PODBJ PALESTYNY Przygotowania

Zadanie Jozuego

1.
Jozue Syn Nuna, pomocnika Mojesza. Bg nakazuje Jozuemu, aby przeprowadzi lud przez Jordan. On wtedy da im Ziemi midzy pustyni, Libanem, Rzek Eufrat, Wielkim Morzem. Bg zapowiada, e nie opuci Jozuego. Warunki Pomocy Boej Pan Bg mwi Jozuemu, by by mny i mocny, bo to on rozda ziemi Izraelitom, mwi mu, e ma byd take roztropny i prawy, eby si nie ba, bo Bg jest z nim. Pomoc pokole Zajordaskich Jozue rozkaza zwierzchnikom ludu, by powiedzied wszystkim by przygotowali ywnod, bo za 3 dni przeprawi si przez Jordan. Pniej Jozue przemwi do Rubenitw, Gadytw i poowy plemienia Manassesa: Wasze ony i dzieci mog zostad w kraju, ktry da wam Mojesz, ale wy musicie walczyd o pokj i dopiero bdziecie mogli spoczd. Zwiadowcy Jozuego w Jerychu

2.
Szittim miejsce ostatniego postoju Izraelitw odlege o 11km od Jordanu. Jozue wysa do Jerycha 2 zwiadowcw, eby wybadali okolic. Zwiadowcy dotarli do Jerycha, przybyli do domu nierzdnicy Rachab. Doniesiono o tym Krlowi Jerycha, ktry nakaza Rachab ich wydad. Ona powiedziaa, e odeszli oni o zmierzchu i nie wiedziaa kim s, a tak naprawd ukrya ich na dachu pod odygami lnu. Ludzie Krla za cigali zwiadowcw po caym kraju i zamknito za nimi bram. Umowa midzy Rachab a zwiadowcami Rachab powiedziaa zwiadowcom, e strach pad na kraj gdy dowiedzieli si o was, jak przeszlicie przez Morze Czerwone i co uczynilicie 2 krlom Amoryckim: Sichonowi i Ogowi, ktrych oboylicie kltw. Rachab prosi o to aby okazali yczliwod i jej rodzinie i ich nie zabijali, i eby dali na znak rkojmie. Oni zgodzili si.

3.
Rachab uwizaa powrz i spucia ich z okna, bo jej dom przylega do muru. Oni powiedzieli, by uwizaa powrz z nici purpurowych i powiesia na oknie. Niech ca jej rodzina zostanie w rodku, to nic jej si nie stanie. Ona powiedziaa, eby poszli w gry i tam si ukrywali 3 dni. Powrt zwiadowcw Zwiadowcy wrcili do Jozuego i powiedzieli, e cay kraj si ich lka.

PRZEJCIE PRZEZ JORDAN

Przygotowanie

3.
Rankiem Izraelici wyruszyli z Szittim, przybyli nad Jordan i przenocowali tam. Po 3 dniach przez obz przeszli zwierzchnicy i wydali polecenie: Gdy ujrz Ark i nioscych j kapanw lewitw, wyruszycie za ni w odlegoci 2000 okci. Jozue rzek: Uwidcie si, bo jutro Pan sprawi cuda. Pniej powiedzia do kapanw by wzili ark i zaczli id na czele ludu. Ostatnie polecenia Bg mwi do Jozuego, by powiedzia kapanom: Wybierzcie 12 mczyzn spord pokoleo Izraela. Gdy stopy kapanw nioscych ark si zanurz, oddziel si wody Jordanu. Jest to znak, e Bg jest pord was i wypdzi: Kananejczykw, Chitytw, Chiwwitw, Peryzzytw, Girgaszytw, Amorytw, Jebysytw. Cudowne przejcie rzeki Wody spywajce z gry zatrzymay si i utworzyy wa od miasta Adan do morza Araby (morza sonego) a lud przechodzi naprzeciw Jerycha. Dwanacie kamieni pamitkowych

4.
Bg nakazuje Jozuemu by wybra 12 mw z rnych pokoleo Izraela i by wzili oni 12 kamieni z miejsca gdzie stay nogi kapanw i pooyli je tam gdzie rozo namioty. Jozue pooy inne 12 kamieni w miejscu gdzie stali kapani. Bdzie to pamitk po przejciu przez Jordan. 40 tys. Wojownikw przeszo przez jordan by walczyd z Jerychem.

W GILGAL
Jozue wyjania znaczenie przejcia Gilgal 4km od rzeki. Tu dokonano obrzezania, Paschy i pierwszego podziau ziemi. 10 dnia miesica pierwszego rozoy obz w Gilgal. Pooyli 12 kamieni. Jozue mwi, e jest to pamitka po przejciu przez Jordan i wszyscy powinni si bad potnego Boga. Przeraenie mieszkacw Palestyny zachodniej

5.
Gdy wszyscy krlowie amoryccy i kananejscy mieszkajcy w pobliu rzeki usyszeli o osuszeniu wody z rzeki, nie mieli ju odwagi wobec Izraelitw. Obrzezanie Izraelitw w Gilgal Jozue obrzeza Izraelitw na pagrku Aralot, bo oni nie byli jeszcze obrzezani, bo urodzili si na pustyni. Jozue mwi, e zrzuci z nich haob egipsk i nazwa to miejsce Gilgal. Obchd paschy W Gilgal obchodzili Pasch 14 dnia miesica. Nastpnego dnia jedli z plonu tej krainy, chleby przane i ziarna praone. Manna ustaa nastpnego dnia, gdy zaczli jed plon tej ziemi. Odtd ywili si tego roku plonami ziemi Kannan.

ZDOBYCIE JERYCHA
Wdz zastpw Paskich Gdy Jozue by blisko Jerycha zobaczy ma z mieczem. M powiedzia, e jest wodzem zastpw Paoskich i eby Jozue cign buty bo miejsce to jest wite. Okrenie i zdobycie miasta oboonego kltw

6.
Pan mwi do Jozuego: Przez 6 dni bdziecie okrali miasto 1 raz. Siedmiu kapanw niech niesie przed ark 7 trb z rogw baranich. 7 dnia okrcie miasto 7 razy i niech cay lud wzniesie okrzyki. Mury pkn, a miasto zostanie oboone kltw. Niech lud wystrzega si rzeczy oboonych kltw, a zoto i srebro da do skarbu Paoskiego. Uratowanie Rachab Jozue wysa zwiadowcw by wyprowadzili Rachab i jej rodzin z miasta. Cae miasto spalono. Zoto, srebro, sprzty z brzu i elaza dali do skarbca. Rachab zamieszkaa wrd Izraelitw. Kltwa rzucona na Jerycho Jozue wypowiedzia przysig: Niech bdzie przeklty ten kto odbuduje Jerycho. Za fundamenty zginie najstarszy syn, za mury najmodszy syn. Pan by z Jozuem, ktrego sawa rozesza si po caym kraju. Klska pod Aj kar za witokradztwo

7.
Aj ruina Akan, syn Karmiego, syna Zabdiego, syna Zeracha z pokolenia Judy, przywaszczy sobie co z dobra oboonego kltw, dlatego zapon gniew Pana przeciw Izraelczykom. Jozue wysa mw z Jerycha do Aj, ktre ley obok Bet-Awen, na wschd od Betel, by wybadali okolice. Gdy wrcili powiedzieli, e jest tam niewielu ludzi i wystarczy 2-3 tysice wojsk. Jozue wysa wic 3 tysice wojsk, ale musiay one uciekad. Mieszkaocy Aj zabili z nich okoo 36 ludzi, cigajc ich od bramy a do Szebarim. Przerazio si serce Ludu i stao si jak woda. Pokuta Jozuego i starszych Wtedy Jozue rozdar swoje szaty i pad twarz przed Ark Paosk, wraz ze starszymi Izraela. Posypali prochem swe gowy i Jozue pyta si Pana, po co przeprowadzi lud przez Jordan, skoro czeka go tu klska, ba si, e usysz o tym Kannanejczycy i inni mieszkaocy kraju, otocz i zgadz ich. Bg nakazuje badanie Pan tumaczy, e Izrael zama przymierze, bo przywaszczy sobie dobra oboone kltw i nie bdzie z nimi dopki te rzeczy nie znikn. Kae Jozuemu by ten przekaza to ludowi. Jozue mia rzucad losy, i ten na kogo padnie ten bdzie mia te rzeczy. Ten u kogo znajd si rzeczy oboone kltw bdzie spalony. Przestpstwo i ukamienowanie Akana Los pad na Akana. Przyzna si, e przywaszczy paszcz z Szinearu , 200 syklw, prt zoty wagi 50 syklw. Zakopa je w ziemi w namiocie. Izraelici wzili te rzeczy i zoyli przed Panem. Jozue wzi Akana, jego synw, crki, zwierzta, skradzione rzeczy, wszystko co do niego naleao i wywid ich w dolin Akor. Tam ich ukamienowano. Od tego czasu miejsce to nazywa si Akor.

Nowy plan przeciw Aj

8.
Akar spowodowad niedol. Jozue wysa 30 tys. Wojownikw za miasto, a sam podszed z ludem pod jej bramy. Wojownicy Aj zaczn ich cigad, a wtedy miasto bdzie puste wojska Wejd do miasta. Izraelici mog wzid upy, a miasto pniej maj spalid. Zasadzka na Aj i zajcie miasta Jozue wysa ich na miejsce zasadzki midzy Aj, a Betel, na zachd od Aj. Wszyscy wojownicy, ktrych mia poszli w gry i rozoyli si po pnocnej stronie Aj. Midzy nimi i Aj bya dolina. Okoo 5 tys. Wysa Jozue jako zasadzk midzy Betel i Aj, od zachodniej strony miasta. Gdy ujrza to krl Aj, wysa cay lud w pogoo za Izraelitami. Ci uciekali na pustynie, a mieszkaocy AJ i Betel za nimi, tak, e miasto byo puste. Bg kaza Jozuemu podnied zakrzywiony n, i wtedy Ci ktrzy byli w zasadzce zdobyli i podpalili miasto. Rozmiary klski Gdy wszyscy spostrzegli, e dym unosi si znad miasta, mieszkaocy Aj nie wiedzieli co maj zrobid. Zostali okreni przez Izraelitw, tak e nie mieli gdzie uciekad. Krl Aj zosta wydany Jozuemu, a cay lud czyli 12 tys. Ludzi z Aj zgino. Miasto oboone kltw na zawsze Jozue nie cofn rki; w ktrej trzyma n, dopki nie zgadzono, wszystkich mieszkaocw. Tylko bydo i upy Izraelici podzielili midzy siebie. Jozue spali Aj i uczyni z niego rumowisko, a do dnia dzisiejszego. Krla Aj powiesi na drzewie, a do wieczora. O zachodzi zdjto trupa z drzewa, rzucono u wejcia do bramy miejskiej i wzniesiono wielki stos kamieni. Otarz na grze Ebal i czytanie Prawa Ofiara na grze Ebal i odczytanie Prawa byy nakazane przez Mojesza. El-Dib 10 km na pn. Zach. Od Jerozolimy, ok. 32 km od Jerycha przy drodze do Bet- Choron. Jozue zbudowa otarz dla Pana, na grze Ebal. Otarz z kamieni nie ociosanych, ktrych nie obrabiao elazo. Na nim zoono Panu ofiary uwielbienia i biesiadne. Jozue sporzdzi odpis prawa. Nastpnie wszyscy stanli z jednej i drugiej strony Arki naprzeciw kapanw i lewitw nioscych Ark Przymierza Paoskiego, poowa po stronie gry Garizim, poowo po stronie gry Ebal. Nastpnie Jozue odczyta Prawo.

Przymierze z Gibeonitami
Podstp Gibeonitw

9.
Gdy dowiedzieli si o tym krlowie zamieszkali za Jordanem, na wzgrzu, na nizinie i wzdu Wielkiego Morza a do Libanu: Chittyci, Amoryci, Kananejczycy, Peryzzyci, Chiwwici, i Jebusyci, sprzymierzyli si by walczyd przeciwko Jozuemu i Izraelitom. Mieszkaocy Gibeonu postanowili uyd podstpu. Wzili stare bukaki na wino, zdarte sanday, suchy chleb. W takim stanie przybyli do Jozuegoi do obozu w GIlgal. Mwili, e syszeli co uczyni w Egipcie, oraz o wszystkim co uczyni 2 krlom Amoryckim panujcym za Jordanem, Sichonowi krlowi Cheszbonu i Ogowi, krlowi Baszanu w Asztarot. Powiedzieli, e s z dalekiego kraju i dlatego ich rzeczy s wyniszczone. Gibeonici chcieli przymierza.

Zawarcie przymierza i odkrycie podstpu Jozue zawar z nimi przymierze i potwierdzili je wszyscy przysig. Po 3 dniach usyszano, e byli oni ludem ssiednim i ich oszukali. Wyruszyli synowie Izraela i po 3 dniach dotarli do ich miast: Gibeon. Kefira, Beerot i Kiriat-Jearim. Nie mogli ich jednak zaatakowad, bo przysigli im na Boga. Gineonici bd suy przy wityni Izraelici zapewnil Gibeonitw, e ich nie zabij, bo zoyli przysig na Pana Boga Izraela. Bd zatem rbad drzewa, i nosid wod dla caej spoecznoci i dla otarza Paoskiego.

Zwycistwo pod Gibeonem i podbj poudniowej Palestyny

Koalicja przeciw Gibeonowi

10.
Gdy Adonisek usysza o zdobyciu Aj i sprzymierzeniu si duego miasta Gibeonu z Izraelczykami, mocno si przestraszy. Poczyo si piciu krlw amoryckich: Adonisek (Jerozolima), Hoham (Hebron), Piram ( Jarmut), Jafaa (Lakisz) Debir (Eglon). I ruszyli wszyscy na Gibeon. Zwycistwo Jozuego Mieszkaocy Gibeonu posali prob do Jozuego do obozu w Gilgal, by ten pomg im w walce z krlami amoryckimi. Po caonocnym marszu, Izraelici natarli na nich i ich pokonali. cigali ich w stron wzgrza Bet-Choron a do rzeki Azeki i Makkedy. Gdy byli na zboczu Bet-Choron, Pan zrzuca na nich wielkie kamienie a do Azeki, tak e wyginli. Wicej ich zgino od kamieni ni od miecza. Jozue wrci do obozu w Gilgal. Piciu krlw w jaskini Makkedy Powiadomiono Jozuego, e 5 krlw schowao si w jaskini Makkedy. Kaza wic zamknd otwr do jaskini gazami, i w tym czasie walczyli z amorytami w caym kraju. Gdy wrcili, Jozue kaza im otworzyd otwr i stand nogami na karkach piciu krlw. Jozue wymierzy im cios miertelny, powiesi na drzewie, a o zachodzie sooca zdjto ich i wrzucono do jaskini. Wejcie zasypano kamieniami. Zdobycie szeciu miast poudniowych Jozue zdoby tego samego dnia Makked, oboy mieszkaocw kltw, tak e nikt nie ocala. Z krlem postpi tak samo jak z krlem Jerycha. Pniej tak samo Jozue zdoby miasta: Libna, Lakisz ( na drugi dzieo). Horam, krl Gezer przyby do Lakisz by im pomc, ale Jozue ich pokona. Pniej udali si do Eglonu, pniej do Hebronu, pniej do Debiru. Zwycistwo na poudniu Palestyny Jozue podbi cay kraj: wzgrza i Negeb, Szefel, stoki grskie i wszystkich ich krlw. Wszystkich oboy kltw . Jozue pobi ich pod Kadesz-Barnea a do Gazy, cay kraj Goszen, a do Gibeonu. Wszystkich to Jozue zdoby w jednej wyprawie. Potem wrci do obozu w Gilgal.

Podbj pnocnej Palestyny

Sprzymierzeni krlowie ponosz klsk

11.
Jabin, krl Chasoru, usysza o tym i powiadomi Jobaba krla Madonu, krla Szimronu, krla Akszafu i krlw zamieszkaych na pnocy. Na poudniu od Kinneret, w szefeli i na wyynach Doru na zachodzie, Kananejczykw na wschodzie i zachodzie, Amorytw, Chittytw, Peryzzytw, Jebusytw na grze i Chiwwitw u stp Hermonu w krainie Mispa. Wyruszyli oni z koomi i rydwanami. Zajli oni stanowiska nad wodami Meromu, eby walczyd z Izraelem. Bg mwi Jozuemu, e zwyciy i okulawi ich konie i spali ich rydwany. Tak si stao. cigali ich a do Sydonu Wielkiego, do Misrefot- Maim i do doliny Mispa na wschodzie. Zajcie Chasoru i innych miast galilejskich Jozue cofn si i zdoby Chasor, ktre byo kiedy stolic wszystkich tych krlestw. Zabili wszystkich, oboyli kltw i spalili miasto. Wyjtek dla miast na wzgrzach Wszystkie miasta na wzgrzach z wyjtkiem Chasoru, zostay zdobyte przez Izraelitw, ale nie spalono, tylko podzielono bydo midzy siebie. Zgadzili ludzi w tych miastach.

Przegld walk o Palestyn

Zwycistwo Jozuego Jozue opanowa cay kraj: gry, cae Negeb, Goszen, Szefel, Arab, gry izraelskie i ich rwniny. Od gry Chalak, wznoszcej si ku Seirowi, a do Baal-Gad w dolinie Libanu, u stp Hermon. adne miasto oprcz Chiwwitw w Gibeonie nie zawaro pokoju z Izraelczykami. Klska Anakitw Jozue zwyciy Anakitw ( pierwotna ludnod aramejska z okolicy Hebronu) z Hebronu, z Debiru, z Anab i ze wszystkich gr judzkich i Izraelskich. Na ich miasta rzuci kltw. Anakici nie zostali w kraju Izraelitw z wyjtkiem Gazy, Gat i Aszdodu. Jozue zawadn caym krajem i odda w posiadanie Izraelowi. Kraj zazna pokoju. Krlowie zwycieni na wschd i zachd od Jordanu

12.
KSIGA

PODZIA ZIEMI OBIECANEJ Obraz geograficzny Ziemi Obiecanej

Kraj pozostay do zdobycia

13.
Jozue zestarza si i Bg powiedzia, e nie zdy go zdobyd, dlatego on sam wypdzi reszt. KSIGA Pokolenia zajordaskie Druga poowa pokolenia Manassesa, a z ni Rubenici, i Gadyci otrzymali na wschd od Jordanu: od Aroeru, Medeby do Dibonu. Miasta Sichona krla Amorytw. Gilead, krain Geszurytw i Maakatytw z grami Hermonu i Baszanem, a do Salka; krlestwo Oga, ktry by ostatnim potomkiem Refaitw. Izraelici nie wypdzili Geszurytw i Maakatytw, wic oni zatrzymali si wrd Izraela. Tylko pokoleniu Lewiego nie dano adnego dziedzictwa.

OSTATNIE POLECENIA JOZUEGO Powrt pokole zajordaskich

Odesanie pomocy zajordaskiej

22.
Jozue wezwa Rubenitw, Gadytw i poow pokolenia Manassesa i powiedzia e s zwolnieni ze suby, bo cay kraj zosta oczyszczony z wrogw. Maj tylko speniad przykazania i prawa, ktre nakaza Mojesz: miowad Boga, postpowad Jego drogami, zachowywad jego przykazania, przylgnd do Niego i suyd mu caym sercem i dusz. Jozue bogosawi odchodzcych Jozue pobogosawi ich. Mojesz da poowie pokolenia Manassesa posiadod w Baszanie, Jozue da drugiej poowie dzia wrd ich braci na zachodnim brzegu Jordanu. Powiedzia, eby podzielili si z nimi upem po wrogach (zoto, srebro, brz, elazo, bydo, odzie). Otarz nad brzegiem Jordanu Potomkowie Rubena, Gada i poowa pokolenia Manassesa pucili Izraelitw w Szilo pooonym w Kanaan i duali si do ziemi Gilead. Nad brzegiem Jordanu zbudowali otarz i powiadomili o tym Izraelitw. Zarzuty przeciw pokoleniom zajordaskim Izraelici zarzucili im niewiernod Bogu, bo wystawili sobie otarz. Wysali do nich Pinchasa, syna kapana Eleazara a z nim 10 ksit z kadego pokolenia Izraela. Mwi do potomkw Rubena, Gada i poowy plemienia Manassesa, by nie odchodzili od Pana, ale zostali przy nim, bo spadnie na nich jego gniew i cay Izrael wyruszy na nich. Usprawiedliwienie szczepw zajordaskich Potomkowie Rubena, Gada i poowa plemienia Manassesa usprawiedliwia si, e jest to otarz zbudowany dla Boga, jako wiadectwo e chc penid sub Panu. 7

Porozumienie midzy pokoleniami Porozumieli si ksita Izraelscy z potomkami Rubena, Gada i poow plemienia Manassesa. Otarz nazwali Ed, czyli wiadectwo, bo mwili: oto jest wiadectwo wrd nas, e Pan jest Bogiem

Przemwienie Jozuego do ludu

Religijno- spoeczny testament Jozuego

23.
Upyn dugi czas od wojen Izraelitw i Jozue si postarza. Zebra wic cay lud Izraela i zacz mwid: Ja podbiem narody od Jordanu do morza rdziemnego, wy bdziecie musieli podbid reszt, Pan Bg sam wam pomoe. Macie byd mni, nie odstpowad prawa, nie wzywajcie imion bokw, przysigad na nie, suyd, oddawad pokon. Powinnicie przylgnd do Pana. Wygralimy bo Pan by z nami. Troszczcie si o ycie miujc Boga. Jozue przed mierci egna lud tak samo jak Mojesz, Samuel, Dawid i Matatiasz. Groby i sankcje Jeli sprzymierzycie si z wrogami, zaczniecie si z nimi mieszad, Pan nie bdzie ju z wami i oni was zniszcz, a wy wyginiecie z tej ziemi. Pan wypeni wszystkie obietnice i tak samo wypeni wszystkie groby, jeli go opucicie. Przypomnienie powoania narodu

24.
Jozue zgromadzi w Sychem cay nard i mwi co powiedzia Pan Bg: Terach ojciec Abrahama i Nachora mieszkali po drugiej stronie rzeki i suyli cudzym Bogom, ale ja wziem Abrahama, daem mu Izaaka, Izaakowi Jakuba i Ezawa, Ezawowi daem gr Seir; Jakub i jego synowie wyruszyli do Egiptu, gdzie powoaem Mojesza i Aarona i ukaraem Egipt. Wyprowadziem was z Egiptu, zalaem wojska Egipskie wodami morza Czerwonego, zaprowadziem was do Amorytw, ja wam ich wydaem. Powsta Balak syn Sippora krla Moabu, posa Balaama syna Beora, by wam zorzeczy, ale ja was wybawiem z jego rk. Przeszlicie przez Jordan i walczylicie z Amorytami, Peryzzytami, Kananejczykami, Chittytami, Girgaszytami, Chiwwitami, Jebusytami, ale ja ich wam wydaem. Wysaem szerszenie, ktre wypdziy 2 krlw Amoryckich. Nie dokonao si to waszym mieczem ani ukiem. Daem wam ziemi i miasta, winnice i drzewa oliwne. Konieczny wybr zostaje dokonany Jozue mwi, eby lud suy Bogu ze szczeroci i wiernoci. Pyta si czy chc suyd Panu czy bstwom amorytw, albo bstwom ktrym suyli ich przodkowie. Oni wybieraj sub Bogu. Jozue mwi, by usunli bstwa midzy nich i zwrcili swoje serce do Pana i ostrzega, e jeli opuszcz Boga, Pan zele na nich zagad. Przymierze w Sychem Terebint drzewo przypominajce db. Jozue zawiera przymierze z ludem i nadaje mu prawo i przepisy w Sychem. Jozue zapisa te sowa w ksidze Prawa Boego. Wzi wielki kamieo i ustawi go pod Terebiniem, ktry jest w miejscu powiconym Panu. Jozue mwi: Ten kamieo bdzie dla was wiadectwem, bo sysza wszystkie sowa, ktre Pan mwi do nas, i bdzie wiadkiem jeli oni si wypr Boga. Jozue odprawi lud i kady uda si do swojego domu.

Tradycje o grobie Jozuego, Jzefa i Eleazara

mier Jozuego Jozue umar majc 110 lat. Otrzymuje tytu suga Pana tak samo jak Mojesz i Dawid. Pochowano go w Timnat-Serach razem z noami krzemiennymi, ktrymi obrzezywa lud. Izrael przez cay czas ycia Jozuego suy Panu. Pochowanie koci Jzefa i kapana Eleazara Koci Jzefa, ktre wzito z Egiptu pochowano w Sychema na czci pola kupionego przez Jakuba od synw Chamora, ojca Sychema za 100 kesistw. I stao si wasnoci synw Jzefa. Pniej umar Eleazar syn Aarona, pochowano go w Gibea na wzgrzu, miecie jego syna Pinchasa, ktre byo mu dane w grach Efraima. LXX mwi: Synowie Izraela czcili Astart, Astarot i bogw narodw ssiednich. Pan odda ich w moc Eglona, krla Moabu, ktry uciska ich przez 18 lat. To bya kara za zamanie przymierza.