Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
1. efce$eebvees jecejece
2. leelÙee
3. ngleelcee Deboceeveele ces}s keâe veenerle?
4. yeeyeebvee he$e
5. ceePes ce=lÙeghe$e
(1857ÛÙee mJeeleb$ÙemecejeÛee mesveeveer leelÙee šeshes meeJejkeâjebÛee DeeoMe& neslee. (efyeÇefšMeebÛeer Deš ceevÙe keâ¤ve meeJejkeâj megš}s. ner efMeJeveerleer nesleer.
Fm}eceer veerleer ve keâUuÙeeves yeneotjMene peHeâj}e jepeieeoer efceUeJeer cnCetve lees DeHeâPe}Keeveemeceesj efMeJejeÙe nele pees[tve GYes nesles. pÙee neleele JeeIeveKes nesleer,
Pegbpele neslee. lÙeeefJe<eÙeer leelÙeejeJe meeJejkeâjebveer keâe{}s}s Goddieej...) les nele pees[tve! keâevehetjÛÙee Skeâe oer[MeneCÙeeves ›eâebeflekeâejkeâebJej DeMeerÛe šerkeâe
hetJeea kesâ}er nesleer. lÙee šerkesâ}e meeJejkeâjebveerÛe efo}s}s ns Gòej...)
1857ÛÙee mJeeleb$ÙemecejeÛee veeÙekeâ, efnob mg LeeveÛee osMeJeerj, Oece&j#ekeâ, DeefYeceeveer efve
ØesceU mesveeheleer leelÙee šeshes ÙeebÛes ce=le Mejerj Fb«epeebveer GYeej}suÙee HeâemeeJej }šketâ keâener efoJemeebhetJeea Deecnebme Skeâeves meebeif ele}s keâer, efnob mg ebIešveeJej meoeseof le efMeJÙeeMeeheebÛeer
}eie}s. lees Heâeme jòeâeves efYepe}e DeeefCe osMe Deßetbveer Dees}e efÛebye Pee}e! osMeeÛÙee Je=ef° keâ¤ve DeeheuÙee efnboglJeeÛes meeLe&keâ keâjCeeNÙee, efmebOe Øeeble cegme}ceeveebme DeeboCe osTve
mJeeleb$Ùeemee"er DelÙeble keâ° meesme}s, neÛe lÙeebÛee DehejeOe neslee! osMeõesner efJeÕeemeIeelekeäÙeebÛÙee šekeâeJee cnCetve lejJeej}suÙee, keâesCeeSkeâe keâevehetjÛÙee Jeerj heg®<eeves ‘ßeæevebo’ÛÙee mebheeokeâeme,
ogleeW[er Ûee}erÛes ns ye#eerme lÙeebvee efceUe}s! DeeefCe lÙeeÛee MesJeš?- SKeeÅee iegvnsieejeØeceeCes efJeÛeej}s Deens keâer, ‘ngleelcee’ cnCeefJeCeejebveer #ecee keâMeer ceeefiele}er- les leg®bieele cejCeer
Fbefi}Meebveer lÙeebvee HeâemeeJej }škeâefJe}s! leelÙee! leelÙee! ¢ee DemeuÙee ogozJeer osMeele legcner ce¤ve keâeb ies}s veenerle? veJns lÙeebveer mejkeâej}e Depe& lejer keâeb kesâ}s?
keâMee}e pevce Iesle}ele? ¢ee veerÛe, cenecetKe& efve efJeÕeemeIeelekeâer }eskeâebkeâefjlee legcner JeemleefJekeâ heenlee ‘ßeæevebo’ÛÙee mebheeokeâeves yebefoie=neletve megšCÙeemee"er mejkeâejeme
keâMee}e }{}ele? leelÙee, DeeheCeemee"er Deepe Deecner pes Deßet {eUerle Deenesle les Depe&efyepe& keâOeerner kesâ}s veenerle- ceie #ecesÛeer iees° lej otjÛe. cnCetve Deecnebme ØeLece
DeeheCeeme efomeleele keâe? ¢ee ogye&UebÛÙee Deßetbmee"er DeeheCe jòeâ meeb[eJes!- KejesKej Jeeš}s keâer, ‘ßeæevebo’ÛÙee mebheeokeâeÛÙee veebJeeÛee Flej keâesCÙee lejer Leesj ngleelcÙeeÛÙee
veebJeeMeer IeesšeUe nesTve Deehe}er ner Ûetkeâ Pee}er Deens Demes lÙee keâevehetjÛÙee JeerjhegbieJeeme
keâme}e ne ceneie[e meewoe!!
keâUJeeJes.
(4:527)
hejbleg hegve: Jeeš}s keâer, pÙee DeLeea lÙeeves Deieoer ngleelcee Demes mhe° ef}ntve lÙeebme
#ecee keâeb ceeefiele}er cnCetve n[metve efJeÛeeefj}s Deens, lÙee DeLeea ner Deieoer ÛetkeâÛe
vemeeJeer. ngleelcee cnCetve osMeele pÙeebme Deepe ieewjefJe}s peeles, lÙeebÛÙeele keâesCeerner #ecee
ceeefieleuÙeeÛes Deecnbeme ceenerle veener. neb, Skeâ iees° cee$e ØeefmeæÛe Deens keâer,
hebpeeyeheemetve heebosÛejerheÙeËle DeeefCe efmebOeheemetve yebiee}heÙeËle Meskeâ[es ›eâebeflekeâejkeâ- keâer
pÙeebveer Deehe}s efMej DeeheuÙee neleele IesTve DeeefCe IejÛÙee mebmeejeme Deeie }eJetve
mJeosMeeÛÙee mebmeejeme LeešCÙeemee"er je°^mJeeleb$Ùe}#ceerÛÙee peÙepeÙekeâejele ce=lÙetÛÙee
leelÙee šesheWvee efKeb[erle ‘ceeefjlee ceeefjlee’ ØeJesMe kesâ}e DeeefCe lÙee jCeOegceeUerle Deenle nesTve hee[eJe
DeeoMe& ceeveCeejs PeeuÙeeJej DeeefCe Je<ee&vegJe<ex YeÙebkeâj ÚU meesefMeuÙeeJej hegve: osMemesJee keâjlee ÙeeJeer
›eâebeflekeâejkeâ leelÙee cnCetve Lees[s efoJeme Pegbpe mees[CÙeeÛeer efJehe#eeÛeer Deš ceevÙe keâ¤ve lÙeebÛes neletve
yeeheš DeeefCe cegòeâlee keâ¤ve Iesle}er, lÙeebmeÛe ngleelces cnCetve mebyeesefOe}s Demes} DeeefCe lÙeebÛÙee
leelÙee meeJejkeâj Ùee DešermeÛe pej #eceeÙeeÛevee cnš}s Demes} lej?
yeeyee!
yeeyee, DeeheuÙee efleIee YeeJeebÛes peerefJelekeâeÙe& Skeâ¤he, SkeâpeerJe DemesÛe nesles.
DeeheCe DeeheuÙee efhe{erle DeeheuÙee kegâ}eÛes $e+Ce Hesâ[}s Deens. YeejleeÛÙee Feflenemeeleer}
Skeâ DeOÙeeÙe megJeCee&#ejebveer veeWo}e ies}eÛe heeefnpes. ‘meeJejkeâj Ùegie’ Me$etbveer lees
Meyo ®{efJe}e heeefnpes.
keâle&JÙeeÛÙee °erves keâe}ÛÙee he$eele ef}efn}s nesles; heCe Heâ}eefJe<eÙeer yees}}es
veJnlees. keâejCe ‘cee Heâ}s<eg keâoeÛeve’ heCe meehes#ele: yees}eJeÙeeÛes lej oesve JesUe
GYÙee je°^eÛee peerJeveØeJeen Øeeflekegâ}ekeâ[tve Devegkegâ}ekeâ[s DeeheCe DeeheuÙee menkeâeNÙeebmen
G}šJetve efo}e Deens. ‘mJeeleb$Ùe}#ceer keâer peÙe’ ner heefn}er ›eâebefleIees<eCee.
Deehe}er; Je efle}eÛe hetle&lee osCeejer ‘efnbogmLeeve efnbogDeeW keâe veneR efkeâmeerkesâ yeehekeâe’
ner ogmejer ›eâebefleIees<eCeener Deehe}erÛe! DeeheCe oesve JesUe je°^eÛeer efJeÛeej›eâebleer
Ie[Jetve DeeCe}er Deens.
Ùeele pes pes Ùeesæs }{}s, jCeer he[}s, lÙeeble keâeneRÛeer veeJes oesve-Ûeej
efoJeme }eskeâ Dee"Jeleer}; lej keâeneRÛee }eskeâebvee heòeener }eieCeej veener. heCe
ßesÙe oesIeebÛes meceeve, lÙeeleuÙeelÙeele hegleUe GYeejeJeÙeeÛee lees DeeheuÙeemeejKÙee
keâce&JeerjebÛeeÛe!
Fbi}b[ceOeer} JeemleJÙeele yebogkeâerÛee mejeJe keâjCeejs Jeerj meeJejkeâj heefn}er iees° cnCepes, Deelee Deieoer nele Oe¤ve GYee Deme}s}e ce=lÙet ne Me$et
6. ieeÙe : Skeâ GheÙegòeâ heMet
(yeÇeÿeCe, iegjJe, pebiece DeMee Deveskeâ peeleeRle ‘Yeš’ Deensle. meJe& peeleeRle}er (Skeâ efJeveesoer }sKe)
YešMeener mebheJeCÙeeÛee SkeâcesJe ceeie& cnCepes meceepeeÛes ØeyeesOeve nesÙe.)
keâeMeer ÙesLes iesuÙee oesve ceefnvÙeebhetJeea peeR oesve cenemebces}ves SkeâeÛe JesUer Yej}er lÙeebÛeer
ÙeemleJe YešeÛeer peeleJeej JÙeJemeeÙeyeboer cees[CÙeeÛee cegKÙe GheeÙe cnCepes mebIešveeefYeceeveer efJemle=le ceeefnleer Deelee JeeÛekeâebvee keâU}s}erÛe Deens.
megOeejkeâeves ØeLece Deehe}s mebmkeâej "jeJeerkeâ peeleerÛÙee Jee kegâ}eÛÙee YešeJeeÛetve nesTÛe lÙeebhewkeâer %eeveJeeheerpeJeU Yej}s}s heefn}s cenemebces}ve cnCepes ceke&âš cenemebces}ve
Mekeâle veenerle, ne mJele:Ûee Yeeye[sheCee mees[vt e ØelÙe#e DeeÛejCeele leer megOeejCee JÙeJenej}er nesÙe DeeefCe ogmejs cenemebces}ve cnCepes De%eeveJeeheerpeJeU Yej}s}s yeÇeÿeCe cenemebces}ve
heeefnpes. ØeLecele: Deveskeâ mebmkeâejele Yeš yees}eJetÛe veÙes. hetpee, hee", ieewjer, ieCeheleer, nesÙe. lesÛe peje Øeeke=âle Yee<esle meesÙeermkeâj jerleerves meebieeJeÙeeÛes lej heefnuÙeeme ceekeâ[-
meesÙej-meglekeâ, meb›eâeble, ÉeoMeer, omeje, efoJeeUer ØeYe=efle Meskeâ[es Øemebieer YešeJeeÛetve keâener cenemebces}ve DeeefCe ogmeNÙeeme Yeekeâ[-cenemebces}ve cnš}s Demeleener Ûee}s}.
Skeâ De[Ceej veener. mJele: heesLeer JeeÛeeJeer efkebâJee Megæ ceje"erle les Meyo efve YeeJe JÙeòeâJetve ceekeâ[ cenemebces}veeÛeer ceeefnleer keâeMeerÛÙee he$eebletve peer Dee}er leer meejebMe¤heeves
pÙeeÛeer lÙeeves hetpee keâjeJeer. heejCes Hesâ[Ces lej DeepeÛÙee GheÙegòeâ mebmLeebme oef#eCee DeMeer Deens keâer, keâeMeer}e keâener efoJemeebheemetve efJepesÛÙee leeje ceeiee&letve }eJeCÙeele
ÅeeJeer. ßeeæhe#eeme efhelejebÛes iegCemebkeâerle&ve keâ¤ve lÙeebÛÙee veeJes Deepe efnbot je°^eme ye}Jeòej DeeuÙee. lÙeehetJeea Deme}suÙee meeOÙee leejebJej, ceie lÙee kegbâheCeeÛÙee Demeesle, peeUerÛÙee
keâjCeeNÙee keâeÙee&keâ[s keâener oeve osle Ûe}eJes efkebâJee lees efoJeme je°^mesJesme, efhele=YetmesJesme Demeesle, keâeMeerÛeer ceekeâ[ ceb[Uer hetJee&heej yemele Dee}s}er Demele. leejebJej yemeCes,
cnCepes lees efhele=mesJesme Dehet&ve mJele: keâesCeles lejer je°^keâeÙe& keâjeJes. efhele=YetÛÙee-efhele=je°^eÛÙee JesUer lÙeeme Oe¤ve }eWyekeâUCes ne ceekeâ[ebÛee peeeflemJeYeeJeÛe nesTve yeme}e neslee.
ØeerlÙeLe& PešCÙeentve efve PegbpeCÙeentve efhele=$e+Ce Hesâ[CÙeeÛes DeefOekeâ ßesÙemkeâj meeOeve les efJepesÛÙee leeje pesJne veJeerve DeeuÙee, lesJne lÙee leejebmener lÙeeleer} efJepesÛes veeJeervÙe
keâesCeles DemeCeej? }ie>s vewyeËefOekeâ veeWoerves (}erie} jefpemšjves) keâjeJeer. Yešeme ØeLece ceenerle vemeuÙeeves ceekeâ[s lÙee DeeheuÙee efMe°mebcele ¤{erØeceeCes }eWyekeâUt }eie}er hejbleg
neleeheeÙee he[tve yees}eJelee keâe efve ceie lÙeeÛÙee veeJes j[lee keâe? Yešeme ‘Mene’ cnCet efJepesÛes Ûeškesâ yemetve lÙeebÛeer SkeâeSkeâer HeâejÛe Oeebo} G[e}er. ØeLeceØeLece ns DeheIeele
vekeâe keâer YešMeener mebhe}er! keâe nesleele ns lÙeebÛÙee cegUerÛe OÙeeveele ÙesF&vee. leer Deieoer ieeWOeUtve ies}er. meJee&vegceles
(7 : 119) lÙeeJej keâener lees[ keâe{eJeer cnCetve lÙee keâeMeerÛÙee ceekeâ[ebveer lÙeebÛÙee peeleerÛeW Skeâ
cenemebces}ve YejefJe}s. Meskeâ[es ceekeâ[s Skeâe cewoeveeJej Skeâ$e Pee}er. lÙeebÛÙeele efkeâleer
JesUe lejer ceekeâ[er Yee<esle efieÛeefceÛe Ûee}tve MesJešer keâeÙe "j}s keâesCeeme "eTkeâ; heCe
lÙeebleer} Skeâ Je=æmee ceekeâ[ G[Ÿee ceejerle yeensj he[}e. mecemle meYee lÙeeÛeskeâ[s škeâ
}eJetve heenle jeefn}er. lees nUtÛe lÙee veJeerve leejebÛÙee KeebyeeJej Ûe{}e. ceie nUtnUt
nele heg{s keâjerle lÙeeves lÙee KeebyeeJe¤veÛe lÙee leejebme PešPeš yeesšs }eJeCÙeeÛee ØeÙelve
kesâ}e. DeLee&leÛe lÙeeme keâener Ûeškesâ yeme}s. lelkeâe} lees KeebyeeJe¤ve Glej}e. hejle
DeeheuÙee %eeefvemebces}veele Dee}e. hegvne Lees[er efieÛeefceÛe Pee}er DeeefCe lÙee efoJemeebheemetve
meJe& ceekeâ[ebveer leMee ØekeâejÛÙee leejebJej Ûe{Ces SkeâeSkeâer mees[tve efo}s. ns Je=òe Deecner
DeeceÛes keâener MeerIeÇkeâesheer meveeleveer yebOeg lej jeieeÛÙee Yejele Yej heefj<eoebceOetve efve
JewÙeefòeâkeâ mebJeeoele MebYej JesUe Demes iepet&ve G"leele keâer yeefn<keâejeÛes keâeÙe? hejjepÙe
he[}s, Deehe}e meveeleveOeceea jepee veener, cnCetve Ùee cenejÛeebYeejebyejesyej pesJeCeeNÙee
peeleheelelees[Ÿee, Oece&efvebokeâ heeKeb[ŸeebÛÙee iecepee Ûee}uÙee Deensle! veenerlej nòeerÛÙee
heeÙeeMeer yeebOetve ¢eebvee osnevle ØeeÙeefëÛeòe efo}s Demeles! pej keâe Deepe hesMeJeeF& Demeleer!!
Yegkeäkeâ[ebÛeer ceveesjepÙes Yegkeäkeâ[Ûe! iee{JeebÛÙee ceveesjepÙeele Gefkeâj[sÛe Gefkeâj[s!! lemesÛe
DeepeÛÙee Ùee keâjbšŸee efhe{erÛÙee ceveesjepÙeelemegæe megOeejkeâebvee nòeerÛÙee heeÙeeMeer osCÙeehes#ee
DeefOekeâ }esYeveerÙe Demes keâesCeÛesner ÂMÙe efomele veener!
pej keâe Deepe hesMeJeeF& Demeleer! lej megOeejkeâebvee nòeerÛÙee heeÙeeMeer osCÙeeÛeer meesÙe Pee}er
Demeleer! FlekesâÛe efleÛes ¢ee oUYeõŸeebvee meesÙejmeglekeâ!
hejbleg leke&âÛe keâjeÙeÛee lej ¢ee keâjbšŸee DeeMes}e Jeešles lÙeeØeceeCes hesMeJeeF&Jej ogmeNÙee
yeepeerjeJeeveblej DeepeJej meieUs ogmejs yeepeerjeJeÛe Ùesle jeefn}s Demeles DemesÛe keâMeeJe¤ve?
DeeefCe Meentveblej meejsÛe ogyeUs Ú$eheefle meeleeNÙeeme veeboles DemesÛe ie=nerle OejCÙeeme keâeÙe
DeeOeej? pej Deepe hesMeJeeF& Demeleer lej efleÛÙeeJej keâesCeer veJes veJes heefn}s yeepeerjeJe
keâMeeJe¤ve Dee}s vemeles? ‘jeÙeie[er SKeeoe ØeefleefMeJeepeer keâMeeJe¤ve DeJelej}e vemelee?’
pej keâe hesMeJeeF& Demeleer!’ ¢ee JeekeäÙeemejMeer keâesCe DelÙeoddYegle ÂMÙes DeeceÛÙee keâuhevesÛÙee
[esàÙeebheg{s efomet }eieleele!
GppeefÙeveer ner DeefKe} efnbog meeceüepÙeeÛeer jepeOeeveer Pee}s}er Demetve efleÛÙeeJej DeØeeflejLe
(peeefleJÙeJemLee ne Yeejlee}e }eie}s}e Meehe Deens. lÙeeÛÙee meJeexÛÛe mLeeveer
yeÇeÿeCe DemeuÙeeves peeleer cees[CÙeemee"er yeÇeÿeCeebveerÛe heg{s ÙesCes DeeJeMÙekeâ Deens.)
1. efJeÕeeÛee F&Õej
2. F&ÕejeÛes DeefOe‰eve
3. Ùe%e
4. DeeceÛÙee Oece&YeeJevee ogKeeJet vekeâe Deb!
5. heesLeerefve‰sÛeer yeeOee (Fm}eceer/FmeeF&)
(DeÕeb vewJe iepeb vewJe JÙeeIeÇb vewJe vewJe Ûe (F&ÕejeÛÙee DeefOe‰eveeJej ÛeUJeUer DeJe}byetve vemeleele. ÛeUJeUerleuÙee meeceLÙee&Jej
Depeeheg$eb ye}eR oOÙeele osJees ogye&} Ieelekeâ:~~ F&ÕejeÛes DeefOe‰eve efJemebyetve Demeles.)
DeLe& : Iees[Ÿee}e, nòeer}e efkebâJee JeeIee}e, keâOeerner yeUer osle veenerle MesUerÛes
efhe}tÛe JeOeJesoerJej cejles, ogyeàÙeebÛes j#eCe osJener keâjle veener.) vegmelÙee SkeâMesDee" lej keâeÙe heCe DekeâjeMesDee" melÙeveejeÙeCeebÛÙee hetpee
kesâuÙee lejer Ssenf keâ ÙeMe efceUCeej veener. keâejCe les ÛeUJeUerÛÙee Yeeweflekeâ meeceLÙee&JejÛe
leer efJeÕeeÛeer DeeÅeMeefòeâ pÙee keâener "jeefJekeâ efveÙeceebveer Jele&les Deens les efleÛes efveÙece keâeÙe les DeJe}byeles! DemelÙeveejeÙeCeeÛes hetpekeâner ¢ee peieele JeejbJeej ÙeMemJeer nesleele. Heâej
mecepeleer} les mecepetve IesTve lÙeeleuÙee lÙeele DeeheuÙee ceveg<ÙepeeleerÛÙee efnlee}e efve keâeÙe, meejs peie efveoxJe ke⤠efveIee}s}e jefMeÙee Deepe Ssefnkeâ Â<šŸee hejce yeef}‰ cnCetveÛe
megKee}e hees<ekeâ nesF&} lemee lÙeebÛee meeOes} eflelekeâe GheÙeesie keâ¤ve IesCes FlekesâÛe ÙeMemJeer Pee}s}e Deens keâer veener? ‘efveoxJe’ cnCetve lÙeeÛes JewYeJe efškeâCeej veener cnCee}
ceveg<ÙeeÛÙee neleele Deens. ceveg<ÙepeeleerÛÙee megKee}e Devegketâ} les Ûeebie}s, Øeefleketâ} les lej les ‘meowJe’ DeMeener keâesCeeÛes efškeâ}s veener!! ßeerke=â<CeeÛeer Éejkeâe mecegõele yeg[e}er;
JeeF&š. DeMeer veerleer-DeveerleerÛeer mhe° ceeveJeer JÙeeKÙee kesâ}er heeefnpes. osJeeme ØelÙe#e ceefovesleer} ceMeero Iees[MeeUe yeve}er; ‘pesnesJee’Ûes megJeCe&cebefoj le[keâ}s; peerpeme}e
DeeJe[les les Ûeebie}s DeeefCe ceveg<Ùeeme pes megKeoeÙeer les osJeeme DeeJe[les ¢ee oesvner mecepegleer jesceves HeâeMeer efo}s-›egâefmeHeâeÙe kesâ}s!!!’ ‘Demhe=MÙelee keâe{lee cnCetve efyenejÛee Yetkebâhe Pee}e
KegUÛeš Deensle; keâejCe lÙee DemelÙe Deensle. efJeÕeele DeeheCe Deenesle heCe efJeÕe cnCeCeeje meveeleveer meceepe, DeeefCe ‘Demhe=MÙelee "sJelee cnCetve lees Yetkebâhe Pee}e’ Demes
Deehe}s veener; Heâej Heâej Lees[Ÿee DebMeer les DeeheCeeme Devegketâ} Deens; Heâej Heâej cees"Ÿee yepeeefJeCeeje megOeejkeâer {eWieerheCee ne efpelekeâe KegUÛeš Deens eflelekeâeÛe keâesešf jeceveece peheeves
Jee efveceepehe{eF&ves je°^eJejer} Yeewelf ekeâ meJee&ejf ° Meeble ke⤠efveIee}s}e Yeeye[sheCeener KegUÛeš
DebMeer les DeeheCeeme Øeefleketâ} Deens – Demes pes Deensle les veeršheCes, OeeršheCes mecepetve IesTve
Deens! jeceeme njece mecepeCeejsner Ssefnkeâ meeceLÙee&me mebheeotve Jew%eeefvekeâ yeUeves pes Ssefnkeâ
lÙee}e yesOe[keâheCes leeW[ osCes nerÛe Kejer ceeCegmekeâer Deens! DeeefCe efJeÕeeÛÙee osJeeÛeer Kejer
ÙeMe efceUJet Mekeâleele les Ssefnkeâ ÙeMe pÙeeme nJes, lÙeeves les DeÅeÙeeJeled Jew%eeefvekeâ meeceLÙe&
Kejer leerÛe hetpee!! mebheeoeJes. ÛeUJeUerle les meeceLÙe& Deme}s lej YeieJebleeÛÙee DeefOe‰eveeJeeÛetve keâener
(6:6) De[le veener. les meeceLÙe& veme}s lej YeieJebleeÛÙee DeefOe‰eveemee"er keâesefš keâesefš pehe kesâ}s
lejer Ssefnkeâ ÙeMe efceUle veener, neÛe efmeæevle!
(6:13)
(yegeæ
f Yeso ke⤠veÙes, heCe ogyege& æ
f Yeso DeJeMÙe keâjeJee! meodYd eeJevee ogKeJet veÙes, heCe (heesLeerefve‰sÛeer yeeOee efnbotØeceeCesÛe, Fm}ece Je FmeeF& Oecee&lener Deens)
DemeoddYeeJevee DeJeMÙe ogKeJeeJÙee!)
ceew}Jeer efJeÛeejleele : ‘otjOJeveer (šsef}Heâesve) mewleeveeÛee MeesOe Deens keâer
DeeceÛÙee }sKeecegUs ‘Oece&YeeJevee ogKeleele’ efve ‘meeceevÙe peveebÛee yegefæYeso neslees’ osJeeÛee?’
ÙeemleJe lemes keâe keâjeJes, DeMeer keâUkeâUerÛeer he=ÛÚe, efnbogmebIešvee}e GÛe}tve OejCeeNÙee ¢ee cenòJeeÛÙee ØeMveeves ceOÙeDejyeceOÙes De}erkeâ[s peer cees"er KeUyeU G[Jetve efo}er,
efve DeeceÛÙee keâeÙe&›eâceeefJe<eÙeer ØeÙelveeefJe<eÙeer efve meefoÛÚsefJe<eÙeer, Skebâojerle menkeâeÙe& veme}s leerJe¤vener Oeeefce&keâ ÚeheeÛes hegjeleve Meyoefve‰ De%eeve, Yeeweflekeâ DeÅeÙeeJeled efJe%eeveeÛÙee
lejer menevegYetefle DemeCeeNÙee Deveskeâ ceOÙece Je=òeerÛÙee efnleefÛeblekeâebkeâ[tvener peer JeejbJeej nesle ceeiee&le heoesheoer keâmes Dee[Jes Ùesles, ceveg<ÙeeÛeer yegefænlÙee keâMeer keâjles ns mhe° nesF&}.
Demeles leercegUsner pejer ceeies Skeâoe ‘efkeâ}exmkeâj’ ceeefmekeâele ‘ve yegefæYesob peveÙesled cnCepes lÙeelener efnbotbme Oece&YeesUs keâeHeâj cnCetve efnCeefJeCeeNÙee cegu}eceew}JeeRÛeeÛe lees Demme}
keâeÙe?’ Ùee }sKeele YeeJevee ogKeefJeCes DeeefCe yegefæYeso keâjCes cnCepes keâeÙe, ¢ee efJe<eÙeeÛeer Dejyeer Oece&Jes[sheCee DemeuÙeeves pees Meyoefve‰ pegveešeÛee hetpekeâ lees lees efnbot Demees,
meJe&meeOeejCe heefjmHegâšlee Deecner kesâ}er nesleer, lejerner SKeeoogmeNÙee }sKeeves meieàÙeebÛes cegme}ceeve Demees, keâmee De[eCeer Demelees, les heenCÙeemeejKes Deens! lees ØeMve Demee G"}e.
meceeOeeve nesCes efkebâJee lees meieàÙeebvee keâUCesmegæe ogIe&š DemeCeejÛe ns peeCetve, Deecner ¢ee FyedvemeeToÛes jepÙe DejyemLeeveÛÙee ceOÙeØeosMeeJej Ùegjesehf eÙeve je°^eÛb ÙeeÛe ceneÙegæeleer}
}sKeele lÙee Deejesheebvee DeefOekeâ meefJemlej Gòej osTve Demes oeKeJet FefÛÚlees keâer Deecner keâejmLeeveebÛÙee meeneÙÙeecegUs mLeehe}s iesuÙeeves lÙeeÛÙee jepeJešerJej ÙegjesefheÙeve megOeejCeebÛee
KeNÙee DeLeea Oece&YeeJevee GÛÚsoerle veener, yegefæYesoner keâjerle veener, lej G}š Lees[e heefjCeece Pee}s}e Deens. lÙee megOeejCeebhewkeâer otjOJeveerÛeer (šsef}Heâesve) megOeejCee lÙeeves
DeeheuÙee efnbogje°^eÛÙee efve ceveg<Ùecee$eeÛÙee GæejCeeme pes pes DelÙeble DeJeMÙe les les ceOÙeDejyeele pesJne ØeLece Ûee}t kesâ}er lesJne les efJeef#ehle Ùeb$e heentve lesLeer} ‘kegâjeCee’Jej
keâle&JÙe, DeeefCe ØelÙe#e ØeÙeesieebleer pes DeyeeefOeleheCes efšketâve jenles les melÙe ¢eeÛeeÛe F&ÕejerÙe Oece&«ebLe cnCetve DelÙeble keâójheCes DeJe}byeCeeNÙee Meyoefve‰ cegu}eceew}JeeRveer cees"e
ØeÛeej Deecner keâjerle DemeuÙeecegUs lees meoddOecee&}e kesâJnener neefvekeâejkeâ "jCeeje keâes}en} kesâ}e! kegâjeCeele Gu}sefKe}s}s pes veener les les mewleeveer ner lÙeebÛeer JÙeeKÙeeÛe
veener. meoddYeeJeves}e ogKeefJeCeeje veener! keâjerleÛe Demes} lej lees ogyeg&efæYeso keâjerle Deens, DemeuÙeeves kegâjeCeele pÙeeÛee ceeiecetme veener, cekeäkesâ}e yees}eJes les, Skeâe Kees}erle yees}eJes
DeheOece&YeeJevee ogKeJeerle Deens! Deecner yegeæ f Yeso keâjerle veener, Oece&YeeJevee ogKeJeerle veener!!! lemes, ceefoves}e pes SskeâefJeles Demes ns efJeef#ehle otjOJeveer-Ùeb$e heenleeÛe lÙee cegu}eceew}JeeRveer
(6:117) lelkeâeU efveCe&efÙe}s keâer, ‘‘ns Ùeb$e mewleeveer Deens; keâejCe ns kegâjeCeele Gu}sefKe}s}s veener!
keâesCelÙeener ‘oerveoej’ cegme}ceeveeves Ùee Ùeb$eeme mheMe&lee keâecee veÙes. otjOJeveer JeehejCes ne
cegme}ceeveer Oecee&efJe®æ ‘iegvne’ Deens!’’
cees"Ÿee keâ[ekeäÙeeÛÙee Jeeoeveblej FyedvemeeToÛÙee Oece&meYesle Demes "j}s keâer, ¢ee Ùeb$eeÛÙee
keâCee&le ØeLece kegâjeCeeÛes heefJe$e ceb$e yees}eJes, cnCepes meeNÙeeÛe JeeoeÛee meceeOeevekeâejkeâ
efvekeâe} }eies}. keâejCe pej ns Ùeb$e mewleeveeÛeer Ùegòeâer Demes}, iegvne Demes}, lej lÙeeletve
heefJe$e kegâjeCeeÛee ceb$e keâOeerner Deejheej peeCeej veener! mewleeve heefJe$e kegâjeCeeÛee Hewâ}eJe keâmee
keâjer}? heCe pej kegâjeCeeÛeer heefJe$e JeekeäÙes les Ùeb$e pemesÛÙee lemes yees}}s, lej DeLee&leÛe les
1. Ûeelegcee&mÙe
2. leeyegleebÛeer iees°
ßeæeveboÛes }sKe vesnceer mece«e ve JeeÛeCeeNÙee keâesCee keâesCee ØeeceeefCekeâ ceveg<ÙeeÛee legcner Deecner mekeâ} efnbot ~ yebOegyebOet
ceOetveÛe keâener Úsokeâ (hÙeeefj«eeHeâ) efkebâJee JeekeäÙeW JeeÛetve Yeüeble mecepe nesCÙeeÛee mebYeJe lees ceneosJepeer efhelee Deeheg}e Ûe}e leÙee Jebot ~~Oe=.~~
DemeuÙeeves nW mhe°heCes DeeefCe JeejbJeej meebieCeW Yeeie Deens keâer, ØemlegleÛeer Demhe=MÙelesÛeer GYeÙeebefve oes<e GYeÙeebÛes ~ Kees[eJes
¤ef{ ner DelÙeble DevÙeeÙÙe DeeefCe DeelceIeelekeâer DemeuÙeecegUs cegKÙele: kesâJeU És<eeefme og° ¤{ermeer ~ mees[eJeW
ceeCegmekeâermee"er cnCetveÛe efleÛeW Deecner efnbotbveer efveoe&}ve kesâ}s heeefnpes. Flej meJe& meKÙeeefme DeeF&ÛÙeemee"er ~ pees[eJeW
keâejCeW neR ogÙÙece nesle, nsÛe DeeceÛes DeyeeefOele cele Deens. Deeefcn DehejeOeebmeer efJeme®efve Øescee hegvne hegvne meebOet
(6:380) }skegâjW efnbogpeeleerÛeeR ~ neR Deecner
DeecegÛÙee efnbogOecee&meer ~ lÙee keâeceeR
ØeeCener osGveer j#et ~ heefjCeeceeR
Ùee PeW[ŸeeKee}er hetJe&peebefÛeÙee SkeâeÛeer veebotb
-jlveeefiejer, 1925
(8:139)
ØelÙe#e DevegYeJe
(yegefæceeve efhelÙeeÛee heg$e yegefæceeve efveIelees DeeefCe heje›eâceer heg®<eeÛee heg$e heje›eâceer Ùee leeefòJekeâ lekeâe&ves Devegefcele Pee}suÙee efmeæevleeme JÙeeJeneefjkeâ DevegYeJeeÛeener heeef"byee
efveIelees. ner cetKe&heCeeÛeer mecepetle Deens. DeevegJebMe mebkeâuhevee DeeÛejšheCeeÛeer Deens. SkeâmeejKee efceUle Dee}s}e Deens. DeeF&yeehee-ØeceeCesÛe ceg}W efveIele veenerle ne DevegYeJener
lÙee Jes[ieU mecepegleerJejÛe peeefleJÙeJemLee GYeer Deens.) meeJe&ef$ekeâ Deens. ßeerke=â<CeeÛee Skeâner heg$e ßeerke=â<Ce efveIee}e veener. [esUme JÙeemeebÛee ceg}iee
DeebOeUe Oe=leje°^ DeeefCe meÛÚer} JÙeemeebÛes veelet ogÙeexOeve, og:Meemeve. MegæesoveeÛee heg$e yegæ
DeeleeheÙeËle kesâ}suÙee DeevegJebMeeÛÙee ÚeveveerÛee meejebMe Demee Deens keâer, DeevegJebMe Megæ DeeefCe yegæeÛee heg$e jeng}! DeeheuÙee keâvÙekeâebÛes yeUeves vegmeles cegKeeJe}eskeâve ke⤠FefÛÚCeeNÙee
jeKe}e Demelee iegCeefJekeâeme efkebâJee iegCeÂ{erkeâjCe nesleW, ne vewmeefie&keâ efveÙece pejer DebMele: c}WÛÚeme, jòeâmveeve Iee}Ceejs efÛelees[Ûes Øeleeheer cenejeCes DeeefCe lÙeebÛes heesšer, DeeheuÙee
Keje Deme}e lejer lÙeeÛÙee DeeOeejeJejÛe DeepeÛÙee yesšeryeboerÛes DeeefCe peeefleYesoeÛes meceLe&ve keâvÙekeâe keâesCeer yeUeves njCe keâjer} cnCetve DeeheuÙee heesšÛÙee kegâceejerveeÛe efJe<eeÛes Ieesš
keâjleevee DeeheCe Kee}er} ceÙee&oe OÙeeveele OejuÙee heeefnpesle. heepetve "ej ceejCeejs veblejÛes Yeerceefmebieer cenejeCes! efMeJeepeerÛee heg$e mebYeepeer DeeefCe mebYeepeerÛee
(1) iegCeefJekeâemeeÛee DeevegJebMe ne SkeâÛe Ieškeâ vemetve lees Deveskeâ Ieškeâebleer} Skeâ Meent! heefnuÙee yeepeerjeJeeÛee heg$e jeIeesyee DeeefCe veelet ogmeje yeepeerjeJe! efkebâyengvee GYÙee
Ieškeâ Deens. he=LJeerÛes Feflenemeele keâesCeer Mekeâkeâlee& cnš}e keâer lÙeeÛÙee Ûeej, heebÛe efhe{ŸeebÛes DeeleÛe
(2) DeevegJebMe Megæ "sJe}e lejerner ØekeâeMe, DeVe, heeCeer, JeeÙegceeve, efhelejebÛeer keâesCeerlejer ogyeUe jepÙeefJeveeMekeâ heg$e efvehepeeJeÙeeÛeeÛe, Demee Øekeâej peJeUpeJeU SKeeÅee
ceve:efmLeleer, lÙeebÛesJejer} mebmkeâej, efMe#eCe, mebefOe, meeOeves FlÙeeoer ØekeâejeÛeer efmeæevleemeejKee Dee{Utve Ùeslees. keâejCe kesâJne kesâJne SKeeÅee yeerpeeleer} Devleefn&le Meefòeâ
heefjefmLeleer peMeer yeo}les lemes mebleeveeÛes yeerpeYetle iegCe efYeVe efYeVe ØeceeCeele SKeeÅee heg®<eele hejce Glkeâ<e& heeJetve KeÛet&ve ies}er keâer leW yeerpe SKeeÅee YeejleerÙe Ùegæele
efJekeâeme Jee mebkeâesÛe heeJeleele efkebâJee hee}šleele. efjòeâ Pee}suÙee YeelÙeeØeceeCes efvelÙeeÛesÛe #eerCe nesTve peeles DeeefCe heg{er} efhe{erle lÙeeleer}
(3) DeevegJebMe Megæ jeKe}e lejerner meoddiegCeeØeceeCesÛe ogiegC& ener JeOe&ve Jee Â{erkeâjCe heefn}W lespe meb›eâefcele nesle veener.
heeJeleele, DeeefCe cnCetve DeevegJebMe ne kesâJne kesâJne DelÙeble neefvekeâejkeâ "¤ve cnCetve ØelÙe#e iegCeÛe heenCeW yejW!
mebkeâjÛe oes<e Jee ogieg&Ce mebleeveebletve keâe{tve šekeâCÙeeÛes keâeceer meceLe& efve efnlekeâejkeâ DeeF&yeeheebØeceeCes mebleefle nesle veener ne Deveskeâ JesUe JÙeJenejele ÙesCeeje DevegYeJe,
"jlees. DeevegJebefMekeâ iegCeefJekeâemeeÛee efveÙece Keje Demeleener keâeb Ùeslees nW lÙee efveÙeceebÛÙee Jej
(4) DeevegJebMe Megæ jeKe}e lejerner efhelejebÛes meoddiegCe keâener JesU efJekeâeme heeJele kesâ}suÙee ÚeveveerJe¤ve Deelee peeefleYesoe}e DeJeMÙe eflelekeWâ lejer efJeMeo Pee}s}W DemeuÙeecegUs
peeTve heg{s DeeheCe nesTveÛe #eerCe nesle peeleele efkebâJee efJeke=âle nesleele. DeMee JesUerner mebkeâj DeeheuÙee ØemlegleÛÙee peeefleYesoeÛeer GYeejCeer peJeUpeJeU meJe&mJeer Ùee DeevegJebMeeÛÙee leòJeeJejÛe
ØeeCÙeebvee efnlekeâejkeâ "jlees. keâjCÙeele Deehe}er keâeÙe Ûetkeâ nesles Deens DeeefCe leer megOeejCÙeeme DeeheCe lÙeele keâeÙe
(5) efvemeie&peele peeleerle DeevegJebMe Megæ jeKeCes megkeâj Deens; heCe kesâJeU ceeveerJe, HesâjHeâej kesâ}e heeefnpes ns DeeheesDeeheÛe metefÛele nesCeejW Deens. DeeheCe yesšeryeboerÛeW DeeefCe
kesâJeU heesLeerpeele peeleerle DeevegJebMe SkeâmeejKee efveYexU jeKeCes peJeUpeJeU DeMekeäÙe Deens. cnCetveÛe leppevÙe ØemlegleÛÙee MeleMe: peeleeRÛeW meceLe&ve keâeb keâjlees lej DeevegJebMeeves les les
(6) DeeefCe yeÇeÿeCeeefokeâ pÙee peeleerle Deepe hejmhej yesšeryeboer DelÙeble keâ[keâ Deens lÙee iegCe lÙee lÙee peeleerle efJekeâeme Jee Â{erkeâjCe heeJeleele DeeefCe mebkeâjeves les iegCe ie{tU
DeeheuÙee efnbog peeleerpeeleeRlener MeeŒeevegjesOeevesÛe hetJeea efhe{Ÿeevedefhe{Ÿee DevÙeesvÙe jòeâyeerpeeÛee nesCÙeeÛeer Deeheefòe Ùesles cnCetve. cnCepes DeeheCeebme ÛeelegJe&CÙee&le yegefæ, Meefòeâ ØeYe=efle efJeefMe°
DeesIe DeKeb[ Jenele DemeuÙeeves DeeefCe }wefiebkeâ Deekeâ<e&Ceeves nesCeeje ieghle mebkeâj meoesefoleÛe iegCeebÛee efJekeâeme nJee cnCetve. lej ceie JeOetJejeble les iegCe ØelÙe#eheCes Deensle keâeR veenerle
¢ee meele yes[Ÿee lees[uÙee heeefnpesle. heCe lÙee yes[Ÿee DeeheuÙee DeeheCeÛe DeeheuÙee
heeÙeele "esketâve Iesle Dee}es- keâesCÙee efJeosMeerÙe Meòeâerves lÙee "eskeâ}suÙee veenerle. lemeW DemeleW
lej lÙee lees[CeW keâ"erCe ies}W DemeleW. heCe lÙee DeeheCeÛe kesâJeU newMeerves heeÙeele JeeieJeerle
Deenesle, cnCetve lej lÙeebme ‘mJeosMeer’ yes[Ÿee cnCeeJeÙeeÛeW. leer newme DeeheCe mees[}er keâer
lÙee legšuÙeeÛe. pÙeeves lÙeeves DeeheeheuÙeehegjlee lejer ‘ceer Kee}er} meele yes[Ÿee ceePÙee
je°^eÛÙee heeÙeeletve lees[vt e šekeâerve’ Flekeâe efveOee&j kesâ}e DeeefCe lÙee efveOee&jeØeceeCes DeeheeheuÙee
JÙeJenejele Ùee meele yes[Ÿee pegceeveuÙee veenerle keâer Pee}W! heesLeerpeele peeefleYeso Skeâ
ceveeÛee jesie Deens. ceveeves lees ceeve}e veener keâer Peškeâve yeje neslees. pÙee meele
mJeosMeer yes[Ÿee lees[leeÛe ¢ee heesLeerpeele peeefleYesoeÛÙee yÙeeoerheemetve, YetleyeeOesheemetve,
nW efnbogje°^ cegòeâ nesT MekeâleW lÙee meele yes[Ÿee DeMee :-
(1) Jesoesòeâyeboer - ner heefn}er yes[er lees[}er heeefnpes. meJe& efnbogcee$eebme Jesoeefokeâ
ÙeÛÙeÙeeJeled Oece&«ebLeebJej meceeve nkeäkeâ Deme}e heeefnpes. JesoebÛes DeOÙeÙeve Jee Jesoesòeâ mebmkeâej
pÙeeme FÛÚe nesF&} lÙeeme keâjlee Dee}s heeefnpesle. c}WÛÚ }eskeâ pej Jeso JeeÛeleele lej
mJele:ÛÙee #eef$eÙeeefokeâ Oece&yebOetbveemegæe JesoesòeâeÛee DeefOekeâej veener DemeW cnCeCeejer
Yešyeepeer Ùeeheg{s Ûee}lee keâecee veÙes. leMeerÛe #eef$eÙeeefokeâ ‘mhe=MÙeebÛeer’ ‘Demhe=MÙee’Jej
jlveeefiejerleer} meJe&peeleerÙe menYeespeve
Ûee}}s}er ob[ys eepeer yebo Pee}er heeefnpes. G}š Jesoeefo «ebLe ceveg<Ùecee$ee}e GIe[s keâ¤ve
DeeOeÇgJeOeÇgJe Jewefokeâ DeOÙeÙeve Ûee}t keâjCÙeele ‘Jewefokeâ’ Oecee&Ûee Oeeefce&keâ °erves osKeer}, Keje
efJepeÙe Deens!
(2) JÙeJemeeÙeyeboer - ner ogmejer yes[er lees[}er heeefnpes! pÙee JÙeòeâerme pees JÙeJemeeÙe
keâjCÙeeÛeer Oecekeâ efve FÛÚe Demes} lÙeeme lees keâjlee Dee}e heeefnpes. DecekeäÙee heesLeerpeele
peeleerle pevce}e cnCetve lÙeeves Decekeâe Oeboe kesâ}eÛe heeefnpes, veener lej leW peeefleyeefn<keâeÙe&
heehe nesÙe DeMeer meòeâer Ûee}lee keâecee veÙes. Ûe{eDees{erÛeer Yeerefle veme}er keâer pevceevesÛe
heškeâeJe}s peeCeejs jeKeerJe Oebos efve keâeÙex les les Jeie& ÙeesiÙe o#elesves heej hee[erveemes nesleele.
1. ceeveJelee
2. meoddiegCe efJeke=âleer
3. meeJeOeeve
(JeeIeeheg{s ceesokeâeÛes leeš IesTve peeCeeNÙee hebef[leeÛes keâeÙe nesles? JeeIeeÛee ceesokeâ
(ceeCegmekeâer ns meJe&ßes‰ cetuÙe Deens. heCe je°^Jeeo ns ceeCegmekeâerÛÙee efoMesves hebef[le yevelees. vekeâes lÙee ef"keâeCeer oeKeJe}s}s meoddiegCe; ceeCegmekeâerÛee Ieele
šekeâ}s}s Skeâ heeT} Deens.) keâjleele. Deme}s peeoe meoddiegCe ner efJeke=âleerÛe veJns keâeÙe? meble legkeâejece cenejepe
cnCeleele, oÙee efleÛes veeJe YetleebÛes hee}ve... DeeefCe efveoe&}ve kebâškeâebÛes!)
Deehe}s pes vÙeeÙÙe DeefOekeâej Deensle, pÙee DeefOekeâejebÛÙee Ùeesies DeefOekeâele DeefOekeâ
ceveg<ÙeebÛes efnle meeOelee Ùesles lÙee je°^erÙe DeefOekeâejebÛÙee j#eCeeLe& DeeefCe efJekeâemeeLe& pees Pešlees cegme}ceeveebÛÙee lÙee ceneve mebIe<ee&le Oeeefce&keâ keâeÙe efkebâJee jepekeâerÙe keâeÙe, oesvnerner
DeeefCe Pegbpelees lees osMeeefYeceeveÛe lesJe{e meoddiegCe nesÙe. heCe mJeosMeeÛÙee je#emeer neJes}e pees DeeIee[ŸeebJej efnbotbÛee pees Ieele cegme}ceeveebveer kesâ}e veener eflelekeâe Ieele efnbotbleer}Ûe
yeUer he[tve DevÙe osMeebÛÙee vÙeeÙÙe DeefmlelJeeJej Jee DeefOekeâejeJej Deefle›eâceCe keâjlees, pevcepeele peeefleYesoeÛÙee jesšeryeboerheemetve MegefæyeboerheÙeËleÛÙee ¤{eRveer kesâ}e, ns
ceveg<Ùeeme GheõJe oslees, lees osMeeefYeceeve ne DeeheuÙee JewÙeefòeâkeâ mJeeLee&mleJe ogmeNÙeeÛÙee Jejer} keâener ØekeâjCeebletve efJeMeo kesâ}s}sÛe Deens. hejbleg, Ùee pevcepeele peeefleYesoeÛÙee
IejeJej efveKeejs "sJeCeeNÙee DeeleleeÙeer Deeie}eJesheCeeFlekeâeÛe DeOecÙe& DeeefCe ob[veerÙe neslees. Oeeefce&keâ KegUeØeceeCesÛe efnbotbÛÙee Dee›eâcekeâ efve ØelÙee›eâcekeâ meeceLÙee&me Deieoer }gUs keâ¤ve
je°^ ns kesâJnener ceeveg<ekeâeÛÙeeÛe efnleeLe& Deens, Deme}s heeefnpes. ns leòJe Deecner kebâ"Mees<e mees[Ceejer ogmejer Skeâ DeelceIeelekeâ ceeveefmekeâ JÙeeOeer efnbotbÛÙee veeMeeme keâejCeerYetle Pee}s}er
keâ¤ve meebiele DemeeJes. Fbefi}MeebÛee Fbefi}Me cnCetve Deecner kesâJnener És<e kesâ}e veener. nesleer. cegme}ceeveebÛÙee MeŒeeves pes lÙeebvee keâjlee Dee}s veener, Demes efnbotbÛes hejepeÙe efnbotbÛÙee
ke⤠efo}e veener. Fbi}b[ efnbogmLeeveJej DeeleleeÙeer Dee›eâceCe peesJej keâjerle Deens, Debieer cegj}suÙee JÙeeOeerÛÙee yesMegæerle efnbotbveer mJele:Ûes mJele:Ûe keâ¤ve Iesle}s nesles. Ùee
leesJejÛe les DeeceÛes Me$et. lees DeeleleeÙeerheCee lÙeebveer mees[leeÛe les DeeceÛes efce$eÛe
yegefæYeübMeeÛÙee JÙeeOeer}e JeemleefJekeâ heenlee efleÛÙeecegUs efnbotbÛeer peer ØeÛeb[ neveer nesle ies}er,
Deensle. keâejCe ceveg<Ùecee$e Skeâ Deens. Deehe}e yebOet Deens. FlekesâÛe veJns, lej
lÙee ceeveeves lÙeeleuÙee lÙeele meewcÙe DemeCeejs veeJe MeesOeeÙeÛes Pee}s lejer ‘meoddiegCeefJeke=âleer’
Fbi}b[ÛÙee vÙeeÙÙe mJeeleb$Ùeeme pej keâesCeer ogmejs DeeleleeÙeer je°^ DevÙeeÙeer ob[s}erves leg[Jet
heener} lej Deecner Fbi}b[ÛÙee cegòeâlesmleJener DemesÛe Pešt, Pegbpet; ner DeeceÛeer Deveskeâ JesUe Flekesâ lejer cnš}sÛe heeefnpes.
JÙeòeâefJe}s}er Øeefle%ee Demes. DeeceÛeer Kejer peeleer ceveg<Ùe. Keje Oece& ceeCegmekeâer, hejeshekeâej, oÙee, Deefnbmee, hejOece&meefn<Ceglee, MejCeeielee}e DeYeÙe osCes, Me$etJej
ceeveJeOece&. Keje osMe he=LJeer, Keje jepee F&Õej DeMeer DeeceÛeer DelÙegoeòe YeeJevee Ghekeâej keâjCes, hejŒeer-Dehenej ve keâjCes, Me$egŒeer-oeef#eCÙe, DeeheuÙee efpeJeeJej G"}suÙee
Demes. Deieoer DeMeeÛe Meyoeble Deecner YeeJevesÛÙee Yejele leer lesJneheemetve JÙeòeâJeeJeer. DeLee&le DehejeOÙeemener #ecee keâjCes, FlÙeeoer.
pÙee mJeleb$elesmee"er Deecner Pegbpele neslees efleÛesner mJe¤he DemesÛe DelÙeble JÙeehekeâ Demes. Jemlegle: meoddiegCe efkebâJee ogieg&Ce ns cet}le: kesâJeU iegCe Demeleele
(1:172) ceveg<ÙeeÛeer ceeCegmekeâer cnCetve GheosefMe}s ies}s}s meJe& meoddiegCe ns Jemlegle: kesâJeU meejs
iegCeÛe Demeleele. keâesCeleener Skeâ iegCe meJe& heefjefmLeleerle meoddiegCeÛe Demelees Demes veener.
meb#eshele: ÙesLes FlekesâÛe meebieCes heÙee&hle Deens keâer JÙeJenejele efve veerefleMeeŒeele pejer iegCe ne
pesJne ceveg<ÙepeeleerÛÙee efnleeme Ghekeâejkeâ "jlees lesJne eflelekeäÙeeÛe ceÙee&osheÙeËle lees meoddiegCe
mecepe}e ies}e heeefnpes. DeeefCe pesLetve leesÛe iegCe ceveg<ÙepeeleerÛÙee Ieeleeme efkebâJee DeOe:heeleeme
keâejCeerYetle neslees, lesLetve lÙeeÛes ogieg&Ceele ¤heeblej nesles; lees lÙeepÙe "jlees.
Demee, meeOegmebleebveer meodid egCe cnCetve meebeif ele}s}e Demelees, lÙeemee"er, Devegketâ} heefjefmLeleer
Dee}er Demeleener, lÙee og° cegme}ceeveebÛee JeÛehee ve keâe{lee, lÙeebÛÙee ceefMeoerÛee Skeâ
efÛejener keâener GKe[}e veener.
pÙee ‘meoddiegCeebheeÙeer’ Demes ogjeÛeej DeeefCe hebÛeceneheelekeâebntvener YeÙebkeâj heehes Ie[leele,
DeMee meoddiegCeebhes#ee heesLeerleuÙee keâes°keâeØeceeCes "j}suÙee ogieg&Ceeleer} ogieg&Cener DeefOekeâ
ceeveJeefnleIeelekeâ, je°^efnleIeelekeâ DeeefCe efOekeäkeâejen& Demet MekeâCeej veenerle. cnCetve, pÙee
efJeJeskeâMetvÙe efve yegefæYeü° ceveg<ÙeebÛÙee neletve lemee iegCe, meoddiegCe cnCetve, heesLeerefve<"heCes vekeâes lÙee ef"keâeCeer meodiegCeebÛee Deeflejskeâ ceeCegkeâer}e Ieelekeâ "jlees!
SKeeÅee efnbogjepeeves ceMeero yeebOeCÙeeme mebceleer efo}er; keâer, ‘meJe& Oece& efveefJe&Mes<e’ cnCetve 1. ceeveJÙe
Deceehe mlegefle kesâ}er peeF&; hejbleg, Deelee Deme}s Goeòe Øesce cnCepes DeelceIeelekeâer cetKe&heCee 2. keâesCelee Oece& MeebefleØeOeeve Deens.
nesÙe; ns DeesUKetve efnbotbveer DeMee Je=òeerÛee És<e keâjeÙe}e efMekeâ}s heeefnpes; DeMeer JesU Deelee
ÙesTve "she}er Deens. Ùee GoeòelesÛÙee jesieeves heÚe[uÙeecegUs DeeheuÙee hetJeeaÛÙee efnbotjepeebveer 3. efnbotbMeer Skeâ nesCÙeeÛeer FÛÚe cegme}ceeveebÛÙee "eF& Deens keâeÙe?
peieeleuÙee efvejefvejeàÙee efJeYeeieeleer} hejkeâerÙeebvee efnbogmLeeveele ÙesT efo}s, mJele:ÛÙee 4. jesieefveoeve
YeeTyeboebØeceeCes JeeieCetkeâ efo}er DeeefCe lÙeebvee mebj#eCe osTve DeeheuÙee efnbogyeebOeJeebÛÙee 5. Ùee} lej legceÛÙeemen
yejesyejerÛeer ßes‰lee efo}er DeeefCe Deelee lÙeeÛes YeÙeevekeâ heefjCeece DeeheCeeme Yes[meeJeerle
Deensle. leelhegjles cnCetve Dee}s}s heengCes Deelee IejOevÙee}eÛe yeensj ngmekeâCÙeeÛeer lebyeer osle 6. OeceeËlej cnCepesÛe je°^eblej
Deensle. 7. ce}e keâeÙe lÙeeÛes
(7:346)
8. Keje ØeMve DeKeb[ efnbogmLeeve keâer DeKeb[ heeefkeâmleeve?
9. Deefnbot DeuhemebKÙekeâebÛes DeefOekeâej
10. Jeerj yeboe yewjeieer
11. pee Pegbpe!
12. efnbogOece&-efnbotlJe
13. efnbot keâesCe?
14. efnbog cegme}ceeve mebJeeo
pÙeele meJe& ceveg<ÙepeeleerÛee meceeJesMe nesF&} DeeefCe pesLeer} SketâCe Skeâ efŒeÙeebvee DeeefCe (cegme}ceeveebÛes yebOeglJe meJe& ceveg<Ùeebkeâjlee vemetve Heâòeâ cegefm}ceebhegjles ceÙee&efole Deens.
heg®<eebvee, ner he=LJeer, ne metÙe&, ner Yetceer DeeefCe ne ØekeâeMe- nerÛe ceveg<ÙeeÛeer Kejer efhele=Yetceer pes Fm}ece Oecee&ÛÙee yeensj Deensle lÙeebÛÙeekeâjlee cegefm}ceebÛÙee ceveele Ie=Cee DeeefCe
DeeefCe ceele=Yetceer Deensle- ÙeebÛÙeeheemetve efceUCeeNÙee }eYeemee"er ØeÙelve keâjCÙeeÛee DeeefCe Me$eglJe Deens. Fm}ece Oece& cegme}ceeveebvee, Yeejlee}e Deehe}er ceele=Yetceer ceeveCÙeeme
lÙeebÛee GheYeesie IesCÙeeÛee meceeve DeefOekeâej jener} Demes mebhetCe& peieeÛes Skeâje°^ ns hejJeeveieer osle veener.
DeeceÛes OÙesÙe Deens DeeefCe lÙeeJej DeeceÛee efJeÕeeme Deens. Flej meejs efJeYeeie - [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj, Pakistan 330)
DeeefCe Yeso DeJeMÙe Deme}s lejer ke=âef$ece Deensle. pÙeeØeceeCes hesMeerÛes ¤heeblej JÙeefòeâefheb[ele
nesles, JÙeòeâer kegâšgbyeele DeeefCe mebIeele efJe}erve nesleele, mebIeeÛeer je°^s yeveleele, lÙeeØeceeCes hejJeeÛÙee ‘Ùebie Fbef[Ùee’ceOÙes ‘A Candid Critic’ (Skeâ efveYeea[ šerkeâekeâej) Ùee
meJe& je°^s pÙeeÛÙeele Skeâ¤he nesTve peeleer} Demes efJeÕeje°^ ØemLeeefhele keâjCes nsÛe meJe& ceLeàÙeeKee}er Skeâe he$eJÙeJenejeÛÙee GòejeLe& Skeâ }sKe ieebOeeRveer ef}efn}e Deens. ÙeeceOÙes
jepekeâerÙe MeeŒe DeeefCe keâ}e ÙeebÛes OÙesÙe Deens efkebâJee DemeeJeÙee}e heeefnpes ns leòJe pÙee iees°er Gu}sefKeuÙee Deensle lÙee DelÙeble Yeüebeflekeâejkeâ Deensle. Fm}eceer Oece& ne
Deecne}e ceevÙe Deens. MeeblelesÛee Oece& Deens ns ieebOeerpeeRÛes efJeOeeve efkeâleer Oee[meerheCeeÛes Deens ns Fm}eceÛee Fefleneme
(2:361) pejer JejJej heenCeeje Deme}e lejer lÙeeÛÙeener OÙeeveer ÙesF&}. ÙeeÛe }sKeeÛÙee MesJešer
ceeveJÙe (efJeÕekegâšgbefyelee) ner osMeeefYeceeveeÛÙee JejÛeer keâesšer Deens ns leòJe Deecne}e cenelceepeer cnCeleele keâer, ‘‘The seat of Religion is in the heart’’ Oecee&Ûes mLeeve
mebcele DemeuÙeecegUsÛe SkeâÛe DeJeÙeJe FlejebÛÙee efpeJeeJej Flekeâe heg° nesT }eie}e ùoÙe Deens! nesÙe vee? lej ceie Fm}eceer ùoÙe keâmes Deens ns heeefn}s cnCepes DeveeÙeemesÛe
DeeefCe SKeeÅee DemeeOÙe keâeUhegUerØeceeCes Heâgietve meJe& ceveg<ÙepeeleerÛes peerJeve
keâUtve ÙesF&} keâer Fm}eceer Oece& keâmee Deens. Fm}eceer Oecee&Ûee Øemeej nesT }eie}e
mebkeâšele DeeuÙeemeejKes Jeešt }eie}s lÙeeJesUer Deecne}e mJemLe yemeJesveemes Pee}s.
lesJneheemetveÛe lÙeeÛes ùoÙe DeeheuÙee}e keâmes efomeles? Fm}eceeves ØeLece efmeefjÙee Iesle}e efve
ogmeje heefjCeecekeâj Demee keâesCeleener GheeÙe efomele vemeuÙeecegUs MeuÙeefÛeefkeâlmekeâeÛeer
megjer DeeheuÙee neleele OejeJeer }eie}er DeeefCe efvejblejÛes oÙeececelJe meeOeCÙeemee"er lesLes keâeÙe Øekeâej Ie[}e? lesLeer} ef¡emleer }eskeâebJej YeÙebkeâj DelÙeeÛeej Ie[}s efve les efyeÛeejs
#eCeYejeÛee efve‰gjheCee helkeâjCes DeJeMÙe Deens DemeW Jeešt }eie}s. heCe ÙeeØeceeCes nleeMe nesTve mJeosMelÙeeie keâ¤ve efveIetve ies}s. les keâes"s ies}s efve lÙeebvee DeeßeÙe kegâCeer
ob[eÛeer Øeefleef›eâÙee ob[evesÛe keâjeJeÙee}e Deecner efmeæ Pee}es lejer lesJnener Deecne}e efo}e? lej ¢ee hegCÙeceÙe efnbot mebmke=âleerves lÙeebvee oef#eCe efnbogmLeeveele DeeßeÙe efo}e. heg{s
ceveeheemetve keâesCelÙeener mJe¤heeleuÙee DelÙeeÛeejeÛee efleškeâeje Demes, Deeleener Fm}eceer OeceeaÙe heefMe&ÙeeceOÙes oejÙemeeÛÙee Skeâe keâeUer efJeÕeefJeKÙeele Deme}suÙee meeceüepÙeele
Deens. Iegme}s. lesLes lÙeeveblej keâeÙe Pee}s? lej meJe& FjeCe- heefMe&Ùee- GoddOJemle nesTve heejMeer
(2:361) peeleer efve megOeejCee peJeU peJeU ve° Pee}er. kesâJeU Skeâ pe}ÙeeveYej (penepe) osMeJeerj
efve Oece&Jeerj heejMeer ¢ee meJe& veeMeeletve efvemeštve efve Deehe}e heefJe$e Deie>er efve Deehe}e heefJe$e
PeWoeJesmlee IesTve DeHeâeš cenemeeiejeÛÙee ce=lÙegcegKeele efMej}s. Deve lÙeebveener kegâCeer DeeßeÙe
efo}e? ¢eeÛe efnbot peeleerves lÙee DemeneÙe Oece&Jeerjebvee GoejheCes DeeheuÙee ceele=YetceerÛÙee
DebkeâeJej DeeßeÙe efo}e efve DeepeheÙeËle lÙeebvee DehelÙeefveefJe&Me<e Øesceeves ner Yetceelee j#eerle
Dee}er. heg{s Fm}eceer Oece&ØemeejeÛeer }eš ØelÙe#e efnob mg LeeveYej hemej}er efve meesjšer meesceveeLeeÛÙee
‘‘Ùee} lej legceÛÙeemen, ve Ùee} lej legceÛÙeeJeeÛetve DeeefCe efJejesOee} lej legcne}e ve lÙee keâeUÛÙee efnbotmeceepeeÛÙee efve efnbotOecee&ÛÙee OegjerCeebÛÙee celes keâesCekeâesCeles DeeÛeej
pegceevelee, legceÛeer lecee ve yeeUielee; Øeeflekeâej keâ¤ve Deecner DeeceÛÙee efhele=Yet}e efnob mg Leeve}e MeeŒeMegæ Demele DeeefCe keâesCekeâesCelÙee ogjeÛeejebcegUs efkebâJee meoeÛeejebÛÙee }esheecegUs efnbot
mJeleb$e keâjCÙeemee"er DeeefCe Skeâelce DeKeb[lJe efškeâefJeCÙeemee"er ØeÙelveebÛeer hejekeâe‰e ne Oece&Yeü° mecepe}e peeF&, ÙeeefJe<eÙeerÛÙee DeeefCe lÙee Yetlekeâe}erve efnob -t cegemf }ce ceneÙegæeceOÙes
keâjerle mebIe<e& keâjerle jent.’’ cegme}ceeveebveer ye}elkeâejeves kesâ}suÙee efnbotbÛÙee Yeü°erkeâjCeeMeer pÙeebÛee DelÙeble Ieefve‰ mebyebOe
efve«eesmleeveeÛeer SKeeoer ÛeUJeU pÙeeØeceeCes Decesefjkeâe o[hetve šekeâer} lÙeeÛeØeceeCes Deens, DeMee keâener lÙee JesUÛÙee efnbotbÛÙee Oeeefce&keâ mecepegleeRmebyebOeer Deecner heg{s Lees[er ÛeÛee&
efnbogmLeeveÛÙee HeâeUCeerÛeer keâesCeleerner ÛeUJeU leMeerÛe efJeÕeemeIeelekeâer cnCetve efve‰gjheCes keâjCeej Deenesle. ÙesLes FlekesâÛe meebielees keâer, lÙee efnbogje°^e}e heefjCeeceer DelÙeble Ieelekeâ
o[he}er peeF&}; efve efmebOetheemetve meeiejeheÙeËle efnbogmLeeveÛes DeKeb[lJe Skeâelcelee DeeefCe "j}suÙee lelkeâe}erve efnob mt eceepeeÛÙee peeefleYeso, efJešeUJes[, Oece&meefn<CeglesÛeer efJeke=âleer
leppevÙe meeceLÙe& efmLej jeKe}s peeF&}; Demee efveOee&j efnbotbveer Øekeâš kesâ}e heeefnpes. FlÙeeoer efJeef#ehle Oece&YeüceecegUsÛe cegme}ceeveebveer yeUeves yeešefJe}s}s }#eeJeOeer efnbog
(7:376) cegme}ceeveÛes cegme}ceeveÛe jeefn}s. FlekesâÛe veJns, lej lÙee yeešefJe}suÙee efnbotbÛeer mebKÙee
efhe{erceeietve efhe{erves Jee{le ies}er. lÙeelener lÙee heg{ÛÙee efhe{Ÿee pevcele:Ûe cegefm}ce mebmkeâejeble
Jee{uÙee iesuÙeecegUs keâój cegme}ceeve yevele iesuÙee! Flekesâ keâój cegme}ceeve keâer heg{s
efnbogmLeeveeJej FjeCeer, legke&â, ceeWie}eefo hejkeâerÙe cegme}ceeveebÛÙee Ùee JeeÙeJÙe efoMeskeâ[tve pÙee
šesUOee[er JeejbJeej Ùesle iesuÙee lÙeebÛÙee mewvÙeeble ÙeeÛe yeešiÙee cegefm}ceebÛÙee veJÙee veJÙee
efhe{erleer} menœeeJeefOe }eskeâ Yejleer nesle ies}s DeeefCe lÙee hejkeâerÙe cegme}ceeveeb FlekeäÙeeÛe
lJes<eeves efve És<eeves ‘efnbog keâeefHeâjebÛee’ mecetU efJeOJebme keâjCÙeemee"er DeeefCe lÙeebvee
yeUeves yeešJetve cegme}ceeve keâjCÙeemee"er efnob jg e°^eJej legšvt e he[t }eie}s. Jeeveieermee"er
SkeâÛe GoenjCe MeleeJeefOe DeMee Iešveebletve osT. pÙee keâeUeÛeer efve ØeosMeeÛeer Deecner ÛeÛee&
keâjerle Deenesle lÙee efmebOethe}erkeâ[ÛÙee YeeieeleÛe Iegjer veeJeeÛeer efnob t peele DeMeeÛe heefjefmLeleerÛÙee
hesÛeele yeeštve cegme}ceeve kesâ}er ies}er. heCe heg{s keâener keâeUeves leerÛe peele efnbotbÛeer keâój
Jewjer yeve}er. kegâKÙeele efnbogÉs<eer meg}leeve cenbceo Ieesjer ¢eeÛe Iegjer peeleerÛee neslee. Jemlegle:
DeHeâieeefCemLeeve, he"eefCemLeeve, ye}gefÛemLeeve, ÙesLeer} cegme}ceeve pevelesleer} yengmebKÙe
cegme}ceeve ns lÙee lÙee Øeebleebleer} cegUÛes efveJeemeer pes efnbot}eskeâ lÙeebÛesÛe yeešefJe}s}s JebMepe
nesles. heCe Deehe}s hetJe&pe keâOeer keâeUer efnbot nesles ÙeeÛeer }Je}sMe peeCeerJe lÙeebvee heg{s heg{s
Gj}s}er vemes. FlekesâÛe veJns, lej leer peeCeerJe keâesCeer efo}er lej lÙeebÛeer lÙeebvee Ûeer[ ÙesF&.
ceeieÛes keâeÙe Demes} les Demes}, Deepe lejer Deecner pevcele:Ûe Fm}eceÛes heeF&keâ Deenesle,
cegme}ceeve je°^eÛesÛe DebieYetle Deenesle. efnbot keâeefHeâjebMeer DeeceÛee Deelee lejer ne[JewjeJeeÛetve
10. pee Pegbpe!
(heefjÛeÙe : jlveeefiejerÛÙee le®Ce efnbog ceb[U ¢ee ›eâebefleØeJeCe mebmLesmee"er nW heo jÛe}W.)
(peeefle : YetheefleJewYeJe) (Ûee} : Yetheleer KejW leW JewYeJe)
efvepepeeefle-ÚUeves ùoÙe keâeb ve leUceUleW?
legefcn le®Ce efMejeblegefve jòeâ veJeW meUmeUleW
nW veJeW jòeâ lees efJepesngveer hesšeJeW
ce=lÙetefme legcner iee"tve yeUW YesšeJeW
ceie cegkegâš Deehe}e keâesCeer Heâesef[}e?
efnbotbÛee PeW[e keâesCeer ~ leesef[}e?
DeeMesÛee Debkegâj keâesCeer ~ ceesef[}e ?
ns efÛeblegefve efÛeblegefve ›egâæ DeemeJeW peUleeR
efoveje$eer [esàÙeebletefve keâeb ve js ieUleeR?
¢ee YeejleYetmleJe mecejjbieCeer ies}s
¢ee efÛeblesves yeng Jeerj }{gefveÙee ces}s
kegâefCe Ieesj ÙeeleveebefÛeÙee efÛelesJeefj peU}s
kegâefCbe Heâeme ieàÙeemeer }eieleeefn vee {U}s
lÙee lÙeebÛÙee DehegNÙee FÛÚe ~ ¢ee #eCeer
legcnebefme yeenleer nekeâe ~ Heâes[gveer
keâe Sskegâ Ùesleer keâesCee ~ Ùeeblegveer
peefj Ùesefle lejer js T" keâesCe pees lees let
Ies keâjer efMeje pee Pegbpe hegjJe lees nslet
- jlveeefiejer, 1926
(8:143)
efnboglJe ns keâener efnbogOece& ÙeeÛÙeeMeer meceeveeLe&keâ veJns efkebâJee efnbogOece& nener Meyo DeeefmebOegefmebOegheÙeËlee ÙemÙe YeejleYetefcekeâe ~
‘efnbogFPece’ MeyoeMeer meceeveeLe&keâ veener. efnboglJe cnCepes efnbogOece&, efve ns oesvner cnCepes efhele=Yet: hegCÙeYet§ewJe me Jew efnbogefjefle mce=le: ~~
meveeleveer hebLe Demes mecepeCÙeeÛÙee ognsjer Ûegkeâerves DeeheuÙee meveeleveer veme}suÙee
yebOetvee meenefpekeâÛe jeie Ùeslees; lÙeecegUs lÙeebÛÙeeceOeer} keâener Deuhe }eskeâebÛÙee neletve efnbog ne Meyo efnbogmebIešveeÛee kesâJeU heeÙeeÛe nesÙe. lÙeecegUs lÙee MeyoeÛee DeLe& pÙee
G}š ogmejer Skeâ DeelceIeelekeâer Ûetkeâ keâjCÙeele Ùesles; leer Ûetkeâ cnCepes ner Jejer} mecepetle ceeveeves JÙeehekeâ Jee DeekegbâefÛele, yeUkeâš Jee ef{}e, efÛejbleve Jee ÛebÛe} lÙee ØeceeCeeleÛe
Yeüecekeâ keâMeer Deens ns peieeÛÙee efveoMe&veeme DeeCetve leer ve° keâjCÙeeÛes mees[tve osTve; ns lÙee heeÙeeJej GYeej}s}W nW efnbogmebIešveeÛeW ØeÛeb[ yeebOekeâece JÙeehekeâ, Yekeäkeâ, efškeâeT
ogmeNÙee šeskeâeÛes }eskeâ vescekesâ lÙeebÛÙee G}š peeTve ØelÙe#e mJele:Ûes efnboglJe veekeâeefjle "jCeejW Deens.
jenleele. Deecne}e DeMeer DeeMee Deens keâer, DeeceÛeer JÙeeKÙee oesvner he#eebÛÙee }eskeâebÛÙee Jeso ¢ee Oece& «ebLeeheemetve lÙeeÛes DevegÙeeÙeebÛeW veebJe Jewefokeâ nW pemeW he[}W, yegæ Ùee
ceveeceOÙes keâener efkebâleg "sJeCeej veener. lÙeeÛeØeceeCes ner JÙeeKÙee melÙe efmLeleerÛÙee heeÙeeJej veebJeeJe¤ve lÙee Oeeefce&keâ DevegÙeeÙeebÛeW veeJe pemes yeewæ, efpeveceleeÛÙee DevegÙeeÙeebÛeW pewve,
jÛe}er iesuÙeecegUs DeefKe} efnbot meceepeeceOeer} mecebpeme }eskeâ leer ceevÙe keâjleer}. veevekeâeÛÙee Oece&efMe<ÙeebÛeW veebJe pemeW efMeKe, efJe<Ceg osJelesÛes Gheemekeâ Jew<CeJe, ef}biehetpekeâ les
(7:57) pemes ef}bieeÙele, lemeW efnbog nW veeJe keâesCelÙeener Oece&«ebLeeJe¤ve, Oece&mebmLeehekeâeJe¤ve Jee
Oece&celeeJe¤ve cegKÙele: Jee cet}le: efveIee}s}W vemetve DeeefmebOegefmebOeg efJemleej}suÙee osMeeme efve
lÙeele efveJemeCeeNÙee je°^emeÛe cegKÙele: efveoxMeCeejW Deens. DeeefCe Deveg<ebieeves lÙeeÛÙee
Oece&mebmke=âleeRveener.
Ùeemee"erÛe efnbog MeyoeÛeer JÙeeKÙee keâesCelÙeener Oece&«ebLeeMeer Jee Oece&celeeMeerÛe lesJe{er
yeebOetve šekeâCÙeeÛes ØeÙelve efoMeeYet} keâjCeejs "jleele. efnbog MeyoeÛÙee JÙeeKÙesÛee cet}
Ssefleneefmekeâ heeÙee DeeefmebOegefmebOeg YeejleYetefcekeâe neÛe Deme}e heeefnpes. lees osMe efve lÙeele
efvehepe}suÙee OeceeËÛÙee efve mebmke=âleerÛÙee yebOeveebveer DevegØeeefCele Pee}s}W je°^ nsÛe efnboglJeeÛes
oesve ØecegKe Ieškeâ nesle. cnCetveÛe efnboglJeeÛeer Feflenemee}e MekeäÙelees Oe¤ve Deme}s}er
JÙeeKÙee DeMeerÛe kesâ}er heeefnpes keâer,
DeeefmebOegefmebOeg YeejleYetefcekeâe ner pÙeeÛeer efhele=Yet efve hegCÙeYet Deens lees efnbot.
Ùeeleer} efhele=Yet efve hegCÙeYet ne MeyoebÛee keâesCelÙeener JÙeeKÙesle Ùeespe}suÙee Meyoebvee
Demelees lemee, Lees[emee heeefjYeeef<ekeâ DeLe& Deens.
‘‘efhele=Yet’’ cnCepes efpeLes Deehe}s DeeF&yeehe lesJe{sÛe efvehepe}s leer, Demee DeLe& veJns, lej
ØeeÛeerve keâe}eheemetve pÙee Yetceerle hejbhejsves Deehe}s peeleerÙe efve je°^erÙe hetJe&pe efveJemele Dee}s
leer, Demee DeLe& Deens. keâener peCe heškeâve Mebkeâe Iesleele keâer, Deecner oesve efhe{Ÿee DeeeføeâkeWâle
(pegvÙeele}s Ûeebie}s IÙeeJes, JeeF&š les mees[eJes. Oece&«ebLe JeboveerÙe-hetpeveerÙe Demeleer}, (Dehe-šg-[sš, DeÅeleve jenCes ner ÙegjesefheÙeveebÛeer mebmke=âleer, lej keâe@chÙegšjÛeer hetpee
heCe Deepe DevegkeâjCeerÙe veenerle, DeeÛejCeerÙe veenerle. Deepe keâmeb JeeieeÙeÛeb ÙeeÛeb keâjCes ner Deehe}er mebmke=âleer. Oece&«ebLeele De[keâCÙeeÛÙee Je=òeerÛee efnbotbveer lÙeeie kesâ}e
ceeie&oMe&ve yegæerJeeo keâjs}, Oece& veJns!) heeefnpes DeeefCe Dehe-šg-[sš, DeÅeleve Pee}s heeefnpes.)
mebmke=âeflej#eCeeÛee Keje DeLe&, ØeeÛeerve keâeUer JesUesJesUer pÙee pÙee G}šmeg}š ØeLee lÙee ÙegjesheceOÙes Jee Decesefjkesâle Deepe DeeheCe heeÙe šekeâuÙeeyejesyej DeeheuÙee keâeveeJej pej
keâeUÛÙee %eevee%eeveeØeceeCes ‘‘mebmke=âle’’ JeešuÙee lÙee meeNÙeebÛeer leMeerÛÙee leMeer hegvejeJe=efòe keâesCeÛee meJeËkeâ<e Meyo he[le Demes} lej lees ‘Dehed-šg-[sš’ ‘DeÅeÙeeJeled’ ne nesÙe. DeieoeR
keâjCes, lÙee ¤ef{ Deepe JÙeLe& Jee efJeef#ehle Jee efJeIeelekeâ "jle DemeuÙee lejerner lÙee leMeeÛe Ùe:keâef§eled yetšhee@ef}MeÛeer [yeer DeeheCe efJekeâle IÙeeJeÙeeme ies}es lejer ogkeâeveoej Ûeškeâve
Ûee}t "sJeCes, ne veJns. peer JesokeâeUÛeer ¤ef{ efkebâJee DeeÛeejelcekeâ Oece& Deepe efJe%eeveeÛÙee DeeheuÙee}e meebies} keâer, ‘nerÛe [yeer IÙee jeJemeensye!’ ‘keâeb, nerÛe keâeb?’ DemeW efJeÛeejleeÛe
efoJÙelej ØekeâeMeele meceepeIeelekeâ jesieeCetbveer }[ye[}s}e efomelees leer ¤ef{ Jee DeeÛeej lees Gòejs}, ‘keâejCe, ner Deieoer Dehed-šg-[sš Deens yeIee!’ efMebhÙeekeâ[s ies}es lej Meš&Ûee,
DeepeÛÙee mebmke=âleerle ve cees[lee og<ke=âleerleÛe cees[}e heeefnpes. ceie lees ØeeÛeerve keâeUer keâesšeÛee, peeefkeâšeÛee, hees}keäÙeeÛee, }nbiÙeeÛee-Deveskeâ Ieeš oeKeJetve lÙeeleuÙee lÙeele
}eskeâebvee hejJe[}e Demees Jee vemees, mebmke=âle Jeeš}e Demees Jee vemees. Deepe pes mebmke=âle Gòece efve «ee¢e cnCetve pees Ieeš lees heg{s keâjer} lees lemee Gòece efve «ee¢e keâeb Deens lÙeeÛeeR
cnCetve DeefYeceeveeves j#eeJeÙeeÛes les ØeeÛeerveele}s Deepener mebmke=âle "jCeejs, ceveg<Ùeeme efnlekeâejkeâ meejeR keâejCeW Skeâe Meyoele JÙeòeâefJeCÙeemleJe lees Pešdkeâve Godieejs}. ‘Deieoer Dehed-šg-[sš!
DemeCeejs, lesJe{s lesJe{sÛe keâeÙe les nesÙe. Deieoer DeÅeÙeeJeled!’ Gòece Ùeb$e cnCepes Dehed-šg-[sš Ùeb$e; keâesCeÛÙeener efJe<eÙeeJejer}
ØeeÛeerveele}s pes Deepener Gòece, DevegkeâeÙe&, Goeòe, Dehes#eCeerÙe, Øeiele efve Øeyegæ "jles hegmlekeâeble Gòece hegmlekeâ cnCepes pes Dehed-šg-[sš Demes} les. Dehed-šg-[sš Jes<e, Dehed-šg-
les les DeepeÛes mebmke=âle, les les jef#eCes cnCepes Kejs Kejs mebmke=âeflej#eCe nesÙe. lemes ØeeÛeerve [sš ceeefnleer, DeÅeÙeeJeled meesÙeer- cnCepes lÙee lÙee heoeLee&leer} meJeexlke=â° Øekeâej! pees ceveg<Ùe
mebmke=âeflej#eCe ns DeepeÛes keâle&JÙe nesÙe, ØeeÛeerve og<ke=âeflej#eCe ns veJns. Dehed-šg-[sš veener leesÛe DepeeieU. ne DeÅeÙeeJeledheCee, Dehed-šg-[sšheCee lÙeebÛÙee yegšeÛÙee
lÙee mebmke=âeflej#eCeeÛÙee keâle&JÙeentvener heg{Ûes keâle&JÙe cnCepes mebmke=âefleefJekeâmeve! yeboeheemetve lees JeerpeefoJÙeeÛÙee yešveeheÙeËle efpeLes efleLes Dee{Utve Ùeslees. lÙeebÛÙee keâe}ÛÙee
ØeeÛeerveele}s pes DeepeÛÙee efJe%eeveelener mebmke=âle Jeešles les j#etveÛe Ûee}Ceej veener lej lÙeele yebogkeâerhes#ee DeepeÛeer mejme, keâe}ÛÙee efJeceeveehes#ee DeepeÛes mejme, }b[veÛÙee Ùee šeskeâeÛÙee
veJeerve melÙeeÛeer efve leLÙeeÛeer Yej šeketâve mebmke=âefleJeOe&ve kesâ}s heeefnpes. lees cegKÙe Kees}erle yemetve les hejJee }b[veÛÙee lÙee šeskeâeÛÙee Iejeleer} yeme}suÙee ceveg<ÙeeMeer yees}t
keâle&JÙe! lÙeeme pes De[LeUe keâjer}. lÙee keâmeesšerle pes efnCekeâme "js} lÙeeme lÙeeefieCes }eie}s. lej Deepe les }b[veÛÙee lÙeeÛe Kees}erle yemetve Decesefjkesâle yeme}suÙee ceveg<ÙeeMeer
cnCepes mebmke=âeflej#eCe, mebmke=âefleefJekeâmeve. otjOJeveerves yees}les. keâe} les lÙeeÛe }b[veÛÙee Kees}erletve mkeâe@š}b[ÛÙee Iejele efce$eekeâ[s
leeW[ keâ¤ve mekeâeUÛee yeepeejYeeJe efJeÛeejleele DeeefCe }iesÛe leeW[ JeUJetve cegbyeF&le
yeme}suÙee De[lÙeeme mekeâeUÛes mekeâeUer les keâUefJeleele! Demee lÙeebÛee ‘Deepe’ lÙeebÛÙee
‘keâe}’ÛÙeeheg{s meejKee OeeJele Deens; ‘keâe}’ ceeies he[le šekeâeT yevele Deens. lÙeebÛee
ØelÙeskeâ ‘Deepe’ ‘keâe}ÛÙee’ntve Flekeâe DeefOekeâ mecebpeme, mekeâme, mejme, "jle Deens keâer,
lÙeebÛee ‘keâe}JejÛee’ efJeÕeeme {Utve ‘Deepe’ JejÛe De{UheCes yeme}s}e Deens; Flekeâe
#eeje : mJele: pevceeme ÙesCÙeehetJeea oesveÛeej Je<eeËÛes DeeOeer pej SKeeoe ØeeCeer efŒeÙeebme (cegme}ceeveebveer kesâcee}heeMeeÛes GoenjCe IesTve, DeeOegevf ekeâ Pee}s heeefnpes. kegâjeCeele
heeheÙeesefve cnCes}, lej lÙeeme ceer heCe keäJeefÛeled hegCÙe hegg®<e cnCesve. heCe pees Skeâoe ŒeerÛÙee ef}efn}s}s m$eeroemÙe, efpeneoer Ùegæ mees[tve Dehe-šg-[sš Pee}s heeefnpes. veJÙee
heesšer Dee}e, lees pesJne lÙee efŒeÙeebvee IeeCesj[Ÿee cnCelees lesJne lÙeeÛe JeekeäÙeemejMeer lees ceeveJeleeJeeoe}e mevcegKe Pee}s heeefnpes. ¢eele efnbotÛes lej keâuÙeeCe Deens. heCe
mJele:me IeeCeerle}e efkeâ[e ner yengceeveeÛeer heoJeer Dehe&Ce keâ¤ve Ieslees. efŒeÙeebÛee osn DecebieU cegme}ceeveebÛes keâesškeâuÙeeCe Deens. Demes Øeefleheeotve cegefm}ceebÛesner efnle heenCeeje
cnCetve lÙeebvee JeeNÙeeme GYeW ke⤠veÙes DemeW cnCeCeeNÙee ieg®cenejepeebÛÙee YeesJeleer efMe<ÙeebÛee meeJejkeâj ne SkeâcesJe je°bJeeoer efJeÛeejJeble Deens. Oecee&ÛÙee yes[Ÿee lees[vt e cegme}ceeveebveer
IeesUkeâe Demelees lÙeebÛee Jeeje Deieoer ce}Ùeeefve}emeejKee megiebOe cebie}Ûe Demelees veener? efnbotØeceeCesÛe DeÅeÙeleve JneJes, Demee meeJejkeâjebÛee Dee«en neslee.)
DeeefCe mJele: ieg¤bÛee osn? ceie Ùee ieg¤bÛÙee osneÛÙee JeeNÙeeme ogmeNÙeebveer keâeb GYes jneJes!
heCe lÙeebÛÙee lej heeÙeeÛeW leerLe& }eskeâebveer hÙee}b heeefnpes!
(9:129) Dejyeer mebmke=âleerÛeer hetJe&keâe}erve GheÙegòeâlee
DeepeÛÙee ØeieceveMeer} heefjefmLeleerle Dejye mebmke=âefle efkeâleerner ceeieeme}s}er efome}er lejer
ns efJemejlee keâecee veÙes keâer, ÙeehetJeea Skeâoe peieeÛÙee Heâej cees"Ÿee Yeeieeleer} cejCeemeVe
meceepeele lÙee mebmke=âleerves veJeÛewlevÙeeÛes Jeejs mebÛeejefJe}s nesles. ceeveJeer Øeieleerle Skeâe keâeUer
veJeleòJes, veJeOece&, veJeefMeuhe ÙeebÛeer yengcees} Yej eflevesner šekeâ}er nesleer. efleÛee Giece
cenbceo hewiebyejebveer cegefm}ce Oecee&Ûeer cegntle&ces{ npeej-yeejeMes Je<ee&hetJeea pesJne jesefJe}er lesJne
Pee}e. pÙee efoJeMeer cenbceo hewiebyejebveer kegâjeCe MeefjHeâeÛes heefn}s ‘DeeÙele’-heefn}e ceb$e-
GÛÛeej}e DeeefCe lejJeej DeMeer heefnuÙeevesÛe Gheme}er lÙee efoJemeeheemetve Skeâe MebYej-oer[Mes
Je<eeËÛes Deele eflekeâ[s mhesve lees Fkeâ[s efmebOetheÙeËle pÙee mebmke=âleerleer} Debleiet&{ DeeJesMeeves efve
Meòeâerves DeOÙee& peieleeÛes ¤he yeo}tve šekeâ}s, efpeÛÙee efJepeÙeeÛÙee DeØeeflenle Jesieeme
mhesveÛeer meecegõOegveer, FjeCeÛee Deefie>, efmebOetÛeer Deškeâ, ÛeerveÛeer efYeble Jee efncee}ÙeeÛeer efMeKejs
ner De[Jet Mekeâ}er veenerle, efpeves DeeheuÙee Oecee&Ûeer, Yee<esÛeer, ef}heerÛeer, efMeuheeÛeer,
MeeŒeeÛeer jepecegõe "esketâve Keb[sÛeer Keb[s Debefkeâle keâ¤ve šekeâ}er, lÙee Dejye mebmke=âleerme
efleÛÙeeMeer škeäkeâj osT Dee}suÙee lÙee keâe}ÛÙee Deveskeâ peerCe&MeerCe& mebmke=âleerhes#ee pes
Skebâojerle ¢ee keâeUÛÙee peieleele vegmeles peieCÙeemeÛe veJns lej ¢ee peieeme efpebkeâCÙeemener
meceLe&lej DeeefCe ÙeesiÙelej "js} Demes keâener pejer DemeeceevÙe ßes‰lJe, keâener lejer veJes
peerJeveleòJe, neslesÛe nesles ns efveefJe&Jeeo Deens.
1. yegæebefJe<eÙeer YeòeâerYeeJe
2. Je»emetÛeer
3. YeefJe<ÙeJeeCeer
4. FbefõÙeoceve DeeefCe ie=nmLeeßece
5. heeefnpes lej MeŒeeÛeejer cnCee heCe DelÙeeÛeejer veJns
6. mJeeleb$Ùe mebheeoveeveblej ›eâebefleØeJe=òeerÛes efJemepe&ve
Ùeesæe-Ùeesieer
DeeceÛÙee }sKeCeerletve pes Lees[smes keâ"esj Meyo efveIee}s. lÙeeJe¤ve keâesCeerner Demes
}Jecee$e ceevet veÙes keâer DeeceÛÙee ceveele yeewæOecee&efJe<eÙeer keâener cees"emee Deeoj veener! Ús Ús!
mJeÙeb yeewæOecee&Ûeer oer#ee IesCeeNÙee YeòeâeÛÙee ceveele DeefKe} peieele pees heefJe$elece mebIe Deens
lÙee yeewæmebIeeefJe<eÙeer pees Deeoj DeeefCe pes Øesce Demes} lesÛe Øesce DeeefCe leesÛe Deeoj
yeeUieCeeje yeewæOecee&Ûee ceer Skeâ veceü Ûeenlee Deens. yeewæOecee&Ûeer oer#ee ceer Iesle}er veener
lÙeeÛes keâejCe ne mebIe ceePÙee ÙeesiÙelesÛee veener Demes veJns. lej ceer lÙee mebIeeÛÙee
heefJe$e cebeof jeble heoehe&Ce keâjCÙee}e hee$e veener ns nesÙe DeeefCe ns cebefoj Deepe pes Deveble
keâe}heÙeËle efškeâ}s Deens les lÙeeÛee heeÙee Ke[keâeÛÙee heeÙeeJej GYeej}suÙee DeefÛejmLeeÙeer
cees"cees"Ÿee jepeJee[ŸeebÛÙee heeÙeeØeceeCes Ieele}e vemetve leòJeebÛÙee Yekeäkeâce heeÙeeJej les jÛe}s
ies}s Deens cnCetve nesÙe. ceveg<Ùee}e lÙeeÛÙee heeMeJeer ØeJe=òeerheemetve hejeJe=òe keâjCÙeeÛee
ØeLeceÛee DeeefCe DelÙeble ÙeMemJeer Demee ØeÙelve ØeLece mebkeâefuhele keâ¤ve lÙeeme cetle&mJe¤he
osTve MelekesâÛÙee Melekesâ lees DeJÙeenle pÙeebveer Ûee}t "sJe}e DeMee lespemJeer OeceexheosMekeâebÛeer
ceeef}keâe-Den&led efYe#eg ÙeebÛeer hejbheje ÙeeÛe efnbogmLeeveeceOÙes pevcee}e Dee}er nesleer. ÙesLesÛe
lÙeebveer peerJeveogiOe ØeeMeve kesâ}s DeeefCe ÙeeÛe Yetceer}e ceele=Yetceer cnCetve Jebove kesâ}s. ¢ee meJe&
iees°eRÛeer peeCeerJe DeeceÛÙee Deble:keâjCeele GlheVe nesTve Meyoebveer JeCe&ve ve keâjlee ÙesCÙeemeejKÙee
YeeJevee oeštve Ùesleele DeeefCe Ùee mebIeeefJe<eÙeer pej DeeceÛÙee DeMee ceveesJe=òeer Deensle lej ceie
lees mebIe pÙeebveer ØemLeeefhele kesâ}e, lÙee mebmLeehekeâeefJe<eÙeer lÙee yegæeefJe<eÙeer lÙee %eeveoerhleeefJe<eÙeer
Deecner keâesCelÙee Yee<esle DeeceÛÙee ceveesJe=òeer efoioefMe&le keâ¤? ns leLeeiele! meJe& ceveg<Ùepeeleerle}e
ceer nerve oerve, kesâJeU ceePeer, efveleevle efjòeâlee efve ceePes, efveleevle De%eeve ÙeebÛeeÛe Densj
IesTve legPÙeekeâ[s Ùeslees. pejer DeeheuÙee yeesOeeÛee meejebMe ce}e Deekeâ}ve keâjlee Ùesle veener
Demes ce}e Jeešles lejer ce}e hetCe& efJeÕeeme Deens keâer les lemes nesCesÛe mJeeYeeefJekeâ Deens keâejCe
Deehe}e GheosMe ne osJe}eskeâerÛÙee JeeCeerletve efveme=le Pee}e Deens. hejbleg ceePeer ßeJeCeWefõÙes
DeeefCe ceePeer Deekeâ}veMeòeâer ner ¢ee Ssefnkeâ ØelÙe#e ØeceeCeceÙe peieeÛee MeyoIees<e SskeâCÙeeme
efMekeâ}er Deens. YeieJeved keâoeefÛele Demesner Demes} keâer Deehe}s heoehe&Ce Ùee peieeceOÙes Heâej
}Jekeâj Pee}s DeeefCe pÙee JesUer ns meJe& peie Deieoer yeeuÙeeJemLesle nesles efve ØekeâeMe vegkeâleeÛe
kegâ"s Heâeketâ }eie}e neslee, leesÛe DeeheCe Deehe}er heleekeâe Heâ[keâeefJe}er! cnCetve ¢ee peiee}e ieewlece yegæebefJe<eÙeer YeòeâerYeeJe efve hetpeveerÙelee
(meeJejkeâjef}efKele ‘mebieerle mevÙemle Ke[die’ IÙee ieewlece yegæebJejer} veeškeâele}e FbefõÙeebÛee veeMe ne keâener FbefõÙepeÙe veJns. mebvÙeemeerner [esUs Heâes[tve DebOeUe nesle veener,
Skeâ Gleeje...) peerYe Úeštve cegkeâe nesle veener, veekeâ efMeJetve efveIeÇeCe nesle veener, neleheeÙe lees[vt e }gUeheebieUe
nesle veener. ceie leerÛe iees° meJe& osnWefõÙeJÙeeheejebveener keâeb }eiet vemeeJeer? ¢ee meJe& FbefõÙeebÛes
efJe›eâce : F&Õej keâjes DeeefCe DemeWÛe nesJees! ceveg<Ùemebnej keâjCeeje ceveg<ÙepeeleerÛee DelÙeble vewmeefie&keâ JÙeeheej meejKesÛe efveoex<e Deensle, meceepeOeejCeeme DeeJeMÙekeâ Deensle: DeLee&&leÛe
YeÙebkeâj Me$eg ceveg<ÙeÛe nesÙe, ne ceveg<ÙepeeleerJejer} keâ}bkeâ MekeäÙe eflelekeâe }Jekeâj OegJetve oebhelÙepeerJeveeÛÙee DeelÙebeflekeâ lÙeeieeleÛe lesJe{W meJe& keâener heeefJe$Ùe DeeefCe hegCÙe mee"efJe}W
efveIees DeeefCe MeebleerÛes meeceüepÙe mLeeheCÙeeÛee ceeve DeeceÛÙee ¢ee MeekeäÙeefmebn leLeeiele Deens ner iees° Keesšer Deens. }eskeâesòej heg®<e mebvÙeemeer nesleele cnCetve }eskeâeble Demee
yegæebveeÛe efceUes! hejbleg meppevenes, cees"Ÿee og:Keeves heCe efveYeea[heCes ceer ceePeer Yeerefle Yeüce Hewâ}eJelees keâer les mebvÙeemeer Pee}s cnCetveÛe }eskeâesòej mecepe}s heeefnpesle. heCe
Gu}sefKele keâ¤ve "sJelees keâer, hebÛeJeerme Je<eeËveblejÛe keâeÙe heCe Deepeheemetve hebÛeJeermeMes leW melÙe veener. yegæemeejKes cenelces mebmeejele Deme}s lejerner }eskeâesòej heoeme
Je<eeËveblejner ¢ee peieeJej ¢ee peieeÛÙee ogozJeeves MeŒeÙegieeÛeWÛe ØeeyeuÙe efometve ÙesF&}; yeUer DeeefCe heefJe$ehetpesme DeefOekeâejer "j}sÛe Demeles. SleoLe& letner Jeu}Yee, efvemmebkeâesÛeheCes
leesÛe keâeve efheUerle jener}; jòeâjbefpele meeceüepÙeebÛeeÛe efJepeÙeeÕe YetJej Lewceeve Iee}erle Demes} Deehe}e oebhelÙeOece& ÙeesiÙe jerleerves heeU. yeef}‰ DeeefCe JeefMe‰ DeMee Øepesves legPÙee keâeblesÛee
DeeefCe lÙeeÛÙee šeheebKee}er lesÛe DeefOekeâ DeeefCe ØeLece efÛej[}s peeleer} keâer, pes Ùee kegâmeJee OevÙe nesJees. }eskeâuÙeeCeeLe& OeejCe kesâ}s}e legPee Ke[ddie og°ebme ob[ osCÙeeme meowJe
MeebefleÙegieeÛÙee mJehe>JeeCeer}e YeefJe<ÙeJeeCeer mecepetve-leerJej efJemebyetve meJeeËDeeOeer MeŒemebvÙeeme meceLe& Demees! DeeefCe ¢ee Ùe%emJe¤heer peerJeveÙeehevesle ie=nmLeeßeceeÛeeR megKeW legPÙee heeÙeebmeÛe
keâjleer}- ogmeNÙeeÛÙee oÙesJej DeJe}byetve jneCÙeeFlekesâ ogyeUs nesTve yemeleer}! DeefnbmesÛÙee De[KeUefJeCeeNÙee yes[Ÿee ve neslee lÙee Ùe%eeÛeer meebielee keâjCeejs yeef}oeve nesJeesle! Demee
Deeefce<eeheeÙeer efnbmesÛee ieUe efieUleer}! Jeešs} lÙee}e mebvÙeemeeßeceele IesCeeNÙee DeeefCe mebmeej mebvÙeemeeFlekeâeÛe heefJe$e Deens keäJeefÛele lÙeentvener ßesÙemkeâj Deens!
DeMee jerleerves }eKees }eskeâebme MeŒemebvÙeemeeÛÙee Øeefle%esves nleJeerÙe& keâ¤ve "sJeCeeNÙee ¢ee (9:152)
YeÙebkeâj Yeg}erÛes Yeer<eCe heefjCeece hebÛeefJemeeJÙee efhe{erheÙeËle ¢ee Yeejleeme YeesieeJes }eieleer}!
leLeeefhe YeieJeeve yegæemeejKÙee De}ewefkeâkeâ heg®<eeme ¢ee hegCÙekeâeÙeea meneÙÙe efceUe}W veener
cnCetve ne ØeÙeesie Heâme}e DemeW heg{er} efhe{Ÿeebme Ûegketâvener Jeešt veÙes cnCetve ceer leLeeieleeÛÙee
FÛÚsme Devegmejlees; DeeefCe Deepeheemetve Ùee efYe#egmebIeele meceeefJe° neslees.
(9:144)
hejmeòesÛÙee Deeheòeerletve DeeheuÙee je°^eÛes mJeeleb$Ùe mebheeove keâjCÙeemleJe Øe#eesYe, 1. efMeJejeÙeebÛÙee ÙeMemJeer jepeveerleerÛes Skeâ met$e
Demeblees<e, Gled#eesYe, efveyeËOeYebie, MeŒeeÛeej, ieghle keâš FlÙeeefo meeOeves ÙeespeCeejer efJeOJebmekeâ 2. efMeJeveerleer
›eâebefleØeJe=òeer lÙee keâe}ehegjleerÛe keâeÙe leer OecÙe& Demeles, hejbleg pevelesle leer ›eâebefleØeJe=òeer pej
leMeerÛe cetU Oe¤ve jent efo}er lej kesâJne kesâJne Deeheæcee&}eÛe efvelÙeOece& mecepeCÙeeÛeer 3. je°^efvecee&Ce
YeÙebkeâj Yet} pevelesÛÙee neletve Ie[les DeeefCe lÙeecegUs jepÙe›eâebleer ÙeMemJeer PeeuÙeeveblejner 4. mewefvekeâer efMe#eCe
je°^ele ner efJeOJebmekeâ yesyeboMeener leMeerÛe Ûee}t jenles. lÙeecegUs jepÙe›eâebleerveblej Iešveelcekeâ
mJejepÙe mLeeheCes DeMekeäÙe nesTve Dehe›eâebleer efve Dejepekeâ ceepeles. 5. yeesme vesleepeer
...pesJne mJeeleb$Ùe mebheeove ns Deehe}s ØeLece meeOÙe efmeæ nesles lesJne meMeŒe Jee 6. efnbog ve=efmebn
efve:MeŒe Øeeflekeâejkeâ osMeYeòeâebveer pevelesle mebÛejefJe}suÙee Jejer} meJe& efJeOJebmekeâ ›eâebelf eØeJe=òeeRÛes
lelkeâe} efJemepe&ve keâjCes ns DeeheuÙee ÙeMemJeer Pee}suÙee jepÙe›eâebleerÛes Debeflece keâle&JÙe nesÙe.
keâejCe Deelee Deehe}s meeOÙe mJeeleb$Ùe mebj#eCe ns Deens, je°^ mebJeOe&ve ns Deens. Deelee
efveyeËOelegÛÚlee veJns. lej efveyeËOeMeer}lee, efJeOJebmekeâ veJns lej efJeOeeÙekeâ ØeJe=òeer ne
je°^Oece& Deens.
(1952 me. mee. Jee. 8:496)
~ meeJejkeâj ‘Skeâ DeefYeveJe oMe&ve’ ~ 174 ~ Ú$eheleer efMeJeepeer DeeefCe yeesme vesleepeer ~ 175
Demes Yeeye[sheCes mecepetve les menœees }eskeâ efou}erÛÙee jepeJee[ŸeeYeesJeleer ieesUe nesT
}eie}s. lees Meg›eâJeejÛee efoJeme DemeuÙeeves yeeoMene Deewjbiepesye ceefMeoerle peeJeÙeeÛee neslee.
yeeoMeneÛeer mJeejer efmeæ Pee}er. npeejes Iees[e LeÙeLeÙeešle mJeejerheg{s jebieebveer GYee jeefn}e.
1. efMeJejeÙeebÛÙee ÙeMemJeer jepeveerleerÛes Skeâ met$e menœees Iees[smJeej PekeâPekeâCeeNÙee lejJeejer, Yee}s, yebogkeâe hes}erle lÙee DeÕeebJej Ssšerves mJeej
Pee}s. ceOÙes ØeÛeb[ nòeerJejÛÙee GbÛe Debyeejerle Deewjib epesye yemetve SKeeÅee og<ØeehÙe oeveJeemeejKee
efomet }eie}e. leer mJeejer Lees[er heg{s mejkeâles lees les OejCes OejeJeÙeeme Dee}s}s menœees efnbog
‘vÙeeÙe Åee! cenejepe, vÙeeÙe Åee!’ cnCetve Deesj[le Deesj[le mJeejerÛÙee ceeiee&Jej Dee[Jes
Pee}s. lÙeeme Yee}oej efMeheeF& otj ke⤠}eie}s, les nšsveele. efnbotbJej nesle Deme}s}s
keâeleÙeË kesâJe}e veerefle: MeewÙeË ÕeeheoÛesef°leced ~ DelÙeeÛeej efve }eo}s peeCeejs DevÙeeÙÙe keâj otj PeeuÙeeefJevee Deecner n}Ceej veener DeMeer
Dele: efmeefæmecesleeYÙeecegYeeYÙeeceefvJeÙes<e me: ~~ SkeâÛe Deesj[ Pee}er. Deewjbiepesye #eCeYej GYee jeefn}e. }eskeâebme Jeeš}s MesJešer efve:MeŒe
cenejepe Deieoer }neve nesles. Dee" Skeâ Je<eeËÛes megæe vemeleer}. lesJneheemetve DeeheuÙee Øeeflekeâejeves [eJe efpebkeâ}e, oie[emener heePej Hegâš}e. oÙesves Deefie>ner Leb[ Pee}e. FlekeäÙeele
Oecee&Ûeer efve peeleerÛeer DeJeveefle heentve lÙeebÛes ùoÙe leUceUle DemeeJes. lesJneheemetve Ùee Skeâ cegu}e cnCee}e, efveceepeeÛee JesU Deieoer meefVeOe Dee}e Deens! DeefOekeâ LeebyeuÙeeme
DeJeveleerÛÙee ØeeflekeâejeLe& ceer keâeÙe ke⤠Mekesâve ÙeeÛes efJeÛeej lÙeebÛes efÛeòeele IeesUle Demele. ØeeLe&vee DeOecÙe& nesF&}. Deewjbiepesye cnCee}e, ‘Ûee}Jee nòeer heg{s!’ les menœees efnbot cnCee}s,
lesJneheemetve ceePÙee je°^eÛÙee efve ceePÙee Oecee&ÛÙee ieewjJeemee"er, mJeeleb$Ùeemee"er, meeceLÙee&mee"er ‘ceeÙeyeehe! DeeceÛes cnCeCes SskeâeJes, ceie heg{s peeJes’. Deewjbiepesye cnCee}e, ‘lÙeeme ceeie&
ceer Deehe}e ØeeCener osF&ve ner Øeefle%ee les keâjerle DemeeJes. lÙeebÛÙee lÙee efÛecegkeâuÙee cemlekeâele mees[tve GYes keâje’ j#ekeâ cnCee}s, ‘les ceeie& mees[tve peele veenerle, les ceeiee&Jej Dee[Jes he[}s
‘efnboJeer mJejepÙee’ÛÙee ØeÛeb[ keâuhevee efve ceveesnj mJehe>s GoÙe heeJele, efJemleej heeJele, Deensle!’
Øemeej heeJele; SKeeÅee efJeÅegled ØeJeenemeejKeer lÙeebÛÙee mebieleerle jenCeeNÙee yee}keâebÛÙee, ‘yejs lej, lÙeebÛÙeeJe¤veÛe nòeer Ûee}Jee!!’ Deewjbiepesye cnCee}e.
le®CeebÛÙee FlekesâÛe veJns lej Je=æebÛÙeener Debieele mebÛeej ke⤠}eiele. lejerner les $emle efnbog, DeeheCe ceeiee&Jej Dee[Jes he[}es Deenesle, Deelee meeiej le¤ve jece
mJeosMeeÛÙee efve mJeOecee&ÛÙee mJeeleb$Ùeemee"er ØeeCener Dehe&Ce keâjCÙeeÛee efve§eÙe kesâ}e peeT Mekesâ}. heCe ¢ee meJe& efou}erÛÙee ceeiee&Jej GheeMeer-leeheeMeer hee}LÙee he[}suÙee
Keje. heCe ØeeCe mJeeleb$ÙeeLe& ÅeeJeÙeeÛes cnCepes keâmes ÅeeJeÙeeÛes? meceesj ØeLece efomes} lÙee DeeceÛÙee DeelceyeUeme Gu}bIetve ne Deewjbiepesye keâmee peeT MekeâCeej? DeMee efJeÕemle
cegme}ceeveer lešeÛÙee efYebleerJej [eskesâ Heâes[tve? Jee pes ØeLece Jeešsle Yesšs} lÙee cegme}ceeveer OewÙeeËves lemesÛe ceeiee&Jej he[tve jeefn}s leesÛe lÙee mJeejerleer} Deewjib epesyeeÛÙee Dee%esves ÛeJeleeU}s}s
jepeÉejeMeer OejCes Oe¤ve Gheeme keâ¤ve –os ceePes mJeeleb$Ùe hejle, DeeCe lees ceePÙee je°^eÛee DeÕe, nòeer Gbš efve heoeleer Deu}e nes DekeâyejÛeer iepe&vee keâjerle efleUYejner ve [ieceielee
jepecegkegâš Fkeâ[s, veener lej ns Deecner meJe& ceeJeUs, ceje"s, yeÇeÿeCe legPÙee Iejele Gheeme lÙee ceeCemeebÛÙee HeâjMeerJe¤ve LeÙeLeÙeešle Iegme}s! lÙeebme ÛeWoerle-ceWoerle heej efveIetve ies}s!
keâ¤ve cejlees! Demes cnCetve efJepeehetjÛÙee efve DeewjbiepesyeeÛÙee oejele Jee JesMeerle ØeeÙeesheJesMeve ceT heeÙeIe[erJej heeÙe šskeâCÙeeme efpelekeâe Deuhe De[LeUe neslees eflelekeäÙeener De[LeàÙeeefJevee
keâ¤ve? yeeoMeneÛeer mJeejer ceefMeoerle peeTve heesÛe}er. lees jepeceeie& ÛeWoeceWoe Pee}suÙee efnbog
ns GheeÙe Deveskeâ }eskeâebveer keâ¤ve heeefn}s nesles. Deveskeâ JesUe ceesie} yeeoMenebveer lÙeebme jòeâceebmeebveer efÛeCetve ies}e.
Yeerkeâ Ieele}er veJnleer. Skeâoe ØelÙe#e efou}erlemegæe ner iebcele nesTve Ûegkeâ}er nesleer. efnbotbvee cenejepeebÛÙee efÛeòeele ne mebosMe hetCe&heCes "me}e. kesâJeU MeewÙee&ves veJns efve kesâJeU
MekeäÙe lÙee GheeÙeebveer yeešefJeCÙeeÛee efve lÙeebÛesJej keâjebÛes pe[ DeesPes DeefOekeâeefOekeâ }eoCÙeeÛee keâeleÙee&ves veJns, kesâJeU ob[sef}ves veJns efve kesâJeU vejceeF&ves veJns, lej efpeLes pemee Øemebie
DeewjbiepesyeeÛee ØeÙelve pesJne meJe& efnbotbme $eener $eener keâjefJelee Pee}e, lesJne Skeâoe Meskeâ[es he[s} efleLes lemes Jeeietve Deehe}s cegKÙe OÙesÙe- Deehe}s cegKÙe DeJeleejkeâeÙe&-meeOeeJeÙeeÛes, ne
efnboer heg{eNÙeebveer efou}erme pecetve Deehe}er keâeieeUer ØelÙe#e DeewjbiepesyeeÛes keâeveeJej Iee}eJeer lÙeebveer efve§eÙe kesâ}e. lÙeebveer efve§eÙe kesâ}e keâer
efve lÙee heer[sÛee Deble nesF&heÙeËle lesLetve n}tner veÙes Demee efve§eÙe keâ¤ve efou}erme ØeÙeeCe meehe efJeKeejer osMepeveefveÛee Ùes IesT ÛeeJee ~
kesâ}s. DeeheCe Øepee, lees jepee. DeeheCe pej lÙeeÛes oejeMeer vÙeeÙe ceeieeJeÙeeme ies}es efve vÙeeÙe DeJeefÛele iee"gefve "keâJegefve Yeg}Jegefve keâmeener "sÛeeJee ~~
os, veener lej Deecner Ùee DeeceÛÙeeleer} Deveskeâ yeÇeÿeCeebmen legPÙee oejeMeer OejCes Oe¤ve (4:193)
yemelees. ceie let Deecneme }eLee ceej, yegkeäÙee ceej, keâeÙe Jeešs} les keâj Demes cnš}s efve
Jele&}s Demelee yeeoMeneme oÙee Dee}erÛe heeefnpes, Deelceye}eves lees efpebkeâ}e ies}eÛe heeefnpes
~ meeJejkeâj ‘Skeâ DeefYeveJe oMe&ve’ ~ 176 ~ Ú$eheleer efMeJeepeer DeeefCe yeesme vesleepeer ~ 177
2. efMeJeveerleer 3. je°^efvecee&Ce!
legjer efmeeföÛÙee neleer osTefve megšlee efMeJe ve=heleer peeefle-GhepeeleerÛes }es{Ces ieàÙeele DemeleeveeÛe ßeerefMeJeepeer cenejepeebveer ØelÙeskeâ peeefle
‘DeyeÇÿeCÙeced’ efkeâeflekeâ Yeeye[eR YeesefUb YešW JeoleeR ~~ DeeefCe Ghepeeleerkeâ[tve osMeeOecee&ÛÙee veeJeeves efnbogheoheeoMeenermee"er efhe{Ÿeevegefhe{Ÿee heje›eâce
‘DeyeÇÿeCÙed’ Ùeele keâeÙe js oes<e keâesCelee lees ieepeefJe}e lees keâeÙe je°^erÙe Je=òeerÛeer ØesjCee kesâuÙeeJeeÛetve? efMeJeepeer je°^efvecee&lee nesles ¢eeÛes
Dee}e "keâ "keâJeeÙee G}še Ye}e "keâefJelees lees ~~ nsÛe lej Glke=â° ØelÙeblej Deens.
meehe efJeKeejer osMepeveefveÛee Ùes IÙeeÙee ÛeeJee efMeJejeÙeeves kesâJeU jepekeâerÙe Â<šŸeeÛe DeeheuÙee je°^eÛes hegve®ppeerJeve kesâ}s Demes veener,
DeJeefÛele iee"gefve "keâJegefve Yeg}Jegefve keâmeener "sÛeeJee ~~ lej meeceeefpekeâ Goejlee oeKeJetve yeo}lÙee keâeUeØeceeCes ¤{er}e yeo}tve Deehe}er
(yeepeerØeYetbÛee heesJee[e) hejbheje DeefJeke=âle "sJeCÙeeÛeer peer lelhejlee oeKeefJe}er leer heentve DeepeÛÙee
megOeejkeâe}emegæe Kee}er ceeve Iee}eJeer }eies}. yepeepeer efvebyeeUkeâjemeejKee DeefYepeele
mejoej keâener }e}gÛeer}e, keâener ÚUe}e yeUer he[tve cegme}ceeve Pee}e Demelee, efnbog
Oecee&ÛÙee JeefOe&<Ceg, meJe&meb«eenkeâ efve meJe&heeÛekeâ mJe¤heekeâ[s }#e osTve efMeJeepeeRveer Deepe
Depetvener pÙee veeJee}e keâener DeefleMeneCes oÛekeâleele, leer MegæerÛeer ØeLee meef›eâÙe meg¤ kesâ}er.
yepeepeer efvebyeeUkeâjeme Megæ kesâ}s; FlekesâÛe veJns lej lÙee kegâUele mJele:ÛÙee kegâUeleer}
ceg}ieer osTve lÙee}e efnbog meceepeele heÛeJetve šekeâ}s. lÙeeÛeØeceeCes vesleepeer hee}keâj
¢ee}ener cenejepeebveer Megæ keâ¤ve hegvejefhe efnbog keâ¤ve Iesle}s nesles. DeMee jerleerves lÙeebveer
efnbogmebIešve efve Megefæ ¢ee oesve DecetuÙe mebpeerJeveer lÙeener JesUs}e GheÙeesieele DeeCeuÙee
neslÙee.
pÙeeØeceeCes jepekeâerÙe DeeefCe meeceeefpekeâ GlLeevee}e efMeJeepeeRveer ÛewlevÙe efo}s nesles,
lÙeeÛeØeceeCes je°^e}e ØeeCeeØeceeCes Deme}s}s Jee*dceÙener lÙeebveer Gòesefpele kesâ}s nesles. lÙee
JesUer Got& Yee<esves ceje"er Yee<es}e peJeUpeJeU Ke«eeme «enCe }eJeerle DeeCe}s nesles DeeefCe
pej efMeJeepeeRveer Yee<eeMegæerÛee ØeÙelve keâ¤ve ceje"er Yee<es}e mebmke=âleeletve veJepeerJeve
efo}s vemeles, lej Deepe ceje"er Yee<ee kegâ"uÙee kegâ"s efJeke=âle Pee}er Demeleer. hejbleg
lÙeebveer ‘jepÙeJÙeJenejkeâesMe’ keâjJetve DeeefCe Got& Meyo keâe{tve šekeâCÙeeÛeer ØeJe=òeer Jee{Jetve
ceje"er Yee<esÛeer cees"er mesJee kesâ}er. keâJeeRvee, «ebLekeâejebvee Gòespeve osCes ner je°^esæejeÛeerÛe keâeces
mecepetve efMeJejeÙeebveer leerner heej hee[}er. Yet<eCe ¢ee veeJeeÛee Gòej efnbogmLeeveÛee megØeefmeæ
je°^erÙe keâJeer efMeJeepeeRveer keâener Je<ex DeeheuÙee DeeßeÙeeme "sJe}e neslee efve lÙeeÛÙeekeâ[tve
mJele:ÛÙee Ûeefj$eeJej megboj «ebLe efmeæ keâjefJe}e neslee. lÙeeØeceeCes hebef[le hejceeveboebÛes,
efMeJeveerleer ieeieeYeóebÛes DeeefCe Deveskeâ mebmke=âle hebef[leebÛes mJeeiele keâ¤ve lÙeebvee ÙeLeevÙeeÙe efve ÙeLeeÙeesiÙe
~ meeJejkeâj ‘Skeâ DeefYeveJe oMe&ve’ ~ 178 ~ Ú$eheleer efMeJeepeer DeeefCe yeesme vesleepeer ~ 179
DeeßeÙe osTve iegefCepeveebvee DeeefCe efJeÉeveebvee DeeefCe mebmke=âle efJeÅes}e lÙeebveer Gòespeve efo}s.
ceveg<ÙeeÛee GlmeJeefØeÙe Deme}s}e mJeYeeJe peeCetve efMeJejeÙeeves ielemJeeleb$ÙeeÛes hegve®ppeerJeve
efve efnbogheoheeoMeenerÛes hegCÙeenJeeÛeve jeÙeie[eÛÙee hetCÙeYetceerJej efmebnemeveejesnCeeÛee meceejbYe
Ie[Jetve DeeCetve kesâ}s. Deveskeâ MelekesâheÙeËle efnbogmLeeveÛÙee owJeer, GYeer Deme}s}er efnbog 4. DeeOeer mewefvekeâ efMe#eCe lej IÙee!
efmebnemeves KeÛetve ies}s}er heenCÙeeÛes nesles. jepecegkegâš efnbotbÛÙee neleele Ùesle nesles; hejbleg les
hejkeäÙeebÛÙee cemlekeâe}e Yetef<ele keâjCÙeekeâefjlee keâeÙe les! Ú$eÛeecejs les heenle nesles; hejbleg leer
mJele:ÛÙee neleebveer hejkeäÙeebÛÙee cemlekeâebJej {eUeJeer }eiele nesleer! DeeefCe neÙe! ns Demes
ùoÙeefJeoejkeâ ÂMÙe Skeâ veJns, oesve veJns, melele heeÛeMes Je<ex efnbog peeleerÛÙee }}ešer
ef}efn}s nesles; hejbleg MesJešer efMeJeepeeRveer ceveg hee}šefJe}e. lÙeebveer efnob g peeleerÛÙee Feflenemeeleer} heefnuÙee ceneÙegæele }eskeâceevÙe efšUkeâebveer Ùeenerhes#ee Lees[Ÿee meJe}leer ceeefieleuÙee
DeeCeKeer Skeâ DeodYd egle jescen<e&keâ Øemebie ieeieeYeóeÛÙee nmles mJele:}e efJeefOeÙegòeâ jepÙeeefYe<eskeâ neslÙee. heCe lÙeener efyeÇefšMe Meemeveeves efouÙee veJnlÙee. lejerner efšUkeâebveer mewvÙeele efnboer
keâjJetve IesTve Ie[Jetve DeeCe}e. }eskeâebveer Yejleer JneJes cnCetve hegCes ØeYe=efle ef"keâeCeer meYee IesTve efve }sKe ef}ntve ØeÛeej
OevÙe lees efoJeme, keâer pÙee efoJeMeer efMeJevesjerÛÙee he[keäÙee ogiee&le pevceeme Dee}s}s, Ûee}efJe}e neslee. Deelee lej efyeÇefšMe Jne@Fmeje@Ùe}e efyeÇefšMeebÛÙeeÛe De[ÛeCeercegUs hetJeea
leesjCeeie[eJej De[KeUCeejs, Skeâ Ùe:keâef§ele Yeeme}s peeCeejs Gvee[ heesj DeefKe} efnbog veekeâej}suÙee DeeefCe ceer ceeefieleuÙee lÙee lÙee veJÙeener megefJeOee osCes Yeeie he[}s nesles.
jepÙeeÛes mJeeceer Pee}s. efnbog peeleerÛes YeeiÙe hegvejefhe GoÙee}e Dee}s. efnbog ns veeJe peieele lÙeelener ceer kesâJeU efnbotbveeÛe mewvÙeele Yejleer keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâjCÙeeÛes DeeÕeemeve efo}s
efpeJeble Gj}s. nesles lÙeemener Jne@Fmeje@Ùeebveer efJejesefOe}s veener. ¢ee meJe& Devegketâ} heefjefmLeleerÛee hetjshetj }eYe
lees OevÙe efoJeme neÛe! ---efnbogheoheeoMeen efMeJeÚ$eheleeRvee Deepe jepÙeeefYe<eskeâ IesCÙeemee"er ceer, [e@. cegbpes efve Flej keâener pegvÙee ›eâebeflekeâejkeâ efnbogcenemeYesleer} heg{eNÙeebveer
nesle Deens! Ùee hegCÙemeefjleebvees, DeeheuÙee heefJe$e pe}ebveer Deehe}er hee$es YejYe¤ve meeNÙee Øeebleebletve oewjs keâe{tve mewefvekeâ ØeÛeejeÛee Demee OeesMee Ûee}efJe}e keâer efnbotvees mewvÙeele
jeÙeie[ÛÙee jepeJee[Ÿeekeâ[s Ùee! DeeefCe Ùee efnbog Ú$eheleerJej jepÙeeefYe<eskeâ keâje! efMeje! ceneÙegæeÛÙee Ùegjesehf eÙeve jCe#es$eelener Deehe}e heje›eâce ieepeJetve DeÅeÙeeJeled ÙegæefMe#eCe
heef§ece mecegõ efve hetJe& mecegõ ns legPes oesvner yeent GYee¤ve, ns efnbogcenemeeieje, legPÙee IÙee! DeeheuÙee osMee}e lesÛe heg{s DelÙeble efnlekeâejkeâ "jCeejs Deens! ceePÙee keâener meYeebletve
keâes<eeieejebleer} DeMes<e jlveeceeslÙeebÛeer GheeÙeves ¢ee efnbogheoheeoMeneÛÙee ÛejCeebJej efyeÇefšMe mewefvekeâer DeefOekeâejerner mJele: GheefmLele Demele. lÙeebÛÙee mece#e megæe ceer lÙee lÙee
Dehe&Ce keâj! ØeÛeb[ efnbog meYeeletve meebies keâer Deepe efyeÇefšMe mewvÙeele Yejleer nesTve keâe nesF&vee ner DehetJe&
¢ee Fefleneme Ie[efJeCeeNÙee efoJemee}e Deepe "erkeâ leerveMes Je<ex Pee}er DeeefCe Ùee leerveMes mebefOe meeOetve ØeLece pees MeŒemebYeej efceUlees Deens lees lej neleele IÙee! DeÅeÙeeJeled ÙegjesefheÙeve
Je<eeËÛÙee DeJeOeerveblej ns efnbogmLeeve ¢ee je°^Jeerje}e GefÛele Demee Deehe}e ke=âle%elesÛee keâjYeej jCes megæe keâMeer }{eJeÙeeÛeer leer lej }{CÙeeme efMekeâe. ceie GÅee lÙee MeŒeebÛee jesKe efve
meeoj keâjerle Deens. lÙee Leesjecees"ŸeebÛÙee keâjYeejele ne ceePeener ke=âle%e hegjmkeâej, efMeJeYetheles! vesce keâesCeeJej efve kegâ"s OejeJeÙeeÛee les GÅeeÛes GÅee yeIelee ÙesF&}!
let mJeerkeâej DeeefCe FlekesâÛe ‘hemeeÙeoeve’ os keâer, legPeer efoJÙemHetâleea Deecne meebØele nleye}
(5:257)
yeve}suÙee efnbog peeleerÛÙee Debieele mebÛeefjle JneJeer DeeefCe let leerveMes Je<eeËhetJeea efnbog je°^eÛes,
efnbog Oecee&Ûes DeeefCe efnbog peeleerÛes pemes hegve®ppeerJeve kesâ}sme lemesÛe Deepener keâjeJeÙeemee"er
legPÙeeØeceeCes Deecne}ener meeceLÙe& ÙeeJes!!
ßeæevebo, cegbyeF&-5 ces 1927
(4:191)
~ meeJejkeâj ‘Skeâ DeefYeveJe oMe&ve’ ~ 180 ~ Ú$eheleer efMeJeepeer DeeefCe yeesme vesleepeer ~ 181
meenmeer ØeÙelveeJeeÛetve mJeeleb$Ùe DeMekeäÙe
megYee<eyeeyetbveer keâe{}suÙee ¢ee efnbog cegme}ceeve SkeâerÛÙee cegKÙe ØeMveeefJe<eÙeer ceer keâeÙe
JeÛee& kesâ}er lÙeeÛee ¢ee JÙeeKÙeeveeÛÙee efJe<eÙeeMeer eflelekeâemee mebyebOe vemeuÙeeves efve JesUsÛÙee
5. megYee<eÛebõ yeesmeebÛeer DeJeefÛele Yesš DeYeeJeer les mees[tve oslees. Flej meJe& ÛeÛee& šeUtve ceer lÙeebvee cegKÙe ØeMve efJeÛeej}e keâer, ‘‘les
meieUs Deelee mees[tve Åee! ce}e Flekesâ meebiee keâer, Ûee}t ceneÙegæeÛÙee mebkeâšeble efyeÇšve
meehe[}s Demelee DeeheCeebmeejKÙee heg{eNÙeebveer efnob mg LeeveeleuÙee efnob mg Leeveele jentve ne}Jes}Ûee
hegleUe keâ}keâòÙeeÛÙee ceeiee&letve GKe[tve šekeâCÙeeÛÙee ÛeUJeUermeejKÙee meehes#ele: Deieoer
#egu}keâ ÛeUJeUeRheeÙeer efyeÇefšMeebÛÙee yebefoie=nele peeTve me[le he[CÙeele keâenerlejer DeLe&
ÙeesieeÙeesieeves ¢eeÛe mebOeerme efo. 22 petve meve 1940 ¢ee efoJeMeer lÙee JesUÛes Deens keâe?’’ lesJne efkebâefÛeled efvejeMesÛÙee mJejele megYee<e Gòej}s, ‘‘pevelesle keâenerlejer keâ¤ve
osMeieewjJe DeeefCe DeeleeÛes vesleepeer megYee<eÛebõ yeesme ns Dekeâmceele meeJejkeâj meoveele ÙesTve efyeÇefšMeebefJe®æ #eesYe ÛesleJeerle jeefn}s heeefnpes. veenerlej keâjeJes lejer keâeÙe?’’ ceer cnš}s,
ce}e Yesš}s. ¢ee YesšerÛee Je=òeevle ceePÙee keâener efvekeâšmLe menkeâeNÙeevee pejer "eTkeâ ‘‘Deehe}er leUceU ceer peeCelees. heCe hegvne DeeheuÙeeme efJeÛeejlees keâer, ieJnve&j pevej}megæe
Deme}e lejer lÙeeÛee Øekeâš meYesle Demee GÛÛeej ne ceer ØeLeceÛe DeeefCe nsleghetJe&keâ keâjerle ns meòeeOeejer menœeeJeefOe efyeÇefšMeØeheer[keâ (Tyrants) efnbogmLeeveele jepÙe keâjerle Demelee
Deens. DeeefCe leesner ¢ee JÙeeKÙeeveeleer} met$eehegjleeÛe Deieoer $eesškeâheCesÛe! megYee<eyeeyet ne}Jes}meejKÙee ces}suÙee efyeÇefšMe Øeheer[keâebÛes oie[er hegleUs n}efJeCÙeeleÛe pÙeeÛee JÙeÙe
cegbyeF&}e cegKÙele: efnbog cegme}ceeveebÛÙee SkeâerÛee ØeMve efvelÙeeÛee efcešJetve šekeâCÙeemee"er neslees, lees peve#eesYener efvejLe&keâÛe veener keâe? DeeefCe lÙeeheeÙeer legceÛÙeemeejKÙee heg{eNÙeeves
Dee}s}s nesles. Je=òehe$eele peer Yee<ee lÙee JesUsme Jeehej}s}er ceer JeeÛe}er leerleÛe yees}eJeÙeeÛes yebefoJeemeele he[Ces cnCepes Me$et}e pes nJes lesÛe vescekesâ DeeheCe nesTve keâjCes veJns keâeÙe?
cnCepes ‘‘ye@. efpeveebÛeer mecepetle Iee}CÙeemee"er les ieebOeerpeeRÛÙeener heg{s Ûeej heeJe}s peeCeej Kejs jepekeâejCe cnCepes MekeäÙe lej Me$et}e yebefoie=nele [ebyeeJes. mJele:}eÛe veJns! ns hene,
nesles. (He was going to outbid Gandhiji.) megYee<eyeeyet, ceer DeeheuÙee}e mhe°Ûe efJeÛeejlees, DeeheCe meMeŒe ›eâebeflekeâejkeâebMeer meef›eâÙe
ner Je=òehe$eer Yee<ee mees[}er lejer les mJele:Ûe ce}e ceveceeskeâUs nmele nmele cnCee}s, veme}ele lejer mebyebOe jeKeerle Dee}e Deenele, DeeheCe ieghlelee jeKet Mekeâlee. ceeiesner legcner
‘‘Denes, ceer efpeveebvee DeeleeÛe Yesšvt e Dee}es. heCe keâeÙe iebcele meebieeJeer. lÙeebveer ce}e efJeÛeej}s keâeB«esmeÛes DeOÙe#e Demelee Deehe}er ceePeer Skeâoe Deble:mLe (confidential) Yesš Pee}er
‘efcemšj megYee<eyeeyet, heCe legcner keâesCeeÛÙee Jeleerves ner le[pees[erÛeer yees}Ceer keâjeJeÙeeme Ùeslee nesleer. eflelekeäÙeeÛe efJeÕeemeeves efve lÙeeÛe met$eeme Oe¤ve ceer DeeheCeeme Demee Dee«en keâ¤
Deenele?’ ceer (megYee<eyeeyet) cnCee}es ‘keâeB«esmeÛÙee Jeleerves’! lÙeeJej efpevee cnCee}s, ‘heCe FefÛÚlees keâer, meOÙee efyeÇešf MeebÛÙee efnob er mewvÙeeceOÙes MekeäÙe eflelekeäÙee efnob Ûbt eer Yejleer keâjCÙeemee"er
legcneb}e lej keâeB«esmeves yeefn<keâej}s}s Deens.’ ceer cnCee}e‘heCe Forward Block Ûee lejer efnbogcenemeYesÛÙee {e}erKee}er ceer pes mewefvekeâerkeâjCeeÛes YeejleJÙeeheer efve Deelee yeJnbMeer
ceer DeefOeke=âle heg{ejer Deens keâer veener! lÙeeÛÙee Jeleerves ceer yees}t Mekeâlees.’ lÙeeJej efpevee ÙeMemJeer nesle Ûee}}s}s Deeboes}ve Ûee}efJe}s Deens les cet}le: ›eâebeflekeâejkeâ Deeboes}ve Deens.
cnCee}s, ‘hejbleg pej legcner ce}e cegme}ceeveebÛee heg{ejer cnCetve, efnbog-cegme}ceeveebÛÙee DeeheCe lÙeeÛÙeeefJe®æ ØeÛeej keâjlee lees ceer peeCetve Deens. DeeheuÙee}e Jeeš}s keâer, lÙeeÙeesies
le[pees[erkeâefjlee Yesšle Demee} lej efnbotbÛÙee ØeefleefveefOelJeeÛee DeefOekeâej Deme}suÙee keâesCeeMeer keâeB«esmeceOeuÙee legcne}ener ceJeeU JeešCeeNÙee Flej heg{eNÙeebØeceeCes ceer efyeÇešf Meebvee ceveg<ÙeyeUeÛes
lejer yees}CÙeele DeLe& Deens. legceÛee Forward Block mJele:}e efnbog mebmLee cnCeJetve meeneÙÙe osle Deens. heCe JemlegefmLeleer meebielees leer Sskeâe.’’ FLes ceer lÙeebvee, heefnuÙee
Ieslees Deens keâe? veener!’ ceer (megYee<e) cnCee}es, ‘lej ceie ceer Skeâ efnbog cnCetve lejer, efnbog- ceneÙegæeleer} meMeŒe ›eâebeflekeâejkeâebveer pece&veerMeer kesâ}suÙee ‘leguÙeeefjefce$e’ mebOeerÛeer DeeefCe
cegme}ceeve le[pees[erefJe<eÙeer yees}t FefÛÚlees.’ lÙeeJej efpevee cnCee}s, ‘lej ceie legcner ØeLece efyeÇefšMe efnboer mewvÙeeleer} pece&veerÛÙee neleer he[}suÙee efnboer mewefvekeâebletve ›eâebeflemewvÙe keâmes
meeJejkeâjebvee peeTve Yesše! efnbotbÛes ØeefleefveefOelJe les ke⤠Mekeâleele. JÙeefòeâ JÙeòeâerMeer ÛeÛee& GYeej}s ies}s FlÙeeefo ØekeâjCeebÛeer ceeefnleer meebefiele}er. leer ceer Ùee DeepeÛÙee DeeefCe keâe}ÛÙee
keâ¤ve keâeÙe GheÙeesie? meeJejkeâj Dee}s lej DeeheCe keâener ÛeÛee& keâ¤!’ lesJne ceer JÙeeKÙeeveele $eesškeâheCes DeeOeerÛe meebefiele}er Deens. ceer heg{s cnCee}es, ‘‘keâer jemeefyenejer
(megYee<eyeeyet) efpeveebÛes Ie¤ve efveIee}es efve DeeheuÙeekeâ[s le[keâ Dee}es! Demes cnCetve yeesmeebÛes ns leepes he$e hene. ¢eeJe¤ve Demes efomeles keâer peheeve ¢ee Je<eeaÛÙee Deele Ùegæ
megYee<eyeeyet Skeâoe mJele:Ûe heesšYej nme}s! veblej hegvne cnCee}s, veener lejer ce}e hegkeâejer} Demee Glkeâš mebYeJe efomele Deens. pej Demes Pee}s lej DeeheuÙee osMeeÛÙee
DeeheuÙeekeâ[s Skeâoe ÙeeJeÙeeÛesÛe nesles Ùee heeUer}e.’’ mJeeleb$Ùeemee"er pece&veer-peheeveÛÙee DeÅeÙeeJeled MeŒeeœeebevf eMeer efve }{eF&le cegj}suÙee menœeeJeefOe
efnboer mewefvekeâebefveMeer ner efnbogmLeeveJej yeens¤ve mJeejer keâjCÙeeÛeer keâOeerner ve Dee}s}er
megJeCe&mebefOe DeeheCeeme meeOeCeejer Deens. DeMee JesUer mJeosMeele DelÙeble #egu}keâ efve
~ meeJejkeâj ‘Skeâ DeefYeveJe oMe&ve’ ~ 182 ~ Ú$eheleer efMeJeepeer DeeefCe yeesme vesleepeer ~ 183
yees}Yeeb[ ÛeUJeUerheeÙeer DeeheuÙeemeejKÙee heg{eNÙeeves mJele:Ûe yeUsÛe Fbeif }Meebkeâ[tve hekeâ[Jetve
IesTve yebefoJeemeele yeUsÛe efMe¤ve kegâpele he[Ces meJe&mJeer neefvekeâejkeâ Deens. keâeB«esme efkebâJee
lelmece efve:MeŒe ØeeflekeâejJeeoer mebmLesÛÙee keâesCeÛÙeener heg{eNÙeehes#ee efyeÇešf Me meòee DeeheCeemeÛe
ØeLecele: hekeâ[CÙeeme šhe}s}er Deens. DeMee JesUer jemeefyenejermeejKes Deveskeâ meMeŒe ›eâebelf ekeâejkeâ 6. efnbog ve=efmebn
heg{ejer pemes efnob mg Leeveeletve efyeÇešf MeebÛÙee neleeJej legjer osTve peheeve pece&veer ÙesLes efvemeštve ies}s
lemes DeeheCener lelkeâe} ng}keâeb[er osTve efvemeštve peeJes. eflekeâ[s Fš}er, pece&veerÛÙee neleer
he[}suÙee menœeeJeefOe efnboer mewefvekeâebÛes heg{ejerheCe GIe[heCes mJeerkeâejeJes. efnbogmLeeveÛÙee
mebhetCe& mJeeleb$ÙeeÛeer Øekeâš Iees<eCee keâjeJeer DeeefCe peheeve Ùegæele he[leeÛe meeOes} lÙee
ceeiee&ves yebiee}ÛÙee Ghemeeiejeletve cnCee efkebâJee yeÇÿeosMeeletve cnCee, efnbogmLeeveeleer} efyeÇefšMe (peeefle : YetheefleJewYeJe)
meòesJej yeens¤ve mJeejer keâjeJeer. Demee keâener lejer meMeŒe efve meenmeer heje›eâce kesâuÙeeJeeÛetve (Ûee} : Yetheleer Kejs les JewYeJe)
DeeheCe efnbogmLeeve mJeleb$e ke⤠MekeâCeej veener. Demee heje›eâce efve meenme keâjCÙeemee"er peer
oesve leerve ceeCemes Deepe ce}e meceLe& efomeleele lÙeele DeeheCe Skeâ Deenele. lÙeelener ceePee ns efnbogMeefòeâ-mebYetle-oerhlelece-lespee
DeeheCeeJejÛe [esUe Deens!’’ ns efnboglehemÙee-hetle F&Õejer Deespee
Flekesâ yees}tve ceer Leebye}es. megYee<eyeeyet keâesCelÙee lejer efJeÛeejeÛÙee lebõerle ceveg<Ùe Kee}er ns efnbogßeer-meewYeeiÙe-YetefleÛÙee meepee
heenle yemelees lemes keâener JesU mleyOeheCes Kee}er heenle yeme}s. ceer kesâ}suÙee metÛevesJej ns efnbog ve=efmebne ØeYees efMeJeepeerjepee
lÙeebveer Pešheš keâenerlejer nes efkebâJee vee cnCeeJes Demee ceePee keâesCeleener Dee«en veener ns keâefj efnbogje°^ ns letleW ~ Jebovee
oMe&efJeCÙeekeâefjlee ceer ceOesÛe lees efJe<eÙe Deieoer mees[tve osTve lÙeebÛÙee ‘My Strange keâefj Deble:keâjCe legpe DeefYe-vebovee
Illness' ¢ee }sKeeÛee efJe<eÙe keâe{}e. heCe lesÛe nesTve ce}e cnCee}s, ‘ceer Deelee ØeLece leJe ÛejefCeb YeefòeâÛÙee ÛeÛeea Ûebovee
keâ}keâòÙee}e peeTve lesLes keâeÙe Ie[les les heenlees DeeefCe ceie ceePee heg{Ûee vekeäkeâer keâeÙe&›eâce iet{eMee hegjJeer lÙee ve keâLetb MekeâleeW pÙee
keâesCelee lees "jJeerve. Fkeâ[s DeeuÙeeme, DeeheuÙee}e hegvne YesšsveÛe,’ Ùeehes#ee ¢eeefJe<eÙeer ns efnbogve=efmebne ØeYees efMeJeepeerjepee!
DeefOekeâ G}ie[e ceer efJeÛeej}e veener. lÙeebveer kesâ}e veener. ne Yeie> leš Demes ie[eie[eÛee Deepeer
Lees[Ÿeele efoJemeeble megYee<eyeeyet keâ}keâòÙee}e ies}s DeeefCe peeleeÛe hegleUe ØekeâjCeer ne Yeie> Deepe peÙeogieË DeemebJeebceepeer
hekeâ[}s peeTve yebefoie=nele šekeâ}s ies}s cnCetve Dehesef#ele yeeleceer Dee}er. ner YeJeeefveÛeer1 ¢ee hegvne iebpe}er Oeeje
yebefoie=nele he[uÙeeveblej cee$e lÙeebÛÙee ceveeleer} efnbog cegefm}ce SskeäÙe, ne}Jes}Ûee leer cnCegefve YeJeeveer 2 os ve kegâCee DeeOeeje
hegleUe ØeYe=efle hetJeeaÛes pes keâeÙe Demeleer} vemeleer} les meejs meehes#ele: #egu}keâ efve JeeÙeHeâU ie[ keâesš pebefpejs meejs ~ Yebie}s
keâeÙe&›eâce efPe[keâej}s peeTve lÙeebÛes meejs ØeÙelve yebefoJeemeeletve keâMeer lejer megškeâe keâ¤ve peen}eR jepeOeevÙeebÛeer ~ pebie}W
IesTve pece&veer-peheevekeâ[s efvemeštve peeCÙeeÛes meenme keâjCÙeeJejÛe keWâefõle Pee}s, ns Deelee hejoemÙe-hejeYeefJeb meejeR ~ cebie}W
Øeefmeæ efve megØeefmeæ Pee}suÙee meJe& Je=òeebJe¤ve GIe[Ûe Deens. lÙeebveer yebefoJeemeele DeVelÙeeie Ùee peieefleb peiet ner Deepe iecelemes }ppee
kesâ}e. efyeÇefšMe MeemeveeÛÙee ceeveneefve keâjCeeNÙee Dešer ceevetvener heCe megškeâe keâ¤ve Iesle}er nW efnbog-ve=efmebne ØeYees efMeJeepeerjepee
DeeefCe veblej hegvne yebefoie=nekeâ[s hejleCÙeeDeeOeerÛe DelÙeble Oee[meeves efve keâewMeuÙeeves les (8:141)
efyeÇefšMe meòesÛÙee neleeJej legjer osTve efnbogmLeeveeletve efvemeš}s!1
~ meeJejkeâj ‘Skeâ DeefYeveJe oMe&ve’ ~ 184 ~ Ú$eheleer efMeJeepeer DeeefCe yeesme vesleepeer ~ 185
Ùeb$e DeeefCe DeLe&
1. Ùeb$e
2. DeLe&keâejCe
(Jemebleefle}keâe)
heewJee&lÙe Keb[ DeJeIeW efpele ÙelØeheeleW ~
oeefjõŸe DeeefCe YeÙe keâebheefle pÙee ØeleeheW ~~
veeMeeefme heejefmekeâ1 lesefn he}eble ies}s ~
efJeÕeeble DeepeJeefj MeeÕele keâeÙe Pee}W ~~1~~
MegæyegæerÛeer keâmeesšer
keâesCeles keâce& heg<keâUeÛes efnle meeOeer} ns "jefJeCes pejer meceÙeefJeMes<eer keâ"erCe peeles
DeeefCe lemes efnle ceespeCÙeeme pejer leheceeheveeØeceeCes SKeeos Ùeb$e efveIee}s veme}s leLeeefhe
-2-
hegmetb veÙesefÛe hejer ~ hegmelemeW ~ hegmetb veÙesefÛe hejer
efcejJeCetkeâ ner efkeâceLe& DeLeJee kegâ"s efveIes meejer
ogpÙee kegâCÙee ÉejeR ~ peeJeÙee ~ ogpÙee kegâCÙee ÉejeR
efkebâJee kesâJeU efcejefJele ÙesF& hejle efvepeeieejeR
¢ee metÙe&MeleebÛÙee efkeâleer ceMee}er peUleer
ceOegveerÛe MeleeJeefOe ÛebõpÙeesefle2 ¢ee G[leer
mejmejle yeeCe ns OetcekesâlegÛes megšleer
efkeâefleoeb DeeefCe lejer ~ nerefn leQ ~ efkeâefleoeb DeeefCe lejer
G"s Ûecekegâveer jeef$e3 hegjeleve efleÛÙee DebOekeâejer cenejepe, Deeheg}er keâLee vee kegâ"s efveIes mJeejer?
Fm}ece
Fm}ece ne cegme}ceeveebÛee Oece& Deens. kegâjeCe ne cegefm}ceebÛee SkeâcesJe Oece&«ebLe Deens.
Fm}ece ne SkeâcesJe ‘melÙeOece&’ Deens, Flej meJe& Oece& Keesšs Deensle DeMeer kegâjeCeeÛeer
efMekeâJeCe Deens. cetefle&hetpee (ketâøeâ) ner meJeeËle IeeCesj[er iees° Deens. cetefle&hetpekeâ nerve opee&Ûes
Deensle DeMeer kegâjeCeeÛeer efMekeâJeCe Deens. ‘Ùee F}ener Fef}u}ener cegncceo jmetef}}ener’ ns
jespeÛÙee veceepeeÛes heefn}s JeekeäÙe Deens. Deu}en ne SkeâÛe osJe Demetve cegncceo lÙeeÛee
Øesef<ele Deens Demee Ùee JeekeäÙeeÛee DeLe& Deens. Deu}enmeesyele Flej osJeleebÛeer hetpee keâjCes
(efMeke&â) ne Fm}ecevegmeej iegvne Deens. lÙeeyeö} kegâjeCeele GkeâUlÙee les}eÛÙee vejkeâÙeelevee
(penVegce) Deensle. Fm}eceÛes mebmLeehekeâ cegncceo hewiebyej Ùeebveer mJele:ÛÙee neleeves cekeäkesâÛÙee
keâeyeeie=neleer} Meskeâ[es cetleea Heâes[tve šekeâuÙee neslÙee DeeefCe lÙeeJesUer cegncceo cnCele nesles
‘DemelÙe ve° nesle Deens!’ peieele}s meJe& DemelÙe Oece& ve° keâ¤ve lÙee peeieer efveKeU
meeJejkeâj
kegâjeCe keâheešele "sJetve DeeOegefvekeâ yegefæJeeoeÛee mJeerkeâej keâjCÙeele Deehe}s efnle Deens,
ns cegefm}ceebveer mecepetve IÙeeJes. meeJejkeâjebÛes nsÛe cnCeCes nesles. leLeekeâefLele hegjesieeceer
cegefm}ceebveer meeJejkeâjebveer kesâcee} heeMeeJej ef}efn}s}e }sKe lejer efkeâceeve JeeÛeeJee. lÙeeleÛe
lÙeebÛes efnle Deens.
iesuÙee npeej Je<eeËle cegefm}ceebceOÙes ØeyeesOeveeÛeer hejbheje veener. nceero o}JeeF& JeieUlee
Skeâener meceepemegOeejkeâeves kegâjeCe veekeâej}s veener. lÙeecegUs cegefm}ceebÛes keâOeerlejer ØeyeesOeve
nesTve les ‘megOeejleer}’ Ùee Yeeye[Ÿee DeeMesle efnbotbveer jent veÙes. YeejleeleuÙee cegefm}ceebÛee
ÙesLeer} meeOevemebheòeerJej heefn}e nkeäkeâ Deens Demes yejUCeeNÙee jepekeâerÙe he#eebÛÙee neleer
osMeeÛes YeefJeleJÙe meesheJet veÙes.
efnob t mebIešve ner je°^eÙr e peyeeyeoejer Deens. JeCe&Yeso, peeefleYeso, Yee<eeYeso ve° PeeuÙeeefMeJeeÙe
efnbot meceepe mebIeefšle nesCeej veener. peeleer efškeâuÙee lej Yeso efškeâCeejÛe. yeÇeÿeCe, ceeUer,
ÛeebYeej ner peeleeRÛeer veeJesÛe Yeso-efJe<ecelee peeie=le keâjCeejer Deensle. peeefleJÙeJemLee ve° Pee}er
heeefnpes. cevegmce=leer DevegkeâjCeerÙe veener Demes ØeefleheeoCeeje meeJejkeâj efJeÛeej efnob t mebIešveemee"er
GheÙegkeäle Deens. efnbot efnleeÛeer leUceU Deme}suÙeebveer meeJejkeâj DeJeMÙe DeYÙeemeeJesle.
meeJejkeâjebÛes efnboglJe ns hegmlekeâ mebleßes‰ legkeâejece cenejepeebÛÙee Skeâ DeYebieeves mebheles-
‘DeecegÛee mJeosMe YegJeve$eÙeeceOÙes Jeeme’.
ceeveJelee nerÛe meeJejkeâjer efnboglJeeÛeer heefjmeercee Deens. cegme}ceeveebveer lÙeebÛes Oece&Jes[
mees[uÙeeJej efnbotbveer yebOeglJeemee"er Glmegkeâ DemeeJes. heCe leesheÙeËle efnbot mebIešve nsÛe SkeâcesJe
je°^keâeÙe& Deens DeeefCe YeejleeleuÙee onMeleJeeoeJejÛes Gòej Deens ns OÙeeveele "sJeeJes.
-[e@. DeefYejece oeref#ele
dr_abhiramdixit@yahoo.co.in