Page 1 of 2

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS 23 EN 196-7
ubat 2000

ICS 91.100.10

MENTO DENEY METOTLARI - BLM 7: MENTODAN NUMUNE ALMA VE HAZIRLAMA METOTLARI Methods of testing cement- Part 7: Methods of taking and preparing samples of cements

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanl klar/ANKARA

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

https://www.tse.org.tr/turkish/abone/Kapak.asp?STDNO=20495

19.09.2003

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

N SZ
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 196-7 (1989) standard esas alnarak, TSE naat Hazrlk Grubunca TS 23 Ekim 1986nn revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 22 ubat 2000 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir. Bu standardn daha nce yaymlanm bulunan basklar geersizdir.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

NDEKLER
1 - AMA VE UYGULAMA ALANI ............................................................................ 1 2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1 3 - TARFLER............................................................................................................. 2
3.1 - SPAR .................................................................................................................... 2 3.2 - SEVKYAT................................................................................................................. 2 3.3 - PART........................................................................................................................ 2 3.4 - BR SEFERDE ALINAN NUMUNE ............................................................................ 2 3.5 - NUMUNE (GENEL TERM) ....................................................................................... 2 3.6 - SPOT NUMUNE ........................................................................................................ 2 3.7 - KOMPOZE NUMUNE................................................................................................ 2 3.8 - LBORATUVAR NUMUNES .................................................................................... 3 3.9 - LBORATUVAR AHT NUMUNES......................................................................... 3 3.10 - RESM OLARAK SAKLANAN AHT NUMUNE ...................................................... 3

4 - GENEL .................................................................................................................. 3 5 - NUMUNE ALMA CHAZLARI ............................................................................... 3 6 - NUMUNE ALMA METOTLARI VE UYARLANMI METOTLARA BALI OLARAK ALINACAK TEDBIRLER ............................................................................................ 4
6.1 - GENEL ...................................................................................................................... 4 6.2 - TORBALARDAN, FIILARDAN, BU BOYUTTAK DER KAPLARDAN (KONTEYNIR) NUMUNE ALINMASI ................................................................................. 4 6.3 - BYK KAPLARDAN NUMUNE ALINMASI.............................................................. 4 6.4 - DKME OLARAK TAIMA SIRASINDA NUMUNE ALINMASI (Yklemeden sonra veya boaltmadan nce)3 .................................................................................................. 4 6.5 - DKME TAIMA ARALARINA VEYA SLOLARA DOLDURMA SIRASINDA NUMUNE ALINMASI ......................................................................................................... 4 6.6 - SLOLARDAN NUMUNE ALINMASI.......................................................................... 4 6.7 - TORBA DOLDURMA CHAZLARINDAN NUMUNE ALINMASI ................................. 4

7 - NUMUNE ALMA SIKLII VE NUMUNE TP SEM .......................................... 5 8 - NUMUNE BYKL VE HAZIRLANMASI ..................................................... 5
8.1 - UYGUNLUUN DORULANMASI N ALINACAK OLAN NUMUNE BYKL5 8.2 - HOMOJENZASYON................................................................................................. 5
8.2.1 - Genel zellikler ................................................................................................................... 5 8.2.2 - Seilen Homojenizasyon Ileminin Yeterliliinin Dorulamas............................................ 5 8.2.3 - Metodun Seimi................................................................................................................... 6

8.3 - UYGUNLUUN DORALANMASI N GEREKL OLAN MKTARIN BLNMES . 6 8.4 - NUMUNEDEK YABANCI MADDELER VEYA CSMLER ......................................... 6

9 - AMBALJLAMA VE MUHAFAZA ....................................................................... 6

9.1 - PRENSP .................................................................................................................. 6 9.2 - NUMUNE KAPLARI................................................................................................... 7 9.3 - MUHAFAZA ARTI ................................................................................................... 7 9.4 - NUMUNELERN TANITIMI ........................................................................................ 7 9.5 - NUMUNENN DORULUUNUN SPATI................................................................. 8

10 - NUMUNE ALMA RAPORU................................................................................. 8

10.1 - GENEL .................................................................................................................... 8 10.2 - DAHL EDLECEK BLGLER .................................................................................. 8
10.2.1 - Mecburi Bilgiler .................................................................................................................. 8 10.2.2 - htiyari Bilgiler .................................................................................................................... 8

10.3 - RAPORUN MZALANMASI ..................................................................................... 8 10.4 - RAPORUN GNDERLMES .................................................................................. 8

EK A........................................................................................................................... 9

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

MENTO DENEY METOTLARI BLM 7 : MENTODAN NUMUNE ALMA VE HAZIRLAMA METOTLARI 1 - AMA VE UYGULAMA ALANI
Bu standard sadece belirli bir parti imentonun teslimat ncesi, teslimat srasnda ve teslimat sonrasnda rn kalite deerlendirilmesine esas olarak yaplacak deneylerde temsil numunenin almnda kullanlacak cihazlar, uygulanacak metot ve hkmleri kapsar. Bu standardn hkmleri sadece imento numunelerinin aadaki zelliklerinden birinin dorulanmas iin uygulanabilir : a) Herhangi bir zamandaki belirli bir standarda gre srekli olarak imal edilen imentoya imalt srasnda (rnein imaltn otokontrol ihtiyacn karlamak veya belgelendirme prosedrnn gereklerine cevap vermek iin) veya , b) Bir standarda gre retilen bir partiye veya teslimata, sipariin szleme koullarnn veya zelliklerinin belirlenmesinde. 1) Bu standard ENV 197 de belirtilen tm imento tiplerinden numune alnmasna uygulanr. Bu imentolar : a) Silolarda , b) Torbalarda, kutularda veya dier ambaljlarda, c) Karayolu, demiryolu ve denizyolu aralarnda dkme olarak bulunabilir.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR

Bu standardda tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standardlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil ve revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standardn tarihinin belirtilmesi halinde ilgili standardn en son basks kullanlr. EN, ISO, IEC vb. Ad TS No Ad No (ngilizce) (Trke) EN 196-1 : 1987 Methods of testing cement- TS 24 imentolarn Fizik ve Mekanik Deney Determination of strength Metotlar EN 196-2 : 1987 Methods of testing cement - TS 687 imentonun Kimyev Analiz Metotlar Chemical analysis of cement EN 196-3 : 1987 Methods of testing cement - TS 24 imentolarn Fizik ve Mekanik Deney Determination of setting time and Metotlar soundness ENV 196-4 Methods of testing cement - TS 687 imentonun Kimyev Analiz Metotlar Determination of constituents EN 196-5 : 1987 Methods of testing cement - TS 26 imento-Trasl imento Pozzolanicity test for pozzolanic cements EN 196-6 : 1989 Methods of testing cement - TS 24 imentolarn Fiziki ve Mekanik Deney Determination of fineness Metotlar EN 196-21: 1989 Methods of testing cement imentonun Kimyevi Analiz Metotlar Determination of the chloride, carbon TS 687 dioxide and alkali content of cement

1) Bu standardn zelliklikleri, partiler aras anlama ile standard olmayan tm hidrolik balayclarn kabul muayeneleri iin de kullanlabilir.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

EN, ISO, IEC vb. No ENV 197

Ad TS No (ngilizce) Cement -Composition,specifications TS 19 and conformity criteria TS 20 TS 21 TS 22 TS 26 TS 640 TS 809 TS 3646 TS 10156 TS 10157 TS 12139 TS 12140 TS 12141 TS 12142 TS 12143 TS 12144

Ad (Trke) imento- Portland imentolar imento- Yksek Frn Curuflu imentolar imento- Beyaz Portland imento- Har imentosu imento- Trasl imento imento- Uucu Kll imento imento- Sper Slfat imentosu imento- Erken Dayanm Yksek imento- Katkl imento imento- Slfatlara Dayankl imento- Portland Curuflu imento- Portland Kalkerli imento- Portland Silika Fme Kompoze imento Portland Kompoze imento Puzolanik imento

3 - TARFLER
Bu standardda kullanlan tarifler aada verilmitir :

3.1 - SPAR
Ayn imaltdan (veya bayiden) bir taleple belirlenen imento miktardr. Sipari belirli bir zamanda bir veya birden fazla sevkiyat kapsayabilir.

3.2 - SEVKYAT
Belirli bir zamanda imalt (veya bayi) tarafndan teslim edilen imento miktar. Bir sevkiyat, bir veya birden fazla partiyi kapsayabilir.

3.3 - PART
Ayn olduu varsaylan artlarda imal edilen imento miktardr. Bu miktar belirlenmi deneylerden sonra standardlar (ENV 197) veya szleme gereklerine uygun veya uygun deil olarak ifade edilir.

3.4 - BR SEFERDE ALINAN NUMUNE

Numune alma cihaz kullanlarak tek ilemle alnan numune miktardr.

3.5 - NUMUNE (GENEL TERM)

Yaplacak olan deneyler iin byk bir miktardan (silolar, torbal imentolarn stou, vagonlar, kamyonlar vs.) geliigzel veya bir numune alma planna uygun olarak alnan imento miktardr. Numune bir seferde alnan bir veya daha fazla numuneden ibaret olabilir.

3.6 - SPOT NUMUNE

Yaplacak deneyler iin bir seferde ayn yerden ve ayn zamanda alnan numunedir. Bir spot numune, bir seferde ksa zamanda pepee alnan bir veya birden fazla numuneden meydana gelebilir.

3.7 - KOMPOZE NUMUNE

Byk miktardaki ayn imentodan, a) farkl yerlerden, b) farkl zamanlarda alnan spot numunelerin birletirilip iyice kartrlmas ile ve gerekirse sonuta elde edilen karmn azaltlmasyla elde edilen numunedir.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

3.8 - LBORATUVAR NUMUNES

Deneyleri yapacak lboratuvarda kullanlmak zere byk numuneden (spot veya kompoze) iyice kartrlarak veya gerekirse azaltlarak hazrlanan numunedir. Bu lboratuvarlar genellikle belgelendirme kurallarnda veya siparite belirtilen imaltnn lboratuvarlardr.

3.9 - LBORATUVAR AHT NUMUNES

Lboratuvar numunelerinde yaplan deney sonularnda anlamazlk halinde veya pheye dldnde daha sonraki deneylerde kullanlmak zere saklanan numunelerdir. Bu lboratuvar ahit numuneleri, genellikle ilk seri deneyden sonra kalan lboratuvar numunesidir.

3.10 - RESM OLARAK SAKLANAN AHT NUMUNE

Gerektiinde taraflarn huzurunda alnan, olas problemler, phe veya anlamazlk halinde muhtemel deneylerin yaplmas iin saklanmak zere dzenli teslimatlardan (rnein byk iler iin) sistematik olarak alnan numunedir. NOT - Teslimat esnasnda kontroller yapld durumlarda (Madde 3.1, Madde 3.2, Madde 3.3 ve Madde 3.10) tariflerinin bir anlam vardr.

4 - GENEL
4.1 - Numune alma ileminin amac, kalitesi deerlendirilecek olan imento miktarn temsil ettii taraflarca kabul edilen byk miktardaki (silodan, ambarlardaki torba stoklarndan, kamyondan, vs. veya tanmlanm bir partiden) imentodan bir veya daha fazla kk miktarda numune elde etmektir. 4.2 - Kullanlan cihazlar, takip edilecek metotlar ve alnacak nlemler, fabrikann zellii ve numune alma artlarna gre deiebilir. 4.3 - Belgelendirme ilemindeki artlar iinde srdrlen kontrollerde aada tarif edilenlerin dnda kalan ve numunelerin temsili olmasn garanti eden nlemler belgelendirme kuruluunun kararna baldr (Madde 7). 4.4 - Bir partinin teslim alnmas esnasnda numune alma ilemleri prensip olarak imaltnn (veya satcnn) mteri (veya alc) veya onlarn temsilcileri huzurunda olur. Bunlardan birinin olmamas bir engel tekil etmemekle birlikte, eer olursa numune alma raporunda belirtilmelidir (Madde 10). Numune normal olarak teslimattan nce veya teslimat esnasnda alnr. Bununla beraber gerektiinde teslimattan sonra fakat en fazla 24 saat iinde alnmaldr. Bu durumda kontrol sonular ok dikkatle yorumlanmaldr. Gerekte baz sebeplerden dolay deneye tabi tutulacak olan imento, teslimattaki rn temsil etmeyebilir. Bu sebepten numune alma raporuna numune alma zaman dikkatle kayt edilmelidir (Madde 10). Numune teslimattan sonra alnm ise yukardaki 1.inci paragraftaki gerekler uygulanr.

5 - NUMUNE ALMA CHAZLARI

Endstriyel tesislerin farkl ve numune alma artlarnn deiik olmasndan dolay bir seri deneyleri mukayeseli klabilecek tek bir cihaz tipi ile mukayese edilebilecek referans cihaz tarif etmek mmkn deildir. Bu sebeple bu standard sadece Ek Ada kullanma uygun bulunan cihazlarla ilgili aklayc basit ekiller vermektedir. Bu cihazlar tanabilir (kepe, tp, helezonik numune alc vs.) veya sabittir, (helezonik veya bir numune toplayc zerine monte edilebilen dier sabitlenen cihazlar). Cihazlar aadaki kurallara gre seilmeli ve kullanlmaldr : a) Taraflarca onaylanm olmaldr, b) imento ile reaksiyona girmeye yatkn olmayan, korozyona uramayan malzemeden yaplmaldr, c) Srekli olarak temiz ve alr durumda olmaldr. Her numune almndan sonra dikkatle 2) temizlenmelidir . Dier cihazlarda kullanlan yalarn bu cihazlar kirletmemesine dikkat edilmelidir.

2) Numuneyi tekil etmek iin ayn imentodan ard arda almlar arasnda temizlik yapmaya gerek yoktur.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

Sabit numune alma cihazlar, imentonun homojen (ayrma olmayan) aknn olduu ve tkanmann olmad yerlere monte edilmelidir. zellikle bu cihazlarn kullanm esnasnda hava basnc altnda bir ak olutuu zaman cihaz altrlmamaldr. Ak gerekli ise, hava durdurulduktan sonra imentonun en az yarm dakika durgun hale gelmesi beklenmeli, bekleme esnasnda numune alnmamaldr.

6 - NUMUNE ALMA METOTLARI VE UYARLANMI METOTLARA BALI OLARAK ALINACAK TEDBIRLER

6.1 - GENEL
Aadaki uygun nlemlere bal olarak artlara en uygun olan cihaz kullanlmaldr.

6.2 - TORBALARDAN, FIILARDAN, BU BOYUTTAK DER KAPLARDAN (KONTEYNIR) NUMUNE ALINMASI

imento, torbalarda,flarda veya dier kk kaplarda ambaljlandnda, Madde 8.1in 2.nci paragrafnda belirtilen numune, yeterince byk bir stokdan geliigzel seilen tek bir torba, f veya tek bir kab temsil eder.

6.3 - BYK KAPLARDAN NUMUNE ALINMASI

Numune, kap doldurulurken veya boaltlrken aadaki nlemler alnarak alnr : a) Tozsuz ve temiz ortamda alarak, b) Madde 8.1in 2.nci paragrafnda belirtilen miktar iin gerekli sayda numune alnarak, c) imento, Madde 8de belirtilen ilemleri srdrmeden nce temiz, kuru ve hava geirmez bir kaba aktarlarak .

6.4 - DKME OLARAK TAIMA SIRASINDA NUMUNE ALINMASI (Yklemeden sonra veya boaltmadan nce)3
Kullanlan cihaz ne olursa olsun imento ktlesinin st ve alt tabakasndan numune alnmamasna dikkat edilmelidir. Dikkate alnmas gereken tabaka kalnl en az 15 cmdir. Madde 6.3 a, b ve cde tarif edilen ayn nlemler burada da alnmaldr.

6.5 - DKME TAIMA ARALARINA VEYA SLOLARA DOLDURMA SIRASINDA NUMUNE ALINMASI
Numune sadece uygun cihaz bulunmas ve imentonun homojen ksmna ulalabilmesi durumunda alnmaldr. Madde 6.3 a, b ve cdeki nlemlerin ayns burada da alnmaldr

6.6 - SLOLARDAN NUMUNE ALINMASI

Uygun sabit bir numune alma cihaz olmadnda (Madde 5in son paragraf) datm sistemindeki farkl imentolarn keseklemi birikintilerini ve istenmeyen karmlarn atmak iin boaltma ilemi baladnda uygun miktarda imento atlmaldr. Atlacak imento miktar numune alma ilemi esnasnda orada bulunan imalt temsilcisi tarafndan belirlenir. Daha sonra Madde 8.1in ikinci paragrafnda belirtilen gerekli miktarda numune temiz ve kuru bir kapta toplanr.

6.7 - TORBA DOLDURMA CHAZLARINDAN NUMUNE ALINMASI

Alnan numune miktar cihazn normal almas srasnda elde edilen bir torba imentoyu temsil eder. k noktalarndan bu miktardaki (Madde 8.1 in ikinci paragraf) imento kantar bunkerlerinin stne konulan mekanik bir cihazla da alnabilir. Ayn dolum cihaz farkl imentolarn paketlenmesinde kullanlyorsa, numunesi alnacak yeni imentodan numune almadan daha nce paketlenen imentodan tamamen arndrlmaldr. Paketleme makinasnn tipine bal olarak bu yolla uzaklatrlacak olan imentonun miktar belirlenebilir. Bu miktar, numune alma ilemi srasnda bulunan imalt temsilcisi tarafndan belirlenir.

3) Ek Ada verilen cihazlar boaltma esnasnda numune(ler) alnmas iin uygun deildir.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

7 - NUMUNE ALMA SIKLII VE NUMUNE TP SEM

Numune alma skl ve numune tiplerinin (spot veya kompoze numune) belirlenmesi, malt ve mteri arasndaki anlamalardaki, Ulusal, Avrupa (Mesela ENV 197) veya uluslararas standardlardaki, Belgelendirme prosedrlerindeki, mevcut hkmlere baldr.

8 - NUMUNE BYKL VE HAZIRLANMASI

8.1 - UYGUNLUUN DORULANMASI N ALINACAK OLAN NUMUNE BYKL
Her lboratuvar numunesi (veya lboratuvar ahit numunesi veya resmi ahit numune) szlemede belirlenen btn deneyler, szlemelerde belirlenen standardlarda istenilen veya belgelendirme prosedrnde belirlenen deneylerin 2 defa yaplmasna yetecek miktarda olmaldr. Baka bir ekilde belirtilmedii takdirde bu numunelerin miktar en az 5 kg olmaldr (Gerekli ise Madde 9.2de belirtilen kabn tamamen doldurulmas iin daha fazla olabilir). Uygunluu dorulanma iin alnacak numunenin toplam miktar (spot veya kompoze numune) yukardaki 1.nci paragrafta belirtilen ilgili tm lboratuvarlara yetecek kadar veya daha fazla olmaldr. Bu miktar Madde 5deki cihazlar kullanlarak ve Madde 6da belirtilen prosedrlere gre alnmaldr. Bu ilemler iin genellikle 40 kg -50 kg numune yeterlidir.

8.2 - HOMOJENZASYON
8.2.1 - Genel zellikler
Madde 8.1in 2.nci paragrafnda belirtilen 40 kg - 50 kg numune alnr alnmaz dikkatle imento ile reaksiyona girmeyecek temiz ve kuru aletlerle homojenize edilmelidir (tercihen bir lboratuvarda). Tercihen verimlilii daha nce gsterilmi kartrma makinesi kullanlarak homojenizasyon salanr (Madde 8.2.2). Hangi ilem seilirse seilsin homojenizasyon imentonun hava ile temasn en aza indirgeyecek ekilde mmkn olan en ksa srede yaplmaldr. Homojenizasyon iin bir cihaz yok ise aadaki ileme uyulmaldr. Lboratuvarlar arasnda datlacak imento miktar (Madde 8.1in 2.nci paragraf) kuru ve temiz bir bez (veya plstik rt) zerine boaltlr. Sonra bir krek kullanlarak dikkatle kartrlr. Bu ilem sadece: a) Havann nispi nemi %85den az ise, b) Numunenin rzgr, yamur, kar veya toz tehlikesine maruz kalmas nlenmi ise, kullanlr.

8.2.2 - Seilen Homojenizasyon Ileminin Yeterliliinin Dorulamas

Yaklak eit miktarlarda, farkl zelliklerdeki TS 24, (EN 196-6)da verilen blaine incelii ve ilve olarak renk gibi) iki imento numunesi seilir. Bunlar, Madde 8.2.1de tarif edilen metotlardan biri kullanlarak ve ileme balama ve bitme sresi kaydedilerek kartrlr. lemin tamamlandna kanaat getirilince, homojenliin dorulanaca ktleden ve eit dalml 4) noktalardan herbiri 12 g -20 g olan 15 adet mikro numune alnr . Bu mikro numunelerin herbirinden kez Blaine incelii tayin edilir. Bu 15 adet mikro numune arasndaki deikenlik analizi nemli farkllama gstermedii taktirde homojenliin elde edildii kabul edilir. Bu analiz istatistiksel kontrol ile ilgili literatrde tarif edildii 5) ekilde yaplr .

4) Belirgin olarak farkl renkte bulunan iki imento numunesi seimi iin itina gsterilirse n bilgi edinmek iin bu mikro numunelerin renkleri karlatrlabilir. 5) Aratma ve retimde statistiksel Metotlaryaynndan uygun bir metot bulunabilir.O.L. Davies and P.L.Goldsimith,1972,Oliver and Boyd. Edinburgh.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

Tatminkar sonu alnmamas durumunda, kartrma sresi iki katna karlarak ileme devam edilir. Bu ikinci denemeden sonra da 15 mikro numune arasnda nemli bir farkllama yok ise sreyi iki katna karan bu homojenizasyon metodu geerli kabul edilir. Birinci denemeye gre dikkate deer bir gelime elde edilememise, seilen metodun uygun olmadna karar verilir. Sonu olarak karara yardmc olabilecek bir gelime yoksa o zaman gerekli zaman dikkate alnarak bu denemenin daha uzun srede tekrarlanmasnn yararl olup olmayaca konusunda karar verilir.

8.2.3 - Metodun Seimi

Homojenizasyon metodunun seimi homojenizasyon veriminin dorulanmas (Madde 8.2.2) sadece metot seiminde kullanlr. Bu seim, imaltnn insiyatifine braklr, fakat bir dosya-evrak sistemi ile yukarda anlatlan denemeleri yaptn ispat etmelidir (rnein mteriyi temsil eden uzmana veya belgelendirme kuruluuna).

8.3 - UYGUNLUUN DORALANMASI N GEREKL OLAN MKTARIN BLNMES

Madde 8.1in 2.nci paragrafnda belirtildii ekilde oluturulan numunenin homojenizasyonundan sonra bu numune gerekli lboratuvar numunesi saysna veya resmi ahit numune saysna, numune blc kullanarak veya datlacak olan numuneyi drtleyerek bakkal krei ile herbir drtlemeden yaklak 0,5 kg almak suretiyle ve bunlar lboratuvar numuneleri veya resmi ahit numune iin hazrlanan numune kaplarna aktararak blnr. Bu ileme her kapta istenen miktar (Madde 8.1in 1.nci paragrafnda belirlenen) numune elde edilinceye kadar devam edilir. Oluturulacak olan her lboratuvar numunesinin terkibi iin bakkal krei ile yaplacak datm sras aadaki gibidir. Her lboratuvarn kabna x, y, z,... vs. sras ile datlr.. nce Adan bir bakkal krei, sonra Bden bir bakkal krei, sonra Cden bir bakkal krei, sonra Dden bir bakkal krei, Bu ekilde bir datm srasn tekil eder. Ayn sra Madde 8.1in 1.nci paragrafndaki miktara ulancaya kadar devam eder (ekil 1). Bu ekilde hazrlanan her lboratuvar (veya ahit) numunesi Madde 9da anlatld gibi ambaljlanr ve gecikmeden gnderilir. Numunenin stoklamas, hazrlamas ve muamelesi alc lboratuvar 6) tarafndan kullanma gre yaplr.

8.4 - NUMUNEDEK YABANCI MADDELER VEYA CSMLER

Yukardaki ilemler esnasnda ortaya kan herhangi bir yabanc madde grlrse numune alma raporuna ilenmelidir (Madde 10). Bu yabanc cisimler toz eklinde ve numunede dzgn dalm gsteriyorsa (mesela imento haricindeki baka bir malzemenin tozu veya topaklar) bunlar numuneden ayrmak mmkn deildir. Aksi taktirde a) Taraflardan (imalt-mteri) biri, bir teslimatn alm srasndaki anlamaya gre veya b) Belgelendirme kurallar erevesinde bir numune alma ilemi yaplyorsa gzetimden mesul bir temsilci tarafndan uzaklatrlr ve saklanr.

9 - AMBALJLAMA VE MUHAFAZA
9.1 - PRENSP
Numunenin paketleme ve muhafaza metotlar daima numunenin zelliklerini koruyacak ekilde olmaldr. Aksine durumda bunu etkilemi olan artlar belirtilmelidir.

6) Alc lboratuvarn bu hususta almas genellikle deney standardlarnda belirlenmitir.(EN 1961den EN 196-6ya kadar ve EN 196-21)

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

9.2 - NUMUNE KAPLARI

Numuneler torbalarda veya baka kaplarda ambaljlanr, sevkedilir ve muhafaza edilir. Bunlar malzeme imento ile reaksiyona girmeyen ve korozyona uramayan maddelerden yaplmal, kuru, (hava ve rutubet) geirgenlii olmayan ve temiz olmaldr. Bu nedenle daha nce herhangi bir malzemenin ambaljnda kullanlan kaplar kullanlmamaldr. Kabn hava ile etkileimini nlemek iin kaplar mmkn olduunca azna kadar doldurulmaldr. 7) Szdrmazlk iin bantla sarlmaldr. Torba veya kaplarda plstik kullanlyorsa, aadaki artlar yerine getirilmelidir. a) Muhafaza sresi 3 ay gememelidir. b) Plstik malzeme en az 100 m kalnlkta olmaldr. c) Plstik malzemenin harhangi bir hasar nedeniyle veya yzeyinden szma sonucunda imentoya hava gemesine meydan vermemelidir. Bu noktada ihtiya hissedildiinde gerekli deneyler yaplarak byle bir tehlikenin olmad kontrol edilmelidir. d) Uygun bir bant kullanlarak szdrmazlk salanmaldr.

EKL 1 - Lboratuvar Numunelerinin Oluturulmas

9.3 - MUHAFAZA ARTI

Numuneler tercihan 30Cn altnda muhafaza edilmelidir.

9.4 - NUMUNELERN TANITIMI

Numunelerin ak ekilde tantlmas iin numune kaplar en az bir yerinde aka ve silinmeyecek ekilde iaretlenmelidir.

7) Her ne kadar hava ile temas nlense de mamln zelliine bal olarak uzun vadede belli bir hava etkileimi olabilir.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

Sadece bir iaret konacak ise kabn kapana deil, gvdesine yazlmaldr. Madde 10da belirtilen numune raporunun bir kopyas, koruyucu bir zarf iinde numune kabnn iine konmaldr.

9.5 - NUMUNENN DORULUUNUN SPATI

Gerekirse ve sat szlemesi veya belgelendirme kurallarnda istenildii taktirde numune kab zerinde anlamaya varld ekilde mhrlenir. Bu mhr numune kabn yetkili olmayan kiilerin amasn nlemek iindir.

10 - NUMUNE ALMA RAPORU

10.1 - GENEL
Her numuneye tekabl eden numune alma raporu bu i iin sorumlu bir kii tarafndan yaplr. Kopyalar, szleme maddelerine veya belgelendirme kurallarna uygun olarak hazrlanan ve datlan lboratuvar (veya ahit) numunelerine ilitirilir.

10.2 - DAHL EDLECEK BLGLER

10.2.1 - Mecburi Bilgiler
Raporda, taraflarca baka bir ekilde anlama yaplmad taktirde aadaki mecburi bilgiler bulunmaldr : a) b) c) d) e) f) g) h) Numune alnmasndan sorumlu kuruluun isim ve adresi, Teslim szkonusu ise, mterinin isim ve adresi, 8) imentonun ENV 197 de belirtilen standard iaretlemesi, malt yerinin tanm, Numune alma yeri, tarih ve zaman, Numune tipi (spot veya n sayda spot numuneden oluan kompoze), Numune kabndaki tanmlama iareti, Gerekli dier aklamalar, zellikle: Yabanc madde mevcudiyeti, imentonun kalitesini etkileyebilecek uygulamalar (tama artlar gibi). Alnan imento numunesinin tanmnn daha hassas olmasn salayacak dier tm numaras gibi.).

bilgiler (silo

10.2.2 - htiyari Bilgiler

Raporda, taraflarca baka bir ekilde anlama yaplmad taktirde aadaki ihtiyari bilgiler bulunmaldr : a) Partinin tanm ve imentonun alnd stoun yaklak miktar. (ambardan alnan 3000 ton torbal imento gibi), b) Lboratuvar numuneleri iin kullanlan kabn tipi.

10.3 - RAPORUN MZALANMASI

Rapor ve kopyalar numune alma esnasnda hazr bulunan ve/veya taraflarca onaylanan sorumlu temsilciler tarafndan imzalanmaldr.

10.4 - RAPORUN GNDERLMES

Raporlarn kopyalar geciktirilmeksizin ilgili taraflara iletilmelidir. lveten kopyalardan bir tanesi Madde 9.4de belirtildii gibi her lboratuvar numunesi veya her ahit numunenin kabnn iine konur.

8) Standard olmayan bir hidrolik balayc (Madde 3.10daki not) durumu sz konusu ise belirgin bir iaret verilmelidir.

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

EK A (Bilgi iin) NUMUNE ALMAK N NORMAL OLARAK KULLANILAN CHAZLARIN TPK RNEKLER
L = 100 cmden 200 cmye kadar

EKIL 2 - Numune Alma Borusu

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

a)Yandan grn b)nden grn Kepelerin yaklak bykl : ap 20 cm Derinlik 15 cm Sap uzunluu 180 cm EKL 3 - Tipik Bir Kepe

10

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

1) 2) 3) 4) 5)

Boru , ap yaklak 6 cm Helezon imentonun giri noktasnda sonda vazifesi gren helezonun ucu Boaltma yeri Elektirik motoru

EKL 4 -Tipik Mekanik Helezonlu Numune Alc (Btn uzunluk yaklak 200 cm)

11

ICS 91.100.10

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

1) 2) 3) 4) 5)

Boru Helezon imento girii Boaltma yeri Elle (veya elektirik motoruyla) kumanda

EKL 5 - Tipik Sabit Olarak Monte Edilmi Mekanik Helezonlu Numune Alc

12

ICS 91.100.10 (lek 1:5)

TRK STANDARDI

TS 23 EN 196-7/ubat 2000

1) Dnl vana 2) Fabrika havas (3 bar) iin lastik giri hortumu 3) Boaltma yeri EKL 6 - Numune Alma Cihaz

13