt, totcKiuc ex orbe lcguntur;
tegro, caeteras dimidio gubernasse. Qnod subditur, H.-Ec geiieral, quae cuncia regani. Ncc laude virorum
Ccnscri conteula biit, nisi mairilms aeque
anno 40 pciit Romam, ad «laiem relerendum est;
Vinceret, el gcmino ccrlalim splcndida scxu,
natus enim fucrat Philippo et Salia coss. anno Domiiii Flaccillam, M.iriaraque darct, pulcliramque Sereuam.
348. Unde iniit suoe aeiatis 40 sub ann. Domiui 388, Te nascenle ' leruni pcr pinguia culta tumentem
de quo nunc agit prxcipue DeXtcr. Qnare quod in Diviliis undasse Tagum, Gallxcia risil
excuso Cxsariuigusiano habeiur, Anno 400 pciil Ro- Floribus, et roseis lonnosus Duria ripis :
mam, errorc librariorum inductum cst liquetque : Vellcre pu-pureo passim mulavil ovile
crror ex eo quod inferius scribere Roniie dicitur Caiiiabcr Oceauus vicino liiiore gemmas
:
Exsjiuit; cffossis nec lallidus Ausler obcrrat

Prudcntius aiino 396.
Moniibus; oblntum sacrisnalatilMis aurum
8. Synodtis, clc. Haec a nobis secunda inter eas,
Vulgo vena vomit Pyreuaeiquo sub aiilris
:
qurc Tcdeti conlra Priscillianistascdaciai suni, repu- Iguca fulmincis lcgere Ccrcaunia Nymph».
lata esl; dicilur vero pluribus annis inccpla, ei>quod
q Tolidem fere dixcrat Lalinus Pacatns Tlicodosio.
ad eain sacpins episcopos Prisciiliani t.ibe infecios
citaveruiii, et iis reauciitibus, synodusdifferebaiur; Rursiis in nuptiis lluiiorii Augusti, et Mari:c His-
et landem absque eis celclirata fuit ; ui ex icnore panae, Stiliconis filiac:
sentcntiacin ipsns datoe superius probatum est. Procul audiant Iberi,
Desieral nb liunianis saiiclus Dam.isus anno Do- Fuil unde scmen aulae :
mini 384. Siricius scquenii anno sufrcclus fuit,et Ubi plcna laure.irum
icxii Ecclesiam tisque ad 398; Anasi:isius ejiis suc- Imperio fcla domus vix numeraflriumplios.
Habet biuc patrem maritus, Ud csl, Honorivs
<cssor usque ad Ô^, (juo niminim eieclus iuil S.
Tlicoiiosium)
Innoccnlius, qui ad ralrcs To!ct:inam synodum anno Habct hitic puclla matrem.fJlfarm Serenant
40r> cclcbranles, lillcias dc rcforniaiioiic scripsit. Sliliconis nxiircm)
Convenii nobiscum ci cactcris Daronius, lom. IV ct Gpmiii.iqtic parte ducluin
V Annal. Ecclcs. Cxsareuni lluminco stemma recurril orlu.
y. CtaHilKiuus. ctc. Dii pnlria Claudiani non omnes Decorciit vireia Ba^tiin,
idom sciiscre Pelrarcha Hispaiium, Landiniis Flo-
:
Tagus itilumescat auro :
Gciiorisque procrcator
ri;nliniini, ('lirartius yEjiypliuiii cx Alcxandria facit,
Sub vilreis Ocoanus luxuriotur uudis.
<inoil docuit Siiiil;is; iniiiumino ClaiHli;inus ipsc non-
iiiiniqii;iin scripsii (in cpislolu :id Gcniiadiuiu pro- In Panegyri dc 4 consulatu Ilonorii ad ipsum sic
consulcm) ; ItnHa: cowmnitc drciis, Craioruni popntis, elTaiur:
cl nas!ro cogniti; Nilo. Noruni vcro omncs Niluin Omnibus acccplis ultro te Itcgij sohim
AicNandriiiaiii yEgypti urbcin irrigare. Idque vermn D I
Proiulit, cl patrio lelix adolcsci> iii o.slro,
ogo cxisliino, »>l Dnvter non ronlradicit; non enim Mcuiltraquc vestilu numquam lcmcr.iia profano,
In sacros cccidcre sinus. Hispaiiia patrciu
scrihil iii llispanin (irPim, scd a!) llisp;inia oriundum,
qudd indc trahcrct : nec aliiKl
niiiiiniin gciiiis siiiim
° it!li;ira vocat Hadriani seriem.
cicdidcrim l*cti:irc!iam voluisso. Solus Landinussine
* Dc rhcodosio seiiiorc cl filiis Arcadio et Honorio
auciore inccdit, el forsaii laliorat in iiîjuivoco; ha-
dicit.
buit cinm m
amicitlis sibi coiijunciisbiuium Florcn- * Ad Serenam convcrlitur.
: : . ) :
629 FLAYII LICII DEXTRI CIIRONICON. 530

A.C. 588. Mirifice florel Exuperanlius episcopus llispaDUS , clarus cx cpiscopo Ilali;B qui ia- A. R. 1 139,
,
lerfuii coDciiio Tarraconeusi.

Vijilanlius Ilxreticus Calagurrilanus cx Gallia.
Auriforis eduxit aqols
Bosphonis
le p.mdot alumno :
Hesperio de limiic surgii origo

"^
A neniur. Ilis per omnia consonant, quse Dexier scri-
Scil nulrix Aurora libi

;
Lit, nimirum orium fuisse in Callia, et Darciloneii-
pro pignoro lanlo ;
Ccrlalur : geuiinus civcni le viudical axis.

sis dioecesis ecclesiac prcsliylorum, nam vixii longo
tcmpore Calagurri, non ea quac ad Iberi ripas ilo •
Ilcrum lib. ii de iaudibus Sliliconis, Homam dc- rens, vnlgo Calahorra vocatur, sed qiia: ftd radiccs
duciiorbis provincias, quaj Sliliconi consniaium cx- Pyrenaei moniis in Barcinonensi convcnlu olim siia
poscant; et inicr cxieras primam inducit Ui^paniam fuit ; dc qua apud Ausonium in epistolis nd Pauli-
in bxc verba num mentio fil cum eiiim ilfiim apiid Barcinoncm
:
CoQveniunt ad lecta Dese b, qnce randida hicoDl agcrc scripsissct epistola 24, illis verbis :
Ifonte Falaiino. (ilaucis luuc prima Minrrvx
Nexa coiiiam foliis,fulvaqiic intcxla inicanicni Quid queror Êoique insector crimina monstri?
Vesle Tagum, lales profert llispania voces : Occidui mc ripa Tagi, me Punica landil
Cuncia inihi semper Sliiico, qiwcuraque poposci Barcioo, nie biiuaris juga ninguida Pyrenxi.
Concessil, (antuniquc suos iuvidil honorcs,
Augusli potuit soceri conteinnere fasccs, quod nimirum inibi Paulinus suus dctinerclur;
Jam ncgat el genfro; si non ul duclor nb orbe subdit cpistola 25 :
Ouem regil, accij)iat saltein cogiialus ab aul.i.

ExiguUmne putal quod sic aniplexus Iberani Ergomeum, palriaeque decus, culmenquc senatus,
Progeniem, nodlros inimulo jure nopoies ( llonorium Bilbilis, aui haerens scopulis Calagurris habebit?
el Arcadium
quasi dixerit, Calagurrim scopulis Pyrcnacishxren-
Suslinct, ut patrium coniniendet purpnra Bxtim?
Quod pulchro Maria> fecundtitgermine regnum? g lcm Paulinum suum habere, qiiem lamen Barcinonc
Quod Domiui speraiur avus ? in Pyrenxi ninguidis jiigis exislcre dixeral; mani-
festc innucns C.ilaKuriim illam prope Baroinoiiein
Spcrabaiur sane nasciinri Cxsaris avus Slilico, esse. Dc utraque Barcinone fuse Moralcs in Anti-
cum (iliam suam Mariam llonorio Augnsio, matri-
quitatibus Hispaniac, ct Nonnius cap. 81, c quibns
monio jnnxissei. Item libro de consulatu ManliiTlieo- altcra vocabatur Nasica, altcra Fibuinria, qii:c ni-
dori scrip&il :
mirum hodie exsiai. Ortus igitur Yigilantius in Gal-
Lenlus Arar, Rhodanusque cclcr, et dives Iberus. lia fuil; inde Pyrcna'is traiisaclis, Calogiirri Barci-
nonensis convenius substiiii, ejusque Ecclcsioi
El inferius
presbytcr cffectus est.
Illuslret circum sonipcs quicnmque supcrbo
Neque vero ab his discrep.ll Hieronymns ; qnin-
Persircpit hinnituBxUm, qui Sjilendida potat
Slagna Tagi, uiadidoque jubas aspergilur auro.
immo id tam perspicuis vcrbis promii, iii Maiianiis
Victorius in argumento libri conlra Visiianiinm,
ilaec non solum gratiam Dextii, qni Claudianum
in summamcjusdcmconiralioiis, b,TCScripserit:VjV/j7fl»-
ex llispania facit oriundum, dicta snnio, ciijus lumi- Ijus, Oallus ualionc, Barciloncnm Ecde&iw, qua: iii
rum in rcs Ilispanicas affectus semper, niiiliuinquc Hispaniaesl, presbijter, elc. Sed qnid clarius ipso li-
cffusus, sanguiiiis conjunclionein oslenlal; veruni bri initio? iljf«//c i« or&e )?ionsrr« jfcncr«/a su/i/; Cr?»-
multo magls iii gratiam llonorii et Arcadii Au- ctc, in libris poclarHm legintus ;
ifiuro», et Sirenas,
gusloriim ,
quoi um mcmoria a codicc Dexlri ,
trifortneniGertjonem IlispaniiC prddidenml ; sola
exscriptorum cxciderat. Nec enim
vilio lanlos Oallia monslra non liubuit, scd viris bemper forlissi-
principes oblivisci poltiil, qui cxlcrorum pro Chro- C ""•"> eloquenlissimis abnndavit. E.rorttis cst subito
el
nici sni more sericm retcxuil. De iisdem et Stili- Vigilantius, seu verius Dormitanlius, qtii iinnmndo
cone panoa infcrius anno 400 et 40o. sjuritu pugnet contra Cliristi spiritnm. Unde, quaso,
10. Mirifuc, clc. Consule qiiye de codem dicla Ilieronyiuo subito Vicilanlius cxorlus esl? Non
sunt ad annuni "i8,v. Concilium Tarraconense, cujus aliunde quam ex Galliis, qu» qnidem anie ipsum
lioc loco (il mculio, illud exij.limo, quod Hiinerius moiislra ignorabant. Nam ilispaniis id accommodaii
TarMCona; Mciropolilanus cocgit pro rccipicndis iion potcsi, quandoquidcm ad iiiovinciani proxinie
canonibus Siricii Papx, qui iii epislola ad ipsuin nominatam necessario rcfcni dcbet ea aiiicm non :
daia, Arcadio ct Bautonc coss., id est, anno Cbrisii llispania, sed Gallia est: cni .icccdit qiiod <le ortii
iS85 , exslani (sniit omnes canones numcro 15), ad iliins monstri Hieronymiis mirciur, et mirabilc non
caicein opislohe jiibeiur Ilimciiuscos inlimarc opi- esset, quod in Hispaniis iialus fuisset ; qiiippc qus:
ficopis Carlhagincnsis, Boetica;, Lusiian.-B, ci Gal- sunm triformcn Geryoncm pnididissel, snla aii-
lai(uc provinciaium, ei non sulum Tarraconensis : tem Galiia inonstra iion habucrat; quarc iiide ndiiii-
quo videtur toiius Hispaiiicaj nationis anlistilcs ad raiio inajor Hieronymo oria cst. I.t quid opus cst con-
ipsiim convenisse. jecluris, ciiin inferiiis nobis exprinial urhis nomcn,
11. MgUantius, elc. Cardinalis Baronius in An- in qua iialus fuit Vigiiantins, niiniruin Comcnnns?
iialibus putavit hxreiicum hunc in llispaniis Cala- hxc tamen Ptolomxo, auctoribus
Pliiiio, ct ca;loris
gurri ortuiii : sibiquc suffragari D. Ilicronvninm, in Aqnilania vulgo dicla Coinnienge, scii
sita est,
dum coiilrj ipsum scribil. Ei lanicn advcrsatur Gen- Commitigcois. Audi ilicroDymiim Nimirum respon- :
iiadiiis Jib. dc Scripl. Lcclcs. &en de Viris illnslr. p. </<;' suo geuvri , ttt qui dc lalroiniin
(a el Coimnnartitn
cap. 3i». in hxc vcrba scribcns Vigilanlius predy- : natus esl seinine (quos Cn. P ompiius edomila llispa-
ter, natione Gallus, in Uispania Uarciloncmis pnro- nia, cl ad triumplium rcdire fcslinans, de Ptjrcmri
chia: Ecctesiam lenuit ; scripsil cl ipsc zclo quidem jugis dcposuit, et in uniim oppictum congregncit, tindc
reliyionis aliqua, seductus htimnna laude, et pra^sn- el Convcmiaru!» urbs nuincii ticccpit) hucusquc latro-
mens supra vires suas hunio litigua potltus, non
: cinetur contra Ecclcsiam Dci. Nemiui iyitur dubiuiii,
sensu scripturariim exerdtatus : expoinit praco ingc- qiiod ViL;iiaiiliiis iii Gailiis iiaUis sit. Iiidc taincii
nio sccundain Daniclis visioncm, et alia locuius csl Calaguiiim pcliiisc oiiiMOs f.ilcninr, ino-liytci iiiiiipic
frivota, qucc in Catalogo ha;relicorum nccissurio ejpo- egis>>e, OMnii^^qiie viiiaiis nonmillis liispiiii;e l',ci l<;-
siis, al) llispanis cjccliiS inii iii Ciillias, ni>i nimi-

• Natus Coiisiaulinoicli iiiOrieiilc, iuTbracio niiii dcgcbal oo iiMipon', q::o pius vir Sisiiiius a
Dosphwu,
Palri.; Uispauo. sajiclis i)u;si)yicu-> Ij.iiciiioncnsibus Kip.irio it Dc-
& Dc lcmiilo Pacis iuielligo< »idcrio, ;>d Ilicroiiyuium nusû» lu.i, uii ipsc liic-
: : : : : ;
551 FLAVII LUCII DEXTRl CIIRONICON. m

A/C. 388. Ilic Barcinonensem viiiat Ecclcsiam , ubi presbylcr fuit , el Ecclesias alias Hi-A. R.I150.
sp:uui£ : contra quem scripsil sanoliis llieronymus.
336. A sancto viro Lampadio [Al. Lampioj episcopo Barcinoiienu, qui successit sanclo H47.
parcnii meo Paciano , lii Pauliiius prei>byier; qui non multo posr, niulia pau|>crtaic
spirilus prxdiius , omnia vendidit.
ronymus eiprcisil : hte caupo Calagurrilanui (aii A Occidui me ripa Tagi, me Punica laedit
Barcino, me himansjuga ninguiua Pyreiisei.
ille) et (in perversiim propier nomen vlculi) mulus
Ouod si iiiior valiis spaiium tolerabile \imes, etc.
QuintHianu$ miscet aqnam vino ; et de ariificio
Tuiic ego le, ut noîris aplum complex:terer uiais.
pristino (vidctur primum panponem egisse Calagurri) Nuuc til>i irans Alpes, et marmoream Pyreoem
siun vnncna perfidia;^ catholicce fidei sociare conalur, Cxsarese Augustsque domus, Tyrrbenica rrope
El inlerius Proh nefas 1 episcopos sui sccleris dtci-
: Tarraco, el oslritero superaddita Itarriuo Footo.
tur habere consorles ; ti tamen episcopi nominandi
$unt, qui non ordinant diaconos nisi prius uxores Innuit vero non semper ano loco Hispanise qnie-
duxerint. El posl pauca : Auctores sunt hujus dicta- visse; nam suVidit
tiunculce mea;, sancti presbylcri Riparius et Dmdc- Teqoe vagum lotoquam looga Hispania tractu,
rins, qui parochias suas vicinin isiius scribunl csse nm- Immeinoremvelcrum, peregrinis (idcre amicis, elc.
culalas ; miserunlque libros per fratrem Sisiuium, quos
inter crapulas slertens evomuit ; et asserunl repcrios In epistola vero 35, qux in(!ipit
esse nomnUos, qui favenles vitiis suis, illius blasphe- Dotos detexit epistola questos,
Quarta tibi hscc
miis acquiesccmt. Ai qiiol ei quaiilis? Impuqnabat Pauline,
virginiiatcm, oderai padiciiiam,in convivio soscularium
sic queriiur:
contra sanctorum jejunia proclamabal , dum inter
phialas philosophabulur ; quinimmo os felidum sursum Mulla loquens, et cuncta sileiis noa ambo piacemos.
aprrire ausus esl, ei pulorcm spurcissimum contra san- Nec possum relioere jiigmn, qnod lil)era numquain
clorum marlyrum proferre retiquias, et nos qui eas -n Fevt lielas, nec amat blaiidis postponere verum.
svspicimvs appeltare ciuerarios etidololatras. qui mor- Verlisli, Pauline, luos, dnlcissime, mores?
tuorum homiinm ossa veneramur. CaUerum ad Gal- Vascoiiis hoc sallus, el niiiguid.i Pjrenaei
GalUai Hospiiia, el nosUi facii hocoblivio cccli.
li.ts taiHlcni secess"sse illa vtMba indic;ini :
Imprecer ex nierilo quid non litti Iberica telios?

vernaculum hoslem suitincnt, el hominem moti capi- Te popiilenl Poeni ; te pcrfidus Annibal urat
tis, utque liippocraiis vinculis nlliyandum, sedenlem Te belli sedem repelal Sertorius exsui.
cernunt in Ecctesia. El infra qui ad radices Pyre-
:
Ergo uieuiu , pairiseque decus, culaienque senalos
nijci habitas, viciuusquc cs Iberia:, elc. El iliud /n- : (tturdegcdensis).
cursat Gatliarom Ecclesins. Vide quam vera sint Bilbilis, aut hasrcDS scopulis Galagurris habebil?
omnia, qu.e de ipso scnbii Dexter ; obiierque an- Aut quae deiectis juga per scruiosa ruiuis,
Aridii torrenlem Sicoris despeclat Ilerda? etc»
Doia verba illa Uieronymi, Gallice oernacutum hostcin
sustineni, (juibus raanifesie asserii luisse Gallum. Sed ab Hispania aliquas Ausonio rcd-
ct Paulinus
Qiiid eniin aliud est, vernacnlum esse boslem, quam didit episioias , quibus super reiigione Cbristiana
domcsticum? Demum adverterim in concilio Tole- suscepta se delendil; prima sic incipit
lano habito anno Domini 400, deposiium fuisse cu.'n
aliis episcopisPriscillianislisEmilam, sen Einilium, Quid abdicatas in meam curaro, pater,
Redire musas praecipis? Prende studiis
nimirum Barciooiiensem episcopum, dequo Dexier
Sacris profana [)ostbabenda.
dixerat concilio Ccesarangustano inierfuisse; qno ve-
rum liquei, id quod nnnc affirmat, Vigilaniinm Bar-- Secuiida; tituliis esi , Defensio propter religionem
cinoiiensem viiiasse Ecclesiam. Siripscruni posiea suscepiam , ad objecta de barbaris noniinibus
iibi
conira Vigilaniium Sidonius Apollinaris, ei Pal- C Uispaniu: rcspondet; ci inier csetera:

roaiiiis Toletanus episcopu*, ui auctor esi M. Maxi-
Quid tu mibi vastos
mus in Chron. ad aniium Domini 476. Vasconiae salius, et ningnidn Pyrensei
A. C. 396. —
1. A sancto viro, elc Quod a Objicis hospilia; in primo quasi liiniue Btus
nonnullis in coniroversiam deductum est, fueritne Hispanae regionis agam nec sil iocus usquam
;
Paulinus Nolanns aucior ille, cnjus poemata cir- Rure, vet urbe mihi, summum qua dives in orbem
cnmfeiuntur snbPonlii Paulini nomine, nunc Dcxiri Usque patei., mersos speclans Hispania soles?
lesiimouio delinilur : cteniin unus idcmquu luisse
£t paulo anie
asseritiir, qui Barcinone vixil, sacerdoiiu decoratus,
quod de poeia in suis operibus legimus, et qui Crcde ergo, Pater mi,
posimodum miilta spirilus pauperiatedecoraiusom- Ncc cocii immemores, nec viverc mentis cgentes,
nia sua paitpei ibus et captivis erogavit id quod de :
Humanisque agilare locis, elc.
Nolano Gregorius Magiius lib. iii,
anilstite scribit Teriiara epistolam incepit sic
Dialog. c»p 1. Cardinalis Baronius ad annum Do-
iiiini 595, nuiat sancium Paulinum adliuc in Uispa- Parce, precor, lacerarc tuum, uecainara paternis
Aduiiscere velis, «lc.
nia degoiiiein scripsissc lib. ii Nalalliium. Sane
Uranius presbyier Burdegale iiatnm S. Paulinum
His consonant qux sanctus Paulinus Nolanas ad
scriliit, h;ibuisseque uxorem Terasiam et cum iiul- :
Alipium Tagastensein episc.^pnin scribii (est iuter

libi pr£terquam iii llisp:iiiiis Terasi:R numeu fuerit
epistolas Augnsiiiii sub nuinero 55), se nimirum
in UhU, ex eo salisoslendiiur luisse lli>pana. Sed el t»
Btirdegalia;:i S. Delphino episcopobaptizatum,el B.ir-
Ausoiiiiis Burdegalensis Pontio Paulin.i nepoli suo
cilono in ilispaniis a L:unpadioali:is Lampio anlistite,
Barciiione in lli>paiiiis degenti innlla-» dcdit epislo-
proilain.intoadid actiimultiiaiitcplebe,ad presbyterii
Condiderat juin So-
las, iiiiniruiii a ll), (\\ix incipii,
oidinein evociiim fnisse; episiole superscripiio esi:
lis equos Tarlesia Ca//;e, usqiie ad
lo, snb tiuilo ;
Domino merilo honorabili et bealissimo Palri Alipio ,
Ausdtiius Pontio Pnulino fitio; iibi dr eo qiicrilur,
Panliiius ei Ternsia pcccatores. Cum uxore ctenini
quod Burde.galani |iairi:im siiain, e; ciiiu ea pairiain
sanctissima TcrasM , qiia-ii ctiin sorore in summa
relifîonem diniiscral, ad Clinsli lideiii conversus ;
coulineiilir* pfros; iiiab;raii ; cl quoad vixil , sub
ct inle» inulla cpistola -21 inquil :
utrinsqiio nominc liltcras dal);it, ct accipieiwl. nt
Qiud queror, ;£oiqne insecior crimina nionsiri ? cx Zii, oi, 53, 34, 35, iiiter epistolas Augustiii
555 FLAVII LUCn DEXTRl CHRONICON. 534
A.C. 396. Astiiriiis , cognomenlo Scrrantis, qui successerai sanclissimo vlro Audenlio in scdc A.R.li47.
Tolctana , ut snnctns vir coliliir.
BIVARII COMMRNTARIUS.
At in prrofata 35 lixc habet Ego etsi a Dcl-
li(](ict. :
A advenit; inqua vir bcatus roelcsti doiio scrviebat. Cum-
phino Burdequliw baplizat"!, et n LawpnHo aptid que vidisaet cum, siaiim projicicns .se in solum, ct
Darcilonem in Hispaniis, per vi n inflammutce siibiio pede^ saucli amplectens, liic est, inqiiit, beutus Pavli-
plcbis cousecraius sim ; tomen Awbrosii semper et nus lolo vulgulus orbe; qui multHm a suis rivihus
diUclione ad fidem muriius sum , el nunc tactrdotii qucesilus, prorsus non potuit inveiiiri, el eo narruutc.
ordinc confoveor. In opisiola quoquo 6, :ul Scvorum : omncs uctioues ejus, obstupuernnt Iikc audientcs. Nec
Feslina, inquit, venirc ad nos Nos modo in liar- mora, de edenle sncerdote apnd yo!um urbem ipse in
cinonensi (u< antea scripscram) civilate consisiimus. locuin episcopi tubrogalur. Vide eliam Genii:tdi»iu,
l*ost iHa$ liileraf quibus rescriptisti ; die Doniini
,
de Viris illustr. cap. 48, el alios quus Baronius
quo nasci carne dignulus csl, rcpentina (u( ipîC leslit citat in notis ad 2i Jiinii.
ett) vi multitudinis (sed credo ipsius ordmalwne) cor- Nec illud sileudum quod Ausonius i;i Purenlalibus
reptu» , presbyleralu initialus siiin, futeor, imitus,
et scripsit, iiimiruiii alios etiam pMulinos pra-faii coii-
non fastidio loci, eic En quam Dcxiri |)Iacitum sanguiueoi in Hispania, Burdogalia descendisse, ct
Terum sit. floruisse; priinum namque Paulinus qiiidam Tarra-
Sed opposuit mihi aliqaando doclus in url>e vir, conem gubemavit ; de quo iuqnii num. 2i :
nequaquam cum veritaie siare posse, quod Dexier
asseril, nimirum anno Domini 596 S. Paulinuiu a
Nam correcturo libi Tarraco Ibera tribunal
PraBbuit, affeclans essc clionla libi.
Lampatlio Barcinonensi episcopo presbyterum coii-
secratuiii, cum ipse ad Ali|<iuiu scribni iii pra:dicia Hujus filiiis Paulinus Megeniinam Ausonii sororem
cpistola fuisse ordiiialum nnio Augusiiui baptisiniim, in coKJugium duxii , ex qua in Hispania duos susce-
qui incidit in aiuiuni Domiiii r>89 TimaMO ct Proto
B pil niios, videlicel alleriim Paiilinum,
qui in juven-
coss., ut ex ejus scriptis evideuter probat card. tute moMuus est , et Driadiam qua' in Hi:isp:>nia ,
Baronius i|uinimmo jam venisset iii Iiuliam, et Me-

: ctiam obiit, ul ipse ait ni m. 23 :
diolani celebris cssei. Hnec ille, cujus uoineii lio-
Illa manus inler genitricis, ei oscuia patris
noris gralia silenlio iiivolvo. Cscicrum si atieinc
Occidil HiApana tuin regione procul
verha epistolx coiisiderasset, facile cogiiosccrci,
nihil eoriiiu, quse objecii, inibi haberi : suluiii euim Paulina; i£,'itiir hiijus f;in»iliai folicissimiim germcn
aii, Alipiura aliquid dc ejus fain:i aiidissc, ciiin Mu- saiicius Paulinus liiil, qui iii jiivemute Burdfgalia
diolaiii .\lipius ipsc siiniil ciiui Aiigiisliiio iiiili:>re- relicia, ad siios consanguineos :iufugit in li:spani:im,
liir: .isserii eiiam, quod ctim epistoiam sciibii, jain ubi Terasiam uxorcm nccipii. Idcui qiioque eo lem-
ad presbyieratiis gradum erai assuinpius. Quod :iu- pore fecisse pr.-eclarum in rliot<>iicis arlibiis virum
teiii id quoiue Alipius Mediolani, duni catecbiza- Dinainium Burdegalensem ipsciiiel Ausonius asse-
,
retur, audivisset, prorsus nec lcviier iniiuit, (|Uiii rit praediclo iiumero 24 Purenlalium, ubi de co :
poiius ex ea deduciiur noii sohim post bapiismuiii
Crimine adulterii, quKm saucia fama tugavit,
Aiigustini et Alipii, se eiiim post episcopaium il-
Parvula quom latebris tovel Ilorda suis.
I
lius, Mcdiolani abundantius luisse ub Ambrosio in Quem locuplelavilconjux His[>ana lateulem,

fide in^truciiiin, ct posimoduin B:ircilon;e ordiiia- N;iinque ibi mulnio uomine rliolor cras.
tuin.Do tibi ejus ipsissima verha Quod : indicusti Rbelor Flavinii cognomine dissimulalus, elc.
mihijam de humililatis nosirte nomine apud Mediola-
Illud quoque memoria dignum est, quod cum san-
num le didicisse , cum iUic iiuiiareris, (aleor curiosius C
ctus Paulinusesset Compluti iu Hispania cum uxore
Mjc velle condiscere, m ex omni parte
: quo te uoverini
sua B. Ter.isia, (iiius corum Cehus adliuc pur.r,
magit graiulcr, si a ouscipiendo miln pulre nosiro
sanciiiaie clarus, diem claiisit extrcmum. qiiem
Ambrosio, vel ad fidem initiutus es, vel ad sacerdoiium
cbari parenlcs prope sanctoruiii pueroium Jusii ei
consecratus : u( euudem ambo videamiir habere au-
Pastoris sopulcrum sepeiierunt. Exsiai adbuc pane-
ctorem. Nam ego eisi a Uelpliino Burdegalia' bapti-
{ryricusa sancto Paulino in obilu filii cditus, cujus
zatuM, et a Lampadio apud Barciioiiam in Hispuniis,
inilium Ante puer palribus claris, etc, ubi h.xc in-
:
per vim inflammalx subito plebis sacralui sim ; ta-

ler csetera refert :
tnen Ambrosii semper et dileclione ad fidem nutritus
sum, etnune sacerdolii ordine conforeor. Denique suo Credimus alernis illum Colse, viretis
tibi,
participem.
Laetilia;, et viia? Iiiriere
me clero vendicare voluil, ul elsi diversis locis degam, Quem Compluteiisi niaiidavimus urbe |>rnpinqui<;
ipsius presbyter censear. Hxc omnia Alipio iiarral
Coiijunclum luroulo, toedere marlyribus.
tain(|unm iiova et ipsi iiicognita, el quse post ejus Utde vicinosanctorum suuguine ducat,
iiiiiiatioucm ucciderani. Sed de re Trivola dicta Quo noslras illo purget iii igne animas.
surficiaiit. Forlc etoiiim noslris quoque pectoribus olim
Csciera qiiai iii commendntionem sanctiiatis bea- Sanguiiiis hxc nostri guUula lumen erit.
torum Paulini, ab Uranio, lib. de iraiis-
et Terasire, Quod ad Lampadium Barcinonensem episcopum
ilu S. P.iulini , et a Gregorio Magiio, lib. iii Di:ilog.
speciat, qui sanclum Pdulinum presbytorum ordin;i-
c. 1, petenda sunt, ubi uarral uitroneam Paiilini ,
vit annotarim , alTuisse concilio 1 oleiuio primo
,
captiviiaiem pro filio vidua; Nolana', ct ejus libc- nuncupato, et iii Alrica Mileviiano pariler primo.
rationcm cum ommbus snifc urbis civibiis ; ei ab
Uirobiiiiic iiomen ejus subscripium roperiiur, iii in
episiolis Augustini, pra;sertini a 34, cujus liiulo actis Toleiani primi videre est et apud Aiigusii- .
hanc pr.-Ediciorum ioseruit conimendaiionem . Do- num epistola 92, ubi de concilio Africano agiiur.
,
minis dilcctissimis et siuceristimis, vere bealissimis,
Iii cpistola qu.-c est Paulini el Terasia; ad Uripiiiin
alque abundanlissinia DA
gratia pra:i>lantissimis fra- prave legitur Lairpivs, pro Lampadiua. Sed si qii.o-
tribus Paulino, el Terasice, Augustinus in Domino
" i'3S (um
inier Paci.-^num et Lampadium scdem Biir-
salutem. Sed et illiid ^
.. ,~
Oicgorn luroncii.>is de gloria n cinonen.sem rexerit Emilas quouiodo nunc Oexi-jr
,
Couless., cap. 107, memor
.'moria dignissiinuin ; Peircat asserai Lamp:idium Paciaiio successissc? Occiirram
ergo cum conjuge, quasi peregrinalurus in aliam re
sanc, quod Emilas privaius sacerdotio fiiii propier
gionem, nihil habcns prceler slatum proprium. Posl
baeresim Prisciiliani ct Vigilanlii, ut apud ar la con-
multum vero tcmpus, cum ub iticotis regionis su<b cilii Toletaui videre est, ci iiicirco noincii cis a C.i-
i
requircrctur, nec posscl pcnitus reperiri ncgolialor

,
talogo eorum cpiscoporiiiu rejecium.
de civitate illa (Burdegala) ad hanc urbem (Nolam) 2. Asiurius, eic. Egiuius de co iii super'oribu3,
;,
FLAVII LUCII DEXTRI CHRONICON. 556
A,C.396r Prudentius Lyricus poeia Caesaraugustanus, Roaue scribiu A.R. 1147.

598, Siricio sufficiiur in Sede S. Petri Roraana Anaslasius. 11 49.
400. Hoc pontifice Toleti contrahiiur quxdam syuodus. ilol.

Paulus Orosius acceptis litieris episcoporum Herodis.Prudentii, et Lazarii ; Herodis,
inquam, Derlbosaai, Prudeulii Ilerdensis, Lazari Viccnsis, ex coacilio Toleiauo
ad Dnn. 570. Iierum inferius agemus ad annos 406, A lione indigenl, videlicet.iempusqnolegaiioipsacon
423, iii, ubi de ejiis sancliiaie. ligil ; a quibus missns fuerit in Africaiu Orosius; et
5. Prudeniius , eic. Id inielligendum est de lib. quamob rem. Quod ad tempus speciat, Ca-sar IJa-
Psvcliomacbix, id esi, de couipuguantij animi; nam ronius iii annuat Doniini 414 c.im rejicil, sed unde
librum C:ahenierinon, boc est divinarum rcrum , id acceperit illustrisîmus cnrdiuilis, non prodii;
opus, scripsii aiiaiis su.x quinquagesimo sepiimo, ul nisi forsnn ex eo quud consiat, logatione facia,
ipse iii proiogi) asserit; cum enim natus fuerit Sa- missum Orosium fuisse ab Augustino Hierosolynias
lia et Pbilippo cobs., anno nimirnm Cbrisii 348, fil ad S. Hieronymum ; inibique adfuisse icmpore re-
ut Catbeiiieiinoii scripscrit anno 404, ab iiio euim veiationis reliquiarum sancii Siepbani Protomarlyris
ad buiic 57 aniii iniercedunt ait eniin : : Luciano pre^bytero factne; et bouam earum pariein
posimoduin prinium omnium intulisse Occidenii :
Per quinquennia jam decem, ut praeier Augusiiiii serm. 52 de Diversis, lesiimo-
Ki tallor, tuimus, se|iliinus iosuper nio IfnrccUini comilis notum haberous in Cbron.
AQnmii cardo roiai, dum IVuiinur sole voIubiU.
anno Duniini 416. Qnod h inventio anno Euperiori
lerminus, el diein
Iiislal
contigit, ut idem Maicellinus scribit, et ex epistola
Vicimim spnio jaia Dfus applicat;
ipsius Luciani liqiiet. et ex Fastis Matii Laniacensis;
Quid nos ulile tauli spalio leniporis egimus?
inlerri iodc viJeiur le^zaiionem Orosii ad Augusti-
Enarratis vero vitaj suaeactis, subdil: numannounoaniereliquiaruminventionemaccidiisc,
videlicet 414. Sed a (|uibus episcopis missus? Baro-
Alqui fiije sub uilimo
Ppccalrix auima &luUiliam exuat, » nius ab Eutropiu et Paulo aflirmai bi siqiiidem iii ;
*^
Sallein voce Deum coocelebret, si uierilis ncquit. commonitorio, seu consuliatioue legaiionis Oiosii
llvmuis coulinuel dios, iiominanlur DcMcr ab Herode, Prudeiuio, et La-
:
Necuox ulla vaccl, quiu Domiuumcanat, zaro contendit. De caiisa legaiioiiis nou minordis-
Pugnelconlraliaereses.cailiolicamdisculiaUidem. cordia videiur, nam Baroitius affirmat, Orosium se
Coiiculcet sicra gonliuin,
ad Augustinum contulisse, iil eum super erruribus
Laliera Rouia luis confcrat idolis,
Priscillianisiarum ci O/ipenistarum consulerci
Carmeu manyriljus devovcat, laudet a[K)stolos. ,
Dexler vero, adepiscopos Africanos causa gcneralis

De liis omnibus scripsit, sed non eodem anno; nara concilii congrcgaios, cum liilcris Herodis ci si.cio-
Pcristcpbanon, Apotbeosim , H.miartigeniam , ei li- rum ; detulisfcque secum canones Cjesaraugustjui

brosduosconira Symmaclium, posimodum inllispa- duduni babiti, ut cos a Patribus Alricanis appro-
luis degens composuii, ut suo luco dicemus.
bari curarei.
A, C. 5'J8. 5ir»cio , etc. Id cum veluslioribus Cxierum nibil a vero distaus in Dextri scripiis
asscrit cardinalis Baronius. repericmus, si examini siibj cia-
res ipsa rigoroso
A. C. 400. —
1. Hoc Poniifice, eic. Scilicet sub tur. Agebai boc anno Orosius .x-taiis iUE 25 vel 26,
Anasiasio, q»iem immediate dixerai in scde Pelri uipote naius (quod superius vidimus) anno Domiui
successisse Siricio. Li eo concilio senleulia iata est 575 (quod enim in codicc Cxsaraugostano scribilur
io Synnpiiosium, et Diciinium, cxierosque episco- natus 582, vcl ^^84, error amanueiisis fuit, quem cx
pos ex sccta Priscilliani conversos; dc qua re inulta alio ms. correxi)erai eiiam in eo juvenlu:is fl<>rc
;
in superioribus dixiinus ad anuum Duniini 586, ubi presbyier ordinaiu-. Sane D. Augustinus Orosium
boc i.riuim fuisse ex iis conciliis, qu3e Toleti con- C 1'rcsbyieruin .juvenemque agnovit, ii:n) in epi^-iolc
ira PfisciUianislas congregata sunt, probatum reli- lU2 in.juii : Occasione quippe cujusdam studiositsiini
quiiiius. Hoc ipso aniio 400 , qui fiiit quintus Arca- juvenis prcslyicri Orosii, qui ad nos ab ultima His-
dii et Hjnorii imperatorum, nobilem babet .momo- pania, solo sanctorum Scriplurarum urdore in/laiu-
riaiii de ejusmodi Toletano concilio Jdaiius episcopus matus (idvenii, elc. Nec inirum si quinlo el viiêsinio
i:i Cbroiiico suo bis verbis ; In proiinciu Carlha{]i- aiatis aiin I, in ipso juveiitMtis Hire Oiosiu^ in Afr:-
neusi in civilatc Toleio synodus cpiscopontm conlia- cam prutccius diciliir, nimirum Cbristi Domiiii 400.
Jiihir; in qua {auod yeslis conlinelur) Sympliosius el Neque eiiim quasi conciliaris Paicr niissus fuit, sed
JJictmius, et cuni his GnlUcciw episcoiii, Pri^cil-
alii poiius inicrnuniii vices gereiis, aclatis forsan lcne-
liuni scctatores,hicresim ejus blaspheniissimam, cum riiudiiicm pr:clendens, aliquîindiu restiiit ; sed quod
asscrlorc eodcin, piofcssionis sutv subscriplione con- epistoiii Hispanix, ingenii sui capacitate dclcctaii
demnant. Statuuutur quccdam etiam obseivunda de euin Magni Augusiini babcre discipnlum,
vcllcn^
Ecclesiiv distiplina ; coinmunicanle in eodem concilio vim fecerunt juveni, qui tandem dcsiderio audieiidi
Ort!(j:o cpifcopo , qui Cwlciiis fucrat ordinulus , sed lantum fingisirum allcctus ad eum profectus csi. Id
aqentibus Priscilliunistis pro fide catholica pulsus fa- cerie iiuioiescere potcst ex illis verbis, quae ipsemcl
ciionibus cxsntabat. Sane sentenlia ipsiu-: concilii scribii in prxdicia con&uItatione Ad le (inquii ad :
(iit ex itclis colligilur) ([uod nd Oi tigiiim spcciat sic Augiisiinuin) pcr Deum viissus sum, de le per «kjm
Iialiei ; Fralri autein nostro Oitigio Ecclesias de qui- spcro. Duiu cousidero quuliter actum esl, quod huc
bus puls.ts fucrat pronuntiamus esn' reddendas. ~
,
lie- veiiirem, a jn&sco ciir icnerini ; siiie roluntalc, siiie ne-
[jcriiur Oiuglus !-ubsciipisse Concilio scqucnli To-
pci j. cessilate, si ne consensu de patria egresstts sum, oc-
ctann aiino Doinini 405, dc quo nuilta jani diximus,
ktai cultii quadaam vi actus, doncc in istius tcrrce littus
ct itcrum siio I.ito dicoinus. allatus snm. Hic deinuni in eum rcsipui iiucllectiim,
2. Paulus Orosius, cic. De legaiioiie sua ex Hispa- quia ad te vcnirc mandnbar. Dat> igtlur seinel Oro-
iiia a<! AugMîinum, agil ipsc Orosius in consuiia- sio in cjiN disciplinain, nnn est undc divincmiis,
lione ud cuntilcin supcr negotiis su c lcii.iiinnis dala, eodeiu ipso, vel sequcir.i anno ab ubcrc doctriii.c
(|ii,i> pr.eponilur libro tlc ciroiibiis Priscillianisiaruiii nbbutaluni, ot ii; OrientCiii :imaiid:iluin qtiiniinmn :
cl Origeuisiarum, cv^laiqnc toiiio VI opcrnm Augu- coifênlaneum c^t ralioni jiidicaie, aliquol .iiiuos
slini ct ipsc .\iigu>lii!u> iii cpi-lol I 10-, ad l'^\o-
: apud Augusliuiiiti ogissc , liKeraium s'.udiis va-
diuiii. Tria laiiicu boc loco iu icxtu Dcxtri exposi- canJo ; cl lamloiu in iis provociuni ad llicroMv-
,
637 FLAVII LUCII DEXTRI CIIRONICON. 538
A.C.400. dudum iiabiio, coHcciis canoiiibus, ad episcopos Arricaiios ad quoddam gcuerale A.R. 1151*
coocilium congregaios fesiine se coDferi.
BIVARII COMMENTAUIUS.
muin coiUendisse, quotcmpore sancli proiomariyris A Arf«» precfestinatum e$se, prowpiisumnm etl. El infe
reliquix adinventx sunl. Ilis accedil, quod Orosius riiis Cum de hi$ interrogaretur , asseruil , Lazarvm
:
nisi post mulios annos non rediit in liispanias, cum sane in transitu cognitum, llerotem vero etiam satis-
)amen subilo, responso liiterarum quas lulerat ac- factionc intcrposila, guod secus de ignoto ct abiente
cepio, redire delêrel, si illanim graiia praecipne, el sensitset , ciim gralia recessisse Patuit hos in ob-
non ul siudiis vacaret, in Africain proreclus fuisiict. tervatis ordinibut, plebe cleroque contrailicente, iguo-
Cujus eiiam illud argumento esse poierit, quod non tos alienigenas, intra Oallium sacerdotia vendicasset
ilico atqtic illuc accessil , responsum Aiigiistiiii ad quibus se ipsi propria ubdicavcr,' sentenliu, nosqve li-
qiixsiiones Priscillianistarum el Origenisiaruiu , ccl ct alialum eorum de se poenitudinem seniti, sacer-
procuravit, sed aliquo transacio tcmporc: cuin ni- dotali ens loco et ordinalione SHbmovimus. ln poste-
iiiirum Augustinum vidcrat evpediium ab aliis di- vero hxc ail Veius Lazaro consucludo ett
riuri :
clandi necessiiatibus. Id s;ine Orosius ipse in exordio innocenliam criminandi per mulla concitia, in S. liri-
pr^nilictae suae con«ullatioiiis asseruit, illis verbis : tium coepiscopum nostrum Turonica: ctvitatit, diabo-
Uealissimo Patri Augustiuo episcopo Orosius. Jam licus accusator inventus cst : a Procnlo Matsilrensi in
quidcm suggessernm Sanclitali tu(v, sed commonilo- synodo Taurini sententiam calumnialoris excepit : ab
rium suggeslce rei tunc offerre medilabur, cum le ex- eodcm Proculo fit per multos annos sacerdos tyrannici
peditum omnino ab aliis dictandi neccssitatibus esse judicii, dcfcnsor civitatii Aqucnsiuui, cum conlraitet
sensissem, elc. Denir|ue matcria ipsa Prisciltiani er- afflictio in ipsuin penetrabile et sacerdolale solium,
,
rnrum , pro qiia etiam mittebaiur ab episcopis liis- tnnguine innocenlis pene respersum irrupil ; tteiitque
panis , saiis convincil, Orosium aiitc annum \)o- -Qinêo haclenus umbra sacerdotii,donec tyranno imago
mini 405 in Africam niissuiii fuisse; nam idcirco staret imperti; quo loco post inlcrnecionem patroni
Aiigiisiini censura, et Palrum Africanorum requi- sponte se exuit, et propria cessatione le damnavit. I)e
rcbaiur, ut iis visis Priscilliunisiu: resipiscerent; qui Ilerote vero omnia similia ; idcm lyrannus, palronui
tamen anno prxdicio coiivicii et confessi ad pacem ccedis, lurba; presbyterorum coutradicentium ,vincula
adniissi sunt concilio \9 episcoporum Toleii ccie-
iii et cuslodioe, el totius civitiiiis addictio; similis poeua
braio(de quo suo loco agemus) ei errores ipsi conde abdicaiione saccrdotii. Scd quara mendosc hxc
sopiii, uSi|UO ad aunum Clinsii 418, quo repullu- omnia in sancios episcoi)os ad audientiam Uomani
lantes agciite sancio Turibio Astiiriccnsi in concilio puntiGcis ailaia fiierini, id saiis conviiicit, quod iii
Toletano nniii Uomini 448 landem evanuerunl. defcnsiouem Pclagii ci C(tleslii hu!relicoruai litlenn
Qiiarc nianife.sliim lii niultoanle anii. 4l4,quod alii ipsa» scriptuj suni ; ei quieciimquc ipsi coiitra ca-
exisiimaiii , Orosium in Africam commigrasse; lliolicos antisiiies malo dolo sugges^cruiit in iis
iiunio antc 405, ct quod ralioiii inaximc congriiit coiitiiicatur. Qiiod scripiori s-tandum
si cailiolico
Dc\tii ênicntia', qui euiii ann. 40U asserit misbuin, csi, ecce IMosper in Clironico ha'c scribit de lic-
postquam videlicet in Cacsaraiigiislano concilio Pri- rote : Heros vir sanclus beali Mariini discipulus ,
scillianistx damnati fiierrmt; ^cujus ocio canones cum Arelalensi oppido cpiscopus prcesideret , a populo
Orosius diciiur asporlasse. ipsius insons , et nuUis insimulattonibus
civitatis
Jnm vero subsisiere neqiiii, quod ab Eutropio et noxius pulsus : inquc ejus locuni Pairoclus ordina-
est
Paulo episcopis missus fucril; ipse namque (cujus lur, amicusM famUiaris Coustanlii magistri militum,
icslimonio dumtaxat illorum notiliam battemus) Cujus pcr ipsum giatia quxrehatur ; caque ret inter
noii asserit «e ab iis ad Augiisliiium directum, sed '-•
episcopos regionisiiiius maguarum discordtarum causa
quoJ poslqiiam ipse tempus aliquod apiid eum exc- fuit. Similiicr Lnzaro accidisse dnbium non cst,
gerat liiteras suas ad Augusiinuin dircxcrunt, de
, ciini eadem de utroqiie Coeleslius Zusimo narrave-
raiicin re, alia certe longe via ; nam eo coiiiperto ril. vero £edil>us suis abilicalis, ab Aquitania
Sciiicl
Oiosius ipsc ncgoiium celeriusexpedire curavit. lin in Caibaloniain proximrim provinciaiii concesseruiil,
verlia ipsiiis Orosii Jam qnidetn suggesseram San-
: ii»ique licros ad Dertlicsanani, Lazarus vero ad Vi-
clitali tuce sed commonilorium suggestw rei tunc of-
, ceiisem elcfsi fuore, ui Dcxter scribit ct ex cpi- :
ferre meditabar , eum le expeditum oniuino ab aliis siola coacilii C.irih.igiaensis ad Iiiiiocentium papaiii
(iiclandi necessilalibus esse sensissem.Sed quouiam I)o- scripiam babciiir fuisse in Ili^^pania cpiscopns.ut
tnini mei fi'.ii tui Eutropiiis, ei Puulus cpiscopi, eudem jam dicam. Ca;terum boc anno 400 nnndiim, ul
quu et cgo puer vester sulutis omnium utilitfile permoli, credo, veneraal in liibpaiiiam; el Dextcr cum eos
coinmonitorium jani dederiint de uliquanlis hocresi- Deriliosanuiii et Viceiiscm vocai episcopos, ad tcni-
bus, cic. Vides, lcctor, P;inlum et Lutroi>iiiiii non piis quo scribfbat ip>e Climnicoii rcspicii, iion ad
niisisse Oroniuin ad Aiigustiiium, scd (quod loiige aiinum logaiionis Orosii uiido verba illa, Ilcroiis,
:
diversum de cadeii) rc
cst) pi^r aliuni iiileriiuntiuin iuijuani, Derthosani, ctc, Itiiiic sonsiim quasi n»:itc-
cgisse cum Augu^tino. Relmquilur ergo locus posi- riaiem rcdduni, Herotis, inquam, i|ui niiiic csl Der-
tioai Dexiri, (|ui Orosium ali llcrode (seu Heruic, tliDsaaus, elc. De rriidcii'io mliil aliiid liabco di-
ut alii vocaiit ) Lazîro el Prudcalio episcopis mis- ccre, nisi quod fnii quod
ilerdensis episcopus ,
biim coniendit : qiiod saiic lam vcrum cst, ui id Dexl T scribit. Pclagium
Igiiur qui postca acerriinc
cunceplis verbis e.xpresseril coiiciliuin ipsuiii Car- d ci Coelesiium persccuii sunt priiis quoque Pribcil-
,
thagineiise ia episiolaad luiioceuiium papani, cujiis iiaiii.sias cl Oiigenisias acriler inipui:iiaruni. Porio
mox vcrba adcluccnius. Porro de lierole et Lazaro earuin epistolaruin coiilra Pelagiuiii el Ca'lestium
inagaa fit mcnioria a Zosimo Romaiio poiililice in ab lleroie ct Laziro scriplarum, ct per Urosium
lilieris, quas Baronius in toin. V Aiiii.il. ex codire Africanis episcopis datanim, memio liabclur iii cpi-
ins. Valicaax bibl otbccx transtulit, iit ex i'i(ispcro stoia coiieilii Carllijgiiieasis ad iiiauceiiliiiai pa-
Aquitanico iii Cliroii. cx quibus liquot eos'lciii zelu pam, qiia; inicr Augosliui esl !)0 ibi eiiim dii iiur : :
niagno Coe!esti(im liierciicum pcrscculos luis»e ei , Cuin cx morc ad Ccr',hiUjineusein lirclcsiam .-ivloniii-
ca propler ab ipso apud Zosimam meiiduciter cit- ter venisseinus , aujuc cx diversis causis congrcguta
cunivenios, ita ui, Cade^tio suaileiue,inagna de utro- ex nobis synodus haberelur, comprcsbyter uosler Orv-
que criiiiiiia pontifex credideril; el in priori opi- sius nubis lificiaa sancioruiii fiuuuin n consucerdo-
biola ad Aurolium, et episcopos Alric:i! ilaia scri- tum nosirontm dcdit Hcrolis et Laznri, quaruin for-
,
pse il Zosimus : Ad llHera-i Laxiri priori

llerotis ct viam his coîsliluimus cssc subdendam , eic. Sed
r( /;.';(/«(• dcs'i'i:ito.s (^cri; .sciaiil i!li ad Africjiioi li!!ei\c ips.c pci.iMiint.
coiitra l'cla;jiuui ct ('«lcsiiuii)) cquidem hoc fcrcore Cckrum ul Uc Orig •iiislij aliiiuid dicainu.s, i«-
:
559 FLAVII LUCII DEXTRl CHRONfCON. 540

A.C.40i. Innoceniius, I liujus nominis, sncmiii Anastasio. A.R.Hf.2.
405. Stiliconc u ci Fl. Aniliemiocoss., cogitur Toleticonciliuiii : et aJ Palres in 'uoc con 115G.
cilio collectos scribil S. Innoceniius.
406. Leporius episcopus Uiiccnsis in Baiica ,
prius nn.onaclius e fanniMa S. Augusiini, U57.
muial perdiiam suam prioiein scnicniiani , adir.onitiis a S. Augiisiino praeceptore suo.
BIVARII COMMeMAHlUS.
fnrl inconsuUalioue siia Orosius dnns Avitos T.ir- , A diijerri, etc Incidisse in hunc anniim 405 consula-
raconcnses, e^lra pau i.im aclo-, ornjrps qnosdiun in tiiiii Stiliconis n i|uem iniit cum Fi. Anlliemio scri-
eam reduxisse, qni Romain peticrat, Vitionni ; (|iii ptores omnes ailirmaiii : et hinc forsan acta hujus
nierosolyiiiam, Oiigeni>) niininnii lil>ros Periar-
: ciim superi(>i-isToleiani concilii confusa fuere;quod
clion Origcnis sccum defiMciial ei eridres, quiiids , nimiruin uirumque habilam siU
Stiticone consule
Iiassim scaienl, pra>(Jicab:it ei inler alia, Vorbiiiu Non niimero consulaius, cum ccr-
liabiio delcciu de
âiris dumii!um prius successive oinnium liierar- luiii sii priiiium Siiliconis iii :innum Diimmi 400 in-
cli.irum angelorum ntl su:im liyposiasim naturas cidisse, secuiidum in 405, quod Iilatins, Marceilinus,
assuitif>S!^se, et ultimo landem liumanam. Ciim his C.issio(iurus et cateri lesiantiir. Porro subscriptio-
advenerat in Hispani.nn quidam sancius Uisiiitis ncs 19 episcoporum qiijc esstant, bujus necessario
Gra-cus (ut ip>e Orosius iiuncup;il) idenlidem dn- fui>se id convincil, qtiod Palernus omiiium priinus
rcns, sed quisicim fiieril igtiDraiur. Omnes lamcn siilisciibit ( nimirum Biac.irensis ) eo quod praesidis
scriptis n. Augusiiiii ronvicios, ab iiicepiis dcsii- in eo funcius officio sit; qui iamen iii prxcedenti
tisse s:itis ex eo mauifesluiii lit, quod postmodum concilio anni 400 ad tempns scnteniiam levis dain-
ad aiiiHim Domini 1^9 corumdem cum lionîre ci iKiiidiiis ncceperat. Qua de rc, ei de cacleris ad h c
laudc memi.iit DexttT : ei quia roemoria ejnûiotii coiicilium penineiitibiis, cgimus in siiperioribus ad
errorum in nullo liiijiis ^ latis liisp.^^no concilio l.icia aiiiium Doiiiini 580. lnterfuere Ciiiii ca'ieris S. Asiu-
esl. Diversusab liis fnii niler Aviius, p.iriicr llisp:i- rius Tolei;uius eiiiscopiis priiiiLC scJis ; MarccUus
nus presbytcr, qiii revil.iiioi»'.^ rciiquiarum S. Sic- Cauriensis juxta scntentiam Dextri, ad annum 42i,
pliani Hiero'o!yinis inicifuii, oi epi>toiam Luciaui laiiicisi iii codice S. Micliaelis dicatur llis|):il-nsi!>,
p apiid Liaysam
e GrxiO Laiiniiale donnvii, ;i(: Orosio UMdidii, iii Seêrus LamacenMS, seu Malacen-
;
Oocidc'ii;ei!i cum leliqiiii.s dffi-rendam. Diversitan-m sis, de qiio jam diximiis anno 588; Olympius qui fuil
argiiunt, lum t»alriic divorsitas illi namque Tarra- : sccuiidus bujiis nomiuis inter Toletanos, ei po.simo-
coiiciises craitt, Orosio el Dextro ustibii^; Ijic Lu- dum .'•uccessit s.inclo Asturio aniio 4i4, nunc aulem
siianus, ut ixprcsse Idaiius seribit iii Fiisiis :id cou- aiterius cujusd.im sedis episcopus erat S. Hilarius :
sulaliim Ilonorii x ei Theodosii Junioris M Exilunt : Arel:itensis, ut credo, iiui his diebus in .Aquilaniu
(ail) ex yestis epUloln suptadicU presbuleri Ln-
(tis floicbai, Orligius episcopus Cx'lencnsis in Gallaecia,
rianit S. Avili presbyleri BracaremiSy iiui lunc
et qui iis 'iolelano superiiiri fueral absolutus, et sedi
Hierosolifims degebinit .-quare Avitiis dedicavii tr.ins- su;crestiiiUus :L.'in(paan<sDarcinoneiisis, quisjnttiim
latiiiiicm suam Bdcoiiio e|iisco|)o Bracarensi, cujiis Paiilinum presbyierio decoravit S. Exuperanlius :
habeliir meniio i:i aclis coiiciliiTolelani primi dicii, Raveiinas o|)isr.opus, de quo multa in supcrioribus
et Bracarensis pariter i. Tum
deinde leiiipus ct lo- dicta sunt : Leonas Lnceosis antisies, ul habent siib-
cus, oamqiiando iiiventu; sunt, et hic Avi-
relii|iiije ^cripiiones aniiijuae. Sfdes ca;terorum minioje poiui
tiis aderat, qui Pcriarciion iiidc atiulerant iii
alii reperire, videliccl .4p/iro(iJ>ii, Liciani, Leporii , ju-
Ilisp.iniaiii ab aliquibus annis redieranl. cundi, Lampadii, Sereni, Flori, Stclii ct Aure'.iai.i.
A. C. 4ul. —
Jmioceii ius, eic. Non conslat apud A. C. 406. 1 —
Leporius, etc Quis is L.eporius (ue-
.
omiies de .'tnno electionis Iimocentii; nam Idaiius rit iio:iomnibus consiai, nam siuit qui velinl lio*' tom-
in anuum octavum Arc.tdii ct Honorii eain rejicii, poreduos cjiis nnminis e\i>liiisse ;:ilterum ex familia
qiii fiiii Christi 405; Marci-llinus et c;i'.teri in coii- sniicii Auguslini, cujus ipsc iiienrmil Seim. 50 de Di-
Milaiuiii Arcadii v ei iloiioni v,(jiios Buoniiis se- C lersis ; alterum, Pelagii t:ibe infeclus gratix Dci
i|ui
quitiir. Est is annus Dumini 402: solus Dislcr corilrariiis cxi^lens, pravumdogma
inG:illiis dissemi-
quem viderim elcctuiii referi aiiiio Doiiiiiu iOi, al) iiavii, sed :ib Augusiii:tiadmoiiitus, palinodiamrecan-
Urbe coiidita 1152. luvaluit apud aurlores opiiiio tavil; doqiio Gemiadius lib. de Viris iiliisl. cap. 59,
Marcellini , sc*i cum Dexter iis ipsis diebus «cripse- ei Cassianub de liicarn. lib. i ct vii. Addunl faiso dici
rit, el Cicteris timnibus aiiii'.|uior sil, audiendus pi.e Uiiceiisem episcniium iii His|iania, cum Utica in
omnibus videlur. S. Anasia li papai n-orlem deplo- Alrica sil, non in llispauia, ct Le|K)rius Hispa- mm
rai Hieronymus episi. 10 ad Princiiiiam, ex quo iMis, sed Gall.i.s, aul Biilio fuerit. ui PitSiV-us lib. de
Mariyrologium Rom;«iiiim ad 27 April. ea verba Scripl. Aiigiic conlendit. Fxcuso cardinatem Baro-
desumpsit: quem din Roma hahere non meruil ne , nium, qui Oexiro caruit,sed eos qui, visoDeilro, re-
orbis ctiput tub tali episcopo trmcarelur tinin haud : iuctaniur, admiror. Cum cnim exprcsse asscrai, eum
mullo post ejut obitum Roma n Golhis capla fuit qui mnl tvii sentcnti.un siiam ad sanam redacium
aiiiio videlicel 410 sub Varane Terlullo solo consule, mentem fuisse, ex Aiigustini famili.i monachum,ba-
m habet Marcellinus, iêu aiiiio sequenii, ui scribit buisbcque pra'cepti)rciii eumdem .Angustinum , non
Idaiius in Chronico. esi uniie aller ab altero dibiii>gui qucal cnm alias :
A. C. 405. —
Siilicone, elc. Hujus concilii memo- niiiius ex aniiqiiis promiU duos ejus nominis sub Au-
rla ex epistula S- Innoct ntii I Romani Poutilicis pc- gustini divciplma nionncbatum cxercuisse. Sed fnr-
tend.i e.sl ex oua coiie.tat ip>um scripsis-e post ali-
; san qiiis objiciai id c\ aîate satis deduci; nam qiio
quod lempiis sui p ntific itn^, quo scrihere dissimu- tcmpore unus sententiam iu xlale maiura muiavit,
laverat, ad univeisos -piscopos iu Tolciapa synodo
(
n aiter juveniiilis antios non excessernl siquidem Au- :
constiluto.s quare cum elceius fiiL-rit anno 40i

;
gustinus canis respersus reterl se Leporium in mo-
vel 40'2, conse.iueiis Jii, ut anno 405 vcl piopc oa nabtcrio recepisse ; quo sane lempoie post mulios
epistola d;il3 sil ; ail euiin 1 unv.ennns umvcrsis epi-
: monachnlus aiinos videiur conligisse lapsus altcrius,
scopis iit Toleiuiiu sijnodo consrnuiis , dnlittsimis /"/«- pr.xdicniio errori>, et ejus landem recantalio.
Iridus in Doninio salultin. Sape m,; cl niiirum, c«m Perperam tamen, niliil elenim boriim e.v scripiis
ienerei cura soUiciluni , super d.sscusionis schisnialc auclotuin constai sed demus rcsper&um canis scr-
;
licclcsiiirnm, quod malum p,r Hisp(inii.'< lalius in dies moneiii illuiti oOscripsisse .•\ui;usliiiiim, quoniam in
*(.'panjfioH;,s ijnyiu inccdtre fi -ui prolvipiitur: ne'C:>sii- eo dicil: Ego ijuidcm quein Dcn piopilio itdctis epi-
rium tempus ciiiirsit, quo nott possit cwaiiialio tania siopHin veslrum, jtivenis leni ad isiam civilatem , cvc ,
: ;
541 FLAVll LUCll DEXTRI CHKOMCON. Ui

BIVARIl COMMENTAKIUS.
non decet hos canos^ eic, atUimca convcrsionom el A sbyier ordinnri, pnstniodiim ad episcop.itnm etiam
iniliiim inonachalns Leporii non refcrt qtiasi rccen- dignus est h:il)iliis ut ascendcrct. liinc procul dithio
tem, ei iis ipsis dtcbus faciam, scd anle inuttos an- til. ut alicr sit ah co Leporio o|)iscop(>, <|ui conrilio
i)<)$. En verba ipsius : Leporius quidam (uit nohililale Tolet:ino nuncupato siibscripsit anno Domiiii lOo,
i
$a'culnri conspicuus, el pra^divea, coinparandus in plu- noiiduni siquidcm ordinatns fuerat is de quo agiinus.
ribus Piniaiio. Uic tua omnia dimitlere cupicns, ct pou- Nisi qiiis vclit lolam htnc sententiain Dextri hoc
per eum Christi pauperibus Auguslini fralribus Deo anno :ih co a^signari, quod ignoraret vcrinn tempus
servire; non ante eum recepit Auqus(iiius,quani, cro- coircclionis illius ; qiiaiii tanicn aiilc conciliutn acci-
galis oinuibns bonis, egenuni prorsnsredditum lideril disse li(|uct cx pr;cdiciis siibscriplionibus. Annola-
suqgcsserat. ut dc diniiis crigeret monastcrhm,
ctii et rini ctiam, verba ilta Casiani, Aasertor prcedicta'. hw'
necnon Xcnoilochium, et ba.sHicam Marlyitim. Nomie rcsis inler priinos fuit, ralione prx6erlini icmporis,
'verbiim ciim dicitur, Leporius qtiidnm fuit,
illiul fuil, qud aiite :ilios crrcrem Pclagii pr»'ilicavit , dicta
tempus rem antc ;innos iion paucos
prx>l<>rilum, ct fuisse. Nimirum quia quando ipse Ia|i8ii8 cst , ct
factam denolai? t*rube eigo cum Aii|;ustiuus canis ciiicndatus, relaîus adhuc in concilio ali<|no d.ini-
crai respersus, mulla fecisse poiuit Lcporius; (|uin- natus non fiierai; primiiin quippe anno Doinini 416
iinmo modus lo(iiicudi alisoniem imlicat , ni ilie agcnte Orosi » in coiu iliis Milcvitano, et Carihagi-
crat, qui in Galliis ali(|iiod tempus exegit. At, inquii, ncnsi siih Silvanoejiiscopo coiidemnalus ftiit. Qn:ire
in sennonc ilto lainlat eum , et h;vreticum non lau- Leporius facilius Augustmi m:igistri sui curiectione
darci. Bene, assenlior; sed qiianto tempore errori cinendatiis esi,ct, ut apparcl, coniuinax non fuerai.
immersus eratt quando vero ad bonam nieutem re- p Adliuc nonnulli susiinere non possunt, quod Le-
dacius, e\em|t!ar pocnitcniinc dabat de se, cur,qu.TSo, ^ porius dicatur monachiis cx faniilia sancti Augustinl,
iaudari non dcberct? prxêrtiin quia eo locu solura quoniam inonachaium ali AngiKiino instilutnni au-
a;;it de convcr.sione ejiis a ssculari vita nd niona- dirc nolunt, sed canonicos dumiavat regnlarcs.
ci<alem, qux sinc dnltio inerat cxeinptaris lap-us : Qnod quidem pro cimtenlionc, iion pro veiitalc dici
vero nihil ad propositum illius sermunis attiuebat. dubium iiulli sii. Nihil eiiim ex scriptis Doctoris
Quod addilur de IJiicensi episcopaiu, ex ignoratione saiiciissimi aique perspiciinm est, (|uam ipsuin inu-
veteris llisp:ini:u topugrapliiiB dictiim est : constat naohuni fuissc , ei insiitntorem monaciiorum. Id
siquidein testinionio Appiani Alexandrini fuissc iii qnod Petilianus Donalislaruin iieiulans antesignanus,
Hisp;inia nrbcin Ulicnin, a qua olim Virialiis Roina- quiiii Africa Au;.;ustinum benc noveiat. iili objecil,
nurnm pr;i-sidi;i fug:ivit, posiquain ipse a Q. Punipeio ui ipse Augustinus refcrt lib. iii contra litteras Peiil.,
victus rccesserut. E.v ord[:ie vero narratioiiis coii- cap. iO, iii'|uiciis Deinceps pcrrexit ore maledico in
:
vincilur (Jiicani U.xticx urbem fuissc; nain eain assi- vttuperium nionasteriorutn , et monachorum , argtiens
gnal inter Eboraiu Lusilania: et Baslctanos pcpulos eliatn nie, quod hoc yenus vitce a me fuerit intlitutuiu
Tarraconcnsis llispani:c, qiio loco bureaiior Biiica.> qujd genus vitw oinnitw quale sit nescit, vel potius toto
regio sit:i est, nt in labulis riolonixi vidfmus. Lcge orbe nolissimutn netcire se finxit. Pelili;intis igitnrob-
eiiuin de ea Uiica Anibrosinm Moralem lib. vii, jecit Auguslino, quud nion:icii')rnm csset instilutor;
cap. 49, el (|u:v. nos ad aiiniim Chiisti 6G nolavimus. cui tameii cum respoiidet S. Docior, non :ibnuit qitod
De pairia Leporii iiiliii cnro, lainetsi Alricanuni fnisse nioiiaclius sit, ei mdn.ichonim paier, sed quod ipse
credam, tcsiinionio Auguslini, dum tamen in ilispa- dicatur nionachismi novns invcntor seu iiisiitutor,
nia episcopus fuerit. C cuint:iinenhocviixgenns lotoorbc notissimumcssct,
Paulo difGcilius videinr quod Dexter asscrit, Le- qund Pctilianus aui ignorabai, aut ignorure fingehal.
porium episcopuin mutasse peidiiam senten!iam Ipse quoquc Augustinus id expresse laieiur, tuin aliis
suam ; Gennadius siquidem, ei Cusianus aiiie presby- locis, tum prsecipnc in cxposiiiunc psalini cx\xii:LVc«
teratum cecidisse diciint. Leporius adhuc monachtis quam bonum, clc, illis verbis Quid ergo dicunt illi,
:
(•lit Gennadius), iiosteu presbyler,pi(Bsum€ns dc puri- qui nobis de noinine nionnchorutn insullatit? Vcruin
tatc vitw, quani tirbilrio tantum, el CGnatu proprio, qu;inivis ipse non fuerii primus invenlur inonacha-
non Dei se adjutqrio obtinuisse credtbat, Pelatjiantim tus in orbe, primus taincn enm invexit in Africam, ul
dogma cfnperal sequi, sed a Gallicanis Doctoribus ad- ex variis Augustini scriptis dediiciiur, ct iiiier alios
nwnilus, el in Afrtca per Avgusiinuma Deo eineiidalus dociededuxil c;itdinalis B.ironius lom. IV Ann:il. ad
scripsii emendatioiiis suce libcllum, etc. Casianus au- annum Domini 591, inquicns ^. Augustinus primus
:
tcni, Leporius, inquit, iunc monachut, tnodo presby- fuit , qui monasiiciB vilw instituta invex-it in Africam,
ter,qui ex Pelagii inslitulione vel potiut pravitaie de- eademque servare ccepit, atiitque servanda iradidit;
tcendens ( quoad errorem, non quoad inonacbatus inde accidii , ut Donatisia' pularent hujustnodi viiae
disciplinam, ui nonnemo miliidixii; quatenus Lepo- genut ab ipto fuisse excogitaium. Sane habemus ex
rium iioii Augusiiniuionachutii Ticcret, sed Pelagii), eodein Augustino lib. ii Rclractaiionum,cap. 21, suo
apud Vullias assertor prcedictw hoercseos aut inter pri- teinpore apudCarihaginem monasteria esse coepisse,
mos, aul mter tnaximot fuil ; a nobis admunitus, a Deo quasi antc ipsuni itiihi inonaslerium nullumesset;
emendaius (per Augusiinum),t/a ma/e concepiam per- quo tempore scripsit opus de opere nionachoruio.
suasionein magnifice condemnavit, ut non minus pene j> Porro ex S. Paulini redditisad Alipium litteris (qu»
admiranda sit correclio illius , quam illiBsamullorum iiiier epistolas Augusiini cxstant sub numero 35)
fides, Jt ergo in se reversus, tibi lunc eral atque nunc conslat rooiiacliisiitum in Africa , quem cx Iialia
est, tam errorem suum cum dolore, quam line pudore Augustinus, pairium solum repeiens illiic primuii
confessus ett ted etiatn ad omnet GallitE civiiaies eon-
, invexerat , jam longc lateque fecunda fuisse propa-
fetsionis ac planctus sui litlerat dedit, elc. Kxslanl gatlone diffusum, spatio diimiaxat scx annorum,
apud Baroniuni lom. V ad annum Doniini 420 qua- qni ab introilu Auguslini in Africam, ad leinpus
rum exordium: Quid in me primum, o Domini mei ve- pra-dictx epistol;c intcrfuere. N.nn inter cseiera
nerandi, etc. Cum crgo autc presbyteratum lapsus et Paulinus sic alloquitur Alipium Benedictos sancii-
:
emcndatus fuerii, quonain pacto a Dcxtro c|iisropus taiis luce comites, et oeinulaiorcs in Domino , fralrctt
voc;aur?Sanc verba ilia, Episcoput Uiicetisis, appo- si dignauttir, nostros , tnm in Ecclesiis , quam a« »mo-
sitive scripta suiit, ul silseiisus, Lcporins qui nuiic nasleriis Carthagine , Tagaste, Hippune regio, et lolis
scripiune hujus tcinpore ejiistopns est Uiicensis, parochiis tuis, alque omnibus tibi CMgnitis per Africam
prius monachiis ex fnmilia S. Augustini, clc. iSeque locis , Domino catholice servientes tttullo afferiti , el
aliler (inain Casianus ile eo dixil, Tunc monnchus, t>/»>f./'(i<' satiituri roqmnns, elc. IdcnKjne liquei cx
modo presbiiter ; ct Genn:uliiis , adhuc monachus, Possidio in Vit:) S. xVngustini cap. Ul pCane vi- W :
poilea prei>bijier. N.im qui po.st hpsum mcrnit prc- deas (ail Barunius) ex uno Aiiûittxi monasierio uui-
,,
645 FLAYII LUCII DEXTRI CHRONICON. 544
A.C,406o Ilorci in Ilispania Tarraconensi sancla \icloria, vidua, sanclilaie prcecipua clara, A.R.H57.
a Vandalis (ut crediiur) percussa,
407. Aslurius Toleianus pouiifex, cognomento Serranus, valde cbarus Fl. Maximo 115S.
Iraperatori, et S. Audenlio amicus fuit. Gregorius eiiam Bxticus, jam in ulti-
ma senectutc consliiatus, sed vegctus, et iniegris animi corporisque viribus,

apprime charus Gallae Placidiae Augustae, uxori primum Aihaulphi regis Wisi-
golhorum, deinde Conslantii iniperatoris : Glix Theodosii seuioris, ex prima

uxore, mirifice laudalur.
Cxsarobrigx, qu-c nunc prope Ambraiiam in Vectonia Oliva dicilur, Juvencus
aliquot annis agil, et naius ibi dicitur : inde peiit Salmanticam, ubi florel im-
pense docti saiictique viri prxciara memoria.
S. Paiernus episcopus Bracarensis, qui concilio Toletano 19 epi&coporum prx-
fuit, muUis laboribus el xgritudinibus anxius morilur vir egregic doclus et :
pius.
versam calholicam Ecclcsiam Africanarn monasteriis , A A. C. 407. — 1. Asturius , elc. Quo tempore Fl.
€X aliis derivanlibus , brevi tempore fuisse repletam. Maximus in Ilispania ct Gallia imperabat, sedem
Qdid vero in causa fuerit , ul Augustinus canoni- Tolelanam regebai S. Audeniius, uiriusqne auicm
cos regulares inslituere incipercl, promil ipse lucu- coaivus et amicus fnit S. Asturius Scrranus ul ex
, :
lenter Serra. 1 de communi Viia Clericorum ; nimi- diclis conslat , et ex temporum ralione a Dexlro ex-
rnm quia facius episcopus, ut suo muneri ponlifi- plicata. Sancium aulem Grcgorium llibcrritanum an-
cali incumberct, ct hospiies supervenienies huma- lisliiem charum fuisse Placidia; Augusioe Tiieodosii
niter rccipeict, quod eo temporis episcoporum erat, Magni fili;K liber de Fide ad eam scriptus procla-
,
neqiiibat moiiastcrio Ereini cum nion.ichis ut

in mai. Placidiam hanc Auguslam card. Baronius cxi-
prius habilan:; iinde dcricos q»i alias intra urbis stimat fnisse sororcm Thcodosii iinperaloris; ciim
mocnia proserviiio allaris habilab:uu, in imum col- lamen Marccllinns cl Idaiius ejiis lemporis scriptorcs
ligcns , monastcriiini fecit clerir.orum , qui corlc eo asseranl non soiorem luisse sed filiani Theodosii ,
sohiin a monachis discrepabanl ,

quod allaii esseiit ut L. Dexler asseveral. Idatius .ngens (anno Do-
destinati, ei inira civilaicm dcgerent, cum monachi mini 410, sera 4i8) de cversioneUrhis pcr Alariciim
et in rure vi^crenl, ct sacris ordinibus ordinaii iion Gothomm regcin , subdit : Vlacidia Thendosii filia ,
csscnt: qiiando tamen opus erai, de monacliis cle- Uonorii imperatoris soror, a Golhis in Urbe capla.
rici liebant quos probarat Augublinus in mona-
, cl El xra 455agii de nnpliis ejus cum Alhauiplio Ala-
slerio monachorum , hos postmodum ad uri)em aci- rici successore; Aihaulphus (aii) apud Narbonam
duccbat , indc ad cpiscopalum plerumquc subliinan- Placidiam duxit uxorem in quo prophetia Danietis ,
dos. Hxc mihi in sancti Ooctoris scripiis ceria suni, „ puiatnr iinplcla , qui ail : Filiam regis Auslri sociun-
" dam regi Aquitonis ; nutlo tamen ejus ex ea semine
ex illis praicipiie verl)is: Perveni ad episropaluw; vidi
necesse haberc epi^copum exhihere humaniialem assi- snbsistcule. Qua de re ad caiceni hornni commema-
duam quibuscumque venieniibus , sivc iransenniibus : liDinin .ngeiuluin iiobis esi. Knrsns Alhaul|)lio ."^pud
quod si non fecissem, episcopus inhuwanus dicerer ; d Barcitioiioin occiso anno Domini 41G snhdit Con- :
autem consuetudo isla in monusterio (Monadioruiii vi- siunlius Plucidium acccpit uxorem. Kl infcrius ngii de
dehcol) permissa esset , indecens esscl (id esl noii de- Valenliniano impcr. Constaniii cl Placidi.TC lilio, qui
cebal quielem moiiaslicam): et idco volui habere inisla anno Doniini 419, el dc cveciionc C<in-
eis iialns cst
donio epiicopi mecum monnsterium clericorum. Qniltiis saiitii |)crIlonorinm facla ad regnum anno -4:20, ct
vcram causam fnndanJi regulaics clericos manifc- de niorlc ipsius aiino seipieiiti , in quem leriiiis cjiis
sial. Sed qiiia de hac re innlli initha scripsere, cl consulalns incideral il de morle Placidia^ Aiigu-t;R:
utrimque validc dccerlalnin esi, niliil ulira addcn- anno 28 iinpcrii rilii stii Valoniiiiiimi, cl Cliiisli 'i51,
duiM duxi, quia i|ii:v pra'fala smit, pro inslitnlo ineo quibus per omnia suflVagatnr Marcclliiuis nam ;
sufliciunt, ne quisnioiiaclialum Leporii sub Anguslini Alaricuin iiniuit urbe cgrcssum liiissc, P/«cirfta Ho-
disciplina, qui a Dexlio .nsscrilur, Jispcmelur. norii principis sorore abducln, qnnin postea Aihnulpho
2. Uorci , etc. Ilothc Lorca nuncnpatur, iil Mora- propinquo suo tradidit uxorem. El infcrius post
lcs fusc probavit in Anli(|uil. liispan. verho Ilorci, Alli;iniphi facla cum
moiiCm, \alia rex Colhorvm
fo!.8l, etquudcam pr«icrfliiil lluvius Tadcr, seu llonocio pace Placidiain sororcin cjus eidcm ciduam
,
Siaher, cx Plmio lib. iii, cap. 1 ei 3. l>orro sanciam liudidit. Addilqne inferius c.Ticra, qnae in Idalio lc-
Victoriam dc qua hic seriiio csl, cam credo csse
,
ginius dc Coijsiantio, cl Valcnliniano, ni:irito et
t\u:ii Bui-$;is in llispania (|uiescil, cl colilur snb du- C iilio. El aniio Doinini 4i4 Viclore ct Caslino coss.
piici ofhcio iii loio archicpiscopalu, die 40 Novein- Placidia matcr V alenliniani Aufjusla nuncupala est.
bris, ut in kalendario Burgensis dicece-.is viderc csi. Quod vcio lucc ipsa sit, ad ijuam Iiher Gicgorii
Qiiod enini Marian» cl :tlii pnlanl luissc sociain in^criplns cst, suo loco mouilrahiinus. nnno Do-
b. Uisula:, cl iiiidccini mill.iini sociiruiii , liliani(|iic miiii 425. Dccadcm
agunl Orosins lib. vii,
1'lacidia
rcîs Siiiliic cx S. Gcrasiiia, cuin i-iLîs pariler (nl Zo.^timiis lib. VI diacomis lih. xiii.
, ct Paiiltis
ail) occisa, prohabile noii csl. Undc eteniin lilia it't;is 2. Ciesafobriyw cic. Mcminit Olivae in Vecloiia
,
Siculi, el iiialer cjus rcgin;i roitjnngi poinit ciini PioionKCUs , nec longc a Salinnnlica : oliin ('.;csaro-
Uisula Britaiina el apud Coloniam super Rliciiiini
, biiga dicia fnil ; ct iiunc comitatus tiliilo insigniia
Germaiiix' fluvium Ci-ronari ? Vcruni qiiidem c>l UM>i i cl hlio D. RodenciCalderon Dc Jnvcnco
parcl.
S. Urûbm iis ipsis dicbus, a\il p:unin aiiic ah salis iii snpcriorihus diciuiu , ad annnm mortis ip-
Hunnis luisse pcrciissam ; c;ctcrum Viclori;» non ah sin-^, Pl Clirisli Domini 557; nunc de fama doctriiuu
lliinnis, sed a V;tndalis ociisa cst, (}ui noii lon^c alj ci saiicliialis ipsins agil Dcxier.
iis dichns llis|);tniani U.clicain , Cl ejiis conlincs, ulii 5. N. Paleriius , cic. Fiisc dc eo .nclum est in si:-
llor(i.-5 csi , aillictarnni, ninllis CliristiaiioriMn tru p rioiihiis , ( iiiii ds* conciliio 'roiclanis scnno inci-
Dcxiro, iion fuisse \i!gi-
cidalis. Coiist;il cliiun cx dit, .uino Doiniiii 58u ci 405; tncccssit ci Pancra-
ncm, scd vidiDiiM, cainnno antc m.iriyrii coronam li;iiius, ul mox diccmus.
uanciiialc (irxcipua fl nuiss.'.
, ; ,
8i5 FLAV!I LUCII DF.XTHI ClinONirON. Bt6
A.C.-JO?. Exiipcranlius, qiii cx Kavcnnate urbe venil in llisp:>iiias, negoiionim cnasa, In- A.R. 1158.
lcrfuitqiic concilio Tolclnno, prreclare floret; ei Kufinus cpisroiius Tarmo-
ncnsis cx CausiJico.
417. Paulus Oroslus, Fl. I.ucii Orosii filius, consanguinciisquc Paciani palris mci, ci- 11C8.
visquc Tarraconensis, mirifice auspicalur Ilormeslan», id cst, .Mundi Cliroui-
con; quem suscepil scribenduni hortalu liiterisque S. Augusiini episcopi.
lUVARII COMMKNTARIUS.
4. Etuperanliui eic. Multa de cjus gesiis supra
, A pr.Tfectiim, qui ad Valcntiniannm i, Theodosium i
ad annum 085 cl j88 dicia sunt, qu:c lii coiisulas. ci Arcadiiim Augustos rclaiionem fccii pro veieri
Riifiiius autcm, de quo Dcxter is e>l , cujns in epl- ,
dcojiim ciillii advcrsiis Clirisiianos eum tamen pro :
stoia S. Innotcnlii pap:e ad confiliiim Tolctanimi vinli , (Itiobns c<lilis hbris (ainiiiinm im|iii',;navit
menlio fil , ciim diciliir Quantos e.r eis, qni poit :
Prndenliiis , ejiisqiie objertis ilocic cl snlilililer
acceplam Bupli^mi giulinm iii (orcnsi cxcrciliilivue oo( iirrit lib. iibi intcr :ili
ii. ISomain per prosopo-
i
versati sunt , et obtinciuli periinaciam susccpcrant ,

pceiain iniroducit suis ila civibus loqnenlcni :
accitos ad sacerdolium esse comperimus, e quorum
vumero Rufinus Grcgorius ptrliibcnlur ! Euin vero
el
Vivo pie voliis aucloriluis, impia pridom
fuisse in llispania cpisco|>uin ex cadein conslat Arl(> .lovis, t;Uoor ; <)uid enim iion ille cruentum
cpislola. 'irailiilil? uul (|uiJ milo sibi, phiCKiiiin irc po^>oscH7
A. C. 417. — Paulus Orosius , ctc E^stat opus Oui (lum pra^mi-uiil cultu insfli-score Cliristi,
insiKne tanli viri , ei m:inil)us omnium leriliir, ciiiii Saiviil, ac niisoriim fn;(l:ivit sanguiiic sajolum.
crudilis nolis Francisci Fabricii Marcodurani. l»e-

El suiil riui >ol)is btlla exprobrare sinislra
Non dubitont, poslquam tom|>loruinsprevimus aras,
versus fucrat anno Domini A\G e\ Pal;rsiina in Anirmenlque Libyn CoUiiiJe a caidine portifi
Africam, ct cum Diospoli vidisscl al) episeopis in Aiiiiibaleni Jovis iiiiporio, Marlisquc n pnlsuin,
fryiKido congri^g:ilis absolvi Pel.i},'iuin ot Cflclcsiium , Victores Senonas Capiloli ex arce lujraios,
qnasi ab omiii errore quem siiis inendaciis obiexe-
, Cuin super excelso pngnarenl mimiua saxo.
ranlimrnuncs, moniiusiiue zelo Ilerotis et L. /.:iri Oui mihi pr<Teieriiaiii cladem, vcleresipK» dulorcs
cpiscoporum , quoruni rccens epistolas acceperat Incnlc;iul ilenim, videînl mc loiniiore visiro
diio Alricana concilia cclebrari fecil Mileviianuin n ,

B Jam nil t.ilo |i:ili nuiliis mea U^^rbarus hoslis
;
Cuspulc claublra qualil, etc.

el Cartliaginense, in quibus praMati liacreiici d;im-
nali fuere : uti Aiiguslinus cpisl. 1)0 comrncmoiat,
cl docieBaroiiius probai.Ciim vero iis diebns Koiiia- Et qu;c scqunnliir, qnibus victoriam Sliliconis ca-
tiiim imperium debililareiur, irruciiiibus in ipsiim nit, Clirislo diice
acooi-tam dc Radagaiso et ducentis
plurimis Barbiiroriim nalionibu» Alanis, Goibis, , millibus Scylh s scu Gellils, qui aiino Chrisii -iOl», Ar-
Suevis, Vandalis ; muliiijuc Uomînoruni quoruli iio- cadio VI el i*robo coss. (iil Marcciliniis in Chronico
iniiiis Christiani , assercrcnt dcfecium Komaiia) rcfcrl) lotam Iialiam iiiuiidaverani. II;ve idcirco in-
Reii)ublic:« (ihrisli dociriiia invccuim, Oro.-ius bor- duxi, ut ostoiidam rrudcniium decein anle Oro-
l:itu Aiigustini septem histori.T, iJiiiversalis scripsil sium annis de codcm argumento cgis.se: (|uando-
libros, iii quibus (iil Gennadii verbis nlnr) totiusp.nte quideni proslrato Radagaiso scripsit, cl anlcquam
mundi lcniporis calamilates , ei miseiias , uc bctlorum Alaricns iirbeni cverlcrei, cl Alnni, Wmdali ac
inquictudines replicans, ostendil mn'iis Cltristinuaj ub- Siievi in Gallias, Ilispaiiiasqiie populi Roniani pro-
servantja; essc
,
quod contra meritum suum res Ronuina vincias iiTuerenl: ut illa iiKlicaiu vcrba; NuUus
adhuc duraret et pace tuUura Dci pucalum retiiierel
, mea Darbartis hostis Cuspide clausira quatit. Constal
imperium. CoRpil scribere aliero a suo reditu anno, veio ( MarccHino anciore )Radagaisiiin MCtum anno
niiiiiruiii Chrisli 417, ul Dcxlcr assciil el ad lincni , Domini 406, nrbemque cversam anno 4!0, Varanc
pcrduxit opus post annos ires, id esi, Christi 419 : solo consiile Darbaros auiein Hispanias ingressos
:
nnm cum ad calccin seiilimi libri asserai lCxplicui, , (anclore Idaiio tcste ociilato) .xra C;csaris 447, id
udjuvante Cltritto, secu,tdiim tuum prwceptum, beutis- C csi, Cliri^ti anno 409; quinimmo, Marceliinus m
sime Pater Auyustine, ab iniiio iiiundi usqiie m prw- aii, anno Ciirisli 408, liasso cl Philippo coss. Stili'
seutcm dicm, lioc esl pcr annoa 5018, cl iiise, nl
,
conem comitem (cnjus duu- filite, Muria et Thcrmantia
perspicuum est, seîuaiiir Seplnaginta liiterpreiiiiu uxores llonorii fuere, uiraqHe lamen tirgo de-
siiigula'
compiilatioiicni, jiixta (|naiii (.liristus naliis est anno fuHcla), spreio llonorio . rcijnumque ejut inhiantem^
:i iniiiido condilo 5199, leslc Roin;ino inariyrologio, Alanorum , Suevorum , Vandalorumque gentes donit
,
fil annus mumli tondiii 5018 quo llorniLSla Oro-
ul pecuniisque illectas conira regiium llonorii excitaste
,
s!i fiiiila est, correspoiuieai anno Chrisli luUi 419, eo iiiiod Eucherium filium suum puijuitum et advertus
ut eompulanii paiebil. Qiiare boc anno Cbristi 417 Christianos inddias molientcm ci.pirel Cassarcm ordi-
lertissime usus est Doxier vcibo illo auspicaliir, , unre : qui Uimcn ciim eodem Ettcherio , dolo tuo de-
qnidqiiid M;irceUinus absolute iii:iliir verbo biripsit, tecto,oci:i.sustsl.Si vere, inqnain, liac aniio pni.dicto
«:iiiii ail. Theodosio vii et Pallndio coss. Orosiiis prc- ac( ideruiii, nccessiiin cst, ui IVudentius anno prai-
sbijler llispuni generis scpiem librus lii:;loiiaruni de • ccdeiiti, sciiioelCbrisii 407. coniia Symmachum
stripsit. Sed qiiid de litulo libri , Huriiiesla, Amlreas scriiiserit; bic eteniin aiinus iiiler Radagaisi cx-dem,
Scolus sciiserit iii lilleris ad Pelr. Clioliiiuin dalis ,
cl prodiiit ncni Stiiicoms jacct. Mihi ut minimiim
siibji* iainus Cur hac ulim Orusii
: lnntoria inscriplu tnclie;iipaganismus snspoctiis videlnr, cum diffi-
fuerii Oimesta? Viliose, ut equidein arbilror, ac bar- cile cieditii sii,
Sliliconem ex Screna uxore, sororc
buri .<ia:culi culpa : Orchestrnm niwidi imcribcndum vero Magni Theodosii, filiuin habuisse p:iganum ct
,
potius, vtdil primus daclisbimus Pighius in lleiculc videani a Prudcntio lib. ii <oiilra paganum Syiiima-
ProdiciO. An quia vciiili thcutnim rcrum gcilarum rc- (Jliuiii, magiiis ovobi laudibus
Sliliconem de Catho-
piivsenlal? an quia a muudi descriplione urditur? Qnid
D lici Cliri.sli fidc prolcssione :
uutrm Orchestra sit in Amphilheatro suo docel Lipsius

tap. II et in Onomastico Jul. Pollux hb. iv, cnp. 19. Diix agiiiiuis, impoiiiqiifi
tertc Trilheiiiius do Viris illiisir. in Orosio,
lil). Chrislipolens iioLis )u\eiiis luii (luquititr de Honoriv)
lloriiiestam mundi legil, nl inodo Doxter. [ol corms cjus,
Iloc loco noiariiii uniiin e\ (|neriilis Cbri-tiani Alque parens Slilico : Deus unus Cbrisiui ulruiue
Hujus adoralisalluribiis, elcruce Ironli
nouiinis, qni casuin Uoinani imperii miilaiioni rcli-
Iiiscripta, ceciiicrc lubae; prima liasia r^raconis
g;oiiis atlribuii, luisse Symniachum iirbis prxlorio
Praecurril, quae Chrlsli apicciu suWiiuior oflert, ete.
,
547 FLAVII LtCn DEXTRl CHUONICON. 548
A.C.418. Paiilus Massinensis episcopus clarus habelur. A.R.1169.
Hicresis Prisciniaiiistarum muUum in Kispania repuliulal.
Paiilo Conconliensj Lusilano scrihii Hieronymus.

Constaulius iinperaior in regionibus Hispania* prxdatur.
419. Provincia Carlhaginensis, quae una iiactenus fuerat, eademque Tolelano pare- 1170.
bal, a sancto Elpidio, libidine quorumdam episcoporum dividitur in Carilia-
ginensem ct Carpetanam. Quidam piitant aiiti lempora Romaiii pontiflcis An-

teri fjclam fuisse divisionem haiic, dictamquc provinciam ToleiaQana.
S. Maxentia Hispana Caurensis Tridenli floret.
BIVARH COMMENTARmS.
A. C. 418.— 1. Paulus, etc. Nihil hacteiiusde boc A relicta Narbona Hispnnias peteret : quo dc medio
Paulo M.issiliensi rep»'rire polui. Vualia Athauiphi succe sor paccm ciim
S!'.l)l:tio,
'i etc. lloc loco in (luibiisdam codicibus inse- eodem Constanlio iniil. Anno seîuenti 417 Vmlia
rehantur ejusniodi \erhA Aviius imperator in Hispa-
:
Homani nomiuis causaintra Hispniiias aedet maxiinat
nuis trnjicit, ibiiiue deposita iwpcrii dignitale viaguis
Vmrbaroruin effecil ; sed aiino 418, iiilertnisso certatmiie
idtieribui ud GuUiasproperat.?>e\l lisec aliiinde lr:ms- qiiod agebam, Gotlii pir ConstaniiHin ad Galtias revo-
cunlur. Hactciius Idaiiiis. E\ quibus vides Consian-
latasiinl; iiaiiiDoMfr iioii poiuiiagnoscere Aviluni.id
tiiim aiiiio Doniini 418 (qtiod Dexier scribit) in rc-
imperium provcclum. cnin lesle Idaiio ei Prospoio
45'). gainibus Hispanix versari, et, quod iiide fit conse-
tyrone in Chron. assumplus fnerilaim. Domiiii
3. Haresis. clc. Illis fors;>n noEjolium procuranli- qiiens, praedari.
hus qui Toleiani concilii gladio e sacerdoiio et

,
A. C. 419. — 1. Proiincia, Tamctsi separ.i-
clc.
cpiscopatu snhmoii fiier.iui ; scilicet Hercna , Dn- ticnis carum Eccle>iarum in duas provincias, ei
iiato, Acuiio. ei Etnilio, seu Einil.i, hienim
nijnsie ineiropoles instriiiiienttim non exstei; iion modici
c;L'sum Priscillianum proclamalianl, el velut
Miiriy- tanien niemoria perseverat in nniiquitalis monumcn-
vem vciier Jbanlur, ut in fênteniia eorumdem scribi- li--, finibus saiis convincitur, iis fere temporibus
tur. Severus de his agens dixil Peretnptorum cor- ,
factani. Nam aiiiio Domini 585 .Vicadio et Dautone
pora ad Hispanias retala , magnisque obsequtis cele- coss. Pontifex cpistoiam decreialem
Siricius Roni.
scrip>ii ad Iliinerium Tnrraconensem, el univorsas
brata eorum fimera. Sed liorum rabies inferius ageiilc
std it:i esl ul Hispanijc meiropoles, proprio nomine nolans, primo
S. Turihio aiino Domini 448 taiidem ,
(primo lo) habetur. loco Carihiginenscm. dciinle His|)aleitsem Bxiicam,

iii Bracaiensi concilio
di.
^
" rursus Lusiianam, ei Gallaicatn, id est, Enicntensem,
4. Paulo, eic. Exstat ad eum scripta epistola
Hieionyiiii 21. Cum vero in ea Hicronymus ipse et Bracarensem p(mit ; nullam inentionem Tolciatnc
seti Carpctami^ facicns: niminim quia Carlhaginensis
asserat se Panluin istum Coiicordiai in Iiaiia vidisse,
ei alias a Dextn» voceiur Lusiianus , in Lusiiania Toietanam suh se coniprehendebat. Insuper in con-
ciiio Toletano primo nuncnpato dicilur regula Fidei
auleiu non jirocul Ulyssipone Concoidia alia sit,
iialos , lacta contra oinnes Priscilliani tiffireses ab episcopis
illud qiiod alibi iiol:ivimiis, iteriiiu occurrit,
cnm Hispaniis dominaluntur, urhibus a se denuo Carihaginensihus, Tarraconensihus, Lusiianis B'£- ,
illic coiiîriictis saipius noniina suaiuin indidisse. t!C!sei iGallaccis, et ila postearercrt<irinconcilioBra-
Quave miruin iion est , si Concordienses Hispanise carensi primo nuncnpato suh Lucretio Bracarensi an-
listite. IJhi iterum sub Carthaginenei Toleiana com-
populi Concordiensibus Iialis comnumicabanl, ei a!)
l)is ad illos f;icilis transitiis erai.
Sic credo Paulo preliendiiur. Nec niiruro, quia nt constat ex refor-
accidisse qui Concordiac iii Lusitania natus Con- matioiie Piovincialium sedium sub Constantino Ma-
,
cordiam a D. Hieronymocoii-
lialia! profeitiis, inibi gno imperatore Toleii facia, Carthaginensis Tolota-
ventus cx libro de Scripl. Eccles. iu Teriul-
est, ui n:o poniiur subjecta dc (|uo suo loco di\:imus ad
:
liano liquet. Cui hoc non placei, casu fiicitim dicai annum 524. Ex quo flt ita persevemsse, ut miiii-
qiiod nou curarim. Aut ditcinlum fuisse quidem Lti- iniim usque ad :innum 40^ vel 405, quo regubt
sitaintm, vocari vero Concordieiisom ab urbe in qiia prxdicta tacla csi : et consequenier falli eos qui
parochiam regebat. Ad cum dediiepisioiam2l loini cxistimaiit, ante tempora sancii Aiiteri p.ip.TC f;iota'ii
liriini, uhi inler caetera, Ecce, iiiquii ,

cHm eeiiteua- fuisse illam separaiionem, qui nnilio ante ubicral
rius (etatis circuhu voMiur, ei tu setnper prmepta Do- C aiioo Domini 'i^S. rturstis iii Chronico M. Maximi
«lini custodiem (Hlurm beatiludinem vdo: per pra;seulia aiino Domini 448, diver>:e repcriuniur, nain de eis
iiji : Alani in Uispaiiia Carp^taniam, et Car-
fxeiupla medilaris. Oculi piiro hmine vigcut, pcdes (liciuif
imptimunt ccrla vcstigia, nuditus penclrabilis, deuies tliagincnsem piovinciain invndentes, mullit tirbibus
catididi , vox sonorn, corpus solidum et succi plerium ; vusiatis, possident. Et in concilio Tidetano HI dicto,
discrepnnl , vires cum (etate disseii- iibi agenle S. Lcandro llispalensi Goihi Arianaiii
catti cum robore
tiunt ; noii tnemorice tenacilalem antiquior senecta
dis- hceresiin aiijurarunt, siibscribunl Dominicus Car-
frujidus sanguis ob- tliaginis Sial:trix inetropolitanus , et Epiphanius
solml, non calidi acunic:i iiigciiii
tuiidit, tion contractam rugis faiiem arata frons

e.ra- Hclladios iticiropolitaniiN Tolclanus quod incidil :
aiiiitim Domini .'lOO. Porro de S. Elpidio priino

tperat, non denique treitiula manus pcr curvot cera;
iii
iramites erranlem stylum ducil, eic , (piae le^>^s. m Toleianorum atiii>iiie, a sanclj aposiolo Jacoho or-
5. Constantitis, eic. Quo tcmpore Alaiii, Suevi, cl diiiaio alibi s:itis liixitnus.
Hispanias inupenml, ex ipsis Roiiianis 2. S. Maxeniia, etc. Nobiiis de ca fit mentio in

Waiidali in
lehcllarunt apud Gallias, piajsertim Con- inartyrologio Galesini ad dicm 50 Aprilis.his verbis ;
noiiiiulli
Fiantiims cum lilio suo C-nsianie, quem, imperio
7)1 ftnibus Trideniinorum saitcla' Maxentia vidua;.
Ilwc S. Vigilii episcopi mater singulaii pielaie ct ri-
fecit. CiPl.-nnii
somel arrepto,ex moniichoCAS..r(m
Consianlio, posiiiiodiiin C:i;s:iic, ligioue ita prmtuxit , ul miracuHs complurihus ejus
ah Honorii duce
marito, ol ValtMiliniani juiiions palie. post sanctitalis Inudcm Dcus tcsiatam fieri voluerit. Iii No-
IMacidiai
tis addil: Hvjus vitam scriptit Allcmanius epiicopus
Irieimlum invas:c lyrann.dis oc<isi sunl, Cousian-
llascribiml lialiu^ Tiidcntinus. hjus vero lilii, S. Vigilii cpiscopt ac
liniis Aielaic, Consians Vienua. yy
Theodo>io iv c(»s. iiiartyris, fosia dies cclebratnr 26 Jiinii, qiia nimi-
el Marc* llinus , llonorio ik et
Christi aimo 4H. Rursus (Idaiio auciore) anno 4IG, rum olim cum retiquias idoiotalpce penitus erstirpare
AiiMulpliuni Gotlmim regem ptilsavil , ut conarelur, a feris el barbaris hominibns lapidum imbre
Coiittantiut
M9 FLAVII LUCII DKXTIU niRONICON. 550
A.C. 419. Cauali in Lusitnii.i inoiiaclii iNigri, :ili .aiinis 5'>5. A.R.1170.
423. Obiii Grcgorius Banicus, cuin prius liiosset librum de Fidc, vei dc TriniUtc Galix 1171.
Placidix Au$!U8t:c, (eiiiinai Icclissiinx.
Vioccniio cpiseupo Cx-saraugustanu Valerius sulirog.itur.
UIVARII CjMMENTARIUS.i
peremsus, pro Chriati nomino mnrujritim implevil ; A De nigro Tcro colore, illud maximnpcre probalur,
ut habet Kom. marlyrologium, Usuanlus ci Ado. quod prnedicius Pelrus Cluniacensis ar(irm.i(, pri-pri-
3. Canali, ctc. Freqiieniissiiiia lioc leinpore mo- niuin omnium (quod sciaiuus) c monacliis S. Mar-
iiachoruin cxamiiia in Hispaiiia fuisso c,\ nctis coii- liiiiim 00 usiim fui>si! el quod inde lit cansequciis,
,
ciliorum et epislolis sumiiiornin ponltlicom satis inooacbos suos, Cerle hcec renium nigrcdo (ait
liquel; nani in coiicilio Ca>.saraiignstan:) anni 7>Si, ille) anlKiiiilus h'nnHilnlis cmsu a piitribus inventa
vel qiiod alii volunt !>S0, canon sexlus et ootavus est ; nam dc magnn illo et admirubili, vereque monacho
agnnt de monacliis ei in Tolclano i canun sexius
: Marlino nnn tigilnr, guod albo el curto, sed quod
de Sanctimoniatibii-;. SiriciUv iicin Romaiius Poiiti- niijroel pendulo pallio sane Severus
proresscrit. It;i
fex iii cpistola ad HiineriumTarr.icoiiensem, elctin- rcicil dialoiô2 : Sed ubi Marlinum
vate (inquit) in
c os Hispaniic opiscopos, quce quidein arlicnlis seu hispida, nigro, ei pcnduto patlio ciicumtectum conti-
rtsponsionihus dislincia esl, nonnulla staiiii moiia- gun de tntere jiimcnla vidernnl, pauluhim in parlc al-
i-liorum coiicerneniia in sepiimaet quarla dociina lera piive('iicia ccsserunl. Eodoin quoqin! auctore re-
respon^-ione deccrnil. Uiomillam s.moios monachos feiGiite iii Viia ipsius, tam niulla Martinus constru-
ct ablialcs Fiibricianum el Pliiliberlum, qui Tilulii;K xil inonaslcria non soliioi Mediolani, ct Tiirnnis, sed
in conflocntibus Fenarii ct Tagdnii fliiminudi in:)iia- aliis qiioqiic in provinciis, ubi ad cjus cxemplum
•^terium construxcrunt; ei inibi manyrio sublaii in monacliorum magna cxainina viverunt; qiiod de
coelum evolaverunt anno Domini 30S, ui superius qiiadam ab ipso ad ridem conversa Adco, inquit, :
cum Dexlro nolavimus. Nunc auiem i(iii sini isii viritiiibus iltius, exemploque conva!uU, ut jam ibinul'
monaclii, ad difl"orenliain ceteroruni Nigri nuncii- „ lus locus sit, qui non aut Ecclesvs frequenlissimuSj
p:Ui, ab anno Dumini 393 in llispnnias iiilrodncti, vi- " uul monasleriis sil replcltis. Ilorinn crgo scmina iii
dcndum csl. ILi quidcm cerium esl, nullaicniis fiiis- Hisitaniis eiiun iniss;i fuere, ul hoc loco diciior,
se ex disciplina S. P. Bencdicti, utpotc (lui post nec miium, cum non longe gv ab ca legione Gallia;
aiinos aliquol nalus fuii. Iusuper apnd veiiisio.s iiio- dislciil, quas S. Mariinus incolclul
iiachns niilla dc colore hiibitus incniio rcpcriiur; A. C. iio. —
1. Obiil, cic. Mnlta ile eo diximus
qiiiniinmo Beiiediclus ipse, qm regiilam eorom scri- ad aniios Domini 588 el 406; cjusque fcsia dies iti
psll, anliquorum Patrum mores imitatos, cuiii cap. Usuardi martyrologio, quod Galesiinis in suo sequi-
seqi
hri de babilii agit : De qunrnm rerum (inîuit) colore, lur, salis celebris asiriiilur 24 Aprilis. Exsiat libcr
nut grossiiudinc non cansentur monacki ; sed quates de Fide in lomis Bibliotlicccc Vet. P:iirum : cojus
ineeniri possunl in prorincia qua habitani, aut ffuod eli:im Hieronymiis mcminil lib. de Script. Eccles.
viliuscomparari poiest. Non igiiur omncs nno eodum- Porro Aug'isiain cui dcdicatns esi, non soluni Pla-
cliam in uno tnonaste-
ijue colore vesiiii inccdebant, cidiam, sed simnl Gallam Pla( idiam vocatam , quod
rio, sed diversis, sccundiim quod vilius einere potc- noiineinoabnuil, exprcsse docet cum Dcxlro, I>au-
rant. Id tanicii inteliigo de nativis vcileruin colori- lus Diaconus lib. xiii. de gestis Longobardorum, el
bas, uti de bruno, sul>cinerici<>, nigro, ani subnigio t.imqu.im rem ceriam ac noiissiraain nariMi Pclrus
vel subrufo, miiiiine namque ipsis colorcs .idinvtin- in Catalogo lib. XI, c. 97», accessisse Plncidij; GailaB
tiiii licebant; quinimmo album apud ipso^ in iisu cognomenium ex Galla iiiaire, Tlieodosii uxore. Ti-
non fuisse, aperte assernil Pelrus Venerabilis lib. i lnlus quoque libri in vctuslissimo codice ab Achille
episi. 28, ubi Cislercieuses taxat, quod albo coljre Slatio reperti hacc habet: Gregorii Bceiici llibcrrila-
liiantur praiter omnium inonacliorum morcm; nii Q n(escdis cpiscopi, ad (iaUam Plaridiam Augustam, de
siquidem : Vos sancli, vo.s singulares, vos in universo Trinitaie ac Fide contra Arianos tiber. Iii ejus con-
eius con-
orbe vere monaclii aliis omnibus fatsit el perdilis,
. lexlu traclatur tamqiiam lideiis ei cailiolica ; quod
secundum nominis iuterprclntioncm, solos vos inter minus vctusiiori convenit at recentiori propriissi-
,
omnes conslituitis ; hnbitum insoliii

undc et coloris prce- me. De gravissima Gregorii seoeclute manifosium
lenditis, clad distinctionem cunclorum tolius fere argnmentum est,quod ilieroMymus scripserii librum
mundi monachorum, inler nigros vos candidos oslenta- de Scriptoribus Ecclcsiasi. anno 14 Thcodosii, id
fis, Et inrerius Culorein humitilati ei abjeclioni ma-
: esi, Cluisii Domini 395, ei timc de eo di.vcril in cx-
git competentem abjicilis, et iltuni quo eliani in scri- ircma scnectute con-îiiuttiui adhnc vivcie; niinc ve-
pturis gaudnm et solemnitas fignrutur, atbnin sciticct, ro ciim post alios 50 annos moriuiis dicatur, neces-
assumitis. Ciimque in valle lacrymdrum positos, quibus sum esi ui pciie centenarins obierii.
prwcipitur ut seinper liictui, numqnam l(e>iliie iiiien- 2. Vinceniio elc. Valerius bic fuil cjiis nominis
,
danl, deceanl vestimenia tuclum, et pa^nitenlitim desi- teriiusCatsaraugustaiioriim antislitum, naiii primiis
gnantia; vos conlra inmiseriis fclicitatem, in mcerore lliberriiaiio, sccundus Ciesaiaugustano subsciipsii:
gnudium, in tuctu tcelitiam, in vestiuni candore mon- hic vero ab aliis vocalur Valerianus; ut ab ipso
slralis. Qiiid'|uid igitur sit de animo cotileni.ioso, Dextro iiireriiis annoDoinini 450 et ab Aurclio Prii-
qiiiVenerabiiem ad id scrib(;ndum induxii, dc quo dciitio, qui eideni snum dcdicavii Hippoiyium sub
in prxsenii non curo, illud nibilominus cjus tcsti- boc titulo Passio Hippolyti martgris ad Valerianum
:
monio exploratam babi-mus, colorcm candidum loii- episcopum ; incipil vcro in hxc verba :
go abfui-<se ab auiiquis monacbis. Nam cl de quo-

lanumeroj cincrcs sanctorum Roiuula in urbe
dam lionofrio vctcri monaclio nariMi Mclapbrastiis I'
Vidimus, o Cbrislo Valeriaiie sacer, ctc.
in vita SSGalationis, el Epistemcs, quod alba vestc
monasticum babitum conicgebat, ne agnnsccretiir. Ciim enim Caesaraiignsiam Rnm» rediissci , et Inlcr
In Vila etiain Sancii Marliiii iegiiiiMS de ejus dibci- alias saiictonim Kdiqaias , S. Hippoiytum vencran-
pulo Aitaiolio Monacho ab aiigelo Sataiix> deliiso, dus visilassit, speoiali ciga ipsuin devotione con-
quadam die ciiteris moiiacliis dixib.se Fcce hac no- : ccpla, ejiis martyiiimi scripsit ad cpiscopnm suum
eie vestem mihi candidam anyclus de ccelo attulit, qua Valcrianum, rogans ul
indulus in melio vestrum diversabor; idque robis si-
Inler sulcmnes Cypriaiii. vel Clieiidooil
gnum erit, me in Dci esse viilnle, qiii Dei vesle donu-
Eulaliaequo dies currat ct isie tibi.
tussim. Quod si alba vesiis monachis cs:<<^t in usu,
ejusmodi disiiiiciionis sigiium esse non poiset. Consial vcro Vatcriauum hunc ejus fuisse pastoreoi
: ;,
»151 tLKMl LUCII DEXTni CanONICO?^. S52
A.C.423. Tlieodosius Theodosn senioris p.iter, qui dolo hxreiicoruni obili in Africa, a nonnul- A.R. 1174.
lis inler mariyresrefertur.
Ingens inter noslros cpiscopos conleniio orta e?t, quod caUiolici ad dignitalera
(quamqnam bene quidem ad poRiiiientiaiu) non reciperenl lapsos in liacresim Pri-
scilliani,neque ad suam communionem cum digniiale.
Scrihit per haec lempora Isidorius JuniorCordnLensis episcopus Allegoriarum librum
Paulo Orosio Tarraconensi et super Lucam scripseral.
Abanno 410 cce.nerunt Suevi possidere Gallaeciam, vastala Lusilania.
BIVARII COMMEISTARIUS.
et anlistitem , ex eo quod ad calcem operis subdit, A ihi a gente Hunnorurn, et snsccpti sunt in liomania,
pro viisericvrdia, jussione Atigusti Valciitis. Fuit is
inter alias precationcs :
annus a Chrisln nalo 376 se-iuonti vero, coss. Gra-
:
Sic me gramineo rcmanenlem denique campo liano IV el Merobaude, ijens Golliorinn qui vro mite-
Sedulus segrolam paslor overa roleras. ricordia suseepti funt, rebcllaruul ndversus nomanos,
Hnnc vero in Hispania hnl>uisse pastorcm.postquam ad qitos expugiiandos sunt mis%i comiles cum mililibus,
el pugiinverunt cuni Gothis. Aiino vero 578 Vnlente\i
Uoma rediil, vel illud convincil, quod libruiu Peri-
et- Valeminiano ii lot) nnuo per dicpxesim Tfiraeiarum
8teph.inon in llispania posl reditum scripsit; undc
et Scyihia:, el Hoesicc, Golhi habitaverunt simul , et
in hyinno dc S. Laurenlio inquii
eas deprivdaverunt ; deinde usque nd portai urbis Con-
Nos Vasco Iberus flividif,
alautinopoiilnnw venerunt. .^nno rJO qui fuit primus
Binis rrraolos Alpibus; Tbepdosii imperaioris, inulia bella Ilomani cum Go'
Irans Colianoriim juga,
this commiseruHl : deinde victoriiv nuntiatw sunt ad-
Trans el Pyricnas iiinpfuidos.
Vix fama nola cst, abdiiis versus Golhos, Alanos, atque llunnos die xv Kalend.
Oiiam plena sanclis Roma sit : Decembr. Pacc lamen cum Hiiiinis facla, .\tbaiiari-
Quam dives Urbanum solum ciis Goihoruiu rcx iugressus est Constanlinoiiolim,
Sacris sepulcris tlorcal. Syagrio ei Eucherio coss.,id esi, Clirisii oi81;eo
vero morluo, universa gens Gothorum cum rege suo
Hoc el in Hippolyio dixerat , nam inier ccctera
in Rowaniam se Iradiilervnt , die v non. Oclob. anni
subdit :
scquonii.*;. llinc elToctum, ut Itomani imperatores

Sed qui raremus his bonis, B Giiilioruiu copiis auxiliaribus. cum opus esset, iile-
Nec sanpiinis vcsligia
reniur; uii coiiira Radagaisum tyinnnum fecere
Vidcre corani possunius,
Ccnlum ialucmur eminus qui cuiu duconlis miiiibus suorum loiam Itiliam
inundaverat, scd ab lliinnis et Golhis devicli sunt,
3. Theodositts, ctc. Nirrat mortem Theodosii Oro- sub Arcadio VI ei Probocoss., annoscilicei Domini
Sius lib. VII, c. ZZ, cx quoel Paulo Diacono ct aliis iOG, quod Marcelliiius in Cliron. narral : ex quo
eii im habemus, quod B:isso ei Pbilippo coss. Chri-
card. Baronius. Acceperai Yalens protrnosticon de
successore, quod ejus nomen liiicras Theo lntberet Sti anno 408 , Slilico syirelo Uonorio imperatore^ re-
in capite : id ut ipsc everieret, mulsos ticcidi jussii, giiuinque ents inhians, Alanorum, Suevoruin , Wan^
quibus Theopbilius, Tliendorus forsari nomen erat. dnloruinque genles donis, pccuniisqne illectas conira
llnde eo furore ductus Tbeodosium duceni slrenuis- llonorii regiinm escilarit, Eucherium filium suum cu-
simum in Hi»pania orlum, qui re^ imperii nuianies piens Ccesarem ordinare. Solvil Slitico mone pro-
in Africa, parta victoria dc lyrannis siabiliveral, et pria prodilioiiis poenas, Barbari vero insolenliores
rjus filiuni Theodosiiim iicm nuncupaium necari elTecti imperii provincias invadunt ; et anno sc-
ciiravit. Filius quem Deus ini| crio desiinaveral, fu- qucnti agcnte Coiistante Coiisiantini tyranni lilio
gnm senex tunc Caiccbumonus priusfiuam c;c-
iniii ; ,
(Onira Didymum et Veriiiianum, ut Prospcr in
deielur, Iwptizari curavit; accepiaque saticli lonlis Clironico ullirmal, Alani, Wandali et Sucvi ilispa-
,
tiias iiigressi suni, videlicet aera Cxsaris 447, Chrisli

.nqua, et ftiso simiil saiiûiue , impie et tyrannice
trucidatus, abiit ad Dnmiiniu). Iliiic laclum, quod vcro aiiiiO 409, uii Idatius ct cxteri noiant .Hoiio-
Dexier stribil, a noniiullis postea inter manyrcs C rio \iii ei Theodosio Arcadii liIioiii,coss. anno410.
rcceiisiium. Barbaii llispanias inter se sorliuiitur, ila ut Gall:e-

/t. Ingens, e\c. Dccrcto concilii Toleiani primi cia Wandalis et Suovis, Alaiiis Lusitania et Car-
nuncupnti, Honnuili episcopi ex Priscillianislis , e lb:igiiicnsis provincia , Bxlica autem solis Waiida-
dignitaie ejecli sunt, aliisrelenla diguiiatc, comniii- lis tederet. Uu« vcro soriiiioncm istain prjeccsse-
iiicalio cumca;leris e|iiscopis ncgata csl :ul tenipus; rini , infeiuis cuiii Dextro dicemus nd aunum
niiiiiium quoiisîue itlis per pr.pr.m, tcl per S. Sim- D >inii:i i'H. Goilii non intrarunl llispanias usqiio
plicianum commuuio deiuf, ul inibi diciiur in scnieii- .i'J auniiiii Domini 4U> sub Aiauipiio ipsorum rege,
ti:i coiilra Pribcilli:inisl:is lata. Iiide, liiud dubium, ut SQO loco nioiislr:iliinuis. illiid lamen a Salvijoo
conlintio dnxitortiim.
ista Massiiieiisi nolatum invcnio, poccaiis lioiuinum cxi-
l). Scribit , cic. Kxslat Allegorianim libcr, de gonlibns Daibaricam va-iaiioiicm in lolo Ilom. im-
qiio bic mcniioest, inlcr opcr.» S. Isidîii llisp;ilen- pcrio faclain pos:i|uaui ctciiiiii de Galliis justo Dei
:
sis qiiem tamen ex catalogo suorum ;ib ejus disci- jiiiJicio iiivasis eger.il, subdii lib. va de Providcutia :
;
piilis Ildcfunso, el Uraiilione coiilei 10, li(|iiol alte- Qitid HispinidS non, tel eadiin , vel miijora fcr-
riu^ Isidori essequam llispileiisis. Curautoni lunior sini riiiu perdidiTunl ? ouas quidein ccelestis ira^
hic Cordubeiisis dicalur, a mdns iu superiorilnis etiainbi aliis qitibuslibet tiarbaris iradidissel, digna
rxpnsiluiii csl, a<l '.iniiuiii Doniiiii TiSi, ubi dc Se- inincn ftagilloiuin lornienlu loleraverunt purila;is ini-
liiuri Corduboiisi eKimns, qiii Cliroiiic>iu sciip.-il. iniii.êd uccasH hoc ad inanifcslandum illis impu-
0, Abaniio, etc. Scylharuni liarbaricam irruplio- dcnlia: dam>ia:ioi:cm, ut WonilaUs potifsiinum id ,
ncm, qualtalia, Caliia, Africa, .\sia, cl loluiii pciio _. est, pudicis Burbans tradcrentnr. Dupliciter m illa
ItMinaiium lus diebus imperium (inassaium csl, jir.t- ^ Hi^paintruin capliviiate Dcus ostendere voluil ^ quun-
scrtim Uispaniu.', fusius narial Idatiiis Lniuacciisis lutn ct cdisset curius libidinem, et diligcrcl castitaiem
ejus tcuipofis scriptor, ac ic-tis oculalu» in lli.-pa- cHin ct Vanilalos ov siiain maxime pudtciliam illis su-
nia. Pra^niisil quidcm in Fastis conûlaribus , qiio- perponcret, ei llispanos ob solain rel niaxime impudi-
nam ovo lanium nialum orium fncrit, inquions ; Va- citii.msubjugaret. Qitid ciiim? yumquid non crunt in
ienie v ct Valcntiiiiaiio coss. victi ei cxpulii iuut Go- omni orbe tcrrarum Varbari [orliores , quibut //»»pfl-
553 FLAVII LLQI DEXTRI ClIUOMCON. tu
RIVARII COMMENTAUIIJS.
nia tradfrentnr? Untti nbsque tlubio ; iuiiiio tii fulicr A buut. aurct el noH aidic.:i, niquc sit 5pji'usiii ore
omnfs : ied idco iHfirniiitiiuit liontbiis coiilradifit, n( ipsortiin,
oitlenderet iciliceinou viresraleie, stii c"tisaiii, luqve Onui<»>;. Shnitiler et lOi rrrdinus.
tiosttiuc igiuivistitnorvin qnoin iidnm fnrlini.iiue obrui, P;»nor:ili:riiis. Crrdo qrtoil />fws tinslcr triiiifi in
ial solu viliorum uoilrorHiit iiiipnritnle suiieiari. II. ( c persoiiis. iimis in e:(>enliii. fccit (« uiliHo (mv in; i't
ille. .Adnntnm p.itrcin nD^liunt crc.nii cx leira, l.vnin de

Oiim prvilicli iJarbnri Ilispnni:»; dcpr.Tiliri inri- Intcri' rj i:i. df Irixil uur.nluni p r ai;iias. dcdil Motjsi
))iiiiil, Pniicraii.tiiiis ItrncartMisis :tii(isios syi:0<liini leqcm ; rl in i /.'miih.s /•,. ;)(i; i/m/.s vi.Hiinvi! uns pcr
ftltitm
upiscoporiiiii siiii siilitI:liiriMU ccrgil, nl in c:i, «ic- sunm qiiifnit.ts e^t cx .'<,•«/;;«» I>tiyid.<rcuiiduiu cnruein,
crclo ooinilii I
niviti> ro.liir do liil<-i :irii(M:lis in (|'ii- Oiiiiies. Siihiliter et 110.% ciidii:iii>.
Imis :i H.irli:iris iiii|>ii<;ii:ili.inUir : (!ci|iii> s»iici«riitu P;:ticr:ilianns, Damuo, tifp>oho, f.vscrror, nnalhe.
r).'li(|iiiis liiiodQro .srrv:iii('is. iio foil>:nl> cis irnilo mniizo ounns connaria leucuics, s.riieiiles cl pnvdi'
roniiir, cl ludiliiio I :il'cr< iitiir. Aiildginpliiirn cjns caiiics.
Coiicil:i in iiis. coil^co c.irio o cl p. rvciiisin hiblio Onuifs .Sii?ji/".'."r 0/ /;</.'; dannin.iius.
ll)cc;c ciRDoliii Kliurohri.-ini rostrt nrdiiiis csi , iii- C.\p III —
.\nnc nulcn, .%i plnrct
P.iiio!:.Ji:.iitts.
de<|iii' cxiiartniii iii liiccm daiiuu esi imn. II moiKir- onnil'Us lObis, stiilHnlur qiiid iqcndiim sil dc ,,'liiivii
ciii.i; Liisi(:ii'.T , .1 \\ licriiardo Rri(o iiiohaclio sn:;ct( ruii; p.cuipue ('c pilvc umlrn, ct npDiii lo hiijns
.
Moslro, ct rirgiii liist(>rir>gi,iplio cl.ilior:il.T! , qiind rcq'onis Vclro llnlinslrtni, qncin cd snl. rndas niiinias
l.tinrn qiiia voliciiii'n(cr :id roin noslrain f:ici(, et \k\v.- Jarolvs Dnniiiî ronsrti.ijui^nui (/ ni.s/t.
risd:aiiin o.>t li:ibcro, I lacuii ad vcrbiiin hic iise n Surnxii l:!p i.dus CoHub.iicnrîfi vl (,it : Son ;<o«
roro. lciiiiius oni::rs u;io ti;od id ftcfrc; s<d si lobif. pla- >
concimi;m rn.vcARF.NSK sun p.vncratiano episcopo cuir.it, «.'/« qi.i.uiuc pro tciupori.'^ ri<p,)i::;tiiliile Id /'<i-
ci.l. Un:b«ri sunl iura nos, cl ll.ibotwtn prcinunt,

i>r.;M.£ ^KDis.
Eincrilnm linbtitl, Asluricnm snfililrr, prop^ dicin
Cap. I. — Coii\'ciiicnti!i»s EUjiandiis episcopis , erculuri sup;r iivs. Proliciscalur miuîqttisqni' ./» locum
(oltinbricfusis , Ari^birlns
l*iiiueriiis lCii.lunenyis , sunin, ei conforUl f.deltS, corpornquc r.nnclorum hn-
l*orltigalleusis , Dcitsdcdil l.uccusis, (idtisin.s Eiucri- ueste nbsco::<:;it, ,t de tocis, el r.pcluncis iiti pcsten
lcHbis, lôiftaiuitis Emiiiieu is, Tilîiriiiis Lziunceiisis, fucrini, rclnto! iiiin vohis tnitlal, ue per cursuiu imi-
Agatliiut Iriensis, l*cirus Numiuiiuns. m fano snti- por..s in 0'liuivi cni vcninnl.
cia' Mtiria; Ifyiicaicmis. Diniiims Pn crutiuuus, epi- Omncs. Ju.stvin, houvm, rl eonijriitim roiisiliuii; nO'
scopui priiiia' tedis, iHxit : Notuin c/ /)/'. es', fmtrcs el bis vidrtur p,o icniporis urcsiîtnic.
socii niei, quoinodi) Diirbitriv {lutes dccnslaiil uuiv.r- Pan('.i;i'i:inii;. SiiniHter iu:hi, sicitl tt cobis vidclur.
satn llispauiiiiu, lcmpla eviriinit, seriot !)ci cccidunl Ahilc iii piicr.
iu ore iilfidii; el vicmoritis nauclcrum, c>ssn, scpulcra, Oiiines. Soliis reniancat frater vosler Pontaniius,
coenifteriii profnuant confrirgHul,
; tircs iniperii propUr dcffructioneitt snrv Ecrlcsto! Enhinicnsis, quam
tuodo foiunioveuics oiuuiu , sicul .\iii)ii!nm anlc fa- Bnrbari vrant.
eieni vinli. Pralcr Cellibcriam el Carpcianiitm jam Cap. |V. P.inlainins (lixil —
Abrnm elcqo, ulcon- :
rcHqita ouhii.i vcrsits Pyrcncm snb sua jnrei:l pute- fortcin oiT.s iwns, el simnl ntm cis pro Chrii-ti notr.iue
finle. El qtiia miluin lioc jatnJHin csl sttpe, capita paiinr tab.nes, et (iii.virtaten : iinii cni n susccpi luitnus
uoslra, votni cosadcocarc, ul unnsqHifque tua prori- C, cpif-copi iii p/oîpcrilnle. s.'d in Inhure,
deiii ct oiinics siniul comniuiiem Erclcsia' calnniiuiicin. P.i:u;i ;ili;iiMis. Op(':ni;iiu v^rlium, juslum cousiliutn;
Providciinius sncii reuiedium nniiit; runi, 1 e iiiuUilndo profcrhtm : pprobo, iJcts lc rniiêrvcl.
laboruni, el iiffliCiiouum conipcHti cns abir.' in coini' liiios. lêrrrl le Dcus iii bo:iu consUio, qitod nos
tiuiu iiup.ortim, slnrc iii rin pccculorinn, cl saleie in simUit<r n<:prii!>anius.
fulliedra pc.iiiteulin', et apo.tatnrc n vcrn fide : et nd O;iiiios îuitil. Abjntr.us in pnce Jcsn Chrisii.
lioc cxempla coustnittia: uot.ta' ponmnur, ob oc. Ins S il) < 1 :pt:oiti;s. I'(i: uui in Dci uomine epi-
crnli!
subdilotiin, pvicndo pro Clirisloaliqnid cx ii;i;ltis ncoi «• Draccrc si' ; G.lai''us. inDri niûiinc cpiscofius
lornieiitit, q»a: ipse pertutil pro uohis. Q'iia vrro 110 1- Eiiwriicnsia; l'.i:p'tndus, iii L'ji uoniinc c})isc'.piis Co'
iiutli Mnnorum . .S«rror/i»< , Wnndaloruiuque .sKiif timbrircvs''s ; Pomcrûs, e;iscipiis EqiKiii ?/.v;.^ ; i4ri-
idolotniriv,alii vero Arianortnn liw esiin pvofiiiut;ir;'.i- ib. rtus, cpisc: jii:^ i*'>rl>:q'>Ufiists; Pensite.lii, in Dei
SHiu est mihi, tobis opprobaiililius , nd mijrein jidei niiminc Cjii^.cap rj Luciris; Po.tnmius.rpisropiis Emi-
fi;milud\neni, contra similcs crrores senteutitim pro- nieuiis; Tibnrins, rpîîcoiv.x Lnmnccii.ti-i ; j);ûih'us,
ferre. Qiiid lubis vii'elur / cp:>coj}u^ Iriciisis; P.irii::, iii Dii uomiiie cpiscopus
Omue^.Juslum,p'.iiin,snucltiiu,cxp!jd:e:s ncqnium. Sumnntintts. 51;i' l'?!>i!S onn' |i(iin nr.l::u'(n e.
Cap. II. —
iViiici :Hianus. 'Vctio in umt Vor. :(.)i I)c o;i;s(opis !li^p;.ni*' 111 cjssiiindi <l;:dc fiiga
ab ipso Palre nnli' lciup ira, D<unt c.v l)co
iji^nitiim artis, oi ;vr !!ni;is, :!'i',ii > :Miforilnis ;illliili>:, ri^îi S.
vero, ex cadi'm subslamin P.rri.s, s:ue q 10 f:iiuiu est .\ii;.;iis!i'ius iti opis;. 130, :i'l li"iinr;iliiiii, ipsiini
niliil, el pcr qncni onin a creuui fitn'. o;:iisnloi!l(MH. li;-.-i'tlii" o ci i-oiipi. Siiuil'lcr ct ii s j-ic ciiiiii
l*ancrali:in(is. Cre.io in Spi.ituni snttciuni proccd^;i- r'.-;'' tiiiol . Itii quidr::'. siurti cp^sci.p': ilc Hispcnia
lenia Pnlie et Vcrbo, unicnuiin D-i'.atc ciini i/>5i;;, nni proiitficrr.ut, prir.s ptdibn': p^trtini f\t<i •. Inpxis, partini
pcr orapropheinruin taculus esl, supra aposlolos te.lit, p'rrinp!is. pirlitn f.bsidioih coiisninplis, p:,riiin cn-
Uurinui Cltristi ilatrcm rcp!ivit. p!iiitaU' di.prrriii ; sc:i mr.iio /'/;..> iHtc tnancniibns
Oiniics cpi copi. Siiniliicr ct iios crcdiniu:;. propicr man ntcs sith coyv.m pf.icjhvw.i densilnte
Paiicraii:iitiis. Credoquol in linc Tri!:il::ie non sH uiniiseruiit; ct si (tl'qii' dcs.rncrii.:;: vlrhes .s/id.s, hoc
majus aul iitiuus |>riH.s aut poslciius; sc.l iu tiil>us di-
. e:A (\;'ihI iHcinius ficri 110 drbc-'- ; iicife cniiu tnles i
p rsonis sil una a:quui.t'it,uiin De'tu<, tina Di-

tiiiictit doc'i i>nrlo:il:le divi.ia, nl I um:iiio, vel crrorc (/<•- :
viiiilns. frj)'i, rc/ /i;i'''r.^ .':?iH( (oilcliclt,iil .Aiipiiiil-niis :'.il
Oiiines epis(opi. Sintililerel nos cre:liinus. ros:iexis-c vidciii!'. (»iio'l hnc BcicAiifiii syiiodo
id
Pancrali.iiiiis. Daniun, e' cxcoinm:i;!ico, r.prbiy, doorciuiii c t ; ol P.if^mins cj' -fopus jiiiiiicnsis I
analhcmatizo oinuej contrnriiini sculieules, tcaci.tcs ct intt-r .'DS oiiitincciii li:s cni, tl.j «juibu- (l:xil : ilitilo
praidicaiiles. ptiircj iliiC »•« ;cii/.'/.'tfS, ; I'.
Oinncs opiscopi. Siniititcr ho.s dninnnmns. S.-il uicic liii.einus islo i''ivuorc 0('l<;br.iliim lioc
P.iiicr:ilianiis. (^rcdo qiiod Dii (leiuium >.inl dnnio- coiui|;iiin'? .litiiiiiiiii cs cii «jno.l 111 .i^ lis :is>onliic,
nia : os hubent ei uon to juentur; octitoi cl no:: vidc' (uiiCteinporis .\l't:ortiiii, Suovdnnn, V.iiiditloruinqiie
Paibol. XXXI. 13
555 FLAYII Ll Cl DLXTiU CilUONlCON. 5^S
A. C. 423. MînljaiiJes pocla lyricus, f;€cu5, B;ircii;oi»c fl'icl. A.R.1174.
AsluriiiS To!cia;ius corpoia Sb. Ju-ii, e: P.tsioiis niiuiyruni inira uioeuia Coii>piu:oii-
t.is urbis prius irunslaia, iij-ilira (ulionesliit, (|iioruiii ntemuiia ejêaia icira peiii-
lus inierciilcral : et relicia sodc Toklaiia, ^criisil iiiariciis Couipluli, \il;ini resi|uc
gcsias, ac liymnuiu, ei onicium SS. uK.iiyiuiii : inlerquc sciipiores ponlHicesnu-

mcro nonus ebl.
IJIVAUII COMME.NTARIUS.
harbaras iialiones praler Carpclaiiiam, el Ci liilte- \ Li sacroniin fosia dignis praecinnmns ciulicis.
Ecct^ Jnstus, occe Pjslor, amlio juncli .smjjTiine,
jiaiii rcliqua ninnia vorsus l^yrencm .snb sua iMlserc
Quos i-.ia rrjloiniiaiisjuuxiT.I gprinaniias,
p<)le>laie : l;li\bonaui preiiicrc, Emeriiam ei Asiii-
Fcril a;qiiales sarratje pasMunis uniljs.
licani possidere, el Liniiiieiisem iraclum in Gallacia; lli lamcn scliolis relenti, dum slruunlurlilicris,
adlmc vero noii pcrvenissc Bracaram, seil dc pro- Aiidieiiles quod lynMinus iniral urbem porbeipieiis,
ximo eorum aiiveiiliim imminere qu.t; oinnia ;id : lllico SK-liobni reliDqniinl, el tabellas .iilinovent.
aiiiium ipsum ingressus eoruiiide.u iu iiisp.im»? rc- Appeiuut cnrsu deiiide i'raesiJisprsesenliaiu,
lcrcnda suiit : nam in srqiifnii, DcMio etiaiti ciim El c uccm Chrisli sequendo, coipus arm.inl ilebile,
tjuo iriumjihos pas<;iotiis axpedirpni fortilcr.
Idaiio tcsle, Lu«il;!uia, ci Gallacia a Suc.vis cl Ala-
iioc repenle Daciano nuniiani s iuquiunt,
iiis va^laix fuenuit, ubi Dracara, et S.'des compr.)-
^
Ecce advenire Cbrisium rt.lilenles parviili,

i
vincialium ejus c,ii-co;)orum Iusuper ex
siire siiiil.
Morlis «illro passioiiis, alque caedis perpcU.
60 qimd in ai lis milla lia« menlio dc Golliis, scd so- Turijidiia ai im!.; iraescsconcilans s;cvit.iam
lum de Aiaiiis, Waudalis ctSiiexis; unde ii.lcrrc .\d siios Inipos niinisiros, ut lcneaniur clamitat,
debemn.N, telcbniium fsseanit; Gollioruiu iiigressuni, Fusiii.usjubei.s lcuclla dissec^ri corpora.
vi.lclicet pi;Sl sc;.lem annos qu >m cxleii iii^re^si Tnnc sacraias vcces ecco allo<iuuuiiir iiiviceB :
Teuipus est accij;i;tmus hujns potiMS cjrjxiris,

fiiere. Accedit quod non niullo p sl, srilicct aiino
yuo unuruui possu!o;inius gantliuni cnin .ongclis.
Uomitii 4L^, Avitus pre^bylcr episiolam Lucianl de Audiens mox Dacianus inanvrwn c<in.slaniiam,
invetiiioiic corp.iis protomariyns Sicpliani a se de Excil;ins iu fnroren) diciai hunc sentcnli;im :
Gracco in Laliiium idioina traduciam. diiavii Bal- L't |ereiii| li fraires anibo morte dira inirrcidant.
cbomo Biacarci:si ejiiscnpo, ipii lauicn adliuc lu vivis PiOtiuns eoslureulcs |)erirahm)Lsalpllii<^
eral icmporc concilii Voiiiain, a S. Tuttliio Logato B .4d loiuni cumi.i p;iienten), tjueni fei unt luuiJal>ilcm.
Eiise iilic verberaalur, lanreaniur sangiiinp.
S. Lciinis piipi- cctcbraii, aiiuo Douiiiii 448, qiiaiido
locuni vere bealum, quo ciuor recoiHlilur
Harbaii tot:>m sîne coiiiratbctione Hivpani;im pos.*>i-
5âucius tllop;ir¥i'U)iuiii ad salnlem f)lel)ium,
debant. Quare c gimur diccre Pancr.niaiium ;iiite- (}ui)\e mulla sanilaium signa apgris conflnunt.
ressissc Balcbonium, cl ante :iimum 415 obiis^c, et ISeinpe hic divina virlus vincit iras dsemouum,
nlitiuaulo piins c..iiciliumpr;j l:.titm celebrasse.Tran- niemhra s.-.nal, el iloloros leiiip;'rai,
Cur:)t ulcus,
scripsii ilidtm ipsum
Caracciolns tlericus regii-
i'. Vola cunctorum receplat, ei rueiitess'il)leval.
laiis iNiapolilamis in c;niroverîa sua de Advt niu Jam Inorum assio:ie fitia gaude ci\ilas
|
Jure Complulensis alnio quo laveris sanguino;

S. Jacobi n liispaiiias.
El t,'eniellis niox camen;i5 redtie \oia debiias.
7. Marubaiulcs, etc. Exslanl ipsius nnnmilla be-
Hic le Deus poslulannis, ul rec;ini.esar.dias,
roica carmina lom. XV Biiilioilieca; Vct.Pl'. ullimae
|
l'elie morlios, solve viiicb, ei relaxa crimina,

im()ressiouis sub litulo Merob.iudis Uhpum sclio-
:
.\lqnc iltaeî Uiinrain a|.pclaii)ns j.airiam.
la^lici dc l.liriiio; corum vero iuiliiim cst Proles : NOniinis lui :^more, da tuis in servulis
vera Dei, cunciis anliijuior iinnis, quie coiilra Aria- Teni|.or;«le nil amt
nius, (iiligauios iuvicem,
norum i-rroiem scripla xiik-niiir. Tp spqnamnr, canamus, le frnainur |icrpetim.
le
Lau» libi j>er omnp icmpus, Trinitas inrtifferens,
8. Astuiius, eic. ham rcin, quod ad invenlioncm,
Laus, houor, \irlusque summa, singnbris gloria,
el iraiislalionem SS. .M;iriyiiini speci;ii , narrai S. Qti» Deum te saeculorum personet iu s«cula. AineH.
lldcronsus lib. de Viris iliusliibus in Astuiio his
\erbis Hic et sucerdotio bcdius, el miiaculo dignus,
:
Quod ad sanciissimorum martyrum corpora
qviaquibns JHn^jerelur in aeio, eorum lerreno repe- Q sj)ectai, icuipoie SarraM.c cladif, id est, ad anmim
rire wembrameruil iji sepnlcro. !^(im cum sedis suce
DDiniui 7Li , Dscam ir.iiislala fucrc a ^. Urbicio
sac^rdolio fungcrelur, Diviua dicitur receluiione mo-
BiitdcgaleTisi, qui Compluto ob ii.cinm Maiiroriitn
iiitus, Compluiensi srpultos municipio, quod ab urbe

sublata, Burdogabim primum, iiide (Iscam Arigo-
nia: notissimam nrbi in advexit; ubi miraculis luul-
cjus lerme tx milliur. biium est , IJci mariyret
lis clarcrciint, incoriiiplioiie qiioqne a.l Ii3cc osqne
perscruiari. Qui concilus uccuirens, quos et tellui ug-
temjiora insigiiiter donnii, posi Mcccxxiiii annus
(jeris, el oblivio temporis prcsicrut, hiccin et (jlo- m
rium lerreHd' cogniiioms proveliendos invenit. Qnibus
ab eoium illuslri maityiiu dccnrsos. bjiis rei
leslcs fueie anlc paucos annos muili Urcenses ci-
riperlis redire od sednn reiiuens, seniiute siniul et
ves, el dcrici. iuicr qurs 0. \inceniius Cl.iviria
innexus, dicin ilausii e.\lremum.
iissiduitate sanclis
ILcc de rcvelalioue saucicruni Aslnrio f;icia, npml eo leinporis Eccleîac sanclorum marlyrum Poriio-
llderoiisum legimus. Aiiamen min ii:i eos invenis^c
iKiriiis, iiiinc liiustris.îii.i di miiii cardioaiis dc Treio
cicdcndiis esi, quasi de iirbc, ;i;ii Ecclcsia in qna
an l!i..r, irojiriis manibns corpora ipsa reverenler
scpulli jacerent ignoiarclnr nam paiilo anie vidi-
:
iiactavit, iniltiqiic sacpins plena csse camibus jurt-
juranilo inieiposiio coiifcbsn^ csi. l!cpert« sunl
mus S. l'aiilinum riiinm Mitiin Celsuiii Com|)!uii
prope saiiclo. ni :r;yrcs inmulassc; scd quia cum ipsis br.Kli.e al(cnu> cx et
illis, cum cnligis,
iinli-
viiiuus sejiulcri eorumdem laniio linco, sangniiic qiiasi rcccnti, ad miracu'uiii.
oie siibius Inons. ni|
iii;idela(L;r.
I^biro reliqui.iruiii p;irs, Pbilip|io 11
lcrram jacenlis, a iiie;iioria biimimim exciderat.
Catliolico Rogc procniame. Coni|.luimn lr;inslaia
Porro oflicium in ipsorum laiulcm s,amio Asluno .•
c-l .iino IbGS, et celebri poinpa in aiiliqoa sedc

coniposilnm exslai in Brcviari') .Mfzarabe sancii
Isidori, ciiin liymiio, qucin placuit in graiiam erudi-
D rcposila. Consulc Moralinni lib. x llisi. Ilisp.,
ca,). '.I.
lurum, el devuiioncm cuiiclornm i.ic api oiiere.
Jam vcri qud
dc S. Astuiio lldeffnsus asserif,
Hymnus de sanclis )I urtipibns CoinpliitcnsU>tts. fiiis^c noniimTolelanos anlisiiles, eo ccrie
inicr
ODei percnno Verbuin Palrisorc irotlilui», speil.it, qiiod in Dcxlio leger;it, Itiisse numeru
Org:inumqiii imlieiilli; ;nJiiio\oiis inf.miinni, iioiinm iiit.T cpiscopos scriplur^-s; ali;iS ('mnino
D.is cis spiraro flalum, \yt.;s iit |.r<)iiKi.it soniini :
falsnin promjisisset, cuni ex Calalogo ojnsdcni sc-
Tii pius a.ii;*Ut m.ln.s, sulve liliMs i;iiUMns, dis praxiliim, a i.oaysi exciiso, qnuniumvis mii-
Qia insuut loiiudis, cor.la reple lacivini,*,
lilo ci dcfcciuoso, coiinel, duodccimnm ot m-nl-
o
557 FL.VV.I LLCU rrXTlI ClfnONiCON. 5i8

A. C .424. Coihi, Siicvt Wandnli .\!.in-q'ic, nallf^rtrs so|.teiitri<niaI.'S, qn.u Illspaniim :iliqiiaiilo A H. 1 175.
piius iiivascraut,n>i$ci'ai)<lls CiRtlibiis, ci incumiiis ill.un v.istaiil; iiiiill.isqiic tirlcs,
iiilcr illas Tannconciu iiuoiMleiiles ppniliis cvcrtnnl, itiiiitnqnc lioniiiiiini iiiiilii
pcriiuiiiit Kl:i(Jiu : pliiriiiiiqtic passim peste, r.tinequc grassaiiiil>us absumuiilur.

TiioodiS.iis Juiiiur, qiii al> aiinu 402 ititpcrat, dorct.
relriis Jiinior presbytcr To!ci.inHs in Africa florere dicilur.
Cauri:e in llispaoia, Virg) Lu>il3iia cailiulica, iii.niinc Vincentia , ab li.iorclicis
Ariaiiis , immcnsis pro|icino(liim criicialibus arficitur : qnoil seincl cailiulice liu«

cla, nnllcl lixrcticoruin intingi b.iptismalc : qiix boc anno idibus .M.irliis gravissi-
nic loria, virgo el iiiariyr migrai iti cAclnni.
niV.\RM COM.MK.NrARIL'S.
nMmi fuisse a S. F.up:cnio m.^^rtyrc : (iiiininimo apnd A Eitchifr rcgis Juda, tuper omnibnt qunt fccil iu Jerw
|)c%triiin sil (icmvns (loriniu». scii bt^^tionus. N«»- tnU-m. ifc.icliarias vero pTS|iirtic aîi dc pî-ris Jc-
vcitt vcro sctipiorcs Tnlclaiios lios iuiclligo : rinKO- riisalcnt «di ('btisii ociisioiKMii cvcrs;r, iindc iii (i-
Hiiiiii. Turibiiiiti, Panlaiuin, Ab-lauliiiiti, iNal:iicin, S:iiiavcnditioiiis Itoiniiii (ni M..itlia.>ii« c. xxvn OK-
0!ynipiiim I, Grc;^fH-iiiai, Aniiciiliuiti . el ipsiim plicnl) : El app.'udcruul, :iil, inercedi^m luenm Iri-
Astnrium : qiinntm laliorcs ct 0|>t>ra snis locis cum ijiiilaargenleos. INittiil nitiiloinititis divinu» SpiriluB
l) \tr(> rccciisiiiiiMis. sccitiidnrio ad jdsinodi ||is|iatii:i; cal.iiniiatos rns|>i'
—
(
A, C. lii. I. Colhi, clc. Iiivcrso, lioc Inco, ccr(;;qund sinc dnbio Idnntis cont.iidit. Sub|iiiiît
rrciianlur onlinc, quun i|>si llispntiiitti iiitrarunl. deiiide anno Arcadii 17 : Suhversis memnynla ttlu^
Oro>ius el lilaliiis sic ci«s r^cilanl: .^hni, Wait- {larum grastalione Hitmnirc prnrinciit, narhari ad
«lali. Sucvi siiiiul tntniiil, el posliUodiMii Goilii, pacm iueundani, Domino miêruiiic couccrsi, sorte
«iiiod iion sinc mysuîi.i r<ciiitn, acxier Cclcrititi Vallirciam yaudali ocrupunt, el Sucvi s>luni in ex-
oidiiictii iiivcrlil, co vidcliccl, qiii>d invctsu or- trciiiitatc Oceuui maris occJdua ; Alnui Lusiianiam el
dinc intjorcs iiilrn tli^paiiiain vircs ncccpcrutit : Curthnqinensem prorinciun; ci Vunduli coînoiuiue Si-
Collii iianiqiio pliis duraKint iii rc|,Mio. Sucvi ali- liugi liiitiram sortiuntur. Hispuni pcr cicilules el
qitanlo iniitus, sid n'.u!tO :iii>;i| iis :|it:iin W:iiidali . et CMSielta residui a plngis, Barbarorum ver provinciai
Al:ini, c qiiiliiis ALmi priiui otiiiiituit dcvicli defccc- doiniuantiuin fc subjiciunl serviluii. 0«; 'rîir.iconis
riint, Waiidali ^niicm i>aii'opo-i ad Afiic.Tm Iransiiii cvcrsioiic agii Orosius iib. vu, c. i2, c.im(|uo uipole
prarunlrciiciis llispaniis.Qu de rc iiisiusageinns in i n pairi;e su:c deplorat.
rnlcc upcris. Dc ca!atiiii:iie <iu nn iioc lnco iiicuior.il 2. Tlieodosiits, ctc. Iinperassc Tlic do-iu n Jiiitio-
Dcxicr, ithi>lrcli:il)(uniis Idaiii lcstiriioninin, qiiod ad rcin :ib antio l)o!irnii 402 co scnsu aicipias, quoj
verbiim placet reftrrrc; sic cniin scriUii in Cbrouico ci> aiino Aicuilio v el lloiiorio iicn) v coss.
tcsio (
ad arr:iiti C.fsaris 4i7, id est, aiiu') If» Arcadii ci Marcclliiio) Casar crcalus ?ii; :iil ciiiiti ii> (dipoui(
llonorii Bnrbtiri qui \n Hispnnia^ ingiasi fiteranl,
: aiiuo propdicl», ThiOilosiits Juuior iu loco qito paler
,
fwdi' deprtctlantur hoitili. PrsiHcutia suns pnrles palruusquesiius,C(esarcrealuKesi.Qtvy(\\(-.rii siiiuliiiir.
tn)n seffnins operutir. lUirsus nniio (oriiiiiilctii i(i : »b :iitno iii lloruissc, co dicitiio ciodas, qiioil itint
Dcbacchmtibui per Uiapauias Durbnris, el swv ciitc tcnipoiis «loritto piire ei iiatnio ( Arcadio ci ilo-
uihilomiuut pe*t lcutia; itialo, opcs, el condilas in noiio) iiion:irc1iinin soliis oiilintiit iittpcrii. Jla s»no
itrhibus iulff^luntias fyruuuicns exticlor diripii, et milcs cx lilaiio ad liunc niiniim , qui apud ipsnm i.UIiiihs
cxhanril. Fames liira (jrussntur, adco ul hiiinnna; c-l llohorii, olyii.piailir.rOI aiiniis I, jcia C:t'«. iiii,
carnes ab hiimtni) geuere, vi fiitnis, fuerint dtvoral(v ; (^lirisiivero 4-23 sic cniiH aii : fionianorum Xl.l ,
:
tuatres (fHoque necutis, vel coctis per se natorum suo- Theodo.stns Aiatdii /iliuii anlc aliquot nnnos rcqunnt
rum siat paslo! coiporibus. liesiife occiiorum gladio, in puriilus Oriculis , de\uncto paire, post obitum Ilu-
fame, pentflenlin, rudincrilnis aîsueie, quosque liomi- norii patriii, monarchiam tenel impeyii, cnm essct an-
Munt fortiores interiniunt; eorumqui-ctrnihus posto' pas- noruui 2G.
fm in hnwani fiencrii efjeranur intcritnm, El ila qua- 5 P<>rni$,c!C. Iluic Angustinus dcdil librum //«
luvr plaqis, frri, fanis, peatili-nllfe, bestiarnm. ubiqHe .4ii/ma et ejus origine, pio quo itiutiniti: coiilra i|itciit-
in loto orbesmvieutihus , prcediclwa Oomiuo per Prophe- dniii Aviiuin Oiigcaislani lalioravcrul raulusOrobnu»
las %uo$anttHnliaiiones inpieutur. iii c!'igil veru Jcre C ab Occidcnie ad Orienictn iransiiu;ti faciens. Iin
ininro et Z icltariam e ((uibits ille cap. sv h:vc bub
; Cddciii itcriiiii Anguslinus lib. h Uciractaiioiiiiut,c:ip
D«'i nomine pncdixil : Qui nd mortn», ad vior- 1)6: Vincentius Victor, inquions, iu Maurituna Cw
leni ; qni ad ijladium, uJ gladium ; el qui ad fa-
el sfivicnti invenit npud 11 spnnumqueivdam preslyrrum
tttem, ud famem ; et qui ad cupticiialem, nd cnplivila- Peiruiu noniudluin oputculum meum , ubi de oriiâe
lem ; et visitabo svper eos quatior ^^p ciest dicit Do- anima', clc.
viinut, gladium ad ociisionem^ et canes ad Inccran- . Cfluria', ctc. Ejns illiisiic niailynuin scrip>it
dum, i'( voliililia cieti, et besliui terrw ud dcvorandum, Cr(>gorius Tdroiictisis in Hisior. Krancornm. Idi. ii,
rl di.tsipundum. l!l>i verba illa, (/((t nd nior/m, ad cap. i . suppicsô liccl iiotiiinc, iti iiuuc iiiudiiui .
mortcm, ciiin dcniinticnt siihilnm ititi>ritum mtillo- Vi gnlli<p:iua religiosa vnvdivc» opibiis, ac secunJum
rum diver-o inoriis getierc, a gladio, famc, el sa'CHli rtiiinilneiu nobiliiulc tenatoria /lorcns, el quinl
licstiaruni laccraiionc. iicccss;irio prslilenliain .signi- hisvvinil usest nobittus, fide catholica pullcus, DcoifHe
fioaiit, qii:i; cnni Iribus nliis «pi:ititor piagaruin spt;- omnipotiiili irr:prelicnsibililcr scrvieuii, od hiinc ifnait-
i-tes cuiiliril. /:icltari:is vci'u sic iiupiit c. xi : Son tioneui ducilnr. Cumque rcgisTrinivinudi .\riiivi Inisiel
pascam vot,quod moritur moriaUir ; et quod succidilur ui-tata con>peciibui, ciepit eum priiHuin nd ubnitiinni-
sHCtidalur, el reliqHi dcvvrenl iinu(,qnisque <arncm dum Vlaiidis seriuouibus liticerc. Quti' cum reucnvsum
proximi shi. Q<ix ci^rtc plagarum geitera ladiiii stna ejus jacuhini fidii pcr arvia propellcrct prnrcpii rcx ,
vnin liis,qua'iii llispaniisrclcii Miitns.-iCi idisse. Nc- cjiis fucullutes aufirri , quir jnm niculc poisidebul rc-
g:iri inincitneqtnt pr.i-dictos pri>pbi-t:is :i(| liiicr.nn itt gmni puiadisi dcinde suppliciis ii]:plifuiu,v mti t,)u:
,
Isracliiictiin populuni invcdos ju>s*i I)<>i litissc. itt i\ p,iiscul.s loyqncri. Vosl inul us iiua^sliinicn, fymsl
vii(e
coittcxtuin coniui inliiciiiibus facii<; (oi.siabil : naui nhlalvn rcruin ierr,uuruiv h-'>,iiuros. cnm aJliiie jui:i(ii
siibiicciit iliico Jcti iniu» : Ei dubo ci>s iu fiârcin noii ÔAi.J, ul b:utuin lesciuilcrci Triuiiutcnt , <id ic-
timrtrnt rnjnij (crf(C, prop'er Mnsrmsem filiHin bup'iiudu H inrta dc In.ilur. C iitqu. in illutit rwno-
5T9 FLAYil LlCl! DEXTfil CllRONfCON. fXO
A. C. 421, Piope Tiidcr.i ii; Gullaci.i, iii o; pido Viniiciisi , saiicli poiilifices Masimiaiuis ci Va- A R.H7a.
Icnliiiiis confcSiÔies clarenl.
Rijfiis cx Ciiiria, cpiscopiis i» liiâni.T < rc.ilur : (\ii'\ pcr aliijiiolannos feqneiiclo
queiiid.ini pscuclo-clirislnm, mirilice dcccpiiis, de girdu pontificio ex seiilcnlia
frequciilis concihi dejiciliir.
S. Asiurio cdgnoincnto Serrano in liona .sencciulc defctltnli, in ccclcsia Sancionini

Jiisii, ct Pasloris Compluli .xdififala .sepiillur;) dalur : cui succcssit in sede Tole-
(ana .Marlinus; liiiic Olyinpius scciindu?.
lla"-';tici P, iscillianisiai ab urbc Vcilouuin Ambralia Ignomiiiiosc dcpcllanlnr ab
Splciidoiiio cju-; iirbis cpiscopo : siinililei- iion niinori nola a Maiccllo Cauriensi
episcopo.
SubOlympio 11 Tolclano laxanlur spatia sunimi tcmpli Tolelani, clillustri templuni
donatur Biblioilicci.
BIVARU COMMENTAIUUS.
snm lavacrum vi cogerelur itvmcrffl, ar prochny.orel : A fere lewpore fuisfc iii llispaniis juvcneitt, qui cnm iibi
Patrem cim Filio ac Spirilum laiiclvm vir.iin crcdo
, vntl is aiqtiis cvCot ihitdu paravi^sct, co usijue latus est,
essc t>ubiftatiliiL\ csHcntifVfiuc. : difino irqiiitsutnivitie ciin- vt se FAiam proliWrelur. Ouod cum ptcrique lemerc
ctiis infecit . id csi fluxiun ventris per<(iif. kxliinc ad crcdidisseni iddidl, ul te Clnisiuin cste (liarct ; in
.
leqitiniam dticta quccalioium ,

posl eiiuvleos ,- pos! tiito eliaii: (id.o i!li:xit. vi rntn i;iiidntn rpiscopus Rufus
pamnias, po$t ur.gulas , Clirislo Doniino cnpitis dcci- uiitniii.", vt Drvt.i adoruret ; propter qvod cum poslea
sione dicaitir. \\:\clot>»< Grcgoris-.s, cpii p.Tii!er aflir- (b episcopnln drj^c uin tidi r.us. Ruliis liic c\ Cliaria
iiial,por eiinulcm Waiulalurum rcRcm a!i(iS «tuoijtie frnl.qiiic esi provincia Asi:v minoris, in quaTripoIis,
in llispaiii;» c:ilIiolicos vosairs csse , et divpiii!; Antis chi.i. clLcoc.-.ilia sil.r siini, m apiui Plolom;i'iim
lormcnUirum {êncribus cruciaios, ac laMdcm inortc vidcio esl lib. v Gfcj^r., tap. tl, i.ibiila 1.
muictalos, cl iiiar:yrio curonatos. In co l;inicii ;nr- 7. S. yis.wr/.o, cic Asli, i;laliir bis Sancliis Ildc-
rijêndu-; csl qi.od asseral S. Yiicontiam viri;i!;oiii
,
fon«ns, qiicd ::d Se;iiIlura:;:S. Asli!niServaiii.->peclal,
sub Trasininiido pnssam : qni tanicn rosjiiinii .noccpit inqiiions : Q:iibi's tepertis (loqiiiiiir de SS. mariyril-us
nitilios |iosi aiiiio^,nonqi!itlein (luandoWaiidalicranl Jusio, ol P..si<)ie <^t mpliiii ) reJire ad icditn renucns,
iiillispania, fcd losiqoani ii> Alr'cnm migr.ivcnnil, se.vilvle s m. 1 1 ! cssiduilatc sanctis innexusdicm cla»-
iit perspiciinm csl cx Fulgeilii Ruspciisis vita , cl silextretnvni : cujt-s ti men sedcm donecrixil (Tolcio
aliis aiii tr.riluis. Porro nnillts ilispaii' rum c» ton;- alisons) neino'.:diil. Inde ul (itiiiqutlas ferl , in Tolelo
poris a !>arliaiis !f»:ii lyiii Cdronani acoc|ii;^so,cx ac!i,s saccrdos IX , el i:i Co.rplulo agnuicitur I. Dcinccps
concilii RracrMensissnporius cxscripii nianifcsie ccn- usqiic ad Sarracenioam Pisp.nnia; cladcm rcpcriuntnr
viiicitur; qiind u: quoqiio ciMisulas in «ap. 1. jj episcopi Coii.pUflcnses c<mciliis llispanue snbscri-
5. Prope liidcin, elc. Viaiiam vocai oppidnni Vi;i- Isere. i}\u\d v<io ir niini asscril Toleiaiioruni cpisco-
nonsc, iiiKr Diuiuin ei Miniii:;i fium, qiim icgio p;)ri;m rtiissc As!t rinin, sni erinsa iiobis ox|.Iicaiiim
olim ad Gal!;ooiaiii specia!):it, riiinc Porlugallix esi. osi. Ncc soio iiiide itl lldelonsiis :i<c;perii
, nisi ex
Ptirro >aiiciou:in Maxmiili.Hii ci Valciiiniiaiii fesla Clironitis Dexiri; :>d qu;e rc.sj.e\isse credo vcrliis
dies agiltir iii Roniaiio Mariyroligio ;ul 20 Ocloliris , illis , t.i frn.'i;, «'/«)« fert , ctc. : '11111115 enim Dexiro
cni vctera iiiss. coiiscnuui;l e\ (inilms Mol:iiius ii> , anliqui.ir iiivoniii poiiiiili i'o scril)Cii«,cuiii hisdicbns
Additionibiis ;id Usuarduni coruimlcm niominit. Li Clironicon illo >(iip>orit. Posl iiiiilla aiiiiorum cur-
Roniaiio Mavimiliaisiis miiui:p;;!iir i; ariyr , Valei;- licnhworpii- S. .\sliiiii Uvoiuii» iiniisl:iliim i:si , iii
linianus vcro confcssor, quol 00 sciisii acoinioniliim Riîaiiiaiuiii oapii\!i9le sub duro SanacciKirum
esl, quo Cdiifcssoris liUilus iis dnn laxai (itii :n:iriy- jigo, ihiipio licmiiilice coiidilnm iii Sacello sancio ,
riuiii iiiceicraiil, el cor;im judicc Clirisli lideiii cin- vuigo Cunura suiicta iHinciipaio icipiioscit in lignea
fessi f;;craiil (lal);tlur : iiiinc vcio bc:ilissimi ('iio r.rca ; (;iia; aiino l>< mini loTi, tiic '2f» Julii, apciia
episcopi Vi:in;c prirclaie a Wandalis icquisili Mint oa-Icsiinm aioirauiin fragraiiiiim dedil , »1 relert
de fidc. In co lamen Molaiius (icccp;ii> cî , quoil Ambiosi.i^ M'iralcs lib. x;ii llisi. tap. r>8, habetqut;
Viaiiiiam lirbciii qn;x; stiperiori lcciioni pi;i (liclii liin liliilnm yanrii Scyrimi . cjus iiiiniiiiiM qiii vccabaliir
saiicloniiii coiijiingendaeral inroiioriubi dci;. Tiico- AstnrniS Se: rai.us. (^dciiial. cj';s fcsttim Lcclosia
doro abbato agiliir, coiijun:\il ; qiiasi S. 'riicoilonis OvcIoiims <S d c M.iilii ;ub iiomiuc S;incli Serrani
Vicnn;c Si-n V anii;c oliicril , ci tion iii:ig.s pr;( lali o|ii co, i, ct conlVs oris, ui iii k iloiidario saiicloioin
saiicli e]»isc'ipi conrossionis j'!oria claiiiciiiil. Ciiii» ;'i'.; aiioium Mainii jiiiircsvn aiuio lijll inveiii.
Gallii cjiis aiilsaiis mi- C< roiio in m-iIo priniinia Tolclao:i siicccssissc As-
tamoii Vietina- iii iiiciiiinia
nimc ropcriiilnr , ciiani apud Tiirmnnse.ii , (jui de Itiiii) Miiriiiinn Ii.iIhii us tx Dc.viro, Marlino vcro
gloria coi;fcssoruiii Calli;e scriiisil, oul .•'piiil Rciva- hroîfor a>-siimi)'o Oiy:i pium cjtis uomin^s sociiii-
ccnsem in Specnlo Iiisioriali. Ncc miri!:", cum is sil dinii. Olvinpio ra'!;i(liiiii: , liiiic 1 ;ciiim , I-icio .Ma-
S. Tlicodorus, qui saiu to P;ici.Oiiiio i).;ig;slro suo iii j<)ii;iiiii;ii. Lx (ino s:ii!(; ii;iiliiii coii ii;cli(liis , parlim
rcgitnii e nioiiasicri;i!i succe.s;! , cl ctijos n;ulla ani:ci diis ( sl c;tialogu> 'l(ilci;iiiori'iii |>r;vî>ltini ab
|!r;ocIara gosla narral Cassiainis in Coil;>iioii Im.s . nlior:» ipsonim , (rih!il.> Iv ;iys.i . ptiMicain> iircr
et Gonnadiiis lih. dc Viris dluslr.biis , o\ (piilnis < diiciiia Ili^paiiioa ; iiam M:ii liciim (iim .Majoriano
!viniliiiiis iiiiiiiibil scn|isi! iii C;it:»l(igo Itl». 1 , <.;ip. <(>i:liii d.l. oJ, ( ii i!t;! OlMiipinm ll. cujiis l;iiiicil 110-
175. Sic igiliir io Mai lyrol' gio !( gciiilinu i.icltir, ' i.cii lo.crtnr Tolclani jtriini
nîcr Taircs c ik ilii
«Ik^ !il) OcloliiiS : Ecdrvi tlie sanclinuni cpi^ci pnrnm i.n!iOii|i.iti , 011111 priiiiiis iit;a;lo Imo :iiilc AsUiiiiim
MaxLniiliatii nuirujrix ,
ei Viih'iiiii;i:vi riinfcsûris , ad ca los evola^sel, ici uiidus autcm noiidnm scdcui
l it'»mc. //0)11 dcpv:'J';o Deaii llieodori ubbulh. Scil pn (licutiii ascondissol , nlj o!e qiiam Asmrius lia-
oiisciii lorciii lodilidciifil c()nlc\iiiiii,qiiiiii!ci inro.^- Iicia!. Omiiiii oiiai!. Lo; admm, de qtio, el reliqiiis,
qnc alioiutit S n otdniiii , niiiiiriini ârci^si llicro- suis Im !•< ;'g<'niluiii iioliis erit.
solyiniiaiii, cl.lo 'itiiis .\t'giisl'(liiiieiisisepis(0|i.in.m 8. lldrctiri, eic. Ri'|iulliil.iliant liis lcmporihus
iiaiali:i |i(isiicriii»i, <;U!l'ns \eU'!'c.s cc.licc- (arciil. Piis<illianisi;c, i,ui laiiicn pdslmodutii a S. Turibio
6. liufus, OAC. r.cm goiam scri|isilScvciusii. Viia alisunipli, ol o;v.-i ûnl.
S. Mariiiii,hisverbis: A(imi(u/i't:rsi(»ii's( tamcH eodein U. Ht^b ijnipio , cic. Nidc, qu;cso, anliipiiiaiem
&GI FLWII LUCll DEXTni CMRONICON. >62
A. C. 424. Mvmoria Gjcgorii Ci^rdiibMisi^^ iil.itlie celebris liaboiur ,

q»ii fuil prxfeclus prxtirioA.U. 1175.
C'ppailf)ci:c, friilris c imiti< OIy:i>|iii.
liinocciiliU' llispanus v\ uilu! (larpoinDoruiii Rl) ra , motii Gothorum iirhes ni.«pa-
iias iiictiiMlunliiini nd iiisiilaiii M iioriiMM niiiiiis sooiis ruîeiis cunvcrlitur ad
fiiiciu : qiicin iiuii wullo po.i stcnlus ost Tl:eoi.lo$ius Jiidxiis.
IJIYAIIJI COMMI.NTARIUS.
l»i|i!iollicc;c S. Fcclcsi i' Tolelaiicc, vel iii li<ic cliam A iiiiivoisii synagnga. Mulla iniorim miraciila patraia
niiti qiia'. is ali.i (rins (oiiipai.iiitlio. l-'\si:iitt iisi siinl, qii;c cgr('S'iiim llchi':ooriiiii aiiti(|uiim dc A\-
iiiuili iiiss. 01 ilicfS .'-:\in lnruni , i|iii iioii'!iiiii lucoiii ^•yp;i:ioi sirvilule cxprossorum; f>l(>hus igiioiis, nam
viiloruut, ot inori^diliilis ih:>s:iiiriis At:il)iooMii.i liliro- pi(» C"liimiia iiuhis. siipcr I''col(!si;iiii visiis csl
; |i|;iit
niiii, qiios ti.intiii S. il|:i Koclcsi:i L:rtiiii :ilo ^11:111- »'li;tm ;..iaiid(> ;i.iniilissim:i, vcliil iiiaiin.'), niollis li;i-
dus our:iiol. ad siiaiii ot linivcrîlalis Ciiristi:iiii or- beiis si|i"rcm; insupor pra^cedehal cos ad
pluvi:i
bis iilililaloii). li:i|iii»niiiiii , iia ui Cliriîiani rc coinpcrta diccreiu,
10. tlemoiii Grcijinii , Q\t. Miili.i dft 00 dixiiiiiis llccc jam pluit ; cllolc Jiulaos nd fidem Cliri.ui acccs.
ad aiiiniiii l)>iiiiitii 58 i dc conoiiio .Modiolanciisi xiiros : ol ooiivcisonc Arlemisi:!; Mcl(;tii oonjiiîs
iii
a{;oiiios,(|ii r tu ciinsul:i-. iiioliis sap;)ioiii iiKliicit, ad iiisiar ai|tinniiii M.ua

11. Innociiiins. oio. Tola soric; coiivorsionis In- (ju c iii diilcidincm v(!rs:e riieranl (/txoi/. w) Kx
iiooonlii :io Tlicoil isii, sivo Tliooduii, ou !! univcisi m.ivci -:c civil;ilis syuagog) dii.T diiiniavai llis|ian;i:
Syiia'.;oj;.i iirhis MagoiKo, inûli.' Miiioricv, 4)ii;e roli- somros Spiiiliii siniLlo
voc;inli rcsislchaiu , allci;i
quiaruiii S. Sio|ili:iiii al> Orosi') illiH; d. lal:i<iiii vir-^ (piiiiciiiliiiK.c 'Hlii u\iir,allciacogii:i(a,scd vidua, jiro-
liiic, multi- pr.occdrntilius iniiîcilis fjol;» osl , fusc lcm li;ii>ii:> : de (|u;irum iiiir;ihilicoiiversionc pr;cdic-
a Scvoro Miiioiicinsi opiscopo oii:irr:)tiir iii c.iistola l!isSevcrus b;i'C scrihii Vxor Innoccntii per quatuor :
onoyclica ad iinivorsii:Uoin (llni ii:uii orliis ao ips;) fae (,ies inbuin salulis qnod inijerebamus i.bturalis
d;il:i , q'iain c vi-icii ii:s lodi-c \;ilic:iii;i; hihlioilio- auribiis reciphbat. llwc cim nulUs hvioceulii conjuijis
ca; c;ird. Ilaroniui exsoiiplnii piililcivil loiii. V An- vel inini: , vcl prccibus, vellacnjmis moveri posset, uni-
nal. ad :in. Doiii. 4l8. LMignin c s.:l oaiii inc iiiM:- .. vcr.sa , liinocenliu roqnnic, ad dontum in qua liubila-
rcrc, iioqiic» laincn oiDn.a jiroio.rniiilfrc. Oicbns but, fraicniidiis innliiludo couvenit , Imbcns mnijnum
pene isli.s {.ul illf) prcs6i//<r quiditm saiiciiiaie pxvti- tlolorem unimi , quod tanln' twtilio! pleuiludini unti
puus a Jlieiosoliiiim venicua (loqniiiir de Oiosi- ) IUii- mulier obsisteret. Cum iijilur diu cassa verba surdi»
goiite uon loiigo tcmpurc Dioruliis est , qui poiUiuam auiiinis ingerenics niliil profecissemus , ad cognitum
irinisvcUi in Hnpuiiias sicnl d()>ideriibat, neqnicit, re- oralionis prmsidium convolavimus , itnque usque ad
meare nd Africuin denuo naiuit. Tum li. Huplinm n- horiiin lcrliaiii fenne , liijinnorum el orutioniim priv-
tiqtiias qnai nnpiT revclaliv titnt
,
ad llispaiiins , am itis n .vcrsus Amalec hosum Jesu ducis nvstri suda-
poriare consiitHis\el , ipo siiu^ dubio vuirlijre iiispi- vit cxerriiiis. lade cum jant pciie de.^vrranles abscis-
ranlc, in tnemnrad oppidi ludesiu colloauit, I)ovo- tii'iicm nwiireinur, resiimplisrursum viribus orationein
liono prol'iH!urlyris accinsi (iliiisiitni, dc coiiver- cuniiis iiidixintus, soloque slrnii diu flevimus: et cttm
lciidis Jud.ois (ract:irc ccrponiiu. liule pr;i'liu!ii iioii in consummitt.onc oruiionis Amcn uccluinassrt : elilta
miiiiiiiniii orluin cst, ct iiiiigno Dti t)iir:ic<iIo laciuii), Cicdere sc, el Ckristianam ficri velle subjunxit. At
ul quanlui))vis Jiid:c:n iniilicros tcla ci sa.va io Ciiri- qiiid dc cjiis sororc vidiia ractiin)? Malrona cuin
stiaiios iiiiiuiiieia j:icero(it , iinlluiii e(<ni !i l.vsoiin:; prolc sun venerabitis lidua, illico ui InuoceiUiuin so-
quiidam liiioci) Clinsti:!iio iiniiin (liiii!a\:il j •ciciiic , roris conjugein conversum essc conspexit . nnvem
Jiidioiis . iii o.apiie gnviler viiliicr:iiiis os(. INonuiiiiis con.îcendil , non soltim penuittentibns , sed clinm
Jiidaioriim sa-puis in soiniiis Syiia^'i'j,'a'. sit;c conver- sttadcutibii.> nobis , quia ud fidcm Christi nec ver-
%i<)moiistrata (S(, pro^criim lliioduro su:! iiio .sa bis, ncc m.rncuiis ficcicretnr. Oclnva demum die qua ,
ccrdoli, ot oinn.uiii illornni ditissimo. rriitii ooinium remeare slului>u^ ( Scverus sctlicet ad êdis su:o ci-
conversi luere hinocenlius cl .Melctius. Scd qui C vilatein), uffinis luitocentii iila vidua peluqo reducUi
rneriiit ipsi , acciiic ev pra dicia cpisl. Uuo iini.lum : pst ; qua: subilo se meis (jeiiibus aiirotvens fid.i noslrai
primarii J udctorum MeLiiusTli<'odori (rater. et Inno- uu.xilium rum Incrijitiis deprccabnlur. (.ui etjo : Ciir^
ceiilins, qni lliipaiiiarum cladcni iinp>r fvijient , cuin iiiquam, muiier inuta (immi lcoilute fralres luos dene-
(amiiiis suis in hanc iiisiilain vciterai (sicul nuiic ipni rcre voltiisli?Ad hac illa : Et Jona, mquit, propheta
etiam cum sacrmnenloruin lcrribili iiitirposilione coii- a facie Domini fugcre volui! , et lamen voluninlcni
firmaut),ad unum s],eliiiuum vcl polius rupcm coiuc- bei, iicel invitus, implevit. Suscpc crijo lu non soliim
nerun!, asDOciinido «> duobHs quibusdaiu Juda'is ItHniiH mc, sed cl isios orplianos, et Chiisto cos nulri; cl lioc
toco orlis, qni ihlos coniiumiis (uijic priucipes liqeraiit. mircbiiicr ucclnntans, ih.os ftlios siios pnnutos mihi
Iiiilium coiivcrsioois iiido sjiinplum osi, (|;i"d Mclc- ctim fleiibus ingi'rebal. Quis iion pra' yuiulio (hvil/
lio, dtvina (lispoiicnic cloiin iilia , iciip.oiicr lcosil cui uon extorsi lacrymus laliiicc innijuiiudo/ Suscepi
vcrhiim lioc, Cliris^c, m luminc tuu , iia ui a nioiiio- ptitnc ovem quc.m ex ontiti numero solam errnssc pu-
ria illud oxcluilcro imo [.ossi l. Ue tinincoiitio |iri'pa- tabumus eninqiur cum yeninto /t'(u ad (Jtrisli ovitia
,
lala, cum iii oiilikioiiom dani i|isiiiii toiilarel, vciiiis rivocavi.

ctiaiii ttir|iis*iiois , scd niiiiiiue piolioerct, dum nii- (JiioJ ad t(!mpns convcrsiotiis prLcdictic a((inci, nd
(pislissimuin inijriduinir.r catlcm ^ coijitalionum lcnc- cakcm opisloho Severi facla dioitiir, post consulattim
brit (uci'm obcwciintihus orutirnm, ipsum queiii iniêii llonoii M
cl ConsluiUio ileritm viciore. Ilorum voro
scquebanlnr Irumitem p.rdulcrunt, el in tficis dcseiiis, cunsiilaais inciitil in aniiitm Doiniiii 417; quarc si
mqiie inviis rt^niansere. (hini wiicin .'^cindireutur sciili- postoiiiii stilim acoidi(, snh llôorio xii ol Tlioodo-
bus, aul vi'piibtts urnrcntur, pasiquam corpm^ suum sio viM cosj^., anno vidclicet Chrisli 418, laci;» di-
p
loiKjis fivdavere vuliienbus, ad tuntaiii prinio quidcm c.-iida csi, lU O.ironius cicdil; pr;cserliiii ciim Scvc-
uiixieluiem, deinde ciiuin ad desp.^raiion: m .tque for- lus ijise as.^cr.it , id accidisso, (pi:>iido Paidus Oro-
uiidmcm vencrc, ut compcilercwur fiiUrl , sc la jud'c' i siiis lliorosolymis reverlcbaliir in nisp:iniani, ct
Diii jiisto ob incrcdutitiilem perpi-li. Iijilnr iionicn Alric;.ni S. proloiii;)riyris Sicpliaiii ;
ciiiii rcliiiiiiis
(.Itrisli quod anlc , se ullro inijeieiis rcpv'il biinl . lu- ipiod lameii .-uh iiinium prLcdictiim coi:ligi^so looii-
ccratiijuiii cruribus unocnnie.-, sciuiliin iiuic lOi ciin- sii:iium csl. Dexter vero lorsan o|ii-.iola; Sovcri
tru voluntulem ac proposilitm suum ad oppidum re- igiiariis, sivt; quod ali piot posl aiiiios :) pra:d.icloi iii!»
Irnxil, corripuerunl. Iis :>J (idcm ooiivorsis, Theodo- cui.siilaiu iiccidoiil, caiii rejicii in anniim Do-
nis quodijue poil uidmim oonvcrku.'? cst , ct cum 00 iniiii-i''^}.
:
FLAVII LUCll DEXTRI CHRONKJON. 5G4
l-csUjiwIiiv.Hilionis S. Criicis :» SiUo.lro iitsUlutum cclebre mullii esl. A.K.1175.

riM.l.iiiui i;"iiii Cê-fii-.uigiisiaiu icdiciis.ad setleiu Caesaraugusiaiiatu S. Mari.ii
l«leiiuk JieiUHi, el iliuaiiiiiii o|ter;im, i»i)Sl mulUs jiugiws cum «uiiiibua liicrcticis
sm icmp<iii6 liabilas, li;iM.|ni!le ni-irilKr.
Sy:khIus riliera habciur Teldibis in Uispa ii.i, iu qiia coufirmal acla SyisoJalia Do-
miii:»u:is cjiisJem urbis eiiiscopus. llrc s"iles Tcleusis inUr i

r mas irspamx' !;a-
lieliatMr.
FflBiiitiins siiccedii in sede Toieinna saficio viroCympio.

Ilonorius, Miiicrvius, Jovianus, viri clarissimi sancii-simiqnc, singulorura monnsic-
rionim curam susceperutd.
4*}. S. nim.invitius UalinaL» -auciissiinus, d ciissimuvqtie vir, in Bcihlecfn coramoran?, 1177.
ra;ii lioirepiuis niigtai ad ctEios.
m. FcTi.itlio |>oi)linci Ti>Iei»no ûr.ccdil Isicins monaclius PaUcsiiuus : qui SL-dulinm ami- Ii79.
lOiii suiiiu, el Oretanuin cpiscupuni, prxdieationis graiia Tolcli dcuiiet : qui duii'>
l>ei iti poesia, oraionaquc pracclarus iiiu'los libios coiiipouil.
UIVAKII COMMENTAmUS.
1?. Feslum, cln. Ad cnlccm

Idsiori.c Invcnlioni-:, A Coj'or. Jorianns^ sUiguhrum monactrio-
J/i/icrvif/j,
S. Crucis ns<;i'riuir, proul UiIit r;r.leros rcrorl Fipii- rvm pntics in (inHHi (loreul.
iiiius rib. IV C;iialogi, c. 117, S. Helcn;im iniperaiods A. C
42l>. —
S. Uiero>njiUHt. ctc. Prosjier Aqui-
C<»nsl;intini inairiNfi fcsluin in cjus incmoiiiin colo- lauicusiii Clironioo assignat obilinn S. doctoris Mib
tiaiidum singiilis aiiiii- sia!ui<so iii iinivers > ori»c. C0S8. 1liC"d!'sio i\ et Consianii;» iii , anuo scilicol
M ;iuieiii per Sylvcslnun pipam ruiioiis prHinnlgi- Doiuini 4i0. D.'xt'r post .onnos 6, id «*st 4iG Uicr
l«iiit et inlimjtJm luiso, dtiliiim ntilli essc deiiel; vero vcrius scripscril diflicile Judicavcrini co vel :
ijuoJ eiiaiii iis diol.us spc» iali vciioralioue cjlebrai i inaxime quod tiiliil ferc apiid ejus tenijioris scripio
solitimi . Dexler alfirmat. res a^qno incogniium , «u ainbiguum ac Hieroiiyiui ,
15. Piudeniins, clc. lHlimum operuin ipsiu-^, cn- inors liiit. S;iiie Id ilius iii Cbron. ad aiinain Tbe<^
cfieriiliou iiovi et vetcris Tcslainoiili fiiil; in ciijus dosii Junioris xi , buc est , Clitisii Domini 453, ita
pr.i'r.iiio!ie saii^ per<piciie assoveiai sc laiulem iii scribit Quo veio lcmpore saucti Joannes (Hicrosoiy-
:
d.«innm saciam Virginis de Columiia reccpluiu . en- iiiorua) episcopiis) llirronynius et ntii, qtos supra
dioridiou sciiiiem. Nam cum |ir.cini-is-ci_, imu otn- dixiiuui, obicrinl, relerenlum ierino non edidil.Dixerat
iiia vasa (fnmiis tlivins aurea ose, sod alii|ua oiiam prius , Hiero<iolyiH'is Jueniuleitt jmvsidcrc , Cennaui
liclilia, ad tisum lauicii iicccsâria, subdil : pra'sbyleri arabic(V rfgionis exindead Galiicciani te-
nientis, el aliorum Cr<rcorHiH rclalivue comperimus.
Me [atPi'no iii atrio, Non tamou (|tiidipiam de morte S. Ilieronymi retu-

L*t olis'ilouim \asouliiin, catiuci"; lerunt : qncm
sc vidisso Ifi«'roio'ymis , dum
sniic
Chrislus aplal usibus ptier adbuc loca sancti perlusirarei.
ct iofaiiiuins
Ij
Sinilque |iarie in anûli niancre. Idalius ipsc auno Domiiii 407 narraverat , seu 19
Muiius ecce ficiile Ar-nadii ei Iloiior i. Insiipcr Marcollinus nibil de
Inimus iiiira Itegia.n salalis.
cjusdcm S. dorlnris morie «ortum baltens , esit de
c.i iion nniium 'luo coiitigissc crcdi po.iset sed
;iil .
Ould rst mmiis iuire inira Reg!am salutis, ni-i iu- qno '\\)sc dc Sc;ipl. tc lcs fiiiierat , iJ c*l,
lil»riim
ir doinum Dei scribcrc? in cmjus angnlo sc man<»rc

> 14 imperii T^Mvidos Migid, Arcadio iicrum ct Ru-
i
iiftirmal; (|Uod tl l).\tcr aiiiiotil. Sn-picor iii l*rii- liiio coss., in b:rc vorba Uufue liunc 14 Theodosii :
deiilio lc-gtMHliim, lili: mntemo in iitrh ('.iiiisiua atrtat imperii auiinni li. tlierouijnius jH>$t ascejisioiiem Do'
u%i\<u& caducia; pro, .1/c patcnw in alr''0, pIc, quaii- mini nos'ri Jrsn Ch isii , a lîtro apoftolo incipiens,
doipi-di lu in lempli Matiis (.luisli ani;ulo dcgeliai , el in sciiirtipsuin tlct-iiiens loa, rJrorxni iHHiirinn ec-
ul Doxlcr sniliil. 0""'' ="' ejos ;clai.cni speotat, ciiiii cleKia^lica lotnminu d^scripdl, apud Bethlcem oppi-
supciiiis .id annilin 5S0 inoliatnni sil a iiol>i<, orliim (lum difjcfis, ulii et uinndsJeriHinsibi coudidit, fincuKfuc
cdiiMililimi Sali:r. ol IMiiiiiipi .iici lissc. soii
i)isiiis in vila' sua' s.uejf fecit. El tamen Angusiini
aiimodum
qii id idcm csl, iii iinnUui Domiiii 5i8, leimjiiuiir iil oljitniti, qtiem corlo scivit ad aimuin Duinini 450, ,
obicrii «laii- su;r 77, ciim boc ainio M^j obiissc tii- Florcnlio ei Dionys o coss., nolavii.
caliir. Torro de cjus ctignis cum idnlolairis. Jud.cis, Qnod ad ;clalom Ilictooymi «pcclal, variant au-
et oninis generis li;crciicis, libri ipsi is jilerii siini. cioros Doda , Adu ct Usii.nrdus in Marlyrohigio.
•
.
14. Syîodus atteru, elc. (Jnod nlicia dicil, ilcossn «jtios Sigiberlus .'.eqiîtur iii Clirouico , asscruut
lioc loco indicat meoioiiam aliciijus syinfli, iiiiui- oliiissc aMatis sn:i> 98 vel 9*^, Prospor veto 91. Card.
rum Tclcjileiisis Afiican.c , ciiju^ moininil |>aido iii- C narotrms contonilit noo ftiisse octogciMrium, sed ad
feriiis agens i\c Majoriano Tololano pra-siilo, qiii il 78 vcl 70 dumlaxal pervonissc. Iltud (ameu ceituiu
iic inlcrfuli : cl rospoc;u cjus vicinilaie duciui no- aptid omiics adinodum scuem fiiicui vit£ sux fc-
,
ininiim , subjecil Sijnodiit allPrn

, Tcleiii,^ cic. , cis;c, ul M ircoHiniis dixit . seu qiiod idcin ost in
Apud neuiitiom vero cju^ concilii mciitionciu laciaiu Doviro, jam dccrcpitnin ad ccelos niigrassc : xUs
repcrio. i)r.x't<riiii;iin a|Mi(l I)o.\lrum. si iuidcin docropiia , Piolomro aucture cap. uli.
15. Foelndiiis, elc. i>ccrai cjus nicmoria in caia- Quadrip.irl. incijiit ah nnno G8.
logisTololaiiorutii jiontificum, qujeiamciicx Dcstro A. C. 42S. —
1. Forladio. cic. Pxsial F<icii pon-
rcstitiiciiil;! eril. tilicis iiioinoiij iii C'laIogo Tololanorum prisuluii».
4(j. //rtNoriMs, clc. Adliiteras, qiias .Min.-rvins Iliiic biliciiKis Scliiliiim <)icianiiin in Ilispniija
llioronymo doderit, oi S
inonai litis atliilcrai,
siiiins |:iissc cpiscopuiii; lameit nou lollil
qiiod urtuin
cuiii aliis Exuporii cl Alcxaii lii. losp.^ndei ics.i cpi- riis»c iii llibiM iiia , iil nuilti crcdiinl , cu;:: rl ijise
stol.i I5i. cl cisdedicat snuni .M.il clnam. !>.• ii>dom I>iciu5 T dolanus o|»isropiis Palrsl niis fuorit niona-
agii Pios|)cr lyro in Cbron. aii. iJS .^rcadit cl lli- clitis. Sod iilnim dii > Si-dulii olim in pocsia flMruc-
iioiii imp., Cluisli vero iî, inquiciis : llonoiatus, riiil, uu Uiius, noii cst liiij'.s luci dispuiarc.
5U5 FLAVII LUCII DLXTIU CHKONICON. r;e6
A.C.4i8. CL-K'b'is liihcliir iii Cnrpctaiiiu nic.iioria pii poiKilitis Olympii. c.tjiis liber de lidoA.R. 117!).
ibi, tl alibi diligenicr volviliir.

Ii9. Iîciiis succcssurciti liabct M;ij<)riainint ,
qiii qiiidem intcrfuii conciiio Afiicino i'.S(i
Tclc|)lcnsi.
Vinccniiiis cx Pal.iliiio lil iiKtii.itliiis Liriiiciisis ; ci iiiiilii |)io-liylcii vocaii Aviii flo-
ront cives Tarraconenscs.

PaiilrtT.irracoiiensi episcopoD.inifaciiis eiiam Calde.iqiunsis cx ordino .\iigiisiiiiian'>
snccedit.
Coilii duce Castino v.isiant rrgioneni Carpclanain.

Capreola diacono Toictano sciiliii S. Capreolus.
BIVAHII COM.MKNTARU S.
2. Cflcbris, otc. Hic fuil illc magcius Olympins, A Arcliivin, uiii aii!o:^r.M'liiim ipsum ci<^l»l. Ibi ilaqiie
doi torein pra'.'l:>runi Erclfsi,»', ac
qii>'n) Au;.;iistiniis iclcri /:»ciiaii:is ;i !).;( Ium tlc co'1'i S. V. Bonfdicio.
6ancliim np|ieilal , diiin ejns libriiii'. cilal. Cuiisiilc de siiagc siii iiioi::ififi ii .-iib L"ii}:(d):iidis fiiHira
qmr dc yn.pio cjus nominis primo scripsiniiis :id nuv.siissiiiio. (lixisse : Sdi, fnobulissime ac l.cliniiime
anii. Damnii TmC, <le co Kii|ii ilrm a<;il(n' in pr:r- BcitcliChi, pro /j.« , qito' liitic ereiilnra duliciali loco,
sciili. via;.\iiiiii {ii'tire uiiiminu : 'fnoniaiu qund ieinel « Ueo
A. C. ild — l. Inkius , ctc. Id qiioque hiliclur pra^/ixun cs/, imiiinlnlîle auiu: trrcv.ci.bilc est : snlit
in Cntalo^Q Tivt< laniMiim pr:e>til(im , ii!ii taineii libi luo merilo coincîia lutiii nulium iu hoc loro aiii-
iLijiiriaiiiis rum M.trlino Cdnriiiiii iir , qni iiuidcm tiiabut. Sed aderit on iiijmUuii.s rcustitdiio Dri .-ifun'
omnino ûiii cdui .M.^.iliinis aiiiecc-^.voiil iii
divui»i , tociiiu isliim iii amplii.rem el m-liuieiu qiuim uuiic e.\t
sedc eadem Olyinpinm II. FaMadiiim cl Isicium , resiiiuei gradum ; ei hnjut ordmis dviinuit dc hoc iie-
Majorianus vcn» Iiîcio succcsscrii. Iii codeni errore rum ptr loiuin urbcin rtHliubil loco. ILic illc, inmio
verialur rodex Dexlri Cx>sarauguslanus, simili cor- aiigcliis Bciicdiclo; iiiidc (ii in, /acliaria icsie, Ik-
rcclioiin dignus. iicdicii icmpcre ordo saiicii Beiicdi* li v(»carclur.
i. Viuct'uiiu$ , clc. Noii*sim«is hic aiictor ciinciis Ciieiuiii (juod ad (<xiiim sprclai, vcibum Tar-
e$i, ulputc ciijiis libcr advertus h(erest's nianibiis oin- raconensi non est Cdnjiiiitêiidum com vcrlto epi-
niiim ctiin cximia lainle lcraiiir; el iiomeii iii labii- scopo, substqiiciili, sed poliiis ab co scparandiini, et
las Kalendarii seu Mariyro!o;îi Fctlc«iaslici iiidu- sijperioii coiij(iii'r;cndiiiii, viiieliccl Paulo; iii iioii sil
Clumsiiu k:)Icnd. Jiiiiii.Deco in C:)ialo<;o iliusltiiim seiisiis , qiiod focril episro|tiis Tanaf oncnsis qnia
,
viroruiH :>j;ii Geiinaiiiii» c. 04, Ubi TlicodnSio (jii- g iion fuit nisi Cald;iq!iciisis ; sed (iiiod rîiiliis Taria-
niore) el V;t|eiiiiiii.ino rcp^nîniibu-: obiissc scnhit concnsis naiione tuit cpi^copus C;>ldaqiirnsis cui
, :
niiiiiruiH eirca aiinan) 434, (|iiii de eo disscril Baro- Bonitaciiis in cpiscopalu tucccssil. Sciipsil ad Paii-
nius, vet paulo posl. Anno lamcn 4'2'J, iuoiiaclii vi- liini biinc Aiiii;iislin(isc|iitit. 'sflG, ix qnacoiislat dis-
lam el ioeMiutum ((mplcxus csi jn niunastcrio insu- cipu!uiii ipsius liiissc , iiaiii ail 7'i/;t euim uiiixiiue :
ke Liriiipnîs. siib Kbhalc S. Ilonoiato postmodum ,

debeo quia in Chrinlo Jcsu per Evanfjclintn ego le
,
Arelaiciisi c|iisci)iio. I)e Vinccnlio iieni consuie genui. Durc tamcn eiiiii oltj'iigal, qiiod Caldaqiien-
Et|nilinum Iili. v, c. 7i scni scu Cti.Kjuciiscm Ffclcsiam absqiie necessiiaie
hi wulii presbifJeii, ctc Salis dc liis dictum &d (lebilis oiicraviral Ci.vi eiiim lu matjis matjisque :
nnnum 417, ciim de rauio On sio incidil seriiio, qiii implicare te uon cesscs , u/ eiiain rebus qiiibus reiiuu-
conTa cos lcgaliniicm ad Aiigiisiiiiuin iiilit. Cum tiiisii , te post reniiutialiouem iusciheris
{
prolessus
vero iiuiic ;i Di-'Xiio iiorcre dicanlnr, cicdimMS coa igitor sub .\ugiisiiiii n.a^jiblcrio n guhiria vota fuc-
ad sanam nionleiu scriplis ejuidem Au;,'iisiiiii redu- rai), et in en professiouc xivcrc dicaris , cui fiuqulilas
cids rnis.10. Ecclesice tt.(H iujficere ihjh possU, ut qtiid quwris com-
r». Paulo Tairaconcnsi , clo. II.i3rciii i.onitiilli diim munioiicm tniam , clc. Fpi.-t^da vero 12i, adOlyni-
aiidionl iis dicbus oidini» Aiigusiiiiiani nomcn.cnm piiiin comilci.H , pcrsoii:«m Boiiir;;(ii j;iiii in eailcm
ncc .Monaclionim insiituia dixcrsa oidiiics iiunou- sede scflcdi pcr P.iiili inoilcm, airLCluose coiiniicn-
pni, NUt Augusriniiiii ciigiioiiiciitiim rc|>(-riaiil(!r in dat, rng:iiis, ol dcl.i:a, fiu i- cjiis pia'dcocssor fc( e-
II U itiisso. Liidf cl l.iriiiu liiinc coiiiiiiciiliiiinii c\i- lui, ei condoiieniur ,
qiiod ilciiim ropciit cpisi. I'29.
Sliiiiitil, :>b alii|iio h( iolo io gi'.ili:tiii crcm:tariiiii 8 4 C:rjar.iiii;iisiano lioc loco
Iti coiiicc
A"(:ti-lini (•xc('j;ii;iliini. Ncjâri Ccrle noii potcsl ,
C subjungcb.iiiiur cjiismodi vcrba, /'(^mohius A/o.Ti)»iMi
iiitcîl.il:>> voc«-s csbc pru iilo a'Vo, qiio insiilula mo- Aitgtisius deiwsitus Coiuplnli decedit : perpcram la-
iiacli<irum inler su paiiim atil iiiliil dissidchaiil ; l;i- iiien :ib i)ii(|Uo ptagi;irio bic inseria simt, cum coii-
rile<|ite vorba ii:a , ex ordiHc Augustiniuno
codici ,
stci , qiiod post niortcm Dcxiri anno Domini 455,
Deiri al« a!i'|uo lOliiiNse addi iii margiiie, iiide vero, \aIeiiiiiiiaiio viii ci Anilieniio coss. (iia refeit I'ro-
qiiod rrc(|ii(>n er accidil, ab alloro aipaiiiicnsi lcMui sper Tyro iii Cliioiiico),e(idem Valciiliniaiio occiso,
iiisorla. Niliiiomiiiiis id iiiiiiiinc iiosuis dielms ac- lcvaltts
liicrit Pelromus Maximits imperalor , qui
luni ciciliiloriiii, scd oiin a iiiuilis airii^ ab Lulr.iiido 72 dic oicisus, pcr Uibcm liacliis luil.
tunieii
bojiu Ciiroiiioi cuiUiiiiiaioro , (pii n<)niil aii. D(!m. 5. Golhi dmc Caslino, ctc. Dc Caslino Ikcc scribit
DGO , aut ;ib ttlio vcliisto ol doclo viro neipie cniiu : Idaiius iii Clironico aimo -28 Arrndii ct lloiiorii,
Dextii Chroiiicon pcr iiianus Aiiîisiiniaiii aliciijiis Cliristi vero 422 Ca.^.tinus tnignler militum cum
:
ad iiosir.is devenil, scd eniditi viii Soc. Jcsu TJio- miigiia manu el auxiiiis Colhuuin , bclluin in V>a:iica
ma; do Tiirrcidba , (|ui e Fuldeiisi Benedicliiiorum Wandalis inferl : quos cnm (,d iuopiam ti obsidiouit
biblioilicca ;ibeiracluni codiocm exscripsil ei niisii ,
urciarit, adco ul se httdne jain pararenl, iiicvusullc
iii liispaninm , qiia de re mulla iii prooîiiio Operis pibUio certamine couftiij us, uu.iilioiuiii (nwdc dcce-
diximus. Illud tamcn opcrat prcliiim critadverlere, plus, ad Tarraconam vicius elfugil. lii rediiu rcgioiieni
Urdinis nomcn non ita novum, ut a muitis crediiur, Carpctanam vasiavit. Fueral Ca^linus coiisul anno
fuissc , iiam illiid repcrio a S. Zacbaria nomaiio Domiiii 424 cuiii Viciorc collcj,'a.
poiiiilice acccpitnn in priviIe;;ioCassiiiciisi cceiiobio 6, Cupreolo, clc. Sanclus (âprcoliis, qui Toletano
coiiccsso :iiiii() Domiiii 742, iiienso Marlic, quod ego diacoiio ejus iioinmis scripsissediciiur lioc lciiipon;,
J)
bic pixsciili aniio 16i3 oculaius» iiispexi in ejus Cailhaginensis crai ia Aiika episcopus ;
succcssii
; , ,
5C7 FL.WII LUai DEXTRI CIIROMCON. 8fe8
A.C. 429. GoUji non mulio pofi invadniii Complnium. A. H. 1130.

Tolcli clarus lialelur Pl)iii|i[)us di^cipulii iiiorony:ni.
Idatius Clarus insigjiis haltelnr iu Ili; pnuia.
Mccoacni urbcin pro^^c Coiii^;luiuni in Car|!Ctani£ linilus ingeuii ftirorc, ac crudoli«
ta(e vaslanl Coihi.

\iginli r.Tii.c uiilitMin niillia c-^nlia W;ii:! ilo^ rnginnfi!, vaMis nrrlils afrucilof sc
umttio conci<l lU.
V.O. Siuicli niarlyres cx lli-^p nia in Afric;ini ttau>;fiolar,l, pa lia Sahnanlicenscs ; iii qui« 118!.
Itiis Arc urnis el .«ioeii.
Ad V.i!iMi;\iiunr[/l'. Valeiiuin] p;)iscop'ini C^K.-Mraiijjnslanum scrihil Cyrillns.
i[oc <'li;'.iu li'!iipo;-e de!:'.!uiii csl in {>ail;i'ci:ini c<<riin-i S. M;inic»is Cics:trienfiis inar-
tyris, (|U(»(I :n nionlecclso scrv:ilur. Qiiannjiiani a!ii pulanl corpus cs^c S. Maine-
lis troiuiUc, fjtii nou aiilc niu!l>.s :in:ios ihi <|ijiovil.
Dira gliscii iii AlVica pcrscculio Waiuhilonnu i.i cilliolioos.
BlVARll CO.MME.MAIUUS.
in poulilicalu 0^10 U-uUdoo : sciir-sit per B;iss'il.iin A dnut. /{(u/'« le, tene qm ! Iiahn , tic itller tteci)ii'il co-
l'atri'S in concili'» E|i!ii'S!iio r.in::r(':ji- roHr.ui ina ::. I'h-^jrctii> le Knlesiii cnlholicft uuvttjr.m
diacoiitiiit :ul ... !•-•
„
los, ut rofeil LiUoralas in B-oviari<t c:\:u a '1 «c:- suum,
.
:,mnii, nl liuiiniificit siciil Sli'iiltiiiiH,ii clo. Alii
codifcs pro H.iiinr:ilo
tiinus iii Aotis eiiisdoiii svnodi loin. II, cap. 19. qucin f-
liîheiil .Antoiiiiiiiui ,
iiin,.îw;n ui:- r;nr hiijns opislol:c atuloron». KimI vcro iis ip'-i4
7. Goilii, olc. Diice sciliccl C;»-iiiiO
Ciriiolaniani uiiivovsîin (l'V a-;liriiiit.
lilniii: ouiii
(I ohns .\iitoniuiis Kir.eiileiisis oiiiscopiis, Ul lilalius
snciiis 01 .Tjuicui sciihit iu Ciirnnicn aniio '2*
8. rol.li, clr. I)o P! ;'ip;n> h :c S. Ilierouvnii dis-
(j:i>,
Cinuln lioo hahn r.';ii!i;».lnK oait. Gi l'liilp'i !» : Thonloî Jiiuinris , q li lainoii diihio iitocnl saiicuis
(IpHmns, soil insnlse au- M:irlyios vidi-rat ciiiu Conscrious rcx Emorilani
pyesbtitcr IHspmiiis \\\. .
dilorllicromjinl couiiiiiûclus csl tn Jnb. cdidit ser- c n:!;! !! ii;.iA:v.iiim Siicviiiii in},'rcNsn> snpcriorilius
mniie siiiiplici lHîos. /vC/i cjus fitm.l'"!rcs o')i;;'0'Vi.s :';iiii> f ioi:i! ; ipsinn >iipii,loiu r<'},'oiii il!i,ulpolc (iiloli
valdc xalsas. ad i\ti'xniw pfiMp:-:: .lis cl didovu .'o/.;- cjiM <lt-o.iuin :ui.l!ol:, C):nilahaulur. De ejnsiuodi
rnii'ii'in cxho:-fn'orias. Morilnr Marliano ct A Un (;i'i-oii'-i iir.ilVoii.ni.^ Ine.' !i;iii.!i Idaiiiis Anno :
.*»
arino- SOilicot -55."). Thcn,:-'îi .hntir.ris; Ohjnpi-^deciOi, (^liristi vero aniHi

rcf!iu:'ilibii;;, :iil
4-2-' G:'nscrica:i rctdc llifticw pr'irinciiv litlorc
'.). Id nn.N C/.'(rit>- , cic. Dr e.-) S;i!!!lus iHiio! ii cnnt ,
cx co mis Siipcnoii- Wn^nliilis oin>ii!>ns, eoriimqne fanitiis, inense Maio, ail

lih. d-^ Viris il!iislri!)!is. ot iii
1)11.«; aJ nniiiis T>?,i vi seiiiwniihns. M.turiumi.nn ,

^l .Xfricmn, relictix 'fniisit llispanii'>.
10. Mccottein, eo. Ilolincl hndio jU'» nniuoii vo- Qai prinsiiwnn p-'r:ra;tsirel , admunii.us nermigariuni
lu->luiii taiiietsi ad i:;u'viim roilaoia (jppiiiiin, cl Suc:' in 1'icinas in iransiln suo provincins deprcedari
,
Coiupluo lapidc Mccu voc:iiiu'. rccitrsii citm n iqnaalis snls faclo , prcedantem in Luti-
qiiario fcro a jj
\\. Vit/tnli, eic. M i;' prcciil diihio hcruin irud tnitin consc']ni!tir.Qtii non prjacnl de Etnerita qttnm
do f|Uo Id.uius a;;il in vorlti^ (]»v. suucrins cuin sancHc tnarlijrts Enlalin: iitji-ria spreveral, »iM/fis
cst ,
niiiii. pnsui'iiu;. \)i' ooilom l'rn>per Tyio in per Genîciiciiin ca'nis, c.t his quos secnm Itnbcbnt, ar-
C!tri'U. aiiU. S Th.o^losii , «ini rnil Chri^li Dniiini rcpio ( iit pularit Earo veloiins ) fufjn; snbsidio , in
,
/*'0, iiKinil : V>ijhi:i fcrc h'il.r>n iiiiHliiiit in IHsy niiis flmnine Ant , dirino brarliin, pnvcipilatns inleriil.
conira W
andaUig, piuiiinv'i-<m avsa. (Juo iin cxsHnclo, mox qiin ccpprral Gcnfeiicm ennci-
A. C. 4^)0. 1. S'n*JrO, olc. —

l:!MS'iissi^;iiiim eo q^rcit : ci ciim ipso Arcailiiis cl --ocii ; ipios cnin Aii-
rumil"in ocrl;imcii nanai S. IVnSjicr in C'.in>ii. :i I loiiiiins oonfcssnrrs clTcolos ad eoscoîiovissel .
auiiuii noinini 4"»7 his vcrl'is Per: idc.ti lc;itpHs |ir.tdi!'l is liilcias d.-dit. dc ipsis in tn.irtyro-
.\giiur
qnaiTor Ilispntn Arcndivs
viri l*ii'jclias ns , Probus ,
lojiiis Hoinaiio el Usiiardi die 13 Nnveiiilir.
et EiiHjrhins audtan npnd Gcificricuin incri'o sapiat-
"2. .-li( i'(//iTirjiiui«, clc. fMcaviiS. Cyrillus .\lexan-
tioi, ct lidclis o/i.s./j/ii cluri hnlicbanlar ; (iîo^ icc tit
driniis !'ac;;csos snas V.ilcriauoCiiiscopn , sed ut
copnlaliores sibi faccrcl, in Ariuiutm .':cc!aiu Iraiisire ihi diciiur l.onii aiitislili. qiii iinns liiil ex P.ilrilius
prwccpit. At iUi facinns co-r-âîiiisiu:^: rc.p lenics coiicilii l'^plii'.siiii coiiir;i Nestnriiiiii, ut ex siihscri-
exr.ilal') in rapidisi:iiii)n irnni liarbnro pr\in:i".i pro- ,
piiniiilnis a[>p nct. Uiriiiii anlom is ipsi; poslmodum
scripli deindc in cxsiHnin acli, inn alruci.-^sinn.: i;?;-
,
iu llis|):uii:is prolcclns C.osaiaiigiisl;^ scderil (ituod
ciaii suppliriis, ac poslrentnin divcrsis moilibtiî in- s;ope Ci>nt'îsse in aliis vidiiiius pr.eseriiin in Olyni-
lercmpti illuslri vairlijrio iniscrabiliter occubnerunl,
,
pin, cl Isicio), aii v>ri> is, de qiio a!,'iliir lioc l> co.
Pacr iiHtcm, Panlillits noaiine fruler VuschasH cl alins oiiiMlcm iiiiininis hiorit iion satis luiuol. Ceno ,
,
Eutxjcliii ,
pro elcaantin foroxc ct iuijciiii (((/»iJ.;(//(Ht C Vi.lori.uuim i.uiic (i;o-arani;iislaiiaiu lenuisso Ecdc-
reqi vrcfcssionc i!'qne amnrc ('.(.ihoiica^
acccplas. a siam .siipeiiui tcStiiiinnn) tViuletilii pruNaiuin a uo-
fidei cum minis dctnrhnri /los.s.-.' diu fn::libns
iiuUis ,
his osl.
ciP^ns, a'l inf:i:iiein scrvili:U'ii! damnaui ,".' : nec idco, 3. //')CO/i/;M,cto. Miuis ipMMh!<|uo hncloco nieirio
nl nppiircl, inlcrfcc'.'is, rc dc sup-rata sivvilia iiUj.ii lil vncaliir S. .M.i:iiinc'is , hahelipio in ctciiinino
regts eiam ili.t irlos (<!o.iirc!nr. Kuciimi hi Marlyr.'s oioiiiiloriuiii parvuliiiii , qiiod o;;u satpiii-i invisi , en
pri',uili:v W tiidalioc |>.»rs.-C'U!n:iis. Porio S. .'\ri'.! lio quod lociis ipsi' ol ninns -il iii('ii;istorii Sanct;i; .Ma-
Ciim snciis in viiicnlis il-,'l(*n' ) Hinii.rîtus C')!:SI;iiili- ri:e Moiiiis R!mor;im Auiioiisis dioDcesis, in qno
rj;e iiritis >
p scîpii-;, lc-io Coiiiculio lih. dc Viris ilali.|uaiiidiii vi\i. Festuiu (pjolaunis inihi lil dio 7
IiiShil).. I::'i!r.:s d.dii ad iinriy. iuiii cxiiori;ili iios, .\iiûsli ii! Ii iiii.roin saiicli Maminelis m;irlyris ;
(jii.'! i:i IMilioilM! :i Yc!:rniii P.i."i nm cxsl. >ni. Kariini (|!iain<|u iiii viil'^0 rccepum
cjus iasil iiilcr terr.i;
jirinciniiini OM : Pcrqi. fi.':iis iini:ni, perqc, conf^s- cnhis M iinaiil.'!!! sniiin oiiiu mnifeiu iiicoiuissc, ul
sor Triaiiatis o;c. (pi .<! iiii>i"iuu .Vii 'iinriini d.i.-iii:!
,
indo facile (lodi possit alium ouin fniss" a C'cs:i-
dc!oslarcliir, ol iiiior alii T.ccc iiaiidct Chritiis, ct : riciisi mariyro Cu;ipadi;Ci;n,. quein Kcclcsi.i Unm:ina
iuspicii livlamur nujli, cl airiaaal le. Tecuin al
lc. ,
colii ad dii.'iu 17 AugiMi , Gra!ci v.)ro ad 2Sep-
onftis c.'i'!ra>i .iitrtijruin prwccssorain laorum; exspc- tciiihris.
litnt ic , maiiijns, ei d.fcauutl y ci cQf<jnain exlcn- 4. i'irrt f//iiicit, clc. Rcfcrl IJaiius in Clironico ad
;
SO FLAVII I.UCII DEXTIU CIIKOMCON. 570
A. C. 430. Culiortiunt qnx iii ilisp.-^nia siinl|ir.ei>l:intis.siin.i lioc teiiiporcCellibororum censeiur, .\.It.ilSI.
scdci(|ui^ Brigiiniii, lialicl Snfllos jicuLilorCb ox oppido Gclo, corrn|>ie dicto ah
ip.îs niiliiiliiis Sin-llis, (|ui'|'r:rst»iil arlo j.iruliuidi.
Epistolu; U. Virgidis ad S. I:;nitium, ct cjusJ(Mn ud Siinciissimani Virgincm, mani-

bus lidelium nunc loriuUiir.
Eodem leinporo in T:ibiil;>rio Mcs.s.inciisi rcpcrla esl (|U:»(l.iin episiida llcbiaicc

oiarila a B. Virgine :id eosdcin cives Mcssanenses, cl niaxinii dniiliir.
Eodem lcmpore all.ila? ad lli>p.inias reli'iiii.(' sîcr.r Virginis Thi'odosi;c :id Cassa-
roani Pal:e>liti;c passa' sal) .Maviiniaiio, rt :id oppiduiii llacid i(;nobilc Caiilabri;K,
diciuni Saiviam terram, ciiin niaxiino lionore dcvcoia'.
El codem eliam aniio rcpcrt.x* snnt rclii|niai S. Mcinnii Mancii Eborensif: in liHsila-
ni.i pontificis, ct primi iilins Uibis aposioti : (pii convcrso prins populo ('atli:ilau-
nensi in Galiia, pos:cu iii llisp:uii.is tiajicicns, liibdra^ procdicavit, ubi et inarty-
rium passiis csl. t<nil civis llotnaiius, cl Clirisii di>cipnlu.'> , cl ab anno 50 Cliristi
ad annum 406 iii Gallia, ct llisp:iiiia pr;cdic.'.vit, cl snb Trajano inarlyrium (uii
dixi) pro Cltrisii noiiiiiiu pa.«sus c>i.
Per Ilispanias celcbris cral nicinoria Poinpoitii raul.iti, C;ilid(inii Br.acarcnsis, Lii-
ciani Cxsaraugnslani episcopi, «jui pr.ilCKiuam riteruiu scripioies cgiegii , conci-

lio cnidani Cariliaînciisi ciiin aliis Africaiiis intcrliicriinl, ct stibscripscrnnt.
Ftorebant opcra I.îdori Jtinioris cpi.scopi Coidubciis'S siipci Luc.itn cl Ueges. Mori-
tnr anno Domiiii 450. Miciiit «grcgia doclriiu, eiopinionc mirabilis sanctitnonix.
Snccessil in sedc poniificali Coidiiliensi Grogorio viro SJiictissimo, docli.-simo-
qtic aniio circiler -i.lO. Fuii iioiiiifex aiinis 50.
Cumltxc&cribercmrcgiiabalinllispani Theodtirodiisrox.Cnrrcbalqncojnsannusxxii, ••
niVAUlI COMMENTARIIJS.
aiiiium 4 Tlicodo>ii Jnnloris, Gciiscricum W.ind;ilo- A rtun Ilispalcns^^m agiiovernnt, cnjns respcctn prior
rum regcni. C:tlbolioa fid((, (priin primnm cdiieral, hic Cordtihensis piocnl dtibio Sftiior dici debnil :
dcserta, ad Arianoruin dop[m;i Iraiisisse: iitde vero CHMoinm DoNler , (jni illiiiii igtioravii , .id ••uin rc-
porsecuiionein ipsiu>J ootilia iMlliolicnS diixisê ori- s;ic!'re noti potuii , el o > propier absolitli^ liiiiic Cor-
giiicm; de qna fiise Victor lliioensi» iraolai. cl de Jnnioiem voo.iss(! ociitun o-i. Aliicr de
(liiiietiêiii
iVuotibns cjus Itomanuiii Manyioloîum (iiversis M. .Miximo ejns coiiJinii.itorc scniiciDlnm, (|ui cuni
diobns. Isidorum llispalcnsem agnoveril mnho locenlin. ,
r>. (.'o/»or//«»/i, elc. Eadem fere vcrba reperios ad rem, liunc Cordnbcn>oni jnre optiino Seniorcni
aiinnin Chtisii t6 ,
qu:c no^cio an viiio am:uint;ii- nnm upavit , ad annnin Cliri-ii 452.
sinni iteruiu Itoc toco iiisorl;! siot, ao vero iit ojtis 1i. Cuin hwc scriberein eic. Miilia (jua? In o loco ,
C(diorlis niciiiio li:U .

qnasi Itoc oii;iin temiiore llo- dici poierant iii Apologi;i pro i.5to operc iioiaia smit,
reoiis conira Waiidalns ei Sticvns. ubi resiMmdiinn-i ad ei qii.e binc nonniilli evisti- ,
(». Epislol(V, otc. Coiisiilc (ju.e dc ois siipcrins manl dednci conira oporis Kormanitaiem ; qn:i; tii
divimns :td :iiuiiiin Dimiitii 1 1G. consul;ts. iinpo-ueial Cbroiii<:o sno liueni Anclor
7. ICodem leni)>ore, clc. Bis de cn epislol.i B. Vii- aniio Cluisii 450, ciiin iiliid tlitavit lliorotiyni'», nt
giiiis ad Mossaneiises a Doxlio nioulio lil somd , cx cpisiola nd Orosinm (bija, iiiilio opcris consliiii.
qnidein qintido diuilgaii (Uipil locens sitipiaad C:i'tonun ad in;iiiiis lliorotiymi pcrvcnire n<in poinii,
aniium Doinioi 80; itoriini qnaoiloin T;ilmiaiio dc- qni aiuio Ai6 ud Donm traitsierat; de ciijiis t:!inon
liiio repeila cSl, ipiod lioc luco lil. inorle anno adlinc 433, qni fnil Arcadii 1i,iiibil cerli
8. Eodcni lempurc ullnio' , e;o. Dc ojus Ir.inshi- .. in liispa:iia (licebilnr, ol l(l:iliiis in Chronico sori-
lione scribit Jo.uines Mai icia lil). iv de S iiictis Ili- " bit ne qnis niirctur, Cliroiiicon ci misMiin anno
,
jipani:o, cap. 07 asscriltjuo ojiis .sacras iclii|tii:is in

, 450, qnarlo niniirtun ab cjws fclici iransitn ad ,
prelio liabeii propc uriiem Vieliiit;iiit iii (';tnl;ihria , pcrvoiiire ni:inos inMjiiivi^.^ê. Quo lamon posl
cjti-;
cjiisqne Lcolesiam siuiiii cs>o \nu-v SiiUutlfrra [nu>m antios al:(|iiol :i Dt;xlro compcrlo, ilomin o|mis snuin
Doxler Saiviani lcri:im vccal ) vl Siuicl(imCn«ein r/ij rc\isii. perfooil, Io<;!iph;lavit, iioti i|nitloni in anno-
Ciiitip/fzo, iti S:illti Alahcnsi, vtilô Sicrrn dc Mabn. lum sod iii sententiis, (Ui.ss loti opeii
(ilironiih-iîa,
\). Ei endcin eliwn «/;jii>, oio. Miilla , ea.;tte soiin inicxnii nl de memoii;» moiiis ipsin^ llicronynii
,
ili;,'iussinia diximiis (lc!»:iiu:lo Mi.nimio m Siipcriori- coii«ri;ii cojiis ad :!iuiiiiii Domtni '('iU looit nicniio-
,
biis ad annnm Domini 00 ipi o lu con«iil;is. lo oodict; iicin sic(|ne !oo'!iilol;iliuu cl încnun Paulo Oiosio
:
excn7.o Caesarans^nsla; po>l illa vorh:» l(;x!tis,rt/ amico et c(uisaiij;niiieo sno itcritm nitncnpavii nlii- .
unnuni iUO dceranl seqiiciilia , in Calini, el lli.puni.itii opeii iir.nniii impoiiens ;itiiio Dcimini 440. do
uiit jnirdicavil , (]\y.v nns o\ ;iliis iidjccimns. (jin lo,|!iiiiir cttm :iii : (.uin li,ic siribcrrnt, clc. !tti;tie
iO. /Vr///.sp(7//ias, ctc. inm a iioli^ est de Pu;ii-
.\i linie atuio ca;lcr.c ihi noialio c!iroiiu!o^':o cooi,Mntini,
potiio Paul.iio ;i(l aimnm Domini 21;') dc Ciiletloiiii) ; vidolircl Uotire o<)iidil:c :cr:c C :os:»ris , , el ro^ni
viTo ;id anninii 26S. Tiioihueiit icgis (}otl:oriri! iii lli.spiu.ia. Nun Hrbis
II. /•'/ori-frav//, elc Vide qiiiC de iîdoro islo dixi- coiidilio , nl in |irinoi:iiii li.ihiliim ost ,
pr;i'ce>stl N:i-
mus ad :utn. Domini '1'25 ot piiti> ad luuiiim 584. De lalom Cltri-li itiiiiisT.M ; :t'r i \cro :tmiis 58. l,'iiilo
cotjnonictito antciii i|>>iiis iioni:Ml!a dillicnlliis o.>-l aniuis Domiui 410 mcessatio crit U'>nt:v omiilitê
codcx De\iri cxotibos vocal oidh pr iiiiu!) (piidein , liÛ cl ;or.c T, cs:uis iTS. Iiisii|ier M;tli<» te>li; , unno
Jiiiii'iii 111 ,
Scnicn ni ijiiod sa::e
posimoihiin vcri .
p
"^
î //H//i'/i/ .iycndii el Ihiivnii W
CDiliornm rftje
iliii
cncro cxscriploii^ laclum cst, ni cô milii |)crsn:i- difnnclo riieodorci { sic ip-.o 'Ibeodorcdiim voi ;il )
sum lutbc') : iiiitn lamclsi i)r»fiirrii r:ic:!'! a rctcM- snc-^sîU in v,y//io. riiii is .uiiiU'» :i tiito Domiiio ilS,
tioiiLiiî auclonbus vaiiui, iili.s nimiruin 'pri Lido- c.\ ipiousipi.; :i-,l 5ii) iiili,;r':ii!rutil 12. regiii T!iei;do-
, :
5T»
FLAVil LUCII DEXTRI CUROMCON. 575
h. C. 450. RomsB MCXCI. Chrisii CCCCXL, Mta CCCCLXXVIH, *iaii« vero raeae ixxxji, A.R.IUi,
jain infipienlc dccrepiia. Qoi rex successil Waiiae, liicSigorico, Sigerkas aatem
Ai.iulpho, qiii Uarcinoue palria noslra occisus esi \xi Augusti anno CCCCXVI, in
co|iis mcmoriaiH lioc ego cairaine !usi :
Rellipoions valitla nntus de gente Goiliorum :

Hic cnm sc\ nalis, rex Ainulplic, jnces.
Ausus es Hispanas priinus (losceudere in oras,
Quem couiii^baniur niiilia Uiwlla %irum.
Gens lua luni nalos, ei lc ii-.vidiosa percinit,
Quom posi complexa cst Barciiio luagna geincns.
DlVARll COMMIiMARR-S.
r«di a Dextro notali. PrTcesserat

W.iliam Sigcriciis ^ invciKus fuerii in tibrn; et muhi de his qni dormiunt
Aiaulplii succcssor ; quod elian\ Oro»iii8 lil).

vii ei in lena pnlvere eei^labuni , alH in ritam aiernam, et
ad aniiuiii Diiuiiiii 455 iioiaruiil; sc! aUi iu oppyobriuni tempiterkun*. Principio Janicn
M. -Maximus
rogmi cxcgil ei lnrsaii ('•;ip. vidclicei XI ) aît dc exlerminio «»i dcl»i'ila-
qiioni;iin paucis-i.nos dics in ,
lione iriiim mniKirchiarom , Pers:iriim . Gra^cjum,

iioiiilum coronaliis cccisus e-t, comiminiicr
noiiioii
ejus in calol"gi) regum Golliuriim llispnnix iion el Komanoriim , e quihiis nionarchia Persarum |>osl
ascrihiiur, ui a|iud 1'rosperuiii, ei Maiium
in Cliio- qu.irlum a leniporo visioms regem iJHeiii er.il ac- ,
Alau'plio fepliin. Il( uiinc verilatem (ail cap. xi ) aiinundnbo

iiicisvidere est. q«i ab>o!uie anirm:inl
meolion.! de Sigcrico tibi. Erce alhnc Ires reyes stabunt in {'crside, el
VValiam succe^sisse , nulla
Palricio Co>ii.ianiio qiiartus dtlubitur opbns nimiit super omnei : el cnni
facla. .Matilplni% ( aii Id ilius ), a
Nurbonn Hispauias pelcrH , pcr tnculiiciit coucit»btl omties cdienus »v-
diiiiiii suii,
piiUmts , »1 relicta
quemdatn GoiUiiin apud Barcinotiem tmer famliurcs yem Orwcia. Ilic lanien ruin-i rcgiii Pcrsarum fuil,
}Yidia tn rejno , ei Gviccorimi iiiilium, Dnrio vidclicet Puisanim regc
fabulas juqulalnr. Cui s:ucc:'.cns
pace tnox facio , Alaras , tt de\icto ali Alexamlro Migno. de «|uo siihdil: Snrget
cum Patricio Consiantio
Wandulis iiiliutjis in Lusiiiinia el Uxlica .sedciUihm vcrurex (Graecorum), el dominabitur poiesiate
(ortit
adversaiur. Couslaniius igiiur

Go- iu causa fuit, ul m:tlia, et jaciet quod filaciierit ei. Kjus lameii regiium
tlii Hipai.ias iiivadcrcul, qui
p.nilo ame Narlionam iii iiiorlc i|>s!iis diviîiin esl iu qiiaiiior regulos, Pio-
caput rcgni siii foccr.nii, îssiMiliciiiibiis

Romanis ;
li>iii;fHm, S-îeticiim, Phiiippum ci Aniigoiimn, uti
nam „„.._ Placidia

et Gâlla . el llouorii soror qii;c
An adii lilier primiis M;icli.il>a;oriim enarral. vero ah aii- M
ah AlaVicr»"in eversiono Kouiae capla fuerai, .A'aul- j» irclo si!!nilicaiuiii D.tnieli fuit, illisverhis: Li cum
successori luipscral de qua Idainis aiiiio sielerit (lioc ciim Alcxander ad majnreni niaje-
e-î,
ulio eius :
20 Arcftdii, Alnulpkns apnd Narbonum , inquil, stiiiis ampiiln.liuijm ascenderil, sl:ili<>iiei!iqiie asccii-
Placidiam dntit tixureni, in quo proplietta Damelts sus iui leoeril) ronierctur reijunm ejus, et dividettir
piiiatur tmplclu, qui uit Filiau rryis Aunn tocuin-
,
in ijualuur ventoî cce i, sed non in posteros, ncque se-
Aqnilouis, nulio tiimen ex ca semine smni- cunduni polemii.in illius, qitn dominalus est; Incerubi-
fiam teqi
sleme. Neniie vir cjus Ai.iui:ihu3 paulo poslqnam tur enim reqntim cji.s eliam in exlcrnos. Scmcl vero
Barcinoiieiii InMassoi, sinnii cum Re\ riliiS, a GmIIio Gr.vcoriiin regiio laceraio, ei diminuio, Ilomani ob-
«luoilam «.ciueii l.irsiiii Uim.niiim iiivideiiic, iiilcr linueruiil |»i iiicipaluin; qnorum rejêin Propheia vo-
familiiives faliuias j;.uula:us est : proui Uexler in carc vidiitiir regem Aus-lri, eo«|uod, revpeclu Gr.\'Ciae
epilipliio c<vcmil«'iii ;i-M\uit : q»f>dqmdem lumu.o ci M.icodoiii;c, Italia, Riinani priiicipis sedcs, vcrgai
idque ,id ;i(l Ausiniiii. lu cor.forln! itur, iiiquit, rex Austri, et
iiicisum m;»vm'Heo Darciiione [HTsexcr.it .
verbiim ref':rup.i Vasa-iis iu Clironio iii^panic, ile principibus ejtis pravilebil tupcr eum, el domiita-
cap. U.Ludovictis N-nius i:i Mia

m biiur dnioiic ; muUa euim duminuiio ejus. S''d ecce
Morales iib.
Hi.«>p.inia cap. 88. Ilieriiiyuius Piij 'dos
narciiiouci.- docromenlum monircliic Rmnnnorum. Kxagilali ah
sis iii llisloria c<Miorali Caulon;:»' el .ilii. Ibi si<(iii- ,
AMuil"»-»rihus genlilms nomuii (niiuirmn a Goihis)
coacti stiiit pacom et iimiciiium cuni eis inire <|iiod
dcm Icgilur :
:
s giiilicat iliisverbis, et posl /iuem annorutn foedern-

Hic cuin sex nalis, rex Atauljihc, j.iccs.
buniur. De qna coiifoederaiione anii .Marccllin<is in
Ctillud: Chi'011. ad aniiiiin Tliciilosii Ma;jni lerlium A^linta- :
Gens lua luin uaios, el Ift invidiosa pereinit. ricus, iiKioil, rex CoihorHm, cum jho Theodosius im-
Qiio vidoas ad iio.nuem vonrnari iii co , copnlaliini perattr foslns pcpigcrut, Con l.iulinupolim m iisc Ja-
(|iii.lom inali inioiii.i f lisso (ili.e r.gis Auslri , hoc osl ti;iarioienit.Sy>\ bollo iiiior iiiro^.iiuc rocrddcsceiilc,
R .maiiornm qui rc-pociti Goilioniin Aîuiloiiarinm p>-il ciplim Uom 111 :il) Al.irioo Golliorum rcgo, cl
,
.nd Austruni vcrpnat, scmeii :iiilcio iiliiis nulluni iiilcr spolia ejnsdein Tlio kI isii fiii.iii» taiidom hono ,
suhsiitisse, q!i;i:i(ioi|iiii!cii oir.nes lilii siiiml ciiin p:tcis, ipsa.net Placidia Alanlplio Alarici succcssnri
coriim paie:iic o» sunt <Plicidia vero ileiiim

isi : iii:itriiiiO!iiii co;)ii|.ii.<) est ; i>uoil iiiiniitur ab aiigolo
fralii IhtMorio rc.Miia cx Coiisi.mtio C;rs:iie nov.» ciiiii siiliiiit; lili-qu^ reqis Auslii, rcniet nd rcgctn
maritoValpnliira :iim .liiniorem imperioii piM ii. Snii- Aîiilonn, fioreamic'inin : et tion obiin:bil fortitudi'
scri|>-cre liht» i" liac parto S. luloriij cl Luo:is twiu iraiiii,ncc sl ibii sem.n cjus. nuod c<'rl<; dc
Tuili'n>-is iii Miis (^liroiii< is ci Uo.le.aus To!oian;is ,
Pl.aidia <;. Ata-ilplio dicluin ad liUcram, ah i.lis so-
lili II lli-l. I!i-;i>., r;>i'. (J. liiii'^ ui pnier't, qui n 'miiic re<j;is .\iisiti lloman i-
Ciclcnto» iit ad piium inlclligi possii , Pro|i!ioiam riiin regiMii noliiii iot-Hlig!. D.1 qii i|>si vidcrio!
>
«1« P(!\cidi;i »'i .\!:iiil|)!iO loculiim al veil)'i ,i ,

iiiissc cotisiat si'|uideiii Mnmarionim mon.-trcliiam iion :)li
qut) it>st» ;:iitc."0'lciilcr ciiarral opT.c prclumi csi alii-> qua.il :i Gilliis d<-liiiii;ii:im , Grxcorum vero
iit r\)ieiidKiiio... Pi.emiilit I)i :iol,cap. 10 ;iii:j; •Iiiiii noii .'ih alii> .j 'ani ;i Uo:ii:iiii-. K\ Imc veri pari
populi mi C'isi(til"iii , ciii pi:iicojis leuiii Per,>ariim ce; liiiidinc. lialioliimiis rejîs .A'|iii!.)iiis nomiiio , (lU-
'iX «tiehus resliliM-ai, sihi «li.\is.'>c docrrcm ; Vciii, ut ('loruiii bigiiliciii roêm ,
qu.iiKiui|uidom ipsi in
te , qua! feiiiitra sitnl pnptlo tuo in «'Ji-i.<jtin;.i d cbus ; \q liloiiaiibos n.ui rcgioiiibus conira Uonianos
,
ah aiMio videlicct 3 (jyri rciîs Pcisarmn ii-qiic ad rv c iii-pir.iriiiit. De illa crgo UjmMi.iriim rej;is lili.i
iiliimi jiijieii cl rc-urf^cii »ii s iiieiii ; di! (loo iiocos- apnd l>;>!iielem aj,'iiur al liiter.iiu. <|o;c b .iio |):ic'.s
sa:io iiltima illa pr:i-dioii.)iiis |i:iis Jccipioiuti est cl V.) ifj: l'oi;i'i »iiis, Gti.liorno! icî iiialriiii.j;uo COn»
in tempnc illo uil.ubiut po-.".tlus tuHi ,

oinui,. qui juucia Ccl : iiuc sola G.ill.i Platidia luii.
, ;
5:3 APrFNtlX -IN 1'I5()PUKTIAM lUNIF.MS 1« Q11AT130U ANIMAimS. 574
niVAUII COMMKNfAnitS.
Nefjiic (iltslal, qnod Ii.tc cri) f ^ fiicrii a f.i ilii-; iti A s':'^'! n-i| Itl.iiiis in riironlc.T ; ct Ion?[iim .ic I.Ttlio
Drliis »>vi-i>ioii(', l>;iiiicli vcvo (lin.i -ii v«iiiisM- hiccro Miin csst ! fiii iu»>- si(!ill;iliiii k cciiscic.
uniictti.un; (|mu licci ptiii.inii c:i)>l.i inisscl, sp iili- Aiiiin Mtvcricrini iidiiininiuiis, S. Ilicronynuim ,
luiiieii siia, cl ii(»n iiivil.i , cniulilj.
lnil iivittiniiiihO (jifNn alii I):iiiif,Iis liilerpn-lcs sccuii sn.i! . ici;cs
N;iin, nl Z isimiis lil). vi Miipîl, fldcidâ, (oyor im- Aii>lri cl Aiiiiilon - exi.>liiii:i>se loco, noii qui-
Iioc
pcTiilorni (llonovii), apiid Mdrirmn vnntfli.:! , riiini dcn» lv'in:ii)iiiii, cl Goiliiini, Synini cl /1^};y-
n;.|
illii qnidrin ohsiiliit ifuodnmmodo unpleuii, ila tiinien pliuii), A!i!x:iiulri .M:iccdiiuis divi-im succcssorcs; in-
Hl oniiii hoHori; rultuijiie rcinli Iruirelni. Miniine tcr quos iliiiiinnni liciliiin gcsiuin esl; ol rcgeiii Syri;c
CTgi) vis illi illaia c.-l, scd ipsrtmcl |iio bonn pacis iiiinrupari rcg.Mii Ai|iiilnnis, .i";;yptiuin vcio r. ^cu»
spohle SA nupiiis Alanlplii oliliilil: Ob lior eiiim (nit Austri, qiioil respt-clii l'al:cslin;c', de qiia .igcbaiiir,
Orosiiislit). vn, cip. io) ubsiinere a bi'llo, ob fioc in- ad eas vcriiaiit regiia i|isoiuni phigas. Conligil qtiu-
liiurepict Atuulpliita iiilcbniur ; jirivcipiii: Pliuidia': que ut (ilia Plolom.ii rcgis Êjivpii, Bcrciiice noini-
uxoris aiiw, fcniiiw Sditn' iiiijciu-j iicirriiua', vthifh>ni» iie, lr;idita (;icril inconjugiiini Anti<ch() rcgi Syriai
miii prubiila', ad oiuiiia ['Diiarum i,rdiiiiiti'ifiH:;i opern, ad p.iccm cos in("U'i<l;)m , et consoliilatidam
iiiicr
pirtuiisn el coii.silio trniperaiits. Iii ca cliiin ca;lcra
, (iu:i! (iliuiu cx viro sno siiscepil, el aniisir, iradiiaquc
a Daniclc :iimoiuia si>:na vciilic.uiiur. x\o;r ciiiiii stc- luit cuiii siiis Lcodici inariii c>iiicul)iii;e, qii;e uiruiii-
lil iemin ejus; tiinncs si(|iiiilciii :il> Ataiilplio Mi^cCjili (juc vcncin) ac fcrro inlcrliccre cur;ivii tjna in re ;
(ilii eiiiii co iiaiilcr occiî snnl, ui jain (li\iiiuis. S'(| iiiliil aiiiid iliccre lialico, nisi qiioil ciiiiihci jiidiciuiii
ci illud quod scqniJnr, Ki irndetur ipsa, cl uui ad- supcr ea lerrc iulcpriun sii : piol):il<ilo sii|iiidcin
dii.rerunl cain luiolesceiitcs ejus , l'l'ciili;(; tjutiquc ^ uiniinquo cst ct iorta^sc ; ulruiiii|tic scnsMin ;idiiii(til
coiiii<;:i, .M.irccliino Mi|iii<lciii .lucldic iii Cliiou. ad s;iccr tcxiiis, ct ciMlcin siguilicari poiiiil vciliis; ucc
codsuhiUiin C nisi.iiuii, i-l <.iiiiS!aiiiis , \Va'i'i Ainv.t- iinproliahilc viilirti ol) id liiciuiu D.uiicli : /n iiulctn,
plii inccesfor , facla citiii Honorin principc p.fc, Vln- linnid , cluudc sennones , et sicfna librtim usifue ud
ctdiain sororcm ejus eidem viduam reddidil. ilaiid dii- tenipus slululum: pluritni perlraninbunl el niutliplex ,
biuin qiiiii adi)le>cciile> ciiaiii ipsius, (|ui illi assi- fr(< «c/iu/it/; qu.isi divciil , iioii uni, scd niulli))lc\
sicliinl. riOsci|iiiliir dcindc aiijjclu-i iiiulinriim cnn- coriiin crii iiilcr|ii('t lio, iio:i qiiidcin qtioiiiodolilict
llictiiiini licllicornni n:irr:itionc;!!, qni inlcr uiri>sq>ie opin.il)ili<f, sed vcra el scieiitilirsi ; nec cniin ail,
rcgcs, Aus'.ri scilicct ei Aqitiloni^, incnndi ctMtt luulitiplcx eiil iiilcrprctalio, seJ, mutiiplex erit
quiis tauicii in Uoiiiaiiuruin tl (••illiuruin liiAitti iis tcienlia.
iidiinplclos lcgiinus : Jc Iiis spccialim (scd lircvis-
APPENDIX.
IN PROPHETIAM l)\NIt:LIS DK ()UATUOR ANIMAI.LBUS.
§ I. ExordtHm. C res laiila dclnicral, ciii niiniruni intcr cxlcrosChro-

Cum in disculitiiida prxHiia Daniclis prjcdiciioiie nicoriim Lcclcsix scriplorc» spccialis data csi pr.x-
ab IJatio e\|M)i>iia vctrsur, in aliain loi;gc excclloii- rogativa : nam cuin rclit|ui dc rcbui ad Judiicum
liorcin incidi, qiKC cap. vii ipsiu:. S. |irotilieta; conii- diimi;ixat popiiiuiii, Ycl ad (idci iiiyste. ia quuad illi)-
iictur, do ;|uaiuor illis iiiy!iiici> aninialilHis, scu ngiiis ruiu subsl.inli:im spcctaiiiilii.s i-gc. ini ,
qiiod in Isaia,
eidcni simul oslcnî>; cujus lanieii ailiiiip!cti'i ;id lios Jcicinia, L^ccliiclc ct rcTquis vidcre cst; allamon
ij)60s dics, de «luibus iiiodo cum Hcxiro ;gi.jius, oni- l>aiiicl velul iiovus ct iinivcrsiilis iiilcr pioplicias
liimodis rcsjiiccrc \idi'lur, ad ingrcssuinque baiba- cbroiioi;rapIius, dc inonîrcliiis el rcgnis loloorbc do-
rorum in llispaniam , e( ad rcgcs Coiiioriiui, qui iu min.iluris , dc niniicro rcgiiin ipsurum, dei|uc cliro-
ca regitaruiit. ô;i miiciur, (jiixso, lcclor, nec di(ii-< nc.grapliia (!.iriiiiidciu »iiigulaiiici' ci cxactis.->inic
dal, cum audii quid(jii;im iii iiisiiiinia adimiilciKluni sciiiisii. Sic pror.-iis cap. 2, snb iiiiagiiie slatuai a
a proplictis |)f.(,\isiim : ncc cniin imligiiior liisj au.a ^;ibiiclit»(Ioiiii,>oic \is.c, c:.piii liubeiiiis aiircum, pec-
Cil pradicii.iiiibus piopliciicis, qii:im ytgypins, et lus ci biacbi;» iir^^ciiiea, voniiciu ei iciiiora ajrca,
/Eiliiopia, ali.eque barbaia; nîiioucs , de qnibus tibias lcrrcis, pcJcs d.-niijiKj paiiiiu fcrrees, parlim
multu a piojilielifi jirx-dicla repeiiiiuiur. El ccrie 8i ficlilcs, de quaiuor piacipuis muadi inoiuucbiis, ui-
(ul cerium csi) proplioliK ad Lcclc.iac profcctnm ct 1) niirum As yiiorum, Pcrs.irum, Gr:i'C0.iim ci r.oiua-
proniotioueiu iiilcudisse pt;cci|)iicintcllig.iid.i-6unl; noiuin, ingtiiiose disicruii: ei siccialilci dc (iiic
cur, rogo, vclinl a projiLciis iuvoiulum fuiiso si- ccKri iiioiia!clii;c Av.-yiiorum , -ou Cli. ld;foriim
Icniio, qotid dc augmonto (itlci cjusquc iu:perio ra- (cai). 5) cxpnsuil lii.i iil.i vcrb:i a niib;isarc ii.o-
dic.biis ail:ssimia Itiudalo lam glorio&c \idcmus in nardia ad parictcm i:i }!iii;l.co loiivivii) cx;ii:iri viâ :
llispauia? tigoi.c liin.illa lescrai, Cbrislianam iitlcm cl c.ip. C, cbronologiaiu aniioriiiu qulbus Nabiicbo-
iuibi ub iiiiiio nasccuiis Kt clo.>i;e cximic cl uiiico doiiosor iiieiainor|iliosim suam pasûrus cial posl
veucralam es-c, et (juii niliil puriu-, ctiliam , dcf.-n- mo!iês duodccim ; cl c:!|). 8, siib a.iciis ct bitci ini.f
sam, propa^jalam, iit n.liil do c;i in .Strijitiins s.inciis sf^ pu.iiaiiliiiiu siiocicbus, cgit ilc polciuii rcg'i
liabcrciui? Scd dcmus ;ipiid cajlcros iutipliclas uiiiil P rauiii), ei inii.K r.yii! Cr;r. oriim sii!i Alcx:iii;lri)
dc ea invcniri (de qun t;iincu ni)n S(^:i.c| in liis com- M:igiio u-quc ad .\iill.H;iiiim. tlcqiie inalis iniiunici i.s
nicnlariis a nul)i.>^ iicluiu Csi) saiic a Uaiiidc iraciari poimlo Oci tojnporc i\Ia<.Uabxu:uiu ab codoui in.Ti-
57S FLWIUS LUaUS DEXTER CHRONOLOGUS. 576
gcndis, eliûs AnUochimiscraUili iiiieriln. Rursus A fa/>f/i'i cnpUis cjhs qmii lana mwida : ihronui ejus
e»p. 0, rrgnum Judaiorum diiraluiuni prxilixit spa (lammw iqnis. rota' rjus iijKis accfitsus : flmiits igneHS,
tio CO licbdoniailjium, id e>l, fore 500

aniiorum, ut riipidusquc cgicdiclialur a facie ejtis ; iiiilUa miUitm
mmisir&inint
oiQiii^m cj (|>i:i- cMm I laio dc ro;.;ui;i Aublii cl Aqni- ci, r! dccies ur.llies cenleua niillia astisle-
baiU Jiidiciinn rîdit, et libri ap.rli sunt. Aipieicbam
ionis dissidiis, el popdli [>.! usquo ad Qiiein ?;ccii!,j-
fi.
propler vore.:i sennuir.nn cjrandium, quos cornu illud

rum cveiilibus ii.ir.e e x;.()suiiiiu , cl ub ipso mopijcla
rcferunlur In c. x, m ci xii. Ctim ij;ilur propiitim lo;]ucbalur ; ct vidi qHOiiiinn iitterfcda essel bestia, el
Daniclis proplietie fui rii de regnis iinigiiis cl monar- pcrisscl corpns ejn:<, et tradiluin eiS''t ad comburendum
ctiiis ngerc, que ii.%qne ad liiioiii nitmdi domiiiabui!- ifjni : vllpruin quoqne hcsliar.iin ublnUi essel potcstas,
posscl. ui oam si lam sileicl el lenipura tita' coni!i(uia essrnt eis ut:i\te ad htnpiis
tur in ipso; cpii (ieri
rcguHi Hispimi.»', qiio l.ili^simc oiuiiiimi per (rbcm el limpns. Aspicic^-nm erqo in visione noclis, ei ecce.
diffuja (;.-l, qu »• <iri ..'iu allerum Mibjccil fidei, (ju o- cw.n nubihits cuiH qiuifi fii^n liominisveniebat, et usque
(|iie pius tiCicris ad Iv*. Iesi;r aiijjiiiciitiii:), dcleiisio- idAniiqnuindienint prrvcnil, et iii conspectuejus obiu-
iieiu ei gloriam bpcolaM* c<iiis,)icili:r? El Ir.cc di.vc- lcruit! cnin; et dedit ci polcstnteni, honorem, et regnum,
rim, iic f|uis iKrv.uu cip.siU' uoiu sui/ilo c\liorrc:!t. rt onincs popnli, Iribns, et lintjua; ipsi servient; pote-
sed p.iliciiliT le.^:tl : inm qiiieiniiipic a D.utielo pra'- B s(as ejus. polcblus (vterua qiHB non auferetur,etregnuiu
dicla siiitl cap. illo mi dc ipio a-unu.s iii lii-j aiiia ejus qitod non corniiy.prlur.
adiiapioia \i:k-I)it, ipiu^ laincii imlliiii li.iolem s vc- Ilorruii spiri us mcus : ego Daniel territu$ snm in
rilicari iiivenia sunt, .in.nid.) (iMldcm cxpos:lioii^.'S his, el lisioncs capiiis mei conluvbaverunt me. Accen.i
priorcs, suis cliam a"ClJiiljus f..l'iilibii , uiaiiircs;is ad unitin dc ossistcriibus, et vcriiaiem qua'rebam ab eo
rejmjiiiauiiis p cii.c -u.l; iinaai veio lios ai;ijil.'cii- de omnibus his. Qiti dixil inihi interprctaiionem tcr-
uiur, faciliicr cL tiaviier cui.cia d.iiriiyuit tle.v|dic.!i. monum, e! docdit me : liiv quauor bcstiiB magiice,
Ll lamca ord iiaie procedamus ,

prccmillcic qualuor t-unt rrgna, tjua; eonsuy.jent de tcrra. Susci-
iicccsîim c^l ipîim proidielic.c pr.Ldiciionis coii- pient aiticm regiium scncti Dci iiltissimi. et ob!inebuH'
icxlmii. 01 ijiiiil aliis visiim sil | er cain signilicari. regnu:i Hsnne in swrnlum et scvculum swculorum.
Et cum iiiliii » 01 um proplidiic veibis ipiadiare nrm- Posl hcc volui dilicjenter discere dj bcsiia qnarla,
sir..\oi imiis, drmuin cxpcsilioiiom ins-Iniio ,

Des» quie era! dissimilis valde ab o.iuiibus, et teTriiilis ni-
ducc, p.opoi.eiiiiis, ei piOi.uriiKibinnis : in qna, ut mis, deittcs et uiigucs ejus ferrei : comcdcbat el commi-
spero, iiiiiil crit qnud pr. plicticis vi;il)l^ «lon colue- nu^bai, ct reliqita pedibus suis conculcabal , el de
real, niiul dmum, iii'iil vi.dciiier accdmn!0.laium. cornibus decem qua: hnbebnt in capile, ei de atio quod
^ orluin fuerat, anle nuod rccidcranl tria cornua ; el de
§ II. Daniclii pioplietiiv cap. VII.
ccriiu illo qnod habebul vculos, e.l os luquens qra.id.a,
Amio priiiJo U'.tl;ha;Mr rcgis ru,bijtvnis, Diiniel el nitijus erc.i ca^trris. .\spiciebam , et ecce coriiH illud
totHn.iiin ridil : visio auum ccj-ilis rjiis in cubili suo; facicbu! bellnm advcrsus scutdoi, cl pra:va!ebal cis,
et soiiniiuin scrike...'i yreciseniioiic comprehendit, suin- doiec venil Antiquus dicrum, et judicium dedil sanctis
inatinKiue per^lringcus ait : Vidcbaiii in i-iiiiU.' mea Exrelsi , et ie>i>piis advtnit , et rcg:mm oblinucTiiut
noclc, ei erce qiiiduor renli ia:li i.ugnabunt in ni:iri suncii. Et sic aii : Deslia tinaria reguuin qHarium crii itt
maijiio, it :;Ui:': or bc^jiti gra.ide: dac iidcbitiit dc mnri lerra, quod majiu erit omnibns regnit, ei devorabit
dircnoi iiitcr sc. Priina quasi IriVîa, cl clus hubebul tiniversan} terrajv, et conculcttbil, et comminuet eam,
aqnila'. Aipiciehain dr.nrc e ilfii; sun! aia' rjus, cl sii- Porro ccjrnua deccm tpsitts regni, decem reijes erunt,
bhtii esi dc lci:a, ct siipcr pedcs qua.i hoino sie'il, et el clifs co'<surget post eos, c! ipsc poientior erit piiori-
cor Ito: inis da'uiu ai ei. L: ccc: brstia alii: shnilis bus, ft tres rrges huniiiiabit, et sennones cun'ra Eircl-
tirso in parle }.teiit, et lr,s ordines cruHl in ore ejus, et suin toquelur, el sanclos A!tissimi conteret , el pulubit,
in dridibns, ct s.c dir.l.ian! ei : H.ir.jv, conicdc cnrncs qiiod possit mulare lempora, el lcget; ei tradcntur ia
piiirinias. Poil li.'C aypicicbitin, et crce alia iiuai.i par nianu ejns usqiie ad tempus, ct tnnpnra, et ilimidium
lu4, cl tdar, 'uabrbd qur.si f.i'.--<, quaLc r r.uper re, el ^ lcmporis : et judidnm scdiii! ut uuferatur i;ctcniia, cl
qtialuor capila eyunt /.. baiia , ci py.cs'.iis C.a'.a es: ei. coiitcruiirr, et di^tprrra: usquc in fiucm : rrgnuin autem
Piist /''";(' «.';'i. i. iMJii in visionc niHii-:, ei ccrc beilic !'.' poi.î.las, ct mngniltfdo re pii qucr cm' subier onine
quaflii terrllilii utqu. mimbtli;-, ci (orti-i niiitis, dcn- s cwlwndelur po;niio sanciorum Aliissimi, cujus rcgnum,
errco.> h:tbeb:ti iiuiino-i, coniedrns altir.e cor.. itiiucns, rcijnttm ;Ch<piiernum esl. el omnes regcs servient ei, el
ct re!i jua pediiu-' s;:iy. cvntulcu.i.i : d.:.,imii>!i ituicm ob tlienl. HHCusque finis verbi. V.go Ditniei muV.ttm
ea! iirleri:. trsiiis qum v.Acraiu -i.itc cittn, e! Iiabilat cciiilaiiOiiibits m-is co:!titibabiir , et focics uica mutula
coritua ditin. (Uiiisi.icntbnm coyiiHf;, et ercc coriiii €:.l iit 111'' ."
vcrOuni uiiicm in covde mec couservavi,
(i!::ii< pac uliitii odtitn e.i d: ntcdio corum, el trla dd § r.l. i.)'S in lulijila ei rominuni ej.positwne hujus
cornib! s primis ivnts.: siinl a fncle ejus; el tcce oculi pruihriio' , verl'it ipdus r..piif;'iti'c viiicantur,
qnasi >'Cu!i i:oiiii:ii> eynit in c-rtiu, rl os loqucns in- Tii:'. 1

ncij.i;;" ca|ii!ii piophclia oiu.modi conlinct,
tje.'.l'(; v:'lo:;i'! ;! •'.'iO.- ;f.im iliu^n . si';i r;";!ir.!nm liiblo-
Aspirii.bain donec ihroui ;>o.<.''i su.il, ct Xniiiiiniy. die- i/iUi ; j.idicium so!cmijil'T rvIoLiiulutii a Deo; Ira-
rutn .'^cdit : t c^tiitentum tjus landidunt qnaii u.?', ct d:i:oncm dcni-juc rcgiii perpeiui, ei sinc linc no|;i!lo
577 ArrKNDIX -IN PROPIlLTiAii DANItLIS DK (II3ATU0R AMMXLIDLS. 57«
t>.iiic(onim cjus. Mira bacl<*nus conscnsio in exposi- .\ IIdc Tcro de nionarrhiis tcmpore propl.clix dici noo
corum inicr onincs Danielis cIuci<latorcs fuif.
li(»i>c potuil, r,uando ]uidcm ltjby'n:iira , sco Chjldaica
Slr.iTerunt Tiam caicris Ycuisliorcs Talrcs, qnrs in non solura jani orla , sini |)c>ic ir.orlua crat , caa
pr<tlo^<) Ibniclis «um Kusohio Cacsaricnsi ipfcrt Tisio hTC osiensa dicnlur ani.o i llalih.nssar lejis
sancliis HicroiiytiMis, Tiicodmrtus, Rcda, liupcrtus : RahTloni-:, in qui» piTod-ci.i nMnarchia defecil; vel
scciiii<|UO snnl o.ornm vosligi.i AllHJrlus Magnos , ipso Danieli; lcsle cp. v. D.inde animalia hxc simal
lliigo Carcnsis, Lyraniis , ci rccentiorcs «luncs, cx mari Tentnnim natihus ag^talo oria sunl. Yid,:-
Ueclor Piiiliis, Pcicira, Coriielins «tc La])i«]c, clalii. bam, inqoit, tn ti^foi!*- tnc:t ; et ecre qnalHOr renii cati
In eo iîtur (dnvciiiimt , iit assoninl (lu.iiuor il!a pnguabant in mrri maijr.o , el qHalMor bett''te grtutdcs
aiiiuialia iruM(>slyi»Iiit<i ailnmlirassc qnaliior iiolissi- tuceiidehanl de tnari dicena: hiicr it. Monarcliix vcro
mas iiton:»iclii;is, Assyrioniiii, Pcrsaiuin, Cnrcorum ill.T non siniul nrlx- sunt , F^cd sHcressiTe pcr mulla
ct Romnnoiuin, (jnibiis landcni di; iiie<lio siihlatis annoruin cnrricula -, utpotc c qiiihus pcstcrior orla
uiiiversalc gcncris liumani jiidiciiim cclebranduin hcmpcr fiicrit iii iiitoriiiiin prioris : nani Pcrsx suh-
csl, cl rcgnuiii iclcriinin saiitiis ct cloclis tiailcn- jiK^.nriinl Assyrios , scii Cliald^rns ; Persas post 230
dum. Unde cl corun illud ulliinum r|n.irlx licslinc ,
iinpcrii anncs Cr.TCus dcicvil cxcrciliis sub Alcxan-
volunl fore Aiitic1irisliiin,iit|)0lc cui illnd coiivonial : B dro : cnjiis niooarchi.i in cjus niorte diviia esi ia
Scrniones ccmtru Krcclsuni loîuelttr, el smiclos AlliS' iria regiia , Kyiiacum, II;;cciloniiim ct .^^yplium :
simi conlerel; cl iliud : V;(// quoiiiani inlrrfecln esset bis .<-iiper'orcs cfTi^cli itom:!ni mon.-:rc)iiani crect:iin
bestia , et perissrl corpus ejiis , ct Iruditnin essel ad ];cr 500 ;innus a sccundo !>ollu Punico ii.<^quc .id urliis
comburcndnm iV/Hi; tiiiic |>r:cscriiiu qiiando citm mi- cvorsionom ])cr .Maricitm sub anno llumx condtlx
bibns coeli Filius honiinis rcnichat ; cl quHiido ihrov.i li6i, (onHorvariinl.
posili tunl, cl Antitfnus dicrum sedil; «.'1 (jii.indo ;Hr/;- lUir-iis iii applio;iiioiio c; jiisvis hesiix> :id ccrlajii
ciuin sedit, et iibri nperli sunt. SoU Ilaliliini iiaclciins nionarcliiam , nov.i' < riiinlui ambiguiiatcs. Dc sc-
ab liisdissenscrniii, <)iii sanclos iMosqnilnis rc.Mumi, cniida I o<iia dicilur, <]uod Iros ordines dciiliunl ciaMt
occisa bcsli:i, (laiiini csl, voiunl fnissc MacbalKCOS , iii ore ojtis, lioc anlcm i'0lins voriliiarotur in lertia
ct iiliimiiin rcgoin iu i|)Sos i^crsccaiioncin moveii- CnocoiMini moiirrcliia , qiiaiii iii sccunda : nam ca
icin, jior cornn si<;iiificaiuni , .Anliocluim. C;i:lcrnin divisn fnll, ut dixi, iu iriu rosna sc iuvicom dclicl-
Aniioclius noii lnil nndccimiis mi iirincipalns rex , lanl-a, quod sociimia! iion aroid l. Scd aiiinl, Tcrili-
ul oporiebat, si jier cornii illuil .uliimi)raii dcl)obal :

cari iii iHis ttilnis ]ii iiici|)i!>iis Peis;ii-(Hn ,
qui prx-
ci iiibi! de c.xieris at.commoiiari opporlnii<; potc^l in crant 120 salrapis : por oo.s citim univci-ftum guber-
bac exjdicalionc. Scd iciin(|U:imus inancs .!uil:i'os , ^ nalialiir impcnum , ipso Dauiclc loste cap. ti. At
qui mnllo m.igis iinpiigualioiie alicriiis sciiicnliai qniiTam ogo qnas cariios jussi siiiil devorarc'!' nihil
o.tjiugnaii maiicbuni. dc crndelil.^îc eoriiiiileg!mi!>. Onininimo uiiu«c\ Iri-
In ca vcro lam muila sunt colKorcniia dcslinil.i , biis i))Se Daui'd cral , si<)irdvm ca|). vt dicitur :
ul facile a qnovis jiidicinm ae oa lerri possii. Veui- Plucuit Ditrio, cl con litnit supCnetjnum salropus iiO,
sliorcs saue P.iircs cam atnploxi cxciisalioiiom ju- iil csscnl in lolo rcgno svo ; cl stpcr principes trct, ex
slam liabent, (jiiaMdoquidem siio icmporc iiropiielia quibus Danirl uhv.:; irai ; de i|iiu vidcaiit i)>si, qiiani
iiondiini iiiijilela cr:il; rccontionim aulem noii levis criKlelilaiein ci iiiiiii; g.ml, ul i]noijiio modo ipî vcre
osl, lol taiiiosqno aiJlcsi;,".iaitos sc(|iii ;

qiiaiininam a dicliiin .îi : Surgc, conicde carner, plnrinms. Adii:i-c
mitllis diflicnlialos ingi'iUcs ]):aerciiliii', iltitil Plii- qiiid sigiiific.il ,

qiio.l bi-.^lin leriia dicitur li;ibuissc
larcbi sibi iisnrpanlcs : Maijnos, si ciruiiinns, dnces (jiiauioi' capita , ei ;ifa> loiidi-m? Corie ncc qnaluoi,
liiibuittins. Cerle liicioiiymiis iioii lam sc nitnr , iioc ocio solnii) rcgos f.iis-e in Cr.Tionim monarcbi.i
qii;im refcrt, ci rornlai conimiiiiem iilam iolcijirc- salis poispicuuni est ; el iiniicrium Alcx;<ndi'i in lr;.i
taiioiicm dc qualnor mutiarcliiis ; ol dinicnii:ilibus duniUixnl r< gna divi-ciii l'<jil. Quodad quarlam s; .;-
s>!|ioratus,in piiii'.:i|>io coinmeunirioiUMi liujus ca;)i- ((ai (jiiic leriihilior c;oleris (loitrii»i!Ur, Roinaimm
u
lis, h;oc )ira'misit : In sKpor/oriiKs (capilibiis) o/(/o pcr cam imprriitm sig!>iiicari ((•iileudim!. Scd iiibii
seqiiilur Jiisiorio! ,
qiiid svb îcibucliodonosor, el thd- dilliciliti:. , :i(.lo% siqiiidom "iiiideoim rej;cs nsqiie ad
iliitsar,et Dario, sivc C't/ro mirdbitiii.m siijnoruin ncci- jiidicium lni iiiira diriliir ilia : ijuol vero doc;idcs
dcrii : in his lero (iil ost, ;i vii capilc ns<]tic ad xii) Ui;ntaiioiii;n imper;>l(>r.:m fncrtiul? nam cornii.t un-
.'JrtiTflHfitr .soMMiiV», qua; tiiwjvUs sinl visu tcniporHi !:.•<, dccim idiidcm rci;c«. ojns (]uaiii rtijni dcuolarc,
quorum soliis proplicta conscius esl, cl nuKinn liuieut arg-los Danicli oxpoMiit. Iiisiijx-r vidoant ipsi ve-
upiid barburns nnliones siijni, vcl re.claiionis mngni- lininc f .Ct rc Aiuicliji.stuni ll')iiianoriim im|icrato-
tudincm ; sed innlumdcscribitiir, ul apud po^lcros eo- rem , cl ijiis monar(-iii;c oliimnm logcin, qiiuniain
rum, qun; vi.sa suiit men,0ii<i perscvcrct. (!c coiiiii uiidocim'.» ii.;s:i.e quar!;i" assoriliir qnod
Ai qn3C in piivdiciis niiiiiaicl;iis non vcrincaiilnr? rnlniiis sit rex uUimit' ugai nor iliod s:f,'iiificali :
Paucis muila pcrslrin^âm. Prinuim oinnia i!la qna l\'vro cnrnua dvccin ii>siiis rejni dccan rcqcs trunt,
luor regiia |>er licsiias significai;\, iiiin (.iia, scd ori- n clins consHrijet p -f^l cof, el ip.w potcntior eri! prio-
liiia pra.'dicuntiir ab angoio. Un' qiuituor b.--,litv ina- ribiiH, ct iics rcycs hnniiliabil, el scrmone.'i coulia Ex-
quee ,
qualvor sunt rcqnu ,
qiuc consurge.nt dclciia. Cihiim lofiuclur, cic.
;
579 FLAVIIJS LICHS DfcXTEU CURONOLOGUS. 5W

Non mr)joriscstmomenti <|uo(l Annin'; Vitorbimf-is A fesia(,ei nrtndiim finiium mimdum. Iii5n|w»r juilici»
iii qin^srionilHis super Ait(iC!>!ypîiu ooiiiincnlalus peracto, et occisa qusrt;) liestia. de tribns aiiis di>
esi : comu uliimuin M.iclioiiniieiii pseudopropbeiain ciinr, quod concessa fuii ipsis viia iisqtic atl certuni
dciioiasse , iiihil eicriiin eoriim ,
qu« de cornu iHo teinpus, sine potesiaic lamen et dominio : Atittram
dicuniur iii Macliomeic veiific.ilur; ik c cniin fuit quoqne beUiarutn cblaia cst potesiat, et tempora vitfS
iiliiiiius illius qu.irlic inon.irclii »^, qnod de corau illo constituta sunt eisusqne ad lempus ct /em/iM. Ncmo
diciuir, sed prin(ipium novx: nec sccnins csi :ilios anlem andebit assorcre posi uRiverâle jndiciun
decem regos, iicc liumiliavii ires illornnt, nco yuh- .'iliquas gentes sui) ciHo in hac viia ad teinpas re-
cium ulluin in ejus morte raclum legimus , nei; cor- linquendas. Sivc igilur beslias, sive jtidiciinn, sive
pus cjns igiie crematiim es(. regnum post ipstim sanctorum populo dainm stîllfli-
lusnpur i|iiud judiciuni a Daiiiele Imc loco pr;e\i- litn appiicandnm inspici.nmns, ininimcr»s et Insupc-
snin , de ullinto lotiu<> iitimani gcneris cxiÔiiiiur, a rabites communis expositiu vidctnr pati difRcuHa-
veio desiilnliim ijnis non vidciV Non cnim in eo jn- ti'S : in ca vcro qtinni modo exponctnus , ««jsanl
dcx consiituilitr Clirislus DoiHinns ,
quod in nllimo omncs, niliil noii coii.xrcl visioni, nincla conso-
ruturnm (ides docel, scd «>lernus Palcr, priina ni- naiil, mirami|ue in cunclij cjns parlilnis rtrtSoiraii-'
niirnni Ranctissimnc Trinil.ilis personfl. iNoo illi jn- B ii,,m cuin re significata reperiunoir hal)crc. Pr.TlDr-
dicio sisiitni- hninaniim gciius ,

prn nicrili^N pr:enii.i, q\mn qiiod jain cap. 'i osiciisi fucmnt propliol;c or-
vel poBn:)S fticloiuni roceplnrmn, in singniis. sed ips»; fns et inieridis qnnuior illariim moiiai'chl:Mnm siih
hnmani genoris fledemptor; is siqnidem P:Hri suo typo statu;e, a Naliucliodoiiosorc visac, cx toiidcm
oblatns dicu»ir. En vi-rba projihol^L' : Aspiiiebam nict:illis conrectrfi : nmle verisiniilc non csi itciain
(lotiec ihroni posili sunt , cl Amiquut dicruiu sedil donuo rcin oauidein a Daniclc scriptis iraililain, prac-
tcstittienlitin cjns caiididuin quasi nix, el capHli ejns scniinqtiia non Inii e\pusiia ah angclo qunsi visio
qnasi lana mimda. Q«;t: saue aeterni P.»liis liicnlenta ejnMlcm rei, scd nov.r ot divorsae : qnnrc aliiid
ct appoîlissiina liguratio est : SHbinferi «ssisien- (tniiipiani :ib'ca nunc signiiicatum quxramus.
tittm nuincrnin : Millia niillium miuislrabnnt ei , et
§ IV. Nova ei exncla ejusdem proplieiicc expntitio de
decitt niillies cenlena niiliia assisltbant ci ;
quod du Alanit, Wanddlis, Sttcvit, ei Goiliit in ititpaniaii
angelicis spirilihns Dei inimstris dicluni nenio non iiruenlibttt dtqve calholica monarchia proponi'
Itir.
videt. Scd qnifi jndicio lanio ohlatns diciiur? Atpi-
ciebain (ail) el ecce chih nubibns cceti quati filins hx- Ago, jatii exponamus prophcMcam Daiiicils trisio-
ntinit veiiiebal, et usque ad Antiqnum dicnm perrenit ncm de liarharis in liispaniam irrucniibns : nam
Nuinqnid jnde.\ sessurus, cni l.omines sisti dehi;- ^ per lias hestias harhaias signiflcari natinues ipse
renl? tnininic, sed ipseinel ohlalus cst .tndici, et in llicrdnymns nniiotavit iiiqniens, Itrgnffrum feritn
conspeclu ejut oblulirunl eum. Seqnilnr f.norahilis alqne crndctitas besiiaruin noniiue deniOHStnunr. ha-
pro eo laia senieniia, Ei dt-dit ei (Paier Judcx) po- qiie anno Doinini 4»9, .rra Cxs. 447, Arcadii et Ho-
tcstcilein, el tionorem, el reyuum : cl omne* popull, tri- n<»rii imp. an. 15, eodcm Honorii» viii ct Tlieodosio
bus et lingua; ipsi scrvient : potfstas ejus poleslns mtcr- Arcadii liVu> iii coss., lortio idns Octobris, feria
Ha,qua' non aiiferctnr. cl reqnum ejus quod nvn cor- iicm tcrlia, Atani, Waudali el Suevi, ires barhar;B
rumpetnr. Ll tunc popnlo sanclornm Allissitni, oc- natioiies, llispatii;<s ingressxsnnt. Anno antcm Do-
rognum datnin e^t.
cisa lieîia, l)hi illiid (|noqiie mini 410, qni fiiit 3cr;o C.^s. 45J, iinporii vero prac-
valdc nolanduin esl, quod in calce visioni^ expresse dictoruni a.Gcllii sub Aianlpho rcge e.isdein llisp.^-
asseriltir, post illnd judiciiim D.inioli ostensuni ,

nias inlraverc. In liis oinnes auctores conveninnl,
mnltos sul» c(rlo doniin:iluros rcgcs. qni monar- ct qni omniiim cxactissimft scripsit ea dc re leslls
cl!i;« popiili sancioriini servicnt, ei ohcdient. IJnde et ipse ocnlatus Idatlus cpiscopiis Lainacensis, a
regnnm illiid seu monarchia uiiima populi sancto- qno in bis manudiicli et eicitaii fnimns. Quatiior
rum, de qna hic agiiur, nnllaienus poiest coelcstia crgo hesiire de mari ascendenies, quainor isla^ bar-
beatornm gandia denotare; qnind«qiiit{em posi
D har:c naliones sunt co icropore in pernicicm llispa-
reguuin coeloruni ah ipsis corpiiralilcr .icrepium, niarumercct.ii;, quo loms penc ort>i$ qiiasi e quatuor
nullus rcmaucro popiilus aut rcx poieril siih coclo, ejus aiigulis, snh loiidem ventorum typo agitatus
cum lamen inansiirns multos et popnhis ci rogcs est, et undiquc tyranni bellnm insurflanles contra
subipso propliela pronnnlici, iilis vcrhis : Ei judi- Iloinaiuun impcrimn conspiranml. Quinimmo qnod
fium sedelii, ul aHferatur pvlenlia, ct conlcralur, ei a qualiior vcnlis excitalx diciintur, in eo imptotnin
ditpei'eat usque in finein : reiinmn autein cl puteslas, ad litlcrain conspicitiir, qnod consnlcs dno ctintra
clmaqniludo regni, qn(e est subter onine cwlum, dtlur totidcm imperatores rehellanlcs prjc(1lct:is qtntnor
populo sancloruin Allitsimi, el oiimes reiics scrvicnt bo.iiias Mipor Rom. imperium e remollssimii: lcrris
ci, et obcdicul : f\m asserit supr.i coelnni , seu iii ailduxortini : siqnidein Stilico comes tpreto Honorio
coelo regnnin illnd continondtiin, sed subter oumc princiiye, rcqnuviquc ejus inbian<, Alanornm, Suevo-
calHm, eiqnconiiics roges obcdituios. Sod cl illud, rum Wandiitortnnqne qcntes donis pecuniitqHe illectat
ditpiTcal (polentia bcsiix) usque ad fimtn; po^t jii- cvntra Teijnum Honnrii excihivit : nu/invsrero Pairi-
diciuiu illud, liouiu adliuc iiiuiidi tvfvcrosso ninni- ciiis Arendio principi intidias tendtttt Afnrieuin Go»
: :,
581
Ihdnm ngfm
ArPENDlX -l.N rUOi IIKTIAM DVNIELIS
vif.slum Hii,ubl.
Di; 01 aTIOH \N!.\l.\L((;lS. m
^c.^. V.;rl.a Mu.t A Wn.v. M,,I,f ,i.ns Alni.os lii IcaM.n .V:»< .-.qnil;v hJu^.ile
Marccllini comilis in Chroti. ail aniios Domini 595 |'io;>rie j.iiis (lcno!ari , scd nnde «cl.rc.n ill.iriini
01 408. Quoil vcro dc inari ascen.lcrini poslea sic •'il)"liiionem cilii.;iiii«s?qiio', rogc. .-iniios, c' .mii vo-
cxponitur ab Angclo, nt mare inumlnm i|>sum signi- lavit snpcil.iaM)ccininin nnn .-.(limi.lcvcruni, si li-
licel, nam qnx^ iTiusdiccl.antur Ue n.ari ascendisse, ih^ Idalio liaboiula csl, .|ni :»nno Don.ini 41X, ci 24
postea de lcrra con<nnexissc dicuiiMir. Sed vcro Aicadii el lloiioni, Ii.tc .scribil : ALmi qui Wundu-
facilc ctiam inlcllii-i possunt cne nationcs in IHspa- lisH Suevis potnit(ibmitur,a<leo t(Vii sunl u(ivlhi», ul
niam dc mari aucntliss.' )>cr qnaitior vcnlos coeli, c.rsli)icloAliire (;ilii> Ajnfe) nyc ipsoruvt, parci qtti tti-
cum pcnc omni ex parle inarihus cincla sit : et perftterant, nbolilo rccjni tiomiiii' (vcco. qnoniodo evcr-
sciamus Alanos Occideiiialem plagam occiipasse, ni sx sunt ;il;r, ojns) <le (iunilerici av/JN Wandulorum,
iniruni Lusilaniam; W.indalos Meridionalem, id e>t, 7»«, in V.uliaicia resclcrul patrocinif,
, s.' subjutjarenl.
B.Tiic.im: Suevos Sepientrionalem, videlicel Gallre- J.iin crgo i.i ea nsiiono vcnli< ;»lur iiikkI suprr pedis
ciam et Asitirias Gotliosque ab Orlcnti.li intrassc ijuastliumo cor liomiiiis
: .'iietit,<'l dnltini cat ei. Kx-
Durciiionem. Slincii veiosuiil a W;ilia Gotliornni lesc, <jui eodcm
Ilis accedit qnod nnllibi g<«ntilinj quaHior sininl atiiio (iit verbis niar Idalii) Uotnmii iiomiuis caiisu in-
LarlHirac nationcsinlrassc repcrii.ntnr.nisi iii flispa- Ira Uispanias coedci waximas Hnrbar»rui» c\fecU.
ni:>m licct cniin in Italiain qooqnc, ei Galliam, ct Snnlqni exi>lin>ciit (lnliahiioK v 'cari
;
utmc, qu:tsi
Ccnnaniani Al;.ni, Wanil.-îi , Sucvi el Goihi intra- Gtilhos Ab.iios, qiio.l Alaiii Goibis swbjecli «»a«i
verint, non lamcn solisinitin Hispaniam. N;imsiniul Ilispani.-c parltin nccupaverint, cl nlri.pie nomea
cnm cis Iluni ei Ernli inlraverunt et tai;dem Longo- provincijc dederint. Mon dccr.inl quiiMis arridpai,
bardi : qui oinncs ah Hispanii.s absiinuernni. Qiiare non sine niysloii... Ahinos per aU:il;.ni le*nain siyni-
solnni in Hisp:inir.s qnntiior , ncc pliires, ncc pan- ficari, ui noiniiie be.Mi;c, nomeneliam n.ttmni8 signi-
cioics ingressx* Mint et (|iio(I capiii esi univers.-c lic;it;e iiidic;ireinr ct idcm lorsai. do prima
:
, :
liltcra
ppoplieiix circumst;inii;K iti sola Ilispniiia vcrifican- 8eeund;c bcsiias cl iiationis iiotari alioni libubil, in
lilr. In priniis ordo bcstiarnm , ordini nationiim in urso videlicet Wandalos significaios; sed solidioia
Hispaiiias intraniium correspondei, boc siiiniden» proscqnamnr.
ordine ab Idaiiocl Oiosio nomn.iiiur. IJalinsenim Hecimda beslia, Wundali. — Tria qnoqne de sc-
ail, Alani el Wandali , el Sttm Hispfirtias inijressi cnnda bcsiia d:cunmr, qiiae VV.iivJaliK ad ungiiein
elc, et post annos scptem, Aiaiilplsus cnm Go- conveiiiunl : i" qnod cral similis urso ; m quo cnm
lliis Barcinonem. Orosius auitm lib. vm, cap. ult. duriiia ei lerocilatc parciorcm vicinm noiant Da-
Quamvis, inqnit. Alanorum , Wandatorum Stievorum- C "''-''S intcrpretcs; 2" <|iiotl (lei ordinet eranl in ora
qiie rcges codem nobitcum placito dcjmrii forenl, clc. ejus et denlibus ejus. iNimirum qiioniam in Iros par-
Primaproindebestia Alanos.sccnnda Wandalosier- ics regnuin illud crat dividenduin, et ubiqne fcio-
tiaSnevos, qnarl.'» Gothossignilicai: ei propriissimc; (um cxcrciiiirum; 7,» dciiiqne
ei soli intet c«- quoJ
uiiiuscujusqne elenim propria signa describnnt. leras bcsiias dictun» foil, Siirfie, romede canies plu-
Vrima bcstia, Alani. — Tria s:inc beslia prinia rimas. Et rccle Iria boec do Waodalis dicnniiir.qu.i-
Iiabuisse dicitnr : 1" qnod erat ruasi leocna, niniirum rum p.ircitaiein viciiis, nrsi syinbolo dcnot.iâm
, ct
caeter.rum se repiilabal leginam ; nam lco iii ani- caslimoiiiain, <|iia) indc conse (uiinr , snmmopcrc
inalibns imperiuin liabcl^^^^^qnod ulashnbcbai aquilcc, laiidat Salvianns M:issilicnsis lib. vii dc Providcn-
boc est, regcni snperbum ; nam aqnila rcgis indi- lia. In . jiis aiiicin orc ircs ordincs denliuin I.ii8.se
cium cst, et qiicm;idm(idun» in cornibus ei capiti- dkuilur,q:iia cu.n nna qux'vis c.ttCMrum nati.mum
bns besiiaruin, ita ci iii alis rcges dcnoiantur : et a se invicem nuniquani disces.seril; Windali
ties
generaliier a parit:ite rationis, quidqnid babere di- divcrsas provincias occuparuni ; ei piimnm qnidem
cnniur superse rcgcs suiil; 3" quodbreviier dcplu- W;ind .lortitn nonnuili ad Gallxci.im prope Siievos
niala csi, et dignii;is rcgia ab ea fuit al.lnta : scdes fi.xcrunl, alii vero cognomine Siling. ad tixu-
Aspiciebam doiicc rvulsa; sunt alce ejiis, et sublata etl jy cam decliti.Trnnt ; ei t:indcn» forliorcs ipsoruin Afn-
de lerra, el super pcdes qnasi homo sletit : vidclicetut cam cepcruiit, ei dcvastarunt, iia snue cx Orosio,
aliis assisleret, serviiuteiu amplexa ; rjiK-e cnini hm- Isodoro ei Idiliocrcdciecdoccraur, bnjus siqnidcni
perbi^siina omnitiin alia dc se prxsnfnehai, et fercc (qnem dno alii scqntinlnr) vcib;» suni. Ann. 17 Ar
induerat sa;viii;iiii, mansiieia ct irattabilis faci:i csi. cadii et llonorii : G(tlla:ciam Wundali occupanl, cl
Et boc esl quod diciliir, et cor hominis dalum esl ci Sucvi Alani Lusiianiam et Carlhnijincinem provincuis^
Alanos omni modo hic lypus adnmbrat. I'olcnlab:»n- i:i WandaHcotjnoniine Siliugi liivticam sortiunhir, a
tnr Wandalis el Sucvis; Gollios (ie-iiitieliant. Li qtiihus WaiidaUisia pi.slnKulnm a|.|ic!hri ccej.it.
An-
qnando Wandnli simul et SueviGall.c.iam solain oc- no deiiide ."» Theodosii, Gensericus rex de Ifa'!in'
cupnrtinl, Alani poiiores Hisp;iiiia? provincijs acce- piovincia iillore cuin Wandalii, omnibus, eorumqi e
pernni, C;.rlhagincnscin scilicci ei Lnsiianiaiii : familiis, iiieusi; ^luô ud Mattrilaniuin, cl Africum jc-
Gnlla^CMm Wandaii occupnni, et Sttevi (ait ld:itins liais Iraniiii Uispaniis. Ijbi.pie tainen deiilcs siios,
;inno Domini \\\)silamin e.tlrcmitat: Oceani maris id est. leriiaieni in scrvos Clirisli exoiciicrnit,
occidha , Alani Lusiiauiaiti ct Cartharjiiicnsew prcvfi^ ciiiict;i c.riiiH bon;» ilepraHlanies, ac mi-cros niiscrc
585 FLWillS LlJCirS DEXTER CliROXCLOGLS. sn
iruciJAiites. Egimiis in supcrioribus i!e S. V^nceiiiia A Dtcrnihri, a TIkm derico Collioruui rcge. IV. Rieîa-
C:«uriensi in Bivlica a Wantlalis mailyrio enronata; rio siiic siicccssorc inorlno elecus fuit a Sucvis
dequc SS. mariyrib'is Arc.tdio, ei .«ociis ab cisdcm Maldra, qni qii.ifJO rfgr.i :ini.o occisus cst. V. Snc-
occisis. De liia voro qiiosBriKnrcC, C:ill;i:cise iiiciio- cc.ssorein lijl>iiii neytnsinuudum. YI. liic :uiteni Ar/fl-
poli, jugniaruiit, «^criliii iji-^c Id ilius ad :iniiuai Dmti. niwirum, vcl Tiwodomiium : dnplici insignitum no-
420 cl 427. Et qu.isi p.iriiin dc caruibns Cliris!:ar.is iiii.ic, (|ii d videiitet pri! cipi<» Arlanis favcret,
Comedi>se»il, iuriiere rursiis jii!)cn!iir cl cor.edtrc. dciniji- Piviiiiluieii! Clirisii f;issus i-ii ; niidc priiis
carncs pluriinas, quo dcnoialur W.tinlalis ;i scd Ims Ar':aiu)n'.rus,, iuisie;i Theotloiniriis diclus esl. VII.
quas priiis in llisp^mia iiahcbanl Mirrexisê, ct in Miro SiicviTiiiu giil>erii;uulj siisrepii ; ct VIII, Evo-
Africani transfrct;«ssc, ubi persecntinnein ill.iin no- ricii.^, in qiio lol;i Snevoruiii rcgnin prosapia simnl
lissiiiiani, :ib cis Wand.ilicain nuiicnpaiani.conimo- cuiii coroiia dcrccit. li;) ex Idaiio, M. Maximo, Vi-
vcrnnt, cansa Arianisnii iiiduceiidi,qiisc tnl inyriaJcs chircnbi, el LmiIopo desiunilur; ci tanuMsi nonniilli,
niarlyriim Deo consccravit el a Viclorc Liiconsi e\ qniliiis esi Maxiinim, in online regum dcsigii.-niJo
scripia esl. Ob id cerle dicium fnil W;inJalic.Tc varieni, n.iin Kiccir.rinin ponii non iciio loco jiosl
bcsiisc, comedccrtrHej p/«ii»i«i,qiiod l.nnieii dcniitia Ueciiilianrni, sed quiiilo inler Rcm;smundnm cl
ciilorariimdicilnr.Cnieliain soH coiivcniic videlur, B Arianiniiriitn: iieino i.iiiien oclonariiiin aiigct, vcl
qnod in parle tleiil, nimirnin qiicni:iin reliiinis in min :.it :

:i qn-i lo!if;c alijicienJi siinl iinaluor lyranni,
lllspania mancntibns, soli W'and.ili in ;iliatn iiailein qni rfgiiuiii tiliiiiiolies arriiiere ciniaii snnl : fivin-
llispaniuin. Uines in MdlJi;iin re-;.Mii rolicllavil FumMr/HS in

a C3i:lcris scjnncti S!ini, id e^l, iii ;
Terliu bestia, Sttci/. — ToliJem aiqne in rcliiinis, lieiiii.MniinJu;ii; .\:i<lrcn iii Miritncin, cl Mutluricus
in terlia besiia no.aiu digni reperinnliir : 1' Qmnl laiiilciii iii ip.^-nni .\iiilccain; omncs siquidem anci-i-
crat pardm, qni de gencre leoniini exislcns. ifs ciincmdiier cos tyra;iniis iiuiicnpaiil, non rcges.
<3fHa*i
Quod ILilniil proindi; hoslia leitia, lcopardiis Siic\us,

rrgiam niajeslatcni signirical. 2'' a.'rt.s /iaf>ffc((r
quasi nvis, quaiuor sup.a ic, cl quadior eiiam cnpia »'=''» qiialiior siiper se el riiMliioi c:ip.t;i, et poles:ai
eraul in testia. Cnni vero id qiKid reginini, ciijus ''"'<' <^*' •^'. 'Ii'-'' l:i'>ic;i nec W.iiiJ;ilis, nec Alauis
beslia gcril typum, haherc diciinr super sc, rcx Jiciiur d;>la ;
quippe ciiiii tilo cuii/s«r tunt aler lio-
qns sit, lii ui qiiamor .nla.« ci tolidcm eapiia qu;c '«w;el illi in paric Hcterunl, id esl, Aiani prius-
super lcr;i..m bcsliam cranl, ocio rcges signilicent, T'^"! suiccssionem regni sui liabcrcnt in Lusiian-a
qui cjus icgni, succes-u lcinporis, h.ihc:i:is recluii dcsliucli tniii, Waiidali vcro iii Africam secesscrni.l.
cssenl. 5" QnoJ speciaiilcr Je ca sciibilnr, qiiod Scd qnainohicm qiiaUior piiorc.^ reges Suevorn.n
polestas d;ila esl ei, qnod lamen de dnahns piiori- C "'«'i «i qu:itiior piistcrioics capiia iinncnpanlnr, ei
bns diclum noii est : uhi proleclo iniiuilur, iialio- "oii omncs capil.n, ;iiii noii oiiines al:c? Ll cgo
iicmper e:ini besliam sigiii(icalain,pcculiare rcgiiiini exisMiuo, qiKiniaiii qu liior prioics incredibili i>ii-
iiindaluram ct posscssur:iin, long.i leinporis iiiler- nicilaie Jivcrs;is ieiiioi;is lue llispinisc provinci.is
vallo pcr miiliorum reiûin viias dncio. Niliil vcro Jcpr.cJali suiil; po.Meriores q.ilcicni aJepli, pacihco
cxactius Sncvo> aJuiiiinarc possel, qui spcci:ilc re- gcnles snas giihcrnariinl. Ilcnnenricus sa-pius oas
gnum b:ilHicruiit in llispania, qiiod lanieii iicc Al:i- (ialljceian )iarlcs ijue siib ipso non erant infesiavi ;
ni, ncc W.iiulali fniidavere : ci ad laiiiam iiidie.s Ilicliilla priinuni Enicrilaiii usquc pervenil, puslca
dcveiieruiit poienlii; i-iagniliiJipcni, nl Je Rcchilia B;ilic.Tiii el Cai iliagincnscin proviiicias .iggressiis
Chion. ann. esl; liicciarius Vascrnias di'v:»sla\il, et inde C^csar-

corum regc sfrih:it M. Masiniiis in
l)om. 44S : necliilta^Sue.orum rcx. pcuc loliu^ 1'ispa- :>ii.ii l.iii. el lliril;!iii; Maldra Ulixhonam. ct lotain
Hi(C mouarclia fil. Duravii vi-r i ip oiii n rcgnuin ah Liiîiaiiiam Jiripnil (scnliit dc ijiis gestis Idaiiiis);
ann. 411, quo in Calla>ciam scct ssenint, nsque ad at vcro Rei.iisiMnndus, Arianiiuirus, Miro, el Evori-
aiinum 5 Maurliii imperaioris, ct Clnisii {i88, icsie cus, de snli) rcguo siio nirassc lcginitnr. InJo qea-
Joaniic Viclarciisi inCbron., ^cu, nl M. Maxiniiis luor iîorcs rcgos pcr alas qiialuor. toliJem pi^st:-
inqnit, in siio, ann. Dom. r>S(>, qiio a LcovigilJo 1) lioies pcr qnatuor capiia propnissliiic adiimlnali
Gotborum rege snhjiigiti suni posl r.7 vel 170 an- snnt, ol ne<iuc omncs al.r, ncqne omiics capila nen*
iios iinpcrii Ciilhrciani : qno tcinporc Rrac:ir;c rc- ciipati.
giaiii cnriam hahncriiut. UuJi; ci nunc eiii- iiio\iii- Quarla lclia, (.olhi. — De qu:iria dcinum hcslia
ci;c incolas noiinnlii Scvos qiiasi Siicvos vocaiit. Toto diccinns, iii qiia iiiMiiior DaiiiiJ noiiiu digiia pr;ovi-
vcro pr;cdicloruiii 177 annoriim spaiio, ocio diiin- dit : 1" Qiiotl iiiit;ihilior ei lcnihilior cril ca-tcris, «I
iaxat rcges liabuisrC lcgnntnr, oniiiie seqncnli. fortis nimis, ulpoic qu.v dcuUs ferreos habttat ma-
riiinus fiiit llenncuricux, qiii in llispanis |irimiis (inos. el uujucs siinililer fcrrcos, ci orc >i»nnl ac
Sucvuruni reiiiii soliiiin crcxi: ; \i.xil lcste hhilio pedibiis i)iiiiii;i qii:c sihi olijic'o'ianlur commnuc-
usquc ad aiin. D iiniiii -440, reliqiiiii|iie regiii siic- bal, tOi.ciilc:'.hat, ct diiaccraii.u; i<' qiiod disîmilis
cessorcin Iiliuin sniiin Uecir.ilanfin. II. liichilla cral cwlcus, iicc ccrtam, quid sciamus, babibit
nbiit nnn. D;iinini 417. qni rnit 2i Theoilo^-ii .jnnio- liguram ; 3" qnoJ habchii! coruua dfcfin, posi qi!;e
ris. Ul. Ei succcssil /»iVi iari«.t, liliiis ip«ins, qiii ;'a- coiuu aliud pnriulum orium csl de mcdio corum. Dj
110 sccuiido Mirliani piincipis oicisus i;:ii, nicnse hoc autcin niuUa J cuiiini : iiiniirinn, qiiod lantuiti
,
585 ArPENDIX. IN l>ROI'IIF.TI\.M OvMLLlS DE t>l)\TL'Oll AMMMjnUS. J8G

crcvil, n( majiis «sset eauciis cornil)US qiiccl ail cjns A igiiiir a neniiiie cogiioscerelMr (piarln CnnioruMi
coiispbcliint cecideyttiil liia coniuii ; (pioiJ oruli qiuisi besii:i, rion iiiiiiini si .'-p(^ries cjus ir.Jii dos'jriUilr.r,
oculi liumiiiis eraiil in coriiu isto, <\\n>d linijolint (Uiaiii scd dissiiiiilis dicitur cjtcris.
t)« lofjticiis gran lia, sci\ iiifjemiii. 4" Deinfiii qii' d Quod ad n^gum iiiinicriim Imjus naiioiiis .'ipc-
jtroiili^r voccin seriiiiiiiiiiu gr.tndiuin qiius coniii ctai,dcccni cornitius adun)l>raloiuin, decem li.ibnif,
illud loqtiebulur, iiilerfecia fitil [itrsfir/, et periii cor- non plus nec niiiiii-s, ab Al.TuI|ili xini priiiius doibo-
pHs ejus, cl trndilnn esl ad cninbiireinlum iijiii. Maiiu- rum in Ilispanias inliavii, usquo ad Liiiliiinciii , cui
diicininr vero .'id cjiis cognilioiieiii angclica expobi- undcciiniissucccs.sil Lcovigildus; de (pio <iuidt|uid de
lione, qua ad D.uiielem dictiiin cst : Bslia (imirta undocimo cornu dictum csi ad uiiiicetii, iii iiiox os-
rrgiiitm qnarlnm cril in tcrra, quod niajus eril omnt- lendam, verilicatur. l*rinius ruil(iili dixiiin;s) Alaul-
bus regnis, et devorabt' %tiiiicrsam lcrrani, el concnlca' p//i(i5 , Bareinoiie occisus aiin. Doin. 4IG. II. IVî//(ii,
bit, el comminuel enm. Porio corntia deccm ip ins qui duos icgoavit annos, cl oliiil HS. III. Tlieodorc'
rcgni decem rcgcs crunt : cl iilius consnrgcl posl eos, dus, (]ui aiiii. Doin. i.j.-i occiîis ocmbuil.IV. Kjus li-
ct ipse p')leniior cril prioribus, el tres reges liumilia' Iiu> Thorismus, seu Tiiorisiiiundus, (|iii am.o £c-
bit, et tcnHones contra K.reelsum loquelur, cl sniictos quenti necaius csl. V. Succe.ssii fiaier ejiis T/ieodo-
Aliisfinii coulcrct. Dc supcibia aulcm el tcmporc B ricus, qui aiuio 464 ;ib Knrico frairc suo irucidaius
doininationis ipsius subdit : et putabil qucd poi^sit esi. VI. Eurictis ipse, qui aiino Doniini 482. Arelaic
mutare tempora el leges, et tradentur in manu ejiis in Gallia Goiliic I mortuiis e^t, liabiiilqiic siiccessortni
(sancii vidclic *l, dc quibns prins dixcrat, facicbat Atariciiin. VII. Alaricus regnavil annos 25 usqiic ail
bellum advcrsHS scmclot el prccvalebat eis), qiiouS(|ue? annum Domini 50G. VIII. Iluic .siici cssil iiiius ipsius
hsque in finein, ct liinc tnndom rcgnum et polestas, Aiiialmicus , Tbeodcrici It.ilia; rcg's cx filia riepos
ct magnitudo qnce esl subler omne coclum dabilur po- iiifans adiiiic, ct pucriies non cxccdciisaiinos : qu'«
pulo sanctoruin Aliissiini, coiue omHfs reges tervient temporo Tboodoricus giibcriiavii in Hisp.iiiia pro nc-
ct obcdienl, el rcgiium scmpiternum eril. Miruni pro- potc. IX. Alltanngildufi ijui liabcnas rogiii li'n;:itiis-
fecio qtiam bciic liicc oninia Goihorum geiiti ejus- qucad aiinum 2 Justini Junioris, Clirisii vero 507,
qiie rcgibus in Ilispanii, regnantibiis coiivcniant. quo niniirum Atlianagildus rex Gulhorum (ait Vicia-
Ip^î quarta besiia ct regnum quarliim sunt, utpote rensis) in Ilispauia viloe ftHcm sui,ccpil, et Liuba pro
qiii post cieicrns Ires iiaiioncs Ilispaiiias intrarunl, eo in regnuni provehitnr, fuilquo X inler Golliorum
ipsi foriiores ct ferocit.res cacieris, majoiem sira- Hi^panix" reges. Horum oninium auciorcs habco trcs
gcm in lli-^paiiiis fcceruiit, ipsi dissiniilcs reliqiiis, octilatos tcs:es, Idaiium, Maximum ct Joanncm Vi- ,
Hcc ccrlain alicujus auimalis imaginem prjc se fere- C clarcnscm. Scd sunt qiii posi Alnulphum, Sigericuin
baiit (id cst, ncc I'XMiae, ncc ursl, nec pardi, vel al- colloceiit aiiie Walliam, qui ianien rcgium noii
loritis cnjiisvis bestiac, qu;c doscribi ceite possit), asreiiditsoliitm, unde a Prospero et Malio in calaio-
quod niiniruin non intraruni iu llispaiiias (jUasi go Golliorum regum iion .idmiiiitur, de quo supe-
hostcs, ct pr;Tdones, siciit rcliqii« baibarjc naiio- rius s:itis dictura a nobis csi. Tempore ciiani iiilaii-
iies, scd sub littilo dcrensorum Romani impcrii, lix Amalaiici Invasit regiuim ejes Gosalaicus, sod
cum tameii omnes dceipereni, ct Romanos non mi- lyrannidi ipsius Theodoricus iiegoiii îibcrnalor vt-
iius qiiam c;vlcros coiiarciitur ab Ilispania deuirl are. curril; Gesalaicus vcro profugus et vagns iii Gdliis
De pcrsccuiionc R.irbaroriim sub Koniano noiiiine morluus esi ann. Domini 510. Addit IsiJorus ( quc.n
lixc l.laiius aiiiio 2r> Arcliadii et Ilonorii, qiii fuit receniiores scquiinturjires alios;inio .'VtlianagilJum,
secundus ab iiigrcssu Gotliorum : Wallia rex Co- scilieel Tbcudium, Tbeudisclum, ci Agil im, qni (a-
thorum, Roinani uominis cauta inlra Uispanin cccdes nien tyranni poiius qiiam veri reges fuerunt, et eu-
maximas efficil Djrbarorum ;(i[ anno seqiienli : Wan- propler M. Maxinius qui exaclius res Goilionini cliro-
dali Siliniji in Dd'lica per Walliain rcijem oiiines ex- nologice secutus csl, eos a (.Ûalogo logiuii rjccii,
ttincli; Alani (|UOqiie, ndco rcsisnnl a Gotliis, ut iiidigiios judicans lanto lioitoie, qiiod Lucas Tiiden-
exstincto reye ipsonim, WnnJnlorinn se pfl/iociH/o D sis fecii, imnio co lesle, Isidorus eiiaiii, etijtis Cliio-
subjugarent. Quis noii diccri l GoiIkis fidissiiuos nicofiad vcrbum ipse iranscripsii ex purioribus (ui
Romanorum auxiliares? iiiliil tameii iongitis abeiat apparct) origiiialibus, qu un iiunc exsient. Naiii ocrlc
ab ipôrutn aiiiinis ; cuin cnim occasio sese ob- Cliroiiicon qiiod iiiler ejus opera cxsiat Goiborum,
tulil, exercituni rtomaiioriim quos paiaiii juvarc iub noniine Isidori, inniiiiicris fcatct mciidis in ai:-
proiniltebani, fraude et deccptione, cutn jam de norum iiolis, in noniiiiibus in ordinc ei Strieic- ,
victoria loqucbantur, iii nianus Wandalorum tradi- gum, ei aliis qure facilc quivis C(;lljitonc facla cu:ii
dcriuit. tjus rci testis ctiam cst Idaiius, qui anno coiiciliis, Idatio, Vichirensi ct ca;teris auctofiluis
28 Arcadii iiiqiiii, Castinus magister ii.iliiuin Doina- deprcliciiJcl. Deccm igiiur diunlaxai Goihoruni lo-
Morum, cwn magna manu, el auxiim Gulhoniw, btl- gcs fucre usque ad Liubaiicm.
lum in Dwiica Wandatis infer! : quot cuni nd inopiam Liiibanc lanien nibilomimis rcsnanic, LeovIgiMus
vi obsidionis arclaret, adco ul se Iradeie jum pirarenl; (undeciinum cornu) partem regiii accepit; quo ve;o
inconsulle publico certaminc confligens, (luxiliorum de illo diccretur , Ecce cornu aiiud paivulu.n oriiiiu
(raude deccptui, ad Tarraconam liclus effngii, Guiii est dc medio eorum; iii niedio enim regni lialris sui
Patuol. XXXI. 19
,
587 FLWlUS LUdLo DEXTKP» CilRONOLOGUS. 588
parvum regnum sibi consiiluii quod Vicbrcnsis A pcssi fnere id quod

: ; Marcus Maximus C^taraugu.
gesiorum ejus clironograplius sic noiavil : Aimo 3 slai.us luiic lemporis episcopus, el ipse oculalus lc-
Juslini Juniorls, Lcovigildui germanus Liubunit re- slis scriLit ad amium Domini 583. Faciebal ciô bel'
gis,supetslite fralre in rcgnum citerioris Hisponiw conlum adiirsus Sanctos, et pra:valebat eis.
siilniitir. Porrotrcs rcgesposiejus orlum cccidcrunt, Scd qtiid significat qiiod subjungitur : Ecce oculi
Liub:» Golborum , et Miro, atque Evoricus Suevo- quasi oculi Itominis erant in cornu islo? idmirum quod
rum, regnaque ipsorum suo adjccit, ul idem Vida- ad debcltandos sanctos noncxca sua dumiasal phan-
reiisis scribit quo nimirum illud in eo veriDcetur,
:
tasia movebalur, scd multorum episcoporum insli-
Coj»M oliud ortum [ueral, aute quod ceciderant tria gaiione, qui oculi Ecclcsia nuncup;ibanlur; qiiinim-
cornua, et majus erat cceterit; et majus muito, quau- mo el concilia celcbrabat super oadem re. Accipe
doquidcm univcrsam Hispaniam, quac raultis regibiis M. Maximi verba ad anniim Ooniiui 581 : Leovigil'
variisque principibus su!)jecia fuerat prinius om- dut ilerum Hermenegildmn (iliutn suum obsidet , ca-
nium sub sua reposuii potestatc, ad quod ncccssc plumqueToletum ducit, ibuiue cnrceri niancipal.Sni
fuil Vasconias, Bastetaniiin ,

Malacii;inaiii, Cordu- eccc oculos bujus cornu : L"6t itjnodum epitcoporum
benscm, cl Assidoiiicnscm, aliasqiie provincias et Ariuncruin,sua:qite faclionis contralul fCui Pasckaiius
urbcs bcllosibi subjicore, ctSucvorum qiii in Ga!- B episcvpus EcclesiaS. Eulaliw Tolelanoi prwsidet, cott-
lajcia potentabantur, rcgniiiu dclcre cui dcmum ; reniuul co Vincentittt episcopus Cccsaraugutlauut :
Galliam Narbonensein adjecii, unde tl devorasse uni- Sumnia, et iSepoliannt episcopi EinerileHiit Ecclesia:
versam terram propriissiiiie dictus cst, et conculcas&e, intrusi : Ugius liarcii>onensis, Uurila VulenUuut
ac comminuisse eam. Argimundus PcrlucaUentis, Gardiugus episcopiis Tu-
Ma^na quoquc el ingenlia contra Excelsum locnlus densis , ct alii ejusdcm secice. El itus tol Pairuin favo-
fuit, nimirum conira Cbrisli Divinilatcm blasplie- re Lcovigiidus, iion niinim si puiarel, quod posset
inias evomens, uipotc Arianonim propugiiac ilum muiare tcmpora el leges rcgni snl, ct seca;. Cujus rei
et bellumcn decausa adversus sanclos faciebal, et prie- iioliis pr.vbel cxemibim Viclarcnsis ciim eniin Aria- ;
ta/cfcai efs. Nibil vcrius, iiibil raagis iilierae conso- iioriim lege inviolaiiili caulum e.ssct, nc quis ad cos
num : nam concors auclorum vox c!«t, Leovigildum de caiholicis Iransire pcrmiltcrciur , nisi lavucro
bellum acerriraura indixisse cailiolicis ,

qnorum pa- illo suo Zcnoso rebaplizaretur: Leuvigiidus congre-
trocinium Hcrmenogildus lilius susccperat, ipsisque gato concilio suorum antistitiim , legem abrogavil,
semper prxvaluissc. Accipe vci ba M. Maximi, qui ea novam sub his verbis condens : De Romana religio-
(lux vidit scrip Iradidil. Anno Doraini 5S0. Her- nc ad uosirom catUolicam fidem (ila suam miseri i:un-
vienegildus calholicontm suscipit palrocinium. Riirsus, C cupabanl) venieHieSf non debere baplizari, ted lantuii:
Indiclo intey Patrem LeovigiUliim, et principeinUerme- modo per nianui impositionem , ei communioni.f perce-
negildum publico bello {nam in causa cathoUcontnt po- piionem recipi, et gUmam Patri per Filium in Spirilu
pulorum u palre admonitus cral , ne a te defxcerci), sancio tlaii. Quocnectumest (miscrabilediciu) ntper
Leovigiidus filiuni Hispnii obsiilet , proditiwequc Ro- hanc scductionem plurimi nostrorum (ait Viclarensis)
tnanonim patri tuo tradilur , t/ui pott duram carceris cupidilatripoiiusiinpulsiînArianumdogmadeclinarint.
custodiam Uitpali vinclus , et caicnis alUgatus velte- Sed qnid sibi vult qnud dcbellasse el praevaluisse
menler premilur : scd landem ddtis obsidibus dimiltitur. dicitur sanctis, Iradiiosqiieillos fuisse innianus ejus.
Anno 581 : Leovigildus iterum Herminegildum filiuni usque ad lempus, el lempora , ct dimidium temporisf
obsidct ad Osset oppuium Liisitaniw, captitmque Tole- Sanc in iiis veibis quoi annos regnaiurufe essct,
lum ducit, ibiquecarceri mancipat. Iiisupcr anno 585: innuitur. Cum vero tomporis nomine, iiullus deicr'
Lco^gildus itcrum filium HermenegiUlum Uitpnli ob- minate cl perf^piciie annorum numcrus designeiur,
aidel. Et anno 584 : Leorigiidus ejcercilum contritliil necessc erit .iliqiiem detcrminatum quxiere, in qao
conlra Herincnegildmn ftliuin. Mironem Suevorum re- simpicx qiiod in siiiguUiri vocatur lenipus, cum du-
gcm in auxilium suum conira filium , el hosles mulios plici tcmpora in plurali niincnpaio, ct diniidio dii-
vocat. ^nno \eto hiily : Uermcnegildus Uii^pali dcUt- D phcls quod dimidiumlempcris dicilur , ejns regni
j;j«s, €t Coiduba; caplus, piiinum UispaU, Tolcti drin- complcctaiur aonos. M qiiud in Lco\igildo ropcii-
de, Yalenilaque aliquol inenses capiivus exsulat. Quid miis, qui, lcste Viclarensi, 17 cum dimidio, in im-
plura ? adco prxvaluit liuciilcnia besiia, ut lilium pcrio impiissimo oxrgii. Nanique cnm sub simplici
capite iruncari feceiil; cum anlca persecuiioiie ge- loniporo qtiiiiarium annornm intoHigamu», el in dii-
nerali in calbolicos mnlii ,

pi.Tcipuos ooium aiilisli- plici donnrium, el iii dinrMlio icniporis, quinarii uie-
les acerrime pcrsocuius in exîlitim niisissci. Ejus dictalem, id csl, duos annos runi dimidio; /t'»i;'»is,
sanu jussu S. Lcander llispalcnsis, ci saiictus Lici- et temporti, el dimidium temporis 17 annus cum dimi-
nianus Cartbagineiisis cpiscopi Consianiinopnlim re- dio.nccplus. nec minus conficicnt. Quibus trans-
Icgali sunt ; S. Mausona Emcritensis C(;nipl»lum ; aciis propler vocem .<crinonum granditim, qnos cornti
S. Eiipliemius Tolctanus Baninoiieiii ; S. Moiiilus ilUtsl conlra K.rcelsum loqucbatur, inlerfecta cst be-
Conipliilcnsis C;csaraiigusiain ; S. Fiilgoiitiiis Asli- stia,ei pei iit corpus cjus. iusfi^sime poi>\ illnd lempiis
gilamis, ct alii nlias ob dcfonsioncm c;ilho.ic.n vori- tantorum scelerum Loovigildiis pocnas luit, el rcgno
lalis, agciite impio LeovigHdo rcgc, cxsilium pcr- pri>aius ct vii», intujus regis inoricbestia inicrfccia
589 APPENDIX. IN PROHIEIUM DAMbLIS DE QIJATUOU ANIM.\MfirS. C90
651, suprema iJJutlicc dcccrnenle,ct cjus timnlcor- A iiideni apnJ scriptorcs ejiis loit'P'>ris UMivcr.ôs re-
pits pei iit ; non eniin ipsc solus, scd toia ejus sccln ^la- porire licei ; id cst, apud Isidoriiin, llilcrunsuin,
dio vetbi Dei confossa disperiil, ei conciilit, cl corpns M. Miximum, ct CiVlcros : qin de rc ulioriiis agcii-
illius beslix Iradilutn ett ad lombtirendum igni. Qiiod duin noliis cst in codinteiit.iriis nd cuindiMii M.txt-
Cliani ad litlcram iniplelum est, qu»ndo Uocarcdus (la- mnin, ann. Domini .'iDO, ubi eti.im oslendemus an-
ihollcus rcx, p.ili'C de mediosublaio, nniveisos perfi* lii|uii.Ttem liiuli rgis Catholici, qiii iiidc pariier
dix Artanx libros qni vircs privbebanl bcsiio^, iii duccns originem liiulo Cloriosi succcssit : cum la-
foribus Tolcianis pnblice combussii. Et qui vidil M. mcn uiorque mnximc facial .id rcm dc qua loqiii-
Maximiis, lestiroonium perbibuii in (>liron. ad nn- mur, id esi, nd populiini sanciorum Altissimi, cii-
num Domini f>89 ulti dc iniliis Kecaredi agens in- ju6 rcgcs Cloriosi cl Cutltulici m;igno Dci consilio
quit: Ltfrri perfidia: Arianie in foribus Tolelanit com- niincupaii sunt, ut vel ex ipso fognomento lam-
burnulur. quam ex signo deduocre possemus, (|uisnain esset
Tunc ikroni poiiii sunt, et Aiiiiqiio dierum ita dc poimlus ille vere cailiolicus et gloriosus, de quo
(oelis ad fjvorem ci jusliliam tlxcclsi lilii judicante, Daniel tam niulia dixit.
judiciiiiu quoque in terris solemnissimc cclebralum Q"od vero ail ejus regni pcriieiuilatem spcclal,
csiToIoii, ubi 72 episcopis loiius llispaiiiic clGalliac B ab codem proplicla pricdicl.im, lifjnido consiai a
Golbicx consideiilibus, Arii pernjia condemnata Rccaredo et deinccps usijuc ad Philippum lY, qui
cst. Cui iiidem sanciorum conveniui innumcrabiles nunc rdiciler regnat, per tolos 1030 .•mnos num-
recta iuspiraudo angclorum excrcilus intcrruisse, quam in llispania regein catbolicum dcfiiisse; num-
non solum rcs ipsa, laniam Dei gloiiim paritura, quam populum ipsum llisp;inum, d;inte Deo, a fide
convincit; scd dics celcbrationis concilii qii:i: tiiit 8 caiholica dcscivissc ; n;im lametsi ad lcmpus pecca-
Maii, qua restumS. Michaelis ct .ingoloruiii iii Kcolc- tis ipsiiis oxigcnlibiis, flagello Sarraconico punitiis
sia cclebratur : ut cx aciis ejusdem synodi consiat. fuii; in Mont.mis nibiloniinus principaium super
Q.io laiidcm illud Daniclis, millia millinin minislra- eum oblinnit Gloriosiis et Catliolious rex Polagius :
bant ei, elc, nou sohim de sanciis opiscopis, scd quinimmo in univcrsis Ilispanice urbibus publica
cliain dc angclis ipsis ad liiteram inieliigi queai. lcmpla catholicis Hispauis a Sarraceiiis sub ingeniis
Tunc libri aperti stmt ; diim sciiptis m.ngnorum Pa- siipcinlii onere concessa sunl ; in (|iiibus ipsi, qiiau-
trum, illorum pracscrlim qui Nicaenam syuodum cc- tunicumquedtirissimo jugo aitiiti, lidem catlioiicam
leijrarunt, cvolutis; iibris quo(|ue SS. Proplietarum publice seinperprofiiori nondiil)i!ariint,fnioicmpore
et llvangeliorum perleciis, caiisa Clirisii Doniini innumcriillorurn Cordubic, et alibi aiimariyrii coro-
agilaia.proeis divinisscnleniia lata est, utadungucm C nampervencrunt, quorum gloriosos triumplios unus
implcrelur illud : quatiFiliHt hoininis veniebal elus exipîs m.iriyrihiis.sanctus scilicet Eulogius, adTo-
que ad Antiquuin dieruin pervenil, cl in contpcclu cjus lciaiinm primaicm sedem elcclus, siylo purissimo
ohtnlerunt illum, et dedit ei potettatcm, el honorem, projeculus csl. Croieriiin niiserante Deo Hispani
et regitum, el omius populi tribusy et linguce servient non soiiim impiorum jugum a suis cervicilius cxcus-
ei, Super qux vcrba llicronymus inquii : Qutc cun- scruni, vcrum et luoiiarcliiam caibolicam sensim
eta si hxresis Arianorum pio tellct advtrlere tensu, dilntarc ccepcnint, multis mngni.stiuc principaiibus
nequaquam Fiho Dei calumniam inwqualiiaiis move- in Europa, Africa, el Asia sulijugaiis, et adepiis,
ret. Nimirum falelur hac scnlentia Arianoruin hx« quos longum esset pcr singulos rccenscre, quibus
rcsim coodemnari. tandcm novum orbem pncier omnium sxculorum
Ilis peractis rcgnum magnum illius qunrtx bestix ex«peflaiionem a se adinventum, ct subjugaium ad-
.ib ea per sententiani rescissum cst, tradiiumque jmixcr;ini, ct feceruni caiholicum, et partoni vogni
populo sanctorum Aliissimi, quando vidclicel A- sanctorum, in quorum socieialc, qunm l;iie tolo
rianismo tota Hispania aboliio, ct desirucio, regnum oibcpalct (mirabilc diclu) nullus non cnilioliciis
llispanum caiholicum Iradiium fuit rcgi vcre ca- babiiare permiililur, quo verius populus saitctorum
Iholico Recaredo, in quo monarcliia caibolica fun- ]) vocari qtieat.

dala est ; iiam el ipse legcs sncraii&simns pro ipsa Qnx cum ita sinl, band fulili nixi runtLimenlo
tulit, qux adliuc exstaiit in 4^2 libris Icgum Wisi- credimus, cjiismoili calbolicam inonarcliiam Dnnicli
golborum, cl universo concedente concilio cogno- propbeta; cip. illo 7 fuisse praimoiistrai;im , uipoie
menluin Gloriosi rcgis obtinnit, quo singularilcr quam bcsiiarum qualiior barb;»ric3e direpiiones
per inulta tcmporum curricuta ejus successores usi pr.xccsseruni, et in occisinne Arianro perlidiyn, ac
sunt in omuibos publicis inslrumeniis, nt videre filii Dci gloriticaiione sumpsit exonlimn. ct in i|ua
esi in lilulis ac snb^criptionibus lcgum prxdictorum qunecum(|iie a Daniele noiantur, eiiam iiiinutissima,
Hlibroruro, et in aclis omnium Hispanorum conci- ad ungiicm, ulvidiinus, verilicaniiir ; speraiiius.juc
liorum in qnibiis rcgcs llispaiiix perpetuo Cloriosi, c»leras qiioquc ejiisdom prophciic;i; pr.vdiclionis dc
plcrique eliam Gloriosissiuii inliiulnnlur a Patribus; majori adhiic prop.^gaiione ct pcrpctuiiale populo
qui qiiando ad ip«os lo inebaniur, prn eo qiw nunc saiiciorum a Deo faclas proniissioncsin oa similiicr
Majestaiis, AUiludinis, aut Sereiutitis nomine uli- adimplendas, (luod nliunni Dcus Opl. Max. ad iiia-
niur, ipsi G/ori<c nomeuclatura utebantur ; id quod jorein gloriam perficcrc digiielur.
£91 FLWiUS LUCIUS DEXTLR ClinOXOLOClS. 502
Penc j:im opus ibluil iub pia;Io siidabal, cum \ iram fnroris mei, icit ' Uominus : et mithm jhist eos
in simileui dicani au eanitlem? itntphelicam jirocdi- (jladiiun, doiiec consumam cos : el ponam snllum
clionem incidi, quaj a Jeremia ijtiidcm scripla, sed menm in yElam,el perdam imk regc.s ct principes,
a vcncrabiii Ji)achinio abl.aie exposila fucrol in ail Dominus. In novi^simis (lulan ditbus reverli fa-
commeiilariis super cap. xlix Jorcmiu:. lbisi(jui(icm ciamcaptitos Jilam, dicit Dominus. llacc iiropliela :
proplicla adversus yEl.tm comruiiialur, qualiior ven- quaj lamcn de Uispaiiis inlelligonda conlendit Joa-
los ca'li a loiilem orbis phigis inducendos a Deo, cliiinus, vir sane magii:i; in cnodaiidis propbeiis au-
ul vonlilcl JEh.m in omncs vcnios, cl disprrgai in cloriiatis; ait vcro : Ad JHam, etc. Quod llispauos
omnem mundi pi:igam ; finolamen uiliilominus lom- et Occidenlales nntiones, (juas persecutiouis yladius
pus praidicit, quo ponal Dcus solium suum tn vE- allrivit quuHto posl inter visitalioiiem, eoium posteros
lam, el prKponal eam universie terra;. Ln verba aU fidem calliolica: iiispirationis impellet. Quod qui-
pro|>lielac : Qucd factum csl verLum Domini nd Jere- dcm subnecaredo rcgccalbolicofacUim o>tendimus.
viiam prophetum adver!,vs Jlam dicens. Ilcec dicil Confer, qu»so, leclor, proplicliam Jercmire cum
Dominus exerciluum : Ecce e(jo coufrimjam arcum proj>bclia Danielis; et cum nibil iiilcr se differrc
jElam, et summam foriUuiline.n coium; el inducaiu compcrcris, abbatein Joacbimum pro noliis slarc
super ,I:lam quatuor venlos, a iiiialuor pla(jis coeli, et B cognosces.
vcnlilabo eos in omnes vrnlos iîlos , c. non erit (jens Ei hx-c qiiidem snb corrcciionc S. Mairis Ecclc-
ad (juam non pervenidut profugi .Elain. El pavere fa- six, el cujiisvis mcliiis sciiliciuis judicio dicla
ciam /Elam coram iuimicis suis, et in couspectu qu«' sunio, cui eiiain lolus hus commcnlarius libciili»-
renlium uniinam corum, et adducamsuper eos tmlum, siroc subjicio.
APOLOGETICUS PRO L. DEXTRO

GOINTRA RECENTEM IMPUGNATOREM-
EPISTOLA DEDICATORIA.
Hcvereudistiiwo Palri ac Dominu Fr. Valeriano de Spinosa sacrae TlieologitB Mugislro, Hcîularis Obscrvnutiit
S. Bi-rnurili Cii'.crcicnsis oidiiiis pf.r Ilispanias liefonualori C.eneiuU ac R^^gii cxuobii S. Marios de Palatvclvs
Abbuli, elc. Doinino suo colendissiino , fr. Eranciscus de Bivar. S. et F. precw.ur aHeruam.
C.aitsa uoatra <«/itMi-, Revcrendifsimc Pia'siil, cumC.isterciensis reCgionishonori, cujtis cs Reformafor, n qucvis
uieumque dctraliilur, aul cnm pntria; gazas quispiam auferre, seu splcndorem uostrum obniibilare prtvieudil.
Eadem cerle nobia pairia est et reliijio : lixc vitum tribuit, illa coltone!>tat ; ista corporis, illa aiiiw(e curam habcl:
et ideouna pro ulraque deccrtanduin. El quldem reli(ji(juis antiquitas, et cerla a Benediclo protopnreule subie-
cula poslcrilas lam munifesla apud Oiunes homincs semper fult, ut miruni silab nliijuo quanlumvis scrupulcsifsiwo
:n dubium vocari poluissc; von defuit lamen qui id teiitaveril; el Dcxter quoriue suum invcnil adversaiium.
IJtruin eornm iiUolerabilius, liaud facile judicaverhn. JSeulrum absque satinfiutione p.ivlermitli po.uit :clniilti
utriusquc munus p i:ronum ad susliiiendwi' siugulare certamen elccturits fim

iiicniubebal. Sed cuin , leque iu
utroque variter agnoverim scmper mllii fui&sc patronum, qui doclrina aquc nc liriutls spleudoribus irradiaris ,
nulluin alium eligere polui, ncc libuit. Haec igilur quw nomini tuo consecro, ccrlamina mecuin sustine , cl viritUir
deccrlanlem promovs : libi cniin ccdel vicloria, posl Deuni, cum quo perennitcr, cuifvlo, rcgnabis. \aie , Hece-
rendissimc Patcr. Rnnic, 18 Svpêmbris 162i,
AD OBJEGTA PENNOTTI CONTRA DEXTRI CHRONICON

IINCIPIT APOLOGETICA UESPOINSIO.
§ L Apologiir causa aperiiur. C Huo numquam (si Dcus dedeiii) abslrahar, cl altc-
Pcne a dcfeudeiMto DcMro nianum roliaxcram, rum iii qiiod minime labi cuiii.un; ea suiit modesiia,
cum ilcrum provocor ad prx-lium , cl maniis pro eo et conlumelia ,

quod iila ad pcrsuadendum mullum
iiiscrcrc cogor, non qnitlem cum aperio iniinico; conducal, h^cc veliemenicr noceai, ct animos legen-
hoc cnim minus ii.jiicundnm forel, sed eum eo cnjiis lium ofTemiat; qiiantunivis namquc ct nos ct nosira
air.iciliam libcnlissimc aiiiploi lnr. Egonemincm besi, lacessita videam , numquam adduei poiero, nl rcd-
ncii.';acm circumveni : scd doloro lordis iiiiriiisccus dam malumpio nialo, ei malodiclum pro malediolo,
taclu? i
iilra mcus solilas pcrirulior. Uuura C:i a uipolo humilem rcliîoois suiuiu j[)rvfc»sus ; scd
; ,
m APOLor.ijicis rno l. dextro. hu

jdxia Afiosloliini (/lom. mi) vincere in l>ono nialuni , A lolamquc illani, ul jncebal, Iiiculiniinnculam, qnasi
(]n inuun niilii (lcsuper ilaluni fueril, procunibo. niliil de ca ac:iiin csscl, cxcudi curavil lil). i suaj
liieuntc fcrc prj'SCiUi .iniio n iialo Doniino 16:24 Tripariii.cc. 62 ei :)5. Giaies agiiiius qiiod niliil ad-
c\ ly [lOijraphia IJcv. Can>cr:c Apostolicrc proiliil in diderit;sic, non nihil dc novo olalioiandum a nobis
luceiii (leiieralis totius sacri oriliiiis clcricorum cano- cril, ui objeciis faciainns saiis.
nirorum liistoria tripiirlita , anclore R. P. Cabrielc Calcium noii sali, iiilillijô, quid causam ab Iioc
romiotlo iSovaricnsi congrcgaiionis Lateraiicn. rc- \iro coiitia Vcricral). 1>. Mag. l"r. Joanneni Marquez
{;ii!aii caiionico ;
qua e\ insliliilo , llicologia pirilcr super (ifigiiic ac instilulionc crcniii.inim in eo libro
nc cto:]ucn!iu cxculiissiinum virum, npud Salmanii- iiislitntam, origo Cisterciensis ordiiiis, sen cansai
cciises Vesporarian cailiedrK moderalorem ac magi- illiiis inslitinioiiis, vel eliam in spccie .idinverit, iit
slniin , ei Call.o'icx Majcsiaiis a s.tcris Concionibus ab iiislilnlo scopo dcllcclcns, Cisteicicnses insccta-
Fr. Joaiinciii Marqiiez ilelieliarc contcndit in qux- tus tolis virihuscoiitendalcoruin instiliiluni minime
siioiie a inuUis annis iiiier canonicos ei eremitas Benedicio desccnderc, bcaCos illonim paires
a S. P.
utriMqiic acriler ngiiata siiper jiirc succcdciidi ia ac monasieriorum splcndoreni palam carpcre, ei
iicrciliiaie Magni Aurelii Augusiini. C:eierum quod nonnumquam poiuiii rcvcrenlcr: quamqiiain mihi
M. .Maiqucz Honseiiiol aucloritaie L. Dcxtri, et cjiis B dulîiim non sit , id minimc ipsiim faclinuin, si
CMUiiiiiatoris M. Maximi ad sua comprobanda placiia advcrtcnier loquereiiir, sciivtquc Cistercienses mo-
MsiK fnisset : inde Pcnnottiis noster, occasioiie ar- nacbos mujio clarius demoni.lrarc possc Ikncdicti-
rcpta, in cosdem gravissimos viros Dextrum etMaxi- nam filiationcm, qiiam canonicos regiiiarcs Augu-
ninin invcclns osi, qiiaienus illorum, si fieri posset, siiiiianam,aHt monasferiaCistercieiisiom, non solum
aiKioritale dchi!iiaia , nulluni ipsi face^sere nego- abnnde splcndorcm non muiuasse, scd multis eiiam
liuiii viden-niur. Nactus luiic forsan codicein Dextri ^li'-'' ordinibiis dcdisse; aut vcnerabilem abb.iiem
fiicrat dono D. Jo.^nnis dc Salasmalo doctoris tbeo- Florenscm Joadiimiim, miraciilis ei virluiibus in
l'>gi, ac celehcrrimx' toio orbc Ecclesiie S. MarioR dc viia cl moric mirilice a Dco illustratnm, ei in loia
PiJaiiapud Cuiiaraiigiisiam prioris , ci iiottis unius Calabria pro b'.ato habiium, ipsiu.^^qne honorcm a
siudio Chroiiicoii loluin pcrcuirit, parles p.irtibus, sedc Aposiolica scepius defensum; boc enim si
sciiientias scnlcniiis coiiferendo, et adiiioto calamo Pennollus sciict, ncqiiaquam ci lam accrrime de-
iiiiilia hinc indc collogit , appinxii ,
quibus ejus au- Iraherct, qiiod duo libri siii capita liac in re cx-
ctoritas, non quidcin nutare (piruni hoc) sed com- peiiderit, videlicet quinqiiagcsimnm primum primi,
iiirnii aiii fahulc iioiari sibi visa fuit. Sed cum no- cl &ecuiidiim seciindi : ct procnldnbio ab eis convi-
vis-oi haberc Dextrum in Urbe propugnaiorem, non G ciis abstincrct, qnae nisi in peidiiissiDuim hominem
s 'inel pro sua benlgnitale, damum solit.*E mex habi- profundi n-^qnireni. Qiiid cnim alind est, Joachimnm
lalioiiis apudS. .M.iiiiuin adiit, qu.T iii ![^'Stim media- ab orco vcllc revooare, nomine Goliaih in derisam
laliij fucral, inccuin comniuiiicaliinis. Hcveritiis, ul ci imposito, nt vires metirclur suas {sic ipsum itle
d:'ccbal, lantum viriim SiMiic! ei itcrum iiotulas suas bonorat cap. illo 51), nisi beatissimuin virnm f!o-
c.olvi ;
quas quidern unitis diimia\at noctis siudium rcntissiniae in Ecclcsia congrcgaiionis Florensis,
cs.-e, caianioque ciirrenle scriptas ingenuc fassus qu;c Cisterciensis S. Bcrnardi ramus esl, inslilulO'
fii:t. Post dics aliqtiut familiari cclloquio , omnibus rem in inferis sepnlium profueri?
il i-s pcr ordinera vetbo tcnus «alisfaceic curavi At quonam pacio in prologo Hbri Mag. Marqiuz
ilu.l adjicicn^ ine, si vellel, sciipto quo>]uc ad cas- miraiur, qiiod ab impiignaiione R. P. Anlonii Daza
tieni rcsponsuriim. De duobus adhuc hacsiinrc non in qu.Tsiionc dc profcssionc (nescio qnain) Aiigusii-
drsiilil, niminim de imo Lcporio, Augusiirii magi- niana S. Francisci ad carpeiidam RR. PP. canoni-
stri sui opcra a Pelagiaiiisiiio ad catholicam fidem corum regiilarinm originem dcllcxerit, si ipse iii
pcrducio, quod ipsc credcret diios diversos fuissc : codem li.Trcl criminc, ei a deptignaiione cicmiia-
cl de nonnuUis prxclaris viris, quos cx ordine ere- rum S. Augustini :»d provocandos Cislcrcicnses
ni tuum saiicii Aiigusiini , scu ex ordine sancli ^ dcflectii? Nam vcib.i cjus eadcm fcrc sunl quihus
Bciicdicti aptid .M. Masiniiim fijisse legimiis : diccbat nos panlo anlc usi sumus; nimirum Prwter quod :
Riqiiidein ercmilnsS. Augusrnii, minime ah coJem uon satis adhuc intelixjo, qnid caiisuni ab lioc viro
cdoclos : nominaqne iUa e.x ordiiie hiijits, vel illius contra vencrubilfm P. Antonium Dnzuin svper origivc
saiicii miillo cssft receniiora M. Masiino. Et cgo el instilnlione Frotrum Minorum, vcl cremitarum in
qiioqite mihi suspecias voces esse iiitiili, lamctsi de eo libro inslitutain, origo canonici ordiuis^ vel causw
Lcporii uniiate aiit dupliciialc disseniiiemus. Iloc iUius institiitionis, rcl etiam in sprcie adjitvrnt; ut
s hi salis cssc ad iîiuni insiiluliim proiessus, nihilqiic cum in principio stadtn sui iibri siripscrit, ilHus iii-
:ilitid dc Dexiro acturus, imminuiis prorsus aiviici- i-liiutum iii eo libro solum essc, suum ordincm ub in-
liai vitihus discessii, idquc aliquoties Dociori Sala- juriis eidem (di Antonio Daza illatis vindicarc; ni-
siiialo inter familiarcs confabulaiioncs propalavit. liiloniinus pot^t acicm cntru illuni constructam, duta
S-d nniuquid oblivisci polerit mater filii iiteri siii? opcru deflecteiis lolum pondus pralii ad ordinem ca-
Filiiis ipiem iiocte illa coiiccperat . iii oidivioiicm nonicnm converterit? cic- Ccrlc iii qiio aliiiin nnlat,
dari iui|iri\ii; iuccm proindc vjdcre pcrmissus cst ip^C coniprcl'CiMliiiir. OiMjiioplor iioc soltimiiiodo
) ,
»0S FLAVIUS LllCIUS DEXTER CHRONOLOCUS. J.9G
fecisse mihi snl erit, si jnxia proplieiicum diclnm A muhis abhinc annis exsUlIsse Dcxlri Chronicon
nrgiiens eiini staiiinni conlra faciem siiam ( Psn/. To'eti in monasierio Si^lensi, cui illud dono dcde-
XLix), monsireinquc in iis omnibus de qtiibos alios rat Dominus rcini- Po( hi quondam episcopus Gicn-
notat, ipsum paicnier dclinqucre, ul disciit non nensis. Hinc saiis delcciam Cbionici hiijus iinpo-
altum saperc, scd limcre, ne forte cum aliis praedi- s!uram exisiimat P. Pen ;oitus; et mulio niagis ex
caverii, ipsc inipmbus cfficiatiir. Docendus igitur discrepantia codicum, qiii «ub Dexiri nomine cir-
est minus recic de Cliionico Dexiri ei Maximi sen- cumferuntur ; in eo enim qiio utiiur M;irqiiez non-
lentiam tulisse, et immerito in Cistercienses nionn- nulla sunt, quae in excusn opera C;>Ideronis defi-
cbos jacula coiilorsisse, qiii niliil illum lisserant, nec cinnt, pr.TScrtim ad an. Dom. iU ct nomen ipsuni
ordlnem suum ; docendum vero cuperem a doctio- auctoris varie scribitur;
Codex excusus Fl. L. Dex-
libiis ; sed dum reliqui, quibus lioc opus ex orficio hum, Codex vero quem Marqucz seqnitur M. L.
incumbit, totius rei ccrtiores fiunt, fieri aliter nc- Dextrum nuiicupit. Mulii integrum opus esse cxisli-
qiiil, qiiin a me omnium minimo qnorumdam ad- mant, Esculaniis vero compendiuni dumtaxai cre-
monealur. Confido autem de bonitate sua, quod dit, ad idque Pcnnoitus adJucitur, quod Chronicon
cognita veritaie ingeniie faiebitur me justis de cau- Dcslri, icsie liieronymo, fuerit omnimodx llisto-
sis, veritatis scilicet, naiionis, et relgionis zelo ^ ri.e , unde copiosissinium fuissc nccessum esi
commolum , non quidem in ipsum, quem impeiise ei conseqiiciitcr miilto magis eo, quod nunc snb
revcrcor el laudo, sed in Ijcsam aucloris et ordinis ejus nomine circuniferlur, alias minime opus liiulo
niei famam, cui scripiis suis calore poiius diccndi, responderet. Keriur etiam DominumJoannem Peroz
quam volnnlate delraxit. opiscopum Segorbicnscm aliud longe a prxdictis
habuisse Dextri Clironicon, de quo pprdocius P.
§ II. Qtiot el quanta ad retundendam Chronici Itvjus Murillo in prologo libri fundaiionis sacri Sacelli
auctorilaiem Penuotius meditatus fuerii ?
del Pilar, inquii; Non lam abbreviaiio, quam cor-
Uiigiturabovo(quoddicisulet)exordialurPennol- riiptio Chronici Dexlriani videiur; nam in co non-
tus, priusqiiam de rebus in Clironico ipso conlentis nulla vcriiali, ci graviiaii historiae inveniunlur coii-
scruiinium faciat, tria objicit ,

qujc fidem illius non traria, ei tanlo auciore indigna.
parum enervare judicat; loiidcm nimiriim arliculos Sed, quod omnium capnt est (ait ille) si qiijcras,
in quibus Hispani scrip'ores, cum dc eo loqnuntur quodiiam ex diclis cxemplaribus iliud sit, cui ul
inter se dissident, sive circa conservationein Chro- legiiimo fidein adhibeamus? Fr. Didacus Murillus
iiici, sive circa iiivcniioncm, sive doniqiie circa abbreviaiionem pr» manilms Chronici Iiujus habe-
cotlicum variorum discrepaiiiiam. Quod enim ad ^ bai in muliis ab eo, quod C.xsaraugusiae excusum
coiiservationem specl:it, quiJam conservatum fuissc est, el a vcro distar.lem, unde a Joanne Calderon,
neganl, scd injnria lemporum periisse affiiniant, qui illud exciidere curavii ia prologo ad leciorem
quod Daronitis asserit tom. IV Aiiaal. Ecclos. sub exploditur. Sed et ipsc nihilominus codex ab eo
anno Dom. 59^. Alii conscrvatuin contendunt in excusus dcpravatisslmiis omninm csse convincitur:
bibliolheca Fiildensis monasierii, qiio cum aiiis co- muli.i ciiiin usciLmtia impressus fuit, ut lcgcnii
dicibus ,
jussu Caroli M;igiii iinp. teinpore Sarrace- patebil. Ncc dcsunt, qiii dicani Cliionicon M. Ma-
nicse cladis cx llispania dcduclus fuit, quod ait ximi depravatiim iiupcr fuisse a Cenlurialoiibiis
Eutlirandus in cpisl. ad Rcgismundiim episcopum Magdcbiirgensibus.
IliberritaiMim. Do inveniore nonnulli affirmant fiiisse Hinc vcro quaiuor elicit Pcnnoltus : 1" ut mini-
pr:cf.Uum Eutlirandiim, qul (loruit cirra an. Dom. mum, non constare liactenus dc velusio exomphnl
390. Aliis placet fiiisso illusiriss. Dominum Fr. hujus Clironici , ncdum de legiiimo auiograplio.
Angr.siinuin de Jesu archicpiscopum Bracarcuscm, 2'* Codlcom Fuldensem fuisse a Magdeburgensibus
qui Germaniani peragrans monastcrioriim ;^ni oidiiiis hacrelicis viliutiim. 3" lllud qno Marqucz iisus fuii,
( crciiiitarum S. Aug. prior geiieralis tunc crai non luisse iniegrain historiam Dexiri, sed abbrevia-
visilandoruin graiia, iii codicem Dextri forle inriJit
D lionem dumtaxnt, depravatam. 4*'Chronicon excu-
apud Fuldcnses, unde duo exempla cxiralii fecit, sum Cxsaraugiistcc plurimis soatere mendis; quo
qiiorum unum Pliilij^po II rcgi Caibolico doiio dedit, ficlex iiculroeorum argumentum cerium sumi posse
alieio suis usibus rescrvato. Iia Joannes CalJeron, qiiasi cx aucioriiaic Dexiri. Kn Pennotli judiciiim
cui lamcii cx diamctro se opponii Gaspar .^lbarcz de Chronico Dextri, ct Maximi nuper cvulgaio, ab
dc Losada iicg.iiis Dominum Augiisiinum a Jesu exiernis lanlum (ul îc dixerim) argumenlis dcdu-
Dcxirum umquam in Germania rcperisse. Alii de- cium. Nam inierna minutatim prospiciens multa
jndc inveiiliouem Iribuunt R. P. Thomic Tornlba repcriri contendil inlcr se, ct cum vcriiaie pu-
Occannieiisi e soc. Jcsu presbyiero, qucm Fuldae gnaniia.
rcpcrtum aii. Dom. 1594 misit in llispaniam P. Ilic- Qiifcris qux? Dreviicr siia dicta perslringam. Iii
ronynio dc l;i Iliijucra cjusJom soc. Thcologo, cl de epistol.i qua; pr.^Muiiiitur dcdicaiioiiis ad D. Ilicio-
«ntiqiiilale Ecclesi.islica beiic morito : ol nihilomi- nyinuni, iria Jilficilia suiil ; 1^'qiioJ asserai Dcxter
iius assenini alii iion iliud roperisse FulJ;c , scd prodiixissc Cbroiiicon ad annun Ciuisii •430, cum
Worniacix. Denique G ispar Esculanus auctor esi tamcii-anie iO luinos do co Ilieronvmus mcinincrii
1)97 Aroi.ocnTioUs tro r. drxtro. m
in lib. (lc Scrip». Hccl. qiiem anno Christi 300 ob- \ Itcm sub anri. 1%, (licit S. Polyf arpiim illo anno
boralum cx line illius m.^fnirn.-îiim cst, ct iirobai ivissc Uoinani 'ub Anirolo : cnni tanicii Anicclus
Doron, in Aimal. Ecclcs. ^" (juoA Jicat o|iiis snum anle annnni IG7 ponliffv reniinlialns non fiiorit.
ail nianns Ilicronymi ul \ync jam (l(Tiincti | eivc- Sed ut nlios mtilios cnorci (ait Pcnnolliis) rirra
niro nct|ui\isse; qui'^ aulein crcdal ;ib anni) Doinini aniioritm compuliim illi (loitemus ; snb aniio ZHi,
5!10 quo , |p.<ic Ilieronymo , libor scii|tliis cral , Igiiiiiifi Cnrilubcnsis dicilnr roloâtus in insulam
Msqtie ad 420 quo, vel ipso Ocxtro concedcnlc, Gallnrnm Loronom : iin.D lanion Btitc ad\enliim
Ilicionymus in bumanis csse dosiil 50 nnnoruin S. Ililarii cirra annum giaiiiC 4i0, inliabit ibilis a
iiilerca|)cdine, opus sibi a polcntissimo viro dica- scrpcniiluis rodilebntnr, iil notai Raronius ad an-
luin, numquam acccpissc? 3^'qnod iit cadcm cpi- nuni 41"), niini. 5, tom. V.
stola faioatur auctor illius, cum illml opus Orosio Ad annnm Domini 5(0, dicil aiiclor P.inlinnm
nuncnpavit, vignisse annnin Clirisii 450 et io finc NohiHini narciiioiio fiii.^^se prcsliytcruin ordinatnm :
sux bisiorix Dexier scribii, quaiido illam absulvit cum ianicn nnlc bapiisniiim Aiigiistini id acciJissa
floruissc annum A40. Panlinns ipsc scribat ad Alipium epist. 35, inlor
Miilto plura u\ progressu bistoriso falsitalis con- Augusiinianas : b;ij:tisinus voro incidil in annum
vinci exisiiinal , ex quibns ojusmodi ad divcrsos B ^""'- 5*^~. ^'d '^'^«'^. "l probavil ipse Pcnnollus lib. i,
Chronologiicannos spoc'anlia selogit. Suban. Cbristi c. l, niim. 3 et 0, subjungcns, vel liine delci;i
27, tA<o diciiur : S. Petroitilla onnoritw dccem florcl niaiiifestc imposlur.im bnjiis Cbronioi : Quomodo
S. Pelri apostoli filia ex tnatrimonio. Nam id reji- eiiim lam prwctarus hiitoricii$ circi res suorum tem-
ciunt D. Augustiniis lib. contra Adimantinm c. i7, ponim, el ({u<e domi sua: (id csl, Baroinonc) {acJa:
el Baronius ad ann. Dom. 69, num. 55, el merito; fuerant, ct circa pcrsoiiam iideo conspicuari, quali':
qua enim raiione puella lunc dcccnnis (lorcret? erat Pauliiius, accideranl , tam oscitanter, tam te^
Insuper sub anno Domiiii 57, dicit Jacobum Zc- gnilcr, nc Uim turpilcr errnre polumcl 7
bedxi auctorcm cpisiolsc canonicai fuisse ,

quod Siib ann. 400, niiiiilur Oioîiis logalus Ilispa-
falsum ab omnibus puiaiur ; et conira traditioncm norum antistiiuin ad Africani cujosdiim concilii Pa-
Ecclcsia; Romnnrc, quae in fes'o S. Jacobi Minoris ires, presbyicr f|nidem jam ordinaius, ul liquetcx
ipsam tcgi jiibel. liiidem pro 12 iribnbus, qii.t; crant epist. 90 Aiigiisiiiii ; et tamcn naius.dioitur in lioc
in di>pcrsiono, qiiibus Jacobus epistolam dirigii, Cbronico anno Domini 584, ox qno sexium decimum
vull iniclligcodos essc Judxos iunc in Ilispaniis annum non exccss ssc proiialur. Qiije rerum, quocso,
cominoranle.s ;
quod commentum (nii ille) ad illos coiivcniciilia?
solosiesiriciiim. est aperte contra sacram Scriptu- q Ad annum 406, asscriiur Leporius cpiscopus Uti-
ram iv lib. Rognm. IIoc qiiam p.irum mature dictum ccnsis In Dociica a Pel.igiaiiismo ad Eccicsirc gre-
sil, iiifcrius vidcbis : interim, lector, paiicnter sus- minm rcduclns ab Aitgnsiino mngislro suo : Quod
tine not.is qiiibus vir roligiosus nos inurit. Contra prcelerquam quod est maiiifeflum mendacium in /li-
Iraditioncm, iiiquii, Ecclesicc, cl ap rtecontra sacrain sloria, Leporius enim isle fuil cpiicopus IJlicensfs m
Scripiuram. Tolerabiliores essent si essent sohc, Africfi, non in Banica; esl eiiain xiitolernbiiis iiijuria
sed jam alias notas inlbleiiiatis subjungii. Eieniin D. Aufjusfino et illius fiimiHw irrogala, ex qun per
coiitra lii>loriam Evangelicam Joan. ii, sub eodcm Ilci gratiain neque liwrcsiarchw, vei\ue iKvreitci, sallem
nnno asserilur , Judaos qui crant Hicrosolymis , illo vivcnlc, prodierunl : qiiuiis Itic Leporiiis exslitit.
littcris datis, consensiim Jud;Poriim Hispanorum Dcniqiie ciim ad calccm Clironici dicaliir Dexlcr
super Chrii-ti mortc quxsivisse; nam post rcsur- anno Domini 410 cssc ;ciatis 7"2, ci tamcn anno 390
rcclionem L;i7.ari ol coaclioncm confilii qiio Chri- illiid jani absolvi^.sct, u i ox llieronyino lib. de
sii perdiiio dooiola o.m , iion amptiiis ooi^scnsnm Soript. Fiooles. lil nianirostnm, coiisciineiis cst nt
aliorum ox(|iiisieriini ; scd mandatiim aJ illiim ca- lilirnin siium scripscrit niinos li;ibeiis dunilaxat 20,
piciidum dodoriint, ut verba \ih nxmstrant : Dede- ejusquo a;iatis prxfoctns proiorio lueril, ([uod in-
ruiit aulein pontifices el Vliiirisa:i niandnlum, ul si ncrediiiile prorsus vidciiir.
quis cognoviril ubi iil, indici-t, ul apprelieudunt eum. Ilacionus in codicem DcMri in=;urrexit Ponnollus
;
Va oppMsitum \anissiinum vocal comnienium. pcrgit deinoeps in cjiis ooiiiiiiualiirem M. Maxiinum
Riirsiis siib anno 58, filso dicitur eo anno Sanlus miilta alia coiiquirero, cnjiH (ipns rorru;.liii8 adliue
posi conversionem pervoni.sse Jerosolymam : iitpote ninltismodis cxisterc conlondil. Piiino nnmquo siib
ciijiis op|iosiium scribdt ipse Panlus ad G;ilat. i :
anno 452, Isidorum auciorom libri Allogoriarnm
Conlinuo (iiosi coiiversionem) iion veni Jcrosolymam vocat Seniorem : discordans a Doxtro, <]ni oum vo-
ad anlcccs&ores meos nposlolos, sed abii in Arabiom, cavii Juniorem, ad anniini 450, ot ciim ille dedi-
el ilcrum reversus suiu Damascum : deinde post antws casse asserat Allegorinriim Iibrnm Pniilo Orosio
tres veni Jerosoltjmam : quod non contigit usquc ad Tarraconensi, bio Paulo Orosio Lcgioiicnsi episcopo
an. Dom. 41. nuncupaium contendii.
Sub annum Domini 86. ponlificatum Lini bucusquc Rursus siib anno 450, ponit obilum Dexfri, qui
producit ; quod ita falsum est, ait, ut opus non sit lamen superius dc se dixit uliiiiiam opcri suo im.
illius faliilaiem probare. posuissc manum anno UO
590 FLAVnJS LUCIUS DEXTER CIIRONOLOCUS. COO
SiniiiiKu" anno 47!, f)l)iissc scribii Paiilunj Oro- A cnm de S. Donatoaguni rftguhi» Aiigtistini non me-
siiii», ccnieiiMTio inajorei», qui laiueii S8 (lumtaxit mitieninl; scJ el moDasieriunft Sorvitnnum fiiissc ex
expleverat, ui)wtc natns, leste Dexlro, aii r»S4. ordinc S. Benedicii ipseauctor faletur inferius ad
Ad afinJiio Doiuini 474, saticlos mariyres Afri- aiinum Domini aSO.
canos Liberaiuni ei socios s«b Himmerico W\«nda- Sub anno 590, asseritnr M. M iximus ex ahbatc
lorum regepasfos nnQCupat monadm Auguslinianos, De:iC(Jiciinorum faclus C:es:iraugiisianus arcbidia-
qnsc vox niuUo recentior esi IL Mjsimo, el a re- coniis, quod prxter luorcni illius lenporis esl.
coiiiioribns, vtl Magdcburgensibus forsitan addila. Aimo deniqne 606, Maclitimeins j>er llispaniam
Sub anno 486, S. Ftilgentius Ruspcnsis dicilur grassalus diciiur ; quod tamcn luculenltim esi men-
Toleiaiius origin»!, cum lamen Africanns fucril, et daclum [:\\i Pennoitu-). nam M:ichumelus niimquant
ijfltiis Tekpt.r, non Toleii, ex pareulibns ordiiiis llispaiiiiim vidil, ul plus noiuin esi, quam qiiod pro-
Scnat ,rii Carlhaginenbibus, non Toicianis, ut ex batioiie indigeal ; nec ejus asscclx iu eain irruerunt
ejus jiesUs conslat. usque ad anniim Domini 713, ut ex Tiiditano pro-
Vinccniius Legionensis btt Baroniiis lom. vi, etc. Alque baec quidem
I
Aniio Domini 514, S. in
mariyr asbcritur ordinem S. Bciiedicti prolcssus M. M:iximum dixit.
piulit aiiteqiiain marlyriuin sustinerei.Cumtamen S. B Posi M. Maximum habuit etiam Dcxler conlinua-
Beneilidiis n^qnc ailannum 525,monachosnon con- torem Lutlirandiiin, seu Luidpraiiduin Ticincnsem,
grev;ncrit, ot iii 51ispani;;s monachi ip.-ins non tra- cnjiis deJicaloriiiin cpislolani ad Regimundum l!i-
iccoriiu usfine ad l^^P: Ei vox illa : Ex ordine posl berrii;inum anlistiicm Joanncs Ccldernn excudi cu-
S. Bciiedicii, non oral lunc in usu. ravil; in eain nihilominus rennottu.-< jacula quxdîni
quod aim. ôTA deS. Turibiodiciiur Ro-

Siinilftcsi contorsit; nec cnim Antipoilosiin snam scripsit dia-
ma;.iS.I>jncdiclo habiiumsusccpissernam D.iiene- couMS adhuc Ticincnsis, sed episcopus jani Cremo-
dicli'S nuinquam Romne |,ost monaciialum babitavit, nensis cxistens : ncc circa annum Christi SCO, sed
neqiic ojus nionaclii aiilc 567 Romam iiicoluerunt. 9G2, ui es proefalione lib. iii consial, ct probat Ba-
Sub anno 5">4, inquil auctor mortuunj esse Gen- ronius ad annum 96o, nec cuin cxsnlarct apud Ful<
nadiuin Massilicnscni, qui lamen ante 40 annos d:)m, scd cciii lcgntionc Consiantiiiopolitaiia redirct.
obicral, utpotc (|ui libros suos Gclasio Papac corri- Quod si S. Bonili Tolcl^tni archiprxsiilis subdia-
genJos obiulit, et sanciorum Prosperi, Ililarii et conus fuit, visisse oporiuii aii. Dom. 8G0, quo flo>
Cassiani coselancus fuii. rebai Bonitus, tesle Murilto, et qnarc continuaiio

Aiino 562, perpcrani asserilur Athanagildus rex Eiithraiidi siinul cuin Dcxlro ei M:t\iino excusa non
vocaiis ab lialia mnuachis Tolcii .^galiensc coeno- C fuii, sed vclui spnria rc|ecta? Si vcro spuria esl.
hium uulilicasse , cum fnerit h;rreticus Arianus vel ipsum quoquc Dcxtri Clironicon, et coniinuatio
pagaiius, ui B.ironius notavit cx Tndiiano, lom. vii, Maximi, qu;n ab epistola Euthrandi lidcm accipiunr,
an. J)67, nuin. 47. >bi«Icin ab oodem rcge monasie- spuria iiidein erunt.
rinm Sysla) diciiur xdilicaium, (luod eamdem paiiiur § III. Tripartilam PeiinoUi eisdem irreiirl nodis,quibus
diffiCMliaicm, ot nood 0. Aiigusliuo fcdilicaluin sii, oiiiuimGdain Vexlri Hisloriam vincire conatur.
cuin Jiili;inus S. Mari;it> niiiicnpalum scribal, el in Cuin huciisque progrcssus subsisio, in iueiiicm vc-
aliis Codiciiiiis croctum dicatur aa. 424. nil jure ine in ipsum,si lubcrcl, ea contorqMcre verba
Sul) an. f 68, prorsus fai.suin est (ail Peiinol(us) possc, iiux lib. II Tripariitx suje c. 48, num. 3, ad-
quod asseritur tcclesiam S. Marinc de Colnmna Cx- versuni docluin et relioglosum virum II. P. Consian-
saratigust:!; a inonachis S. Bonodicti inhabilalnm, iinum Cajclaiium aiiiinose satis inior(|uct : Hic tnmen
quod i:uiien iMSiilulum flcricoruin c;inonicorom re- Constanlinianus opparatus ac tan'us verhorum ttrepi'
gularitcr vivcnliuni a sanclt-.siinis aposiolis planla- tus, lol scomnialuni vrnalibus lumrns ac turgens, non
luni, ii! Iiiinc usqiio (iicm (Dco prolegentc) persc- adco solidHS cst, ul vel uno ictu totus disrumpi el in
\erat : nc.' oniiuciidiiiii quod subdilur Propeque : aerem solvi non possel; nec Uinli ponderis ut ad iltum
cral vio7iasi<'rium inorarlicrum fienedicfinorum , tum ^ refutandum VHinum calamo udmovere deberemut
quod iomiula ilia ioqiiendi Benediciinornm nova quandoqiiiJeiii ciiainsi iia sc h:ibcrenl otnnia , ut
sit, tum cliam quia iil;) verbo Erat, innuilur luiic ipse in Dcxtrutn, M;)ximiiin, el Eullirandum jactal
lemporis drutum jam fuissc illud monasterium, (quod tamcn modis omnibus ncgainus) eo soium iciu
qiiod latnon est incrodibilo, ctnn vix tuiic polluhire oinnia rucrcnt, si Jicannis laulo verboruin strepilii,
inoipercnt innu.tstcria S. Benodicli. loi scoiinnatum ornatihus iiinicnte ct lurgenie, nihil
Aiino r)7.">. S. D<.n;i(us regiilafu Ereinilarnm S. alitid prob:iri, quani librum nnn esse canoiiicuin,
Augnsiini loouplclioroni niilioromquc priinus cx nec aiictoteni ad Evaugclisiai graduin evcctum, ut
Africa in Ui.xpaiiiis invexissc dioilur, cl Servit;inuni quandoque non vnlerel a vcritjle dcliccrc : diversi-
ino!i:is|crinin coiisirux'SSO. Stornlum snne i-onin:€ntuin lates voro codicmn et cxoinploruin antiquitaicm ope-
(;ii(, O(Misor) : Augiislini siqiiiJoni icgula niitior Ovi 1 is nianiroslc prolcirc : si cnini roocntioris esscl coni-
onuiilttis, i':digi iqiie rostrioliono, n.tu niiiigaiiono (]. inenUiin, nc((ir.u|uam tam varias e\s>.Tiptioncs pati
Qiiod I)i:i timoriin de n.ihi monaclioruin. Et D. I!de- potitisscl:necadil!ain rcfulanduin inaniim cilaino ad-
fonsus :!C c;'.'icri rcroin Ilispaiiicarum icripiores, niovcio dobcrcmus, cum suis qu.rqtie locis omnia .tb
;
Cul APOLOGETICIS PKO L. DKXTRO. 602

00 olijeclr» .1 nobis in liiscoinniotilnriisoxpoîi.i siul. A ad illos spodaift : niliil linicn tleillis in loio oporc
S:iiiiis lameii nKxIiMinin, "Hi;o rili;^ osos docrt siios rcpci iliir ; qnarc iion tcincre qnis jndicaliii , iioo
(Uhiplccti placoi, (|iiaiiiipt:im nuniiiniiqiiiini oxcess >s qiiod pi-;o iiinnibiis Ost, non csse intcgrum ronnoKi
siios ol> oculos ipsi poncre nccessiinnm Jnxoii.iius, 0|ins, scJ (!c{ie!i-sc b<>iiam cjus paricm. iN:un .î nni-
nt vidoat quanltim i!li iiuliilgcanius : ct nt ab iis nnis iion oi:it do c.monicis s:ocnlatibtis qiiidqnain
(lifrngientes inininie nobis conting.il qnoti ciJcm .«ciilxMP, nuii.Tri lilnlns dobcbal, nl direrol : Cano-
Coiist.intiiio Jo.i. Itapt. ISracliosiiiin viruin piclaiis et tiiforum rcfiuhtrinin hislorin Iripurlila, pro, ClericO'
tlocii-in:o » U.iroiMo c^r(>gio i.tud.iiinn, scctilo clijoce- riiiit cdiioiiiconan, i|ni s;rciil;uos qiKiqnc complocti-
rit : L<VfHX cceco ducatum iniVilut, el aiubo in 1'ovcHin tiir. Sod , <|i:od Ci|inl o^l ,
lilnlo iji>o liisloria
cailunt. Qiiid cnim proileril cans;r, ipsum paruin re- caiionica promiitilnr, (|ua<n taiiK-n libcr ipsc noii
vorcnlor jocari iti nosira, scii frigidam cssc snpcr Imc dat. Ilisli>ria (|iiippc c\ molbodit scri|iloiis, non
ve! illa re Pcnnolli iin.iginntioncin, el alia ojus ge- ox rebiis iiarr.itis dignoscilur; dc eis.Icin si»|ui-
ntris, qux ipsc iu Con^tanliniim jaciil:i vibrat? ant dem r* bns liisiori.i natnralis C. Plinli, ct naiii
qiiunam paclo li.rc iii Dei gloriain refcrri possnnt, ralis Philosopbia Aristoielis agiint , scd bicc siy!«»
iil ip>c r.icit c. 19, n. 8. cuin ad c Iccin Const.inti- scbolaslic:» di^si-rondo , ilbr simplioi jiroposilionc
nlanjc Apologi.T post pr;rdi(-l:i ct alia lonviiia snb IJ nnnaiido proccdil. Non di?siinilttcr de cnnonlois rc-
dtt : IIcEc pro Dei oloria cl canonica D. llercuUiui gtilaiibus bisi lia, ct qn;rstioiiariutn (iil sit dicani)
profcssione vindicanda (iiain de liac inlcr cos qii.T- conlioi potcsi ;

qnid ati!oiii lioniiu liuril ox siylo
slio crai) non autem injurio; referenda causn scripsi? et miiiliodo dignosci debol. Nniic vcro blyliis libri
Nisi qui forsan ei coiuloncnt , assonsum pr:obcn- bnjus quoin R. Ponn:>tuis proforl totus scboia^îicus
lci bis qnx' c. 18, n. 7, effligital, inniiions; Pdtinn- csl ;
piopDiiit n;.!iiq!ie (|ii:oslion(S Clqnycslioiinin va-
IhT^ obscero, tardiiiitcin ineani. Ali liis igilur absli- rias senlcnlias, :id qnas cnod:ind;ts noiabilia iiraînis
ucnduin dneiiniis ; nnin si qiiis vidcltn- (onlcnliosus lit; indo ounclusloncs clicit, ol sijîlhuiin piobal ; ex
rsse, nos lalcm oonsuoiudincm non liabMuns, ntqiic conoiusioiiibns iioniu>nii):i:iiii coroli.iria (icdnoil, ct
bccicsia Dci (i Cor. %i el xvi). Sod ad roni. l;iiidein oidinaie a<! aigumema respinideie curai.
Priiis lamcn qiiam ad singulos iiobis olijccios no- Quid his ei stylo bi.îorico c<>minunc?Ccrlo qnisquis
dus solvcndos dcsccndamus, unn communi dooisione liiulum liiiri sinc libro iogcrcl, si poslmodnin liber
ciinjioriimPcnnollo.«;aii^faccrcpl:icei,ipsniiinim!fum ipsc sine lilnlo ad nianns (ijus forsan vcniroi, niim-
in eadcm nobiscuin salobra liorcre, oninibiisqiic ar- qiiain addiici possel ul crcdcrcl, btinc libniin liUilo
giimcniorum, qu:c in nos coniorsit capiiibns, opus iilo prOMiilli, anl linic libro titulum illuni ab auctorc
siium irrcliri; quod fnm ab ipsis libcrum ejns indii- C apposilntn, cuni polius cssirl pro inerilis nuncupan-
slrla viJerimus, ficilitis nobls objecta ad tjnsexcin- diis, Lenesis iiietapiiyiica canonicorum reguturium
pltiin diluoinns. Aique li«c csl quod in snperioribus Ci:nesis, inquiiin , quin de spiriiu:i!i progcnic corum-
(§ I, n. i) promisimus, cuin sriinore oor.lra facicm dom edisseril. Melaphijsica vcro ,

quoniam proccdit
snam , ut dnni so ciMloin lcnci i vincnlis conspcxeril, pcr aliissiniiis causas, quatidoquidom a Ueo ipso ci
n nobis inseciandis desisial. Igitiir (ttl comjicndio lolius Cbristiana; rcligionis priinoribus causis, id esl,
dicaintis) qtiinquc cajiiin ad qnjeuniversa objccia ro- Cbri.>li bomini aposiolis, ordincm iiium coe|iissc per-
diiccro p')ssuinus snnt, 1° lilnlits oporis, ci:iiictoris iiibci; ci nonnniiii|tiain Cbiislianilaiis inclas cxcc-
iiilcntnm; '2° conl!;idiciioiic-) scnicnliarum cl incon- dcns, a N.iziiiiiis cl Ltjviiis voioiis Lcgis oritim du-
sequenliu; ,
qn;c vcl oscii.uiLintn , vel divcrsilaiem ccre conieiidit, oiquu anlii|uilali favcic l>. Paulnni
auciiirtiin arguiini; .'i" asseriioncs rcriim inoiedibi- cutn ad Hcbraios scribit (vidc lib. u Trip. 2) : idqiic
linm; V- voccs noy», priscis aiiciornm iom|iorilins fontrovcrAiarnm iii morem, i l niciapliy.iici assolcul.
innsitninc ; 5" falsilalfes manifcstaj doclo anciorc iii- QiianKiu.unoi in ipso scliola-ticoriini styio anclor sa-
digiia.'. Ilis oinnibns aucloritalom lioruin Clironico- tis cxccdat, quod illi consuraruni nolas vobcnioiitcr
rnin cnervarc K. I';itcr confcndit, clcniin lilnl'.) Oin- abboricanl, liic voro vivornm ot uiortnoruui univcr-
w/(H«)(J(r /iis<(?r/Vo iioii corrospoiulcic viflcnlur, ciiin dc snlcm consoreni, ciiain iii robiis iovissiniis , agal;
paiicis mcnlidnein facianl ; cl in luiineris ac seiiten- alionim dicta inodo snio iion conformool, crrorcs,
liis passim inconse(|uei)liis, falsil:itibus , rcbnsijuc iiirpcs inp<us, stolida cominonta, hiCiiionia mcnda-
incredibilibns &calcnl, cl mnliolics novis vocibns or- cia , conlra sacrani Scriplinatn , conlr.i bistoriam
dinis ercinil;.! u:n S. .\ngtislini, oiiliiti? S. IJcncdicti, Evangciitini s;t^p;ssiinc VdO.ins : cosdoniqnc auclo-
ol biiiiilibns nliiiilnr. Scd >cro t.'iidein in sniini cpns rcs iiiinc ad inia doiiiiilciis, uuiic nd c(olos nsqnc
jncnbi conlonpicro (|iioiiiIibcl posse cur ipsc iion vi siistollcns, prou! silii favore vei oriiccre vidcbat.Sic
dot? Opiis siqiiidciii iinpriinis lilii!o no:i rc^poiidol. cnrd. n;uonii:iii, diiln oncr;! (lib. i. c.ip. 4i) dcoios
Nonne litubis opori prôbxus csl, fiencruHs toliux s:i- !:ip>um in iiisUnin .\ngiis;iiii conlcndil , iniiUisijiic
cri ordinis clericoruni cintniii.oruin hiiitoria iripitrlln? csieiidore ciin.ilnr, :u! Aiigiisliiti nionaclK;l!ini pio-
Crcdeicm cx lilnli Icdioi.o non soliini in op' ro agi ii.-Hidnii) (iobib^ niniis fiinilntc.oiiluin in cj-is aiici'i>-»-
de c;in'Miicis rcgiil.iribns, sed ciiitm do sn^ctilaribiis, mte lociiii; p^mliiiotitiin vori) lii'. ii, c. I(.'ol.'ii, l:»!ili
tam cnitn bi, qtnim i!!i clorici ononici .xunr, .ilto- Oil)! f.icil, iit rj!ibdti:)il;)\:il :iiiclorilalC rcs ojiisd.«Oi
ramqnc cx iriplici liistoriio prjiiioiio. ui ininiiniini nionie;iii> id cst, c;ii!Oiii(;:i!i!ii ro.Mil ircni S. Ma'iiiii
603 rLWHJS LUCIIIS DEXTER CIIP.ONOLOGIJS. 604
Turoncmis cl S. r.itiilii llibeiriionsluii! J»po<;loIi A in n!lori)trnm paricni scribeiuli ; de jiulicio autem
(fjiios Inmon oonim clironngriiplii iiioiMdios perpc- Poiilifici:j tlu':>!>'gicc (iil îc loquar) in libros eJMS-
luo voc;iriitii) uiiMcciinujiic constanics cssc vclit. Sic modi idio, qiu) scilicoi cos censuil coniroversiam
Fr. Hicronyiiinm Romanuiii (ul alios oniitUm) ciiin minus nccessariam coniincre; aucioresque non vc-
ercmiiaruni caus:im propiignat, nullius protii lul)';l, rilos csse co> libros snper biijiismodi leviialibus
el niiiiiominiis IIIj. ii, c. 10, lotum gravissiiiia? as- componere, non sine sc:»nd.ilo ct penurbationc men-
scnionis poiidus dc canonicatu S. llilarii Pictavicn- linm logeniium, proindequo contenlionein csse su-
hh solitis pene noniani humcris imponii. Sic Fran- pervacaneam, ac lam cnorme facimis et peiiculo.âs
ciscum l*!sa velicmcnter laudat, dnm ex noniine ab- contcniiones de medio lolleiidas : de iiac, inquam,
balis iion beiic infcrri asscrit, Agaliense montslerinm censura, el judicio summi Pontificis, nibil illi diccre
fuissc Benediciinis rrgulis mancip.Uum eumdein : potueruiil, ciim hoc non ad jus, sed ad faclum pcr-
vero reprobandum ab omnibiis conlciniit, quod di- lineai, de qtio tamen per-picui> conslat, perseveranlc
xeril miiiimc ex co nomiiic hajjcri, riiiisc canonico- niii)iru:it cxem|)lo pr.cdicianim litierarumauilieniico
rum S. Aiignsiiiii, cl toiurn lioc simid in eodem iii arcliivo monaîerii S. Mari.T de Pace, \it ipsc qui
Hb, c. ."lscribit,n.9, 1«9. Sane cjus(iu)di inxqiKiliias cas prorcri Pennotlns fati-lnr.
slyli lam a prohaiis scliolaslicis ionge csi, quam a B Nftquivil igiiur uiiiversorum consor lanii Ponii-
libro liluliis iibri. ficis censuram effugere, quem tainen canonici Lale-
Uirum aulem ccnsorem quoqiie ipse jam oliin ranenses speciali affeelu revureri debcnl , uipote
pviusqiie librum scriberet, habuerit, fursaii ipsc non cujiis dono accep.Tini Ecciesiam S. M.Trioe de Pacc
aiieiidii, cum tamen in priir.is ejnsdcm foliis omiii- quam modo inbabiianl, cnm vi Popiili Rom. e l..a-
bus logciidam prnebeal ccnsuram magni Ccclcîac lcrancnsi Basiiica esscnt cjetli. Qua de re profert
Pairis Sixti IV, qua molu suo proprio, an. D.iiii. ipse Pcnnoltiis Poiiiiliciuin Sixti diplomalib. iii.cap.
148i, apud S. Pclrum expediio (cjus iniiiiim , Qui 33 num. 5. Scd vero naturali viri acrimoiiiaj donan-
Aposlolis pvwccjiU) ejusmodi de libiis bujiis siil.jccli duinest, si quis in censuris passim ferendis exces-
ferl ji!(lici;:m : Saiie non siiie menlis noslra; dispH- &US in iriparliia ejusmodi repcrtns fucrit ; saiisenim
CP.niia singntari, pluries jam dudum ud iioslnnn per- de pia ipsius votuniaie nobis constat, quandoquidem
vmil audiium , (juod inler dikc.os filios coiionicos re' lectonlnis universis priinum omniiim promisii in
gulares ordinis S. Augusiiui comjreqiUionis Lalcran. prologo pro viribns conaiurum abstinere a I:esoriis
el Fr. ordinis eremitarum ejii.sdein B.Auguslini, qiuv- e! conviciis in adversarios coi gerendis , solaque ra-
dam minus necessaria, winusque laadubiiis controvcr- tionc periciilum laclurum , cujns tamen promissionis
tia pvllnUire coepit, dc ipsius pra'clarissimi Ecde>iix C obliius acieia slylnm lemperare non valiiil : mullo-
docloris Aucjnsliiii hnbilu ac dc piclura, ct ordinuin qiie acrius prob.nciiius o;ius, ni>i Uonuini magislri
hujumodi instiiutione, parte qiialibet diverslmode scn- sacri pabitii soleriia prinsqiiam lypis cuderetur in
ticiile, nc pr(edicaule, nec verili sunt libros super /;«- miiltis temperaium esset. Sed ad rcliqua capiia pro-
jusmodi hvilaiibus componere, eosquc lerjere, et aliis ecdamus.
Itgendos trndere, non sinc scandalo cl pertnrbntione
§ lY. NonnuHoi Pcnnotiiinconsequcnlia; dcleguntuT.
mentium legenlium el aliorum Chiisti fideliiini ; per
ineplias hujnsmodi, quos Deo lucrifncere dcbcrenl, pcr- Quod ad inconseqiiontias, vel sentenliarum con-
dere feslinant. JSgs altcndciilcs qnoU clizrisi.innun Ec- traiictues speciat, quilins Chronicon nostrnm spu-
lumen AugnsiinumpraHer episcopnlis dignilulis
cletia; rium ostcndcre conatur , ro;;o lcclores candidos
hubitum alinni qestasic, aul piofess'oni ulieiue se sul'- jiulicenl ,
quantum ncgoiii hoc ipsum argumenuim
jecisse, aut afftrmurc, aiit ncgare, lul rem non perti- r.HCCssal Peiin )lto, in cnjiis opere brcTiusculi lem|»o-
nct, nisi quanluin contciitio superracanen nncup.ui ni- rissludio, cjusmodi rcperi roniradiciiones. Lib. ti,
titur, ur Inin cmninc fucinus, ct pcriculosas cciilenlio- c;ip. 73. luiiii. 2, asserit , oidinem sanciissimai Tri-
nes de medio toHcre ct penitus e.rslirpaic voienics : nitalis UoileniiUioiiis caiiiivorum ab Innocenlio III
motu proprio, eic. Siiliiiilert c\comiiiunic;ttioiiis latx ^ contirmatum fuis.-eauno 1-20 J , cipiic vero seqiicnti
sentcnu:»! pcenam iii cos, qui scriptis editis, vel qtio- ( id est 71 ) coii{iriiialuin dicit ab eodeni anno 1198 ;
vis alio niodo alterutram pitrlom defomiani, a qua ci illic qnidcm rcfcrl auciorcs ipsius missos fnissc
pr.xlcriiiiam in morlis articulo a so!o Koniano Pon- :»b Innoccnlio ad canonicos S. Yicloris Parisicnsis
lificc possinl ab>olvi. Non itic laict grtvii-siinorum pro icgu'aribus iiistitutis addijcondis, ut li.|uel cx
Ibeologornm Salmanticcnsium judiciiim fnisso, do- rmcris ajiosiolicis cjnsdem Innocenlii ,
qnai exslant
crclum hujiismodi, ;uil iiuniquam observ;iliiii), aul lypis excnsaj hb. i sui Rejjc^li , in quibns tamcu
jam diu per coniiariani cimsuelndinom icM'caiuin, miiiinic asseiiMir, Ordiiicin cnmdcm rogula S. Ait-
ncC ab iis disscnsi<sc illiisiriss. r;irdinales S. Con- gu^tini luissc d in.Uuiii ; ai in posloriori illo capiie
gregationis Indicis iibrorum proliibiX'>r>ini ; nemo 74 ponil liunc Ordincm qiurlo loco inlercosqui sub
lamon esi, qui nim videat eos soinm cgisse de scn- S. Angujliiii rogula instituli sunl , cl nibilominus
lenlia oxcomniunicntionis , quam conliavcnieiiles, oonslat cx aliis iillcris cjusdem Poniilicis codcm
in
niiniine jajii inciurorent, qnia non csso in viridi ob- H-^l^csio ,

pccnliaii ilonainm fiiissc lejrula ab codcm
6er\;uitia cxi>lim ;riiiit ; niiaicnns lucns aanuc cssci Piiiiiiiicc dicldtJ. Al cerlo ccnius csi ,
numquam
,
60.1 APOI.OGETICI fi PRO I-. nFXTRO. COfi
Ansnsiiiii roûlim oli^ôrv isso. liisiipi^r pnctlicto ca- A non ronuil. Similifor lib. i, c^p. .M , ntim. f.dori-
piliilo 74 orilinem ciemiinnnn (ic Faluili poiiii tlivor- dct .M;ir(|iio/, ,
qu')d tcsiimoniiini R. Joacbiiii abbalis
siim in siia <)ri};iiic ;ih ordiiic orcinilnriini do Uiilli- coiilra viginti ;idvcrs:irios sl;ire posse dixerit ; ct
iiis , et R. Joaiiiiis Boni , ci niliilonMntis lil>. i cap. iiibibipiiiiuslib. II, cnp. 18, iiuin. 10, duos canoiii-
i"} iium.4 ctca|). 'i?, iii principio, (in:im c;iiiiiloiiiqiic cos rcgiibircs in caosa canonicorum j ropria m;ijoris
coiigrejâtioiiciii fuisso coiitcndit ciiiii illis ilc Rrilti- esse ( ontcndil anclorii.ilis , qiiaiii dorcm .^riinldi ct
llis ct Joannis Uoiii. UiirsiH lib. n, c;ip. TO, iiiim. 1, Br.'cliohii, v'! oti;im Triilicmii aucioros a P. Con-
aiigustissiiiinni loio orbc ecclosiam S. M.iri.i; dc Pi- si.intino iii catisa S. Ileiculani ciiaii : qiiod idein
lari scribit aiigelit is nianibiis fuissc x>Ji(icaiam ; c.ip. cst , nlqiic valcrc p'uris quani Itiginla : ii:im decem
vcro il ejusdem libri niim. 3 a D. J;icolio Zobedxi Arnoldi ct loiidom Draclicsii et Triibcniii iriginla
rilio xdi(ic:itain conlendit, qiiod nliinnim vcrissi- coiificerc qtiis non vidcl? Sed , qiiod oapiil est
mum cs^cdoccni iiislriiinenla oninia ,

quic io oailem Cbroiiicon ipsum Dcxiri ct Maximi ,
quod ciiaii.s sii-
ccclcsia asscrvaiiiiir , (ju^c tios .nd nniMirn (ilirisii 58 perius locis d.Ua opera rcjicit, posimodum non
fuse rcuilimus. Iia enim rofcrt ( ui iniuimoros Doc- scmcl admiltil, asscrens nbsque dubio ab aliquo
tores omittam ) Catixlus ill ia 'Jillcris d.itis Romx* cremilis, scu Rencdictiiiis addicto viiiatum , ul vi-
IX lul. Octobris li.')^ illis vorbis : Chrhii ftdcles nta- B derc cst libio i , cap. ."iG, niiiii. 4 ct cap. 57, num.
gna dcvolione ac venerotiom iniayiucm cjitsdctn li. 8, cl aiibi. Ex qnibus oinnibiis pcrsuasnm babco,
Mnria, el cjus filii in qiuulam cnpeUd ejusdem Ecclt'.- opiis ejusmodi non esse solins Pennolti, scd ab ali-
sid' ,
qiicc de mandalo dickv U. Maria: per dictmn B. quo officiosc depravalum : nam erit qiii .«cnlentias
Jacobum fabricala, cl Cainera Augetica; Dd gciiitricis scnicniiis, et parlcs parlibus confercndo r/rfca/ tr/
de Pitari nnncupala , ex>litit , colunt et veneranlitr ,

excandescni , ui ipse de conferendo inier se codi-
elc. Idquc hisloria aiitiqu;i vcnerabiliicr inibi assor- ces Doxlri falso admodum dixit , iib. i , cnp. 52 ,
vaia profert, dum asserit R. Mariatn uposlolo Jac(;bo niim. 5.
dixisse : Ecce , Jncobe (ili, loctts iigualus, mcoque iio- Jam qnod sp(^ctat ad res creditu difflcilcs , unam
mini deputatus, in qno in mei nicmoriam, tuaiudustria, pr;c muliis Inbcndam placct ad lydium Inpidem ; iJ
niea ccclcsia conslruatur. Ex qoibus verbis OITcrto- est, eani q:i.'im t' to libro R. P. Pcnnotlus pcrsua-
rium Miss;c proprii officii Cju.> fosti olim coniposi- dore iiitcndit, c:inonicorutn rogulariiim ordinem a
lum fuit. Coiifudit Pcnnoltiis columr.am ; b angclis s:inctis apostolis institutum , eumque ipsiim in his
coeiilus deportatnm ciiin oraioiio nianibus Jacobi qffi nunc siipcrsuni, persevcrare : porum esi a
eidiscipulorum ojusconsiriicto , qn.T taineii diversa sancto Aiigiislino origincm duccrc. Sed boc tam
esse oralio propraolim in pru;dicio fcsio cani solila C voruni esi, ac si quis diccrei. Bencdiclo^ monacb()S
raaniresial; (pi;im :ul rei cvidoniinm hic inscrerc non cjiisdem csscordiiiis ac SS. Anioniiiin, Pacbomium,
gravabor. Oinnipoicns a;ierne Deus ,
qni sacratissi- llibirioncm , et cncleros ,
qui olim Thcb;iidem , cl
mam Matrem tuam inter clioros nngelorum svper co- Palcstinam incoliicruni : aiil omnes universum mo-
lumna marmorea a te nb alto ciniisn, lenirc dnin nachorum congreg itiones cliam inendicanliuni unius
adliuc viverct , digualus es , ut basilira de Pilari in ejiisdcmqiie esse ordinis; qnod si dciur, non est
ejus lionorein u proiomariijre aposloloruin Jncobo , ambigenduni a .sanciis pariier npostolis esse institu-
sui^que sanctissimis discipulis a-dificaretur ; pra^sla, tos. Nibil enim .ilind csl roligiosn profcssio, quam
quccsumus, vt cjua mcrilis ct inlercessioue, fial impe- ad procscrlpUim Lvangolic:r. pcrfoclionis viiani diri-
Irablle qnod fida mcnte poscimus. Qui vivis, ctc. IJbi gere. Sod vcro nulhis csi , qui non videat cum de ,
vidcs columnnm quidem (seu Pilnrc) ab alto cmissam priinxva alicujus ordiois originc dissoritur, iion
manibiis sciliccl angeloruin deportninm; basilicam sunii nomcn ordinis qii;isi gcnerice qiio paclo , ,
vcro de Pil.Tri, scii Colunuiain a D. Jacoba cl dis- uiiiversas mnnacborum religioiics comprohendit,
cipnlis consirucl:im. sod in spocie ,

qnniontis iina distinguiiur ab altcra ;
Milto mullrts Pennoiii inconscqncniias, ul ciini nc ine i|uisqu.im andircl paliontor Franciscanos ant
eosdem auciores modo snblevat, niodo dcpriniit , ^ Pr:cdic;itoics tania poilere anliqniiaie , ui nd ipsum
dc quo jam diximus el cum nomcn nioiiacboruin ; Cbristum Dominutn origincm siiam reducant : quis
quandoque laiissime, plerumquc siriciissimc ncci- id dicerci? Niinc autom regularom clcricatiim In
pil, ut ita canonici rcgnlarcs bonis monacbornm miillas vari.isqtiri fnmilias , scu congrcgationcs
communicent, non vcro pocnis et in;ilis ci cum
; di>lribiii, non nlitor atqnc nionacliatum , lippis ct
notas quas sibi ::baliis infcrri non pU:lur, aliis in- tonsoribiis paiot. I)i (jnid orj.;o ciim agiitir dc cano-
fert. Sup. Lib. ii, cap. \[\ num. 8, impalieiile fert nici') Fiisonariis, aiil Litcranensibns , (oliis rcligio-
quod R. P. Consi iniiiius Cijelnnns , canonicos rc- siis clericalus in iinum rorpiis conlesconsaccipiiur ?
giilaros Bo;jos Pntres mricupct; ei lamen lib. i, cap. ergone lam indiga sanclorum ci illusirium virorum
47, num. i, Mig. Joaiinem Miriiuo^ palioniissimc est quoevis seorsnm accepin congrcgntio , iilse sol.i
Uonuin J/o)(jHt's vocal. Abomiuaiur ilidcnv Ci)nslaii- iii lucom iioncslisj-ioio iion possU cxire? Ab-iil ;
liiiuin a^serentcm cx putidis fontibus llercuhini c;i- oioiios enim ilUisliissini.-A^ siini, nec alinrnm admini-
nonicalum bnuriri : ei tamen inoRacba<nm Angii- Ciiio indiiênt. Rcst;U crgo iiKlo unnqiintiuc in singii-
sliiii cxroniibuspuiidis ab ercmiiis baujiuiii .stiibcrc l;ui lofiunniiir , cum opginis nnliquitatcm invcslig;\ic
,
607 FLWILS LUCIIS DEXTIiU CIIRONOLOGUS. 608

iiitcn;limus. IgiUir a sanciis Oei aponolis relijiicsis A niiii Siil» nominc Aiignsiini ciictur, reliqimm esi, iit
(liscipliMis clericos cnitHlos iibenler falennir; cosque faicamisr f). Aiigiisiiiium lalem rcgnlam nuliateniis
niiilloties a concilils c). p.ilribiis relormatos : c:c(e- composiiis-:e, sed poMmodiiin circa annum Domini
rum niliii minus <lc nioiiacliis confilcri oporlct, qno- 1100. ex epistola 109, fnisse extraclam, quam ipse
rinn in coiiciliis frcqiicnsqiioinc meitlio esl; vaiiis- ad moniales qsiasdam diciavit, ocrasione discordiap,
qiic temporibus cl provinciis reform:ui sunt. Nec qu im cum pra^posita habchani, ut cx ejus coniexiu
inier iilros<]tie alit|ii:) vciosimilis •Jiversit;>iis causa mnnifeslum csi aul Posshlius argu-Midus essel osci-
:
assign:iri poicst, si eiiim dicai «piis clcrlcos oiiines taiilix cl obliviosiis (immo et ipsc Auguslinns) diim
in oiimileiii fincm cx ipsa Cleiicatus r:itione dirigi, fain iiliistiis opcrisnoi! memiiierit, quod lamen i|tsc
in camqiiconinimodisconvcnirt", id csl, in tlcsiina- Pciinoims Iib. I, cap. 42, niim, 8, aboniinalur. Sod
lione aJ servitium allaiis, s.icraiiicnlornm adiiiini- non est cur in rc |)atcniis>ima imniorcmur, quam
strationcm, ct vcrbi Dci pr,i:«licalion*;in ; diffcrre i:on soliini cardiiialis Beilarminsis lib. de Scripl.
vcio quasi accidcntaliier (»it sic dicain) jienes diver- Ecdcs. vidit ci judicavii, vcnim cl ipsi regularcs
sas congrcg;Uionum constiiuiionos, qnod tamcn non canonici, c quibus Simon Werliiius pra^positus S.
snriicil ad ordiiics drricorum (livorsi(i.;.iiiuos. Scial M:iriai iii Dicslcn, daia opera id defendit in emen-
qiii b:ec dixerit, argumeiitiim simirncr nrg< rc in B daiiosie rognl» nionas;ic;c S. Aiignsiini (excusa Mo-
monacbis; qui qui<lcm uniforinilcr in vobis essonli.i- nacbii 1618, apud Nicolanm llenricum) ei consenlit
libns coiivciiiuiit, solumquj diffcriint pcr divcr.sas Dcrnardus Viiidiiigus in Critico casligalo escubO
ronstitiiiioi.es, qiiai parum inler sc dislant : nec |i!us Yoliamcria^ 1621 per Gcorgium Mcdellanum.
dissidi:nl constitulioncs uniiis nioiiaslici ordinis ab Nec desunt in Tripartiia Pennosti nova; voccs ac
aliis, quam coiistitultoncs diversarum congregalio- vcrba, qiia; ipsam suspectam satis reddunt ab alio
nuni canonicoruinrcgularium iniersese. Immo vcro forsan luisso vitiaiam. Qiiienim suni nioiiaclii Bene-
mcndic tnlium ordincs va'do ad canonicorurn insti- dicllncnses? aut quis scri|itor Tiiditanus? Ei mona-
tiiium accedunt, «luandiiquidem insliuiti >untinstil>- ciii quideni a S. Dcnedlcio, Bcncdictini vocaninr;
sidium e(>i>coporum, ad prtcdicandum verbum Dei Bcnediciinenscs vcro a S. Beiiediciino dednci ne-
cl adiiiinisiraiub lidelibus confessionis Lteuciiaristise cesse cst, non a S. Bencdido: cl tamen toto fcre
sacramenla. opere refugii eos vocarc Benedictiiios. Insiipcr Lu-
Quod si quis Ji sict D. Angusiinum non intcndisse cam Tndenscm, el L'rbcm Tudensem omncs baciej
novum c:?nonicorum ordincm inducerc in Lcclcsian», nus dixere : bic vero Tudiianus prjpier omnium
scd antiquiim reformarc; qiio (ial ut urius el idera consuetudinem vocatur. Ut omiiiam procursum or-
orilo sit ab eo prrceplis cruditus , ct aniiquior a C dinis sui, pro ordinis piogressu, ct icclorem benc-
fjiiolis prlmitiva; Ecclcsia» Patribus inslitnlns : is volentcm pro bencvolo dicere, novis ceric vocibus
in(|i>am paruui proticiet : si cniin R. Benedictus usum. Sod Iia^cleviora sunt.
iMiiiiqtiam novum moiincnorum ordinem, scu noviim Jam ad asserta, quse a vcro dissonanl, descensnm
g<'nus vitx' siabilirc curavit, sed coenobiticum anli- f;iC!aniiiS; nam pari passu probabitur opusTriparti-
qunin cnidirc: qnod ex primo rcguljc cap. liqiiet, lum non esse 1\. P. Pcnnotii docii admodum viri,
nbi qnadriijtlox gcnus moiiacliorum pra'minei:s, id de quo' non cst txislimniidum hlsas asserliones
csl, Anacborctaium, C<£n()biiaruni, Sarabaitarnni, scripsisse; ac Dextri Cbronicoii, qiiod pra; manibus
ct Cyrovagoriim : c;«teris omissis, ad CiBiiohilamm e^t, foemm esse suppitsiium. Imprimis alicnum est
forihiimnm geias '.Hsponendum, adjtivanlc (inqnil) a veritalc S. patriarcbam Benedicium nibil dc cle-
l)(ii)iiii<i vcviannis. ricis in sua r»eg!!ia disposuisse, qiiod Pennotlus con-
Addamns .ilind buic proximum, ncc miiius tlifli- coplis verbis scripsiilib. ii, cap. IS, num. A ei num.
<\U- cic.liivi, nimirninD. Angustinuni regiilan» c.^na- 7 in finc ail : D. Denediclui non ul clericis, sed ul
n:«is suis .scripî^sc; quoi! lamen arguini>nlo IHo laicis refjulam vita: pra^scripseraty in qua <le ctericit
ncg:ilivo, quod ali.is Pennoltiis evidcns rcputal ; con- monacliis ne verbum qitidetn liabclfir. Et lamcn duo
vinriiur falsital!-.. lib. enini i, c:ip. A-i, sic iiiqnit : D inlcgra caitita regiila' suai (id, est, (50 cl 62} l>oat:s-
Jii liilOiics (ivijumemuin ex neqalivis probnt. cl Cjwm- sinius prceccptor in di^ponondis mona!.tcrii s:iCcrdo-
(l.fljiii'. ihmoîalrat, vt cjuaud i Hi^.lnrici omnes siUut. tibus consiimit. Prioris tilulns cst, De Saccrdolibus,
V.i infra : A'«;n sohun ex sihnlio sacrorum ranontim, ijiii valuerint in monasterio liabitare : ubi pr.xcipil nl
scil imitium concilioiuin, vonufi.itni, hisloriarum; ei jugo regul.x se.sc omnimode subdani, post abbaiem
hoi liiin concortli siUniio non snli-m \irobiibUiler , re- scdem hiibcani. dericos aulem.qniprcsliylcri adbiic
vum ditim dei,tons:r-:iive Hi-tjiiclu daUtrilur. Sic ig^liir non siiiil, !oo<> metliocii oollocari Posierioiis ti-
cirii ijisc D. .Viigii^liniis libruiti r.jiraciaiionum sna- toUis csi, D,^ Sacerdoiibiis monastcrii : nbi de bis,
! III!'. {oconi, ot in c:) omniiiin Iibroriir.i a sc Iiactcriiis qiii posl monacbaiiin! ad ordines cvcbunlnr mnlia
ci'i!i;ios.i(»rnm niemiiicrii; coinijiio PosîJius cjns disjioiiit. Cori.- siPentiOiUis liinlos capiinm P.cgubn
(lisoipiilus iiidicein coriimdom oopiosissinmm cdiilo- dunit.ixal bgrrcl, ab co crrorc libciarctnr. S.tl boc
rii, netilcr anlem do rogtii:\ cloiicorn^n, seu nioiia- similo cst ci, qiiod <le Paulo Oro-.io «or.lit lib. i,
iliiMUio nitnlionom leccril, 'jiiiniiSMno ncqnc Urqnc cnj). ofi, iinin. l. ni . inim nomoa n:ona(l!oi;iin i nn
(u! annuin IUU) u qiiovis .scriptortmi. aiil cMitiiio- latoapid ii>si!m liCC' ilem fuiijc lili,\:iiux0in;cstij
:
c(0 APuLOGinh rs rno L. nicKip.o. 6io

CMj). 17, qiioil oimies ClitislbMOs illos comprclnii- A ptiim; iil/i ox iiisrniil') S'mciisslmi fiii!(f:iloros donioii-
(lcrut, qni ad unum fidci opna, dimissa swculdiium siinnl Cisloiiiciisein oitliiiom, iion «'S>c iioyiiiii ali-
rcriim vintlimodd nrlioiie, sc rcdiijcbiiiil ; qiio patlo qiieiii in Kcclcsii iiivoiitiiiii, scJ ordinis ni< nislici S.
aii Peiinoiuis ctiam clcricos rcgiil.ircs suh noiiiinc P. Hciicdicli icrorr.iiitioiioiii. VidCMl iinlini l>. P.
inoiiuclioniiii ooiii|)rcIiciidi. Scd si vcrba ;>1) Orosio Pcnnolliis iiiiuiii caiioiiici rcguliris Lalcr^nieiiscs
iinnicdiale sulijccla IcLjijsCl (ut oaiitlaiii pcrpcram rcfonnnti pcr Krigiilioiiario^J, .Tiit Fiissoii;iri<'S, tli •
cilassc cap. 17 Orosii, cuin sii ."r») pbnc roperirol vcrsi sint ordi:iis ac Lulciaiiciiscs aiiliipii? aiil ipsi
eo noinine anacliorcias solos inielligcrc; dc V;ilcnte Fris-ôiiaiii, (jnoruiu roluniiaiio «(rpil aniio 1 iOO,
siquidem iniper.ilore ajîMis, rljrenula, iiniiiil, lihrr- iit ipsc rcfcrt lil). III, Cip. C, ad ordinrm «anoiii-
lalis audaciii leijeiii dcilit, ul luoiiachi , hoc rsl (.hii- coriiiii rcgiil;tiiiiiii aMli(pii:in iioii pcrlinoaiil? Niliil
stiuni, qni ad niiuin fidei opus, dimitiia sarularinni rc- a'(|iie tolo(>|)cre suo ;ibliorrcl; ncc niirum, n.iiii rc-
Tum muttiniuda artioni', se rediijunl , iid wiliiKnii r<>rniatio anli(|ui ordinis, ca prxcipiio , (pix> lit a
cogcreiUur, Vaslas itlus tunc jLgijpli solitudnirs, nre- rcligiosis viris cuindcin olim jaiii prolcssis, $cd in
nasque diD'ums, quas propter silim el slcrililutcm, laxi.iri ohscrvaiilia, .iil eiiii)i|uo fiiicin (iirigiiiir, iit
periculusissimamque srrpcnlum nbniuliiiuinm, conreT' nd primiiiviini rcducatiir ordo vigorciii , l:intuin
satio huniann non uossct, mnqna cohabilnntium mona- B dislat a novi orditiis coiislriiciioMC, ut prociil Jnl*io
chorHin viu'tiludo crmplevcral. Huc tribitni et niiHlcs lantum propius oiiliiiui oidinis siiit rcrormatorcs ,
niissi, qiii sancios uc verus militcs Ifei alio uominc quanto rcformalio ipsa pi0|iius :!d vcrani fiindu-
persecutionis abstrahercnt , iiitcrfeccrunt ibi aijmina loriim inslilulioncin acccdil. Aiit dic:tl,qui jani iiilcr
»»iM/<a Saiiclornm. Vidcal igilur vclilne Anacliorctas ftlinorilanim divcisissiTnas congrcgatitiiics vcrius
eliam ad caiioniconim insiiiuinm perlralicre, «juan- Franciscani sint, Convciitualos, an Olis-ervantes?
tumvis caiioiiicis proprium sii in ecclesiis urbiuiu Picformati, scu Discalccati ac Capuciiii? Et tanicn
dcgerc. Scd liacc leviorasuiit. rcformatiorcs noviores pcrpcluo siint, qiioad rcfoi-
iiiationcm inodcrnani, scd liarcilitalcm parculum
§ Y. Jiira Cistercirnsis ordinis a Pennoito lccsa
priniilivam sccurius asscquunlur.
defenduiUur.
Niinc igitiir profcram tcslinionia fundatornni ordl-
Intolcrabilius est, el ab omni verisimilitudinis iiis Cislcrcicii.<iis, qux ipsi Pennoilo j:iin anie mutua-
specic longius disial quod lib. num. 5,
i, cap. 50, vcram, ul vcl sic Icgat vercac propriea S. Dciie<Iicti in-
asserit Cisiercienscs monacbos (idciuquc de Valum- stituto desceiulerc. Tiluliis iibri csi: ExoTdium sacris
brosanis, Camaldulcnsihus et Sylvestrinis affirmat) ordinis Cislerciemis aS. llobcrlo, S. .\lberico,cl S. Sli:-
non magis dc B. P. iiencdicti insiitutionc immediata C phanoprimisejiisdemordinisfundatoribus,nnlcquvujeii'

dcscendcrc, qiiani llieronymianos Ercmilas a 0. los annosBCCurate conscriplum. Prologiis vero : Nos Ci-
llieronymo: queinadinodum ipse conlcndit Ercmilas stercienses primi hnjas Eccldiw fundatores, successo-
Augustiiiianos ita dictos ,
quia rogiila et liiulo \\. rihus noslris stij'o p'a:senli uoli/icamus, qiiam caixo-
Augustiiii ex largiiate apostolica ftieruni donaii. nice, quanta avdorilate, u quibus elinni persvnis, qui-
Mcminis.~c oporicbat se in calce prologi promisissc : busqiie temporibns coenobium el lenor vita: illorum exor-
Pro viribus prtcstare conabor, ul nostra jura siiie atio- diuin sumpserit ; ut liujns rei propalnln sincera vcrilatCt
rum injnritttueamttr ; ciiin proposilum ct iiilcnlio mea tenacins el locum, ct obscrvaniiam sanca; reynla: in
nullatenns sil atiorum ordinum jiiru laugcre, vel de co a nob.s per Dei graiiitm ulcuniqncinchoalain ainent,
illorum anliquilnle, origine, dignilcle, nisi parte ad- eic, Liber veio sic iiicipil. Aiino ab Incarnutionr l'o-
versa cogenle, in hoc opcre disputare. Deiie promisit, mi>ii 1098, beatai mrmoriw Itobertus Molismensis Ec-
sed roale complcvit. Quis, qiixso, cogcb;il cum, ul clesta: in episcopnlu Liniioncnsi fundaiiv primns f.tl,..-,
anliqiiitali, origiiii, dignilaii lol sanclorum ordiiiiim et qnidem ejusdem coinobii frutrcs ad ven. Ilugonem
derogarel? Alrjui advcrsa pars nihil dc lalil)i's dis- tunc aposlolicas sedis tegalum, et Lugdunjiisis Eccle-
seruil, ul ab illa coactus dicereiur. El cerle, si ics sjrt; archiepiscopum, venerunt, vitam sunm sub custa-
jla se habercl, ut scrihit, tolcr.ibile ulcumquc cssel, D dia S. reguliv Denedicii se ordinaluros pollicentcs; et id-
paruin enim nosira rcferrcl utrum proiiiissis suis circo ad hoc liberiiis cxsrqnenduni, «' c's et sui jnvnmi'
starel necnc ; aut si ab aliquo iimquam id in conlro- ms,aposlolica:que anclorilnlisrobur porrigcrcl, constan-
versia positum fuisscl, noii rcclainarem; aul si ad ter flagitantes. Quoruin voio lcgaiiis illc laHnnier fanens,
manuin ipsc noii hab^rcl, cum hicc scribcbal, unde tali epislola exordii corum fumlanuulum jecil.
certior lieri valcrct de vero Cisicrcicnsis ordinis Ilugo Lugduncn. nrclii piscopus el aposlolicw scdis
exordio, nihiloinlnus igiiorantiam condoiiarom : legatus Ilobalo MoHsmcubis nlbuli, cl fralribus cnin
nuiic autcin non solum diciis suls itoii siat, scd rcm eo secundum regulam S. Ucncilicii Dco srrvire cipen-
numquain iii controvcrsia posilain, lippisquc ct toii- tibus. Notnm sit omnibus de S. Mntris EccUsia: pro-
soribus iiolissimam, ahsqiic ullo fdiidanicnio, scd fcctu (jaudcniibus, roi cl qr.osdnm filios vcslrot Molis-
inera sua vo!untate, el scrihcndi celeriialo abiiogat nicnsis ccenubii fratrcs Lnijdnni in no tru privseniia
00 prxscrliin lcmporc, qno a inc accepcral libnim adsliiissi', ac regula; B. Dencdirti, qrc.m iltiic nsque
cxordii Cislercicnsis oruiiiis, iion ab aliijoo srrijilore tcpid^c ac uegliijenier in coilcm uionaslcrio icnueritis,
tnoderno , sed ab ipsis ejusdciu fundaioribus scri- aicim delnccpsalque pcrfcciius iiihdeieie velle piofa-
;
6il FLAViLS LIVILS DRXTEr; CnRO.NOLOGlS. 6H

sot ftum : quod qula in loco pradlcio p'.uribus iuipe- A quc n'>bis coloris habiciis mulailonem, qHani niliilo-
dicnlibus causis constal adimpleri non possCi noa utrius- minus cx reguiac jiracscripio Hcuisse facere noslri
que pirtis saluti, videlicct inde recedenliuni, atque illic conletidebaiit cap. o5 rcg., de qiia eiiam quacsiionc
remanctiliiim providentes, in locum alium quem vobis a;:it ipse Dcrnirdns in Apobigia ail Giiiiiclmom abba-
divina lurgiias desiynaveril^ declinare, ibi'\ue sutnbrius tem, iibi ordinem S. BeiieJicii suuii) pleno ore ordi-
atque qiiicdus Domino famulari ulile diiximus fore. nem vocai. Ex liis igilur videat, qiiaeso,R.P. Pcnnol-
Vobls ergo lunc prcrsentibus Roberto abbali, fratribus lus qiiaiiium deroget Ci^lcrciensis ordinis juribas,
quoquc Alberico, Odoni, Joanni, Sicplinno, Lelaldo, cum ipîim a D. |!roioparenle Benedicio minime de-
el Peiro, sed ei omnibus quos requlnriler el comuiuni scenJcrescribit. Nei|iie eu qund causelur, dum videt
consilio vobis sociare decreverilis, lioc sanctiim piopo- comminitcr ab nuctoiibus non voc^ri congregaiio-
tilum servare, et lunc consutuimus, et ul in lioc pertc- ncm C.isierciensem, sed ordinem tibsoluie; boc enira
veretts prcccipimus, el auctorilatc aposlolica p:r sigHli non Tacil enm disccrnere ab ordine sincli Bcnedicli,
Hostri inipressionem in perpeluum confvmamns. qunsi cssentialiier diversum (ut scholasiicis snis tcr-
Pergiinl auclores ennrrare qualiter iiidc (lisrcdcn- niiiiis loquar) scd accideni;iliier; qua de rc alibi a
lcs in Ercnuini Cislercii coiivolarunt, inil)iqTic Cisier- noliis fusius iracl.itum esi, in .«pociali opusailo de
ciense coenobium consiruxerunt, cs qiio postmodum B prnpria sîgnilicatione liujus vocis Ordo. Idem pror-
B. prxcipue Biimirdo procuranie reformaiio ipsa ia sns dc aliis reforiiiationibus ordinis sancti Benedicii
universo orbc propagala cst. Minime ergo novi honii- seniicndtim est, nam S. RomuaMus, a quo Camaldu-
nes e socciilo recens educii, ordinem Cislercicnsem lcnscs, S. Joannes Guilberlus, a quo Valumbrosanl,
instauraruiK, scd monachi Benedictini cncnobii Mo- ct S. Silvester, a quo Silvestrini, monachi nigri
lismensis, eo pcrmoli, quod rcgnlam quam professi eraiit, ct ordinem suum reforiMare procurarunt.
fuerant icpide nimis illic hacienus observaverant. Qanle eiiam esl illud qiiod lib. ii, cnp, "5, iium.
liam viri isti (m c.ip. 4 dicilur) apiid Molismum po- 1, Pciinoiliis a^^scrit : At non sotiim oriqinem, verum
sili, sfppius inler se, Dei qralia (ispiraii, de transgres- aiam prwcipuos iltuslratores ex eodem ordine canoni'
sioiie regula: li. Dcnedicti Patris manachorum loqiie- corum ipse ordo monasticus accepit? ubi enumcralis
bantur, et contrislabanlur videntcs se arterosque mona- noniMilIis sanclis. qiii ad Bonedictinos ex canonicis
clios hanc reqidam solemni professione servaluros pro- oliin iraiisilnm fccerurit,subinfert: De Citierciensibus
misisse, eantquc minims custndissc. Et propter fioe res adhuc mullo inagis conspicua etl, ctm tinus ila-
aposlolic<e sedis legati auctoritale {uli pra:tibaviiuus) lacliias,rcgu!(iris canonieus in Uibernia tot, CittercieH'
ad hanc solitudinem ul professionem snum observautin sinm coiuobhi fundaveril, cum inlcgra canonicorum m9-
S. regula adimpLcrent, etc. Subinfcriinl deiiidc au- nasleria ad Cislercienses Iransierinl, ut patet in Alva
ctores liller.ns apostolicas Urbani II, el Pasclnlis iicm abbalia canonicoriim regulariitm Leodientium, quam S.
II, Rom. Pontificum, duoruni cardinalium el episcopi Dernardus in monaslerium Cislerciensium mutavit : et
Cabilonensis, binasque alias pnefaii Hugonis lcgaii, de priorc monasierii Eboraceiisis cuin omnibus fere iicti
qiiibus rcformaiio ipsa ccnlirmata est. Eodemque monaslerii fratribus ad Cistercienses profectis pro quibns
prorsus pacto ccnfeninl bistorici omnes exordium ipse D. Bernardus ad albalem Eboracensem scriptit
nostrum, nt videre esi apiid C.x«arium, lib. i Dialog. epistolam qu(e esl in ordiiie 93, ex quorum uumero
Bliraculorum, cap. 1 ; Vinccniinm Belvaccnsem in videlur fitisse B. Uumberlus, cujus laudes reecnsuit
Spec. Hislor. lib. xxv. cap. 94 cl 95; ei Antoninum, idem B. Bernardus in proprio sermone de eodem Mabito.
cx eo ad verbum; Sigibertum, scu cjus coniinuaio- Ilacc ille. Sed quidquid de hornm vcriiate sit, videant
rem Roberium, aJ anniim 1098; et quntqnot ejus lectores, qni ex duobus fitcrint illnsirati, canonici ad
ordinis exordii incminoruntei novissimc apuJ Au- : Cistercicnscs rclormaiionis ac sanclilatis pra-.iexlu
berium Mir.Tum, Barnabam de Mnntalvc), BernarJum adipiscendaj, transeuntcs, ;in Cislercienscs canonicos
dc Brilo in Chronicis Cisiercens. , evaciissimeque sinu sno complcctcnlos, ei ut ad altissimum sancli-
inLaurea Evmgclica R. adinodum P. ac celeberrimi laiis fastigium evehentes? Aiit diibium sanctiores
apud Salmanticcnês lheolf>gicc professoris publici facti, illustres reddiii sunt; non cnim canonici ad
Fr. Angeli Manrique, ut innumcros alios omittam. Cistcrcicnscs traiisicriint, ut eos illtislrarent, aot
Notalione digna sunl vcrba Coesarii : Ho: aulem pra:- perriccrent, sed ut perfccliores el illiislriorcs redde-
(ixuin teneas, nostri anctorcm esse Spiritum sanctum rentur. Sic in simili casii ccnsuit Beruardus ipse,
inslitutorem S. Bencdiclum ; invocatorem vero venera- ait(eplst. Mî): Hoc, inguam, lioc prortus vos de
bilein nbbatem Hobrtum. Hiiic inter reformatos Ci- itluslribus rcddidil illuslriorcs, snnctiores dc tanclis,
siercienses el Clnniaccnses orta fuit qiuesiio, qii;c et ubicumque divulgalus cst sermo iite, replevit omnia
frequcnier inter rcformalos et non reformatos ejus- odore suavilalis . . . Qiiam loelo siuu cottegit vos mut-
dem ordinis dc obscrvaniia, seu transgrcssione re- liliido Cistercicnsium, elc. Quod si dixerit qiiis, ordi-
giiljc oriri solei, quam vidcre licct apud Peirum ncin etiam noslrum illuslrari advcnlii lalium viro-
Venerab. lib. ui, cpisl. in 28 nd S. B..'rnardum, ct ron), iJ miniinc negamns, sed non aliler qnam illii-
lib. v, cpist. Id. .od eumdcm, ubi rcspondel ad M, stria-n hoininuin c s.tccuI) venicntium ad ordiiiCTn,
ariiculos r.^gulac S. P. Bencdicii, in qiiibus Clunia- qnis non videl ? i|nare ;i::]UC sacculiim ipsum gloriari
CQS es deliccre laxabantur aCistercicnsibus, objicil- paterli, quoJ ordincs universos ilhislravcrit.
615 APOLOCEnCLS inO L. DEXmO. 614
Negamus prjBlercft S. M;ibrlii;(m fuisse r anoiiicnm A Bcrnariliis, qui prjrcns fuii , conlra CHbcrlum Por-
regularcm, cum vei ius sii iiioiiarlinm perpeiuo fuisse, rctaniiin Triiniaiis unilatciu dL-fciidjt, de (|ua rc agit
cl quaiulo Cisiercicnsibus roenobia in llibernia rnii- ipse serm. 80, inCaiit., ot qiiolqiiol Lugcnii , aul
dabat, nd ipsos jam (rnnsiisse; iiam et s.incius lier- Bernariii acia scripôriint.
nardus cum h-jbitu S. Malicliiê sepiiltuin, ci c con- Yeiiio ad R. Joacbiinuni, quem amicus noslerim-
verso Mal.icliiam cum veslc Rcinardi cerlo scinnis mcritu ac iminodcrato carpit.
ex uii. cap. Vilae S. Ilernardi per ipsius secrctariiim § Yl. Defcndilur D. tibbas ionchimuia calumniit
scriptx, qui funcri ejus interfuii. linde cl a Cisler- Peimotli et alioium.
cicnsibus in caialogum kuurum sanctnnim porpolno Diio sunl, qux sibi cx doi trinis vcnerandi abbatis
reccnseiur, ct tamquiim uuus cx suis, quotaniiis su' Peniiollus of(iccrecredit, alioriiin dnm de eremita-
Icmiii offlcio celebraiur : quod tamen argumcntum rum ordinc in suo nd expositioncni Apocalypsis in-
aliquando Pennoito viûm fuit clfioax ad prob.indum troduciorio prophelavit : alierum duin regularcs ca-
8. Ilerculaiium fuisse rcgularem canonicuni : quia noiiicos a S. Bufo iiisiitutos circa aiinum Domiiii
scilicct a canonicis rcgul. <iolemni oKicio coliiur. llUO, ab coquc luiic priinum donatos S. Augusiini
Rursus monasterium de Alna (sic cnim vooniur, rogiila luissc coniendit. Sic ille Joachimi scntentias
iion Alva) solos qiiatuor annos S. Augiistiiii rogiilnm B rcrorl, ci inm acriier itii|)ugnal, ut urbaiiiiatis ac
professum fiicrat, ul irîdit Miracus iii Cliron. Cist. rciigiosiialis mcias vchcnienler cxcesscrit. Quan-
ad aiin. Domini lli8: unde ciira in cjus institulis Itimvis enim iia sc huborcl res (ul ipse refcri) ct ab-
tenerum ndhuc esscl, faciie fnii ad atia prsesianliora bas saiicius ab en rclala scriberet , iion craiit laiiti
transire. Ubi aulcm, qwaso, Pcnnoitus inveiiit mo- momonii ba.>c, iilca propter S. Inquisiiionis officium
nasleriuin istud Eboracense ex quo prioi cum aliis in ipsiiiii fulminarei, ct iiiaudila partc ob qiiorum-
fiMiribus ad Cisicrcicnscs porvola veral, fuisse ordinis dam inalc intollccuim (eslimoniiiiii sententiam dain"
canonici? Quod si exislimal fuisse ijisam Ecclcsiam, naiioiiis in ipsum luleril, daninalionis, iiiquuni, a*ier-
ut omiliam salis gralis ab eo credilam caiionicorum 11% niortis , <'t condcmnaiionis pcrsonx a concilio
fuissc, noii aiiiem inonachorum S. Benedicti, lib. ii, geiicrali Lalcraiiensi. Supaesl ( iiiquil lib. i , c. 41)
cap. 57, num. 6, niullo gralius asserit priorem illum Vt $olum abbalis Joacltimi leilimoiiium expendamus ,
cum frairibus cam reliquisse : nnm cx episiola Der> ac xideumns an forlc Goliath ab orco tevocatus fuerit,
nardi (qux est 94, non vero 9'>, ul ipse vult) niliil taRlas vires habeiis, ut unus conlra vigiuli merilo slarc
lale cduci polcst, ci ex titulo verisimilius oppositum,possit. Lt post paiica, nuin. 2 Au vero inler prophe- :
qui csl Ad abbatem cujusdam nionasterii Eboracemis^

: las ipsnm Joachimum ceiiserc merilo possimus, referam
unde exifrat prior cum aliquamis fralribus. Ubi ciim C quul dc iilo viti docli scrtbaul. Ilic processum coiiflal
dicitur cujusdani nionasicrii Eboracensis, saiis innui- addiiciis in losles S. Anioniiio, tardinalibus Bcllar>
lur non cssc ipsam caihedralem ecclesi.im, scd ali- mino el Baronio, ei Alfonso de Cagtro ,
quibus ut«
quam aiiam ejnsdem Dc B llumberto res
diuecesis. CMmquc nuditis derisoric subinfert : Exquxbus ei uliit
est facllior, neque enim cx senuonc S. Bernardi in superius diclis, videas quanli faciendus sil hic novu$
ejus obitu habito, neque ex Viia ipsiu«, qu:v exstat prophcta, quem Marquez uti viitilem adco slreuuum
iii 111 lib. Exordii Cistcrcicnsis, cap. 4 ci H, noc producil, ut cunlra viginli anualos iolus stare possit.
aliunde haberi polcst, quud fuerit monachus Cliora> Lib. vcro ii, c.^p. 2, quasi aiitca sibi incogiiiliim sic
censis, et aliter ex iilis qui cum priore rcrormati sun(. Jo.ichimum citat : Esl igilur de oriyine canoiiici or-
Quinimmo opposiiom saiis peispicuc dcdiicilur cx eo dinis prima seutcntia cujusdam abbatis , nomine Joa-
quod, ipso nernardo asserento, ab ipso pcnc princi- chiin, in CTposilionc npocahjptis , astereiitis ordinesu
pio monastcrii Clarxvallis cuin eo conversatus fuii. canonicorum rcgulariitm circa annum Domini i 100
Conversio autem prioris ei rrairum Eboraccnsium initium habuisse in parlibus Calliaruni a quodam epi'
mulio posica contigit, ul liquet cx episiola quac scri- scopo nomiiic Rufo ,
qui ip*is cunonicit D. Augustini
pla fuit a Bernardo (si ordinem cjus inter CTicros regulain primus Iradidil, et ab illo cougregalio canom-
specicmus) proscdando Anacleti schismaielaborauie, ^ eoruin regularium originem iraxit, qitce idcircoS. Itufi
quando jam notissinius eral (olo orbe. cougrcgatio esl appeilata. Ei post nonnulla : Htec Joa-
Per hoc lamen nolumus ncgare ipsum nicllinuum chimi sentcntia eo modo pra'seilim cxpiicaia el a.tcla,
doctorem muiios canonicornm regularium ad ordi- non Hiium, sed miiUosillos utriuemanifestos, et palpa-
iiem suum admisissc, alios anlein repulissc, ut vi- biles cnntinei errvres. Eniimeral vero deciirs-i capilis
dereestin eoqui paticniiam ipsius illuslravit, dum pjus docem, obiicr vero levcrendiss. D. < piscopum
renucnlem adniiiierc cum ad ordinem , in maxilla Anlonium Massam G-itcsiiiuiu doctissimiun .<<ui s.Tculi
perciissit, qu.x rcs fuse rcfcriur lib. iii \']ix Bcuu virum,qumlliacin reJonchiiniim seciilus fueril.coho-
cap. G. Scd ad alia iranseamus. norc proseqiiilur, iil dical; Omillo Aiiluiiium Massnm
Mitto conciliuin Klicmciise a B. Eugenio 111 ceie- Calesinnm qiii ipsiim abbalem Joochimum sccutits, mul-
hratiim tribui Eugenio il a Pennotio, lib. i, cap. 19, Ins iuepiias cffudil, qvlbus niiiini sui vsnalitnlem, et in-
num. !, quo sic canonicorinn rogularitim rerormn- qeuiHevilalcmeligi:oran{iamapertissimenionttravii,t\C.

ti«, qiix inibi facta csi veiustior longe cssei : cnm Siccinccuni virisgra\i.ssiiiiisagorclicot! Ai ciijiism.i-
tamcn acia ipsa Ilhenicnsis conciiii rclucioniur, el nus contia omiics, manus omnium susiinerc cogeiur.
615 FLAVIIS LLCIU^ DnXTKR CimOXOLOGUS. 618
Kl niiiiicm qurd ad Joacbiinum spcchil ,

u nn\- A ll(rc de fi'iis L\v. \\\s ilc sox oriliiiibiis clcricoriiiH
fosluni est miniiuc sciiîia cjiib ,

qurc ciiat , a Vcii- diclis, siibiiifei lile lniJc:!. oidiiiil):.s inon.iclMintii.
nollo lecia, mc iiiiis, cnjusve uicrili in E( clcsia fuc- VaLv ancilla: llacUelk nnlm cst in filiinn ordo niijiia-
ril abco uguiluin ;

quandoqiiidciu pcipi>ratu oini:ia ihornm, iii Guvcorum iiuidem Ecclesia a sanciit Pn-
cilauinr; projitieiia sii;uidciii de ordiiie cicmilarum h.biis Instilulitf; Im ilaqtte ordo drsiiiiuitui cst in Dan
iioii exital ii) inlroJuclorio ail Apocnlypsim , sed in filio Baht ancllw. Gcmiil ai:'eni Dnla iecinidinn fi-
exuosilione cap lis xiv, aJ ilii vcrbn : Et a'ius an- Uivi, noiniiie yiphlaHin , qui tiditur cbi'jiiare Occi-
qelui exivil de tewplo, hcibcii% ct ipse fal.cem ucutuiti, dcnlaUnm ordineniinouachuri!in (umiTmin sub S. Pa-
Clc. DecanOiiicis aulcm a S. U'ifi» iiislilulisuou agil tris Bcntdicii di^cijiliiiis eiiidilos ) cr dcsiii parere.
in cxposilii)iic Apocalypîs, ^cd cap. iO inlroduclo- Sed cl Lia in hoc ipso a-mula!a tororem, tradiiel ipm
rii, quo vidcas boiium mililcni fTCua (til viilô dici- Zelpham auciltam suam virofno, r,u(E geimit Gnd et
lur) pcrnnitassc. Cerle iii re tuili momeiili ,
uude Asser, in iijpo duorum ordinuin laicoum fra'Tmn, ijui
honor viii uriiiis snncli pcndcbal , lu uio eril qui claruerunt hit lemporibus in parlibus Oriciitii , hoc
Pciinoltum absolval a culpa notibilis iiicuriic iiou c«t //rts/)/7a/Js (nunc S. Joanuis ) f/ Miliium Templi.
Jccudi Joacliimum, cum facillimnu! iiii cssci adirc Diios landcm onJincs monaslicos su!» Joscph c l Dcn-
sivciu bibliuibcc» Valicaua, sivc S. Prlri in M ûlc *^ jamin filiis Raclicl el rrainim omiiiuiu cxlrciiiis ad-
aiireo, CTCîe a R P. Luc;» AVaddingo iiistrucia , unibNUos, n<iiidum inronpissc suo teuiporc di<ii,i;cc
kive Aniciana collegii Grcgoriani , si\e illusirissimi mirinu, ciiiu ii fucrint ordiiics prirciarissiuii Pr;C(li-
Domiui Jo.in. B:ipli>iRCoccini s.icroe Rolic docani, catorum eiMiuorum, de quibus Jnacliimus in cdiii-
in quibus el in aliis tirbis bibliotiiccis opera iliius nieniariis Ilierimitn pcrspicue proplictavii. Vidcal
reperire liccrcl. Quid si Joacliimus minus suis co- nunc, quaiso, Pc!in'iUus quibus magis Joacliimns f.i-
iiaiibus advcrsaroiur? Quid si favcrci? Paium cssel veai, cleiicis au mouacbis? Naiii quod de cainuicis
dociriiiam ejus usiiuc ad coelos cxlollcre; ncmo laui rcgu'aril)us quinii ordinis scribil , dc coi!j;reg:.iiouc
acerrime spiriiuni abbaiis proibeii;c dono clnrum quadam maiiift^slnm cst delierc iiiielligi , ilbi iiiuii-
luerelur ac Peun«»ltus : uam el alios infcrioris iioirc rum qu3C in Galliis regula S. Augu.siini c;iuon'cc d«i-
auctores sibi favcnies, gratiludinis crgo vclieiuenlcr naia est, ei gcininaio canonis cl rcguljc nomiiic ca-
Iionorat. Spcro lamen maj:uiim apud illum deinccps nonicorum rcgnlarium vocaii cocpenl. Quo vcro
liabendum cssc Joacltiinum, ul polc (|i!i pr.c CiVteris anno id accidcrit Joacliimu^ non promit; ei r.iioJ
clericorum c.iu&am tuetur : niliil eicnim xque in asseiil a S. Piufo ftiissc iuslitulam, nou a sc , scd cx
Oinnibus suis opcribus inculcat ,
quam ordinem cle- aliorum rolalionc scribil : cl forsan vulgo d-ccbaliir
ricorum prioremfuisseordiue monacborum, id qu'>d ordo illea S. Rufo instilulus, quod in ejus iiicnasi(-
data o;»eia afGrinat cl probat lib. ii CoucoidiiC rio instiiuluscssci ; iiidcquc a S. niifo ;>d niuli.i al a
ulriusqiic Tcsiaminli, tracluiiir cnp. 5 , ct in intro- .
derivatus sil. Vcrum ejnsmodi clericorum anlciaiio
duclorii ad Apocal. cap. 19. Capitc aiiiem 20 se- nou iia mordicus cx rnente bcaii viri accipicii 'a esl,
quenti duodecim religiosurum ordines, seu congie- qaasimullum (cmporis inicr cloricoium cl mous-
gaiiones loiidem p;ariarcliis , filiii J.icob accomnio- cborum insiiiuiionem inierfueiit nam cnp rr.Tce- ;
dans, piiinum reccnscl sex clericorum congreg.ilio- dcnli (seu I9iniroduci.) ulrosquciu primiii\a Kcclu-
ncs sub sev liliis Liac priuiogenii.'crespecluR;\clie!is, siaortos ruissecouiendit. inquiens: Jni.'oflw/(fH primo
sigtiificaias; ac dciiido lolidcm mon.Mliorum cl rcli- staiu, el inchouto secundo (
qui (oei>ii a Cbristo Di>-
giosorum niililum sub lypo filiorum U:il£ ct Zelpl ce nvno) mox clcricorum ct nicnnchoriimordinesinthoai
ancillaruni, ac R.ielielis i.dumbralis; liisvcibis qux tuul : haud dubium quin in Kcclesia primilirn ,
qni et
referrc placct, ul videal PeuuotUis pepcram baclc- vitam ecclesiaslicum pnvdicando et ordinem n.onasii-
nus abbalein sauclum inlcllccUim cum agil de cauo- chui per cnimumm vilam servnbant. Ttuiia aweni fnit
nicis saucti Ruli, /'/ auicm intcUigatur quod dicolur, coinmunio duorum ordi'ium islorum in hoc stuln ».--
libet ipios filios Jacob singulis ordinibus assiijnare. cundo, ut nee clcrici deetsenl in co, quivirercni (om-
Primus ordo reH(jiosornm instilulus csl ab apostotis in niuuiler sicut monachi , nec monachi qnibns officiinn
tcclesia primiliva : el ipse ucsignatus est in Ruben. comniiUcrcinr clcricurum.

Secvndutin .inliochia, ubi primo diili sutil discipuli Porro quod .id cap. 14 Apoc. scribit, S/.rf/e o.</o,
Chrisliani; el ip$c deîgnalus esl in Suneon. Tcrlius quividclur novuf, cl non est, induti nig^.isrcA-bHs, ct
in Alexandiia, de qua, utrcfert Eccicsia.^ticaUistoria, indnti dciuper zov.a, qui eril ordo Eremitarhm, ctc,
tuuUa laudc digna rctuiil Philo Judivus, lnudans so- xelilnolit Pennoilus, manifesla csl p:o|diL'tia cre-
brietatcm el conrcrsalionem illiut; ci ipê desigualUi mitariim S. Aujûsliiii, cuni cos tiondum co ii;(bihi
esi in Leci. Quartut onlo iiiititutus est in .\frira a D. cl cii.ijiilo donalos (ul liuuiiMitiT piobai 15. P. Lncas
Augustino; et ipse dcsiijnu us est in Jiidn. Qniiitus W.Jiliiijri.s) i:(C untosad ciium ordiucm, \i\is co-
ordo fuil ianonicorum rcgulurium in occlduis ^>aj/tiiM$ loribus dcp nxeril. N.im qnod rtspi iidel Pi-.:iioitus
inttilutui , i/rr; pro parie ipsius regulte qiiain tenc: di- lib. i, cap. ol, poluissc Jojcbiiuum do ereioiiisCiii-
cituret ip.se S. Augu<iiiii : il ipsc dcsignatnx cst in lielmilis, aut Jaiiiboiiiii^ b.qiii, post qui s cx>>itos
Itsachar. Sfjir-s ordo vidctur csse ca/ionicoriim Via:- propbîavit circa aiiiiuiu noiuiui l-OO, loiigo .i vcio
hioniUaicnihc.n : el ipsc dcsignuius coi ui Ztibulon. abcsi, ci paruiii ucn.oiiic iii co arjûii, qui puido
:
617 APOLOGETICUS PRO L. DEXTRO. 6t8

antc cap. 16, iium. 5, (le Gnlielmiiis dixen: : Pa/«/ A nis cremiiarum S. Aiigiisiini, adilurii ftrnpliciiam
quod habilu» tremilarum D. Guillelmi ioutje diversu» Joacliimi, dc qu:i p.nulo siiperius ogimus.
trat, tum ex eremilii dicli ordinit, qni cum illo habitu Rohertns dc Licio opiscopus Aqucnsis Senn. 43
permnnserunt, qni non eral cucuUa uigra, sed tnnira dc Sanclis, qui csl de bcalo Francisco : Insvper
alba, eum mantello albo, unde et tocali sunl vianlelli (;iil) abbas Joachim vir e.rin,ia; sanctiinlii, el prophc-
albi. Dc Jamboniiis vcro, seu eremilis Fr. Jnaunis tico spirilu clarens, in quodam suo libelto ita dixit :
Doni c.ip. sequenii (il) num. 1 asserii ante unioiiem EruHt du-j tiri, nnui hinc, alius inde qui dno ordines
,
.ib liinnrcniid IV ractam, non Iiabuissc nigium lia- inlerprctantur ; unus Italus de Thmcia, allcr IlispanHt
bitum, scd lialtiiiii Fralnim Minoriim |)€rsimilem; de Uispania, etc, ct de Francisco subdil : Depingi
referlqne IIiIcms Guiielmi c.irdinalis protccloris, eum fccil in Ecclesia S. Marci dc Veneliis cvm sti-
ubi dc illis jam unilis ail : Et quia corum habilvs qui gmatibut super oslium sacristia:, ticut hodierna die
habilui Fratrum Hlinorum videbatur conformis, apud arnentibus paiel.
aliquoi tcandahm quodammodo tutcilabat, de maudalo PioIomacDS de Lnca in Cliron. Tempnre Lucii III
:
et aticlorilale duorum cardinalium, qui lunc in parii- floruit Joachim abbas in Calabria, doctrim et vaticinio
but L mbarriiw legalionis fungeboniur officio, nigrnm celebris.
quem gestalis adhuc habilum, etcgerunl. Qui cum jam B Trithemius lib. ii de Viris illusir. S. Ben cap. . ! 17.
vocarcntur Fralrct Eremitcc Joannit boni, elc. Zonam Malthaeus Palmerius in conlinuationc Chron. :
vero postmodiim eiiam suscepissc liquet cx liileris Joachim abbat, vir spiritu proplieiico plenus, in saera-'
aposlolis Gregnrii IX, quas rereri ipse Pennoilus rum scienlia lillerarum doctus, in Calalria (torct sub
codem cap. 47, nuui. 7. Depinxil ergo Joachimu» Vrbano II.
liabitum eremitarum et corrigiam , qux nondum Pandolphus Collenulius lib. iv Ilislor. Nc.ipol.
crant in rcbus ; nec mirum, cum ordincs quuque agens de Hcnrico VI impcr. qui uxorem Consian-
Minorum cl Prirdicaiorum manifcsle pracdixeiit, tiam quinquagenariam agcntcm gravidain admira-
corumquc palriarclias in eo, qucm poslmodum suin- balur; ul ergo Hcnricus gravidam illam fuissc pcr-
pseruni habilu apud S. Marcum Venctiaruin vivis ccpit, adiviirans, ab abbaic Joacliim cerlus fieri
coloribus dcpingi fecerit, et miilia alia prxdixcrit, sluduil; qui Jo.ichim liiiic lemporis florcbat, ctspi-
quibus cximio propbcli£ spirilu polluisse magis riius propheiici fama insigniebatur. Abbas vcro
perspicuum esi, quain ul ionga orationc prubari in» Conslanliam ab eodem concepisse Hcnricura ceriio-
digcat. rcm fecit; cl quod erat illi parilura infanlulum,
Sed quo hxc fianl noia omnibus, et contra ad- ciijus onincs vitjc eventus, el qualilcr Ilcnricus ipse
vcriârioriim tesiium informaiii ncm a Pennolto fac- C posl pauca in agro Malearum propc Messanam crat
tam proJoachimi innoccntiacomprobandanonnuitos moriiuru?, i.racdixit, clc.
coruin, qui pro eo siani (hrevi uinien compcndô, Joannes JNicolaus Doglion 3 parleCompendii Hist.
prnul lo< medium addnccre non
os p:*iiiui} in ^ra- universalis Joachimus abbas, ait, ambobus reg bus
:
vabor. Piimum omnium profeio S. Cyrillum ord. (id esl, Philippo Gallisc, el Richaido Anglia*) inuii-
Carmetilariim splcndoreni, qui cx Cannclo nd Joa- lem illorum fore progressum prwdixil ; eo quod non
chimuni iu Calabria dogcntem supcr proj>belia sibi eral ullra tempus sanclam recuperare civilutcm : quan-
cocliius ostciisa cnodanda in bxc vcrba scripsil :
doquidem rei probavit evenlus.
{ium Deut tibi velut secundo Joanni EvangcUsttCt PjiuIus iEmilius in hisinr. Carbonensis monaslerii
mlram futura noscenda graliam conluterit, humiliter de Henrico imper. YI agons ail: Pr<rscjo venlurorum
qvxto {reverende Paler) ut brevius propheliam hanc a Jouchimo abbate facto, etc.
enucleare digncris, quo dilucidius Divini abgssum Pelrus Rodulphus in hislor. Seraphica dum de
bujus muneris penetrare valeainus. Frange micem, efligie sancli Francisci agit, sic ait : Anle Sancii
denta revela, ut splendeat cunc.is claritas clarissimi hujus e.xorlim, abbas Joiichimns Florensis vir sancli-
Sotis. Gxstat ejusmodi cpi^tola cum opcrilius ipsius talis eximioe et spiritu
r - prophelia
r r - conspicuus,
- < in ade
rv f
Joachimi in Viiticana I»iblio'lieca, ei in alicra mo- " D. ilarci Vewclii*, elc, qujc adliuc hodie visitiir in
nastcrii S. Fidis ordinis Cistcrciensis propc Cxsar- fornice lcmpli; quod et poola quidam ingcniosus
auguslam , eamquu refert Jacobus de Voraginc in his versibus expressit
ViiaS. Cyrilli. Atquc priiis fuerat quam mundo cxortus in sedc,
Clironica magistrorum gencralium ordinis S. Do- Quae Marci liluio nulli loto orbe socunda ost,
Exstat apud Venelos longis cxf.rcssus ab aniiis.
niinici hxc habent : Venerabilis aufcm abbas Joa-
chim Florentis onlinis intlitutor, fralribus suii habi' Suhdilquc : Fuit abbas Joachimus vir cxcellcnlissimi
tum, (iitem dicliis magisler lieginaldut a D. Virgine ac prope divini ingenii ; qui glossavit Apocahjpsim,
accepcrat ,
prophelice demontlrant , in quodam mo- ubi multa pra:dixit de ordine Mendicantium, quoiunt
nasterio sui ordinis, quod est in Catabria, depingi et veritalem rei declaravit evenitts.
etiatn in Ecclena Marci Veneliarum vermicutalo em- Arnoldus Wion 2 pari. Ligni vitx lib. v, cap. £9,
blemate fieri fecit, dicent : Cito turgel in Ecclesia Del ramo 9, mulia congeril in laudem spiritus prophc-
novui ordo doceniium, e(c. tici quo Joacliimus floruit, ciialque pro codcm Lc.in -
Henricusdc Vrimaria, in tractalu dcorigine ordi* drum BoDonicnscm ia ojus Vila : asscril Qiiam
Patrol. XXXI. 20
: ,
619 FLAVILS LUCIIS DEXTER C.JUONOLOGUS. 620
vicioriain nava!em de Turcis nd Echynad:»» Insulas A lanli viii jiulicintn suo Peiiiitdlus non proelulisscl.
rrporlaiain, diice sercnissimo D. Joaniie Aiibiriaco, Sed quid? Ilic igiitir in C.omnieniariis ad cap. ix,
aniiu saiiitis 1571, anle qnadringcntos fere annos Apictd. (cnjiis oporis ineminit ipse lib. iii, cap. oo,
praevisam el pmnnntiaiam a Joaohimo, til ex libris imm. bxc babcl de Joacirmio NoUem exposi'-
6), :
cjiis in Apocalypsjm opiime intellexeruni aiictorcs tionem istam in hoc caplte, meo csse Mnrli attribuett'
Triumplii Ecclesioe caiholicx. dam, et ideo mimtt credilam. Lcgatur iffiiur quidqaid
Gabriel Darnns in Vita ipsius Joacliinii ,
qn.T; in- circa hcec scribtinl Joachimus, el Vbcrtinut cam aliis,
cipit : Fuit Joannei Joachmm abbas, etc. , ubi re- el cuncta clarcscHnt ; nam quidqnid illi propketnrunlf
censilis ejiis libris, subdit : In quibus cum spiritum not comptetum cste contpicimnt.
popheda' hahuisse manifeslum esl; plcrafine enim est Eii libi (lecior candide) supra ?0 lcstes, quos
vaticinalus, e quibus mtilla ailimpleia $unl, cfPlera qiialuor, aut qiiinqiie a Pennotto ad advcrsam par-
adimplenda supersuut. Nam el GiKciam ob perfidiam tem adductis opponimus : iuter qnos non soluin e^t
in Romanam Ecclesiam gcntiiius dandam, el Prtedica- notiysima diffcrenlia pencs nuroerum, scd pciies no-
torum ac Minorum ordinum initialorcs mox fHluros, liiirtin cjus quod testanlur; no^tri siquidem ocnlat!
quin eliam in januis Kcclesicu prccdixit. El mulla in (ul sic dixorim) snnt, id ciiim scribunt, quod siiis-
honc finein proseqiiilnr. Sed vero Graiciae a Sara- B iiiei ncnlis in libris Joachiuii legerunt, et rc ipsa
cenis snbjuganda: vaiicinium exstat in Commetitariis adimpleinm viderunt; tesles vero adversajpariis ccu-
Hieremix ad ca|i. l cl ad cap. 48 perspionis verbis. l.iti fisse ncqiieuiii, ctim id asoribant Joacbimo,
Sylvcsicr Meucins in prooeinio :id Commentaria quod niimquam scripît. Nam Vinccnlius Delvac.
Apocalypsis, Jo.ncbimum multis cfTert laudibus ob quem S. Antoiiinus transcribit (proindc ex auditu
spirilum propiielix qiio polluii. esi) co Joacbiiiium taxat, quod diem niiiiidi estre-
Pasclialinus Regiselinus in epistola dedicaloria mtim intra doas gcncrationcs, id est, GO annos lcr-
ad proplietias beati JoacUimi : Norunl omnes, ait, minandum fore pnedixcrit, et taroen nullibi hoc
quidquid in suis dictis Abba6 involvit, evenlus tuo$ ad dixii nrrirmando, sed dobiiaiido, ut ridcre esl in
unguem lortitum fuiste. calcc Coticordia?, iibi dc re bac ex professo edissc-
Mitlo aiios muttos, ut eruditissimum nostri sxculi ril. Mirnm vero esse non debci, si ?»bbas sanctus dc
Ibeologam, egrcgiuinqiie verbi Dei concionaioiem, pro\imoChrisii jndicio snbdubilanler alii|Uid scrip-
ac pubiiciim apud Salm:iiilicenscs tlicottgiiv profes- sil, ciira alii sanctonim Pntrum brevein eidem ler-
sorem Aiigcliiiti Manriquc iu Laurea Cvangclica miiium pcrpcrDm pra-fixerint, ut dc S. NnibcrlO

Barnab:im dc Montalbo in Cbron. Cistercien. ct Ja- Pruimoisstraicnsinm canonicorum auctore referl
cobum Gixcuin Syllaneum in Cbron. ordinis Flo- G Berniirdus epist. 56 qui id ab ejas orc acrcperaf.
rcnsis, ci alios qui pro Joacbimo egregic dccerta- Stoiit niltilomiiius pro nobis Vincenilus el Anloni-
runt; necdesunt illusircs poctx ejusdcm senientix niis, dum fiJem praebent nonniillis Joachimi prc-
asserentcs. Nam D.inicsS p. dc Par.idiso, inquit, dictioiiibns, ei nimirum qua regibus Anglix el Gal-
Babano c quivi, e liiccmi «lal lalo, lic nondiim adcssc tcmpus recuperationis terrje
IICal:ibrese Abbale Joadiimo, Sanctx pra;dixit, et aliis.
De spirilu propbetico doiato.
Gardinalis Rcllarminus, qui secundo loco adduci-
Gui Pbilippus Pbasianus succiiiit impaiibiis in Inr, nibii affirmat, sed aliis jiidicium reliquil, u(
ejus laudem editis, qua» refort GrKCU*. vorba pjus manifestant, de Script.
lib. Ecclos. in
Auctor eliam epitapbii ejus sepulcro affixi, ioter Joachimo. Quod vero canlinalis Baroniiis, tnm. xit
alia bxc ait Aiina., ann. llti, scribil Joachimum Pelro Lom-
Nam tiim dicta Palrat« novil, q«i nubcfuerual
bardo adversanleni in concilio Latcranensi fnisse
Prolecli, el scivii, qtiae per3<joncla foronl.
Veridicus valos praedixil, inuUa fiteninl diiiiinalum, improprie dictum qnis non Tidet? noH
Completa, ul moo&lrat lumiiie fucla dies.
enim persona abbatis, sed libellos de Triniiaiis
Addam pro coronide Serapbinum Firnianum ca- u:iiiate et csscnlia ab eo editn^, reprobaiur. En
nonicum regiilarem Lalcranensem, quod eum ft. P. D vcrba ooufilii cap, 2: Damnamut ergo et repro-
Pcnnoitus miris efferat laiidibus lib. ni, cap. iO, biiriias libelhim, seu Iraclalum, qucm nbbat Joachim
num. 5, vocetque eum venerandum, sanclissimumque edidit contra magistriim Pelrum Lombardum, de um-
cauonicum, acverbi Dei prceconem fcnidissimum, q^ti tatc scu essentia Tr:nilalis; tilpotc qiiod in eo asse-
sancla prwdicatione sttuni sa:citlnni iHtislravit, ciijus rebatiir S. Triniiatis uniias ni>n esse realis et indi-
verba (ail) eranf quasi ignis ardens, el quasi nialteus vidtia, sed siniilitudinaria, non aliier atque plnres
conlerent petras; citjus potissimum consilio et suasione bomiiies dicuntur untis populns. Snbticnit aiitem
duce clericoium regularium congregaiiones fueruni mj- Pciinoitus porsonx Joacliiini excus.'itioiicm, quam
slilulce, altera S. Pault Decollali Sfedivlnui, allera concilium subjuagit, inquicns : /» nullo lamen pro-
sacerdotum Boui Jcsu Ixavoutw, qui post varios labo- pler hoc Florenti monaslerio, cujus ipsc Joitchnvcxiii-
res pro Uei gloria cl sulute animarum exanllatos, va- titinslilulor, volumus derogari, quorum ibi et regula-
riosque Hbellos iqnc divini amoris plenos ad spiritua- ris cst instilutio, tt obscrvantia saluiaris, maxime cum
lem a-dificationein uliliisimos cdilos, Bonoiiiw obiil, Ipfê Jonchim omnia icripta sua itobii nstignnri manda-
cic. ilxc cuin cx ore cjtis vcra sini, mirum crit si iiri/, npostortca: Scdis jHdicio npprobandn, seu e:iiim
: :
m APOI.OGETtrUS PRO L. I): XTnO. U22

corrigeuda; dicluns epistolam, qmin sua fnof)i.'/r A '";'*'«. ohyciuut, exjirobravdo q.iod idiin nbhnx, qui
niaiiH stibtcripsit, iii qnn finiiilrr coiifuclnr se illnin pnler et inslitul(r fuil orJiiiis corumdi.n, hureticui
fidem tenere, quam Uomnna fenel Eiclcsia, ctc. Kpi- ab Ecclesin Dei liubetur. l'rop'e'- muid uoii aoium $im-
Slola aulcin ipsa oxsiai lyi»is cxciisa ciim commcn- plices lactis pnrticipes, n consurlio cjusdnn ordiiiis
laiiis in Apocalypsiiii, cujtis iniiiiim, Univcrsii r/xi- averlunl, sed ctinin fdrtes, qui uti cibo i,olido didicc'
bui Ri(er<r i«frr, elc. linis \cr<>, Hoc sciiplum fcci ego runt, et nd discretionem boni cl mali ^'xercitatos pro
abbas Joachim, ct propria nianit roboravi, unno Dotni- consnetudine hahcnt seinusj circa inslituia ordinis
nicte Incnriwtionis 1^(!0 et sic nie teneie coiifi'e"r ejnsdem incipiunl fluctuarc. l.iccl icjilur pnrinclus li-
sicHl i\i eo continciHr. Ego Fr. Jonchim abbas tloris. bellus, seu traclatus daninatus fncrit in condlio vic-
Antiecniiiliir eiilem liiiciae aposiolic;e Clcmenii» vwrato, quia lomcn idcm Joachim oviuia ocripla sua
pap-jc II iibi iiilcr c;ttera iin|nii : Cnm igiiur jubente [{oniano mandavit Ponlifici asaiqnuii aposlolica: Sedis
ei exhorlatite bona' menwria; Lncio papa pra'decessorc JHdicio npprobanda, seu ctiain corriqendn, dictans
noslro, exposiiioncm Apocaiijpsis, cl optis Concoidia; epislolam, cui prnpiia monu nubscripsil, in qua firnii-
inchousse, cl postmodum auctoritatc Domini papw tcr cst ccnfessus se iUum fidem lencre quum lioinniia
Vrbani tticcesmis ipîus compoinisse dicaris, Clinrh- tenet Ecclesia, qucc disponente boinino cimi-tovnm fi-
latem tuam monemus el exhortamur in Domiiio per J^ deliummaler est ci magistra, Eralcrniiali (uw pcr apc-
apostolictt tcripla mandantes, qualenus luboribus luit stolica sciipla mandamus, qvatenus pcr tolam Cala-
in kac parte pcroptatum ci debitum finem imponens briam facialis publice enuntiaii, quod eum riruin ci-
(qratia Domini protcqueiiti) ad utilitatcm prorimttrHm tholicum reputanius, sancla^ ftdei orlhodoxa; seclalO'
opHS illnd con.plere, et dit>ijenter ttudt'os emendare rem; et regularem observantiam, qi>am insliiuit, snlw
reHientque ad not ûam citius opporlunitas aderil, tarem : eosqiic qui ordini mcmoraio ev hoc dclvahirc,
diiCttstioni apotlolica; Scdit et judicio te pra;ientes. Si vel insnltare pra^sumpscrint , tnonitione prainissa
eniin vetis in abtcondito retineie, diliqetiti cura prc^ sublato appeltalionis obslaculo, animndiersione con-
spiciat, qtta postis tuinmi Palritfimilias offensatn de digna, veritalc cognila, casiiganies. Intuin Laleraui
tulenlo libi eommiiso tatisfaclione placare. Datnm Ln- XVI knl. Januarii ponlificatus noslri ann. 5.
lerani 6 idut Junii pontificaltit nottri anno piimo. Crclerum <]nanUjin ex locliira openini Joaciiiinl
y«o viJcis non lemcrc Dociori», seii scriploris otli* Conjicio,nuorumdam sui ordinis monacliorum aslu,
cium silji ia Eccicsi» sumpsisse Joacliimuni , sed qiios 7.c1us itiiprudens ureb;il, apu I Iiinoccnlium et
irium summorum Poniilicum Lucii, Urbani ei Cle- concilium accusaius est, ei verba libri de uniiaio
iiicniis horiatu ac praecepiione ;
quod si in aliquo TriiiUatis, in alienum a niciite Auc(ori> scnsuin
lapsiis c-l, id nha Dci provideniia eflectuni crcd;>s, C distovta fncre : iil iia iii p!ciio Palrunt Cinscssii cr-
niaiinim ul iia sux fragilitalis admoneretar, ne tara roris Insimulareiur ; aut forsan allquid suis libris
alie supra naluram voiios, aitum sapcret aii- dolo malo addiuim fuit. Ita certe an:c nos su-pica-
quando, sed timerei. tus csi Jacobiis Graccus sect. 22 imiuiens : An vero
Ni«n defnere niliilominos qai spiritu nialignitalis atiquid fuistet appositum in opere illo antequam con-
dticli Joacliimuni et ejus assecias Fiorcnses mona- ciHo praascntarettir, Dci judicio exuminandutn rclin-
ctios dc criiniiie lixrc.-is itifamarenl; ut qaidam Lu- qualur. Nam Itoc ipsum idcin Joachim pra'dixisse ri-
cauensis episcopus, quein ktmcii Honorins itl se- detttr, in cap. w Hicretn. ad itla vcrba, Ad viros
vcrc coercuii, dalis ad illum litieris apud S. Pe- Anailtoth, qui quartinl animam Ittam. Aii atilcm ii.TC
trum i non. Dcccmb. Poiiiif. aiin. 1 quas rercninl vcra sinl, ex his qiix sulijiciam, judiccnl leciorcs
iacobus Gra>cii8 in Clironologia ordinis Fiorcnsis inei. Profcssus ordincni Cistcrcicnscm Joacliimns
seetione 20 cl Pa^chalinus Regisclinus in prologo ad in monnsterio de Curatio, quod in Cahil)ria diocc.
propbctias Joachimi. Addidii aiias idem ilonorius Marturanac, cx filiaiione Fossac Nova; processcrai,
anno 5 quj; oxstanl tom. 5 Regesi. ipsius suh nu- anno ctrciler 1L')0, nihilominus Florciisc cocnobium
in«io i68 in Vaticano arcliivo, qoas a R. P. Fr. ex><lruens, reformaiioocm novam in <!idiiiom Ci-
'
Luca Waddiiigo acccpi, tenoiis feqiientis '
sicrcienscm induxil, quac Florcnsis a capih! dicta
Honoriut episcoput sertnt tervorum Dei. Vencrabi- esi. liinc effecium fuit, u( qnorumd;tiii Ci>icrcicii-
libus fratrihus Cutentino archiepitcopo et epitcopo Bi- siiim odium inciuTcrii, qui cjus v;iiiciiiin doridc-
tinianenti tal. et apoit. bened. Ex parle dilectorum bant, ei scripla curiosc .idmodum scnil.iljanlur,
fitiorum abbatum ei conventut de ordtne Floris lam occasioiiem accusandi iltum sollicite pcrquireiitcs.
capitit, quam mMtbrorum fuit proposilum coram no- Crediderim cos, aul plures cornin Loiio aniiiio
bis, qitod is qni satnli hominum invidct, et quieti, oc- ipsuiu zelasse, ncc aliler intcr uiro?qiic cinicniio-
catione attunipta ex eo, quod libeltut, quein bonce re- ncni proccssi-sc, (juatn olim iiiicr CI)ryso:lon:uni ci
cord. Albat Joachim conlra bon. mem. magitirum Ve- E|iiph:ininin. Ut ut sil, in libro Joai'l>iuii Ue siib-
trnm Lombardum edidit, in generali, condtio fuH t.tanlia seu unilatc Triiiitalis , invcnenmt , ijtio illi:iii
damitatut; eontra eoi noitnHtlot lam clericos qnaiH dum jndicio Foclcix sui>poncreiii; <|iiod nimiruin
Mcos preelaiot el tabdiiot coticiiavit ; qui ut ipsos ab unilatem Tiiniiniis ad cnm modtim c.\|.onorcl, qiio
eiio conlemplationii ateriant^ et funet exiendentcs hi diiectorcs ûos uiiiiin ciim Don liori, ('lirisius pi r
iaquettm pedihut eerum, })onaiit tcaiidalHm juxtu iier Joanncm asscruit : scu ad cuin quo iiilus Jud.ij ti
;
623 FLWIUS LICIUS DEXTER CJmONOLOGtS. 6i4

Iribui Beiijaiuin, cl Irilûs Lcvi iinus simul popiiltis A inqiiil Sequilur Ad : : tiros Anailiollt, qui quwrunl
dictae siml : el qnod adderct uon posse cogiiari sim- auimrim luam. A quibusdam Cistcrciimiiim egre<ielur
pliccin diviiiam siilisianliam scorsiim a porsonis (iiti iniqurai Iktc, ul doctor ille v.on proptielet in nomiue
Pelrus Lombardusvisus csl fecissc iu i sent. disl. 5), Domini, el in eorum manibus, id esl, operibus el con-
nisi cum Sabcllio ci Ariio scniiendo. Delulerunl cdiit morialur, id es', reprobelur. Ipsis siqnidem
jgilur causnm ejiismodi ad concilium, a quo in eo ageniii)iis in concilio gcnerali damnauis esi liber.
scnsu, quem vcrba ejus pncienderc vidcbaniur, li- Sed quid inde tequilur? ul vcnim vcro consoncl prjc-
Lcr prKfaius anno D;>mini 4215, scnienliam daiiina- dicil lamenlabilcm casuni Cisiercicnsis ordinis.quera
lionis acccpil- Sed vcro Jc.icliiinus minns se deren- ulinam noslris oculis non viderimus : Juvenes eornni
dcrc poiiiil, cnm aoiiO supeiiore ab Incarnat. Do- morienlur gladio, elc. Juvencs $UHt priores, (Hii mo-
miiii i2l4-, uliima Mariii dicm claosisset exlremum, naclii, filice monasieria (qiioe per liliaiioncs disiribula
uti Jacobus Groecus aperit in cjus Chronologia , crant) vel obcdicntia: corum; primi in gladio rcipu-
fect. 5G. Nihiiomiuus ab ociodecim aniiis condemna- bUcce eadeni (id cst, in manns comincndatorun»).
lioncm suam porspicnis vcrbis praedixeral anno sci- Secundi, in fame doctrincc calhoUccc, deficienl ; reli-
licet 4197, quo ipso commemaria in llieremiam cla- quia, potcslates sciiieel ordinis, m defcctn retjular.t
boravil, ipso tcslc, dum ad cr.put 24 dixii : Agitur B observanliw. Inducam enini vialum snper tiros Ana-
eiiim nunc 1197 annus, clc. Propbelia vero exslat iholU, scilicel super prcBlalos mnjores Citterciensiunif
ad capul H, cl lam manifesia esl, ul libruni el ma- annum risilationis eorum, seilicet iribnlationit im"
leriam libri postea condemnaiidi, accusatores itidem missce. Sed niliilomiuus inferius ad caput afi Ilierc-
ct Komanum poniilicom, qiii c.nm condcmnaturi niix perpeiuiiaicm cjusdcm ordinis in nonnullis
erant, propriis cxprimal nominibus. Ad iila siijui- Ijliis cjus pracdicil; nam cum prccmisissct, qnod J
O'
dcm vcrba : Vciiilc, vullamus ligiium in panem ejus, nadub (ilius Ilechab prcccepit vinum non Hbere finit
et eradamus eum de terra vivenlium, et nomen ejus suis, nee domos construere ; sed i» tabernaculis habi-
non memorelur cmiplius, sic ait : Lignum scandali tare, ad S. Bernardum sermo dirigitiir, qui el mona-
ponent, ut sanain doclrincim exstinguanl el nomen ,
cliis iuis pra'dicalionem et vagationem prohihuil, et
docloris cni revclaiilvr seutentia Dumelis evertanl. eos simpliciier in fnonasteriis nubcsse pracepil
Is cst Joacbimus ijisc, qni abdiiissimas Daniclis pro- Quod auiem d.cilur non decste de semine Jonndab^
phciias enodavii, ad cap. xii Apoc. et alibi. Fuiurum qui staret sempcr in conspcclu Domini, vidctur quod
cit cniin , ut summus pontifex verilalevi insinuei, ul Cisterciensis religio sit in finem usque sccculi proces-
unus clamueiur, id esl, vwrialur doclor pro populo. mra. Qua s.ine prTdiciione prima omnium proplic-
ut non lotn gcns pereat in errore. Sic Sedechias coii- G ^3,3 g^j congrcgalio S- Born.-^rdi dc obscrvanlia,
Ira Uicreiuiain insurgii ; damnal libruin (quid cla- qii.T in rcgnis Ilipaniariim ab anno Domini 14...
ritJS?) scindit Trinitatem ab unitale (eu tituliim libri institutum coepit, qii.T Dco au=pice S. P. Dern.irdi
cxpressuiii) et scalpcllo scribos sententiam docloris, mcritis pti^linum ordiiiis sptcndorcm susteni.it;
alludit ad illiid cap. xxxvi Hicrem. : Cumque legisset deindeobscrTantia congrcgationis lialiae, ac dcmiim
Judi tres pigellas vel quatuor, scidil illud volumen Fullieiisum monaclionim rcrorniaiio; quibits omni-
scalpello scribcc. El post pauca : Designat sumnium bus erTcclum cst, tii misquam hictenus dc seminc
pontificem post Cocleslinum luturum quicumque sit ille Jonadabseu melliflui Beroardi, defeceritqui siet in
(norunl omiies Innoccmium III, qui libnnii damiia- conspeciu Domini.
vil, Coelcstino succes>issc) a quo quia stella dispa- Ut ergo ad siipcriora rccurramus, sensus proplicti."E
ruii, nimirum quia Joatbimo mortiio, claiiias scn- idaiiiis e-l : niinirum forc nt iii cjus doctrina fttii
sus ejus dispaniit, spiritualis inielligcnlia exslinguc- Anailiotb, iil est, Cisiercicnscs, sândalizarcnlur
lur in doli, et per invidiam tradciur, ct pcrimerc co- qu-td scaiiduliim ut scdnrct ponliiiccm ))ronunliaiit-
gitabit. Quod aiilem congregacerunt pontifices Ecele- rum oponerc ut unus damnarciur iii libro dc Tri-
siarnm, ct Phuiswi (scilicct abbalcs priores, rcli- ,
niiatis utiiiaic, siipcr cujus inlelligcniia scandaium
ginsi Cisierciciisis nrdinis) concilium, forsilan gcne- ® orlnm erai :cum vcro poniificem non alium futu-
rale, tolum ad illuin doctorcm veritulis refcrendum rum csse, quam eum qui Coclestino succcderci. Is
csl, qucin sexius describit nngclus, imo sub quo in vcro fiiit Iiinocentius III, qui coacto goncrali Laic-
manu alterius angcli liber demonstrntur vciitalis apcr- ranensi concilii», In (;uo prcctcr 70 archiepiscopos
tu$. Mulio Uxc illustriora redduniur ex liis qux im- ct 400 episcopos, affiicrunt 800 abb-iics magna cx
niediatc subjungit, exponens namquc vcrba illa : parle Cislcrcicnsis ord.nis, librum Joacbimi de uni-
Proplerca ha;c dicil Dominus ad viros Annilioih, qni l.Tte Triniialis, quibusdam corum suggercnlibus,
qua:runl animam luam, et dicunl : Son prophelubls cotidemnavit. Ubi tamen iiliid iiotandum csl, quod
in nomine Domini, ct tnorieris in nianibus noslris. aii, Damnal librum, scindit Triniialem ab unitute, et
Propicrea ha:c dicit Dominus ecicrciluum : Ecce eqo sealpcllo scriba: sententinm docioris, scilicel scindit,
visilaho super eos ; juvrnes morientur in gladio , /i//i nimirum quia abbi suam dcclarat scnteniiam in
conim et filia: morienturinfame,ct reliquia: non crunt eodcm libro : quidim siqiiidom liabet <]ux satis
ex cis ; inducam enim nuilum super viros Auatholh, an- ctim ad Catbdlicum sensiim trahcre vidcnlur. si ta-
num visilaiionis eorum ; cxponcns, inquam, hxc, sic men is iilc libcr c&l^ qui Pdaltcriuai dccacbordum
Gio APOLOCETICUS PRO L. OEXTRO. C2C
nuiictipotiir, alias de umiale Trinitatis. Quod si di- A oculatus tc«t'S essc ncqiiU, cum crrorem qucmdjm
vcrsus ab co ruil, 8alis ex co vili.ilus vidciur. quod abhaii ?ancio imping.il (niniirum aposlolos non prx-
scnientiaiii caihulic:in),daia opcra in P&alierio, pro- dicassc Evangcliuiiijuxia spiiiiualciii intclligcntiam,
piignai.iin rcliqiiil. Ilii si(|uidem, lib. i, di.st. 1, iii- scd laiitiim srciiiidiim litteiani) ct laiiicn asserat,
quit : Omiies lioc inia vote, una coufestioHe [atemur : cum se iii illis operihus non re| eiiss?, 8cd ita atjui-
Est Deus nnus sine coiifusione personuruin ; triuus in donc carmeliia de eo n(ii:iri Qiiare fidamus, ail, in :
jwsoiiis sinc dirisione substantiw. Et rursns ; U(ec hac parte Guidoni. Non «atis dcniiror Ijnti viri jii-
substantia qua; Dciis est, una cst, et suninie tnia, et tu- diciiim. Ergonc lam love nogoliiim agchaiur, lam
y.n quam dici possil siivpUx ctl, ct uua naiura : nec nihili duceiida erat cathulici lioniinis rama, ut iti rc
iifgaiiius Ti\iiiiatein in uuim coufessioue $ubstanti(e, q\ix in scriptis non constabat , fidcndum poliiis
scd paniiiin tcistioties, qnas carnalis sibi fingit intel- esscl uiii, qiicm undc iJ scircl nescicbai, qiiaiii hu-
lectHs, hoiremus Tres ilaijue unum suut el unum nori innoceiitis? C:clernm dubium inihi non csi,
Ires ; nou d<visi uatura, ut lerra, oqua et ignis ; non ptrperam inlcllexisse Guid(.ncm trcs illos muudi
personaruiH diijunctionc, u/ ires liomines ejusdem ua- statns qtios abbas snncius sxpc iii snis scriplis in-
lurte. Lt iiirtrius : Undc el simpUciier dicilur esse ciilcat, quorum primus ab Adam iisr|ii<; ad Clirisluin
unut qiii csl cerucitcr trinus Deus. Gt post pauc:i : B cxiciidilur, sccundiis a Christo usqne :id lcmpoia
Confileaiiiur Dcuin uniim el summe unum; confilea- S. P. lieiicdicli, tertiiis nb co us(|ue .idliiicm luuiidi;
mnr triuum ei veriiciler irinum : ct niulla in bunc ct in primo vixi-.sc lioiiiiiies secuiiduiii curnem; in
modutn, (|ua; ccrtc cailioiicain docirinuni contiiicni, sccundo parlitii iit carnc, p.iiliin in Sjiirilu; iii lerlio
cl cuin cis stîre nequit, qiiod credidcrit non iii:ijo< sccuiidum solnm S|)iiiium. l)e his pr;ccipue agit
rcin essc uniiaieni substaniiic triuin persoiuirum, cap. 5. inlioduct. in Apocal., ct ex profcsso lib. ii
quuin niultoniin liominiiin intcr se, aut lioniinnm Concordiac, tnict. I, a capite 5et dcinceps. Ex qiio
cnin Deo: qiiiiiiiiinio qu:iiido liissiiuilitudinibus usus infcrri videbaiur usque ad S. Bcnedicium noii
cal ad cspliciind.iin uuiiatem Tr>niiaiis, pra^misit vi\issc homiiics pure sccundum spiritum; quasi is
excinpla es&c dissiniilia : Quomodo, ait, u( non rem priiiius spiriiualis inteitigentix Evangeiii prxdica-
siinilem , sed dissiniilem dicam , tribus Juda , et tribus tor fiierii, ct non apostoli. Al vero si auclorcs prsc-
liiiijamin, el trilnis Levi unus populus diclCB sunt ; fati attcnic iegcrenl Joachimi scripla, non incidis<-
neque euiin cum dico unus populus, quartum atiquid scnt in tnm manifcstam ignor.intiaiu : longc ct cniin
astiguo; sed dico quod unilas est in illis Iribus, etquod aliud intcndil, nt ipse se explicat, tum alibi, tum
non sint scissoe, vel divisw a domo David, quomodo prjcipuc lib. IV Concord. cap. 3, nimirum in primo
reliquce decem tribus. Soluin igilnr exsecrabalur as- C< staiu praxessisse solum significaniia, quia oinnia in
screiiics prxicr tres persouas csse quartum aliquod ligura fuinrorum contingebnnt illis : in secuudo suc-
(iiimiium divinam subsianiinni) re ipsa ab cis dis- cessive significantia, et significala : qua; eiiim scripla
tincliiin ;
qiiod forsan aliquos sui tcmporis llieologos suni in iiovo Testaincnlo, siguificata snnt per res
asscreiiies audivii; nain ail : Item quod liis nequius prioris; significarunlque alia deinceps fulura in
ett, nescio (ria prtvter subslanliain, nova ad.Hventio as sensu spirituali : t» tertio denique amotis signi/ican-
signare jirfcsunipsil, in quos excbmat : humana tibus secuta esse tantummodo sitjnificata : niiii! sit|ui-
lemerilus, quam c(cca semperl iuimica sempcr pie- dem eorum qusc innc accidunt, vel accident, desnmi
tali p.oeswuplio ! si sic exisiimasii simplicem divinam potest lainquam figura aiicujus rci ftiturai El hoc
substaniiain, ut seorsum a personis cogilaveris illam iniiuitur cum dicitur, in primo totuin cssc carncm,
(boc est, ciedidcris distinciuro) Sttbellium sub Ario id esi, fi^nram, seu spiritum futurorum : in tcr-
palliasii : si seorsum asubslanlia Ires personas, Arium tio nihil esse quod (igura sit, scd omni:i esse fl-
sub SabelUi palliatione excusas. Verba bxc in gurata, qoasi spiriium prartcritorum ; cum tamcn
Pelrum Lombnrdum dicla judicaverunl cjus a^niuin secundo uirumquc simul rcperi.ttur proptcr novi
li, uipote qui in i, dial. 5, dixeril divinam subsian- TesUimenti excellcnliam, quod ad ip>um spcciai, in
tiam neqiie geiiiiain esse, neque procedcntem, ne- ^ quo cispiriium praclcriiorum, et figuram fuiurorum
que geiieranlem; Jo:icUimu8 lamen cum proprio reperire licet. Quod si de eo admiraris, quod lertii
noniine non exprossit; quod si forsiian in eum invec- staius inilium potius a sancto Bcnedicto, quain
tus est, in cuin scnsum verba ejus accepii, quasi ab aliis sanciis novi Tcsiamenti uccipiat, in
voluciii sulistaiiiiam diviiiam iion e>se eam rcm quae prnmptu cst , quod libi respondcain ex doctrina
cst geniia, aut gci:erans, aul piocedcns; quod erro- Concord., IiUro ii, traciatu I, cap. 14 nsquo
ncuni esset asscrero cum lamcn in sensu forni:iii : ad 18, trcs illos stalus non gr:ilis dividcndos, sed
verba mngisiri accipieuda sint. Scd dc iiis aliorum penes eumdem numcruu; gencralionum ; non aliicr
Ciito judicium, mihi sal sit iuteniionem Joachiini aiqtic npud Matlhxum, cap. i, stalus illc liomioinn
sanam fuisse, ei super hac suanimel arOictioncm ct ab Abrahatn usquead Christum iribus gcncralioniim
Ua/nnaiionem prxdixisse. tcssaradccndis, Iioc csi 42 geiicrai. conipleciiiur :
Atque lixc in graiiani Baronii dicta siiil, adducti quod quidcni eo loci qualiior ncconiiiiodaiidiiiu sii,
a PoiinoUo in Ciiiideiunalioiicni Joacliimi. Sod vcro Jo;icliiiiitis I:Hc cxponil. Qiiaiiiqunm et in eo vcrin-
Alplion.-UN d«:C:is'ro d(jcius alioquin vir, inanire-lc caii qucat spiiilualis vila tcrlii siaJu<;, qucd a S. Bu
,;
€27 FLAViCS LUCIIS DEXTER CHRONOLOGUS. §28

iiediclo niu-iQ niagis quam prius examiua nioi.acho-
x sed abbreviaiione qiiadam : MtirlUus integrum exem-
rum, apud quos spiriiualis vila locum suum lubei, plar nacius cst ab ipso P. Higiiora, qnod lamen cor-
nuiUipiicari tcipcre. rupie ailmodun» Crs.iraii»nsi:c inipressum fuil , ei
nua; ciiia i!a sinl
,
mliii esl qm d Joachimiis dc- idcirco oportuil illiid ad ali:i «pplicaium corrigere,
nicreutur ur. erroiii passim ijisiinuletiir aut ei reuii cg»
: feci conferens ip-um cuin exemplari Toleii
vcroiil a sancio vjro debiia non exhibcatur, qiiando- exsisieiiie in biblio:heca comiiis de Mora, opei-a P.
qiiiJem sai.ciilaiem vili; ipsins , Ueu* hnmilium HiguernB ad fidee) sni correciitm, ei collaiionaium
;
rcmuneraLor, iiMiumcrs prope miracuiis propalavii, et aliud quod exsiai in biblioiheca regia S. Lanrenlii
quu; jusio volumine de.scripsii venerab. archie,.i- in Escuriali
alque huic sic correcio, q«od minc
,
scopus Coseniinus L icas ejusdem Joachimi disci- profero, iniegram Hdem adhibendam late probavi in
ptilu; , ci ex co Jacobus Graccus , prior Florensis Chronici defeiisione prxtiminari. Quod a Mngdebur-
libro de hac re edito , qui in archivo ejusdem cuj- gensibiis viiialnm asserttnr, hand mifai facile per-
nobii asservalur, et ipsius exempiar in Bibiioiheca suadeo, cum nihil qnod bxresim sa|tial, aul errorcs
Atiitiana collegli Gregoriani de urbe. Videai igitur suosqnoqnomoilo jnvnrcqueal, in tolo codice repc-
nosier Pcddoius quanius qualilice fuerii is quem ab riatur, nisi qui» velil qnasdam Iraitscriptionei , seu
nrcris resunccturum sperai; el quam belle nomcn p etiam replicationes senienilarnm , quis in eo repe-
Goliaih sanciis viris imponaiur riri suis iocis cstendirous, hxreticis iilis tribuere,
uti P. Higuera cxiAiimnrii , co motus quod sciret a
§ Vll. Objeclis a Pennotio coi'tra Dextri et Maxlmi
Llironica fit tatis. M.igdeburgensibus lihros et bibliothccas viiialos ;
sed id Dextro quoqne ccrto cnniigisse nesciebai.

Cum ergo opus suuin videal R. P. Pennolius eis-
dem vinculis irrcliri quibiis Chrnnicon nosiriiin
Certe si corrumpendum ab hxreticis erai Chroiiicon,
,
vittcirc vult, reliquiim eril, ot mitius deinceps nobis-

baereses illorum non efrngeret.
cum agat; et creJat proprio cdoclus periculo h:iud

Qux in epistolam dodicaioriam Dextri Pennottns
ohjicil, bi-, a nobis soluia sunt, nimiram in §2 Apo-
difficile in quemvis po^se librum argumenl.i j.iCUni
logia pr.Tliminari8 , ei in comraentariis ad annum
lanieisijiire ne an injuiia id fi.ti, lcctorum judiciosil
i5U, ad uliiina vcrba Chroniii.
relinquendiim.Nunc vcro ad objeciionefi suas respon-
Porro S. Pelronillani vere B. principis apostofo-
sioncs ncsiras adhibere cnrab'mus, qtiovideantom-
nes itihi! oorum aucioriialcm Chronici ener\ are posse.
rum ex mairimonio (iliam fuisse , multornm lesii-
In primis (iuiditiiLl doconservaiionc,et inventione
monlis sno ioco probaium a nobis est, ubi naroiiii
jpsius h:tcie!iiis a diversis diclum cjt , ex eodcm

objcctis satisfeciinu^. Noqne nobis ( ut Pennottn»
piincipionascilur. discrepanint siqnidem inler secx C exisiinial) D. Aiig. lib. contra Adimantum contra ,
opinione vulgi, quae pro diversilate locorum diversa

dicit , nam lamcisi cap. illo 17 hisioriam de Petri
e<se soJci, itoit cx vcra noiiiia, qttam ipsi habereni.

lilia a paralysi sanaia, cl dc (ilia hortulani ad prc-
cein ipsius mortua ex apocryphis desumi videatnr
Quou dico propier JoannemCalderon, qui eaqux
P. ,
do Cliroitico reperto ab archiepiscopo Braccarensi asserere; non lainen asserii csse apocryphum, Po-
scripsit cx trum aposlolum habuissc (iliam sed quod iJla ejns

, 0|iiitione viiigi posui», non ex relaiionc ,
P. liieroiiymi dc procibus sana facia sit. Ei niltil iminus nota apocry-

la Higiiera aui P. Thomac dc Tor-
lalba quibus inveiilio pliorum e:» omnia comprt hendere videlur, qii.x in
,
debelnr. Neque huic oppo-
iiiiiir qiiod diciinrri'perlum prius esseab Eulhrando, sacris Itiicris ininime narrantur. Apociyphum $ii|iii-
cl ali<|uando qiioddam ejus exemplum apud Sislam dcin illud dioitnr, quod aitlhenticnm non esi. Fn
luise ulrumque siquidem vcrum esse piobavimijs
:
verba Augusti : lloc illi Maniclixi magna cariiaie
iii [iriori parle nostrai pra>falionis quo lectores viiuperaut ( nimirum miracula diviiiiius facta ) cum
,
amando. Discrepantia codicum iitde ortum habuil, in opocrtjptiis pro mngiio lcgnnt, et illud quod </«? Apo-
qu(.d P. Iligiiera cum re'|uircretura mullis, ei ttoloTlionia contmenwraii, et iptiius Pclri filiam para-
nequiret
cunciis inlegruin Chronicon, quod adhuc cxcnsum Ijjticiim sanam faciam precibus pairit^ el hortulani fi-
noii erai , comntunicare , divcrsas pro diverîiale ^ '"^'" '"' P''^''^'" 'P*'"* ^' "'' ''"''' """•'«fl'» : et retpon-
peiiiionum clausulas seu abbrcviaiiones ciscripsii. dent qnod hcec eit expediebat , ut cl illa solmelur
Sic episcopo Ttidensi, utpoie Benedictino, ea solma paraltjsi et illa morerclur : tamen ad precem Aposloti
misit, q<tx ad ordinem S. P. Bonedicti, aut sancios
factum esse mn neganl. Hxc Augusl. Sed non ad
cpisropatus Tudcnsis periinere videbaniur, nl ipse rem, itl vidcs; nonenim negai tales fuisse personas,
Prudeitiitis dc Sandoval affirmat sed ea miracula esseaittltentici.

in lib. de Ecclcsia
Tudcnsi. S:c illustrissiiiio arcliiepiscopo Braccarciisi Magiioperc eiiam excidit Peiinottns, cnm scripsii
profc.ssione Augiisiiniano , res siii archie|)i^copatus esse contra Ecclesiae traditionem , assercre opisto-
el ordinis Iraiibiuisil, quod arfirnial Losada. Sic aliis
lam Jacobi cationicam iioti a Jacobo Minore , sed
miiltis pr<» d;vcrsitaie provinriartint satisfccit; cx Majore fuisse conscriplam, eo qn..d in oflic io Miiio-
qulinnaldjrcvi-iiottil us varia exeniiila facla fucrnnl: ris hgalur in primonoouirno Brcviaiii [\iimaiii. S:ine
baiid diiliiii:)! tti)\is sempiTerrai s s aienti i,qiioii:m ''^<^ ''• '"^ cximiiis Thoologiis mantfCNle ignorare
ailcrtiin procu! diil io frlt cpi-copi ScgiTbicnsis. conviticilnr, (|uid rcqitiiattir ut .".llqiiid liahialur ox
M. Jo;inncs Mirqucz non inligro Chionico usus csl, fadiiionc Ecclcsiastico, cum constci historias san-
620 AP..L()CF,TICI S IT.O L. nKNTIiO. C30
Ctonim ,
qn.v in llicviario legiiiilur, non grimloio A fesl;il ; scd anniiin iii speii.* n n pri inilrqunmquam
inexiiabili cciiiiinliuc; prjcleninam quod cpislola cerluin sil iii hoc tliiiii bitut in cxicris seculiini
illa lcgi possii co dic leiyceomnioilaiionoiunominis fuisse ClinMiicon Kiiscbi, qiii iisqiic ad aiinuin Ti
Jacolji : ci conccloiilius Bruvi.irii saiis fiiisso S. producil Lini opiscopaliim. ^Jiiud si ab bis (Usscii-
llieninyiiiiim Jucobi) Minori cam iiiluicie lib. dc liunl lecenliorcs, p.inim inicrcsl, rum noxlcr eoj
Script. Eccl., 01 iVnnoiiiis ijisc lcciiones S. Ilercu- audire ncqiiiverit. scd sdIiiui vciuviiorcs, qnos iii re
lani aiqtrobaias a S. coiii,'rcg.iiione iilustriss. card. adco ancipili ct antiqiia oiiincs sequi debercnl.
Mcr. rituuMi iion viili rcciperc, qiiod in cis dicatur |]oc ut niiniinum delcrc ex suis notis Peiinoltus
fuisse profcssiniie Bciicdiciiiius. C;cierutu lam disiat debuerai, ulpoie prius a nie adinouiliis decnore :
a tradit.oiic Ecclcsix* ,
qiiod cpislobi ipsa sit Jacobi qnod euini boc loco nexlcr as-icrit, veiiisse scilicel
Miiiori<, (lucd in Ci.ninuniariis iiosti is oslcnderimus Roiiom Polyrarpuin sub Auii clo, tam vcrum csi, ul
ex iradiiioMC t"tiu> Lcclcsiye llispaiwci Syra;, ctcx itl affiriuaverim posicriores inier priscos Doctores,
re ipsi fuisse opiis .Majuris, ei toiins novi Tcbiameiiti quibus luluin nou eril reluctari, id est, lrenx>us lib. iii
priniam scripiuram. Kelcge qiiie ibi dixiinus ad an- conim b;cr. c.ip.",llicroiiymuslib. dc Script.Eccles.
iiuin j", uum. fi cl 7, el qiianla gaudeat jirobabi- in INilycarpo, ci ICuscbius in Cbron. anno Domini
lilaie sciilciitia Dtxlri \idcbis. Gr.uius excessii Pcn- B l.îC.. Iluciis |uc alii moJernorum siibscri|>sere. Dedi-
ikollus.duiu idi|U(;iI .issciil noxler, (liiodcciiii tribus, inus eorum vcrbaiiiCoinmciit.adhiinc ipstim .'\nnum.
quibus Jacobua iiiiîl cpibioiam, fuii.^c inira llispa- Immo ob id poiiiis lliînius ad Lcroncm reiegatus
niaui , esso C(»mmcutuin , ct apcrie contra saoram est, qiiod instii.) essct serpoiitibus pleii.1, ut ceriius
Scripturam lib. iv Hcg. Iloc si csscl , ba;iclicum morcielur : cl idciico forsan dolebal Anibrosiiis ad
cfi»'^ ueiiio ncgaret : venim aii ips.; libiuin illum lc- Vabintinianum scribens, cxsilium scuis. Vide quaj
gcrit aut iniellcxeril , cv bis qui' iatc scripsimus liac de re diximus ad iiuiium 58i.
pr.rdicto bico niim. li, cuiiclis facile |>aiebil; qiixnc Httid vcro quod dc S. Paulino objicit, quam sit
acium agere vidcamur in prxscnti non repelimus. abs rc, exposuinins daia opera in supcrioribus ad
Acrcm nibilomiins censuiam amico iibentcr condu- annum ipsum r.OG, lami>tsi uomcn Peunotti iionoris
namiis : el ilhimotiam, qua conira bistoriam evan- graii:i, ci loci siibiiciicriiiiu;:, (|iiod eo icmporis Tri-
gclicam Joan. xi essc dicit , Jud.cos llicrosoljHui- partiiam siiain nondum cdiden', iliic lcctor nodum
tauus, liltcris dalis, llispaiius Jud.tos super Cbiisti soliitiiin ropcriei, et objecla f.«lso iiiti fuiuLimtinto.
luurie coniiului-sc. Qua dc rc lusc egimtis ad aniium Ucctc qiiidcm id objiccre'.ur , si codcx excusus ,
Dom. Zb, ( ominciii. -2, u. I, ci :id aii. .~>7. coiiimcni. 3, quo PciiiiDltus usus fuit, vili;ttiis iioue-scl; ipsum
n. ]. Ex (|uil)us planum ridquis rcciius Kvungeliuui G tamen 0|ioriuil cmcndarc ex :i|iis corrcdioribus; in
iiitcliexcrii : satisquc ftij^îde opposiium iu veibis senteniia siquidcm illa , sub Paciano liurciuonensi
Juaiiiiis XI fiindaii. epitcuiio nuscUur haiilusOiosius, clc. noii suiit anni
Dous bouc, qiiam f.ilso calumni:iiur Dcxirum! Domini 584, scd 570, ut suo loc > videri poicsi. Quo
rrobaviiiius ad aiinum o.SS:iuluin iii Paulumconver- dato ruil objcciio, n>m:inni> 4011 qiio missus dicitur
sum auno Cbrisii 56( dic ^j Jaiiuarii)id cst, se- ab cpi-C'>pis Hispanis ad Africanos erat xiatis 50et
cuniiu ab Akcciisione Domini annn, uti Ecclcsia Ro- quidem juvciiis, quamtumvis presbyler; sic cnim vo-
Hiaiu iii suo marlyrologio proliictur : cl cum eo caiur ab Augustino ad (|uem pr.TCipue mittebatur.
Uaroiiius iu itoiis ad cam diom. Ciim autem PjuIus De legaiioiic ijisa multis cgiiiius ad aiiniim 40O.
ipsepMliteAturposianno^tresvoitisselliero-iolymam, Qiiml de dtiplici Loporio dicitur, pnmm constare
licccssum esl ui iscjus adveulus inciderit iu anuum probavimus iii commcnt. ad an. iOG, ubi Pcnnoilu
DoiiiiiiiaS qtiod Dextcrasscrii; naiu loius ."jG numc- snpprosso noiuine respnndiuius.qui t:imcn inde pr:e-
raiidus csl, ciini coiivor>io P;iiili iu initi • illius acci- cipue movcliir, ne videl ccl repeiirctur discijiulus
deril , id c.«l 2"i Jaiiuarii. Noii igilur Doxlcr viiU ali>iuis Atigusliiii ud Iiaci csim decliuasse. Scd hoc
Paulum post couxoriiiuiicm, id csi, siaiim ac con- lcvc admodum csl; necminuii tanti p.istorls gloriim
vcisuscsi,\enisse llicrosolyiiiam.ui pui.li Pennotius ^ nna morbida ovis, sirut nec Cliristi m.igisicrium
ex suo capitu; sed quod aiino Doinini 58 post con- unus Judas, co prxseitim quod postmodiini Lepo-
vcisioiiem, idesi,jain convcrsus vcnit, nimirum non rius isic opcra ipsius Augtistini scribitiir ad bonam
aiitc convcrsioncm, sed anno Domini 58 qui scilicet mentein rcdacius. Porro pr.cra'o toco ostcndimiis,
loriiiH abea fuit. .\tuiidc acccpii PcnnoitusPaulum tcstimonio Appiani Alexandritii ei .\mbrusii Moralis
noii aiiio 53 Doiiiitii conver.sum ftiissc? ct non anlc rcpcriri Liiicam in Ilisiiania, ejusdem prorsus no-
41 asccndisse llierosolymam? Id Dcxlcr minimc as- minis cum Africana.
scril , ncc ({iii qu nu probabili saltcm cuiijcnura. Demum quod uliiiiio loco objicit in Dexlri Cbro-
Noii csi veruiu Dexlrum asscrere, quod poniifica- nicon de aniio, quo ab ipso absoliiltim loil, bis in
tiis Liiii pervcnil :id annuiu Domiui 86; illorum eaim superioribus solvimiis, id est, § 2 Apob.gix prxli-
vcrborum : 4nH'»C/jrii(i 80. per iJem lempuiS. Anacle- niinaris, et in comm. ad ulliina Cbronici vcrba. Ibi
lus, vcl Clelus successerai Lino; non est seiisus, qiiod leclor quid iuid desiderabii, ul rcor, invciiiet.
co ipso aiiiio succcssil; cum poiius dicat successernt., Qiix vcro iii M. Maximum mcdiialus Cst Peunot-
quo sine autc ipsuin aniium 8C successissc mant- tusUaitc b ibcnisoluiiou-vn.Quid si icxlusipso viiialua
63! FLWIUS LUCIUS DEXTEU CURONOLOGUS. 652
est, el pro senlore liabet juniorcm? Certe in auctorc A Siiniles patilur defeclus id quod 7 ioco objicit de
velustissinioniiraniluiii iditoii csset. Sedcredoibi nul- Labitu inontsiico sancli Turibii Uouix accepto : ipsi
lum irrepsisse mendnm.: is cnim qui tempure Deilri namque probare iocuiubit, quod prodacit, quod dum
Junior er;tt I>id(>ius, respeclu veluslioris, posiea non Tacit, inrrucluose iaborat.
tenipore BL Maxiini, qui post 200 floruit annos, se- Quidbac in re durmitavil Hiximas? naro de
si
nior vocabalur, liabito sciliccl respeciu ad S. isido- tcniporc moriis clarisîmurum virorum sxpissime
rum llispaiensem, qui lunc roagut ab omnibus babe- dubilalum csl, ut Augusiini, liieronymi, etalioruu :
batur. Quare quem illc juniorem neoessario vocavit, et aliquaudo bonus dormitat llomerus : solis quidcin
quod alium juniorcm non cogiiovit, bic sciiiorem sacris aucioiibus dîtum coeliius est, nusquam labi.
nuncupavit, cum recentior.om agnoverit. Quod vero Scrupulose admodiim abnuit culicem deglatirc,
libium Allegoriarum dicatum scribat Dexler Paiilo qui iii rebus suis camclum devorarc non renuit.
Orosio Tjrraconensi, M:)x1jhus vero assertum asse- Erat Albanagildns quidem Arianorum fa.*ce inrectus,
rat Orosio episcopo Lcgionensi, conlrarla non suiil; sed sanctiiaiem monacborum reverebatur; ea cst
sed Maximusexiionil id quod Dcxicr minus cxplica- enim sanciitaiis vis, uta paganis quoquc et ortlio-
vcrat, ncqiiis crcdai iibrum illuni Paulo Orosio disci- dox.-c (idci adversariis extorqueat amorcm et rcvc-
pulo Au^'ustinidicatum:sed alieriejusdemjnominisei B reniiam. Sed vero Aihnnngildus noii iia errori suo
palrix, qui lantcn ad L^^^gionensem sedeni fuit evc- adlixrcbat, ut dubius forsaii dc religione multuin
cius, alios siqiiidem co nomiue insignitos fuisse li- iioti udbiereret cathulicse :quin iinmo intcrius catho-
quei tcstiinonio Dcxtri ad aiin. Z66 et Ri. Maximi iicis conseniirc dicebaiur. Nec mirum curo monacho-
ad an. 602. rum monasicria xdificaretautrcstauraret, utSysIam
Manuscripii codicesomnesbabentDexlrum obiissc restaurasse dicilur. De nomine auiem ejus coenobii
anno Doroini 441 non 439, ei ipse Cxsaraugusianus non inulium curo, nam potuii in bonorcm multorum
cscusus raaou ipsius rccenseniis correclus vulgo simul sanctorum sedificari, qiiod in aliis videmus;
vciiii. aut altcrum nomcn, ciim xdincatum esi, altcrum
RcclequIJem ait Maxitnus PauIumOrosium obiisse in rcxdificaiione soriiri potuii.
centcnario majorcm aniio Christi 471 , cum naius Cn caineium qucm degluiire Pennottus non rc-
babent.dequo in
fucrii 570, ul correcliores codiies nuii. Ecclcîum S. Maria: dc Pilari ab apostolicis
respoiisioneaJli objectum adversum Dexirum, saiis tcmporibus nsque ad prxsens , sine inlrrpcllatione
diximus. fuissc canonicnrum regularium, quam tamen conslat
Suspecia quoquc mihi vox illa est, scd ab Augusii- ad rcgularcs traiisiisse auno Domini ii41 beneficio
niinh cremiiisaddiiam non crcdo, sed ab Euthran- ^ Innocentii PP. li, cujus super ea re apostulicx litte-
do, aul abalio anii|uo scboUasie, scu annotatorc; ra; eo anno cxpediia;, qui sui pontincatus fuitl^, in
qua de re saiis diximus in comment. ad ann. 429 u. ipsius vciicrandx ccclesiue archivo asservantur, cum
o, nec oinnino vox ipsa a vetusto modo ioqueitdi aliis Eugenii III au. 1146 poniificaius an. 2, etaliis
scriplorum abliorret, cuni Zacbarias Romanus Pon- itidcm Alcxandri ill aniio 1175, ponliQcatus sui 12,
lifex, qui nou loiigc a M. Maximo vixit, ordincm S. quas ad suiim iavorem caoonici ipsias allegant, et
Bencdicti nominaYerii in privilegio a se concesso producuntiii causa super prxccdentia quam com aliis
Vciier. ccenobio Moniis-C;issiiii, cujus verba eo loci c.lhedialibus Aragouix tractant; easque refcrt Au-
dcdimus. gusiinus M^rlaiies in allegatione pro ecclesia de Pi-
iloc loco facile Pcnnctlus miralur, cum idipsum lari parte 2, num. 585.Cxierum quoddicitinChron.
quod Maximiis de S. Fulgentio Ruspensi scribit, alii Maximus mulios dies ipsum egisse sub regula S. Be-
quoqiie auctores faleanlur, ut vidcre csi apud Equi- ncdicii in xde S. Marijc de Cuiumna, etquod pro|te
liauai lib. ii, c. 52, Juan. Marietam de Sanctis Hispa- erat Monasterium suum consttiutum, eosolumtendil,
iiix, ei alios. utinnuai, cum primuni Bencdictini Caesaraugusiam
De voce illa, ordink S, Bencdicli, dixi modo num. adveniarunt a-dem incoluisse prrfaix ecclcsiae coa-
4; Fciinoiliis vero itifensus Benedictinis, quod iuicr ^ tiguam , seuvicinam, undc adeuntes rem sacram
uiros ;ue super ordiiiiiin aiuiquiiate acriier decerta- coram imagine B. Dei Genitricis qiiotidie facicbant :
lunisit, iniiiicrilo ci graiisdepriniit ordiois S. Bene- quousquc iliis xdilicatutp. fuit coetiobium ad iJassas
dicti antiquitaleni, et fundaliones monasteriorum in Sanctas; quod brevi lempoie fieri poluii; et niiiilo-
Ilispaiiia, quas usqiie ad annum Domini 616 violcn- miiiusdici vere postmodum quivii, quodantea propc
ter suspendit; quod laincii non probans, proprio ecclesiam de Pilari erat monasicriuro monachorum
marle loqni cotivincitur, etsahcm in hac causa, cu- S. Bencdicti. Quid enim cstaliud ir.onasterium quam
jus pars lormalis esi, ulpote vehementer suspecius, domus a monachis habiiata? sed ei bocqaoiidie vi-
audienJus tion esi. Sed quid si S. Vinceniius Legio- demus in tnonachis reformatis, qui primuin e domo
«cnsis circa annum Oomini 544 Itaiiam contendens, saiis vulgari monasierium consiiiuunt, sola clausu-
babiiutn de manu S. P. Bcnedicli induit, qui auctore ra ei cainpanuia ad |)ortam addiia : e qua plerumque
ipso Pennoito ab anno 525 inonaclios congregarc ad novum xdiflcium brevi transeuiit, veleris monatie-
ca-peral, indeiii palriam remeavit, ubi anno54tisub rii nomine domui priori reliclo.
lUcljiilaucicgcSucvobarciicomariyriumpassusesi? Ilinc poiius robur accipit senleuiia card* Bcllar-
)
035 APOLOGETICUS PRO L DEXTRO. 651

mini, qu3C oanonicis ipsis reûlaribus placcl, id csi, A noiium i<l non ignorare, qui ssepo iii Tripariila siia,
Sinioni Uvcrlinn prxposiio Sancix Marix in Dicssen, adduclis etiam sacris canoiiibus in inedium idem
qucin scquiiur ncrnnrdus Vinilingus, iion enim rc- iiiculcat. Ergo M. Maxiinum e niunaslfrio ad urclii-
giila scripia, scd viva voce, cl cxemplo mcn.^clios dncoiiattim Cxsaraiigitstaniiin, indcque ad i|>sara
seu canonicos suus Doclor sanctissiinus cdocuit : ut catliedram aliduci, nemo inirari potest.
cxtcria prisco leinpore Patribus moris fuii. Aui Quid si ideiiiidcm scrilicrciit scriptores classici?
dcnt nobis ap d ipsuni Augusiinum, aut Pflssid'iim Cerlo 8. Isidoius id liahcl in Ciironico, qaod Lucas
iii cataingis opcruin ejus studiosissimc claborulis, Tiidrnsis, jiissii Bcrengaria; rcgiii:c rcccnsnil; cl
vel levem regulae scripiac incniionem ; quod 3r;;u- ipsc Tudcnsis (scu Tudilaiiiis, ut Ponnoiiu!) v<M'al
mentum cvidcnler convincit Augusiinum nullam ciii cliain inullum pro mcrilis dcrorl, eideni subscri*
scripsisse rcgul.im discipulis suis : saliem cx scnbit, ct quod capul Csl, D. Ildcfonsus in coniinua-
tentia Pennudi, ut supra Dutavimus§. 4, n. 5 bujus lionc Isidoriaiii Cbronici. Anno igiiur Domiiii COG
apoiogic;!! r<^spoiisionis; ci inde est quod D. Ilderon- Macbometus pscudoproplicla in llispanias irruit,
sus, ac cxlcri, qui de Donato agu;it (M. Maximum coinmorcii ct prxdicaiionis prxtextu; sed inde I i-
cxcipio) regul.x Augustiiii;inie a sc in Ilispanias iii- dtiri liispaloiiîs opcra ciiiii verccundia cjocius csi.
ductx non memincrinl. Maximus vero lioniiiie rc B q„..i de rc, Deodantc, diccnius in Comineni. ad M.
guIoB S. AiigUstini iion quidcm scriplunm aliijuam &Iaximum ,
quos projicdiem paramus. Atqiie Uxc
iiitcIligil,scdinodum, normamquc vivettdi viva vocc quiilcm pro dofcnsione ipsius pro niiiic sufnciani.
ab Augustino suis iradiiain, qu:c sanc pru temporis Ciiitra Eiilrandum nibil aftcriur, qiiod nos prc-
fcrvorc, rigofosa adinodum esse credenda cst:ct mal ;
quandoqiiidera non asscriinus Antipodosiin
idoirco iniligari postmodum poluii a S. Doiiato, nt suam ipsum adbuc diaconum elaboras^^c, iicc in
frigidiori regioni, qualis csi Ilispauij, respcciu Afri- exsilio : nibil lioruin in epistola coniinuationis cjus
c.x, adapiaretur. Ucgula vcro qiuc minc prx manibus dcduciiur. Ciim vero asscrit produxisse Antiptidosini
esl, cx episiola 1U9 extracta videlur, in qua variato usque ad xrain 065, xram cum anno confundit, uli
sexu cimiinetur ad verbuin csiquc quxdam inslru-

; mulios guorum tcmporum Iccissc erudite nolavil
ctio vilx sanciimonialium, quam illis occabionc sum- Ainbrosiiis Moralcs in suis Anlii|uitatibus llispanix.
pta a controversia, quam cum pra-posiia b.ibcbaiil, Porro Uonisus Toleianus antistes, cnjus Euirandus
prxfigcrc siuduit; unde n hil ia ea dc presbyteiis, subdiaconiis fuil, non est ejiis nomiuis primus, qui
c'crici8, .lui prxdicatoribus agilur ; ct si de unu pre- aniio Doiuini SG."» cleclus fuit, scd leriius elecius
sbylero meniio Ht, is ip^c convincit regulim feniinis ,

Tolcii anno 9iC, quud exprcsse noiavit Julianus in
fuisseconscriptam; nam iirxcipiturplus obedieiidum '

Cbron. eo anno, inquicns: EUctus erat autem Boui'
esse presbyteru, qui omnium curam gerit, quain tus leriiut ; sub hoc fuit tubdiaconui Eulrandus, vel
prxposilo quod in viris locum iion babet
: cum ; LuilprMidut Ticinensit, hiiloriarHm taipior haud
prxposito prx omnibus obedicnduro sil : bene aulem ignobilis, et pnriter poeta excetlem. Ejiis vcro Cbro-
iu fcniinis, quibus uiius pruficitur presbylcr, prx nicon non potuii Calderon cudere, utpoie ad ciijus
rcgulari prxposito obediendui. Aui nionstrent qiiis manus non penenerat, scd epistola nuda; nec enira
uniquam fuit ille presbyier canoiiiois aut eremilis P. Ilieroiiymus dc la liigiiera Morillo Eutranduni
supra regularem prxpositum cis daUis? Quod si queni coinmutiicaverat, a quo P. C:ilderon Dextrum ct M:i-
finxerint, ustcndanl unde id promant, nam sine au- ximum acoepit, non quia spuria judicarentur ab illo,
Ctore audiciidi non sunt. Iliiic cst qtiod rcgiila cx sed quia txdio plcnum crai tot cxcmpla manu sua
cpislola confecla miii^sima sit, uipoie fcininis fra- exarare, quot a diversis amicis scu dociis viris qito-
gilibus daia; ct iorsan qux non continebal univer- tidie ab eo exigobantur. Frusia varia coniinunica-
sain regulariiim actioitum i.isiilutionem, nimiruin vit niuliis pro cnjnsvis indigcniii : uti Sanduvuiio
epislolari Iraclaiioni minus accoinmodam. Quod ad- episcopo Tudciisi, Caspuro M:icbado, et aliis; Pairi
ditur de ServUano nionaslcrio facilc solvilur, si di- vcro Gabricli Vn^quot epislolani Euirandi dcdit,
camus duo fuisse ojnsdcm notniiiis lunc temporis in
D qiiod inulium ad fjvoreiii Elipmdi Toleiani arcliie-
Hispania, altcruin ad prxscripluin D. Augustini, al- piscopi conduceret in quxsiione dc Filiaiione Cbristi
leniin sub regula D. Bcncdicii militans; nec inirum, ad 3. p. D. Tboni:c toin. I, undo, ui credo, eara
cuin xvo illo usiiaiissimo vocabulo univcrsi monacbi quidain snmpscre ad favorem Chronict Dextri.
Servi Dei niincupareniur. iilA niavis coBnobiuiii a Ueliquum e>>(, ut verbis Bernardi niei itncm im-
S. Dtaaio lundalum anno Dontioi 575 posl aliquot ponam liuic tractatui, quibus i|Seapoiogclicani cpi-
annos regiilx S. Bcnodicti se subdidisse. sub qna slolam ad abbatcm de Prxmonstralo sci ipiam clausil:
reperitur abbus Scrviianus anno Cbri»ti 50O, quud qux iiiler suas esl 252 : Cum h«c tla ne baheant, noa
satis vcrisimilc eî, cum olim ncmu cx nionacbis ett quod de nvbi:, iiueii debealis, cum juslius nos de
divcraitiicni ordinum alTectarei, sod [lorfeclioiiis fa- vobis, ut appaiet, queii possimus. ReliqHum etl, ut
cilius iiivcnire viam. diliqentes von dilKjatis, piwserlim solliciii servare uni-
Quanium dissimulat antiquiiaiis notiiiam, ut iiiu- laiem spiiilus in vinculo pacis. Ego vutem (Pater)
sitaium sibi videalur monacbos ad clericaiuin e qiidquid facittlis, decrevi sewper ddigeie ros, elium
woiiasiorio alduci, cuaia violenlcrsoliii.-s. Scio Pcu- non diUxtui ( Ephes. w) Occamnei quurat, quMtiU
«3 I»AI;LI S 0U(3SIL'S CimONOLOCUS. 656
reccdere ab ainico ; >uihi .iladii tsl et crii, ucc n/if/wcm A !'^s j)ole:iii$. sed /lon me. Adii(rtebo lobii elti noliiis;
emicorum jubtam in »(." disccsiionis cuusiiin dare, uec udharebo eisi uoiim ipne : qujndoquidcin si infipiens
tiruiiiri in idio, f/Morf liuc (isiidcm ficuv, iliud vcro ne- fui, vd- me co.rj^stis, cujus bciliccl inaceriaiii cliaia
gtecice amiciiia: sit. Ll ijuiii s.ciiudum frophc.um 'Jsni. admonili abninipiMe c 'iiali eslis.
XLi), Giudno bonuin esl; jo/icn-, lel potius: abrtitnperc
PAULIIS OROSILS,
HISPANUS PRESBYTER.
EPISTOLA DEDICATORIA SIG. IIAVERCAMPI.

ExccUcHlissimo tJro NicOLiO (Inus, .sryenissimo regis DnnifP , yorvi'iii(v, clc, a covsiliis slatns, ui tt »'«
«M-
prcma ciirin jusiiliir, cjusdcnujne }ltijci,tatis ad ordincs tccderati BeUjii ablcgato exlraordinariu, Sicebertl':»
IkvEKCAMPVS.
Cum olim imperiuni liomauHm ,

prouti solent efjcia corpora ,
pra; senio faiisceret, el, veluti mcgiia: svb-
Hruclioiifm moles, curie et lemj::stalibus IffStu , ruinam meditiirelur, non co superbus victo quondam Orbe po-
p«/«i, q'io oporiuit, flexii lumina, sed (fuam i:bi ct voiis et tiiulis .Elernam ftvxerat Vrbeni, immulalis priiti'
nii sacris, ira deormn perirc it anli>'iuce (jlovioi superessc credidii. Novce religionis contagiu non modo pasiim
omnes inficcre provincias, led et iel<rcm el noram implere lioinain criminabatur : claudi cum templis deorum
benevolentiam, ccssitre cum bucrificiis el aruspicinis praînonilicncs nuniinum, nequc evitari posse pericula illitvc
ticcurri; tjuoniani HcgligcreiUur, quibus de Usdem majores sui moneri totcbant, prcpsngia. Ilic, qui inter pa-
qanos audiebatur, inconditus sermo in convicia crupit (itrocius, postqnam illa Orbis olim domilrix , Ilaliccad-
huc aUjue iniperii Occidcitlulis djmina, capta alque dircpia a Gotliis lloma est. Hunc impcrii ctadcm, ha$
Orbit catnmitates nomini Christiuno iinputabak reteri supemtiiioiie tactnm vulgut, et fretmbant palam omncs
paijdiii, mala cuncla,velut aymiue facto, irruisse in lerras imperii Romani , cxqito, abolilis veleribus sacris et
(leorinn contempto uumine, sotuin Christi »om. « publicc colnretur.
Contra hanc insanam el coecn religione dignam opinioneiu , horiatu prmslanlissimi Ilipponentit epitcopi
Attijustini , calamuia strinxit Orosius , Ili.spanus natione, couditione presbyter; non ut evincerel stuiiiliau tol
uumnum catcndorim,ct vuniiaieinostendercladorandimortuos et inania nomina; vel ipsnm religionum increparet
turiiiludinem: quod feccrant multi ante illwn; sed ul ostenderet , nc(i luquam pejorem Orbis lerrarnm, vigenic iit
eodem publtco ceri Dci cultu ulque rccepUi rciujione Christiana, esse conditionem ,
quam temper et pastim alque
ubiniiio fitcrat. Introiisse cnioi mox post coivlitum hoc Vnivcrsuin ,

cum p ccaio primi hominis omnia in wmh-
ditni viiila , t'ella , rapinas, acdcs, catomitatcs cujuscunique gcncris , et (juidquiil superbusiictor, vel inelcmeH'
tin aeti, tcllnsve frmjes iieg ms , dinv pestct , incendia , ruince et eluvies aquarum, miseros et morlalet perpeti
coijunt. Quin et ip<am liomaai iis ,

quibwi mimerab.ttur dies triumphis, temporibut, vix amalit, qu<c niugno
pussim reccnsci numero, quoijuam tcmpore re pirasst.

loliim hinc tcripiionis genus, quod sibi propjsuil Orosius, in muliiplici atqnc raria vcrsatur Hiztoria, dum^
a coiidito Orbe ,
pcr Iria , iiuihus prcs.us orbis tcrrarnm fuil, rcgna vagatus, Itoniani impcrii tiniites, fala et
livipoya mciilur, qaa: quil iisiiue '.oitsulibns cl in quibus procinciis impcrii, immo in ip a otim Himn acddrriut
tnira, miserunda, turpia, cl tiisi fidc digni asseruul historni, incredibltia ; ut imnicrilo quitquam prcctenlia liim
cutpaiet tcmiwrii, titsi qui vclera netciccl, al.iuc in tcctione scriptorum qiti illa, qu(e siiit accideronl lemporibut,
dilKjenlcr litteris mandarithl ,
peititus exsislerct hospes.
Qiinre «i extra betli p.ricnla posUo non in^Hare esl rcrfciniina cerncre amlngua, el ita, quibus ivse careas
malis, gnuderc ; non pvtcsl non jucunda e>se rcrnm ,
quiU vario cventu . niagnit certamiuibns, toiisque viribui
a ctaiis hommibus gisla mnl, rcan-datio. At quas veluti in tiibitla inspiciendas introducerc not totcnl hitlorici,
quorum quotusquuque miijori vet condimento .'icrinmis vJ varictaie rerum animos dctiuet , laudari utqiie appeii
aotet ; iuter qiios iecunda in gaiere consistcre OroHum neino diifiiebilur. dum totius Orbis ab inilio ad tua ttsquc
leinpoia cludcK ct miiicriassvccincli' dcscribit ulqne pcr tempora aptc disponit.

Quiv uic intpriiiiis caufa inipuiii , cxccllciiiisimc ct gencrosissiinc cir, ul hujus tam utitis scriptoris noiam
tdilioniin tno tubcns coniiecicm noiniui. iVi.m, licct in omiti scriptort;t,i generc ,
qutv pauciv iupcrtunt a ncgo-
tioso muncrc , vacnas cott<c:s horas , lamcn .Mfpc offirmanicm audiri, in v.ullis majuri cum xolupiutc poitere,
quam in veteribus liiaoficis. Itaqu-- iiis, inlcr rcliquof sclectisnimos cx otniii sludiorum voluplaie libros, selccia
iiira r.ii.'/. j/ds , merito prir ca'tcris lua sptiudct bib!io'hcca. So:i laiucn ut sy/o" ornaiu placciu , ci laudutorum
tid scsc hutitil oculos, scd ut dontini n umiioruin patcai usiuus; liis quiiicin vaiia de caufi , •tti , ul nmnila col-
ligot ci pia^ccptii , in ^plcndido •luod gerit minhic, cetcriim cmu twvis cotluticnc l'.icti:, asin fuiura ; opiimi
: :
«37 rn/EFATIO Sir.. ll.WtUCWlPI. 638
enm conttiltoies morlui; jiiccleiua, m/, ubi fessus a curis m/uiim cnplol animus, quwial polhsimuni eum, non in
innni auriiim oculvrumre voluptale, scd in solida pra'slai>lium txemplorum ottiue inqetuorum ndmirntione.
Inter iltos igitnr, qui ri>'0$ docere tolcnl , morlucs , Orosio tiosho lociim ul des roijo, jnm a ,vfulo el quod
excurril, ub exieriori vruaUt el lijporum, qua liodic pnrslul Vitvrum iiurtorum feiiiilus, uilore niole hnhlio , nC'
qite tcdula satis cura al> r.iiduis »;i.;jr//s pnrâlo. Kim ixoi pro iugeiiii caplu, ei duclu vclitsiitsimarum meni'
branarum , a capile a'l culceni, cum cura recensuimus, neque de cxlerno hubilu ul puderet, qiKtnlum a nobi^
fiiri poluil, cnrtivimus.

Lugd. liut. kaiend. Deremb. 1757.
PR/El ATIO SIO. IIAVLUCAÎPI.
bi:Ni:VOLO LECTORI S. D. SIOEDERTrS HAVERCAMPUS.

Rcversis iiiteri?, inlcr vcleres auclorcs, quos ar- A versiis, qiiaiuvis olia in iirbe, Vcnciiis scilicel, di-
lis lypograpliicx principcs ei promoiorcs iiriini in qiic apiul alios lyi ogf itphos iinpressx' siiii. Iii erro-
publicain lucein iiiiscrinii, fu l Pnulus Orosins. Cui rcni iiidc indiiclnm Inisse clnriss. F.ibriciiim (|)rx-
Pa iitiu coniigil fcliciias, m, aiiicqnani e\iroi sivcu- ciinle lainon Clcrico, (|uem cilat ) faoilc colligas,
lum ilecimnm quarinm, iribus divcrsis locis, bntid dum tomo I bib!ioiliec:cl/iru:a>,p.756,co!hmomorat
inediocri ornalu protiirel, ipsoquc : nno niillosiino antiiiuissimam cdiiiunem Basilecnsim nb .'Enca quo-
quingciitc-imo quarluin typis lr:)dcrelur. Priinum dainrccensiiam ac e.rcusain apud Lconhnrdum, carcn'
inlcr lias cdiiinncs, qu:is, litiic Scri|ilori iit:ciil<is, tem ir.dicio anui, sed quam fucilc appnreut diu uute
luibi dudum fclici gciiio, nam in liis(e qnoquo ca- fincm swcuti decinti quinti prodiisse. OinnibiiS vcro
6ns el forluna niuilum polesl, conijtariivorasn, lu- cdilionibns. qu.r: quidcm post illam llermanni Co-
cuin Iribui cdiiioni llahr, adiiiidiim, sivft 1 iiora- loniciisis prodioniiit, prccario illi vcrsus et coin-
rnm niioreni, sive cbaruc ekginiiam spcLlcs, liicn- meiKltiii» a cura /Euc.i; Vulpis adjiciuuhir, ciim in
lentaj. Qnamvjs iicque urbis, in qui iniprcss is sit plnrimis ab ejns correciionc ct lectionc disced.tnt.
liber, ncque lypograpbi noincn ,
ne<|iie (lini(|iic lleriiiannus ille Coloniensis a palria diclus fuii, aliud
annus, quo in lucein cxieril, vol in c;ipile vcl in eiiim cog:ioincii babuil, iicque CoIoiii;i', aul alibi iii
Cne ascribatur, Yioonii.c lanicn jiri d»i-sc iiiier IJ Gi-rniania, scd in liali.i, VicoiKiu; aliisqiic in locis
erudilos con-lai. Ut ciiiin ciiicndaie logercuir, iiuic bbros suos iiii|'rcssit, proiu p.iiet ex Annalibus
oliiioni piaiiil .'Encas Vul|>es, ciijus ci pairia cl lyp('gr;:(»b cis olariss. Iilichaeiis Maiiiaire, lom. I,
dtgnilas, c\ qiiibUbdam liiiois, qnx litleris iii:ijiis- p. IjU. Vick.nti.e, itiquit, H crmnnnus Lt.\iL\fis Co-
CuUs e regionc prim:c p:igiiiit ipsiusOrosii legtiniur, lonicnsis, cxpcnâ Antouii, Gerardi, Joannis, Pitri
et
opparct. Inscri{aio, qux qii.idiaium cHicil tliidoin Jiariholomwi frairtun, el fiUoruin (luorumdam S. Za-
l.tlcrculum hxc est : Scias veUin, huinanisiiine Lec- noli dc Placcniiu (iiium Vcromv, Uenedicto Trcii.<âno
lor, ACneam Vulpem Viceniinuni, prio:em SancUv et An(jclo Miiltaele pra:iidibtisêd et Levil.ipidis
Crucit, ad\ulore Laureniio Drixieusi, lliatorias Puiili cornomcn |er idioniniis tiansniuialitmeni a>suin-
Oiosii, qu(C contincnlur hoc codice, quani accuraiissi' pliiin ab ilermanno fnil, aliier cnini ex vernacula
tne poluil, casiigasse. Cui non improbando sa>ic iibjii ipsi lingna sonabal. Discimns id ex endcm Micb.
si quid cx inyenlo tuo, vel melins vtl npiiits addendum Maiiiairclibro; ii:im,qtioi>i is, p. 33, iiidcm Ilerman-
piitabis, id hoiiorc ejus inlc(jro fiicius obsccro, (juod ijiiin Levilapidcm vocaverai, p.U:io nomine Liccli-
ett non ingrali anim! oflicitm. In cMrciiia libri jia- icnslein r.ppclbn, p. 108, his verbis : .Encas Vulpi^s
(ina iixc lcguniur, Victntinui, pricr Sattctx' Crucis, adjutore Lnurentio
Bartholoinwus Puitllui, eijues Viccntinus, in D. Oro- C r>rixiensi, Pauli Oiosii liisloriits castigavit, quas
sium. Hermininus Licilitenstein lypis mandacit, anno lamen
Ul ipsc liiulus margiue iii priino docel iioii indircio. Scd ci uirainqne cngnominis appclla-
Orosio tiomon iiiilii rst. lioncm roposiiam, nrlics in qnibus, annos quoqnc
Librarioruni (|uiil(iiii J orroris fuil
Exeinil ;i](ieas milii. qiiibns libros siios cdidii, anni!m(|ne moriis ejus ex
Meqiie iinprinieiidum lr:u1i(lil non aUeri, codein libro cognoscinins lom. I, p. 2'24 : Iler-
Henuannc, qii.tni soli sil;i ;
ilerinanno, iioiiion liujiis arlis, cldecus : maiinvs Lcvilapit Coloniensis, Vicentioe (expensit An-
Tuae<]ue busCoimiio.
tonii,Cerurd!,Juannis, Peiii cl Dartiiolomni fratruiu,
Ouotl, si siliiiii orliis, siijuc uoslra ad tenipora,
Ab(jrliii ip->a ongini^, tt filioruin qiiorumdam S. Znnoti de Phiceiilia, civiuni
Quis(|iiam liiaiiillus b.ll.uiiic cl ciedes vclit
Verona;, Mlb), li7l). Ilennnniius dc Leiilupide, e.r-
Ciades(iiio mav, me logjt.
pcnsis Sicolai Petii de Harlein de Iloliandi i Almimi,
Fx qnilius jnm i.o.i nio.Io Corrcctor iibri, yEiicas 1 i77. Hcrtiutnnus I.icrhiensicin [vel Liobteiistoin
)
Vnlpes Vi<eiiliiius, .ignoscimr, scd el edilor llor- Coloiiicnnis, iTS, I419, liSO. Turvidi, 1477. V<'Wf-
!
«lantius Colonicn>is. Al, qni' lianc in Il.tlia suli^c- ///s.liSo. I',S4, liSG,l i.ST, I48S, liDO, I4'J3, li!)i,
cuix snnt rdiiii)jios. oinncs in oxlrcmo libri, licilo qun niino (lccessil. Vidc \ iuccnt. Specul. [idi.
laraeij Cjrtholomx-i Faiclli nomine hoi exbibcni Iniopii ig.tur hic Mcnuaanus annuin cdili libri
: ,
639 PAULUS OROSIUS CIIRONOLOGUS. CiO

•ignare ciroa a. 1475 unde palet velusiiorcin eo A aulem Juliacensis Gcrnianus fuh, plurlma ab anno
anno Orosii, ab eodetn vulgati, esse cditionem, i5i0 us(|ue ad 1540. Culonix passim apuil Eucha-
qnare lilani pissim iu notis prim:nn et prin( ipem rium Cervicoriium imprcssa cdidil, praetipue C. Pli-
appellavi ;
quamvis do ptincipulu scu anliquilalis nii Nituralis Historiic opiis universum aittio ioii, a
prcrogaliva iiiem illi movcre possit alia Orosii edi- pluriinis, nltiiulus refert, niendis icpuiguum. Pix
llo, (|uxannt nutam c\hibet, nci]uc a diligciiiissinio reliqiiis vcro modiciiiam Orosio prjCsiiiit Franciscus
viroia Anna!. Tvp 'gr. (|iiamvis rarissiina invciilii, Fabriciiis Marcodiiranus, îr mullis in lenipiiblicam
pnclermisga fnii, (|ui eam rcccnsii lom. I., p. oO"). littcrariam ineiitis chirus. llic novam Oroîi cdiiio»
Iinprcgsus is libcr cst Gcnnano-Goibico cliarnctcrc nem, nolis iliustr.ilam, adurnavii annu 1501, sc-
August.c a. 1471 per Jobanncm Sciiusz!cr. (n b;)c cundo dcindc cinisit aitno 1j75, ct denique terlio
cditione, qiix reliquas veieres ediiioncs omncs lio- anito 15S2. Triginia tribus post annis Andrcas Scoi-
nilalc pra^cedii, alqtic c\ optinto cudicc ms. suninia tiis, iioium .'^|iud cruditos iioinen, ct ipse Orosiuin
(ide exjMcssa fnit, ipsiusOrosii prologo b<i.-c prx-bxa public;tvit. Niiiil aulcm de sno addidil, scd prxlcr
lcgnntut': Pauli lloroiii llisiuriograplii, discipv.U saii- Fabricianas iioias adjeeit cxcerpia ex Annolationi-
cli Augusliiii fiiiscojii, liri Uispnni ij.Hcris eloquintis' bus Ludoviii Lauiii, Belgu;, presbyleri Gandensis.
siini , ailversum Crisliani(i.\c) uoi.s (sic) (/«crii/oAProlo- B Iii bac poslrema Or-isii ediiioiie, quai reliquis hac-
giis iii libros scpicin. In cxtrcmo auiem fiiic libri Ikcc tenus jirx-si.irc visa fuit, plurima deprebendl crrata,
cxsiaiU : Dcati Paiili liurosii picst yteri XjTnini (sic) qux incnriosos oculos arguuni illius, qui isti ciirae
nois qiierulos libri iiur.ieto lepfein fiiiiunt f.lici.er, pra-fuil. Neqiic ipsc Fabricius, qiiainvis egrcgie in
per Johannem Sclunzlcr, flîreutissimce urbis Augustce Oi osio emendandi) c! iliusirando versalus fuil, onane
concieem. impiessi. Anno a Parin Virginis Marice sa- piinctum tulisse visus est, quod sibi nimis in eo au-
Ittlifero millesimo quadrinijeiUesiino et scpluaijesiino. cioie indulseril, lcslc Bailbio Advcrsar. lib. xixvi,
Circitcr Jtinii nonas srpliinas. ciip. 17. Qitare meriio jam pridcm judicarunt viri
TcHio dcinde prodiit Oro ius Veneiiis opcra Oc- docii, nieicri Orosiuin, iit deiiuo m.ijori cum cura
lavinni Scoii a U85. lu cujus cdiiionis flne bxc iii- ad rass. cseinplaria rcccnscrciur; pra;serliin cum
veiiiutitur ; Pauli Orosii, viri clarissimi, ad Aurelium ab anno 101 j qito iu publicum exiil Aiidicx Scoiti
Auguslinitm epiuopum el Doclorcm exiinium libri cdiiio Muguiitina, nuUo ex viris liileraiis nianum
seplimi ac hltini finis. Impressi Yenetiis, opera ct adnioventc, adeoque plus centum ct viginti annis,
expensis OcU tia d Scoii Modoesiensis. Anno ub inin tanio veleres auclores ad prcla revocandi ardore,
earnatione Domini 1485, terlio kalendas Sexlilis, jacueril Orosios, cojus tanicn loi antca se inviccm
Joaniie Moceiiico incltjto Venetiarum duce. Litteris C exceperant editioncs, et lam varia, atque multiplex,
hicc cdiiio rubeisct pictis, proul et prima editio in et |>rorsusnccessariacxislerctllistoria.
fromc cl inilio capituin supcrbirc solci. Post illas Hûd igitur conlentus prioribus et priscis illis
prodiii it«irum Yenetiis op«ra c< eip^nsis (ut pariler qua^ o.mMcs ad manum mibi fucrc, cditionibus,
iu fine lcgii ur) /icrnart/i Veneti de Yitalibtis. Anno auxilium pijcsertimamss. codicibus pelendumexisti-
ab incarnfiiione Domini loOO die 12 mensis Octobris. mavi , ciijus gcneris undccim cum iiaclus essem ,
Regnante domino Augustino Duibadico. satis me instructum putavi. Quinque cs iis suppe-
Abco tcmpore sa-pissimc prela fa!ig:ivit Orosins, ditnvit niibi biblioibeca qua: Leidx sivcLugd. Bal.
ct quidem Parisiis primo impressus fuii pcr Joban- est, ircs Fliircniiita , unuiii Ultrajeciina. Ipse quo-
nem Baibicr, impressorcm nec non librariuiii jura- quc unum ] osîdco , ct deniquc cullaiionem codicis
Uiin, ut sc voral, aniioab incarnaiionc Doinini ItilO antiqui, sunima rura a clariss. JacoboGronovio in-
dic 15 mcnsis Novcmbris. Dein ibidem I5ii apud slitutam , nactus fui. Hujus mibi copiani fccii dignis-
Jobanncm Parvum lypis Pclri Vidovai, edente Se- simus illo Abrabamus Gronovius , cnm-
paire filius
basti:inn Mcngino. que codicem cum tertio cx Lugd. Biit. plurimum

C scmel bunc auclorem rc
lo lienses dcindc p!us convenire deprcbendi. CoJex nicus in pcrgameno
cmlcrnut. pncscrtimanno 15:20, ciijiiscdiiionis baud *^ per columnas scripius , cx bibliotlieca llulsiana
Icvem cutam babLiii, qui pricfatus ad camdem cst, quondain coeinptits , optimx est nota:, mibique
Gcrardits Bol.-uiiige. Excudit, ul in InuUc lihri diti- plurimum profuii. Uitrajcciiuum magiia indusiria
tur, Eucliariiis Cervicorniis, iinpciisis vcro, ul in conlulit Oiio Ariiizoniiis , Scbolai Goudanx nunc
nltima doccniiir pagin.i, M. Go.lcfridi Ihjdorpii, cx- moilcraior incicfessus ; est quidem is codex ex rc-
m Coloniensn, mense Junio. tlittorpium idtin scse ceittioribus ct valJc mendosus, scd babel lanieii
vocat in cdiiionc Culoiiicn-i, qu.c prodiit cx officina lcrtioncs quasdam in quibus cum optimis conspirat.
Jasparis Gcnnepxi, aniio 15(i, ot quani procuravit Inlerquin(|ue mss.quosacadciniap,qua;Lugduiii Bata-
Jdannes Casariu>, cujus pra'falio eidem ediiioni vorum cst , bibliollicca iuppedilavit, unn> scrvainr
pra-fix:! I^giliir. In evlrcmo cjus libri bxc exbtant in Iej;aio Pcrtzoiiiano, inscripius de UrcUesira
Impcnsa ct cere M. Codefridi llUlorpii,civis Colonicn- miiiuli , ct scripliis in cbaila anito 1403 , tideoque
iis, mense AuguîG 154-2. U.uc cdiiio nobis pa^siin valdj recons, scd lamcn valde boinis cianliquissi-
llilloritiaiia vocatur, prior veroBuIsiiiiigian:i.Dc Bol- niii co:))p.MaiuUi8. Ex i|iiaiuar rcliiiuis coditiLus
suixgio mibi pauca comperlasnni ; Joanncs Cxsaiius Lugd. Biili. primum solco ncminaic eum ,
qui olim
; ,,
,
61f PR/LIaTIO SIG. n\VEIlC\MPf. M

Nicolni llcinsii, doimle Isaacl Vossii fnii.alqoe ad- A 37 ci nd saciiinm dcciniiimqiiarlumrcfeflur. In po""
jiHK-tuin silii Juslinuin linbct. In Iioc libro iii iiiein- sleriorc cx hisce, nam prior in principio qioqiie I.T-
lirnnis scripto, quitlain versus prxfigebantur, (inos SUS osl , litulos libri liic csl : Pauli Orvsii ,
pretbif-
inu?gros exliiberc noiiUro, fjuod exiciior nieinbnm.c leri llispfini, dc toliiis mundi lalamitalibut liber
pars discerpi:i sii. Lfgi auiciii bi poluerual : priinut. Orthograpbix dcnique raiioncni, (|uam io
Orbis lerrarum, metasiiuc sitiisque loconim, aniiqiiishimo pra:serlini illo codice ub.scrvare licct
Comptiisl liic sacri coiU-x luc.iUiiler Orosi. itidciii csccrptam ei transmissam, infra pîst dcdica-
Munilum osl tuclum, fdriuaiuii) posl proloplaslum
i
,
Terram (liltivio suiier omn<jui vimlico luso, tioKOS cl pr.vfiliono«i iiivc!iii's.
Arca serv.itisfliviiio inunorv; paucis.
Ad lios igiinr codiccs mss. vcicrcsqiie cdiiiones
Ilincmab hrlla, n^-ces, codflicius, pr.ilia, liies,
l*robra, simuUaics, inceslus, jurgia, fraudes. omncs ca (ura reccn>iii Oro.înm qiiam mereri vi- ,
Errorum seclie, iialriciUia, furia, rapinae, dcbaiiir Scriptor, cui cxpidiendo ccniuni ampliiis
•
annis defuisse fauiores .ignoscimiis, qnx enim sparsom
( Deesl petie lo(a dUcerpta colimvm. )
.nd il!um viri dooti nolarunt ,parca admodum mnnu
jeollata suni , ct confcrenti paiebil quautiim inedela!
Cernerel bic oculis, qoo possct ulcrquc doccri.
ex mss. cor(imi|UC accnraiiorc, quani a prioribas fae-
C>uod tibi iian9;iiisi, uou ui mca discore posiis
Doginata, sod (icrcl vcra\ ul judice temel. B lum fuit cditoribns , inspecliono , accesserit Oro>io ;
iiiiuula nain(|uc manus sic rodcro dcsmclillud.
qni Scriptor, qiiainvis ncqnc aurea ncqnc argcntca
Secundns Codex Lngd. B.il. in (inc noiaiur Laiinitalisa*iaic n<iruit,ci vix in xrca sibi locnra reti-
scriptus inanu friiirh Everardi de Novotigio. Inscri- neat, nonnumquam quoquc, pro s.TCuli sni capiu,
biluranlem iii initio ila, Orosii deCladUintel H'seriit anilibus fabulis nl dc vcstigiis rotarum qiia; rcli-
, ,
AHiiquoTum tibri seplem. In finc autcm lixc leguii- qiicrini conspiciciida adlinc yfLgyplioriiii» pcrsequen*
liir : Libri Orcsii pre^hjleri de Cladihus el aniiquis titim cnrrns, abripiainr: tamcn,cum ob ip^îus opcris
iliseriis tnundi per manns srripti fratrit Everordi de miiltijiigem llisioriaro, non inuiili brevitatc eonges-
tiovonqio. Tci tins nobis audit Orosii codex, qui Juslini
l.im.etad lcmporuiii rniioncm cousiilcsqiic Ilonianos
quoqtic iibros continel, ct inscribitur, Orom liber
fiolliciie digeslam, luni proptcrca quod inlcgris, quos
llistoriarum deOrmesla mundi. Adfmcm libriseptiini
frusirr. j:i[uqu;crimus,m:igiiisbis!oriarumeiaiiiialium
subscribilur vcrsns, qui in prinioquoque codic?>xsiat scriptoribus ati|ite in cogcucie principatuin lcncn-
,
Presbyieri sacri codcx liic fiiiilOrosi. tibns, sit usus, plurimi upud omnes crudiios babcri
Quarius dcniquc , nicmbranaccns , oliin .td I.âa- solet.
cuniVossiuin per;iuuilci cum rcliquisejus niss. em- De vocabulo //oriNcsfrt.quodcodiccs quidamOiOsii
plione in bibl. Lugd. Dnt. iransiit. ^ libro daiit ,

pro quo Oichesiram .ilii reponi volnnt
El iixc quidcni in palria nacius subsidin sum inspici polcsl Jo. Albcrlus Fabricins Hibl. Lal.
,
non tamen piitavi iis .icquicscerdum, sed, cuin lib. iv, cap. 5, sive lomo III, pag. fiTH, qui plnrcs
scircm Fioreniiic in biblioiiicca Lnurcniiana studiosc ibidcin ciiai viros doctos, qni de eo vocabulidissc-
asscrvari onmium Orosii,qu(ilquol sunt, mss. codicum rucruiit. Mihi vcro omuium ralioncs perpcndcnii
lunge antiquissimum, Longobardicis liilcris csrcgic ncutrum ex biscc gcnuinum vidciur. Cum eniin in
cxaraiuni, non quicvi antequaiii Inigcm iiide in quibusdiim cxcmplirilius <(c onnesia mNn(/i scriptuni
lianc mes^cm Iransportaicm. Cxiiniiim bunc codi'- invcuialiir, id mbil :iliud cs.sc cxisiimo qiiani cor*
cem religiosissinia solliiiuidine, procumnic miiii riiplnm , ex vcrbis de miseria mnndi, et hiinc vcrum
Iiuc bcncficiuin Duni. Alberio Mazzolcno , veleri cssc tiliiluni ; qiioni.im nd illuni ioio suo operc ali>i-
amico , sua nianu suisquc ociiiis coniulii L:iuren- dit auctor, qni nnllani .iliam ob causam scptcm hoi
tian.-e bibiioibecx pra fccius Antonius Maria Ijiscio- libros, liortatu Augusiini , cotifcripsil, nisi ut
iiius, anno 17^9. Ant'quissimum luinc codicem, osicnilcret («). Miserinm iiinndi uu.i cnm pcccalo
aiqiie in majoris quaiii lonna scriptuni , ferc mille cssc nainm, ncquc cum (^liristinnia rcligiunc in im-
.nnnonim aeiaicm prx se ferre iioiavit diligenlissinius pcriimi Roniaunin inlroiissc , scd ab anliquissimis
illc cxaininaior, atqiic insupcr trattsmisit ad mc pic-
D lcmpoiibns, pcr universnm lcrrarnm orlicin viguisse,
turam liiterarnm, a.ri incidendam ,
quam invenies neqnc nniqu.im iii imperioRoiuano,cum vcl maxime
pog. 70, ubi codex ille Longobardicns , cujus mcnlio florcrei, dcfuisse.
quoquc exst.il ripud Mabillouium dc Re Diploinalica Libellus Oiosii ,
qui inscribilnr A|)ol( gia , >ivc dc
lib. V, p. 5[)4, incipit, est cnim in initio liLri priiui Arbitrii Libertaic cohIm rciagianos ,
prr.pric ad
niulilus, inquc codcm tolus liber scplimus dcside- ilisiorias cjiis non pcrtinci, sc.d a Fabricio in aliera
lalur.Neque modo nriicium bumanissinii viri in quam ftdornavii cdilionc, atljcciiis , deinccps iii
colbdoDC codicis Iiujus qui servalur in isla biblio-,

rcliquis (Hioquc apparuil. Qiiare nolnimtis nl a nova
ibeca pluieo 65, num. i, subsiiiii, sed etxqua accii- hac abcssel ,
pr.iiseriim ciim insignc ejus icmporis
ralam duorum aliorum codiciiin tr.insiuisii colla- sit moniinientiim, cl ex Ptlagii , (ja.T! pericriinl,
tionem. Altcr ex liis scrvaturpluteo65, num. oo, qui scriptis, cxcerptas halical |orMnnci:las , ex qui-
censetur csi>c sxculi dccimiieriii, alicr ibideni num. bus fcraliu ejus viri dogmaia cognos» iintur. Vale.
(a) Lib. !, cap. i, p. G : Ego iniliuni aiiscrix hominum ab inilio pcccanlis botnittis duccrc ins iiui, ctc
,
64S PAULU5 OROsllJ:s CimONOLO(;lS. 614
VARIvE DEDIGATIONnS ET PR.EFATIONES.
EPISTOL.\ A cumspicinni. nomine= pr.Tierca al) improborum viia
LUD. THIDOUST PABlSir.NSlS Al» CI.Ar.lSSIMOS l.fjDOVICUM nbsierrcri , solo eliam melu vcl dcdecoris, vel sup-
KT AISDRF.AM Gtll I.AUDUM &PFXTATISSlM.i'> I.NDOI.IS ADU- plicii saiis consiat. Ii.ujue apud Plularcliura legimiis
LC-CENTE'» PATUItiOs.
hmc fuisse Lnccdxmoniis consuctudinem, pcr festos
Qui scriplonim nionimoiil.'» .ncciir.nius inlrospicfrc
dics benc potos scrvos , inf;imcs cupcdivoras, vino-
ei ea veliiii iti librili solericr collocni.» pcrpcndcrc ieniiadcmeniatos,nddiicere interconvivia,quovino-
accuraiius laborarunl : adiilesccules cl.^rlssinii : cos S!>rum excnipbi docercni ndiilcscenie-, quanlum in
esse commenJiibiliores pr.Tcslanii-iresque noi> miims se mnli spuiTissiiua ebrictas coniinercl. Quamobrem
vcre qnain priKlentcr.inim.îdvcrierunl : qui nilclibus
niliil C0!idiicibilius, iiitii! pr^cslnbiliui bistori.i, repe-
hisioriartiin nioiiimentis rcs a m^joiilxis insignitcr nullam esse faciiliatem
riri possc conlenderim , ci ,
gestas: coiisili.nque admir.nbilia : ac rcrinniiiopitiaios nulhm disciplin.im qux ei vclui bonc vlvendi ma-
,
cvenlus mnUiplici quadam exeinploniiii copia exs- gisl'3R nou rcsscrii. Iiiier eos vero qtii prnestaniissi-
cripsere. l!i<loria sijuidcm (<|uatn Cicero , eioqucn- muin bocscribt nili gcuus iradidere, Pattlum Oiosiura
lie parcns primarius, temporis lcstcai : lucem veri- iloruissc, ac dc rclnis Iiumanis cgregie meritum cssc
lalis : viiam memori.T; iiuniiam velusiiuis appcllai) plaiie concc>serimiis, qui etsi confliciaiiooes gcneris
ea miuistrai affalim : copiosi.is suggerit, «berrime b |„nnani : cupiditatos
pi( : el v.irios calamitaium even-
siippeditat, qiiibus homincs , insigncs priscorurn
Ins se scii|>lunim pollicoiur : nibilo lamen «ecius
mores aiiuulabundi ad bcalam vitam rcddantur ct pa- perpciu.T, hisioriai scriem , ab orbe cotidiio, ad me-
rattores, et insirucliorcs, culpabila obscocnaiiuc mori.im suoriim tcinporum summa cuin fide csl com-
faciu viiabundi non reformidenl h;cc adco, sed fii-
plexus posliliMilias, lcrrjcmoius , inauditas vasta-
giaiit , inscclcniur, despuanl. Neîue enim posieritnii lioncs, casus iiiex-pocintos, aique portcnlosa rerum
quisquam e\qiiisiliiiscousulerc possit, iieiiuc ca in
miracnla pru stii ojrcris iitsiiluto conferea». Nci]iM
piiblicum cdorc, untle sibi omnis ordo, sexiis, aîas, eloqucniia! Inudibus caruii, cujns perspicui brcvilas,
vcl in.ijora liilcrarum adminicula, vel (Opiosiorcin siicculcniiorc rerum narrationecoiicinnnUi, gravibus
ad itijtruendos morcs su|>ellcctilein spoponderil, qnidem sciiieniiisciimulaiissima, etinevitabllidislin»
quam bisioriam , id esl mngistram : ct (lucem bcnc , cla varieinic spIcndosrit,effulgeiqueaiqiic eoImpcHil
ac beale vivtrndi , dc qua el rorum omniuin poriiia Icriorem, ut vix exi>limei tnnium dicendi arlificiunl
proveiiit : el ea documenta liaurircfiuc.iiii humiiies, conlincri in boc cnrpiisculo. Alexander Aplirodiseus
quihus vcl pubiicis, vel privatis rationibiis uiiliias iu suis ptoblematis pliysicam affert raiionem, Cur
paiiaiur. Nulla siqiiidem, ulla ex parte, lilteraria bievi slaiura boniincs proceris ut plurimum sunl
monimenla licct rcperiri, qua; histoiiarum ndmini- G prudcpiiores : Mmirnm quia comtipata atque com-
culo lion indigennt, acearflm vcsiigia non exoscu- pacta iUis esl anima iti univer$o corpore. Proceris ve-
lentur. Ncc jain legum )a'ores pra>tcrimus : qiii men- ro t» longitndinem dislenta rrsolvilur. Qiind hoc suo
dose suiiin mtimis adimpleani ,
qu! nec olficium carniine complcxus cst Papinius :
bcne iiisiitucndae civiiniis exscquentiir, nisi rerum Major m exiguo rognabal corpore virlns.
gesiarum narrationein |>laiie lcnneriBt : ex ea sinRU- Quapropter Ilomerus Uiixem breveni, ac prudentem,
lorum morcs vcluti in cvemplari : ei bumanre vitfB Ajacem vero procerum, ac stolidiorcm describit. In
speciito inspociuri, quosin uimm contrnctos circum- qnnd cqnidem problcma, veluli iu diverliculnm non
tpieicnler eliciant, tiim deiiiqne clecios. qtii ad cotn- iiiviius irnnsilui, ratiis camdem afTerri solntionem
munem omnium utiliialcm prodorinl, in medium de prudcnlia nostri Historiographi ,
qui in hoc suo
proforani , alque promtilgcnt. Sed el philosopliia brevi operc res lot vcironciis sarulis geslas ampli-
ncque de moribiis priccepta cxiilicnre, ncriue de lcr describit , brcviiaiem iicque obscuram neque je-
rerum doniesiicarum usu, ac de pcriiia toia reipu- junam observans , scd qus quanio suppressior est,
blicaj admiiiisirnntke , constituenda;.|iie sine multi- tnnio e.st prudcniior , ct lucnlentior. Euimvem ego
jtiga cxemplflrum narraiione agcresaiis possil: qiian- ipsc muliis rebus subitivitatus, adiilcsccntcs spccia-
doquidemcondueiI>iIius,erricaciusquedoccndi genus D tissimi , vns moneo, ct horior, ut pra^slnntissimam
per cxcmpla, qtiam pcr documcnia esse, nemo homo hoc opus vobis nominatim dcdicaluin , liilari vultu,
non novit. Naiura cnim comparatuin est, tit excel- el sercna fronie suscipiaiis : muliuin inde jiicundiia-
leiilium virorum cxeinplij ndvooeiitur hoinines nd lis,multum cmolumcnli, ncc minus bcaiiiudinis re-
studium glorix: ct allecii, non nisi qua: pneclara portniuri. Opus est eoim non miniis rmîiemm,
sint ct honesta, vil imiiari siudcnnt, vcl nsscqui. qiiam vîkipiilicnm, cui equidcm aniioiaiiuncnlas
Usu quoquc venit ut humanarum renim vicissiiiidi- clinrlatim in niarginibus ascripsi , et carnm compo-
nciu contemplabundi : flantem , rcflanlemque tolies sui liiieraritim iudiccm , ui illis nrgumcnia occurre-
fortnnam alicrna vclnrum cxplicalione inodcrcntur, ri nl scilii paieniiorn , hoc vero ficrcnl fucNliura re-
ipsiusr]uc varianiis fortunx incursus solcrlcr cir- pcrlti; fuit hio labor sanc iion injncimdus uiihi
»
GiS VARI/E DEDICATIONLS KT Pn/EKATIONES. U6

c\i«liniaiui lioc paclo op.r.T prciium rarlurwm ni'», A rop^.nniTio vel Urti domiim orlii |'A!os{ori'i, «an lis-
Ulqw. proimilj.^ntnruiu , <|U0 veslra criidiiio iionnilnl sinii ojiib viri lain piuiii in^.iiiuiitni non ossc fiivolnni,
adjiivareUu' ad pr.Tclarum ei viriiitis, cl liueraini;c iiiliirialns cst idom vir Pauliim Orosium pro»;I»ylo-
fa&ligium adipiscriulnn). Valcte cl lianc oiierntani rum, virum, por ca icinpora sihi apprime l:imilia-
mci in vos amoiis ac oli&orvnnliu; tcslcin pcrciuii roin , ct iii lociione historinnim cicrcit.iiissimiim,
iiludio coiifovcatis. ut :ib orbc cniiilil'> Ilislorias fontovorc atjfrrodcrctur
rnSTOLA ad sua usqiic tciiipor:i, iiiidc landcm maiodici illi ho-
Jo\N>is CtsAnii Ai> Gr.onoiCM a Seina. mincs vcl inviii intcllijjorcnl cognosccronlipio iion
Illnsiri gcncrosoqiie viro Doinino Gtoncio a Seina, (^hri.iiaiiain rolitiionem in catisa csse, qiiO(lj;im lum
ex iiiclyu^ ei pr.Tcl.ira cnmitnm a Viiijênslniii h- Hiiin:iiitini iiiipcritim iiicliiiare videremr, scd liomi-
iitilia nicUopoiilaii.T ccciosi:« Colonicnsis cano-
,
iiinn potiusgr.ivia horrciidaquc scclera ;itque fl:igilia
nico aixlii};r;iiiini;ilci) , (livornni P;iliocli ;tpiid
idqnc h:tud dnbic rtivina providenlia sic dispo-
Susaium Ikiii!I ignoliilc Yoslp!i;ili;c oppidnm, Cc-
rcnnis, ac Aposinluriim a|iii(l (loiomam iioni, nr- ncnic cl nioilcranic omnia pro suo nuUi ad commu-
liem Ubiornin (aniigcialissiniam cccleîaniin ar- , ncm sempor buinaiii goncris salulem , ejusque
cliiJiacoiio, pr.cpoîlo, doniino el patrono suo,
omondationem. Orosius igitur tanti viri horlatui scu
(jii:im plniiiimin obscrvaiido,
B p')titis pnccopto (iit cl ipse de so iii opeiis sui prxf.i-
JoA.^.NES C.tSAUIUS, S. D.
lioiic inijcmie lcstainr) nnn iiliilicns pîrnit, laniclsi
Diviis Aurelins Augnsiimis, vir prTlor animi lc- id sibi (lifhcilc admodiim fnre sciiiirei, ac proiinus
iiilalem , quani j:im indc a prima adolescenlia pr:c ag2re!.sus historias conscrihcrc, per lihros septein
se lulil semper, ac pcrpeluo servavii, lum ct pr;i;icr .ih orifiinc mnndi oxorsns, collociis undique (ul esl
viuc sanclimoniain , qna mox post ojus nd Clirislia- vcrisimile) annalibus, adjiilusqiie procnldubio, quos
nismuin conversionem , inclaiesterc cwperat apud anie se Iiabnit, Iiisioricis nrminte vulgaribus , eo»
Deum el honiines, acdeindc insignitcr clarnit, dum ipf.03 libros sopiem in opus rcdogii, profocto ut non
vixit , niagni saiie judicii luil, cuin in profaiiis cl inclegins, it:i ncc cxicris liisioriaruin scripioribm
s;ccularibus, Inm in diviiiis prxcipue et sacris liiie- loii<;e pusiponcndum •
quin eisdem iii hoc forlassis
ris, quas, posle.iquam Clnislo in sacro fonie nomon pr:cferenduin, qiiod ubiqiic aiictor ipse in tnto operc
dederal, diligcniissime scru(alitsesi,volvit al<iuc rc- illo suo, cum rcruin gcsiarum narratione, lcinporum
volvit, el iî liis clucidandis cxponcndisquc iion sc- atiiioi uiiique coilali«mom , supi>uiaiioneniquc cun-
gniier versatus innumcros propc libros a sescriplos junxii; quatenus non pirvi rcfcri, eiim, qui resdi-
posicris rcliquil. Ilic (inqi)am) cuui inier alia slmlia vorsis gestas lomporibus cognoscere siudct, tempo-
(iU;c Iraciabat, in manibus liaberci comiioncrc.lquc
C rum (luoque ipsoium, quibus ros ill:i* gestx sunl
grande illiid opns, sive volumcn, quod dc Civiiate cerlam simul ralioncm obscivaiioiicinque liabcre.
Dei inscripsii, el in libros viginliduos digossii, <|no- Quod qnidem opns quia jam aliquoiics excusum ei-
runi in prioribus quidem decem :>cutissime dispuiat sliiil, scd nicndis iiiloriin iinn paucis scatens, licct
conlra infideles , quos vubô paganos Vdcaiil, ct totics lenialiim :ib his emaonlari rt^purgari(|ue : nunc
Clirisliani noininis hosies, qui Uomani impcrii immi- dcmum cma ct cxpensis inagistri Gotfridi liittorpii
neniem ruinam, ui (luod per id tcmporis iuclinare civis Coloiiicnsis iioit iiinmi ordinis, viri me hercule
ca'perat , Ciirisiian:c pieiati fidf iqne ci rciiîoiii imci indu?lrii ct honcsii, sed rocognilum prius iion
puiabaut. Iii qiiibus proindc librts vir ilie gravissi- parva diligonlia. partim iio>lra, pariim aliorum quo-
mis ceriicbimisiine cx probaiis historiarum scri,oio- rtimdam, ct ab rcsianiihus mendis repurgnium, io
libus desumplis (estiinoitiis, illos conrulai ii!qnc luocmiieiiim prodit, niiilio sane aliicr qnaiTi hactc-
convincii, immo liicnleniissine oslendit demonsirai- nns, s^miilquc ci lypis admodum plausibilibus exca-
quc, non novuin fore, aut eiiain pro miraculo b:i- sum. Cxtcrum hanc nosiram in hoc niiTatam luct:'*
bendum, Uomaiium imperium desilurum aii(|Uundo, braiionem alque operam c um jam circtrmspicereni ,
aui ccrteinclinaluruin : cum clirissime consiei, apud mecumqiie cogiiarem , cttinam ex principibus viris
hisioriurum aniiariuinque, iinnio et Chronicorum
D nuncnparcm dcdicaremqnc, iil rujiis tutcla nitere-
scriplores, ab cisdemque memorix proditum sit, lur, tua mihi cum primis gratia in mcnlein venii,
rcgnaet imperia subindc vel subYcrsa lundiius, vel iticlyte ac geiterose Comcs, nec id qnidem sane ab
translata luisse : ul si quisexomph pct:it, As>yrio- rc. Qnippe cnjus f;ivorem e( benevolciiliam sxpius
rum, .Medorum, Pcrsarum, Macedonum sive Grx*coin me cxpcrlns sum, non absque fructu cl commodo
ruin, eiiam sub faUa iila rcl gioiic, qux diii anic aliquo meo. Paque ut graiituditicm saltcm ali(|U.ini
Chrisli Salvaloris noslii adveni;;m universum pcne erga ic meam ci aiiiini crga tc mei propcnsionem,
orbem occupar.it alquc illuserat. Qu.ne nimiruni quid nimc tandcm vcl uicumquc dcclarem ostcndamque
aliud (quxso) fuii, qiiain ial-orum dcoinm, sivc vc- (nnm id in voiis jamdudum hahni, vir cordatissitno
riu» dxmonum , cnllns exiliosissinuis ? G;i'leruin ne dignissimcquo) , hoc Inx gratix ac miiniruentix in
iinpiis illis el blaspiiemis Chiis.ianx religionis oso- pr.oscntia muntiscuium olfero dcdicoque : necdubilo
ribus ei conviciaituibus siipcrossei quidqn:iin, (pio quin tua crga me hcncvoleniia, illud qitaninlum>
suam illam vafriti;»ra ei versi|.cllem maliliam ac cunqiie sit, .Tquo benignoqiie animo sit accopUirn,
uaicdicenliam advcrsus Chriîiaiios ipsos prxtcxC' ut qui solcas pi lua pruJe/iiia , non ad rem qwx
;
617 PAULUS OROSIUS ClfDONOLOGU?. 648

donaiur offerlurve, scd ad aiiimnm ))oii<>s qii» dona- A dcpcrdiiis, lidelissime Irxinsiiimpsit. rorro »i cui
lor offeriurqiie , rcspicerc. Qdod tsmon ubi jaiii pro per alias fortc occupaliones liberum iion sit oiuncs
coinpprio li:ibtiero. non csi qno noii ipsc niilii no- omiiium iiislorias evolvere, hic hibci volut absolu-
nniie gralian lujc graiuiari mcriio deboam. ncnc valum couipendium, selcciissima quoe4|uc magisque
lcat tua Gratia. Colonix ,
pridie k;ilend. mcusis Au- nccessaria ex omnibus complcctens, quod quidem
gnsti. canctririim Iiistoriarum instar cssc possil. Historia-
EPISTOLA riim vero «yx&./jttov pro incrito celcbrarc ui meirum

non cst viriuni, iia bic locus minimc admitlil, laii-
CeRAROI AD OosiiMiM
B0I.SlIIN€F
ABcniEP. D. IIerhinm. tiim deircctaiorcs unius Ciccronis dicto vcluti fusic
coniprimam: Ignorure, inquil, qiiid anleqnam nalti$

Rcvcrcndo ac domino, Domino Qiii-
in Cliristo palri
tisactum seti gestum dt^ lioc est semper eue puerum.
rino, Dei el Aposiolicc sedisgraiia episcopoCy-
renen. rcverendissimi ac illusiriss-mi prinri|iis el Jain vcro quantum olei laborisque buic auciori rc-
dnmini nosiri D. IlEnMANNi , Saiictjc Colonicn. stiiucndo impen.îim :-it, neino pcrvidebil judicabitvc
Erclosiir arcbiiir.TCsulis, ci S;)cri Rom. iinpcrli
per Itiiliam arclii-cancellarii, principis Elecioris,
exactius, quam qiii boc exempinr com priitribus qni-
Wesplialiiccl Angariii^ ducis, Legaliquc nali, «tc busvis cti;im lam scriptis qiiain imprcssis conlulc-
in poniificalibtis Vicaiio generali , Gerakwjs Dol- jj rit. Nain quid rccenscam seu mavis suhjiciam cea-
suiNCE Ueckelinchuscnsis Suiutcm.
luin ampliiis vcrsus, muiilata scnsus iniegritatc,
Cum multi suiit ho<Iie , reverend<; Patcr idemqiic passim intermis&os ? quorum lanien, ne qnis vanuin
doctissiinePrscsul, qui in restiluendis vcteinm mo- mc pulot, c niullis paucos indicabo. Iiaqite conrc-
numenits, dere liiterari» cerlatim bene iuerevi slu- riitur inilittm e.ipiiis teriil libri ii ubi ca vcrba dosi-
deani , lum vel in priniis in eorum albo cst vir c.in- dcr.ibanlur : Cui successil, ut dixi, tixor sua Seniira-
didissiinus juxti .itquc opiimus Oodefridus Hiitor- tnis, qita; cum et ipsa 42 annis regnaret, clc. Ilcm cap.
pius, qui numquain non aiiquid vctcnim elticubra- i7 ut alia iranseam, libri v, scx plus minus verstis
tionuin suo impendio vol purgniius vcl eliinaiius iii nulla alioqui constante seiitcnti:i rcqnircbantur ,
liiccui prorcrl : :ttque adeo nupcr mcrum cgit, ut nenipi» ibi : Dic dicta a snpposiiis ejusdem faeiioHis
Panlum Orosium cum vcteribus ac innnuscrip-
iiliim jtididhHs, per st.elus innoeens Mclellus damnalus, in
tis cxcm)>laribus collaiuni, liit meiidorum myria- :\ exsilium ci;m toliu^ IJrbis dolore discessit ; et qii.T
dibus pro viribus viiidicarcm : qiiibiis quidcm bac- scquunlur usquc, infiioiibus ausibiis. Iiidem cap. sc-
lcniis vct somnolciitia , vel ignavia seu lu.ivis incriia qucnii cjusdem lit). i.on ininus trcs prxiermissi ruc-
tuni scribiruin , tum cbalcographoruui adeo inutila- lanl, ibi : Sanique ita ut alloniti timore hosiitm stc-
lus, corruptus, ac dcturpatus fucrat, ui vcl docios ^ terant, ttlii slirptbus, alii saxis reclines, alii armis snis
ncdum rudiores a sui lectionc merito dclerrerct. Nc- inniientes, eio. Quid dicam de tot millibus vcrboriMi
que id mcbcrculc, quautum ad auclorem aiiinci vcl rcsiilutis vcl in locum rcpositis? Ad qtiam quidcm
sinisiro judicio : siquidem unus ille Orosius, vir ut rem non paruin ntomenti nobis attulerunt tria vetns-
apparct ontuium bonarum liitcrnrum etiam divina- tissima exemplaria scripta, quoruin unuin vix h<Hlie
rnm pcriiissimus, is csicui vel soli in bistoriis mc- noiiiautlcgibilibus liitcrarum figuris descriptum bi-
rito lides balwri debiai. Qulppc qui homo Christia- bliollicca m:ijoris Ecclesix Colonien. suppeditavii.
nus . sanu iniegrnquc judicio pr.Tdiliis, adlixc nulli Atqui quanii ncgotii res fueril in tanta codiciiro va*
privatiin faciioni adiicius, nulli naiioni scu gcuii riegantia seu dissideutia, ubi scripti ab imprcssis,
deditus, cv optimis qiiihusquc historiis ac annalilms etuiriquc inlcr se qu;im innxime discordabani, judi-
jam inde ab exordio huniani gencris coiiscripiis, cnrc quid eradcndum scu reliuquendum , quidvc
divo qiinquc Auguslino aiictorc uegoliumque id ei cliam sul)Sliiuendum fuciit, vix quispiam nisi ipsc
injiingcnte (nani utiique cnmdem fcribenti caus.im expcrluscrcdai. Prxterca cul ignoium, quam Imloc-
fiiisse constat , Augustino Itbrisde Civiiatc Dei xiii, tc ne dicam fcedc pcr opo-j Kpx{ quondam hic lilcr
Orosio bis septem falsaspaganorum scu clbnicoruni fuerit in capila dissectus?adco, ut non solum niillo
suspicioncs ac caluinnias depellenti) ea collegerit, *^ habito rcspeclu diversarum rcrum aut historiarum,
sedulaqiic opera ad postcros iransmiserii, qux ciira veruin non raro in mediis periodis, immo seusuuin
coniroversiam ab omni affcctu vanitatcquc seclusa inierim clausulis oraiiones divaricarit aiqiie scjiin-
prorsus alque scjuncia viJcrentur , adiiibitis passim xeril, rursumque ubi niaximc disscpienda disjun-
cl iii loco optimis snUibcrrimisque Cbristiani pec- gendavc fuerant, concliiserit ac conglutinarii. Tuin
toris condimeniis, qux pium ac cordaium leciorom quam insulsa qucso et incpla niliilijue ad rcin pcr-
iiou iniiius profocto, quam ipsx bisturix juvabunt. tincntia adjcccrat argunienta ? Postrcmo quam pcr-
Acccdit iiis quo.|Uc qiiod opiimi hujiis viri beiieflcio perain quain nullo judicio liacicnus idcm hic libor
res profecto innumcr.t: ei haud quaqiiani spcrncn- circumfortctur disiii)Cius, ncminein credo essc, qîi
dx clarius nobis dcntur pervideri : quarum scilicci modo lcgcrit, qui ignorcl. Quibus omnibus si i|uij
perditis arcbeiypis vix alibi hodic vestigium supcr- nostra opella scdula magis quam cfTicaci subvcniunt
cst. Quod genus siint mnlia qux optima fide ex fl* est, cum sludiosi vclim oinncs xnui boniqnc consn-
dclissimis Livianae indasirix monumentis, jain oliin lant, tum qiiidquid hoc Tuit laboris libi, Prxsul in-
injiiria tcmporuin scu poiius ignavoruni hominuin tegcrrimc, dicaluin, co vullu animoquc ncclpias,
6« VARIiE DEDICATIONES fclT PR.EFATIONES. C*.0
quo olim Persaroni ille rex Arlaxcrxcs pauperouli A vcriiaiis cancellos iia silji rircnmdedissc, ui cxira
ciijnsdam frivolum qnidem sed simplei munus, nem illos num(|nam sinl egressi, unlla graiia, ntilla si-
pe aquam complicaiis mauibus c proximo fluniine muUaie scribendo sinl peinioii. Quod quidcni ut
in
liausiam ferlur suscepisse, volunlaiem ac auimi prode Paulo Orosio in hoc lempore pluribus vorbis
|>ensionem. non rcm ipsam permetiens. Valeat Re- planum faciam, neccss;iriuin csse non arbilror : sod
vercntij lua reliciier. Colonix , Anno i5i6 ipsis idi- ea qu.x adolcsce:ites de lioc nosiro .incioro scire la-
bus Junii. bor.-ibunt, minimc prxtermitlain. Vila ejus dtscripla
EPISTOLA breviter a Gennadio in Catalngo Illusirium Virornm
FRAMC. rABRICII MABCODCRANI AD I>. J.ÂNNEU exstat : qnx etiam in scripiis cxemplaribus inilio
CLATTENUIf.
Hisiorix invenitur, sicut a nobls est edila. Fuit is
Amplissimo omatissimoque viro D. Joanni Ulat-
Cbristianus, in llispania natus ei cducatus, sed di-
TENO , praeposito Aqucnsi Cranenbnrgensi , et ,
Carpensi : illustriss. principis Guilielmi Ducis Jul. scendi cupidus, suos pairiamquc reliquit; atque ut
Cliv. Mont. cic. canccllario, patrono suo, Fbanc. ca, qux
religioneenodaiius scire cupiebat, plano
in
Fabeicius Marcodciunus S. D. cognoscerel, in Africam ad Aurelium Augustinum
Cum omnes, qui res a se vel inventas primum, trajccit.Fuit hoc circa annura Chrisii 400. Cum apud
vel deinde excultas ac illuslralas liiteiis consigna- B Augusiiuum essct, consiiluit cum de Priscillianislis,
runt, bene dc posieriiale sunt mcritl , vir amplissi- el tle quibusdam Origcnis sensibus. Cui consuliaiioni
mc : tum haud scio un ulli nielius, quam qui rcs '"e respondii libro, qui cxslat ad Orosium conira
gcsias liisioriae inandarunl, memorixque propaga- PriscillianistaselOrigenistas. Capiinr inicrim Roma
ruhl. Magni fiunt, ut merito fieri debent, qnae gra- a Goihornm rege Alarico, et magnam Romani cla-
vissimi viri Socratcs, Plato, Arislolclos, aliiquc plii- dcm accipiunt : causamque liosles Cbrislianx reli-
losophi de appetonda viriuiu, aspernandaquc vitio- gionisineam conferuiii; advcrsu; illos tura Orosius
pmdidcrunt qux tamcn Herodotus,
sitaie liiieris : Augusiini jussu bos sepiem liLrvJS Hisioriarum con-
Thucydides, Theopompus, Epliorns, et cxteri bis- scripsii. Deqnibns Gclasius primus cum lxx episco-
torici monimcntis annalinm consignaruni, majorcm pis seulentiam lulii, cjusfiue decreii vcrba sunt hxc:
vim ad rcs prxclaras seciandas, cootrariasque de- Orosium , viruni erudilissimum , coUandanws , quia
clinandas habere, nemo inficias , opinor, ibii. Illi valde iiecessaria adversus paganorum catumnias ordi-
cniii) quid agcrc homincs debcani. hi quid prxclarc iiavit^ miraque breviiate coiiltxuit. Augustini deindc
cgcrint, docent : illi de coIenJa justitia, lortiiudine, Evodium scribit, Orosius liclh-
consilio, ut ipse ad
teinperantia multa pnccepta dcdcrunt; hi, qnisjus- lcemuin ad Divum Hieronynnjm profeclus cst, cuin
lc, fortiter, moderate vixerit, demonslrant. Neqne G hac cjns commendaiionc : Ecce venii ad me religio-
vcro qui ad jusiiiiam hort.ibitur, plus Socratica r.i- sutjiivenis, calliolica pice fralei' , a:laic (iUus, lionore
tionc, qiiani Aristidis, Fabricii, et aliornm docii- compresbyler nosler, Oiosius, viijil ingenio, paraius
mcntis efficiet. Recic igitur Anlonius apud Cicoro- eloquio, flagrans sludio, ulile vas in domo Domini csse
nem hisloriam suis laudibus exornans, eam magi- desiderans, ad refellendas falsas perniciosasque doctri'
STRAM viT^ nominat ; estque magna gratia renim nat, quce animas llispanorum mutio infelicius, quam
gesianiro scriptoribus habenda, qui suo studio effc- corpora barbaricus gtadius Irucidarunt, elc. Non bic
cerunt , ut rebat prxteritis cognoscendis, quid in commemorabo, quam sxpe, quamquc libentor bo-
vita hominum laudetur aut vituperetnr, qnid pro- mines crudili, bujus scriptoris auclorilalc et (esti-
beiur aut offciidal, tamquaui inspeculointueremur. inonio ulaiitur, quam multarum rerum inemoria in
Qinmquarononcodemlocoomnes, qui historias scii- Orosio exsiet; qux apnd alios posi taniam Livii,
pserunt, habendos, neqiieeamdcm utilititcm cx om- Taciti, atque aliorum historicorum jaciuinm factani
niiim illorum scriptis exspectandam, ncnio rcrum non invcniantur. Hoc dico, dolendum fnisse, tanii
adeoignarai,aut alitierisilaalienus est, qui nescint. viri tam fruclnosam historiani adeo mendosc liacic-
Sed cum eoruni alii rcrum priscaruin narr.ilione, au- nns inmanibus versari. Ccniuleraicani cnmaliquot
resiantumquasivoluplaiequadamperfundere.vcrbo- D manuscriptis exemplaribus ante annos 3r> Gcrar-
runique illccebris capiare voluerint, alii res sapien- dus Bolsuinge : laboravii dcindc in eadom cmon-
ter, jusle, pie, furiitcr, moderateque gestas, sint daiida doctiss. vir Joannes C.csarius : scd profeoto
•plendida ct illustri oratione persecuti : alii ncglcclo necesse esi, ut vo.l eornm exemplaria non fuerint
Tcrboram ornatu res, uiiles illas quidcin, sed ora- diligenter saiis descripia, vel ipsi paruni accuraic
lionU Iaminibu4 noo itlastratas proposuerint deli- : opus perspcxerint , menda relicia ab illis dc-
lot
gendi sant imprirois umniqne stiidio evoivcndi, qui prelicndi, postquam corum librns cuni iribus manu-
non loodo Iingu.im excolcre, verum etiam prctus scriplis conferre coRpi. Neque vero saiis habui ve-
plurimarum et maximarum rerura copia instruere tusios libros ad hujus tam pneclarx hislorix cmcn-
possunl. Qiiod si tamen cos non aspernamur, a qui- dationcm advocarc : sed cum jampridem, mulioruiu
bus praeier verborum ornatum oibil omnino suppe- Grxcortim et Laiinorum anciornm collaiione, didi-
ditaiur, cerie valde lauti siint, qui ab illisabhorrent, cissem, ipsos libros scripios innllis sape incndis
qui brevi siuipliciqiie orationc res cognitionc dignis- fucdatos esse, conituxi, et quasi convocavi in nnum
siai:i8 comprehenderurtt , prescrtim si coiistei, co3 locuin oniDes, (juos dc his rebus, qnas 0:Oiius atti-
Patiiol. XXXI, 21
: , : ,
PAL^LUS OUOSiUS CHRONDLOGUS. 6Si

G31
eii scrinsissc aliauid poiui recordari. Qui aulcm itii, A Anie licci popnli fuerii delalus in or»,
nostns appare- Non lamen cxuius sordibus ipse fuit,

ct quol ruciiiil, ex Annoiaiioiuhus
Sod roseo plcrunique colore,
vrliiii iiialiim
qiiibns tioit taiiuuii iianc cdilioneni fulcire quod malri> dcserit aiilc (iicm,
l)il : iii Brachia
scd ct Historiarn Romanam iliustrare suin conaius: Qua foquitur Phoebo ciitis alinae linquit lionorem,
f4Cicra pars vcieri plena vigore iiianel
ut adolesceiiies, qui cupereiit ea, qusc Orosius brc-
Sicliinc Orosiiiiii inuliu-i Inberecerai error,
viicr coinplex'iS est, pleniiis cogrioscere, hac m-stra lllinc a liiaciilis scmircfectus erat.
ndnioniiione insiriicti scirent, unde ilia esseni [*c- En lihi imnc po>ilo iabuni sqnalore, siluque,
suam explereni. At- Fahricii docto feius iionorc venil.
lcnda, eonmiqiic leclione silim
Si possunl Yeieres aliqnom mcruisse favoreiu,
quc hoc quidem ego inagno coiiatu sludioque egi :
Qiii tamen hisuiriic vinciila stjic lcvanl
quid vero sim conseciilus, alionun jmlicio lubens ji^„„
piacet Orosins liina j:im vindioe rasns,
permiuo. In quihus umis lu, Pairone ampli«simc, es Qui sna proChrislo forlilcr arma liilil?
omnium. Tna mihi benevolonlin, luum
Nam simui ac flnerei Riimana pnteniia relro,
milii instar
Plchsquc mali Chrisluin diceret essc capnl,
juiiicinm harum viglliartim fruclus eril uberrimus. Te\iiii anisnles a primo seminc mtmdi,
liabui cquidem in hnjus laboris non modo suscc- Scmper humum monsiranscladibus esse gravcm :
piione, verum etiam moliiione ac pcrfcclione, pu- Ac ut dilucret sioiidi mendacia vulgi,
Quar Chiisli potcranl ohlciiebnire juhar,
blicamjuvcniuusuulitalcin mihi propositam, scd in B E,i„o„ii, mira fraudes breviiate rcfeliens.
le ipsum simul cnm Orosio operam darcm, cum Romula Ciiristiadum sceplra îierc fide.
nos qui legimur deiisa ceii nube dolorum,
{•raia qiiadam beneficiorum tuornm in me recorda-
lliiio
Scmpcr ct rcinmnis liirba sepnlla sunuis,
ti<mc speciavi, nec id sine causa Si enim ali eo tom-
Chrisium fngimus cansas torqnere malorum,
:
in
porc, quo mc primum complcvus cs, libi omi<i.i , Discimus ei olades ferre, subiro, pali.
qurc a me proficisccroniur, dcbcri slalui, quanio cii- Ergo cape Orosium viiii de pulvere rapium,
Si le parv;i lni tangerc cura polest.
mnlatior nunc ea volunias esse del>ct, pcsiquam
Non vanus parict libi Ircdia sormo legendi,
filinm meum a sacrtisaiicio bapiismatc su^cipcrc ma- Eloqnii currit gr:itia vivaûi.
xiina benevolemise significaiione voluisli? Qnod nc- Non le mondoriim jim irisie morahitiir agmcn,
cessiiudinis vinculum, quaiulo Justiniani impeialoris
Quornm Fabncii innncre prodil cgcns.
Si qiia viuebiMilnr ca cis iminorsn tcnebris,
fanctlone arclissimum habctur, ego iUo graTisjiinuin Qu;e nequil ingenii c.iptus iniie ttii :
onus observanii» mibi imposllum siaiuo. Ctsjus Ha>.c libi Gyumasii iux illostiisîjtia ni slri
Fraiioiscus soh dii clara niiore facit.
tesiem Oros-ium hoc lempore ad le mitto : ([ucm in
in quibtis ut sei|uiiur vctorimi monimeiita viroruin
luo nomine meriio apparere exisiimo, quod tu, qui Sic bica de rerum nnbila nocle traliit.
6Uiiimam islam prudeuliam, qna in altissimo digni- Cur tibi si possini liujus pleouisse labures,
talis gradu posiius, pairi;i; iraiiquillilati bene con- C ^ Ei scnsus dcmpio Giie moverc luos :
Orosii stmus, lectnr stndiose, libellos,
sulis ei prcesidos, lc Hisloriarum cogniiione a prima
Quos fert hic sludio graiilicaiile libi.
xtate inchoassu, aluisse, auxisse, ac confirmasse
inerainisti, ne nunc quidem, cum per gravjssimas EPISTOLA,
Reip. ocoupalioncs licct, hisloricorum leciioncm ic- AN». fCH«TTCS ANTCEBP. S. 1. PF.TRO CHOMSO, TTTO-
fugcre consuevisii : quod cum non cognoscendi, sed CRAPUO COLO.MX AGRlPriNiE, IN tBllS, SAL,
rccolendi graiia Tacias, nuMs commodius leguotur, Qui iie legenda lusioria, hommum vitse longe uti-
quam qui Iv Inaoiin rcs ge.^tas clarorum virorum ac lissima, utpoie morum magisira, prneccpli pareiitum
populoruin scripsernnl. Id verocum Orosiusgravis- Tnciiioria; tradidcrunt, ii fere ab epitomis atqttc com-
simorum virorum lesiimonio summa fide piui&lilorii, pendiis inc hu:ii!dum esse, commodius arbiirati sunt,
opiis csse noii arbitror, ut hoc pUuibus vcrbis hic duceiidiimquc ccnseni iniliuin, vcl a L. Floro iii
demonslrem : noc duhito, quio libi satis conimcn- Koiii. Hisioria, vel a scriplore de Viris iUustribus;
dalus sit is, qui Ilisioriam ah iniiio mundi exorsus, vel dciiiijue in Grseca Latiiiaque kistoria ab lioc
ad sua tcnipora per qnini|uc millia annoruiu sii[ ru Paulo Orosio auspicaiidum esistimant, gradumque
itc fcrc dodnxit : coiifido eliam tc nostrum laborcm pa.ilatini faciendum ad vasios illos historicos, inajo-
approbalurura : unde, ut Timanlhes Agamcmnonis ^ n„n goniium Romanjc Rcip. scriptore.>, T. Livium,
dolorcm, sic nos amorcm ct observaniiam erga (c Dioiiysium llalicarnasseum, Pluiarchom, Apiuantim,
nostram xstimandam rclinquimus. Cliristum 0|)t.
Dioncm, Pulybiuro, ac cxteros. De Epitomis L. Ju-
M >x. prccamur, ul lc patrio;, nobisqiie diu incidu- lium Floram, slve is L. Annxi Senecae labor esl
mem conservct. Vale, patioiie mihi iii primis obser- (ui ViiicUis puiat,ei membranx nomen illud prxfe-
vande. Dusseldorpii, postriJie idus Mart. Anno a runt), doctorum homiiiumcommeniarii illustrarunt,
Cbristonaio 15C1. Joannis Camertis, Eli.% Vineti, Jo. Sladii, Gruteri,
AD LECTOREM, Elcctaque Jiisli Lipsii V. C. In auctorcm dc Viris
PKOLOCliS JQAN. RtBEMONDI DISCIPLU. Itiiistribus urbis Romx, utcumquc notarunt olim
Si jiivat extrema soripiis ab origine mundi Dominicus Machan.Tus , Philippus Puncberius et in
ricniiiS hisloriis, leclor amice, frui Germania Lycoslhciics : nos denique Corn. Nepoii
Qiiid iiimi.s iii Vcicrum miiiilaia voliimina pcndcs,
Qna' noi|uonnt ulla parlc levarc famcm?
manum addidimus, voltiiraus quidcm certe, ndor-
Eii rodit Oiosiiis iriiiics cinissiis iii aiiras, nando. In Orotinm vero, qucm jam quarlum atit co
Lumiiic Fiancibci splcndidiore nilcns. amplius, opiime Choline, tuis typis excud<>re pnras,
:,
655 NOTITIA CALLANDII IN PAULUM OROSIUM. f l
nt inilii por cjiisiolam Myllus nosicr signilic.tvii, ica A Orosii llisloria insr ripta fiicrit Ormesiit mHiKli :
csl a Fnnr. F.ilirici<), lioinine eriulilis->imo, illusira- vitiose, ui ei|iiidein arliitror, ac B.k iiari sxculi ciilpa,
lus Cninmenlario, iii noti intitio rauio Orusio , sed tuin nuii Craicu; inodo litler.x, sed ol Latina;, jicr-
Ilisiori.c adoo nnivcrs.T Graccoruin, Rouian^rumquc paiic-irum lioiniiium psscnt, jacercnt . ac inuiJ! con-
liiceni [pijclulibse vidcaiur. Eos lanicn lil^ros vinl- ticcsccrcnt. Onliestram cniin iiiSiTil<ciidam polius,
iiiio .1(1 incmbran.is liias el Colonirnsiiiin Liidovicns nomiiiandaiiHjtic piiinus vidit dociissimus idoin
Lauliits Bfjja oliia conlulii. Qiias Nuias iiio polis>i- Pigliius in li"rctiie iîodicio, i|ui liliorcst do opiiuia
niutu ro;;atii r. censni, cl inagnam parli^m ctnsiare Piiiicipis insiitullone ct ilcr conlinel lloinam versus
compcri F.ibricii Nolis, (|uas iJcirco scgreg.ivi, iie ot Cnroli diicis Clivix ac Juli% fllii, iinno sxctilari
Lis cadem lcctor cuia t;rdio lcgcrc cogereiur; ci Faoro t.^75, quo anno in coMiploxu Grcôrii XIII
alienis prnata peniiis iEs0|iica coniicula lisuin Romx princeps ille suinm.e spei exspiravit, coiidi-
niovoret, scd propria illi aiiiiljui, iniiioqucad le, ul, tiisiiue jacei in xde B. Marice Aniinaruiu ,
pr(»xime
si vidobitur, reli(|uisadjunga :, cum accessioiic aliqua ad luiiiulum Adriani Yl Belgo; Poni. Max. Sed cui-
?aiiaiiiis scripturjc. Nain <|iiai nos ohiier legendo, Orcltesira, inquies' An quia vcluti tlieatruin reriini
al(|iic erociidando adonin ascripsimus, dum Fasios gcstaruin repr;esental? an quia a muiidi dcscripiiuiie
AI:)gislraluum, Annalesquc lloin. inicgrus Sicpiiani orditnr? Quid aulcin Or(;/ief{i-a sit, in AiiipUilheatro
Vinandi Pigliii lypis edi.nu$ Pianlinianis, cas :r(|iii 6U0 docel Lipsius nostcr cap. 14 et iii Onomastico
lioiiiqiie ui facias, inajoreni in nioduin rogo quxso- " Julius Pollux iib. IV cap. 19. Vale, mi Cboline, et li.io
qiic. lilud iiitcrim coronidis vice adjungemiis, quod iiostra in Orosium fruere qualicum(|uo inUustria.
isioruin ncmini in mcntem venit, cur iixc olim Aiitticrpix IGU.
NOTITIA GALLANDII IN PAULUM OROSIUM*

Paufut Oroslus presbyler , natione Ilispanus et per Deum »its.sMS sum : de le per eum spero , dum
rivis Tariaconensis , claruii exlremo pene Ilonorii considero qualHer actum esi, quod Ituc venirem. Aguo-
im;>eratoris inuporc^ ut scribit Gennadius{a). Gentcm tco cur veneiiin ; sine volinitatc , sine necessitnte , sine
siiam ac patriam prodil i|)scmciauctor bisverbis (/>) conscnan, de patria egressnt sum, occulla quadain it
Exslant adlntc per diversas provincias in magnarum aclus, donec in istius lerrce liitus allatus sum. Ilic dc-
t<i°&<(iin rninis parv(e el pauperet scdes , signa miseria- inum in eum resipui intellectnWf quod ad le vcnire
rum et uominum indicia serrântes: ex quibus noi qno- mandabar. Impudenlcm non judices , si accipis confi
que i.N IIisPAMA TAnnACONEH nostram ad consolalio- tentem.... Dilacerati gravius a doctoribus pravis, quam
nent wiseri(v rccenlis oslendimut. Ex llispania in G a cruentissimis hostibus sumus. Nos confitemur offen-
Afiicnm co noininc pcregrinaiionem susccpit, quo sam : tu pervidcs plagam : quod soltim tuperest, adju-
coi.lribulibiis suis, piavis baereiicoruin erroribus in- van:e Domino, Inrgire medicinam.
fecils medelam acsatutem ex saiicto Auguslino re- Ex quibus crgo plane conficiiur, eo.=;-errare sivc
ferrcl. id porro cum ab ipso sanciodoctore, lum in qui Orosiiim ab Futropio et Pnulo, Ilispaiiis iil vidc-
priuiis ab eodcm Oiosio edocemiir. Et ille quidem in lurepiscopis {/"), iu .\fricam ad saMClum Angustiiium
eiiisiolaadsanctumHicronymura :{c}Eccp, inquit.ce- fiiisjc lcgalum asseruni; sivc qtii ab flerote et La-
nil nd me rcligiosus jncenis, catholica pnce frater zaro Galliaruin pr;csti!ibiis eumdcin illuc missuni
teiate filius, honore compresbyter nosler, Orosius, vigil cxistinianl. Duos quidcm priorcs anlisiitesmcmorat
ingcnio, promptus eloquio, flagrans slud.o, vlile vas iit Orosius {g) : sod ex cjus vcrbis ii videiilur vcl anlc
doino Doniini esse desiderans, ad refetlendas falsas pcr- ipsum in Africani perrexisse, vcl sallcm cum eosimul
nii-iosasquedoctrinas qucc animas Hispanorum mulloin- ibidem exsliiisse; quo scilicci, batid sccus ac ipse
felicius, quam corpora barbaricus gladius, iritcidarunt ! Orosius, pro llispanoriim âluic a sai.clo Aiigustino
fiant inde ad tiot utque ab occani liltore propcravit ,
auxiliiiin expeierenl accijierentqne quibns propierca :
faina excitut, quod a me potsei de Itis qua'. scire vellct, idem sancius pater librum dePcrfcclionc justitiw lio-
itLTiim ad Evodiiiin cpi- £) minis inscripsil (/j).Posteriores vero opiscopiGallic.i-

quidqiiid vellet, audire. Kl
scopiim scribens {d), meminit (niic(ts$tntiacs(u</io$is- ni, Heroics ei Lazanis, cum ainbo suis piilsi scdilius
simijuvenit presbyteri Orosii,qui ad noi, ail, ab ulii- in Pal.TSiinaro conlendissent Pelagianos oppngna-
ma llispanitt, id e$t ab oceani liltore, tolo sanctarum lufi, ibiquc dudum agentcm Orosinm, nl mox dice-
Scriplvrarumnrdore inflamntalut, advenit. IIxc Aiigu- inus, ca ipsa de catisa deprciiendissent; cidcm jam
siinus. Orosius vcro in eamdem sententiam, ipsum jam in Africam rrg.cssionrm medilanti lilleras ad
alluqucns sanclum dociurcm, b:cc babet {e) : Ad te concilium Caribagiuicn«ededere, testcAagustino(j):
(a) Gennad. dc Vir. Illustr. cap. 59. (/ )

Ti//ejn. tom. XIIT, pag. 1006, not. 57 sur S. Au-
(6) Oros. llisl. lib vii, c.ip.22. guslin.
(c) Aug. epist. 166, nuni.2,opp. lom II, p.Tg.oSo. (l^)
Oros. Consull. l c.
((/) lii. cpisi. 160, num. 15, ibid. p.ig. 608. (/i) Aug. opp. tom. X, pag. 167.
(e) Oros. Consult. ad August. § I. (i) i(/. episi. 17o,num.l, opp.tom. II, pag, C17,
:
, ,
C55 PAULUS OUOSIUS CHRONOLOGUS. C56

ut propterea nollus ex laudatis episcopis auctor fue- A irel horlatus sum. Idque alibi pralerea Iradit , ad
rit Africanx perc-grinalionis Orosii ; qiiippe qui Evodium episcopura scribens (;'). Augusiino morcm
tinc volunlate , sine neceuiiate, sine consemu, de pa- gessit Orosius; qui propterea de soo advcniu in Pa-
Iria egretsus^ oceutta qHadatn vi uclui iWuc fuerit, la:stinani verba faciens, Ii.tc ait(i!;) : Latebam in Beth-
qucmadmodum eum loquentem modo audiviraus. leJiem, traditut a patre Augutlinp, ui timorem Domini
êque vero huic Orosianx assertioni ea obsiare vi- ditcerem,tedens adpedesHieronymi. Hinc porro .id Ait-
deniur, qux ipse atibi i>arrai (a) de persecuiiune in gustinum rescribensipsemetHieronyiiius(/) : Yirum
solo patrio a^barbaris situ iliata, quo temporc nimi- honorabilem, inquil, fratrem meum, filium dignationit
rum Golbi ac Saevi Hispanias invasernnt : cujus tua, Orosium pretbyierum, el sui meriio et te jubente
proiade persecutionis declinandx causa ,
quadam sutcepi. Acceplis ilaque abAugustinoduabusepislo-
nmsjitafe compulsus sibi fugaconsulendumduxerit. lis ad Hicronymum verno lempore anni 445 scriptis,
Nam persecutionis quidem barbaricx vi adacius, ex Ilippone solvcrit statim Orosius et in Palxstinani
liispaniis pedein rctulit. Verurn alio contendere perrexerit : illic cnim cum jam cgisse mense Julio
quam in oras Africanas, integro animo aclibero po- exeunte ejusdem anni 415 ex mox dicendis com-
tuisset, ubi lutius viiam duceret : adeoque tiue ne- peitum Tiet.
cessilate, ut ipse aii : ac libens co demum ccnfugit. B Inlerca dum npiid Hicronymnm divcrsaretur Oro-
Qua de re ipsum audiamus {b) : Mihi autem, inquit, sius, cunciaque ibi ennrrassei qux Carlbagine ud-
prima qualiscumque motus periurbalionc. fugienii, quia vcrsus Pelagianos peracta fueraot ; bis auditis Jonii-
de confugiendi staiione tecuro, ubique palria , ubique nes Ilierosolymitanus qui a Pclagio illic iiidem dc-
lcx el relitjio mea eti : nunc me Africa tam libenter gcnie deceptus, eum veluti orthodoxiim exisiimabat,
exeei»t, quam confidenier aecesî : nune nie, inquam rem agere jiidicio decrevit : indiciaqne proptcrea
istaAfrica excepit pace simpiici , sinu proprio ,
jure urbanjsynodo, ad eam Orosium accivit. Qui deinceps
communi. Gt reliqua, digna sane qox npud ipsum dolosis advcrsarioruni artibus tamquain bxreticic
auctorem perlegantur. pravitaiis asscrtor noiatus, librum postmodum edi-
Primum Orosii apimisum in Africam sive post ini- dit apotogeiicum, ubi sui dcfensioneni pluribus pro-
tiumanoi4l5,sive ante mcdium ejusdem annifigen- secutus, unum insect.tlur Pebgium. Longum esset
dum cum viris docWs (c) ducinius secus aiquc visum
: irc pcr singula qux illo
, in Cbuvcniu gesta fuisse
Norisio (d) ejusquc assecia{oriPagio(<'), quorum utri- perhibeniur. Ea namque saiius (uerit ediscere cx
que prxcedente anno 414 id contigisse, staiuere pli- ipso aucioris nostri Apologctico, quem infra exliibe-
cuit. Hipponeitaqueapud Augustinuin degcnsOrosius, mus. Inlcrimvcrounnm alicrumvcpro inslituiinoslri
postquam sui cau&am iiineris snncio dociori sngges- C raiione adveriere opportuniini dncimus. El primum
sisset, eidcm postniodum Consu/âitonem seu Commo- quidem statnendum videtur , periiiicrc convcnluin
nitorium oblulit deerrore Priscillianistarum atque illum Hierosolymiianum ad aiiiium 415, quo ex
Vrigenistarum , ab eo enixe peiens (/*), u( perspeciis Africaverna tempesiaie discedens Orosius, in Pa-
ommbus morbis medicinam adhibcre festinaret. knmut Ixstinam contcndii, ut su]>crius vidimus. Diem vero
Orosio Augu^tinus ; ejusque Consultationi respon- quo conventus idemco.icius est, fuisse 28 Julii, ex
dens, Ubruin eidem inscripsii (gf). Utriusque operis ipsomet Orosio erudimiir. Constat enim (m), eum
semel ilerumque mcminitsanctns patcr (/»). Quando- post dies quadraginta et septcm ab hahito convcnln,
quidem vero inter Orosii intcrrogaia et illud cense- Hicrosolym.im rcdiisse primo Encccniorum die : qiii
batur de oritjine anima;; ad lianc difflciilimam sol- quidcm, dies erat 15 Septembris , ni tradil Niceplio-
vcndam qiixsiionem imparcm se professus sanctus rus (n), TptaxatJjxoT/j 5' ijv ZfiTrrsfiCptov /itrjvo; : quod
Augusiinus, prcsbyterum noslrum Ilispanum ad probe aniroadvcrtit Yalcsius (o), ac posi eiim Tille-
Hicronymum doctorcm maximum remitiendum cen- niontius(p).Verum Norisins (7), Bencdiciini (r), Val-
suit, cum du.tbiis inter cxlcra episiolis cidcm in- larsius (s) aliique ab inlerpicic Lango dcccpti qui
.<:criptis, in qu.truin priorcsub ihilitimhxc habc.t (i) aliudagcnsNiccphori verba rcddidil, Eral is dccinius
Docui hominem (Orosium) quod potui: quod autem *f quarlus mcnsis Septembris dies, prinnini Eiicxniomni
non poiui, unde discere posscl admonui, alque nt ud te diem in 14 Sepienibris incidisse asserunt. Erraium
{n) Oro*. Ilist. lib. iit, cap. 20. (k) Oros. Apolog. §3.
{b) Id. ibid. lib. v, cap. 2. (/) Hieron. rpist. 15 i, num.I, opp. tom. I, pag.
(c) Admonit. tom. X opp. Aug. pag. 165,

lili. 1056, edit. Veron.
posi. inod ; Buller. Observ. iib. 1, cap. 4, § 4, pag. (m) Oros. Apolog. § 7.
805 loni. IV opp. Noris. (n) Niceph. Call. Hisl. eccl. lib. viii , cap. 50
(t/) Noris. Hist. Pelag. lib. 1, cap. 6. p. C8scq.opp. tom. I. pag. 655.
tom.I. (0) Vales. ad Eusch. Vlt. Const. lib. ir, cap. 46.
(e) Pagi. ad ann. 414, § G. (p) Tillein. Mein. cccl. lom. XIH, pag. 668.
.id Ang. § 4.
(f) Oros. Consnlf. (q) Noris. Hist. Pclag. Iib. 1, cap. 7, opp. tom. I,
(q) Auq. opp. lom. VIII, pag. 611. png. 74.
(/1) Jd. lib. II Reiract.cap. 44,opp. iom.I,pag.57, (r) DR. in Appeiid. ad lcni. X Anp;. pag. 71, nol.
et in cpist. 109, iiiirti. 15, toni. II pag. (>08. (1) Vallars. ad opp. lUcron. loin. II. paij. 57.">, sub
(i) Aug. oivst. IGG, luim. 2, Mm. II pag. 584. liii. ct tom. I, iii rccciis. episl. num. 153.
(j) Id, epiil. IGC, nuin. 15, pag. G08.

657 NOTITIA GALLANDIl IiN PAULUM OROSIUM. Cr>8
itlcm cnavil quoque Pagiiis («), Norisiiimui assolct A dc poicslaie liberi aibilrii, allcradc pcrfcciionc bo-
scculus; sui niinirum obliius; qiiippe qui antcaVa- luiiiis iii vita mortali quas unas llieronymus
; (;/) iii
lcsiiim cxscribens, Enc.rni:» ccclcsi.t; llierosnlymi- orieiiteogiiabai, siiarumquc partium pre^byicris|)tr-
lanx dic 13 Se| lcinbris celebraia Tuisse reclc tradi- suaserat ; iia ul Pelagio magnnm iiidc iiividi.im fucc*
ilcrat (b). A die imqiic 13 Septembris rciroaciis die- rent. Amb.-e vero tam subiilitcr ad Scliola; ci>;îG«tav,
bii> 47 Orosianis, ad Julii dicin iS pervcnies ,
quo lamqiie solide ad fidei regulam solvuiifir (in bocc»:
b ibitus luit coiivciiius ilicroôlyniilanus. Orosii Apologclico) ; ut aflirmarenon dubitem, nibil
Porro nlicrnm quod aiiini:idvcr:crc nosira niagis fere mcliusscriplum olim priniis lemporibus, nibil
iiitcressc arbitiamnr, vcrsatur in asscrcndo nuctori veieruin oiojiimentorum superciso consequentibus
nosiro cuni viris doctis A|iologclico cnjus niodo temporibus utilius.i
iiicntioncni rcciiiiu«. Nimirum Janscnius cgrc;,'iinn Scd nonduin scrmo dc Orosiano Apologetico
i>lnd opusculuni :tb »lii|uo rxcrcitationis causa fuisse abrumpendus. Nirairum postremx bujus opusculi
coni^ciiptuni exisiiniat (c). Wastelius vcro iis qu£cx parti (o) haad pauca ex libro sancli Augiislini de
Janseniobausit, illuJ quoipie adjecit, Novaliantsmi ac Naiura el Vratia (p) fuisse intexta compertam cst;
Ncslorianismi reum csse Orosiani opusculi auctorem quae propicrea merito aberudiiis rcscindunlur. Ilu-
((/). f Non est bic loius, iit Labl>ei verbis utamur (c), B jusmodi assumentum Scbotius priinus dctexit {q) ;
.iccrbiusiiiveliendisireinepiscopumlpren$em,>ivein deinde veroluiius cxposuit Yossius (r) : qui et alibi
Wastelium Carmelitam ; qui fuiilibus, sed fucatis in rem earodem pcriractajis, c;isu factum exislimat («),
s|>eciem argumenlis eximium illud opusapoiogeticiim ut quis librarius aliquas Angusiini pagcllas, easque
ia Siispicionem voOeia; addiicere voluerunt, contra ioversas cl irajeclas, permiscnerlt Orosianis. Ilis
iiilcnle erudiiorum fcrc omnium virorum cxercilii.» vcro, subdii, scmcl incuria rilii|ua admissis et cum
Vcrura ad cos rcfellendos unus prrsto sit Augusti- Orosianis postea compaclis, factum fait ut lamquam
nus, qui actorumconveiitus liierosolymitani, abOro- Orosiana legerentur a lectore parum atlcnto, ct in
sio in suo Apofogeticodigesiorum, cxcerpta libro(/e Aiigusiini leciione non multum vcrsato. Qiia dc ro
Gcsiis Pelagii inlcxuisse comperitiir (/"). Quod ui lec- videas quoqiie, si vacat, Norisium (/), Garncriuni
tori manife.siius consict, viros clarissiaios adcas, si ('*) ^c Tilleroonlium (v). ilorum iiaque virormn eru-
I'ibei, qui hiijuscc Apologeiici sinecritntem acriter diiorumduciu, exccrpta Angustiniana abOrosii Apo-
propugnarunt:Norisium(r;),inquam,iiipriinisetGar> logctico sejuncta edidimus ; et de inversionc ac
neriuni (A) : quos deiiiccps suntas«ectati, Pagius (r), irnjectionc lcctorem in notis subjectis admonuimus.
Papcbrncbius ( ;), Tillcmnntiiis (k), Naialis Alexan- Quam quidem curam cst sanc cur miremur fuisse ab
der(/), a!ii. Et o|itiiiioquidcm jurc liujusinodi Apolo- C llavercanipo neglectam. Illud pr.utcrea in priniis ad-
g'ticusOrosio;isscrlus. iNamulailGarncrius (m), ab monere prxslai, quod cum Apologeiici tcxtum plu-
Augusliuo le>(imoiiium babet, siylus auctorem de- ribus in locis depravaiuin in llavcrcampi ediiiono
nioiislral, mss. codices 0:osii nonien pra.'fcrunt; el ii comparcat; illuin idcirco quantuin in nobis siiiim
soli rcpugnjnlqu)rum intcrest a tantoviro tnroque fuit emacnlare studuimus, Schoiii cxempUim liccl
.tntiqiio scriptore el, quod prxcipuum cst, tam nobili nilnus castigatum sccuii, cum nullum alind pr.rsto
diacipiilu llieronymi aique Augustini, arma non sup- fuerit : quem tainen lextnm cmcndaiiorem adbuc
|>cdiiari, quibusct ipse olim Pelagiuin vicerit, ci ipsi exliibcrclicuisset, si opporiunius nobis succunissent
iioiic vicissim a catholicis vincautur.» II:<*c vir doc- excerpia, qux sivc apudLabbcum (x), sivcapud Bc-
tu-^; qui et isla postrcmo addit, opcris prxsiantiain ncdictinos {y) babcntur. Verum ut buic incommodo
rursus inculcans : < Qincsiionum , inquit, a Pelagio qaomodocuinqiie occiirrcrcmns, exemplar nosirum
niularum duac lantum boc in libro tracianiur : altera dudutn c prelo clatiim cum mcmoraiis cxccrpiis
(«) Ptigi. ad ann. 415, § 4. pag. 250, sub fln.

{b) Id. ad aiin. 335, §§ 3 et G. 1) (n) Hieron. epist.133. opp. tom. I.pag. 1019, edil.
(<-) Jan$. Augiist. tom. 1, pag. 26, edii. Lovan. Veron., et Dial. contr. Pclag. lib. iii, tom. II, pag.
IGiO. 767.
{d)Wa5lel. tom. il, Vindic. lib. iii, scct. 5, pagg. (o) Orot. Apolog. §33.
6CS scqq. {p) Aiig., dc Nai. et gral. a cap. 13 usiiuc ad 21
{e) Labb. concil. tom. III , pag. 363, cdit. Ven. ei a cap. 5 usi|ue ad 13.
L.bb. (</)Sclwti. pr;rfat. ad Apolog. Oros. Bibl. PP. Pa-
{f) Ahj. degest.
Pelag.capp. 14, 13, 16, 17 et 30. ris. tom. XV, pag. ÔO.
{ff) Noris. Hist, Pclag. lib. i, cap. 7, opp. toin. I, (r) Voit. Hisi. Pclag. lib. i, cap. 17.
png;?. 74 scq. (i) Id. dc llist. Lat. !ib. ii, c:ip. 14, pag. 218
(/<) Carncr. Dissert. vi, cap. 3 ad Mar. Mercat. scqq.
toin. I, pag. 354, sivc in Appcnd. Angust. pag. HS. (/) Noris. Hist. Pclag. lib. i, cnp. 7, pag. 70.
(>) Pagi. ad snn. 415, § 3. (m) Garner. iii cil. Apjiend. August. |iag. 250, sub
(;) Papebr. Tract. prailim. ad tom. III, Act. SS. fin.
II:iii pag. XXI. /i') nUem. tom. XIII, pag. 1008, nni. 59.
(Ai Ti7/cnj. Mera.ccd.lom.XIII.pag. 1008, not.59 (.t) Labb. Goncil. lom. III, pag. 303 scqq. cdil.
sitr S. Augiislin. Veii-Liiib.
(/) yai. Ate.r. Uisl. eccl. sa;c.V,cap. 3, arl. 6, § 2, {y) lili. in Appciid. ad lom. X opp. S. August.
pag. 41. pag. 71) seqi|.
(>;;) Carner. Disserial. ?i, cit. Appcnd. Augusl.
,
650 PAULUS 0R05IUS CIIRONOLOGUS. G€0

conlulimus ;
quccqne in iis nolari digiiiora dclexi- A intelligimus errasse omnino Pagium asserenlcm
iiMis, ca iiifcriiis ad caiceni inier einciidanda de- nlisqne l:»bulls (r), bujusinodi opus fuisse iii llispa-
scripsiiims. iiiis ab Oiosio consoripltim. Piirro confoclis Hisio-

Scd ir. viam deiiium redeal omiio. Orosiiis iinque rianim libris atqiie Augusiino exhibilis probaiisquc,
niense f)eceiiibri anni 415 degciis ailliuc iii Palacsli- ex Africa discedens Orosius anno 417 dcsincuic,
n;s incredibili desiderio iier malur.iljal in Alricam, iter in llisp:ini;ts siisoepit, sccnm ferciis inter alia
utex Aviii episiola ad Palclioiiium {n) diseiinus : s.Tncii Stephani proioniartyris reliquias qiias ab
adeoque iliine in soqueiitis anni 4i() verno lcmporc Aviio atceper;it, ut supcriiis vidimus, P;ilclionio
solvens, ad Augu<iinHm cx condicio (6) pcrrexil. epi>(opo Bracarensi lradcnd;is. Qiio in iiincre in in-
/Jrdii^ng, in.jiiit Gennadiiis (c), rernfuias Oeati Stc- snlam Minoricensem digressus, Magonx pariimper
phani primi rimrtyris. tunc nupcr invenltts, primiis in- subsistii. Verum cum eo lempore Hispani (djsidereu-
inlit Occidenli. QikhI quidein aniea Irodiderat modo tnr a Goiliis; foslquaiu itluc transvelii sicul desidera-
liudaiui Aîtiis ((.'). Secuni praelerea delulit Hiero- btit nequivit, remeare ad Africam dcnuo slatuit, ni cx
nymi iiueras ad Augusiinum (e), nec non Derotis litteris encyclicis Severi Minoricensis episcopi cru-
ac Lnzari epistoiam ad paires Africanos de Pelagio dimur (s). Quid aulein posthac Orosio acciderit ,
ci Ccelesiio, nefarii pronvs el ab oiunibus anathemati- B omnino incoinperiun».

zandierrorit auctoribus {f). Ex oriente rcdux in Afri- Jam vcro ut od ejus Historiam sermo recurrat,
f am Orosius, Hiitoriarum libris septem conscribendis, habiiam fuisse ilhim npud vcteres mullo in pretio
hortanie ac pr:vcipienic Augustino (9), manum ad- comperimus. Ea namque vix absoluia atque in vul-
movii, quos et eidem snncto doctori nnnciip:»vit. gus educla, ejus auclorferme statim Knudibtts orna-
Iloc auieni opus ab Oro.i.o cxaralum Iradil Marccl- tas perhibctur. Piospcr sancti Augustini discipa*
rmus(^»), Thcodosio \ti ct PuUadio coti., id est, anno lus (() : Orosius, ail, Iliipanut prctbyter, vir eio-
4!6. Ai.clor eniinvero lestaiur (j) suos Uisiitriarnm qiiens et hiiioriarum cogniior claret : qu:i: quidem
lihros ab -se jncboaios, quo teiupore Augnslinus verba Gennadiiis exscri tsii («) Ai»»*nyinus aunor
prrficienao «nrfwimo Civilatis Dci Hbro imislehut , \d Africanus Piosjiero suppar, tirum cTudititsimum
csi, aiino 416, ui virieruditi ccnsiierunt (j) : eosqae Orosium kinorioqruphum appcllai (r). Sidonius va-
confecii fcqiieaieanno 417, postquam fciiicei Vallia rios ecclesiasiicoi scriptores recensens, Orokii co-
Goihorunt vex {f>) pacem opiimatn cum Ilonorio impe- piam in diceudo ejusque facilem eloqueniiam prx-
ralore datis lcciissimis obsidihus pepigit. De qua iciii- dical {x). Siirnmus ecclesix aniisies Gelasiiis (1/) :
poris not.-)iiunc videsis Baronium (/), sed poti^si- Orotium, iiiquit, liiwm trtiditissiinum conlaudamus,
inum T illemoiitiuni {m), Porro suos Uisioriarutn qui vatde nobis neccssariam ad"ersus pagaiiorum ca-
libros scripsisse Orosium dnm in Africa degcret, lumniat ordinavit Ilisioriam, iniraque brevitate con-
lestis esi locuples ipscmci auclor. Eienim snb ini- Nequc Orosiiim prxtcrii Cassiodorius, quiciini
tc.xuil,
liuia libri v haec habei (*) : Nckc ne Africa Unn li- ChristiaKornm lctiporum payanorumqne coUalorem
h. nter excepit, qttam ronfidentir accessi : msc he voc:ii(s). Kcccniiorum dchujusmodi «pere Oro.Ni.mo
ISTA Africa exckpit pncc siinpiui, s'/.m propiio,jure judicin liiiiiimiis. Ka vidcas, si lubel, n scripiore
communi. Ad iixc, opt-.-e jam alisolulo e:ulefii ia A.iglico sali.-i diligenlcr collecla {aa). Millimns qoo-
icgione adSiuc r^gei.s, cir.tm ;i1'(kiiiiis c^sc Aiigusli- quc verba faccrc de vocabulo sivc Ilormesla A\t
nitmvidelur. Nimirum iniiio (0) : I*ia:ceptis luis pa- Oime.ia. quovidgo inscribuninr,tcsie Cangin (W), in
rvi, ail, bealiisime pat.r Audumine. Ll in .'iiio (p) : iiiss. c<dicil)ii> scptem iKislii aiictoii* llistoriariiiii
l-xpiicui, inquil, adjuvanie Christo, secundum tuum libi i : dc co siquidein oninium diligcnlis>ime Fabri-
ptiecepiam, beatitsime paier Auffusline, eio. Neqiie cius (rr ), ciijus lanion cnarratis unum addcndum,
aliter cxislimavii Tiliemoiilius
(9). Lx quibus crgo quod ex VViiholio loforl GcrdCiius {dd). Carlcrum li-
(fi) Avit epibt. apud Daion. ad ann, 415, §

in Appond. t<tni. VII. opp. Aiig., pag. 2.
3, el D (q) Tiilem. I. c. tom. XUI. pag. 698.
(r) l'agi. ad aiin. 417, § 23.
(b) Aug. opi.si. «61, nuin. Î, 0|.p. tom. pag. S>v,r. cpisl. apud Biron. ad ann. 418
11, (5)
§46.
{t) (rcniuul. tie Vir. liluslr. cap. 50.
Prosp. Clnon. inter cjus opp. p. m. 428.
(/)
{d) Avii. episi. I. c.
(«) Ijcnnad. de Virlllusir. cap. 59.
ie) Iheron. 134. opp. lom. (r) Anon. auct. de promiss. cl prxdici. part. ii,
Cj)i.-,t. I, pag, 1056.
•'i"<?. cpisi. nr>, pag. G17.
(f) torti. II,
cap. 55. nuni. 4, in Append. nd Prosp. opp.
Oros. proifcm. ad Hisi. el lib. vij, cap. 43.
{g) {x) Sidon. lib. iv, epist. 3, inlcr opp. Sirmond.
{>!) Mnrcdl. Cliron. ad aiii! 4l6, inlcr opp. Sir-
loii). I, p.ig. 95'2.
momj. i.>m. 11, p.ig. 557, odii. Paris.
(y) Ccius. Docret. § 5 apiid Foniauin. in append.
(') ()n>s. iinioem.
(i) liB. pnef.ti.
ad aii(i(|q. H iri. (wig. 5^6.
adtoni. viiopp. Aug. (z) Camud. de Iiibtit. divin. litler. cap. 17.
(Kj Oros. Ilist. Iii>. mi, ca|). 43. aucl.
{uu) Ih.om. Pope Biunt. Cciisur. ccleJir.
{I\ lin-un. ad aiiii. ili. ^ I i. pa-. 1290.
Im) Tillnii. Mem. crci. li>ni. Xlil. oiig.
' 09S et "b) Cang. Glossar. Lal. vv. Ilormeslo clOrmestn.
50 lO, noi Gi
yCc)Fabric. Bibl. nied. ci inf. LJtin. lom. V, p.ng.
(.'!) Oroi. Jib. V, cap. 3.
,>20.
(0) /(/. proojin,
idU) Gerdcs. Miscoll. Croning. lom. II, lascic. 2.
\p) Id. lib. vji, c.-)p, 45, J8-J.
)
6GI RVTIO OnTdOr.IUPIII.E IN OUOSII CODICE, ctc. 681

ccl n.Tvis h.mil carMl cjii.sinoili Orosii opus, quo» Acujns incniio ex.âi aiiiid iMubilioiiiufn (/<), ftioril di^
viri (lociissinii pors|ioxere, n.Tronius passi.n, Scali ligcnlcr cxacta. Unum cst, (|iioil auimadvcrtenduin
gcr ifi nnin):idvt,T.>ionii>us Kv .;l)iaiiis, Pciaviiis in cxiîiinamiis. Niminim, lcniporis ciirsum suppiiians
liliris dc doclriiia leuiportim, Niiriîus in CciioU- Oro.sius, quciii in stia llisloria coiilexcnda coiiiple-
|iliiis I'isaiiis aliiqiio; < pltuiiiii iiiinii, ut nupcri Mis, ab orbc condiio us(|iic ad sii.Tm a taicm dcdii-
Citiloris vcriiis u'ar (n), aptid oiniics criidiios liabcri xil, sic intiuil (c) : lixpHcni (tb iniiio mundi «s-
Sdlct, cuni ol) ipsiiis operis niuliijiigcm lii>loriam, qur in prwsmtein dietn pcr annos vm. nc. xviii, id cs',
non iiiiiiili lircviiatc congcsiam cl nd tcinporum ra- quiiiiiuies niillc sexcenlos et duodcviqiitti, elc. bic
lioncm coiisulesfjiie Ronianos snHicilc digcslam ;
cxaciiores v tiTCS cdiii(alii quidcm nonnulli, nu-
tiirii vci mnximc qiiod imegris quos frustra jam qtuc- incro uno Iraiispnsito, liaud bciic pr:c se fcruul vm.
rimus, magnLs liistorianim ct nnnaliitin scriptorH Dxc. iviii, qiii laincn numeriiiD posirenium xviii
kus, aiqiic in eu gciierc principalum leneniibus, au- probc rciineni) ; sic ilcm opiimc legeruni viri doclis-
ctor sii tisus. > slmi, Baroiiius (0), Vossius (c), Pagins ac Tille-
(f)
Editiuueni Orosranx liislorix prclosnbjiciendam Diontius (<ji). Ai Havercamims siglas numericas ocu-
curavimiis, qiiam omnium postrcmam Liigduni B.i- lis fugieiitibus cxciirrens, rcscripsit, per annosmille
lavorum — puldici juris

'
' fccil aiino 1758 crudilissimus
R
scxccittos el
" quidem
•
SEPTEMDECiM, loco dcccm et octo. Qiiod —
Uivercainpas ; qoippe qox cum ad velerea cudtcc& mciiduni liaud iiobis auimadversum quandu
vulgaios, tiim ad lidem mss. ct pra>scrlim aniiquis- lyi>iscommiliebatur Ilavcrcampi cxcmplar, nunc
t>iuii Longobardicibiblioihecx Floientiiiae Mcdiccae, lollendum c nosiro .idmuncmus (h).
(fl) Ilaverc. prxfat. ad Oros. sub fin. (f) Paqi. adann. 417, § 25.
(b) MnbiH. de re diplom. iib. v, pag. 55i. (g) Tillem. Mem. cccl. toiu. XIII, pag. 1010, not.
(c) Oros. Ilisl. lib. vil, ca;>. 4-5, sub liii. 42 sur S. AugMstin.
(d) Uaron. ad aun. 414, § 15. (/.•) Oios. Hisl. iib. VII, cap. 43.
(c) Voss. lib. II de llisi. Laiin. cap. 11, pa-;. 216.
RATIO ORTHOGRAPIIIyE
In Orosii codice Longobardico cl anliqoissimo bibiiolhcca) Florcnlinffi mcdicoee S. Laurcntii,
lûfim sequuntur alii duo codd. ejusdem Bibliolh. et prcesertim XXXV.
Afcorso ArcrsSO C condilio condicio

;ic<luiesco (idqiiiesco delectus ditectus
acquiro iidquiro (lii, diis di, dis
••xlolosrens (tdule^rcns DiocK-iianus Dioctitianut
ailolcscenlulus adittescenlnlus cpislol» episiulce
alTecio (idffcfo cxin exim
alticio adficio exislo e.xsisto
afligo adfiqo lixre.s heres
afnatus adflntus idololalria idolalria (s\c scribitur iii
ajigrav.ilus adijravatus codd. 35 el 57)

aggrcdior adgrrdior iisdein eisdcm
agiicsco ndgnosco iiiaius inlnitts
appcio adprlo illocii inlecti
appo:io adpono illisus inlisus
apnd aput iiiustris inluslris
as>crtor adserlor iiiimaturus inmatHrtts
assidtic atâidtte immcnsus inmensus
assiduus adsidttua iinmisceo inmisceo
assuino adsumo induciae indutioB
assuiiiptus adsuwplus Tv iiiqiiit inquid
a^surgo adstirgo ialelligo inielleffo
attoiiialus adieiipialtis irrumpo inrumpo
aiieslor (ttUeslor irruo inrno
at(|ue adque irruptiis inrupius
Uatylonem Babytonavi lacryiiuB lacrimce
Brit.innicus Britiannicu» littus litus
Caius Gaim Macedo hlachedo (sed non scmpcr)
Carilngincnscs Carthaginieiises offuscatus obfuscaiut
calena cathcna reidicca Perdica, et Perdicca
icnturio cenlgrio pr^lium proelium
collaiio conlalio proconsul proconsulet
collisus coniisut (jucrcia qwreila
coiloquor coiilqnor saltem natiini(sed non semper
commealus conmeaius sexcciitcsimus sesceniesimus ( sed noa
cotnmuio conmiilo fioinper)
coiicio cQni.io Bcrinsi sciibti
665 PAULl OROSn 664
sobolos tubok$ A loties tolient

S).il{>iiius Sulpicius tribunilia Iribunicia
svipplcinenium snptemenlum Vandali WandaU
teniameriiu temptamenla urbis orbis
lonto temvto urgeo urgueo
Habe^tur et aliw lectiones id fjenutf quce pot$unt conjici ex appo$iii$ in hoc caialogo ; ipta vero lilterarHm
in codice Longobardico aniiquittimo hcec, quam tubjecif ett fignra.
5 ccem^N Kcvsci\ueKrTi6sirneqeST:o«|
NNmONrCsqU^NTOScppopviuuyÔCOJTURBO
u^NTOscppopviLos^]bea>T<
iTÛOLueRtT^^rq-^Nt^fllTCeiCXTfjoa^^RUepoCT^-
'
PAULI OROSH,
HISPANI PRESBTTEia,
HISTORIARUM
LIBRI SEPTEM.
Pra^Catto»
AD ALRELIUM AUGISTINUM.
1 Prxccpiis luis parui , bealissiroe paier Augus- B ciperes, possem : cgo autem solius obcdicnlij, si
line: atque iiiinam lam cfficaciier quam libenier! tamen eam volunlaie conaiuque dccoravi, lesiimo-
Quamquam ego • in ulranivis pnrtem parum dc cx- nio conienlus sum. * Nam el iii magna magnipairis-
plicito movear, rccienc an serus cgerim :
' Ui eniin fjmiiias domo, cum sini niutia divcrsi geueris ani-
jam islo judicio laborasti , utrumne lioc, quod prx- malia, adjumetito faroiliaris rei coromoda :
' non est
UAVERCAMPI NOTiE.
Pr^f. — I. Pauli Orosii presbyleri. Ilancesse ve- m.ivult in utrumque parum. Florentinus tcrl. legit, in
rain iuscriplioncin el iinis hanim llisloriarum impri- vtranique partcm pjritcr, Lugd. Bat. tert., utran' m
mis declarai, el bibliolhecae nieiropoliiai)oc Colo- que puriiin paruniper. Mem
dclel reclc, cl inos s(ri-
niciisis velustissimicoiiicisconfiriiiai aiictoritas. Lau- bit prccceperat. Pro reclene an sccus Ullr. rccte an
Tius. — Invenilur quoque Orosii , ut prcsbyieri, secus.
cadem inscripiio in mss. Ulirijeciini) el Peri/.oniano, 5. rnwiimjamisfo.Lugd.Bal. qutiTl.^Tuautemjam
in quibiisdani mss. idem liuilus illi in lincdaiur, JHfilO.
isiiue iii Lugd. Bit. pr. cl tcrtio, huic iiicludiuu vcr- 4. Nam el in magna. ms. Lugd. Bat. qiinrt. et atqiie
sictilo , mayna dclel. Mox muUn iion :ignoscil Flor. scc.
rrosbytcri sacri codc\ 5. SoH esl tivnen.iUus, Lugd. Bal. lcrl. ci Flor.
liic Qnil Oros I.
fcrt. tion lamen, ct mox pro i/uidi.» habcl in&fiiu/HW
2. 7(1 utram>is parlem pnrum. M'jus nicnibranaccns |>oMcrior.
; :
665 IIISTOai\[lUM PR/EF\TI0. €60

tanicn canun) ciira poslrcma : quibiis solis natma \ Cli.fianxa non cruliuit diocrc, ct Dominus non fa-
in&ilum cst , volnnlaric ' ad id ad quod prcpnr.tntiir siidivit ainlirc. *' Beatus ctiani Tobias, duccin ange*
2 iirgcri, ci pcr ingcniiam qunmdam obpdiontiic for- liiui soqiiens, cancin coinitem liabcrc non sprcvil.
n)ul:im , sola '^
disciplinali timoris cxspcciaiionc sii^- Igiiiir *^ gcnerali amori luo ci speciali conncxus,
pcndi , donec ad pcragendi iiccniiaiii niiiii signovc voliintali tiia; volcns parui. N:im ciim »ub-
mitianlur. HaI)Ciil cnim proprios appeiiius ,
quaii- jcciio iiica prxccplo paternitalis tux " f;ictum
tum brutis cxccllciiiiorcs , tanluin raiionabilibus 3 dcbcat, '" totumqiie lunin si', quod cx tc ad tc
propinqiiantcs ; Iioccsi, disccrncri?, amare, scrvire. icdit, npuis meuin; " hoc solo nico cuii.ulaiins rcd-
Nam disccrnenlcs inlcr doiiiinos alquc cxir.Tiicos, * didi, quod libcns fcci. Prxccpcras mihi " ut scribc-
non eos quos iuscciantur, odcrunl : ' scd liis qiios rera adversns v:iniloquam pravitalcm eorum, qui
amant, zclanl cl ainanics dominum ac domnm,
: '*:iliciii a civiiatc Dei ex locornm agreslium rum-
non quasi cx nalura apli corpnris vigilant, scd e\ piiis ct pagis pagani vocantur, sive genliles ;
*" qui
'°
conscicntia soliicili amoris invigilani. llndc eiiam tcrrcna sapiunt : qui, cum fiiiura non quaTanl,
inyslico sacramcnlo in Cvangeliis, quod cdani ini- *' pr:T>!ciila autcin aui obliviscantur aut nescianl,
cas " catelli " sub mensa dominorum suorum , ci ** pncscniia tantum lempora vcluti malis cxira soli-
!IA\ERC.\11PI NOTiE.
a.Ad id ad quod pr(rparan(ur. Editi quidani vetc- B sui , et pniris spiritualis, rnictum, qun ostendcrct,
rcs, ad id(juo pra^parantur, inier qiios tnnnium pri- quanium liocdociorc profecissei. Iluiicfrucium nutic
ina. Mss. vcro oiiincs, ad id quod prwparanlur, ul ot proferl , alquc iili , cui dchere se profileliir, olTert.
cdil. August.-»na. Qii:uc iiilcrseruil F.ibriciiis vocii- 16. Totumque tuum sit, etc Ita oorruplum mala
laiii rtd, «|ua; ncccssario rftqiiircbalnr, el excidissc disiinclione lociim enicndavi. In editis :inlea logc-
videtiir,qiioniaiii bis, inteniicdiavoccfr/, occurrciiat. baiur, toiumquc tuum sit, quod ex ic (addil sit Ulir.)
7. Disciplinati tinwrit. Ilic pro tinioris cxhibcnt ad te rcdit, opns meum hoc solo mco cuntnlatius rcd-
tremoris mss. Flor. sec. ci tcrl. , Liigd. Bai. scc. , didi, qnod iihens fcci. Distinciionem hic dcbere poiii
Ultr. et ediii veiustioros. At ms^. Lugd. Bal. rcli- posi opus mcum, res ip<a clamarc vidctur. Dlcil
qui uici Meus, timoris, et recie prxiulit Fabricius , ciiim Orosiiis, iinivcrsuin hoc opus suum merilo
cx timorc enim tremor nascilur. l'ro pcragendi L. U. Aurelii Aiigustini vocari posse, ati|ue profeclum ah
tcrt. pergendi. Mox ad illa qux seqiiuiilur , quanlum coilcm (id csi, ejus horiaiu ct jussu i-onscripium)
brutis addit sunl Lugd. Bal. sec. ci Llir. Prior ponii inci iio eidein debere oCferri. Verba lutm sil, trans-
mox animalibus posi raiionabiUbu$, legil quoqiic ap- ponit Fior. icrt. Insupcr niss. Lugd. Bat. priui. ct
propinquantes. qii:irt. ila lcgunt, lotumque sit luum quod ex te sil,
8. Non eos quos. Flor. sec. non solum eos, malo. iid le redeal ; lert. totumque q. e. le sil, ad te redeat
;
Orosiiis enim ingenitum canibus csse ait ainurcm .sec. voro nempe idetn opus, tolumque tutim sit, quod
crga dominos, sic ut eo impulsore extraneos adia- ex te sil, ad tc redit. In quibus tria priora verba ad
trcnt, cosque inscctenlur , iion quod ipsos iiaiura glossam suiil rctcrcnda, qux explicel totumque.
odcrint , sed pro dcfcnsione doinini. „ 17. lloc solo meo cutnnlalius. Miiili tx iiiss. meo
9. Sed quos aninnl, zelanl. His non hos csl in
/iis, ^ nnn agnoscunt, ut Flor. scc, Ultr., Pcriz , Lngd.
nostris maiiuscriptis; ^Dôiiv ciiam in sacris iiticris Bat. prini. scc, ct terl.,cdil. qiioque princeps cl Aii-
rumdalivo legitiir. Fabricids. Mss. lilir. clLngd. — giistann. Uclineiit Flor. lertius, C«»dcx ineus «'l
Bit. omncs
scd pro his sive hiis, ut ed. oinnium pii- Liigd. Bal. qiiarl. iu quonliimo esl, hoc solum mco.
iiia : hos niss. Flor. scc. et teri. ut ct edii iiiltorp. Poicst aulciii nbessc meo, qiioniam tle suo opcre,
ai Fabricianum his comprobant cl Aiigust. cdit. ct iiou alicno loqui Ordsiiim ex sonsu s:ilis paicl.Tibi,
codex Porizon. atqnc Meiis. iiii|uii, patcr Augiistine, ftiictuiii debco, qiiein olTo-
10. Myslico. Myslice Liigd. Bat. scc qui et mox ro, tuis auspiciis nionititiquc susccptuiii opus, qiiod
addit post evangeliis verbtim legimus, pro quo legi- luiiiii ritc vocari projiterca potcsi el dcbet ; obsequii
lur, teri.quiiit. ot Ultr.,utriimqiiC nialc. (iloria :ipud iiiecst, eoqiie soio cuinnbitius rcddidi,
11. CaleUi iub incma. Logitur el de mcusa. Apud quod iibciis leci. Ilanc piKCCptis inagistri sui obc-
Matlhxuni capiledecimo quiiilo csi, Taxuva|9tx e^jOiti dioniiani in initio prxioqtiii spoponderai, in iilis,
ano Twv twv TrtTrTOvrwv ktto rr:; T/JaTrj^rjs twv
il>r/îmv l'iivci'plis tuis pnrui,
bcalissime paler Augusline
xjpiw auTwv. Fabr. —
L. B. lert. Cutnli. aique utinain tam efficaciier quani libentcr I
it. Snb mensa do:uinonini suorum. postrem:im vo- 18. Ui sciibcreiH. Ex omnibiis editisct quibusdam
cem dclent Periz., Ullr., Liigd. Bal. scc, el Fioreii- mss. excidoratvox jecHnda.$fri6crc»/i;exhil)ent vulgo
tin. sec. et teri. Augiisiana qunqiie ediiio, ctCodoii iii vel uti ndvcrsus, etc ; scrvariint (cx quihus repo-r
Meiis. Mensis autem prxfcrt Lugd. B il. qtiari. Po- sui) mss.Lugd.Bat. prim.,sec.,qiiari., Periz. etUllr.
Siubint tamcn Grseca unde desuiiipla suiil. .Mox mu- ii). Alieni n civilale De.i. Adludii ad cxiinium prx-
lier ediii quidain infarciunt. D ccploris Aurelii Aiigusliiii opus, qiiod illc De CiiUate
13. Beatus etiam Tobias. Tobi:c sexto. Fabr. Z)ei inscripsit, ci cujus decimum cdiderat Iibruui,
14. Generali amori tuo speciad amore connexus. cuiu hx>c su:i vulgarei Orosius.
Flor tert. amore tuo. Vulgataj b.icieniis leciloni pr;r- 20. Qui terrena sapiuni. Sic ornnes fcre exbibenl
fero illam quse iii veiusiissiino Lugd. Bai. scc, Ullr. mss. ; uiiiis aiit aiier cum vulg:itis editionibus icgit,
ci prima edil. invenilur, generali amori tuo et spe- quia lerrcna snpinnl, qu:isi gentiles vocarcntur, quia
cialt conuexus. icrrcna sapiunt ; quod ego inde cxsculpcre iiequco ;
15. FaC.um debeai. Sic omnes mss. cl ediil; iinus at illos, qiii a civitate Uci :iliciii sont, pa;ionos ct
Ulir., facium inpendtre opus dtibeaiis. Uiide vcliis jiciiiilcs voc ii ; hos dicil terreiia s.ipcre, lios, cuni
siispicor esse incnduni; ncjiie ciiiin saiis capio (inid ititura non qii;v.i:iiil, cic.
ho. sibi velit. Si viilt iiiniicre Oro-ius, subjtn lioiiom 21. /Va'Mt/a ou/t'»;. Edit. Aiigusl. non ognoscit
siiam praccepio |)alernil:ilis Anrelii Augiisiiiii delic- autein, ul iicc VoiuH. nec ins. i*eriz. êd lliliorj).
rc r:icUim , id esl opus lioc, qiuisi dic:il id \|sioJ , dclel scqiiens aut, iit cl L'i;^d. Bil. leri. Al poji s
niiiic a nic fjcluni cst, illcpidc saiic locuios osi iic- ,
vocciii non dcLiil clil. priiircps ct Atig. iii iis t|ii.«
que pro co qii<» polliiil jiidlcio. Siispienr igiiiii- Oro- prvV.cesscruiil, ho.j (fiiicianl. iM"X vblni^cunlur el ui-
siiiiii fdclum scripsisse, sod frncium. Debcb.il
iiun scinnt loss. I.usd. !!.>.!. pr , lort., ct qiiart.
aiucm prxceplioni ct opcrx Augusliiii priccpioii» i"i. PuCficiUia luytuiii. /'r.t.ic/ffia tamcn Florcul.
; ,
667 fAlLl OriOSU CG8
tiiin infcsiissima, 4 '^'' l»f>c foluin (|uoil c ciliiur A sioj>e prcssi, cji plcrumqiic repa anti stipr;^ nuidum
DcuS; idola aalem '^ ir.iiins co- «AjeNliiavissc pr.csenliiini claiiirs leniporuni vide-
Ciirisltis, cl (Dliuir
liiiiliir , intVitnatit : prscccpeMii crgo, ut ex or.wiil>us, bantur. 5 Nactus cnim sum praeli^riios dies non so-
<[ii; liahfii :'(! proR.icas possuiit, historiarum atque liim .rq-ie ut hos gravcs, vertiio c.iiaia t:i:i'o airocius
aiiii;iiiuui faalis, (]i'a'Cuiriiiiio aul bcllis giavia, aut misoros, ([.iniilo ionfrius .i remeslio vcr '; religionis
corrupta inorbis, roit fuiiie trislia, aul lcrrarurn ino- alienos ; nt oteriio " iiac srrnlaiione clarncrit, rc-
lihus lcrril)ilia, aiit inunclaiionibo- aiinarum insoliln, giiasso iiKirieni aviilam .*;aii!;iiinis, diim igifor.iuir
ont cnipti<)iiibiis igniuin ni-lucnda, aut iclibus fnl- rcligio, " qu;« pnihiberei a s ;ngnine ;
'' isla iliucc-
iiiinimi piagisqnegrandinum i^xva, vel eiiani parri- $r^nte, iJlam consuipuisse : illam contindi, cum isia
cidiis flagiiiis'|ii<^ inisera, por iransacia rclro sjccnla " j;im pr.cvalet ; illam penitus null;im f;iluram, cnm
reperisse:!!, ordin;i(!) bieviler vdliimini^ tcMn expli- h.ec sol;i rcgnabit. lixieiitis videlicel somolisqiie illis
Ciircni : inaxime cum rcvcreuii.un inain, perliciendo dielms novisîtnis snb line sa^culi, ct sub .ipparitione
*^ adversas hos ijisos pagaitos undecimo libro insis- Anticlirisii, vel cliain sob coiiclnsioiie judicii : qui-
triiicm *' (quorum j:»m dccem ** «rientes radii, bns futuras angusiias, quales ante ncu " fiierinl,
niDX ut *^ de specula fccleiiasticp clariloiis elati Dominns Christus jier Scr!p'uri»s s;inctas, sua etiam
siiiil, " iolo orhc fti!soruni), levi opusculo occupari B (onlcst.ilionc prasdiTit :
'"
ouni secuiidum ipsum qni-
ni n oporicret :
** cl sanctus lilius tuiis, Jiilianus dcin, qui et nunc ct sempor csl, roi^duin, veruni
Carih.isjincnsis, scrviis Diii, saiisficri snper hac re speiiiore ac graviore discrimine, per iuioleraliilcs
•" pciitioiii snce eadem (idiicia qna poposcii, csige- tribulationes lemporum illornin, sanclos proliatio,
rel : deUi ojicrain, ci mcipsum in priniis " confu- impios peidiiio consequelur.
nvVERCAMPl >OT.E.
scc, edil. pr. et Ang. et Venet : pffpxeniia innium "1. Confunmie. Lngd. Bal. prim. et lort. in con-
ipta Flor. Icrl. .Mox qiicilam inf,'i(a!issima. fv.sionc. lidem niox viileantur pro qno Fli)r. lerl. et
25. Uinus eotunfur. Lngii. Bal. pr. et lcrl.. non qairt. videbatur.
coiuntnr.SÂ V(i'gila rcf*llor,qii'anon.!iHi) plano ii'0- Tii. Ilnc scruimionc. l;!tr. addil. wca.
lita cral genlilis religio. Md.x Iristonfjnnn HbrisVcrii.

."">.
Qu(t prohiberct (^ sanriuine. huî]. Bil. qmrt.,
'ii. Adcertum hox ipsos llirc cogn iscilnr, (pio proltihneril. Mcns, qui prohibcl snnfjulnem
lcnijiore Innc histnriim cmscripsoni Orovins, ni- ~,i Isfa illucescenle, iilam consiupui.-.se. Cum in
iisiriiin p(>«t UomaMi car.iam snl» H niorio iinpcra- priorllius FilHicii cdilionib. illncescenl' Icgcrctiir,
loic, aiiiio Ciiristi 410 ;
qii.i de ii> dicciniis liliro n!- pr.int in aniiipiioribus. in m.ss. Florcnt. scc, leri.,
limo n mn. Cmn cr^-) Aiignsliims
(a|)ile vigc-.!mo Mco, fl Lngd. Bnt. plerisquc elPoriz. cxetai, in cdil.
j:iiiidccimn:i>. dc Civiiale l>ei p^^rr-oisscl, aique jani Mogiint. nrnlainm illud fnit in conluceiccnle, tiutd
undcrimiim conscribcrci. Inin Ofosius nostcr li;co iii iino, Lugd. Bil.
t;ini'.nn soc. scil., iiiveni, ctpro-
scrihcrc aggrc-sus csi. Fabii. C plcr concurjU;n similis soni minus rnnvcnire cxisti-
25. Quorum jam deccm \l\ hoc loco palct vetcres 100. Pro con.s.'«pNJ.«p viliose oonsfipiiJsscb^gilnrin qni-
in edciidi', niagnis libriiriin) volutni)iil)i!<:, nt snnt bi»£il sm mss., utFlor. sec, teri., L. B. tcrt. ct Moo,
illi .\tig>isii«i dt; (îxilttc \)m, siiigulos iiiterduin Cr,):siupuissc voro dixit Orosiu?. tit s^pc simplex •";(«-
liliros, iibi porlecti eraiil, viilgassc. pere, et stnporem Tortuiianus. Is in Apoloc;. c.ip 7>1 p.
Orie>Hes radii. In Flor. sco. supcrjcripliiin ernl
?.<). 1!"« ..ppo-itc ad hojnc loci sensnm, ila scribil Prccnl :
vclut. In ed. .\ngiisl. legiinr, i'o/«f crientis radii. tam- diikh eipa-Assclis ad iodtudinem vestram, ad silentii(m
qiiam ad r:»du)s solis veluii ••rienlis adlndero<ur, rcrumyet ^,!uporein quemdum quasi inortui orbis. Sic
c;im scqnciilia prol)c;il ah iguiims qiiibus signnm slnp.nlem dixil i;l^m divniiiatcni, (|;i;e plaiic iinlia esl
dabiinr) ricsnmpiam csse ineiaplioram. A'iVorsii«,Valeiiiiniaiios cap. 7. Liigd. B,)t. scc. ct Llir.
27. De spectilu, ctc, elati svnl. l.iijd. Bit. pr., hiibonl obsinpuisse.
deifyecnio delmi sitnt, i\y.\\c. iVopric-
(cri. ct (iii:ri.,
'.'').
iam prxcalet. L. B. lerl.; enm
J im pra-cnlerc'.
las locniionis p'iel cx Lucano tib. vi, y'.;rs. 'i78 ;,i'rt pr.Traf/Tc. Lng'!. Bat. pr. peniius nnl- .M.)\,/'7'7i
Vi.v pr.ili.i (l.xsar /;.:•) Lni^d. Bit. s-c. et ed. Aug jam illam Lngd. ;
Sciiserjt. elatiis s;icciib, quje prodidit ignis. B'l. (iMart. ; j(T 'f penitus itlam Ulir. Dciti rrgnavil
2X. Tnio orhe. IvJ. Hilt. lolo orbi. m3leprori-(7,';nyi.'F!nr. lert. ei ed.Aiig.ni et princeps.
F.d.i. Aug. et pr. fucrnnt. Mox pro
SG Ftterint.
2J. Ei iaTicttts tilius. F.> ntn> «n;irf,",i fitius, ctc.,
Lu;îl. Ha*. sec. fiqinrt. 11I Ci L::gd. Bal. pr. semper [uit
D'ir. In illis sub
semper e.ît,
'a\. Pedtioni stiiv Vnlgo petiiioni tuce. Scd illnd rpparitinne aiqiie sub con^tusione, in prioribns et in
prsi h')'j rcctius pnt.-i. LMn .— C')"rirma!U sio? (prs) p{ îcriorihus sirf» dcict Flor. scc. Pro consequelur,
^^
(]H(> peliiicni tua' Fior. frt. e' Mcns) Flor. sec,
-..-....- u-t'•:--«••---<-::-•
Hitio.v) liiijiis pr.il ••;uii verbo. scquetm hahcnl cdil.
«.i.i
Liigd. Bat. sec, n-.n. et '[oari., L'lir. nl el Pcri/., el Voriel;r. conseqctalur Augn«t3:;:i.
odit. pniioops ot A'i;-'- B' P''?:ni ex iis.iem ;tt'ine in- 37. Cum seciindnm, etc. Fdiii qnidain, ut Fahr. el
siiper Periz., Fbir. icrt.. Shu eleditt. Vonctis, po- AogiJSl. exhibont, rum non sccundum, e!c. conira
pos, jt pro pfff/osf/-tl, qno;l in vnlj';i(i> erat ; ti:im hic (•ilit. prim:j!>i et omnc*. oerte nielioref , mss. Florcnt.,
dc Jnilano, nnn dc AMgn-tiiio a;.,'ilur. Pr.eo(>pprat |.ii;.^d. Bit., Periz., Mcifm. Innu.t ctiiin OrOsius ,
Orosi»» htijns ipcris f«nloxt.i:o Augoslinns;
vi<i''licol ivsque iid iiiiCin s^vculi for.i bella el ciadcs, scd in
(piodqne in se rcocperal Orosins, exigeb.it, ul perii- lin'i gr.ivii>rf:s "nnSto respccUi impiorum. In sempir
oerct, Jtiliaiias. l itr. ea fiduciu. ^ro eadem. cst, posiersorem voceir delei L. B teri.
,
m IlISTOniAr.LiM LIBER I. CW. I. 670
LIBER PniMlJS.
rcgam, fiuando Ahra-
6 CAPUT PRIMUM. j[ ni;igimin (ul (liciiiil) ii.ilus o&l
liam, "* aiiiii iria luilliri cciiluiii «ui(i;;iiil.i cl (iii;»lu'ir,

Vnde rrleri hislorius exoni lint, rt untie ipae. fiim
exordni, tfualennsqiie prosnjui velit, Oblciidd ivlini' : (jui ab omiiiliiis hi^loiioîajkliii vcl otnisî, vi I it;in>-
icciis iiiienm de piiinii lcmporibu» oriijincijuc icu rali siiiU. \ Nino niiUMn " \cl Al>raliam usiim; ad
cann matoium. C;osaic;ii Aiiguslum, id fsl, usquc ad Naliviiulcui
* Ei qnoniani omiies propemodiim tam apud Grjc- Ciiriîi, qux foii aitno iiupeiii Casaris <|U»dr.i^'e
ros qiiain apud L.UiiiuS studioi>i ad &cribcii(lii:ii viii, simo seciimii», '* cum, facla parc cum Parllii», J.iiii
qiii rcs ^csias * roguin |iopuloruinqiie ob diuiurn;iiii |)ori;c cliiusx' snnl, cl bclla lola oibe cc»~:ininl,
Hicmoriam * verbis propag ivcrunl, iniliuin siribciidi colligunUir aniii duo luiilia quindecim, iit qiiii;Ub " nc
a iNino lieli lilio, rcg' Assyiioruin, fcccic : qui ciim iiiU:r '^ actores scripunesijue omniuin otia iicgo-
opiiiioiic ca!«:a nnindi origineni crcaturaiiniue liomi» liafjue irivcrunl. Quapropier res ipsa cxigii ex liis
iium siiic ioiiio credi vcli f, cccpisse l:imeii ab lioc libiisiiuant brevissime vel paiica " auiii;i('ie, qu',
rcgna beUiqiie deriiiiunl :

* quisi vero eaieiui^ liu- origiiiem iniindi '* loqucnlcs, prxtcriUTiiiu lidcm
inainiin geniis ritu pecuilum vixcrit, ct tiiiic priiniim annunlialionc fuluroruni, cl post suhsequa proba-
veliili ad novani * providenii;un concus-ium suscita- lionc, feccrunl :
" non qiio îuclorilaUMiicorum cui-
tumipic * cvigilarii : ego iniliuiu miscrin! iioniiitum ^

quam videaniur ingercre, scd quod operaj prclium
alt iniiio pcccantis hominis ' duccre insiitui, p:iucis sil dc opiniotie Tiilgata, 8 H*'^ ti«>l)is cuin oiiinibus
7 dumiaxat , iisdemquc brevitcr delibatis. » Sunl conimiinisest, conimonere. '" Priinum qiiia si «lisiiia
aut'in ab Adam, priino bomine, usquc ad Ninuin, R providcniii, qiix, '»sicul bona, iia pia ei jusia csl,
liWtHCAMPI INOT^.
Cap. I.
I
—
Ei qHoninmointies. Libri mss. plores, cl im-
. invcnilur, tcstalum rclin.]iicr(; v«i'iiimi!>i. Varicla-
l-ressi fercomncs. qu iiciiinqini.cr capilula libros bu- icii», Hebr.rnriii!! c! Crnrcoruin lilirorum diveisit."»?
jiis scriploris disliM;;iiiiiil, b,.e<: n' piiini c ipilis ioitiinu pc;'Cril : Icgc pr:cler alios Angusl.
de Civitatc l>ci
poonni. Alii, iiiici quos Penz. cl Flor. terl. ei liiigil. libro decim'!(piinlo capilo dcciiiio. Kiisebius, Oro-
Ual. tert. a cipite scqucnli iinliuiu libri priini auspi- sius Ciissiodorus et postcriorcs m:igis Gr.Tons qmm
caniiir, cl foisilau mciins. At iliiid in cilit. Aog. Hebrxos socuii sniit. Abraharn, aticlore Euscbio,
Joaniiis Schu.îzlcr, incipit, :»b l£go i;/ifi«Hi, clc. aiqiic natus esl .himo xliii imperii Nini rcgis. Fabr.
YiiA velnti ad nocain prudeniiain (sic cniin legitur) 11. Vcl Abraham. Flor. tcrt. lel ab .\brahum, cl
ronctuiHiN tusciiaiumque vigilaret, scribilur , Finit mox ad nutivitntem Doiuini, pro Oirisii, idcni Flor.
Proloqui. Deinde scquiiur, Vuuli UvTotii preibtjteri 12. Cum, fttcla pnce. Fl'ir. sec. ctim facta bella tolo
niiloriogriiphi diiciputi sancli Angustini cpisco}ii,
, orbe, ctc. lii margine ibldem alii, cum feiit pt!cem :
adversum Chrisliani nominis querutos Hbri nuinerG <•.'(»» Parihis, et Jani iwrla' clauâ^ stinl, cl bcUn, cic.
teptem inc.piunt. Prcsl»yleri vero liluliis fcriplori 15. Se inier. Lngd. B.itl. cl L'ltr. inter se, ct sfc
hiiic itidcm dalur in e:i(lem ciliiion'- :id Prologi ipsiiis f|i!'iqi!e tr.-iiisnon!!!!! ediiionos Vei»cl;p. Omncs vcio
iuiliiim, ubi-baic csl nibricn, Pauli llorotii presbyie.i, C0|iiilaiu el anic fjuindcciin d<dcnt.
Jlib.oriographi, discipuli saiicli Auynsiiui. riri Hispani 14. Actores sniplorestjue. Kililinncs hibciil, cnclO'
generit eloquentissimi adversuin Chnsliani ncnnnis
, re.-i, nie:>iii lectiMuem veram cssc iirobal S.tiliis-
scd
querulos Prologus in Ubros ieplem. lins Tnmeisi htudqwrqntnn jmr ylorin se<ii:<iiur
:
i. Rcgum popuiorunique. Aug. el Venet., rcrum saiptorem ei aclorem rerum. Laiit. Kmcnd iliontun —
pipulorHmqne. (]|
LaiiiiicomprobantFlor. sec.ci iori.,caqiic ccrtacssc
o. Veibit propig,tvciunt. Yerbis d.l;:l Lu;,'d. l»;>t. vidciur. Pio Iriteiunl viliosc tribuerunt iii Fior. scc.
quaruis. Mox
Flor. terl. h:ibcl et iiiiiiwn uribcndi. 15. Altingere. Delcnt nirigno conscnsti voccin
4. Quiisi lero eiitenus. Flor. lert. qnasi non enicnns : coruin, (ju;c cx inlerpolalione Ilitlorp. cditiones cc-
quaii vere eateitus cdiiion. priniu ol Aug. Mnx lionii' cu|i.ivii, iuss. Flor. pr., sec, Lugd. B.'jt. omiies,
nnm (lenui pro humannm genus Aug. ; uunc prinnnn Peri/. , Dlir., ct Meii»; pr.ricrca prima cdiiio, Aug.
pro innc priinum Lugd. Bit. qiiarl. ci Vcn. Pro atiiiiqen: htUtût continyerc mss. et cdd.
5. Pro.idcntiain. Au:;. prtideniinm. L'iciel. iv, 14 : qnid.-.m, ul e: Fabr. Coulingerc oik-vi de
: .sc«i tiiaie>
Lt pHerorum aelas inBprovida iuililijcUir. lemporc, in quo aliquid fil; ailingere, dcscriptorc, ul
6. Etiî/flrit. Sic plures mss. ciliiiqne, inciiiisqii:u!i Orosio, exccrpeiilft scripla velustioroin, usurpnliir.
vigilmii vel vigitaret, ut alii. Flor. «ec. viijiiavcrit. 10. toq'teniet. Lu^^t'}. Ca!. scc el quarl. Untjuenlrs.
7. Ab hominis. Flur. sec. et terl.
inilio pcccantis Qu:c sequuiiiur, ita cxpiico Qui (inqiii!) libri iios :
ahiniti I Lugd. lUU. pr., scc, teri. cl

peceati hominis. vcram muiidi docenle.s originem, probanl (idcin ipsis
qnarl., ab initiu peccaii primi hominis. Uttr., ab iintio dcncgari non possc in iis, qu.-B indicta aiiis soli tcs-
peccantitprimihomiin.. Cgonon vidco ralioncm cur a tantiir facla fiiisê; quuninn illa, qux iii iisdein ut ,
«uigaiilectione, qiiamreitquicompri)b;Uii,di»cc(Jam. fiiUira , prccdiciiiitur, posiea probalioiiem ex evenlu

8. Dneere inilitin. Lngd. Bat. lert. tu doceiem in- nacla suiit. Pro iubieqnn Flor. scc- tubsequentir. , cl
siiti. Sed p-., scc. et quarl., docerc inMftiii, qnod cl pro comma/ii* «f.Lugd.B.tt. tert. babeico/H»fi(ni« 5»/.
prubiilitir. bû,sii|iiidmutaiidumcsi,cuiiimciSinein- 17. Non quo auclorilaiein. Vuigali quod, vcrum cgo
branis deducere malim; rcpetilcnim iniserias iuand qno iii Lugd. B;il. s(,'c. ei quarU»; pr;eterea in
iiifeni
Orosius a nrima mundi ori!,'i;»e, a^|»e ad su.i ('ediicil P ciM';o, quib;is astipulaiiiiir uieiquc Flor., cdi-
l-'eriz.
icinpora.M"X(iciii'er(i;:Aprorf('///)(i.'a,scdiiioiif's Vcneijv tiones (luoqiic pr. ct Aug. Ex !iis ncmtuiili quoqtic in

9. Sunl aulein ub Adum. iMitlii ex niss. bic primi soquontibus Sid quod opera' rrelium .>;»', scribuni (/mp,
capilis rubric;im collocani, ct iiiior ilios Flor. pr-, ui Lngd. B.ii. scc tort. ciMcus at.iiic iusuper
,
Dilr.
Lllr. et Meiis. Stint nutcm nb exordio nnmdi, ab i.o quo [iflus quo ycl quod doiicit, vcrmn rectius «/«o(/
Adiim, clc, Lugd. B it. secuiidus. in postorioribii.s rclineri possccxislimo.

10. îtni iria ir.itHo cimlum crtoqinta et qttalnor. 18. Piimuin quiu. Ad vocom pOstoriorcm Jn fioT-
Huno n«mcruirt nos onniibns libris invcnimns
in sfic. ftiia Jiirinu suporscripmni logiiur ^«/(/•'.li;,
qiiud prupter varicUloia, qu;B us primi» tenipQcibu-- ll). jjau? siouii bona, iiu cl pia aI jHiia ai, Irrepser
;
:
671 PAULI 0R05II 672
«ojgilur mundus el liomoihominera au(em, qui con- A »i^q«<^ ^^ frbem condiinm, dcbinc us.]ue nd Caesaris
\oriibiliiale naiurx ct liberlate liceniice el *' infir- priiK ipntum, naiiviiaicraqne Cliristi, cx quo sub po-
mus et contumax cst, sicui ogennm
pie gubernari tcstaie Urbis orbis " permansit impeiium : vel eiiam
''
0|M5 oporlct, ita juste corripi immoderaiHm liber- usqiie ad dies nnsiros, '*in quaiitiiin nd cognitio-
Lilisnecessc est : jurc ab initio liominis per bona ncia " vac:ire suffecero, '^ co;ifliclalioncs generis
malaque allernantia, exerccri ** liunc mundum scn- hiimnni et veluti perdivcrsas paries ardcnicm ninjis
lil, *' quisquis pcr se aique in se humanuin gcnus m:;ndum, face cupidiialis incensum, *'e specu'a
videt: deinde cum ab i|SO primu homine pcccaiuin osientaiurus, nccessarium rcor ut primum ipsiim
punilionemque peccaii coepissc docenmur porro : lcrrarum orbem, quem inhabital humanum gcnus,
auiem cum eliam *'*
isli de meJiis icmporibu> in- sicut cst a inajoribus " irifariam dislributus, deinde
clioantes, quamvis superiorum *" nusquam mcminc- rciîonibus provinciisquc determiiiaius, cxpcdiain :
rint, nibil nisi bella cladcsque descri;iscrini (qnre qu(» *' facilius ciim locales bellorum morborumque
bi.Ua quid aliud dicenda sunl, nisi •* vergentia in clades ** ostcnlabiintur, sludiosi qnique noii solum
alicrutrum mala : mala auiem " bnjusmodi qux tunc rcrnm ac temporum," sed etiam locorum scicnliam
9crant, sicut et nunc sunl *' in quantum sunt, sinc conscquaniur.
dubio, aut manifesta pcccata sunt, aut occultx pu- B 10 CAPLT II.
nitiones pcccalorum), qtiid impedimcnti est nos ejiis Majores mmdum in Ires parlct divitisie, quarum i»-
rei capul panderc, cujus iiii corpus expresserinl; ct inm, region^s, locaque cclebriora succincte admo-
*'
dum describil.
priora illa soecula, quac multo numcrosiora mon-
s:r;ibimus, veltenuissimo testari relaiu similes mi- ' Mijores nosiri orbcm lotlHS lerrne, Occani limbo
scrias pertulisse? Diclurus igitnr ab orbe condito circumseptum,tri']uadrum slatuerc ejusquetrespar- :
HAVERCAMPI NOTvE
rat bic a glossemate nescio quo, ei pia. Ladt. — ris cst
Liigd. Bat. tert, pia .'ignoscii, sed hona noii, et ab 30. Permnnsit imperium. Cltr., Perizon., Cl L. B.
uiroque qiiidcin ms. Flor. scc. et lcriio, ct Pcriz., tcrl., mansit iwperivm.
absunl, qux deleri vult Lantiiis. et pia, iiiimo, iieque 3i. Vsquead difs Liigd. Bat. sec. ad dies.
Ullr., nequc Meus, neque Edit. Aiig. agnoscunt 52. In quanlum ad cognitioHem vacare tnffecero.
uiriim tamen deleri dcbeat. vebcmeiiliT diibito, iinmo Viiigaii clmniiiiscripji omnes rofar^ lucntnr sed ul :
ncgo; nam cum

bonani pronumiei Orosins Divinam iiie|iiiiin illiid vcriiMin in latinissiinum vacare muia-
providentiam, bonitatcm iilam a pictaic ei jnsiilia rcm, moniiii mc doctissimtis Palmerius, cui propier
deJucii ; qiiod sic eum voluisse doccut scqiicniia de cgreginm in auctorilitis rcstitiicndis judicium, liibcns
honiiue ejusque iiatina, quae divisioni laiic rcspoii- mnrein gcssi. el, si iion Orosio siiaiii voccm, salicm
deiil, alqiie divina^. naltirx' opponuiittir, sicul pie gu- sciiicnii:c dcdi. I..\IT. —
Ad cognitionem Aa\ciVcT\i.
bernuri egenum opisoporlet, itci justc roiripi, cic, pro "•5.\ncnre tuffecero. Landai Palmerii iDgeiiium
qiio cl jusle corripi Aug. cd. ct pr. ; in pr. qiioqiie Lnuiitis. Sed ct olini ita exhibiieruiil cdit. prim» ci
iminoderal(C hicrluti^. C Angiist. quam conrirm.inl insupcr mss. Lugd. Bai.
'ia.Agilnrmundusetltomo. Lugil.nat.tcrt.,/i)Vm«)j- sec, Pcrizon., Ulir. Mcusquc;
icri. el qnart., ut ct
dva ct homo. \\\ ed. .4ug.k'giiiir,/\;i.'f/r; nliiis rcgilur : iiiimo Fiorenlini qnoqiie, (luornm lcrlius cbirc iia
hic mundus et homo promon,', ijiioilliiil(|iiodiii»cnplis
,
lcgii. in sccuiido siipr.i rocare scribilnr rncare.
codd. rcperiebant, tideliicr rcpr;i-scniai!l iionnuiii- oA.Conflictationes. Flor. scc. con/7ic<n/io/i^»H. Lngd.
qii.im primae edii. Transpoiiuiit alii, (igilur et homo ct Ral. <|iiart., conflicliones : mox ditisat pro diversas
mundus, ut cdilio priina, qujc siiie .muo prodiil ciira Lngd. Bal. teri. qiii, siciili ci (itiart,, malis dclei in
/Enc;c V'.ilpis Viccnlini. atqiie edd. Vcii»;ljc. ardeiilan malis mundum.
^l. Et iiifirmus el conlumax cst. Ex Flor. sec, L. 55, E
speculn. Sprcula cdilio Augiisi. et ms. Pe-
n. lerl. :it(jiic edit. pr. el Ang. copulain el .iddidi rizon., ctLugd. Ba!. sec et qitarl., sed iprf«/o Irrt.
i't infirmitatc contumax est, lcgil Flor. lcrl. Mox yu; 5G. Trifarinm disiribuins. Lllr. etLiigd. Bat terl.
hcrnafc cd. pr. ci Vcii<'tiC. trifarie distribuium. Lugd. Bat. $ec. trifarie ditlribu-
22. lluHcmundum. Flor. lcrl. hnnc iHoinni, male; tiis.Flor. tert. cui Meus ei edin. pr. ct Aug. asiipn-
respoitdciii eiiim iis qua; prxccdiiiil, agilur mundus lantnr, distribulum Irifarinm. Sed sec, muliifariam
it homo. dislribulum, in fjno superscribitur tnfariam. Omiies
Quisqnis pcr se atque in sc, etc Id est, qui-
!25. iidcm propicrea mox quoqiic scribunt determinatum.
cuiiiquc ct sc ipsum agnoscat esse bomiiiem, eaqiie 57. Fncilius. Lugd. Bat. scc. ct Ullr. facile.
imliccillitatc, quoc ab inimano gcncrc abesse non po- 58. Osleiitabuntur. Oilcndunlur Lngd. Bal. quart.
l<'st, pra.'diltim, ei rcliquos iiomines cx scipso sibi 59- Scd eiiam locorum scientiam contequanticr. In
siiiiiles, stix'(|uc naiuriU considcrei. L. B. lcrl. qiiis p. ms. Lugd. B»t. lert. invenilur dein hoec rulirica :
j>er sc,alque per teh. g. ^ KxpliciiPra:fatic. Incipilliber llislorlnrumS. Orosiide
2i. Is!i de mediit lemporibus. Ipsi, etc, Ed. Aug.; Onnesta mundi. In Perizoiiiano qnoque, seqoenli ca-
isti L. B. lert. piti, lamquam priino, praefigitiir hic rubrica raK/i :
?iuiquam. Flor. lcrt. numquam.

i.li. Orosii vresbiileri llistorMrum de Hormesla (siipcrscri-
26. Vergeniia. Ed. Hittorp. cl ali;c, urguentia. biinr Orchesira) mundi adverstis Paganot liber pti-
M:il vcro iti ali;rutrum vergenlia dicil, siciiii supra
i
mus i>}cip'l. Iii Flor. lert. qnoque legilur, Orosii de
pcr boiia malaque nltcruaniia cxerccri hitiic mundum. muiuli Calamitatibtts iiber incipit. De quo libri litulo,
27. Hujusmodt. Flor. sec. el teri., ul et Lugd. Bat. el utrum Ofchestra an Ormesta \c\ llormesta, sit le-
(liiari. aiqnn Mens hujus mundi. Scd mala hujusmodi geiiduin, vide Prvfationcm nosiram.
iVuanlMr qua: vcrijculia sunt in alterntrum. C\v. If. — 1. Majoresnosiri. Posieriorem vocetn
^'^. In quanluni suni. Excidii p.islrcma vox in cdit. delel Pcrizon., t|i!i ui<'m codcx mox legit ejtisq'tc
01 inss. n;!ninillis; iu quib.is qiioquc legitur, non cjus pai/es, su!jlala voce iiilcrincdi» iA'$. Ailmon^ri au-
r.i raput pandrre, pro nos ejus rei, cic lem leclor dclicl univcrsuin Ii 'C Orosii c;'pui, quod
21». Priorailla. Postciior vox a Lugd. Bat. quart. dc divisionc or;.is lcrianiin :.git, \erboleiius fere
y-icn. ^lonsiravimus]nomunilrabimut,\n l.ugd Bat. legi iiitcr exccrpta ijuid.un, sa-p us iii libeHo publi-
M'c, quiiri., Fhr. tcr. cicd. Aug. mss. error vulga- cata, qni /Eihici Cosmogiapbia inscribitur.
073 IIISTORIARLM LIRER I. CAP. 11. 674
les, Aslam, Eurojwra.cl Arricom vocaveriml:quam- A quuum immftnsa '* cxumhiio 'i»xl:\ " Tlicodosiam
\h aliqiii duns, buc C:>1, Asinm, ac (Jciixlc Afriram iirlicii) Euxiiiiim I'oiiliim Inlc ingrcdilur. Intlc jnxia
' iu Eiiropam accipicnJam |)iitnriiit. * Asiu irilnis Coiislanliiiopolim longx minunliir niigusli.P, do-
'*
partibus Oceano circumcinci;<, pcr (oiam ^ trnii^- ncc cns '* maic lioc quod dicimus Noslrum a«ci- ,
'*
Tcri>i plagam oricniis exieiidilur. llxc < ccasum vcr- piai. Euro^pae in Hispaiiin occidenialisoccnnns icr-
sus, ' a de\lia sui, siib axe scpienlrionis incipicn- minus csl, iiiaxime ubi apud Gadcs insulis liorculis
tem*conlin^îi Eiiropnm :
^ a sinislrn nulLMii .Mricnm coliimna; vismitur, et Tyirhcni mnris faiicibos
11 dimillil •
sub iEgypio vero el Syria nvirc Nu- Oceani a^stus immiliituk-. Afiic:c principium c$l a fl-
Slrum , quod Maguum gcncraliier diciinus , linbcl. nibus iEuypli urbisquc Alcx.imlri.T, ubi '''
Pnrxlo-
Europa incipit, '^
ul dixi , suli plnga scptcnlrionis, a niumciTitnssitacsi, 12 '* supcr boc innrc Magnuni,
fluminc Taiiai ,
* qua Ripbnei nionics , Sarmatico qutid omncs plagas lcrrnsqiic nicdias inierlnil.
avcrsi oceano,Tanaim nuvium fundunt : qiii praoier- " Undc per loca qu;c accola; Catnbatmon Tocanl,
'^ Roxo-
iens aras ac tenninos Alcxandri Mngni , in liaiid procul a c.istris Alesnndri Magiii , ct ** snpcr
laiiurum rtnibus silos , M:coiid«s " aii^'Ct paliuhs : lacuin Calearlium, diîndc juxlu *' supcrioruin (inei
IIAVKRCAMPI NOT.E.
2. In Europam aecljncudam. Editioncs vclusl;r, U ct lerl. Lugd. nm.pr.. lcrt. ct qn^rl.. McunctUUr.,
Crima, Augusinna cl Vciift:r, sexlum ca>um cxlii ct cdilion. aiitiquae ct yEibicus . ItobasCorHm \<l
cnl, atque legaiit in l.uropn acci\)icudam. Velcres l{hoba:iCOTum. Liigd. Bal. ^cc. , Rohaslormm ul et
vcro prx'positioiicm in cum (jirirto scxioquc casu Pcrizon. cl Liir.; rochbaos bascorum cdji. Ang.
promiscue usiirpasse, ei plcium(|ue sono aurium Mox Fior. sec. fimbus silus Meoiidas. io inarg. Al.
oonsiiluisse, pluribus do«-uil vir doctissimus miliiquc Scithas Mcolidasqnc. Al \dT{. ftnibria sices Mcocidns.
.-imicissimus, lleiiricns Canncgicier, iii diîscriarmiic 11. Auget palndcs. Liigd. Rat. Icrl. augcnt polu-
:i(i Avicniim. cnp. 19, p. 300 et '.01. In yEihici vero des, quasi co iisqiie Itipbci moiitcs porrccii dccorsu
Ci»sinogra|)liin vel alia lcclio, vel viilgat.TC inlerpre- aqiinruii) Maiolitlas paliidcs aiigcrcnt.
tatio occurril ; il»i, Africam vero in Eu-
lcgilur cniiii 12. Exitndatio . ilLibicus inundutio , quod ex men
ropam adjicienduni defmierunl. Mox codex Lugd. nis. Iiic conlirmatur.
liat. primus, in quo roliuni cst lacorum ab illis cap. Thôdoaiam. Iiiter oppiila Cimmcrica cnnmr-
I.j.
primi, Ninum, mngr,nm {iil dicuni) regem, bic lur- ratur a Mela lib. ii, cap. 4 In paludcm vcrgeniiu Sr,- :
Fus incipil, videlicot n \erbis, Aaia inbus parlibus. tarcha; teuenl : in liosporum Cimnierica oppida, Myr-
Pro putarint Lugd. Dil. si c piilarent. mecion , Panlicapaum , Thcodosia , Hennisium : in
3. Aiia tribus parlibus. PomptiriiHiu .Mciain scqui- Euxinum mare, etc.
lur; is Iib. j, cap. 2, de Asia Trihux lianr cparti- : II. Longce mittunlur angustia;. Id cst, pcr ionnuiii
bus langil Oceanus, ila noniinibux, ut tucis diffnens. spatinm mare coarctatiir. Emiituntur Liigtl. Rai.
Eous ab oriente, a meridie Indicus, a septenirioiie pr., lert. , Pfriz., ct Mcus; reliqui milluntur, quoJ
Srythicus. p el servant .^^tliiii cxccrpln. Yulgo louge.
i. Transversi plagam. Pcriz. ci Mcus transfusi pta- >*
<5. Mare hoc quod dicintus iSoslruin. Lugd. Dal.
anni. qu.irt. »u/ri- 7H0(/, etc, (lclclo /«oc. Scc. more lioci\o-
5. A dexlra sui. Meus ct Liigd. Bal. lcrt. ad dcx strnm quod dicimus. Perizon. Tnar<; Magnumqucd
hoc
trnm tut. dicimus, accipiul. Ullr. marc hoc Nostrum quod Ma-
(i.Contingit Europam. Flor. Icrl. •co>(/r<7{/»/, qiiasi (jnum difimus.
veliot, contra flî» Europain, proadversn Kurojix- oc- id. Tcrniinus cst% Ediiioncs qiiscdam amiquaB, i;t
currit,vcl, ui loquiiurPoniponius Mcla lib. i. cap. 2, Ilitiorp. cl Ccrvicorn. sivc Bolsuingiana, leguiit lcr-
ftt venienii obviam. Verum ila scripsisse Oiosiiini noii mino cst, quod el cxbibct ms. Florcnl. scc .sed sn- ,
pulo, qiii aptc Eiiropam suli axc

dicit ii)cipiciitciu perscripta lcctioiie qii:e in lcrt. F:or. ct rcliqui,
,
seplciilrionis abAsin couiivgi, Airicam vcro a siiii- mss. omiiibiisati|ue odilis, ul cl iOtliico, invcnilnr,
stra (/imiUi quoniam teiiue .id scptcntrinneni, qua
,
terminus est. Qu;c sc(|iiuntur il;i exbibct Lugd. Rai.
Asi:e jungitur, Europx csi spnlium, citin Afiica a tcrt. , et ma.vime , ubi ttpud Gades insului Tyrrheni
siuislra longc scsc dimiilat, ul inspiciciiti tabulas maris faucibus oceaiii cesius millilur.
qiiibus lcrrarum sitiis dcscribitiir, pait:I:ii. Ciiin vui- \1. Parmonium. Flor. Icrl. I*arcntorium, scc. i:l
gaia sciipliira conscntit yEibici (Josmograpliia. Cledit. Augusi.Pflr(;//ioHio./Ii)iliici exccrpln Varthetiv.
7. A sinislraauiein. Postrcmain voceui delciil ins. 18. Super hoc mare Magnuin. Ciim sic in Alllii» o
Lllr. ol cilill. prima cl Augusi. cxstel , el magiio consciisu omiics fi:re lcgnnt niss ,
8. Ui dixi , sub plaffn. ll.vc. noii inveiiiuDlar in noscio cur edili Iransponant mare h.,c. Vio inlerluit
niss. Ulir. ci edd. prmia ci Aug. qu;e Ediii. pro ,
Liigd. Bit. sec, inlcrfluil , ul et Flor. teri. et Ulir.
septenlrionis habeul «( p/CHlrio/irt/ii, leguntqiic fe'Hro/)a D 10. Vndeper loca. Lugd. Bai. lert. ct qnart. uni
incipit seplentrionalis, giiasi opponerelnr ilii quod ali cum etlii. pnma cl Aiig. maluiil inde. Pro Calabalh-
qiinnio posl scqnitur, Europa in JUspania oiciden- mon in cdiiion. illis esl Calabaihynon , cl in n:s.
iiilis. Apud i4£ibicum , mulaiis pauliilum vciiiis, Ulir. Cathapaluion ; in Fior. lert. Chaianiinum , iii
E.urop(e incipil initium t>ub ptaga seplcutrionait a flu- quo pro caslrit lcgiiiir a Chaxilre.
iiiine Tanai, elc. 20. Super tacum Calearlium. («crardus Dolsuingc,
U. Qua liiphwi incnles. Pro qua Ultr., L. Batl. qiii priinam iiitlurpianîm editioncm c vetuslis libris
scc. ctquarl., quo, cl mox infunduni : tert. dcin scc. ciiicndavit, ex illis oniiotavit lcgi, /1/carKu/ii ei Ch.,-
oras, pro arus , cl fundunl. Flor. scc. c( lcrt. ul ct tearsum ; nos in manuscriplis, llalearzim, Calear-
edd. prima et Aug. fluvium fundunl. snm ei Caleartum, invenimiis. Fabr.
, Magnam rt —
40. In lioxolanorum. Iii lioc capitt\ qiio orbis ler- ipse varictatera scriptnrsc in niss. invcni. Exbibciit
rarum summaiim dcsciiliiiur, sunt noniiulla voca- enini Fior, sec. Cfl/cflrzum , terl. cl Mcns C7i/i//'«)-
buln barbara , .'iu;c :ipud alios .scripiores noii lacilc ci<m;Li!gd. Btl. pr., terl. etqiinri., I.alcnrs.uin; linr.
invcnias ; in iis iios rinuquoruai lilin rum aiiciori- Ileleurzim , Porizon. Calearzurum, cdit. Aiiguslana
tati pliiriiiium tiibuciiiiiiiu puiaviuius. Iii eo taincii Leozarum iClliicus Gnlearitm.
, Sod oiiiiiium prinia
qnod bic lioxolnnorum ftnibus, iniprcssnm
legiliir, in servai Catciriiuni, ui el Venei.-e omnes.
lcciioiicm reiiiiuiiiius. Nam iii manuscripiis csi, 21. Supcriorum ftnes. Flor. 8CC. superioia fmc
Rhob.tsconnn, ul ;i)ii quGqucannolariinl. Fiur. scc. in inargiiic, superiores fmet.
675 PAIJU OROSn 67G
«» Avasilarutu, " missi in traiisvcrsnm per i^Rihio- A ubi Caucasus dclicif, promonlorium *' Samaram :
plca deseria nieridbnuin coniingii «;ccaiium. T-^r-

^* cui ad aqiiiionem snhjaccnl osiia fluminis *' Oe-
miiii Africx ad occidciloin iidcin siii-.l fjiu Cl F.iiro- K.rogorrx : tx qno ocanns Scricus appcll.ilur.
fiuiijus India e>i qu;e lialicl '* ali occi-

p:i-, id esl, fanccs Cadil.ini ficii. Ulliinus :tutcni In liis ,
•' (iuis ejus csi nions Ailas, ct inf.ul;c qii.ts Foiin- donlo fliimcii Indum. " quod Robro niari excipi-
na(:)S vocaiil. *' Kl quia brcviicr gcncrales tripnniii tur : a scptcnliionc monlcm Cnucasum :
*° rcliqH.i
orhis divisiones d.di , ipsarum qiioquc parlium re- (ui dixi) Koo ci Indifo lij,Oceaiio lorniinaiur. ilxc.
gimies sicui pollioiius suin , signincare curabo, liabei gcn'cs quadraginia quaiuor , absque iiisula
,
Asia ad nicdiam rrontem oricniis iialicl in OccaiiO Ta;iro!)ane ,

qua; liabcL dccem civitaies : el
Euo ostia fluminis G.îngi^, " a siuislra " pro- ai.squc ^' rcriquis insulis habil;ibilibus pluriinis.
moiilorium Caligardamna , 13 ** ^"' »"'"] 'tci ad A fltimiiie liido, *" (|t!od est ab oricnle , usqnc
Kurum insula ''

Taprui):»nc : c qua occanus !udi- ad nnmon Tigriin, quod esl ad occasuin, rcgiones
cus vocari incip.t, adexlra liabei " linai monsos, sunl isi;u ; Aracosia, Parlbia, Assyria ,
'* Persis
IIAVERCAMP! NOT^.
22. Avaaiutruni. Kdit. prima el Vcnel.T A'iasil(i- B montis. Ullr. ii»in in moM<ii(»i,Pcrizon. et Mens Ima-
runi, ei >ic i|U«»qii«i invotiiiiir in mss. Ulir. ci Pcri- niiiioiiiis, Liigd. B:iM. omnes JmmavimoHiit. In qui-
zon Ansilarum lialicl l.iigd. B. pr. et tcrt. bus (ininibns uionlis prt» inontes scribitnr niore anli-
'iTu missii iii tiumveiiiim. Lncd.Bal. terl. missn qiin, vfl adjici dchcl jiigim prout in /Eibici fit ,
trfiii.svenum tlclclo in, qu.srl. emisaa in hatisversum. Ciisnii giapbia, in (jua lcîtur, dexlra (vd a deilra)
'ii. fiiiis ejus esl. Mcdiani vocem iju$ non ;igno- hubct Inini moniis juguin. linauni vero innnlem
scii in-'. 1'crii. Eitnulo coli;crere, docnit Plinins lil». vi,
aiiisijuc
i.'». El (juia hyfviler In yfMiici Citsnioîraplii;» p. cap. il Jui^gnntur inter se Jmaus, Einoilus, Para-
:
741 Kili». Croiiov. a^l MijLc (inetn ; Breviier iriuin puiiiisus, Cnucasus, a ijuibus lota decurrit (India sci.
inlcr se jjurtinm divisiones diximus : Scd iie ijiiid ad iicci) iti plnniliem iininensani et .Egyplo timilcm.
ptenismnam iiisiruc.ionem desit , ipsarnm quoque par- Docct iliidcm. Plinius , Emodoruin proinontorium
lium reqiones, siiux cl piovinciaruni tcrmiiios dcnion- Imanum vocari.
slrabo, ul absque (anidio universa teclor agnoscat, vel 51. Samarnin. Alii legnnl Samnra ^ inicr quos
numcrum (fenliim commaiienlinm. A.r,!t a iiiedia fionte Vinc. Bi-ll. cl /Eibicns, qiiod roiirnmanl Florcnll.
in 0!i.'nle habct, elc. yii:u atldiixi, nl p.ilcai c\ Oro- scc. ci i«;rt., nisi qnotl in postcriori sit ômora; prr-
sit» fiiisse desiiiplain pancis imuintalis il.nnCn-
, , lcroi Liigd. B:it pr., Poriz. cl Mcns, aiquc ctlil. Aog.
!-m>grapbia> sub ..'lilliici nominc p.irlcm
, imto , ;
Sanuniim scrvanl ctl. prima ct nis. IJiir. Samaice
rnim scripium iiiud Oro.sii lcmpoiibus csse pobte- niali.iil lliliorp. Bolsning. Samaraa t.n;^d. lial.
ct
ritis. sce. Sniniivaia lert. Q.ii Snmiira lcgunt, ul qnarinin
aC'. Asinislra. Cod. Perizini. intinitlro. f^
casnin numcri pliiratis, gcnciis ncutrins, conside-
^'
27. /VoiHon/ojiMm Ca/i^-Tf/rtiunft. Sic csi iu vc:u- ranl.
Slis , ciim in vuigalis lcii;Uur, Cnlligicuni. Fabr. — 52. Cui ad aquiionem subjacent. ..Ctbicns a leclio-
Codices Flor. .sci-. Cnliyar damaiKt, icrt. cnn-
111«.«;. ne viilgaia tliscrdit; in eo inim legilur, quo4 nqui-
juncrtm CidUjnrdumana (|i;ijd cl in prioiibns Fa-
,
loiii subjacil, adoslin. ctc.
Inicii cdilioiiibns el Aiigiisi;in cxslit, el in mss. i 7)~>. Octoroijorra: Yinient. Bellov. Orlorogoria^.
iûîL Uil. pr., lert., qiiari., ni cl l!Ur. el rcrizmi. JpAUici CiisnioiTr. Ociacordis vel Ociorordit. V.A. Ang.
liiigd. I>:il. scc. Cutiijard >iia sciibil , Mfttis Citliijny- Onoroboira'. M>s. vtro oinncs el fdiiioncs reliqna;
dnmnen. vcro cdii. iniiiii Ciiiigarda-
Antiijiiissiin.» vcl 0;/oro<j|6iY(f vcl Ocrcrnr/orrrr cvhibent. A Cillario
manam. Cosino?;ra|ilii;i ^lliiti Calidnrdatn : ;«l \iii- jiixla Kmodos et Serictis nn>nles Ociorocorrha: ra-
conlius Bellovaccnsis, Taliijardamana, liiltMa (^.(iUii; cciii.cnlur Tom. II Gengr. Autiq. p. 8S9. Pr<» Sericus
vofcm inclioare dcbcbat , tr.nisbita ad Taprobaiie vnliâri crrore Si/ritMS tpii^lani cdiit. ol mss.
qiiod sctjuilnr, ct apnd illum Cfi/)ryft«)ifli sciibiiur. 5i. Ab occidcnie. UUr, nd occidenlem. Fluroen /«-
)u Spcculo cnini llisloriali bnjus Vinccnlii lib. v, du:n in ilelnm iransmntat Vinc. Bellov.
cap. 47 excerplum Orosii de Asix silu occnrni, a .~i5 Qiind liiibro inaii cxcipilur. Transponit lenius
vcrliis Asia ad niediam usque :ul aliis iimdis hubila-
,
P<>ri/. mari liubro. Al apud Vincentium legiiur,
bdibus pluyimis. At Veneise cdil., Ililliirii. ct Bol- quo IRubyo mari uccurril.
snitig. b:tbent Calli,jicum qsiod .«-ine duliio ex niss.
,
5G. Hcliiina (ut di.ri). Id esl, rcHqua Iinlia; at
hausorniit; nam cdilitmes Vcni;l.i; , sivc caruin |>ri mss. Lngii. B.il. pr., scc. ct Wri., reliqua, nt dixi,
jiM ( rcli«|na5 enini «'amdcm setiuiinliir cx in-s. cx- ) EuG el Indico tccminaniur Occano. Ed. lliilor|i. cl
prcss.i; sunt. Videtur igiliir iliud Cnlligicuin cs-e D Biilsiiiiig. inlerjccui vocc, reliqun pars, ut dixi, Eoo
dciiravaium pro Colligicum , pro tjuo apud Plininm ei Indico Oceuito tenninalur. Vulgatnm lucntur mss.
quoquc cxst:il Coliucum lib. vi, c.ip. 22; nam, sicuti Floreiill. sec, tcrl., Lngd. B;il. quarl., Perix , tllr.
observavilCbrisiopii. Celbtrius lomo li Gcograplii;c ei Mcus.
Anliqu;e, sive Notit. Orb. Antiq. p. 8''7, Kw^î» axccv 57. lieliquis imulis habilubilibns pturimit. Sic cx-
vai u.oX)iytxoytt iti promoiitorium a scriplortbus Gra:- sint in Liigd. Bat. pr., icrl , (|nart., et in relii|uis
cis vocatur, mss. tiinnibns, pr;vtcri|ii:iiii in Lugtl. Bat. .sec. cl
28. Cui tnbjacet. Ediiiones Ycnela;, cui sumanet, Dllr., in qnilius csl, iiisutis rclifjuii habilabilibus
qiiod et invenilur in ediiione prima. quam pturimis. Kd. Ililior. ct Bnisuing. qim.|nc
29. B.it. onmcs, Taprobrana
Taprobane. I,ugd. ain:iiil quum plurimit, conlra >eliqnas velusliores
et bic De li.ic iiisula plerique doclorum

et infra. onines.
convcniunt, eanidem esse, qu;K bodie Ceijlan dici 58. Quod est ab oriente. Liigil. Bai. delci «$/, et
solel, dequa vidc Cbrisioph. Ccllarii Nuiitiam Orbis mtis cum ed. Augusl. legit, quod est ob oecattt, non
Anliqui tomo II, p. 87(J, 877. inalc.
50. Imai montes. Ddilion. nnliqux, prima, Venc- o9. Persis. Mss. plurcs,
Florent. »er., leri., iii
tc, llidorp., Bolsuing., Emodos monies. Augnsi. Lngd. Bat. pr., sec, quan.,
cnin edii. ci Ulir., un.i
Tiiiait M;o)i(i«, Vinccnt. Bellov. Timanimonlis. Mss. Bolsning., Augu>t., Veneiis, et prima, Pertidn le-
Fior- nt. £CC. Inniavi montis, tcriius in mari iiabet Sunt, pro Persia^ ut puio, sicui in uieocodicccxstat.
677 niSTOIU\Rl)\I MRtR CAP. II.
I. r.78
cl Mftdia : sliu tcrnn«m **'

irônioso et :i>|)cro. A occasu,deiiide a scplcnirionc, id csl " a civil iic Da-
*'
II e a seplctilrioiie liabcnl moniem (;:uic:isiim, a Cusa, qn:c in conlinio (]app;tdoci.Tp et Armciii;e sila
meridie nuiro liubrum cl siniim Pcrsicnm :
'*
in cst, liaiid pruciil a loio nbi Enp!ir:itCi ii:is<'iiur, us-
meilio .Tuiem sni, flnuiina ** Il)ti;ispeui
pr:¥ci])n:» el quo iid >4:)i;y|iiuni
*''
ei cxtrcmnin sinnm .\r:ibicuin,
Arbim. In li'S suiit genies IrigiMta tliirc. Sed gonc- qui cst ad mcridiem, longo ;ingustoqiic sulcn saxis
r:«liier Parihia ilicilur, qinnlunnis ''
Scripiur.T snn- in.~nli$qiic "* crciicrrimo , a llnbro m:iii, id csi , :>I>
ctx* universiMii s.vpc Mcdinm v»i(;*>hl. A llnminc Ti- Oceano , occasum vcrsiis "' rxicndilur Syria ,
qn:c
pri, usqnc ad nniiicn l",U)iliralcm, Mcsopo(ami:i esi, sic (;cnor:i!itcr noniinaltir , liaiicii|uc iiiaxinias pro
iiicipicns a soplcnlnone inlcr inonlcm T;inriim ot viiui;is, *' (ôminagcnam, Pliff;nici;im et Palxsrinain,
Caucasnm : ^' cni ad mcridicin siiocedil iJaliyiuiil^", \Q absqne Suracenis cl Nabat:cis, quorum gcnlcs
tlcindt; Cli:ildjea, novis&iaie" ArabiaEiid:enion : qn:B sniitduodecim. lncapilcSyria'Cappado 'iaest,qti:clia-
intcr siniim Pereiciini ct sinum Araliictim an;>uslo bel aiioricnte Armcniini, ab occasu Asiam,:ih aqni*
lerr.v iractn orientom vcrsiis exlcndilnr. In liis funt loiic "' Themifcyrios campos cl mare Cinimcricutu;
griitcs'- 15 vigintieioclo. A nnmiiie Mujdirato, qi.oil a nicridic T;iurum miinicni , cui subjaccl Cilicia ct
>^ usquc ad I>sioiim siniim,
est ab oriciiic, usquc ad mare Mitstrum, quod esi ab isauria qtii spocial con-
IIWEUCAMri mTM.
40. Moutofo el nspero. Liigd. Bat. tcrt., Mcns ct B illc in Notis suis probai, Urbium Tcro nomina prar. ,
Pcrizoii nioiiluoso, cl sii: i|iioqno idil. B ilsuiiig sertJm niinns illustrinii), apiid aniiqnos scrip:orcs, ei
ciiin Venclls. ll;runiqiie a l,;itinis sciiploiilms u>uiin ip.sis miiiwnis, i|noil Sa\i:c, Crctensis mbis, cxciiiplo,
paiur, ti.idc siciiti bic mouioso nlqne asp lO, iiivc- jiiipcrrinie, ad Syllogcn scriptoium tle vcra l>ronni)i.
nics vwntosis asveiis cniijimclitii aimd Pliii. cd i. Lingu:c Gi .TC:c prob:ivimiis, non imo niodo nc(|iic iiunc
llarditin. lom. 11, p. ^101; conlia a|ind ciinidrni scripta invcniiininr iioijnc olini cffeiri solcbaiil.
muntuoiis pdrlibtis, et niottliiosa pliniis prtrf^renda, 49. Et exlienium sihum Arabicum. Eijiiiones Vc-
ibitl. p, 108 et p. W. Honlosa vero dixil nJoii! lom. luta; el ad, etc. Sod prinia oninium, el ad cxlremNin
li, p. 5, sivo lib. XVI, cap. 'n, jam ctiHtnin ihuntosis, sinnm Arabiw. Mox est dilcl L. D. tcrl. cl lcgl, <iui
ptanisque dislanl. ad tncridicm.
41. llce a seplcnlrioue habenl. Mss. Lugd. B;it. oO. Crei'c»r/»MO. Aug. c?e/icrn»ii*;ali luanto post.Oi-
lerl. v.i M'M"S, al()ue Ullr., ad sol.iin r( rfcrnnt Mc- lendiinr pro crien:li!ttr Fiorenl. sec.
di;iin, rt scrii<iitil, Ihvc a septenlrioup hnbcl, lc. i .*)l. Exlcndilur Syria. Oiniics liacieniis cdilioncs
42. /» vwdio atilcni sui. Mcns, iii m.dio sui. raidissiinuiii hic occnp.ivil incndnm, cx niala dislinc-
4^). llydaspem Cosmcgrapbia J'1lliici
ct Arliiin. In lionc n:iluin, qu;ilis passim iii ms<i. quoque invciii-
Icgilur. lly iidspcm 1 1 Kd. Ang. Indaspcn el
C.aibin. lur. In oihiiilius Ciiini nt.ajor diiitiiiciio ponitnr post
Arbiniin. Flor. sec. Ydaspcn et .'ii/»in,sed cornciuni cxiendiltir , cnni lamen niinimc ibi sensus disiingiii
slia Arben ; lcrt. Iwla.^pcr et Arbra. I,n;;il. !?.
iii;iiiu d«l)eat, neqne inicger sit, nisi coh:i'real ciim Syria,
scc. ciim cdit. Angust.. Vcncli:» C priiiia. litjdui^.p-n inembr:inaccoineo codice, optim?c noi;i;,
tpioiiiotjo in
et Arabin, \e\ ArubiiH ; pro qno Lujid. n;ii. tcit., iiivciii. hactcnus tcclum rui(,n& Oceano
Iia videlicet
i4>a Arbim. Iltinc aulcm, (|ui iii Cci!rosi;i csi, Hn- C occasuiu vcrsus cxicndiiur. Syiia (jeneraliier notninn-
vinm varie apud vctcros anclorcs scribi dociiit Cc!- tur, habcns miixintas provincias, ctc. cl sic qnoquc ,
I;ii'iiM (icograpli. Ycl. lom. II, p, 84!}, niininim, iii ciliiionc priiicipc et reiiqiiis, iiisi qnod rcciius
Arbin, Arabin, Anibium, Ariiibin t\ Arubium. Aiiguslana ropoiial/ia[i€?*/uc ttuixtnds proi incias, (\uoil
41. ScriplurK suucla:. I:d. Ar.i,'. icrii^tttra: sacra\ a t|iiaiuor Lngd. Bal. atqnc .insnper Uilr.)jectino
prtmt voccs illic s:rpissin;e io mss. el aniiqnis cdi- coiiiiimaiur, qui 'v%ui\l habciquc utax. prov.; iinicus
tionibiis pcrniiuaii solont. Mo\ e.Mlcni edil. bîl \crt) Pciizoiiianns ibarlaccus qiiidom ct rccens,
,
A flimine igiiur Tigri : aIi(|u:uilo posi vox sa'pe :i scil ninllis meinbranacois cl antiqnioiibus liaiid raro
Flor. tcri. abcsi; ntonlem Tuun \cro, jtro monlnn melior, huic loco mcdicinam ancrl, dnm post Syrm
Taurum lcgii Flor. tcri. iiitcrserii, <iu(V sh-. Qnaie non diibitaviinns cx bi^co
ud mcridiem. Flor. lcrl., cui a meridic.
4.S. Ctti ailiiiinit ulis iociiinili coiisiilucre, exlendilur Sifiit:,
4G. Arabia Eudwmun. i^tiiiio oiiinium psinccps ila tjua: iic generalitcr rominatur , liabetque v-.xi -
Ininc locuit! con.^^lilnii. voî.^^îmc Arabla, ea dctnutn mas, clc, licet hobens sit in Flor. sec., tert., et;\k';,
inlcr siuum Pcrsicum, ctc. Sca ctiiilra niss. cd. An- cotlcm sciisu.
gii^l. Euda-nion dcie;. iy2. (,'cim»ta(/e)ffti)i. Propins .id scripiuram Grxcani
47. Viyiniieioctu. Copnlnm f/ ex mss. meiiorii)iiS Commafjeuen cdiiio iirima Uilturp. ei Cervicorn. SimI
inicrscriiiinus. Viginli qtwitior e>hibei Liigd. 15. i. lanicn conslanicr r.i-^s. nmiics Cotnmagenam, t|uiliiis
qiiiiitus; in quod est, posieritjrcm vocem deiet L. 15. el cd. Ang. iil ct iîiliici (ôsmograpliia acccdil. tl-
lcri. tiina liiijns cojnmatis tran^^ponunt oJ. pr. cl Vcnotu:
48. AcivilateDachta. ita nosex iisdem libris, pro {) duodecim tnnl.
quo viilgo, £/fli««/R el Zâûsa, li-gitur. Apud IMi-
, 53. Theniiscyrios. Monslra lcctionum , ul s.Tp<», in
nium lihro sexlo capiic vigcsimo quarlo, el liLro niss. : chcmis cyrios Flor. st^c, Themiseiros lcrl., Thc-
scxto capilc deciino iioiio huc 0{>pidum Dascusu, iio- nusterios Ullr. ct Lngd. Bal. sec, Thcmislrio» Pcri-
minatur. Fabr. —
Varie hujus urbis nomen, non zoii., el mox Cinibricum pro Cinimericum Lugd. Bal.
inodo in Orosii codicibns, icd ei aiiorum scribilnr, pr. Tlicmiscyrii lainpi (pcr y cnim, secus quani
fijcuti paiere pctesi cx Celbirii Gcogr. Ainiti. pcr i, iiii a FabritMO factum cst, scrihuniur) nnii
toin. II, p. 5r>5, el Noiis clariss. Pctii Wesselingi .iil. stiitt apud gcograplios ci scriptorea Grxcos terlili-
Anlonini Itinerariuni p.'20!). Kx niss. Orosii Itacusu latc sua.
clarc cxliibent Flor. f-ec. , Perizonian. ct Meiis; l>o- 5l. Vsiiue nd hsicum $ittum. Edit. fiittorp. el Ccr-
tusa, Flor. tcrl. ; Decuta Lugd. B.it. pr., scc, !. rt ,
vict)rn. slve Bilsniiig. usqve ad Cilicinuin sinum. Pri-
quart., ut el Ultr.; in J^^tliici Co.-inr.gr, Adcusa logi- mu, ul ct AugMstina cl Fabiician:i;, usgue ad Cilicim
lur. Edil. princcps oiiuiiinn Uacu a ijnoqne pr;c- sinum, quo!.i;»do in niss. Fior, scc, lerl., ct in otmii-
fcfl, cum qn;t con^cnlit Augnstana. Al vcro / a.sciita biis Lngd. C:)l. Meoqiie ci Pcrizoi!. cxslal iictjuc ,
habenl Venela; oinnes ctHiitorpiana at|Uo Bolsuiii'-'. Ulir. ainiuid iiiniat, scd ad dolet. Vetus adeo m. n-
sive Ccrvicr.rn. in ti«a ad iviaig. nolaiur, Al. Du-
, dnm cst, uiin .Eiliici Cosmograpliia quoquc icgatnr.
ûsa. Fabricit vcro etJiiioaes Oacuia cxiubciil, quod Scribi laiflcii debet, ut reposul, usque nd Issicum <t-
, ,
m PAULI onosj GSO
IM insiibm Cypruin. " Asia regia, vc! (til proprio A fnciensqiic insulim nominc 5Ierocn in raedio sui :
novissiine ** ad sopicnlrionein inllcxus, lcmpesiivis

tlicam) Asia Miiior, alisquc orieniali pnrlc
'^'^
iiu;cad
Cappadociani Syriainqnc piogi-odiiiir, uii(iiq;io cir- a-jfiuj increincniis, *''
plnna Êgypii rigal. Hnnc
cuiiidata esi mati : a scplentiioiic Ponlc GinitK) , ab aiiqui auctores ferunt, h:)ud procul ab Atlante
occasu Propontidc atqtie ilcllc^ponli), :i mcridic niari linbcre foniem, ct coniinno " arenis mergi : indc
^^
Nosiro, uhi esi mons Olympus. iEgypius infcriorab interjecto brevi spntio, vasiissiino lacu exundare,
orienicliabul Syriam Pahcsiinaii), ab occasu Libyiim, aiqiie hiiic Oceano tcnus, orienlcm versus per "
marc Nostrum, "''
a meridic monicni, ililhiopica descria proiabi, rursusquc indexum *' ad
a septentrionc
qui appelhtiir ^^ Climax , et yflgypluin supcriorein, sinisiram , ad ^;;ypium dcsccndcrc. Qiiod quidem
flaviumqucNiluin, "^qni '"dc litiorcincipientis maris vcrnm est, esse hujusmodi nuvium intignum, qiii lali
llubri 17 videlur cmcrgerciiiloeo,qui di»îlur*'Mos- ortii, taliquc cnrsu sii, ei re vera " omnia Nili mon-
sylon emporium : dcindc duiadoccasum proflucns,
'^*
stra gignat; 18 '* qucm uiique prope foiilem barbari
IIAVERC.VMPI NOTiE.
mun, ad quam lectionem nos relcganl codices Vc- v.itum fuil: in Flor. sec. Mossilonporium superscript.
ncti , cx qiiibus cdiiio , (iii:c |nima in illa urbe li Monstilonporitim; Lugd. Bat. pr. ci scc. Jfo««€/oH,
annol485proJiil, nos m:tniiducil; in ca ciiiiii lcgiliir iitciUlir. ; Moysiton ti\. Aug. Qnidam codices et
/s/ciis, quod cnm vc! scriplur.f vel lypornin niciidum cditi Mosilon scribuiit, sed recic ciiin 1/ Pcrizon. ,
agiiosccrenl cdilioncs iiii;k posiea iliideni prodie-
,
n:im Piolcmajo vocaiur m&Vuaov «x/5ov -/«» i^nopio-*.
runt, hcuin roposnciu it. Not:ihilis aiitem scquitiir le< tio in Lngd. Bat. scc. it
bb.Asia regio. Liigd. Bat. scc.cl quait. Asiw rctjio; Ultr. qui piist iia!C vcrba sulijungniit , id es' ortus
pr. Cl icrlius As/rt; r.ro reijio. Pro vnlgala sl;ini icli- aijua;, cvpiicanlcs sciliccl vocem Mosylon, idemqiie
qui oniiics, et iEibici Cosinographia. iii quarlo Lugd. Bat. superscribitur, quod cgregie
56. Qiia ad Vapp.idociitm. Flor. scc. qita: pro 7«^, conrirmal vctcicm ct constjntein codicuin lcctioneiii
Pcriz.jn. «lox et Sij>iaiii pro Sijiiamque. iii Orosio dc litlore, noii de laterc , coiitra L:iulium ;
57. A mcridie. Perizon. ad meiiUiim. M.ix Flor. nam si omporium id ab ortii aqiiarum nomcii iraxit
Icrt., ibi est mons Olynipus : vcrum ubi (<|uod intciitu si in lii;orc ad tnarc situin fueril, dc litlore Nili foii-
decrai) in marginc ponilur. los ibidcm nasci crederc qnidam potucrunl.
58.C7iiMa.i:. Flor. lerl. Dimar. Iii Fabriciani^ <>di- Qi. Fucicnsque insulam. Ila Ed. Aiig. cl in^s. qui-
lionibus m:ile pcr t/ scribilur Clymax, ciiiilr:i Mtin- dain, alii, faciens insutam. Lngd. Bal. scc. supra
nein appellalionis Gr;eca; , a gradibus sivc scalis dan pro dcinde.
desuiiiptain. K^.ifxa/.a scripiorcs Gr;cci lumc nion- 05. Ad septenlrionem. Florent. scc. ct lcrl. n sc-
icin vocant , fauiMuni angiisiiis nobilcin , aiqiic iion plentrione : pro teinpestivis edd. pr. cl Vcnctx babcnt
longc ab nllima Ly i:c nrbc, qi!.x ad Pamphylix (i- lempeslivisque.
iics cst, ritaselide, c.tllocaai,uiPoIyb. lib. i,cap.72, C 04. Pluna .Etjypti riqat. Flor. scc. inrigut, cd.
1'lularch. in Vila Alexandri p. (»74, aliiquc. Ang. irrigat : pro ptana Lugd. Bat. sec, plagam ,
59. Qui de lalrre incipienii$ maris. Olim lilto:e le- Ulir. plaija.
gcbaiur, qu<t quid aridius ' Laut. 05. Arenis mergi, Perizon. , ab arcnis mergi.
()0. De littore. Non
poiuii lianc lectionem cnnco- OG. Va.stissimo. Meus ei vcîissimo. Lugd. Bal.
qiicro Lauliiis , il:)qiic iiiutandam ccnsuit. Scrvaiii scc. finislissimo.
nihilominus uiianimi conseiisu oiniics mss. el editi. fi7. A-Altiopica deserla. Lngd. B.-.t. scc. cl Ull.
Id crrliim cst, Nili foiiles idiin fuissc incognilos cl /Ethiopiiv deseria. niox rursumiine Flor. scc. ct lert.
p:op erca vaiiis e( absurdas <|U0(|uc dc origine no- 08. A</ siuisiram. Lugd. Bat. pr. , sec, tcri. , ad-
biiissimi fluvii opiniunes fiiissc tnultis. Inier qu:is diiiit partem.
ha-c <iuo(|ue vidctiir uiia fuissc, cx lillorc llubri ina- (iJ. Omnia
Nili monsira gignat. Edll. pr. tol /nn-
ris, ubi id incipil, ad Mossylon, cinergere. Novum tafue monstra gigual
, neqtie :iliier Venelx. In îhici
certe huiid est, nequc nosiris tctnporibus incognitiim, Cosmographia iioc leguntur : Quod quidem veium
iii arciioso littore, iinnio ad litliis, sub aqiiis iiiari- est , esse hujusmodi fluvium tuanifestum et magitum,
iiis, scaiurire fontcs magnoque iinpctu perrutii|icre qiii ortu latique cursu sit,utNilos inteltigatnr :
lati
ei cbullire. Praiterea , cum Mossylon no;iiinat Oro- iinm et monstra et ccetera siwilia qignit. Itccensel liic
siU'?, ex loci ejus ad maie siiu, defcndi videiur vc- Orosius opinioiicm conini, qui iub.c junioris, rcgis
tus loclio, ut sic iioii dc laterc, sed de liltore, a.l Mjuiitani:c, et nobilis hi>iorici. scnieniiam sei|ne-
qiiiid Mossylon siiuni fut , iiici|);cnlis inaiis Uiib:i, baiitiir. Fontes cniin Nili is ex Maurilatiia infcriore
crcdiderint (|uidam cv Vctciibus Nili fonics eruin- -. ci Atlanlc monte arcessiverai. Plinin» lib. v, cap.
*^ 0, sive lom. I, p. 253, Originem
pcrc. { ut Juba rrx potuit
01. ilossyhn cm;)oi ittm. Vcia scijplura promon- e.rqnirerc) inmoitle inferiiris Maurilaniw uon procul ,
lorii liiijus cl oin})orii :id in.iri^ Iluliri inilium, quo Oceano habci, tacu prvtinus slagnante, quem tocmil
Veieres lestantur cinnamomuin dcvehi soliium Nilidem. Ibi pisccs rcpcriitnlur alabeia;, conuini,
fuisse.est Mosiyton, vel Momjlon, vel polius iloi- silnri. Crocoditus quoque inde ob argumentum hoc
fijlon quoniodo in Lugd.Bai. tcriio !>cribiiur, cx ori- Ca>sarea! in Iseo dicatus ab eo speeiatur hodie.
giiie :ip|>cUationis su:c. i£ihici Cosmogr.iphia cl Scijuiiur dcindc liicnlenta cjus fluvii, Orosianx' n( n
IMiniui 1 b. VI. c;ip. i9, liic lomu 1 cil. Ilard. p. 5ii ubîinilis, dcscripiio. Est et Ammiani Marcelliui
ci 545, ita ciT..ruii( : Promoutorium ( scribit Plinius) lociis commodc ab Ilarduino Emend. 31 p. ibid. 395
et porlus Mossylicus, quo cinnainomiim deothilur. adductus ex (Criptoris cjus lib. xxii p. 229 : Rcx
lluc usque Sesostris exercilum duxil. Kl niox : AMos- (tuiem Juba, Punicorum confisus lexlu librorum, a
sylico promonturio .\llaniicum mare iuc^pere vuU Juba. monte quodam oriri eum exponit , qui hihs in Mau-
Niiiic dici le Cap de Cardalu notat ll.irduuius. riiania desp ctat Oceanuin : liisque indiciis hoc pro-
yEiliici Cosino^r.ipliia , p. 7i5, A meridic monlein diium aii, qiiod pif^ces el herbw, et bellua': sin.iies , per
qiii appcllalur Climax, <( .Hgypûiu supeiioicm , fln- eus pn'udeii (jignuulur.
viuinque Siiuin qui de liltore i)iti/?i(»ui$ nnirij Hnbri
,
70. Utique propc foniem. Anxilio lib. Colon. hiiic
videtur einergcrc in toco, qui dicilur Mossylon cin- loco iiiedicin:ini IVci- Prin> cral qunn utique pro- :
porium. Cndices quidani ibi Moissylon h:ibetil, ei in prie : satie iinproiiric. piobant boc ca qua; seqnun-
Oiosii Codicibu^ varic quoquc hoc tiouion d<-pra- lui Civieri vcrQ accuta^ Nuclml vocant, ,• Propi
, ,
C8I IIISTORIAUUM UBER I. CAP. II. G82

''D.tranoininanl.cxtcriveroaccohi:^* Nucliul vocaiit. A rc r..')spiuii), pri»uim aitolliliir : ciijus quidcin ''
us-
Sed in rcîonc gciilis, qux. ^' Liliya
liic if^^jypitJ qiie iii ultimuni oiicnloin uniiiii viJclur jiigoiti, scJ
vocalur. liaud procul al) illo fliiviu, qiicni :< liltorc miiii,') suiit noinina : el inuiii iioc ipûm jtigihri
'"'
inaris Riibri proruiiipcre Jixiinus, iiniiiciiso laciiac- Tauri mnntis crcdi voluni : qni.i re vcra ' Parclioa-
ceplus ^^ absumiiur Nisi foric occulio mcaiu mons Armcnix,
: in ai- Iras, intcr Tauruin et Caucasuni
veum ejus, qui ab oriente desccndii, cruclai. i€gyptus nicdius , rontinuarc Taitrum cuin Caucaso puia-
superior in oricntcm pcr longum exicndiiur, c iii esl a tur : sed boc •" non ita cs^c , ilisccrnil lluvius
19 sepientrione sinus Araliicus, a incridic Oeea- Eupliraies ,

" qui, de radice Parflioalia^ inonlis
^'
nus. Nam ab occasu ex inreriore ;£gypin incipit , cffusus, tendensin meridiem, ipsum .nd sinisir.^^m,
"*
ad orienicm Rubro inari terminaiur, ubi siuii gcn- Tauruin eicludil ad dexteram. Iiaqite ipsc Cauc.tsus
quoni»m ^^
tcs vigintiquatiior. Rt mcridian.îm par- inter Colchos ct Albanos, nUi ei *' porias habci,
tem univers.t; Asix descripsimus, snperesl ut ab inons Cauoasusdiciiur, h porlis Caspiis usqiic ad Ar-
oriente ."^d scpicnirioncm pars, qu.f rcsiat, expcdia- mciiiss pylas, vcl usque ad fnnteiu *'*
Tigridis flumi»
tur. Mons Caucasus intcr Colclios, qui sunt supcr nis, inter Armeniam ct Iberiani, inontes Acroceraunii
Cimmcricuin mare, ct inter Albanos, qui suni ad ma- dicuntur : a fontc Tigridis utque ad *' Carras civi-
IIAYlRCAMPI NOTiE.
fontem ergo, id csi, uki oritur. Lact. Inimo sic — B 78. Tauri montis. Ed. prima Tfluri montes. JExhi-
logebalur diii ante Lautiiim ( qui solns Fabricianas cus , Tauri monlem,
cnnsuliiii ediiiones ), in prima edii. ut ct Aug. Ve- 79. Parcltoalras. Ilic Straboni csl Paraehoalras^
nciis, Iliitorp. , Cervicorn, adeoqne vetusiis om- Plinio Choalras. Flnr. sec. Porcho hntras. Scd. lcrt.
nibus, ut cl libris m^s. qui passiin exhibeiit solito liqnido Parchoatras. Liigd. B:»t. pr. Vinllioalrns
scribendi inorc ppe, nisi quod in Lii(;d. Balt. pr. et quarl. Parchoasiras, M<'\\ii Parchoalns. Ilciiqui vulg-
qunrlo legatiir propemodum. Unde igilur in Fabri- gatarn servant scripiurain, iit ct .Llliicus ct editi
cianas ediiioncs proprie irrcpseril vi\ scio. Florent. vetusiiores, sed Hiitorp. Parchoaieas.
sec. ^ro utique legit nlice, quasi vellet Uiica:, qune 80. Non iia esse. Sic iEiliicus ci mss. Flor. scc,
nrbs, prope Carihagiiiem, longissime a fouie Niti, Liigd. Batt. pr., tert, quart., ul ct ed. Aujj. Trans^-
quein Juba ad Ailantein iii Mauriiania quxsivit, ponunt aiii ita non esse. Ilitlorp. el Bolsuitig., non
abest. ita sc habere posse.
81. Qui, de radice. Qui radice, ciim Fabricianis
71. Dara nominanl. Rarbari ilii, qui prope rontciD
edilt., Flor. sec. et tcrt., Ltigrl. Bii. pr. et Pcriz..
snnt vi-l Iinbiiant ( quod suhintclligi dcbct ) fliiviuin
qui a radice, prxler iEthicuni Meus el ed. Aug.; sctl
liunc, sive priiicipiiitn cursus ojusdem Uara vocaiit,
prxferunt quide radice Liigd. Batt. sec, teri., <juart.,
qui longius ad eumdcm habilani, id cst, cflpteri ac- C
et cditioiies reliqux aique Moguniiiia.
rolx, Nuchul vocanl. Pro barbari dara, Flor. sec.
82. Taunim exctudit. lidit. Iliiiorp. in erserit
et C(l. Aug. Barbarida. Lugd. Bal. sec. ul et Ultr.
montem, quam sequilur Bolsuing.; in reliqtiis, ut et
herbam clara,
inss. abesi. Veruiu Aug. sensiim interpunciione sic
Nuchul. Tcrminatio prohat Arricaniim cssc
72. nitiiat , Tauriim escludit, Ad dcxtcratn itaque ipae
nnmcn, quodinflectendo ad Latii scrmonis nsuin in Cnucasus , etc.
Nilidem migrasse ( prout npud Pliiiiuin legitur, ci- 83. Portas habet, Ed. pr. portas habere motis CaU'
laio existimo. Vara ct Nuchtd qiioquc legit
loco )
casus dicitur; pro porlas Uitr. scwper.
ytlihictis mss. varie : Flor. sec. Nehut, lert. ct
: in
84. Tigridis. Mss. edilt quidain Tigris et bic et
Meus Nuhul . Lugd. Bat. qunrt. et cdd. pr. ot Ang. passim.
ct Veneix Nuhul^ sec. eiint Nichul, nt et Ullr. In 85. Carras. Lugd. Batt. pr., sec, tert., ct edili
Perizon. desunt illa, cteieri vero a N. t. qiiidain Charras scribunt. Sed amanl sinc aspira-
73. Libtfte jEgyplia:. In duobus manusciiplis, tionc expriniere scriptores Latini ci Grccci, qiiaj
Libyo jEyypiiae : apud Plinium libro quinto capiie consuetudo nummis lirmatur, quaicj ilayinitis iii-
seplimo, Liby(egyplii, cnsqiie super Gclulo'; Irabilare blicavit, cumqiie in Museo nos^^tro aljos qiiOqnc pos-
iradit. Fabr. —
Terra harum gemiuin Libyn yligy- sidcainus, aliquol ex iisdem appingi cura\imus.
ptia, gentes hx vocaiitur Libya'gyptii, quasi mixti
^gyptiis Libyes. Ad occasuin Thebaidis, ubi niinc
deseria Barc£ ct Lihyx snnl , poni noial Ilarduin.
ad Plinii locum hunc, qui cssiat lib. v, cap. 8: D
Interioii aulem ambitu Africa; ad meridiem veryas, sti-
perque Cctulot , intervenicnlibus desertis ,
primi om-
rtium Libywgtjptii , deinde Leuca^lhiopes habitanl. Flor.
sec. ct Pcriz. Li/t/0(F(;tfp(i(r. Scd Lngd. Batt. pr.
sec. , tcrt. et quart., ut ct Uilr. , Lilnja\e[ Libia
jEgyptia; pro vocantur ^ ires Lngcl. U.ni. voculur el
:
cuni sic in iEibici Cosmographia quoquc exslet,

lectionom illara recepi. In editi. Fabricii quibusdain
Libya jEgypliis exstat.
lA, Absttmitur, Ed, Aug. aijutnifur ; niox eructet
edit. pritna.
75. Ad Orienieni. Aug. ed. ab oricnte, ct pro ubi
habet ibi.
Meridiantim ^tartcm. Posteriurem vocem de-
76.
lentLugd. Bat. sec. oi Ultr.
77. Usque in uttinium onenlem. Meus, niqne in
oricntem.Ed. Ang. et ms. Flnr. teri. usque nd vtiiminn
oricntcm, QuoJ pra'cessii iiiodo primum (lclei tlli',
Patbol. XXXI. 22
,
G:^3 PAULl OUOSII 681
lalein, inlo,r Ma«sngctas'20 (^t Parilios, inons ^**

A fitornv, qni sunl a scptcnlrlonc, ubi sunl"^ monlani
Ariobarziines : a Carris civilaic usque nd oppidnm Paro;iamis:idre, mons Tanrus : a fontibus Oilorogor-
Cailiiiipi, inier Hyrcanos el Dacii ianos , moiis •*'

Me- vx usque ad civilalem Oiiorogorram, inicr ^' lluii-
marmali , iibi aincmr.ni na>ciiiir : a qno proxinuim nos ct Srylbas et '* G iiuiiridas, moi-s tancisus.
" '
jiigni!), m lis "T.iriliau dici!.i!r : al» oipido CiUliipiii Ullimiis auicin inlcr Loas cl rasiadias, moiis
nsquo :id viciim Saplirim , inler ^**

Dalias :ic Araii- lniaii<, ubi fluinen Cbrysfirrboas, el promontoriiini
ras 21 el •' PaftliycMas, mons "' OSfoharcs, nl)i ^**
Snrara orienlali cxcipinnlnr oceaiio. Igiiur a
*'
Cangcs (luviiis orimr, cl Lascr nasciliir ; a foiitcdu- iiM iilc Jiiiao, boc e=l, ab imo Caucaso, et dcxira
minis Gangis usque ad foiilcs fluminis "' Ouoro- or.enlis parle, 22 'l"''*
occanns Sericus tenditur,
I
HAYERCAMPl NOTA.
91. Oscobarcs. Fior. SCC Achobara, lert. Osoba-

lcrs, MoiisOscohalrs. Ediiio aulom Aiig. Oschobulrs.
^ 92. Otiomifrrrie. Flor. sec. a fontibus Ortoroqorrtv,
etiiiox, ad civilalcm Oiionnjorrem, teit. a fonulnis
Ol!o:ogi.rra', elmnx ad civiialcm Olomgorum. Lugd.
Rali. pr. ct qnart. Oclororjorroc et Octo'cgorram <-rr'\-
hunl, iit el cdiil. pr. cl Yeiickc. Oitorogorrfe Ot- d
lorcijornim roliqnoe , nl ci .^lliici Cosir.r.graphia.
Caliarius lom. U, p. 888 ci 889, Ollorocorrkam Sor':-
ciim app: liai oppidiiin, prope moules Ottorocorrhas.
95. Montani Paropamisuda;. Vulgo icgilur, Mon-
lana Pnropinitissadw : nos Iibros vetuslos seculi sti-
nuis. Siepbnniis, U'/poTTv.i/.t.7'7'}; 7t&),coj; ooo; l-jov/.r,^,
u<f ovrac napo7r«/xt(r(7«ozt o? TTfirpof/ovvTef . 'Atoa).&Sw-
po? 51 £v (êuTip'.) re/5( y:^?, ktt' «•jt'7>v yrjTt to oôj xe-
z).^(T9«t, ct (ji to-jto zaTotzoiJVT£? riKOo— c.v.i(7(riz5at. Apud
Arri:iiniin boc iinmcn m idn iini.o c. inodo gcinino ca
seiiltitnr : scd apud Diodorum el H"«l:Uliiuin Dio-
iiysii interprclein miiLiiiii o- liabol. Fabric— Flor.
sec. Puropadissadw , asiribiliir f. nis, ut dicat Pa-
ropanisada;, Paropauissadce: Liigd. B:ill. '(^r.,
teit.
C sec. el qiiart. Paropunisada:; reliqni niss. Paropami-

sada:. S»d iiisupcr conjnnciionoin el inierseiui.l
\Vi nummi parlim Apollinis cnpul a pnie priore Lngd. Ma'l. pr. ci tert. Mox Taurtts est in Meo lo-
Ji^vis. !'iio (juidcm priorcs qinis gimr.
exbibonl, parliin ,
ILiyniiusin TIjcs. Brilaiiniro lom. II, p:»g.

flfî.iiixil 9i. Iltimios ct Schylhns. Flor. pr. inier hmos (sii-
i\l, Appolliiiis babeul capul, scd nie'i qii:ilunr,
mv per>-cripio h) Scitascitie. Sed Hiinos correcium ibi
quaquain ApoUiiiis, scd Jovis barbaliim raniU oMcn- Csl iii Uunas; sec. inlcr Funos Siias. Lugd. Bail. pr.
laiii, v:ib!e dissiniilcs, coiijiin:ii

q'ios, (luanivis noii ci i|ii,irl. Chuuos
Scilhai,%tc. Ilunos, lert. Chimos,
et
01 «^culpi jiijsi , ul paicat, in illis non Apolliiiis scd Pcriz. el Llhr. Ilunos Scitas, Meiis Futioscitas. Yui-
.Tovi^ cs-e capul. Ciir al) aUcra p:irtc liijnis dimUli:!- gaia leciiose iccte li.iliel, el apiid iililiicuin quoque
ins astri radiis circundaliis corii:^tur, nbscurum
osl; c\si:ii. Iliinni eiiiin ul accolue linjiis nioniis qiiiî|uc
iiisi fnrlc isa pnN ad Ap'iUi lis ci I)i:):i:i' SiOfi i mcinoraiilur a Procojiio lib.iv Goth., cap.5, p. 160,
(iiUiim , nndo in cuiiclis lere hnjus iirbis iiiiiim.is , nl do Caticasi parubiis ad oricnieiu <.-i iiieridiem.
i
i-ii!) imporato; :bus Rnmauis cnsis, luna crcsrcns , O'. ''.i i.-JL(7/^0'j-:K riltoii xat y.vJ.iAOv votov,
TfJj; i; ru;
tiiin sdlis a^^lro conspicilnr. oi£?Ofjo-jf e^tzvoOvTKt '/VT«f at XV. Tf,5j (jzr,uiva Ojvvtzct ,
!:6. AriobarziDics. Ed. pr. Ariobarz^ûcii. Ms. Lngd. eOy.'i £f T/)v yr,'J T'I»v IUcj^w -/y.l T&jaKitJV a'/0j(7iv. llliV
Ri». pr. /li;(jr/)'/r;rtiics. Addnnl )

osl moiilis nonion lero.in orietitcin ac mcridicin vcrgenics, ad portas cra-
Liigd. Bait. pr. lerl.
r/ir;/;(r dunl,iiiur llunnos incina in Persarum ac Hoinanorutn
;r. Mcoinrmidi. Lngil. H:!!. pr. Memuniiolr. scc. ora.i inducunt. Commciiioral deindo ilunnos, qtii Sa-
Minoli, (prirl. cl Perizon. MurmaH. liiri vocanlur, ct alias ibidcni genlcs Hunnicas.
D Lngd. Rall. quart. et Per zon.
8S. i\irlhtu dicHur. L':gd. R:\l. pr. Vnrchun. 9.'). Candaridas.
yErnKUs Variao. Pro dicilur maliiiit appcllaiur Uii- Gaiigaridas. Scribiliir ulrnqnc modo.
101 p. cl Tiolsuing. 9ti. Foasct Paai:! Iras. E lit. prinia Eosas et Pasia-
8'.). Dahas ac Araucas.

Ila P.oUuiiigt? sciipsil, dras : liUcram s in Pasi dras g( minan; qu;irtus Lugd.
cnin anlc Dahaif.acariiucas, cl Dachrtsiunriocas lcgc- B:ii., Pcrizoii. ci .Mous, ui el Fior. icri., n;iiu iu scc.
ictur. Nosiii anlioni piiriiin Daassuciuiracas , pailiiu legiiur ilideni Passiadras, sod supcrscribitiir /ro
fiuitay.acar.iHcas , hdiciU. rinr. sec. Das.^crimcas, et qu:isi vollet Passi:roas. Lugd. Ral. ôc. Paidras.
iii inaig. Dastanranciis ; tcriius (ciini (|Uo Mons cou- 97. Imitus. Varieiii mss. coi rtiinpitur lioc nonieu
seiilii) Daus et lacnrancas; Lii;;(l. 15 1|. pr. Dacaiwa- hic ct iuira. Fidr. sciv Lnnniwi, lerl. Immaaus ,
ravras, scc. Duas Sitlauracas, tcrl. D.ichastarattctis, Liigd. Bal. pr. F.maavns, ct a-crioilur, lcge Thima-
>in:irl. DarhaHS'riiuca;i Pori;ôii. Dahassa Caiaulas, , m^; leri. ci qiiail. Fnnvus, scc. VmdrH.s : Ulir. el
\j\U\ Dmis Siicanraulas. Iiilcr cdilos Dahafs/,ra :cos Poriz. Imanus, cd. rinii Imavn^, .\ng. Tiniavw:.
|
oiniiiiim priiiia Dachas Tavticas, \[fj^., Dahas.^âraii-

. 98. Samarn. ,\iig. cdil. Samota, d niox c.xciptlur
ra.<, Vciiolie. Daqas ac Anrcas llittdrp. In /Elbici cditi. pr. ci Vcncl;e. Syricus pro i't'nciJS UUr. ms.
Ci^sUi! giaidii.i, Daih<iassa Cauracns. viilgari crrore.
00. )'ulh'j':ia>. Flor. pr. Parhicns. Ascripliiin f. 99. Ft dcrtra oriri:iii pnric. In Flor. scc. csl, ct
Pn:l!>n:<i. •! ilical Parthinns. IjV.^\. Hat. pr. Ptir- dc.rlra orientis partcin, sed corriijiturft usqucad dcx-
chtj as. M'Mis Pa,lhrcra'^, F.iL Ang. Parlhynas, Ai-
: tram, elc.
tlncu^ li P ;.'i. Hrtîs nioiis Oschobaiis.
.
68." iii=;Toi;i\niJM unER i. c.\p. ii. (;^f)
««qiio .id promfMUoiIiim nM-onm cl niinien Uitroiiin, A fl;iiiiiiii occusu, doi.idc umiih*
Itliemim, (\\m\ csl :ib
"" iiidc iciiiis Scylliicomnri, (juod os>i a sopionlrione, ;iil Dnniiliiiim, (iiiom cl Islrum VDcaiil, qui osl "' .t
nsf|«c ad m.nro C:t-piiim, qiiod osl :>I) ( co.tsm, cl iis- moridii; ;iil oriontom (lirocliis, ponto cxciiiitiir : nU
quo ;)d
"*' o\icitl:iiu Ciiiicasi jnijiim, qiiod osl ;\d "" oiiciilo .Miinii rsi, in modio Dacia, •'"
iilii ol (ioilii i :
meridiom. I'vro:iiiortim ol Scyili;iniin uoiiics sunl dciiiile (ioriii;iiii:i osi, u!ii plin iinam |i:irlotii ""Suivi
'" (Iii.idi:»u'inl;i dii:r, proplor lorr:»riiin iiifcrund.tm lciiciil : qiKiruiii oiiiniiim "'siiiil goolos q<iit:qH:)<;iii(a
'•''
(l.rrusione!!! lalc oljorranies. M iro (,":ispiiini sul) A- qu:iluur. N.:iio quidiiuid D.uniluis :. Ijûbaricn ad
qui'oitis plaija ah Occ.uio oriitir, ciijus •"' ulr.Tquo mire Noslrnm socliidii, o\podi:im. M(rsi;i ab oricnlc
circ:i Ocoaniiiu Iilto;:j, dldca dr-ciia inciillafiuc li;- lialiel oslia fliiminis Dinubii, nl) fin) Tlir:ici.'iii), .1
boulur : iiido moridiom voisus, pcr longas angus i:is moridio Miccdoniam, al) aiiico D.ilinaliim, ah oc-
lcndidir, donoc pcr iiiagna spali:i dil:>l;iliiin; Caucasi C9SII I-iiriam , a circio rannoniam, a scpicniriunc
niciilis r.idiciinis '*' lonninoi. r. iLnnie a mariCas- Danubium.
pio (|u )d esl
"""'
ad oricnlom, '" por oram Occani Tlir:ioia li:ibei ab orioiitc Piopotilidis sinum cl
so|)lciiirioiialis usqiie ad T:iit; im fliivium el '"*

iM;coci\iialcm CoitsiinliiKipDlim ,
qux I!yz:imiiiin piiiis
lidas paludos, qit;e sunl ad iiccasiiin, ))or li:liis Ciiii- dicla e.U : a soptoiilrioiio paricm Daliti;ili.o, oi sinum
morici m:uis, <iu;;d csl ab .Tiiioo iiMiue :\d capii: cl B Eu\ini pnnii, ab ocoasii el africo .^l.icedoiiiam, a
pdflas Caiirasi, qu:o sunl m.Tidicm, gciiles "" :id mcridie i€]giiciiiii marc. Macodonia babcl ;ib orionle
sunt "* irij;int;i (|uiiuor. Scd ^c.im Iiicr rogio pro- . /Eg cum marc, a borea Tliraciain , ab ciiro Eubaâin
xima Albani.i uiiorior, sdli niari et monte C:isp'o , el M:u:cdonicuin sinum, a moridie Acbaiam, a lavo-
Aiiiazonum "' nomin:iliir. nio "' moiilcs Acrocoraiinins in ;ingustiis Adri:ilici
*" E\plicili siinl (jiiam brovissimo fincs Asiae: sinus, qiii montes '" siiiil 24 '^'^"'''-'^ .\iiiili:im '" :a-
intnc Eiiropam, 23"* '" q'>;miiiin cognilioni homi- (jiic Briindusiiiin '" ab oocaMi Dalm.-iliam, a oircio
iii^ Cttncediiur, slylo pcrvaga!;or. Dardani:)m, a scptenirionc Ma\-iiam. Acbaia uiidique
A moulibus I\iplu'is :io fluiiiiiic Tanai, M.ooiidis- propeinoduin cincia cst inari nam ab orienle baboi :
qiic paliidibiis , qiia^ siinl ad oriontem, p^r litlus Myrloiim marc ab eiiro "' mare Creiicum, a meii-
,
soplciitrioiialis Occaiii nsqtio ad G:ilii;im I5!'lgic.im cl dic I iniiiin iiiare, ali afrioo et occasii Ccplialcniam ot
uavi:rc.\mpi noT/E
100. Indc (enus. liHpd. Ball. pr., (erl., oiiarl., 113. In qimvlum coquilione liominh conceditur.
etinde teiiHs, ci iml.- irnus editt. pr. Hitl., Voiiet:T; , Aiilc loqniiioni coiiccdilur, ei coiiscendi-
cilolialnr :
vl llolsning.; voniiii dckl eJ Ang., iicquo iii in-s. tur iu scriptis; ii.ule hsîC lcciinnoni |tn> ;jeiiii;ina
Fl(iionlini> ;tt:p:!rcl. eriii , et. nisi Ittlldr, oa iiiaximc ciini |iro\iiir.i di-
101. Exteiituni. I.u.™'l. Bi!!. soc , qiiarl. ct Ulir. ^ cii ik^ rniigriiii. Laot. —
Al (iiitc scriheiHliim fdrol
rxtensitin. VUn. ivvi. ciireinum Viii^:ii;i meiior. Ovi- *^' fldjc/,'»?(/((((r. Vcfum cgo a vii!g:«la leciiinc, i|iiaiii
di«» cxtciilus tUrcquc olivo moiis Tmolua dicitiir Me mss. Floronlini omncsque, qiios inspcxi, compro-
(au). lib. XI vcrs. \iO : bani, iion discodo, iioquc ciim Aiidrca Scoito tiMnore
Lat > rigcl arJuiis allo alicram reoipcroii). Finnal recoplam qnoipie MCu\ci
Tmolusbi asrcii«u ; clivoqiio c\lonius iilroquo, Cosiiiogra|ihia, ipi o eamdcm sic intcrprciaiur, in
Sar.libiis liiiic, illim' pirxis liiiitnr llvpreitis.
quanlnm coiidiiioui inuuaua: conccditur.
\0*. Ad meridiem. Sic maliiut conslanlcr libri 111. A nieriilie. Kd. Atii;. ad iiicridicin. Copiilam
niss. omnes, quani a mcridie, qiiud iu vnlgaiis pie- cl cdlioncs lolliiiil vclusiii)rcs usiino ad F;ibiioi:in:is,
risqiirt esl, pr:i>ior dl. Aiigiistanam. sod oiinira oinnes, qiios inspcxi, vol (ironitii Iiabco
1('5. Qiiadraginta Largiorcs assignaiil trcs,
diitc colhilioticiii mss , ul ei comia MiWid Cosniogia-
ciim ed. .\iig. iiiss. Lii;.;d. R:iit. |ir. cl icrl quatuor ,
pliiim. Ister igilitf, f-ivc D.niuljiiis, iiicip t ;i nuri-
qu.uuis; dclusionem iik.x Aug. cd. ol longe Meus dio, uhi orilitr, doiude :kI (irionicm cinsiim diiigciis,
pr<i late. porgil, donox iu m.irc inlliiil .scsoi|itc o\oiii'ral.
iOl. Vtraiine circa occmmn. Liigd. Bat. \)t. ulra- 113. Ubi et Gotiiiu. Ed. oadcm ibt et Cotliia, deinde
qne parle circn oceanum, pr.t circa Lugd. Bal. (|iiarl. cl (iermaiiia csl.
ciira. Ccnjimctioncm et dolot Mons. IIG. Suevi lcuniil. Sic i-i niss. cl cdd. velusl. Sncvi
105. Terminelur. Lugd. B.il. lcriuinalur. Quo re- obtinent, in lliliorp. oi bolsuingiaiia.
spociu videri poiesl Flor. lcrl. supra pro dildtaium ti7. ,Si;>i< g<'nles. Sio in luss. LdiK. tiansponunt,
soriliere dilulalar. genlcs sniit.
lOG. Ad orieutem. Ed. Ang. ab oriente. D 118. A bnrbnrico. Ltigd. Bit. fCC. cl llltr. addiinl
107. Per oram. Klor. soc. ci lert. pcr orrt .*ul ct occano, (piari. mari. l'ro Moeua male Mijsia in Flor.
Peiir. roliqui viilgaiam rclincnl ciiin .Eihioo. sec ei icri. bio oi iiifra.
108. Hhpolidas paludex. Kd. pr. MaÛiits paludcs. 119. Monles Acroccraunios. Legiliir vi Arroccran'
lU!i. .\d mni.liCin. Lngd. B.il. (piarl. a me.ridie. nia, Horaliiis libro priino C;.riiiin. Qiii vidil wnrc
i\0. Triqintn (fuwuor. llor. icit. Qmtv.or el iri- turijidntn, cl I iifumes scnpulos Acroceraunia, hioiloriis
j;iiifn. Lu^d. Ball. pr., lcrt., ([tiart., iiunc itaroioics, libru quadragosiiiio primo, IniPuiwBo Trpoj tu '"y.pv. lu
tlu.is niodo Irihuunt. K£|5auvt« wvor/.«c-,!/.ivx. Fabr. —
Flor. soc. j)io/i/c.s.'lcro-
111. Noniinainr. Iia Flor. sec. ut ei Lugd. Bali. ccancos. Liisid. Bati. omiies, iil ol Perizoii. i-i Faliric.
pr., lert., quart., Mous ot Peiiz. Liigd. Bai. scc. monlci Aciocertiunia;. Mox »>iaii« pro snus in Meo.
voca'ur. Ediit. p:issiin nuiuup:itur, pr:clcr Augusia- 120. Sunt. Ililiorp. ef B dsiiiiig. odill. conlra re-
iiam, (lunc uominuiur. iii yEihici codd. cadoui scri- liquas cl mss. oiniics infarciunl sili. Lugd. Bat. sec.
ptur;f csl varictas. ei iJltr. insupor suut delcnt.
112. Exiiticili. Flor. «oc. , lort. cl Liigd. Bat. 121. Atquc Brnndvsiuni. Amani ila mss.ct editi ve-
quarl , /vrp//cfl(i suitt. Edd. pr. ct Vcnolno. IC.xplicili lnsliorcs, roliqui ct liyunduium.
uuiem sunt ; c.cdcin infra, nunc aulem, oic. Mox iinani- \i±. Ab occuau. Lngd. Bal. (iiiarl. pra-poiiil et.
(initm brevissiinc in edill. qmbiisdam ui lliilorp. el 125. Muie Creiicum, Ed. pr. Arciicuin mare.
Ujtbuiii^'.
;
G87 PAULl OROSII 683
Ca-siopaminstilas, ascplc^Tif^^^^smiimCorinllnnm, A cum, a scpleiKrionc '" DrilDnniam inûlam. Gallia
ab aqiiilone angustum terrac «Jorsum. '*' quo Mace- Lngi!unensi>, ilucia per longuin, el pcr angusium
doniK conjungitur, vel poiius Aliicoc, qui locuslslh- iiiOcxa, Aquilanicam proviiiciom seniicingit. HaJC
vocDlur, "» ubi csl Corinlhus,

"* habciis in oriente babel Belgicam, a uicridie partcm pro-
mos .^b
"^ et
Auica ad boream nou longe Ailienas civilaiem. Dul- vinciap Narboiiensis.qua Arclas civiias sita est,
maiia haLel ab orienle Macedoniam.ab aquilone Dur- mari Gallico Rliodani fliimen cxcipiiur. Narboncnsis
daiiiam a sepicnirionc Moesiam, ab occasu Isiriam,
:
proîiicia, pars Galliiinim, lialel ab orienie Alpes
nie- "» Cotiias, "^ ab occidente Hipiniam, a circio
cl sinum Libiirnicupi, cl insulas Libuniicas : a
ridie Adriaiicum sinum. Pannoiii.i, Noricus, ctRhe- Aqiiilaniam a sepicnlrione '" Lngdunciisem , ab
,
lia habcnl aboriente Moesiam, a mcri.lie Isiriam, ab a(HiiIoneBelgioam Galliam, a mcridic marc Galii-
africo *'• Alpes Pcnninas. ab occasn Galliam
Dclgi- cum, qiiod csi inler Sardiniara et "* insulas Balea-
cam, circio Dannbii fonlcm, cl liiiiiicm, qui Ger-
:i
ros, hnbcns in frnnic qua Rl.odanus fluvius in mare
'" se- cxit, insuias Slcchndas. '" Aquilanif a provincia ob!i-
maniara a Gallia inier Daiiubium Gnllinmnue
cernit, a septenirionc Danubiiim ei
Gcrmaiiiam. !ia- qno cursu L^gcris (l.iminis, qui ex pUiriroa paric
orbem *^'
lise siuis a circio in eurum tenditur, habens ab africo lerminus cjus esi, in agilur. IIxc a cirrio
Tyrrheuura mare, a borea Adiiaticum sinum cujns :

B Cceanum qtii Aqniianicus sinus diciiur, ab ocosu
'-'â pais'"qua conlinenli lerrsecommunis ci coniigua Ilispanias babrt, a scpicniiione et criente Lugdu-
"" qux a Gallico nensem, ab enro el ineiidic Narboncnscm provin-
esl, Alpium obicibus obstruilur :
'•'
mari snper Lijjuslicum sinum exsurgentes, primura ciam contir.git. llispnnia universa terrarum situ
Narbonensiom (ines, 25 deinde Galliom Rheiiam- trignnaesi, et circunifusione Oceani Tyrrlienique pe-
que secliidunt,
'" donec in sinu Liburnico dcHgan- lagi 26 '''pene insula efficiiur. Hujus *^' angulus prinr,
lur. Gallia Belgici habci ab oricnie
limiicm numinis specians ad orieiilem, a dextris .\quilaiiic;i provin-
Germaniam, '" ab euro Alpes Penninas, cia, a sinislrii B.ilearico mari coarctatu>,NarbOQen-
Rbeni el
a mcridie provinciara Narboncnscm, ab

occasu pro- sium nnibiis inscriiur. Seciindiis anguliiscircium in-
'*'
viiiciam Lui.'dunensem, a circio oceanum
Britanni- lendii : ubi Briganlia Callccix civilas sila, allis-
HAYERCAMPI NOT^.
424. Qvo Macedoniê eonjnnjitur. Lugd. Bat. sec. Aquitaniccm prov. babcnl eud. pr. Aug. el Venel.t;
el Poriz. (jttorf.quart qni, eic.
Arelatnm pro Arelas.
123. l'bi est. A!)esl postcrior vox ab edit. Aug. 13i. Et niari. Inicrscrit ubi Ltigd. B.it. quart. ex-
12G. Hubens «i Atticaad Boream. L'igJ. Bat. lert. cipiiur pro accipitur scnbit secuiulus.
ct quarl. hahena in Mlicn:n, elr., quibuscum conseniit 155. Collia%. Itl vorunfi iionien. Mss. Lngd. B.ill.
qu3c insnper legit a borea. Al Lugd. Bat. pr. pr. ei leri. Gullicas, seo, Choiias, qmvl Cothicns,
ed. pr.
speclans in Aiticum ad boream, etc. In j£ihici Cosmo- L Periz. Cotias, Mcus Ca/ias, mendose, ut roulia loco-
eniphia legilur, Hic esl in Anico ad boreum ncn longe rum nomina.
civiias Aihenae : corrige, Hinc es'. in Ailica, etc. 136. Ab occidenle. Lugdd. Bat. quarU ab occasu et
127. Alpes Penuinas. Ita chire scribiiur in Lug I. mox Aquiianir,m sec. , lert. et quart.
Biii. leriio, quari>) ci Perizoniano, et
exhibet edit. 137. Lugd.niensem. GaUiam quxdaro editioncs
Aug.' Peninas .Meus cum Lngd. Bat. sec. Flor. scr. pr.êpnmint, scd in mss. abest.
scribit. Appefminas vel Apenninas Flor. 158. InsiitasBalcares. Priorem dclenlLugd. Ba:t.
tert. et edii.
pr. aique Lugd. Bat. pr. Alpes vero istas Penninas a sec. ei qiiart.
PaRninas, ul pr.oserlim Gr.-eci 139. .iquiianica. Ultr. Aqnitania et ejus in illis,
deo Penniiio. nou alii, ,
scripiores, quasi a Poe lorum ct Annibalis transiiu ejus est, delei.
vocari osteiidit Livius lib. xxi, cap.58 AVc rcrisimile : 140. A circio oceanum. \n Ed. Aug. cst ocenno
esl, ea lum ad Gadiam patuisse ilinei-a; ulique quce ad Fdiit. pr. ct Vcnei.x a circio hubei oceanum. Uux
Penninum ferunt, obaepta gtûtibttf-ienvgennanis (nissc Hispanos Llir.
neque hcrcule, moniibus hi^ si qui-ni (orle id niovit, ab 141. Universa. Liigd. B:ill. pr. icrt. , ciM. pr., ,
tratisilu Pcenorun ulfo Ycrtiqri, incolce

juqi ejus, no- Aug. et Vc.iclai nniverso, ut ad siium iion ad Ilispa-
runl nomen tiiditum : sed ah co ,
quem in summo iii i:!i rorrrattir. Vulgatiim tucliir .£lhici Cosmogr.n-
sacralum teriire Penninum moniani appeilanl. plii:i. Dclcnl cil inss. Flor. Mterquc, Kugd. Ball. sec.
liS. Seemiit. Ed. pr. et Venclac ditceinit. Mox co- qii.iri. , Poriz. ci Meiis, ui ei qne post Tyrrheni pr.
piihrft dclcl Etl. Aug cl tert.

1-21). Qua continenti. Pro qua Lugd. Bjtt. pr. ct rj 112: Pene insuta efficitiir. Ex oditis quid.iin penin
sci;. ul ct cd. Aug. qu(B exhibeni sula ejficHur. Post quae additur iii Aug. ac insulceuo-
Quce n Galtico mari super Ligusticwn sinum.
130. mim censelur.
Liigd. B.it. scc. qui. Ed. Aug. qua; Guilico mari per 1 13. Angnlus prior. Lugd. Bal. quart. propior.
Liq. s. lltr. ms. quoque per Lig.s. Mem mox Icgil, adexlrit habet Aquilanicam protin-
151. Donec in sinu Liburnico defiqanlnr. Lupd. ciam, quam lectionem in teriio quoque inveni. In
Ball. scc. deftguntur. Sed quarl. donec in sinum Li- angutusejus, q':oil scqnilnr postrcmam vocciii dclciit
burnicnm desinant. mss. Flnr. uterqiic ci cdd. Venetap.
152. Ab Euro. Addunl hubet Lugd.B.itt. pr.sec, 141. i'bi Brigantia Calecio'. Iia scripsimus ex li-
tcrl., et cd. Aug. Alpcs Penninas auiem hic iteriiin bro vetuslo, rro qno i:i vnlg.dis cst, GallaciiT. Dio-
.scribuiit Penz., Lugd. B.Ul. lerl. ei quart. ei in- doriis lihro irigcsiino 'Cplimo, Zpr^ccrziv^ -okn ia».«;-
supcr primus, sed in priiiio, maiiu secund.i a pr.T- y.iui dicit. FAtiR. — Klor. scc. Gallecice superscripi'i
poniliir, nt nolei Apennincis , siculi iii quibusd.«m i, ut notet Gnlticiiv , proul in sec Flor. ci Liigd.
evslat. B.it. aiquo U!lr. ol /Etliici Cosmogr. csstal. Lngd.
133. rrr.('iii;aj)J. M< Uîr. ol cld. V.-nctic ct
p'-. Riti. pr. torl 01 qnnrl. Galliir. l'orizon. Galltcitr.
Aug. Bnianwcnm. .\(hii; ;iiiquniili) pjsi Gttltiam, di!- Mcus Gaiicia'. Sed Cnllwcitv rcclum csl. Pr:vter Dio-
nuD iit iis habei Pnljiram^ Ultr. .Viuitaninm pro dorum Dio Cassius, ubi dc Cxârc bmu:;ur, Ca'Ia:-
,,,
689 IIISTORIARUM LIHER I. CAP. II. COO

sinvm) plianim, ct intcr p.mc.i mcmor.inili o[cr;s, :»il A 'ii-» ()'o:iiii insuia, pcr long:im in horcam cxlontli-
fpcciilaiiiRiitaimiaj ciiyil. ''"leiliusrju^:!! ;,'iiliHr.st, iiir. A mcridic G.nllins liab("l , ciijns proxiiiuim lildis
'** qia Gaiios insuKv inlenlc in rifrirnm Aliaiiicm '•"^ '"
, transme:iiilibii-» civilas aptril, riuic (Jicilnr
inoiilemiiitcijcclositiuOccnniprospiciunl. llispaiiinm Rliutiihi porlus : unde Iiaud procul '"^
:i Moriiiis in
fiicriorcmab oricnic '"incipicntciii, lyrcnaEi sallus auslro jmsilos MiMiapios Balavosquc prospcci.Tt.
a p.iric scplcnlrioiiis '''*iisquc ad C:inlaitros Asiurcs- Ila-c iusula liabcl '" in longo inillia p.issnum ocliii-
quedL-tluciint.alqucindcper Yacc.iioscl '''Orctaiios, gcnla; in I;ilo millia tlucciila : a tcrgo aulcm ,
(|iios ab otcasu liabcl, p';sila iu Noslri m;iris lilt.re unde Ocemo inliuilo pilcl, »'»
Orcadas iiisulas
Cariliagodeicrniinat.lli.spaniaiiltcriorijjbelJiboricn- habci ,
qu.irum viginli deseriajsuni, '"^
iredecim
le Yacc;cos, Ccltilicros, ci Oreiaiios : a seplentiioiie colunlur. Deinde insula Thiile, qncc per innnilum a
Occmum.aboccasu Oceanuiii,a mcridii! Gaditaiium 28 c.-etcris scparala , circiHin vcrsus "« mcdio sita
27 Oceani fretum ' : unJc mnrc Noslrum, qu' «1 Oceani, vix paucis nola habeiur. Hibernia insul:i ,
'r)rrbciium vocalur, immitlitur. Ei qiioniam Occaniis iiilcr Rriianniam cl ilispaniam '"sila, longiorc ab
I alici insul.is, qiias Rriiaiini mi ct llibcrniam vocant, africo in boream spaiio porrigilur. Hnjiis partcs
qiia '•' aversa Galliarum parie ad prospcctum
in priores inicnix Cantabrico oceano, Briganiiam Cal-
llisp:(niu! sitx sunt, brev »,;r cxplicabnnlur. Biilan- B leciai civiialcm, ab africo sibi in circium '**
occur-
1IAVEAC.\MPI NOTiE.
cim nrbem Tocnt, lib. xxxvii, p. 54, BptyavTiov Tr6).tv sivc cx Gessoriacosolvcnlcs, direclo cursu cx Gal-
ttXka.ty.ixs iza.pa.nltjav.i;, Priyantiuin , nrbcm Calliv- lia solvebaiil, Ammi m. M;irccllin. lib. \x, oap. i :
cia;, prceiervectus , uiid<> pn^cl mariliinum fuis<:c op- Observalo flalu tecundo venlorum ad Butupias , sita.'^
piduiii,quod egrcgic conliiiiiaiur lioc Orosii loco, ex advcrso , defertur, petitîue Lundiniuin. Idem lib.
ncquc enim meniorandi operis pbarus alibi iisun) sui xxvii, cip. 8 Cmim vcnissel ad Bononite liitus,
:
naiitis prxbere poiest. Scqueniia sic conbiiiiiuni exinde transmeato letitius freto, deferlur Butupias
insi. quidain : titacsl, el altissiimm pliarum, iriier p. slationem ex adverso Iranquillam.
VI. 0. ad spectaculnm Br. erigit, Liigd. Bat. primus; ^
153. /i/iMr«6i porius. Varianonilnisesiscripiura o(
sita e t,altissimam pJiarum, el inier p. m. o. ad
el noinenclaiio, noii inodo in iiiss. ei ediiis, sed ei
s;it'ctaculum Dr. erigif Lugd. Bal. qiiart.; si/a e$r,quo- apiid priscos auriores. Liigd. Ball. pr. ci tcrt. Iluiupi
qui; baljcl Lugd. Bat.îerl. ; pro specnlam Flor. scc. ponwi. Meus Bltutubi porttti. Antoniiii itincrariuiii
ci icri. speculitm. \j\lr. ad spectuculmn Briiuniiii» eri-
,
Rilupas, alii jcripiores passini llutupias vel Bilnpias
ffiiir. I'.dd. i»r. et Veiiei.c ad specuUwi Brilnnnio' exi- ap|i(llan(. Observai auieni clariss. Peirus Wes.ê-
fji'. .^tbici Cosmogr. (Jbi Briqaniin civilas siiO at liiigiusad Antoiiiiiiliiii. p. 475 plurali numciodici,
Cnlliciiv, uc altissimmn (alii ad) allissiniuni f.irum : quod binae Ibi essenl arces ad purium ajiposiia;
ci Imer pauca tnemoramH op3ris nd ipccnlam Britan- «juanim ad sepicntrionem vergenlem Heiulbium
niiv eriijiinr. vocibaiii, ejusiiue noniini.s reliqnias bodicqne in
11.'). nngufusesl. Transponiint terlius
Trrlins ejits lieculver durarc tesieraque ciiai , prxtcr Noii-
:
piigulus rjus coiid. Flor«:nli ii ei Terizon. ejus abest liain Iinp. Otcident. libellum , Jo. Battely de iVnii-
;
p
^'
a codico Meo, est a Lujd. Bai. pr. ci a Meo. qultaiibus Ruiupinis Oxonii vulgaiiim.
Ma. Qiin. Liigd. Bul. sec , tert. , qiiarl. el Fior. 154. A Morinis.AMoryuis edd.pr. ct Voiielsc. Scd
scr. alque Uilr. quo, et sic qiii>.|ue in iClbici Cos- Lugd. Bait, lert., quait., el Pcrizon. a Morinis,
ni'igr. eiit. pr. cl ?ule Fabncianas vclusiis niiini- (
qiiart. Morineis), in auslro positis Lus'!. B;iii.
l'iH. Meiis codcx qua bCrvat. Mox ad Afncnm Lugd. sec, qiiarl. el Periz.;dein Menapos Liigd. Bali.
U.tl. qnart. sec, quart., Periz. ct Ullr., ex quibus ultimiis,
147. hicipienlem. Abest a Pcrizon. servanl alii, Balhncosque, [tro i\uo Batrasiosqueed. priina.
ul cl i€)iliiciis, ab oricnte incipit ex Ptjren(eis satiibus. 155. In longo.Cum moxsequîlur tii /rt/y,inirum,
Li Moo 1'yrcnens saltus, pro Pyrenai. cur coiiira /ûnicuiu ct oniiies iiiss. ncscio quoniodo
148. Usqne ad. Posicriorcm voceni delet Lngd. in quibusdam editionibus irrcpseril i« lonijum, pra:-
B.i. sertim ctim inlra ubi insulam Cy|ii iiiii describii
,
149. Oretonos. Ed. pr. Oreatanor,, dcin Mous. qvos m tongo , ei in tulo pariierejus spatiuin de^crilial.
ab occasu liabct posilos, in n. »». /. Cartlmgo d. ; at Ad ndtiin passuum oclitujcnia , Li.gd. B.il. quiirl. tiia
cd. pr. q. a. o. Iiabel positam in u, m. l. Canliagincm in III. liu addii.

di'!i'rniinat. iHi. Oicadits. Iia iiiss. ineiiorcs. edili quidani
150. Unde. Ed. Aug. inde ware Noslrum. Sic quo- Orctules , qujc variclus in iEibici Cosmogr. quo-
qiii: Venctse. quc est.
1')l. In aversa Gnlliarnm parte. Aversa, non nd- 157. Tredecim coluntur. QHatuordecini culuntnr
versi, rcclc csl in nianu.Mripiis. Fadi-.ic. .Aversa — TEtliicus ei cd. Au^'. ; tredecini incolunlur
cdd. pr.
qno pic legiiur in iOtbici Cosmograpliii , el in mss. D Ycncla; , llitioip. ct Bolsumg., tcd tonlia oiniies
Flor. scc. reliqui fcre Cu;n vclusiis cditioiiili. u l-
: mss. cl .îliiti quor|iie Cosmogr;ipliiain. l'ro Tltnle
resa Ic?iinl. td. pr. ci mss. Flor. Tile, Aug. Thilc. Uciii Lugd. Bal.
i-ji. Civilasaperii/m iKiIiici Cosmogrnpliia iisdeni scc. qiiw pcr injiniium Oceaniim, clc.
Vfrbis b;ec dcstiibunlur. Verummss.Liigd. Bit.
l<>c;i 15S. Medio situ Oceaiii. Medio sita est Oceani,
qn;irl. cl Ullr. lcguni ciii/«.s fljiparei, onlra rcli- i Ulir. ; Medio situ Occuno, edd. pr., Ilitl. cl Bol-
qiris ct scripioris nicnteni. Gcograpbis cnim proprio suiiig, aiquc mss. Flor, scc. im., Pcrizon. cl ,
vcibi) dicil Oroîus civilntein nr:l;iiiiiicam Rliuliibi Mcns.

li;iiisuieaiilibus proîinum liltiis G;»lliic npcrire; ioO. Siia ioiigiore. Ullr. sila , lomjiori spaiio , dlc.
qu lius signilicat iia anguslum ibi irajecUiin cssc Ed. pr. ci Vciiei.r, sila esl ,
qua' Iviujiurc ab A. Mol
iii:i'is , ul inde Galliai lillora prospici qiicanl, qii.-ire Periz. coUiyilur.
olim indo in Gallias cl cx Galtiis in nr;laiiui.im iic- 160. Occurrcnicin. Ed. pr. occurrtnle. lu cdil,
qii iis eral irajccliis, aiile(|uaiii ul liodie fit poitus ,
Mogiiiiliii;i iid procul .speclant, iioialur iii marg. pru-
I'iil)!is, nuiic Dovcr cidem s',icccdeiis sibi illnui ,
spectant.
usuiii vindicassel. E regione Bononiac fuii, uiidc ,
:
691 PAULl OROSIl 692
ab eo A depuianies, "* secundrc povlioncm appellare ma

rci.tem, spalioso iniervallo procul fi^cciani .
praecijnic proiiio!>iorio, uiii **'Sceii:i'numinisosiium lucrunt. Prjcteren cuiii "' niuUo ani|>lius lernc in
tbi , el Veialiii "* Luceniiiuc fonv:-,iuiM. Hoec Afrio .ir.Jorc Solis q '.am in Eurnpa vignre frigoris
'"''
IJriUiiirm ^palio terrariim nnguslior iuciilioiii aiqiie iiicogiiiiniu sit -luippc < uin
pro[»i()r , : (
»"» soli';ue tempcrio nvigi.s iililis, a Sco- oni»i:\ pene aniniaitlia vcl }.'cruiiiianlia palienlius
scJ C(c i
,
loriim gonlibus colilui. Iliiic eliam "^'' Mevani;» iu- ct tolcrabilius .Td snniinum triijoris quaiii ad sumuium
sula pi oxiiua csi , oi ipsa spalio i.on parva ,

'" sôlo caloiis accedaiii). ea sciiicct rausa esl, Africam per
•'*
comnioda ue |Ue a Scoloruiu geutil)iis ^^' haliilalnr. oiniiia silu cl populis nriiiorein videri : quia cl
;
lli sunl fiiies (Olius I£uro|>.x. AriicMU , ul dixi, iialura iui niinus liabe.il spalii, el coeli iiiclcuienlia
'" cuii» icriiuii oriiis pnriem niajores noslri acci- plus descrti : cujus dcscripiioper provincias ei genics
piendam descripseriiii, noii spaiiorum 29 "''^^" liaec csi : Liiiya Cyrenaica et PeutapoUs, '" posi
"*
suras , sed divisionuin raiione> seciiii Snnt. JEgypluin iu parlc Africac prima cst. itacc incipii a
M:ire hoc si.|uidcin Magiiuiti, qnod ab occasu ex civiiate "* Panulouio, el n;oiiiIbus Caliibailimon :
Oceaiio orilur, iii nieridiem '" magis vcigens , an- 30 i"*'"^ secundo mari usquc nd aras PhiliMioruui
jûsiioreiu iiiier se ei Ocoanuui coardaiai AfricfB exiendiiiir. Post se babei usquc ad occanum mcri-
liiiiiKMu
'•'*
fadl. Uude etiam aliqui, qiiamvis eam g dinnum, genlcs ''"
Libya*, /Eibiopum cl Garaman-
""' lliiic ab orientc .-Egyptus, a scplc.ilrione
longiluiliiic parcin, lamcu multo angusliorem inlel- tuin. esl
li"cnles. '" iiivcrecuiidum arbiiraii suni lcrtiam marc Libvcmn, ab occasu Syrtcs majorcs ei Troglo-
vocarc parlcin, scd potius "*

'*'
iii Europam Africam dyl;B, couira quos iiisula Calypsoesl : a «icridi«
llAVEr.CAMPl NOTiE.
IGl. Sci'i\(r pnmiuis. Nmncu flumiiiis iii nis. LMlr. Aiig. verecitndttni. Dclcnt aiiltMU sunt LugJ. B»l.
:ibisi, iii /i^llii.ici Cot.uiograidii;» Sacni;»! ap|ieIl.ilione tcrl., Meus e^ Periz.: tora. c p(o(eni irjiisponil ed. pr.
i!i>.igiiiiiir. Scme aulem scribunt
inss. Flor. sec. , cum Venciis.
nlcl edit. pr., in rcliquis .Sc<?Ma;lfgilur,
lert., Moits, 172. In Europani. Sic uiagiio cnnscnsii mss. Flor.
qiiod cum appe!l;«lioue ejusdem h.idicrna congiuil .«ec, terl., Lugd. Balt. src. qnnrl., Ulir. ci Mens.
Scenuon cnim dici leslalur Ccliaiius lib. u, cap. 4, Ediiio qtioquc Aiig. Scrvat vnlgatuin Perizoii. et
p. 441. Liig<l. 13ii. lorl. Monuinius siijira pr.ipoîiioncm
lU^. Lucenique. Liigd. Batt.pr. el tert. Lu(jeni(iue. in ab anl^qnis pioiniscue cuin qiiarlo el scvlo caû
LucimiiUe. cd. Ang. Veltvri Lnceni, dclclo qiie Ulir. coiijimclam fiii.<se.
Pro s]Uiii'i niox ^palioso Perizoii. 175. Sccund(V jwrtlonnn. hAlfô. Vnlgali !i;ibciit
1G5. Sedc(}:li soliqve (fHipcj/e.Vnlgo ra;/t solisqne. Sccu: dtc portionis portionrm prarunte edit. lliilor|>.
Taiiiologia pueriliS. Laut. Addit ad niaiginem — Magiia hic varieias in ms-s. e l: Floreul. scc, tcri..
cdilionis Mognnt. Aiidr. Scollus foUqiie luelins el Q lioc eit sectindtv p' riionan, cir., quam roniprol.:iMl
mi.ri'o. Omncs tamen uis.-;. cum cdiiis ct ip>.i yluliici Li'gd. Bal. (ioarl., Pcrizoii. ct Meus. At Lugd. B.itt.
Cosmogiapliia praifcrunt cccli sotisriuc tem\ierie , pr., lerl., hoc secnndam porlionem, sec. ciim Ulu.,
cxreptis uieis membrauis, iii quilms «lure cxsiat hoc esl $ecundnm cam pvrttonem. Ed. pr. cuiii Vcnetis
c(£io soti'iitc tempcrie. Malim solo cwlique lcmperie, ac sccundnm portiancm, Aug. *rf/(HrfoHi portiouem.
etc. , nam tempcrics prnprie de acre sivc cu;io di- yCibicus, iii Africic |ir;x;oiiiiiC dcscriplione, vciba
citur, atqne ila laiidaliii ah OroMo l!il)criii:i, qir d Orn-ii iiiiinii'al, el iiiMic locnm ila Circiiiucribil, led
aere gandeai teuipcniio ei solo fenili. Mo\ in , in Eitrîpa cam jtidicavciunt reputandam, hoc esl , ul
illis rt Scotorum ,
privligilur et iii Lu;.:il. Bat. 7:o!i cani kimilem (Ittabus dcirf.l. fcil d. duabrs ».//i
(jinrto. subjcciam.
101. Mevnnia insnla. Aug. Merauia insula esl 171. MuUo amptius. Lngd. Bal. qinrl., uiuho
proxima. Pio MfCiwi» li;!li. iU Evttuii Ltigd. Hill. minjis.
pr., tevt., Eunmnia s>:c. el Ullr., fiwmo»iaquart. 17.=). Quiip.' cum omnia. Mcdii vox in Fabr. Kdii.
105. Solo coiiimoda. Ullr. el cdit. .\iig. soln com- delicil, iiiidc acccdant niniaiur ilidcui in acceduut.
niodii, scd Fabriciainx^ cdiil. iioianl iu marg. vuc. m 170. Quia et nauru *«/. Edd. pr. ol VcneUv. el q.
soie. Kgo, cx itlh ci quo.jue Cobiiiograpliia, .so/o n. 5., Liigd. Bal. tcrl. quia c.r it. *., dciu h/;hi(« habct
prXMuli: iiam, siculi supr;i a ccjelo ct solo iaiulavit spaiii Flor. sec. ct leri. ci cdd. Vcucuc.
niberii:aiii sic iiuiic qiioiiuc a solo «'l aiiipliluiliiie
, Ii7. Pof^t /Egijptum. Lui;d. Bal. scc. el Ulir. qu(C
comn etnlat Memitiam. Eilil. pr. lcgU , .^;m/(o rion post r.gyptum.
pitno iolo commoda. ilaiic , ui s;ipe, seqiiunlur
, 178. Parojlonio. Viliojc ap:id .'Elbici:m Pi.rthenio.
Vcin i.f. *^ Mox quid;iiii .••ecunduni luarc.
lOG. Ilabilalnr. Lngd. B.il. <|ii:»vl. Iitibctur. Pio hi 179. Libiia': .F.thioputn. Lugd. Balt. pr. cl lert.
suni lines t-tc. , in Ultr. esl, llic buni fines, elc
, simplicilcr .Eihiopum. Meiis el Flor. tcrl. Libtjcum,
107. Cum t.riiam orbis purtcm. Luud. Bat. sêc. jEihiopum, eic. Kd. pr. cuiii yEiliici Cosinogr.iphia,
delel orbis , Ullr. inûiicr cuui lcgciis leriiain par- Libyorum, .riliiovum,vW., .\ng Libijos .Lihiopum,
,
lem, at in Lui^d. B.il. pr. cti, cnm teriiam orbis prope Flor. sec. LibijoivJiiopum, Ullr. »\s.L:bie .Fthiopum.
parlem, cic Mo.\ d.îciipserunl Lugd. B.Ul. sec, icrl., Vcram «ciiplurnm ciiisco, ijcdes Lil ijir , .F.ihiopum
quurl., fM. .'/<Yi;ii.'/t(/<jm eASC Flor. icri. cl Gtiramanlum. Il:rc iiim oiiincs in iilures dividiiiiMir i
108. Mnre hoc, cic. Traiisponil cum edil. Ilitlorp. ucutcs; ii.im Libyoa llropcs, si\e incoi;e Lil.y.e
cod. Periz., Mare .^tquidcm lioc nnKjnnm. /E'.;ypli;c qtias siipra mcmor.ivii p. 18, aiii simi cl
IGiJ. Muijis vcrjens. Vo.v [iriina a Periz. codice divcrsi ab bi*, el ox co locu vidclur id iioiiicii Lihj-
abcst. alltiopum hir qiio iuc iii tiitiorpiaii piimmu cdilioiio, i
170. Facii. Ms> FlonMi». sec. el lcit., Lngd. Bail. deiiidc iii BoUuing. cl Faluic ei Mogiinliiia Andr.
pr., s.c, lor., .\l.'iis, Uili. ci «diil. |.r. ci .\ug. cl Sciitli fuiss(' reposiliim.
Vcncl;r! /Wv/. Li'gd. B.ii. q;nri. />< ,

Po!i/.'>o. \cit. ISO. lluic csl. ,\bc>t p:isierior vox :i Flor. sec.
s<iii('rpo.><it.i liuoa, ipia; corruinpondi: SLiipiiiri' dcdil Ilinc <'s( 111 (niibiisdvn.
v'C('.:.si(incm. I;>l C.tilijpso. Flor. tcrl. ('iil:ipui. L'!. Aii^ (- ..'////s.
171. lu.Kcrccvtdi-.-.n. Mcils (iiin Vini. lcil. ol ed. bcriptoiibus L'lii(is bico iiisuia Calijpsus vocauir, ut
C!)3 IIISTORIAULM Lll>LI\ I. CAP. II. C!)4
yKilii' piiiis ocnniis. Tiijioliiaii.i proviiicia, vux cl A '' Sitifonsis cl Cjpsôioii^-is M:Hirii.ini •.
li;\l)cn; ab
'"'
Siil)V(.'iil;iiia , vcl icgio Arzugiiiii ilitiliir , iil'i (lici.ii- Niiniidi.mi, a s 'plei/rioiie iin< <• Ni):>iioiii,
L ,
ii.> ni.igiia civiia^ cs^l, qiiamvis .V^zii.î-s p''r loii- al) occasii niinicn '" M.ihan', !t niirnlie iii"iiiciu
îiiii .Mric.P limilcin {^ciu-ralilcr vocenui!-, halicl al) "' Aslrixiio, (pii diviiiil iiilui viv;iiii ^crram ct are-
orici li' arai) IMiiUiioriini inli;r Sjilcs inajnrcs cl nas j '(ciilcs "* usijiic ad Oceaiiiiut :
'
'"'
iii (piibiis ct
Tirj^l (IyI;!.-^, a scpli nirioiic niar« Siciihini, vcl po- obcnam G:inj;ini'S /Klbicpos. Tiniîlaiia .M.iiii il;uiia
''*'
lius .\driaticuni, cl Syrlis iniiioies, alj occasii Ily- ulliiiia c l Aliic;c. '-^ )lcc Inbcl :ib iiiciili' fliiincn
znciiini "*' UM|iic ad lacuni Saiiiiar:iiii, n iMuiJie IMalvain , ;i s-'|'ieiiirii>'ic iiiarc No-lriini us(]iic ad
Larbar.)s GcUiIos, '*' Noihalircs, ei Garamanlis, freluin Gadiliinoiu, '^ ii;!od '" inicr Abcniicm ct
usque ad occaiii iii yEiljiopicum pcniii}»cii(c>. I5y/.;i- C;ilpcn, diio coiiii.iria sibi proiiioi.ioii:i, coarciaiur:
''*''
citim , Zoiigis, cl NuiniJia. Zniigl? aulcin jiriiis ab occidciile -ilaiiloiii iiicDlcm, c( oceanuin Albiii-
iion uiiiiiS convcnliis, .'cd lolius proviiici;c gcneralc liciim, siib africo Ilcspciiuni inoiilein, a nicriilie
'"^ fuissc iionicn invenimus. BjZMCiiiin eigo, ubi gcnle.s "''Auluiiiin, ijii;is 32 ""oc ••" G;il;iiilas \o-
31 """ AdrHmoliis fivitas Zcngis ubi Carllia^'0
: caiit, usf[ne ad 0(caiiiiiii HLspcriuin coolingciilcs.
iiia^na ,
Niimidia iiHi Ilippo icgiiis cl "" Uusicc.ida Ilic esl *"* univers;e lcrniinns Afiic;r. Nunc iiisula-
civil;ilcs snnl : liabcnl al) ori^nic Syrlcs niinorcs el jj rum (luae iii Nostro niui sunl, '^^'^
loca, noinin;i, el
laoini Salinaruni , a scptcniiioiic iiiavo NosUum, sjiatia diinoiiai . In -01:1 Cypio? ab orienle mari Syrio,
(jiiod speclal ad Sicili:im cl S;irdiiiiai!i iii^îilas, '"^ ab **•*
qiicm Isrîcuin siniim vocaiil, ab occidcnlc iiiarj
occasii Maiiriianinm Silifcn^cm, a iticridic "" inoiilcs Pampiiylico, a seplenlrionc *"' Auloiie Cilico, ainc-
U/aro; : ci poSl eos /Lihiopnm genies : pervaganics ridic Syi i;c cl Phoenices pclago <iiigiuir : ciijus spa-
usqiic ad oce.innni iEibiojiicum. lium '-'''''
in longo toiiCl niiliia passuum ccnluni sc-
IIAVERCAMPI NOT.E
Plinio lib. 111 in lino cap. ilociim, Pronionloiiuin Liigd. BAI. tcrl. cl Pcrizon
Li:cun'mi» ; ciijits (itVr nrfini insi'la di'( eni >nili.' iiassnmn 19"). Matviim. Dividii hic fbiviiis diias M:iuri<anias.
a leyra /)i.-.':cj;ron ; fi/i.TU Ci/j/psj.s ,

qu-un Ogijqiiiin Flumrn Midvi: lcgiliir in mss. Lugd. I{ali. pr., scc,
uppcllwise lluiiiei it!i rxittlimatur. Gr;rcani Inlleciioiiciii (|u;uli) bt UUr. Sed in pr. siipcisci ibilur Muluca.
!-c(!'iiliir OroMMS, cl ex co .îbicns. Scyl. cis l'cri|)liis 1!t4. As'iijtm. rior. scc. A.';!rj)i.x/i»i, lcrl. yls/ri.rini.
p. .">, Ld. Iiiuls. ; .^«ztv.cv Uf.'rj \ioy; /ui •jr,'j'ji Kc/.- L1151I. Uai. pr. AsOi/i.(i, scd abcribilur, iege As-
't:j-^<j>, £v /; 'OuvTTiv? ojz-i v/w. KaA-j-^/oT : Liciiiiiiin Irii ii.
laiiiiiii, Jtiiionis ft llnt:ipso iinu.la, in ^,h« i lij-scs liuhi' UKjitc ad Occunitm. M''(ii;iin voccin dclel Mous.
\\)r,.
ixibal apiid Culiipsn. Ujjygiiun liane iiisiilam , in «lua 190. In ijuibus obcrranl. tdil. pr. alJjue Venciae
Araulis iili:i l/ilyp^ô h:ib taverii ,
V()c:ii lb'iiicrus el oheiranl.
0(ly>s. 11, v. 'ii;. Peiiz. ins. insuta csl Cnhjopso. i!)7. Ilivc linbcl. Liigd. Hat. pr. Ei Itcec habet^cie.
Azolnm, qiiod alii ;iscripse- Qnod. Ed.
— ^^
(82. I{ (jio .\>ziifjum. 1!)8. Aiig. (pio.
riini, nos in millis aiiliquis invcninnis. FAruic. l'JO. Inler AbeHuem
ct Culpcn. Uuveuncm, Ilaben-
Flor. scc. A)*(/Tim, Lugd. Bal. pr. Arijuzum , lcrl. ncn, rt Ahcimcn scripliim invenilur. lnlelligit doas
.\rri(j).m, po.îcrioics mo.v ip!i ijio /4)//„;ii cl Ar-
• coluiiinas Ilciciilis qoaruin uiia Kurop.jca :i Birba-
:
rufics. lis Calpc, a Gr;ccis ',\/JC:<, iiominaliir aUera Li :
l!<"). Ihiiaciinn. Viiliô mendos Ihjzailium

•
lcgitilr. hyca ab iilis Abenne, ab K-jvw/sTtxi^ diciuir. au-
liis
/>.' liijiucio i'Iiiiiiis lib. v Ciip.l. 4. 1 1 vclii;lu l.nliie Cioic l.tis:al!.ii) in nioiivsiiiiu. Fvi;u. Iiiter Alc:i- —
ilijii i,;ii!ih . ! ;idminislr:ilioiium Rnii-anarnm, j nn Ihj nc c.l C..//)Ks Fiîrciil. soc. cl Lugd. B;ilt. oiiines iil ct
ZT-iiim \u\) IHyaciuin !:'gil'ir. Kabb. — L'ig'{. li:il. pi ., Mciis; inl'r Avcne et Culpcn IJIir.: intm- Uabenue ci
sec, icrt., cl liic cl inlra liizaninim, leri. D:zaijiuin. Calp.s FUir. lerl. : inlcr Avenne cl Calpcs ed. Aug.
!?cli.pii lecliniicm )iioba:!i scrvanl. E'l. Ang. Ihza- I>clil mnx cnaiclnUtr Ullr.
chiam. 200. Auhlnin. Flor. icri., Meus ci Lugd. Bai. terl.
I.s4. Vsqne ad liiciim. Lugd. Bil. pr. dclcl ad. .4)//o.''-o.sK»n.
iiio. .ôlhabres Lugil. B.iU. pr. ct lcrl. iN'a//rt:;rt)(;5, "201. (.'«'(/ j(f((s. Sic prima cdiiio cnin Venelis, cl
.sec. cl Meiis JSulabros, quarl. cl Pcriz. âtliabres. F:il)r. Caitlules edd.llillorp. ciCcrvic()rii.,quodmss.
M"X (îtruinaiitcs Lugd. Ball. pr., leil., (piart. Liigd. Bait, pr. et tcrt. quoîiie exliibeiil. .^cd (|uarl.
18(i. Ziûgts. Flor. sec. bic ei infra Zcuges, ut et Cniludcs Flor. sec. Calnulus, terl. ci .Meus 6'fl/aM-
cd. Aiig. loluf!.
187. Ff.isse noinen. Transpoiiunt uiss. ipiidam '202. fJnivcrscp: lcrminus. lia iii mss. Flurculinis.
nonvn j'ui.sse. ct iii .Moo. Ld. pr. el Veiicl;i; ciiiii lliilorp. lerminus
1{<8. Adrumelus civitns. Lngd. I»;it. pr. Adrumela Diinivrrsa' ;.\l Bi.Isiiing. cum F;ibr. cl iiiss. (iiubusdaiii
ciiiids; poslcrior vox in Mco iion apparcl. uiiiversus tcrniinus A/rirtc.
189. Rtisiccada Apnd Plinimi) !ib. v, cap. "», et ^(l3. Loca, nomiiia et spalia. Iii Meo, loca cl no-
Mi-lani lib. i, cap. 7, cst Husicu c. Faup. Lu;d. — uiiiin cl sputia. Mox in cd. Aiig. fpiitia dcmcliar, Al.
B.li. pr., scc. et icn. ui ct lllir. Rusicada, quart, dimctiar, rcccpta in coiilcxuiiis iilraipie icctionc.
Husiciiia. Lil. pr. .Msiccada. '•201. Quem^ Issicuvi sinum vocant. Flor. si c. qneni
190. Abocca;>n. Lugd. Bal. pr. ah occidailc. Misr.icum sinum vocant, tcrl. quem Misicuin sinum
l!)l. ,5/o'i/..s Uznnr. Mt:n^ nioules Vuzarx. In cdit. vocant. Lugd. Bail. pr., leil,qiiait, .Mciis, eic^
(^ci vicorii. (oiiics Viura : qu;c leclio iii\ciiiliir (iiio- cdiiis prima cl Veiicl.r, qnod Missicnm sinuni vocant.
(\w. iii pr ii Venelib. MoKlcm Sitznre Flnr. soc, Angusl. (juod Mcsicum, ins. Ubr. tiucni Missicuni.
tninlcs \'(i:(/rt' Fior. lcrl. Mnx poii eum Lilir. qni iii Sorvaiii Icgiliiinm scri)iluraiii Lugd. B:ii. scc. el
ud crennuin iniorcin vocciii d.-lct. Pcrizoii., iialo ciioio ex compcuiii.) bciibcndi cl
i\)l. Silijcnsis cl Casari.nsis MuurUunia. Lugd. liai!-mi;:rarioiie lillora^ »1, ila qut If.sicum.
B:»ll. pr., lerl. ei qnarl. cum edit. pr. iiililtnses el ^Û.'). .\itlone Cilico. Ed. pr. i4n/o)ii' Ciluia:. Vcnc-
Ca'sariciiS''s Miinriluniu. Di.stiiiguiiiir vcio iii cdiuo- l.c, «'.isqui' srciua Paiisin.n. Vjdoiitv Ciliciu'. Mox
ne piima r.osl (.cr',s';r."cH.cs, qnj.-i scilicfl ad ca .lu.c /'/(a'i..<7s pio l*lia'niccs n\>~. Flon-iit.
prifcc&ieruui, poriinorenl. hltj\ Imbci pro ht.Lni 2'H'. /;( loinjo... in hUo. lidili. qiucdiin, ul prima
695 PAULI OROSII 096
ptnaginM quinque, in Ia(o millia passnum ccntum \ noveni.aPachyooiii Lilybxum "* centum sc|>tua-
vjginii quinque. Insula Crclafinitur ab oricnte Car- ginia seplem. Hsc ab oricnte cingitur mari Adria-
p:Uliio mari, ah occasu ei septenirione mari Creiico, tico, anteridie niari Africo, quod est contra SubvcB*
•" a meridie mari Libyco , quod et Adriaticum tanos et Syrles minores : nb occidcnle ci septcn-
vocant :»'* babet in longo millia passuum ceiitum trione babet mare Tyrrbenum : a borea *" usque
duo, quinquaginia. ^°^ Iiisulac
sepiuaginta in lato subsoianuro, freium Adriaticum, quod dividit Taa-
Cyclades, quarum esi ab oriente prima Rhodos, a romenitanos Sicilix, et Brutlios lialix. Sardinia et
septenirione Tenedos, a meridic Carpaibos, ab oc- Corsica insuia parô frcto, boc est, *** miliium vi-
casu Cyihcra, ab orienlc finiuntur liitoribus Asire, ginli, dividuntur
ex quibus Sardinia babct a m«ri-
:
ab occidente *'* mari lcario, a seplcnirione mari die contn Numidiam *" Caraliianos : conira Corsi-
iEgaio , a ineridie niari Cnrpathio. Suiit autcm cam iniulam, boc est, sepleulriorcm versus, babct
omnes Cyclades luimero *" quinquaginia tres. Ulbienses : ciijus *** in longo 34 spaiium icnet
33*'*"*'^"cnt asepieiiirioiie in meridiem"'niillia millia pas:iium '*' duccnia liigiiita, in laio miilia *»*
passuum quinquagiiita, aboricnie iii occasum roillia ducenia ocioginia. (Ixc liabet ab oriente**^ et a bo-
ducenia. Sicilia insula tria babet proinonloria, unum rea *** Tyi rbenura marc, quod spceiai ad **' portum
qnod dicitur *''
Pelorum, ct *" aspicit ad aquilo- g urbis RomiE : ab occasu mare Sardum, ab Africo in-
ncm, cui Messana civiias proxiina est : secundum, sulas Balcarcs longe positas, a meridie Numidicuiu
qiiod dicilur Pacliynum, subquo civiias Syracusana, sinum, a septentrione (utdixi) Corsicam. Corsica in-
*'* rcspicit ad euroiioium : tcrlium, quod appellatur sula niuliis itromontoriis angulosaest. Hrcc babel**'*
Lilybicum, ubi et civitas ejusdcm nomiiiis sita est, ab oiicnicTyrrhennmmare, "' et portum Urbis, a
*'^ dirigitur in
occasum. tixc babel *'* a Pcloro in meridieSardiniam, ab occasu *'* insulas Balearcs,
racbynum millia passuum *" centum quinriuoginla longe positas, a circio et septentrionc Ligusircum
IIAVERCAMPI NOTiE.
Venelae, Aug. ct Bolsuing. bic et infra exbibenl in Strabonis stadia sequamur, mioor numerus verior
loiigum, ct in laUim. videbitur. Fabr.
207. A meridte mari Libyco. Excidit vox mari in 219. Centum quinquaginta novem. Flor. sec.
edilt. Fabricianis ci Moguiit., quic lamcn in omni- CLxi\, Lugd. Bat. pr. cxlix, cum edit. prim. et
bus mss. reliquisque ediiis iuveniiur. ifilllico.
208. Uabetin lontjo millia pn«s«um ccntum seplua- 220. Cenlum septuaginta septem. \di\il \n (ine niil-
ainta duo, et m
Inlo qninquagiiila. EiJ. Auguslana, lia ed. pr. cuin Veneliset Paris. alque ms. Lugdim.
Hwc habel in longum m. p. c. *. d. in lato q. Scd Bai. terlio venim is amplius scribit clxxxvii u.
; M-
prima, Habel in longum m. p. CLXxvn et in lalum l. ibicus qiiO(|ue, millia passuum clxxiv.
in illis ei in lalo. Mss. Flor. scc, tert., Lugd. Baii. G 221. Usque subsolanum. Interserunt ad mss. Flor.
sec, lert., quari., Meus et Pcriz. alquc edii. qui- scc, Lugd. Batt. pr., tcrt., quart., Perizon., Ultr.,
dain copiilam ei deleni. Pro cenium septuaginia duo iil et editl. pr. Aug. et Vcneiaecum Paris. Dclenl rc-
ms. Lugd. Bai. pr. qualuor tert. septem supra scp- liqtii mss. ei edili.
tuaginta numerat. 222. Millium viginti. Ed. pr. el Vcnetai mi//i«in
209. Jmulcc Cyclades. Meus transponit Cyclades viginti passvum.
insula, quaiii transpositionem quoquc amat supra 223. Caralilanos. Mcns Calitanox.
iii insuia Creta et insula Cyproa. 224. In tonqo. Ed. Hitiorp. in longtim.
210 Marilcario. Ed. Aus?. mari lonio. 225. Ducenita iriqinla. Ed. Aug. cccxx, fotidcm-
211. Quinijuaijinta ires. IJt passiin apod auclores, que agnoscuni mss. Lugd, Bitt. pr., tcil., qunrlns.
sic in cdilis el uiss. discrepal harnin iusu!;iruin iiu- 22(5. Duccnta ocloqinta. Sic cd. Aiig. cl ni-s. plu-
ineriis quinquaginla el tres scribil atqiie rr.utneial
; ros. .\lii, ul cl ins. Periz-in. et Flor. scc clxxx. In
ins, Florenl. sec, quinquaginta qualnor (imncs niss. ./l£il)ici Cosiiiogra|>liia ceiiicnarii iiumeri excideiuiii,
Lugd. Batt. ut ei Ullr, iEtliicus (iiuiquc atque <'(l. el sciibilur tanluni lnxx.
Aug., in qua insuper legilur, Sinii autem omnes C'y- 'iil. Kt a borca. Mss. Flor. sec, lerl., Meus ct
clades intvloi, etc. Vulgatam lcctioneni retiiicnt cd. pr. ct bcrea.
mss. Periz. et Meus cum reliquis edilionibus. 228. Tyrrlienum mart. Sic scribunt Ulir. Ln?dun.
212. Hwtenent. Uax tenenl. Edil. Aug. cum Vc- Balt. pr., sec, l(;ri., ciiin eiliii. pr., Ai;g. ct Vcnct.
nciis, I)ein in meridic Fior. scc; mcridiem, deleio Tijrrhenicum marc reii<;ni, qiiod non pr.ifero, quia
in, Flor. tert. |x Tyrrhenuin qiioquc scribil idliiciis, el Snrdum quo-
213. Millia passuuin qnimiunfjinla. Et hic el infra qiie mox Orosius, iiuii Sardicum, liccl id (sed tanium
milie pro miUia anial Lugd. Bni. quarl. Iii numero in menibranis nieis) invcniatur.
passuum magiiaest varieias. Enuineral in«. Florcni. 229. Porluin mhis Romcc. Ed. pr., el porlum ur-
S'^c cum edd, priina ei Aug. iiiillia passuum quin- bis. Parisiii'. et porlum urbis Ilowanae. .îibioi Co-
(fenlu, ciii astipulaiitiir onincs Liigd. Bat. niss. ut et siiiograpliia, poi/Mw a'<crH(c «r/>;j lloina'. Vulgalum
Uilr. ;Flor. lert. Hit//(0 >)as*nMin quinquaginia, quem liientiir inss.
iMimeruin Meuscuni I'erizon,plmimisque cdiiis ser- 250. Ab oricntc. Addunt dein Lugd. Batl. sec,
vant. Mox ub oricnte in occasu Ullr. qnart., et horca.
"IH. Pctorum. l.d. priiiia, iit <;i P.irisina Pelorus, 251. /'.'/ porimn Urbis. Lngd. Bntt. scc.
et quarl,
infra quoque l'achijnns alque LihjbKns. r/iio.7 .spcf/dl portuin V.bis. Dciiuie pot.1 Vrhis nd-
(iil
21.^. .tspicir. Lngd. Balt. sec tiiiarl. rcspkit. liiiiit iidein cuiii pr. ci lcri. iuque Ullr., Roma'. Scd
210 licspicit c.d luroiiotum. Lilr., Lugdun. Bat. ii ropsisse ev suiêrioribu» vjîetnr, \eltiii ex j;b'Ss.«
quarl. quiv pnrpoiiit. eniin in Auiîisl. tditione lc,::;itur, scilicel Honuv.
217. Dirigiiur. Diriijiturque ]i'\. pr. 2")2. In-iHln:> Balcarcs, loiuje posilas. .\uxi Oiuîum
218. .1 1'cloro in Pachijnuin iiiillia passuuin ccnlmn piislremis (liitbiis vocilnis cx Luîl. B.iii. sec el
qHhiquiifii 'tu novein. U\ liiio nis.
esl, ccnluui qundrn- i|n.irlo. qnoniam in -tlliiei Cosmoîjrapbia i'pn('(iue
yiuta uovein, in .diis centum quiiKjua.jinla novci». t>i itivcir.'mi'ir.
«
697 IIISTORIARUM LlBFiR I. CAP. lil. G98
siiium.Tcneiaulom *"iii li<ng(>millia p:issuumccn- A ''<>""> '

'1"'C'» rcctiim alqne imma(u!:iJnm rc(ct»i
tuin scxngini.t, in l;ilo miliia viginii sox. Iiisul:c D.>- Dtus, * ac pcrindc iiiiin:iiitiin jjcnus lilHilinilms dc-
lc;ires ilu;i: snnl, in^tjor el uilnor, quiL*ns iiisunl ltin:i pr.«v:iluin pooc.itis obborduisbct . coiiliiiuo iiijusiain
o)>|ti(i.i : major T.irncnnem, llisp.tni.c civilatem, ii(C.iti.iiii 36 i"^'^ puiiiiio

* tonsccul:i cst. .*:^cnieii-
i»iiior*"Rarcinoncmiii"*6ep!cnirioncin vcr.-.usco«- liam crciiloris l>ei cl juiliois; pc( canii liomini ac ter-
Ir.i 6c linbci. Majori subjacet iusula Ebnsus. DcinJe Tx proptor boaiiiiein dcsiinat.nn , seinpcrquo dnm
al) oricnlc S.ir(liniain, ab aquiloiic m»rc Guilirum, a liomiiios terram habilavcriiit durauirain , oiiines ,
mcriilicci Afriro M.iuritanicum pelagiis, *'* aboccasu îiiviii licol, aut protamus negando, aut conriiciido
lljcricum pclagiis spcclii. It.i- sunl insuljc;ib llcllcs- tolcraiiius :

' obstinatisquc mcniibus tc:>iis sibi in-
poiito usque aJ Oceanum pcr toinin Mignum pelagus firniila^ sua inurii, qnibus fideiis scriptura iion
c-(iiistitui.'c : qii,i! ci cultu ctmciiioria iiiagis cclebrcs suascrit. * Dcindc refuso in omncm icriam mnri, ini-
bnbcntur. 35"^ Pcrccnsui brcvitcr (iit poiiii)|iro- missoquo diluvio, cum lolo orbe coniccto unnm spa-
viiici.is et insulas "* orbis nnivcrsi : nunc locilcs tiuni cicli cssel ac pebgi, deleliim fiiisse univcrsum
*'^ gcnlium sin;;ulariim miserias,sicutab initio iticcs- humannm gcnus ,
pauois in arca fidei su»; meiiio
**• ct qu:ilitcr '*' ^ rC;Crv;ilis, cvidtntishi-
saltilitcr cxslitcrunt, quibusqnc cx- ad substiiiiendam origineiu
ort jc sunf, in quanlum suflccero, proferain. B nic **
vcracissiini scriptores doceni. * Fuisse lamcn
etiam iili coiilcsiali sunt ,

qui prxlerila quidcin lem-
CAPUT III.
pora, ipsuinqne auctorem temporum nescientcs, la-
De (tiluvio tub Noe.
rocn *<*
cx indicio et conjcctura lapidiim , quos in
'
Cuin post fabricam , ornatumquc mundi iiujus , remotis montibus concbis et ostreis sc;ibros , saipe
IIAVERCAMPI NOTiE.
235. In lomjo milUa passnum. Qii;iidam edd. Iiic consnluimus, illud angmentnni agnoscnnt. In prima
in longnni, ct tiiox in lattim millc pnstus Lugd. Batt. ed. qtioqiic csl fundilus iibsorberetur, pro qiio in Ve-
pr. : vig'>nii sex scriliil xxvn.
idein pro iicli. cl Paris. funditat obtorbereHir. Scd in iiiss.
BarcinoHcm. In m^s. Darcelonam, Barcbilo-
25^4. Florciilinis ct reliquis, quos inspcxi , (untlis, lc-
nitni, Baicinoiam cl Barcilon legiiur. Iii (piibusdam Kiliir peccaiisobtorduifsel quod vcrbuin rcspomlct ,
Siipra, Tarraconam, Trayonam, clc. illi,quod supra invcnilur. iinmaetilaluni. In Mogunl.

9.55. In septenlTiouein. In ;ibost a Lug<i. D.il. pr. vcro edil. qmun ciiravit Andr. Sclioitns, leîlur ho-
Mn\ habeni pro habet in\. Aiig. »10, quein od intaginem stutm recium atque immaculu.
2:0. Ab occaxu Jbericum pelagus spectal. lUa ab oc- lum /. D., iiitrusis tribus vocibus conlra oinnium
casu Ibericiim lie^wM in od. Aiig. Legit vcro eadein m>s. et ediii. lidom.
niiii qualuor mss. Lugd. B :t. specinnl pelagus, quasi -, 2. Ac perindii humanunt genns Ubiilinibus deprnva-
dc insuiis Balearibus, non de Cor.sica, esscl serino. ^ luni peccaiis obsordiiisset. .\nle liacc verba in vul};;iii9
Posl Uaurilanicum deici petaiius Flor. scc. nddiiur, »i<;i-<i se subsiravisset : qirx-. quando in nuliis
2j7. Perccnaui. Flor. terl., Hccntsui. iibris anliquis invonimus, tai<iquaui snpposiliiia ,
iZ^. bis univcrsi. Tran-.pouil Lugd. Bal. pr. niliil tamcn prujudicanics, dclcvinius. Fabr.
255). Gentiuin sinyularum. Mss. Lugii. B;ilavi oin- ~). Consecula est. Lugd. Bat. sec. cl llill. cl llllr.
nos gentiuin insularumque, cx (|tiil)iis secnmlus ciiin subsecuia est. Scribil dein Aiigusl. Quam sentenliam
lHlr. insuper lcgil (jcntium insulaiuingue sivgnlariim. crealoris Dei, clc.
Sc'l vulâiam, prxier Floroiitiiios niss. Mrus quoque Ed. prim.T vidcticel.
4. Invili licct.
cuin Pcriz. luciur, caniqiic vcr;imci gcrnianaiii esse Obstinatisque. Mcus, obslinatit. Edd. Vcnel.T,
5.
judici». obslinnleque mentibu.s lesies, ctc, Paris. obsiinatiqtie
240. Ei qunliicr. Dcienl d Liigd. Batt. Icrl. ci nicniibns lcstes.
qiuirlu<. G. Dtiiide refnso sub Noe. Dunc poslrcm.T) vocos iu
Qiiibinque exorlte sunt. Dclcl Lugd. Bat.
2.41. iibr. vul. iion leginitur, ei possunl non iiiconiin(>dc
quart. que |iost quibus. AUcmporibiis super^cribLba- al)c*se. Fadr. —
Peleut e;tsdom inss. LMlr. ct Moiis.
tiir iii Liigd. Bal. priino. Videlur id baiid incongnie Inici LiigiJ. Batavos in sec. ei lori. le},'itur sulfuso
po>sc]addi, iiequc cniin inodo narrabil Orosius qu;c sub iNo!' in o. t. m., quari. rcfn.so sub Noe ipso in o.
tiiala, q:ialiier, icspeotu inagniiudinis , quilnisquc , t. m. Rf^liqiii cum cditi. vcliisiis rcfuso sub Noe in
respcclu iioniinibiis sive geniibus, sed et leinpori- 0. t. m. M«)x missoque diluvio. Mciis ui Flor. sec. pro
hus , cvcnerint. lu postrein-) enini maxime cniiuil iinmitsoque.
Orosii iiidustria, qiii proptcrca ouinibus eriidilis iu D 7. Ad subsiituendam origmcm. }Aca& ud sufficiendam
nianu baberi, .Tuctorilalemque suaiii cîmmodare so- origintm.
lei, Ou:ire bunc locuin sic puio evse legendum, Jiwnc 8. Veraciisimi scriplores. Priinatn vorcm delcl Pc-
locales genlium, singulaTumquv mii,cTiat, sicut al> iiiitio ri?,., scdevlitt. Ilillorp. cl Bolsuing. logunt, veracis-
iiicessabiliter exstiierunl , qualilcr, quibus , quibusque simi scriplorcs docloresque.

tfinpoyibut exorice sunt, eic. i). l\t\ssc lamen ciinm. Lngd. Bal. sec. el lllir.
Cap. lil. ~- i. Cum post fabricam, ornatnmque niundi Hcrc fuisse tamen.
liiijns lioino, quim rectum (tlque tuiniacnlatuin (ectral 10. /"."x indicio el conjectura lapidnm. Gcn. vm le-
Dctis, morli sc snbstravissel uc proinde humiinum ge- : giinus :ircain Noc
retiuiovissc sujior nioiilcs .U«»yi</i,
uus libidinibus deprnvaiiim pcccatis fundilus obsoidni>i- i(l csl Armeiii;r, ubi, auclore nicronvuui, uîjuo bo-
set. lllud Hi0)7i s<? .si(<>»7)<u'is»cHibcr VeneHis Oiosio (lic cjus pcini.ifjciil vesliiria. Dc AraidiU idoui undc-
roildidil. Sinnliicr el iiliul, (nnlitns; oinisil vcio Ciino Conuneiiiariorum iii F.saiain. Joso|ibu'> lib. i
J!:ir(odiir:inns. Kô ox obsorbuitstl: obsvrbniifict AiilKiiiil. soiibit,Ainionos loco, in quo No« ex arca
fcoi obsoiduissei. Rocle rnruissc. Pnssct ol obsor-
( t
oaressfis csl, j.TraCu.rrîJUij iioiiion li.cisse. Fabr. —

buisscl recluin esic, vcl obsurdni.^scl. LAtr. -- l*r,o- l:i jiuhcio e LOitecturu. bio |i>i,'') cx lide cod. Colou.
ter Voiiet;is edil. et Paris., Hiii. ci Cervnorii. illnd iioii conjcclura. L.\UT. — !S:!iil luiilo, (iUainvis j;i<</-
morii se .suhsiriaisut iiriina quo(|iic oxliilicl ; vonmi cio (1110 iuc c\>tul in cdil. tW^. M-jx UUr. ct ciyiicUis Lt
iiC(jiic Aoijiistana , ncqiic ullus cx hbiis nii>b. (pios oiiniti.

»
9
669 r.MLI OROSH 700
eliam cîvaio:. aqui!» viscic s^lomus , conjicieiKlo A S'.il» uliiino «cpiciiirione, Eii\iiiiim ponUim vastnndo
tlidiicriiiil. lit (',iiai!i' is lntjiisin^Mli :!uhui <il rclalu jeidoimiil, Scylliicainqiie bailiarioia, adliuc liiiic ^
digiia cl ii'lc ccrn jHi.iroiri ' ;i inibis qiic:iiit, laiii.!jc'!0:ii el inncccnlcm, lorjiciilcin cxfiiaic * 'a*.vi-
ivicii !i cc vciisli iiiin(ii'aiia liii- «!o pra-variciiiionc li;i;;(, vircs suas nosse, '
cl iioii l;\cie jnin p. cuiliim,
jMiifti hoiniiiis, el coiuhMUiiiii^Hio gencialionis viia>- .'•cdsangiiine hoiiiinum vive c, * ad piisUcnuiin ^ \iii-
'^ pcrditioae lolias gcnoris ci!c, (liim vincilur edocnil. 38"'-^'"'''"^'"^^ '" ''
qtie cjus, ac deiride liii-
niaiii, dicla siiHiciiiil : Uiitiiin, ul, '^ si i|iia ro.i.^-lrciii Uactrianoruni rcgcm, eunideiiniiie magica;
},'eniiles hi-lorici de nosliis aliquo oidine '* contii-c- (iit ferum) ariis lepcrlorem, pugna oppiesûiii inicr-
n.n', ha^c plenius cuin cccteMS ipso , (juo " incur- lccil. !'OJt i['se, uiim dciicieiiiem a sc oppugnal ur-
rerinl, ordine prolcraniur. beiii, " SMgiila ictus intcriit. " !Iii"c niorluo Scini-
ramis u\or successit, viruni aninio, " habitu filiiim
37 CAPUiiV.
},'crcn> : avido.^que jain nsn sangulnis pnpulos, per
J)e Nino cl Semiiamhle , eorumque rcgnis.
dnos el qiiiidraginla ;i!nvis ca'dibii^g"nliuni cxercuil.
** suo
Aale annos Urbis condilae mille irecentos ' Niniis rSon contcnla lciininis ntulicr, qiios a v.ro
rcx Assyriorum, prinius (ut ipsi \olniii) piopaganda.' iiinc s<d'» bellalorc " quiiiqu igiiiia ;iiinis acquisitos
domiiiationis libidine «niia {oras exiulil, crucniain- B susceperat, jElhiopi.iin "^ lieilo (q>pr(!ssam, saii;.;iiine
que vilam * quinqua^mla annis pcr lolain Asiaiu ioicrliiani, imperio adjecit. " Indis (|n0(|U'; Iiellnm
hellis ^gil : a nieridie 'al<i!i.e a Uubro niari surgcns, inlulit :

"*
iiuo prslor illam cl Alcxandrtiin M;ii;niim
llAVLRCA.NfPI mi\E.
11. /l Hiihi.i. Dclctciid. Feriz. n ii.ivi omnes. Reiiqiii, viuccre dum vincii, cdocuil, nt
ri. Pcrditiviu'. \'\o\-. iQC.yii-' peiditione. ad ipsnin Ninuni pcrlincat liliid vincil. Vcrtiin el ijisi
15. .S( qui. Liigd. Hu. lert., niijiti. victi, diDii viiicmilur, vincciuli arlcs :tddi.C(i:il, rjni-
14. CoiuifferniU. Kdd. vcluslioies , coutitjerint. bus ij^si riides anle succubticrint, qttibus imluiad
An<i. cniiligeriiil iiliquo i.rdinc. lioslcs. cv.iscrint siipcri'^.rcs. Nnm Ntiins primusiu-
1.'). Incnrrerini. Flor. .s inrurrcrunt , lcrt. in- c, liilii bell : liniiimiSf ct rudes udliuc ad rcsisieitdum po-
cnrrcrai. pnloi, terniinos usqne Libtj,r. pcrdomuii. Jiisi. lil). i,
l]\p. IV. — Assyriorv.m. Niiiiis SiOii
1. /V;h«.> r,"x C.n-. 1.
pi iiiius, scd lerlius Assynoi nin rcx lnil, ul ex IJerohO K). Zor, aslrem. Zoroa^trem hunc re-
iVoi'is.smio
iiotuiii csl. Sed «jiiia jVfHM.s csi rrfjoKn; zw Et^ t'7T0- ^(^111 Trn;.in- noniiii:i\ ii, qui in Grnc s nio-
IVmipeius
pt'/.v /.at ayri<x<i\> TTi/.^.c.êoopiv.jV, oi .scnlnl Oiod.uiis doilSiculi l!!»ris,nims bcnclicio IL-iiiici S'ei>'i;'ni
jnilio lilir. II, idi irco a Nino iiislorici, io qotlr^s iMheiims, 0;ja/5T5f3j aui>elitliir, ciiiii a L;Uino in er-
Cl<'sia>, Diodnrui, Liise;iiiis, .liisiinin, Oroîiis, O.s- |iicic Z'.runstcs vorotiir. UiTiisiis libro (juiiilo C.im'-
îodmiis ci ;\!ii, iniiitKn iVccniiu. rAiir». scii.oii iiomiii;U, qui iii U.icti ianis imigiio pr sidio i
2. Qhiiiq;i(ujir,laannis. F,d, Vc;i. qvAnqv.iKjmia pjr rciitiiim st: bilivii, cuini|'ae non aNin.i, hcd Ninya
unnos. Niiii (ilio, victtiin el itilcirecium s(iib:i. F.\iin.
5. Atqne a Hubro nutn. L'i£;d. !?al. pr. R«/iio liia- 11. Soijiitii icltts. Vulgili et mss. aliquoi, sagiiloc
ri, miail. .(7/itt' Itiiliro mart. Sic et cdd. Vineio^. icla. ['i.i;i(i!i lcclionem codicuni Flnrcntiiior.. I'('iiz.
i. Iin>'tllein
-' nii.ocufiUi.Yiih^ c/ itii''t;li niel tnn., Mciqiic, ciimiue anlc exiiilinii cd. Aiigiisl.uia. Inlc-
p
scd liclcn! rdd. Vi'iicl;c cum piimi ct .Vn|,'., mis. li 11.11 Nmi :ililcr narrat iÊIian. V;ir. Ilist. lib. vii
Lii^ I. Ual. irilms el l*ci .z 'n. c.ip. 1, qiiod f.iliiilis vidcliir debere aiiimmcrari. Ju-
,"). Torjiciilan ciri.w /.'. iliiii': Kkuii; cx fidc li-
iitis stmiis I. c. simpii( ilor ait. occi'-oZi)roi>lic, liaclria-
llKli llill iii:i:il! !•;
il);.! '(lill C •.:Clld.>VilllUS, (juam^ is \ lll- imniiii rtgc, Niiiiini, el ii'SUiii, loiicto iiiipultere liliu
i,':U 1 le.'11'i lciri posse viiicrctiir. Kac.k. —
iN;!ti imido Nmy;!, ilcccssissi'.
"{.•rii pot^'-l Yfiiis Ifiiio i'.i'(i;,'(i',', -cil fi imv, c cxci/d- 12. Hnicmoiluo Sentiramis vxor succcssit. 0- Sc-
vil, piicicT., ;i'ijt;v;mtiit(is rtr->. it;'!».'!. I ie.-> ciiiin »«iin.')(;(/(' ci.|iio>-c liiodnriis iibro scciin.l. . Facii
cx iliiscu.o Fliiicini'.is, l'cM/.. Mci.iiic (',i(ii'm.\ i"». Unhiln fiHnm qerats. Uccte, iiani siinnial sc,
nnn cxn7ni'ii lc,-;'!fil. Nitms, im|iiili cdiciiii Scyilii- pro u.rvrc Nini, jitiu.n, ;> r. [aninu ptterum. Jusiiii.
c;!iii liar!>aricni:iilhiic lui;i' imb-iicin c< iimoeenlem, Iib. cap. 2, (jiieni vide M.d'^ fen,iiia;;. Lngd IJa-
!
liirpciitfiiii s:cviti;ui» cxciiarc ;i(ijtie vires >uas

,
l;(vt omiics ctnii Liir.; viiiaitiino hub lu (ilhiin Flor.
imssc, cic. Lugd. !i«t. Jir. lcrt. Sitjlliimnqnc Isor- d sec. : ti.io/j antmo el linbiln g renî Vciici;v cdi t. cl
biriani, (juarl. ScijHiinhquc biirbaricnni, scr. ct Llir. Aiii,'. jirima.iiic; iiruin anuno ei liubilu lUiuni gcrcns
Scijl!iiciimq'ie barbnrit^ni. Ucifi in mss. Ltigd. Ball. ed. iRoisuinfi;.
l^r., leii., qti;u-lo, Mro cl !'crii. legittir larpcntctn 11. Ttrmini<wuliir. Fd. Ang, t/iHfifr/i-iîxi/ii.s. Lugd.
uon torpcnicniquc, ut vuli.;ati, \cl loruenl.tn, ul l'e- li.ii.scc. muli,i'leriuinis Iti-s, qnart; el Uitr. Iiis lcr-
ininis niuHcr.
Saniliam. VA>\. HiMnrp. ct Bolsning. Sa^viUcc.
(>.
\"). Quiitii!iiiQinl,i:iiinis. in qninqunjiht nitnis niss. i
Et non larir jam prruflnm, sed fannidnc li'.'mi-

7. (imd:iiii ei cdili. Mii rcclius in dclciii. M us iu (/U;t-
ntnn 1'ivcre eic. it;i iiis;. (mmc-i cl cdilmncs j)r;n':i D iiu.lHfr annis.
ilrniiiiil!
:iliiuc Augiisi. Scdnilioii'. ci Hoisiinig.cnm 1'aiis.cl lC. Ucllu oi;prci>ain. saniiaine vtleyltlam. Florcntiiii
Venctis, "c/ iioh Inc jnin pc,dnm, sed sanquinan lio- dno it Ltig'l. ii.ilavi (miukJs, cuiii .Moo 01 l*cii£ n. cl
tniuum bibcrc. i).' S vMiis .iii^tm. Iil>. ii,c;i|i. 'i, V\'r. bcll'i prcs ani, ctc. Ne.im: alii^r cxhibenl cdi-
l.nccci veUr yfscnutur. \ r iciiin''iii Tibcriviin lloiine Iiniic^ I
litin cl Pro in/(i.'il.:m lialient i//i-
\ .giisla.
lacl Uiis a dictioiic Orosii iioii aldmlii, ajmd Sm toii. f(;!;icdill. jii. el Vu.cia. M-s. (|m!iiii iuo.\ iiupcrio
iii Tiiicrio c •}). .V,) ; &iio.
17. h, Ua ijioquc belliim ininlii. Pr.cic.r Oiodonnn
rislidit liiJijni, (j.i.t i;im 'îui jslc CiiiorcDi :
legc .\ii,.Msiiiiimi dc «.iviiaic Dci lil'r. xviii c.ijiii. '1.

nicrum.
'iam l»il)il liuitc avidc, <iuaiiil>iliil. ;iiilc
1mV;i1>ii lib. w cx Mi>na>i!iciie rcfcr!. Scniranitilcm
8. J,7 pp.ifi^f».-!»»». l.ni;d. IJiii. \)--. cl lcrt., cl ad jirnis 110. 1111 f\ liidia cgicdci''iur. pcriissc. Fm-.k.
poPrcmiin. Fmr. icii. uc poiic„'nia L). Quj. Tivi, ,x Lugd. ball. ^.um c^.ifs vc-
ii)';s.
;». li)/tm', rfii!»i i'.'i'.i''i r, ../otKi.'. Ii.t uibS. J..uîL tu 1. 01 l.l>US, '/l<<)5.
701 IIISTOaiAKlM LlKEU 1. CAP. V. 702
nullus iiiiravil. Qiioil eotcinporc idco ciuJolius gra- A 40 CAin;! V.
viusqiic oiai «iijain mmc ebl, |itTSi'f]ui d liucidaro VcntapoUm yefjionfiu <•/' iwfaHda Hiicli)ii» ^cclei-i nrlo
liictdii! ci iXitiiUtni fvibb>\
|iO,.ul«)S i» parc vivriiici : (\y\^ liîic îpiKl illob iicc
loris oi-Mil tillu iiiciiuiia Iti-llDnim, iicc liomi laniu Aiile annos Dibis coiidil.o '
iiiilic ccnliiin sox;i[;iiila
cxcrcilia ciiitiiliiaiuiii. Ihcc, libidino .Tnlciis. sanûi- coiiliiiom Aiabi.c rcj-iinu.iii, * qii;o liinc ' P< n a|) >lis
neiii siiicts, 39 '"'t'' in<essal)ili;> '' ci biupia il vocabiliir, ;n>issc pcnitus igno ccflc.sii, '
iiilcr ilios
liiiniiciilia, ** cuiii oiiines, (luos rcgio :.ircs.-ilo«, inc- eliaiij C'»ine!ius Tacilus rcforl, qui sic aii : Uuinl
cumpi (juos (eruiH olimjibcrei, imij:iis-
'"•
rcliicic InhilDs, coiicubilu oliloclas^ct , occiilcro», pronil iiiiU ^
lanJeiu *' (ilio fl:»;îlioso coiiccplo; iiiii>ic cxpos lo, iiue vrhilm hnbilatcs, '
fulmitium jacln armsc : icd

*' iiiccsle cogiiilo, privataiii igiioiiiiiiiaiu pullicu scc- manerc lesligia, lcrrnmque ip^nm, '•
spccic solidumt
lorc oblcxil. Pijeccpii on iii , iii iiiioc |'areiitcs ac viin fniijiferum peulidiise. Euuiii lioc loco iii'iil dc iii-
*' liomiimin
tiidS iiiilla dolaia icveroniia tialuno, dc conjngiis ccn is 41 P'""Plfr pefcala civilaiibus»
a|)pcico(Jis *^ iit cuiiiu: libiluin csscl , lihcrum «jiiasi igii;iriis oxprcjseril, paulo posi, v.lui obli!u>
ficrct. Coiisilii, * subjicil ci dicit :

'" /ij/o, mut imtijias
iiAVEUCAMPi Mor.*:.
1;). E< «//'pra.Tic.^cxmss. viiiolicei MeusoiFloreu- H leôndiis ciiam Rgesippus !ib. w, cip. 18. F.vhk. —
lini diio, «ir.tiionetl! voctila et angeni ; .Ttiiplus etiain Edli (|iiiuaiii coniia iiiss. inier «/;«, scd pra'lir T;»
Kd. Ati:,'. Icîl iiUor foiifirirt iHCossdti/irt el siiprn et
'*
ciii.m iib. "-
vlli^t. - -",Soiiiiiis
cap.• ^ ---- «p.'oque,
^ ^ l;.„..i.„ ..i;;
Slrabo iilii-
homiciiiiu. Foisan rcciius. quo biijiis cladis mcininoriiiil.

iO. (-«:•;: omiws, </• regic o.'! Diim vi-
arcessilos, olc. [}. Cumpi. Mss. Liigd. D.iiavi o:iiiiCS, Lltr. ct qiia;-
li.is;iiii lliliotpii ei l?olsii;iii5ii cdnioncm n-quc dlsiiii- d;riii e.liiionos, cnmpos.
ciioiicm scfiuuiiiur Fabrioiit.s ot Scotius^ iiiiro liujus 6. Muijnisque urbibin:. Ms. Ullr. mmjnit nrbilus.
loci iiitellcoiiim «ibsciirinl. Sic on-m in ili«>'u;ii edi- Flor. maiîus viris, scd ante luerat r;»-i/)i(s. A« socuiid.
lionibiis lcgilur, cum omncs qnos leyiiC arcessiios me- Ciini Moo cl Periz. magnis viribits. Yii t;:ilam lot lio-
rciricia' hubilos concubiin Gblcclussci, ccciderel. Scn- nem liietiir Taciins, oi Itiissc niagna^ s;icr;c Scriplu-
siis t^roiii csi, Semiiamidom onnos, qiios libidiiiose r:p el iii so(|iieniilus Orosius «jiii.que salis losianiur.
appolcrri, i(';;ic arcc|)isso, sod p')st(piaiii ciin) iis- Mdx Uabiias pro hahiutlat ms. Periz. el cJitt. A»g.
dom iii loedis aiiioiibus Itiissol p riuvsaiu
vo!iii;iia, cl \cnoi.o.
ooiumiloiii, aliii^^qiie cl novos dcsiilcianicui, Oitmcs 7. Fnlminum jaclu arsisse. Ita iejjendiim. no:i (ni-
o."(idiss('. ivl. Aiîisl., iiuit'/ri(i9 hnbilos concubilu minuiu ictn ad Tiicilum doeiiit Piclictia. I'robaiil «HM-
obleclns^êt, ei ocdderit. «1110 ii) OnKsio ediliones voiores o( mss. oiniics pra:-
21. /''i.j ', flaijitiose coiaepio. Vorba Orosii iiinucie lor Ijiir. e; iics Lugd. U.-îavos, priitnm, sec. el «piar
vidoiiinr, lilium liuiic Scmuamiiiis . qiiciii iMiiy;iin Itini, iin|uibtis Iram Dci aigiiit jarius luliiiiiium.
i(/?t.
scriilorcs vocaiii.non ex îiio, so«l proiiiiscoa vencre Apud Virgil. lib. y^Mioid.i vers. itJ indigiiaiionom Mi;im
ftiisso siiM epttuu, idciKiiio m;Ure oxposiliim, a^Mii- ;i «;xempl') i'ail;idis, quo lulmine exusseral Argivorum
lum lamoi; tiosiea, ot in ni;iuis rogiii;« lonnii, |.ri- C classeiii, acuens Juno, inquil:
niiitn (i.iiii ol |>cr libidiiicin, dcimle pal.iin el bub
Ipsa Jo\is raiijJum jaculala e nubibus ignom.
c«)iijiit;ii (loiiiiiio fnisso rocci.ium.
22. hici-U rogniio. Mi'i!'i)t:iir,o. niof ct cd. Aog. rerlilanos in^brem ignrum v^cal in AjioioîCtico
babeiit inccsiu, qii nu leciiiniciii iiivcirasqiioqii.' :ipiid cap. 4, ',). r»45 : Cum regiones i
ffines cjns, Sodomael
Vincoiiliirii lkll'ivace soin iit ' |ioiul«> lii.^toii.ili, in Co liorrha igncus imbcr cxmsil.
qtio ex Oro-io ol aliis oxcc.r|iia occurrunl, Id).
ijiiilla 8 Specic r.iiHdaut. Vtil£;o lcgiliir solida. \\\ T;icilO
II o;tp. iU3. Kdit. .Aii-'. cum Meiiibr;uiis mois pii'ira i:i,i terramque spccie lorndam. Fadi'.. — liiior iii>s.
iii plinali liiimcio, millo sohmi , sic oxh hot , lan- ([\\\ spccie solida pric.fenint, Lugd. fJilt. pr. aupic
dem jiliiis f. comcplos, i. esposiiof, inccslu coiinit^s. soci:iid:is, Mco coiis«iiiiciilc, iiiveuimUiif. Nc(|U(; ;iii-
Pro vbhxit, r:tf. deicxil. itr F'oroi(ii. soo. ol lert. atqiieedd, pr. , lliil., IJol-
'!'>. l)c cuiijugiis appcleiidis. liliid (/(' indiioilur apud siiioj(. ei VcMOue : o; mss.
specifjso/ii/îm cdiiio Aii!,'.
Yinr. 15. ll..vacon'=om. reliijui, «]ii;vlcoMo cx lorridam apud Taciluin lifiii;iii

•1\. (Jl libcrum ficrcl. llanc
cuu}u.e libiu n esset, vidciiir. Diibiiiiii vero csi nlriim sc/id '»j aii lorndnm
vcram esse paicl «x cipiio liii.jus
liîju» loci locii<<iioiii logi apuil Taciium Ooboal. (iiim enim 0>(»sius Tici-
liliri dccim >exlo, QnibdS subiecUi cl palin'c univcrsn
) imit «!oscripso:'it, ipsa quoquo vorb;« ojiis posiiis.se
/(.')•»•«, p.cesuincie (inam csset Itbilum, literuni fnu. videiiir. Neque dc eo duiiiiarom, iiIm v<;rba Jtisiiiii
ViiicoiiiiiH Boii 'Vafeiisis !o;4il, ni cuiqite Hli^nm cst, vidcrom immtitaia. itbi dc Joscpho agit, inlra c;ip.
libcruin fiCiCl. ms. Lngd. IJil. piim. cniquuin libilmn 7. Oppoiiuiiiur vcro iiiier se quoJ cxirinsociis ap-
cssci, Ibeium ficrci, seo. ul cuiiiic, libllnm cf.sei libe- l) paiet, «iiiodque rcvcra oxislil. Si ii:;itur cxtrin->ccus
rum ficrrl, lori. cuiqvc libitum csscl libcnum ft.rcl, lorrid;i apj);«ieal lorra, miran noii opporlet, si oiiio-
L'lir. de coiijt giis delcto uppe'~cndis) vt cv.ique Itbl-
( losoaiil frngLS. Sequin.r oinm apud T.ioi.
tact;c
tnm essct, liiiium fieict. luni, iVrtJrt cunila ^pimie cdila, aut manu saia, sive
Cap. V. — 1. Mille ccntum sciaginia. Ed. Ang. hcrba icnus iinl {lore, seu snlitum in siiecittn adolevcre,
III. U. C. L. itlra el inuniuvelnli in cincrcm viincscun!. Adde Toit.
2. Quoi itiuc. Liigd. Bat. lori, posteriorciii voctm in Apolo". i. c. Olel adhv.c vicciidio icrru ct, si gaa
doh t. iltjc uibonvn poma conanlur, ocuUs tcnus, civtcrnm
5. Pcniapalis. Noii milii vidcliir aute pcrdili^nrin c«ntacta nnercscnnt. Si( lUi igilur sp.-cie solida siiiit
,s».i!ii tali; ir;K'iiii huic iiot! .ri (uis o, bod p sli;:» sic j»onia, sio ipsi (.'ira qu.ipio spocio iaiiium solida ost,
a soriploiibos ilicitmt a (iuii^.iiMO ihidom iirbiiiiii ic.i iiitlis srjii.-îh.Mis, cxusia ol loirida. l'io fiugiferam
inoio, o\ i|uii)iis dolol.Y "nceiidio .suol (|ii.il"'r, (iii;i Uiiiis <'\ mss.,Liig.l. Bst. li:ii)Lt fruclifcram.
.''Uperslcs m;iiisit. Occurrit c.iilom ;i|),tciial:o :i|):i(i 9. Sbjicit cl dicil. Fidit. prioi >, !.nl'jrni <-r ail,
auctorom libri ,
qui Sapientia insciihilur, o;ii-. x qiiam soqiinniui' Vonctx' cl llillyrp. : uii •iiiO"|ue in
MTSii 0, :ilii do-f niiiliir jusliis Lol oflUiiisso zkt'/oc<- iii>s. I''i"r. ''OC. ol. iorlio (;xsl;»t.
fftoj T7\jii I]:vt«7ro).ico;. lt>. K;io, unit tnchjtas. hiclijlas ost ctlain in Vo-
4. Inti-r atios. Iii ;iliiS mendoso l>ji,'ilu. iulcr tiHii. lnsfis : :u in T;ii-ito ost Jiwnicus. Fabr. — Mulii-
Locus »'St apud Taciliiiu lib. xxi. Di? b-.c r(;,ioi»e tuni id lii iiicii.iribiis Taciii i^dii.ouiDus.
;
703 PAULl OROSII 701

quOiidait urbes igne ccrlesli (tagraste conceiserim : ila A lionibus, ai.ilibusquc " prorucrcnt. Iiaquc iraius
Oous, *' banc terrain igncm
halilu lacus infici tevram et corruiiipi rcor. Qiio diclo, pluil siipor ct su!|)liur,
invitys licei, de exuslis urbibus, quae procul dubio toiamque rcgionem cum populis alijuc uibibus
pcccitorum noxa " conDagraverunt, " et scisse se cxuslain , tcsiem judicii sui fuluraiii ,
" aîerna
ri concessisse confessus, palam prodidil, non sibi perdiiione dainnavii : ui nunc quoquc .i|>parcat
quideni forma regioiiis, sed inveniatur ** rcgio

cognitionis fidem defuisse, scd cxprimendfc fidei vo-
luutaicm : qtiod " a ine nunc pienius profcreiur. ciieris, mediamquc convallem qiiam Jordanis irri-
* In conrmio Arabi;B ei l*a'ajsiinr.,qii:» " dimissi al- gavcrat, nunc marc sui>erfusum ** teg:it. *' Tan-
Irinsccus monlcs, subjnnis cauipis cxcipiuntur, tuiiiqiie de rebus (iil pninlur) i-.arvis divincc iiirii-
qiiinque civilales '^ fuere, Sodonia, Goi\iorr!ia, gr.aiionis accensuni est, ul propler Uoc i|Uod illi
bonis, *'
Adama, Scboim, ei Scgor; scd S^gor ex bis parva, niali; utcnles fiuctus miscricoriiiarum,
" ill« amplx cl magnce : quippe •nii]»us ci soli fc- miirimcnla iibidinuiii fecerani , tcrra qiioquc 43
cunditas sui)crat, ct Jordanis (luvius per plann difTu- ip'a. qux bas babiierat civiiatos , primum cxu-
siis, ac pero|>portuiie(iivisus, augnietsiis ubenalisiin- sia ignitiiis , post opprcssa aquis , in Êlcrnam
pcndebalur. Huic uiiivcrs.x regioni,l)onismalc ulcnii, damiiaiioncm '^ communi pcrirci aspeclui.
:ibuiid:inlia rcruin causa inalorum fuil. '" Dx abun- B C\PUT \I.
d:tniia enim iuxuria, ex luxiiria fced:e 42 libidines
Coniparalio cladis Sodomilico! el Hotnance.
adolevere : adeo, ul masculi in masculos opcrantcs
lurpiiudinem, ne consideralis quidem iocis, condi- Iiaquc nuiic, si placct, hi qui in Christuui, qu' m
IIAVERCAMPI iNOTJS.
\\. Conflagraverunt. Lngd. Batt.pr., lerl,, quart., ut edendi gcnerent speclantibiis cupiditatem. Si earpa^,
cum edd. prima, Vcnctis cl Hiitorp. conflagravc' (aliscunt ac resolvuniur in cinerem, fumumque exct-
rant. tant, quasi adhuc ardeanl. Pro convallem niox tallem
1-2. Et scisse se ei conccs$isse. Lugd. Batavi pr., cod. Periz.
liMl., quart. Rcisse confessus, delelis reliquis. IJIlr., 'iZ. Tcgat. Ed. Aug. et mss. Lugd. Balt. pr. ct
scisse sc confessus. Lugd. B:il. scc. el scisse se con- tcrt., tegit.
fi'SSUS. 24. TnnlimqHe de rebus {ut vutalur) parris diilna;
13. A me nunc. Ita ed. Aiig. ct mss. Lugd. Ditt. indiqnauonis fnror nccensus esl. Vulgo legiiur, judi-
pr. et lert. Alii vnlgo nunc a »ie. Mox profertur cuin cium accensiim est. Viiceiii, judicium, in nullis ma-
Vcnctis ed. prima. n')sciii»iis repori : S''d (|uod cst in opiimo libro Cor-
14. In confir.io Arahice el Palccsiiim, De eversione nciii Guallberi reposiii. Fabr. Tanluniquc de n- —
barum civitatum M<>ses Genesis decimo nono. Fabk. bns, ul pulainr, pnrris, dwina: indignationis ncccn-
In confxnHms Mcnibrana: mex. sum est. In (|iiibusdain i'bris est, ;MrficiHm acccnsuin
15. Dimissi allrinsccus ivontes. Mss. Liigd, Balavi esl , aliis, furor accensus csl qiiod reliniiil i|iio- ,
)>r., lert. ctquaitus, qita diinissis altrinsecus montl- ,

quc .M:"ircoilur;inus pulo utrunviue a scrib c cu-
:
bns subjecti campi cxcipiuntur; cl sic quoqiie iii edit. L. ]usd:im glossemalc in lexliim irrcpsissc. Quapjo-
Augu^lana lcgiiur, quod
rfm/ssis scribiiur
iiisi ilii |;leiLilinc ci elcganier. jubenle ctiini Colnn. codi-
doinitlilur auieiu mons,
a cacuii:inc ver-
iibi sensim ce cjcci. LAtT. —
Edilio omniuin prima b;iliet, tun
sus plauilicni (iiialaior, diinissos viiro monti-s appel- tumq'te de rebus ut putatur : parvis diiincc intligna-
:
iaro vidcliir Orosius eos, qui media dividuiitur pla- tionif; iudicinm lucensitm esl. Sccunda, sivc Aiigiisia-
II tio ai(|uc (iiriiniiiilur. na, Lautii cx ins. Ciloiiiensi leclioncin plaiie exliiliri;
10. 1'uere. \n cdii. prima, Vcnelis el Hitlorp. llillorp. el BoUning. cnm Venclis, a prima non dis-
fniisc refruiuur. ceduni, Iiiler niss,'^ Ullr. firor liabci, iii el Liigd.
17. liio: ampUv et ma(in(V. Quidam editi, illa: :»«- B«l, scc, ct lcrl. Ai iiiler Florcntiiios scc. (iii qiio
fjiKv el Mss. Lii^d. I>all. pr. cl lerl. illa; et
<-;npla'. acces^nw) et tcrl. aique inler Lugd. B.nt. priiiins
aiiipUv cl maijnd'. Kd. Aug. illw autcm a. et m. cum l*erironiai!0 Mcoquc, Lauiii coi.rirmani cmm-
18. Ex ubnndnviia eniin, eic. (lodex mcus ei ex dationcni. Eainque locuiioiicm cum librarii non ca-
liixuriti. Sed Lugd, Bili, (|uaiiior sic b^cum consti- percnt, corrupcnint, uiidc in nis. qnarlo Lugd. Bat.
luiiiii, lHx abuiidaniia enim luxuriic fccdec libidiues ila concipitur Tamqnc dc rebus [nt putcdfiUiir) p'irvi$
:
ailolerere. divina indiijnatio accensa et,l. Qiiod seipiiiur, quod

10, Proruerciit. F.x mss. et cditis, quidain pro- no!i agiiDScit cditio priun, ([uam sequunlur Vc-
riorunt, al;i proruerint. ueia;.
20. Supcr iianc terrain. Poslrcmam vocem deb^l 2?. Fructus miseiicordiarum. Omnes cdilioiies
cdii. Aiig.; super terruin illam legil ms. Ullr. ; totam turpissiiiiiiin liic inscdii iiiendiim. Legilur enini in
III )\ pio totninnue ms. Liigd. Bal. (luart. illis fiuctus miseriurum. Yerain leclionem discimus
jjj
21, .['Atfua perditionc dumrtavil. Transponunl qui- cx niss. Lugd. Bat. ipiarto, Mcoquc. Rcliqui omnes
d.iin mlcnia damnanil pcidiiionc. Vro pcidiiionc C{\. rcceptnin crroreir. errnni; cl srepissiinc in in>s. Ii.c
prinia cmn ms. 1)1 tr. dainnalione c.\tiibciil. Mu.v voccs pcniiiilaiiUir, iinde boc loeo in mnrginc co-
<luondain forina Flor, lcr!. dicis inci ascribiliir, Al. miscrinrum. B tiia vero qu.''0
2^. Heqio cineris. Posl ba^c verba insigni-? ,assui- nobis coelitiK cnnrniguiil, qiiibiisqiie iiiMli nliiiimiiui',
lur lacin a in cditione \iigusiaiia aiiiii 1471 apiid non Miiil iiiiserianuii, scd Y>c'\ (de quo bic agiiur)
j<Miinp,ni S(:l'us2l(^r, bis vcrliis (i^nccj-.ia lliicpom't : ipiscricordiarnm rrnciij.^. Vociilaiii ei pr;ecedil mox
vi:entia fonnaios nvarum rnceiiios, ul cdciilibus gi-
<;» nuiriinenta in nis, Ullr.
ynant cupidiinli^m , sicurpas. faiiscunt in cincrem, 2'». Comniuni pcrjrct aspeclui. Lngd. Bili. pr. cl
fiiinHntqnc cxcitant, cjuasi ardeant. V^r.-îiin, Ciiin hxc lerl. coinntnni percal od^^pc^lu, sec.c; qiKirl. communi
tul;deiii v(^ri?is in Hcgcsippo (sci S. Auil.>rosio p^>- perirct ahpcciit. M
Sncion. in Vc^pns, cap. II
>lo. :
tiiij) invcnianlnr, inde dosuiiipta, iidii vcro ab Oro- Quaye princcp!' quo jue / (ocum incunibulorum assidue
sio profccla esso, videuiiir. llegi'sippi locus cxstal freqiuniavit, innrcnte villn. qw.ilis futral olim : ne quid
lil). IV cap. 18 dc Kvtîd. IIicroso!ym. Speilc.s illic sciitcel oculorum ciinsuctuduii dcperirei.
u'i specicm ponia viridauiiu, formatoi iivarum racemos.
, ,,
"05 HISTOniARlJM LI8KR CAP. VII.

I. 70C
nos judicom srroulorum oslendiimis , (juanldiii ii» A Goiliorura enses, " si concedalur Romanis speciaro
ipsis est, spula conjiciiiitl, iaiei- Sodoniaai ci Uuuiam tirccn&es. " Nisi fosle ('* iil so liihel apu<J p1('ro>.(nie
discern.inl causas, ei coiiferanl paiaas : qu.x' a inc lioc prxcipae tempoio) qni tx longa roquie vel pir-
vei mnxinic ob lioc rctraciandjc n(;ii siiiii, (|uii oin- vain ** ohortain solticiludinem , inlol) raliilcin la-
nibus noUe snni. El lamen qiiam liheiitcr senleniias liorem puiant, '• h.is cleinenii>..simas admdniiidnos •
eoruni acciporcm , si illi (idcliior iia ui seniiuni fa- qiiibus oinnes aliquando '* pei slringiniur, " aliornm
lcrentur ; * quamquam quod do (eniporibus Cltri piiiiitioiiiUusatidilis loclisque prnnpohuiil : qiios salicin
slianis * ci lioc in angulis ' niurmurcnt
rari , , non '" de lioc ipso exilu Sodonioruin ci Goinorrlixornni
nsqiie adco molesle .'iccipicndum ^ piitem, cuin loiius moneo, ni " discere aique iiitclligcrc qucant, (lualiicr
populi Romaiii consnna voce, pari(|ue judicio seiisus Dons peccalorcs puniciil, qiialitcr puniie possii qna-
ac scrmo ' sii cojjniius. Adco auicm • parvo quodam liicr punilurus sit.
Cllcvi niolu liysiiassc crga sc' parumpor coiisuclu- 45 CAPUT VII.

dinem voliipiatum " iiidubitiitissimc 44 «oiilesialus De prtclio inler TeUliines cl Carpalhiax rt Phoroneum
• ut lilierc c.nclamarel Si reciperei Circvm »• regcni. Iicm dc d.Umo Athauv,
e.4, ,
niliil esse sibi factum : lioc cst , niliil egissc RoaiJQ Aiite annos condiix Urbis mlxx *
Tckbincs ct
IIAVERCAMPI mJM
Cap. VI. —
1. Quamquam quod. Sie cxsiat in edl- B Aiig. ironicc ita exhibel , sed sola, iif se knbet (orti
tionc omniuin priina, neqnc dubiloqiiin nielins Incum ludo apnd plerosque : qiiod sporncndiim non videinr,
suiini liicri pos<il. qnain quid: quod passiin \>ro quod proplcr illa qn:e scqunnlur. In ms. Flor. sec. ct lcrt.,
sulisiitiiiiiit reliqux onincs, exccpia Augtisiana, «iu;v ut le habel npud plcrosqHe.
h.ibol qntilqitid, sensu noii iiicommodo. Codes Mctis 14. Oboriam. Ms. Ulir., oborlamque ; mss. Florciii.
quiJeui.xn ci Flortiii. teri. In Lug. Bali. pr.ci quart. scc. ct tcrt., parutn obortnm.
Et quaniqiiain quid de temporibiis, eic. L^). Hiis. Unus cx Lnjtd. B;iU., tantas. Flor. Icri.,
2. Rari : el hoc. Flor. tcrt., roro ut hoc. taiUas haace clementistiniat.

3. Murmurent. Lngd. Bat. pr., niurniKraMf. 16. Per*irinîinur. Ed. pr. ei Paris., rettringimur,
4. Putem. Lugd. Bat. tcrt., pulemus. Ang., ad^tringimur. Ms. Lugd. Bal. |)r. , comtviiuji.
5. Silcognilus. Periz., est cognilus. mur, terl. , consiriugutttur.
G. Parvo quorlam ei levi moiu. Edil. pr. el Paris., 17. A/iorum. Ed. pr., alieui» , et mos ed. Ang.
Adeo quodam autem parvo ei levi motu. Kdd. Venetae, prwponant.
Parvo qitodam et leni modo
et iiiiiorp. , 18. De hoc ipso. Ms. Lugd. Oat. qnart. , ex Uoe
7. Parunipcr constteiudinem. Membranx noslra: ipto. UUr., vel de koc ipso.
pari consueludiiie. 19. Discere. Lugd. Bat. pr., ItTl. , qnarl., </(«fer-
8. liidubitatissinie, Lngd. Batt. pr., tcrt., quarl., nere. Qujc vcro in hoc capitc dispntavit Orosiiis de
et ed. Aiig. hic ci passim indnbitantissimc. temporis sui pcrversitaie , qna ludos circciiscs , ni
9. []i libere couclainarei. Flor. tert. , tifri libere qnibiis aiirigaiinnes , vciiaiioucsque magna ciimin-
coiiclaiiiinei. Liigd Bal. qnari., ui l.bere clamnret. „ s.iiiia specialianiur, adco ycra funt, uta Consiaiiiini
10, Niliil csie sibi {aclum. Transponu nl od. Aug. ^ Magni teinporiiius, cl lionorii prxcipuo .-ciate. im-
el ms. Ultr., nihil sibi esse (aclnm. iiicnsa vis iiuminornm contoniiaiorum cnsa, ho lic-
11. Si coucedamr, \'A. pr., si concederetnr. qiie stiilliiiae ejns tesiis exislai, qnod vel iinus ai|,'ii;ii
12. Nisi forte. Voiict.c ci Hillorp., Niliil forie. liiccx Thcsauio Pkegio, in quo proptcr rcparaiioiom
13, Vl se habet apnd plerosque couiuciudo. Ed inuncris invicla Roma el fclix judiealur Senatus.
Cap. VII. — 1. Tetchinet,C Velustx ediiiones nomina haec sic efTerunt. Prlm.i
Telchines ei Carpathii.
non Telcliiscs, ideo Rhodnin
scripsimiis, quod ab his
ei Augusl. ciParis. Thelciscs ctCarsaihii. Iliu. <!iiiii
occupntnm Orosius statiin scribit qui aulem RUo- Vciiciis, Telchises el Carpaihii, ct sic qnoqn(> linhii
:
dum occuparunl, ii a Gra^cis Tekhines dlcunlur, de Bolsuing. Iiiier mss. Flor. scc. TheUiset et Cnriini,
(|nilius prxler Slraboncui Diodorus libro qninto, tert Thelcises et Chariatii. Ulir,, Liigd. B.iit. pr. ,
Trlv5i viJTOv TKJv ovoaaCojisvriv 'Pooov/.aTwxriO-^voi TCpntT' icri., quart., Meus ot Pcriz. oinnos, TeUhiscs, s. d
uyof-zvby.vjoi Tc)/ivc;, nl csl, lihodum insulam primi in iis pro Carpatliii, \)i\ ei tert., Carlhasi, scc. ol
tCHiierunl qui TcLchines appdlanlur: \\\ Eusebii Cliro- Ullr., Carsalhii, qiiarl , Carl/jflra««. Meus, C/»(»r(Va'i,
nico li;cc re-. ila dcsciipi;! leîlur Tellaplvs et Cur-
: Periz., Churrailiii. necle lameu prins nomon F.ib;i-
saiis adversus Plioroneuni ct Parrhasios inniituunl bcl- rius iiintivit in f(;/c/ii»ic8, quod servavii qmxitie
lum. lii uno iniiiiisoripio, Cnrsaiii lcijilur. FAUft. — Lujjt. Bat. scc. cl in priino siipor>criiUuin vuci TW-
,
707 PAiJU onosfi :fts
*C.ir|.nil)ii pervicnx 4S prrclinm ''

ailvcrsus Plioro A ui:; i'rof!;gi, icmnii.ine rcrum, orclonles 47 1'""'
neum, regcin Arcivtiiuni ct •

rarn; a-iii«, " nii(i|)iii ê pfniitr- a ccngrcss» loiius hiimanc lialjiiaiionis
spe sinc fruclu vicloriic gcsseruiU. " Meir.que icl-

c altîrliciont, Riiodum inMilam, (iiiir. ^ Opliiii^sa aii-
cb cs ei C:)rj>:iliiii p'isi laiili.lin» !c;l. V;Cl!, '

p.» Ipn votaljaUir, qunsi lulniu ^ jto.-scss-ioncm ceiieruul.
i!AVi:r.CAMri
diises ceriiiiur, pr.Tier ndJui los c a Fnliiicio iin ne-:*! rcgnasse.
rcgiiasse. Fadp.ic. — .Vpollodorus
in DiMiotli.
scriptore.'!, it.i legoiidiim css(? lalcl ox Piiiisiiia nl I:b. II caii. 1, narrai piocrea-
cx Oceaiio el 'i"i'<liyc
qii'- Apolliuldio. E^ Iic qirhicm Ijildio li. lib. ii < ap. lum l i.clrim, (jiii niiiDini Arîvorum liiclio nomen
i S' ril.il liKii lii riii^bc liliiiin IMi ironciiin, regem uni- de.Uiii, CIIJU.S e\ Me!is»t. 0. eaiii ii:iia, iiiii luorini
vcr^JC lerr.i', qu;c poslcn IN-Iopoiiiiesu-. voc.la fno- Pb'>roiiL'us ac jtii;ialciis. Uuiveisa; Poloponr.eso im-
ril. IV-'l:(iuisst^ nlum liliuin Apin, n (iiio Ajiia sil.licla pcîaNse Phoioneus, txjiulsis sciliccl adversuriis
illi re;;io riiornoftMs, inq:iil, -j-o Oi/itovoc y.'/'.TO-
:
Tclcii;iic (". (;aiii;i-iis, S!Vi; Carpasiis, Indiiur. Ilu-
ylr,- r-tôjAi-j'3:U-, v.r.y.i^ k-ihvMZ. Thcl.rioiiia itc T.i- jiis rhoroiici mo:iit;nciiiiim sopiilcrale, c:(iii(' sui
cfiinis iniihii iifiiêiittts, iiiie lilieiis excrssit e ma. eliaiu;niiii :( l:ilc s:u ra :ipiii Coriiilliios lacia luisbc,
Ai, jiix'a y.ni .rum_Orip;ines, rir.iciite

vcieifs Sii
iiioiiioril i*.iii>anias li!). ii c;ip. Û, p. l.")3.
4. legi cliam, iVj-

fiidp.isios. Alii :iscri|iseruiii
IViii>;iuia lil). 5, i> Mo, iEgialens pr.mus
II, 'c.aii. B
plinsios. lv.;o in iino parapasios, scri-
ma!iii-;cii|'lo,
II» 0:» p.irle Pel'i;'Ouii('->i, quaj ab co Jilî:iliis dicia
f" ^ r.'giiavi(,
b '
ilii(|iie .Êgialcam nrhem ri)iiili; il. Ilic
pliiiii iuv.!iii : iii ;i|iis, Pnrphusios. F.vBmc. Cum —
iiuili I'aiap:(-ii iii iVl.iponiieso itivcniaiilur, Iioc ipm-
Enropciu liliuin reli |Uil, i^.lu/Jya., Telcliineni, cii
Tlnlxi!>iiciii'geiniii, fuciit. Tcl- qiie tioiu.ii (lep;^ .\aliiiii essc viileinr. V:irie itlciu
jns filius Api.s, qiii
chiiiis posicii Telcliiiiii irKii liici"uiii , nequo ilUo- sciijiiiiiit iuv. itiiitr. Ex m>s. FlorcnliiPS hccumliis
duui iuikIo scd el Cyprum (ul mox diteinus) inco- h .bcl Punipasios, lori., Parphasy s : ex Lngd. iJ.i-
tiivis |.r. cl lcrl.. Pf.rndiasii.s, s-cc. Para>.iO', (pi;iil.,
luertml.
Partipisios, 1'oriz., Parthusios, M.-tts, Parpltanus,
1 CmjKtthii. Si lii <uiu Telchine bolla coiilr.i
AriMvoruin rejrcm Plior.iiieiim ees.êrinl, ojioriei nt Ll.r., Pluirrasios. {'Ûiit oiiiucs, Puraphibios, sola
l'i-lop.)nMcsttm inioliierint. S.d i;nlli il>i

A'ig. Cilil., Phfir]iha-io^, iii loarg. llili':;). oi B il-
ilisi qiii)i|i:c
C;(rp:;Lhiorum ilia su;!ig., Pdjihti.ios. Repoiii debcre judic.' P-rrhu-.icx,
(îrpiihii, iioqiie qiiiMiiiam i.i
lerr.» iiiciniiiil. Corru|'i;!iii igiliir id niiinen apud 0- iiidic;tiilc veiaiii leC.ioiiem scctiinlo cx Lugd. IJaln-
lcrlioiium i!iUlli!iulo vis. l'airitiiii voio ;ii;iio cuiiiuriii l^cloi.ouite-o, ai-

rosiiim c^t, (nmd vari.^nrmin
qiij in Ar; ailia cciiiiiiem irauUir a l';f.iSa. ia lib. viil,
osiciKlere videiur. ll-jscriiio igilur Cainasii,
qii(>(|iie
vel Ciirpnsii. lliijus cmc lUaiionis inii!! rims P.nisu-

c;i;>.27, p. (i.-ii. 1 pjiiha-
iiiKpic iii(..'r 0;ytiipio:'i(::»s
sius Aicas h.'Uil ignubilis, nomiiic Dcmarcbiis, cujus
ni:is, (pii Mosseoi:^. iu P.;!opoiiiicso, ailribnii i;ar(e:ii
C.iiriia-îir.n, itl (JEclialii nie:i!io bl apiid cuindeui Pausaiiiam, lib. vi, cap. 8,
ie';ioiii>> (pi.i' wy.rj-iK7i.ri-j, (;1
di(;!a ruonl, lib iv, c;ip. 11, p. ^Sî, iliiipio aL;no<cil V}'^- ... .
.
McssiMiiorum o.paliim f.Vnjiasi/u», Ib. vm, cap. ^.j^ o3 , ,

.). .ir.cipiii ipc, eic. Locum (nicgrum iia conci-
p. u70. Coniiiicmorat ibi.icm laoia ini iytum C.rna- ^ piiim ediuo prima cum Veiiclis, Ante uhitos, elc. ,
.'itiin iicruus, x«py.7toj iz/Tor, pr;''t'.-rl1itO!il.: Cii-na-

du'!! Telchiscs, c(c., accipiunt, spem siiie (riuiu liclo-
ria; ijcsscru::!.
dro jimiic , !ib. «v ca.i. oo, p. oG2. Ciininsios vero
eJiam Cirpasio: d:clos fui^sc cvi-iimn, qjoiiiani nna 0.Idcirir.icTiichinesdCarpalhii. luiemh' qiiibus-
cuii» T.'l;Iiiiiiis Peioponsicô vidcnlur exC-.ssissc,
dam p lc-l jrfem, nisi «Je Tei-
legitur, !;C'pie idlerari
citiKe, ul capile Oiinii, (pii :iIj co Tekhinii dicti fuc-
atipie in iiisulam Cyprnm vcnishc, ihiqitc itnbileiii <
riiitt, capi 'iiir. Miiu voio c\ mss. delciii, (piod Si>

urbiMu Carpasiain condidis-e, qu;uii oiiiiiicmtnai
qii [tir, et Curpfttliii, viJclicel Floreiilini duo, Ltigd.
Slrab'1 lib. xiv, p. (irl, sivc UiOl cdit. iioviss., ubi
iJail. sec. cl ipiart. r,i el Membi'anji i\osua^; êd
jiisul;(! Carpasi.t; quoqnc, non hnpo iiuie flissiln' ,
rci tigiintit ill;i quu.', ul a pluribu-. cimjiinctiiii ^..sla ,

de~cribti:iiur. C.ir|ia>i.c, Cy|i'i urbi^, duo exsl»nl
iii seqtieiiiibus liiirianlitr. Pro coiigressu Lugd. Bat.
nnmiiii, Voucis Cypnii' ciiU:im lcsianle?, in iisdeni
pr. bahel cor.fircssiouibns.
dea; cjus c:ipul, siJus aii.i itiii, cl |iiicr :i!;iliis, sa-
giiiain arcu eitiissuius, ceruuiiiur, cum iuscripUuiie
7. Piilriii fin fiiii ignnriiiiif' rcrnm, ccdcnttt quo sc.
Nulgo credentcs q:<iu se, siii.; ull.i sciKenlia, et pn»
KAi*ii.\S!llv, Carpasiorum.
hi^loiia iiicplissinie. I.alt — lju;iuivis blaiidin iioii-
iiiillispo<s:t L:iutiaMa emcidatio, miiii laiiieu nou
arridol. L.nissima iininuUtlio iiiliil nsperilalis in
sensu relimpiiu In Oio>ii inss. millies h;i; voce-> fln/rt
el iiuod inier se periniilari solenl pro îda igittir ;
h c rcponi dcbere qnod, negaii vix p <iest. Pro Vul-

l>
gnia (|iro(pie iii veii ;i;is leciiitne pugniinl i:l;i (pi;e
pi :cceditni i(/i;(;r.'./.it' lerinii. Siceli etitm pilrin cr;iiil
profuiji, iiiliim e\sili<i lociiiii t|tiu'îveriiiii, rtrtini-
qtic crediderniii quod, occupata itliodo, i|ti;e
igtt.'!ri,
ct iiisitla ct longiiis a Peloponneso abcral, penitus

se ab oninium liomiiiiim congresû absiialiercnl.
Iinque retineo cridenies, cl pro qnia rcpoito quod.
K. Opliinssa. 8leph.iiiu> , 'roSo? vjjtoj £;Ti'^«Vt-
azKrn h.a.'/ ilro "OijjioOc-k y.al W-jOcuiu. A|;ud Straboiiem,
ei Utoiiy-ii Afri iii(crpri'!c:.i OfioyTsc lcgilui. Vxm
— Hiijus Dppellaiioiiis liientii) (pi0'iu>: hi in Uygini
PdCl. .Aslroii. lib. iicap. 1'», ub> dc Pliorbaittc.|ciijus
adveiilui. quolies e loiigiii(|tto adveniens pros|'iceic-
lurclassis, sarriiicnreKliodii .solebaiit. !S'ani crm
3. Advertut Phoroncum . Secuudus hic Argivnrtim ei-ruin iit.<,utam serpcitiiuin inullitudine occtip:iti.m ,
rex nuciore Eiiêbio

fuii, : cujus memiuii Pl:i(o in f.'t>. s, Ophiussum cppeHasscfii, et in ea muliuudiiie
TimTc. Pausnnias libro xi sciibii, hunc dispcrsos jerarnm, draco /'kj.ss;7 iutimti nngnitudinc etc. ,
antc Argivos, el seorsum habilanlcs in iinius civiiaiis U. Tniamposscsbionriii. lia niss.Uilr., Flor., Lugd.
jus com|>ulisse. Apud Dionysium Ilnlicarnasseum B.itt. pr.. l.rt., qunrt., cl Mens, ex nuibu^ quarl.
lib. I legimus, A(êi<i)V xai <l>oûvsc< primos iu Pclopon- insupcr in incdiu augel iibi. Al vero iioii Sdiuiu iu
,
700 nisTOPviAnuvi i.un-.n i. r\r. mii. tio
Aiii(! annos Uii)is ooiulil:r mm. in Acliaia s:r\iiiii ili- ;\ »/ tti(nn (njroivDi Atiiililalcm futurmu aiilc divIks
luvium , vnslntionc pliirinia toliiis pciic piovinciac uniics prospicicns, " fruyet fongrigaaset : laniaijue
fiiil. "^ Qiiod rjnia 0;y|ii ,

qui luiic " tUMKMmc coiidi- exinrinicnlit ejua fuerunl, iit non ab hominc, scd a
lor cl rex erat. leinporibiis c(Tii;iini csl, iioincn loco Dco mpiHS!» ' diiri lidcreutur. liliua Jnsrph
ac leiiipori ilodit. '" jl/<'i/si's fnii, iiuein pratir puirrnw ^Q srieiitiir
hn'redita'cm ctidin formiv pultliritudo romiiiendnbul,

48(:AriiT Viii.
Sfd A.Qijptii ciiDi •' sf«/'a»j ct riliHyiitcm piitcren-
7)f? <ilcrHi!a'c cl fiim •
.1^(iiip:i, ciii Jo,<,cph aokrlâ sua tur, rcspomo luoiiili, " cuni cuin ayris, iie palis
coiisulnil, cl dc vaiii alc jIC:jiip'',0!nin siirrydolnin.
'^
ad phnwi terperet, tcroiinix .l.ijtjpii pcllunl, lla-c
•
Aiilc anniis coiKlit^c L'i Itis Mvm fiiis.-c apiui i^Kgy- Jusiiiiiis. Sod (nioiiinin '• liirr idcni .Mojsos, qiicni
pluin priiiitiin iiis()lii:ini l':isiidioiidani(jiic (iberl.-Ucin, isli s:ipi(Mil(Mu <>(ienicinf|ii('. fiiibsc '^ aliolHMUir,
deindc jiig(^ni al(|iic inlolcr;tlii!cni raiiicni, cui J>>scp!i, pltnius vciiiis(|nc taiii(|ii:iin pcr so su(>s(|(io ficbl.i
vir jnslns et Siipiciis, diviiia provisionc * suhvciKMil coiis(Mipsil, priiiuun rulc ejiis alinc aiictoriialc,
qiiain cliani probant, lioruin ignotanii.i '* sii|»

PoiniKMiis liislDricus, cjnsqiu! l^rcîalor Jiistii.us isli
docel : qiii intor c:cl(^ra sir .-til : Miiiimns (ciatc inler plcnda csl : dehiiic s:'cerdol,i!ni .'Egyptionini falli^
fia'res Joscph fuii , citjns cxcclten'. ingcuiuin fratres B nialilia (•oiifiii;ind;i (si, qui \cl asln, r|iiod iuaiiirc-
verili,intercep!umperc(irinismfrcdioribusvcndidcrunt. slius csl, cvidcnlcm ir.im iniscricordi:im(|iic " vcri

A ijuibus deportulus in J'(itjplum, cum magicas ^ ibi Dei mcinnri.c siiblralure fomli siiiit, |iarlicnlaiini
arles solertiiugciiio pcrcipisscl,'* hicvi ipsi rc(ji ^*

per- cxposiiioiiO confusa, ne iii ci>nliimcli:un idoloniin
chnrus fuil. ynm ct prodicjiorum sagucissiiiius " eral, snornin "* ciim colcndiini incrilo oslcndciciil, (ujiis
et siimniorum priinus inuUujciiliiim cor.didil : nihihjue coiisilio " annunliaia li;cc niala ct aiixilio cvilaia
diviiii juris huinauiquc ei incoijiiilum i.idcbaliir : ^ adeo, docuissrMit ; vcl lorle, ul indulgculius accipiamus,
IIAVt:UC:\\IPI NOTyE.
insida Rhodo scd el Cypro qiioquc C:irpiMos ci 2. Suî)e«cril. Lnsid. Bilt. pr. el lcr»., .sf4frrc;nVr/.
Tclchincni, sivc Tclcliinios iniaiii invcnissc osscs- | Sic infra conijrcgnsscl ipsc Orosiiis. Iii Pciizon. dciii
sioiicni doccl iirl)sCy[)ii Crpa-ia. dc (|ua Mipra
, Ju^li'ins non lcgiiiir. l*io docel VUir. scc. doccnl.
Ogitniis, cl lcsliinoiiinm l'.uiSini:c lil». i\ cap, l9, o. Ihi. Ucc<i a iribus iiiss. I.iigd. Ba'.
p. 740 iilii ciim 'I ennicssi, in Boe 'lin, coiiniHMiKir.ivit 4. Brevi. Lngd. lial. onuies in brevi.
cxiNlcrc Mincrv.cTc:(.hini:r,siiic signo, ;i'dcm. .iddil; 5. Pcrcharus. Liigd. Bat. pr., tcr(., qiiarl., cl cd.
'Ef 'je Tf,'J £7riz),«Tiv u'j~ri; etrTtv ct--:«^civ, wc, T'Ijv ev An.".. churiis.
Ku— OM TrOTJ oi/.riTccjz'-)'^ potoa Ig
T-.'}y_v.^',yj «jji/ov.i.rj 0. Erat. Kd. Aug., Flor. lert. clc.idex Meiis, fuit.
BotojToJ», tefov icfj-jfjv.zo 'aO»/»;: T:"/y^tvi//j. Vea' co- 7. Aileo, ut eliam agrorum stcrililatem. Apiid Jusii-
gnnmin conjici potcst nTclcliinibiis, (jiii iii C.ypro uHin nuin lil».xxxvi h:ic pleiiitis ila li-guiiiin, Adeo, nl
fuerunt, cxstitissc. Eorum ciiiin pariein, cuin iu Bucoius eiiiiin niirorum sterililuiem anle iiiulli:s aiinos provid:-
venisseii,ibi Mincrviv credibHc csi Tclcliin^w leinpluin rii ,
;;e Ussftquc omiiis /Egyplus
f nue, nisi moniin ejus
dcdicasse. re.t ediclo sercari pcr mw.los unnos fruges jusbisset.
10. Quod qnia Ogijfjii. Angusliiiiis libi. .wni dc Fabr.
Civii. Dci cnpii. 3, aii mlcr S( liptorcs noii convenirc 8.Ernqcs conyrrgasrel. ILcc nini snnl Pompcii
qnaiiJo Ogtjj us ipsc fnciii, cn;iis hMiiiiiiriltns dili!- vei scd cx mlcrpol.iiidnc Orosii qiidd in
Jusli:ii, ,
vinni fuil. Oi('Siii- camilcni rationcin (iiiii Kuscl»i<) Tacili cxccrplo quoipic oljscrv.'iviiiuis siipr:» pag. 40
scculns ('>i. FAr.ii. —
M;ilc s; riiiliir Oiiyfii, iiaiu (Ain,jrc(ii'issel vcrodiCiimu :il siipr.i ad Notain secuii-
lei iiiinalione (Ji^Cfa, qu:iiii scqiinniiir Orîsn codices, dam iii mss (jtiihusd iiii subucnirel.
.scnhi dchc! Oijijyi Lilin:), ul [aciiMl c.lilio;K,'S Vc-
, 0. Diri. Oclciil mss. Flirciitiiii d'io, el Ullr.,
MCl;f-, cum |.rim:i Ogigis , Pliorcrici liMiip! riijiis
, Lugil. Biis.scc, (|ii:irl., Pcriz. .Mciisque.
Ogygnin .i.«.>ign;:t T;ili:iniis cap. tO Kktk <l'o/3'^via : iO. .Mfgus fnil. II ir glossa scrpiilur iii l.ugd. B.il.
Tov z«t' "iv/./^vj, y.v/3-/ov:*j;r«'., nzy.p 'AOrjVKtotjQyjyos, scc. (>i Ult. Son .scnuutiiin carncin, scd sccundum
irf' v'j y.iXT(/.y.i.-JcriJL'j; o TTfTjTOf. Plioronco, Ji,a'hi .sui
- nulnriun; qtiic. liiius Maiiibre fiiit Mijses.
cessnri a'qi'atis fi;il Ogijqwi apnd Alhcnicnses, sub
, H. Scnbicn: el riiiligine.n. Sk; etiam infra cap. 10
quo primiim dtlurium coniigil, lcgiitir, cnm ii» scabiem el
vtil;'.Tlis Jiistini lihris sil,
\\. F.lcu^îmv condiior cl rcx. Transponil Mciis rcx prufiiji.nein. Scd hiiiC) iiKiniisciipiuiii
cxcni- Jusiiiii
e' condiior. l'ro ninncii lunx Dllr. id nou, quasi vcnci plar, in i\\io , scdbicm ct uHjtncm, mcidnsc qnidcni
id noiiicn. OjSygiim vcro i.oiiori jure vindicasse silii
D icsiiur, sic taiiicn iii vcra ieciionis vesligia app.i
Tlich:iiii viiicnlnr, a cnjiis ( Iiiriiu.liiic ijis^c Thcli.c rcanl. Fabr.
Ogy;ii;c diclc fnnrunt, p()ria(|ui^ Tlie!)is aniiqiiissiiua \2. Eiin. Ahcst a Lngd. Bit. qinrto.
cxsliiil Oizygi.i. Vide Paiiân. lih. ix , C;ip. 5 cl 8, p. 15. //(Tc Juslinns. .AdiJii rcferi Ullr.
7(9 Nihilominiis Kieusinii nalalc^ suos ad
cl 72tS. 14. //rt?c Lugd. Bal. pr., hic. Ddent (jnaitiis
illiiiii rcfcrcnles, coi.diinin (tppidum Clcusiii vc' Mi'Usquo.
P.^lcusinain fcriiiil ah l!]|cii>.inc iKMne, O^ygi hii », i.5. .Miestantur. Lugd. Bait. pr., icrl., quart. el
tcstc Pausaiiii eodem, lingcrui' licenliarn lu ii>dcin Pcriz. , tcs'aiilur.
carpciitc. lih. i cap. .IS, p. 93. ii). Supplenda e.^^t : dchiuc. Dftlcai csl Periz. el
Cap. VIII. —
1. Anic annos. Lugd. Bati. pr.,leil., Mciis ; hi:tc legm.t Lugd. Balt. pr. ct tcrlius.
qiiari., .\niio anlc Vrbcm condilum, ti sicqiioqiic cst 17. Vcri Dei. Deleul vcri Lug I. Balt. pr., terl.,
iii cd. Aiig. (Hi;c pro mviii sc.ribil sux, quem iiiimc- quiri.
rum cd. pr. ci Venetae, ronsenticntc ins Liigd. B.it. 18. Ehiu colcndnm. Joseph pro eum Lngd. Bat.
pr., mnlat in mm.viii Ccbis condiiai Flor. «cc. icri. scc, cl Ullr. quasi \cllcnt /osc/j/i; Dciim. Sed lcgcn-
Pro primnin nmx vrinio in Lngd. B,iil. scc ei i|ii:uii>, diim fmlc 1,'eum cuL-nduin, pronl i!l.« opposilio ido-
el posl lanien addimi cd. pr. ct Vcn;.i.c lcij'mtis, loiiiit! ci Dei plus semel in Apoiogciico Tcriulliani
quarcdcindc c.cdciii scrihnnl, ut Poinpcius hiiloiicui occurrii.
rcffrf ; verbum rcfcri, haheiil quoque cdiu llitlorp. 19. Awinniiaia. Liigd. Biit. pr. el lert. annuntim'
el Bolsning. da^ aiquciidem .mox eviianda.
;
m PAIJU OROSIl via
obliti SHiil. *" lllius enim nostri Josopî, qiii fnil A pis iiixalionc vcndiileiaiil, staliila quinlac pnrlis pa-
veri Dei seivus, *' h pro cre.itiira (ioinini sni pic ciioiie I.'.\nvii : hunc J iscidi, quem constitiiii Dciis
inteiiieque solliciius ,
provisione ipsi abuiidabant vEgy|)liis ** conservatx snluiis auclorcm, qiiis crc-
frugibus quasi sacerdotes :

** sed qtua f.ilsi saccrdo- dat ila iii brcvi eorum " oxcidisse mcmoria?, ut fi-
tes erant, cum croteris esiirieiiiibiis non dolebant. lios ejiis at(|iie universam cognalionem 51 P3(>lo
** Eniuivcro *^ cui placel, obliviiciiur :
*' cui dolet, post ** scrviiio adilixerint, lubnribiis '* afnixerint,
niemiail. Qunmqnam iMijtis 50 tcmporis ^'^

argii- iniernecionibus profligarini? Quamobrem ntin csl
quoquc ** aliqui reperiuntur,
inuntum iii»loriis fastisquc iciicenlibus, ipsa sibi niirandum, si iiiinc
lcrra iliigypii testis pronunti ii : qucc tunc redacta qiii cum a cervicibussuis iinpeiidenlemgladiiim pix-
in poteslaiem regiam, resiiintaquo cuiloribus snis, letito Cliiistiano nnmlne avorierint, ipsum nomen
ex omni fruclu siio " usquc ad nunc quiiitx pnriis Chrisii, ***
quo solo salvi sunt, .^nl dissimtilcnl
incessabile vcctlgnl e^solvit. *" Fuil ii:ique Ikcc fa- aui " infamcnl ; gravarique se eoruni temporibus
mes magna sub rege ^gypiiorum ** Diapolila, cui asscrant ,
qnorum meriti> liboraulur.
nomcn erat *" Amasis, quo tcmpore Bdeus Assy- CAPUT IX.
rios, Argivos Ajds rfgebat. Ftierunt antc annos fa- De inundalione sub AmphiciyoHe et Deucattone rcgi'
mis septem, prxcedenies alii scpicm ubrrtaiis anni: g bus, pesie ^thiopica, Libero pairelndiam tastanic.
qiiorum affliientiam i.inio ncgligciuius pcritiiram, Aniio Dcccx ante Urbem cundiiam, * Amphictyon
qtinnto ubcriiis *' naiam, Joscpli nosier soieriia siia Athciiis tertitis a Cccrope regnavii, lujus lom|iori-
collcgii, et coiididit, toiamqnc Êgypiuiii c.mscrva- bus nquarum iiluvics majorcm partcm popuiortim
vit. ** Acquisivii univcrsaiii Pbar.ioni pcctuiiam et Tiicssalix assnmpsii ,
paucis pcv refugia moniiuni
Deo glurinni icddciis, dispcnsaiione ju^tissima, " liberatis, maximc iii inonte Parnasso, in ciijits cir-
*^
cui vectigal, vecligal, cui honorem, honorcm : cuilii Deuc.ilion tunc regno potiebalor : qui lunc ad
oiiiniuinque pecora, terras, ccii usque coHegit : ipsos se ratibus cuiifugicntes susceplos , per * gcmina
auicm, " qui semct cum terris suis accipicndx sti- Parnassi jiiga fovit aiuiique,a quo proplerca * geiius
IIAVERCAMPI NOT;£.
SO. //fivs eitim nosZrt Joseph, ctijus Joseph cd. !um ad Rom. xiii. FABa.
Aug. 5i. Oiuniumqtu pecora. Lugd. Bal. pr., omHiHm-
"iX. Et pro creutura domini sui. Ltigd. Bat.tori. et que pecora et lerras. Pcrizou. onmium tcrrat censut-
procuralura d. s., primus, et procurator, etc. Verum que ac pecora coilegit.
ea qurc sequuniur docciit viilgainm non cssc immu- 55. Qui semet cum territ, etc. Quidain ex cditis et
tandain. Qiiamvis scilicet idololairae erani i£.;yptii, mss., qui semetipsos, minus grato sono. iidcm non
etant tamen creatnra Dei; itaqun pie pro creaiura G melius sialutw pro sialula. Pro laxavit Lugd. Bait.
Domini siii ei iiiionte snllicitus fuit Joscph. Ms^. pr. et lert. inale qtioque locavit. Pro vendideraui,
vero iideni deindc lcûnt cujus provisione, ct iilud al i vendiderunt.
<:ii;Ksiii Lugd. Bil, qiiaito itidcm iiivenitur. 3G. Conservaia. Ed. Aug. et mss. Logd. Bail. pr.,
22. Sed quia. Liiijd. Bal. pr., scd gui. teri., qiiait., Consenanda'.
25. Enimtfro. Lti{;d. Bal. lerl., El, ctti placcl, 57. Excidissementori,c. lUi Florent. mss. et Lugd.
0i>/tD.'s<r(/Hr, qiiarl., Vereenm cui placel oblimsciiur. Bni;<vi, roliqiiiquc oniiics, e.xccplo Lngd. Bat. sec.
Forte Fere enim, elc. ct Ulit°, qui ctim cdiiis habeiit e.xcidisse memoriaf
24. Cui plueet obliviscitur. Senleniia Ciccronis cx preicr Aug. in qua edii. memorio! quoqne exsiai.
oralionc pto Mureita. Facr. 58. Servilio. Lu:.;d. Bat. quart., Servitnti.
2ri. Cui dolet, nieminH. Ausonius in Cxsaribus de 59. Afflixerint. Notavit ad oram edit. igtintin.v M
Domitiano Epigr. 12 : hancleciionem Andreas Scotiiis, conflrmani caiudeiu
llacloiius edideras jjeniinos, gensFIavia, juslos, ircs mss. Lugd. Bait. pr., tert., et qiiarlus , nisi
Cur duo qiije dederani, lertius eripuii? quod in primo sit afftxeriut. Vtilg. affccerint.
Vix taiili est hai)uisse iilos; quia dotia bonorum 40. Aliqiii reperiunlur. Periz. ms. si minc quoque
Sunl brevia, aucrnum, quu; nocuerc, dolcnt. reperiuttiur. Lugd. Bait. pr., sec, quarl., <t nunc
20. Argumentnm. Liigd- But, pr., leri., augmen- quoque aliqiii reperianlur.
tum. 41. Quo solo salvi sniit. Liigd. Bat. quart. Quo
27. Usque ad nunc. Flor. sec. ei Ltigd. Bal. salvi sunt. Flor. tert. Quo satvaii suut.
qnarl. tisryue ntmc iii od. Aitg. tuo nbc<^t posi fruclu. 42. Iiifamani. Lugd. Bat. quart. diffumani.
D —
Pro exsoliit td. pr. el Voiicta; cutii Paris., pcrsol- Cap. IX. 1. A »/)/iic.'t/o»i.VuIgo !ii(, el lib. ii Jus-
vil. linimcndose,A<H/)/ii/ji/o;iscribiiur, cuin.4mp/(tVfj|f«M,
28. Fitil ilaqueha^c fames. llxc tcmporis notalio cx lc£!cndiim esse non modo e libris vet., verum ciiaui
Eusebii thronico sunipta esl, aiqtie npud Augustin. c Pausania lib. icon^tci, ubi scribit Cecrope mor- :
quoipic iegitur lib. xviti de Civit. c. I. Ilistonnipsa tuo Cranaum recjno Athenarum poiilum fuisse, qu.'m
exstai Gen. xi.iv ct lib. ii AiHiq. Josephi. Fadr. Ma- AmpUiclyon pervim expuleril. De boc diluvio Augii-
gna abosi a Meo. slinits de Civit. Dei. lib. xviii,c. 10, Histemporibns,
29. Diapolita. Diapolilo cdd. pr. Venetae. Paris., inquii, ul \arro scriptit, regnante Alhenis Craiiao
H.tt., Bolûing. Diopoliia Aug. etmss., Fior. utor- successore Cecropis, ut aulem noslri Euicbius ct Hie-
queetMeus.: Diospolila Lltr. ct Lugd. Bat. scc. ronymus, adhttc eodem Cecrope pemiantnle, diluvium
iJtoopotiia qiiartr, Diupoliin pr. ei lerl. At Peri- fuit, quod appcllatttm est Deucalinnis, co quod ipte
zon. Heliopoliia, quod el in Liigd. Bat. pr. supor- regnabat in earum lerrarum par|t6iis, «6/ maxime fa-
scribitur. clum est. Fabr.
50. Amflsis. Aniosis Mous, Aniosum Ulir. 2. Cemina /'ot nassi juga. Media vox abest ab ed.
31. Nalam. Lugd. Balt. («r., tcrt., )io/<im. Aiig
iti. Adquisivil. El Adquifivil Lngd. Bit. scc. 5. Cenus humanum. Malunt mss. Flor. sec, lorl.
53. Cui t'tdt(/a/, veciigul. Lucus csl apud Pa>:- cum Mco ctcd. Ang. genui hominum.
,
"iis iiiSTomAnuM LinEn i. c\p. x. 7f4

liumanum rcpriraliim feriint:*Tiinceiiam in ilCthio- AquniituliK» mc pro sua divcrsitr^te movcintit. Ail
pi;» pcslcs 52 l>'«'«imas dirosque morbos, pene us- eiiiin Pompeius, * sivc Jiisiintis. Iioc niodo : /V.tjrjpui
*iuead dcsolalioncm cx.csluavisse, IMaio • lostis csl. cum tcnhiem ei litiligiuem pulercnhtr, responso luoniti,
El nc forie * divisa tcmpora crcdanlur ^ irx* Dei fu- iloysen cum cegrit, ue peslis ad plurcx serpercl, ler-
rorisquc bcllici , ea lempostale • subaccam Indiam minis .Egypli peHiint, 53 ^"-^ igitnr i:xsulitin fa-
Lilier piler sanguinc maderecii , cxdibus opplevii ctns sarra A^gyptiorwn furto abstulit : qucc ar'
liltidiaibiis polluil, nulli uniquam
genlcin iilique • wiis repetcnles Aigyptii , domum redirc lempcsla-
liomiaum oLnoxiam, veniacula taiilum quicic con- tibut compulsi sunt. • Al vcro Cornelius de cadom
tenlam. re slc ait : Plurimi auctoret consentiunt, • orta
per ALgyplum tabe, quce corpora facdaret, ^ re-
CAIUT X.
gem Bocchorim , adito Amnionis oraculo, remedium
Dt poputo Del iM A-^gypto afljicto, x plagis /Fgyplio- petentem ,
purgare regnum , et id genus AomJnun», ut
rnni, et trantiiu sinus Araiici, aereliquiit ejusdcm,
invisum diis , alias in tcrras * avehcre jussum: sic
de solit ardore quodam infesto.
conquisitum collcclumque vulgus ,
postquam * vaslis
* Anno ante Urbem condilam dcccv * iufanda locis relictum sit , cceleris per lacrymas " lorpentibus.
^gyptiis mala, atqiieintolerabilesplngasincubuisse, B Moytcn unum exsulum monuisse, " »e quam deorum
Pompeius Corneliusque testantur : qui quidcni, cum hominumve opem cxtpeciarent »* ab
utrisque de- ,
hxe arabo dc Judxis rcferenda proponani, * ali- terti, sed sibimet '* ut duci caiesti crcderent, * primo
HAVERCAMPI NOTiE.
1. Tune etlam in J^lihiopia. Hxc cx Euscbii Chro- tiilliani est explicaiio sicuti , qnod apiid eumdem
,
iiico descripia snnt. Fabr. niox scquitur, et nquarum egcntissimit. Nam vasta
5. Tetiis est. Ed. pr. cum Yciielis, prxferunt tesla' loca siinplicitcr dcseila si^'ni<icani.
tus est. 10. Torpcntibus. Liigd. Bat. quart., stupenHbus.
G. Divisa tempora. Periz. et Meus divisa tempora 11. Ne quam. Lugd. Uat. tres nequaquam, quod
etse credantur. et vidciur velle UUr. in quo ne 'q'q. posl duorum in
7. Irte Dti. 1n Floreniino lertio .')best Dei, iii se- Venetis additur templorum , quod et io Paris. invc<
cundo alia m uia ascribiiiir. Ncquaquam lamen ab- nitur.

€S9e debet, nam, quac hactenus recensuil mala, justo 12. Ab ulrisque deterti. Hxc verba, quamvis in
Dci jndicio ejusqiic ir:i immissa sunt ; qund sequiiur, nostris vetustis non leguntur, tameii quia sunt apud
furoris bellici, et cupiditaiis luimanj; specimen cst. Tacilum , reliquimus. Fabr. Desideraniur ijuo- —
8. Subactam Indiam Liber pater. Liberum iiatrem que in omnibus, qiios esjo consolui, mss. et ex edi-
Indos subegissc Clitarchus qnoque in suis bistcriis tig in August., Paiis. Cxiiibueruiit pri-
edilt. pr.,
de Alcxandro scripsit, ut referl Apotlonii Rliodii mum omnes. Defuisse quoqiie
Veitctae, dein reliquae
Srholiasies lib. ii Argonaut. Verutn qiiis bic Liber ia suo exempiari ms. tradii Colerus in Notis ad 'i a-
paler, sive Atuwivo; , fuerii, non sine causa qiixrit citum, potuerunlque ab Orosio ipso fiiisse rcsecata,
Arrimus initio lib. v. Fabr. prouti babuimus exempla jnm iluo, altertim in iii-
9. Nulli umquam hominum obnoxiam. M est, qui stini loco, pag. 48, alleruin iii Taciii liiijtispau. Ô,
neqiie aliis hucienus servierant, neque in alios fuerant ubi verba scriplorum aliqiianlulum imiiiniata sunt!
dominati. Ila fere dc Indis in pacc vivemibus supra C 15. Ut. Abosl ab Edd. pr., Paris. et Vcnetis, ut
cap. IV Quia tunc apud illot nec foris eranl nllain-
: et ab oiniiibus mss. in quibus, tibimet, ducicalesii,
eendia yellorum, ncc domi lanla exerciiia cupidilalum. crederent. Neque displicet , quamvis in Tacito invo-
Pro verruicuta lantum Lugd. B.it. quart. vernaculn ta- itiaiur ut duci. Ed. Aiig. habet, sibimet, duce cccle-
tnen. tti, quasi inielligi veliet, ducc Dco.
Ca». X. — I. Anno ante. Uterque Florent., Artno 4i. PntJio cujut auxilio. (Juaniopere hic locus iii-
autem ante. genia erudiioruin vexaverii , in Notis eoriimdcm ad
2. Infanda jEgijptiit mata. Lugd. Dat. sec, ne- Tacilum ceriii potest. Apud quem Scripiorem ciim
fanda; quarU, JEgypto. legaliir, sed sibimet, ut duci coelesli crederent ,
primo
5. Aliquantulum' me. Fior. scq. Aliquantum ut me cujus auxilio credentes , pncsentes miscrias pepulis-
proposui divcrtilalem. Mox. ed. pr. sua iiro sui. sent. Ad ejus exemplum videntur verbum credeuies
i.\Si»eJusiinns. Eild. pr. Venetx ei Paris. addunt Orosio largiii qaiJam esse. Id eniin reperiiur pri-
ejus abbreviator. Kxstanl lixc apud Jusiiiiuin lib. mum
in ediiionibu.s Hiltorp, et Bolsuing., dciiide
xsxvi, cap. 'i. qiioque in reliquis, reclamaniibus tamen mss. omni-
5. Ai vero Cornelius. Il«c sunl apud Cornclium bus , alque ediiionibus veiustioribus , Venelis , Pa-
Tacitum inilio libr. ii. Quomodo auiem iios locuin ris.. Aug. et prim.i. Vix qiioqiic indoci possum, ut
descripsimiis , iia in Taciti et Orosii mauuscripiis crcdam a Taciio sic scripium fuisse; vcruni eam
libris legilur. Fabr. —
luvenies apud Tacituiu lib. Icciionem puio prolcctam fuissc ex duplici .scrip-
Ilist. V, cap. 5 tura, proul notum est, ct pltis scmel in Orosii exetii-
€. Oria per /Egypium. Unus et alior cx mss. ct j) plaribus niss. imprcssis eiiani Venelis, inveni, si
editis, Cumorta pcr ^gyptum tabes coipora focdarct divcrsitas scriplura; iii codicibus occiirrerel, utram-
7. Regem lioccliorim, td. Aug. , regem ob hoc que leclionem in coniexiuin noniium(|uam fuisse re-
Chorim. ceptam, addiia voce Al. id est Alius (sci'. Codex le-
Edd. Aug. ei VenelK, veliere. Flor.
8. Avelicre. gii) vel omissa. Pulo igilur in uno cx Taciii exein-
Lugd. Bat. sec. et Lltr. abire yu ct
teri., SKîre. , pl iribus exstilissc rccc/ilfi misejias, in aliero pr,r-
Meus; verum is legit, abirejussum sit. In Flor. tert., SLnres,conjuncla hacciim a descriptoribus fuisscnt,
tic ante conquisitum abcsl. prius recentes dcinde nngrassc iii credcntes. .Maliin
9. Vflsfij locit. Liigd. Balt, tres, vastatis locis. itaqiie legcic rcccntes miserias, in qtiilius verbis cx-
Edd. pr. ct Venetx, vasiis in tocit. Teriulliaiitis in hortaiio csi Moysis nd Judaeos. iiuos bene in luui-
Apolog. cap. 15, p. 157, adducto similiter in partes ruiii sperare iiibet, corrtiboraios co, quod modo le-
T.»cito , scribit vastis Arabia: in locis. Nefiiie l:iiiicii ceiiles miserias, in .'Cgyplo, in transiiii ni:iri> Rubri,
9ddi aut bic aut iu Taciio dcbel Arabi(C, qtix Ter- in pcrseculione bosliuiu, fuerani pcrpe.^si. Si veii-
Patroi. XXXI. 513

;: ;
,
-a: PAULI OROSII m

*'
\ ellain * Post
cujus 54 auxilio credcnles ,
prccsentes miserias pe- feslinare coegerutil. aqiias in sangut-
pulisseitt. Itaqiic Cornelius dicit, quod ipsis iEgy- ncm versas, *" ardcniibus siii gravlora affercnies
l.liis cojênlilms , Jiidxi '* in dcserla propulsi sinl pccnarum remcdia quam poenas : post liorrldos
et postea subjungil iiicaule, " quod ope Miiysi du- ranariim squaIore<, pcr omnia munda immundnquc
cis in -^gypio uiiserias pcpulisseiit. '* Quare osien- rcpiantes : posl *' ignitos ciniphes, ei " nusquam, sc
diiur, qux-dara ,
qu.t per Moyseu slrenuc " acia toto aî-c vibrantc, evii:\bi!es :
" posl muscas cani-
suiit, fuisse cclaia. Ilcm Jusiinus asserit, pulsum nas, eiiaiu per inleriora membrorum *• horridis mo-
x(\\ie cuin populo Moysen ,
*" sacra .^gyplioruru tibus cursiiantcs, accrbeqne inferentes lam gravia
fuisse furaluin : qu;e .^gyptios armis recipere ino- lormenin quam lurpi.i :
*' posl omniuin pecorum ci
lienlcs, coacios ieinpestaiibus*'acrepuIsos doinum jiimenlornm rcpeutinam riiinam, stragemqnc gcnc-

^* cffcrvescentes, ulceraque m:»-
rcdisse. Et Iiic aliquid amplius, et si noii loium, ralcm : post vesic:is
|)i (ididii ,
quod ille cclavit. Qiiapropter qiiia Movsi iian:ia, el (ul ipsi diccrc malueruni) scabicro ac
magno illi duci tesiimouium ambo di.vcnint, ** ab viiiliginem loiis citrporibus erumpentcm : pnsi graii-
ipso sicui per cum ct gcsta " el dicta sunt,** profc- dinem " cum igne |-.erinixtam, passim homines, ar-
menia arbores '^ proierenlem posl locusia-
reiiiur. 55 ^"'" l'"pulum Dei, lioc est, genus Joseph, aiqui; :
iEi^ypiii, ciijiis ope salvi erant, serviiio oppressum B rumnubes, exliauslisomnibus, ijisas qunque radices
l.iborc cruciarcnl, insuper eliam ad necandam so- scminum perseqneiites : post lenebras imaginibiis
boleni suam, crudeli impcrio cogerenl, dimiiti Deus diras, " crassiiudine 56 palpabiles, diuturniiaic
po|iulum suuni liberum , ad serviendtim sibi per ferales : posiremo po^t uniforraein in tota ^gypio
Moysen nunlium jubei : coniemplusque -' dirissirais ncc€m, paremque per universos
priroilivje sobolis
contumaccs suppliciis *•*

agit : qui deccm plagis orbitatum tempestatem, '* qui jubcnli Deo non ces-
onerati ac protriii, landem quos dimittere noluerani, scrant, cessere punienli : scd mox '* pessima poeni-
IIAVLRCAMPI NUTiC.
mus reiincrc vulgatam lectionem prwsenies miserins, Fabr. — Lugd. Bai. pr. et tert., ei facla suM.
non opus tot inrbas excilare , quod in Noiis ad Ta- 44. Proferenlur. Ed. Aug., proferunlur. Sed edi-
ciluin iiivciii:is, cuin sensus sit simplex el salis cla- tioncs veiuslae reliqnx' proferautur, sensu i;on in-
rus. Judccos iii locisvastis, atiiue inliospit^fli de- commodo. Aliquantu post, ,'Egyplii dclct PcrJzoii.,
scrln ,
conslitutn<; , siiim famemque in fuluntm et etiam Mcus.
oumialristia veritos , dcj)onere ineium
vult omnem 'iiy. Dirissimis. Iia Lugd. Batt. pr., lcrC, qu.irl.,
Moses, silii, duci cuile>ii (qui non suis consiliis, scd significanlius.quam quod in rcliqilis vulgatisqnc csl,
divino auspicio , iUos reg:il, ct iii lianc viam ducal) durissimis. Non eniin durx modo, sed et oinnino di-
crcdere , et qnare? quia jam opcm ejuserantex- rae fucrunt iEgyptiorum plagx.
porti, ubi? in iEgypto , ui paiel ex sequ<;iili!)iis. 26. Agit. Lugd. Dali. sec. ct qaart. com Ulir.
Vidolicet siulium erai fulura mctuere et inceria egit.
eo-^, qui modopr;cseniibus, iisque certissimis malis, 27. Post aquas. Lugd. Bal. pr., Post cquas enim
ftodcm Moy^î duce, eranl eropli. Restai iniiinm *-" et pro lersas edd. veleres, e.Kcepta Augusi., iiabcui
hujus cominalis , quod etiam viri docli vix probare conversas.
possunt, primo cujns auxilio. El certe languei oratio. 28. Ardentibus. Meu«, ardentibusque^ el slc qunqne
In ediiionc priina Orosii sic dislinguiiur, sed sibimet exstat iu Flor. teri. In Fior. sec. dcin deest poena-
duci coclesd crederenl primo , cujus auxilio , clc. rum.
Fuore, qtii ad Tacilura lentarem, privo. f"go rnaliin 29. Jgnitos ciniplies. Ed. Aug. et Florent.
pOrro, ei intcgrum locum ita rernrraandiiiii exisli- uterque cuni tribus Lugd. Balt. ei Periz., iynitas
mo : Sed sibimet^ duci crederenl porro, cujus
roelesli, seiniplies.
auxilio rccentcs (vel prmsenm)

miserias pepulissent. 30. Rt nusquam te toto aere vibrante , evitabitcs.
,
Nain credentes oninino delcri dcbel. Ed. Ang. legil Ed. pr., Et nusquam ic toto aere vibranles pene inevi-
refiulisseiit, ct mox propnlsi suiit, ubi, sunt \)T(isiut, tnbilcs. iu mss. Liigd. Bait. quatuor est vibranies, in
nicai Menibrame, et Ullr. qiioque exbibent. Floreiii. uiroque, vitabiles, ut el in cd. Augiist.; iii
15. Pepulissent. Sic lcgendum cuin mss. Lugd. Veuetis et Paris. ct ntimquam t. a. vibrantes pene ine-
Bali. lcii. et quarto, non propuUsscnt ul esl in , vitabiles.
vulgaii^. 31. Muscas caninas. Ed. pr., muscas pene caninas.
16. In deseria. Flor. sec, i»i deserto propulsi sinl Ed. Aug., muscas elinm caninas.
tert., in deserta propulsi sinl. 3iJ. Ilorridis motibus. Lugd. Bal. scc. et Ullr.,
17. Quod. Quainor mss. Liigd. Bat. , uterque horrendis moiibns quod non pra.MuIcrim. Ed. Aug.
,
F!or., Clir. pr.Eierea et Perizon., bic liabcnt quia. deiii, cursiiuntibus.

Qiiod arinotavi ad emendalionis incx' couliiiiialio- jj 55. Post omnium pecorum. Ed. pr. cum Venelis et
nem supra p.ig. 46. grandem omnium
Paris., post granaem oinniuni pecorui
pecoruni.
iH: Quarc. Ms. llltr., Qua in re. .ii. Efferoescenies. Flor. tert. ei Lugd. Bai. sec.,
10. Acia sunt. Lugd. B.itt pr. et tert. , facta effervejites.
sunt. o.N. CiimijiHC permixtam. Perizon., igne permixtam.
20. Sacra .Ktjgptiorum. Lugd. Batl. pr. , terl., Lnsd. Bal. sec. ei lllir., igne commixtam.
quart., atqnc sacra /Egypliorum. 3G. Protcreniem. Ed. Aug. et mss. Lugd. B.itl. pr.
21. Ac repulsos domum rcdisse. Lngd. Ball. iidem, Ct tcrl., prosterneutem.
ac pulsos domum redisse. Mcus, ac repulsos domi re- 37. Crassitudmc lllr. per perenni crassitudine.
.
disse. 58. Qui jubenti Dco non cesserant. Ed. .\tig., qui
2-2. Ab ipso. Abesl a Lugd. Bat. lcrt. Dein Lugd. jubente Dco non cesserunt. Ultr. ms., qui jubente Dco
Balt. pr. cl sec. ciim Edd. priin., Venclisel Paiis., non ccsserant.
Snnt qun' p. e. Ed. Aug. qua: delet : pro qua' iii 59. Pessvna poenitentia. Ed. pr. pesstmo' ({in^ pet-
L'intl. Hal. teri. est qui. sime)poenitentes. Vcnet;e et Paris. petsime paniuntes.
25. Ei dicia sunt. Exposuil ha^c Moyscs in Exod. Ms. FLr. sec, ct mox pcssima, etc.
:
7n lliSTOniAUUM LIBER I. CAP. XI. 71S

lenlia (limi«sos pcrscqtii ausi, iiliinn ncfindit) pcr A vel casu, vol ciiriositnlo lurbanltir, contiiiuf) divini-
vicaci.T cxpciiJcic sup|iiiiia. ^:iiii rcx coriim uiii- lus in prisliruMii f.icicni vcnlis llucliliu^qiie rt |i.*»i;iri-
vcrsiiin iHfiypii cxcrcilum, cninlius attpio ei|U'liliiis tnr "*

; ut .iiiihquis iinn docetiir tiiiioroiii Doi |iiop;)-
instrncliim , in circuincrraiiies <'gii : injns niiinoriim |:it;i' nligidiiis stuiiio, ir.c cjus transncla; ullionis
linc solo vel in.ixiine argunicnioconjiccre possiinms, tcrreaiur c.\oii;plo. lli^ eliam tcmporibiij) adco jiigis
quod cum scxcciita miilia vironim limucnint aiquc et gravis asius inc.nidiiit, nt sol por devia iraiisvcc-
fiigcrunt. Sed prolecior *° deprcbsoi uin ct ullor tus, iiniversuin oiljcni noii calore :ifr«'cisse
,
,
si'd igno
coiiiumncium bciis divisit subito lUibrum maro , ac torruisse dic;itur : iinprcs^ninquo '»
lci vorcin ct
dilaiaiis utriniquc marfînibus ^' rigeniium unda- .Êtbiops plus solitum ct insolitum Scyiiia noii tu-
,
rum, In montis facicm l.itera erccia suspcndil ,

** ui lerit : cx qtio ctiam quid.im, dum "> noii
coiiceduiil
inoffensi spe limitis provocati ,
pii viam dcsperatx Deoineffabilcm poleatiam, " su;»s inaiics raliuiicu-
salutis, impii ruvcam inspernta^moiti? inlrarent. Ita- las conquirenles ,

" ridiculam rimetontis fabulani
quc Ilcbrais tiito per siica gradicntibus, refusis a texuerunt.
lcrgo aqiiarum ^^ asianiium molibns , obrula esi ct 58 C.\PUT XI.
intcrfecia cum rcge suo univcrsa ^gypti muliitudo: De pamcidio Danaidum de Dusiridis , crudclitate de
^^ Tereo, Progne el Pliiloviela, el Perseo Aawm
lotaque provincia plagis ante cruciatn, liac pos- B populunte.
,
tremo interfcclione vacuaia est. Exstantctiam nunc

cerlissima borum monumenla gestorum. Nam trac- liera anno anle Urbem condiiam dcciaxv «
inier
tus curruiini 57 ^' rotarumque orbilx non soluin Danai alque iEgypti frairum lilios qiiinqijagini.t
iii litlore, sed etiam ^^ in profuiido, *' qiioosque vi- pjrricidia una nocle coinmissa suat. Ijisc deindt;
sus admitlitur, pervidcntur. El, si fortc ad tcmpus taniorum scelerum fabricator Daiiaus , » rcgno ,
HAVKRC.\MPI NOTiE.
iO. Depressorum Ed. Ang. cl mss. Pcriz. ct Meus, posuit , Laut.
ijuod Latinum
lorra posl curio- esi.
oppressorum. Lugd. Ball, Ires, defensorum. sitatc adjungunt cdd, rujuspiam. quidam
41. Higentium. Flor. tcrl., rjgfe.ntum, sed sec. re- 48. (Jl quisquis non docctur eic, Flor. tert. nbi ,
,
gieniium super^cripio rw, iit dicut rugicnlium. Vul quisque, etc. scc , ut quisque uon docetur timoreni
,
gata i.racsiai, rigebani enim ulrinqne velut in mar Dei propalalce religionis siutlio, ira ( et sic quoi|iie
innrcos monics crcciae undae. iii lert, ) ejus , ctc.Liigii. Bali. tres , ut quisquil
42. Ut inoffensis pclagi viis provocati, Sic miittvi nondoccatur liiiiorc Dei vel propiilatas reliqionis slndio
codice Parls.iensi provocante, qui liabebai , inoffen- ira ejus , eic. , In quarl tanien est doceiur ct ir<v, ei
i
S!» pctagi viis provocatis. El elici lia-c scriplura po- quarto propalalce. L'ltr. ct Liigd. D;it, sec,
in src. el
lerat cx aliis qinqnc, scd difliciliiis, qiiibns er:it ut quisquis uon ducetur limore Dci vel propalalce
inoffensi spe limiiis provocati.LKVT. Vt inoffensi —
religionis siudio irce ejus. Ed. pr., Vt si quis limo- ,
$pc limitis provocati pU, cic. : seiisus csi, ul it;i pii, _ rem Dei non doceatur vel propalatoe rcligionis sludw
,
fro? ejus, elc. , quam sequuntur Venetae ct Piiri*;.'
*-•
vidcntes inirabilc l)oi opiis ct adjiitricem ejus dex-
iram, non timrrcnl iiitraic prolunda ponti, vcliiii Alin Aug. sic cxsl;it Vt quisque, si non doceaiur ,
limite cerlo Itcrlacicntes, impiivero, occxcati ira el timore Domini prolatce relitjionis studio ira Dei , ,
fipe vimlictx, pariicr cadei» seciuerentur via, qu:isi iraniaets u. t. e. INon video lamon cur a vulgaia dis-
uirisque aique tuta. Recic igitur inoffensi spe limi- ced.iin, quam vorboteniis comprobant Perizouianus
tis, qund cl mss. omnes, pracler Florcntiiios com- Meusque, nisi qiiod in Meo si t ira pro ira:. Scnsiis
probant, ctservavit quo(iuced. Aug. et raalc in pri- Orosii esi, omnia byec hodieque cognosci possc , ita
iiia ediii0!ie, J»o/fc/is/.s pf/af/i i'ii«, ul et in Venciis et ut quicumgue siiidio propalaiai roii^'ioiiis, id cst
Paris. aniplius, inoffensi* pdaiji viis provocalis. Iii iis agiiiiione Chrislianre roligionis, iit uiiice verac ct
qu:p scquiinlur, pii viam, clc, prima vox in utro- salut.iris, non se doceri, experimenium capiat
siiiai
quc Florcnliiio ms. dcesi , soc. auiem icgit, pcr vium irc Dei iii incrcdulos el per\icaces, adeoque ( ut
desperalK morlis inlraient. Reliqua uesunl. loquiiur ) terreattir excmplo transacta; uliionis irju
45. Adstanlium. Lugd. Datt. pr. cl ierl., instanlium, cjusdem,
qiiam leclioiiem si praifcras, significal;i!, imllum le- 49, Fcrvorcm. Ed. Aug., furorem. Iii iis qua» $c-
luîuin iEgyp!iisp;iiuisse, propier undarum rapidi- quiintur plus soliium , priorem vocem codex mcui
laiem; si rctincas vulgatara, respiciei iiioles aqiia- non agiioscil.
rum, qua; ad latcra vcluli iiionios crcit.c, solwta}, Dum non concedunt Deo. Ijlir,, dum non red-
50,
aiipie post tcrga iEgyptlorum conjuucta', iiulliim duut Deo. Ed. Aug, dutn ncn cediint Deo. ,
illi'» ciriigiiim rcliqiicruiit 51, Suaînanes ratiunciUas. Sic emetjdavi es niss

44. .ftnrecr«fiaf«. Flor. sec, a/itc rruciaâ. Liigd. D Lugd, Daii. pr. tert. ci quarlo, coiisentientibus
,
Bait, pr, et lert., aule sauciala., dein Meus cum utro- edd. prima, August., Venelis ci Paris. Vuigo logi-
quc Florciiliiio liaud iiialo logiiut, âcpos<rc».a inter- tur atqiie editur, diim rton coiiccdunl Deo incffubHem
Lugd. D;»it. scc. el quarl. acposlremo inler-
fectione. , fwtcntlam suam inancs raliunciilas, cu / immo , .
fectione.Copiilum in tolaque plurcs ex edd. primis ubcns quoque deleri palerer ineffabilem, quod a
iion agnoscunt. Pro vacuaia est in nonnullis Edd. meis Meiiibranis abest.
evacuata esl. 52. Ridiculam Pliaetontis fabulim, Cum Iiac nar-
45. Rotarumque orbitce. Mcmbrana; me;c , conseii- raiione conveniuni, qu.-y PLilo in Tim.x'o dc Phac-
liente Flor. lertio, scribunt roiarumque signa , or- tcnte scribii. Fadu. Posl Phacioiiiis adsitunt —
bitw. Quod noii videlur leinere csse factum, ubi Philosophi Lugd. Datt. pr, et tertiu-;,
eniiiiorbiias ccriiimus, de curribus judiciuin iiiitur, Cap. XI, —
1, Inter Danai alque /E(iyp;i. Djn:ii-
qiiia orbilu; suntsigiiacurruuin. diim notum facinus est, de quo etiam Virg, lib.
46. 7/1 profundo. Lugd. Dali. pr. et lert., in pro- X ^n. :
fitndo nunc. Ihec ci qux scqiiiinlur, saiculo, et Iinpressumque netas, uaa sub iiocle jngail
patniin crcdulilJlt condonari debent. Caesa aianus juveuura tocdo, llialainique cruenli,
47. Quousque visus admillitur. Editioiics , el scii- Fabr. — Edd. el inss. quidain .f!qif,ti.
pii, admiuilurf baibarc. Sod Orosiusforie, admiiiit 2. Rcgiio, cic. Filiariun Danai faoiniis, poslquim
,
719 PAULl OROSII 7!0
«jaod lot flaglliis acauisicrat, pulsus, Argos con- A pariicipibns, propinabai; • quod exscerabile sine
cessit. Ibique iodigne * persuasis in factiius Argi< dubio hominibus, viderint, an ipsis etiam diis GO
vis, 59^SUienelara, qai euin»profogum cgenlemque exsecrdbile viderelur. • Tunc eiiara Terei Progncs
exceperat, regno eipuiit, alque ipse rcgnavii. * Bu- et Phiiomelae inceslo parricidiuin adjunctum, alque
siridis in iEgyplo cruenlissimi lyranni crudelis ho- exsecrabitius uirixjuc contivium per infandos cibos,
spitalitas, et cridelior religio lunc fuil : qui ' inno- addiiuin esi : curo, propler sororis pudicitiam erc-
cenlcm bospiluu^ sanguinem diis, scelcrum suorum ptam prxcisamqiie iinguam, fiiiura parvulum mater
HAVERCAMPl NOT;€.
palria excesseral Danaos , contigisse ferlur. Nam ut vulgaiam fuit. Est enim (qualis sxpe in Orosianis
Danius et Êgypius, Beli, regis ^gypii ex An- occurrii) imitatio Virgiliana, ex hb. ;Eq. iv, vers.
chinoe, Nili fiba, Glii fuerunl, juxia Apollodorum 373:
IJibliolh. lib. ii, cap. I, § 4. Danaus , oraculo Ejeclum Uttore, egeniem
monitus, cum iiliiibus quinquafeinta , conscensa Excepi, regnique aaiens in parte locavi.
nave, Rhodum primo, deinde in Pelopouncsum

confugit. Cum Argos venisset, lerrai ejus dominus Mox ipseque regnavit Perizon., atque regnmit Lugd.
faciuicst, populoque nomen suuin dedil. Venerunl Bat. sec.
eo tempore adilluin quinquaginta fralris filii, po- G. Butiridis in /Fgyplo. De Busiridis êvorrevtK
scenlcs , ut deposiio oJio, lilias lolidcm uxorcs prajter Isocraiero, Diodorus in posleriore paric hb".
ipsis daret. Oinnes sponsos suos , excepia Hypcr- i. Augusiinus de Givitate Doi, lib. xviii, c. 12 ; JUo,
mnestra, ex palris Danai consiiio, prim:i nocte in- inquit, tempore^ vel rex, vel potius lyrannus, Busiris,
terfecerunl. Notnina omniuu: exsiant apud ApoUo-
B suis diis suos hospites immolabat. Fabr.
dorum. Servavii Lynceum sponsiim Hypermnesira, 7. Innocentem hospitum. Ii:i Florent. uterque cum
quod solus ex reliquis virginit:»iem spoiisae bacienus Ullr., Perizon., et pr. edit. Parisin. et Venetis. Alii
non imminuisset. Iraius pater fiiiam iu vincula con- inuocenlum hospitum. Moxed. Aug., propinavit.
jeeit, sed postea Lynceo uxorem dedit, isque post 8. Quod exsecrabile, etc. Hic locus aliier iii libris
i>anaua! Argis dominatus est. Quonmdo rcliqitas impressis legitur : sed iios rcligioni liabtiimus a vc-
lilias, qitas aversabaiilur propier ci>inmissum scelus teri scriptora vel unguem discedere. Terei facinus
proci', elocaverit Daii:ius, docet Pausanias !ib. iii, notusn esiex Ovidiana Meiamorpbosi lib. vi. FxBn.
CAp. li, p. 235. Oiosius cum Uberos vocarc potuis- — Locus esl mire vcxaius, cujus veram lectionem
sei, a poiiore scxu fitios dixit. sensumque ediiores el inierpretes iion videniur as-
3. Persuash in {acinus Argitis. Paus.nn. lib. ii seculi esse. Ed. pr. Icgit, quod essecrabile s\ne dubio
cap. 19, p. 154 ci 155, hac raiione persuasos, ut hominibus ipsis, nedum etiam diii videri poiest. Quam
Daiiao regnum traderent, Argivos fuisse, refert. sequunlur edd. Vcneice ei P.iris., Ilitt. et BoUuing.
Danaus cutn Argot venisset , de regno cum Gelanore ,
, Ai Auguolana sic concipit, Quod e. s. d. homiruhus
Sihenelie fiiio , eontendit : ac cum eorum uterque ad videri potest, an eliam ipsis diis exMcrabile non videre'
populum midtn , et ea maxinie probabiiia el juri con- tur ? Fabr. quod e. s. d. h. videtur, cum ipsis etiam
senianea dixisset, neque omnino quoe Gelanor afferebat, diis exsecrabtle viderctur. Al in Scholii ed. Mog. te-
minus aqua viderenlur causa umpUala esl in cra-

, mere sic mutalur, quod exsecrabile sine dubio honimi-
stinum. Vosiero die , pfma luce , in boum gregem bus viderelur. reseclis reliauis. In luss. duobus Flo-
in pomcerio poKentem, lupus impetum fecit : atque is C rentt. Icgilur, Q. e. s. d. hominibus videri, an iptis
taurum ipstim^ gregis ducetn, adortus esl. Vtittm esl etinm diit exsccrabile videretur. Lii^d. Balt. quatuor
Arqivis Gelanori cum lauro, cum Inpo esse Danao et Ullr., quod exsecrnbile sine dubio hominibus videri
tiphssimam convenientia: rationem : quod scilieet , uti potcst, an ipsis etiam diis exsccrabiUus videtur, quasi
lupus esi animal hoviini minime famiiiaTe, tic pro- iiiierserideberet uon, in iis, an non, etc.Mens, Quod
pemodum ad id temporis nulla (uif,set Danaus Argi- e. s. d. hominibus viderint, an ipsls ctiam diis exse-
vorum usus consuetudine. Quare cum lattrum tupus cr«ii7e rjdc/ur. El iic plane quoque legil Ullr., iiisj
confecisset, e re nala Argivi Danao impcrium adju- quod ibi dubium silsiiperscripta Toi videtur vir-
an
dicavciuni. Addit Pausanias, Danauin lupum ab gula quxdam Ex his duobus igi-
videretur significt^t.
ApoMine immissum judicasse , et jiropierea Lycii tur, atque Florentinoruin vcstigii^, sic cmcndo liunc
Apollinis sedem dedicasse. Ei Iiinc iii aniiquis .\r- lociim, quod exsecrabile sine dubio hominibHS, vide-
gorum nummulis Apollinis Lycii atque lupi pars ririt, an ipsis eiiam diis exsccrabile viderclur ; vel si
ptior in impetu picta passim exprimuniur.

,
liceai audaciori esse, exopiabile videretur, vcl eliain
A. Sihenelam, qni eum profugum. Siheneltim vulgo excusabile videreiur : sensns utriusque lectionis cl;i-
hic corrupie Icgitur, sicut ei iu Eusebii Clironico Iioc rusest, el illud viderint Tertullianus et alii aiiiarune,
iiomen depraviitum cst. Creterum Iâusanias in Co- prout apud ciiindem TertuII . A polog. cap. 9, p. 90, tn
riiitliiacis scribit, Daiiaum ex .^gypio venientem, iisdem arboribus letnpU sui. obumbrulricibus scelerum,
non Sihenclam, sed iilium Gelanorem regiio expu- eic, non dissimilia sunt illis (piu! modo praecesse-
lisse. Fabh. —
Sihclenum Cod. Pcriz. cum edd. runt apud Orosium, sanguincm diis, scclerum suorum
veit. ; Sthenelaum Lugd. Bali. quaiuor et Ijlir Iir. ; Tj parUcipibus. Orosiana aulciii locutio est videretur
Sthenelam Meus cum Florentinis. Quein vero d• ela- pro visum fuei-il. Vide infra Nolas p. Ci, ad nnin. G.
iiorem P.iusaiiias, euni Elanorem sivc Helanorem vo- 9. 7 HHcciJam Tmi. Confirniaiur lii'C leciio ex
cat Apollodorus, qui cunidem Danao tradidisse re- mss. Florontt. sec, leri. (iiisi quod in lerlio sii in-
gniiin SCribil, xat rriv â.ffCkda.-j «Otw 7r«paSi5w(7t'E)>a- ccitus), Lugd. Batt. oinnibus, L'ltr., Perizon., Ueo
vup TTOTE [3a(rt>5U6)v, inviium sane, ui patet ex Pau- dcnique. Ex quibus Prognes pro Prognce Meus el
saiiia, lib. eodem, cap. Ib, p. 145 : Aav«of 5'ar' At- Florcnlini suppedilant. Piuriini ex iii>dcm etl collo-
ÛTTTOU TrXsOâf inl FtXavwpa tov lOcvJAa, TOjf «ttcjio- C:int posl adjuneium, posl a<yti//i<»H delcitt. Fx vulga-
vou; Tou; 'Ayflvopof pafftêta,- Erravtrtv. Danaus vero iis ante Fabriciuin liabi^bani ed. pr. cum Paris. et
^gypto adnavigans, ad Gelanorem, SthencUe jHium, Vtmciis, Tunc etiam a Progne Terei ct Plnlomcniv
Agcnoris prolem rcgno dejecii. Ab Argo anliquo inccilui parricidiuni ndjuiiclum est. exsecrabiUus ulri-
oriundus Agenor erat, Sthenelaj avus hic lucrai. quec. p.i.c. addiium cst. El sic quoqnc llili. et
5. Profugum fgeuteinquc excepiranl. IV.xlerCoIon. Bobuiiig. nibi quod ibi est posl adjuuctum delcatnr.
codd, omnes baljenl tusceperani, inclegantcr. Lact. Auûst., Tunc cUam Terti Progtie et Philomena: in-
— Malui cum Lautio, Floreiitiiiis duobi!.«, sec.Luiid. ccsto p, a. alque exsccrabiUut xliroque c, p. i. c. a. c.
Bv^l., Meo alquc I'erizon., vxcepciui, iiamiiuueperai,

, :
m illSTORIAniM LIBI-R 1. CAP. XIII. 722

occUlil, patcr comcdil. «olisdtm temporibus Pcrscus A lia'» lcnocinio prnrparassc, qui ipsum quoqiic (ilium
a Grxcia in Asiam " (ratisvcclus osi, ibi barbaras Polopem opulis cjus non dubitarit impcndcrc. Tudct
gciUcs gravidiulurnoquo beUo douiuii, ci novissime etiam ipsius Pclopis contra Dardanum atquc Tro-
victor nomcn sultjeciae gcnii dcdil : nara a Fcrsco janos, quamlibet magna refcrre ceriamina : qu;e,
I*er»a; *» bunt vocaii. qiiia iii fabuiis celebrari * soliia sunt, ncgligcniius
CAPUT XII. ** audiuntur. Ilia quoquc " prxtereo, qux de Pcr-
Comjerics muUorum facinorum per prtcleritioiiem. seo, '* Ciidmo, Thebanis, Spartanisquc |)cr inextri-
At cô niine cogor faieri roe prospiciendi fiiiis cabiles alternantium malorum '* recursus, Pala:-
commodo dc tanta malorum sxculi circumstantia pliaio scribente, referuntur. Taceo flagitia Lcmiiia-
prxtcrire plurima.cnncta brcviarc. Ncqunquamciiim dum ,
pratermitto Pandionis Aibenieosiura regis
tiin dcnsam aliqunndo silvam prxiergrcdi possem, *^ flcbilcm fugam; Atrei et Tbyestis odia, stnpra
nisietiam crcbrisintordum saliibusMibvoIarem.Nam " et parricidia, ccelo quoque invisa, dissimulo.
curo rcgnum As^yrioruin por mcli annos usque ad Omitto "OEdipum interfcctorcm patris» matris ma-
Sardanapalum.per quinquaginta propemodam reges riium, liliornro fratrem, vitricum suum. Sileri malo
actum sit, ei numqnam ponc vel infereodis vel exci- Eteoclem 02 sûe Polynicem miiiuis laborasse
piendisQf usqne in id teropus bellls ' quieverii, B concursibus, ne quis eorom parriciJa oon essct.
quis flnis repcrielur, si ea coaimemorare
enume- ' Nolo roeminisse " Medex amore fXTo saucix, ct
rando, ' ut non dicam describcndo, conemur? prae- pignorum parvulorum ca;dc gaudcntis, et qoidquid
feriim cnm ct ^Giaecorum prxtereunda non siiit. et illis temporibus perpetratum conjici dator : qualitcr
Romanorum, tcI maximc ' reccnsenda sint. Nec homincs **
sustinuerint, quod eiiam aslra fugisse
milii nunc enumerare opos cst Tantali et Pelopis dicuntur.
facla turpia, * fabulas turpiores : qnorum ^ Tan- CAPUT XIH.
lalus rex Pbrygiorum Ganymedem Trni«, Dardanio- Certamen inter Creteniet ei Atheniemet, Lapilhat et
nim rogis filiuro, cum flagiiiosissime rapuisset, ma- The%%tttot.
cenaminis *
Jore conserti fOBditatc detinnii, sicul * Anno ante urbem condiiam dlx * atrocissimum
Piianocles poeta confirmat, qui maximum bellum inter Crctenses ct Atiienicnsos ccriamen fuit : ubi
exciiatum ob hoc fuissc coromemorat : sive quia popuiis utrimque infelicitcr pr«)fligatis crucntiorcm
hunc rpsum Tantainm, uipote asseclam deorum, vi- victoriam Creteoses excrcucrunt : qui nobilium
dcri vall raptum pucrum ad libidinem Jof is faroi- Albeniensium fiiios MiootaurOt ntrum ' fero bomini,
HAVERCAMPI NOT^.
\(i. litdcmlemporibvt Per%eu%. Perseus Jovis ei G 9. Solita sunl. Periz., solent.
Djuaes filius profcclus ad Cepheum Reli F. ejus 10. Audiunlur. Mss. quidjm ct editi, adjungunlur.
filiain Andromedam uxorem duxit, ex eaqne flliuin il. Prwiereo. Perizon. prteierea, quasi prxccdeo-
Pcrsen su&turn, a quo Pcrsx, qui antea Ccphenes et tibus annecteretur oratio.
Artxi appeilabantur, nomcn sortiti sunt. Ilcrodut. 12. Cadmo. Copulam ei iidem prxfigunt.
lib.vn. Fabh. 15. Hecursus. Lugd. Batt. trcs, receisui.
l\ Transvectus ett. Posirema voce auxi ex sex
. 14. FUbilem. Periz. miserabilem.
vel septcm mss., Meo. Pcriz., Ultr. et quatuor Liigd. 15. Et parricidiu. Copulam deleri jubent Lugd.
B;iU. Fio ibi Ullr. legil ubi. Batl. pr. et lert.
42. Suntvocati. Sic in plurimis mss. Lngd. Batt.; 16. CEdipum. Editi quidam et OEdipum.
qiiart. %unt delet, ut et ed. Aug. Lngd. Oat. pr. nam 17. Medew amore icevo saucite. Respicit illum i<H
ai'er<eo, elc. Ptovocaii babcnt vocilati ediil.qiixdam. cum Ennii ex ftledea,
Cap. XII. >- 1. Quieveril. Lugd. Batt. pr. et tert., N.im nunqiiam bera erransraea domo cfrcrretpedcm
quieterint. Medea, animo xgra, ainore sxvosaucia.
t. Enumerando. Sic in ano ex Liigd. Batt. melius
quam numerando, ut passim. Qui locus cxstai libr. \i Rhctoricorum ad Hcrennium,
3.Ut non dicam. Fior. uternue et editi quidam atque de iliis Euripidianis expressus est
ne dicam, sed supcrscriptum in Flor. pr., ttt ne
dicam.
A. Grcecorum p.n.i. Adjuogunt Lugd. Batt. pr.,
tcrt., bella. ^ Meminit ei Ciccro in Coeliana. Fabr. — Flor. tert. cl
5. Rccensenda. Codex Meus et Florent. tert. scri- Meus, tauciatcB.
bunt rccoleuda. 18. Susiinuerint. Flor. tcrt. et ed. Aug., tnsiinue-
b. Fabulas tttrpiore6. Conjunctionem et qux prae- runi.
cedit in vuigalis, nii.iiiiini mss. conscnsu delevi. Cap. XIH. —
1. Anno antc, elc. Ex ross. Lugd.
7. Tantalutrex. Qux hoccapil« deTan(a/o,CAdmo, Bait. nniis .inie U. C. numcrum dcQnit ad
annurnm
aliisque dicunlur, de illis, cum in vulgus nota sint, DCXL. Duo
ocLx. alii
putidum est aliquid scribere. Fabr. 2. A(rort«simt(m inier Creienses. IIoc bclium Minos
8. Phanocles. Lugd. Batl. pr. et tert., Phanodcs rcx Cretcnsium contr:» Aihenienscs movii propicr
malc. Vixit rhanoctes, poela elegiacus, post De- Androgei iiiteriluni, dc quo, ct Mtnotauro Diod. lib.
mosiheiicm. Mcmincrunt ejusClemens Alexaiulriuus IV, Pluiarcbiis in Theseo, Pausanias libr. i. Fabr.
i» Protrepiico p. 24 ei lib. vi Slroroat. p. 627; 3. Fero homini, an humaua' beslio'. Cuni priscaB
Grotios iii Slobici Excerptis p. 2G2, ci Scaliger ad cdd. omiies, prima vidclicei, Aug. Vcnda^ ei P;uis.
Kiiscb. p. 41 Tanlali cl Ganymcdis mcnlioiiein fe- iia hunc locum cxprcssorint, llitiorp. reliquis excin-
cisse videuir in poemaie, quod iiiscribebaiur"Epwr£? plnm dedii reponeiidi, inhumance bcstim quod et F;ibr.
Sivc Kakoi, cujus menlio esl apud Clcmculem in Pro- cl Scoitus relinucruiii, prorsus illepide. Snsiulcrunt
tieiuico. enim opposiiioncui quam Orosius fccU, quasi oc»ciu8
,
an dicam nescio, do.vnrandos

hunianL-e ijestiac nptius A ros. Ncc mora n.im diota f.iciis ins<».']unnlur. Pri-
:
crudeliler addiccbnnt, alque informe prodigium ef- niiun ii>sum Ve-orcm teniium rofiigprc in regnum
fossis Graeciae luminibus sjginabaiit.*li«dem diebus cogunt : de-iilulum vcro excreitum iuvadunl, om-
LnpiibxclThessnii famosis nimium ccrlavere coiiflic- nemqiie belli apparatum cnpessuni, univcr-âm <|uo-
Iibus.g3 Sed Tlicssalos Palsephatus, ^ in libro primo que /Egyptuin popiila-sent, ' nisi paludibus impedit',
Incredibiiiuni*prodit ipsos a Lapilbis crcdilos diclos- 04 * repellerenlur. Indc coniinuo reversi, perdo-
que fuisse
"^
ceniauros, eo quod discurrcnies in bello miiam infinitis cxdibus Asiam, vectigalem feccre :
cquites veluli unum coipus cquorum ® ei hominum ubi pcr XV annos sine pace immorati , tandem uxo*
viderenJur. ruin fljgilaiionc rcvocaniur, ^ denuntianiium, ni re-
deani, sobolem se a finiiimis quaesituras.

CAPUT XiV.
VciOTCi rex yEg^jpii Scythas bello mfeiiam, vincilvir.
CAPUT XV.
ScylkteÂsiam sibi subjiciunt. Amasonum origo, mores et facinora.
Anno anie Urbem conditam cccclxxx ' Vesores, Medio auicm tempore, apud Scythas duo ' regii
rexyEgypii. meridiem etseptentrionem, divisas pene juvenes, * Piynos ei ScolDpyihus, per faclionem op-
lolo coelo ac pelago plagas, aul miscere bello, aul B timatum domo pulsi, ingeniem juventuiem secuni
regno jungere studens, Scyihis beilnm prinius in- traxere, ei ' in Cappadocioe Pontiqiie cra juxt;> am-
dixit, missis prius legaiis, qui hosiibus parendi leges ncm Thermodoontein consederunl, campis Thcnii-
dicerent. * Ad quoe Scythae legatis responderunt; sto- scyriis sibi sulijeclis : ubi diu proxima qi.Tque |>o-
Jide opuleniissimum regem advcrsus inopes sum- pulaii, conspiratione finitimorum pcr insidias Iruti-
psisse bellum, quod limendum * ipsi magis versa vice dantur. Horum uxores exsilio ac vidiiitate permoix*,
fuerit, propter incertos heUi eventus : nulla prxmia, arma suntunt, et ut oinnibus par cx simili condi-
cl damna manifesta. Porro sibi non e\spectandum, lionc animus ficrei, * viros qui SDpcrfucrani, iuierfi-
* dum ad se venialur, sed ultro prxdac obviam itu- ciunt :
' atque accensx iu hosiem sanguincsuoruni,
HAVERCAMPI miJE.
utrum Minotaurum hominem.sedferum, vocaret, an gasset pro congregaverit, ct p. GO, viderelur, pro w-
bcsiiam, sed huniiinam; quia neque homo eral, cum sum fucrii.
Jaurino esset corpore, neque besiia vidcretur posse 7. Denunlianlium. Quidam ex mss. habenl demm-
appeliari cum hominis haberei faciem. Conseniien- tianlibus vel renunlianlibus, subaudiloscilicet i7//$.
tihus
,
igilur cum antiqulss. cdd. mss. Lugd. Balt. pr., Cap. XV. — 1. Retjit juvencs. Tres Lugd. Ball. cl
tcrt., quarlo, Peria. Meoque, velerem resiitui leciio- Uitr., reges juvenes. lii eorum nominibus varietaiem
nem eamdem invcnimus, quam Fabricius exhihet. Prior
4. lisdem diebus Lapithce. De Lapithis et Centauris ^ in tribus mss. Lugd. B itl. Plemux vocatur, in Pcriz
prrcter Pahcphatum, quem Orosius laudai, est legen Plynus. Postcrior in nonnullis Scoiopeiis qucque et
dus Diodor. lib. IV. Fabu. Scolopeius.
5„ /k libro primo, Pcriz. delel in. 2. Plynos et Scolopythui. Postcrius nomen v. rie
6. Prodii. Lugu. Bail. pr., lert., prodidit. bic et apud Ju>tin. a quo iiaec desunipta sunt, scri-
7. Ceniauros. Lugd. Batt. quatuor ct Ullr., hippo- plum invenitur. Nam et Scoipythus, et Scolopitus, vl
ccntauros. Srolopcsius, et Scolopetius in diversis iegiiur. Fabr.
Et horainum. Pcriz., hominnmquc. Meus, ct ho-
8. 5. In Cappadocitc Ponticce ora. In Justiiii lihris
viiuum el cqHilu.n viderentur. esl, in Cappadociai ora. Oe Themi>cyra pr.i tcr alios
Cap. XIV. —
1. Veso',rs rex .€gypti. Lihri velcrcs Oioilor. Iil). li et Slephanus, QepMry.vpx iro^t?, v EffTti;
raitim Veiozcs, p.irlini yesoges, hnbeni. In Jiislini c'.v7l'yj (dipui)^(t-Ko;' Y.cr.l cl ot/oOvTC,' tjtv yj-'(ia'j QefjLia-
lihiis imprcssis cst Yexores, in nosiromanuscnpio, xvptot. FArn. —
Ed. Aug. Ponii el Cappadocia;. M»s.
Ytzorcs, ut forlassc Vczores recturn sii. Quidam pu- Lilgd. Balt. tres, Cnppadocice Poiitique ora : alqnc
ani hunc esse eum, quem llerodot. lih. ii liaofjzfAv ita rcposui suflragante quoque Bongarsio ad Justi-
,
iiorninat, ei Scyihas domuisse scribit. Tu lcgo Jusii- nnui lih. II, cap. 4, ubi mss. suos iia quoque cxhi-
iiu:n iib. n. Fabk. —Rex hic .«Egypli in Meo codice bcre lesiaJur.
m.s. Va'''dres, in aliis, quos consuiui, passim, Veso- 4. Viros qui supcrfueranl. Super fuerant, non tuper-
7C.S, Yezozrs, vcl Vesoge^ vocalur. Propiuquiim hiiic erant, esi in vetiisiis. Ephorus !il). ix ut csi in,
nomcn quod Sesosiri a Manelhonc datur Scosis.

est, Scoliis Argonatilicoru.Ti ApoIIonii, scripsii Amazonas
Vide biodofum Siculum lib. i, cap. 5-5. D contiimeliis affecta.s a viris, cum illi ad beliuin quod-
-2. .\d qua. Ed. Aug., iitque. Mox cdd. quacdara, dam extra fincs profecti essent, eos qui domi reman-
rcspondent. scrani intcrfecisse, cajterosque redcunies non rece-
3. Ipsi Piagis. Ed. Aug. el tres mss. Lugd. Batt., pisse. Fabr.
sibi ipr.i magts. Mox Mcus , vice versa. Ullr. , inde V>. .\tque ttcccm^m in hostem, eic. In editis verba
sed damna munifnia. hncc nullo bono sonsu distinguuniur, attjue ac-
iia,
4. Dnm ad se vcnialur. Ullr. et LuehI. Bat. sco. ?(( ccnsa: in hosteiv, stiuyuine suo uUionein iivsorum con-
ad se venialitr. Periz. dum ad se veniaut. jufium , finilimorutn e.ccldio conscquuntur. Ct-gilabain
U. Nisi paludibua. Vc.vii. ci Meus, ni a paludibvs, cjici dehcrc illa suntjuiiie suo, pr;csertiin cuin apud
liiius c\ Luj^d. Bal. ni pahidibns. Pro poputasscnt Justinum, uude hxc desnmpta sunt, non exsteni ; \td
major ms.^. parsanjr.t popnlacin.ienl. pohi debere po.st conjngum , ita vllioncm ca^sorum
(). RrpeHercniur. Sic in omnibus exstal mss, et ila ronjngitm sangahie suo.\erv.m fuin recepta Icctio
if)"ultis videUir tui-^se On-siu.';, nro eo qiiod Laiimus oiiuimm mss. nucttTitalc conrirmetnr, sola disliii-
e 1, at,];!!' sjih>li(ucriint oditiones om;ic^, pr.ttcr Aii- ttioise mut.ila, .\ique rcposili» sunguinc swrum ex
f;;isi:in3!ii Fabricianam, el Mognnl r.puln juisscn!.
, nis.s. Lugd. Ball. sec. el quaii. atque Ulir. jiro san-
Vcruin h!slii!iun:s eamdein Oroîi Laiiniiaiem supta qti.iHi^ suo, locum sanun» cs^c cxisliino. Acceiis.is in
cap. 8, p.4!S, in «vfciennvt pro subvcncrit, ct congrc- liostcm sanguinc siiorum dixilhas niulicrcsOrosius,
,
7:2.; IIISTOniARU.M LIBRR I. CAP. XV. 726

65 ultionm cjcsonim conjugijm, fiijitiiiionim cxci-
ti
ips:c E|ilicsum , aliasqiic tiibc; fondidi-scnt
(lio coiisequuiiliir. • Tiiiic piicc Drmis quxsila, cx;cr- pr;c<ipiiain «'xercitiis sni pirlem oniislnin njjulon-
nos conciibiuis iiicinil, cilitos marcs inox oiiccant, lissima pr.eda , d'>niiiin reviiranl ;
'^ reliipix , ad
rcminas sludioiie nuliiiinl, ^ inuslis inrantiiiin dcxlc- tuciidum A>i;c inipcriiim rclici;r, ciim M.irposia
rioril>iis m.imillis, " nc sagiltnrum jiclus impediren- roginn, conc irsu lioslinm triicidanlur. '* IIiijiis lo-
tur, uiidc Ainazoiios dicl:o. Ilartiiii duv riieic rcgiiiT, cuin capessit QQ '• Siiiope lilia, q i;c sinsulaicm
• Marpcsia ei Lampclo, nii:o. agininc diviso in duas viriiilis gIori;m) perpclua virginiiale ciimulavii. Ilao
*'
parles, vicissim ciiram liclli cl domiis custodiam fama '• oxcitas gciites tanl;i :idiiiiraiif) cl formido
sorliebanlur. Igiiup ciim '• lMirop;e maximam partcm iiivaseral, " ut Ilerculcs quOiiue, cum jussus fuisset
dumuissent, Asix vcro aliiiuantis civilaiibus c^tptis, a domino siio '* cxbiberc armareginte, quasi ad
IIAVLRCAMPI f\OJJE.
ul <|ux jnm didicis.scnl, marilorum suonim ncce, tliya legalur, alque ex ro id nomen in Orosio repo-
saiiguinem fnndorc, viios inicidaro, quxque sexum suoriiii edilorcs, nam cl iii Juslino quoqiic olim
fortiorem deccrcnt, farerc rt pali. Sinope scripliim fuisse reor, unde in ms. siio lcsla-
(>. Tuuc paci' a q. Lugd. Bil. quart., Tunc pacem itirVossius superscribi, legendiiin esse Sinope. Vrx-
armi$ mccrunt. Pro euccant. cd. Vclusta! nccnnt. terea dnabiis tle raiisis reponi boc dobere noinen
7. inuslis infnntiutn (le.rtPrioribu$ ninniiUis. Sic jndico, qiiia stilicol ct ipsa Siiiope mogni non>i is
Diodoms lib. ii scribit, Amazonas, rSJv Bril-jzipuv tov B rnit Amazon, Sinopo, Ponti iiib.s, iionicn et
a qiia
5c$».ov ^KÔV
UKôv £7ri/a(£lV,
£7ri/a('£iv, TvK
tVK llfi
ati Y.'AXV.
y.cjurv. u.«.yu; twv
ra? ft«X
TK? originein iraxil, iit pitol cx addiiclis a V.issio lesli-
cwjixKTwv £jrori|3oa£vof vj'i-/^).ri' v.y ix airia; ffvixS^vae moniis, ct (juia .luslinns el Orosiusco (cmporo, qiio
TO c9vof Twv 'A;jt«?ovo)v TaOTn; Tvyjlv rrt; TOOtrr.yopia;, Ilercnles c\iiediii;>nom in Amazonas siimpsii, prne-
llor cst, Virginibns dcxiriim nxnnmnm inurere, ne in fiiissciisdem duas tradimt sorores, Anliopcn videli-
praiii$ tunwre suo corpnis nyiliiaWm impedinl, caque cel el Oriihyan, boc vero in loco, n'Mi diias sive so-
de causa fadnm, vt Amnzonum (jens lux nonien inve- roros, sivc filias in rognum succossisse Marpcsia;
tiprii. FABn. niairi scribant, sed unam camque Marpesiae liliam,
8. iSc iaqiitarfim jactus imped,renlur. FA. prim. el quac Sinoi-e appellala nobis fuisse vidoliir.
Ires niss. Lngd. jaoru Dnus cum Dlir. iclns.
iJ:ilt. , iG. Excitas. Flor. uieique et ires Lugd. Batl. ex-
Vonim hic sngittarnni jaclus videlur esse rccuiis ciiin citalas.
scrvet idem Juslinus lib. ii, cap. 4, ()ro.s. Ii!». vii, M. (Jl Hercnlc.i quoque cum ju$sus, clc. Ilcrculis
cap. ZG, nltra ntensinHm Inimani jnctus. Mox ed. pr. dominus fiiit duodccim laboics
Euryslheus, (\\\\ illi
unde etAmaiones dictce. cxaiitlandos pnescripsit. Hiinc aiiloin laborem Bio-

9. Marpeîa cl Lamprto.ssne ull;i varioiale in
Ita doius lib. IV exponens ail : 'Hôax/w? Se ).<x§wv irpitrra-
no.<-(ris Orosii ct Jiistini lianini
iiianuscripti> liJMis yuK To Tov 'Af.at6vo? iiityy.uv
'l7r7To).uT»)f l^(,)i7rripK, tov
icginarum nomina dcscripla louniilur, iion ul in vul- ETri ru; A.uivôva? czpK-tiu-n sTTOiri^juro. !d esl, Cum
gaiis. Mnrthctiu cl Lampedo. V\hn. Uercnli niandaltm e.-iset, ut Hippolyiw Amazonis cin-
iO Sorticbanlur. Lugd. Bal. quart., lucbantur. guluin afferrel, expcdilionent coutra Amazonas su.-.ce-
\l. iMroiiam m:(ximam piriem domui.^sent. S\cCo- fi pit. Ilaqiie Orosius per aniio inteiligit, 'l7r7ro).0T>3C
lon. Lalinc. Ooidain bic maxima ex pnric legcrunl ?o)(TTij,o«7ravaio>ov, nt Apolloniiis lib. ii Argon. v<n'a{.
Lalt. —
Al Fiorontiniis uicrque ciim Perizoii., ma- Legeeii?m dociissimum CoiiiiTn^ntarium Isacii TzcizsB
ximapnile, Ed. Aiig. Europê maxiinam partvm quod in Lycophroiiis Ca.ssandram. Fabr.
fgo |T:i'HiIi. 18. Exhibcre arma regincc. Arma Amazonum sunt
12. /psff" Ephcsum aliasfiue '(rbcs. Ab Ainay.onibu<?, peita et bipennis. Bipcnnis qiiam legiiui; Amazonuin
aociore Sirab. Iib. II condt!a> ei oo-^nominaias fiie- eriimil Ilcrciiles, ut quam Oinpiiale :ib eodeni dono
rniti, Fvhesum, Smyrntjui^ Miirrhinnm Vnphon.
ct aoceperii riiKcqiio ad Lydornm postca transierit rcges,
Moiniiiii Fuslalliiiis (|ui'(|!ic ;ii Dionysiuin. Fabr. — tandemqiic
,
Caria in ornaluni Jovis L:>l>i adonsis ces>

in
Ipscc anicm ipliesum l.'f,uni Lugd. Bait. omncs sciit. inoiniiiil Plutarchus iii Qiu-esl. Gr.rcis p. 501
Mciisque. cl r:02. Uiii rcgina ilia Ain:izoniim l!ippnlyie vocaiur
15. H'liqua;ad tucndum. Mss. Lu^d. Balt. Ircs ita ct inierfecta ab Ilercule fiiisse (pro v.Tieiale fabola;)
pxpriiiiuiil, Tcl qna nd iuendum Asiai imperium relicla n:irraiiir. Pcr arina vero cingutiim intelligere potuii
CKiu M. r. c. /», iruridalur. Vulgatani defciidit Jusli- Or< siiis, illud cniin ab Euryslbeo afTorrc jussiis eiat
niis. Pro imperium Pcnz. babrl rofjMKm. llcrculos, neqiie spoli.iri cingiilo poierat armala vi-
ii. Ilujiis locum cape.^sil Orilhya. Sic Justinus r.igo, nisi vel occisa vel dcvicia. Exbiboiur vcro liic
.«•cribil, iii locnm Mai pcsi;e filiaiii cjus Orilbyiani labor Ucrcuiis, indiiobitsniinirnisanliijiiis inipcratoris
roi;no siicccssisse. Ilic lamcn in velustis libris cst, Macrini,primiaiquesecundimoduli,IIcracleneinPonl(»
Ilnjus hcum Sinopc filin capessit. Fabr. Lngd. — t'ii*is, in quibus Ainazonein cquiiem pedcs insectatur
Bai. tert., cujns locnm ilercules, lconina tcctiis ei clava armaiiis. In alloro
I.J. Sinope filia. Omiies libri mss. Orosii, ne uno D nrmaia bipcnni regina minatiir, nisi insequi dosistat,
quidem esceplo, noo Oriihyia, sed Sinope lcgiinl; dcdiiioncm poscenii Hercuii; in allero prebendens
quin ct ed. Aug.,quamvis sola intcr cdiios, id coin« nudaiam armis ISercules, St clava minax, jam jam
prubai. Ncque me movct, quod apud Justinuin Ori' capiam lenet.
: ,
m PAUU OROSII 72«

ivievictbile periculum destioatus, univcr$tam Grs- ^ G8 <'APUT XVI.
cl«07 iectam ac nobilcra juYentuiem coniraierll,
EpUogus hiiloricB Amazonum : in quo fraunUm
novem longas naves pra?pararii :
'» nec lamen con-
RQraanorum cceeiiaiem imeciatur.
lcnlus examine virium, ex improviso aggredi, et in-
speratas circumvenirc maluerii. Duoe tunc sorores Probdolor, pudet erroris liumnni. Mulicrcs patiia
regno praserant, Antiope ei *'Oriibya. Hercujpsmari profugne Europam atque xVsiam , id csl , * pluriinas
advecius, incautas ine. mesque ct pacis incuria de- fortissimasque mundi partes intraveruni, pervagalsc
sides oppressit. Inier cxsas cnpiasqne complurimas
sunt, deleveruni, centum pcne annis cvenendo urbcs
*' duac sorores Anliopx*, Menalippe ab llercule, Hip-
plurimas, ' atque alias consiiluendo, tenuerunt : nec
polyie a Thesco, *• reienta; sonl. Sed Theseus Hip-
tamen ^ miserix bominum pressur.i tem|>orum de-
polyteo matrimonio ascivit, HerculesMeiialippenso-
arma regina; pretio redemptionis
puiata est. * Modo autem ' Gctx illi ,
qui et nunc
rori reddidil, el
accepit. " Post Orithyam Penliiesilea regno potita Goihi, * quos Alexander ^ eviiandos pronuDtiavii,
esi : cujus Trojano bello clarissinia inter viros do- Pyrrbus exhorruit, Cxsar etiam dccliiiavit, reliciis
accepimus. '*
cumeDta viriuiis vacuefactisqne * sedibus suis , ac toiis viribus toi
HAVERGAMPI NOTifl.
19. Nec tamen. Edd. quxdam , nec lanto, prima, B 'A">^« Scoi.tiaaTov oux npiynaiTn o't»» TFoXectM; fr>a>«-
KC tanium. ffSzt cffTopiav , ait PluiMichus ia Tbeseo de hoc ipso
20. Oriihya. Varie in mss. et edilis scribilur Or- agcDs quem lcge. Fabr.
thia, Orilhia, Orethia, Orlhya , Oiritia. Ciim Graecis il. lieient(c sunt. ResecaDt poslremum verbani
scribendum esl Qtreria, Vide Noias Salmasii in Justini qnidam ex mss.
iiovissima edillone. Mox edd. quapdam quam plurimat. 23. Post Oriihtiam PenthesiUa. Peniheîlca Ania-
ii. Ducc sorores Antiopo', Diodorus scr.bil , Her- zonum rr-gina posi Hectoris cxdem Trojanis aiixilio
culem e captivis Aniiopcm Tbeseo doiiasse, Menalip' venit: magnoque niimero Grrcoritm occi>o, landom
jjam acccpio Baliheo liberasse. ApoUonius Rhodius ipsa forliler pugnans ab Acbille interfccta fnit, Diodo-
canii , Hippolytam iierculi balieiim donassc , ut riis lib. n, Diciys Cretensis lib. n Fabr. Memnriam . —
Menalippam per insidias capiaiit iiberarct. Tz izes lnijiis Amazonis coedisquc ejus , ab Achillc f.iri.^c ,
,
niavoU, An/»opfl»nfuissc(ex quaTbeseus Hippolytiim servat bic uutomui couiorniatus cx Museo F^rne-
suscep«rlt) ijuam Uippoly tam, ul Lycophron scripsil siano.
Cap. XYI. —
I. Plurimas (oriisiimasqve rnundi pur- C rcdegisse. Fabr. —
Oros., lib. vii, cap. 34, Maximj»
(es. Kd. Aug. plurimas mumii parlcs jcriisiimasque. iHasScijlhicas gcnlcs, formidatasquc cunctis mujoribus,
Mox ed. qiixdam, el cenium p. a. Alcxandro quoque, illi Mayno, iicul Pompeius Corne-
2. Atque alias constiluctido. Ed. pr. et Lngd. BjI. liusque tcsliiii swil, ciiains.
torl., atque aliat conslruendo. 1'aris. ci Vcneia;, in 7. Evitandos. Luijd. Bat. omncs cum Lltr. , vi-
couxtruendo. Lugd. BjI. qiiarl., oliasque exsiruendo. tandos.
3. Miscria Uominum. Ed. Aug. miseria homlnum. 8. Pyrrhus. L'igd. B.-^l. Cyrus. Male is cnim Alc- ;
4. Modo Abesi \ox poslrema a Periz,

atitem. xaiidrum pr«cedtrc dcbuerai, cl loquiiur Orosius de
n. Get(c illi, qui et nunc Goihi. Sic Hieronymus in inagnis regibus, qiii congredi cum Gothis venti fuc-
Genesin. Gothos ab eruditis antiquis Gctas nominalos rini, «juamvis ad coruin terras pcneirarint Cyrus eo
es.ê tcstatiir Getas auiem irans iCmum apud Da-
: usque non peivcnii , is Scythi» bcllutn iiifcrens
nubium sedes babuisse auctor esl Dio lib. u et in turpiier vicius, occubuit.
Doiniiiano Xipbiiiniis ex eudeni. iilem Dio iibruii) y. Sedibus suit. Non agnoscuol postrcmam voccm
de rebug Goihorum FsTtxgv inscripserat, ui ex Suiila edd. pr., Paris. et VcnoUr.
cngnosciiur. Claudiamis eiiam passim Gctarum no- iO. Ac tolis viribut lot H. i.p. Feci cx toti Iloiuaiias.
iiiine Gotbos inieliigit. Sed Crjeci rcrum ecclesiasii- Laut. —
Eiiicndalioiiem Laulii quain in editiune
carum scriptores illos roTOowf vocant. Fabr. Sic — Mogumitia rocepii Scoiius, coiihrmaiit ex cudicibus
]{. Ilieronymus in Genesin Goihos ab erudilis aniiquis mss. Flor. lert. et Lltr. eaijue nihil ceriius e-t,
,
Cetas appellalos luisse lest:iiur. Cl.iudianus eiiam quamvis cdd. priiicipnm. prima' cl .\ugiivt;iiia*,
lcctii»
passim Gelcrum nomine Golhos inlcUigit et Gelas ; lcni pjsît, (ic loiis viribus tuli flomamLif cic, qu.^
traiis i^^lmum, apud D.mubium scdes Iiabuisse .nuctor D signilicant iicniino resi.slente irniptionent in proviii-
esl Diod., iib. v. Sed Crx'ci roriiiii ecclesiaslicaruiii cias Romunas fcci^se adeoiue sine dnliio ludunno-
,
scriptorcs illi*s r60ou? vorant. I.AtT. luiii , si facorc iicncoliiin , |>r.o\a!cre

vcliiil belli
0. Quos Aicxandcr cviiiutdos. Siiabo libr. vu scribit virihus. Ncqiie
soluia soiinuniur lianc lociioiicni
Alcxaiidruni iii oa expcditiono, (|uaiii advcrsiis Tbra- Veiiei.T ct Paris. vorum coiilirmant quoque iiiss.
,
cas iraiis ytmiim inc^lenios Mi>.r<pii ad Gctas pc- , Liigii. I>ail. pr. cl qiiait. Mous ^criliti tvtvs- Quixl
!>ctra6!:C curuiiiqnc civilalcui in »uaiii poicsiuacm
, vcro in rcli:]iiis csl toti liomanat, ctc. niiiiii «;6t.
;
719 niSTORIARUM LIBER I. CAP. XVll. 730

Romanas ingressi provinciis, siimil(|i)c ail (orroron; A 70 CAPUT XVII.
diu osieitlaii, sncict.ilcm Q9 lioiiia i rocticris pro- Dc rapiu Uiletia;, et Troiw eicidio, cum adnwniiione
ad Leetoretn.
cibus sperant : qiinn) ar.nis vinilicarc potu sscn(
Ai vero :iiile trbein tondiiain ' ccccxix anno .
exigux habiiaiionis scdcm, " non ex sn.i cleciioiic,
raptus llclciirr, conjiir.iiioGra;coruin, ct * concursiis
'*
scd cx noslro judicio roganl : quibus gul>jcr(a ci
iiiillc naviiini, dchinc dccciinis ohsidio, ac po>trenio
patcntc Muivcrs.i lena , pr.Tsumere ,
" qnani cs-^cl
f.Hiiosum Troj;c exoidiiim pr;«dicatnr. In qiio hello •
lihiliini, libcriim fiiit : scmctipsos ad tnitioncni K<»- pcr decem aiinos cnicntissimc gesto, quas iiationes,
'* ôlos invicta rogi
mani rcgni ofrenml ,
qt;os .•» liqii:Hi:osqiie fiopnlos idem lurho involrcrit , aiqito
iniierunt. El tamcn c.xc.t g .nliliins.ciim li.xc Uomana nffl xcrii, llomerus poela, in primisciarns, luculcn-
virtutc "gcsta non vidcai, liilc Komanornni impciraia t ssiino carmiiic ^ palam fecit : nec pcr ordiiicm
non credit, nec acquicscil, cum intrlligat, confitcri 71 iiunc rctexcrc nostrnm cst, ' quia et opcri ion-
hcncficio Cnristian.T religionis ('• qu.i^ cognntam per giiin ct omnihiis notnm vidctur. Vcruinlainen qui
omnes popnlos fidcin jungil ) cos viros sinc pr:rlio diuliirnitatem illius obsidionis , evcrsionis airociia-
sihi csse snhjeclos ,
quorum feniin.x> iii:>jorcin lct ra- tcni, * ( jcdem, capiiviiaicniquc didicerunt, videant,
rum parlem iinmcnsis cxdihus dclevcrunt. si rcclc isto ,
qualiscumque cst ,
prx^cmis icmpopt
siaiu olTenduulur; ^ quos , bosics , occulia ini^cri«
IIAVERCAMPl lSOT.li:.
\\. Non
cx lua elrrtione. Lng.1. Bat. qiiart., non B ^mpUus ab inviccm niqiie hosies sint, sed fra-
alieni
tua eleclione, siipra habitaiiouis sho; Flop.sec. Orisius tres ei cognaii , quique ad uniiin Ecclesi r corpiis
Infra lil». vii, cap. 58: Qnamobrem Alaricum cunc- , perlineni mcmhraque sint unius corporis, ciijus
,
lanique Gothormn gcnlcm , pro pace oplima ei quibns- caput Chiistus est.
cumjue sedibus suppliciter ac $impliciler oraniein, clc. Cap. XVII. —
1. ccccxxx anno. Ita scripîmns ex
Luranusde piraiis Poinpeii Magni apparatuiii me-

, nnct irilaic I hrorum naiiuscriptorum , nim vnlgo
lucntibu<;, lib. >i, vs. .579 : lcgatnr , ccccxxx et cmplius anno. Dc hoc nnnicro
|.|iira diccmiis lihro seqnenie, cap. iv. Fabr.— Edd.
Anguslaquc domum terrarum in sede poposcit.
Ililtorp cl Bolsuing. exhibcnt , ccccxxx el ampliut
12. Palente. Rccte; nam pareitie quod cxhilicni nnno. Scd prinn, Aug., Vt:ncUc cl Paris. iit cl iiiss.
cdd. Vcnet.r, Paris., Ilitl. cl Bolsuing. conirn pr. cl Liigd. Rntt., cr.cxNX flnno, dcleiis rcliqnis. Uriiipii
Aug. palenie \K\heui , loouni lucrl iicquir
qu.TC non ; iiies. oiniics Fahricii cmendatinncm npprohani. Mox
parcbat Goihis lcrra, sed patebnl, sulijcclii iliorum raptu llelemc, trcs cx mss. Liigd. Batt. , cl dcccn-
oculis, ut quoquovcrsum vellent, irruinperc, scdcs- nalis ed. pr. ciiin P.iris. el Venctis.
que figereposscni. Duoex inss. Lugd. Batt. pctenrfd. 2. Concursus mille navium. Rotnndus nnmcrus
13. Quam essel libiium. UHr. ms. qua essci libiium. classis Grxcoruin, ut apud Virg. ii JEne\d. el apuil
Ed. prima quod. Pro [uil Flor. sec. fmsic, quasi vclit, Ovid. xiii Mclnnior. mille carince. Apud Euripidcin in
fuissct. Orcsie Chorns Menel.ium sic affaiur ''n yjnovnyv :
14. Soloi. Abest ab cd. Ang. (npaiiv opui(7ui l; v»jv 'AiTixv, lulp , uhi in Schoiiis
15. Getla. non vidcat. Rejeci esse , qiiod inlrnsit -, noiaiur, «Tnj/JTto-fjievM iyprifjmxo «piOarjt, ToifKUTuiyup
Fabricius, contraomniuiii mss. cdiiinnumquc fidcm. *•
«iTav «i vr,t5 Twv'fc;>.i/ivwv, yj).rxiTpo;ruit p-n. Erô
lia cdidit , cjcsta non csse videat.
enim jHe voluit, nnves fuisse, uclv. Vide plnra in Senccaoi
QucB cogiiaiam pcr omnes populos fidcin jungil.
1(). Tr.>gicum a Marl. DcSrio e variis .nllata. Fabr.
Sic edidit Fahricius , secutus veinsiiores cditinnes, 3. Dccem annot. Ah his vcrbis incipit nohilis ilic
qn.comneshanclectionemprohant, nisiqnod<:o9nrt<a codex Florcniinus , qui primus nohis aiidil vcnc- ,
fidc lcgatur in Ang. At ms.«. oninino onmes quos , rnndic inier omncs mss. codiccs vcinsiatis. Iniiiuni
insp'xi , vc! quoruni liahio colla ioncin , cognitum ojusdcm , depictis summa cuin cura ad archctypi
prxrcriiiil; qiix lcciio in lliitorp. iiv.qiie, qnae postea lidcm liilcris , huif loco inserere spect.indumquc
proiiicriini, cdiiionibns, inar<;iiioiM occnpat. J» ms. proponcre visum fuit. Mox pro quas Lngd. Batt. qiia-
Liigd. B;it. qiiart. insuinr Icgilur fide jungiiur. Vul luor cum Lllir. cl ed. Aug. prxtcruiil , quanla^ na-
g:iia rcctc sesc hahel. Chrisii.iiia rcligio, tii(|uil Oro- tiones , ct ad illud in priinis ed. Aug. adjicil , Al. in
sius, jniigit cogn;itani fidcm pcr populos, id omncs pluribus.
cst, lacii, ut oiuiies populi per eamdeoi iidem, noii
5 M
ececn^rsr
S^TIONesqu^^NTOS
s c n.u e NT T ! ^ s rn e cr e s nco <^
«T>pO pV4L0 5^]t>COTTURBO
cN 1
iNUoLtteRrTA^Tq^^.?>pli7ce jc\Thocr> eRus poCT>-

4. Pntam Sir mss. omncs, ut el e.^d. vct''-
fecii. D 6. Ccvdem. Cltr., C(edeinqu*\
rcs, neqiie scio cur Fabricins et Scotius palam facil 7. Quos, hosics, clc. Hiijiis loci scnsus crat o')-
cdidcrint. fiunc, quod sequiturnbest n d«obi;s n?s^. sc;irio!-, priccipiK; , si disiiiiclio minor ;in;e h i:c.
Ln;,'d. BjiI. verba ponctf^lur, Inclaiins f i<nuin fiiit, co!ii-

<•!, ot
r». Qma et nperi lonyum. Recle, ncqiic nudiciida inaie s:o disiin;;ucre:iliir , slalu offenduniur , ijuo;
ed. .\ug. scrihcns opere, siculi in Ln?d. Bat. pr. a hoîcs, ei<'. Il.'« c:iiin ill.i, ijiia' pr.cccsscrunl, liif-.' »/«.'.,
scniiid.-v niann quoque iramutaiuni inveoi. Lugd. »/ rcrlc, c-tc , \!ilchHniii' omjuiig» il;here Instu, quoi
liai. icii. ci Jdci. hes>es, clc, rclicia :n'i.';^ iiiJie unsai, uiruni \ox
731 PAULI OROSIl <t>3
coniia Dei, * ciim per omnfs lorras iristriiriis oopiis A * Troj.i profugi, advcp.lu? in luilinni •inrt arma coni-
k'iIo p.Tsequi possini, pncis graiia* pr.clf aiis obsidi- moverit, qu;ilia per tricnnium Lclla ' excilavcril,
biis poroiniiia muria se-iuiiiiUjr : ei nc lorie !i3-cquielis qiKinios populos impliciicril, odio excidiofjuc aftlixe-
:imore facere credaniur,'* seijisos ac pericula sua pro ri!,

'^
iucii lillerarii disciplina noslrne quoquc me-
Romaiioruin pace adversus alias gentes ofTjiunt. morix " i.iusium est. Ilovum pr.eloroa lemporiiin
* mcdio intorJMccnt exsilia naufragiaque Gr:i;cornni,
72 CAPUT XVIII.
variw cludes ejusdetn
Pcloiioniiensium cladcs ' Codro morienlc, * faloriim
Aiâeiv in Italiam Cidventus, el
lemporit. ignari Tliracos, nova iu bella surgcnies, et gencralis
Paucis practerea annis inlervenienlibus, * ^.nosc. tunc per loiam Asiam Craeclamque commoiio.
HAVERCAMPI miM.
hostes in primo an in quarto casu accipi dobcrel.
Unde facluin opinor, ut in primo ci teriio Liigd.
additur manii;
veril.
(ert. ejccjmit, supcrscripto, eicifo-
Lvdi litleritlis disclplince. Pro ludi Utterarii,

I
Uilavis liltera q cum supcrscripta o aliam lectionem, 4.
\idelicel quo, indigilaverii. Sed sensus jam per se Dein inustvm pro insitum, omncs veiores iibri recle
clirns esl. Vidcani, inquil Orosius. loC!iti<me Ter- asrnoscuiil. Laijt.
inllinixi cl aiiis scriplorilius Clirisiinnis, ul supra 5. /.''Hs/um est. Vera li;rc et gormana (quod Lau-
p. SOdisimus, valdc f;imiliari utrum rccte isto B
, lins eiinsi, cnjiis lcciioiiem /urfi //»eia/'s d;6cip'i»;<p.
biiius nitslri tempcri-; ?i;iiu, de quo p;ujci, ei in an- qit;\' coiiira niss. est, noii probo, vidit) loclio esl.
fidis, querimlnr, offvndantur; quus ipsos, ill<;s sci- (Jonfiimani illam Florcnrmi pr. et scc, Periz. M<us-
iirct, qui dc iiraeseuiihiis (incruntiir lemporibus,
qi!0, ciim eii. -\ug. ; rt^liqii;»' cd>i. i»istt»n« esl .Mss.
liosics Golbi (i|iioriiiii poienlia oi iiiullUudo. in linc Lug<i. Bati. pr. el ler!,, iiijunctuin esl. Flor. lcrf.,
cipilis praccedciitisdescripia fiiil) nequnq'iam liosii- indilinn est.
lil'.T lr;»ctaui. scd pro quibus, veluii sooiis ci ami- 6. interjacent. Non fiiit lioc miitandnn a
Medio
cis, conir.i alios h;irbaios pugnarc, alqiio imporium F;ib) icio, scqueolc Scolio, iti inlerjacente, liccl inedin
llomanum viiidicarc, sose paraios oslciiduul. In qno iiiicrjitceiiii, ircs cx Lugd. Balt. babeant,oi n!o,/jo
ccnc iion iiiiseri;iin toiopormn, cl Cbrisuanos p.icis inlerjnctnti Mcis. Piobam leciionem Sfrvaiit Florcn-
Jiterii.i' lJrl)isunbaloros, sed Dei, proptcr Clirisli:»- tmi tres cum edd. Votl., sed Aog. cum mss. Ijlir. el
num iKtmcn parceniem qunque aliis ssbique ijisis, Poriz. \c^:\ media inierjncent.
misericordiam, p:>g:\ni .^giio-ccre ueljueranl. Qiuc 7. Codro moricnie. Nota hisloria e»t ox Eufebii
%cro l)i<: cts.ipr.i dcGoibis, oorumque pro Romana Clironico, jiiîi-ii lii). ii, Voileii i. a qiiibns Doni.iliil
re >Uidio, scriliil. re-^pioiunl lemiora et r''S gcstas, disciepat V;il<'rius M;»x. Iii>. V, cap. 7. Eleganissime
qiix pleniiis ab Orosio doscribuntur iu line operis, rem Lvcurgus io Loocralem. P:iusa-
persociitu.-:. esi
jiivccap. nii. Itbri se|>tiitii. ni;ts lib. Codruni non longc ab Ilisso a Pe-
i scribii,
8. Cuin per onines lerras. Abesi prima vox a Lugd. loponnensibus inlerfcrtiim. Fabk.
Bai. pr. Pro inslruciis {j\lr. e.rsiiucliA. Eii. Au;;.,
, 8. Fatorum Thraces. Coloi)- fractorum. Ma-
i(inoti
nisiruens. Pro possinl Lugd Hail. pr. el icri. el Flor. q ex bisloiia. Vermii
terni lib. factoriim, uleique niale, V(
sec, possunt. Ed. pr. ol Paris., fiossenl. Vonel;cde- illud »</»oM, pio ignari, quanivis muili suo loco lur-
Wnlbello. Illa vcro per omnes terrn.s, rospitiuiil lol bariini, Laiiuc tamen a nobis est resliiutnm. riaiilus,
provinoias Komanas, quas supra loiis viribas ingres- P.->ciulolo : Scio, uolis prccdicas. Laut. Pormulari —
a Voti'ribiis signilicationem, sio ul pro ignuti ponant
hos fui«so Goibos scfibit.
9.Prcclemis oh->idibus. In Perizon. leîtnr, proslcr- ignaii, nlurima Ovidii loca doceul. 18 Met.im. Iib. i,
ilis obfidibus, quod coiitrarium efficit sensum, qiiasi
vers. 154,
volueril Oraiiws. snperlios illos hoslcs , adeo benc FhicUbus Jinotis insuit:iverc carinjp.
dc Romanis jiiii:<a-se, ui nc quidem obsidcs r.b
»'sdem acci|)er.' voinorinl. Vulgatam lameii pr.vforo, ri)i IIciii>iu-i lesiiiur Medicenm opiiiotim liabere
qui' innuit, ipôs Goibos lidoni suain dalis vel oblalis ignaris, uroquo tiii Taciliim J.7//0/0 confirmai; addu-
obiidjbus ex siia gciiie, Uoiiianis prolâsso. Cii quoqiie Virgitii locum x .Csieid. 70<'>,
!0. ^.eipsot ac peruula sna. Vulgo ad pciiculu siia. Igiiarum Laurtms habel nra Mimanta.
Laut. — No!i addil, uirum Coion. quo u.y.is fiiit
cmlex, cxprimal. Verum id ego aflirmarc possiim,

ila
Idom Ovid. Mclam. vii, 404,
sic iii mss. oplimo et vetuslissiino, Flor. primn sci- Jamquc adcrai Thcseus, proles igiiara parcnii.
licci, exslare, ul ct duoln.is rilid.uis, nec noii in
Liigd. Dat. quario, in PenzMi., in meis Membranis,
Ibidem vs. b72,
alquocdd. prima Aiig. el P.»risii»a. Aspicil .'F.oiideii; ignola ex arbore faclum
Cav. XVIIL— L ./.)ie(E7'r.))«;)ro/i«/;. QuodOrosius -. Forre nianu jaouliiin.
*
Rii;e memoriy ludi iiiieiarii discipliiia iiisitiim de
JEne\ soribil, i<l liodie quoijiie ex Virgiiio in Scbolis Lbi ignara hahentm^s. ci illuslral p'uribusllciiisiiis,
pticri cognoscunl. pABn. —
li! ood. Flor. ar.t-quissimo quem vide. Siinililcr ignolu^ pro i^>!rti ponitur ab
ascribiliir in marginc, In llaliam adienius .Enea'. Orosio, neqiie sine exemiilo. Anie illum, Qnintilian.
cstque manus ejnsdem leiiipi-ris, quod ai»no!andum Dcclaina!. ti, p. 128 Ne qiiis tanien errct iguotns,
:
duxi, ul apparoat, quam votu.s mos fuorit, lemmala uon esi /S/ii viei roverca, sed malcr. Ubi in Noiis vide
ad oras libroruin applngcndi. Pro pnrierea ed. Aii;;. plura. Ignoli voro pro ignori iiiveni iii sox ilris, qiios
b:iiiol iiilcrea. jpse (Oiiiuli, mss.el in edil. Ang. Ilabot qunquo sic
2. Truja piofiHfi, ndieiitns in Jlntiam. II.TCC';! srri- Vltr. o.id.. scd Florenlini a vnlgatis non discrep:ire
ptiira.irium codd. Flor. iil ci .Mci : n Tiojn pio/i/ni vidciilur. lii trili'is ilfis, siout iii Colon. froctoruin
amaiil Lu-d. P:^n. pr., ttri., qu:irl., ciim cd. Aug.; ((|nod iii s'"o. iii furlvrumhul iiiiilatutn) logiutr, siout
e.tTroj.i, si:d iiiiniis coi!c!iiiie, icliqui. Nesoio .luicm, cl iii quaiuor Liigd. Baii., Moo, Peiizon. ei Uli. al-
onr, (oiilr;» ouines, qua jirazocsjonim, cdilionos, que Anu cur Tliracas faiorum iguotos vel
cdii. Scil
Sc')ll!i-« in Mosiuniin.i c lor'; poiu-^rii. .Fuca: e.x Trojn igiia!o> voojt 0:<>>ius? Vollem id docuissont intor-
piofiiiji udvinius, m iiulia quiV /ir.i'0 cr/Oi.îi/ii;) »1, piolt.-. .\a .ir.x 'liUiii aliqiiO.l iliis daluin fuil, quod ,
mcpla diîinotione. < iioi malo ip.tollfxeiiol frustra nl rdii^ «onti^n
, . .
E.rcituvcrU. Flor. pr., exciinit, \\\ maig. cxcr-

3. bi>lluiii ropi;!ioruiil ? Non momiiii id bgis-e. U>idc
Lucrii, scc. iii tcxlu, (aî' licri* !><jd liilcru c alia

."
suspiior b.cuii; jaiu oiim fuissecorrupuim, aljuo sic
755 iiiSTORiAUiJM Liricn I. c\r. xix. 751
73 cAPur XIX. j^ A<syri05 iTgnavii '

S.tnl.in.ipaliis, vir niiili(TC cor-
rii)'lior: <y\ intor scoriorui» gr^^jjcs* ((•rniiix li.i|)ilii
I>e Snrdiiinipa!o ncji' A^fxjTiornm; dc Vliruovt-, l>io:lc l'iir|nir.im co!o ir.icians ,

' u piufrcci.» siio Arlni',
el Uiywje rcgituis MiJvniin; dc Cyro WfjC /Vr-
sarinu.
(|iii (iinc 74 Mcdis prn'iTal, ^ vi-iis ul'[iie cx^cci.n-
lioiii lial>ilus, tiiox clian» * cxcitis Mcilonnii poinilis
Anno aiilc Urbem condil.im lxiv novissimus .ipiid ad bclluni provocaius, oi vicius, * anlcnii |ivi;c sc
IlAYLUCAMl-i NOTiE.
rcf «rm.iri posse, Codro iiiorirnle, fatoruw ijiiaro. Fi- qucmia ad bcllum ifcdorim popntis. Pro protucatut,
dos liisiorica cmcndalioni luiic acccdit. In fiiie ca- Flor scq., prorocatur.
pilis Liisd. nalt. pr. cl scc. crni :id(luiil. (). Ardei.ti pyra; se iiijccit. Iloc solo, inquil Ju'li-
CaI'.XIX. —
l.Sardan(ipulus.\)cSiird(inii)ndoi\\<Ut\. iius, i»iii<a»«s i'i)v/rii. HujiK Sardaiinpali insigiie ino-
M). I, Diodor. lil). ii, copiose ei Vellciiis Paicrculiis iiiimcntumquondam rxsliiil in urbeCilici:i' Aiichialo,
lili. I. Fadr. — Siciili in niss. Jiisiini, sic q;;oinic in li;iiid prociil ;iTar.so, qiuid de.scrijilmii rcliqnii \rria-
Orosii codd. pnssim scribiiur Sardnnapaltus. Sed iiiis d(; Expcd. Alcx. Magiii lil). ii, cip. "), p. GO.
pro.Tnno aiiic Urbcm condilam Lxiv Lugd. Bii. sec. I''erebaliir is rcx Ancbialum condidisse , nudc iit
poiiii i.w. rondiiorcm siitim ibidein celebriiriint cl .idinirabiU ,
2. Feminw habilu. Sic coiisianler scribuiil mss. B licc moiiiimenio hiinorariiisi.K«i t6 /jivri.i/.a tvj SaoiJa-
omncs, Florciiliiii trcs, Liigd. IIill. qiiatii(»r, Mcns vx7r(i).ou eyyi)^ rjv twv T£t;f o^v toO 'Ay/ta/.ou, y.v.i «Oto;
el Perizoii. ciim edil.Aug.Oui igiin! habcn! fcmir.eo. «yc(0"Ti(i/et tV f.uTw l<'.fi'iv.va'ncido', (Ty;xCijC/.r3)rvif r«f
id cx Jii^liiii iinilatioiie seculi esse vidcniur, apiid /^;lo(/.; «W.i^ât?, «ij u«).t(TTa e? y.poTOM (Tv(/.t«X),ovT7t. Ft
qiiciii mnHcbri liabiln lil). 1, cip. 3, unde su.i batisil SiiidanapiiH monnvienlinii /ui ipsa Anchiali muinia ex-
Oroîu». slubiit, cvi insibtcbal Suydiiiiapalns manus eoltidciia, ul
3. A prwfcclo suo Arbalo. \iiIgo liic Arbu&io ct Ar- Addil dciii in-cri|ilioiiciii taii
in plaiisihus ficri svlci,
bncto, sicut lib. scq. dp. 2 Arbastus el Arbaclns le- rcgc dignam, qu;i jiibemiir cderc.l ilicrc, vdliiplMari,
gilur; sed (|uiid scripsiiniis, id csl in lilnis iiiatni- rclKina Itnjiis vii;e ne lanli, ilij;iioriiiii stiliccl crc-
sfriplis iiiroqiic loco. Fabr. —
Servanl Fîbricii iec- piiii, vel iiianiiiiiii platisu, «iigo:) c^.si'. Moniiiiiciiiiitn
lionem liliri mss. quos ciiiisuioimiis passini, onines. qiiidciii illii I, cuiii lol rcliquis cjiis gciicris, din pcr-
Pro lunc, qiiod sc<iuitur, in Ltigd. Bal. lerl. Csl e te, lil scd Tarseiiscs taiiicn sctii|iit(Tiiaiii iii
; :i;i'C me-
qiiasi vclict, co tcinporc. nioriam cjnscxstare voliicriiiit, (|uia cl ipâ i!Ia urbs
l. Yiiw^. Liigd. Hai. scq. el LMir., visus esl. Ed. a SiT(htiap:i!i) rcrcbîliir condila, niiii)iiiosqiic sigoa-
Aug., invisusatquc c.vsecratioin liabilus. riiniad rei lnijiis a!i]iie i|)siiis nioniiincnti, ciim (|iia-
5. F.xcitis. Flor. setj., ndscitis. Liigd. Bal. pr. cl daiii latiicii dis( repaiitia, iiiciiioriaiii , ciijus generis
lcrt. cuin Ullr., e.ccituiis. Trai>spoiiii Flor. pr. se* sex vaide nobiies inscrerc huic loco piacuii.
3^.// ,(^^l\'i ']
I.\'>
iiJ^
755 PAi'Li oaosii 736
iiijccit. 75' Exlnregnum AssyrioruminMcdoscon- A acriusquo ccrtamen insiaural, proposilo suls niciu,
ccssit. Deinde multis prceliis undiqiie " scatcscen- si quis " e pranlio cedcrc molireinr, fcrro " excipc-
tibus, qux pcrordinero disscrere nequaquam apium reiur. Qu.i nccessiiatc insianier Modis pugnaniibus,
viUctur, per varios provenJus ad Scyllias Clialdoccs-

*'•
pulsa iterum Persarum acies , cum |iaiil.ilim ce-
quc, et rursus ad Medos parili via * rediit. In qiia deret, matrcs et uxorcs eorum obviam occurrunt»
brevilaie pcnsandum cst • quantac ruin.x, cladesque crant, " in prociium 77 rcverianlur : runciantibu?,
gcntium fuere, qnanta bella fluxerunt, uhi loiies tot sublata veste , obscocna corporis osicndunt ,
qux-
'" Post liac Medis Phra-
ei lalia regna muiala sunt. rentes, ** num in uteros matrum vel uxorum vcllent
orles " imperilavit ,
qui 76 crclierrimis Persanim rcfugcre. Quo faclo ernbesccntes in prylium rc-
Assyriorumquc bcUis viginli el duos regni sui an- dcuni : et facia iurpressione, quos fugiebant, fugcro
nos consumpsit. '* Post hunc Diocles regnavit, vir compcllunt. Ibi lunc Astynges capiiur, cui Cyrus
armis '* cxperienlissimus , semper.iue hellis inimo- nihil aliud quam regnum absiulit, eumquc maximx
ratus ; qui auclum'Mate imperium moriens AslyMgi Uyrcanorum genli prxposuit. lii Medos vero " re-
dedit. *» Astyages , virili prole vacuus , Cyrum ne- vcrti ipse noluit. Is (inis imperii Medorum fuit.
poiem apud Persas genitum babnii. Sed Cyrus, mox Scd civitotes, qiix tributarix Medoroin erant , a
tit adolevit , congregata Persarum manu, avo certa- B Cyro defecerunt : qux res Cyro moitoram bellonim
nicn indixit. ** Porro Astyages nbliius sceleris sui, causa ei origo exstiiit.
quod in " Harpagum dudum admiserat, cum rilium CAPUT XX.

cjus unicum et parvulum interfecit, epulandumque De Phalaridis tyrannide , et AremKli Latinorum rcgit
flagiliis.
patri apposuit, ac ne quid infelicissimte orbiiati fe*
lix ignorantia subtraherct, infames eputas, ostcnsis Ea tempcst.ile Phalaris Siculus Agrigentinos
patri cum capiic manibus , improperavit. IIuJus arrcpt.1 tyrannide * populabatiir. Qui cnidelis men*
crgo facii '« immeirior, ipsi Uarpago sumrnam belli lc , rommentis crudelior, ^ oninia ttcfaria in inno-
'» committit , qiii acccpium ciercitum statim Cyro ccntes agens, iiivenit aliquando qiiem jusie punirct
•* per proditioncm iradii. Quocompcrio, A8iy.ige3^ injustus. * Nam Perillus quidam aeris opilex afTcc-
*^
raptis sccum copiis, io Persas ipse proficis."itur, lans tyranni amicitiam, aptum munus crudclitaii
HAVKKCAMPI NOTiE.
7. Exin. Ed. pr. ol et Flor. terl., Exhhic. Aug., i9. Commiiiii. Edd. pr., Venetx et Paris., com'
Exinde, ei sic quoquc Flor. sec, sed a secunda ma- tniait, assentiente cod. Feri/.on. Porro Lupd. Batt.
nu, prius luerat Exin. qiintuor, un.i ciini Ulir. ci Ed. pr., in scqueutihiis
h. Scatescenlibitt. Sic omnes mss. vcrbo apud tntdidit legunt. Mox aucium pro acceptum Lugd.
bonos scripiorcs non usitato , practcr Pcrizon. ct Bai. leri.
Lngd. Bai. quart. in quibus cst Scalentibus , quo iO. Per prodilionem Iradit. Lcgitur ct Iradidit ut ,
modo in cdd. pr. , Paris., Venctis ct Iliiiorp. ic- ^ cst apiid Jnstinum , in cujus libris impre^sls mcn
gitur. dosc. deditionem, legilur, cum in antiquis recte sit,
9. ncdiit. In Fabr. redii conira mss. cl rcliquas proditionem. Fabi».
eJiil., nam
supra (oncefnii le;?itiir.
ct 21. Acriusque. Copulam delel Flor. tert.
10. Post hac iledis Phrnnrtes. Orosiiis bic secu- "iî. E pra-lio ccdere. lilir. secedrre. Ed. pr. et
lus iioscio quem , disseniil ah Uorodoio ei Euscbio, Pari*., de pra;lio cedere. Mss. Lugd.Bat. pr. ci tert.
qiii Phruortem De.ioclis , sive Dejocis Olinm f.-iciuiit, pnvlio moiirctnr cederc , dcleto e. J'ôrlc prwlio ex-
iit rcgiio Midortun Sdcccssisse irad'.n<i. Apud
t'i(pie cedere.
Mogasthcncir: ct Diodorum sunt alia noiiiina horuui 27). Exciperetur. Meus , excipcrenlnr, iil et Flor.
rcgiim. Facu. lert. iu qiio insupcr panlo .TRte moUrcntur.

ii. Iniperiia ii. Flor. scc. et if^rl. cl Ircs tiigil. 24. Pnlsa ilerum. Poslerior vox a Liigd. Bat.
BaM., i:iperavit. Mox iianspofiii Flor. pr., Asi^tjrio- quarto abest, pro pulsa Ulir. hal)ei pulsata.
rum Persaruntque bellis. 25. Ih prcrlium. Edd. vctercs ciim mss. Lugd.
12. Posl hunc Diocles. /îoc/t s est cliam in ma- Batt. pr. et tert. ul in prwlitim , sed reclam.intibus
nuscripiis. In Eiisehii Chronico Deiocles lcgiiur : ab reliquis omnibus , ei coniradiccnie Jiistino. Ed.
Ucroduto Amoxrig iiomiiiatur. Fabr. Aiig., virosorant, ui, ctr. Ai Lngd. Cat. qiiart. cum
15. ExpeiieniiasimKs. Mss. et edili qnidam f.Tpcr- Ultr. logit orant, in prmlium rei>erti.
rt<siiiiut , conira niss. vciustiores pluresque. Iluuc "iC}. Numin uieros. Lugd. Bait. pr. , tcrt. quarl.,
,
regem non solum fuissc bellicosum, scd ct jiisium numquid, ut ct ed. Aug., pro qiio o/i , Liigd. Bit,
pacequc bouiim teblantnr Excerplu Diodori una n sec Vulgata in rcliquis ct apuu Justiiium exstat.
ciiiii Polyliianis, olc, edil.i ab llenr. Valesio p. 250: 27. lievertiipse noluii.S\c et optimi et plure.s mss.
'Ort A/)ioxnf o MrjS&iv j3/CT').£vf ttoaW^v «vo/x>)u«Tf.iv y( , ciim Justino ; alii , ipte reverii uoluit. DeiiiUlir.,
vouivwv, «iTXEt 5tx«'.o(Ti»v»jv x«t «XAotf upixag. Deioces Hi'- fvm , eic; aliquanlo posl, defeceranl, cdd. nr.,
Me.dori:m rex, cum pluritna scclem admilierentur, ipie Yeiieiae ci Paris.
jtislitiam ac reliquat virlutcs colebitl. Cap. XX.— l.Popu/afcatur. Sicmss. omnescnmod.
14. Late. Abost a Lwgd. Bal. scc cl Ullr. et mo\ Aug.; et sic cdidii Fabricius, ouinqiic scculus Scnltits;
vioiieHS a Mco. Ed. .Vug. riilioulciîTC^trmontoruHi. rcliqui dcpopulabaiur, pro quo apud VincenliumBel-
I.">. Astyafiis viriii prole vncuit.-i U:cc historia $cri- lovaceiiôm est drpopulatur.
biliir al> Uerodolo lil>. i ol Juî. itciii lih. i. Kabiu 2. Oinnia ncfaria. Sic Liigd. Balt. sec. , tert. ct
11). Porro Amyages. Ed. Aug,, Posl AsHjages. qii.irt. .Mii omiiia iiefarie.
17. lliirpaijuin. Ms^. oiiincs . pr.eler Flor. tert. Z. Sain Pailliis. Ilic Pi-rillu^ :oris opifcx riiicircho
01 Lugd. Bii. pr., Uarpalnm, ctsio qnoque, pratler ii» iâr-iiiolis est, lyipiX/rj; rn tsx^t x^^^'-'^^P'i'^> >
Fabr. ol Scotii, cdilioucs oniiics : inalc qiiiîu Lîciaiiii-. iii Pnaiar. 1 ilo.oauov noiuiliat. i>0
l.S. Inimemor. Adjicilur glossa cd. Aug., sciUcct coJeni Plin, lib. xxxiv , c. 8. Fabh.
AsiijagcSi
,, ,-
737 IIISTORIAUCM LIBRn I. CAP. XXI. 73«
illius ralus, laiirum xneum fecit, * cui fabrirae Ja- A ips-i '" piiniis rcligionc composili, posl comminuifls
iiuam 78 <^ laiore composuil, qu.T ad cnnlrudendo» Hcipiiblircc bono tyianiiidcs, nc ipsorum quidcni
damnatos rcceptni forct : iit cum iiicluûs * ibi- injuriiis cxiguiit lyraiinDruin.
dem subjeclis iguibus torrerclur,' snnum vocis cx- 79 OAIIIT XXI.

lorix capaciUJs concavi a;ris augerei, ' pulsu(|ue Bcllum Pelopouncnses el Ailitnicu&et : de Aiun^
inler
Zdiium Cimvieiioium in Asiam iiicnrxu: dediuiiiia
ei
ferall compctens iniagini murnuir emiilcret , ncfa-
obiidiune el expuynutwiie Messfiia!. licllum Ailic-
rioquc spectaculo iniigilus pccuJis , non hominis nieiitium conlra Lacidtimonioi : 1'vloponnentium ct
gemiius viderciur. Scd Plialaris , fjctuui am^ Ikeotiorum conlia Athcnientct.
plexiis, faclorem • exsccratus, et ultloni malcriam Mnno antc Urbcm condit.im xxx Pcloponnensium
prxbuit , et crudclitaii : nam ipsimi Oiiiricem "* sun Athcniensiuiii(|ue maximum bcltum toiis tiribus
invetilionc punivit. Fucrat etiam paulo superiorc aiiiinisque coniniissuui cst : in quu inuluis cxdibus
tempore apud Lalinos rex '^
Aremulns ,
qui per * ad hoc coacti suni, ut vclut vicii se ab alterutro
annos oc!odccim fl»gi(iis impictalibusquc crescens, subiralicrent, * bellumquc dcscrerent. Tunc etiaiii
ad poslrcmum divino jiidicio fulmine intcrccptus, Amazonum gcntis ct Ciiimicriorumiu Asiam rcpeii-
matura supplicia immaiiira xtaie ** di^soivil. Eii- linus iiicursus ^ plurimaiii diu laic vastationcm
gant nunc (si vide(ur) Lalini ct Siculi, iilrum in B btragemquc edidit.
diebus Aremuli et Plularidis csse maluissent, iii> Anno vicesiino ante Urbcm condiiam Laccdx-
flocenlum vilas p<£nis extorquenlium , an bis tem- monii contra Mcsscnios " propter sprcias virgiiies
poribus Christianis, cum iinpcraiores Roinani '* suas Mn solemni Mcsseniorum sacrilicio, gQ ' per
HAVERCAMPI NOT.^.
4. Cui fabre janvam. Edillones, adfabre, scd ve- 5. Ddlumque detererent. M.s. Mctis bcllumqHe di'
tus Colon codcx retinei
iliiid vtiCabiiluiii quoiii:)iii . viillcreni. Ed. pr. Paris. ci
Vcncue, bclloque disce-
ciiam nus nialuimus. Laut. —
Fabre qiioque cxstat dercni. Jiistiiio, ciijus pluriina cxccrpta babct Oro-
iti tnbu} Flurcnliais, ilcniLugd. Batl. liibus, Lltr., siui, iamiliare esi dcserere betlum pro omitteie, ut
Mci> cl Perizon., ul et ediiiuiiibus ilitior|)iana ve- lib. II, cap. 8, Megarensei meinores inlali Aihciiienti-
lusliuiibus, in qua primuiii in adfabre , quod reli- but belli el deserli ; lib. v, cap. 4, Eaicnus tustineH-
qtix secuiae sunt, immuiaiuiu fuit. Sed vcra lectio ditm bellum, ne inopia deseralur, et lib. ix, cap. 2,
est fabricce, quam prxicr ms. Lugd.Bat. pr. serva- ne inopia deserere betlum cogutur.
vil Viiiceiilius Betlovacenbis , qui iaicgram parlem \. Plurimam diu tate v. t. edldil. Ed. pr. cnm Vc-
biijus capitis priorein dcsci ipsil , atque ntagno vo- neiis ci Paris., diu lateque, ci sic quoque m.^. Lugd.
iuinioi , quod Speculiim ilisioriab: vocavit, inse- Bat. terl.: late diu Flor. pr. : stragetruiue dedii uiss.
ruil lib. III, cap. i07. Dciii januam ex laicre uis.Cilr., Liigd. Batl. pr., tert. et Pcrizon.
ex lalcrc jannam Edit. Aug. C r>. Propier iprelat. ApuJ Just. libr. lii undc hxc
5. Ad conlrudendot. Viiicent. Dellov. , ad intru- descripta .sunl, iegitui, propter stuprulas virgiius.
dendos. Paus. iil). IV scribit in ipso heWn Cnryatidas virgiiies,
0. Jbidcm. Lugd., Dalt. sec. el quar(.,t6i ex; Pe- Diaiui^ cbonis agiUintcs, u Mcsseniis riiptas iuissc,
riz., ibi. quas juvciitus quidciii, viiio calcracia, siuprare vo-
7. SoHHm vocis. Pcrit., ct tonum voris. iuil, sed Aristotnciics dux integr:is suis reddidit,
8. Pulsuque pultu ferali. Mox ncfariot
fcrati. Pcriz. Fabr. —Omiies Oiosii codiccs,iiiiprcssietniss. tprc-
pro ncfnrioqne. Vinc. UeStuv. tas liaLeiit, cuin laiiien oiiiniiio stupraias fuisse vir-
l). Lxsccraius. Sicniss. ptures ciomncs editi ante gines ex Jusiino coiistct, iibi vide quu", viri docti
Fabriciiim , qui mecrufur, cduiii ; ininus \cnubtc. ji.iaruiit. Videlur aulem Oro:sius corruplo Justini
Exsecrunt ei iu Lugd. Bjt. quarto êl apitd Vinc. codice qtio spreln.<i exslilcril, usus fuissc, vel cx
iii
Bcllov. compcndio scribcndi stpratas vel spratas, sui-erscri-

10. Sua iiiventione. Ed. Aug. tue adinventionc. pia (ut liios erai) iiiieola, iri ipsis Orosii coiticibus
11. Aicmulus. Fuii bic >ii rcx Latiiiorum , qui in :iiili(|tiioribus, vnlgatutii illiid tpretas iialiMn fui.ss ^
Livii iib. dicitur liomHlus Silvius, I>io 'aXX«S>jv no- 0. Jn solrmni Mei>iieniorum sucrificio. Id qiio iii lo<o
iniiial, deijuc itlius iiiipict.tie plura !;cribil. Fabr. aclttm luctit, nos docci Strabo tib. viii, p. 3(ii, \cl
— liemulus , Lugd. Bull. pr., tcrt. et Peri/.. ui in postrcnia odit. p. 550 : To 'V s» Ai/xvaif Tr;? 'A/'.
Flor. quoquc scc. et pr. bic et inlra, in quod la- Tif/tSofUpov Ai[i'jmov, kf w MsiTiTiivtot mpi tv; r.c/.pbi»
inen lu niarginc s. ritiitur Artmutus. In Lugd. voy? vSîjKt 5o/oO(Tt, Taj a^tyfxsvac iiti xr,t Ojiriav
Bjt. quartU esl liomutus ^ Ut ei in cdd. MHua- -iv [jisOoploii icxi zr,? AKy.ovir.rig xui rv; tiU<T<Tri-Av.c,OT:ou
tioribus. Y.oariv rT\)vsri).o\>v iro.vri-/\jpiv, y.ai Quciav «ixf OTifiOf uSTa
it. Ditsolvit. Scottus cdidit extolvii^ asiipulan- ot T»;v u*3ptv ov StSovTwv (Jizaj twv Miffffjjviwv, ffutrTij-
libus edd.velusiiss. pr., Aug., Venel., Paris., sed v«t »a(rt Tov izolijjLov.tanum porro Limnis Diana: coti-
in Fabr. aiiisque , ui ei in oinnibus quos consului sccraium Liiv.nwum, in Mcssenii putaulur vwlasse
ijiio
iiiss., exsiai dittotvii , qiiod ntutaie noiui. Supplicia tirgincs, <jva' ud sacrificium co se conlutcram, iii con-
ilcliiia dissolvil tyranniis, veluli debiiuin quodd.mi, finw csi Laconicm ci Meiscniw, et ulerque ibi populut
(|iiod xru aiieno modo pcenam dis-
coiiiraxerat. Pari iottbal solcmncm convenlum uc sacrificium frequen-
io/icje dixii Tu&c.
Cicero Quxst.
lib. c;ip. 4^2 :
i lare : cum autcm Messenii de illata iujuria non salis-
tiqo vero itli maximam gratiam liubeo , qui mc ea lacercnt, bcltumaiunl coortum fuissc.
j.ceua mulctaeerit , quuin tine mulualione , el iine 7. Per annot viyinti. Pcr tol annos durassc bellum
\iriura, possem dinuliere. Loquilur ibi Laccd.Tnio- tcstauir qiioquc Pausanias lib. iv, c;«p. xii, p. 509 :
iiius, qm ad inorlcm dainnatus , iiiiari auUu du- Kat ya.p tl/.oisxlv «TOf tTrviit f'» 7ro).spw. Aderul jom
tcbatur. vicesimus fjus bdli annus, ci mux pag. 512 dicil
15. Jpsa. mss. Liigd. B.itl.pr.|et tert.,»>»i. iaiidcm Mes.scnios, amissis ducibus cuitciis et opii-
Cai'. XXI. —
I. Aiino, etc. Pro xxx edd. priina, luo quoiiuc, Itbomcn collcm descrtiisse, finemqiie
Veitci;K ei Paris. babeiii Jiii. bfillO victo, iccissc llolniriiroivzst exii ra nuvra u-
:
i. Ad hoc coacii suni. in ins. Lugd. Bat. scc. du:c Y.oii, ruOu y.ai Tvcruit-i Tnvoinuiva. etVtv, po^tquum in
priores voccs absui>(i toium vigiiiii annos pugnanlei beltum aesnssent ; ijUoU
; : ,
759 PALLl OROSIi 7ia
aiinos vigiiui iadefesso fmorc bellanles, ruinoc sujc A renliir, consiillaiione liabita, veriti ne, •» intercepi.i
lolas Gr»tiuj vires imnlicuerunl : qui, cum sc spe sobolis, sibi magis bac perseveranlia, quam Mes-
seniis i^cidiiionulrirctai, ''sclocios in exercitu eos,
magiiis cxsccraiionilius ilevo'.is?ci!t, saciatinMUique
obsiriuxissenl, douiuin, nisi Messen;i expugnal.i, qtii post jusjuraiiduin in supplcmenlum nsiliiije ve-
'•
numqiiam esse rediiuros, ac per decem annos iieraiil, ** Spartam remiliunt, quibus promiscuos
'* iQfami
obsidiouc, nec tainen oliqucm ornnium foniinaruin concubiius pcrmisere,
longa faiigati
fructum • adepii porro auiem gl salis, nec tamenuiili licenlia. Ipsi autem proposilo
viuccndi :
isisisicnlosexpugnant fraudc Mcisenios, " victos ser-

'•ct quereiis uxoniin supcr longa viduitaie, et pc-
prcmunt. Al cruentam diu dominationcm
riculo sterililalis " contcslaniiuiu peimoii
rcvoca- vilio illi
IIAVERCAMPI iNOT/E.
1^2. Ne intercepta. Ultr. elLugd. Bat. sec. illud ne
fPium versibus testatus esl Tyrtwus; liisce sciliccl
haud agiioscunt.
X|>f« TwJ' i(uiôv-t' (vviviatSu* lîl
\7). Seiectps. Ultr. el duo Lugd, Bail. cum Periz.,
Nw),iltiu< «Ul, taXB«tf?oi« Jjiiov «j(,«rtc;, elecios.
Aixi^V*^! «"t?»'' '.[«''f"* i!»Tip«;. Ad Spartam Ullr. el Liidg. Bat. sec.
il. Sparlam,
EUoTTu i* oi •fki k«t4 riova ifY» XiisovTtj,
O.iinhnn (emimirum. Ad virgines tanlum re-
L').
îu^sv iElo>|Ui'.uy ii jicâ^wv aj.i<iiy.
B stringil Fpliorns apiid Siraboncin I. c, qiiod et do-

Annis iwgnaluin est ter Iribus alque decem cel sob.jlis ii:de iiai:c appollalio, ncoriraâv 51 a-jy-
Hoc ab avis nostris infraclo jiecUire belluin '/eveirOat T«fr TrafGivoif «Tricai? a;Tavra? , «'/oufiivoi
Et res consiaiili gfsli labore fuit. TroAJfszKflTJtv fiaV/ov Ycvtfiivwv Bk toutwv, ot îvTraf-
Anno bis decimo liii.|uentes i>ingiiia culta,
5ef wvGj^xac-^jja-av Wu/hHlv.i lisque mandassr , ut cum
MonUs Iibonia!! doseruiTc juga.
oninibHs onines linjinibus rein haberent, eo copiofio-
Vcrsus hi Tyrtrci inveniuninr ita juncti apud Stra- rem rali inde sobolem exstiluram : nlquc eo^, qui hoc
ix.ncm lib. vi, p. 279 seu 4-28; posierior anipm pars modo nali essenl, VarUimias , hoc cst virqinum (ilios,
apud Pa»sani:iin loco citalo, el prior apnd eiiiiuloin pahibtis incerlis, appellnlos. Et bi suiit. qui diice
eodem cap. IK, p. 3irj. Noialnr ibidem p. 'oH
lib, Pbaiintlio, p;Uria profecil, Tarenlum, inMagnaGiac-
:;pud l'.iusini.im lcinpus, nuo consunimalum id cia, condidoruni.
bollum fiiil. 'O ll TroAeao; r/aSsv outo? Ti).of £tcj 16. Infnnii salis, nec tamen utiti licentia. Sic om-
jTcwTw TJjf TcTKpTvj; z«t oixaro? (i\vtj.niu5o;. finem nino scribondom essc, vel snla Florentini priiiii
habnu anno priino qitarlw et viccsinKV
l>iilum Itoc, su:iderc ancioritas posset. Accpdtiol pr.xiero l<'rt.
olywpiadis. Vigesimo .lutcin anao dcbcllatiim fuil ctquirt., Mcus qnoqno codox cl Perizon. , insujicr
nim .Mosseniis co bcllo quod priina vice cuin
, cd lio primt ct Pari-ina ncquc ciiro rcliquas, qnae ,
L icchcmoniis gesserunl ; prouli ina h;i'C diversa cnm (|uibos(lam inss. exbibcnt nec taincu inuiili. ,
liella euumeranluraDiodoroSicnlo lib. xv, p.578; Rovcia onim iniitilis Laced;cmoiiiis fuil ln c licen-
a Strabone lib. viii, p. 3()2 scu ooG, cx auctoriiaic tia, immo propemodum cxiti;ilis. Cum cniin con-
pool.c 01 ducis eorumdem, in bcllo secuinlo. Tyr- r tcintii sc Part!.etii;c ct in adipiscendis bnnoribns
l.ii. PriiiHim enim bellmn gosiuin iui^sc
avonim ncgiigi vidcrcnt, conspiratione (acia, |.oiiuiares Iru-
lompore canit Tyrl.riis. Socumium, qno ipso Tyr- cidarc, ct patriam invadore constitiieiuot. Narral
|.i;usbollo illi, Laccd:cmoni<irum diix irdfuil, :iscitis oporose banc rem Anlioobus quidein apnd Strabo-
a Mcs.^êniis in s<iciclalcin Elois, Argivi, .ic Pisalis, ncin lib. VI, p. 278 seu 1-0. Consliinoranl enim iil ,
qtio lompor.; Mo>scnios rcx corum Arislodemiis in ludis llyaclnibinis in Am|.i!xo conimis-is, qnaiido
bclliimcdiiyil, Aicailas ( rcliomcni rox Aristooratcs, Pbalaiiilius, princeps eornm , galerum capiti imiio-
Pi>atas l*ant;ilcon O:iipli:ilionis filin>. Oiiod doiinle iicrct iinpciim io populares qnos coina pr;o roli-
, ,
lcrtiuin el qu.irium vocal licllum Strabo, lespicit qnis notos laciobat, darent. Scd cuin ex indicio qiio-
delectionciii Mcsseiiiorum qiiam adjuvanlbus
, , riimdam ros ad Sparlanoruiii in;igistratus vcnissct,
Arc.idibus cl Aigivis, ;'.cciilisse narrat Paosa- cetiaminc jain coepto. prscoin modium jirogrossus,
iiias lib. IV, cap. 15, p. olo, undc qu idragcsimo edixit, ne Plialanllins galerum capiii imponerel. Sic,
po.ll lilKintesexcidium anno, (|ni qnarius fiiii icrti.-c ciim dctecla oonspirauinic ilissolvcretur consilium
t'l vicosim;colyinpi<«dis, qua vicit Parihoniaium Sdlnm veriere coacti fuerunt, adeo-
in sladio llypoic- ,
sionsis lcarus.Origineni vcro l-clii viccnnaii noi» que nibil reipubiicft L;icoiiicx' profuerunl.
ad sinpralas virînes, scd ad nccem rcgis Laccd.t;- 17. Victos servitio preinunt. Qiiam dura fiicrit
nionimuni Tclccli, ex aucloritntc antii|UiSsimi scri- ooriimdom sorvitns in elegis suis Tyrtaeus, ct ex co
pl.nis Lplioii, rc!crl Slr;ibo bli. vi. p. "ilii scu 'rll: P.-Misanias dociaral lil.. iv, p. 7)15 : Tt/i.«/)iai oe, a; u-
liiiiic cnim Mcsscitem. ad sacrific:ui(!oin ibidcm pro- Cpiôv Ei TOJ; M£(TC".ivtou» , TupTaiw jreTtomfiSvai daiv
focliim, occidirant Messenii, frusira necis ejns ul-
D iioT.tf ovoi lUfdXoi.; iiîtr. TAfV''"
linnoin exigenlibus Laccdainoniis. Conluir.clia voro
&c«iiOffvvo.a'., ftôvTt^, dvaYtaLij; «ro Itrff^;,
virginibus Sp.uianis illaia, conliîl bcllo terlio, lljiiau itdvO* C.T71.IV xa^cov afO'j{« flf(>-
quod Aristomenes, Mcsscniorum diix inclytus, cum
'OTt Si xat ffufXTrevOeiv ixeiTO avroff «va'/z>} SeSij-
JLaced^cnioniis gcssil, iil const;it ex Pausania lib.iv, ,
i(iL.^«v £'v TwSe*

cap. i(>, p. 5-20. Sed bxc ct plura apud Jii>linum el
alioscoiilundi soleni. ^tatoâ^ clûilJovTt;, o;iu;, aôiol Tt »ai ouTo^,
iH. Qui, cum se tnagnis, clc. Apud Slraboiiem I. c. EutI Tiv' ojXoîvij iioT{« x''X" l«vdTO'j.
Kptiorus, insignis bislpricus. cnjiis scriptiira jani

Injuriosas hasce Messcniorum pujnai declarant Tyr-
dcpcrdiia sunt, Tarcnii, a Partbcniis onndili, ori-
l(ci versus :
gincm cxpric:ins,fuse baiic hisioriam iradit; ejnsqne
Lelli alqiio ir:c pervicacis L.iceda>moniorum cauâin Ut non siib seqno pondere prcssi asini,
regis Telccli necom inultain fuissc iradit. Cruclolos (lomiiii quostorgo lollero cogant
y. Adeixi. Lugd. Bai. pr. addit snnl. Diuiidium fruguni, quas suu terra parit.
10. Erquerelis. Lllr. el Lugd. Bat. sec, cuin que-
Cum lugubri etiam ornatu coaclos (uisse inieresse
relis; qu:<rt., cx querclis.
funeribus, ex liis iiiel colligcre :
il. Contesianiium. Addiiur post bxc in Perizon.,
ni redirenl , a (iiiilimis concubilus pelilurns, qu:n vi- Ipsi alquo «\orcs. dominos plorare coacti
doniur biic iuirusa fuissc ex simili luco qui occurril Si quoin horuin c\ viia niors rapuissct alrox.
kiij.rj iu fin ' cap. lo. loler lcgcs pacis eniui dedcranl Mcsseniis Laced*-
,
741 IIISTORIAUIIM UWA I. CAP. X\[. T42
Inier verbora cl vincula perpessi ,

jugura oxciniiiiif, A roiôrc, viciorcs iii pr.i lium vop.inl. I.^ced.Tmonii
ar(nas92^"i"*"'^'^^''"""""^'''"''^"^' (.•-icC(J:cm«>nii qiio.]jUC, *^ omissis Messcniis, in Aihcniciiscs arma
•» Tyrlaeun), poeuim Aihofiicnscm, ducem prclio lc- convertunl. '• Oiu vari;c ei gravcs p«gn:i', ci a»cep«
gtint: qiii Iribiisconlliclibus îsi, nniissumcxerciluin, viclori.TC bl.itns : •'oil poslrfiuuni, [loiui. nlo (>\cnlii,
vocala in libeiuilein servortiin m:inii , sii|!plc- utiimquc disccssum " Sciendum tamen est ma-
csl.
erunt. Scd cum sic quoqne *" dc:?isleiidnm ccr- xime ipsam esse S|)artam quam ct Lacedicmoniain
lamine proptcr metiim pcricnli .irlîlrDrenliir, *' Tyr- civitatcm dirunl, aique indc Liiccd.Tcmonios Sp:irt:i-
l.Ti pociiceiduciscomposilDcarmine cl pro concionc iios dici. Iîlur indc revocaii Lnccd:cmonii ad Mck-
93 recilalo, rurGUS accensi, mox " in cettainon senionnn bcMum, nc mcdium leinpns otiosum Athc*
ruunt : tantaque vi animDfuni conciirsum csl, ul nicnsibiis reiiiiquerciit, cuin Tliebanis paciscuniur,
raro umquam cruenlius pralium CKnrscrit ; ad po- ut BciiOiioriun ioiperium cis ** rcstiiucrcnt, quod
siremum Janien viclori:i Laccd.cinoniornm fuii.Tcr- lcinporilius belli Per.-ici amisorant, si illi Albciiien-
lio Messciiii reparavcrc ccrlamen. Noc Laccd;iioo- siîiii i.clla siisciperont. Tanlus fiiror Sparl:iiioruni
niis mora. ** Mullas in auxilium copi.ns iiirinu|iic erai, ui duobus bcllis imp.iiciii, siiscipere lcrliiini
duxcrunt. Aihcnicnses vero Laccdicmonios alibi io- non rccusarcni, duinmodo iiiimicis siiis lioslos ac-
lenios e diverso aggredi parînt. Nec LacedjMiionii B qoirerent. Aihcnicnses, taiiia bcllorum lempcsialc
quievere : nam ipsi in Mcssenios occupaii, relopoii- g4> periiioti, duos duces '« dclegeruiii : iViiclcm
ncnses immiscrunt qui Aihioiensos prcelio excipc- spcctatx viriutis virum, cl Sophoclein scripiorei:i
rcnl. Atbenienses aulein, missa in iEsypiuin p;irva lrag;cdiarum : qui divisoexercilu, " et S|iartanoruni
clasê, iniparcs viribus, navali congrcssu f;icilc viii- rincs latc populati sunl, et nuillas Asia; civiuiies
cuniur. Deliinc, rccepla classc, aucii eii;im iniliiuni Aibcnicnsiuui imperio adjeccruni. Hiiic porro pcr
HAVERCAMPI NOTiE.
monii, nl jurcjurando sesc obstringcreoi, numqu.Tin quod significarot desiiiuere pugnam, desereie rcr-
a Lacedieinoniis se dcfcclnros , diniidiain qodlanuis tamen, lodilione lanieii niiniis usii;iia. lâub» :iiilc
proveniiium parlom comporiarcni Spari:im :itiiuo ; pro suiiptcverunl duo c.v m.^-s, iwplcvcrunt, cl pio in
luiicraLacod;cmo«ioruni , ipsi cum uxoribiis :itiati itbcrlatei.n Flor. pr. in liberlafe.
prosiqucrentur. •Z\. Tyrtm. Ilnc carinoii aliornis versibus lonj,'iiis-
18. BeUiim instaurmit. Quia priiiiUin belluiii .id nilis coniposilum fuit, qiiod iit annalis mililibus
lcrliain ante alalem rr.feri yrljciis pati lniigitii

1 , t Spariiuiis :ul rogis guberiiaculuin convncalis rocila-
imer ulruinque poni dcliorc spnliiiio (|ti.iiii fnoinm rciui, Icge saiiciium fuil, ul ail Lyciirgiis : x«tc<
fuil a Pau^:inia. Confcr supra nolam liUiu. 7. Fiiil ^-M/oatovr, i.'bi caroicn illiid exst;»l. Fabi!.
ilai|iie spatiuin annoruni noiiaînt:i, ciiin sin!:;<il '22. in certamen. VA. Aiig., in certamhia, et mox
aniaiis yeviaf tempu- ad lrig<nt;i roilii;t;rclur .niinos timta macm vi, ul ibi quO((ne iiiss. Dlir., Lugd. Bait.
Vide Crx-viiim ad Jiisiiiii lib. iii, o.ip. .^>. Trcs auietii ^ oi Fliireotini omncs (H .Meiis qii(>qiic, Pro pratinm
xiales iiuercessisse docet Tyrtxus, illo versu biipra ^ est hellnm in Lugd. B:it. [ir, ct Pcrizin., qu:c duo
nuiii. 7 apiid Orosium iii cjiis niss. passiin perinihCori soicnl;
TTKTipoav Oim^-pOi^J KV.ript?. naiM sic inlra in Allienieiiscs pvivlio, ed. pr. ilidem
liahrl bcUo, cl pro ':crtamcn iiio\ fiwiuam. Pcriz.
Pairum enim patres tcriia a ncpoiibus yjvj« distnni. , -i"). aiuUas inaujiUum copins. Ed. Aug. sic lcgit,
Iiiiiio auicm oluopiadis vigesiocc (iiurix priiiiiiin mnlins cniin cojmsin au.xiUHin, etcMox proinlentos
Lellum Messeiiiacuin, quod per viginli annns diir;i- Liipd. Bali. tres, infesios.
vil, fiiiom acccpii, adeoque inccpissc agnosciuir %i-. Oinissis, Pcriz, diniiasis.
olympiade nona, Tyri;cus vcro fi irnisê (iiciiiw a bJ.'». Diu vfiria; pugme. Ita transponunt
ei tjrnvcs
Suida olyinpjade irigesima quinta, cujus anno lor- Floreiiiini mss. pr. V.i sec, llllr, el Perlzon. cum
tio, Mossan:i :i Lacedxmoiiiiirum socioi;iic dcscivii cd. \iip;.,rfiM groves ct variw pu(tv,a' vulgali. At Mcu;
ut ex Knscbio obscrvavii Valesius ad Exccrpta Di:;- ouiii iVfiz. scribil, diu pf.rilcr graves pugniv. Lugd.
duri p. 58, IJatl. qii:Uuor iii fine periodi addunl fticruni.
ID. Tyrlivum, poetam Atlienienscm. Ab Alliriiis 20. Ad posiremum. Qna^.dam edd. ac poslremunt.
alquc Apliidna , jussu oraciili cl Laccdrmoiiionun Meus codox, uc postrcmo.
r()i;alu, vcnisseTyrl;cuin du<cin Philocborus, Caliis- 27. Scicndum lamen esl. lllliinam vocem dirlel
thcni'S aliiqiic pliircs iradidertinl , iit notalStrabo; Mciis. Fgo libciiter tntani induci-rcni pericopcii, ns-
sed p_riler 3iinot;il cxslare canuiiia cjiis, qii;i; ilii- qui',ad Sjmrianos dici, nisi niss. oiiiniuni auclorilus
ccaiit ex Erin:co illum iii Poloi.onncsnin vcni^^-c : «dislarcl. Kd. pr. ciim Paris. sic Ici-it, Sciendum la
eint aiiteni l>in;iMis Dorica urbs, siib Pindo ct OI:î:i |^ tnrn estipâm csse Sparlam, qunm Lucedcemoniam ci
iiioiitibus, unde riv.-pocvTa, rcnfosam appcllavil yi- i
vitalem, c^c., dclotis marinic {îro qiio maxtmain iii
ix-us, riijus ver-us iipud Sirabonein lib, vm, p. 'y62 mss. Liigd. B:Ul. terl. et quarlo) aique est. Ab llllr.
scu 557 lii siint : tniuoque abest, Ociii in Flor. pr,, Lugd.Baii. tribiis
Meoque, dosideratur dirunt, unde hiiiic Incum sic rc-
Auti; laj Kpoviwv, MilXt<rTif«vov f:4ori( ll;i|{,
formo, delctis iiinuum siipernuis, Sciendum tanen
Zo< H?axXti.4a:< tijvJi iijwt r.oXtv
Owtv aâ. r.c.oXti:ovTt5 Eptvii^v dvijJtcivTa,

ipmm e.<seSpartam Lcccdccmoniam (sive ut in Flor.
Eufctav niXsco.; vijaov ctfix'i)ttt<. pr. cst, Lnceda^monem) civiiatem, atque inde Laceda:-
monios Sparlanos diri.
Ipse Hcraelidis tribuiinam Juppiler urbcm 2.S. licstitueriut. Lugd. Bat, pr. restituereiur. Moi
Hnnc, qui Junonis conjiigio fruiuir :
Lllr., Tantus enirfi furor ; dei:i impUcali, tres Ltigd.
Quiscu-.ii vcntosain nos Imipieiiles Krineium
In Folopoiinesi vcntinus ampla suia. Batt.
29. Delegeruni.. Perizon., cUgunl; ed, Aug., cle-
20. Desislcndnm ccrlamine. Pro ccrtamine ut est ,
gerunt.
in edd. prima cl Paris. , imino in niss. F!or. pr., 7)0. Et Spartnnonm (incs late poputati tunt. Pro
jCc., teriio , Mco quoque quidau) hubenl cerlamini, (incs Pcrizoti. ciD<(ftt«ii; dein cdil. Aug. dcpopulati.
;
,
1^5 rAi'Li ouosii 'iii
inccrta semper vicJoria tcrr:, A ducta; solHcitiitliiiis niibilum commovcntnr. K\r\\\d

annos quinqiinginla,
esi, cl.mec Spariani, ei »' o;iibu3 ulinani ipsum dcpulsorcm l.ujus vcl inodic» inqu-c-
nwri lue pugiiatuin
sociis quoque prol)io luJiiiis prccarcniur, cnjus mimere hanc igiioralam
iiiuninulis et ri(lepronig;Ua,
lixc per lul ctialum voluii.iua inciiliuiss.e aliis leraporibus jiigiiaiem pacis babueruntlEt guo-
fucre. Sed
Grxciae parvi peiiJiiur. Nunc autem inierpelbri inniam spopondissc " luemini, cum vcluli ariiculls
lerdum voliiptatcs, ei impediri pnrumpcr libidines quibusdum dicendi ordinem definirem, diclurum mc
iion suslinclur. Quamquam iiitcr illius tcicporis lio- csse ab orbe condito u?que ad Urbem condiiam, buic
quod 3Equo ani- vidumini, quod ab oibc condiio explicuimus, fiuis

nunes atquo isiius hocinierest, tili
brcc inloloranda tolerabanl, quia in bis nali ct " hic sit, utab Urbe condila scquens llbellus inci-
mo
»* nuiriti crani, ei meliora non uovcrant : isli au- piai."qui conlexiiora illorum tcmi>oriim mala.cxer-
sua tiauquillititum el delicia- citatioribus quippe ad nequiliam atque eruditioribus

lem perpetuo jn vlia
rum screno assuefacti, ad onine vel modicum ob- honiinibus, toniinebit.
HAYEUCAMP! ÔTM.
mcx opibus im- mala, fxercitaiioTibvs quippe ad vequitiamnlque eru-
51 Ooibut imminutis. Mcnibranre
rfi!J0)i6u* hominibus. Iu lnie aulein bujus libri ascri-
tniniili
32 Sutriii Flor pr cl I.u?d. B.t. terl, nulriii bimr in vetusiiisiino codice la-^. Flor. primo, cidiin
Fabr. el reliqui, enu- B ;'»i''ûa manu coniuh. Ai i.i ed. Alig- posl con/i«^6ir
le«iui(. proul"Scuiius
'^ edidil :
Vj."* bxc glossa in ipsum tcxium irrepsii Ab orbe coudno :
'^33
Jfcuiini Sic cdidit Scotlus pro vie memini,
usque ad Urbcm condilam anni iv millia cccclxxxmu
8icut'passim"lcgilur,
Bitui i .«3S.1H praUeniunra iu Lugd. Dut. Ab Urbe condita utque ad nativitatem Christ, DCCxv
D " coUiqunlur. Erfjo ab orujine mundi tn adteutum Do-
I 1
»
mini nostri anni v millia \cix. S.j.|uiiur dcin, finil

34 llicsit ut otr mr., finis hic est, et ah, etc.
Flor. pr. ad margin. ascribilur Hber primus felieiier. Al iii Fior. pnmohaec egunlur
aitus dclel /lic'
M.'U3 utiei lii r i 6
111
^^^^. ^^^.. ^j^^^^j^, Payanos tiber i expUat, iHCiptt
M.oci tiibus Florcnliuis. Re- liber tfcundus. Eadem fere in aliis ieijuulur, iii-i
53 Oui Decsl in
Paya-
nisi el ubimum hujus quod quidam scribant, /ii»lonar«iii advcrsus
quirilur i.m.cii necossario,
librivcibuni (•oHaMîj/ <;Jl'iiiig:imus. ul legaiur. «*- Hou
quens libcllus incipiat contexliora Hloruin lemporum
LIBER SECUJVDUS.
C * qui et fecit ctdiligii? quis vero sapicnlius el fortiiis
05 CAPl]T PWMIjM.
. ordinare et rcgere facu post, quam qui et SQ • fa-
I)c regnorum mutationc Dei providenlta faeta, ^.^^j^ providit, et provisa perfecit? Quapropicr om.
Nominem jamcsschoiuinum arhilror, qucmlatcre uein poiestatem a Deo esse, omnemqu« ordinaiio-
pos ii, » quod hominem iii hoc mundo Deus fecerii iicm, ei qui non •legeruni seniiuni, et qui legerunl
rccognoscuul. Quod potestaies a Deo sunl, quanto
rcclum, unde ciiam peccant.; hominc miindiis argui- si
tur, ac proplor iiosiram intcnipiTanli;tm compri niagis icgn.i, a qiiibus reliquau pnteslatcs progrc-
nicndain loir.i ha;c, in qua vivimus, dcfcciu carteio- diuiilur! Si autem rogna diversa, ' quanlo xquius
ruin animalium , ei sicrililaie suorum fiucluuHi regiium aliquod matimum, ciii rcliquorum regnorum
iasiig:itur. Itaque si » crcatura Dci, merilo cl dis- poioslas universa subjicilur! * qiiale a principio Ba-
i>eusaiio Dci sumus, 'qnis cnim magis diligit,
qunm bylonium, et dcinde Macedonicum fuit; posl eliam
illc qui fccii? quis auiem

ordinaiius regii quam is , Aliicanum, aique in fine Romanam, quod* nsque ad
llAYEivCAMIi SOTiE.
Cxp. I.— 1. Qnod lumiinem. Mss. fere omiics, in- libin cap. 20, p. 191, Dum palimur, leguntur ; dum
lcr quos quoque opi. Flor., :iiorc ejiis loiuiioris scri- recoqnoiciinut. probautur.
Luul quin. De uuo vitlc >iipr.i |iag. 40. 7. Quanlo cequiut. LugJ. Bal. sec. et Vhr., qiinnlo
*i. CfcuMira D.i. Supra lib.
priinoc.ip. orlavo png. nuigis ctsel icquiut. Lugd. But. quarl. paulo anlc ,
49, Et pro ncaliiyii doniiui i,ui, lo.iiiis (iiiam pro crru- p. dicersa sint.
tvri. Mox, »)i(!i'o et dn-p^nf-ninjm Lugd. Bail. ircs 8. Ouale. a principio Diibtilomum. Coll. Crin. el
elCutl. Groii. Liigd. B»lt. lre>, quale illud a prineipio Dal>yloniuni.

3. Quii enim magis diliqit. AITcctavit locutionem, ln iuargine Flor. pr. boc leiiiiiia ascribilur. Ordo
qtiH; oecurrit iu Ev;ingeliu Luo:c vu, 47 : qui id noii rcgnorum, Babijlonium MacedonicHm , Afriranum ,
,
aitiiiiadverierunl, adjctcruia enm, pruut cxsiai iu liotnanum, tt in secuiido. Prijnum regnum Bubylo-
iiiss. Lujjd. Batt. iribus, Coll.Gion.ei edd. pr., Pa- niuin, secundum Macedotiicnm, tcytium Afium. Oro-
lis. ci Veiiciis. sius auicm Medorum atqiie Persarum imperiuni non
4. Et fecit et diligit. Lugd. D:tt. quarl., </i/«xi(.^ coiitmcmor;U. qiiia ex K.tbylouio veluii orla sinl,
MiMJS, quam ille qui fecii el diUgii? . ciiiu (raici, Romani, Afri, plane alix genlcs, a se
,
5. Facieiida providit. Eaciendo l.\igd. Bait. pr. cl iiiviceiu geiiere, lingiia ei moribus discrepanics, ex-
Peiiz., prirvidil cdd. quxdam, providct Lugd. Bat. stilcrint. Liltr. in fine, dcieto atque. Edd. qiwdaui
scc, perficit Ulir. poatia.
C. Legcfunt. Trcs Liigd. Batl. ot cdil. Yctt cuni 9. Usjuc ad nunc. ri</i!e nunc Lugd. Ball. quarf.
Ciill. Gronov. lctjuni hu cl moi ilerum; arfnoscunt 01 l'eriz. Iit Fl.ir. soo. cr;isiim cst.Edili quidaui
Pcriz. \\T0 cognu.-iciiul; Flor. prim. recoatioscunt >/)«?//ati/ior(', cxlrema i>yll;iba cx prima sequciilis vo-
quod prxfero, ul scriploribus Clirisiiams faiinliarc. cin rcpcijia.
Yidc ludicem ad ieriulliaui Apologeticum, 111 quo
7lS HISTORIAnUM LIBEU 11. CAP. 11. 746
nunc inanel : eademque ineffabili ordiiialionc pcr A niaicr Ronmli fuit, rcgnaro Oocpif. Ul aiitein oiiinia
quaiuor mundi cardinos, quuluor rcgnorum princi- b»cineff,ibilibiis niysicriiscl prornndissimis Dci ju-
patus >• fiierunt, disliiictis gradibus cmiiieiiles, ul tliciis disposiia, ^ noii aiiieni liuinaiiij viiibus , aiil
Daltylonium rcgnuin ab orienlc, a meridieCarthagi- incertis casibus .•^ccidisse pcidoccam , onincs liisio-
nense, a scpteiitrione Macedonicum, " ab occidciile ri.-c anliqnx a Nino iiuipiuBt, onmcs lii&ti)ri.TB Ho-
Uomanum quorum : iiiter primuni ** ac novissimuin, mau.TeaProca exoriuniur. Dciiide a primo aiinoim-
id est, iiitcr Dabylonium ct Kom.^tnuin ,
qtinsi intcr pcrli Nini nsque quo Uabyloii .t Semiraiiiiile insiau-
p:Urcm sencin ac *^ lilium parvuluni, Africnnum cl rari coepia cst, intci veniunl " anni scxaginia ci qua
M.icedonicum, brevia et media, quasi lulor curator- luor. Ki a primo aniio Proc», cum regnare coepii.
que vcneruni, potestatc temporis, nonjurc baTcdi- usque ad conditioncm " Urbis , fariant gK a Ko-
lalis, *" admissa. Quod uirum ita sit, apcrlissimu mulo, intersunt anni '" aeque sexngini.i ei quaiuor.
eipedire curabo. Iia regnante Proca futurae Romoc seinoniis "jatiaesi,
ctsi noiidum gcrmen appareret. Lodcin anno rogni
'*
B7 CAPUT II.
Supradictorum qua$t epHoyui divenorumque reqno- ipsius Procoe, Rabylonis rcgnum defecit, eisi adbnc
rutn ac leiuporum collatio , deque viîniiudine re- Dabylonipsa consisiit. " Desccndcntc ;innm Aibaio
gnoTum.
B in Medos ,
'* partcm regni penes se rclinuerc Cbal-
Ucx priflius * apud Assyrios, qui emincro cactcris dxi , qui Dabyloniam sibi advcrsus Mcdos vindica-
potuit, Niiius fuit. Occiso Nino, Scmiramis , uxor verunt. Ita Dabyloniae potestas apud Mcdos, proprie-
ejus, toiius Asix regina, Dabyjoniam urbem* ins- tas apud Cbaldxos luit : Cba!dx-i auicm , propicr
lauravit, capuique regni * Assyrii ut cssci insiituii. antiquam regiae urbis digniiaiem , noii illam suam,
Ûegnum Assyriorum diu inconcussa poteiilia sieiit, sed se illius " vocarc maluerunt
unde facium cst, '"^
:
sed cum ' Arbatus, quem alii Arbacem vocant, prx- ut Nabucbodonosor, caelerique post cum " usque
feclus Nedorum ideiiique natione Medus Sardana-
, , ad Cyriim regcs quamvis Chaldycoruin viribus po-
,
palum regcui suum apud Uabyloniam inierrccissct, lcnlesct Rabylonia^,nominc clarl leganlur '" in nu- ,
regni noincn et summam ad Medos ir.instulit. ^ Ita mcro lamen ei cardine rcgum non " babcaniur
Niiii et Dabyionis rcgnum eo anno in Medos deriva- illuslrium. Dabylon itaque eo anno sub Arbato prse»
tum est , quo anno apud Lalinos Procas, Ainulii ct fecio ** debonoraia est, quo Roma sub Proca rcgc (ul
Numitoris pater , avus aulcm Rbeje Sylvi;c ,
quae propric dixerim) •' semiiiata csi. Dabylon novissime
IIAVERCAMPI NOT;*;.
10. Fuerunt. Malo exempio verbum boc abest ab C la;, non autt elc.
eild. Fabr. et Mogunt. contra mss. omnesque editio- Anni Lxnii. Primus ex Lugd. Dat. annos lxxiii
8.
iies, excepla Augustana. computnt.
H. Ab oceidenie. Tres Lugd. Dait. el Gron. , ab 9. Vrbis. Delet idcm Lu?d. Dat.
occatu. iO. Aiquc anni. Ilaiic iraiispo.siiioncm prohant
i^. Ac novisiimum. Florentini tres, cuni duobus Florr. treset Periz. cum ed. Aug. pro anni (eque.
Lugd. Dait., Gron. Meoque, sic amantpro et novis- Mox Pcrizon. Iiaque refjnanle, elc.
$imum. il. Jacta. Ed. Aiig., jaclata.
i5. Filium parvulum. Diniinutivum illud reposni 1^2. Cermen appmerei. E»l. Aug. ct Flor. pr. ciiin
ex iribus codd. Lugd. Dati. et ed. Aug.; reliqui tertio gerinen apparet ; in Flor. sec. supcrscribilur
parvum. apparet. Cod. Meus, semen appareret.
iA. Admsta.Ed. Aiig. cum unn ex mss. Lugd. Rat. 13. Descendenle aulem Arbacio. Codd. duo veiorcs
ei ed. Mogunt., admissi, ut rcferatur ad prinnpaluSy et locinaiiira moneiii ila fnisse legendum prorf/scs-
ctc, quod nimis iongc abest. dente. Laut. —
Probani Lugd. Dati. pr. ci quartus,
Cap. II. —
1. Apud Assyrios. Edd. Ilitt. ct Dol- ui ei ed- Aug.
suing. , Asiyriorum 14. Partem refjni peiies se Chaldwi. Arbacem contra
"
2. Instauravit. Ultr. et Lugd. Dai. sec, reHau- Sardanapaliini jnvii Delnchns Ijabylonia; pr^feclus.
raiit Itaque vicio Saidanapalo Arbaces .Medoruui ei Per-
5. Assyrii. Aisyriis Periz.
, Assijriorum Mdis. sarum regno poiilus est, Delucbus Dabylonem ciiin
4. Regiiuiu Assyriorum.
Lugd. Dat. sec. Itegnum , Assyria reiinuit. Fabr.
aulem Atsyriorum. Mox ed. Aug. , inconcussa diu po- " 16. Vocare. Sic Fiorcntini omnes, Ultr.,Menset
leniia. Voiai. sietii in inarginc Flor. priini scribilur, Lugd. Dait. At 1'erizon. cuin ediiis quibusdain, vo-
Sardnuapallum (quo more pasbim orones inss. no- cari.
men Atbaiut prwfectus occidit , et
id cfferre soleni) 16. IJnde. Ed. Aug., Inde.
ad Medos tranttuUt impeiium. 17. Usque ad Cyrum reges. Ed. Aug., usque Cyrtm
6. Arbatut , qutm alii Arbacen vocant. f la essc in reges. Meus, usquead Cyrum legtm.
libris antiqais jam dixiiuas. Diodorus hunc lib. u 18. In iiuinero lunien et cardinc. Poierat tolerari
'ApSauc^v noiiiinat, sicui et Eu>cb. in Ciironico. prius, ordine ; nisi, quod melius esi, caniine Mater-
Unde impressi libri Velleii Paterculi suiit eioenJan- iii liber liabiiissei. Laut. Cardine prajfcrunt Flo- —
di, in quibusscripium est, Sardanapalum Pharnacet rentini omnes et Lugd. Dait. sec., qiiari. ct Pe-
Medus iinpeiio titaqiie privavit : cum sil legciidum rizon.
Arbacet Medut. Fabb. — Arbatus in Florenlinis
,
19. Habeantur. Editi quidam, habemur, conlra me-

quoque omnibus invenitur , ul et pluribus reliquis liores aique fcreoinnes.
iiiss.
luss. atqiie ed. Aiig. 20. Dchoiiorata est. Mulii ex editis delent hoc est,
6. Ita ISini et Bubylonis regnum. Ilaec ex Eusebii conira codices scripios.
Chronico aperie cognoscuntur. Fabr. 21. Seminata esl. Tres ex Lugd. Datt., ftmdala c$t,
7. iVoit autem. Edd. Ang. prima, Poris, ei Vene- ul ei Coll. Gron. quic delot illa, lU propiie dixerim^
Patrol. XXXI. 2i
747 PAULI OROSIl 718
eotcmpMe a " Cyro reg(2 suLvorsa " quo , prinuiin A nel adhiic, et regnal incolurnis : quamvis in lasiUim
Roma a Tarquiiiiorum resura dominaiionc liberala arcanis 'talulis inier uiramque urbem convenicnli.-c
cs!. Siipiidom sub uita eadomqu? convenicniia lem- toiiu> otdo scrvalus sit, ut el ibi pncfectus ejiis Ar-
Honim ^'*
illa cecidit, isla surrexit : iila tuiic primum balus regnum invaserit, el bic " pricfcclus liujus
*" nlieiiigcnarum perpessa dominaimn , 83 ^'^^ i""' " Aiialus icgniie icniaveril : lameisi apud banc
*^ fasiidium »^ impcraloris •' aitenlalio
primum eUam suorum aspcrnala : iila soliin mcrito Chrisl.aiii
luiic fjuasi moricns, dimibit hKredilalem : l.;cc vcro profana vacuaia sit. Iiaquc hxc ob boc pr;ecipue
puhescons , lunc .
e agiiovii hLBredem : lunc Oric.iis conimomoranda crodidi, ut innto arcano " iiicffabi-
" occidii, cl orlurn Cirl Occideulis imperimn. El nc lium jiiJiciorum Dei cx piite patcfjcto, iiilcliigant
diiilius ** verbis morer, commillo nie deuiibus insa- hi, qui iiisipienler uli(|ue de temporibtis Clirisiiauis
niciiiium, sed veriiatis prajsidio liberandum. murmiiraiit, unum Deum disposuisse lempoia, ct in
principio Biibyloniis, ct in fine Rcinanis; illius clc-
CAPUT III.
quod autem miscre vi-
meiiiijc e>se, qiiod viviinus :
*"
SimUe pene initium, conditio et slatns regni Bahylo- vimus, intcmperaniiaj nostrjp. Ecco similis Baby-
nii ei Romani , sed exiiiis diversns. lonis orius et Rom*, sJmilis poientia, similis m.i-
Rcgnavit' Ninus annis quinciuaginia duobus. C.ui

jj
gnidido, similia lcmpora, similia boiia, .similia mala;
'*
sticcessit (ul dixi) ' uxor sua Semiramis ; qiix ciim lanion noii siniilis cxitus , similisvc dcfectus. Illa
ct ipsa * ([uadraginta et duobus annis regnaret, me- enim roi.'nuin amisit, b:ccreiiuel; iila inieifcciione
dio imperii sui tempore

* B.ibylonem, ' caput rogni, regis orbaia, h;cc incoluini impcraloie sccur» e.-l.
condidit. * Ila Babylon posi annos mille ccntum se- Et hocquare? Quontam ibi in regc libidinum turpi-
xaginta et propemodnm qiiatunr, ' quam condiia ludo puiiiia, hic Clirisiianae religiouis " coniinen-
erai, a Medis, » et ab Arbaio, » rcge 90 eornm, tissima a'([uiias in r<^ge servala csl : ibi, absque re-
prajiecto autem suo , spoliata opibus et rcgno, atque ligiouis rcvcreniia, "aviditaicm volupiatis 91 licen-
ipso rege privala est :
" ipsa tamen postea aliqiiam- lia furoris implevit : hic et Cbristiani fucre qui p^r-
diu mansit incolumis. Similiier ct Roma post annos cerent, el Christiani quibus parcereni, et Cbristiani,
loiidcm, hoc est, mille ccntuin sexaginla " et fere proplcr quoniiu mcmoriain, et in quoruni meinc-
quatuor, a Goibis et Alarico rcge eorum, comiic auria parccroiur. Qiia|iropier dcsinanl religionem bice-
lcin suo, irrupta et opibus spoliaia, non rcgno, ma- rari\ et lacesserc *' palicnliara Dei : propler quain ha-
HAYERCAMPI NOT.^.
"H. ACyroresfe. Ultr.clLugd. Bat.scc. delentre^c. C <?«iO"», eic, Lnqd. B:ili. pr., tert
2r>. Qt(o pr(»iM!/l. Lugd. Bait. irtis, exquo prinium Sic Flor. opiimus el Liigd. Bail.
8. Ei nb Arbaio.
2i. iUa cecidit. Ed. Aug., iliu tuuc occidit. pr., quart. ; et Arbnto reliqui.
1'). Alienuienanm. Flor. pr. el scc. iii voluerunt, 9. Rige eorum. Meus, rege suo, scd suo ullimum
scribenlcs (ilicnasum. At tres Lui^d. Ball., Mou-; et mox doiet. Prcefecto suo ustiuc coinite in Flor. teit.
Pcriz. cum Flor. tert., oîenorum; insuper ed. Aug., de.snnt.
ctiaui uUenormn. 10. Ipsa lameii. Flor. sec, Lalamen; scd pr.,
21). Fusiidium. Ed. Aug., mss. Mcus et Periz , ipsaautem ei\\i marg. tamen.
faslUjiuni. Lngd. Ball. pr. ei sec, (layitium. 11. Et fere. Abest a Flor. sec. ei Venetis.
i7. Occidii. Lugd. Balt. lert., qu.irt., Mciis cl 12. Prcefecius hujus. Sic omnes transponunl mss.
Periz., crcidU. Transposnimus .sequentia ex pliiri- vulgaii, liiijus pra'feclus.
bus el molioribus mss. Vulgo, Orientis vccidil inipc- 15. Atlatux. Col!. Gronov., Atkalus.
riuni et ortum csl Occidentis. 14. (^liiistiiini itnpnaloris. Nomoii. Honorii, vulgo
28. Verbis morer. Ed. Aug., verbis iinmorcr, quod additiir, ex glosscniaie, ut piito, iliitis qui expri-
noii displicet. meic voluit, quis hic iinpcralor esset, de qMO libio
Cap. lll. —
1. iSinus. Tres cx mss. Lugd. Ball. ct VM oap. 40. Fabk. —
llonorii noinen merilo dolevil
CoU. Gron., A'i»ms jv.r. Qiiir seqiiunlMr cuisuccessit... Fabricius, quamvis ex m>-s agnoscaut Lngd. Baii.
reynaeerit exciderunl in odd. pr., Venotis et Paiis. trcs cuiii Coll. Gronov. Dclet autcm Longohardicus
-2,. V.vor sua. delel sua Pcriz. FlnriMil. cum duobus aliis, Meo, Perizon., Ultr. el
o. Quadraginla et dnobus aniiis. Angeiit cd. Atig. _. Lii^d. Bat. sec. cnm odil. Ang.
L duobus. Mss. Liigd. Bai. toil. el Coll. Gronov., ^ 15. Aitenintio. Coll. Gronov. cum Lugd. Bat.
LXii aiiJii.s. Pcrizon. niox delel imperii. teit., lenlatio.
Jk. Bab[iloneni. Sic tres mss. Lugd. Bntt. cum Coll. m. Alicst a Porizon.
inefi'abi!iuin.
Gro;i. qudd eligo, quia sciiiiiitir liubijlon. Fiorcnliiii Sic niss. mcliores, alii Babijloniic.
47. Babijlonis.
Bnbijlonani, viilgali, Babijloniani.
irc.'*, Pro similis Coll. Gronov., simul.
(MpiU nv/ni. Periz., cupiil reijni sui. Ed. Aug.,
5. 18. Tanen. Iia miro consensu Florentini tres,
regni caput, Al CoII. Gronov., caput regni erexil p:o Liigd. Bilt. (iitaiuor, Perizon., Meus, et dcnique
cundidii, <|uasi volici in caput, otc Noi: mulo, qnia Ulir. cum Collatione Gronoviana e\liil)ent. Ex edi-
vulgalam tiefeuduiu ca i|U.»! sequoutur. tis sola Anpusiana. Reliquae onines lametsi, illcpide
G. Ila Babylon. Quoinodo cecideril Babylonis iiii- saiie, scribunt.
ticriiim. capiie, quod pr;vc(Ssit, enarravii. Fru-tra \\).Coniineniissima. Delet Perizon., in rcge conti'
iiîtur Floreni. sec. ciicrt. , item, cuin primis sex ncnlia, (pquitas logilUIir.
vt^l «(^piCm c.iitionibus praMerunt, quia scilioet se- 20. Aviditutem voiupiaiis. Pr;t;ler editioncni .Au-
qnilur, Siniililer et lioina. Ni)iiiorum annoruiu mnle gusianjMU codd. Flore:iliiii trcs oxbibeui voluntniis.
co.Mipulal ed. Atig. iii miltiu CLX. Pro ct prcpcmo- M<lo tameii vulgaiain, quia respicit libid;iuiin tur-
dum q (nttior Floient. lcrt., el ferc qnaluor. Ycncix pil'.idii>o;ii.
ei (>r., et qfutuor 21. Bnlicntiam. VKloiur li;vc vo\ magis convcnire,

7. Qnam conditd erat. Delcl ms. Flor. tort. ;
po$(- quam fôteniiam, ul exbilxnl Col.Gr. eiLug. Uat. pr.
,, C ,
7t9 IIISTOIil\Ul.M LIBER II. CAP. IV. 7^0
Lcu», *'
ulicl lioc qiioqiic impuiiilum lialicaiii, si ali- A ' a lloinnio ci iicmo, gcininis aucloiil)iis ,
coinlin
quJiuloilesihianl.Uctoliiiilsai.c mccum majDiiniisuo- csl. r.iijus r('^'iium toiilinuo Uoiuiiius ic.rrii uliu
•
riiui trmp la, Lellis iiciuielisbiiiia, scelciibiis cx>c-
'^
imbuil ; pi.ri'iue iiicccssu crudolilalib >in(' iiiore
cr.>ljiiia,iiisM'n>ioiiiliUbfoeib,iiii}cril&co:iiiniia(iai>iiii:i, ra|>las Subiias, iiii|>robis iiujiliis conraiJciat is
qux* ci mci ilo piissmil lionerc, quia *' lurriint, ci no- mariloiiiiii el piiciilnm ' cruorc iloiavij. lia.|iio
ccs>ario debciil rogare nc siiil : ciim sane rojârc so- Uoinulus, ' iiilorlccio iîimum :r. o ^-li.iuiiore, dcliinc
luin Dcum, qiii ct (uuc occulia jiisiiiia iicniiisii ui Ucni >fr.iiro,arripiiit iiii|ieiiiim, L': iiiiiiiiuci onst.iiiii:
ficrcnt; el luiiic apcrta miicricordia prxstat, ul iiou rcgiium a\i, iiiuios frairis, tcmpiuin S0( eri sangnine
sinl : qu.f modo a inc piciiius, ab ipso Urbis esordio, 93 dcdicuvit :

* scelcratoium manum, ' promibsa
•* revolulis pcr onlinem liisloriis, proferciitur. impuiiilate, collegil. PriiiiUs illi campus ;id l>elluiii ,
92 C:\ruT IV. forum Uibis fuit, mixla simul externa civiliaijue
De Roma condxla , et teiupore quo Regttm imperlo bclla mimquam dcfulura sigi.ilicaiis. ** Sabiiiorum,
paruit. qiios foeJere ludisquc pcllcxeral, un iidio- femin:is l
•Anno postcvcrsioncm Troj;e ccccxiv, olympiade nesic praisumpsil quam nofarie defcndil. " Ducimii
aiiloin VI, qiias * quinio demiim aiin», quatuor in cnrum Tilum Taiium, seucm, boncsiis piclalis cau-
nicdio cxplciis, apud Elidcm , Gr:ccia^ civilalem , Q sis insisiciitcm, diii armis propulsatum, mo\ ut iii
agonc et I;idis exeroeri solei , urbs Uoma iii Italia sociclalom rcgni assumpsit, occidit. '* Cum Vcicn-
II.AVEUCAMPI NOT^.
24. Vti ethoc quoque, elc. Quimvis sic in omnibus qiiibuscum cousciiiiiint Floieniini, cxqiiibus pr. ila
quos consului , mss. Itic locus constiluaiur ncquc , cxbibet numeros, cccc { suporscriplo »ho) qnarto-
incoinmodus cjiis sil scnsus, nrridet tamcn mire, dccimOt sec. (j?/udnHên/<'.si/HO xiiif
, terl. qmdrin- ,
quod editio omnium

priina, et Paris. ct Venct;c , ut (jeniemno. quarlo rieoimo. Posl anno quseduin cditio-
et insignis aique veius qu;n Augusia; ViiiJeiicorum , nes infiirciuiit igilur, scJ i:ivi!i^ niss.
ex mss. |)i0(liit, exliibei. lu ea sola sic i.-gitur, I. Quinio danum anno. UiJicule cd. Aiig., fiiinfo-
Proplcr quam Itabeul qmd liabent, elutinam lioc qiio- d:r'mo anno.
que impunitum hnbrant, si aliiiuuudo deiistunt. Uliima 5. A liomulo et fiemo. Tres ex Lugd. Uatl. pr-e-
in ms. Ullr. qui in prioribus cum rcliqnis oinnibus , piisiiioiiem tollunt, ui ei Fior. pr. iu quo legiiur,
ronsciilit, sed aUquando dcnistanl.
i':> scribimliir, Ro:i:ulo el Remulo.
Dcsinani, inqiiit, Romani genliles laccrare reli- i. Imbuii. Mcus , invadit.
gioiiem (^lirisiianaih ci Dci paiieniiam laoesscre
, b'. Pfol).it bone leclioncm Vir-
Sine uiore ravUis.
propier quam piMcniiaui Dei liabciit qiiod h:ibeiil; giliiis c:Jamsi bic scripli hliri sine mora babc;iiil.
:
vididicel, cxilum el di focliim liaud simil.-m im- Laut. —M

cod. Lonirob. sive f loreiit. ei Lugd. U;i(.
pcrio pabyloiiifo, proui ii.:il;i ulriiisquc siipra con- pr. tum Poiiz.u. etCoiI.it. Cronov. ot cdd. Voiiclis
tiilit. Immo, addil , mii.am , iie quidem proplor la- veiam sorvariini lect.ionein. TruiiSponil quoqiic rc-
ceiaâiu religioi.em (-lirislianam, ei bla<sphemias rizon. , rapias sinc viore Sabinas.
suaii. piiiiiar.lur, qiiod oonsc(|«eiilur, si ad me- 0. Cruore doiavit. Ei hoc ex Yirgiliana imilalionc,
liorcm rodieiiiii ineiilcui, el aij ihsoitia sua suoquc JLued iib. va , vs. S18,
f.irore de>-i>ia!it Idcm sci sus est si ?dminami!S in ,
SangulDC Trojano ci Kululo, dotabere, virgo,
posircinis loclioiiom cod. Ulir. ei .Iii|uniiio mnjorc
cum ompbasi, et vtrnam inquil hoc quoque iin- , , ul esi Poelam. Muliercs ciim ed. .\ug. inf;ir-
apiid
pHniliim habeatit ! fed aHijrando daistnnl. !mmo ,
ciuiii Li:gd. Uali. pr. et leri. ei CoU. Gronov. Pra'-
dicit , babiluri sunl, pcr mi^ciicordiam Dei, si d tcr Oros.um Justiuws quoque i!ia .iJumhravit lil». i,
taincii tciiipiis csi, desistcrc a pristina malevoleii-
, cap. 7 , E( «ror ?H-7r;/i snr.guinc dolala ^ reqnuni iiri
,
(la ,iic, nimis irrilando Numen, Denm reddant r; sc payiter ndulliro tradidil , dc uxorc Candaulis
iiupbicabilem. LyJoium regiS.
tT). Fuerunt. SJc f- re omiies mss. cl meliores. InU-yfectoprimnm a:o A uniifore. iloc me alibi
7.
Viil;âluiu fucre ijuod alii pr.vfciuiil, radil aurcs lcgere noii meiiuni. Fauu.
piopler Itorrere quod pr:pcessii. Klor. terl. , qua 8. .Sco/tTii/o/?.'!.'} mnr.um. Noia res csl de asylo a
fiicruni. Pro liorrerc Coll. Grouov. horrcri ,
{
qiiod cl luimulo (ialof.ioio. FAnn.
III sccundo Florcniiiio superscribiiur } ci alii|uaiito 9. Promissii impiaiitaic. F,d. piiiiia, promiscim im-
\uksl pra;stel \îo pra'siat. jv ptinilate, (juod scciuitur cJ. Parisionsis.
24. /iero/((<J*p«'ror(/iHCiH. Kdd.Vcnel:o, pervolulis. 10. Sabiiwrui:i,\quos, CIC CoJox Penr.on. exbiliCt,
Ld. Aug. . rcvolutis cx ordine. Sabinonim imperium, quos. ctc. l'ro qnos LugJ. »5;it.
CkP. IV. —
1. Anno posleveisioncmTroja:cccc\\\. quarl. cuiii cd. .ûg. iii;orert quas : iiiriimqac de-
liiiiicniiinerum restituinms, noii qood cum (imiiino fcnJi potest.
vcriim juJicemns , sed quia iilmu in omiiibiis libris II. Duccm eorum Titum Tctium. Nou ccmmonio-
votcril.us iinoiiimiis, ;il(pie ;.b Orosio soripiiim oon rabo oa quoc vc! puoiis iini:i simt; lioc laiitum mo-
diib tamus. Nam cum (Cniropiiis sciipsissct, liomain iiobo, Taliimi L;iV!nii inlerfoclum fuis^f», iioii a Uo-
coiiditim kal. Maias, oiympiadi> scxtx anno icrtio, niulo, scd aliiis, qui per iliius propinqoos rixati
ccccxix posi Troj;c excidium deindc Paiilus Diaco- : erani, Dionysiiis, Livius ci Plutarobus. Fabr.
iius -ubjccil, Sive, ut piatet Orosio, ccccxiv. Soio 12. Cijni Veiinlibits pra:lium adhnc parvo nominc .
luec alitcr cl vulgo legi ot a Sclioiihovio ediia sod
, : sc.djam maynis viiibu6(igitainin csi. Onia omnes libii
sequor fiJcm mei libri antii|ui iii qtio iLntropii lii- , Iiic, parvo nomine lcgunt, iiibil uaila\i, taiueii l;icile
storia il;i dc>ciipta esl, iil ;;ii:v Paulns adjocit, illius addiicar, iil credam cum Jo. Goiliclmo Sunizlo lc-
nomJnis apposilione siiit sep irata ; Oroîo iiîlor sua gcndum cssc, mominc, pio momeiilo vol oi(;/iiii,);c. :
rcslituimus : qiiam(|unm iion sine causa cerliora Is cnim ingeniosissinr.is, el iio^lri iiltrrariimqnc siu-
jiiilicamiis, qux* suiit apnd Dionys. Halicirn issoum ,
Jio.sissimus aJidcscon.^, Jmu f>irtc mcoum b;»'C iOi;it,
»1 Sol.iiiijii cajiit. i. FABr,. — In oJ. .\iig. .uniiis ( (Tonûs parro ncminc, .sod jiim inaijnis
aiililliCsi liac,
dfliiiitiir ccccxiiu, in roliqnis cccww; m mss. riribus, conjooil, in Orosio loponcmlum es-;; momiitC.
L:igd, Balt. pr, ipiarlo, alqucColI. Gronov. cccclui], Ll ocrle quoJ poslca Uomarii eiim N cicnlibub gcsse-
,
751 PAULI OROSIf 752
libiis prxUum, adlmc pam nomlne, " jani niagnis A lione suspensum, curribus in diversa raptaniibus,
viribus, agitalum. Caeninensium " captiim ac diru- dupiicis animi noxara pcpna divisi corporis expen-
lumoppidum. Assnmplis stmelarniis, '» numquam di>sc. Laiinos, Anco Martio duce, saepe congres--os
qtiies: quippe quibus cgostas mrpis, atqi»e obsccena aliquando stiperalos. Tarquinium Priscum omncs
fames '* domi limerentur, si iimqn.-im paci acquie- fiiii\imos et *' poientes lunc Tusciac duoderim popu-
vissenl. Jam hinc incessabilia ceriamina, et juxia los inniimeris concidisse conQictibtis. Yeientes Scr.
quam Tnllio insisiente, vicios " fuisse, nec domilos. Tar-

quanlilaiem 94 irium semper grsvia, bre-
\jssime *' slrinxer n. Tiilltim Hoitilinm ,

miliiaris quinii Snperbi regnum, " occisi soceri scelere as-
rei insiiiutorem, tiducia bene '''exercitse Jiivcntulis, sumpium. habiia in cives crudelitaie detenlum, Qa-
Albanis intulisse bellum ; ei diu altrinsecus, spein- gitio adulierala; Lucpfttire amissum, ** inter domes-
certa,"ceriaci3de, tandem pessimos exiius el du- lica viiia, virtulcsque QJ ôrinsecus emicantes, id
bios evenlusconipendiosa " Tergcminorum congres- esi, oppida vnlida in Laiio per eum capia, Ardcam,
sione *^ finisse. Uursus pace ** dirupia, " Mettum
*' Ocricolum, " Suessam Poraetiam , el quidquid iii
Fufeiium, Fidenaie bello, ** meditata eiiam prodi- Gabios vel fraiide propria, vel poena lilii , vel Roma-
HAVERCAMPI NOT/f:.
B aliis libris legilnr. De lioc Rupplicio Livlas

nint, roominis majnris fuit, anno scilicet, ccclxvi.
qiiod in
L^Lf —
Inepiam lianc judico eniendntionein , si ci Dionysins lib. ui. FABa. —
ISon regum scelera au-
momentiim gei, sed niiserias tcmporum persequilur Orosius.
vel HsilataOrosio vox esset momen, qwnc
significat. Lucret. lib. iii, vs. 189 i\o!im igitiir meliorem lectioncm qua; cunciis me-
ct impulsuin ,
lioribus prohaiur mss. nnius aut alterius codicis pe-

el 190 :
jore permutare. Suspensum pr.-eferunt codices Flo-

Moraine utiparvo possinl impulsa moveri. rontini ctLngd. Batl. oinnes, Meus quoque et Coll.
Kamquc niovclur aqua, et lantiJlo niomine flulat.
Gronov. quibus vett. edilionum accedii anctoriias.
13. magnis vinbus. Ciiin sic consianler, prae-
Jam S;gniticai dtibium animi, qualem dccribit Furelium
eunie codiceLongobardico, scribanlomncs membra- Livius. Virgil. yEnei<l. lib. vi, vs. 143,
Florenlina\'Li!gdun. BiUava>, Ullr., Perizon.
nx,
Collat. Grr>nov., ab Dicam equidem, nec te suspensum, naie, tenebo.
el Mece, et accedat insnper
Ornsii manu profectam illam lcctionem fuis-ê jirbi-
iror, nequciminntaridebuisse ab ediioribus. Nonien 2.5. Polenles tunc duodeeim Tuscice populos. Fio-
eniin l\omaiiorum lum quidem haud incUtnm, sed rns lib. i, capit. 1, de Tarquinio, duodecim, inquil,
vires saiis magnas fuisse indicat.
Addideranl edd. Tuscics populos frequentibus armis suhegii. FaBR.
est posi agiiatum, inviiis
iisdem niss. omnibiis. — Transnoiinnt mss. meliores, Tuscite duodecim
14. Capium uc diruium. liiierserunl est cum CoU. populos. Pro concidisse Perizon., cecidisse.
Gronov. tres codd. Lugd. Bai. 26. Fuisse, nec domilos. Hiec in Iribusmss. Lugd.
15. iVHm(juom</!(ie5.Breviiatem orationis bicanec- Bat. noii apparont, ui ncc in Coll. Gronov.
P
^
lovit Orosius. Expunxi igiiur
(uii, quod editiones 27. Occisi scceri. Edd. prima ci VenetiC cum Pa-
omnes larfiiebaniur; feci antem, cum aiicioritate
iili Th.,occiso soeero.
codicis Longob. tjui priinus int».*r Floreuiinos est, 28. hiter. Magno consensn pro (t intus Florenlini
lum dnohns reliquis, .>Ioo atîue Perizoiiiano. lre>, toiideni L-igd. Bii., Pcriz. , Meus, accedente
id.Doini timerentur. Hoc iteruin ex mss. Fior. pr. ed. .'Viig. scribuni. ei inicr. Collaiio Gronov. insnper
etsec, duobus Lugd.Batt., Lltr., Perizon. Meo.|ne, delet et, qiiod abesse debet , neqne in Lugd. Bat.
approbante ed. Aug. Vnlgo, donij timerctur. Pro /a- quano invenitur. Potesl tolerari vulgaia leciic, ei iw-
mcs Fior. pr. scribit famis, quod et in sec. fuil, scd (us domestica viiia, cic. Sed non praptulerim ; nani
correcinm ibi in fames. noii in genere de regibus, sed in specie dc Tarquinii
17. Strjnxerim. Ed. Aug., perstrinxcnm. Prima Siiperbi regni> agilur, quod sitfuisse scclere acqnisi-
vero cuin P.\ris.,Veiietis eiHiltorp. atqne Bolsuing., tum, crudeiitatc rcientum. libidine amissum, idquc
sirinxero. Vnlgatam cniiririiiaui mss. (iiunes. inter viti.i doiiie?iic> ei viriutes forinsecus emican-
18. ExercHa'. Tres ex mss. Luud. Bili. cum .Meo tcs. id cst, bella efiregie gesta . eic.
el edit. (luibusdam lec;unt, exerciiauv. h\ Flor. sec, 29. Ocricolum. Siephaniis, Oxcizo/.a, tzoIi; Tup-
elexercila;, ined. Aug., exercilatw, Al.exercxlK. tflvtwv , Atovu(7to? oxT&JxaiOcxaTu 'Puualm; u.pyuLio\o-
19. Cerin clnde. C"iirirmat lioc Flor. optimus cum yiv;, To eQvtxov 'O/tptxoiwvo;. wj «Oto, *jj7tv. Fauk.
aliismelioribiis ol ed. Ang. neiitieaudiendi suiil qui- 30. Suessam Pomctiam. lia scripsinius ex auclori-
dam ex editis ct mss. qui praiforunt, cerlaqne cladc, talc libronim antiquoruin.Vuigo leîtu--, Sinuessam
ex qiiibus Lugd. Bal. qu:irt., iucertaquc clade. Male Pometiamqne. Eulrop'iis, Gabios civiiatcm, et Sues-
vulgo intcrpuiigr.n'. , c: diu, allnnsccus spe iuccrta , D sam Poweiiam subegit, Florus lib. l, cap. 7 Sic ralida :
etc. oppida in Lulio capta sunt, Ardea, Ocricolum, Cabii,

20. Tcrgeminortm. Addunt cx Lngd. Balt.pr., Sucssa Pomclia. Dionvsius lilm) nuarlo, "Erzi roJ^-
terl., quari., cnm C'ill. Gron., p(/p«/or«iH. xa).oviuivoyf II«,ix£VTivouf •ayc t^v ovvx.wtv, o< iroXtv
21. Finisse. Sic constantcr iii mss. omnibns pro SciJ£(Tffav wxovv'. Strabo libro qiiinio l-jtvaay twv
fiuiisse. TrovTtwv vocal i)iiainqiiam locus illo viilgo adinodum
:
Dirupta. Flor. pr., disrupla.

-22. c<»rriu>tiis csi. Hxc aulcm Suessa Ponietia dicta esl,
23. Mciium Fufetium. H.xc iiomina ita scripsimus, ad differentiam illius, qu» in Campania Suessa Au-
sicui e.T in libris anliquis scriptainvcnimus. Tnlci;e, runra dicebaiur. Mendosc igitur apud Mes.sallam legi-
qu;e de liis Jo. Pieriiis inlib. vm vf^ncid. clSigoniiis lur, Oppida Suessam ei lômetium c.Tpugnavil. Fabr.
libr. I Emendat., cap. 52, dt>clissinie scripseriint. — Anliquitiis Vomesia tliccbaiur, pmnti docei insignis
Fach. — Melium pro Mttium scribunl Lugd. Bat. . nuinmiis argenleiis iu Mu>co iioslro, qui vclusli^siinis
soc, Porizon., MtMis ci duo Florenlini, sed Lungo- lilleris, relrogiadoordiiie exaralis, ab ulraqiie parle
bardiciis codex Meiium sorvat. ill.im inscripliiinein exhibil, quam vnlgavimus in Dis-
21. }!c^l'tntn pyoililioncsusfiertum. Suspcrliim, quod sorialiuiicula noslia ile iiuerarum Gr;rcaruin Yaria
ih lihro \cl''ri iegitur. aplins visiim osl seiiloi)tix> Scriptura, qu.c repcritnr in Sylloge Scripl. de Linguaj
iliius, qui Boguni scclera augol, quain suspcnium. Grxcx Pronuniiaiione, p. 211 cl 212,
75S IIISTOIUARUM LIUKR II. CAP. V. 754
nis viribus, pcrpctravil. Sed Uornani quania niala A ei vincere siudui», quippc duos suos adolc-
filios '
»' pcr ducenios qu.idrnginia el trcs .nnnos continua scciites, toiidemque uxoris sua^ fratrcs, Vilellios ju-
illa reguin doininatione pcrtulerint, non soluni unius vcncs . revocaridonim * iii Urbem regiim placito
rcgis cxpulbio, vcrum etiam '* ejnratio rcgii nonMnis " iiisimuliuos, iii coiii ioncm * protraxit, ' virgis ceci-
fi polcslîtis, ostenilil.Nain si unius taiiiunisupcrbia dit, securiqiie pcrcussil. Ipsc dcindc » Vcientiim Tar-
fiiisset in culpa, ipsuiii soluin oporluissct expclli, quiniensiiimque belto, cuin » Arunic, Siiperbi (ilio,
scrvata regia dignitaie nielioribus. Igiliir regibus congressosibicommoniioque, procubuil. '"Porsena,
Urbc '* propulsis,Romani coiisulcndum sibi '^quam rex Eiruscorum, gravissimus regii nominis suffraga-
cuiquam suae libcrtali domitianduin rali, consules tor, " Tarquiiiium manu ingorens, Iribus conlinuis
creaverunt: quibus, veluii " adiilta reipiiblicyc cre- 97 aniiis irepidain Urbcm lerruit, conclusil, '•
ob-
sccntis xtas, robusiioritius ausis cxcrccbatur. sedil : ei nisi hostem vel'* Mucius consiaiili'*uren-
d(c manus paiientia, vcl virgo Clfclia
96 CAPUT V. admirabili •»
transmeati lluminis audacia permovissent; profcclo

Druti priini cot. faciiiora. Tarquiniensium et Sabino-
Roinaiii '" compulsi fuissent pcrpeti, aui captivita-
rum belliim. Ditcessio plebit- Fames cl pestilenlia
ingens Rom(e. Veienluin ci Etruscorum belluin, quo tcm, hosie insislcntc superaii : aut servitutcm rc-
familiu illa Fabiorum inlcriit. cepto rege subjccii. Post "
B iiaec Sabini corrasis un-
'
Anno
Urbcm conditam ccxliv Brutus, pri-
pusi dique copiis, magno apparatu belii, Romam coiitcn-
mus apud Romanos consiil, primum conditorem rc- dunt : quo mclu consternaii Uomani '»
dictatorem
gemque Romx, non soluin exxquareparricidlo, *sed creant, cujus aucioriias et potcnlia " consulem
HAVKRCAMPl NOTyE.
31. Per cccxL et ni nnnos. Lugd. Batl. pr. ei tert. 8. Veienlum. Coll. Gronov., Veientium.
logunt per cccxl ct 11 vel duos annos ; ijuarl. cum ed. 9. Arunle.
Cod. Longobard., Arrunte.
pr., Paris. et Aiig. quniuor pru tribus largiuntur iO. Porscna, rex Eiruscorum. Porscna; nominis
iiiinis, CoU. Gronov. dcnique cxbibet cclx, et ii incdiam syllabara Laiini poelis modo produxeiunl,
;miii)S. modo corripueruiit. Undeet varie scriplnm invcniiur!
Ejuratio reyii nominis. Quidam legunt ahjura-
."^2. Aj)ml Graicos iiopo-tva? et Uoptrivo; lesiiur. Fabk.
lio;sed codex Perizon. cum Flor. secund. ejuratio 11. Tarquiniuin manu inycrcns. Sic liabeiit lihri
prxlert. Ueliqui passitn, prxeiiiite Flur. primo, cum veteres, non, Tarquiniensium manum, ut est in vuJ-
scribnnt e(;Hra(to, ad iliain iectionem incliiiaie vi- gatis. Fabr. —
Ex rass. quos consului, veram leciio-
(lcntur. nem, qu;im reposuit Fabricius, et quam ex cdilis
35. Propulds. Meus, pvliis, quod Latinius dictum solus servat Augustoe Vindelicorum impressus, dclen-
esi. diini cod. Longobard. elduoreliqui mss. Florciuini,
5i. Quam cuiquam. Bditiones Venetae hisce pr;r- C iinus ex Lugd. Bal., Perizon. ct Meus. Tarquinicn
"
ponuiit polius, noii iiitellccta ista ratione
'
••
loquendi,
'
sium manum legnnt Liigd. Batt. pr., lcrt., qunrt.,
»le qiia consule B:irn. Brissoniiim in lib. De Verb. cum Coll. Gron., nam Ulir. prajter Tarquinium nihil
Siiinific voce Quam, et conlra omnes mss.
io habet, ibique numu inyerens excidisse vidctur. Por-
5j. Adidia. Mss. tres FjUgd. Bati. cum Coll. Gro- seiia vero diciiur Tarquinium manu, id est, vi maxi-
nov. scriliunl adiilte, id est aduUa:, prout exbibet ma, inyerens. Alia leciio muliitudineui Tarquinicn-
cl. Aug. in qua pro crcscentis et ausis, legilur cre- sium significat.
sccns ct causis, ct in Flor. soc. ausibus. 42. Vbscdit. Post liocc Glossa mirabilis haec scqui-
Cap. V. —
1. Anno post Urbem condiiam ccxliv. tur in Lugd. Bai. primo, Hic porinbai candens
fer-
Idom numerus cst apud Cutroi>ium, Mcssallain, et rum in mauusua.ad hostem,
jactabal iltis demuro.
et
Scx. Rufum. Sed Dionysius lib. v scribit, Uoiii:>nos 15. Mucius constanti urendce munus. 11 ic cst. C.
regio imperio caruisse annos ccxliv. Livius ilem lib. Mucius, cui posiea Sccevoloc a clade dexirai maiius
I exlreino ail, Regnntum Homw ab Urbe condita ad cogiiomcii inditum, Livius ei alii. Fabr.
libivatain aiinos ccxiiii. Diversilatis causam Sigoniiis 14. Vrcndw. Lngd. Batt. pr. ct tcrt., horrendce.
indicavit. Fabr. — Iii numeius
Liigd. Bai. teri. est Consianti in Ultr. dcest.
ccxliii. Typorum vero crrore iii posiremam ex Fa- 15. Admirabili. Flor. sec, adinirabilis, quasi ad
liricinnis iiiniixii cclxiiii: in reliqiiis eniin ei Mogun- Cloeliam leforri debcai; deiii permovissei, pro per-
tiac.), ipsiusque adeo illius editionis Notis, servatur movissent edd. pr., Paris. ei Venelx. Voccm profeclo
verus numerus, qui in codice Longobardico et duobus delci Perizon.
reliiiuis Floreiitinis iia concipiiur, cC"" .\li 11. 16. Compulsi fuissent. Ex deccm,qui u^îbus ineis
jj
"2. Sed et vincere. Ed. Aug. ci Coil. Groiiov., sed inservicrunt, mss. octo babent forent, quod sermo
eiimn vincere, prout ei in Flor. pr., sed ibi altera le- Lalius non paiitur, licct iii Longobardico el reliquis
clio in margine ascribitiir. Florentiiiis cxstet. Fornit quoque scribit ed. Aug.,
3.Suos. Abest ab edd. pr., Paris. et Venctis, nt et sed prirna etreliqua;, fuissent.
Lugd. Batt. sec. et quarlo. quod in scribendo
17. Coirnsis. Meiis, contractis,
i. Jn Urbem. Tres ex Lugd. Balt., in Urbe, acce- praeiuleiiiii,scd alteruni abOrosii nianu esse vide-
dunt edd. pr. et Paris. tur. Pro undique Lugd. Balt. pr., quart., ubique, iit
T). Insimulaios. lidem ires Lugd. Batt., insimulato, el Coll. Groii. qua; cl liabet, in servilutem rccepto
qiiod mendum in codice illo <|UOi]ue exslitit, quem reye subjecli.
coiituiil Gronovius. 18. Dictatoremcreant. Eiiiropius, Nono anno post
«». Piotraxit. Coll. Gronov., per(rfla;i(. Non mulo. reyes exaclos, eic. Livius et C;<ssiodorus scribunl,
Virgil. i4ineid. lib. 11, vs. 122, primum diciaiorein creatum Poslumo Coniinio et
T. L:irtio ooss. Tu lego Sigonii Coiiimenlarium do-
Tanc Iibaous vatcm magno Caichanta lumultu
rroirahii in inediuni.
ctissimum iii Fasios. Faiii;.
l'J. Cousulein pia'irel. Id est potestatem ronsula-
7. V'j/7jr»«. Lugd. Balt. quatiior cum Coll. Gronov., rem, scdiiuod non alieiulcrunt, qui in Lugd. Batt.
viriiKVjue, Longius abit cd. Aug., viryisaue ccssoi se- pr. ct quarto C(;HS((/esscripseruiit.
^nri nercusfit
755 PAILI OROSH 756
pncirel : qti.Ti res. '<> in illo lnnc bMlo pliirlirmm A 1"e rarfDrnirijUtamissopliirimocTcrcitu.cccisieriuc
«' emoiumeuii iwlit. Sc(|uilur disccssio piibis a paiii ptign.i Manliocousule pt F:»!)i'.> "eonsulaii.M.Fa-
trii)us. * l"um M. Yalcrio diclntorc (lclertnui niili- biuB coiisul 99 obbtuiu .sibi a sen.^^tu triuiii|<ln:iu
luiu ;igcute, variis populus stimulalus injuiiis, S.1- '''SUscii.ererecusaril^quiaianiiiRciiiiiblic,* tlclriiii' :i-
^'
crum mont'im insedil aruiaius. Qur ^^ peruicie quid tisluctus poi.ius debebaUir. Glor osissinia iiia uii-
alrocius, cum 98 corpus a copiie desocium '* perii.croel viribu.>i Fabiorum familia.^^^Veieiiiaiium sortita
dilionem ejus per quod ** spir ibai, *'^

ininiiare- cer:anion,{quaiiiain Reipiiblicne oibitaicm occasu suo
,
tur?" aclumque de iioniano noniine iiite«:tina perni- iniiilcrii, iufaiiiibiis " Ufquead nimc vocibulis, lesles
cie foret, nisi inalurnia reconciliatio " .'•ubrepsisset s\iiil ^" fluvius qui perdiilii, «i |.orta *' qiirc niisil. Nam
prius, quam se discessio ipsa cognosceiet. »' Urg^^t com *» scx cl trecenti Fabii, vcrecIarissiniaRouiani
se alque imminet sibi cxira iltas apertis bellorum siatu^ lumin.T, specialc sibi ndvcrsus " Vcicnies de-
clades successu misero clniidesiina (Hrnicics ; Ccriii bolluiii e.xpotivisseui, spcm lemerc suinptx ex-
quippe " T. Geganio et P. Minucioconsulibns, diio pediiioiiis priniis biicces.^îbus firmaveruiit : ddiinc
*^ ab hoslibjs,
vel maxima omniiiMi malorum abominamonlii.famcs iiiducli in insidias, ciicumvciitique
*' ad ciiun-
el I
eslib-ntia fessam Urhem corripiicrc Cess.itum omncs ibiiiem trucid^li sunt ; uno lanium
cst paulisper a prtEliis, ce?saiuin lamcii " a moriibus B tiandaui cladcm ** rescrvaio, ut miserius audirei p:;-
non esi. " Veientes el Eirusci, graves hosies, ad- tria perdilos, quam perdidissei. .\d liuc non Roma»
junctis sibi rniitimorum cpiis, iu bell.» surgenies, lanium lalia gcrebantur, sed riuxque provimia suis
obviis M. Fabio, elGn. ''Maiilio consulibiis excipiun- ignibus irsiuabat : et, quod poeta prxcipuus iu uiid
*'
tur :ubi posi sacramenlum juraiioiiis, quo se Romani urbe descripsit, cgo dc tolo orbc di.xerim :
devoverant, non nisi posi victoriam ad castra redi-

Crudelis ubique
turos, odeoairox ceriamenfuit,**ct viciis vicioribus- Luclus, ubique pavor, el pluriiua morlis iuiago.
HAVERCAMPI NOT;E.
20. /ntl/otMHcief/o.Inedd.Fabricianis el
tina frusira qudGras illiid in,
Mogun-
quod omnes ante cdiii «^ •
imbelles
• - fories
el
'- "••
eliam animas
-^f-^'"- -:-
"* inferos
ad —
est. propter famcm et pe8li!enlinm. qnsc muttas et
miie-
cum mss. cunctis exliibent. runt.
21. Eniohmenii tulit.ln Perizon., eniGlumenti con- 32. Veientei el Etru$ci Copulam et dcletil Flo-
tuiit; in Lugd. Bait. pr., quarlo ei Coli. Groiiov., rcntt. pr. et sec. cum Coll. Gronov. ut et quatuor
emolumenli lulit cis.. Lugd. Balt. cum Periz.
Cum M. Valerio dietatore. Hiijus
22. Valerii pr.ê- 35. Mdulio. Liigd. Bat. ires, Mallio, qupp corrup-
nomen csi, non Marcux, sed Manius, ui ex fraguion- lioliuic nominiiipu.l Sueionium ct ali)S scripiorc» ih
tis Triumphorum
cogiioscitur. Dior.yîus cliaiii libfo mss. pas!iim accidcrc solci.
sexlo illum appellal MKviov'Oua)i/;iov a5ftAipOV
awov no;ri)i ] 51. i'.'f Vl victii vicloribHiifHC par
viclis. Edd. vell.,
TOU TT^f.i-O' •jTraTE-jTKVTo?. Tii lege Ciceroiiein in forwa cisei. ab cd. Aiig. abesi.
Sed c$scl
Brulo. Fabr. 55. Coiixulari. Cil. Aug.. ptoco/ist//((r».
25. Pcrnicic. Lugd. B.ill. trcs cum Coll. Groii;iv., C zfi. Siiscipvrr recusarii. Repcsui cx trihns Flnfcn-
pemicitate. tiiiil ot Clir. Mcoiiue pio recustirct. Peiizoti. dclol
24. Perdilioncm. Lugd. Bal. qiir.rl., pcr prodilio- susci>u-ri\ pro quo jvc»i;cre habcl Coll. Gronov.
VCI1I, quasi vclici, prodiitonem ejm, otc. 57. llln nnmero cl viribus. Meus maviilc ci vun.cro
25. '<pirubat. Cod. Long b. ciiin Ciir. inipirab-tt. : el viiibi:s, ai codd. Lugd. Baii. |r., icrl. ol quari.
îi. Mviitaretttr. Sic roslitui Ii.m; r\ uicdiuirciur . ciiiii. ("oll. Groiajv. sic incuiii o iitMiiininl Clotic ic- :
et imitaretur : cl iiiiitiilio csl Salltisii:ina. L\ut. — •sjn/rt iUa coliors numero ctitiibus Fubiorum, Wicn-
Ex mss. sohis haiic comprohal Ulir. Vcrissiuia lanum.
laineii eiiicnd.iiio ost, ei vo! uiio sunVignnle codice 3o. Viicnlanim. Ed. -\'.ig., Vcientium.
rccipieuda, Meditari eiiimde capilc, in (|(io |»ru(lrii- 59. UsiiHf ud nunc Iia inss. Florcntt. umncs ciiiii
lia esi, miniiari de corpore, quod vi Miaiiuum valol, rcli'4ui.'!; at edd. velcrcs, usque nunc.
congrue ei rocic diciiur. 40. qui perdidil, cl pcrin. Fluviii.-» Crrnwra
1'liiviiis
27. Aciumque. Lugd. Bai. pr., Actiirn, et mox ni fiiil, fiOrla Livius, Oioiiysiii*, el Ovid.
Caimentiilis.
pro uisi. iibr. i: Fast. FADfi. —
Flnvii iioinei» in .Mco. rcrizon.
28. Snbrepsisset. Vulgaia ha^c ei vcra loclio est. et Liigd. Bai. (juarto ascribiiur Chiemera (pro Lrc-
Liigd. Baii. tres runi "Cotl. Grouov. ct od. Aiig., mera) lluvius, elc.
subriputsset. Meus, sun-exisset. l\. QuiC ii.isit. Sic amanl Florcn-.ini tres ei LiigtL
Urejet se. Vetiisitc qu.-edam cdiliones enim in-
2".). Bii. ]ir. cum (loll. Gronov, et cd. Aug. nieoquv; co-
lerserunt, ai Aiig. iioii agnoscil, ei rooic fooit F.i- dice. Vuigati, quiv cmisil.
bricius, quod exsnlare jussoril. Urguei, olc, scribil D *-• Stx ct inrcnti Fabii. Ridicule ed. Aiig., scx
cod. Loiigobard. et sic scmper. millia ct cc: /*'«'//.
50. T. Gefianioel P. Minucio. Prioiis consulis iio- io Veicutes. Liigd. Batt. pr., tert. ei Coll. Gro-
nien mendose oral in hhri.-: Orcsii. Fiieiuni hi coes. iiov. Vcicnlnnos.
an. .ib tl. c. cCLxi. Legc Dioiiysiiim iiiilio iibri vii et •ii. Al' hostibus. Lugd. Bat. jcc, afr koste.
Li\iiim ii) ji. Fabu. —
Noiiien pri.iri^ oonsuiis in 45. cnunlinnriam clndcm. Coll.Gronov. et cod.
.4rf
trihiis Floreol, scnbilur Cisonio, sM in scc siipcr- Ulir. ui et Liigd, Baii. pr., sec. ct Perizon., ad nun-
'ôribiiur Ccbsoiiio, qu;e lcclio est in v iiNlis cdd. ei linndam. Flor. sec, ad dcnuntiandam. Ed. Ang., ad
iii-s.liibus Liigd. Mall. ct Mt!». tVii/ini. ,Kin. P. cnuniiiwdum.
Miuio pro /'. Miiincio prolfit. Mittiîo KA. Aiig., 4G. litservato. Liigd. Bat. qiiart., servulo.
^'ian>bio prima, yumilio P.uis.
i7. Di.xeriiu. Ld. pr. cl Vonoix cum Paris. , f/t'-
51. A
morlibus. 'AvMs, molibus. f^>;i\ Yulgata mu- scripsciim.
tari non dcbet, a mortibus viuclicot ccssuiton non
'1
to i;iSTo:\iARLM Lini:R ii. cap. yi.
100 <'Ari;T VI. A (ci flitoriebintijr, .;!'rcplnm, pr.Toipifalnmqnc nier-
Cyrui rr.T Pcrsuiuiu lotuin Oiiritem jiupvlalur. scrai. l\ox inius i.Ici.-ci in ainuom siatuii, * conie-
, ,
Diibyloiiein urbcin muniiissiiunin cnyi! ,

l.itrsnin stans cum, * t|iii innic ! ii;> |i;cclaruin cqmim vor.i-
liiicil. vissftl, rcniiiiis vi\ gonun liiifcniiljiis '" (^cimi.-.ibiloni
'
lijitur eodeni temporc Cynis, rox PtTsnruin qncni rcIin(]n(Mi(lmi». Nw. '» |icrngO!i(lo scgnior, toiisco-
snpcriiis cxplicaiiilic liisioii;i: caii.=!:> comnicniornve- piis '• pcipcli anno Cyiulcii 'lnvinm pcr nin^nas
rain, r|ui luiic A>t nn, Scytiiiain, totum(]Ut; Orichlcni coDcisum (lo.iiicliimqnc fossas, '* in
(niridriiigcnlos
arinis pcrvogal);»lur,cnniTarqniiiius SupclmsUrhcin soxnginta nlvcos comminnil. Fo opcre pr;vdoctis
vcl rex, vel liosiisaui serîtio |)rcniel)at ani iu'll<\Cy- fossoribiis, eliiini En|>liral(Mii lon?;e ^TiIi lissimum.
rns(ut Jixi)ciincli.s,a(lveisuin (iiio<i icrat,;icrdoiiiitis, ct niedi:ini B;ibyIoni;im inlci fliicnlcm, dcriv:ivit. ''
Assvrios el ' Baliyloniam peiii, gcnieni, uriieniqne Ac <\c mcabilibns vadi.s siccuni, etiam paicnlibus '*
lunc cunclii apulcniiorcin : setl iinpeiuin cjns * Gyn- .ilvei p;\nibns, itcr focit : ccpiiqne 102 "rbcm,
postEupliratcm magniiudinis, in- qiiam vel liumaiio "^ opere exsirui potiiissc, vel liu-
(les fluvius, sccund^ti
lercopii. 'Nam unum regioruiu cijuorum, (andorefor- mana virluic deslrni possc, ulrumqwe pen»» incredi-
maque JOl' *^'^'^"*^"'^'"> tiansmeandi fidticia " per bile apud moriales orat. Namque Babyloniain a '^
suasum, qua per rapacem alveuin ' olTensi vadovorli- B Nemroil giganio fuiidjiam, a Nino vcl '^ Semiramidc
HAYERCAIIPI NOTyE.
Cap. VI. —
1. Igiiur eodetn lempore. Lugd. Bat. ires C. Persuasum. Ed. pr., penuaso, nt scilicet jun-
el Coll. Gronov., Igilur eo leiufjore. galiir ciiin rqvitc, qu'id in illn odit. invcnilnr.
2. Babyloniain, Florcntini Ires, Bahylonam , el sic 7. Olfensi vado vaiiicea. Edd. pr. Paris. et Vone-
fcre sempcr. lye, offeiisi vtida vorticis. Mss. quidain laniiliari er-
3. Gyndes fluvius. Qiidd in bisloriis notior sit In- lore, rerlices.
di;c lliivins G:iiiges, mnlii cx inss. ei ediiis perpcram 8. C.ontrslans mm iiui jiunc, etc. Ilcrodotiis, K«t
noiiien biic, quod Florciiliiii oiiincs Mcusqnc inlcmc- Or. ETryiTril^JlTf, O-JTM 1)1) p.l,V «cOtVEa 7Z0i.r',i7:rj, OiTXt
rJliiin servaiii, scripseruni. In FloreiUiiio ptimo in ToO )o.'.Tro{i y.yi •yjvytx«<: f/.tv suTTiTiM? to yovy f/.)v /5p£-
inarg. Gynes vocaiur, Gynea, piiviiis liabyiinia. Scd yôvTu; Ziv.^yhctrjBu:. Minalus esl, sc illud adco deh.li-
vera scriptura Gyndes esl. libnliuj lib. iv, elcg. i, laluniin, ui in posuritin fcmiua; qenva non linyenles
vers. Hl, facilc sint rnr.iiinra'. Fahr.
... Ropidus, Cyri dcmenlla, Gyndes. 0. Qiii iiuiic. i*aris. .wVenclK, qni (am.
E(l. pr.
Ililiorp. ntriiniqnc posnil, quam sccuti
libor;ilior
Ilcrodotus, iiistoriam Innic narrnns lib. i, cap. 180, Fabr. ct Scoit. edidcriinl, qui nnnc tani praclnrnmf
p. 7G, Gynden amiicin, ortnni iii .Malionis inoiilibi»s, lorraganliliiis mss. omnibns ci Vinc. Pcllovaceiisi.
pcr Dard.uieos lliiere, atquo in Ti^rini cxire scribii. 10. Permcnbilcm. luld. pr. Paris., Vcielae, a se
i. Nam cum unum rc(jiorumeiiiu'>um. Iliir.c lociiin, pcrmcabilcm, clc, scqnuntiir Ilitl. cl Bolsuing. Scd
iit ii) oinnibu!) libris antiqnis descriptiiin inveninins, ab Ang. et a in>s. abest.
sic impriinenduin ciiravinius. Orosiiis rcm ab Hcro-
p H. Pcrngcndo. Ed. Anp;., in peiiineiido. nl el pri-
de Gyndc el iyro it;i sciibit, 'Ej-
d'>io siimpsil, qiii ( mn et Pari.-iensis, atqiie Mogiinlina Scolti, scd con-
OaOza oi twv ti? Upuv IrnfTij twv ).£umv xnzo vSpioi tra mss. ctVinc. Bcllov.
J(tC«; l; TOV TrOTWftOV, 0(«O'/lV;tV i-KtipuXO' O OE fitV (TU«- 12. Pcrpeli anno. JEslutem iolnm, tijv Br,p'unj
oiyJ>yf.-.z fipoyj. Ilic niiua &ticroruiii
i^/iTKf \/no^'p-Jyj.o-j KurjKv, trivisse in i!!o opere unixersnni Cyri cxcrci-
ennorum, caittijre exccltcns, pra' fcrocla (Iniiwn inlum scribii Ilcrodolus. Mcu-;, perpeli nnimo.
yrenm, iraimrc coual>itur : iinnn Ihiinen voyliciius 15. In (.nudringrnlos se.racjinla ntieos. Scribendiim
conlorqu ns ubrijniil it iitcrsil. Iabr. —
yuaiiivis oin- poiins, in oG'J. N.iin apnd llerod. cst. Lg TpLn/.ouiue
iie, libri in;niusciipli sic exbiberont, nequaqnain la- y.Ki 'zc,ny.0'jxu. [/.i.-j Oioicr^yo.; 5t(z).«ofov. Faiir. — Volns
iiicii siiibcrc potuit, \el scripsit Oro*iu?, foiet
ila cssc vidclur crror, ijisiu- f-.nc aucl<iii.^; vcl iii iiii-
ciiiin lioc ilerddolo in os contr:idicorc. Orosiiim sic incro Ornsii dcscripiorcs errarunt. Vincentius Bel-
no;i scri[>sis<(^ ins. dnoruin, Porizoniani Mci(pie coii- lov. qiii lianc pciioopoin cxcorpsi". lib. iv, cap. II,
texlns conririn;il, in (piibus cquoruin claiccxs:al; cuiiidoin lialicl iiiimcrum.
dciiide non potuissc iia scribeie, illa quye seiiuuntur, ii. Ac sic meabilibns vr.dis siccvm. II.tc scribit
do! ent, candoie formaquc cxcelleniem, CMh\or\a oiiim eliam Xcnopbon iib. vii kO/3o\; 7:«'.5ua?. Fabi;.
laiis oinnino nd e(|nuni pcrlinet, (|ucm a candorc 15. AUei pariihus Sic unus (ôlon.
in'.erfcc':i.
(cjus cnjin coloris sacri illi eqiii esse debobaiii) ili- quoin propier phrasis eleganiiam libenier scquor.
dem commenlavil Herodolus. Inlogrum vcro Iicuin liverficcresiccum (imnem, pro exsiccare dici, Plaiitus
cx mss. lcciioiie rcsiuuinuis, nbi cniin vulgali cxlii- Laliiiiss. auctor csl Eqo si occepao, illi pulco aiii-
:
bciit, Nam cumunuin, decem iibri m^s. iique molio mani omncm non lamcii soiitcnti.Tm
inlerlraxero
:
res. inediain vocoin, cnm cdil. Aug. el Vinc. Bollo- D ainiseris, si ilcrLaut. Immo, si Colo-
relincas. —
vacensl, cjiciunl. Mi rserat quidoin intor oniiics Mcus niensis libri aibniscris leciioncm, sensmn Orosii in-
uiiice coilex suppcditai, ssd tainen aliier li gi non torricios; dicit is, boc Cyri ariilicio Eiipliratcin in
posse patel, si cum inss. omîibus supra lcg.is nain locis. ubi aiilo vada ciMnt, qux* supcrari pelibus
u/tum, ejeclo, <)Uod spuriuin csi, Cijm. Ex rcliquis poleranl, plane siccuin fui.-^se faclurn; illl'; aiilcin lo-
mss. et imiirejsis alii mernssei, alii merscruni cxlii- cis, nbi olim lale patcns prolunda^ babobai aijuas,
bcnl. Ateditiones, cxccpia sola Augusiana, vetusiio- permeabilcin exerciiiii roddiium. Inierfticit igiiiir
res, [irima, VenciT, P.iri^. prielcr cqui moniidncm polius, si ila loqui licorei, iibi vaua sitoa ruorunl
(juoqiie eqiiilis laciunl. In iis ciiim sicexstat Nam, : rcddiia. Quoinodo id poraoinm fnoril, nibomijiic,
cum unum rcgiornm eijuorum candore formaqne prie- trans<;ressi per nova vadn flumini!», ccporint ('yri
cipwm, cum cqHile, lra>t.^menn:li fiducia jicrsnaswn, niililos, fuîus narral liei()d'tliis.
etc, et aliqu;i:)to pi.sl equum equilemqiie vorasset.
. Operc. Flor. sec, lubore.
ir».
Vcruin lioc conlra omnes, qiios iiispoxi, iaigiuntur 17. yrmnul. Flor. pr. ci icc, Ncbrot. Coll.
mss. Groii., NebrOili. Dcin Moiis dclcl fiiganlc.
f>. ExccUeniem, Edd. pr. Paiis. lI VcnclX', prw- 18. .S('ninvi»!i(.'(!, Flc.ronrmi ircs, Sainiram.de.
cipiium. l'io reparatam Flor. pr. piiralam.
repar.i!am, niulii prodidere. Ilaoc, campi planiiie A prima ** post reparationcm
bumani generis condita,
uiKliqiic conspir.ui, naiura loci Ixiisbima, caslrorum nunc penc etiam mininia " mora Ticta capla, sub- ,
iacie moeiiibus paribus per qiiadriim disposita, mn- Tersa est. Ibi lunc Crocsus, rex Lydonim , famosus
rorumejus vix " crcdibilis relalu firniiUis ctmagni- opibus, cum ad aiixiliandum Babyloniis venisset,
«liJo, iil esl, " lalitndine culjiioruiu quiiiquaginla, vicius *• sollicite in regiium refugii. Cyrus autem,
aliiiiidine quaicr lanla. C;cierum ambiius ejus qua- posteaqu.im " Baliyloniam ut hostis invasil, ut vic-
driiigenlis cl ocloginla stadiis circumveiiilur. Murus lor evenit, ut rcx disposuit, bellum iranstulil in
*' cociili lalerc aique -' inlerfuso bilumine compa- Lydiam : ubi " contcrrilum superiore jnra prxlio
cius, fossa exiiinsecus lale natens, vice amnis cir- exercitum , nullo negotio §uperavii. Ipsum eiiam
cumiluit. A froiiic murorum, centum porto; sereae. Croesnin ccpit, caplumque •* et viia el
patrimonio
Ipsa auiem laiiiudo in consunimatione pinnorum donavit. Exaggerare hoc loco muiabilium rcrum in-
uiroque laiero habitaculis defensorum slabiles siaiiis non opus est **
it^que dis- : quidqiiid enim esi
positis, '* mcdia inlercapediiie siii citas qua- opere el manu factum, labi el consumi vctustale,
drigas capit. Domus intrinsecus X03 quaierge- Babylon capta conlirmat cujus : niX04 prinJum impe-
minae ,
*• liabiiaiionis ininaci proccritale " mira- rium ac poteniissimura exslilil, iu " et primum
biles. " Et lamen magna illa Babylon, *" illa B cessit, " ut veluti quodam jure succedeniis xlatis
ILWERCAMPI NOTiE.
19. Credihilis. Edd. pr. , Paris. ei Yenela;, cre- citas quadrigas elcgisse videlur, quia ad amplitiidi-
dibili. nom omiiino facii, quod quadrig.-n cilaio ciirsu
loci
20. Lnlitudine cubilorum 50. Q. runius lib. v : pr.elerveclae nullinn snbeant periciilum collisionis.
Murus insiruclus lalerculo cocliU, hitumine interlilus, Nam aiiam leciionern admitti non posse docei cita-
spatium 50 el duorum pedum lalitudinem amplcctitur, lus a Fabricio Ilerodoiii*, cu'us veriia sunl lib. i,
iluadriqiP. inler se occurrenies iine periculo conimeare c.Tp. 170, p. 7i, lanMim iniercapedinis intra domiin-
tliciitilur. Alliludo niuri lOi) cubiiorum eniin-;! spmio : cula-. ad iitra nqiie mnrnrum or.im <xsiriir!a. .\\l . §£ Tojv otxrjoaTwv r/cirov Ttdpiitrv KzpukixfTc*. Pcrspi-
Sftribit, muros esse in crasîludinem pcdum 32, in cne ilein DiodonisSiculns lib. ii, p. '06, t6 rmxoi U
alutudinem cubilorum 50. Sed Orosiii^ Ilerodotmn h 5yo"iv ap-j.v.<m l-rKocritJio-*, el tilitudo aiiquanto
'r\ilo-i
sequitur. Plin. lib. vi,c.ip. 2(j, scribit B;«bylpnis mu- plus, quam duobtis curribus tatit essel, tpatii obli-
ros esse ducenos petles alios, quinquagenos lalos. neret.
Fabr. —
Pro sexto casu. qni iii niss. oininbiis ost, 24. Hnbilaiionis. Ila omncs mss.; hnbilaliones prac-
cdd. vetustae. excepta Augnbtana, exhibenl, latiiudo lerunt edd. (luaidam vetnsice.
et aititudo. Copulam et tres ex Lugd. Batt. anle alli- 2.5. 3Iirabiles, Lngd. Bail. sec. ct qt'art. addunt
tudine poniini, qualer lanluin scribunl Florentt. pr. eranl.
cisec, ejns a Liigd. Balt. pr. abcst. 26. El tamen. Ed. Aug.. At tanien.
21. Coctili latcre. Ed. Aug., coclo talere. Q 27. Illaprima. Quod ultima vice liic repetiiir illa
22. Interfuso bitumine. Becle inlerfuso, nam coMi- nonagnosciintLngd. B.itl.qnatuorciim Coll.Crono».
qiielicri debibat biiumen, xpw^jvoi idva)-^ Sipuri, ei cdd.quibusdara vetusiis.Florenit. orancs ei reliqui
vleites Hiuininc fervenii, iiiquit Hcrodoliis lib. i, cap. retiiient.
179, n. 72. In Orientc euim calcis usnm prxbibal 28. Pott rcparationcm. Ed. Aug. , posl tcpara-
bitunicn, el if^ ferruininatos fuisso Babylnnis inu- tioiicm.
ros. ilorct quoqne Plinius lib. xxxv, cap. \r>, quod 29. Mora victa. Ridiculo Ulir. et Lngd. Bat. tros,
cum iiiliiuni.r;v lacn, AsphaUilide iliclo. nascerctiir, HiKio victa, qiiari. c\ Lngd. Bal.. iHMro tideinr.
imio iioin' n traxit, nnanuinqne proventiim accolis Mos. ac subversa cst edd. quied.im ex primis. Pro ac
prxMiuit Quare cum Anli;;onus,
A.^în rex, sibi pns- Meiis ct.
sessionem vindicare vellct, magna cnmdcm vi
ejiis 50. Sollicite. Edd. qaxdam vetnsL-c , soUici-
:»b accolis ropuisum fuisse docct Diodorus Siculus itisque.
lib. xix. p. 73i. 7>\.Baby!oniam. Fiorenlini ties , ut ptssim. Cofcy-
2'j. Mcdia intercapedine sui citas. Ila scripsi ex /oiioTOscribnnl. Liigd. B;itl. oualuor 1'oriz. Ullr. «i ,
anliquo libroCornelii Gn.ilicri. Horodoi. iia, 'ETzin>(o Miic. Bellov. cuin Coll. G onov., Babijlonem. Oro-
5e ToO zci/j';; Tzapa. xu. i(7yj/.-'x, 'jirriij.cna uoj-no/.tot.a siis e\emi>lo Jusiini ei Bjbylonia et Babyhne usos
£0£iaav, znpi/.o.^j.i-jx i; 'jXtri)a, to f/ic&v oi twv oW./i- promiscii.' fnisse vidolnr.
lj.ci.xw s.').inov 7eBpiz~'xi ''Tspif/rxTi.-^. V;iila : Super mu- Conterrilum. Vinoenlins Bellovacensis in Spe-
0-2
riun circa oriis exstruierii.nl dicplns singularios, allrin- ciil ) Histor.

lil». IV, cap. 17, eontriium scribit. Pro
secusconvcrsas, iiiler qnas Initum iniercnpedinis re- i/friColI. Gronov. habei ibi , ei Vinc. Bell. fudit pro
linquebatur, ut qundriâ inicraiji possel. De rel)US D superavil.
Cyri P<jrsariim regisexcorpta;-.! lii«;ioriaiu ox Ciesi i; 5". Ei viia tt pnlrimoni') Priiis el dclent cdd. pr.,
Per<icis edidil H. Sfeph. qii;ecum Xei;Opliontis ii.ir- Paris., VoneliP, fap/imnjHi; Meus. .Mox Yiuc. Bcllov.,
rt^tloiic inagis quani cnin Hei«id<>ii cnngriiit. Fabb. matrimoiiio.
— Lectio, (|u;nn cx Corii,"'lii Gualieri lihro repo>iiii 3i. Qiiidquid enim eto. Desiimplnm est ex Cicc-
.
F.ibiicius, vorissiiiia esi. Coiilirmal oam ^nsignis illc r Oial. pro Marcello c:\[). 4
>ii. Mhit enim esl opere :
co lex L<ing(>bar(iicits, ni ci Flor. lorl. Keliqni om- aut manu farium, quod aliquando non conficiat el con-
nes .theinuit lon;î'.:s. Fl«:r. sec, media imercapedine sumiU vetustcs.
sni linclas. Qiis*. fiiiidein Ireiio illam vidolur volinsse r>.>. Et p imum. Edd. cnedem priiHHm, dcleto liic
imlirare qux inviMiiiurinco.l. Peria^n., ;««f/o.i.Eiliii q'ioque et.
priorcs actas, iiisi qnod Ctlilio Au;'iiNt;iii:< expriinai, m. Vt velnii eio. Sio oninino soribl debcl, non
.
tiicdia iniercnpcdiiic .<«i vicenas, qwx lociioquoqiio ost ul in omnibus odiiis, excopi.i sol:i Augustana. ci vel-
iii <|i;aliior mss. Lngd. B.itt. ot lilir. ui c: Coll. Gro- nli. Leciionom nosir.im conririiiiinl (|iiiiqiie niss.
iniv. sod c\piii.i.io sni. Mons oo.lcx oamdcm iiidi- Liii.'.i. Baii. teri quart. ci Meus, ctim Cyll. Gronov
,
carc vidctur, d iiii scribil iui iic'i. Orosius .T.acm

.
761 IIISTORIAUIIM LIDEU 11. CArUT VIII. ?C-2
dcltiH poMeris Cradcrcuir li.r>reiiitnis , ipsis qnoqiic A ebriol:>lc vincuntiir : niox rcvcrlcntc Cyro, univcrsi
canitlom (radcndi formnlnm sorvaluri»:. lli .tJ cnm adoicsccnlo oblrunc;intur. Tomyris, excrciCu
proxiiiu adveiilaniis Cyri iciiLinicina siiociihnil lu.i- ac n'io amisso, vcl malris vcl rcgin:c dolorcm san-
{;i»a B.ihylon, el ingcns I.ydia; " amilissinia Orioii- gninc lioslinm diliicic **
polins, qitnm siiis laciymis
lis cuni capile suo braclii;i, unius pr;r!ii expediiione paiai. Simnhil diriidcnti;ini dcspcr;ttioiic oladis il-
ccciderunl : Cl iiosiri incircumspecla :ui\ietaic ciu- lal;r, paiilalimquc ' codcndo, suporbuni liosiem in
s.-)iitur, si poieiilibsimx iila: (|iiuiid uii '" UoinaiKe insidias vocai. Ibi ()ui|)pc, composiiis inier m(>ntcs
reipublicx niolcs, niiiic magis inihccillilatc propria; insidiis, ducenta millia Persarimi cuin ipso rcgc dc-
sencciulis quara alicnis '* concussî: viribus conlre- levii : adjccla siiper omnia illius rei admiraiionc,
niiscunt. quod ** ne nunliiis qnidcm " lantx cladis supcrfiiil.
CAPUT \ll. Rogina dput Cyri amputari, atque '* in utrem bu-
ryrtit Setflhit bellum inlulit, et a Tonujri reijinavic- niano sanguine oppletnm conjici jubet, non niulic-
(U.S el occisus ett briicr " increpiians : Satia te, " inquit, sangnine
* Igilur idom Cyrus proximi temporis successu, quem sitisd, cujus per aniws iriglnta insaliabilis pcr-
Scytliis bcllum iiitnlit qucm Tomyris regina, qiiae
:
* severasli.
lunc genti prxcrat, cum probibcrc iransilu Araxis B

*
106 CAPUT VIII.
fluminis possct , iransire pcrmisit. Primum prop-
tcr Gduciain sui dehinc proptcr opporliinilatcm Dariut , rex Persarum , Scythnt infettant , fugnliir :
,
Asiam, Maccdoiiiam , et loiias viucil. Alhcnieiisrs
«x ubjeciu niiminis liostis iiiclusi. Cyrus iiaiiiic
cum vita: sua: multoruni(iue discrimine nggrcditur.
Scytbiam ingrcssus, ^ prociil a iransmisso flnnii-
nc 105 castramciatus, insupcr a>tii 'c;idcm instru- Aiino ' ab Urbc con(Iil;i ccxlv Darius, Cyro npiul
cia vino epulisque descruii, qaa>i ten iius rerngissct. Scythas intcrreclo, post * aliipianlum intcnalliim
Huc compcrto, regina tei tiain paricm copiarum ci *
forie rognum ad(?f>tus est. Uegn;ivil enim ^ mcdins
lilium adolosccniiiliim ad pcrsequcndiim Cyrum mii- eorum (-ambyscs Cyri filios : ipii, dovicia M^yf>\'\
lil. Barbari, vcUiii aii cpiilas invitali,^ piimuin ciinctam iCgypii religionom '•
abominalus ' c.trc-
haveu;:ampi m\M.
^l. Amplissima. Ed. Ana ntfixima. , Auq;. in seqnentibus ilem adolesrenlulo habei.
7>S. Roniana:. Deesi in Mco el Florcniinis sec el 7. Primum. Abcst a Floromino prinio. Ex Lugd.
Icnio. B;Ui. irescum cd. Ang. et Coll. Gronov. primo ma-
.jD. Concutsa. Coll. Grouov., concessisse. C Innt.
Cap. VII. —
r Igiluridem Ctjrus. Abcstvox media 8. Polius. Pr.Tennte codicc Longob. dnorolifiui mss.
ab edd. pr. Venetis ct P.iri-ina. Floreniini ita cxliibcnl pro Vulgalo promptius. Le-
'i. Tonujris rrfjina. Grxce apud ncrodotum libro clionem eaindcni confirmnnt l.ugd Bat. «ec. et(|ii;trl.
priino csi Tofxupt? apud Lncinm in Charonie
, cmn Ullr., Meo ntque Porizoniano. Meus insiipcr
TMWjpii. Histoiia dcscribimr eii:im a Justino lib. i dilucre post tacnjniis collocal; suis dclcl Ci^- An?:.
el Valorio M:>x. lib. ix, c. \0 Fabr. Tliamyris ct — 9 Cedeiido. Lugd. Bai. scc. el UUr., decedendo.
Tamyrit in mss. Uiroquc modo ploiisqne scribilur , Poslerior insnper copnlam ({iie de'ct.
ii( cl in Vincenl. Uellov. excerplis cx pclro Coincs 10. Ne nuntius qnideni. Ed. pr. el Paris., nec nun-
lore qui soiculo undccimo floruil. Addc Noias Vos- tins quidem.
sii ad Justiii. Iib. 1, oap. 8. 11. Tanl(V cladis. Verhon., lauta cladi.
3. Cum prohiberc transilu. Sic in m.inuscriplo libro 12. In utrem. Flor. pr., in ulre.
Juslini est. Cum prohibere cos transilu Araxit flumi- 13. Increpiians. Meus, irfrepatis. Vlrgilium iini-
nis poxset , transire periuisil , cum vulijo aliier lega- (ari voliiit is yEneid. lib. i, vers. 742
:
:
tur. FABn.
Tiim Uiiia^ dedii incrcpitans. Ille impiger bausil
Procul. Liigd. Bilt. pr. et scc. ct quartus cnm
4.
Spumanluin |<alcram.
Ultr., haud prociil, eodcm aliqiiando scnsu , ut no-
tuin ex Virgilio Ecl. G vcrsu iti : 14. Inquit. Abcsl ah cdd. pr., Venetis et Paris.
Scrla procul tanlum capili (lclapsa jaccbant.

(Âr. VIII. —
1. Ab llrbe coudila. Lugd. Balt. pr.
1) cl quart., posl Vrbem condilam.

Ubi Servius per prope ei jaxta evplioat. Juslinns 2. Aliqunntum. Prima cditio cnm Paris. ei Vcne-
lib. oap. 8, llaque Cyriisîrajectis copiis, cum ali-
I, tis. aliquantnluin.
quantisper in Sctjlhiain processisset , cuslra metalus 3. liegnnvit medius eorim Camhijses. Cambyscs
tst. Idem lamen bic significarc nequit, qooniam iicr rognnvii annos soptem, incnses qnin.|iie. Ileio I. lib.
diei ab Araxe caslrn mei:iins fnii Cyrus. Ilf^rodoi III.In Clc-,ix excorptis Cambysis rognu ;iiini 18
lib. I, cap. 211, p. 8">, KOpo? Si npoikOojv airo Toi) liihuiinlur. Ue boc quoque Lucianus iii Cbaronlc.
'A/3«5s'«> r)i*spr)^ oSov. Cynis autein ab Aru.re proyrestus Faiik.
diei itcr. Ex Lugd. Ball. leriius rum Coll. Gronov. 't. .Abnminnlus. Addit est ed. Aug. Mox religiones
procul delct. Ed. Aug. bnbel fflsirrt metaius est. pro Perizon.
c(i'rcinonias
5. Eadem. Coll. Gronov. ei Lugd. Bali. Ires ,
;). Cwrimoiiias iic irmpla deorum polluit. Kx notis
eadem vastra. vcteris lib. Colon. sic conjeci legendum ; vulg;iiiiin
6 Filium adolesêntuiniu. Hic filius ab llcrodolo cr.ii, depoiui'. Sod ibi dc io nioduin conlraolionis
Fadk.
Inuoyxirt.Tri; nomiiiaiur. Klcm Ilcroilotus viijn — sciipliim , S';spifioiicm movil; ct faoile cx posnit fil
oltriiium, captnm a Cyro liadil, atqiie ubi ad sese polluit, ini!l;\lii)iic lillorx s iii Laut.
/. —
Niliil iiiii-
rodiisset, orasse, ul vinculis laxareinr, id uiti im- taiidnm cenôo, nam ilcposuit Orosio csl, desiruxii,
pcir.issei, coiifestiin seiiioli;isuiii iclorMniSse. .Iiisii- diruit. De Ciiiiliyo Jiisiin. lil). i, cap. 0. Sed olfcn-
nti'-, (|nom soquilur Oiosins, miiiiisopcrose Jiisti- siis siip'rstilioni!>iis .Ijrjgplioruni, Apis, ca^teriiruiiiqiê
riani narrat lilt. i,cnp. <S, Cijrus. mvrsH.s per nocwni, d.'ortiiii (T-«'(',s dirui jubcl. Adde BribbOii. dc Vcrli.
opprimit, oinncsqne Scyllias cuin rcifituv filio
ffl«o/i>s- Sigii. in Ui'poncre.
intcrliat. M<*\ miiit. Lngd. Uai. sec. pro mJdi/. Ed.
763 PAUFJ OROSIi 7GI
mrtni.-is cjiis e.t lempla do.posuit. Posl Iiunc ctiain A ausiis csscl, pordidim iile non scniii. Indo Ajînm
' Magi , swli uomiiic qti."in occiilcr:iii» rcgis, rcgno 5l:icc.loi)i;iinf|ne" ag;;rpsbus pcrdoiiiiiii. '-lonus iiuo-
^ olircperc .'uisi : ijui quidiMii loox d(!pr;'licnsi cl op- qnenaviili congresMone snpp.r.i\i!. l>ein<le in AiliC-
pressi 107 snnl. * I);irius itaquc, tiiuis cx Ms qni quod lonas adversnm sc au\i!io '^ juvis-
nicn.<-es ''
Ma;'oruin aiidaciam ferro cocrctieianl, consensu om- sent. impclnm loci!, aiqno arnia d rcxil. " Porro
niiim rcx crcaliis cst, qni, po.stqiiam Assyrios ac anlein Alhi;nieiise.«, iibi adveniare Darinm " com-
Daliyloniam a Persariim legno flcfii ienleni, bello pcrerunl, (|t!.inivis aoxilium a Liccda-moniis popo-
''^
recn|ier;ivil, » Atiyro, r«'ci Scyiharuin, iiac vcl ma- scissfiii, lainen, cuin delineii qualriduan:c reli-
xiiiic caiis;i belliim inliililqnod filia; ejiis polit;\.s sibi {,'ioiiis 108 (îi*^ compcrtnm liabci cnl, speni occa-
nnpiias non oblinuisset. .M;igna scilicct nccessilas, sione sniiiciites, iiisiruciis lantum '^
decem millilms
pro nniiisliliidine liominis sepiinge itamillia virornm civiuii), et Platceiisibus anxiliaribus inillc, advcr-
pericuio mo lis exponi. Incredihili quippe app.iraiu sum sexccni.i millia boslinm cainpis M.irallioniispro-
ciim septinireiitis inilliljHS armaionnn Scyihiam iii- ropcrunt.Milliades ti luiic beilo pr;i'fiiit, qui, celeri-
grcssiis, non ricienlibiis liostibns jijst3c pngnte po- tate magis quam viriule Irclus, alacri saiis expedi-
tcsiaicm, insuper repeiitinis inciir;-,il>us cxircma co- tioiio priiis hoîi coinintis inlucsil ,
quam po&set
piarum dilaceraniibiis, metucns ne sibi lediiiis B '^"I''''^'^" ^^S'^'^''""*
"j*'*^^" P''''?"'^'^*"'' Tanla in eo
iniorrnpto ponle Isiri fiuniinis negarehir, araissis beliodiveisitas ceriandi fiiit, ui alia ex paric viri ad
octogitiia millibus beli.iiorum, iri'i»idns refogit, occidendum parati, '"ex nlia pecudes ad moriendum
qunmvis hiincamissorum nnmenim iiilcrdamiia non pi;cp.>rat.r puiareniur. -' Ducenla millia Pcrsaruin
"duxerit : etquem habendum vix quisquam ambire 109 ''^'' caiiipos Maraiiionios ea lempcsiaie cccide-
liAYKRCAMPl NOT^.
6. Tres cx Lngfl. B;Ut., iVcî dun. U.xhet
i*fagi. ait, Darium hnius belli conira Ailicnienscs c.Tiisam
isliiin niniicrnm (pio jKt' Co!l. Giiinov. emti ciiiit. 3Jiii!i>sc, ot-. S(z/j5ct,- tvivT/sriTKv. Fal».
:tn!ii|!ii(irihtis scd iicque cd. Aiig. ncijuc OiSi. Fio-
; 14. Auxilio jna.-^sctii. Lyi^d. Cal. qnnrt., amx /io ve-
reiitt. aul reiiqiii agiiosonnl. Ndioina M:igonn!i fne- ni.sscni, \)r., iii nuxilio ve!iis,ênl. Sed siipcrscrihilur
rtinl Comt^les et Oropasia ju\ta .Jiisiiniiiii, jtixia lle- jurisseut.
rDdotinn l*aliz'JiIi''s ei Siierdis; sepicm mciiscs rc- Porro miem. Posteiiorcm vocem addunl cod.
i'>.
gotim lcniicront. Vide liiMger.';. Var. fjcci. lib. i, Ia>r)g«b. ciiin irilius Ltigd.
Rait. ct Coll. Gionov.
cap. 8, p. 22. Videiiir auUMii Oropasta inde Siner- asli|)ulani(^ cd. Aug.
dis fiiisse tliilus, qiiod pro Snierdi, (>!im!>ysis fialre, IG. Coinperenuii. Ulir. ms. comperuiii; ed. Ang.
qtieii» occidcre jnsstis erai .^lagi ejas ir:st(>r Gontelos rortipTeraul.
scii I';)liz(!iilies, .tssumplo cji^ noinino, scsegerci(;l. 17. (.«'» delincri qualriduancc religioms otio. Foc-
7, Obrepcre. Mendose iii iiiss. ci Cililis qininis dtiiii meiidum hic inîcderai, addiLi voce Persas. Ne-
dam, obripiTc. Ohepeie rei alicui wA ad iiliqnnm^-' quc eniiii Pe.rsa;, sed Laced(v i.oiiii qiialridui reli-
rcw, csl iiicaiilos dcciperc ct lalsa specie viriuiis giono leiiebanldr, nt scribii Jusiiniis, ci ll(;rodolus
cujiis lam
vci! juris rem ali(|iiain conscii«i. Plii). iio. lili. vi aperliu.s liis verliis, ^Hv yu/j i5r«(/.iv73 toO ur,v'j?
xxwi, cap. 5 Sec polesl videri Scnurus rvdi ct /im-
: cevaxn' Si oO>; ov 7:/ry^$0f iov-
ef£i£w<7«<70a' £»«i7av, ur,
jMS mnli iiiipro:i(la! •'.ivitati obreps'siC quodaui rila; ru- toj -zov zvxXou. i'i esl, Ibrai eHiin cq inense dte» iionut
r///H('n/o. (accro Orat. in L. Pisoncij; cap. 1 Obie- : iun(V, co nuteni die se exercltum ediicluros negarunl,
p!)isti fid luinores errorc liomiiinin, cnwmendatione cnm litiip sninn orhrm nonduin compUsset. Liicianus
fuiiiosiirut» i>n';giutim : qunrum simile liabes niliil, dc. Astiologia, di; Lycurgo ail : Kat voaov o-yicrtv tTrot-
prwtcr colo.em ; cl Oral. pro Cn. Plancio cap. 7, rt<rxzo ;iti;Oa'jt(z fxnSi i? 7rc.).£fzov Tzrj-iyoiCiiivi, r/oiv Tijv
Cn. PlancitnH no3v Tr/rlpsa '/svs^rât. L..'ijem lia ^cripsil ue i(S'/«<'i«
nisie cursH. <."/ bidliim ame plcniluniir.n proliciscnmnr. \'\:\Vt lih.
8. Darins iiaqne, unus. Oc D;:rio Hcrod. li!». Jii, lii (!e LcgiliiH, cur laniiiis Liccd^niiona vi.-nci int,
ei .lusl. lib. 1 cxlreiiio. FAr,R. in iii.s;i liiissc ptilal hcbim cum Mcssciiiis gcslinu.
0. .Ailyro reqi. In libris vcleribns, partim Anthiro, F.VBlt.
parliin Antyro, icgitiir. Iu im;ircssis Jnsiini
( iiam in iH. Dccein millibns cirium. lii viilgalis, u;ia Ang.
noslro iiis. noiiici» rcgis Scytharnm non invciiitiir), cd. excopla, «n.>i,v?()r/(i» fi.';f/in icgiiur ; qiiod nrmu-
rex Lanthinns vocatut. Ilciodot. Iih. i\, lioc bellum loniin rc^ l<M'X;'iin'.;niil ciiin il!a edii. mss. Flor«;nl.
copidse descriliens, rcgciu Scyiharnin '\wio^J\);j^Q'j .omiies, ox niss Ligd. Batt diio alquc Pi^riz. Mciis-
iioiiiiii:)t : al) aliis iy.-/)cAoy:nc noiniiiattir. Fvbr. qiic. Au.ciiinloi:bus pro auxiiitiribns habel Lugd. Bal.
lU. Duxeril.Periz iin.iii., tnlerit. Mov numrynm D ['<'
\)m quiiqiiain rcpeil L igd. I}:it. (erlius, iil cl Coil. 19. Jnctu. (-(ili. Gronov. ei L':gd. Bai. pr. ct
Gron. qiiait., ictu.
11. .Agiires?ûs. Tr.^s Lngd. Rail. ing e^su<:. Iii Ma- 20. Ex ttlia. Pcriz. repciit parle. Pro prffparaia;,
red(ioi;t luin rcgnabai ;\i)iy;iias, .Alesandri Pliilolic- Ltijii. iâi. scc. li.Tiiol pnrnlx.
iiis paier. I-> jiriilcnii-r t,,;iji>ri ccdcndom r;tliis, po- ît. Duct'i'n millia Pi.rsnruni apnd CiHUjWS Mura'
Sfciiii aq'i;irn cl l»'rraiii, retsis si; siilimisil, aiinic li- thonios Il.vc csl noliilis ;lla m .MaMlhonc .Miliiadis
li.c sne niipiiis, qnain U ihari, primo inli r 1'ersas iiMspiciis i(,'i)ori:il:i \icloiia, de qna iniilla pissiin
viro. ci)IIo('avor;it, rcgiini)i ci |ncem rctinuii. V;de
Herodiil. bh. v, cap
;niii(l Oicncs. Fa«h. — Sicnli ipsa iiobilis ad Mara-
17, IS, 11) cl 9i, atijue Juslin. llionciii iiii.;na fiiii, sic e\s':iic ejnsdcin ineitioriam
h.h. vii, «ap. 5. ati|ii'' ;vlt;rnuiii viCiOriic pr:eo<iiiitim voliUTtml .Mar.-»-
{'i. lonas narali conqressione. Ue hoc pi;c!i() na- tboiiii ii) moncl) sni, ciijos oiiicus h cce noininiis in
vali (ju(. Lmes a Pcrsi', vicli focruiit, lcgc II •nidoinm aiiru|!! iria sujic^lecliit; sosi' niihi oiilnlil, nohilis ijjse
lih. VI. F/vim. c! mcm(>ialii i- • al> altera cnini pirio cxhihei g:an-
13. Quoil Io<ia,i ndvcrsuni sc iinîlio jtivisfent llwc dcm M, (-[(10 niedi:im iiUiiiiiM ;ircain cccopal,
liilcr;»in
cadci.-i Ju>iimis lib. ii. Plain in Mcncxcno, o.i.Tiv.~u- iiiscrlapcr iuedum c.\ Iransvorsis diiciibiis IniinciiU
spica, ad tlciiokindam agii h.Miililalcm. Stihsciih^ttir
CoxihxjfffM 7rooy«ffiô:.trjif. ctc. 1'lularcbiis in Arisiide iiilra M.vi';VT., ijii.nl puio vili.isc fiiiss!; Icciniii a
,.
-(;- IIISTORIMUM UV.U\ H- CW. 1\.

"^^'^'
.. Sensil n.iins l.oc d.innuin :

'^^
nnm /uins A lon.n <1o n-no. ct horonl:. nr,l!i. ^ -lonnxilii., 110
n.ni
n.v.s n.i!!. .lm...<:.S 0:......,:..
fut',aus.,m.,aMcpti.navibv.s,rcl..gilinl-e.sas.(:un.
^ ruslraU,. , li..n.
n.ili.. n.„.,o.» I.:.I..msso ..:..r;un.-; nl

;.„c...i...i:u.r.mM!..m.«l«lcisciinî.io,o~n.o- a,:icm l.i..
in.-.iio i,.oi,.n:.lo cvr.cilui ,m.n.-n.T.,..o cbss, ux

lircl,.r, in insoa,.iK..alnco..ci.lil.olymi>i:.H.>sci.li.a-
lc.ns .,.i;.c^sum v.x
aJ |...l..m nun,i..a, vix .:.i
«esin.a nn:..-.;.. I.oc cst. posl U.l.em comliian. a,.,.o
.urs..n, s..(r.-cis.o ,.:cn.oralu... s.t. l.n.c

virgo ob cri- n,:.ria :„i
Lxxv, ',,..> 'en.,,oro Uon.x- l'opillia
temporibus «oslris ag.nini «lijns
l:,,ii i.uioililiili ,
ii.ct) sl..|,ri viva ildossa csl.

luil
iinmornm .lunc dilficilius est asiini. qu;..n lu.ic
CArUT IX.
vinri LcM.ida, rcx Sparlanoru.n, cuin Muanior
,
"
ob-
Xfrxpn , rfX Vvinttrum cum uumnoshsiwo cxrcilu , , mill.bns lioi.iiiii.in in a.ignsiiis Tl.crn.opylaium
a Spurtituitpnuris, d.cc Leoniila,iiigiUtcm cliidcm slilil. Xorxes aulcm , contemi.i» panoiialis objccl;»',
accipit, <(s/ii)//4t' t'j>u'i.'i(r.
iniri |nig..am , conseri ma.,um impcral. rorio illi ,
rog.iwm si.ccclens cog;.:.ti cl co"iman.pu!aros in cai.!|iis Ma-

Xcixes, * Diirlo i.airi in (luorum
bellnin, .•ttlv(!rs.!sCr;iciain a it.Mrc susccpinni, pcr lail.oiiiis occ.il)..ej-a(it, el ccrtaminis simnl ei cladis
fl.iinqucnnium i..stri.xil :
* <|i.o'J I)o.i:3raius L;.oc cxslilc.c ,,rii.cipinin. Deindc succcdcs sibi lurba
d;umo„ius qui tunc forie apn.l Xerxem cxsnlnbal ,„;,j„r :u; bcgnior, cuu. jam . ncq'ic ad proturrcn.lum
,
, j^
per tabellas priini.m scripl.is , deindc ccraias , s.iis lij.ora ,

» liC.nic ad ,iug.iandiim c\,.cilila, ..cque ad
prodidit. Igilur* Xerxes soplingcnta iniHia ann;»- fiigi.iidnm prompla , '» solis inoriibus subrigcrciur,
IfAVKKCAMPl mTJE.
Wolfg. Lnzio; is onim nuinmnm in Coniineut. Uor. bns rosiro lauri lenen« ran.nm, prinsavimn
aii;,'iii'm,
Grxcar. insorto Tlios. Grni.. lom. VL p. oAlD, pn- oar.i.i.,lcm co|»iam ci vcnaium sii;i.ificai; poslcrius
blicavii pro M.\rAB. i. c. M\rAeoNliiN, Mitraihouio- ad i.obilcm vicioriam dc 1'eisis est rcfcrcndutu.
rutn. in priore nuinmi paric ccrnitur vuliur uogui-
22. Sfiisit. Adl.idil ad id q.iod mo.lo prfcccssli C Mwcc navium. Apud Dlod. lib. n nnme.anliir ejns-
Quamvis hune aniissornm ««m.TMm, ctc, peditnm dcm Ciassis vrisg (T\>u.va.(J!/.i u.v.y.pu.i 7r).sioyc twv ;î/iwv
Ik o£«zo3-iwv. tiiives 'omncf. loutjtv implius ituc.c

ilte uou sensil. (J.ixia
S5. /Vfliit rirtu». VA. Aiii^ jum B(V/h.s. Scd Li.gd. , Ciacim Mcc). Sod dc bao rt'. c\ Ibro loio cl i-ts-
r»;.lt. cuin Coll. (iroii .v. , nnm inolus. Au scri-
Ir. S cbyto |iliir;. dixin.us in Scl.oliis nostris iii Lvm-.o i:rt-
bcnd.i.i. submottts fvtiuiuviur ? xiy.ytov. Fabu.
24. Pojfiltia vinjo. Ma.^.ia varictas csl iu linjiis (i. 0:!nuriii.i atHe.u tria M ll.x sniil Diodori>
Voslalis iu.miiic Quam ciiim Oiosins hic PopiUiain^ TOiTjxovTopot (sic) xpi<Ji(pîu.t. FAcn.
bioiiy iii.s lil». vni ii^rf/ytKv, I iviii^ libr. .1 Oppiwt 7. \ix (id potum/liiniina. ISolnin esi illuJ Jnvcnalis
ii.Mi.inal. I)aniii;ita iiicc.si. l.iil , M. K:ibio , L. V.lc. io saiir. 10 :
4'.)Ss. i|iii aiii.i.s I)io..ysJo osl pui^t L'rbc.,. (o.iilila.n ...Crciiimns.iUos

cci.xxi. l'',vBn — li. i.iss. Liit!,d. Uali. scc. sciibiiiir Pcfi'Ci.sse anmcs, cpoia.iuc D.imina Mcdo
ccLXXxv , tcrt. ccLxxvi ,
qnari. cclxx.i: L'lir. Pranucnte.
ccxxxiv.
- Sfrilicndnm Leonida, nnn Lconidas vcl
Cap. IX. — i. Dario y.utii. fj.igd. Ual. qnarlns dc-
F,vBR.
Lcoiiidcs. Nam i.raeier omnes Orosii odd. inss. cl
,
funclo iiiiorscril , i.iox in rcgiio succcdcns, cd. pr., Vinc. Ucllov. sic quoqne lcgiinr in Jusiiiio , quein
Paiis. cl Vci.ei;r. bic diM.ripsil Orosins. Mox pro obsiitit habenl oft-
2. Qitod Demiirattis LacedK.nonius. lloc prae- sistil edd. pr. Paris. el VenctK coutempto pi!v.citatis :
tcr Jn.^t i.uin bCiibii Hciodoti.s lib. sepilmo , cx- cbjectu, cd. Ang. ins. Flor. sec, coniempiu pittici-;
tre.no. lads ituerjccta.

D
5. Igiltir Xcrxes septingenla tniUia. IleroJoiuS Lconidas, rex Sp-^.rlanornm, ntm quatuor mil-
8.
sriibii pi;d«s!rcs copias Xerxis rnisse i£3oy.rixovT(y.
libus. lloruin irccoiili Spariani fncruut. Cioero dc
ZKJ i/.y.Tov iJL-jf.i</M'j}v , id esl , dicics scplics ccnlcnd Fmib. u, Lecnidns rex Larcdcvmoniornm se in . ,
milliit. Isi.ciaios iii Paiiatlicn.iico uii, Xcrxcm ba- Tlurninvtjlts irccculokque eos, qtxo^ cduxe.rai Hparta ,
bnissc iîi<jy.r,v.o-J7u [i\iptixoug xwv UK/i[ifo'^, id CSl cum ersel proposilu out fuqa lurpis, attt ijlcnosa
bcUicoscruin vjo.i. ccc.jdd. ccciojo. D.od. lib. 11.
mors , oppostiit hoslihu^. Vcrum dc rationc pugn^c
logc llerod. lib. vii , Diodovu.n 11 , Pausaniani iii.
Twv cyooTJxovTa, ped(slriuni copiiiruiii stipra ortiii-

Fa»r.
(jenta millia mm- rala Fadr. siinl. — Xer.xern ires }).
, ^
Xeque nd ptujnandum cxpedita. Dc ac.c Pompcii
.
cx Luf»d. Bati, et CoH. Cionov. Liicaiius lili. Mi vs. 491 , :
i. be
auxiHis. Viiic. Ufllov. ci cl. Aiig., dclau.ri-
dexlrasac tela movondi,
Vix.,uf^ habilina I..).'.um,
lintoribus. Duo aiMcn. ex Liisd.Liigd. Bali cuni Cot
O.iibliloral, jjiladios.iue si.os conii.ressa liiuobat.
Cr.m fori.uidoiii nnineruin ;,,,j;e,:t.3s scribnnl cccc
vel ccccM iO mortibus subrigcrciur. In.-plo siihj"C(r
Solis
5. liostnitas ctiain >;rti'o.< mdcc. Lysias et Isocrati's cd. pr.; Paris. cl Vcuol.n ^ stibiiccreut , p.-o quo ms.
sc.ibuiil Xerxcm in Graeciam appuiissc classcui Lugd. BiU. sttbjiccrctur. Coll. Gronov., subigerctttr.
'
767 PAl'LI OROSII 768
triiluo
videret
non duorom pugna, scd caedes
coiUinuo
unius populi fuit. '* Quaria auicm dic com
Leonida uadique Itoslem circumfundi
m ,
A ad poslrcmum vinccndo ruigati, ubi
dcficieniibus
uUione
membris, vi&us
satiaius, ibi iiiier
csi
qiiisqisc
sibi
impedimcnia cadavcrum,
coium,
inoriis suse
liortMur " auxiliares socios, tit subtraheiiics se 112 " campumqr.c crasso cl Bemigolaio sar.guluc
palpiiantem, *^ lapsus ei mortuus csl.
pugn», in cacunieu «noiiiis cvadant, ac so ad meliora
tcmpora rcservent : sibi vero cum Sparlanis suis
CAFUT X.
aliam sortem esse subeundnm : p!us se palria> " i\c-
Xcrxem TlientistocUs, dux Alhenietisium, betto excejiit.
bcre quam vitae. Dimissis sociis, Si>arianos admonpl,
J)cin, cum lonas ab co alienassel, fugat.
de gloria plurimum, de viia nihil sperandum ncquo :
cxspectandum, vel hostem, v^d diem, sed occasionc Xcrxes, bis viclus in terra, * navalc prxliiim pa-
noctis perrumpenda castra, '* commisccnJa arma, rat. Sed Themistocles, dux Aibeiiicnsium, cum in-
"* conturbanda agniina " forc. Niisquam vicloros tellcxisscl lon.is (tjuibiis diim anxiliuin superiore
boiiestius, quam in castris bosiium " pnrituros. bcllo {irxbet, in se Porsarum impeium verterat) in
Persuasi igitur niori mallc, in tiltionem fulune mnr- riuxiliiim Xerxis instructam classcm deducerc, sol-
aimaniur, tamquam ipsi inleriium suum »*et li( itarc eos p.irii sua^ * hosliqiic sublrahere staluit.
lis
Mirnm diclii, '* sexcenli B K^, q<!ia culloquendi facnltas negabatur, iocis, qui-
cxi"erent et vindicarent. »
sexceniorum miliitmi irrumpuni. Tumiil- biis Lines accessuri navibus videbanlur, * proponi
viri casira
lustoiis caslris orilur. PersK quoquc ipsi Spnrianos «yniboio?, '^

saxisqiic alligi jubet, socios qiiondamei
adjuvanl " muiuis ca^dibns suis. Sparlani, qnairen- p:iriicipes pericuiorum, * nnnc autem injuslc agcn-
tes regem, nec invenienies caiduni siernuniquc :

tcs, apla increpaiione rorripiens, alque ad .•>n-
omnia, caslra pervagantur univ«rsa, cl inler dcnsas liqnorum 113 j"ra ftederum rcligiosa adhorialione
slrues oorporum raros bomines vix seqmmlur, persuadeiis : pr.xcipueque admonens ,

nti rommisô
'-'
Viclorcs sine dul>io, nisi mori eiegisseut, V>ra'iiun! pra;lio cedeniium vicc inliibcani rcmos, ^ seseqiic
a principio noclis in njajorem diei parteiu tracium : bello anferani. Igilur rcx ,
pariem navium sibi dcii-
UAVEUCAMPI miJ^.
Sensus cnim confcriaest ,
liosiimn
ita sictisse qu.ut., camjnim quoquc crasso, elc.
aginina, ut condensata occis'>rum corpnr.i locmii 23. Lapsus c' morlHUs rsl. Liigd. Batt. sec. Ct
cadendi in lerrain non habuerini, sed sieierim sibi <)uart., lapmsqiic et mortnus est. Veritm omnescditi,
invicem innixa , nulio vitili moiu adjtita. cxccptis pr.,Vcn'His o Paris., cxhibent taxsm, tnpsus
{\. Quarlu. Yulgali pluros, quarlo. Sed qmrta ct moriHHs cst. Oinne«qiic libri mss., excepiis Lugd.
habct Jiisllnus (uni Vinc. Hiiil. cdd. ct mss. <iui B;ii. sccuiidfi, Meo al(i:ic Colj. Gronov., eodcm modo
busdam Orosii. Pro /losfcm ViiicenlHi.s scribii liosles. t. scribunt. riorF.iis itiople, /a.ssMsenim cx vari:i Icclione
12. AuxHiares soclos. Ed. Aug., Coil. Gronov. cl vcrbi /fl;«iis primo fnrmatiim, deinde ulroqiic veibo,
inss. Lugd. Ball. pr., lcrt., quari., fti(X/7ia/o)YS
socios, pro morc, in ms-. posilo, ascitiim fuii.
sec, ai(.vj/inr»«s socios. Peii/.nn., {luxitiai-es soaoi Cai>. X. —
1. Navale pnvtiuni parat. De prcelio na-
[suos. Jusiintis simpliciier socios li:tbe!.

Mox evaderciit V i!i, qiiod boc c.Tpilc dcscnbiuir, consulc nerodoiuin
ot couservarenl Lugd. Uall. pr., tcri.tiuarl., cumCol. libro Ocl;uo, v^lsrbylmn uiprraig, Di"dnr. undccinio,
Pitiiarili. iii TbiMnisioclc, el alios F\b«.
Gionov.
15. Dcbere. Lngd. Bali. pr. clquan., parcerc, scd 2. Hostiquc. Logd. Bat. lert. cum cd. Aiig. el Coll.
in pr. superfcribiliir parcrc : in Coll. Groiiov.

ntrtim- Gronov., llof^libu^que.
quc sic oxslai deb,rev(irceie. Quibus. Edd. iionntilhv, ad qua:.

5,
M. Comimscenda.'C(n\. Loiigob. ,
conmiscenda. 4. Proponi lymbclos. Sijinbalos non synibola libri
Coll. Cronov., pcrniiscendit. vclcres, 'iiioinodo c-i eliaio in iinprcssis .JtMiiii Iibii«.
15. VoHUirlâiidn agmina fore. Qnod, fore. Iiic in Platilns Bacc!i.:Ko prirs^^Htc liomini exlempto ostendit
csse, miiiiirmil, id cquidcm a V:»Ilonsilius ftctiim symbotum, quem lutc dederas ad cum. Aiuid llenid.
crcdo, qtiasi vcio opiimi scriplores il;i non sint dc Themislocle CSl, evriiavwv ev roi(Ti liOotffi jpu.ix-
locuii, iit(|.ic adco parcns lingii;o Laiiiia\ M. Tu'lius, {ir/zv., ClC. PIiil;n'clitis . Kvtyxpuzrt y.ara. twv /tOwv
noii (ûflsi dinnarem [ore niilii uliquaudo
dixerit :
inifC.vfi ypc/.'j.i.ir/.rx rrrjg u.£v sxjpiay.oiv ccnb Tujîif T&vf
cxpefciidvm studium luum, clc. Fabr. Se <xvT'j? t7TKj 7rt^c>t Ta v«-J),oj^c< Si ra.; 'J^psioig, '. C. lit-
1(). Fore. Sic reposuil Bolsuinj^c cum Tal^ricio ct
hras per.spicuas tapidih. insculpcbut, qnorum ntioi casu
ScoUo, consciuienliltus mss. ornnibns el ed. Aug., jy offendebnt. nlios ipse ad statioties el aquatioucs cotlo-
iiuiiiesse h;»b(;iit reliiin;e. cabat. Fabu.
17. Pcrituros. Lui^d. Balt. Iros cum Meo oi Peri- 5. Saxii,itie. Lngd. Batt. pr. el qur.rt., proponi
zon., cisr pci irjtros, qiiod languidnm iieque a Ju-^tiiio, symbulcs (nnicnlis, sa.Tisqiie. clc.
«iniin so.iuiiur Orosiiis, profcclnm. (i. NuHi aulem injusle agcnfes. Sic Ilcrod. av5/)Ef
18 l<it exKicreni. Dclcnl ./ cil. Aug. el ms3. duo "iwv;;, oO :ro(i:Ts Biy.'xiu, lones, injuslr agilis. Vcnim
Lugd. BaU. Mox e.rorilur pro oriiur l..iigd. Ball. pr. iii iiosiris man!iscri|iiis CSI, iniustc detides. Fabr. —
ct ipsos pro ipsi Luud. Bat sec. ci Uilr. Sic qnoquo |)r.xlor ed. Aug. tres Florenlini , tintis
1(1. Sexcenlifiti castra. \v,\\)A stinl Juslini. Diod. ox Liigd. B.tlt. vidolicei sec. (.luarl. insistentes scri-
scribit Lconid;\m Scciim liabiiifse, oj r;>£to'.;? tojv bit) Peri/.., Mciis aiqiio Cllr. b.ibont. Ex incrcpalione
7rivTa/oo-i'.iv, id cst. uou amplius qumgenlos. F.\BH. latnon, qu;c apiid .'isîinuin iiiveniuir, patoi non i>i-
•20. Miituis ccedibiis snis. Lngd. Ba?. sec, IHir. cl

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 31.

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 31.

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

BIBLIOTHECA UNIVEHSAIJS, INTEGKA, UNIFOHMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OPIUM SS. PATRllM, DOCTORWI SCRIPTOHUMOIE ECCLESIASTICORIJM

AB ^VO APOSTOLICO AD HSQUK INNOCENTII III TEMPORA

DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, LEGTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRA TA ;

UNUSQUISQUE PATKUM IN QUODLIKET TIIEMA SCBIPKEKIT UNO INTUITU CONSPICIATLR ALTEHO ;

yCRIPTUR/E S.\(>R.E, ex quo lecioki comperihe sit obvium quinam pathes

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

PATKOLOGI.^ TOMUS XXXI.

PAHISIIS, VENIT APUD EDITOKEM.

^ TOROiNT ' ri.i.0Ofi,,

MEMORATISSIMAS RIVARII ET HAVEKC AMPi EDITIONES

QUORUM PRIOR DKXTRI CHRONICON COMMENTARIIS APODICTICIS CONTINENTER ILLUSTRAVIT

LEPOFill F^RESBYTERI LIBELLUM,

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,

Chmiiifon oninimod;t' liistoria?. Uol. 9

Historiarum libri septcm. G3o

Lihellus emendationis. l:21o

Liher de Fide, contra Manieh.TOs. 1"238

jNONNULLI PATRES S. AUGUSTINO .'EQUALES.

Epistolee inter illos Patres et S. Aui?ustiniim amoebaeae. Ihid.

FLATIUS LUCIUS DEXTER .

EPISTOLA DKDICATORLl BIVARII IDITORIS.

Pateol, X\XI. ^^2^^q i

11 FLAVIIS Ll CirS DFATi R riinONOLCClS. H

EPISTOLA AD BIVARIUM EDlTORtM.

Pres^b^iter Cnidhvili^i d. Treio, elc. Yeucr.b h viro Fr. Francisco

matjna coniin i nulL nt iii eo oliosum lego rerbum,

linere debeas , invenies. Non ergo illum conlemnemus ,

reruin seriem ; ncc nlios magnifaciemus ,

esset, singnla tutnen in la larn artificiose coiiocala,

tesle Tertulliano, omnes lermini HispaniOJ fidem

nnam phaclnca luce asiiicient ,

EPISTOLA ALTEHA AD BIVARILM EWTOREIVI.

PER FR. FRANCISCUM BIVARIUM.

r.iulitium scriliPns cecinit , Hle Punica ,

r< FLWIUS LUCMJS DEXTKR CilP.ON »L«;CU>. 20

m,iri>ii:iTo!e'(iiiurum(UW finrn,iiiue,isibusupi-essil)'do liuiiduni lamoii i J- Unninui UA<jiic<|iiai|(:e ejocti

vri^M- »»(' (lcir. C(tiiiiiiCinl.Tii(l.is. iXiiiio ipsi» 440 autlorc liiiilio),

SELECTA VETERUM TES TIMONIA DE FL, L. DEXTRO.

ad lue oirniiuo lam llisloriam lexnisi.c , quum uccdmn

rriieri iugis Darcilona: epi.^icopus ca.^;i!.:;c et eloiitt, i:-

s-/ TO TO/fT£iy Yui -Ti ToO Xc^iTT'..^ mTTi" 'jroi^oixiVy; ,

iiiino. luon quod pvlis, :ii liac hibliotiucu rcinri , in vennia

quint fccit Fluvius L. Dexler ,

ab humitiiaie nostra flagHnsti. F.t cum Jo ,

potuis^es . maluil a me sanctitas tiui precibus conten- Elipandus nrchiipiscopus Toietnnus ,

anno Christi 451 usqne ad aunutn Chrisli Gl^i ,

fiiil ejiis iioii.iiiis iii sodo T(dot.iiia teriius, qni. lesle

Enlhrnndiis inulilis servu.^ salulcni. F.pistuta Uugiiitis episcopi Poriuqatlcnsis : Domiito

z5 FLAVIUS LUCIUS DEXTER CHRONOLOGUS.

jus sedis [Scil. Porluyallensis], episcopi,

est : sic snim habet. HoNORiis ArcusTODCXENSis in libro de Script. Ecclcs.

De prima Legatia ad Hispunias a B. Clemeiitc Agens de S. Paciano Barcinonensi episcopo, ad

M. 9tarcettus\ Tolclum vcnit, ibique sedem lolius Car-

mutia idrm Dcxter, D ''"'" "«sira: rtligionis ei indicem lexerem.Jnter c«-

ad toopcriendas veuilaruin r.olus, folia circiterten- ea dispcndio quoque nostro periit.

seraiil, paicnler inJicant. DextrHmpra'fcctumpr(vlorii tempore Theodosii, ejus-

lit Itadiiio conslans csl ab aposlotiiis Hisioria" Eccles'astica:.

2S CnUOMul DtXTlU APOLOGIV. 2(J

CHRONICI DEXTRI APOLOGIA,

scripla lesianl<ir. Cliris!iaii'>s, si-tl i;i ooiim eli.mi liijros movi>se p r-