Вы находитесь на странице: 1из 5

O transporte nas plantas

10 ano

As plantas, enquanto seres pluricelulares complexos, necessitam de transportar substncias minerais at s folhas, para garantir a sntese de compostos orgnicos que a ocorre. Posteriormente, esses compostos tero de ser distribudos a todas as clulas, de forma a poderem ser utilizados. A gua e os sais minerais utilizados na sntese de matria orgnica, entram na planta, por absoro, atravs da raiz. O dixido de carbono utilizado na fotossntese entra na planta atravs dos estomas. Estomas estruturas que possuem clulas de guarda que controlam a abertura e o fecho do ostolo, regulando deste modo a quantidade de dixido de carbono que entra na planta. Os estomas tambm controlam a quantidade de gua que se evapora pelas folhas, num processo denominado transpirao.

Classificao das plantas:


Avasculares: no possuem tecidos especializados na conduo de substncias;
A gua movimenta-se por osmose atravs da sua superfcie, continuando nessa forma o seu trajecto no interior. Os produtos resultantes da fotossntese e os sais absorvidos movimentam-se por difuso e transporte activo entre as clulas da planta.

Vasculares: possuem dois tipos especializados no transporte de substncias:


Xilema conduz a gua e os sais minerais (seiva bruta ou seiva xilmica) desde a raiz at s folhas onde se realiza a fotossntese. Floema transporta em soluo os compostos orgnicos resultantes da fotossntese (seiva elaborada ou seiva flomica) das folhas para todas as partes da planta.

Translocao (fig 1): movimento de gua e solutos no interior da planta atravs dos tecidos
condutores (xilema e floema).

Resumos Biologia

20

O transporte nas plantas

10 ano

Fig. 1

Xilema:
- O xilema (tecido traqueno ou lenho) est especializado no transporte de gua e sais minerais. - Constitudo por quatro tipos de clulas:

Elementos condutores - clulas mortas onde circulam a gua e os sais minerais, que podem
ser de dois tipos:

- Tracides clulas longas de extremidades afiladas, as quais contactam


entre si, formando tubos que permitem a passagem de gua e de sais minerais. -Elementos de vasos - clulas vasculares com um dimetro superior ao dos tracides, que resultam de clulas mortas que perderam as paredes transversais e cujas paredes laterais apresentam espessamentos de lenhina (substncia que lhes confere rigidez). Fibras lenhosas - constitudas por clulas mortas cujas paredes so espessas devido deposio de lenhina e desempenham funes de suporte. Parnquima lenhoso - tecido formado por clulas vivas, pouco diferenciadas, que desempenha importantes actividades metablicas nas plantas, tais como a fotossntese, o armazenamento ou a secreo de substncias. nicas clulas vivas do xilema e desempenham funes essencialmente de reserva.

Floema:
- O floema (tecido crivoso ou lber) est especializado no transporte de gua e substncias orgnicas. - Constitudo por quatro tipos de clulas: Resumos Biologia
21

O transporte nas plantas

10 ano

Clulas dos tubos crivosos - clulas vivas muito especializadas, ligadas entre si pelos topos
e cujas paredes de contacto possuem uma srie de orifcios, que se assemelham a um crivo. No Inverno, os orifcios destas placas crivosas ficam obstrudos por calose que se dissolve na Primavera. As clulas dos tubos crivosos so vivas, embora tenham perdido a maior parte dos organelos.

Clulas de companhia - clulas vivas que se situam junto das clulas dos tubos crivosos,
com as quais mantm numerosas ligaes citoplasmticas, ajudando-as, assim, no seu funcionamento.

Fibras - comprimento varivel, desempenham funes de suporte. Parnquima - tecido formado por clulas vivas, pouco diferenciadas, que desempenha
importantes actividades metablicas nas plantas, tais como a fotossntese, o armazenamento ou a secreo de substncias. Desempenham funes essencialmente de reserva.

Transporte no xilema:
A maior parte da gua e dos ies necessrios para as vrias actividades da planta absorvida pelo sistema radicular. O meio intracelular das clulas da raiz hipertnico relativamente ao exterior, pelo que a gua tende a entrar na planta por osmose, movendo-se desde o solo at aos vasos xilmicos existentes no interior da raiz. Os ies minerais presentes no solo em concentraes elevadas, entram nas clulas da raiz por difuso simples; no entanto, usual verificar-se elevada concentrao destes ies no meio intracelular. Neste caso, os ies entram para as clulas por transporte activo. O transporte activo de ies atravs das clulas da periferia da raiz at ao xilema cria um gradiente osmtico, que faz com que a gua tenda a passar por osmose at ao xilema.

Hipteses para o movimento ascendente de gua no xilema: Presso radicular: A ascenso da gua do xilema d-se graas a uma presso que se
desenvolve ao nvel da raiz, graas ocorrncia de foras osmticas. A contnua acumulao de ies nas clulas da raiz tem como consequncia a entrada de gua para a planta. A acumulao de gua nos tecidos provoca uma presso na raiz que fora a gua a subir no xilema. Argumentos a favor: Exsudao: quando se fazem podas tardias em certas plantas, verifica-se a sada de gua pelas zonas dos cortes efectuados; Gutao: quando a presso radicular muito elevada, a gua forada a subir at s folhas, onde libertada sob a forma lquida. Argumentos contra: Os valores da presso radicular nem sempre so suficientes para explicar a ascenso de gua at ao topo das rvores; Existem mesmo vrias espcies que no apresentam presso radicular.

Adeso-coeso-tenso: A quantidade de vapor de gua que sai das folhas por


transpirao causa uma tenso na parte superior da planta que provoca a ascenso da gua. Esta tenso ocorre devido s propriedades da gua circulante na planta. Ento, devido polaridade que apresentam, as molculas de gua tendem a ligar-se umas s outras por pontes de hidrognio, que se Resumos Biologia
22

O transporte nas plantas

10 ano

estabelecem entre os tomos de hidrognio de uma molcula e os tomos de oxignio de molculas prximas. Graas a estas foras de coeso, as molculas de gua mantm-se unidas entre si. As molculas de gua tm ainda a capacidade de aderir a outras substncias, nomeadamente aos constituintes das paredes do xilema. Por ltimo, estas foras de adeso-coesotenso fazem com que se estabelea uma coluna de gua no xilema, desde as razes at s folhas. O movimento das molculas de gua, que se perdem por transpirao ao nvel das folhas, faz mover toda esta coluna no sentido ascendente. Consequentemente, quanto mais rpida for a transpirao foliar, mais rpida se torna a absoro radicular este sistema s funciona quando existe uma continuidade na coluna de gua, isto , quando no h a interferncia de bolhas de gua ou arrefecimento intenso da gua. Argumento a favor: a tenso produzida pela transpirao suficiente para provocar a ascenso da gua at a uma altura de 150 metros, em tubos de dimetro de vasos xilmicos.

Transporte no floema:
A seiva flomica/seiva elaborada constituda por produtos orgnicos, substncias minerais e hormonas vegetais, o que lhe confere uma certa viscosidade. A translocao flomica est intimamente relacionada com a actividade das clulas vivas do floema. A remoo do anel de casca leva interrupo da translocao flomica proveniente das folhas. Passado algum tempo, nota-se um aumento de volume da zona situada imediatamente acima do corte, pois acumula-se a a seiva flomica, incapaz de prosseguir o seu trajecto at parte inferior da planta. O contedo flomico se encontra sob presso e flui em todas as direces, a uma velocidade varivel.

Resumos Biologia

23

O transporte nas plantas

10 ano

Fluxo de massa:
-Os glcidos produzidos nas folhas durante a fotossntese so convertidos em sacarose antes de entrarem para o floema, para serem transportados aos locais onde so armazenados ou gastos, tais como as flores, os frutos, as sementes, os caules ou as razes. -A passagem da sacarose das clulas das folhas para as clulas de companhia do floema ocorre por transporte activo. -Seguidamente, a sacarose passa destas clulas para os elementos dos tubos crivosos, atravs das ligaes citoplasmticas. -O aumento da concentrao de sacarose nas clulas dos tubos crivosos provoca uma entrada de gua, vinda do xilema, nestas clulas, que ficam trgidas. A presso de turgescncia obriga a soluo de sacarose a deslocar-se atravs da placa crivosa para a clula seguinte do tubo e assim sucessivamente. -O sentido do fluxo determinado pelas concentraes relativas da sacarose que produzida e utilizada, o que gera um gradiente de concentrao descendente, desde o local de produo (folhas) at ao local de consumo ou armazenamento. -O transporte das substncias contidas no floema no implica gasto de energia. Porm a entrada de sacarose no floema requer energia, pois d-se por transporte activo.

Resumos Biologia

24

Вам также может понравиться