zestiende nummer: oktober 2005

t In dit nummer:
or alles wa
n je g e fa s cineerd do
14? Be e bijna
sen 12 en ? Voel je d
Ben je tus h e e ft aar te
te c h n ie k te ma k e n
e lk a p p a raat uit elk
met ng om en uitziet?
anbare dra er vanbinn
onweersta h o e h e t
te zien
prutsen om it
en dan is d
een
Dan ben je
e d s je lijfblad!
nog ste

re
p
tp

krachten
n

r k v ol
a
Ee

zijn
els veilig
Wa arom gord
aag?
Is water tr
l n
gen het s p
Snufjes te
e
i

p
nu ts e ld
Knap Gek
:
E UW
NI
wa
ar
sc
hu
wi
ng
 Wat is iemand met veel kracht? Juist, die is sterk. En als je veel kracht hebt, kan je zware voorwerpen
verplaatsen. Bijvoorbeeld door eraan te trekken of ertegen te duwen. Maar je hoeft niet supersterk te zijn,
want je kan ook een machine, of een werktuig, of windkracht
inschakelen om iets zwaars te verplaatsen.
Tja, wie niet sterk is, moet slim zijn.

Meestal ligt een voorwerp gewoon stil. Er zijn verschillende manieren om

een ding in beweging te brengen. Maar hoe je dat ook doet, één ding staat
vast: je oefent een kracht op dat voorwerp uit. In de loop der geschiedenis
hebben heel wat knappe koppen zich over het fenomeen kracht gebogen,
en de strafste van allemaal was ongetwijfeld de 17de-eeuwse
wetenschapper Isaac Newton*. Niet gek dus dat de eenheid van kracht
naar hem werd vernoemd. Eén Newton is ongeveer de kracht die je nodig
hebt om een appel op te tillen.

Newton en zijn opvolgers hebben

boeken vol geschreven over krachten. Ze
gingen op zoek naar een verklaring voor
dingen die op het eerste gezicht heel gewoon
lijken. (Dat hebben ze dus gemeen met een
echte Garagast als jij.) u d e en p
n
m
e

re t
ac

e
Ne
in

tb ark.
h

aan
Je bent net ingestapt en je hebt je stevig vast-
gesnoerd. Plots schiet je wagentje vooruit en word je
tegen de rugleuning van je zitje gedrukt. Waarom?
Omdat een voorwerp dat in rust is in rust wil
blijven. Je lichaam heeft geen zin in de plotse
verandering van de beweging die het krijgt en wil
blijven waar het was. Dat is wat
wetenschappers de
traagheidswet
noemen.

En het omgekeerde is natuurlijk ook waar. Zodra iets in beweging is, wil het
diezelfde beweging blijven volhouden. Want wat gebeurt er als je in een
auto zit die plots moet remmen? Dan vlieg je naar voor. En je kan je
wel voorstellen dat het flink pijn doet als je dan tegen het dashboard
zou smakken. Maar goed dus dat er veiligheidsgordels zijn. Die
houden je altijd op je plaats. En nu weet je meteen hoe belangrijk
het is om je gordel altijd te dragen. Omdat ook de traagheidswet
altijd geldt, natuurlijk.

* Je leest meer over ISAAC NEWTON en WRIJVING in GaragastenKrant 6 of op www.garagasten.be

 En dat is nog niet alles. Ooit al van de
middelpuntvliedende kracht gehoord? Een
joekel van een woord, maar die kracht ken
je zeker. Je hebt vast wel ’s een volle
emmer water in een grote cirkel
rondgeslingerd. Zo snel dat het water er
niet uitviel, ook niet op het moment dat de
emmer met de opening naar beneden gericht
was. Ook dat heeft met traagheid te maken.
Het water in de emmer is immers in beweging
en wil het liefst van al gewoon rechtdoor bewegen.
Daardoor lijkt het alsof het water tegen de bodem van
de emmer gedrukt wordt. Maar hey, laat de emmer tijdens
het draaien ’s los. Dan is het gedaan met de draaibeweging.
De emmer vliegt netjes rechtdoor, precies zoals de wet het
voorschrijft. En dat hij niet eeuwig blijft rondvliegen komt alleen
door de zwaartekracht
zwaartekracht . De aarde trekt alles aan en vroeg of laat
komt de zwaartekracht
emmer dus weer op de grond terecht.

Waarom heb je dus de neiging om als je in een auto zit

die een scherpe bocht neemt? Door de middelpuntvliedende kracht.
En niet alleen jij ondergaat die kracht, maar ook de auto waarin je zit.
Want eigenlijk wil die auto het liefst rechtdoor blijven bewegen.
Alleen de wrijving* tussen de banden en het straatoppervlak zorgt
ervoor dat de auto de bocht netjes neemt. Tenzij de auto te snel rijdt
natuurlijk. Of tenzij de banden in slechte staat zijn.
ijving te klein e
s d e wr nk
a ni o
D
m
td
e

Gelukkig zit elke nieuwe auto vandaag vol

technische snufjes die voortdurend nagaan of
de wagen wel de juiste richting uitgaat. En
als de auto dreigt te gaan slippen, zorgt
het systeem ervoor dat hij toch op de baan
blijft. Krachtige uitvinding, niet? Het
afstellen of herstellen van dat systeem in
de garage is de taak van de elektronicus.
 Kan je maar niet genoeg krijgen van
techniek? Dan hebben wij de oplossing
voor jou: surf naar

en lees er alles wat je weten wou over

techniek en auto’s. De webstek zit
boordevol verrassingen. Kies een spelletje
uit de spelletjesgalerij en ga voor de hoogste
score. Of neem ’s een kijkje in de experimentenhoek en
knutsel een leuk, technisch stuk in elkaar. Hey, misschien heb
je wel een tip of een mening die je met andere Garagasten wil delen.
Laat dan snel een berichtje achter in het Garagasten-gastenboek.

Maar dat is lang niet alles. Want op de Garagasten-webstek kan je ook terecht voor
UW:
NIE handige tips over de ‘ ’-wedstrijd. En als je meedeed, vind je
je inzending hier terug. En misschien staat jouw naam wel bij de winnaars. In dat geval wil
je zeker weten welke prijs je gewonnen hebt. Eén adres: .

Ook helemaal nieuw: de Garagasten-poll. Bij elke nieuwe GaragastenKrant

UW: krijg je hier een vraag voorgeschoteld waarover we jouw mening willen kennen. Duid het
NIE
antwoord aan waar jij je het meest in kan vinden en je ziet meteen hoeveel procent van de
andere Garagasten jouw mening delen. Spannend, niet?

Naam:

Adres:

Geboortedatum:

e-mailadres:

De gegevens zullen enkel gebruikt

worden om de aanvrager te
voorzien van niet-commerciële
informatie over
EDUCAM-projecten. Wijziging of
schrapping van het adres kan op
eenvoudig verzoek.
 Als je de Garagasten-
Krant al kende, heb je het
vast meteen gemerkt. Het
experiment en de wedstrijd
uit de vorige kranten zijn
verdwenen. Maar wees
gerust, dat lijkt alleen maar zo. We hebben experiment en wedstrijd namelijk samengebracht in een
nieuwe, boeiende rubriek: Knap Geknutseld. Op deze pagina lees je waar Knap Geknutseld precies
over gaat en hoe je kan meedoen. Op de volgende pagina krijg je de opgave.

WAT IS KNAP GEKNUTSELD?

Voortaan vind je in elke nieuwe GaragastenKrant een opdracht. En daarbij zal je passie voor techniek
je flink van pas komen. Je kan de opdracht alleen uitvoeren, met een paar vrienden, of met de hele
klas. En je kan er nog geweldige prijzen mee winnen ook.

WAT MOET IK DOEN?

Het gaat als volgt: kijk even wat het onderwerp van de krant is die voor je ligt. Bij elke opgave krijg je
een concrete toepassing van het onderwerp als voorbeeld. En op krijg je
er nog een pak tips bovenop.

Maar natuurlijk kan je zelf nog veel leukere toepassingen bedenken dan het voorbeeld dat wij je
geven. Heb je iets gevonden wat je zelf in elkaar kan knutselen? Neem dan pen en papier en schrijf op
wat je allemaal nodig hebt. Misschien kan je zelfs een schets van je knutselwerk maken voor je eraan
begint. Zoek al je materiaal bij elkaar en ga aan het werk.

Denk eraan dat je je creativiteit moet kunnen bewijzen als je mee wil doen aan de wedstrijd. Maak
daarom een paar foto’s van je werk en jezelf terwijl je er nog mee bezig bent. En maak zeker een
paar kiekjes als je werk af is. Of beschrijf in een tekst wat je precies gedaan hebt en wat het
resultaat is. Zet al je bewijsmateriaal daarna op . Uit alle inzendingen
worden de leukste, origineelste en mooiste oplossingen bekroond. Wat je precies kan winnen, lees
je op de volgende pagina. Veel succes.

KLEEF
HIER EEN
POSTZEGEL

Garagasten
p/a EDUCAM
Woluwedal 46 bus 8
1200 Brussel
 ed gelezen
agastenKrant go
Als je deze Gar at middelpuntvlie
dende
ho ud t, en w
wet in beurt
je pr ec ie s w at de traagheids na tu ur lij k ov er. Want wat ge
hebt, wee t tsel d kken?
te op dr ac ht van Knap Geknu en di e au to plots laat vertre
ar gaat de ee rs to le gt
kracht is. En da n telegeleide au ook tegen een
of ee n tennisbal op ee ka n je auto natuurlijk t. Maar
er als je een kn
ik ke r
n er ui t: da t is traagh ei d. Je
ar vo re n. Zo eenvoudig is he
nnisbal vlie ge gen na aan
De knikker of te at: kn ik ke r of tennisbal vlie tie ve re m an ier bedenken om
tsen. Resul ta cr ea
muurtje laten bo een leukere en
as t al s jij ka n misschien wel ht is .
een ware Garag krac
lpuntvliedende de zitjes aan ke
ttingen
n w at traa gheid of midde rk w aa rv an
te to ne het pret pa epassing
w ee t w el , zo’n molen in ee ft. Al s da t geen mooie to
eefmolen . Je r je zw . Bedenk
Neem nu een zw er de m ol en draait, hoe hoge w el in he t klein nabouwen .
en. Hoe ha rd mol en
in de lucht zwev ac ht is . M is sc hien kan jij zo’n da n na ar
tvliedende kr tra tips wil, su
rf
van middelpun ken. En als je ex nissen
ho e je da t zo u aa np ak
’s en /o f te ks t over je beleve
’s ev en . Zet fo to renstal.
st om en en ga aan de slag n be zo ek aa n een heuse auto
maar ’s fli nk go of ee aan een
Laat je hersens en w in ee n bo uwdoos van Le n fa br ie k di e auto’s bouwt of
nwebsite ee
op de Garagaste een bezoek aan
m ee do et , w in je misschien
Als je hele klas
autorenstal. p
et aan de “Kna
m in st en s tw ee keer meedo s je je kn ut selwerk
je di t schoolja ar ijs w innen. Al
En he y, al s n bijz on de re pr orden. Als je
nu ts el d” -w ed strijd kan je ee sc he K no bb el van 2006” w
Gek Tech ni
kan je “Knapste napste Technisc
he Klas
alleen maakte, de titel va n “K
et, kan je
hele klas meedo die aan
20 06 ” w in ne n. En de prijzen
va n lemaal
e titel s va st ha ngen, zijn al he
di
er te vallen.
om van achterov
Kijk snel op .

De GaragastenKrant is een initiatief van EDUCAM,

het opleidingscentrum van en voor de autosector dat
vakmanschap en deskundigheid op peil houdt.
EDUCAM, Woluwedal 46 bus 8
1200 Brussel
www.educam.be

Verantwoordelijke uitgever: Luc De Moor, EDUCAM

Concept en realisatie: www.linkinc.be en www.zeppo.be
Tekeningen: Sam Vanallemeersch
EEN PASSIE VOOR TECHNIEK?
DOE daar dan iets mee en kies nu de juiste studierichting!

Op de website vind je alle

studierichtingen die je kan volgen als je tuk bent op techniek.

Zo weet je meteen waar je met je toekomst naartoe kan!

Zowel in het technisch als beroepssecundair onderwijs

vind je boeiende richtingen.