Dinsdag 27 september 2011 Cobouw 172

O P I N I E 13
CARTOON / WIEGEL
JURIDISCH

Korting op aanneemsom
In augustus 2011 deed de Raad van Arbitrage (12 augustus 2011, no. 32.277) uitspraak in een zaak waarin een opdrachtgever aanspraak maakte op korting wegens termijnoverschrijding door de aannemer. Paragraaf 42 van de UAV 1989 bepaalt dat bedrag der kortingen in het bestek wordt bepaald. In de zaak die aan de orde was bij de Raad van Arbitrage bedroeg de korting 100 euro per dag per niet opgeleverde woning. De korting is volgens de jurisprudentie van de Raad van Arbitrage een gefixeerd schadebeding. Dit houdt in dat de opdrachtgever niet naast of in plaats van de korting apart schadevergoeding kan vorderen. De kortingsbepaling in de UAV moet volgens de Raad van Arbitrage zo gelezen worden dat de korting alleen kan worden toegepast over het aantal werkdagen waarmee de termijn wordt overschreden en niet over het aantal kalenderdagen. De aannemer erkent dat niet alle woningen binnen de overeengekomen termijn van 280 werkbare werkdagen zijn opgeleverd, maar betwist dat de opdrachtgever aanspraak kan maken op korting, omdat er nadere afspraken zouden zijn gemaakt. De aannemer verwijst daarvoor naar het verslag van een bouwvergadering. De aannemer had op de vergadering voorgesteld dat de korting verschuldigd zou zijn indien en voor zover opdrachtgever door kopers zou worden aangesproken wegens termijnoverschrijding. In de vergadering is uiteindelijk besloten de discussie te parkeren met de afspraak, dat claims van bewoners inzake vertraging n op n kunnen worden doorgezet naar de aannemer. Volgens de aannemer moet dit besluit zo worden begrepen dat de opdrachtgever geen aanspraak zou maken op de kortingsregeling. Het zou namelijk uit het oogpunt van aannemer heel merkwaardig zijn om een gefixeerd schadebedrag te betalen en daarnaast de schade van de kopers van de opdrachtgever te vergoeden. Arbiters zijn met de opdrachtgever van oordeel dat partijen de discussie slechts hebben geparkeerd en dat partijen dus geen overeenstemming hebben bereikt over de afspraak dat de opdrachtgever geen aanspraak zou maken op de korting. Dit kan ook niet worden aangenomen op grond van het feit dat het onwaarschijnlijk is dat de aannemer ermee zou hebben ingestemd de claims van kopers voor zijn rekening te nemen als die bovenop de korting van het bestek zouden komen. De kortingsregeling die in het bestek is opgenomen blijft daarom van toepassing. Ook willen arbiters het kortingsbedrag niet matigen. Aannemelijk is dat de opdrachtgever, anders dan de aannemer stelt, wel schade heeft geleden. Bovendien is het boetebedrag niet buitensporig en daarmee niet onaanvaardbaar. Mr. Hugo Strang Juridisch stafmedewerker Instituut voor Bouwrecht, Den Haag

Waarde creren via sociale media

De gebruikelijke manier van werken, aanbodgedreven en volgens vaste bouwprincipes, schiet tekort in het onderkennen en oplossen van maatschappelijke vraagstukken en in het stimuleren van vernieuwing. De bouw moet zich ontwikkelen naar een waardenetwerk, vindt Menno Lammers.
Honderd jaar geleden publiceerde de Amerikaanse ingenieur Frederick Taylor (1856 1915) The Principles of Scientific Management (1911). Hij legde de basis voor concepten als standaardisatie en meten is weten. Taylor adviseerde om organisaties als fabrieken in te richten waarbij medewerkers moeten worden begeleid. Wij danken aan deze industrile bedrijfsprincipes weliswaar grotendeels welvaart en efficiency, maar het is al lang geen effectief systeem meer. Organisaties zitten vast aan functies, wetten, regels en procedures uit de vorige eeuw. de gevestigde orde nodeloos gerekt. Gelukkig groeit het bewustzijn dat het huidige knarsende tijdsgewricht geen gewone economische situatie is. De bouwsector heeft een nieuwe houding nodig, qua structuur, leiderschapsstijl en manier van handelen. Hierdoor kunnen we ons los maken van het industrile tijdperk en aansluiting te vinden bij en onderdeel worden van de maatschappij. De snelle ontwikkelingen met name op het gebied internet/social media zorgen voor grotere en snellere verbondenheid waardoor de collega, de gebruiker en de klant meer invloed heeft. Door deze verbondenheid kan iedereen meepraten en ontstaat er ruimte kennis vast te leggen en te ontsluiten. Sociale innovatie begint met de pijlers (missie, visie en strategie) van de organisatie die garant moeten staan voor een sociale, innovatievriendelijke omgeving.

COLUMN / DE VRIES
Afscheid

Nieuwe wereld
Verbinding tussen de oude wereld van het financile kapitaal en de nieuwe wereld van sociale kapitaal moet gaan plaatsvinden, dit kan op het moment dat het handelen vanuit de waardeketen verschuift naar het waardenetwerk. Deze waardecreatie kan ondersteund worden door collaboration tools, zoals: LinkedIn, Sharepoint en Yammer. Organisaties zoals Kickstarter, Lego, Zappos, Seats2meet, Myfootballclub en de 1%CLUB denken in waardenetwerken en zijn succesvol. Door deze andere manier van denken en handelen zijn organisaties flexibel en ondernemend en kunnen zij inspringen op de continu veranderende vraag in de maatschappij. Afscheid nemen van woorden en uitspraken als: opdrachtgever/ opdrachtnemer; U vraagt, wij draaien; kennis is macht en wie betaalt bepaalt is uitdagend. Maar door te denken en te handelen in waardenetwerken ontstaat een overvloed aan kansen. Laten we samen bouwen aan een slimme, verbonden en duurzame maatschappij. Menno Lammers Procesmanager bij Vernieuwing Bouw

Afscheid nemen van industrile tijdperk

voor vernieuwing, creativiteit en participatie. Hierdoor zijn de bureaucratie, top-down sturing en het denken in waardeketens op hun retour. In het waardenetwerk zijn processen gentegreerd, op elkaar afgestemd en worden ondersteund door de nieuwste technologie. Door waardenetwerken met wederzijdse afhankelijkheid en respect voor elkaars vakmanschap te organiseren kunnen we de kansen van een verbonden wereld optimaler benutten. Belangrijk is dat het waardenetwerk gedeelde uitgangspunten heeft en gezamenlijk een creatiepad in een context van collectieve verantwoordelijkheid wil ontdekken en ontwikkelen. Willen we de klant echt centraal stellen, dan zullen we ook de klant moeten omarmen en sociale innovatie moeten waarborgen. Een transparante en open structuur is noodzakelijk om opgedane collectieve

Dominant
De industrile ordening is nog steeds dominant aanwezig in de bouwsector, zoals de productiestructuren, hirarchisch leiderschap en handelen vanuit de waardeketen-gedachte. Tijd, middelen en mensen worden in de waardeketen door en tussen organisaties geperst met maar een doelstelling: iemand betaalt meer voor de dienst of het product dan de uiteindelijke kostprijs. Daarnaast worden leveringsvoorwaarden / risicos ook doorgeschoven in de waardeketen en uiteindelijk kan de consument slikken of stikken. De waardeketen is een winstketen met winnaars en verliezers. De werkelijkheid zoals wij die nu kennen is een oude systeemwereld. Deze systeemwereld loopt niet alleen op haar laatste benen, maar wordt ook door

Waardenetwerk: wanneer mensen als individuen en/of namens organisaties als ontwerper, maker of consument, samen waarde creren, permanent of incidenteel, daarbij gebruikmakend van rationele sociale netwerken, de beschikbare kennis op het internet, sociale media platformen en zogenaamde collaboration tools. Bron: Hoff, R. van der, 2011, Society 3.0, p. 325

pvallend afwezig in de berichtgeving van afgelopen week over het onderzoek naar de invloed van de crisis op de architectenbranche van de BNA is de informatie waar het werk van de bureaus zich bevindt. De reden ken ik denk ik wel: Veel bureaus met werk in het buitenland zijn geen lid van de BNA. Toch denk ik dat de hoeveelheid onderhanden werk in het buitenland niet moet worden onderschat. NRCHandelsblad bracht dit fenomeen recentelijk ook onder de aandacht in een artikel over OMA. Zonder buitenlandse opdrachten (en werknemers!) zouden veel Nederlandse architectenbureaus helemaal niet meer bestaan of in ieder geval veel kleiner zijn. Ook qua architectonische ambities wordt Nederland inmiddels internationaal voorbijgestreefd. De door Paul Schnabel onlangs in zijn alternatieve troonrede gemunte term modernconservatief voor de stand van de Nederlandse samenleving (te downloaden van de website van het Sociaal Cultureel Planbureau) is ook zo toepasbaar op het Nederlandse architectuurklimaat. Er bestaat veel angst om verworvenheden uit het verleden te verliezen in combinatie met een toenemend gebrek aan vertrou-

wen in het hier en nu. Voor een deel van de Nederlandse architecten is dat nu al niet meer hier. Een positieve consequentie hiervan kan zijn dat de grote Nederlandse steden voor de architectuur en de rest van de creatieve industrie een soort wereldcentrum zouden kunnen worden, zoals bijvoorbeeld Londen dat is voor de financile wereld. De verworvenheden uit het verleden trekken vele jonge ambitieuze internationale ontwerpers aan om hier te komen werken. Maar met de Nederlandse huisvesting, verplichte pensioenen en tergend langzame werkvergunningsprocedures jaag je ze tot dusverre ook net zo snel weer weg. Ook ik neem afscheid, maar dan van deze plek in Cobouw. Ik heb graag met u allen mijn gedachten gedeeld, maar voelde me helaas soms wel wat ingeperkt door geheimhoudingsverklaringen en gevoelens van discretie ten opzichte van mijn opdrachtgevers. Daarom vind ik het nu tijd voor mijn laatste column. Rest mij nog iedereen sterkte toe te wensen in deze roerige tijden. En veel vertrouwen in de toekomst. Nathalie de Vries Architect en directeur MVRDV

Reageer op deze column via mail, twitter of www.cobouw.nl/#cobouw