Вы находитесь на странице: 1из 32

Kohhran Beng March , 2011

A chhnga thu awmte

Pathian Thu
@ Pathian thu hi fin nan chhiar la, inhmuhim nan ring @ I chhuanlamte kan sawifiah e. -Upa F.Zasiama 11 la, thianghlim nan nunpui rawh. - Frances de Sales
@ @ Exodus Chhuizauna - Upa K.L.Rochama 3

Pathian thu chik taka zirtu lo chu kristian hmantlak ka @ Sunday School Hla hmu ngai lo. - D.L. Moody
@

@ Sunday School Sam -Rev.A. Tumsanga 14

- Rev.H. Killuaia 15

Pathian thu chhiar hi @ Tunge maw ka nih le? - H. Laltlankima 21 Education a tling hrim hrim. - Alfred Tennyson
@
Thla Tina Tel thn

Pathian thu ngaihthah thin zingah mi fing an awm ngai lova, Pathian thu a phak tawka zir thin zingah mi mawl an awm ngai lo.
- Samuel Chadwick

Editorial - 2 Tun hnai khawvel - 8 Zawhna leh Chhanna - 16 Hla Phuahtu: Rev. Edward Parronet - 19 SUNNATE - 28 Upa Lalsangzuala Upa R. Laldawla Upa Dr.HC.Thanhranga

@ Bible hi philosophy ropui ber a ni. - Sir Isaac Newton


March 2011 hian Kohhran Beng copy 9,600 chhut a ni

Kohhran Beng March 2011

Editorial:

SUNDAY SCHOOL
Kan tum lawk pawh ni lutuk lovin tun thla chu Sunday School special Issue a ni ngawt mai e. Kum danga January thlaa SeniorB zirlaibu kan thlir lawk \hin kha tun thlaah a remchang chauh a. Sunday school Sam leh Hla kan neih sa bakah S.S. kan kal lohna chhuanlam fahrah te te chhuanlam a tlin lohzia tarlanna thuziak kan dawng bawk a. Kum tir lam a la ni bawk a, chhuah vek ila, Special Issue a ni mai alawm kan ti ta deuh a ni. Kan ziak dan pawh hi inang tlang sela kan duh viau. A \henin Sunde skul, a \henin Sunde sikul, a \henin Sunday School kan ti a, keini chuan a hnuhnung ber hi ziak dan dikah kan ngai. Amah erawh chu tun \uma Sunday School Sam leh Hlaah hian kan duh dan ni lo a awm a; a phuahtute phuah dan tihdanglam kan hreh vang mai a ni e. Tin, heng Sam leh Hlate hi a phuahtute hnen atang ni lovin CED atanga kan dawn a ni a, a him ang chu maw? Nia, Sunday School hi kan ngai pawimawh a, kum tin kum tirah hming ziak turin kan inngen a, kan han ziak ta a; kum tawp a lo nih meuh chuan hming ziak ringawt, kai zui ta lote avangin tehna hrang hrang hmanga kan inteh hnuah min hnuk hniamtu a lo ni leh lawi a, \an lak thiam a har ngawt mai. Hmasawn turin engtia \an lak tur nge tih hriatthiam a har a. Kai tam tura kan induhthawh viau hi thlarau lam thil nge pawnlang taka intihsiaknaa mualpho hlauh vang tih pawh ngaihtuah tham tak a ni. Tun \uma thuziak \ha tak tak pawh hi Sunday School kai ngai lote chuan an chhiar lo maithei a, mahse campaign-na atan pawh a \angkai ngei ang tih a rinawm. A chhiarten hmang \angkai ila, a hlawk a ni mai.

Kohhran Beng March 2011 Senior B zirlai

EXODUS CHHUI ZAUNA


- Upa K.L. Rochama Kumin 2011 hian Baptist Kohhran a Sunday School Senior B Pawl chuan Exodus an zir tan dawn a. Exodus hi tu ziak nge, eng huna ziak nge tih Pathian Thu zir mite zingah ngaihdan hrang tam tak a awm a. Mosia Lehkhabu Panga an tiha bu hnihna a ni a. Mosia Lehkhabu Pangate hi Pentateuch an ti a. Hei hi Greek tawng thumal pahnih, Penta (panga) leh teuchos (lehkhabu volume) tihna a ni a. Pentateuch chu Book in five volumes tihna a ni. (Jerusalem Bible: Introduction to Pentateuch p 5). Pentateuch hi Judaho chuan Torah an ti a. Sap \awngin Dan tia lehlin a ni a. Pentateuch hi Mosia Dan emaw Dan tih ringawta sawi a ni thin. A tirah chuan Genesis, an dah tha a, Synagog-a Exodus, Leveticus, Numbers leh inkhawmnaahte an chhiar thin. Deuteronomy hi lehkhabu Isua pawhin Nazareth khuaa pakhat a ni a. An ziah hun laiin Synagog-a a thusawinaah, vawiina kan lehkha hman ang hi lehkhabu chu a ziala, rawngan la nei lo va, khawlchhutna bawltu a pe leh a, a thu ta a (Printing Press) pawh an la nei (Lk 4:20). hek lo. Lehkha aiah savun, ngun Pentateuch hi eng hun laiin taka nawh mar leh rairuang nge lehkhabu pangaah then a nih kwrte (papyrus) an hmang a. hriat chian a ni lo. An ziahna Lehkhatui hmangin kutin an ziak savun phek hi a sei avangin a zial a. Lehkhatuiah hian tun lai angin phelh leh zial that lehte hi a Acid telh a nih loh avangin buaithlak avangin lehkhabu awlsam takin a hrk reh theih a pangaah an thensawm ta nia ni. Savun phek khat hi sei tak ngaih a ni. BC 300-200 inkarah leh hlai tak, thu tam tak ziak Torah hi Hebrai tawng atangin theihna a ni a. An ziah zawhah Greek tawnga lehlin a ni a. Hei ngun takin an zial a, hmun hulah hi Septuagint (LXX) tih a ni.

Kohhran Beng March 2011 -ah hian eng vangin nge Pathian hming hi Jehova (YHWH) tih leh Elohim tia hman chhawk chhen a nih tih a rilruah zawhna a nei ta a. Astruc-a chhut dan hi tihian han hrilhfiah dawn ta ila. Mizo tawnga lehlin Bible-ah hian hmun thenkhatah Maihun tih tawngkam hman a ni a. Hmun dangah Chawhtawlh tih hman a ni ve thung a. Maihun tia letlingtu hi Mizoram chhim lam chhuak a ni ang a, chawhtawlh tiha lehlinna hi chu hmar lam kutchhuak a ni tih a hriat theih a. Hetiang deuh bawk hian Astruc-a chuan Jehova tih tawngkam hmangtu hi Yahweist (a lam tawiin J) a vuah a. Elohim hmangtu hi Elohist (a lamtawiin E) a vuah a. Astruc-a ngaihdan hi Theologian lar tak J.G. Eichhorn-a chuan a rawn thlawp a. Astruc-a chuan E1, E2, E3, leh D (Deuteronomy Bu) vuahin a rawn then sawm a. Hei hi Karl Hendrich Graf-a (1815-1869) leh Julius Wellhausen-a (18441918) ten uluk leh zualin an rawn zir a. 1865-66 khan Graf-a hian Pentateuch hi thu hlawm pali remkhawm a ni tiin JEDP tiin a rawn vuah ta a. J and E hi chu

LXX-ah hian Pentateuch hi vawiina kan neih ang hian Genesis, Exodus, Leveticus, Numbers leh Deuteronomy-a then fel a ni tawh a. Exodus Ziaktu leh Ziah hun: Exodus hi Pentateuch-a lehkhabu pahnihna a nih avangin a ziaktu hre turin Pentateuch ziaktu hriat a ngai a. Hun rei tak chhung chu Pentateuch hi Mosia ziak nia ngaih a ni thin a. BC 300-250 vela ziak, Chronicles te, Ezra te leh Nehemia buahte chuan Mosia ziak ni anga ngaih theihin an ziak a. (2 Chro 23:18; Ezra 3:2; Neh 8:1; 13:1) AD 90 vela ziak lehkhabu pakhat, Ezra Bu 4-na leh Bible letlingtu Jerome-a te chuan Pentateuch hi Mosia ziak, Ezra-an fel takin a remkhawm niah an ngai a ni. Hun a lo kal zel a. Kum zabi 17na a lo herchhuah chuan Juda leh Kristian Theologian thenkhatte chuan Liberalism Tarmit bunin Pentateuch hi an rawn chhiar tan ta a. Pentateuch hi Mosia ziak a ni lo va, mi hran hranin, hun hran hrana an ziak phuahkhawm nia ngaihna a lo awm ta a. French Medical Doctor Jean Astruc-a (1684-1766) chuan Pentateuch

Kohhran Beng March 2011 Astruc-ate ngaihdan awmsa a rawn tawm a ni a. D hi Mosia Dan chipchiar ziahna Deuteronomy a ni a. P (Priestly) hi Puithiam rawngbawl dan ziahna a ni. Heng thuhlawm hrang hrangte hi Documentary emaw Source emaw tih a ni a. JEPD hi Documentary Theory tih a ni. J (Jehova) tih hi Mizo tawngin Lalpa tia lehlin a ni a. E (Elohim) hi Pathian tia lehlin a ni tlangpui. J hian Pathian tlang hmingah Sinai a hmanga, E hian Horeb a hmang thung a. Kanaan rama lo cheng hmasate hi J chuan Kanaan-ho a ti a, E chuan Amor ho a ti thung. J thuhlawm hi BC 900-850 vela Editor-in (Redactor) a phuahkhawm niin Documentary Theory chuan an ngai a. E hi BC 750 velah hmar lam, Israel rama phuahkhawm niah an ngai a. D hi Juda lal Josia hun lai BC 621 vela phuahkhawm niah an ngai a. P hi chu Judate Babulona sala an tan lai leh Jerusalema an lo kir leh inkar BC 597-400 vela phuahkhawm niah an ngai a ni. Tichuan Documentary Theory pawmtute ngaihdan chuan

Pentateuch (or Exodus) hi Mosia ziak a ni lova. Ziaktu hrang hrang thu ziak, Redactor (Editor) ten hun hrang hrangah an lakkhawm a ni. Documentary Theory-in bihchian a dawl lo A hmaa kan tarlan tawh, J leh E hman karthlak bakah Documentary Theory pawmtute chuan thu pangngai sawi nawn awmte hian mi pakhat Mosia ziak a ni lo tih a entir niah an ngai a. Hei hian belhchian a dawl lo. Entirnan: Thilsiam thu sawi nawn ni anga an sawi hi Genesis Bung 1-naah chuan Pathian thilsiam puanchhuahna (Revelation of Gods creating work of God) thu sawi a ni a. Bung 2 hi chu Pathian thilsiam chanchin sawina a ni. Thil thuhmun sawi nawnna ni lovin thil hran daih sawina a ni. Documentary Theory pawmtute tan chhan bulpui ber Jehova tih leh Elohim tih tawngkam hman karthlak anga an sawi pawh hian belhchian a dawl lo. Entirnan: Gen 2:5-ah chuan, Yahweh Elohim Lalpa Pathianin lei leh van a siam lai khan .. tih kan hmu a. Genesis

Kohhran Beng March 2011 awmten an siam a ni a. Israel faten Kanaan ram an luh hma chanchin a ni tih a chiang a. Heng bakah hian Rimtui (onycha) sawite hi tuikep chi khat, a kwr hl kh rimtui tak a ni a. Tuipui sena awm a ni. Heng lo pawh hi thil tam tak thlaler ram chauha awm chanchin Deuteronomy-ah hian kan hmu a. Hei vang hian Pentateuch hi Israel faten Kanaan ram an luh hmaa Mosian a ziak a ni tih a pawm nahawm em em a ni. Exodus 24:5-ah chuan, Tin, Mosia chuan Lalpa thu zawng zawng chu a ziak vek a.. tih kan hmu a. Bung 34:27-ah, Tin, Lalpan Mosia hnenah, Heng thute hi ziak rawh khai: heng ang thute hian a nia i hnenah leh Israelte hnenah thu ka thlun ni tih kan hmu bawk a. Thuthlung Thar hunah Lal Isua pawhin Pentateuch hi Mosia Dan a ni tih a pawm a. Dan Lehkhabuah eng nge ziak ni? (Lk 10:26) tiin dan hretu a zawt a. Dan thu bakah thil dang pawh ziak turin Pathianin Mosia a tir a. Exodus 17:14-ah chuan, Tin, Lalpa chuan Mosia hnenah, Hemi thu hi hriat reng atan lehkhabuah ziak la tih kan hmu a ni.

3:23-ah pawh, Yahweh Elohim Lalpa Pathian chuan tih kan hmu bawk a. Heta tang mai pawh hian Documentary Theory hian belhchian a dawl lo tih a hriat theih a ni. Documentary Theory pawmtute chuan D thuhlawm, Deuteronomy hi BC 621 vela ziak niah an ngai a. Deutero-nomy hi ngun taka chhiar chuan Israel fate Kanaan rama an luh hmaa ziak a ni tih a hriat theih. Deteronomy 11:2-7 ah chuan Aigupta rama Pathian thilmak tih hmutute hnenah thu a sawi a ni tih Mosian a sawi a. Israel fate hian BC 1446 emaw 1290 ah emaw Aigupta an chhuahsan a. Israel faten Aigupta an chhuahsan atanga BC 621 hi a tlem thei ang bera chhut pawhin kum 669 (1290-621) a ni a. Aiguptaa Pathian thilmak tih hre phakte chu BC 621-ah chuan an thi zo vek tawh ang. Hei vang hian Documentary Theory pawmtuten Deutero-nomy hi BC 621 vela ziak/phuahkhawm anga an sawi hi a dik thei lo a ni. Entirna dang: Deuteronomy-ah hian Puan In sakna atan Puan zai sin leh Kel hmula siam te hman a nih thu kan hmu a. Hengte hi thlalera

Kohhran Beng March 2011 Liberal Theologian hovin mihring rilru mila Bible an hrilhfiahnain kan hriat loh hlanin Kohhran a eichhe mek a. Setana chuan ng fate hmangin fing tak leh remhre takin kan thurin innghahna (foundation) a sawinghing mek a ni. Setana ngamthlemna chu kan hai si lova ti thei turin Liberal Theologian hovin Bible an hrilhfiah dante hi kan hriat a, a chhanna pawh kan hriat a tul ta a ni. Pentateuch ziaktu leh ziah hun te leh Engtin nge

Mosia hian a thih thu a ziak theih? tih zawhnate hi kan hrefiah thei mai lo a nih pawhin Bible pumpui hi Pathian thawkkhuma ziak a ni tih kan rin phawt chuan vawiinah thu thenkhat awmzia kan hrethiam rih lo a nih pawhin mihring rilruin a hriatthiam lohna hian Pathian Thu hi a tidanglam thei lo tih hre reng chungin Bible hi taima takin i zir zel ang u. (A ziaktu: Upa K.L. Rochama hi Central Church, Aizawla mi a ni.)

SUNDAY SCHOOL-A KUM 50 THAWK MEDAL DAWNG TURTE: (Assembly-ah hlan an ni ang) Sl.No. Hming Khua/Kohhran 1. C. Lianngaii Sethlun 2. Upa R. Lianchhawna Sethlun 3. Upa PC. Lalchhuanawma Zohnuai 4. Upa K. Zangira Zohnuai 5. Upa C. Lalzara Thiltlang 6. Upa N. Ropianga Tawipui N I 7. Upa T. Chhawntlinga Minpui 8. Upa H. Sanghleia Ltl. Vengpui 9. Upa F. Lianhrima Cherhlun 10.Rbt. A. Nghakluaia Thingkah 11.Upa K. Aitluanga Bungtlang 12.Upa B. Thangliana Tuipui D Bial Theiriat Theiriat Zotlang Zotlang Hnahthial N Tawipui Tawipui Lawngtlai E Cherhlun Lawngtlai N Bungtlang Hnahthial S

Kohhran Beng March 2011 TUN HNAI KHAWVEL

Pro Pastor thar Panga


Mizoram Baptist Kohhran Pastoral Ministry-a lut turin Probationary Pastor atan mi 5 lawmluhna inkhawm (Induction Service) chu Rahsiveng Biak inah neih a ni. He inkhawm urhsun hi Communication Director, Rev.R. Lalchamlianan a kaihruai a, BCM aiawhin Pastoral Coordinator, Rev.Lalthangliana Hnamte chuan thu a sawi a; General Secretary, Rev.H. Lianngaian lawmluhna neiin thuchah a sawi. Lawmluh tharte chu : T.Hmangaihvulluaia- Lawngtlai, K. Vanlalzika - Cherhlun, K. Lalsanglura - Thingsai, Malsawmzuala - Bungkawn, Aizawl, David Lalmalsawma Sailo- Chawngte L

hawnna inkhawmah hian mimal zaithiam bakah khawpui chhung Pastor bial zaipawl 6 an tel a. Mizoram hmun hrang hrang a\angin bial leh Unit TKP hruaitu \hahnem tak an tel bawk. TKP member hi 35198 an awm a, Pastor bial 69-ah Unit 374 an nei.

BHSS Golden Jubilee


Baptist Higher Secondary School Serkawn chuan kumin hian Golden Jubilee an lawm mek a. He mi puala programme hmasa ber chu February 8, 2011 khan \anin Conference Hall an buatsaih chu a hmingah Principal ni rei ber, Upa KL Rokhuma hming chawiin K.L.Rokhuma Hall an vuah a. Chu chu AGS i/c Rev.C. Ngurhneman February 8, 2011 khan a hawng a. He mi ni vek hian Golden Jubilee Lungphun (Monument) chu General Secretary, Rev.H. Lianngaian a hawng bawk. Jubilee lawmna programme hi a hun lai tak naupang exam lai anih avangin ropui takin buatsaih theih a ni lova, kum tluanin programme

T.K.P. Diamond Jubilee


Mizoram TKP chuan a kum 60 tlinna (Diamond Jubilee) chu February 2, 2011 zan khan Lunglei Chanmari Biak inah ropui takin a hawng ta. TKP hian Diamond Jubilee thupui atan Min hruaitu Lalpa tih an thlang a. A

TUNHNAI KHAWVEL
Kohhran Beng March 2011
9

siam a ni a. A lawman pui ber chhunzawm a ni. He MP Meet(Main Celebration) chu May ah hian Lunglei khawpui thlaah neih a ni ang. chhunga BMP Unit 19 an tel.

HIV/AIDS chungchang Zirho


BCM Hqrs. Office-a thawktute leh Lunglei khawpui chhunga Tualchhung Kohhran Chairman leh Secretary te chuan MSACS te bul tumin February 11,2011 khan Sap Upa leh Pu Buanga Hall-ah HIV/AIDS chungchang zirhona an nei. He programme hmanpui tur hian MSACS hotute Aizawl atangin an kal a; HIV/AIDS natnain Mizoram a tuam chhuah tawh dan leh a pun zel dan an sawiho bakah Kohhran a\anga he natna pung zel tur vennaa Kohhranteah beiseina an neih thu an sawi.

B.B.C. Assembly
Bru Baptist Church (BBC) chuan February 3-6, 2011 khan Damparengpui-ah Assembly an nei. Hei hi an inkhawmpui lian ber a ni a; palai pawh 400 dawn an kal. He Assembly hi BCM President, Rev. C. Rothuama, RCM Director, Rev.R. Lalrintluanga leh Rev.B. Thangchina ten an hmanpui a; thusawina hun pek an ni hlawm.

Mauzama BCM Quarters leh Biak in sak chungchang


Tun hnaia LPS Chanchinthara an puan Mauzam khuaa BCM in Biak in leh Quarters a sak chungchang, Delhi atanga Human Right lamin BCM te thil tidik lo ni awm taka a hriattir chungchangah RCM Director chuan thil awmzia a chhui chiang a; heti ang hi thil awm dan chu a ni. Mauzam rama BCM in Biak in leh Quarters a sakna hmun neitua inchhal, Chakma pa hian kum 8 vel liam tawhah khan tuna

BMP Meet
Lunglei khawpui chhung huap BMP Meet chu ropui takin February 12-13 neih a ni. BMP Meet ni khatna hi pawnlam infiamna chi hrang hrangin February 12 khan LDSC Ground No. II, Electric veng, Lungleiah neih a ni a. A ni hnihna chu Electric veng Biak inah neih

10

Kohhran Beng March 2011 zan Vantlang inkhawmah BCM aiawh thusawi hun pek kan nih angin Rev.C. Lalbiaksangan thuchah a sawi.

an sakna hmun hi VC pass a lo nei tawh a. Mahse in a sak mai loh avangin a pass chu a thi tawh daih a; amah pawh Marpara khuaah a pem daih tawh bawk a. Heti anga ram ruak, \ha bawk si hi kan Missionary, Pu Ngurthankhuma chuan dilin VC leh Kharbari ten phalna an pe a. Ramchhung Mission chuan Biak in leh Quarters an sa ta a ni. He thilah hian hlauhthawn tur thil engmah a awm lova, mi tute emaw thu veivir avanga lo awm ta mai niin a lang. Amaherawhchu Delhi lamah daih an zualko avangin fimkhur thu hlaah RCM Director chuan thuneitute hnenah thudik tak hriattira a awm theih nan hma a la mek.

Senate Convocation 2011


India rama Pathian thu zirna inpui, Senate of Serampore Convocation chu February 2-5, 2011 khan Clark Theological College, Mokokchung, Nagaland-ah neih a ni a. He convocation ah hian Degree chi hrang hrang DTh 4, MTh.100, D.Min-6, BD 663, BTh. 308, BCS 87, DCPC 21, Dip.CS 57, te hlan an ni. AICS aiawhin Principal, Dr. RL Hnuni leh Rev. K.Rohmingliani ten he convocation hi an hmanpui. Senate Convocation hi kum 2013-ah BCM-in AICS-ah a thleng ve dawn a, tun atangin inbuatsaihna pawh kalpui mek a ni a. India ram mai nilo, India ram pawn pawh huam programme anih avangin a hautak a, kohhran mite nasa taka kan tantlan a ngai dawn a ni.

ECM Assembly
Evangelical Church of Maraland (ECM) chuan February 24-27, 2011 khan Chapi Biak inah Assembly an nei a. BCM aiawhin Rev.C. Lalbiaksanga, Rev.R. Zohmingliana leh Upa F. Aichhunga te hmanpui tura ruat an ni a. ECM Assembly Inrinni

Kohhran Beng March 2011 Sunday School:

11

I CHHUANLAMTE KAN SAWIFIAH E


-Upa F. Thasiama BCM in Pathian thu zirna pahnih kan nei a. Pakhat chu AICS (Academy of Integrated Christian Studies) Aizawla mi a ni a. Hei hi hun puma Pathian thu zirna Theological College a ni. Pakhat leh chu mipui nawlpuite kan tel vek theihna Kohhran tina awm Sunday School hi a ni. Chawlhni apiangin chawhma inkhawm banah neih thin a ni. Kum khatah chawlhni vawi 52 a awm a. Sunday School kal ni tur hi 45-47 vel a ni thin. Tun hma lam chuan laklawha bansan thin an awm chawhnu inkhawm (1:30pm bawk. Heng mite hian a mai vel) hunah Sunday School hi maiin an ti bik lovang. Engkim kal thin a ni a. Tun hnu Zoram hian chhan a nei zel a. Sunday hmun hrang hranga Baptist School kal duh lo leh bansan Kohhran kan awm ve hnu hian thinte chhuanlam ni theite kan remchan zawkna avangin tar lang ang a, a hrilhfiahna kan inkhawm ban veleh Sunday pe nghal zel dawn a ni. School hi neih thin a ni a. 1-na: Thlarau lam nun nei Tunah chuan Baptist Kohhran lo (piangthar lo) an ni ang. zawng zawng tihtheihah Thil nung leh nung lo chawhma inkhawm bana neih danglamna chu thil nung chuan a ni ta deuh ber awm e. chaw an mamawh tih a ni. Sunday school kal hi kum Thlarauva nung lo chuan tirah kan buk deuh a, kum thlarau chaw Pathian thu a chanve hnu lamah kan zu zi mamawh lova, chuvangin a zir nual a, kum tawpah kan zuih peih lo a ni ang. Tin, damlo na viau zel. Damlohna emaw, takin chaw chakna a nei lo agin rokhawlhna pumpelh hleihtheih thlarau natna serious tak a vei loh vang emaw ni lem lovin mi avangin chaw a chak lo a ni thenkhat Sunday School kal thei bawk. Nun nei lo chuan duh lo an awm a, tin, kum nun nei turin Isua pan se, chaw

12

Kohhran Beng March 2011 a ni. Pathian thil dah hmasa phawt ila, a bak chu Aman a ti vek thin tih hi i ring ang u. 4-na: Zirtirtu that loh vang a ni. A dik chiah. Zirtirtute hi MPSC or Selection Board kal tlanga mi tha hlang (expert) te lak an ni lo ngei mai. Mahse, Kohhran ten Pathian rawn chunga uluk taka ruat erawh an ni. Chutih laiin Skul/College pangngaiah pawh hian Zirtirtu duhthusam an nei vek bik lo. 5-na: Thenkhat chu nihna neih loh kum anih vangin kan kal lo mai thei a. Hun remchangah Pathianin a pe leh mai ang che. Tin, nihna a pek che vanga kal duh lo i nih pawhin ngaihtuah nawn leh la. Han ti ve phawt mai la, a hunah chuan a chhawk leh mai dawn che a lawm. 6-na: Zirlaibu (Syllabus) that loh vang leh a ziaktu duhkhawp lohna avangin mi tlemte ten Sunday School kal an chak lo a ni thei. Pathian lehkha thu zawng zawng hi Pathian thawk khuma pek an ni a. Chumi behchhana kan kohhranin ram pum kohhran mite huap zo tura a buatsaih hi sit lova zir ve mai

ei thei lo pawhin tidamtu Isua pan rawh se. Sunday Schoolah hian Isua chu a awm e. Tin, Sunde skul puipate pawhin a mamawhtuten an pan theih nan Isua hi i chhawp chhuak ang u. 2-na: A hun hi a dik lo a ni. Rei tak inkhawm tawh hnua Sunday School neih leh hi a peih awm lo a ni. Kohhran tam taka memberte hi veng hla tak taka awm te kan ni hlawm a.Tun hma anga chawhnua neih ai chuan inkhawm bana neih hi a tha hle zawk a. Chawhnu lamah Pawl leh mimal tan hun thawl tha tak a awm thei a, a tha hle. 3-na: Chawhma inkhawm ban hi thenkhat chuan hahchawlh nan te, mitthi ral nan te, damlo kan nan te, chhungkhat leh thiante tlawh nan te hun \haah kan ngai. A dik e. Mahse, Sunday School kal hun darkar khat chhung kher loah hian a chunga thil thate khi a tih theih vek mai. Pathian tan hun pek (time management) kan thiam loh avangin kan buailohna turah kan buai a, midang pawh buainaah kan hnuk lut thei hial

Kohhran Beng March 2011

13

hi Pathian mi dik takte tih tur a ni. 9-na: Mi thenkhat ten ka Zirlaibute kan mamawh tawk tura peih lo an ti tawp mai hi a ni. Hei hi Pathian laka helna tiat buatsaih an ni e. 7-na: Kum tira kai kim tum, a ni. Pathian hian i lakah ka vawi 2/1 kai loh vanga kai lo peih lo ti ve ta se engtin nge i zui ta mai te hi an ni leh. tih bik ang ? I laka Pathian thu Chhuanlam mawi tak a ni a, an tum a active lai hian a lakah active pawh a sang hle. Mahse, Setana ve rawh. bumna emaw, mahni inbumna emaw a ni chiang. Hetiang mi hi May thla vel atangin an lo lang tan thin. Kan Pathian hi inhnukhniam thin Pathian, God of second chance a ni a. A tha ber tlin lo mah ila kan tlin ang ang min pawm saktu a ni. Kai kim tum, kai kim loh palh vanga bansan duhna hi Setana thang var kam a ni e. I awk lul tawh lo vang u. 8-na: In fate Sunday School in kal tir a, nu leh pa in kal ve si loh chuan in fate hnenah Sunday School hi naupan laia kal tur a ni a, puitlin hnuah chuan kal a ngai tawh lo tih kha in nunin in zirtir a ni. Sunday School-a Pathian thu kan zirte hi kan naupan lai te, kan nulat tlangval lai te, kan puitlin hun thlengin; kan hlim leh lawm lai te, mangan ber lai pawha kan nun kaihruaitu tha ber a ni. Bansan tur khawpa puitling tumah kan awm lo. 10-na: Thenkhatin Ka kal lo mai mai an ti thin. Heng mite damdawi chu kal mai mai hi a ni mai. Lo kal la, \hu tawp la, zir la, ban hunah bang leh tawp mai rawh. Ringtu i nih chuan Sunday School kal hun laiin Sunday School class aia \ha awmna tur pakhat mah a awm lo. Lo kal la,a bak chu Lalpan a chin fel sak ang che. Awm mai mai thluak hi Setana workshop a ni a. Sunday School i lo kal chuan Setana workshop kha Pathian class room ah i siam zawk dawn a ni. Pathian tanpuina beisei chungin kum 2011 hi Sunday School kal \hat kumah hman i tum teh ang u.
(A ziaktu: Upa F. Thasiama hi Chaltlang Kohhrana mi; KB Agent thawhhlawk tak a ni)

14

Kohhran Beng March 2011 SUNDAY SCHOOL SAM - Rev. A. Tumsanga Benga luta chhuak leh mai lovin Duh takte u, lo ngai teh u, thinlung hawngin, Hria a, zawm a, tinghal turin I kai ang u Sunde Sikul tih hi. Ka hrilh ang che, Lalpa duh zawng A awm ve lo admission fee, A awm bawk lo tuition fee A tul ve lo Uniform hak, A thlawn a ni. A thlawn a ni. A ni asin i thlarau chaw A awm chhun Theology zirna. Ka sawm a che kai ve turin Sunde Sikul, Zirna tha ber a ni i Thlarau tan Vawikhat chauh a ni chawlhkar khatah, Kai ve hram teh, a ni, darkar khat chauh Haw bik tawh suh, inkhawm banah Leng zawk mai rawh khawhar inah Leng zawk mai rawh i thenawmah I ban hunah Sunde Sikul A rei chuang lo, i hman tho ve. A inhmeh lo ve Upa tan Sunde Sikul kai loh A mawi lo ve Rawngbawltu tan A remchuang lo piangthar tan pawh A ni e ringtu zawng zawng tan. (phek lehlamah chhunzawm)

Kohhran Beng March 2011 I chawimawi ang kum thum kai kim I chhinchhiah ang kum hnih kai kim I tum ve ang hmiang kumin chu I kai ang u, I zir ang u. I kawng tan eng a ni. A hruai ang che. Ka nu leh pa, Sunde Sikul kan kal, in tel lovin, Eng vangnge zirna sikula min hruai laia Sunde Sikula min hruai ve ngai loh? A mi hrai ten an kai chun leh zua nen, Kan sawm ve che u in hrailengten Sunde Sikul, Sunde Sukil i kai ang u.

15

SUNDAY SCHOOL I KAI ANG U


Phuahtu: Rev.H.Killuaia
Tune : Upa F.Laltuaia; Satu: Bethsy Lalrinsangi 1. Kristian \ha chuan Sunday Sikul a kai, Zirtirtun Isua chanchin a hrilh a; A duh zawng leh a duh loh zawngte nen, Isua nun dan zir nuam a ti thin. Sunday Sikul i kai ang u, Pathian thute kan zir dawn nia; Nun dan \hate kan zir dawn bawk si a, Thlarau ril\am, tuihal a tireh. 2. Khawiah nge finna thuruk a awm le? Bible-ah ngei a awm tih kan hria a; Fing turin Pathian thute kan zir a, Pathian thu zir hi finna a ni. 3. Nu leh Pa te thuawih i duh em le? Mi vannei, damrei nih i duh em le? Pathian thuin kawng a kawhhmuh ang che, Sunday Sikulah thu zir ve rawh.

16

Kohhran Beng March 2011

ZAWHNA LEH CHHANNA


Kohhran Beng September 2010 chhuaka zawhna leh chhanna kha ka lo chhiar ve a, zawhna chhangtu hi a fing riau mai a, midang ngaihdan sawina hun zau takin a hawng a, a lawmawm hle. Kan kristian Hlabu-a hla thute hi tihdanglam a awm nual a, chung zinga lar ber chu Pu Chawngkhupa hla thunawn Mifing mihrinna tih chu Mihring mihrinna tiha an thlak danglam hian Kohhran mipuite sawisel a hlawh hle a ni. Zawhna 1-na : Hla reng reng hi a phuahtu phalna leh remtihna la hmasa lova, tihdanglam leh lo thlak danglam ve ngawt hi Dan a ni reng em? Zawhna 2-na: Pu Chawngkhupa hla thunawn a Mifing mihrinna tih hi First Edition-kum 1955, Sixth Edition-kum 1988, kum 33 chuang zet Kohhran mi zawng zawngin chiang taka kan lo hriat bel leh kan lo sak thin a ni a. Hun a lo kal zel a, 18th (Revised) Edition-2005 a lo chhuak a, Mihring mihrinna tiin an rawn thlak ta mauh mai a, hei hi eng thlarau hriattirna nge ni ang le? Thlarau miten thlarau thilpek an dawn atangte, van thilpek an tem tawhna atang tein van lam finna hmangin hla an phuah thin a ni a, chu chu lei lam finna hmanga chulai, khalai chu a grammer a dik lo ti a lo tih danglam ve ngawt hi a pawi hle. Hla phuahtute hi lo tho leh se engtin tak ngai ang maw. Hun a lo kal leh zel a Mihring mihrinnna tih chu thlarau miten dik lo zawk leh pawnlang zawka hriatna an lo nei leh a, a tir (origin) ang thlapin BCM chuan Pathian Fakna Hlabu a siam tharah chuan Mifing mihrinna tiin a rawn thlak leh ta a. Hei hi lei lam finna lam atanga thlir chuan dik lovin lang mahse, van lam thlirna atang leh thlarau mit atanga thlir chuan sawisel bovin a fiah a, a chiang hle si. Lei lam finna leh van lam finna hi tehkhin chi leh khaikhin chi ani lova, a inang

Kohhran Beng March 2011

17

thei lo tih hriat a tha hle. Lei lam tha tihdan leh ngaihdan chu van lam tha tihdan leh ngaihdan a ni fo lem lo. Zawhna 3-na: Kan Kristian Hlabu leh kan Holy Bible (Mizo Bible) te hi kan pawngsual suasam ching-chivet khawlo zo vek tawh a ni mai lo maw? Ringtute chu IKor 1:25 thu-ah hian innghat ila, chiang ila a lungawithlak ber zawk lawng maw? - H.Zomuana, Chanmari vengthlang, Lunglei. Chhanna: I zawhna hi a thui hle a, chhawng thum lai a ni lehnghal a; mahse nikum lama Aw Khawngaihtu Pathianin tih hla thunawn kan chhanna i duhkhawp loh thu leh chuta \anga rawn pakai kual vel ta i niin i lang a. Thui deuh hlekin kan chhang ang che ang a; i zawhna kan chhanna a\ang hian tuten emaw ngaihdan an lo siam thiam phah hlauh chuan a lawmawm dawn em mai. Khatia, Mifing mihrinna tih leh mihring mihrinna tih thua ngaihdan kan han hawn takah chuan hmaichhan, telephone, lehkhathawn leh sms hmang tein hmar, thlang, chhim, chhak atangin dik ni-awm taka lang \heuh a rawn thleng nual mai a. Mahse a \awngka ngei ka dawng intite sawi dan erawh a inang lo hle. An rawn sawi dan pawh a ngaihnawm hle hlawm nain tarlang vek lo mai ila. Heng thu lo thleng dik hlir, inang silo a\ang hian ngaihdan ka nei. He hla phuahtu Chawngkhupa kha mihringte ngaih chuan mi pangngai tling lo deuh, eng degree mah nei lo, ziak leh chhiar chu thiam ve mai anih hmel a. A hla phuah (ti ila, Pathianin a pek) hi a ropui si a, sak dan a inang lo si a; chu chu mi hrang hrangin an zawt a. Heta a chhan dan leh sawta a chhan dan pawh a inang lova, khita a chhan dan leh khuta a chhan dan pawh a inang bawk hek lo. A zawttuten chutiang chuan i phuah a mi? an tih ang piang kha a Aw mai zel ni berin a rinawm. Chuvangin a zawttuten an rilrua a dik zawk nia an hriat nemnghehpui zawngin a chhang mai zel a nih a rinawm ta ber- Chawngkhupa a ni miau va! Kei chuan Editor thlirna mit atangin theihpatawpa hnaiah ka bih a. Mizo \awng ngeia phuah a nih avangin hla a nihnate, hlaah

18

Kohhran Beng March 2011

chuan hla thu a awm theihziate, chu hla thu chu Mizo \awng tihausatu a ni nge, ti hmelhemtu a ni zawk, tihte rilru fim taka enin a chhanna tawite ka rawn ziak mai kha a ni a. A dik maithei a, a dik lo maithei bawk. Nang angin ka \ang tlat lo. A inziak kan hmuh hmasak apiang hi a dik zawk a ni kher lo tih erawh ka chiang. Entirnan: Estheri 4:14 tawp lama Mordekaian Estheri lal anga ava address hi Bible lehlin tharah chuan lalnu tiin lehlin a ni a. Mizovin lal kan tih chu mipa, lalnu kan tih chuan hmeichhia a kawk. Estheri hi hmeichhia a ni a, lal ni lovin lalnu a ni. Chuvangin Bible lehlin kan hman mek, hmana lehlin aiin tun hnaia lehlin kan la hman lar lutuk loh hi he thuah hi chuan a dik zawk. Chu buk lung hmang chuan a phuahtu phuah dan chu eng pawh lo ni rawh se, mihring mihrinna tih emaw, mifing finna tih emaw ni lo, mifing mihrinna tih hi chu Mizo \awng dik a ni theiin ka hre lo, ka ti mai a ni (cf. Rem hre remhriatna). =henkhat rawn sawi dan mihring mifinna tih phei chu a dik lo hulhual ang. A kaw tawpa thlarau lam \awngkam ania tih hi chu mah reng reng se tih nen a inang reng. =awng hriat loh anih ngawt loh chuan thlarau hian \awng dik a hman ngei ka ring tlat! A thu hrimah, a eng zawk zawk pawh hian lo sa teh reng ila, kan zai tui a, kan lam mup mup theih tho chuan a \ha reng mai lawm ni? Ka ngaih dan loh anga mi dangin an ngaih avanga hmu fiah lo anga inngaih phei chu mahni inhrem mai kan ni duh ania. Ziaka thil dah \hat chi reng reng hi chu a tira dik, a hnua dik lova chhuah ai chuan, a tira dik tawk lo, a hnua tihdik hi a ni duh khawp nghe nghe ania. Bible lehlin chungchang i zawhna (ngaihdan) phei hi chu sawhsawn tum hram hram la ka duhsak khawp mai che. Pathian rawn chunga lehlin fuh tawk lo awm apiang siam \haa, hriatthiam awl zawk tura \hangtharte hmakhaw ngaia an lehlin a ni e. A pumpui thuah kan hman lai mek Bible lehlin hi kan duh zawk vek nain lehlin thara a fiah zawkna hi a tam a nia. Chu chu a ni Bible lehlin chi hrang hrang neih a hlutna ni.

Kohhran Beng March 2011


Hla leh a Phuahtu-III

19

Rev. EDWARD PARRONET


(1726 1792) Kristian Hlabua thluk thum nei, thlan sual awm thei lo, No. 52-na LAL ISUA HMING I FAK ANG U tih hla phuahtu Rev. Edward Parronet chanchin leh he hla chung chang ilo ngaithla ang u. He hla hi ziaktu pakhat chuan a ropuizia tihian a sawi. Leilunga Kristian zawng zawngin an sa ang a; chumi hnuah vanah sakho a la ni ang, tiin. Kristian Hla buah hian a sak theih dan chi hrang hrang 3-in dah a ni a. A eng thluk pawh hian a mawi a; a lengkhawm zai thluk phei chu Kohhranhote hlim lamna hla \ha eltiang a ni. Rev. Edward Parronet hi 1726 khan Sundridge, Englandah a piang a. Kohhrante an tihduhdah avanga Switzerland lama tlan, French Huguenot chhungkuaa mi a ni. A pa hi Pastor a ni. Kum 1740-1750-ah chuan Anglican kohhran kalsanin Evangelistic pawlah a tel a. Amah duh lotute lak atangin harsatna namen lo a tawk nghe nghe a ni. Mi tlawmngai leh rinawm, hawihhawm tak a ni. Vawikhat pawh Wesley-an, Inkhawm lehah chuan Parronet-an thu a sawi ang, a ti ngawt mai a. Ani mipui hmaa la ding ngai lo, naupang zawk bawk si chuan thusawi chu a huphurh hle mai a. A hun a lo thlen chuan Pulpit-ah a han ding a. Hetia naupang zawkin thu han hril hi ka duh ngai lo va, mahse a lo \ul ta tlat mai si a, Leilunga sermon ropui ber ka kawl hi kan puang mai ang e, a ti a. Mat. 5:7 thu hi a chhiar chhuak a, sawi belh miah lovin a \hu leh ta mai a. Mipuite leh amah Wesley-a ngei pawh a hneh hle a. Wesley-a chuan, Hei anga thusawi \ha leh ropui min hneh hi ka la ngaithla ngai lo a ti hial a ni.

20

Kohhran Beng March 2011

Pastor Parronet-a chu a thawhna apiangah miten an ngaina em em zel a. Kum 1792-a kum 67 mi nia a thih chuan a thih thu hria apiangin an ui em em a, A hlain Krista hnena mite a hruai tamzia chu nakinah chauh hriat a ni ang tih chu miin an sawi thin dan a ni. Lal Isua hming i fak ang u tih hi Thupuan 19:16 a\anga a phuah a ni a; Mizo \awnga lettu chu Zosapthara a ni. Lal Isua chawimawina hla, chawimawina sang ber hlan tura lei leh van a sawmna hla, Kristian Hnam Hla an tih hial \hin a ni. Lal Isua hming i fak ang u, Angel chawimawia chu, Lal ber lukhum la chhuak ula; Khumtirin Lal ber khumtir rawh u. He hla thiltihtheihzia Missionary E.P.Scott sawi hi a ropui ngawt asin. Missionary chu hringeiho zinga a thawh lain vawi khat chu amah thah a, a sa ei zawk vek tumin fei nen an din hual a. Chutih lai chuan chinghne koham zinga beramno awm angina ka inhmu a ti. Mak tak maiin Krista chu ka hnenah a awm tih ka hria a, ngawi lawk teh u, he hla hi ka sa ang a; chumi zawhah in duh duhin min ti dawn nia ka ti a. Violin ka phawrh a, he hla hi ka sa ta ngawt mai a, anmahni \awngin ka sawi pah zel a. Maimitchhingin ka sa zel a, chang 4-na Khawvela mi ze tinrenga, Chi tin awm bawk te a, Chawimawina zawng zawng pe ula; Lal ber khumtir rawh u. tih ka han sak thlen chuan ka han meng a. Ka hawi vel a, hringeiho chuan an fei ken chu leiah an paih a, an biangah chuan mittui a luang zawih zawih a. Ka dam chhunga an hnena thawk turin min chelh a, ka thawk hlen ta a ni, a ti.

Kohhran Beng March 2011 Testimony: TUNGE MAW KA NIH LE? (Who Am I?) - H. Laltlankima, Nepal

21

Kumpui linglet a lo ni ve ta der mai, nikum March 4, 2010-a stroke (thisen sang) avanga harsatna ka tawh chungchangah kohhranten nasa taka min tawngtaisak avangin tunah chuan nasa takin hma ka sawn ta. Chanchinbu-ah mai ni lova kohhran eng emaw zat hmaah ngei tawngtai-na rah puang chhuak theia Lalpan hun min han pe kha kan va han lawm teh lul em! Lalpa chu fakin awm mawlh rawh se. Min tawngtaisakna avanga lawm mai ka ni lova he tawrhna phena Lalpan malsawmna tam tak min lo phumruk sak hi a lawmawm em a, mi dang tan malsawmna a nih ve ngei beiseina sang tak neiin ka han ziak ta a ni e. He harsatna ka tawh hnu hian BCM hotute pawh Nepal field tlawhin Kathmandu-ah an rawn zina, damlo kan nan thilpek hlu tak min hlan a kan lawm tak zet a ni. Hetia taksa lama harsatna ka tawh takah chuan Lalpan BMS hotute hmangin Nepal Baptist Bible College-ah June 2011 atangin Pathian thu zirtirna lam thawk turin min tihfel sak ta a ni. He ka damlohna avang hian nikum BMS missionary, Asia-a mite Retreatnaah khan kan kal ve thei ta lo kha a ni a, amaherawhchu kan hotute thinlungah Pathianin hna a thawk a, Mizorama kan hawn min phalsak mai bakah kan kal man te lamin min tumsak veka kan lawm hle a ni. Tichuan remchang takin kan ngaih pawimawh em em ka nu leh U Hmingi (w/o Upa H. Biakchhunga) lung pawh kan phun thei ta a ni. Hei hi kohhrante min tawngtaisakna rah a ni kan ti lo thei lo. Hei vang hian Dec. 28, 2010 atanga January 23, 2011 thleng khan Mizoramah hun kan hmang thei a, he mi chhung hian kohhran 10 bakah BCM thawktute inhlan tharnaah te AICS-ah te hun min pe ve zel a, kan lawm takzet a ni. Thenrualte leh unaute ngei pawhin dama Mizoram ka chuan kai theih min beisei tawh loh hial hnu-ah khing

22

Kohhran Beng March 2011

ka han sawi leh a dang tam tak ngai lo va, hrisel lohna pawh ka chhiar sen loh malsawmna kan neih ka hre lo va. Heng ngaihtuah hi chuan stroke ka neih lohna dawng ta zawk a ni. chhan tur hi a tam hle hian ka Ka nat atanga thla 5 chhung: hria. Kei aia taksa enkawl tha Ka damloh, 2010 March lo, chi al heh zawk, thau ei nasa thla thar atanga July chawhma zawk, zuk leh hmuam ti bawk si lam thleng kha chuan stroke ka stroke nei lo hi an tam hle hian neih chhan kha mak tiin eng vang ka hria. Heng ka insum theihna ber nge ni ang tiin ka rilruah leh taksa thunun theihna hian zawhna tam tak a awm thin a. Pathian hmaah thiam min chantir A chhan chu doctor-ten min han lo tih hi chu ka hre chiang a. check up khan an zawhna ni fo Mahse eng vang ber nge kei aia chu zu i in thin em? Mei i zu thin he natna nei zawk tura ka em? tih kha a ni a. Januar 22, ngaihte zuah an nih zawk tlat hi? 2011 pawh khan Aizawlah Mizo doctor ka inentir pawhin chu tho Dam mai ka duh rih lo: Damdawi in atanga kan chu a zawhna a ni. Heng zawhnate hian ka tha a tina riu chhuak kha kan Mizo thianten mai a, a lan dan mai chuan min duhsakin Pathian hnen atanga stroke nei chu insum thei lo, tawngtai dam theihna dawng min taksa pawh enkawl \ha lo lam rawn hruaisak a. Ka keah te hriak kha a kawk deuhin a lang a. Ka chulhin min tawngtai a, ding thei nun kal tawh ka chhut-in vawi miah lo kha (chelh chungin) pen khat pawh zu in ngai lo, zuk leh hnih khat ka pen ta mai a. Mahse hmuam reng reng naupan tet ka dam ang tih kha ka hlau ta tlat atanga ti ngai lo ka nih bakah a, ka mu zui leh ta a. He ka natna taksa sawi zawi lamah tun hmaa hian chhan lian tak neia rinna ka nasa taka intlansiaka inhmang ka nei a, Lalpan min zirtir a tum ni a, Mizoram leh pawnah ka lesson eng emaw zat awmin ka tlanpuite chu um phak loh nei bik ring a ni, mahse hetia ka dam mai lo, Nepala ka chhuk hnuah pawh chuan heng zawng zawng hi zir kan hna vangin thingtlang-ah te chhuak dawn lovin ka inring a, kal thin ka ni bawk a. Ka thau chuvangin dam ka duh rih lo a ni.

Kohhran Beng March 2011 Pathian thianghlimna hmaah: =um khat chu July 2010 thla laihawl vel khan ka mut laiin thilmak ang reng tak ka dam chhunga ka la tawn ngai loh ka tawng a. Ka mumang pawh ni si lo chiang ang reng tak hian Pathian thianghlimna hmaah hian ka lo ding a. He tah hian Lal Isua thisen-in min hliah (cover) loh chuan saruak mai kan nihzia a lang chiang hle mai. Tlanchhiatna tur khawiah mah a awm lo, zualkona tur dang reng reng hi a awm lo a ni. Zah em emna hian min rawn tuama, enga ti nge Pathian thute hi ka lo sawi ve thin aw te ka ti a, missionary ni tlak miah lo, tunlai tawng takin Red card hmu hial tlak ni hian ka inhria a. Tuarna phena malsawmna ka dawn hma hian, tuarna phenah zahna min tem tir a ni ber mai. Fak hla siamtu-in, A fimna leh a vawhna hmaah ding thei thianghlim tu mah an awm lo a tih leh Sam ziaktu-in LALPA, nangin khawlohnate i chhinchhiah chuan, Aw LALPA, tunge ding ang le? a tihte kha a dik chiang kher mai.

23

hmuh chian em em chu hei hi a ni. Pathian hnen atanga an ram tana harhna (revival) a beisei em em laia Lalpan anmahni hrem nana Babulon hnam a hmang tur kha mak a tilutuk kha a ni. Habakkuka hian Juda leh Babulon a han khaikhin hian thil ni thei hian a hre lova vawi hnih lai a phunnawi a nih kha. (Nang thil sual hmu thei lo khawpa mit thianghlima inhnehchhiahna en thei lo chuan engati nge vervek taka titute chu i en theih a 1:13) Habakkuka hian Juda leh Babulon a khaikhin apiang hian a buai thin a ni. Mahse bung thumnaah Pathian thianghlimna hmaa a han ding zet zawng ti hian a sawi ta a ni. .ka hriatin ka khur, ti rilan, A awah ka kha a inkhawng; ka ruh a muatin, ka khur a, mahni hmunah. 3:16a. Pathian hmaah chuan Babulon sual a lang tawh reng reng lo, Pathian nen an inhmachhawn meuh chuan Juda sualna mai pawh ni lovin ama sualna ngei chiang taka hmu-in a zak-in a hlau tak zet a ni. Kei chuan Pathian hi amah He mi hnu lama ka Bible chu ka hmu lo, mahse a study-a Habakkuka nuna ka thianghlimna hmaah khan dinga

24

Kohhran Beng March 2011 31) a ni a, mahse Pathian hmaa a din meuh zawngin, vut leh vaivuta \huin ka sim ta e. 42:6 a ti chul mai a nih kha, a \hiante an lang tawh lo. Zawlnei ropui Isaia pawhin Pathian hmaa a han inhmu chiang zet zawng, Hmui bawlhhlawh pu mi ka nih a, hmui bawlhhlawh pu mite zinga awm ka nih avangin ka chung a va pik em! (Isaia 6:5) a ti hial a ni. Kristian ten kan chhuan vawr Paula meuh pawhin misual ber (I Tim. 1: 15) a inti a ni. Lalpa vantirhkohin Nang mi chak huaisen a tih Gideon-a pawh khan Manasea thlah zingah hnam rethei ber kan ni a, kei lah hi ka pa chhungte zinga te ber ka ni si a (Roreltute 6:12,15) tiin a sawi a nih kha. Hengte leh midangte pawh Lalpan a hman duhna chhan pawh hi Pathian hmaa Tunge maw ka nih le tihna thinlung tak atanga an rawn sawi chhuah hian a ni tlat mai. Davida khan a thil sual tih rapthlak tak a hriat chhuah a I chungah, I chung chauhvah thil ka tisual a, (Sam 51:4) tia Aw Pathian, thinlung lungchhia leh inchhir ngawih ngawih hi I hmusit lo vang (51:17) ti khawpa Pathian hmaa

ka inhmuh khan midang an lang tawh lova keimah chauh ka ni. Tun hma chuan fakna hla-ahte kei misual ber an han tih hian mi dang nena khaikhina sual ber (superlative)-a inngai ni deuha ngaihna ka nei thin a. Mahse Pathian thianghlimna hmaah chuan, mi dang nena khaikhin (superlative) ni lovin, a mal malin misual ber kan ni theuh mai. Pathian hmaah hian tu nge maw ka nih le tih hi a chiang duh hle mai. Khawngaihna hi khawngaihna a nihzia hi chiang tak a ni. Keima lamah chuan han indap chhuak vek mah ila keimah (mihring) lamah hian han phu (deserve) reng reng hi a awm lo tih a chiang hle. Mihring felnate, insumtheihnate leh thatna hrim hrimte hi zawng Pathian khawngaihna tifiah lotu an ni zawk a ni. (Rom 12:32) Heng thil hi chu ka hriat chian vek tawh hnu a ni, mahse a takin ka chang thar leh a ni ber mai. Kan hmaa mihuaisen kal ta te din hmun ti hian ka chhut chho ta a ni. Job-a, Pathian ngei pawhin a chhuan em em (1:8; 2:3) amah pawhin sawisel bova ingai khawpa mifel (bung 29

Kohhran Beng March 2011 a inngaihtlawmna te, leh lamah a lawm em em laia Nimahsela tunge maw ka nih a, ka mite pawh hi enge maw an nih a(I Chro.29:14) a han tih theihna thinlungte hi a ni lawm ni Pathian pawhin ka thinlung ang pu mi ka chhar ta (Tirh. 13:22) a han tih theihna chhan pawimawh tak kha. Hei bakah Peteran kei teh lul hi (Tirh. 11:17) a han tih khan Jentail-te hnena rawngbawlna ropui tak kha a in hawng ta a ni mai lawm ni. Kan tarlan Habakuka pawh hian a inhriatchian meuh chuan (3:17) a neih eng pawh chan dawn mahse Ka lawm zel ang, LALPA-ah chuan. a ti thei ta a ni. Tichuan, heng Bible chang te hian ka chak loh apiangin a ni ka chak thin ni (II Kor 12:10) tih hi an Amen pui chiang viau a ni. Gideon-a pawh kha Lalpa tel lova Israel-te engmah an nih loh zia (Roreltute 6:13) a hriatna atang chiah khan a ni lawm ni He I chakna hian kal la.. (Roreltute 6:14) a han tih kha. Tunge maw ka nih le tih inhriatfiahna atang hi chuan khawngaihna hi khawngaihna a nih chian zia leh Pathian hmangaihna thukzia hi a chiang

25

zual a ni. Heng kan hmaa pasaltha te meuh pawh hian hetia an sawi chuan kei hi tunge maw ka nih le? Tunlai sap hla lar tak mai Who Am I? Tunge ka nih? tih phuahtu hian tihian a phuah chhuak a, Who am I? That the Lord of all the earth, Would care to know my name, Would care to feel my hurt. I am a flower quickly fading, Here today and gone tomorrow, A wave tossed in the ocean, A vapor in the wind Not because of who I am, But because of what youve done. Not because of what Ive done, But because of who you are. Tunge maw ka nih a thil zawng zawng siamtu Lalpain ka hming nen lama a hriata, ka thinlung na te pawh a hriat hi Rang taka vuai leh thin pangpar ang maiin vawiinah ka para a tuk lawkah khawnge ka chin hriat a ni lo. Tuifinriata tuifawn leh thlipui karah tui hu ang lek ka ni. Tunge ka nih lam leh enge ka tih lam ni lovin I tih zawhsa diam leh Nangmah I nih vang zawk a lo ni. Tunge maw ka nih le? kan nih le? tih hi zau zawkin ka han

26

Kohhran Beng March 2011

chuan Pathian pawh mamawh inti lo khawpa thiamna neia inngai an nia, khang ho pawh kha an chenna atanga khawthlang lam mel sang ai tama hla Iceland-a tlangkang (volcanic eruption) vangin ni tamfe thlawhna zawng zawng an thlawk thei lo a nih kha. A tawk lekin Ni (sun) hian khawvel pum hi min hip a, hei hi chat(chhe) thut se, second khat lek chhungin thlawkbo daih thei mai kan ni. Hengte hi chu tisa lam thil (physical) mai a la ni a, hei aia kan dinhmun nepzia thlarau lamah chuan Pathian hmelma, (Rom 5:10) sualna vanga chatuana hremna hmabak kan ni. Tisa leh thlarauvah hian inhriatchian chiah chuan chapo thei kan ni aw zawng lo mai. Heti khawpa derdep leh chanchau si hi a khawngaihna vang chauhin nitin, second tin mai hi min hliahkhuha,thlaraulamahlahchuan a hmelma kha Pathian fa nihna chanvo hlu tak a fapa Krista thisen vangin min pe ta a ni a, Haleluiah tih loh phal em ni? Heti khawpa chanvo hlu min pe hi Tunge maw Sap hla siamtuin a sawi ang ka nih le! Tih loh chi a ni lo. khian thlipui kara tuihu ang lek kan Tum khat chu Kathmanduni takzet mai. Ni kum 2010 maia Europe a thil thleng kha kan la a kan thian Maj. Lalsangliana nu hrereng ang chu. Khawvel finna leh Pi Huapin Mizo inkhawmnaah thiamna sang tak nei, a tam ber phei Tlana thil tawn hi Lalpa thununna chhui ta zel a a chiang chho zel. Nepal ram mihring maktaduai 30 dawn-ah khuan keini Mizote hi khawvelah kan awm ve tih hria hi tlem te an ni a. He khawvel ram zau takah hian Nepal ram pumpui hi khawvelah a awm ve tih hre lo hi a tam zawk an ni ang a. He kan chenna zau tak anga kan ngaih hi arsi pawh ni pha lo khawpa te a ni a. Vana arsi zawng zawng hi khawvela balu (sand) zat vel an ni ange tiin scientist ten min hrilh a, an la hmuh belh zel bawk si. He hriatna tlang atang hi chuan Isaia 40:12-17, Lal Isua pian hma kum 700 vela a sawi ang hian, bukna-a thil dip bang kai ang lek hnam tinrengte chu a hmaah chuan engmah lo ang an ni a; ani ngaih chuan engmah lo aia tlem zawk, boruak mai an ni, tih hi a dik tak zet a ni. Mihring hi enge maw a nih a, I hriatreng thin ni? Sam 8:4 tih pawh hi a dikzia a lang chiang a ni.

Kohhran Beng March 2011 a niin ka hre tlat a ti a, a tir chuan lem a har deuhva. Mahse lem har ka tihna chhan pawh kha engdang vang ni lovin midang nena inkhaikhin vang bawk kha a ni. Pathian thianghlimna hmaa inhmuhchian chuan thunun tlaka min ngai chu lawmawm tak a ni. Pi K. Vanlallawmi hlasak Min thlansak tihte kha ka tan a dikzia a lang chiang hle. He hla phuahtu hian uar takin ti hian a au chhuahpui a ni Lungngaih mualphona lo thleng karah hian, Engkima kan engkim a lo nih reng theih nan; Fa tak a hmangaih chu a thunun thin a, Engkim in ta a ti, I lawm zel ang u. Tuarna phena malsawmna chhiar mek zopa pakhat chuan a natna chu Lalpa min kaihna hrui a tia a dik hle hian ka hria. Sam ziaktu sawi ang khan I thuruatte ka zir theih nana tihhreawma ka lo awm kha ka tan a tha a ni(Sam 119:71) tih ang hian Lalpa kan hnaih reng theih nan hian engemaw hi chu kan mamawh a ni. Ti leh teh ang Pi K Vanlallawmi hla sak bawk I thu ka tan nunna tih phhuahtu khan ti hian mawi takin a dah a ni I thupek ka hriatfiah zel

27

theih nan Lalpa, mangan, mualpho, nat min pek ka tan malsawmna; Mittui a luang he tuihna hmunah Hlimna kawl a eng leh thin I hruaite tan. Thinlung taka he hla han zawm chuan stroke ka nei lovang tih hi hlauhawm tak zawk a ni. March 3, 2010 ah khan han ding leh ta ila, he ka stroke tur leh malsawmna ka dawn tur zawng zawng hi hmu ta ila, a pumpelhna kawng hmu bawk ila, stroke natna kawng hi ka thlang tho ang. A chhan chu ka nunah hian Ka khawngaihna i tan a tawk e; ka thiltihtheihna hi chak lohnaah asin tihfamkimin a awm ni(2 Kor 12:9) tih hi a chiang em em a ni. Kathmandu-a kan thlenthlak leh hnuah vanneih thlak takin Pi Rengpuii lehkhabu Ralna thing kha ka han chhiar meuh chu lawmawm ka ti tak zet a ni. Fapa tlanbo tih sermonah khan ti hian a ziak a Mahse fapa tlanbo kir leh ang a, Pa Pathian hnenah engmah lo mai ka ni tih inhriatna dik tak nena kir lehte chu Pa Pathian chuan a lo kuangkuah a, tiin. Pathian thianghlimna hmaah hian tunge maw ka nih le?

28

Kohhran Beng March 2011 chuan khawngaiha min tel tir chuan, khawvelin min hmusit mahse I hming chauh ka chhuang a nge tih hi kan hla tur a ni hliah hliah a ni e. Chhiartu zawng zawngte Lalpan malsawm theuh che u rawh se. (A ziaktu: Pu H. Laltlankima hi Nepala BCM Missionary thawk lai mek a ni.Testimony ngaihnawm tak hi a hlu kan ti.

Chhanna dang a awm lo, engmah lo ai nep zawk ka ni. Tisa lam leh thlarau lamah pawh derdep tak leh fapa tlanbo aia chan chhe zawk, sualna avanga Pathian hmelma kha ka ni. Keima lamah indap indap mah ila Pa thinlung han hnehthei engmah a awm lo. Mahse a fapa duh tak nunna hial min han pe duh tlat mai hi Tu nge maw ka nih le tih loh theih a ni lo. Lalpa Zion khawpuiah

AICS Admission Notice


Academy of Integrated Christian Studies (AICS) Invites applications from committed and qualified men and women of any Christian denomination for the following degree courses in EnglishBachelor of Divinity (BD) Program under the Senate of Serampore College (University) and Master of Divinity (M.Div., Missiology) Last date of submission Entrance Examination (Written) Personal Interview For Further information contact: The Registrar, Academy of Integrated Christian Studies Shekina Hill-Tanhril, Post Box No. 80, Aizawl- 796 001. Phone: 0389-2330389/419, Mobile: (0)9862541053 : 15th March, 2011 : 19th April, 2011 : 20-21st April, 2011

Kohhran Beng March 2011

29

SUNNA
UPA LALSANGZUALA (1934 2010) Bethlehem, Aizawl Upa Lalsangzuala hi Upa Vanramhluna leh Pi Ngurlian Chhungi te inkarah kum 1934 khan Khawlian khuaah a lo piang a. Unau 11 zinga upa ber a ni. Kum 1956 ah Pi Kapchawngi nen Kohhran dan Puitlinga inneiin fa 9 an nei. Eizawnna lamah rim taka kut hnathawk chungin khawtlangah theihtawp a chhuah \hin a. Kum 1969 1971 chhung khan Khawlianah VC member a ni a, YMA lamah pawh President leh Secretary chanvo te kum tam tak a lo chelh tawh a ni. Sakhaw lam thil la thutak mi, a theih ang tawka inpe zel mi a ni a. Eizawnna leh khawtlang tana a thawkrim chung hian Kohhran tana hnathawh leh a inpekna hi a thuk hle. EFCI Kohhrana a awm lai a\angin Kohhran tana mi \angkai tak, an Kohhran tana thawhhlawk em em mai a ni. Heti anga EFCI Kohhrana rawngbawlna pawimawh tak a chelh lai hian kum 1986 ah Baptist Kohhranah lutin Khawlian khuaah Kohhran ngelnghet tak a dinpui a. BCM hnuaiah Tirhkohah kum 4 chhung chhawr zui a ni. Kohhran din kawngah hian Pathianin hmanruaah a hmang nasa hle a, Khawlian tlang dung leh Kolasib tlang dungah pawh BCM kohhran dinna kawng-a lang lo lama hmalatu nasa ber pawl a ni. Kum 1996-ah Upa a nemngheh a ni a, kum 2008-ah Bethlehem Vengthlang, Aizawl ah mahni in leh loah an pem lut a. March 23, 2008-ah an chhungkuain Bethlehem Kohhran-ah lawmluh an ni a, Upa a nihna pawh pawm nghal a ni. Kum 2008 atanga 2010 chhung, hun tawi te chhung hian Lalpan rawngbawlna pawimawh tak tak a koah nghatin, a boral hian Kohhran Chairman Elect, S.S.Asst. Supdt, BKHP Senior Adviser, TLMBethlehem Unit Chairman, leh M&E Chairman a ni mek.

30

Kohhran Beng March 2011 UPAR.LALDAWLA (1932-2010), Venglai,Lunglei Upa R.Laldawla hi Pu R. Kaitluanga leh Pi Neihthangi fate unau zinga upa ber dawttu niin June 18,1932-ah Haulawng Melvengah a piang a. A pa in a thihsan hma avangin a pu Chalriauva hnena seilian a ni. January 11,1954-ah Chuailovi nen dan puitlingin an innei a, fapa 3 leh fanu 2 an nei.Tin, tu leh fa mipa 8 leh hmeichhia 6 a nei bawk a. January 2,1949-ah Rev. Ropiangan baptisma a chantir a, December,1954-ah a piangthar a, a theih ang tawka rawngbawla inhmang mi a ni. 1960-ah Rawngbawltu-ah thlan a ni a, 1983-ah Kohhran Upaah thlan niin he mi kum vek October 10, 1983-ah Lam\huamthum-ah nemngheh a ni. Kum 1989-ah Venglai, Lungleiah a lo pem a, Venglai Kohhranah 1990 khan Upa a pawm a ni. Kum 2005 Assembly-ah khan Sunday School-a kum 50 thawk tling chawimawina a dawng.

A mah hi mi inngaitlawm, mite pawisawi hlau tak, mi hlim thei tak, lam ngaina mi a ni. Upa Lalsangzuala hi kum 2010 January thla khan a khua a sik a, a khuh vak thin avangin Dortor te rawn a ni a. X-ray leh CT Scan hmanga enfiah a nih hnuin Chuap Cancer hmuh chhuah a ni a. Heti chung hian a that deuh chuan inkhawm a thulh duh ngai lo a. A natnain zual lam a pan zel avangin November, 2010-ah Grace Nursing Homeah enkawl a ni a. Chu mi hnu Nov.17-ah a natzual leh avangin Care Hospital-ah dah luh leh a ni a. Tichuan, November18, 2010 chawhma dar 11khan Lalpa hnenah a chawl ta a ni. A vuina programme hi November 19, 2010 (Pathianni) chhun dar 12-ah In lamah neih a nih hnuah Biak inah Rev C Zatawnan vuina hun hmangin Bial zaipawl leh Bethlehem Kohhran Zaipawl ten thlahna hla an rem a. Kohhran hoten ui em em chungin kan thlah liam ta a ni. Upa C. Lalmuanpuia Secretary, BCM Bethlehem, Aizawl

Kohhran Beng March 2011 September 15, 2005-ah khan a nupui a sun a, 2009 kum laihawl vel atangin tun hma lama a insawiselna thin a pum a sawisel leh tan a. Kristian Hospital Serkawnah te leh Aizawl lamah te a awm tawn zauh zauh hnuin a rawng a bawl thin Lalpa hnenah November 15, 2010 khan min lo kalsan ta a. Kalvary Baptist Church, Venglai-ah inkhawmpuiin Bialtu Pastor K.V.Thangan thuchah a sawi a, Isua hmangaihna leh \hatna tih hla a thlahin thlanmualah a lei taksa chu kan vui liam ta a ni. Upa C.Hrangzuala Secretary, MBK-Venglai. UPA DR.H.C. THANHRANGA (1933-2010) Central Church, Aizawl. Upa Dr.H.C.Thanhranga hi June 27,1933-ah Thingkah khuaah a piang a.1947-ah zirna avangin Thingkah a chhuahsan a, hemi hnu hi chuan Thingkahah hi chuan a awm mumal tawh a.An unau hi mipa 8 leh

31

hmeichhia 1 an ni. Kum 1960ah Pi Chauhrangi nen inneiin fapa 1 leh fanu 1 an nei. Upa Dr.H.C.Thanhranga hi mi ropui tak mai a ni a, chanchin duhawm tak tak a ngah hle. Sawi sen ani lova, a chanchin tlangpui hetiang hian lo sawi ila. Lehkha thiam thei tak a ni a, kum 1950 kum khan Serkawn Baptist Mission School atangin pawl 6 a zova,1955-ah Aizawl Govt. High School atangin Matric a zo,1960-ah B.A. a zo leh a. Kum 1968 leh 1969 atangin LLB leh M.A. a zir rual a, 1970-ah BT a zir belh leh a,1972 khan heng Post Graduate course 3 te hi kum 5 chhungin a zo vek a ni. Gauhati University hnuaiah 1987 khan Ph.D. degree pek a ni. Kum 1955 atang khan Sorkar hna hrang hrang a thawk a. 1973-ah Mizoram Judicial Service-ah lutin Law Department bakah Department hrang hrang enkawlin kum 40 zet chu Sorkar hna a thawk a. Kum 1995 khan Secretary,Law &Judicial, Parliamentary Affairs leh District Council Affairs hna a thawh lain a pension ta a ni.

32

Kohhran Beng March 2011 Secretary hna kum 15 chhung (1990-2004) a chelh a ni. A thih lai vel khan Vice-President a ni. Kum 2006 atang khan insawiselna a nei tan a. September, 2006 khan Kolkata-ah lung lam harsatna avangin enkawl a ni a, Stent grafting vuah sak a ni a. Hemi hnuah Pace Maker vuah sak leh a ni. Tin, a mit (gall blader) zai sak a ni bawk. Hemi hnu hian a tha viau va, mahse kum 2009 tawp lam atang khan a natna te lo zual lehin phai lamah leh Aizawl-a damdawi inah te enkawl a ni a, a \ha chhuak tak tak thei lova. Chutiang chuan Dec19, 2010- 4:45 pm khan Ropuina Ramah a kal ta a ni. Amahin a duh dan angina Vuina Inkhawm hi Biak Inah nei lovin anmahni In, Tuikhuahtlangah 20.12.2010 chhun dar 12:00-ah neih a ni a. Bialtu Pastor V.Vanlalchhungan thlamuanna thuchah a sawi a, Upa Dr.H.C.Thanhranga lei taksa chu kan thlah liam ta a ni. Upa H.Rothuama Secretary, BCM Central Church,Aizawl.

Sorkar hna atanga a pension hnuah pawh hna hrang hrang a thawk leh a, Aizawl-a Mizoram Law College lo ni taah pawh hian hun rei tak Principal hna a thawk a ni. Kum 9 mi lek a nih lain Pathiana piantharna a chang. Kum 1948-ah Serkawn-ah Pastor Challianan baptisma a chantir.1960-ah Vaisam Kohhranah Rawngbawltua lak a ni. 1967-ah Thenzawlah an awm a, Presbyterian Kohhran-ah Tual Upaa thlan a ni. Aizawl-ah kum 1985-a Baptist Kohhran a lo din hnu deuhah Aizawl Town Baptist Kohhran-ah an rawn lawi a,1992-ah Rawngbawltua lak a ni a,1994-ah Kohhran Upaa thlan niin Nov.30,1994-ah nemngheh a ni. BCM Central Church-ah hian nihna hrang hrang a chelh thin a, chanvo pek a ngaihlu thiamin a ngai pawimawh thin hle. Bible Society rawngbawlna hi a tuipui em em a, thu a sawi tawhna ah chuan tlem tal chu a telh deuh ngei ngei thin. BSI Aizawl South Branch (Tunah chuan South 1 Branch)-ah hian

Вам также может понравиться